Silogjizmi, përfundimi

deduktiv
Punoi: Amat Raçi
Klasa XI/4
• "Silogjizmi është një e folur, ku
vërehen disa gjëra që, nga vetë
fakti se ekzistojnë, del
në mënyrë të domosdoshme
diçka tjetër e ndryshme nga ajo
që është dhënë." - Aristoteli
 Përfundimi deduktiv

Operacioni
logjik i mendimit, nga e
përgjithshmja tek e
veçanta

Llojet: analitik, nga

premisa të përgjithshme,
të veçanta, shkak pasojë,
1=2, 2=3...

 Silogjizmi: kategorik,
hipotetik, disjunktiv
Përfundimi deduktiv
• Përfundimi deduktiv arrihet përmes operacionit logjik të të përfunduarit sipas
deduksionit.
• Pra është mënyrë e të menduarit logjik indirekt, që niset nga e përgjithshmja e
përfundon tek e veçanta.
• Me deduksion kuptojmë mënyrën e të përfunduarit indirekt që mbështetet në
premisat e vërteta dhe që çon në përfundime të vërteta.
• Përfundimet e nxjerra sipas deduksionit janë të sigurta, me kusht që premisat
janë të vërteta.
• Dallojmë:
• Përfundimi deduktiv analitik – nxjerrja e një përfundimi të veçantë
në mbështetje të ptemisës së madhe të përgjithshme.
• Përfundimi nga njerrja e një përfundimi të përgjithshëm nga premisa
e përgjithshme.
• Përfundimi nga nxjerrja nga premisat e përveçme në
përfundim partikular.
• Përfundimi nga mbështetja në parimin se sa herë është dhënë
shkaku, është dhënë pasoja dhe e kundërta.
• Përfundimi nga mbështetja në parimin e parë është i barabartë me
të dytin, i dyti me të tretin e me radhë.
Silogjizmi
• Në terminologjinë e logjikës, përfundimi deduktiv është emërtuar:
silogjizëm. 
• Silogjizmi paraqet një lidhje mendimi logjike, që ka të bëjë me nxjerrjen
e një përfundimi të mbështtur në dy gjykime që kanë lidhje kuptimore.
• Silogjizmi përbëhet nga tri terma: a) subjekti i përfundimit shënohet me
S; b) predikati i përfundimit shënohet me P; c) termi i mesëm shënohet
me M. Dhe nga dy gjykime: 1. Premisa; 2. Përfundimi.
• Silogjizmi fillon me premisat , lidhja bëhet me konceptin e mesëm,
ndërsa përfundimi është gjykimi i ri.
• Silogjizmi ndahet në tri lloje, nga mënyra si pohojmë ose mohojmë:
1. Silogjizmi kategorik (premisat e të cilit janë gjykime kategorike)
2. Silogjizmi hipotetik (gjykime hipotetike si: nëse, atëherë)
3. Silogjizmi disjunktiv (gjykime disjunktive, si: ose... ose)
• Silogjizmi zhvillohet për të qenë i drejtë dhe i vërtetë sipas disa rregullav
e të përgjithshme: 
A. Silogjizmi ka vetëm tri terma: Subjekti S, Predikati dhe Termi i mesë
m M.
B. Termi i mesëm duhet patjetër të jetë i ndarë nga premisat.
C. Termi që nuk ndahet nga premisa, nuk ndahet as nga përfundimi.
• Rreth premisave të silogjizmit janë evidentuar pesë rregulla:
1. Nëse dy premisat janë partikulare, përfundimi është i pamundur.
2. Nëse dy premisa janë negative, përfundimi është i pamundur.
3. Nëse njëra premisë është negative, edhe përfundimi është negativ.
4. Nëse njëra premisë është partikulare, edhe përfundimi është i tillë.
5. Prej dy premisave afirmative nuk nxirret përfundim negativ.
 Figurat e silogjizmit
kategorik
• Konfigurimi i parë ka të bëj me faktin se termi i mesëm është
subjekt i premisës së parë dhe predikat i premisës së dytë.
• Premisa e parë duhet të jetë patjetër universale dhe premisa e dytë
duhet të jetë patjetër afirmative. Figura e parë përbëhet me katër
moduse.
• Konfigurimi i dytë ka të bëjë me faktin se termi i mesëm është predikat
në të dyja premisat. Figura e dytë përbëhet nga katër moduse:
1. PeM, SaM, SeP                           3. PeM, SiM, SoP
2. PaM, SeM, SeP                           4. PaM, SoM, SoP
• Konfigurimi i tretë ka të bëjë me rregullin që premisa e dytë duhet të
jetë afirmative. Figura e tretë përbëhet nga gjashtë moduse:
1. MaP, MaS, SiP              3. MiP, MaS, SiP           5. MoP, MaS, SoP
2. MeP, MaS, SoP             4. MaP, MiS, SiP           6. MeP, MiS, MoS
• Konfigurimi I katërt ka të bëjë me rregullën: nëse premisa e parë është
afirmative, premisa e dytë është universale; nëse njëra premisë është
negative, premisa e dytë është universale. Figura e katërt përbëhet nga
pesë moduse:
1. PaM, MaS, SiP             3. PiM, MaS, SiP            5. PeM, MiS, SoP
2. PaM, MeS, SeP           4. PeM, MaS, SoP
• Në logjikën formale veçohen dy teori të silogjizmit:
1. Teoria e subsumcionit (përfundimi silogjik nuk është vazhdim i të gjykuarit)
2. Teoria e imanecionit (përfundimi silogjik është vazhdim i të gjykuarit)
• Thelbi i teorisë së silogjizmit mbështetet në dy parime:
a) Ajo që vlen të përgjithshmen, vlen dhe për të veçantën dhe e kundërta.
b) Mendimi logjik lëviz nga predikati i premisës së parë në termin e mesëm deri te subjek
ti i premisës së dytë.
• Një nga tri llojet kryesore të silogjizmi është silogjizmi hipotetik,
me këtë kuptojmë se njëra apo të dyja premisat janë gjykime hipotetike. Skema është "Nës
e... atëherë..." ose "Nëse A, atëherë B..."
• Silogjizmi disjunktiv do të thotë një gjykim, pjesët e të cilit janë të bashkuara me lidhëzën "
ose", premisa e dytë është gjykim kategorik bashkë me përfundimin. Skema është:
1. A është ose B ose C ose Ç, A është B, pra A nuk është as C as Ç.
2. A është ose B ose C ose Ç, A nuk është B, pra A është ose C ose Ç.
FALEMINDERIT PËR
VËMENDJEN