Organizata joqeveritare ETEA

Dhjetor 2015

Qllimi: Ky libr simbolik ka pr qllim ngritjen e vetdijes qytetare

prmes artit dhe kulturs rreth t drejtave dhe lirive themelore

t njeriut, duke u fokusuar n t drejtat dhe lirit e fmijve.

Autor: Fmijt e shkollave fillore dhe t mesme nga Prishtina

Dizajner: Kastriot Rama

Vmendje: 1) Pikpamjet dhe qndrimet e autorve jo domos-

doshmrisht paraqesin ato t organizatorit dhe prkrahsve; si dhe,

2) Nuk lejohet kopjimi pa plqimin e Organizats joqeveritare ETEA.
Punuar dhe harmonizuar nga:
Organizata joqeveritare ETEA
Rr. Halim Orana, nr. 11, Prishtin
+377 (0) 44 770 767
ojq.etea@gmail.com
www.facebook.com/ojq.etea

Prkrahur nga:

Autore: Era GRBESHI

Prfaqsuese e Sh. F. Dardania, Prishtin

T gjith njerzit lindin t lir dhe t barabart

do minut e do sekond q ne frymojm dikush tjetr hap
syt pr her t par,pr tu prballur me botn e pr t shijuar t
gjitha bukurit q ajo i dhuron nga zemra e saj pr t gjitha gjallesat
q jetojn n t. Por nse kto bukuri humbin nga tymi i dendur e i zi
i mjerimit, dhuns dhe lufts, si munden kta fmij t dijn se far
sht bota dhe vet jeta n t vrtet kur ata jan t prhumbur e t
friksuar nga do gj q i rrethon?. E nse ne fillojm dhe analizojm
pak do t shohim se vet ne, raca njerzore, jemi ata q po shkaktojm kt zymtsi dhe kt bloz, e cila gradualisht po shprndahet
n t gjith botn n form t errsirs e friks dhe po mbulon edhe
fmijt e pafajshm e t pambrojtur, t cilt nuk kan asnj hapsir
tjetr prve imagjinats s tyre ku mund t prjetojn lumturin,
qoft vetm pr pak sekonda.

Pr t ndaluar kto dhimbje e vuajtje dhe pr ti treguar gjeneratave t ardhshme botn n t vrtet si ajo ka qen dhe si ajo do t
jet gjithmon, ne duhet t ulim armt dhe t kujtojm se askush nuk
ka lindur nj fitues apo nj humbs,por nj zgjedhs i asaj q ai do t
jet n t ardhmen. Gjithashtu duhet patjetr t dim se kjo bot, kjo
tok kaq e dashur dhe kaq e begatshme pr secilin nga ne, nuk i prket askujt dhe aq m pak atyre q duan ta marrin me pushtet, dhun e
me force; por edhe nse provojn, nna natyr hert apo von do ti
ndaloj dhe do ti ndshkoj n mnyrat m t rnda q njerzit nuk
munden as ti imagjinojn.

Ne kemi lindur t lir e t barabart dhe kshtu do t jetojm
madje edhe do t vdesim n po kt mnyr,por vetm nse ne dhurojm dashuri dhe paqe pr do pjestar t Planetit Tok.
Autore: Era GRBESHI
Prfaqsuese e Sh. F. Dardania, Prishtin

Titulli: E drejta pr jet dhe prkujdes prindror

Autore: Jona AHMETAJ
Prfaqsuese e Sh. F. Hasan Prishtina, Prishtin

E drejta pr prgjegjsi prindrore

T gjith kemi t drejtat tona, e nj ndr to sht t marrim
titullin m t veant q ekziston - prindr. T marrsh kt titull konsiderohet si knaqsia m e madhe q nj njeri mund t prjetoj,por
bashk me kt knaqsi vijn edhe prgjegjsit. Ne na sht dhn
nj dhurat e pamueshme - t sjellim jet n kt tok, por kur ne e
bjm kt veprim prgjegjsia jon primare bhet fmiu. Ne fmijt jemi t humbur n nj tunel t errt por sht dashuria dhe kujdesi i prindit, ajo drit n fund t tij. N fund kur e arrin kt drit fillon
jeta q do ta kalojm s bashku si nj familje sepse harmonia familjare
sht kushti primar pr t shmangur lndimin e fmijs dhe dshtimin
e tij n jet. Fytyra e nj prindi bhet m e bukur kur i buzqesh fmijs s tij, knaqsia dhe emocionet jan t paprshkrueshme dhe t
gjith kan t drejt ti prjetojn kto knaqsi, pavarsisht racs,
kombit apo fes. Prindrit duhet t prballen me do sfid dhe t kalojn do vshtirsi n emr t dashuris dhe prkushtimit ndaj fmijve.

Fmijria sht nj pjes e muar e mozaikut t jets e cila
pasqyron dashurin m t iltr dhe t brisht. Kur ne si fmij shohim prindrit e lumtur ather msojm t gjejm dashurin dhe
miqsin kudo n bot! Ndoshta nuk ka libr q t tregon se si t
bhesh prind perfekt, por gjithashtu nuk ka nj t till q t tregon se
nuk mundesh.

Fmija nuk lind si personalitet i formuar, prkundrazi, fmija
sht flet e bardh n t ciln prindrit shkruajn pr ti dhn kuptim jets.

Prindr t dashur, msoni fmijt t mos dorzohen para asnj dshtimi. Po citoj thnien e aktorit t famshm Morgan Freeman,
Nse shtriheni, t tjert do t shkelin mbi ju, por nse vazhdoni t
zvarriteni, nse vazhdoni t ecni, dikush gjithmon do t ju zgjas
dorn.
Gerta SHKODRA
Prfaqsuese e Sh. F. Hasan Prishtina, Prishtin

Autor: Dijamanti
Prfaqsues i Sh. F. Faik Konica, Prishtin

E drejta ime pr edukim dhe arsimim

Asnjher se kisha kuptuar pse ime m emocionohej njjt
si hern e par tek shihte nj film n televizor. E kisha par edhe un
kt film por nuk e di pr arsye moshe apo dika tjetr, m duhet t
pranoj se jo me t njjtin emocion si ajo

Nj burr simpatik mjekrbardh kthehej nga gurbeti me kuaj
t ngarkuar me arka t shumta q linin prshtypjen e thesareve q
dokush do i lakmonte M kujtohen plot gjra nga ky film Djali i ri
q e shoqronte, nj fshatar i varfr por mendjempreht, tek mson
se ato arka t rnda spaskan gj tjetr ve shkronja kallaji e jo flori si
pandehte ai, mbetet i habitur nga fjalt e zotris s tij: jan flori e
shkuar floririt, me kto shkronja do t shkruhet edhe ajo knga q ti kndoje m par. E si u shkruaka knga zotri? pyet
fshatari i uditur


U shkrua knga, u shkruan fjal, vjersha, tregime e prralla
U shkrua historia e n t mbeti gjithmon plaku i vjetr mjekrbardh!
Dhaskal Thodri i thonin

Sot, jam ktu dhe shkruaj po me ato shkronja, lexoj, msoj far
kan shkruar t tjert, far shkruan bota e tr Pa kto shkronja
do gj do t ishte ndryshe mbase Ngjarjet, tregimet e historit e
ruajtura vetm n kujtes t njerzve nuk do t mbeteshin t njjta,do ndryshoheshin sa e sa her si tju donte qejfi rrfimtarve t tyre
Por, u shkruan, u hodhn n letr pr t ruajtur gjithmon magjin e
fantazis q mbajn n vete U bn syri i t verbrit dhe veshi i nj
tjetri q sdgjon dot Dhe ne fmijt knaqemi tek lexojm sa e sa
libra e tregime q na qojn larg me imagjinaten e tyre!

E gjej veten tek shoqroj Lizn n botn e udirave, tek
ndihmoj Guliverin n ishullin e liliputve, tek vallzoj me Borbardhn
e shtat xhuxhat, tek prek magjin e Harry Potter, tek msoj bashk
me Ana flokkuqen e tek prleshem n betej me kapiten Grremin e
frikshm

E ku dhe si do ti njihja un gjith kta, ku do t magjepssha
me historit e tyre?I Gjeta aty mes shkronjave, fjalve e vargjeve t
shkruara! I dashurova! Do i gjejn dhe t tjert, breza t tr pas meje!
Se fjal e shkruar sht aty gjithmon, nj pasuri me vler q sdo
ju mungoj kurr njerzve t ksaj bote, q smund ta zvndsoj
askush e asgj!

Andaj, fmij i dashur, lexo! Shfrytzo t drejtn tnde pr arsimim e edukim dhe puno q t bhesh dhe ti dikushi! Lexo n do t
gjesh thesarin e gjith bots n kopertinat e nj libri t vetm! Shkruaj vargje, vjersha e tregime n do t mbetesh edhe ti vet pjes e
historis s ksaj bote Jep m t mirn nga vetja, q t ardhmen
tnde ta shkruash ashtu q t ndihesh krenar me t!
Autore: Olta BLAKAJ
Prfaqsuese e Sh. F. Faik Konica, Prishtin

Autore: Ariana MUSA

Prfaqsuese e Sh. M. Sami Frashri II, Prishtin

(Shq. Zri i popullit, z i Zotit)

Vox Populi, Vox Dei

E DREJTA IME N DEMOKRACI

T drejtat dhe lirit e fmijve

Fmiu, kjo qenie engjllore pr t ciln secili ift ndrron
ta ket. Fmiu jo vetm q sht fryt i dashuris, por sht edhe
shembull i iltrsis e simbol i ardhmris. Fmijt jan krijesat
m t pafajshme, m t dashura e m t pastrta, jan poashtu
edhe pasqyr e prindrve t tyre.

Sot, n bot fmijt jo gjithkund kan mundsi ti shijojn
vitet e pafajsis. Bota, sa e bukur, sht edhe e pamshirshme me
fatet e shpirtrave q jetojn n t. Sot, nj pjes e voglushve
duhet ti kalojn vitet m t bukura n zona lufte, t rrethuar
nga rrnojat, me plumba mbi kokat e tyre, e me kufoma nn
kmbt e tyre. Nj pjes e tyre kan mbetur jetim, e pr ta do
dit q kalon, sht nj dit m shum vuajtje. Vall, a pr kt
jan br ata fmij?! T vuajn? Do t lejonin ata gjra t tilla t
ndodhnin sikur ti pyeste ndokush?

Po fmijt n vendin ton? A thua do t donin t ishin
krah pune pr familjet e tyre sikur t pyeteshin? A thua do t
donin q t ishin t pabarabart me bashkmoshatart e tyre?

Mbase t jesh i rritur i kupton gjrat m ndryshe, mirpo
vendimet e t rriturve po i prekin edhe fatet e fmijve. Po sikur tu lejohet fmijve e drejta pr t marr pjes n krijimin e
t ardhms s tyre, me iltrsin e me ndrrat e tyre, bota do
ishte nj vend m i bukur. Dashuria do t mbizotronte n vend
t urrejtjes, kopshtet do t ekzistonin n vend t rrnojave, do
shprndaheshin lulet n vend t plumbave. Fmijt jan vrtet
t sinqert. Ndoshta t rriturit kan nevoj t ulen e ti degjojn
m shpesh! Ndoshta, edhe duhet t msojn nga ta. Ndoshta
duhet t ndrrojn bashk me ta! Ndoshta ather, dhe vetm
ather do ta kishim botn nj vend m t mir! Ndoshta do t
kishte shum m shum dashuri mes njerzve, e besa edhe barrierat do t binin, sepse nj fmij nuk lind racist e me urrejtje
pr grupe t caktuara njerzish, por n fakt i merr ato bazuar n

at q sheh tek t rriturit rreth tij. Andaj, a nuk t ishte m e

mir q t bhej e kundrta - t rriturit t msonin mshirn dhe
dashurin nga fmijt e tyre?

T dgjosh fmijt n mnyr aktive sht njra ndr
mnyrat m t mira pr tu treguar atyre se i doni. Prindrit ndonjher kalojn shum koh duke u brengosur pr sigurin dhe
vendimet e fmijve t tyre prderisa ata rriten dhe pavarsohen, saq harrojn t bjn nj prej gjrave m t thjeshta pr
ti treguar fmijve q ju i doni: Dgjimin. T gjith krijojn marrdhnie nprmjet komunikimit.

Duke folur dhe duke dgjuar, ju arrini ta njihni nj person
dhe e krijoni nj lidhje me at person. Vetm ather kur vrtet ti dgjoni fmijt dhe pikpamjet e tyre, dhe ti merrni ato
pikpamje afr zemrs, fmiu do t ndihet i dashur e i respektuar.

Fmijt duhet t ken t drejt t marrin pjes n vendimet t cilat determinojn jetn dhe t ardhmen e tyre. Atyre
duhet tu jepet mundsia q t shprehin mendimin e tyre. Sidoqoft, kjo nuk duhet q t jet absolute, mirpo duhet br varsisht nga maturia dhe rndsia e shtjes. Jo t gjitha vendimet
q nj femij i merr jan n t mir t tij, dhe do t mbshteten
nga prindrit e tij dhe t rriturit n prgjithsi. Pr shembull, nj
fmij nuk mundet t vendos t mos shkoj n shkoll. Pr t
mirn e tij, ai duhet t bindet se shkolla sht nj detyrim q
duhet ta ndjek.
Autore: Sara ABRASHI
Prfaqsuese e Sh. M. Sami Frashri II, Prishtin

Autore: Edina ZEQIRI

Prfaqsuese e Sh. F. Xhemail Mustafa, Prishtin

Shiko aftsit e jo t metat

Aftsia e tyre sht dhunti e ajo e met q u sht dhn fal
sht nj dhurat q smund ta mohojn.

Personat me aftsi t kufizuara jan m t vlefshmit n kt
bot e n kt jet, sepse jan t vetmit q ia din vlern ksaj jete.
Ata jan pa vesh, pa fytyr, pa sy e sdo t thot q ata se kan zemrn e bardh sikur bora q bie. Ftoht, ftoht pr ta kjo dit e shkuar
sepse smund ta shohin diellin tek lind, smund ta dgjojn zrin e zogjve e smund ta kuptojn at. Ata mundohen q t marrin pjes n
aktivitete tjera m shum se q mendojm ne. Ata jan t gzuar me
ato dhunti por edhe t hidhruar me at q se kan. E drejta, e drejta
pr t jetuar sht falas pr ta, por mnyra si do jetojn sht goxha
e shtrenjt. Edhe pse skan sy ata mund ta imagjinojn bukurin e
jets. Edhe pse sdegjojn ata i shikojn zogjt tek kndojn. Ata nuk
flasin por gjuha e tyre sht m e mbl dhe m e pastr se kroi q

buron n mal. far ju mungon? far kan nevoj? Gjithka. Ata t

ken vetm edhe njher apo njher n jet t ken mundsi. T
jen t barabart me t tjert. Ata nuk jan t barabart me ne ata
jan shum m t veant . Ndryshimi mes neve dhe atyre sht vullneti q kan. Pyesni veten? Po si t mos dgjoja, po si t mos shihja
si do ishte kjo bot? Kjo bot do ishte nje thesar q e ke prpara e
smund ta arrish. Kjo sht situata e tyre. Kjo sht lngata q ata
bjn. Si mund tu themi q jan t brisht, si mund tu themi q jan
t uditshm kur n fakt duhet ti afrojm dhe t zbulojm at talent
e at sekret t fshehur thell n ta. Thell n pusin e zemrave tona.

Pse? Pse si pranojm? Ndoshta nj idiotsi sht n zemrat
tona. Po mundemi ti pranojm dhe duhet ti pranojm!. Sepse ata
e meritojn, e meritojn sepse ata nuk kan faj q smund ta bjn
gjithka q bjm ne. I prbuzim, i prgojojm vlersojm m shum
t metn q kan se aftsit e tyre. Ata nuk jan penges ata jan nj
e mir q duhet t shfrytzohet. Misteri q duhet ta gjejm. Kan t
drejt t kndojn, t krcejn e pse jo edhe ndonj aktivitet tjetr.
E meritojn t paktn q kt uj q gjetn n shkrettir t mos ua
mohojm. Tani jo m q sduhet ti prbuzim, por ti prkrahim e tiu
japim mbshtetje. T jemi udhrrfyesit pr ta n kt bot. Q t
marrin at q dshirojn duhet tua plotsojm kushtet e tyre. Sa
her q nj fmij do t dshiroj t shkoj diku ai do t ket rrugt
pr t ecur me karrocn e tij. Ai fmij q ssheh, ti prek e ti dgjoj
gjrat q sado pak t ndjej ndjesin e shikimit. Ai njeri q sflet, ti
mundsohet t komunikoj me gjuhn e shenjave. Duhet t bjm
prpjekje q t ken shpres. Ti ngrohim ather kur kan ftoht. T
ken ende nj zjarr q ua ndez zemrn. Ti solidarizojm por t mos i
dshprojm nse nuk e arrijm. Edhe nse smundemi tua kthejm
at q u mungon, t paktn tua zvendsojm me dashuri e shpres.

Ne duhet t jemi zri i memecve, veshi i t shurdhve e kmba e t paralizuarve, por m s shumti t jemi shpatulla ku ata mbsh
teten.
Autore: Vler BAJRAMI
Prfaqsuese e Sh. F. Xhemail Mustafa, Prishtin

Autore: Arbenita DULAHI

Prfaqsuese e Sh. F. Eqrem abej, Prishtin

Liria e mendimit dhe e shprehjes

Mbylla syt me qllim q t kujtoj nj t kaluar t vshtir e
t arrij ndryshimet n t tashmn dhe t mos bhem pre e s ardhms edhe pse ato strpika kan prekur edhe t tashmn time,
jo vetm timen por t gjith moshatarve t mij, jemi br pre e
ksaj t tashme t hidhur dhe nuk shoh drit lirie t ardhmes son,
e vshtir t thuhet por ndrra sht m e mbl se realiteti i hidhur
andaj preferoj t jetoj nj ndrr t bukur, megjithkt do t punoj q
kjo ndrr t bhet realitet edhe pse e vshtir t realizohet e vetme,
nuk dua q vetm zri im t jet jehon e zbehur, dua q t gjith t
brohorasim dhe jehona jon t dgjohet gjithandej, zri i s ardhms
t jehoj gjithandej; Ne jemi e ardhmja e ktij vendi, e tashmja dhe e
ardhmja jemi ne brezi yn.

E, kur po e mendoj fjaln liri, nj fjal shum e vogl por me
vler t madhe, ajo sht vet jeta pr njeriun, shum njerz kan
luftuar pr at q tani ne e kemi, jemi t lir t mendojm dhe t
shprehemi por nuk ia dim vlern.

N t kaluarn shum njerz nuk ishin t lir t shprehin mendimet e tyre, nj thnie e mendimit mund t kushtonte me jet. Ishte
gjja m e keqe q mund ti ndodhte nj njeriu, sepse t mos mund t
shprehsh idet sht e tmerrshme.

Prandaj, njerzit me koh kan filluar t fitojn m shum liri
t shprehjes dhe mendimit. Edhe pse tani jemi m t lir t shprehemi
dhe t mendojm prsri duhet t punojm n kt aspekt, sepse
ende nuk sht arritur niveli i duhur, e tani sht koha q t bhemi
s bashku dhe t shprehemi lirshm, zri yn t dgjohet gjithandej.
Autore: Veneta ROBAJ
Prfaqsuese e Sh. M. Eqrem abej, Prishtin

Autore: Elma EMINI

Prfaqsuese e Sh. F. Model, Prishtin

Mirqenia sociale-varfria

Un smund t ngre zrin prderisa mngjeset m zbardhin
rrugve t qytetit. Jam i zbathur, pa shpres m vie turp nga vetja,
kur veturat luksoze kalojn rreth meje, m shohin mbi kontinjert e
lagjeve, e prderisa ata qeshin me mua, e m quajn t ndyr, syt e
mi mbulohen me lott e mjerimit. Un nuk di t mallkoj, as t ahem,
sepse kshtu i pa pun i pangopur nuk m bie n mend t vuaj nga
fjalt e atyre, q n vete luajn me pasuri... M duhet do mbrmje t
luaj rolin e t lumturit para fmijve t mij, e shpirti m dhemb, kur
nj pjat me mbeturina duhet ta ndaj n gjasht pjes. Un smund t
ngre zrin, as para atyre q me votn ton gzojn pasuri, padyshim
se do m quajn t pa aft, sepse un nuk posedoj miliona. N mbrmje, darkat e mia kushtojn 100 djers zotrinjsh. Un n kt gjendje
erdha fal jush, gj q isha n gjendje t jepja edhe pikn e fundit t
gjakut tim. E ju nuk m sollt as edhe nj qiri t ndez n kt errsir
t pafund. E ti m qesh, m injoro, por un kam nj shpirt t pastr.

Ata krimba q un i ha i gjall, nj dit do han trupin tnd. Ti
nuk di t solidarizohesh, nse sot ti ke pasuri, ti nuk ke nder, kshtu
do i msosh edhe brezat e rinj. Por nse un skam fuqi, nj dit dhe
sdo mundem t prballoj, pres me padurim ardhmrin e fmijve t
mij, gjithmon me shpresn se nj dit do bhet mir.
Elona OSMANI
Prfaqsuese e Sh. F. Model, Prishtin

Autore: Nora ALIU; Arta GASHI; Urtina UKA; Yllka SADIKU

Prfaqsuese t Sh. F. Asim Vokshi, Prishtin

E drejta ime pr respektimin e jets private

dhe familjare

Ndjehem shum i lumtur kur jam n rrethin e m t dashurve.
Nga ata, prej t cilve nuk kam aspak frik, dhe q jam shum i sigurt.
Pa njerzit e familjes, jeta ime do t ishte e shkret me plot kuptimin e fjals. Ndjehem i mahnitur kur gjendem pran atyre q m duan
dhe mbi t gjitha m respektojn. Ndjehem shum krenar kur familja
ime m respekton dhe them me vete: se kam familjen m t bukur n
bot, ku marr respekt dhe dashuri nga ta. Ne jetojm n nj bot ku
familja sht e vetmja gj e vrtet, dhe sa pr shoqrin ajo sht
shum e rrall. Familja sht e vetmja q sakrifikon jetn e saj pr t
ndrtuar tnden. Andaj mbi do gj tjetr duhet vr familja.


Ndjehem shum mir kur e marr fjaln dhe t gjith t tjert
m dgjojn me vmendje edhe pse jam m i vogl nga ta. Kjo m
bn t ndjehem edhe m i rritur dhe q ta rris vmendjen n at q
e flas. Nj dit pr ditlindjen e nns sime, kishim prgatitur nj
fest t bukur. Kishim rregulluar nj tryez festive, me ushqime dhe
lngje t ndryshme dhe n krye t tyre kishim vendosur nj tort q
shklqente nga okolada. Kishim br edhe disa dhurata pr nnn.
Mbi kto t gjitha qndronte ajo vlera e madhe njrzore - respekti q
kishim pr njri- tjetrin. Kur ajo erdhi nga puna ne e befasuam. Un
ia dhurova dhuratn time; q ishte prqafimi i ngroht, kurse motra
nj buqet me lule. Dhe babai nj varse t bukur prej ari. N fund
ngritm dollit dhe u knaqm tej mase. Un gzohesha pr dy gjra:
E para - nna kishte ditlindjen, kurse e dyta se n familjen time mbizotronte respekti dhe dashuria familjare. N ato momente e vrtetova se respekti sht vler e madhe njerzore. T nesrmen u zgjova
pr t shkuar n shkoll. Rrugs kujtoja nj gar q e kisha fituar por
edhe nj tjetr e kisha humbur nga padrejtsia e komisionit. Por isha
prpjekur shum dhe me besim. Dhe kjo sht e mrekullueshme. T
prpiqesh me besim, t jetosh jetn me pasion, t humbsh me guxim, sepse bota i prket atij q guxon.

Kur shkova n shkoll ishte nj konferenc q isha i ftuar edhe
un. Ishte konferenc pr ndarjen e mirnjohjeve t nxnsve fitues
t gars. N at konferenc ishin shum msimdhns e nxns q
po e dgjonin nj fjalim t drejtoreshs. Un u ula ne nj karrige n
fund t salls dhe pritja ta dgjoja emrin tim. Ai pas pak u dgjua; dhe
drejtoresha m ftoi q ta mirrja mirnjohjen. Isha shum i lumtur e i
emocionuar n ato qaste, por mbi t gjitha ndjehesha i respektuar.
I falnderova t gjith t pranishmit me nj fjalim rasti. U largova
ndaj atyre duartrokitjeve, q m bn t ndihesha njeriu m i lumtur
n bot dhe ta prekja universin. Duke u larguar thash: Ah, sa bukur
sht t jesh i respektuar dhe t respektosh!
Egzon GUBETINI
Prfaqsues i Sh. F. Asim Vokshi - Prishtin

fem
in
ism:

noun (shq. folje)

The belief that men
and women should
have equal rights and
opportunities

Shq. Besimi q burrat dhe grat duhet t

{ ken
t drejta dhe mundsi t barabarta.

Autor: Endrit PAKASHTICA

Prfaqsues i Sh. F. Meto Bajraktari, Prishtin

Barazia dhe mosdiskriminimi n baza gjinore

T gjith jemi njerz, mirpo jo t gjith jemi t njerzishm.
Sot n bot, diskriminimi gjinor sht shkelja m e rnd e t drejtave
t njeriut.

Kur mendoja pr diskriminimin, nuk kam menduar thellsisht
pr t. Sa do q e di q diskriminimi gjinor ndodh si me grat ashtu
edhe me burrat, do her kur prmendet, mendoj se grat jan ato
q diskriminohen m s shumti. sht i mjaftueshm fakti q njerzit
kan kaq nivel t ult t vetdijes. Kushdo q diskriminon grat,
duhet t kujtohet se pas jets s tyre , rritjes s tyre, pas edukimit t
tyre, qndron nj grua. Nnat e tyre jan gra, bashkshortet, motrat,
bijat. Duhet t tejkalojn xhelozin e tyre, inatin e tyre dhe t kujtohen se paragjykimi sjell vetm dme. Ti nuk mund t bhesh ai personi i lnduar; vetm mund t pyessh se ku dhemb, e ta ndihmosh.
Krkoj pavarsin e gruas, t drejtn e saj t mbroj veten. Krkoj liri
pr t dy gjinit, lirin e veprimit dhe lirin e dashuris. Diskriminimi
sht opsion. Si kemi msuar n matematik sht ngjarje me gjasa
t barabarta. Ne mund t zgjedhim vet se a do t diskriminojm dik,
apo jo. Rezultatet nuk do t jen t njjta.

Barazia gjinore nuk sht problem i grave; sht problem i
njerzve. Ai ndikon te t gjith ne.
Autore: Amina KAJA
Prfaqsuese e Sh. F. Meto Bajraktari, Prishtin

Autor:
Prfaqsues i Sh. F. Iliria, Prishtin

T gjith jan t barabart para ligjit

Askush mbi ligjin

Mbijetes apo paqe!?

E do t ket vler t jetojm nj jet pa paqe? do t ket
vler t mbijetojm do dit q na i mbyll syt, e nuk gjejm dot nj
drit q t na i hap? Prse ti kushtojm aq shum vmendje duarve
tona t ngrohta, kur tek disa t tjer ato dridhen do dit nga vuajtjet
e ftohta

N kt rast fjala vler merr krejt nj kuptim tjetr, merr nj
kahje t kundrt, nj drejtim ndrysheNga nj dit n tjetrn, barazia jon me t tjert duket sikur po humbet, po shkon atje lart n diapazonin e gjer dhe po kthehet vetm n lutje, nuk po zbret posht,
nuk po hyn n mendjet e disave q nj tym i zi i pashmangshm u ka
kapluar zemrn!

Po a thua vall a do t kompensohet kjo pabarazi m von, a

thua a do t rifitohet ajo far u humb, a do t jet njejt edhe nse

kthehet me vones? Nj fjal e urt thot: M mir von se kurr!

Por ato plag q dikush merr q nga lindja e mundohet ti
shroj n vazhdim, por prap sarrin, e besa edhe vdes me to
E, tr ky faj pr shkatrrimin e nj jete mbetet tek ata q e shkaktuan, mbetet tek ata q e demoluan kuptimin e jets s nj qnieje t
gjall si sht njeriu. do t ket vler nse vet vlera e nj qnieje
shkelet, abuzohet e shkatrrohet?

Prandaj, t punojm q ky ves t mos prhapet! Q peshorja e
drejtsis t mos rndoj vetm n njrn an, se edhe po t kthehet
pas, do t jet von pasi shum shpresa do t shuhen, shum zemra
do t thehen!

Se edhe pse nj njeri me kravat e rroga t shtrenjta, ndeshet me nj tjetr me rroba t leckosura e t varfra, t dy t jen t
barabart para ligjit! T gjykohet drejt veprimi, t merret n mnyr
t barabart vendimi. Q nj grua t mos duroj dhunn e mosrealizimin e ndrrave vetm se sht grua dhe nuk sht burrQ nj
fmij t mos punoj orve t tra rrugve, q t siguroj kafshatn
e gojs dhe t dnohet me mosmbikqyrje vetm se nuk ka prkrahje
e sht i vetm

Q ne t ngrejm zrin dhe ti themi JO DISKRIMINIMIT, JO
DHUNS, JO ZGJNJIMIT!

Q t gjith tu mbijetojm dhimbjeve jo me shpresn por me
dijen e plot se do gj do t jet si mos m mir!

Q askush t mos arrij t na e mohoj t drejtn e t marr
vet t drejtn t qndroj mbi ligjin!

Q t gjith t jemi racional. Thjesht,

T JEMI T BARABART!
Autore: Hana SYLA
Prfaqsuese e Sh. F. Iliria, Prishtin

DEATH IS BETTER THAN SLAVERY.

(Shq. Vdekja sht m e mir se skllavria)

Harriet Ann Jacobs

Autor: lirim SYLA

Prfaqsues i Sh. F. Pjetr Bogdani, Prishtin

Ndal torturn dhe skllavrin

E shkuara i prket s kaluars, sht shuar ndr vite , por
nuk sht harruar kurr , sepse t gjith ne i prkasim ksaj bote , t
gjith ne ndajm t drejta t barabarta , por jo dhe t gjith ne kemi
jet t njjta . Ndonse na ngroh nj diell , nuk na drejton nj mendje.

Tani sht ndrtuar nj epok e re , shum m ndryshe nga
ajo e vjetra. Gjat udhtimit n koh jan prshkuar dhembje,vuajtje
vetm pr t plotsuar interesat e t tjerve,sepse gjendeshin nn
vazalitete t ndryshme.Tani jetojm n kohn e teknologjis s avancuar,pr dallim nga kohrat e vjetra okupuese. Jetojm n liri,por
akoma egzistojn ndryshime,vetm se nuk mund ta kuptojm qartasi
dhembjen e tjetrit.Nuk sht aspak e ngjashme ndjenja e t qenurit i
sigurt, i mbrojtur, i lire dhe i lumtur, n krahasim me t kundrtn e s
bukurs-skllavrin. Aspak I krahasueshm nuk sht edhe nj fmij i
rrahur,i leckosur e me sy t enjtur, me nj fmij q e pret nj e ardhme
e sigurt. Ndoshta plotsisht asnjher nuk do arrijm ti kuptojm por
do prpiqemi,ti trheqim nga nj vazalitet skllavror e nga nj metod
e vazhdueshme e torturs, sepse bota jon sht bot n vete, sht
nj bot e bukur q nse keqtrajtohet,abuzohet apo edhe shfrytzohet mbyll dyert e ardhmris e m pastaj ku mbetemi ne e ardhmja?

Prandaj do mundohemi q tr fmijt ti fusim nn
ngrohtsin e shkolls, shoqris e jo nn ambientin e skllavris ku
pothuajse nj shumic e bashkmoshatarve t mij, e t moshave t
ndryshme e posedojn at kudo npr bot. Pr t gjetur nj zgjidhje,
ather neve fmijve na ujisni me t drejta t barabarta, q t rritemi
e lulzojm, sepse prndryshe degt tona t ardhmris vyshken.

STOP DHUNS S FMIJVE!
Autore: Blenda BERISHA
Prfaqsuese e Sh. F. Pjetr Bogdani, Prishtin

Culture is widening
of the mind and of the spirit.
(Shq. Kultura sht zgjerim i mendjes dhe shpirtit)

Jawaharlal Nehru

Autore: Anita HAZIRI

Prfaqsuese e Sh. F. Gjergj Fishta, Prishtin

Jeta ime kulturore

dhe e drejta ime pr pushim dhe argtim
Ne t gjith qndrojm n kraht e zogut t quajtur koh. Ai fluturon larg,an largsit pa u ndalur e kalon mijra e mijra shtigje t
jets, t cilat nuk e di nse kan fund apo jo.

Un jam nj vajz e thjesht e rritur n vendin m t bukur n
bot. Un jam vajz kosovare. Un jetoj n vendin magjik t ndrrave. Ktu ndrrat bhen realitet ,po bhen me t vrtet!. Shpesh
ndrroj si do t ishte sikur t mos mund t shprehja se sa e dua vendin tim ,sesa e moj thesarin q m prfaqson pra,kulturn time.

Nganjher mendoj parreshtur ,si do t ishte t mos mund t
lozja n mngjes me bilbilt kngtar ? Si do ishte sikur t mos mund
ti festoja festat s bashku me familjen time ? A thua si do t jetoja
pa kujtimet e pushimeve t mija? Si do ta prjetoja ankthin kur prqafimet e dhna do t zhdukeshin? Urimet e dhna pr festa do dnoheshin t ekzistonin vetm n harres. Do ishte thjesht nj tmerr.
Pr kt duhet ti jem falnderuese , ruajtsit t kujtimeve tona,drits
n errsir ,pra t drejts sime kulturore, t pushimit dhe asaj t argtimit . Tani ne mundemi ,po po, me t vrtet mundemi ta pasurojm kulturn ton, mund t kalojm momente t pashlyera gjat
pushimit duke u argtuar. Ne mund t mbushim librin ton jetsor
me kujtime t paharruara. Ne mundemi se kemi mundsin, prandaj
ta shfrytzojme at.
Autore: Anisa GASHI
Prfaqsuese e Sh. F. Gjergj Fishta, Prishtin

Autor: Dorent GASHI

Prfaqsues i Sh. F. Elena Gjika, Prishtin

Barazia dhe mosdiskriminimi n baza racore dhe etnike

Bota sht nj vend, nj lmsh molekulash n form elipse,
por q nga momenti kur shtojm fjaln jet n t, gjithka merr kuptim, dimension dhe ndjenj tjetr. Jeta sht fuqia q lind dhe vdes
me ne. sht ajo q ofrohet tek do qnie por vetm pak nga ta din
ta servojn at ashtu si duhet. Nse e mendojm jetn si nj vakt
ather kuptojm q specialiteti kryesor i saj sht vet faktori
njeri. I cilsuar si perfeksion i nj evolucioni, ai q zotron do hapsir t ktij dimensioni, ai q v n lvizje lokomotivn e realitetit dhe
ai q krijon vet valn e ndryshimit n nj oqean gjallesash. Ai q po
lexon kto fjali n kt letr pasi i sht ofruar dhurata m e muar
e natyrs, vet t menduarit. Nse udhtojm larg npr universin
e gjer, fluturojm npr meteor, ndjejm do komet dhe ecim
n Hn, ulemi aty dhe lshojm soditjen ton n nj drejtim t lir
ather, do t shohim miliarda drita q secila nga to ka nj kuptim
n vete. Por nse ndalemi m detajisht do t na rastis t shohim nj
shkndij t kaltr t thurur me t blert, do t jet shum e vshtir

q ta bindim veten se vendi i kaosit, zhurms, luftrave, diskriminimeve por njkohsisht vendi i paqes, lumturis, vatra e flaks jetsore,
vendi i dashuris dhe vet bukuris shpirtrore kishte prmasa aq t
vogla sa nj shkndij vezulluese. Duket e uditshme kur e shikojm
botn n kt aspekt, por kjo do t thot t jesh qenie e gjall. Kurr
mos jeto nn kornizat se gjithka sht e parashikueshme dhe stabile, pasi q fuqia jetsore sht ajo q t bn t kuptosh se nj njeri
inteligjent, qoft artist apo matematicient , doktor apo shkenctar
zotron nj mnyr poetike vrojtimi dhe prshkrimi t bots.

Fatkeqsisht ky libr natyror si vet bota ka edhe pjesn dhe
personazhet e saj negative. Ata q vizionin e tyre e kan t thelluar
n t zez krijojn nj pik verbuese duke br q ata ti ndezin receptort negativ brenda tyre dhe gjithka q ata zotrojn asociohet me nj kaos ndjenjash t gabuara, n t shumtn e rasteve. Kto
personazhe t ktij libri t veant fatkeqsisht nuk e shtrijn efektin
e tyre negativ vetm n nj letr si ujku tek Ksulkuqja apo si nj
plak e vjetr tek Borbardha. N kt vend pjesa helmuese e molls
s Borbardhs sht vet njeriu i cili n fjalorin e tij fjaln e par t
shkruar e ka paragjykimin. sht mkat sesi disa njerz e shikojn
tjetrin duke e cilsuar si nj njeri t dobt pasi populli i tij nuk ishte n
krye t ngjarjeve politike apo nna e tij ishte rritur n mesin e njerzve
t cilsuar njerz me ngjyr, sht ktu momenti kur gjithka fillon
t shkatrrohet pasi bhet dallimi nga dika e pacip si prejardhja apo
dukja e jo nga suksesi dhe aftsia q mund t ket ai njeri. Shpeshher udhtoj n koh sapo hap librin e historis dhe shoh gjithka nga
nj kndvshtrim m ndryshe. Imagjinoj njerzit q nuk kan pasur t
drejt shkollimi pasi ishin femra, njerz duke mos u pranuar n shoqri pasi ishin t bardh apo t zinj, apo duke u mnjanuar pasi njri
mbante n dor Bibln e tjetri Kuranin. Epo nse ndalemi m gjat
dhe fusim n funksion do qeliz nervore dhe i bjm vetes disa pyetje: A e kemi ne n dor faktin se ku, kur, si dhe nga kush lindim? A e
kemi ne n dor t zgjedhim se cilin gjen do t trashgojm apo nga
cila vatr familjare do t ngrohemi?

Kto pyetje e kushtzojn menjher t menduarit pasi fakti
sesi lindm ,rritemi, jetojm dhe vdesim sht enigma q fle n e do
njeriu. Prandaj nse ne nuk jemi n gjendje t prgjigjemi pr vet

krijimin ton ather nuk kemi t drejt as t gjykojm pr vazhdimsin e tij.

sht marrzi t gjykosh dukjen e nj trndafili nse ai t prcjell nj arom trullosse, sht marrzi t gjykosh nj flutur nga ngjyra e krahve t saj ashtu si sht marrzi t shikosh tjetrin me nj
vshtrim qortues vetm se ai dallon nga ti. Pasi vet bukuria e ktij
universi sht hijeshia q le pas vet diferenca. Pasi nse ndalemi
dhe mendojm se puna m e cilsuar nga e gjith bota pavarsisht
se shkenctart ishin t bardh apo t zinj , katolik apo mysliman
, budist apo ateist ,t gjith kta njerz e cilsuan se puna m perfekte sht ajo q bn nj blet me ushtrin e saj, dhe e dini far..?
Ato miliarda blet nuk e marrin polenin vetm nga nj lule me ngjyr
t kuqe apo t verdh , apo nga i njjti livadh; ato blet marrin polenin
nga ato lule q ato e shohin se cilsia e saj shton vlern e prodhimit t
tyre dhe nse njerzit e adhurojn punn e saj, ather duhet t fillojn ta vn edhe n praktik kt teori pune, t cilsojm at njeri q
ka vlera m t mdha se dukja e tij. Kurse sa i prket besimit nga vet
rrnja e fjals besim kuptojm dika q shpirti yt personalisht e prjeton dhe mendoj q ky lloj besimi ashtu si kuptohet duhet edhe t
interpretohet, ku secili njeri mund t besoj n at q ai personalisht
e ndjen t arsyeshme, por t veproj at q sht e arsyeshme pr t
gjith shoqrin pasi tek e fundit ne ndajm t njjtn tok,dhe t njjtat molekula t ajrit kalojn nga njri tek tjetri pa vetdijen ton t
plot. Dashuria ndaj njri-tjetrit sht ajo q thyen do ligj fizike dhe
do bekim hyjnor sht ajo q vlersohet si dhurata m e shtrenjt q
mund ti bsh dikujt duke lumturuar edhe veten s pari pasi q do
elektron negativiteti shndrrohet n proton gzimi, por pastaj duke
lumturuar edhe tjetrin pasi ti po jep dika nga vetja jote pr buzqeshjen e tij. Urrejtja sht vetm nj harxhim i panevojshm i akrepave
jetsor , sht sikur t helmosh veten pa menduar fare, kshtu q
merr kontrollin e trurit tnd dhe binde at q t duash veten dhe
familjen sht dika e bukur por t duash dik ndryshe sht dika
m hyjnore.

Kalo para nj xhamie dhe shiko hijeshin e krijimit t arkitekturs s saj, ec para nj kishe dhe sodit mnyrn e konstruktimit t
do cepi t saj, shiko nj njeri dhe vlersoje nga emri q ai zotron

tani dhe jo nga albumi i tij fotografik, tek e fundit ne jemi t gjith ca
qenie q pas nesh nn rrezet e diellit krijohet e njjta hije e zez, por
sht perceptimi yt ai q i jep kuptim konkret dikaje abstrakte.

Nj thnie thot: I mallkuar sht ai q vdes, por e keqja
sht br nga ai q mbijeton. Kshtu q ndalu dhe mendo, vepro
me iltrsi q t kontribuosh dika pr shoqrin n mnyr edhe kur
trupi yt t humb ngjyrn dhe ndjenjat e tua t fiken dhe t mos kesh
fuqin e besimit, le t jet imazhi i suksesit ai q do ta mbaj gjall
emrin tnd n mendjet e secilit.
Autore: Lend GASHI
Prfaqsuese e Sh. F. Elena Gjika, Prishtin

ti
Zo

.
hq

(S

IO
OD IG
G REL
NO

HA
k
nu

ka

fe

Ga

at

ah

hi

nd

Saddest story of 2015

(Shq. Ngjarja m piklluese e 2015-s)

Autore: Medina XHEMAJLI

Prfaqsuese e Sh. F. Zenel Hajdini, Prishtin

Nganjher t gjithve na duhet pak ndihm

T gjith kemi nevoj pr ndihm, kemi dshira dhe ndrra t
cilat na e pushtojn zemrn pr ti realizuar ato. Na duhet edhe ndihma, e t gjith njerzve pa marr parasysh fen, gjinin apo pamjen.
Duhet t kemi mshir, nj zemr dhe nj mendje q t na drejtoj
ti ndihmojm njerzit. Por, zemrat po qndrojn t ngurta si akulli, dhe ky akull, nuk po kalon mbi faqe nj pik loti pr kt dhembje q shihet dokund. Nuk do t humbisnim asgj nse do t donim
njri-tjetrin, prkundrazi do t fitonim gjithka. Do t fitonim besim
dhe lumturi kurse urrejtja nuk do t mbizotronte askund. Andaj, nse
dashuria do t jehoj kudo, doje mshirn le ta kuptoj zemra jote se
sa fjal e dhembshur sht fjala ndihm pr njerzit q kan nevoj
dhe e krkojn at. I shkputa disa fjal nga ajo q m tha zemra, m
vret n zemr kjo gjendje e trishtuar sa q nuk kam fjal pr t shkruar.

Sa do doja t isha zan e t kisha nj shkop magjik, t ndryshoja kt realitet t hidhur. Do t krijoja nj bot t re pa dhembje, vuajtje, urrejtjeje e varfri. Apo, ndoshta edhe pa shkopin magjik njerzit
mund t bjn m shum. Nuk duhet shum pr t dhn vetm pak,
fare pak ndihm
Autore: Samire BERISHA
Prfaqsuese e Sh. F. Zenel Hajdini, Prishtin

THERE WAS NEVER A GOOD WAR,

OR A BAD PEACE
(Shq. Asnjher nuk ka pasur luft t mir dhe paqe t keqe)
Benjamin Franklin

Autor: Besart REANI

Prfaqsues i Sh. M. Gjin Gazulli, Prishtin

E drejta pr rezistenc ndaj shtypsit

Jetojm n nj bot aq dinamike e njhersh po aq t pa
mshirshme. Jeta sht nj shteg vrapimi me pengesa t cilat i hasim
q n frymn e par.

Jo do gj q duam mund ta marrim n qetsi. Ndonjher
jeta na godet aq rnd dhe pothuajse i v n dyshim qllimet tona.
Por prap se prap ne nuk ndalemi, bhemi t qndrueshm aq sa
gurt q tunden vazhdimisht nga valt e detit.

Po jetojm n nj luft me jetn. N nj luft me t padrejtn.
N nj luft me llojin ton. E t thuash pr llojin ton?! Nj krijes
aq e bukur, delikate por mse e komplikuar q me apo pa qllim ja
vshtrson jetn vetvets.

Ne lindim pr ta gzuar jetn sipas normave dhe vlerave t
caktuara hyjnore e shoqrore. Lufta pr ta mbrojtur at q na takon
dhe idealet n t cilat ne besojm sht e vazhdueshme.

Ndonjher hasim n nj pushtet t dhunshm e ndonjher
vet lloji yn tregohet aq mizor. Por, do gj q duam arrihet nga bindjet tona t brendshme. S pari kemi qllimin, vendosemi pas atij qllimi, krijojm mure t forta rezistente ndaj do shtypsi q mundohet
t na ndaloj. do barrikad q t tjert e kan ndaj shtegtimit ton
duhet ta luftojm me vendosmri, me t drejtn q kemi.

Asnjher nuk duhet ndaluar s luftuari pr idealet dhe vlerat
tona q thellsisht i besojm. Sado e vshtir t jet gjithmon duhet
ta kujtojm q sht drejtsia ajo q triumfon.
Autore: Malsore SOPI
Prfaqsuese e Sh. M. Gjin Gazulli, Prishtin

Autore: Edina KADRIU

Prfaqsuese e Sh. F. Ismail Qemali, Prishtin

Raporti Shtet-Prind-Fmij
M shum se askush tjetr n bot, fmijt kan nevoj t veant
pr mbrojtje. do dit n vendin tim shoh fmij, moshatar t mij
n rrug. Disa shesin cigare, disa krkojn lmosh e disa qndrojn
t rrezikuar n rrug pr t pastruar xhamat e makinave. Rruga, mbijetesa e vetme q ju sht ofruar ktyre fmijve, jeta e vetme q ata
dijn.

Shpesh m rastis t shoh gra q krkojn lmosh e n gjoksin e tyre mbajn foshnj t vogla. Kto foshnj jan gjithmon n
gjum...nuk qajn asnjher!


sht e tmerrshme dhe jo njerzore ajo q kam lexuar pr
kto foshnje! Nj gazetare boshnjake e revists Magazin ka br
nj zbulim trondits pr kt rast. N nj artikull ajo tregon se si ka
ndjekur dhe hetuar organizimin e bandave t lypsarve, t cilt zakonisht kontrollohen nga nj person q u merr shumn e fituar gjat
dits. Foshnjt e ktyre lypsarve shpesh nuk jan te tyre. Ato jan
foshnje t vjedhura nga spitalet apo jetimoret. Kto foshnje flen gjat
gjith dits sepse atyre u ipet nj sasi droge apo alkooli, pr ti mbajtur n gjum. Shpesh her kto foshnje vdesin sepse organizmi i tyre
nuk e duron kt.

A nuk sht e drejta pr jetes, e drejt bazike n Konventn e
t Drejtave t Fmijve? A nuk duhet t kujdeset shteti pr kt?

T drejtat e fmijve shkelen do dit n do vend t bots.
Fmij q mbajn familjen, fmij q nuk kan shkelur asnjher n
shkoll, fmij q flen t uritur do nat, fmij q abuzohen nga
prindrit e tyre do dit, e kt shteti e sheh si ngjarje t vogl e jo
relevante pr tu marr me t!

Po nse shkruaj pr fmijt n Siri... engjjt q vuajn pasojat
e politiks s shtetit t tyre, e vdesin an e mban bots duke u munduar t gjejn nj jet te re larg lufts, apo fmijt n Afrik q vdesin
pa e ditur se sht t jesh i ngopur!

Kur prindi nuk sht n gjendje ti siguroj nj jet t qet
fmijes, ather kt duhet ta bj shteti! Konventa mbi t Drejtat
e Fmijs nuk sht e egzagjeruar, nuk sht e pamundur pr tu respektuar. E e drejta pr jetes sht e drejt e lindur e do personi..

Ata q nuk mund ti prmbahen ksaj Konvente nuk e meritojn t bhen prindr. Shteti q nuk mund ta respektoj kt konvent
nuk duhet as ta nnshkruaj vetm pr tu dukur i civilizuar tek shtetet
e tjera me ndikim!

FMIJT JAN E ARDHMJA !
Autor: Elon ZHUSHI
Prfaqsues i Sh. F. Ismail Qemali, Prishtin

Autor: Arben KULETA

Prfaqsues i Sh. F. Emin Duraku, Prishtin

Barazia dhe mos diskriminimi mbi baza etnike-fetare

Diskriminimi sht nj dallim, veim, disfavor, mosprfillje, nj
prjashtim ose trajtim jo i barabart i personave apo grupeve t caktuara pr shkak t racs ose prejardhjes etnike t tyre, religjionit ose
botkuptimit.

Diskriminimi mund t paraqitet n forma t ndryshme e po
ashtu mund t kuptohet n mnyra t ndryshme. Duke marr parasysh se Deklarata Universale pr t Drejtat e Njeriut shpall se t gjith
njerzit lindin t lir dhe t barabart n dinjitet e n t drejta dhe se
secili mund t gzoj t gjitha t drejtat dhe lirit q prmenden aty, pa
asnj dallim, sidomos lidhur me racn ose prejardhjen kombtare.

Fakt sht se sot do njeri n kt bot n nj mnyr goditet
nga diskriminimi, pasi n prgjithsi kultura prbhet nga sisteme t
ndryshme interpretimi dhe t prcaktimeve t cilat prbjn grshetim t ndrsjell. Diskriminimi sht prezent kudo, veanrisht diskriminimi n baza etnike fetare. Shumllojshmria dhe takimi i kulturave
t ndryshme, traditave, stileve jetsore dhe pikpamjeve t ndryshme
sjellin shum efekte pozitive por edhe konflikte dhe mos barazi. N
shoqrit multietnike dhe multikulturore, diskriminimi mund t bhet
ndaj grupeve t ndryshme etnike e m s shpeshti ndaj minoriteteve.

Besimet jan pjes prbrse t kulturs dhe t shoqris.
Ato kan t bjn me mendimin se ka sht e vrtet n kt bot.
Prkundr dallimeve t ndryshme ndrmjet vete, besimet kan ngjashmri. T gjitha fet e vlersojn lart dhe e dshirojn paqen dhe
dashurin ndrmjet njerzve. Pr kt qllim duhet t ushtrohet dhe
t kultivohet toleranca ndrmjet feve t ndryshme dhe ne duhet ti
respektojm fen e t tjerve dhe duhet ti ruajm e respektojm t
gjitha objektet dhe vendet e shenjta pa marr parasysh cils fe i prkasin. Jetojm me shpres se do t vij dita kur njerzit nuk do t gjykohen nga ngjyra e lkurs s tyre, prejardhjes etnike apo religjionit
por nga prmbajtja e karakterit t tyre...
Autore: Rinesa MEHANA
Prfaqsuese e Sh. F. Emin Duraku, Prishtin

Autor: Erion KLLOKOQI

Prfaqsues i Sh. F. Naim Frashri, Prishtin

Liria e lvizjes

Lirit dhe t drejtat jan t mir-se-ardhura n shoqrin
njerzore demokratike. Ato jan n prmbajtjen e do ligji a konvente
dhe jan themeli i Deklarats Universale pr t Drejtat e Njeriut q
siguron respektimin e t drejtave t do antari t shoqris son pavarsisht prkatsis etnike, gjinore apo racore.

Liria sht dhurata e shenjt e paqes. Pa trajtim t barabart
nuk ka liri dhe pa liri nuk ka komoditet shpirtror. N kt dimension
t veprimtaris s lir e t pavarur, hyn liria e lvizjes s lir q sht
pjes e shtetndrtimit t mirfillt t do vendi.

Liria e lvizjes sht veprimtari q sjell t mir t prbashkt
pr dy hapsira q zhvillohet. Ajo trheq pas vete benefite mjaft pozitive pr zhvillimin dhe emancipimin e nj shoqrie n mesin e shoqrive me tradit shumvjeare t civilizimit qytetar.


Gjeografikisht, Kosova sht vend evropian, por kur bhet
fjal pr lirin e lvizjes s Kosovs ather shihet qartazi q kyja e
Kosovs n arenn ndrkombtare sht shum e vogl.

Dhe menjher nga ky konkludim pason pyetja: pse?

Pse populli i Kosovs duhet t jet i izoluar dhe nuk duhet t
gzoj t drejta t barabarta me shtetet e tjera t Bashkimit Evropian.
Prgjigjja nuk mund t jet se Kosova nuk ka potencial pr pjesmarrje n aktivitetet n arenn ndrkombtare.

Prkundrazi,t rinjt e Kosovs kan plot talent, vullnet dhe
ambicie por vetm u mungon mundsia pr tu kualifikuar m leht
dhe m shpejt n tregun e puns n krahasim me mundsit q kan
t rinjt evropian.

Populli i Kosovs ka perlat e saj q kan kontribuar dhe vazhdojn t kontribojn n fushn e shkencs, kulturs, sportit, ekonomis e diplomacis botrore.

Evropa njihet si djep i qytetrimit dhe civilizimit. Ajo njihet
edhe si vend q ka ofruar ndihm pr refugjat duke respektuar t
drejtn pr jetes, punsim, arsimim e duke prmirsuar kushtet e
jetess e veanrisht t refugjatve q ishin n shtetet antare t BEs. Mungesa e liris s lvizjes rezulton n izolimin e tregut t puns
dhe kjo ka br q kosovart t mbesin pa perspektiv, t izoluar si
vend dhe t vetmuar si popull ndaj popujve t tjer evropian. Prmes
liris s lvizjes, ne kemi mundsi t shprehim konkretisht qllimet
tona sepse do egzistonin mundsi dhe shanse shum m t mdha.
Prmes liris s lvizjes krijohet ura lidhse mes dy vendeve e popujve, krijohet platform e bashkpunimit, e shkmbimit t prvojave
dhe e zhvillimit t jets nn petkun evropian.

Dhe e gjith kjo mrekulli pr ne, por nj e drejt e respektuar pr t tjert, mund t arrihet vetm me forcimin e bashkpunimit
shtet-qytetar sepse rruga jon sht drejt t ardhmes euro - atlantike!
Autore: Trina HOTI
Prfaqsuese e Sh. F. Naim Frashri, Prishtin

Autoret: Gjiltina ISUFI; Tringa HASBAHTA; Engji JAHA

Prfaqsuese t Sh. M. Sami Frashri, Prishtin

T drejtat e fmijve
Fmijt jan qnia m e pastr shpirtrore mbi tok. Jan fidane t
sapo-mbjellur t cilt synojn t rriten e pasurohen plot flet e lule.
Jan larva t njoma, dshira e t cilve sht t zhvillohen n flutura
t bukura. Por sa sht e mundur kjo?. Sa iu mundsohet q t qelin,
t zhvillohen, t bhen far ndrrojn. Jemi pjes e nj shoqrie t
padrejt, gj q i bn nj shumic fmijsh n t shumtn e rasteve
t prjashtuar nga t mirat e jets bazike. Prditshmria e shum nga
ne sht ndrra e largt e disa t tjerve. Arsyeja sht mohimi i t
drejtave t tyre. Pr t drejtat e fmijve kemi dgjuar t flitet por
jo t veprohet. Ata kan nevoj pr mbrojtje m shum se do kush
tjetr. Nj fmij e zbulon botn me syt e atyre q e duan dhe e
drejtojn. Nj bot e denj pr nj fmij sht ajo ku ai e nis botn
n mnyrn m t mir t mundshme. Nj bot e denj pr nj fmij
sht kur pran tij ndodhet gjithmon dikush q ta ngris sa her q
ai pengohet, q ta kshilloj sa her q ai gabon, q ta mbshtes
sa her q ai ka nevoj. Por jo t gjith fmijt e gzojn kt privilegj. Kemi numr t madh fmijsh q sot bredhin rrugt e qyteteve
duke krkuar sado pak lmosh q t ken mjaftueshm para pr as
gjysmn e shpenzimeve t nj jete t dinjitetshme. Ndihemi keq pr
ta kur qajn me dnes para nesh, kur i shohim t shtypen para syve
tan. Mnyra se si n syt e do njrit prej tyre fshihet ajo pafajsi engjllore sht mse magjepse. Mnyra se si ata mbahen fort mbi nj
litar shprese, gishtat duke i rrshqitur nj nga nj, po pas do rrshqitje nj shtrngim edhe m i fort. Nj krkim dor-zgjatjeje, nj nevoj
pr ne, nj prgjegjsi e madhe e jona n luftn pr t drejtat e tyre.
Autore: Urtina GASHI
Prfaqsuese e Sh. F. Sami Frashri, Prishtin

I have a DREAM...
(Shq. Un kam nj NDRR...)