Leksion nr.

13

Pamjaftueshmerite
imunitare

- Pamjaftueshmerite imunitare te
lindura
- Pamjaftueshmerite imunitare te
fituara
- AIDS 1
 Si klasifikohen mangesite imunitare?
• Mangesite imunitare klasifikohen ne:

- Te lindura, apo primare

Jane te percaktuara gjenetikisht. Ne kete grup verehen
mangesi te lindura te limfociteve T, limfociteve B, te
komplementit, mangesi te procesit te fagocitozes qe
realizohet nga polimorfonuklearet ose monocitet

- Te fituara, apo sekondare

Keto imunodeficensa shkaktohen nga semundje ose
medikamente te ndryshem
2
Klasifikimi i imunodeficensave

3
 Cfare jane mangesite imunitare te lindura?
• Mangesite imunitare jane nje grup semundjesh, ne te
cilat nje nga hallkat e sistemit imunitar eshte e manget
• Meqenese nje nga funksionet kryesore te sistemit
imunitar eshte mbrojtja nga infeksionet, mangesia
imunitare do te shprehet klinikisht me infeksione te
ndryshme
• Lloji i ketyre infeksioneve do te jete ne varesi te hallkes
se demtuar te imunitetit
• Ne kemi pare se nderveprimi i komplementit,
antitrupave dhe qelizave fagocitare perbejne bazen e
mbrojtjes ndaj infeksioneve piogjene, (qe formojne pus)
me bakterie qe kerkojne opsonizim paraprak para
fagocitozes 4
 Cfare jane mangesite imunitare te lindura?
(vazhdim1)
• Pra, mangesia ne nje nga keta faktore do te favorizoje
shfaqjen e infeksioneve te perseritura ndaj bakterieve te
tilla si streptokoke, pneumokoke, meningokoke,
stafilokoke, hemofilus influenzae

• Eshte vene re se shpeshhere streptokoket jane pergjegjes

te gingivitit te te rriturit

• Strategjia e mbrojtjes ndaj infeksioneve specifike

periodontale mund te shihet si e ngjajshme me ate te
luftes ndaj cdo infeksioni lokal
5
3 rruget e pergjigjes imune

6
 Cfare jane mangesite imunitare te lindura?
(vazhdim 2)
• Te semuret me mangesi te limfociteve T do te preken
nga infeksione te shkaktuara nga viruse, kerpudha,
bakterie apo parazite qe luftohen nepermjet imunitetit
qelizor
• Te te semuret me mangesi imunitare eshte vene re edhe
nje shpeshti e rritur e tumoreve dhe fenomeneve
autoimune
• Keto te dhena klinike vene ne dukje faktin qe sistemi
imun luan rol kyc ne mbrojtjen antitumorale dhe
mangesite e hallkave te ndryshme te tij sjellin si pasoje
fenomene autoimune
7
 Cfare jane mangesite imunitare te lindura?
(vazhdim 3)

• Shumica e mangesive te lindura te imunitetit kane

karakter gjenetik, shkaktohen nga ndryshime gjenike

• Forma e trashegimise me shpesh eshte autozomike

recesive ose e lidhur me kromozomin X

• Ne raste te rralla, si ne Sindromin Di George kemi te

bejme me embrionopati

8
 Mangesite e imunitetit te lindur sipas
mekanizmave
1- Mungesa e fagocitozes
• Ne semundjen granulomatoze kronike polimorfonuklearet dhe
monocitet nuk arrijne te prodhojne derivatet reaktive te
oksigjenit (si per shembull peroksidet, te cilat jane derivate qe
realizojne vrasjen e mikroorganizmit) si pasoje e nje defekti ne
citokrom b – 245 oksidaze, i cili vendoset ne qeliza te tilla
fagocitare si: neutrofile, makrofage, monocite, eozinofile
• Citokrom b-245 perbehet nga 2 vargje 92 dhe 22 kD dhe ne
formen e lidhur me X-in te semundjes, kemi nje mutacion te
gjenit qe kodon per vargun e madh, si rrjedhoje citokromi nuk
sintetizohet
• Ne disa raste, kur semundja trashegohet ne menyre autozomale
recesive verehet dhe nje defekt ne sintezen e perberesve te sistemit
te NADPH oksidazes, qe sherben si zinxhir transportues i e-
(elektroneve) 9
 Difekti ne sintezen e perberesve te NADPH oksidazes p47 e p
67 sjell mungesen e formimit te superoksideve, qe do te marrin
pjese ne sintezen e peroksidit te O2 me funksion vrasjen e
mikroorganizmit

10
Superoxide

11
Difekti ne sintezen e perberesve te NADPH sjell
mungesen e formimit te superoksideve

12
 1- Mungesa e fagocitozes (vazhdim1)
• Spektri i mikroorganizmave qe prekin keta te semure eshte i
ngushte dhe karakteristik
• Infeksionet qe hasim jane te shkaktuar nga Staphylococus
aureus si dhe nga bakterie gram negative (nuk ngjyrosen me
kristal violet, ketu hyjne p.sh. Pseudomonas Aeruginosa E-coli,
Salmonella, Pseudomonas, Moraxella, Helicobacter,
Stenotrophomonas, Legionella)
• Ndermjet fungeve (mikroorganizmave eukariote, ku bejne pjese
mykrat, kerpudhat etj.) hasen me shpesh Aspergillus fumigatus
si dhe Candida albicans
• Ne fakt shume bakterie prodhojne vete peroksidin e hidrogjenit
H2O2, qe sherben per ``vetvrasjen e tyre``. Por nese bakteria
eshte katalaze pozitive ( prodhon nje enzime qe shkaterron
H2O2 p.sh.Staf. Aureus), peroksidi shkaterrohet dhe bakteria
arrin t´i mbijetoje fagocitit
13
• Trajtohet me antibiotike dhe interferon gama
Impetigo - infeksion bakterial i lokalizuar i lekures

14
Kandidoza orale e shkaktuar nga
kandida albikans

15
Kandidoza e gjuhes

16
 1- Mungesa e fagocitozes (vazhdim 2)
• Ne semundjen Chediak – Higashi lizozomet jane
deficitare ne elastaze dhe katapsine G (enzima me
funksion citolitik) dhe te semuret vuajne nga infeksione
piogjene qe jane fatale
• Mangesite ne mieloperoksidaze (enzime e rendesishme
qe gjendet ne granulat e leukociteve, sherben per
vrasjen e bakterieve) – eshte nje semundje tjeter
gjenetike me karakter hereditar dhe me prekje te
fagociotozes. ´Ne te hasim prekshmeri ndaj kandidozave
sistemike
• Ne sindromin e leukociteve pertace kemi nje pergjigje te
manget te polimorfonukleareve ndaj stimujve
kemotaktike 17
 Deficitet e komplementit, deficitet ne proteinat e
kontrollit
• Ne angioedemen hereditare, e cila eshte mangesia me e
shpeshte e nje faktori te komplementit kemi mungese te
lindur te inhibitorit te C1esterazes (C1INH). C1INH ne
norme frenon aktivizimin e C1q. Ne mungese te kesaj enzime
kemi nje veteaktivizim te C1q nen efektin e stimujve
minimale (trauma, nderhyrje kirurgjikale, dentare), e per
rrjedhoje aktivizohet rrjedha e komplementit: C1, C4, C2
etj.
• Prodhimi i anafilatotoksinave C3a dhe C5a provokon
clirimin e mediatoreve te tjere nga mastocitet/bazofilet, qe
shtojne permeabilitetin kapilar dhe ndikojne ne shfaqjen e
edemave
• Kjo con, ne episode te perseritura te edemes akute jo-
inflamatore dhe te kufizuar, por qe ne raste te vecanta mund
te shfaqet ne forme te rende si p.sh. te edemes laringeale18
 Kujdes!
Ne pacientet me HAE (herediatry angioedema) kjo
nderhyrje mund te coje deri ne edeme laringeale, vdekje

19
Vendosja e laringut

20
Pamje normale dhe pamje te edemes se laringut

21
 Mangesite e perberesve te komplementit

• Ne nje numer individesh me mangesi te C1q, C1r, C4

dhe C2 (kjo fundit eshte nje nder mangesite me te
shpeshta te komplementit) eshte konstatuar rritje e
shpeshtesise se fenomeneve autoimune te ngjajshme me
lupusin eritematoz sistemik (LES)

• Si pasoje e mangesise se ketyre faktoreve kemi paaftesi

te formimit te C3konvertazes klasike dhe per rrjedhoje,
aftesi e ulur te pergjigjes imune ndaj agjenteve
infeksioze apo te eliminimit efikas te komplekseve Ag-Ac
22
 Mangesite e perberesve te komplementit
(vazhdim1)
• Persa i perket faktoreve C5, C6, C7, C8, C9,
individet me kete mangesi kane njefare tendence
per te bere me shpesh infeksione te
gjeneralizuara me Neisseria gonorrhoeae dhe N.
meningitis dhe nuk kane ndonje prekshmeri te
larte ndaj infeksioneve ne pergjithesi

• Mesa duket keta perberes te rruges terminale te

aktivizimit te komplementit nuk jane esenciale
per mbijetesen e species dhe antitrupat
opsonizues japin nje mbrojtje te mjaftueshme
imunitare persa i perket imunitetit humoral 23
 Mangesite paresore te limfociteve B
- Agamaglobulinemia e lindur – eshte nje imunodeficense
e trasheguar nepermjet kromozomit X. Mutacioni i
gjenit konsiston ne mossintezen e nje tirozine kinaze, e
cila eshte e rendesishme per shnderrimin e pre
-limfociteve B ne limfocite B te pjekura
- Femijet e prekur zakonisht nuk kane simptoma deri ne
muajt e 5-6 te jetes, kohe gjate te ciles sigurohet
mbrojtja pasive nga imunoglobulinat e marra nga nena
- Pas kesaj moshe fillojne infeksione te shpeshta, te renda,
te perseritura me mikroorganizma piogjene (ekzogjene
ekstraqelizore) si Stafilococcus aureus, Streptococcus
pyogenes dhe pneumoniae, Neisseria meningitidis dhe
Haemophilus influenzae si dhe nga viruset me cikel24te
gjate ekstraqelizor si p.sh. viruset e hepatitit, ekoviruset
 Mangesite paresore te limfociteve B
Agamaglobulinemia e lindur

• Mjekimi i ketyre te semureve eshte dhenia e

imunoglobulinave me rruge parenterale (me mire
venoze) te pakten cdo muaj

25
 Mangesite paresore te limfociteve B
Mangesia e lindur e IgA-ve
• Mangesia e lindur e IgA-ve eshte forma me e shpeshte e
mangesive te lindura te limfociteve B

• Kemi nje pamundesi te limfociteve B bartese te IgA

membranore qe te diferencohen ne plazmocite
prodhuese te IgA-ve

• Mjaft prej personave me kete deficense jane

asimptomatike, mendohet se roli i IgA-ve sekretore
kompesohet nga roli i IgM-ve ne sekrecionet mukoze

26
 Mangesite paresore te limfociteve B
Mangesia e lindur e IgA-ve –vazhdim 1

• Ne nje numer individesh kemi infeksione te shpeshta ne

rruget e frymemarrjes apo ne ato digjestive. Ne shume
raste verehet dhe nje mungese e 2 nenklasave te IgG

• Trajtimi me Ig nuk rekomandohet, pasi mund te kemi

imunizim me IgA dhe formim te antitrupave anti-IgA,
qe ne nje injektim te mevonshem mund te jape reaksion
anafilaktik

27
 Mangesite paresore te limfociteve T
• Sindromi Di George dhe Nezelof karakterizohen nga
mungesa e zhvillimit te timusit nga xhepat e trete e te katert
embrionale gjate embrionogjenezes
• Ne sindromin Di George kemi mungese te paratiroideve dhe
anomali kardiovaskulare dhe te fytyres
• Nga mungesa e timusit qelizat baze hemopoetike nuk mund
te diferencohen ne limfocite T, per pasoje zonat timovartese
ne indet limfoide jane te populluara varfer
• Folikujt limfoide jane te pranishem, por jo te zhvilluar mire
• Pergjigjet imunitare me ndermjetesi qelizore nuk jane te
pranishme, dhe ndonese femijet e prekur me kete sindrom
mund t´i rezistojne infeksioneve bakteriale te zakonshme, ata
kane pasoja fatale nga fruthi,vaksinimi me BCG ose lijen
• Trajtimi me transplant te timusit te neonatet korrigjon 28
imunodeficensen
Ne sindromin Di George kemi mungese te
zhvillimit te timusit e paratiroideve

29
 Deficensa centrale / te lindura te lim. T, B, te
perziera
RBC
Platelets
Granulocytes
Monocytes Ag
 IgM...
CR CR 
 B

Hematopoeitic Pre-B Ab-forming cells

stem cell

Common
THY TH,C,S
Lymphocyte
Precursor
TH,TC,TS/R ...
Pre-T T-effector
CR = complement receptor; T - cells
,  = membrane IgM and IgD

LYMPHOCYTE DIFFERENTIATION
Bruton’s Agammaglobulinemia
DiGeorge Syndrome, Thymic Aplasia
Severe Combined Immunodeficiency 30
 Imunodeficensat e lindura te kombinuara-
MILK
• Keto jane mangesite me te shpeshta te lindura te imunitetit
• Ne to kemi nje difekt gjenetik ne enzimat rekombinaze, qe
jane te domosdoshme per formimin e receptoreve te
limfociteve T dhe B
• Per pasoje keto limfocite nuk behen imunokompetente dhe
kjo sjell nje mangesi te rende si te imunitetit qelizor dhe te
atij humoral
• Disa te semure me mangesi imunitare te lindura (MILK ose
SCID - Severe Combined Immunodeficiency ne anglisht),
kane mungese te enzimes adenozine deaminaze (ADA). Kjo
mungese percaktohet nga nje mutacion ne kromozomin 20.
Pa kete enzime organizmi yne nuk eshte ne gjendje te
shkaterroje 1 substance toksike te quajtur deoksiadenozine.
Kjo e fundit shkaterron limfocitet T e B
31
Imunodeficensat e lindura te kombinuara (vazhdim 1)

32
 Imunodeficensat e lindura te kombinuara-
MILK (vazhdim 2)
• Nje mangesi tjeter, eshte mangesia e purine-nukleozid-
fosforilazes. Kjo enzime eshte e nevojshme per
degradimin e purinave. Ajo nxit shnderrimin e ionozines
dhe guanozines ne hipoksantine

• Nje mungese e saj con ne rritjen e nivelit te deoksi-

guanozine trifosfat qe rezulton ne rritjen e nivelit te nje
substance toksike qe prek limfocitet T, dhe con ne nje
deficense te tyre, e me pak te limfociteve B

• Trajtimit i ketyre imunodeficensave behet me transplant

te palces se kockave 33
Imunodeficensat e lindura te kombinuara

34
 Mangesite imunitare te fituara
• Pergjigja imune mund te demtohet ne menyre specifike
nga shume faktore
• Imuniteti mund te demtohet vecanerisht nga gjendjet e
kequshqyerjes, mangesia ne hekur eshte mjaft e
rendesishme ne kete drejtim
• Infeksionet virale jane shpesh shkak imunosupresioni
p.sh. Fruthi, virusi i te cilit ka efekt direkt citotoksik
mbi qelizat limfoide
• Virusi me i njohur me veprim imunosupresiv eshte pa
dyshim virusi HIV
• Ne lepren lepromatoze dhe ne malarien kemi prekje te
funksionit te pergjigjes imunitare si pasoje e nje
anomalie te qarkullimit limfocitar, apo ne malarie si
pasoje e crregullimit te funksionit te makrofageve
35
 Mangesite imunitare te fituara (vazhdim 1)

• Crregullimi i ekuilibrit ndermjet limfociteve Th1 dhe Th2 si

pasoje e infeksionit mund te prishe funksionin e asaj
popullate qe ka veprim mbrojtes mbi infeksionin ne fjale

• Shume agjente terapeotike si rrezet X, medikamentet

citotoksike apo dhe kortikosteroidet kane veprim mbi
sistemin imunitar 36
 Sindromi i mangesise imunitare te fituar nga
infeksioni me virusin HIV
• AIDS (Acquired ImmunoDeficiency Syndrome) eshte
nje semundje e shkaktuar nga infeksioni me virusin HIV
dhe qe ka marre permasat e nje pandemie boterore
• Ne disa pjese te Afrikes ku incidenca e infeksionit eshte e
larte transmetimi eshte kryesisht me rruge
heteroseksuale, ndersa ne pjeset e tjera te botes shumica
e rasteve jane shfaqur ne meshkuj homoseksuale,
perdorues te drogave intravenoze, hemofilike qe kane
marre faktorin VIII te nxjerre nga plazma, apo femije te
lindur nga gra te infektuara me virusin HIV
• Megjithate dhe ne keto regjione numri i te infektuarve
me rruge heteroseksuale eshte ne rritje te vazhdueshme
37
 Sindromi i mangesise imunitare te fituar nga
infeksioni me virusin HIV- vazhdim 1
• Shenjat kryesore klinike jane infeksionet oportuniste nga
viruset sic jane Pneumocystis carinii, Cytomegalovirus,
Epstein-Barr virus (EBV), Herpes simplex virus,
kerpudhat Candida, Aspergillus, Cryptococcus, parazitet
Toxoplazma Gondi, Pneomocystis carinii, bakterie si
Mycobacterium tuberculosis etj.
• Ne keta te semure ka nje shpeshti te larte te sarkomes se
Kaposi (nje tumor i rralle qe sipas formes prek organe te
ndryshme, por ne pacientet me SIDA prek palatumin e
bute, gingivat dhe ne disa raste stomakun, zorret,
limfonodujt dhe mushkerite)
• Sidoqofte ne fazat e para te semundjes haset sindromi
ARC (AIDS related complex) i karakterizuar me
38
temperature, renie ne peshe, limfadenopati)
 AIDS shkaktohet nga infeksioni me virusin HIV
• AIDS shkaktohet nga infeksioni me gjak ose me sperme qe
permban virusin HIV. Ky virus shumezohet ne sistemin limfoid te
te infektuarit. Periudha e latences pas infektimit mund te zgjase
me vite dhe jo te gjithe te infektuarit zhvillojne AIDS me tej
• HIV eshte nje retrovirus me ARN qe ben pjese ne grupin e
lentoviruseve, te cilet kane aftesi te shkaterrojne qelizen qe
infektojne, shkaktojne semundje me periudhe te gjate latence, dhe
kane aftesine t´i shpetojne sistemit imunitar
• Glikoproteina gp 120 e mbeshtjelljes se virusit lidhet me aviditet
me molekulen CD4 te limfociteve T dhe nepermjet proteines gp41
fillohet fuzionimi i virusit me limfocitin T dhe si pasoje infeksioni
i ketij te fundit
• Qelizat shenje jane limfocitet T helper qe kane me shumice CD4
ne siperfaqen e tyre, prania e CD4 megjithese ne dendesi te ulet,
edhe ne makrofaget dhe ne qelizat mikrogliale i ben keto te fundit
39
te prekshem nga infeksioni
Virusi HIV

40
 AIDS shkaktohet nga infeksioni me virusin HIV-
vazhdim 1
• Qelizat folikulare dentritike mund te infektohen
gjithashtu nga HIV nepermjet nje procesi qe nuk
perfshin CD4
• Keshtu qelizat dentritike perbejne nje rezervuar te
rendesishem te virusit ne organizem
• HIv perdor nje traskriptaze rivers per te konvertuar
ARN e vet ne ADN e cila integrohet ne gjenomen e
qelizes bujtese ku mund te qendroje ne gjendje latence
per nje kohe te gjate
• Stimulimi i limfociteve T por dhe makrofageve te
infektuar por ne gjendje latence con ne aktivizimin e
prodhimit te proteinave virale dhe te replikimit viral
41
 Historia natyrale e infeksionit
• Pas infektimit me virusin HIV mund te pasoje nje sindrom
retroviral akut qe shoqerohet me temperature, mialgji, artralgji,
viremi dhe pozitivitet per p24 (nukleokapsid dominant antigjenik
viral) ne gjak.
• Pergjigja imunitare ndaj virusit, e identifikueshme nga cfaqja e
antitrupave qarkullues ndaj p24 dhe ndaj proteinave te
mbeshtjelljes gp120 dhe gp41 si dhe nga gjenerimi i limfociteve T
citotoksike specifike per GP 120, nderpret viremine dhe con ne
sekuestrimin e HIV ne indin limfoid
• Kapja e pjesezave virale te kompleksuara me antitrupa dhe
komplement stimulon hiperplazine folikulare si dhe infeksionin e
qelizave folikulare dentritike
• Ne fakt folikujt limfoide behen vendi kryesor i replikimit viral si
dhe i infektimit te qelizave te tjera te sistemit imunitar. Me pas
mund te ndodhe involucion folikular qe con ne nje degjenerim
gradual te qelizave folikulare dentritike me nje rritje te ngarkeses
virale dhe te replikimit ne qelizat mononukleare te gjakut
periferik 42
 Mekanizmat e pakesimit qelizor
1. veprimi direkt citopatik i virusit mbi limfocitet T CD4 (+)
2. veprimi i HIV si superantigjen, duke ndervepruar me disa
familje TCR dhe eliminim te limfociteve T qe bartin keta
receptore
3. Ne te semuret asimptomatike stimulimi nga virusi HIV i
L.T CD4(+) con ne apoptoze te ketyre te fundit
4. Qelizat dentritike dhe makrofaget e humbasin aftesine e
tyre per te paraqitur antigjenet solubel limfociteve T.
Duke mos e mbajtur te aktivizuar popullaten e limfociteve
T do te kemi pakesim te limfociteve T te kujteses
5. Induktim i nje pergjigje autoimune si pasoje e nje
reaksioni te kryqezuar mes proteinave te HIV dhe
epitopeve kriptike (te fshehur) ne limfocitet T te aktivizuar
43
Keiliti angular ne paciente me SIDA

44
Patologjite ne te semuret me HIV, tumoret oportuniste
• Jane disa tumore oportuniste qe zhvillohen ne kushtet e nje
imunodeficense) qe prekin kavitetin oral ne pacientet HIV-
pozitive. 2 me te shpeshtat jane keto neoplazi: Sarkoma Kaposi
dhe limfoma jo-Hodgin
• Sarkoma Kaposi eshte nje nga neoplazite me te shpeshta qe
verehet ne pacientet HIV-pozitive. Eshte nje semundje malinje qe
prek endotelin e vazave dhe qe shfaqet klinikisht me nje lezion te
sheshte ose te ngritur, te padhimbshem, me ngjyre vjollce qe nuk
zbardhet pas presionit. Lezionet rriten shpejt
• Trajtohet me kimioterapi (e.g., vinkristine, doxorubicine) si dhe
alpha-interferon dhe rrezatim
• Limfoma jo Hodgkin verehet ne kavitetin oral si nje mase e bute
tumorale e ngritur mbi nivelin e mukozes, qe rritet mjaft shpejt
• Kerkohet biopsia per diagnoze dhe trajtim, qe konsiston ne
rrezatim dhe\ose kimioterapi
• Keto forma tumoresh verehen kur supresioni i sistemit imun
eshte mjaft i shprehur dhe kur pacienti eshte ne stade terminale
45