Fizioterapi

Fizioterapia te
personat me
ekstremitete të
amputurara
Amputimi I
parakrahut
Mentori: Sebahate Zeqiri

Studenti: Shëndrit Lumi

Nëntor 2016 Granit Fejza
• Amputimi paraqet nderhyrje operatore ireverzibile
gjate te cilit behet largimi I nje pjese te
gjymtyres,perderisa dezartikulimi paraqet heqjen e
nje pjese apo tere gjymtyres ne nivel te nyjes .
Cungeli eshte pjesa e anesise qe mbetet pas
amputimit .
Amputimet e extremiteteve të sipërme kryesisht
ndjekin të njëjtat parime bazë si çdo amputim
tjetër.Problemet qe shfaqen pas amputimit te
gjymtyreve te eperme,jane te natyres me te
komplikuar dhe njeherit me te ndryshme nga
amputimet e gjymtyreve te poshtme ,per shkakt te
ndryshimit esencial ne funksionimin e njeres dhe
tjetres
• Humbja e ekstremitetit te siperm ka pasoja me te
renda dhe qe nuk mund te kompenzohen me aq
sukses ,sikurse te humbja e gjymtyres se poshtme
,ndonese intervenimi kirurgjika eshte me I lehte
dhe me I thjeshte .
Me ardhjen e mjekësisë fizike dhe rehabilituese,
kirurgët tani e kuptojnë se kujdeset për një person
i cili ka pësuar një amputim nuk përfundon me
heqjen e sutures.
Rehabilitimi dhe Edukimi I pacientit jane te
lidhura ne menyre te ngushte njera me tjetren.
 Etiologjia

Trauma – sidomos ato profesionale ,ne industri

,bujqesi etj
Semundjet malindje
Infeksionet e renda – kronike
Semundjet valskulare periferike
Anomalite e lindura
Deformitet si pasoje e semundje neurologjike
,neuropative te renda etj
Sipas nje hulumtimi statistikor ,I publikuar nga
universiteti I salfordit e qe eshte paraqitur ne
vitin 2014 ne mbreterine e bashkuar ,I ndare ne %
, sipas shkakut te amputimit te extremitetit te
siperme dalin keto rz :

54% Trauma
14% Neoplazmat
12% Semundjet vaskulare
6% Infeksioni
2% Qrregullim neurologjik
12% Të tjera
<1% Jo shkaku dhënë
• Amputimet e parakrahut :

a) ne pjesen distale
(1/3 e poshtme )

b)ne mesin e parakrahut

c) ne pjesen proksimale
(1/3 e siperme )
 Teknikat e Amputimit

Sipas teknikes operative ndahen ne 2 grupe :

1 Amputim I hapur - guillotine
2 Amputimi mbyllur - mioplastike

Amputimi I gjymtyres se siperme teknikisht eshte

me e thjeshte dhe me e lehte te realizohet .Kryhet
kryesisht me tekniken mioplastike-amputim te
mbyllur ,me prerje harkore te lekures ne planin
anterioposterior ,me rralle lateral ,nen nivelin e
planifikuar te prerjes se kockes.
Rehabilitimi me një protezë Pas një amputim te parakrahut

 Rehabilitimi do të kryhet nga një terapeut profesional

ose një fizioterapeuti I specializuar per dore.
Rehabilitimi me një protezë do të fillojë kur trungu
eshte shëruar sa duhet. Kjo ndryshojn për çdo person.
Ënjtjet rreth trungut duhet të jenë minimale për të
lejuar atë për tu përshtatur brenda protezës si dhe për
të parandaluar çdo plagë te mundshme. Normalisht
proteza merret 8 javë pas amputimit, e cila duhet të
jetë kohë e mjaftueshme për të lejuar trungun për tu
shëruar.
 Fazat e Rehabilitimit
o Rehabilitimi do të fillojë 48 orë pas operimit. Fizioterapeuti do
te aplikoje teknika të buta masazhe për të reduktuar ënjtjen
dhe për të nxitur shërimin. Fizioterapisti do të jetë në gjendje
të ofrojë këshilla dhe ndihmë me dhembjen fantomike apo
ndjesit e senzibilitetit. Është e rëndësishme që rehabilitimi
duhet te filloj sa më shpejt të jetë e mundur pas operacionit
pasi kjo do të prevenoje zhvilimin e kontrakturave, ngurtësit
qe ndodhin në nyje, dhe do te rrite funksionet me ane te
protezës.
Fizioterapeuti do të përpiqet të ri-trajnoj muskujt për të kryer
funksionin normal me synim për të arritur qëllimet e përcaktuara
duke përdorur protezën. Suksesi shpesh do të varet nga vizitat
për ne fizioterapi.

Fizioterapia mund të ndahet në tri faza kryesore:

 Rehabilitmi pasoperativ (0-7 ditë)
 Rehabilitimi Para-protezës (1- 6 javë)
 Rehabilitimi me protezë (6 jave +)
Faza Pasoperative
(0 deri në 7 ditë)
Fizioterapeuti do të:

 Të kryejë një vlerësim të plotë te

frymëmarrjes pas anestezisë për të parandaluar dhe trajtuar ndonjë
komplikim të frymëmarrjes. Ndihmojme per tu ngritur nga shtrati. Pas
operacionit është e rëndësishme për të filluar ecjen sa më shpejt që të
jetë e mundur pasi kjo do të inkurajojë që të marrë frymë thellë e cila
do të ndihmojë të pastroje rruget e frymearrjes. Kjo do të parandalojë
dobësit e muskujve që mund të ndodhin në qoftë se ka kaluar kohë të
gjatë në shtrat.
Përshkruajmë një program për stërvitje që do të promovojë shërimin e
cungelit duke inkurajuar qarkullimin ne zoenen e operimit dhe do të
synojme për të parandaluar kontrakturat qe mund te ndodhin.
Japim këshilla për kujdesin e cungelit dhe edukimin per lehtsimin e
dhimbjes, dhimbjen fantomike dhe ndjesite fantomike.
 Rehabilitimi Para-protezës(1deri 6 javë)
Fizioterapeuti do të:

 Progredoj ne ushtrime duke u përqëndruar në ROM e bërryl

dhe shpatullën për të reduktuar deformimet ne përkulje në
këto nyje.
 Bejme zgjatjen e muskujve që janë ndryshuar gjatë operacionit
duke u përpjekur për të parandaluar formimin e kontrakturave
(shkurtimin e muskujve). Nëse kontraktura do të ndodhë ajo
mund ta bëjë më të vështirë të përshtatjen dhe përdorimin e
një proteze.
 Japim këshilla dhe mësojmë teknikat për të
përballuar me ndjesine fantomike apo dhimbjet.
 Fillojme për të ndërtuar nje gjymtyrë te sipërme
dhe forcë mbrapa qe muskujt alternative tani do të
duhet të punojnë më shumë për të kompensuar
humbjen e gjymtyrës dhe për të përballuar me
protezën.
 Fillojme një program të përgjithshme te palestres,
toleranca ndaj ushtrimeve mund të reduktohet për
shkak të traumave ose kohëzgjatjes së qëndrimit në
spital që rezulton në një përkeqësim të
përgjithshëmr.
 Mesojme per ta vene dhe larguar protezën.
 Rehabilitimi me një protezë te një amputim te
parakrahut (pas 6 javësh)
 Rehabilitimi me protezë do të fillojë kur trungu është
shëruar sa duhet kjo shkone nga 6 deri në 8 javë.
Rehabilitimi do të udhëhiqet nga një fizioterapeut
ose një terapist profesionist nga ekipi multidisiplinar.
Teknika të mira për të menaxhuar ënjtje fillestare
pasi kjo mund të parandalojë cungelin te përshtatet
në protezë, duke vonuar rehabilitimin.
 Kjo është arsyeja pse pajtueshmëria me fizioterapi
është e rëndësishme.
 Fizioterapeuti do të:
 Punojë me ju për të zhvilluar një plan realist
 te trajtimit dhe qëllimet për të përmbushur nevojat tuaja.Të rrise
fuqin dhe forcën në krahun e kundërt duke bërë të mundur qe
detyrat ti përfundojë me një dorë.
 Modifikoj detyrat qe për të të jete e udhez ta perdor protezen për
rezultatin e dëshiruar.
 Vazhdimisht të sfidoj këto aftësi per ta mësuar me protez me qëllim
për të kryer detyra shumë funksionale për të arritur qëllimet e tyre.
 Progredojme programin e stërvitjes duke u përqëndruar në zgjatje
dhe forcimi për sup dhe bërryl të përbashkët në anën amputuar.
 Progredojme ushtrime per rritje te forces për trupin e sipërm me
qëllim të zgjedh funksionin me protezë.
 Vazhdojme për të rritur forcën e trupit dhe palestër te nivelit të
përgjithshëm për të minimizuar efektet e humbura te gjymtyrës.
 Rehabilitimi Pa një protezë
Një protezë pas një amputimi te parakrahut nuk mund të jetë për
të gjithë. Mund të ketë shumë arsye për të zgjedhur jetën pa një
gjymtyrë artificiale. Kjo mund të jetë për shkak të shërimit të
dobët, apo proteza mund të jetë një përshtatje e varfër duke
shkaktuar parehati ose nuk punojnë me efikasitet apo njerëzit
mund ta gjejnë më të lehtë për te përdorur gjymtyrën e kundërt
për të kryer detyrat dhe të ketë ndikim minimal nga ana e tyre.
Çfarëdo arsye të jene fizioterapia ende mund të ndihmojë.
Fizioterapia ende mund të ndihmojë individin në përshtatjen me
jetën pa përdorimin e krahut të tyre dhe për të ndihmuar për të
promovuar sa më shumë pavarësi të jetë e mundur.
Përfitimet e Fizioterapise
Pas një amputimi
te parakrahut

 Fizioterapeuti do të luajë një rol kyç në shërimin tuaj prej

operacionit:
 Kryerjen e një vlerësimi të plotë të frymëmarrjes pas
operacionit. Ju mëson ushtrime të frymëmarrjes për të
pastruar gjoksin tuaj dhe të përmbysur efektet e anestezisë.
 Ju ndihmone për tu ngritur nga shtrati pas operacionit dhe
për tu mobilizuar. Kjo është e rëndësishme për të ndihmuar
për të parandaluar dobësit e muskujve dhe për të zgjedh
funksion pasoperativ.
 Mësimin e shkathtësive dhe modifikimin e deturave
për të ju lejuar për të përfunduar ato me një
dorë.Rritjen e forcës se përgjithshme te muskujve në
anën e kundërt të amputimit për të kompensuar
gjymtyren e humbur.
 Dhënia e këshillave dhe teknikat e mësimdhënies për
të përballuar me dhimbjen fantomike. Duke qenë një
burim i udhëzimit dhe të ndihmojë me ndonjë problem
qe perballja e tij te jete me e lehte.