25/11/2015

URA WHEATSTONE
R2

Rx

I1

I1
Ig

R3

G
R4

I2

I2
E

Njeri nga krahet e ures

sherben per ekuilibrimin e
ures i cili arihet kur treguesi
i Galvanometrit eshte ne
zero. Ne kete rast ura quhet
e ekuilibruar

Mund te shkruajme: UR2 = UR4 dhe URx = UR3 ose I1R2 = I2R4 dhe I1Rx = I2R3
Duke i pjestuar te dy anet me njeri tjetrin kemi:

R2 R4
=
Prej nga:
R X R3

Rx = R2

R3
R4

Per te zgjeruar kufijte e matjes se urave me R2 te ndryshueshme

raporti R3 zgjidhet ne vlerat 10n ku n ndryshon nga 10-3 deri ne 10+3.

R4

Rx = R2 10 n

URA WHEATSTONE

Kufiri Minimal i Matjes

Rx' = Rx + rt + rk

Vlera e panjohur e rezistences R`x

permbledh ne vetvete pervec
vleres se panjohur te Rx edhe
madhesite e rezistencave te telave
te lidhje dhe rezistencen e
kontakteve te lidhjes.
Gabimi absolut dhe relativ i matjes
r +r
se Rx Ga = rt + rk Grl = t k 100
Rx
Vlera minimale e matjes se
rezistences ne uren e Wheaston-it
kufizohet ne vleren jo me te vogel se
10 .

R2

Rx

I1

I1
Ig

R3

G
R4

I2

I2
E

25/11/2015

Riz

Ne rastin e matjes se vlerave

shume te medha te rezistences, ne
madhesine e matur do te ndikoje
edhe prezenca e rezistences se
izolacionit te bornave te ures. Kufiri
maksimal i matjes se ures do te jete
ne vlerat 105 deri ne 106 .

R2

Rx

I1

I1
Ig

Riz

R4

R3

I2

I2
E

NDJESHMERIA E URES
Ndjeshmeria e ures percaktohet si:
ose ne njesi relative N rl =

g
R

N=

g
R

ndjeshmeria absolute mund te shprehet edhe si:

g I g

N=

R I g

g I g
I g R

= N g N sk

qe do te thote se ndjeshmeria e ures varet nga ndjeshmeria e Skemes

dhe nga ndjeshmeria e Galvanometrit.
Va
R2

Rx
I1

I1

R3

rg

?r

Ig G

Va-Vb

G Ig

R4
I2

Vb
E

I2

Ndjeshmeria e ures mund te percaktohet duke zbatuar teoremn e

Thevnin-it e cila na ekuivalenton uren kundrejt bornave te lidhjes
se galvanometrit me nje f.e.m dhe nje rezistence te skemes

Va

a
R2

Rx
I1

R2

Rx
I1

I1

I1

Ig G
R3

r
R4

I2

Vb
E

R3

I2

R4
I2

I2

Vlera e tensionit Va - Vb kur galvanometri eshte hequr nga qarku eshte:

Va Vb = Vab =

Rx
ERx
ER3
R3

= E

Rx + R2 R3 + R4
R x + R2 R3 + R4

ndersa vlera e rezistences ekuivalente percaktohet si :

r=
a
rg

r
Va-Vb

G Ig

R x R2
RR
+ 3 4
Rx + R2 R3 + R4

Rryma e galvanometrit do te jete: I g =

Vab
r + rg

Duket se ndjeshmeria e ures do te rritet nese do te ritet tensioni E i

ushqimit te ures. Gjithashtu ne ndjeshmerine e ures ndikon edhe zgjedhja
e galvanometrit. Ura arin ndjeshmerin maksimale kur rezistenca e
galvanometrit rg = r dhe kohen e qetesimit minimale kur rezistenca kritike
e galvanometrit eshte e barabarte me Rkr = r.

25/11/2015

Saktesia e ures varet nga saktesia e pergatitjes se komponenteve

te ures R2, R3 dhe R4 dhe nga pandjeshmeria e ures.

Matja e rezistencave te Vogla

Ura e Tomsonit
R1

R3

R2

G
R4

Rx

Per matjen e rezistencave me te vogla se 10

perdoret ura e Kelvinit (Tomson) e cila ben
te mundur eliminimin e rezistencave te
kontakteve dhe te telave lidhes.
Nepermejet pergatitjes se rezistencave me
kater borna, dy borna per rymen dhe dy per
tensionin e liminohen rezistencat e telave
lidhes dhe kontakteve.

Ro

E
R

Ura e Tomsonit
R1

R3

R2

R1

R2

G
R4
R`

Rx

Ro

R`3

Rx

R`4

Ro

E
Rr

Rr

Duke trasferuar lidhjen ne trekendesh te r+R3+R4 ne lidhjen

ekuivalente te tyre ne yll. Marim grupin e rezisrencave R+R`3+R`4
sipas formulave te meposhteme:

R`3 =

rR3
r + R3 + R4

R`4 =

rR4
r + R3 + R4

R`=

R3 R4
r + R3 + R4

25/11/2015

Ura e Tomsonit
R1

R2

Sipas skemes na eshte formuar

nje ure Wheatstoni ekuilibri I te
ciles arihet kur:

G
R`

R`3

Rx

R1 ( R0 + R`4 ) = R2 ( Rx + R`3 )

Ro

R`4

R1 ( R0 +

Rr

rR4
rR3
) = R2 ( Rx +
)
r + R3 + R4
r + R3 + R4

Nga zgjidhja e ekuacionit te fundit marim:

Rx = R0

R1 R3
R1
rR4

+
R2 r + R3 + R4 R2 R4
Rx = R0

R1
+
R2

Ura e Tomsonit
R1 R3
R
rR4

Rx = R0 1 +
R2 r + R3 + R4 R2 R4

R1

R2

R3

R4

Ne se =0 ekuacioni i ures tomsonit eshte:

Rx = R0

R1
R2

Rx

Ro

E
Rr

Per te bere =0 duhet qe:

R1 R3
=
R2 R4
Dhe rezistenca e telit lidhes r sa me e vogel

Percaktimi i vendit te difektit ne linja

1. Mund te kemi lidhje te shkurter ose keputje.
2. Rk rezistenca e kalimit me token
Metoda e Murreit: Nje percjelles duhet te kete Riz >1 Mohm
R(l)

R1

R1 Rx = R3 (2 R Rx )

I1
Ig

Rx(lx)

R3

Prej nga nxjerim

R-Rx

Rx =

Rk

2R
R1
R3

1+

2l
R1
R3
1. Per te ulur gabimet e matjes matja kryher nga te dy anet e linjes
2. Ne se Rk ka vlere te konsiderushme tensioni I ushqimit duhet I madh
dhe me fuqi te madhe

Duke ditur se: Rx =

l
nxjerim
s

lx =

1+

25/11/2015

Percaktimi i vendit te difektit ne linja

Metoda e Varleit: Nje percjelles duhet te kete Riz >1 Mohm

R(l)

R1

R1 ( Rx + R4 ) = R3 (2 R Rx )

I1
Ig

R3

Rx(lx)
R4

Duke ditur se: Rx =

R-Rx

Prej nga nxjerim

Rk

R1
R3
R3
1+
R4
R4

Rx = 2 R

2 R R4
l
l
Nxjerim vendin e demtimit lx =
2R
s

1. Per te ulur gabimet e matjes matja kryher nga te dy anet e linjes

2. Ne se Rk ka vlere te konsiderushme tensioni I ushqimit duhet I madh
dhe me fuqi te madhe