TEHNIKA KOLA NIKOLA TESLA

SURDULICA

SPECIJALISTIKI RAD

ZANIMANJE: Mehaniar alatnih maina - specijalista

TEMA: Popravka stabilne testere za seenje metala

Kandidat:
Petkovi Dragan

- Surdulica, januar 2017. -

 SADRAJ

SADRAJ ........................................................................................................................................ 2

1. OBRADA METALA TESTERISANJEM ............................................................................... 3

2. ALATI U OBRADI TESTERISANJEM .................................................................................. 5

3. BRZINA REZANJA ................................................................................................................. 7

4. MAINE U OBRADI TESTERISANJEM .............................................................................. 8

5. STABILNA TESTERA ZA SEENJE METALA ................................................................. 10

6. POPRAVKA STABILNE TESTERE ..................................................................................... 13

LITERATURA ............................................................................................................................... 14
 1. OBRADA METALA TESTERISANJEM
Obrada testerisanjem (slika 1.) se koristi prvenstveno za realizaciju proizvodnih operacija
odsecanja (seenja) materijala, mada se moe koristiti i za izvoenje operacija isecanja i
usecanja. Prema osnovnim kretanjima alata i predmeta obrade, kao i tipu maine za obradu
testerisanjem, razlikuju se postupci obrade na:
krunim,
trakastim i
okvirnim testerama.

Slika 1. Osnovni tipovi obrade na testerama

Kod obrade na krunim testerama alat izvodi glavno obrtno kretanje (brzina rezanja V,
m/min ili broj obrta testere n, o/min) i pomono pravolinijsko kretanje (korak S, mm/o). Pri
obradi na trakastim testerama alat izvodi glavno kretanje brzinom rezanja V, m/min, a predmet
obrade pomono pravolinijsko kretanje brzinom V p , mm/min. U obradi testerisanjem na
okvirnim testerama alat izvodi glavno pravolinijsko oscilatorno (brzinom V, m/min brojem
duplih hodova n L , dh/min) i pomo
pomono
no pravolinijsko kretanje brzinom V p , mm/min ili korakom
S, mm/dh.
Posebnu grupu proizvodnih operacija obrade testerisanjem ine i operacije isecanja
razliitih kontura, kopirnog seenja i sl. (slika 2.).

kopirnog seenja na testerama

Slika 2. Proizvodne operacije isecanja i kopirnog
 2. ALATI U OBRADI TESTERISANJEM
Osnovni alati u obradi testerisanjem su testerasta glodala (krune testere), trakaste testere i
trakasti listovi (lisnate testere, slika 3).

Slika 3. Tri osnovna tipa alata u obradi testerisanjem

Krune testere se izrauju u vidu tankog diska sa zubima po obimu, tako da u sutini
predstavljaju testerasta glodala. Na slici 4.a. prikazana je geometrija zuba krune testere. U cilju
smanjenja trenja izmeu bonih povrina testere i povrina predmeta obrade izvodi se razmetanje,
bono povijanje zuba naizmenino na jednu i drugu stranu (slika 4.b.). Pri seenju veih preseka
reznog sloja, u cilju smanjenja preseka strugotine po zubu, izvodi se naizmenino sasecanje zuba
testere (slika 4.c.). Time se postie i ravnomerniji rad maine.
Krune testere velikih prenika (iznad 250 mm) se retko izrauju iz jednog komada,
integralno. Umetnuti zubi ili zubi u vidu segmenata od brzoreznog elika ili tvrdog metala
mehaniki se privruju za telo testere od konstruktivnog elika, slika 4.
U novije vreme se izrauju testere sa izmenjivim ploicama od tvrdog metala, sa i bez
prevlaka, keramike, kubnog nitrida bora ili super tvrdih materijala, naroito dijamanta.
 Slika 4. Geometrija zuba testere

Lisnate testere imaju sitne zube, obino trouglastog oblika. Novije konstrukcije lisnatih
testera su bimetalne lisnate testere, kod kojih je uska traka sa zubima izraena od brzoreznog
elika, a ostali deo od konstruktivnog elika. Spajanje se izvodi laserskim zavarivanjem, uz
naknadno minimalno doterivanje, poravnavanje, bruenjem. Lisnate testere se mogu oplemeniti,
presvlaenjem prevlakama od TiN.
Kod trakastih testera oblik zuba je takoe trouglast. Kod njih se posebna panja
poklanja izboru materijala. Naime testere treba da su elastine, jer su izloene neprekidnom
savijanju i ispravljanju.
 3. BRZINA REZANJA
Brzina rezanja u obradi testerisanjem je obimna brzina testere (kod krunih), brzina
pravolinijskog kretanja (kod trakastih) i brzina oscilatornog kretanja (kod okvirnih testera).
Brzina rezanja se najee definie na bazi preporuka datih u prospektnoj dokumentaciji
proizvoaa alata i/ili literaturi:

= ( , )

i zavisi od koraka (S) i irine rezanja (b).

 4. MAINE U OBRADI TESTERISANJEM
Maine u obradi testerisanjem (testere) se dele na:
- okvirne - lisnate,
- krune i
- trakaste testere.

Okvirne - lisnate testere (slika 5.a) su testere kod kojih se alat (2) postavlja na nosa alata
(1). Alat izvodi pravolinijsko oscilatorno glavno kretanje i istovremeno visinsko pomeranje, kao i
odizanje pri povratnom hodu, okretanjem oko osovine A. Time se ostvaruje pomono kretanje
alata ka predmetu obrade (3), uz istovremeno smanjenje trenja materijala i alata pri povratnom
hodu.
Kod krunih testera (slika 5.b) alat (1) izvodi glavno obrtno i pomono pravolinijsko
kretanje, ime se ostvaruje primicanje alata predmetu obrade (2).

Slika 5. Okvirna (lisnata) i kruna testera

Trakasta testera (slika 6.) ima pogonski (3) i voeni toak (4), preko kojih je prebaena testera
(1) u vidu beskonane trake. Pomono pravolinijsko kretanje se ostvaruje pomeranjem predmeta
obrade (2) prema tesreri.
 Slika 6. Trakasta testera

Osnovne eksploatacijske karakteristike maina u obradi testerisanjem su:

- pogonska snaga maine P i stepen iskorienja snage maine ,
- brojevi obrtaja nmin - nmax , duplih hodova nLmin - nLmax ili brzine kretanja trake Vmin - Vmax
i geometrijski faktor promene prenosnika maine za glavno kretanje n ,
- raspon koraka Smin - Smax ili brzina pomonog kretanja Vpmin - Vpmax geometrijski faktor
promene prenosnika za pomono kretanje s ,
- koeficijent preciznosti C mp i tanosti maine C mpk ,
- maksimalni hod alata odnosno predmeta obrade,
- gabariti predmeta obrade i sl.
 5. STABILNA TESTERA ZA SEENJE METALA
Uzeemo kao primer testeru firme Bo model 3814 (Bosch 3814 slika 7.).

Slika 7. Stabilna testera za seenje metala Bosch 3814

Osnovne karakteristike testere Bosch 3814 su:

Amperaa 15A
Veliina vretena osovine 25.4mm (1 in)
Prenik seiva 355.6mm (14 ina)
Dubina seenja 152.4 mm (6 ina)
Duina 286 mm
irina 127 mm
Materijal izdade Metal / Plastika
Brzina okretanja 3100 obrtaja u minuti
Navoj vretena 5/8
Teina 19 kg

Takoe, neke od posebnih karakteristika, prema proizvoau su:

- superiorna izolacija i zatita motora od preoptereenja prilikom tekih primena,
- zakljuavanje stege sa brzim otputanjem dri nezgodne materijale stabilnim za brzo i
efikasno seenje,
- koso seenje pod uglovima od 0 do 45 stepeni,
- zakljuavanje vretena za brzu promenu lista,
- podesiva dubina seenja,
- velika ruka za noenje,
- lanac za osiguravanje testere prilikom transporta,
- dvostruka izolacija.

Na slici 8. prikazani su glavni delovi stabilne testere Bosch 3814:

Slika 8. Glavni delovi testere Bosch 3814

1. Zakljuavanje osovine (vretena) blokator osovine za brzu promenu lista za seenje.

2. Prekida za start i zakljuavanje prekidaa u start poloaju.
3. List za seenje metala najveeg prenika 14 ina (355.6 mm).
4. titnik za list testere za zatitu operatora. Uvek bi trebalo da je sputen prilikom seenja.
5. Velika ruica za noenje.
6. Lanac za osiguravanje testere prilikom transporta.
7. Podesiv zastavljiva stege moe se i okretati za koso seenje pod uglovima od 0 do 45
stepeni.
8. Poluga za brzo otputanje materijala.
9. Podeiva dubine rezanja.
10. Klju za skidanje lista (seiva).
11. Osnova.
 6. POPRAVKA STABILNE TESTERE
Najei kvar prilikom rada i upotrebe testere je lom ili istroenost lista za seenje. Njegova
zamena na stabilnoj testeri Bosch 3814 izvodi se na sledei nain:
1. Podigni zatitnik lista (toka) za seenje (slika 9.), pritisni blokator osovine (slika 1. deo
1), i odvrni estougaonu maticu u centru abrazivnog toka (lista za seenje) kljuem za
skidanje lista (slika 1. deo 10) u suprotnom smeru kazaljke sata. Vreme: 1 minut.
2. Ukloni estougaonu maticu, zatitni naplatak (ajbnu) i abrazivni toak (slomljeni ili
istroeni) kao na slici 9. Vreme: 1,5 minuta.
3. Paljivo postavi novi abrazivni toak lista za seenje na osovinu i ponovo postavi zatitni
naplatak (ajbnu) i estougaonu maticu. Vreme: 1 minut.
4. Pritisni blokator osovine i dobro zavrni estougaonu maticu (PANJA: nemoj da pretera
sa zatezanjem matice !) Vreme: 1,5 minuta.

Slika 9. Skidanje abrazivnog toka delovi testere

Vreme koje je potrebno za izvoenje svih ovih radnji je 5 (pet) minuta, uz dodatnih 5
(pet) minuta za testiranje zamenjenog dela putanjem maine u rad i probnim seenjem.
Cena izvoenja ovih radova je u dvostrukom kotanju zamenjenog dela abrazivnog lista
za seenje.
 LITERATURA
1. Bosch 3814 Service Manual,

2. Bogdan Nedi, Miodrag Lazi, Proivodne tehnologije Obrada metala rezanjem,

Mainski fakultet Kragujevac, 2007.

3. Ivkovi B., Obrada metala rezanjem, Jugoslovensko drutvo za tribologiju, Kragujevac,

1994.

4. Lazi, M., Nedi, B., Mitrovi, B., Tehnologija obrade metala rezanjem, Izbor reima
obrade, Mainski fakultet, Kragujevac, 2002.

5. Prof Dr. Veljko Potkonjak. Obrada metala, Elektrotehniki fakultet Beograd

6. Stankovi P., Mainska obrada obrada metala rezanjem, Beograd, 1971.