Professional Documents
Culture Documents
Epidemiologjia
ITU eshte nje problem i rendesishem shendetesor si ne popullaten e pergjithshme ashtu edhe ne
paciente te hospitalizuar. Ne femrat ne premenopauze incidenca vleresohet afersisht ne 0.5 – 0.7 p/vit.
Ne popullaten e pergjithshme ITU manifestohen kryesisht ne formen e cistitit te pakomplikuar dhe
shfaqet me shpesh ne femra. Ne kushte spitalore, ITU perbejne afersisht 40% te infeksioneve
nozokomiale dhe shoqerohen kryesisht nga perdorimi i katetereve urinare. ITU trajtohen me antibiotic
dhe heqjen e faktoreve predispozues kur eshte e mundur, si psh kateteret urinare. Perdorimi I
antibiotikeve duhet te konsiderohet ne infeksionet simptomatike dhe vendimi i trajtimit duhet te vere
ne balance dhe efektet anesore te tyre dhe krijimin e reziztences antimikrobiale.
Etiologji/Patogjeneze
Urina konsiderohet sterile. Sistemi urinar mund te ndahet ne trakt te siperm urinar qe perbehet nga
veshka (parenkima renale dhe sistemi kolektor) dhe ureteret, dhe ne trakt te poshtem urinar qe
perbehet nga vezika, uretra, dhe prostata ne meshkuj. Tek femrat, mqs uretra eshte ne afersi te zones
se vagines, kjo e fundit mund te ndikoj ne kontaminimin e porcionit te urines se marre per ekzaminim.
Ne infeksionet urinare eshte e rendesishme njohja e terminologjise:
1
o Obstruksion shoqeruar me zbrasje jo te plote te vezikes ( hiperplazi e prostates, ca
prostate, stricture e ureters, prolapse i mitres)
o Vezike neurogjene
o Marrje e pamjaftueshme e sasise se likideve
o Disfunksion te zbrasjes
Rritje te kolonizimit
o Aktiviteti seksual
o Perdorimi i spermicideve
o Ulje te estrogjenit
o Perdorim te preparative antimicrobial
Faktoret qe ndihmojne ngjitjen e baktereve
o Kateterizimi
o Inkontinenca urinare
o Inkontinenca fekale
o Urine rezidiale me ishemi te murit te vezikes
Rruga hematogjene e zhvillimit te infeksionit te traktit urinar eshte e rralle. Bakteret me te shpeshte te
implikuar ne rrugen hematogjene te infeksionit jane: Staphylococcus aureus, Candida, Mycobacterium
tuberculosis. Infeksionet me rruge hematogjene zhvillohen me shpesh ne pacientet me imunitet te ulur, te
moshuar ose tek te porsalindurit. Infeksionet hematogjene te perseritura mund te jene pasoje e infeksioneve
te trajtuar ne menyre jo adekuate te prostates apo te parenkimes renale ( p.sh. pielonefrit emfizematos).
2
mukopolisakaridet e mukozes se traktit urinar si edhe prodhimi i antitrupave local dhe sistemik. Si
perfundim, pacientet me predispozite gjenetike ndaj ITU mund te kene rrisk me te larte per infeksione
si pasoj e rritjes se aftesise se kolonizimit apo aderences se bakterieve ne epitelin e traktit urinar.
Diagnoza e ITU
Shenjat klinike
Simptomat jane shume te rendesishme ne diagnozen e ITU por nuk mund te lokalizojne ne menyre te
sakte infeksionin ne traktin urinar. Megjithate, ne shumicen e rasteve kolonizimi i traktit urinar mund te
3
jete asimptomatik. Forma me e shpeshte e ITU eshte cistiti (infeksion i vezikes) dhe karakterizohet nga
simptoma si: urinim te shpeshte, dizuri, hematuria, ndryshim i eres se urines dhe dhimbje supra pubike.
Keto simtoma jane gjithashtu te pranishme ne rastin e uretritit dhe prostatitit. Epididimiti mund te
shoqerohet me cistit dhe diagnoza bazohet ne ekzaminimin fizik tek meshkujt. Infeksioni I traktit te
siperm, apo pielonefriti, karakterizohet nga prania e shenjave te ngjashme me cistitin, gjithashtu edhe
temperature, ethe, dhimbje mesi ose abdominale, dhe shpesh ahoqerohet me nauze dhe te vjella.
Analiza e urines eshte e rendesishme ne diagnozen e infeksionit. Metoda e marrjes se urines per
ekzaminim eshte e rendesishme per te bere diferencen midis kontaminimit dhe pranise se kolonizimit.
Metodat me te perdorura jane: a) porcioni i mesem gjate urinimit, b) kateterizimi urinar dhe c) aspirimi
suprapubik i urines. Metoda me variabilitet me te larte nga keto tre metoda eshte marrja e porcionit te
mesem te urinimit, vecanerisht ne femra, ku kontaminimi I urines nga organizmat perineal ose vaginal
eshte i shpeshte gjate marrjes se mostres se urines per ekzaminim.
Analiza e urines
Vleresimi me shirit enzimatik eshte pozitiv per ITU nese eshte positive per leukocit esterase dhe/ose
prani te nitriteve. Evidentimi i leukocit esterazes nenkupton prani te leukociteve ne urine. Leukocit
esteraza ka specificitet 75-85% dhe sensitivitet 80-92% per ITU. Prania e nitriteve ne shiritin enzimatik
tregon shnderrimin e nitrateve ne nitrite nga disa baktere gram negative (jo gram pozitiv) dhe eshte
shume specifike 96-99%, por nuk eshte shume sensitive si pasoje e shderrimit ne nitrite vetem nga
bakteret gram negative.
Ekzaminimi mikroskopik eshte i rendesishem ne vleresimin e urines. Prania e leukociteve ne urine eshte
treguesi me i rendesishem i pranise se infeksionit. Piuria ne mungese te simptomave urinare nuk
nenkupton prani te ITU. Ekzaminimi mikroskopik eshte i rendesishem per identifikimin e pranise se
qelizave epiteliale. Prania >15-20 qeliza squamoze epiteliale tregon per mundesine e kontaminimit te
mostres se urines. Gjithashtu mund te evidentohet prania e bakterieve. ITU mund te shoqerohen shpesh
me hematuria mikroskopike apo makroskopike; hematuria duhet te vleresohet me tej nese pacienti ka
urokulture negative.
Urokultura
Ne pergjithesi, >105 bakterie ne urine konsiderohet diagnostike per ITU. Megjithate, sic u permend dhe
me lart, probabiliteti I nje ITU varet gjithashtu dhe nga metoda e marrjes se urines.
4
Candida
Lactobacillus
Corynebacterium
Staphylococcus
Streptococcus
Diagnoza diferenciale
Diagnoza diferenciale e ITU te perseritura eshte mjaft e gjere dhe duhet te behet me infeksione te tjera
jo-bakteriale apo me shkaqet e infeksioneve te perseritura te traktit urinar. Gjithashtu, eshte e
rendesishme te behet diagnoza diferenciale me shkaqet jo-infeksioze te simptomave te ngjashme, si
stranguria, dizuria dhe polakiuria.
5
Trajtimi i ITU
Ne diagnozen e ITU eshte e rendesishme kombinimi i te dhenave klinike me vleresimin e urines. Trajtimi
bazohet ne identifikimin e shkaktarit patogjen dhe shkallen e semundshmerise, si edhe te pranise ose
mungeses te faktoreve predispozues. Ne pergjithesi, trajtimi konsiston ne hidrim te mire te pacientit,
heqjen e shkaktarit te obstruksionit nese eshte present, heqjen e kateterit urinar nese eshte e mundur
dhe vleresimi per perdorimin e antibiotikeve. Lloji i antibiotikut dhe kohezgjatja e administrimit do te
varen nga lokalizimi i infeksionit (pielonefrit, cistit, prostatit, epiditimit, orkit), faktoret predispozues te
pacientit dhe severiteti i semundjes. Shumica e antibiotikeve arrijne nje perqendrim te larte ne urine
dhe per kete arsye jane mjaf efikas ne eliminimin e bakterieve nga trakti urinar. Megjithate, ne rastin e
pielonefritit, prostatitit, epiditimitit ose orkitit eshte e rendesishme perzgjedhja e antibiotikut me
depertim indor.
Si hap i pare ne trajtimin e pacienteve duhet te percaktohet nese ITU eshte I komplikuar apo i pa
komplikuar. Infeksione te pakomplikuar perfshijne: cistit tek nje femer jo shtatzene dhe pielonefrit akut
tek nje individ i shendoshe. Femrat e reja pas pubertetit kane me shpesh ITU te pa komplikuar per shkak
te aktivitetit seksual ne kombinim me vonesen ne zbrasjen e vezikes. PErdorimi i diafragmave dhe
kontraceptiveve spermicide ndryshojne floren vaginale dhe mund te favorizojne kolonizimin nga E.coli
patogjen.
ITU te komplikuar jane ato qe shfaqen ne prani te disa faktoreve predispozues, por ne pergjithesi duhet
te konsiderohen ne femrat shtatzene ose post-menopauze dhe ne meshkuj. ITU te komplikuar vihen re
me shpesh ne pacientet me co-morbiditet. Gjithashtu, ata mund te kene nje variabilitet me te madh te
bakterieve pathogjene, reziztence bakteriale dhe kerkojne nje kohezgjatje me te madhe te trajtimit me
antibiotic.
Anomali funksionale apo anatomike te traktit urinar (obstruksion, gure, diverticulum, vezike
neurogjene, refluks VU)
Instrumentim I traktit urinar (kateter, stent, nefrostome)
Semundje sistemike (insuficience renale, diabet, imunodeficience, transplant)
Shtatzani
Rezistence bakteriale
Trajtimi i ITU akut te komplikuar apo jo konsiston ne perdorimin e antibiotikeve. Antibiograma eshte e
rendesishme per percaktimin e prevalences se shkaktarit dhe ne perzgjedhjen e antibiotikut tek
pacientet me ITU te komplikuar dhe vecanerisht ne infeksionet nozokomiale. Gjithashtu, kujdes duhet
ne perdorimin e antibiotikeve ne shtatzani.
Cistit i pakomplikuar
Preferohet:
o Fosfomycin, 3 gr single dose per os
o Nitrofurantoin, 100 mg X 2 per os ne dite per 5 dite
o Trimethoprim-sulfamethoxazole 960 mg per tre dite
Alternative:
Ciprofloxacin, 250 mg X 2 ne dite per tre dite
6
Cistit i komplikuar ne femra:
Te relizohet urokultura
Vleresimi i urokulturave te meparshme dhe perzgjedhje empirike bazuar ne rezultatet
Tek pacientet qe do trajtohen ne menyre ambulatore:
o Ciprofloxacine 500 mg x 2 ne dite, per 7 dite
o Ciprofloxacine 1gr X 1 ne dite per 7 dite, ose levofloxacine 750 mg ne dite per 5 dite
o TMP-SMX dy here ne dite per 14 dite ( jo per enterokok ose pseudomonas)
Ne rast te mos pergjigjes pas 24 -72 ore te trajtimit duhet bere rivleresim i pacientit.
Cistit ne Meshkuj
Urokulture
Preferohet:
o TMP-SMX dy here ne dite
o Levofloxacine 500 mg ne dite
o Ciprofloxacine 500 mg dy here ne dite
Trajtimi eshte ne pergjithesi per 7-14 dite
Urokultura
Preferohet:
o Ciprofloxacine 500 mg X 2 per os X 7 dite ± fillimisht ciprofloxacine 400 mg x 1
o Levofloxacine 750 mg ne dite X 5 dite
o TMP-SMX 960 mg x 2 per os ne dite, x 14 dite
Nese nuk dihet efekti i TMP-SMX, rekomadohet fillimisht 1 gr ceftriaxone ose
aminoglucoside
Urokulture
Antibiotik ne varesi te rezultatit te urokultures
Ne pacientet e hospitalizuar
o Fluorokinolone IV
o Aminoglycoside +/- ampicillin
o Cefalosporina te gjenerates se trete
o Penicillin me specter te gjere +/- aminoglukoside
o Carbapenem
Switch nga forma IV ne per os pas 48 ore afebrile
Kohezgjatja e trajtimit 14 dite
Prostatiti bacterial
7
o Kohezgjatja e trajtimit dy jave
o 1st line: TMP-SMX ose Fluoroquinolone
o 2nd line: cefalosporinat e gjenerates se dyte
o 3rd line: cefalosporinat e gjenerates se trete
ITU ne shtatzani
Patogjeneza: Shtatzania rrit rriskun e bakterurise dhe ITU si pasoje e stazes urinare (shkaktuar nga rritja
e progresteronit), relaksim i muskulatures se lemuar te uretereve dhe dilatacion, rritje te presionit ne
vezike nga uterusi.
TRajtimi eshte gjithmone i rekomanduar per bakterurine asimptomatike ne shtatzani sepse mund te coje
ne pielonefrit ndryshe nga grate jo shtatzene.
Urokulture
Fillim te trajtimit empirik me:
o Aminopenicillinat
o Cephalosporinat per os
o Fosfomicin
o Alternative (vecanerisht ne semestrin e dyte dhe te trete): TMP-SMX, nitrofurantoin
ITU te perseritura vleresohen si 2 ose me shume episode infeksione ne 6 muaj ose ≥3 episode ne 12
muaj. Ne ITU te perseritura ndikojne si ri-infeksione ashtu edhe relapse i infeksionit. Me ri-infeksion
kuptojme shfaqjen e ITU me te njejtin ose me mikroorganizem te ndryshem shume shpejt pas
perfundimit te trajtimit. Ne pacientet qe kane ri-infeksion rekomandohet nje vleresim ne perfundim te
trajtimit per te vleresuar zhdukjen e shkaktarit pathogjen. Nese kemi relaps te infeksionit apo deshtim
ne eliminimin e patogjenit megjithe trajtimin e duhur, pacienti duhet te referohet tek urologu.
ME rritjen gjithmone e me shume te rezistences bakteriale, vemendja eshte drejtuar nga opsionet non-
antibiotik per parandalimin e ITU. Estrogjenet vaginale mund te perdoren tek femrat ne post-
menopauze qe kane ITU te perseritura. Kjo per faktin se ne menopause ndodh nje ndryshim i epiteliumit
te vagines dhe alkalinizim dhe estrogjenet vaginale mund te rikthejne keto ndryshime. Absorbimi
sistemik i estrogjeneve vaginale eshte i ulet, prandaj keto preparate duhet te konsiderohen ne pacientet
me rrisk dhe ne varesi te preferences se cdo pacienti. Ekzistojne suplemente te ndryshem per
parandalimin e ITU, megjithate ka pak evidence mjekesore per perdorimin e tyre. Studimet e fundit kane
treguar se caji i boronices nuk duhet me te rekomandohet si parandalues i ITU. Vit C mund te perdoret
per acidifikimin e urines dhe mund te kete nje efekt bakteriostatik. Se fundmi, D-Mannose dhe
Probiotiket mund te perdoren ne parandalimin e ITU, por studimet jane ende te pakta.
8
Megjithate, shpesh profilaksia me antibiotik eshte e nevojshme ne menaxhimin e ITU te perseritura.
Cdo urokulture e meparshme duhet te rivleresohet per te percaktuar nese kemi te pranishme
rezistencen ndaj antibiotikeve. Perdorimi i antibiotikeve si profilaksi mund te jete post koital ose ne
forme te vazhdueshme. Nese rekomandohet profilaksi e perditeshme, ajo duhet te vazhdohet per
minimum 6 muaj.
Bakteruria asimptomatike
BAkteruria asimptomatike eshte kur kemi prani te bakterieve > 10 5 ne urine ne individ pa simptoma apo
shenja te ITU. Prania apo mungesa e leukociteve nuk ndikon ne diferencimin e bakterurise simptomatike
nga ajo asimptomatike. Screening dhe trajtimi i bakterurise asimptomatike rekomandohet ne grate
shtatzena dhe pacientet qe jane planifikuar per procedura invasive urologjike.
PAcientet me kateter uretral do te zhvillojne me kohe bakteruri; 10-25% e tyre do te shfaqin simptoma.
Faktoret e rriskut perfshijne: seksi femer, mosha, DM, gabimet ne kujdesin gjate perdorimit te
katetereve apo kolonizimi i qeses se urines.
Permbledhje
1. Infeksionet e traktit urinar kane prevalence dhe kosto te larte.
2. ITU bakteriale (ndryshe nga kolonizimi i urines ose bakteruria asimptomatike) jane rezultat i
bashkeveprimit te faktoreve bakteriale dhe te individit bartes se infeksionit.
3. Diagnoza e ITU bazohet ne ekzaminimin e urines dhe kliniken e pacientit.
4. Diagnoza diferenciale eshte e gjere dhe behet me simptoma te traktit urinar nga pathogjene
jobakteriale, dhe semundje te tjera jo infeksioze.
5. TRajtimi efikas varet nga organizmi pathogjen, severiteti dhe lokalizimi i semundjes dhe faktore
te tjere komplikues.