MENAXHIMI I INVESTIMEVE

Investimi nnkupton angazhim t parave dhe kapitalit me qllim prfitimi, n prgjithsi investimet jan
t orientuara n rritjen e fondit t kapitalit real dhe kapitalit qarkullues.
Zakonisht dallohen tri kuptime te ndryshme mbi nocionin e kapitalit:
Kapitali real - paraqet t mirat fizike kapitale.
Vlera e kapitalit - paraqitet si rezultat i vlersimit t tregut (fjala sht pr t ardhurat e skontuara)
Kapitali likuid - definohet si sasie e fondeve te disponueshme (t lira t dedikuara pr investime)
Sipas I.Fisher Kapitali prfshin t gjith pasurin q ekziston pa prjashtime.
Pjer Mase, Investimet i kupton si akt t shndrrimit t mjeteve financiare n t mira reale (definim n
kuptim t ngusht).
Depalen, me investime nnkupton jo vetm krijimin e fondeve fikse, por t gjitha operacionet e
shndrrimit t mjeteve financiare n elemente pr shfrytzim t prhershm nga ana e ndrmarrjes n
periudh m t gjat.
Depalen, konsideron se investimet nnkuptojn angazhim t mjeteve financiare n kto elemente:
Tok,
Ndrtesa,
Mjete transportuese,
Lienca,
Letra me vler,
Lnd t par, materiale,
Prodhime t gatshme pr funksionim normal t ndrmarrjes,
Angazhime pr avancim t kuadrove,
N krkime,
N t arriturat teknike,
N zhvillimin e rrjetit t tregut, etj.
N nj ekonomi nacionale investimet kan rol t dyfisht:
S pari, rritje e konsiderueshme e investimeve shkakton ndryshime t konsiderueshme n krkesn
agregate, gj q ndikon n rritjen e prodhimit dhe t punsimeve.
S dyti, investimet ndikojn n akumulim t kapitalit, me t cilin krijohet nj fond plotsues i
mjeteve, objekteve ndrtimore dhe stoqeve, me kt ngritt niveli i prodhimit nacional dhe
stimulohet zhvillimi ekonomik n periudh afatgjate.
Ndikimet kryesore makroekonomike nga investimet kapitale:
1. Kontribuojn n krkesn aktuale t mallrave kapitale, pra rrit shpenzimet vendore;
2. Zgjerojn bazn prodhuese, duke rritur kapacitetin e prodhimit
3. Modernizojn procesin e prodhimit, duke prmirsuar efektivitetin;
4. Zvoglojn nevojat e krahut t puns pr njsi t prodhimit, pra mundsojn produktivitet m t
lart dhe punsimit t ult;
5. Mundsojn prodhimin e produkteve t reja dhe t prmirsuara, duke rritur vlern e shtuar n
prodhim;
6. Prfshijn risit ndrkombtare t rangut botror dhe standardet e cilsis, reduktojn gapp-in
me vendet m t prparuara, rrit eksportin dhe mundson nj pjesmarrje aktive n tregtin
ndrkombtare.

Procesi i investimeve kapitale eshte:

Kusht i domosdoshm pr realizim t progresit
Rritje dhe zgjerim t prodhimit
Modernizim dhe rekonstruim n kushte t zhvillimeve tekniko teknologjike
Qllimet dhe rndsia e investimeve kapitale
Rritja dhe zhvillimi i shoqris jan qllimi kryesor i investimeve.
Procesi i realizimit t qllimeve themelore zhvillimore, detyrojn secn ndrmarrje q t investoj.
Aktiviteti investues sht parakusht pr realizimin e qllimeve biznesore sht
Investimet n t mirat kapitale jan t ndikuar nga shum faktor, ku m t posam veojm:
Mundsi ae rritjes dhe zhvillimit
Pranimin e parave t gatshme
Mbrojtje nga politikat fiskale (tatimet)
Dshira e investitorit pr t pranuar kthim nga rritja e vlers s pasuris.
Klasifikimi i investimeve sipas aspektit makroekonomik:
Bruto dhe neto investime.
Investime demografike dhe ekonomike.
Investime autonome dhe t shkaktuara.
Investime n fonde fikse dhe fonde qarkulluese.
Investime primare dhe sekondare.
Investime sipas strukturs teknike, etj.
Bruto investimet, paraqesin investimet e prgjithshme n nj ekonomi nacionale pavarsisht mnyrs s
formimit t mjeteve t investimeve.
Investimet demografike paraqesin at pjes t investimeve t prgjithshme n nj ekonomi nacionale t
domosdoshme q t investohet n nj periudh t caktuar q t mundsoj prodhimi nacional pr banori
t qndroj n nivelin e arritur.
Investimet autonome, jan t pavarura nga ndryshimet n prodhim dhe krkes. Ato jan t lidhura me
rritjen e popullsis dhe me nevojn e krijimit t kushteve pr jetes (p.sh. ndrtimi i banesave).
Investimet e shkaktuara, dretprsdrejti jan t lidhura me ndryshimet n procesin e prodhimit gjegjsisht
me ndryshimet n krkesn e tregut.
Investime n mjete fikse, paraqesin angazhim t mjeteve n objekte dhe t drejta materiale me prdorim
t prhershm n ndrmarrje, ato jane: blerja e toks pr qllime afariste; ndrtimi i objektev, etj.
Investime n mjete qarkulluese, paraqesin angazhim t mjeteve financiare pr mbajtjen e nivelit normal
t stoqeve t lnds s par, materialeve, prodhimit n vijim dhe t prodhimeve t gatshme.d.m.th.
financohen vetm vlera e domosdoshme e stoqeve pr realizimin e veprimtaris.
Investime primare, jan ato investime t cilat n mnyr t drejtprdrejt jan t lidhur me krijimin e
kapaciteteve prodhuese n kuptim fizik.
Investime sekondare, paraqesin investime pr ndrlidhje t kapaciteteteve me rrethin e jashtm. N t
shumtn e rasteve ato jan investime pr sigurimin e kushteve infrastrukturore (ndrtimi i rrugve pr
qasje n rrjetin rrugor, kyje n ujsjells, n kolektorin publik, n rrjetin elektrik, n lidhjet telefonike,
furnizimi me filter pr pastrim t gazrave t dmshme, etj.
Investime n baz t strukturs teknike dallohen kto kategori:
Investime n objekte ndrtimore,
Investime n pajisje dhe instalime, dhe
Investime n t tjera

Fazat e proesit investiv

FAZA E PARE - ka t bj me analizn e realizimit t ides pr investime
FAZA E DYTE - dizajnimin e mnyrs se si t realizohet projekti n kuptimin fizik
FAZA E TRET - me ndrtimin fizik t projektit
Fazat e jetgjatsis s projektit n aspekt ekonomik dhe financiar, dallojm dy periudha kryesore:
Periudha e investimit
Periudha operative (eksploative)
Faza t proesit investiv n baz t karakterit t aktiviteteve:
Faza e planifikimit dhe programimit
Faza e projektimit
Faza e realizimit
Faza e planifikimit dhe programimit, ka t bj me prpunimin e ides pr investime, t analizs s
konceptit tekniko-prodhues, t krkimeve t tregut dhe marketingut dhe me aktivitete tjera pr vlersimin e
efikasitetit ekonomik dhe financiar t projektit.
Faza e projektimit, ka t bj me aktivitetet e dizajnimit t mnyrs s realizimit t projektit, p.sh. punimi i
planeve gjenerale dhe detale pr ndrtimtari, pr zgjedhjet tekniko teknologjike.
Faza e realizimit, prfshin aktivitetet q kan t bjn me prgaditjen e terenit, me realizimin fizik t
objektit, me montim t paisjeve dhe aktivitete tjera.
Sipas karaketerit t aktiviteteve dhe sipas rradhs s dokumentacionit q prgaditen pr projektin
investiv, dallojm tri faza:
Faza prgaditore investive
Faza e realizimit investiv dhe
Faza operative.
Sipas UNIDO, procesi investiv segmentohet n tri faza kryesore
Faza para investimit, prfshin kto aktivitete: Idenifikimi i oportunitetit pr investim; analiz pr
alternativat e projektit dhe selektimi preliminar; vlersimi i projektit.
Faza e investimit, prfshin m shum grupe t aktiviteteve q kan t bjn me:
Sigurim t bazs juridike, financiare, organizative pr implementim t projektit;
Prcaktimi i teknologjis s nevojshme, shpallje e tenderve, vlersimi i ofertuesve;
Blerja e toks, realizim i punve ndrtimore dhe instalimeve;
Zhvillim i marketingut para prodhues, sigurimi i furnizimeve dhe rregullimi i administrats.
Trajnimi i personelit
Kontrollimi dhe startimi i kapaciteteve.
Faza operative, prfshin:
Periudhn e kontrollimeve dhe fillimit me pun,
Ndrimi i pajisjeve,
Zgjerime dhe inovacione t projektit n periudhn operative
Prmbajtja ekonomike e ciklit investiv
N jetgjatsin ekonomike t projektit, zhvillohen dy rrjedha financiare:
Rrjedha financiare e t hyrave dhe
Rrjedha financiare e t dalurave.

N periudhn e investimit, investitori angazhon mjete financiare pr realizimin e projektit dhe n kt

periudh mjetet n para shndrohen n forma t ndryshme t fondeve kapitale: objekte ndrtimore dhe
pajisje.
N periudhn operative, paraqiten dy rrjedhje financiare:
Shpenzimet pr materiale, lnd t par, shpenzime pr shrbime, pagat e t punsuarve, etj.
T ardhurat (t hyrat n para).
Diferenca ndrmjet dy rrjedhave krijon rrjedhat neto n para q quhet rrejdha e t ardhurave neto,
Prmbajtja e fazs s realizimit (faza e investimit)
N kt periudh ralizohen aktivitet q kan t bjn me ndrtimin e objekteve, realizim fizik t t mirave
investive.
Pika kye t realizimit investiv jan:
Pika e realizimit (gur themeli)
Dhnia n prdorim.
Aktivitete kryesore t ksaj faze jan:
Pun prgaditore dhe prgaditja e terenit- rrugt ansore, pastrimi i terenit, ndrtimi i objekteve t
prkohshme sanitare, etj.
Ndrtimi i objekteve- salla t fabriks, depo, objekte administrative, infrastrukturore, etj.
Ndrtimi i instalimeve- t ujit, kanalizimit, t nxemjes, energjis elektrike, ventilimit, etj.
N kt faz poashtu realizohen aktivitete t lidhura me shtjen organizative dhe juridike, si:
Mbikqyjre teknike t realizimit
Pranim teknik i objekteve
Marketing paraprodhues
Trajnim i t punsuarve
Aktivitete t lidhuar me vet aktin e lshimit n prdorim t kapacitetit.
Faza operative apo faza e eksploatimit (shfrytzimit) t projektit paraqet pjesn e dyt t jetgjatsis
ekonomike t projektit, pika kye t ksaj faze jan:
Fillimi i puns provuese (zgjat 3-6 muaj)
Fillimi i prodhimit t rregullt
Fundi i periudhs operative
Zakonisht pr projekte m t mdha investive prgaditen kto studime dhe dokumente:
Studimi pr mundsit e investimit (Opportunity study)
Studimi parainvestiv (Pre-feasibility study)
Studimi investiv (Feasibility study)
Dokumentacioni detal teknik pr realizim t projektit
Raporte pr ndjekjen e rrjedhs s realizimit t projektit
Raporte pr ndjekjen e efekteve nga realizim i projektit.
Studimi pr mundsit e investimit - Jan studime sektoriale, nprmjet t s cilave identifikohen
mundsit zhvillimore t vendit, disponimi me risurse natyrore, fuqi puntore dhe kushte infrastrukturore;
niveli i t ardhurave, lvizjet e krkess; mundsit e diversifikimit t prodhimit, klima investive, mundsit
eksportuese, aspektet ekologjike t realizimit t projektit.

N kt kuptim studimi parainvestiv i prmban kto elemente:

Analiz t mundsive zhvillimore dhe aftsia e investitorit (financiare, profesionale, organizative,
etj), pr realizim t projektit.
Analiz e tregut dhe plasmanit t mundshm.
Prcaktimi i inputeve t nevojshme dhe mnyra e furnizimit t tyre.
Analiza tekniko-teknologjike.
Lokalcioni dhe aspektet ekologjike t projektit.
Analiza ekonomiko-financiare pr rrjedhat e t ardhurave dhe shpenzimeve t jets ekonomike t
projektit.
Vlersimin paraprak pr efikasitetin e projektit
Dokumentacioni detal teknik pr realizim t projektit
N nivel t projekteve kryesore prpilohen kto projekte:
Projkete pr objektet ndrtimore dhe regullimin e terenit
Projekte pr procesin teknologjik
Projekt pr instalimet
Projektet detale apo realizuese, jan projekte pr realizim konkret t disa elementeve nga projekti n
form t skicave detale, planeve pr zgjedhe arkitektonike, pr instalime, pr montim t pajisjeve, etj.
projekteve realizuese
Struktura dhe prmbajtja e studimit investiv.
Studimi investiv ka kto qllime:
T prcaktohet projekti investiv, qllimet e investimit, dhe koncepcioni i projektit.
T hulumtohen aftsit dhe mundsit e investitorit pr realizim t projektit.
T prcaktohet vlera prllogaritare e investimit, burimet e financimit dhe dinamika e investimit.
T analizohet ndikimi i kushteve dhe faktorve relevant n realizimin e projektit.
T vlersohet efikasiteti ekonomik dhe financiar dhe t prcaktohet arsyeshmria e realizimit t
projektit.
Studimin investiv mund ta prpunoj:
Investitori
Institucion i specializuar (institute, fakultete, bankat q kan t zhvilluar sektor pr punim t
studimeve, kompani t konsaltingut., etj)

Analiza e faktorve relevant pr realizimin e projekteve investive

Qasje metodologjike t faktorve t rndsishm t projekteve n sfern e prodhimit q kan nj
prmbajtje t plot t nj procesi investiv
Aftsia e investitorit pr t investuar
Tregu dhe marketingu
Sigurimi i lndve t para, materialeve dhe energjis
Lokacioni dhe pozicionimi konkret
Zgjedhja e procesit teknologjik (inzhineringu)
Prcaktimi i madhsis s kapacitetit
Przgjedhja e pajisjeve optimale
Przgjedhja ndrtimore
Aspektet ekologjike t projektit
Resurset humane (njerzore) t projektit

Analiza e gjendjes financiare, gjegjsisht e aftsis s ndrmarrjes pr t investuar bhet nprmjet nj

sistem treguesish, q mund t klasifikohen n:
Treguesit e profitabilitetit
Treguesi i efikasitetit t shfrytzuesit t mjeteve
Tregues pr likuiditetin
Tregues t ngarkess me borxh
Tregu dhe marketingu
Analiza e konsumatorve
Analiza e konkurrencs
Analiza e kanaleve distributive
Analiza e segmentimit t tregut
Analiza e mimeve
Zgjedhja e lokalcionit dhe vendosja konkrete
Faktort e ambientit natyror
Sigurimi me inpute t nevojshme
Faktort ekonomik- social
Kushtet infrastrukturore
Prcaktimi i madhsis s kapacitetit behet nga kta faktor:
Madhsia e plasmanit,
Mundsia e sigurimit t inputeve t nevojshme,
Proesi i zgjedhur tekniko-teknologjik,
Veprimi i principi t ekonomis s shkalls,
Mundsia e sigurimit t resurseve njerzore.
Aspektet ekologjike t projektit
1. Faza e identifikimit t ndikimeve t mundshme (p.sh. n tok, atmosfer, ujra siprfaqsore dhe
nntoksore, sistemin ekologjik-flora dhe fauna, burimeve energjetike, ambienti social dhe ekologjik
) dhe konfliketeve ekologjike t projektit me ambientin:
2. Faza e kuantifikimit, kuantifikohen investimet e nevojshme pr pengimin e ndikimeve negativendrtimi i filtrave, kolektorve, deponive, pajisje pr pengimin e zhurms, etj
3. Faza e vlersimit t dobive, si kontribut pr prmirsimin e standardit t popullats, pengimin e
migrimit, etj.
Burimet njerzore t projektit
Planifikimi i vllimit dhe llojit t resurseve njerzore pr projektin investues bazohet n t dhna.
Programn prodhuese
Madhsin e kapacitetit prodhues
Lloji dhe karakteri i proesit t zgjedhur tekniko-teknologjik
Madhsia dhe lloji i punve administrative
Funksionet e nevoshme drejtuese (menaxheriale)
Rezultatet nga analizat e resurseve njerzore jan specifikacionet e kategorive t kuadrove t
nevojshm, numri i tyre, struktura sipas kualifikimit dhe arsimimit, mnyra e sigurimit t kadrove,
trajnimet e nevojshme si dhe prllogaritja e shpenzimeve pr bruto pagat e puntorve t
nevojshm.

Financimi i projekteve investive dhe mimi i kapitalit

Projektet investive biznesore financohen nprmjet ktyre burimeve kryesore:
Riinvestim i amortizimit dhe t fitimit t realizuar t ndrmarrjes.
Emetimi i aksioneve t reja pr mbledhje t kapitalit pr projektet e reja.
Ngarkimi me borxh, si form klasike e kreditimit investiv apo nprmjet emetimit t obligacioneve.
Nprmjet mimit t kapitalit shprehen krkesat e projektit investiv pr vlern minimale t t ardhurave
(kthimit) q pritet t realizohen n t ardhmen.
mimin e kapitalit e prcaktojn dy faktor:
Lloji i burimeve q planifikohen t kyen n financimin e projektit investiv.
Struktura e burimeve n financimin e projektit.
Kosto e ngarkess me borxh (kredis, obligacioneve) sht e prcaktuar nga lartsia e e norms s
interesit sipas s cils kreditort u huazojn mjete ndrmarrjeve.
Burim i mbrendshm pr investime sht fitimi i ngelur pas tatimit (fitimi i papaguar) pas pagess s
dividends s aksionerve. D.m.th.bhet fjal pr riinvestim t neto-fitimit t pashprndar pas tatimimit.

Projektimi i rrjedhave t paras t projektit investiv

Analiza financiare
Prcaktimi i periudhs s projektimit
Prcaktimi i shpenzimeve totale
Prcaktimi i te ardhurave totale
Prcaktimi i vlers s mbetur t projektit n fund t vitit.
Trajtimi i inflacionit
Qndrueshmria financiare
Zgjedhja e norms prkatse t kontos
Si t prllogaritet IRR dhe si t prdoret pr vlersim.
Prcaktimi i periudhs s projektimit
Jetgjatsia fizike e pajisjeve, q prfshin periudhn e eksploatimit t mundshm fizik t
pajisjeve, sipas kushteve t dhna teknike dhe eksploative.
Jetgjatsia teknologjike e procesit prodhues, ka t bj me shfrytzimin kohor t mundshm t
proesit teknologjik t zgjedhur si trsi e pajisjeve t instaluara, instalimet e elementeve tjera t
ndrlidhuara me vet proesin.
Periudha e amortizimit t mjeteve fikse, ka t bj me gjatsin e periudhs n t ciln, nprmjet
prllogaritjes s shpenzimeve pr anagazhimin e mjeteve fikse, bartet vlera e tyre n produktet e
prodhuara (autputet)
Periudha ekonomike e projektit, ndrlidhet me gjatsin e periudhs s funksionimit t projektit n treg.
N aspekt ekonomik, qasje m e rndsishme sht ajo sipas s cils, gjatsia e periudhs s projektimit
prcaktohet sipas gjatsis s rrjedhjes s t ardhurave neto (cash flow).
Pr shkak t ktyre problemeve periudha e projektimit, mund t ndahet n dy pjes:
Periudha eksplicite e projektimit, pr t ciln duhet t bhet projeksion detal i rrjedhave t
parave,
Periudha pas periudhs eksplicite t projeksionit, pr t ciln n mnyr t vrazhd duhet t
vlersohet pjesa e ngelur e vlers s projektit, sipas metodave t vlersimit.

Projektimi i komponentave t rrjedhave t paras

Kshtu, rrjedh se, gjat jetgjatsis ekonomike t projektit dallohen dy rrjedha:
Rrjedha t investimeve dhe
Rrjedha operative.
Projektimi i rrjedhave t paras s projektit prfshin tre komponente kryesore:
Projektim i madhsis s investimeve t nevojshme
Projektim i rrjedhave operative
Projektim i vlers s mbetur t projektit
Prcaktimi madhsis s mjeteve t nevojshme pr investime
Projektimi i investimeve t nevojshme prbhet prej projektimit t ktyre komponenteve:
Investime n mjete fikse
Investime n mjete qarkulluese t prhershme.
Shpenzimet parainvestive, prfshijn derdhjen e mjeteve financiare pr disa kategori, t cilat sipas
karakterit t tyre nuk sht e mundur q me siguri t klasifikohen n kategorin e shpenzimeve fikse.
Interesi interkalar, shpreh vlern e shpenzimit t kapitalit t huazuar bankar interesi i kredis investive,
prllogaritur nga periudha e fillimit t futjes n prdorim t investitorit deri n periudhn e fillimit t
pagess.
Projektimi i investimeve n mjetet fikse
Vlera furnizuese e mjeteve fikse, prcaktohet si shum e t dalurave pr kto kategori:
Vlera e mjeteve sipas faturs
Vlera e dogans
Shpenzime t transportit dhe sigurimit
Shpenzime t montimit t pajisjeve dhe instalimeve
Shpenzime t tjera q kan t bjn me furnizimin.
Vlera ndrtimore e objektit, prcaktohet sipas normativave pr ndrtim t disa punve ndrtimore. Pr
kto elemente n kuadr t programs investive prgaditen elaborate t posame pr zgjedhje
ndrtimore. Vlerat merren nga ai elaborat.
Projektimi i i investimeve n mjete t prhershme qarkulluese
Investimet n mjete t prhershme qarkulluese, shprehin vlern e kapitalit qarkullues, i cili prgjithmon
sht i imobilizuar n prodhim, si vllim normal i domosdoshm i stoqeve.
Baza informative pr prllogaritje t vlerave t nevojshme t investimeve n kapital qarkullues prbhet
nga t dhnat e ktyre elementeve:
Vlera e nevojshme vjetore e mjeteve pr furnizim t lndve t para, materialeve, energensave,
lnds djegse dhe pjesve rezerv
Vlersimi i kapitalit qarkullues i angazhuar n prodhimin n vijim (prodhim i pambaruar)
Vlersimi i vlers s madhsis s stoqeve t produkteve t gatshme
Vlera vjetore e t krkesave nga blersit
Vlera vjetore e parave t gatshme
Vlera vjetore e obligimeve ndaj furnitorve
Vlera vjetore e obligimeve pr tatime
Vlera vjetore e obligimeve tjera rrjedhse

Procedura e projektimit t madhsis s investimeve n kapital qarkullues zhvillohet n disa hapa:

Prllogaritja e vlerave vjetore t secilit lloj kapitali qarkullues
Prcaktimi i numrit minimal t ditve t mbulimit t secilit lloj kapitali qarkullues
Prllogaritja e numrit t xhiros (koeficienti i qarkullimit) t secilit lloj kapitali qarkullues pr nj vit.
Prllogaritja e mjeteve qarkulluese t nevoshjme pr nj xhiro pr seciln kategori t mjeteve.
Mbledhja e t gjitha vlerave t mjeteve qarkulluese t nevojshme nga hapi paraprak i prllogaritjes
Nga shuma e aktivs rrjedhse, minusohen vlerat e vlersuara t burimeve t mjeteve qarkulluese
nga pasiva rrjedhse.
Projektimi i rrjedhave operative
Pra, n kuadr t periudhs operative projektohen: shpenzimet dhe t hyrat, nprmjet s cilave sigurohet
baza informative pr projektim t bilancit t suksesit, pr rrjedhat financiare t planifikuara, pr rrjedhn e
skontuar t parave t gatshme pr vlersimin e rentabilitetit t projektit.
Projektimi i shpenzimeve
Me projektim prfshihen t gjitha llojet e shpenzimeve t ndrlidhura me funksionimin e kapacitetit n
periudhn operative.
Projektimi i t ardhurave (t hyrave)
Lloj m tipik i t ardhurave t periudhs operative jan t ardhurat nga shitja, t cilat projektohen n baz
t kapacitetit t projektuar dhe t mimeve shitse t projektuara pr secilin vit t periudhs operative. T
dhnat pr mimet nxjeren nga elaborati i analizs s tregut.
Projektimi i vlers s mbetur t projektit njihen dy qasje.
Qasja e par, prbhet prej vlersimit t rrjedhave t parave t pritura gjat jetgjatsis s tr
ekonomike t projektit.
Qasja e dyt e prcaktimit t vlers s mbetur t projektit sht sipas metods s evidencs s
kontabilitetit pr prcaktimin t vlers s mbetur t projektit.
Koncepte pr efektet e vlersimit t efikasitetit t projektit investiv
N sfern e investimeve egzistojn dy koncepte pr efektet e projektit investiv:
Koncepti llogaritar (kontabilitetit)
Koncepti financiar,
Proeksioni i bilancit t suksesit dhe t gjendjes
Bilanci i suksesit
Bilanci i gjendjes,
Projeksioni i rrjedhave t parave dhe likuiditeti i projektit
Efikasiteti i projektit mund t analizohet nga dy aspekte:
Vlersimi i likuiditetit
Vlersimi i rentabilitetit
Projektimi i rrjedhave t skontuara dhe rentabiliteti i projektit
Hyrjet n para (t hyrat nga shitja, t hyra tjera, vlera e mbetur ne projektit).
Daljet n para , prfshin daljet reale t parave pr resurse t projektit n fazn e investimevedhe
asaj operative te kapacitetit.
Neto-hyrjet n para, si ndryshim n mes hyrjeve t prgjithshme dhe daljeve t prgjithshme.

Kriteriume pr vlersimin e efikasitetit t projekteve n aspekt t investitorit

Si kriteriume univerzale, t aplikueshme pr secilin lloj t projekteve, mund t theksohen:
Periudha e kthimit t investimeve
Norma e prfitimit nga investimet
Vlera neto e tashme e projektit
Indeksi i profitabilitetit
Norma interne e rentabilitetit
Kriteriumet m t njohura q nuk bazohen n konceptin kohor t vlers s parave, t njohura si
kriteriume investive joskonte, pasiq nuk aktualizohen prfitimet e pritura nga projekti, jan:
Periudha e kthimit t investimeve
Norma e prfitimit nga investimet
Periudha e kthimit t investimeve
Periudha e kthimit t investimeve sht kriterium univerzal, i patjetrsueshm, fillestar, i vlersimit t
efikasitetit t projektit.
Preokupim primar i do investitori sht periudha e kthimit t investimit.
Pr sa koh do t kthehen parat e angazhuara nprmjet prfitimeve q priten nga projekti?
Metodat e prllogaritjes s periudhs s kthimit t investimeve
Egzistojn kryesisht tre qasje pr prllogaritjen e periudhs s kthimit:
Qasja statike, e bazuar n neto-prfitimin (kthimin) e projektuar t projektit n nj vit tipik,
reprezentativ nga periudha operative e projektit.
Qasja dinamike, e bazar n neto-prfitimin e kumuluar t projektuar t projektit gjat periudhs s
jetgjatsis ekonomike.
Qasja dinamike, qasja diskonte, q bazohet n neto-prfitimin kumulativ t skontuar
Qasja statike, e bazuar n neto-prfitimin (kthimin) e projektuar t projektit n nj vit tipik, reprezentativ
nga periudha operative e projektit.
Sipas ksaj qasje sht e nevojshme q t projektohen dy madhsi:
Vlera e prgjithshme e investimeve iniciale n kapital fiks dhe n neto kapital qarkullues dhe
Neto-prfitimi (kthimi) i projektuar q do ishte realizuar n nj vit normal, reprezentativ.
Kjo mnyr e prllogaritjes e periudhs s kthimit m s shpeshti prdoret n praktik, jo vetm q tu
iket dobsive t qasjes statike, por edhe pr arsye praktike.
Periudha e kthimit t investimeve siaps rrjedhave neto-fitimit t skontuara.
Dobsia m e madhe e periudhs s kthimit t investimeve ka t bj me mungesn e preferencs kohore
t neto-prfitimeve nga rrjedha e parave t projektuara.
Pr eleminimin e ksaj dobsie mund t prllogaritet e ashtuquajtura periudha skonte e kthimit t
investimeve. sht metod e re e prllogaritjes s periudhs s kthimit, q n literatur njihet edhe si nj
nga metodat e inkuadrimit t riskut n vendimmarrjen investive.
Norma e kthimit t investimeve
Rreth shtjes s vlers s investimeve, t njohuara jan dy qasje metodologjike:
Qasja e par: investimet merren si vler iniciale dhe
Qasja e dyt: investimet prllogariten si kategoti mesatare.

Dobsi sht se prllogaritja e norms mesatare t kthimit bazohet n neto fitimin si kategori llogaritare
(e kontabilitetit) e jo n baz t rrjedhs s parave t projektit.
Prllogaritet sipas tekniks e cila prfshin dy elemente kryesore pr vlersim t drejt t projektit
Neto prfitimet nga periudha e tr e jetgjatsis ekonomike t projektit dhe
Vlern kohore t parave ( norma e skontos).
Vlera neto e projektit, shpreh dallimin ndrmjet vlers s aktualizuar t neto rrjedhs n para nga
periudha eksploatative e investimeve dhe vlers s t dalurave investive.
Vlera neto e tashme e projektit
Disa faktor kan ndikim t lart n lartsin e vlers s tashme neto, prej nga problematizohet shtja
e rangimit dhe selektimit t projekteve sipas kriteriumit NPV, ndikim t till kan:
Gjatsia e ndryshme e periudhs operative
Gjatsia e ndryshme e periudhs s investimeve
Madhsia e ndryshme e investimeve
Madhsia e norms s skontit
Prparsi t kriteriumit NPV

Bazohet n konceptin kohor t parave.

Mundson krahasim t hyrjeve dhe daljeve n pika kohore t njjta
E merr parasysh tr periudhn ekonomike t projektit
N aspektin teorik dhe praktik, sht kriterium i qndrueshm kuantitativ.
sht i aplikueshm pr vlersimin e secilit lloj t projektit investiv

Dobsi t kriteriumit NPV

Problem serioz paraqet vlersimi i norms s skontit.
Nuk e shpreh n mnyr t mjaftueshme ndikimin e gjatsis s periudhs operative n lartsin e
neto vlers s tashme.
Gjat rangimit dhe selektimit t projekteve nuk shpreh n mnyr t drejtprderejt vlerat e
ndryshme t investimeve.
Indeksi i profitabilitetit sht tregues relativ , i cili tregon se sa njsi t aktualizuara t neto prfitimit nga
periudha operative i takojn nj njsie investimi t angazhuar
Norma interne e retabilitetit paraqet normn e prfitimit (kthimit) t investimit q do realizohej n
periudhn ekonomike t projektit.