Prirucnik za finansijsko,

racunovodstveno i
porezno poslovanje
za udruenja i
fondacije u BiH
 Izdava:
Centar za promociju civilnog drutva (CPCD)

Kalesijska 14, 71000 Sarajevo

Tel/fax: 033 644810

611798
611834

e-mail:
info@cpcd.ba; rc@cpcd.ba

www.cpcd.ba; www.civilnodrustvo.ba

Za izdavaa:
Aida Daguda, direktorica

Pripremio:
Deloitte Advisory Services d.o.o. Sarajevo

Lektura:
Zlatan Deli

Dizajn i DTP:
Aida Filipovi

2012. godina
Sadraj...
POGLAVLJE 1: SAETAK.................................................................................................. 7
POGLAVLJE 2: PRAVNI IZVORI I ZAKONSKA REGULATIVA U BIH................................................... 11
Pravni status udruenja i fondacija.................................................................................. 12
Pravna sposobnost...................................................................................................... 12
Poslovna sposobnost.................................................................................................... 12
Pregled zakonske regulative koja ureuje oblast poslovanja udruenja i fondacija......................... 12
POGLAVLJE 3: Osnivanje i registracija udruenja i fondacija.......................................... 15
Zakonska podloga....................................................................................................... 16
Postupak osnivanja..................................................................................................... 16
Osnivanje............................................................................................................. 16
Registracija u nadleni registar................................................................................... 17
Prijava za dodjelu identifikacionog broja Porezna registracija............................................. 20
Prestanak rada udruenja i fondacije............................................................................ 21
POGLAVLJE 4: Finansijsko poslovanje........................................................................... 23
Finansiranje............................................................................................................. 24
Samofinansiranje (Obavljanje privrednih djelatnosti)......................................................... 24
Platni promet i transakcije............................................................................................ 25
Poslovanje sa komercijalnim bankama.............................................................................. 25
Otvaranje rauna....................................................................................................... 25
Raspolaganje sredstvima i obavljanje prometa................................................................. 26
Bezgotovinske platne transakcije................................................................................. 26
Gotovinske platne transakcije..................................................................................... 26
Bankovni izvodi...................................................................................................... 26
Alternativni naini naplate potraivanja i izmirenja obaveza................................................ 27
Upravljanje.............................................................................................................. 27
Kancelarijsko poslovanje.............................................................................................. 28
Interni akti udruenja i fondacija.................................................................................... 29
Stupanje u duniko povjerilake odnose......................................................................... 30
POGLAVLJE 5: Zapoljavanje i drugi oblici angaovanja lica od strane NVO...................... 33
Angaovanje fizikih lica osnovni koncept........................................................................ 34
Prava i obaveze......................................................................................................... 34
Zapoljavanje (nesamostalna djelatnost)........................................................................ 34

3
 Ugovor o radu........................................................................................................ 34
Obaveza sklapanja ugovora........................................................................................ 34
Primanja po osnovu ugovora o radu............................................................................... 35
Zapoljavanje lica sa invaliditetom (FBiH)...................................................................... 36
Zapoljavanje lica sa invaliditetom (RS)......................................................................... 37
Bolovanje FBiH....................................................................................................... 37
Bolovanje RS.......................................................................................................... 39
Odmori i odsustva FBiH............................................................................................. 40
Odmori i odsustva RS................................................................................................ 41
Prestanak ugovora o radu.......................................................................................... 41
Uloga pravilnika o radu............................................................................................. 41
Ugovor o privremenim i povremenim poslovima................................................................ 41
Ugovor o zapoljavanju pripravnika.............................................................................. 41
Ugovor o volonterskom radu i volontiranje...................................................................... 42
Angaovanje lica kroz samostalnu djelatnost................................................................... 43
Ugovor o djelu....................................................................................................... 43
POGLAVLJE 6: RAUNOVODSTVENE EVIDENCIJE I FINANSIJSKO IZVJETAVANJE............................. 45
Okvir za finansijsko izvjetavanje.................................................................................... 46
Zakon o raunovodstvu i reviziji...................................................................................... 46
Raunovodstvene evidencije.......................................................................................... 46
Poslovne knjige i raunovodstvena evidencija..................................................................... 46
Kontni plan............................................................................................................... 47
Obrasci bilansa i drugih finansijskih izvjetaja..................................................................... 47
Obaveze sainjavanja finansijskih izvjetaja....................................................................... 48
Rokovi za uvanje finansijske dokumentacije...................................................................... 49
Revizija finansijskih izvjetaja........................................................................................ 50
POGLAVLJE 7: POREZI.................................................................................................... 51
POREZ NA DOHODAK.................................................................................................... 52
Uvod................................................................................................................... 52
Obaveze prijavljivanja i plaanja................................................................................. 52
Porezne kartice...................................................................................................... 52
NVO kao obveznik uplate poreza za lina primanja............................................................ 53
Poreska osnovica i primjena propisanih stopa - koncept...................................................... 54
Poreska osnovica i osnovica doprinosa........................................................................... 54
Poreska osnovica - RS............................................................................................... 54
Prihodi koji nisu predemt oporezivanja.......................................................................... 54
Prihodi koji ulaze u osnovicu - nesamostalna djelatnost...................................................... 55

4
 Poreska osnovica kod samostalne djelatnosti................................................................... 55
Stope poreza i doprinosa........................................................................................... 56
PRIMJERI OBRAUNA RS................................................................................................ 57
Primjer 1: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA - UGOVOR O RADU.................................................. 57
Primjer 2: OBRAUN POREZA - UGOVOR O DJELU................................................................. 57
Poreska osnovica - FBiH............................................................................................. 58
Prihodi koji nisu predmet oporezivanja.......................................................................... 58
Poreska osnovica kod nesamostalne djelatnosti................................................................ 58
Poreska osnovica kod samostalne djelatnosti................................................................... 60
Stope poreza i doprinosa........................................................................................... 61
PRIMJERI OBRAUNA FBIH.......................................................................................... 63
Primjer 1: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA - UGOVOR O RADU............................................... 63
Primjer 2: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA UGOVOR O DJELU.............................................. 64
Primjer 3: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA UGOVOR O AUTORSKOM DJELU............................... 66
Porez na dobit........................................................................................................ 67
Obveznik poreza na dobit.......................................................................................... 67
Porezna osnovica i stopa poreza na dobit........................................................................ 68
Porez po odbiku......................................................................................................... 70
Sporazumi o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja.............................................................. 70
Porez na dodanu vrijednost (PDV).................................................................................... 72
Obaveza registrovanja za PDV..................................................................................... 72
NVO kao krajnji potroa (neregistrovan za PDV).............................................................. 72
NVO koji je registrovan kao PDV obveznik....................................................................... 73
Oslobaanje od plaanja PDV-a i povrat PDV-a................................................................. 75
Povrat PDV-a u okviru meunarodnih projekata................................................................ 75
Povrat PDV-a po osnovu carinskog oslobaanja................................................................. 75
Carine..................................................................................................................... 76
Ostale poreske obaveze................................................................................................ 77
Posebni porezi (akcize/troarine)................................................................................. 77
Porez na promet nekretninama u BiH............................................................................ 78
POGLAVLJE 8: OSTALO................................................................................................... 81
Fiskalizacija............................................................................................................. 82
Zakon o sprjeavanju pranja novca.................................................................................. 84

5
Deloitte
Deloitte se odnosi na Deloitte Touche Tohmatsu Limited, pravno lice osnovano u skladu sa zakonom Ujedinjenog
Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske (izvorno UK private company limited by guarantee), i mreu njegovih
lanova, od kojih je svaki zaseban i samostalan pravni subjekt.
Molimo posjetite www.deloitte.com/ba/about za detaljni opis pravne strukture Deloitte Touche Tohmatsu Limited i
njegovih firmi lanica.

Deloitte prua usluge revizije, poreznog konsaltinga, poslovnog i finansijskog savjetovanja firmama iz razliitih privrednih
sektora. S globalnom mreom lanica u preko 150 zemalja Deloitte svojim kompetencijama svjetske klase, te visokim
kvalitetom usluge, klijentima nudi uvid u kompleksne izazove s kojima se suoavaju u svom poslovanju. Oko 182.000
Deloitteovih strunjaka usmjereno je postizanju izvrsnosti.

2012 Deloitte Bosna i Hercegovina. Sva prava pridrana.

Ogranienje odgovornosti
Namjena materijala i informacija, koje ovdje navodi Deloitte Bosna i Hercegovina, jeste pruiti ope informacije o
nekoj temi ili temama. Ova publikacija ne predstavlja iscrpnu razradu tih tema.

U skladu s tim, informacije iz ove publikacije ne predstavljaju profesionalni savjet ili uslugu iz revizijskog, poreznog,
pravnog, investicijskog, savjetnikog ili nekog drugog podruja. Ove informacije nisu namijenjene kao iskljuiva osnova
za odluke koje mogu uticati na vas ili vae poslovanje. Prije donoenja bilo kakve odluke ili poduzimanja bilo kakvih
radnji koje mogu uticati na vae line finansije ili vae poslovanje, svakako zatraite savjet kvalificiranog profesionalnog
konsultanta.

Ovi materijali i informacije koje oni sadre, dati su takvi kakvi jesu, a Deloitte Bosna i Hercegovina ne daje nikakvo
izriito niti implicitno jamstvo u vezi s materijalima ili informacijama koje sadre. Bez ograniavanja spomenutog,
Deloitte Bosna i Hercegovina ne jami da materijali ili informacije u njima ne sadre greke niti da udovoljavaju
specifinim kriterijima izvrenja ili kvalitete. Deloitte Bosna i Hercegovina se izriito ograuje od svih indirektnih
jamstava, ukljuujui, bez ogranienja, jamstva koja se odnose na utrivost, vlasnitvo, primjerenost odreenoj svrsi,
pravilnost u odnosu na zakone, propise i druge akte, kompatibilnost, sigurnost i tanost.

Ova publikacija i informacije koje sadre, koristite na vlastiti rizik i preuzimate punu odgovornost i rizik za gubitke koji
mogu nastati njihovim koritenjem. U vezi sa koritenjem ove publikacije i informacija koje oni sadre, Deloitte Bosna
i Hercegovina ne snosi odgovornost ni za kakvu posebnu, indirektnu, sluajnu ili posljedinu tetu ili kaznenu odtetu,
bilo po ugovornoj, zakonskoj, graanskopravnoj osnovi (koja ukljuuje, ali nije i ograniena na nehaj) ili prema nekoj
drugoj osnovi.

Obavijest ostaje na snazi i u sluaju da neto od gore navedenog, iz bilo kojeg razloga, nije u potpunosti zakonski
primjenjivo.

6
SAETAK...
SAETAK
Nevladine organizacije (NVO) pripadaju sektoru
civilnog drutva, i imaju sljedee karakteristike: da
su nevladine, nestranake i neprofitne.
NVO su pravne osobe, rezidenti Bosne i Hercegovine,
i/ili Federacije ili Republike Srpske (u zavisnosti gdje
su registrovani). Svojstvo pravnog subjektiviteta
stiu upisom u nadleni registar. Najrasprostranjeniji
oblici NVO na podruju Bosne i Hercegovine (BIH) su
udruenja i fondacije, te dobrotvorne/humanitarne
organizacije i fondovi.
Udruenje se osniva zajednikim sporazumom u
kojem se skupina od tri ili vie fizikih, odnosno
pravnih osoba, u svim kombinacijama, dobrovoljno
udruuje radi ostvarivanja nekog zajednikog ili ja-
vnog interesa, a pri tome nema namjeru sticati prof-
it. Udruenje postaje pravnom osobom onda kada je
registrovano onako kako je predvieno zakonom po
kojem je osnovano.
Fondacija je pravna osoba koja nema svoje lanstvo,
a iji je cilj upravljanje odreenom imovinom u ja-
vnom interesu ili u dobrotvorne svrhe. Fondacija
postaje pravnom osobom iz Bosne i Hercegovine onda
kada je registrovana onako kako je to predvieno za-
konom po kojem je osnovana.
(Prava i obaveze)
NVO ima sva prava i obaveze u skladu sa zakonima
koji se primjenjuju na teritoriji BiH i/ili FBiH ili RS-a.
NVO moe, izmeu ostalog: koristiti svoj registrovani
naziv u pravnom prometu, samostalno zapoljavati
uposlenike, biti samostalna stranka pri zakljuivanju
ugovora, biti vlasnik imovine i nekretnina, obavljati
aktivnosti na itavoj teritoriji BiH, otvoriti bankovni
raun, registrovati i zatititi znak, i slino.
Sve pravne osobe dune su se pridravati odredbi za-
kona relevantnih za njihovo poslovanje i aktivnosti.
Sukladno tome, NVO ima obavezu da u svom po-
slovanju i pravnim odnosima primjenjuje vaee
zakone na teritoriji BiH, odnosno teritoriji entite-
ta ili kantona, izmeu ostalog iz sljedeih oblasti:
raunovodstva i finansijskog izvjetavanja, poreza i
doprinosa, radnih odnosa obligacionih odnosa, up-
ravljanja, kancelarijskog poslovanja i slino.
8 SAETAK
(Ciljevi i aktivnosti)
NVO samostalno utvruju svoje ciljeve i aktivnosti
u skladu s Ustavom i zakonima. Program i djelovan-
je NVO-a ne mogu biti u suprotnosti sa ustavnim
poretkom Bosne i Hercegovine, niti usmjereni ka
njegovom nasilnom ruenju niti raspirivanju nacio-
nalne, rasne, spolne i vjerske mrnje ili diskrimi-
nacije zabranjene zakonom. NVO definie ciljeve
u osnivakom aktu i statutu. Aktivnosti koje NVO
obavlja moraju biti usmjerene na ostvarivanje
ciljeva.
(Naini finansiranja)
Uobiajeni izvori finansiranja su:
donacije i grantovi (gdje donatori mogu biti pravna
i fizika lica iz javnog i privatnog sektora);
sponzorstva;
samofinansiranje kroz obavljanje privredne djelat-
nosti (prodaja roba ili usluga).
(Obavljanje privrednih djelatnosti)
Udruenje, odnosno fondacija moe obavljati
privredne djelatnosti samo ako je osnovna svrha
takvih djelatnosti ostvarivanje ciljeva utvrenih
statutom.
Udruenja ili fondacije mogu obavljati nesrodne
privredne djelatnosti (privredne djelatnosti koje
nisu neposredno povezane sa ostvarivanjem os-
novnih statutarnih ciljeva udruenja i fondacija)
samo preko posebno osnovane pravne osobe, odnos-
no privrednog drutva.
NVO moe obavljati aktivnosti prodaje proizvoda i
pruanja usluga privrednu djelatnost - ako je to
odreeno statutom kao nain samofinansiranja.
Privredne djelatnosti moraju biti srodne ciljevima
utvrenim statutom.
Za razliku od privrednih drutava, osnivai i lanovi
NVO-a nemaju i status vlasnika. U tom smislu, viak
prihoda nad rashodima, odnosno dobit, se ne moe ra-
spodijeliti (npr. osnivaima, lanovima, donatorima,
uposlenicima), nego se investira u osnovne statutarne
aktivnosti.Kada se dobit investira u osnovne statutarne
aktivnosti koje se obavljaju da bi se ostvarili ciljevi,
tada nema implikacija u smislu poreza na dobit.
NVO moe uzimati komercijalne kredite, ali ih ne
moe davati osim ako za to nema posebno odobrenje
od nadlene agencije za bankarstvo, ak i kada je
to statutom odreena aktivnost kojom se ostvaru-
ju ciljevi. NVO moe izdavati fakture, koje trebaju
sadravati sve propisane elemente.
(Sistem internih kontrola i upravljanja)
Statut je dokument koji definie i ureuje nain
upravljanja udruenjem odnosno fondacijom, te
definie sistem internih kontrola.
Interna kontrola se sastoji od svih zvaninih poli-
tika i procedura, kako bi se osiguralo ekonomino,
djelotvorno i efikasno ispunjavanje ciljeva NVO-
a; osigurao rad u skladu sa vaeim zakonima, pro-
pisima i upravljakim politikama; osigurala zatita
resursa od gubitka izazvanog rasipanjem, zloupotre-
bom, pogrenim upravljanjem, grekama, prevarom
i drugim nepravilnostima; i kako bi se osigurao
razvitak i odravanje pouzdanih finansijskih i
upravljakih podataka.
NVO ima skuptinu koju ine osnivai i lanovi NVO-a,
odnosno upravni odbor, a koji su organi upravljanja
NVO-om.Upravljanje je takoer dio sistema internih
kontrola. Skuptina je nadlena za odluivanje od
stratekog znaaja (kao to su pripajanje, razdvaja-
nje, transformisanje, primanje i razrjeenje novih
lanova, usvajanje finansijskih izvjetaja itd.).
Upravni odbor ili lice ovlateno za zastupanje je
izvrno tijelo koje provodi politiku i odluke doneene
od strane skuptine, te sainjava i podnosi izvjetaje
za Skuptinu.
Federaciji BiH smatra se obveznikom poreza na
dobit ako vie od 50% svojih prihoda ostvaruje
na tritu (ipak, ovaj stav je izdat prije stupanja
na snagu vaeeg Zakona o porezu na dobit, pa
preporuujemo da se, ukoliko vam je ova odredba
relevantna u poslovanju, obratite FMF za aktuel-
nije tumaenje). Takoer, NVO je obveznik poreza
na dobit za sredstva isplaena iz vika prihoda nad
rashodima (dobiti) treim licima kao to su osnivai,
lanovi, donatori, uposlenici (isplate po osnovu plaa
i naknada ne smatraju se isplatama iz dobiti).
Porez po odbitku: bez obzira na injenicu da li je
NVO obveznik poreza na dobit, duan je obraunati
i obustaviti porez po odbitku od 10% na bruto ispla-
tu nerezidentima po osnovu razliitih plaanja kao
to su plaanja kamata, autorskih prava i razliitih
vrsta usluga pruenih na teritoriji BiH. Naime, porez
po odbitku predstavlja oporezivanje nerezidentnog
pravnog lica obveznika poreza na dobit u njegovoj
rezidentnoj zemlji, te ide na njegov teret.
Porez na promet nekretninama: NVO je obveznik
poreza na promet nekretninama u sluaju da
prometuje istima. Porez na promet nekretninama
javlja se u FBiH, dok se u RS-u ne primjenjuje.
(Sprjeavanje pranja novca)
NVO je duna izvriti procjenu rizika, kojom e utvr-
diti stepen rizinosti klijenta s kojim posluju, samog
poslovnog odnosa, transakcije ili proizvoda, a sve u
vezi s mogunou zloupotrebe u svrhe pranja novca
ili finansiranja teroristikih aktivnosti.

(Porezi)
Porez na dohodak: NVO je obveznik obustavljanja
poreza na dohodak i pripadajuih doprinosa na is-
plate fizikim licima koje angauje po osnovu ugovo-
ra o radu, ugovora o djelu i ostalih oblika angamana.
Porez na dobit: NVO je obveznik poreza na dobit u
sluaju da ostvaruje prihode na tritu, a koji nisu u
vezi sa njenim ciljevima. Prema stavu Federalnog
ministarstva finansija (FMF), neprofitni subjekt u

SAETAK 9
PRAVNI IZVORI I ZAKONSKA
REGULATIVA U BIH...
PRAVNI IZVORI I ZAKONSKA
REGULATIVA U BIH
Udruenja, odnosno nevladine organizacije i fondaci-
je, predstavljaju izraz volje graana (fizikih lica)
i/ili pravnih lica da, radi ostvarivanja zajednikih
ciljeva, kroz odreeni oblik organizacije, koji os-
nivanjem i upisom u odgovarajui registar stie
pravni subjektivitet i aktivno uestvuju u drutveno-
politikom ivotu svoje zajednice.
Djelovanje udruenja i fondacija, tj. osnivanje,
registracija i sam rad, regulisano je zakonima o
udruenjima i fondacijama koje su usvojila zakono-
davna tijela entiteta i drave Bosne i Hercegovine
kao i pripadajuim podzakonskim aktima.
Sadraj dravnog i entitetskih zakona o udruenjima
i fondacijama, kojima emo se pojedinano pos-
vetiti u nastavku, u principu su jednaki, obzirom
da na identian nain ureuju pitanja osnivanja,
unutranje organizacije, registracije, prestanka
udruenja i fondacija, kao i druga pitanja od znaaja
za slobodno i dobrovoljno udruivanje graana i
pravnih lica u Bosni i Hercegovini.
Pravni status udruenja i fondacija
Udruenje i fondacija osnivanjem i upisom u
odgovarajui registar (koji se vodi kod nadlenog or-
gana), u skladu sa odredbama vaeih zakona, stie
svojstvo pravnog lica.
Pravna sposobnost
Na taj nain udruenje i fondacija postaje pravna
osoba, tj. drutvena tvorevina kojoj pravni poredak
priznaje svojstvo pravnog subjekta. Udruenje i fon-
dacija, kao pravni subjekt, postaju nositelj prava i
obaveza koji ovise o cilju/ciljevima koje ele ost-
variti. Prema tome, pravna sposobnost udruenja i
fondacije odreuje se statutom, internim pravilima
i osnivakim aktom u kojima su izraene osnovne
karakteristike ovih oblika organizovanja, ciljevi i
svrha osnivanja, unutranja organizacija kao i imov-
inska podloga. Kroz prethodno navedene karakteris-
tike, odreuje se direktno ili indirektno i obim nji-
hove pravne sposobnosti.
12 PRAVNI IZVORI I ZAKONSKA REGULATIVA U BIH
Poslovna sposobnost
Kao pravna osoba koja ima pravnu sposobnost,
udruenje i fondacija je nosilac prava i obaveza.
Meutim, kao pravna osoba koja osnivanjem i upi-
som u odgovarajui registar stie pored pravne i po-
slovnu sposobnost,udruenje i fondacija postaje ne
samo nosilac prava i obaveza, ve ta prava i obaveze
moe samostalno sticati i prenositi.
Obzirom da je za pojam poslovne sposobnosti
karakteristino da se vlastitim oitovanjem volje
stiu prava i preuzimaju obaveze, udruenja i fon-
dacije posredstvom svog statuta i osnivakog akta s
jedne strane, te svojih tijela/organa s druge strane,
izraavaju svoju volju.
Prema tome, tijelo ili organ preko kojeg udruenje
i fondacija, kao pravna osoba, izraava svoju volju
kao izraz poslovne sposobnosti, jeste fizika osoba
ili skup fizikih osoba kojima je to ovlatenje dato
posredstvom osnivakog akta i statuta udruenja,
odnosno fondacije.
Osnovna obiljeja udruenja i fondacije kao pravnog
lica jesu:
1) Da je osnivanje predvieno zakonom;
2) Postojanje osnivakog akta i statuta;
3) Da ima svoje organe upravljanja;
4) Da tei ostvarivanju odreenog cilja;
5) Da ima imovinu;
6) Da se moe identifikovati u pravnom prometu (na-
ziv, sjedite, i sl.);
7) Da je osnivanjem i upisom u odgovarajui registar
steklo pravnu i poslovnu sposobnost.
Pregled zakonske regulative koja ureuje
oblast poslovanja udruenja i fondacija
Bosna i Hercegovina
Zakon o udruenjima i fondacijama Bosne i Herce-
govine (Sl. glasnik BiH, br. 32/01, 42/03, 63/08 i
76/11, u nastavku Zakon o udruenjima i fondaci-
jama BiH);
 Pravilnik o nainu voenja Registra udruenja i
fondacija BiH i stranih i meunarodnih udruenja
i fondacija i drugih neprofitnih organizacija (Sl.
glasnik BiH, br. 44/10, Pravilnik o Registru
udruenja i fondacija BiH);
Memorandum o razumijevanju za uspostavljanje
Zajednikog registra udruenja i fondacija u BiH
(Sl. glasnik BiH, br. 6/05);
Zakon o porezu na dodatnu vrijednost (Sl. glasnik
BiH br. 09/05, 35/05 i 100/08);
Pravilnik o primjeni Zakona o porezu na dodatnu
vrijednost (Sl. glasnik BiH br. 93/05, 21/06,
60/06, 6/07, 100/07, 35/08 i 65/10);
Zakon o arhivskoj grai i Arhivu BiH (Sl.glasnik
BiH, br. 16/01);
Pravilnik o zatiti i uvanju arhivske grae u Arhivu
BiH i registraturne grae u institucijama BiH (Sl.
glasnik BiH, br. 10/03);
Zakon o sprjeavanju pranja novca i finansiran-
ja teroristikih aktivnosti (Sl. glasnik BiH, br.
53/09, u nastavku Zakon o sprjeavanju pranja
novca);
Zakon o carinskoj politici BiH (Sl. glasnik BiH, br.
57/04, 51/06, 93/08, 54/10 i 76/11);
Zakon o akcizama u BiH (Sl.glasnik BiH br.
49/09);
Pravilnik o primjeni Zakona o akcizama u BiH (Sl.
glasnik BiH br. 50/09 i 80/11).
Federacija Bosne i Hercegovine
Zakon o udruenjima i fondacijama (Sl. novine
FBiH, br. 45/02, u nastavku Zakon o udruenjima
i fondacijama FBiH);
Pravilnik o nainu voenja Registra udruenja i
fondacija i stranih i meunarodnih nevladinih or-
ganizacija (Sl. novine FBiH, br. 61/02, 8/08 i
78/10, u nastavku Pravilnik o Registru udruenja i
fondacija FBiH);
Autentino tumaenje lana 52. Zakona o udrue-
njima i fondacijama (Sl. novine FBiH, br. 85/07);
Zakon o radu (Sl. novine FBiH br. 43/99, 32/00 i
29/03);
Zakon o zapoljavanju stranaca (Sl. novine FBiH,
br. 8/99);
Zakon o finansijskom poslovanju (Sl. novine
FBiH, br. 2/95, 13/00 i 29/00);
Zakon o obligacionim odnosima (Sl. list SFRJ,
br. 29/78, 39/85, 45/89, 57/89, Sl. list RBiH, br.
2/92, 13/93, 13/94 i Sl. novine FBiH, br. 29/03 i
42/11, u nastavku ZOO FBiH);
Zakon o raunovodstvu i reviziji u FBiH (Sl. novine
FBiH , br. 83/09);
Zakon o porezu na dohodak (Sl. novineFBiH, br.
10/08, 09/10 i 44/11);
Pravilnik o primjeni Zakona o porezu na dohodak
(Sl. novineFBiH, br. 67/08, 4/10, 86/10, 10/11,
53/11 i 20/12);
Zakon o doprinosima (Sl. novine FBiH, br. 35/98,
54/00, 16/01, 37/01, 1/02, 17/06 i 14/08);
Pravilnik o nainu obraunavanja i uplate doprino-
sa (Sl. novineFBiH, br. 64/08 i 81/08);
Zakon o porezu na dobit (Sl. novine FBiH, br.
97/07, 14/08 i 39/09);
Pravilnik o primjeni Zakona o porezu na dobit (Sl.
novineFBiH, br. 36/08 i 79/08);
Pravilnik o dodjeljivanju identifikacionih brojeva i
poreznoj registraciji poreznih obveznika na terito-
riji Federacije BiH (Sl. novine FBiH, br. 39/02,
1/03, 11/04, 2/10, 83/10 i 66/11, u nastavku Pra-
vilnik o dodjeli ID brojeva FBiH);
Zakon o porezu na promet nekretnina prema Kan-
tonima;
Zakon o fiskalnim sistemima (Sl. novine FBiH, br.
81/09);
Zakon o profesionalnoj rehabilitaciji, osposoblja-
vanju i zapoljavanju lica sa invaliditetom (Sl.
novine FBiH, br. 9/10, u nastavku Zakon o zapo-
ljavanju lica sa invaliditetom FBiH);
Zakon o zdravstvenom osiguranju (Sl. novine
FBiH, br. 30/97, 7/02, 70/08 i 48/11, u nastavku
Zakon o zdravstvenom osiguranju FBiH).
PRAVNI IZVORI I ZAKONSKA REGULATIVA U BIH 13
Republika Srpska Zakon o fiskalnim kasama (Sl. glasnik RS, br.
69/07 i 1/11);
Zakon o udruenjima i fondacijama Republike Srp-
ske (Sl. glasnik RS br. 52/01 i 52/05, u nastavku Zakon o profesionalnoj rehabilitaciji, osposoblja-
Zakon o udruenjima i fondacijama RS); vanju i zapoljavanju invalida Preieni tekst -
(Sl. glasnik RS, br. 54/09, u nastavku Zakon o
Pravilnik o jedinstvenom registru udruenja i fon-
zapoljavanju invalida RS);
dacija (Sl. glasnik RS, br. 59/01, u nastavku
Pravilnik o Registru udruenja i fondacija); Zakon o zdravstvenom osiguranju (Sl. glasnik RS,
br. 18/99, 51/01, 70/01, 51/03, 57/03, 17/08,
Pravilnik o kriterijumima i postupku za dodjelu
1/09 i 106/09);
novane pomoi udruenjima od javnog interesa,
ostalim udruenjima i fondacijama (Sl. glasnik Zakon o djeijoj zatiti Preieni tekst (Sl.
RS br. 47/11); glasnik RS, br. 4/02, 17/08 i 1/09, u nastavku,
Zakon o djeijoj zatiti RS);
Zakon o radu Preieni tekst - (Sl. glasnik RS,
br. 55/07); Zakon o volontiranju Republike Srpske (Sl.glasnik
RS br. 73/08).
Zakon o zapoljavanju stranih dravljana i lica bez
dravljanstva (Sl. glasnik RS, br. 24/09 i 117/11);
Zakon o finansijskom poslovanju Republike Srpske
(Sl. glasnik RS, br. 44/00 i 12/01);
Zakon o obligacionim odnosima (Sl. list SFRJ, br.
29/78, 39/85, 45/89, 57/89 i Sl. glasnik RS, br.
17/93, 3/96, 39/03 i 74/04, u nastavku ZOO RS);
Zakon o raunovodstvu i reviziji Republike Srpske
(Sl. glasnik RS, br. 36/09 i 52/11);
Zakon o porezu na dohodak (Sl. glasnik RS, br.
91/06, 128/06, 120/08, 71/10 i 1/11);
Pravilnik o primjeni Zakona o porezu na dohodak
(Sl. glasnik RS, br. 22/11);
Zakon o doprinosima Preieni tekst - (Sl. gla-
snik RS, br. 31/09 i 1/11);
Pravilnik o uslovima, nainu obavjetavanja, obra-
unavanja i uplate doprinosa (Sl. glasnik RS, br.
19/11);
Zakon o porezu na dobit (Sl. glasnikRS, br.
91/06);
Pravilnik o primjeni Zakona o porezu na dobit (Sl.
glasnik RS, br. 129/06, 110/07, 114/07, 62/08,
9/09, 122/10 i 73/11);
Pravilnik o registraciji i identifikaciji poreskih ob-
veznika (Sl. glasnik RS, br. 25/10, u nastavku
Pravilnik o registraciji obveznika RS);
Zakon o porezu na nepokretnosti (Sl. glasnik RS,
br.110/08 i 118/09, u nastavku ZOPN RS);

14 PRAVNI IZVORI I ZAKONSKA REGULATIVA U BIH

OSNIVANJE I REGISTRACIJA
UDRUENJA I FONDACIJA...
Osnivanje i registracija udru-
enja i fondacija
Zakonska podloga
Udruenje i fondacije osnivaju se i registruju na
podruju Bosne i Hercegovine u skladu sa odred-
bama Zakona o udruenjima i fondacijama BiH i
pripadajueg Pravilnika o Registru udruenja i fon-
dacija BiH.
Na podruju entiteta (Federacije BiH i Republike
Srpske) oblast osnivanja i registracije udruenja i
fondacija ureuju odredbe sljedeih zakona i podza-
konskih akata:
- Zakon o udruenjima i fondacijama FBiH;
- Pravilnik o Registru udruenja i fondacija FBiH;
- Zakon o udruenjima i fondacijama RS;
- Pravilnik o Registru udruenja i fondacija RS.
Navedeni zakoni i podzakonski akti (kako na nivou
drave, tako i na nivou entiteta), predviaju dva os-
novna oblika dobrovoljnog povezivanja vie fizikih
ili pravnih lica:
1) Udruenje kao oblik dobrovoljnog povezivan-
ja fizikih ili pravnih lica, u svim kombinaci-
jama, radi unaprjeenja i ostvarivanja nekog
zajednikog ili opeg/opteg interesa ili cilja, u
skladu sa Ustavom i zakonom, a ija svrha nije
sticanje dobiti;
2) Fondacija - pravno lice koje nema svoje lanstvo,
a cilj njenog osnivanja je upravljanje odreenom
imovinom u opem ili zajednikom interesu.
Postupak osnivanja
Osnivanje
Udruenje
Udruenje na podruju Bosne i Hercegovine mogu
osnovati najmanje tri fizika lica koja su dravljani
Bosne i Hercegovine i stranci koji u Bosni i Hercego-
vini imaju boravite, ili pravna lica koja su u Bosni
i Hercegovini registrirana, u bilo kojoj kombinaciji.
16 OSNIVANJE I REGISTRACIJA UDRUENJA I FONDACIJA
Za osnivanje udruenja nije nuno da su osnivai
samo fizika ili samo pravna lica, ve se kao osnivai
mogu pojaviti najmanje tri fizika i pravna lica u bilo
kojoj kombinaciji.
Isto vrijedi i za osnivanje udruenja na nivou entiteta,
s tim da je zakonom za podruje FBiH za strance pro-
pisan i uslov da su stalno nastanjeni ili da borave na
podruju FBiH due od jedne godine, ili da udruenje
mogu osnovati zajedno sa graanima FBiH.
Udruenje se osniva na osnivakoj skuptini,
donoenjem akta o osnivanju (osnivakog akta),
statuta udruenja i imenovanjem organa upravljanja
udruenjem.
Osnivaki akt obavezno sadri sljedee podatke:
ime i prezime osnivaa (fizikih lica), odnosno na-
ziv osnivaa (pravnih lica);
naziv, skraeni naziv, sjedite i adresu udruenja;
ciljeve i djelatnosti udruenja;
ime i prezime lica ovlatenog za obavljanje poslo-
va upisa u registar udruenja;
ime i prezime lica koje je ovlateno da zastupa
udruenje;
potpise osnivaa (te jedinstveni matini broj
graana, ukoliko su osnivai dravljani Bosne i
Hercegovine).
Statut udruenja sadri:
naziv udruenja, skraeni naziv ukoliko postoji, i
adresu udruenja;
ciljeve i djelatnosti udruenja;
postupak za primanje i iskljuivanje lanova;
tijela udruenja, nain na koji se biraju, ovlatenja
koja imaju, kvorum i pravila glasanja, trajanje
mandata, osobu ovlatenu da sazove skuptinu, us-
love i nain rasputanja, odnosno prestanak rada;
pravila za ostvarivanje, upotrebu i raspolaganje
sredstvima udruenja, kao i tijelo koje je ovlateno
za nadzor nad upotrebom tih sredstava;
nain podnoenja finansijskog izvjetaja i izvjetaja
o radu;
javnost rada;
 postupak za izmjenu i dopunu statuta, ovlatenje i
nain donoenja drugih opih akata;
opis oblika i sadraj peata;
zastupanje udruenja;
uslove i postupak za spajanje, podjela udruenja,
odnosno prestanak rada ukljuujui i bilo kakav
poseban kvorum ili pravila za postizanje kvali-
fikovane veine u postupku glasanja;
postupak za raspolaganje preostalom imovinom ili
drugim sredstvima u sluaju rasputanja ili pres-
tanka rada udruenja.
Fondacija
Fondaciju moe osnovati jedna ili vie fizikih ili
pravnih osoba, s tim da osnivai ne mogu biti drava
Bosna i Hercegovina, entiteti, kantoni, gradovi,
opine/optine, mjesne zajednice, dravna tijela,
dravna preduzea i fondovi.
Osnivai fondacije ne moraju biti dravljani ili
pravne osobe iz Bosne i Hercegovine.Isto vrijedi i za
osnivanje fondacije na nivou entiteta.
Fondacija se osniva jednostranom izjavom volje,
ugovorom, testamentom, legatom ili drugim
odgovarajuim pravnim aktom.
Fondacija mora imati osnivaki akt, statut i upravni
odbor.
Osnivaki akt fondacije obavezno sadri:
ime i prezime osnivaa (fizikih lica), odnosno na-
ziv osnivaa (pravnih lica);
adresu odnosno sjedite osnivaa;
naziv fondacije, skraeni naziv i sjedite fondacije;
osnovne ciljeve zbog kojih je fondacija osnovana;
izvod o novanim iznosima i izvorima poetnih os-
novnih sredstava fondacije, odnosno novana sred-
stva ili druge vidove imovine koju osniva ulae;1
ime i prezime osobe koja zastupa fondaciju i koja
je ovlatena za obavljanje poslova registrovanja
fondacije;
1
U FBiH novana sredstva ili drugi oblici imovine koju osniva ulae ne
mogu biti manji od 2.000 KM.
potpise osnivaa, a za dravljane Bosne i Herce-
govine i jedinstvene matine brojeve.
Statut fondacije sadri:
naziv, skraeni naziv ukoliko postoji i sjedite fon-
dacije;
ciljeve i djelatnosti fondacije;
tijela fondacije, nain njihovog izbora, nadlenost,
kvorum, pravila glasanja te uslove procedure nji-
hovog rasputanja;
pravila upravljanja i upotrebe imovine fondacije;
mogue korisnike sredstava fondacije;
postupke za izmjenu i dopunu statuta, kao i ovlasti
i postupke donoenja ostalih opih akata;
uslove i postupak za pripremanje, razdvaja-
nje, transformaciju ili prestanak rada fondacije,
ukljuujui sva pravila glasanja za koja je potre-
ban poseban kvorum ili kvalifikovana veina;
kriteriji za raspolaganje imovinom fondacije u
sluaju prestanka rada fondacije;
opis oblika i sadraj peata fondacije.
Registracija u nadleni registar
Udruenje i fondacija koji djeluju na podruju cijele
Bosne i Hercegovine, upisuju se u registar udruenja,
odnosno fondacija koji se vodi kod Ministarstva
pravde Bosne i Hercegovine.
Odredbe zakona o registraciji udruenja i fondacija
na podruju BiH, primjenjuju se i na registraciju ure-
da, predstavnitava ili drugog organizacionog oblika
stranog ili meunarodnog udruenja ili fondacije, ili
druge meunarodne organizacije.
Registar udruenja koja djeluju na podruju dva ili
vie kantona unutar Federacije BiH vodi Federalno
ministarstvo pravde, dok registar udruenja koje
djeluje na podruju jednog kantona, vodi kantonalni
organ (nadleno Kantonalno ministarstvo pravde-
pravosua).
S druge strane, registar svih fondacija i svih stranih
nevladinih organizacija, koje djeluju na podruju
Federacije BiH, vodi Federalno ministarstvo pravde.
OSNIVANJE I REGISTRACIJA UDRUENJA I FONDACIJA 17
Udruenja i fondacije koje djeluju na podruju
Republike Srpske, upisuju se u registar udruenja
ili fondacija koji vodi osnovni sud prema sjeditu
okrunog suda na ijem podruju udruenje ili fon-
dacija ima svoje sjedite.
Odredbe zakona o registraciji udruenja i fondacija
na podruju RS, primjenjuju se i na registraciju
kancelarije, predstavnitva ili drugog organiza-
cionog oblika stranog ili meunarodnog udruenja
ili fondacije, ili druge meunarodne nevladine or-
ganizacije.
Upisom u registar, udruenje, odnosno fondacija
stie svojstvo pravnog lica.
Registracija udruenja i fondacija vri se na osnovu
zahtjeva podnesenog nadlenom registarskom orga-
nu kod kojeg se vodi registar udruenja i fondacija.
Udruenje
Uz zahtjev za upis u registar udruenja prilae se:
zapisnik osnivake skuptine udruenja;
osnivaki akt/akt o osnivanju udruenja;
statut udruenja;
odluka osnivake skuptine o imenovanju osobe
ovlatene za zastupanje udruenja;
ovjerena fotokopija line karte i ovjeren potpis os-
obe ovlatene za zastupanje udruenja;
odluka osnivake skuptine o imenovanju lanova
upravnog odbora i drugih tijela udruenja (ako su
takva tijela predviena statutom);
ovjerena fotokopija line karte, na osnovu koje
se dokazuje da je osniva udruenja fiziko lice iz
Bosne i Hercegovine, odnosno ovjerena fotokopija
pasoa i dozvole za boravak u Bosni i Hercegovini,
ako je osniva strano fiziko lice, te Izvod iz Regis-
tra ako je osniva pravno lice;
u sluaju kada je osniva udruenja pravno lice,
prilae se i odluka o osnivanju koju je donio
nadleni organ tog pravnog lica;
otisak i opis znaka udruenja, ako je on predvien
statutom;
prijevod naziva udruenja na strani jezik, ako
udruenje ima naziv i na stranom jeziku (u skladu
18 OSNIVANJE I REGISTRACIJA UDRUENJA I FONDACIJA
sa statutom udruenja), ovjeren od ovlatenog
sudskog tumaa;
dokaz o uplati administrativne takse.
Fondacija
Uz zahtjev za upis u registar fondacije prilae se:
osnivaki akt/akt o osnivanju fondacije;
statut fondacije;
odluka nadlenog organa o imenovanju osobe
ovlatene za zastupanje fondacije;
ovjerena fotokopija line karte, odnosno pasoa i
dozvole za boravak u Bosni i Hercegovini, kada je
osoba ovlatena za zastupanje strani dravljanin;
ovjeren potpis osobe ovlatene za zastupanje fon-
dacije od nadlenog organa;
odluka o imenovanju lanova upravnog odbora fon-
dacije;
ovjerene fotokopije linih karata svih lanova
upravnog odbora fondacije, odnosno fotokopija
pasoa i dozvole za boravak u Bosni Hercegovini,
kada je lan upravnog odbora strani dravljanin;
dokaz o uplati novanih sredstava ili drugih vidova
imovine, koju osniva ulae pri osnivanju fondacije;
ovjerena fotokopija line karte, kada je osniva
fondacije fiziko lice iz Bosne i Hercegovine, ili
ovjerena fotokopija pasoa, kada je osniva fon-
dacije strano fiziko lice ili Izvod iz Registra, kada
je osniva fondacije pravno lice;
lina isprava, odnosno Izvod iz Registra kojim se
dokazuje identitet osnivaa, kada je fondacija os-
novana jednostranom izjavom volje, ugovorom,
testamentom, legatom ili drugim odgovarajuim
pravnim aktom;
otisak i opis znaka fondacije, ako je on predvien
statutom fondacije;
odluka o imenovanju drugih tijela fondacije, ako
su takva tijela predviena statutom fondacije;
prijevod naziva fondacije, ako fondacija ima naziv
i na stranom jeziku, u skladu sa statutom fondaci-
je, ovjeren od ovlatenog sudskog tumaa;
 dokaz o uplati administrativne takse.
Odredbe koje reguliu registraciju udruenja i fon-
dacija primjenjuju se i na registraciju ureda/kancel-
arija, predstavnitava ili drugog organizacionog
oblika stranog ili meunarodnog udruenja ili fon-
dacije, ili druge meunarodne nevladine organizaci-
je (u nastavku meunarodne organizacije).
Ukoliko je rije o meunarodnoj organizaciji, uz
zahtjev za upis u registar prilae se:
rjeenje o registraciji meunarodne organizacije od
domicilne zemlje ili Izvod iz Registra meunarodne
organizacije od domicilne zemlje ili druga pisana
isprava, kada prema zakonu domicilne zemlje nije
propisana registracija;
- kada prilog iz prethodne take ne sadri po-
datke o statutarnim ciljevima i djelatnostima
meunarodne organizacije, prilae se:
a) statut ili neki drugi unutranji akt meunarodne
organizacije, na osnovu kojeg se nesumnjivo moe
utvrditi koji su ciljevi i djelatnost meunarodne
organizacije;
odluka ovlatenog organa meunarodne organizaci-
je o otvaranju ureda, predstavnitva ili drugog or-
ganizacionog oblika u Bosni i Hercegovini;
- u odluci iz prethodne take moraju biti navedeni:
a) ciljevi i djelatnosti koje e meunarodna orga-
nizacija obavljati u Bosni i Hercegovini;
b) sjedite i adresa u Bosni i Hercegovini;
c) ime iprezime osobe ovlatene za zastupanje ureda
ili predstavnitva strane meunarodne organizaci-
je u Bosni i Hercegovini;
ovjerena fotokopija line karte osobe ovlatene za
zastupanje ureda ili predstavnitva meunarodne
organizacije;
- ako je osoba za zastupanje ureda ili predstavnitva
strane meunarodne organizacije stranac, potreb-
no je priloiti:
a) ovjerenu fotokopiju pasoa i dozvole za boravak u
Bosni i Hercegovini;
ovjeren potpis osobe ovlatene za zastupanje ure-
da ili predstavnitva meunarodne organizacije od
nadlenog organa;
dokaz o uplati administrativne takse.
Navedeni prilozi moraju biti ovjereni od nadlenog
organa Apostille peatom domicilne zemlje i preve-
deni na jedan od slubenih jezika koji su u upotrebi u
Bosni i Hercegovini od ovlatenog sudskog tumaa, a
ovjereni kod nadlenog organa u Bosni i Hercegovini.
Uz zahtjev za upis udruenja, fondacije ili
meunarodne organizacije u nadleni registar en-
titeta, podnose se isti dokumenti kao i za upis u
nadleni registar na nivou BiH.
Udruenje, fondacija i meunarodna organizacija
registrovana na podruju jednog entiteta, moe
obavljati djelatnost na podruju drugog entiteta uz
prethodno prenoenje podataka iz registra jednog en-
titeta u registar nadlenog organa drugog entiteta.
Organ kojem se podnosi zahtjev za registraciju zavisi
od nivoa na kojem e djelovati udruenje, fondacija
ili meunarodna organizacija.
U tom kontekstu bitno je istai sljedee:
- Udruenja i fondacije, osnovane u skladu sa Zako-
nom o udruenjima i fondacijama BiH te upisane
u registar Ministarstva pravde BiH, imaju slobodu
djelovanja na cijelom podruju Bosne i Hercegov-
ine, bez obzira gdje je sjedite subjekta upisa;
- Udruenja, osnovana u skladu sa Zakonom o
udruenjima i fondacijama FBiH te upisana u regi-
star entitetskog/kantonalnog ministarstva pravde,
imaju slobodu djelovanja na cijelom podruju
Kantona/FBiH. Registar vodi Ministarstvo pravde
FBiH ako se statutom udruenja predvidi da e
udruenje djelovati na podruju dva ili vie kan-
tona, a ako se statutom predvidi da e udruenje
djelovati na podruju jednog kantona, registar
udruenja vodi kantonalni organ. Registar svih fon-
dacija i svih stranih nevladinih organizacija vodi
Ministarstvo pravde FBiH2;
- Udruenja i fondacije, osnovane u skladu sa Zako-
nom o udruenjima i fondacijama RS-a te upisane
2
Ako ciljevi udruenja ili fondacije nisu u suprotnosti s Ustavom FBiH,
Zakonom o udruenjima i fondacijama FBiH i pravnim sistemom FBiH,
udruenje odnosno fondacija, sa sjeditem na podruju Republike Srp-
ske, moe obavljati svoju djelatnost na podruju FBiH bez daljnjih ad-
ministrativnih uslova. U tom sluaju upis u nadleni registar vri se na
nain to se podaci iz rjeenja o upisu iz registra koji se vodi u Republici
Srpskoj prenose u registar koji se vodi u FBiH.
OSNIVANJE I REGISTRACIJA UDRUENJA I FONDACIJA 19
 u nadleni registar Osnovnog suda RS-a, imaju slo-
bodu djelovanja na cijelom podruju RS-a3.
Nadleni organ duan je donijeti rjeenje o zahtjevu
za upis u registar u roku od 30 dana od dana prijema
urednog zahtjeva za upis.
Udruenja i fondacije duni su nadlenom registar-
skom organu (Ministarstvu/Sudu) podnijeti prijavu o
svakoj promjeni injenica koje se upisuju u registar,
u roku od 30 dana od dana izvrene promjene.
Te promjenu se odnose prvenstveno na svaku prom-
jenu statuta, naziva, sjedita, djelatnosti, lica
ovlatenog za zastupanje i predstavljanje, lanova
organa upravljanja, pripajanja, razdvajanja ili
transformaciju i prestanak rada udruenja odnosno
fondacije.
O upisu promjene u registar, nadleni registarski or-
gan donosi rjeenje.
Prijava za dodjelu identifikacionog broja
Porezna registracija
NVO je duna pribaviti ID broj da bi bila u mogunosti
prijavljivati porez na dohodak i doprinose za svoje
uposlene. Takoer, ovaj broj se koristi i za prijav-
ljivanje poreza na dobit kad je NVO obveznik prijav-
ljivanja i plaanja takvog poreza, te kod predavanja
finansijskih i drugih izvjetaja nadlenim organima.
FBiH
Identifikacioni brojevi formiraju se i dodjeljuju
pravnim licima i drugim organizacijama prema
odredbama Pravilnika o dodjeli ID brojeva FBiH.
Porezna registracija poreznog obveznika vri se na
osnovu prijave za registraciju koju podnosi porezni
obveznik, odnosno odgovorno lice u njegovo ime.
Poreznu registraciju poreznih obveznika vri kan-
tonalni ured Porezne uprave Federacije Bosne i Her-
cegovine za obveznike ije je sjedite na podruju
tog kantona i dodjeljuje identifikacioni broj.
3
Ukoliko aktivnost udruenja ili fondacije nije u suprotnosti sa Zakonom
o udruenjima i fondacijama RS-a, udruenje ili fondacija sa sjeditem
u Federaciji Bosne i Hercegovine slobodno djeluje na podruju Repub-
like Srpske, bez daljih administrativnih uslovljavanja.
20 OSNIVANJE I REGISTRACIJA UDRUENJA I FONDACIJA
Porezni obveznik udruenje i fondacija duan je
sutradan, a najkasnije u roku od pet (5) radnih dana
od dana dobivanja rjeenja o upisu u registar koji se
vodi kod nadlenog organa, podnijeti nadlenom kan-
tonalnom uredu/slubi Zavoda za statistiku sljedee
dokumente (u svrhu dobijanja identifikacionog broja
i koritenja istog za plaanje poreza i doprinosa iz
plaa zaposlenika - rezidenata Federacije BiH):
- dva primjerka popunjenog obrasca prijave
poreznog obveznika za dobivanje identifikacionog
broja i poreznu registraciju;
- kopiju rjeenja o upisu u registar koji se vodi kod
nadlenog organa.
Na osnovu navedene dokumentacije, nadleni kan-
tonalni ured za statistiku, dodjeljuje 13-cifreni iden-
tifikacioni broj udruenju i fondaciji.
Obavjetenje o dodijeljenom identifikacionom bro-
ju zajedno sa prijavom i ostalom dokumentacijom,
prosljeuje se nadlenom odjelu Porezne uprave,
ovlatenom za registraciju poreznih obveznika, koji
procjenjuje da li udruenje i fondacija ispunjava sve
uslove za poreznu registraciju utvrene prema pro-
pisima Porezne uprave.
Ako se utvrdi da udruenje i fondacija ispunjava sve
uslove za registraciju, Porezna uprava registruje
poreznog obveznika i izdaje Uvjerenje o poreznoj
registraciji, koje sadri i identifikacioni broj
udruenja i fondacije.
Registracija stranih meunarodnih organizacija vri
se na isti nain kao to je gore opisano za udruenja
i fondacije.
RS
Registracija udruenja i fondacija vri se, u skladu
sa odredbama Pravilnika o registraciji obveznika RS,
dodjeljivanjem jedinstvenog identifikacionog broja
(u nastavku JIB) i upisom identifikacionih podata-
ka o poreznom obvezniku u jedinstveni registar ob-
veznika Republike Srpske.
Svrha dodjeljivanja JIB-a jeste jedinstveno, pravil-
no, zakonito i ekonomino plaanje poreza od strane
udruenja i fondacija kao poreskih obveznika.
JIB se sastoji od 13 cifara i dodjeljuje se za glavnu
organizacionu jedinicu prema glavnom sjeditu po-
slovanja.
Registracija, odnosno evidentiranje kod Porezne up- Udruenja i fondacije se briu iz registra kada rjeenje
rave RS, vri se podnoenjem prijave za registraciju i o prestanku rada udruenja odnosno fondacije, koje
rjeenja o upisu u registar koji se vodi kod nadlenog donese nadleni registarski organ (Ministarstvo/Sud)
organa. postane konano.
Prijava se podnosi nadlenoj Podrunoj jedinici gdje Udruenje ili fondacija takoer prestaje sa radom
se nalazi sjedita udruenja i fondacije. Ukoliko ako:
poreski obveznik ispunjava uslove za registraciju,
- nadleni organ udruenja, odnosno fondacije
izdaje mu se Potvrda o registraciji u roku od dva
donese odluku o pripajanju, razdvajanju ili trans-
radna dana od dana podnoenja uredne i kompletne
formaciji udruenja odnosno fondacije.
prijave za registraciju.
Strane meunarodne organizacije prijave za regis-
traciju podnose mjesno nadlenoj Podrunoj jedinici Prestanak rada odlukom nadlenog organa:
u roku od pet radnih dana od dana registracije kod
Udruenje ili fondacija prestaje sa radom ako se ut-
nadlenog organa u BiH. Uz prijavu se dostavlja:
vrdi da je udruenje ili fondacija prestala djelova-
- dokumentacija izdata od nadlenog organa BiH ko- ti.Pri tome e se smatrati da je udruenje prestalo
jom se potvruje osnivanje strane meunarodne djelovati ako:
organizacije;
- je proteklo dvostruko vie vremena od vreme-
- lista zaposlenog osoblja; na utvrenog statutom udruenja za odravanje
skuptine, a skuptina udruenja nije odrana;
- kopija ugovora o voenju poslovnih knjiga samo
u sluaju kada knjige vodi drugo pravno ili fiziko - se broj lanova udruenja smanji ispod broja tri,
lice. odnosno ispod broja odreenog zakonom za osniv-
anje udruenja (a skuptina udruenja u roku od tri
Nadlena Podruna jedinica izdaje Potvrdu o regis-
mjeseca od dana nastupanja ove okolnosti ne donese
traciji u roku od dva radna dana od dana podnoenja
odluku o prijemu novih lanova).
uredne prijave za registraciju.
Kada nadleni registarski organ (Ministarstvo/Sud)
utvrdi neku od gore navedenih injenica, isti donosi
Prestanak rada udruenja i fondacije rjeenje o prestanku rada udruenja, odnosno fon-
dacije.
Udruenje ili fondacija mogu prestati sa radom
dobrovoljno ili po sili zakona pod uslovima koji su
predvieni zakonom. U tom kontekstu postoje dva
osnovna naina prestanka sa radom udruenje ili fon-
dacija, dobrovoljno ili na osnovu odluke nadlenog
tijela udruenja ili fondacije.

Dobrovoljni prestanak rada:

U principu vai sljedee, ako statutom nije drugaije
predvieno, odluka o prestanku sa radom se dono-
si dvotreinskom kvalifikovanom veinom glasova
lanova udruenja ili dvotreinskom veinom gla-
sova upravnog odbora fondacije.
U sluaju dobrovoljnog prestanka rada registrovano
udruenje ili fondacija usvaja plan likvidacije koji je
u skladu sa statutom i zakonom.

OSNIVANJE I REGISTRACIJA UDRUENJA I FONDACIJA 21

FINANSIJSKO POSLOVANJE...
Finansijsko poslovanje
Finansiranje
Kada je rije o finansiranju udruenja i fondacija, zakonska regulativa na dravnom, odnosno entitetskom
nivou navodi gotovo identine izvore. U tabeli ispod, dat je uporedni prikaz izvora finansiranja udruenja i
fondacija iz relevantnih zakona oba entiteta BiH, kao i zakona BiH.

BiH FBiH RS Napomena

lanarina X X X Primjenjivo samo na udruenja
Na nivou BiH u novcu, uslugama ili imovini bilo
Dobrovoljni prilozi i
X X X koje vrste, u RS pokloni i prilozi koji imaju novanu
pokloni
vrijednost, dok u FBiH nije precizirano.
Dravne subvencije i
X X X
sredstva iz budeta
Prihod od kamata, divi-
dendi, dobiti od kapitala,
X X X
zakupnina, honorara i
tome slino
Prihodi steeni kroz ost- Svi izvori koji su rezultat aktivnosti udruenja i fon-
varivanje ciljeva i drugih dacija u skladu sa statutom. Kreditno zaduivanje
X X X
aktivnosti utvrenih kod komercijalnih banaka ili drugih kreditora se
statutom takoer moe svrstati u ovu kategoriju.

Dakle, udruenja i fondacija se mogu finansirati iz
sredstava obezbijeenih od strane treih lica ili vlas-
titim aktivnostima koje se provode u skladu sa nji-
hovim statutom.
Samofinansiranje (Obavljanje privrednih
djelatnosti)
Samofinansiranje podrazumijeva ostvarivanje priho-
da kroz obavljanje privredne djelatnosti. Potrebno
je naglasiti da zakoni o udruenjima i fondacijama
BiH i oba entiteta prave jasnu razliku izmeu srodnih
i nesrodnih privrednih djelatnosti.
Pri tome srodnu djelatnost definiu kao djelatnost
koja ja direktno povezana sa ostvarivanjem ciljeva
iz statuta. Sve ostale privredne aktivnosti koje nisu
u direktnoj vezi sa ciljevima iz statuta, smatraju se
nesrodnim privrednim aktivnostima.
aktivnosti pod uslovom da su iste u skladu sa njihovim
statutarnim ciljevima, tj. da doprinose ostvarenju stat-
utarnih ciljeva te da osnovna svrha obavljanja takvih
djelatnosti nije sticanje dobiti. U tom kontekstu, bitno
je da udruenja i fondacije u svojim statutima jasno i
detaljno definiu ciljeve i privredne djelatnosti koje e
obavljati u cilju ostvarivanja svojih ciljeva.
U skladu sa odredbama zakona o porezu na dobit
oba entiteta, udruenja i fondacije ne plaaju porez
na dobit ostvaren obavljanjem srodnih privrednih
djelatnosti. Naime, to znai da ne plaaju porez na
dobit za ostvareni viak prihoda nad rashodima1.
S druge strane, za obavljanja nesrodnih privrednih
aktivnosti, udruenja i fondacije su duna osnovati
zasebno pravno lice. Pored toga, viak prihoda nad
rashodima, odnosno dobit ostvarena obavljanjem
nesrodne privredne djelatnosti podlijee oporezivan-
ju porezom na dobit.

Obavljanje srodnih privrednih aktivnosti je doputenou

oba entiteta, kao i na dravnom nivou bez potrebe
osnivanja posebnog pravnog subjekta preko kojeg bi
se obavljale srodne privredne aktivnosti. To znai da
udruenja i fondacije mogu obavljati srodne privredne
1
Kada udruenja i fondacije obavljaju srodnu privrednu djelatnost, uvi-
jek se koristimo izrazima prihodi i rashodi, odnosno viak prihoda nad
rashodima, a ne izrazom dobit, obzirom da je isti vezan za privredna
drutva i nesrodne privredne djelatnosti.

24 FINANSIJSKO POSLOVANJE
Bitno je napomenuti sljedee:
Ukoliko su prihodi od privrednih aktivnosti vei od
rashoda od obavljanja te djelatnosti, razlika pred-
stavlja viak prihoda nad rashodima ili dobit koju
nije dozvoljeno isplaivati osnivaima, lanovima
udruenja, lanovima upravljakih tijela, odgov-
ornim licima, djelatnicima, donatorima ili treim
licima. Tako ostvareni viak prihoda nad rashodi-
ma doputeno je iskljuivo koristiti za ciljeve
utvrene statutom, tj. mora se investirati u osnovne
statutarne aktivnosti udruenja ili fondacije.
Platni promet i transakcije
Platni promet predstavlja sva plaanja izmeu
pravnih i fizikih lica koja se vre sa ciljem podmi-
renja novanih obaveza i naplate potraivanja. Plat-
ni promet se najveim dijelom obavlja nenovanim
transferima putem komercijalnih banaka, dok je go-
tovinsko plaanje svedeno na minimum. Bezgotovin-
skim platnim prometom smatra se prijenos novanih
sredstava sa transakcijskog rauna jednog lica na
transakcijski raun drugog lica. U zavisnosti od toga
da li se platni promet obavlja izmeu lica unutar
jedne zemlje ili izmeu lica u razliitim zemljama,
mogue je razlikovati unutranji i meunarodni plat-
ni promet.
Platni promet u BiH regulisan je na entitetskom
nivou putem Zakona o platnim transakcijama. Glavni
uesnici u unutranjem platnom prometu su Central-
na banka BiH, komercijalne banke i sva ona pravna
i fizika lica koja imaju otvorene raune kod komer-
cijalnih banaka.
Shodno pomenutim zakonima, kao i Zakonima o fi-
nansijskom poslovanju entiteta, sva pravna lica ima-
ju obavezu da novana sredstva dre na raunima
kod komercijalnih banke ije je sjedite u BiH,
te da platne transakcije obavljaju putem transakci-
jskih rauna otvorenih kod komercijalnih banaka u
BiH. Obzirom da udruenja i fondacije imaju status
pravnog lica, ova obaveza se odnosi i na njih.
Poslovanje sa komercijalnim bankama
Otvaranje rauna
Otvaranje transakcijskog rauna je preduslov
za poetak poslovanja pravnih lica, ukljuujui
udruenja i fondacije. Ovlatenja za otvaranje
rauna kod komercijalnih banaka, izbora banke,
kao i broja i vrsta transakcijskih rauna utvruju se
statutom udruenja i fondacija. Pri tome, izbor ko-
mercijalne banke i ostalih usluga koje pruaju banke
je stvar komercijalne prirode i poslovne politike. Da-
kle, zavisi od potreba udruenja i fondacija, te os-
talih trinih faktora. Potrebno je napomenut da sva
pravna lica mogu otvoriti vie transakcijskih rauna
u jednoj ili vie razliitih komercijalnih banaka.
Postupak otvaranja transakcijskih rauna utvren je
internim politikama i procedurama svake komerci-
jalne banke zasebno. S obzirom na zahtjeve zakon-
ske regulative, ovaj postupak je u znaajnoj mjeri
usaglaen meu bankama na tritu BiH. Uobiajena
lista dokumentacije potrebne za otvaranje rauna
sadri sljedee:
Zahtjev za otvaranje rauna, potpisan od strane
ovlatenog lica i opeaen peatom udruenja ili
fondacije. Obino je rije o tipskim obrascima ko-
mercijalnih banaka;
Rjeenje o upisu u registar kod nadlenog organa;
Statut udruenja ili fondacije;
ID broj udruenja ili fondacije;
Statistiki broj udruenja ili fondacije;
Kopija identifikacionih dokumenata lica ovlatenih
za zastupanje;
Karton deponovanih potpisa. Rije je o tipskom
formularu koji pripremaju komercijalne banke i
koji sadri line podatke i potpise lica koji e biti
ovlateni za raspolaganje novanim sredstvima i
autorizovanje platnih naloga. Obino je to isto lice
koje je ovlateno da zastupa pravno lice, ali ne post-
oji zakonska smetnja da to bude neko drugo lice.
S obzirom na postojanje izvjesnih razlika u zahtjevi-
ma komercijalnih banaka, prilikom otvaranja rauna
potrebno je od komercijalne banke zatraiti detaljnu
listu potrebne dokumentacije i sa uposlenicima iste
se posavjetovati o postupku otvaranja rauna.
FINANSIJSKO POSLOVANJE 25
Pored transakcijskog rauna, udruenja i fondacije
mogu otvarati i devizne raune kod komercijalnih
banaka. Namjena ovih rauna jeste dranje novanih
sredstava u stranim devizama, kao i obavljanje plat-
nog prometa sa inostranstvom.
Raspolaganje sredstvima i obavljanje prometa
Danom aktiviranja rauna (transakcijskog ili
deviznog) on postaje operativan i sa istog je mogue
obavljati platne transakcije (uplate i isplate novanih
sredstava). Dakle, od tog momenta mogue je vriti
novane isplate i uplate na raun.
isporuena dobra i usluge, izmirivanje drugih novanih
obaveza, povrat uzetih kredita, plaanje kazni i pe-
nala, isplata plaa i drugih primanja uposlenicima,
plaanje javnih prihoda i tome slino), koja mora biti
jasno naznaena na nalogu za plaanje.
Ovlatena lica tj. lica koja se nalaze u kartonu de-
ponovanih potpisa mogu raspolagati sredstvima na
raunu u skladu s vaeim propisima i pravilima ban-
ke. Prilikom obavljanja transakcija po raunima, lica
se identifikuju linim dokumentima.
Gore navedeno primjenjivo je za unutranji i
meunarodni platni promet.

Gotovinske platne transakcije

Bezgotovinske platne transakcije
Platne transakcije u kojima dolazi do uplate ili is-
Pod bezgotovinskim platnim transakcijama podra-
plate gotovine na raun, odnosno sa rauna kod
zumijevaju se prijenosi novanih sredstava sa jed-
poslovne banke mogu se smatrati gotovinskim plat-
nog transakcijskog rauna na drugi. U zavisnosti od
nim transakcijama. Uplate i isplate gotovog novca
toga da li se prijenos novanih sredstava deava
obavljaju se na alterima banke kod koje je otvoren
izmeu rauna otvorenih u istoj banci ili u razliitim
raun. U ove svrhe, takoer se koriste tipski obrasci
bankama mogue je razlikovati unutarbankarski ili
koji su dostupni u poslovnicama komercijalnih bana-
meubankarski transfer. U bezgotovinskim platnim
ka i razlikuju se od naloga za plaanje koji su opisani
transakcijama mogue je vriti uplate i/ili isplate
u prethodnom poglavlju.
sa rauna. Pod uplatama se podrazumijeva priliv
novanih sredstava na transakcijski raun, za razliku Ovlatena lica tj. lica koja su se nalaze u kartonu
od isplata koje oznaavaju odliv sredstava. deponovanih potpisa mogu raspolagati sredstvima
na raunu u skladu s vaeim propisima i pravilima
Isplate i uplate gotovine, kao i bezgotovinske tran-
banke. Drugim rijeima, nalozi za uplatu i isplatu
sakcije obavljaju se na osnovu tipskih obrazaca
gotovine sa transakcijskog rauna moraju biti pot-
dostupnih u svim bankama u tampanom formatu ili
pisani od strane lica koje se nalazi na kartonu de-
slanjem elektronskih naloga, to zavisi od internih
ponovanih potpisa. Prilikom obavljanja transakcija
politika banke i usluga koje pruaju pojedine banke.
po raunima, lica se identifikuju linim ispravama.
Osnovni instrument platnog prometa je Nalog za
plaanje, koji predstavlja bezuslovnu instrukciju
datu banci da isplati ili uplati odreenu sumu Bankovni izvodi
novca sa oznaenog rauna. Nalog za plaanje
Shodno zakonskoj regulativi, banke su dune da
moe biti izdat u pisanoj formi ili elektronski.
najmanje jednom mjeseno klijentima dostavljaju
Nalogodavac u nalogu za plaanje mora tano
izvjetaje o svim promjenama na raunu od posljed-
identifikovati primaoca i odredinu banku. Kada
njeg izvjetaja. Meutim, uobiajena praksa veine
je na nalogu za plaanje bilo koji uesnik u
banaka je da izvode dostavljaju na dnevnoj bazi.
platnoj transakciji identifikovan imenom i brojem,
Izvodi, uobiajeno, mogu biti dostavljeni putem
banka primalac nije duna utvrditi usaglaenost
obine ili elektronske pote u zavisnosti od prefer-
imena i broja i moe izvriti plaanje ili na os-
encija klijenta i/ili internih politika banke.
novu imena ili na osnovu broja.
Pored navedenog, svaka platna transakcija mora ima-
ti odgovarajuu pravnu podlogu (plaanje obaveza za

26 FINANSIJSKO POSLOVANJE
Alternativni naini naplate potraivanja i izmi-
renja obaveza
Prema Zakonu o finansijskom poslovanju, sva prav-
na lica su duna izmirivati svoje obaveze u ugovore-
nom odnosno propisanom roku, nalozima za prijenos
(plaanje) i drugim instrumentima plaanja. Prema
odredbama istog zakona, te Zakona o obligacionim
odnosima, pravna licameusobne obaveze mogu
izmirivati i prijenosom vrijednosnih papira, prebijan-
jem (kompenzacijom), asignacijom, cesijom, te na dru-
ge naine u skladu sa zakonima koji ureuju ovu oblast.
Dakle, pravna lica svoje obaveze primarno izmiruju
novanim plaanjima na nain opisan u prethodnom
poglavlju. U nastavku slijedi kratak opis ostalih in-
strumenata koji se najee koriste za izmirenje
duniko ovjerilakih obaveza.

Mjenica je vrijednosni papir na odreeni iznos novca koji svom imaocu daje pravo da taj iznos
naplati od osobe koja je u njoj naznaena kao dunik. Mjenica je jednostrani pravni posao u ko-
Mjenica
jem njen izdavalac (trasant) daje nalog drugoj osobi (trasatu) da korisniku mjenice (remitentu)
isplati odreeni iznos novca ili se njime obvezuje da e sam ispuniti tu isplatu.
Kompenzacija je pravni posao propisan Zakonom o obligacionim odnosima. Dunik moe pre-
biti potraivanje koje ima prema povjeriocu sa onim to ovaj potrauje od njega, ako oba
Kompenzacija potraivanja glase na novac ili druge zamjenjive stvari istog roda i iste kvalitete, i ako su oba
dospjela. Prebijanje ne nastaje im se steknu uslovi za to, nego je potrebno da jedna strana
izjavi drugoj da vri prebijanje.
Cesija, kao pravni posao utvren Zakonom o obligacionim odnosima, predstavlja ustupanje
potraivanja ili prava pismenom izjavom povjerioca (cedenta) u korist novog povjerioca (ce-
sionara), koji stupa na mjesto sadanjeg povjerioca. Za prijenos potraivanja nije potreban
Cesija
pristanak dunika, ali je ustupalac duan obavijestiti dunika o izvrenom ustupanju. Cesijom
se ne moe pogorati poloaj dunika. Sutina ovog posla se sastoji u tome da cedent cesijom,
tj. prenoenjem potraivanja, izmiruje obavezu prema cesionaru koji je njegov povjerilac.
Asignacija ili upuivanje je pravni posao kojim jedno lice - uputilac (asignant) ovlauje drugo
Asignacija lice - upuenika (asignat) da za njegov raun izvri neto odreenom treem licu, primaocu
uputa (asignatar), a ovoga ovlauje da to izvrenje primi u svoje ime.

Zajednika karakteristika posljednja tri navedena Upravljanje

posla je da se provode na osnovu vjerodostojnih is-
prava (izjava, ugovor i dr.). U sva tri pravna posla
mogue je stupati sa licima iz BiH, kao i licima iz
inostranstva. U drugom sluaju, za lica koja sjedite
imaju u RS-u, potrebna je saglasnost entitetskog
ministarstva finansija.
Izuzetno, entitetskim zakonima o finansijskom
poslovanju u Federaciji BiH i Republici Srpskoj
je ureeno da pravna lica ne mogu izmirivati
meusobne obaveze prebijanjem, niti na dru-
ge naine predviene propisima o obligacionim
odnosima, sve dok imaju evidentirane neizmirene
dospjele obaveze kod ovlatenih organizacija za
obavljanje poslova platnog prometa, tj.banaka.
NVO kao pravno lice ima svoje organe upravljanja.
Uobiajena tijela u NVO-u, zavisno od njenih potre-
ba i zahtjeva su, izmeu ostalog:
Predsjednitvo/Lice ovlateno za zastupanje
(obavezan upravni organ);
Sekretar;
Upravni i nadzorni odbor;
Skuptina (obavezan upravni organ);
Druga upravna tijela (privremena/trajna).
Navedene organe uprave je potrebno definisati stat-
utom NVO-a, a eventualnim naknadnim izmjenama
statuta je mogue nadopunjavati/mijenjati iste, za-
visno od potreba i zadataka NVO.

FINANSIJSKO POSLOVANJE 27
Pored organa upravljanja koji su slobodno formirani
od strane NVO, Zakon o udruenjima i fondacijama
BiH propisuje obavezu uspostavljanja sljedeih or-
gana:
Skuptina;
Upravni odbor (ukoliko je osnivanje istog propi-
sano statutom NVO-a);
Osobu/e koja/e e zastupati NVO u pravnom
prometu (u sluaju da nije uspostavljen Upravni
odbor).
Kao to je gore navedeno, osnovni organ NVO-a je
Skuptina ije je osnivanje obavezno i iji se za-
daci definiu statutom NVO-a. Ako nije drugaije
odreeno statutom NVO-a, lanove Skuptine ine
svi lanovi NVO-a. U praksi je est sluaj da lanovi
NVO-a izaberu stalnu skuptinu koja broji manji broj
lanova, a koja zatim obavlja zadatke upravljajueg
organa NVO-a.
Iako ne postoji takva zakonska obaveza, za potrebe
donoenja odluka uobiajeno je da broj lanova
Skuptine bude neparan. Zakonom je propisano da
Skuptina obavlja sljedee zadatke:
donoenje statuta, izmjena i dopuna statuta i dru-
gih akata odreenih statutom;
odluivanje o pripajanju, razdvajanju, trans-
formisanju, rasputanju i prestanku rada, kao i o
drugim statusnim promjenama NVO-a;
imenovanje i razrjeenje lanova upravnog odbo-
ra, ako takvo tijelo NVO-a postoji;
usvajanje izvjetajakoje je pripremio Upravni od-
bor, ako takvo tijelo NVO-a postoji;
odluivanje o svim drugim pitanjima koja nisu u
nadlenosti drugih tijela NVO-a.
Upravni odbor (u sluaju da je isti predvien statu-
tom) je izvrni organ koji je zaduen za sprovoenje
zadataka i ciljeva udruenja utvrenih statutom.
Broj lanova Upravnog odbora definie se statutom,
a u sluaju da Upravni odbor nije predvien statu-
tom, Skuptina odreuje osobu/e ovlatenu/e za za-
stupanje NVO-a.
U skladu sa Zakonom o udruenjima i fondacijama
BiH, Upravni odbor, ili osoba ovlatena za zastupanje:
priprema sjednice Skuptine;
28 FINANSIJSKO POSLOVANJE
priprema nacrt statuta i drugih akata koje donosi
Skuptina;
provodi politiku, zakljuke i druge odluke koje je
donijela Skuptina;
upravlja imovinom NVO-a;
podnosi godinji ili periodini izvjetaj o svom radu
Skuptini na usvajanje;
obavlja i druge poslove odreene statutom.
Uobiajeno je da NVO u javnosti predstavlja i zastupa
statutom ovlateni Predsjednik NVO-a koji se za obav-
ljanje navedene funkcije ovlauje statutom NVO-a.
Ime zastupnika NVO-a se dostavlja nadlenom reg-
istarskom organu radi upisa u registar, a u sluaju
bilo kakve izmjene zastupnika (istek mandata, os-
tavka ili smjena), NVO je duna da navedene izm-
jene dostavi nadlenom registarskom organu.
Pored gore navedenih organa, NVO u praksi esto
statutom predvidi imenovanje Nadzornog odbora
NVO-a, koji obino broji 3 ili 5 lanova. Funkcija
Nadzornog odbora se u ogleda u nepristrasnom nad-
zoru rada NVO-a i njenog finansijskog poslovanja.
Uobiajeno je da se u lanove Nadzornog odbora
biraju osobe koje nisu u sukobu interesa, odnosno
nemaju lini interes u NVO-u. Nadzorni odbor je
obavezan podnositi izvjetaj Skuptini.
Kancelarijsko poslovanje
Iako trenutno ne postoje propisi o kancelarijskom
poslovanju koji su obavezujui za pravna lica, NVO
u praksi primjenjuju propise o kancelarijskom po-
slovanju koji su obavezujui za ministarstva i druga
vladajua tijela BiH.
U kancelarijsko poslovanje spada: primanje, ot-
varanje, pregledanje i rasporeivanje pote odnosno
akata, zavoenja akata, njihovo zdruivanje i dostav-
ljanje u rad, administrativno-tehniko obraivanje
akata, otpremanje pote, razvoenje akata, kao i
njihovo stavljanje u arhivu (arhiviranje i uvanje).
Preporuljivo je da NVO usvoji interni akt koji e
regulisati kancelarijsko poslovanje organizacije i
propisati procedure za:
odreivanje osobe odgovorne za voenje kancel-
arijskog poslovanja koja je duna u toku radnog
 vremena organizovati vrenje poslova NVO-a tako
da predmeti, akti, peati i drugi materijali, ne sm-
iju doi u posjed neovlatenih osoba;
protokolisanje ulazne i izlazne pote;
razvrstavanje i klasifikacija akata NVO-a;
nain i rokove predaje akata i predmeta nadlenom
arhivu, procedure arhiviranja i uvanja akata i
drugih predmeta (tembilji, igovi);
prijem i uvanje povjerljivih dokumenata; itd.
NVO su pored kancelarijskog poslovanja dune obav-
ljati i arhivske poslove koje proizilaze iz njihovih
aktivnosti u skladu sa Zakonom o arhivskoj grai i
arhivu BiH.
Na NVO se iz navedenog Zakona primjenjuju odred-
be o privatnoj arhivskoj grai. Specifino, NVO, kao
pravna lica-imaoci privatne arhivske grae, koji
uvaju arhivsku grau ili pojedinane dokumente
trajne vrijednosti, obavezni su:
a) uvati je, srediti i popisati;
b) omoguiti ovlatenoj osobi nadlenog arhiva
pregled, popis i prouavanje u sigurnosne svrhe;
c) obavijestiti nadleni arhiv o svim promjenama u
vezi s arhivskom graom;
d) omoguiti snimanje arhivske grae po zahtjevu
nadlenog arhiva.
U kontekstu gore navedenog, bitno je napomenuti da
se propisi o arhivskoj grai odnose iskljuivo na do-
kumentaciju koja je proizvod NVO-a, tj. sve ono to
u okviru svog poslovanja nastaje kao proizvod NVO-a
(npr. fakture, izvjetaji, programi rada, odluke, pro-
jekti i sl.).
To znai sljedee, NVO je duna usvojiti interni akt
pod nazivom Lista kategorija registraturne grae sa
rokovima uvanja (u nastavku lista).
U listu se unose nazivi svih dokumenata koji su
proizvod NVO-a sa pripadajuom oznakom, rokom i
nainom uvanja (trajno/ogranieno-izvorno/elek-
tronski). Rokovi uvanja finansijske dokumentacije
dati su u poglavlju 6. ovog Prirunika. Rokove uvanja
dokumentacije koju ine izvjetaji, programi rada i
sl. odreuje sama NVO u skladu sa svojim internim
propisima i potrebama.
Navedenu listu usvaja i donosi osoba ovlatena za
zastupanje NVO-a, te se ista ovjerava potpisom te
osobe i peatom NVO-a. Nakon toga, lista se dostav-
lja Arhivu BiH na pregled i ovjeru, na koju Arhiv BiH
daje svoju saglasnost. Nakon davanja saglasnosti
Arhiva BiH, lista se moe poeti primjenjivati od
strane NVO-a.
U skladu sa dokumentima koji su, kao proizvod NVO-
a, navedeni u listi, isti se unose u arhivsku knjigu sa
pripadajuom oznakom i nazivom.
Nakon proteka propisanog roka uvanja pojedinih
dokumenata, isti se mogu unititi uz saglasnost Arhi-
va BiH.
Dovoljno je da NVO saini listu dokumenata za koje
je obavezni rok uvanja, u skladu sa rokovima na-
vedenim u listi, protekao, te istu dostavi Arhivu BiH
na davanje saglasnosti. Nakon to Arhiv BiH da svoju
saglasnost, navedeni dokumenti se mogu unititi, pri
emu se saglasnost Arhiva BiH uva trajno kao dokaz
da je istekao propisani rok uvanja dokumentacije
koja je unitena, te da NVO nije bila duna dalje
uvati datu dokumentaciju.
Interni akti udruenja i fondacija
S ciljem to preciznijeg regulisanja internih proce-
dura/internih politika, NVO su u obavezi da donesu
odreen broj internih akata.
Obavezni akti NVO-a, koji su regulisani i Zakonom o
udruenjima i fondacijama BiH su:
a) Osnivaki akt/odluka o osnivanju NVO-a
Osnivaki akt NVO-a je odluka o osnivanju NVO
koju donosi osnivaka skuptina NVO-a. Zakonom
o udruenjima i fondacijama BiH je odreeno da
osnivaki akt NVO-a obavezno sadri:
imena i prezimena i adrese, odnosno naziv i
skraeni naziv i sjedite osnivaa;
naziv, sjedite i adresu NVO-a;
ciljeve i djelatnosti NVO-a;
ime i prezime osobe ovlatene za obavljanje po-
slova upisa u registar NVO-a;
potpise osnivaa ili osoba ovlatenih za zastupan-
FINANSIJSKO POSLOVANJE 29
 je, te jedinstveni matini broj graana, ukoliko su
osnivai dravljani Bosne i Hercegovine.
b) Statut
Statut je najvii akt koji definie rad NVO-a, a ko-
jeg donosi Skuptina NVO-a. U skladu sa Zakonom
o udruenjima i fondacijama, statut NVO-a mora
sadravati sljedee obavezne elemente:
naziv NVO-a, skraeni naziv ukoliko postoji, i ad-
resu NVO-a;
ciljeve i djelatnosti NVO-a;
postupak za primanje i iskljuivanje lanova;
tijela NVO-a, nain na koji se biraju, ovlatenja
koja imaju, kvorum i pravila glasanja, trajanje
mandata, osobu ovlatenu da sazove Skuptinu, us-
love i nain rasputanja, odnosno prestanak rada;
pravila za ostvarivanje, upotrebu i raspolaganje
sredstvima NVO-a, kao i tijelo koje je ovlateno za
nadzor nad upotrebom tih sredstava;
nain podnoenja finansijskih izvjetaja i izvjetaja
o radu;
javnost rada;
postupak za izmjenu i dopunu statuta, ovlatenje i
nain donoenja drugih opih akata;
opis oblika i sadraj peata;
zastupanje NVO-a;
uslove i postupak za spajanje, podjelu, odnosno
prestanak rada ukljuujui i bilo kakav poseban
kvorum ili pravila za postizanje kvalificirane veine
u postupku glasanja;
postupak za raspolaganje preostalim imetkom ili
drugim sredstvima u sluaju rasputanja ili prestanka
rada NVO-a.
Pored navedenih obaveznih internih akata, u praksi
NVO-i na osnovu statuta donose druge interne akte
koji reguliu pravila poslovanja organa NVO, razliite
interne procedure, rasporede poslova, itd.
Pri donoenju ostalih internih akata bitno je voditi
rauna da se uspostavi procedura donoenja internih
akata te da akti precizno i jasno reguliu oblast/pi-
tanja zbog kojih se ista donose, kao i da se odredi
vremenski period vaenja akta.
30 FINANSIJSKO POSLOVANJE
U praksi NVO-i najee donose sljedee interne
akte:
a) Pravilnik o radu - poblie regulie obaveze i pra-
va lanova kao i zaposlenih NVO-a, radno vrijeme
NVO-a, i sl.;
b) Pravilnik o raunovodstvu - ureuje organizac-
iju raunovodstva, interne raunovodstvene pro-
cedure, kontrolne postupke, raunovodstvene
politike za priznavanje i procjenjivanje imovine i
obaveza, prihoda i rashoda. Osim toga utvruju se
uputstva i smjernice za usvajanje, dostavljanje i
objavljivanje finansijskih izvjetaja i druga pitanja
voenja poslovnih knjiga i sastavljanja finansi-
jskih izvjetaja za koja je propisano da se ureuju
optim aktom u skladu sa Zakonom o raunovodstvu
i reviziji, drugim podzakonskim propisima;
c) Raunovodstvene politike NVO-a - utvruje
posebna naela i pravila koja je usvojila NVO za
pripremanje i prikazivanje finansijskih izvjetaja u
skladu sa Meunarodnim standardima finansijskog
izvjetavanja. Usvojene raunovodstvene politike
odnose se na priznavanje, ukidanje priznavanja,
mjerenje i procjenjivanje imovine, obaveza, pri-
hoda i rashoda NVO-a;
d) Pravilnik o kancelarijskom poslovanju ureuje
kancelarijsko poslovanje, osobe zaduene za
kancelarijsko poslovanje, nain voenja protoko-
la, uvanje dokumenata i peata;
e) Pravilnik o finansijskom poslovanju ureuje
naela finansijskog poslovanja NVO-a, odreuje
osobe nadlene za upravljanje finansijskim sredst-
vima NVO-a, ureuje sistem kontrola finansijskog
poslovanja NVO-a, propisuje nain upravljanja
blagajnom i osobe odgovorne za blagajniko po-
slovanje, itd.
Stupanje u duniko povjerilake odnose
NVO kao i ostala pravna i fizika lica moe stupati u
duniko - povjerilake odnose.
Stupanje u duniko povjerilake odnose regulisano
je Zakonima o obligacionim odnosima.
Propisi o obligacijama u BiH ureuju obligaciono
pravne odnose izmeu dvije odreene strane na os-
novu kojih je jedna strana (povjerilac) ovlatena da
zahtjeva od druge strane (dunik) odreeno davanje,
injenje ili uzdravanje od neega to bi inae imala
pravo da ini, a druga strana je duna da to ispuni.
Obligacioni odnosi se javljaju u sferi prometa i uslu-
ga i podrazumijeva korelaciju izmeu ovlatenja i
obaveza odnosno, dug je jednak obavezi, tj. to je
sa jedne strane dug/obaveza, to je sa druge strane
pravo/ovlatenje.
Uobiajeno je da se prilikom stupanja u duniko
povjerilake odnose zakljuuje ugovor. NVO moe
formirati obligacioni odnos, te potpisati ugovor i
sa fizikim i sa pravnim licima. Predmet ugovora se
moe sastojati u davanju, injenju, neinjenju ili
trpljenju i mora biti mogu, doputen i odrediv.
Ugovor se uglavnom zakljuuje na tano odreeno
vrijeme, gdje su jasno definisani poetak i kraj roka.
Ukoliko rok nije definisan samim ugovorom strana-
ka, isti e se odrediti primjenom odredbi ZOO FBiH,
odnosno ZOO RS.
Za pojedine pravne poslove (npr. zakup, graenje,
prodaja, prijevoz stvari, itd.) propisani su bitni el-
ementi ugovora, dok se za ostatak forma slobodno
ugovara. Bitni elementi ugovora su osnova njihove
punovanosti.
Stupanjem u obligaciono pravni odnos, NVO saglas-
nom izjavom volje ureuje svoje meusobne odnose
sa drugom ugovornom stranom, ukoliko to nije u su-
protnosti za pozitivno pravnim propisima u BiH.
Za neispunjavanje ugovornih obaveza, oteena stra-
na moe zahtijevati naknadu tete, a za neblagov-
remeno izvrenje novane obaveze dunik je duan
platiti i zateznu kamatu koja trenutno u FBiH iznosi
12% godinje, a u RS-u 0,05% dnevno plus stopa rasta
cijena na malo za period za koji se rauna zatezna
kamata.
U praksi NVO-i stupaju u obligacione odnose sa
razliitim pravnim i fizikim licima od kojih se kao
najei pojavljuju kreditori, dobavljai komunalnih
usluga, zakupodavci, itd. NVO je duna internim do-
kumentima odrediti odgovorno lice za potpisivanje
ugovora u ime NVO-a, kao i procedure stupanja u
obligaciono-pravne odnose sa treim stranama (npr.
oglasi, tenderi, itd.).

FINANSIJSKO POSLOVANJE 31
ZAPOLJAVANJE I DRUGI
OBLICI ANGAOVANJA
LICA OD STRANE NVO...
Zapoljavanje i drugi oblici
angaovanja lica od strane NVO
Angaovanje fizikih lica osnovni koncept
Zapoljavanje ili radni odnos kao i ugovor o privre-
menim i povremenim poslovima imaju karakter
nesamostalne djelatnosti, dok ugovor o djelu ima
obliksamostalne djelatnosti.
Da li e NVO sa licem zakljuiti ugovor o radu odnosno
zaposlenju, ili je angaovati po osnovu samostalne
djelatnosti (ugovor o djelu ili ugovor o autorskom
djelu), zavisi od vrste konkretnih poslova koje e to
lice obavljati, te naina obavljanja poslova.
Nesamostalna od samostalne djelatnosti razlikuje
se, izmeu ostalog, u dva osnovna aspekta:
prava i obaveza koje se pripisuju poslodavcu ili
naruiocu, odnosno zaposleniku ili angaovanoj
osobi;
poreznog tretmana i tretmana obrauna doprinosa.
Zapoljavanje odnosno radni odnosi regulisani su za-
konima o radu (koji vae na entitetskim nivoima),
dok se angaovanje po ugovorima o djelu (ukljuujui
autorsko djelo) reguliu zakonom o obligacionim
odnosima, takoer na entitetskim nivoima. Ugovori o
radu pripravnika i volontera te ugovori o privremen-
im i povremenim poslovima spadaju u domen radnog
prava odnosno nesamostalne djelatnosti, s tim to,
za razliku od ugovora o radu, nemaju karakter rad-
nog odnosa.
Prava i obaveze
Zapoljavanje (nesamostalna djelatnost)
NVO moe zaposliti osoblje po osnovu nesamostalne
djelatnosti sklapanjem ugovora o radu (na odreeno
ili neodreeno vrijeme). te ako su ispunjeni odreeni
uslovi, sklapanjem ugovora o radu sa pripravnicima,
ugovora o obavljanju privremenih i povremenih po-
slova, te ugovora o volonterskom radu.
34 ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
Ugovor o radu
Obaveza sklapanja ugovora
NVO treba zakljuiti ugovor o radu sa fizikom oso-
bom ako postoji jedan od sljedeih elemenata:
poslodavac odreuje vrstu, mjesto i vrijeme rada;
poslodavac stavlja na raspolaganje zaposleniku
sredstva za rad (npr. poslovni prostor sa opremom,
radnu odjeu, potreban materijal i dr.);
poslodavac snosi poslovne izdatke za zaposlenika
(putne trokove, dnevnice, terenski dodatak, na-
knada za odvojeni ivot i dr.);
poslodavac zaposleniku isplauje redovnu plau;
poslodavac snosi isplate naknada za obavljanje
nesamostalne djelatnosti i za vrijeme odmora i
bolesti zaposlenika;
zaposlenik pri obavljanju djelatnosti koristi samo
svoju sposobnost (fiziku ili umnu), a ne i kapital;
zaposlenik je obavezan da ima odreeni uinak ali
ne i odreeni uspjeh.
Ugovor o radu sklapa se u pisanoj formi, na odreeno
ili neodreeno vrijeme sa punim ili nepunim radnim
vremenom.
Ugovor o radu koji ne sadri podatak u pogledu tra-
janja smatrat e se ugovorom o radu na neodreeno
vrijeme. S druge strane, ugovor o radu na odreeno
vrijeme ne moe se zakljuiti na
period dui od dvije godine. Meutim, ukoliko za-
poslenik i poslodavac izriito ili preutno obnove
ugovor o radu na odreeno vrijeme, odnosno izriito
ili preutno sklope uzastopne ugovore o radu na
odreeno vrijeme za period dui od dvije godine bez
prekida, takav ugovor smatrat e se ugovorom o radu
na neodreeno vrijeme, ako kolektivnim ugovorom
nije drukije odreeno.
Puno radno vrijeme zaposlenika traje najdue 40
sati sedmino. Ugovor o radu moe se zakljuiti i za
rad sa nepunim radnim vremenom.
Ugovor o radu u pisanoj formi sadri, naroito, po-
datke o:
1. nazivu i sjeditu poslodavca;
2. imenu i prezimenu, prebivalitu odnosno boravitu
zaposlenika;
3. trajanju ugovora o radu;
4. danu otpoinjanja rada;
5. mjestu rada;
6. radnom mjestu na koje se zaposlenik zapoljava i
kratak opis poslova;
7. duini i rasporedu radnog vremena;
8. plai, dodacima na plau, naknadama, te peri-
odima isplate;
9. trajanju godinjeg odmora;
10. otkaznim rokovima kojih su se duni pridravati
zaposlenik i poslodavac;
11. druge podatke u vezi sa uvjetima rada utvrene
kolektivnim ugovorom.
Umjesto podataka navedenih u taki 7. do 11.,
moe se u ugovoru o radu naznaiti odgovarajui za- - rad na dan sedminog odmora najmanje 20% od
kon, kolektivni ugovor ili pravilnik o radu kojim su
ureena ta pitanja.
Nakon sklapanja ugovora o radu, NVO je, izmeu
ostalog, duna u roku od 15 dana prijaviti zaposle-
nika nadlenomfondu penziono-invalidskog i zdravst-
venog osiguranja, a zaposleniku uruiti kopiju pri-
jave na ova osiguranja; zaposleniku osigurati sva
prava iz radnog odnosa propisana zakonima, kolek-
tivnim ugovorom ili pravilnikom o radu (pravo na
dnevni, sedmini i godinji odmor, pravo na plaeni
dopust, prava na naknade, pravo na usavravanje za
rad i dr.).
NVO moe sklopiti ugovor o radu i sa osobama koje
nisu dravljani BiH odnosno strancima, s tim to
takve osobe prethodno moraju dobiti radnu dozvo-
lu. Radna dozvola se izdaje kada su ispunjeni uslovi
koje propisuju zakoni o kretanju stranaca, a izmeu
ostalog to podrazumijeva regulisanje boravka. Rel-
evantna tijela kojima se potrebno obratiti su Sluba
za poslove sa strancima (http://www.sps.gov.ba), te
entitetski zavodi za zapoljavanje.
ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
Primanja po osnovu ugovora o radu
Ugovor o radu definie, izmeu ostalog, i primanja
po osnovu plate. U skladu sa Zakonom o porezu na
dohodak, ugovorom treba definisati iznos bruto plate
(bruto plata ukljuuje iznos osnovne plate, poreza
na dohodak i doprinosa iz plate).
Pored primanja po osnovu plate, poslodavac je
duan u skladu sa kolektivnim ugovorom uposleniku
isplaivati i sljedea primanja:
FBIH:
Poveanu osnovnu plau za:
- oteane uslove rada (buka, vlaga, praina, mrane
prostorije, rad pri obojenoj svjetlosti, teki fiziki
napori i sl.), kao i za rad gdje je zakonom prop-
isana primjena sredstava zatite na radu;
- prekovremeni rad najmanje 30% od bruto satnice;
- noni rad najmanje 30% od bruto satnice;
bruto satnice;
- rad u dane praznika koji su po zakonu neradni naj-
manje 50% od bruto satnice;
- za godine radnog staa (za svaku godinu radnog
staa kod tog poslodavca za 0,6%, s tim da ukupno
poveanje ne moe biti vee od 20%);
Naknadu plae u sluaju smrti zaposlenika i lana
ue porodice i teke invalidnosti zaposlenika u
visini najmanje tri prosjene plae prema posljed-
njim objavljenim podacima;
Ishranu u toku radnog vremena (topli obrok) Uko-
liko poslodavac ne obezbjeuje ishranu, zaposle-
niku se isplauje mjesena naknada u iznosu od
najmanje 20% prosjene neto plae prema posljed-
njim objavljenim podacima zavoda za statistiku;
Prijevoz na posao i sa posla - u skladu sa pravil-
nikom o radu, odnosno ugovorom o radu;
Regres za godinji odmor u visini najmanje 50%
prosjene neto plae svih zaposlenih ostvarene kod
poslodavca u mjesecu koji prethodi isplati regresa,
pod uslovom da privredni subjekt -poslodavac nije
prethodnu poslovnu godinu zavrio sa gubitkom;
35
 Naknada za vrijeme bolesti zaposlenika u skladu sa
posebnim zakonima;
Otpremninu prilikom odlaska u penziju - u visini
tri prosjene plae prema posljednjim objavljenim
podacima zavoda za statistiku;
Otpremninu u sluaju otkaza pod uvjetima
utvrenim u Zakonu o radu;
Pravo na dnevnice - plaene trokove prilikom
slubenog putovanja (dnevnica);
Naknada trokova zbog odvojenog ivota od poro-
dice;
Naknada za rad na terenu (terenski dodatak).
RS:
Dnevnicu za slubeno putovanje u RS, u FBiH i u
inostranstvo u visini koju odredi vlada RS;
Naknadu trokova prijevoza kod dolaska na posao i
povratka s posla, ukoliko prijevoz nije organizovan
od strane poslodavca, u visini do pune cijene pri-
jevozne karte u javnom saobraaju;
Naknadu za poveanje trokova boravka za vrijeme
rada na terenu - u visini od 10% dnevno od cijene
rada utvrene;
Trokove jednog toplog obroka za vrijeme jednog
radnog dana, kao i u sluaju obavljanja prekovre-
menog rada dueg od tri sata dnevno;
Regres za koritenje godinjeg odmora najmanje
u visini tri mjeseca rada utvrene granskim kolek-
tivnim ugovorom;
Otpremnine prilikom odlaska radnika u penziju naj-
manje u visini trostruke plate radnika obraunate
u skladu sa kolektivnim ugovorom;
Naknada trokova za koritenje sopstvenih auto-
mobila kod obavljanja slubenog posla, po nalogu
poslodavca u visini od 20% cijene goriva po jed-
nom litru za svaki preeni km.
Radniku ili njegovoj porodici pripada pomo u
sluaju:
Smrti radnika najmanje tri prosjene plate u RS-u;
Smrti lana ue porodice najmanje dvije
prosjene plate u RS-u;
36 ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
Teke invalidnosti i dugotrajne bolesti radnika
najmanje jedna prosjena plata u RS-u.
Bitno je napomenuti da se ova primanja ne moraju
posebno navoditi u ugovoru o radu, jer obaveza po-
slodavca da iste isplauje definisana je Kolektivnim
ugovorom.
Zapoljavanje lica sa invaliditetom (FBiH)
Zakonodavstvo
Prema odredbama Zakona o zapoljavanju lica sa in-
validitetom FBiH, lica sa invaliditetom zapoljavaju
se i rade na tritu rada pod opim/optim i poseb-
nim uslovima.
Pod opim/optim uslovima zapoljavaju se lica
sa invaliditetom na otvorenom tritu rada, tj. u
dravnim organima, organima pravosua, organima
lokalne uprave, javnim slubama, ustanovama, fon-
dovima, javnim preduzeima, privrednim drutvima
i drugim pravnim licima koja nisu osnovana za
zapoljavanje lica sa invaliditetom.
Pod posebnim uslovima zapoljavaju se lica sa inva-
liditetom u ustanovi ili privrednom drutvu koja su
osnovana radi zapoljavanja lica sa invaliditetom.
Zapoljavanje
Prilikom zapoljavanja lica sa invaliditetom pod
opim/optim uslovima, subjekti navedeni u pre-
thodnom dijelu, meu koje spadaju i udruenja i fon-
dacije (kao druga pravna lica) duni su zapoljavati
lica sa invaliditetom srazmjerno ukupnom broju za-
poslenih unutar udruenja i fondacije kako slijedi:
do 31. decembra 2009. godine najmanje jedno lice
sa invaliditetom na svakih 39 zaposlenih;
do 31. decembra 2010. godine najmanje jedno lice
sa invaliditetom na svaka 32 zaposlena;
do 31. decembra 2011. godine najmanje jedno lice
sa invaliditetom na svaka 24 zaposlena;
do 31. decembra 2012. godine najmanje jedno lice
sa invaliditetom na svakih 19 zaposlenih;
do 31. decembra 2013. godine najmanje jedno lice
sa invaliditetom na svakih 16 zaposlenih.
Ukoliko NVO ne zaposli lica sa invaliditetom u skla-
du sa gore navedenim uputama, duni su mjeseno
prilikom isplate plata, obraunati i uplatiti u Fond
za podsticanje rehabilitacije i zapoljavanja lica sa
invaliditetom (u nastavku Fond), novani iznos u
visini 25% od prosjene plate u Federaciji BiH za sva-
ko lice sa invaliditetom koje su bili duni zaposliti u
skladu sa gore navedenim uputama.
Bitno je naglasiti da privredni i drugi pravni subjek-
ti (a meu njima svakako i udruenja i fondacije),
koji ne ispunjavaju gore navedene uslove u pogledu
zapoljavanja lica sa invaliditetom srazmjerno uku-
pnom broju zaposlenih, takoerpodlijeu i obavezi
da svakog mjeseca prilikom isplate plata uplate u
Fond poseban novani iznos u visini 0,5% od iznosa
isplaene mjesene bruto plate svih zaposlenih.
Navedene obaveze ne obuhvataju strana diplomats-
ka i konzularna predstavnitva, privredna drutva za
zapoljavanja lica sa invaliditetom, zatitne radion-
ice, radne centre, ustanove za profesionalnu reha-
bilitaciju i organizacije lica sa invaliditetom.
Zapoljavanje lica sa invaliditetom (RS)
Prema odredbama Zakona o zapoljavanju lica sa
invaliditetom RS, svaki poslodavac (pa prema tome
i udruenje i fondacija) je duan svakog mjeseca
prilikom isplate plata uplaivati na raun javnih
prihoda Republike Srpske poseban doprinos u visini
0,1% iznosa isplaene mjesene bruto plate svih za-
poslenih.
Ova obaveza se ne odnosi na poslodavce (udruenja i
fondacije) koji dobrovoljno zapoljavaju lica sa in-
validitetom u skladu sa dole navedenom strukturom
prema broju ukupno zaposlenih:
- do 31. decembra 2005. godine najmanje jedno lice
s invaliditetom, na svakih 49 zaposlenih;
- do 31. decembra 2006. godine najmanje jedno lice
s invaliditetom, na svaka 32 zaposlena;
- do 31. decembra 2007. godine najmanje jedno lice
s invaliditetom, na svaka 24 zaposlena;
- do 31. decembra 2008. godine najmanje jedno lice
s invaliditetom, na svakih 19 zaposlenih;
- do 31. decembra 2009. godine najmanje jedno lice
s invaliditetom, na svakih 16 zaposlenih.
ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
Poslodavci koji zapoljavaju lica sa invaliditetom na
odgovarajue poslove, mogu po tom osnovu ostvariti
odreene stimulanse i povlastice.
Bolovanje (FBiH)
Osiguranici imaju pravo na naknadu plate za vrijeme
privremene sprijeenosti za rad ako su:
- privremeno sprijeeni za rad zbog bolesti ili
povrede odnosno radi lijeenja ili medicinskih ispi-
tivanja smjeteni u zdravstvenu ustanovu;
- privremeno sprijeeni za rad zbog odreenog
lijeenja ili medicinskog ispitivanja koje se ne
moe obaviti izvan radnog vremena osiguranika;
- izolovani kao kliconoe ili zbog pojave zaraze u
njihovoj okolini,odreeni za pratioca bolesn-
ika upuenog na lijeenje ili ljekarski pregled u
najblie mjesto;
- odreeni da njeguju oboljelog suprunika ili di-
jete.
Visina i nain ostvarivanja prava na naknadu plate
za vrijeme trajanja privremene sprijeenosti za rad,
koja se isplauje na teret Zavoda zdravstvenog osigu-
ranja svakog kantona (u nastavku Zavod), odreuje
se propisima kantona, dok Zakon o zdravstvenom
osiguranju FBiH daje opi okvirureenja ovog prava.
Prema odredbama Zakona o zdravstvenom osigu-
ranju FBiH, naknada plate utvruje se od osnovica
za naknadu koju ini plata osiguranika isplaena u
prethodnom mjesecu prije nastupanja sluaja na os-
novu kojeg osiguranik stie pravo na naknadu.
Naknada plate za vrijeme privremene sprijeenosti
za rad, koja se refundira od Zavoda, je 80% os-
novice za naknadu, s tim da ne moe biti nia od
iznosa minimalne plate vaee za mjesec za koji se
utvruje naknada.
Naknada plate iznosi 100% od osnovice za naknadu u
sljedeim sluajevima:
- za vrijeme privremene sprijeenosti za rad zbog
povrede na radu ili oboljenja od profesionalne bolesti;
- za vrijeme privremene sprijeenosti za rad zbog
bolesti i komplikacija prouzrokovanih trudnoom i
poroajem;
37
- za vrijeme privremene sprijeenosti za rad zbog
transplantacije ivog tkiva i organa u korist druge
osobe.
Pravo na naknadu osigurana lica mogu ostvariti pod
uslovom da je obveznik doprinosa izmirio obavezu
uplate doprinosa.
Naknadu plate za vrijeme trajanja privremene
sprijeenosti za rad, obraunava i isplauje osigura-
niku na teret svojih sredstava:
- pravno lice, ukljuujui i NVO, za prvih 42 dana bo-
lovanja.
Visinu naknade plate utvruje opim aktom nadleni
organ udruenja i fondacije.
Zahtjev za refundaciju isplaene naknade plate osig-
uraniku, udruenje i fondacija podnosi poslovnici
zdravstvenog osiguranja prema mjestu uplate do-
prinosa. Uz zahtjev se prilau doznake izdate od
ovlatenog ljekara i potvrda o neto isplaenoj plati.
Prema tome, naknadu plate zbog povrede na radu
ili oboljenja od profesionalne bolesti obraunava i
isplauje iz svojih sredstava udruenje i fondacija
kod kojeg je zaposlen osiguranik, sve dok osigura-
nik nije radno sposoban, odnosno do pravosnanosti
odluke nadlenog organa o utvrivanju invalid-
nosti osiguranika, s pravom refundacije od strane
nadlenog Zavoda.
Osiguranik ima pravo na naknadu plate na teret sred-
stava Zavoda, odnosno na teret sredstava udruenja
i fondacije, do navrenih 14 mjeseci neprekidnog
trajanja privremene sprijeenosti za rad.
Ako nadleni organ penzijskog i invalidskog osiguran-
ja ne donese ocjenu radne sposobnosti i invalidnosti
u roku od 60 dana od dana prijema prijedloga izabra-
nog doktora medicine, Zavod e i dalje isplaivati
naknadu plate osiguraniku (ali je nadleni organ
penzijskog i invalidskog osiguranja obavezan vratiti
isplaenu naknadu Zavodu, najkasnije u roku od 30
dana od dana prijema zahtjeva za povrat).
38 ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
Porodiljsko odsustvo
Za vrijeme trudnoe, poroaja i njege djeteta,
ena-majka ima pravo na poroajno odsustvo u tra-
janju od jedne godine neprekidno. Na osnovu nalaza
ovlatenog lijenika, ena-majka moe da otpone
poroajno odsustvo 28 dana prije oekivanog da-
tuma poroaja. ena-majka moe koristiti krae
poroajno odsustvo, ali ne krae od 42 dana poslije
poroaja.
Prema odredbama Zakona o zdravstvenom osigu-
ranju FBiH, regulativa kojom se ureuje naknada
za porodiljsko odsustvo je prebaena iz domena
zdravstvene zatite u domen djeije zatite, a u vezi
s kojom nadlenost imaju kantoni.
U tom pogledu, odredbe kantonalnih propisa koji
reguliu oblast porodiljskog odsustva su veoma
arolike to se prvenstveno odnosi na visine naknade
i obveznika isplate naknade za vrijeme trajanja po-
rodiljskog odsustva.
Za vrijeme trajanja porodiljskog odsustva, naknadu
za porodiljsko odsustvo eni-majci isplauje njen
poslodavac, s tim da isti ima pravo na refundaciju
isplaene naknade od nadlenog kantonalnog orga-
na. Bitno je naglasiti da se refundiranje vri samo
do visine iznosa koji eni-majci pripada u skladu sa
odredbama propisa pojedinih kantona.
Visina naknade koja se priznaje enama-majkama
koje se nalaze na porodiljskom odsustvu je razliita
od kantona do kantona i kree se od 60% prosjene
plate u kantonu do 80% prosjene plate ene-majke
u odreenom periodu koji prethodi odlasku na poro-
diljsko odsustvo. Taan iznos naknade po kantonima
za vrijeme trajanja porodiljskog odsustva dat je u
tabeli ispod.
 Kanton Visina naknade
Sarajevo 60% od prosjene plae Kantona, ali ne nie od najnie plae u FBiH

Unsko-sanski 50% od plae porodilje, ali ne nie od prosjene plae Kantona iz prethodne godine

90% ostvarene prosjene plae korisnika prava u periodu od est mjeseci prije
poroaja ili u iznosu od 55% prosjene plae FBiH ostvarene u istom periodu, ako
Tuzlanski
je to za korisnika povoljnije, a najvie do iznosa prosjene neto plate ostvarena u
prethodnoj godini u tuzlanskom kantonu
80% od prosjene plae porodilje ostvarene u periodu od est mjeseci prije
Bosansko-podrinjski
poroaja, ali ne nie od 50% prosjene plae Kantona u prethodnoj godini
80% od prosjene plae koju je porodilja ostvarila u periodu od est mjeseci prije
Zeniko-dobojski poetka porodiljskog odsustva, ali ne vea od prosjene plae u Kantonu u mjesecu
koji prethodi odlasku na porodiljsko odsustvo, niti manja od 150 KM
50% od ostvarene plae za period od est mjeseci prije poroaja, a najmanje u visini
Srednjobosanski
najnie plae u FBiH za taj period
za 12 mjeseci porodiljskog odsustva: 70% od plae porodilje ostvarene u periodu od
Zapadnohercegovaki
est mjeseci prije porodiljskog odsustva;
Pravo na naknadu plae za vrijeme porodiljskog dopusta ostvaruje ena-uposlenica s
podruja Kantona 10 koja je prije poetka koritenja porodiljskog dopusta ostvarila
radni sta u neprekidnom trajanju najmanje 12 mjeseci i za koju je vrena uplata
doprinosa u skladu s propisima u podruju zdravstvenog osiguranja.

Kanton 10 (Hercegbosanska Osnovica za naknadu plae ini prosjena plaa koju je ena-uposlenica ostvarila
upanija) u periodu od 12 mjeseci prije poetka koritenja porodiljskog dopusta, a visina se
utvruje u iznosu od 80% od osnovice za naknadu. Utvrena naknada plae ne moe
biti vea od prosjene plae na podruju HB u mjesecu koji prethodi poetku
koritenja porodiljskog dopusta, odnosno ne moe biti manja od 150 KM mjeseno.

Naknada plae isplauje se u razdoblju od 12 mjeseci od dana poroaja.

Propisima ovih kantona nije ureeno pravo ene-majke na naknadu za vrijeme

Hercegovako-neretvanski i porodiljskog odsustva. To znai da u ovim kantonima naknadu eni-majci, za vrijeme
Posavski porodiljskog odsustva, daje poslodavac u skladu sa svojim finansijskim mogunostima
ukoliko to eli.

Bolovanje (RS) Naknada plate, za vrijeme privremene nesposobnos-

ti za rad, odreuje se u iznosu od najmanje 70% od
Privremenu nesposobnost za rad utvruje ovlateni
osnova za obraun naknade, s tim da ne moe biti
ljekar pojedinac do 30 dana, a preko 30 dana
vea od 90% od plate koju bi osiguranik ostvario da
nadlene ljekarske komisije.
je bio na radu.
Naknadu plate za prvih 30 dana privremene nesposobnosti
Udruenje i fondacija svojim optim internim aktima
za rad obezbjeuje udruenje i fondacija iz svojih sred-
blie utvruju pitanja u vezi isplate naknade plate
stava, a po isteku 30 dana, a najdue do 12 mjeseci nakn-
na teret poslodavca.
adu neto plate obezbjeuje Fond zdravstvenog osiguranja.
Naknada plate pripada osiguranicima ako su:
Osnov za obraun naknade plate za vrijeme privremene
nesposobnosti za rad je neto plata koju bi osiguranik - uslijed bolesti ili povrede privremeno nesposobni
ostvario da je bio na radu, s tim to ne moe biti vei za rad;
od neto plate koja slui kao osnov za obraun i uplatu
- sprijeeni da rade zbog medicinskog ispitivanja;
doprinosa za zdravstveno osiguranje.

ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO 39

- izolovani kao kliconoe ili zbog pojave zaraze u nji-
hovoj okolini;
- odreeni da njeguju oboljelog lana ue porodice;
- sprijeeni da rade zbog dobrovoljnog davanja tkiva
i organa.
Pravo na naknadu plate prestaje kada rjeenje o
utvrenoj invalidnosti prema propisima o invalids-
kom osiguranju postane pravosnano.
U sluaju dueg trajanja privremene nesposob-
nosti za rad prouzrokovane boleu ili povredom, a
najkasnije do isteka jedne godine neprekidne nespo-
sobnosti za rad, doktor porodine medicine je duan
osiguranika, sa potrebnom medicinskom dokument-
acijom, uputiti nadlenom organu za ocjenu radne
sposobnosti, odnosno invalidnosti prema propisima o
penzijskom i invalidskom osiguranju.
Organizacija penzijskog i invalidskog osiguranja
duna je da izvri ocjenu radne sposobnosti, odnosno
invalidnosti u roku od 60 dana od dana podnoenja
zahtjeva za ocjenu radne sposobnosti, a za to vri-
jeme naknadu neto plate obezbjeuje Fond zdravst-
venog osiguranja.
Istekom navedenog roka, naknadu plate obezbjeuje
nadleni fond za penzijsko i invalidsko osiguranje.
Porodiljsko odsustvo
Za vrijeme trudnoe, poroaja i njege djeteta,
ena ima pravo na porodiljsko odsustvo u trajanju
od jedne godine neprekidno, a za blizance i svako
tree i naredno dijete, u trajanju od 18 mjeseci
neprekidno.
Na osnovu zahtjeva ene i preporuke ovlatenog dok-
tora medicine, ena moe otpoeti sa koritenjem
porodiljskog odsustva 28 dana prije dana poroaja.
Roditelji djeteta mogu se sporazumjeti da porodiljs-
ko odsustvo nakon isteka 60 dana od dana roenja
djeteta, umjesto majke nastavi da koristi otac
djeteta.
Zakon o djeijoj zatiti RS, ureuje podruje na-
knade plate za vrijeme koritenja porodiljskog
odsustva.
Naknada plate eni-majci za vrijeme koritenja po-
rodiljskog odsustva isplauje se u visini prosjene
40 ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
neto plate prema Zakonu o radu RS, ali ne moe biti
vea od visine neto osnovne plate na koju su plaeni
doprinosi, tj. visine neto plate koja je isplaena
eni-majci za vrijeme trajanja radnog odnosa u po-
sljednja tri mjeseca prije otpoinjanja porodiljskog
odsustva.
Obraun i isplatu plate, za vrijeme trajanja poro-
diljskog odsustva, vri poslodavac, tj. udruenje i
fondacija na temelju prethodno donesenog rjeenja.
Pravna lica, ukljuujui NVO, imaju pravo na re-
fundaciju isplaene naknade plate pod uslovom da
su prilikom isplate plate vrili uplatu doprinosa za
djeiju zatitu za sve svoje zaposlenike u posljednjih
godinu dana prije otpoinjanja koritenja porodiljsk-
og odsustva, kao i za vrijeme njegovog koritenja.
Odmori i odsustva (FBiH)
Zaposlenik koji radi u punom radnom vremenu, ima
pravo na odmor u toku radnog dana u trajanju od
najmanje 30 minuta. Ovo vrijeme se ne uraunava u
radno vrijeme.
Zaposlenik ima pravo na dnevni odmor izmeu dva
uzastopna radna dana u trajanju od najmanje 12 sati
neprekidno.
Zaposlenik ima pravo na sedmini odmor u trajanju
od najmanje 24 sata neprekidno.
Zaposlenik, za svaku kalendarsku godinu, ima pravo
na plaeni godinji odmor u trajanju od najmanje 18
radnih dana.
Zaposlenik koji se prvi put zaposli ili koji ima prekid
rada izmeu dva radna odnosa dui od osam dana,
stie pravo na godinji odmor nakon est mjeseci
neprekidnog rada. Ako nije stekaopravo na godinji
odmor u tom smislu, tada, ima pravo na najmanje
jedan dan godinjeg odmora za svaki navreni mje-
sec dana rada.
Zaposlenik ima pravo na odsustvo sa rada uz nakn-
adu plae do sedam radnih dana u jednoj kalendar-
skoj godini - plaeno odsustvou sluaju: stupanja u
brak, poroaja supruge, tee bolesti i smrtilana ue
obitelji, odnosno domainstva.
Poslodavac je duan omoguiti zaposleniku odsus-
tvo do etiri radna dana u jednoj kalendarskoj go-
dini, radi zadovoljavanja njegovih vjerskih odnosno
tradicijskih potreba, s tim da se odsustvo od dva
dana koristi uz naknadu plae - plaeno odsustvo.
Odmori i odsustva (RS)
Zaposlenik koji radi s punim radnim vremenom ima
pravo na odmor u toku radnog vremena u trajanju
od 30 minuta. Vrijeme dnevnog odmora u toku rad-
nog vremena uraunava se u puno radno vrijeme za-
poslenika.
Zaposlenik ima pravo na dnevni odmor izmeu dva
uzastopna radna dana u trajanju od najmanje 12 sati
neprekidno.
Zaposlenik ima pravo na sedmini odmor u trajanju
od najmanje 24 sata neprekidno.
Zaposlenik koji ima najmanje est mjeseci neprekid-
nog rada, ima pravo na godinji odmor u trajanju od
najmanje 18 radnih dana. Ukoliko zaposlenik nema
najmanje est mjeseci neprekidnog rada, ima pravo
na godinji odmor u trajanju od najmanje jedan dan
za svaki navreni mjesec rada.
Zaposlenik ima pravo da, uz naknadu plate, odsus-
tvuje s posla najmanje pet radnih dana u kalen-
darskoj godini, u sluaju stupanja u brak, poroaja
supruge, tee bolesti ili smrti lana porodice i u dru-
gim sluajevima, odreenim kolektivnim ugovorom i
pravilnikom o radu.
Poslodavac je duan da zaposleniku, na njegov
zahtjev, odobri odsustvo s rada do tri dana u toku
kalendarske godine radi zadovoljavanja njegovih
vjerskih, odnosno nacionalno-tradicijskih potreba,
bez prava na naknadu plate, ukoliko poslodavac
drugaije ne odlui.
Prestanak ugovora o radu
Otkazivanje ugovora o radu takoer se definie u sa-
mom ugovoru, pazei pri tom da se potuju zakonske
procedure u sluaju otkaza ili sporazumnog raskida.
Takoer, u sluaju da je otkaz iniciran od strane po-
slodavca, zaposlenik ima pravo na isplatu otprem-
nine (vidjeti pod Primanja iz kolektivnog ugovora).
ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
Uloga pravilnika o radu
Pravilniko radu, kao interni akt drutva, regulie ona
pitanja koja zakon o radu nisu uopte regulisana, za-
tim pitanja koja su Zakonom o radu djelimino regu-
lisana i pitanja za koja je Zakonom o radu predvieno
da trebaju biti regulisana pravilnikom o radu.
Ugovor o privremenim i povremenim poslovima
Privremeni i povremeni poslovi, u FBiH/RS, reguliu
se entitetskim zakonima o radu, kolektivnim ugov-
orima ili pravilnikom o radu.
Za primjenu ovog zakonskog instituta potrebno je da
se ispune sljedei uslovi:
da su privremeni i povremeni poslovi utvreni
kolektivnim ugovorom ili u pravilniku o radu;
da privremeni i povremeni poslovi ne predstavljaju
poslove za koje se zakljuuje ugovor o radu;
da ne traju due od 60 dana u toku kalendarske
godine.
Rok od 60 dana rauna se u kalendarskim danima,
tako da u rok ulazi i nedjelja, dani dravnih praznika
i drugi dani kojima se ne radi.
Prema navedenim uslovima, ugovor se moe
zakljuiti sa svakim licem, koje ispunjava uslove za
obavljanje poslova za koje se zakljuuje ugovor. Licu
koje obavlja povremene i privremene poslove
osigurava se odmor u toku rada pod istim us-
lovima kao i za zaposlenike u radnom odnosu
i druga prava u skladu sa propisima o penzijskom i
invalidskom osiguranju.
Ugovor o zapoljavanju pripravnika
Ugovor o obavljanju pripravnikog staa u FBiH/RS je
ugovor o osposobljavanju za rad lica sa zavrenom
srednjom ili viom kolom, odnosno fakultetom koje
prvi put zasniva radni odnos u tom zanimanju, a koje
je, prema zakonu, obavezno poloiti struni ispit
ili mu je za rad u zanimanju potrebno prethodno
radno iskustvo. Ugovor o obavljanju pripravnikog
staa zakljuuje se u pisanoj formi, te je poslodavac
duan kopiju ugovora dostaviti nadlenoj slubi za
41
zapoljavanje u roku od pet dana od dana njegovog
zakljuivanja radi evidencije i kontrole.
Prema odredbama zakona o radu, rad pripravnika
ima karakter radnog odnosa. Pripravnik se prijav-
ljuje na penziono-invalidsko osiguranje.
U toku obavljanja pripravnikog staa, pripravnik
ima pravo na novanu naknadu u iznosu najmanje
80% od najnie plae. Poslodavac i pripravnik mogu
se dogovoriti i o veem iznosu novane naknade,
ovisno od strune spreme pripravnika.
Poslodavacosigurava pripravnika za sluaj povrede
na radu i profesionalne bolesti, a zdravstveno osigu-
ranje osigurava nadlena sluba za zapoljavanje.
Pripravnik ima pravo na odmor u toku radnog dana,
dnevni odmor izmeu dva uzastopna radna dana i
sedmini odmor.
U skladu sa gore navedenim injenicama, moemo rei
da ugovor o obavljanju pripravnikog staa, u stvari,
predstavlja ugovor o radu na odreeno vrijeme.
Ugovor o volonterskom radu i volontiranje
Ugovor o volonterskom radu zakljuuje se (u pi-
sanoj formi) u sluaju kada struni ispit ili radno
iskustvo utvreno zakonom ili pravilnikom o radu
predstavlja uslov za obavljanje poslova odreeno
zanimanja, teposlodavac moe lice koje zavri
kolovanje za takvo zanimanje primiti na struno
osposobljavanje za samostalan rad, bez zasnivanja
radnog odnosa (volonterski rad). Ovakav ugovor ne
predstavlja zasnivanje radnog odnosa ali se tra-
janje volonterskog rada rauna u pripravniki sta i
radno iskustvo kao uslov za rad na odreenim radnim
mjestima ili za polaganje strunog ispita.
Kopiju ugovora poslodavac dostavlja nadlenoj
slubi za zapoljavanje u roku od pet dana od dana
zakljuenja ugovora radi evidencije i kontrole. Volo-
nterski rad moe trajati onoliko vremena koliko je
propisano trajanje osposobljavanja prema zakonu za
odreeno zanimanje.
Volonter ima pravo na zdravstveno osiguranje kako
je to utvreno propisima za nezaposlena lica. Radi
osiguranja za sluaj povrede na radu ili profesion-
alne bolesti poslodavac plaa nadlenoj slubi za
zapoljavanje 35% od najnie plae za svakog volo-
42 ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO
ntera. Pored toga, volonter ima pravo na odmor u
toku radnog dana, dnevni odmor izmeu dva uzas-
topna radna dana i sedmini odmor.
Kada govorimo u ugovoru o volonterskom radu, bitno
je napomenuti da je ova kategorija ugovora kako u
FBiH, tako i u RS-u regulisana Zakonom o radu FBiH,
odnosno RS-a. Posmatrano sa stanovita zakona o
radu, ovdje je rije o volonterskom radu u smislu
strunog osposobljavanju, bez zasnivanja radnog
odnosa, lica koja zavre kolovanje za odreeno
zanimanje, a kada je struni ispit ili radno iskustvo
utvreno zakonom ili pravilnikom o radu, uslov za
obavljanje poslova odreenog zanimanja.
Od izraza volonterski rad treba razlikovati izraz
volontiranje koji podrazumijeva ulaganje linog
vremena, truda, znanja i vjetina kojima se obavl-
jaju usluge ili aktivnosti za dobrobit drugog lica ili
za optu dobrobit.
Kategoriju volontiranja poznaje iskljuivo Zakon
o volontiranju RS koji time daje odgovor na pitan-
je, kako zakljuiti ugovor sa volonterom ukoliko je
rije o licu koje ne ispunjava uslove koje propisuje
zakon o radu (tj. da se radi o licu koje je zavrilo
kolovanje za odreeno zanimanje, a kada je struni
ispit ili radno iskustvo utvreno zakonom ili pravil-
nikom o radu, uvjet za obavljanje poslova odreenog
zanimanja). Ovaj zakon daje mogunost licima da
obavljaju odreene poslove u okviru svog angamana
unutar udruenja ili fondacije pod uslovom da se
ovakvimvolontiranjem ne zamjenjuje rad koji
obavljaju zaposlenici zaposleni u udruenju ili fon-
daciji u skladu sa zakonom o radu ili izvrioci poslova
po osnovu ugovora o djelu, kao i da volontiranje
ne traje due od 40 sati sedmino u periodu duem
od est mjeseci bez prekida.
Iz navedenih ogranienja jasno proizlazi da je nam-
jera Zakona o volontiranju RS-a da se omogui do-
brovoljni rad bez obaveze i prava na plaanje na-
knade i doprinosa s jedne strane1, te da se s druge
strane, onemogui iskoritavanje takvog angamana.
1
Volonter ne moe volontiranje uslovljavati ispunjenjem neke usluge ili
sticanjem imovine, novane naknade ili koristi. Pri tome se novanom
naknadom ili imovinskom koristi ne smatraju novane naknade koje
se odnose na trokove volontiranja kao npr. naknada za radnu odjeu,
trokove putovanja, smjetaja, ishrane, medicinskih usluga, edukacije i
sl. pod uslovom da su povezane sa obavljanjem volontiranja.
Volonter i organizator volontiranja, temeljem ugovo- Ukoliko je osoba angaovana od strane udruenja ili
ra o volontiranju ureuju meusobna prava i obaveze fondacije po osnovu ugovora o djelu, a ista ta osoba
kao i specifinosti vezane za pojedinu volontersku ak- radi (boravi) u poslovnim prostorijama poslodavca
tivnost ili pruanje pojedine volonterske usluge. prilikom obavljanja aktivnosti vezanih za ugovor,
koristi se sredstvima rada koje joj na raspolaganje
stavlja poslodavac, radi po uputama i nalozima po-
Angaovanje lica kroz samostalnu slodavca, koristi pravo na dnevni, sedmini, godinji
odmor ili bolovanje, ako su joj plaeni trokovi
djelatnost slubenog putovanja, ako se taj rad obavlja u radno
vrijeme poslodavca i sl., tada ne moemo govoriti o
Ugovor o djelu ugovoru o djelu, obzirom da isti ima karakter radnog
odnosa.
Ugovor o djelu nije regulisan zakonom o radu, jer se
radi o ugovoru iz oblasti obligacionog prava, te je u Rizik koji u tom kontekstu nastaje za NVO jeste
skladu s tim i regulisan ZOO FBiH i ZOO RS.2 mogunost da nadleni inspekcijski i porezni organi
takav odnos kvalifikuju kao radni, to za sobom,
Ugovorom o djelu ugovara se obaveza izvoaa da
izmeu ostalog,povlai obavezu obrauna i plaanja
za naruitelja izradi djelo koje predstavlja njegov
doprinosa kao da se radi o ugovoru o radu a ne ugov-
rezultat rada (npr. izrada ili popravak neke stvari ili
oru o djelu, uz obraun zateznih kamata.
izvrenje kakvog fizikog ili intelektualnog rada).
U okviru poglavlja 5. naveli smo koje su to karakteris-
Ugovor o djelu se u pravilu zakljuuje za obavljanje
tike nesamostalnog rada, tj. radnog odnosa. Ukoliko
jednokratnog posla, za koji nije bitno vrijeme rada,
je bilo koji od tih elemenata prisutan u obavljanju
ve izvrenje odreenog posla u odreenom roku i uz
poslova po osnovu ugovora o djelu, postoji rizik da
ugovorenu naknadu.
takav odnos bude kvalifikovan kao radni odnos.
Zakljuenjem ugovora o djelu ne zasniva se radni od-
Ugovor o autorskom djelu je podvrsta ugovora o dje-
nos, jer naruilac nije u ulozi poslodavca, a izvoa
lu, s tim to je bitno posebno definisati nain raspo-
nije u ulozi zaposlenika.Izvoa jeu obavljanju djela
laganja i ustupanja autorskih prava.
potpuno samostalan i ne zavisi o naruiocu, nego
se vodi iskljuivo uslovima i odredbama ugovora o Tipini ugovori iz ostalih samostalnih djelatnosti
djelu. su primanja lanova komisija, nadzornog odbora i
slino, kad takva lica nemaju status zaposlenika.
Kod ugovora o djelu, naknada se u naelu daje
odjednom, dok je kod ugovora o radu ona periodina
u vidu mjesenih isplata. Ugovor o djelu mogao bi
se zakljuiti npr. s ciljem da odreena osoba izra-
di pravilnik ili drugi interni akt, ali ne da obavlja
redovne poslove unutarudruenja ili fondacije za
koje se u pravilu zakljuuje ugovor na odreeno ili
neodreeno vrijeme bilo sa punim ili nepunim rad-
nim vremenom.
Iako ZOO FBiH i RS vremenski ne limitira trajanje
ugovora o djelu, jasno je da ugovor o djelu moe
trajati sve dok se djelo ne kompletira.

2
lan 600: Ugovorom o djelu izvoa (poduzetnik, izvoa ra-
dova) obavezuje se da obavi odreeni posao, kao to je izrada
ili popravak neke stvari ili izvrenje nekog fizikog ili intelek-
tualnog rada i sl., a naruilac se obavezuje da mu za to plati
naknadu.

ZAPOLJAVANJE I DRUGI OBLICI ANGAOVANJA LICA OD STRANE NVO 43

 RACUNOVODSTVENE
EVIDENCIJE I FINANSIJSKO
IZVJETAVANJE...
RAUNOVODSTVENE
EVIDENCIJE I FINANSIJSKO
IZVJETAVANJE
Okvir za finansijsko izvjetavanje
Svi poslovni subjekti svoje poslovne aktivnosti i prom-
jene evidentiraju u poslovnim knjigama. Na osnovu
evidencija u poslovnim knjigama, periodino (najee
godinje), poslovni subjekti sastavljaju finansijske
izvjetaje koji bi trebali dati pregled poslovanja sub-
jekata u posmatranom periodu. Dakle, cilj finansi-
jskih izvjetaja je pruiti informacije o finansijskom
poloaju, uspjenosti poslovanja i promjenama finan-
sijskog poloaja subjekta, to je korisno irokom krugu
korisnika u donoenju ekonomskih odluka.
Zakon o raunovodstvu i reviziji
NVO, kao i ostale neprofitne organizacije registro-
vane kao pravna lica u BiH, obavezne su primjen-
jivati vaee propise o raunovodstvu entiteta za-
visno od svog sjedita u BiH. Zakoni o raunovodstvu
i reviziji entiteta propisuju primjenu Meunarodnih
raunovodstvenih standarda (MRS) za sva pravna
lica, ukljuujui i NVO.
Raunovodstvo NVO-a temelji se na ope prihvaenim
raunovodstvenim naelima tanosti, istinitosti,
pouzdanosti i pojedinanom iskazivanju poslovnih
dogaaja te na primjeni MRS osim ukoliko njihova
primjena nije u suprotnosti sa vaeim propisima
drave Bosne i Hercegovine.
NVO su obavezne evidentirati poslovne dogaaje,
voditi poslovne knjige i sastavljati finansijske
izvjetaje prema temeljnim naelima urednog
knjigovodstva.
U skladu sa pozitivnim zakonskim propisima, NVO
su dune sainjavati godinje finansijske izvjetaje.
Finansijski izvjetaji temelje se na Meunarodnim
raunovodstvenim standardima, Meunarodnim
standardima finansijskog izvjetavanja, Zakonu
o raunovodstvu i reviziji entiteta i Kodeksu
raunovodstvenih naela.
46 RAUNOVODSTVENE EVIDENCIJE I FINANSIJSKO IZVJETAVANJE
Finansijski izvjetaji koje su NVO dune priprema-
ti jesu: bilans stanja, bilans uspjeha, izvjetaj o
novanim tokovima, izvjetaj o promjenama na kap-
italu te napomene uz finansijske izvjetaje.
Takoer, NVO su obavezne da donesu opte akte
kojima se reguliu raunovodstvena pitanja to
ukljuuje najmanje pravilnik o raunovodstvu i
raunovodstvene politike.
Raunovodstvene evidencije
Shodno odredbama pomenutih entitetskih za-
kona iz oblasti raunovodstva, udruenja i fon-
dacije sa sjeditem u BiH imaju obavezu voenja
raunovodstvene evidencije. Sa druge strane, NVO
ije se sjedite nalazi izvan BiH, nisu obavezni da
vode raunovodstvene evidencije u skladu sa lokal-
nim propisima. Prema tome, NVO je obavezna voditi
i uvati knjigovodstvene evidencije i dokumente
koje pruaju dovoljne, adekvatne i kompletne do-
kaze o njihovim transakcijama.
U svom raunovodstvu NVO su dune eviden-
tirati svoju imovinu (imovina, oprema, zalihe,
potraivanja i dr.), obaveze koje su nastale u po-
slovanju, te prihode i rashode koje ostvaruje
svojim poslovanjem. Ove poslovne promjene,
udruenja i fondacije su duna evidentirati u skladu
sa Meunarodnim raunovodstvenim standardima
(MRS) i Meunarodnim standardima finansijskog
izvjetavanja (MSFI). Sve promjene evidentiraju
se na osnovu dokumentacije o nastalim poslovnim
dogaajima.
Poslovne knjige i raunovodstvena
evidencija
Poslovne knjige su jednoobrazne evidencije o stanju
i promjenama na imovini, obavezama, kapitalu, pri-
hodima i rashodima pravnih lica. Poslovne knjige vode
se za poslovnu godinu i predstavljaju osnov za izradu
godinjih i polugodinjih finansijskih izvjetaja.Po-
slovne knjige vode se u skladu sa naelima sistema
dvojnog knjigovodstva, uvaavajui naela urednos-
ti, aurnosti, dokumentovanosti i vjerodostojnosti.
Poslovnim knjigama, smatraju se:

Dnevnik je poslovna knjiga u koju se unose knjigovodstvene promjene, hronoloki, prema

Dnevnik
vremenskom redoslijedu njihovog nastanka.
Glavna knjiga je sistemska knjigovodstvena evidencija promjena nastalih na finansijskom
Glavna knjiga poloaju i uspjenosti poslovanja (imovini, obavezama, kapitalu, rashodima, prihodima i
rezultatu poslovanja i vanbilansne evidencije).
Pomone knjige su analitike evidencije koje se vode za nematerijalna sredstva, postrojenja i
Pomone knjige opremu, investicione nekretnine, dugorone finansijske plasmane, zalihe, potraivanja, goto-
vinu i gotovinske ekvivalente, obaveze, kapital i dr.

Pored navedenih, postoje i druge evidencije koje su
dune voditi fondacije i udruenja, u zavisnosti od
aktivnosti koje obavljaju.
Kontni plan
NVO sa sjeditem u Federaciji BiH vode knjigo-
vodstvo po Kontnom planu za udruenja i druge
neprofitne organizacije, kojeg je propisao Savez
raunovoa, revizora i finansijskih radnika Fed-
eracije BiH, a koji je objavljen u Slubenim
novinama Federacije BiH, broj 10/2007.
U Republici Srpskoj, za NVO i druge neprof-
itne organizacije nije predvien poseban kontni
plan, tako da i NVO-i sa sjeditem u Republici
Srpskoj primjenjuju onaj kontni plan koji vai
i za preduzea, koji je u skraenom obliku
donijelo Ministarstvo finansija i koji je objavljen
u Slubenom glasniku RS broj 120/06, a koji
je dodatno razraen od strane Saveza raunovoa i
revizoraRepublike Srpske.
I u FBiH i u RS, kontni plan jekoncipiran na bazi tro-
cifrenih (sintetikih) konta, s tim da svaka NVO,
prema svojim specifinim potrebama, moe izvriti i
dodatnu analitiku razradu unutar propisanih konta,
na etiri i vie cifara.
Poredkontnog plana, u Federaciji BiH, odnosno u Re-
publici Srpskoj,postojei propisani obrasci godinjih
finansijskih izvjetaja (Bilans stanja, Bilans uspjeha i
dr.) koje su NVO sa sjeditem u BiH dune podnositi
Agenciji za finansijskoinformatike usluge do kraja
februara svake godine, za prethodnu godinu.
Obrasci bilansa i drugih finansijskih
izvjetaja
NVO ije je sjedite na teritoriji Federacije
BiH, koje vode knjigovodstvo po posebnom pro-
pisanom Kontnom planu za udruenja i druge
neprofitne organizacije, dune su da svoje finan-
sijske izvjetaje sainjavaju i dostavljaju Agenciji
za finansijske i informatike usluge (AFIP Sarajevo
ili FIP Mostar) na posebnim propisanim obrascima
seta finansijskih izvjetaja koji sadri:
- Bilans stanja za udruenja i druge neprofitne
organizacije;
- Bilans uspjeha za udruenja i druge neprofitne
organizacije;
- Izvjetaj gotovinskih tokova;
- Izvjetaj o promjenama u kapitalu/izvorima
sredstava;
- Raunovodstvene politike i zabiljeke uz finan-
sijske izvjetaje (s tim da su samo prva dva
izvjetaja posebno predviena za udruenja i
druge neprofitne organizacije, dok su ostala tri
izvjetaja identini obrascima za profitni sek-
tor i koje je, stoga, prilikom popunjavanja i
sainjavanja potrebno prilagoditi specifinostima
neprofitnog sektora).
Pored toga, uz raunovodstvene iskaze, ovi sub-
jekti su duni dostaviti i posebne obrasce za
statistike namjene (obrazac Posebni podaci o
plaama i broju zaposlenih i obrazac INV01
Godinji izvjetaj o investicijama), kao i obrazac
ZS Obraun posebnog poreza za zatitu od
prirodnih i drugih nesrea.
U Republici Srpskoj, set obrazaca godinjih
izvjetaja za NVO propisan je jedinstvenim Pravil-

RAUNOVODSTVENE EVIDENCIJE I FINANSIJSKO IZVJETAVANJE 47

nikom o obrascima bilansa stanja i bilansa us-
pjeha za preduzea i zadruge, druga pravna lica
i preduzetnike koji vode dvojno knjigovodstvo
(Slubeni glasnik RS,broj 120/06). Prema tome,
u RS nema nikakvih razlika izmeu obrazaca
Bilansa stanja i Bilansa uspjeha koje podnose
preduzea i obrazaca za NVO. U RS, NVO nisu
obavezne podnositi Izvjetaj o tokovima gotovine
niti Izvjetaj o promjenama u kapitalu.
Obaveze sainjavanja finansijskih
izvjetaja
Pravna lica finansijske izvjetaje sastavljaju i prezen-
tiraju za poslovnu godinu i to za period od 1. januara
do 31. decembra tekue godine sa usporedivim po-
dacima za prethodnu godinu. Finansijski izvjetaji se
podnose najkasnije do posljednjeg dana februara
naredne godine.
Sva pravna lica za koja se smatra da imaju ja-
vnu odgovornost su, do 31. jula svake godine, duna
podnijeti i svoj polugodinjiizvjetaj, koji predstav-
lja sumarni finansijski izvjetaj za estomjeseni
raunovodstveni period koji se zavrava do 30.
06. svake godine. Zakonom se NVO moe povjeriti
da u okviru svoje djelatnosti vri javne ovlatenja,
pri emu se smatra da ima javnu odgovornost.
U tom sluaju NVO je obavezna, pored godinjih
finansijskih izvjetaja, podnositi i polugodinje
izvjetaje. Meutim, potrebno je naglasiti da
kriterij javne odgovornosti u smislu podnoenja
polugodinjih obrauna treba posmatrati na
nain kako ga definie Zakon o raunovodstvu
i reviziji, a ne Zakon o udruenjima i fon-
dacijama. Formalno, javnu odgovornost, prema
kriterijima postavljenim u entitetskim zakonima
o raunovodstvu i revizijibi, eventualno, mogle
imati NVO u Federaciji BiH, dok se u RS javna
odgovornost vee za profitni sektor, iz ega
proizlazi da NVO u RSu formalno ne moraju pre-
davati polugodinje izvjetaje.
Finansijski izvjetaji se, na propisanim obrascima,
dostavljaju Agenciji za finansijske i informatike
usluge (AFIP Sarajevo ili FIP Mostar), odnosno
Agenciji za finansijske i informatike poslove Re-
publike Srpske, zavisno od sjedita NVO-a.
48 RAUNOVODSTVENE EVIDENCIJE I FINANSIJSKO IZVJETAVANJE
NVO moe organizovati obavljanje raunovodstvenih
poslova u okviru interne slube raunovodstva ili ove
poslove moe (ugovorom) povjeriti treim licima
(koja ispunjavaju zakonske uslove za obavljanje
tih poslova). U prvom sluaju nije nuno da
osoba koja je uposlena u NVO-u i koja obav-
lja raunovodstvene poslove za potrebe te NVO
bude certificirani raunovoa u skladu sa Za-
konom. Naravno, direktor NVO-a moe i tada
angaovati certificiranog raunovou koji je kvali-
fikovan u skladu sa Zakonom, da ispuni knjigo-
vodstvene i raunovodstvene zahtjeve koje stoje
pred NVO-om. U drugom sluaju, tj. ukoliko
se raunovodstveni poslovi povjere treim licima
(raunovodstvenim agencijama, servisima i sl.), ta
lica moraju biti registrovana i certificirana uskladu
sa Zakonom o raunovodstvu, tj. moraju posje-
dovati vaei certifikat za zvanje certificiranog
raunovoe, kao i vaeu licencu (dozvolu) za obav-
ljanje raunovodstvenih poslova.
Prema Zakonu, predsjednik, direktor ili drugo
ovlateno lice NVO-a odgovoran je i za tanost,
kompletnost, istinitost, fer prezentiranje i pra-
vovremeno podnoenje finansijskih izvjetaja.
Finansijski izvjetaji pravnog lica, moraju biti ovjere-
ni potpisom i peatom certificiranog raunovoe koji
sadri naziv certificirani raunovoa, njegovo ime i
prezime, kao i broj vaee licence. Istodobno finan-
sijski izvjetaji moraju biti potpisani od strane lica
ovlatenog za zastupanje pravnog lica, upisanog u
sudski registar, koje podnosi finansijske izvjetaje,
ovjerene peatom pravnog lica - podnosioca.
Rokovi za uvanje finansijske dokumentacije
Zakonski rokovi za uvanje finansijske dokumentaci-
je u RS-u i FBiH su sljedei:

PROPISANI ROK UVANJA DOKUMENTACIJE

VRSTA DOKUMENTACIJE
RS FBIH
Finansijski izvjetaji trajno trajno
Revizorski izvjetaji trajno trajno
Dnevnik i glavna knjiga 10 godina 11 godina
Pomone knjige 5 godina 7 godina
Godinji izvjetaj o poslovanju 1
11 godina 11 godina
Knjigovodstvene isprave 5 godina (min.) 7 - 11 godina2
Platne liste trajno trajno
Bankovni izvodi 5 godina 5 godina

Kupoprodajni ugovori po kojima je

trajno trajno
izvreno sticanje nekretnina
Svi interni akti od uticaja na finan-
nije propisano trajno
sijsko poslovanje

1
Mala pravna lica nisu duna pripremati godinji izvjetaj o poslovanju.

2
Knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su podaci uneseni u pomone
knjige uvaju se najmanje sedam godina. Knjigovodstvene isprave na
osnovu kojih su podaci uneseni u dnevnik i glavnu knjigu uvaju se naj-
manje jedanaest godina.

RAUNOVODSTVENE EVIDENCIJE I FINANSIJSKO IZVJETAVANJE 49

Revizija finansijskih izvjetaja
Zakoni o raunovodstvu i reviziji Federacije BiH i RS
razvrstavaju pravna lica u nekoliko skupina u zavisnosti
od visine odreenih parametara/pokazatelja. U zavisnosti
kojoj grupi drutava pripadaju, Udruenja i fondacije su
u obavezi da angauju eksternog revizora za potrebe re-
vizije finansijskih izvjetaja. Entitetski zakoni po ovom
pitanju imaju razliite zahtjeve, koji se saeto mogu pri-
kazati u tabeli ispod.

Obaveza
Lica koja podlijeu obavezi revizije finansijskih izvjetaja
revizije
broj zaposlenih manji od 50;

Mala pravna lica prosjena vrijednost poslovne imovine manja od 1 milion KM; NE

ukupan godinji prihod manji od 2 miliona KM.

broj zaposlenih od 50 do 250;

Srednja pravna lica prosjena vrijednost poslovne imovine od 1 do 4 miliona KM; DA

ukupan godinji prihod od 2 do 8 miliona KM.

pravna lica koja prelaze kriterije iz najmanje dvije take pre-
FBiH i RS

thodnog stava;

banke, mikro-kreditne organizacije, tedno-kreditne zadruge,

Velika pravna lica DA
drutva za osiguranje, leasing drutva, drutva za upravljanje
investicionim fondovima, drutva za upravljanje obaveznim
odnosno dobrovoljnim penzijskim fondovima, brokersko-dilerska
drutva i druge finansijske organizacije.
pravnih lica ijim se vrijednosnim papirima trguje ili se vri pri-
prema za njihovo emitovanje na organizovanom tritu vrijed-
nosnih papira;
Ostala pravna lica DA
pravnih lica ukoliko je to propisano posebnim propisima kojim se
ureuje njihovo poslovanje;

Konsolidovani izvjetaji (samo u RS-u).

50 RAUNOVODSTVENE EVIDENCIJE I FINANSIJSKO IZVJETAVANJE

POREZI...
POREZI
POREZ NA DOHODAK
Uvod
Porezni tretman i tretman obrauna i uplate dopri-
nosa razlikuje se u zavisnosti od vrste ugovora koju
NVO zakljui sa fizikim licem. Posebno su izraene
razlike u primjeni stopa doprinosa, te se tako na
ugovore o radu u FBiH uplauju doprinosi na osno-
vicu u ukupnoj stopi od 41%, dok se na ugovore o
djelu primjenjuje stopa doprinosa u stopi od 10%.
Bitno je napomenuti da troak poreza i doprinosa
koji NVO snosi ne smije biti faktor pri odluivanju
kakvu vrstu ugovora NVO treba zakljuiti sa fizikim
licem, jer je u pogledu odreivanja vrste i karaktera
angaovanja primarno zakonodavstvo iz oblasti rad-
nog prava, te obligacionih odnosa.
Takoer, porezni i tretman uplate doprinosa razlikuje
se u FBiH i RS-u, obzirom da su to odvojene porezne
jurisdikcije.
Obaveze prijavljivanja i plaanja
Obavezu prijavljivanja i plaanja poreza i doprinosa
ima isplatioc, prilikom svake isplate.
Porezne kartice
FBiH: Porezna kartica (obrazac PK-1002) je doku-
ment na osnovu kojeg se zaposlenom utvruje iznos
linog odbitka, odnosno iznos na koji mu se moe
umanjiti osnovica za obraun akontacije poreza
na dohodak od nesamostalne djelatnosti po osn-
ovu linog odbitka (300KM mjeseno) i po osnovu
izdravanih lanova ue porodice.
Rezidenti, porezni obveznici koji ostvaruju dohotke
po osnovu obavljanja samostalnih djelatnosti i po os-
novu imovine i imovinskih prava, a istovremeno ne
ostvaruju i dohotke po osnovu nesamostalne djelat-
nosti, dokumentovane zahtjeve za izdavanje porezne
kartice podnose neposredno Poreskoj upravi. Porezni
obveznik moe imati samo jednu poreznu karticu.
Ukoliko zaposlenik ostvaruje prihode kod dva i/ili
vie poslodavaca, sam odluuje kojem e poslodav-
52 POREZI
cupredati poresku karticu, jer pravo na lini odbitak
u toku poreskog perioda moe da ostvari samo kod
jednog poslodavca.
Porezni obveznici koji ostvaruju dohodak po osn-
ovu samostalne djelatnosti i/ili po osnovu imovine
i imovinskih prava, osim prihoda na koje je u toku
poreskog perioda, porez obraunat i naplaen po
odbitku i koji se smatra konanom poreznom obav-
ezom, pravo na priznavanje linog odbitka mogu os-
tvariti na osnovu godinje poreske prijave uz prilag-
anje ovjerene fotokopije porezne kartice. U sluaju
otuenja, gubitka, unitenja ili nestanka na drugi
nain, nadlena organizaciona jedinica Poreske up-
rave je duna na zahtjev poreskog obveznika izdati
novu poreznu karticu,koja se mora posebno oznaiti
kao duplikat.
Fiziko lice kojem Porezna uprava izda poresku kar-
ticu, ne moe biti kod drugog fizikog lica prijav-
ljeno kao izdravani lan ue porodice ili po osnovu
invalidnosti.
Porezna kartica se ponitava, odnosno proglaava
nevaeom u slijedeim sluajevima: nakon smrti
poreskog obveznika, nakon trajnog iseljenja iz Fed-
eracije, kada porezni obveznik prestane biti rezident
ili kada prestane ostvarivati prihode koji su oporezivi
po ovom zakonu i eli da se kod lana svoje porodice
prijavi kao izdravano lice.
RS:Poreska kartica predstavlja dokument koji sadri
podatke o poreskom obvezniku, kao i podatke o os-
tvarenom dohotku, porezu na dohodak i umanjenje
poreske osnovice. Podatke u poresku karticu moe
unijeti samo Poreska uprava, a svaki zaposlenik moe
imati samo jednu poresku karticu. Kartica se izdaje
na zahtjev zaposlenog, odnosno poreznog obveznika.
Poreska kartica u svrhu umanjenja poreske osnovice
izdaje se za poreski period koji poinje prvog dana
narednog mjeseca u odnosu na mjesec podnoenja
zahtjeva za izdavanje poreske kartice.
Ukoliko se poreski obveznik nae u okolnostima
koje mijenjaju njegova prava po osnovu umanjenja
poreske osnovice, duan je da se obrati Poreskoj up-
ravi sa zahtjevom za promjenu podataka u poreskoj
kartici u roku od 15 dana od dana nastanka promjene.
Ako Poreska uprava utvrdi da je poreska osnovica
umanjenja na osnovu netanih podataka ili da poreski
obveznik nije prijavio promjene koje ne dozvoljavaju
umanjenje poreske osnovice, Poreska uprava e uskla-
diti podatke u poreskoj kartici sa stvarnim stanjem.
U svrhu ostvarivanja prava na umanjenje poreske os-
novice, poreski obveznik koji prvi put zasniva radni
odnos podnosi Poreskoj upravi zahtjev za izdavanje
poreske kartice, najkasnije 15 dana od dana zasniv-
anja radnog odnosa.
NVO kao obveznik uplate poreza za lina pri-
manja
Dohodak ostvaren po osnovu linih primanja, priho-
da od kapitala, te dohodak plaen stranim licima je
predmet poreza po odbitku od strane isplatioca.1To
znai da je obveznik uplate poreza i doprinosa is-
platilac prihoda, odnosno da se porez odbija od
bruto plate.
FBiH: Za isplate po osnovu linih primanja (iz nesa-
mostalne djelatnosti), isplatilac prihoda je duan
do 10. u mjesecu za prethodni mjesec podnijeti
mjesenu prijavu poreza na dohodak i doprinosa na
obrascu Specifikacija 2001, i 2001-A. Za isplate po
osnovu samostalne djelatnosti, isplatioci su po ispla-
ti duni predati sljedee obrasce: AUG-1031 (Akon-
tacija poreza po odbitku za povremene samostalne
djelatnosti po osnovu ugovora o djelu ili ugovora o
autorskom djelu); AUG-1032 (Akontacija poreza po
odbitku na prihode od drugih samostalnih djelatnosti
predstavniki organi vlasti, lanovi skuptina i nad-
zornih odbora itd.); Obrazac 2003 (za ostale nesamo-
stalne djelatnosti).
RS: Za sve isplate izvrene u prethodnom mjesecu
isplatilac je duan podnijeti prijavu za porez najkas-
nije do 10. u mjesecu za prethodni mjesec. Svi is-
platioci dohotka podnose osnovni obrazac 1002 na
koji se porez plaa po odbitku i odgovarajue do-
datne listove, u zavisnosti od vida isplate oporezivog
dohotka i osnova uplate doprinosa.
Uz osnovni obrazac 1002 za lina primanja iz radnog
odnosa (iz nesamostalne djelatnosti) isplatilac pop-
unjava i dodatni list DL1 (Primanja po osnovu radnog
1
Porez po odbitku ili akontacija poreza na dohodak sutinski znai da je porez
uplaen mjeseno odnosno po isplati, od strane isplatioca. Naime, porezni obveznik
je fiziko lice, a isplatilac je obveznik uplate poreza. Fiziko lice prijavljuje svoju
konanu obavezu poreza na dohodak na kraju godine, te se zato sve uplate u toku
godine nazivaju akontacijom poreza (jer su plaene prije isteka poreznog perioda tj.
godine), odnosno porezom po odbitku jer je porez odbijen od bruto naknade.
odnosa) i dodatni list DL5 (Isplate po osnovu bo-
lovanja) za lica koja se nalaze na bolovanju. Ukoliko
poslodavac ima zaposlenike kojima se sta rauna sa
uveanim trajanjem, potrebno je popuniti i dodatni
list DL1B (Isplate po osnovu staa sa uveanim tra-
janjem).
Ukoliko postoji ugovor o djelu, uz obrazac 1002 se
sastavlja dodatni list DL2 (Isplate po osnovu autor-
skih prava i prava srodnih autorskom pravu).
Za isplate po osnovu samostalne djelatnosti, ispla-
tioci su po isplati duni popuniti: dodatni list DL3
(Lina primanja koja nisu iz radnog odnosa); dodatni
list DL4 (Isplate po osnovu zakupa i podzakupa); ili
dodatni list DL6 (Posebne isplate neto primanja i up-
late doprinosa).
Prijavljivanje i uplata poreza na dohodak i dopri-
nosa za licasa prebivalitem u FBiH a zaposlena u
NVO-u koji se nalazi u RS-u
Entitetski propisi nisu najjasnije propisali nain up-
late doprinosa. Naime, Zakonom o doprinosima RS-a
(Slubene novine RS br. 51/01, 96/03, 128/06,
120/08, 31/09 i 1/11), propisano je da su obveznici
doprinosa u RS-u fizika lica rezidenti RS-a, to
znai da NVO koji ima status rezidenta RS-a ne bi
imao obaveze obraunavanja i plaanja doprinosa
za Zaposlenika iz FBiH po propisima RS-a, ve samo
poreza na dohodak u iznosu od 10%. Meutim, Za-
kon o doprinosima, lan 10. takoer navodi da je ob-
veznik uplate isplatilac rezident RS-a.
Prema opte prihvaenoj praksi, a i sukladno sa prak-
som u FBiH, zdravstveno osiguranje plaa se prema
mjestu prebivalita uposlenika, dok se doprinosi
za PIO, djeiju zatitu i zatitu od nezaposlenosti
uplauju u fond RS-a.
Poreska uprava RS-a nije predvidjela poseban obrazac
za ovakve situacije, te se prijava poreza na dohodak i
obraun doprinosa vri putem obrasca 1002.
S druge strane, Zakon o doprinosima FBiH propisuje
da su obveznici doprinosa izmeu ostalog fizika
lica rezidenti Federacije koja su na teritoriju Fed-
eracije zaposlena kod pravne ili fizike osobe - ner-
ezidenta Federacije .... Dalje, u skladu sa Pravil-
nikom o nainu obraunavanja i uplate doprinosa
(Sl. novine FBiH br. 64/04 i 81/08, u daljem tekstu
POREZI 53
Pravilnik), obraun i uplatu doprinosa za primanja
koja ostvari kod nerezidenta na teritoriji FBiH mora
izvriti Zaposlenik najkasnije do 10. u mjesecu za
prethodni mjesec, mada je dozvoljeno da to umjesto
njega obavlja njegov poslodavac nerezident, to je
esto u praksi i sluaj. U praksi je od strane porezne
uprave RS-a prihvaeno da se zdravstveno osiguranje
plaa prema mjestu prebivalita uposlenika, dok se
doprinosi za PIO, djeiju zatitu i zatitu od neza-
poslenosti uplauju u fond RS-a.
Prijavljivanje i uplata poreza na dohodak i dopri-
nosa za lica sa prebivalitem u RS-u zaposlena u
NVO-u koji se nalazi u FBiH:
FBiH propisi su definisali da je obveznik doprinosa
fiziko lice nerezident FBiH (tj. u ovom sluaju Za-
poslenik sa prebivalitem u RS-u) koje je na teritoriji
FBiH u radnom odnosu kod pravne ili fizike osobe
rezidenta FBiH.
Dakle, prema vaeim propisima FBiH Zaposlenicima
sa prebivalitem u RS-u je za njihov dohodak kojeg
ostvare u NVO-u FBiH potrebno platiti ukupne do-
prinose iz plate (31%) i na platu (10,5%), kao i porez
na dohodak od 10%. Uplata navedenih doprinosa u
ovom sluaju je propisana na sljedei nain:
Doprinos za PIO se u potpunosti uplauje u Fond
PIO FBIH;
Doprinos za zdravstveno osiguranje se uplauje
u Fond solidarnosti FBiH (9%), odnosno u Fond
zdravstvenog osiguranja RS-a (91%);
Doprinos za osiguranje od nezaposlenosti se
uplauje FBiH zavodu za zapoljavanje (30%),
odnosno Zavodu za zapoljavanje RS-a (70%).
Za prijavu i uplatu ovih doprinosa koristi se za to
posebno predviena Specifikacija 2001-A.
54 POREZI
Poreska osnovica i primjena propisanih
stopa - koncept
Poreska osnovica i osnovica doprinosa
Poreska osnovica smatra se i osnovicom za
obraunavanje doprinosa. Dakle, pri obraunu pore-
za i doprinosa, isplatilac odnosno NVO:
1) izrauna poresku osnovicu na nain da ukljui sve
prihode koje isplauje a koji su oporezivi u skladu
sa Zakonom o porezu na dohodak;
2) na tako izraunatu osnovicu primjenjuje stope
poreza i stope doprinosa u skladu sa Zakonom o
porezu na dohodak, i Zakonom o doprinosima.
Detaljniji opis oporezivih prihoda, te stopa koje se
primjenjuju pri obraunu obaveze za poreze i dopri-
nose slijedi u nastavku ove Sekcije.
Poreska osnovica - RS
Prihodi koji nisu predmet oporezivanja
Prihodi koje NVO moe biti u prilici da isplauje, a
koji nisu predmet poreza i doprinosa bez obzira na
vrstu ugovora koju NVO ima sa angaovanim fizikim
licem su sljedei:
RS:
primanja po osnovu djeijeg i materinskog dodatka
i novane pomoi za opremu novoroene djece;
primanja po osnovu stipendija do 75% prosjene
mjesene neto plate po zaposlenom u Republici
Srpskoj prema posljednjem objavljenom podatku
organa nadlenog za poslove statistike;
naknadu za vrijeme nezaposlenosti;
primanja po osnovu materijalnog obezbjeenja u
skladu sa zakonom;
primanja po osnovu organizovane socijalne i hu-
manitarne pomoi;
naknadu stvarne materijalne i nematerijalne tete;
naknadu za tuu pomo i njegu i naknada za tjele-
sno oteenje.
Prihodi koji ulaze u osnovicu - nesamostal- 3. Godinji odbitak za izdravane lanove poro-
na djelatnost dice iznosi 900 KM (75 KM/mj.)2

1. Porez i doprinosi se plaaju na:

bruto platu i druge isplate zaposlenom, ukljuujui PORESKA OSNOVICA = Ukupno isplaeni oporezivi pri-
i koristi koje poslodavac daje uposleniku; hodi (1.) Doprinosi iz plate Odbitak za izdravane
lanove porodice (3.)
regres za godinji odmor;
topli obrok;
Poreska osnovica kod samostalne djelatnosti
bonuse, naknade i druge izdatke;
Ugovor o djelu: poreska osnovica je neto prihod koji
posredne olakice i skrivene isplate;
ini ukupno ugovorenu naknadu umanjenu za stvarne
avansna primanja; ili nominirane trokove.
naplaena potraivanja po osnovu linih primanja; Autorske naknade: poreska osnovica je neto prihod
koji ini ukupno ugovorenu naknadu umanjenu za
bonuse i nagrade.
stvarne ili nominirane trokove.
2. Porez i doprinosi se NE plaaju na:
Rad pripravnika: osnovica je iznos koji se isplauje
otpremnine za odlazak u penziju; pripravniku.
otpremnine pri otputanju sa posla; Volonteri: osnovicu za uplatu doprinosa ini 50% od
naknade za trokove sahrane, pomo za gubitke prosjene bruto plate u RS-u.
nastale kao posljedica elementarnih nepogoda i
pomoi po osnovu ozljeda i bolesti koje isplauje
poslodavac za zaposlenog ili lana njegove poro-
dice isplaene do visine utvrene po posebnim pro-
pisima;
smjetaj koji poslodavac osigurava zaposlenom na
mjestu gdje se obavlja djelatnost ako je neophod-
no da zaposleni koristi smjetaj radi obavljanja
radnog zadatka;
naknade za prevoz na posao i sa posla isplaene do
visine po posebnim propisima;
naknade putnih trokova i dnevnica u svrhu po-
slovnih putovanja ili privremenog obavljanja rad-
nih zadataka isplaene do visine po posebnim pro-
pisima (maksimalna poresko dopustiva dnevnica za
putovanje u BiH trenutno iznosi 48 KM);
naknade za priznavanja trokova preseljenja u
svrhu promjene mjesta zaposlenja isplaene do vi-
sine po posebnim propisima; 2
Izdravanim lanovima ue porodice smatraju se brani drug, djeca i
pokloni koje daju poslodavci za djecu zaposlen- roditelji poreskog obveznika koji ne ostvaruju oporezivi dohodak i iji
dohodak i drugi prihodi koji se u smislu Zakona o porezu na dohodak
ih povodom praznika do iznosa od 20% isplaene
ne smatraju dohotkom, ne prelaze iznos od 3.000 KM. Ako vie lica
prosjene bruto plate u Republici Srpskoj za taj izdrava lana ili lanove ue porodice, lini odbitak za ta lica ravnom-
mjesec. jerno se rasporeuje na sva lica koja te lanove izdravaju, osim ako se
ne dogovore drugaije.

POREZI 55
Stope poreza i doprinosa

Ugovor o angaovanju volontera

Ugovor o radu
(u sluaju da volonter ne dobija naknadu)

1 Doprinosi iz plate 33.0% 1 Doprinosi 30.5%

Doprinos za PIO 18.0% Doprinos za PIO 18.0%
Doprinos za zdravstveno osig. 12.5% Doprinos za zdravstveno osig. 12.5%
Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti 1.0% Doprinos za osig.od nezaposlenosti 0.0%
Doprinos za djeiju zatitu 1.5% Doprinos za djeiju zatitu 0.0%
2 Porez na dohodak 10.0% 2 Porez na dohodak 0.0%

Ugovor o privremenim i povremenim
Ugovor o angaovanju pripravnika
poslovima
1 Doprinosi iz plate 30.5% 1 Doprinosi iz plate 33.0%
Doprinos za PIO 18.0% Doprinos za PIO 18.0%
Doprinos za zdravstveno osig. 12.5% Doprinos za zdravstveno osig. 12.5%
Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti 0.0% Doprinos za osig.od nezaposlenosti 1.0%
Doprinos za djeiju zatitu 0.0% Doprinos za djeiju zatitu 1.5%
2 Porez na dohodak 10.0% 2 Porez na dohodak 10.0%

Ugovor o autorskom djelu (ako primalac naknade nije

Ugovor o djelu
obavezno osiguran po drugom osnovu)
1 Doprinosi iz naknade 0.0% 1 Doprinosi iz naknade 33.0%
Doprinos za PIO 0.0% Doprinos za PIO 18.0%
Doprinos za zdravstveno osig. 0.0% Doprinos za zdravstveno osig. 12.5%
Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti 0.0% Doprinos za osig.od nezaposlenosti 1.0%
Doprinos za djeiju zatitu 0.0% Doprinos za djeiju zatitu 1.5%
2 Porez na dohodak 10.0% 2 Porez na dohodak 10.0%

56 POREZI
PRIMJERI OBRAUNA RS-a
Primjer 1: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA -
UGOVOR O RADU
Ugovorena bruto plaa je 4.000 KM, i postoji jedan
izdravani lan porodice:

UGOVOR O RADU
Ukupni koef.odbitka za izdravane lanove poro-
dice Iznos (KM)
1.0 75.00
R.br. Opis Stopa Iznos
1 Bruto plaa prema ugovoru o radu 4,000
2 Doprinosi IZ plae 33% 1,320
Doprinos za PIO 18.0% 720
Doprinos za zdravstveno osig. 12.5% 500
Doprinos za osig.od nezaposlenosti 1.00% 40
3 Doprinos za djeiju zatitu 1.50% 60
4 Oporeziva osnovica 2,680
5 Umanjenje porezne osnovice (75)
6 Osnovica za obraun poreza 2,605
7 Porez na dohodak 10.0% 260.5
8 Iznos poreza za povrat fiz. licu (75 x 10%) 7.5
9 Neto primanje [4- (7+8)] 2,412
10 Posebna naknada za invalidna lica (osnovica pod 1)1 0,1% 4

Primjer 2: OBRAUN POREZA - UGOVOR O DJELU

UGOVOR O DJELU
Trokovi koji se priznaju Iznos (KM)

pri obraunu osnovice (stvarni ili normirani) 800.00

R.br. Opis Stopa Iznos
1 Bruto naknada prema ugovoru o djelu 4,000
2 Bruto naknada po odbitku trokova 3,200
3 Porez na dohodak 10.0% 320
4 Neto za isplatu na raun lica 3,680
(2 - 4 + Trokovi koji se priznaju)

POREZI 57
Poreska osnovica - FBiH
Prihodi koji nisu predmet oporezivanja
Prihodi koje NVO moe biti u prilici da isplauje, a
koji nisu predmet poreza i doprinosa bez obzira na
vrstu ugovora koju NVO ima sa angaovanim fizikim
licem su sljedei:
prihodi na osnovu naknada za vrijeme nezaposlen-
osti i sprijeenosti za rad koji su isplaeni na teret
vanbudetskog fonda;
prihodi invalidnih lica koja su zaposlena u NVO-u
za radno i profesionalno osposobljavanje i reha-
bilitaciju invalida;
prihodi na osnovu naknada za tjelesna oteenja,
umanjenu radnu sposobnost i naknada za
pretrpljenu neimovinsku tetu;
prihodi na osnovu naknada teta zaposlenicima po
osnovu posljedica nesree na radu, plaanja po os-
novu stipendija uenika i studenata na redovnom
kolovanju, a najvie do iznosa od 75% prosjene
neto plae po zaposlenom u Federaciji, prema po-
sljednjem objavljenom podatku nadlenog organa
za statistiku;
prihodi koje ostvare uenici i studenti putem
uenikih i studentskih zadruga u toku jedne kal-
endarske godine do iznosa od etiri prosjene
mjesene plae zaposlenih u Federaciji prema
posljednjem objavljenom podatku Federalnog za-
voda za statistiku;
nagrade uenicima i studentima osvojene na
takmienjima u okviru obrazovnog sistema i orga-
niziranim kolskim i visokokolskim takmienjima
do visine dvije prosjene neto plae po zaposle-
nom u Federaciji, prema posljednjem objavljenom
podatku nadlenog organa za statistiku;
naknade plaa isplaenih licima za vrijeme traja-
nja prekida posla za koji zaposlenik nije kriv.
Poreska osnovica kod nesamostalne
djelatnosti
1. Prihodom od nesamostalne djelatnosti smatra se:
bruto plaa koju zaposleniku isplauje poslodavac
na osnovu ugovora o radu, odnosno radnog odnosa
ili daje u stvarima, koristima, protuuslugama i/
58 POREZI
ili u vidu premija i drugih prihoda za rad obavljen
prema njegovim uputama.
Oporezivim prihodima od nesamostalne djelatnosti
smatraju se i:
dodatni prihodi na osnovu naknada, pomoi i sl.
koje poslodavac isplati zaposlenicima iznad iznosa
utvrenih Pravilnikom o primjeni Zakona o porezu
na dohodak;
plae koje umjesto poslodavca isplati drugo lice;
svi drugi prihodi na osnovu i u vezi sa nesamostal-
nom djelatnou.
Koristi koje su primljene na osnovu nesamostalne
djelatnosti ulaze u dohodak, i to:
koritenje vozila i drugih sredstava za line
potrebe;
smjetaj, hrana kao i koritenje drugih dobara i
usluga koji su besplatni ili po cijeni koja je nia od
trine cijene;
odobreni beskamatni krediti ili krediti sa kamat-
nom stopom koja je nia od trine kamatne stope;
izmirivanje linih trokova od poslodavca;
izmirivanje ili oprost dunike obaveze od poslo-
davca.
Porez i doprinosi se NE plaaju na:
dnevnice za slubena putovanja u zemlji i in-
ostranstvu u skladu sa posebnim propisima3 (tre-
nutno neoporezivi iznos dnevnice za putovanje u
BiH iznosi 25 KM, a u inostranstvo 90 160 KM);
trokovi prevoza na slubenom putovanju u visini
cijene prijevozne karte iz putnike tarife za pri-
jevoz sredstvom one vrste i razreda koji se mogu
3
Jedna dnevnica obraunava se za svaka 24 sata provedena na
slubenom putovanju. Za slubeno putovanje koje traje due od 12 sati,
obraunava se jedna dnevnica, a za slubeno putovanje koje traje osam
do 12 sati pola dnevnice. Ako je na slubenom putovanju osigurana be-
splatna ishrana, pripadajua dnevnica se umanjuje za 30%. Dnevnice
odreene za stranu dravu u koju se slubeno putuje obraunavaju se
od sata ulaska u Federaciju, odnosno Bosnu i Hercegovinu, a dnevnice
odreene za stranu dravu iz koje se dolazi - do sata ulaska u Federaciju,
odnosno Bosnu i Hercegovinu. Ako se slubeno putuje u vie zemalja,
u odlasku se obraunava dnevnica utvrena za stranu dravu u kojoj
poinje slubeno putovanje, a u povratku - dnevnica utvrena za stranu
dravu u kojoj je slubeno putovanje zavreno. Za svako zadravanje
odnosno proputovanje kroz stranu dravu koje traje due od 12 sati
obraunava se dnevnica za tu stranu dravu.
 upotrebljavati na slubenom putovanju prema
putnom nalogu;
trokovi noenja na slubenom putovanju u visini
plaenog hotelskog rauna, osim hotela Deluxe
kategorije. Za hotel Deluxe kategorije izdatak
za noenje obraunava se najvie do iznosa cijene
hotela A kategorije u istom mjestu. Ako u mjes-
tu slubenog putovanja nema hotelskog smjetaja
ili ako se on ne koristi, pripadajua dnevnica se
uveava za 70%;
naknada za koritenje privatnog automobila u
slubene svrhe (uz prethodno odobrenje lica
ovlatene osobe u NVO-u) u visini 20% cijene jednog
litra utroenog goriva po preenom kilometru;
naknada trokova prevoza na posao i sa posla u
visini kotanja cijene karte gradskog, prigradskog
ili meugradskog prevoza, a u sluaju koritenja
vlastitog automobila saglasno unutranjim akti-
ma u visini od 20% od cijene jednog litra benzina
po preenom kilometru na odobrenoj relaciji od
mjesta stanovanja do mjesta rada, a najvie do
iznosa cijene jedne i po mjesene karte u javnom
saobraaju na odobrenoj relaciji;
naknada za ishranu u toku radnog dana (topli ob-
rok) u visini do 2% od prosjene neto plate u Feder-
aciji prema posljednjem statistikom objavljenom
podatku4;
naknada za rad na terenu (terenski dodatak) pod
uslovom da se rad obavlja van mjesta zaposlenja i
da traje due od 30 dana neprekidno, i to:
- 20% od iznosa propisane dnevnice, ako su na
terenu obezbjeeni smjetaj i ishrana od strane
poslodavca,
- do visine propisane dnevnice ako je na terenu
obezbijeen samo smjetaj,
- do 70% iznosa propisane dnevnice, ako je na
terenu obezbijeena samo ishrana;
regres za godinji odmor u visini prosjene neto
plate u Federaciji u posljednja tri mjeseca prije
isplate ili u visini 70% plate zaposlenika utvrene
rjeenjem o plati, isplaene u posljednja tri
mjeseca;
4
Informacija o prosjenoj neto plati u FBiH se objavljuje mjeseno u
Slubenim novinama FBiH, kao i na web stranici Federalnog zavoda za
statistiku www.fzs.ba
otpremnina prilikom odlaska u penziju u visini est
neto plata zaposlenika koje su mu isplaene u pre-
thodnih est mjeseci ili est prosjenih neto plata
u Federaciji prema posljednjem statistikom po-
datku, ako je to povoljnije za zaposlenika;
otpremnina u sluajuotkaza ugovora o radu
(u sluaju tehnolokog vika), ne podlijee
obavezi plaanjaporezana dohodakukoliko je
isplaenazaposleniku do iznosa koji ini 70%
prosjene mjesene plae u posljednja tri mjeseca
prije prestanka ugovora o radu, za svaku navrenu
godinu rada kod poslodavca - isplatioca otprem-
nine;
naknade trokova lijeenja teko oboljelih za-
poslenika i lanova njegove ue porodice, shodno
lanu 24. stav (5) Zakona o porezu na dohodak, u
visini stvarnih trokova prema dokumentaciji;
naknada trokova sahrane u sluaju smrti zaposleni-
ka ili lanova njegove ue porodice, kao i smrti pen-
zionisanog zaposlenika, u visini stvarnih trokova
sahrane, a najvie etiri prosjene mjesene plae
isplaene u Federaciji za prethodnaetirimjeseca
prije donoenja rjeenja o isplati naknade;
jubilarne nagrade za navreni odreeni broj godi-
na neprekidnog radnog staa zaposlenika kod istog
poslodavca i to:
- za navrenih pet godina - 0,5 prosjene mjesene
neto plate,
- za navrenih deset godina - 1 prosjene mjesene
neto plate,
- za navrenih petnaest godina - 1,25 prosjene
mjesene neto plate,
- za navrenih dvadeset godina - 1,50 prosjene
mjesene neto plate,
- za navrenih dvadesetpet godina - 1,75 prosjene
mjesene neto plate,
- za navrenih trideset godina - 2 prosjene
mjesene neto plate,
- za navrenih tridesetpet godina - 2,50 prosjene
mjesene neto plate.
Osnovica za utvrivanje visine jubilarne nagrade
je prosjena plata ostvarena u Federaciji BiH u
POREZI 59
 prethodna tri mjeseca, u momentu isplate iste, a
prema posljednjem statistikom podatku;
novane pomoi jednokratno u visini tri prosjene
plate zaposlenika isplaene u prethodna tri mjese-
ca ili u visini tri prosjene neto plate u Federaciji
prema posljednjem statistikom podatku, ako je
to povoljnije za zaposlenika u sluaju:
teke invalidnosti zaposlenika (najmanje 60% inva-
liditeta);
teke bolesti zaposlenika ili lanova njegove ue
porodice i
hirurkih intervencija na zaposleniku izvrenih iz
zdravstvenih razloga i po preporuci ljekara;
pokloni koje poslodavci daju zaposleniku u nov-
cu, stvarima, uslugama ili pravima, povodom
dravnih i vjerskih praznika i/ili jubileja firme i
sl., ne podlijeu obraunavanju i plaanju pore-
za na dohodak ako njihova ukupna vrijednost na
godinjem nivou nije vea od vrijednosti koja je
jednaka iznosu 30% prosjene mjesene plae koju
objavljuje Federalni zavod za statistiku za mjesec
kada se daje poklon.
Ako se gore navedeni trokovi slubenog putovanja
isplate zaposleniku u iznosima veim od propisanih,
smatrat e se oporezivim prihodom primaoca na-
knade po osnovi nesamostalne djelatnosti. Ako se
navedeni trokovi slubenog puta isplate fizikoj
osobi koja kod NVO isplatioca naknade nema status
zaposlenika (npr. uesnicima seminara i radionica, ili
lanovima NVO-a koji nisu zaposleni u NVO-u), sma-
trat e se prihodima primaoca naknade po osnovi
drugih samostalnih djelatnosti odnosno naknadom
isplaenom po osnovi ugovora o djelu ili autorskim
honorarom te e se na taj nain i oporezivati.
Koristi koje poslodavac daje zaposleniku, a koje
su u interesu obavljanja djelatnosti i ne podlijeu
oporezivanju su:
posebna radna odjea sa znakom poslodavca;
posebni ljekarski pregledi po osnovu posebnih pro-
pisa;
sistematski kontrolni ljekarski pregledi za sve za-
poslene;
razni oblici obrazovanja i strunog usavravanja u
60 POREZI
vezi sa djelatnosti koji su neophodni za ostvarivan-
je prihoda poslodavca i sl.
2. Osnovni lini odbitak iznosi 300 KM mjeseno
(3.600 KM godinje), te dodatni lini odbici se od-
bijaju za lanove izdravane porodice mjeseno:
- 150 KM za izdravanog branog druga; 150 KM za
prvo dijete;
- 210 KM za drugo dijete;
- 270 KM za tree i svako slijedee dijete;
- 90 KM za drugog izdravanog lana ue porodice;
- 90 KM mjeseno za utvrenu invalidnost poreskog
obveznika.
PORESKA OSNOVICA = Ukupno isplaeni oporezivi pri-
hodi (1.) Doprinosi iz plate - Lini odbici (3.)
Poreska osnovica kod samostalne djelatnosti
Ugovor o djelu: poreska osnovica je neto prihod koji
ini ukupno ugovorenu naknadu umanjenu za 20%.
Autorske naknade: poreska osnovica je neto prihod
koji ini ukupno ugovorenu naknadu umanjenu za
30%.
Rad pripravnika: Pripravniku se obezbjeuje zdravst-
veno osiguranje putem zavoda za zapoljavanje.
Pored toga, organizacija koja upoljava pripravni-
ka ima i obavezu plaanja doprinosa za zatitu
od povrede na radu i profesionalnog oboljenja
(35% od najnie plae). Neto naknada za rad
pripravnika mora iznositi najmanje 80% najnie
plae, prema posljednjim objavljenim statistikim
podacima.
Volonteri: volonter ima pravo na zdravstveno
osiguranje koje mu uplauje nadleni Zavod za
zapoljavanje. Radi osiguranja od povrede na
radu ili profesionalne bolesti poslodavac plaa
nadlenoj slubi za zapoljavanje doprinos od 35%
od najnie plae za svakog volontera. Volonter
ima pravo na odmor u toku radnog dana, dnevni
odmor izmeu dva radna dana i sedmini odmor,
kao i naknadu za topli obrok i trokove prijevoza
na posao i sa posla. U sluaju da volonteri pored
toplog obroka i trokova prijevoza na posao ostvaru-
ju dodatnu novanu naknadu, ista se oporezuje kao
drugi samostalni i povremeni rad po stopi od 10%, a
na bruto osnovicu se obraunavaju i doprinosi za PIO
(6%) i zdravstveno osiguranje (4%), kao i opa vodna
naknada i posebna naknada za zatitu od prirodnih
nesrea (po 0,5% na neto iznos naknade).

Stope poreza i doprinosa

Ugovor o radu Ugovor o angaovanju volontera
1 Doprinosi IZ plae 31% 1 Osiguranje za sluaj povrede
Doprinos za PIO/MIO 17.0% na radu 35% najnie plae
Doprinos za zdravstveno osig. 12.5% 2 Doprinos za PIO/MIO 22 KM*
Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti 1.5%
2 Doprinosi NA plau 10.5%
*uplauje se samo ako volonteri ne primaju naknadu

Doprinos za PIO/MIO 6.0% za rad
Doprinos za zdravstveno osig. 4.0%
Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti 0.5%
3 Porez na dohodak 10.0%

Ugovor o privremenim i povre-

Ugovor o angaovanju pripravnika
menim poslovima
nije jasno defini-
1 1
Doprinosi IZ plae 31% Osiguranje za sluaj povrede sano
Doprinos za PIO/MIO 17.0% na radu
Doprinos za zdravstveno osig. 12.5% 2 Porez na dohodak 10% od stvarno
Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti 1.5% ugovorene naknade
2 Doprinosi NA plau 10.5%
Doprinos za PIO/MIO 6.0%
Doprinos za zdravstveno osig. 4.0%
Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti 0.5%
3 Porez na dohodak 10.0%

POREZI 61
 Ugovor o djelu Ugovor o autorskom djelu
1 Doprinosi IZ bruto naknade n/a 1 Doprinosi IZ bruto naknade n/a
Doprinos za PIO/MIO n/a Doprinos za PIO/MIO n/a
Doprinos za zdravstveno osig. 4.0% Doprinos za zdravstveno osig. 4.0%
Doprinos za osig.od nezaposle- Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti n/a nosti n/a
2 Doprinosi NA neto naknadu 2 Doprinosi NA neto naknadu
Doprinos za PIO/MIO 6.0% Doprinos za PIO/MIO 6.0%
Doprinos za zdravstveno osig. n/a Doprinos za zdravstveno osig. n/a
Doprinos za osig.od nezaposle- Doprinos za osig.od nezaposle-

nosti n/a nosti n/a
3 Posebna naknada za zatitu od 3 Posebna naknada za zatitu od
prirodnih i drugih nesrea 0.5% prirodnih i drugih nesrea 0.5%
4 Opa vodna naknada 0.5% 4 Porez na dohodak 10.0%
5 Porez na dohodak 10.0%

62 POREZI
PRIMJERI OBRAUNA FBIH
Primjer 1: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA -
UGOVOR O RADU
Ugovorena bruto plaa je 4.000 KM. Primjer obrauna
je kako slijedi:

UGOVOR O RADU

Ukupni koeficijent linog odbitka Iznos (KM)

1.0 300.00
R.br. Opis Stopa Iznos
1 Bruto plaa prema ugovoru o radu 4,000
2 Doprinosi IZ plae 31% 1,240
Doprinos za PIO/MIO 17.0% 680
Doprinos za zdravstveno osig. 12.5% 500
Doprinos za osig.od nezaposlenosti 1.5% 60

3 Doprinosi NA plau 10.5% 420
Doprinos za PIO/MIO 6.0% 240
Doprinos za zdravstveno osig. 4.0% 160
Doprinos za osig.od nezaposlenosti 0.5% 20
4 Oporeziva osnovica 2,760
5 Ukupni lini odbitak 300
6 Osnovica poreza 2,460
7 Porez na dohodak 10.0% 246
8 Za isplatu 2,514
Posebna naknada za zatitu od prirodnih i drugih
nesrea 0,5% 12.5
Opta vodna naknada 0,5% 12.5
Posebna naknada za invalidna lica (osnovica pod 1) 2
0,5% 20

Takoer, isti princip se koristi i kod obrauna poreza i

doprinosa za privremene i povremene poslove.5

5
U skladu sa izdatim miljenjima Porezne Uprave i Federalnog mini-
starstva finansija, doprinosi na ugovore o privremenim i povremenim
poslovima se obraunavaju na nain propisan za nesamostalne djelat-
nosti (tj. rada po osnovu Ugovora o radu), iako u skladu sa lanom
136. Zakona o radu FBiH privremeni i povremeni poslovi ne pred-
stavljaju poslove za koje se zakljuuje ugovor o radu na odreeno ili
neodreeno vrijeme, tj. ne smatraju se zakljuivanjem radnog odnosa.

POREZI 63
Primjer 2: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA UGOVOR O DJELU
a) Ugovorena bruto naknada od 1,000 KM

UGOVOR O DJELU
Iznos (KM)
Trokovi koji se priznaju pri obraunu osnovice (20%
bruto ugovorene naknade)
200
R.br. Opis Stopa Iznos
1 Bruto naknada prema ugovoru o djelu 1,000
2 Bruto naknada po odbitku trokova 800
3 Doprinosi IZ osnovice 32
Doprinos za zdravstveno osiguranje 4.0% 32
4 POREZNA OSNOVICA (2-3) 768
5 Porez na dohodak 10.0% 77
6 Neto za isplatu na raun lica 891
(4 - 5 + Trokovi koji se priznaju)
7 Doprinosi NA osnovicu 57
Doprinos za PIO/MIO (osnovica pod 2.) 6.0% 48
Posebna naknada za zatitu od
prirodnih i drugih nesrea (osnovica pod 6.) 0.5% 4.5
Opa vodna naknada (osnovica pod 6.) 0.5% 4.5

64 POREZI
 b) Ugovorena neto naknada (na ruke) od
1,000 KM6

UGOVOR O DJELU
Iznos (KM)
Trokovi koji se priznajupri obraunu osnovice (20%
bruto ugovorene naknade)3
200
R.br. Opis Stopa Iznos
1 Ugovorena naknada za isplatu na ruke 1,000
2 Porez na dohodak (1 x 8,6176 %) 86.18
Doprinosi IZ osnovice za zdravstveno
3
osiguranje (1 x 3,5907%) 35.91
Doprinosi NA osnovicu za PIO/MIO
4
(1 x 5,3860 %) 53.86
Posebna naknada za zatitu od prirodnih
5
i drugih nesrea (1 x 0,5%) 5
6 Opa vodna naknada (1 x 0,5%) 5
7 Bruto naknada (1+2+3) 1,122.09
8 Ukupan troak ugovora o djelu (4+5+6+7) 1,185,95

6
Preraun neto naknade po ugovoru o djelu u bruto naknadu se vri
mnoenjem ugovorene neto naknade za isplatu sa koeficijentom
1,122083.

POREZI 65
Primjer 3: OBRAUN POREZA I DOPRINOSA
UGOVOR O AUTORSKOM DJELU
a) Ugovorena bruto naknada od 1,000 KM

UGOVOR O AUTORSKOM DJELU

Iznos (KM)
Trokovi koji se priznaju pri obraunu osnovice (30%
bruto ugovorene naknade)
300
R.br. Opis Stopa Iznos
1 Bruto naknada prema ugovoru o djelu 1,000
2 Bruto naknada po odbitku trokova 700
3 Doprinosi IZ osnovice 28
Doprinos za zdravstveno osiguranje 4.0% 28
4 POREZNA OSNOVICA (2-3) 672
5 Porez na dohodak 10.0% 67
6 Neto za isplatu na raun lica 905
(4 - 5 + Trokovi koji se priznaju)
7 Doprinosi NA osnovicu 57
Doprinos za PIO/MIO (osnovica pod 2.) 6.0% 42
Posebna naknada za zatitu od
prirodnih i drugih nesrea (osnovica pod 6.) 0.5% 4.5

66 POREZI
 b) Ugovorena neto naknada (na ruke) od
1,000 KM7
UGOVOR O AUTORSKOM DJELU
Trokovi koji se priznajupri obraunu osnovice (30%
bruto ugovorene naknade)4
R.br. Opis
1 Ugovorena naknada za isplatu na ruke
2 Porez na dohodak (1 x 7,4271 %)
Doprinosi IZ osnovice za zdravstveno
3
osiguranje (1 x 3,0946%)
Doprinosi NA osnovicu za PIO/MIO
4
(1 x 4,6419 %)
Posebna naknada za zatitu od prirodnih
5
i drugih nesrea (1 x 0,5%)
6 Bruto naknada (1+2+3)
7 Ukupan troak autorskog ugovora (4+5+6)
Porez na dobit
Obveznik poreza na dobit
U skladu sa lanom 3. Zakona o porezu na dobit FBiH,
te lanom 4.Zakona o porezu na dobit RS-a, NVO-
i spadaju meu lica koja se izuzimaju od plaanja
poreza na dobit, za prihode koji se odnose na: prihode
iz budeta i javnih fondova, sponzorstva ili donacija
u novcu ili naturi, kamata, dividendi i ostalih investi-
cionih prihoda koji obuhvataju i prihode od nekretnina,
lanarina, prihoda od prodaje ili prenosa dobara, osim
dobara koja se koriste ili su se koristila za obavljanje
djelatnosti. Ukoliko NVO obavlja i djelatnost koja nije
u vezi sa njenim ciljevima, onda podlijee plaanju
poreza na dobit ostvarenu obavljanjem te djelatnosti.
U skladu sa gore navedenim zakonskim odredbama,
NVO nije obveznik poreza na dobit i ako obavlja
aktivnosti prodaje usluga i proizvoda privrednu
djelatnost - pod uslovom da su takve aktivnosti
definisane statutom kao nain samofinansiranja
u slubi ostvarivanja ciljeva. Da bi NVO ispunila
7
Preraun neto naknade po autorskom ugovoru u bruto naknadu se
vri mnoenjem ugovorene neto naknade za isplatu sa koeficijentom
1,105217.
Iznos (KM)
300
Stopa Iznos
1,000
74,27
30,95
46,42
5
1,105.22
1,156.64
uslove za status lica osloboenog od plaanja poreza
na dobit, privredne djelatnosti moraju biti srodne
ciljevima odreenim statutom, te se viak prihoda
nad rashodima mora ulagati u aktivnosti odreene
statutom drugim rijeima, ne mogu se isplatiti
treim licima u vidu raspodjele dobiti.
Naime, za razliku od privrednih drutava, osnivai i
lanovi NVO-a nemaju i status vlasnika. U tom smis-
lu, viak prihoda nad rashodima, odnosno dobit, ne
moe se raspodijeliti (npr. osnivaima, lanovima,
donatorima, uposlenicima), nego se investira u os-
novne statutarne budue aktivnosti.Ovo je u duhu
Zakona o porezu na dobit u oba entiteta, obzirom da
se NVO i oslobaa plaanja poreza upravo zbog svog
neprofitnog karaktera.
Ukoliko NVO obavlja i djelatnost na tritu koja nije
u vezi sa statutarnim ciljevima, takva NVO podlijee
obavezi plaanja poreza na dobit ostvarenu obavl-
janjem te djelatnosti.
Postupak utvrivanja poreske osnovice poreza na
dobit NVO-a vri se na isti nain kao i drugi porez-
ni obveznici koji obavljaju djelatnost radi sticanja
dobiti. Poreska osnovica utvruje samo za prihode
POREZI 67
vezane za naprijed navedene djelatnosti. U praksi,
NVO treba voditi odvojeno knjigovodstvo za ove
djelatnosti, gdje e se svi prihodi i rashodi vezani
za oporezive djelatnosti prikazivati odvojeno od
prihoda i rashoda vezanih za statutorne ciljeve.
Prijavljivanje i obraun Poreza na dobit vri se na
sljedeim obrascima:
FBiH: Obrazac PR-PD, ukljuujui i Porezni bilans
RS: Obrazac 1101, te prilozi Obrazac 1102
Porezna osnovica i stopa poreza na dobit
Oporeziva dobit odnosno porezna osnovica se
utvruje usklaivanjem raunovodstvene dobiti is-
kazane u bilansu uspjeha, a usklaivanje se vri na
sljedei nain:
Uveavanjem raunovodstvene dobiti zatrokove
koji nisu porezno priznati u skladu sa Zakonom o
porezu na dobit;
Umanjivanjem raunovodstvene dobiti zapri-
hode koji nisu oporezivi u skladu sa Zakonom o
porezu na dobit;
Umanjivanjem raunovodstvene dobiti za
trokove koji su dozvoljeni u skladu sa Zakonom
o porezu na dobit (npr. ubrzana amortizacija).
Stopa poreza na dobit je 10%.
Porezna osnovica
FBiH
Oporeziva dobit, odnosno porezni gubitak perioda
utvruje se tako da se dobit ili gubitak poslovne go-
dine, iskazana u bilansu uspjeha:
a) Poveava za sljedee rashode (+):
neposlovne/neobavezne trokove (30% trokova
reprezentacije u poslovne svrhe, odnosno 100%
reprezentacija koja nije direktno vezana za po-
slovanje; date donacije za humanitarne, kulturne,
obrazovne, naune i sportske svrhe do 3% ukupnog
prihoda; sponzorstva do 2% ukupnog prihoda; neo-
bavezne lanarine komorama iznad 0,1% ukupnog
prihoda; donacije politikim strankama; porez po
odbitku plaen na vlastiti troak isplatioca; porez
na dobit iskazan kao rashod);
68 POREZI
kazne (novane kazne i penali; zatezne kamate za
javne prihode);
odreene trokove koji se baziraju na procjen-
ama (rezerve/rezervisanja kod banaka i drutava
za osiguranje i reosiguranje preko 20% dobiti iz
bilansa uspjeha; rezervisanja za rizike i obaveze
koja se ne smatraju porezno dopustivim rashodom;
otpisi sumnjivih i spornih potraivanja koja se ne
smatraju porezno priznatim rashodom; trokovi
materijala, odnosno vrijednost prodate robe iznad
iznosa obraunatog po metodi prosjene cijene;
amortizacija koja je raunovodstveno obraunata
iznad porezno dopustive visine);
nedokumentirane trokove i ostale rashode koji nisu
priznati u skladu sa MRS/MSFI; trokove koji mogu
bitisumnjive komercijalne pozadine lina pri-
manja, povezana lica (trokovi linih primanja za-
poslenih i drugih fizikih lica isplaenih iznad iznosa
koji je osloboen oporezivanja porezom na doho-
dak; razlika izmeu trine (nie) kamate i kamate
po kreditima od povezanih lica; razlika izmeu
trinih (niih) i vrijednosti stvarnih transakcija sa
povezanim licima, za ostale rashode; razlika izmeu
trinih (viih) i vrijednosti stvarnih transakcija sa
povezanim licima, za iskazane prihode);
trokovi priznati u ranijim poreskim periodima (ra-
nije iskoritena ubrzana amortizacija).
Sumnjiva i sporna potraivanja mogu se otpisati
na nain da budu porezno priznat troak samo ako
potraivanje nije naplaeno u roku od 12 mjeseci od
datuma dospijea potraivanja na naplatu i ako je
povjerilac utuio potraivanja ili se zbog njih vodi
postupak prinudne naplate, ako su prijavljena u
steajnom postupku nad dunikom ili ako je postig-
nut sporazum sa dunikom, koji nije fiziko lice ili
povezano lice, u postupku steaja ili likvidacije.
b) Umanjuje za sljedee prihode (-):
prihodi/dobici iz osnova likvidacije zavisnog
privrednog drutva, koja je ve oporezovana kod
tog privrednog drutva;
prihodi od primljenih dividendi i udjela u dobiti
drugih obveznika poreza na dobit;
prihodi po osnovu naplaenih otpisanih potraivanja
koja su u ranijim periodima tretirana kao porezno
nepriznat rashod;
 prihodi iz osnova ranijih rezervisanja koja su ra-
nijim godinama tretirana kao porezno nepriznat
rashod;
c) Umanjuje za sljedee dozvoljene trokove (-):
porezno nepriznata amortizacija iz ranijih godina;
razlika izmeu stvarne (nie) i pune porezno doz-
voljene amortizacije, koja se koristi u porezne
svrhe;
jednokratno porezno iskoritena vrijednost kapi-
taliziranih izdataka za razvoj;
jednokratno porezno iskoritena vrijednost stalnih
sredstava ija je pojedinana vrijednost manja od
1.000 KM;
jednokratno porezno iskoritena vrijednost hard-
vera i softvera;
ubrzana amortizacija koja se koristi samo za
porezne svrhe;
kapitalni gubici iz bilansa stanja;
neiskoriteni porezni gubici iz prethodnih pet go-
dina.
RS
Oporeziva dobit, odnosno porezni gubitak perioda
utvruje se tako da se dobit ili gubitak poslovne
godine, iskazana u bilansu uspjeha poveava za
odreene rashode, te tako sljedei trokovi nisu
priznati:
30% trokova reprezentacije u vezi sa poslovnom
djelatnou pravnog lica; nagrade radnicima do
iznosa propisanih u Pravilniku za primjenu Zakona
o porezu na dobit( u daljem tekstu: Pravilnik);
amortizacija iznad stopa propisanih Pravilnikom;
trokovi za putovanje, hranu i smjetaj, preseljen-
je i dnevnice do iznosa propisanih u Pravilniku;
trokovi za istraivanje i razvoj u skladu sa Pravil-
nikom; gubici zaliha obraunavaju se posebno kako
je propisano Pravilnikom;
donacije javnim institucijama, humanitarnim, kul-
turnim i obrazovnim organizacijama u iznosu do 3%
od ukupnog prihoda u toj poreskoj godini, s tim to
se donacija koja prelazi taj iznos moe prenositi
u naredne tri godine umanjujui budue donacije;
rashodi po osnovu sponzorstva u iznosu do 2% od
ukupnog prihoda u toj poreskoj godini; stipendije
studenata do 75% prosjene mjesene neto plate
po zaposlenom u Republici Srpskoj prema posljed-
njem objavljenom podatku organa nadlenog za
poslove statistike (u daljem tekstu: prosjena
mjesena neto plata);
kazne i kamate plaene zbog krenja zakona i dru-
gih propisa; rashodi koji se odnose na neoporezivi
prihod; rashodi evidentirani u knjigama, a koji
nisu dokazani vjerodostojnim dokumentima kako
je propisano vaeim zakonom;
premije osiguranja koje plaa poslodavac za
linu korist zaposlenih osim ako te premije nisu
ukljuene u platu zaposlenih;
rashodi u korist povezanog lica u iznosu za koliko ti
rashodi prelaze trinu cijenu za robu ili usluge izvrene
poreskom obvezniku od strane povezanog lica;
gubitak na prodaji ili prenosu bilo koje imovine
izmeu povezanih lica;
donacije politikim strankama i organizacijama;
kapitalni rashodi vezani za sticanje ili stvaranje
imovine koja se amortizuje, a koja ima uobiajeni
ekonomski vijek preko 1 godine;
lini trokovi i trokovi koji nisu u vezi sa
djelatnou koja se obavlja;
rashodi vezani za nabavku kancelarijskih tepiha,
umjetnina, dekorativnih elemenata i druge imov-
ine koja ima karakter investicionog dobra;
rashod po osnovu amortizacije goodwila.
Sumnjiva i sporna potraivanja mogu se otpisati
na nain da budu porezno priznat troak samo ako
potraivanje nije naplaeno u roku od 12 mjeseci od
datuma dospijea potraivanja na naplatu i ako je
povjerilac utuio potraivanja ili se zbog njih vodi
postupak prinudne naplate, ako su prijavljena u
steajnom postupku nad dunikom ili ako je postig-
nut sporazum sa dunikom, koji nije fiziko lice ili
povezano lice, u postupku steaja ili likvidacije.
Nadalje, u izraunavanju porezne osnovice,
raunovodstvena dobit se umanjuje za sljedee pri-
hode (-):
(-) dividende i uee u dobiti koje primi pravno
lice Republike Srpske;
POREZI 69
 (-) prihode od naplaenih otpisanih potraivanja
koja su u prethodnim poreskim periodima bila
ukljuena u poresku osnovicu, a nisu iskljuena iz
poreske osnovice kao priznati rashod;
(-) prihod u obliku kamate od hartija od vrijednosti
koje izda ili za koje garantuje Bosna i Hercegovina,
Republika Srpska, Federacija Bosne i Hercegov-
ine, Brko distrikt, jedinica lokalne samouprave,
Centralna banka Bosne i Hercegovine, preduzea,
osiguravajua drutva, investicioni fondovi i banke
ili druge finansijske institucije koje djeluju kao
ovlateni agenti;
(-) prihod od konvertovanja imovine, ukoliko se
imovina ne konvertuje slobodnom voljom poreskog
obveznika, a prihod od takve konverzije se rein-
vestira u imovinu iste ili sline vrste prije isteka
druge godine nakon godine u kojoj je imovina
konvertovana, onda sva naknada primljena radi
obeteenja poreskog obveznika za gubitak imov-
ine ne ukljuuje se u oporezivi prihod. Smatra se
da imovina nije konvertovana slobodnom voljom
poreskog obveznika ukoliko je imovina unitena,
ukradena, zaplijenjena ili konfiskovana ili je
poreski obveznik na drugi nain prisiljen da pren-
ese imovinu zbog prijetnji ili neposredne opasnosti
od navedenih sluajeva;
(-) kamata na depozite u banci;
(-) prihod na koji je plaen porez po odbitku, a koji
je platio isplatilac prihoda;
(-) prihod od razmjene ili transfera istovrsne imov-
ine.
Porez po odbitku
Porez po odbitku primjenjuje se na plaanja ner-
ezidentnim pravnim licima po osnovu dividende,
kamate i prava intelektualne svojine, istraivanja
trita, usluga poreznog i poslovnog savjetovanja i
usluge revizije, kao i sve ostale usluge koje pruaju
nerezidenti na teritoriji FBiH, odnosno za sve usluge
pruene od strane nerezidentnog pravnog lica bez
obzira na kojoj teritoriji su izvrene (RS).
70 POREZI
Standardna stopa poreza po odbitku je 10%, dok se
na isplate dividendi primjenjuje stopa poreza po od-
bitku od 5% u FBiH, odnosno 0% u RS-u.
Bitno je napomenuti da, bez obzira na injenicu da li
je NVO obveznik poreza na dobit, duan je obraunati
i obustaviti porez po odbitku na bruto isplatu nerezi-
dentima po osnovu gore navedenih plaanja. Naime,
porez po odbitku predstavlja oporezivanje nerezi-
dentnog pravnog lica obveznika poreza na dobit u
njegovoj rezidentnoj zemlji, te ide na njegov teret.
Primjer:
U sluaju da NVO primi fakturu za usluge poslovnog
savjetovanja, izdatu od strane dobavljaa konsul-
tantske kue - pravnog lica koje je obveznik poreza
na dobit u vicarskoj. Faktura iznosi 1000 KM.
NVO e izvriti plaanje na sljedei nain:
900 KM isplauje na raun poslovnog partnera iz
vicarske;
100 KM (tj. 10%) uplauje na raun Porezne uprave
(FBiH, ili RS-a, u zavisnosti gdje je sjedite NVO-a).
Prijavljivanje poreza po odbitku vri se na obrascu
P-OD (FBiH), odnosno na obrascu 1101- Godinja
poreska prijava za porez na dobit.
Sporazumi o izbjegavanju dvostrukog
oporezivanja
Sporazumi o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja
nude mogunost smanjenja odnosno eliminiranja
obaveze za plaanje poreza po odbitku.
Tabela u nastavku nudi pregled zemalja sa kojima
BiH ima vaee Sporazume, te stopa poreza po od-
bitku na isplate kamata, dividendi, autorskih prava i
ostalih usluga.
 Stopa % poreza po odbitku na sljedee isplate
Red.
Zemlja Kamata Dividende Autorskih prava Ostalih usluga
Br.
1 Austrija Do 5% Do 5% Do 5% -
2 Alir Do 10% Do 10% Do 10% -
3 Belgija Do 10% Do 10% Do 10% -
4 eka - Do 5% Do 10% -
5 Danska - Do 5% - -
6 Egipat Do 15% Do 15% Do 15% -
7 Finska - Do 5% - -
8 Francuska - Do 5% - -
9 Holandija - Do 5% Do 10% -
10 Hrvatska Do 10% Do 5% Do 10% -
11 Iran Do 10% Do 10% Do 15% -
12 Italija Do 10% Do 10% Do 10% -
13 Katar Do 10% Do 7% Do 7% -
14 Kina Do 10% Do 10% Do 10% -
15 Kipar Do 10% Do 10% Do 10% -
16 Maarska - Do 10% Do 10% -
17 Malezija Do 10% Do 5% Do 8% -
18 Moldavija Do 10% Do 5% Do 10% -
19 Norveka - DO 15% DO 10% -
20 Njemaka - Do15% Do 10% -
21 Pakistan Do 20% Do 10% Do 15% -
22 Poljska Do 10% Do 5% Do 10% -
23 Rumunija Do 7,5% Do 5% Do 10% -
24 Slovaka - Do 5% Do 10% -
25 Slovenija Do 7% Do 5% Do 5% -
26 panija Do 7% Do 10% Do 7% -
27 Srbija i Crna Gora Do 10% Do 5% Do 10% -
28 ri Lanka Do 10% Do 12,5% Do 10% -
29 vedska - Do 5% - -
30 Turska Do 10% Do 5% Do 10% -
31 Ujedinjeni Arapski Emirati Do 10% Do 10% Do 5% -
32 Velika Britanija S. Irska Do 10% Do 5% Do 10% -

POREZI 71
Primjer primjene sporazuma o izbjegavanju
dvostrukog oporezivanja:
U sluaju da NVO primi fakturu za usluge poslovnog
savjetovanja, izdatu od strane dobavljaa konsul-
tantske kue - pravnog lica koje je obveznik poreza
na dobit u Njemakoj. Faktura iznosi 1000 KM.
NVO e platiti puni iznos od 1000 KM dobavljau, te
e, u svrhu primjene manje ili nulte stope poreza po
odbitku, uraditi sljedee:
u FBiH ispuniti P-OD obrazac, i uz obrazac dostaviti
potvrdu o poreznoj rezidentnosti dobavljaa (koju
dobavlja dobije od porezne uprave Njemakoj), te kop-
iju Sporazuma o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja;
u RS-u popuniti obrazac Prilog 10, na kojem porez-
na uprava u Njemakoj potvruje da je dobavlja
obveznik poreza na dobit te zemlje, te da je ta
vrsta prihoda oporeziva u rezidentnoj poreznoj ju-
risdikciji u Njemakoj. Alternativno, takve potvrde
dobavlja moe pribaviti kao posebne dokumente
(dakle, da nisu u sklopu Priloga 10).
Porez na dodanu vrijednost (PDV)
Obaveza registrovanja za PDV
Plaanja PDVa u BiH je, izmeu ostalog, osloboen
i promet dobara i usluga koje su direktno povezane
sa uslugama koje pruaju humanitarne, dobrotvorne
i sline organizacije, udruenja i ostale neprofitne
organizacije svojim lanovima za lanarinu, u skladu
sa propisima koje reguliu te djelatnosti, pod uslo-
vom da takva oslobaanja ne dovode do poremeaja
konkurencije na tritu.
Iako odredba vezana za poremeaj konkurencije na
tritu nije dodatno razraena prateim podzakon-
skim aktima, ovo najvjerovatnije podrazumijeva da
NVO posluje u skladu sa svojim ciljevima, te da se
inae oporezivi prometi pruaju u obimu koji odgov-
ara potrebama ispunjenja ciljeva. Ipak, preporuka je
da NVO konsultuje Upravu za indirektno oporezivan-
je vezano za obavezu registracije za pojedinane
sluajeve.
U neoporezivi promet spadaju i lanarine koje su u
direktnoj vezi sa ciljevima NVO-a.
NVO kao krajnji potroa (neregistrovan za
PDV)
Najee, NVO-i nisu obveznici PDV-a, te samim tim
imaju i status krajnjeg potroaa. U tom kontekstu,
NVO nema pravo odbitka ulaznog PDV-a, tj. PDV-a
koji mu zaraunavaju dobavljai, te tako zaraunat
PDV predstavlja troak.
Takoer, krajnji troak predstavlja i PDV u sluaju
uvoza dobara za svoje potrebe (kada plaaju PDV
bilo direktno po nalogu carinarnice, bilo posred-
stvom peditera koji obavlja uvoz u ime NVO-a).
U sluaju koritenja nekih usluga koje pruaju
lica koja su registrovana u inostranstvu, a koja
nemaju svog PDV zastupnika u BiH, NVO je duna
obraunati i uplatiti PDV u iznosu od 17% na fakturi-
sani iznos kroz institut samooporezivanja. Usluge na
koje je potrebno izvriti samooporezivanje odnose
se na usluge ustupanja autorskih i slinih prava,
reklame, konsaltinga, iznajmljivanja pokretnih
stvari i dr. koje bi joj izvrilo lice iz inostranstva;
na usluge projektovanja, gradnje i druge usluge
povezane sa nekretninama koje se nalaze u BiH
koje bi joj izvrilo lice iz inostranstva; na usluge
organiziranja manifestacija iz oblasti kulture,
umjetnosti, obrazovanja, nauke, sporta, zabave
i sl. koje bi joj izvrilo lice iz inostranstva itd.

72 POREZI
Ovako obraunat PDV kada ga uplauje lice koje nije java, ukupan izlazni PDV u tom mjesecu se
obveznik smatra se jednokratnim uplatama koje se umanjuje za ukupan odbitni PDV u istom mjese-
u skladu sa Pravilnikom o uplaivanju indirektnih cu, a razlika predstavlja ili iznos za uplatu (ako
poreza i ostalih prihoda i taksi koje vri UIO (Sl. je izlazni vei) ili iznos preplate poreza (koji
glasnik BiH 99/07, 31/08 i 51/09) vre virmanom se moe prenijeti u naredni mjesec ili se trai
(dakle, nema posebne prijave) na jedan od sljedeih povrat od UIO u roku od 60 dana).
rauna:
Poreska obaveza nastaje u momentu kada se izvri
Br bank. rauna Naziv banke jedna od sljedeih radnji, koja god bude najranija:
1320000000000250 NLB TUZLANSKA BANKA DD 1. isporuka dobara ili vrenje usluga;
5520020001634510 HYPO ALPE-ADRIA BANK DD
2. izdavanje fakture kupcu;
5550000107469810 NOVA BANKA AD
UNICREDIT ZAGREBAKA 3. primitka avansne uplate prije izdavanja fakture ili
5510010002066510
BANKA isporuke dobara odnosno usluga;
3380002200046010 UNICREDIT BANK d.d. 4. nastanak obaveze plaanja carinskog duga kod
1600200120608650 VAKUFSKA BANKA DD uvoza dobara, a ako te obaveze nema,u momentu
1540012000335030 INTESA SANPAOLO BANKA kada bi nastala obaveza plaanja tog duga;
5620990001785290 NLB RAZVOJNA BANKA
5671628202222270 VOLKSBANK AD
5. upotrebe dobara ili usluga u vanposlovne svrhe, po
isteku poreskog perioda zavrijeme kojeg je izvren
5540010002370080 PAVLOVI BANKA
promet;
1610000046470180 RAIFFEISEN BANK
5681631200001340 BALKAN INVESTMENT BANK DD 6. za svaku izmjenu u poreskoj osnovici.
HYPO ALPE ADRIA BANK DD Odbitak ulaznog PDV-a:
3060190000594130
MOSTAR
PDV koji NVO moe odbiti u cijelosti odnosi se
Vrsta prihoda: 717214
samo na ulazne fakture koje se odnose direktno na
Poziv na broj: 2100000000 oporezivi promet;
Primalac: UIO PDV zaraunat na fakturama koje se u cijelosti
Svrha doznake: Jednokratna uplata PDV-a odnose na neoporezivi promet ne moe se uopte
odbiti;
Budetska organizacija: zavisi od sjedita NVO-a;
PDV zaraunat na fakturama za nabavke koje se
djelimino koriste za oporezivi a djelimino za
NVO koji je registrovan kao PDV obveznik neoporezivi promet moe se odbiti srazmjerno
(ukupno godinji oporezivi promet/ukupan godinji
NVOkoji je registrovan kao PDV obveznik je duan promet =% srazmjernog odbitka za mjeovite
da zaraunava PDV (17%) na sve one svoje isporuke nabavke).
dobara i usluga koje nisu osloboene plaanja PDV-
a, bilo da ih isporuuje sa naknadom ili bez. Bez obzira na gore navedeno, obveznik ne moe ost-
variti pravo na odbitak ulaznog poreza na:
Tako obraunati PDV predstavlja izlazni PDV, tj.
obavezu za PDV. S druge strane, takav NVO (PDV ob- nabavku, proizvodnju i uvoz putnikih automobila,
veznik) ima pravo da ulazni PDV, kojeg joj njihovi autobusa, motocikla, polovnih objekata i zrakoplo-
dobavljai obraunavaju prilikom nabavke dobara ili va i rezervnih dijelova za takva prijevozna sred-
usluga, kao i PDV kojeg plati prilikom uvoza, koriste stva, goriva i potronog materijala za potrebe pri-
kao ulazni (odbitni) porez. jevoza, kao i iznajmljivanje, odravanje, popravke
i druge usluge koje su povezane s koritenjem tih
Period oporezivanja je jedan kalendarski mjesec, a prijevoznih sredstava, osim ako prijevozna sred-
PDV prijava se mora podnijeti do 10. u narednom stva i druga dobra koristi iskljuivo za obavljanje
mjesecu. Prilikom podnoenja mjesenih PDV pri- svoje poslovne (oporezive) djelatnosti;

POREZI 73
 izdatke za poslovne zabave i smjetaj;
izdatke koji se odnose na sticanje nepokretne
imovine koju obveznik ili njegovo osoblje koristi
kao objekat za stanovanje, boravak djece ili kao
objekat za rekreaciju i aktivnosti u slobodno vri-
jeme, kao i dobra i usluge povezane s njima ili nji-
hovom upotrebom;
izdatke obveznika i zaposlenih lica za reprezent-
aciju;
isplate zaposlenim u naturi.
Pravo na odbitak ulaznog poreza obveznik moe ost-
variti samo ako posjeduje:
fakturu izdatu od strane drugog obveznika na ko-
joj je iskazan PDV, a koja sadri sve elemente PDV
fakture;
dokument koji se odnosi na uvoz dobara, a kojim
se potvruje da je primalac ili uvoznik prilikom
uvoza platio PDV koji je na ovaj nain iskazan.
NVO koja je registrirana za PDV duna je voditi
propisane evidencije za potrebe utvrivanja svo-
jih obaveza za PDV (knjigu ulaznih i knjigu izlaznih
faktura), na osnovu kojih se sainjavaju i podnose
mjesene PDV prijave.
NVO koje su registrirane kao PDV obveznici imaju
sva prava i obaveze propisane Zakonom i Pravil-
nikom o PDV-u. U najkraem i najbitnijem rije je
o sljedeim pravima i obavezama:
dune su na sve isporuke dobara i usluga koje
vre, osim onih koje su osloboene plaanja
PDVa, zaraunati PDV po stopi od 17%;
dune su izdavati porezne raune/fakture, pro-
pisanog sadraja, za sve isporuke dobara i uslu-
ga koje vre;
imaju pravo odbitka ulaznog poreza (pretpore-
za), s ulaznih rauna za svoje nabavke dobara
i usluga, uz uslov da i ti ulazni rauni formalno
zadovoljavaju propisan sadraj;
dune su voditi propisane knjige ulaznih i
izlaznih rauna/faktura;
dune su u propisanim rokovima (do 10. u
mjesecu za svaki prethodni mjesec) UIO pod-
nositi svoje PDV prijave, na propisanom obrascu
(www.uino.gov.ba);
74 POREZI
dune su, u istom roku, uplati iznos svoje PDV
obaveze po prijavi (pozitivna razlika izmeu
obraunatog PDVa na izlaznim raunima i izno-
sa ulaznog PDV-a kojeg imaju pravo odbiti);
u sluaju da je iznos ulaznog PDV-a kojeg
imaju pravo odbiti u nekom mjesecu vei od
obraunatog PDVa po izlaznim raunima za taj
mjesec, imaju pravo da odlue da li e taj
iznos prenijeti kao porezni kredit za naredni
period, ili e zahtijevati povrat tog iznosa u
zakonskom roku od 60 dana, itd.
Svi oni koji su registrirani kao PDV obveznici (pa i
NVO koje su se registrirale za PDV) duni su da za
svaku izvrenu isporuku dobara i usluga koja
podlijee oporezivanju PDVom izdaju tzv. porezni
raun/fakturu.
Porezne fakture imaju propisan sadraj/elemente, i to:
1) naziv, adresa i identifikacionibroj za indirektne
poreze neprofitne organizacije,
2) mjesto i datum izdavanja fakture,
3) broj fakture,
4) datum isporuke dobara i/ili usluga,
5) ime, naziv, adresu i kada postoji identifikacioni
broj za indirektne poreze poreznog obveznika
kupca,
6) trgovaki naziv, vrsta, koliina i cijena
isporuenih dobara i obavljenih usluga,
7) pojedinana vrijednost dobara i usluga bez PDVa,
8) ukupan iznos naknade bez PDVa,
9) PDV stopa i ukupan iznos PDVa,
10) ukupan iznos naknade za dobra i usluge,
ukljuujui PDV.
1. U sluaju da registrirani PDV obveznik svoje
usluge i/ili dobra naplauje u gotovini, duan
je da takav promet registruje preko regi-
star blagajne i da za svaki takav promet
izda blagajniki raun, koji sadri slijedee
elemente:
1) naziv, adresu i identifikacioni broj obveznika,
2) mjesto prodaje (broj prodajnog mjesta, po-
slovnog prostora, prodavnice),
3) datum i broj izdavanja rauna,
4) koliinu, cijenu i uobiajeni trgovaki naziv
isporuenog dobra ili izvrene usluge,
5) ukupan iznos naknade bez PDVa,
6) ukupan iznos PDVa i
7) ukupan iznos naknade sa PDVom.
U sluaju da registrirani PDV obveznik vri isporu-
ku koja je osloboena PDVa, duan je da na
poreznoj fakturi navede osnov (tj. lan Zakona o
PDVu) po kome je ta isporuka osloboena PDVa.
Oslobaanje od plaanja PDV-a i povrat PDV-a
Vaei sistem PDVa u BiH ne predvia posebna
generalna oslobaanja od plaanja PDVa koja bi
NVO mogle institucionalno primijeniti pri nabavci
dobara i usluga za svoje potrebe.
Obveznici, ukljuujui i NVO,mogu traiti povrat
PDV-au okviru meunarodnih projekata: snabdi-
jevanje dobrima i uslugama u okviru meunarodnih
projekata pruanja pomoi u kojima je BiH obavezana
meunarodnim ugovorom da osigura da takvi projekti
ne budu optereeni PDV-om.
Obveznici, ukljuujui i NVO, mogu biti osloboeni
plaanja PDV-a po osnovu carinskih oslobaanja:pri
uvozu dobara za odreene, ograniene svrhe,
koje su izriito predviene Zakonom o carinskoj
politici BiH (u tim sluajevima se, pored carin-
skih oslobaanja, moe koristiti i oslobaanje od
plaanja PDVa).
Takoer, snabdijevanje dobrima i uslugama u okviru
projekata koji se finansiraju iz instrumenta pristupne
pomoi (IPA fondovi) je osloboeno od obraunavanja
PDV-a. U ovom sluaju ne radi se o povratu PDV-a,
nego se PDV nikako ni ne obraunava na fakturama
vezanim za ovaj projekat, sa obaveznom napomenom
na samoj fakturi: Osloboeno od obraunavanja
PDV-a u skladu sa lanom 29. stav 2. Zakona o PDV-u.
Povrat PDV-a u okviru meunarodnih projekata
Povrat plaenog PDVa u ovakvim sluajevima
se vri podnoenjem zahtjeva za povrat (obrazac
CDPDV 1M), kojeg podnosi investitor (nabavlja)
dobara i usluga u okviru meunarodnog projekta
za koji je, meunarodnim ugovorom koji je pot-
pisala BiH, predvieno da ne bude optereen
PDVom. Zahtjev za povrat se podnosi mjeseno,
nadlenom regionalnom centru UIO (Tuzla, Mostar,
Banja Luka), prema mjestu sjedita podnosioca
ili direktno Regionalnom centru UIO Sarajevo.
Za plaene fakture nominalne vrijednosti preko
10.000 KM, zahtjev se moe podnijeti i ee.
Uz zahtjev se prilae:
faktura na kojoj je iskazan PDV za koji se trai
povrat (original ili kopija ovjerena od izdavaoca),
koja ne moe biti starija od 12 mjeseci;
dokaz o plaanju PDVa za koji se trai povrat
(praktino: dokaz o plaanju fakture);
kopija ugovora po osnovu kojeg se trai povrat
PDVa (samo uz prvi zahtjev za povrat PDVa u
sklopu tog ugovora).
Povrat PDV-a po osnovu carinskog oslobaanja
Prema Zakonu o carinskoj politici BiH, od plaanja
carinskih dabina (pa i od plaanja PDVa po
lanu 26. taka 2. Zakona o PDV-u) oslobaa se
slijedea uvezena roba u mjeri u kojoj to ne
dovoditi do zloupotrebe ili veih poremeaja u
konkurenciji:
osnovne potreptine koje uvezu javne organizaci-
je ili dobrotvorne i humanitarne organizacije,
a koje mjerodavni organi ovlaste za njihovu ra-
spodjelu u humanitarne svrhe;
roba koju osoba ili organizacija registrirana u
stranoj zemlji alje besplatno, a bez ikakve ko
mercijalnenamjerepoiljatelja,javnimorganizacija
ma ilidrugim dobrotvornim ilihumanitarnim orga-
nizacijama odobrenimod strane mjerodavnihorga-
naza prikupljanje priloga na dobrotvornim mani-
festacijama u korist siromanih osoba;
oprema i uredski materijali koje osobe ili orga-
nizacije, registrirane izvan carinskog podruja
BiH, bez ikakve komercijalne namjere poi-
ljatelja besplatno alju javnim organizacija-
ma ili drugim dobrotvornim ili humanitarnim
organizacijama odobrenim od strane mjerodav-
nih organa,aiskljuivoza zadovoljenjeoperativnih
POREZI 75
 potreba ili za ostvarivanje njihovih dobrotvornih
ili humanitarnih ciljeva.
Pod osnovnim potreptinama se podrazumijeva
roba koja je potrebna za zadovoljenje neposred-
nih potreba ljudi, npr. hrana, lijekovi, odjea i
posteljina. Nikakve olakice se ne mogu odobriti
za alkoholne proizvode, duhan i duhanske proiz-
vode, kafu, i za motorna vozila osim ambulantnih
kola i specijalnih vozila za prijevoz invalidnih
osoba.
Oslobaanje od plaanja carine i PDVa se ost-
varuje direktno kod nadlene carinarnice.
Carine
Carinski propisi BiH ne sadre generalno oslobaanje
za udruenja i fondacije u pogledu carinskih dabina.
Prema tome, udruenja i fondacije su obveznici
plaanja carina i drugih carinskih dabina koje se, u
skladu sa vaeom carinskom tarifom, obraunavaju
na uvoz dobara u carinsko podruje BiH.
Udruenja i fondacije mogu koristiti samo ona ca-
rinska oslobaanja koja su predviena carinskim
propisima BiH i za druge uvoznike dobara u carinsko
podruje BiH.
Carinska oslobaanja koja se primjenjuju na uvozu
dobara u carinsko podruje BiH, mogu se svrstati u
sljedee grupe:
carinska oslobaanja koja proizlaze iz
meunarodnih ugovora (npr. za diplomatska i kon-
zularna predstavnitva, strane meunarodne or-
ganizacije i sl.);
carinska oslobaanja za humanitarne organizacije
(ali za tano odreene vrste robe);
carinska oslobaanja koja se odnose na djelatnost
kulture i umjetnikog stvaralatva;
carinska oslobaanja kod privremenog uvoza op-
reme.
Humanitarne organizacije mogu uvoziti dobra u
BiH za zadovoljenje osnovnih ljudskih potreba bez
obaveze plaanja carinskih dabina ukoliko je rije o
sljedeim vrstama robe:
osnovne potreptine koje uvezu javne ili dobrot-
76 POREZI
vorne organizacije ovlatene za raspodjelu tih
potreptina;
roba koju strana organizacija alje besplatno (bez
komercijalne namjere) humanitarnoj ili dobrotvor-
noj organizaciji koja ima odobrenje za priku-
pljanje dobrovoljnih priloga;
oprema i kancelarijski materijal koje strana orga-
nizacija alje besplatno radi ostvarivanja humani-
tarnih ciljeva.
Pod osnovnim potreptinama smatraju se hrana, li-
jekovi, odjea i posteljina. To svakako ne ukljuuje
alkoholna pia, duhan i duhanske preraevine, kafu i
motorna vozila (izuzev ambulantnih kola i specijal-
nih vozila za prevoz invalidnih lica).
Uvoz navedenih roba i opreme osloboen je plaanja
carine samo u mjeri u kojoj to nee dovesti do zlou-
potrebe ili veih poremeaja u konkurenciji.
Drugi uslov za uvoz robe uz oslobaanje od plaanja
carine, jeste da organizacija koja koristi oslobaanje,
putem svog raunovodstva, obezbijedi podatke koji
e nadlenim kontrolnim organima omoguiti uvid u
poslovanje organizacije.
Organizacije koje uivaju carinska oslobaanja/
olakice, ne smiju posuivati, iznajmljivati ili ustu-
pati, bilo uz naknadu ili besplatno, robu i opremu
koja je predmet oslobaanja plaanja carinskih
dabina, bez prethodne saglasnosti carinskih organa.
Ukoliko to ipak uine, dune su naknadno platiti ca-
rinske dabine.
Humanitarne, dobrotvorne i druge organizacije,
osloboene su plaanja carina i na uvoz:
robe namijenjene rtvama nesrea;
robe i predmeta namijenjenih za potrebe slijepih i
hendikepiranih lica.
Robe uvezene od strane humanitarnih, odnosno do-
brotvornih organizacija osloboene su plaanja ca-
rinskih dabina ukoliko su namijenjene za besplatnu
podjelu rtvama nesrea koje su pogodile podruje
BiH ili kad se stavljaju na besplatno raspolaganje
rtvama nesrea (ali pri tome ostaju u vlasnitvu na-
vedenih organizacija).
I za ove robe je propisano da se ne mogu posuditi,
iznajmiti ili ustupiti, uz naknadu ili besplatno, bez
odobrenja carinskih organa i da se pri njihovoj ra-
spodjeli mora obezbijediti puna transparentnost - potpuno oslobaanje;
kroz odgovarajue knjigovodstvene evidencije.
- djelimino oslobaanje.
Od plaanja carinskih dabina osloboeni su i pred-
Meutim, oprema namijenjena za potrebe
meti posebno dizajnirani za potrebe slijepih lica,
predstavnitava stranih lica, podlijee reimu
kada ih uvoze organizacije koje se brinu za ob-
djeliminog oslobaanja od plaanja uvoznih
razovanje ili pruanje pomoi slijepim licima, uz
dabina, tj. 3% mjeseno od iznosa uvoznih dabina
prethodno odobrenje od strane nadlenog organa.
koje bi se obraunale kod redovnog uvoza.
Olakica se odnosi i na rezervne dijelove, kompo-
nente i pribor koji su namijenjeni za predmete za
potrebe slijepih lica.
Ostale poreske obaveze
Od plaanja carinskih dabina osloboeni su i pred-
meti posebno dizajnirani za potrebe obrazovanja, Posebni porezi (akcize/troarine)
zapoljavanja ili drutvenog napredovanja fizikih Jedinstvenim Zakonom o akcizama u Bosni i Hercego-
ili mentalno hendikepiranih lica kada ih uvoze or- vini (na nivou drave) propisano je oporezivanje pro-
ganizacije koje se bave obrazovanjem ili pruanjem meta odreenih vrsta proizvoda akcizom/troarinom,
pomoi hendikepiranim licima, kao osnovnom kao posebnim oblikom poreza. Akcizama se oporezuju:
djelatnou.
derivati nafte,
Pravo na oslobaanje od plaanja carinskih dabina
ostvaruje se na osnovu prethodnog odobrenja duhan i duhanske preraevine,
nadlenog carinskog organa. veina bezalkoholnih pia,
Posebna carinska oslobaanja propisana su za djelat- alkohol i alkoholna pia,
nost obrazovanja, nauke i kulture. Od plaanja
uvoznih dabina osloboeni su obrazovni, nauni i pivo,
kulturoloki materijali sadrani u posebnoj listi koju vino,
utvruje Uprava za indirektno oporezivanje BiH.
kafa (sirova, prena, mljevena i ekstrakti kafe).
Prema carinskim propisima BiH, za potrebe
Iznos akcize po vrstama proizvoda je, po pravilu,
predstavnitava stranih lica moe se privremeno
odreen u apsolutnom iznosu na mjernu jedinicu
uvoziti oprema, pod uslovom da strana drava, iz koje
proizvoda koji se oporezuje akcizom (npr. po
se oprema privremeno uvozi, svojim propisima doz-
litru piva 0,20 KM, po litru vina 0,25 KM, po
voljava isti tretman za opremu predstavnitava iz BiH.
kilogramu sirove kafe 1 KM itd.).
Pod opremom koja moe biti predmet privremenog
Obveznicima obraunavanja i plaanja akciza
uvoza podrazumijevaju se telekomunikacioni ureaji,
smatraju se samo:
putnika i teretna vozila, raunari i slino koji su nami-
jenjeni za slubene potrebe stranih predstavnitava. proizvoai tih proizvoda, odnosno
Pod istim uslovima privremeni uvoz je dozvoljen i za
uvoznici tih proizvoda.
dijelove za tehnikotehnoloko usavravanje, zam-
jenu, odravanje, opravku i servisiranje opreme za Prema tome, mala je vjerovatnoa da e se NVO po-
rad predstavnitava, s tim da predstavnitva imaju javiti kao obveznik akcize.
obavezu da zamijenjene dijelove izvezu u inostrans-
tvo, iste unite pod carinskim nadzorom ili predaju
carinarnici na slobodno raspolaganje. Porez na promet nekretninama u BiH
Privremeni uvoz se vri na osnovu odobrenja carin- RS
skih organa na rok od godinu dana, a u opravdanim
sluajevima, taj se rok se moe produiti. Za dobra U skladu sa Zakonom o porezu na nepokretnos-
koja se privremeno uvoze, postoje dva carinska reima: ti transakcije prijenosa nekretnina nisu predmet
oporezivanja.

POREZI 77
FBiH
Zakon o porezu na promet nepokretnosti (eng: Real
Estate Transfer Tax) u BiH je regulisan na nivou 10
kantona. Pod nekretninama iji se promet oporezuje
porezom na promet nekretnina, podrazumijevaju se:
1. zemljita (poljoprivredna, graevinska i drugo
zemljite),
2. poslovne i stambene zgrade (zgrade, poslovni
prostori, stanovi, garae i dr.),
Podruje
FEDERACIJA BiH
Kanton Sarajevo
Bosansko-podrinjski kanton Gorade
Zeniko-dobojski kanton
Hercegbosanska upanija (Kanton 10) Livno
Srednjobosanski kanton Travnik
Unsko-sanski kanton Biha
Tuzlanski kanton
upanija Zapadnohercegovaka iroki Brijeg
Hercegovako-neretvanska upanija Mostar
upanija Posavska Oraje
Poreska osnovica je trina vrijednost nekretnine
koju utvruje posebna komisija optine u kojoj se
nepokretnost nalazi, odnosno Porezne uprave.
Prilikom izvravanja odluka organa uprave ili suda
o prodaji nekretnine, osnovica za obraun je
postignuta prodajna cijena.
Obaveza utvrivanja i razrezaporeza na promet
nekretnina nastaje u trenutku zakljuivanja ugov-
ora o prodaji ili zamjeni nekretnine. Ukoliko nije
zakljuen pravosnaan ugovor, ova obaveza nastaje
danom kada je kupac, odnosno uesnik u razmjeni
stupio u posjed nekretnine.Kada se radi o prometu
novih objekata, obaveza nastaje u trenutku predaje
tog objekta kupcu. Kada se prenos vlasnitva vri
nad nekretninom uz naknadu po osnovu izvravanja
odluka organa uprave ili suda, porezna obaveza
nastaje u trenutku pravosnanosti te odluke.
78 POREZI
3. drugi graevinski objekti podignuti na zemljitu.
Obveznikom poreza na promet nekretnina se, formalno
zakonski, najee smatra prodavac nekretnine,
odnosno ono fiziko ili pravno lice koje prenosi svoje
dotadanje vlasnitvo nad nekretninom. Meutim, ni ku-
pac (sticalac) nekretnine ne moe izvriti uknjiavanje
vlasnitva nad nekretninom bez dokaza o plaenom
porezu, tako da on u svakom sluaju garantuje da e
porez na promet nekretnina biti naplaen od prodavca.
Stope poreza na promet nekretnina utvrene posebnim
kantonalnim zakonima u Federaciji BiHi iznose 5%.
Obveznik Stopa
Kupac/sticalac 5%
Prodavac 5%
Prodavac 5%
Prodavac 5%
Prodavac 5%
Prodavac 5%
Prodavac 5%
Prodavac 5%
Kupac/sticalac 5%
Prodavac 5%
1
Obraunava se sluaju je da je NVO obveznik plaanja naknade. Za vie
informacija pogledati Poglavlje 5 Zapoljavanje lica sa invaliditetom.
2
Obraunava se sluaju je da je NVO obveznik plaanja naknade. Za vie
informacija pogledati Poglavlje 5 Zapoljavanje lica sa invaliditetom.
3
Isplate po ugovoru o djelu nerezidentima FBiH su osloboene plaanja
doprinosa IZ i NA naknadu, s tim da se ne moe koristiti odbitak od 20%.
Porez na dohodak se obraunava mnoenjem neto isplaenog iznosa sa
11,11% (Bruto naknada u ovom primjeru bi bila 1,000 KM + 111,11 KM =
1,111 KM), a potrebno je platiti i poseban doprinos za zatitu od nesrea
kao i opu vodnu naknadu (po 0,5% na neto isplaenu naknadu).
4
Isplate po autorskim ugovorima nerezidentima FBiH su osloboene
plaanja doprinosa IZ i NA naknadu, s tim da se ne moe koristiti odbitak
od 30%. Porez na dohodak se obraunava mnoenjem neto isplaenog
iznosa sa 11,11% (Bruto naknada u ovom primjeru bi bila 1,000 KM +
111,11 KM = 1,111 KM), a potrebno je platiti i poseban doprinos za
zatitu od nesrea (0,5% na neto isplaenu naknadu).
OSTALO...
OSTALO
Fiskalizacija
Fiskalizacija se generalno odnosi na propisivanje
obaveze stavljanje u funkciju i evidentiranja pro-
meta pravnih lica preko posebnih ureaja fiskalnih
kasa/fiskalnih printera koji su povezani za nadlenim
poreskim organima preko posebnih ureaja za daljin-
sko oitavanje (terminala).
Fiskalne kase su elektronski ureaji zasnovani na
obinoj registar-kasi koja ima specijalan memorijski
modul u kojem se pamte svi prometi koji su provede-
ni kroz fiskalnu kasu i iskazani na fiskalnim raunima,
pri emu se jednom upisani podaci u fiskalnu memo-
riju vie ne mogu brisati.
U skladu sa propisima o fiskalizaciji u FBiH pravna i
fizika lica koja vre promet roba na malo i veliko ili
pruaju usluge (koja su upisana u odgovarajui regi-
star) obavezni su staviti fiskalne ureaje u funkciju
registrovanja prometa.
Obaveze posjedovanja i evidentiranja prometa
putem fiskalne kase u FBiH ne odnosi se na:
a) samostalnog poljoprivrednog proizvoaa, u
sluaju prodaje vlastitih poljoprivrednih proiz-
voda na pijanim tezgama i porodinom poljo-
privrednom gazdinstvu;
b) vlasnika samostalne zanatske radnje, u sluaju
prodaje vlastitih proizvoda umjetnikog i
starog zanatstva i domae radinosti na pijanim
tezgama i slinim objektima;
c) banke i osiguravajua drutva;
d) energetska, komunalna, telekomunikaciona i
druga preduzea koja naknadu za prodatu robu,
odnosno pruene usluge naplauju ispostavljan-
jem rauna o obraunu potronje preko mjernih
instrumenata (elektrina energija, gas, grijanje,
voda, telefon i dr.);
e) potanske aktivnosti i prevoz i isporuku
potanskih poiljki;
f) obavezno socijalno osiguranje;
g) djelatnost vjerskih organizacija;
80 OSTALO
h) umjetniko i knjievno stvaralatvo i scensku
umjetnost;
i) rad umjetnikih ustanova;
j) djelatnost biblioteka;
k) djelatnost arhiva;
l) djelatnost muzeja;
m) prodaju preko automata;
n) djelatnost istaa cipela i nosaa;
o) djelatnosti obrazovanja (predkolsko, osnovno,
srednje i visoko).
Takoer, obaveze evidentiranja prometa putem fis-
kalne kase u FBiH su osloboene NVO koje nisu regis-
trovane za obavljanje privredne djelatnosti. Drugim
rijeima, one NVO koje su registrovane za obavl-
janje privrednih djelatnosti su dune evidentirati
svoje promete putem fiskalne kase i izdavati fiskalne
raune.
Obavljanje privrednih djelatnosti se odnosi na pro-
daju proizvoda i pruanje usluga, osim onih koji su
zakonski izuzete:
a) djelatnosti javnih zdravstvenih ustanova;
b) djelatnost organa uprave i upravnih organizaci-
ja;
c) djelatnosti pravnih lica koja vre profesionalnu
rehabilitaciju osoba sa invaliditetom i registro-
vanu djelatnost obavljaju upoljavanjem preko
50% lica sa invaliditetom, iji stepen invalidnosti
iznosi najmanje 50%;
d) djelatnosti Crvenog krsta/kria Federacije Bosne
i Hercegovine propisane Zakonom o crvenom
krstu/kriu (Slubene novine Federacije BiH,
broj 28/06) i druge humanitarne djelatnosti hu-
manitarnih organizacija, udruenja i fondacija
koja nisu registrovana za obavljanje privredne
djelatnosti;
e) taksi djelatnost koju fizika lica obavljaju sa
samo jednim (vlastitim) vozilom;
f) djelatnosti obrtnika i srodnih djelatnosti koji
paualno plaaju porez na dohodak;
g) djelatnosti Komisije za vrijednosne papire, Reg-
istra vrijednosnih papira i drutava za upravl-
 janje fondovima, prilikom obavljanja poslova
finansijskog posredovanja;
h) prodaja na trnicama na malo (pijacama),
koja se obavlja izvan trgovakih radnji koje su
rjeenjem nadlenog organa registrovane za
djelatnost trgovine;
i) prodaja na tandovima i stolovima izvan trnica
na malo, koja se obavlja na mjestima za koje je
nadleni organ izdao odobrenje.
Obveznici fiskalizacije su takoer duni voditi knjigu
dnevnih izvjetaja koji sadri sumirane iznose raznih
vrsta prometa sa i bez poreza.
U RS-u je obveznik fiskalizacije definisan kao lice
koje je upisano u odgovarajui registar za promet
robe odnosno za pruanje usluga. Od obaveze evi-
dentiranja prometa putem fiskalnih sistema su
osloboeni:
j) samostalnog poljoprivrednog proizvoaa, u
sluaju prodaje vlastitih poljoprivrednih proiz-
voda na pijanim tezgama i porodinom poljo-
privrednom gazdinstvu;
k) vlasnika samostalne zanatske radnje, u sluaju
prodaje sopstvenih proizvoda;
l) umjetnikog i starog zanatstva i domae radi-
nosti na pijanim tezgama i slinim objektima;
m) bankarsko pravno lice, u sluaju da obavlja fi-
nansijske transakcije preko bankarskih rauna;
n) energetska, komunalna, telekomunikaciona
i druga javna preduzea koja naknadu za pro-
datu robu, odnosno pruene usluge naplauju
ispostavljanjem rauna o obraunu potronje
preko mjernih instrumenata (elektrina ener-
gija, gas, grijanje, voda, telefon i dr.);
o) potanske aktivnosti i prevoz i isporuku
potanskih poiljki;
p) advokatske djelatnosti;
q) obavezno socijalno osiguranje;
r) djelatnost vjerskih organizacija;
s) umjetniko i knjievno stvaralatvo i scensku
umjetnost;
t) rad umjetnikih ustanova;
u) djelatnost biblioteka;
v) djelatnost arhiva;
w) djelatnost muzeja;
x) prodaju preko automata;
y) ulina prodaja sladoleda, lozova, kokica, knjiga
i tampe (kolporteri);
z) djelatnost istaa cipela, nosaa i lica za parki-
ranje automobila;
aa) djelatnosti obrazovanja (predkolsko, osnovno,
srednje i visoko) i naunoistraivakog rada.
Drugim rijeima, one NVO koje se bave prometom
robe, odnosno pruanjem usluga (osim gore izuzetih
aktivnosti), dune su izdavati fiskalne raune putem
fiskalnih ureaja.
Kao i u FBIH, NVO u RS-u koje spadaju u obveznike
fiskalizacije su duni voditi knjigu dnevnih izvjetaja
koji sadri sumirane iznose raznih vrsta prometa sa
i bez poreza.
NVO u BiH koje su u obavezi posjedovanja fiskalnih
ureaja i izdavanja fiskalnih rauna putem fiskalnih
kasa duni su obaviti sljedee radnje:
Od ovlatenog proizvoaa fiskalnih kasa nabaviti
ispravan fiskalni ureaj;
Sa ovlatenim servisom zakljuiti ugovor o servi-
siranju i tehnikoj podrci svoga fiskalnog sistema;
Uredno popuniti i potpisom i peatom ovjeri-
ti Zahtjev za inicijalnu fiskalizaciju te predati
Zahtjev ovlatenom servisu s kojim ima potpisan
ugovor o servisiranju i tehnikoj podrci, koji u
njegovo ime isti alje Poreznoj upravi;
Putem ovlatenog servisa podnijeti zahtjev i pot-
pisati ugovor o koritenju GPRS usluga sa nekim
od telekomunikacijskih operatera ili drugih sub-
jekata koji osiguravaju GPRS mreu, a s kojima je
ovlateni proizvoa zakljuio ugovor;
Nakon obavljene inicijalne fiskalizacije, ovlateni
servis isporuuje fiskalizirani fiskalni ureaj ob-
vezniku, a obveznik je u roku od dva dana nakon
isporuke fiskalnog sistema obavezan poeti eviden-
tiranje prometa preko istog.
Vano je napomenuti da obaveza evidentiranja pro-
meta putem fiskalnog ureaja nije povezana sa reg-
OSTALO 81
istracijom za PDV. Drugim rijeima, bez obzira da li
je NVO registrovana ili nije registrovana za PDV, ista
je obavezna izdavati fiskalne raune u sluaju da vri
promet za kojeg postoji obaveza evidentiranja istog
putem fiskalnih ureaja.
Zakon o sprjeavanju pranja novca
Sprjeavanje pranja novca i finansiranja teroristikih
aktivnosti (u nastavku pod zajednikim nazivom
sprjeavanje pranja novca) regulisano je Zakonom
o sprjeavanju pranja novca, za ije sprovoenje je
nadlean Finansijsko-obavjetajni odjel koji djeluje
u okviru Dravne agencije za istrage i zatitu BiH.
Finansijsko-obavjetajni odjel prima, prikuplja,
dokumentira, analizira, istrauje te prosljeuje
dravnom tuilatvu informacije, podatke i doku-
mentaciju koja je primljena u skladu sa zakonom i
drugim propisima BiH, a odnosi se na sprjeavanjem
pranja novca.
Odjel ostvaruje meunarodnu saradnju u oblas-
ti sprjeavanja pranja novca, te osigurava
strunu pomo dravnom tuilatvu u finansijsko- NVO je duna izvriti procjenu rizika, kojom e utvr-
obavjetajnom domenu.
Zakonom o sprjeavanju pranja novca, kojim
su definirani zadaci i nadlenosti Finansijsko-
obavjetajnog odjela, propisani su zadaci i obaveze
lica (obveznika prema Zakonu o sprjeavanju pranja
novca) na nain da su utvrene mjere i odgovornos-
ti za otkrivanje, sprjeavanje i istraivanje pranja
novca.
U smislu Zakona o sprjeavanju pranja novca, pranje
novca podrazumijeva:
zamjenu ili prijenos imovine, ako je ta imovina
steena kriminalnim radnjama, a s ciljem pri-
krivanja ili zatakavanja nezakonitog porijekla
imovine ili pruanja pomoi nekom licu koje je
umijeano u takve aktivnosti radi izbjegavanja za-
konskih posljedica poinjenih radnji;
prikrivanje ili zatakavanje prave prirode, mjes-
ta porijekla, raspolaganja, kretanja, prava na ili
vlasnitva nad imovinom ako je ta imovina steena
kriminalnim radnjama ili inom uea u takvim
radnjama;
sticanje, posjedovanje ili koritenje imovine
82 OSTALO
steene kriminalnim radnjama ili inom uea u
takvim radnjama;
uee ili udruivanje radi izvrenja, pokuaja
izvrenja, odnosno pomaganja, podsticanja,
olakavanja ili davanja savjeta pri izvrenju bilo
koje od navedenih radnji.
Pranjem novca smatrat e se i to kada su radnje
kojima je steena imovina koja se pere izvrene na
teritoriji druge drave.
Finansiranje teroristikih aktivnosti podrazumijeva:
osiguravanje ili prikupljanje sredstava, na bilo koji
nain, direktno ili indirektno, s namjerom da budu
upotrijebljena ili sa znanjem da e biti upotrije-
bljena, u potpunosti ili djelimino, za izvoenje
teroristikih akata od strane terorista pojedinaca
i/ili od strane teroristikih organizacija;
pod finansiranjem teroristikih aktivnosti sma-
tra se i podstrekivanje i pomaganje u osigura-
vanju i prikupljanju imovine, bez obzira da li je
teroristiki akt izvren i da li je imovina koritena
za izvravanje teroristikog akta.
diti stepen rizinosti klijenta s kojim posluju, samog
poslovnog odnosa, transakcije ili proizvoda, a sve u
vezi s mogunou zloupotrebe u svrhe pranja novca
ili finansiranja teroristikih aktivnosti.
Navedene mjere procjene rizika, tj. identifikacije i
praenja klijenta, poduzimaju se prilikom:
uspostavljanja poslovnog odnosa s klijentom;
obavljanja transakcija u iznosu 30.000 KM ili vie
bez obzira da li je transakcija obavljena u jednoj
operaciji ili u nekoliko evidentno povezanih tran-
sakcija;
postojanja sumnje u vjerodostojnost i adekvat-
nost prethodno dobivenih informacija o klijentu ili
stvarnom vlasniku;
postojanja sumnje na pranje novca ili finansiranje
teroristikih aktivnosti u pogledu transakcije ili
klijenta bez obzira na iznos transakcije.
U skladu sa gore navedenim injenicama, udruenja
i fondacije su dune, u okviru mjera identifikacije i
praenja, izvriti:
 utvrivanje identiteta klijenta i provjeru njegovog
identiteta na osnovu dokumenata, podataka ili in-
formacija dobivenih od autentinih i objektivnih
izvora:
- ukoliko je rije o pravnom licu, to podrazumijeva
izvriti uvid u original ili ovjerenu kopiju dokumen-
tacije iz sudskog ili drugog javnog registra koju
u ime pravnog lica dostavi zakonski zastupnik ili
opunomoenik pravnog lica;
- ukoliko je rije o fizikom licu, to podrazumijeva
izvriti uvid u vaei identifikacioni dokument kli-
jenta;
(Tom prilikom e se izvriti i utvrivanje identiteta
zastupnika, direktora, rukovodioca, opunomoenika
pravnog lica);
utvrivanje stvarnog vlasnika;
dobivanje podataka o svrsi i namjeni prirode po-
slovnog odnosa ili transakcije;
redovno praenje preduzetih poslovnih aktivnosti
klijenta.
Udruenje i fondacija duni su definirati procedure
za provoenje gore navedenih mjera kroz svoje in-
terne akte.

OSTALO 83