IMUNOLOGJIA E TUMOREVE

Hyrje
• Ne mbrojtjen anti-tumorale marrin pjese nje sere
mekanizmash te permendur te temat e
meparshme.
• Prania dhe zhvillimi i nje tumori tregon se mbrojtja
imunitare ka deshtuar ne kete rast
• Prandaj mjetet imune tentojne sigurimin e nje
gardhi qe kufizon tumorin, kurse alternativat
imunoterapeutike synojne permiresimin e hallkave
te pergjigjes imune anti-tumorale
Tumoret dhe pergjigja imune
 Te dhena te pergjithshme - 1
• Tumoret jane zhvillime indore me karakter beninj
ose malinj

• Tumoret me qeliza te zhvilluara brenda nje kapsule

pergjithesisht konsiderohen benjinje

• Disa tumore malinje jane me qeliza te

padiferencuara me nje fuqi te larte proliferative
Tumore malinje dhe beninje
 Te dhena te pergjithshme - 2
• Tumoret zmadhohen duke shtyre indet perreth, por
edhe mund te zhvillohen si metastaza ne distance
• Keto te fundit klasifikohen sipas origjines se
tumorit (mezenkimale, epiteliale-epiteli eshte nje
nder 4 indet kryesore, nervor, muskulor dhe lidhor
jane 3 indet e tjere)
• Pergjigja anti-tumorale kerkon njohjen e nje
antigeni tumoral specifik, i cili ne kushte normale
nuk shprehet ne ate grade sa ne rastin patologjik
Qelizat mezenkimale
Qelizat epiteliale
Metastazat
Metastazat
 Imunosurvejanca - 1
• Prej kohesh eshte supozuar qe nje nga detyrat e
sistemit imun eshte imunosurvejanca ndaj qelizave
tumorale te zhvilluara spontanisht

• Zhvillimi i nje tumori ndodh pas menjanimit te saj,

dhe kjo mund te ndodhe si pasoje e nje
imunosupresioni (te lindur a te fituar), humbja e
vetive antigjenike te tumorit dhe mos-njohja dhe
mos-zhvillimi i pergjigjes imune ndaj tij, zhvillimi i
tij ne ambiente imunologjikisht te favorshme per
te, etj.
Rritet numri i tumoreve me rritjen e
moshes - kancer i kolonit
 Imunosurvejanca - 2

• Imunosurvejanca ndihmon ne njohjen dhe

sherimin nga qelizat metaplazike (para-
kanceroze) me shumezim te shtuar
Tumoret ne popullatat imunodepresive - 1

• Ne keto popullata, p.sh. ne personat e semure me

SIDA kemi prekje te shpeshte nga patologjite
malinje.

• Megjithate, edhe pse nga SIDA preket sistemi imun

dhe indi lidhor (gjaku), tumoret jane te indeve te
tjera (lekure, etj – psh sarkoma Kaposi)
 Tumoret ne popullatat imunodepresive - 2
• Kjo tregon se tumoret zhvillohen jo si pasoje e
deficitit te imunosurvejances, por per shkak te
veprimit te drejtperdrejte te medikamenteve (psh
efekti toksik) apo te virusit shkaktar te SIDES.
• Psh prekja nga virusi herpes simplex 6 te
personave imunodeficitare me SIDA sjell zhvillimin
e sarkomes kaposi, kurse prekja e qelizave B te
personave imunodeficitare nga virusi epstein-bar
sjell zhvillimin e limfomes Burkitt (kancer I sistemit
limfatik, ne vecanti I limfociteve B), gje qe nuk
ndodh ne personat me imunitet intakt
 Kontradikta ne rolin e sistemin imun ndaj
zhvillimit tumoral - 1

• Sic do shohim edhe me poshte qelizat NK dhe

limfocitet T kane rol kryesor ne mbrojtjen anti-
tumorale

• Megjithate, ne eksperimentet me kafshe qe u

mungojne keto qeliza nuk kemi zhvillim te
shpeshte tumoral, pervec rastit kur ne to
paraprakisht kemi zhvillime semundjesh virale
Qelizat NK dhe origjina e tyre
Vrasja qe realizohet me ane te qelizave NK
 Kontradikta ne rolin e sistemin imun ndaj
zhvillimit tumoral - 2
• Kjo vjen si pasoje e asaj qe te njejtet
mekanizma imune zhvillohen ne te dy rastet
e dhena

• Kunder konceptit te imunosurvejances flet

fakti qe ne te mund te merrnin pjese edhe
mekanizma te tjere vec limfociteve T apo
qelizave NK
 Kontradikta ne rolin e sistemin imun ndaj
zhvillimit tumoral - 3

• Ne kundershtim me konceptin e imunosurvejances

jane edhe zhvillimet tumorale apo te ngjashme me
to ne ambientet e pershtatshme, pa u cenuar nga
efektet e sistemit imun

• Psh zhvillimi i fetusit ngjan me nje zhvillim tumoral

per nga ritmi dhe ne fillim edhe nga shkalla e ulet e
diferencimit indor ne hapesiren uterine.
 Kontradikta ne rolin e sistemin imun ndaj
zhvillimit tumoral - 4

• Po ashtu, zhvillimi fulminant i tumoreve ne

organet perreth duodenale (pankreas, etj)
flet per nje tolerim imun te antigjeneve, pasi
shpeshhere nje antigen qe kalon ne keto zona
(neper zorre) konsiderohet si ushqim qe
duhet toleruar
 Tumoret joimunogjenike

• Si pasoje e mungeses se imunogjenicitetit te

qelizave tumorale mund te ndodhe qe ato te
menjanojne imunosurvejancen, dhe kesisoj te
zhvillohen pa u sulmuar nga sistemi imun

• Ky fenomen kerkon perparime te metejshme ne

biologjine molekulare per tu studiuar me mire
 Antigjenet tumorale
• Proteinat specifike per nje tumor quhen antigjene
tumorale specifike, kurse ne rast se nxisin
pergjigjen imune dhe flakjen e tyre quhen
antigjene transplantive tumorale specifike

• Psh tumori monoklonal qelizor B prodhon nje

imuno-globuline membranore qe nuk ndodhet ne
siperfaqe te qelizave B normale, dhe ndaj se ciles
zhvillohen antikorpe
Antigjenet tumorale
 Shfaqja e antigeneve specifike tumorale ndodh kur:
• Aktivizohen gjene silencioze qe ndryshojne ritmin e
transkriptimit gjenik, te cilet sjellin inaktivizimin e
gjeneve supresues tumorale. Gjenet e supresuara
kontrollojne ritmin e ciklit jetesor qelizor. Ne mungese
te tyre kemi proliferim te pakontrolluar qelizor, rritje
te ritmit dhe shpeshtesise se mutacioneve gjenike dhe
predispozicionit per zhvillime malinje
• Ndodh mutacion pikezor i nje sekuence normale
gjenike, duke bere qe proteina e sintetizuar te
sherbeje si antigjen tumoral. Psh nje aktivizim i
kaskades se kinazave mund te coje ne rritjen e
shpeshtesise se transkriptimit se proteinave te tjera
Translokacioni shkak i limfomes se Burkitt
 Antigenet shoqerues tumorale - 1

• Ne kete rast behet fjale jo per antigene (proteina)

karakteristike vetem per tumoret, por per proteina
qe ndodhen normalisht te njeriu ne faza te
caktuara jetesore apo pergjate gjithe jetes.

• Ne kushte normale keto antigjene ndodhen ne sasi

te uleta apo kane ndryshime cilesore nga antigeni
tumoral.
Antigenet shoqerues tumorale - 2

• Per pasoje matja ne dinamike e nivelit te tyre

ne lengje biologjike (psh ELISA) mund te
sherbeje ne diagnoze apo ndjekjen e ecurise
se semundjes tumorale
 Proteinat karcinomo-embrionike - 1

• Keto jane proteina te ndodhura kryesisht ne indin

fetal, dhe ne doza minimale te personat adulte.

• Rritja e nivelit te tyre shpeshhere shoqeron

semundje malinje te caktuara
 Proteinat karcinomo-embrionike - 2
• Psh niveli i antigenit karcinoembrionik shtohet ne
tumore gastrike, kolonike, pulmonare, apo te gjirit.
Po ashtu ajo mund te rritet disi edhe ne patologji
jo-tumorale, te tilla si bronkopatia kronike
obstruktive, cirroza hepatike, personat duhanxhinj,
etj

• Matja e saj psh me ELISA dhe ngritja e nivelit te saj

mund te na sherbeje ne zbulimin e hershem te nje
tumori
 Antigjenet alfa-fetoproteinike - 1

• Edhe ne kete rast behet fjale per antigjene onko-

fetale, qe kur u rritet niveli ne lengje biologjike
dyshohet prania e zhvillimeve malinje

• Eshte antigjen fetal qe arrin maksimumin ne muajt

e pare te jetes intrauterine dhe bie ne norme 12
muaj pas lindjes.
 Antigjenet alfa-fetoproteinike - 1
• Te adultet ngritja patologjike e nivelit te saj mund
te jete shenje shoqeruese e problemeve malinje
hepatike apo testikulare. Po ashtu, mund te
verehet ne tumoret pankreatike, gastrike apo
pulmonare, por edhe ne patologjite jo-tumorale si
cirroza hepatike alkooloke

• Matja e nivelit te saj (ELISA) sherben per qellime

diagnostike te hershme apo ndjekje te gjendjes se
semundjes
 Gonadotropina korionike β-humane
• Normalisht prodhohet ne epitelin e trofoblastit te
placentes se grave shtatzena.
• Ngritja e nivelit te saj jashte shtatezenise apo te
meshkujt tregon per patologji malinje te qelizave
gjerminative ne gonade, pankreasit, stomakut, apo
melcise.
• Ndjekja e nivelit te saj (ELISA) ne likidet biologjike
mund te na sherbeje edhe ne vleresimit te
efekteve terapeutike te ndermarra per crrenjosjen
e patologjise malinje.
Trofoblasti
 Imunosurvejanca tumorale - 1

• Shkaterrimi i nje tumori nga pergjigja imune e

lindur apo e fituar eshte demonstruar in vitro,
kurse in vivo kjo gje eshte me e paqarte. Nder
gjetjet shkencore me konsistente duhen
permendur:

• Infiltratet limfocitare me efekt specifik per

tumorin, te cilat kontrollojne zhvillimin e tij
 Imunosurvejanca tumorale - 2
• Ekzistenca e limfociteve T citotoksike
specifike per tumoret

• Ndryshimet ne prodhimin citokinik (psh INF-

gama). Kjo prodhohet nga limfocitet CD4-Th1
dhe qelizat NK te aktivizuara, qe sugjerojne
per nje aktivizim lokal te tyre
 Imunosurvejanca tumorale - 3

• Proliferimi limfocitar i rritur ndaj antigjenit

tumoral in vitro. Edhe pse mund te kete vlere edhe
per ekspozimin in vivo te antigenit (nga qelizat e
kujteses), mungesa e restimulimit in vitro tregon
qe in vivo aktivizimi qelizor mund te kete ndodhur
me pare (ne menyre te ngjashme me gjendjet
autoimune)
 Mekanizmat efektore te eleminimit
tumoral, imuniteti i lindur - 1
• Makrofaget – jane aktive pas stimulimit te tyre psh
me IFN-gama. Ne kete rast prodhojne faktorin
nekrotizues tumoral TNF, i cili ka efekt tumoricid.

• Vdekja ndodh si pasoje e apoptozes “puthjes

vdekjeprurese”, gjate se ciles kemi copetim te
ADN- se qelizes tumorale dhe ndalim te
funksioneve biokimike qelizore.
Qelizat e imunitetit te lindur kunder tumoreve
Mekanizmat efektore te eleminimit tumoral,
imuniteti i lindur - 2

• Po ashtu, jane verejtur edhe Ig te vendosura

ne siperfaqe te qelizave tumorale dhe keshtu
qe ushtrojne efektin opsonizues dhe per
pasoje ndihmojne ne fagocitozen (gelltitjen)
e qelizave tumorale nga makrofaget.
 Mekanizmat efektore te eleminimit tumoral,
imuniteti i lindur - 3
• Qelizat vrasese natyrale NK – jane qeliza qe njohin
nje spekter antigjenesh tumorale me ane te
receptoreve te tyre.

• Me te identifikuar qelizen tumorale ato sekretojne

proteinen perforine, e cila demton integritetin e
membranes qelizore te qelizes tumorale nepermjet
krijimit te poreve.
Mekanizmat efektore te eleminimit tumoral,
imuniteti i lindur - 4
• Keto qeliza, nepermjet receptoreve FcγR
njohin IgG e vendosura ne siperfaqe te
qelizave tumorale, marrin pjese ne
citotoksicitetin e ndermjetesuar nga qelizat
me varesi nga antikorpet (ADCC).

• Si pasoje e kesaj ndodh nje lize qelizore

osmotike e qelizes tumorale.
 Mekanizmat efektore te eleminimit
tumoral, imuniteti i lindur - 5
• Liza e qelizave frenohet ne rast se qeliza paraqet
ne siperfaqe molekula te klases I te MHC. Pra,
qelizat NK funksionojne si imunosurvejante per
qelizat tumorale qe nuk e shprehin klasen I te
MHC, dhe per pasoje nuk identifikohen dot nga
qelizat citotoksike TCL CD8+.
• Efikasiteti litik tumoral i qelizave NK rritet ne prani
te citokinave limfocitare, si IFN-γ, IL-2, dhe IL-12.
Liza e qelizave tumorale
 Mekanizmat efektore te eleminimit
tumoral, imuniteti i fituar - 1

• Limfocitet B dhe antikorpet (Ig) – antikorpet (e

prodhuar nga qelizat B) luajne rol ne vrasjen
tumorale me ane te komplementit, fagocitozes apo
qelizave NK.

• Komplementi merr pjese ne lizen osmotike me ane

te rruges klasike te aktivizimit (nga IgG)
Mekanizmat efektore te eleminimit tumoral,
imuniteti i fituar - 2
• Ne fagocitoze Ig luajne rol opsonizues per
makrofaget, dhe luajne rol ne mekanizmin
ADCC.

• Ne rast se dobesohet adezioni me ate te Ig,

mund te dobesohet mbrojtja anti-tumorale
dhe favorizohen zhvillimi i metastazave
Mekanizmat efektore te eleminimit tumoral,
imuniteti i fituar - 3
• Nje mbrojtje imune artificiale me Ig po testohet
psh ne limfomen Hockin, e cila konsiston ne
perdorimin e Ig bi-specifike. Pjesa variabile e tyre
njeh nga njeri krah antigenin e shprehur nga qeliza
tumorale (CD30+) kurse nga krahu tjeter nje
markues te qelizes efektore (psh ate te qelizes NK
– CD16+)
• Po ashtu, fuzionimi artificial i IL-2 me Ig anti-
tumorale nxit aktivizimin e qelizave efektore
limfocite, qeliza NK, etj, duke rritur efikasitetin e
mbrotjes anti-tumorale
 Mekanizmat efektore te eleminimit
tumoral, imuniteti i fituar - 4

• Limfocitet T – Ne kete mbrojtje anti-tumorale

perfshihen qelizat T citotoksike (CTL) CD8+.

• Pervec antigenit tumoral, qelizat target qe te

njihen ne kete rast kerkohet te shprehin ne
siperfaqe molekulat e klases I te MHC.
Limfocitet T citotoksike kunder tumorit
 Mekanizmat efektore te eleminimit
tumoral, imuniteti i fituar - 5
• Meqe shnderrimi i qelizave T CD8+ ne CTL kerkon
pranine e IL-2, mendohet se nje rol aktiv ne kete
zhvillim luhet nga limfocitet Th1 CD4+.

• Meqenese ky kuader pergjigjeje imune verehet

edhe ne mbrojtjen anti-virale, mendohet qe ky
mekanizem aktivizohet ne tumoret e zhvilluara pas
infeksioneve ne fjale, duke qene edhe funksion i
shprehjes se MHC.
 Mekanizmat efektore te eleminimit
tumoral, imuniteti i fituar - 6
• IFN-γ gjithashtu nxit edhe shprehjen e molekulave
MHC duke nxitur rritjen e efektshmerise se
qelizave CTL.

• Qelizat CTL ne kontakt me qelizen tumorale

sekretojne proteinen perforin dhe nxisin formimin
e poreve membranore dhe lizen osmotike te
qelizes shenje
 Menjanimi i mbrojtjes anti-tumorale
• Tumoret ne zhvillim te avancuar rrethohen in vivo
nga infiltrate qelizash limfocitare, qelizash NK, por
ato ne keto raste kane deshtuar ne vrasjen
tumorale. Kjo mund te realizohet me ane te
mekanizmave te lidhur me:

• Disfunksionet dhe defektet e lidhur me qelizat T

• Fenomenet e lidhur me antigjenet tumorale

 Disfunksionet dhe defektet e lidhura me
qelizat T - 1
• Mbrojtja anti-tumorale do te zbehej nese mungon
sinteza dhe efekti i limfokinave te tipit Th1 qe
ndihmojne ne shnderrimin e qelizave T CD8+ ne
CTL te maturuara, psh ne rast dominimi te
pergjigjes imune Th2

• Tumori i rreshqet pergjigjes imune ne rast se ne

repertorin e receptoreve TCR te limfociteve
mungon shprehja e kompleksit MHC klasa I –
antigjen tumoral
 Disfunksionet dhe defektet e lidhura
me qelizat T - 2
• Prezantimi antigjenik eficient kerkon molekula
siperfaqesore ko-stimuluese, keshtu qe ne rast
mungese se shprehjes se ligandeve respektive
kemi deficit te pergjigjes imune

• Pergjigja anti-tumorale limfocitare kerkon

prezantim antigjenik nepermjet molekulave MHC
te klases I, keshtu qe ne rast se keto molekula nuk
jane ne gjendje te realizojne kete prezantim edhe
pergjigja imune do te jete defektoze
 Fenomenet e lidhur me antigjenet
tumorale - 1
• Pergjigja imune drejtohet ndaj epitopeve te
caktuar, dhe proteina ka pak epitope. Ne rast
mutacioni mund te humbe fare vetia antigjenike
dhe nxitja e pergjigjes imune

• Antigjeniciteti i proteines tumorale mund te

humbe nepermjet modulimit te saj pas
endocitozes dhe shperberjes proteinike, dhe
keshtu tumori ti shpetoje pergjigjes imune
 Fenomenet e lidhur me antigjenet
tumorale - 2
• Antigjeni mund te maskohet nga glikoproteinat
siperfaqesore duke mos u njohur nga qelizat T

• Qeliza tumorale mund te sekretoje molekula

solubel te cilat lidhen ne komplekse me receptoret
TCR, duke penguar lidhjen e tyre me antigenet ne
siperfaqe te tyre
 Down-regulation i klases I te MHC –
komplekset antigjenike ne qelizat tumorale

• Liza tumorale nga qelizat CTL kerkon shprehjen

antigjenike ne kompleks me klasen I te MHC.
Transformimi qelizor mund te sjelle uljen e
shprehjes se molekulave MHC. Ne keto raste
mbrojtje aktive mund te sigurohet vetem nga
qelizat NK.
 Apoptoza e qelizave CTL dhe/apo dentritike

• Apoptoza (vdekja) e ketyre qelizave sjell pra

menjanimin e nje mekanizmi mbrojtes anti-
tumoral
 Sekuestimi antigjenik
• Qenia e tumorit ne nje zone te privilegjuar imune
sjell menjanimin e pergjigjes anti-tumorale.

• Ne keto raste kemi edhe prodhim mediatoresh apo

hormonesh imunosupresive nga qelizat
imunoregullatore.

• Ambiente te tilla perfshijne dhomen e perparme te

syrit, trakti uro-genital, indi placentar, etj
 Sekretimi i molekulave imunosupresive nga
tumori
• Tumoret mund te sekretojne molekula jo-specifike
me efekt imunosupresiv per pergjigjen anti-
tumorale, si psh prostaglandina PGE2.

• Po ashtu, tumoret sintetizojne enzima

degjenerative per indin perreth duke favorizuar
perhapjen e metastazave
 Imunologjia ne diagnoze dhe monitorim
prognostik - 1
• Te dhenat imunologjike mund te perdoren per
qellime diagnostike, apo te vleresimit prognostik
te zhvillimit te semundjes apo te efektivitetit te
terapise anti-tumorale

• Mjetet diagnostike imune – mbeshteten ne

identifikimin (ekzistencen) e antigjeneve specifike
ne siperfaqe apo te cliruar nga qelizat tumorale.
 Imunologjia ne diagnoze dhe
monitorim prognostik - 2
• Antigjene me specifictet relativisht te larte
diagnostik jane MAGE1 deri MAGE3 ne
melanomat, 17-1A per karcinomen e kolonit
apo ate te ovarit.

• Qelizat mielomatoze prodhojne me shumice

vargje te shkurtra te Ig, qe njihen si proteina
Bence-Jones qe gjendet ne urinen e pacientit
Melanoma
Mjetet imune ne monitorimin prognostik
te semundjes/efektit terapeutik

• Kjo gje eshte me pak kerkuese sesa diagnostikimi,

pasi depistimi diagnostik kerkon specificitet te
larte te metodave ne menyre qe te menjanohen
konfuzioni apo pasojat e tij ne individet falls
pozitiv (problemet psikologjike, perdorimi i
panevojshem i metodave diagnostike definitive me
kosto te larte, etj).
Mjetet imune ne monitorimin prognostik te
semundjes/efektit terapeutik - 2

• Megjithate, kur diagnoza eshte e vendosur ne

menyre te padiskutueshme, kerkohen metoda
testuese me ndjeshmeri te larte per te monitoruar
dinamiken e semundjes, etj
Computerized axial tomography – TAC - skaneri
Mjetet imune ne monitorimin prognostik te
semundjes/efektit terapeutik - 3
• Perdorimi i antikorpeve monoklonale eshte kthyer
ne rutine si ne diagnostikim edhe ne monitorim te
dekursit te semundjes apo terapise anti-tumorale

• Antikorpet monoklonale te markuara me jod

radioaktiv kane sensitivitet te larte ne
diagnotikimin imazherik ne gama-kamer te mikro-
metastazave. Antikorpi duhet te jete shume
specifik dhe me aviditet te larte.
Mjetet imune ne monitorimin prognostik te
semundjes/efektit terapeutik - 4
• Ne monitorimin terapeutik anti-tumoral kerkohet
me shume sensitiviteti sesa specifiteti.
• Ne kete rast mund te perdoren antikorpet ndaj
antigjeneve onkofetale, te cilet mund te sherbejne
ne matjen e tyre me ane te ELISA (β-HCG, CEA –
antigjenit koriembrionik, etj).
• Keto na ndihmojne ne percaktimin e terapise se
metejshme, ne varesi te dekursit te semundjes dhe
ndjeshmerise se tumorit ndaj terapise se perdorur
deri ne momentin e dhene.
 Rasti klinik I
• Nje grua 35 vjece eshte trajtuar me sukses per
koriokarcinome (tumor qelizor germinal i qelizave
sincicio-trofoblastike) me metrotreksat.
• Pas nje periudhe 6-mjore ajo rinisi duhanin i cili i
provokoi kolle kronike dhe wheezing ne gjoks.
• Analizat e pergjithshme te gjakut ishin normale.
• Prej 3 muajsh ajo kishte edhe amenore, edhe pse
nuk kishte kryer maredhenie seksuale. Edhe e ema
ishte me amenore te parakohshme. Kush jane
faktet kryesore qe duhen permendur dhe
diskutuar?
 Rasti klinik I
Nga anamneza bie ne sy qe:
• femer me moshe 35 dhe koriokarcinome
• trajtim I suksesshem me metrotreksat, por per 6
muaj jashte kontrollit
• perdorimi i duhanit gjate kesaj kohe i shoqeruar
me simptoma obstruktive bronkiale dhe me
analiza normale gjaku
• amenore prej 3 muajsh edhe pse mohon aktivitetin
seksual
• anamneze familjare per amenore.
 Rast klinik 1
• Per koriokarcinomen duhet monitoruar proteina
onkofetale β-HCG, cila tregon gjendjen e
semundjes.

• Ndoshta pacientia nuk e ka matur ate perpara se

te semurej per te njohur vleren e saj personale
baze.
 Rasti klinik I
• Nese pacientia ka vlere te larte te HCG-beta, duhet
patur parasysh qe ajo eshte edhe me amenore
mund te jete shtatzene pasi ne javen e 14 te saj ky
hormon ka vlera te tilla.

• Ne keto kushte, nje EKO pelvike do te zbulonte fare

lehte pranine e fetusit ne kete moshe. Nje rezultat
negativ ne EKO do te perbente problem ne lidhje
me koriokarcinomen.
 Rasti klinik I
• Problemet klinike bronko-pulmonare duhen
vleresuar edhe me ekzaminime radiologjike (pasi
eshte perjashtuar shtatezenia!), pasi tumori mund
te jape masa metastatike edhe ne mushkeri.

• Nese verehen lezione si sacma (apo si te

shkaktuara nga gjylja e topit) duhen bere
ekzaminime te metejshme, si psh biopsi te marre
pas ekzaminimit bronkoskopik.
 Rasti klinik I
• Vlera e HCG-beta eshte e larte per tumorin
germinal, por prekja e organeve abdominale
(pankreaseas, melci, stomak) do sillte edhe
ngritjen e alfa fetoproteines. Nje ngritje e
reduktuar diskordante e te dy proteinave do te
fliste per nje erradikim te pjesshem jo te barabarte
te te dy kloneve tumorale.
 Rasti klinik I
• Nje antigen tjeter onkofetal qe vleresohen ne
tumorigeneze eshte edhe CEA – antigjeni karcino-
embrionik.
• Matja e nivelit te saj vlen ne zbulimin e rekurences
(rishfaqes) se patologjise.
• Disavantazhi i perdorimit te saj eshte se niveli i
ketij antigjeni (matur me ELISA), ngrihet ne
personat duhanxhinj apo alkoholiste (sidomos kur
kane cirroze hepatike), apo patologji malinje te
pavarura te pankreasit, etj. Prandaj niveli i rritur i
tij ka vlera te kufizuara klinike.
 Rasti klinik II
• Nje djale 22 vjecar dhe adhurues i diellit, ndiqet
prej 3 vitesh per melanome malinje. Edhe pse
kishte nje forme agresive, nuk kishte kryer seanca
te rregullta kimioterapie konvencionale.

• Ai kishte humbur nderkohe aftesine per te

fokusuar (drejtuar) veshtrimin lateral per syrin e
djathte, dhe ju kerkon ndihme per perdorimin e
ndonje terapie me te avancuar apo ne faza
eksperimentale.
 Rasti klinik II
• Ne kete rast duhen mbajtur parasysh keto fakte:
kemi te bejme me nje djale te ri, qe vuan me
melanome malinje, qe ka perdorur 3 vjet
kimioterapi konvencionale, qe ka demtim te syrit
te djathte, qe terapia e perdorur nuk po kontrollon
dot semundjen, dhe qe kerkon alternativa te tjera
terapeutike.
• Humbja e permendur e kapaciteteve te syrit te
djathte flet per nje metastaze intrakraniale qe ka
prekur nervin optik (krahun e djathte te nervit
kranial te gjashte).
 Rasti klinik II
• Antigjenet qe mund te maten me ELISA ne kete
patologji jane MAGE-1 dhe MAGE1-3.
• Antigjene te tjere specifike nga rasti ne fjale mund
te zbulohen nga materiali i marre, duke sintetizuar
ata nga ADN-ja e materialit nepermjet RT-PCR dhe
me tej duke e identifikuar antigjenin nepermjet
antikorpeve specifike qe do te lidhen me antigjenin
(ELISA, Westernblot, etj).
• Ne kete menyre ne zbulojme se me cilin variant
tumoral kemi te bejme, si dhe sigurojme nje
sensitivitet te larte per testimin diagnostik te
patologjise
 Rasti klinik II
• Me tu identifikuar antigjeni i purifikuar duhet pare
nese ai gjendet edhe ne inde jo-tumorale, per te
vleresuar vleren e specificitetit te perdorimit
diagnostik te tij.
• Ai me tej do te perdorej per qellime diagnostike,
vleresimi periodik prognostik apo qellime
terapeutike. Indet e mbartesit do te testoheshin
nese lidhen me antikorpin specifik.
• Nese antikorpi do te lidhej specifikisht me antigjenin
tumoral atehere qeliza qe shpreh ate ne siperfaqe
do te mund te shkaterrohej nga qelizat fagocitare,
pasi antikorpet IgG do te sherbenin si opsonina.
 Rasti klinik II

• Po ashtu, nese qelizat NK do te lidheshin me

receptoret e tyre FcγR ne pjesen Fc te IgG se lidhur
ne siperfaqen e qelizave tumorale do te shkaktonin
lizen osmotike te saj me ane te mekanizmit ADCC.
 Rasti klinik II
• Qelizat CTL do te ishin funksionante nese qelizat
tumorale ne fjale do te shprehnin molekulat MHC
te klases I ne siperfaqen e tyre.
- Ne kete rast kultura e qelizave dentritike do te
aktivizohej in vitro nepermjet inkubimit me
antigjenin tumoral dhe do te inokuloheshin te
pacienti
- Keto do te aktivizonin qelizat T CD8+ dhe do ti
shnderronin ne qeliza citotoksike CTL specifike
ndaj qelizave qe mbartin antigjenin tumoral, gje qe
ka funksionuar eksperimentalisht.
 Rasti klinik II
• Nje strategji tjeter terapeutike eksperimentale do
te ishte inserimi i gjeneve te caktuara ne vektore.
- Nje rol te tille mund te luanin perdorimi i gjeneve
aktivizues per qelizat Th1 CD4+, te cilat do te
prodhonin citokina qe do te fuqizonin kthimin e
qelizave T CD8+ ne ne qeliza CTL.
- Citokina te tilla (te prodhuara ne nivele
eksperimentale me te larta se sa ne kushte
natyrale) do te ishin IL-2, IL-12, IFN-gama, etj.
Profili Th1 i qelizave T CD4+ do te nxitej edhe nga
molekulat siperfaqesore limfocitare B7-1, CD40, etj.
 Rasti klinik II
• Perdorimi i ketyre citokinave per fat te keq mund
te shkaktoje edema dhe rritje te pershkueshmerise
vazale. Ne kushte normale ky problem eshte me
pak i rendesishem, pasi citokinat arrijne nivele te
larta vetem lokalisht ne vendin e inflamacionit.
• Perdorimi i citokinave te fuzionuara me antikorpe
qe njohin ne menyre specifike antigjenin tumoral,
do te drejtonte grumbullimin lokal te citokinave te
atashuara ne siperfaqen e qelizave te masave
tumorale.
 Rasti klinik II

• Po ashtu, nese qelizat pro-CTL do ti klononim in

vitro per te prodhuar vete IL-2, ato pas inokulimit
te pacienti do te vete-shnderroheshin ne CTL pa
patur nevoje per tu aktivizuar nga qelizat Th1 CD4+
 Rasti klinik II
• Nje propozim tjeter eshte manipulimi i vete
qelizave tumorale. Ne kete rast qelizat tumorale
natyrale i shpetojne imunosurvejances duke down-
rregulluar shprehjen e molekulave nxitese te
pergjithes imune Th1 (B7-1, CD40, IL-2, etj).
- Terapia eksperimentale do te konsistonte ne
nxitjen eksperimentale te sintezes se ketyre
molekulave nga qelizat tumorale te manipuluara
jashte organizmit dhe inokulimit te tyre per te
nxitur potencimin e pergjigjes imune qelizore T
ndaj qelizave tumorale.
 Rasti klinik II
• Duhet theksuar se te gjitha keto strategji (sidomos
ne rastin e melanomes) duhen testuar ne studime
te randomizuara dhe double-blind, pasi sherimi
spontan i saj eshte raportuar shpesh-here ne
pacientet e prekur nga kjo patologji.