Bakteriologjia Speciale (Shtesa)

BAKTERIOLOGJIA
RILIND VUÇETAJ ; RINA SKERAJ

SPECIALE 2021
Shënime shtesë nga Murray

Rilind Vuçetaj ; Rina Skeraj 2021
18.Staphylococcus
1. Shumica e llojeve (49) dhe nenllojeve (27) gjenden ne lekure dhe membrana mukoze te njerezve.
2. Stafilokoket jane patogjene te rendesishme qe shkaktojne infeksione oportune dhe nje spekter te gjere
te semundjeve sistemike qe kercenojne jeten.
3. Llojet me te shpeshta qe lidhen ne semundje te njerezit jane:
a. S. aureus
b. S.epidermidis
c. S.haemolyticus
d. S.lugdunensis
e. S.saprophyticus
4. S.aureus eshte koagulaze pozitiv ndersa stafilokoket tjera shumica jane koagulaze negative.
FIZIOLOGJIA DHE STRUKTURA

1. Stafilokoket kane kapsulen polisakaride dhe shtresen e biofilmit
2. Toksinat stafilokoksike:
a. Toksinat citolitike (citotoksinat)
i. Alfa toksina
ii. Beta toksina
iii. Delta toksina
iv. Gama toksina
v. Panton-Valentine (P-V) leukocidina
b. Toksinat ekfoliative
i. ETA
ii. ETB
c. Enterotoksinat
i. (A-X)
d. Toksina e sindromes se shoku toksik
i. TSST-1
3. Stafilokoket gjenden kolonizojne shume zona te trupit: lekuren(staph. Coag.neg), orofaringun,
nasofaringun, tgi, traktin urogjenital.
4. Stafilokoket jane te ndjeshem ndaj temperaturave te larta, dezinfektanteve dhe solucioneve antiseptike,
mirepo mund te mbijetojne ne siperfaqe te thata per periudha te gjata.
5. Sindroma stafilokoksale e lekures se perveluar (SSSS) ose semundja e Ritterit
6. Nje forme specifikisht virulente e sindromes se shokut toksik eshte purpura fulminans
7. S.lugdunensis zakonisht lidhet me endokarditin e valvulave native
Page 1 of 29
19.Streptococcus dhe enterococcus

1. Kerkojne nja ambient kapnofilik (rritje kapnofilike→ dioksid karboni)
2. Enterococcus me te rendesishme
a. Enterococcus faecalis
b. Enterococcus faecium
3. Kolonizues te zakonshem te traktit tretes te njerezve dhe vankomicin rezistente
a. Enterococcus gallinarum
b. Enterococcus casseliflavus
STREPTOCOCCUS PYOGENES
1. Ka C5a peptidazen qe inaktivizon C5a

2. Procesi I invadimit te qelizave epiteliale nga S.pyogenes ndermjetesohen nga proteina M dhe
proteina F
3. TOKSINAT:
a. Ekzotoksinat streptokokale pyrogjenike (Spe)
i. SpeA
ii. SpeB
iii. SpeC
iv. Spe F
b. Streptolizina S
c. Streptolizina O
i. ASO antitrupat te infeksionet e lekures nuk zhvillohen
d. Streptokinaza
i. A
ii. B
e. DNA-zat:
i. A-D
ii. Anti DNAse B testi eshte I rendesishem sidomos per indentifikimin e S pyogenes
sidomos ne infeksionet lekurore
4. Dy testet kryesore qe diferencojne strep. Grupit A nga streptokoket e tjera jane: (pozitive)
a. Testi I bacitracines
b. PYR (pyrrolidonyl arylaminase) testi
5. ASO testi eshte I rendesishem per konfirmimin e etheve reumatike dhe glomerulonefritit akut, nuk
eshte prezent ne pyodermen streptokokale
STREPTOCOCCUS AGALACTIAE
1. Polisakaridet kapsulare (Ia, Ib, II deri VIII)

2. Faktori me I rendesishem I virulences se S.agalactiae eshte kapsula polisakaride
Page 2 of 29
Streptokoket β-hemolitike te tjera jane streptokoket e grupeve C,F dhe G.
STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE
1. Streptococcus pneumoniae eshte diplokok

2. Dukja α-hemolitike rezulton nga prodhimi I pneumolizines
3. Format virulente te s.pneumoniae jane te mbuluara me kapsulen polisakaride
Page 3 of 29
20. Bacillus
-Perbehet nga 50 klasa, qe te gjitha kane nje karakteristike te perbashket: aftesine per te formuar endospore
-Ka 300 specie por dy jane me te rendesishme :
a. Bacillus anthracis
b. Bacillus cereus
BACILLUS ANTHRACIS
-B.anthracis virulent mbart 3 gjene per 3 komponente proteine te toksines ne nje plasmid te madh, pXO1.
Proteinat individuale ( antigjeni mbrojtes (PA), faktori I edemes (EF) dhe faktori letal (LF) ) jane jotoksike
individualisht por formojne toksina te rendesishme kur kombinohen:
1. PA + EF formojne toksinen e edemes
2. PA + LF formojne toksinen letale
-PA eshte nje protein 83kDa qe lidhet me nje ose dy receptore ne siperfaqen e qelizes se bartesit. Pasi qe te lidhet
me receptorin, proteza e bartesit ndan PA-ne duke leshuar fragmente te vogla. Eshte me imunogjenikja
-LF eshte proteaze e varur nga zinku qe eshte e afte te ndaje protein kinazen e aktivizuar mitogjenike (MAP) duke
cuar ne vdekje te qelizes
-EF eshtee adenilat ciklaze kalmoduline dependente qe rrit nivelet brendaqelizore te cAMP dhe rezulton ne
edeme. Lidhet me adenilat ciklazen e prodhuar nga B.pertussis dhe P.aeruginosa
-LF dhe EF frenojne sistemin e lindur imun te bartesit
Faktor tjeter I virulences se B.anthracis eshte kapsula e dukshme polipeptide, e perberen nga acidi D-glutamik
Tri gjene jane pergjegjese per sintezen e kesaj kapsule (capA, capB, capC) dhe barten ne plazmidin PX02
B.anthracis perfitohet permes njeres nga keto rruge:

a. Inokulimi (shkaktar per 95% te infeksioneve)
b. Gelltitja (me e rralla)
c. Inhalimi (njihet si semundja e perpunuesve te leshit)
Transmetimi person-person nuk ndodh sepse replikimi bakterial ndodh ne nyjet limfatike mediastinale ne
vend te pemes bronkopulmonare.
-Antraksi eshte nje nga pak semundje bakteriale ku mikroorganizmat mund te shihen kur gjaku ngjyroset me
Gram.
BACILLUS CEREUS
-Patogjeni me I rendesishem per gastroenenteritin, infeksionet okulare dhe sepsin intravenoz te lidhur me
kateteret.
-Gastroenteritin te cilin e shkakton ndermjetesohet nga dy toksina:
1. Nxehtesi stabile e cila eshte e ngjashme me eneterotiksinat e V.cholera dhe E.coli, secila stimulon
sistemin adenilat ciklaze adenosine monofosfat ciklik ne qelizat epiteliale intestinale duke cuar ne diarre
te ujshme (shkakton formen emetike, si shkak I konsumimit te orizit te kontaminuar)
2. Nxehtesi labile (shkakton formen diarreike)
Page 4 of 29
Toksinat te cilat shkaktojne infeksionet okulare:

a. Toksina nekrotike (entertoksine e qendrueshme ndaj nxehtesise)
b. Cereolizina (hemolizine e fuqishme)
c. Fosfolipaza C (lecitinaze e fuqishme)
Panoftalmiti – semundje e shpejte progressive e shkaktuar nga B.anthracis qe rezulton ne humbjen e plote te
syrit brenda 48 oreve.
-Shkakton pneumonine e rende imituese te antraksit te pacientet imunokompetente
Page 5 of 29
21. Listeria dhe bakteret gram pozitive qe

lidhen me te
-Bakteret gram+ ne forme shkopi te cilat jane uniforme perfshijne:
a. Listerian
b. Erysipelothrix
LISTERIA MONOCYTOGENES
-I afte te rritet ne nje variacionin te gjere temperature (1C deri ne 45C) dhe ne nje perqendrim te larte kripe
(halofile)
-Mund te ngaterrohen me S.pneumonia sepse te dyja shkakton meningjitin.
-Te levizshme ne temp. ambienti, por me pak te levizshme ne 37C.
-Japin B-hemolizina te dobeta kur rriten ne pllakeza agar gjaku deleje.
PATOGJENEZA
-Ngjiten ne qelizat e bartesit permes nderveprimit te proteinave ne sip. e baktereve (internalina (InLA) me
receptoret glikoproteinik ne sip. e qelizes bartese.
-Infeksioni fillon ne enterocite ose qelizat M ne pllakat e Peyerit
-Pas penetrimit ne qeliza, pH I acidit te fagolizozomes qe rrethon bakteret aktivizon nje citolizine bakteriale
spore-formuese (listeriolizine O) dhe dy enzima te ndryshme fosfolipaze C duke cuar ne leshimin e baketeres ne
citosolin e qelizes.
-Bakteret vazhdojne te replikohen dhe me pas levizin ne membranen qelizore (kjo levizje ndermjetesohet nga
ActA e cila edshte nje protein bakteriale)
-Gjenet pergjegjese per lizen e membranes, replikimin brendaqelizor dhe levizjen e drejtuar jane grumbulluar se
bashku dhe jane rregullar nga nje gjen i vetem ( prfA ose “faktori pozitiv rregullator” i gjenit)
-Transmeti njeri-njeri mund te ndodhe kryesisht nga nena te femija ne miter ose gjate lindjes
-Granulomatosus infantiseptica eshte forme e rende e listeriozes me fillim te hershem, qe karakterizohet nga
formimi I abscesit ne shume organe si dhe shkalle e larte vdeekshmerie nese nuk trajtohet menjehere.
-Pergaditjet e ngjyrimit me Gram te LCS tregojne se nuk ka mikroorganizma sepse bakteret jane ne pergjithesi
te pranishme ne perqendrime nen limitin e zbulimit.
ERYSIPELOTHRIX RHUSIOPATHIE
- Erythos, e kuqe; pella, lekure; thrix, qime (mikroorganizem I holle, si qime qe prodhon lezion inflamator)
- Cngjyroset lehtesisht dhe mund te shfaqet si gram –
Page 6 of 29
PATOGJENEZA
1. Neuraminidaza (per ngjitje dhe penetrim ne qel. epiteliale)
2. Kapsula (mbron bakteret nga fagocitoza)
Tri forma kryesore te infiketimit nga E.R:
1. Erizipeloidi (lesion infamator I lekures)
2. Semundja e gjeneralizuar e lekures
3. Septicemia
CORYNEBACTERIUM DIPTHERIA
-Perfshine 100 specie dhe nenspecie qe kane nje mur qelizor me:
a. Arabinoze
b. Galaktoze
c. Acidi mesodianopimelik
d. Zinxhire te shkurter te acideve mykolike
-Shumica e corynebacterieve (por jo te gjitha) fermentojne karbohidrate, duke prodhuar acid laktik si
nenprodukt.
-Ndahet ne kater biotipe bazuar ne morfologjine e tyre koloniale dhe vetite biokimike:
1. Belfanti
2. Gravis
3. Intermedius
4. Mitis (shkakton shumicen e semundjeve)
-Toksina e difterise eshte faktori madhor I virulences se C.diptheria, e cila ka 3 regjione funksionale
1. Regjionin katalitik (ne nenjesine A)
2. Regjionin e zhvendosjes (ne nenjesine B)
3. Regjionin receptor-lidhes (ne nennjesine B)
Receptori per toksinen eshte faktori I rritjes epidermale heparin-lidhese (te qel. eukaryote vecanarisht ne
zemer dhe tru)
-Sinteza e toksines rregullohet nga nje element I koduar ne menyre kromozomike (reprosori I toksines se
difterise), e cila ne prani te perqendrimeve te larta te Fe mund te lidhet me operatorin e toksines dhe
parandalon prodhimin e saj.
-Rezervuar I vetem jane njerezit
Page 7 of 29
22. Mycobacteria dhe bakteriet tjera

acid-fast
1. Jane jomotile
2. Te gjithe bakteriet acid-faste jane baktere qe rriten ngadale
3. Kane murin qelizor te pasur lipidik
4. Klasifikimi sipas Runyon perdoret per NTM (mukobakteret jo tuberkuloide)
MYCOBACTERIUM TUBERCULOSIS
1. Patogjen intracellular
a. Parandalon fuzionin e fagozomit me lizozomin
2. Pergjigja e infeksionit me M.tuberculosis:
a. Makrofagjet sekretojne interleukinen IL-12 dhe faktorin tumor nekrotizues (TNF-α)
i. Keto citokina mundesojne rekrutimin e qelizave T dhe NK qelizave
3. Makrofagjet alveolare, qelizat epiteloide dhe qelizat gjigande te Langhansit se bashku me mikobakteret
intracellulare formojne qendren e nje mase nekrotike qe quhet GRANULOME
4. Njerezit jane rezervuari I vetem natyral I M.tuberculosis
MYCOBACTERIUM LEPRAE
1. Leproza=semundja e Hansen
M.avium
1. Sindroma Lady Windermere
• Mycobakteret qe rriten shpejt (<7 dite) jane zakonisht forma me pak virulente dhe rralle shkaktojne
infeksione te diseminuara
o M.fortuitum
o M.chelonae
o M.abscessus
o M.mucogenicum
Page 8 of 29
NOCARDIA
1. Bacille obligate aerobe qe formojne filamente te degezuara
2. Gram +
3. Acid fast I dobet
4. Katalaze pozitive
5. Inkubimi 3-5 dite
6. Sekretojne: katalazen dhe superoksid dismutazen
7. Semundjet:
a. Semundje bronkopulmonare
b. Infeksione kutane
i. Mycetoma (infeksion kronik I padhembshem zakonisht I shputave )
c. Infeksione limfokutane
d. Lezione kronike ulcerative , abscese subkutane, cellulitis
e. Abscese trunore
Gjinia Rhodococcus
1. Baktere gram pozitive, acid-fast qe ne fillim duken ne forme shkopthore por pastaj kthehen ne forme
kokoide
2. Rhodococcus equi
a. Personat e imunokompromituar
i. Infeksione oportunistike
ii. Semundje invazive pulmonare
b. Fakultativ intracellular
c. Formim I absceseve
Page 9 of 29
23. Neisseria dhe gjinite qe lidhen me te

Tre gjini te baktereve me rendesi mjekesore jane ne familjen e Neisseriaceae;
1. Neisseira
2. Eikenella
3. Kingella
NEISSERIA GONORRHOEAE DHE NEISSERIA MENINGITIDIS

-Te pranishme ne sip. e mukozave te orofaringut dhe nazofaringut dhe ndonjehere kolonizojne membranat e
mukozave anogjenitale

-Speciet patogjenike dhe jo patogjenike te Neisseria mund te diferencohen gjithashtu nga rritja e tyre ne agar
gjaku dhe agar ushqyes:
a. Shtamet jo patogjenike rriten ne te dyja mjediset
b. N.meningitidis rriten ne agar gjak por ka nje rritje te ndryshueshme ne agar ushqyes
c. N.gonorrhea rritet ne asnjerin nga mjediset (rritet ne agar cokollate, temp. 35C-37C dhe 5% CO2)
-Faktor madhor I virulences se N.meningitidis eshte kapsula polisaharide, kurse N.gonorrhoeae ka nje ngarkese
negative te ngjashme me kapsulen.
-Diferencat antigjenike ne kapsulen polisaharide te N.meningitidis jane baze per serogrupimin e ketyre
baktereve; 13 serogrupe jane te njohura kurse 6 shkaktojne semundje endemike dhe epidemike (A, B, C, W135,
X dhe Y)
Faktoret e virulences jane:
a. Pilinat (nenjesi proteine qe ndertojne piliet, te cilat kane nje regjion konsant dhe nje regjion variabil)
b. Proteina porine (porA dhe porB). Te N.gonorrhoeae mungon porA
c. Proteinat Opa (proteina jo te tejdukshme te rendesishme per sinjalizim qelize-qelize)
d. Rmp proteinat (proteinat e reduktimit te modifikueshem
e. Proteinat lidhese te transferines, laktoferines dhe hemoglobines
f. LOS (lipooligosakaridi)
g. Proteaza IgA1 (ndan IgA1 ne Fc dhe Fab)
h. B-laktamaze ( degradojne penicilinen)
-LOS gonokoksik stimulon leshimin e citokinave proinflamatore te TNF-alfa, i cili shkakton shumicen e
simptomave te lidhura me semundjen gonokoksike.
-N.gonorrhoea eshte shkaku kryesor I artrit purulent te te rriturit
-Nuk ka ende nje vaksine efektive kunder N.gonorrhoeae
-Neisseria sicca dhe Neisseria murosa jane mikroorganizma komensale ne orofaring

Grupi HB:
a) HB-1 (E.corrodens)
b) HB-2(Aggregatibacter aphrophilus)
c) HB-3 dhe HB-4 ( Aggregatibacter actinomyecetemcomitans)
Page 10 of 29
EIKINELLA CORRODENS
-Aftesi per te lene shenja ose “per tu gerryer” agarin.
-Banor I traktit te siperm respirator dhe nje patogjen opurtunist.
-E.corrodens izolohet me shpesh ne kuadrin e nje plage njerezore nga kafshimi ose perleshjet fizike
-Prodhon nje ere karakteristike te ngjashme me zbardhuesin.
-I ndjeshem ndaj peniciles (e pazakonte per nje bakter gram negativ).
Page 11 of 29
24. Haemophilus dhe gjinite qe lidhen me

te
Kater gjinite me te rendesishme ne familjen Pasteurellaceae:
1. Haemophilus
2. Actinobacillus
3. Aggregatibacter
4. Pasteurrella
-Haemophilus influenza (specia me e shpeshte qe lidhet me influenzen)

-Haemophilus aegyptius qe njihet edhe si bacilli Koch-Weeks (shkakton konjuktivitin akut purulent “syri roze”)
-Haemophilus ducreyi (shkakton semundjen seksualisht te transmetueshme, kanceri I bute apo shankroidi)
-Haemophilus parainfluenza (specia me e zakonshme ne goje)

Rritja e specieve te Haemophilus kerkon pranine e njerin apo dy faktoreve te meposhtem:
1. Hemin (faktori X,” faktori I panjohur”)
2. NAD (faktori V)
-Kapsule polisaharidi (a,b,c,d,e,f)
-Tipi b shkakton 95% te te gjitha inkesioneve invazive te Haemophilus
-Speciet e Haemophilus ndahen ne 8 biotipe qe percaktohen nga 3 reaksione:
1. Prodhimi I indoleve
2. Aktiviteti I urezes
3. Aktiviteti I ornitine dekarboksilazes
Faktoret e virulences:
1. Kapsula polisaharide antifagocite(permban riboze,ribitol dhe fosfat zakonisht referohet si fosfat
poliribitol - PRP
2. Lipidi A (shkakton inflamacion meningeal)
3. Proteazat ( e IgA1)
H.influenza dhe S.pneumonia ja dy shkaqet me te zakonshme te otitis akut e kronik dhe sinusitit.
-Shfaqin fenomenin e satelitizmit (rritja e haemophilus perrreth kolonive te S.aureus)
ACTINOBACILLUS
-Kolonizojne orofaringun e njerezve dhe kafsheve dhe shkaktojne: peridontit, endokardit, infeksione.
Page 12 of 29
AGGREGATIBACTER
-Perfshine dy anetare:
1. A.actinomycetemcomitans
2. A.aphrophilus
Keto dyja shkaktojne endokarditin subakut
PASTAURELLA
Zakonisht gjenden si komensale ne orofaringun e kafsheve te shendetshme.
1. Pastaurella multicoda
2. Pastaurella canis
Prodhimi I nje kapsule polisaharidi nga acidi hialuronik eshte nje faktor I rendesishem virulence.
Page 13 of 29
25. Enterobacteriaceae
1. Te gjithe anetaret jane fakultativ anaerob
2. Shumica e enterobaktereve jane motile (flagjele peritrike) me perjashtim te Klebsiellas, shigellas,
Yersinias
3. Tipi III I sistemeve te sekretimit:
a. Llojet:
i. Yersinia
ii. Salmonella
iii. Shigella
iv. Escherichia
v. Pseudomonas
vi. Chlamydia
b. Shiringe molekulare qe permban rreth 20 proteina qe lehtesojne transferimin e faktoreve te
virulences se baktereve ne qelizat target.
c. Mungesa ketij sistemi e ul virulencen e baktereve
E. coli
1. Ndarja:
a. ETEC (enterotoxigenic E coli)
i. Diarrhe e udhetarit, diarrhe e ujshme
ii. Toksina: ST (STa dhe STb)dhe LT (LT-I, LT-II)
1. E ndermjetesuar nga plazmidi
iii. Vepron ne zorre te holle
b. EPEC (enteropathogenic E coli)
i. Diarrhe e infanteve, diarrhe e ujshme
ii. Prishja e struktures normale mikroville, malabsorbim
c. EAEC (enteroaggregative E coli)
i. Diarrhe infantile, diarrhe e udhetarit, diarrhe e ujshme, diarrhe kronike,
ii. Adherenca agregative e shkopinjeve
d. STEC (shiga toxin-producing E coli)
i. Diarrhe hemorragjike
ii. Toksinat: Stx1, Stx2
1. Pengojne sintezen e proteinave
iii. Vepron ne zorre te trashe
iv. EHEC eshte nengrup
e. EIEC (enteroinvasive E coli)
i. Diarrhe e ujshme
ii. Invazion dhe shkaterrim I qelizave epiteliale qe e mbulojne kolonin
iii. Vepron ne zorre te trashe
Page 14 of 29
Shigella
1. Njerezit jane rezeruar I vetem
Yersinia
1. Llojet:
a. Y.enterocolitica
b. Y.pseudotuberculosis
c. Y. pestis
2. Inflamimi dhe ajtja e nyjeve limfatike te murtaja quhet bubo
Klebsiella
1. K.pneumoniae
2. K.oxytoca
3. K.granulomatis
4. K. rhinosxleromatis
5. K. ozaenae
Page 15 of 29
26. Vibrio dhe gjinite qe lidhen me te

Vibrio dhe Aeromonas ndahen nga enterobacteriacea ne baze te:
1. Nje reaksioni oksidaze pozitiv
2. Pranise se flagjeles polare
VIBRIO
3 jane patogjene te rendesishme humane:
1. Vibrio cholera
2. Vibrio parahaemolyticus
3. Vibrio vulnificus

-Rriten ne temp 14C-40C dhe kerkojne NaCl per rritje.
-Tolerojne nje shkalle te gjere pH (6.5-9.0), por jane te ndjeshme ndaj acideve stomakut.
-V.cholera O1 dhe O139 prodhojne toksinen e koleres dhe lidhen me epidemite e koleres.
-Serogrupi O1 I V.cholera ndahet me tej ne serotipe:
1. Inaba
2. Ogawa
3. Hikojima
Dhe biotipe:
1. Klasike
2. El Tor
PATOGJENEZA
Faktoret e virulences:
1. Piliet e ko-rregulluara nga toksina – TCP (sherben si receptor I siperfaqes se qelizes per bakteriofaget)
2. Enterotoksina dytesore e koleres –gjeni ace (rrit sekretimin e lengut intestinal)
3. Toksina zonula okludens –gjeni zot (liron tight junction duke e rritur pershkueshmerine intestinale)
4. Proteinat e kemoiotaksit-gjeni cep (faktori I adezines)
5. Toksina e koleres (e ngjashme me toksinen termolabile te E.coli, shkakton hipersekretim te ujit dhe
elektroliteve)
-Aderojne ne shtresen qelizore mukozale me ane te:

a. TCP koduese
b. Proteinave te kemiotakses
-V.cholera O1 mund te prodhoje diarre te rende permes:

a. Enterotoksines dytesore te koleres
b. Toksines zonula okludens
Page 16 of 29
-V.vunificus eshte shkaku me I shpeshte I septicemise Vibrio
-Serotipet O1 dhe O139 shkaktojne fecet “si uje orizi” (sepse prodhojne toksinen e koleres) kurse serotipet e
tjera (te njohura si V.cholera jo O1) nuk prodhojne toksinen e koleres dhe jane pergjegjese per diarren e ujshme
ne nje shkalle me pak te rende.
VIBRIO PARAHAEMOLYTICUS
-Shkakton diarre te ujshme shperthyese
-Prodhon adezina dhe nje hemolizine direkte termostabile (TDH, e quajtur hemolizina Kanagawa) e cila
shkakton sekretim te jonit te klorurit.
-Shtamet toksine-pozitive Kanagawa jane B-hemolitike
VIBRIO VULNIFICUS
-Shkakton septicemi dhe infeksione te plageve
-Ka kapsule polisaharidi (antifogacitare)
-Prodhon citolizina, proteza, kolagjenaza (ndermjetesojne shkaterrimin e indit)
-Per rritjen e Vibriove perdoret agari special selektiv I kriperave sukroze biliare te citratit tiosulfat (TCBS) si dhe
pasurimi I lengut (leng peptone alkaline, ph 8.6)
AEROMONAS
-Baktere ne forme shkopi, gram negative, anaerobe fakultative, fermentuese qe morfologjikisht I ngjajne
anetare te familje Enterobacteriaceae
-Patogjenet me te rendesishem jane:
a. Aeromonas hydrophila
b. Aeromonas caviae
c. Aeromonas veronii
Page 17 of 29
27. Pseudomonas dhe gjinite qe lidhen me

të
Bejne pjese:
1. Pseudomonas
2. Burkholderia
3. Stenotrophomas
4. Acinetobacter
5. Moraxella
PSEUDOMONAS
-Shperndarja e gjere mjedisore e Pseudomonas eshte e mundur fale kerkesave te tyre te thjeshta per rritje dhe
lehtesia ne te ushqyer.
-Patogjene opportune
-Megjithese pershkruhen si aerobe te detyrueshme ato mund te rriten ne menyre anaerobe duke perdorur
nitratin ose argininen si njee pranues elektroni alternativ.
-Prania e oksidazes se citokromit I dallon nga Enterobacteriaceae dhe Stenotrophomas
-Disa shtame jane mukoide per shkak te sasise se madhe te nje kapsule polisaharidi (te zakonshme te pacientet
me fibroze cistike)
-Prodhojne pigmente :
a) Piocianin (e kaltert)
b) Pioveridin (e verdhe ne te gjelbert)
c) Piorubin (e kuqe ne te kafe)
PATOGJENEZA
-Adezionin e mundesojne :
1. Flagjela
2. Pilusi
3. Lipopolisakaridi
4. Alginati (egzopolisaharid qe formon kapsule me rendesi ne sip.bakteriale dhe e mbron nga fagocitoza)
-Ekzotoksina A – nderpret sitezen e proteinave duke blluar zgjatimin e zinxhirit peptidik.
-Elastazat
Degradojne eleastinen dhe shkaktojne demtim parenkimal apo lezione
1. LasA (serine proteaze)
hemoragjike (ecthyma gangenosum)
2. LasB (zink-metalo-proteaze)
-Fosfolipaza C (hemolizine termolabile qe prish lipidet dhe lecitinen duke lehtesuar shkaterrimin e indit)
-Ekzoenzimat S dhe T (toksina jashteqelizore te prodhuara nga P.aeruginosa)
P.aeruginosa eshte rezistente ndaj shume antibiotikeve

a) Rezistenca intrinsike
b) Rezistenca e fituar
c) Rezistenca adaptive
Page 18 of 29
-P.aeruginosa shkakton otitis externa I ashtequajturi “veshi i notarit”.
-Prodhimi I pigmenteve, testi poztiv I oksidazes, B-hemoliza era e embel karakteristike e ngjashme me rrushin
jane karakteristike e Pseudomonas.
BURKHOLDERIA – shkakton melioidosis (semundje qe perngjan me murtajen e kuajve)
Page 19 of 29
28. Campylobacter dhe helicobacter

Campylobacter
1. Rritja ne ambient mikroaerofilik
2. Rriten ngadale (48 h)
H.pylori
1. Demtimi shkaktohet nga:
a. Mucinaza
b. Fosfolipaza
c. Citotoksina vakuolizuese A (VacA)
2. Njerezit jane rezervuar primar te H.pylori
3. Transmisioni fekalo-oral
4. Titrat e antitrupave persistojne me muaj deri ne vjet andaj testi serologjik nuk mund te diferencoje
mes infeksionit prezent ose te kaluar
Page 20 of 29
30.CLOSTRIDIUM
-Te gjitha bakteret gram+ ne forme shkopi qe jane te afta te formojne endospore klasifikohen ne kete gjini.
-Pjese normale e TGI dhe shumica e tyre jane saprofite te pademshme
-Shkaktojne:
1. Helmimin nga ushqimi dhe enteriti nekrotizues (pig-bel) (C.perfigens)
2. Diarre qe lidhet me antibiotikun dhe kolit pseudomembranoz (C.difficile)
3. Tetanus (C.tetani)
4. Botulizmi (C.botulinum, C.baratii, C.butyricum)
5. Mionekroza-gangrena gazoze (C.perfigens, C.novyi, C.septicum, C.histolyticus)
CLOSTRIDIUM DIFFICILE
-Ere karakteristike “hangari” ne kulture
-Jashtezakonisht I ndjeshem ndaj oksigjenit
-Prodhon dy toksina:
1. Enterotoksinen – toksina A (stimulon inflitrimin e neutrofileve polimofronukleare ne ileum me leshim te
citokinave dhe shkakton efekt citopatik duke rezultuar ne nderprerje te tight junction qe pason me rritje
te pershkeshmerise dhe pastaj me diarre)
2. Citotoksinen – toksina B (shkakton depolimerizimin e aktines, me shkaterrim te citoskeletit)
CLOSTRIDIUM PERFRIGENS
-Sporet e tij verehen rralle (qe e diferencon nga specie e tjere te clostridium)
PATOGJENEZA
1. Toksina alfa eshte lecitinaze (fosfolipaze C) qe lizon RBC, WBC, trombocitet dhe qelizat endoteliale.
2. Toksina Beta eshte pergjegjese per stazen intestinale, humbjen e mukozes me formimin e lezioneve
nekrotike.
3. Toksina Iota prodhohet nga tipi E, ka aktivitet nekrotik dhe rrit pershkueshmerine vaskulare
4. Enterotoksina prodhohet nga tipi A, leshohet ne mjedis alkalin te zorres se holle kur qelizat I
nenshtrohen sporulimit. Ndryshim te pershkueshmerise dhe humbje te lengjeve dhe joneve.
CLOSTRIDIUM TETANI
-Sporet i japin pamjen e nje shkopi daulleje
-Ndryshe nga C.perfigens, C.tetani eshte shume veshtire per tu rritur sepse eshte I ndjeshem ndaj toksicitetit te
O2
PATOGJENEZA
-Prodhon dy toksina:
1. Tetanolizinen (hemolizine e paqendrushme ndaj O2)
2. Tetanospazminen (neurotoksine termolabile, plazmid koduese) – inaktivizon proteinat qe rregullojne
leshimin e neurotransmetuesve inhibitore: glycine dhe GABA
Page 21 of 29
CLOSTRIDIUM BOTULINUM
-7 toksina botulinike antigjenikisht te dallueshme (A-G) ku semundja humane lidhet me tippet A,B,E dhe F
PATOGJENEZA
-Toksina e tatanusit (endopeptidaze zinku), inaktizon proteinat qe mundesojne leshimin e AcK duke bllokuar
neurotransmetimin ne sinapset periferike kolinergjike.
a. Botulizmi i transmetuar nga ushqimi b. Botulizmi foshnjor (lidhet me konsumimin e mjaltit)
c. Botulizmi i plageve d. Botulizmi i inhalimit
Page 22 of 29
31.Bakteret anaerobe qe nuk formojne

spore
-Formojne popullaten mbizoteruese bakteriale ne lekure dhe ne siperfaqet mukozale.
-Patogjene oportune
BAKTERET NE FORME SHKOPI GRAM-POZITIVE ANAEROBE
-Kolonizojne lekuren dhe sip. mukozale
-Perfshijne:
1. Actinomyces
2. Mobiluncus
3. Lactobacillus
4. Propioniobacterium
ACTINOMYCES
-Nuk jane acid-fast, rriten ngadale, prodhojne infeksione kronike qe zhvillohen ngadale dhe krijojne hife.
-Kolonizojne traktin e siperm respirator, TGI dhe ate gjenital por nuk gjenden ne sip. e lekures
-Infeksionet jane endogjene
-Shkaktojne aktinomikozen (cerviko-faciale, torakale, abdominale, pelvike, SNQ)
-Shumica e infeksioneve jane cerviko-faciale.
LACTOBACILLUS
-Pjese e flores normale te gojes, stomakut, zorreve dhe traktit urogjenital
-Izolohen zakonisht ne mostrat e urines dhe kulturat e gjakut
-Jane mikroorganizmat me te zakonshem ne ureter
-Invazioni I gjakut ndodh ne njeren nga 3 rrethanat:
1. Bakteremi kalimtare
2. Endokarditi
3. Septicemia oportuniste
MOBILUNCUS – shkakton vaginozen bakteriale
PROPIONIOBACTERIUM
-Gjendet zakonisht ne lekure, onjuktiva, veshin e jashtem, orofaring dhe traktin gjenital te femrave.
-Specia me e shpeshte eshte P.acnes qe shkakton:
a. Akne vulgaris
b. Infeksione opurtiniste
c. Abscese endodontike
d. Kanalikulit lakrimal
Page 23 of 29
BAKTERET NE FORME SHKOPI GRAM-POZITIVE ANAEROBE

-Perfshijne gjinite:
1. Bacteroides
2. Fusobacerium
3. Parabacteroides
4. Porphyromonas
5. Prevotella
BACTERIODES
-Rritja e tyre stimulohet nga bila dhe kane pergjigje te dobet ndaj ngjyrosjes me Gram.
-LPS-te e bakteroideve kane pak ose aspak aktivitet endotoksine.
-Shtamet eneterotoksigjenike te B.fragilis qe shkaktojne diarre prodhojne toksinen termolabile zink
metalproteaze.
Page 24 of 29
33.Mykoplazma dhe ureaplazma

-Rendi i mycoplasmatales ndahen ne kater gjini:
1. Eperythrozoon
2. Haemobartonella
3. Mykoplazma
-Bakteret me te vogla qe jetojne te lira, rriten ngadale (2-6 jave).

-Jane unike sepse nuk kane nje mur qelizor dhe membrana e tyre permbane sterole.
-Bakteret e tjera me mungese te murit qelizor (te quajtura format L) nuk kane sterole ne mem. qelizor dhe
mund te formojne mur qelizor ne kushte te pershtashme rritjeje.
-Mungesa e murit qelizor I bene mykoplazmat rezistente ndaj penicilinave, cefalosporinave, vankomicines dhe
antibiotikeve tjere qe nderhyjne ne sintezen e murit qelizor.
PATOGJENEZA
-Aderon ne epitelin respirator me ane te nje strukture te specializuar ngjitese qe formohet ne nje nga skajet e
qelizes.
-Struktura perbehet nga nje kompleks proteinash ku adezina P1 qe eshte me e rendesishmja.
-Paraqitja me e shpeshte e infeksionit me M.pneumonia eshte trakeobronkiti.
-DIAGNOZA LABORATORIKE
-Ngjyrosen lehte me Gram
-Ureaplazma kerkon ure per rritje por inhibohet nga alkaliniteti I larte I metabolizmit te urese
Page 25 of 29
34. Rickettsia, Ehrlichia dhe bakteret tjera

qe lidhen me to
• Aerobe ogligative
• Intracellulare
• Gram negative (shkopthor)
• KLASIFIKIMI:
1. Rickettsiaceae
a. Rickettsia
b. Orienta
2. Anaplasmataceae
a. Ehrlichia
b. Anaplasma
3. Coxiellaceae
a. Coxiella
Rickettsiaceae
Ricketssia:
1. Grupi I “spotted fever”

a. R.rickettsii
b. Rickettsia akari
2. Grupi tifoid
a. R.prowazekii
b. R.typhi
Orientia
1. Orientia tsutsugamushi
Page 26 of 29
• Orientia-s I mungon edhe shtresa e peptidoglikanit edhe LPS

• Te dyja mund te vizualizohen me Giemsa ose Gimenez (dobet me Gram)
• Jane parazite intracellulare strikte
• Gjenden ne citoplazme te qelizave te infektuara
• Aftesia e R.rickettsii per tu ngjitur me qelizat endoteliale vjen nga proteina A e membranes se
jashtme (OmpA)
• Ketrat dhe pleshtat e morrat e tyre jane jane te infektuar me R.prowaseki
• Trajtimi me doksicikline
Anaplasmataceae
• Ehrlichia dhe Anaplasma
• Baktere intracellulare
• Parazitojne granulocitet, monocitet, eritrocitet dhe trombocitet
• 3 speciet me te rendesishme:
1. Ehrlichia chaffeensis
▪ Ehrlihioza humane monocitike
• Leukopenia, trombocitopenia, trnsaminazat e serumit te elevuara
2. Ehrlichia ewingii
▪ Ehrilihioza humane granulocitike
3. Anaplasma phagocytophilum
▪ Anaplasmoza humane granulocitike
Ekzistojne ne dy forma:
• Trupat elementare (te vegjel)

• Trupat retikulate (te medhenj)
• Disa dite pas infektimit te qelizes, trupat elementare replikues aranzhohen ne masa te rrethuara me
membrane qe quhen MORULA
• Baktereve ne fjale u mungojne gjenetper sintezen e peptidoglikanit ose LPS.

• Trajtohen me DOKSICIKLINE
Page 27 of 29
COXIELLACEAE
COXIELLA BURNETTI
Ekzistojne dy forma strukturale:
1. Variantet e qelizave te vogla

a. Rezistente stresit te mjedisit
2. Variantet e qelizave te medha
a. Format metabolike aktive
• Rezervuaret primare jane delet, gjedhet, dhite, macet, qente, lepujt

• Njerezit e marrin bakteren pas inhalimit te grimcave ajrore ose qumeshtit te papasterizuar
• Ne diagnostike: antitrupat ndaj antigjeneve te fazes I dhe II
• TRAJTIMI: doksiciklina dhe agjenti alkalinizues hidroksiklorokine
Page 28 of 29
35.Chlamydia dhe Chlamydophila

-Perbehen nga 3 specie pergjegjese per semundjen e njeriut:
1. Chlamydia trachomatis
2. Chlamydiophilia psittaci
3. Chlamydiophilia pnumoniae
-Me pare klasifikoheshin si viruse per shkak se jane mjaft te vogla.
-Parazite energjie

-Kane nje zhvillimi unik :
a. Forma infektive metabolikisht aktive (trupat elementare, EBs)
b. Forma joinfektive metabolikisht aktive (trupat retikulare, RBs)
-Muri qelizor permban, nje lipopolisaharid (LPS) qe eshte I zakonshem te te gjithe anetaret e familjes.
-Proteina madhore e membranes e jashtme (MOMP) ne murin qelizor eshte komponent strukturor I
rendesishem.
-OMP2 (proteine e membranes se jashtme)
-Ngjyrimet histologjike mund te zbulojne me lehtesi fagozomen me RB te grumbulluara te quajtura inkluzione.
CHLAMYDIA TRACHOMATIS
-Chlamydiat fitojne akses permes gervishtjeve apo prerjeve shume te vogla
-Infeksioni nuk jem imunitet afatgjate
1. Serovaret A, B, Ba, C shkaktojne trakomen
2. Serovaret D-K shkaktojne semundjen e traktit urogjenital
3. Serovaret L1, L2, L2a, L2b, L3 shkakton limfogranulomen veneriane
Trakoma eshte shkaku kryesor I verberise se parandalueshme.

-Sindroma Reiter (uretriti, konjuktiviti, poliartriti dhe lezionet mukokutane) fillohen nga infeksioni gjenital me
C.trachomatis.
-Shkakton proktit (inflamacion I rektumit)
CHLAMYDOPHILA PNEUMONIA
-Fillimisht u quajt TWAR
-Patogjen human qe shkakton sinusit, faringit, bronkit dhe pneumoni.
-Mendohet se eshte shkaktar I arterosklerozes.
CHLAMYDOPHILA PSITTACI
-Shkakton psittatocis (ethet e papagallit) qe mund te transmetohen te njerezit.
-Semundja eshte raportuar si ornithosis (nga fjala greke; zog)
-Mikroorganizmi eshte I pranishem ne gjak, inde, fece dhe pendet e zogjeve te infektuar
-Infeksioni ndodh nga rruget e traktit respirator, pas te cilit bakteret perhapen ne qelizat retikuloendoteliale te
melcise dhe shpretkes.
Page 29 of 29

Bakteriologjia Speciale (Shtesa)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bakteriologjia Speciale (Shtesa)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BAKTERIOLOGJIA

RILIND VUÇETAJ ; RINA SKERAJ

Shënime shtesë nga Murray

FIZIOLOGJIA DHE STRUKTURA

19.Streptococcus dhe enterococcus

1. Ka C5a peptidazen qe inaktivizon C5a

1. Polisakaridet kapsulare (Ia, Ib, II deri VIII)

Streptokoket β-hemolitike te tjera jane streptokoket e grupeve C,F dhe G.

1. Streptococcus pneumoniae eshte diplokok

B.anthracis perfitohet permes njeres nga keto rruge:

Toksinat te cilat shkaktojne infeksionet okulare:

21. Listeria dhe bakteret gram pozitive qe

22. Mycobacteria dhe bakteriet tjera

23. Neisseria dhe gjinite qe lidhen me te

NEISSERIA GONORRHOEAE DHE NEISSERIA MENINGITIDIS

FIZIOLOGJIA DHE STRUKTURA

-Neisseria sicca dhe Neisseria murosa jane mikroorganizma komensale ne orofaring

24. Haemophilus dhe gjinite qe lidhen me

-Haemophilus influenza (specia me e shpeshte qe lidhet me influenzen)

FIZIOLOGJIA DHE STRUKTURA

Keto dyja shkaktojne endokarditin subakut

26. Vibrio dhe gjinite qe lidhen me te

FIZIOLOGJIA DHE STRUKTURA

-Aderojne ne shtresen qelizore mukozale me ane te:

-V.cholera O1 mund te prodhoje diarre te rende permes:

-V.vunificus eshte shkaku me I shpeshte I septicemise Vibrio

27. Pseudomonas dhe gjinite qe lidhen me

P.aeruginosa eshte rezistente ndaj shume antibiotikeve

-P.aeruginosa shkakton otitis externa I ashtequajturi “veshi i notarit”.

BURKHOLDERIA – shkakton melioidosis (semundje qe perngjan me murtajen e kuajve)

28. Campylobacter dhe helicobacter

31.Bakteret anaerobe qe nuk formojne

MOBILUNCUS – shkakton vaginozen bakteriale

BAKTERET NE FORME SHKOPI GRAM-POZITIVE ANAEROBE

33.Mykoplazma dhe ureaplazma

-Bakteret me te vogla qe jetojne te lira, rriten ngadale (2-6 jave).

34. Rickettsia, Ehrlichia dhe bakteret tjera

1. Grupi I “spotted fever”

• Orientia-s I mungon edhe shtresa e peptidoglikanit edhe LPS

• Trupat elementare (te vegjel)

• Baktereve ne fjale u mungojne gjenetper sintezen e peptidoglikanit ose LPS.

1. Variantet e qelizave te vogla

• Rezervuaret primare jane delet, gjedhet, dhite, macet, qente, lepujt

35.Chlamydia dhe Chlamydophila

FIZIOLOGJIA DHE STRUKTURA

Trakoma eshte shkaku kryesor I verberise se parandalueshme.

You might also like