KONKLUDIMI

- Gjyk. sht element i konkludimit.Konkludimi sht proces kompleks

mendor q zhvill. sipas rregullave,k. q prbhet nga dy apo m shum
gj.N konkludim kemi gj. me t cilt fillon procedura e konkludimit ( e ato
quhen premisa) dhe gjykimin te i cili arrijm e i cili quhet konkludim.Psh.

Nxnsit jan gjenerat prparimtare.

Gjeneratat prparimtare jan t arsimuara prandaj
Nxnsit jan t arsimuar

Prishtina sht n Kosov ose n Shqipri T gjitha shtetet kan flamur

Prishtina nuk sht n Shqipri Kosova ka flamur
Prishtina sht n Kosov Kosova sht shtet

T gjith ndrtimtart e adhurojn artin T gjith nxnsit kan diplomuar

Disa murator jan ndrtimtar Asnj buburrec nuk ka diplomuar
Disa murator e adhurojn artin Asnj buburrec nuk sht nxns

T gjith Joki jan Doki

Asnj Poki nuk sht Doki
Asnj Poki nuk sht Joki

Me K ne marrim vendime,planifikojm,i vrtetojm teoremat.A sht do

lidhje e gjykimeve K ? Psh.Enciklopedit jan t dobishme,kurse librat e
dobishme jan t vlefshme,por edhe enciklopedit jan t vlefshme. Ktu
kemi 3 gj. q jan t renditura prandaj nuk formojn K. sepse gj. duhet
t jen t lidhura.Nse gjykimet i lidhim kshtu ato e formojn
konkludimin psh.

Enciklopedit jan t dobishme. Premis

Librat e dobishme jan t vlefshme. Premis prandaj
Enciklopedit jan t vlefshme Konkludim

(Prandaj,pra,nga kjo rrjedh se,ose e qesim vizn q i zavendson fjalt).Gj.

i tret del nga dy t part dhe quhet konkludim.Konkudimi dallon nga t
konkluduarit i cili sht proces mendor me t cilin nxjerrim nj gjyk. tjetr
nga nj apo m shum gjyk.Konkludimi sht mendim i prbr i
strukturuar.Ai sht mendim mbi dy ose m shum gj. T konkluduarit
sht proces psiqik,konkludimi sht produkt logjik.N do konkludim
duhet t dallojm gjykimin ose gjykimet nga i cili niset K. (dhe ather ato
gj. i quajm premisa) dhe gj. apo gjykimet e nxjerra nga t part dhe ky
gj. quhet konkludim.Konkludimi mund t jet valid dhe jo valid psh.

1
 I II
T gjith poett jan artist T gjith poett jan artist
Disa Francez jan poet Disa Francez jan poet
Disa Francez jan artist -K i valid T gjith Francezt jan poet -K jovalid

N shembulin e par K. del nga premisa,n t dytin jo.Nse disa Francez jan
poet,dhe nse t gjith poett jan artist,nuk mund t K se t gjith
Francezt jan artist.K. i cili del nga premisat e quajm t vlefshm,
e K q nuk del nga premisat e quajm t pavlefshm.

T gjith filozoft jan njrz human. do materie ka pesh

Asnj filozof nuk sht njeri johuman. Atomi sht materie
Atomi ka pesh

Shemb.1 S dhe P i njejt,por sasi e cilsi t ndryshme, Shemb. 2 pesh-

P,materie-termi i mesm,atom-S.Konkludimi e ndihmon njohjen e t vrtets.
Q nj Konkl. t jet valid duhet q premisat t jen t vrteta.
Rrall nxjerrim Konkl. t vrtet nga premisat e rreme psh.

T gjith yjet sillen rreth Toks

Hna sht yll
Hna sillet rreth Toks
Pra dy premisat e para jan t rreme por K sht i vrtet

premisa (lat. praemissa, propositio) gj. nga i cili nxirret K.

konkludimi (lat. conclusio) mendimi prfundimtar K

2
 Llojet e konkludimit

Ka shum forma t konkludimit.Logjika formale konkludimet i ndan n:K

Direkte dhe Indirekte.
Konkludimi direkt sht kur nga nj gjyk.(nj premis) e nxjerrim nj
gjyk. t ri i cili quhet konkludim dhe kur premisa dhe konkl. e ka t njejtin
S dhe P,por ato dallojn sipas cilsis apo sasis.psh.

- Dallimi i premiss nga konkl. sipas kualitetit

T gjitha atomet jan thrmija materiale. GJ.univ.afirm.
Asnj atom nuk sht thrmij jomaterial Gj.univ. negat.

- Dallimi i premiss nga konkl. sipas kuantitetit

T gjith fmijt jan adhurues t okollats Gj. univ. afirm.
Disa adhurues t okollats jan fmij Gj. partik. afirm.

T gjith nxnsit e shikojn prezentimin. Premisa

Disa shikues t prezentimeve jan nxns. Konkluza

Format kryesore t konkludimit direkt jan:konkludimi sipas

subalternacionit,opozicionit,konverzionit,ekuipolencs,kontrapozicionit.

Konkludimi indirekt sht kur s paku nga dy gjyk.(premisa) e nxjerrim

nj gjyk. ti ri i q quhet konkludim dhe ather ky konkludim quhet i
thjesht apo silogjizm. psh.

T gjith njerzit jant vdekshm

Sokrati sht njeri
Sokrati sht i vdekshm - silogjizm

T gjith flexuset jan nexuse.

Disa apexe nuk jan nexuse.
Disa apexe nuk jan flexuse. - silogjizm

Por nse kemi shum gjyk. ather konkludimi quhet i prbr

apo polisilogjizm.psh.

T gjitha kafsht jan qenie t gjalla

T gjith kurrizort jan kafsh
T gjth sisort jan kurrizor
T gjitha macat jan sisor
T gjitha macat jan qenie t gjalla

3
 T gjith lirikt jan poet
T gjith poett jan letrar
T gjith letrart jan artist
T gjith artistt jan krijues
T gjith lirikt jan krijues

Format kryesore t konk. indirekt jan:konkludimi sipas analogjis,sipas

induksionit dhe deduksionit.
Konkl. q del nga premisat quhet valid (ai duhet tu prmbahet
rregullave).Nse konkl. sht valid e premisat t vrteta edhe K sht i
vrtet dhe n gjitha rastet tjera K mund t jet i vrtet apo i pavrtet.

Konkludimi direkt
4
 Konkludimi direkt mbshtetet nga nj gjyk.(nj premis) dhe nga kjo
premis e nxjerrim nj gjyk. t ri i cili quhet konkludim.Premisa dhe
konkludimi e kan S dhe P e njejt,por ato mund t dallojn sipas cilsis
apo sasis,kurse S dhe P mund ti ndrrojn vendet.Shumica logjicientve
mendojn se jan 5 lloje t konkl. direkt:sipas subalternacionit,
opozicionit,konverzionit,ekuipolencs,kontrapozicionit.

Konkludimi direkt sipas subalternacionit

sht proces mendor i nxjerrjes s gjyk. partikulare nga gjyk. universale
dhe anasjelltas.
Nse gj. universal afirmativ sht i vrtet -konkludojm se gjykimi
partikular afirmativ do t jet i vrtet psh.

T gjith fmijt jan adhurues t okollats Gj.univ. afirm.-premis

Disa adhurues t okollats jan fmij Gj.partik. afirm-konklu

Nse sht i vrtet gj.univ.afir

T gjith trekandshat jan figura gjeometrike sht i vrtet edhe
Disa trekandsha jan figura gjeometrike gj.part.afir.

Anasjelltas nse gj.univ.negativ sht i vrtet konkludojm se gj.part.

negativ sht i vrtet.psh.
Asnj peshk nuk merr frym me mushkri
Disa peshq nuk marrin frym me mushkri

Nse gj. universal afirmativ sht i pa vrtet nuk mund t konkl. se

gj. partikul afirm. sht i pavrtet sepse ai mund t jet i vrtet.psh.

T gjith nxnsit e klass son jan prsrits i pavrtet

Disa nxnsit t klass son jan prsrits i vrtet

Nse gj. universal negativ sht i pa vrtet nuk mund t konkl. se gj.
partikul negativ sht i pavrtet sepse ai mund t jet i vrtet.psh

Asnj nxns i klass son nuk sht i shklqyshm i pavrtet

Disa nxnsit t klass son nuk jan t shklqyshm i vrtet

Ky sht konkl. nga lart posht conclusio ad subalternatem

Nse shkojm nga posht lart,nga gj. partik. te ato univers. Ather:

Nse gj.part.afirm. sht i vrtet nuk mund t konkludojm se gj. univ.

afirm. sht i vrtet sepse ai mund t jet i pavrtet psh

5
Disa shqiptar jan t ndershm premisa e vrtet
T gjith shqiptart jan t ndershm konkludimi i pavrtet

Konkludimi direkt sipas opozicionit

Opzicioni sht kundrshtimi mes gjykimeve.Ky kundrshtim sht
i 3 llojshm.1-kontrar 2-subkontrar 3-kontradiktor.

1-Gj.kontrare (gj.univers.afirmative dhe gj. univers. negative).Sasia

e njejt,cilsia e ndryshme.Prjashtohen ndr vete.
Nse premisa sht e vrtet ather konkludimi sht i pavrtet dhe
ansjelltas,psh.

T gjith njerzit jan t vdekshm premisa e vrtet

Asnj njeri nuk sht i vdekshm konkludimi i pavrtet

Nse premisa sht e pavrtet ather nuk do t thot se konkludimi

sht i pavrtet.Njeni sht patjetr i rrem por nganjher t dy jan t
rrem.psh.

Asnj njeri nuk sht i vdekshm premisa e pavrtet

T gjith njerzit jan t vdekshm konkludimi i vrtet

2-Gj.subkontrare(gj.partikulare afirmative dhe gj.partikulare

negative).
Nga dy gjykime subkontrare njri gjithmon sht i vrtet,e ndonjher
qr dy jan t vrtet.psh.nse gj.partikular afirmativ sht i
pavrtet ather gj. part.negativ sht i vrtet,psh

Disa italian jan mikprits nse sht i pavrtet

Disa italian nuk jan mikprits ather sht i vrtet dhe anasjelltas

3-Gj.kontradiktore (gj.univ.afirm. dhe partik.negat.; gj.univ.negat. dhe

part. afirm.).Njri sht i vrtet e tjetri i rrem.psh.

T gjith njerzit jan t vdekshm i vrtet

Disa njerz nuk jan t vdekshm - i pavrtet

Asnj njeri nuk sht i vdekshm - i pavrtet

Disa njerz jan t vdekshm - i vrtet dhe anasjelltas.

Konkludimi direkt sipas konverzionit

6
 - Konkludimi direkt sipas konversionit sht nxjerrja e konkludimit
kur n premis dhe konkluz S dhe P i ndrrojn vendet.Psh S i premiss
bhet P i konkluzionit,kurse P i premises bhet S i konkluzs.Ky ndrrim i
vendeve bhet n 2 mnyra:n mnyr t thjesht dhe jo t plot.
- Konversioni i thjesht sht kur S dhe P i premiss i ndrrojn
vendet n konkludim pa e ndryshuar sasin psh.

T gjith trekandshat jan figura gjeometrike q kan tri knde e tri brinj
T gjitha figurat gjeometrike q kan tri knde e tri brinj jan trekndsha

Asnj pilot(S) nuk sht Ferizajas

Asnj Ferizajas nuk sht pilot(P)

Asnj koprac nuk sht bujar

Asnj bujar nuk sht koprac

Disa student jan Prishtinas

Disa Prishtinas jan student

- Me kt rast vllimi i S sht i njejt me vllimin e P,psh.nocioni

trekndsh ka vllim t njejt me nocionin figur gjeometrike q ka tri
knde dhe ri brinj,prandaj sht i mundshm konversioni i thjesht.

- Konversioni jo i plot sht kur S dhe P i premiss i ndrrojn

vendet por ndryshon sasia n konkludim,psh.

T gjith nxnsit e klass II jan t mir

Disa t mir jan nxns t klass II

T gjith fmijt jan adhurues t okolats

Disa adhurues t okolats jan fmij

Konkludimi direkt sipas ekuipolencs

- Konkludimi me t cilin nga nj gjykim premis nxjerrim nj gjyk
tjetr-konkluz me t njejtin S,por me Predikat kontradiktor e quajm
konkludim direkt sipas ekuipolencs.Premisa dhe konkludimi kan t
njejtin kuantitet por kan kualitet t ndryshm.
Pra premisa dhe konkludimi kan S e njejt, por P i konkludimit sht
mohim (kontradiktor) i P t premiss,psh.

T gjith dijetart jan t prvuajtur

Asnj dijetar nuk sht i paprvuajtur
7
Disa fmij jan t dgjueshm
Disa fmij nuk jan t padgjueshm

Asnj tiran nuk sht i adhuruar

T gjith tirant jan t pa adhuruar

Disa nnpuns nuk jan t ndrgjegjshm

Disa nnpuns jan jo t ndrgjegjshm

Konkludimi direkt sipas kontapozicionit

Konkludimi sipas kontrapozicionit prbhet nga konkludimi sipas

ekuipolencs dhe konversionit.Te ky konkludim zvendsohet P i premiss
me nj P kontradiktor.S pari gjykimi fillestar shndrrohet n gjykimin
ekuipolent dhe pastaj ky gjykim rrotullohet n konversion,psh
Kontrapozicioni Ekuipole.+konverzioni=kontrapozicioni
T gjith dijetart jan t prvuajtur T gjith dijetart jan t prvuajtur
Asnj i paprvuajtur nuk sht dijetar Asnj dijetar nuk sht i prvuajtur
Asnj i paprvuajtur nuk sht dijetar
Asnj tiran nuk sht i adhuruar
Disa t pa adhuruar jan tirant

Disa nnpuns nuk jan t ndrgjegjshm

Disa t pandrgjegjshm jan nnpuns

Ekuipole.+konverzioni
T gjith italiant jan t talentuar pr muzik
Asnj italian nuk sht i patalentuar pr muzik
Asnj i patalentuar pr muzik nuk sht italian =kontrapozicioni

8
- Dallimi i premiss nga konkl. sipas kualitetit
T gjitha atomet jan thrmija materiale. GJ.univ.afirm.
Asnj atom nuk sht thrmij jomaterial Gj.univ. negat.

- Dallimi i premiss nga konkl. sipas kuantitetit

T gjith nxnsit e shikojn prezentimin. Premisa

Disa shikues t prezentimeve jan nxns. Konkluza