Bài Giảng Âm Học Kiến Trúc

BI GING M HC KIN TRC
Mc ch:
+ Cung cp cho sinh vin nhng kin thc c bn v m thanh, s hnh thnh
trng m trong phng khn gi, tnh cht ht m v phn x m ca cc b mt vt liu
& kt cu, nhng quy lut lan truyn ca m thanh trong cng trnh & trong ng ph.
+ Trang b cho sinh vin nhng kin thc c bn thit k ni tht m hc
Phng khan gi m bo cht lng m thanh trong phng.
+ Trang b cho sinh vin nhng hiu bit v ting n, quan h gia ting n v
sc khe con ngi gii quyt cc bi ton v cch m v chng n.
1
Ti liu ny c lu tr ti http://tailieuxd.com/
Chng I: NHNG KHI NIM C BN V M THANH - MT S TNH
TON C BN
I. Bn cht vt l ca m Thanh.
1. Sng m:
V mt vt l m thanh chnh l dao ng ca sng m trong mi trng n hi
sinh ra khi c cc vt th dao ng c gi l ngun m. Bn cht ca ngun m l kch
thch s dao ng ca cc phn t k cn n nn m thanh ch lan truyn trong mi trng
n hi. Mi trng n hi c th coi l nhng mi trng lin tc gm nhng phn t lin
kt cht ch vi nhau, lc bnh thng mi phn t c 1 v tr cn bng bn (mi trng cht
kh, cht lng, cht rn l nhng mi trng n hi).
Trong qu trnh truyn m th dao ng gim dn & tt hn.
a. Phn loi phng dao ng:
Ty theo tnh cht ca mi trng n hi m c th xut hin sng dc hay sng ngang.
- Sng dc: phng truyn. Xy ra khi cc phn t dao ng song
song vi phng truyn m. Xy ra trong mi trng cht lng, kh.
- Sng ngang : phng truyn: Xy ra khi cc phn t dao
ng vung gc vi phng truyn m. Xy ra trong mi trng rn.
* Dng mt sng: Mt sng l mt cha nhng im (phn t) c cng trng thi dao
ng ti mt thi im no
- Sng cu: Khi ngun sng l 1 im
- Sng phng : Mt sng l nhng mt phng // vi nhau v vung gc tia sng. Khi
cch xa ngun sng mt khong cch c nh th cc lp mt sng xem nh phng song song.
Tia mt sng
2
- Sng tr khi ngun l mt ng, mt sng l mt tr
- Sng un: Lan truyn trong cc bn mng nh kt cu tng
- Sng m c biu din di dng
Pmax
Ptb =
2
b. Cc i lng c trng ca sng m l:
+ Tn s: f (hz)
S dao ng ca cc phn t thc hin trong mt 1giy
c
K hiu: f (hz) =

Ti ngun cm th c nhng m thanh c tn s t 16 n 20.000 hz. Nhng m
thanh c f < 16hz gi l h m. Ti ngun khng cm th c. Nhng m thanh c f >
20.000 hz gi l siu m. Ti ngi khng cm th c m thanh ny
3
+ Chu k: T(s)
L s thi gian tnh bng giy hon thnh 1dao ng
1
T= (s)
f
+ Bc sng (cm, m)
L khong cch ngn nht gia 2 im c cng pha
dao ng.
Ti ngi cm th c nhng m thanh c bc sng
= 1,7cm 20m
C
= = C.T
f
Vn tc truyn sng m: C(m/s). L c trng
quan trng ca qu trnh truyn m . Khi mi trng khc nhau th tc truyn m cng
khc nhau.
Vn tc truyn sng m ph thuc vo mi trng & dng ca sng m lan truyn
trong .
V d: t = 00C => Vn tc truyn m trong khng kh l 330m/s. Trong nc C =
1440 m/s. Khi t = 200C. Ckhng kh = 343m/s
- Vn tc truyn m cn ph thuc cu trc ca vt liu
V d: Cy n
chiu di
chiu ngang
Chiu dai
=> t cng hng tt nht
Chiu ngang
2. Cc n v c bn o m thanh theo h thp phn.

a. Cng sut ca ngun m P(W):
Cng sut ca ngun m l tng s nng lng do ngun bc x vo khng gian
trong 1 n v thi gian
4
b. p sut m: p[w/m2 ]
Khi sng m ti 1 mt no , do cc phn t ca mi trng dao ng tc dng ln
mt lc gy ra p sut m. p sut y l p sut d do sng m gy ra ngoi p sut
kh quyn. p sut m c xc nh theo cng thc
P = .C.v (i vi sng phng)
Trong : [kg/m3]. Mt ca mi trng
C [m/s]: Vn tc truyn m
v [m/s]: Vn tc dao ng ca cc phn t
p sut m l 1 i lng bin thin theo thi gian ti 1 im bt k no trong
trng m. Tu vo thi im : (b nn => Pmax , b ko => Pmin ). Trong tnh ton ta tnh
gi tr trung bnh:
Pmax
Ptb =
2
Trong phm vi m nghe c, p sut m trong khong 2.10-4 2.102 bar

chnh lch 106 ln. l phm vi rt rng
(1 bar = 105N/m2 = 106 bar)
c. m tr ca trng m: .C [kg/m2s]
[kg/m3 ]: Mt mi trng
C[m/s]: Vn tc truyn m
d. Cng m: I[J/m2, W/m2]: L s nng lng m trong bnh i qua 1 n v
din tch t vung gc vi phng truyn trong n v thi gian.
p2
I = p.v =
.c
Trong khng gian h (sng m chy) cn gi l khng gian t do => cng m

gim t l nghch vi bnh phng khong cch
I
Ir =
4r 2
Trong : Ir l cng m cch ngun bng 1 khong cch r .
5
e. Mt nng lng m: E[J/m3].
L s nng lng m cha trong 1 n v th tch ca mi trng. Trong sng m
chy (ch truyn i khng c phn x tr li) th
I P2
E= =
C SC 2
Mt nng lng m l mt i lng v hng v l 1 c trng rt quan trng
trong trng m khi hng ca sng m khng bit.
3. Cc n v o m thanh theo thang lgart:
Trong phm vi m thanh m tai ngi nghe c th cc n v trong h thp phn
thay i trong phm vi rt ln t 106.1012 ln. V vy m tai ngi v cc dng c m hc
rt kh phn bit, nh gi m thanh. Mt khc s thay i mt vi n v o trong h thp
phn th tai ngi khng cm nhn c. V vy trong m hc ng dng ngi ta thng
dng thanh lgart o m thanh.
a. Mc cng m: LI (dB)
Cm gic nghe to ca tai ngi i vi 1 m khng t l thun vi cng ca m

I
. Khi cng m t I0 =>I th cm gic nghe to tng t l vi lg . Nu gi I l cng
I0
m ang xt & I0 l cng m ca ngng nghe ca m tiu chun th:

I
LI = 10lg (dB)
I0
Vi m tiu chun :I0 = 10-12 W/cm2 v Id = 10-4 W/cm2

P2
b. Mc p sut m: Lp (dB). T I =
SC
P
LP = 20lg (dB)
P0
Vi m tiu chun P0 = 2.10-5 N/m2, Pd = 2.10 N/m2

c. Mc mt nng lng m: LE (dB)
E
LE = 10lg (dB)
E0
- Vi m tiu chun: E0 = 3.10-5 J/m3 , Ed = 3.10-3J/m3

Mc m - Ngng nghe: LI = 0 dB, LP = 0
- Ngng au tai LI = 130 dB, Lp = 140dB
6
- Mc m ca 1 s ngun thng gp:
- Vn yn tnh : 20 30dB
- Ting ni thm x xo (cch 1m) : 35dB
- Ni to :(60 70)dB
- Phng ha nhc disco : 100dB
4. Ph m:
- m thanh ch c 1 tn s gi l m n. Trn thc t ch c dng c duy nht l
thanh la.
- Phn ln cc ngun m trong thc t l m hn hp ca nhiu m vi nhiu tn s
khc nhau gi l ph m. V vy khi gii bi ton v m thanh cn bit c c tnh tn s
ca m, n cho bit s phn b ca mc p sut m theo tn s.
thun tin trong m hc ngi ta chia phm vi tn s m nghe c thnh cc di
tn s
Mi di tn s c c trng bng cc tn s gii hn (f1 l gii hn di, f2 l gii
hn trn). B rng di: f = f1 - f2 v ftb = f1f 2
f2
Di 1octave (c ta): = 2 (hay l 1 bt trong m nhc)
f1
125 250 500 1000 2000 hz v 4000 hz

Thng c s dng khi nghin cu m hc phng khn gi v trong chng n.
f2 3 f
Di 1/3 octave = 2 , Di na cta l 2 = 2 =1,4
f1 f1
125 160 200 250 320 400 500 1000 2000 hz
1 octave
1/3 octave
hz
125 250 500 1000
5. o m thanh
a. o bng vt l sau chuyn v o cm gic fn ca tai ngi ta dng mch chuyn i
A, B, C, D
7
A,B,C

M K K
A: Mc thp: 0 40dB
B: Mc trung bnh: 41 70dB
C: Mc cao: 71 120 dB
D: Mc rt cao: > 120 dB
M: Micro phn
K: B khuych i (tng m)
L : B lc tn s
TG: My t ghi
MH : mn hnh
PT
L TG
MH
K K
My phn tch m thanh theo tn s c th ghi li trn bng t hoc ghi li trn mn
hnh.
- Cc m thanh pht ra c m thanh n nh v khng n nh. m thanh n nh
mc m bin thin khng qu 5 dB
V d: 125 hz (1 octave) => 63dB
250 hz => 61 dB
500 hz => 59 dB
II. Cc c trng sinh l ca m thanh
1. Phm vi m nghe thy
- V tn s: f = 16hz 20.000 hz
- V mc p sut m: Lp = 0 120 dB
- Ngng nghe: Gii hn u tin m tai ngi cm th c m thanh.
- Ngng chi tai:
- Mc m ti thiu tai cm th 20 30dB
8
2. cao ca m thanh: Ph thuc vo f: Xt dao ng ca 1 dy n
f0 a
2f0 b
3f0 c
+ Khi dao trn ton chiu di, tn s dao ng thp nht, m trm nht gi l m c
bn. Tn s f0 gi l tn s c bn, quyt nh cao ca m thanh. Tn s f0 gi l tn s
c bn, quyt nh cao ca m thanh. Tn s dao ng 2f0, 3f0 ... u gi l bi s ca tn
s c bn, m ca chng lag ha m. Ha m cng nhiu, m nghe cng du dng. Nh
vy ta c:
+ f thp : 16 355hz
+ f trung bnh : (356 1400) hz
+ f cao : (1401 20.000) hz
3. m sc:
m sc ch sc thi ca m du dng hay th kch, thanh hay r, trong hay c. m
sc ph thuc vo cu to ca sng m iu ha. Cu to ca sng m iu ha ph thuc
s lng cc loi tn s, cng & s phn b chung quanh m c bn
- Cng & mt ha m cho ta khi nim v m sc khc nhau.
+ m iu ch m cao hay thp, trn hay bng. m iu ch yu ph thuc vo tn
s ca m: f cao => m cao, f thp => m cng trm.
4. Mc to, to:
Mc to, to ca 1 m l sc mnh cm gic do m thanh gy nn trong tai ngi,
n ph thuc vo p & tn s ca m. Tai ngi nhy cm vi m c f = 4000 hz & gim dn
u 20 hz
9
a. Mc to: F n v o: Fn
Cm gic to nh khi nghe m thanh ca tai ngi c nh gi mc to & xc nh
theo phng php so snh gia m cn o vi m tiu chun.
i vi m tiu chun, mc to c tr s bng mc p sut m (o dB). Mun bit
mc to ca 1 m bt k phi so snh vi m tiu chun
- Vi m tiu chun : Mc to ngng nghe l 0 Fn ngng chi tai l 120 Fn.
- Cng 1 gi tr p sut m, m tn s cng cao => mc to cng ln.
Bng phng php thc nghim ngi ta v c bn ng mc to
140 dB
Ngng chi tai 120 dB
120
Mc p sut m
100
80
60
40
20 Ngng nghe
-20 hz
20 100 500 1000 5000 10.000
b. to: S: n v Sn
Khi so snh m ny to hn m kia bao nhiu ln ta dng khi nim " to"
to l 1 thuc tnh ca thnh gic, cho php phn on tnh cht mnh yu ca m
thanh.
Mi lin h gia Sn & Fn nh sau:
S = 20,1(F-40)
Nh vy nu mc to ca 1 m = 40F => to ca m S = 1 Sn
Khi mc to tng 10F th to tng gp 2
III. Mt s tnh ton m thanh
Bi Ton 1:
Tnh mc m ti 1 im cch ngun m 1 khong r (m)
LP LA
N r1 A
10
r
LA = LP + 10lgF - 10lg - 20lgr -
1000
Trong : F: H s nh hng ca ngun m
: gc khi bc x ca ngun ly nh sau:
Khi ngun bc x c khng gian th = 4 -Bc x trn 1 mt phng th = 2. Bc x
nm gn gc nh din th = , tam din = /2
F: H s c hng. Trong thc t ngun m bc x khng u theo cc
Ph2
hng. Tnh c hng c c trng bng h s c hng F =
Ptb2 h
: h s ht m ca khng kh tra bng
f 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

dB

Km 0 0,7 1,5 3 6 12 24 48
r (m): khong cch t ngun n im A

LP: Cng sut ngun m
Bi Ton 2:
LA LB
B
N r1 A
r2
r2
- Sng cu (ngun iem): LB = LA - 20lg (dB)
r1
r2
- Sng tr (ngun m ng): LB = LA - 10lg (dB)
r1
11
Bi Ton 3:
L = L1 + L
Trong : + L1: Mc m ca ngun m ln nht

+ L: S gia ca ngun m ,ph thuc vo hiu s L1 v L2; tra bng
L 2 - L1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 20
L
3 2,5 2 1,6 1,5 1,2 1 0,8 0,6 0
V d 1. Nguon 1 co L1 = 70dB Nguon 2 co L2 = 71dB Nguon 3 co L3 = 69dB

Nguon 4 co L4 = . 69dB
LA2-1 = 71 + 2,5 = 73,5 dB
LA2-1-3 = 73,5 + 1,5 = 75 dB
LA2-1-3-4 = 75 + 1 = 76 dB
LA1-n = LA1 + 10 lgn dB
V d 2:
L1 = 90 dB L2 = 85dB L3 = 88 dB
Tnh L
L132 = 92 + 0,8
12
CHNG 2: VT LIU & KHONG CCH HT M
I. H s ht m
Et = Efx + Eh
E fx
Nu t = => gi l h s phn x m thanh
Et
E h
= => gi l h s ht m
Et
Theo nh lut bo ton nng lng th

+ = 1. Nu = 0 => = 1 => vt liu ht m hon ton. Nu = 0 => = 1
=> VL phn x m hon ton.
Vi Ph : p sut o khong cch nht nh theo hng nht nh
Phte : p sut m trung bnh theo mi hng khong cch
Et
w
Ex
Em
Ef
H s ht m 2 c trng cho kh nng ca vt liu v khong cch ht 1 phn

m thanh ti. y chnh l c trng trng nht ca vt liu & khong cch, n quyt
nh s hnh thnh trng m
+ H s ph thuc vo gc ti : Khi = 0 => ln nht, khi = 900 => nh
nht.
+ H s ht m ph thuc vo tn s ca m ti (ft)
+ H s ph thuc vo tnh cht c l ca vt liu (trng lng ring, rng,
cu trc)
+ H s ph thuc vo thng s ha hc.
II. Mt s vt liu & khong cch ht m
1. Vt liu xp ht m
a. Cu to: Gm vt liu xp rng, cc l rng thng nhau & thng ra mt ngoi ni
sng m p vo. Cc khe rng an vo nhau trong vt liu, vch ca cc khe rng bng
ct liu cng hoc n hi
13
o o
o
o
o o
b. Nguyn tc lm vic: Khi sng m vi nng lng Et p vo, khng kh trong cc

khe rng dao ng, nng lng m mt i chng li tc dng ca ma st v tnh nht
ca khng kh dao ng gia cc l rng. Mt phn nng lng m xuyn qua vt liu kh
nng ht m ca vt liu xp ph thuc vo xp, chiu dy v sc cn ca khng kh
* xp ca vt liu l i lng khng th nguyn
V cac l kh (khng k l kh )
xp =
Vcua mu vt liu
* Sc cn thi kh (sc cn khi thi 1 dng kh qua mu VL)

P
r= N.S/cm4
v
Trong : P: Hiu s p sut trn 2 b mt ca mu VL (N/cm2)
v: Vn tc dng kh thi qua khe rng (cm/s)
: Chiu dy ca vt liu (cm)
Nu r cng ln, kh nng ht m ca vt li cng nh.
* Chiu dy ca lp vt liu xp:
trnh chi ph tha khi b tr cu to lp vt liu xp ht m ta phi xc nh chiu dy
260
kinh t. Khi r < 10 Ns/cm4 th =
r
90
Khi r 10 NS/cm4 => =
r
Nu vt liu xp t trc tip ln b mt phn x cng th: 80 < r < 160 NS/cm4 h s
ht m ln nht.
Nu pha sau lp vt liu xp c lp khng kh th:
40 < r < 80 NS/cm4
Trong thc t chiu dy cn thit, ngi ta xc nh cho sn cc bng.
14
Ch : i a s vt liu xp ht tt cc m thanh c tn s cao.
2. Cc tm dao ng (cng hng) ht m:
+ Cu to: gm 1 tm mng c th bng g dn ba, cttng t c nh trn h sn g.
Pha sau tm mng l khe khng kh.
1 2
3
1. Tm mng
2. Sn g
3. Mt cng
4. Khe khng kh
+ Nguyn tc lm vic:
Khi sng m p vo b mt ca kt cu. Di tc dng bin thin ca p sut m,
tm mng b dao ng cng bc, do gy ra tn tht ma st trong ni b bn, nng lng
m bin thnh c nng v nhit nng thng ni ma st khi tm mng dao ng.
Khi f sng m ti f dao ng ca tm => xy ra hin tng cng hng v lc
kh nng ht m ca vt liu ln nht.
u im: Cu to n gin, gn nh bn lu, hp v sinh. Chng m v chng cc
tc ng c hc tt. Hng hc d sa cha.
Nhc im: Ch ht m tn s thp.
3.Kt cu ht m bng vt liu xp t sau tm c l.
Cu to: Phc tp hn tm dao ng ht m gm 1 tm mng, trn c x rnh hay c l.
Sau tm c l c dn 1 lp vt liu ma st lm tng s mt mt nng lng m (lp ma
st c th l lp vi mng, vi thy tinh). Gia tm mng v lp vt liu xp l lp khng
kh.
15
3 1 2
4 5
1. Tm mng c l
2. Lp vi mng
3. Khe khng kh
4. Lp vt liu xp
5. Mt tng cng
Kt cu ny c kh nng lm vic nh tm dao ng ht m v d iu chnh c
tnh tn s ht m. Kh nng ht m ca kt cu ph thuc vo s l v c tnh ca l c
trn tm.
* Nu din tch l c ln v s l c trn tm nhiu => kt cu lm vic nh tm vt
liu xp ht m (T.e: Tm c l khng c nh hng n kh nng ht m ca kt cu.
* Nu din tch l c nh v s l c t => kt cu lm vic nh tm dao ng ht
m . Nu thay i din tch l c, chiu dy vt liu, khe h khng kh th kh nng ht m
ca kt cu s thay i. Nh vy mun kt cu ht m tn s cao th din tch l c
chim < 15% th kt cu ht m tn s thp.
u im: D iu chnh kh nng ht m.
Nhc im: Cu to phc tp
4. L cng hng ht m
Cu to: N l th tch khng kh kn
bi cc mt tng cng v thng vi bn
ngoi qua 1 ci c di. Cu to c 2 phn
+ L: ng vai tr nh m khng
kh cho phn khng kh ch c dao ng
d dng c th hnh trn, vung, a gic.
+ C l: C chiu di nht nh,
khng kh trong bng l thng vi khng kh trong phng qua ming l.
Khi ca sng m ti ln hn 3 kch thc ca l th khng kh trong l c tc
dng nh 1 l xo n hi. Ct khng kh trong c nh 1 pt tng khi lng m. Di tc
16
dng ca sng m ti, ct khng kh trong c dao ng lui ti nh 1 pt tng, khng kh
trong l v khng thot ra c v th tch l ln hn c nhiu nn n c tc dng nh
mt m n hi lm cho nng lng m mt i bin thnh c nng v nhit nng
thng ni ma st khi khng kh trong c dao ng. Khi tn s m ti f dao ng ring
ca l th hirnj tng cng hung xy ra => kh nng ht m ca l ln nht. Cc l
cng hng th ny c dng t lu trong kin trc tng cng m vang trong cc
nh th c.
p dng nguyn tc ht m ny ngi ta ch to cc nanen cng hng. Mi mt
l v th tch khng kh pha sau c coi nh 1 l cng hng. Kt cu ny ht m
mnh nht nhng tn s nht nh.
1
1. Tm c l
2. Lp vi
3. Khe khng kh
u im: Kt cu ny c h s ht m cao r tin d ch to.
Nhc im: c tnh tn s ht m khng u
17
(tm uc l 2) 1(vai mong)
3 khung
nhn c h s ht m cao v u trong di rng tn s ngi ta lm kt cu

cng hng bng nhiu lp c l t song song vi nhau (kt cu ht m kiu ny c thi
cng cung vn ha v khoa hc Vacsava (Ba Lan)
5. Kt cu ht m n:
L nhng kt cu c ch to c bit di dng tm ri, c dng hnh cu .... Hiu
qu ht m ca kt cu ny c tng ln khi kch thc ca chng < hoc gn bng bc
sng ca sng m ti nn gi l kt cu ht m nhiu x. Khi nghin cu cu to ca
chm ht m ta thy: V lm bng tm kim loi, trong t vt liu xp vi = 12,5 25
mm v thng c treo nhng cao khc nhau trn nhng ngun n.
1. Bn c l
2
1
1. Bn c l
2. Lp vt liu xp
3. L xo treo
Ch : Ngi v cc g trong phng, cc dng c trong nh u l nhng kt cu ht m
n.
18
Chng 3: M HC PHNG KHN GI
I. Yu cu cht lng m hc i vi phng khn gi.
1.nh ngha:
Phng khn gi l mt phng kn, c the tich tng i ln, b gii hn bi cc b
mt tng c tnh cht bit. C th dng lm hi trng, ging ng, biu din ca
nhc, kch ni v c th ho nhc ... Vi hai chc nng nghe v xem. V mt vt l c
th coi phng khn gi l he thng khng nhng chu s kch thch ca ngun m ma
con thuc hien nhung giao dong rieng ngay c sau khi ngun m tt.
2. Phn loi:
a.Theo c im ca m thanh:
+ Phng nghe trc tip
+ Phng nghe qua h thng in thanh (HTT)
+ Phng nghe trc tip + HTT
b. Theo c im ca ngun m:
+ Nghe ting ni: R hay khng r
+ Nghe m nhc: Hay hoac khong hay
+ Nghe ting ni + m nhc: R + hay.
3. nh gi cht lng m hoc ca phng khn gi
a.nh gi chat luong am hoc theo ch quan:
Rt phc tp nn chia phng khn gi theo chc nng ca phng theo 2 loi:
* Loi nghe ting ni: L ch yu hi trng, ging ng y cht lng m hc ca
phng c nh gi qua r. Phong c coi l r tt khi ting ni hiu c d
dng: Ngi ni khng b gin sc, ngi nghe khng b cng thng. r ph thuc
vo nhiu yu t:
+ c im ca phng.
+ c im ca m pht ra
+ S ch ca ngi nghe.
xc nh r ngi ta dng phng php thc nghim: chn 100 m tit v
ngha, ri rc, c ln sn khu, ngi nghe ngi tt c cc v tr trong phng, ghi li
cc m mnh nghe c (gi l r m tit)
19
S m tit nghe c
r m tit A = x 100%
S m tit oc
A 85% : Phng c r rt tt r cu 97%

A = (75 84) % : Phng c r Tt r cu 95%
A = 65 74 % : t r cu 90%
A < 65 % Khng t.
* Loi phng nghe m nhc: Nghe hay v to c cm xc. Vic nh gi rt
kh khn v n ph thuc vo nhiu yu t ch quan ca ngi nghe vo ni dung v
trnh biu din ca dn nhc. V vy mun nh gi chat luong am hoc ngi ta da
vo 3 ch tiu:
+ Tnh phong ph ca m thanh trong phng
+ m thanh pht ra r rng v m sc khng i
+ S cn bng m vang ca cc nhm nhc c ti mi ch ngi trong
phng.
Vic nh gi chu quan cho php lt lun c chat luong am hoc ca phng
nhng khng tm ra phng php thit k 1 phng c chat luong am hoc tt.
a.nh gi cht lng m hc ca phng khn gi theo khch quan:
C nhiu yu tt nh hng n chat luong am hoc ca phng khn gi nh kch
thc, hnh dng ca phng, cc gii php kt cu, cch gia cng cc b mt trong phng
v.v... Mt phng c chat luong am hoc tt nu tho mn cc yu cu sau:
+ C nng lng m trn mi ch ngi ca khn gi (mi ch ngi c r tt)
+ m vang ca phng phi ph hp vi mi kch thc ca phng v chc nng
ca phng .
+ To c trng m thanh hon ton khuyt tn, trnh c cc hot ng su
(ting di, hi t m...)
+ C mt cu trc thch hp v thi gian cng nh mc m gia m trc tip v
m phn x.
Tm li: Cht lng m hc ca phng khn gi c nh gi:
a. r
b. khoch tn ca trng m: ph thuc vo kh nng phn x khuyt tn m
thanh cc b mt trong phng.
20
ha hz
Mt phng c coi l c khuch tn l tng khi ti cc im trong phng o

m thanh n t mi hng vi tn sut v cng nh nhau.
Thi gian m vang thch hp. Lp(dB)
{
80
- Th tch phng
T(s) - Chc nng phng
C 3 c s l thuyt nghin cu trng m

- L thuyt sng: Cho php gii thch chnh 20
xc bn cht vt l ca cc qu trnh m t(s')

T(s)
thanh xy ra trong phng. Tuy nhin qu

trnh ny phc tp v kng knh.
- L thuyt thng k: Cho php l tng
ho cc qu trnh vt l xy ra trong phng v coi nng lng m 1 im trong
phng bng tng nng lng ca cc m phn x ti cc im v b qua tnh cht
sng ca m thanh.
- L thuyt m hnh hc: Theo l thuyt ny trng m c xt di dng tng
cng ca cc tia m (sng m thay bng cc tia m). Cc tia m dng theo quy lut
quang hnh hc cho php xc nh im ti ca m trn cc b mt ca phng.
II. Thit k m hc theo nguyn l m hnh hc.
1. Nguyn l m hnh hc:
Khi m thanh ti mt b mt c kch thc l a xy ra cc hin tng sau y:
+ Khi a >> (1,5 2) ln thi xy ra hin tng phn x nh hng.y l hin
tng tt trong trng m Ngi ta li dng hin tng ny thit k cc phn x m
b sung cho cc im xa ngun m.
21
+ Khi a Xy ra hin tng phn x
khuch tn. y cng l hin tng tt trong trng m.
+ Khi a << Xy ra hin tng nhiu Q
a
x m thanh. y l hin tng xu trong trng m loi b. Q
Nguyn l m hnh hc ch c p dng khi a >> .
a. Thit k b mt phn x m.
8m
7
LBtt < 70 dB
LAtt 70 dB
1,5m
N
A
B
3m
N
* iu kin thit k m hnh hc khi kch thc cc b mt a >>

max = 17m o
Phn x nh hng
f = 20 20.000hz khuch tn t mt cong li
c
= .
f
V d: C 2 m ti mt phng .B mt
c kch thc 3m; f1 = 100 hz;
f2 = 1000 hz.Tinh xem m no c th phn x c 3m
i vi m f1 = 100 hz;
Tinh bc sng 1=3,4m
340
1 = = 3,4m .
100
Khng c phn x v bc sng ca m ti > b mt (3m)
22
340
2 = = 0,34m
1000
m f2 = 1000 hz mi c phn x
* Ti nhng v tr xa ngun m, r thng b gim do cc nguyn nhn sau:
+ S ht m ca b mt.
+ S phn t mi trng ngy cng tng ln nng lng m chia nh trong qu
trnh lan truyn. khc phc hin tng ny cn thit k nhng b mt phn x m
tng bn, trn. c bit l phn trn, tng bn gn b mt phn x sn khu, kch
thc 5 6m. m
0.5
s'
A
Ngun m
Q
C
D
Xa sn khu c th nh hn 2 3m. B mt phn x nn ly d ra 0,5m v mi pha.

b. p dng nguyn l m hnh hc thit k hnh dng phng.
+ Hnh dng phng:
+ Hnh dng phng tt nu phng to c s phn b u n nng lng m c
nng lng phn xa nghe r.
+ i mt bng hnh ch nht: m thanh
phn b tng di u n .T l mt bng
N
Rng / Di = 35
* Khu vc trng khng phn x pha trc
nh nht.
Mt bng hnh ch nht
* Khi chiu rng phng ln cu trc m trc hnh -1
tip v m phn x ch ngi pha trc
khng tt,d to thnh ting di.
+ Mt bng hnh thang: ( H .2 )
* Khu vc ngi nm ngoi gc nhn

pha sn khu tng i nhiu, y tn
s m cao yu, phng khn gi ln khu vc Hnh 2
ny cng rng.
23
* Kt cu v thi cng hnh ch
nht n gin. Nn mt bng hnh ch nht
p dng cho quy m phng va v nh. s
khc phc gc nhn ngoi gc 450
trc sn khu, rt ngn c ly phn x ,th ng ci
tin mt bng hnh ch nht thnh mt bng Hnh 3
hnh qu chung
+ Mt bng hnh qut:
Hiu qu m thanh ca loi mt bng
ny ph thuc vo gc to thnh
gia tng bn vi trc dc ca phng.
Gc cng ln vng trng khng
Hnh 4
c phn x pha trc cng ln
gc 220 tt nht = 100.
* Loi mt bng ny tng sau tng i
s
rng. trnh n iu, kin trc thng
x l cong, khi ch t tm cong nm
xa sau sn khu trnh tiu im m
hoc ting di ri trn sn khu , c th x Hnh 5
l khuch tn m trn mt tng ny.

* c im ni bt ca loi mt bng ny l m bo gc nhn nm ngang tt.
Loi mt bng ny cha nhiu khn gi nhng ch ngi lch tng i nhiu.
- Do gc lch nn thi cng phc tp.
- T u im v nhn v nghe, mt bng ny thng p dng cho nh ht ln v va.
Gc cng ln cng cha nhiu khn gi nhng cht lng v m km. khc phc
thiu st ny thng x l khuch tn trn 2 mt tng trn. (H.3)
+ Mt bng hnh lc gic:(H.5)
L mt bng ci tin t mt bng
hnh qut ct b gc lch sau. s
Trng m tng i u, tng cng c
mc m cho khu vc ngi gia.
(H.5) Na tng bn pha sau ngn. Hnh 6
(H.6) Na tng bn pha sau di
24
* So vi mt bng hnh qut cng th tch, mt bng ny b c nhiu ch ngi
lch, kt cu thi cng phc tp.
* L loi mt bng c trng m tng i u. Thch hp vi phng ho nhc. i
vi nh ht thch hp cho loi va v nh.
+ Mt bng hnh bu dc: (H.7)
* Do tng cong nn m phn x men theo
tng, to thnh tiu im m, m khng u.
* Loi hnh ny ph bin cho nh ht ngoi
nh (nht l nh ht c in). khc phc
Hnh 7
thiu st ny ngi ta to thnh nhng l
xung quanh tng, tng ngn v lan can ca cc l thit k nhng ph iu ln hoc
x l thnh nhng mt cong li khuch tn m.
* So vi mt bng hnh qut loi ny c u im ln v nhn, khng c ch lch v
xa. Ton b ch ngi u c gc nhn tt.
* Do u im v nhn v phong cch kin trc c o nn nhiu ngi thch dng.
* C th x l na trc tng bn thng v thit k ct ng knh ln (50cm) to
thnh li i dc tng sau tng khuch tn m.
2. Trnh cc hin tng xu v m hc:
o
a. Hin tng ting di: m trc tip
v m phn x n tai ngi c nhng khong
N A
chnh lch v thi gian nht nh.
Nu khong chnh lch v thi gian
ny nh hn khng gii hn th ting ni
c tng cng thm v r tng thm.
Nu khong chnh lch ln hn khong
gii hn th s to thnh nhng s
ting di dn n cht lng m hc ca
Mt ct
phng xu i. Khong gii hn ph thuc
vo mc ch s dng phng v dng ca
sng m. V d: i vi ting ni l 50ms,
Mt bng
i vi m nhc l 100 200ms.
s
* C th nhn bit nhng yu t gy ra
hin tng ting di:
25
+ Nhng vng nh du trn mt ct v mt
bng c th sinh ra hin tng ting di.
+Ting di do hai mt tng song song c kh nng phn x cao,sng m s phn x
trng lp. V th nn thit k 2 mt tng bn lch nhau mt t (ch cn gc nghing l 50
nn x l m khuch tn trn hai mt tng ny.
+ Tng sau d gy ting di.
+ Mt tng sau thng ln khi
n iu ta x l cong d to tiu im
m.
trnh tiu im m, tm cong
phi sau sn khu v nn x l khuch tn.
(Hinh 9) Hnh 8
trnh hin tng ting di phi
thit k phn x m thanh tho mn iu kin:
- NA + 17 NO + OA
- t vt liu ht m
Hnh 9
- H trn
- Chia nh b mt
b. Hin tng hi t m thanh:
s
Hin tng m thanh sau khi thc N
hin qu trnh phn x trn nhng b mt I
cong lm c bn knh ln hng v

pha ngun m. Ti tiu im m c cng rt ln
lm cho trng m phn b khng u, m nghe
gin on, m h. Mt cong lm trn trn nguy a'
a
him nht khi bn knh cong bng chiu cao
ca phng, lc tiu im m ri ng
S
vo vng ch ngi ca khn gi. Nu r > 2h O
th tiu im m t nguy him.

trnh tiu im m ta ch :
26
h = 2r
h = r/2
h=r
F
F S S
Rt xu t Hi t t
- Khng thit k b mt cong lm c r ln hng v pha ngun m.

- Chia nh b mt cong lm thnh b cong li.
h
- Tng bn knh cong r > 2h hoc r <
2
c. m i men phng:
Do tng cong lm nn m phn x thng i
men tng, lm tng m khng u.
S
III. Thit k to tng m khuch tn:

1. nh hng ca trng m khuch tn n
cht lng m thanh. Trng m khuch tn c nh hng rt ln n cht lng m
thanh trong phng. khuch tn cng cao th m thanh nghe cng sinh ng v hp
dn. Trng m khuch tn c ngha:
- To ra ng u ln v mc m cc ch ngi.
- Trng m khuch tn to s tng gim mc m ti cc ch ngi tng i u
n, khng c tng v gim mnh.
- Lm cho m thanh trong phng tr thnh du dng, m cng.
2. Yu cu v trng m khuch tn:
Phng c coi l c khuch tn cao, nu ti mi v tr ca phng p sut m gn
nh nhau: LA = LB = LC ng u mc m.
* Ti 1 v tr m phn x n t nhiu hng vi xc sut nh nhau v m n tip
nhanh sau m kia.
* Yu cu khc nhau i vi phng khn gi c chc nng khc nhau.
7979
* Yu cu cao nht v kh nng khuch tn l phng ho nhc.
* phng nghe ting ni yu cu thp hn. 76 78 78
* xc nh tnh khuch tn ca ngun 76 80
m o mc m cc v tr khc nhau
76 78 77
Phn b m thanh 77 76
trong 1 nh th
27
3.Cc bin Php to trng m khuch tn:
a. Phn chia cc b mt theo cu to chu k.
Cc yu t hnh tr, lng tr khuch tn m tn s trung v cao c hiu qu tt .
+ Cc yu t gc vung khuch tn m tn s thp tt. Khuch tn m trong di
tn s rng s c hiu qu tt khi cc yu t ny trn cc b mt tng v trn > 2m
v su hn mt vi cm.
+ To ra nhng b mt trong phng c kch thc xp x bc sng ca sng m
a .
i vi m hc phng f = 100 400 hz = 1,36 3,4
+ Khi chn kch thc ca b mt phn chia nu ly nh qu (di vi chc cm)
th khng c ngha trong vic to trng m khuch tn.
+ Kch thc a, B, d ly theo biu .
+ Kch thc b mt thay i theo 2 chiu khng gian, 3 chiu khng gian.
Ht m ln
Phn x m nh
b. B tr vt liu ht m: B tr vt liu c h s m khc nhau trn cc b mt

lun phin. Thng thng l cc tng bn hoc cc mng phn tn trong phng.
Trong mt phng th vic b tr vt liu ht m ri rc khuch tn m thanh tt
hn vic b tr vt liu ht m tp trung.
I. Thit k phng khn gi theo thi gian m vang:
1. m vang: Hin tng m thanh cn ngn di khi ngun m ngng tc dng gi
l m vang.
Theo quan im sng (m vt l) th m vang l qu trnh tt dn ca nhng dao
ng cn d ca cc phn t khng kh trong phng khi ngun m ngng tc dng.
Qu trnh ny l tng hp v s nhng dao ng t do ca cc phn t khng kh
trong phng.
28
2.Thi gian m vang: T(s). A
Xt vic b sung nng lng m
im A trong phng. Khi S rf1 rf2
ngun m S pht ra A nhn c

m trc tip SA v nng lng m
A bt u tng ln theo thi gian khi n nhn cc phn x m rf1 < rf2 < rf3 ...
n mt lc no ngun m vn pht
E(J/m3)
ra m thanh nhng nng lng m E E0
= 106
A khng tng na t c s E
E*
cn bng: EA = const. Nu tt ngun
m lc ny th m trc tip tt trc, T t(s)
sau n cc m phn x nng lng

m A gim. Qu trnh thu nhn m thanh
Lp(dB)
trong phng chia lm 3 giai on: L0
+Giai on 1: Giai on tng nng lng
06dB
m do nng lng m c b sung L*
lin tip t cc phn x xy ra nhanh. T t(s)
+Giai on 2: Giai on nng lng m

trong phng t trng thi n nh.
+Giai on 3: Giai on nng lng m b gim i (xy ra chm hn lc tng).
nh ngha: Thi gian m vang l thi gian cn thit mt nng lng m gim
i 106 ln hay mc nng lng m gim i 60dB so vi tr s n nh trong qu trnh
tt dn t do ca n khi ngun m ngng tc dng.
ngha:
+ V mt vt l: T cho bit tc tt ca m thanh trong phng.
+ V mt cm gic nghe m: T ngn nghe r nhng m thanh kh khan, khng
tt cho phng nghe m nhc. Nu T di th mc che lp ln m thanh nghe khng
r, nhng m nghe m v du dng. Rt tt cho phng nghe m nhc nhng khng
tt cho phng ting ni. y l 1 yu t quan trng nh gi cht lng m thanh
trong phng.
2. Cc yu t nh hng n T: C nhiu yu t nh hng n thi gian m vang:
a. Hnh dng, th tch ca phng V(m3).
b. c im ht m ca phng:
29
o S b tr vt liu ht m
o Lng ht m ca phng A(m3)
c. Tn s ca m thanh.
d. Chc ng ca phng.
3. Cng thc xc nh thi gian m vang:
a. Cng thc ca Sabin:
Tc gi da vo hai gi thit thnh lp pht trin m vang.
+ trong phng, m thanh pht ra cho n lc t c trng thi n nh, nng
lng m thanh mi im trong phng u nh nhau (trng m khuyt tn)
+ Sau khi ngun m ngng pht nng lng m tt dn u n (trng m hon
ton khuyt tn)
0,16V 0,161V
T= (s) = .( s) .
A S .
A Khi V tng T tng

vi Tb =
Stg3
Khi A gim T tng
Vi V (m3): Th tch ca phng

A (m3): Lng ht m ca phng
b. Cng thc ca Eyring: tb > 0,2
0,16V
T= (s)
S ln(1 tb )
Trong :
a. S: Tng din tch cc mt bng trong phng khi phng c V > 2000m3
v tn s cao th phi k thm lng ht m ca k2
0,16
khi : T = (1)
A + 4mv
0,16V
v T= (2)
S ln(1 2tb) + 4mv
Trong :
* m l h s ht m ca k2.
A = A c nh + A thay i + A ph
* A: Tng lng ht m
30
* AC: Lng ht m c nh (trn, tng...)
n
AC = i.si
=1
[ m2]
* AT: Lng ht m thay i trong phng

AT = an . Nu + ag . Ng
b. an: Lng ht m ca mt ngi ngi
c. Nu: s ngi c mt trong phng
d. ag: Lng ht m ca mt gh.
e. Ng: S gh khng c ngi ngi.
f. Aph: Lng ht m ph do c khe h cc l n v do s dao ng
ca kt cu.
* Khi s dng phng trnh m vang ta cn ch v khng gian ngu hp. l
nhng khn ggian thng sut nhau nhng ln khc nhau v chc nng m hc cng
khc nhau v ni vi nhau bng mt ca ln.
b
- Trong khng gian ngu hp do th tch, vt liu ca cc khng gian khng
ging nhau nn phi tnh ring.
+ i vi phng khn gi v sn khu khi tnh thi gian m vang cho phng khn
gi ly h s ht m ca ming sn khu thay th cho s tn ti ca sn khu.
+ i vi khng gian chnh ca phng khn gi vi khng gian di ban cng th
Nu b > 2h ta phi phn thnh hai khng gian ring bit v ly h s ht m ca ming
ban cng thay cho s tn ti ca ban cng. Nu b 2h th coi nh mt khng gian
tnh
5. Thi gian m vang ti u: Ttn (1)
a. Thi gian m vang (T) c ngha:
31
- Cho bit tc tt ca m thanh trong phng.
- L i lng vt l c th tnh ton c, c mi lin h vi cc thng s V, A
ca phng
- Gip cho vic camr nhn, nh gi cht lng m thanh phng. \
Nu T ngn qu m thanh nh
Nu T di qu m km r
Nh vy s tn ti mt ch s T sao cho r khng b gim m m nghe
vn du dng. mt khc tr s cng khng ging nhau i vi tng loi phng
v V ca chng
CLAT du dng
Ttn T(s)
Ttn ph thuc vo nhiu yu t:

+Ph thuc vo V (m3) ca phng.
+Ph thuc vo chc nng ca phng.
+Ph thuc vo tn s ca m thanh.
b. Theo cng thc kinh nghim ca Clavil.
Ttn500 = K.lg.V
trong : k l h s ph thuc vo chc nng ca phng.
Ttn500
2,2
2 1
1,8 2 1. Nhc gi ng
1,6 3 2. Ho nhc
1,4 3. Kch
1,2 4 4. m nhc
1 5 5. Chiu phim
0,8 6 6. Ging ng
0,6
- V
32
- Phng ca nhc k = 0,41
- Phng kch ni k = 0,36`
- Phng chiu phim, g k = 0,29
hay tra Ttn500 bng biu .
* Tinh Tftn = R. Ttn500

Ch :
Khi V > 2000 m3 tc tt ph thuc vo V khng ng k.Theo kinh nghim ta
ly tr s Ttn = 1,48s (nhc hin i); Ttn= 1,54s (nhc c in); Ttn = 2,07s (lng mn
tr tnh); Ttn =1,7 (chung cho tt c cc loi m nhc); V< 300 m3 Ttn = 1s
1,6
1,4
1,2
0,8
f
100 500 1000 2000
Vi R hiu chnh theo biu

Nu f 500hz R = 1
i vi phng V nh ly vng gch cho di. Nu phng V ln th ly vng
gch cho trn hay xc nh R theo bng
f (hz) 125 500 1000 2000
R 1,4 1,1 1 1
6. Thit k phng m bo m vang.
a. Yu cu cn thit k: Tpf = Tftn 10%
+ i vi phng khn gi yu cu cht lng cao th tnh cho 6 gii tn s:
125, 250, 500, 1000,... 4000
+ i vi phng khn gi yu cu cht lng trung bnh th tnh cho 3 gii
tn s T125tn , T500tn , T2000tn.
+ i vi phng nghe ting ni Ttn 500hz
33
Ttn
T
- 10% +10%
hz
125 500 1000 2000
Khi lng khn gi trong phong thay i th lng ht m thanh trong

phong cng thay i theo t lm thay i thi gian m vang ca phng ngi
ta phi tnh cc mc cha thng dng nht (100% v 75%).
+ i vi cc phng yu cu cht lng cao, ngi ta c gng gim thay
i lng ht m bng cch s dng cc gh c h s ht m gn bng ca ngi
c.Cc bc thit k.
Bc 1:
+ Xc nh thi gian Ttn500 cn c vo khi tch v chc ng ca phng
+ Xc nh thi gian: = R.Ttn500
+ Lp biu : Ttnf 10%
Bc 2:
+ Xc nh h s ht m trung bnh(tb)theo cc tn s khc nhau
0,16V
ln(1 tb ) = tb
Ttnf .S
Bc 3: + Tnh lng ht m ca phng

Xc nh: Acdf = A f Atd = Aycf = an N n + Q y .N g
Bc 4: B tr trang m cho phng khn gi

Phi la chn v b tr vt liu ht m sao cho lng ht m gn bng lng ht
m
yu cu.
Trn phn x
K/T m ht m
34
+Trn cc mng tng, trn gn ngun m lng b tr vt liu c cng cao v
c thit k theonguyn l m hnh hc. Nn cu to c hnh li trong phng.
+ cc phn trn cui phng cn b tr cc vt liu ht m
+ Tng hu c th gy ra cc hin tng xu nn phi b tr cc vt liu ht m
mnh v ng u.
+ Lng ht m c nh yu cu c b tr 2 tng bn theo nguyen tc to cc
di ht m v phn m sen k nhau nhm t n khuych tn m n nh
Bc 5: Kim tra.
+ Xc nh lng ht m tnh ton ca phng thit k: Atkf
Atkf = Acf + Atf
+ Xc nh thi gain m vang thit kTtkf v so sng n vi Ttnf 10%
Nu khng m bo th chng ta phi thay i vt liu ht m v thay i din
tch ht m.
Thiu
Tha
Bc 6: Hiu chnh cng trnh. 500Hz
+ o c, kim tra.
+ Hiu chnh, b tr vt liu ht m
V d: Tnh tng lng ht m, la chn v b tr vt liu ht m cho ging
ng 500 ch ngi. cho bit V= 3240m3.
Kch thc cao x rng x dai = 9.15.24 (m) Tng din tch tt c cc b mt trong
phng S = 1389 (m2). Phng khng c cc khe trng phc tp, b qua lng ht m b
sung.
GII:
1. Tnh Ttn500 = K.lgV 0,29.lg3240 = 1,02s. ging ng yu cu r l ch yu tc R
= 1. thi gian m vang tt nht ca cc tn s u bng nhau Ttn500 = Ttn125 = Ttn2000 .
2. Tnh tnh h s ht m trung bnh ca cc tn s.
+ i vi cc tn s 125 v 500 hz dng cng thc:
0,16V 0,16.3240
T= =
S ln(1 tb ) 1389 ln(1 tb )
35
Thay Ttn500 = Ttn125 = 1,02 vo ta c
0,16.3240
1,02 = tb500 = tb125 = 0,31
1389 ln(1 tb )
+ i vi f = 2000hz ta dng cng thc:

0,16V
T=
S ln(1 tb ) + 4mV
Trong m l h s ht m ca khng kh 20oC v m = 80%

Thay s vo ta c
0,16.2340
1,02 = tb = 0,28
1389. ln(1 tb ) + 4.0,0025.3240
2.Tnh lng ht m ca phng.

+ i vi f = 125 &500 hz ta c:
A125 =S.tb125 1389.028 0,31 = 435 m2
A500 =S.tb500 1389.028 0,31 = 435 m2.
i vi tn s 2000hz ta c:
A2000 = S.tb2000 = 1389.0.28 = 392m2
3. Tnh lng ht m thay i.
Gh ngi trong giang ng l gh da bng g dn
i tng ht m H s ht m
125Hz 500Hz 2000Hz
Gh bng g dn 0,07 0,081 0,082
Hc sinh ngi trn gh 0,2 0,31 0,41
i vi tn s 500hz. xc nh Atd vi 4 trng hp c mt ca hc sinh 0%,

50%, 70% v 100% tng ng vi 0, 340, 480, v 650ngi.
i vi f = 125 v 2000hz xc nh Atd khi 70% hc sinh c mt.
Atd ca tn s 500hz.
td = N. td
A 500
i tng ht m N
0% 50% 70% 100%
Gh da g dn 0,081 48,6 24,2 14,5 0
Hc sinh ngi trn gh 0,31 0 92,6 130 186
Atd ca n i v gh 48,6 116,8 144,5 186
36
Atd ca f = 125,500 v 2000 khi 70% h c sinh c mt
i tng ht m 125 500 2000
S lng i tng N N N N
Gh da g dn 180 0,07 12,6 0,081 14,5 0,082 14,8
Hc sinh ngi trn
420 0,2 84 0,31 130 0,41 172
gh
Atd ca ngi v gh 96,6 144,5 186,8
4. Tnh lng ht m c nh Ac khi 70% hc sinh c mt (b qua lng ht m b
sung)
+ i vi tn s 125hz.
cd = A
A125 A125
td = 435 89,6 = 338,4m
125 2
+ i vi f = 500hz
cd = A
A 500 A 500
td = 435 144,5 = 290,5m
500 2
+ i vi f = 2000hz
2000
A cd = A 2000 A 2000
td = 392 186,8 = 205,2m 2
5. chn vt liu v b tr trang m

BNG CHN VT LIU V B TR TRANG M
Din 125hz 500hz 2000hz

Vt liu v khong
STT B mt tch
cch ht m S S S
m2
1 Trn pha trc Va vi trn li 200 0,04 8 0,06 12 0,04 8
G vn 1cm, y
2 Trn sau 240 0,3 72 0,2 48 0,1 24
di sn g 5cm
Tng pha G vn 1cm, y trn
3 118 0,18 21,24 0,19 22,4 0,12 14,16
trc sn g 4cm
Trt va qut sn phn
4 Tng bo v 66 0,01 0,66 0,02 1,32 0,02 1,32
x m dn trn
Tm nhm 1cm, cch
Tng 2 bn tng cm, x l
5 226 0,3 67,8 0,1 22,6 0,04 9
trn khuyt tn m, phn
trn tng bo v
37
G dn 1cm ng
Tng sau bng
6 trn sng g cch 93,1 0,3 27,93 0,2 18,8 0,1 9,31
en
tng 5cm
Tm rm p trn 0,30 0,10
7 Tng hu 58,9 0,37 21,8 38,6 6,25
sn g 7 8
Tri thm cao su dy
8 Sn li i 120 0,04 4,8 0,08 9,6 0,03 3,6
5mm
Tri thm cao su dy
9 Bc ging 45,8 0,04 1,83 0,08 3,6 0,03 1,37
5mm
10 Ca s M hon ton 140 0,9 12,5 0,9 12,5 0,9 125
11 Ca i Ca knh ng kn 30,3 0,35 11,21 0,18 5,45 0,07 2,12
12 Ca thng gi l trng c song st 11,4 0,5 5,7 0,5 5,7 0,5 5,7
13 L n L trng 1 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25
Ac tng hp 368,21 313,29 210,07
7. Kim tra sai s:

368,21 345,5
cd =
A 125 .100% = 8% < 10%
345,5
313,29 290,5
cd =
A 500 .100% = 8% < 10%
290,5
Kt lun: sai s nm trong gii hn cho php vt liu v khong cch ht m b tr nh

vy l t yu cu.
V. nh hng ca cu trc m phn x u tin n r.
1. r v cc yu t nh hng:
- r ph thuc vo mc n trong phng
KN: h s gim r do mc n trong phng gy ra. Thng mc n khng qu
(3540)dB
- Thi gian m vang T h s KT
- Hnh dng kch thc ca phng: KS
- Cng sut m ca ngun m: KP
r = 96.KN.KT.KS.KP.%
Trong thit k la chn cc gii php kin trc hp l nn KS = 1 v tham kho bng
sau:
38
- Mt bng phng hnh qut, hnh ch nht KS = 1
- Phng ln, c tng + trn lm KS = 0,9
- Phng b, trng m bng khong cch phn x m: KS = 1,06.
Kp: H s gim r o mc m trong phng gy ra ly theo biu :
KT
1
KP KN
1 0,8 1
0,8 0,6 0,8
0,6 0,4
0,4 0,2 0,4
20 40 60 80 100 120 0,2 1 2 3 4 5 0,2
1
Mc p sut m Thi gian m vang Mc n

a b c
KT: H s gim r do thi gian m vang trong phng (b)

KN: H s gim r do mc n trong phng (c)
- Cu trc m phn x u tin nh hng n r chia lm 2 giai on:
+ Giai on 1: bao gm tt c cc phn x n sau 50ms to cm gic m vang nhng
gim r nng lng m ny c ch.
i vi phn nng lng m c ch khng ch tng nng lng ca chng c nh hng
n cu trc v thi gian v mc cng nh hng n cht lng m ca phng.
= 1.5 2 = 2dB
L p (dB)
= 1.5 2dB = 2dB
m
fx1
fx2
fx3
trc
m
tip
fx3
fx2
fx1
trc
tip 5 10
t(ms) t(ms)
20 30 15 10 15 5
Cho m nhc Cho ting ni
Cu trc tt nht khi nghe ting ni ca m phn x u tin (Q)

Cu trc phn x u tin khi nghe m nhc.
39
2. Cc bin php tng cng r:
- Tng cng nng lng m trc tip to iu kin m trc tip truyn tt nht n tai
ngi nghe
+ Tng dc ca sn.
+ Chn hnh dng phng hp l.
+ Ch tnh nh hng ca ngun m.
- Nu T di lm gim T bng cch t vt liu ht m iu chnh thi gian m vang.
- C nhng bin php chng n trong phng.
- To nhng b mt phn x gn sn khu a phn x m ra ch ngi cui phng.
40
CHNG IV: CHNG TING N TRONG THNH PH
I. Cc ngun n & phng php nh gi
Gia ting n & m thanh cn nghe khng c g khc nhau v bn cht vt l
nhng v kha cnh tm l & sinh l c khc nhau. Ting n gy ra nhng nh hng
bt li v tm sinh l
1. Phn loi ting n:
a. Theo ng lan truyn:
- Ting n khng kh: l nhng ting n lan truyn trong khng kh
- Ting n do va chm: L do nhng vt th va chm vo kt cu gy ra & c
lan truyn theo kt cu
- Ting n kt cu: L nhng ting n theo kt cu nh ca. V ngun gc c th
l do khng kh hay do va chm
b. Theo thi gian tc dng:
- Ting n n nh: L ting n c mc thay i khng qu 5dB. Ting n cc ////
- Ting n khng n nh: L ting n c mc thay i vt qu 5 dB (ting n giao thng)
- Xung: Ting n pht ra trong thi gian khng qu 1s. Thng c cng rt
cao (ting n khi ng c ban u lm vic)
c. Theo tn s: Ting n f thp 300 hz
f cao: f = 300 800 hz - f cao : f > 800 hz
d. Theo v tr tng i ca ngun.
-Ting n ngoi l nhng ting n t pha ngoi tc dng vo trong
- Ting n trong: L ting n do chnh con ngi & thit b to ra bn trong cng
trnh
2. Phng php nh gi
a. Ting n n nh: Sinh ra t cc trm bin th, cc my mc TB
- Tng mc n: L, dBA
- nh gi theo tn s Lf(dB): 63 8000hz (o theo di 1/3 octa & 1 cta)
b. Ting n khng n nh (ting n giao thng vn ti)
- Mc n tng ng Ltd
1
Ltd = 10lg ( f i .10 0,1Li ) dB(A)
100
Trong : thi gian kho st tnh bng giy. Thng o trong 1800s (30 pht)
41
fi: Thi gian tc dng ca mc n di th i: tnh bng s % ca tng thi gian tc
dng.
Li: Mc m trung bnh ca di th i
Mc n tng ng l 1 mc n nh dng thay th cho tc ng khng n
nh ca ngun n hay c th dng cng thc TN
LA7 = LA7 + D vi D = D1 + D2 + D3 + D4
Vi D1, D2, D3, D4 tra bng: D1 = 1 dB khi xe ti & khch 60%, D1 = 1dB.
Tc 40km/h.
L'A7: Mc m tng ng ca dng xe cch trc ng 7,5m ca on ng
thng v phng ca dng xe c 60% xe ti v xe khch, tc d 40km/h ly theo bng.
Cng d dng xe 40% 60% 100%
Mc m tnh ton 68 69 70 A
V khi dng cng thc: LA7 = 46 + 11,8lgN + D
D3 = +1dB khi dc khng bng phng;
D4 = +3dB khi c mt ca tu in
N l mt dng xe (xe/h).
V mt sinh hc ngi ta coi n tc ng tng ng bn con ngi nh tc
ng khng n nh.
nh gi ting n: o mc m thanh theo dng tn s ti a theo dB. Phm vi t 63
8000hz hoc nh gi mc m theo dB (A).
II. nh hng ca ting n. Tnh cht ting n cho php.
1. nh hng ca ting n:
a. nh hng n c quan thnh gic:
- Gim nhy cm
- Lm cho ngng nghe tng
- B nng tai, b ic.
b. nh hng n h thn kinh:
- Gy ra s c ch.
- Gim s tp trung suy ngh gy ra nhng sao lng kh chu.
- Bc bi, au u chng mt.
- nh hng n gic ng.
42
V d: Khi LA = 35dB sau 15' ng say khi ting n tng ln 50dB sau 1h mi ng.
- Ting n lm gim cht lng cuc sng.
c.nh hng h tiu ho:
Chnh ting n l nguyn nhn gy ra bnh vim lot d dy.
Cn coi ting n l loi hnh gy ra nhim mi trng v bo v con ngi khi
tc ng c h cn c tnh cht mc n cho php.
2. Tiu chun ting n:
m bo iu kin v sinh, iu kin lm vic ca con ngi th ngi ta a ra mc n
cho php. Mc n cho php khng phi l mc n tin nghi. Theo iu kin v sinh:
* Mc n cho php l mc n di tc dng ko di ca n khng gy ra nhng
bin i phc tp trong cc h thng v b my ca c th con ngi. Nu mc n thc
t nh hn mc n cho php th khng gy nn nhng bin i xu v mt sinh l v vn
m bo c iu kin lm vic v ngh ngi.
i vi mi nc tu theo iu kin kinh t ku thut, chc nng ca cng trnh
m ngi ta a ra mc n cho php khc nhau:
Vit Nam:
+ i vi nh :
- Trong phng: - m: 35dB - Ngoi: - m: 40dB
- Ngy 50dB - Ngy 55dB
+ i vi ging ng: 40dB

+ Trong cc vn phng: 50dB.
III. Chng ting n thnh ph
3.1 Phn loi ting n:
1. Ting n giao thng vn ti: Ting n trong thnh ph ch yu l do ting n do
giao thng vn ti gy ra chim t (60 80)%
a. c im ting n ca giao thng vn ti
* Mc n ca giao thng vn ti c coi l mc n chung ca dng xe chy trn
ng gy ra (mc n tng cng ca nhiu xe). Mc n ny ph thuc:
+ Cng xe: S xe/h
+ Thnh phn cc loi xe ( xe tair, xe con, xe my...)
+ Vn tc xe (Km/h)
+ c im ca ng
+ c dim ca cng trnh hai bn dng
43
* Mc n ny thay di v ting n GTVT khng phi l ting n n nh
b. nh gi mc n GTVT thng qua mt mc n khc tng ng Lt
Mc n tng ng ca mt ngun khng n nh thc cht l mt mc n n
nh cng gy nh hng ti con ngi nh ngun gy ting n chng ta ang kho st
Ch s tnh ton mc n tng ng ca mt dng xe thng c kho sat
bng phng php thng k ttrn c o mc n ti mt im c th thi gian kho st 30
pht trong thi im cao im
7,5m
2. Ting n trong cng nghip.

- Ting n c kh
- Ting n va chm
- Ting n kh ng
3. Bin php phng chng ting n.
1) Bin php quy hoch kin trc
chng ting n ng ph v ting n cng nghip c hiu qu th phi s dng
tng hp cc bin php quy hoch v kin trc
a). Quy hoch vng
- Khu n: 80dB
- Khu : 60dB
- Khu yn tnh: 50dB
Gia cc vng ny phi c vng m v b tr hp l v chia thnh ph ra lm 4
khu vc theo n:
Vng 1: Vng cng nghip(n nht thnh ph 80 n 90dB)
Vung2: Trung tm cng cng 70 n 80dB. B tr ch ba, ca hng, nh
ga, bn xe.
Vng 3: Vng nh khu dn c; ni tng i yn tnh ca thnh ph
Vng 4: y l vng yn tnh nht ca hnh ph: 50dB ( b tr bnh vin,
vin nghin cu, Phng thu m)
44
Trong khi quy hoch cn ch n hng gi - Hng gi nh hng n s lan
truyn m ngoi tri(Cng chiu m lan truyn nhanh hn xa hn) B tr nh my
khu cng nghip nn b tr cui hng gi.
b). Quy hoch giao thng:
- Lp mng li giao thng hp l
- S dng bin php quy hoch chng tin n trn ton thnh ph
Cao tc ng thnh ph ng i b
Quc l (Ti nh, xe khch, xe c nhn) Xe p
(Ti nng)
Ngun n:
C dng xe --> ngun ng khi khong cch gia cc xe S >20m
Tng xe --> ngun im khi khong cch gia cc xe S> 200m
Trng hp trung gian --> ngun dy, khi
Khong cch gia cc xe 20 S 200ngun dy khong cch gia cc xe tnh
nh sau:
S = 1000 V/N (m)
trong : V (Km/h) tc chuyn ng trung bnh ca xe.\
N cng xe (xe/h). s lng xe chy trn ng theo c hai
chiu.
2. Bin php k thut:
a. S dng di t cch ly:
* Ngun dy:
Khi r2 s/2 th L = LA - LB =
(24 lg s 30,2)(24 lg r2 20,3)
24 lg s 27,8
Khi r2 > s/2 th L = LA - LB = (15lg5r2 - 33).

i vi ngun im: gim ting n L
A
r2 = 7,5m
r2
45
rz
L = LA - LB = kr20lg (dB)
ru
LA LB + k r lg
lgz2 = vi ku = 1,5
ku 20
* i vi ngun ng: gim ting n L:

r2
L = LA - LB = kn . 10lg (dB)
ru
L A LB + k10 lg ru
lgr2 = kn = 0,75
k10
k: H s k n s ht m ca mt ng:
- i vi m mt trn: kn = 1
- Mt t ph nha ng: kn = 0,9
- Mt t trng c: kn = 1,1.
b. S cc bin php cy xanh chng n:
Cy xanh trng gin on
r2
A B
r1 B1 A1 B2 A2 B3
r2
* Cy xanh lp y khong trng
r2
Ngun im: L = LA - LB = Kz20lg
ru
r2
Ngun ng: L = LA - LB = Kz 10lg
ru
Vi Kz = 1,5 vi lp cy xanh trng xen k, vm l rng, c cy thp trng xung quanh

Kz = 1,2 => lp cy xanh mang tnh cht cng vin rng vm l trung bnh, c cy thp
xung quanh
46
*Di cy tn l rng di gc cy c cy bi thp di tn l
5n
- Tc dng: - H thp ting n

- C s phn x m mi dy cy
- Do s ht m v phn x m ca tn l.
r2
+ 1,5n + i =1 Bi
n
Ngun im: L = LA - LB = ku 20lg
ru
r2
+ 1,5n + i =1 Bi
n
Ngun ng: L = LA - LB = kn10lg
ru
Trong :
n: S lng cc dy cy
1,5: Do phn x mi dy cy gim
Bi (m) b rng ca dy cy th i
: H s h thp mc m (dB/m) tra bng 6-3.
V d: Rng l rm: = 0,12 0,17
Rng cy dy c, vm l rm: = 0,25 0,35.
Ngun dy:
Khi r2 < S/2: L = LA + LB = Kn (24 lg S 30,2)(24 lg r2 20,3) + 1,5n + B i

24 lg S 27,5
V
S: khong cch gia cc xe: S = 1000 (m)
N
n
Khi r2 > S/2: L = LA - LB = Kn(15lgSr2 - 33,3) + 1,5n + B i
1
c. S dng mn chn ting n
86 7 0. 68 7
b
a
3 75 0. 12 5
Vt liu ht m
47
Gim t 5 20dB
Khi lan truyn sng m s hnh thnh sau tng chn mt vng bng m. Trong
vng bng m, sng m khng b loi tr hon ton do tc dng nhiu x ca sng
m cc bin ca tng chn
lT
Lng sng m nhiu x sau tng chn ph thuc vo kch thc ca tng
chn (H) v chiu di bc sng ca sng m ti. Cng mt tng chn cng ln
H2
vng bng m cng hp. Chiu di vng bng m bng: lT = ( m)
4
48
Chng V: Cch m cho cc kt cu
I. nh gi kh nng cch m ca kt cu
1. Cch m khng kh
C 2 phng. Phng I c mc n ln hn phng II. Sng m t ngun bc x vo khng
kh v ti trn khong cch ngn cch kch thc kt cu
dao ng theo tn s ca sng m. Nh vy kt cu ngn
I
cch tr thnh ngun m mi bc x sng m vo phng II. 3
Khi sng m ti trn b mt kt cu th s cng bc

II
khong cch ny dao ng ng thi c 1 b phn s phn
x vo khng kh & 1 b phn khc s xuyn qua kt
Ex
cu. H s xuyn m T0 = Et
Et
Nu gi R l kh nng cch m th:

1 E
R = 10lg (dB) = 10lg t Ex
T0 Ex Em
Ef
T: Xc nh bng TN
Thc t lng cch m ca kt cu c xc nh bng cng thc:
S'
R = L1 - L2 + 10lg (dB)
A
Trong : * L1: Mc p sut m ca phng c mc m cao
* L2 : Mc p sut ca phng c mc m thp
A = iSi: Lng ht m ca phng cch ly (II)
S'(m2): Din tch ca b mt ngn cch (3)
2. Cch m va chm: 40mm 500g
Dng my o mc m trong phng di sn khi

ngun m va chm tiu chun tc dng trn sn. My va 100
II
chm tiu chun, c 5 ba, mi ba nng 500g cho ri t
do trn mt sn vi tc 10 ba trn 1s. T ta tnh
c mc p sut m va chm quy i di sau:
A0
Lv = LII - 10lg (dB)
A
LII: Mc m trong bnh o phng di sn cc tn s gi tr LII cng nh th
sn cch m cng tt.
49
A0
Lng 10lg l lng cch m tng thm do tc dng ht m ca phng.
A
A0: Lng ht m tiu chun A0 = 10m2
A: Lng ht m ca phng di sn
3. Qua thc nghim ta thy rng, sn ton khi & sn rng nu ch c lp chu lc vi
lp mt lm sch th khng ngn cch ting n va chm. Do ngn cch ting n
v chm thng x l 1 lp m n hi trn mt sn. Nh lp m ny, lng cch m
ca sn s c tng thm.
II. Tiu chun cch m
Phm vi tn s f = 100 3200 hz theo di tn s 1/3 c ta. Ch s cch m khng kh
c gi l CK R(dB)
1. Kt cu ngn cch trong phng cch m khng

60
c truyn m gin tip. lz
Mtt
2. Kt cu cch m thc t c truyn m gin tip
Sz
50
ng tiu chun cch m khng kh theo
Mxu
ISO. Khi R kt cu cch m tt ch s cch m 40
va chm l CV. Ch s cch m khng kh l CK. 30
100 200 400 800 1600 3200 hz

l ch s nh gi cch m khng kh & cch
m va chm trong kt cu nh ca ti f = 500hz. xc nh CK, CV ca 1 kt cu no
ta v ng L thc ca n. L th kt cu cch m cng ti. Sau khi v c ng
thc t ta xc nh sai s da trn ng tiu chun cch m theo 2 iu kin sau:
+ Theo di tn s: Sai s xu ln nht gia 2 ng (ng thc t & ng tiu chun)
max 8dB.
+ Tng sai s xu gia 2 ng i 32 dB
III. Cch m khng kh:
1. Kt cu ng nht: L kt cu 1 lp hoc nhiu lp khc nhau nhng gn cht vo
nhau, khi dao ng ton kt cu dao ng cng trng thi
a. c tnh tn s cch m ca kt cu ng nht:
C th phn thnh 3 vng khc nhau
50
Vng I Vng II Vng III
Cng hng ph 6 dB/ cta

thuc cng ca
kt cu
Ph thuc khi nh lng khi
lng lng
1cta
+ Vng I: Phm vi tn s rt thp: C th xy ra hin tng cng hng lm gim ng

k kh nng cch m ca khng kh. Kh nng cch m ca kt cu ph thuc vo
cng.
+ Vng II: Phm vi tn s trung bnh (& thp). Kh nng cch m khng kh ca kt cu
(R) ph thuc vo khi lng ca kt cu:
R = 20lg p. f - 47,5 dB
Trong : p = f.h[kg/m2]: Khi lng b mt ca kt cu.
+ [kh/m3]: Khi lng ring ca kt cu.
+ h (m): Chiu di ca kt cu (m)
+ f (hz): Tn s
Theo nh lut khi lng th khi khi lng tng gp i th kh nng cch m
tng 4 6 dB
p1
= 2 => R 6dB
p2
Khi f tng gp i => th kh nng cch m tng 6 dB

f2
= 2 => R 6 dB (1 c ta tng 6 dB)
f1
B
+ Vng III: Phm vi tn s trung bnh v cao. y c th

xy ra hin tng c bit gi l hin tng trng sng v
kh nng cch m ca kt cu gim i v kt cu b dao
ng rt mnh nn tr thnh ngun m cung cp bc x
sng m. Tn s xy ra s trng sng gi l tn sng ti hn fgh. Sng m ti kt cu vi
gc v bc sng , tn s f v tc trng sng c th n gy ra s dao ng cng

bc kt cu un cong ca bn B, th : B =
sin
51

Bn c mc sng un ring. Nu u = B th xy ra trng sng hay u = gc = 0
sin
900 => sin = 0 1
C2
Ta c cng thc tnh fgh =
1,8C1 h
Vi C = 340 m/s
C1: Vn tc truyn sng trong vt liu lm bn mng
h(m): Chiu dy ca kt cu.
gim kh nng cch m trong phm vi fgh ca 1 kt cu ph thuc vo ni
ma st ca vt th.
nh: Thp, nhm, gch b tng ng
lc trc => R = 10 dB
Ni ma st TB: G, tm va trt R = 8dB
Ln: Cao su, cht do R = 60dB
fgh 500 f
Bng tn s gii hn, s liu xc nh cc im B, C
Vt liu ca K/C Khi lng ring Tn s gii hn RB & RC (dB) fB (hz) fC (hz)
khichiu di 1cm
Nhm 2700 1300 29 6700/p 73700/p
Btng 2300 1800 38 1900/p 850000/p
Gch c (ty loi) 2000 2500 2000 2500 37 17000/p 77000/p
Thp 7800 1000 40 21000/p 260000/p
G dn (ty loi) 6000 18000 27 5300/p 5300/p
Tm trt 1000 4000
B tng x 29 6700/p 43000/p
Knh 2500 1200
Cao su 1000 85000
52
Trong phm vi 1 c ta ca tn s gii hn, kh nng cch m ca kt cu gim
ng k v th phi thu kt cu ngn cch c fgh nm ngoi phm vi tn s tiu chun
yu cu ngn cch fgh < 100 hz hoc fgh > 3200 hz bng cch cu to thm sn cng
tng thm cng hoc x rnh lm mm kt cu
b. Lng ht m trung bnh ca kt cu ng nht:
R 1 + R 2 + ....R n
Rtb =
n
R1, R2 ....Rn l kh nng cch m ca kt cu ng nht nhng qung cao khc nhau.
n: S lng qung cao tnh ton
* i vi kt cu ng nht, khi lng P 200 kg/m2
Rtb = 13lgP + 13 dB
* i vi kt cu ng nht, khi lng P 200 kg/m2
Rtb = 23lgP - 9dB
c. Phng php gn ng lp ng c tnh tn s kh nng cch m khng kh
ca kt cu ng nht
- Dng to R (dB )
- Xc nh khi lng b mt P = h 6dB /octa

6dB /octa
- ng ng tnh, cch m ABCDE B C
38 D
- Theo bng xc nh to B &C A

1octa
- T B nghing bn tri v 6 dB/octa

- T C v bn phi 10 dB/octa 100 200 400 800 1600 3200 hz
2.Kt cu nhiu lp:

a. i vi kt cu nhiu lp c lp khng kh trung gian
Rtb = 23lgP - 9 + 4R'. Vi P = P1 + P2 200 kg/m2
i vi kt cu nhiu lp : Rtb 13lgP + 13 + R dB
Lp khng
2
Vi P = P1 + P2 < 200 kg/m & R lng cch m tng thm kh trung gian
lm tng kh nng cch m R ca kt cu m khng
lm tng khi lng b mt th ngi ta c th cu to kt
cu nhiu lp: C th 2 lp, 3 lp.
Khi s dng kt cu nhiu lp, ngi ta phi ch trnh
hin tng cng hng ca ton b kt cu v c th trnh 220 110
50 100
s hnh thnh sng ng trong cc lp kt cu. trnh
53
hin tng cng hng ngi ta phi to ra s chnh lch
v cng trong cc lp kt cu.
- Nhi y vt liu + A vo khong cch gia cc lp.
3. nh hng ca khe h, l h n kh nng cch m khng kh R.
Khe, l h lm ng k kh nng cch m ca khng kh. Do vy khi cu to cc kt cu
cch m, ngi ta phi x l kn cc khe h.
4. Kh nng cch m ca kt cu hn hp (ca, tng)
Se
Rth = Rt - 10lg[1 + (100,1(Rt - Re) - 1)]
S t
S0 = Stng + Sca
Rt, RC: lng cch m ca tng v lng cch m ca ca
5. nh hng kch thc cc khe h:
Khi kch thc cc khe h cng ln th nng lng m truyn qua cng nhiu. Do
vy khi bt buc phi cu to cc khe h th vi cng 1 din tch ta nn t chc nhiu l
nh hn l mt l ln.
* Xc nh tng mc m vo phng
u
L = 10lg Si.10 0,1( Li Ri ) - 10lg A
i =1
Trong : Si (m2): Din tch b mt th 2

Li (dB). Mc m ca phng pha sau b mt th 2
Ri Kh nng cch m khng kh ca kt cu th i
A: Lng ht m ca phng
Do vy, v mt nguyn tc khi b tr cc kt cu ngn che ca phng th nguyn tc th
nguyn tc phi thit k sau cho kh nng cch m khng kh ca kt cu ph hp vi mc
m pha sau ca kt cu
IV. Cch m va chm
1. c im ca truyn m va chm
Khc vi cch m khng kh, cch m va chm truyn vo bn trong kt cu, c kh
nng truyn m nhiu hn so vi khng kh. Do vy qu trnh tt dn ca m va chm rt
chm, nn kh nng lan truyn ca n rt xa.
54
2. Nguyn tc t chc cch m:
Khi m va chm truyn theo kt cu => do vy vic tng chiu dy ca kt cu th
khng lm tng ng k kh nng cch m va chm. Da vo 2 nguyn tc t chc cch
m.
a. Lm gin cch ng truyn m hoc lm nng lng m trn ng truyn
b. Lm gim hoc trit tiu m v chm ngay trn mt sn (sn btng c hoc rng trn
c ph lp mt mm hoc lm sn ni)
-Lp mt mm
- Lp B.T
-Sn ni
- m n hi
- B.T.C.L
3. Cc gii php cch m va chm:
a. S dng trn treo
Trn treo c th lm bng thch cao, g, vn si p, bng thy tinh
Trn treo
b. Sn ni
i vi phng c yu cu cch m cao, thng thng ngi ta s dng ng thi
cc bin php nu trn. trnh s truyn m gin tip phi tch lp mt sn ni khi
tng bng cc m n hi. Khi g chn tng ch lin kt vi lp mt sn ni
55
- Lp b mt (thm)
- Lp n hi
- Lp chu lc
56
TI LIU THAM KHO
1. Gio trnh m hc kin trc.

Tc gi: KTS Vit H - Nguyn Ngc Gi
NXB : Trng HKT - Tp HCM - 1993
2. C s m hc kin trc
Tc gi: Nguyn Vit H - Trng HKT H Ni
NXB : Nh xut bn Xy dng - 1979
3. m hc kin trc.
Tc gi: Kari - Hanus - Ngi dch: Phm c Nguyn
NXB : Khoa hc & K Thut - HN 1977.
4. Vt l Xy dng tp II
NXB: Xy dng-H ni 1972
57

Bài Giảng Âm Học Kiến Trúc

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài Giảng Âm Học Kiến Trúc

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BI GING M HC KIN TRC

- Sng un: Lan truyn trong cc bn mng nh kt cu tng

- Sng m c biu din di dng

2. Cc n v c bn o m thanh theo h thp phn.

Trong phm vi m nghe c, p sut m trong khong 2.10-4 2.102 bar

Trong khng gian h (sng m chy) cn gi l khng gian t do => cng m

Cm gic nghe to ca tai ngi i vi 1 m khng t l thun vi cng ca m

m ang xt & I0 l cng m ca ngng nghe ca m tiu chun th:

Vi m tiu chun :I0 = 10-12 W/cm2 v Id = 10-4 W/cm2

Vi m tiu chun P0 = 2.10-5 N/m2, Pd = 2.10 N/m2

- Vi m tiu chun: E0 = 3.10-5 J/m3 , Ed = 3.10-3J/m3

125 250 500 1000 2000 hz v 4000 hz

125 160 200 250 320 400 500 1000 2000 hz

: h s ht m ca khng kh tra bng

f 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

r (m): khong cch t ngun n im A

Trong : + L1: Mc m ca ngun m ln nht

V d 1. Nguon 1 co L1 = 70dB Nguon 2 co L2 = 71dB Nguon 3 co L3 = 69dB

Theo nh lut bo ton nng lng th

H s ht m 2 c trng cho kh nng ca vt liu v khong cch ht 1 phn

b. Nguyn tc lm vic: Khi sng m vi nng lng Et p vo, khng kh trong cc

* Sc cn thi kh (sc cn khi thi 1 dng kh qua mu VL)

nhn c h s ht m cao v u trong di rng tn s ngi ta lm kt cu

A 85% : Phng c r rt tt r cu 97%

Mt phng c coi l c khuch tn l tng khi ti cc im trong phng o

C 3 c s l thuyt nghin cu trng m

xc bn cht vt l ca cc qu trnh m t(s')

thanh xy ra trong phng. Tuy nhin qu

* iu kin thit k m hnh hc khi kch thc cc b mt a >>

Khng c phn x v bc sng ca m ti > b mt (3m)

Xa sn khu c th nh hn 2 3m. B mt phn x nn ly d ra 0,5m v mi pha.

* Khu vc ngi nm ngoi gc nhn

l khuch tn m trn mt tng ny.

hin qu trnh phn x trn nhng b mt I

cong lm c bn knh ln hng v

th tiu im m t nguy him.

- Khng thit k b mt cong lm c r ln hng v pha ngun m.

III. Thit k to tng m khuch tn:

b. B tr vt liu ht m: B tr vt liu c h s m khc nhau trn cc b mt

ngun m S pht ra A nhn c

sau n cc m phn x nng lng

lin tip t cc phn x xy ra nhanh. T t(s)

+Giai on 2: Giai on nng lng m

A Khi V tng T tng

Vi V (m3): Th tch ca phng

* AT: Lng ht m thay i trong phng

Ttn ph thuc vo nhiu yu t:

* Tinh Tftn = R. Ttn500

Vi R hiu chnh theo biu

Khi lng khn gi trong phong thay i th lng ht m thanh trong

Bc 3: + Tnh lng ht m ca phng

Bc 4: B tr trang m cho phng khn gi

Bc 6: Hiu chnh cng trnh. 500Hz

+ i vi f = 2000hz ta dng cng thc:

Trong m l h s ht m ca khng kh 20oC v m = 80%

2.Tnh lng ht m ca phng.

i vi tn s 500hz. xc nh Atd vi 4 trng hp c mt ca hc sinh 0%,

5. chn vt liu v b tr trang m

Din 125hz 500hz 2000hz

7. Kim tra sai s:

Kt lun: sai s nm trong gii hn cho php vt liu v khong cch ht m b tr nh

Mc p sut m Thi gian m vang Mc n

KT: H s gim r do thi gian m vang trong phng (b)

Cho m nhc Cho ting ni