Fermendžin Acta Bosnae Potissimum Ecclesiastica

MONUMENTA
.....
~.-
SPECTANTIA
HISTORlAM SL!VORUM MERIDIONAIJUM
..
. . . ,
'
ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIUM SLAVORUM

MERIDIONALIUM.
. \ -' t.,.
I
-
I '- '-
\
.... ,
VOLUJIBN V1GB8I11u.: TBRTIUII.
ZA6RABIAE 1892.
EX OFFICINA SOCIETA-TIS TYPOGBAPmCAE.
Digitized by GooS le
ACTA BOSNAE
POTISSIIUI EOOLESIlSTICl
CUM INSERTIS EDITORUM DOCUMENTQRUM REGESTIS
AH ANNO 925 USQUE AD ANNUM 1752.
COLLEGIT El' DIGEBSIT
P. EUSEBmS FERMENDIN,
OB.D. s. FRAliCl8CI, PROVINCIAE CAPI8TRANAE FILIUS, ACADEMIAE SCIENTIARL'M
ET AllTIUK SLAVORUlol KERIDIONA.I..IIDl 80CIUS CORRESPONDDS.
EDIDIT
ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIDM SLAVORUM

MERIDIONALIUM.
ZA6RABIAE 1892.
~ TABERNA T.mRolA EIUSDEK SOCIETATI8 TYPOGRAPmCAE.
ce
MONU}II~NrrA
8PECT.A~TIA
HISTORlAM SLAVORU~I )IERIDIO~ALLUM
VOLU)IE~ XXIII.
ACTA BOSNAE
POTISSIIUI ECCLESlASTICA
cr II I~SERTIS EDITORr~I DOCVllENTORVll REGESTIS
AB ANNO 925 USQUE AD ANNUM 1752.
ZAGRABIAE 1892.
IN TABERNA LIBRARIA EHSDE)! S()("IETATIS TVPOGRAI'HIC.\E.
E.."( OFFICINA SOCIETATI8 TYPOGRAPIII(,AE.
U knjiiari jugoslavenske akademije (knjiari Dionike

tiskare) ft Zagrebu
mogu se dobiti knjige, koje izdaje jugoslavensk.a akademija
znanosti i umjetnosti, lwje izlaze njezinom pomou i koje' su
prele u njezinu svojinu:
A. KnJige, koje Izdaje akademiJa.
I. Zbornici (knj. 1-182):
l. Bad IlIlIo.lawen.ke .kademlJe snano.U I IImje&Do.'. (knj. 1-119):
- knjige I. do LIX. i LXXX. avima trima razredima ~ednike. Ciena knj.
I-XIX, avakoj 1 fr. 26 nl. Koj. XX. do LIX. avakoj l fr. 60 nl. Knj.
LXXX. 2 for.
- Fi101ogiko-histori&oga i 1iloaoftko-juridi&oga razreda. Knj. LX., LXII.,
LXIII., LXV., LXVII., LXVIII., LXX, LXXI., LXXUl., LXXIV., LXXVI.,
LXXVII., LXXIX., LXXXI., LXXXII., LXXXIV., LXXXV., LXXXVI.,
I.xnu , XCI., XCIII., XCIV., XCVI., XOVII.. XCvm., XOIX., o., CL,
OII... CIIL, CV., cvm., eX. i CKn. (I-XXXVL) Ciena po 1 for. 60 nv.
- Matemati~koprirodoalovnoga razreda. Knj. LXI.. LXIV., LXVI., LXIX.,
LXXII., LXXV., LXXVllI , LXXXIII., XCII., XCV., CIV., CVI. ovn.,
orx. i OXI. (I-XV). Ciena CXl. knjizi 2 for. 60 nov., ostalim l for.
60 n. Svakoj svezei 75 n. -
- BoIkovi6ev. Knjiga LXXXVn., LXXXVIII, XC. Ciena 4 for. 60 nov.
ll. 8tari pl.el lana'.kl (knj. 1-19).
- Koj. L Pjelme M. Marulia. lJ Zagrebu 1869. Ciena 2 fr. a. v.
" II. PJeame Silika Meni!eti6a Vlahovi,- i Gjore Drli6a 1870. Ciena 2 fr.
" Ul. 1 IV. Pjesme Mavra Vetrani6a Cav~iu. 1871. i 1872. Ciena IlL
knj. 2 fr., knj. IV. 2 for. 60.
" V. Pjeame Nikole Dimitrovi6a i Nikole Naljeikovia. 1878. Ciena 2 fr.
" VL Pjesme Petra Hektorovi6a i Hanibala Lucia. 1874. Ciena 2 fr.
" VU. Djela Marina Drlia. 1876. Ciepa 8 for.
" VIli. Pjeame Nik. NaljeAkovi6a, A. Cubranovia, M. Pelegrinovia i
S. Miletia Bobaljevi6a i Jegjup1ca neznana pje8oika. 1876. Cien a
l for. 70 ovi!.
" IX. Djela Ivana Fr. Gunduli6a. 1877. Ciena 6 for.
" X. Djela Frana Lukarevi6a Burine. 1878. Ciena 2 fr. 60 n.
" XI. Pjelme Miha Buni6a Babulinov&, Maroja i Oracija Muibradi6a
i Marioa Bureili6a. 1880. Cieoa l for. 80 ni!.
" XII., XIlI. i XIV. Djela Gjona Gjora Palmoti. 1882., 1888. i IBM.
Cieoa koj. XII. S for. XlII. S for. 60 ov. XIV. 2 for.
" XV. Djela Antuna Gledevi a.. 1886. Oiena 2 for.
" XVL Djela Petra Zorania, Antuna Sulna i Savka Gui!eti6a BeD
deviiievi6a. 1888. Ciena 2 for. 50 Dovil.
" xvn. Djela. Jaria Barakovi6&. 1889. Oiena S for.
Xvm. Pjesni razlike Dinka RaDine 1891. Ciena la for. 50 D~
- " XIX, Djela Gjona Gjora P4lmoti6a 1892. Ciena 60 nvil.
8. 8&arlne. Knj. I-XXV. 1869-1891. Cieoa I. knjizi 1 for. 25 ne Knj. VII.,
L, XXI., XXII., XXI IL, XXIV. j XXV. po 2 for., o8talim po l for. 60 nf.
,. BODIlmen'" .pee"'nU. lal.&orlam SI.wo..... meridioDaUlI ...
(Knj. 1-28):
- Knj. I - V., IX., XIL, xvn., XXL, XX[L 1868. 1870. 1872. 1874. 1875.
1878. 1882. 1886. 1890. 1891. Listine o odnoaiih izmedju julnoga Slao
venstva i mletake republike. Ciena l., Il, Ill. i IX. po S fr., IV., XXI.
i nll. po 4 fr., V. i XII. po 2 fr. 60 nl., XVll. krlJ. 2 fr.
- Knj. VL, VIli., XI., 1876., 1877., 1880. Commilsione8 et relationel veo
netae. Tom. I. II. IlL Cieoa VI. i XI. knj. 2 for. VIII. knj. 9 fr. 60 n6.
- Knj. VII. 1877. Documeota hiatoriae chruaticae periodum antiquam illu-
Itrantia. Ciena fl for.
- Knj. X. XIII. Mooumenta "ragu8ina. Tom. I. et II. 1882. Ciena X. knj.
la 50 nvi!. Knj. xm. 8 for.
,-
s
Lectori oooovolo.
Acta &tmae, pofissimnltl eeetesi88tiea, corttinent brevem eonspt'et1J'm
eOti1HI msfo'riae' regni &snae, qttae inde sb anno 9!6 l1sque ad 1'75-2
Heliter ermrratur.
Quod peDes bonae ~rite regea, episcopos, s. sedi'$ romanae legatos,
vojevoas aliosque insignes viros, de memorato regno optime metitos, Be-'
!igiosi quoque ordini's' $: F'It~cisti in' his ".Actis" pluti'rnum. comniemo-
rentur, certo mirum tibi, Lector benetole, ba1l'd ti'debitur, si considera-
yeris per eosel'tl', divino quodam l'lut1'l, si rta loqui ras esf, in Bosnam
evocatos, non modo fi'em.' mtisti Patarenis baereticis annuntiatam, sed et.
itl ptimis su'b 6mini'o Ottommo, i8' vicinis etiam regnis, ad nostram
usque setatem, sar1am tecfam\yl2'e conservatam' esse.
Hi enim Dei amore bono popufi eonsuUurr, per saecula quaeque dura
et atrtmia fortiter susti'neno, pro aris et !ocie virili ter laborando, eccle-
eite aeque ae patriae SUre' lltiUssim:a servitia praestiterunt et sacrificia.
Et hine eveniebat, ut a principibu~ vitis, sanets sede romana et fideli
poputo magni serJlper hab'erel'l'tU'r, itlr quod' graviotis momenti proposita
JtCIftnisi delita eMll'M' senteittia, et suepemnnero' adhibita etiam opera,
~equete:rrtu.r, promi e1 ipsis "Actis" ubetius perspici'eR.
In instrumentis tam quaerendiS qll1im ef in cfebifum ordinem redigen-
"is- CHWnem, qnae ~r' !be fiati potuif, adl'ritmi iligel'ltiam. Ne tamen vo-
lumen *0 lJn\ites, ab il'lelytlt academia pr~1initos, excresceret, hanc
Utrti, ratiowem, 11' rmnnulla doeunrenta', licet in-edi~, quuta minoris momenti
esse censerentur, non integra, sed eorum tantum summ'a in forma "regesti-
inter "Acta" recipiantur. Reliqua vero documenta, in quantum ea habere
licuit, integrg sUIit in 1foc vorumen accepts.
Propositum meum in edenda hac collectione fuit quidpiam ad illu-
strandam historiam Bosnae ecclesiasticam, in quantum debiles permiserant
mes, eonferre; quod si, Lector benevole, scopum fors assecutus non
(uetim, solamini tamen erit, me metam contigere studiose et ingenue
laboravisae.
Demum spero fore ut haec "Acta", praecipue cum multa contineant
documenta saeculi XV.-XVII., generatim hi8totialbi&f~Wlj~~
390637
VI
primis Croatis, Serbis et Bulgaris sint grata, tanto magis, quod similia
(maxime saeculi XVTI) vel rarissima vel vero nulla sinto
Sed et historiae vicinarum regionum, quae Turcis pariter suberant,
nonnihil lucis adferent haec ipsa Actorum instrumenta.
Quod ista quoque in hac collectione praeteriri non potuerint, lucu-
lentum exinde fit, quia cum religiosa provincia bosnensi, quae in regio-
nibus illis animarum curam aeque gerebat, in intimo sint nexu.
Porro in istis "Actis" philologus, ethnographus, geographus, item qui
oeconomiae nationalis vel vero humanioris vitae conditiones apud Bosnen-
ses et vicinos inquiiunt, haud nihil reperient, unde materiam utilis exer-
citation is aecipiant. Parochis vero in Bosna, Slavonia et meridionali Hun-
garia, cum pleraeque parochiae et esrum status describantur vel attin-
gantur, certe magno erunt commodo. Verbo: ex his Actis fideliter vitae
et status populi propriis coloribus depicta prominent, quae dum leetorem
blande delectant, una et serio docent.
Vnde vero haec cuncta instrumenta deprompserim, ad ealcem cuius-
vis documenti fideliter adnotatum habetur.
Quo historiae Bosnensis cultori omnia, modo nota, acta praesto
sint, hisce ineditis alia edita in forma regestorum addere visum est.
Vnde totum volumen specimen quoddam Breviarii codicis diplomatici
Bosnae exhibet, quod utinam successu temporis quamplurimis novi s docu-
mentis augeatur, summopere optandum.
Erudito senatui inclytae Academiae scientiarum et artium Slavorum
meridionalium Zagrabi ensi, quae propriis expensis hoc volumen in lucem
edi curaverat, gratias ago maximas.
Sed et lllm. Dno. Dr. Francisco Raki, historiae praecipue Croaticae
via et ratione scrutandae et tractandae auctori eruditissimo, qui ut mihi
consilio sic et subministratis non paucis documentis operi prodesse bene-
vole est dignatus, gratias habeo summas.
Demum et charissimis confratribus meis in conventu Cernekiensi : A
R. P. !voni Rodi, Adjuto Spaek, Lucae Trzi et Caesari Zsubori, qui
suo modo et opera me in laboribus circa hoc opus prompte iuvabant,
condignas habeo gratias. Vale.
Cern e k i n i in conventu ~'ranciscanorum die 4. Octobris 1892.
P. Eusebius Fermendin
Ord. S. FrancilCi Provinciae Capiatranae filius.
1. CIr~ a. 925
.Joannes PP. X. Tomislaum regem ,Croatorum" et Michaelem dueem
.Chulmorum" hortatur, ut filios suos litteris Iatinis erudire, linguae vero
.seIavonicae" usum a rebus divinis areeri curent.
Fllrlcln D.: Illyric. aacr. tom. m. p. IK. ~lci: Documenta bistoriae chroa-
ticae periodum aotiquam illuatraDtia (MoDlUIlenta apectaDtia biatoriam 8lavor. 1D8l'.
VIL) p. 189.
II. 1022, 27 SeptembriB, Romae.

Benedictus PP. VII "VitaIi archiepiscopo s. epitauritane sedis in civi-
tate Labusedi in regno Zacholmie et Sorbulia et Tribunia uel cioitate
Catarinensi aut Antiuarensi seu Ulcini cum ecclesiis et paroc.hiis eorum"
confert pallium arehiepiscopaie.
Viennae iD arcbivo r. auli co. Kuhijevi: Codex diplomaticus Croatiae, Slavo-
mu et Dalmatiae. I, lOi-5. Subleatae fideL
m.
CJrea a. 1025, die 7 JDlli.
Latoviatus, lIstratigo Seruie et Zachuimie", Petro abbati Laeromone
prope Ragusiom donat "ecclesiam s. P~cratii de Babbina Palla l, quu
est in Meleta", "ut nullam vim vel inquietationem patiatur neque a
Ragoseis, neque a Stagnensibua, neqlle ab aliis hominibus Latinis uel
Se1avis". .'
In archivo ragusino. Fllrlan D.: rupic. saer. tom. VI. p. 4.5. K_ljevi: Cod.
dipl I, 105.
IV. Circa a. 1035, 7 JalH.

Chranco "cum omnibus iuppanis Zocholmie" coofirnlat demaijon. . Lato-
visti lacromensi abbati Grobi.
In arcbivo raguaiDo. Fllrlan: IDYI. saer. VI, fO. Kubijevi: Cod. diplom. I, 109.
V. CIJ:CI a. 1044.
"Episcopus Gabriel Zachulmiae una ~um iudiee Miroslavo et bano
Rastimiro, et Straimir et procuratqr Graimir, una cum omnibus Zl'Ch~~ae
nobi1ibus" donationem' I~binae Pallae" aLatovisto factam Vitali abbati
Laeromone confirmant. lUiJ.o.garus presbyter 8. Mici\aelia scripsit.
FarlaU D.: IDpic. saer. tom. VI, p. 4.5. Kukidjevi: Cod. diplom. 1,109.
I Babino polje.
IPOM. um.
Digitized by GooSle
2
VI. 1067, 18 )[artU, Rollle.

Alexander PP. II. Petro, arehiepiscopo diocliensi, ut metropolitanam
ecelesiam et reliquas sibi suft'raganeas, nempe . palaehiensem . svatien-
sem .. drivastensem .. polatinensem .. serbiensem .. bosoniensem ecclesiam
eum omnibus suis pertinentiis . tribuniensem . ex praeseripto gubernet ;
.monasteria quoque tam Latinorum, quam Graeeorum sive SeIavorum"
euret; et seiat .haec omnia unam eeelesiam esse, seque .omnibus prae-
dietla loeis episcopali regimine praeesse .
Dat. Romae xv. kal. ApriJis, Alexandri PP. ll. Indiet. :m.
.Farlati: ruJI" sacr. VU, 1'1. Dr. Fr. BoA: Documenta lWJtoriae croaticae,
po 20L
VII. 1076, 21 lIaIl, Rollle.
Gregorio PP. VII .Petro arebiepiscopo s. epitauritane secUs ex ciui-
tate Labosedi in regno Zaehu1mie et Sorbu1ie et Tribunie uel eiuitatis
Catere et Antiuari seu Uleinii et Drivasti. Polati atque Seodre eum
eeelesiis atque paroehiis earum" confert pallium arebiepiscopale.
In archivo raguaino. Kuh{ietli: Ood. diplom. I, 151. 8ubleatae fideL
VITI. 1137.
Bela TI rex Hungariae, Dalmaeie, Chroatie et Rame .in conuentu
.strigoniensi, ubi filio suo Ladislao, communi regni consi1io, bosne osem
dueatum dedit", confert Martino comiti faeultatem bona sua donandi
monasterio 8. Petri Chiatarii.
Pu: Ood. diplom. VI, co 865. FtJjer: Cod. diplom. Hung. II, 88. .Kllh{ietli:
ood. diplom. II, 8O-L
IX. 1150.
Dessa Dioclie, Terbunie et Zacholmie dux donat "insulam Melite"
monasterio s. dei genitrieis ae virginis Marie ja Pulsano, "quod situm
est in partibus Apu1ie, in monte Gargano. Testea: Gerdessa iupanu8, Desi-
mir, setnicus RasteBlla, iupanus Grubessa, Charilus, Sranlanitus, Petros
comes Raguseorum cum filio Gailauo, Silvester, Avelinus, Stopaza. Scripsit
Matheus notarius.
In archivo raguaino. Kllh{ietlii: ood. diplom. n, 4.5.
x.
cirea I. 1151.
Idem Desa "magnus comes terre Zaehu1mie" monasterio laeromensi
coneedit .ecclesiam s. Paneratii eum omnibus tenis, que in Babbina
palla sunt". Seripsit MiUogoy presbiter in ecclesia 8. Michaelis.
In archivo ragusino. Kllh{ietli: Ood. diplom. TI, 46.
XI. 1153, 19 BeeelIbrIs, Rollle.

Anastasius PP. IV Andreae raguaino arehiepiscopo confert pallium
archiepiscopale et confirmat "paroehias ad ius commiBBe (illi) ecelesie
pertinentea, scilicet regnum ZaehuJmie, regnum Servilie ac regnum Tri-
s
bunie, eiuitatem quoque Catharinensem seu Rose, Buduanensem, Auaro-
rum (Antiuarum), Liciniatensem, Scodrineosem, Driuasteosem et Polati-
nensem . "
In archivo ragusino. Ktch9m: Cod. diplom. II, 47. 8ubleatae fidei.
m. Circa a. 1154, l Decembrls.
Banus SIauogast cum filiis et omnibus Zachulmie nobilibus confirmat
donationem ecclesiae s. Pancratii in Melita lacromensi monasterio. Testis:
iupanus Gerdessa.
In archivo raguaino. KUuljetli: Cod. diplom. II. 61.
XIII. Clrea a. 1156-9, 7 Aagustl.

Banus Boritius confirmat Vincentio laeromensis monasterii abbati literas
protospatarii Lotavitti et aliorum decessorum suorum quoad donationem
ecclesiae s. Pancratii lIde Babina polhIa, que est in :Meleta".
Originale in arehivo ragaaino. K"jlllli: Cod. diplom. II, 66.
XIV. 1158, 4 JulU, Romae.
Adrianus PP. IV Tribuno archiepiscopo ragusino confert palJium
archiepiscopale, et confirmat parochias ad ius ecclesiae ragusinae perti-
nentes, scilicet regnum ZachuImie ... (uti nro XI).
Ibid. Kukuijetli: Cod. diplom. n, 68-9. 8ublestae fidei.
XV. Anno 1168, StrlgonU.

Stephanus III rex confirmat sententiam bani Belus adiudicantis eccle-
siae zagrabiensi "si1vam Denbrou cum terra", coram principibus regni:
~Belo bano eiusdem cause iudica, Thoma palatino comite, Boricio bano
\.DOsnae)
7'kalc!i: Monumenta hfstorica eplac. zagrab. I. 8.
XVI. 1167, 29 DeceDlbris, Beneventf.

Alexander PP. lli conferendo Tribuno ragusino archiepiscopo palIium
archiepiscopale confirmat ius ipsius ecclesiae in parochias: regnum Za-
ehulmiae, regnum Seniliae et regnum Tribuniae, eivitatem Catharinensem
seu Rose, Buduanensem, Auarorum (Antiuarum), Licioiatensem, Scodri-
nensam, DrivIstensem et Polatensem.
In archivo ragaaino. Kuh{ietli: Cod. diplom. II, 77. 8ublestae fidei.
XVII. 1167, 29 Decembrfs, Beneventl.

Alexander PP. III episcopis Politanensi, Svacensi et Drivastensi, item
elericis Staoiensis, Scutariensis et Tribuniensis ecclesiarum imponit oba-
dieotiam. archiepiscopo ragnsino Tribuno.
In archivo ragusino. Farlali: mp. aaor. VI, 81. Kukuijlllli: Cod. diplom. n, 77.
XVIII. 1180.
Theobaldus, ab Alexa1idro PP. III sanctae sedis misaus (per Dalma-
liam et totam Slavoniam) legatus, scribit .Culin magno bano Bosinae"
Digitized by
*
GooS le
4
"ut pro reverentia b. Petri apostoU et d. papu et pro salute animae

(suae) duOB famalos et pelles marturinas" mittat, "et si placet .. &liquid
domino papae significaret ...
Farlati D.: IDyric. .ser. tom. IV, p. . (Ed. Venet.1769).
XIX. 1181, 7 JlIlfl.
AJexander PP. m Miroslavum eomitem Zacbolmitanum redarguit,
quod legatum ipsius recipere, nee eiuadem litteris p&rere voluerit ; item
quod Ioca illa, in quibus cathedrales sedes olim fuisse neseuntur. orcti-
nari libere non permittat; pr&pter quod. T(eoba1duB) Rbdiaeonas, dom in
partibus illis legationis officio fungeretor, exoommunieationiB sententiam
promuIgavit.
T1aeitIer: HOD1IJD. 8lavor. merid. 1, 1.
XX. 1186, 27 8eptembris, Raguii.

In conventione paciB inter Ragasium et megaiupaDUBl Serbiae Nema-
njam fratresque ipsius oomites Strazimirum et MiroBlavum statuitur etiam:
"Et Selavi de Cbelmania ut per civitatem, ubi voluerint, emant".
KtIhl;etIi: Cod. dipl ll, 137.
XXI. 1189, 29 Aagastl, RagusfI.
Cu1inus "Bosene" banus iurat "oomiti Gervasio et omnibus Raguseis,
se rectum &micum fore perpetuo et rectam (cum illis) pacem manutenere
et amicitiam veralO et omnes Baguseos . . mercatore. seu habitatores
et transeuntes reeta fide et oonscientia vera recipere . . .
B. I4ubi4: LialiiDe, Jmj. Ill, po 888. Dr. Fr. Mkloii: HODtlDL serb. p.l.
XXII. 1196, 17 Junli, RaguII.
Miroslavus, oomes cbulmensis, per iupanum suum Maurum et Sergium
init pacem cum Ragosinis. .
Kdu{jew: Cod. dipl. ll, 167.
xxm.
1191. IS IartIl, Lateralli.
Clemens PP. III iura metropolitani Spalatensis confirmans sequentes
episeopatus eius iurisdictioui obnonos enumerat : "Segnieosem, Corba-
uiensem. Nonensem, Seardonensem, Traguriensem, Tiniensem, Maearen-
sem, Narroniensem, Stagoensem, Farensem, Bosniensem, et Delmitensem".
In apostolicae sedia. . . Dat. Laterani . . . m idus Martii. Indiet. x.
Incarnationia dominieae anno ..CXOI. poDtifieatU8 vero Clementis PP. m.
anno primo (tertio).
Farlati D.: rupic. sacro tom llI, p. 228. (Ed. Veneta 1765). Kuh(jew: Cod.
diplom. ll, 16!.
XXIV. 1195, il Ilal~ RagosfI.

Judiees arbitrarii oomponunt causam inter arcbiepiseopum ragusinum
Bernardum atque capellarum et eeclesiarum clericos exortam oeeasione,
"dum opportuna circa Bernardom ragusine ecclesie arebiepisoopam pro
eleeto bosnensis ecclesia, qui ad eonseerandom (Ragusium) venerat, Boli-
5
citodo ageretor; ac eura, quibus eonseerandus erat, deessent episeopi,

praefato8 arehiepiseopus omnes eapellarum elerieos in sui presentiam
venire statuit" .
A.utographum in archivo ragusino K~md: Cod. dipL ll, 175.
XXV. 1198, 6 )fall, Jaderu.

"Post felieem et
gloriosissimum vietoriosa dominationis lllustrissimi
Andree, tereti regis Bele fiJii, tr1umpbnm, quem sibi omnipotens ducatus
sui proteetor et auetor de Dalmatia et Cbroatia magnifice eonferre est
dignatus, atqne post habitam tam Chulme quam Rame laudabilem vieto-
riam, cum ad Jadertinam eiuitatem vietor rediret, ducatus Bui lura dis-
poDens", adiudicat monasterio 8. Cbrysogoni praedium in loco Suehovara.
A.utographum in archivo jadereD8i. .K.~md: Cod. diplom. II, 192. Ex tunc
appeUat Be Andresa etiam aChulmec, item. aRamec dUC8m; Hemicua Hungariae,
Dalma Chroatiae, etiam a&mae rex. Ibid. p. 201, 205.
XXVI. 1199, 7 Janurli, Laterani.

Innoeentius PP. m ad preces Volcani, "Dioeliae et Dalmatiae regis"
Johaunem eapellanum soom et Simonem lubdiaeonum apostolicae sedis
legatos ad eundem mittit.
Apostolicae sedis .. Dat. Laterani VI idus Januarii.
J. 8. ~: Kalendaria etc. tom. V, p. 25. Pij": cod.. diplom. Hung. VII, l)
p. 147. TAritIer: Vet. mouum. Slav. merid. I, 5. K.~md: Cod. diplom. II, 217.
XXVII. 1199, mense 8eptembrfs.

"Vulcan11B (Dei) gratia Dioeliae atque Dalmatiae rex" Innoeentio
PP. m. sa et regnum sunm eommenat, de celebrata a legatis suis
synodo significat et de Bosna adelit : If' Paternitatem vestram nolumus
latere, quia haeresis non modica in terra I'8IiIl Ungariae, videlicet Bos-
sina (Bosna), pol1ulare videtur in tantum, quod .. ipae Bacllinus (Ban-
Culinus) eum uore Bua et eum sorore sua, quae fuit defaneti Mirosclavi
Cbelmensis, et cum pluribus fIODI&1lguineiS suis seduetus plusquam deeem
miI1ia christianorum in eandem haeresim intr04uxit. Unde rex UngaPae
eucerbatus illos ad vestram pra_ntiam eompulit venire a vobis exami-
nand08. Dli autem simulatis litteris redierunt dieentes a vobis coneeam
sibi legem" .
J. 8. ~... : Kalendaria etc. ~m. V, p. 27. TMiftft': Honum. vet. Slav.
merid. I, 6.
xxvm. 1200, II Octobris, Lateranl.
Innoeentius PP. m Emerieum Hungariae regem, quae de baereticls
statuerit, informat, ac mandat, ut omnes haeresim sapientes vel ai faven-
tea severe insequator; et Culinum, Bosnae banum, qui baeretieis "non
solum tutom latibolum sed et praeaidium contulit manifestum" , ni resi-
puerit, bannis publieatis, proseribat.
Dat. Laterani. v. idus Oetobris.
lDDocentii III opera tom. I. (Ed. Migne 1855 Paria) p. 871. Farla" D.: myric.
aor. tom. IV, p. 46.
6
XXIX. 1202, 21 Novembrls, LateranJ.

Innocentius PP. m Joanni capellano suo et B. arebiepiseopo SpaIa-
tenai praeeipit, ut "ad terram .. CoIini (bani Boanen.) accedentes de fide
et eonversatione tam ipsius quam oxoris et hominum" inquirant et refor-
manda reformp.nt.
Illam gerimus .. Dat. Laterani XI kal. Deeembris .. an. V.
TAft".,.: Monum. Slavor. meridional. tom. I, p. 15.
xxx. 1203.
Joannes, legatus s. sedis, Innocentio PP. III. significat unicum Bosnae
episeopum, illumque iam e vita sublatum esse, quare, adiungit legatus:
lIsi posset fieri, quod aliquis Latinus ibi poneretur, et aliqui etiam ibi
tres vel qoatuor erearentur novi, non modieum mnde utilitati aeereseeret
eeelesiasticae ..
Oclor. BtayfltJlcH: Annal. eccles. tom. I, (Ed. Lucae 1747) p. 150. J. S .&8etIIani:
Ka1endaria etc. tom. V, p. 63. TMiner: Monum. 8lavor. merid. I, 19.
XXXI. 1203, 8 Aprills.

.Priores illorum hominum, qui hactenus christiani nominis praeroga-
tiva vocati in territorio Bosnae "praesentibus Joanne de Casamaris s. sedis
legato et "bano Colino domino Bosne" abrenuneiant scbismati et haeresi
et "roman&m eeclesiam matrem et caput totius eeclesiastieae unitatis"
reeognoscunt.
Actum apud Bosnam iuxta flumeo, 1000 qui voeatur Bolino Poili, sexto
idus Aprilis" . Subseripti: Dagite, Lubin, Brageta, Pribis, Luben, Rados,
Bladosius, banus Culinus, Marinus arehidiaeonus Ragusii subseripsimus".
Oclor. Bay"aldi: AnnaL eccles. tom. I, p. 150. Farlati D: lllyric. sacr. tom.
IV, p. 46. TMiner: Monum. 8lavor. merid. tom. I, p. 20. FIj.,.: Cod. diplom. n,
1, p. 146.
Xlxn 1207.
Andreas Hungariae rex neeelesiae Spalatensi pleno iure. . . ad instar
privilegii romanae eeelesiae Segniensem, Nonensem, Scardonensem, Tra-
guriensem, Corbaviensem, Tiniensem, Farensem, Bozonensem episeopatus
ete." subieit.
Farlati D.: Illyric. sacr. tom. IV, p. 47.
XXXIII. 1209.
Andreas II rex Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, Ramae fratribus mi-
licie templi eonfirmat possessiones atque inter ceteras, "villam quoque,
que Erdel vocatur, quam banus Borictus de Bozna ~ro remedio anime
sue prefate domui milieie templi ex concessione regIS Stephani, quam
aciam pater noster Bela rex sigilli sui munimine roboravit et in perpe-
tuum eontulit; et etiam terram, quam eiusdem Boricii nepotes iam diete
domui dedernnt, cum suis metis et terminis" .
If). 71:aUi6: Monumenta historica epiacopatus zagrabienaia. I, 28.
7
XXXIV. 1216.
Innoeentius nl regi Hungariae (Andreae II), quod Culinum banum
eompeDat desistere a favoribu& baereticis, quos arcbiepiscopus Spalatensis
de sua provincia exu1avit, impendendis, et NicoIaum quondam Farensem
episeopum, qui contra inhibitionem papae eeelesiam Jadertinam oecupat,
eogat potestate sibi tradita resipisei.
2'1NI"",: Monum. Blavor. merid. I, 62.
XXXV. 1221, 3 Deeembrls, Lateranf.

Honorius PP. lU datis ad magiatrnm Acontium, sedis apostoUeae
legatom, Utteris, eum exeitat ad profligandOl haeretieos, "qui in partibus
Bosne . . velut lamie nudatia mammis eatulos BUOl Iaetent dogmatizando
palam sue pravitatis errores .. "
Inter aUas.. Dat. Laterani III nonu Deeembris. an. VI. Ex reg.
orig. an. VI. ep. 69.
TAeitNr: Monum. Hung. tom. I, p. 31.
XXXVI. 1226, 16 IlaH, Tlbure.

Honorius PP. m. terras, "videlieet Bosnam, Soy et Wosora ab Andrea,
rege Hungariae, Colocensi arehiepiscopo donatu, eonfirmal
cam. a nobis. . Dat. Tibure idibus Mali an. IX. Ex reg. orig. an. IX.
ep. 329.
Fe;ir: Cod. djplo~ tom. m, vol. II, p. 82. K/IIon4: Hiator. metrop. colocen.
eccles. I, p. 265. 7'Miner: Monum. Hang. tom. It p. 66.
xxxvn. 1226, 16 Ball, Tlbue.

Honorins PP. llI. )audat arehiepiscopum colocensem, .quod ad pro-
ftigandos heretieos de Bosna, Soy et Wasaora viriliter se aeeinxerit, hor-
taturque, ut ineeptum opus forti animo prosequatur.
Gratum garimus .. Dat. Tybure idib. Mati an. IX.
0tI0r. Baytl4Ui: Annal. eccles. tom. I, p. 650. Farltm D.: Dlyric. Baer. tom.
IV, p. 48. .lCGtotIa: Hiator. metro colocen. eccles. I, p. 267. TAft"",: Monum.
Hung. tom. 1, p. 66.
xxxvm. 1227, 15 JanaarH, Laterani.

Honorius PP. nl. "Jobanni .. Margaritae quondam imperatrieis
ConstantinopoUtanae, "filio ut promissum, ql10 200 mareis acCfptis" ad
pugnandum contra ..bereticos de Bo88ina" se se obligaverat, "una cum ..
arebiepiseopo (Coloeensi)" fideUter exequantur.
Signifieavit nobis .. Dat. Laterani XVIII kalend. Februar. an. XI. reg.
origin. an. u. ep. 466 .
.KaIoncJ: Hiator. metropol. colocen. eccles. I, p. 268. TAeiIIer: Monum. Hang.
tom. It p. 72.
XXXIX. 1233, 30 Bal., LateraDI.
Gregorius PP. IX. J. episeopo Praenestiao, apostoUeae au legato,
praeeipit, ut .. episeopo aregimine Bosnensis eeeIesiae prorsus &moto" .
8
"duos vel tres aut quatuor .. in episeopos" ordinet salvo iure metro-
politani.
Humanae eonditionis ... Datum Laterani m kal. JunU, an. m.
Ex rega Clrig. an. VIT. ep. IM. T,.,.".: Monum. Hung. tom. I, p. 118. -"der:
Cod. dipL m. vol. 9, p. 841.
XL. 1233, 10 Oetobrls, bagnlae.
Gregorius PP. IX fratribus ordinis praedicatorom, ut Urbanum dictu m
"Priesda", cogoatum dueis Ninoslavi, filium romaoae ecclesiae, obaidem,
eidem duci restituant.
Dilectus filius... Dat Anagnlae VI idus Octobris, ann. vn.
Ex rega orig. an. VIT. ep. 29(.. T1Niner: Monum. Hung. tom. I, p. 190.
XLI. 1233, 10 Octobris, Anagnlae.

Gregorius PP. IX. "Ninoaclavom" ducem Bosnae et terrain elus "de
Bosna" sub sedis apostolicae protectionem reeipit.
Quos prosequitnr. .. Dat. Anagnie VI idus Octobria an. m.
Ex rega orig. an. VIT. ep. 299. TAritIer: Monum. Hung. tom. I, p. 190. Pljtr:
Cod. diplom. vol. 2, p. MJ.
XLII. 1233, 10 Oetobrls, Anagolae.

Gregorius PP. IX. Colomano duci Slavoniae, ut eonsvetudinem du-
catus BOSDae, secundum quam dux de eomitatibus, vi11is et terris libere
et ad arbitrillm disponere valet, observari faciat.
Di1ecto filio.. Dat. Anasnie VI iduB Octobris an. vu.
Ex rega orig. an. VII. ep. 293. TAriner : Monum. Hung. tom. I, p. 120. PtJjtr:
Cod. diplom. m, vol. 2, p. 843.
XLIII. 1234. 13 Febnarll, LateranI.

Gregorins PP. IX. prlorem- s. Bartholomaei de Trisolto, apostolicae
sedis legatum, eommendat archieplscopis, episeopis per Dalmatiam, Bosniam,
Croatiam, Serviam et alias partes Slavoniae, cuius erit in heretieos ani-
madvertere, quorum "in Bosna et vicinis provinciis excrevit copia ...
quod iam tota terra velut deserta et invia luget et languet ... "
Miserias et erompnas.. . Dat. Laterani idibus Februarii an. m.
Ex rega orig. an. VU ep. 049. TMitter: MODum. HUllg. tom. I, p. 122.
XLIV. l2M, 19 Febl'1larll, StrigenU.
Joramento Belae regis Hungariae, ut eoncordiam inter Jacobum Prae-
nae&tinum electum, sedis apostolicae legatum, et Andream regem factam
Bervet, subscripsit et "Johannes Bosnensis" episeopus.
Universis pateat ... Dat. Strigonii (1234) XI kal. Martii.
Lib. censuum camerae apostolicae foI. 856. T1Niner: Monum. Hung. tom. I, p. 124.
XLV. 1234, 16 A8g1lstl, Spoletl.

Gregorius PP. IX. "episeopo Boznensi .. Priori ordinis praedicatorum
StrigoDiensi et ministro ordinis minorum in Hungaria", ut sententiam
excolbmunicattoais in regem latam et interdictum, Bub quo eins curia decla-
9
rata est, "quousque satisfactum foerit, CUfellt hamt1iter obsenari .. "rege

vero satisfactionem impendente .. premissa8 sententias" reJaxent.
Quoniam nbi amor.. Dat. Spoleti XVII kal. Septembris an. vm.
Ex reg. orig. &D. VIII. ep. 198. TheltUf': MOD. BUDg. tom. I, p. 127.
XLVI. 12S4, 17 Octobris, Penali.
Gregorius PP. lX. "episoopo Bosnensi contra hereticos Selavonie pre-
dieanti . .. ut indolgentias et benefieiom ab801otionia.... in Selavonie
partibus pro defensione fidei aeeedentibus" impendat.
Quod maius ... Dat. XVI kal. Novembris .. an. VID.
Ex reg. orig. &D. VIII, ep. 2M. TheltUf': .Monum. BUDg. tom. I, p. 129.
XLVII. 1234, 17 Octobris, Peruti.
Gregorius PP. IX. episoopo Bosnensi gratolatur, quod amoto episcopo
bOInensi, eius colpis exigentibus, ipse praefeetus sit, et monet, ut circa
extirpationem haeresia in soa dioeesi viriliter agato
Exultamus in domino.. Dat. Perusii XVI kal. Novembris, an. VID.
TAeitNr: .MODUBI. BUDg. tom. 1, p. 130.
XLVIII. Circa 1234-40.

Andreas, ehlmensis knez magnus, amieitiam et socletatem instituit
cum Joanne Dandulo, Ragusii comite.
Dr. FF. MikloIi: .MODum. aerbica, p. 24-
XLIX. Circa 1234-40.
Matthaeus Ninoslav, Bosnae magnus banus, Joanni Dandulo, Ragusii
eomiti, eonfirmat privilegium ooncessum a Kulino bano. Seripsit Desoe,
grammatieus bani.
Dr. Fr. J[iJ;loIi: Monum. aerbica, p. 24-
L. 1235, 9 AUglsU, PensII.
Gregorius PP. IX. Colomano, Andreae regis Hungariae filio, "oonees-
monem de terra Bosne a prefat9 rege, patre suo, libera1iter sibi faetam"
auctoritate apostolica confirmat.
Licet apostolicae sedis.. Dat. Perusii V idus Augusti, an. IX.
Ex reg. orig. &D. IX. ep. 189. TheltUf' Monum. BUDg. tom. I, p. 188.
LI. 1235, Sl AIgD.Stl, Pel'1l8fi.

Gregorius PP. IX. episcopo Bosnensi, ordinis praedieatorum et fratrom
minorum prioribus Strigoniensibus, ne sententias in regem Hungariae
latas exequantur.
cum venerabilis . .. Dat. Perum II kaJ. Septembris an. IX.
Ex reg. orig. au. IX. ep. 220. TheltUf': MODum. BUDg. tom. I, p. 136.
Ln. 1235, 20 8eptembrls, AssIsH.
Gregorius PP. IX. Joanni Theutonico, ordinis praedieatorum, episeopo
BoaneD8i, ne episcopatui abdicet.
Deputatus Jesu Christi.. Dat. Assisii XII kal. Octobris au. D.
Ex rag. orig. aD. IX. ep. 299. TheltUf': MODom. Bung. tom. I, p. 187.
10
LIII. 1236, 16 JanIIrII, VlterbH.

Gregorius PP. IX. episeopis Vaciensi, Nitriensi et Bosnensi, moneant
regem BeJam, ut quasdam terras monuterio Egriensi restituat.
Ut carissimus.. Dat Viterbii xvn kal. Februarii, an. IX.
Ex reg. orig. an. IX. ep. st7. TINi..,..: Monum. Hung. tom. I, p. 143.
LIV. 1236, 8 A.ugustI, Reate.
Gregorius PP. IX. arebiepiBeopo Strigonien. ete. II ne permittant Zibi-
scIaom kenesium de Woseora, natum quondam Stepbani bani de Bosna,
ab aJiquibus indebite molestari "
Cum dileetum.. Dat. Reate VI idus Augusti, an. x.
Ex reg. orig. an. x, ep. 184.
In eundem modom arcbiepiseopo Strigonien. et eius eollegis, ne per-
mittant "uobiJem muHerem A. relietam quondam Stephani baui deBosna"
ab aHquo molestari. .
Cum dileetam .. Dat. ut supra.
Ex reg. origin. an. X. ep. 186. TINi..,..: Monum. Hung. tom. I, p. 147.
LV. 1236, 8 Augusti, Reate.

Gregorius PP. IX. "nobiH viro Zibislao kenesio de Woseura, nato
qoandam Stepani bani de Bosna" seribit, iIIom sub proteetione aposto-
licae sedis suseeptom esse.
Quos in medio.. Dat. Reate VI idus Augusti, an. x.
Ex reg. orig. an. X. ep. 183.
In eundem modum. Dilecte fiBe A. reHete quondam S. bani de
Bosna .. ete.
Quos in madio.. Dat. ut supra.
. Ex reg. ~rig. an. X. ep. 186. TINiner: Monum. Hung. tom. I, p. 147. Far-
lat. D.: Illyne. sacro tom. IV, p. 48.
LVI. 1237, 22 DeeeDlbm, Laterw.

Gregorius PP. IX. Iaudat Colomanwn, qui strenue agit, "ut de Bosnu
partibus deletis ~ravitatis baeretieae maeulia, ibidem fuleeat lumen
eatbolieae puritatis .
Dat. Laterani XI kal. Janoarii an. D.
Farla" D.: DIp. sacro tom. IV, p. 49.
LVII. 1238, 26 A.prl1fs, Laterani.
Gregorius PP. IX. (Theodorieo) episeopo Cumanorum, ut nfratrem
Ponsa" ord. praedicatorum .diete terre" Bosnae provideat auctoritate
aposto1iea .in episeopum et pastorem .. administrationem ei eommittens";
praeterea ei iniungant, ut de terra Cbolim (ChoIm, HIm) curam in spi-
ritualibus haheat, quousque, quod opportunwn est, disponetur.
Inspirationis divine.. Dat. Laterani VI kal. Mai, an. DI.
~ reg. orig. an. XII. ep. 58. TINi,..,.: Monum. Hung. tom. I, p. 162. Far-
laU D.: DIp. sacro tom. IV, p. 50.

11
Lvm. 1238, 22 Decembrls, Laterani.

Gregorina PP. IX. regi Colomano Selavoniae, ut haereticos in dioe-
cesi Boanenai extirpari coret.
De superni regis ... Dat. Laterani XI kal. Januarii, an. XI.
Ex rege orig. an. XIL ep. 858. Theifter: Monum. HUDg. tom. I, p. 168.
LIK. 1238, 22 Decembrls, LateraDI.

Gregorius PP. IX. arehiepiscopo Strigonien. et eiua sufiraganeis, ut
episcopo Bosnenai "paupertate nimia pregravato" aliquod 8ubsidium
praeatent.
Eeeleaiarum regimini.. Dat. Laterani XI kal. Januarii an. xa.
Ex rege orig. aD. xn. ep. aM. Theiner: MonUJD. Hung. I, 168.
LX. 1238, 22 Decembrls, Laterani.

Gregoriua PP. IX. abbati Varadiensi, .ut bona, que pro redemptione
votorom eroeeaignatorom Ungarie contra heretieoa dioeeaia Bosnenaia BUnt
habita ete. prefato aasignet episcopo "Boanenai".
Gerentea in deaideriia.. Dat. Laterani XI kal. Januarii an. :m.
Ex rege orig. an. XIL ep. 355. TheirIer: )fonUID. Hong. tom. I, p. 169.
LXI. 1238, 22 Decembris, Laterani.

Gregorina PP IX. abbati Varadienai ord. s. Bened. ut peeuniam Julae
bani apud fratrel! praedieatores quinqueecclesienses depositam "pro fidei
negotio in Bosne partibna expendendam" episeopo Bosnenai aasignari
faciat.
Apud dileetoa . Dat. Laterani XI kal. Januarii, an. :m.
TMi"",: MonUJD. Hong. tom. I, p. 169.
Lm.
1238, 22 Decembrls, Laterani.
Gregorina PP. IX. fratribna praedieatoribus Quinqueeeeleaiensibns, ut
peeDniam, quam olim dux Bosnae apud eos "pro eathedrali ecclesia con-
struenda in Bosne partibus" deposuerat, epiaeopo Bosnenai assignent,
eidemqoe in omnibus effieaeiter assistant.
Iodignum se gratia .. Da.t. .Laterani XI kal. Janoarii an. m.
Ex reg. orig. an. XII. ep. 867. Theiner: MonUID. Hung. tom. I, p. 169 et 173.
LXIII. 1238, 23 Decembrls, LateraDI.

Gregorina PP. IX. episeopo Bosnensi, ut heresim in sua dioeeesi extir-
pari&ct'r!postolieae .. Dat. Laterani X kal. Januarii, an. m.
Ex reg. orig. an. XII, rol 852. TI&eimr: MonUJD. Hung. tom. l, p. 170.
LXIV. 1239, 6 Augusti, Lateranf.

Gregorios PP. IX. priori provineiali ord. praedicatorom in Hungaria,
ut .a1iquos fratres ordinis sui, potentea in opere et sermone", in Bosnam
ad praedieandum verbum Dei mittat.
cum sicut .. Dat. Laterani VIII, idus Augusti, an. xm.
Ex reg. orig. an. mr, ep. 90. Theiner: Monum. Hung. tom. I, pag. 170 et172.
12'
LXV. 1239, 7 Decembrls, Latera.1.

Gregorius PP. IX. "episeopo et capitalo s. Petri in ,Bosna .. posses-
siones et alia.. a Colomano rege.. eollata", apostolica auctoritate eon-
firmat.
Justis petentium ... Datum Laterani VII idus Decembris an. XIII.
Ex reg. orig. an. :xm. ep. 174. TMinw: MonUJD. Hung. tom. I, p. 172.
LXVI. 1240, Indle. XIU. 22 )(artU, Ragosfi.
Matthaeus Ninoslav, Bosnae magnus banus, una cum primoribus
Bosnae. eoncedit eomiti Nieolao Tonistae et Ragusinis facuitatem libere
mercaturam faciendi in terris suis, promittitque se cum Ragusio aeter..:
nam pacem habiturum. Primores Bosnae : vojvoda JuriA, tepija Radona
una cum fratre Sym.eone, peharnik (pincema) Mirohna, Zabav, Prodasa,
Prijesda Sfinar, Slavko Polii, Gradislav Torbi6. Jurat Borislav Bojsili6.
Dr. Fr. Mikloli: MonWD. 8erbica, p. 28-
LXVII. 1244, 17 Januarll, L.terant.
Innocentius PP. IV. "episeopo qoondam Bosnensi, magistro generali
ordinis praedicatorum, ut deinceps magister et successores, "postquam
electi secundum eonstitutiones fuerint, eo ipso ... curam animarum fratrom
ipsius ordinis plene babeant et libere gerant-. ,
Inter alia.. Dat. Laterani XVI kal. Februarii, an. I.
Ex reg. orig. an. I. ep. 885. TMinw: MonWD. Hung. tom. I, p. 189.
LXVIII. 1244, 19 JalU.
In instrumento pacis initae inter Spa1atenses et Tragnrienses asaeri-
tUI:: ld quoque silentio praeterire nolumus, quod inviolabilis eoneordia
simiJiter conclusa sit inter Stepeonem, Nelipcium, Danielem, Christo-
phorum, Craynicum, qui in fato bello Tragnriensium, prouti et inter
illos, qui SpaIatensiom partes secuti sunt, exceptis Ninoslavo bano, Andrea
comite de Cbulm, Brativoy, Vulu, Polizianis et allis, qui sunt regi
rebelles.
Luci... : Memorie de Trab, p. 55.
LXIX. 1244, 20 Jn1U.
Bela IV. rex episcopo et ecclesiae Bosnensi eonfirmat donationem
fratris sui Colomaui, ducis Slavoniae, terras nimirum a fluvio Sane, ubi
orital fluvius Boyg, per Ioca Zuibuic, Ginloatecb, Elenoagreda usque ad
fossata Boaraida ad fines terrae Tolys cum fratribus et eognatis Borieh
bani terrae Tumieha, a parte septemtrionali terra Nhenna eomitis Mar-
tini et Jaeobi com filii&, item ad aquam Bresnieha usque ad aquam
Caznicha et Blezna, ad partem dextram predium Dy&coo, tangit terram
de Gora et venit ad flovium Dseoa; dein a1iae metae: terra Thomae
fratris Philyppi praepositi, terra }Iohor, terra Sebe, terra Lubos, terra
Nogfolu Croeiferorum, terra Kaymoz, prediom Urvati, aqua Byg, flovius
Cladaneh, via Uborbot, terra Cerua, salix vrbicha j tam possessiones in
Vozora, datas ecclesiae a Nynoslavo bano, qoarum metae Buot: fluvius
Tolyeha et Sava, fons .Modricha, ubi cadit in Boznam j tandem posses-
13
siones, quu N.OBlaus cum baronibus suis reeognovit esse eeeleaiae

Bozuensis; scilicet: in supa Vrhbozna Burdo, ubi ipsa eedesia eathedra1is
s. Petri est fuudat&, Bulino, Knespole, Vrudehy, ubi est ecclesia s. Ste-
pbani protomartyris ; in supa Neretua Bulino; in supa Lepeoieba Roei1,
ubi est eee1esia s. Michaelis; in supa Vidgona Lubinehi apud eeelesiam
b. virginis; in sopa MeI apud eeelesiam Cosmae et Damiani; in supa
L080U& apud tres eeelesiu; in Bupa Vozeopla apud ecelesiam b. Joaunis;
in sapa Boreci Beloapo)a; in eomitatu Berez Praeha byacupnia; praeterea
deeimas in Vozora, in Sou, iu Olfeld (partes inferiores) et aliis BUpis;
populos in bia possessionibus eximit a iurisdietione keneziorum vel boa-
norum et episeopo eapituloque subiieit; donat deeimam super mercaturas
et eolleetam, que ban elyssi voeantur, et omnes alias eollectas ...
TAemer: MODumenta SlavorlUD meriel. I, 297-8. V. LXV.
LXX. 1246, 20 Jalif, Lugul.

Innoeentius PP. IV. abbati 8. Martini montis Pannoniae et eoUegis,
ut inquirant, an expediat eeclesiam BosDensem Colocensi subicere, ut
ipae deio, quod e re visum fuerit dispona.t.
Ex parte venerabilis ... Dat. Lugduni xm kal. Augusti, an. IV.
Ex rag. orig. aD. IV, ep. 39. TAemer: Monum. Hung. toJI!.. I, p. 20L
LXXI. 1246. 3 A:agusti, LagdanI.

Innoeentius PP. IV. archiepiscopo Colocensi permittit, ut pOBse8siones
haeretieorum, "quu a fidelibus oeeupari eontigerit", possit eisdem fideIi-
bus et eorum haeredibus concedere.
Ut negotium.. Dat. Lugduni m nonas Augusti, an. IV.
Ex reg. orig. aD. IV, ep. 656. TAemer: Monam. Hung. tom. I, p. 202.
LXXII. 1246, 3 Augusti, Lagdanl.

Iunoeentiu8 PP. IV. arehiepiscopo Coloceusi contra "heretieos de terra
Bosnensi" pugnaturo signum "crucis" mittit.
Amor eaelestis .. Dat. Lugduni m nonas Augusti, an. IV.
~ reg. orig. aD. IV, ep. 66. Katona: Histor. metrop. Colocea. eccles. I, p. 290.
TAemer: .Monam. Hung. tom. I, p. 202.
Lxxm, 1247, 30 JanuarU, LugdanJ.

Innoeentius PP. IV. regi Hungariae, ut negotium extirpationis here-
tieorum in Bosna prosequatur, probe seiens "quod super facto terre
BOInensis nihil penitus Btatue~ur, nisi de suo (regis) eonsi1io et assen8u."
Debent terre .. Dat. Lugduni m kal. Februarii, an. IV.
Ex reg. orig. an. IV, ep. 953. TAriner : Monum. Hung. tom. I, p. 202.
LXXIV. 1247, 28 A.agasti, Lagani.

lnnoeentius PP. IV. episeopo Jauriensi scribit: "Quum tam ecclesia
quam dioeeesis Bosnensis. .. totaliter lapsa sit... iu perfidiam heretieae
.pralitatis, (et) licet archiepiseopus (Colocensis) ... non sine magna etIa-
&ione sanguinis, strage hominum . .. magnam partem illius terrae abduetis
]4
inde haereticorom multis mil1ibus expugnarit. quia tamen ecclesiae mu-

nitiones et castra non fuerunt ibidem ita firmata, quod possent ab aggres-
soribu et obsidione defendi, terra illa in puritate fidei non potoit reti-
neri .. Quoeirea mandat, ut praemisso examine, si rem. ita esse inve-
nerit, "BosDensem eeelesiam", prout Coloeen. et Bosnen. episeopi proponont,
"cum omnibus suis iuribus ... ecclesiae Coloeensi" sobiiciat.
Dat. Lugduni vu kal. Sept. an. v.
KtJIoIIa: Histor. metrop. Coloceo. eccles. I, p. 291. FtJf'lati: Il1yr. sacr. VI, 98.
LXXV. 1248, 27 )(artti, Lugdunl.

Innoeentius PP. IV. episeopo Signensi et ministro fratrom minoram
Spalatensi committit, ut lIde vita, fama et conversatione nobilis viri Ni-
noslai, bani de Bossene" aeeoratam relationem. sibi mittant.
Presentiom vobis .. Dat. Lugduni VI kal. Aprilis an. v.
Ex rege orig. aD. V, ep. 700. TAft... : MODum. HUDg tom. I, p. 205.
LXXVI. 1248, 27 )(arUl, LagduuJ.

Innoeentius PP. IV. archiepiscopo Coloeensi, ne adversu8 Ninoslaum
banom Bosnae, cum is "tanquam eatholicus vivat" , interim proeedat.
Cum sicut intelleximu .. Dat. Lugduni VI kal. Apri1is, an. V.
Ex rege orig. aD. V, ep. 699. TAft... : MODum. Hnng. tom. I, p. 206.
LXXVn. Anno 1248.
Bela IV rex exto1lit- comitis Butconis, filii Juliani, fidentatis obsequia
non solom in partibus maritimis sibi exhibita, verum etiam et maxime
in observatione eastri Clych; item cum Nynozlaus banu bosnensis, et
omnes cives de Spalato, a debita regi fidentate exorbitantes, in obsidione
eastrorum Clych et Tragllrii ausll temerario insurl8xissent.
.A.ntograpbum in bt'bliotheca academiae acieotiarnm. Zagrabiae.
LXXvm. 1249, Indlet. VII, lIarUo mense.

Matthaeu Stephanu, dei gratia Bosnae magnus banus, iurat se paeem
cum Ragusinis servaturom esse. Com bano iurant primores : comes
Ugrin, comes Radona, kaznac Grdomil et Simeon, voevoda Pllr~a, pin-
eernarius GrubeAa, kaznac Bielhan, Je! Obenovi~novi, Domaslav GIl-
neti6, Branislav Svrai6, Radoe Drugovi6, .Berislav Bani6, Kakmu!a
Odram~t; Vlka V1kasovi6.
Dr. Fr. Jlillo&: MODom. aerbica, p. 82.
LXXIX. 1249.
Andreas, ehJmensis magnus comes, cum filiis, lupano Bogdano et lu-
pano Radoslavo et suis ducibus iuramento promittit, se pacem perpetuo
servaturum cum Ragusinis. Jurant:- Hrelko Rastimiri6, Dobrovit Radov~i6,
Brela Stepkovi6, Odumysl et Striezimir Adamovi, epma Osili6, Bra-
nislav Prv08Iavi~ Bigren Mri6, Dobromysl Pobratovi6, Desen Berivoevi6,
Radovan Privydruli6, Brela Desavi6, Priben ZIoAevi6, Toma Upeti6,
Galae Vlksani6, Brela Hranidruli6, Predislav Vlkmiri, Vojmir Vlkti,
15
Bogdan Dobromiri~, Hrvatin Turbi~, Prvoalav Prodan~i!!, Bratoslav Vlko-

vit, Berko Radovani.
Dr. Fr. J1ikIo1i6: Monom. aerbie&, p. 84.
LXXX. 1204, 22 lIaII.
Radoslav, chlmensis lupanus, Andreae comitis ehlmensis filius, una
cum suis primoribus, iurat iudieibus et communi Ragusii, se cum fis
pacem habiturum, regem vero Serbiae UroA bello adgressurum. Primores :
Bubana Irfig~a, Mikuliea Pooeneli, Andrej rejevi~, Petrona Buodi!!,
Petar Batalj, Miboil Peleni~ VIku Muni~ Dmitar Meneti, Gojslav
Krasi, Dobroslav Ranoni, Tudr Bu~i. Nomioe Ragusiensium Mar-
tolo banus Vrsaikovi6.
Dr. Fr. Jfikloli6: Monom. aerbica, p. 42, 44.
LXXXI. 1264, 15 JIIIU.
Urbanos PP. IV. "Agne, viduae post Radislaum ducem Galitiae, du
eissae Galitiae, de Bosoa et de Mazo, ac MiehaeIi et Be1ae, natis eius,
confirmat donationem ipsius patris regis Belae IV.
TMi...,.: MonQJB. Bung.!, 27S, 276-
I,XXXR 1264, 19 JIlIII, LugdllDl.

Urbanos PP. IV. iubat inquiri ab abbate Montis Pannoniae, an
expediat eecIesiam Bosnensem a iurisdictiooe arcbiepiscopi Ragosioi exi-
mere et Colocensi subiicere, prout episcopus Bosnensis proponit, et semel
iam Jacobus Praenestions episcopus, s. sedis legatus, ita fieri praeceperat
atque rex Hungariae actu hoc executioni maudari desiderat.
Ex parte.. Dat. Lugduni XIV kal. Augusti, an. IV
.lCGIoIIa: Hiator. critic. r. Bungu. tom. VI, p. 430 et Histor. metropoL Coloeen.
ecclet. I, p. S15.
LXXXm. 1271, S )faU, POSODU.
Stephanus V. rex Hungariae instrumento pacls, quam cum Ottoearo
Bohemiae rege ini erat, "BeJam ducem de Machow et de Bozna" inserit.
Dat. in eastris apud Pozonium 1271, v nonaa Julii.
Joan. H,ItJCI",hi 8baraieM: bullarium Franclacan. (Romae 1765.) tom. III, p. 175.
TMi...,.: MonQJB. Haog. 1, 303.
I,XXXIV. 1272, S Deeembrls.

Ladislaus m rex confirmat donationes avi sui Belae IV. datu mo-
nasterio s. MicbaeIia A. de insula. . Mathaeo bano toeius Selavoniae ..
Henrico baoo de Wozora et de So
FIder: Cod. dipl Bung. V, 2 P. 66-57.
LXXXV. 1273, 2 JaDuaril.
Ladislaus IV. rex Jan, filio Nicolai de Scepus, eonfirmat privilegiales
patria sui Stepbaui de a. 1271. Mathaeo bano toeius Sc1avoniae, Henrico
bano de Vozora et de Sou, Stephano bano de Bozna.
Fejir: Cod. di:pl. Hung. V. 2, p. 7~2. 8tepbani baoi mentio tit etiam m matro
meu~ eiuadem regJ8 Ladialavi de 8 kaL Aprilia 127S. Op. cit. p. 87.
16
LXXXVI. li73, 6 JalU.

Ladislaus IV. rex donat viliam s. Michaelis in oonfinio eastri ferrei
Chepano, filio Kazmeru de genera Jaak... Herrioo bano tocius SeIa-
voniae, Egidio bano de Mamou et de Bozna.
W"",d: Monum. Hung. hist. XXII, 73-6. EgidiuI fuit banus de Machva et
Bozna iam. , MaD e a. teRe inetrumenk> eiuadem regis Ladie1ai apo F4iIr: Cod.
dipl. Hung. V, 2, p. 87, 89.
LXXXVll. 1275, 14 )[aU, Bellieadrl. ,
Gregorius PP. X. capitulo ecclesiae Juvenaciensis, qui Salvium Tri-
buoiensem (Trebinje) episcopum ooncorditer postulaverant. intimat, se
hanc postulationem non duxisse admittendam, eisque ooncedit faeultatem
personam.idoneam eligendi in episoopum.
Farlati : DIp. sacr. VI, 29L
Lxxxvm. 1279.
LadiaIaus IV. rex quoadam viDanoa de Hudus facit nobilea ... Thi-
moteo zagrab. episcopo, NiooJao, filio Stephani, bano tocius Sclavoniae,
Ugrino magistro tavernieorum bano et domino de Macho et de Bozna ..
Stephano, filio Stephani bani, iudice curiae.
Fr4r: Cod. diplom. Hung. V, 2, p. 504:-7.
1280, 19 Aagl8tl.
LXXXIX.
Elisabeth mater Ladialai regis Hungariae, "ducissa de Maebou et de
Bosna", ad oonsenandam. "fidem catholicam. in ducatibus de Machau et
de Boana et in oomitatibus de Posaga et de Valeou . .. solemniter se
obatringit.
Datum. . 1l00LUX. mu. kal. SeptembriB, inict. octava.
Odoric. &.,flt.lldi: Annal. eccleeiaat. k>m. ill, p. 610.
XC. 1280.
Ladis1aus rex Hungariae severom eictum eontra haeretiooa promulgat
et presertim eontra eos, qui .de ducatu ... ac diocesi Boanensi et qui-
busdam aiacentibus tems ... " sunt. .
Datum. " anno domini 1l00LUX. indict. VOI. regni autem . . an. VUI.
Orloric. Raynaldi: Annal. eccleeiaet. k>m. ill, p. 510.
XCI. 1282, 18 JuH, apud urbem veterem.
Martinu8 PP. IV. archiepisoopum Colocenses et episcopoB Sirmienaem
et Bosnensem destinat ad oonseerandum Thomam episoopum Varadiensem.
~atOfl(J: Histor. critic. k>m. VI, p. 871 et Histor. metrop. Coloc. I, P. 328.
T1IeiMr: MonUDl. Hung. I, 850.
xcn. 1284, 13 JunU, apud urbem veterem.

MartinuB PP. IV. Bonaventurae archiepiseopo &gusino mandat, ut
Tribuniensi et Stagnensi ecelesiis, quae tanto tempore pastoribus iam
vacaverunt, quod earum provisio sit ad sedem apostolicam secundum
generalis statuta eomitii legitime devoluta, personas singulas idoneas
praeficiat in episeopos, eisque munus eonseerationis impendat.
Farlati: llIyr. sacr. VI, 298. TMiMf': Vet. monUDl. Slavor. merid. I, 100.
17
. xom. 1286, II Martil, ROBlae.

Honorius PP. IV. Bonaventorae archiepiBcopo Ragusino mandat, ot
iuxta litteras Martini IV, qoi antequam litterae iPBi praeBentatae faerant,
obiit, eeelesiiB Triboniensi et StagnenBi de episcopi8 provideat.
Farlan: Ill)'!'. sacr. VI, 293. TINifllf': Monnm. Slav. merid. I, 108.
XCIV. 1290, 10 kaJ. Ao~tl.

Nicolaus IV. PP. legatom BOom Benvenutom episcopom Eugobinom
commendat Stephano et Prizde banis Bosne.
TAftner: Monum. Hong. I, 865.
XOV. 1291, 23 .artli, in urbe veterl.

Nicolaus PP. IV. respondet Stephano regi Serbiae, .eom in par-
tibus Bosnae- eidem Bubiectis "sint quamplurimi haeretiea pravitate
infeetilt, se praeeepturum, ut duo Franciseani .litterali scientia praediti
et regioniB illius idiomatiB non ignari" ex Dalmatia il1ue quamprimum
ioquiBitores mittantur.
Qooniam inter cetera ... Dat. apod Urbem Veterem s. kal. Apri1is
an. IV.
Beg. vatic. ep. 23. Wadding: Anna!. minor. tom. V, p 260.
XCVI. 1291, 23 MartU, ln urbe veteri.

Nicolaos PP. IV. ministro ordinis minorum Provinclae Slavoniae in-
iungit, ot doos fratres sui ordiIDs .literarum scientia preditos et regioniB
et ydiomatis- peritoB in Bosnam mittat inquisitorea contra baereticos.
Pre eunetis .. Dat. apud Urbem Veterem s kal ApriIiB, an. lT.
Ex reg. orig. an. IV de curia, ep. ~. TMifllf': Monum. Hong. tom. I, p. 378.
In litteria regia Andreae lli editia 10 Julii 1291 magiatro Duroa1ao commemoratur
Thomas. boInoaia epiacopua. Fe;h:. Cod. dipl. VI, 1, p. 116-118. Praefuit ecclesiae
boaneDlll adhuc a. 1298 et 1299. FtlJh: VI, 2, p. ~230.
XCVII. 1292, 12 SeptembrlB, ln urbe veterl.

NicOlau PP. IV. mittit epiBcopom Eogubintm tanquam s. sedis lega-
tom in regnum HunJlariae nee non Dalmatiae, Aostriae, Styriae, Carin-
thiae, Cumaniae et .Bosne".
Pridem cum.. Dat. apud Urbem Veterem D idus Septembris an. m.
Beg. v&tic. 46 f. 173. Communicavit Dr. Jeli6.
xovm. 1298, 29 Aprl1iB, Romae.

Bonifacios PP. VllI. mandat, ot minister pro~incialiB fratrum mino-
rom Slavoniae duos fratres sui ordinis inquiBito! es mittat ad partes
.Servie, Rasaie, Dalmatie, Crovatie, Bosne atque lBtrie, provincie Sela-
vonie" .
Licet ex omni bu " Dat. Rome apud s. Petrum DI kal. Maii, an. lT.
~ leIJ. oriJ. an. IV, ep. 143. TMiner : Monum. Hong. tom. I, p. 381. Fabia-
II.: Stona del Frau MiIiori.. in Dalmazia e BOlaina, part. L vol. lj p. 426 ex
originali.
81"0" SUD. Digitized byCoogle
XOIX. 1299, 7 AprIlis, hrdoDIe.
"Paulus banus Croatie, Dalmatie et dominus Bosne" manifestom facit,
quod una cum eonsorte Sua Ursa banissa aedificaverit in bonorem
s. Joannia B. eeelesiam penes monasterium s. Elisabetb ex adverso cin-
tatis Seardonae.
Lubi: Liatine I, 190.
O. 1299, 14 JaDIi.
Carolus n. rex Neapolis .Hrivatino, filiis et fratribus eius" eonfirmat
.partes inferiores terrae Boszinensis, quas ipsi tenent et possident", ob
servitia, "quae Hrivatinus comea, nee non filii et fratres eius, eonsan-
guioei et eognati virorum nobilium Pauli bani Croatorum nee non Georgii
et Mladini fratrom, eomitom eivitatum Dalmatiae .. in pr08ecutione cause
de regno Hungariae praestiterunt hactenus, praestant ad praesens et
praestare poterunt in futurom".
ID archivo neapolitaoo. Bad xvm, 222.
OI. 1302, 4 JanU, ln Roeacha

M1adinus (ubi) banus Boznensis ... eoneedit ... quod omnes mer-
eatores Spalatenses per universum dominium (suum) Chroatiae et Boznae,
emere, vendere, eomparare, mercimonia apportare et amerre libere valeant
et possint.1&
Datum in Hoeueba in crastino Penteeostes sub anno domini 1302.
Lucius: De regno Dalm. et Croatiae. Hhst. libro IV. cap. :xnI. KMbijePJi:
Jura regni Croatiae et 81avoniae I, 490.
011. 1303, SO Haii, ADagnlae.

Bonifacius PP. VilI. quom reseiret "in banatu BoznenBi et aliis diversis
partibus Coloeensis provinciae circa maritimas ... haeresim pul1ulare,
CI
iubet Stepbanom archiepiseopum Colocensem "iuxta eanonicas sanctiones

contra haereticos et patarenOI, credentes et reeeptores eorum" adbibito
etiam bracbio saecolari proeedere.
Ad extirpandam .. Dat. Anagniae In kal. Junii, an. IX.
KatOtIG : Hiator..criRc. r. Hung. tom. VIII, p. 55; Histor. metropol. Colocen.
ecclea. I, p. 885. T1aeiner: Monum. HUDg. I, 895.
om. 1303,
6 Aagnstl.
"Capitulum Boznen!lis eeelesie" significat, litteras Bonifacii PP. VIII,
qui bus Carolo, Mariae Siciliae et Hungariae regine nepoti, ius sueees-
sionis in regno Hongariae definitur, solemniter publieatas inisse. Sob-
scripserunt: Nicolaus Boznen. episeopusl&, Johannes praepositus, Michael
custos, et Gregorios cantor.
Nos capitulum Boznensis ... Dat. JlOOOlIl indietione I, VI die Augusti.
Insttum. ~acell. an. 1808, N. 10. TMinu: Monum. Hung. tom. I, p. 408.
19
CIV. 1304, 24 Augusti, PosODIi.

"Nicolaus Bosnensis" episcopos com nonnu1lis aliis praelatis et proce-
ribus fGederi cum Austriae duce pro stabiliendis Caroli Roberti partibus
inito subeeribit.
Actom POBOnii in festo b. Bartbolomaei apostoli a. d. 1l000IV.
Katona: mmr. critic. r. Hug. tom. VITI, p. 71; Histor. metropol. Colocen.
ecclea. I, p. 340.
ev.
1307, 4 JanuarH, 8eardonae
Paulus banus Crovatorum et dominus Bosne" civitati Arbensi pos-
aesaionem eastri "Jablanaz" cum omnibus terri:i, possessionibus, paseois
ete.. prout in eorum privilegiia cootinetur, confirmat.
Datom Seardone die 4: instante ianuario anno domini 1807.
Lui: De regno Dalmat. e' Croatiae, libro IV, cap. XIn, p. 826. KUuijmc:
Jara regni Croatiae et Slavoniae, part. I, p. 4:91. I(jubiC: Listme Imj. V, p. 226.
CVI. 1307, Sl Julli, Plctavtls.
Clemens PP. V. episeopis IIBozensi" et lIChenadiensi" mandat, ut
Vineentio eIecto Coloeensi, ut mom est, palliom tradut.
Cum palleum . Dat. Pictaviis D kal. Augusti, an. D.
Ez rega orig. an. n. ep. 416. TAft,.".: Monum. Hung. tom. I, p. 415.
OVIT. 1308, 24 JunIJ, Budae.

Episeopi in coneilio coadunati, inter quos Petros spalatensis, fr. Gre-
goriu bosnensis, supplieant papam Clementem V pro recuperatione eastri
Medve, quod "per Pbilippum quondam zagrabieusem episeopum de rebus
eeelesiae et pro ecclesia constructum", ad ilIam de iure pertinet.
Kreli: Historia eccles. zagrab. p. 70. FlJf'lan: myra sacr. V, 396. Kuktl{iet1i:
Arkiv nl, 82.
OVITI. 1308, l; Augusti, ln terrftorio Nonae.

"Paulus banus Croatorum et dominus Bosne, una cum comite civita-
tum Dalmatie" eivibus Tragorii "totum exeessum sive offensiones per
808" sibi et suis factu, item et .debita" omnia condonat.
Dat. in territorio eivitatis None prope ecclesiam S. Christofori die 5
mensis Augusti, a. cl. 1308.
Ltdi: Memorie . di Trat1 (Ed. VeDet. 1673)p. 146. ID actis a. 1311 .Paulus
banQl Chroatorum e' dominu. Bosnec. LJubi!!: Listine It 139. Eodem anno idem
Paulus mbi" se misiaae .meum primogenitum, baDum Maladinum banum BoaneD-
aium-. Ibid.
OIL 1314, 23 JanuarU, MontilUs.

Clemens PP. V.fratri Gregorio ord. Heremitar. s. Augustini olim
episeopo Bosnensi seu de Diaco" dat licentiam ab episcopatu reeedendi.
Nuper dilectus.. Dat Montiliis CarpentoraIensis dioees. %. kal. Febr.
lU. IX.
Ez rega orig. an. IX. ep. 121. TMi,.".: MODum. Huug. tom. I, p. (45.
Digitized by toog le
20
OX. 1314, 24 Februrif, SpaJati.

"Maladinus secundus Croatorum et tocius Bosne banus" Saracenum,
filium Eliae de Sibenico, nominat suum procuratorem apud dueem Vene-
tiarum, tribuens ei pien am potestatem quaeda m negotia pertraetandi, pacta
ineundi, confirmandi etc.
Dat. SpaJati die v. Februarii anno JlOOCXIV. indictione XII. banatus
nostri Croatie anno n.
B. Ljubi: Listine I, p. 274.
OXI. 1315.
Cives Tragorienses, "cum nobilis et potentissimus ,ir dominus Mladinus
banus Croatorum et Bosne pararet se cum exercitu tam per mare quam
per terram ad veniendum contra civitatem Traguriensem ad impugnandum
ete. ete. II deeernunt "conventum fratrom minorum cum ecclesia ete. prope
eivitatem predietam ante portas et pontem ipsius civitatis" destrllen-
dum e88e.
Anno. . 1315, ind. 13 ..
Luii: Hemor. di Trab., p. 153.
OXII. 1317, 3 JaJU, Avenlone.

Joannes PP. XXII. Petru m ecclesiae "Bosnensi et de Diaco" episco-
pum praefieit, quae ecclesia, postquam "Guczardo" resignavisset, aliquamdiu
"Benedicto Vaciensi episcopo" commissa erat.
Soseepti sollicitudo .. Dat. Avinione v non as Ju1ii, an. I.
Ex rege orig. an. I. ep. 3542. TAft,.".: MODUm. Hung. tom. I. p. 468.
onn. 1319, 18 Juli, Avenione.
Joannes PP. XXII "Maladino Chroatorum et Bosne comiti, alias
dicto bano", ut contra hereticos "terre Bosoensis" iusurgat, ubi ob racto-
rum negligentiam .eo malum invaluit, .quod ibi desolentur ecclesie, ela-
riealis ordo sit extirpatus radicitus, et Cbristi sacra irrisione pestifera
eonculcentur, non ibi crucis re~erentia .. non vivifici saCfamenti eommllnio,
ipsiusque baptizmi .. nomen in plerisque partibus ignoretur a geotibus .. "
Multa nec immerito .. Dat. Avinione xv. kal. Augusti, an. m.
~ reg. orig. aD. m. com. ep. 1248. Bainaltli: Annal. eccleaiaat. tom. XV, 14.
TAft,.".: MODUDl. Hung. tom. I, p. W.
OXIV. 1319, 18 JaJU, Avenfone.

Joannes PP. XXII. cum .Stepb ano, Stephani bani Bosnensis filio,
dispensat, ut cum filia "Menbarui eomitis de Orthenboreh", licet sibi "in
quarto gradu consanguinitatis eoniuncta II sit, matrimonium inire possit.
Apostolicae sedis .. Dat. Avinione xv. kal. Augusti ao. m.
Beg. an. m, com. ep. 708, fol. 224. TAft,.".: MODUDl. Blavor. meridioDal. tom.
I, p. 135. .
en.
1320, 7 JanurU.
Mladinus "Croatorum et Bosine" banus mediante .disereto viro ma-
gistro Gulielmo de Vergnana, medieo fideli" suo, ad amicitiam cum
Veneto senatu denuo iungendam agiL
21
Scriptum.. per Webaelem nostrum prothonotarium sub anno domini

KCOOU. die vu. JanuarU.
B. Ljubi: Liatme v. lj p. 805.
CXVI. 1321, 26 Novembris, Scardonae

Ma1Iadinus secundus Croatorum et Bosne banus" testatur Stephanum
Manulesso, rectorem civitatis Tragurii, nihil secum unquam taiia tractasse,
quae .in damnum et lesionem dicti communis seu civium eiusdem POBBet
redundare" .
nat Seardone die u:v. Novembris (1321).
B. I4ubi: ListiDe v. lj p. 828.
CXVII. 1322, Janaario mense.
NonnuI1i proceres et cives civitatum Traguriensis et Sibenieensis, inita
inter se societate contra banum Mladinum, "promoverunt exercitum
magnum.. aui1io filiorum Babonig et baron um de Bosna, quorum auxilio
venerunt cum exercitu persequentes Mladenum usque ad Bliscam .. "
Llli: Memor. di Trab., p. 168.
cxvm. 1323, 24 NovembrIs.
Carolus rex Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, Ramae sententiam Joannis
bani Croatiae de novis tributis zagrabiensi capitulo adiudicatis co~r
mat V. P. Petro spalatensi arcbiepiscopo .. fr. Petro boznensi.
Tiala: MODUID. histor. mv. zagrab. I, 107. Idem Petrua comme;noratur iD aliia
actis a. 1824: et 1826 (ib. p. 109, 116).
CXIX. 1324, 9 Jom, Tragaril.
Nicolaus Venerio comes et commune Tragurii Duinum Stepbani capi-
taneum cum exercitu 200 hominum mittunt in auxiIium Georgio voevodae
et Nelepitio voevodae et filiis Curiacii "contra comitem Steposium de
Bosna et fratrem Staposii et gentem suam .
Luciu: Memorie di Trah. p. 177.
cn. 1325, 6 JonII, Avenione.

Joannes PP. XII. .quia magna baereticorum caterva de multia et
variis partibus congregata ad principatum Bosnensem . .. confluxit" , Ca-
rolum Hungariae regem monet, ut fratrem Fabianum fidei censorem sua
auetoritate fuleiret.
Frequenter, fili cbarissime .. Dat. Avinione nonis Junii an. IX.
Odoric. BayMldi: Anna!. eccleaiaat. tom. V, p. 818.
CXXI. 1325, 5 JuniJ, Avenione.
Joannes PP. XXII. "nobili viro principi Bosnensi" scribit, ut fr. Fa-
biano ordinis minorum inquisitori contra haereticos aeturo f&vorem et
praesidium praebeat."
Repetita frequenter ... Dat. Aveniona nonis Junii an. IX (= 1325).
. Beg. vatic. aD. IX. tom. I. ep. 5. ID eUDdem modum. acriptum. et aDobili mnlim
Elieabetilae priDcipis!,a8 Boane!lBl Ibid. ep. 7. Wadding: AnDaI. minor. tom. VII.
p. 88 et aeq. Fearlat. D.: Illyne. acr. tom. IV, p. 57.
22
OXXll. 1326, 12 JuU, TragarU.

Nicolaus Venerio comes et commune Tragurii "magnifico et potenti
domino Stephano libero principi et domino Boznae, Ussor&e et Sale et
plurimorom aliorom loeorum atque terme Chelmi comiti" commendant
num civem ,de Stepcho filium Miroslavi" , quem quidam B08nensis .de
Raehitema aerobavit prope flumen Oetinae de valore libro 2000.
Lueiua: Memorie di Trab, p. 188.
Oxnn. 1327, I JIlW, AveDIone.
Joannes PP. XXll. officium inquisitionis .. in partibus Semae;
Rasie, Dalmatie, Orovatie, Bosne atque Istrie", a Bonifacio VIn. et Ni-
eolao IV. fratribus minoribus commissum fuisse deelarat; ideoque fratribus
praedieatoribus illi us exercitium in dietis partibus interdicit.
Querelam ete. Dat. Avinione kal. Julii, an. XI.
Ex ~. orig. aD. XI, de curo ep. 81. TAft... : M.ODum. Hung. tom. I, p. 515.
Farlali D.: Illp. sacro tom. IV, p. 58.
OXXJV. 1327, I JIlIU, AvenIone.
Joannes PP. XXll. Carolo regi Hungariae, ot fratri Fabiano et fra-
tribus eiusdem, inquisitoribus, omnem favorem exhibeat.
In illis .. Dat. Avinione kal. Jolii, an. D.
. Ex reg. 0r!g. an. XI. de Curo ep. 82. In eundem aeDaum et Colocenai arcbi-
ep18COpo. T1NiIHr: MODum. Hung. tom. I, p. 515.
exxv. 1327, 12 AllgD8ti, Aventone.

Joannes PP. XXII. Carolo regi, qui fratrem Fabianum et soeios inqui-
sitores in Bosna benigne reeeperat, gratias agit.
Dudom fili.. Dat. Avinione D. idus Augusti, an. D.
Ex reg. orig. aD. XI. de Cur. ep. 84. TAft... : MODum. Hung. tom. I, p. 517.
OXXVI. 1330, 16 .arttl,- AvenIone.

Joannes PP. XXII. iobet fratres minores in Dalmatia, Slavonia et
Bosna ostendere omnia privilegia in negotio inquisitionis BosneDBis ipsis
eoneessa.
Ad aodientiam. .. Dat. Avinione XVII. kal. Aprilis an. XIV.
Ex reg. orig. aD. XIV, part. 2, com. ep. 80. TAft... : MODUJD. Hung. tom. I,
p. 526. urlali D.: Illyric. aaer. tom. IV, p. 58.
eXIm 1331, 6 JanIlariI, AnnIoDe.

Joannes PP. XXll. provisionem ecclesiae bosnensis hac viee sibi
resenat.
Inter sollieitudinis ... Datum Avinione VDI idus Januarii, an. xv.
Ex reg. orig. aD. XV. par. 2 com. ep. 467. TAftn".: MODum. Hung. tom. I,
p. 588.
OXXVllI. 1332, 23 Octobris, Ragull.

Stephanus, Bosnae banus, init cum Ragusinis pactum spectans
litem inter Bosnenses et Ragusinos. Testea: iupanus BrekA&, magnus
vojvoda Vladislav Galeli, Vukosav Tep~ie, Radoslav mapenovi, Stepko
Radosali, Milo Vukali, Stefan Dru!m, Budislav Gojsali, Vladislav
Vookasi, Mioten Dralivojevi , Prebisav Milobrati, iupanus Ivahan
Prbilovi, Vlatko Dobrovojevi, ooonik hhp I van Budisali, DivoA Tieho-
radovi, Gojsav Vojsilovi, BranoA eprni, knez Pavao Hrvatini, Stanac
Vojaali. Scripsit diaeonos bani Preboje.
Jlikloii: MODUlD. serb. p. 101-3.
OXXIX. 1333, Indiet. I. 15 HartU, Srebrnik.

Stephanus, banus Bosnae. Usorae et Soli, domino~ terrae Chlmensip,
Ragusio eedit Rat, Ston, Prevlaka et insolas circa Rat iaeentes. Testes:
Vitan Tihoradi, Radosav Hlapovi, Milo VlokaAi, Hrvatin Stefan i,
Stefan DruAi, Tvrtko lvahni. PristaIdi : DivoA Tihorani, ",itko Hla-
povi, Mihajlo Men~eti Ragusaeus.
Dr. Fr. Miiloii: MonUID. eerbica, p. 105.
OXXX. 1336, 8 JanuarU, Avenione.

Benedictus PP. XII. Carolo regi Hongariae scribens deplorat tristem
ecclesiae Bosnensis statom, quia post "mortem bone memorie Petri epis-
eopi Bosnensis ... in possessionem episcopatus Bosoensis quendam laicom
pro suo libito" introsit, per quem "canonici de capitulo illios .. multas
iacturas perto\erunt, quod iam de numero dictorom capitolorum vix quatoor
pro eelebrandis in ea divinis officii s remanserunt, victus penoriam feren-
tea "; obseerat proin enndem regem, ut Laurentio Lorandi, canonico
dieti eapituli, in episeopom canonice electo, impedimenta apposita re-:
moveat. .
GraTis admodnm .. Dat. Avinione VI idus Januarii, an. JJ.
Ex reg. orig. aD. II, par. 2, com. ep. 445. TheiR".: MODum. Hung. tom. I, p. 608.
OXXXI. 1336, 9 DeeembrIB, Avenione.

Benedictus PP. Xli. Laurentium Lorandi ecclesiae Bosnensi praefieit
in episcopom et pastorem.
Militanti ecclesiae .. Dat. Avinione v. idu8 Deeembris, an. D.
In eundem modum eapitulo ecclesiae Bosnensis, clero et populo civi-
tatis et dioeesis Bosoensis ; item et Stephano bano, principi Boznensi, arcbi-
episcopo Coloeensi et Carolo regi Ungariae idem episeopus commendatur.
Ex reg. orig. aD. II, p. I, com. ep. 585. Theiner: MonUID. Hung. tom. I, p. 609.
OXXXII. 1336, 15 DecembrIB, Avenione.

Benedictus PP. XII. Barnabe Mixe" eanonieo Bosnensi eonfert eano-
nieatom et prebendam, quae Laorentius tempore suae promotionis ob.;
tinehat.
Dat. Avinione XVIII kal. Januarii, an. II.
Ex reg. orig. aD. n, par. II, com. ep. 29. Tl&einer: Monum. Bung. tom. I, p. 611.
onnn. 1337, 22 Batl, Avenione.
Benedictus PP. xn. Budislavo, Gregorio et Paulo eomitibus" Cor-
baviae~ ut haereticae pravitatis inquisitoribus eontra .Stipotium banum
Bosne , haeretieorum protectorem, assistant.
Infesta nimis . . Dat. Avinione XI. kal. J unii, an. m.
Ex reg. orig. an. m, Beer. ep. 123.
In eundem modum Duymo et Bartholomaeo fratribus Segnie; Male-
dino, Paulo et Georgio btribu8 comitibus Clisie; Paulo eomiti Esteruiee
(Osteruiee), Constantino eomiti Clud et Neliptio eomiti Tiniensi-. Dat. ut
supra.
Ex reg. orig. an. m, aecret. ep. 124. T1aeiMr: lIonUDl. Hung. &om. I, p. 616.
OXXXIV. 1340, 28 FebruarU, Avenlone.

Benedictus PP. XII. fratri Gerardo ministro generali ord. s. Fran-
eisei, in Hungaria adbuc eommoranti, ut litteras in negotio extirpandae
haereais bosoensis fr. Petro, procuratori generali minorum consignatas,
bano Bosnu et regi Hungariae traciat.
Reeepimus . . Dat. Avinione II kal. Martii an. VI.
~ reg. orig. an. VI, secr. ep. 82. Wadding: Annal. minor. tom. VII, p. 231.
T1aeiMr: BonUID. Bung. tom. I, p. 633.
CXXXV. 1340, 28 FebruarU, Avenione.

Benedictus PP. xn.
Carolo regi Hungariae, ut Stephano, bano bosnensi,
omnJbus modis et auxi1iis ad haereticos extirpandos et ecelesias extruen-
du assistat.
Nuper .. Dat. Avinione IL kal. Martii an. VI.
Ex reg. orig. an. VI, aecr. ep. 81. Wadding: AnDal. minor. tom. VII, p. 231.
T1aeiner: Monom. BUDg. tom. I, p. 632.
CXXXVI. lMO, 28 FebruarU, Avenione.

Benedictus PP. m. laadat Stephani bani bosnensis propositum, quod
de haereticis exstirpandis coneeperat, hortaturque, ut id eliam exequatur, .
eai et ipse auxilio se aft'uturum esse promittit.
Ex relatione ., Dat. Avinione JI. kal. Mami an. VI.
Ex reg. orig. aD. VI, aecr. ep. 88. Wadding: Annal. minor. tom. VII, p. 232.
T1aeiMr: MonUID. Bung. tom. I, p. 688.
OXXXV1I. 1340, 10 BaU.

Capitulum Bosnense quarundam possessionum in eomitatu Baranya
sitoatarom donationem a "Jolentha .. relieta comitis Ladizlai de Newna"
"Nicolao et Paulo filiis . magistri Andree (de Gara) ... nepotibus suis
... ,,!aetam- significat.
"Nos capitulum". Datom feria qoarta proxima post quindenas festi
beati Georgii martyris an. dom. millesimo tereentesimo qoadragesimo.
Nagy 1.,.4: Cod. diplom. hungario. Andega,en. tom. IV. p. 21.
25
cxxxvm. 1340, SO A.uuU, VeneUls.

Venetis provisoribus "Sela\'oniae" iniongitur, ut si banus "Bossine"
veniret ad partes Sclavomae, proeurrent illud bonum, quod poterunt, pro
eonservatione et indemnitate ipsarum terrarum venetarum.
Ljtabi: Lietine n, M-
Ox x x IX 1344, 6 FebruarU, Avemone.

Clemens PP. VL Bonifaeium episeopum Tribuniensem ad eeelesiam
Sibenieensem transfert.
TAci,.,,: Mouum. Slav. mericI. I, 210.
on. IS4S, 8 JulU, VeneUfs.

Examinata ambanta in scriptis data per ambaxatorem d. bani Bos-
sine videtur sapientibus, quod unio eum bano faceret multum pro favore
veoetarum civitatum maritimarum in Selavonia, praeprimis si aeeederent
rex Raseiae et barones Selavoniae. Coneeditur ambaxatori gratia extra-
hendi arma.
lJWM: Liatiue n, 181-2.
OXLI. lS4S, Sl JulU, Venetils.
JaeobelluB Venerio, notarius curiae, qui est in partibus Selavoniae.
mittitur ad banum Bossine, ut ipse non moveret se, nee faceret aliqood
eontra intentionem dominii veneti.
ljtIbii: LiatiBe n, 186.
cn.TI. 1344, 1 KafL
Capitulum Bosnense testator quod "Stephanus filius Mathiae .. tota-
lem particulam porcionis sue ipsum iure hereditario in Gradisea contin-
gentem iuxta fiunum Karas in pronneia de Barana ... " vendiderit.
Nos eapitulum eeelesiae Boznensis ete. Datum in festo apostolorum
Philippi et Jaeobi beatorum anno domini ll000XL. quarto.
Nagy 1..,.,: Cod. diplom. huugaric. A.ndegaveu. tom. IV, p. 4:13.
cn.m lS44, IS JunU, Avemone.

Clemens PP. VI. qui, suggerente fr. Gerardo, patriareba Antioeheno,
aJiisque fratribu minoribus Bosnae, coneessit, ut deeimae in eodem regno
per tr. Peregrinum e Saxonia, et Dominieum aTragorio ord. s. Bene-
dieti eolligenae, in reaedifieationem, reparationem et provisionem eeele-
marum eonverterentu, et insuper episcopo Bosneosi expreBBe inhibuit,
ne desuper quaestiooem nisi coram saneta sede iuridice movere auderet;
nUDc Laurentio, episeopo Bosnensi, Avenione personaliler instante, decIa-
rat: dietam eoneessionem fratribus minorioos, et inhibitionem episeopo
faetam, ad dfeimas, quas epi.;copi Bosnenses percipere insveverant, mi-
nime extendi.
SUBCepte servitutis officium. .. Dat. Avinione idibus Junii an. ID
El: rege orig. an. m, com. libe n, p. n, ep. 258 fol. 9. Thrifl".: Manum. HUD~.
tom. I, p. 670. MODum. 8lavor. mericI. tom. I. p. 211.
26
OXLIV. 134A, I Octobris, Avenione,

Clemens PP. VI. "Stephano bano Bosnensi", quem Deus "fidei luce
perfusom ac imbutum doctrina evangeJice veritatis, ad unitatem sancte
romane ... ecclesie evocavit, ut "Valentinum episcopum Mucarensem in
suo episcopatu, qui in terra ditioni i eios subiecta existit" , foveat et iuvet.
Ingentem materiam ... Dat. Avinione kal. Octobris, an. DI.
Ex reg. orig. an. III, com. libro II, par. 2, foL 100. T1wJi,.".: MonUJD. Hu og.
tom. I, p. 675.
OXLV. 1346, 7 JanuarU, Venetfls.

Capetaneo et gubernatoribus venetis revocatur in memoriam .. compa-
sitio facta cum bano Bosne et Hungaris" , qua se obligarunt, quod nollnt
tenere veloccupare aliquid de terris Hungariae.
IJubi: Listine II, 805.
OXLVI. 1346, 7 Januarli, Avenione.

Clemens PP. VI. Stepbano bano Bosnensi praecipit, ne episcopum
Catharensem in locis .de Chelmia, de Save, de Lipinch et aliis "ultra
6uvium Save, Danubii et Drine versus RasBiam" officium dioecesani exer-
cere et decimas percipere impediat.
Ad fovendom ... Dut. Avinione VII idus Januarii, an. IV.
Beg. an. IV, tom. I, ep. 2M. T~: MonUJD. Slav. merid. t. I, p. 216.
OXLvn. 1346, 22 leJtnarlt, Venetlis.

Committitur nuncio veneto ad banum Bosnae, ut fratri Peregrino ex-
ponat C&1l8IID et 8Copum suae misBionis.
IJubi: Listine II, 823.
OXLVllI. 1346, 8 AprUls, Venetfls.

Conceduntur bano BoBBinae dona ad valorem 1000 duc. in rebus,
mus ambaxatori de 100 duc. loquendo prios cum fr. Peregrino.
IJubi: Lietine II, 833.
t0XLIX. 1346, 18 AprUb, Venetfls.

Fr. Peregrino assignantur dona nsque ad 100 duc. ambaxatoribu8
bani 08Bine gratiae aguntur pro amore, quem erga Venetos gerit. Si
banus posset reconciliare regem Hungariae cum Venetis, hi mitterent ad
ilIom nuoci08 suos.
Ljubi: Liatine II, 337.
OLe 1346, 29 Aprllls, Wfssegrad.

Lodovicu! rex capitalo Bosnensi mandat, ut ad requisitionem capitull
ColoC6nsis et acsiensis "hominem (mittant) pro testimonio ad faciendum
citationes, inquisitiones ete."
LudovicU8 rex . .. capitolis etc. Datom in Wissegrad in octavis festi
Puehe domini anno eiusdem 1l000XL. sexto.
NtIfJ1J Imre: Cod. diplom hugar. Audegaven. tom. IV. p. 685.
27
OLI. 1346, 9 Aupati, VenetHs.

Fratri Caterino, provinciali, qui fuit missus ad banum Bossinae, et
fideJiter et laudabiliter se gessit, aasignantur L ducati.
14ubi: Listine n, 368.
0111. 1346, 26 Augusti, Venetii.

Scribitur bano Bossine, quod cum ambaxatoribus regis Hungariae nil
perfeetum sit, sed nuncii ad eundem exmissi ; ipsi, tanquam suo amieo,
facta sua eommendant. Idem seribitur fr. Peregrino.
IJWn; Lisiine n, 377.
CLVTII. 1346, 4 8eptembrls, Venetlis.
E:uminatis eapito1is ambaxatae bani Bossinae per d. Relyam re&-
pondetur: unionem seu 1igam, quam offert, non posse aceeptari; comitem
Gregorium "intuitu ipsius d. bani" recipient in gratiam, si reeognoverit
mum errorem; proeurabunt, ut comes M1adinus abstineat se ab offensa
contra banum; recipient etiam in gratiam reeommendatos sibi comite m
Jobannem condam eomitis Nelipeii et comitem Budislavum Ugrinicb;
mittent nunei08 ad regem Serviae; Jadertinos recipient in gratiam, si
intra oetiduum tradiderint civitatem.
Ljvbi: Listine n, 879.
OLIV. 1346, 26 8eptembrls, Venetils.

Committitur ser Nicolao nuncio ituro ad banum Bossinae, ut ab ipso
requirat auuJium, si banus Se1avoniae deseenderet in subsidium Ja-
dertinis.
IJtWi: Listine n, 887.
OLV. 1346, II Octobris, VenetHs.
Quum rex Hungariae respuerit nuneios venetos, eommittitur NicoJino
nundo in Bossina, ut bano offerat foedus.
IJvbi6: Listine n, 395-896. Adurgetur responsUID 17 nov. lb. 406.
OLVI. 1346, 10 Novembrls, Venetiis.
Scribitur bano Bo~sine, ut mandet Curiaebis et comiti Budis1avo
Ugrignieb, quo a praestandis Jaderae vidualibus abstineant.
Ijvbi6: Listine ll, 404.
OLVlI. 1347, II JanuarIl, Venetifs.

Seribatur d. Helyae, melius esse, ut faeta unionis et ligae in praesens
remaneant in pendenti et secreta ; permoveat banum, ut Venetos cum
rege Hungariae reconei1iet.
IJvbi6: Listine n, ~.
28
CLvm 1347, 21 llartil, !venfone.

Clemens PP. VI. permittit fratri bus minoribus Bosnae, nt duo loea
"unum videlicet in civitate seu Punta Stagnensi et aliud in Diaeo Quinque-
eeelesiensis dioeesis reeipere. et in iis monuteria aedificare possint.
Ex dono celestis .. Dat. Avinione XII. kal. Aprilis, an. v.
Ex reg. orig. an. V, libro II, par. 2, fo1. 198. TMiIlW: Moonm. Bung. tom. I,
p.736.
CLIX. 1347, 3 !pnlls.
Anno )(ooon.vn. die m Aprilis. Exemplum supplicationum porrigen-
darum domino Pape nomine domini bani Bosnie missarum Amadeo no-
tario in curia romana.
Significat sanetitati vestre humilis et devoms filius vester Stepbanus
banus Bosnensis, quod religiosus vir frater Peregrinus de Saxonia gen&-
ralis ministri ordinis minorum in Bosna viearius devote, fideliter et
instanter in Bosna pro fide catbolica et animarum salute laborans, paucos
habet cooperatores secundum exigentiam et multitudinem animarum ;
propter quod negotinm fidei non modicum retardatur. Qnare cum absque
sanetitatis vestre gratia non p088it haberi modus, per quem dictus vica-
rius habere valeat cooperatores in fidei doetrina peritos et lingue sela-
vonice non ignaros vel saItem ad addiscendum aptos: supplicat idem
banus, quod in obsequium eiusdem fidei orthodoxe et salutem animarum,
qui nunc sunt in terris sui&, prefato vicario, et qui pro tempore in officio
erunt voeandi auctoritate apostol ica fratres sui et aliorum approbatorum
ordinum, et oceupandi eos in obsequio memorato, et in quibuslibet ad
boc aceomodis operibus pietatis eoneedere dignemini faeultatem j et quod
superiores seu prelati loeorum, ordinum prefatorum buiusmodi fratres
reereationie vel infirmitatis causa, de licentia eiusdem viearii ad Ioca, de
quibus eos voeari contingeret redeuntes, charitative reeipiant atque tractent,
et ilIos coJIoeent in ipso, quotiens pro causa buiusmodi per predietum vica-
rium fuerint requisiti" non obstantibus quibusvis privilegiis seu indulgen-
tiis prefatis ordinibus vel personis eorum seu officiis sub quacunque forma
verborum concessis. Item: quod in singnlis conventibus magnis provin-
ciarum vieinarum praedietorum ordinum singulos neophitos in huiusmodi
conventibns in Jatina grammatica et in doctrina sancte romane eeelesie
certo tempore instruendos, quando fuerit necesse, idem vicarius valeat
auctoritate apostolica collocare. Item: Quod idem viearius predieta aucto-
ritate voeare et recipere ae tenere valeat sacerdotes et clericos saecula-
res, quos dicto fidei negotio et animarum saluti judicaverit opportunos,
qui cum gentibus, non obstante quod sint excommunieatione Ugate, com-
municare valeant, sicut fratres, quibus boc in partibus infidelium per
privilegia sedis apostolice dicitur esse coneessum, possintque constitutis
ibidem ministrare eeelesiastica sacramenta, et ab biis generibus peeeato-
rum absolvere penitentes, super quibus eisdem fratribus in partibus infi-
delinm a sede prefata ab80lvendi licentia est concessa. vel prout eis idem
viearius inxta eorum idoneitatem et easuum oecnrrentium necessitatem
apostoliea auctoritate duxerit committendum. Et quod iidem saeerdotes
et elerici eandem de benignitate sedis apostolice habeant indulgentiam,
29
que per sedem prefatam eisdem fratribua in partibus infidelium dicitur

esse coneess&. Et quod bee omnia possint et babeant sacerdotes et ele-
rici memorati, quamdiu in ipsa viearia Bosnensi de licentia et voluntate
viearii prefati morantur. Item: Quod gratias, privilegia et indulgentias,
que reliliosis inter Tartaros et infideles et alios scismaticos pro ampUatione
fidei catho1iee laborantibus coneeduntur, etiam istis religiosiB, qui pro
eadem eausa, in pari periculo, non cum minoribos angastiis, in Bosna
laborant, dignemini miBericorditer impertiri. Item sopplicat idem banos,
quod dicto bosnensi vicario recipiendi Ioca pro predicta vicaria in villis,
castris et civitatibus provinciarum Hungarie et Sclavonie, in quibus nee
eiusdem ordinis, Dec aliorum approbatorum ordinum fratres habent Ioca,
eoneedere dignemioi faeultatem. Item aupplicat dicte vestre aanetitati
idem banus, quateoos in persona dllecti capellani et nuncii sui Georgij,
bominiB Dei de Berito, alias dieti de Cipro, specialem gratiam faeientes
eidem Georgio, utpote benemerite et literate persone, de uno vel duobus
beneficiis simplieibus eeelesiaatieis sine cura vaeantibus ad presens vel
proxime vacaturis in civitate et dioeesi Spaiatensi usque ad valorem
annuum LX fiorenorum auri, spectantibus ad eollationem archiepiscopi
Spalatensis, de speciali gratia dignemini providere, eum inhibitione,
deereto et elausula antefi'eri. Non obstante quod idem Georgius cano-
nieatum et prebendam in ecelesia Spalatensi, quorum fructus annni xn
ftorenos non attingunt, et in Collonensi eeelesia insule Rbodi cano-
nieatom, de quo nibil pereipit, noscitur obtinere; sed ut dicta beneficia,
que obtinet una eum obtinendiB per buiua vestram granam licite retinere
valeat, dignemini de uberiori gratia miBerieorditer dispensare; et eum
tetem non obstantibus et elauauliB opportunis et exequutoribos; et quod
transea.t sine alia lectione.
&/a.rli: Glasnik Blbs. uen. dru!tva. XI, 412. Weue' Guula.,,: Monum. Hung.
hiatorica (Acta extera) tom. n, p. 220. 1Ju1JW: Listine n, 448. DocumenImn hocce
ob ipsius gravitatem reproducitur.
OLX. 1348, 10 Januarli, Venet1ls.

Ad petitionem bani .Bosne- eius .specialis servitor" Marinus Paulus
de Jadra, qui tempore belli cum JadertiniB expulsus fnit Jadra, ab-
8Olvitur.
:r.pbi: Listine ill, 48-
OLXI. 1348, 18 rebru.rli, VenetU&.

Conceditur, ut comes Gregoriua Goysalich, vojvoda bani Bosne, ex-
trahat Venetiis arma usque ad valorem due. c, solvendo datium.
IJvbi: Listine m, M.
CLm. 1348, 18 Octobris, Venetii&.
Senatos Venetiarum, ad preees bani Bo!lnae, deeernit fr. Peregrinom
ord. minor. vieariom .in Bossina domino pape . pro epiacopatu Bosne"
eommendandum esse.
z;.lri: LietiDe m, p. 107.
30
OLXID. 1349, 26 JanurU, VenetlIs.

Seribatur bano .Bossine" de .derobationibus", per illius gentem faetis
Tragurinis.
Lubi~: Listine m, 111.
OLXIV. 1349, 28 JaDurIJ, AveDiODe.
Olemens PP. VI. "Boniohanne" episeopo Bosnensi ad eeeIesiam Fir-
manam translato, fr. Peregrinum de Saxonia eeeIesiae Bosne osi praefieit.
Dum ad universas ... Dat. Avinione v kal. Februarii, an. 'VU.
Ex reg. orig. an. VII, com. libro IV, par. I, fol. 92.
In eundem modum: Capitulo Bosnensi, e1elO et popu lo eivitatis et
diocesis Bosnensis, vasallis eedesie Bosnensis, arehiepiscopo Coloeensi et
Ludovico regi Ungariae etc. Dat. ut supra.
Ibid. Waddiflg: Anna1. minor. tom. VID, p. 377. TINi,..: }lonDm. Hung. tom.
I, p. 768.
OLXV. 1349, 12 )(artfl, VenetlIs.
Ad commendationem bani BoMine reeomendetur papae arehidiaconus
tinniensis Doymus de Spalato pro episcopatu tinniensi.
IOubi: Listine m, 11
OLXVI. 1349, 6 AprlU&, VeDetils.

Nuntio exmisso ad .regem Seruie" commendatur, ut tentet "coneoriam
inter regem Servie et banum BossinelI:
Ljubi: Listine m, 118.
OLXVII. 1349, 18 Aprllls, Venetiis.
Committitur nobilibus, ut dent sunm consilium .super aliquibus titteris
miSBis per baoum oMine pro territoriis, que dieit habere sub a1iquibus
el. terris" venetis.
IOubi: Listine m, 120.
OLXvm. 1360, 22 JanuarU.
Capitulum Bosnense tastatur, quod in negotio quarundam possessionom.
in comitatu Baranya existentium, magister .Pbyllpus" filius .Laureneii
de Korog" . . . iuramentnm deposuisset... contra iuramentum . . . ma-
gistri Denk (de Nebche) ... quod ... magister Denk in suorom forma
verborum ipsum iuramentum deponendorum deeraSBet et deviasset".
Nos capitulum eeeIesiae oznen ... Datum feria sexta, videli cet in
festo b. Vineeueii martiris, anno domini 11000 quinqoagesimo.
Nagy Imre: Cod. diplom. hungaric. Andegaven. tom. V, p. 8M.
Ibid. p. 858 -magister de Nekche .
OLXIX. 1350, 13 Aprllls, VenetlIs.

Stepbanus (Dubn) Serborum imperator per nuneium suom Michaelem
de Boehia notum faeit, qood amore Venetorum dueis banum Bosine "ha-
boerit amicabi1iter"; sed ipse banus depraed&tur .aius gentea et "aequi-
31
sivit de suis terris et loels" j hine moneat eum, ut .faeiat restitui damnall ,
BeeUS summet vindietam. Ad hoe respondet dominium venetum imperatori,
quod optet, ut .inter partes sit quies et concordia -; seribet bano "litte-
raa speciales-, et sperat, quod sit reparatums damna et cum imperatore
vieturos .amicabiliter et quiete" .
~: .ListiDe m, 175-178.
CLXX. 1350, II JalU, VenetHs
.. Mittantur duo solemnes ambaxatores" ad regem RaDae et banom
B08!iDe .ad proeurandum quietem et concoriam inter eos".
1jJlbi: Listine m, 189-190.
. CLXXI. 1351, 20 AaguU, VenetUs.
Beribatur bano B088inae .de reeeptione litterarum suatum"; comiti
Sibenieensi demandatum, .ut seeam et eum gentibus pacifiee debeat se
babere; id ipsum faciat banus erga subitos veneto&
Ii"'*: Listine m,219.
0LXXll. 1351, 4 Octobris, VenetlIs.
Senatus reipublicae Venetae deeemit fr. Peregrinum, ord. minorum,
episcopum Bosnensem, pro expediendis suis negotiis commendandum esse
Romae cardinalibus et proeuratori reipublicae.
Ljtlbi: Listine m, p. 221. Peregrino commemoratur in actis B. 1852. (Tkali6:
llonumena hist. civ. zagre I, 002, 204.)
CLXXIll. 1352, 29 JuaarU, AvenIone.
Clemens PP. VI. episcopos Quinqueeeelesiensem et Bosnensem nee non
et abbatem B. Nicolai Sibenie. dioees. nominat conservatores pro fntribus
h08pitalis s. Joanni Biero80lymit. in .. Ungana et Sclavonia."
Militanti ete. Dat. Avinione IDI kal. Februarii, an. X.
Ex rege orig. an. X. com. libro III, part. I, fol. 191. TAft"er: Honum. Hung.
tom. I, p. 805. ,
OLXXIV. 1352, 26 Aprllls, Badae.

Ludovieas "Nyklynum" fili~ Laurentii et fratre m eins, qui "Mariam
sorort'm domini Stephani ducis Boznensis ... domino' Helsenn~o foe-
dere matrimoniali eopulatam ad civitatem Pazzowye (Pusau)" magnis Buis
expensia eomitati sunt, iubet in po88e8siones snas introduei .
.. Nos Ludovieus rex 8ignificamus" Datum Bude feria quarta proxima
post festum beati GeorgU martiris anno domini 110001. seeundo.
NtIfY r..re: Cod. diplom. hungaric. Andegaven. tom. V, p. 677.
CLXXV. 1355, 25 )(aU, TraprH.

Petros Gradonieo comes Tragurii duci Venetiarum Jobanni Gradonico
notom facit: "Banus bosinensis habuit castra, que faerunt olim eomitis
Gregorii, olim vayvode. ac etiam habuit olim domine Chatarine, quod'
tenebatur per Novehum Ciprianieh; et hoe fnit per eoneordium. Dietus
banu reverBUS est in Donoam (sie), ubi erat mater eius, cum exereitu
32
soo; et ibi traetator eoncordiom intra dietom banom et eomitem Johan-

neml qood eoneordium traetatur per viee-banum Teni oi, et creditur,
quoa fiet".
IJubi: Liatine m, 271.
CLXXV1 1355, I SeptembrIs, in Vlstkt.
Tvrtko banus Bosnae una "cum nobi1issimo iovene Vuk fratre karis-
simo ac ... domina Helena genitriee" confirmat Ragosinis omnia privi-
legia, qoae ipsiB olim eoneesserat Stephanus Bosnae banus, patruus sous.
Dat. . in castro Vizoka prima die ... SeptembriB an. . . .COOLV.
Dr. Fr. Balki: Bad knj. I, p. 145. IJubi: Listine bj. III, p. 276.
OLXXVIT. 1356, 29 FebrurU Avenione.

Innoeentius PP. VI. Petrom, eeelesiae BosneD8is leetorem, mortuo
fr. Peregrino, a ('apitolo, lieet eontra reservationis deeretom, in episeopum
Bosnensem eleetum, eonfirmat.
Pastoralis offieii. . . Dat. Avinione n kal. MarcU. . an. IV.
Beg. an. IV. Cod. chart. tom. 12, roI. 53. TAti"",: MODom. Slavor. meridional.
tc?m. ..IJ p. 238.. Idem ~etru8 commemoratur iD &lii8 actis a. 1306, 1359, 1361. TJ:al-
i: .MODom. histor. mv. zagrab. I, 212, 216, 228.
CLXX VllI. 1356, 14 lIartll, Neretvae.

Tvrtko Bosnae banus una cum fratre comite Vulk et Helena matre
omnia privilegia, que olim Ragosei sub bano Stephano haboerunt, eon-
firmat.
"Data in euria nostra in Nerethva" feria secunda post dominieam
primam quadragesime an. domini .OOOLVI.
Dr. F .Baki: Bad oj. I, p. 1!9. S. Idubi: Liatine oj. m, p. 3.12.
CIiXXTX 1356, 7 Jalii, Villaenovae.

Innoeentius PP. VI. Petro electo Bosnensi, ot a quoeumqoe anti-
stite catbolieo munos conseerationis obtinere possit.
Com nos .. Dat. apud Vi11amnovam Avinion. dioec. nonis Jolii ..
an. IV.
Beg. aD. IV. cod. chart. tom. 12, roL 488. T1aei"",: MODom. Slavor. meridioDa1.
tom. I, p. 235.
CLXXX. 1358, 3 JIUlIl, Viiegradf.
Ludovicos rex Hungariae Petrom episeopum BosneD8em Ragusium
mittit tanquam suum "procuratorem. aetorem, factorem negotiorum ...
ad reeipiendum . . . a reetoribus, iudieibos etc. civitatis Ragusine sacra-
metom fidelitatis et 8ubiectionis ete. ... "
Datum in Wyssegrad tertio die meD8is Junii .. anno .0000vm.
P. JltJtkot1i: Starine, libro I, p. 144.
OLXXXI. 1359, 13 !uguU, Raigasil.
Joannes de Bona rector Ragusii eonqueritur coram rege Ludovico,
bano Dalmaciae et Oroatiae item bano Bossine de comite Obelmi
.33
Voys)avo de Voyna, qui 6 augusti 8UO exercitu depraedatuB est territo-

rium Omblae, Razati et Zonebeti ; et minatur, occupatumm se "puntam
Stagnj", quam dicit esse sedem "eomitum Chelmi" ; istud se in "man-
datis a rege Raxie" babere. ' ,
l. Gckit:h: Diplomatarium. relationum. reipublicae raguainae cum regno Hunga-
riae, p. 10-12.
0I.xxxn, 1360, lDeDse Febraario, Raguli.

Seribitur regi Ludovico, quod Ragusini comiti Voyslavo de Voyno,
"non valentes eios tyranicae potentiae resistere" , dederint 4000 yperpe-
rorum, ut ragusinum comitatum non devastet; Bed ipse iterum minatur
"velle amerre totum eomitatum extra muros" Ragusii.
Gflcich: Diplomatarium p. 16.
CLXXXm. 1860, 23 ApriUs, Avenioue.

InnQCelltios PP. VI. Petro episcopo Bosnensi, ut, exigente neeessitate,
possit ad inquisitionis officium braebii aaecularis auxilium invoeare.
Ut inquisitionis . Dat. Avinione VIDI. kalendas Maii .. an. vm.
Beg. an. VIII. tom. 24, foL 255. TMiner: Monum. Blavor. meridional. tom. I.
p. 240.
CLXXXIV. 1360, (circa) 17 Ja1ll, Baue.

Gallus arehidiaconua de Bexin Stepbano episcopo Zagrabiensi scribit :
inter Tvrtkum banum Bosnae et Ludovicum regem Hungariae paeem
initam bis conditionibuB : "quod ... banus totam terram Holmi cum
omnibus castris in eadem existentibus pro iuribus domine regine iunioris
eidem resignavit. E eonverso . . . dominus rex banatum Boznensem et
Wzure eidem bano et fratri suo eonfirmavit. Ita videlieet quod idem
banus omnes paterenoB et bereticos de terra eiicere teneatur . . ."
Datum Bude in festo s. Alexii confessoris.
1. Kuhljftli: Arkiv knj. II. Razd/;l I, p. 86.
CLXXXV. 1365, 18 Jalii, RagnsU.

Rector Nicolaus Saraeha Leoni de Dersa, nuncio ad banum Dalmatiae
et Croatiael demandat, ut ipsi exponat damna Ragusio per comitem
Voislauum l1lata, item petat auxilium pro eonsenando St&gno.
GtZrich: Diplomatarium p. 25.
CLXXXVI. 1361, 19 Septembris, Ragusif.
Rector Andreas de Lueari committit Nicolao de Saraca, noncio ad
zupanom Sencbo, ut buic agat gratias de ipsius erga Ragusium favore;
item tentet pacem oum Voyslavo comite, expetatque contra eundem ipsius
auxiliom.
Gelcich: Diplomatarium p. M.
CLXXXVII. 1364, 7 Septembri8, VeDetlis.

Laurentius Cem dux Venetiamm edito scripto enunciat Tvrtku,m
"totius Bossine" banum comitem" Wolf" eius fratrem et Helenam eorum
genitrieem "in cives" reipublicae Venetiarum receptos esse.
ll'OIL um. a
Universis et singa1is . Datum in . dueali paJatio anno Dominicae
ineamationia IIOOOLXIV die septimo . . Septembru ..
Weu" Gtlutdv: llonum Hungariae historica (Acta enera) tom. ll, p. 616. Lju-
bi6: Listine IV, 74-
CLXXXVIU. 1366, 4 Februarli, RagusfL
Rector Nifficus de Gallocono Pripee UeoIzieh, nuncio ad banum
Tvertehom, BUom fratrem Volchichom et ip80rum matrem comitissam ;
iniungit, ut coram ipsia eonqueratur de iniuriis faetis in Bosna merca-
toribus ragusinis. Super isto negotio ioquatur etlam "com Sencho et com
Dabissieh et omnibus aliis baronibus. Informet se a fratre Francisco de
Florentia.
GelcieA: Diplomaw.rium p. 44 -5.
OLXXXTX. 1366, 29 KartU, jn Bosna.
Tvrtko "Dei et domini .. Ludovici regis gratia banua Bosnae" pro-
mittit se Venetorom iura conservaturum et falsam monetam cudentes
opportune puniturom esse. .
Scripta in Bosna dominica Ramis Palmarum an. IICOOLXVI
8. Ljubi: Listine knj. IV, p. st. W,""" Gtlutdf1: llonum. Hungar. histor.
(Acta atera) tom. II, p. 646.
OXo. 1366, 11 Augusti, sub Prozor fn RamL

Banus 7\wtko tHJjfJOda, Vukac Broatini, ob eius serfJitia in bell6 contra
riget" Ludotncu., donat castrum &koZ in Pkf,a.
BL Bile _Tq& H CUB& H CBeTOra Ayxa, aIllBHL. ABL pa6h 60XCB H
CBeTora rpLrypa a BOBOIIlL rocnoABHL 6aHL TOpLTICO, CBHL rocnoABB& neBa
:B.la.ABCl.laoa a CBBOOLI\L B~BICOra B CJlaBBOra rocnOARHa 6aBa Orh-
lI&Ba, IIBAOCTIIIO 60XCB_IIL rocnoABHL MBorHIIlL BelfAalllL, Boon B CoAB
B &oyh B AOALH_L ICpaeJIL B nOAPBBRIO H x.u.JlLCtcB rocnOABHL, CTBO-
pRn IIR.lOCTL CBOIO rocnOJ\LCKY CBOelllY B-hPLHS Cl.lSn S HIIle BoeBoA-h
B.u.K1\8 XpLBaTBmms aa ReroBY nphHS Cl.laxc6y S 6lHO Bp-hlle, KbAa
ce nOABRace aa Ile SrpLCKB KpaAL 8 Bile JlSAOBHKL, B npBXOAB S nA-hB8
nOAL CoICOAL, B _BLAUB JlB BoeBOAa B.lLKLI\L npLHO nOCA8XCBj B aa
BeroBl B'hpLB8 Cl.llbK6s AaxL 1118 rp&AL 8 lLI.-hB-h Y Bille COKML CL BLCOIIL
n.l-hBOJlL .TL Mee AO Mee, _TL 8CKOOAa AO KPLTOBS E..s, a _TL Au-
Jlo'la no BRTOp&IO, a 6lTL JlsmJ\L AO PL'IeBe, a .TL JISKe no UaMeRe.
TOBB AaCllo rP&AL CoKO.lL CL BLCOIIlL nA-hBOJIL BoeBOA-h B.u.KI\Y aa
DAellleBBTO, ReillY B HerOB8 nOCl.l-hAHells S nKe alllBHL, 6eaL oLcaKora
rocnoALoKOra AOXOTKa. A TOMS cB-hAOI\B A06pB BomaaRe: KReBh DAaa
A06poBoeBnL B CL 6paTB.IIlL, K&8HJ\L CLBKO B CL 6paTR6lIllL, mIInaHL
I\PhB8l"l> B CL 6pam_lIlL, mIIn&BL BpaHKo IIpB6RHnL liI CL 6paTB.au..
Tem.'IB-h B.lL'IHXBa B CL 6p&TB_lIlh. A OTL l:$cope cB-hAOI\H: BoeBOAa
TBpLTICO B CL 6}laTR6lIlL, Ka8HLI\L Orhnoe q~LHR"InL B C 6paTB_IIlL,
Ten'ln C.lAAOe ;.1,HBomeBmu. B CL 6pam.IIlL. A 6lTL Jlsmbl\L cB-hAOI\H:
_yoaBL OrhnKo B.u.ICOBBliL B ('L 6paTR.IIlL, mlIoaRIo MRAbnBL XpL-
B&TBBftL B CL 6pam6lJIL. ATOlIlS npRcT3BL KHeBL BorAaHL ~xa
BnL .TL ABOp&, A _Th JU&AaHB-h npRCTaBL AparolDL IIIam.Tmu.. A
TRO he CHe nopeliB IU.B nyhTBopHTB _TL Bacio IU.H _TL RAmBXL no
35
CA~AHRXL c8pOABBKOBb HAH HRoDAeMeBLRHKL, Aa e D~~eTL mTL~eML

H ~!!.O~ B CBmML AS~O~~ H ~~efHIO 60mHfI)ML H A.MH eBaB~eAHCTH
H BUlla aDOCTOJl.OMa H O.MR H 8.MH H8L6paHHlIlH 60)RHlIlH H BLC'bMH
6.rS SroAHBLmHMH S CH B-bRL H S npHASm;R, aMHRL j H Aa e DpH'IeCTBHKL
HIOA~ CUpH.TCKOMS, ROH Dp~Aa CHRa 60mR- Ha paCDeTHe 8a 'i cpe-
6pE.B~XL D~HeaB, u KOR H8AHXa 8DH-me: DPODRR, npODBH, RpLBL Ha
BellL H aa 'IeA-XL ero. A ce Duca ApamaCAaBL AH-RL... DO pOeBH-
6oma-b AmI. :i:-;."i.. J1.-bTO, H BameMS rocDoAcTB8 rt: J1.-TO, JI-ce~a
aBLr8CTa DO KBHa- .il.. j\LBL. I10A II P080POJlL S PO-.
Autographum chart. in bibliotheca academiae scientiarum Zagrabiae. Starine
XXI,82.
OXOI. 1366.
Fr. Marcus a Viterbio, minister generalis ordinis minorum, ministro
provineia1i provinciae seraphicae scribit de felici progressu fratrom vica-
riae Bosnensis in Bulgaris ad fidem catbolicam convertendis, zelo Ludo-
vici regis, operariorum paueita.te et Bulgarorum pia docilita.te j horta.turque
eum, ut eum fratribus festo "Portiuncolae " Assisii congregandia haec
communieet, et ut in eas partes irent, provocet.
Apud Wadding: Annal. minor. tom. VIII, p. 196. Urban. Fridrich: in historia
provinc. II. SalvatoriB p. 3.
oxon.
1367, lJanll, BagDsD.
Tvrtko, Bosnae banus, una cum suis baronibus: comite Vlaj Dobro-
voevit, tepija Sladoe et comite Vlkota Pribini, confirmat privi1egia Ra-
gosiois eoneessa a bano Stephano, patruo suo. Seripsit diaconus Drde-
slav de genere Boi.
Dr. Fr. Mikloli: Monum. serbica p. 176.
axom.
1367, 21 Jalli, )(onteflascone.
Urbanus PP. V. Petrum, episeopum bosnensem, bortatur, ut fratres
minores omni charita.te foveat et eisdem in convertendis baeretieis effi-
eaclter assistat.
Cum sicut laetanter .. Dat. apud Montemflaseonum xn kal. Augusti
ann. VI.
Wadding: Annal. minor. tom. VIII, p. 207. Farlati: myr. aacr. tom. IV, p. 62.
OXOIV. 1368, 13 JulU, )(oateflascone.

Urbanus PP. V., per fratres Joannem de Rheno et Andream a Pe-
ruaio, ex partibus vieariae Bosoae venientes, de incremento fiei eatho-
Heae in iia oris informatus, laudat devotum Ludovici regis studium eumque
bortatur, ut "arcbiepiseopo Coloeensi et episcopo Cenaiensi", quibus com-
missum est neoeonversos sacris curionibus providere, assistat, et conver-
Bioni fidelium. in qua fratres minores laborant, ultro cooperetur.
Replevit ingenti gaudio ... Dat. apud Montemflasconem nI idus Julii
an. VI.'
Wadding: A.Dna1. minor. tom. VIII, p. 206. Otloric. RIJ1/naldi: Annal. eccles.
kim. VIII, p. 169. Farlati: lUyr. Bacr. tom. IV, p. 62. Thei,.,r: Monum. Hung.
~ n. p. 87.
Digitized by (:;oog le
36
CXCV. 1368, 13 Deeembrls, ROJIle.

Urban," PP. VO fratri Bart1aolomeo ab ..4.1f1mtia tJicario Bosttensi concMlit
facullatem IZterr08 mis8iottario8 'n..tiles ad 81UJ8 prOfJincias remitkndi, et
fratrt8 IZ natione Bosnensi ad munus mis8ionis obeund..m destinandi etc.
Di1eeto filio .. vicario vicarie Bosne ordinis fratrom minorum salutem. Fide
digna relacio ad nostrom perdoxit auditum, quod nonnu1li fratres ordinis
fratrom minorum, de diversis provinciis, ad vicariam Bosne dicti ordinis ad
predicandum catholieam fidem contra hereticos et seismaticos constitutoB
infra dicte viearie terminos declinantes, et laudabiliter a primordiiB vica-
riatns proce88u temporis in bonis inchoatum honestarnnt operibus, agentes
que (nune) insolencius sepe vita destruunt, quod verbo de bonis moribua pre-
diearunt. Cum itaque, sl veritas suffragetur relaeioni, tales non sint in
illis partibua sustinendi, disereeioni tue de consilio aliquorum diacretornm
fratrom tue viearie fratres ipsos, quoa reputaveris minus laudabiliter
vivere aut alias fore inutiles in vicatia prefata, ad suas provincias remit-
tendi, fratres ex naeione Boanensi, si tales putaveria eum dieto consilio
ad provineias, de quibus expedire videbitur, deatinandi ae mandandi aueto-
ritate nostra univenis ministris earnmdem provineiarnm, ut fratres ip808
remissos et destinatos reeipiant et in eisdem provineiia colloeent, plenam
coneedimus tenore preseneium faeultatem.
Datum Romae apud sanctum Petrom, idibus Deeembris pontifieatas
nostri anno oetavo.
Tabular. Haere'- vatican. Urba,.a: V. Begest. AvinioneD. anD. VIII. tom. nu.
Pan. I, foI. 39.
CXCVI. 1369, 13 NovembrIs, RomIe.
Urbanus PP. V. Spalatensi et Ragnaino archiepiscopis eorumque suffra-
ganeis facit potestatem receptores hereticorum Bosnensium deelarandi
excommunieatos et subditia anis omne commercium cum iiadem haereticis
prohibendi.
Ad orthodoxe .. Dat. Rome . Idus Novembris . an. VIn.
Beg. an. VIII. Secret. fo1. 3. Theiner : MODum.. 8lavor. meridiona1. tom. I, p. 265.
CXCVII. 1369, 13 Deeembris, Romae.
Urbanua PP. V. permittit fratribus vieariae Bosnensis, ut "extra vica-
riam Bosne tam in Ungarie quam Dalmatie et Chroatie partibus quas-
eunque eleemoainas petere et recipere licite valeant".
Excolentes vineam .. Dat. Rome apud S. Ptltrum idibus Deeembris an. vm.
~ rag. orig. an. VIII, com. fo1. 16. Wadcla",: AnDal. minor. VIII, p. tlB.
P1Nitler': Monum.. Hung. tom. II, p. 92.
cxovm. 1369, 14 Deeembrls, Romae.
Urbanus PP. V. Stephano, bano Bosnae iuniori, ad patientiam et con-
stantiam in fide eatholiea hortatur ; et si ad urbem venerit, libenter eum
videbit, "eidemque de palafredo, quem per Jaeobum Gaberutii eivem Ba-
eanatensem" miserat, gratias &git.
Littere quas nuper. . . Dat. Rome apud s. Petrom DX kal. Januarii
aD. VIn.
Ez reg. orig. an. vm, com. foL 9. 7'Ariteer: Monum.. Hong. tom. n, p. 91.
87
OXOIx. 1369, 14 Decembrls, Romae.

Urbanus PP. V. Ludovico regi Hungariae, ut Stephanum, banum
Bosnae iUDiorem, quem frater, senior banus, peraequitur, protegat, in
obtinenda haereditate iuvet, et quamdiu catholieus fuerit, impense sibi
commendatum habeat.
Significavit nobis ... Datum Rome apud s. Petrom DI kal. Januarii
an. VIU.
Ex reg. orig. aD. VIII, com. roI. 8. Thei"",: Monom. Hung. tom. n, p. 91
, ..lem D.: rupic. sacr. tom. IV, p. 61.
oo. 1370, 8 Aprllls, Romae.

Urbanus PP. V...Twareho bano Bosne" inhibet, ne .. puellam natam
... nobilis viri Georgii, quondam Pauli duru Dalmatie et Chroatie" ...
filio . . regis Rascie seiamatico, vel alieui heretico ete. tradat . . . nee
fideli absque parentum expressa volontate, sed eam ipsia parentibus vel
regi Hungariae restitoat.
Ad nOItram pervenit .. Dat. ltome apud s. Petrom VI idus Aprilia
an. '\'DL
Ex rag. orig. aD. VID, de curia roi. 'lo.
ln eundem modum seribit Ludovico, regi Hungarie et Elisabeth re-
giDae, sorori dieti bani BOInensis.
TINi..,.: Monnm. Hung. tom. n, p. 9'1.
OOI. 1371, mense Aprllf, laguil.

Rector Andreas de Benessa nunciis in Hungaria Dobre de Calieh
et Johanni de Grede committit, ut coram rege conquerantur de perieulis
Ragasio imminentibu8, a quo .. Nicola zuppan de Alto man " occupavit
terras Ragusio vicinas, qui requirit etiam ab ipso tributum 2000 bipper-
perorum, quod dabat regibus Rasciae. Unde ipse .. zuppan" ob denegatum
sibi bibutum irruit iu territorium ragusi num. Unde petitur a rege tutamen.
Aequali modo instruuntur circa SUUD missionem ad banum m.wvensem
Nicolaom de Gara.
fhlt:it:A: Diplomatarinm p. 48-56.
OCIl. 1371, 7 Kalf, lagusU.

Nicolau Gara certus redditur, quod Nicolaus iupanus Altoman, a
quo per nuneium Miehaelem Rosdi mandatom ab ipso percepit, magis
saevierit in captivos ragusinos, a qoibus ultra 4000 florenorom extorait j
neque ab Ulo tempore, quo sutim vojvodam Radin Dubraveieh miserat
eontra "comitatum ragusinum, eesset ilIum suo exercitu vastare. Quae-
mnt auiliom.
fhlcida: Diplomatarinm p. 58.
com.1371, 10 JaDU, Ragull.
Nicolau de Georgi Cabogae, rector, Paolo GeorgU nuneio exmi880 ad
Anream Pastrovieh et Radiz kefaliam, homines Georgii Balsae, DOtum
facit, quod ab Andrea Pastrovieh aceeperit epistolam, in qua BigDi1icat,
38
quod Jura (BalAi) cum rege Volcbassiu et eius filio Marco sint sub
Scutari, profecturi cum suo exercitu contra Nicolaum Altoman in Ono-
gost; oft'ertque ipsis raguaeum exercitum in subsidium.
(klcich: Diplomatarium p. 60.
OOIV. 1371, 18 Octobris, Avenfone.

Gregorius PP. XI. Petro episcopo Bosnensi permittit, ut duabus per-
sonis idoneis "duas dignitates vel duos personatus seu duo officia sine
cura . . . aliis quam eanonicis ecclesie . . . Bosnensis conferre valeat.
Personam tuam ... Dat. Avinione xv kal. Novembris ... an. I.
Reg. an. I, cod. chartac. tom. 2, foL 215. Theiner: Monum. Slavor. meridional.
tom. I, p. 272.
OOV. 1371, 18 Octobris, A.venione.

Gregorius PP. XI. Petro episcopo Bosnen@i indulget, ut, hac vice
solum, tribus idoneis praebenam et eanonicatum in sua ecclesia con-
ferre possit.
Personam tuam . . Dat. Avinione xv. kal. Novembris . . an. I.
Reg. an. I, cod. chartac. tom. I, fol. 600. Theiner: Monum. Blavor. meridioDaI.
tom. I, p. 270.
OOVI. 1372, 1 Junil, Avenfone.

Gregorius PP. XI. ad conversionem infidelium et scbismaticorum in
primis "Wlachorum ... quorum nonnulli in pascuis et tentoriis habitant" ,
promovendam, potestatem facit fratribus minoribus vieariae Bosnae reci-
pieni sex Ioca et aeificandi monasteria Ilin metis Ungarie circa Sebest
et maiorem Wlacbiam ac circa metas Bosne in Alaan et Corbavia."
Inter ceteros ordines ... Dat. Avinione kal. Junii an. m.
Ex reg. orig. an. ID Beer. de curia fol. 62. Wadding: Annal. minor. tom. VnI,
p. 54.8. Farlati: Illyr sacro tom. IV, p. 63 <ad an. 1378). Theiner: MODum. Rung.
tom. n, p. 140.
OOVII. 1372, 18 Junii, Avenione.

Gregorius PP. XI. fratribus minoribus vieariae Bosnae permittit, ut
aeeipiant Ilin territorio fori Roinieh (Rudnik), spectante ad nobilem vimm
NiehoIaum de Altamanicb, sub dominio regis Rascie duo Ioca, et in con-
trata de Glas sub dominio . . regis Hungarie unum, et alia novem Ioca
in ... Bosne ac Raseie et Basarat civitatibus et partibus quibuscunque .. "
et ibidem monasteria extruere possint.
Deeet prudentiam. Dat. Aviuione XVI. kal. Julii an. n.
~ reg. orig. an. n, secr. fol. 85. Wadding: Annal. minor. tom. VIII, p. 262.
Theiraer: Monum. RUDg. tom. I, p. 116.
COVIlI. 1372, 22 JunU, A. fenione.

Gregorius PP. XI., fratre Berengario de Aragonia, viearii bosnensis
ad sanctam sedem Duncio, preces Ludovici regis Hungariae et viearii
Bosnae exponente, sub excommunieationis comminatione praeeipit provi n-
eialibus ministris, custoibus et guardianis, ut "cupientibus ad ... partes
89
Bosne . .. ad predieandum ... fidem .. hereticls et sclsmatieia pergere

ai diaeretione, vita, moribos et literatura ydoneos eBB8" ereiderint, "omni
impeimento remoto . .. liberam licentiam n tribuant, quod et de fratribus
laicis intelligendum. Pari modo et ministro provinciali provinciae sera-
pbieae, et illo absente, custodi Assisiensi datur faeultaB fratres in Boanam
mittendi; mandatur insuper, ne vieanus Bosnae vel eiua nuneiua fr.
Berengarius ,ultra numerum sexaginta fratrum ... inter literatos et
layeoa ... reetpere" audeat.
Salvatoria domini noatri. Dat. Avinione x. kal. Julii an. u.
Ex reg.orig. an. n, seer. de curia fol. 86. Wadding: AnDal. minor. tom. VID,
p. 263. T_fIft': llonum. Hung. tom. n, p. 117.
COIX. 1372, II 8eptembrls, Villae Novae.

Gregorius PP. XI. arehiepiseopo Ooloeensi, ut eoneeat Nico1ao de
Gara militi faeultatem aeificandi monasterium fratribua minoribos .iuta
ecele8iam beati Petri apostoli. per ipaum .. olim canonioo ad opus eorom-
dem fratrom edificatam et fundatam, infra viliam SU&m de Chewregh
(Oolooon.) dioeeeais, que ... villa, ut asseritur, in confinibus seismatieo-
rum Rassie Bita matit, et mnltis Chriati fidelibua est popuIata . . . . .
modo si ibidem duodecim fratres eoogrue et absq ue praeiudieio eeeleaiae
parochialis austentari poBsint.
piia devotorom ... Dat. apud Viliam novam Avinionen. dioeesis m
idos Septembria an. n.
~. an. n. cod. chariae. tom. 13, fol.400. TMiflft': llonum. Blavor. merid.
tom. I, p. 278.
CCX. 1373, 3 Febraarli, Avenfone.

Gregorius PP. XI. fratribus minoribua Boanae permittit, ut ob de-
fectum aliorom presbyterorum in metis Bosnae versus Hungariam sicut
in loco voeato Glaz et aliia locis" possint omnia sacramenta eeelesiaatica
neoeonversis administrare.
Animarum aa1utem.. Dat. Avinion. 3 non. Februar. an. m.
Wadding: A.unal. minor. tom. vm, p. Ml. FarlaU D.: nIyric. sacro tom. IV.
p. 63. .KtJtona: Histor. critic. regni Hungariae tom. X. p. 561.
CCXI. 1373, 15 Kaii, Ragusfi.
Raguaioi nuneiant regi. Ludovico, quod Veneti his diebos proxime
elapsis miBerint galeaa Buaa com uno ambaxiatore ad Georgium de Balsa
ad tractandom cum ipso et zupano Nieola Altamano ad destructionem
terrae Ragusii; unde petunt, quo impeiantur.
Gelcie1a: Diplomatarium p. 65.
ccm 1373, 5 Novembris, Aveni9ne.
Gregorios PP. XI, supplicante fr. Bartholomaeo de Alveroa vicario
Bosnensi, iubet episcopum Oorisopitensem et alios viros doctos proposita
quaedam adicto Bartholomaeo dubia examinare, deelarare et ad "Cor-
sice. Russie (Rassiae) et ultramarinas partes" extendere.
Dudom nos .. Dat. Avinione noDis Novembris an. m.
Ex reg. orig. an. m, secr. de curia foL SO. TMiflft': Monum. Hung. tom. n,
P. lU.
ooxm
1373, A.venlone.
Viginti triom dobiorum fr. Bartholomaei ab Mvema vicarii bosnensis,
auctoritate Gregorii PP. XI. declaratio, qua nonnolla circa sacramentom
baptismi, eriamatis, poenitentiae et imprimis matrimonii, nec non et aIia
ad disciplinam ecclesiasticam in regno Bosnae speetantia, exponontur.
Datum et &etom Avinione . . anno dom. KCOCLUIIJ.
Dr. F. Radlri: In aAdditamenti8" ad II vol. MooUDl. Slavor. meridional. p. 327.
OODV. 1374, 12 JaJlf, OrgonI.

Gregoriu PP. XI. concedit, "ot fratres in Bosne, Bolgarie et Wlachie
aliisqoe vieinis eis partibus viventes . . . possint libros fratrom. morif:n-
tium in dietis partibus retinere ..
Oum sicot audivimus . Dat. apud Orgonom Avinionen. dioees IV idu
Julii an. IV.
,Ex reg. orig. aD. IV, com. roL 97. T1aeiner: Monum. Hl1ng. tom. II, p. 147.
. OOXV. 1374, 15 JalU, Novis.

Gregorius PP. XI. fratribu minoribus Bosnae permittit, ot .. pro con-
vemone nonnallorum hereticorom et seismaticorom et pro conversorom
ab erroribus et seismatieis conservaeione in fide catholica, in eontratis
Tinirmj et Vilkriko (Urhrika) ac Verbas et Saoe aliqoas ecclesias et Ioca
fundare et constroere" possint.
Inter eeteros ordines.... Dat. Novis Avinionen. dioees. VDJ. kal.
Aogusti an. IV.
ne,. orig: aD. IV, libro 285, roI: 50. Waddillg: ADD&l. minor. tom. VITI, p. 568.
FarlaCa: Dlyne. Beer. tom. IV, p. 63.
OOXVI. 1374, 9 Aaguti, Novls.
Gregorios PP. XI. largitor indolgentiam omnibos Christi fidelibu,
qui ecclesiae .. s. Michaelis de Bresna" Bosnen. dioeces. adiutriees por-
rexerint manus.
Es reg. orig. aD. IV, com. roI. 117. T1aeiner: MonUDl. Hung. tom. II, p. 147.
OOXVII. 1374, 31 Octobris.
Gf"6g0rius PP. IX. donationem a Tvrtko, bati() bosnensi, ecclesiae cathe-
draZi sanctorum Petri et Pauli bosnensi factam, confirmat.
Ad perpetuam rei memoriam. Hlis, que pro eeeJesiarom et eeelesiasti-
carum personarum utilitatibus provide acta sont ot illibata consistant,
libenter adicimos apostolici muniminis firmitatem. Sane peticio pro parte
venerabilis fratris nostri Petri episcopi Boznen(sis) nobis nuper exhibita con-
tinebat, qood olim dilectus filiu nobilis vir Tuertko banu Boznen(sis), atten-
dens quod prefatus episeopus muJtifaria fidelissima servicia in eiusdem
bani negoeiis exbibuerat, una cum dileeto filio Dobili viro Stepbano eius
fratre iuniore bano Boznen., nee non dileeta in christo filla nobili mo-
liere Helena ipsorom banorom genitriee ac nobilibu terre ip80rum una-
nimi et pari uoluntate prefato episeopo, tam pro premissis SUiB fidelibos
serviciis et ipsorum seroieiorom digne meritis, quam eciam pro remedio
et salute Buarum ac parentum et predecessorum Buorom animarum,
41
quandam possessionem dieti Tuertkonis Jelaauieha (Jelsauiea) voeatam

cum pertineneiis possessionibus prefate ecclesie Boznen. Dubnicha appe)-
late adiacente Boznen. dioe(esi) cum omnibus suis uti1itatibus, uidelieet (terris)
arabilibus, silvis, pratis, aquis et nemoribus ac quibuslibet pertinenciis eius-
dem, prefato Petro episcopo suisque suceessoribus et per eos eec1esie
Boznen. prelibate donauit et contulit, perpetuo et irreuocabiliter per eos
possidendam, tenenclam pariter et habendam prout in litteris antecitatis,
inde confratris dicti Tuertkonis banni sigillo munitis, quarum tenorem
de uerbo ad uerbom presentibus inferi fecimus, plenius coutinetur. Quare
pro parte dicti episcopi nobis fuit humiliter supplicatum, ut premissis
robur confirmacionis adicere de benignitate ap<,stolica dignaremur. Nos
itaque premissis supplicacionibus inclinati huiusmodi donacionem et col-
laeionem per dietum Tuertkonem banum, ut premittitur, facta&, ratu ha-
bentes atque gratas ea ex certa sciencia auctoritat.e apostoliea tenore
presencium confirmamus et presentis scripti patroeinio communimus. Tenor
lutem dictarum literarum talis est: Tuertko dei gracia banus Boznen.
omnibus christifidelibus presentibus pariter et futms preseotem paginam
intuentibus salutem in omnium saluatore. Quum obliuio nouerea est me-
morie, prouida et cireumspeeta mens homi num adinuenit res gestu Ute-
rarum patrocinio perfuJcire, proinde ad universorum notieiam harum
serie uolumus peruenire: Quod, quia venerabilis in Christo pater et do-
minus, dominus Petrus, saneta Dei et apostolice sedis graeia episcopus
eeclesie Boznen. in nonnullis &ruis negocijs et expedieionibus nostris,
tam apud dominom regem Hungarie specialiter, quam eciam aliis ubilibet
in loeis debitis et temporibus opportunis sua fide1issima et multifaria
seruicia studuit exbibere indefesse, ideo nos una eum Stephano fratre
iuniore bano, nee non serenissima domina, domina Helena genitrice,
nOItris earissimis, ac nobilibus terre nostre unanimi' et pari uoluntate
aanoque et maturo consilio ac salubri deliberaeione inter nos prehabitis,
prefato domino episcopo tam pro suis fidelibus . seruieiis et seruieiorum
digne meritis, quam eciam pro reme dio et salute nostrarum ac parentum
et predeeel80rum nostrorum animarum, atque ad laudem et honorem
baatisaimorom Petri et Pauli apostolorum, in quorum honorem dieta
eeclesia Boznen. fundata existit, maxime autem et specialiter, quia solempni-
tatea nostrarum nuptiarum in possessione diete eceleeie, que uuJgariter
Zenthilie nuneupatur, ymo vero apud eandem sedem so)empniter cele-
brate extiterunt. . . et retribueionis brauium facere eupientes quandam
possessionem, Jelaauieha vocatam, in pertineneiis possessionis prefate
eeclesie Boznen. Dubnicha appellate adiaeentem cum omnibus suis utili-
o
t&tibus. uidelieet terris arabilibus, siluis, pratis, aquis et nemoribus ac

quibuslibet pertineneiis eiusdem universis prenominato dicta Petro, epis-
eopo suiEque suceessoribus, nee non per eosdem eeclesie Boznen. prelibate
dedimus, donauimus et contulimus perpetuo et irrevocabiliter possidendam,
tenendam et habendam, vigore preseneium literarum nostrarum mediante,
nullum ius, nullamue proprietatem amodo et deinceps nobis et euipiam
alteri in eadem reseruantes. In euius rei memoriam premisseque nostre
donaeionis firmitatem perpetuam presentes concessimus litteras nostras
privilegialfs pendentes et auteneia sigilli nostri munirnine roboraw.
42
Datl1lD in OiIIa seu loco Elye in festo conceptionis beate Marie uir-
ginis, anno domini millesimo treeentesimo septuagesimo quarto. NuIIi ergo
etc. nostre confirmaeionis infringere ete. Datum Avinion. u. kal. Nouem-
bris anno quinto.
Tabular. vatican. secret. Gregorii XI. Beg. &D. V. libro 286. roL 186.
ccxvm. 1375, 9 FebraarU, sab Bobovae.

Tvrtko, Bosnae banus, Ragusinos liberat a solvendis portoriis in Bosna.
Scripsit diaconus Brajan.
Dr. Fr. Miiloii: Monum.. aerbic. p. 184.
COXIX. lS75, 26 Februrii, Avenione.

Gregorius PP. XI. permittit, ut fratres minores bosnenses possint reei-
pere eonventum s. Francisci a Nieolao Gara, comite palatino Hungariae
in Joco Cbeneng (Oberegh, erevi) dioeesis Coloeensis ipsis extruetum.
Sacre vestre religionis.. Dat. Avinione mn kal. Mareii an. VI.
Beg. Gregor. XI. tom. 287. roL 6. Waddu.g: Annal. minor. tom. VIII, p. 581.
COll. 1375, Sl Octobris, Avenione.

Gregorins PP. XI. Petro episeopo bosnensi petente, p088essiones
"Dyacou" et "Bleznam" in comitatu de "Vulko" sitas, et per Belam
regem Hungariae ecclesiae bosnensi olim donatas, confinnat, inserto dona-
tionis instrumento, in quo fines po88eSBionum deseribuntur.
Romani pontifieis ... Dat. Avinione n kal. Novembris .. an. V.
Reg. an. V, cod. chartac. tom. 23 roI. 483. Thftner: MODum.. Slavor. meridional.
tom. I, p. 296. V. Dr. LXIX.
OOXXI. IS76, 16 JanaarU, Avenione.

Gregoriu8 PP. XI. indulgentias coneedit universis Obristi fidelibus,
visitantibus ecclesiam, "quam Valentinus episcopus quinqueeeclesiensis
in terra sua hereditsria inter seismaticos et infideles, in loco de Alsam
(AIsan), quinqueeccJesien. dioecesis situata ... in honorem et sub vaca-
bulo s. Francisci eonf888oris edifieari et construi faeere ineeperit opere
Sumptuo80 ... "
Licet is de caius munere... Dat. Avinione xvn. kal. Februarii an. VI.
Reg. orig. &D. VI, com. roI. 28. Beg. orig. an. VI, bullar. divers. tom. 8, roI.
M3. Thftner: Monum.. Hung. tom. II, p. 157. Mooum.. Slavor. meridional. tom. I,
p.301.
ooxxn.
IS76, 23 Janaaril, Afenione.
Gregorius PP. n. Dominicum archiepiseopum Jadrensem transfert
ad ecelesiam Bosoensem.
Romani pontifici ., Dat. Avinione x kal. Februarii .. an. VI.
Reg. &D. VI, bull. divera. tom. 3, roI. 60. TMiner: Monum.. Slavor. meridionaL
tom. I, p. 304.
43
COXXIII. 1376, 27 JanuarU, Avenlone.

Gregorius PP. XI. committit episcopis zagrabien. et varadien. ut a
Petro, a sede bosnensi ad jaurinensem traoslato, iuramentum fidelitatis
recipiant.
Cum nuper .. Dat. Avinione VI. kal. Februarii an. VI.
EJ: rege orig. an. VI, com. fol. S. TMiner: Monum. Hung. tom. II, p. 158.
CCXXIV. 1370-1376, 7 FebrnarU, Robovac.

Tvrtko, Bosnae banus, Ragusinos orat, ut tributum quingentorum
hyperperorum, quod sibi ratione Ston competit, tradant duobus merca-
toribus.
Dr. A-. Mi1cloii: Honum. aerbica, p. 185.
CCXXV. 1376, 13 Februaril, Avenine.

Gregorius PP. XI. iniungit arcbiepiscopo Strigoniensi et episcopo
"Cenadieusi", ut a Dominico, olim jadrensi archiepiscopo, nunc ad
bosnensem trauslato, fidelitatis iuramentum recipiant.
cum nupar ... Dat. Avinione idibus Februarii, an. VJ.
EJ: rege orig. an. VI, com. foL 4: TMiner: Monum. Hung. tom. Il, p. 158.
OCXXVI. 1376, 16 FebruarU, Avenione.

Gregorins PP. XI. Joanni de "Horuati" (Horvat) bano de "Machov",
quinqueecclesien. dioecesis, dat facultatem extruendi monasterium "in
dicta diocesi in loco ad hoc magis apto et condecenti et in feudo proprio
ad honorem et landem Dei ac beati Francisci . . . pro usu et habitatione
fratrom.. qui ibidem divino enItui vacare et scismaticis ac patarenis ...
predieare verbum Dei valeant... fratribus vero huiusmodi locum reci-
piendi Iiceotiam eIargitnr.
Sacre vestre religionis ... Dat. Avinione xmr kal. Marcii an. VI.
Archiv. Vatie. Gregor XI. Begest. tom. 287, fol. 44. Wadding: Annal. Minor.
kim. VIII, p. 581. TMiner: Monum. Slavor. merid. tom. I, p. 808. Koller: Epia-
(lOpat. quinqueeccleaienaia. tom. m. p. 187.
CCXXVII. 1300-1376, 30 1Iail, Konavlje.

Georgius dominus in Konavlje promittit Ragusinis quoad hominei
bani bosnensis securitatem in suo territorio.
Dr. Fr. Mikloli6: Monum. 8erbica, p. 185.
ccxxvm. 1378, 10 Aprllls, Trstlvnica.

Stephanus Tvrtko, rex Bosnae, una cum matre Helena et coniuge
Dorothea, praesentibus regni magnatibus, coofirmat in rnovnica ante
nrbem Ragusium omnia privilegia eoneeBBa &gusio a progenitoribus
suis Bosnae et Serbiae regibus ; Ragusium vero regi vovet tributIlm
2000 byperperorum, quod pridem abat regibus Serbiae, quousque domi-
natus fuerit partibus maritimis, Travuniae, KonavIje et Draevica. Prae-
sentes primores : lupan Branko Pribini, comes palatinus VJkosav Stef-
kovi~, DobraAin Stefanovi, vojevoda Vlatko Vlkovi, comes (knez) YlkUin
Milatovi6, eomes Priboje Mostnovi I !upao Bielijak Sekovi, stavilae
Tvrtko Blagjevi.
Advenientibus postmodum ragusinis legatis in regiam aulam in Tntiv-
nica iterum una eum Helena et Dorotbea iuramento confirmat in ecclesia
s. Gregorii. Primores : vojevoda VIkae Hrvatini, comes VIkota Pribini,
comes Hegen (Eugen) Dragoslali, Vlatko Vojevodi. !opan VItae mu
govi'; Radoslav Pribini, Vlkmir Samkovi'; Hranja VIkovi, Purja Hrva-
tini, Bjelica I!esall, !upan Dinica. Scripsit logotbet Vlade.
Dr. Fr. Jliilo~: MODum. aerbica, p. 186.
CCXXIX. 1378, 26 JanIi, Zagrablae.

Ludovieus I rex eambium inter heremitaa et pIebanum novo-villanom
zagrabiensem confirmat. VP. fr. Dominieo boznensi ...
Tkali: MODUID. histor. civ. zagrab. I, 272.
coxxx.
1379, 26 JanaarU, RapsU.
Rector Jacobus de Menze in commissione data noneio Nicolao de Gon..
dola conqueritur de eivibus Cattari, qood regem Bosnae, qui semper fuit
bonus amicus Ragusinis, et anno praeterito (1878) suo exereitu illos de-
fendebat contra Venetos, contra ipsos exeitare tentaverint.
GekicA: Diplomabrium, p. 84.
COXXXI. 1382, 25 JaJU, Venetlls.

Respondeatur "ambaxiatoribus d. regis Raxie" (i. e. Bosnae, Tvrtko),
quod illi "duo brigentini" , quoa rex pro se petiit, alnt Venetis neeessarii
"pro !actis Tenem" insulae.
:r.;ubi: Listine IV, 188.
coxxxn.
1382, 2 Deeembris, B~e in Podgrada.
Stephanus Tvrtko, Bosnae rex ad petitionem Ragusii abolet salinu
in lopa D~vica in parte maritima. Testes: comes palatinus Mirko
Radojevi, vojevoda Vlatko Vlkovi, comes Paval Jablani.
Miiloii: MODum. serbica, p. 202.
cox.xxm. 1382.
Maria, regina Hungariae, ad preces Ragusii, vetat, ne quis ex Croatia
et Dalmatia vinum vel sal in castrum Novi, prope Draoovieam, a rege
Tvrtko aedificatum, importare audeat, cum hoc esset contra privilegia
Ragusii.
Kuhijft1i: ,.Izvaci lislina boaaDakihc Arkiv II. Razd. I, p.1S. KaIOtNI: Histor.
critic. Hung. tom. XI, p. 35.
OCXXXIV. 1383, 1 JanaarU, Romae.

Urbanus PP. VI. Cosmato Gentili, praeposito eeelesiae valvenaiJ, ut
mgat "duodedm millia fiorenorum" quae Dominieus epiacopus boanenaia
"45
in suo ultimo teatameuto legavit . . . camera apostolice .. et dum viveret

Ludovico regi Ungarie mutuaverat ...
Intelleximu8 ... Dat. Rome ... kal. lanuarii . an. v.
Bell. aD. V. secret. tom. I, roI. 292. Thriner: MODUlD. 8Iavor. meridional. tom.
I, p. 887.
oox.xxv. 1383, 8 et 27 MartU, Venetfis.
Ad petitionem regis Bosuae per nundum permittitur civi veneto nobili
viro Nicolao Baseio, ut munus admiratus, ipsi per regem oblatum, susei-
piat l j item eonceditur ipsi ona galea cum corredis.
Iciubii: Listine IV, 194:-6.
OOXXXVI. 1383, 30 JaJU, Venetfis.
R.espubliea veneta "Stephanum (Tvrtko) regem (BoBBine) cum suis fiIiiB
et baeredibua in Venetoa... cives .. " reeipit.
Anthonius Venerio ete. Datum in nostro dueaIi palatio anno domini
inearnationis J(000LUmI. die penultimo JuIii.
w..,z (hut",,: MODUJD. Hungariae historica (Acta extera) tom. In, p. 621.
OOXXXVII. 1385, 28 MartU, 8utiscae.

"Stephanus T.uertebo.. rex Rassie, Bosne ete." promlttit "quod ..
domino NicoIao Garra regni Hungarie palatino . .. amico et eompatri
(suo) ... praedileetisque sororibus (suis) Elizabeth et Marie Hungarie et
Hednidis Polonie reginis" fidelitatem sit servaturus illibatam.
Dat. in aula ... regali Sutiseha anno domini J(000LXnV. vieesima octava
die mense Mareti.
Kdu{iftli: Arkiv kuj. ll, Razd. I, p. 36.
OOXXXVIIl. 1385, 24 Aprilis, u Tazeh bliza PIMe.

Ba1ia, Dyraehii dux confirmat privilegia Ragosinis data ab impera-
tore Stepbano et fratre Georgio.
Jlikloli: MODom. Berbie&, p. 202.
OOX XxIx. 1385, 20 et 25 JuUl, VenetUs.
Statutum, ut eligatur nunelus ad regem Bosnae, ut, quum civitas
Cathari, uti fertur, data sit per reginam Huugariae regi Stephano Tvrtko,
cum illo traetet "pacta et franehisiM eonsuetas" pro mereatoribus vene tis.
EJigitur nundus Blaneus de Rippa.
Iciubii: Liltine IV, 219.
OOXL. 1385, 23 Auguti, Sotesca.
"Stepbanus Tverteho. . rex Rassie, Bossine" etc. confirmat privilegia
mereatorum Venetorum, ut "cum suis . mereimoniis semper de con-
auetuine antiqua . . in civitate Cathari liberi et exempti ab omni dacio
et gabella" sinto
I la&, 92 Decembris respublica veneta regem Bosnae rogat, ut; eidem Nioolao
IOlftt, quOd ipli debet.
46
"Hine veatre universitatis . " Datum in aula nostra regaU Sotesc&

xxm die mensis Augusti sub anno inearnationis KCOOLXXXV.
Wenzel GtUnOf1: Monum. HUDgariae historica tom. III, pag. 590. Ljubi: Li-
stine IV, 224.
CCXLI. 1386, 27 JanuarU, pod Skadrom.
Georgius, Zetae et maritimae regionis dominus, eonfirmat Raguseorum
privUegia a Stepbano, a Straeim.ir, a Georgio et BaBa olim coneessa.
Miklo6i: MODum. serbica, p. 203.
ccnn. 1387, 9 ApriHs.
Rex Bosnae Stepbanus Tvrtko init cum Ragusinis foedus contra omnes,
excepta regina Hungariae Maria; confirmantur anteriora pacta; rex vovet,
defensurum se territorium ragusinum suo exercitu. .
Miklo6i: MODum. serbica, p. 209-212.
CCXLm. 1387, 22 JuHi, in Sutrska.
Tvrtko, rex Bosnae, communitati CU8Bae privilegia a praedecessoribus
suis "Mladino et Paulo" olim concessa confirmat.
Datum in aula nostra regali Sotbesea 22 mensis Julii sub anno
domini 1387.
Lui: Memorie di Trat, p. 112. Kukuij4t1i: Jura regni Croatiae et SlavoDiae.
Part. I, p. 493.
CCXLIV. 1387, I Augusti, Spalati.

Judice8 et consiUum Spalatenses decernunt legato8 in Bosnam mit-
tendos, qui regi Tvrtco significarent, cives promptos esse ad eius volun-
tatem t!Xequeudam, modo a damnis civitati inferendis abstineret.
"Scripte Spaleti sub custodia sigilli nostri communitatis die l
Augusti 1387.
(In margine) Non babuit locum, quia non ivit.
Luci: Memor. di Trat, p. 332.
CCXLV. 1387, 17 Novembri8, Nonle.
Albertus, prior Auranae, civibus Spalatensibus scribit, se "propter multi-
tudinem et potentiam hereticorum Bosauensium in eampo ... " intravisse
civitatem Nonam.
Datum None die 17 Novembri8, recepte 1387, 25 Novembris.
Ltdi: Memor. di Trat, p. 334.
CCXLVI. 1387, 29 Novembrfs, Budae.
Sigismundus rex coneeit, ut mereatores ragusini "in terra ... syr-
miensi residentes a mereatoribus consociis eorum in terris Bozne et
Rascie commorantibus argentum (p08sint) emere .. emptum iisdem mer-
catoribus ragusinis venditioni exponere, ipsi (dein) mercatores ragusini
illud (emptum) Ragusium secum portare valeant".
"Notum facimus. . Bude in vigilia festi beati Andree apostoli, anno
domini KOOOLXXXVII.
W. .,l GuB.rtof1: lrlonUJD. Hangar. histor. (Acta utera) tom. m, pag. 650.
47
oeXLVIT. 1388, 29 ApnUs, Venetfis.

Seribatur regi Bosnae, ut ipse, si quid dieere vult, nuneium SQum
mittat.
IJwbi: Listine IV, ~49.
OOXL VIII. 1388. 3 lIali, VenetUs.

Coneeitur,ut nuneius regis BosD&e "levetur super presentibus galeis
Culpby" et deponatur "in Sclavonia".
Ljubi: Listine IV, 24:9.
OOXLIX. 1388, 6 Octobris.

Cives eivitatum searonensis, sibenieensis et spalatensis, "qui maxime
per illustrissimum principem dominum Stephanum Tuarehonem, regem
Bosne, et dominum fratrem Joannem de Pa1isna" affliguntur, "ad con-
servandum (sacre corone) fidelitatem ... fecerunt inter se et ordinaverunt
ligam . "
Dat. Searone an. nativ. domini 1388. Indict. XI. die Martis, 6 Octobris.
Luci: Memor. di Trail, p. 342.
OOL. 1389, 24 IlartU, Spalatf.

Spalatenses per legatos suos regi bosnensi significant, cupere se ease
"servitores serenitatis (suae) sed eo modo, quo .. , honor maiestatis (soae
et ipeorum remaneret) sine nota proditorii nominis".
Scriptom Spalati 24 Martii 1389.
Luci: Hemorie di Trail, p. 487.
OOLI. 1389, 18 lIaii, Spalatl.

Judex et consilium spalatenae regem Sigismundum per legatos rogant,
aut sueeursom ipsis qoamprimom mittat contra regem Bosnae, aut vero
eoneeat, ut eum eodem rege de pace tractanda ipsi sibi provideant.
Scriptom Spalati 18. Mali 1389.
OOLII. 1389, 23 llaiI S.alatl.

"Die 23 Mati 1389" decretum est a Spalatensibus : mittantur amba-
satores ad regem Bosne, ot dignetur prorogare terminom osque ad redi-
tum ambasatorum ad regem Vngarie. , ." missorom.
OOLII!. 1389, 30 JunU.

Spalatenses per Johannem Marini legatom regi Tvrtko promittunt
obeientiam ..
Datum 30 Jonii 1389.
I.uei6: Hemorie di Trail, p. 847.
Digitized by Gongle
48
OOLIV. 1389, l Aagtiti, ln SatiskL

Stephanus Tvrtko, rex Bosnae Tragoriensibus nuneiom vietoriae de
Turcis, die 20 Junii habitae. mittit.
Datum in aula nostra Suthiste die prima mensis Augusti a. KOOOLXXXIX.
lMci: De regno Da1m. et Chroat. LV. C. Ill, p. 415.
OOLV. 1389, 20 Octobris.
Collueius, eaneellarius Florential", regi Tvrtko exprimit eivitatis Flo-
rentinae gaudiom et gratulationem ob vietoriam de Toreis in campo
Kosovo report&tam.
KuhUeri: .Izvadcl listina bosanskih. Arkiv. II. Razd. I, p. 15. Katona: Hi-
stor. critic. Hung. tom. XI, p. 273. Wen ..,l GuutatJ: Monum. Hungar. historica
tom. m, p. 682. Jlakui4lf): Monom. historica Slavor. merid. I, 628.
OOLVI. 1390, 30 Janaaril, Venetils.
Mittator nuneius ad regem et reginam Hungariae, qui referet "de
his, que sentimos de partibus Bossine" .
L(j..bi: Listine IV, 274.
OOLVII. 1390, 8 Ball, Spalatl.

Spalatenses per legatos agunt cum Tvrtko, Boanae rege, de paee et
concordia eum eodem ineunda, ete.
Spalati die 8 Maii 1390.
Luci: Memor. di Trab, p. 361.
COLVIII. 1390, 2 Janil, Satlskae.
Tvrtko, rex Bosnae, territorii eivitatis spalatinensis limites protendit
et deseribit: "a monte Masaron versus orientem reeto tramite sicut labitur
llomen Salona; versos oceidentem dividat et sit meta atque confinium
inter nostrum castrum Clisiae et ipsos Spalatenses ; ab alia parte antiqui
muri Salone versus montem s. Michaelis usque ad colomnam versus Tra-
gurium; ex parte A1misi sit meta llumen Cetine usque ad vertieem montis,
qui dieitor Primorie, versus Spaletum inter nostros Spalatenses et castrum
nostrum Delmisii. Legati: Triphon aolae protovestiarius, Miehael de
Ragusio eleetua tinniensis, comes Stanoe JelaAi et Vladoj logotheta.
Datum in nostre aule residentia Sutescha per manus . . . . domini
Michaelis de RagUBio eleeti episcopi tininiensis ... eaneellarii sub duppliei
sigillo pandenti presentibus... dominis comite Dabissa, comite Stipoye
Hervatinieh, comite Paulo Rainovieh, comite Priboj Mestrovieh, supano
Biliaeo Sancovieh et Sladiehio pineerna .. sob anno 1390 indictione XIII.
die seeundo mensis Jonii.
L(jubi: Listine knj. IV, p. 281.
OOLIX. 1390, 11 Janil, in Satlska.
Stephanus Tvrtko "Bosnie" rex ete. promittit Sibenieensibus se eorum
libertatea, a Ludovico rege coneell8a8, S8rVatorum esse ; Sibenieenses
spondent, se prestitum "omagium fidelitatia" eidem regi et sucee880ribus
suis observatoros.
Datom in aola nostra regali Soteske... sub anno domini mi1lesimo
tereentesimo nonagesimo, die II mensis J unii.
Fejlr: Cod. diplomat. flung. tom. 10, vol. l, p. 616. KlIh(1eoi.: Jura regui
aro.Ue " Slavomae, Pan. I, p.498.
OOLX. 1390, 23 JulU, in Buteska.
Stepbanus Tvrtko "Bosnae" rex iura etlibertates insulae Bratiae, eidem
a Ludovico rege concessa, confirmat.
Datum in aula nostra Suteschae ... sub anno domini 1390. Ind. XIII.
die 23 mensis Julii.
Oicareli: Osservazioni sull' isola della Brazza, Venezia 1802, p. 126. Kukulj61Ji:
Jura regni Croatiae et Slavoniae, Part. I, p. 495.
OOLXI. 1390, 30 Augusti, VenetHs.

Ambaxiatoribus regis BostIinae respondetur: gaudere "de exaltatione
corone sue et status sui" j se non posse ob pacem cum rege Hungariae
regi praestare auxilium contra Jaderam, quam oecupare vellet, "sicut
aequisivit alias civitates Dalmatiae" j gavisurum se. si contraxerit "pa-
rente1am" cum duce Austriae; Venetos "generalem ligam" cum rege inire
non posse.
IJubi: Listine IV, 284-6.
OOLXII. 1390, 30 Augusti, in Butlska.

Stephanns Tvrtko "Rasciae, Bossinae et Maritimae rex" rogante
Andrea de GuIdo, archiepiseopo spalatensi, eumdem Andream, eius suc-
eessores et ecclesiam spalatensem, eiusque "nobiles et villanos nec non
poasessiones, terras... iura et bona ipsorum . .. cum universis posses-
sionibus, terris, tenutis etc. . . . sub protectione et tutela" Sll& recipit et
confirmat, praecipiendo "Paulo Clesieh vaivodae regni Orovatiae" ut sedulo
caveat, ne qnis eadem iura invaderet et laederet.
Datum in aula nostra regali Suteseka... per manus Thomae de
Luzach praeCatae aulae vicecancellarii sub anno domini IIlCOO][O, xxx die
Augusti mensis, xm indictione.
Farlati. D: ruyrie. saer. tom. m, p. 384. Kukulj61Ji: Jura regni Croatiae et
Slavoniae, Part. I, p. 498.
OOLXIII. 1390, 12 Octobris, Romae.

Bonifacius PP. IX. Michaeli, "Pauli bani" filio, canonicatum in ecclesia
bosuensi conCert.
Nobiles generis ... Dat. Romae apud s. Petrom quarto idus Octobris
an. L
M:onmnenta V&uC&Da Hungariae, tom. m. p. 69.
OOLXIV. 1390, 18 Novembris, Romae.

Bonifaeius PP. IX. Nicolao "Martini", canonico quinqueecclesiensi,
praebendam ecclesiae bosnensis conCert.
Vite et morom... Dat. Rome apud 8. Petrum deeimoquarto kal'.
Deeembris, an. IL
M:onmnenta vaticana Hungariae, tom. III, p. 91.
Digitized by GooSle
50
CC LXV. 1391, 6 Februarli, Romae.

Bonifiaeius PP. IX. "Jacobo de Bredenseheyd" canonjcatum in ecclesia
bosnensi confert.
Vite ac morum ... Dat. Romae apud s. Petrum v. Idos Februarii an. II.
Monumenta vaticana Hungariae, tom. Dt, p. 137.
CCLXVI. 1391, 15 Aprllls.

Belijak !opanus et Rat'i vojevoda Sp,nkovi, memorando prisca jura
Ragosii in Konavlje etc. et recognoscendo beneficia, qnae RaguCJini ilo-
minis Rasciae, Bosnae e~ ZacbnlDliae, et inprirr;, genitori suo Sanko,
praestiternnt, dignum censent, ot upas Konavlje et Vita1ina cl'm arcibuCJ
et pertinentiis (DoJnja gora et Sokol) reipublicae ragusinae tradant, proot
et tradont. Scripsit Grubanac Hlap~i.
Dr. Fr. Mikloii: MonlIm. Barbica, p. 217.
OOLXVII. 1391, 12 Hali, Romae.

Bonifacius PP. IX. episeopo Tudensi, praeposito ac lectoIi s. Petri de
Possega, ad preces "Pauli filii Stephani, canonici bosnensis" iniubgit, ut
controversiam de canonicatu inter dictum Paalum et Barnabam Thomae
vertentem dirimant.
Exhibit~ . Dat. Rome apud s. Petrum quarto idos Maii, an. 'r.
Monumenta vaticana Hungariae, tom. Ill, p. 154.
COLXVIII. 1391, 15 lIaU, Zabore.

Radi vojevoda, fiUllI Sanko et dominae Radosavae, cum consensu
suae uxoris Gojsavae statuit posse Ragusinos in terra sua libere merca-
turam exercere. Scripsit diaconus Rasko.
Dr. Fr. JliiloIi: Monum. aerbica, p. 220.
OOLXIX. 1391, lJunit, VeneUis.

Rex Bosnae Stephanus Dabissa el;gitur in civem venetum.
IJubi6: Listine IV, 201.
OCLXX. 1391, 17 Julli, Gaietae.

Ladislaus rex Hrvojae, vojevodae bosnensi, et eins fratri bano VuIco,
ob illorom in se et patrem insignia merita, opemque i'1 pquireno et
defendendo regno Hungariae praestitam, donat et confirmat banati!m
Da1matiae et Croatiae cum omnibus iuribus.
Bege_~tr. Ande~aven. in tabular. Neapolitano, vol. 362, fol. 40-41. Dr. Fr. Raki
Arkiv VU (Zagral)UUl 1868) p. 82.
COLXXI. 1392, 20 Januarli, Berosolymis.

De ,.eligiosis Hierosolgmis ob {idem Oh,.isti interemptis.
In nomine domini Amen. Ad laudem, gloriam et hODorem omnipotentis
Dei .. Noveriot uoiversi praesentes litteras inspecturi, quod aono domini
.~rimo, qoatuor fratres ordinis minorum diversa1um p. . o\1nciarom in
Die em in conventu montis Syon, viri otique virtutibus 1'r101nati ac Deo
51
devotissimi, prelatis suis obedientissimi et probatisaimi, qoorum nomina

haec sunt: fr. Deodatus de Roticinio provinciae Aquitanie, Petros de
Narbona, provincie Provineie, Nicolaus provincie SeIavonie, Stephanos
provincie romanae, qui etiam perfeetionereligionis morati sunt annis pIu-
ribus, aliqui in Vicaria Bosne, aliqui in vicana Corsice, dein magna devo-
tione ad sanctam se transtolerunt civitatem ffierusalem, obi morati sont
in observantia regulari annis pluribus, dorissimom pro Christo martyrium
aostiDuerunt (gladiis Saracenorum nacati sont)
Tabalar. vatican. secret. Regest. Clementis VII (lCbismatici) AviniolleD8. &DD.
XIV. P. n. mm. LXVI. fol. 80.
OOLnU. 1392, 6 BartU.

Bosnae rex Stephanus DabiAa fidem faeit, quod Dragoje Guetic! per-
solverit eensom eonduetum pro portorio in Kameniea habito sub rege
Tvrtko octo annorum spatio, item pro portorio habito com Novak Ma-
c!edol in Srebmiea et Ponor. Testes: palatinus Gojak DragoslaviC!, sta-
vi1ae Ivan Radivojevic!, protovestiarius ore et eapellanus MiIae.
Puci: Cuo.~ Op6eBB, n, 33.
CCLXXm. 1392, 17 JunH, LnAei.

Rex Bosnae Stepbanos DabiAa, ad petitionem Ragusii per nuncio&
Stephanom Lukarevi et Raphaelem Gueti, qui ad regiam euriam in
Trstivniea exrirlssi sont, consentiente ipsius uxore Helena privilegia Ra-
gosinis aprioribus regibus. imprimls Stephano Tvrtko, concess& confirm at.
Primores regni: vojvoda Hrvoje, vojvoda Usorae Vlatko, comes Stipoje
Hrvatini, comes Radosav Frebini, comes Dobrosav mvoAevi, tepaija
Bat.alo, comes Gojak Dragosali, !upan Tvrdislav Tuica, comes Vlibna
Vlatkovi, comes Voisav Voevodi, comes Vlkac Narti6i, !upan Radoje
Radosali, !upan Juraj Tih6inovi, comes pa1atinus Stanac PriekoAi.
Seripsit logotbeta Thomas.
Jliiloli: Monuments serbica, p. 220-222.
CCLXXIV. 1392, 3 et 21 Augusti.

Rex Stephanus DabiAa mittit Ragusiom comitem Stanoje Elaii ad.
reeipiendom tributum serbicom et stagnense 2500 hyper.
Puci: CIIOMemJqB CpcSCKB II, 36. Idem rex exigit medio protovestiarii sui ore
de Bochsa mbutum stagnense 500 hypo litteris datis in Sutisca 18 Februarii 1398.
Ibid. p. 37.
CCLXXV. 1392, 10 Octobris, lu PodIlsie.

Vok Vuci "Dalmatiae et Croatiae banus" 8UO et regis Dabibe no-
mine Andreae. archiepiseopo spalateosi, permittit "quandam domum sive
curiam, fortalicium seu reductum, super territorio ipsius ecclesiae SPaIa-
teDSis iuxta mare in loco Lueaz dieto .. aedificare.
Dat In Podlisie . die X. Oetobris, anno domini 1892.
FlJf'laIi D.: Dlyric. sacr. tom. m, p. 336. (Edit. Venet. 1765).
Digitized by GOOSle
52
CCLXXVI. 1892, 19 Oetobrls, Gaietae.

Ladislaus rex fratribos Petro, Mi1oAio, Dionysio, Joanni, Stephano et
Blasio, filiiB Paoli, vieevojevodae bosnensis, ob servitia sibi praestita
donat plures viDas in comit&tu Verbasensi et pOBBe88ionem Starigrad in
eomitatu Polegano.
Begest. AndegaV8n. in tabui. Neapolitano, vol. 868, fol. 167. Dr. Fr. Boat:
.Arkiv VII, p. .1.
CCLXXvn. 1392, 10 Deeembrls1 Pensi
Bonifacius PP. IX. Ladislao de Nagypatak, presbytero strigoniensi,
eanonieatum eeelesiae bosnensis confert.
Dudum siquidem.. Dat. Perosii IV idus Deeembris anno IV
.MOD1UIl8nta vdic. HUDgariae, tom. lIT, p. 008.
CCLXXvm. 1393, 12 IlaU, Pensil.

BoDilacios PP. IX, Nicolao Jacobi, reetori "eeelesiae s. Nicolai de
Dobronetk" eanonicatum ecclesiae bosnensis confert.
Vite ac morum .. Dat. Perosii, IV idua Maii, an. IV.
MODum.enta vaticana Hungariae, tom. III, p. 216.
CCLXXIX. 1393, 13 JIlUl, VenetUs.
Dux Antonius Venerio "Cbervoje voyvodae, filio condam voyvodae
bossinensis", eiusque fratri Volcho bano dODat ios civitatis.
Ijvbi: Listine IV, 809-810.
COLXXX. 1393, 23 Aap.sti in castro Lachan.

Hnoje vojvoda boanen"is promittit regi Sigiamundo et eiua coniugi
Mariae fide1itatem contra omnes principe3 exeepto rege Bosnae Dabissa,
CJ.uousque hiece contra Sigismundum et Mariam non insurgeret.
Fejw: cod. dipl. Hung. X, 2 p. 158.
CCLXXXI. 1893, 29 8eptembrls.

Stephanos Dabib, poat mortem "senioris fratris Stephani Tvrtko in
terris genitorum et progenitorum suorom sueeessor, una cum regina
Helena facit fidem, quod ipsius protovestiarios ore Ragusinus depo-
merit mtiones de conductis sibi sub Tvrtko portoriia et cameris. Testea:
banos' IvaniA, vojvoda Hrvoje1 tepacija Batalo, comes Priboje, comes
Dobroslav, Georgiua Stepani~, Georgius Radivojevi, vojvoda KOOa, Petros
Pavlovi. Seripsit logotheta Toma!.
~: ODO.~ cp6CBB, II, 89-4.0.
CCI.XXXII. 1393, 18 Octebrls, Romae.

Bonifacius PP. IX. Nicolao Laurentii, canonico bosnensi, arehidiaeo-
natom. de "A.ziag" (Osiek) in ecclesia quinqueeeelesiensi confert.
Vite ac morom.. Dat. Romae apud s. Petrum XY kal. Novembris
&D. IV.
MODum.eua vaticana Hunlarlae, tom. lIT, p. 229.
53
COLXXXIII. 1394, 16 JaoaarU, Romae.

Bonifacius PP. IX. "Georgium Gurle elericum, perpetuum benefieia-
tum ad altare b. Petri, situm in ecclesia bosnensi", nominat eanonicum .
in eadem ecclesia.
Dat. Rome apud s. Petrum XVII _Februarii, an. v.
MOD1lDlenta vatieana Hungariae, tom. m, p. 246.
CCLXXXIV. 1394, 2 FebruarU, 8atiseae.

Stephanus Dabik rex Bosnae reipublicae venetae, ut Michaeli Domi-
nici, presbytero ragusino et legato suo, fidem habeat.
Data in aula nostra Suthisce die secunda .. Februarii an. 1l000LXXU1UI.
IJvbj~: Listine knj. IV, p. 323.
CCLXXXV. 1394, 2 Aprilis, 8atlska.

Stephanus Dabik, rex Bosnae, Gojko Maroavitio roganti, ut sibi eon-
ferat "plemenseinium" Iitteris consignat Vojnitium et GodaIiensium cam-
pum. Testes: comes Paulus Radinovi, palatinns Sandalius, comes Marcos
Radojevi, comes Priboje Masnovi, comes Ra40slav Pribini, tepaeius
Bata.lo; ex inferioribus partibus: palatinus H"oje, Paulus Klesi, comes
Stephanus Ostoi; e Tribunia palatinus Vlatko; e cheImeosi terra: Geor-
gius Radevojevi, comes Gregorius Milatovi ; ex aula: marsalcus aulieU8
Ostojica Obrinovi ; ex Croatia: manaleus comes Joannes Grubeti.
Dr. F.,.. MiklOIi~: HODum. aerbica, p. 224. Dubiae fidei.
CCLXXXVI. 1394, 31 MaU, C11l'IOlae.
Consilium communitatis curzul. tkcemit, ne quis audeat nemus COtwtmtus
" Maritu fratru". mcariae bosntmlis sine eorum lictmtia incidere etc.
1l0000xxxmu. Indie. 2-da die altimo Mali. In pleno generali et sufi-
cienti consilio Curzolae in ecclesia sancti Marci eoadunato ad sonum
tampanae, ut moris est, in quo fuerunt consiliarii quadraginta quinque.
Ad precem et petitionem reverendissimi in Christo patris et domini
domini fratris Bartholomei de Tuscia -vicari(i) vieariatus Bosnae et suorom
fratrom habitantium et colentium monasterium sanctae Mariae de Seolio
Magno, posito ante civitatem Corzulae, eaptum, obtentum et firmatum
fuit, quod aliquis homo vel persona, cuiuseumque status et conditionia
existat, non audeat vel praesumat nemus incidere unquam, (nec) aliquo
tempore volendo fas (?) facere sive seminare circa ipsam ecelesiam in
ipso Seolio, ubicunque possunt fratres videre et visum eorum prolungare
st.ando iuxta ipsam ecclesiam, nec in valle, qoae pendet versus ipsam
ecclesiam sanctae Mariae, (sub) poena perperorum quinquaginta. sine vo-
lontate et expressa licentia ipsorum fratrum, et (sub) poena perdendi
tolom laborium, quod facerent, ut sopra, quod deveniat in commune
Curzulae.
Istoria ecclesiut:ico-profana di Corzola del dottor Antonio Paulini atr.488, na
DOVO tiskano u .Glasniku jugoalovj. Franjevaca god. 1889 br. 7 atr. 118.
54.
CCLXXXVII. 1394, 3 JanII, ROJUe.

Bonifaeius PP. IX. iubet arehiepiseopum neopaetensem ord. praediea-
. torum in "eeelesiis et loeia ... Da1matie, Croatiae, Bosne et Se1avonie
regnis" populos et magnatos indueere ad per8equendum adhaerentes anti-
papae Roberto in Sicilia. .
Notorium est. Dat. Rome apud s. Petrom m nonas Junii aa v.
Honam. vaticana Hungariae, tom. llI, p. 259.
OOLXXXVIII. 1394, 17 JalU.

Ladis1aus rex bosnensi duci Hrvoje eiusque fratri Vuk eonfirmat bana-
tum Dalmatiae et Croatiae ob servitia patri Carolo et sibi praestita "in
aquisitione regni Ungariae ae praeservatione tam regni praedieti quam
regni Siciliae ab insultibus et perverais eonatibus aemulorum et rebellium
regiomm".
ID r. arcbivo Neapoli. Rad, XVIII, 2M.
OCLXXXIX. 1394, 15 Octobris.

Ladialaus rex bano ma~vanensi Joanni et suo vicario bosnensi, (luei
et Croatiae bano Hervojae tribuit faeultatem aggratiandi rebelles, qui ad
fidelitatem reverterentur.
ID r. arcbivo Neapoli. Rad xvm, 2M.
COXC. 1394, 24 Novembris, Budae.
Paulus de Armaninis legatU8 magnifiei domini Franeisci de Mantua
serlbit, se, dum Budam 11 Novembris venisset, regem ibi non inveniss8,
qui "gressu8 nos direxit versus Bossenam, quoniam rex Ule (se. Bosnae),
mortuus, et barones regni quen,bant aequirere regnum illud, quod maxi-
mum facit detrimentum illi regi, "dum rex Bossene tempore vite suae
erat eum infidelibus alligatU8; sed nune ipso mortuo dieitur, quod illi
de Bossana apetunt regem istum in suum regem et dominum; et demum
usque ad eonfines vel iuna equitavit ... "
ID arcbivo mantuano. Mt.lku8et1: Honum. Slavor. merid. II, 24. Idem {ene in
epiatola 27 Nov. Ibid. p. 24.
CCXCI. 1394-
.Ratio"", ob quas f,.atres minores vica,.iae Bosnensis inde ab anno 1344
pet"s6'Dwarunt in culministrandis sacramentis populo fideli peninsulGm Rat
,nhabitanti etc. exponuntu,..
In nomine Domini Amen. xcoor..xnmn. Propter puneta et motiva
infraseripta fratres minores viearie Bosne eommorantes in Poneta Stagni
eum bona eonscientia usque modo per annos quinquaginta ministraverunt
sacramenta divina populo illi et osi sunt privilegio eis eoneesso a sede
apostoliea inter infideles et sehismatieos, licet per prae1atos et alios
multas patiantur eontrarietates et:
Primo. Cum illa terra, antequam perveniret ad manus dominomm de
Rhaeusio, fuerit subieeta sehismatieis et Patarenis per annOB forte tre-
cento&, nee erat mentio ibi de eultu eatholieae fidei, ilmno Caloghieri et
55
sacerdotes Rasiani ibi habitabant. Postmodum vero Deo disponente, cum

praedicti domini terram iliam occupassent sub certo tributo dando regi
Rasie vel bano Bosne singulis annis miJle perperos, et insuper volentes
Punctam iliam conservare et tenere contra potentiam sl~hismaticorom et
haereticorum fecerunt castra duo fortissima , et perduxerunt murum
magnum cum torribus ab uno castro usque aliud per unum milliare, in
quibu8 aedificiis et aliis necessitatibus expenderunt circa centum viginti
millia ducatorum de camera communi, et sub pacto tenendi ibi Calu-
ghieros et sacerdotes praedictos, tamen sicut catholici volentes fidem ibi
romanam plantaverunt et propterea collocaverunt fratres praedictos, et
locum eis construxerunt, qui fratres, Dei gratia operante, populum ilIum
converteront et baptizaverunt et usque modo con,oertunt venientes quo-
tidie de terris schismaticorum ad terram illam, et hoc pure propter
Deum Dullius lueri causa.
Videtur ais praedictam curam illius populi dimittere non debere iuxta
consilium doctorum eis datum, donec per apostolicam sedem de populo
illo aliud fuerit ordinatum. Ad hane autem conclusionem tenendam robo-
rantur privilegiis aposto1icis, de quibus infraseriptae c1ausulae sunt extractae :
Et primo in privilegiol domini Joannis papae continetur haec c1au-
sula: ,;ot antem ministerium nostrum honoretur, plenius et honorabilius
impleatur, praesentium vobis auctoritate concedimus in terris, quae adhuc
magisterio sedis apostolicae non intendunt, proponere verbum Dei, et
constitutis ibidem, non obstante, si aliqui sunt excommunicatione ligati,
in verbis officio, et cibo ac in allis secure comm uni care, et iP80S seu
etiam alios converti ad unitatem christiane fidei copientes recipere, bapti-
zare et aggregare fillis sancte ecclesie positis etc." Et jnfra:
"Et ad hec sit vobis absolvendi potestas occisores clericorum et reli-
giosarum personarum in illis partibus constitutarom; fundandi de novo
eeelesias et reconciliandi illas, que sunt casu aliquo profanate, et de novo
fondatis de rectoribus idoneis providendi. "
Et iterum in declaratione l facta per dominum Gregorium PP. XI.
super 23 dubia tangentia opera fidei in dicta vicaria Bosne habentur due
clausule iste responsive ad tria dubia 8, 9 et 10. o
Et iterum ad 8 articulom, in quo queritur etc. respondemus: .. Quod
cum Bosna cum suis metis et terminis seu circoitibus inclusive, ubi infi-
delea et schismatici babitant, sit fratrum commissum regimen, dicimus:
dictos fratres licite posse supplere defectom sacerdotum absentiom in
administratione sacramentorum virtute privilegii, non obstante, quod dicte
patrie sub dominatione christianorum existant, maxime com in dictis
metis seu terminis sit defectus sacerdotum, nec sunt parochie ordinate,
prout presens articulus presupponit" . Et o
Et iterum ad 9 articulom, in quo qU~'ritur etc. respondemus: .. Quod
sicut commissum est fratribus et concessum per dominum papam infi-
deles et schismaticos unitati sancte ecclesie aggregare, ita etiam in fide
Dutrire et conservare per ecclesiastica sacramenta, donec ipsis conversis
I BDIla Joannis PP. XXII. Cum hora undecima. Dat. Avenione X kalend. No-
vembr. an. VI. = 1321.
t Vide: .August TMiner: Monum. Slavor. meridional. Vol. II. (edidit Dr. Franc.
Raki, qui et additamenta adiecit), p. 327.
56
sit provi!!um de. p.cclesiis et curatis, nec de opposito cavetur in privilegio,

ut patet intuenti, quo circa dicti fratres in administratione sacramentorum
impe diri nuIlatenus debent a prefatis sacerdotibus venientibus sive missis".
Et iterum ad 10 articulum, in quo queritur etc. si saeerdotes etc.
respondemus: "Quod cum solis fratri bus privilegium dirigatur sacerdotes
ibi commorantes vel de novo advenientes eandem vel similem nullatenos
habeant vel obtinuerint potestatem" .
Et item in quadam Bulla 1 domini pape Gregorii dieti concessa pro
loco babetur ista clausula : "Et nos animarum saIuti providere cupientes,
opportunis remediis vobis et singulis vestrom in predieto GlaB et aIiis
locis huiusmodi, usque ad partes infidelium, in quibus distincte parochie
et rectores ecclesiarum parochialium instituti, utendi omnibus potestatibus
seu facuItatibus et privilegijs vobis in terri!! sehismatieorum, hereticorum
et aliorum infidelium a memorata sede eoneessis, plenam eoncedimus
tenore presentium facultatem".
Et item dominus Urbanus papa VI. in quaam copiosa bulla eoncessa
predictis fratribus sie dictis : "Et concedimus etiam et declaramus, quod
dicto privilegio Joannis pape uti possitis quoad omnia in eo contenta,
non obstante, quod episcopus catboJicus in locis seu partibus ipsis resideat
vel presena existat, dummodo clerum vel sacerdotes aut curatorum copiam
non babeat, qui fidelibus suis noviter eonversis valeant in ministrando
eis ecclesiastica sacramcnta et fidem catbolicam predicando etc.
His rationibus sequentia addidit scriptor Fr. Laurentius Zekini Ragu-
sinus: Questi sono li privilegii, delli quali una volta si servivano li frati
nostri delli sudetti quatro conventi di Stagno, Slano, Ombla e Oanali,
benche erano nel dominio catoJieo della republica di Ragusa; pero erano
uniti alla viearia di Bosna e non vi era tanta eopia de saceroti seeo-
lari, preti, come il presentemente . .. ma adesso servono solamente per
memoria dell' antichit8. e gloria della religione serafica ed onore della
provincia.
Istoria e privilegii dell' osservante provincia di Ragusa raccolti da diversi luogi
e poeti qui in un volume dal P. Fr. Lorenzo (Zekini) di Ragusa minor. 088e".
nell' anno 174:1. mss. p. 67. 8e"atur Ragusii in conventu fratrum minorum in cella
praelatorum.
coxon. 1395, 14 JanuarU, Romae.
Bonifacius PP. IX. Laurentio, custodi ecclesiae bosnensis, concedit
ut "in romana curia vel in aliqua beneficiorom (suorum) residendo, aut
litterarum studio in loco, ubi illud vigeat generale", a loco residentiae
absens fructus percipere valeat.
Dat. Rome apud s. Petrom idib. Januarii an. VI.
Monumenta vaticana Hungariae, tom. III, p. 285.
coxom. 1395, 26 AprIlis, Sutjeska.

Stepbanus DabiAa, rex Bosnae et Serbiae etc. una cum uxore Helena
Stanae fiJiae suae donat pagom Velijake in terra ObImensi, qui ea mortua
ad Georgium Radivojevi, et eius posteros, pertineat. Testes: ex Bosna
I Animarum salutem etc. Avenione ill nonas Februar. anno III - 1373.
67
comes Mirko Radoievi cum fratribus, comes Paulus Radenovi, comes

Priboje Mastnovi, tepalija Batalo, voevoda Sandal, comes Dragi Hrva-
tini, comes VIkosav Nikoli; ex inferioribus partibus: voevoda Hrvoje,
comes Mladen Stan~i j ex Usora: voevoda VI~ihna, comes Stjepan
Ostoi; ex aula: pristav Vlkac Vladisali ; ex aCfinibus: Vlk Niemi~i.
Scripsit logotheta Tomas Luke.
Dr. Fr. Mikloii: Monumenta Berbica, p. 224.
OCXCIV. 1390, 17 HaH.

Stephanus Dabia, rex Bosnae, upano Vlkmir Semkovi et fratribus
eius Tvrtko et Stephano donat pagum Kolo in Dlmno, quem ipsis dederat
rex Tvrtko pro alio pago ElAenica, dum incolae pagi Kolo altercarentur,
rex: vero eum oecupaverat. Restituit vero pagum Kolo fratribus Semko-
vi, ut eorum senitia, praeprimis "in bellis turcicis" , gratificaret. Testes:
ex Bosna comes Paulus Radinovi, comes Preboje Masnovi, tepa~ija
Batalo, Vlkota Priebinit, voevoda Sandal, Gregorius Vilhani, Georgius
Radivoevij ex inferioribus partibus: vojvoda Hrvoje, comes Mladin
Stani; ex Usora: voevoda VI~ihna, comes Stipac BitoAevi; ex aula
pristav upan Radoe Radosali j ex affinibus Branko Sima. Scripsit logo-
tbeta Tomal.
Dr. Fr. Mikloi: Monumenta Berbica, p. 226.
OCXCV. 1390, 29 Septembris, Megye.
Sigismundos rex curiae magistro Stephana de Kanisa conCert honorem
simigiensis comitatus, qui "Dune per mortem Dabisse regis Bazne" vacans
redditus est
Fejir: Cod. dipl. X, 2 p. 276.
CCXOVI. 1396, 21 Aprllls, Romae.
Bonifacius PP. IX. Lectori ecclesiae bosnensis, ut Antonio zagrabiensi
dioc., eui "Johannes episcopus bosnensis parochialem ecclesiam" s. Lau-
rentii martyris de "Diaco" (Diacovo) eontulerat, auctoritate apostolica eon-
ferat, si modo "bene legere, bene construere et bene cantare ac congrne
loqui latinis verbis" seiverit.
Dignum arbitramor .. Dat. apud s. Petrom XI. kal Maii an. vn.
EJ: reg. orig. an. VII, de curia Iibr. VII, foI. 42. Theinw: Monum. Rung. tom.
II, p. 167.
CCXCVII. 1396, fer. 4 post festom & Spiritus, in Kozara.
VJka~ comes de Zana e mandata Hrvoje vojvodae dat mercatoribu8,
in specie Martino filio Dragamir et Petro Seulaveez de Kos6Cz facuItatem
in comitatu de Zana libere mercandi.
F4iir: Cod. dipl. X, 2 p. 406.
ccxcvm. 1396, JoUl, Venetils.

Antonius:veneri0 dux Venetiarum, donat ius eivitatis "domino San-
dali de Chosachi miiiti, Rassie Bosneque magno voyvode, ac Budue et
Zente domino", qui per nuneium SUllm Theodorum arehidiaconum Seu-
tarienaem praestat fidelitatis iuramentum.
.1JWM: LiltoiDe, IV, 878.
58
CCXCIX. 1396, 27 Deeembris, Ragusli.

Ragusini Helenae, reginae Serbiae et Bosnae, scribunt, se ex IpSlUS
epistola, missa per nuncium Thomam, percepisse, regimen eiusdem con-
validatum esse; una notificant, missuros se privi1egia ipsis a regibus
Tvrtko et Dabi~a conCeB88.
Puci: Cno ,4.
7, II Febru.
CaroJos P stestatur, ei in ecclesia e
drali excomun Praesentibus palatensi, Job
boznensi . . episcopiS.
II]. Tkali: Monumenta historica civ. zagrabiensis. I, 389.
COCI. 1397, 25 .IlartU, Ljuta in Canall.

Paulus Radinovi, filius quondam comitis Radin Jablani, permittit
Ragusinos in terra sua mercaturam exercere. Testes: Goie Gao~i, eprna
Gradisali, V e parte mari Kobilai, L
Bogdan~i, V novi. Scripsit OBaV Milosali
Dr. Fr. Mi nta serbica, p.
1397, 13 .Ila
Helena, regina Bosnae, Stephani Dabi~a uxor, capto consilio com
vojvoda Hrvoje, comite Paulo, vojvoda Sandal et tepa~ija Batalo aliisque
primoribos, abrogat portorium Ragusinis impositum in Maslina prope
Ston et in Slano.
Dr. Fr. Mikloi: Monumenta serbica, p. 229.
CIlI. 1397, 2
Regina B Gruba) requ um suum com
Gregorium Mt usinis tributu biae, dei n Bo
Tvrtko et St e, penrli solitu
Puci: eno II, 40. Idem li rie 1397 per do
cum 8Uum Tbomam anoeVl missis. Ibid. V, p.
CCOIV. 1397, 15 Octobris, Ragnslf.

Commun e ragusinum bosnensi vojvodae Sandalo revocat in memoriam
amidtiam habita m eum suo patruo vojvoda Vlatko; item meminisse eum
vuIt, se esse civem ragusi num ; unde miratur, quod quidam e suis offi-
eialibus perm sal Novii et in obversum p
legii concessi quondam reg eadem re s
commune San lenae die 15 a.
Fui. Cno I, 11-12.
V. 1397, 13 D
Sigismtindus rex filios Joannis de Kanisa, Joannem, Stephanum et
Nicolaum remuneratur ob merita illorom in oecupando "castro Dobor in
59
istrietn Uzurae regni Boznae" contra infideles Boznenses, qui iam regna
Dalmatiae et Croatiae oceopaverant; dein castro Dobor obtento reobtenta
est etiam DaJmatia et Croatia et regnum Boznae cum rege et ineolis
suis statum reduetum in pristinum. "
Fe;6r: Cod. dipl. Hung. X, 2 p. 488-53.
CCCVI. 1398, 18 JanuarU, sub Dobovae.

Regina Bosnae (Helena) communi Ragusino rationas cum protovestiario
Ore rite conclusas refert.
Puci: Cuolle~ Cp6CKB, II, 41.
OOOVII. 1398, 20 )(artU, RagDBII.

Commone Ragusii vojvodae bosnensi Sandali notum facit, qood mi-
serit ad "Starigrad 1& nauigia pro exeipienda ipsius coniuge Helena.
Scribit item HeJenae, ut notum reddat, an sit Ragusium ventora.
Puci: Cuo.~ cp6CKB, I, 12-18. .
ooovm. 1398, 17 .ai~ RagnsU.

Commune Ragusinum !upano Radoslavo et LjubiAI scribit de sua erga
eomitem Paulum a longo tempore amieiti&.
.&ci: CIIOIIe~ cp6CIC1rl I, 18.
OOCII. 1398, 1 JnII, Ragusll.

Commune ragusinum comiti VIi, ne propter debita detineat apud
se eopari08 ragusinos.
Puci; CIIo.e~ cp6CIClrl, I, 15.
OOOX. 1398, S JulU, Ragusif.

Commone r&gOsinam bosnensi regi Ostojae respondet ad eiusdem
litteras circa Georgium Radievi: Ragosium esse ab antiquo liberum et
amieabile regno Bosniae.
Pttci: Cno.~ cp6CIC1rl, I, 15.
OOOXI. 1398, 23 Augusti, RagusU.

Commune ~om vojvodae Radi (Sankovi) respondet quoad
protovestiarium ore, huie se iussorum, ne ipsius vojvodae hominibus
molestua sit.
Ptu:i: CIIo.eBB~ cp6CKB, I, 16.
OOOXII. 1398, 20 Novembris, Dumno.

Stephanus Ostoja, rex Serbiae, Bosnae, partibus maritimis, Cbulmi,
oeeidentalibus et inferioribus partibus, Usorae, Sali :t Podriniae promittit
Ragusinis, se debita Stephani Tvrtko regis exsoluturnm. Testes et spon-
sores: vojvoda Hrvoje, tepaija BataJo, vojvoda VukaAi, vojvoda Paulus
KleAi, comes Stephanus mapi. Scripsit diaeonus Stephanus Dobrenovi.
Dr. Fr. JiikloM: Monum. serbica, p. 281.
60
cccxm.1899, 15 Janaarli, na Usori aLlAnlei.

Stepbanus Ostoja, rex Bosnae, 24 pagos in parte maritima aitos a
Korilo ad Stagnom cedit Ragusinis, nimirum Kurilo, Osalnik, Lubw,
Groma~a, OraAaac, Trsteno, Mrevo, Brse~evo, Mravniac, Dolgo, Ma1j-
kove, Slaano, Trnova, Podgora, epikue, Podiimoo, Kotezi, Zaton, Viao-
ani, ToWnik, Smokovlani, OMe et Topola. Testes: vojvoda Hrvoje,
comes Paolus Radinovit, vojvoda Sandal, tepa~ija Batato, vojuoda Vlatko
Tvrtkovi, vojvoda VukaAin Milatovi. vojvoda Paulos KleAi, comes Pre-
boje Masnovi, comes Radoj~ Radosali, comes Radoje Dragosali, comes
Vojsav Voevodi. comes VukaAin ZlatonolOvi, comes Kova~ Dini~i.
Seripsit diaconos Steph!lnos Dobrinovi.
Dr. Fr. Mikloli: MonUJD. 8erbica, p. 283. Eadem die requirit rex tributum per
DUDCio8 Stephanum magi8trum et comitem Raup. Puci: CDO)[ellll1(lI cp6cBII II, 13.
Scripait Wac. Hrvati6.
CCCX1V. 1399, 5 FebrnarU, in Batlska.

Stepbanos Ostoja, rex Bosnae una com oxore regina Kojava ratihabet
privilegia Ragusinorom, ipsis a praedeces80ribus, praeprimis rege Tvrtko
concessa. Te.ites: vojvoda Hrvoje, comes Paulos Radinovi, tepa~jja Ba-
talo, vojvoda Sandal, vojvoda Paulus KleAi, vojvoda Vlatko Tvrtkovi,
vojvoda VukaAin Milatovi, comes Radoje Radosali, comes Voialav, eomea
Vokain Zlatonosovi, comes Radoje Dragosalic, comeA Preboje Masnovi,
comes Vuk Tepi et comes Kova Dini~i. Scripsit diaeonus Hrvatin.
Dr. Fr. Mikloli: MODUD1. aerbica, p. 236.
CCCXV. 1399, 25 Febraarii, RagasU.

Comes, nobiles et totum commune Ragosii Henoje vojevodam inter
nobiles cooptant, palatiumque, quod prius erat dominae Pbifippae, ei
donant. Seripsit: Rusko logotbeta.
Dr. Fr. Miklon: MonUJD. serbica, p. 287.
CCCXVI. 1399, 25 Februarli, RagasU.

Comes, nobi1es et totom commane Ragosii Ostojam, regem Bosna e,
in ordinem nobilium cooptant et palatium, quod prius erat nobilis Marini
Boni, ei donant.
Dr. Fr. Mikloii: MonUJD. serbica, p. 239.
CCCXVII. 1399, 13 MartU, RagasU.

Commone ragusinnm bosnensi reginae Grube ad ipsius litteras per
naneiom Petren respondet, depOlita in ragosiensi camera pretiosa eidem
tradita esse; reqoiritqae certam snmmam pro NaleAko.
Puci: CDO)[~II cp6cBII, I, 18.
CCCXVIII. 1399, 30 Hartll, Ragnsil.

Commune ragosinum vojvodae Radi (Sankovi) exeosat se, quod ipsius
petitioni per upanom Radosavom de mutuo ipsi dando, quod etiam regi
Sigismundo denegaront, satis facere non possit.
hci: CDo.e~ Cp6CKB, I, 18-19.
61
ooonx. 1399, 5 AprUIs, RaguU.

Commune ragusinum primoribus Trebinii et CanaJis respondet, se
cuidam Radonjae asylum in civitate et territorio soo non daturum.
Puci: CDOJ(8K~ cp6CKB, I, 19-20.
oooxx. 1399, 6 Aprilfs, Ragusfl.

Commone ragusinum dominae V1adae, eomiti Georgio et VJiSi eon-
qoeritur de ipsorum hominibus !opano V1~eta, Radoslavo Bakuli et Gojak
.Miroevi, eo quod Ragosinos mereatores Stephan um Mazarak et Raotam
Pribislavi depraeati sint; item quod alii mereatores in Drievo commo-
rantes de iDiotiis illatis lamententor.
PtIci/!: CDoJ(~ cp6CKB, I, 20.
oooxn. 1399, 24 AprUls, Romae.

Bonifacios PP. IX. ordinat, ut Heningo Kerzendorp, presbytero Bran-
denburgensi, eui olim "venerabilis frater ... Johannes episeopos Boznensis
lectoratum (eeelt'siae bosnensis) eontu1it", iterom "eontemplatione Sigis-
mundi regis Ungarie pro ipso Heningo ... supplieantisll eonferatur, "enius
fructus.. viginti mareharum argenti valorem annoum non exeedit. "
Litterarum scientia... Dat. Rome apud s. Petrum VIII. kaJ. Aprilis
aDD. x.
Monumenta vatican& HUDgariae, tom. IV, p. 117.
OOOXXII. 1399, 28 Aprilis, Remae.

Bonifaeius PP. IX. "Jacobo Pauli de Ivanda-Zenthgurg" rectori "altaris
. Petri aiti in ecclesia Boznensi" eanonieatum et praebendam eiusdem
ecclesiae bosnensis confert, "non obstantib08 quod prefatos Jaeob08 ...
altare predietum et paroebialem ecclesiam plebaniam nuncopatam b.
Marie virginis de Bratooneh bosneosis dioeesi8, quorum fructu8 ... sexa-
ginta fiorenorum auri valorem non eoneedunt noseitur obtinere .. "
Exhibita nobis... Datum Rome apud s. Petrum IV kal. Maii, an. x.
Monumenta vaticana Hungariae, tom. IV, p. 127.
OOOXXIIT. 1399, 17 lIaU, Raguli.

Commune ragosinum vojvodae Radi (Sankovi) respondet, terras
ipsios haereditarias, obtento prius eonBensu regis et totios Bosnae,
emptaa fnisae.
:A.eic!: CDOJ(~ cp6CKB, I, iO-2L
OOOXXIV. 1399, 10 JanU, Venetlls.

Antonius Venerio, dux Venetiarum, Stephano Ostoya regi Rassiae et
Bosnae donat ius civitatis.
~: LiKine IV, 420.
62
OOOXXV. 1399, 6 Aagastf, Ragasii.

Commnne ragnsinnm conqneritur dominae Helenae, nxori vojvodae
Sandali, contra Bogmn Koreni, qui eonqnerentibns Nikiensibus incolis,
vectigal exigit in Ljuta a transenntibus versus Ragnsium vel Catbarnm.
In hoc sensn idem commnne reqnirJt die 10 Augusti regem Bosnae
Stepbannm Ostojam, ut probibeat engere vectigal in Ljuta in Canali,
nam bac exactione Bosnenses avertnntnr a Ragusio; praeterea ab antiqoo
exigebatnr veetigal in uno aolommodo loco, Ledenice nimirom.
Puci: ODO.~ Cp6clar, I, 22-23.
OOOXXVl. 1399, 13 Aapsti, Raps1i.

Commnne ragnsinum vojvodam Radi (Sankovi), perceptis ipsius litteris
per nnncioa Budisav et Mileva, invitat Ragusium venire.
Pt.ci: Ouo.~ cp6cmr, l, 24.
OCOXXVII. 1399, 25 ADg1I8ti, Rlguli.

Vojvoda Radi Sankovi, ratione habita amicitiae inter praedecessores
suos, inprimis patrem Sanko et Inpanum Belijak et Ragusium, refieetendo
item, qnod rex Stepbanus Ostoja Ragusio donaverit totam regionem ma-
ritimam a Knrilo usque ad Imotice, eidem donat in perpetuum anum
pagum Lisac in regione maritima. Testes : lupanus Dabi!iv ihori,
Stiepko Ozroevi, Hrebelan Bogoslali, lupan Botiko Brli, comes Bu-
dislav Upornim. Scripsit logotbeta Mileta Popovi.
.Ilikloli: MODom. Barbica, I, 241-3.
OOOXXVIll. 1399, 3 Oetobris, RaguU.
Commune ragusinum lupano Ozren, qn~ proati et comes Panloa,
retnlit Tuream Ragnsium progredi, gratias &git.
Puci: OuO.~ cp6cBa, l, 24.
OOOXXIX. 1399, 3 Oetobrls, RagasII.

Commnne ragnsinum vojvodae Radi (Sankovi) respondet circa Ra-
donjam, qni Ragusinm ven!t; item notum ipsi facit, Tnreaa, fama teste,
in Serbia adnnari ltd aggrediendam Zetam.
Puci: ODO.~B cp6cBa, I, 25.
OOOXXX. 1399, 27 Oetobrls, RagasU.

Rector et commnne signifieant Stephano Ostojae, regi Bosnae, se non
posse pascua Branko et Vlatko valaebis eedere, cnm ea ad leges rei-
publicae inter patricios iam sint divisa.
Pt.cci: Ouo.~ Cp6CE11, p. 26.
OOOXXXI. 1400, 8 Aprills, Ragasil.

Rector et commnne ragusinnm Hervoje vojevodae aeribunt: Ostojam
Bosnae regem omnino iniuste conqueri ob tnrcicos legatos in proseqnendo
sno itinere impeditos, cum id inaeio senatn evenisset.
M. Pt.cci: OuO.~ cp6cBa, p. 27.
63
CCCXXXII. 1400, 2 Septembris, Ragun.

Rector et commune ragusinum Stephano Ostojae, regi Bosnae, scribunt,
se p~episse, ne quis suorum audeat emere vel vendere homines ete.,
rogantque, ut eodem sensu et ipse agat j Radiam Dobrkovi et Bori
Sladenovi detineri in carcare. .
Eodem anno et die etiam Hrvoje vojevodae eondem in modom
scriptum est.
M. .puci: Cnoll~ Cp6CKII, p. 30 et Sl.
CCCXXXIII. 1400, 30 NovembrIs, Ragu.sU.

Rector et commune ragnsinum eomiti Paulo, quod neminem ex eius
hominibus in loeum Popovo suseeperint, nisi quos tempore eonventionis
ibidem deprehenderant; adiungunt insoper quemqoe exterum in urbem
refugii causa, seeundam antiquas leges, venire posse; prouti ipsi notum
est, qui ab infantia vmt in aula regis Tvrtko. A navigiis venetis audi-
tum, quod imperator Turearum coeperit magoam Sevastiam, Bajazetum
morari Brussae.
JI. .Puci: Cnolle~ Cp6CK11, p. S2.
OOOXXXIV. 1400, 6 Decembris, Romae.

Bonifacius PP. IX. praeposito ecclesiae bosnensis, ot .. "Petro Thomae"
eanonico bosnensi eanonieatom "Baeiensis" ecclesiae eonferat, "non ob-
stantibus . .. quod ipse Petros... eanonieatum et praebendam ecclesie
bo.znensis, quorum fructus . . . viginti florenorum auri. . . valorem non
exeedunt, noseitur obtinere .. " .
Cum itaque. Dat. Romae apud s. Petrum TlU idus Deeembris an. xn.
MonDlDenta vaticano. Hungariae, tom. IV, p. 285.
OOOXXXV. 1400, 8 Decembris, Satlska.

Stepbanus Ostoja, rex Bosnae, donat Hrvoje vojevodae eiusque filio
Balsae et posteris castellum et upam mimo a Zavod usqoe Vrhovina.
Testea: ex Bosna comes Paval Radinovi, comes Mirko Radojevi, voj-
voda Sandal, tepaija Batalo; ex terra Hum vojvoda Radi Sankovi,
vojvoda Vukain Mi1atovi, eomes Juraj Ra.divoevi; ex partibus inferio-
ribus Vladisav Dubravi; ex Usora vojvoda Vukmir; ex Podrinje Dra-
gib Domi. Pristav aulieus Juraj Dragievi, ex propinquis Hrvatin
Smokvi. Seripsit diaeonus Vukorije.
KtcksW't1i: Arkiv knj. II. Razdt\l I, p. 36. Dr. Fr. Mi/doli: Monum. aerbica,
p.247. .
OOOXXXVI. 1400, Ragun.

Comes, nobiles et totum eommune Ragusi significant Hervoje, duci
Spalati, se eius litteras aceepisse.
MikloBi: Monum. aerbica, p. 250.
ocoxxxvn.1401, 7 JanuarII, Romae.

Bonifaeius PP. IX. episcopo tudensi ... praeposito ae lectori s. Petri
de Posega quinqueeeclesiensi dioeees. iniongit,. ut Georgii Johannis
Digitizep by GooS le
64:
parocbialis ecclesiae omnium sanetorom de Draezacino Bosnensis dioe-

cesis" ius in eee1esiam praefatam defendant ete.
Exhibita nobis. Dat. Rome apud s. Petrom VII JanuarU anno m.
Reg. an. XII, libro 20, fol. 132. MODum. vatie. Hung. tom. IV, p. aM.
cccxxxvm. 1401, 22 )[artU, Romae.

Bonifacius PP. IX. episcopo concordiensi, praeposito l. Petri de Po-
sega praecipit, ut Thomae Nicolai reetori "ecclesiae s. Martini de Brezto-
vicb Quinqueeeclesiensis" eanonieatum, praebendam et leetoratum eee1e-
siae bosnensis conferant.
Vite ac morom... Dal Rome apud s. Petrum XI. kal. Aprilis an. m.
MonWD. vatie. HUDgar. tom. IV, p. 312.
CCCXXXIX.1401, 8 Auguti, RagusH.

Rector et commune ragusinum Radi vojevodae, ut Borilo Radievi,
qui 367 num08 aureos Maroje Gunduli patricio restituere tene tur, in
urbem adduci euret.
M. Paci~: CDo.e~ Cp6CK11, p. 88.
CCCXL. 1401, 5 8eptembrls, RagusU.

Rector et commune ragusinum Stepbano Ostojae, regi Bosnae, consi-
lium, quod ob grassantem morbum epidemicum nunc primum convoeari
potuit, decreviBBe, ut per nuncios de debitis ratione Ston ete. eidem regi
quamprimum reapondeatur.
M. puci: Cno.~ cp6CKII, p. M.
CCCXLI. 1401, 5 8eptembrls, Ragusll.

Rector et eommune ragusinum Radi vojevodae, ut quemdam Pokra-
nac ~asovi, reipublicae ealumniatorem, pro merito puniat.
M. ~: CDO.eBlI~ cp6cKlr, p. M.
COCXLII. 1401, 18 Oetobrls, Ragusll.

Rector et commune ragusinum respondet Hnoje vojevodae: virea regis
Hungariae et eiusdem vojevodae solas, ad comitem Markulj, qui Almisium
occupaverat, pro merito compeacendum, suffieere.
M. Paci~: CDO.~ Cp6CICII, p. 35.
CCCXLTII. 1401, 21 Deeembru, RagusH.

Rector et commun e ragusi num Radi (Sankovi) vojevodae: rem-
publieam non solere cuiquam. peeunias mutuo dare; legatil mandatum
e888, ut eius (Radi) negotium apud regem et Hervoje traetent.
M: Paci~: Cno.~ cp6CKB, p. 36.
CCCXLIV. 1401, 28 Decembrls, VenetIJs.

Nuncio vojvodae Hrvoje Ludovico de Mathafaris respondeatur, quod
non possit ipsi succurri contra inimicos "de Spalato", qui "oeeupave-
ront eiusdem loeum Almisii".
~: LiItiDe IV, 461.
65
OOCXLV. 1401
He"oye Bupremus voyvoda regni Bosnae ac viearius generaliB ...
regum VIadislai et OBtoyae ... Il privilegia eoneedit eivitati spalatensi.
Datum in campo... anno Domini KODI.
LulU: De regno Dalmatiae et Croatiae, libro V, cap. IV, p. 418.
OOOXLVI. 1402, 18 JUDlrIi, Rom.e.

Bonifacius PP. IX: episeopo waradiensi .ut guardianum domus b. Marie
in Zalard... qui in regno Bosne inter seismatieos eonsistunt", eon tra
impetitores defendat.
Tune digne. Dat. Rome apud s. Petrum xv. kal. Februarii an. XIII.
Monum. vatic. Hangar. tom. IV, p. 406.
OOOXLVII. 1402, I 1IartiI, BagasH.

Reetor et eommune ragusi num Hrvoje vojevodae, ut eoidam eivi ragu-
sino, Petun dieto, in quibosdam reeuperandis assistat.
M. Puci: Cuo.~ cp6cBa, p.37.
OOOXLVIII. 1402, 7 )(artU, Romae.

Bonifaeius PP. IX., audito fr. Bartholomaeo vicario Bosnae, statuit
"quod nullus fratrom... pro eadem viearia debite receptus et in poste-
rum reeipiendus... absque speciali viearii dietae vieariae... vel eius
loeumtenentis in seriptis obtenta licentia ... ab eadem viearia et partibus
illis reeeclere vel absentare se quocunque modo presumat". Colleetoribus
taman eleemosynae, rationabilibus de eausis destinatis, hospitia praela-
torom et saeeularium personarum, .alias tamen honesta ", intrare per-
mittitur.
Ex iniuneto nobis. Dat. Rome apod s. Petrom nonis Martli an. I.
~. vatie. libro 2. WtJddiag: Auna1. minor. tom. IX, p. 471. Monumenta vati-
eaD& lfungariae tom. IV, p. 418.
OOOXLIX. 1402, 23 Aprllfs, Venetlfs.

Respondeatur oratori d. regis Bossine, quod ipse pro lubitu eonstruat
.pro utilitate et eommoditate regni sui et subditorum suorum unum loeom
et unum fortalieium ad marinam eum portu"; sed quod non posset
illi dari .favorem in easu, quo aliqoi vellent obstare sibi."
IjtIbie: Listine IV, 460.
OOOL. 1402, mense !prill, Bagull.

Rector et eommune ragusinum. Sandali vojevodae, ut Oatarenses, sub-
ditoB SU08, qui nuper ragusinas naves animo inimieo adorti erant, poniat,
et alias similia tentare ~ibeat. Unam navem eonduxerat Venetiis redu
arehiepiseopus barensis inus et eum eo unus duleinensis ineola.
ll. PIICi: CBO.~ cp6c:ICII, p. 88.
aPOlL :um. Digitized byCoogle
66
CCOL!. 1402, l )fali, Venetlis.

Nuneio regis Bosnae, qui pro parte regis attu1it unum equum et
unum losturem, qui donentur marchioni ferrarienei, donentur 150 ducati.
LJubi: Listine IV, 461.
CCCLll. 1402, 13 )faU, BagasU.

Reetor et eommune ragusinum Hrvoje vojevodae edieunt, se promissa
regi et proeeribus Bosnaa omnino praestituros esse, non obstante iura-
menta fidelitatis, quo regi Hungariae obligantur.
M. PtMM: CIIo.e~ cp6cBB, p. 89.
CCCLIII. 1402, 13 1IaiI, Cetlnae.

Hrvoja vojevoda et Joannes Cetine atque Clisie eomes auctoritate et
nomine regis BosDae, Ostojae, Sibfnicensibus antiqua iura eonfirmant,
nova privilegia et quaedam terrena iiadem eoneedunt.
Datum in Cetina sub castro Fein die 13 menllis maii 1402.
Lui6: .Hamor. di Trait, p. 876. LJubi: Listine IV, 468. Haa privileIdales coo-
firmat rex StephuD8 Ostoja -sob castro Visoki. die 16 JDDii e. a. Fejer: cod. dipl.
X, 4 p. 801-6.
CCCLIV. 1402, Jnllo, vma Grede.
Fr. Emerieus Bubek, ordinis s. Joannis hyerosol. prior, eomes de
Dubica et Dalmatiae, Croatiae ac Selavoniae viearius, regi Sigismundo
refert, quod ipsius mandato edito a. 1398 "de sub castro Orbaz", dum
cum exercitu "in villa Grede" 'existeret, de reformandis meti s terrarom
heremitarom ord. s. Pauli primi heremitae elaustri b. Virginis de pro-
montorio Dubieensi, satisfacere non potuerit, "quia mox post regis ex
ipsa Greda reversum perditionis filius Herwoya waywoda cum cem8 sibi
adherentibus Boznensibus eomitatum de Dubicba manu violenta indebite
oeeupans usque ad haec tempora detioere hostiliter non expavit", quousque
nupar dietos eomitatus aoxilio Eberhardi zagre episeopi et aUorom nobi-
lium fatorom regnorum reocupatus non esset.
Origioale in archivo repie. zagre inter acta monasterii dubicenBiB, Dr. 20.
CCCLV. 1402, Bagas1L

Rector et eommune ragusinum Stephano Ostojae, regi Bosnae, signi-
ficant, ipsum a republica omni honore dignum censeri et sincere amari;
ex subditis eiusdem profugis neminem in territorium ragusinum admis-
sum esse.
M. PUci: CDo.e_~ Cp6C1C1l, p. 40.
CCCLVL 1403, 11 JannarU, BaguU.

Rector et commune ragusinum Stephano Ostojae, regi Bosnae, res-
pondet rempublieam eoneedere, ut frumentum navibus ragnsinis transfera-
tur Almisium.
Pucic!: CIIo~ cp6cKB, p. 44.
67
CCCLVTI. 1403, 27 JanuarU, .RagnsU.

Rector et commune ragusinum comiti Raup, ut apud regem Ostojam
et Hrvojam ageret, ne venditio salis io Sutorin&, contra aotiquas leges
et privilegia a regibus Tvrtko etc. introducta, continuetur.
Puei: Cuo.~ cp6eJar, p. 4.4.
COOLVIII. 1403, 7 Februarli, Ragnsll.

Rector et commune ragusinum vojvodae Hrvoje respondent, litteras
liberi conductus, quae referente Ratko MiAanovi6 Ragusium pervenisB8nt,
a Be needum pereeptas fwsse. '
PMei: CDO~ cp6cxa, I, 4.5.
CCCLIX. 1403, 17 FebruarU, Raguslf.

Comes, nobiles et totum commune Ragusii fatentur se ab Helena, uxore'
vojevodae Sandali et filia Serbiae despoti Lazari, aeeepisae depositum
dIlorum millium aureorum, tran~positum per eiusdem nuncios: starac
Dmitar, Radonjam Pripi et diaeonum Brajan.
Dr. Fr. Jfiiloli: MonUJn. 8erbica, p. 251. Ineeruit logotbet& Rusko.
CCCLX. 1403, 13 Kutil, Ragnsff.

Rector et commune ragusinum comiti Mirko promittunt, se pro filio
sao et aliis bosnensibus, qui Constantinopoli captivi detinentur, eliberan-
dis, apud imperatorem quaeque diligentur tentaturos esse.
Eodem anno et die etiam comiti VlkaAin et vojevodae Vlkmir in
eundem modom scriptum est de eliberandiB duobus patruelibu8, qui in
Kosovo polje capti erant.
Pari modo et vojevodae Hrvoje.
Domino insulae Mitylene, ut nuneio I ad redueendos e captivitate
turcica, mieso consilio et opera assisb!.t.
Pttci: Cuo.e~ cp6eJar, p. 46 et 47.
CCCLXl 1403, 20 Aprllfs, Venetlls.

Respondeatur nuncio regis Bossinae, contentari, quod teneat "in mari
pro eustodia terrarum suarum duos brigantioos armatos" , ne tame~
damnifieent navigia veneta.
IjIl1li: Linine, V, 4.
CCCLID. 1403, 2 Junil, Romae.

Bonifaci1is PP. IX. Angelo tit. s. Laurentii in Damaso 8UO ad regna
.Ungarie ... Selavonie, Da1matie, Croatie, Rame, Valaehie, Bulgarie"
legato permittit, ut apostoliea auctoritate 50 viros eeelesiasticos a debito
residentiae dispensare possit.
Cum te .. Dat. Rome apud s.' Petrum IV nonas Junii an. DV.
HonUJn. va~. hugar. mm. IV, p. 684.
Digitized by Coogle
68
CCCLXIII. 1403, 10 Jani I, Ragasii.

Rector Aloyaius de Goze et commune ragusinum noneio suo ad Bo-
sinae regem Paolo de Gondola iniungit, ut a rege postulet iutacta ser-
vari pacta ioita eum Ragusio sob ipsius praedeeessoribus, praeprimis
am Elisabetha j item ut ipsum persvadeat, commune nou posse rompere
pacta cum Hungaria, denegasse tamen regi Ludovico tribu tum Bossinae
dari solitum, regi autem Sigismundo extraari familiam Raivoevieh.
fhlcidl: Diplomatarium, p. 115.
CCOLDV. 1403, IS Junll, BagasU.

Rector Aloysius de Goze et eommune ragusiuum Stephano de Lu-
chari, noneio soo ad vojvodam He"oje, seribit, veritati non niti, quod
per suum nuncium Rateho Misanovieh ipsi pertulerat ad notitiam, vide-
lieet commune com rege Sigismundo conspirare contra Bossioae regem
Hostoiam, seqoe a fide data hoic regi, vojvodae et "toti Bossinae" non
recessurum; nunciat, Paulum Mastrovieh, qui deliberaverat ire primum
ad dueem Mediolani vel ad dominum Raimundum, postea ad regem
Cypri..t.. transivisse tandem per Selavoniam in Valachiam; dicat vojvodae,
eum Ragosium sit civitas libera, Radissichium extradari non posse, prouti
nec Hongaria tradita fuerat familia Juraehi Radivoevich; tandem exprimat
admirationem supra reqoisitione regia Oatoiae, ut Ragusium ipsi sese
submittat et Bosnae vexilla elevet; mirari qoidem eo magia, quod com-
mune eundem regem, nuper Ilin Bissize" commorantem, invitaret, ut
Ragueiom veniat.
Gtlcich: Diplomatarium, p. 116-117.
CCCLXV. 1403, II JalU, Jadrae.

Matheus de S. Miniato cancellario fiorentino Colocio de Salutatis
seribit inter caetera: "Heri huc applieuit vayvoda regni Bossine, eui
nomen Che"oya, prineeps magnus et potentissimos omoiom regni illius,
qui quidem fuit causa potissima, ut regnum Dalmatie et omnes partes
Selavoniae ad d. Ladis1aum regem diverterent. Hic regem expeetat eum
comitiva maxima. Homo ipse patarenus est; sed dator ordo, ut d ear-
dinalis erismate eum confirmet et reducat ad lumen vere salutis ; et sie
ipae lam assentiri videtur sub spe, ut d. rex ipsum cODstitoat marchio-
nem in partibus ossine, prout mihi werit d. arehiepiseopus spalatensis,
amicus suus et vicinus ...
Arcbivo dorieo italiano IV, 1 p. 216.
CCCLXVI. 1403, l Augusti, Bagasif.

Reetor commonis Ragosii Johannes Menze cum minori eonsilio rQg&-
torom fratrem Marinum de "Bodaza", ordinis s. Franeisci "in vieariatu
Bossine" eustodem, .Jadram ... ad regem Ladizlaom ae ad eertol baro-
nes" mittit committendo ei, ut ea, quae scriptis mandata sunt, exequatur.
Petitur auxi1ium contra Bosnae regem Ostoiam, qui, quum eommune
sese ipsi lobiieere Dollet, eius diatrietum cum exereitu asgressus est.
69
Nuneius adeat etiam vojvodam Chenoie, lisi tune erit in Jadra-, ipsi
eandem querelam renovando.
Gikic1t et L. Tlud16C61J: Diplomatarium .. reipublicae ragtl8&Dae, Budapeatini
1887, pag. 111.
OCCLXVII. 1403, II et 23 A1lgDstl, Baguli.
Commune ragosinom regi Sigismundo, .in Bossine partibus poteneia-
Iiter constituto", per nuneios suos perfert ad notitiamJ. "prineipem Celo-
piam eontra fratrem obtinuisse vietoriam" ; despotam ~eniae, "qui viete
parti foverat", CODstantinopoIim aufugi88e, quem imperator inde Ileom
galleis sois versus VIaehie partes remigare feei88e fertur; post que dux
Voeb, illios frater, com nepote Lazara, qooa in auxiliatores babuerit
victor, versus Ra88ie partes tenderet, opponens se silvis Auranis -. .
GekicA: Diplomatarium, p. 123-4.
COOLXVIII. 1403, 1, 20, 27 Septembris, Veoetlls.

Libere expediatur nuneius "ad partes DaImisse et ad regem Bos-
sine "ad videndum locum, ubi vult mercatores venetos debere esse", et
audiendas couditiones, sub quibus vellet mercatoribus venetis permittere
in Bosnia mereatoram. Nuneius regis Bossine nobilis vir Gregorius rever-
tatur ; venetus expediatur ad regem.
J4ubi: ListiDe V. 14, 17.
CCCLXIX. 1403, 24 Septembrfs, Bagl8li.

Rector Clemens de Goze et commune ragusinum Rapbaeli de Goze
et Miehaeli de Resti. nuneiis suis in Bosnam ad regem Sigismundum,
comitem Paulom et vojvodam Sandal ete. committit, ut Paulo et San-
dalo amieitiam communis in memoriam revocent j ipsisque, si fama de
bosnensis exereitus dissipatione vera est, coram rege Sigismundo inter-
ventum oft'erant.
Gekich: Diplomatarium, p. 127-181.
CCOLU. 1403, 9 Octobris, Veoetlls.

Noneio veneto ad regem Bossinae Marco Dandulo committitur, ut
examinet locum Dalmisse, quem rex offert pro statione mercatorum vene-
torom. item investiget, an non daretur aptior locus; offerat regi salem
Istriae.
Nuneio datae quoque Iitterae pro "magno vaivoda Bosinensi Benoja-.
IJvbU: Listine, V, 21.
CCCLXXI. 1403, 4 Novembrfs, Spalatl
Die 4 Novembris 1403 ... presente ... domino Peregrino arebiepis-
r.opo (spaIatensi) . . . Benoye, dux Spalati . . ac Bosnae summus voy-
voda .. paeem et r.oncordiam "inter nobiles cives Spalatenses, videlieet
intriUSI!COS ex una parte et extrinseeos ex alia", stabilit.
!Mei: Hemorie di Trab. p. 384.
CCCLXXII. 1403, 13 Novembru, Venettis.
Ragusino communi ad ipsius litteras 9 Oetobris "de insultibua et
novitatibus faetis per Bossinense8 contra ipsos Raguseos" respondeatur,
quod non sit dandum auxiUum Bossinensibus, quia Veneti non solent
dare "alieui favorem eontra christianos" ; se tamen eum rege Bossine,
qui .est nobilis et eivis noster et amieus earissimus nostri dominii" , in
amieitia perseveraturos.
IJubi : Li8tine, V, 26-28.
CCCLXDII. 1403, 16 Novembris, R.guil.
Rector Marinus de Buzignolo et eonsilium ragusinum Michaeli de
Resti et Franeo de Baxeio, nuneiis ad regem Hungariae, committont, ut
primum iuvisendo Hervojam ipsi congratulentur de sua in ducatum exa1-
tatione; dein requirant, ut regem Ostojam avertat a bello contra Ragu-
sium; duei ponnnt ob oculos ingratitodinem regis Ostojae erga ilIum, quum
tamen, quamvis "bumilis eonditionis" esset, iliius ope rex f&etos !Sit;
duei offerant auxilium, si ipse ad Bosnae solium aspirat; quod si raspue-
ret, reeordeutur, digniores inter Cotromanich rege Ostoja adesse ; prompti-
tuctinem dueis de paea inter Bosnam et Ragusium paranda aeeeptent.
OekicA: Diplomatarium, p. 131-148.
CCCLXXIV. 1403, II Decembris, Ragnslf.
Reetor Marius de Chaboga eum consilio Pasehali de Rasti, Natali de
ProeulIo et Theodoro de ProdaneIlo, nuneiis suis Catharom elmi88is, inter
eaetera eommittit: eommune ragusinum eompulsum est ad bellum Bosnen-
sibus inferendum, in quo neutralitatem Catharensium requirant.
OeZcich: Diplomatarium, p. 1(6. TIdem nuncii praeterea in8truuntur,qualiter
Boanen8ihu8 damnum inferent et contra illo8 gentea 8u8citabunt. Ibid. p. 148-150.
CCCLXXV. 1403, 19 Deeembrfs, Raguff.
Reetor et eonsilium ragusinum suis in Hungaria nuneiia Miehaeli de
Rasti et :Franco de Baxeio DOtiticat, sibi banum de Morouieh litteria
notum reddidisse, regem Ostojam a rege Sigi~mundo iterom in prius
servitium receptum ease; ita etiam Ragusinis veterem usum in Boania
velut tempore regis Tvrtko restitutum, ipsorumque terras, a rege Ostoja
ob Paulum Radissieh ablatas, revindieandas. Transponuntur nunciia plures
litterae regum et primorum Bosnae de terris Ragusio eessia.
Gelcich: Diplomatarium, p. 160-5.
CCCLXXVI. 1403, 27 Deeembrfs, RagosU.

Rector ete. Hrvoje, duei spaiatensi, inuunt se euneta, quae ipse dux
eum rege Bosnae traetaverat, a Ratko intellexisse, qui et respoDsum
referret.
Puci: Cno.eHII~ Cp6cxB, p. 51.
CCOLXXVII. 1403, 27 Dece~brfs, RagusU.

Rector et eommune ragusinum duei Hrvoje ad ipsius litteras missas
per nundos Ratko et Vlahuk, in quibus notas redit disseosiones SI1&8
eum rege Ostoja, respondent.
PUci: CUOKeBJIl4B Cp6CB11, I, 51.
'Il
ccc~vm. 1404, 7 JanuarU, ln "Pod Visoko".

Stephanus Ostoja, rex Bosnae, arees et p088essiones Paolo Klesi4!
vojevodae ereptaa, nominatim castrum in Dlamo, et p088essiones in
Dlmno et Bosna, unieo castro Visuki et maritima reservatis, a se eidem
restitntas, traditasque ad manos senioris (AtA")' ipsius presbyteris (C'fPOH-
eu..) et toti bosnensi ecclesiae, reipublicae ragusinae annuneiat.
hci~: CnOJl~. cp6CB11, p. 50.
CCCLXXIX. 1404, 8 JauuarU, tn Janii.

Episeopos "ecclesiae Bosnensis" (Patarenae) pro hospitio Paulo Klesi4!
praestito gratias agit reipublicae, rogatque, ut eadem dieto Paulo etiam
apad regem favere velit. .
Nuneii regis Ostojae et episcopi (AtA"): starac WJjen, starae Lelko,
ehristianU8 Stojan, christianus Ratko, ehristianus Radosav, christianus
Radak, et christianus DobraAin. '
Ptu:i: CuOK8IIIIqB cp6CBH, p. 50.
CCCLXXX. 1404, 15 JanuarII, Zve~aj.

Hrvoje, dux Spalati, et eommune Ragnsli ineunt foedos eontra Osto-
jam, regem Bosnae. Hrvoje SeBe obligat, exereitom suam missuram in
terram Hum et ibi Paulum RadW proelamaturum in regem Bosnae,
ilIumque sua potentia sueeolaturam. Seripsit diaeonus Milivoj.
Dr. Fr. Mi1cloIi: Monum. Berbie&, p. 252.
CCCLXXXI. 1404, l Ilartil, RagusU.

Rector et eommune ragusinom pennittunt, ot domina VIMea eum
suis natis VIk et Branivoj, tempore belli bosnensis, in urbe Ragusii ad
1ibitum eommorari p088it.
~: CuOK8JDIl\B cp6ca, p. 52.
. CCOLXXXII. 1404, 13 Hartii, Veuetlis.

Nuncio Mareo Dandolo ad litteras 29 Deeembris (1403) Spalato, ubi
invenit docem Hrvoje, missas, respondeator, ut a rege Bossine interea
requirat "patentia privilegia atque litteras", "per que Veneti libere et
secore et sine solutione" in Bosnia "mereari" possent ; deeisum vero
circa Dalmissam subseeotufum, postqo8m Venetias reversos fuerit.
Eidem eommittitur similiter cam duce Hrvoje traetare JIde franehisiis,
libertatibus et benefieiis, que videtur esse dispositus facare mereatoribU8
venetis" .
IJtib: Listine, V, 36--38.
CCCLXXXIII. 1404, 14 lIartll, Ragustl.

Rector et commune ragusinum regem Ostojam requirunt, ot territo-
rium, quod duranta bello oecupaverat, nonc, iudice Sigismundo rege, rei-
publicae ragosinae restitoat, et cum illa paeem ineat.
PNCi: CnoKe~ cp6CBH, p. 62.
'12
CCCLXXXrv: 1404, 14 1IartII, RapsH.

Rector et commone ragDsinum Hrvoje, duci Spalatensi, gratulantur
de pace cum Ostoja, rege Bosnae, inita, orantque, ut et rempubJieam
in pace, cum dleto rege firmanda, invet.
Puci: Cuo.~ cp6cBD, p. 52.
CCCLXXXV. 1404, 15 IlartIl, RaguIf.

Rector et commune ragusinum Sandali vojevodae enonciant, se homi-
nem eioa Nenad dictnm, huedom retentum, intereessione Hervoje eidem
duci liberum remittere ; orantque nt et ipse captiv08 ragusino8 remittere
non omittat.
Ptccii: Cuo.e~ cp6CKB, p. 53.
CCCLXXXVI. 1404, 26 1IartU, RaguH.

Rector et commune ragosinum H"oje, duci Spalati, significant, eomi-
tem Paulum inter urbis amieos adoptatum esse, pronti adoptati erant
comes Vokac et vojvoda Sandal.
Puci: CBOM~ Cp6CB11, p. Mo
CCCLXXXVII. 1404, 30 KartU, RagusII.

Rector Marinus de Bodaza Marino de Caboga et Nicolao de Poza
nunciis apud regem Bosnae committit, ut reqnirant, quo rex hominibu8
vojvodae Radiz iniungeret, ne molestarent terras circa Stagnum; et si
pax inter regem Bos8&e et Hungariae eone1uderetur, ut privilegia ragu-
sinorum mercatorum inviolata manerent..
lhloUh: Diplomatarium, p. 155-6.
CCCLXXXVm. 1404, 1 AprlHs, Neapolf.
Ladislaoa rex Hrvojae, vojevodae Bosnae, snoque in Hungaria, DaI-
matia et Croatia vicario generali mandat, ut proeuratorem Ostojae, regis
Bosnae, in p0888SSionem proventuum medietatis tricesimi in civitatibos
Tragurii et Sibenici aliisque Dalmatiae partibus, a se eidem donatorum
inducat, et aceorate pendi faeiat.
Item Dragissae de Glas donat possessiones rebellium filiorum Beri-
slavi in comitatu de Posega.
Beg(l8t. Andegaven. in tabo1ar. neapolitano, vol. 867, foL 17. Dr. Fr. &aa: in
Arkiv VII, p. 53-4-
CCCLXXXIX. 1404, 6 !prllls, P08ODII.
Sigismund os rex recensens merita mKvanensis bani Joannis de Ma-
roth ait inter caetera: "Dum valida potentia Turcarum cum Bosnensibus
finviom Savam tranafretasset et de Poaega hostiliter 8ubintrasset, idem
J oannes stragem inter eosdem perpetravit. Tandem dum nonnu1li prae-
lati procer6sque regem Ladislaum ... in hoc regnum nostrum inducere
voluissent, Emericusque Bebek prior Auranae, qui ferme toeioa rebellionis
et defeetionis auctor fuerat et cansa efficiens, Paulum Bissenum de Eor-
ghede, Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae banum, captivassent, captumque
78
praeieto Ladislao pro eneeoio destinassent, tune idem Joannes banus

eundem priorem de regno Slavoniae ad regnum Bosoiae simuI cum suis
sequaeibus expolit-.
Fe;dr: cod. dipl. X, 4 p. ~ -302.
CCCXC. 1404, 20 AprfUs, Ragnsll.

Rector cum consilio suis nunciis in Hungaria Miehaeli de Rasti et
Franebo de Baxeia admirationem exprimit, quod post Iitteras per Millovez
acIportatas 12 MartU nil de determinatione regis Sigismundi quoad Bosnae
regem Ostojam retuierint, praeter quam nuncio Ostojae Porunza~ impo-
nerit, velle ut Ragusio restituantur terrae per Bosnenses in bello oceu-
patae ; praeterea notum facit, quod de voluntate ipsius regis Bosnae miserint
ad ipsum nuneios Marinom de Chaboga et Nicolaum P. de Poza, qui
regi oeeurrerunt in Bissize, eumque usque ad "Podvixoehi" comitati sunt.
Res ragusinas commendent Sigismundo.
GdcicA: Diplomatarium, p. 157-9.
CCCXCI. 1404, 22 Apr1lls, "apud Vlsoehum".

"Hostoia Rassie, Bossine et partis maritimae" etc. rex inito eum
nuncio Marco DandoIo traetatu et habito consilio eum comite Paulo Ra-
dioovieb, vayvoda Voehomir Jurievieh, vayvoda Paval CIisieh et vayvoda
Radiz Sanehovieh et comite Radoe Radosalieb, suis baronibus, concedit
Veoetis privilegiales de libero mereaturae exereitio in regno Bosnae, et
"quod flumen Narenti et omnia alia Humioa et omnes alie aque duIees
et sa1se tocius regni sint aperte Venetis".
Ijttbi: Listine V, 39-U.
CCCXCll. 1404, SO AprIlIs, RagnsU.

Rector nunciis in Bosna Marino de Chaboga et Nicolao P. de Poza
ad ipsorum litteras die 25 Aprilis datas in Podvixoehi, in quibus retu-
lelOnt de traetatu circa ragusina negotia in conventu (sboro) inter regem
et barones Bosinae, respondet, ut expositis &gusio in bello illatis damnis
agant de pace, utque, si eadem non suceederet, seribant ragusinis nunciis
in Hungaria, Iitterasque IlIoebom ad manus Georgii de Palmotta ex-
pediant.
Ihleich: Diplomatarium, p. 159-161.
CCCXCIII. 1404, 27 Mall, Ragl8i1.

Rector et commune ragusinum Hrvoje duci spalatenm scribit, se per
legatos exposuisse Sigismundo regi omnes iniurias, quas Ostoja, rex
Bosnae, reipublieae fecerat.
Pu4:ich: Cllo.e~ cp6CB11, p. 54.
CCCXClV. 1404, 16 JanII, Neapoli.

Ladislaus rex "Hervoyam ... ducem ... in regnis Hungaria, Dalmatie,
Croatie et Bozne, viearium consiliarium. (et) fideles ... omnes dietorom
regnorom . . Bosnae, Dalmatiae, Croatiae ete. duci et consillo Vene-
tiarom commendat.
Dat in castro novo Neapoli .. die 16 Junii, 12 indiet. i. e. }4.04.
Luci: Memorie di Tratl, p. 385.
CCCXCV. 1404, 16 JuU, RagaStI.
Rector et commune raguainum requirunt Sandal vojevodam, &gat, ne
subditi ragusini in partibus maritimis per eius homines iniuria affician-
tur, et ut ipsis bona iam erepta restituantur. Dolet, quod nancii ragu-
sini, primores Bosnae in conventu coadunatos non adreperientes et
ducem Henojam invisentes, ipsum vojvodam non adinvenerint.
.Puci: Cuo.~ cp6cKJl, p. Mo
CCCXCVI. 1404, 18 Jalll, &agasU.

Rector et commune ragusinum comiti Paulo, qui a protovestiario
Nikola plombum titulo debiti ademerat, iIludque Ragusium mittere deere-
verat, signifieat, eandem Nikolam nobilibus ragusinis debitorem esse, qui
circa plumbum ius peterent.
.PMci: CuQJle~ cp6CK111, p. 56.
CCCXCVII. 1404, 31 JalU, Venetlis.

Congratulantur Henoje, qui per suum nunciom significaverat, .d.
regem Ladislaum coostituisse ipsum dueham et dominum civitatis Spa-
leti et viearium generalem in partibus Dalmatie et Croatie". Ad noti-
tiam, .quod barones Bossine concorditer expulerint Ostoiam olim regem
Bossine de regno, et instituerint a1ium regem Bo88ioe, videlicet filium
Tvertcilionis, olim regem B088ine, qui erat cilis noster", respondeator :
memoria teneri, utrumque Tvertbcum fuisse Venetis amicos ; sed et de
Ostoja non nisi bona dici posse, desiderarique .bonum et pacificum
statom" regni B088ine. Quod Chervoye significat, "quod non velimns
habere pro malo, si inferret malom Georgio Balsa et suo filio, qui infe-
rant multa damna civitati et hominibu8 Catari", .offerendo propterea,
quod babebunt saivos et securos nostros mercatores in partibus prae-
dictis", advertitur, .quod dictu Georgius de Balsa et filius suus fuerant
et sunt nostri nobiles et cives"; dux vero seiet .providere taliter"
ut .amici sui et nostri poterunt vivere" conformiter honori et uti-
litati suae "et nostri dominii". Ad requisitionem, ut respublica veDeta
sese non immiseeat in .factum Almisii", respondetur, ipsius intentionis
non esse "facere rem, qoae ei esset .molesta. Ad petitionem concedi
sibi Iitteras, "quod secure possit armare barehas, brigantinos et galeas"
SpaJati et alibi contra sibi inobedientes, respondeatur, sui "moris non
esse, .~pedire se in gnerris a1ienis".
Lj~: LIstine, V, 46-'1.
cccxcvm. 1404, 3 Augusti, VenetUs

Quod sereni88imus dominus rex Bossioe sit noster civis Venetiarum
. . . com suis filiia et heredibus, sicut solitum est fieri a1iia suis prede-
eessoribus" .
Iitlbi: LiltiDe, V, 4'1.
eeeexIX. 1404, 4 Augusti, BapsU.
Rector et commune ragusinum Sanda! vojevode respondent, se oppi-
dum Lis'c occupavisse tanquam proprium, ab universitate bosnensi et
gente Radi6 olim sibi legitime eessum.
l\Icie: CnoJlle~a ep6CKJ1, p. 56.
eeee 1404, 8 Augusti, BagusU.

Nicolaus Gunduli Sandal vojevodae, ut, qui apud regem Tvrtko et
dueem SpaJati plurimum posset, reipublicae ragusinae faveat.
PMci: CnOK~ ep6CKJ1, p.56.
eeeel. 1404, 14 Augutl, Baguli.

Reetor et commune ragusinum Sandal vojevodae de aius in partes
maritimas proximo adventu gaudium Buum litteris exprimunt.
PtIci: CnoJlle~ cp6CKB, p. 57.
eceen. 1404, 16 Augusti, Bagusli.

Rector et commune ragusinum Rnoje duci supplicant, ut permitteret
sal, a mereatoribus in loco Dreva portatum, divendere.
PtIci: CnoJllemr~ cp6CKB, p. 68.
eeOCIn. 1404, 21 Augusti, Ragusll.

Rector et commune ragusinum Georgio et Le Gjuraevi6 significant,
se consentire, ut milites navibus reipublicae in territorium San dali, qui
communis inimieus eensetur, transvehantur.
PMei: CUOJlleBlDpl ep6cKa, p. 49.
eeeeIV. 1404, 26 Septembrfs, Raguil.

Rector nunciia in Hungaria Michaeli de Resti et Francisco de Baxeio,
ut in reditu, si rex Sigismundus iret versus Savam vel partes maritimas,
ipsum sequantur; adeant quoque dueem H"oje.
GdcicA: Diplomatarium, p. 161-2.
cceev. 1405, 4 Januaril,

RaguIf.
Rector ete. domino Mrk& conqueruntur, quod ipsorum mereatores
contra omoe ius male habuerit, t't quaedam de debi tis quorumdam pri-
vatorum adiungunt.
Ptu:ie: CnOJII~ cp6ca, p. 73.
GeeeVI. 1405, 23 JanuarU, Raguif.

Rector etc. Hrvoje ducem requirunt, &geret, ut Joannea Trenta8vi,
eivis ragusious, quem Neapolitani et Dalmatini Jadrae captivum teneot,
libertati restituatur.
hcie: CnOJII~ cp6CBIJ, p. 74.
78
coccm. 1405, 6 Febl'1llrll, RagI8fI.

Rector ete. Hrvoje ducem reqoirunt, ut suos sobditos SpaJatenses,
qui reipubUcae iosulas (Curzo]am) infestant, Ioca invadunt, diripiuot et
depraedantur, poniat et asimilibus patrandis cohibeat.
PtIcU: Cno.~ cp6ca, p. 58.
ccccvm. 1405, 18 lIartfl, BagnSU.

Rector com consilio ragusioo noncio suo in Hongaria Francisco de
Baxeio scribuot, quod Bosnenses parent se terra et mari ad aggrediendas
insulas et terras ragusiou. Petat proteetionem regis Sigismundi.
Gelcic1t: Diplomatarium, p. 162-3.
CCCCIX. 1405, 23 BartH, Ragusil.

Rector ete. Hrvoje doci de nova dignitate congratulantur, annunciant
se Camae, quae ad iPS08 perlata est, noDam fidem babere ; commendant
ipsi Ragusiom sciendo, quod quae ipse voIt, fiant in Boso.
PtIcU: Cno.~ Cp6CK1l, p. 69.
CCCCX. 1405, 23 Bartll, BaguiI.

Rector etc. gratias agont comiti Paulo pro favore, ipsorom apud
regem et ducem Henoje legatis exbibito, quum ipse sit ex antiquis
Bosnensibus et discipulus bonae ml'moriae regis Tvrtko.
PtICU: CnO.eJIJI~ Cp6CK1l, p. 60.
CCCCXI. 1405, 24 KartU, VenetlIs.

Respondeatur oratoribus Chervoie ad requisitionein de dobu galeis
"com suis fulcimentis necessariis 8 , qood ipsa respubJica veneta propter
bella, quae gerit, multis opus habeat.
IJubi: Listine, V, 58.
CCCCXII. 1405, 7 Aprllls, RaguU.

Reetor cum consilio Nicolao de Goze nuneio suo in Bosna notom
facit, e litteris nuncii in Hungaria Franchi de Baxeio perspectum esse
parari bellum contra docham Chenoe, desiderari itaque, ot ipse cum
rege Sigismundo rem componat. Petat a rege Bossine confirmationem
privi1egiorom &gusio datorom. Proco.ret colloquium cum vojvoda Sandal.
GelcK:h: Diplomatarium p. 163-166.
CC(JOXIII. 1405, 7 lIaIi, Venetfis.
Nicolao Fosculo et Eustaehio Oaocbo, oratoribus, committitur, ot
vadant "ad d. Sandalem", eumque rogent auxi1iom ad reeoperandum
Seotarum et Drivastum, offerendo ipsi 3000 duc.
IJubi: Lietine, VJ Mo
CCCCXIV. 1405, 23 lIaiI, Raguali.
Rector ete. Sandal vojevodae significant, mandatum esse, ut omnia
profugus regis, io Ston deprebensus, ad propria repellatur.
PMCi CnO.8HB~ Cp6CK1l, P. ~
77
ceccxv. 1405, 10 JanU, Rag.sli.

Rector ete. Sandal vojevodae de quodam VIken, qui peeuniam sibi a
Sanda! commiasam partim expenderat partim vero occultaverat, referunt.
Puei: CuOKelIIDpI Cp6C1B11, p. 64:.
ceccxvI. 1405, 17 JaaU, Bagasll.

Rector ete. Sandal vojevodam monent, &quum, quo Vlken famulus
utebatur, &idem vojevod&e remissum esse.
Pt.ci: CuO_~ cp6mca, P. 65.
ccccxvn. 1405, 24 JUDU, na Belih SelIAtih u Trstivnlci.

Stephanus Tvrtko Tvrtkovi~, rex Bosnae, habito consino cum duce
H"oje et comite Paolo Radillovi et vojvoda Sandal, pace inita, con-
firmat donationem faetam Ragusinis totius Primorje pagorum Lisac, Imo-
tica et Trnovica, quae usque ad bellum cum rege Ostoja pacifice P0888-
derant De damnis tempore belli illatis Bagusaeis iudicet comes VIkac
Hrani cum altero Bosnensi. Jurant cqm rege: dux Hrvoje, comes Paulus
Radinovi~, comes Vukac Hrani~, vojvoda Sandal Hrani, comes BaoAa
Hercegovic!, comes Radoe Radosa1i, comes Radoe Dragosali~, comes
Bati~ Merkovi~, comes Radosav Priboevi~, comes Vladisav Demi, comes
Vuk Rogati et comes Belica Be)hani~. Scripsit regis diaeonus Novak
GoiW1i~.
Dr. Fr. Jiildoli: Monum. Berbica, p. 253.
ccccxvm. 1405, 27 JanU, Bagasli.
Rector ete. comiti Hrebeljan fratribusque eius dant potestatem in
urbem veniendi, et ibi ad libitum commorandi.
~: CuoKe~ Cp6C1B11, p. 65.
ceccxIX. 1405, 3 JalU, Kapati.

Comes, nobiles et totum commune Ragusii eomitem VUDe et fratrem
eius Sandal et eorum mascuIam. pfolem recipiunt inter nobiles et sena-
tores, donant eis palatium in urbe prius Radi Sa.nkoviio donatum,
terramque in Primorje et promittunt se eomitem Vukac et fratrem eius
Sanal et uxores et liberos eol'11Dl in urbem reeepturos esse. Scripsit
logotbeta Rusko.
Dr. Fr. Jiildoli: Monum. Berbica, p. 257.
ceccxx. 1405, 29 A.1IgIl8ti.

Rex Sigismundus bano mavensi Joanni de Maroth privilegia et bona
firmando merita eius extollit: "Joannes banus d. Ozthoyam regem Boznae,
alias nostrae eelsitudinis rebeJlem . . . ad nostra beneplaeita in tan tum
alieere et indueere valuit et scivit, ut idem rex Oztboya ... cum 'eonetis
regnicolis suis nostrae maiestatis ditioni sese obligavit. Tandem nonnulli
magnates regni Boznae ipsum regem Ozthoyam de dicto regno soo ex-
c1udere volentea, ipsoque Oztboye rege ea de causa Bodam aceedente a
DOBtra maiestate aui1iam Bibi dare postulavit". Exmisaus cum exereitu
78
banus Joannes "castrum principale ipsius regis Oztboyae Babulcb (Bo-

bovac) vocatum, ubi corona ipsius regni Boznu conservator et consors
regis Ozthoyae cum liberis residebat, obtinuit", quod a duobus anni s reti-
netor in manibus regis Sigismundi.
FfJjer: Cod. dipl. X, 4: p. 386.
ccccxn. 1405, 13 Septembrl8, Ve.etUs.

Oratoribua regia .Bossine" et Chervoye ad requisitionem "de factis
Catari fl re8pOndetur, quod respublica ae in baecee immiscere nolit; Ioca
vero Dolcigno, Budoam et Antivari se tanquam "bene ac iusta acqui-
sita" tanere.
In senatu die 18 e. m. celebrato eliguntor comites pro Dulcigno,
Antivari, Drivaato et Budna.
Lqubi: Listine, V, 63-4.
CCCCXXII. 1405, 22 Septembrls, Rag1lsU.

Comes, nobiles et totom commune Ragusti Stephanom Tvrtko Tvrt-
kovi,' regem Bosnae, pace composita, internobiles et senatores cooptant,
eique palatium in urbe, qood prius fuerat regis Ostojae, et terram in
Primorje donant.
Dr. Fr. Jlil&loii: Monum. aerbica, p. 260.
CCCCXXIII. 1405, 5 Oetobrls, Ragufl.

Rector etc. lupano ToIiAa scripto enuneiant, Ragusium esse urbem
liberam, in quam &ditus cuiqoe patat; onde libere venire potarit, si com-
pelleretur exercito hungarioo.
Puci: cuo.~ cp6cJm, p. 65.
ccccxnV. 1405, 15 Octobris, RaguU.

Rector etc. Hrvoje, duci Spalati, candide aperiulll, rempubIicam nihil
inimicitiae in eundem ducem et Dalmatinos meditari.
Puci: Cuo.~ cp6cB_, p. 66.
CCCCXXV. 1405, 21 Oetobris, RagulI.

Rector etc. Tvrtko Tvrtkovi~, regi Bosnae, supplicant, ut mercea
ragusinaa, ex navi veneta vi abIatas et Jadram portataa, rastitui corel,
quum Ragusium foveat pacem cum Bosna.
Eodem anno et die in eundem modum etiam Hrvoje duci, et Sanda1i
vojevodae scriptum est.
l'uct: Cuo.~ cp6cu, p. 66, 67, 69.
CCCCXXVI. 1405, 22 Octobris, RaguU.

Rector ete. comiti Paulo, quod Ragusiom venira et ibidem libere
commorari possit, nunciant.
Puci: Cuo.e~ cp6CB11, p. 69.
79
CCCCXXVII. 1405, 23 Octobris, ViterbII.

Innocentius PP. VIT. coneedit, ut fratres Bosnenses possint reeipere
conventum, qoem "Joannes de Maroth, banus machoviensis qoinqueeecle-
mensis diocesis... in... soo oppido Athia noneupato diete dioeeesis ...
pro sne anime salote . . . sub voeabulo . . s. Spiritus, pro osu et habi-
tatione unius goardiani et fratrom, qui ibidem resideant... canoniee
fondavarat-. .
Saere religionis .. Dat. Viterbii x. kaJ. Novembris an. I.
WGdtAng: AllDal. mmOl. tom. IX, p. 4.92.
CCCCXXVnI. 1405, 27 Octobris, Ragusll.

Rector ete. Hrvoje duci protestantur, se nibll in Dalmatinos moliri;
rogant ot mercea, noper Ragusinis vi ereptae, eius auetoritate, restituantur.
Puci: Cuo.~ Cp6CBB, p. 69.
CCCCXXIX. 1405, 15 NoveDlbrIs, Raguli.

Rector ete. Hnoje duci gratias agunt, pro industria in restituendis
mereibus loeata, et significant fr. Laorentium eorum legatum destinatum
esse, qui dietu mercea Ragusium reveherel
Puci: Cuo.~ cP'cBB, p. 71.
ceccxxx. 1405, 23 NoveDlbrIs.

Sigismondus r~x Petro de Peren 6llisque Simeoni et J oanni confirmat
privilegia ob merita sibi praestita, praeeipue contra Hnoje dueem "partes
Boznae hostiliter detinentem".
Fejw: Cod. dipl. X, 4 p. 898.
CeCCXXXI. 1405, Dluse NoveDlbrIs, Baguii.
Rector ete. Sandal vojevodae indieant, mercatores ragusinos, quibus
Duper mercea per bosnensiom amicos ereptae Slint, mercaturam. in Bosna
faeere non posse; rogant proin, ut et ille de iis restituendis ageret;
deaidarari, ut inter Bosnam. et Hungariam. pax sil
Puci: CDO~ Cp6CBB, p. 70.
CCCCXXXII. 1405, 27 DeeeDlbris, Raguii.

Rector ete. regem Stephanum Tvrtko Tvrtkovi significari sibi requi-
ront, qoando et quorsom ad unom e tribuslocis (Popovo, Trebinje, Konavlje)
dnos noneios mittant, qui iuxta deeretum regni cum comite Vukae Hrani~
et alio Bosnensi damna, praeterito bello a comite PaUlo et Sandali voje-
voda reipublicae illata, expenderent, et erepta tandem restitui deeernerent.
..A&ci: CuO.~R cp6CBB, p. 72.
ccccxxxm. 1405, 27 DeceDlbris, BaguiL

Rector ete. rog.nt a comite Vlk'e informari de loco, in quo exmissi
regij, pro reeognoseendis reipublicae limitibus, conventuri sinto
Pttoi: Ouo.~ cp6cmt, po 78.
80
CCCCXXXIV. 1406, 20 BarUl, BagaSII.

Rector etc. orant Hrvoje ducem, indicet, qua via Spalatum petitorus
sit, ut legatom opportune mittere valeant.
Puci: Cno.~. cp6cxB, p. 78.
CCCCXXXV. 1406, 4 BaU, RaguIl.

Commune ragusinum fidem facit de percepto per nuncium Pribisavum
Pohvali deposito Annae, relictae quondam bani Vlk V1k~i, nomine ipsius
et vojvodae Sandal eiusque uxom Catharinae (CaH,I\&.UeBliII\e).
Puci: Cno~ ep6CKB n, 49-51. Ad hocce depoaitum. referuntur plura do-
cumenta 1406-7. Ibid. p. 51-60.
CCCCXXXVI. 1406. 15 )(aU, Vesela Strlia.

Fr. Marinus a Spalato vicariU9 Bosnae ordinis s. Francisci commendat
memoriae, "quomodo rex Ostoya de Bozn&, considerando senitia, quibus
servierunt praedecessores comitis Brajano Ohmuchevich Gargurich et spe-
cia1iter vajvoda Granisav Ohmuchevicb, pater denominati c. Brajani, tum
fluis praedecessoribus quam sibi, nec non ipse comes Brajano et eius
filii Radivoj, Stephanus et Radlav, "transeunte heri aula per istum locum
Vesela Strala intravit ecclesiam et facta oratione praedictus rex Ostoja
et cum illo comes Brajano nnit ad nos ad capitulum, ubi dietum co
Brajanum cum filiis .propter illorum fidelia servitia tempore, quo me
expulit Bozna, quo in sola civitate Bobovaz detinebar", concredidit pro-
t.ectioni ecclesiae una cum il1ius bonis et possessionibus.
F'liir: Cod. dipl. X, 4 p. 552.
CCCCXXXVII. 1406, 19 1IaU, Ragusll.

Senatus reipublicae ragusinae significat Sigismundo, regi se "Iitteras
. . regi~ maiestatis dataB Budae die primo Aprllia per venerabilem
fratrem Petrom, guardianum Corbavie", recepisse atque intellexisae"
quae "super matrimonio" idem frater Petru8 recitaverat.
J. Gelcich et L. T1KInoc.r1l: diplomatarium .. reipublicae raguaaoae Badapeatini
1887 p. 167.
CCccxxxvm. 1406, 8 JanU, Venetils.

Oratoribus regis LadisIai et ducis Chervwe ad requisitionem, ut
Sandali, "qui est dominus in partibus Albanie , terrae per Venetos ac-
ceptae restituantur d. Helenae condam Georgii Strazimiri et eiua filii
Balaaa, respondetor, illas terras a Venetis emptas fuisse, quum per Geor-
gium Strazimiri et Balsam sibi oblatae e88ent, quia eas contra Turcas
tene~ ~on l,)O~ant.
IQubi: Listme, v, 78-9.
CCCCXXXIX. 1406, 12 JanU, VeRetils. .
Oratorlbus regis Ladialai et ducis Chervoye ad requisitionem, ut
Budua et Catarom restituantur Sanda1i. respondetur, brevi mittendos
esse Venetos nobiles ad illu partes informationis gratia, poatmodum
respoosum aecepturi.
lJubi: Liatine VJ 80-81.
81
CCCCXL. 1406, 16 .JuW, Ragusil.

Rector cum consilio nun cio suo in Bosna committit, ut vojvodae
Sandal, si de novis in Hungaria ipsum interrogaret, respondeat, agi de
pace inter regem Hungariae et ducem Auatriae.
Gtlcic1t: Diplomatarium, p. 170.
CCCCXLI. 1406, 13 8epteJlbrls, .RaguI1.

Rector etc. Ostojae, regi Bosnae ad ipsius episto1am missam per
vleum Uzinovie! renunciant, liberum esse illi una cum suis urbem petere
et ibidem ad libitum commorari; debita sua, qllod attinet,. ipse eadem
cum ereditoribus solus componat.
~: Cno~ cP6cx!r, p. 79.
CCCCXLII. 1406, 16 8eptembrls, Neapoll.

LadiaIau8 rex duci Hrvoje suo consiliario donat castrum Prozor, ab
eodem aedifieatum, cum universis pertioentiis; nobilibus vero, praecipue
illis "qui sunt de genere Ciubranieh" item Johaoni "Misilenovieh" cete-
riaque villanis et iobagionibus, ut "samant et servira teneantur dicto
domino duci-o
ArkiT vu, 58.
CCCCXLIll. 1406, 15 8eptembr1s, Neapoll.
"Eodem die faetae sunt pro eodem viro magnifico Ervoye, duce Spa-
leti et suis heredibus masculini sens ... in perpetoDlD de concessione
eastri Sriny in regno Selavoniae siti et habiti, qood fuit Pauli de Srinio,
rebellis nostri notorii et per eum indebite detenti ad praesens per ipsins
utique Pauli rebellionem et lese nostre maiestatis crimen, quod incurrit
adherendo, parendo et assistendo Sigismundo, olim marchioni Brande-
bargico. Sub data ut supra". .
~ Andegaveu. iD .bular. NeapolitaJlo vol 869 fol. 91. Dr. Fr. Baai:
iD Arm m, p. 59.' .
CCCCXLIV. 1406, 16 HeptembrIs, Neapoll.

"Eodem die simi1es faetae sunt pro magnifico viro Sandali, summo
vojvoda regni Bozne de cessione infrascriptarum villarum, loeorum et
tenuitarum, scilicet: Arestulini, Cetio et Sluny in regno nostro Sclavonie
aitarum, quae fuerunt Nicholai, olim Segnia, Veglie et Modrusii eomitis
et olim COmitDID Corbaviae, nostrorum notoriorum rebellium. Sub. dat.
ut supra.
BegeIl Andegaven. in .bn1ar. neapolitano, vol 869. Dr. Fr. Ba~: Arkiv VII,
P. 60.
CCCCXLV. 1406, 20 Heptembrls, Rag1l8".
Rector etc. Sandal vojevodae respondent, stamma gentilitinm in fronte
eiua paIatii, prout de.iderat, posituJn iri; regem Ostojam, qui in urbe
refugium qoaerit, ingressu urbis prohiberi n,on posse.
PtIcii: Cno.~ cp6oIar, P. 80.
Digitized by (!;oog le
82
CecCXLVI. 1406, 22 Octobris, BagulI.

Rector ete. Sandal vojevodae scribunt, neminem ex eina subditis in
territorium reipublicae seienter receptum esse, et aiongnnt quaeam de
sale venito.
Puci: CJro~ cp6cIcB, p. 80.
CCCCXLVll. 1406, 22 Oetobrls, BapsII.

Rector ete. dueem Hrvoje requirunt, prohibeat euiam, Jakubu~ ieto,
ne ragusini8 iniurias inferat, et quaeam de sale adunt.
Puci: CDO.~ cp6cJar, p. Sl.
CCCCXLvrn. 1406, l NovembrIs, RagusI'.

Rector etc. Tvrtko Tvrtkovi, regi Bosnae, renonciant, se non poase
permittere, ut valaehi Kujavi in territorio reipublicae hiemarent.
Puci: CDo.e~ Cp6cKB, p. 82.
CCCOIL. 1406, 20 Novembrls, BagasU.

Rector etc. Sandal vojevodae significant, quod certam pensionem
"mogoriA" dietam, quae ipsos attineret, non aeeeperint ete.
Sandal vojevoda eonsilio reipublicae, ut homini suo, quem miserat,
pensionem "mogori!" ietam traant.
Puci: CDO.8II~ cp6cJar, P. S2.
CCCCL. 1406, 26 NovembrIs, Baguil.

Rector etc. Sanda) vojevodae notum faciunt, navem esse paratam,
quae regem Ostojam, si ex Bobovac exiret et Ragusium petere velIet,
exceptum in urbem dedueeret.
Puci: CJro.~ cp6cJar, p. 82.
ceceLI. 1406, 27 NovembrIs, BagusU.

Rector etc. Hrvoje duci nuneiant navem ragusinam in promptu esse,
quae regem 08tojam, qui Bobovac dere1inquere intendit, ex loco Dreva
in urbem transveheret; pOllO rogant, ut mercea, quas eapitaneus Jarensis
abstulerat, r&gDsinis restitui curet.
Puci: CDo.e~. cp6eK11, p. 83.
CCCCLII. 1406, 6 .Decembri8, RagasU.

Rector etc. requirunt Hrvoje ducem, ut rempublieam beoevolentiae
regis LadisJai commendare veJit.
Puci: CDO.~ Cp6CKB, p. 83.
CCCCLm. 1406, 15 Decembrls, RaguslI.

Rector ete. r~8pondent regi Bosnae, Tvrtko Tvrtkovi, se non posse
eoneedere, ut valaehi, qui alias ibid em hiemando multa damna reipublicae
intuIerant, in territorio ragusino hybernarent.
PNCi6: 0110. . . . . op6ca, P. 84.
83
CCCOLIV. 1406.
Ladislaos Hungariae, Croatiae rex ete. TvrtImm II. qua regem Bosnae
eonfirmat omniaqaae iura, privilegia et eonsvetudines rata. babet.
Datae in eastro . . . prope Neapolim . . an. KOOVI die :aVI Augusti.
Luci: De regno Da1m. et Croat. libro V, cap. IV, p. m.
CCCCLV. 1407, 22 Jan1larli, BaguiI.
Rector ete. vojvodae Georgio et eomiti Sanko reaeribunt, non posse
rempublicam minom momenti damna, quae tempore balli bosnensis per
BUOl homines illata. fuerant, resarcire.
Puci: On~ cpCSoa, p. 86.
CCCCLVI. 1407,-12 Februaril, BagasII.

Stevo et Miho Lukarevi vojvodae Sandal exprimunt dolorem de
eios cum fratre VIkae diseordia.
Puci: Cno~ Cp6C1C11, I, 86.
CCCCLVII. 1407, 16 MartlI, Bagusll.

Reetor ete. Annae banicae, Sandal vojevodae et Catharinae Sanda-
ljevi significant, se duos eingul08 pretiolOS, in urbe depositos, tradidisse
ipsorum famulo Pribisav Pohvall, a quo etiam aceeperunt numeratos
8564 numm08 tureieos (upre).
1Wi: CJro~ cp6cu, po 86.
CCCCLvm 1407, 16 IlartIl, Be1leTenti.

Ladislaos rex eivita.ti et eommunita.ti sibenieensi iterum eonfirmat
po88e88iones et molendina data. illi a suo generali vieario Hrvoja, supremo
vojvoda Raseiae et Bosnae.
~t. ADdegav~. ~ ~b~o neapolitano, vol. 369 fol. 76. Dr. Fr. BoSri:
Arkiv. "VII, p. 162. IJubi: Lilltine, V. 93.
CCCCLIX. 1407, 23 II&rtU, Foglae.

Ladislaas rex duci Hrvojae, suo vieario generali, mandat, ut nobilem
puellam Pelegrinam sea comitem "Petriezam" in possessionem villae
.Badoeieh" ad eonfinia regli eastri Ctissii sita.e, regia auctoritate intro-
dueat.
Begeeta Audegaven. in tabalar. neapolitano, vol 369 fol. 144. Dr. Fr. BoSri:
Arkiv VII, P. 68.
CCCCLX. 1407, 23 llartil, Foglae.

Ladislaoa rex "Zandalio" sommo vojevoae bosnensi, eonfirmat omnes
donationes a se illi factas et praecipue eaatrorum "OBtrovich et Scar-
donae, ae privilegia et litteras... exinde subsequutas et subsequuta.",
in quaram possesaioneJD vait illum induei per Julianum de Rogerio, sU1im
in Dalmatia eommiBSariam.
BegeaIt. ADdegaven. lD tabular. neapolitano, ,oi. 369, Col 1~ Dr. ~. &ai
J.rm vu, po 66.
- Digitized by (1ooS le
84
CCCCLXI. 1407, 1 Aprllla, BagasU.

Rector ete. duci Hrvoje indieant, dolere se, quod rex Ostoja, reipu-
bBcae diffidens, in orbem venire nolit.
Puci6: OnOIl~ cp6cJar, p. 86.
CCCCLXII. 1407, 4 llaH, RagIsU.

Rector etc. Saadal lOjevodae CODqUerun$ur, quod a rege Ladislao
tanquam inimici tractentur.
l\Ica: CDOIl~ cp6CBJ1, p. 86.
CCCCLXITI. 1407, 2 JIUlil, BagasH.

Rector etc. scriptis Sandal vojevodae litteris conquerontor ob damn&,
quae Ladislaus rex ipsis continuo infert.
1\Ici: CDOlleJDIIUI cp6CBJ1, p. 87.
CCCCLXJV. 1407, 8 JuIH, Ragusll.

Rector cum consilio regi Sigismundo inter caetera referunt: "Nostri
mercatores testantur, qllod Teucri omnes, habitantes BOBBinam et alias
ultramarinaB partes, continuo ad priores transeunt lares" .
Gel4icA: Diplomatarium p. 178.
CCCCLXV. 1407, 23 JulU, RagusU.

Rector cum consilio regi Hungariae Sigismundo inter caetera refe-
ront, percepisse se, nuncium domini Teucrorum "se dedisse versus partes
BOB8ine ad Henoi cum securitate, deinde ad vestram regiam maiestatem
inter ipsam et dictum Chenoi coneordium querere fictis simulationibus,
ut hulus querende pacis velamine felices inceptus ipsius maiestatis
blande deeoctione temporum tardarentur" .
Gtlcich: Diplomatarium p. 172.
CCCCLXVI. 1407, 13 Augusti, lagosU.

Rector etc. Georgio vojevodae respondent, facultatem urbem intrandi,
ipsi anno adhuc 1396 coucessam, in suo "rigore continuo permanere.
1\Ici: CDO~ cpIiCBJI, p. 88.
CCCCLXVII. 1407, 2 Septembru, Raguil.

Rector et COJIUQune ragusinum duci spalateui Hrvoje contestatur
SO&m amicitiam.
Puci: Cuo~ cp6CBJl, I, 89.
CCCCLXVnI. 1407, 3 Septembrfs, BagusU.

Rector mun eonsiIio nuncio suo in Hungaria Marino Junii de Bona
committunt, ut praepediat, ne rex Sigiamundos terraIn Epidaori cum
vicinis, qoae elapso bello cum Bosnensibos multam p&saae sunt, aIiia
oferat.
fhlcicil DlploaaMulum P. 17'-
80
OCOOLXIX. 1407, 5 8eptembrls, BaguH.

Rector etc. eomiti Paulo, quod libere pol!8it in Ston vel urbem
intrare.
JI. ~: CDO.~. cp6CJm, p. 90.
COOOLXX. 1407, IS 8eptembrls, Ragasil.

Rector ete. Sandal vojevodae declarant eomitem Georginm Vlkasovid,
&micom Ragusinorum, posse, cum libuerit, urbem ingredi.
Pt4Ci: CaO.~ cp6cJm, p. 90.
CCCCLXXI. 1407, 22 8eptembrls, Toplice

Nos Hrvoye d. g. dux Spalati, inferioromque partium comes, nee
non viearius generalis serenil!8imi principis d. Vladislai d. g. regis
HUgal., Hierusal., Sieil., Dalm. et Croatiae regis incliti. I<
Datam sub castro nostro Toplice feria quarta post festum b. Matbei
apost. et enng. anno domini 1407.
IMci: Hamor. di Trab, p. 890.
CCCCLXXII. 1407, 29 Octobris, RaguU.
Rector ete. gaudium suom Sandal vojvodae manifestant ob be1lum
inter Sigismundum regem et vojevodam ipsum feliciter evitatam..
M. PKci: Cao.~ Cp6CKII, p. 90.
CCCCLXXIII. 1407, 9 Novembrls, 8eDI8.

Gregorius PP. XII. omnes fideles ad sequenda Sigismundi regis,
benum in Turcos parantis, signa 801Iicitat, eommedata in hostem con-
eordia et noxarum venia proposita. "Nam, ait pontifex, pars magna ebri-
stianorum per huiusmodi Tureos . . de regnia et partibus Constantinopo-
litanis, Valachiae, Hungariae, Bosnae, Dalmatiae, Crovatiae, Ramae,
Serviae, Comaniae, Bulgariae et aliia circumiaeentibos regionibus, ad
partes hoinsmodi iufideJiud in eaptiVit:atUDl angostiaa sunt dedueta ... "
ln venia domini ... Dat. Senia v. idus Novembris, an. I.
odoric. Bt.IyfIGltli: ADna1. ecclea. tom. Vill, p. 192.
CCCCLXDV. 1407, 10 Novembrls, Ragusll.
Rector ete. dominae Vlkavae eoneedit, quod possit tempore belli urbem
ingredi et ibidem eommorari.
M. Puci6: Cao.~ cp6cJm, p. 91.
CCCt"LXXV. 1407, 13 Novembrf8, RagulI.

Rector ete. Tvrtko Tvrtkovi, regem Bosnae, edocent, VaI.chos Kiu
rii in terrltorium reipublicae irruendo civibus magna damna intu1isse;
rogant regem, ut id mali impediat.
JI. Puci6: Cao.e~R cp6CJm, p. 91.
CCCCLXXVI. 1407, 13 Novembris, RagoslI.

Rector cum eonsilio regi Sigismundo: oblivioni dari iacturam, quam
"per singulas Bossine regionea ipsi intolerint aeeessus" j se conc1pere
86
"Bossinam undique tam mestam, tam dobiam, tam prostratam et debUem

fuisse adeo, qood quevis eciam poteneia annorum debilis ipsoa proatratos
. '. sepeliret" .
GelcicA: Diplomatarium p. 176.
CCCCLXXVII. 1407, lo DeceDlbrls, VenatUs.

Eligantur oratores, qui cum Che"oya et Sandali agent .super facto
habendi a nobis Buduam et Antivari" , offereDdo se, qood velint suis
gentibus eonservare "reliquas terras- veDetu.
Ljubid: Listine V, 107.
CCCCLXXVIn. 1407, 23 DeceDlbrls, VanetUs.

Oratoribus regis Bossine et dueis Che"oye respondetur, ducem Cher-
voyam, comitem Joannem, sammom voyvodam regni Bossine SandaJ, quoa
eommendant in mves venetos eligendos, tales iam esse; eommendatos
vero Georgiom quondam "Radivovizi" vaivodae terrae Comi (Cholmi) ac
Georgii fratrem "d. Voehizi" proxime eligendos. Unionem cum rege
Bosaine et duce Cbervoye posse eoncludi eo sensu, quod ambae partes
maneant obligatae "non dare aliquod auxilium aliquibus gentibos, quae
veUent ire ad damna et offensiones dictarum partium vel alicuius earum".
Reipublicae neeeasaria non esse in territoriis regis Bossinae et ducis
Che"oyae, prouti offerunt, loea "apta et aeeomoda pro habendo portom-,
quum mereatores veneti libere in u1is terrltoriis mereaturam l'xerceant.
Vaivodae Sandal offertor Budua, si sese obligaverit, "quod cum anis
gentibus velit reducere totum territoriom Cente inferioris ad obedlentiam
dominationis venetae, et similiter expeUere omnino Balsam Strazimir ...
et manutenere U10m de Centa superiori . . . . et istud eompleverit cum
effeem usque per totum mensem Mail proximom".
Ljubi: Listine V, 107-110.
COOOLXXIX. 1408, 4 BartU, RagUU.

Rector cum eonsillo regi Sigismundo gratias &git, quod suis litteris
datis "Brisii sabato proximo post diem solepnitatis katedre b. Petri apo-
stoli" signifieaverit .signa fidelitatis de regno Bossine, tangentia hODoram
et eommodom" ipsius diadematis.
Gelcic1a: Diplomatarium p. 178.
CCCCLXXX. 1408, 20 !prlll&, BlUe.

Rex Sigismunus remunerator virtutem Nieolai filii Stephani Garazda
de Keresztur et LlldiaIai filii Nieolai de zUagy, qui "nobis in aestate
proxime exacta . nostrorum aemulorum, Toreorum videlicet et Boznen-
sium, tyranieam rebeUionem tolerare non valentibus et eontra eosdem
va1idissimo nostro instaorato exereitu . . . regnum Boznae intrantibus et
quamplurima castra et eaateUa nostrae ditioni triumphaliter subiugantibus
. .. castrum Branieh... in terra Uzorae fortissimom et exeelsum ..
viriliter et potenter obtinuerunt et nostris regiis manibus appliearunt-.
Fejtr: Cod. dipl. X, 4 p. GM.
87
CCCCLXXXI. 1408, 12 JalU.

Rex Sigismundus Nicolao de Gara (Gorjani) palatino et Joanni, filiis
quondam palatini Nicolai, confirm at omnes p088essiones ob merita sibi
praestita, in specie in "reobtentione castri Dobor in Usora situati, de
quo Paulus episcopus (zagrab.) infidelis .. nostros regnicolas indesinenter
offendebatll; quo audito Dabi88a rex Boznae" aceeens ad regom se cum
subditis subiecit; tum in recuperandis regnis Dalmatiae et Croatiae "per
violantas manus Wolk bani" occupatis.
Fejh-: Ood. dipl X, 4, p. 752. .
CCCCLXXXII. 1408, 28 Decembris, in Bosna.

OBIoja, rn Bosnae, capitaneo G6orgio, comiti n Yucichio" eorumqU6 /iliis
et posteri8 divBrsas posstssWnes in Dalmatia et H6rc6govina confert.
In nomine sanctissime et individue Trinitatis Amen. Nos Ostoja, Dei
gratia rex Bosnie, Vsorie, Inferioris partis, Hungarie (?) et Sclavonie (?) etc.
Per has nostras patentes litaras pateat omnibus ad quos pertinet, quod
propter fidem et optimam. servitutem nobis, Ostoje regi et filio nostro
Stephano, per capitaneum Georgiom et comitem Vuciehium, fratres Radi-
vojevieh et eorum filio&, praestitam tunc, quando a Bosnensibu8 expulsi
fDimu, et stetimus in quodam. loco, nuncupato Bobovaz, quorum opere
et optima servitute ac fide erga nos praestita iterom in regnum nostrum
repositi fuimos, tanquam. hi, quos regnare decet, - quocirca propter
eorum erga nos bene merita. et fidem indubitatam, Nos Ostoja rex iore-
iorando in animam nostram regiam filiique nostri Stephani preicti
deimus eidem capitaneo Georgio, comiti Vueicbio, eorum filiis posterisque
eorum, ut quidquid aliquis eorum vel ipsorum antecessores peecaverint,
aut aliquid contrarium egerint nobis aut nostratibus aut anteeessoribus
nostris usque ad preBens, omnia (con)donavimus eis, et quod nunquam. in
perfidiam illis possit aseribi, nec propter hoc ipsi possint aliquod damnum
pati, a1iqoa data opera vel ex proposito, neque elam neque pa1am nobis
viventibus, neque in posterum, neque illi, neque eorum posteri in sempi-
temom.
Insuper propter hane fidelitatem nobis Ostoje regi et filio nostro Ste-
phano per dictum capitaneum Georgium et eomitem Vueichium et eorum
fili08 prestitam, predieto capitaneo Georgia, comiti Vucichio, eorum fillis
eeterisque posteris dedimus et adseripsimus in patrimonium in seeula
secuIorom:
AJmissium civitatem una cum Primorje, ab utroque latere Cettine,
videlieet Primorje usque ad Zamovizam, cum omnibus iuribus et terri-
toriis, que pertinent Almissio, et quod pertinebat ad Almissium tempo-
ribu regum Ludoviei et Sigismundi.
Provineiam Cisalpinam et Transalpinam, dietam Gordeam Zupam, cum
omnibus iuribu8 et territoriis.
Civitatem Crassevaz et Blato cum omnibus iuribus et territoriis.
Broehno provinciam cum omnibus iuribus et territoriis.
Lucam provineiam ab utroque latere Narente, exceptis iuribus capi
tanei Sandagli et eiosdem famulorum.
Et gabelas subtus Visoehium.
88
Et bareaneum na VoUvina.
Et bareaneum na Norin.
Et anam partem Drinseoga.
Et provinciam Veehenieum usque ad Narentam, cum omnibus il1ribus
et territoriis, exeeptis il1ribus, que sunt illorum de Millatovieh et Bu-
disaliich.
Oppidum Imoachi eum proviDcia Imota et Poa1l8ije eum omnibus im-
bus et territorii8.
Locum Duarum eom promcia Radobilie et provineiam Podsusie cum
omnibus iuribus et territonis.
Provineiam Raehitno eum omnibus imbus et territoriis.
Provinciam Drezniza cum omnibus iuribus et territoriis.
Oppidum na Poglieh et ipsa PogUa.
Provineiam Planinam eum omnibus iuribDS et territoriis.
Regionem erainam a Narenta usque ad Oetinam cum omnibus va-
lachiis existentibus inter Narentam et Oetinam.
Neumscam regionem cum omnibus il1ribus et territoriis, eum eonfini-
bus et aquis et montibus et gabeIlia, bareaneis et terraticis jam dieto
eapitaneo Georgio, comiti Vueichio, eorum filiis et posteris dedimus et
damus libenti munere et alaeri animo, in patrimonium in seeul&. seeulo-
rum; nec possit ietud pervel'ti nee annulari, nee aliquid addi, nee detrahi,
eidem capitaneo Georgio, comiti Vueichio et eorum filiis et posteris, et
hoc a1iqua de causa neque ulIo modo excogitari possit, neque propter
aliquod suprascriptorum delictum, quousque non ineurrerint in futurom
aliquam infideIitatem iidem capitaneus Georgius, comes Vnehich, et ipsorum
filii Stephanus, Paulus, Nicolaus, Vlatieus. Vuk Vuchichievieh et eornm
posteri, que eognosei debeat Ungarica, BOlnica, Venetica et Ragnsana
iustitia, propter quam in6delitatem hoiusmodi iustitia cognoseet eos capite
puniri dignos ; itaque non possint intus regnom nostrum condemnari ad
vincula, neque in boDis iidem capitaneus Georgios, comes Voehich, eoram
filii et posteri.
Insuper propter maiorem erga nos gratiam et maiora benemerita
dictorum capitanei Georgii, comitis Vuchichii, eornm filiorum, nos Ostoja
rex et filius noster Stephaous. confirmamus iam dieto capitaneo Georgio
"t comiti Vuchichio, eorum filiis et posteris, omnia privilegia nostra et
predeeessorum nostrorum, que habent a quibuscunque regibus et poten-
tatibus quocnnque modo vel opere j et quieumque velIet contradieere hule
nostre coneessioni, voluntate, iustitia vel litteris vel a1iquo alio opere
huiusmodi contradieente. Nos Ostoja rex et filius noster Stephan1lS iura-
mus et iuratimus, quod supraseripte coneessioni et privilegiis ne utique
derogare volumus, nee ea in aliqoa parte abrogare ; et ideo iureiurano
iuravimus per Deum viventem et eius genitricem Mariam virginem, per
quatuor evangelistas, doodecim apostolos, quadraginta electoa ~t omnes
beneplacitos, quod noa rex Ostoja et noster filius Stepbamis, 'el aliquis
nostrorum posterorum non contraveniemus his, que supra ooneeSBimus
eisdem capitaneo Georgio, eomiti Vuehiehio, eorum filiis et posteris, ulla
data opera nisi propter infidelitatem, prout iximus; alioquin maledieimur
a sanetissima Trinitate et ab omnibus sanetis supraseriptis, et quod ab-
iuremur Deo fidem, iustitiam et angelom Dei in die extremi ludicii Dei.
89
Huic adsunt teat.ea: dOminu rex cum &atrlbu, comes Paulus cam
&atribos, comes Radoje eum fratribos, comes Butrecb cam fratribus et
prestantioribus Bosne, comes Radam Dragoevich et procurator comes
Gjura GeorgU Dragichievicb. Datum Bosne, die Innocentium, in die Ve-
neris mensis Decembris, anno millesimo quatricentesimo octavo.
1684 &ddi 26 Settembre. Almissa.
Gli attestati privilegi, di carte 14, fulOno fatti copiare da me can
eeDiere infraseritto, per mano a me fedele, e restarano incontrati, parola
per parola, con gli autentici esistenti nella cassa della comunita d' Al-
missa che pareio restano corroborati con la mia sottoserizione:
{L. S. S. N.} Gioaebin Cadamuro caneelliere pretorio.
Lauro Moller eaneeDiere pretorio. Lauro Moller d' Almissa ho fatto
eopiar d' aItra simile autentica esistente in un libro incontrato, aotto-
scritto e sigillato.
(L. S. S. M.) Lauro Moller cancelliere pretorio.
Edidit G. ~'ri6 in BulletiDo di .Archeolop e Storia Dalmata per cura di
G. COD8il. ~'ri6 e Fr. prof. Buli6, anno VIT, Dicembre 1884 p. 1888. CODfer et
Luci6: Hemorie dl Trab P. 891 ubi para huiuI documeDti edita eat. Bubleatae fidei.
Venio e ela?o.
CCOOLXXX1II. 1408, 29 Deeembri8.
Sigismundus rex, diplomate edito, Nicolai Garazda et VladisIai Szi-
Iagyi, qui in primis in expugnando castro Brani~ ceterisque arcibus ete.
BOSOM oceupandis, eminuerunt, merita extollit.
.Kllhijmd: kvadci listina bo8&Dlkih, in Arkiv. n. Razd. I, p. 20. KaloM:
IrJ8wr. Critic. tom. XI, p. 750.
CCCCLXXXIV. 1409, 9 FebruarU, Ragusii.

Rector etc. Hrvoje duci gratulantur ob paeem, quae inter ipsam et
regem Sigismundum inita est; optant insuper, ut privilegia mercatoribus
reipublicae olim concessa, in antiquo vigore suo permaneant.
JI. Puci: CnoJ(~ cp6cKJl, p. 94.
OCCCLXXXV. 1409, mense Martio.
Sigismundus, Hungariae r6Xt Nicolaom et DionyBium Garazda, nec
non Vladislaum Szilagyi inter nobiles regni cooptat, ob servitia sibi praa-
atita, eum arcem Srebernik contra Bosnenses quatuor annos strange de-
fenderentj nuneiat etiam pacem cum Bosnensibus et duce Hrvoja ini-
tam esse.
Xduijevi: kvadci listiDa bOl&Wlkih, in Arki? II, Bud. I, p. 21. KatOfl{J: Hi
ator. Critic. tom. XI, p. 877,
OCCCLXXXVI. 1409, feria 3 ante festum pariftcationis.
Rex Sigismundus Paulo, filio Pauli de Ezdege, pridem Dalm. Croat.
et Slav. bano et Stepbano filio Gregorii de Bereneh donat CAstrum Thorna
ob praestita sibi servitia. Paulus captus per condam Emericom priorem
Auranae, Henoyu assignatus, ab boo regi Ladislao traditus, liberatus
"sua cum potentia contra insultus et tumultus LadisIai et Henoyae trans
fluvium Zavae bostili cum impetu properando castrum et civitatem Byheg,
quod et q'lae per gentes Ladislai et Hervoyae detinebantur, viriliter
eJ:p~navWI .
Ftjir: cod. dipl X, 4: p. 121.
90
CCOOLXXxvn 1409, 24 FebnarIL

Rex Sigiamondus Nicolao et Dionysio Garazda de Meehinehe et La-
dislao de Szilagy confert nobilitatis insignia ob praestita sibi servitia,
inprimis castrum Zrebemik in partibus Boznae per annos ferre quatuor
contra Hervojam "doeem SpaJeti et partium inferlorom comitem et alios
Boznae barones stnnue defendendo.
Fejer: Cod. dipl. x, 4 p. 760.
CCCCLXXXVIII. 1409, 21 JalH, Raguil.

Rector cum consilio regi Sigismondo significant, classem regis Apoliae
7 dicti mensis .gressos direxisse ad partem vetustae eivitatis Ragusii,
oCC&lIione loqoendi com Sandaglia, qood taman peragere neqoiverat ad
alia oeeupato Sandaglia".
Gekic1a: Diplomatarium p. 186.
COOCI,XXXIX. 1409, 21 JulU, Ragusil.

Rector etc. Hrvoje duci de navibus, quibus Jadrenses ad fidem ser-
vandam compellerentur, adonandis, rescribont .
JI. Puci: Cno.~ cp6eD, p. 96.
CCCCXC. 1409, 5 AlgIatI, RapsU.

Rector ete. Sandal vojevodae respondent, rempublicam paci et amici-
tiae, quae inter se et vojevodam iam pridem obtinebat, serio studere.
M. Puci: Cuo.e~ cp6ca:, p. 97.
CCCCXOI. 1409, 13 AlgISti, Ragusli.

Rector etc. Hrvoje duei patefaeiont, praeeeptom esse mercatoribos in
loco Dreva, ut praescriptum veetigaJ pendant.
Puci: CuO.~B cp6CBB, 98.
COOCXCII. 1409, 27 AupstI, VenetUs.

Venetis provisoribos Jadre respondetor, senatui placere, ot noneius
dum Cbervoye veniat Venetias.
ljubi: Listine, VI, 4.
ccooxcm.1409, 5 Oetobrls, Raguslf.

Rector ete. Ostojae, regi Bosnae, enuneiant, se tributum. ad quod
throno Bosnensi obligantur, illico soluturos esse, quom res publicae regni
ordinatas merlnt.
Pua. Cno.~ cp6ca:, p. 100.
CCCCXCIV. 1409, 4 Deeembrls, 81lb Visoko.

Stephanas Ostoja, cum regina Kujava et filio Stephano, et nobilibos
approbat omnia priviIegia a regibos Bosnae, Serbiae et Raseiae concessa
Ragusinis. Jorant cum rege: comes palatinos Stephanos Ol:ltoi, comes
Tvrtko filius VIadisavi riii, comes Stephanus et comes Ostoja Tepi,
91
comes VuWn M1atkovi regia nepOs, comes Grgur GaleAi, comes Dragid
Golozlovit, et comes Vlatko Oetovi. Seripsit logotheta TomaA Bu&ninin.
Dr. Fr. Jlikloii: llonum. aerbica, p. j72.
CCCCXCV. 1410, 11 lIartll, Ragusfl.
Reetor eam consilio querulatur regi Sigismundo: .Hac die quarto
preaentis mensis stipendiarii vestre maiestatis, morantes in Vranduebi,
armata manu aeeesserunt sub castro Vi88oebi, et quasi omnes eives Ra-
gosin08, nobiles et populares... eum omnibus suis mereaneiis et rebus
predatario more ligatos funis, S6eum duxerunt, et partim vulneratos..
fhlcicA: Diplomatarium p. 191.
COOCXCVI. 1410, 2S IlartU, Ragusil.

Rector ewn consilio regi Sigismundo conquerontur de atroeitate
!tBesini Pauli bani, eastellani Vranduchi, in mereatores l"agosinos .in
zsottovisocbi; se vero insuper intellexisse. eundem Paulum alios dU08
Ragosin08 gravibus tormentis Vranduchi affiixisse, et ab ipsis 2000 duc.
pro redemptione exigere, eliberatos tandem per Voehinium Slaton08ovieh
voivodam.
(hl.: Diplomatarium p. 192.
CCCOXCvn. SO IlaU, RagasU.
Rector cum consilio regi Sigismundo agit gratias, quod bano Paulo
scripserit .pro eaptivorum relassacione", quamvis intellexerit "ipsos adhue
Vranduebi detineri eaptivos a Stephano Besseno" ; vix veritate niti, quod
ragusei mereatores adhaeserint in bello Bosnensibus. "Ragusei iUie mer-
cantes ad eommodum non inutile serenitati8 gentibu8 conservantibu8 Do-
bone et in a1iis castelli. . . . fnere. D1ie 8ic mereantibus 8ero ante eaptu-
ram a Sottovisochi absentavit se rex Hostoia; in crepuscnlo vero prefati
bani gentes Raguseorum solas invaserunt domos... Bossinensium domu"
intaetas permiserunt.
GtlcicA: Diplomatarium p. 193-5.
Cccoxcvm. 1410, 21 Octobris, itapsil.
Rector cum consilio nunciis 8uis Raphaeli de Goze et Miehaeli de
Beati committunt, ut exponant, Tires Ragusii nimis debiles esse, ut Ve-
new naves et exercitum Sibenieensem adoriantur; de1iberatum esse, ut
duo ragusini nuneli assistant "coronaaoni regis nostri in regem Rassae
et Bosnae"; requirant territorium Canalis et Draevice, et si obtineri
non posset, eo quod sit Sandali et Pauli, offerant in coneambium comiti
Paolo pagom Obod, allumque pro lubitu pagom Sandallo. Comitentur
regem, si reverteretur, usque ad trans Savum.
fhlcic1a: Diplomatarium p. 195-201.
CCOCXCIX. 1410, Sl Decembrls, RagulI.
Comes, nobiles et totum eommuoe Ragusii Ostojae, regi Bosnae, domum
in urbe, agros in Primorje et redditus restituunt; ipsnmque, lilium eius
Stephanum, eiusque p08teros inter nobiles et senatores Bagusii cooptant.
Dr. Fr. Miiloii: Monum. serbica, p. 274.
2
D. 1410, tn Dr.vlca tn Novo.

Sandal vojvoda iurat matrem suam, Anka banica, 88 in domo sua
filiali eum pietate habiturum esse.
Dr. Fr. JliWolU: Monum. aerbiea, p. 2'1'-
DI. 1411, li JanuarU, VeneW&.

Magnus voyvoda regni Bossine Sandal eooptatur inter eives veneto&.
Ljubi: Listine VI, 12'1.
Dn. 1411, 6 et 10 JanuarU, VenetH&

Assigoantur 5000 due. pro castro Omonce, nuper obtento na magni-
fioo Sandali -.
Joaones Mauroeeno mittitur .ad partes Jadre", ut peeuniam pro dieto
castro pendat. Deinde vadat .ad eastrum Novi citra civitatem Cathari",
et ibi se praesentet Sandalio, illi diploma ncitadioantie" venetae tra-
diturus.
lJubi: Listine VI, 181-2.
Dm. 1411, 12 JanuarU, VenetlIs.

Seribatur duci Chervoye, iJlpediat Spalatenses dare subsidium Sibe-
nicensibus, eum quibus venetum dominium gerit bellum.
LjMbi: Listine, VI, 182.
DIV. 1411, 10 Martis, Ragustl.

Reetor ete. Sandal vojevod&e, ut pro deposito levando necessaria
scripta mittat.
Puci: Ouo.~ Cp6CBR, p. 102.
DV. 1411, 13 Aprtlls.
Theodorus arehidiaoonus Bosoensis. Sandal, sspremi wjevodae Bos-
neosis nee non oon80rtis eius Catharinae et 80crae Sandali Annae, relietae
Volzi bani, procurator, castrnm Ostrovica et alia V~Detis pretio quioque
millium dueatorum vendit.
KODU. xm. mensis Aprilis.
Ljubi: Listine VI, 14:7.
DV!. 1411, 27 Aprllis, 1n Jajce.

Hrvoje "dux Spalati- eivibus et oonsilio Spalatensi iniungit, ut
donationem regi Ostojae faetam, quia II Turehis et rebellibus Bosoe8...
oontra Sigismundum r. Hung." favent, revoeent. .
Scripta in castro nostro Ovi die 27 men. Aprilis 1411.
Luci~: Memor. di Trah, p. 891.
DVII. 1411, 28 AprUis, Rapstt.

Rector ete. SandaI Tojevodam reqoiront, ut certa veetigalia, quae a
mereatoribus raguainis divisim exigi 801ent, quodd&mmodo uniat.
Puci: CJlo.~ cp6cu, p. 102.
9a
Dvm. 1411, 8 et 25 :tIaU, VeneWs.
Nunciia vojvodae Sandali ad huinsee "capitala- respondetur: conce-
ditu fratri vojvodae navis veneta pro transitu in Apnliam ad regem;
datur libertas "oollegio" agendi cnm nunciis Sandali et Catharinornm ele
negotiis civitatis Catbari.
Senatns olert BUam intenentionem inter Sanda1,t qui "babet secum,
nt die:itur, septem m~ Turehorum", et civitateqa uatbarnm.
Lju1IK: LiltiDe VI, 157-8. 160.
DIX. 1411, 21 MaH, RoDile.

Gregorins PP. ID oonfirmat Breve IunQCelltii ff. VU Sae~ f61jgionis"
.. Dat. Viterbii x kal. Novembri8 an. I. quo fratn'bus Bo8nensibus
datur licentia aeeep~ndi eonventum 8. Spiritu" in Athia dioee. quinque-
eecleaien. a Joanne Maroth, bano Maehov., aedificandnm.
Provisionia Dostre .. Dat. Rome apud & Petrum XII kal. Junii an. I.
OrigiDaL iD tab . proviuciae fratr. minor. u. Salvatoria Hung. OODV. Gy6ug;y61.
DX. 1411, 25 MaH, Ragull.

Beeror eam eonsiliC) regi aigismundo in mellloriaQa revocat, quod per
S1IOI nune:ios "in partibus Bossine" ipsi signi1icaverat; quia audimus
PaIam Bosainenses a vestra aerenitate humiliter conoordium querere.
thlt:icA: Diplomatarium p. lM)1.
DX!. 1411, 28 JulH, VenetHs.

Nuneiia vojevodae Bandali respondeatur, Catharinos respuiase omnem
inte"entum asaerentes, .quod cum dieto d. Bandali nuIlam habeant
differentiam-.
IjKbi: Liatiue VI, 171.
D~. 1411, 15 AlgnsU, ~~".

Rector oomitl Paulo, ut epiato~m IJUO sigillo signatam mittat, si
plumbqm penes Marinum Kabuli depositum levare vult.-
PtIci: Cuo~ cp6cmr, p. 106-7.
Dxm. 1411, 5 SepteDlbru, Raga sH.

:a.ter Clemens de Bodacia cum oonsUio nuncio BUO in Hungaria,
cancelJario Jaoobo, oommittit, ut a rege Sigismundo requirat in tutellam
Bagusii territorium Canalis et Dmeviee, pertinena ad coronam Bosnae,
nune in proprietate oomitis Pauli Radinovich et voivodae Sandali ; non
niti veritate, quod Ragusii gentes de Bosna stipendio OOlldueantur pro
Apnlia, verum adfuisse quemdam e civita Lucea, nuncium regis Ladislavi,
qui se ad vojvOOam Saada1 eontulit; inter Rasusinum et sinum Catha-
nmaem, in Cana1i et Draevieai pertinentibus ad praefatos oomitem Paulum
et vojvodam Sandal, adesse p ures portus. per quos iUae gentes transire
JI088Wlt, fra~que Sandali Vnl"hnm il1ae iata &estate transivisse in
Apuliam. . .,f".
GfleicA: Dlplomatarium p. to2-4.
94
DDV. 1411, II Beptellbrls, RagusII.

Rector etc. Sandali '\'ojevodae conqueruntur de sale, qui in Pod Novi
contra pacta conventa vendi tur ; rogant antiquas leges et privi1egia ob-
servari, et contrarie agentes merito puniri.
Puci: Cuo.~ cp6olCll, p. 107.
DXV. 1411, 23 Oetobrls, 8aguII.

Rector etc. informant Sandal vojevoam, quod aureos ceteramque
pecuniam, quae per Bogeta, servum suwn, miserat, lis tradiderint, quos
coDeemebant.
Puci: Cuo.~ cp6cBB, P. 108.
DXVI. 1411, 8 NovelIbrIs, Venetifs.

Rectoribus Jarae iubetur, ut domino Sandali restituant domum;
quae fuit quondam Damiani de Nassis, ipsi pridem "de voluntate regis
Laislai" per communitatem donatam.
Idvbi: Liltine VI, 199.
DXVIT. 1412, 4 Janurll, RagasU.

Rector etc. Sandal vojevodae supplicant, ut in negotio venditionis
aw interim mercatoribus ragusinis favere velit.
Puci6: CJlO.~ cp6olCll, P. 110.
Dxvm. 1412, 7 AprUls, RagasU.

Rector etc. Annae, oxori quondam bani, respondent, quod depOIitmn
sine coDsensu Sanda! vojevoae levari nequeat.
Puci: CJlO.~ op6cJm, p. 111.
DXIX. 1412, 22 !prUls, Venetils.

Ad tria capitula magni vojvoae boanensis Sandali, per ipsius nuncium
aubstrata, respondetur : rersvasum baberi, quod Sandal coram rege Hun-
gariae, quem aiit personaliter, nil contra dominium venetum egarit;
summam 12 mi1ium ducatorom depoaitam pro parte Sanali et consortia
et socerae suae coDsignatam iri, si venerit "aliqua penona cum litteris
et sindicatu ad plenum pro parte ipsarum dominarnm; BaJsam receptum
iri in gratiam dominU, si ipse et Sandal mitteret nuncio&, "abstinente se
nunc et in futurom a novitatibus et d.mnis inferendis locis et subitis"
venetis.
Lvbi: Listine VI, 252-4.
DXX. 1412, 16 Kail, RagulI.

Rector etc. Stephanum Ostojam, regem Bosnae, requirunt. ut vlk,
nepotem soum, qui in via venus Podvisoki Jacobum Buni ragusinum
occiderat argentumve abstuIerat, pro merito puniat et argentum fratri
occisi restitui curet.
Puci: euo....... cpdcJal, p. UJ.
95
DXXI. 1412, 20 Mall, RaguI1.

Rector cum eonsilio regi Sigismundo eonqueritar de eaede Jacobi
filii Lucae de Bona, quem, dum reeederet "istis diebus" de mercato
Dessiniee, reeommenclatum licet per mercati dominum eomitem Paulum,
itineris socius nepos H08toie regis Bosne, Volehus, sub castro Vissoehi
trueidaverat atque argento et pecunia spo1iaverat.
GdcieA: Diplomatarium p. 167.
DXXII. 1412, 12 Octobris, Ragasll.

Rector ete. Sandal vojevoclae seribunt se eidem navel vendere non
poase.
Puei6: Cuo.~ cp6ca, p. 118.
DXXllI. 1412, 19 Octobrls, RapsIl.

Rector etc. Sandal vojevodae seripto denuneiant artifiees ragusinos,
qui anna eonfieiant, plena libertate gaudere anna sua quibuslibet ven-
dendi, quae libertas et tempore belli vigebat; porro se naves vendere
non posse.
JI. Puei6: Cuo.~ cp6oa, p. 113.
DXXIV. 1412, 9 NovembrIs, RagusIl.

Rector Joann81 de Goze cum eonsilio nuncio ad regem Hungariae
Sigiamundom, Zanin de Goze, eommittit, ut pergat versus Drinom, et
adveniens in regionem Slatonossevich capiat ibi notitiam, ubinam rex
moretur, illumque aeeedat, atque tributum mille ducatorum pro duobus
annis eonsignet.
Gdcic1a: Diplomatarium p. 210-211.
DXXV. 1412, 11 NovelDbrIs, Raguft. .

Rector etc. Sandal vojevodae respondent: aditum in urbem cuique
patera, et in ea lieitam quaeque, etiam arma, emere j adiungunt quaedam
de debitis privatorum.
PIIci: Cuo.~ cp6CJa1, p. 114.
DXXVI. 1412 vel 1413.

Hrvoje infidelitatis et amieitiae cum Tureis apud regem Sigismundum
aeeosatos, datis ad reginam litteris, innocentiam suam probare nititur ;
eonqueritar de suis aemulis calumniatoribus; profitetur sese submittere
"iudieio regiae maiestatis et dueis Aostriae"; dein adiungit: "eJ:oro sere-
nitatem regiam et vestram maiestatem, ut jam in tempore seneetutis
meae non permittant mori in paganismo ritu et sub infidelitate, quia
ViJ: et diffieulter expectavi, ut ritos de paganismo eonvertat in fidem katho-
lieam, et possim dieto domino meo regi fidelitar servire-.
(Sine notatione anni ete.)
1Mf:U: Hemorie di Tra~ p. 892.
96
DllVIT. 1411, 2 A,rUls, Jalee.

Dux Hnoje uori suae Helenu, filiae BaIsae, pro datis sibi mamo
10.000 due. dum in Hungariam ad regem Sigismundum proficiaearetar
et inde reverteretur, cedit Kotor cum lupa Vrbana et domos suas Ra-
gaaii. Testea: ex Luka comes MiJat ui, ex Zem1nik comes Boravae
vemerovi, ex Vrbana vojvoQ Pripko, ex Gld vojvoda IvaRiA Petrovi,
ex S~a GaApar DijaniAevi, ex Vrbas Petru Jom,
Puci: Cuo.~ Cp6CB11, I, 175-6. 14:18, 29 Aprilia tradita fuit domu. dictae
Helenae,mnc regiuae BoSD&e ad eiuadam zequieit.ion8m per nanciom Stephanom
Prodi6. Ibid. p. 177-8.
DXXvm. 1412, 2 NovembrIs, VenetUs.

Datur collegio faeulta& cum Grobacio Dobravi, nuncio SandaH, no-
mine BaIse Straeimiri, quondam Georgii Stracimiri de Balsis, tractandi
"de illis duabus terris, videlicet Dulcigni et Budve, et de provisione
ducatorum mille in anno".
L;u1M: Liat.ine VD, 28. OoDvent.io mita die 26 d. m. ibid. p. H-6. ocmftrma-
tlu' a BalJa ibid. P. 68. .
DXXIX. 1412, II NOVIDlbrIs, Bapsll.

Commune ragusinum magno vojvodae Sandal ad litteras, per nuncios
Bormn Koreni et Vlah DnAojevi pereapta&, rescribit, lieare sibi et Oa-
tharensibaa . .ere et extrabere mercea et arma.
PtIcic!: Cno.~ cp4CBR, I, 11'-
DXXX. 1412, t9 NoveDlbrIs, VenetlIs.

Dux Venetiarum Michael Steno SandaJio magno vaivode ~sine de
consignanda edeposito 12.000 dueatorum infra quatuor menaes medie-
tate ipsi, alia medietate banicae relictae Volcbi bani ~t eius filiae Cata-
rinae, scribit.
IJulM: Listine Vll, 81-2. Ibidem epistola bauicae et Oatbarinae, Budali requi-
tit.io , Apr. 1U8 lb. p. 99. .
DXXXI. 1412, 15 Decembrls, RIPSU.

Commune ragusinum vojvodae Sanda1 refert de damom, quae Ragusini
et dominae banicae legati in reditu Venetiia ob tempestatem in mari
perpessi Bunt.
Eucie: Cuo.~ c~ I, 115.
DXXXII. 1413, I FebruarU, Ragu8H.

Commune raguainum comiti VlkaAin et vojevodae Vlkmir ad petitio-
nem illorum de mittendo uno e duobuB medicia, Bartbolomaeo vel Ja-
cobo, rescribit, unum ex Ulis, qui voluerit, mi~tendum.
.Puci: Cuo.~ cp6__ I, 116.
97
nxnm.1413, Rlguli.
Nunciia Micbaeli de Resti et Joanni de Gondola, exmissis ad regem
Sigismundum. eommittitur, ut 'petant interventionem apud regem Boanae
Stephanum Ostojam et regni barones cirea impositionem nOTorom Teeti-
galium et mercea certo Ragusino demptas.
Gelc:ich: Diplomatariom. p. 216.
DXXXIv. 1413, 4 Hall, Venetlls.
Nuncio eommunitatis Catari respondetur, bosniensi magno vojvodae
Sanda1io eoneessum non iri, ut extrahat lIde Veneciis galeam seu galeo-
tam aliquam-, qua eidem communitati damna infiigeret.
IJubi: Listine VIT, 119.
DXXXV. 1413, l JalU, Bagu.

Regi SigisDlUndo notom redditur. "quod Spalatenses ab obedientia
et iugo ducis Hervoie, cui iam diucius stabant 8ubmissi, his praeter-
lapsis diebus... viriliter se Bubtra.xere Bub s. maiestatiB vestre alarum
ambram eonfugientes .. "
Gelcic1a: Diplomatarium, p. 221.
DXXXVI. 1413, 13 JalU, Rag.sn.

Commune ragusinum Joannem de Menze et Clementem de Bodaza
exmittit. ut incolas insulae Curzulae ad exeutiendam Hrvoje dominium
inatigent.
Eodem die regi 8igismundo nuntiat, quod Sanda1 de expeditione sul-
tani CriBBia domum redierit.
Qdcich: Diplomatarium p. 222. 225.
DXXXvn. 1413, 24 JalU, BagllBfl.

Rector etc. indieant Sandal vojevodae, se oceupasse iosul&8 CorzuJam
et Pharum manato et nomioe Sigismundi regis,
Puci: Cno.~ cp6cJar, JJ. 117. De eodem Balaae 16 Julii aigDificando iDl1llaa
eo tempore fuisae ducia (HrvOJe). Ibid. p. 116.
DXXXVIIT. 1413, l Augusti, ln Palsano.

Sigismundus rex Hungariae ete. Hrvojam omnibus dignitatibos ete.
privat.
Datum in Po1sano io festo s. Petri ad vineula an. domini IIODXIII.
Lud: De regn. Dalmat. et Croat. libro V. cap. V, P. 432.
DXXXIX. 1413, 14 Augnsti, Ragusil.

Commune ragusinum nuncii! suis Andreae de VoIzo et Nieolao de
Gozze eommittuot, ut regem Sigismundum persuadeant, quo insulas Cur-
zaIUl, Lesinam et Bratiam, pridem Bub dominio dueis Hrvoje existentesJ
qua de ipsius mandato (Ragusium) oeeupavit, sibi et non Sanda1i vel
Ba1sae in perpetuum cedat.
6elcW:A: Diplomatarium, p. 228-281.
ROlL ron.
Digitized by GooSle
98
DXL. 1413, 25 Anguti, VenetUs.

Nondo Hnoje exeosant se, quod ob treugam com rege Sigismundo
initam non posut dari auxilium ad reeuperaodum Spalatum, ipsi per
regem ereptum.
ljubU: Listine, VII, 12'l-8.
DXLI. 141S, 18 Octobris, RagnsU.

Oommune ragosinom nonelis suis ad regem Sigismundum, Andreae
de Kartalo de Volze et Nicolao de Goze, committont, ut territorium
Oanale et Draeevize requiraot; et si totum obtinere non possent, petant
adminus Oanalis partem, quam comes Paulus tenet, quum Draeeviza sit
integra vojvodae Sandali. Offeront annue 200 doe.
fhkic1a: DiplollWarium, p. 232-3. E collllDiBaione 21 mail 1414 ap~ret, quod
8andal t.erritorium Draceviza, ad quod a Turca pre88U8 coDfogere intendebat, nUlla-
tenua cedere \'olueril Ibid. p. 248;
DXLU. 141S, 18 NovembrIs, Venetlls.

Nuncio Hrvoje respondeatur: dolere, quod rex Slgismundus contra
eum miserit "eapitaneos et banos suos";, de oblatis Bibi per dominum
Turcorum 30.000 Tareorum disponat pro sua prodentia; ob treugam
cum rege Sigismundo non posse aeeeptari oblatam per dueem sabsidium
ad oeeupandam Dalmatiam ; displieere differentiam, qllam habet cum
Sandalio.
LjubU: LiBtine, VII, 187-8.
DXLm. 141S, RaguU.

Commune ragosinum comitiPaulo conqueritar, quod Radosav Bran-
kovi pagom Oselnik depraedatus sit.
Puci: CIlo.~ cp6cBB, I. 117.
DXLIV. 141S. I Iartli, Plaeentiae.

Rex Sigismundos invitat Ragosaeos, ot suis ad Sanda1ium noncila,
Ladislao Jakeh de Kusal et Johannl Obalnak, 8U08 adiungant, aut "eos-
dem de sua intentione" informent.
.ljubi: Listine, VI, 148.
DXLV. 1414, 10 Hali, BagnslDlD.

Oommune ragusinum magno vojvodae Sandal conqoeritur, Vlaehis
prohibitum esse Ragusii sal emere.
Puci: CIlo.~ cp6ca, I. UU.
DXLVI. 1414, 18 IaU, Rag.sli.

Rector ete. Sandal vojevodae reapondent, se nihil mali contra eom
loeutos; neqoe velle, ut quidquam in partibus maritimis, sine eius et
comitis Pauli consensu, fieret.
PtICU: Cuo.~ ep6ca, L 122.
Digitized by Go6g le
99
DXLVll. 1414, 10 JalU, Ragusii.

Oommune ragusinum nunells suis Andreae Volzo et Nicolao de Gozze
notum faciunt, qnod vojvoda Sandal Torcis ingressum in Bosnam impe-
dire non potuerit, sese itaque 5 d. m reeipiens "in Uscopia" nunc cum
suis eopiis in montibus commoretur ; alia pars exereitus regresaa via
terrae Joanis Nadroievicb versus Dobozaz, una versus "Sagrebe".
Gdcich: DipIomatarium, p. 245. Idem commune reginae Barbarae litteris 14
Augusti nunciant: -Teuori post reditum auum ab illia partibaa in Bosna, ipaas
predaa e Bosna domum tranamiaerunt, adhuc in ipsis Boane partibus moram tra-
hentes; qui Teaori, ati femu, ad diveraa Ioca proClire minitantur accederec. Ibid.
~ ~ ,
DXLVIII. 1414, 5 DeeelDbrls, RagusU.

Rector ete. Sandal vojevodae, ne permittat, ut sui subditi ad partes
reipublicae pro emendo sale venire impediantnr.
Puci: CuO.e.II~ cp6eJar, p. 123.
DXLIX. 1415, 12 JaDuarIl, CoutaDtiae.

Joannes XX1ll. concedit facultatem comiti Philippo de "Ohorog1a" aedi-
ficandi monasterium in diocesi QuinqueeccleBi6n8i pro religiosiB aZicui..,
ordinis ah ecclesia approbati.
Joannes episcopus servus senorum Dei, venerabili fratri episcopo
Qninqueeeelesiensi salutem et apostolicam benedictionem.
8ineere devotionis aft'eetus, quem dilectus filius nobilis vir Philippus
de Cborogh, miles et baro regni Vngarie, ad nos et romanam gerit eecIe-
siam promeretur, ut votis suis presertim. . . augmentam et religionis
propagationem respiciunt, quantum cum Deo possumus, favorabiliter
annuamus.
Sane petitio pro parte (dilecti filii nobilis viri Philippi de Oorogb)
nobis nupar exhibita continebat, quod ipse cupiens terrena in eelestia et
transitoria in etema feli(ci) commercio commutare de bonis sibi a (Deo
eollatis) . . . . . . . (in) snis possessionibus unum monasteriutn alieuius
ordinis, per sedem apostolicam approbati, cum ecclesia, cimiterio, cam-
panis, eampanili, (domibus, habitationibus, bortis), bortaliciis et aliis ne-
eessariis offieinis pro usu et habitatione aliquorum fratrom fondare et
eonstrni facere proponit. Quare pro parte (ipsius) ... Philippi fuit nobis
bomiliter snpplicatum, ut sibi premissa faciendi nee non quibuseunque
fratribus, etiam ordinis mendieantium, ad prefatum . . . monasterium
transire uolentibus, ad prefatum monasterium transenndi, ip~umque reei-
piendi et perpetuo retinendi licentiam eoncedere, ac alias in praefatis .
opportnne providere de benignitate apostolica dignaremor.
Nos igitur, qoi divini eultus augmentum aogere nostris temporibus
intensis dessideriis affectamus . . . (desidera)ntes ipsum Philippum in suo
Iaudabili proposito confovflre huiusmodi supplicationibus inclinati, frater-
nitati tue per apostolica scripta mandamas .. (quatenus), si est ita, pre-
fato Pbilippo monasterium bujus1Dodi cum ecclesia, eimiterio, campanis,
eampanili, domibus, ortis, ortalieiis et aUis neeessariis offieinis bniu~ ~
modi bata morem dieti ordinis in ipsius posaessionibus, dnmmodo ~ : ;'.-=
Digitized by COOi~:
100
locus ad id idoneus et honestos" fundandi et construendi ipsisque fratribus

ad monuterinm ipsum, postquam fundatnm et construetnm fuerit, trana-
eundi, dietumque moouterium eum eeclesia, eimiterio, campanis campa-
Bili, domibus, ortis, ortalieiis et &liia neeeBSariis offieinis reeipiendi et
perpetuo retinendi plenam et liberam auctoritate apostolica lieentiam
Iargiaria, Dee non eisdem fratribus, qui ibidem pro tempore residebunt,
auctoritate prefata eoncedas, quod omnibus et singulis priuilegiis, immu-
nitatibul et gratiis potiri et gaudere ualeant, qui bus alii fratres eiusdem
ordinia potiuotur et gaudent, iure tamen parochialis ecclesie et euiuslibet
aJterius in omnibus semper s(alvo).
Datum OOD8tancie D Idus Januam Pontificatus nostri anno quinto.
+
+
+
Lopi
m. de Bossis B de PistOm
Ex originali in tabular. provinc. 88. Salvatoril fratr. minor. Gyingyolien. ligil-
lum plumb8um dependet ex filo canabino. - Aliena manuI saeculi XV. adpo-
luit -Confirmatio loci perekcbec (Perekcbe - Berak in comitatu Vukovarien. in
8lavonia).
DL. 1415, 19 JanDarl~ Ragusll.
Oommone ngusinum comiti VlkaAin Radievi amicitiam S11&Dl fatetor.
Pt.ct: Cno.~ CP6cBa. p. 126. ID eodem seDlU 24 Febroari 1415. Ibid. p.l~.
DL!. 1415, 10 Febnarti, BagusU.

Rector ete. Stephano Tvrtko, regi Bosnae, declarant, quoadam pro-
fugos ex 8ubditis regis illXta antiquas leges receptos fuisse; magisque
conveoire, quod ad ragusina castra quam in Hungariam vel Oroatiam
fugerint; Vlkiium etiam, dum a fratre suo rege Tvrtko pulsus eBBet,
RaguBium aufugisse; dolent damna et iniurias Bosnensibus illata.
Pt.ct: Cno.~ cp6cxB, p. 126.
DLIT. 1415, 20 Febnarll, Ragusll.

Rector ete. comiti Gregorio Vlkosali seribunt, permissnm, ut domini
OhulmeoBe8 faenltates suu in Ston traosferre possint, et quaedam adiun-
gunt de Valaehia regis Ostojae, qui ad partes regis Tvrtki transimmL
Pt.ct: CIlOII8JIIIJYI cp6cB., p. 126-
DLm. 1415, 20 FebnarH, RagI8Il.

Oommune ragusinum archiepiseopo Strigoniensi Joanni seribit: "Nova,
que in partibus istis vigent de adventu iam tertio Teuerorum in Bosnam .
et nmter de metu eopiosioris adveotua numeri eorunem, nil veatre pa-
ternitati reserandum duximus".
(hlcic1a: Diplom.atarium, p. 247. Die 26 MartU refen: -non parvam Turchornm
multitudiDeDl ad ~=DI re~ in partibD8 illil prope SibeoicDJD et quudam gentel
.eve in panibD8 ii et Crainec, unde -traDafr8tare POlIeot ad inlulasc. Ibid
..-.... :p:m
.-.... .. .
. Digitized by GooS le
101
DLIV. 1415, 23 FebrIlarH, RaguO.

Rector etc. Tvrtko TvrtkovicS, regi Bosnae, respondent, quod buta
leges antiquas urbs ragusina semper fuerit domos et patria dominorum
gentis Kotromanovi.
PtMJt: CuOK~. Cp6CB1l, p. 126.
DLV. 1415, 25 Hartu, RaguH.

Rector ete. Hnoje doci reseribunt, rempublieam nihil inimieitiae in
dueem vel in urbem Almisium meditari.
Puci: CuoKe~ cp6cBJr, p. 129.
DLVL 1415, 10 Man, VenetHs.

Respondetur nuneio dueis Hnoje: eonvenire magis, ut castrum DaI-
misii, quod Venetis ofen, maneat in sua potest&te; eonsignentar noneio
pro duce petente duo milliaria saInitri et funes .pro duobos manganis" j
non posse dari illi sobsidiom .per mare" ad reeoperanum Spalatum sed
reeommenandom fore Johannae regina.e Apoleae; dueem, si cam rege
Sigismondo pacem inierit, se "reeommissom" habitl11'1llD.
Ijtfbi: LiatiDe, VII, 200.
DLVIT. 1410, 23 Mail, RaguH.

Rector ete. Sandal vojevodam orant, ut legato reipublicae Mil~nae
Mrkalja ad locum Gora!da pro expediendis quibusdam negotiis misao,
favere velit.
PutX: CuOKeJIJD\II cp6ca, p. 180.
DLVm. 1415, 28 JilDO, RagusU.

Commune ragusinum regi- Sigismondo nunciat: "Isto tempore io con-
tratibos Bosne fuit onos eaporalis Theucer, nominatos Zeeh Melech, qoi
stetit in Bosna plos qoam tribos mensibos, faeiendo raubarlas in ehar-
vaeia et aliis loeia .. nollum enimgentiom obstaewom habuit; qoi
Theoeer diseessit de eontratibos Bosne die 16 presentis cum gentibus;
et fertor, quod (sultaJtus) Ohrisii miait pro eo, qui foret sibi opportunus.
Et pro none paoci Theueri remanseront in Bosna cum rege Tuertcho" .
Alter "caporalis, nominatus Isach Theucer, congregat ad Seopiam gentas
theoeras, qui his diebus expectator in Bosna, in quo regno nil depre-
datur. . . Rex vero Hostoia stat in suis fortaliciis non aodendo sumere
fidueiam Theuerorum aliquo modo ... " Vojvoda Sanda! .exigit se a
Theucris com non panis onis". Mereatores ragusini litteris 16 d. m.
e Sreberniza nuneiant, quod Joannes de Conhara cum gentibus regis
(Sigismondi) "appulerit in Uxora subtus castrum Doboi".
lhlcich: Diplomat&riWll, p. 24:9-250.
DLIX. 1416, 6 Augusti.
Duimos "di OhuchioIa", mercator ragusinos, seribit d. Saraeino d~
nom in Bosnia j totam Bosnam insorexisse contra Hungaros, vojvod~
Sandal iniisse paeem com duce Hrvoje, H08tojam &b imperatore (Si~
102
mundo) confirmatum in regem; Mori et Bosinensem Vladislavum Do-

brav~i! captum fuisse, huneque dedisse suum castellum Kova~ in Usora.
Hae litterae miBBae sunt 18 Augusti regi Sigismundo ex~resso dolore
de elade "Ungarorum eum Teueris nuper iofeIieiter occursa .
Gekich: Dip10matarium p. 250-2.
DLX. 1415, 3 Oetobrls, RagIl8U.
Rector ete. amicis suis Ljubila Bogdan~i et VIkosav Poznanovi po-
testatem faciunt, orgente bello, in urbem se recipiendi etc.
Paci: Cno.~ Cp6CB11, p. 131.
DLXI. 1415, 5 DeceDlbrls, RaguU.

Rector ete. conceduot, ut comes Milila, aToreis tugiens, in locom
Ston et Rat transire possit.
Puci: Cno.~ Cp6CB11, p. 132.
DLXTI. 1416, 16 Janaaril, Ragusll.

Rector etc. rescribunt comiti Gregorio Vlkosavi, ne nova et insolita
vectigaIia ad confioia Stagni (Ston) inducat.
Ptcci6: Cno.~ cp6CB11. p. l33.
DLXm. 1416, 23 IartU, RagusU.

Rector etc. comitem Petrum, fratrem comitis Radosavi, requirunt, ut
militibus suis, qui in limitibus, sub dueibus lupano Georgio et Stephano
Miloradovi et cum illis Turcae. commorantur, damoa RagUBinis inferre
prohibeat.
Puci: Cno.~ cp6ca, p. IM.
DLXIV. 1416, IS Aprlll8. In D'brl ln Neretva.

Ostoja, rex Bosnae, requirit rectorem etc. et ragosinos, ut pretium elo-
catae domus suae, quae Ragusii est, sibi mittere velint.
Puci: Cno.~ cpGCBll, p. IM.
DLXV. 1416. fer. 6 ante natlvltateDl b. H. V. Quluqaeeeleslls.

Johannes Gara Joannes custos de Dyako d. Benedicti episcopi
"oznensis . . . scribunt, quod bata litteras episcopi zagre Eberhardi . .
captivi et in regno Boznae a Turcis vineti Joannes de Maroth, Martinos
banus, Joannes de Halap et Petros de Zepes tenore relationis ad despo-
tom Rasciae exmissi Petri 8ch non nisi summa 65.000 fior. auri redimi
possint.
Ft;jlr: Cod. dipI. X, 8 P. 561.
DLXVI. 1416, 12 Octobris, RagIl8U.

Uommune ragusinum regi Sigismundo refert: "Inter barones de
Bosna est maxima et immortalis inimicitia propter mortem olim comitis
: :Pauli; et hac de causa Oma Teucer miserat duos suos nuoeios pro
:'::: kactanda pace inter barones predictoa, pro qua faeienda ordinata fuit
: .: ..
lOB
eollacio sive adunaeio omnium dietorom baronum" , sed alne eft'eetu, .quia
ipsi barones non confidunt se ipsis invicem." Ibi agabatur, ut rex Ostoia
et comes Dragissa Dignieieh capiantur ; quod reseientes iidem uoete pro-
xima "aufugerant de collacione predieta ; et propterea regnum Bosne stat
in maximo eonfiietu et didsione. Rex vero Hostoja cepit uxorom suam
Jelenizam, olim uxorem Orevoie, facto divorcio cum uxore prima". Jele-
niza aeeedens proxima aestate ad Hostoiam donavit fratri suo comiti
Joanni de Cetina castrum Almisii. Inde ipsius genus oprimunt insulas.
GelcicA: Diplomatarium 261-2.
DLXVII. 1416, 25 Deeembrls, Ragusll.

Oommune ragusinnm regi Sigismundo notificando obiees, qui ipsi in
oeeupatione iosoJarum Ourzole, Braze et Farre opponuntur, referunt .de
nom Teuerorum: ad presans nullus exereitus est in rego Bosne aut
Raaie, quia eorum imperator est oeeupatus Saloniehi circa obsidionem
fratris sui, qui erat in Vlachia, eui imperator constantinopoIitanus favo-
rem exhibat".
GelcicA: Diplomatarium, p. 265.
DLXVIll. 1417, sabatho ante festum b. Margarlthae V. Constantlae.

Sigismundus rex fillis Emeriei de Upor, episeopo transsilv. StephaDO
et Ladislao, donat terram Halaz ob praestita sibi servitia i nam Ladislaus
stranue contra Tureas pugnavit in duabus expeditionibus, in quarum una
eaptivus detinebatur "in Turkya", in altera captus IJin ipso regno Boznae
per nonnullos (nostros) aemu108 vinetus tenetur" .
Aj": Cod. dipl. X, 8 p. 583.
DLXIX. 1417, 31 MartU, Ragnsil.
Oommune ragusinum regi Sigismundo gratias agit, quod ipsius nun-
eius Ladislaus Jacbez seenm traetare voluerit .de terreno de Oanali; sed
inopportunnm esse, tum quod i1llus villae sint combustae et habitatoribus
vaeoae, tnm "quod sunt in manibuQ Petri, filii Pauli, inimici capitaIis
vojvode Sandal" . Domus Bosainensium Ragusii non p0888 dari, qoia datu
ipsis merant pro commutatione 22 villarom, quu ipsi hoc in easu reeJa-
marent.
fhkicA: Diplomatarium p. 284.
DLXX. 1417.
Ostoja rex Bosnae cum regina Helena et filio Stephano fidelibus suis
VukaAin, Baran et Gergio "Vueaeb, ob ipsorum servitia in reprimendis
ObuJmi incoIis praestita, confirmat omnia privilegia ipsis a praedeees-
lOribus suis coneessa; in specle Ioca Maebar, Oermiehia, Pasizna, MiJuse
et Labziam eum suis territoriis. Testes: vojvoda Petrus Pavlovi, comes
Radiz Radoevich, comes Batich Mirchovich, vajvoda Isebo Senebovi, pri-
ataldus aulae Georgius Dragiehevieb, comes Tvrtko Borovinich, aoIae
magister Nieolaus OucIatovieb.
IaIM: LiatiDe vn, 240. 8tariDe X, 42. Venio ita1ica. Privilegium hoc con-
tirmM dux ve:net1ll Francisou Foecari 22 Ju1ii 1462.
104:
DLXXI. 1418, 23 .artll, BlAe.

Ostoja, rex Bosnae, veetigal, a mercatoribus Ragusinis in Popovo
p6ndendum, abrogat.
Dr. Fr. Mi/doM6: Honam. eerbica, p. 280.
DLxxn. 1418, 28 Hall, Bernae.

Mamnus PP. V COrtcedit Piponi, comiti Temesietcsi, facultattJm aedifi-
candi monasttrium in loco Ozera, iUudque donandi fratribuB Minoribus
tJicariae Bomae.
Martinua episeopus servus servorum Dei, venerabili fratri episeopo
Quinqoeecelesiensi salutem et apostolicam benedictionem. Ea quae divino
prointura coltui pia catholicorum devotio proseqnitur, per apoatolicam
merentur providentiam ad effeetom produci congruentem. Sane petitio
pro parte dilecti filii nobilis viri Piponis de Ozera. comitia Themesiensis,
nobis nuper el.bibita continebat, quod ipse, pia devotione succensus ab
intimis cordis copiens transitoria in aeterna felici commercio commotare,
de bonis sibi a Deo collatis onum locom pro oso et babitatione fratrom
ordinis minorum, qui in eod"m seeundum varam regulam observantiamque
et instituta b. Francisci Deo eligont famulari, cum ecclesia, campanili,
campana, domibus, habitationibus, bortis. hortalitiis et aliis officinis ne-
ee8sariis, infra limites parocbiae, paroehialis ecclesiae s. M:argarethae de
Ozera tue dioeeesis, loco ad boc eongroo et honesto, de no'\'o fundare
et erigere, ipsumque locum com eeelesia, campanili, campana, domibuB,
habitationibns, hortis, hortalitiis et aliis offieinis huiusmodi, tam in oma-
mentis et paramentis eeelesiasticis, quam nonnollis a1iis, pro eisdem USD
et habitatione aeeommodis fuIcire, nee non p03tquam constructom foerit,
fratribus ipsis pro hniusmodi eorum usu et ha.bitatione donare et assig-
nare desideret, si ad id sedis apostolicae aeeedat assensus. Quare pro
parte ipsios comitis nobia foit bumiliter supplicatum, ut sibi praemiaaa
faeiendi lieentiam coneedere et alia soper his etiam ipsis fratribus oppor-
tone consulere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur, qoi
eundem cultum nosn temporibus augere intensis votis et affeetibus
desideramns, buiusmodl aopplicationibus inelinati, fraternitati toae, de
qua in his et aliis speeiaIem in Domino fiduciam obtinemos, per aposto
lica scripta committimos et mandamus, quatenus, si est ita, dummodo
infra limites eosdem pro simi1ibus usu et habitatione locus aliquis ordinis
cuiusvis, praeeipue 61. m..ndicantibus. non eristat, committi praedictum
locum infra hniosmodi limites cum ecclesia, campanili, campana, domibus,
habitationibus, hortis, hortalitiis et aliia of6einis praefatis eonstruendi,
fundandi et erigendi, ac construi et erigi, nee non omnia &lia praemissa
faciendi; et postquam constructa fuerint, ilIum locum, ut praemittitur,
dietis fratribus donandi, et fratribus eundem locum jnfra limites prae-
fatos pro eorum bniosmodi usu et babitatione reeipiendi et perpetuo reti-
nendi, plenam et liberam authoritate apostolica lieentiam largiaris.
Felicis reeordationis Bonifacii Papae VIn. predeeessoris nostri pro-
hibente, Ile fratres eorumdem ordinum mendieantium in aliqoa civitate,
castro vel villa seo alio 1000 quocanque ad habitandwn, dOlllQ8 ,el Ioca
106
quaecunque de novo reeipere praesumant absque dictae aedis licentia

speeiali, faeiente plenam et expreaaam de inhibitione huiusmodi mentiG-
nem, et qualibet alia eiusdem sedis constitutione contraria non obatante;
iure tamen pastorIlli parochia1is ecclesiae et alteriua euioalibet in omnibus
semper salvo. Volumua autem, quod dieti fratres, qui pro tempore in
eodem loco infra huioamodi limites residebunt, omnibus privilegiis. immu-
nitatibus, boertatibus et exemptionibus libere gaudere et uti poBBint ac
debeant, quibus eeteri fratres in quibusvis aliis loeis dieti ordinia gaudent
et quomodolibet potiuntur.
Datum Bemae Lausonensis diocesis v. kalendas Junii pontificatus
nostri anno primo.
Ad ealcem huius instrumenti aequentia sunt notata:
Ego fr. B1asios de ZaIka vicarius Bozne anno Kooooum uodecimo
die mensis Deeembris presentavi istam bullam domino Henrico episeopo
Quinqueeccleaien. in specle, et lplle concessit viva voce locum de Ozzura
ad U8UID nostrum iuta voluntatem et mandatum apostolice sedis, ubi
presentea fuerunt fere omnes domini de capitulo ante valv&8 templi.
El: original. iD tabnlar. proviDe. 8. 8. Salvatoria GyGDgyaien.
DI.xxm. 1418, 6 Jam, RaguU.

Gregorius Vukosali abrogat portorium introduetum in Ston. Prae-
aentea: Ostoja Picedt, Brnjak Kostadini, Kruoe Ivanovi. Scripsit Do-
brilo RaAkovi. .
Dr. Fr. Jiilloli: MonUJD. I8lbica, p. 28l.
DLXXIV. 1418, 23 Anpstl, &ebennls.

Martinus PP. V. coneedit fratribus, qui in Bulgariae, Valacbiae,
Rusiae et Bosnae partibus COlllmorantur, ut .. fideHbus noviter eonverais
partium earumdem praeesse valerent in administrando eis ecclesiaatiea
sacramenta et fidem catholicam ~edieando ... " .
Illius qui . . . Dat. Gebennis x kal. Septembris an. I.
Ex libro Il de diven. formia &D. I. CoL 264. WacJdiJlg: Annal. minor. tom. X.
p. 294.
DLXXV. 1418, 8 NovellbrIs, RagasU.
Rector etc. Sandal vojevodae, q000 nonnuDas facuItates ragusinis
ereptaa reatitui curavit, gratias agunt.
P.a: C.O.8IllIqB Cp6cIlB, p. 144.
DLXXVI. 1418, 28 Decembrls, Ragu".

Rector ete. roga.nt eolnitem Gregorium, ne contra antiquas leges in
damnum reipublicae vectigaI prope Popovo exigat, nam et reapublica
seeus adacta erit tana decemere , quae et toti regno damnosa e8B8
poterunt.
&tiI tao..... ap6ca, p. 142.
.1Q6
DLXXVII. 1418, 30 Deeembrls, RagusU.

Commune ragusinum comiti Gregorio lVukosali) protestatur contra
ipsius decisum, quo vectigal in Popovo adauxit, sieque commercium cum
Stagno impedivit, BimuJque regi Bosnae Ostojae deeretum adiungit.
Puci~: CnOlleBBqB CpOORJI. I, 141-2. Eodem. 8eD8D /; JanuarU 1419. Ibid. P. 1~.
De eadem. re 26 Apr. 1418 ib. id. p. 148.
DLXXvm. 1408-18.
StephanUS Ostoja, rex Bosoae, Georgio vojevodae et comiti vua et
eorom posteris ob servitia sibi et suo filio Stephano praestit&, dum de
throno Bosnae pulsus in Bobovac exularet, donat terras et oppida quae-
dam cis et trans fiunum Cetine sita.
Dr. Fr. JJlildoii~: Monumenta aerbica, p. 386.
DLXXIX. 1419, 29 JannarU, RagnsU.

Commune ragusinum edit pereeptionales de deposito m. vojvadae
Sandal, sibi per eius legatos christianom Demetrium et Pribisavum PO-
hvali consignato in custodiam.
PNci: CnolleBHqll cp6eBIr, II, 64-5. V. ibid. p.69-70. De hoc depoaito lubin
portionea levato. Ibid. 81.
DLXXX. 1419, 5 BartU, ZveYj.

Stephanus Ostoji, rex Bosnae, cum matre regina Kujava omnia pri-
vilegia, quae praedece80res eius Ragusinis concesserant, confirmat. Testes :
ex Bosna vojvoda Petar Pavlovi, vojvoda Kova~ Dinia, comes Bati
Mirkovi, ex Chalmo vojvoda Ivko Semkovi, vojvoda Paulus Jurjevi;
ex inferioribus partibus comes Georgius Vojsali; ex aula pristav ma-
,uster au1ae comes Vukae Vukoti et Vuk Rogati. Seripsit diaconus
Vladi.
Dr. Fr. JJliklol~: MODumenta aerbica, p. 882.
DLXXXI. 1419, 17 JanU, RagnsU.

Commune ragusinum dominae vladikae et vojvodae Paolo offert suam
intereessionem penes Vojin Straeinovi de ineanda inter ipsos amlcitia
et concordia et eliberandis eaptivis Vlatko et Nikola.
M. ~: CnOll8BHqll cp6CE11. I, 144-5.
DL~XII. 1419, 24 JnnU, na Stipanjn Polja pod Sokolom.

Sandal Hrani, vojevoda bosneosis, et fratres Vlkae et vlk et Ste-
phanus filius Vukaeii Ragusinis medietateOl lupae Konavlje cum Vita-
lina eedunt. JuraDt nobile!! generationis donatorom : comes Radivoj Stip-
kovi, comes Radosav Stipkovi, comes Radi Stipkovi! tlOmes Obrad
ffiapomiri, comes Vlatko Obradovi, comes IvaniA OstoI, comes Ivan
Vukovi. Seripsit Pribisav Pohvali.
Dr. Fr. Mikloii: MODUJD. II8lbica, p. 288. Similea 30 Man 1400. Ibid. p. 800.....
i
107
DLXXXIII. 1419, 29 JunU, Ragasfl.

Commone r&gUsinum vojvodam Sandal et comites Vukac et Vuk et
Vukeii filium Stephannm ipsorumque baeredes, dum a vojvoda Sandal
reciperet medietatem lupae Canalis (KonavJje) cum Vitalina, .inter nobiles
et 88oatores eooptat, et ipsis dODat domum, quae fuerat quondam eivis
Smita Gradi. Scripsit logotheta Rusko.
Jliiloli: Monumenta aerbica, p. 284-8. Litteria OO Mail 1420 anni promittunt
una annuOll 500 hyperp. Ibid. 296-=-800.
DLXXXIV. 1419, 13 Augusti, RaguslI.

Rector etc. enunciant fratres Vlkae et Radosav Vojsanovi, subditos
'Vojvodae Sandal in Draevica, inter civas ragusinos cooptatos esse.
.PtIci: CuOlle~ cp6cKJr, po 145.
DLXXXV. 1419, 4 Septembrls, Bagusfl.

Rector etc. comiti Paulo Jurjevi inter cetera enarrant, quae ad impe-
diendum venditionem in loco Dreva praeatitissent.
Pw:i: Cuo.~ cp6emt, p. 146.
DLXXXVI. 1419, 9 Septembris, VenetHs.

Seribatur capitaneo generali culpbi ad ipsius Iitteras datas apud Tra-
gurium 29 Augusti de tractatu eiusdem cum vojvoda Bonine: approbari,
ut cum rege Bosine agatur de "liga" speciali ; acceptari, ut rex Bossine
"suis expensis tot ex suis gentibus teneat ad eampum, quousque domi-
nium venetum habuerit Tragurium et Spalatum", et succurrat tems
venetis Dalmatiae, "quando oprimerentur ab inimicis" ,item procedat
contra Balsam "pro defensione locorum venetorum Albaniae" ; concedi
regi "gaJeas in illo numero, qui erit iustus et rationabilis" .
IJubi: Listine VII, 298-9.
DLXXXVII. 1419, 4 Decembrls, Sutiska.

Stephanus Ostoji, rex Bosnae, una cum regina Kujava donationem
lupae Konavlje in eadem et arcis Sokol, factam avojevodis Sandal et
Petro Pavlovi, confirmat. Testes: comes Bati Mirkovi, comes Tvrtko
Stipanovi, comes Stipan Ostoi, comes Petros KleAi, comes Vuk Ro-
gati, comes Vukac Vukoti, comes Vlatko Dobrievi, comes Tvrtko
lomi, comes Radosav Vladimiri, comes Georgius Dragievi, comes
Tvrtko Borovini, comes Stephanus Miotini. Scripsit Novak Gojini.
Dr. Fr. Jlikloii: Monum. aerbica, p. 291.
DLXXXVIIl 1419, 4 Decembrls, RagusU.

Commune raguainUlll vojvodae Paolo Jurjevi suam admiration em
exprimit, quod de morte Cvetki Gudeni, communi inimici, doleat ; Ra-
gusin08 semper prohibuisse hbminum, quam in loco Drieva fieri retulit,
vanditionem ; hunc iu finem exmisine ad regem Ostojam, dum Chulmiam
peteret, nos legatos.
PtJa: Cuo.e~ Cp6CKB, I, 145-6.
108
DLXXXIX. 1419, 21 neee.brls.

Sandal vojevoda cunetis ad notitiam perfert, inter se et Alanum
Pastrovi commntationem qnarnmam poasessionum pro castro Bela
faetam esse.
Pwci~: 0u0ll~ cp6aa, p. 146.
DXC. 1420, 8 FebruarU, Bagasil.

Comes, noblles et totum commune Ragusii Stepbano Ostoji regi
Bosnae promittunt se omni anno daturos esse qninquaginta byperperos
pro confirmata ipsis donatione imidii tupae KonavJje cum castra Sokol
Inscripsit logothata Rusko.
Dr. Fr. JliJ:loli~: Monuments. aerbica, p. 294.
DXCI. 1420, 16 FebruarU, RapsU.

Communa ragusinum comiti Vlkosavo dolorem exprimunt, a Torcis,
qui, nt retn1it, ingressi erant in Bosnam, magna amna perpetrata fuisse j
pepereisse varo vojvoae Petra eiusqne terris; eiU8 bominibU8 aitom esse
apertnm in territorium ragnsinnm, si ilIuc Tnrearnm vi compnlsi anfn-
gerent.
Puci: Ouo~ cp6cxa, I, 141-8.
DXcn. 1420, 23 FebruarU, Florentlae.

Martinns PP. V. confirmat litteras Innocentii PP. VIL intnito con-
ventos in oppido "Athya" a Joanne aeificati, et a fratribns Bosnensibus
recipieni.
Saene religionis. . . Dat. Florentia vu kal. Martii an. m.
Ex libro I de exbibitis, de Regularibua etc. an. 8 foL 309 WCIdtJillg: Annal.
minor. tom. :x, p. 818.
Dxcm. 1420, 23 FebruarU, Florentlae.

Martinus PP. V. episeopo Varadiensi, nt fratres vicariae Bosnae
possint acceptare conventom in "villa Warii" ioces. varaien. quem
"Joannes da Marotb" miles Quinqueeeclesiens. erexil
Sacra religionis .. Dat. F10rentiae VII kal. Martii an. m.
Ex libro de ahibitia de Regularibua an. 8 foL 130. WCIdtJing: AnnaI. minor.
tom.:x, po 818.
DXCIV. 1420, 26 FebruarU, RaguslI.
Reetor etc. comiti Vlkosav notom redunt 1& Turcis, qui alias vasta-
tores sunt, Petro vojevoae nullum illatom amnum; urbem Ragosinam
omnibus, qui a Tnreis fogere eoacti sunt, semper patere.
Ptu:i: Ouo.~ cp6clar, po 141.
109
DXOV. 1420, 10 lIaII, Florentiae.

MartinU8 PP. V. enumwatis reipublicae ragusinae pro bono ecclesiae
mwiti8, et coZlaudatis fratrum f7icariae Bomens. apo8tolicis laboribU8,
abbati monuterii Lacroma committit, ut de decimi8 a dicta republica
epi8copo Ourzt.den8i 80lf1endis 88 se informet, et ri e:epositio episeopi fuerit
Nra deprtlensa, statua" quod rector, consilium et universitas Nicolaa
episcopo Ourzulensi et 8uce888oribus eius ratione decimarum annualim
centum ducatorum een,"m solf1ere debeant etc.
Martinus episeopus servus se"orum Dei. DUeeto filio. . . . abbati
monaaterii de Laeroma prope Ragusium salutem et apostolicam bene-
dietionem.
Justis et honestis supplieum votis, illis presertim per que fides eatho-
lica non BOlum defenditur adversus hostes nominis Jesu Ohristi, sed per
sanam doetrinam et salubria doeumenta evangelizantium verbum Dei
infidelium quoque conversionem ad Dominum in barbarorum non ere-
dentium regionibus dilatatur, libenter annuimus &aque favoribus prose-
quimur opportunis. Sane pro parte dileetorum filiorom rectoris, consilii
et universitatis eivitatis Ragusinae nobis nuper exhibita petitio continebat,
quod olim ipsi provide attendentes et considerantes, quod prefata eorum
ovitas tenis et locis sehismaticorum et infidelium, qui in aanguinem
ebris.tianorom continuo debaehantur, eisque et eorllBl honis perseeutiones
IC iniuriaa inferunt et iaetul&s, nimium vieina existeret, quodque propterea
eis, et aliis ad eivitatem ipsam et partes finitimaa pro tempore deeli-
nantibus diseurrendo, predando et expoliando varias perseeutionea et mo-
lestias inferebant, intendentes se, quantum in ais erat, ab huiusmodi
vexationibus liberare, et ad ipsorom infidelium temeritatem, furorem et
rabiem comprimendum multis expensarum profiuviis, diversisque viiB et
modis sallltariblls, mediantibus etiam dileetis filiis, fratribus ordinis mi-
norom de viearia Bosne, in illis partibus residentibus, qui per evangelice
doetrine predieationis ministerium ad fidem Ohristi et divine maiestatis
obaequia eosdem infideles in viam salutis eterne dirigunt et eonvertunt,
quibus etiam iidem rector, consilium et universitas, ut fe"entius insi-
stant, tam fructuosis operibus de publico alimenta tribuunt et ministrant,
pluraque eeelesias et Ioca pro ipsorum usu et habitatione ac orthodoxe
fidei defensione et ineremento magnis sumptibus et laboribus eonstruxe-
runt et etiam coocesserunt, huiusmodi infidelium loea eis propinqua sibi
subiicl proeurarunt, et procuraot etiam de presenti nullis pareendo laro-
ribus vel impensis. Et lieet post provisionem huiusmodi prefati rector,
consilium et universitas ab olim quedam Ioca, unum inter cetera ex
loeis eisdem Ponta Stagni communiter nuneupatum, intra mare consisten-
lem, eidem civitati conterminum et primitU8 noeivum, in quo iofideles
iPIi pro tempore commoraotes cives, habitatores et ineolas eivitatis pre-
diete. eiusque territorii et distrietus et alios ais subditos eeteroBque
ortliodoxe fidei eultores, quoties versus loeum ipsWD transfretantes tran-o
sitom faeere cootigebat, capiebant, spoliabant, et v&riis afficiebant vio-
lentiis, iniuriis atque damnis a bano Bosne et rege Rusie, illius l~
tune dominis, non absque gravibus sumptibus et sub certa annua respon-: -_.
alone peCQDie, que adhue illia p8l"8Olvitur annuatilll, obtinueruut et etWa- : : ~
110
quesiverunt, in quo quidem loco prefati rector, consilium et universitas

quemdam loeum pro usu et habit&tioue dietorum fratrum cum ecclesia,
eampana, eampani1i, eimiterio et aliis necessaris officinis et successive
alias ecclesias pro presbyteris secul&ribns ibidem pro tempore in divinis
Domino servituris de licentia sedis apostolice coostruxerunt sive construi
fecerunt, ut tam fratres quam preabyteri huiusmodi infideles ipaos et
alios incolas dieti loci eiusdem doctrine preeepta doeerent et imbuerent
salutaribus doeumentis, omnemque heresim et perfidiam de eorum men-
tibus extirparent, sicut patuit successive per operis evidentiam, quod infi-
deles eiusdem loci, splendore supeme gratie illustrati, paulatim ad fidem
eatholieam sunt conversi.
Postmodum vero cum rex et banus prefati ac suecessores eorllm
videntes in dicto loco Ponta Stagni fidem Ohristi consurgere et infideles
eonverti, de concessione huiusmodi condolentes, locum ipaum expugnare
et reeuperare molirentur, prefati rector, consilium et universitas ibidem
moenia et murorum edificia cum necessariis fortalitiis pro dieti loci tutela
et custodia contra infideles eosdem fundarunt, et construxerunt, gravibus
quamvis laboribus et expensis, qnas etiam pro huiusmodi custodia eoa
sedulo oportet de necessitate subire, ne forte in6deles ipsi navali adiuti
presidio ex insidiis prodeuntes ac locum ipsum earentem custodibus oceu
pantes, quos inibi ex fidelibus invenirent, immaniter trucidarent.
Verum sicut eadem petitio subiungebat, quia post aequisitionem dieti
loci Ponta Stagni per eosdem reetorem, consilium et universitatem tantia
laboribus et expensis pro pace fidelium et augmento fidei, ut premittitur,
faetam, venerabilis frater noster Nicolaus, et alii predecessores sui, qui
merunt pro tempore episeopi Ourzolenses alias Stagnen. asserentes ratione
iurisdietionis episcopalis sedis Curzolen. decimas, quarom. froetl1S redditus
et proventus pro maiori parte in novalibus operibus, que per Ragusinos
cives ibidem fiunt, pro tempore consistere dinoscuntur, ex dieto loco sibi
deberi, licet loeus ipse, qui iam per tercentos annos extra obedienti&m
et devotionem romane ecclesie permansit, nulla episeopi et predecessorum
suorum predietorum industria, opere, diligentia et labore ad fidem redie-
rint orthodoxam, ab eisdem rectore, consilio et universitate decimas po-
stulabat; tandem ipsi veluti obedientie filii, volentes ecclesie parere mo-
nitis et mandatis de diete sedis beneplacito una cum predietorum onerom
supportatione pro huiusmodi deci mis eondecentem responsionem impen-
dere ratione decimarum huiusmodi censum eentum dueatorum auri annuatim
eidem episcopo in recognitionem iurisdietionis huiusmodi haetenus per-
8Olverunt, prout de presenti persolvunt; et nihilominus huiusmodi fra
tribus et preabyteris, sive reetoribus paroehialium ecelesiarum in dieto
loco pro tempore divinis obsequiis mancipatis alimenta et alia vite ne-
cessaria de bonis ais a Deo collatia sedulo tribuunt. et ministrant.
Quare po parte reetoris, consilii et universitatis predietorum asseren-
tium se pro acqnisitione eiusdem loci, defensione quoque et augmento
fidei magDa expensarum onera et quam plurima gravamina subiisse, et
continuo, ut premittitur, pro illius custodia atque tuitione subire, nobis
.fujt humiliter supplicatum, ut eia quod futurls temporibus ad 801vendum
: ~ione dietarum decimarwn prefato episeopo aut administratori seu com-
..
: : : mendatario dietae Curzolenai8 alias Stagnensia eeclesiae pro tempore
111
existenti vel cuiusque alteri personae maiorem eensum dietorom centmn
dueatorom annia aingolia minime teneantur, nec ad id inviti valeant
eoaretari, indulgere de benignitate apostoliea dignaremur.
Nos igitur de praemissia certaIn notitiam non habentes huiusmodi
8upplieationibus inclinati discretioni tuae per apostoliea scripta commit-
timU8 et mandamu8, quatenus (te) de praemissia omnibus et singalis
auctoritate nOBtra informes, et si per informationem huiusmodi ea inve-
neris veritate fulciri, super quo tuam conseientiam oneramus, praefatis
reerori, eonsi1io et universitati, postquam ipsi prefato Nicolao vel sucee8-
soribu eiu8 episeopia Corzolen. qui eront pro tempore deeimam sive
eeusom huiusmodi eentum dueatorum auri in terminis et locia, de quibu8
tibi et eidem episeopo videbitor, anno quo1ibet effieaciter persolverint,
quod ad aliquid aliod ultra dicto8 eentom doeatos ratione buiusmodi
deeimarom dictis episcopo seu adminiatratori vel commandatorio aut
euicumque alteri persone vicem episcopi inibi gerenti qllomodo1ibet per-
solvendum minime teneantur, nee ad id a quoquam Inviti directe vel
indireete valeant compelli vel quomodolibet eoaretari, auctoritate prae-
dicta eoncedas statuena et deeernens, eosdem reetorem consilium et uni-
versitatem, quod perpetuia futuria temporibus, quamdiu huiusmodi een8um
eentom dueatorum eisdem Nieolao et.8ueeessoribU8 aut cuicumqoe alteri
personae vicem inibi episeopi gerenti realiter et paeifice persolverint
annuatim, ut praefertur, a cuiuscunque a1teriu8 maiom cen8U8 aolutione
seu praestatione ratione huiusmodi deeimarum, ut praemittitur, impo8te-
rom facienda esse et eDatere debere liberoa pariter et immonea. NOB
enim ex Dunc mitum deeernimu8 et inane, si seeu8 8uper hia a quoquam
quavia auctoritate seienter vel ignoranter eontigerit attemptari.
Datum Florentiae TI idus Maii pontifieatus nostri anno tertio. G. de
Callio.
Bt'bliotheca fratr. minor. Raguaii IDBB. D. 204: (371) pag. 247.
DXOVI. 1420, 14 Mall, Venetlls.

Nuneio b08inen8i8 voivodae Pauli respondetur : Paulum haberi "in
benevolum et bonom ac carum amicum dominU" veneti j non posse ipsi,
guod petit, dari .castrum Lisse et illas in8ulas Lieane et aliorum loco-
mm, que Duper venerunt ad obedientiam" veneti dominii j aeeeptari pro-
poaitom ab ipso foedU8 j certum reddi de amicitia veneti dominii, si
nequiret 8ua "castra et bona defendere" j non posse certum redeli de
executione ipsius petiti, ut "in nobilem civem venetum" aeeeptetur.
Ijubi: LiBDna, VIII, 16-17.
DXCvn. 1420, 20 1IaU, Ragusi).

Comes, nobiles et totom commune &gusii, Sandal, eomitem Vokae,
eomitem Vuk et filium Vukaeii eomitem Stephanum in ordinem nobilium
et senatorom eooptant, 808 domo in urbe et terra donant, ac promit-
mnt se eia omni anno quinquaginta hyperperos pensuro8 e88e.
Dr. Pr. MiIeloii: Honumanta serbica, p. 996.
DXCvm. 1420, 30 lall, Soko).
Sandal Hranj, magnus vojevoda bosnensis, et fratres eius, Ragusinia
dimidium lupae Konavlje et arcem Sokol donant.
Dr. Fr. Jiikloli: HonUID. eerbica, p. 300.
DXOIX. 1420, 21 Ja1II, RagasH.

Rector ete. apud Sandal vojevodam intereedunt pro comite Gregorio,
ut ipsi salvum conductum concedat, quo eomdem vojevodam SandaIlibere
adire et negotia sua cum illo traetare posset.
.Ptcci: Cuo.~ cp6eK11, P. 149.
DO. 1420, 16 Augusti, U pod Visokim.

Tvrtko Tvrtkovi, rex Bosnae, eessionem !upu KonavIje et areia
Sokol Raguainis faetam approbat. Testes vojvoda Vukmir, lupan Dra-
gija, comes Georgius Vojsa1it, comes Prebi, comes Radi Radoevi,
cemes Bati Mirkovi, comes Georgius Dragievi, comes Petrus Kleii,
vojvoda Ivko, VojlOda Paulus Jurjevi. Seripait regni logotheta DaAan.
Dr. h. Jlaloli: Honam. aerbica, p. 804.
DOI. 1420, 3 Novembrls, Raga.s1I.

Radosav Pavlovi, filius comitis Pauli Radenovi, confirm at donationem
faetam a vojevoda Sandal dimidii !upae KonavIje. Seripsit i60je Popovi.
Dr. h. JliIloIt6: MonUID. Berbica, p. 306.
DOlI. 1420, 3 Novembru, Rag1l8fl.

Comes, nobiles et totum commune Ragusli lOcietatem et amieitiam
ineuDt cum Radosav Pavlovi. voje.voda BOSD&e. Scripait logotheta Rusko.
Dr. h. Jlikloii: MonWD. aerbica, p. 808.
Dcm. 1420, 28 Novembru, Venet1ls.

Comiti et eapitaneo Seutari reaeribitur, ut voivoda bosinensis SantIal
i1lxta nam intentionem libere mittat nuneium Venetias.
lJubi: Listine, VIn, 47-8.
DOIV. 1421. 5 Januril, Venetlfs.

Promori veneto Spalati datur faeultas regi Bosaine vel eius nuneiis
promittendi. quod venetum dominium non sit permis8urum per mare tran-
situm Tureia vel alteri genti, quae aggredi vellet Bosinam, si rex pro-
miserit !,sueeurrere dominio veneto in easu, quo per comitem Joannem
sive Polizanos vel per alias gentes molestarentur eivitatea et Ioca Dal-
matiae" veneta; et praestiterit aullium ad oeeopanda castra Clisii et
Jlainisii et duo alia contigua.
: .-;. ' . . ..
..
: ': '14ubi: LUtiDe, VIII, 66.
113
DOV. 1421, 12 JanurH, Ragll8fl.

Rector ete. Radosav Pavlovi vojevodae, filio Pauli et fratr1Petri,
eonqueruntnr, quod paeta conventa, rite confirmata, non senet.
Pvci: Cuo.~ CpCSCBB, p. 150.
DOVL 1421, 27 JaDuarH, Ragasil.

Rector ete. eomiti Brailo Tezalovi scribunt, ne iis, qui falsa eidem
referont, fidem &dhibeat; sed certus sit se a republica continuo magni
aestimari.
PMci: Cuo.~ cpCScrm, p. 15L
DOVIl. 1421, 18 Februarll, Ragas1l.

Comes, nobiles et totum commune Ragusii cum Radosav Pavlovi
vojevoda e progenie Pauli Radenovi et eius filii Petri iterom amicitiam
et soeietatem iUnb'1lnt. Scripsit logotheta Rusko.
Milt:loIi: MonUJD. serbica, p. 809.
DOvnI. 1421, 10 llartll, Venetil&.

Nunclis Sandali vojvodae bossinensis ad ipsius querelIam, quod Veneti
oecapaverint eiusdem clvitatem Catbarum, respondetur, oecupatam a se
fuiase ad petitionem ipsius communitatis "attenta pessima intentione
Balse, videndo Sanda) tunc sibi subvenire non posse a ; interim declarant,
promptos se esse Sandalio coneedere "de introitibus Oatari iRam utili-
tatem, quam inde pereipiebat antequam e~set sub dominio" veneto, si
suo auxi1io compunerit BaIaam. "in faclendo Venetis restitui Ioca ipsorum".
IjubU: Listine, VIn, 78-5.
DeIX. 1421, 28 llarttl, Raguli.

Reetor ete. quid Sandal vojevoda in qU&8stione a comite Radosav
Pavlovi mota, super possessione Canalium, sentiat, seire cupinnt.
ll. Puci6: Cuo.~ cpCScBa, p. 158.
DOX. 1421, 7 !prlUs, VenetUs.

Senatus Venetiarom legato regis Bosnae rennneiat, se velle, ut anti-
quae conventiones ratae habeantnr, locus vero Narentae "ta1iter fortifi-
eetu.r, quod mercatores (Veneti) possint cum .. secnritate mereari ...
Non reeusat .Iigam et noionem, qU&8 sit utilia et bona" regi et dominio
veneto.
~: Listine VIll, p. Mo
DOXI. 1421, 22 !prills, Bora6.

Badoaav Pavlovi, vojevoda Bosnae, filius comitis Pauli, ratam babet
donationem dimidii !upae Konavlje, factam a Sanda! vojevoda, promit-
titque se oblivioni esse traditarum iniums a Ragusinis sibi illatas.
Seripait Vlatko MaroA, vojvodae diaconus aulicus.
Dr. Fr. JliWoii: MonUJD. serbica, p. 812.
&PO. . XUII.
Digitized by toogle
114
DCXll. 1421, 6 lIaIi, Ragull.

Comes, nobiles et totum eommone Ragusii hominibus Radosav Pavlo-
vi, vojevodae, veniam dant veniendi in urbem, et promittunt se iniorias
sibi illatas non eoraturos esse. Seripsit logotheta Rusko.
Dr. Fr. Jlikloli: HODUD1. serbica, p. 815.
DCXill. 1421, 26 Mafl, &agl8n.

Commune ragusinum petit a vojvoda Sandal informari, qoa ratione
traetaret eum vojvodae Radosavi nuneio ivko Milovi de ipsius medie-
tate !upae Canalis (Konavlje).
Puci: CuOlle~ Cp6CK11, I, 158.
DCXIV. 1421, 5 JunH, RagDS1L

Beetor ete. Sandal vojevodae manifestant , se vojevodae Radosav
Pavlovi pro reliqoa CanaHum parte reipublicae eedenda tantom daturos,
quantum et vojevodae Sandal solveront; rogant in hoc negotio a voje-
voda iuvan.
Puci: Cuo.~ cp6cJca, p. lM.
DOXV. 1421, 4 Jalfi, Tibare.

Martinus PP. V., episeopo .Diaeen' (Diaeou), ut eonventus quosdam in
~nfinibus Dalmatiae et Hungariae, quos fratres Bosnenses a sexaginta
duobus annis paeifice possident, et ad quoa, tempore perseeutionum eon
fugere solent, a ministro generali l'Angelo de Senia" ipsis nupel donatos,
approbet ipsam donationem et eonbrmet.
Humilibus supplieum .. Dat. Tybore IV nonas Ju1ii an. IV.
Ex libro I de regularib. aD. 4: fol. 10. Waddi"9: Almal. m'Dor. tom. X p. 842.
DCXVI. 1421, 13 Jaln, Venet1ls.

Senatus Venetiarum Sandal magno vojevodae bosnensi renuneiat, se
Ioca: Catarom, Antibarim, Budvam et Zentam superiorem, quae in elien-
telam reipublicae r~eepta sunt, eidem eeclere non posse; addit iosoper
eumdem vojevodam, qoa eivem reipublicae, in toto Venetiarum territorio
plena libertate gaudere.
Ljabtd: Liatin.e VllI, p. 95.
DCXVII. 1421, 17 Jalli, Tlbare.

Mamnus PP. V. concedi' fratribt48 minoribus fJicariae B08nae, ut poBrint
recipere confJentum Kabol, dioeceris Bacsien8is, et alium in loco alio ab
'psis eligendo.
Martinus episeopus servus SE.>rvorum Dei dileetis filiis vicario dileeti
filii ministri generalis et fratribus ordinis minorum vicariae Bosnae se-
eundum monm dieti ordinis presentibus et futuris salutem et apostolicam
benedietionem. Saerae religionia vestrae, in qua mundanis abieetis ille-
eebris in humilitatis spiritu eum adoptione voluntariae paupertatis de-
Digitized :y GooSle
115
votum et sedulum ubibetis altissimo famu1atum, promeretur boneatas, ut

votis veatris in bis praeaertim, quae divini cmtus augmentum et veatri
ordinia propagationem coneernunt, quantum cum Deo possumus, favora-
biliter annuamus.
Exbibita siquidem nobis nuper pro parte veatri petitio continebat,
quod cum infra regnum HWlgariae prope metas eiusdem versus Bosnu,
Raaeiae, BuJgariae et Valaebiae partes, in qujbua vos pro fide catho-
lica eommorando Jaboratis, pJurea aebismatiei misti cum catbolicis sint,
et illi, qui ex eisdem sebismaticis in buiusmodi metis, seu praefati rt'gni
eonfinibua, per vos cum adiutorio Dei et cbarissimi in Cbristo filii nostri
SigismWldi rt'gis Hungariae lllustris et aUorum praedecessorum morom
ad fidem catholicam conversi suut una cum aliis Christicolis ibidem
eircumquaql1e existentibus continue salutari doctrina indigere noscantur,
et aliquando ad ipsos buiusmodi doctrinae salutarla, aliquando vero
refugii causa ob persecutionem Turcarum et aliorum infidelium de par-
tibus remotis oporteat vos babere recural1m, desideratis aliqua Ioca ibidem
de novo babere sive construere, quibus ex cauais praemissis plurimum
indigetis, praeter alia, quae habetia in Iocis fidelium, si vobis super boc
per apostolicam sedem licentia coneedatur.
Quare pro parte veatri nobis bumiliter fuit supplicatum, ut vobis
infra dietom regnom Ungariae (locom) unom in oppido Kabol nuncupato,
Baciensis dioecesis, et alium in alio loco COngr110 et bonesto, per vos eli-
gendo, si vobis pia largltione fillelium coneedantur, pro usu et babita-
tion8 fratrom dicti ordinis recipiendi, fundandi et construendi Iicentiam
eoncedere de benignitate apostolica dignaremur.
Noe igitur buiusmodi supp1icationibus inelinati vobis infra dicti regni
Ungariae partes duo Ioca, unom in praefato oppido Kabol, et alium in
loco alio ad boc congruo et bonesto per vos, ut praemittitur, eligendo,
si pia largitione fidelil1m vobis concedantur, ot praefertur, vel aliis iutis
modis ea poteritis adipisci, libere recipiendi et lieite retinendi et in
utroque eoromdom loeorum eecleaiam cum domibus, campani1i, campania
et eoemeteriis, bortalitiis et aliis neeeasariis offieiis fundandi, construendi
et aedificandi et in eis fratres dicti ordinis perpetuo commorandi, iure
tamen paroebialis ecclesiae, infra euius limites uterqoe locus huiusmodi
conatruetur, et cuius1ibet alterius, in omnibus semper salvo.
Felieis recordationia Bonifaeii Papae vm praedeeessoris nostri probl-
bente, ne fratrea ordinis mendicantiom Ioca de novo recipere aut recepta
mutare praeaomant absque sedis licentia faeiente plenam et upressam de
probibitione buiusmodi mentionem et quibuslibet aliis constitutionibus
apostolicis contrariis, nequaquam obstantibus, authoritate apostoliea tenore
praesentium lieentiam elargimur; et nihilominua vobis et fratribus et qui
in locis buiosmodi eonstruendis pro tempore morabuntur, eadem autbo-
ritate eoncedimus, qood omnibus et singulis gratiis, privi1egiis, exemptio-
nibus, immunitatibus et libertatibus gaudeatia et utamini, quibus alia
Ioca et fratres dieti ordinis in illis pro tempore commorantes gaudere
coDlVeverunt ac gaudent seu etiam potiuntur. Nulli ergo om nino bomi-
nom lieaat bane paginam nostro conC88sionis infringere ete. Datum Ti-
bure (sie) XVI. kal. Augusti, pontificatus nostri anno quinto.
Ex origilw. in tabu1ar. prOVo II. Salvatoria frav. minor. Gy6DgrG8ieD.
*
116
DOXvm. 1421, 2S JaIII, RapslI.

Rector ete. Sandal vojevodam rogant, ut auctoritate sua se in aequi-
renis: &ree Sokol, locis Oaptat, Obod et adnexis territoriis, iuvare velit.
PtIcU: CIlOJI~ cp6cBa, p. IM.
DOXIX. 1421, Sl J1IUI, BagaaD.

. Rector ete. Sanda! vojevodae conitiones, quibus arcem Sokol, Oaptat
etc. emerent, amplius explicant.
PtIci6: eu........... CP6CJar, p. 156.
Don. 1421, 18 Allpsti, lIUodraia.

Stephanns Tvrtko Tvrtkovit, rex Bosnu, omnia privilegia, a pne-
deeessoribus suis Ragusio concessa, et in his illa, quae Tvrtko et Ostoja
de.erant, confirmat. Testes~ magnus voevoda Sandal, voevoda Vukmir,
lupan DragiAa Dinim.t, comes Pribre, voevoda Georgius Vojsalit, pri-
staldus regius comes Petrus KleAit et comes Georgius Dragievit. Seripsit
diaconU8 Vladit.
Dr. Fr. J1WoIi6: Mooum. serbie., p.816.
DOXXI. 1421, 26 Augusti, RagaslL

Rector etc. Vlkmir vojevodae, pro faTore Nicolao Gundulit, legato
reipublicae, praestito gratias agunt.
Puci6: Cuo.~ cp6CK11, p. 158.
Donn. 1421, 26 Augasti, ~ulL

Rector ete. Sanda1 vojevodae, pro iu:\"amine Nicolao Gunduli legato
exhibito, gratias agunt; insuper promittunt se regi occasione coronationis
habendae homagium, ut Sandal ipse suggesserat, praestituros esse.
PKoi: Cno.e~ cp6CB11, p. 169.
Dexxm. 1421, omill1ca post festum b. FraDeIsel, Tlnaviae.

Rex Sigismuodus Stephanum, filium quondam Simonis de Rozgon,
creat comitem posoniensem ob praestita sibi servitia, in specie, quia "in
regno Boznae sub castro Dobor . . . a Boznensibu8, tune nostria notoriis
aemu1is, in manibus letalibus fuit vulneribus saueiatDa".
Fe;br: cod. dipL X. 6 p. 4.08.
DCXXIV. 1422, 26 JaDuarli, Ragusil.

Oommune raguainum vojvodu Raosavo Pavlovi de nuoC1O lp8lD8
comite Bogdano Murti, ad ineassanda nonnulla debita exmisso, refert.
PMci: CnoJlellJlJ{'l cp6aa, p. 159-160.
117
DOXXV. 1422, 26 'ebrurU, RagasU.

Rector etc. Sandal vojevodae conqueruntar, quod comes Branko, prae-
feetus areis Sokol, suos homines in territorium reipublieae irruere et
cives depraedari feeerint.
PIIei Cao_~ cp6clnr, \l' 161-167. Eodem BenBU acriptum et vojevodae Ra-
doaav Pavlovi6; item 4: Martii comiti Branko; dem iterum vojvodu Bandal 14
lIartii et Radoaavo Pavlovi6 22 ApriliB.
DCXXVI. 1422, 22 Aprllls, Ragull.

Commune ragusinum vojvodae Sandal signi1ieat, se absque eius eon-
silio nil cum vojvoda Radosav Pavlovit aetarum.
~: Cno.~ CP6eBR I, 168.
DCXXVll. 1422, 9 IlaH, Ragasil,

Commune ragusinum vojvodae Sandal per nuncium Pribisav Pohvalit
ipsius argentum remittit, eique felix iter in Bosnam .111 eniill. appre-
c:atur.
JI. &ci: Cuo.~ Cp6CKB, I, 169.
DCXXvm. 1422, 21 JuH, Ragasll.

Commune ragusinum !upano Radosavo Glavit et ehristiano Raovae
de terris vojvodae Radosavi Pavlovit in Canali.
JI. Pttcii: CI[OM~ cp6CKB, p. 169.
DOXXIX. 1422, 26 1IaII, Venetlls.

Thomas Moeenigo, Venetiarum dox, medio legati Joannis Georgii regi
Bosnae gratuIatur de eius ad thronDm evectione ; memorat quaed&rn de
Venetorum mereandi Jibertate lega denuo firmanda et de Joanne de Ce-
tines, qui impedimenta ponit coereeno ita, ut eiusdem terrae, si regi
pIaeeret, per ipsum oceupentur, "exceptis districtibus terrarum, qui tenti
et occupati fuissent, per dietum comitem Joannem, excepto castro Clisie
et Dalmisio et montan8& Polizanorum, quae Ioca habere ebeat domi-
nium" venetum. Rex Bosinae complanet "differentiam", qnae ratione
civitatis Cathari existit inter Venetos et Sanalium. Dominium venetom
promittit .nam mediationem penes dominos de Malatestis, ut regi, qui
"multo optat habere oxorem eatolieam, dent in uxorem unam ex suis.
~: Listine, VIII, p. 174: Cf. p. 121.
DCXXX. 1422, 29 Auguti, VteovarH.

Martinu PP. V. fratribu Bosnensibus privilegia a suis praedeeesso-
ribu conceasa confirmat.
Dum uberes .. Dat. Vicovarii Tyburtin. dioeeesis I f kal. Septembr.
ID. v.
Ex Ubra de dlv8l8ia formi. . . an. I) foL 189. WacJcliftg: AImal. Jrlinor. ~ X.
Po86i.
118
DOXXXI. 1422, 10 8eptembrls, VenetUs.

Respublica Venetiarum promittit via sui legati JoanDia Georgii r('gi
Bosnae. " "contra comitem Jobannem de Cetines .. ballistarios centum
... usque centum quinquaginta" et quingentos milites vel militum loco
"dueatos oeto millia in decem millia" hac tamen conditione, ut ipse castra
.Clissii et DalmisU" reipublicae cedat.
J4ubi6: LiatiJJe, VIn, 188.
DCXXXII. 1422, 4 Octobris, VenetUs.

Bespubliea via lui legati Joannis Georgii regi Bosnae renuneiat, quod
8pOnsam e domo Maltesta obtenturus sit; et ut eomiti Joba.nni e Cetina,
li aliter fieri nequeat, Dalmissam" cedat, "eastrum Cliasae reipublicae
retineat. Vojvodae Sandali promittuntur pro Catharo 1500-2000 ypper-
perorum annue.
IJu1M: Listine, VIn, p. 195.
DCXXxm. 1422, 6 Octobris, Ragusn.
Commune raguainum m. vojvodu Sandal nunciat, se de ipsius con-
silio ellegisse duos legatos ad regem Bosnae Tvrtko duosque ad ipsum.
Puci6: CDO.~ ep6c_, I, 170.
DOXXXIV. 1422, 12 Octobris, Romae.

Martinus PP. V. episeopo Traneilvan. nt fratres Bosnenses admittant
domom in villa .ObusaJ" quam Joan~ Ladislaus, Dionysius, Georgius,
Michael et Ladislaus Stephani de Ch II nuncupati ad honort'm s. Spi-
ritus aedifiearunt.
Piis fidelium . . Dat. Romae apud B. Mariam maiorem IV idus Octobris
an. v.
Ex llbro de diversis et exhibitis an. 5 fol 4. WacWiflg: Am1al. minor. tom. X,
p.362.
DCXXXV. 1422, 15 Octobris, Bagull.
Rector ete. Tvrtko Tvrtkovi, regi Bosnensi annuciant morbu m epi-
demicum, quod Ragusii grassaverat, cessasse.
Puci6: CoO.~ ep6CB11, p. 170.
DCXXXVI. 1422, 21 Deeembrls, pod Visokom.

Stepbanur Tvrtko, Bosnae rex, Venetiarum 8ubditi8 permittit ubique
in terris suis libere mereati.
IJubi6: Listine VIII, p. 202. Litterae elavoDicae euratae per manus .ReItOe
cancellariic regis, latinae per manum Joannis de BoDisio, DOtarii veneti. Ibid. p.206.
DCXXXVII. 1423, 6 FebuarIl, Sutisea.

Rex B08D&e Stepbanus Tvrtco coneludit cum Venetiarum duce Thoma
Moeenigo medio ipsius nuneii Joannis GeorgU foedus contra Joannem
comitem eetinensem, promittitque, se usque ad paseba 1424- anni dictum
Joannem eiusque terras incipiendo a Cliasa aggr8ssurum; traditurus
119
CDssam, Almisium et PoUtiam nec non loea iurisdietioni8 Spalati dominio

veneto, pro se Tero retenturu8 aUa, utpote castella circa Dalmiasam,
Zamma. Sftn, Travinieh et montana Politianorum.
IjWM: listiDe, VID, 215-7.
DCXXXVm. 1423, 15 Februarll, RagosU.

Comes, nobiles et totam commune Ragusii voevoam Radosavum
Pavlovi, alterius dimidii zupae Kooavlje dominum, qui Ragusium chri-
stianoa Vlatkum Tomrak et Radina, comites BudisaT et Vukain mi-
&erat, et eum illis legatis magni vojvodae Sandali, presbyter Dmitar et
comes Radovan Vardi advenerant, inter senatorea reipublicae reeipiunt.
&ripsit Jogotheta Rusko.
Dr. Fr. Mikloli6: MODam. serbica, p. 819.
DOXXXIX, 1423, 16 Februarll, Rlgull.

Comea, nobiles et commune Ragusii fatentur, se accepisse ab Helena,
Sanda!i Tojevodae uore et filia despotae Lazari, depositum duorum
milliom ducatorom aureorom. Seripsit logotheta RuSko.
Dr. Fr. Jikloii: MODam. aerbica, p. 821.
DOXL. 1423, l )(artll, RagusU.

Rector ete. Tvrtko Tvrtkovi regi ad ipsius litteras per comitem Rado-
savom Putnim missas seribunt: proventns ex reU eta haereditate Hrvoje
dueis, in territorio reipublicae obtineri 8Olitos, ~ortua Hplena regina,
Catherioae et Dorotheae, filiabus vojevodae BalAa Hercegovi aequaUter
distribui.
Eod~m sensu scriptum est comiti Tvrtko Boro ini, in caius domo
Catherina detinebatur.
1\Ici6: Cno.~. cp6cmr, p. 171, 172.
DOXLI. 1423, 4 )(artII, lagosU.

Commune ragusinom regi Sigismundo ad ipsioIl litteras per Farcas-
&ium, senitorem LadisIai comitis Blagay, allatas, qoibns iniungebat, ut
domus condam Cbenoy, filii eiusdem Balsae filiabus tradatur, respondet,
domum iliam possedisse Hnoje donac vilit, "post mortem eins domum
et terrena Elenae uori suae, dum luce frueretur, possidenda reliqoit".
DCXLII. 1423, 15 )(artll, Regosll.

Commone ragDsinom regi Sigismundo notificat, quod nuneius Veneto8,
qui .per menS88 octo continuo s manBit in regno Bosnae penes d. Tvert-
cbom regem Bosoensem" , ~xcitaD8 ilIum contra Ragosium, "de Bosna
die v mensis instantis diseessit". Rex Tvrtko, imprimis vojvoda Sandalins
et vojvoda Volehmir Ragusio favent.
Gekich: Diplomatariam p. 290-1. MeDIe Septembri DUDCiUI veDeta. rediit iD
Boanam. Ibid. 292.
120
DCXLID. 1428, 7 Aprllls, Boral

Radosav Pavlovi, vojevoda Bosnae, filius Pauli Radenovi6, a Ragv-
sinis in ordinem nobilium et consiliariorum eooptatus con1irmat privil~a
a praedeeessoribus Ragusinis data, et donationem areis Sokol in Ko-
navJje f&etam a Sandal vojevoda. JUf&nt primores eiusdem generatlonis :
comes Radosav Obradovi, comes Radosav Vladimiri~ comes Tvrtko Mi-
hajlovi, comes Vokaiin Mozoli, comes Ostoja Borovinit, vojvoda Vlkas,
comes Budisav, comes Stephanus, comes VukaAin Vladimiri, comes Tvr-
disav Borovini, eomes Janko GaOOi6. Seripsit diaconns Ostoja.
Dr. Pr. J[~: MODom. Barbica, p. 322.
DOXLIV. 1428, 17 Aprllls, Ragun.

Rector etc. Sandal vojevodae respondent, se aeeepisse litteras et iia,
qoae seripserat, consentire.
Paci6: Ouo.e~ op6eBa, p. 178.
DextV. 1428, 19 Apr1U&, RagasII.

Rector ete. respondent Radivoj MedoAevi, quod posait ad lnbitum se
reeipere in urbem.
Puci6: CI[O.~ cp6cBlr, p. 173.
DCXLVI. 1428, 20 AprIlls, Venetlls.

Franciscus Foseari, Venetiarum dux, notum reddit, Stephanum regem
Bosnae com filiis et haereibus suis inter eives venetos et in ordinem
nobilium maioris consilii eooptatum esse.
I4tdri6: LUt.iDe VID, p. 227.
DCXLVII. 1428, 16 Ilan, Ragasil.
Rector ete. seribunt Petro Jamomet eius servum inventum per quem-
dam Dobraiin Miluai reduei.
PtIc:i6: Ouo~ cp6cBIr, P. 178.
DOXLvm. 1428, 16 MaH, Rapsfl.

Commune ragusinum Petro Jamomet ad ipsius requisitionem eiusdem
servam ivka per DobraAin MiluAi remittit.
PtIc:i6: OuOK~ op6cu, I, 173.
DCXLIX. 1428, 18 1Ia11, Romae.

Martinus PP. V. donationem conventus Janeri, dioees. Agrien. per
Ladislaum de Lo80nt banum exstructi, faetam fratribus Bosnen. instante
Sigismundo Ladisiai filio confirmat.
Piis fidelium ... Dat. Romae apud s. Petrum xv. kal. Junit an. VI.
~ libr; de divera. Cormil aD. 6. Col 219. WClddi..,: Almal. minor. tomo. X.
p. 166.
121
DCL. 1423, 6 Augusti, Venetifs.

Fraociseus Foscari Duntio in Bosna Joanni Georgio cornmittit, ut m.
njvodae Sandali exponat, dominium Venetum contentari, quo ipsius
"ear&vanae" libere eant Catarum j consensum dari, ut vajvodae "de introi-
tibus salis camere Catari" annue pendantur 600 ducati, non posse tamen
permitti, "quod adderetur in concordio fiendo, quod si rex Bossine vel
dominus Turchorum dicto Saodali committeret, quod iret vel mitteret
gentes suas in subsidium d. despoti cognati sui, contra nostrum domi-
nium et terras nostras Albaniae, quod hoc facere posset. "
IJu1M: Listine, VIll, MS-B.
DCLI. 1423, I Novembris, Blagaj.
Sandal, magnus vojevoda Bosnae, Venetis dat veniam libere eundi
per terram suam Catharum.
Dr. Fr. JCaloit: HODam. aerbica, p. 825.
DOLlI. 1423, 27 Decembrls, Kukan.

Sandal, vojevoda Bosnae, testatur se aceepisse omnem pecuniam Ra-
gusii depositam.
Dr. Fr. JfildolW: HODam. lerbica, p. 829.
DCLm. 1423, 31 Decembrls, Ragull.

Commune ragusinum regi Sigismundo nova oratoris veneti in Bosna
contra Ragusium molimina sed absque eft'ectu refert; ragusinos etiam
oratores adesse apud regem Bosnae et voivodam SandagI.
GekicA: Diplomatarium, p. 294.
DCLIV. 1424, I Febraarli, Venetifs.

Instrumentum, quo Sand al, magnus Bosnae vojevoda, inter nobiles
Venetiarum cooptatus est, renovatur.
Ljubi: Lialine, VilI, p. i55.
DCLV. 1424, 13 Febraarfl, Venetifs.

Comites" Voea;" et "Volchus" fratres vojevodae Sandal, filii vero
dueia "Chragne" nee non et Stephanus Cossace, dieti "Voeac" filius,
inter nobiles Venetiarum &B8umuntur.
L;WJt: Listine, vm, P. 256.
DCLVI. 1424, 16 Febrnarll, Venetlfs.
Concordia inter Sandal vojevodam et rempublieam Venetiarum initur.
Provisio duc. 600 pro remissa Venetis civitate Cathari "extenditur etiam
ad comites Voeaz et Volchum fratres suos (Sandali) et comitem Stepha-
num, nepotem ipsius d. Sandali, ac filium comiti8 Voeaz, et heredes
eorum et omnes de progenie ipsiu8 domini SlI.ndali appellata Cosaze".
Confirmatur possessio domorum Oatharl et Jadrae.
I4t1bi: Listine, VIII, po 257.
]22
DCLVII. 1424, 20 .artll, BagU8".

Commune ragusinum regem Sigismundum Venetiarum invasionem
timendo exorat, ut .regi Bosnae, d. Sandalio et despoto (Serbiae)1I urbem
eommendet, quo "exigente neeessitatis causa- ipsi siot auxilio.
Gekic1I: Diplomatarium p. 296.
DCLvm. 1424, 17 Junn, VeDetU8.

Senatus Venetiarum regi Bosnae, dolere se, mbit., de triJti statu
regni, elJi ex parte Turcorum tanta immineant perieu1a.
:lJ~: ListiDe VilI, p. 274.
DCLIX. 1424, 7 JulU, Venetlis.

Seribatur vaivodae Sandali, ut Polieenses, qui invadunt quotidie terri-
toria Spa1ati, se a damnis et o:ff'ensionibue abstioeant.
:lJubU: Listine vm, 275.
DCLX. 1424, 28 JulU, Romae.

Martinu8 V. confirmat omnia ea, quae olim Gregonu8 PP. XII circa
regim6n 'ratrum vk.ariae Bosnen. 8tatuerat, nempe ut omne8 fratres intra
limites ipsiu8 vicaritu, in confiniis Hungaritu, partibus Dalmatiat ac
insuli8 immediate a ministro generali et Bius vicario solum dependeant,
neque ulli ministri provinciale8 e08, in hac parte, molestare audeanl.
Martinus episcopus servus servorom Dei. Dileetis filiis vicario, diledi
filii ministri generalis, et universis fratribu ordinis fratrom minorum
provineiae sive vicariae Bosnae secundum morem eiusdem ordinis salutem
et apol'tolicam benedictionem. Sacrae religionis, sub qua mundanis abiectis
illieebris in contemplationis svavitate altissimo sub bumilitatis spiritu
devotum et sedulum exbibetis famulatum, promeretur honestas, ut votis
vestris, illis praeaertim, per qoae imminentibus dispendiis oeeurritur, ac
quieti et statui vestris consulitur, quantum cum domino possumu8, !avo-
rabiliter annuamus.
Exhibita siquidE-m nobis pro parte vestra petitio eontinebat, quod
dudum pro parte quondam Bartbolomaei de Albema, tune vicarii quon-
dam Antonii de Pereto, generalis ministri ordinis minorum in provinela
seu vicaria B08nal', secundum morem dieti ordinis ac fratrum totiue ipsius
ordinis infra limites dicte vieariae tune degentimn bonae memoriae Angelo,
in universali ecclesia episcopo tune Gregorio .m. in eiue obedientia, de
qua partes illae tunc erant, nuncupato, exposito, quod licet ~psi fratres,
qui infra limites diete vicarie degebant, circa confinia regni Ungariae et
iuxta mare in quibusdam insu1is parti um Dalmatie haberent certa Ioca,
eis auctoritate apostolica concessa ad hoc, quod cum ab infidelibu8 et
hostibus nominis Jesu Christi, videlicet heretieis et Turels, impugnarentur
seu persecutiones paterentur, aut alia causa de aliquibus domibus ete.
infra dictos limites consistentibus expellerentur, ad eadem Ioca declinare
sive refugium jlJic pro mansione ipsorum possent habere, tamen nonu11i
provinciales ministri seu officiales alii dieti ordinis, ipsis fratribus, qui
degebant pro tempore infra limites antedietos, erant infesti, illosque Bue
J23
potestati subUcere, dietaque loea sibi applieare moliebantor, in vicarii et

fratrom predietorom iaetoram et gravamen, qoamvis minister generalis
dieti ordinis, qoi erat pro tempore, loeo soi vieariom dietis fratribus
haberet deputare, cui et dicto ministro generali existenti pro tempore
prefati fratres, infra predietos limites degentes, iuxta ipsius ordinis regu-
laria instituta dontaxat sobesse tenerentor. Et deinde pro parte eorom-
dem Bartholomaei viearii et fratrom, praefato Angelo, tone Gregorio XII
suppUeato, ot eis in premissis opportone providere digoaretor ; idem
Angelus tune Gregorios xu per suas certi tenoris Utteras statoit et ordi-
navit, quod fratres eiusdem ordinis tone praesentes et faturi, qui inter
eosdem limites pro tempore residerent, sub noIlius provincialis ministri
aut alterius soperioris seo praelati predieti ordinis potestate regerentur,
nee ipsi provinciaies ministri seo superiores aut officiaies, de ipsis fra-
tribus infra eosdem limites degentibus pro tempore et eorom locis, tune
suseeptis, et etiam in futorom suseipiendis per ipsos, qaiboseomque et
ubieunque iuta limites vicarie et eonfinia regni Ungarie predietorom, ac
in Dalmatie partibus et insolls antedietis, se intromittere deberent ulio
modo; sed ipsi fratres com dietis locia, dieto ministro generali, nec non
tieario per eosdem fratres ete. pro tempore eleeto seu postolato, ac per
dietom generalem ministrom existentem pro tempore institoto seu depu-
tato aut eonfirmato iuxta ordinis et vicarie huiusmodi eonsuetudines
subesse, ac illis intendere et per ipsos dontaxat gabemari deberent.
Postmodum vero dileetus filius Antonius de Massa, dieti ordinis et
sacre p.gine professor, ac eiusdem ordinis generalis minister in generali
capitulo eiosem ort1inis Ferrarie eelebrato provide attendens indefe880s
lahorea et 8011icitodines, qoos vicarius et fratres infra limites prefatos
degentes pro fide eatholiea perferont incessanter, de eonsilio dieti capi-
toli et aoetoritite sui generalatos officii omnes gratias, quaa modernus
suique anteee880reB vicarii dicte viearie, a qoooumqoe suo praedecessore
seu eapitolo habueront, aut dicta vicaria habuit, quas omnes et singolaa
tune pro exhibitis et presentatis haberi voloit, cum omnibus locis hae-
tenu scilicet et usque ad dictom generale capitolum, pro eadem vicaria
ubilibet habitis seu recepti s approbavit et confirmavit, prout in prefatis
ac ipsius Antonii generalis ministri sub sigillo monitis, desuper eonfectis
litteris, plenius eontinetur. Cum autem sicut eadem petitio subiungebat,
vos, qui po~tmodom etiam quaedam alia Ioca vobis. pro vestris osu et
refogio assignata, reeepistis, dubitetis soper dietis loois premissis, nee
provinciarom ministros ac superiores dieti ordinis molestari posse tem-
pore procedente , ut littt'ris prefatis pro illarom su bsistentia firmiori
robur apostolicae confirmationis adiicere, aliasqoe eis et eorom tranqoi-
Btati opportone providere de benignitate apostolica digoaremur.
Nos igitur dictarum litterarum tenores habente~ praesentibu8 pro ex-
pressis ac copientes, ut vicarius et fratres infra diet08 limites degentes
pro tempore, eo quietius divinis obsequiis ac regolari obsenantie inten-
dere, nee non pro fide catholica ferventius lahorare valeant, quo se a
quibuslibet molestiis et pertorbationibus per amplius se noverint abso-
lutos, huiuamodi sopplicationibos inelinati litteras prefatas et quecomqoe
inde l!8Cuta auctoritate apostolica confirmamus et preseotis seripti patre-
einio eommanimus, distriele inhibentes provilleialibos ministris presentibus
124
et futuris ae superioribus supraietis, ne contra tenorem et formam pre-

senti um aut predietarom litterarum quiequam attemptare aut ipaos fratres
super illis molestare seu Ioca predieta per eos haetenus recepta usurpare
quovis modo aodeant vel presumant. Non obstantibus constitutionibus et
ordinationibus apostolicis ac statutis et consuetuinibus dieti ordinis iora-
mento confirmatione apostolica vel qoaeomque firmitate alia roboratis
eeterisque contrariis quibuseomque. Nolli ergo ete.
Datum Rome apud s. apostolos v kaJeodas Augusti pontUicatus nostri
anno oetavo.
AnDal. B08nae p. 180. acripti a P. ViDC8ntio Blaho ord. 8. Franc. proviDe. aa.
Salvatoria Chronologo. Mu. taoularii provine. eiDadem iD convent1l Gy6ngy6aien.
DCLXI. 1425, 27 Janil, Bomae.

Martinos PP. V. consentit Sigismundo Hungariae re,i, .prope cape)-
lam sine eura s. Georgii vieegradensis, strigonien. dioeesis" conventurn
fratribus minoribu8 Bosnae aedificatoro, ordioatque .qood guardianus et
qui in dieta domo degent fratres . regul.m iuta declarationea et tra-
itiones .postolicas ad literam . . . observare teneantur . et.. solum .
generali ministro .. aut eios in provineia Bosne vicario subesse debeant "
Cum seeulariom principum. .. Dat. Rome apud 88. apostolos v. kal.
Jo1ii an. VID.
Original. in tabular. proviDciae trak. minor. 18. Salvatoria Hungariae iD OODV.
Gyi)ngJ'61. Wadding: Annal. minor. tom. X. p. 884.
DCLm. 1425, 9 Augusti, Veaetlls.

Noneiis Sandal vojvodae ad porreeta capitola respondetur: agontur
gratiae de notieia, inter regeli Hungariae et Boesinae paeem initam esse
- circa aequisitionem provineiae policensis et aalinarolD comiti8 Joannis
de Cetina velle se informare Ila rectoribo8 nostris" - "utilius fieri et
seeurios" pro Bandal, qni petiit .provideri eum Mustaphaa priviJegio,
quo confirmentur .confinia sui paisii", ut adexpeetetur "qnaliter faeta
dieti Mustafe sueeedent" - iniungendum fore comiti Catbaren8i, ut de
civitatis introitibu8 vojvodae Sandal 600 ducatos pendat ; ita etiam reeto-
ribus Dalmatiae, ut ipsius adversarios ex omnibus eivitatibu8 expeUant.
LJubi: Listine IX, 4-6.
DCLXIII. 1425, 20 Oetobrls, Bagasil.

Commune ragusinum regi Sigismundo, ad eius litteras 25 Septembris
Budae data&, exprimit gaodium intelleeto eo, .qoaliter inter serenitatem
vestram et iUustrem d. regem Bosne, mediantibu8 aliquibus ambasiato-
ribus, Don pane importantie tractati existunt" j qna oeeasione velit
etiam Ragusii memor esse.
DCLXIV. 1426, 23 Janil, Drlen.

Comes Nicolaus Jurjevi mittit Raguaium snum legatum Vlkoaav :Mir-
kovi eum plena potestate.
Puci: CII~ cp6ca, II, 83.
125
DOLU. 1426, 6 AlgI8t1, Ragusll.

Commune ragosinom regi Sigismundo exprimit dolorem, quod nil de
ipso .ndiat ploribus mensibus "aut propter eursorum selnieina, que post-
quam Bosne confines actingont, ad serenitatem vestram pergentes aero
eurant ad propria remeare, aut forte propter passus Bosne, qui et men
sibus retrolapsis et nunc undique sunt a Turchorum potentia oecupati 8
Tota fere presenti aeatate circa 4000 Teucrorum exercitus fuit in Bosna;
nee d. rex Bosne, nec barones ipsius ausi fuerant contra eos novitatis
aJiquid attentare. Voivoda Sandalius et voivoda Radossavus Paulovich,
de eoncordia invicem se tentantes, bonam inter se pacem fecere. Qui
Teueri bis Crohaeie fines hostiliter invaserunt, predatique fuerunt magnam
predam, Crohatorum videlicet et Vlacorum ibidem permanencium. Bis et
predam feceruut in partibus Ussore in Srebrnich. Fuerunt etiam in par-
tiHa voivode S1atonossovich. Qui Teucri versus propria remeantes ipsorum
pauci in Bosna permanserunt .. "
thkicA: Diplomatarium, p. 817-819.
DCLXVI. 1426, 7 Octobris, Satiska.

Stephanus Tvrtko Tvrtkovi~. rex Bosnae Joanni Marnavitio Nissensi
litteris consignavit partem in NiBSa et Zvornik, a Nissava et Bosna
pagum Hvojnice et sub Thom. Testes: palatinus, upan Drissa Dinii~.
palatinus Radosav Pavlovi, palatious Georgius Vojsali~, comes Pribi
Miloievi~. palatinus Petros SiJesi, comes Georgius Dragievi~, Otriba,
comes Vuk Rogati, c. Dragit Radievi~, c. Vuka Vukovi, to Paulus
Sanl2t, praefectus aolae Tvrtko Bogonovi, c. Joannes Bubani~.
Dr. Fr. Jliiloii6: Honumen. aerbica, p. 829. Veraum in latinum.. Subles.e 1idei.
DCLXVII. 1427, 10 Janaarli, Ragasil.

Comes, nobiles etc. eommone Ragusii testantur se aeeepisse a comite
Brajlo Tazalovit depositom quingentorum aureorum.
Dr. Fr. Jliiloli6: :Monum. aerbica, p. 880. Puci6: CIlOJl~H Cp6CKH, II, 88-4.
DCLXVID. 1427, ferla 2 post festum s. TrInItatIs, Brasovlae.

Rex Sigismundus Sigismundo, filio condam Ladislai, olim bani, de
Loaoncz, donat possessionem Mezas in comitatu de Zarand ob ipsius ser-
vitia, praecipue "dum alias quondam ZandaI vaj voda de Bozna ... cum
non paueis Boznensibus nec non Tureis . . . congregatis animo ipsius
regni nostri Bosniae eonfinia lacessendi et derobandi . . bellum instau-
ruset."
F-.jtr: cod. dipl. X, 6 p. aM.
DOLXIX. 1417, 2 SeptembrIs, BobovIC.

Stephanus Tvrtko, rex Bosnae, si absque prole moreretur, Hermanom,
comitem CeJjeusem etc. banum Croatiae, suom ex sorore nepotem, regni
Bosnu haeredem iostituit.
Kuh{im~: .rzvadcl listina bosanskih. in Arkiv II, Razd. I, p.24. Katona:
Histor. Critic. HUDg&r. tom. XII, p. 477.
128
DCLXX. 1427, ferla 2 post festoJD natIvItatIs b. K. V., Rosno.

Sigismundus rex bano Mahensi Joanni de Maroth et eios filio La-
dislao donat oppidum Velike "in regno Slavoniae et in comitatu crisiensi,
ob ipsius servitia quoque in Boz;nia contra Turcaa, obi .captos et in
Torciam abductos per continoos quatuor annos et ultra buiuamodi capti-
,itatia poenas perferre est coaetus, donac erga pretium 4:0.000 flor.
auri se redemisset.
F,,;ir: Cod. diplom. X, 6 p. 886.
DCLXXI. 1417, in festo b. KartIni e. c. Nandoralbae.
Sigismundus rex Joanni de Gara, filio condam Nicolai palatini, donat
plures possessionea in comitatu de Valko, ob praestita sibi servitia j in
specie dum Turcae regnum Bosnae subintrarunt, tonc Joannes, "qui
eotom vojvodatos Usurae fungebator officiot. transfretato fluno Savu,
bellicum decrevit inire certamen . . et nonoWlis letha1ibos vulneribus in
sui personam sosceptis captivitatem qoorundam infidelium n08trorum
Bosnensium subire coaetos est, ubi IIqer plura tempora" eareere deti-
nebatur.
Fijet': Cod. dipl. X, 6 p. 860.
DCLXXII. 1427, 6 Decembrls, ln loco Urok.
Nicollltl8 de Garll palatin us ordin at, ut haeredes sui curllm gerlInt mo-
nllsterii pro fratribus de ob8enJantia i. e. mcarille lJOSMe a 88 tleflificoti.
Notom sit omnibus praesentibus et futuris, quod ego Nicolaos de Gara,
palatinos . . pro remedio animae meae monasterium fratribus l. Fran-
eisci de observantia et eecleliam, quam ad bono rem beatae Dei geni-
tricis Mariae aedificavi de benevolentia serenissimi regis et excellentis-
simi Sigiamundi . .. conlervare. . . . ecclesiae et monasterii ipsios . . .
(sem)per curam ipse filius noster vel post eum, qui ditionem nostram
de Urok, super Vagb Huvium, cum possessionibos suis possidebit . .
habeat ... quia ordinavi ... quod memoria animae meu ... ipsios
autem monasterii in ditione mea de Urok ...
Datum in Urok feria sexta post festum s. Andreae anno inearnationis
Domini 1427.1
.Ex regio tabular. quaeaturae POlOnieu.
DCLXXIII. 1427, Sl Decembrls.

Radoslav Pavlovi, magnus vojevoda Bosnae et filius eios comes Ivanii
amicitiam et societatem coeunt cum Ragusio; cedunt ei dimidium tupae
Konavlje, et confirmant privilegia data Ragusinis a comite Paolo et a
vojevoda Petro. Seripsit diaeoDos Ostoja.
Dr. Fr. Mikloii: Monumenta serbica, p. 386.
I Nota P. VinceDtii Blabo, Cbrouologi provo 88. Salvatori8 Ill8trumenti huiua
laciuiaa ex tabulario regiae POlouien8ia quaeaturae excerptaa debeo A. R. P. An
touio Mauczini, in GyrilDaaiO POloDienli Grammat. profeIlOri locietatia Jeau aute
huiuI dissolutioDem sacerdoti, origiue CU80vienai et Franciacani8 Caaaovienaibua
foedere in participandia boDorum operum meritis coniuncto. Totum exacribere uec
eidem e8t COUCeB8um.
127
DC~XX1V. 1427, Sl Decembrls, R&gull.

Comes, nobUes et totum commune Ragusii RadosaVllm Pavlovi,
magnum vojevodam Bosnae, et filiuin eius comitem I vaniA in ordinem
aenatorum et iudicum cooptant, eos palatio in urbe donant, et S8 eis
omni anno pro dimidio lupae Konavlje sexeenta hyperpera 80luturos esse
promittunt.
Dr. Fr. JliTcloii: Monam. aerbies, p. 848.
DCLXXV. 1427, Sl Decembru, Rag1lsli.

Radosav Pavlovi, magnus vojevoda Bosnae, et filius IvaniA fatentur
se a Ragosinis aecepiB;8e tredecim millia aureorum pro SDa parte lupae
Konavlje. Seripsit logotheta Ostoja.
Dr. Fr. Miiloli: Monumenta serbies, p. M9.
DCLXXVI. 1427, Sl Decembrls, Ragull.

Comes et nobiles et totum commDne Ragusii fatentur se aeeepisse a
Radosavo Pavlovi, vojevoda e manu eiusem nunciorum, comite Rado-
savo Obradovi, vojevoda Viku Pribilovi, vojevoda Radoje LjDbiAi,
BnJlo Tezalovi et diacono Ostoja, depo8itum sex millium aureorum.
Dr. Fr. Mildoli: Monumenta serbies, p. 850.
DCLXXVII. 1428, 4 Novembris, Ragusll.

Rector cum consilio nunciis suis in Hungariam Volzi de Babalio et
Paladino de Gondola excusat se, quod ob varia impedimenta non miserit
SDOI noneios ad regem Sigiamundum, dum cum rege Bosnae eonvenir~t.
Gelcich: Diplomatarium, p. 831.
DCLXXVIII. 1428, 20 Novembris, Visoko.

Tvrtko Borovi, comes Bosnaa, communi ragusino seribit, ut cum
eiusdem proeuratore comite Mibo~ Rasti quoad domos et terras iuta
documenta et morem rem componant.
l"tcei: Cno.~ Cp6CKH, II, 84.
DCLXXIX. 1428, 6 Deeembrls, Karansebeslnl.

Sigismund", rIZ confirmat exemptiones et p"fJ;legia a Ludovico l. fra-
tribU8 ordinis minorum "icariae Bosnae concessa.
Nos Sigismundu8 Dei gratia Romanorum rex semper augustus, ac
Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae rex ete. ad cunctorum praesentium
pariter et futurorum notitiam cum sempiternae memoriae digna eommen-
tione volumus pervenire, quod, quia illo nos volente, qui eaelestia pariter
et terrena moderatur et dirigit, ad id erebra meditatione nostra eonver-
timus studia, corasque nostrae diligentiae deputamus, ut religiosi et Deo
devoti viri, fratres minores ordinis seu religionis s. Francisci confes80ris
vieariae Bosnae, in qoibuseunque locis, claustris, eonven1ibus et coenobiis
eorumdem, ubieunque in regnis nosn praedictis situatis et existentibus
Digilized by GooS le
128
pro tempore residentibus, in nostra gratia speeiali existentea, qui scilieet

pro nostro, regnorum que n08trorum praedietorum statu prospero et felici
erga regem caelorum et dominum, a quo status nostri diriguntur salubria,
iugiter iutercedunt, sub alis nostri regalis favoris nostraeque defensionis
et tuitionis regiae potentiae umbraeulo respirantes in pacis semper multi-
tudine deleetentnr.
Permoti itaque devotione speeiali, quam ad praedietum venerabilem
ordinem s. Franeisei gerimus et habemus et volentes religiosos viros
guardi8nos eeterosque fratres ipsius ordinis minorum, qui sunt in elaustrla
de Chery, de Sebes, de Hatsak et Orsava, et qni etiam pro tempore
emnt, ab omni proraus procuratione et opera servili ip80rum claustrorum
esse semotos et reIlegatos, ut eo liberius eoque devotioa et sedulius eon-
templationi dediti intra divina officia vacare possint et debeant, quo
maioris commoditatis svavitute pacisque et tranquillitatis dulcedine sen-
serint se munitos, eisdem fratribus annnimus et consensimus, coneessi-
musque gratiose, quemadmodum per felicis reminiseeotiae coodam sere-
nissimum dominum Ludovicum, regem Hungariae, socerum nostrum cha-
rissimum snas per litteras, quae in specie coram nobis productae foerant,
comperimus factum fuisse, ut ipsi nunc et semper in praedictis cintatibus,
videlicet in Chery unum et Sebes unum, in Hatsak unum, et in Orsova unum,
similiter homines, fundos euriamm seu domo8 in eisdem habentes, sponte
se offerentes eligere valeant atque possint, qui procurationes ipsorum clau-
strorum et fratrum in eis pro tt'mpore existentium exercere valeant et
teneantur j quique ab omni solutione solitarum daciarum et contributio-
num nobis et officialibo8 nost ris faciendia exempti habeantur et suppor-
tati ; queant tamen uti term, sylvia et allis uti1itatibos ad suas domos
seu fundos curiarum speetantes , aliisque cunctis utilitatibus ipsarom
civitatum, prout aIii utuntur et fruuntur; iustitia etiam eis, toties quotiea
opus et necesse fuerit, per omnia administretur. reeDSa proeul mota, hoc
nihilominus declarantea, ut iidem fratres minores iP80S homines eligendi
et conservandi ac dum placuerit ab officio eorum removendi et depo-
nendi ac alios loco eorum constituendi et proficiendi plenam et commodam
potestatis babeant facoltatem. Ita videlieet, ut tales homines per ipsos
fratres depositi, et a servitio seu eorum officio remoti, de eollectis et
aliis 8Olotionibus instar caeterorom hospitum earumdem civitatom modo
pristino respondere teneantur.
Praeterea si quidam in districtu de Sebes Sehismatici et peneme
agentes inventi fuennt homines, qui possessiones nonnullas et sub titulo
nobilitatis, etiam sub titulo benefieiali haetenus tenuerunt et presbyteros
schismaticos in eisdem conservarunt et foverunt, atque plnrimi catholi-
corum homi num scilicet simplieium conditionum eorum falsis dogmatibus
sedoeti in errores et schismatieorum ritum ab universali ecclesia con-
demnatum, putantes recte agere ae immerserunt. Verom tamen nos a
quibosdam dicti ordinis fratribu8 de quadam edoeti constitutione, apud
Deum et homines plurimum commendabili, in et super eo per memora-
tum serenissimum dominum regem Ludovieum edita, ut in tota provineia
seu toto districtu de Sebes nollns alter nisi vero (vere?) catholieus et
fidem, quam romana tenet et profitetur ecclesia, fideliter colens, posses-
siones aliquas sub titulo nobilitatis aut sub titulo benefieiali tenere possit
129
ae eonservare et possidere, supar qua quidem constitutione etiam omnes

nobiles et Kenmi ipsius provinciae iuramenti sacramento prius ab eis-
dem exacto requisiti, sicut ipsam, ut praemi88um est, dictus quondam
serenissimus dominus rex Ludovicus statuerat, nobis plenam fidem feee-
rant, eandem constitutionem renovamus, immo et de novo praesentium
facimus per tenorem, similiter statuentes sub decreto, ut in ipsa pro-
vincia seu toto districtu de Sebes nullus alter nisi vere eatholicus, ac
fidem, quam romana tenet et profitetur eee1esia colens, posseBBiones ali-
quas sub titulo nobilitatis aut sub titulo kenesiali tenere possit, ac con-
servare et poBsidere, deeernentes per expressum ae generaliter inhibente8,
ut nullus nobilium vel Kenesiorom ipsius districtus de Sebes, presby-
teros sehismatieos Beu presbyterum scbismaticum intra terminos Beu
limites eiusdem districtuB de Sebes a1icubi in sua possessione quoeunqoe
et qualicunque titulo ipsum contingenti, Bob poena privationis BUarom
possessionum tenere valeat aut fovere; et si quispiam nobilium vel kene-
Biorom huius contrarium facere attentaverlt, boias possessiones per eastel-
lanum nostrum de Sebes pro tempore eonstitntum pro nostra oeeupentur
maie.state. Nec etiam aliquis huiusmodi presbyterorum scbiamatieorom in
ipsa provincia de Sebes, aut in aliqua ipsius parte pergere queat, neque
possit animo suis perversis dogmatibus eatholicos seducendi et ad ritum
sebismaticorum attrahendi, cunctis nostris eastellanis et officialibus de
dieta Sebes praesentibus et futuris harom mandantes vigore, ut amodo
per antea omnes presbyteros sehismatieos, qui intentione sedueendi po-
pulum eatholicum et ad ritom schismaticum pervertendi in ipsa provincia
de Sebes morantur, aut hinc inde vagantur, reperierint, detineant et
privent eorom bonis universis, nec sinant ipsos, aut ipsorom aliquem
intra metas ipsius provinciae a1icubi residere j statuimus insaper decer-
nentes, ut in tota bac provincia de Sebes nullus catholicus possit con-
trahere matrimonium cum aliqua schiamatica, nec vice versa schiamatiea
cum eatholico eoiuscunque modi, status, vel eonditionis existat, nisi prius
sebismaticus aut sehismatiea a presbytero catholico eommunionem sanctae
romanae eee1esiae habente fuerit baptizatus vel baptizata. Et si quis his
aasu temerario eontrarium fecerit, subeat poenam proditionis nobilium
bonorum suorom in usum eastellani nostri de Sebes pro tempore con-
stitoti convertendorum. Volumus etiam atque praesentibus edicimus, ut
in tota ipsa provivcia de Sebes omnibus et singuJis cuiuscunque status
et eonditionis hominibus diebus sabbatis usus earnium publice interdica-
tur et ad quoromeunque notitiam dedueatur, qui si esu carnium aliquo
sabbati die temerarie usi merint, poenam subeant triom marcarom per
eastel1anum nostrum de Sebes pro tempore constitutum ab eisdem, et a
quolibet talium extorquendarum.
Deeeroimus denique per expressum iniungentes, ut quilibet nobiles
Kenesiorom, vel etiam rusticalium personarom faeiat suos infantes per
eatholicos sacerdotes et non per schismaticos baptizare; neque qois audeat
aut quovismodo praesumat infantem suum vel a1terius cuiuscunque infan-
tem ad sacerdotem schismaticum pro baptismatis susceptione portare,
poenis privationum bonorum suorom sub praemissis. Immo et ipsis sacer-
dotibu sehismatieis, ubicunque in terris regnorom nostrorom existentibus,
per hanc nostram interdieimus personam, ne et ipsi quempiam de districtu
&POK. XXIII. ,9...
Digitized by ~OOS
le
128
pro tempore residentibus, in nostra gratia speeiali existentea, qui scilicet

pro nostro, regnorumque nostrorum praedietorum statu prospero et felici
erga regem caelorum et dominum, a quo status nostri diriguntur salubria,
iugiter iutercedunt, sub alis nostri regalis favoris n08traeque defensionis
et tuitionis regiae potentiae umbraeulo respirantes in pacis semper multi-
tudine delectentur.
Permoti itaque devotione speciali, quam ad praedietum venerabilem
ordinem s. Francisci gerimus et habemus et volentes religio808 viros
guardianos ceterosque fratres ipsius ordinis minorum, qui sunt in claustris
de Chery, de Sebes, de Hatsak et Orsava, et qui etiam pro tempore
erunt, ab omni prorsus procuratione et opera senili ipsorum claustrorum
esse semotos et re11egatos, ut eo liberiua eoque devotiu8 et sedulius con-
templationi dediti intra divina offieia vacare possint et debeant, quo
maioris commoditatis 8vavitute paeisque et tranquillitatis dulcedine sen-
serint se munitos, eisdem fratribus annuimus et eonsensimus, eoncessi-
musque gratiose, quemadmodom per felieis reminiscentiae eondam sere-
nissimum dominum Ludovicum, regem Hungariae, socerum nostrum cha-
riaaimum snas per littera&, quae in specie eoram nobis produetae fuerant,
comperimus faetom fuisse, ut ipsi nunc et semper in praedictis cititatibus,
videlicet in Chery unum et Sebea unum, in Hatsak unum, et in Oraova unum,
aimiliter homines, fundoa curiarum seu domos in eisdem habentes, sponte
se offerentea eligere valeant atque p08sint, qui proeurationes ipsorom elau-
stromm et fratrum in eis pro tt'mpore existentium exercere valeant et
teneantur ; quique ab omni solutione solitarum daciarum et eontributio-
num nobis et officialibus nostris faeiendia exempti habeantur et snppor-
tati ; queant tamen uti terris, sylvia et alils utilitatibus ad snas domos
seu fundos euriarnm spectantes , a1iisque eunctis utilitatibus ipsarum
civitatum, prout alii utuntur et fruuntur; iustitia etiam eis, toties quotiea
opus et necesse fuerit, per omnia administretur, recusa proeul mota, hoc
nihilominus declarantea, ut iidem fratres minores ipsos homines eligendi
et eonservandi ac dum plaeuerit ab officio eorom removendi et depo-
nendi ac a1ios loco eorum constituendi et profieiendi plenam et commodam
potestatis babeant facultatem. Ita videlicet, ut tales homines per ipsos
fratres depositi, et a servitio seu eorum officio remoti, de collectis et
aliis 801utionibus instar caeterorum hospitum earumdem eivitatum modo
pristino respondere teneantur.
Praeterea ai quidam in distrietu de Bebes Bchismatici et penerse
agentes inventi fuerint homines, qui poaaessiones nounullas et Bub titulo
nobilitatis, etiam sub titulo beneficia1i hactenus tenueront et presbyteros
schismaticos in ei8dem conservarunt et foveront, atque plurimi catholi-
corom homi num scilicet simp1icium conditiouum eorum falsis dogmatibus
seducti in errores et schismaticorom ritum ab universali ecclesia eon-
demnatum, putantes recte agere se immerseront. Verom tamen nos a
quibusdam dieti ordinis fratribu8 de quadam edocti constitutione, apud
Deum et homines plurimum commendabili, in et super eo per memora-
tum serenissimum dominum regem Ludovicum edita, ut in tota provineia
seu toto districtu de Bebes nullus alter nisi vero (vere?) eatholicus et
fidem, quam romana tenet et profitetur ecclesia, fideliter eolens, po8888-
aiones a1iqnas 8ub titulo nobilitatis aut sub titulo benefieia1i tenere p08sit
129
ae eonservare et possidere, super qua quidem constitutione etiam omnes

noblles et Kenesii ipsius provinciae ioramenti saeramento prius ab ais-
dem exaeto reqoisiti, sicut ipsam, ut praemissum est, dietus quondam
serenissimus dominus rex Ludovicus statuerat, nobis plenam fidem feee-
rant, eandem constitutionem renovamus, immo et de novo praesentinm
facimus per tenorem, simi1iter statuentes sub deereto, ut in ipsa pro-
vincia seu toto distrietu de Sebes nullus alter nisi vere catho1ieus, ac
fidem, qoam romana tenet et profitetor ecclesia colens, possesaiones ali-
qO&8 sub titulo nobi1itatis aut sob titulo kenesia1i tenere p088it, ac con-
servare et possidere, decernentes per expressum ae generaliter inhibentea,
nt nullus nobilium vel Kenesiorum ipsius distrietus de Sebes, presby-
teros schismaticos seu presbyterum scbismatienm intra terminos seu
limites einsdem districtus de Bebes &licobi in sua possessione quoeunqne
et qualiconqoe titulo ipsum contingenti, sub poena privationis suarnm
posaessionum tenere valeat aut fovere j et si quispiam nobilium vel kene-
siorum huius contrarium facere attentaverit, huius possessiones per castel-
lanom nostrom de Sebes pro tempore constitutnm pro nostra occopentur
maieatate. Nec etiam aliquis huiusmodi presbyterorum sebismaticorom in
ipsa provincia de Sebes, aut in a1iqua ipsius parte pergere queat, neque
possit animo suis perversis dogmatibus catholicos sedueendi et ad ritum
sebismaticorom attrahendi, eunetis nostrls eastellanis et officialibus de
dicta Sebes praesentibus et futuris harom mandantes vigore, ut amodo
per antea omnes presbyteros schismatieos, qui intentione seducendi po-
pulum catho1ieum et ad ritom scbismaticum pervertendi in ipsa provincia
de Sebes morantur, aut hinc inde vagantur, reperierint, detineant et
privent eoram bonis universis, nec sinant ipsos, aut ipsorum aliquem
intra metas ipsius provinciae alicubi residere ; 8tatuimus insuper decer-
nentes, ot in tota hae provinci a de Sebes nullus eatholieus possit con-
trahere matrimonium cnm aliqua sehismatica, nec vice versa scbismatica
eum eatbo1ico eniuseunque modi, status, vel conditionis enstat, nisi prius
sebismatieus aut sebismatiea a presbytero catbolico communionem sanctae
romanae ecclesiae habente foerit baptizatu8 vel baptizata. Et si qois his
ausu temerario contrarium fecerit, 8ubeat poenam proditionis nobilium
bonoram 8UOrum in U8um eastellani nostri de Sebes pro tempore con-
stitnti convertendorum. Volumus etiam atque praesentibus edicimos, nt
in tota ipsa provivcia de Sebes omnibus et singulis cuiuscunque status
et eonditionis bominibos diebus sabbatis usus earnium publice interdica-
tor et ad quoromeunqoe notitiam deducatur, qui si esu carnium aliquo
sabbati die temerarie osi foerint, poenam subeant trium marearum per
eastel1anum nostrum de Sebes pro tempore constitutum ab eisdem, et a
quolibet ta1ium extorquendarum.
Decernimus denique per expressum iniungentes, ot qUi1ibet nobiles
Kenesiorum, vel etiam rostiealium personarnm faciat suos infantes per
eatbolico8 saeerdotes et non per schismaticos baptizare; neqoe quis aodeat
aut qnovismodo praesumat infantem soum vel &lterios coiuseunque infan-
tam ad sacerdotem schismaticum pro baptismatis suseeptione portare,
poenis privationum bonorum suorom sub praemiS8is. Immo et ip8is sacer-
dotibu schismaticis, ubicunque in terris regnorum nostrorum exi8tentibus,
per hane nostram interdicimus personam, ne et ipsi quempiam de districtu
lIPOM. XXIII. ,9...
Digitized by ~OOS
le
130
Sebes baptizare praeaumant; hoc etiam edicimos, ot nullus schismatico-

rom sacerdos aliquem catholicum districtoom Hathosak Est Mihold debeat
baptizare, et si quispiam eorumdem his contrariom facere attentaverit,
coerceator iDImo et poniator privatione BOorom bonorom per casteUanos
in Sebes et in Mihold constitutos. Didicimos denique per sufficientia
documenta, quod plerisque iam compertom sit viribus, ut nonnulli in
reprobum sensom dati homines in fide catholica baptizmatis fonte renati
et baptizati abiecto Dei timore et infernalibus cruciatibu8 parri pensis
ad ritom schismaticorom se conoerteront et eisdem cousi foeront, verum
quia tales, non christiani et fidei christianae cultores, sed mere haere-
tiei, immo eis peiores sunt repotandi, nos eorum perhorrendissimae per-
versioni medium correctioni8 opportune opponere volentes praesentibns
sanci mos, ut omnes tales, qui baptizati ad ritom 8chismaticorum se eon-
verterint et eis Uli fueriot, per castellanos nostros in Sebes pro tempore
constitotos omnibus bonis mobiJibus priventor, et si nobiles aut Kenesii
fuerint in huiosmodi pernieiosa et clamabili perversitate reperti, taliom
possessiones per eosdem a nostra occupentnr maiestate.
eaeterom quia praedicti fratres minores in dicto c1aostro de Sebes
pro tempore residentes crebre lignorom habeant indigentiam pro clanstri
domoromque ac tum habitationum eorumdem refeetione et reparatione,
nec ea aliunde habeant capere, nisi a nobis eis sit provisom, obligamus
nos ex certa nostra scientia et regiae potestatis plenitodine, eisdem fra-
tribus, qui io dicto c1austro de Sebes sunt, et qoi pro tempore erunt,
annuimua, ut quandocunque et quotiescunque iidem fratres minores eecle-
siam aot domos vel necessaria habitationum suarum reficere et reparare
necesse habuerint, semper iidem de nostris regalibus silvia et etiam de
silvis qooromcomqoe Kenesiorom nostrorum regaliom in ipso districtu
de Sebes residentiom, Iigna eis placida (sic) et ad hoiusmodi reparatio-
nem reficiendorum valentia et convenientia ad sufficientiam capiendi
habeant plenam facuitatem, mandantes per harum tenorem firmissimo
sub praecepto castellanis de Sebes ac omnibus et singulis Kenesiis nostris
regalibns modernis et futuria, ut dum et quotienseonque aut quando-
conque per fratres ipsius claustri pro huiusmodi eis dandis lignis fuerint
requisiti, semper eisdem ad praemissorum reficiendorum reparationem
ligna sofficientia dare debeant et teneantur absqoe recusa aliquali, et nee
in his secus facere praesomant.
Presentes autem in praemissorom memoriam et firmitatem perpetoam
sigilli nostri munimine roboratas ipsis fratribus duximus concedendas.
Datum in praedicto Sebes feria qointa post festum b. Andreae apostoli
anno Domini 1428, regnorum nostrorum anno Hungariae 42. Romano-
rum 18, et Bohemiae 9.
Ex originali in tabular. provine. S8. Salvatoris fratr. minor. Gyongyosien.
DCLXXX. 1429, inlt10 Aprills.

Comes Vlk Vlki~evi communi ragusino per nuneium Joannem Aleksi
notum facit, qood comes Vlahota Hrankovi canonem suom arendalem
pro portorio in Dreva persolverit.
Puci: Cnoll~ cp6cKB, II. 84.
131
DOLXXXI. 1429, 14 JanIi, Veutlls.

Franciscus Foscari, dux Venetiarwn, magno vojvodae Sandalio; eiosque
fi1iis et haerediboa, nee non comiti Woca.; eiusque filio comiti Stephano
donat domum, quae foit nobilis viri Nicolai Mauroeeno in contrata s. Tri-
nitatis.
~: LiaQne IX, 86.
DOI.xXXU. 1429, 15 J.III. Ragull.
Comes, nobiles et totum commnne Ragusii fatentur, se aeeepisse a
Sandal, vojevoda Bosnae, per Pribisav Pohvali6 depositmn in auro et
argento, qnod ad ipsius proles, si illu haberet, seeus ad comitem Vlkae
et ipsius filium comitem Stephanum, ipsoromque masenlam progeniem
transeat, ita ut si e. Stephanns habuerit posteros, medietas eedat illis,
alia autem medietas his quatuor eiusdem progeniei f&miliis: familiae Step-
kovi (e. Radivojo, e. Radisavo et e. Radi), familiae OstojiiS (e. IvaniA
et e. Vlatko Obradovi), familiae Vlkovi (e. Ivano et e. Sladoje), et
familiae GojsaU (e. DragiAa). Seripsit logotbeta Rusko.
Dr. Fr. MiII:loii: Honum. eerbica, p. 366. PMci: Cuo.~. cp6cJar, n, 85-7.
DCI.xxxm, 1429, 15 JIlllI, BagUII.

Comes, nobiles et totom commune Ragusii fatentur, se aeeepisse ab
Helena, eoniuge SandaI vojevodae, per Pribisav Pobvali depositom mille
dueatornm aureorom.
Dr. Ilill:loii: Honumenta aerbica, p. 858. PucU: Cu:o.~ cp6CBB, ll, 87-88.
DOT/XXX I V. 1429, 10 NovembrIs, Ragull.

Comes, nobiles et totom comune Ragosii fatentur se aeeepisse a San-
dal vojevoda depositmn trium millium ducatorum anreorom erga easdem
eonditiones et dispositiones (v. DrO. DCLXXXll). Seripsit 'logotheta Rusko.
Puci: Cuo~ cp6emr, n, 88-9.
DCLXXXV. 1429, 15 Deeembrls.
osnensis comes Tvrtko Borovic! communi ragusino fatetur, sibi a
e. Miho Rastit, nobili ragusino, persolutum ease &rendalem canonem.
Pwcic!: Cu~ cp6cKII, n,
89. 8imiliter Bub 26 Aprilia 1480. Ibid. 90-1.
DCLXXXVI. 1430, 3 AprUIs, RagasU.

Commune ragusinom regi Sigismundo conqueritur, quod "his nnpe-
rime evolutis diebus Radosavns vojvoda in partibus Bosne, qui in dominio
81Iecessit quondam Petro Paulovieb, fratri suo, nulla legitima causa pre-
cedente . . . aU8U8 fnerit gentibus auis... intrare territoria hulUB civi-
talis . .. partem comitatus derobando" . Idem qaondam eaptivavit quam-
plarimoa ex Hungaria. Unde petit, ut rex exereitum mittat "ad territoria
eonfinaneia cum territorio eaatri Srebrenieb in UBUla" I quod castrum
tenet regi fideHa comes Mateua; ex quo poternnt "territoria dieti Rado-
savi, qne eum territoriis eaatri Srebrenieh confinant, damoifieari." Mittat
Digitized by Coogle
132
etiam in hune finem nuncioB "dispoto Georgio, regi Bosne et vojvode

Sandagl, qui non multum amieantur dicto Radosavo"
Gdcich: Diplomatarium p. 336-8.
DCLXXXVII. 1430, 30 ApriH8, RaguII.

Commune ragusinum regi Sigismundo notum facit, quod Radosavus
vojvoda gentes congregaverit "in Trebigna et alibi" I ut irruat in Canale
(Konavlje); et quod "nonnulli ex suis gentibud" die 26 d. m. irruerint
"ad locom ragus. Gliuta dictum" in "certam quantitatem gentium ragu-
sinarum, quae Be ad Canale eonferebat; atque Joannem Lampreda Zrieva
cum eertia a1iis iuterfeeerint, et postea ragus. eontratam Breni" deprae-
daverinl Benovat petitionem die 3 Aprilis.
Gelcic1a: Diplomatarium 1'. 338-841. Eiusdem ferre tenoris est epistola diei 11
Maii e. a. Ibid. p. 841-2. Item commissio data 18 JunU e. a. Paulo de Gozze,
Christophoro de Poza, Demetrio de Ragnina, Joanni de Beati et Leonardo de
Zorzi, civibus RagusiDil in Novobrdo, nec non ivko Gjurkovi~, nUDcio umisso ad
Turcorum imperatorem, ad implorandum ipsius auxilium contra Radosavum. Ibid.
p.343-6.
DCLXXXVITI. 1430, 16 KaU, Romae.
F,.. GulielmU8 de Oasali minister generalis o,.d. s. Francisci, qNOsdam
conventu8 vieariae Bosnae "isitan iubet.
In Obristo tibi ebarissimo fratri Joanni de Capistrano, socio meo ex
parte italiea personali et commissario ac visitatori in omnibus provinciia
regni Apuliae, fr. Gulielmus de Casali, ordinis minorum geueraliB mi-
nister et Bervus, sa1utem et pacem in Domino sempiternam.
(Ut) eommiasa per me tibi possis effieaeius implere, preseutium tibi
tenore eoneedo ... Vale .. ex Boma manu propria 16 Maii ...
Volo per easdem potestatem habeas in loos vicariae Bosnae sub-
iectis, in provineia Apuliae eonstitutis, quam habes in provincija per me
praemissis.
G(ulielmus). Placet. Visa propria manu.
Exemplum hibliothecae Vittorio Emanuele. Romae, .Manoscritti GeBuitici.
Cod. 389. (aaeculum XVII) foI. 66.
DCLXXXIX. 1430, 20 JanIl, RagulJ.

Commune ragusinum regi Sigismundo agit gratias ob eius sollicitudi-
nem de eompeseendo vojvoda Badossavo, "patarino iniquissimo", mani-
festatam litteris Tatae die 18 Maii datis j item Dunciat, quod gentes dieti
Badossavi denuo die 3 Junii irruerint in territorium ragusinum.
GfIcic1a: DiplomaWium p. 847-8.
DCXC. 1430, 5 JolU, Romae.

MartinuB PP. V. abbati monasterii s. Chrysogoni permittit, ut eccle-
siam et domum, quam "Simon de Bagna ... sub vocabulo BB Hieronymi
et Petri martyris in loco illsulae Jadrans. civitatis ... & civitate per
quinque millia distante" aedifieavit, fratribuB vieariae Bosnae applieel
Piis supplieum.... Dat. Bomae apud sanetos apostolos lU nonal
Julii an. xm.
Ex libro I de divenia formia etc. an. 18 foL 17. Wadding: Annal. miDor. mm.
X, po 488.
138
DOXCI. 1480, 8 Augutl.

Vojvoda Sandal communi ragusino seribit, ut nuntio soo Stanoje
Stankovi consignet 300 doc. aur. de foenore 6000 depositi, item 500
hyperperos de introitu Canalis. Serlpsit diac. Pribisav, filius presb. Milaj.
PMci: CnOIl~H CPOOJCB, II, 91.
Doxon. 1430, 29 Augastl, Veuetlls.

Oratoribos regis Bossinae, qui commoni veneto nuneiaront, quod rex
Hungariae et dominus Teuerorum ab illo requirant, ut cum veneto "do-
minio rumpat-, respondetur, dominium venetum "certissimum- esse, quod
fatos rex .conventiones et promissiones" soas cum illo servatarus sit.
Ljubi: Listine IX, 44-5.
Duxom. 1430, Sl AlIgIlsti, Ragusll.

Commone ragusinum regi Sigismundo nunciat, quod "perfidus et ne-
quissimos hereticus patarinus Radossavos Paolovich- coram Teuerorum
domino JImolta ficta et falsa" contra Ragusium confixerit; unde 20 huius
.ppolit Teucrorum nuneius subassa, qui quaesivit, ut dieto Radosavo
restituatur "pars so& contrate Canalis" , quam tamen ragus. civitas "suis
peeuniis diu ab ipso perfido emerat" , seemn minatur, se exereita suo comi-
tatum ragus. depraedaturom. Unde commune expedivit nuneium "ad
ipaum Omorat dominum Teuerorum ".
iklcich: Diplomatariuml p. 348-850. Ad petitionem oratoris ragu8ini sn1taoos
mim Raguaium a1ternm 8uoasaam, qui re investigata, commnni adiudicavit partem
Cana1i8, .imponena silentium pro re lPS& Radosavo. Ibid. p. 851-8.
DCXCIV. A. 1430.
Sigismundi regis rege8tum, sive planum propositionem.
Art. UVI. "Seit bene . Nicolaus de Gara palatinus et quam plurea
alii, quod terrae et provinciae, ut sunt J alomfeold mema, Berzachel et
aliae, quae nunc oecupatae tenentur per regem Bosniae et Bosnenses,
ipso praedicto . regi Ludovico tenebantur, et possidebantur per banum
Croatiae .. Item sciunt, quod ecclesia boznensis, cuius episcopus nunc
in Diaco resiet, est ultra Savom, quae aimiliter nunc cum suis terris
a Boznyensibus possidetur".
KOfHJi: 8upplem. ad veatigia comitior. I, 378 S8. Fejir: Cod. dipl. X, 7 p.
m 811.
DCXCV. 1431, 6 FebruarU, RagusU.

Comes, nobiles et totom eommune Ragusii fatentur, se a Sanda1
vojevoda accepisse depositum pecuniae aureae et argenteae per Pribisav
Pohvali- Inseruit ragos. logotheta Niksa Zvezdi.
Dr. Fr. Mikloi6: MODum. 8erbica, p. 364.
DCXCVI. 1481, II MIrtiJ, Romle.

Eugenius PP. IV. instante Sigismundo rege, potestatem facit Juliano,
eardina1i 8. Angeli, legato, ut, praemisais informationibus, si utile esse
184:
repererit, domus fratrum minorum in australibus partibus Hungariae "et
iDibi residentea fratres sub eustodia et pbernatione 8 eustodis Boenenais
redueeret et .. in statum pristinum reponeret-.
Rationi eongruit . . . Dat. Bome apud s. Petrum anno inca.rnationis
'dominiee millesimo quadringentesimo trieesimo primo, v idus Martii an. I.
wCldditeg: AJmal. mmOl. tom. X, p.486. TMinIr: MonUDl. Hung. tom. n, p. 210.
DOXcvn. 1431, 7 AprlUs, hl eastro Novi
.Martinu de Fratlgepatlibus Segnim. etc. comu una cum consoris BUtI
VrBicI consignat tJIOtICIBterium et eccluiam biatae .Mariae Y. prope ctI8'rum
Tr8tlt fratrWu mi"oribu _riae BomtJe; et pro eorum faciliof'i 8118ten-
tatitme itsdem insuper quasdam P088uriortea cedit.
Nos Martinus de Frangepanibus divina miseratione Sagole, Vaglie,
Modrussieque eomes. Universis ad quorum manus pervenerint Christi6de-
libus presentes litteras inspeeturis presentium et futurorum notitiam.
Ad perpetuam memoriam signifieamus quibus expedit omnibus, quod nos
divina glatia existeotes in bona sanitate mentis nostre una eum eonsorte
nostra earissima domina Vraia eomitissa, eonsiderantesque quod sobole
ex utero nostro earemus, quam possessionibus nostris re1inqueremus here-
dem, elegimus pleno afi'eetu, animo deliberato ac tota voluntate habere
sub Deo patre et Christo eius filio beata~ gloriosam virginem Mariam,
pro nostra hereumque nostrorum patrona et domina ipsam speeialiter
elegisse, eidemque nos tota devotione adstringi. Sed quia aft'eetos gloriam
respieit ad laudem omnIpotentis Dei, et beate virginis Marie honorem
ae ehristiani populi utilitatem deerevimus edifieare ac fondare edifieium
et eeelesiam in honorem intemerate et gloriosissime Dei genitrieis vir-
ginis Marie, ob speeialem devotionem, quam eidem gerimus, sepediete
ece1esie beate Marie virginis in districtu de Vinodol prope castrum
nostrum '9oeatum Tersat; in qua quidem ecelesia, per nos eonstrueta, ut
iam dietum est, in honorem virginis Marie ad eanendum Iaudes et psal-
mos omnipotenti Deo in remissionem peeeatorum nostrorum et pro salute
animarum preeeessorum nostrorum, statuimus immo deliberando deere-
vimus viros Deo devoto!, fratres minores s. Franeisei de observantia,
viearie Bosne, eui ordini speeialem devotionem gerimus, eisdem.que
dietam eeelesiam eommendare regendam more a1iornm monasteriornm
dicti omnis et nune et perpetuis tem.poribus. Ut igitur ipsi fratres in
ipso monasterio degentes temporalibus subsidiis suffieienter adiuti liberius
Deo serviant et ipsius miserieordiam pro salute animarum nostrarum
assiduis ipsorum orationibus valeant impetrare, illis pro anime nostre
remedio et omnium predecessorum nostrorum, possessiones nostras supra
fato castro nostro Tersat eonceimus~ ponendo metas videU cet : lapis tri-
anplus in littore maris et deinde aseendens versus partem orientalem.
ad primam semitam vulgariter voeatam Prekrisie pod Gerz; deinde aseen-
dens per viam publieam ad seeundam semitam vulgariter voeatam Pre-
krisie; deinde '9ergit ad manum sinist.ram per viam publieam eonfinium
ex boreali parte ad tertiam semitam in planitiis, semper quidem aseendens
per viam publieam, per quam curribus ad castrum nostrum Tersat aseen-
ditu, ad arborem vulgariter voeatam Kopriua; deinde per liam publicam
135
ad angolom capelle nostre s. Georgii penes castrum ex parte orientali;

deinde direete descendens per montem incultum ad flumen, que quidem
dividit Recham cum nostro Tersat per medium fluminis lODgitudinis tri-
ginta triom passoum, per medium laci maris versus partem occidentale m,
et deinde venU per lacom marinom ad meridiem et terminatur in prima
meta supradieta, com terra et 1atitudine ea.narum seu stangarum Cro ua-
torum mensura, simul cum cunctis earum pertinentiis terrisqoe, videlicet
arabilibus, eultis et incultis, agris, pratis, pascuis. fenilibus, silvis, nemo-
ribus, vineis, aquis, aquarom deeursibus, molendinis, molendinorum locis,
et genoraliter cum quibuscunque integritatibos, utiJitatibus, usufructibus,
proventibus et emolumentis, qualitercunque voea.tis, sub earum seu eorum
veris metis ad eosdem seu easdem spectaDtibus et pertinentibus seu
spectare et pertinere prefato monasterio beate Marie virginis fundato ,
prope dietom castrum Tersat, et fratribus in eo fami1iariter Deo servien-
tibus in perpetuam helemosinam dedimus, donavimus, adiudicavimus et
contulimus. Ac dedimus insuper dicto monasterio vadum nostrum, unum
molendinum et unam Btnppam in fluvio Recha, nec non fenilia in va.1le
dicta Draga cum veris metis et terminis eiusdem sine aliqua diminutione,
que ad DOS spectabat. Ex quibus omnibus supra nominatis poBBeSsionibu8
elegimus esse dotem diete ecclesie pro victu et usibus fratrum ibi com-
morantinm, et pro reparatione et utilitate ecclesie prenominate conver-
tantur ; ante nostrum ex hac luce decessom aliis dotationibus dictam
ecclesiam dotabimus. Idcireo per prl'sentes legavimus, dedimus et COD-
tulimus, eonfidentes de Salvatoris promissione, (qui omnibus ea) ob sui
amorem (reliquentibus) polIicitus est restituere centena pro ono et etiam
vitam eternam (se) daturum, (et) ut etiam nos eoheredes faeere dignetur;
propterea ipsum salvatorem dominum nostrum Jesum Christum, et auam
benedil:tam matrem virginem Mariam pos8essionum prefatarum, tenore
presentium, heredes instituimus, creavimu8 et fecim,..s iure perpetoo et
irrevoeabiliter; impreea.ntes omnes et eorom eonscientias (nerantes, qood
hoie nostre voluntati donationique aosu temerario non eontradicant, nec
quidquam minimum usurpando vel Christom dominom nostrum et eius
matrem' exhereditare presumant ; et si fecerint, tales temerarii cogantur
respondere coram tribuDuli domini nostri Jesu Christi in die iudieii,
noverintque iusto divino iudicio ipsos exhereditandos de regno celorum.
Idcireo omnes tales cuiuscunque status, conditionis et preeminentie existant,
qui hanc Dostram donationem et concessiouem infringere studuerint vel
operam dederint, maledictionem et indignationem Dei omnipotentis beateque
virginis;Marie beatorumque apostolorum Petri et Pauli et totius celestis
curie, nec non exeommunicationem sommi pontificis eo facto incurrant;
probibentes "autem, ut nulli fratru m nostrorum aut nepotum heredumque
eorum hane donationem Iiceat violare, frangereque in perpetuum, seu
quomodolibet impedire, cum et ex eorum voluntate et consensu proces-
serit. Ut autem prefata donatio nostra perpetuum robur et firmitatem
obtineat, presens instrumentum fecimus, mandavimusque sub appensione
nostri maioris sigilli roborandum. Datum et aetum in castro nostro Novi
die septima Aprilis,~anno domini millesimo quadringentesimo trigesimo
primo, indictione septima.
136
Ego Joannes Baptista. Aqueus Tergestinns publieus sacra imperia1i

auetoritate notarius ae iudex ordinarius supradietam privilegi~ eoneesaionis
ac donationis eopiam ex authentieo sigiJlato solito maiori sigillo, intaeto
et illaeso praefati quondam iIlustrissimi comitis Martini de Fraogepanibus
ete. de verbo ad verbum prout iaeebat nihil addens vel minuens fideliter
extraxi ad iDstantiam et requisitionem reverendissimi patris fratris Fran-
eisei Jayeensis ministri Croatiae et Bosnae. Ideo me in fiem subscripsi
signo cum nominibus meis appositis eonsvetis in fidem et testimonium
omninm praemissorom.
Judiees ordinarii s. Viti, terrae Fluminis, unive.rsis et singulis has
praesentes nostras inapeeturis fidem faeimus, supra.seriptum dominum
Joannem Baptistam Aqueum esse notarium legalem et authentieum eiusque
seripturis publieis plenam hie ab omnibus adhiberi idem et ubique me-
rito ahiberi posse.
Datae F1umine s. Viti die 21 Martii 1667.
L. S. com. flum. Bartbolomaeus Maolius, eaneellarius de mandato ete.
Ex exemplari in tabnlar. conventus fratr. minor. Trsateno in Croatia. Blarlot1i:
Povesti biskupija senjske i modruike ili krbavske. Str. 238-240.
DCXCVIII. 1431, 7 lIaii, RagusU.

Commune ragnsinum Benedicto }"uIebi de ForIivio, oratori Sigismundi
imp. et regis "ad Teuerorum imperatorem", commendat, ut iuxta datam
sibi commissionem satisfaetionem "damnorum communi per Radosavum
Paulovieh illatorom ", "penes d. Teuerorum, euius vasallus et fidelis est
ipse Radossavus" , exoperetur. Petit informationem , litteris dirigendis
mereatoribu8 noatris in Prestina aut Novo monte" (Novobrdo).
Gelcich: Diplomatarium p. 354 - 5.
DCXCIX. 1431, 4 JanU, Bosnae.

Eugenius PP. IV. episcopo Transilvanen8i, ut "vicario Bosnae aucto-
ritate apostolica praecipiat" a1iquos fratres mittere ad monasterium
s. Michaelis arehang. a Joanne de Sello de Loroniz" in TelfaIva prope
Regen. dioees. Tranailvao. aedifieatum.
J ums et honestis ... Dat. Romae apud s. Petrom anno inearnationis
Dominieae IlOOOOXXII. n. nonas J unii an. I.
Ex libro I. de divers. form. an. I, fol. 182. Wadding: Annal. minor. tom. X,
p.492.
DCC. 1431, 6 Septembris, RagusU.
Commune ragusi num regi et imp. Sigi8mundo conqueritur iterum de
Radossavo Paulovich, "perfido heretico patarino, qui in dies in nos gravius
sevit et mo1itar.; mUltaromque expensarum auctor extitit, nam "stipen-
diarios Italicos" contra iIlum intertenere, oratores ad d. Teuerom mittere
debet. Interim Radosavos, postquam Teuerorum oratorem sibi deviocire
seivit, "eautis modis et versutiis quesivit se reconeiliare cum rege Bosne",
quem contra &gusium exeitare tentavit ; unde petitur imperatoris inter-
cessio penes regem Bosnae.
(hlcic1a: Diplomatarium, p. 855--8.
137
DCCI. 1431, 19 Septembrls, RagusH.

Commune ragusinum imperatori Sigismundo notum facit, quod Rado-
savus Paulovich revera sese cum rege Bosnae reconciliaverit, hIlneque
oratorem nobilem Ivanem Goisieb Ragusium exmisisse, qui regis "admi-
racionem" enunciavit, .quod absque eins licentia et sciencia impetraverit
(commune) a. d. Teuerorum ex territoriis ipsius Radossavi fidelis sai";
e contra voluisse se "serenitati sue" (regi Bosnae) in memoriam revo-
care, quod Radosavns "paulo ante quesiverat &lium regem inducere in
Bosnam", reeonciliationem ipsius non esse sinceram, "nam videns se
aretatum et statum suum labescere, non quod amicns esse vellet, magna
Bimultate dispondit se corone sue &micum et fidelem" . Petitur denuo
intereessio penes regem Bosnae.
Gelcic1a: Diplomatarium p. 858-362.
Dcon. 1431, 2 NoveDlbrIs, loDlIe.

Eugenius PP. IV. supplieantibus "Fr. Joanne Corethye de Spaleto
et Blasio de Selavonia" permittit, ut fratres Bosnenses in provinciis
"Dalmatiae, Croatiae, Bosnae, Sclavoniae et Hungariae" inter fideles
(quos Turcae saepissime adoriuntur, booa ais eripiunt, filios abducunt,
multos trucidant, saeerdotes et ministros inde abigunt), tria Ioca, si pia
largitione fidelium coneedantur, recipere possint.
Dum uberes fructus . . . . Datum Romae apud s. Petrum anno etc.
IICCOOXUl. IV nonas Novembris anno I.
Ex libro 2 de regu1aribu8 an. I, foL 46. Wadding: Annal. minor. tom. X. p. 497.
Dcem. 1431, SO DeeeDlbris, RaguU.

Oommune ragusinum imp. Sigismundo supplex fit, ut, quum Teucri
orator, prout sibi per Stepbanum Bicheli nunciatum fuit, ad compla-
nanda cum Radissavo Pavlovich dissidia non advenerit, penes "dominum
Teuerorum Omorat" exoperari velit, "quod nobis contra didum Radossa-
'VUDl ius velit administrare" , et damoa reficere.
Gdcich: Diplomatarium p. 363-4.
DOCIV. 1432, 20 lIartH, RagOBU.

Commune ragusinum "Donise de Vladichovicbi" Dalmatiae et Croa-
tiae vice-bano ad litteras 17 Februarii Venetiis datas respondet, binas
imp. Sigismundi litteras ad Bosnae regem et vojvodam Sandagi directas
a se illico per oratores suos ad ipsos expedivisse ; gratiasque agit de
oblata intercessione apud regem Bosnae, quod qua imperatoris orator
.negotium" Ragusinorum promoturus sit.
Gelcich: Diplomatarium p. 3M-5. D. Vladkovi6 die 22 Julii appulit ad regem
Bomae et; 26 e. m. inde recessit legatione feliciter peracta. Ibid. p. 372.
lSS
nocv. 1432, 22 BartH, BagasU.

Comm.une ragusinum imperatori Sigismundo notum inter caetera facit:
,,!saeb voivoda Teuerorum per viam Bosne cum circa 3000 Teucris trans-
ivit in Croaeiam, in Luca et tenutis Jadre, ubi magnum damnum armen-
torom et gregum intu1it; personarum vero minimam, imm.o quasi nullam
predam faeere potuit Revoeatus ab ipso Omorat.
Q
Gflcic1a: Diplomatarium p. 867.
DOOVI. 1432, 26 Octobris, Bagusll.

Radosav Pavlovi et filius comes IvaniA, paeem ineunt cum Ragu-
sinis. Testes: comes Jurko V1aimiri, c. Aleksa PaAtrovi, c. IvaniA
Dukoevi, c. Ostoja Borovinic, c. Radosav Vladimiri, c. Budisav Bo-
gavi, co Tvrdi~av Borovini, c. Tvrtko Mihajlovi, c. Stepan ipi,
voevoda VukaAin Zbisali, e. Sanko Bogavi, c. Vu~ibna Bratelevi, co
VukaAin Vlaimiri, co Brajlo Tezalovi et c. IvaniA Hrebeljanovic. Seripsit
iac. Ostoja.
Dr. Fr. J1iJ:Wid: Honam. aerbica, p. 866.
. DOOm. 1432, II Novembris, RagasU.

Commune ragusinum imperatori Sigismundo nunciat: "Teueri ad nu-
merum 3000 equorom, vel circa, in Croaciam pluribus diebus transierunt,
ubi . . parom, immo nullum damnum intuleront. Lis orta est inter d.
regem Bosne et d. dispot Sclavonie, qui ad confinia territoriorum Buorom
se damnis affieiunt, ac turbant et molestant . . ."
Gtkic1a: Diplomatarium p. 878.
Dcovm. 1433, 21 FebruarU, RagoslI.

Comes, nobi1es et totum commune Ragusii fatentur Be a Sandal voje-
voda aeeepisse depositum 8.731 ducatorum aureorum, aliaque insuper
vasa et obiecta ex auro, per comitem Pribisav Pohvali. Inseripsit ragus.
logotbeta NikAa!Zvezdi.
Dr. Fr. Mikloiic!CMonam. aerbica, p. 872.
. DOCIX. 1433, 2 BartU, Batiska.

Stephanus Tvrtko Tvrtkovi, rex BOBDae, pacem a Radosav Pavlovi,
vojevoda cum Ragusinis compositam confirmat. Testea: voevoda Petar
K1eAi, aulae magister IvaniA Biobani et comes Tvrtko Borovini.
Dr. Fr. J1ikloAic!.:~Monum. aerbica, p. 874.
DCOX. 1433, 25 BartU, Bora6.

Radosav Pavlovi, vojevoda Bosnae, pacem cum Ragusinis 25 Octobris
anni 1332 initam iuramento finnat. Testes: comes Jurko Vladimiri, c.
Aleksa PaAtrovi, voevoda Vlkain Zbisali et c. Brajlo Tezalovi. Scrip.llit
diae. Ostoja.
Dr. Fr. J1iJ:lo1i: Honam. aerbica, p. 876.
189
DOOXI. 1433, l Aprllls, ln partibus Uzorae.

BtephanU8 2Wtko ,.a; Bosnae, ex Hungaria, quo a"fugerat, in Bosnam
,.limB, per tjUOsoom ,in"tre ."formatus ho,.tatu,. vicarium Bosnae s. Ja-
c:obUtn, nl notJitafes in mottasteria franciscana ;nducat, pro/itetur S8 fJelle
/idem catholicam defendere etc. 'psum tJicarium 'nvitat, ut in Bosnam
,.etkat, et guaeoom componat.
Stephanos Twertko, Dei graeia rex Rascie, Bosnie, Maritimeque etc.
Reverendissimo in Christo patri domino Jacobo de Italia, ordinis fratrum
minorum, aaerosancte seripture predieatori, amico nostro carissimo, in
spiritu saneto omnimodam salutem cum amicabili earitate non reddente
malum pro malo.
Reverendissime pater. Altissimo deo teste, tue paternitatis pridem in
regno nostro adventus non displicuit nobis, ut ecillm hoc bene noseitis;
inde transaetis vobis a1iquibus diebus in nostro regnol (nos) informati
vere per quosdam magistros ex re1igione vestra, duxenmus ad vestram
paternitatem 8eriose dieere, ne inciperentur per vos in eodem nostro
regno, que usque modo non fuerunt per priores sanctos vestros fratres
vestros exorta; vos ob hoc forsitam maius per nostros inimicos adhortati,
iu ira de regno nostro s6Cessistis.
Nunc autem, sancte pater, et quam plurimum indisplieenter seenti-
mus, vos tam maleque pessime, nos non hominem chri!ltianum reputando,
nisi quam paganum per ebristianitatem diffamare quoque iudieatis, quod
absit. Quamobrem supplieamus humiliter "estre paternitati intuitu Dei
omnipotentis revenire ad nos cupiamus; nosque exultare coram se, atque
vestros, per quos sumus inducti in tale scandalum, si opus inquam fuerit
ponam m~ in meritam cuJpam, sin autem ip80rum (detegere) veritatem
rei vestrum officium est. Nos, honorandissime pater, non tedet vos nostrum
in regnum fidem romanam predieare modo, ymo et nos volumus banc
adiuvare, (quem) ubique (volumua) habere (commendatum) tanquam
(vieari)um et amicum earissimum cum debita dileccione, Si vero recusa-
veritis premissa hee, factum sciatis hoc in munere, in tali re nulJatenus
volumus sic pertransire, ymo amodo ad curiam romanam (aliquos ex
nostris) intendimu8 destinare, nosque de talibus expurgare; recommen-
dando nos vestrls piis orationibus.
Datum in partibus nostrla Uzore primo die mensis Aprilis anno do-
mini 1433.
Ex original. in tabuIar. conventuB fratr. minor. della Nova Neapolit. Si~illum
cam inacriptione illegibili ; in BCUto corona. Externe: Littera regiB Stephanl regia
Rauie et Hoane in favorem beati fratris Jacobi de Marchi&.
DOcxn. 1433, 30 SepteDlbris, RODlIe.

Eugenius PP. IV. approbat omnia privilegia a Joane PP. XXIII
Urbano PP. V., Urbano PP. VI, Martino PP. V. fratrlbus vicariae
Bosnae olim coneessa j insuper addit, quod possint "in de Harabkb, Alaan,
Chaboi, Kovinum, Haran, Oraua, Kewesd, Cheri, Sebes et Haezach, tems
l CIUD hora undecima ... Dat. Avinione X kal. Novembr. an. VI. Apud Wad-
tIittg: Amlal. minor. tom. VI, ad an. 1821.
1.0
regi (Sigismundo) subieetis, et in quibus heretici et sehismatici plerique,

nec non populus veram Dei notitiam non babens, moram trahunt, evan-
gelizationis ministerium prosequi . .. et. . . ad babitandum domas reei-
pere . . . omnibus et siDgulis gratiis, privilegiis etc. uti, ac in singulis
ipsarum terrarmn villis etc. a quibus . . . episeopi catboliei inibi dioece-
sani ultra duas dietas legales remoti fuerlnt, ea que ad boiusmodi epis-
copalem dignitatem pertineant, exereere..."
Romanus pontifex... Dat. Rome apud s. Petrum anno inearnationis
dominica 14:33 pridie kal. Octobris an. m.
Original. in tabular. fratr. minorum provo 88. Salvatorrs Hungariae conventua
Gyongyoa. Watldin~ Anal. minor. tom. X, p. 213, ubi tamen Domina locorum DOD
recte leguntur uti: Harablech, Rea&D, ThaboI:
DCCxm. 1433, O Octobris, BagasU.

Commune ragusinum oratoribus suis ad imperatorem ituris, Pasehali
de Resti, Marino J. de Gondola et Blasio de Georgio inter caetera com-
mittunt, ut voivoam Radosavum Pavlovi, qui cum Ragusinis paeem
iniit, ad ipsius preces imperatori comendent.
Gdcich: Diplomatarium p. 381.
DCCXIV. 1434, 22 Januarfl, Pod Vsllem.

Ivani banus, comes Oetinensis etc., ad preces Fr. JOatlnis, vicarii bo-
8flensis, Dminoslavum J1ehoevi, eiusque familiam, declarat in posterum
ab omni et quams praestatione liberum.
MH 6aH MBaHIIIIJL, KHe8L I\eTHRCICH H ICJlHDILKH H Beh.l.e, AaMo
BHAHTH BeaKOM8 'J.l.OBHlC8, KOM8 ce AOCTOH, no ceM HameM8 6lTBOpeR8
.l.HCT8, Aa 8'JBHHCMO T8H MBJLOCTL AMBHoC.l.aB8 BexoeBHh8 H RJeroB8
OChTaTLK8 DO npOmHH nO'JhTOB&HOra M8ma fl)TI\a Hamera A8xOBHora
JKsoaRa BRKapa 60C&BbCKora, fl)CTaBHCMO pe'JeHOMB AMBHOC.l.&B8 H BerOB8
6lc.'TaThKB BC&KH AoxoAalCL, ICH 6H BMH.lth K H&Mb npRCTOHLTH fl)T Hera
TaKO ABKaThBH TaKO BeaK8 C.l.Bm6B, Ka 6H npHCTOHL.lt& OT Hera K HaMh;
H aanOBHAaMO TBpLAO BeHMb B.l.aCBHKOIIIL BamuMb, KH cs C&Aa H KH
XOTe HanpHAa 6HTH, Aa BRme pe:heHora AMHROC.I..&Ba HM&IO B BeelllL
fIlBOMe ApmaTH BHme nHC&HOIIIL; H Aa BeHM&IO aaDL HHJeALHe nOTyh6e
HHIeJl,HHIIIL XBAHMb Jl,H.lt.OMb, HHJeALHHMb AOXOThKOIIIL, KH 6H K HaIIIL
npHCTOl8.lt.b, HHJeAhHOML 8anOBHAHIO; H HOlI\e ra npiiAaCMO 8 C.l.Bmh6s
I\pHKBH CBeTe MapBIe nO"L BCHHIeML C OHOML 8eMMOML, JC8 MB CM8
aaMHHH.ltH aa HeronB KP'Jh. H Ha Bee OBO BRme nReaHO JI,&CMO AlIIHHH-
c.lt.aB8 6lBh HaDIL fIlToopeHh .lt.HCTh nOAh HamB De'JaTh Ba BB'JHe nOTBp-
~eHHJe, BJeMB H HerOBB 6lCTIUOMB. llHeaH nOAh BCHRIeML (sic) Jl,Bap,eeeT
H "pBre AaBb reRhBapa MHCeI\8, .l.HTa ria THcsha 'JeTHpHCTa TpHAe-
ceTh H 'JeTUpH.
Ex original in ~bular. CODventu& fratr. minor. Treaten. in CroatiL Sigillum

parvum rubrae cerae unpreaaum.
141
DCCXV. 1434, 30 Aprlll8, RaslJeae.

&crosancta generalis synodus basiliensis, confirmat omnia indulta et pri-
ftlegia, a Bede apostoUca fratribus minoribus vicariae Bosnae concusa.
tam quoad convene"" quam quoad election6m vicari, et modum regiminis,
Saerosancta generalis sYDodus Ba8iliensis in Spiritu Saneto congre-
gata universalem ecclesiam repra8S8ntans. Ad perpetuam rei memoriam.
Universalis ecclesia in deeore sancte religion is ordinis fratrum minorum,
sub qua domino devotum et gratum illias fratres impendunt famulatum,
exultat, praesertim dum prospicit, quod per exercitiom bonornm operum
et precJara sanctitatis merita alios trabant ad divine laudis preconium,
evangelizent verbum Dei, et tamquam ministri Satoris eterni in agrum
sterilem non credentium uberius serere semen gratie Don formidant, circa
illorum igitur statum optimum omni studio invigilat, ot pacis et tran-
quilitatis affioant ubertate. Sane nuper dilectissimi ecclesiae filii Sigis-
mundi, Romanorum imperatoris et regis Hllngarie, nobis exhibita petitio
eontinebat, quod nonnuUa Ioca, claustra seu conventus et domus dieti
ordinis, de observantia sancti Francisei noncupati, in Hllngarie, Bozne
et Da1matie regnis constituta, generali ministro duntaxat immediate sub-
ject&, que per vieariom vieariatus Bozne iuta morem ipsius ordinis
reguntur et gubemantur ; quorum fratres in eorum opportunitatib08 ad
ipsum vieariom tanquam superiorem semper baboere, prout babent, recur-
sum. absque eo, quod aliquis provineialis minister de regimine, guber-
D&tione, aut superioritate loeorum claastrorum et fratrum predietorum se
quovismodo intromittere debeat vel etiam teneatur. Qllodque pro pre-
dictorum tam fratrom quam locorum coDservatione multa sint eisdem a
sede apostolica privilegia indIlIta. Quare pro parte ipsius imperatoris
asserentis eosdem fratres in regnis predictis etiam a tempore dive me-
morie Ludovici regis Hungarie, qui ad 60S singularem gerebat devotionis
affeetum, ab infidelibus multas et divemas perseeutiones pro fide eatho-
lica Bustinnisse, et Bine numero suis sanetis vita, moribus et predica-
tionibus infideles ad fidem traxisse; nobis fuit bumiliter Bupplicatum, ut
prefatis fratribus, ne in premissis per aliquos molestentur seu impedian-
tur, providere, ipsosque, si opus fuerit, generali ministro, prout subieeti
sunt, subiicere et per viearium predietom regendos fore decernere et
statoere, nee non predieta eis a sede ap03trliea indolta privilegia con-
firmare dignaremur. Nos igitur quieti et tranquillitati dictorum fratrum
intendentes buiusmodi supplicationib08 inclinati, eorum etiam generali
ministro &SBeD8um prebente, omnia et Bingula loea, claustra seu conven-
t08 et domos fratrum in regnis predietis et in partibus ad ipsa vel ali-
quod ipsorum pertioentibos, tam inter fideles quam inter infideles con-
&tituta seu coDstrueta et in futurum eonstruenda, et illorom fratres per
eundem viearium Bosne, eleetum per dietorum locorum fratres, et per
ministrum generalem confirmatum, regendos et gubernandos, prefato
generali ministro duntaxat, auctoritate universalia ecclesie, sicut a lon-
gissimis temporibas !oernnt Bubiieimus et deeernimus ac voll1mus sub-
iacere, ita quod provinciales ministri seu aIii in ipso ordine 8uperiores
deputati, nullam in dicta Ioca mustra, conventus, ac domos et fratres
eorundem iurisdietionem habeant, vel aliquam potestatem; sed perpetuls
142
futuris temporibus ab eis et horum iurisdietione ae superioritate exempli

simp1ieiter et penitus sint immunes.
Confirmamu8 etiam omnia et Bingula eisdem a sede apostoliea pro
iP80rDDl conservatione et augmento 1idei indulta privilegia et ea volumus
per~tuo in BUO robore permanere. Non obstantibus statotis et eonsve-
tudinibus domorum et ordinis predietorum et inramento eon1irmare apo-
stoliea vel quavis firmitate alia roboratis eeterisque contrariis quibus-
eunque. Nulli ergo omnino hominum lieeat hane paginam nostre BUb-
ieetionis, eonstitotionis, voluntatis et con1irmationis infringere vel ei ansu
temerario quovis modo eontraire. Si quis autem hoo attentare presumpserit,
indignationem omnipotentis Dei ae universa1is eecleBiae se noverit ineur-
aurum.
Datum Basilee pridie kaI. Mail anno domino millesimo quadrigente-
Bimo trieeaimo qnarto. (L. S. P.) Dupp1ieata M de Leweld.
Diploma hoc B)'Dodale, quod in arehivo provinciae (BB. Salvatoria) reperimu.
munitum eat plumbO rotnndae figurae sigiIlo, e canabinia sonis pendente. rn pane
huius una videre est divinum spiritum a mnudi se"atore missum, quem congregati
patrel excipiunt; parte vero altera han vetustis characteribua inacriptioDem:
t BAOB080A. : GENEBA.LI8 : SINODUS : BA.SILIBNSIS.c Nota P. Vincentii BlahO.
Ex original. in tabular. provo 18. Salvatoris fratr. minor. Gy6ngy6aieu.
DCCXVI. 1434, 4 Jam; CsaDadlDl.

Joannis Marllali de euursionihus militaribus in Turco8 8fl8ceplis, ad
b fr. Jacobum de Marchia, relatio.
Religiose vir, pater noster perearissime ! Vestra seire dignoseatur
paternitas, qualiter vestra paternitas nos exeitabator (sie), dom et quando
erga nos hic in Chanado fuistis, in salutem et emendationem plebi8 pro
defensione toeius christianitatis cum seeura et tuta proeeasione et gressu
fidedigno contra sevissimos Tureo3 etiam Christi inimieos; nos quoqne
con1isi in eisdem verbis, per vos nobis prolatis, cum gentibus nostris
exercitua(libus) applienimus ad Posesyn iuxta Dannbium cum allis fra-
tribus et amicis nostris; deinde transfretati ipsum tota die videlieet et
noete feria quarta seqnenti post festum beatorum viti et modesti marti
rum. De gestis autem nostris, quid ibi egerimus sieut domino nostro
imperatori patefeeimus. sie et vestre eiusdem paternitati patefaeimus,
eandem literam de verbo ad verbum, sicut et seripsimus eidem domino
nostro imperatori de gestis (nostris).
Sacratissima imperialis maiestas, domine noster naturalis, metuende I
Eadem imperiaIis cesarea vestra serenitas . . . com gentibus nostris exer-
citualibus per vestram serenitatem deputatiIf, (ut) in quodam registo,
presentibus ineluso, lueidius eadem serenitas poterit intueri.
Primo seiat serenitas vestra, quod feria tereia proxima post festum
beatorum viti et modesti martirum cum dietis gentibus ad Kwzeg prope
Posesyn applieuimus, ad quem loeum Frank banum de dicta Posesyn,
ubi ipse nos eum pleno apparatu navium videlieet et galearum portuque
nostre transfretaeionis advenisse expectabat, ad nos venire feeimus, ipsoque
Frank bano adveniente in dietam Kozeg habentes inter nos pleno tra-
etato, quibus modis et viia in ho(e) vado et w. s. mandatum exequi de-
bemus maturo consilio deliberato, quid agere debeamus, eonelusimus.
143
Item feria quarta appl(ieuimus) ad dieta.m Posesyn, ubi modo per-

traetato ipsum Frank baoum eum pleno apparatu invenimus, et circa
meridiem vel post ineepimus ipsam trans(fretationem eadem) die, et
noete transfretati sumus Danubium, (eum) equitibus scilicet et peditibus.
Item feria quiota mane sequenti audita miesa pro salute et prospe-
ritate itineris, eundem Frank banum iuxta mandatom s. v. in eustodia
portus, ubi v. s. hominum nostrumque refugium post deum reliquimu8,
valedicentes in nomine domini iter nostrum versus Salathii gressus nostros
protendimus, ubi in fluvio Morwa, ubi Tureorum naves et galee existebant.
Item sabbato sequenti in festo (beatorum) decem milium mi1itum
(martyrum) venimus ad lo(eum) ... eonstellacionem predietarum navium
exploratores nostri. . . navi bus et galeis eum omnibus instrumentis belli-
eosis et navibus ad locum aptum et suffieientem .. (eum) euspidibuB,
Ianeeis, elipeis, areu bus, sagittis, balistris, pixidibus, bombardisque et
pu1v8lom eopia, predietis bombardis, balistis et pixidibus dispositis, sei-
licet protinus. . . et muito igois incendio eomburi et eonsumi feeimus
pu1verem, ipsas (naves) per dietum fluvium Morua ad Danubium, deinde
ad mare transmisimus ; eustodes vero dietarum navium et galearum, qui
fugare non valuerunt (a) eustodibus (nostris) in ore gladii trueidari feei-
mus; ibidem incendio eonsumi et comburi feeimus villas illas eeiam
eominus loeom consteDaeionis dietarum navium et galearum ae eastri
Petrocz adiacentes, seilicet igois incendio eonsumi et eomburri feeimus.
Item die dominieo sequenti eontinuando iter nostrum versus Zalagh
omnes et quaslibet viDas eireumquaque existentes usque ad eastrum et
civitatem Crusolez repertas penitus in toto igne consumi et eomburri
feeimus.
Item dieto die dominieo eir(~ meri diem ad dietam eivitatem et eastrum
Crasolez applieuimus, ibique parva mora protraeta diem, prout priua
quoque in Hungaria V. S. regno eonsveto in Houanium (sie) introdu-
eendo vigiliam festi beati Johannis baptiste, postpositis earpentis et a1iis
lignis pro igne vigilie dieti beati J obannis baptiste sal . . . . in eastro
habit&eionis et prope profanae mausionis dominii Tureorum ignem solem-
nem. in edifieiis ipsius eastri et eivitatis pertineneiisque eorumdem, prout
ab infaneia nostra usque ad presens peraetam vigiliam predietam beati
Johannis baptiste eum tanto e validissimo igDe nee nos nee alius cele-
bravim1l8 vel celebrari vidim1l8, eum dietum totom eastrum et eivitatem
cum adiaeentibus ignis voragine ad nihilum redigi feeimus.
Demom ad 1audem dei et virginis gloriose matris eiusdem tune eeiam
propterea festinavimus dietam vigiliam beati Johannis baptiste, quia ipso
tempore eoneurrit; demum insuper propter exait&cionem et honorem ee-
saree(que) maiestatis vestre digoitatem, tum et permaxime in eonfusionem.
et horrorem, obprobrium et oppressionem. prefati dominii Tureorum ...
dei cum adiutorio complevimus.
Hiis peraetis sequenti die, boc est in predieto festo beati Johannis
baptiste, dietnm flumen Morwa transivimus ad terras despoti, quamvis ...
V. S. nobis eommiserat . . . (per) terras ipsius despoti non ire nee illis
in a1iquo dampnum inferre, tamen propter a1iquas naves et galeas ad
hoc in dieto fluvio repertas et non iovenientes scilicet ad easden;... cum
Digitized by GOOS le
alibi dictom Buvium pertransire non valeremus ... (coaeti) neeesaitate . "
ad terras (predieti) despoti transivimus, eontinuando gressus nostros
versus Kowinien. inter Buvium Morwa et Zendrem existentem, ubi simi-
liter Frank banum prius per nos ad hoc requisitum, com plurimo appa-
ratu portus prompt um et paratum invenimus.
a quinta in . egis LadisIai e 'ssimo
ntes applicui ue) explorator ve-
usque ad Palo Dimu, prout i est.
dum opus d etationibus q diem
t roboriore p r transfretante, erunt
exploratores iIIe sevissimu Alle-
beg cum sua poteneia, quibus potuit et valuit de Bodinio usque ad
vestigia nostra nos insequendo, in locom transfretacionis nostre ad Szen-
drew predietam veniens irruendo nobiscum bellaturus; nos vero qui in
Christi dei (nomine) in cunctis euntes optantes laborare quoque et rever-
tentes nunc eiusdem signum (eciam) invenientes, tot quot iIIuc aderamus
capitibus nostris pro laude et gloria cesaree maiestatis vestre, dignitate
ni Hungarie e eiusdem defens par-
gentesque vib contra dictum sque
eumque irrue tes in fugam mus j
gladii fere a insequendo, i mnes,
idia evadere , ymmo et pre mum
secundum equu , hoc deputatum rvan-
dom, non aseendisset velocius, ex tune in nomine domini hec operati
8umus, speramus eundem in conspectum serenitatis transmittere putand.(?)
Hys literis pro laude digna v. serenitatis honom conclusione, con-
8Olacione ac cordis iucunditate, visosque delectatione tria banderi a ipsius
A1Iebeg, modo preatacto per nos obtenta, tandem et expost per unom ex
nobis ves tre dignissime serenitati et alia de gestis nostris ue ad resens
S, per eundem referenda.
estram requiri tem per presen qua-
i victoriosissim laude digna g seri-
ro nobis ac pr 'bi mortui su votis
gnemini et ve
ate banadi die domInICO proXlIDO post festoIl) v18l C10Dl8 beate
Marie virginis anno domini (KO)OOOXUIIII.
Johannes de Marczali magister Janitor imperialis mayestatis, ac vester
in omnibus.
(A tergo): Religioso viro fratri Jacobo Marchie ordinia sancti Fran-
coo confessoris patri nostro honorando.
i. Ad est et fr rotundi cerae
DOO 3 Aogasti.
Radosav Pay i ragusino fa omko
se suam fm portionem.
Puci: CuollelllU\H Cp6CXD, ll, 91-2.
145
Dccxvm. 1434, 12 Augutl, BUb KreAevo.

Ju~, filius fratris Hrvoje, vojevoda inferiorom partium (dolojih kraj),
Paulo vojevodae, eomiti Nieolao et c. Vlatko Jurjevi et c. Vuk Vuki~vi,
art.e8 et terras, qoas olim Sandal vojevoda occupaverat, reatitoit, omniaque
eorum iura eonfirmat (castra Vratar, Novi, KroAevac, pagus Draglan in lupa
goraka, pagus Kozica, pagus HraAane, pagus Vrh do, pagus Zabotani, pagus
Zahodi, pagus ivogoAt, pagus Tu~evi. pagus KotiAina, pagus Makar,
pagus Baat, pagus Vinica). Testes: ex Chulmo e. Vuk Rupi, c. Pavko
Komlinovi, ex affinibus voevoda lvaniA Dragiti ; ex (lupa) Zemalnik
voevoda Mirko, c. Petar Brsai, ex Sana c. Joraj MiAIenovi, e. Martin
DeaniAevi, ex Pliva e. Tvrtko Milatovit, c. Radoe ukli, ex aula pri-
stave. TomaA Capi, e. Ju~ Petovovi.
Dr. Fr. JfiJ:loli: Monum. aerbica, p. 377.
DCOXIX. 1434, 16 Augll8ti, Ragusll.

Commune lagumum Matheo (Talovec) eomiti eovinensi ad ipsius lit-
teras altera die pereeptas reapondent, exinde se pereepisse: "qualiter
(idem eomes) dicit de progressibus suis cum potenti exereitu in regnum
Bosne"; "supergratom" sibi futurom, com penenerit, seque eonstituerit
eum d. rege Bosne". Commendantur ipsi mercatores ragusini.
Gdeich: Diplomab.rium p. 384-7.
Dccn 1435, 16 Febraarii, Ragusll.

Commune ragusi nom imperatori Sigismundo inter caetera refert, sibi
nuneiari, "quod d. rex Bosne se contulit ad conspectum s. maiestatis
vestre; et, ut presensimus, etiam d. Georgius dispot Selavonie ad eandem
profeetoros eat" j orat, ut utrique eommendet Ragusium.
Gelcic'h: Diplomatarium p. 389.
DCCXXI. 1435, 24 Hartll, lagosU.
Commune ragusinum imperatori Sigismnndo inter caetera nuntiat :
"Voivoda Sandagl, qui ex baronibus regni Bosne non minor habebatur,
die martis xv huius suum diem ciaOBit extremum, relieto successore
nepote suo eomite Stepbano, eins eondam fratris genito, qui comes Ste-
pbanus in eius dominio suecessit, et sueeedere videtur satis vaeifiee absque
UDa novitate, de qua digna mencio fieri posset".
Gdcic1a: Diplomatarium p. 390.
DCOXXII. 1435, 28 HartU, lagosU.

Comes, nobiles et totum eommune Ragnsii testantur, se aeeepisse de-
positum comitis Stephani et eius fiUorom e. V1adisav et c. Vlatko per
eomitem Pribisavum Pohvalit. Inseripsit ragus. logotheta NikAa Zvezdi.
Dr. Fr. Jfiiloli: Monum. aerbica, p. 380. Puci: CnOK8JDIJ\B epOCBB, II. 92.
DCCXXIll. 1435, II AprIlIs, Venetifs.

Sribitur comiti CatariLaurentio Vitturi, ut castrum Novi, quod post
mortem magni voivodae Sandali "quidam eastellanus" ofl'ert dominio
~oos le
Bl'OIL xxm.
Digitized by
146
veneto, "in bona gratia debeat aeeipere; nam et RagusiDi proourant

omni studio habere illudu.
Lvbi6: Listine, IX, 'l7.
DCCXXIV. 1435, 7 Mall, Ragusll.
Commane ragasinum imperatori SigismoDdo ad litteras PosoDii 21
Apri1is datas, quibus "intimat expedicionem inde d. Tverehi regis Bosne ..
faeta (sibi) fidelitate et obedientia debita" ; item "hortatur (Ragusinos)
ad sobsidia exbibenda baronibus terre de Chomlian (Bum), qoi extineto
voivoda Sandagl ad obedientiam solitam eorone eiusdem redieront" -
respondet, quod "baronibus terre Comlian po88ibiUbus subsidiis et favo-
ribus obsequentes" futori sinto Inter sueeessorem Sandagli eomitem Sti-
panum et :foivodam Radossavum Pavlovich "diBBidia belliea 8 eX9rta esse;
ob qoae Stipan rogavit Ragoainos, ut illum Sigismundo eommeDdarent;
quod faciunt
Gelcic1a: Diplomatarium p. 891-2.
DCCXXV. 1435, 27 JulU, Florentiae.
Eugenius PP. IV. fratr. Joannem de "Waya" , olim vieariae Bosnae
vieariom, nominat episeopum Varadiensem.
Apostolatus officium ... Dat. Florentiae anno ete. MOCCCUXV. VI. bl.
Aogusti an. V. .
Ex libro I de exhibitis etc. an. 5 Col. 225. Wadding: Anna!. minor. tom. X.
p. 5{5.
DCCXXVI. 1435, 24 Augusti, Bobovae.
Stephan08 Tvrtko rex Bosnae fratri "Jaeobo de Marehia vicario
Bosnensi et amieo (soo) "seribit, ne qoosdam religiosos (soi) regni de
tenutis et pertinentiis eastl'i Juyze" expellat.
Datum in nostro castello Bobovvaeh in festo s. Bartholomaei apo-
stoli, anno domini MOOOOXXXV.
Wadding: Annal. minor. tom. X, p. 232.
DCCXXVII. 1435, 24 Augusti, Ragusll.

Commune ragusinom imperatori Sigismundo et Marooni eomiti eooi-
nensi refert, .qood Teoen, quos referant aliqoi esse ad nomerum 1500,
in regnum Bosne intraverunt, qoi usque nunc nil dignum signifieatu
egerunt, preter qood quandam eontratam aliqoorum, qui voivode Stipani,
nepoti Sandagl, ad eoios petitionem videntur venisse, rebeDarunt, fllerunt
depredati" . .
Gtlcic1a: Diplomatarium. p. 398.
DOOXXVITI. 1430, 7 8eptembrls, lu campo regis apud Basileam.

P. Guil~lmu8 de Cosala minister genwalis ordinis s. Francisci s. Jacobo
de March,", vicario Bosnae, dat potestatem assummdi swi aliquot fratres
~ aZimi8 promnciis ad disciplinam regularem in tJicana BOsnae reno-
t1andam necessano8.
In Christo sibi carissimo fratri Jaeobo de Marehi&, vicario vicarie
Bosne ordiniB minorum, frater GuilelmQ8 de Casali saere theologie ma
147
gister ac eiusdem ordinis generalis minister et seruos, salutem et pacem.

in Domino sempiternam. Ne viearia Bosne tue eure et regimini eommen-
data refformaeione eareat opportuna, quam ex tuo desiderio et ex meis
mandatis refformare intendis, lieet sine eoadiutoribns id implere non
possis. Volens tibi eoadiutores, ut teneor, ex omni parte ordinis procu-
rare, tibi liberam facuItatem tribuo vocandi dU08 vel quatuor fratres de
quib1l8C1lllque provineiis Itallae veJ extra Itallam. quos pro dieta refor-
macione iudieaveris evoeandos, qui voeati tuis mandatis obedire firmiter
teneantur sub pena exeommunieaeionis. qoam eontra eontwnaees et inoba-
diantes profero in biis seriptis; subque eisdem eensoris et penis tam
ministri promeiales quam ipsorum vicarii et quieunque aIii michi sub-
diti abstineant, ne per te sic evoeatos impediant aut molestent, nee im-
pediri aut molestari permittant quoquomodo, non obstantibus quibus-
eanque Jitteris aliquibus iu eontrarium etc. eoncessis, euiuseonque tenoris
existant, et si de eis et de earum tenoribus easet plena et expressa
mentio eum revoeatione de "erbo ad verbum f&clenda, quas quantum ad
hoc, hae vice, volo esse 8uspensas. Exortando in Domino quoseunque
ministros et eorum vicarios aut eeteroB in ordine presidentes, ne moleste
id fanant, sed pocius pro tanto bono eonfi.eiendo omnibus favoribus tibi
assistant. Vale in Christo Jesu et ora pro me. Datum in campo regis
apod Basileam, septimo Septembris KOOOOX'rX quinto. Visa propria maoo.
(G) placet.
Ex original. in tabuJar. convent. fratr. minor. della Nova Neapolit.
DCCXXIX. 1435, 10 Octobris, Nevesinje.

Stepbanns, filius quondam Vukae Hrani, Bandal magni ducis ex
fratre nepos, magnus Bosnae vojevoda, dimidium terrae Konavlje, quod
maiores sui cum &ree Sokol, Vitalina, Captat, Obod et pertinentiis olim
Ragoaio eeaserant, iuramento eonfirmat. Scripsit diac. Vlatko.
Dr. Fr. JliWoM: Monum. aerbica, p. 381.
DCCxxx. 1435, 30 Octobris, Ragnsff.

Comes, nobiles et totom eommune Ragusii fatentur se aecepisse a
Stephano vojevoda depositom auri. Inscripsit ragus. iogotbeta Niklia
Zvezdi.
Dr. Fr. Jliiloii: Monom. serb. p. 884.
DCCXXXI. 1435, 30 Novembrfs, ~L

Oommune ragosinum .d. Mateo de TaIlovez, regni Sclavonie bano",
eongratuIando ipsi de collato per regem banatu, refert: .,Barach voivoda
Teoeer, qui cum Teucris Bosnam intraverat, io regione Ca1umfelde et
extra aliqoas terras predatus est, nonc videtur ewo ipsis Teocris Ver&UIJ
eivitatem Chodidieh se recepisse u
Gtleida: Diplomatarium p. 894.
Digitized by Go OSle
148
DCCXXXII. 1435, 3 BeeeIDbrIs, Tatae.

8igi8fllundus rez infJitat s. Jacobum de Marchia, ut ez Slavonia quam-
primum Tatam "enW ad tractandum cum magnatibus etc. peJO universi-
talem BoheJnorum deputatil.
Sigismundua Dei gratia Romanorum imperator semper augustus, ac
Hungaria, Bohemia, Dalmaeie, Croacie etc. rex. Religiose ac Deo deuote
vir, nobisque sineere dilecte. Quia nune nonnulli baronea et militea et
eivitatenses Bohemi de regno nostro Bohemie (per) universitatem Bobe-
morum ad nos missi apud nostram, in hoo 1000 existunt, eonstituti maie-
statem, proptereaque persona vestra pro reportando, per vestri medium,
Deo ,ropicio, uti in Domino speramus, de eis froetum salutis est neeea-
&aria. Ideo vestram requirimua et rogamus deuoeionem eidem eommit-
tendo, quatenus statim agnita preseneium notici&, in enrru et equis ac
expensis per fidelem nostrum reverendum in Christo patrem Henrieam
eptseopum quinqueeee1esiensem, si in eivitate seu ioeesi quinqneeecle-
sienai, sieut nobis ietum est, existitis eonstitutns, vel dominum episeopom
boznenaem, si in Dyako estis, quibuB exinde siogillatim diraximus scripta
nostra vestre fidelitati assignana, hue ad nostram quateDua veniatis
maiestatem; seripsimua enim, ut preferlOT, et mandavimua per alias lit-
taru nostras prefatis dominis episeopis qllinqueeeclesiensi et boZlleui, ut
alter eorum, in caius videlieet ioeesi nune existatis,.in eurru leui et
equis reeentibus atque expensis suis propriis vos et vestram personam
ad nostram eonduei faeiant maiestatem; a1iud ergo in hoo non facturi.
Datum in Tata Sabbato proximo post festum saneti Andree apostoli anno
domini IlOOOOUXV. regnorum nostrorum anno Hungarie u.mo nono, Ro-
manor. . Bohemie xv, imperii vero temo.
(In dorso). ReligioBO et deo deuoto viro, fratri J aeobo de Marchi&,
vieario vieariatus Bosne, nobis in Christo sineere ileeto.
1435. (Erant eomplieatae et sigillo cerae rubrae impresso oeclu_).
Ex original. in tabular. cODveotue fran. minor. della Non Neapolit. Koller:
Blatoria ecclesiae quinqueeccl. Ill, 350.
DCCXXXID. 1-135, 17 DeeelDbrls, Ferrariae.

P. Guilelmus de Casalis confirmat 8anctum Jacobum in officio vica';;,
revocat omnes gratias fratribu8 COnCe8Sa8 i scribit insuper de milsa coram
de fide SNSpecti8 non celebranda ac de 08eulo patme et paci8 j vuU etiam,
ut fratre8 vicariae renuntient iNn eligendi silJi vicanum etc.
Jhesus. Domino Jesu Christo filii mi refero gratias et virtutibus
tuis pro tanto bono, quod Dominus operatus est te meiante in reforma-
tione iBius viearie, que ex viaitatione, quam ad me misisti, deformatis-
sima fuit in quolibet genere.
Et eum eo ex honore mihi iniuncto eupivisaem sepe fruetom refor-
mationia iHius, te inter eeteros nostre professii)nes fratres electissim08
mihi obtulit ad hoo sanetum OpU8 eonfieiendum miserieordia Jesu Christi ;
ne igitur in vanum Dei gratiam accepis8e vid~amur-... ex . . litteris
hiis anaxis pereipies: primum anuendo preeibua fratrom viearie te ut
institu.~ vieanum eis ordinarium, ita eonfinno, et eoofirmatam esse vo10
14:9
(ut fungaris) quib1l8CDllque vieibus meis, sicut (ex) litteris hiis anexia
viebu; omnes vero gratias eoneessas fratribus pro manendo cum ali-
quibus prelatis vel principibus, cuiuseunque condieionis existant, in regno
VDgarie et in tota viearia Bosne, preter imperialem maiestatem, quam
omnino exeludi vol0 ab hac revocatione mea. revoeo et 8.nullo, et volo,
quod omnes redoeantur ad obedientiam prelatorom manendo in loeis,
in quibus sont colloeati. Mandoque fratribus, ut nulli eelebrare preaumant
euiuacunque eonditionis eciam si regalis in eisdem regno et viearia alicui,
alias in fide catolica saspeeto, qui de presenti non obtinuit (meam) novam
provisionem ; idem de oseulo patene et pace seribo; preterea illOI, de
quibus mihi smbis, quod alter verberavit mag...... seu violen~ in
eum manus POBUit, alter vero tam crudeliter et scanda10se perseeutus est
portitores litterarum mearum, volo mihi de hoc presentari ; omnibus aliis
indulgeo et omnes in filios capio et pro ipsis me omnia bona mihi pos-
sibilia faeturom profiteor, si perseveraverint, et si renunciaverint bolle,
quam ipsi impetraveront in concilio de 'electione vicarii; re vera non
posaunt bona conseientia fratres minores voeari, sie venerabilas patras in
meo eonseilio congregati determinarunt; eos quos expulisti iofames et
turbatores bonorom tenebo semper extra vicariam. Vide tamen primo
ne per aliqoos decipiaris, quia in omnibus tibi credam. Quod autem te
alienem ab illo honore, pro nunc mihi ullo modo videtur, cum vero vica-
nam viaitaveris et pro tempore ordinem bonum posueris, tibi dabo lieen-
tiam eundi in Boemiam, sed ante (omnia) propter dominom attendas ad
hoc bonum, quod revera maximum est et quod omnes mecum summe in
Domino comendant ; quod fratres, quos inviles tibi obediant, volo et ita
in litteris deelaro; tamen tu quam modestissime potes glavare fratres et
provinci&s (oe) faeito; fr. Silvester aliquantulum gravabatur, taIIlen omnino
vadit ad obedieotiam tuam, quam eonfirmavi; quum vicariam egredieris
faeta visitatione ut.. . . . . . absentia tui. Ora Dominum pro me et fae
orare et in epistola quantum potes significa, quod DOminu8 operator in
manu 8ua.
Vale, ex Feraria xm Decembris. Fr. Guilelmus de Casa1is ordinis
minorum generalia minister propria manu.
(In dono). Venerabili religiosissimo fratri J. de Marchi&, vicarie
reformatori.
(Sigillum parv. in dorso impressum.
Ex originaL in tabular. fratr. minor. della Nova Neapolit.
DCCXXTIV. 1435, 17 Decembris, Ferrariae.

P. Guilelmus de Casalis, minister generalis ordin. minoru"., gratias quos
nonmdlis fratribus tJiCGriae Bosnae concesserat, revocat, et nonnulla in-
super prohibet.
Generalis (ministri) eommissio propria. In Christo sibi carissimis fra-
tribus vicario meo viearie Bosne et ceteris in ea eommorantibus, frater
Gaillebaos de Casali, sacre theologie magister et ordinis minorom gene-
ralis miBister et 8em18 salutem et pacem in Domino sempiternam.
Quoniam penenit ad aures meas, plures fratres eiusdem vicarie, quibus
gratias .eas libenter coneesseram, illis abuti, quo se ad eas indign08
150
reddideront : ideo plurimaa tenore presencium ex ipaia graeiis inferiu

annotandis revoeo, easso et annullo et penitus pro non eoncessis babeo,
eeiam ai in litteris bee elausula haberetur, non esse revoeandaa, nisi de
verbo ad verbum specialis mencio de eis neret, aut queeunque alie, que
buiusmodi mee revoeationis, eassaeionis, annullacionis euieunque presentes
intueoti dubium aft'ere possit.
Et in primis, quaseunque graeiaa regibus, dominaeionibus, eomitibus,
marcbionibus, quibuseunque nobllibus, arehiepiseopis, episeopis, abbatibus
et quibuseunque ws euiuseunque eonditionis, gradus, aut dignitatis exi-
stentibus, de eapelIanis et eonfessoribus sive quaeurique alia famillari-
tate eoneessaa revoeo et annullo, exeeptis hiis litterls et graciis, que
sereniisime maiestati imperia1i a me merito concesse sunt, quaa suo
robore et virtute, qua eoneesae sunt, haberi volo.
Item litteraa et gracias eoneessaa fratri Joanoi, Prozob dieto, de
gwariania duorum loeorum, scilicet Dezewyza et Howoiza (sie) revoeo
et aonullo. Item graciaa de elemosiois peteodis per fratres pro neeessi-
tatibus, si qui abutentes inventi fuerint, aut aine neceB8itate peterent aut
in dampoum loeorum seu eonveotum ; volo huiusmodi fratres ab hac in-
solentia et malo exemplo a vieario aut cetenA viearie prelatis eorrigi et
ut deaistant amoneri.
Valete io Christo Jesu et orate pro me.
Date Ferare anno domini milleaimo quadringentesimo XIXV, die mensis
Decembris ~m. .
Guilelmus .,lacet et omnes graeiaa illius viearie fratribus eonceB8&8
usque ad preseotem diem libens in manibus tuis repono.
Visa propria manu. .
Confirmo item predieta omnia propria manu ego dietus frater Gui-
lelmus generalis prefatus usque presentem diem honorem 1437 (1435)
die Decembris noleos ea revoeare; visa propria manu mea (ut) constaret.
(A tergo est sigil1um magnum ordinis cerae subrubrae impreB8um).
Ex original. in tabuIar. convent. tratr. minor. della Nova Neapolit.
DCCXXXV. 1436, 25 Janurii, Albu RegIae.

Stephanus Tvrtko, rex Bosnae, recipit omnia elaustra "ordinis s. Fran-
cisei de observantia vieariae Bosnae" in elientelam, eoneeditque fratribus
omoem libertatem "praedieandi verbum Dei ac sanetae eatholicae et
romanae ecelesiae veritatem ".
Farlan: DIp. eaer. tom. IV, p. 66. Katona: Histor. Critic. reg. Hungar. tom.
XII, p. 736.
DCCXXXVI. 1436, 26 Jnuril, Alba Regiae.

Stephan"8 Tvrtko rex Bo8na6 fratres minores Bosnae eorumque mona-
stma 8ub suam recipit protectionem, promittitqw eisdem libertatem ubique
verbum Dei praedicandi.
Nos Stephaous Tvertkus, Dei gratia rex Bosnae ete. Ad eunetorum
notitiam praesentium pariter et futurorum barum serie volumus perve-
nire, qualiter nos per serenissimum ct iovietissimum dominum nostrum,
dominum Sigismondum Romanorum imperatorem, semper augustum, ae
151
Uogariae. Bobemiae, Dalmatiae, Croatiae ete. regem glorioaissimum in

sua civitate Albaregall praesentibus infraseriptis praelatis et baronibus
regni sui Ungariae, videlieet: reverendissimo in Christo P. P. D. D.
Petro de Rosgon .Agriensis, Simone similiter de Rosgon Wesprimiensis
et Clemente Jeurinensis eeclesiarum episcopis; nee non magnifieis Matbia
de Pa1utz, dieti regni Ungariae palatino ; eomite Stephano de Batbor,
iudice curiae regiae; Matkone de Talouez. bano regni Slavoniae; La-
dis1ao de Gara, bano Maeboviensi ; Petro Cbeeh et Emerico de Mar-
ezalli, ianitorom regalium magistris, eeterisque quam pluribus praesentibus
et adstantibus. Item magnifieis et egregiis Tuertkone Borovinieb, pala-
tino regni nostri Bosnae ; Georgio filio Dragieb; Ladislao filio quondam
vajvodae Pauli Klessieb, magistro curiae nostrae, et Hristoja de mevna,
eamerario nostro, noatris in regno nostro Bosnae baronibus, nobilibus et
militaribus personaliter requisiti et moniti promisimus. immo praesentium
tenore firmiter promittimus sub bona et inviolabili fide nostra, quatenus
omnia claustra seu Ioca fratrum minorum ordinis s. Franeisei de obser-
vantia vicariae Bosnae. in dieto regno nostro Bosnae et terris eiusdem
et speciaBter in terris et tenutis potestati nostrae subiectis ac fratres in
eisdem nune et in futurom suceessivis semper temporibus degentes et
Deo famulantes, ab omnibus et singulis ex quaeunque causa aut quo-
eunque ingenio vel colore turbare et molestare volentibus, totis nostris
viribu protegemus, tuebimur et manutenebimus, nee per nosmetipsos.
aut DOstrates aliquam molestiam vel turbationem eisdem vel alieui eorom
inferemus, nee inferri faeiemus neque permittemus, dantes et coneedentes
eisdem F. F. praesentibus et futuris et euilibet eorum plenam, liberam
et omnimodam facultatem in omnibus terris et loeis regni Bosnae et
praesertim nostrae iurisdietioni et potestati subieetis praedicandi verbum
Dei ac sanetae catbolicae et romanae eeelesiae veritatem; omnes et sin-
golos bomines utriusque seX118, euiuseunque sint aetatis et conditionis,
baptizandi et ad fidem, quam saneta eatboliea et romana profitetur eeelesia,
convertendi, nee aliquo tempore huiusmodi sanelu et salutifer&15 ipsorum
operatiooes quovis quaesito colore, direete vel indireete, per nos vel
alios. palam vel oeeulte. impediemus vel impediri faelemu.
In euius rei memoriam et firmitatem perpetoam praesentes nostras
litteras, eisdem fratribus sob nostro sigUlo autbentico, quo utlmur in
praesenti, duximus coneedendas.
Datum in dicta civitate Albaregali die 25 Januarii, videBeet in festo
convenionis s. Pauli apostoli, anno Domini IlJillesimo quadrigentesimo
trieesimo sexto.
P. BIIeriCMB PatJi: RamU8. virid. Oliv. p. 6.
DOOXXXVII. 1436, 8 llaU, Tordae.

Georgius episCOpU8 Transilf)anus invitat s. J acobum de Marchia, vicarium
Bosnae etc., ut quamprirnum ad suam ecclesiam pro extirpatione haeresis
veniat.
Venembilis et egregie omine et pater religiose. Litteras vestrae
venerationis per diseretoa presbiteros Stephanum, reetorem altaIis sanetae
Trinitatis in ecclesia nostra, et Blasium, plebanum de Igen, capellanos
152
nostros speciales nobis allatas, quarum unam heri, hora cene, et &liam,
videlieet a prefato Blasio presbitero, hodie tempore prandii aecepimus
reverenter, quibos revisis, eontineneiisque earum sane intellectis. de omni
vestro labore salubri per sancte predieaeionis vestre eft'u1geneiam, pro
exaltacione ecclesie dei stabilitateque et robore orthodoxe fidei eximie
ampliato, deo omnipotenti et demum vestre gracie maximas et immensas
referro graeiarom aeciones, meque ad omnia vestre paternitatis bene-
placita oft'erro semper paratissimum, vobisque omnem meam auetoritatem,
tam in fora eonfessionis, quam in inquisicione heretice pravitatis exe-
quenda do et eoncedo, ymo dedi et eoneessi vigore presencium mediante,
omnes et singulos promiseui sexus homines dieta auetoritate mediante
ab80lvere possit et valeat; mea utique vestre paternitatis adventum cele-
riorem in hoe neeessitatis aetu a predieto Blasio eapellano nostro, eios-
dem veStre peternitatis litterarum latori insinuato, magna desiderabant
sospiria ; sed in dietis litteris vestre paternitatis inter alia clare eon-
spexi, quod si tam in brevi ab illine recederet, feroor populi tepeseet
et labor vaster salubriB tot diebos eontinuatus ionanis rederetur vaeuus.
Attamen eandem paternitatem vestram affeceionatissime 6agito, instanti
prece et eordiali, quatenus, deo auxiliante, eompleto in illis partibus
labore, pro salutifero divine propieiaeionis intuitu et ob fidei sanete forti-
tudinem iter vestrum usque hue re6eetendo pro extinecione prediete seete
pestifere has partes ingredi dignemini, et velitis diem et tempus pro-
gressus vestri, dum scilieet ad has partes ingradi malueritis, (quod) per
oeeurrentes nuneios mihi intimatur, ut usque ad ~~n ecclesie nostre
Tasnad in obviam paternitatis vestre receneiores . es et nuncios
transmittere votive valeam et possim. Datum in To feria tereia in
festo Apparicionis beati Miebaelis Archangeli, anno do i IIOCCODXVI.
Seiat veneranda patemitas, quod nune voeatis ad nos regiis Petro
Ygmandi, vieario et eanonieo eeelesie varadien. et arebidiaeon ecclesia
nostra, nee non Michaele plebano de Stolthenbergh, deeretorum oetori-
bus, ae altis baealariis et jurisperitis, eum quibos in presenti lo oeeu-
pamur . _. pro inquisieione et exeommunieaeione heretieorum pre
mm. Georgius episeopus transsilvanus.
(Siginum cerae rubrae impressum). \
Carissimo et in Christo amabili patri fratri Jaeobo de Marchia. vi o
Boznensi et predicatori generali a sede Christi et saero eoneillo b -
liensi misso et deputato.
Ex original. iD .buJar. COD\'entua fr. minor. della No\'& Neapolit.
DCOX:XX Vlli. 1436, 15 lIall, VenetlIs.
Franciseus Foseari, dux Venetiarom, magno vojvodae Stephano, nepoti
Sandali, ad ipsius preces per nUDcios Pribislanm Po(h)ualieh militem et
Grobieum de Pruebieuieb assignat domum in Cataro, quam idem Sandal
habebat, praetereaque &DDue 600 dueatos penes cameram catharensem
\ (
LJubi: Listine IX, 88. .
DCCXXXIX. 1436, 19 JanU, RagasiI.

Commune ragusinum imperatori Sigismundo ad ipsius lequisitionem
ut bano Kateoni Talovec, qui exmissos est .ad eonterrendam iBfidelita~
~ I
153
tem eomitis Johannis Vegle et Segne" J exhibeat "bombaras daas ad

maros deiciendos et alia armorom genera", excnaat se, quod "mense
Augusti prope lapso noctis- tempore universum armamentum cum maxima
palacii regiminis parte erematum est". "His accedit, quod voivoda Sti-
panus, nepos voivode SanagJ, in cuius dominio et partibus, que nobis
iD ocnna sunt, mercatores nostri degont et negotia sua gerunt, contraxit
parentellam eum dieto comite Johanne, qui oppida pJura possidet, et
maxime:Olnixium ...
GtZcidl: Diplomatarium p. (()O-l.
DCCXL. 1436, 29 JuII, C&lDadinI.

A.lbertuB, archidiaconus Temesien. canonicU8 et f}icarius generalis OBana-
dim., s. Jacobo de Marchia, vicario Bosnen. concedit plenam auctoritafem
muHU' ;nquisitori8 in sua dioecesi exercendi, eumtJU6, ut Osandinum f}eniat,
etiam nomine capituli imntat.
A1bertus arehidiaconus themesiensis et canonicus eeelesie Chanadiensis
ae sede episeopatus vaeante per honorabile capitulum eiusdem ecclesie
"ricariua in spiritaalibus generalis eputatus.
ReligiOlO ac evoto viro domino fratri Jacobo de Marehya, ordinis
minorum beati Francisci confessoris vicario Bosnensi, salutem ete.
Caritatis ac eaocionis contiunum incrementum. Qnia ex vestre frater-
nitatis evota intimacione intelleximus, ut v. fraternitas in extirpandis
heresum Versoeii8, que nunc in hoc regno Hungarie lantenter palpitant,
Iaboribus, fatigiis et sudoribus non pareeret, sed deo propieiante vigilanter
contra tales heretieas prauitates Iaboraret, pro eo eiem vestre fraterni-
tatU aritati per snas nUeras petenti annuimos et preseneium serie aucto
ritatem noBtrlm vobis attribuimus, quatenus pro defensione fidei christiane
et extenniDa.tione dietarum heresum in yoeesi Chanadiensi ubilibet plena
et omnimoda auctoritate fungi et uti possitis, ac in omnibus allis neees-
sariis ad salutem populorum debenis ipsa auctoritate precedente valeatis j
alias eeiam 8acerdotes et plebanos, quos ioneos ad hoc repereritis loco
mei, in premiasis. instituere et deputare valeatis. Item eandem vestram
paternitatem requirimus, et domini nostri de eapitulo affeetantes requi-
runt, ut vos propria vestra in persona huc Chanadinum pro meliori et
nberiori expedieione premissorum ac seminandis graciis divinis dignaretur
(sic) venire eadem vestra fratemitas. Valete in Christo Jhesu.
Datum Chanadini feria secunda proxima ante festum sancti Galli
eonfesaoris. Anno domini millesimo quadringentesimo trieesimo sexto.
(Sig. cerae viridi impressum).
Ex original. in kbular. convent. fratr. minor. della Nova Neapolit.
. DOCXLI. 1436, 22 Aa~utI, BoDODiae.

Eugenius PP. IV. fr. Jacobum de Marchia nominat inquisitorem in
Hungaria et Austria.
Licet ubilibet . Dat. Btnonie anno inearnationis ominiee IlOOOOUXVI.
XI bl. Septembris an. VJ.
Wadding: Annal. minor. tom. X, p. 269.
154:
DOOXLII. 1436, 25 Aapstl, BonoDile.

Eugenius IV. concedit, ut dicti fratru mcanae Bomm. aCC8dsnu paro-
c1aorum a8sensu ubique in partibus meame .sacramenta eccksiastica ad-
ministrare pDssint. .
EugeniU8 episeopus servus servorum Dei. Dileetis filiis ac fratribU8
ordinis minorum sub vieariatu Bosnae secundum morem dicti ordinis
eonstitutis, salutem et apostolicam beneictionem.
Ad ea, quae propagationem et inerementum eatholieae fidei respieiunt,
intensis invigilamus aft'eetibus, et his, ut pium eonsequantur effeetum,
apostolieos favores libentiU8 impertimur. Oum itaque, sicut fidell relatione
peret'pimU8, vos exemplo vitae et doctrina scientiae salutaris errantes a
fide ad eognitionem veritatis indueere, et in ipsa fide persistentes eon-
firmare indefessis studiis et laboribus eontinuo invigilatis, nos volentes
ea vobis eoneeere, quae animarum salutem eoneernunt, vestris etiam in
hac parte supplieationibU8 inelinati, ut omnibU8 persoois utriU8que sexU8
in partibus vieariae Bosnae eonstitutis, quoties expeiverit, in forma
ecclesiae eonsueta Baptismatis et Eueharistiae, et caetera alia sacramenta
eeelesiastiea, dummoo rectorum aeeedat assensus paroehialium eeelesia-
rum, ubi personae huiumoi fuerint, felieis reeordationis OIementis
Papae V. praeeeessoris nostri, et alia quallbet eonstituone edita in eon-
trarlum, non obstantibus, jure paroehialium eeclesiarum et euiuslibet
a1terius semper salvo, auctoritate praesentium vobis indulgemus. NuDi
ergo hominum Iieeat hane paginam nostrae voluntatis et eoneessionis
infringere, vel ai ausu temerario eontraire. .Si quis autem hoc attentare
praesumpserit, indigoationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli
apostolorum eius se noverit ineursurum.
Datum Bononiae anno sueamationis Dominieae millesimo quaringen
tesimo trieesimo sexto, oetavo kalendas Septembris, pontifieatus nostri
anno sexto.
Ex original. in fabular. provo 88. Salvatoria fratr. minor. Gyongy6aien.
DOOXLID. 1436, 25 Augusti, Bononlae.

EugeniU8 PP. IV. eoneeit, ut fr. JaeobU8 de Marchia possit reei-
pere IJin Bohemia duo, in Hungarie regnis tria, in AU8tria tria etiam
loea", pro UBU et habitatione sua et fratrom monasteria eonstruere "nee
non quoseunque fratres ... "etiam de viearia Bosne, ad id voluntarios ..
transferre etc."
Baere rellgionis. Dat. Bononie anno ineamationis dominiee lloocmxxvJ.
VDI. kal. Septembris an. VI.
P. Urh. FritJrich: Histor. provine. 88. Salvatoria p. 7.
DOOXLIV. 1436, 25 Aaga8tl, Bononlae.

Eugenius IV. approbat om,." gratias, indulta et prif)ilegia a praedecu-
Sorwu8 suis fratribus minoribu8 fJicariae Bomae concessa.
EugeniU8 episeopus servus servorum DEI. ileetis fi.liis vicario ac
fratribus ordini8 minorum seeundum morem dieti ordinm eoo8titutis,
salutem et apostolicam benedictionem.
165
Bis que per romanos pontifiees praedeeessores nostros provide con-

eessa sunt, cum a nobis petitur, libenter adjicimus nostri mnniminis fir-
mitatem. Cum itaque sieut exhibita nobis nuper pro parte vestra peti-
tionia series continebat , quod retroaetis temporibus nonnulli romani
pontifiees, pl'aedeeessores nostri, zela religionis et fidei indueti, eertas
gratias, indulta et privilegia vobis eoneesserint, pro parte vestra nobis
fuit homiliter supplieatum, ut privilegia, gratias et indulta huiosmodi
et contenta in eisdem pro eorum sUbsistentia firmiori de benignitate apo-
stolica confirmare dignaremur. Nos igitur simili religionis et fidei zela
provoeati, omnia et singula, gratias, indulta et privilegia huiosmodi, et
contenta in eisdem, quorom omniom tenores praesentibus haberi volomus
pro suffieienter expressis, et specifiee declaratis, prout provide et juste
coneessa sunt, auetoritate praesentium, hamm serie confirmamus, et prae-
senCs scripti patroeinio communimus.
NuDi ergo omino hominom lieeat hane paginam nostrae confirmationis
et communitionis jnfringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis
aotem hoe attentare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei et
beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se novent ineursurum. Datum
Bononiae anno inearnationis dominiee millesimo quadringentesimo triee-
simo Bexto, oetavo kalendas Semtembri8, pontifieato8 nostri anno sexto.
Ex originali in tabular. provo S8. Salvatoris fratr minor. Gyongyo8ien.
DCOXLV. 1436, 26 Aagasti, BoDoDiae.

Papa EugeniU8 IVannuit, ut clwici in vicariatu Bosnen. in vigesimo
secundo aetatis anno a quocunque episcopo catholico ad sacrum pres-
bgteratlls ordinem promovm pOBsint.
Eugeniua episcopus senus senorum Dei. Dileetis filiis vicario et fra-
tribus ordinis minorum sub vieariatu Bosnae secundum morem dieti
ordinis conatitutis salutem et apostolicam benedictionem. Piis fideliom
votis, et eorum praesertim, quoa religionis zelus, et vitae integriw com-
menant, libenter annuimus, eaque prosequimur favoribus oportunis. Ex-
hibita siquidem nobis nuper pro parte vestra petitio continebat, quod
mm in vieariatu Bosnae magna eatholicorum presbyterorum penuria
enstat, et propterea missarum solemnia secundum ritom romanae eecle-
siae iuta desiderium devotarum et eatholiearum personarum' frequenter
eelebrare non pOS8unt, quodque eum difficilis ab illis partibus ad sedem
apostolicam aeeessus sit, nobis humiliter supplieastis, ut vobis fratribus
dieti ordinis sub dicto vieariatu existentibus, etiam in vieesimo secundo
suae aetatis anno conatitutis Iieentiam coneedere possitis, ut ad omnes
etiam saeros ordines promoveri valeant, de beoignitate apostoliea indul-
gere dignaremur. Nos igitur, qui cultum divinum nostrla praesertim tem-
poribos augari desieramus, huiusmodi etiam supp1ieationibus inennati
lieentiam coneedeni fratribus huiusmodi etiam in dicta aetate COrlstitutis
alias tamen idoneis soscipieni' temporibus a iure permissis etiam saeros
ordines a quocunque antistite gratiam et communionem sedis apostolieae
in contrarium editis non obstantibus quibuseunque, auetoritate vobis
praesentium indulgemulI. NulU erl!o omnino hominum Jieeat hane paginam
nOltrae eoneeuionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si qois
156
autem hoc attentare praesumpserit,. indignationem omnipotentis Dei et

beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit ineursW'llm. Datum
Bononiae anno incarnationis dominicae mi1lesimo quariogenteaimo tri-
cemmo seno, septimo kalendas Septembris, ponti1icatus nostri anno aexto.
Ex exemp1ari in tabular. provine. IL 8alva~riI fratr. minor. G7orgy6aieDBe.
DCOXLVI. 14S6, SI Octobris, Kllsae.
JoantN8 Frankopan ,tc.
quandam p08sessionem d6n.at cuidam Yinjae ])u,.
braf)i~, Gregorio fratri et Nicolao "'POti Bius.
MB XIUlCh ~BKaUam., BerAe, CeB&, MOAp8ma, ~eTBBCICB B UBma
JCHeBL, A8JlJ1~Be B X pBaTL 68BL, ADO BBaTB BC8ICOIIB, ICOIIB ce AOCTOB,
H UPIlA Kora Ta Bam AHCTI> npBAe, KaICO IIIB CIIIBCAUBme npase R
BepBe CJIBac6e KBeaa Bllpsa AB6paB'Ioa B rprypa 6paTa BeroBa R
Mau08ma CBBOBI\& BerOBa, Kue BDI. CAIbKBme u BallL BrOABme npaBO,
BepBO B AOCTOBBO, 8& ICe BBXI> npaBe H BepBe CJI8ac6e 6H OA B&CL
AOCTORBB 60Jle H Belie nJlalie npB-tiTH, Aa 8& C8Aa JlH xOTelie BBICOJlRlCO
K BUXL CJlsz6H HBBTH R BUIIL samB AB6as H IIHAOCTL 8JC88&TU, Jl,&CIIO
H Aaello pe'leaOIlB BBpH8, rprapB H MRlC.l08mB Bce OBO HIIBHHe, ICO e
6HAO B ICO e APac&JlL IOpuliL UOCTOA&pL B ~eTBBH nOA AsLCUBelllL H 8
C8JlU HaCOa'lH, H T&ICORe HIIeBBe, KO e AP3C8A IOplCO rU8pABli TaJCOe
AB nOA AsLcBHelllL, TO ~O rOABe BHJO 6uJlo u ~O CTa osa BOJIa JC&Aa ApZllJla
BellLJle, BUBOrp&Ae, C&J\a, BpTAe, CBHOlCOme u BC&Ka usa npaxoARmlia
lt KOPUCTH, Kad OBH OBAH UMUH H 8Apaca.ur, TO Bee A&CIIO pe'lesOM8
BHpSB rprBp8 H MHKA08m8 H BHXL OCTaTJC8 8 BHICe. R sa TO sa BCLe
Ba BeliB nTp-hoB (noTBpLAB 1) H BH'IBe cnolllesBTue Ta samI. JlUCTL nBC&TR
H samUML ne'laTOIIL aane'l&TBTB B'IHSBCIIO. DRC8HL Ba K..HCR UOC.lIJ,I\BII
Aas lIIuce~a oICT86pa Ba JlBTa POHCTBa 60arn TResli 'IeTUpUCTa TpR-
AaceT H mecTO JlRTO.
(Sigillum parvum rnbrae cerae impressum).
(In tergo): Donatio Joannis de Frangepanibus facta anno 1436.
Ex originali in tabular. CODvenma &atr. minor. TreateD. in Croatia.
DCCXLVII. 1436, 28 Octobris, Visoko.

Magnus comes bosnensis Tvrtko Borovit communi ragusino fatetur,
se a com. Maroje Rastit percepisse arendalem canonem de domibus,
quae eont dueis Sandal, pro competente sibi meietate.
.Puci: CuoxeBIII\B cp6CJC11, II, 98.
DOOXLVIII. 1436, lS Nevembrls, RaguU.

Comes, nobiles et totom commune Ragnsii fatentur, se accepisse de-
positum ab Helena, filla imperatoris Lazari et vidua Sandal, magDi voje-
vodu. Inseripsit ragus. logotbeta Nikola Zvezit.
Dr. Fr. MiII:loii: MODQDl. aerbica, p. 886.
DCOXLIX. 1436, 15 NovembrIs, BODoniae.

Eugenius PP. IV. arebidiacono ecclesiae sibenicensis, ut .Danieli,
Petro, Jacobo, Michaeli, Joanoi et Georgio Raoalauebie. . natis Sibe-
157
Dieensibus coneeat faeoltatem aedificani conventom com ecelesia in

iD811la Crapan dioeees. SibeDicen. et eam tradendi fratribas vicariae
Bosnae.
Votis fidelium. . Dat Boooniae an. etc. IlOOCOXXXVl. XVII kal. De-
eembrls ao. VI.
Ex libro 2 de regularib. etc. an. 6 10L 225. WcatJding: Annal. minor. &om. X,
P. 261.
DOeL. 1437, 1 Juaarll, Ragasli.

Commune ragDBinom fatetur, se pereepiase a comite Radosavo Pavlo-
"rit per ipsius legatos c. Brailum Tezalovi, christianom Raain et co-
mitem boraeDsem Dabiliv depositom. Inserip8it logotheta NikoJa Zvezdi6.
II. PIICi: CDo.~ cp6clar, n, 98-5.
DCeL!. 1437, 12 Juuarll, Pragae.
8igintu..a..s rex ad"""", !lU,.c1w. in partibus Huttgartae fIIeridionalwus
1HllaIurUB ,.equi,.;1 8. Jacobum, ica"'um &snae, ut eum ,ea; tJel octo
(ratribu, lUis ezercitui 86 adiuttgat.
Sigismondos, Dei gratia Romanorum imperator semper augustus, ae
Huogarie, Bohemie, DaImacie, Croacie ete. rex. Commissio propria do-
mini imperatorls.
Venerabilia et religiose Deoqoe devote, nobis sineere dilecte. Vestre
patemitati duimus presentibus notmcandum, qood nos, gracia divina
nobis suft'ragante, ad festum saneti Georgij martiris proxime aJfuturom
et estatem instantem contra sevissimos Torco&, crucis Christi perseeo-
tOreB, confiniorom regnorum nostrorum dirissimos invasores, validom exer-
eitum tam Bohemorom quam Hungarorom, a1iarumqoe eciam diversarum
naaonom ex immotabili propoaito intendimus inata.orare, ymo otiqoe iam
diBposoimus et aptavimos in eJfeeto. Verum nos ,estre patamitatis per-
sonam com ceteris fratribos ,estris hoiosmoi exereitoi, ad confortandom
mibi rore spirituali populum christianum, et verbum Domini predieandom
aliaqoe eirca salotem populi exereendom, desiderantes interesae, pater-
Ditatem ,estram attente reqoirimos et rogamos, qoatenos aasociatis vobis
lex vel octo vesms seu oriois ,estri fratribos, talismodi exereitui nostro
velitis interesse, inibi pamer etiam ad noatram maiestatem proeessor:i;
DOI enim ,olomos modis omnibus in eodem exereitu constitoi propria in
perIOoa.
Datom Prage feria &exta proxima post festom epiphaniae Domin~
anDO eiusem 143'1, regnorum noatrorum anno Hungarie L, Romanorum
27, Bohemie 17, imperii vero 4.
(lo dorao): Veoerabili et religiOBO fr. Jacobo de Marchia, vicario
BeIDe, ordinia fratrom minorum sancti Francisei de 'observaneia, fideli
devoto nobis et aineere ilecto.
k 0rigiDa1i iD tablllar. CODventua fratr. mmor. della Nova N_poUt.
158
DCCLll. 14S7, 22 JanaarU, B_nl.

Georgius de B4sth, dioecesi8 Bacsiensis mcarius generali8, s. Jacobum de
Marchia, t1icarium Bosnae, inquisitorem 1aaereticae pramtatis, omnibus
suae dioecesis commmdat, eig," amplam pote8tatem raecessaria. decerraeradi
attribuit.
Georgius de Basth, arebidiaeonus zegediensiB nee non eanonieus et
viearius ecclesie bacbiensis in spiritna1ibus generali& Dileetis nobis in
Chri8to venerabi1ibo8 viris, dominis abbatibua, prioribuB, prepositis ac
universis et singulis dominis vieearebidiaeouis ac eeelesiarnm parochialium
reetoribus, in dyoeesi bacbiensi ubivis eonstitutis et eommorantibuB; item
maguifieis et egregiis eomitibus, vieeeomitibus, militibus, nobi1ibusque et
ignobi1ibus ac alterius eoiUSYis statns et eondieionis hominibus, in pre-
dicta dyoeesi existentibus et eommorantibus, fratribus nostris in Christo
carissimis, quibns presentes 08tendentar, salutem in domino.
Quia reverendus pater dominus frater Jaeobus de Marchia, vicarius
Bozne, ordinis fratrom minorom indagator et extirpator beretiee pravi-
tatis per regnum Hungarie, et nonnullas alias partes eorone eiuadem
regni Bubieetaa, per Bedem apostolieam et saerosanetum basileense eon-
eilium transmissus et deputatus pro exeeueione dieti neri officii veatri
in medium se neeessario babeat eonferre: quapropter vobis prenotatis
univenis et singulis dominis tam eeelesiastieis quam seeoIaribus, in vir-
tute sanete obedieneie et Bub exeommunieaeionis pena, quam in voa et
vestrom singuloa ferimus in hiis seriptis ferentes distriete preeipientes
mandamns, quatenus (prefato) venerabili viro, domino fratri Jaeobo, in
executione et inquisieione prediete heresis, quoeies opportunum fuerit, ad
inquisita et interrogata, ob animarum vestrarum salutem, respondere
semper prompti sitis et parati, sibiqae in omnibus licitis et honestis,
dietum suum officium eoneernentibns, parere debeatis. Ne autem boius-
modi pestifera beresis peramplius iu dicta dyoeesi pululare valeat, idem
pater Jaeobus idone08 custodes per eivitates et Ioca, qui 801Iieite buius-
modi negotium vigilare debeant eonstituendi babeat faeoItatem auctori-
tate nostra in hac parte sibi attributa. Datum Baehye vigesima secunda
die mensis Januarii, anno domini mi1lesimo quadringentesimo trieesimo
septimo.
(Sigillum erat eerae impressum sed nunc tantnm fragmenta cerae
videntur).
EJ: origiJlali in tabular. conventua fratr. minor. della Nova Neapolit.
DCCLID. 14S7, SI Janurfl.

Radosav, magnus vojevoda regni Bosnae, testatnr se a Ragasinis
a.eeepisse palatium et peeuniam, quae post palatii restaurationem super-
erat. Seripsit diae. Ivan.
Dr. Pr. Jlikloi: Monam. Berbica, p. 387.
159
DCCLIV. 1437, 25 FebraarH, Djakovo.

Ladislavs, filius Jo1umnis a - Thamasii, testatu,. in Slrmii lt Bakae
quamplurimis cifJitatWU8 ac fJillis, praeter caOtoliCOB et BasciaHo8, habilare
haerdic08 &snenses et HuritaB, quos B. JacobuB denuo ad fidem caeho-
licam ,.edu:cit.
Nos Ladislaus, filius quondam Johannis vayuode a Thamasii, comes
comitatus de Posega, memorie eommeodamus tenore presenclum sigoifi-
eantes, quibus expedit universia, quomodo reverendus io Christo pater
frater Jaoobus de Marebya, ordiois minorum viearius bozoeosis, ac in
regno Hungarie et partibus Austrie papalis inquisitor pravitatis heretice,
nee non in predieto regno Bozne et partibus Rascie ae in ceteris cireum-
vicinis ab unitate sanete matris eeelesie separatis legatus saeri eoncilii
basiliensis institutus, in mei veniena preseneiam. proposuit coram nobis
in hune modum: ut quidam emuli inuidie liuore infiati ipsum fratrem
Jaeobum io sue legacloois officio in partibus 8yrmie in_ fiuuio!l Zawam
et Danubium constituti, timore Dei postposito, impeiferint asserente8,
quod dietus frater Jacobus in prefatis partibus officium legaeionis mi-
nime exereere vaIeat, licet, inquiunt, eireomuicine propioque partibus
Bozne et Rascie, tamen in eisdem partibus Syrmie quedam eiVitates et
'tille fidei christiane obedientes forent. Nos vero, qui pro annu~ncia
diuorum regum et progenitoris domini regis et imperatoris in iam dietis
partibus 8yrmie satis in eompetenti parte dominio tempora1i fungimur
perpetno mediante nostra eonseieneia testamur et pollicemur, quatenus
mai.orem partem predietarom pareium Syrmie Rascianos inhabitare, licet
taman quedam eivitates et ville christiano nomine fuoguntur, tamen in
quamplurimis Raseiani et eeiam Boznenses cum christianu mixtim com-
morantur ; quedam eiuitates ac ville sectis beretieorum Boznensium ac
Huzytanun infecta per plurimos annoa extiterunt, quos sicut heretieos
antefatus frater Jaeobus diuina mediaote gracia ex mandato sumpmi
pontifieis exstirpauit et ad fidem romane ecclesie tanquam pius pater
segregauit; ymmo ex altera parte Danubii quasi per spaeium unius mi-
liaris vel circa mixtim Raseiani et Boznenses heretiei cum ehristianis
monm faciunt personalem. Datum in Dyako feria secunda post festum
beati Mathiae apostoli et martyris anno domini millesimo quadringentesimo
tricesimo septimo.
(Sigillom ex cera nigra ehartae adpressum).
(In dorso): Domini Ladislai filii condam Joannis vayvode de Tha-
masi, 1487).
Ex originali in u.bular. oon"en~U8 fratr. minor. della Nova Neapolit. Koller:
16atoria eCCL quinqueecclea. m, 861.
DOOLV. 1437, 20 ApriUs.

8tephanus DragiAi testatur, se rite aecepiss8 a Ragusinie suam
partem pecuniae, quam olim Sandal, magnus vojevoda deposuerat. Seripsit
diae. Pribisav.
Dr. Fr. Jltiloli6: Hon1lDL. Berbiea, p. 888.
160
DCCLV1. 1437, 'Il JunU, Bo.talu.

EogeDius PP. IV. "eustodibus et vieario ordin. minorom in vieariatu
B08Da6" eoneedit, ut pouint benedieere vestes, ealiees, eorporalia et alia
ad osum eeelesiarom.
Piis supplieum votis. . . Dat. Bononiae ao. ete. llcooouxm, m idus
Jumi an. vu.
Ex libro I de regolarib. &D. 7 101. 270. Wadding: Annal. minor. tom. IX, p. 331.
DCCLVll. 1437, II Juii, Bo.oniM.

Eugenius IV stricte prohibet, fte quis ez fratribus vieariae BostItU pra.
sumat separationem COflt1ent11um DalmatitU a meam procurart, sjtJe idem
procurantibu8 consilium et fafJOrem ezhwere.
Eugenius episeopus senus senorum Dei. Dileetis fiIiia uDiversis et
singnlis fratribus ordinis minorum profeasoribus in regno Dalmatiae et
ubilibet constitutis salutem et apostolicam beuedietionem. Ad ea ex
debito pastoralia officii nobis iniuneti libenter intendimus, quae ad rell-
gioois consenationem et incrementum pertinent et salutem respieiunt
aDimarum. Cum itaque pro parte dilecti filii Jaeobi de Marchia ordinis
fratrum minorum professoris in regno Boanae viearii ac fratrom in sua
comitiva existentium nobis expositum sit, quod nonnulli fratres dieti
ordinis di8BOluti et vagabundi sub sanetitatis specie et bonitatis simu-
latione saeeularium personarum amlio freti, Ioca quaedam in vicariatu
Bosnae, in quibus domos et eonventua dictorum fratrum existunt, dividere
proeurant, et domibus et eonventibus dieti ordinis in Dalmatia eonsti-
tatis anneetere et incorporare continuo student in maximum praejudieium
et gravamen fratrom in dieto vieariatu Bosnae exiatentium; cum fratres
dieti Ordinis in vieariatu Bosnu constituti vietum, et vestitum neeessa-
rium, quae ex vieariatu Bosnae babent, de caetero habere non po888nt,
pro parte dieti vicarii, ne Ioca, domus et conventus praedicti ex defectu
vietns et vestitus dietorum deserantur, nobis fuit bumiliter supplicatum,
ut super bis de oportuno remedio de beoignitate apostoliea providere
dign&remur. Nos itaque hujusmodi supplicationibus ineliuati haram serie
universis fratri bus, ac aliia quibuBCunque personia diatriete, et in virtute
sanetae obedientiae praeeipimus et mandamus, quateDUS ad n08tram et
sedis apostolicae reverentiam nemo talia praesumere aut quovia modo
proeurare, sive praesumentibU8 et proeurantibus consilium vel favorem
exhibere audeat, intendentes, ut fratres in iIIia partibus degentes sicut
hactenus fuerunt, ita imposterum sub vieariatu Bosoae exiatant. NuIIi
ergo ete. Datum Bononiae anno inearnationis domiDicae millesimo qua-
dringentesimo trigesimo aeptimo j tertio idus Junii, pontifieatol nostri anno
septimo.
Blondus. Gratis pro Deo, de mandato domini nostri PP. Jo. de Mon-
teeinere.
Ex origiDali iD .bular. provine. 81. Salvatoria frak. minor. Gyougy6sien.
DCCLVIn. 1437, 21 Aagutf, Bo.onl.e. ,

Eageoius PP. IV. permittit "nobili viro Georgio, vaivodae marehioni
partium infernalium (sie, i. e. inferio:rem) Bosnae, ut possit ~unum in
161
honorem et sub voeabulo beatae Mariae v. monuterium cum Ecclesia"

pro fratribus vicariae Bosnae fondare.
Apostolicae nobis .. Dat. Bononiae anoo etc. JlOOOCXXXVII. DI. kal.
Septembris &D. vu.
Ex libro 2 de diversia formis an. 7 foL 84. Wadding: Annal. minor. tom. XI,
p. 335.
DCCLIX. 1437, 7 Deeembris, Bononlae.

Eugenius PP. IV. concedit fratribus vicariae Bosnae, ut in Hungaria
septem recipiant Ioca, cum, referente fr. Jacobo de Marchi&, vicario, "cirea
sexdecim ecclesiae et domos fratrom... dieti ordinis spatio duorum
annorum a Turcia destructae et combustae sint" .
Saeme religionis.... Dat. Bononiae an. etc. MOCOOXXXVII. VII. idus
Decembris an. vu.
Ex libro 2 de ~larib. an. 7 foI. 24. Wadding: Annal. minor. tom. XI, p.348
TMiJlef': .MonUJD Slavor merid. tom. I, p. 875.
DCCLX. 1437, 7 Deeembrls, Bononfae.

Eugenius 1 V concedit fratribus tJicariae Bosnen. 8acerdotibus, ut debiles
et injirmos, q"08 in domibus, dum eleemosynam petunt, intlenerint, sacra-
mentaliter in eccle8ia fJel 'psis domibus, iniunctis iniungendi8, absol-
fJere poss-int.
Eugenius, episcopus servus servorum Dei. Dilectis filiis, fratribus
vicariae Bosole ordinem mioorum profitentibus, salutem et apostolicam
benedictionem. Piis suppJieum votis libeoter annnimus, illaque pr08equimur
favoribus oportunis. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte vestra
petitio continebat, quod fratres vicariae Bosnae dicti ordinis, dom pro
eleem08ynis ad sustentandam eorum vitam accedunt, aliquando personu
Iltriusqlle BeXUS reperiunt senio, aut infirmitate, aut allis pusionibus ita
debiles et oppresS18, ut pro commissis delictis ad ordinariorum suorom
praesentiam pro obtinendo debitae absolutionis beneficio ire non possint,
nee a reetoribus paroehialium ecclesiarum in certis criminibus et delictis,
per eas com.missis, debitam absolutionem Issequi valent; propterea, ne
nonnullae personae illarum partium decedant, debitae absolutionis bene-
ficio miirlme obtento, in animarum suarum periculum et gravamen, pro
parte vestra nobis fuit humiliter supplieatum, ut super bis de opportuno
remedio salubriter providere dignaremur. Nos itaque, qui ex debito pasto-
ralis offieii nobis injucti animarum saluti paterno studio consulere tene-
mur, bujusmodi supplicatiouibus inclinati fratribus dictae vieariae in
saeerdotio duntaxat constitutis, qui ad. hoc per ?iearium fuerint pro tem-
pore deputati, hojusmodi debilium personarum ad praesentiam ordinario-
rum suorom accedere non valentium, in ecclesiis et sacris locis, et cum
tempus requireret, et suadente gravi earum infirmitate et io bniusmodi
personarum domibus confessiones audiendi, et confessionibus ipsis auditis
pro commissis debitam absolutionem quoties oportunum foerit impendendi,
injanetis personis eisdem pro modo culpae poenitentia salutari, et aliis,
quae de iure fuerint injungenda, plenam vobis auctoritate apostoJica
tenore praesentium concedimus facultatem. Nulli ergo omnino hominum
SPOJI. :.am. U. l
Digitized by GOOS e
J
162
Iieeat hane paginam nostrae concessionis infringere, vel ei ausu temerarlo

contraire; si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem
. omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit
incursorum. Datum Bononiae anno inearnationis dominicae millesimo
. quadringentesimo tricesimo septimo, septimo idos Decembris, pontifieatus
nostri anno septimo.
Ex exemplari in tabular. provine. 88. Salvatoria fratr. minor. Gy6DgJ6aien.
DCCLXI. 1437, 8 Deeembrls.

Eugenios PP. IV. fratri Jacobo de Marchia et eius in vieariatu 8Ue-
eessoribus potestatem facit "confessioneB penonarum in partibus illis
existentium audiendi et pro commissis debitam absolutionem totiena
quotienB opportunum fnelit impendendi ete." etiam in .casibus episco-
palibus.
Inter curas ... Dat. .. m idus Decembris an. m.
Beg. an. VII, aecret. tom. 7 fol. 261. TAeiner: Monom. Slavor. meridional.
tom. I, p. 375.
DCCLXll. 1437, 26 Decembrls, Djakovae.

Josepkll8, episcopll8 Bosnensi8, "ti et ille Sirmiensis, de laboribll8 aposto-
licia 8. Jacobi de Marchia publicum exkwet testimonium.
NOB Josephus, Dei et apostolicae sedis gracia episcopus ecclesie
Boznensis, memorie commendamus tenore preseneium significantes quibus
expedit uoivenis, quod venerabilis et religiosus vir frater J 8cobus de
Marchya, viearius Bozoensia ete. (iiadem verbia prosequitllr uti et epis-
copus Sirmiensis vid. pag. 163, Dr. DCCLXIV).
In euius rei evideos testimonium presentes litteras nosn patentes
sigillo nostro pontificaIi assignatas exinde eidem duximus concedendas.
Datum in Dyako in palacio Bolite nostre habitacionis in festo sancti
Stephani protbomartyris, anoo Domini millesimo quadringentesimo trice-
simo septimo.
(Sigillum maius, formae ovalis, cerae impressum).
Ex originali in tabular. conventne fratre minor. della Nova Neapolit.
DOCLXIII. 1438, 18 JIlIIi, Valpovo.

Lcadislat18 de Maroth testatur, in 8irmio multClS viUas et civila," here-
tica d6ctrina Husitarum abhi;'c multo8 annos infectas extiti8se, patra
8. Jacobll8, Bosnae fJicarius, extirpafJit.
Nos Ladislaus de Maroth memorie comendamus per presentes, quo-
modo reverendus in Christo pater frater Jacobus de Marchy&, ordinis
minorum vicarius boanensia, ac in regno Hungarie et partibus Austrie
papalis inqoisitor prauitatis heretiee nee non in predieto regno Bosne et
partibus Baseie ac in earum eireumvieinis, ab unitate sancte matris
ecclesie separatis, legatus saeri coneilii basiliensis iustitutus, in nostri
veniens praesenciam proposuit coram nobis, ut quidam emuli, invidie
livore inflati, ipsum fratrem Jacobum io sue legationis officio in partibus
Sirimie inter Zawam et Danubium constitntis, impediverint asserentes,
163
quod dietus frater Jaeobus in prefatis partib11J officium legaeionis minime

exereere valeat, licet, inquiunt, eireumvicine propingue partes Bosne et
Rascie existant, tamen in eisdem partibus Sirimie quedam eivitates et
ville fidei christiane obedientes forent. NOB vero, qui per annueneiam
regie maiestatis in iam dietis partibus Sirimie in magna parte dominio
temporali perpetuo fungimor, mediante nostra eonscieneia testamur, asae-
rimu et fatemor, quatenus maiorem partem (dietarum par)eium Sirimie
Rucianos inhabitare, licet (autem) quedam eivitates et ville ehristiano
nomine fuogantur, tamen in eompluribus Rasciani cum christianis mixtim
eomorantur; inter veros christianos quedam ville et civitates seetis Husi-
tarom heretieorom infeete per plurimos annos extiterint, quos, scilicet
heretieos, prefatus frater Jacobus, divina graeia mediante, ex mandato
domini supremi pontificis extirpauit, ymmo et ex altera parte Danubii,
quidem per spaeium unius miliaris mixtim RaseilU).i cum christianis mo-
rantor. Datum in Walpo feria quinta proxima ante festum beate Marga-
rethe virginis et martyris, anno domini mi1lesimo quadriogentesimo
trieesimo septimo.
(Sigillom cerae nigrescenti impressum).
Ex originali iD v.buJar. conventus fratr. minor. della Nova Neapolit.
DCCLXIV. 1437, 18 JuIH, in Mon.sterlo bani.

Jac0bu8, epiBcopus sirmiensis, testimonium exhibet s. Jacobo, f)icario
Bosnae, guod sua 8apientia et 80lerti cura patareno8 et husitas in par-
'ibus 8irmiensibu8 ad /idem catholicam reduxerit, et cathoUco8 in fide
confortaverit.
Nos Jacobu&, dinina miseratione et apostolice sedis gracia episeopus
eeclesie sirmiensis, memorie eommendamus tenore preseneium signifieantes
quibus expedit universis, quod venerabilis et religiosus vir dominus frater
Jacobus de Marcbya, vicarius bozoensis, inquisitor heretice prauitatis per
sedem apostolicam ac sacrum eonei1ium basiliense deputatus, nostram
ueniena in preseneiam exposuit nobis per modum protestaeionis in hune
modum: quod qoidam forent controversores, sacrosancte orthodoxe fidei
perseeutores in partibus sirmiensibus, qui Dei timore postposito eundem
fratrem Jaeobum in sue legacionis officio impediuissent, ac eidem ansu
temerario et superstiei08e in eontemptum sancte romane eeelesie eontra-
dixissent asserentes,. ipsum non habere in dietis partibus sirmiensibus
auetoritatem. Nos vero, qui verum sumus membrum christiane religionis,
ac filiu paeis et sancte obedieneie alumnus, tenore preseneium litterarum
mearum annotatool dominum fratrem Jaeobum omnibus, quibus interest,
aut interesse poterit, landabiliter reeommendamus in eo, quod idem Dei
sciencia fuleitus in diversis regni partibus, et specialiter io snpradietis
partibus sirmien8ibus, ubi Boznenses ac Raseiani, eatholice fidei emu1i,
mixtim habentur ac inter fiuuioB Zawam et Danubium simol eoQlmoran-
tur, plerosque heretieos divarsis heresibus, singulariter heretiea prauitate
maledietorum Husitarum, sancte romane ecclesie infidelium infectos, sua
s&pientia et solerti eura redarguit, extirpavit et ad fidem (sanetam eon-
nertit, et) populum Dei per sue predicaeioni8 verbum in fide eatholica
eonfortanit. Unde benedictus sit dominus gloriosus. In euius rei euidens
Digitized by Coogle
.-
16,(,
testimonium presentes n08tras Iitteras patentes sigillo nostro pontifteali

assignatas exinde eidem duximos eoneedendas.
Datum in Monasterio bani in palacio BOlite nostre residentie feria
quinta proxima post festum diuisionis apostolorom anno Domini mille-
simo qoadringentesimo tricesimo septimo.
(In medio est sigillom impressum cerae rubrae).
Ex orismaJi in tabular. conV6ntuB fratr. minor. della Nova Neapolit. Katona:
Historia cnt. VII, 771-4..
DCCLXV. 1437, 14 Novembru, Raguli.

Commune ragusinum imperatori Sigismundo refert: .De partibus
Boane habetor, regem eiosdem Bosne vinctum et confederatnm esse in
liga com voivoda Stipano, ambobus existentibus in guerra cum voivoda
Radosavo Paolovicb ...
Oelcich: Diplomatarium. p. (Oo.
DCCLXVI. 1488, II Februarii, Qalnqleeccleslis.

Henrieus episcopus guingueeeele8ien. iniungit eZero ilokiensi et t1iciniB
paroehis, ut in BUis ecclesiis bulla8 pontijiciaB B. Jacobo de Malcma con-
ee880S, divulgent.
Jebsus. Henrieus, miseracione diuina episeopus eecIesie quinqoeeccle-
siensis, diseretis 'viris de Wylak ceterisque eireumiacentibus plp-banis seu
ecclesiarum paroebialiom rectoribus nobis in Christo dilectis salotem cum
benediecione. Noueritis, nos bullu sanctissimi in Cbristo patris et domini,
domini Eugenii pape quarti, nobis direetas summa cum obedieneia et
reuerentia, ceu tenemur, recepiase, et ~arum continentiam iuxta manda-
tum sue sanctitatis nobis iniuoctom fecisse, quas uobis in specie cum
presentibus dnxerimus exhibendu; super quo uobis presencium serie, in
uirtute salotarls obedieneie, iniungimus et mandamus, quateous tenore
bullarum predictarum uestria in eeclesiia, prout bullis in eiadem eonti-
netur, diuulgare, insinuare et pronunciare debeatis, seeDs non facturi.
Ceterom habemus certitudinem, quod frater Jaeobus eligere babeat eon-
(essores in casibus episcopa1ibus aliaque, proot in eopiis bullarum elarius
eontinetur. Datum Quinqueeeelesiis feria 3. proxima ante festum beati
Valentini martyris anno domini 1438.
El[ ex:eroplo in tabu1ar. conventu8 fratrom. minor. della Nova Neapolit.
DCCLXVll. 1488, 2 Aprllis, Strigonii.

GeM"giu8, arehiepiscopus strigonien. s. Jocobum de Marchio, manum
Bosnae tanquam de {ide orthodoxa in Hungaria optime meritum summa
pontifici commendat.
Beatiasime pater et domine eolendissime. Post humilem et deuotam
subieetorum usque ad pedum oscuIa beatorum. Eidem vestre sanctissime
paternitati si~nifieo per presentes: quod religiosus Deoque deuotus frater
Jaeobus de Marchia, ordiois minorum vicarius Bozne, hic in regno Hun-
garie in predicando verbum domini et fidei orthodoxe, errores maxim08,
165
qui bie in multis et divenis locis avariis hominibus revocati et Hussi-

tarom sectam tenentes pullulabat, suis maximis diligentissimisque et so do-
rOSiB Iaboribus reprobaoit et circa eoromdem hereticorum et eciam mul-
torom sciamaticorom ad fidem catholieam reduetionem tanquam pagil
Christi strenuus aeeuratam snam apposuit tot vici bus diligentiam, multos
eonvertendo et redueendo j sic quod huiusmodi sois laudabilibus et fro-
ctuosis ac salutiferis operibos exigentibu8 ipsum fratrem Jacobom, tan-
quam benemeritum et laude dignum de huiosmodi suis hic bene gestis
laudabilibus, et sudorosis laboribus, ipsi vestre sanctitati, quantum vaJeo,
&ineere reeommendo. Quam altissimus pro tranqoilla pace et subsistencia
eeclesie uniuersalis sue sancte et toeius populi christiani dignetur salu-
briter et tempora perdiuturna felicissime conservare. Datum feria 4-ta
proxima ante dominicam Judica.
Ex exemplo in tabuJar. conventu8 fratr. minor. della Nova Neapolit. Exemplar
81DchroDDm. Copia archiepiacopi 8trigoDienai et C8pituli tituliensia a. 1438.
DCCLxvrn. 1438, 15 Aprllis, Bodae.

Elisabeth regina iubet Jonannem, archiepi8cOpUtn colocen. et bacnien. duo8
ecapitulo bacsien. canonicos mittere ad oppidum Ilok, ut inquirerent,
cuill8 auctoritate Symon, archidiaconus, s. Jacobum de Marchia, inquiri-
tarem, excomrnunicatum declaraverit, et desuper exacte referrant.
Elyzabetb dei gracia regina Hungarie, Dalmacie, Croacie ete. Austrieque
et Stirie ducissa iunior, marchionissa Moravie etc. fideli nostro deuoto
dilecto reverendissimo in Christo patri domino Johanni, arehiepiscopl>
ecclesie eolocensis et bachien&is canonice unitarum, salotem et graeiam.
Referente nobis religioso fratre Jaeobo, inquisitore heretice pravitatis et
predicatore in regno nostro Hungarie, nostra percepit serenitas, quod
quidam Symon archidiaconus io ecclesia quinqueeeelesiensi, vigoribus
reverendi in Christo patris domini Henrici, episcopi eiusdem ecclesie
qainqueeeelesiensis, auctoritate propri arom litterarum, nulla precedenta
legitiJDa eitatione aut amonicione, eundem fratrem J acobum senteneia
exeommnnieaeionis, indebite Iata, innodasset, ac in oppido Vylak et suis
pertineneiis innodandum, in suum grave preiudici om et iacturam, pro-
eurasset, per hec sidem non minimum derogando; et quia nos premissam
senteneiam et omnes ipsius processus per fideles nostros prelatos et ba-
rones, viearios scilicet predicti regni nostri, volum os facere examinari,
igitur (ideo) vestram attente requirimus fidelitatem, eidem serio&ius com-
mittendo, qnatenus cognitis preseneium contineneiis, duobus ex dominis,
de eapitulo dicte ecclesie vestre bachiensis eligendis, committatis eisdem
verba nostre maiestatis, quibus et nos serie presencium firmi ter comit-
timus et mandamus. qaatenus ipsi ad predictum oppidum Vylak et eius
pertinencias, consequenterque plebanos et rectores inibi et alias ubi1ibet
sub arcbidiaeonatu dieti Symonis, in hac parte executores constituti, aeee-
dentea, de premissis, cur videlieet ac vigore quarum litterarum dietum
fratrem Jacobum, et ad cuius instanciam excommunicatum denunciave-
rint, diligenter inquirere ac huiusmodi litteras sententiales ab eisdem, in
specie vel saltem eopiam eiusdem repetere et rehabere (ac) sub sigillo
dieti capituli bachiensis transmittare deheant et teneantur. Qui quidem
166
plebani et exeeutortS, si hoc feeerint, bene quidem, alioquin ipsos et

eorom qoemlibet in presenciam fidelis nostri devoti dileeti, reverendis-
8imi in Obristo patria, domini Georgii, arehiepiscopi Strigoniensis deariiqoe
regni nostri Hongarie predieti, ad nonom diem notificationis preseneiom
eis fiende eomputandum, de premissis responsuros quoad elIndem fratrem
Jaeobom, (eitari debere). Tandem seriem omniom premissorum, proot ex-
pediens fuerit, per annotatum capitulum bachiense memorato domino
arehiepiseopo Strigoniensi eonscienciose reseribi volumus et mandamus,
presentibus perlectis et exbibentibus. Datum Bode tercio die festi pasee
domini, anno eiusdem millesimo quadringenteaimo trieesimo oetavo.
Sigillom cerae rubrae. Cerae supersunt a1iqoot tantom fragmenta
ehartae adhaerentia, quare et scriptura sob sigillo notata legi potest
videlieet. Zu ppa Veneeslai re.
Ex OrigiDaJi in tabular. conventu "Cratr. minor. della Nova Neapolit.
DCCLXIX. 1438, 28 Iall, Tholosae.

P. GuiZelmu8 de OasaU8, minister generalis ordini8, sMbit s. J~bo ds
Ma,.chia, ut in ,.igore, quo in Bosnenses fratru procedit, 8ibi temperet ;
ne noV08 in Hungaria con"entus qUlUrat, sed destructos reparet.
Venerabilis et amantisaime I Fraternitatis vestre littere me valde letom
fecerunt, et omnes patres, quibus res vestru narravi et opera saneta de
loeo Stagni; et sie non dubitetis, quod nonqoam supportabo, ut &IDove-
rentur avicaria, neqoe quod oIla iniuria fiat eisdem, sed semper defen-
dam, presertim volentes vivere in eadem sub vicario, et vobis humiliter
obedire.
Unum vobis prorsus svadeo, ut non seandalizetis in populo fratres
predictos ; eonqueruntur molto, quod predicatis terribilia eontra ipsos et
queritis eorum confusionem, predieando quod sint excommonieati, qui
faciunt elemosioas eis; eerte ista non credo, quia iam diu vos eognovi.
Non vel1itis pro nunc qoerere in Hungaria novorom edifieationes locorom,
(sed) edifieetis illa, de quibus habetis faeultates; et reparetis pro posse
destrueta. interim dominus aliquid providebit. Vos estis eorona ordinis et
lumen fidei christiane inter illu tenebras tantarum heresum. Dominus
vos iovet et eonsenet. Ex Tholosa xxvm madii.
De apostatis manentibus eom reverendissimo domino episeopo Vara-
diensi providebo eom gratia domini.
Fr. Guile1mus de Casalis, generalis minister ordinis minorom, propria
manu.
Ex origin. in tabular. conventu mtr. minor. deDa Nova Neapolit.
DCCLXI. 1438, 15 JaDll, Ragaslf.

Comes, nobiles et totum eommune Ragusii fatentur, se legatis voje-
vodae S~e~hani, starac Radin et c. Vukman Jugovit, dedisse partem depo-
siti Sand.al, magni vojevodae Bosoae. Inseripsit ragus. logotbeta Nikola
Zvezdit.
Dr. Pr. MiI:loIi6: HonUM. 8erbica, p.890.
167
DOOLXXI. 1438, 20 JalU, RlgasU.

Radosav DragiAi Kosaa fatetur, se aceepi88e a Ragusinis snam partem
peeuniae, quam Sandal magnus vojevoda deponerat. Seripsit Vukman
Jugovit.
Dr. Fr. M~: llonum. lierbica, p. 891.
DOOLXXIT. 1438, 17 Aagastf, Ferrarlae.

ENgenius PP. IV. eoncedit B. Jacobo de Ma,.chia tJicario Bosnae, ut in
ditionibt18 regis Hungariae po88it recipere sept6m cotaMItus.
Eugenius PP. IV. dileeto filio Jaeobo de Marehia ord. (s.) Frane.
min. professori salutem ete. Alias de tua sineera in domino devoeioue.
multiplicique bonitate, quibus apud nos digne commendatus existis con-
OO, tibi per alias nostras litteras inter alia septem Ioca pro septem con-
ventibus tui ordinis eom eeclesiiB, eampanilibus, dormitoriis et aliis ne-
eessariis, si tibi christi fidelium pia largitione assignarentnr, reeipiendi, in
illisque eonventum huiusmodi erigendi, ordinandi et perficiendi faenltatem
eoneessimus, prout in ipsis litteris plenius continetur.
Oum autem ete. ex eo, quod Ioca recipienda huiusmodi p~r eorom
nomina, cireumstantias et vieinia deseripta et speeificata non siot, a non-
nullia cavi11atnr litteras nostras huiusmodi vires non habere. teque, qui
Dlarum vigore dno tam Ioca reeepisti, ad illa aliaque Ioca reeipieoda po-
testatem habuisse. Nos volentes in biis providere, ae cuiusvis ambigui-
tatis serupulom &movera, auctoritate apostoliea tenore presentiom deeerni-
mos et declaramus, nostre intentionis fuisse et esse, te Ioca septem, que-
eunque ad hoc alias aeeommoda ubieunque in partibus regnorum caris-
simi in Christo filii Hungarie regis pro tempore existentis reeipere, inibique
eonventns, secundum tenorem dictarum litterarum nostrarum potui88e et
posse in omnibus et per omnia, ac si Ioca huiusmodi per eorum nomina,
vieinia et eonfinia speeifiee in dictis litteris descripta et denominata
fuissent. Non obstantibus Bonifacii vm predeee880ris nostri et aliiB qui-
busns eonstitntiooibus apostolicis, etiam si tales essent, de quibus spe-
cialis expressa presentibus mentio habenda e88et, quarum tenorem hic
haberi volumos pro sufficienter expressis. eeterisque eontrariiB qui bus-
eonque. Nulli ergo omnino hominum lieeat hanc paginam nostre consti-
tutionis, deelarationis et voluntatis infringere, vel ei ausu temerario eon-
traire ete. Datum }'errarie anno ineamationis Dominice 11000 trieesimo
oetavo, deeimo sexto kalend. Septembris, pontifieatus nostri anno oetavo.
A. de Florentia.
Ex originali in tabular. provine. 18. Salvatoria fratr. miner. 916ngJosien.
DOOLxxm. 1438, 18 Septembrfs, Ragusll.

Stephailos, magnus vojevoda Bosnae , vojevodae Sandal ex fratre
nepos, fatetur, se aeeepi88e suam partem pecuoiae ab eodem Sandal de-
positae. Seripsit Vukman Jugovi.
Dr. Fr. MiJ:loIt6: lIonum. serbica, p. 896.
168
DCCLXXIV. 1438, 18 Septembris, Raga8if.

Come a, nobiles et totum commune Ragnsii testantur, se reliquias
peeuniae olim a vojevoda Sandal depositae iterum reeepisse, certo tem-
pore e. Vladisavo et e. Vlatko, Stephani magni vojevodae filiis, tra-
dendas.
Dr. Fr. Mi/doii6: Monum. Berbica, p.893.
DCQLXXV. 1438, 25 Octobris, Senls.

P. Gulielmus de Ca8ali8, mini8ter generali8 ordinis, novem comitibU8 ex
familia F,.angepanorum, qui CDntlentum segnuns. liberaUter dotarunt,
ordin is benefactoribU8, scribit, quae ci,.ca quosdam fratres mca,.iae BoSrIlM
rebeUes, decreverit; s. Jacobum laudibus extollit, et pro nonnuUis, quoa
mi8surus est, fratribus favoru exorat.
Magnifiei et plurimum honorandi (proceres) et domini. Suseepi lit-
teras vestrarum magnificeneiarum super fratribus viearie Bosne et pre-
sertim loeorum no~tri ordinis, vestro magnifico dominio subiectorum,
qui bus respondeo, quod lieet ex hiis, que nuper tlenser&m, providere sume
desideraveram magnifieis dominacionibus, nune eisdem iterum significo
quia sensi plures apostatas fugere ex viearia, et ad mum venerabilem
eonventum vestrom venire, atque stare sine lieentia ordinis in rebeIJione,
quod erat maxime seandalosum ; ad obviandum huiusmodi malis, man-
daui, quod omnes diete vieade expellerentur, et nemo posset reeipi ad
manendum, exceptis duobus eonfessoribus, pro quibus me vestrae magni-
ficeneiae rogaverant ; tamen nunquam fnit intentionis mee, quod pauperes
fratres, qui venirent de liceneia venerabilis fratris Jaeobi de Marchia,
vicarii Bosne, pro eIemosina petenda prefatis de lacis vestrarum magni-
fiearum dominacionum, nou reeiperentur earitative in convento ; et ma-
xime nonquam venit in animum meum, qood tantos vir, quantu. est
noster venerabilis frater Jacobos viearios, nou solom in toto ordine, I!ed
in toto orbe clarissimus predieator, in regulari observaneia pater inte-
gerrimus, euis doctrina et exemplis tota Ytalia, tota Ungaria fulget\ in
vestro eonvelltu et eivitate non reciperetur, cum iplle sit magna ordinis
nostri et fidei christiane corona. Ymmo sum maxime scandalisatus de
illo ignorante et phatuo ac seandaloso fratre dominico de Cest'na (Ce-
tina), quod se pervieaeiter gessit, et tanto m scandalum fecit, ut noluerint
eum (Jaeobum) in conventum reeipere, nee ad predieaeiones admittere,
in qllibus evangelium Ohristi atque doetrina mirabi1iter folget; et muIto
amplius me afflixit &etus ille seandaIosissimus, qoem fecit ducendo fratres
processionaliter ad magnificentiam vestram, voeando se de obse"aneia,
cum non sit dignus oseulo pedum prefati venerabilis fratriB Jacobi; et
hee ad faciendom qoerelas prefato fratri, quem ipse venerabilis frater
Jaeobus iuste et sancte eorrigi fecit. Ymmo volo qood omnes, qui veni-
rent cum bona licencia ipsius venerabiJis fratris Jacobi, viearii Bosne, ut
8opra, pro elemosina soseipienda, presertim de loeis vestrae magnifieae
dominationi subiectis et sub eiusdem administraeione constitutis, libenter
et earitative reeipiantur, et donee habuerint eJemosinas, pro quibus
venient, benigne in eonventu tractentur, ymmo alitfir videretur mihi eru-
169
dele; et ne hie, scilicet Dominicus de Cest' na, arrogans Pt temerarius

aliu presumat tantum scandalum (patrare, qui non) contentus, expullit
illos dU08 religiosos, quos propter bonam reJacionem et animarum vestra-
mm utiJitatem spiritoalem in conventu colloeaveram vestro, eundem coram
me eitaui; et ne conventus interea paciatur, loco eius alium mitto, quem
ipse venerabilis frater Jacobos vicarius declarabit. (Rogo) instantissime
magnificentiam vestram, ut hits, quoa ego mitto, favores opportunos pre-
stare dignentur, nam quantum efficacios potero ad mittendum (apud)
ipsom venerabilem fratrem Jacobum pro certo laborabo, me ad mandata
magnificpntiarum veo;trarom penitos offerendo Ex Senis xxv Octobris.
V. M. humilis orator frater Guilelmus de CuaU ordinis minorum gene-
ralis minister inutilis.
In dorso: Venerabili religioso fratri Jacobo de Marchia, vicario Bosne
ordinis nostri.
Ex origin. in tab:llar. convent. fratr. minor. della Nova Neapolit.
DCOLXXVI. 1438, 16 Novembris, Ferrarlae.

Eugenius PP. IV. fr. Jacobum de Marchia, orJ. minorum, inquiBito-
rem in Hungaria Alberto, regi Hungal'iae, commendat.
Dudum dilectum filinm . . Dat. Ferrarie anno dominice incarnationis
IIOOOOUXVID. XVJI. kal. Deeembris an. VID.
TAft,.".: Honum. Hung. tom. n. p. 218.
DOOLXXVII. 1438, 24 Decembris, Ferrariae.

Eugenio PP. IV. concedit, ut fratres bosnensis vieariae pacifice pos-
sideant domum, quam "ex assignatione dilecti filii nobilis viri Georgii
Despoti, regni Hungariae. . . prope oppidum Rivadominarum &grien.
dioeees. obtinuerunt".
Deeet romanum pontificem ... Dat. Ferrariae an. etc. HOOOOXXXVJII.
IX kal. J anuarii an. VIlI.
Ex libro I. de Regnlarib. et exhibitia an. 8, fol 278. Wadding: Annal. minor.
tom. XI, P. 868.
DCCLXXVIII. 1438, RaguslI.
Commune ragusinum fatetur, se ab Helena, uxore quondam m. voj-
vou Sandal d filia Serbiae despotae Lazari, per eius legatos Lano
Migovi et diae. Sladoje pereepisBe 1000 aureos in depositum.
JI. Puci~: Cno.~ cp6cKII) n, 95.
DCCLXXIX. 1438, 24 Decembrls, Ferrariae.
EugnriUB PP. IV coneedit, ut fratres vicariae bosnensis possint adhuc
septttn Ioca. in Hungaria recipere et ihi conventus etc. erigere.
Eogenius episcopus I servus servorum Dei. Dileetis filiis fratribus
vieariae Bosoae ordinis fratru m minorum professoribus s81utem et apo-
8tolicam benedietionem. Saerae religionis, sub qua mllndanis despeetis ille-
cebris in humi1itatis spiritu virtutum domino famulamini, promeretur
boneatu, ut votis vestris, illis praesertim, quae divini tultus augmentum
170
et religionis propagationem respieiunt, favorabiliter annuamus. Dudum

siquidem nos di1ecti filii Jaeobi, ordinis minorum profeasoris vicarii
Bosnae, asserentis circa sedecim eeelesias et domos fratrom dicti ordinia
spatio duorum annorum a Turcis destruetas et eombustas fuisse, suppli-
eationibus ineHnati, vobis per alias nostras litteras in regno Hungariae
septem Ioca, si vobis pia largitione fidelium eoneederentur, vel alias
justis modis illa possetis adipisei, reeipere et retinere, et in quo1ibet
ipsomm loeorum ecelesiam, sive oratorium, eum eampani1i, eampana,
cemeterio, domibus et a1iis neeessariis offieinis, pro usu et habitatione
vestra et fratrom dieti ordinis etiam de vicaria Bosnae existentes ad id
voluntarios de superiorum suorum licentia transferre et reeipere, ae inibi
una cum eiadem fratribos sub regnIaribos eonstitutis dicti ordinis a1tis-
simo famulari, nee non missas et alia diviu offieia celebrare, ae verbum
Dei praedieare libere et lieite valereti&, ordinarij loei super hoo eon-
sensu minime reqoisito (etc. ut sopra in texto,) 1i~ntiam et plenariam
faeultatem eoneessimus. Et nihilominus vobis, et universis fratribus in
eiadem domibus et loois pro tempore moratum, ut omnibus et singulis
privilegiis indultis et gratiis quibuscunque generalibus et specialibus,
quorumcunque tenorum existerent, fratribus ejusdem ordinis per sedem
apostolicam concessis et imposterom eoncedendis uti et gaudere vale-
retis et valerent, auetoritate praedieta indutsimu8, prout in ipais 1iteris
plenius eontinetur. Cum autem, sicut nobis nuper pro parte vestra
petitio eontinebat. vos nonnulla praedieti regni Ioca praefatae eoncessionis
vigore Iieite acquisiveritis, inibique reguIarem observantiam institueritis,
propter quod Christi fidelium illarum partium animos ad devotionem,
prout vobis a Deo eoneessum est, ineitastis j et si alia vobis Ioca pro ipso
ordine reeipiendi daretur facultas, uberem speratis a1tissimo reddere ani-
marum fructum; quare pro parte vestra fuit nobis humiliter supplieatum,
ut super his oportune providere de benignitate aposto1iea dignaremor.
Nos ita que intendentes re1igionem nostris potissime temporibus amp1iari,
hujusmodi supplicationibus inclinati, vobis alia septem Ioca in regno
praedicto, si vobis pia. fidelium largitione eoneedantor, vel alias justis
modis illa possitis adipisei, reeipiendi et retinen~t et in quo1ibet ipsorum
locorum eeelesiam, sive oratorium, cum campanili, eampana, eemeterio,
domibus et aliis necessariis offieinis pro usu et habitatione vestra. et
fratrum dieti ordinis, debita servata distanti~ eonstroendi et aedifieandi,
nee non quoscunque fratres dicti ordinis etiam de viearia Bosnae exi-
stentes ad id voluntarios de superiornm suorum licentia transferendi,
omniaque alia et Bingula faciendi et agendi, que in praemissis litteris
nostris cirea primo dicta septem loea hujusmodi vobis quomodolibet sunt
eoncessa, eoncedimus faeultatem. Nos enim vobis et universis fratribus in
eisdem ultimis domibus et locia pro tempore moraturis, ut omnibus et
singulis privilegiis, indultis et gratiis quibuscunque generalibus et sp&-
eialibus. quornmeumque tenornm existant, fratribus ejusdem ordinis per
dictam sedem eoncessis, et impoaterum eoncedendis uti et gaudere va-
leatis, et valeant, auctoritate apostolica praedieta tenore praesentium in-
dulgemus. Non obatantibus omnibus et singulis, quae in dietis nostris
litem non obsw'e voluimus, ae eonstitutione et ordiuatione, qua caven
dieitor, quod fratres dieti ordinis Ioca &liqua reeipere nou poasint, nisi
171
specifice et determinate . hojusmodi Ioca per eorum nomina et continia

&int expresse designata, eaeterisque contrariis quibD8eunque. Nulli ergo
omnino homi num lieeat bane paginam nostrae eoncessionis infringere, vel
ei ausu temerario contraire. Si qois autem hoc attentare praesumpserit,
indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum
eju se noverit incU1'8orum. Datum Ferrariae anno inearnationis domi-
nice millesimo qoadringentes:mo tricesimo octavo, nono kalendas Januarii,
pontifieatus nostri anno octavo. .
Ex origin. in tabular. proviDe. M. Salvatoria fratr. mmor. GyOngyOsien.
DOOLXXX. 1439, mense FebruarU, RagasU.

Radoslav Pavlovi, magnus vojevoda Bosnae, testatur se aecepisse a
Ragusinis per suos oratores e. Budislavom Bogavi, cbristianom RadaAin
Vukliy e. Vuihna Radosali et e. IvaniA Hrebljanovi foenora et tribu-
tum eanalense. Scripsit diae. I van.
Dr. Fr. JliJ:loii: Monumenta aerbica, p. 897.
DOOLXXXI. 1439, 3 )faU, RagasU.

Commune ragusinum fr .. Antonio Ori8pini, eustodi eonventu8 Slani,
oratori ad regem Albertom, inter alia eommittit, ut referat, quod voj-
voda Stephanu8, nepos Sandagli, "novitates" Ragusio iam intulisset, nisi
eundem "bonis et duleibus verbis" ammoverent. Rex provideat, ut banus
Dalmatiae et Croatiae succurrat Ragusio, si avoivoda impeteretur.
thlCidI: DiplomaWium, p. 42J-7.
Dom,xxxn. 1439, 9 Kali, Florentlae.
Eugenius PP. IV. fr. Joannem de Waaya" eommissarium vicariae
Bosnae, inquisitorem baeretieae pravitatis instituit, omnesque praelatos,
barones etc. provocat, ut Ilin bis, quae dictum inquisitionis officium quo-
ns modo eoneernunt, praefato Joanui eonsiliis, auxiliis" ete. &ssistant.
Ex iniuneto. . . Dat. Florentiae an. IIOOOOXXXIX. IX Maii an. IX.
Beg. vatie. an.. 8 et; 9 libro I, foL 312. Wadding: Anna!. Minor. tom. XI, p.79.
nOOLXXXIII, 1439, 6 JanJi, Badae.

Albertus, rex Hungariae, eommittit Matko de Tallowtz" ut, si Ste-
phanos vojevoda, nepos .Zandalii", in Ragusinos bellum moveret, eidem
"seriptis superlnde non expectatis, cum tota (sua) potentia quam in ...
regno Croacie levare" poterit, se opponat.
Datom Bode tertio die festi eorporis Christi an. IIOOCOnx nono.
P. JlaIkovi: Starine libro I, p. 156. IJubi: Listine, IX, 117.
nOOT/XXXIV. 1439, 6 JaDil, Badae
.Albert"' rez archiepiscopo colocensi, ei", f1icariis ceterisque iudieibus co-
",italuum sirmims. et M()f)arim. ac oppidi Kamenica, ne eos, qui saneto
Jacobo de Marchia in officio inquisitwnis favebant, ea ratione iudicent
et in eorum iuribus quoquo modo molestare pre8umant.
A1bertils. Dei graCia Romanorum rex semper augustu8, ac Hungarie,
Bohemie, Dalmaeie, Oroacie etc. rex, ac dux Austrie ete. Fidelibos nostris
172
reverendi88imo in Christo patri domino Johanni, ooloeen. et baehien.

ecclesiarum eanonice unitarom archiepiseopo. eiusque vicariis tam spiri-
tualibus quam temporalibus cunetis, eciam aliis regni nostri iudieibus et
instieiariis, presentium noticiam habituris. salutem et graciam. Ex rela-
eione fidelis nostri devoti, dilecti religi08i fratris Jaeobi de Marehia
ordinis s. Franciaci de observaneia, viearii Bl)zne, nostra satis displicen-
ter intellexit maiestas, quo modo nonnulli forent pareium regni nostri
homines, et signauter in comitatibus sirmien. et de Walco ac opido Ka-
mancz eommorantes, quorum pravitate scelerate inteneionis permoti, atque
zelo invidie stimulati, in il10s nostros fideles regnieolas, qui fidei eatho-
lice augmenta hominum favoribus preferendo prefato fratri Jaoobo, alias
in officio inquisicionis pravitatis heretice procedenti, nunc in inquirendis
latibulis huiusmodi heretieorum, nunc vero in sui progress us direecione
aoxi1io et subsidio adhesissent et astiti88ent, divenis gravaminum gene-
ribus molestare et perturbare niterentur, ymmo iam de facto impedivis-
sent, torbassent et molestaSBent. Verum cum nos quoseunque ex fauto-
ribus atque adiutoribus antelati fratm Jacobi, qui sibi, ut premittitur,
in preatacto officio inquisieionis heretice pravitatls adhesisse dinoacuntur,
per quempiam impedire ocn velimus. Igitur vestre et euiuslibet vestrom
fidelitati firmissime mandantes preeipimus, quateous oullus omnino vestrom
talismodi oostros regnieolas, qui, ut prefertur, annotato fratri Jaeobo in
officio prelato favoribus et auxiIiis astitisse et adhesisse noscuotur, sive
quem pia m ex eill, ad quoromvis instanciam hac racione iudicare (vel)
adstare vestro iudicatui oompellere, aut eos premissorum occasione in
personis, rebus et bonis impedire, molestare seo quo vis modo dampnifi-
care (presumat) ; sed qoilibet vestrom omnem question em contra eos per
quemennque previa racione movendam nostre maiestatis examini et iudieio
tran~mittat, per nos aut alium iudieem, ad hoc per maiestatem nostram
deputandom, fine debito termin and am. Et seeus nullatenus facere pre-
sumatis graeie nostre Bub obtentn. Preseotibus publicatis exhibenti resti-
tu tis. Datum Bude feria quinta proxima post festom PeotheOOBtes anno
domini millesimo quadringentesimo trieesimo oono.
Sigi1lum cerae rubrae fuit impressum, uti ex reliquiis adhue chartae
adhaerentibus patet; sub sigillo ipso leguntnr verba: Joh. de Marzali; -
pt. oomts Temes.
Ex origin. iD tabular. conventus fratr. minor. della Nova Neapolit. Kolkr: Hi-
storia ece!. quinqueeccl. III, 377.
DCCLXXXV. 1439, 19 AlglSti, Bora6.

Radosav, magnus vojevoda Bosnae, Pauli Radenovi filius, uoa cum
eonsorte Theodora et filio I vaniA, profitetur se pecuniam, quam depo-
soerant, a communi ragusino per oratores e Budisav Bogavi, ehristia-
num RadaAin Vuk~i, c. Vuihna Radosali et c. IvaniA Hrebljanovi, rite
percepisse Scripsit diac. Ivan.
Kukuljei: .Izvadci listina .. bosanskih in Arkiv II, Razd. It p. 29. Kara"o-
Tortkof1i: Srbski spomenici p. 29. Mikloi: Mon um. serb. p. 398-402.
173
DCCLXXXVI. 1439, 19 Aagastl, Kamenfcae ln slrmiensi comItata.

FaBio t68tium 8Uper Yale1..tino, 8artore et inoola kamenicensi, qui exe-
cutionem 8ententiae inquiBitoris haereticae pravitatis impedivit.
Anno domini millesimo qUadringentesimo tricesimo nono, deeima nona
Augusti, coram nobis fratre Jaeobo, in regnis Hungarie, Bosne, Dalmatie
et Selavonie, ac in partibus Haostrie inquisitore per sumpmum pontifieem
ordinato et eonstituto, sedente pro tribuna.li illo die, seu sesserio, in
domo plebaoi et opido Kamaueh, eomparoerunt infraseripti testes, (et)
taetis eorporaliter sancti8 evangeliis, singuli et qui1ibet ipsorum de
dieenda veritate et respondendo ad interrogata pure et sine odio vel
rancore, quid sentirent seu seirent, contra et adversu8 Valentinum, sar-
torem, pro tune inhabitatorem Kamaneh, de impedicione officii ioquisi-
tionis executi per Johannem, iudicem de Kamaneh, ex precepto et eom-
missione supradieti inquisitoris.
Primo Johannes porkolab testificatus est, qualiter vidit predictom Va-
lentinum sartorem ewa.ginantem gladiom eontra Johannem iudieem, pro
tune in actu exseeutorem saere iustieie, contra tres heretieos relapsos,
pro tune Iigato8 ad palos; et persequentem eundem per devia, et postbea
Tenit cum multis ad domom predicti iudicis, et confregerunt earcerei,
ubi stabat vineulatus qui dam Valentinus sacerdos pro tunc plebanus de
Bechen hereticus eonvictos per predietum fratrem Jaeobum inquisitorem
et liberatom ab eisdem.
Item And(re)is sartor similiter fassus est.
Item Blasius KorIath dietus testificatos est, scilicet: non vidit tumul-
tum ipsom ad domom.
Item Tad(e)os Galdi similiter testifieatu8 est.
Item Johannes Fa(r)kas consimiliter.
Item Paulus Bartor eonsimi1iter.
Item And(re)as papzolgaya vidit eonsimiliter et tumultum ad domllm
judicis.
Item Clemens That(o)s eonsimi1iter.
Item Georgios Ho(r)wath vidit eonsimiliter.
Item Jaeobos Walkovary fassus est, se vidiB8e Valentinum eduxiB8e
de earceribus hereticum.
Item And(re)as Yrigy eonsimiliter vidit prerlietum Valentinum perse-
quentem J obannem judicem.
Item Georgios Sapy dictos fassos est, sicut primus testificatus, sdlieet
Johannes porkolab.
Item Gregorius S hayw dietus consimiJiter vidit pre~ictum Valenti-
num evaginantem gladi nm in favorem hereticorum.
Item Tam(t1)s Conth vidit eonsimi1iter.
Item Benedictus Viyzew eonsimi1iter vidit.
Item Tad(e)os sacerdos alta rista, quemadmodum Johannes porkola.b.
Item Emericus sacerdos viceplebanus, consimi1iter evaginantem gladium
heretieum (se vidiB8e testatur).
Item Matheus sacerdos altari8ta sancte beate (sic) virginis audivit
vocem Valentini convocantem populum venite ... cum me, statim jnter-
fieiemus judieem.
174
. Item Nicolaos saeerdos altarista b6ate virginis consimiliter vidit eva-

ginantem ensem contra judieem.
Item Georgius saeerdoa de Kamaneb similiter vidit.
Item Johannes pariter saeerd08. vidit, 'altarista sanete Katherine
virginis.
Et ego Mathias Georgii de Debrechen notarios imperialis, ad omnia
supraseripta int&rfui et audivi et manu mea propria seripsi et publieavi
et signum meum apposui consuetum.
In dorIO: Exeeutio eontra Valentinum. Vngarum heretieum..
Ex exemp1ari aynchrono in tabular. convenl fratr. minor. della Nova Neapolit.
DCCLXXXVII. 1439, meDse Augusto, Bob.vae.
Tvrtko, rex Bosnae, testatur, IvaniA, filium. Radosav Pavlovi, petitum
iuramentum praestitisse Ragosinorum legatis.
Dr. Fr. MiA:loiid: Monum. aerbica, p. 402.
DCCLXXXVIll. 1439, l 8eptembris, Thydewrew.

Consilium regium smtentiam s. Jacobi de Marchia, inquisitoriB 1aereticae
pravitatiB, in Valentinum, sartorem, incolam kammicmsem, latam con-
firmat, et inhibet ne quas eam ob causam s. Jacobum f)eZ Bius {autores
quoquomodo molestare a"deat.
Nos Laurentius de Hedrehwara regni Hungarie palatinos et iudex
Cumanorum, Petros Cheb de Leva, alias waywoda transiIvanen. Ladislaus
de Gara, banus maehowien., Matbko de Thallowaez, regnorum Dalmaeie,
Croaeie et tocius Sclavonie banus, comes Stephanus de Bathor, iudex
eurie regie maiestatis, Stepbanus de Rozgon, alias comes themesien.,
Johannes de Korogb, Michael Jakeh de Kwsa1, alias comes Sieulorum,
Ladislaus filius condam Johannis waywode de Thamasii agazonum, ae
alter Ladislaus de Paloez, ianitorum diete regie maiestatis magister, Andreas
Botbius de Harapk, Emericus et Jobannes Marezali comites symigien.
nonnullique &lii proceres dieti regni Hungarie in consilio preseripte regie
maiestatis existentes, universis et singulis quorum interest vel int&resse
poterit in futurum presencium tenore signifieamus: quod eum. iam dudum
assiduo studio multi s vigiliis et laboribos religiosus vir frater Jacobus,
ordinis fratrom minorum in regnis Hungarie, Dalmaeie, Croacie, Bozne,
Selavonie ac Austrie inquisitor heretiee pravitatis per sanetissimum do-
minum nostrum Eugenium papam quartum deputatus ae conati.tutos
multa bona operatu s sit in predieto regno Hungarie in predieatione verbl
Dei et extirpatione euiuadam hereti.ee pravitatis Huzitarum aliorumque
errorum et eriminum; que per quosdam filios iniquitatis seminari et ser-
pere eeperant in dieto regno lIungarie, inter alios quemdam Valentinum
sartorem, pro tune inhabitatorem oppidi Kamancz, multorum testimonio
et evideneia fautorem hereticorum convicit et condempnavit, et ipsum
rebus terrenis privavit j propterea qoia eum Johannes, iudex de dicto
oppido Kamanez" officialis et exsecutor. saere iustieie adversus et contra
tres hereticos relap80S et convietos per praedietum inquisitorem, pro tune
ad palos ligatos, contra quem predietus Valentinus evaginato gladio eum
aliquibus prefatum. iudicem est persecutos per devia qaeque et ex illo
175
predieti tres' heretiei liberati ,sant. Qoo peracto demom venit ad domum
iuelicis ewn ,eisdem et confregit careeres papales et exinde liberavit quen-
dam saeerdotem hereticom eonvictum et iam per preictum inquisitorem.
Cumque aieuti consvevit huiusmodi officii execocio muItos inimicos et
emulos excitare, quidam, dei' timore postposito, supradietum Valentinum,
fautorem heretieorom, eonati sont 08tendere innocentem et ab huiusmo;ti
crimfuis nota expurgare, ae alias quoquomodo officium inqoisitionis pre-
fati fratris Jaeobi impedire et ealumpniare, que cum n~n solum in ipsius
sepefati fratris Jacobi detractionem et infamiam cedant et retorqoeantur
liuora quodam fomite et odio, verom eciam in detrimentum fidei et salutis
populi huius regni et eneruaeionem sancti 'operis, quod operatus est in
ipso regno, ac operari poterit in futurom elemencia Saluatoris. Nos vero
ad requisieionis instanciam iam dieti fratris Jacobi causam dieti Valen-
tini quibusdam prelatis et doctoribus examinare commisimus, quorum
relacione ewn intellexerimus, prefatum fratrem Jaeobum juridice, juste
ac sancte eontra jam dietom Valentinum proeessisse, vestre igitur uni-
versitatis et euiuslibet vestrom fraternitatem et amicieiam requirimas,
quatenus ratione huiusmodi proC8880S eontra prefatum Valentinom sar-
torem ipsum fratrem Jacobum vel quemcunque alium huiusmodi rei exe-
eutorem iasticie, aut qui in hoc faeto iam dieto fratri Jaeobo auxiliom
prestitissent vel favorem, nullus infamare aut impedire, vel quouis modo
molestare audeat et presompmat, presentes quoque post earum lecturam
,semper redeli petimus presentanti. Datum in descellsu nostro campeatri
prope vadom Thydewrew voeatum in festo beati Egidii abatis anno do-
mini millesimo et quadringentesimo .tricesimo nono.
Sigilla undeeim cerae impressa.
Ex origin. iD "bolar. convent. 'trav. minor. della Nova Neapolit.
DOOLXXXIX. 1439, 15 SeptembrIs, Florentfae.

Et"mius PP. IV. iubet, ut Benedictus episcopus S8verinen. interim susci-
piat curam. cat1wlicorum Moldaviae illucque advoeet fratres minores
_riae Bosnae et P~ 60S curam ptJstoralem exerceri faciat.
Eugenius episeopus servus servorom Dei. Venerabi1i fratri Benedieto
episeopo zewrinenai sa1utem et apostolicam benedieeionem. Provia sancte
sadis apostolicae eura eo semper intense dirigebatur, ne populi in medio
paganorum infidelium, sehismaticorom hereticorumque constituti suo spi-
rituali unqoam earerent animarum 8Olaeio, sacrorumque administraeione
orbarentor. Hac itaque saneta ex provisione perinde ae ex ea eeiam prin-
eipaliter raeione, ut ipsa salvifiea ac pura domini nostri Jesu Christi
fides inter eosdem pagan08, infideles, sehismaticos ac heretieos fructiferas
eapere possit sa1utis propagacionisque radices, salubriter non minus ac
pie instituti fuere iam ab olim iversissimis in terre huius mundane oris
. episeopatos, inter quoa sane non ultimus erat ille, quem in terra Mol-
auie ob terre illius vastitatem et Ohristi fidelium incommodam nimis
dispersionem preter antiquiorem Ceretensem ab inicio presentis seeuli
lam vaeantem et cum gravi Christi fidellom iaetura ne de presenti quiem
restaurabHem in terre illias metropoli Baeehowiensi saneta Bonifacii huias
nominis pontifieis IX. pontificatus sui anno tereio sollieitudo erexit ac
176
pia Johannis huios nominis pontifieis um. pontificatus sui anno quarto
liberalitas variis excoluit ornauitque indolt.is prerogatiuis. Com tamen
eciam sedes hee episcopalis de presenti vaeare dinoscatur exindeque
maxima oriantur incommoda, quin immo et animarom iaetora eo magis
funesta extimesceoda sit, com non solum ipsa terra Moldauie, in qua
Greeana heresis qooque die magis ac magis pullulare dici tur, sed et
finitimi huic terre Cicoli partesque Transalpine, defieientibus iisdem in
oris eciam fratribus ordinis minorum, ecclesiastiearom per80narum innopia
vel maxime periculoso hoc tempore laborent. Hinc fraternitati tue aucto-
ritate apostoliea serio iniungimus, ot eo usque eeiam, donec adiuvante
dioino aoxilio, de quo oeiU8 restaurando siue episeopatu eeretensi siue
vero bacchowiensi, cum dileeto in Christo filio nostro Ladislao illustri
rege Polonie subiectoqoe eidem Elia palatino Moldauie, per apostolica
scripta prooidere poterimos euram pastoralem terris in sDpramemoratis
per te et alios1 quos ad id idoneos et suffieiente& putaveris, et signanter
per fratres minores de regulari observancia provineie boznensia solerter
et sine mora exereeas et exereeri facias. Nec seeos sub gravi apostoliee
buius sedis indignacione et cen8ura faceris. Super qoibus tamen omnibus
plena m et omnimodam tenore presentium tibi conee~imDa auctoritate apo-
stolica facultatem. Datum Florencie anno incarnaeionis dominica J(OOUXIX.
deeimo septimo calendas Octobris, pontificatus nostri anno nono.
Tabo1ar. conventuB fratrum minornm kolOllVarien. bahat exemjflum, quod edi&um
fuit in -Magazin rur Geschicbte 8iebenburgeu'Bc v. Ant. Kon Band, p. 26-28.
- Szabo KAroly 8dke1y Okm'nytU KoloBvart 1872. I k6i. p. 42
.
DCCXC. 1439, mense 8eptembrls.
Eugenios PP. IV. Thomam episcopum "pharensem" in Bosnam mittit,
qua legatum sedis apostolicae, cum facultate tres equites rreani.
Kukuljevi: Izvadci liatina boaanakih in Arkiv II, Razd. I, p. 26.
DOCXCI. 1439, Tliell ln HangartL

Capitulum titulense dioeces. bacsien. enarrat studium s. Jacobi de Marchia
circa hereticos dictae dioecesis cONf)ertendos, exponit eiusdem salutiferos
effectus, eumque sanctissimo patri enue commtmdat.
Beatissime pater et sanctissima domine noster. Post peom oseola
beatorum, vestre presentibus significandum duximus sanctitati, quod vene-
randus pater, d()minus frater Jacobus de Marchya, vicarius Bozne, ordinis
fratrum minorum, indagator et extirpator heretiee prauitatis per sancti-
tatem vestram ad regnum Hungarie destinatus, peregit multia (in) aliis
ipsius regni partibus non sine maximo COrpori8 sui periculo, iam priem
ad hanc coloeensem et baehiensem canonice inuicem unitam dioeesim
cum suis fratribos applicuit, ubi dante Domino uberrimos fructus ecclesie
sancte Dei reportaoit. Nam plorimos hereticos tam clericos quam laycos,
quorum in hijs finitimis partibus alongis temporibus copia ingens pol-
lulabat, comprehenit, et per diligens scrutinium ex eorumdem eciam
hereticorum ultronea fassione, a1i08 in siluis alios in cellariis, aIios vero
in molendinis, nonnollos autem in speluncis et cauernis montium et ter-
rarum diuina prophanasse, et sob utraque specie a mnltis retro tempo-
177
ribus communieasse, ac sacram eucharistiam nee non sanguinem domini

nostri Jesu Cbristi in quibusdem bursis, ab intus pice subuctis, acoIlo
pendentibos, per buiosmodi dampnata latibula detolisse et plurim08 no-
cturno in sileneio ad butuseemodi propbana loea transeuntes, prob dolor,
ipsam sanguinem domini nostri Jeau Cbristi !luper se et indumenta eftQ-
disse, ita ut eeiam in ealceamenta ipsorom usque conBueret, et terra
exinde non meioeriter aspergeretur. Alios eelam non modicos enores
fidel katboliee contrarios comperit manifeste. QU08 quidem bereticoa babita
superinde deliberaeione prematura digoam demeritorum suorom subire
facit uleionem, 8icque ipsos et eorom {autores taliter iam contriuit, erro-
reaque predietos per sancte predicacionis verbum et alia opportuna
rem edia extirpauit, ut dyoeesis predieta se iam laqueis dyaboli gaudet
expeditam. Ne autem buiusmodi peramplius in dicta dyoeeai oriri poBBit,
ydoneos per ciuitatea et Ioca, qui 80llicite (super) buiusmodi negoeium
vigilare debeant, deputauit. Et nisi ipsi dyoeeai per S. V. de persona
ipsius fratris Jacobi tam celeriter tamque salubriter prouisum extitisset,
ut ipsi heretiei asserebant, iam ad arma se promtuabant atque pontifiees
(cum dera) mise rabili neci tradere conabantur, deterius non minus quam
in partibus Bobemie, ad que1ibet illieita in posterum committenda fieri
possent proeliviorea. Quapropter, bone pater, 8upplieamus S. V. que noDit
equa lance et malorom oft'ensiones et bonoram merita tr1itinare, bumo-
tenu prouoluti, quatenus pro tantis talibusque ipsius fratris Jacobi m&-
ritis gloriosis sic ipsum debeas oculis pietatis respicere, ut ipse, qui
cribrauit triticum, ne damnetur cum palais, quod in (euri a) S. V. expo-
nendum in petieionibus suis, quas fortassiB duxit porrigendas, se gaudeat
exauditum; S. autem V. sanam et incolumem conservare dignetur a1tis-
simus ad regimen eeelesie sue sancte per tempora longiora.
S. eiosd.em deuoti omores veatri capitulum ecclesie titulensis.
Ex exemplo synchrono in tabular. convent. fratr. minor. della Nova Neapolit.
DCOXCII. 1440, 7 BartH, RaguU.

Commune ragusinum Elisabetb reginae Hungariae ad requisitionem
ipsius, ut Ragnsini "castrum OImi8 ad manus auas reeipiant", refert,
quod "vaivoda Stepbanus, nepos olim Sandalii, cum potenti et immenso
exereitu, tam suoram quam vieinorum eios, qui in favorem eius asistunt,
ipsUM eastrum Olmis personaliter obseBBum teneat".
lhlcieA: Diplomatarium p. ~8-80. In simill bano Matheo de Ta1lovcz.
DCCXOill. 1440, 7 Baji, lovil in DraMvica.

Stepbanus, Bosnae magnus vojevoda, et filii Vladisav et Vlatko, scripto
confirmant se aeeepisse a Ragustnis omnem pecuniam apud e08 deposi
tam, praeter u l mil1ia aureorum Seripsit e. Vukman Jugovi.
Dr. Fr. Miilol: Monum. eerbica, p. 408.
DCCXCIV. 1440, 9 BaU, Florentiae.

Eugenius PP. IV. dato Brevi ad Dionysium, eardinaIem s. Cyriaei
in Thermis, et episcopos varadiensem et vachif'usem" eoneedit, ut a
&po'" :nm. l~ l
Digitized by GOOS e
178
fratdbus viearia&e Bosnae loco combustoram et dereIietorum domoram ...

deeem alia Ioca intra regnum Ungarie et partes haiusmodi conatrai et
edifieari ae per re1igiosos de obsenantia vieariatus ... BUb obedientia ..
viearii vieariatus Bosne. . . reeipi- possent.
Inter cetera cordis . . . Dat. Florentie anno ineamationia dominiee
lloooou. septimo idus Mali, au. x.
Regn. origin. &D. II, libro Uol. 8. WtJdding: AnDal. minor. tom. XI, p. 890.
T1ieitur: llonum. Hung. tom. n, p. 22L
DCCXCV. 1440, 30 JuUl, Florenttae.

Eugenius PP. IV. universos praelatos ecelesiae, viros nobiles, comites,
marchiones, barones et reges hortator, ut "fratres ordinia minoram de
observantia nuneupatoram, viearie Bosne, deputandos per fratrem Dyo-
i1isium de Wylak et fratrem Joannem de Waya, vieariom Bosne, ad
regna Seithie et aliarum partiom quaromeunque nationom eireumstantium-,
ubique iuvent, !,permittentes ipsos in ... accessu, transitu et diseessu
eom eorum libns, pannis et rebus omnibus libere tranaire .. "
Cum ob salutem fidelium .. Dat. Florentie 1l0000XL. ul kal. Augusti,
an. x.
Exemplum in tabulario conventua Gyongy6eien. ord. minor. provinciae 88. Sal-
yatoria in -HUDg&rla.
DCCXCVI. 1440, 13 Septembrfs, Venetlfs.

R,spondetur oratoribus magni vojvodae bosnensis Stephani : non posse
ipsi dari auriliom contra comitem "Matieonem" (Talovee), quum Ioca,
quae ipse tenet, &int "corone Hungarie" ; dominium vero venetom sit
Ilin treuguis cum corona Hungarie" - porro non posse illi dari civita-
tem Catari, quia ipsius civibus promissum est, "quod nullo un quam tem-
pore ipsos alienaremos a dominio et proteetione nostra- - quando do-
minium mittet ol1Ltorem .ad Teuerom", libenter ipsi recommendabit
Stephanum - non posse coneedi Stephano Maramoote "salvum con-
ductum-, qnia ipse, dum esset in Lombardia in servitiis veneti!l, contra
dominiom "attentavit" - rebelles Stephani vojvodae "de terris Dalmatie
et Albanie" pellendos, si nomina ipsorum in seripto tradantur.
IJfI1M: Listine IX, 122-8.
Dccxcvn 1441, 10 Aprllis, Bora6.

Radosav J?avlovi~ vojevoda Bosnae, Ragusinls in BUa terra libertatem
mereandi coneedit. Seripsit diac. Ivan.
Dr. Fr. Jlikloii: MODum. aerbica, p. 405.
DOCXCVIII. 1441, 19 Aprills, RagasIi.

Sigismundus de Goze, orator banorum Matthaei et Petri Ta!lovez,
hisee refert, Ragusinos aceeptare oblatum ipsis contra vojvodam Stepha-
nom 8ubsidium, dum eodem indigebunt; item cum gratitudine eosdem
179
percepisse, quod praefati bani non acceptaverint foedus ipsis a vojvOda

Stephano per oratores oblatum.
GelcWa: DipIomatarium, p. 432-j.
DCCXCIX. 1441, 25 JuU~ RaguslI.

Commune ragusinum "Petro de Ta1lovez Cl seribit, qnod vojvoda Ste-
pbanus ipse .bellum palam indieaverit, asserens se ex speciali mandato
magni domini sui Teuerorum imperatoru" brevi Ragusinos invasurum.
Unde petit subsidiumj item ut in easu paeis eum Stephano ineundae,
hoeee BagusiniB Dotum reddal
fhlcit:A: Diplomatarium p. 485-6.
OOOO. 1441, 28 Oetobris, Venetlls.

Capitaoeo Seutari iniungitur, ut cum certo equitnm numero conferat
se BuduIm, Antibarum et alia Ioca Albaniae, quae erant quondam de-
spoti Rassiae Stephani, quaeve comes Stephanas oceupare praetendit,
iamque cointelligenter cum JuraAevit Zentam superiorem ingressus est, illo-
rumque cives ad coostantiam bortetur, adeatque dietum comitem, ipsumque
permoveat, ut "desistat anovitatibus eis. inferrendis". "Si vero idem
comes Stephanus se exeusaret, deelaret illi, quod dominium venetum
non sit a paetis cum dicta despoto reeessurum, unde et auilium illis
civitatibus et loeis praestiturum.
Ljubi: Listine IX, p. 147-8. Bimili ratione IICriptum eat 2 Novembris e...
Ibid. 149-161.
DOCOI. 1442, 3 JuHi, Florentfae.
Eugenio PP. IV. "fr. Nicolao de Tragurio, guardiano domus s. Hie-
rODymi de Uglano, jaderen. dioeeesis", permittit recipere "quoddam ere-
mitorium extra et prope muros jaderenses coosistens", quod "Theodoros
de Brandino de Vicentia laieus" eum parva ecelesia ... aeifieari fecit
sub .sanetae crucis voeabulo".
Sacrae re1igioniB .. Dat. Florentiae an. ete. Koooou.u. v. nonas
Jo1ii an. m. .
Ex libro I de regularib. an. 12, fol. 160. Wadding: .Annal. minor. tom. XI p.428..
nc~cn. 1442, 14 Apr~18, Bagusil.

CommUDe ragusinum fidem facit de accepto per comitem Georgium
Ratkovit regis Bosnae TvrtkoniB Tvrtkovit deposito.
Puci: CuOKeJDrqll Cp6CK11, p. lM--6. Item p. 106-8.
nccom. 1442, l Ju1H, Florentlae.
Eugmius PP. IV. fr. Diongsium ab Ilok et eius 8ocios in MoldatJiatn et
mcintJII regiOMs itUro8 primoribus ecclesitJIIt(cis et saecularwus commendat,
eisque necessaritJII facultates et gratias concedit.
Eugenius episeopus servus se"orum Dei. Universis et singulis vene-
rabilibus fratribo patriarehis, arebi-eplseopis et episcopis, ac dilectis
Di Q:tiz8db y Google
180
filiis eIeetis abbatibus, prioribus, archi-presbyteris et aliis eeelesiarum

praeIatis, eorumque V1eesgerentibus, ac eapitulis et conventibus et aliis
personis eeelesialStieis, eistereiensibus, cluniaeensibus, praemonstratensibus,
8aDetorum Benedicti et Augustini, ac aliorum quorumcumque ordinum,
nee non magiatris et praeeeptoribus ae fratribus hospita1is sancti Joannis
Jer080lymitani et beatae Mariae Theotonicorum, dileetis quoque filii!
nobilibos viris, marchionibus, eomitibus et baronib08, ac aliis nobilibus
potentibus, insuper eapitaneia, actoribus, eonlSulibua, antianis, populis,
eommunitatibus et universitatibus civitatum, eastrorum et aliorum loeorum,
ac universis et singuHs Christi fidelibus, ad quoa praesentes advenerint,
salutem et apostolicam benedictionem. Cumobll8.1utem fideliom Christia-
norum et eonversionem infidelium, huretieorum et sehismatieorum et
aliarum nationum, quae sanctum nomen domini et fidei catholicae veri-
tatem non agnoscunt, dileetum filium fratrem Dyonisium de Wylak ordinis
minorum eommissarium nostrum cum multis fratribus, suis sociia, ordinis
minorum ad. partes Scithiae et Moldaviae ac alia Ioca praesentialiter
transmittamus, nos cupientes eos, et quemlibet eorum in locis, ci \'itatibus
et terris, ubi fructum in eeclesia Dei affere posse eognoverint, verbum
Dei praedieare, domos seu monasteria erigere et alia, quae pro honore
De~ religionis observantia et fidei ehristianae augmento neeessaria et
oportuna erunt faeere posse : universitati vestrae et vestrom singulis
stricte mandamus, quatenus praedicto8 fratres simol et divisim prout ipsi
deliberaverint in civitatibus, tema et locis veatri&, et quae gubernatis,
benigne aceeptantes, et morari aut trans1re praedieationi etiam Dominici
'erbi cum voluerint inslstere, monasteria erigere, et alia quae ipsi volent
laudabllia opera faeere permittentes auxilia, {avores et patrocinia eis
praestetis, quemadlQodum ab eisdem eriUs requisiti, nihilominus permit-
tentes ipS08 in ejusmodi aceensu, transitu et diseessu cum eorum libris,
pannis et rebus omnibus libere pertransire et de passagio tuto navigiis
oportunis et gindis ac seorta eis providentes, si opus fuerit, et ipsi
duxerint requirendum V08 taliter in praemissia gerentes, quae praeter
aeterna beatitudinis praemia, quae huiusmodi bonorum operom fautores
consequantur, noatram etiam benedictionem et 8U apostolicae gratiam
mereamini. Datum Florentiae anno incarnationis dominieae millesimo,
quadringente8imo, qoadragesimo secundo, kalendis Julii, pontifieatus nostri
anno duodecimo. "
.Ex uemp10 in tabular. provo Salvatoria fratre minor. Gyngyomen.
DCCCIV. 1442, 15 Augusti.

Comes Vladislaus, filius Stephani doeis, societatem et amicitiam cum
&gusio init, !upalJI Konavlje . se restituturom et rempublicam eontra
quoseunque defenaurum eBBe promittit.
K"uVeoic!: Izvadci listina . bosanskih in .Arkiv. n, Razd. I, P. 26. P. Ka-
rClftO-7'orUotIic!: BrbsJd spomenici, p. 282-
DCCOV. 1442, 17 SeptembrIs, Venetiis.

Ad requisitionem Stephani, magoi vojvodae Bosnae, eoneeditur salvus
conductus eius oratoribus.
IJubic!: Listine IX, 164. Deciso 8 Octobris salvus conductus BU8penditur .usque
per totum Octobrem, quia pOBse~ esse contrariua impresie com.itie Stephani vay-
vodae Bcntari. Ibid. p. 165..
181
noooV!. 1442, 17' 8eptembrfs, VenetUs.

Marco Geno provisori in Albania, "quoniam complevit suos quatuor
menses et comes Stephanos nJvoda Bosinae, com quo pratieare dedebat,
non est in illis partibus, nee rediturus est hoc anno", immo petiit salvom
conductum pro suis Venetias mittendis oratoribus, coneeditur licentia
redeundi Venetias. Gomiti Oatari committitur, ut conteodat Stefanizzam
JuraAevic! dominio veneto devineire, ipsi etiam de introitibos Zente usque
600 hypperp. annue et eapitaueatom tempore belli promittendo.
I.JwIIi: Linine IX, 164-6.
nocCVII. 1442, 29 SeptembrIs, ta lIonte BaJak ex adverso eastello Bajak.

IvaniA, filios vojevodae Radosav, nepos Pauli Radenovi, privilegfa
Ragosinis olim coneessa approbat. Jurant: e. Ostoja Borovini, c. arko
Dinii, c. Radoe Rad08avi Vladimiri, vojvoda Vukalin Zbisali, CO
Sanko Gaomc!, e. Pavkon Zemlie!, c. Vuihna Radosavi Vukomiri, c. Pavao
Lati8c!, e. Rainer Divi, c. Radi Stephani ipm in locom Radosavi
Vukomiri comes Radoe Capi et in locom Radoje Radosavi Vladimiri
comes J~.
Dr. Fr. JliiWi: Monom. aerbica, p. 411
. DCOCvm. 1442, 26 NovembrlB, Goriane.

Helenae, viduae vojevodae Sandal, testamentum, quo haeredes instituit
vojvodam Stephanum, eiusque uxorem Hel~nam, filiosque Vladialaum et
Vlatkom, dominam Catharinam, neptemque Theodor&m, et sororem Despi-
nam. Seripslt p. Nikander Hierosolim.
Dr. Fr. JfiWoAi: MonUDlenta serbica, p. 415.
DOOCIX. 1442, 10 DeeembrIB, BagaSU.

Comes, nobiles et totom commun. Ragusii Theodorae, coniugi Ba-
dosavi Pavlovi, promittunt se eam in urbem reeepturos et depositum
aeeepturos esse et senaturos.
Dr. Fr. Jlikloii: MODom. serbica, P. 418.
DOCOX. 1442, 10 Decembrls, BaguH.

Comes, nobUes et totum commune Bagum cum fillis Rad08avi Pavlo-
vi, vojevoda IvaniA et comitibus Petro et Nicolao, amieitiam renovant,
et antiqua privilegiorum pacta confirmant. Inseripsit logotheta Nicolaos
Zvezdi.
Dr. Fr. Jfilloli: MonUDl. aerbioa, p. 490.
DOOOXI. 1443, 8 JanuarU, Venetli8.

Comiti et eapitanio Seutari iniungitur, ut cum comite StephaJio vai-
voda Bossine, "qui hOltiliter berat cum exercitu suo prope Seutari ad
tria milliaria II et indueiu inierat, sed eas iterum fregerat, quum dominium
182
nollet sese in bellom implieare, "faciat bonam paeem- sub eonditionibus,

ut Stepbanus retineat Antibarim, sed ut Drivastum, omnes partes Zente
et Pastroviehii remaneant sub dominio Venetorum ; item ut .bastite de
novo per eomitem Stephanom in illis partibus fabricatae" dirruantur.
LJtIbi: Listine, IX, 167-8.
DCCCm. 1443, l Aprllls, jn KlJa6.

Stepbanus, magnus Bosnae vojevoda, oxor eiUB Helena et filius Vla-
dislav, ea, quae Helena, Sandal vojevodae oxor, iis rellquerat, se aeee-
pisse testantur. Seripsit diac. Vulda.
. Dr. Fr. JliJ:loii: Monumenta aerbiea, p. 425. - Paci: CuOKeBJII\II ep6cBa,
p. 102-4.
DCCcxm. 1443, 10 BaU, VenetHs.
. Seribitor "imperatori Turehorum" , ut "Stepbano vaivodae, subdilo
vestre 'serenitatis" , prohibeat terras et Ioca yeneta partium Albaniae mo
Jestare.
IJubi6: Listine IX, p. 170.
DCCCXIV. 1443, 17 BaU, VenetIl&.

Antonio Diedo capitaneo Culfi eommittitur, ut ipse .per mare" et
rector 'Scutari "cum gentibus per terram ", si fieri potest, .eivitatem
Antibarim ad obedientiam dominii" veneti redueant; 86CUS, si "comes
Stephanus, vaivoda Bossine, deseendiBBet in Zentam ita potens" , ut pogna
sine periculo tentari non posset, pacem com eo ineat. .Si nee hoc fieri
poBBet, curent oeeupari "castellum Dalmisse aut Narentae, Ioca eomitis
Stephani. " .
LJubi: Listin~ IX, P. 170-2.
DCCCXV. 144S, 25 BaH, VenetHs.

Oratores eomitis Stephani vajvodae BOBnae "expediantur", qoia ve-
oeruot solummodo cum verbis absque fareultate sell libertate. posaendi
venire ad eompositionem seu eoneordium".
Ljubi: Listine, IX, 174.
DCCOXVl 1443, Sl BaU, VenetIfs.

Capitaoeo Culfi Antonio Diedo iniungitur, ut, quum eomes Stephanus
oeeupatus sit in Bosna, civitatem Antibarim subiiciat; tom inde diseedat,
.et ad damna terrarum et loeorum a parte maris, que obediunt .eomiti
Stephano", invigilet. Item .baBtitain", quam Stephanus prope Catharum
aedificavit "obviando murlaebis, ne veniant ad civitatem-, dirruere pro-
curret. .
LJubi: Listine IX, p. 174:-5.
183
DOOOXVIl. 1443, 22 JIlIllI. Batiska.

Stephanus Tvrtko Tvrtkovi, rex Bosnae, duos viros, Maroje Basti
et eins filium :Miho, mittit, "qui depositam via coDiitis Georgii Ratkovi
et camerarii e. Restoe apud Raguainos peeoniam repeterent.
Dr. Fr. JCikloii: Monum. 881'bica, p. 426.
DCCOXVIII. 1443, l Jlllil, VenetIfs.

Capitaneo Co1fi Antonio Diedo committitur, ut com castellom eivitatis
Antibari ad obedientlam dominii veneti reduetom sit, et comes Stepbanus
per oratores suos indueiu ofi"erat, ipse autem "ab illis partibus Albanie
sese absentet", "pacem vel treugam honoratam "aaltem per annom unum"
faciat.
Ljubi: Listine, IX, 175. Ob tractatum pacia cum comite Stellhano non
~mr .li(ac.-~uam comes .Mathico- Venetis per oratorea contra Stephanum
o Ibid. p. 17 "
DCCOXIX. 1443, 7 Oetobris, Baga8ll.

Commune ragusinum oratoribus suis ad regem Vladislavom, Nicolae
Marini de Caboga, Blasio de &gnina et A1oysio de Restis committit
inter caetera, ut regem orent, quo Ragusino8 et illorom mercatores per
litteru commendet regi Bosnae, voj voda e Stephano et vojvodae IvaDi
Pavlovi.
GelcieA: Diplqmatarium, p. 448.
DOOCXX. 1443, 20 DeeeDlbris, VenetIfs.

Marco Geno comiti et Georgio LauredaDo capitaneo Jaderae inion-
gitur, ut regi Bossine, qui "per S0&8 litteras nunciavit plomotionem
suam ad regna patrui sui", commendent, quo su bditos ad terras dominii
veneti veDientes protept, sicut" tempore quondam eerenissimi patrui sui".
IMbi: Listine, IX, p. 178. Praefati de hoc reipublicae maudato cert.um reddunt
regem .Stefanum Tomamc litwia 21 Januarii 1444. Ibid. p. 179.
DOOCXXI. 1444, 23 JanllrH, Romae.

Eugenius PP. IV. fratrem Fabianom "de Bachia" vicarium et "illius
suecesaoresl& vicariae Bosnen. vicarioH, in HUDgariae, Bosnae, Moldaviae,
BuJgariae, Raseiae, Slavoniae regoia .inquisitorem et inquisitores heretice
prdvitatis perpetuo" facit, constituit et deputat.
Super gregem... Dat. Rome apud s. Petrum etc. an. IIClOOOXLIV,
dacimo kal. Februarii, an. XIV.
Ex reg. orig. an. XlV de curia libro xvn, foL 28L TMitlet': Monom. Hung.
tom. II, p. 228. "
DOOO~XII. 1444, 24 JanIlarli, Romae.

Eugenio8 PP. IV. fratres minores Hungariae, qui se propria aucto-
ritate avicaria BoSDeosi separantes, fr. Fabianom a Bacbia sibi io vica-
rium elegeraot, iterom cum ceteris Bosnensibus unit, et sic unitae vica-
184
riae et in pristina iura et privUegia Bua reatimtae, fr. Fabianom prae-

ietum in vicarium iam eleetum confirmat.
Et ai ex debito . Dat. Romae apud B. Petrom an. ete. KOOOOXLIV.
IX kal. Febroarii an. DV.
Ex archivio Beer. libro it roI. 273. Wadding: Anna!. minor. tom. XI, p. 4:73.
T_taer: MonUDl. Hung. knn. n, p. 2B5. .
DCCCxxm. 1444, sl JanuarIl, Roue.

Eugeniua PP. IV. eoneeit vicario Boanae et omnibus ab illo depu-
tanis, ut in partibus, ad quas se viearia extenit, profeBBionem per
fratres et BOrores tertii ordinis B. Franc.iaci emitti solitam recipere, et
ad mam emittendam admittere, ipBOB tertiarios viaitare et regere possint.
Expoaeit Ueetorom .. Dat. apud B. Petrom anno ete. KOOOCXLIV.
priie kal. FebruarU, an. DV.
Ex rege orig. an. ,XIV. de curia Jibr. xvn, roI. 28t. wa4diiIg: A.nnal. minor.
tom. XI, p. 4:7lf. ThMer: MonDm. Hung. tom. II, p. 226.
DCCCXXIV. 1444, 8 Pebnarll, IDeno.

Stephanus Thomas, rex Bosnae, notom facit, a se mandatom foisse
datom Georgio veetigalium magiBtro in Narenta, ut pro portorio sa1is
requirat qDinque dueatos per eentenarium.
Ljubi: Listine IX, 180.
DCCCXXV. 1444, II Febra.rfl, VenetlIs.

Comiti Franco Talovee serlbitur, comitem venetum Spalati oeeopuBe
Polizam et DalmiBB8.lll, qoae tenebantur .per comitem Stephanum noto-
rtum hoatem"; sed quum Franco aBBerat "ea loea de iurisdietione banatus
ni Croacie esse, et illa ieat per comitem Stephanum indebite fDisse
oecapata, provoeatur, ut mittat nuneiom Venetias, "qui declaret iura sua.
[JtIbi6: Listine IX, p. 181.
DCCCXXVL 1444, 16 Februarll, Romae.

Eogeniua PP. IV. fratrem Fabianum a Baehia, viearium Bosnae, ac
illius BUee8BBOrea: praefatae vicariae viearioa .in Ungarie, Bozne, Mol-
davie, Valaebie, Bolgarie, Rascie nee non Slavonje et singulia regnis ..
ad que vicaria Bome . . . 8e extendere dinoseitur, inquiaitorem et ioqoi-
sitores beretiee pn&vitatia perpetuo facit et deputat, regeaque, principes
ac praeIatos, ut eis aoxiliom praestent, bortatur. .
Inter deaiderabiHL Dat. Rome apud s. Petrom anno inearnationis
dominiee KCXlOOUdV. XIV. kal. Mariii. an. DV.
. Ex rag. orig. an. XIV. de eur. hm. XVllL roL '-
Eadem faeultas ieto fr. F.blano et fratri bus vicariae Bosnae eonee-
imr ad peraequendum haeretie08 Husaitas in MoldaviL Soper gregem..
Dat. Romae x kal. Febroarii. Sacrae re1igionis . . Dat. Romae IV kal.
Februar
WCldda.,: Anna!. minor. tom. xr, p. 908, 206, 207. TIaeitaer: MOD11Dl8Dta Hun-
ganae kim. II, P. ~
185
DCOOXXVII. 1444, 26 lfartU, SClltarl.

Franeiseus Quirini comes et capitaneus Scutari nomine sui ducalis
veneti dominii init conventionem cum va.jvoda Cemoevich, vi cuius vene-
tam dominium se obstringit, quod nec ipsum nec ipsius terras traiturum
sit Thureis vel Bosnensibus ; item quod non sit cum vajvoda Stephano
Vucbach pacem initurum, donee dieti vajvoae filium non relitituet.
LJMbi~: Listine IX, 188.
DCOCXXVI1I. 1444, 15 Aprllts, Jajce.

Stephanus Thomas, rex Bosnu, Venetis liberam in Buis terria mero
eatoram largitur et in flumine Narenti aliisque aquis na.vigandi faeultatem
tribuit.
LuM: Listine, IX, 189.
DCOOXXIX. 1444, 15 HaU, VenetHs.

Ora.tori regis Bosna.e "in iustifica.tionem eorum, que acta Bunt in
aecipiendo Ioca. Polize et Da.lmisse", respondetur, quod ob amicitiam inter
regem et vene tum dominium idem sit, a.e si Ioca. illa in manibus regis
essent.
LJubi: Listine IX, 193.
DC(JCXXX:. 1444, 10 JunU, ln Bobovac.

StephanuB Thomas, rex Bosna.e promittit, se Johanni Hunya.dio, cuias
intereessione thronum bosnensem adeptus est, amicum et adiutorem fide-
lem in omnibus necessitatibu8 futarum esse; insuper spondet se eidem
"pro persona BUa. singolis annis afluturia singula tria. millia florenorum
auri competenti termino . . . Boluturum esse.
Datum in castro... Bobowacz feria quarta. proxima. post festum
pentecostes anno domini millesimo quadringentesimo quadragesimo quarto.
K..rn.um: .Arkiv knj. n, Razdl I, p. 38.
DCCCXXXI. 1444, S Septembrls, Romae.

. Eugeniu8 PP. IV. ad rectorem parochialis ecclesiae in Glanesk in
Prussia seribit, "regem Bosna.e ad bonam frugem christianae fidei"
rediisse. .
Dat. Ramae apud s. Petrum an. 1444. III nonas Septembris... an. XIV .
.AMemllllj Kalendaria eccles. univ. tOm. V, p. 81.
DCCCXXXII. 1444, S Septembris, KreAevo.

Stepha.nUB Thomas rex Bosnae, Ostojae regis filins, omnia privilegia
Ragusio a Buis praedecessoribus concessa confirmat. Testes: voevoda
IvaniA Pavlovi, voevoda Tvrtko Stani, voevoda Vladisav Klei, voe-
voda Sladoe Semkovi, voevoda Petrus Pauli Jurjevi, com . .Juraj Dra-
gi~vi~ com. Vuki Vlatkovi, e. Ostoja Stipoevi, pristav aulicus com.
Stipan Vlatkovi, regni protovestiariu8 comes Restoe, qui et Bcripsit.
Dr. 1!'r. Jlikloii~: MonUDl. serbica, p. 427.
186
Dcccxxxm. 1445, 23 JanuarII, Roma8.

Eugenius PP. IV. f1icano8 ordini3 mi"or. in Bosnia constituit '''gMisi-
tores Mereticae pravilati8, et alio8 COflllentus eiBdem subiicit.
Eugenius episeopus etc. ad perpetuam rei memoriam. Soper gregem
dominicum nostre core providentia divina commissum sedmo vigilantes,
illis potissimom juxta pastoralis officii debitum oceorrere voJumus, per que
grex ipse scandalizatur a 6de, sine qua nemo pro6eit ad salotem, eaque
de medio toUere et il10rum Buxom pestiferum restringere, ne virus insa-
nabiJe ae perpetuum inferant nocumentum. Cum itaque, sicut ad nostrom
non sine displieentia grandi pervenit auditum, quod ad presens in regno
Moldavie heretiefI pravitatis, et presertim eujusdam seete abominabills
Hussitarum nuncupate, satore malorum operum id proeorante, nomerosa
person &rum multitodo consistat, que non modo regnicolarum, verom
etiam ab ipso regno distantiom et preeipue non paucorum regni Ungarie
ineolarom anlmas sni perversi dogmatis veneno pestifero infeeerunt, ac
in dies per amplius in6cere omni studio satagant, et eonvenientina timea-
tor, qood nisi quantoeius eorum pernieiosis ausibos oportune non provi-
debitur, etiam ad ceteras 6delium parte8 transeontes et morliferom vene-
nom Bue erronee doctrine effundentes, quamplurimos in6ciant in soorom
et plurimorum aUorum evidens animarum periculum, diapendium quoque
perniciosissimom pariter et exemplum. NOB igitor super hiis, quantum
nobis ex alto permittitor, totis providere viribna intenti et 6rmam super
eo, quod haetenus dilecti filii ordinis minorom professoreB de observantia
nuncupati et preci pue vicarie Bosne, qui, ut celebris famaque publica
insinuat, se morom facientes pro domo domini et ortbodoxe propagatione
6dei, ad confundendas eliminandasque bujusmodi beresum superstitiones
opem et operam efficaees solertius adhibere, quantom in ais fuit, studue-
runt et student, prout tante rei neeessitas exigit, in convineendis elimi-
nandisque dictis erroribus soas impertiri partes debeant, 6duciam in
domino, ut eongruit, acceptantes, motu proprio, non ad dilectorom 61iorom
Fabiani de Bachia vicarii et fratrom dicti vicariatus vel alterius pro eis
nobis super hoc oblate petitionis instantiam, sed de nostra mera delibe-
ratione, et ex certa scientia, auctoritate apoatolica tenore presentium pre-
fatum Fabianum, quem, sicut 6de dignorum testimonio accepimus, reli-
gionis et 6dei sinceritate ac maturitate morom, nec non litterarom sci-
entia aliarumque virtotom donis raris largitor dominus insignavit, et
illios 8uccessores, qui pro tempore erunt, prefate vicarie vicarios in Un-
garie et Bosne predictis ac Mold_vie, Valachie, Bulgarie, Rucie, nec non
ScJavoniae ac omnibus et singolis aliia reguis leU partibus, ad que seu
quas vicaria hojusmodi se extendere dinoscitor, iuqoisitorem et inquisi-
tores heretiee pravitatis perpetuo facimus, eonstituimus et etiam depu-
tamus, eis per apostolica scripta mandantes, et in remissionem pecca-
minom Buorum iniungentes, qoatenus hojusmodi inqoisitionia officium per
nos ipsorum impOIitum homeris, omnibus odio, timore, !avore pariter et
amore postpositis, sic 6deliter et feliciter eorumquisque exequator, ut
per ipsorum sollicitudinis operam zizaniis pernici08i germinis e medio
tritici extirpatis, beretiee scilieet pravitatis venenosis dogmatibos propul-
f!atis in regnis seu partibus predictis 6dei sinceritas vigeat, divinus cultus
187
augeatur, et populus christianos in dei eognitione ae sue salutis aequi-

sitione non deerescat, ipsique Fabianus et viearii domino virtutum pla-
di, nobi8que ae diete sedi nee non sueeessoribus nostris romanis ponti-
fieibos reddantur gratiosi, processuri in hujosmodi inquisitionis negotio
tam seeundum indulgentias et privilegia inquisitoribus pravitatis ejusdem
a prefata sede deputatis, seu offieia inquisitionis hujusmodi ab eadem
sede habentibus eoneessa, quam etiam secundum canonieas sanctiones.
Verom ne ex inquisitionis officio hujusmodi, paeis emulo proeurante,
inter dioeesanos ordinariosque loeorum ex una, et Fabianum ae viearios
ex altera partibus dissensiones et seandala suseitentur, volum us et motu,
deliberatione, scientia et auctoritate predictis decernimus, quod in pre-
fato inquisitionis officio juris ordo de hujusmodi inquisitione eonditus per
Fabianum et vieari08 predietos perpetuo eonservetur ; ita tamen, quod si
dioeesani et ordinarii, vel vacantibos sedibus capitula seu eollegia aliqua,
se de ipso officio intromittere nollent, vel negligeoter quomodolibet se
~berent, seu ubi eatholieornm episeoporum copia pro tempore non erit
aut baberi non poterit ad bni08modi officium exequendum, dieti Fabianus
et viearii pro tempore officium predietum per se ipsos valeant exereere.
Et insuper Fabiano et vieariis pro tempore predietis etiam contra noto-
rios incantatores et notoriu ineantatriees, et in regno Moldavie episeopis
aliisque ordinariisloeorum irrequilritis, auctoritate nostra officium inquisi-
tioni:s hujusmodi exereendi, nec non in omnibus et singu1is regnjs ac par-
tibus, ad que seu quu vicaria bujusmodi se extendet, antedietis, quotieus-
cunque sibi oportunum videbitur, perpetuo eorum nomine unum vel duos aut
tres, seu tot quot pro hujusmodi offieii neeessitate oportnoi videbuntur, ido-
neoa fratres, de eonsiIio tamen aliquorum diseretorum fratrum ordinis et
viearie predictorum, qui eisdem et prors08 similibus auctoritate et po-
testate fungantur, substituendi, sieque substitutos ad ipsorum nutum revo-
eandi plenam et liberam tenore presentium lieentiam eoneedimus pariter
et facuItatem ; ita tamen quod tam Fabian08 et vicarii, quam substituti
pro tempore predicti de hiis, que in hujusmodi inquisitionis officio seeu-
laria eoneernunt judicia, se intromittere aut eis quoquomodo immiseere
nullatenus praesomant. Preterea universos. et singulos earissimos in
Chris~o filios n08trofJ reges, ae venerabiles, fratres nostros arehiepiseopos,
episcopos et dileetos filios pri nei pes, duees, comites, palatinos, voyvodu,
barones, milite&, nobiles, communitates et eeteros quoseunque Christi
fideles ecelesiastieos et secuIarea in prefatis regois seu partibus et alias
ubilibet commorantea, eujuseunque status, gradus, ordinis vel eonditionis
fuerint, obsecramus in domino et per aspersionem sanguinis domini nostri
Jesu Christi exhortamur, eisque in remissionem peecatorum soorom in-
jungimus, quaten08 dum pro parte Fabiani, vieariorum et substituen-
dorum predictormn, vel a1ieujus eorum parte fuerint reqoisiti, ipsis in
exereendo inquisitionis officio hujusmodi assistentes, eis auxilium et
favorem prestent oportuna, nee per se vel alium seu alios sub exeom-
municationis penal quam seeus faeiente& ipso facto ineurrere volumus,
et a qua nonnisi ln mortis articulo eonstituti per alium qoam romanum
pontifieem, aut Fabianum vel viearlos seu substitutos prefatos vel eorum
aliquem, absolvi queant, dietos Fabianum, vieaIi08 et substitutos 'prefatos
lel eorum aliquem seu a1iqllOB, q~ominus officium hujusmodi libere exer:-
188
cere possint et exereeant, per se vel alium seo alios direete vel indireete
quovis quesito colore molestare, perturbare, aot qoomodolibet impedire
presumant. Nos enim, qui dudum voluimus, quod littera non expediren.
tur super indulgentiis ad instar nisi specifiearentor, ut regea, arehiepi-
scopi, episcopi, principes, doeeB, comites, palatini, vo1"OOe, buones, mi-
lites, nobUes, communitate8 ac ceteri Christi ftdeles, qui Fabiano, vieariia
et 8ubstitutis predietis in exercendo inquisitionis officio hojusmodi eo
promptius aoxi1ium, coDsilium et favorem prestent, quo se ex hoe dono
celestis gratie refeetos fore conspexerint, omnibus vere penitentibus et
confessis, qui auxilium, consilium vel favorem ipsis Fabiano, vieariis et
sl1bstituendis pro tempore in hujusmodi exereendo officio prestiterint,
auctoritate apostolica tenore presentium coneedimns, quod illu et prol'SU8
similes peeeatorum soorom remissionum ac relaxationum indolgentia8
eonsequantor, qoe alias in sobsidium seu defensionem terre sanete am
liu m, consilium et favorem prestantibus haetenu8 per sedem apostolicam
concessae fneront. Non obstantibus constitotionibus et ordin&tionibos apo-
stolici&, nee non voluntate predieta ac statutis et consuetudinibus dicti
ordinis. iuramento, confirmatione apostoUca vel qoam firmitate alia robo-
ratis, privilegiis quoque et exemptionibus, indulgentiis, Iitteris apostolieis
generalibus vel specialibo8, quibl1svis personis eeclesiasticis vel seeula-
ribos eliam ordinum qoorumeonque per sedem apostolicam, vel alias sub
quibus1ibet verborom formis concessis, quoromeunque tenorom existant,
per que presentibus non expressa vel totaliter non inserta effeetus pre-
sentium impediri valeat qoomodolibet vel differri, que eisdem personU
quoad premissa volumu8 suffragari. Ceterum quia diffiei1e foret hojos-
modi nostras litteras ad singula Iaea deferre, volumos et eadem aucto-
ritate decernimus, qood ipsarum transumpto manu publica vel signo aIi-
eujus episcopalis aut superioris eeelesiastiee curie munito tanquam pre-
fatis noatrls, si originales exhiberentor, litteris plena fides in judicio et
extra adhibeator, et perinde stetur ac si diete originales littere forent
exhibite vel oatense. Nulli ergo ete. Datum Rome apod so Petrum anno
ete. millesimo quadringentesimo quadragesimo quarto 1 dacima kal. Fa-
broarii, anno quarto decimo.
Aunal. minor. tom. XI, p. 205. T1&einer: MonUJn. Bung. tom. n, p.223.
DCCCXXXIV. 1445, 24 JaD1larU, RoDIle.

Eugenius PP. IV. divisionem inter Hungaro8 et inter 8laf)08 fJicaritJe
Bosnen. ordin. mino,."". factam revocat.
Eugenius episcopos ete. ad futoram rei memoriam. Etsi ex debito
sollicitudinis pastoralis quibuslibet religiosis personiB e~e non deeeat in
suis oportunitatibuB favorabiles et benignos, tamen fratres ordinis mino-
rum, preBertim sub ipsius regutari observantia degentes, fenentioris spi-
ritus udore 8uccensos, qui non timentes, sed amantes bubaras nationes,
ad illarum conversianem pergunt intrepidi, ut valeant ad aream domini-
1 Bic annus Engenio pontifici est annus incarnationia lt. qni incipieba~
25 Martii, quem tenu it et P. WaddiD~; Theiner eum reduxit ad &DDUJD vu1garem,
qui eat 1446, et l' pontific&tus Eugeniani quem noa pariter reclpiendum duximaa.
189
cam muItos derre manipulos et de talentis eis creditis bonam domino

reddere rationem, affectuosiori studio confovere tenemur, ut in eorum
sanetis operibus, per que fides catholiea pUllulat et sonus eorum in
omnem terram dulciter intonat, nil eos impediat, nil perturbet, sed nostre
80llicitudinis studio, ab eis quorumvis eommotionum, seandalorum, 'divi-
sionomque submotis turbinibus, placita quietis dulcitudine gratulentur.
cam itaque jam per centum aonos et ultra ejusdem ordinis fratres de
ob8ervantia nuncupati adeo omnipotenti deo in partibus Bozne, Ungarie,
Crohacie, Dalmatie, Bulgarie et Raseie ceterisque finibus orientalibus et
aquiJJonariis seu 8ustralibus gratum suum exbibuerint famulatum ad lueri-
ficandas animas Cbristi sanguine redemptas, quin ima odor bonorum ope-
rum eorumdem per orbem diffnsus multas fidelium mentes celica suavi-
tate repleverit, devotione pariter et affectione sanctimonie spiritualis, sed
beu proh dolor a paucls admodum temporibus, satore zjzanie procurante,
quedam exorta gravis et jam nobis ad audientiam relata est discordia
inter fratres Hungaros ex una, et Boznenses eeterosque Sclavos citra
domen Zave residentes ex altera partibus, quod ad divisionem venerint
ncariarom ordinis pre1ibati in tantum, qUQd Uogari elegerunt sibi vica-
riom pro le ipsis et Bozoenses ae Selavi &lium sibi elegerunt e con-
veno. Nos igitur attendentes, quod unio incrementum, divisio, ut pluri-
mom, detrimentum Balet afferre, compendii salutaris motu proprio, non
ad iP80rum fratrom vel alicujus pro eis nobis super hoc oblate petitionis
instantiam; sed de nostra mera deliberatione, ex certa scientia auctori -
tate apostoliea tenore presentium predictas divisionem, scissuram et sepa-
raoonem per quoBCunque quavis auctoritate preditos et quomodoeunque
in dicta vicaria factas, procuratas vel intemptatas, nec non quecumque
inde seeuta revocamus, cassamuB, irritamus et etiam annullamus, nul-
liusque robom vel momenti fore decernimus, volumus et mandamus, ac
neariam ipsam Bozne predietam illiusque fratres predietos, quoad domus
et Ioca citra et ultra 6.umen ZiVe ubicunque trans mare AdriaticIlm
eonsistented, uee non omnia et singula privilegia, exemptiones, gratias,
induIta, immunitates et jura in eodem statu, in quo, antequam divisiones
ac separationes fierent, erant, quomodolibet emanata restituimus, reponi-
mus et reintegramus: propterea motu, scientia, auctoritate et tenore pre-
dielis volumus, statuimus et or.linamus, quod deineeps perpetllis futuris
temporibus omnia et singula domus atque Ioca tam in Bozne quam aHis
proma sive regnis consistentia predieta, que omnia vicarie Bazne
voeari et nominari precipimu8, per unum vicarium regi decernimus; eujus
eleetio ad fratres hujus ~icarie, ipsius vero eleetionis confirmatio ad ge-
neralem ministrom prefati ordinis pro tempora existentem spectent et
pertineant; quique vicarios sic electu8 etiam ante eonfirmationem viea-
riatus hujusmodi, officium libere exercere valeat, ac vicario cismontano
pro tempore existenti ~ubsit, pareat et intendat, cujus auetoritate pre-
dieti fratres vicarie ejusdem regantl1r et gubernentur; quodque si mi-
nister genera1ia predictus prefll.tam hujusmodi electionem, postquam illa
sibi fl1erit presentata, infra triduum forsan recllsaverit aut distulerit
confirmare, dicta electio 80 ipso auctoritate apostoliea eon6.rmata sit et
esse censeatur; ac sic in viearium electus abl!que alia confirmatione
officium vicariatus hujusmodi libere et lieite valeat exercere; confir-
190
mantes preterea baram serie eleetionem eelebratam per dileetos fiUOI

ejusdem ordinis professores regni Ungarie in persona dileeti filii Fa-
biani de Baehi&, dieti ordinis professori8, in tota et integra vicaria
prelibata usque ad proximum faturum capitulum in eadem vieana
equanimiter eelebrandum, distrietiu8 inbibentes eidea generali mioistro
et prefatis ae aIiis fratribus dieti ordinis, nee non universis et singulis
Cbristifidelibus utriusque sexus, eeelesiasticis etiam regularibus ordinum
qaorumeunque exemptis et non exemptis, ac laiealibus cujuseumque etiam
dignitatis, status, graus, ordinis, conditionis vel preeminentie, etiam
regalis, reginalis, pontifiealis, duealis aut cujuslibet alterius eeelesiastiee
vel mundane fuerint, ne contra restitutionem, repositionem, reintegratio-
nem, voluntatem, statutom et ordinationem ac omnia alia et singula in
presentibus nostris litteris content&, per se vel alium seu alios directe
vel indirecte quovis quesito colore venire seu aliquid attemptare presu-
mant, ac deeernentes ilIos ex ipsis generali ministro, fratribus et fideli-
bus, qui separationem fecerint, ut prefertur, excommunicationis sententie,
a qua nisi a romano pontifiee, preterquam in mortis articulo constituti,
absolutionis beneficium obtinere nequeant, subiaeere eo ipso, ac ex nunc
irritum et inane, si seeus super hiis a quoqnam, quavis auctoritate seienter
vel ignoranter contigerit attemptari. Non obstantibus quibuseunque con-
stitutionibus et ol'dinationibus apostolicia, nee non statutis et consuetu-
dinibus dieti ordinis, juramento, confirmatione apostolica vel qnavis fir-
mitate alia roboratis, privilegii8 quoque, indulgentiis et litteris aposto-
Jicia generalibus vel specialibus, quorumcuoque tenorom existant, per
que presentibus non expressa vel totaliter non inserti effeetus earum
impediri valeat quomodolibet vel differri, et de quibus quorumque teno-
ribus specialis et expressa ac de verbo ad verbum mentio babenda sit,
eeterisque gratiis quibuseumque, quibus omnibus et singu1is, illis alias
in BUO robore permansuris, quoad presentes et in eis contenta derogari
intendimus et expresse derogamus. Volumus autem, quod per quaseumque
Jitteras aposto1ieas dido generali ministro seu aliis sub quibusvis verbo-
rum formis quomodolibet coneessas, vel imposterum coneedendas presentes
littere et in eis contenta bujusmodi nullatenu8 intelligantur revoeata.
Nulli ergo ete. nostre revoeationis. cassationis, irritationis, annullatioDis,
constitutionis, mandati, restitution is, repositionis, reintegrationis statuti,
ordinationjs, pre cepti, deereti, confirmationja, inhibitionis, intentionis,
deregationis et vo)untatis iofringere ete. Si quis ete. Datum Rome apud
!;anetum Petrom anno ete. millesimo quadringentesimo quaragesimo
quarto, nono kal. Februarii pontificatus nostri anno quartodeeimo.
Wadding: ADnal. miDor. tom. XI,4:73. TMinw: Monum. Hung. tom. II, p.225.
DCOCXXXV. 1445, l Febraaril, Rom.e.

Eugen;u8 PP. IV. confirmae gratias et pritJilegia quondam fr. Dionysio
ah Ilok eoncessa, annuitque, ut iidem f,.atre8 tJicariae Bomae po8S'nt
acceptare monastma in JloldatJia, n'an8ilvania et in Hungaria, quae
ipsi8 cardinalis Julianus assignatJerat.
Eugenius episcopus servus servorum Dei. Dileetie filiis vicario et
fratribu8 viearie Bozne nuncupatis orinis minorum presentibus et futum
sa1utem et apostolicam benedietionem.
191
Sacre religionis, sub qua mundania abieetis iIleeebris cum additione

voluntarie paupertatis Domino in virtutum bumilitate devotum impen-
ditis et sedolum eeiam favorem fidei eatho1iee famulatum, merita prome-
renm, ut apostoliea sedes VOI favoribus benignis eonfoveat et specialibus
gratiia prosequatur in illis presertim\. per qlle fides ipsa amplietur vosque
pie vite studio vobis ipsis et aliis aa animarum salutem profieere vale-
bitis_ Attendentes igitur, quod VOI, presertim in partibus septemtrionalibus,
bonorem et propagaeionem Christiani nominis diligenter ac fideliter bae-
tenus proseeuti estis, in dies prosequimini, eeiam in Seythiae partibus,
in qnibos paganorum moltitudo eonsistit, ad quas partes, suffulti autho-
ritate apostoliea, pro luerifieando animas et inumerabiles populos gremio
sanete romane eeelesie uniandos, dum tempus extiterit opportunum, sicut
aeeepimDS, omni postposito timore libenter intenditis, seu aJiqui uestrum
intendunt profieisei, et in Moldauie, in quibu8 tam a longis (sic) pesti-
ferum virDB schismatis, quod adbuc nonnullos marum partium populos,
qui ad romane eeelesie unitatem nuper redierunt, infieere non desinit,
quam a p&oeis temporibus atra pravitatis beretiee et potissimum Hussi-
tarom letbifera pestis in maximum ebristiane fidei detrimentum quam-
plurima germinarunt perversa germina, que dietim, nisi desuper oppor-
tuDe prouideatur, abundantiDS 8ueereseent, ac in septem aedilibus Sieulo-
rum partibus, in quibus licet beretiee prauitatis pestis buiusmodi notorie
nou apparet, propter tamen eeelesiastiearum personarum cure animarum
intendere debentium paueitatem nee non dioee8illm nimiam distaneiam ab
eisdem populis quasi doctrine fideique, cum ibidem pauci admodum, vel
quasi nulli sint, qui illis verbum dominieum annuncient, in dies magis
reduntur ignari, pro fidei huiusmodi nee non diuini eultus et religionis
augmento plurimos laborea et studia fruetllOsa impendere poteritis et
libenti animo impendetis, ut eo ferventius ipsis laboribus et studiia insi-
stere valeatis, quo vos apostolieis fauoribus et gratiis amplioribu8 per
nos et sedem preietam noveritis eircumfult08, et inberentes nonnulJis
gratiis et induItis per nos quondam Dionisio de Ujlak vestri ordinis pro-
fesaori ac in dietis Seythie, Moldauie ac septem sedilibus Siculorum par-
tibus existentia et que in posterum erunt, nee non Bude et Pesthini ac
zegedini atque Fori Sieolorum 1 et ubilibet eonsistenta, que venerabilis
frater noster JulianDS episeopDS tuseulanlls in certia partibus diete sedis
legatus vobis assignaverat et in posterom assignabit forsan alia, eonventus,
domos ac Ioca dieti ordinis queeunque et qualiaeulique sint, eum omnibus
perIOois, priullegiis, gratiis, indultis, iuribus et pertinentiis suis prefate
viearie in perpetuum subiieimus, animus et ineorporamuB, ita quod sint
unita ineorporata et subieeta, ae in eia pro tempore degentes fratres
omnibus et siDguIis exemptionibus immunitatibUB, priuilegiis, indulgentiis,
gratiia, indultis, in specie seu in genere per nos vel per sedem aposto-
1ieam aliis domibus et loeis dicte viearie ip80rumque fratribus baetenus
quomodo1ibet eoneessi seu in posterom eoneedendis utantur, gaudeant ac
uti et pudere possint. Nee non dileetum filium Fabianum de Batbia ac
omnes et singulos dietos viearios dicte viearie, qui pro tempore erunt et
ab em pro tempore substi.lutos, tam io subieetis, unitis et ineorporatis
predietis quam &liis eonventibus, domibus et locis prefate vicarie, nostros
et sueeeaaorum nostrorum romanorum pontificum eanoniee intrantium, qui
pro tempore erunt, ac sedis prediete eommi88&l'ios faeimus, eonstituimus
ac etiam deputamus, ipsique Fabiano, vicariis et substitutis, quod nostro
et successorum Dostrorum ac sedis prefate nominibus, in omnibus et sin-
guUs 8ubieetis, uoitis et ineorporatis et allis eooventibuB, domibus ac
locis viearie prefate eorumque personis illas prorsus et similea ac easdem
in omnibus tam gratiam quam iusticiam eoneernentibus et aliis quibus-
eunque omnimodam iurisdietionem, poteatatem et facuItatem habeant et
exereere pOS8int, quaa generalis minister dieti ordinis pro tempore exi-
stens in illis babet, et si in dietis partibus presens foret, habere et exer-
cere posset; preterea quod F~bianus seu vieanus pro tempore, et sub-
stituti predieti ac omnes et singuli fratres in ipsis Scythie, Moldauie et
septemsedi1ibus Sieulorum partibus pro tempore commorantes omniom et
singulorum fidelium et si ad christianam fidem converti voluerint, et
eonverai et baptizati fuerint, etiam infidelium, ad 60S pro tempore uode-
eunque confluentium, eonfeS8ionea audire, et pro eommissia ab ei~dem
etiam quantumeunque grauibus et enormibus eriminibua et delietis, etiam
si simonia et alias talia fuerint, propter que s. sedea ipsa merito ait eon-
sulenda, debitam absolucionem impendere et peoiteneiam iniungere salu-
tarem, nec non illos a quibuscuoque exeommunieationis, suspensionia et
interdieti et aliia ecelesiastieis sententiis, cenauris et penia, tam a iure
quam ab homine latis et promulgatis, etiam in diete seis reseruatis ea-
sibus in forma ecelesie eonaueta. iniunetis sibi pro modo eulpe penitentia
salutari, et a1iia, que de iure fuerint iniungenda, absoluere, et cum eis
super quibuseunqae irregularitatibua, homieidii voluntarii, bigamie, et
mutHaeionis membrorum easibua duntaxat exeeptis, dispensare, ae omnem
ab ipsis inhabilitatis et infamie maea1am siue notam per eos quomodo-
libet contraetam penitos abolere, ac aliis eueharistie, baptismatis, ebris-
matis seu eonfirmationis, extreme unctionis, aliaque eceleaiastiea saua-
menta ministrare, apostatas a fide seu religione ad penitentiam salutarem
et habitom sue religionis nee non alios ad plenariam ipsorum reeoncilia-
tionem reci pere et admittere, nee non alia iura paroehialia eis ministrare,
regere et exereere, eapeUas quoque et altana, nee non ealiees et para-
menta eeclesiastiea, oleum sanetum et ebrisma eonfieere et benedicere,
ae reeoneiliandas eceleaias et reeoneilianda eemeteria reconeiliare, de
matrimonialibus et .liis eausis spiritualibu8 eognoseere illasque decidere
et in illis illam prorsus iurisdietionem habere et exereere, quam dieee-
Banus episeopus, si ibi eBBet, habere et exereere posset. Cum sehisma-
tieis quoque, hereticis, excommunieatis seu interdietis quibuBCuoque quan-
tumeunque notoriis, nisi Fabianus et viearius pro tempore aut substituti
predieti 60S litare mandaverint, in quibuscunque eorum negoeiis, etiam
in diuinis officiis et extra, dum tamen in crimine Don participent, parti-
cipare et insuper ut \'estrorum bonorum operum fructus valeant peramplius
propagari, quod Fabianus et viearinB pro tempore et 8ubstituti predicti
non modo in dietis Scytbie, Molanie et septemseciilibua Sieulorum par-
tibus, que vicarie prediete subieeimus, annexuimus, ineorporauimus, ut
prefertur non modo iam coDstrueta ad observantiam preietam reueere,
sed etiam alia, eonventuB, domo8 locaque, unum, duo tria et plura ac
tot, quot ipsi vicario expeiens videbitur, pro vestris UBU et habitacione
de nouo acquirere et in eis eeelesias eum campanilibus, campania, cerne-
193
teriis, dormitoriis, hortis, hortalitii8 et allis neeessariis offieinis fondare

et eoDStruere. Preterea, quod quotienseunque eoruesBOr vel eonfessores,
quem et quos vos vel vestrom quilibet presentes et futJJri pro tempore,
de dieti viearii et inferioris superioris vestri, si eios eopia eommode ha-
beri potuerit, lieentia duxeritis e1igendum seu eligendos, vestras et veatrom
euioalibet oonfessionea audire ac pro oommissis eriminibus, exeessibus et
delietis, etiam iu reseruatis prediete sedi easibos, vobis et euilibet vestrum
debitam abBOlutionem impendere ae iniungere penitentiam saluta.rem
nee non voa et quemlibet veatrom a quiboseunque exoommunieationis,
suspenaionis et interdieti aliisque eensuris, sententiis et penis a iure seu
homine promulgati8, etiam in easibus prefate sedi reseruatis, quoties
similiter opportunum foerit, absoivere, et eum vobis, ac vestrum quo-
quolibet super irregolaritatibus, si quas huiusmodi sententiis ligati, misSaB
et alia diuina officia, non tamen in eontemptum elaviom celebranda, aut
immiseendo se illis seu alias quomodoeunque eontraetis, homicidii volun-
tani, mutilaeionis membrorum et bigamie easibus predietis duntaxat ex-
cepti&, dispensare, omnemque a vobis et quolibet vestrom inbabilitatis et
infamie maeulam siue notam, per vos et quemlibet vestrum quomodo-
cunque eontraetam abolere nee non vobis in sineeritate fidei, unitate
sanete romane eeelesie et deuotione nostra et sUCC6asorum nostrorum
romanorum pontifieum eanoniee intrantium persistentibu8 plenariam re-
miB8ionem in mortis artieulo, quam eliam quemlibet veatrom, quem in
huiusmodi artieulo, oonfesBOris eopiam non habere eontingeret, dummodo in
vera eontritione decederet, eonsequi volumus, eoneedere valeant; et insuper
quod fratres viearie prediete, qui sunt et pro tempore eront idonei ad
annuneiandum verbum Dei eum lieentia tamen Fabiani aut viearii pro
tempore huiosmoi, qui etiam absque eapitoli eongregaeione, de eonsi1io
aliquorum fratrom diseretorum, quoties OpU8 fuerit, verbum Dei publiee
tam in vestris quam aliia eeelesiis et loeis publici8 ciuitatum, terrarum
et loeorum, prefate viearie ordinariorum loOOl'Om, pre1atorum eeeleaiarum
et aliorum quorumeunque licentia desuper nullatenus requisita, publiee
proponere, ita tamen, quod si in metropolitana aut aliia eatheralibus,
seu eollegiatis, vel aliquorum ordinum eeelesiis predieare voluerint, pre-
latorum eorumdem Iieentiam obtinere teneantur. Quodque vos et quilibet
veatrom ex transgressione quarumeunque eonstitutionum predieti ordinis
presentium et futurarum, dummodo, in quantum humana fragilitas patitur,
regulam veatri ordinis dieti 8tudeatis observare, penarum minime ineur-
ratis. Preterea omnibus et singulis Christi fie1ibus, qui de bonis a Deo
Bibi eollatis unum pro eentenario id est centesimam partem bonorum
morum. pro liberatione fidelium eaptivorum de manibus infidelium seu
pro ereetione et manutentione domorom et loeorum in Seythie, Moldaaie
et septemsedilibos Sieulorum partibus predictis dontaxat pro tempore
oonstituenorum et sustentatione vite fratrum, qui ad infideliom et pre-
sertim dictas Scythie partes pro tempore transire voluerint, pie eroga-
uerint, quod eonfessores seeulares et regulares etiam ex vobis, quos du-
xerint eligendos, eonfessionibus eorum diligenter auditis eis pro commissis
ab eis exeessibus, eriminibus, delietis, in omnibus etiam prefate sedi reser-
otis easibus, semel tantom debitam absolutionem impendere et iniungere
penitentiam salutarem nee non eis in sinceritate, unitate et deuotione
SPOIL Dm. 18
194:
predictis persistentibus plenariam remissionem in mortis articulo conee-

dere valeatis ita tamen, quod confessores ipsi de bis, de qoibus fuerit
alteri satisfaetio impedenda, eam dietis fidelibU&, per 808 si supervixerint,
vel sUeee&aores suos, si tune forte transierint, faeiendam iniungant, quam
dieti fideles vel sueeessores faeere teneantur, quodque per unum annum
a tempore, quo sibi coneessio huiosmodi conees&a fuerit, singulis sextis
feriis impedimento legitimo eessante ieiunent, et si predietis diebus ex
preeepto eeelesiastico iniuneta penitentia, voto, aut alias ieiunare tenean-
tur, una alia die singularum septimarum eiusdem anni, qua ad ieiu-
nandum, ut premittitur. non &int adstrieti, ieiunent, et si in aliqna eins
parte aliquis ipaorum legitime fuerit impeditus, anno sequenti vel alias
quamprimum potuerit, hoiusmodi ieiunium modo simili supplere tenean-
tur. Porro si forsan alias prelibatum ieiumum in toto vel in parte com-
mode adimplere nequiverint, 80 easu confessores ieiunium ipsum in alia
pietatis opera commutare valeant, que parimodo adimplere debeant, alio-
quin eiusmodi confessio plenarie remissionis, quoad non implentea dun-
taut, nullius sit roboris vel momenti, eadem authoritate coneedimD8
pariter et indulgemus. Volumus autem ne, quod absit, vos et fideles erG-
gantea pradieti ex confidentia remissiouis huiusmodi reddamini ac red-
dantur prolixiores ad illicita in posterum committenda, quod si ex eoD-
fidentia eiusmodi aliqua illicita forte commiserint et committerent, quod
illa eadem confessio committentibus nuUatenus suffragetut, quodque per
quaseunque literas apostolicas dieto generali ministro1 seu aliis quoquo
modo coneessas vel in posterum coneedendas, gratie inaulta et alia supra-
dieta nollatenus intelligantur reuoeata, non obstantibus felieis recorda-
tionis Bonifacii prohibitione, ne fratres mendieantes in aliqna ciuitate,
castro, vel uiUa seu alio loco quoeunque ad inhabitandum domum vel
locom de nouo recipere, seu receptom mutare presumant absque sedis
prediete licentia speciali, faeientes plenam et expressam de prohibitione
huiusmodi mentionem, et Clementis V. romanorum pontifieum predeces-
sorum nostrorum et a1iis constitutionibus et ordinatiooibus apostolieis,
nee non statutis et consuetudinibus dicti ordinis, iuramento, confirmatione
apostoliea vel quavis firmitate alias roborati&, priui1egiis quoque et indol-
gentils, ac literis apostolicis genera1ibus et specialibus quorumeunque
existant, perque presentibus non expressa vel totaliter non inserta, effeetus
earum impediri valeat quomodolibet vel differri, et de quibus quomodo-
cunque totis tt>noribus habenda sint in nostris litem mentio specialis,
quibus omnibus et singulis alias in suo robore permansuris, quod pre-
missa derogare intendimus, et expressa derogamus, ceterisque coDtrariis
quibuseuDque presentibus, quoad sub observantia huiusmodi meritis, dun-
taxat valituris. Nulli ergo hominum ete. contraire. Si quis autem ete.
ineursurum.
Datum Romae apud s. Petrom anno inearnationis dominice 1l0000n:.IV.
kalendis Februarii, pontificatus nostri anno decimo quarto.
Ex tabu1ar. OODY. fratrum. minor. Kolosvarien.
195
DCCCXXXVII. 1445, 31 Janaaril, Rome.

FMgeniUB PP. IV. fratribUB ora. minor. in Boma concedn, ut fratru
tertiarios Ile. in Hungaria P08rint recipere, loca accipere, oraina-rB etc.
Eogenius episeopus ete. ad futoram rei memoriam. Exposcit dileeto-
ram fiJiorom viearii et fratrum vieane Bozne joxta morem ordinis fratrom
minorom de obsenantia noneopatorom saere religionis sineeritas, sub
eujU8 obsenantia, munanis abieetis iIleeebris, in extrema paupertate
constituti, per piorom ae virtuOBOrom operom exereitiom eeteros ad
divine maiestatis trahenteB obsequiom, sedulum et gratom impendont
altissimo famoIatum, ut ea, que ad Dei laudem et religionis a~gmentum,
nee non anim.arum profeetum eedere valeant, eis favorabiliter eoneeda-
mus. Hine eat, quod nos pro reJigionis augmento nee non animarom
christi ftdelium salutis profeetu, non ad illorom viearii et fratrom vel
alteriu pro eis nobis super boe oblate petitionis instantiam, sed ex
noatra eerta scientia moderno et qui pro tempore eront vicarii diete
vicarie, quod ipsi viearii per se vel &liom seu alios, quem seu quos ipsi
ad boe pro tempore duxerint deputandom vel deputandos, quibuseonque
utriusque sexus Chri&ti ftdelibus, in quibuseunque partibus seu locis, ad.
quas vel ad que dieta viearia extenditur, pro tempore eommorantibus,
professionem per fratres et sorores tertii orinis sancti Franeisci de pani-
tentia nuneupati, per felicis reeordationis NieoJaum papam quartom pre-
deeessorem nostrum approbati, emitti 80litam emittere volentibus reci-
pere et amittere, eisque regularem 'habitom per fratres et sorores pre-
dietos gestari solitum exbibere, et illas ex personis ieti tertii ordinis
feminei sexus, que nulla suffielenti desuper Iieentia suffulte in Ungarie
partibus insimul babitantes, aliqua loea pro eorum usu et babitatione
de novo eonstruxerunt, seu jam eonstrueta reeeperont, ab exeommoniea-
tionia a1iisque sententiis, eensuris et penis, si quaa propterea ineurrerunt,
absolvere in forma eeclesie eonsueta, iniunetis eis pro modo eulpe peni-
tentia salotari et a1iis, que de jure fuerint iniungenda, eisque quod iam
recepta retinere, et aliis simi1iter prefati sexus personis, quod doo, tres
et plura, ae tot alia domos atque loea, quot ipsis vieariis expediens
videbitur, eom oratoriis. dormitoriis et aliis pro earum usu et habita-
tione neeessariis officinis ubilibet in dieta viearia de novo eonstroere,
seo jam eonstroeta vel sibi eonee88& reeipere, eonfraternitates etiam seu
soeietates pietati idoneaa, joxta morem presertim italieum, vulgariter
verberatorum seu fl.agellatorom noneupatas, eum opportunis eonstitutioni-
bus ordinare. ae orinatas, absque quorumviB prelatorom eeelesiastieorom
vel alterius ignitatis eontraietione, quos etiam, ne talibus desistere
debeant, .apostoliea auetoritate barom serie prohibemus et interdicimuB,
in suis devotionibus ae piis operibus {overe, nutrire, augmentare et manu-
tenere, nee non quod eonfessor seu eonfessores dicti ordinis minorum de
obsenantia, quem seu quos utriusque sexus persone, que professionem
tertii ordiuis bujusmoi pro tempore emiserint, seu illarum quelibet
dietarmnqoe confratemitatum singuli et singule pro tempore duxerit vel
duxerint eligendum seu e1igendos, eorum eonfessionibus diligenter auditis
omnibus ex eisdem preietis in resenatis semel tantom, in non reser.
vatis vero sedi apostolice easibus, quotiens fuerit opportunum, debitam l
Digitized by L.oog e
196
ab80lutionem impendere et iniungere penitentiam salutarem, ipsiaque

omnibus, dioeesani loci et proprii saeerdotis, eujus lieentiam super hoc
paschali tempore duntaxat persone preiete petere teneantur, Heet eam
non obtlneat, super hiis licentia nulIatenU8 requisita, eneharistie sacra-
mentom ministrare, ac dieti8 persouis tertii ordinis et eonfraternitatum
hujusmodi illarum.que mngulis in sinceritate fidei, virtute Aneta romane
ecclesia ac devotione nostra et succes80rum nostrorom romanorum ponti-
ficom canonice intrantium persistentibu8 plenam remissionem in mortis
articulo va1eat seu valeant eoncedere, ita tamen, quod eonfessor seu eon-
fessores hujusmodi de hiis, de quibus fuerit alteri satisfactio impendenda,
iamdietis personis per eas, si supervixerint, vel heredes seu snceessores
suos, si tunc forte transierint, faeiendam iuinngant, quam diete persone
aut heredes vel successores faeere teneantur : et ne, quod absit, diete
persone ntriusque suus ordinis prelibati et eonfratemitatem jam dicta-
rum, per hujuBDiodi remissionis gratiam procliviores redantur ad illicita
imposterum eommittena, volum us, quod si persone tertii ordinis et eon-
fratemitatum predietarum ex confidentia remissiouis hujusmodi aliqua
forsan committerent, quo ad illa predicta remissio nuDius sit roboris vel
momenti; quodque persone prefate per unum annum a tempore, quo
concessionis hujusmodi notitiam habuerint, singulis sextis feriis, impedi-
mento cessante legitimo, jejunent, si predietis diebus ex precepto ecclesie,
iniuneta penitentia, voto aut alias jejunare teneantur, una die singularum
septimarum eiusem anni, qua ad jejunium, ut premittitur, non siot
astricte, jejunent, et si dieto anno vel Rliquo ejus parte alique ipsarum
personarum fuerint impeite, anno sequenti vel alias quamprimum pote-
mnt, hujusmoi jejunium modo simm supplere teneantur ; porro si forsan
alias prelibatum jejunium in toto vel in parte adimplere commode nequi-
verint, eo casu confessor idonens jejunium ipsum in alia pietatis opera
eommutare valeat, que pari modo adimplere debeant: alioquin presentes
littera, quo ad concessionem plenarie remissionis quo ad implentes pre-
missa duntaxat nullius sint roboris vel momenti. Et insuper, quod viearii
et ab ais pro tempore deputati predicti ad personarum preictarum tertii
oriois hujusmoi regimen ac gubernationem presidentes, visitatores et
alios officiales quoscunque, prout ipsis vicariis ac deputatis pro di~tarum
personarum animarum salute opportunum fore videbitur, instituere et
deputare, ac eciam mos nullo juris ordine sellato ad ip80rum nutum
destituere et removere libere et Iicite valeant. auctoritate predieta tenore
presentium coneedimus pariter et indulgemus. Volumus autem quod per
quascunque litteras apostolieas generali ministro dieti ordinis minorum
pro tempore existenti seu aIiis quoquomodo eoneessas. vel imposterum
eoncedendas presentes littere nullatenus inteDigantur revocate. Non ob-
stantibus felicis reeorationis elementis pape quinti predeeessoris nostri
et &liis constitutionibus et orinationibus apostolicis, nee non statotis et
consuetudinibus orinum predictorumt juramento, confirmatione aposto-
lica vel quavis firmitate alia roboratist privilegiis quoque et indulgentiis
ac Iitteris apostolicis generalibus vel specialibus quorumeunque tenorum
existant, per que presentibus non expressa vel totaliter non inserta
affeetus earum impediri valeat quomodolibet vel differi, et de quibus
quommque totis tenoribus habenda sit in DOStris litteris mentio ape-
197
eiaIis, quibus omnibus et singu1i.s, iDia alias in soo robore permansoris,

quo ad premia deropre intendimus et expreaae deroglUDos, eeteri8que
contrariis quibusconque. Ceterom quia diffieile foret hojusmodi nostras
litteras ad Bingu)a Ioca deferre, voluml1S et eadem auctoritate deeemi-
mus, quod ipaarum transompto manu publica aot sigillo alicujus episc0-
palis vel soperioris eceIesiastice curie monito tanqoam prefatis nostrjs,
si originales exhiberentor, litteris plena fides in judieio et extra ew-
beatur, et perinde &tetur ae si diete originaIes littere forent exhibite vel
ostense. Nolli ergo ete. nostre prohibitionis. interdicti, coneessionis, dero-
gationis, volontatis et constitutionis infringere ete. Si quis ete. Datum
Rome apod s. Petrum anno etc. millesimo quadringentesimo quarage
simo quarto, pridie kal. Febroarii. Pontificatus nostri anno qoartodeeimo.
Almal. minor. tom. XI, po 473. TAri,.".: MonUD1. Hong. tom. ll, p. 226.
Dcccxxxvm. 1445, 3 Febraarli.

Stepbanus Bosnae magnus vojevoda fidem facit, se partem depositi
quondam vojevodae Sandal per comitem Vukain Sankovit, com. Vukman
Jugovi et starae Radin a communi ragusino percepisse. Scripsit mc.
Radivoj.
Dr. Fr. Jliiloii: M:onUD1. serbica, p. 429.
DCOOXXXIX. 1445, 28 Febraarll, &agull.
Comes. nobiles et totum commune Ragusii, Stepbano vojevodae et
eius filiis Vladisav et Vlatko promittunt se nullom incolam oppidi Tre-
binje, Dr_vica etc. in territorio KonavJje reeepturos esse.
Dr. Fr. Jliiloii: MonUD1. serb. p. 431.
DCCCXL. 1445, 4 Ilartil, VeneUi8.
Cancellario et oratori regis BoBBine Paulo de Jayce ad punetl per
ipsom exposita respondetur : gratiae aguntur regi de notitia, "comitem
Stepbanom Bossine dedisse despoto Raasie castrum Medon in partibus
Albanie", atque ipsos "intellexisse se ad damna" dominii veneti, quod
interim cum despoto "babet amieitiam", comes autem Stepbanua .mittit
legationem" Venetias; non aeeeptatur regia Bosnae propositio de iofe-
rendo comiti Stephano bello, in quo ofert Venetis eooperationem suam;
pariter non aeeeptatur propositio de aedificando communibus expensis
eastro "apud Narentam"; promittitor regi asylum in loeis Dalmatiae
"in easu neeeSIritatis" ; "regratiatur" regi "de castris suis circumstantibus
Polile, .quae ofert" dominio; excusat se dominium, quod non possit
mittere in Boanam unum ex nobilibua Venetis, qui .apud regem" per-
maneat".
Ijvbi: Listine IX, 215.
DCCCXLI. 1445, 8 1fajj, Venetii8.

Oratori "despoti Rassie" respondetur, quod dominium venetum locum
An1ibari per capitaneum Seutari de manibua comitis Stephani, communis
iDimiei, oecupaverit.
lJtIbi: Liatine, IX, 217.
,98
DCOOXLll. 1445, 12 lIa1l, Roue.

Eugeniu PP. IV. Petrom vojevodam Bosnae commendat universosque
monet, ne quosdam eum offendentes suseipere audeant.
Cum dileetum. Dat. Rome. . . JlOOOOXLV. IV idos Maii an. xv.
EJ: rege orig. aD. XV. tom. 18 fol. 78. TAft,.,..: MOD. Blavor. MeridioDa1. tom.
1,1'.389.
DCOCXLIll. 1445, 28 )(aU, Rom.e.
Eogenius PP. IV. Petrom vojevodam, partes inferioria Bosnae in ha-
bitantem, sub elientelam sedis apostolieae racipit.
Benignitas .. Dat. Rome. JlOOOCXLV. v kal. Jonii ... an. xv.
Beg. aD. XV. tom. 18 fol. 78. TAeitur: MODam. Blavor. meridional. tom. I,
p. 889.
DOOOXLIV. 1445, 29 lIatl, Romae.
Eugeniu8 PP. IV. Stepbanum Thomam. regem Bomae, iutorum na-
talillm privilegio donat. ut seeptrum eum dignitate gerere valeat ; lau-
datque, quod "romanum pontifieem Jesu Christi indubitatum viearium
at beati Petri ... unieum 8UeeeBSOrem" agnovit ete.
Attendentes. Dat. Romae apud s. Petrum an. JlaDLV. IV kal. Junii ...
an. xv.
Beg orig. libro 24. p. 24. Odoric. Bayfltlldi: Amaal. eecleaiaat, iom. IX, p. (67
.bNmcIn.: Kalendar tom. V, p. 82.
DOOOXLV. 1445, 29 )(aU, Bomae.

Eugeniu PP. IV. eum Stephano, rege Bosnae, super defeelu nata-
lium dispensat, eumque legitimum regem declarat et aeta atque gesta
mu rata habet.
Divina superveniens. Dat. Rome JlCOOOXLV. IV kal. Jonti .. an. xv.
Beg. an. XV. tom. 18, foL 77. TAft,.,..: MODam. Blavor. meridional. tom. I,
p. 888.
DOOCXLVI. 1445, 29 lIail, Romu.

Eugenius PP. IV. Stephanum Thomam, Bosnae regem, a promissione,
quam ignobili cnidam mulieri de ipsa in uxorem aeeipienda feeit, ab-
soIrit eumque amplius Don teneri deelarat.
Oblatae nobis. . Dat. Rome JlOOCCXLV. IV kal. J unii an. xv.
Beg. aD. XV. iom. 18, foL 77. TAft,.,..: MODam. Blavor. meridiona1. tom. I,
P. 388.
DCOCXLVTI. 1445, 24 JunU, RaguU.
Comes, nobUes et totom eommone Bagusti fatetar se a filiis quondam
vojvodae &dOlavi Pavlovit, a vojevoda Ivanis et eomitibus Petro et
Nieolao 3600 hyperpera aeeepisse et promittunt se competentia fOenora
8011ltur08 esse. Seripsit Mioto. Curak.
Dr. Fr. Jl~: MODam. aerbica, p.432. Puci: CDO.~ CJI6C-, II, 108.
199
DOCCXLVIII. 1445, 27 JuoH, VeuetUs.

Qaatoor oratoribus "comitis Stepbani, magni voyvode Bossine, qui
Venetis .intendit esse bonus filius", respondeatur, quod .remitantur ei
praeterita et in bonum filium reassumatur" .
IJMbi: Listine, IX, 222.
DCCCXLIX. 1455, 19 Aagutl, VeDetll8.

Ontoribus magni voyvode bosnensis Stepbaoi reSpondetur, quod do-
minium venetum libenter dietum voyvodam "reputet" Buum .amieum";
quod Antibari et Almissa, beUo aquisit& loea, restitoi non possint; quod
domus, quam Saoal babuit Catari et Jaderae, libenter ipsi ee.endae
sint; ita etiam domos Venetiis, quam primum obtineri potuerit.
IJWM: LiatiDe, IX, 215. Oratoribua hiece contefttia asaignatur donum usque ad
8ummaDl 120 ducatomm. Ibid. 226.
DCCCL. 1445, 23 Aa.gl8ti, VeDetUs.

Inter dominium Venetum et m. voyvodam boanensem Stephanum "de
Sokol" per ipsius oratores, magistrum curiae Georgium, Joannem et
Vlateho .de Poehnaliza ll , et Grupeho, pax coneluditur, qua Stepbaous re-
stituit Venetis Antibarim et Dalm.issam tempore belli ab ispsis oceupatas,
Veneti vero Stephano resignant dom08 qllondam Sandali Oatbari et
Jaderae.
Ljubi: Listine IX, 227.
DCCCLI. 1446, l MartU, CsaDadlDf.

Pet"" episcopus 08anadiensis, ad preces fr. Benedicti de Keleser trans-
,..".i facit Eugertinii PP. JY. bullam .Romanus Pontif(J3;1I daeam 30. Bep-
tOrItbriS anno 1433, qua agitur de quibusdam cont1entibus t1icariae BOB-
netIBis ad IBtru_ situatiB.
ln nomine Domini Amen. Universis et singulis presens scriptum seu
publieum instrumentum visuris Petros Dei et apostolice su gracia epi-
scopus ecclesie Chanadien., salutem in Domino grata cum .. [Ad] vestre
universitatis vestrum[que] euiuslibet notieiam hamm serie deducimus:
quod religiosus vir frater Benedictus de Keleseer ordinis fratrum de ob-
servantia in sua ac universa omnium et singulorum fratrum eiusdem or-
ordinis vieariatos Bosne nominibus et in personis, ad nOItram veniena
presenciam quasdam litteras sanctissimi in Ohristo patris et Domini nostri
domini Eugenii, divioa providencia pape quarti, super graciis et privi-
legiis, indu1geneiis et faeult&tibus sonantes, eius veras Bul1as plumbeas,
in cordula croeey cl>loris canafy more romane curie bullatas, &anas et
iotegras non eaoee1latas, non corruptas, nee in aliqua sui parte viciatas,
sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, tenore infraseripti nobis
coram notario publico et testibus infraseriptis eoravit exhibere, quibus
productis ydem frater Benedictus 8UO ac aliorom, quorum su,.., nomi-
mous subianxit proponendo : Quod ipse et alii predieti fratres auctori-
tatem super infraseriptis habentes Bullas BeU litteras huiusmodi aposto-
licu in officio predietarum gratiarum, privi1egiorum, indulgentiarum, fa-
200
eultatem in iuieio ex extra necessariarum uti habeN, quas propter vi-

arom istanciam ad Ioca Bingula, in quibus eisdem indigerent, in specie
deferre periculosum et difficile est; icirco dictas litteras originales, ut
premittitur, exhibitas et productas transscribi et transsumpmi et exem-
plari ac in formam publici ocumenti redigi auctoritate nostra ordinaria,
cum nostri ecreti interpositione, ut fidem ubique locorum tam in iudicio,
quam extra plenariam facerent cum ebito iure inatantiam sub nostro
pendenti sigillo sibi et dictis aliis sui ordinis fratribus dari petiit et
postulauit, cuiusquidem Bulle tenor de verbo ad verbum sequitur et
est talis:
Eugenius episcopus servus senorum De~ dilectis filiis vicario dilecti
filii magistri generalis et fratribus ordinis minorum vicarie Bosne se-
condum morem dicti orinis presentibos et futuris salutem et apostolicam
benedictionem. Romanus pontifex beati Petri celestis e1avigeri iucce80r
et vicarius J esu Christi etc. Datum Rome aput sanctum Petrom anno
incarnaeionis dominice millesimo quadringentesimo tricesimo tereio, pridie
kal. octobris pontificatus nostri anno tereio. (Vid. pag. 739. nr. DCem.)
Nos itaque Petros episcopus Chanadiensis predictus remissis litteris
apostolicia sic ut premittuntur per nosque sumpma cum obeiencia et
reverentia, prout tenemur, recepte requisieiones prefati fratris Beneicti.
suo et alitIrom, quorum supra, nominibos nobis pomctu, iustas et iuri
conSOna8 fore agnoscentes, litteras dicti domini pape nomine proprio
sancitas et integras, non abolitas nee in aliqua sui parte, ut premissum
est, vieiatas, sed omni prorsus vicia et sospeccione carentes, easdem pre-
sentibus littem nostris preuUegialibus de verbo ad verbum sine diminu-
cione et augmento aliquali insertas, ut eedem absque litteris origina-
libus ipsius domini nostri pape in nostra iurisdicione et aJias, tam in
iudieio quam extra ubique locorum et terrarum vigorem habeant, tam-
quam earum primordiales eiadem fratribus ae ordini et cU8todie prefatis
dUUmas coneedendas, in quorum omnium et singulorum fidem et testi-
monium presens priui1egium seu publieum instrumentom mnde fieri,
et per Ladislaum Petri de Ohad, publieum imperiali auctorite notanom,
super hoc subscribi et publicari nostrique pontificalis BigiIli iWJSimus
appensione communiri. Datum et actom Chanadini in palacio solite
nostre residencie, anno ab incarnaeione Domini millesimo quadringente-
simo quadragesimo sexto, iodieione nona, die vero veneris, prima die
mensis marcij, hora sextarum vel quasi, pontificatus autem dieti domini
nostri Eugenij pape 1lII. anno eiusdem deeimoquinto, presentibus ibiem
honorabilibus et discretis viris, dominis Johanne de Keezkemeth, altero
J ohanne de Peryemes et Gregorio de Ohad canonieis maiom eeelesie
eiusdem Chanadien., nec non Anthonio de Bodrog ac Thoma de Vdwarhal,
canonicis similiter collegiate ecclesie sancti salvatoris eiusoom Chanadien.
prediete fuudate, alijsque nonnullis fide dignis testibus ad premissa vo-
catis et rogatis in testimonium veritatis.
Ex originali in tabular. provine. BI. Salvatoria fratr. minor. GyoDgy6lien.
DCCCLII. 1446, 17 Bartli, Venetiis.

Oratoribus regni BoSDae, medicinae doctori Thomae et Laurentio de
Btipos de Tragurio, respondetur : rex Bosnae .in se teheat 8 Narentam,
201
quam rex A.ragonum, ; ut per eam valeat habere aditum ad regnum Hun-
gariae, ad quod adspirat" ,obtinere vult - mercatores venetos indueendos
ad mercaturam in Bosna exercendam - oeeurente eum Teuem pace do-
minium venetum interponet Be "pro eoneordio regis eum Teuero" - do-
minium quidem tractare .cum bano Pireho" Petro, fratre Matkoni&, non
tamen timeat rex "de locis, que idem banus tenet", et que dicit "eorone
sue <~nae) .Iegitime speetare-.
IduIn: ListIne IX, 235.
DCCCLm. 1446, l JulU, Romae.

Eugenius IV. omnibus fidelibus, qui poenitente8 et confessi ecclesias fra-
trum fJicaria8 Botnensis in diebus Banctorum, quibus dedicatae Bunt, vi-
silaverint, vel ad COta8mJalionem earum aliquid contultrint, CertaB indul-
gentias in perpetuum conudit.
Eugenius episeopus servus servorum Dei universis Christi fidelibus
praesentes literu iDspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Omni-
potena, sempiternus, et miserieors Deus, qui ee1estia et terreD9. ordinat,
et disponit suos ministros, et eultores aItis deeorando honoribus, et sal-
vando thesaurla pretio8issimis etiam et indulgentiis ineffabilibus devo-
tiones ipsorum, quasi quib1l8dam alliciendo muneribus, ut eos efficiat
coelestis patriae pOSBessores, invitare eonsuevit per sua dona. gracias et
munera ad debiti famulatus Dei sueque Genitrieis, et sanetorum ejus
honoram, de eujus dolcedine egris medicina, langventibus solamen, reis
eulpe remediom, ac eunctis ipsius. et ejusdem Genitiieis patroeinium im-
plorantibus miserieordie rivalus noscitur emanare. Cupientes igitur, ut
icelesie omnium et singularum domorum ordinis fratrum minorum vi-
carle Bosne, que sunt, et erunt pro tempore, eongruis honoribus fre-
quententur, et in earom strueturis, ac edifieiis reparentur, et eonser-
ventur, nee non Christi fideles eo libentius causa devotionis eonftuant ad
easciem, et ad illarom reparationem ae eonservationem manus promptius
porrigant adjotriee8, quo ex hoe ibidem dono ee1estis gratie eonspexerint
se refectos, de omnipotentis Dei miserieordia, ac beatorum Petri et Pauli
Apnstolorum ejus eonfisi omnibus vere penitentibu8, et eonfesSis, qui in
festivitatibus sanetarum, vel sanetorum, sub quorum vocabulia prefate
ecclesie fundate, seu dedicate fuerint, a primis vesperis usque ad se-
eundas vesperas ecclesias predietas devote visitaverint aonua.tim, et ad
reparationem, eonservatiooem ac fabricam hojusmodi manus adjutrieea
porrexerint, duodecim annos, et totidem quadragenas de injunetis eis
penitentiis miserieorditer reiaxamus, presentibus, perpetois futuris tam-
poribus valituris. Volumus autem, quod si alias eeelesias ipaas visitan-
tibus et ad reparationem, eonservationem, et fabricam pra.edietas manus
adjutriees porrigentibus, seu alias inibi pia.s eleemosynas erogantibus aIiqua
alia indulgentia in perpetuum, vel ad certum tempus nondum elapsum
duratura per Noa eoncessa fuerit, presentes literae nihilominis subsistant
roboris firmitate. Non obst&ntibus eonstitutiooibus, et ordinationibus apo-
Bto1icis eaeterisque eontrarijs quibuscunque. Datum Romae apud sanctum
Petrum Anno Inearnationis Dominicae millesimo, quadringentesimo, qua-
dragesimo sexto, Kalendis Ju1ii. Pontificatus Nostri anni sexto deciJno.
Ex uemplo IJDchrono in Tabul. proviDe. 88. Salvatoria frav. minor. GJ6n- I
lJ6IieD. GooS le
J
Digitized by
202
DCCCLIV. 1446, S J1llfI, Romae.

Eugenio PP. IV. !ratribos minoribos vieariae Boanae divena privi-
legia, animarum salutem speetantia, coneedit.
Dom salubria .. Dat. Rome . Jloooon.VL v. nonis JuIii .. an. DL
Beg. aD. XVI. tom. 19. fol 211. WCldcli..,: ADD&l. Minor. k)m. XI. p. 260.;
T1NitNr: HODam. Slavor. Meridioaal. tom. L p. 392.
DCCCLV. 1446, S Jim, Romu.

Eugenios PP. IV. Fabianum de "Bachia" viearium Bomen. eius sue-
eeB80res in Bosna, Hungaria, Moldaria, V&laehi& ("Bollaehi&"), Bulgaria,
Rusia et Slavonia, inquisitores haeretieae pravitatis, praesertim contra
"H\l88iw, instituit, et ut in presbyteroa a1ioaque eeelesiarum reetores,
coneubinatu poUutos, inquirat et animadvertat, iubet.
pre eunetis .. Datum Rome .. JlOOOOZLVI. v. non. Julii an. XVI.
Beg. au. XVI. tom. 19. fol. SUo. WCldclitsg: ADD&l. Minor. k)m. XI. p. 258.;
TMiner: MODWD. Blavor. MeridioD&l. tom: I. p. aM.; Fari<m D.: myricum Sacr.
tom. IV. p. 'lO.
DCCCLVI. 1446, SO Jim, Bomae.
Eugenius PP. IV. Hungaria nunciat: .Stephanum Thomam, regem
Bosnae, . , post multos diversosque traetatos eum . . episeopo Farensi
(.Pbarensi") .. per aeptennium ibidem legato, "tandem factum esse ea-o
tho1ieum ehristianom . . eumque et eius 8ubditos commendat.
Gloriosa Dei . . . Dat. Romae apud s. Petrom an. JlOOOOXLVI. m.
bl. Augusti . an. XVI.
Otloric: Ra)'Daldi AaD&l. Eccles. tom. IX. p. ~.; Farlati D.: myric. Baer.
tom. IV. p. 'lO.; T1aeiner: MODum. Blavor. Merldioaa1. tom. I. p. 395.
DCCCLVII. 1446, 22 Augusti, Vranduk.

Stephano Thomas Ostoji'; rex B08Dae, Paulo, Marco et Georgio,
fi1iis vojevoae IvaniA DragiAit urbem Klju~ aliosque pagos donat, DOmi-
natim: Ribia, Rudimce, Slipanee, Pe4!i, Baniee, Kladie, Zagulani, Re-
piAta, Prisita, Bilani, Koriea, Baniea, Bravai, PiAteniea, KrasuliDO, Trista,
Hripavci, Lipovci, 19, Sanski Mrin, Klevci, Nova sela, apli, Kievae et
Ki. 8ridic~ arak, Hrbov~ni, Siniati, Glas eum Brida, Podgradie,
Batun, Plitiane, Batar, Vrana, Stabnica, Gvozniea, Cripov potok, To-
poniei, Pribinovei, Tvrdi, Lazariti, Poetinje, Dubniee, Koluhe, GradiAt&,
Popovac, Ma~ Radoo.jnik, Trsteno, reAnevae, Dragi Drulae, Rilevae,
Tetumio, Lipovac, Rakovac, Stubao, GradiAta, Gmii, UskopIe. Testea:
magnus vojvoda Bosnae Stipan Vukm, voevoda IvaniA filius voevodae
Radosavi, voevoda Petar Kova~evi, voevoda Tvrtko Stipanovi, voevoda
Vladisav Klelje!, com. Stipan Vladisali, com. Vukit Vlatkovit, com.
IvaniA Bukoevit, com. Tvrtko VIadisa1i, com. Ostoja Stipoevi'; comes
bosnensis Radi Mozo1i, com. Radosav Putina, p&latinos Stipan Vlat-
kovit, ex consanguineis com. Ivan Santi. Seripsit diae. Tvrtko se-
1mlovit.
Dt-. F. Jlil:loIU: Moaum. Berbie. p.438.; 1. Kutuljm6: Arkiv kaj. n. Rude!
I. P. 39.
Digitized by Google
203
DCCCLvm. 1446, 15 Octobris Romae.

Eugenio. PP. IV. i08tante Petro "Woyslao, voboda partiom infe-
rioris Bosne", domos fratrom minorum vicatie Bosne, tempora1i dominio
dieti Voyalao sobieetas, .a soperioritate et sobieetione vicarii provineie
prediete" eximit et episcopi Fareoais gubernio sobiieit.
Eximie devotionis affeetus . . . Dat. Rome apod s. Petrom anno in-
tamati.onis dominiee JlOOOOXLYI., idibus Oetobris, an. %VI.
7'lMiMr: J(ODUJD. Bug. tom. n. p. 281.
DCCCLIX. 1446, 23 Octobris, Bollae.

Eogenios PP. IV. ioiongit "Thome, Farenai episcopo" ot Petrum
Voyslaolieb ll , .inferioris Bosne voyvoam", dominom casteUi" Vissoehi",
.&Olam in illis partibos catholieom prineipem", per "Georgiom episeopom
8ibenieensem", ob decimas ex bonis dieti easte1Ji provenientes sibi re-
tentu, non vero "capitolo Tiniensi", at praetendebator, eessas, minos
rite condemnatom et excommonicatom abaolvat, si modo COOltiterit :
"qood olim domini prefati casteli ratione deeimarum eqoom aut sommam
hoiosmoi vel &liquid aliud dietis eapitulo assignare conaoeverunt, et ipse
Petros id iuxta co08uetodinem preietam solvere et assignare paratus
existat, et ad id se ex none speeialiter offerat . ."
Homilibos supplicom votis ... Dat. Rome apud s. Petrom an. IIOCCou.VI.
x. bl. Novembris an. %VI.
BeIr. orig. .A.o. XVI. de curia lib. XL foI. 42. T1teiftW: MonUID. Bung. tom.
U. p. tao.
DCCCLX. 1447, 27 Jan..ril, Bord.
Voevoa lvaDii eum fratribos Petro et Nicolao communi ragosino
fidem faetunt, se aragosino eive comite NikAa Boni excontentatum
esse de arendali canone pro portorio in Olovo, qood anno elapso tenebat.
~: Cuo.~ CP6CJm Dt 110. 113. 114.
DOCOLXI. 1447, 23 )(artll.
Stephanos magnos vojvoda bosnensis fidem facit se a commoni ra-
gosino pereepisse 700 hyperp. qooa ipsi VlaboAa Latini~i pro portorio
debebat. &rip-dt Radi Grubkovi.
~: Cno.e~ cp6cnm II, 111.
DOOCLxn. 1447, 14 )(ail, ROllae.

Nicolaus PP. V. dtcernit, ut fratres Bosnmsis fJicariae sibi unum eligant
-rium, cuius auctoritas claudatu" intra limites antiguos, fJidelicet a fiu-
mine Drava usque ad mare adriaticum.
Nicolau episcopos servus se"orum Dei. .
Dilectis filiia custodibus, guariaDis eeterisqoe fratribos ordinis mi-
Doram, in regno Bosne C008titOtia, salotem et apostolicam benedictionem.
Cupientes cirea bonom statom vestrom et locorom vobis commissorum
salubriter providere volumos et tenore presentium mandamos Tobia, ut
auctoritate nostra eligatia et depotetia in regno Bosne tantom et suis
20'
confinibus, qui fratribus vestri ordinis presit, unum vicarium, emus aue-
toritas et officium contineatur et claudatur infra antiquoa confines et li-
mites, vielicet a flomine Dnua usque ad adriatieom mare. Volumus
quoque et statuimus, ut privilegia per sommos pontifiees predeeesaoree
nostros vicario Bosne eone888&, solum huiusmodi Bosne vicario et non
alijs nee in alijs partibus eonstitutis suffragentur, quodque prefatus per
vos e1igendus pro tempore viearius per generalem ministrum dieti veBtri
ordinis eonfirmetur, et illi obedire teneatur iuna ipsius statuta et eon-
suetudines haetenus observatas, eoneessionibus, gratijs, indultis, ac Iitteris
apostolieis ceterisque in eontra.rium editi&, non obstantibus qldbuseunque.
NulIi ergo ete. Si qaia autem ete. Datum Rome apud s. Petrum anno
incarnationis dominice Millesimo quadringentesimo quadragesimo septimo,
pridie idus Malj, pontifieatus nostri anno primo.
Leo episeopus servus ete. ete. Dileeto filio vicario provineia1i pro.
vintie Bosne Croatie vicarie nuncupato fratrom minorum de obser-
vantia ete.
oom a nobis petitur quod iustum est. ete. etc. Dat. Rome apo s.
Petr. an. inearnat. domin. 1515. kal. Oetobr. potifie. nost. an. tertio.
(Extendit omnia iura, privilegia ete a summis pontificibus predeeea-
soribus suis, vicario Bosne coneessa, ad vicarios Bosnae et Croatie.)
Ego Julius Caesaren. Jaeominus s. Viti F1uminis caes. eanceDarius
supras scriptas bullas aliena manu seriptas ex 8UO originali cum eo eon-
eordavi nil adens neve minuens et in fidem subscripsi manu propria.
Fidem faeimos et attestamur eontraseriptum dommum Julium Cae-
sarem Jaeominum, qui Bupn manu propria subseripsit, esse caesareum
eancelarium huius eivitati&, bonae opinionis et famae, cnius scripturis et
subscriptionibus publieis hic plena adhibetor fides et ubique adhibenda est.
In quorum fidem ete. Datum F10mine B. Viti die 6. Aprilis 1625. M.
A. Caboreinus not. publicus. (Sigillom impressum).
Ex exemplo in Tabularii CODTeDt frau. minor. Tnaten. in Croatia.
DCCCLXm. 1447, 18. Janil, Rom.ae.

Nieoleus PP. V. oniverais Christi fidelibus visitantibos ecelesiam "S.
Thome apostoli, quam pro sua devotione edifieare cepit . . . Stepbanus
Thomas rex Bosne sub Vranduch, nullius dioeesis in regno Bosne", in-
dolgentias eoneedit.
Licet is . . . Dat. Rome apod s. Petrum anno inearnationis domi-
nice KOOOOXLVII. XlV kal. Julii an. I.
Reg. orig. an. L de curia Iibr. xxn. fol. 64. T1Ni,.,..: MODom. Hung. WB. n.
p.m
DCCCLXIV. 1447, 18 Juil, Rom.ae.
Nicolaus, PP. V. universis Christi fidelibus visitantibus eeelesiam .8.
Georgii de Jeaero, nullius dioeesis in regno Bosne" sitam, indulgentias
eoncedit.
Licet is . . Dat. Rome apud s. Petrom anno inearnationis domi-
nice KOOOOXLVII. XlV kal. Julii an. I.
Reg. orig. an. i. de curia Iibr. XXII. foL 64. TMitIer: MODUJD. Hung. tom. n.
p.28L
205
DCCCLXV. 1447, 18 Jaall, Rom.e.

Nicolaus PP. V. universis Christi fidelibus eeelesiam .s. Marie de
VirbeD , nulliu dioeesis, iu regno Bosne", visitantibu indulgentias
elargitur.
Dum preefllsa . Dat. Rome apud 8. Petrum anno inearnationis do-
minice KOOOCXLVD. XIV kal. Ju1ii an. I.
Beg. orig. aD. I. de curia libro XXII. 101. 65. T1NitNr: M>DUDl. RUDg. tom. n.
p.2M.
DCCCLXVI. 1447, 18 Jotl, Remae.

Nicolaus PP. V. universis Christi fidelibus visitantibu eeelesiam
"quam in honorem sanctissime . Trinitatis pro sua devotione edi6care
cepit . . . Caterina regina Bosne in loco Verlau, nullius dioeesis, in
'regno Bosne", indolgentias eoncedit.
Licet is . . . Dat. Romae apud s. Petrom anno incarnationis domi-
nice IIOCOOXLVU. XIV kal. Ju1ii an. I.
:Beg. orig. &D. I. de curia h'br. xxn. loL st. TAft,.,..: MonUDl. Hung. tom. n.
p. 286:
DCCCLXVII. 1447, 18 Jaail, Romae.

Nicolau PP. V. pro Thoma episeopo .FareDSi", quem apostolicae sedis
legatom mittit ad regem Bosne, ac Dalmatie et Croatie partes", salvu
oonductus.
Cum venerabiJem fratrem . . Dat. Rome apud s. Petrum anno in-
carnationis dominica II(l(J(XJU.VD. XlV kal. J u1ii an. I.
Beg. orig. &D. L de curia libro nn. loL 73. TINi,.,..: MODUDl. Hung. tom. n.
p.286.
DCCCLXvm. 1447, 18 JanU, Romae.

Nicolau PP. V. "Stephano Thome, regi Bosne" permittit, ut duos
fratres minores vicariae Bosne in suos eapallaoos aeeipere, tenere, "nee
Don ad civitates .. et Ioca queeunque, etiam romanam curiam, supe-
riorum suorum . . . licentia non reqnisita, pro suis et regni neeessita-
tibus libere et lieite ducere et transmittere possit ."
Devotionis tue sinceritas . . Dat. Rome apud 8. Petrom anno in-
camationis dominice KOOOCXLVD. XIV kal. Ju1ii an. I. Idem coneeditur et
Catbarinae reginae Bosne.
Beg. orig. aD. L de caria libro XXIL foL 66. TAft,.,..: MODUDl. Hung. tom. n.
p.5.
DCCOLXIX. 1447, 18 JI.Il, Romu.

Nicolau PP. V. Petrrm Voislaulieh, voivodam partium inferiorum
Bosne . . eius beredes ipsiusque terras, eastra ete. . . sub patroeinio et
protectione" B. &edia suseipit .districta precipiendo . . vicario Bosne . .
eutodibas et gUardiaDiS, quatenus ipsum Petrom a "oleDtibu ipsom
Di9itize~ by GooS le
206
molestare ete. per ceosuram eeelesiastieam tueantur pro viribus et de-

&n~l .
Benignitas sedis apostolice . . Dat. Rome apud s. Petrom anno in-
eamationis dominice IlOOOCXLVII. XIV kal. JuDi, an. I.
~. orig. aD. L de curia libro XXIL foL 66. TAritNr: :MODUJD. Hug. tom. n.
p.285.
DCOOLXX. 1447, 18 JanU RoJUe.

Nicolaus PP. V. Thomae episeopo Farensi" , ad regem Bosnae ac
partes Dalmatiae et Croatiae misao, salvum conductum coneedit.
Cum venerabilem fratre m . . . Dat. apud S. Petrum Romae anno
etc. IIOCOOD.VIL quartodecimo kal. JuDi an. I.
Ex Reg. orig. an. L de curia libro XXIL roL 78. T1NUur: :MODUJD. Rug. tom
U. p. 287.
DCCCLXXI. 1447, 19 JanU, Romae.

Nicolaus PP. V. nobilem virom Sladoe, voivodam de &qui" (a rege
in manus viea.rii Bosnae ordinis minorum traditum, et per eundem vi-
carlum sub protectione S. sedis acceptatum), recipit UDa cum eius ger-
manis .Gregorio et WuJrieh" et eorum haeredibus, ipsorum terris ea-
sw ete. praeeipiendo dieto "viurio Bosne . . custodibus et guardiaDis ..
quatenus ipsos tueantor pro viribus et defendant .. "
Benignitas sedis apostolice . . Dat. Rome apud s. Petrom anno in-
carnationis dominice IICXJOOD.VU. tredecimo kal. J ulii an. I.
Beg. orig. an. I. de curia libro XXIL foL 67. TIMi. . : :MODUJD. Hug. tom. n.
p.236:
DCCCLXXII. 1447, 20 JuIi, Romu.

Nicolaus PP. V. Thomae episcopo .Farensi" 8edis apostolicae ad
.regnum Bosne et Croatie 'partes" legato mUDUS, cum faeultatibus ab
Eugenio PP. IV. commissum, confirmal
Cum sicut aceepimus . . Dat. apud s. Petrum Rome an. incama-
tionis ete. 1l000000VII. XII kal. Ju1ii an. I.
Ex Beg. orig. aD. I. de carla libro xxn. roI. 78. TAritNr: :MODOm. Hug. tom.
n. p.287. ,
DCCCLXXUI. 1447, 21 JanU, Ko_e.

Nicolaus PP. V~ 'archiepiseopo et eapitllJo Spalatensi praecipit, ut
domum .ecclesiae s. Jaeobi in civitate Spalatenu" vel &liam ibidem
aptam suis et .totius eleri civitatis et diocesis Spalatensis" sumptibus
adaptent pro habitatione Thomae, episeopi .Farensis" et s. sedis apud
regem Bosnae legati. . .
Cum pro nonnullis . . . Dat. Rome apud s. Petrum an. ete. IIOOOCXLVII.
Ilpdecimo kal. J ulii an. I.
~ ~. orig. an. I. de carla libro XXII. foL 74. TAritNr: HODam Hug. tom.
U, p. i88. -
--
207
DCCCLXXIV. 1447, 26 8eptembrls Rom.ae.

Nicolaus PP. V. vieariam Bosnae subiieit fr. Jacobo de Primaditiis,
generali vicario ac suecesoribus; et eundem loeorum vieariae Bosnae vi-
litatorem et reformatorem constituit.
Ad hoc circa . Dat. Romae apud s. Petrmn anno incarnacionis do-
minica lloooau.vn. VI kal. Octobris ID. I.
W..".,: ADUaL minor. tom. XI, po liM.
DOCCLXXV. 1447, 27 Septembru, Romae.

Nicolaus PP. V. deeernit, ut quinqne domus vieariae Ragusinae,
unitae vieariae Bosnae, id est: s. Franeiaci et de Dua in territorio Ra-
gosino, dein s. Crucis Jaderen. et quaedam iuxta Arben. ae iuxta Ca-
tbaren. cjvitates, .restituantur in pristinum statum sub eura viearli ga-
DeraIis citramontani.
Apostolice nobis . Dat. Romae apud 8. Petrum anno incarnationis
dominicae IlOOOLXLVII. v kal. Octobris ID. I.
Ex libro 2 de Regular. an. L fol 67. WacJdi..,: Annal minor. tom. XI, po liM.
DCOqLXXVI. 1447, 28 Odobri&, Baguil.

Kilorad Rade6i, orator usorensis voevodae Tvrtkonis Stan~i6 fidem
facit, quod pro Marino OrJaa summa 100 dueatorom obsea steterit.
PaIci6: CDo.e~ CP6C:Jar, II, 112.
DCCCLXXVII. 1448, 12 JanuarH Romae.

Nicolaos PP. V. "Thomae episcopo Pharensi in regno Bosnae" legato
mandat, ne quid in causa inter fratres Bosnenses et Ragusinos vertente
decidat, donac per litteraa informatua merit.
Licet alias . Dat. Rome .. DI Januarii (IIOOBOXLVIII.) ID. I.
Re!I:. Eugenii IV. tom, 8. foI. 199. TMitNf': Monum. Slavor. Meridional. tom.
L p. 4.02.
DCCCLXXVIlI. 1448, 29 JanuarU.

Stephanus, "dei gratia dux ehulmensis et maritimus et magnus voj-
,oda regni Boanae" communi ragusino idem faeit de perceptis debiti
V1ahulae Latini6 2047 hyperp.
PaIci6: Cuo.~ CP6C:Jar II. 112.
DCCCLXXIX. 1448, 8 Februaril, Romae.

Nicolau PP. V. .,nobiJem virom Restorem, protovestiarum regni
Bosne, qui ab ineunte etate inter hereticos catbolieus perseverans, pro
augmento et conservatione Mei eatholice plurimum ... laboravit "una
cum suis terris sub sedis apostolicae proteetione suseipit. .
Benignitas sedis apostolice . . Dat. Rome apud s. Petrom an. ete.
IlOCJCmLVIII. quarto nonas Februarii an. D-
Ex Beg. orig. an. ll. de curia libro XXIV. foL 96. 7'1NiINr: Monum. HDDg.
-. ue p.I6L
208
DCCCLXXX. 18," 24 Oetobri8, Romae.

Nicolaus PP. V. auditis eustodum et guardianorum Bosnenaium que
relis et suppHeationibus, Tholll!-e" legato 8. sedis apud regem Bosn6ll8em,
comittit, ut praemiasis debitis imormationibus, si reHgioni ebriatianae et
fratribus profieuum atque utile esse deprehenderit, permittat ipsis Bosnen-
sibu, quo "viearium proprium sibi eligere possint, qui generali ministro
immediate subesset . . .
Ad romani pontifieis . . Dal Rome apad s. Potencianam anno etc.
JlOOCCDLVIU. IX. kal. Novembria an. D.
Bea:. orig. an. n. de curia libro XXllI. rol2D8. T"""': MODUDlenta BlIDg.
tom. If, p. 268.
DCOOLXXXl 1449, il JaDuarU, VraDdak.

Stephanus Thomas, rex Bosnae, paetum init eum comite Nieolao &
Tragurio de mereatura per hune praecipue SpaJati, Hvojoieae et in Jajce
sub eertis conditionibus, exereencla.
L K~etIi: Arkiv VIll, p. 195.
DOOCLXXxn. 1449, 1 FebraarU, Romae.

Eugenius PP. IV. Tbomae "pbarensi episeopo" sedis apostoHeae in
Bosna legato, seribit: Stephanum Thomam, regem. deposito ellOre veri-
tatem ftdei eathoHeae qnidem professum esse, verum tamen remanere
nonu1108 eiusdem haeresis labe infeetos tam nobiles et barones "inter
quoa primus et praecipuus est Stephanus, vaivoda, socer dieti regis ...
(et) ... Joannes Pavlovith vaivoda .... a tribus annis ... eatholieam
Mem professus, iam secundo. . . ad vomitum mum rediens ..
L B .Aaaeat.uli: KaleDd. eccles. uDivera. tom. V. p. 84.
DOOOJ.XXXm. 1449, 6 Aprili8.

Stephanus, d. gr. dux s. Sabbae, dominus terrae ChuIm et maritimae
atque m. voevoda regni Boanae-, fidem facit communi ragasino de per-
eeptis 118 due. sibi a patrino suo eomite Benko Gunduli testamentatiter
legatis.
PIIt:id: Cuo.~. cp6ca, n, 115.
DOOOLXXXIV. 1449, 7 Aprlll8, VeDetlIs.

Oratoribus regis Bosnae respondetur, se quoque audivisse comitem
"de Bossina" appetere titulum dueis Spalati, sed cira hoc faeiet domi-
nium venetum "provisionem" . Laudatur regis propositio, ut cum bano
Pireho (pjerko), qui "velIet dare medium banatus sui Hungaria-, ineat
conventionem, ipseque "banatuma pro quodam eastro aecipillt. Habeat
.suis expensis ballistarios oo de terria venetis Dalmatie" . Sicut eomiti
Stephano coneessum est sal "pro Narenta", coneeditur Bosnensibus
Spalati.
I4u1Ji6: LiatoiDe IX, p. 860.
IIII..
209
DCOCLXXXV.' 1449, 20 J1lDiI, 8po1etl.

Nicolaos PP. V. fratrem A.ntonium Neapolitanum ad partes "Dal-
ma., Bassiae, Bosnae, Croatiae, Seniae, Albaniae et Hungariae", qui
ibidem praediearet, destinatum, episcopis clero et populia eommendat.
Lieet supra vires . Dat. Spoleti anno etc. JIOcoon.a: XlI kal. JuHi
an. ID.
Ex libro 26 bullar. foIe 78. WCldt.Ung: AmIaI. minor. tom. xn, p. 28.
DOCCLXXXVI. 1449, 13 Alglsti, VeDetUs.
Oratori vojvodae StephaDi respondetur, dominium venetam DOD dubi-
tare de sua amicina ; castrum Almisse conventione 23 A.ugusti 1446 a.
Venetis eessum, ande amplius restitui nOD posse; ignotum sibi esse, quam
partem Zentae Stephanus appetit, quum inferior .iam diu per Venetos
possessa" sit; "de sale, quem petit posse levari faeere de civitate Ca-
thari", non posse in hoc ipsi .complaceri"; abstineat a .laboreria, que
apud castrum Novum (Novi) lien facere intendit pro conficiendis panis
de lana", nam civibus Cathari damnosa esset.
IJvbi: Listine IX, 310.
DCOOLXXXVII. 1449, 2 Decembrls, HIlHo.
Stephanas Thomas, rex Bosnae, potestatem facit Jacobo Testae inqui-
rendi in Thomam et Eliam, qui quamdam pecuniam .in sacristia S. Ma-
riae in Cetina" depositam furati erant.
Datum in castro nostro Bliuna die 2 men. Xbris 1449.
~: Hemorie di Trah, p. 400.
DOCCLXXXVDI. 1460, 17 Aprllls, VeDetus.
Oratoribus vojvoae Bosnae Stepbani respondetur : dominium venetum
semper fuisse amicum "despoti Rasaie"; Polizam et A.lmissum vi con-
ventionis cum vojvoda in potestatem Venetorum devenisse; quia Venetiis
domas pro vojvoda nunc haberi non potest, assignantur eidem interea
"due. 60 singulis anois pro affictu"; libere extrahat "de Pago" sal pro
due. 6; "ad factum castelli, quod dicit eilicari facere super territorio
sao et circa denarios, quos habere. debet a camera Catari" , obse"entur
pacta eonventionis.
.I.;ubU: ListiDe, IX, 345.
DCCCLXXXIX. 1400, II JlliI, Rome.
Nicolaos PP. V. Joannem episcopum constantiensem sedis apostolicae
apud regem Bosnae nuncium et oratorem nominate .
Christus filius Dei . . Dat. Rome apud s. Petrom anno incarnationis
ete. XOOOOL tertio idus Junil, an. IV.
Ex rege orig. aD. IV. de Curia libro XXVIII, foL 38. TMi..,,: .MODUJD. HUDg.
iom. U, P. 2M.
DCCCXO. 1460, 13 JlDil, Romae.
Nicolaus PP. V. Stephano Thomae, regi Bosnae et ceteris "personis,
tam elericis quam laicis vere penitentibus et confessis, qui in eius exer-
8l'OII. :am. Digitized by ~oos le
210
citu fuerint pro defensione et hostium iIIius debeIIatione, omnium pee-

.eatorum remissionem indulget" .
Debita ex eharitate . .. Dat. Bome apud s. Petrom an. inearnationis
dominice .0000 idibus J unii aD. tv.
Odor. Bay~i:~. ecc1ea. tom. IX, ~~. Farla": myr. aacr. tom. IV,
p. '11. Katona: Histor. cntic. r. HUDgar. tom. , p. '13'1.
DOOCXOI. 1450, 13 JuU, Bomae.

Nicolaus PP. V. JOaDoi epiaeopo constantiensi, sedls apostolicae apud
regem BOBDae legato, salvum conduetum eoneedit.
Cum :venerabilem fratrem . . . Dat. Rome apud s. Petrom an. inear-
nationis ete. .OCOOL idibus Junii, an. IV.
Ex reg. orig. &D. IV de curia libro XXVIII, foL 60. T1aeitlflr: MODum. HUDg.
tom. n, p. 255.
DOCCXcn. 1450, 6 Jam, Novi.
StephaDDS, herceg s. Sabae, profitetur se trecentos anreos, foenus sex
millium aureorom, per comitem Radivoj Cicinit et Radit Grnbkovi, a
Ragnsinis aeeepisse. Seripsit Stephanu8 Radi Grnbkovi.
Dr. Fr. Jfiiloli: Monum. aerbica, p. W.
Dcccxcm. 1450, 13 Augusti, Bagasfl.

Commune ragusinum gubematori Hungariae Joanni de Hunyad nova
de Turcornm invasione Albaniae et obsidione "Croiae civitatis Sebander-
beehi" nuntiat, rogatque, ut Ragusium commendet regi Bosnae et duei
Stephana, quoniam "reipublice maxime conducit, ut cum ipais vidnis
bona in pace et amicitia ,ivat".
fklcic1I: Diplomatarium p. 4'12-4.
DCCCXOIV. 1450, 13 Oetobrl8, Vesela strda.

Bosnae rex StephanDS Thomu Venetiarnm duci Franeisco Foscari:
.. Paeem inter illustrissimum veatrom dominium et seren. regem Arago
num gratissimam habemus; eaque ut firma et stabilis sit, deum oramus" .
Ijubi6: Listine IX, 856.
DCCCXCV. 1450, 24 Octobris, Jajce.

Bosnae rex Stephanus Thomas ratam habet pacem inter venetum
dominium et regem Aragonum, quia dux Fraoeiseus Foscari etiam Bosnae
regem speeialiter ae nominatim inter suos amieos et eonfoederatos com-
prehendit.
Ijubi6: Listine, IX, 856.
DCCOXCVI. Clrea u. 1451.

Stephanu8 Vuka depraedamr Konavlje territorium Ragnsiornm.
Dr. h. lliilo1i: lionum. aerbiea, p. 442.
Ilo.
211
DCCCXCVII. etna an. 1451.

V1adisav, herceg Stephani filius, fatetur se mutuo accepisse a Ragu-
Binis quingentos aureos e deposito vojvodae Sandal.
Dr. Fr. Jlilcloli~: Monum. serbica, P. 443.
DOOOXOVIll. 1451, 16 JanuarU, Bomae.
Fr. Joannea Capistranu, viearius generalis observantium, 8t~bit fra-
tribu bosnensibu, quod fr. Boherti a Lieinio in ricariom eleetionem,
naper in eapitulo bosnensi faetam, approbare non possit; Bosnensea hor-
tatur, ut interaa sub regimine "vieevicarii" permaneant, donee in capi-
tolo .proxime futuro" alius viearius eligatar.
Paueulis elapsis . . Dat. ex Ara.caeli XVI JanuarU KOOOOLI.
Ex regeat. ordin. fol. 21. WacWing: .Anual. minor. tom. xm, p. 214.
DCOOXOIX. 1451, 26 JanurU, Rome.

Nicolaus PP. V. fratrem Franeiseum a Lara ordin. eremitar. s. Augu-
stini ad episeopum bosnensem remittit eum ampla instruetione de iis,
qnae in Bosna pro augmento fidei et quiete totiu regni agenda videan-
tur. Signifieat, rem bosnensis regni a se duci Venetiarum eommendatam
esse, et innuit ut Sladoem eapitaneum a sententia exeommunieationis
absolv&t.
Venit ad praesentiam . Dat. Bomae .. die XXVI Januarii KOOOOLI.
an. IV.
,.,..: Illyric. sacr. tom. IV, p. 72.
OM. 1451, 28 JanurU, Ragusil.

Rector cum consilio Joanni Okrugli oratori suo ituro in Hungariam
committit, ut exponendo iniurias sibi per dueem Stephanom matas re-
quirat remediwn, petatque mitti ad regem Bosniae et dietum Stephanum
legatum, qui dift'erentias enatas inter Ragusium et dueem oomponeret.
Qekich: Diplomatarium, p. 4:75.
OMI. 1451, 19 FebruarU, Farae.

Thomas episcopus "Farensis" , apostolicae sedis in regno Bosnae lega-
tus, fr. Joannem Capistranom, viearium generalem observantium, de statu
regni Bosnae informal, rogatqoe, ut regi favaat, "patrem vicarium regi
et principibus regni eatholieis gratissimum" iuvet, nam in loeis habi-
tatis per haeretieos statim, ubi fratres sunjme:aneseont haeretici, sieut
cera a facie ignis"; item ne quosdam D tiae conventus a viearia
bosnensi separari sinat ete.
Ut alias contuli . . . Dat. Farae die xa FebruarU KOOCCLI.
Wcrdding: Annal. minor. tom. XII, p. 112.
OMII. .1451, 14 !prUis, Ragasll.

Rector cum eonsilio Sigismundo de Goze, soo oratori itoro in Hun-
gariam, committit, ut via Spalati pergat in Bosinam ad regem Stepha-
nom Thomam, atque in itinere quaerat banum Petrom, eiqoe exponat
212
inimieitias ducia Steph&1li eontra Ragusiom; in Bosna vero exponat regi

gravamina communis contra fatum ducem, quem velit admonere, ut cum
Ragusio senet paeem; in specie ne mercatoribus ragusinis praeeludat
per auam terram vias in Bosniam. Idem exponendum habebit etiam regi
Hungariae, qui ai eum exercitu intraret in Bosniam faciJe poterit occo-
pare .castellum Codiviet (?), qui nUDC in manibas Turehornm existit .
Gelcich: Diplomatarium JI. 488-503Oodivietc fora in locum. -Goodiniec, Goo-
dinje, JBIU8 ja districtl1 Saraj898Dli.
CMm. 1451, 29 !prills, VeBetus.

Oratoribns regis Bosnae Stephano DeAi et Nicolao Jacobi Testa
reapondetur, quod castrum 3strovize, quod "defeeerat a comite Pireho,
dominio veneto oblatum quidem fuerit sed ab eodem propter bonom
paeia non aeeeptatum, ipsi Dihilominus carum futurnm, SI in regis Bos-
ainae manus devenerit ; porro dominium promittit se despoto Rassiae,
eni rex bellum inducere parat, aunDom non praeatiturnm j promptitudi-
nem manifestat mittendi .ad Teuerum" legationem, ut ipse eum rege
Bosainae "p&eiice vivere" velit; rex libere eligat sibi unum e nobilib1l8
Veaetis, qui esset "eius negotiorum gestM" penes rempublieam.
IJvbi: LiatiDe IX, 877.
CMIV. 1451, 22 .aU, VenetUs.

Oratoribu Stephani magDi v~odae Boasinae ad ipsiu requisitionem,
ut "propter diseordiam vigentem. inter eum et communitatem Rag1llii
per vlam maris neutra partium offendatur" , respoBdeatar .iIIiS .ti1iori-
bus et pertinentioribus verbis, que collegio videbuntur". Dabitur "opera
cum Raguseis, quod DOD habebunt futu aut &liam armatum in mari,
nec per via.m maris offendent dominum suum".
Communitati Ragusii seribitur, ne subditos eomitis Stephani amplius
in mari molestet, prouti non pridem, dum .capi feeerat armata manu
navigium, in quo reperiebatur quidam ambaseiator ipsius eomitis cum
magnis mereimoniis suis, quamvis fuleitus litteris noatris" .
Ijfl1lt: Listine, IX, 381.
OMV. 1451, 17 Janii. RaguII.
Rector cum eonsilio guhematori Hungariae Joanni Hunyadi seribit
inter caetera: .quod omnem spem nostram habemus in deo et exee1-
lentia vestra et in adventa ipsiu ad partes Bossine".
Gelcic1&: Diplomatarium, p. 606. Eodem BeDSU ad oratorem Bigi8D1UDdum de
Gozze, qui ~rocuret, ut cum hunprico exercitu iun~t rex Boanae suom, et Ilic
uniti innent m regionem ducia Bllephani, i. e. _in Drinam et Chelmumc. Ibid. p.
506-509.
OMVI. 1451, Julllo, ReJUe.
Nicolau PP. IV. Stepbanom (Vuki), eomitem regni Bosnae, qui
territorium ragusinUlll moto bello epraedatur. omnesque &lios, ei ami-
Ii_ praestantes, exeomm.unieand08 deeernit.
Circa defeusionem. Dat. Bome. 1l0000LI. v idu Junii aD. \f.
T ___ : Ilonum. Blavor. meridiona1. tom. I, p. {()8.
113
CMVll. 1451, JtaPSII.
Patri Miehaeli ituro in Bosnam committitur, ut regi exponat una
ex parte dolorem ob damna Bosnae per Torcas illata, alia ex parte
laetiliam ob ipaorom e regno recessu. Exquirat, qualis relatio locum
habeat inter regem et ducem Slephamim; narretque regi, ducem con-
apirare in diminutionem ipsius regni, atque despoto contra regem cl,disse
auxilium Bub Sreberniza, ita eliam Isabecho. Satagat regem cum filiis
vajvodae Radosavi Pa?lovi reeoneiliare, ut contra inimieoa BUOS fortior
eftdat.
Gtkidt: Diplomatarium p. rm.
CMvm. 1451, 17 JalII, VenetDs.
Provocantur veneti reetores Gatari et aIii in Dalmatia, ut de .faeto
Raguseorum, qui a duce Stephano et exereitu 800 valele po&enti atrin-
guntur et satis opprimuntur, assidaas relationes exbibeant.
:c;.bi: Listine, IX, po 889.
CMIX. 1451, 15 A.ugustl, DrIn.levo.

Comes Vladislav, fiHus ducis Stepbani, et nepos comitis Vukac Hrani
foeclus init cum Ragusinis contra patram suum, promittitque se tis lupam
Konavlje, a patre oeeupatam, redditurum esse. Seripsit e. Vladislav manu
propri&.
Dr. Fr. JliIWi: MonWD. serbica, p. 4.
CMI. 1451, 23 A.ugusti, VenetUs.

Ad querelam ducis Stepbani, quod Ragosaei eundem suis navibus
offendere non eessent, ipsius oratoribus respondetur, dominium venetom
iam coram Bagosaeis intereessisse sed nullum resp()osum obtinuisse ;
eapitaneo quatoor galearom, quae "ad partes Levantis" itune sunt, com-
mittitur, ut dictos oratores "ad buceam Catari" deponant. EHgitur ora-
tor "ad communitatem Ragusii, qui vadat cum illa commissione, que
?idebitur isti conaiUo".
I4t1bid: Listine IX, p. 898.
CMXI. 1451, 21 8eptembrJs, Romae.
Nicolaos PP. V. fr. Eugeninm Somma ad regna "A.lbaniae, Bulgariae
et Busiae" suum nuneiom et oommissarium deputat, cum poteatate
"libroa, vastes, ealices, ornamenta eeelesiastiea et aHa sibi neeessaria a
conventu Dunchii motoo aeeipiendi".
Dom salubri&. Dal Romae apod s. Petrom anno ete. 1l0000LI XI kal.
Oetobris an. v.
Ez bor. lK ballar. f. 60. W'Cldditlg: Annal. minor. k>m. xn, p. 106.
CMXll. 1451, 8 Novellbris, VeneUis.

Oratoribus ducls Stephani exprimitur dispHcentia dominii veneti contra
.insolentiam Ragoseorum propter illa speeiaUter, que tam inhoneste
contra personam ipsius innovaront-; ob .biemem et conditiones pre-
21'
sentis temporis" diBeri deeisum ad propositionem dueis, expectarique
uberior expositio ipsius intentionia.
Ljubi: Listine, IX, 4.08.
OMxm. 1451, 27 NovellbrIs, VenetUs.

Veneto oratori apud pontifieem, Tridano Gritti, relate ad "apostoli-
cum monitorium" dominio per Ragusinos praesentatum, "quo univenos
Christi fideles requirebat, ut assisterent dietis Ragusiensibus et duci
Stefano bellum ipais inferenti nullum praestarent favorem", datur in
commissis, ut exponat, dominium cum duce Stepbano, qui "per longum
vie spacium confinat et circuit territorium nostrum nalmaeie et Albanie",
in pace vivere, egisseque de .tractanda et procuranda pace- inter Ste-
phanum et Bagusium.
IJubi4: Listine, IX, (ot..
CMXIV. 1451, 7 DeceIlbrIs, VenetHs.

Oratoribus ducis Stepbani respondetur, nihil "de novo in materia
illa" posse deliberari ; tempus et duci et dominio veneto "melius con-
sulet".
IJubi: Listine, IX, 410.
OMXV. 1451, 18 Beeellbrls, Bobovae.

Stephanus Thomas, rex Bosnae, foedus init cum Ragusinis contra
dueam Stephanom Vuki. Rex cum filio Stephano iurat coram legato
romano episcopo pbarensi Marino. Testes : voevoda Petros Vojsali, voe-
voda Viadisav KleAi, c. Stephanus Bioni~i, e. Radi Mozoli, c. Joannes
anti, c. Tvrtko Kova~vi, e. Vladislav Vuki, pristav e. Vladisav
Vukovi, protovestiarius c. Restoe, qui et seripsit.
Dr. Fr. M~: Monum. serb. p. 44:7.
CMXVI. 1452, II MartU, VenetUs.

Oratoribus ducis Stephani, qui veDeto dominio Ragusium, "si aquire-
retar", erga Almissam et Polizam et oo mille due. de depositia in Ba-
gusio existentibus" obtulit, respondeatur: se hac in re nihil deliberare
posse, praesertim cum dominium ob complicationes in Italia semper pa-
ratom stare debeal
IJubi: Listine IX, 411. Eodem senau die 31 e. Dl. reapoDdetur. Ibid. p. t18.
CMXVII. 1452, 25 MarUi, Vratar.

Voevoda IvaDiA, filius comitis Vlatko, et eiusdem patruelis c. Thomas,
filius c. Nicolai, item e. Marcus et c. arko et c. Radivoj, et c. Andreas
et e. Bartholomaeus et c. Thadaeus, omnes fratres voevodae IvauiA, et
c. Paulua, filius voevodae Petri, ineunt foedus cum Raguainis contra
ducem Stephanum Vuki. Seripait Radi diac. Vuki~vi.
Dr. Fr. MiJ:Ioii: Monumenta aerbica, p. 461.
215-
OMXvm. 1452, 25 KartU, Vratar.

Rapsium foedU8 init cum IvaniA, vojevoda CbImensi, et ipsius con-
sangnineis contra dueem Stephanum Vukm.. Seripsit logotbeta Nikia
ZvezdM.
MiiIoii: HODIlID. serbia. p. 458.
CMXIX. 1452, 28 AprJJiB, Venetfls.

Comiti Spalati Vietori Delphino comm.ittitur, ut ad requisitionem
ipsi per dueem Stephanum ac etiam per homines Narente et Craine
factam, ut eos ad noatram obedientiam aeceptaret simul eum aliis loeis,
que Raguaei oceupare nituntur, "Iocum Narente et Craine ae alia Ioca
dieti dueis, que sponte ad nostram obedientiam et aubiection8m venire
voluerint, in dei Domine aeeeptet".
IJWM: Listine IX, 415. Bimiliter 9 mafi e. a. Ibid.
mdXX. 1452, S JuH, VeaetliB.
OratoribU8 regis Bossinae et eomitis VladisIai, filii dIlcis Stephani in
negociis Craine et Narente" respondeatur Ioca illa per venetom domi-
nium. ad reqoisitionem dueis Stephani, iilorum "veri et indubitati do-
mini", et voeatam a populis illorom loeorum, aeeeptata fuisse; unde
. mirum esse, quod rex Bosainae, exeitatua a Ragosaeis, llrepente exer-
eitualiter se moverit contra gentes nostro ad impediendum impreaiam
nostram".
IJWM: Listine IX, 421.
CMXXI. 1452, IS JIDII, Venetlis.
OratorlbU8 ragusiensibus respondeatur, quod venetom dominiom, ut-
pote Raguainis semper &micum, illorom inimieis aurea praebere noluerit
etiam Ilin hoc bello, quod habueront cum. duce Stefano"; item .quod
dux Stephanos" ipsi "upresae dederit Ioca sua Narente et Craynam",
annuente quoque ipsius filio Vladislao ; "onde reetores nostri miserunt
gentes n08tru ad aeeipienda loea predieta, et paeifice ip8e nostre gentes
habuerunt totam Craynam, habIlissent etiam Narentam, nisi fuissent im-
pedimenta et obstacula ad instantiam" RagwJinorum "apud regem Bos-
sinae, comitem Vladislavum" et alios dominos partium illarum; et nisi
ipsi Raguaini armatas naves misissent "contra iurisdictionem, quam in
hoc mari et culpho habemus".
IJubi: LiatiDe IX, 428. Die 26 e. m. damr Carolo Mauroceno .ituro ad regem
BoII8inec commiuio de removeDdia obicibul circa occupatioDem Nareute et Crayne.
Ibid. p. 425. Rex Boanae promittit oratoree, VenetiaI imrol ad compoDendam litem.
Ibid. p. 449.
O.MXXII. 1452, I Jam, Rolll&e.
Nicolaos PP. V. Vladislao "Clessieh" "voivode" regni Bosnae, signi-
fieat se p&C8m, quam cum Stephano rege Bosnae inierat, confirmare.
Sineere devotionis... Dat. Rome apud s. Petrum an. 1l000CLII. kal.
JoIii, an. VI.
Ex reg. orig. &D. VI. de curia libro XXXVII. fol. 1to. TMiner: HODDm.
H1IDg. tom. II, p. 265.
216
CMXXIII. 1452, I Jam, Bomae.

Nicolaus PP. V. paeem, qoae inter Stephanom Thomam , regem
:Bosnae, ex UDa, et .Petrom GeorgU Voysa1ieh, voivodam partiom infe-
riorum Bosne" ac .Stephanum" ex altera parte, agentibus Thoma, legato
apostolieo et Nicolao de Apulia ae Marino de CanaJi, ordinis minorum,
eustodibus viearie, faetam confirmat; mandatque in8uper episeopo, vicario
Bosne ae eustodibus, ut ietam paeem et concoriam inviolabiliter ob-
servari faeiant.
D1ius licet immeriti. Dat. Bome apud s. Petrom an. ete. 1l000CLJJ,
kal. JuIii, an. VI.
Ex reg. orig. an. VI de curia Hbr. XXXvn, CoL 6l. TAeitIer: MODUJD. Hong.
tom. n, p. S66.
CMXXIV. 1452, I JalU, Bomu.
Nicolaus PP. V. Thomam, episcopom "Farensem" apud regem Bosnu
et rempublicam ragusinam soum legatum alatere constituit, iniungitque
ai, ut pacem inter Stephanom, ducem s. Sabae, comitem Duinenaem, et
rempubJicam ragusinam componat.
Dum eximie fidelitatis. Dat. Rome apud s. Petrom an. ete. IIOOOOLII.
kal. Julii, an. VI.
Ex reg. orig. &D. VI de curia Iibr. xx.xvn. Col. 188. TAeitNr: MODUlD. Hong.
tom. II, p. 5l66.
CMXXV. 1462, Bagasll.

Rector et consilium Joanni Hunyadi de inimicitiis ducis Stephani
referont. "Circa finem mensis JunU proxime delapsi comes Stephanus,
coactis undique viribus, tam suis quam eeterorum aUorum dominorum
de Bossina, valido com exercitu in territoria nostra irruit, et oecapata
primum contrata nostra Canalis, mox sua castra in Breno posuit, ubi
domos, vineu et arbores igne feroque vistaVit ; et demom dissipatis
gelltibus nostris, que non longe a civitate nostra loeom quemdam eusto-
diebant, eedibus hominom inieeiit. .", ne eeelesiis pepereit.
GelctcA: Dip10matarium p, 617.
CMXXVI. 1452, 4 ADguti, Venetlis.

Petras "vaivoda in partibus inferioribus regni Bossine" mittit orato-
res "pro parte domine BogUe Zaeharie SOCI'US sue", quae cum Boxa
matre sua "Be recommiserant cum terris suis" dominio veneto, consignando
Francisco Quirino, tunc comiti Seutari, "Dagnum com suo castro, Satom,
Gladri, Malisium, Bogami et Dusmani cum eorum distrietibus", reaer-
vando sibi tres villas: Zaravina, Pistoli et Sehiexi ac Meristi".
IjtIbt6: LiltiDe IX, O.
CMXXVII. 1452, 13 AagastI, Bagasli.

Rector com consilio oratoribus suis penes despotum Rassiae, Blasio
de Ragnina et Jacobo Marini de Gondola, ad ipsorum litteru in Sae-
217
delMo die 81 Jalti datu reseribit, intellexisse cum gaudio, quod despotus
paret beJlum eontn dneem Stephanum ("questo perfido ereticho et pa-
tarmo-.)
thIt1it:1t: Diplomatariom p. 1)14-
CMXXVIII. 1452, Ragl8li.
Rector eum consi1io Joannem Ronyadi rogant, ut comitem Ci1iae et
aliOB dominos Hungariae impediat ab ioferendo bello vajvodis Vladi slao
et Petro Vojsali, qui soeii Ragosii aggressi sunt dueem Stephanom.
Gdt:ic1t: DiplomaWiom p. 519. JO&DD811 obaecundam petitioni Ragum. Ibid. p. 526.
CMXXIX. 1452, 22 Deeellbris, VeDetUs.
Oratoribu regis Bosnae, qui manifestom feeerunt, quod rex velit
.relinquere in manibus Venetorom Ioca Narente et Craine erga satis-
faetionem", coneeditur, ut icant, quid petant. Circa colloquia regis cum
despoto Buciae de pace exponat ipse suam de hoeee negotio mentem.
Ljubi: LiItiDe IX, 4.56.
CMXxx.. 1452, 30 DeeeBlbrls, Rap8il.
Fr. Marcus a Bononia poteatatem facit fr. Jaeobo de Marchia eundi
in Dalmatiam et Bosnam ad verbum Dei contra haeretteos ibidem prae-
dieandom.
Cum tanta vis . . Dat. Ragusii provinciae Dalmatiae penultimo De-
cembris 1l0000LIl.
Ex regeat. ordio. CoL 4. WaddHtg: ADD&l. mmor. tom. XII p. 149.
CM.XXXI. 1453, 16 Januaril, VeDetils
Ludovico de Canali eamerario Cathari committitm, ut Stepbanum
dueem S. Savae adeat, penvadeatque, ut contentus sit, quod dominium
venetom Narentam babeat, quam "rex Bosaine per BUOl oratores obtulit"
ipsi dominio.
~: LiltlDe, X, 1.
CMXXXTI. 1453, 26 JanuarH, Jlderae.
Fr. MarCUI a Bononia Stephanum 77wmam, regem Bomae, qui deer.t,
ut populus alimenta daret fratrihUB, et qui dare nollent, ad id cogeren-
tur, rogat, ne populus ad id praestandum ulio modo cogatur, et fratrihUB
aUa ratione provideatur.
IDustrissime atque e1ementissime n,x I Tuae saerae maiestati det omni-
potens eontinuum regni inerementom prosperosque ad vota SUCC8SSQ8. Ut
maiestati tuae saepius seribam, facit mea ineredibilis de te opinio et
humanitatis et devotionis. Continua bonorum fratrom minorom sollicitudo
est, ut statum suae professionis semper et ubique servare possint. Sed
eum intellexi, maiestatem tuam pro sua singuJari devotione provisionem
feeisBe, ut a suis populis vel voluntarie vel invite fratribu nostris vietui
DeeeSBarla tribuantut, et mihi et patribus Bosnae visum est atque diffi-
nitom. statui nostro nulla ratione convenire illud, quod tua sallicita de-
"tio fratribas impendere eurat j hoe enim si tolerabimua, ceteris nostris
218
promeiis ac patribua erit non modo grave, verom etiam molestiuimum

atque aeerbissimum; faeare ipsi nolumua, quae in aliis faeta reprehen-
deremus, quia semtia eoaeta Deo non p1aeent. Quare magis magisque
tuam saeratissimam devotissimamque maiestatem precor, ut subditi tui
libero benefaeiendi fmantur arbitrio, et fratribua in tuo regno degentibua,
qui te 80fum gubematorem, defensorem, nutritoremque suum appellant,
aliter provideatur. QU08 ego tuae sacrae maiestati, in viaceribua Christi
Jesu, per sanguinem ipsius, quantum seio. p088Um et ufeo, sicut filios
meoa dileetissimos commendo, quamvis tua ipsa sacra maiestas, singula-
risque devotio non egeat commendatione nostra. Valeat toa serenitas. Ex
loco nostro s. Crucis apud Jaderam XXVI Januarii 1l000CLU1.
Ex regest. ordin. Marci bODoDien. lol. 4. et apud WadtJitIg: AmIal. minor. tom.
m, p. 16"9.
CMXXXITT. 1453, meJl8e Febnario, RaguH.

Gubematori Hungariae nunciatur, '1 Teueros ad requisieionem comitia
Stephani venisse ad numerum 2000 ID predas et damna contra filiom
eiuadem comitis Stefani in Ioca Chelmi" , quae &guBio vicina sunt ..
et comes Stephanua .imiliter cum universa eiua potentia loea ipsa Chelmi
hostiliter invasit . . .
Gtlcidf: DiploDWarium p. 530.
CMXXXIV. 1453, 6 BartH, RapsH.

Oratoribua ragusinis apud despotom Raseiae, Jacobo Marini de Gon-
dola, Pasquali de Sorgo, AIoysio de Resti et Damiano de Zorzi, seribi-
tor, Vladislavum filium ducis Stephani et episeopum pbarensem Thomam
commorari Rugusii, tractarique de paea cum duea ineunda; Stepbanom
cum alio filio Vlatco et gost Radin aliisque nobilibua via Canalis trans-
ivisse die 2 curr. in Novi.
lhlcich: Diplomatarium p. 531.
CMXXXV. 1453, KagaslI.

Oratoribus penes despotom Raseiae, Jaeobo Marini de Gondola, Pa-
sehali de Sorgo, AIoysio de Restis et Damiano de Zorzi notum redditur,
quod comes Vladisavus. filius ducis Stephani, una cum episeopo pharensi,
legato apostolieo, fuerit Ragusii ; et quum Stephanua aggregatis sibi
Turcis Vladislavum ad castellum Novi in Chelmo debellaret, ipsi apo-
ponderit pleem; quem in finem Ragusio misit oratorem suum ad patrem
in "Novi Drazevizae". Dux Stephanus intendit mUtera legatos ad novum
regem Hungariae, ut ab ipso eonfirmationem privilegiorum expetat. De-
spotu agat apud comitem Ciliae, ut dictos legatos inviet, quatenua Ste-
pbanus ante omnia pacem ineat cum Ragusio et suo filio Vladislavo.
lhlcicA: Diplomatarium p. 528.
CMXXXVI. 1453, 19 JuHI, PiVL

StepbanuB, dux B. Savae, eoniugi Helenae et filio Vladislavo, sociisque
eius, qui ipsi infidefea erant, ignoseit, in specie: vojvodae Sladoje Sem-
219
kovi, comiti Georgio Ratkovi, vojvodae IvamA Jurjevi et comiti Vu-

kalin Sankovi~ Scripsit diae. &tidar.
J{~: MODom. aerbiea p. 457. .Aliia litleria filium V1adia1avum in gratiam
recipiL Ibid. p. 460.
OMXXXvn. 1468, 19 JalU, Romu.
Nicolaos PP. V. Thomae episeopo "Farensi" in regno Bosne et
Croatie provineiaque ragusina sedis apostoUee legato, praeeipit, ut prae-
habitis informationibus, "Ioea Ragusii et Due existentia viearie bosnensi"
, perpetuo uniat et incorporet.
Apostoliee nobis. . . Dat. Rome apud s. Petrom anno ete. 1l00000W.
XIV. kal. Augusti an. vu.
Beg. yaticau. o~an. VII. de C!Jria
libro XLll. bullarum fol. 180. Wadding:
AImal. mmor. tom. xll, p. 584. TAemer: MODom. Hung. tom. II, p. 266.
OMXXXVill. 1468, 16 Augusti, RaguslL

Stephano de BaduJino, ituro ad regem Ladislaum, committitur, ut
rempubUeam exeuset, quod ob dunna et expensas habitas oeeasione belli
cum duce Stephano non miserit legationem ; intereedat, ne Stephano, si
oratores mitteret, quid quam coneedat, donee pacem, de qua agitur, cum
Ragusio non inierit; proeuret, ut banus Croatiae, si neeesse fuerit, Ba-
gusio asistat.
fhlCiCA: Dip10maWium p. 584. Opem bani Croatiae petnnt etiam litteria ad
regem directia. lbid. p. MO.
OMXXXIX. 1463, 5 Novembr1s, VenetUs.
Oratoribus dueis Stephani respondetur: dominium venetum laetari,
quod comes Vladislaus ad obedientiam patria redierit; liben ter missurum
8e legationem ad nuptias eiusdem comitis ; gratias agi, quod dn res-
puerit foedus cum Hungaris contra Venetos ; Craynam velle se eedere
duci reconciUatione Stephani cum filio Vladislao peraeta ; salis eveetio
eoneeditur; ropnt, ne dux insistat petitioni, "quod mereationes, que
portantur et extrahuntor de eastro novo (Novi), non solvant datium sive
gabellam Catari" ; injungetor eomiti SpaJati, ne rebelles dueis reeipiat j
600 ducati &nnue duci solvendi "a eamera Catari"; Radoe Vainovieh de
Crayna, qui SpaJati detinetur, ad dueis requisitionem liber deelaratur.
IJubi: Listine X, 19. Die 21 Novembria electus ADtooius Quirini orator ad
DUptiaeC. Ibid. J3 designantur dona. Ibid p. 24. ADno 1455, 22 MartU eligitur
orator ad nu~ uniua filii ducis 8tephani, qui "aooepit uxorem quandam neptem
eomitia Cilie". Ibid 66. 8ponsia ducie 8tephani, dum Jaderam cum galeis venetis
appulerant, exhibetur honor. Ibid. 60.
CMXL. 1464, 26 JanurU, RagusH.

Oratoribus ituris ad regem Ladislaum, Jaeobo Marini de Gondola,
Nieolao Saraeeni de Bona et Paladino de Luearis, committitur, ut ex-
ponant damoa, quae Ragusium in bello cum duce Stepbano perpessum
est; adeant etiam, si po8sibile est, in corsu itineris regem Bosoae, quem
rOleot, ut si cum duee Stephano inierit paeem, ineludat quoque Ragusium.
Gelcich: Diplomatarium p. Ml.
220
O:OLI. 1464, 18 lIarW, VeBet118.

"Stefano duci 8. Save" ad ipsius litteras datas Po(d)bJati 20 la-
nuarii "de parte Cetine et a1iarum terrarom et loeorum, qne sunt filio-
rum olim bani Petri" reseribitur, quod ad requisitionem easteDani CIiaii
et aIiormn CaSteIIanOrmn post mortem Petri, nomina filiormn eiusdem
bani, C1iaium, Ifsignom, Zazuinum et Petrovu sub protectionem dominii
veneti reeepta &int, "donee ipsi poeri ad 18 annum pervenerint, non mtel-
ligendo ullo modo banc reeommendisiam contra regiam maiestatem et
melitom regnum Hungaria".
:rq.1M: LiatiDe X, 29. ,
CMXI.n 1454, 25 1IarUI, BoD01llae.
Fr. Marcus a Bononi&, vlearios generalis obaervanti~ aceepto nbneio
de neee fr. Georgio "Haramicb" saeerdoti et fr. Adriano converBO, in
villa .Pudinae8 regni Raseiae ilIat&, fratres in eodem regno trepidantea
datis litteris consolatur atque hortator, ut pro fide tutanda forti &int
&oimo, neque loea illa, quae adhuc nostra sunt, deserant, nisi magna 808
vis compellat.
Ob atroeissimam. Dat. ex loeo nostro Bononiae nl' MartO 1I000CLJV.
Ex regeat. ordin. foL 16. Wadciing: Almal. mmor. tom. xn, p. 215.
OMXLIII. 1454, 10 !priUs, Novi.
Stephanus dux 8. Sabae cum Ragusinis paeem componit. .Turant filii
ducis: comes VJadjsav et co Vlatko, item primore8 vojvoda Sladoe Sem-
kovi, co Radi Stepkovi, vojvoda IvaniA Vlatkovi, vojvoda Marko Grgu-
revi, c. Radovan Vardi, co Rum Div~, c. Paulus DraIoevi, co Ranko
Pri~, co Georgios emerovi, c. Ivao Vardi, vojvoda Radi PribisaIi,
c. Vukman Jugovi. Seripait diac. Radivoj DobriAevi.
Dr. Fr. JtWoli~: Monum. Berbica, p.465.
CMJJJV. 1454, 15J~,~
Voje"oda Petros et comes Nicolaos, filii vojevodae Radosav, inito con-
silio com soperioribos eeclesiae bosnensis et primoribos suis, privilegia,
quae maiores eormn Ragosinia coneesserant, confirmant. Jurant c. Rado-
sav Obradovi, c. PlOtun Zemli, voj"oda Radoe ivinia, co Vuki Di
ni~, co Radi i~, co Georgius Radosali, co Radi Pribini, co Geor
gius Dragievi, co Vukmir Borovini, c. Vukas Vladimiri, c. Miebael
Diva, c. RadNOj Brankovi.
Commune ragusinum aeeepit ab eisdem Petro et Nieolao depoaitom.
Mikloii: MOD. serb. p. 469. Puci: CIIO.~ CP6CKa, p.469.
OMXLV. 1454, 2 NOTeDlhris, RagulI.

Jacobo Petri de Bona oratori committitur, ut in itinere, si po8sibUe
est. &deat doeem Stephanum et filios, item vojvodam Petrom Pavlovieh
et comitem Nicolaum, eiusdem fratrem, tum Petrom Cbovuevicb,ipsisqoe
res ragusinaa commendet; regi Hungariae notam faciat paeem com duce
Stepbano initam.
GektcA: Diplomatariam, p. 557.
221
CMXLVI. 1466, 8 1IartU, VenetUs.

OratAm. regis BOSDae Nicolao Testa ad propositionem regis, ut
qU1lBl eomes Ciliae ambiat Venetia erripere Dalmatiam, ipsi oceupent
eaatrum Tnine, "quod est caput aut prineipalis loous Croatie", utque,
si. hoo nollent, beredes comitis Pirehi permoveant ad dandum illud
regi Bosnae, responcleatur, quod Veaeti, "ne Dova subori&tur causa dis-
sensioDia" cum corona Hungariae, castrum Tnine oeeupare non possint;
paratos se tamen enuneiant persuadere haeredibas bani pircbi, quo illud
eastram regi Bosnae tradant, "tenentea indubie, quod existente illo in
mambu SDe serenitatis, repuM poterimus ipaom esse in manibus nostria"
IjtIbi6: LiHiDe X, 46.
OMXLVTI. 1455, 23 IlartU, Ragull.

Regi Hungariae: "compertum babemus, dueem Stephallum Bosne, vi-
cinum nostrum, ad maieatatem vestram oratores transmissurum esse";
DOD eredat ipais, si Ragosinos .obloqoerentur"; moneat dueem., ne ipsos
iniuriia affieiat.
Gdcit:A: Diplomatariom ~ 574.. Litteria 24, Aprilia quaerela CODtra 8tephanum,
qui nil &liud molitur, nisi ui HaguainOl .dolis capiatc, mo'Vemr. Ibid. p. 578.
CMXLvm. 1455, 31 Bartll, Venetlls.

Ad requisitionem oratorum dueis s. Savae Stephani .eonceditur una
ex galeis venetis aubti1ibua".
I.4abid: Listine X, 55.
CMXLIX. 1455, SO AprUls, Romu.
Calixtus PP. m. udito .Nieolao Jaeobo Testa, oratore regis Bosne"
et eoasideratione ipsiu Stepbani Thomae, regis Bosne, inhibet, ne "Gor-
zala ~t Priglimn apud Spalatenaem., et insule Grapan apud Sibenieenaem
et PaIIIB&Il ac Veglani nec non Novi .apud Jadreosem civitate&, domu
sive Ioca dieti ordinia partium Dalmatie" a vieariatu Bosne ulIo modo
separentur.
Dum betu uberes .. Dat. Rome apud l. Petrom anno ete. IlOOOOLV.
pridie kaL MaD an. I.
Beg. orig. Ul. l. de curia libro l. lol. 28. TAritNr: MODom. HUD!f. mm. n, p.171.
OML. 1455, 30 AprlHs, Romae.
Calixtus PP. ID. Stephanom ThomaJD, regem Bosnae "ac eomitem
SYphanm, Datum suum et heredea ac omnem famiJiam presentem et
peeteram coa eivitatibua, castris etc." sub apostolicae sedis protectiODe
"it.
~um tua" Dat. Rome apud 8. Petrum an. ete. 1l00000V, pria
kal. Maii, an. L
Ex 'lei. q. an. l de .cari. libro l roI. 28. T",.,..,.: l(01l1lm. Rnog. tom. n,
p.m.
222
OMLI. 1455, 30 AprUls, Romu.

Calixtus PP. nl. regi Bosnu promittit, bello tmeieo felicitar eon-
fecto, civitates aliaque Ioca, a Tureis vel aliis baronibus, qui a fidelitate
defeeerant, oeeupata eidem .regi ac Stephano filio . ac cunctis postari8
et haeredibus" suis restitutum iri.
Dat. Romu apud l. Petrom an. inearnationis dom. 1455 pridie kal.
Mali, an. I.
L B. ~,: Kalendar. eecl. rumen. tom. V, p. 85.
CMLII. 1455, 22 U, Vleuu.

LadislauB, rex Hungariae, Stephanum "Zandalii vojevodam Bosnensem
hortatur, "ut cum civitate Ragusiensi viveret in pace- neque ei quidqnam
mali inferat vel bellum in eam moveat.
Datum Wyenne feria quinta proxima ante festum Pentheeoetes anno ..
1l00000V
P. J(a~: Starine libro I, p. 161. lJubi: X, 69.
CMLIn. 1455, 21 JuU, Jaurlni.

S. Joannes Oapistranus OaUizto PP. llI. scribit d8 litteria per n"n'w.
s. sedis allatis, tnagnatum Hungariae conveneu, 2Urcorum in RascUJ pro-
gressu; 8f)adet beUum 7'Urci8 ""ra ma~U6 inferend"". i e:eponit prmnptum
ad koe animum Johannis d8 Hunyad, aliorumque magnatu... ; proponil
foedera koe fine cum principibus ezterris 'neunda etc.
Beatissime pater l Ad sanctorum pedum humiliter deoseuIanda vestigia
provolutus. Licet superioribus diebus ad sanctitatem vestram binu dede-
rim littera&, non tamen praeteribo, cum faeultas tabellariorum se otJerat,
quin ad beatitudinem vestram scribam ea praesertim, quae et Dei et
tuae sanctitatis honorem eoncemere sentio. Veneront nuper hue ad me
duo a sede apostoliea nuntii, unus Rodulphus nomine, reverendissimi
domini Januensis familiaris, litteras deferens asanetitate tua; alter vero
Capelleetus, cursor reverendissimi domini Firmani, ut asserit a &aero eol-
legio reverendissimorum dominorum eardinalium litteras habena, enunci-
antas eleetionem Spiritus sancti, quia scilicet divina dispositio te patrem
sanctum elegerit in verum Christi viearium pro sancta fide eatbolica non
tantum eonservanda verum et augenda. Hic enim cum maior pars balO-
num inclyti regni Hungariae eongregata _et pro eommuni eoneordia
inter eos eomponenda, intaentes 1iteras huiusmodi, maximo repleti sunt
gaudio et laetitia huie divinae voluntati eongratulantes vehementer. Verum
non sine invidia fuit et murmure, quod in eoeta tantorom dominorum
aliquibus minoribus ex parte tuae sanctitatis praesentatae lint litterae et
potissimis fere eiusdem regni datae non siot, episeopo scilicet Quinque-
eeelesiensi, episeopo varadiensi et quibusdam dignioribus regni baronibus.
Buie autem rei faeile pro arbitrio sanetitatis tuae provideri _poterit. Deinde
sanctitati tuae dolens signifieo, quod hodie festinavit tabellarius specialis
ad hoo directus ad despotum Rassiae, qui hic cum his dominis et balO-
nibus, anhelat ab ais lubsidium et defeosionem dominii sui, denucians
ipsi deapoto et baronibus nefand.issimum nominis Christi hOltem Maho-
223
meth Torearmn imperatorem oeeupl88e potissimam Baseiae eivitatem,

Nobordam (Novoberdo) nomine, ubi auri et arganti fodina est, quae do-
mino suo annuatim, ut fernnt, eentum et viginti millia ducatorum rOOde-
bat; eeteras vero eivitates et oppida omnia ad exterminium esse vallata.
Tenet omnes, beatissime pater, tantorum fiagitiorum eommissorumque
aeelerom, et quod avertat divina pietas, in dies magis patrandorum solus
quidem auditus ; et non frustra dubitatur, quod si de remedio opportuno
dto non provideatur, res in peiorem exitum evadet. Quare beatissime
pater, cum tibi a Deo data sit potestas, quemadmodum sancte instituisti,
prosequere, ut sancta fides eatholiea effeetu 80rtiatur eousenationem et
aogmentmn. Certum equidem habeo, quod non ad aliud te Deus senavit
iD hoc tempua provehendam, nisi ut neeessario tempore parata eonse"es,
deperdita resta.ures et male se habentia membra ad integrum corpus tna
virtute et una redigantur. 8eripseram pridie tuae sanctitati, quod sere-
Disaimum regem Arapnum spiritualibus et temporalibus umis ornares,
et quamvis exeellenter potens existat, adhue tua sanctitas potentiorem
effieeret; opus quidem esse puto ac nimis opportllDum, ut ne dum per
mare, sed etiam per terram huie perfido Christi hosti et resistatur viri-
nter et fortius confligatur. Cum enim hac die colloquium cum istis do-
minis praelatis et baronibus habuissem, magniflcU8 et exeellens dominus
Joannes, haetanus gubernator, comes bistricensis, se primum obtDlit suis
sumptibus et expensis positurum in umis et in exercitu deeem millia
equitum, BUO arbitrio e1eetorum; dixit insuper, quod serenissimus dominus
rex 14disJa1J8, pro toto residuo regni Hungariae parabat vigioti millia;
despotus autem Rasebie, quamvis valde damnifieatus sit, obtulit se para-
tum deeem millia, lieet in sua fide perduret. Incumbit tamen nobis peri-
eUIiS nostris salubrius eonsulere et de opportuno remedio providere. pro-
eeasit magnificus Joann88 praefatU8 ad ultariora eolloquia dieens, quod
al sanctissimus noster papa mitteret sibi viginti milHa equitum et sere-
niasimus rex Aragonum deeem mUlia, cum dux Burgundiae otferat se
ventarmn cum deeem millibus equitum et decem millibus peditum, et sic
omnibus eomputatis essent eeotum millia, eonfidit ipse Joannes intra tres
menses tantum eonflictum contra Tuream infene, quod iu Europa locus
non &rit, ubi reeliuare valeat eaput, maxime cum ipse ad unguem eo-
poscat potantiam Turcorum, eeterorumque infidelium, ac medullitos inteI-
Jigat cam huiusmodi rationem bellandi. Proiude in praesentia omnium
istorum dominorum et baronom hoc asseruit hodie, quod cum tanto nu-
mero annatorum speraret etiam reeuperare Jero801ymam, nee peteret
atipendia pro praedieti8 equitibU8, nisi pro tribus mensibus. Expediret
equidem, quod sanctitas tua aliqualem eardioalem destiuaret ad partes
istas tanquam residentem tali exereitui cum suffieienti peeuniarum summa.
Vel si tuae sanctitati rem hane committere videatur reverendissimo do-
mino eardiDali strigooiensi, cum virtute, providentia et consi1io plurimum
ftieat, bene ut reor consultum esset. Obtulit insuper se ipse Joannes, si
omnes beIlatores &int, non pueri sed viri &trenui et in armis experti ad
peneqoendum Christi hostes idonei, per annum, et annos, si opus esset,
C1lJIl tali exereitu perseverare, nee alia stipendia requirere ; eonfiden8
quod de bonis et dominiis ipsius Turcae eonquirere~ quod ta1em etiam
e1usdem TorQe etiam ltipendiis abundantius communiret.
GooS le
-
Digitized by
Tali igitm modo aerenisaimum regem Aragonum per lU1'8 decer-
tando et ipsum Joannem per terram, firma spes elISe posset et recap&-
raadi deperdita et aequireDdi dominium debitum princlpibus ehristianis,
nec non et poaaideDdi divitias infidelium eum. ampIa diIatatione sanetae
catholieae fidei orthodoue aci aeternam gloriam et immortalem tue
sanetitatia nominis Iaud.em et memoriam sempiternam. Toa igitur sancti-
tas, beatisaime pater, quid in his agendum sit, deeernat, quam eonservet
altissimu8 ecclesiae suae sanetae, et populo ehristiano per tempora lon-
giora, eni me et ordinem nostrum. supplex eommendo. Jauarini, oppido
Hungariae regni, 21 Junii 1455. Exeelsae JIInetitatis tuae vermieulus ac
iDdignus aervulus lieat fideliasiDtu orator: Fr. Joannes de Capistrano.
El: Ma&. aracaeIiao. operum 8. JO&DDis a CapiatraDo 1iom. V, vol. m, p. 1'14.
CMLIV. 1495, 4 JalU, JauariDl.

S. JoamatJ8 fl Oapi8tf'ano Oali:do III 8eribV de animo despoti RaB_
catholici8 infeft8o, de ei", nepte more catkolic6 baptizata et confirmata,
de prif1ilegio a Naco1,ao Y. eidem despoto COftCU80 i quibllS additu,. ekn-
chu eorum iniuMarum, quae .Basciani catkoliciB &maenrilJt18 in _
callSa,.e dicunttw.
Beatissime pater, aci saerorum pedum. humiUter oseulanda vestigia
venio. Non satis aequo animo fem P088um, beatissime pater, discldentes
atque dilaeerantes tunieam ineonsutilern domini nostri Jesu Christi, ma-
xime pro meo in unicam sanetam eeeiesiam, sponsam Jesu Christi, officio,
fide et observantia. Eo me siquidern ratio eompu1it et eoegit ad Beri-
bendum, nam cum proximis diebus eolloeutus essem eum ::~ta Raaeiae,
qui hie a dominis et baronibus buius regni Hungariae a "um pro tu-
tandis domiuiis suis et reeuperandis deperditis postulabat, iuveni enm
adeo male sentientem de fide eatholiea, et in erroribU8 suis pertinaci
duritia perseverantem, quod in omnibus nobis Ohristieolis maxime est
dolendum, salutique ipsius eondolendum, atque fidei nostrae impenBius
studendum. Consideret igitur sanetitas vestra in sequentibus artieuliB,
qualis sit et quam bene de se I5perandum velit, et qU08 patitur in regno
suo, et que permittit et defendit et servara intendit invitis quibusque.
Haec autem mihi per fide dignos relata et in seriptis de se et suis 000-
aignata sunt, videIieet: violenter ehristianos eatbolieos arripiunt bapti-
zando eos invitos, qui nollent auferendo eis eorum bona. Additur his
nefandum, et maxime cum in detastationem et oontemptum sanetae fidei
nostrae eatholieae perpetrarunt. Est namque quaedam neptis dieti de-
spoti, filla flliae eins et filia magnifici eomitis de Oilia, quae nupta eat
filio serenissimi ac excellentissimi eultoris ac defensoris ehristianae reli-
gionis domini Joannis de Hunia, olim gubernatoris Hungariae; quae
quidem puella, dum. nata asset inter eatholieos et a patre eatholico bapti-
zata secundum ritom sanetae romanae eeclesiae, postea gratia eonso1a-
tionia et pudii ad dietum despotum avom delata est per matram SDam,
qui tanquam romanae eeclesiae inimieus, more suo detestabm, eam
rebaptizari facit, et per sueee88um temporis eum suis per:fi.is ealogeris
et 80cletate magna eandam misit ad praefatum dominum gnbernatorem
regni Hungariae omnibus studiis euitens, ut secundum. mores .U08 ,Pr&8-
225
dieta pueIla eDutriri et elevare (sie) deberet in curia praadieti guberna-

tom. sed factum est virtute atque prudentia dieti gubernatoris, ut omnes
illos sehilmatieos paalatim repellens, et praedietam nurum suam edneari
et eoaleseere euraret; quae profeeto pueIla devotissima nunc et ehristia-
niBBima est, annom deeimum tertium attiDgens, quam hodie eon1irmatam.
esse stodoimus pariter per reverendissimum dominum eardinalem arehi-
epiacopmn strigonienaem, ut mandat et tenet saneta romana eeelesiL
Praeterea non ex bona informatione a felicis reeordationis Nieolao
papa, praedeeessore vestrae sanetitatls, impetravit buDam non satis dignam,
enius eopia his alHgatur. Cuius praetextu praedieat Mem lIoam optimam
esae et eonfirmatam a sede apostolica et multis argomentis dilatat fun-
brias snaa vigore huius. Gloriatur proine habuisse a praefato praede-
eesaore vestrae sanctitatis boli am aedifieandi novem loea in regno Hun-
gariae, obi manutenere voIt eaIogeros graeeos, qui omnino dico ot Spiri-
tom sanetum nOD proeeere scilicet a filio; qui negant purgatorium esse,
qui in1ieiantur &Dimaa quorumeunqoe sanetorum nullam gloriam osque
ad. diem iudim habere; nee animas quoromeonque damnatorom aliquam
poenam pati usque ad iudicium, et multa alia, quae longum asset
enarrare.
Quod cum ita Bit, sanctissime pater, homiliter sopplieo vestram saneti-
tatem, ut cum divina sapientia exigentibus temponous elegerit sanetita-
tem vestram non solom servatrieem sed auetrieem reIigionis christianae
et aanetae fidel eatholieae, dignetur beatitodo vestra his malis et erro-
ribus providere, ne aecrescentibus peeeatis et iniquitatibus nostris ad
petora deveniamus. Infrascripti sont artieuli in quibus errant Raseiani
ultra haereaes Graeeorom, seripti in orbe Jaurinense anno domini 1455
die 4. Julu. .
Conqoeruntur fratres minores de observantia de viearia Bosnae, Ruci-
DOB sclrismatieos eontra dominum et veritatem domini nostri Jesu Christi
multa mala perpetrare in ipsos fratres et in Christi fideles, qui adhae-
rent sacrosanctae romanae eeelesiae et praesertim ista, quae hie sobse-
quuntur, in damoationem ehristianorum qootidie inferontur.
Artieulus primus. Violenter christianos eatholieos arripiunt baptizando
eos invitos qui noBent, quando.qoe eis auferendo bona, et quandoque
inearcerando eos.
ArtieoIos seeundus. Multis ex illis haereticls Bosnensibos, qui fidem
teDuerunt Patharenorum (et) audientes verbum Dei, convertuntur ad
fidem romanam; sed a metropolitano Rascianorum et aliis non permit
tuntar reeoneiliari; de quibus multi moriuntur extra fidem, magis volen-
tea extra fidem mori, quam eorum Rascianorum :fiem suscipere.
Articulos tertius. Derident divina officia nostra, et quod peius est,
quando ponator sacramentum Eucharistiae ad infirmos ipsi violenter
apemunt, tanquam rem abominabilem, in contemptum fidei eatholieae.
Artieulus quartus. Non obse"ant festa iuieta a sacrosaneta romana
eee1esia, nec permittont eatholieos ea sanetifieando se"are, sed compel
lunt christianos aliquaa quintas et sextas feriu et nonnulla festa secun-
dum opinionem eorum.
!oog le
8l'OJL XmI.
Digitized by
226
Artieulus qointus. CompeDunt christian os catho1ioos violare ieiunia

nostra in vigiliis sauetorum et festorum vel quatuor temporum ; et non
permittunt ehristianos quarta feria vendere nec oommedere carnes.
Artieulus sutus. Compellunt catholioos in sabbatis maetare et faeere
et vendere carnes pro UBU ipsorum, eo quod tali die ipsi carnes eo-
medunt.
ArtieuIus aeptimus. Jura eeelesiastica eonfringunt, nec eonfugientes
ad ecdesias sunt liberi, sed violenter inde abstrahunt eos immunitates
eeclesiasticas violano.
Artieulus octavus. Quando ealogeri aut saeerotes eorum baptizant,.
dieunt baptizandis: abrenuntias fidem latiuam? et ille respondit : abrenuntio.
Et illi: abrenuntias ieiunium sabbati? et ille respondet: abrenuntio. Et
illi: abrenuntias Petrom Goignani? Et ille respondet: abrenuntio.
Artieulus nonus. Dieunt, unum hominem fuisse, sed de uereitu Pha-
raonis hominem in unum eonversum, ratione euius carnea ursi non
eomedunt.
Artieulus deeimus. Sacerdotes eorum dieunt, quod sunt Romani abs-
eissi de fide eorum, et romana fidea non est, sed ab eis derivata.
Artieulus undeeimus. Diennt, quod fides eorum a Romanis destruetur,
sed postea Deus eam suseitabit iterum. .
Articulus duodeeimus. Quando quis gattam interfieit, pro poenitentia
iniungitur sibi ab eis Raseianis sacerdotibus ieiunare septuaginta ferias
sextas; quando intemeit canem, triginta sextaa ferias; quando vero quis
interfieit christianum, duodecim tantum.
Artieulus tertius deeimus. Quando baptizant dicunt: haptizetur servus
vel serva Dei in nomine Patris Amen, in nomine Filii Amen, in nomine
Spiritus sancti Amen.
Artieulus quartus deeimus. Non eomeduQt animalia, nisi priua per
ferrum interfieiantnr; et Hi gallinas vel aves trahendo eoUum interfieian-
tur, pro vita non eomeerent; vel si canis lep~rem oeeideret, abiieiunt
impingendo christianis, quod cadavera eomedunt, qui huiusmodi eomedunt.
Artieulus deeimus quintus. De obedientia papae nihil euraot dieentes,
quod patriareha Rascianorum est eorum papa.
Articulus deeimus sextus. Indulgeiltias ecclesiarum et papae oontem-
nunt dicentes, quod haec vera non sunt.
Artieulus decimus septimus. Quod orationes fide1imn. catholieorum et
Romanorum nihil eis prosiot, et dieunt quod sunt inutiles.
Articulus deeimus oetavus. Contemnunt festa eorporis Christi et beatae
Virginis non tenentes nisi annunciationis, purificationis et assumptionis.
Ex IDU. Aracaelit. operom B. JoanniB a CapistraDo tom. V, voL m, p. 111.
CMLV. 1455, 7 NoveDlbrIs, VenetUs.

Ad capitula dueis Stephani, per eius filinm. Vlatko in seriptis data,
responeatur: Stephanus, eius filii et subditi veniant libere una cum
bonis suis in territorium venetum ; ineatur foedus cum Stephano, "dum-
modo non eontraveniat paetis, quae dominium venetum habet cum
Teuero"; placet, quod Stephanus .habeat Venetiis unam domum-; "ob-
stantibus legibus et ordinibus" non posae eoneedi eivibus novae eivitatis
227'
(Novi) mereari Catari sine pensione "novi dacii"; habeat excusatum do-
minium venetum, quod .iusto bello acceptum castrum A1misium" non
poasit duci restituere i regratiari duci de oblato subsidio in illis par-
tibus contra quemlibet impetitorem" excepto n80lo imperatore Teucro-
mm"; libere extrahat salem de Pago et "conduci faciat Narentam vel
ad eins eivitatem Novam. DuX Stephanu conqueritur de incursionibus in
8u88 terras Stephani Cernoevieh; item petit, ne dominium venetum ad- \
versetur, si aggrederetur filios Petri bani ad acquirendum comitatum
Cetine. .
I.jtIbiI: Listi6 X, 69.
CMLVI. 1455, II NoveDlbrIs, VenetUs.

Franciscus Foscari dux Venetiarum Stephanum "ducem s. Save ac
regni BoBBine magnum vaievodam" cum fiIiiS et haeredibus nominat
eivem venetum.
I;a1ii: Listine X, 75-
CMLm. 1455, 20 NOYembrls, Ragasll.

Joanni Hunyadi nunciatur, quod "Turcae omnes, qui Bosne confinia
tenebant, .qui Albaniam devast&bant", audito, quod ip~ "ad Vlachie tu-
teDam rastra moverit" , confestim eo tendant.
thkic'A: Dip1omatarium, p. 586.
CMLvrn. 1455, Dlense NoveDlbrIs, RRgnsll.

Comes, nobiles et totum commune Ragusii privilegium, concedunt '
Radino Gost. Seripsit diae. Marinko. '
Dr. h. IlWoli6: HQnam. aerbica, p. 478.
CMLIX. 1456, 12 lIartU, Ragull.

Regi HuDgariae notum sit: .Tureh08, cum machinas ac plurjma bel-
Dea instrumenta, que in expugnatione urbium &int, Uschopiam compor- ,
taasent, 8u88 de1iberationes 808pendisse", quum audirent de regis contra
eoa expeditione.
Gelcic1a: Diplomatarium, p. 588.
CMLX: 145~, 8 lIaII, Jajce.

Stsphanu8 Thomas, re:x: Bmmae, 8. Joanni' II OapiRtrano, ut fratri 'Elias .
a Poega et 80ciis {id8m habeat. "
Reverendo in Christo patri fratri Joanni de Capi strano, ,franciscano
praedicatori, &mico nostro eharissimo. Reverende in Christo pater' et
amice noster eharissime I Ad vestram paternitatem venerabilem patrem
fratrem Eliam de Bosega custooem custodiae regni nostri Bosnae, et
RbDem vinuo et strenuum militem Thomam Mis1inovigl1 nec non Gaspa-
rem Aiehesig, fideles et dilectos nostros in ceteris (certis ?) nostris factis .
et negotiis, vobis oretenua exponendis, de totali nostra intenUone. et
*
228
eft'eetivo propoaito plane informanlea, destioamns, quorum dletls et rela-

tionibus iostantissime rogamas fidem eredolam, t&nq1lam ab ore nostro
proprio prolatis, adIrlbere ve1itis. Datum in castro nostro Jayze die 3
mensis Martit &DDO Domini 14.56. Stephana Thomas, Dei gratia rex
Boanaa.
E:nmplwn bibliotheoae Vi&lorio Emanuelec. .Manoecrittl Geaniticic Cod. 889
(aaec. XVll) fol. li.
(JMLXI. 1456, S Janll.

Stehanns Thomas rex BOSDae per snoa oratores episopnm pbaren-
sem 'thomam et Nicolaom Testa rogat a dominio veneto auiliom
contra imperatorem Tarcoram, qoi .non coDteotos peeuniis petit etiam
qoatoor castra regni, ut habiIins possit oeeupare reliquum dolllininm ..
qoorum onom castrum, videlicet Bystryebky, diatat a Spalato, Tragario
et Sibenicho per onam dietam, euiua etiam eastri confines distant a Jadera
per unam dietam".
Ljw1M: Listine X, 86. BIolCTpJrWaDI nOD procol a HJievno. Jliiloii: lionum.
88l'bo 248-249.
CMLXll. 1456, 3 Jou.

8tepbanns TItom. rex Bosnae per IO.OS oratores episcopom pbaren-
sem Thomam et Nicolaum Testa reipubUcae veDetae signifieat, qUM
comes Cillae intendat "banatom Croacie oeeupare et expeUere pupil108
Petri bani ; si .dietos comes baDatum et eomitatom CetiDe atque Clisie
oeenparet-, detrimento elBet et Boanae et Venem; et si castrum Ostro-
viee ita asset in 1imitibns Bosnae sicut Thinioum, rex prohlberet ipsius
oeenpationem, "sicut dietom Thininnm Don permisit ab eo oceupari, cum
eins exercitnm in obsidione Thininii eooatitutum profugavetit".
~: Listine X, p. 88. Reaponaum aenatna veoeti. Ibid. p. 89.
onXIIT. 1456, 9 IartIi, 7 Aprllls et Dl. JaUo.

Mohamed II soluna sandtak bego Hereegovioae et kadi in Novi et
Hoa de sale Bagusinoram seribit.
Dr. Fr. MiJ:loii: lionumeota aerbica, p. 47'-6.
OMLXIV. 1456, S Aagasti, Venetiis.

A1oysio de Canali eommittltur, l1t dueem at.phannm adeondo im~
fret ab illo notitiam litterarum, quibns aubditis veDetis .,.Catari et Xe.te"
&vaserat, nt "recedaRt ab obedientia" dominii veneti et .adhereant
Teoera-; otque ipsum hortetnr, "qood velit a similibns abatinere-.
Ljubi: Lime x, IK.
CMLXV. 1456.
Reluhliea flRUlilla ellpi8R8 illlpedire, ne episeop1I8 "eanolensia-
privet fratrel mores in .Ponta Stagni" faeoItate &dministDndt sacra-
menta, aipiiaat nsi Hungariae, se eiua ni eaualegatum lDiaiSae Bo.....,
229
eique sopplieat "ut super hac re dignetur ... litteras eommendatitias ad

summmn pontmcem dare, quibos . . pontifex rogetar, ut sicut butenus
sie et de cetero fratribos ipsis Stagni &aeramentorom aministratio eon-
eeator".
J. Gell:icA - L. T1uIll6uy: Diplomatarium . reipublicae ragu&1UI&8. Buda-
PeatiDi1887 p. 590. .
CMLXVI. 1457, S Febraarli, law.

Petros de Thomasiis, venetus secretarius in Hungaria, doci Venetiarum:
"In Bossina si attrova gran numero de maestranza, marangoni et eaiafati,
mandati li per il sigDOl' Tureho, et cum diligontia attendono ad far fuste
et DaVaZe aol fiume de la Save del lato dela Bossina; DOV&meDte etiam
li e giunto uno subassi enm eirea persone 8000, veDUto per 801IIe1~ et
eostodir dicti Ia~orieri".
JlGIttIeo: H~. CIlO.~1I jyaaoo: O~OBell& II, 216.
CMLXVII. 1457, 14 lIartU, Venetlls.

Oratori dueis StephanJ. coJDiti BIMio, reapondeatur: iniungentor veneto
comiti Pagi, ut sal ad Narentam evehere permittat; assignabitur duci
summa illi de camera Cathari competens; eapitaneoa venetus Stephanus
vojvoda Cernoevich provoeabitur, ut abstineat ab inferendo duci damoa;
seribetor comiti Spalati, ut subditos dueis in districta "Badobil" , quoa
eeperat, b"beroa dimittat . .
1JtMri: Liatine x, 102.
CMLXVIII. 1457, 7 !pnlls, Blw.
Seeretarios Petros de Tbomasiis duci Venetiarum : .Preterea qui e
giunto ambassador del ser. re di Bossina ala maesta di questo rt) et al
rmo legato, ma principaliter al prefato sign. legato. Quale ba exposto,
come el Torcbo li richiede certe sue castene ; e che per tal eaxone e
sUmto in la BoEiDa uno aobassi eon gran Dumero de Turehi; et ala
giel'll8ta ne giugeno di &Itri j de che ditto r~ delibera . . . et rechiede el
prefata rmo legato, chel se vogli trasferir per ditt& eaxon aDe dite parte
della Boesina " Legatos remittit regi Hungariae rem decidendam.
Jlahieo: HCT. CIIO.~ j)'ZIDIX C-tOBeB& II, 216--217.
CMLXIX. 1457, 21 AprUi8, Romae.

CaJiXtgS PP. III. "fratri Philippe de Ragusio, ordinis minorum, in
repo Boene vicario, ac in MOS abBeDtia fratri Nicolao de Apulia", at
.Johaanem de Gradis, militem ragusinum, cui Donnolla negotia .. SediB
..,..wice . . tractanda.. . erant commissa, a Tuerehone Stanzitb sob
dito .. regia Besne eaptWatum", eliberari curet.
QuODialD inWleximoa.... Dat. Rome apod 8. Petrum sub annalo
piMatmis die u l Aprilla KOOCOLVD. aDI. m.
Beg. orig. an. m, brev. libr. VII, ro1. 86. 7'Miner: Monum. Hung. tom. n,
Po&.
230
cnn.
1457, 21 !prilla, Be...
CaUXtaS PP. mStepbano regi Bosnae, ut Joannem de Gradis, Ba-
gosin~ s. seia in Hongariam, Bosnam et Serbiam miasam, a lt Tuer-
cbone Stanzitb" nobili boanensi, eaptom et ineareeratom, libertati restitui
'iubeal .
Graviter ete. Dat. Rome ete. u l Aprilis KOOOOL"fD, an. lD.
Ex reg. orig. aa. m, brav. h"br. VII, CoL 86. TlNiIIer: Honam. Hong. &om. rr.
p. 290.
eMIAUI. 1457, 23 Aprllls, BeJUe.

Ca1ixtos PP. m ex fratre Nieo1ao de Sibenieo ord. minorum et lit-
teris sibi adlatis intelligens Stephanom, regem Bosnu, beBom in T1ireoe
seno meditari, eom in hoe proposito confirmat.
Rediit ad n08 . Dat. Rome die .um Aprilis J[0000L"fD.
Ex reg. orig. an. m,bre,.. b"br. VII, lot 97. T1IeiMr: MODam. HUDI. lom. rr.
p. 29L Fr. JltJri..... tk (hraU: OnI. miD. oba. ex decreto eedia apoetoliCae conka
TUrCaII iD Da1matia cruciatam praedicat. GtkieA: DiplomaWium. p. 597.
enxm 1457, 27 !prill&, Florentiae.

Commune ftorentinom duci chImensi Stephano seribit, se ex ore legati
ipsius eomitis Pribislavi inteDexisse eiusdem erga eommune devotionem ;
snam quoque erga illom profitetur amieitiam agnoseendo ipsum .tanquam
eolumen et fautorem et quasi parentem eivitatis ac mereatorum c ftoren-
tinoram.
In archi,.o ftorent. Rad. xvm, 288. Jlahieo: Monum.enta historica 8la,.oram
merid. I, 531.
CMIAXXDI. 1457, 17 1IaU, Bolll&e.
CaZixtus PP. III. 8. Jacoba de Marchia ezpetlitionem "cruciatam- itl
Hungaria et Bo_ia praetlicaturo amplam potestatem adM'8U8 haeretiCOB
procedendi aliaque in hoc negotio neussaria disponendi concedit.
CaIistus PP. m.Dilecte, salutem et apostolieam benedietionem. cam
pro nonnullis nOItris et religionis christiane arduis negotiis et preaertim
sancte crueiate ad partes Hungarie et Bohemie et alias in presentiarom
mandato nostro te eonfaru, ut ea, que ad bonorem et exaitationem ipsius
reJigionia eedunt, eo efieaeius faeere et exequi possis, quo ampliori a
nobis et sede apostoliea fueris Caeultate so1fultos, tenore preseneiom eon-
eedimus tibi faeultatem et potestatem tam in dietis regni&, quam alibi,
ubi tibi neeessariom esse videbitur, in quoseunque beretieos inquirendi
et eontra eos proeedendi ineareerandique ac penis et sententiis eondignis
affieiendi, eosque si ad eor redire voluerint et ad veram eognitionem
fidei eonverti, abiurata haeresi, ab80lvendi, et etiam cum eis super irre-
gularitatibus inde eontraetis dispensandiJ auctoritate apostoliea eoneedi-
mus per presentes. Et quia propter nuiusmodi eommissiones nostras
vari08 te opportebit wbire laborea, ad eos .levandum eoneedimus tibi, ut
de ordine tuo eJigere possis eum numerum fratrom, qui. tibi neeessarii
fore videbuntur j te ad partes, ad quaa profieiseeris, seq1l4Yltur, qui man-
datis tuis in omnibus pareant et obtemperent. Mandantes barom tenore
281
eis et eorom euilibet in mote sanete obedientie et sub excommaniea-

tioms pena, ut eum primom a tt' fuerint requisiti, sine mlatione se ad
iter teeom aeeingant, et tUM ordinationes ae mandata obeienter in
eunetis exequantur. Datum Rome apud s. Petrum sob annulo piseatoris
. die XVII Maii JlOOOOLVU, ponti~eatus nostri aDDO tertio.
(In tergo): Dileeto filio Jaeobo de Marehia orinis minorum pro-
feasori. . .
Ex origiDali in tabular. CODVeut. rratrum minor. alla Nova Neapolit.
CMI.XXIV. 1457, 24 lIafl, RODlae.
CaHxtos PP. m. eom intel1exisset cardinalem s. ADgeIi IJin regnom
BosDe parare p~fieisci" monet, "eom tante turbationes in Hungaria et
Alamania sint, videat et setio eonsideret, quid optimum factu sit, illud-
qoe agat. .
Gravi dolore. . Datom Romu ete. die IXIV Maii JlOOOCLVU.. .
Ex reg. orig. aD. m, brev. libro VIT, fol. 94. T1aeiner: MODUDl. Huag. &om. II,
p.296. .
CMLXXV. 1457, 22 JunII, RoDile.
Calixtus PP. III auitis fratribos minoribos .. Britio de Pannonia et
Demetrio de Albania" regis Bosnae legatis hortatDr eardinalem s. An-
geli, ot eidem regi .. crueis gloriose signom ae vexiDum sedis apostolice"
conceat, praeietosque fratres minores sibi commenatos habeat.
Venere ad nos ... Dat. Rome apod s. Petrom sob annolo piseatoris
die I I JOOii JlCCOCLVU. an. m.
Ex reg, orig. aD. m, brev. libro VIT, fol. 102. TINi"er: MODUlD. Huag. tom.
ll, p. 296. .
CMLXXVI. 1457, 24 JuniJ, RoDlae.
Joannes cardina1is Papiensis doci Franciseo Sfortiae: "Havemo qoi
novelle, eho mons. el card. de so Angelo e partito da Buda per andar
in Bosna. El re de Bosna desydera pigliare la croce et fare totto il sqo
&forzo contra il Tureho ... u
JI. .: BeT. CDOIl~JI jyaamx CAoBeu IT, 199.
CMLXXVII. 1457, l JulU, Venetils.

Eligatur orator, itorus" ad 'docem s~ Savae Stephanom, ut .iDuQl re-
moveat a proposito "fabrieandi pontem super flumine Cetine", qoo de
fortalitio, .quod supel' territorio soo Roobi1ie" prope dietum flumen
aeifieavit, "habtlat liberum transitum in vaDem Politii" .
~: Listine X, 109. .
OMLXXVllI. 1457, 24 JulJl, Sutlska.

Steph&nus Tb~mas, rex Bosnae, Jacob~ '-restam,. oratorem suom ad
Ca1ixtom PP. m. eeterosque principes eatbolicos missum omnibus com-
mendat
Datom sub castro nostro regali Bobooaz in oppido Sutiseha die 24
.Tulii L d. JlOOOOLVU.
LtM:t: Memor. di Traf), p. 451.
232
CMLXXIX. 1407, 26 JulU, BoJlle.

Calixtus PP. Ill. Francisco Foseari, duci Venetiarum, ut permittat
erueesignatos Dalmatiae, ditionis venetae, "in expeditionem ire-,' et peeo-
DiaB in suis terris in usom "erociate" colleetas .extrahi sinat" , . quae
.regi Bosne" in usum belli contra Toreas convertendae, assignabuntor.
Conati fuimus. Dal Rome etc. die .uVI. J ulli JlCCOOLVII, an. m.
TMitler: MonUDl. Hung. tom, IT, p. 291.
CMLXXX. 1457, 28 JulU, Romae.

CaIixtus PP. m. Jaudat egregium Stephani comitis Bosne eQnsiHom
Toreos bello adgrediendi.
Omnes qui..... Dat. Rome apud s. Petrom ete. die xxvm J1Illi
JlOOOOLVU, &D. m.
Ex rega orig. aD. In, bre? libro VU, foI. 111. T1Nifllf': Monom. HUDI. tom.
IT, P. 297.
CMLXXXI. 1457, 28 JulU, &omae.

Calixtus PP. Ill. fratri Mariano de Senis, ordiBis minorum profes-
sori, nuntio et collectori apostolico", coneedit facultatem, "ut per Ioca
omnia regnorum Hungaria et Bosne ac Servie, et in quibnscunque aliis
tems et Iods ehristianorum, Turcbis vieinarum, cruciatam predieare et
gratias coneedere" possit; ut sui loco aliOB sui ordinis deputare valeat,
et maxime fratrem Paulum de Bagusio saeerdotem et fratrem Nieolaum
de Sibenico, capere et retinere" lieeat; "elemosinas erudate ... colleetas
regi Bosne consignet".
Devotionis tue fenor... Dat. Rome ete. die XXVJJI Julii JlOOOOLVU.
Reg. orig. aD, m, bre? libro VIT, fol. 111. T1Ninw: MonUID. Bung. tom. IT,
p. 298. V. Dl. CMLXXL
CMLXXXll. 1407, 29 JulII, Romu.

Callxtus PP. m. Stephano, regi Bosnae, de eapto eonsilio Tureos
quamprimum beUo aggrediendi gratuJatur, promittitqua se ipsi omne
auxilium praestiturum.
Referentibus . . Mariano de Senis. Dat. Romae ete. IV kal. Augusti
JlOOOCLVU, an. m.
Ex rega orig. an. m, bre? libro VU, fol. 112. T1NitIer: Monom. Hug. iom.
n, P. 299.
CMI.xxmI. 1457, 10 8eptembrls, Bo.u.
Calixtns PP. m. Joanni Navarr, commissario, praeeipit, ut pecuniam
ex decimis Dalmatiae coDectam inter regem Hungariae, regem Bosnae
et Scenderbeg, dominum A1baniae, aequaliter dividat.
Com acris . Dat. Rome JlOOOOLVU. IV idus Septembris, an. m.
Reg. aD. m, tom. u, foI. 169. T1Niner: Monom. Slavor. Meridional. tom. I,
p.426.
CMI.XXXIV. 1457, 13 8eptembrls, Venetlls.
Nicolao Testa, oratori regis Bosnae, respondetor: p88CUni~ qnae iD
Dalmatia pro "erudata", quam SDmmns pontifex "",,. praedicare",
--
eoUect&e sunt, regi, uti petiit, dari non posal, quia .BeCe8S6 Mt, ut
habeamus antedictas peeuniu in auxilium armate per nos Bende" ; eadem
ratione et crucesignati Dalmatiae et ballistarii IJin auxilium dicte armate
erunt nobis etiam maxime opportnni"; rex poterit semper cum familia
sna et bonis suis, .si ab hostibus opprimeretur, in tenis et locis nostris
se reducere-.
~: Listine X, 118.
CMLXXXV. 1457, 14 SeptembrIs, Rom.e.
Ca1ixtus PP. m lJ duci Stephano de Bosna", ut Joanni Navan idem
habeat.
Mittimus . Dat. Rome.. . XIDJ Septembris KOOOOLvu. an. m.
Beg. aD. m, brev. roI. 121. TMiner: Monom. Slavor. meridiona1. tom. I, p, m.
CMT,XXXVl 1457, 27 8eptembrls, ReIUe.
CaIiXtUa PP. m. cardlnali s. Angeli indlcat deeretum esse, ut de-
dmae in Da1matia eollectae "inter.. . Hungarie et Bosne reges .. nec
non .... nobilem virom Scallderbech. Albanie dominum" distrib.ntnr.
Quia eertiores. D\1t. Rome ete. die xvu Septembris KOOOOLVU.
Ex rege orig. aD. III, brev. Ubr. VIT, roI. 21. TlaeMNr: Monom. Bung. iam. n,
p.8Of.
CMLXXXV1I. 1457, 15 OewbrJs.
Stephanus dux s. Savae per nos oratores , comites Georgium et
PanIum, dominio veneto inter caetera manifestum facit: se ab imperatora
Thurcorum obtinuisse lieentiam vi occupandi Ioca quondam bani Petri,
quae confinant cum ipsius docis terra "Coma"; ut quum rex BosDae
seiret, duel per Venetos svasom fujBB6, ut a tali oecupatione desistat,
ipae maiorem partem dictorum locornm oecupaverat, atque in defensionem
proposuit engere castellum prope dueis territorium Radobiglia.
~: Listine X, 119.
CMI.xxXVIII. 1457, 25 Oe1obrls, Romle.
Calinus PP. III. 8. Jacobo de Marchia, "umio suo smbit, ut instet
apud imperatorem et reges Hungariae, Bomae, Poloniae etc. quod mit-
tarat suos orator" Romam ad tractaMum de 1JeUo Turcis inferendo.
CaIiXtnS PP. m. Dileete fili, salutem et apostolicam benedietionem.
P08teaquam a nobis reeesaisti et te in Hungariam incolumem PerM-
niIIae audivimus, quod nOil pl1l1'iDmm delectavit, nullas a tua earitate
litteru habuimns. quae certe iocande nobis et grate fuissent, at ex te,
eni.. ardeus et magna est (aollieitudo) iD negotiis sanetisslmae Clueiatae,
quomod.o seae istlde negotia habeant, inte1ligeremns. In quibua DOB d.bi-
taJIma, quin pre virili toa mnIta facias, Dee opus est te hertari, eum te
incitatum circa ea plurimum seiamus. Nos vero, et si putabamQ8 fieri
Don posse, cum. proseeu.tioDe muim.um BeD)per habuerim. animum, in
dies tamen ardentiores circa hoc efficimnr, angitque animum nostrum
cura quotidiana, quod eeteros, ad qoos etiam pertinet, non nostri animi
aectatores, sed negligentes et pi gros et invieem ad guerram proelives
J
r
I
videmU8; hortati fuimos omnes, saepe monuimos et fere aeeasavimos, ut
I in hoc negotio Christi, a quo potentias habent, auili.a darent opportuna,
sed nihil adhue, quod cum dolore dicimll8, effici potuit. Itaque revolventes
,I
saepe numero in animo nostro huiusmoi rem cum venerabilibos fratri-
bos nostris sauae romanae ecclesiae carinalibos deliberavimus universis :
imperatori, regibus, prineipibos et civitatibu8, potentatibus populorum et
aIiiS dominis christianitatis scribere, ut ad diem per nos eorum singulis
signatom huc ad nos 8UOS mittant oratores idoneos, suft'ultos plena po-
testate, ut simul cum ais pro exigentia et celeritate negotiorum fidei
coD8ilium et auilium, quod cilo exequi possit, capiamll8. Itaque, fili
dilecte, :sollicitabis eundem imperatorem, reges: Hungarie, Bosne et
Polonie et Datie electoresque imperii et qoibU8 scribimos, si eos potes
colQmode &dire, ut SUOB ad nOI ad diem assignatum mittant oratores,
hoeque opportune et importune instare nou desinu. Ceterum ex multi-
plici fama litterisque et reJatu fide ignorum intelleximus, per electores
imperii et quosdam eorum sequaces, non cogitantes quantum &edi apo-
stolice, a qua gratias et beneficia susceperunt, debeant, no~uDa traetata
fuisse in preiuieium et lesionem auctoritatis nostre et &edis apostolice,
in eis taman neque assensum neque auctoritatem imperatoris intenenisse ;
scribimus super hoc legato nostro et plurimis aIiia, quos nostri et seis
apostolice devotos putamus, ut efficiant, quod imperator, et si qui aIii
erant, non solum non asseneiant traetatis preictis, quum eum minime
deeeret, sed etiam illis contraveniat. eaque repellat; erit nobis gratum,
ut super his et premissis adeas legatom nOItrum et eidem, ut tibi vide-
bitar, malignitatibU8 huiosmodi oeeurratur, et temerarii conatus frustren
tur, maxime nobis indefesse intendentibu8 in eorum seeuritate contra
Turch08 et alios infideles, et sine eulpa contra nos et sedem apostolicam
insurgere, ca\'eatur ab ira Dei. NOB enim officium nostrum exercere non
eessabimos oportune, eatque officium nostrum, ut loquamur cum beato
Ambrosio, nulli nocara, omnibos vene proesse, posae solios Dei est;
elama ne cesset et iuva senem istom paratum p'ro defensione evangelii
et fidei catholice pati (pro palma) martirum si SIt opus; eeee completum
desyderium tuum nobis aliquando persuasum de convocando Ita1icos et
alios contra Turcbom et infideles ad totum extinquendum. Et sie viriliter
age et eonfortetur cor tuum, etiam ad Boemos et alios devios a fide
reducendos, acls enim quod omnia exposuimus et exponimU8 in his vix
nobis vite neeessaria remanentibos. Et qui nobiseum non est, alienos eat,
propbanu8 est, non est Christi sed Antichristi est, et ambere nobis ali-
quando non deft'eras ad salvum. Habet etiam in premissis curam a nobis
speeialem dileetos filios Laurentios RovareI1a subdiaeonU8 noster, faciu
igitur simol cum his, et sine eis, que de earitate tua confidimU8 et sp&-
ramU8. Datum Rome apud sanctum Petrum sub annuIo piseatoris die
xxv Octobris 1l00000vm. pontificatus nostri anno tertio. M. Ferrarii.
(In dorso): DUeeto filio Jacobo de Marchia ordinis minorum profes-
sori nun tio nostro.
Ex origiDaJi ln tabular. OODY. flatr. minor. della Nova Neapolit.
235
OO;XXXIX 1457, 28 Oetobrls, Rollle.

Joannes episcopus card. papiensis Franeiseo Sfortiae: "Havemo instato
per la expeditiolle de m. Nicolo di Jacobo Testa di Bosna, cavallero et
ambassator del ser. re di Bosna, del quale siamo coniunctissimo amico.
Ritorna el dieto ambassator, per lo quale scrivemo al prefato re, con-
fortaDdolo ad esser fermo et ferveote in questa impresa nela fede nostra .. "
MtJhie: BOT. CDO.~ JYZIIBX <l\oBeB& n. iOO.
ono. 1457, 5 Novellbris, RollU.
CaUxtus PP. m. "Nicolao Joro1i Teste, nobili de regno Bosne" con-
eedit, ut non ohstantibus fratrom minorom privilegiis, "in parochia1i
ecclesia in Oastronovo regni Bosne ... presbiteros &eCU.ares .. deputare"
poasit ad servitium.
Sineere devotionis .. Dat Rome .. JlCCOOLVD. nonis Novembris an. m.
Beg. &D. m. 88Cl'el tom. 26, fol l22. 7"1Nitw: MODUlD. BJavor. meriional
. tom. I, p. ~
. .
CMICI. 1457, 14 NovellbrIs, BagusH.
. Regi Hungariae notum radditur: imperatorem Turehorom vojvodae
suo Exebeeh Isachovieh dominisque Bosnae mandasse, "ut adun::bquanto
numerosiori poasunt, exereitu", irruant Ragusium; petitur a .. um, in
speeie rex Bosnae et Stephanus dux per legatom provoeentur, ne Tureis
faveant.
Gclcic1a: Diplomatarium p. 600.
OMXcn. 1458, 20 Janurli.

Stephanus Thomas, rex Bosnae, per suum oratorem Nicolaum Testa
de Tragurio notum facit, .quod aequirere bannatum Crovatie praetendat",
Venetisque "unum vel plura forti1itia ipsius banatus" otrerat.
Ljubi: Li8tiDe x, 125.
oncm. 1458, 25 Barttl, RagosH.
IvaniA, ehJmensis vojevoda cum fratribus c. Marco, arko, Radivoj,
Andrea, Bartholomaeo et T.deo atque fratruele Paulo Petrovi, testan-
tur, se accepisse a Ragosinis provisionem. Seripsit arko.
Dr. Fr. JiiJ;lolid: MODUDl. aerbica, p. 480.
OMXCIV. 1458, il AprUls, Pristinle.
Stephanus Thomas, Bosnae . rex, comitibus Petro et fratri Joanni
Ostoi cum suo filio Hieronym.o, oriundis ex regno Bosnaa, coofirmat
privilegia BeIae IV.
ljubi: Listine x, 126.
OMXOV. 1458, 14 Aprllls, VenettIs.
Comiti et camerario Cathari demandantur, ut Stephano, duci s. Savae,
propter ea, .quae facit et tractat contra dominium" venetum, solvat,
"qoidqoid habere debet".
LjWri: List.iD.e x, 127.
Digitized by GooS le.
cncVI. 1468, 21 'prllo, BIstrila
Be di Bossina ba fatto et confirmato la pace con el Turco, dandoli
el tributo ordenato, per non poter far aitro, et per non bayer tanta
furia aJe s~e. El dueba Stefano tratta pace coo el re de BosaiDa.
QuelIo segmra, non 80; ma sequide le eosse de Smederevo, se ba levado
un tiol bastardo de Gregor, orbo fiol ebe tU del deapoto, et quelli di
Servia lo suo (?) per signor; et boramai it in Smederevo. Per questa
eason non credo se fara le noce del fiol del re de Bossina in 1& 60la
del despoto Lazaro"
M.....: BCT. CDO.~ jyaaua C.._a n. 115.
CMXCVII. 1458, 26 Balt, Bomae.

calixtus PP. Ill: .preJiete JobaaDis de Hunyad ..." de Matbiae in
regem eleetione gratuJ&tur; bortatur ut eom ad saerum bellom in Toreos
exeitet, stuiomqne praeeipuom adiubeat. quo novus rel. proenret .sibi
coneiUare . . . imperatorem, Polonie et Bosne reges ... "
Deom testamur . Dat. Bome etc. xrn Mail JlOOOOLVIII, an. IV.
Ex leg. orig. aa. IV. brev. libro VU, loL 1'16. TUi. .: MoaOlD. Haag. iom.
n, p.316.
CMX(JVIII. 1458, il JaaU, Romae.
Oalixtus pp Ill. tJiBitantihU8 ecclesiam b. Mariae 7rsatensem d.".".
natiB prlUmi8aiB cem8 conditionibu8, 8eplm annorum indtdgmtiaB " tot-
idem quadragenos concedit.
CaIistus episeopus servus senorum Dei. Univerais Cbristifidelibus
preaentea Iitteraa ill8pecturlJ I&Iutem et apostolicam beaedietionem. Quom
preeelsa aeritorum iDsignia, quibua regina ee1orom virgo Dei genitriJ.
gloriosa sedibu prelata aidereis, quasi stella matutina prerutilana deYOte
considerationis indagine penerotamur, domque infra peetoris arebua
revolvimus, quod ipsa, utpote mater misericordie, gracie et pietatis amica
ac bnmani generis eonsoJatrix, pro salute 6eliom, qui delietorom onere
preg1'&vantar, sednIa 8I.oratur, et ad regem, quem genuit, intereedit,
digaum quiD potias debitum arbitramur, ot eeelesiu in honorelll sui
nominis dedieatu gratiosis remisaionum proaequamur impendiis et indul-
gentiarnm muneribus deeoremus. CnpieDtea igitar, ut eceleaia beate Marie
apud Homen Tarayet prope Tersadis oppidum, Corbavien. dioe., sita
congruis bonoribua frequentetar ac in suis strueturiB, ornamentis et eeri-
mcmiis aageatur ac eonse"etur, et nt Cbriatifideles eo IibeDtius devo-',
tionia causa cooiuut ad eandem, et ad augmentum et eonsenatiOD8ID "-
hoiusmodi manus promptius pomgant adintrices, quo et hoc ibidem dono
eelestis gratie uberiua conspexeriDt se refeetos, de omnipotentis Dei mi-
&ericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auetoritate eon-
fisi, omnibus vere penitentibus et confessis in domini nostri Jesu Christi
nativitatiJ, resarreetionis et penteeoaten et ipsia gloriose Marie virginia
Dec non _niom apostolorum et dedieatione eeeleaie mem.orate festivi-
tatum singuleque dominiee diebus, a primis vesperis usque ad seeundas
vesperas, eeclesiam prefatam devote visitaverint, et acl augm.entum et
287
conservationem predictam manus adiotriees porrexerint, ot prefertor,
septeu:a annos et totidem quadragenas in singulis festivitatibus et domi-
nicla predictis, de iniunctis eis penitentiis misericorditer relaxamos. Pre-
sentibus perpetuis foturi&. Datum. Rome apod s. Petrom, anno incarna-
tionis dominica millesimo quadringentesimo quinqoagesimo oo1&vo, tertio
nonas Jonti, pontifieatus nostri anno quarto.
(SigiIlum sub plumbo dependens).
Ez 0I'igU.H iD abQlar. CODveDt1u iraV. minor. TnUeO. iD oroda.
CMXCIX. 1458, 17 JllU, VeDfJtUs.

Oratori r~ B08Il&8 Nicolao Testa respond.tur: circa oeeupationem
banatus Croatiae rex apt iuxta soam prndentiam, solommodo quoad
vanetom lotum. Clisli nil innovetur; quoad qnatuor conventus ord. s. Fran-
eisei in Dalmati&, seilicet in Novigrad, in insula Jaderae, in insula Si-
benici et in districtu SpaJati, qui ennt vieariae bosnensi subditi semper,
etiam tane, quando regea Bosniae non .mnt eatboliei, obeerventa.r buUae
apoatoDeae. Domiaio veneto revocatur in memoriam, Croatoa lam tradI-
diISe Hougaris eUtrnID Tenini.
r.,;uu: Listine X, :m.
M. 1458, 8 Octohrls, Bldae.
Petroa de Thom.asiis dud Venetiarum: .Sono venuti al ..... r6, per
,\nanto perhO son avisata, tre ambassadori deJa maesta del r6 de BOB-
SIna, zoe el frateBo del prefato r6, messer Nicolo Teata et UDO frat.
Marino del ordine de s. Francesco DomaHano da questo ser. re carte
conditione, oft'erendosse &Door Ini moverse. E son avisato, otignerano tutto,
pur ehe el prefato r6 se mova
....,: 110'1'. ~ j,...u (Mo.eu II, m.
MI. 1458, 14 Oetohrls, ep6e.
Stephanus Thomas, rex Bosnae, una cum. Stephano filio suo, privi-
legia, quae olim despota Lazarus Stephano Ratkovi eoneeuerat, con-
firmat.
Dr. Pr. Baal: Bad, JaU. I, p. l56. Dr. . JIiJ:Wi4: Konom. -bICa, p. 48L
MIl. 14M, 15 N.vemhriB, Tem.esvarlnl.

Mathias Hungariae rex clvibus Barthensibus, quoa ad comitia Szegedi-
nenaia in festo s. Nicolai- habenda invitat, mnuit, quod et dominus Ste-
pbanus Thomas, rex Bozne, nOD solum in facto metarnm, verum. in altio-
ribus rebus regni ad cl vitatem . . . zegediensem in proximo. . ven-
tul'llS sit".
Dat. in Themasvar feria IV prox. post festum b. Martini ep. et con
anno domini millesimo quadringentesimo quinquages1mo oetavo. .
K'aIona: Hist. critic. r. HUDpr. tom. XIV. p. 166.
238
Mm. 1458.
Stephanus Thomas, rex Bosnae, suo logotheto Stephano douat 100
domos villicorum in haereditatem.
Dr. Fr. Mi1cloIi: MODUDl. aerbica, p. 481.
MIV. 1458, 25 NOYeDlJ.rIs, Blapj.
Stepbanus, dux s. Savae, mitt.it leptoe 8UOS nJvodam Georgium
Ratkovit et comitem Georgium emerovit atque 8Uam canceUarium Ni-
eoJaum Mediolanum ad dueem Franeiseum Sfortiam.
MClhleo: Het-. CIIOJl~ jJ3CIIIU CAoBeaa n, 116.
MV. 1458, 18 neee.J.rf8, Remae.
.li"" PP. Il. "ni""sis Claristificlelibu. ad inttrCUBion6m CaUulrinae,
regViM bosnensiB, eCCUaiam 8. Catkarinae in Cllltro JagCl in Bosnia t18i-
tantibus indulgentias conclit.
Pius episeopus ete. universis Christi1ideHbus presentes Dtteras iDspeetu-
ris, salutem ete. Licet is, de eojus moere venit, ut sibi a suis fideDbus
digne et Iaudabmter serviatur, de habundantia sue pietatis, qae merita
8UppDeum exeedit et 'fOta, bene servientibus sibi ~u1t9 maiora retribuat,
quam valeant promereri; nihilominus tamen desiderante8 domino populum
reddere aeceptabnem et bonorum opermn seetatorem, fideles ipsoa ad
eomplaeendum ei quasi quibu.sdam aJleetivis muneribuB, indulgentiis vide-
Deet et remissionibus, invitamus, ut wnde reddantur divine gratie aptio-
res. cum itaque dilecta in Christo filio Oatherfna regina regni Bosnae,
quod heretieis et seismatieis inquioatum est, magnum ad eeelesiam sancte
Catherine io castro Jayee dieti regni, que domus fratrum ordinis mino-
rum de obeervantia viearia dieti regni existit, gerat devotionil atJeetum
ut Christo lueri faclat, ejusque fideles in Ghristi fide sanetorumque devo-
tione roboret, ac alios, qui extra sunt, ad fidem -Christi quasi apis augmen-
tAJSa augeat et dedueat, 8UmmO eum desiderio nobis suppDeari facit, ut
eccIesiam predietam eelestis muneris largitione dotare dignaremur. Nos
igit\U' ejusdem regine piia desideriis annueotes et ehristi1ideHum devotio-
nem augeri eupientes, hujusmodi suppDeatiooibus ioelinati, ut ipsi a1iique
Christifideles, qui devotiooem ad dietam gerunt eeelesiam, eo fenentius
conftuant ad eandem, quo ex hoe ibidem dono ee1estis gratie conspexe-
riot se refeetos,- de omnipotentis dei misericordia ac beatorum Petri et
PauD apostolorum ejus auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et
confessis, qui in singulis nativitatis domini nostri Jeau christi et resar-
reetionis . ejusdem, ac in nativitatis gloriosissim.e virginia Marie ejus
matris ac ejusdem virginis assum~t!oni;S _et sancti Thome apostoD ac
saneti Jeronimi et sanetarum Marie Magdalene et Catherine festivitatibus
eeelesiam ipaam Visitaveriot annuatim, pro SingUIiS festivitatibus ante-
dietis septem anoos et totidem quadragenas de iniuneti8 ais penitentiis
miserieorditer relaumus, presentibus perpetuis futuris temporibul dura-
turis. Datum Rome apud sanctum Petrum anno inearnationis dominica
mi1leaimo quadringentesimo oet&vo, idibus Deeembris, pootifieatua nostri
anno primo.
2'1aftmr: MODUJD. HUDgar. n, pag. 818.
289
MVI. 1459, 4 AprUls, Seni&.

Pius PP. U. eoneedit fratribus minoribus BOSD&e, ut "sibi de vino,
h1ado, lignis et animalibus ac aliis neeessarii8 per deputatos" libere et
1icite providere possiot et valeant.
Dum fidelIl sineeram .. Dat Senia an. inearnationia dominica KOOOOLIX,
pridie JU)Da8 ApriIis, an. D. . .
TIMi...,.: Honam. H11Dg. tom. n, p. 866.
MVII. 1459, 26 AprUls, RapsII.

Regi Hungariae inter caetera refertur : "illustris Bosne ru .. loeum,
per quem aditus patebat in Bosnam, Chodidieum nuocupatum, suis cum
copiis aggreaaus est; burgum, qui magnus erat et poputo plenus, igDe
eonaumpsit, popolo partim trucidato et partim in predam dueto; caatrum
dictum Chodiech oppognat ..
GdcicA: Dip10matarium p. 618.
MVTII. 1459, 9 Ball, BonoDiae.

Plus PP. 11. tr. Mariano de &nis ord. mino",m, td 86 conterfJt ad
. regnum Bo8tla8.
Pius episeopus etc. dileeto filio Mariano de Senia ordinis fratru m
minorum profeasori, salutem ete Cum per lttteras carissimi in Christo
filii noatri Stephani Thomae regis Bosne illustris nuper ad noa trans-
missas intellexerimus, quanto in periculo eonatitutum sit regnum ejus
propter imminentem Turchorum ferociam, regnum ipsum q~otidie inva-
dentium et iIIud occupare totis eonatibus initentium, et propter~ nobis
pro parte sua humiliter supplicatum fuerit, ut sibi de aIiquibus copiis
atque subaidiis dignem1li' opem ferre et providere: Nos ~e industria et
probitate tu&, qui in partibus iIlia alias ad predicandum eruciatam per
felieis recordationis Calistum papam tertium predecessorem noatrUm de-
putatus fuisti, plenam in domino fiduciam obtinentes, sperantesque, quod
tn in partibus llIis subsidia hujusmodi ad suceurrendum dicto regi pro
tua industria faeUe perquirere et adinvenire poteri&, discretioni tue per
apoatolica scripta committimus et mandamu8, quatenus ad ilIu partes,
in quiboa ad predicandum cruciatam ipsam alias destinatua fnisti, te ~-.
aonaliter eonferena omnes et singulos erucesignatos, quos in partibus illis
repereris, ac etiam si quoa impo8terum per te erucesignue eontingerit,
super quo plenariam tibi fatultatem eoncedimus, hortem ex parte noatra,
ut ad ferendum opem et subsidia dieto regi 10 tanta necessitate fidei
ferventes aeeedant et ipsi regi totis eorum eonatibus opitulentur, ne
dietum regnum ad infidelium manus perveniat, et fideles in eo existentes
calamitates Was perferre habeant, quaa superioribu8 temporibus reIique
finitime Grecorum nationes miserabiliter pertuIerunt et 'de presenti per-
ferunt. Nos enim tibi omnes illas induIgentias tam aecedentibus perao-
naliter in auxi1ium ipsips regis, quam alias auxilium ad. hoc prestantibus,
quas ex faeultatibus tibi per alias litteras, que in favorem eruciate erna-
namnt, direetis e~)Deedere poteru, auctoritate nostra coneedendi, ac omnia
et singala, quae per aliu litteras predietu circa hoc facere poteru, fa-
240
eiendi, gerendi et exequendi auetoritate apostoJica tenore presentiom eon-

cedimas faeultatem. Volomus autem, quod til eom gentibus,. quas eolle-
geris ad regem. ipsom profieisei, aut &liom loco tui trausmittere debeu.
Non Obatantibll8 in eontr&rium f&eientibas quibuseomql1e. Datom Bononie
anno inearnationis dominice KOOCOLIX septimo idas Mali, pontifie&tas nostri
&Dno primo.
2'1Nitw: Konum. BUDg. n, p. 827.
. MIX. 1459, 28 JuU, carini.
Domina quondam EHsabetha, quondam Nicolai bani nor, pro dote
nOltrae ecclesiae (Carim"), a BUO consorte aedifieatore, reliql1it in loco
dieto Blana 16 iugera terrae aratoriae, ioxta eeelesiam s. Viti et saxum
ntbrl1m modica a eonvenm diat&ntia; unam vineam eum ultra eentum
oDvetis, unum terrenum triom iugeram, penes areem ioxta flomen, quod
eadem domina E1is&betha pro uno saero eonventui legaverat ; duo temna
in villa PopoYieh, infra fontem unum, et supra fontem aliud, ambo triom
iugeram, quae quondam dominus Mileo in suo testamento legaverat;
unom pratom in vieo C&SBieh quatuor iugerum, penes viam m.agistram,
pro septuaginta saeris a patribl18 s. Catharlnae Ponovi babitam.
DatIlm Carini, 23 Jl1nii, an. domini 1459.
PClbiatlit! D.: Storia dei flam. minori n, p. 314.
MX. 1409, 24 JalU, .omae.

Pius PP. n Marebioni Brandenbargensi seribit: "oppidom Zenclreu
in Raseia eonstimtu.m" insignem el18todie locom in potestatem Tl1l'COrum
devenisse, emu "amissione non minor quam ex ConstantinopoD creditor
clades accept&."
Dat. Manmae XXIV JoIii 1459.
Katona: Histor. critic. regni Hung&r. tom. XIV, p. 2'17.
MXI. 1409, 80 Jam, .u&llae.

Pias PP. n. eardinali s. Angeli inter cetera "de amissione Zendrenai
et perfiia regis Bosne atque de progressu Tureborl1m summam mesti-
tiam" se eepisse significat.
Seribit nobis. . Dat. Mantoe DX JuIii . au. I.
Ex rege orig. an. I breve libro IX. CoL 69. TAri.... : KODUm. Bung. tom. n,
p. 330.
MXII. 1460, 18 Jouarll, .otaae.

Pius PP. n. Tbomae episeopo "Pbarensi" iu Bosna legato seribit se
intellexisse, "Stephanom Thomam, Bosnae regem illastrem, vioIata pace
inter emu et... ducem Stepbanllm s. Sabbae. . . Tureis adhaeaisse,
illesque in patriam ipsius d1leis addaeendo maximis ealamitatibus regio-
nes iHaS aubieda8e"; imo eandem regem et quaerere, "ut castrum Cja-
SiBae, quod ad metom daeem spectare dignoaeitar, in Turearom potest&-
241
tam deveniat. "Jubet, ut in haec me inquirat et veritate reperta, regnum

interdieto eeclesiastieo subiieiat ete.
Dat. Manmae die 18 Januarii 1460.
.F.ltJH D.: rupic. sacr. tom. IV. p. 268. KaIofta: Histor. crit. r. Hung. tom.
XIV, p. ML
Mxm. 1460, 4 Aprllls, Bellis.

plus PP. n prohibet vieario et fratribos minoribus Dalmatiae, ne
"aliqum domum seu loeum ad vieariam Bosne .. pertinentem ... capere
vel reclpere quoquomodo presumant-. .
Dum uberes. . Dat. senis anno incarnationis dominice 1l000000, pridie
nonaa ApriJis, an. D. .
Ez rag. orig. 8D. n. de car. libr. VIII, foL ft7. T1MieNr: MODum. Hong. tom.
n,p.~
MXIV. 1460, 15 ApriHs, Sellls.

Pins PP. n Thomae episeopo .Pharensi" seribens reproducit episto-
lam an. 1460 18 Januarii ad eundem datam, qua eonqueritur, quod Ste-
phanns Bosnu rex, pace cum duce s. Babae .ropta, Tareis faveat in
damnum dleti duei&; quare eundem legatum hortatur, ut in rerum statum
cognoaeat, et si .praeieta vera esse repererit, memoratum regem et
quoseunque ali08 exeommunlcationis sententlas incurisse w deelaret etc.
Seripsimos alias .. Dat. Senis . die 15 Aprilis 1460. an. D.
F.ltJH D.: rupic. 1ICl. tom. IV, p. fa68. KcaIotea: Histor. crit. r. HUDg. tom.
X1V,~3lL ,
MXV. 1469, 7 JanII, Petrl,u.
Plus PP. n. regi Hungariae seribit, se regi Bosnae, si episcopos et
coronam petierit, aurea non praebiturom, cum haec "omnia ad velandam
proditionis sue infamiam- pertineant.
Timere celsitudo .. Dat. PetrioU Volterane ioees. VD Junii an. iL
Ex rega orig. &D. n. breT. Hbr. IX. foL 908. 0CI0riC. Baynaldi: AnDal. eccles.
tom. X, P. 2M. 7'MitNr: MODDm. Hung. tom. II, p. 258.
MXVI. 1460, '1 JuU, Petrloll.

pias PP. n. CardiBali. s. Angeli, significat, se non aliter de rege
B08D&8 sentire, quam tpse cardinalis. "Duci vero Stephano de non reci-
piendia P&tarenia mandatom dedisse ... " .
Intellexlmus ... Dat. Petrioli Vu1terane dioeesis VD Junii an. -II.
Ex rega orig. "!l' n. b!""'. Ubr. IX. fol. 208. TIMi,.,..: ~ODum. Hung. tom. II,
p. 869. KaIoftG: Histor. ent. XIV, MB.
nvn.
1440-1460, 17 8epte.brls, 8pu.
Thomae, regiJJ Bosnae, Iitterae credentialea preabytero.Rasko et no-
bili viro &git. .
i
Dr. h. JliJIIoIU: HODaDI. .erbioa, p. 488.
I Di9itiZ~d by CJb6gle
242
MXVIII. 1460, lDeDSe NovelDbrl&

Vlatko, dux B. Sabae, legatos co Hrebe1jan Daboot; c. Radoj Kraji
novi et diae. Vlaisav Ragusium mittit.
Dr. Fr. Jl~: llonum. serbica, p. 483. .
MXIX. 1461, 7 JaD.arH, VeDetfIs.
Eligitur orator ad regem Bossine et Stepbanum dueem B. Savu, ut
eos ad paeem disponat, nam "nisi componantar et uniar1tur mt
causa perditionis et eversionis Btatus utriusque . ."
LdtI1Ii6: Listine, X, IM.
MXX. 1461, 26 Februrfl, VeDetHe.
OratoribuB dueis Stepbani, qui expositis perieu1is a Tureis sibi imIDi-
nentibus quaerebat a dominio veneto quodpiam eastellum in insula vel
insulam Phamm aut Bratiam, respondeatur, quod ipse dux Be cum familia
et bonis .reducere poBBit ad insulam et Ioca" veneta, etiam ad Pharum.
Dum Vaneti mittent ad imperatorem Tureorum 1egationem, habebitu
.memoria" dueis. Stephanus nnnciat, quod imperator Tareorum reqtm'at
ab ipso "castrum Zazvine", quo sibi &dituB aperiatur versus Chroatiam
et Dumatiam. Stephano Cemoevieh scribetur, ut .ab omili innovatione"
contra ducem "desistat"
LdtI1Ii6: Listine X, 165.
MXXI. 1461, 28 Iarti.i, Roue.
Pius PP. n.
Stephano, regi Bosnae, coneeit altare portatile et ut
sibi sacrum ante 1ueem celebrare faeere poasit.
Omnigene devotionis . . . Dat Rome apud B. Petrum an. KOOOOLU,
deeimo kal. Aprilis an. IV.
Ex rag. orig. an. IV de curia libro xvn, fol. 262. TAeitNr: lIonum. Hwag.
tom. n,' p. 815.
MXX1I. 1461, 28 .artU, RoIll8.
Pius PP. II. Laurantio, arehiepiseopo spalatensi, apostolicae seis in
regno Bosnae legato, ut bullam Crueiatae, si Turca regnum vel ducatum
Bosnae invaderet, ubique promulget.
proximis temporibU8 .. Dat. Rome apud B. Petrom anno ete. 1l0000LD
dacimo kal. Aprilis an. IV.
Ex rege orig. an. IV de curia libro XVll, fol. SlO. T1Niner: llonum. Hmag.
tom. ll, p. 814.:
MXXIU. 1461, 23 JIartf1, RoIDIe.
Pius PP. n. omnibus fidelibus eeeleiiam .B. Georgij in Tbesagy (TeAanj)
ordin. s. Franeisci, bosnen. dioces... quam nobilis vir Radiuoi Cbarstieh ..
fondavit et erexit", visitantibus et adiuvantibus indulgentias elargitur.
Licet is Dat. Rome apud s. Petrum an. ete. KOOOOLU, dacimo
kal. ApriJis an. IV.
Ex rag. orig. an. IV de curia libro xvn, fol. 808. T1NitNr: llonum. Hung.
tom. ll, p. 8'18. .
MXXIV. 1461, 23 .artlt, Romu.
pius PP. ll. omnibU8 fidelibus eeelesiam s. Catharinae in Jaice dioces.
bosnen. visitantibua indulgentias concedit, in qua .popmorum optnione"
tenetu .sancti Lnce evaogeliste corpus .. senari et mmtis sepe nu-
mero c1arere miraeulia".
Splendor pateme ete. . Dat. Rome apud s. Petrom an. 1l0000LU,
][ kal. Aprilis, an. IV. '
Ex rege orig. an. IV de curia libro XVII, fol. 809. T1NitNr: }[onWD. Hung.
tom. n, p. 873. .
MXXV. 1461, 9 .aII, Romae.
Georgius Chuebignieh, Stoysauus Torthebouieh et RadmilU8 Ve-
eiebnieh, Bosnenses, abiurant errores Maniehaeorum et promittunt, mea
Sua8 se impensaros, ut B08nenses, .Maniebaeorum erroribU8 exeoeeati, ad
romanae eCtJesiae fidem et doetrinam a revoeentar.
~.~.~: B~~XIV)90.
MXXVI. 1461, 2 Aagastf, Tfbare.

PiU8 PP. n. Georgium "Coebignieh", Stoysaoum "Turtebonieh" et
Badomilum Venehinieh" Bosnenses, quos "earissimus in Christo filiU8
Stepbanus rliomu, rex Bosne illustris et vere eatholieus . . . ad viam
ftl'itatis reducere non valebata , nunc eatholieam fidem profe8808 sub pro-
tectione sancte &edia reeipit.
pia mater ecclesia. . Dat. Tibure anno ete. 1l00CJClLXI, quarto nonas
Augusti, an. m.
Ex rag. orig__ an. m de ~ libro Xv, fol. M. KafOM: Histor. critic. regni
Hangar. tom. XlV, P. 489. T1NitNr: }[onUJD. Hung. tom. n, p. 8M.
MXXVTI. 1461, ~ Augusti, Romae.
pius PP. n. Natali, epiacopo Nonensi, in regno Bosnae sedia apo-
stoBea legato, ut publicet "Craeiatam", ubique auxilia et subsidia im-
ploret, atque ea in regis Stepbani et dueia pariter Stepbani praesidium
C8nvertat.
Prolimis temporibus Dat. Rome apud 8. Petrum an. ete. 1I0000LXI
nonis Novembria an. IV.
Ex rege orig. an. IV de curia libro I, fol. 14. 2'MMNr: }[onUJD. Hung. tom. n,
p.866.
MXXVIn. 1461, 20 Augosti, VeBetHs.
E1igitor orator, qui congratulabitur SUCC8SSOri et filio regis (Stepbani
Th~ q~ . an~tis diebus ab humanis subtraetus est".
: Listine X, 179.
MXXIX. 1461, 20 Augusti, VeBetU&.
Oratori dueis Stephani respondeatur: ,,!audari, quod suo filio peper-
eerit; verom esse, quod Pamus banus Oroatiae .homo seandalosus sit",
qui .poatqaam venit in Croaciam, nunquam cessavit molestare et ioquie-
tare vieinos suos" j !audari, quod "cum illo eapi~eo Turco, qui domi-
DAtur in partibus Seme", bene se gerat.
LjubU: Liatine X, 179.
Digitized by
* le
GooS
M:XXX. 1411, 28 A"lstI, Veneti.&.
BJigitar orator ad regem Botmae "propter Iigulsive intelliBentiam,
elWldem regia cam illetri duka Stephano et comitibuB Corbam ad-
VerIUI eolllitam Paulom Sparaoeieh, reapeetu maxime castelli CIIII8. .
tum etiam ob Theucros, com quiboa iidem domini facile se iDteUipre
posaent-.
LjIl1*: LiNDe X, IM.
nxxt. 1461, 11 8eptemhrl8, VeneUIs.
Oratori ducis StephaDl, .qui ln facto CIiIae bellum gerere querit
bano Croatie Paulo-, respondeatur, "locom Clisae" fuiase Venetorum, et
per Paulom occu{)atom.
LjtIbi6: Listine X, 188.
MXXXII. 1461, 18 Oetobrl8, Medjueije 81b SIlItHr.
Stephanus, dux B. Sabae, permittit, ut Ragosini posaint in tena sua
libere mereati.
Dr. Fr. MiWoIU: MODum. serbica, p. 485.
M:XXXIII. 1411, 7 Novembrl8, Romle.

Pius PP. II. petenti Stephano regi Boanae, ut b. Gregoriu .miraea-
J08U811 nuncupatus, patronus regni Bosnae deelaretur, &nnDit.
GlOrioS08 Dei sanctos . .. Dat. Bome apud s. Petrom anno inearnat.
ete. II~, VII idOl Novembris an. IV. .
Ex ree. orig. an. IV eecr. libro VIn, toL 92. T_ner: MODum. HUDg. im. n,
p. 3n.
MXXXIV. 1461, '1 Nove.brls, &O_e.
Pioa PP. n eoneeclit indulgentiu visitantibus eeCIeSiam "B. Marie in
Jaica boanen. dioeesis" l in qua referente rege Stephano populi opinantar
"S. Luce corpus servan et multis sepenamero elarere miraeulia-.
Splendor pateme . . . Dat. Rome . . . 1l00000VI, VII idu Novembda ..
an. IV.
Be. an. IV, secret. tom. 38, foL 93. TINi"",: Bonum. Blavor. meridiOnaL &om.
I, p.400.
MXXXV. 1461, 23 Novembrfs, J~ce.
Stephanus TomaAevi, rex Bosnae privUegla Raguainorum confirmat.
Teat.ea: voevoda Petru Pav}ovi. voevoa Tvrtko KovMelie, lOtvoda
Paulu K1eAi, voevoda IvaniA V1atkovi~ voevoda Paulu Ubreti6. voe-
voda Vuld Tihinovit\ voevoda Joannes Santi, .voevoda V1adiJav Vllki~
comes Vladisav VukoVl, comes Marcus DragiAi, pristav c. Raoe VIa-
imiri' Seripsit 4iae. BranoA.
Dr. Fr. Jiiilolii: .Monum. serbia&, p. 485.
MXXXVI. 1411, 25 Novemhrls, Jajce.
Stephan., rex Boanae, ut Rapsini in regno IUO libere aereari pos-
sint. permittit. ~DSit cliaeon~ Braooi.
bi. Fr. JltlWi6: lrIoDWD. serbIca, p. 489.
MXXXVII. 1461, 26 NovembrIs, Jajce.
8tephanllll TomaAevid, rex Bosnae, spondet se RagusinJs patria sul
debitam 80luturum esse. Seripsit diae. BranoA.
Dr. ~. MiklolW: Monum. aerbica, p. 488.
MXXXVm. 1481, 26 NovembrIs, Jajce.

Steph&D1lBt rex Bosnu, pollieetor se mercatoribus Ra@1sbUa solutu-
rum esse debitum, quod Tvrtko rex olim eontn.xerat. Scripalt di~.
Branoi.
Dr. Fr. Mt.WoIiI MODum. . .hica, p. ~.
MXXXIX. 1461, 25 Nove.brls, Jajce.

Stepbanus, ru BosnM, statuit Ragoaii nUIQQS valere iD regno BosOM.
Scripait diae. Branol.
Dr. Fr. lIikloii6: HODum. Berbica, p. 490.
nL. 1461, l Dece.brls, VeBeWs.

Suseipltur legatio dueis Stephant, qui nUDtiat, quod eom rege Bosoae
Stepbano ob fiIiam SUIID. 1IXoram defuncti Stepbani Thomae, paeem
inierit, et filium suum Vlatko mi8erlt cum primoribus ad coronationis
solemnitates, item concedi sibi petit baIlestriario8 et pyxliaros, ut paret
se ad defeDSionem contra TbulCOS; item quod anno elapao, dum Tburel
invaserunt ipsius regionem, non accepto subsidio a rege Matbia, neque a
bano Croatiae Paulo, coaetus fuerit ad ineundam paeem erga 8OlutioD.em
40000 due. tandem requirit, ut Veneti bello aggrediantnr hanum Paolom
propter CliBsam.
Idv1li6: Listine J:. 199. ReaPOD8& leguntur. Ibid. p. 196.
MXLI. 1461, l Deee.brls, VeBatfls.
Oratorl regis Bosnae l8sp()ndeatur: cum gratitudine exeipl sensa regis
erga dominium venetum, quOd illum libenter "reeipiet in consortium nG-
bilium" suorom ; permitti, ut si a Turcis opprimeretur, exeipiat "balle-
starios et selopetarios" de tenis venetis j ai "per TorcQID pulsos esset" ,
libere "se redueat ad terras et Ioca" reipublicae; litteris adbortabuntur
dueem Stepbanum, ut in pace cum rege perseveret j congratulantur .de
assumptione et coronatione" regis.
Ljubi: .Listine X, 193.
?tIXLn. 1461.
Summa doctrinae Busit4rum per Hunpariam, Moldaviam et Sirmium
diffu80rum, quam fratre8 minor68 Reariae BOBna6 impugnabant.
Reprobationes triginta octo articulorum, quoa tenent beretici Usiti 4e
lloldauis.
Probemium. Beatiasime pater, serlptura saneta testante, ad ioeuDl
unde exeunt ftomina revertuntor, ut iterum ftuant j pet.entihu qoibu.adam
religiosia viris sanctitati, tue nunciis in causis et negoeiis fidei in repia
Seitbie, Bosne et Moldavie, ut beatitDdo tua, que iD cathedra (sedet), euiue
fides, ut beatus Sixtus predecessor tuus in ca. memor. 24.9.1. &it, nulJam
unquam baeresim fovat, sed omnes quidem bereses destruit, artiealos
quosdam errone08, quibus quiam pestilentes bomines dampnate memorle
Jobanis Huss impietatis discipuli regnum Moldavie pro magna' parte
eontaminaverant et saerilega vanitate seduxerant, ex fidei nostre incon-
wlsis radicibus faeeret reprobari et illis transmitti, ut beatitudinis tue
et ap08tolice sedis irrefragabiJ(is) doctrine armis preeincti, illorum bomi-
nUm perfidorom errores et deliramenta faeilins domino opitnlante possint
a ebristianorom finibus repellere; sanetitas tua inteDigens pro eelsitudine
sui pontifieii non &liud sibi lieere, quam ut omnes conatus SUOB ei cause,
in qua universalis ecclesie salus infestatur, impendat, dedit mieo manda-
tum mihi, eiusdem beatitudinis bumili seno, ut prefatos artieulos brenter
improbarem, aimpleui pro parvitate iugenii mei sanetitatis tue precepta,
singulis triginta ooto artieulis iuta eorom impietatem ex fidei nostre et
sanctorum patrum (doctrinam) solidissimis fundamentis aiungens impro-
bationes brevissimas, que sicut a beatitudine toa exienmt per preeepto-
riam dispositionem, ita ad eandem revertuntur examinal1de et eorrigende
maxime, quia in festinantibus nuneiis ad reeeasom malta eurrenter et
eum quadam celeritate notata sunt. Sanetitas ergo tua, eui toeius iudieii
summa debetur, iHas eorrigat emendetque, ut r.orreetione tua illustriores
eft'eete item ftuant in edificatione fidei.
Sequuntur reprobationes quedam breves 38 artieulorum infrascripto-
rum, qui dieuntur esse Husitarum, qui sunt in M:oldauia, faete per domi-
num cardinalem sancti Shti.
Primus artiealus. Non obediunt eeelesie romane nee alieui eCeI.
siutice potestati.
Secundus articalus. Dieunt, quod eorpus Christi et sauguis post ete-
vationem revertitur ad substantiam panis et. vini naturalia.
Tertius artieulus. Dieunt, quod eeclesia nullo modo debet quemque
exeommunicare.
Quartus artieulus est: legem positi.vam, puta deereta, decretales, sanetio-
nes ap08tolieas, non reeipiunt dieentes buiusmodi fere in omnibua contra-
riari lagi dioine.
Quintus artiealus. Dieunt nuUum hominem ebere oeeidi.
Sextus artieulus. Quod matrimonia diuorciant, dieunt enim propter
euangelium, quod solom se ipsos affirmant obsenar, omnia posse dimitti.
Septimus articulus. Omnia opera miserieordiae negant exbiberi indignis.
Octavos artieulus. Dieunt, nullum esse salvaridum, nisi in seeta et
ritu GOrIlm et quod antequam eorum seeta inueniretur, omnes bomines
sunt ampnati. (Et qui in eorum ..)
Nonus artieulus. Nagant purgatoriom et suft'ragia defunetorum po-
nentes solom duo extrema, celum scilicet et infemum. Iste artieulos, qui
fuit beretieorum Valdensiom, quondam etiam Greeorum, est erron8us et
heretieus in utraque sui parte.
Deeimus artieulus. Dicunt, quod potestatem, quam dedit. Christus
beato Petro, nullus sacerdotum babet, neque dominus apostolieos, nisi
habeat uitam beati Petri. Artieulus iste est erroneua et heretieus et COil-
dempnatus CoDStantie inter errores Jobannis WielefT et Johannis Huss,
qui in isto errore et ploribus aliia seeuti sunt beretieos Va1denaes.
247
Uiideeimos articulos. Dieunt, quod quieunque corpos et aanguiuem

Christi sub utraque specie non reeeperit, eternaliter dampnatur, etiam
infans unios diei. Artieulus iste iam a1iae Conatantie fuit condempnatus
tanquam moneus..
. Duodecimos artieulos. Negant omnes concessiones papales circa salu-
tem et absolutionem fideUum. Iste articulus Constantie fuit condempnatus
inter errores Jobannis Wieleff, qui articalus nepos confessionalia et
indulgencias, que soJite suot dari a romano pontifice ete.
Tercina deeimus articulus. Dampnant quoscunque venerantes retiquias
aanctorum.
Quartus deeimus artieulos. Deludunt miracula, que fiunt ad invoea-
tionem sanctorum et trufant de ais. Artieulus (hic) continet errores bae-
reticorum Valdensium. .
Quintus deeimus artieulus. Probibent signnm crucis fien.
Sextus decimus artieulus. Dieunt, Cbristom non esse veraeiter passum,
neque uere mortunm. Artie1ilus iste, qui fuit primo Manieh eorum et
multorum aliorum bereticornm.
Deeimus oetavus a.rtieulos. Probibent venerationes gloriose uirgiui
Marie et aliis sanctis exbiberi dicentes, quod solu8 Deus est adorandus
et colendus.
Decimus nonus artieulu. Probibent ioramenta omnino.
Vicesimus articulus. Dicunt, quod usus ymaginum in eceleaia est
idololatria. .
Vicesimus primus articulus. Dicunt, quod quiUbet sacerdotnm babet
tantam potestatam (in) absolvendis et ligandis sicut solus papa.
Vicesimus secundus artieulus. Leuia seu uenialia confitetur quilibet
alterutrum, siue sit uir siue mulier, tantum mortalia saeerdoti reservantes.
Vicesimus tertius a.rtieulus. Dieunt, quod romanus pontifex est mere-
tm et omnes uiri eceIesiastici et religiosi una eums1lIDIDo pontifice
sunt meretriees.
Vicesimus quarius artieulus. Vocant omnes eceIesias partieu1ares
fatuitates.
Vieesimus quintus articulos. Diuinnm officilim et eantum eccIesiastieum
negant et derident.
Vicesimus sextas articulus. DieuntJ quod nullus potest absolvere a
~to existens in mortali. Iste artiewU8 est erroneus et iam Coostantie
lOter errores Johannis Wieleff condempnatus.
Vieesimus septimus artieulus. Eeclesiam romanam voeant synagogam
sathane. Iste error fuit hereticorum Valdensinm et Constantie inter mores
Johannis Wicleff . . condempnatus.
Vicesimus oetavus articulus. Dicit, quod quieunque sacerdotnm actu
non preicat, dampnatus est eternaliter.
Vicesimus nonus artieulus. Beatam Benedictum et aIios sanetos, qni
religionem instituernnt, dampnant etemaliter. Iste artieulus dampnatus
fuit Ooostantie . . inter errores Jobannis Wicleff.
Tricesimns ariieulus. Baptizant in aqua simpUci vel flumine sicut
Christus, ymmo sepe baptizant cum baptizandus non sit preseos, sed secure
24.8
sit circa tertiam et quartam domum, dum tamen slot presentea pro bapti-
zando respondentes.
Tricesimns primU8 artieulns. De oleo saneto ehrismate infirmario et
crismatione episcopali non eurant, sed faciunt risum. Iste artieolU8 est
elToneus negana duo sacramenta. confirmatiom... et. . utreme
unctionis .
Tricesimns secundus artieolus. Aquam benedietam CUID sale dominieis
diebns vOC&nt urinam saeerotum.
Tricesimns tertins artieulu&. Nullum festum eolunt prater diem domi-
nieum. Artieulus iste fuit etiam hereticorum Valdensimn.
Tricesimns quartus artieulns. Jeiouia non earant.
Trieesimos qointos artieulu&. Contra canones institoeront novam reIi-
gionem voea.ndo se fratres de lege dinina.
Tricesimns sextns artieulns. Celebrant missam in indumentis et Jocis,
non consecratis et sine a1tari portatili ; de eeelesia consecrata non curant
sed ubieunqoe neeessitas impulerit siue in stabulo sioe in molenino siue
iD refeetorio super una tabula celebrant miBSam.
Trieesimos septimus artieulos. Molierea eorum e1erieam portant
Artieulns . . iste . . . ortum videtur habuisse ab arrore pepusianorom,
qui saeerdota1e officium et saeerdotis honorem molieribos attribuunt ..
Trieesimus oetavos articulus. Mulieres eorum faciunt omnibos com-
mODes ...
"LaU8 Deo. }1nitnr eompendiam brevitatis cansa compositum contra
regni Bosne errores et hereticos artieul08 per Johannem de Turreeremata
aaerosanetae romane eeelesie cardinalem IC
Biblioth. T&tican. Cod. msa. latin. 976, loL 7L
MXLIII. 1482, 13 1IaIl, Rome.

Pius PP. 11. ,rili P. LudotJico a Viemtia, f1icario generali ob,,,..,..
tium familiae cismontanae, ut personaliter in Dalmatiam BB ,.mpiat, ad
differentiaB quasdam inter frat,.u DalmaeiM et Bomae COfIIpmseradaB,
mandatque fralribus tr,atenBibus et "glmBibus, u, #Ji in omnibus obedianI.
Pins PP. IL Dilecte fili, salutem et apoatoUc8m benelctionem. Per
aUas Utteras n08tru mandavimU8 dileeto fiDo fratri Baptiatae de Levanto.
tune generali vicario fratrum de observantia, ordinis beati Franeisci,
partiom eismontanarum, predeeessori too, ut pro pace componenda . .
Seripsimns insuper dileetis fiUiS generali et prorineialibns vieariis cete-
risque voealibus ordinia predieti de obsenantia, in generali capitulo apud
Auximum anno preterito congregatis, ut omnes et singulas dift'ereneias
vestru et presertim inter provinciam daimatinam et vicariam bosnensem
componere, deeidere et determinare valerenl Aeeepimus postremo nihil
per predietos ex volnntate partiom non invieem convenientium deeisum
aut determinatum fnisse; quin potins aUqU08 fratres provineie Dalmatie
ab obedientia vicarii provinete iDins contra apostoUea InduIta quorumam
seeularium dominorum lavore ae patrocinio postmoum (se) snbtruis8e.
Quod nobis molestissimum ac univerae famiDe tibi commiase periculo-
sissimum; (ideo tibi) quem aodivimns utriosque partis superiorem prela-
tum esse, eommittimos et mandamus jn vim obeientie salutaris, ut
i
I Digitized by GooS le
L ........
249
quamprilaum eommode poterl8 pm)naliter aeeedena fratres rebaDes ad
te advoees et per censuras compescas a tali rebellione et temeraria loeo-
ram oeeapatlone. Indulgemus preterea et declaramus, ut pro meDori et
commodiori regimine ordinare poaais de pnmntiarum illarum, Bosne vide-
licet et Dalmatie, loeis vel eonventibas factis aut fiendis uni magis quam
alteri parti per te adiudieandis vel attribuendil, sive de terminia pro-
vintie et commodis asibus questis vel auctoritatibas quibascunque deeidere
et determinare, aut provintias iDU dividere aut uDire et ad unius eapitis
regimen adducere ex nostra valeas et apostolice sedis coDllllissione. Nos
vero, ut nostra bee i1J88io IOrtiatur eft'eetum . . omnibus et singulis fra-
tribus in loco Teraati et Uegle rebellibus eommorantibus et utrique Dal-
matie et Doene vicario eeterisque fratribas provinciarum predietaram
preaentibus et futuri. Bub pena exeommunieationis late sententie preci-
pimas et mandamus, ut quidquid in preia feeeris, statoms et ordi-
Daveris, sine aliqua contradictione observent ac faeiant observari, que
0IDIIia per te tane acta, rata habemus et ex nunc approbamas, quacunque
alia ln predictis alias forsan faeta determinatione et ceteris ln contrarium
(non obstantibas).
Ez 0JfgiDaL ID tabularIo CODY. I. laidori frak. mmor. ID urbe.
Mn!V. 1482, 16 JalU, VeDetlis.

Oratoribus duda Stepbani respondetur, ipsi a Venetis contra Tureos
"omnes poBBibilea favores" praestitum iri, quamvis non dubitent, "quod
in omnem easum prevalebit contra ipsum Tureum."
Idubi6: LlatiiDe X, .,.
MXLV. 1482, 10 Augutl, 8zegedhd.
Mathias, Hungariae rex, datis .ad Bartbenaea ntteris profitetur, .quod
pro redimenda corona regni, non sOlum regni proceres .sed etiam fielelis
illustris princeps, d. Stephanas rex Bosniae" notablliter aubvenerat.
Dat. Szegedini in festo b. Laurentii M. anno dom. 1462.
KaIotlG: Histol'. critic. r. Rongu. tom. XiV, P. MB.
MXLVI. 1482, IS NovemItrIs, VeDetHs.

Stephanas dux 8. Sabae .conqueritur contra suum fllium Vlaislavum,
qui diacedena ad imj)8ratorem Turcorum aeusavit suum patrem, quod
ipsum e patria expulmt, oft'ertque 100.000 dueatorum, si eiusdem BUb-
sidio partem patriae regionis oeeuparet. Imperator requirit medio oratoria
sui a duce vel 100.000 due. vel tria castra: .Corobueh, Micev&z, Zaze-
vina, observando, quod tali in easu daturua sit ipse partem propriae
terne VIaisIavo, dueis vero regionem illaesam permissurns. Petit am-
num in neeessitatis casu. Bafett, imperatorem Tureorum per suum lega-
tum probibuisse sibi (Stepbano) cum pontifiee et Venetis soeietatem.
ljubi6: LiatiiDe x, m. BeaPOIlIUDl ibid. P. 929.
MXLVn. 1462, II Deeembrls, TuderU.
Pius PP. II. Nicolaum, episeopum Modrusienaem in rep BosDU
aeisapostoncae legatum destinat, eni penuibit, ut ea, quae in certis
aJiiS noatris Iitteris expressa sunt et quae tibi verbo eommisimus, tam
apud carissimum in Christo filium nostrum Stephanum regem Bosnae,
quam apud dilectos filiO&, nobUes viros sui regni et aHos. eircumatantes
principea et proceres, cum exacta fide et diligentia proaequaris. . ."
Quum propter. . Dat. Tuderti 14:62. 8 id. Decembris an. 5.
KaIoIIQ: Histor. critic. r. Hungar. tom. XIV, p. 501. Farlati D.: IDpic. SlCr.
tom. IV, p. 108.
MXLvIn.I462.
. Mathias rex, Ladislao de Vesen, suo ad s. sedem legato inter cetera
ioiungit: ut .de regno Boznae, quod pertinuit semper et pertinetad
Hungariam, (faeiat) improperium cum moderatione summo pontifici, qui
forte par inadvertentiam taHa facit, quod regi Bosnae datur fiducia sepa-
randi se ab hoc regno .. ~"
Apud KCIIotIcI: mator. critic. r. Hangar. tom. XIV, p. 563.
MXIJX 1462, Budu.
Mathias, Hungariae rex, datis ad summum pontificem Iitteris, con-
queritur, quod s. sedes in regem Bosnae sit indulgentior, quam iura
Hungariae admitterent; molta dein refm. quae ipse rex Bosnae, in prae-
iudicium regum Hungariae fecerat, vel obtinere laboraverat, dum Szen-
dronum Turcis tradidit" ; eOsdem tributi sui pansione redidit fortio-
res"; .coronari, in regno confirmari ac novorum episcopatuum fundationea
(sibi) permitti quaerit, et terras SUaB ballistariorum praesidlis muniri .
etc." niti tur.
Datum Buclae 14:62.
KCIIotIcI: Histor. critic. r. Hung. tom. XIV, p. 8M.
ML. 1462.
. Mathiu, Hungariae rex. promittit Ragusinis, se eos .regi Boznae et
duci (s. Sabbae) Stephauo per nuncios" commendaturum esse.
Datum 14:62.
KCIIotIcI: Histor. critic. Hung. tom. XIV, p. 429.
MLI. 1462, Baue.
Joannea Vitez, etiscopus varadinensis, papae Pio n. reseribit, iDius
Htteras medio januano datas se reeepisse, Jlin quibus S. V. nobis com-
mittit laborare in facto regis Bomae, ut viaelicet rex eum, ad se humi-
liter revertentem, suseipiat-. Mandata haec se executioni dedisse. eae-
terum bono quodam auspicio tam litterae S. V. quam oratorea regis
praefati, huc iterato missi, eodem ferra tempore in unam coneurrernnt
et dedueta eat rea in bonos terminos" .
KCIIotIcI: Histor. crit. XIV, 4:99-500.
MLn. 1462, BIdu.
Mathias, Hungariae rex; cardinali s. Angeli .significat, a se regem
Bosnae "ad obedientiam et devotionem redeuntem . intuitu sedis apo-
stolicae nee non etiam ex officio regalis clementiae- benevole receptom
esse. - Dat. Budae 14:62.
~: Histor. critic. r. Hangar. tom. XIV, p. 500.
251
MLllI. 1463, II rebrurU, VenetUs.

Oratorlbos dueis Stephani respondeatur: eiusdem responsum domino
Teucro lide bombardis, gentibus ete. contra Raguseos esse dignum cato-
lico domino i requisitionem Turcorom "pro pecuniis" "deelinare debeat
et conservare sibi peeunias in opportunitatibus suis"; bortari "eum ad
se uniendum et bene inteDigendom eum rege Bossine, ut iD omnem
casum unitis viribus se tueri possent contra communem bostem".
I4vl1i: Listiae X, 2M.
MLIV. 1463, 16 rebruaril, RoDIle.

Plus PP. IL pl'a6cipit capitulo genwali observan"um,t ut f)icariam Bomae
cum prOt1incia Dalmatiae uniant, ,t ut vicantf8 sit italf'8 tanquam Cf.Iput
. amhabus partibus indiffsrm8.
Pios: PP. n Dileeti filii, salutem et apostolicam benedietionem. Dudom
per litteras nostras mandavimus dileeto filio fratri Baptistae de Levanto
tune generali vicario veatro, ut pro paee eomponenda inter provineias
Bosne et DaImatie per80naliter i1lue aeeederet; seripsimns insuper ileetis
filiis generali et provincialibus vieariis eeterisque voealibus orinis veatri
atque familie. de obse"antia in generali eapituIo apud Auximanum con-
gregatis, ut omnes et singulas differentias provineiarom vestrarom et
presertim Dalmatie ac Bosnae componere, deeidere et determioare valerent ;
et tamen aeeepimus, nihil per prediet08 ex voluntate pro tuDe invieem non
eonventium deeisum aut determinatum !uiase, quin potius aliquos fratres
provincie Dalmatie ab obeientia vicarii illius contra apostolica indult&
quoromdam seeularium dominorom favore ac patroeinio, se postmodum
subtruiBSe, quod perieulosissimum deeementes commisimus- postremo ae
mandavimus dileeto filio fratri Ludovico Vineentino, generali vicario
vestro, ut quamprimum commode posset personaltter accedens fratres
predietos rebelles ad se voearet, ~t per censuras eos compeseeret a tali
rebellione et temeraria loeorum oeeupatione. Unde tandem :ad aurea
nostras pervenit, prefatas provincias nee dum coneordi pace mutuo se
fovera. Volentes igitur auetoritate apostolica bis finem imponere vobis
infra scripta deeJaramus et per apostoliea scripta mandamus: primo vide-
licet, quod de duabus provineiis Dalmatie et Bosne fiat una provincia,
que voeetur provincia Bosne et Da1matie. Secundo, ut boie provincie pre-
ferator unus viearius lta1us, ut caput ambabus partibus iniferens, qui
viearius eligatur in singulis generalibus congregatlonibus vestris :p8l' gene-
ralem vicarium et definitores vestre generalis congregationis. Tertio,
quod eios officium perseveret per tres anoos sieut et officium generali8
viearii vestri. Qui tamen vicarios Dalmatie et Bosnae subsit ac pareat
vicario generali eismontano. Et ut bee nostra declaratio seu mandatom
sortiatur etfeetum, vobis in vim obedientie preeipimus et mandamus, ut
hane constitutionem nostram seu deelarationem in primo futuro capitulo
generali tenere ac observare et exequi non postponatis. Omnibus vero
ac singulis fratribus Bosne et DaImatie presentibus et futuris sub pena
excommunicationill late sententie precipimus et manamus, ut deelam-
tionem et voluntatem nostram predietam sine aJiqua contradietione debeant
observare. Non obatantibus eonstitutionibus seu exeeptioDibus proot per
predeceasores nostroa liearie Bosne seu provineie Dalmatie predictis
factia, quarum tenorem hic pro aufficienter exN~ haberi volQJDUS et
eeteris in contrarium facientibus quibqseUDCAue. Datum Bome apud 8. Pe-
tram sub anulo piacatoris. Die XVI FebruarU _qooar.nn, pontifieatus nostri
anno quinto. O. T. Piceolomin.
(la d0:lJ~~ilectis filu virariis $enerali et provineialibu ceteriaque
vocalibus . minorum in generali capitulo eongregatis.
Ex origiDali iD tabuJar. CODTeDt. LIlidori frav. minor. In arbe.
MLV. 1488, t8 FebnarlJ.

Rex Bosnu Stephanus Tomdevi per oratores SUOl notam facit Ve-
netil, quod TureI, teste intimo consiliario, deliberavertnt proxima iam
aestate Bosnam et proviu.elam duela Stephani oeeupare, dein imere in
fAIma Vanetorum uqae ad Jatriam. Hocee periculum &Duuneiabit etiam
pcmtifi.ci.
Ijubi4: LtdDe X, t8'l
.HLVI. 1468, 28 FebnarlJ, VeBetll&

Oratoribus regia Bossinae respondeatar : quemamodum dominium
venetum, Beet sit in paee cum Tarco, parat .potentissimam eJassem,
ita et rex "provideat JIl&8Danfme rebus suis, sicut catholicum principem
deeet"; laudari eiUl promptitudinem .uniendi se cum duee Stephano et
cum alii8 domini8 ill&rum partium, idemque faciat cum rege Hungariae,
"ut potentiori manu hostem oft'endere posBint; quum oratorea ipsi "ad
81lDUIlum pontifieem profecturi sint", provocabitar "orator venetus in
curia, ut tam apud 81IDlJIlmn ~ntificem quam aliter eiadem oratorlbus
faveat'", tIde municionibus eI'QCJ&tae" coneedentur 50 baUatae, 50 vere-
toni et 50 barWa pUlveris a bombarda.
I;Mbi6: Lietible X, ~
MLVII. 1468, 26 AprIJJs, VeBetfls.

Ad requisitionem ducia Stephani, per ipsius litteras 8 et 20 Marto
datu, comiti et capitaneo Scutari et a1iia rectoribus Albaniae praecipI-
tur, ut 8canderbegmn, qui duci Stephano auxilimn promisit, cum exer-
titu per terrltorium venetum tranaire permittant.
IJWM: LidDe x, ID.
MLvm. 1463, 17 Mall, Romae.
Piu PP. 11. pt'tUcipit vicario Bostuu, ut in C(W&fJ6f&twu Tr8atmri "
Bri""", a Martino dt Frfltlgepanibus tUdi.filtis, eide,. Martino {ido'
colloce' fratrtJ8.
In nomine Domini Amen. Anno nativitatis eiusdem milIesimo quadrin-
genteaiJllo sexagesimo tertio, indictione uodacima, die septimo mensia
JuIii. Religiosus vir dominus frater Nicolaus de Raguaio, custoa seu guar-
dianus conventu8 et fratrom s. Marie de Pallude, dioecesis spalatensis,
ordinla minorum de observantia, pettit inatanter a venerabili viro, domino
ua
presbitero Georgioprbnieario et vieario eeclasie spalatensis, quod per me
notarium et eancellarium substitutum exemplari et in paucam formam
redlgl faceret quoddam breve apostolicum, euius tenor de verbo ad ver-
bum Interius annotatur. Ipse vero dominus vicar1us iam dictus, preelbus
et instantia prefati domini fratris Nieolai motus, commisit mihi notario
et eaDceUario predleto, qaatenas dietam breve apoet.olieum aaet.oritate
sua translcriberem et f'.raMJeriptaal etiam exhiberem. Tenor ..tem ijlaius
brevis tails est:
DBeeto filio vicario ordinis minOl'lllll de observantia provinae boaniens.
Pio pp. n. Dilecte fili, salutem et aPOStDIieam beaedietionem. Optat
dilectus filius comes Martinus Senie in CODl'8Dtibus fratruJb miDOnUD de
. obeervantia cutrorum Cenath et Brinie lIlOruBie... et senien. dioces.
relipoaos locari, qui sibi fidi mnt et grafi, nee id ab re se eupere mt.
Hine timet, nisi tales fueriDt, mUiIDUJD sibi preiudidlUll geoenri, eUl
iD eonfinibus sui dombili eonsiltant. Noa etiaa ea in re eidem c8iti
morem gerendum putamas, CUIIl a8II81'at, se ip88 CDDventwJ Idtieaue IC
plum illis bona contulilse. Suis igitur sapplicationib1ll anDuentes, man-
damus tibi in virtute sanete obedientie, quod in ais conventibas tales
religiOSOl lCMm'e studeas, qai Deum timeant ac eidem comiti grati. &int
et accepti. Id si feeeria pJacebit nobis, si vero secus egeris, cogemur DOB
alia adbibere remedia. Datum Bome apad s. PetrwD Bub anulo piseatoris
die decimo septimo Maii, 1l0000LXIJI, pontificatus oostri aDDO qllinto. Jo
Baptista. Aetum Spalati in domo prelati domini vicarii spa1aten. presen-
tibus venerabill viro domino Joanne Nicolai, canonico spalaten. et Matbeo
Petri testibus habitU et rogatis. .
t Ego Leonardas Montagna veronen. pubJieus apostoUca et imperiaJi
auetor1tatibus et communis SpaJati nee non eurie arehiepiscopalisjur.atus
notarius et cancellarius de mandato prefati domini Georgi! vicarii sp.-
tensis et ipso suam auctoritatem interponente, predietum breve aposto-
lieum exemplavi et publicavi, qui presens fui in omnibus supraietis et
ipsum originale vidi ae iudici prefato ac te8tibus supradictia ostendi, ex-
posui et perlegi et coram ipsis cwn ipso originali predictum exemplar
auscultaVl et eoncordare vidi.
Ex exemplo in tabular. CODvent. min.or. treateD. In Oroat.ia.
MLIX. 1468, 18 lutl, VenetH8. .
AJoysio Lauredan&, capitaneo generali maris notum fit, quod Turca
intraverit in Bosnam, eam subjugaverit et regem ceperit, u1terius forsi-
tam progressuras.
IdUbU: Listine X, 247.
EX. 1463, 14 luU, VenetUs.
Cbriatophoras Mauro, dux Venetiarum, dominis Florentinia refert:
"miaerabilem regni regisque boamnenaia calamitatem... Tureborum prin-
ceps, uodecunque coactia copila et numeroso inatrueto exereitu, regnum
~~e est aressus . regem ipaum captivum misere detinet et
:fOati8mDe traetat. .
.Il.... : Momun. histor. Slavor. mero I, 589. Idem DUllCiat 881dlo pon4lici.
~: I..iRiU X, i60. ' .
MLXI. 1468, Ve.etffa.
RespubUca Yenmarum ad imperatorem Romanorum. 8cribit tk calamitaU
,.egni Bosne, tieqU6 BUt"'ema ",C688itate tam immanem M.t6m beUD
f:Idonentli et ete Europa psllendi. .
Berenissimo domino imperatori. Litterae imperatoriae maiestatis vestrae,
quibus hnmaniter superioribDl respondetur noetris, ad nos perlatae IDnt.
Omnia, quae ipsis graviter et ordine continentur, accnrate aceepimu&
Dolorem, quem m.aiestas vestra animo concepisse videtur ob molestissi-
mum et infaustum nnntium calamitatis regni et regis Bossine, n08. fuile
agnOBCimus. Qafs enim christiano eharactere insignit.os non ex animo
doleat ? quis temperare Iaerymis possit, si videat christianoa partim imma-
niter a barbaris trucidari, partim in servitutem fediBBime tram, et pro
hostis impurissimi libidine iDdignissima queque pati? tanto vero acrius
ceaareae maieatati hee amordere animom vehementiusque pulsare debent,
quanto maiore sublimioreque amplituine excelllt et praestat.
Nos, serenissime imperator, pJerisque documentis et inditiis rerum
8XDlorare potuimus, quod hostis teterrimus et tyrannus sevissimus animo
volveret, quorsum upirare anniteretur. Nunc vero longe id nobis planius
et expJoratius essepotuit, ut nUDa ratione amplius _et nobisisaimu
landum et tempus longius protrahendum sine ingenti periculo non modo
rerum noatrarum, verum quoque reliquorum ehristianorum.
Tot igitur insidiis, tanta dominandi cupiditate insolentissimi hostis
impulsi et provocati, divino auxilio pie et bumillter implorato, nostris
viribus. . (elassem).. . XL triremibus et plerisque ~ onerariis navi-
bus omni machinamentormn genere instruetam. atque ornatam appara-
vimU8; pedita.tum Item et equitatnm instrux:imus et apparatus bos omues
ac copias ad littora finitima hostis, salvatore nostro Jesu Christo da~
direximus, ut qua potissimum res hostiles oft'endi posse atque cogitata
barbari distrahi et turbari animaverterint eo prope rato ex oceasione
arma inferant et molem bern importent. Oredimus opem dinnam hoie
iustissime cause aft'uturam. Non dubitamus, pontificem maximum, pro pie-
tate sua proque paterne et pastoralis cure et sollicitadinis munere, rebDl
omnibus sapientissime prospecturlim. Speramus propterea reliqnoa ehrl-
manos reges et principea et preeipue eesaream maiestatem vestram ne-
gotium hoc fidel et causam publicam summa carltate, summa eura, omni
celeritate et studio suscepturam. Ut tandem ehristianorum coactis viribus
hostes immanissimi et barbari truculentissimi, valitudine undique metlti,
sicut dinturne insolentie penu dent, et fugati fQSique Europa (pell)an-
tur. Noa pro virili parte rebus omnibus nunquam deerimust qninimo maio-
rum DoBtroram secuti vestigia christiane religionis libertatem pro viribus
eonstanti volantate et summo tuebimur studio.
Tabular. 'faticaD. cod. msa. poU~~rum xovn, 101. 1.
MLX1I. 1463, 8 JalU, Tlbure.
Pins PP. n reformatoribus Bononiae nuneiat eum dolore! Maumethes
Tureormn .no1issime Bosne regnum occupavit, et eapto rege, quod
lugendum est, ultaius impetus sui conatus extendit, superatisque Bosne
255
elaustrla in myrieum usque, et prope Dalmatie littOra, h. e. ad ItaIiae

portu, gloriabundus arma intu1it ..11
. . . . . : MOD. hm. Slav. m~d. I, 809.
MLXUI 1468.
plus PP. Il in suis titteris, ad oniver&Oa christianoa vulgati&, inter
cetera aeribit: "Hoc anno (Turci) Bosniam invaaerant univeraumque
regnum sibi 8ubiecerant .. (et Stephanum), qui aalutem paetus seae dedi-
derat, cum patruo suo, Mahometes ipae, humano sanguine insatiabilis, SDa
manu, ut fertur, iugulavit . ." .
!raY: AImal. r. HUDI. P. III, p. 299. KcrIoncJ: mator. critic. r. HUDpl'. k)m.
XIV,p.642.
MLXIV. 1468, 18 JalH, RaguII.
Rector et consilium Ragusii Nicolao GunduUd legato suo committunt,
ut pro corpore s. Lucae, quod fratres Franciscani in Polize tenent, Ba-
guaium deferendo assensum IvamA Vlatkovid, vojevodae, obtineat.
BGai: Bad. knj. L P. 159.
MLXV. 146~ 18JWU,~.

Rector et commune Ragusii rogant Ivanii Vlatkom, ageret, ut corpus
a.. Lueae, prout fratres Franeiseani Bosnenaea faeere intendebant, Ragu-
aium defeiatur.
&at: Bad knj. I, p. 159.
MLXVI. 1468, 19 JWU, Scatarl.

Melehior de Imola, annorum in partibus Albaniae gubernator gene-
raIiS, marebionisae Bengarde de Gonzaga seribit, quod Tureorum impe-
rator oceupata maiori parte Bosnae et ielicto ibi uereitu 20.000 milltum
inde disceaaerit in Serbiam in locum "Sighiniczall (Sjenica), Seutari dua-
bus diebus distantem, hieque substiterit.
. . . . .: BOT. CIIO.~ ,baana (MOBura n, 26.
MLXVII. 1468, 1 Aupsti, VoetUs.
Mittatur orator ad dueem Stephanum et etus filium Ladja1 aum et
Seanderbegum, qui de "conditionibus statuum et rerum eorum" referat,
et .disseDSionea inter 808 11 componet.
I.dM1M: LiatiiDe X, p. 26L
~. 146S,26A~
Maria, .Stephani regia Bosnae vidua, requirit Ivanii Vlatkovic! voje-
vodam, ut corpus s. Lueae tam Venetias trans1atum, ad se remitti euret,
nam rex Hungariae pro mo tria aut quatuor eastella se daturum esse,
poIlieetur. '
.BGlA: Bad knj. I, p. 160.
MLXIX. 1463, 26 ,.patI, Venells.
Antonio de Priolis, "oratori designatXt ad dueem 8. 8a~ 'Stephanum",
oommittitur, ut ,rimum SpaJati ,capiat "informationem de statu et con-
ditionibus provincie Bossine: quot in ea Turci sunt... et cuius aucto-
ritatis ac mum est unusquiaque illoram Bossinensium, qoi Spaletum
profugi 88 receperont, et inter ceteros hic, qui apud nos est. Domine
Ivanis . 11 illos "bonis verbis contentoa faeere procurabit-. Duci Ste-
pbano exponet .dolorem- ob .oppressionem, quam immanissimus bOltis
fidei el statuique suo post regni Bosstoe exeidium regisque trucidationem
Inferebat-. Bosna' posset reeoperari, si dux "ceterique domini et barones,
qui auctoritatem et virea babent, hoic negotio incumbant-; vieini am-
o liom praeatabunt. Dis8idia inter Stephanum 'et eins 1i1ium VJadislAQID
componat.
J4WM: LiatlDe X, 1166.
MLXX. 1483, 4 8epteJDbrls, VenetIIL
Comes Pribisav Vukoti6, naper orator ducis Stephani, elim fiIiiS et
haeredibus nominatur in eivem venetum.
IjWJi6: Liatine X. 2'l0.
MLXXI. 1468, 12 8e,teJDbris, Petrovaradlm.

Mathias rex ciJJll VeDetiaraIIl daea Christophoro Mauro init .1IIIionem,
intelJigentiam et ligUB contra infidom TarC1iID BOb pactis, ut Venati
classe ~O triremiom via Dalmatiae et Peloponesi. Hungari vero pedeatri
exercitu aggrediantor bostem, sed "nihil "eneti .in, limite hunprico,
nihil Hungarus in veneto" inouabunt. neutraque pars sine altera paeem
inire possit.
J. J. JiilllJr: eoD. diplom. I, 1$47. Keatona: HiSt. crit. XIV, 64S.
1463, 12 Hep_bris, VenetUs.
MI/XXII.
Vojvodae IvanJA, Venetias advenienti, goi partem insulae Brattae dari
slld petiit1 reapondeatur, boeee denegari, sed ip~ .et suis ac etlam
regine- ibldem bospitium offertur; domus SpaJati. eidem coneeditur, item
due. 200 annoa .provisio- pro ObIatiS in Biniti1ml reipublieae 400 mi-
Utibus.
IjtllM: Liatlne, X, 2'l'-
MLXXlII. 1"3, 15 Heptembris, SpaJatt.
Andreas Venerio, comes Spalatensis, ducem Venetiarum, quid de cor-
pore s. Lueae eiusque translatione in Bomam audiverit, .infomaat. . .
BGai: Bad knj. I, p.162. .'.
MLXXIV. 1463, I Oettbrls, &tue.
pins PP. IL FIoreDtinos hortatur, ut non deaegent &1IIiIium' Bagu-
ainia, qui .,postqu-. Maumethus Turchoram rex Europam invasit- damna
et incommoda pertulerunt, et .boc anno, post eaptuJD Bosae regnum-,
magno in timore constituti fuerunt.
MaWee: MOD. hilt. Slav. medd. I, MS.
MLXXV. 1468.
:Mathias rex papae Pio IT: "Dum eirciter kal. ":Mijas, 0ppoltune eon-
gregato exercitu, castra metatus easem ad ripas Danubii . . . non lorige
aberat etiaili Tureus magnus eum exereitu magno . . . Exploratores nostri
varium saepe nuneium adferebant: aliis ad castrum Nandoralbense (Bel-
grad) vallo eireumdandum, quibusdam ad praelium nobiscum ineundum,
alios ilio eum tendere asserentibus. At paulo post ambiguitas haee sub-
lata fait, palamque factum est, invitatum eum a quibusdam proditoribus
Boznam versus deelinare". . . .
KCJIoIIG: Hiator. cril XIV, 578.
MLXXVI. 1463, 13 Octobris, Venetils.
Oratoribus Ladialai, filii dueis Stephani, ad propositionem, ut Veneti
~cipiant "impreaiam regni Bossine" , respondetur, regem Hungariae istnd
iam feeisse, dum "gentes sue potenter ingresse sunt in BosSinam, et ob-
tinuerunt Jaieiam, erantque in procinctu obtinendi reliquum". Quoad
insulam Brace, quam petuot, "Ladislaus in hoe nos habeat supportatos. "
Quam primum apta domus pro Ladislao Veneeiis aeqniri poterit, id fiet.
1.jv1Jt: tiatine, x, 9'18.
MLXXVIT. 1463, 19 Octobris, Venetlfs. "
Oratori veneto in Hungaria Aimo seribitor, famaDi, Vladislaum filium
Stephani "ingressom esse in Bossinam et nonnullas terria et Ioca obti-
naiaae" nomine reipublicae Venetae, quasi ista praetendere.t Bossinam,
sparsam. fuisse ab ipso Vladislavo, veritateque non niti.
IjKb~: IJatine, X, 281.
MLXXVIII. 1463, II Novembris, ln civitate Jajce.
:Mathias rex monasterio poo - varadiensi ord. s. Benedicti praefieit
Petrom monaehom elaustri b. ll. V. de Kolos-monostra.
.KaIoncI: Histor. crit. XIV, 656.
MLxnx. 1463, 18 Novembrfs, Venetifs.
Stephanus, dux s. Savae, per suos oratores reipublicae venetae notom
facit: Tureum ipsi minari ruinam; se omnia castra, quae castellani pro-
ditores Turcis tradiderant, tribus exeeptis, reeuperasse; eomposuisse se
dissidia eum filio Ladislao eoncedendo ipsi qnartam partem sui terri-
torii, verum paulo post tertiam ipsum praetendisse ; alium filium suum
Vlatko felieiter pugnasse eum Toreis , oceupasseque magnam partem
regionis, quae ad Pavlovi pertinebat, item sex castra; regionem quoque,
quae ad Kova~vi pertinebat et tria castra, quorum unum est ~nes
Srebrnieam ; ilagitat restitui sibi castellum "Homis" (Omi I, Almissa), item
dari sibi unam "galiam", quam posset tenere in Narenta.
Lju1M: Listine X. 285. .
MLXXX. 1463, 6 Deeembris, ln J1QC8.
MatbiM, Hungariae rex VladisJaum Vuk~i voje~odam, Step1iani dueis
s. Sabbae fi}jum, in suam elientelam reeipit ete., quia "quum in aestate
&POli. DID. 17
258
proxime praeterita Tureorum imperator eum maxima paganorum multi-

tudjne . . regnum . . Bozne hostiliter invadens, interfeeto . . . Stephano
rege regnum ... in miserabilem redegiaset servitutem, ipse (Vladislaus)
seipsum potenter et manifeste ipsi imperatori . . . hostem . . eonstitnit
contra potentiam pugnans-. Cni et eastra lIVeszela strUa" jn comitatu
Usehopye et "Prozor in Rama" eum adnexI8 territoriis donat.
Dat. In civitate nostra Jayeza in festo b. Nicolai ep. conf. ann.
dom. K(JIYIOIym
KCaIOtIa: Histor. critic. r. Htmgar. tom. XIV, p. 657.
MJ.XXXI. 1468, 14 DeeembriB, Jajce.

Rex Mathias Mathaeo, Nieolao et Petro possesaiones ipsorum "in civi-
tate et in eireuitu Srebarnicza", e quibus "his diebus proxime elapsis,
dum Tnreorum imperator regnum Bosne subiugaaset", eieeti era.nt, iterum
confirmal
Gdcidt: Diplomatarium p. mJO.
MLXXID. 1464, 27 Jlnulril, DubraVI in SIlvoniL

Mathias rex papae Pio n.
notum facit, se dum anno eIapso .eireiter
kal. Maias- ad reeuperationem Bosnae animum intenisset, .castrum et
oppldum Jajea",obsidione eireumdatum oeeupasse; posteaque "eireiter
SO castra" deditione sibi tradita fuisse; "habebamque spem indubiam de
eaeteris . si tempestas hiberna ampliores lahores non interdixisaet.
Reii ergo ex Bosna".
KaIoIItJ: Histor. crit. XIV, 666. Idem lene DUDati civitati PoeoDii. Tdd:i:
HUDyadikora XI, 81. Litt.erae regia Mathiae 8 Junii 1464 edifiae (ibid. 88-9) 8unt
Emerico de Zapolya gubematore regui BozDe et Dalmati&, Croatie et 8lavoDie
banoc. Eidem -BOme gubematoric direcfiae 8UDt litfierae 18 Octobris 1464 (ih. 96).
MI.xxxm. 1464, mense Febrono.

Stephanus, dux 8. Sabae ete. comes Drini et magnus vojevoda regni
Bosnae, fatetur se aceepisse a Ragusio foenus peeuniae olim per dueem
Sandal depositae.
JliHoli6: MODUDl. urbia. p. 492.
MT/xxxiV. 1464.
Rex Mathias papae Pio n. conqueritur, frustra adexpeetari subsidia
sibi promissa ; se voluisse primum aggradi hostem ; "nune autem hostia
prior plagam intulit et ad ipsa prope vitalia penetravit ; Boznam qnippe,
totius Christianitatis, ut ita ieam, e1avem et portum, gravi meo lahore
nuper reeuperatam, rursus invasit, et omnia illa castra, apud manus
D08tras habita, semeI obseit, que tali vi ac tantae multitudini diu resi-
stere non possunt. ."
KaIotIa: HIstor. criUc. XIV, 784.
MLXXXV. 1464, 2 lartU, Venetlls.
Eligitur ad regem Hungariae orator Franeiscus Justiniani, qui mun
Joanne Aymo regi nomine dominii veneti eongratuIabitur de "prospero
ei1l8 sueeessu in BOB~ina".
Ijubi: Listine X, 298. In commiasione data 12 e. m. fatia oratoribus oiferuntur
!etP .. pulverea abombardac, CJuibua .loca sua Boaainec indigent, de illis, qui Spa-
leu et 8ibenici auervantur. Il:iid. p. 801.
MLXXXVI. 1464, 6 Apr1lls, Jadru.

Fr. Marinu. ds Kurcula, vicarius Bosnael et in negotio promulgandae
u:peditionis cruciatae in Turcos commissanus, Helenae filiae Simonis de
Grisogonis certos faV()f'68 spirituales confert.
Pateat universis Christi fidelibus praesentes litteras inspeeturis, qua-
titer ego fr. Marinu de Corzola, ordinis minornm de observantia, vicarius
Bosnae. ac reverendissimi in Christo patris et domini, domini Bessarionis,
saerosanetae romanae eeelel!iae cardinalis, patriarcbae Constautinopolitani,
sedis apostolicae legati de latere, eommissarius in Dalmatia, Bosna et
Chroaceia super crnciatam, eoneedo tibi Elenae ti1iae domini ~imeonis
de Grisogonis, eo quod de bonis a Deo sibi eollatis aiutorium pro sacra
expeditione eanetissimae eruciatae propriis manibu libras trell ~ontulisti,
ut possis et valeas eonfessorem idoneum tibi eligere, qui te ab omnibus
peeeatis tuis et eriminibus absolvere valeat, et easibus apostolicae dispo-
sitionis resenatis semel in vita dumt.axat et in sineeritate tidei et uni-
tate sanctae romanae eeelesiae, et obeientia ac devotione summi ponti-
ticis Pil PP. II. et sueeessorum suorom eanoniee intrantium et perma-
nentium in mortis articulo plenariam indulgentiam eoncedere valeat. In
euius rt!i testimonium praesentem scripturam tieri mandavi, impressione
sigilli, quo in similibus utor, munitam. Datum Jadrae anno Domini
KOOOOLmIJ. sexta die Aprilis, tempore sanctae cruciatae.
EJ: Antonii Paulini "Istoria eccleaiaatico-profana di Corzolac edidit Vid Vuleti
Vukaaovi6 in Glasnik jugoslovj. Franjevacac Sarajevo god. 1889 br. 7 str. 119.
MLXXxvn. 1464, II Augusti.

Gerardus de Collis refert, iuta litteras Jadera obtentas, bis mille
Turcorom Jajcae trucidatos fuisse per quendam capitaneum Hungarum;
regem Buvium Savum transiisse, atque eum 12 Augusti adexpectari in
Bosna cum exercitu 4.0-50.000 miIitum.
JltJhiftI: HOT. Cl[O.~ jyZIDIX c...OBen n, 288. Ipee sub 22 Octobris refert,
Turco, Jajce deaeruiaae.
MLXXXvm. 1464, 12 Augusti, Venetus.

Nobiles Bosinenses Venetorum "subsidium pro reaquirendo regno Bo-
sine implorant, illudque tam suo quam &liorum nobilium nomine off&-
ront" , seque "nullum &lium dominum velle nisi venetum dominium, et
si non amitterentur, subigent se ditioni Tureorum"; petunt praeterea,
ut respublica oratorem mittat "ad dueem Stephanum et ad alios dominos
partium illarum.
1jv1M: Listine, X, 261.
Digitized by GooS*le
2GO
MLXXXIX 1464, 7 IepteJDbrll, PumanU.
Fratru fJiCarUH BosMB d Dalmatiae in capiltalo congt''1''", praerid8
fr. JlJwoo &nonen. 1Jicario generali orainis, recip,",.t el "pprooant fle,.
cretum generalis capituli Assisimsis tle unio,., t1'cariae Bosna. d DaZ-
tnt.Itiae sub uno superior, t1icario fr. Bernardino Af!lilano dc. recenten-
tur ,.omill" tIOcalium capituli P""""tnen8i8.
Universis et singolis in Cbristo patribus venerandu et ceteris fratri-
bus ordinis minorum de observantia presentibus et futuris presentes lit-
teras iDspecturis, frater Marebus de Bononia, eiosdem ordinis nee non
reverettdl88imi patria generalu, quoad fratres de obse"antia nuneupatos,
partium eismontanarum viearius generalis immeritus, salutem et pacem
in Domino sempitemam. Cum olim inter duas familias ordinis nostri,
bosnensem videlleet et dalmatinam, lis quedam et .controversia propter
eommixtionem nonnullorum loeorum dietarum familiarum suborta Mt,
nee BUlDlDOS pontifiees pro tempore existentes lamil, reeolende memorie
Pius, papa n. bis finem voleos imponere et pacem ac eoncordiam coo-
ferre, quoddam breve direxit vieariis generali et provineie ac ceteris
fratribu, in capituIo generali proxime eeIebrato io &atleta Maria de An-
gella utra Assisium congregatis 1, enius tenor ta1is est ete. (copiam habeo
apud me). Fratres vero in dicto eapitulo congregati mandato summi pontifieis
parate folentes determinarunt unam provineiam fieri et de eetaro esse
ex supradietis fami1iis Bosne et Dalmatie ; ac venerandom patrem fratrem
Bernardinum aquilanum, in viear1um eiosdem promcie novitus institute
tenore brevis instituernnt, cui ego idem frater Marebus omnem auctori-
tatem et facultatem concessi pariter et eommisi, sicut patat in patentibua
lItteriti meis siglU.tis et registratis.
Idem vero vleariuB frater Bemardinus ad predidam provinciam se
eoDfereDs provineiale eapitulutD utriusque familie in loco Pasmani, custodie
sancti Hyeronimi, ultima die A.ugusti congregavit, ad quod nutu ditino, ut
plito, appUcai et in eodem ~o idem presens ae presidens fili, cum tamen
intenderem toto deetu Siciliam navigare. In boe autem eapitulo infra-
scripta determinata suot de patrum voluntate j in quo diffinitores fuernnt:
frater Pbylippus de Ragusio, frater Marinus de COrsu1a, frater Franciscus
de Hyadrla et frater MaSB8US de Sibiniebo, ln primia videlicet, quod ex
sepedietis duabus famillis, Dalmatie scilicet et Bosne, una proviheia sit
atque voeetur. Item ex omnibus loeia olim provineie Dalmatie constitute
sunt due custod1e scilicet: Arbi, que babet locom Arb~ locum Vegle,
loeom Robinii et locom Pinani; item cuetodia Oatbari, in qua continen-
tur: locus Cathan, locus Antibari et locus Alem; cu8to.le vero sancti
Hyeronymi iam diu institute supraaditus eat conventus Hyadrensis; cu-
stodie Stagni supraadditi sunt CODVentos: RagUSii et locus Daxe; locus
qaoque Les(i)ne npraaditus eat custodie CethiDe, sicut locus Coraatbi
adI1lnetUIJ est cusiodie Corbavie. Item decretum fuit, quod fiat novum
aIgiIIum per omnia sicut olim slgillum viearte Bollle, niBi (loco) ql10d
in brevi, in quo scriptum eat sigiUam "earle Bosne, seribatar: sigillum
I Capitu1. generale A18i8ii habitum OO Maii 14M.
II
Nt
promcie Bosne et Dalmatie. Item quod guardianas eenventas HyadreR118

cum 8UO diaereto canonice et seeundum conauetudinem erdinia et familie
eleeto habeant de cetero in eapitulis provineialibua vocem sieut coltANles.
Verum quia in brevi continetur, quod sub pena excommunicationis late
880tentie omnes fratres 8upradiet.arum famlliarum unioni prelate sine
eentradietiooe eensentiant, ae in prelato eapitule generali determinatum
fuit, quod eandem uojonem acceptaotes sub eura et regimine familie
~ eiamootaDe protegantur et foveantul', et neIelletes adberere et pr.
cep.. et determinationi supradietis obtemperare reeusantes a famiIJa
nostra premeta precidantur. Que et (sie) omnia et singula, eelebrate
8opradieto eapitu1o, me aecedeote UDa eum venerabi1i patre btr6 Angelo
de BulseDO ad pedes summi pontlfieis eldem eoarravi, et BUDlDlUS pontifex
aDDuit et oraoulo vive voeis omnia approbavit. Hine est quod ego frater
Marehus sopradietus volens, ot teneor, voluot.atem smmni ponti6eis et
det8rminationem iam dieti eapituli generalis executioBi demandare, pre-
cipio et maoda omnibos et &ingom fratribos presentibllBt absentibus et
futuris diete provineie sopradietarum familiarum, quod dletam monem
aeeeptent et in eadem perseverent ad meritom obedienti~ salutaris et in
virtute spiritos saneti. Omnes vero qui aeeepta(verint) dietam unioDem
et hactenus fuerunt et sunt in proteetione familie, protegere atque fovere
intendo in futurum. Contra iDos autem, qui hoic sancte et benediete
unioni non assenserint vel eentradixerint, post terminum congruum et
CA,it.
suffieienter prefixum procedetur, ut continetur in brevi supraseripte et iR
generali determinatum eat ut supra. Item vero, et e.o elBU, quo
fratres prelate oustodJe S....goi, qui haetenas nonnu11is suis rationi1ma
uuio~ supradiete non adbeaerunt, si tan anioni se~ eontradieeot,
deolaro ex nunc, prout ex tone, quod Ioca diete costodie olim prefate
viearie Bosne, videHcet: eonventum 8tagni, loeom de 81~o, loeom Umbla
et locum Cana1is, quem Stagni loeum nune de faeto et Rn de iure
tenent et inhabitant, speetare et pertinere ad predietam pNvinci. . Bosne
et Dalmatie novitos institutam, eum et ipsa loea per eosdem fratres
viearie Bosne fU8l'1lDt hedifieata et per 801 &emper possess&, reeta et
gqbernata; q08.Dl quoque dee1aratiOl,lem etiam f&cio ~uetoritate Bummi
pontificis, reverende memorie Pii pape II eeneesse et commisse (sie) capi-
tulo leoeraH proxime ce1ebrato, ot patet in quadam bulla eiusclem eon-
eessa reetori et consilio ragusino, eaius copiam in registro familie nostre
registrari feei, et aoctoritate mihi oraeul0 vive vocis concessa a pre-
.dieto apitalo super dispoeitione dietorom qoataor loeorum. Si &Utem
proeu1'IUlte diaoolo bee santta unio issolvetur, ctuod ahsit, tane et eo
casu deelaro 8UpradiCta qu.at1lr loea costodie Stagni, oHm viearie BOIDe,
ad eandem ~etLriam pertinere et speetare; eenventmn vero Byadreosa
-et locum Lesne ad pro'finciaBl Dalmatie pertiRere; nec non et si&iUa
dlete oUm marie et pro~ncie Dalmatie resenata apud patrem vicarium
provloete Bupradiete reMantor otrique familie. Ne autem IUpradieta obB-
vioai tradantur et propter hoc perieulum aliquod adV81"811S hane factam
unionem resoltare possit, in smptis pateotibos redigi feci bee omnia ad
tUdam uoionem speotantia, ao officii sigillo magno, quo utor, maniri fed,
nee noa coram olBoibos patribus presentis eapltuli ac ceteriB fratribus
iD eodem eapitalo eDatentitM1s pub1ieari fed, at 01Dll88 tam presentea
quam absentes huios ODionis notitiam habere valeant. Quas etiam littera
reservandas, ipsi venerando patri vicario Dalmatia et Bosne tradidi easqoe
in familie nostre registro registrarl feci, additis nominibos omnium fra-
trom voealium in eodem capitulo existentiam. Datom in loco Pasmani
die vu Septembris 1464 tempore eelebrationis eapitnli provineialis.
Infraseripta sunt nomina fratrom voealiam in capitulo Pasmani cele-
brato 14:64:. lo primis videlieet de vicaria olim Bosne: CU8toa Bosne
fr. Marinos de Corzola. Discretos eios fr. Phylippos de C(r)ouacia; sup-
pleti (sie). Costos Cetine fr. Phylippos de Ragusio. Discretus eios fr. Ni-
colaus de St&gno. Custos Stagni fr. Franciscos de Ragusio. Diseretua eios
fr. Stephanos de CorzuIa. Costos Greben fr. Helyas de Stegno. Diaeretus
eius fr. Augustinos de t(er)ra Humie, 8uppleti. Custos Oorbanie fr. Luehas
de Cetina. Diseretus eius fr. Michael de OllamOCi (sie). Oustos sancti
Hyeronimi fr. Joannes de Vogaria. Diaeretus eios fr. Stephanu8 de Vnga-
ria. Custos Jaiza fr. Helyas de Yposega (sie). Discretos eius fr. Matheua
de Hyadra suppletus. Custos Vsore fr. Antonius de Ragusio. Diseretos
eius fr. Ladielaus de Sclavonia, suppleti.
Provincie olim Dalmatie vocales: Fr. Franeiseos de Hyadra guardia-
nus conventus Hyadre. Fr. Marinus de Serissa guardianos Arbi. Fr. Obristo--
phorus de Arbo guardianos Vegle. Fr. Gregorios de Sibinicho guardianos
Rubinii. Fr. Augustinus de Hyadra diaeretus Hyadre. Fr. Baptista de
Sibinieho diaeretos Arbi. Fr. Massaus de Sibineho diaeretus Cathari.
Fr. Martinos de Vegla laieus diaeretos Vegle, suppletus. Fr. Paeifieos
de Citanova, gvardianus Oathari. Fr. Nicolaus Polisanus pro gvardiano
Pyrrhani. Fr. Honofrios de Sulmona pro gvardiano Antiberi (sie). Fr.
Joannes de Arho pro gvardiano Allexii. Fr. Donatas de Hyadra pro
diaereto Robinii. Fr. Raphael de Sibinieho pro disereto Antiberl. Fr. Fran-
ciscus de Arho pro disereto Pyrrhani. Fr. Joannes de Sibinieho pro
diseretto Allesii.
Tabular. vaticaD. Cod. msa. armar. n, Dl. 23 roL 65.
MXO. 1464, 8 Septembru, PasDllDll.

Fr. Marcus a &nonia, vicari," generalis, horlaIur fratra rripttblitxN
ragusintJ8, ut consentiant actis capi""i pasmGniensi8, quod si f16f'O c0n-
sentire detrectaverint 608, 8ervatis de iure 8ertJandis, ezcomutlicatldo8" tJ
familia omnirao praaci"detados declarat.
Venerabiles in Christo patres et fratres dileetissimi cum eommenda-
tione salutem in Domino sempiternam. Ad sedandum nODnuJlas diseordias,
que inter familiam vestram et bosnensem haetenus fueront, reeolende
memorie Pius papa n breve quoddam eapitDlo generali presenti anno in
saneta Maria de Aogelis eelebrato dirent, in qDO fratribus eapito1i pre-
cipitnr, qnatenus de dnabus provineiis una fiat, voeeturqoe provineia
Bosne et Dalmatie, et quod unus viemos ltalieua prefieiatnr eIdem per
viearium generalem et diffinitores eapituIi generalis, quodqoe omnes
fratres presentes et futuri dietaram familiarom hoic unioni consentiant,
eontradicentes vero ipso facto sententiam excommunieationis incurrant.
Fratres vero capituIi generalis mandato summi pontifieis parere volentes,
venerabilem virom, fratrem Bernardinom aquiJanom in huiuamod1 vica-
268
rium elegerunt, determinarontque, quod, qui huie unioni non assentirent,

a familia preeidentur (sie); item quod diapoBitio quatuor loeorum vide-
licet eonventus Stagoi ete. jn dispositione vicarii generalis ponentnr. Idem
vicarius denique ad vestram provineiam se eonferrens omnes fratres
utriusque familie in 1000 Pasmaui, custodie s. Hyeronimi, per obedientiam
eonvoeavit ; vos vero prefato vicario et mihi vobiscum presentialiter eon-
stitutis nee non et eonsilium raguBine eivitatis nonDallas rationes alle-
gantes hanc unionem diilene et ad dietam capitulum Don adstringere
))OItnIastis. Ego vero precibus postuIantium annuere volens, quo ad vos
ajetam unionem suspendi et ad dietom capitulum vere non adstrixi. Nunc
vero, ut faclam, quod ad meum pertinet officium! vos patemali adlectu et
amore preeor et mortor et manda per obedientiam salutarem, quatenus
hane unionem com multa pace et caritate utriusque familie exeeutioni
mandatam in preaenti eapitulo ampleeti et aeeeptare velitls j quod si
feceritis, tanquam veros et honos filios nostre familie aeeepto et amplector
ut olim. Sin autem, quod absit, predietam sanetam unionem aeeeptare
nolueritis et in vestra pemnaeia penistere volueritis, tune justom vobis
terminum assigoo, unum mensem pro primo termino, secundum pro se-
cundo, et tertium pro tertio et peremptorio j quo elapso ex nunc aucto-
ritate 8ummi pontifieis vos exeommunieatos esse declaro per presentes et
auctoritate familie mihi hac in parte eommis8e, a uostra familia declaro
888e precisos ; nullum eonventum, nullum adjutorium, nullum favorem,
nnllamque proteetionem in nostra familia ulterius habere spenntes.
De quatuor vero predietis loeis, que per SUJDJDum pontifieem in dispo-
sitione generalis capitali posita sunt, et per capitulum generale in po-
testate mea redaeta, quod mihi visom fuerit iustom et honestom vobis
prefatam unionem non aeeeptantibus suo tempore faeiam.
Datum Pasmanii ut supra die VD! Septembris 14:64..
Insuper terminum supremum superins vobis appositum deeIaro a die
barom receptionis debere inehoari.
(A tergo): Venenbilibns in Christo patribus et fratribus dilectissimia
ord. minor. in eonventu s. Franeisei de Ragnsio et in ceteris loeis circa
Bagosium et enstodia Stagni tam guardianis quam subditis eommorantibns.
TabuJar. vatican. cod. msa. armar. n, Dr. 28 foL Mo
MXCI. 1464, 22 et 28 8epte.brls ltell 8 Octobris, Badae.

Orator venetns Gerardus de Collis refert, iuta litteras in Jajce datu
Turcum cum magno sui dam no reeessisse.
Idem litterls 28 Sept.embris refert, regem Matlliam eum 17.000 equi-
tum, 6000 peditum et 7000 erucesignatorum tnnsiisse Savom, expedi-
vi.sse 20000 militum in Bosnam eontra Tureos, ipsum vero cum residuo
exercitu ~rofeetum 888e ad Smederevo.
Litten8 8 Octobris nuneiat, tria eastra in Bosna regi semet sponte
dedisae; imperatorem Tureorum cum suo exereitu stare medium inter
Bosnam et Serviam.
MCIhIee: BCT. CIIO.~ jyacJIU c...OBeD n, 161.
Mxon. 1464, 8 Oetohrls, VenetlIs.
Respublica veneta "summo pontifiei" natum facit, quod pecunia,
quam pontifex regi Mathiae in subsidium miserat, via Jaderae trans-
posita fuerit; refertque victoriam a rege reportatam "apud Jaizam, ubi
trueulentissimus christiane fidei hostis, Tureorum tyrannus, tmpiBaime
reieetus et fugatus" est.
Ljubi: Listine X, 816.
MXOlII. 1464, 29 Decemhrls, lhulu.

Orator venetus Antonius Guidoboni refen, iuxta litteru e Slavonia
acceptas, regem Mathiam oceupuse in Bosna cutrum Jajce et totam ferre
Bosnam ; dueemque Stephanum recepisse omnia Ioca su exceptis tribus
castelli!!; ip~ius dueis Stephani oratorem, Antonium de Prioli, advenisae,
qui refert, quod ante recessum. suum fatus dux perceperit a suo fratre
litteru, in quibus ipsi annunciant cladem eiusdem bassae in eonfiDio
B08uae eum eiusdem basse et 3000 Tureorum. captura.
MakNI",: HOT. cno.e~ jyaaDIX Cl.tOB811A n, 159.
MXOIV. 1464.
Mathias, rex Hungariae, euidam eardinali scrihens eonqueritur, quod
Ferdinandus Neapolitanus Bosnam turbare tentet ; qui a filiis ducis Ste-
pbani "castrum novum (Novi), duca!em ip80rum. sedem (petit) sub bypo-
theca quatuor norom castrorum in regno Neapo1itano, et sub spe resti-
tutionis, quum regnum Boznae possidebit ... "
KatoM: Histor. critic. r. Hongu. kim. XIV, p. 739.
MXOV. 1464.
Mathias, Hungariae rex, imperatori Friderieo significat, "quod impe-
rator Tureorum per SO dies obsedit et vehementissfme oppugnavit in
regno Boznae castrum Jaiua; pariter et omnia castra in nostris mani-
bus habita".
Katona: Histor. critic. r. Hungar. kim. XIV, p. 728.
neVI. 1465, 17 Fehruaril, VeDetlIs.

Committitur eollegio, ut oratori "LadisIai, filii illustris eomitis Ste-
pbani s. Save", qui "nonnu11as res" petit, respondeat.
Ljubi: Listine X, 320.
novne 1465, 18 FehruarU, Budu.

Mathias rex Venetiarum duci seribit, ne sinat S8 a Turco seduei,
qui teste Joanne Aymo pacem cum Venetis praetendit. Turca simulat
paeis amorem, sed "sub tegumento paeis eommune bellum parat, augat,
eoemit, atque etiam, ut omnino reeuperet Boznam, inuita ad hoc et
magna molitur ... -
Katona: Histor. crit. XV, 48-6.
novnI. 1465, 1 1IartlI, Venetff8.
Quom "capitala compositionis" inter dueem Stephanum et filiom etus
Ladislaom .nwlam penitus executionem habuerint", immo sint "omnia
io maiori discordia, qoam unqoam fuerunt": eligatur orator, qui otrumque
adeat et "differentias- componere tentet.
Ivbi: Listine, X, SOl. Eidem or.tori 10 Mail aaaiguantur expenaae. lb. p. 824.
MXCIX. 1465, 30 Marti., Novo.lU.

:Mathias rex 880 apud Venetos nuocio notificat, Tureaa bellom pa-
rare; lUis ducibu8 mandasae, ut .partea inferiorea Hungariae vuteut et
in redito castrum Nandoralbense (Belgrad) obsidione cingant". In Senia
prope Zenderov (Smederevo) noper castra metati sunt; ,,&equi eos velle,
icitur, propediem Turcua (swtanos) in persona propria et filius maior,
ea intentione ut Nandoralbam hac aestate expugoet, Serviam totam oecu-
pet, et castrum Jayza Boznamqoe recuperet. Taedet, inquiont, vitae
8IlU, nisi dQobus his locis, Nandoralba et Jayza, e vestigio potiatur,
quorum primum ad Hungariam, Bohemiam et Poloniam, alterum ad Dal-
matiam, Istriam, Italiam et Alemamam sibi ianuam futuRm potat-. Nan-
doralba monitor. "Ad Boznam, propter oeeupationem magni Emeriei guber-
natoris in partibus soperioribua, alios eapitaneos isposuimua, et eos
CQIIl gentibua armigeris mue propeiem misauri sumus".
KtJlOncI: mator. crit. XV. 47-9.
MO. 1465, 3 Julll, VenetUs.

Jacobo de Bona Bagaseo respondeatur, quod non po8I8t tuta pax
eam Torco conclodi, "nisi haberemos Amoream et Mithllenu, et regi
Hungarie aretur, quod sibi restat de Bouina".
Ijubil: Listine, X, 816.
MC!. 1465, 16 8eptembrls.

Stephanos dux s. Sabae foenora a Ragusinis se per vojvoam Ste-
phanom Sraeinovi et et iac. Sanko aeeepisse fatetur. .
Dr. Fr. Miilo1i6: MODum. abica, p. 492. Alia ~pit p!'! chriatianum TVI'-
diaav et Radoje sr6m6 et diac. Radoje Do1Jrolevi6 cJle l} Dec. Ibid.
MCII. 1465, 17 8eptembrls, VenetUs

.Seri.bitor Stephano duci s. Savae: "Audito noc die, castellum. Novum
exeellentlae vestrae in maxima augustia reperiri, et non parom perieli-
tari, ne in alienu manus deveniat", ne hoc fiat, sobito missam fuisse
"ad illa maria triremem".
Ivbi: Listine, X, 886.
MOm. 1465, 2 Octobris, ln vado Blvl.
Mathiu rex Paulo PP. II reseribit, aa ipsius litteras p8!' Marcom
tinniniensem episcopum perCepi8S6. "Nesci0L~ne illa fama Romae
crebuerit, Tucwn primo vere Bozu.m ~ ibJri~ fi,nes iQ,gl'eSSQJQ; ego,
qui vieimor hosU s1lpl, affirmare auaim, TaraIm ipap hoc anno ,in Iumc
.
266 I
I
usque diem ne alteram quidem pedem ConstantinopoH protulisse ; in

Bozna vero non aHos Turcos fDisse, quam qui fere continuo et ab antiquo
esse soIent; in ruyrico autem ne unum quidem, nisi forte captivwn ..
Anno sequenti Mahometum ipsum, ubicunque circa Hellespontum reperiri
poterit, vestigabo ...
J I
KatonG: Hiator. crit. XV, 35--40.
:MOIV. 1465, 2 Octobris, ln vado Savi.

Mathias rex Venetiarum duci exprobrat: .quomodo 88 fraternitas
vestra de quibusdam tenis seu Ioeis, in regno nostro Boznae constitutis,
intromittere vellet, vel iam de facto intromisisset, quod fit "contra
mutuas conventiones nostras et foedera -.
KlIIotIa: Histor. crit. :XV, Mo Feria 6 post festum oo. aa. idem ru morab.mr
~rope villam Maalino in desceDSU DOItrO exercitua1i Ibid. p. 98 cf. lJ~: Listine
X,843.
:MOV. 1465, 12 Oetobrfs, VenetUs.
Jacobo Mareello, comiti Spaleti: .De negotio Narente et Craine, ere-
dimus, vos aceepiase Ioca illa seitu et voluntate illustris ducis Stephani" ;
verum ut illa consenentur, "sit praesto Christophorus de Priolis, qui
reperitor in mari catharensi-; .de negotio eutelli Novi" proxime deci-
dendum; quae sit de hoece "mens ducis Stephani", scitu opportunum
foret; .oblatio Xarehi Vlateovieh interficiendorum 600 Turcorum" , placet,
"si effectum habuarit-.
lJubi: Listine X, 887.
Mon 1465, 18 Oetobrl8, Ragasfl.

V1adisav, dominus terrae chlmensis, testatur se a Ragusinis medio
vojvodae MiIoA RaAkovid et diae. Vladisav aeeepisse ereditlllD mille hyper-
perorum.
Dr. F. Jiiilolid: llonum. Serbic. p. 493.
MOvn. 1465, 2 Novembrl8, Brod ad HaVUl.

Mathias, rex Hungariae, fratri A1exandro Ragusino, ord. s. Bened.
quosdam pagos in terra Chlmensi, lupis Luka, Trebinje, D1'aOOvica et
Popovo, donat.
Dr. Fr. Mi1doii: MonWD. serb. p.494.
MOVID. 1465, 25 NovembrIs, Venetlls.

EUgatur orator "ad Stephanom dueem s. Save". Oratoribus Narentae
respondeatur, quod ut in subditorum venetorum numerum reeipiantur
ineo1ae Narentae, neeesse sit, "ut ln hoc concurrat voluntas et expressus
consensus illustris d. dueis Stephani".
lfl1M: Listine X, 845. Jam 6 Decembril annunciatm .Francisco Venier in
UDpria, ducem StepbaDum num aueaaum deiale. Ibid. p. 84s.
261
:MCIX. 1466, 1 JaurU, RagulI.

Comes Vlatko Popovit, propinquus eomitis Brajlo Tezalovi et filiae
eius El.e, teatatur, se aecepisse quoddam tributomi quod Ragusini olim
dietae E1a~, qua haeredi eomiti Brajlo pendere so ebant.
Idem Vlatko Popovi fatetur se 25 Aprilis 14:66 et 3 Februarii 14:68
aceepiase eompetentes proventus.
Dr. h. lIiklo&: MonmD. aerbica, p. 496.
:MCX. 1466, 27 Januarll.

Gerardus de CoUis Venetiarum duci seribit de discordiis inter dueem
Stephanom et filiom ipsius seniorem Vladko, qui .per sdegno de una
femina fagi dal padre, et ando eon lo Turcho, et conduxi li Tarehi in
Bosna, et feee rebelare quasi tatt.o '10 stato del padre". Vedando lo ducha
Don potere resistere, essendo redueto in Castelnovo a eanto la marina,
feee UDO aeeordo eon il re d'Ungaria de darli quello pocho atato, gli era
restato, e 100.000 due. eon questo, ebel predetto re gli daresse Isagabria
et lo aceeptasse per suo barone. E per sieurt& di questo dede al dieto
re lo 8UO figliolo minore. E eon questa speranza lo re bavea mandato
Putano eon 5000 Ungari per piglare quello SUO stato". Alt Stephanus
promissis Don stetit, sed Narentam eessit Venetis, reeonei1iatus eam filio
dedit ipsi nonnulla castra, misao regis solummodo eertas aummas inviando
ipaum Ragusium.
11_ _ : DM'. CDO.~ jyaamx edOBeU n, 165.
:MCXI. 1466, 4 FebruarU, VenetU&.
Ad "eapitula" VladisIavi "primogeniti dueis s. Save", porreeta per
eius oratores, Manolum Cathaeusinom et Petrum de Fortis abbatem
a. Mariae de Roteeio, reapondeatar: VladisIaus sit eapitaneus venetus
&dvenus hQ8tea dominii veneti eum annua provisione 500 due. familiae
providebitur "de habit.tione in loeis Curzule aut Liesne; eoneeditar
"fustis", ut in opportunitatibus suis illa uti possit".
LWM: Listine X, 347. Decreto 17 Februarii proclomatur VIaialaus iD capia-
n8Dm. .genera1em iD partibus illis-. Ibid. p. 848.
MCXII. 1466, IS FebnanL

Vladisav, regionis Chlmensis dominus, fatetar se peeuniam per voj-
vodam MiloA &Akovi missam accepi88e.
Item idem tastatur, se pariter peeuniam a Ragusinis aeeepisse eius-
dem anni diebus: 20 et 27 Februari~ l et 22 Aprilis.
Dr. Fr. lIitloii: MonmD. aerbica, p. 493.
MCxm. 1466, 17 Februaril, VenetU8.

Stephanus "duw s. Save- oiert Venetis "duo eastella ad marinam
et buceam Catari sita, ne ad Tureorum seu .Uorum manus veniant"
LWM: LiatiDe X, p. 849.
MOXIV. 1466, 10 llartll, VeBetiI8.
Stephanus du B. Savae per oratores mos Dotam facit dominio ve-
neto, quod omne f81'l'6 territoriom Boum a Turca oeeupatum Bit, qui ipsi
eiusdem reBtitutioneID appromisit, si ipsius ~usesse vult, in quod
tamen DOn asaensit. Regi Hungariae misarat 12000 duc., ut Ipsi militeB
in aumom daret, quod tamen, licet promiserat, non praestitit. Eidem
regi iuvit eum sua gente oceupare castrwa Jajce; qua re adhue magis
excitavit iram sultani. Obtulit regi per filium Vlatko quin que eaSteUa, Bi
illis sueeurreret, quorum tria, Millesevae, Samobor et Prilip, perdita
mnt. Constrietom senserat se tradere regi castella duo "in Cuniseha
semglia", oecupata deln per "Pan Jan" . In Oaatelnovo" (Novi) fere
obsidione cinetus fuisset. Petit Venetorom protectionem. Ofrert duo castella
in limitibus Boehae Cattari, si ipse illa retinere non polset ; ita etiam
praeter Narentam et Clainam, quu eomes spalatf.>nsis Jaeobus Marcello
iam appropriavit, alia Ioca, que in manu Tureorom vel regis Hungariae
devenire po88ent. De uno tantum conqueritur, quod dietus eomes aurea
praebuerit rebem dum, arko. Commemorat, quomodo oratores veneti
tentaverant reeoneiliare dueem cum filio Vladislavo, qui peeeavit non
solum contra se, patram suum, sed et contra ehriatianitatem dueendo
Tureos in Bosnam.
lJubi: Listine X, 850.
MOXV. 1466, 17 MartU, Venetlis.

Oratoribus docis Stephani respondeatur: ,,8888 contentoa, ea duo
castella (Novi et aliud ad bueeam Catari &ita) in nostram proteetionem
accipere", ilJaque dueis, "nomine sumptibus nostri~ conservare, ne ad
Tureorum seu' aliorom manus pe"eniant" j qUBe tamen .posltia rebus
status sui et partium ilIamm, duei restituentur. Duci oft'ertur doo1Us
SpaJati "aut quaIibet alia emtate" veneta. Oomiti SpaJati demandaWtur,
ut ducis propinquom castellum .nomine Visuichi" contra Tureos defenclal
Gratiae aguntur duci, qui se obtulit "Ivanom Cernoeviehad devotioneJD
dominii veueti reducere"
Ijvbi6: LiniDe X, 868.
MCXVI. 1466, 12 Mall, VeDetUs.

Duci Vladislavo, qui per suum oratorem "pettit sibi mbveniri de
peeuniis, ut tueri possit loeom OIivasehi, quod non vadat in manus
Tureorum aut aliorum" , assignantur "de presenti ducati 300.,
Ijubi: Listine X,864:.
MCXVII. 1468, 17 lall, Bucl.e.

Mathias rex ad petitionem dueis Stephani, qoi per oratores rogavit
mitti sibi 3000 militum in subsidium, committit Nicolao de Bona et ma-
gi&tro Gregorio de Mana.y, ut in Ulis partibUl circa Raguium qnaerant
milites pro duce Stephano.
IjtIbi: Listine, X, p. 865.
--
MCxvm. 1466, 20 Kalf, Novi tn Bra~eli.; in Ifttore.
Stephanus dux s. Savae condit testamentum, in quo instituit haered.
suam coniugem Oaeclliam. fi.liosque suos Stephanum, VIadislavum et
Vlatko. Testea, eius familiares : gost Radin, metropolita (in MileAevo)
David et comes Pribislav Vukoti6.
Puci: Cuo.~ cp68K11 llll24. Acta teatamentum concernentia ibid.~. 127-180.
A. 1470 Vlafte et StePDanU8 ratentur, ae a communi ragusmo percep1ll88 omma,
quae vi .teatamenti ibidem depoaita 8l'&Dt. lb. P. 180. Idubi: Listine X, 896-7.
MOXlX. 1466, 26 M.Ii, Ragulf.

arko ehulmensis fatetur, se titulo provisionis percepisse 600 den.
hyperperorum. .
Dr. Ir. MiiIoIU: Monum. aetbica, p. 495.
MOll. 1466, 5 JunU, Ragll8fl.

Com. et nnbiles RagusU fatentur se ab duce Stephano aecepisse pm-
eiusem camerarium e. Pribisavum Vukoti depositum. Testea: metro-
poUta David, christiani Tvrdisav et ereoko, item alter eamerarius comes
Radoje VnniSinovie. .
. Dr. Fr. Mi1cloli: Monum. aerbica,p. 495. In deciao 18 Septembria e. a. fi~ me-
moria quondam ducls Stephanie. Lju1ii: Listine X, 876.
MCXXI. 1466, lS 8eptemhris, Ragnsli.

Comes, nobilea et totum commune Ragosti promittunt se fi.liis dueis
Stephani, Vlatko et Stephano, deeem. millia aureorum esse soluturos.
Testis Radivoj DobriAevi~ aeriba dueis Vlatko. .
Dr. Fr. M~: Monum. aerhica, p. 499. In litteria regis Mathiae 17 Beptem-
brll -Jounee Thws de Lask Bosne et regnorum Dalmacie, Croacie ~ BclaToJl.iae
baDnuae mm. Ljubi: Listine X, 875.
MCxxn. 1466, II Deee.hrJs, Venetfis.

Aeeepto a comite SpaJati nunmo, "reginam oUm Bossine monasterium
8. 8tephani prope muros istius eivitatis inhabitare, compluresque B08nenses
nee non Hungaros visitationis gratia ad iliam sepe -aeeedere, que res et
saspieiosa et periculosa videtur II, eommittltur dieto comiti, ut reginae
dieat., cum. Spalati "nOD habeat illas eomoditates et maxime victos, quas
iliam (respIlblica) habere velIet, et in aliis eivitatibu8 et loeis (venetis)
baberet, kleo pro eommoditate so& aut Siblnieom aut in quamlibet
aliam lns0l8.1'OJl seu loeor1im maritililorum se recipiat".
Ijubi:ListineX,88l.
MOxxm. Post an. 1466.

Vlatko dux, 8tepbani oUm dueis filius, queritnr de eomite arke et
ah eo I'eq'ilirit 900 aoreos, quoa ipse dux motuo deerat voJvodae IvanH,
prout hicee ioramento affi.rma'ri.t iR eetIeaia . Domiirlel prope S;aIat1im.
Dr. Fr. Milloli: Monum. II8l'bica, p. 500.
210
MOXXIV. 1467, die 24 laU, II.tule.

In capittdo generali, praeside Fr. MarC() a Bononia, commil8ario apo-
8tolico, t1icario generali ordiniB fr. Baptista a Levanto, interim in ilica-
num Bosnae et Dalmatiae eligitur fr. Dominicus de Goni88a, et quoad
convent..., fit nova dispositio.
Item bata tenorem brevis apostolici (deeisom est, ut) mittatur vica-
rius Bosne et Dalmatie a eongregatione generali, qui utrique familie
preBit, quoadusque per Bosnenses fratres simul et Dalmatin08 obtineatur
ab apostolica sede licentia, ut una queque familia vicarium sibi poasit
eligere. Qni qnidem vicarius predieta obtenta licentia pro conservatione
paeis inter utramque familiam, auctoritate eongregationis generalis, habeat
applieare tri, Ioca circa Jadram existentia, scilicet: Octanj, Paamani et
sancte Katherine cum pertinentiis suis, libris et utensilibus, fratribus pro-
vineie Dalmatie, ipsi provincie ea ineorporando. In dietorum autem re
eompensatione loeorom teneatur pariformiter conventum Vegle, et locum
extra Veglam in insula et locum Cersath et locom Lesne cum perti.nen-
tiis eorum, libris et utensilibus fratribus .. vicarie BoBine resignare,
locaque ipsa ipsi vicarie ineorporare. Et si aliqua elistramo interim facta
fuerit, in pristinum statom omnia reducantur. Si quidem heBitatio aliqua
forte continget circa mobilia antedicta, eni loco habeant pertinere vel
aliquo alio bono respectu contingente, per patrem vicarium antedietum
quid fiendum debeat iudicari, cnius conscientie stetur et determinationi.
Hoc addito, quod si qua partium ab hac nostra ultima deeisione quocunque
quesito colore per viam curie romane, per se vel per interpositam per-
sonam quomodolibet diserepare presumpserit vel &liquid in contrariom
attemptare, eo ipso a corpore familie, pars que contravenit, preeisa Bit
et intelligatur. Precepit quoque utriusque familie vicariis, ne fratres ab
una familia ad &liam declinantes, Bine licentia inseriptis obtenta et reci-
pere presumant, sub pena privationis officiorum, quam incurrant ipso
facto. Consimili eohereione mandamus, ne una familia in alterius familie
terris aut questis Ioca recipiat ulIo modo in posterum. Item quod Ioca
Ragoseorom a familia sint preeisa euraque reverendissimi patria vicarii
generalis, deelarando quatuor Ioca a fratribus bosnensibus olim possessa,
quantum in nobis est, apostolico reseripto &liud- non deeernente, eisdem
bosnenBibus pertinere. Si tamen fratres Ragusei ad r. p. vicarium gene-
ralem, aut patres vicarios provinci&les deelinaverint zelo existendi iu
familia, eonceditur r. p. vicario generali ac provineialibus eos poase reci-
pere et eolloeare de familia.
Viearius Bosne et Dalmatie (sit) vererandus pater fr. Dominieus de
Gonissa, et hoc donee praemissa super his deeisis eft'eetum sortiantur.
Tabular. vatican. cod. msa. umar. 2 Dr. 2s CoL 88 et 89.
MOllV. 1467, 28 1IaU.

Caeeilia, dueis Stephani vidua, fatetur, se scientibus fiIiiS Vlatko et
Stephano a Ragnsio mille aureos mutuo &eeetHsse- Subseripsit diac. Ivko.
Dr. Fr. JliHoli: Honumenta _bica, po 601.
271
MCXXVI. 1467, 22 JuU, Romae.

Paulus PP. II. 8ententitam e:r:communiCGtionis pronunciGt in 608, qui e:r:e-
cution8tlt ~8ttJmenti a Martino, comite de F'rangepanwU8,' in faf)rwBm
fratrum minrwum 1JiCGriae Bo",ae in 7rsato et Nooi, conditi quoquomodo
impedire tentatJwint.
Paulus episeopus senus servorum Dei. Dileeto filio nobili vilo Mar-
tino de Frangepenibus, Veglie, Signie Modrossieque eomiti salutem et
apostolicam benedietionem. Constantis fidei integritas et sineere devotionis
affeetos, quibus ad romanam eeclesiam, quam Dei filius Jesus Christus,
auctor lpae pietatis, instituit, revereris, non indigoe promeretur, ut vota
to&, ex quibus divini eultus aogmentum salosque provenire speratur ani-
marom, pii patris affeetione prosequamur , et ut optatum soreian-
tor eft'eetum plenis favoribus eonfoveamus. Sane pro parte nostra nobis
nuper exhibita petitio eontinebat, quod to, qui ad minores de observantia
nnneupatos et s. Pauli primi heremite sub regula s. Aogostini ordinum
fratres, propter fructus uberes, quoa eorum exemplari vita et admonitio-
nibus cirea salutem animarum Christi, fidelibos afferunt, specialem geris
devotionis affeetmn in eo, quod eondere proponis de bonis tois in toa
ultima voluntate testamento dietis fratribus pro ampliatione et fabriea
soarom domorum s. Marie extra Trsati prope Flumen et eiosdem s. Marie
sub Noui, oppida modruaien. dioeesis, et ad alios licitos eorumdem fra-
trum U8U8, nee non aliis eeelesiia et piia loois ac alias ad plas eaosas,
et pro remuneration e tibi fideliter servientium quedam pie legare, ac
alias disponere et ordinare pro divini eoltus a1lllllento ac toe et proge-
nitorom toorum animarom salute proponis, vereris tamen ne heredes et
sueeessores tui, qui pie disposueri8 seu haetenus disposoisti, exequi mali-
tiose seu negligenter omittant aut ipsi et aliis tuum laudabile proposi-
tom huiusmodi, quod Dei et gloriose virginis prefate laudem et anima-
rum salutem eoneernit, eft'eetum sortiri sine rationabili causa propria
eorum temeritate de faeto impendiant. QUale pro parte toa nobis foit
humiliter supplicatom, ut ta1ia presumere tentantibus resistere, et ne id
faclant sub pena exeommunieationis ipso facto incurrenda inhibere aliasque
in premissis opportone providere tibi de benignitate apostoliea dignare-
muro Nos igitur votis tois in hac parte favorabiliter anDueutes huiusmodi
supplieationibus inelinati volumus et apostoliea auctoritate deeernimus,
quod quieunque heredom et SUeeeBsorum toorom ac aliorum quorum-
eunque ad implendom ea, que de bonis ad te legitime pertinentibos va-
lide et servata forma iuris in ultima voluntate tua ad eommodum pre-
dietarum domorum et eeclesiarom quaromlibet ae aUorum piorom loco-
rom seu pro decenti remuneratione premissa quomodolibet pie disposueris
et ordinaveris pro tempore obligatorom per fratres predictos vel alioa,
quorum intererit, esuper debitis 1000 et tempore requisitU8 inira tri-
ginta dies tune immediate sequentes, vel si qua1itas negotii longius tempus
exposcat infra tempus, infra quod arbitrio boni viri id tieri poterit, ea,
ad que tenetur, effieaclter implere studiose vel negligenter distolerit, et
quicunque alios, qui quominus dispositiones et ordinationes huiosmodi
debitom aoeiantur efteetumt direete vel indireet8 impedire presompserit,
et requisitus, ut desistat aD impedimentis ab intra triginta dies Imme-
17t
eliate Bequentes non deatiterit, emasellnque dignitaH'J atatus, vel condi-.
tionis exiatat, sententiam exeommunicationis inenrrat, a qua, nisi que pie
dispoBueris et ordinaveris, ut tenetur, impleverlt, et ab omni impedi-
mento et molestia cessaverit ewn effeetu ab alio, quam romano ponti1iee,
preterquam in mortis artieolo eonstitutos, neque ab80lutionis benefieium
obtinere~ Non obstante si hereibu et soeeessoribus ae obligatis et aliis
impeientibus predietis vel quibusvis a1iis eommoniter vel ivisim a sede
apoatoliea indl1ltom existat, quod interdiei, sospendi, vel exeommunieari
non poSBint per litteras apoatolieaa non faeientes plenam et expreasam,
ac de verbo ai verbum de indulto huiusmodi mentionem et qualibet aUa
diete aedis indolgentia generaH vel speeiali elliuaeunqoe tenoris mstat,
pir quam preaentibaa non expressam vel totaliter non inaertam effeetus
earuftl impediri valeat quomodolibet, vel differri, et de qua eoiusque toto
tenore habenda sit in noatris litteris mentio specialis. Nnlli ergo homi-
nam ete. Si qois autem ete. Datum Rome apud B. Marcum anno inear-
nationis dominieae mlllesimo quadringentesimo sexagesimo septiJDo, tertio
deeimo kalendas Jnlii, pontifieatUB nostri anno tertio. A de Vrbino.
Ex origiDal. iD ta.bular. CODV8nt. ftatr. minor. Tnaten. iD Croatia.
MOXXVll. 1467, t AI~I8t1, Rellae.
Paulus PP. ll. laudat fratres minOreB, "qui publieis praedieationis et
seeretis soasionibu et alila ivenis mediis populum et ineolas ... oppidi
(Jajee), ut eosdem Tnreas inde eiieerent ... et .. Mathiam . Hun-
garie regem. . . in eorum dominium reeiperent ... egerunt; Ilin quibu
pognis multi etiam ex Uadem fratribus perierunt, et quatuor . . crude-
lissimo martyrii sopplieio dediti" .
Votis Domino... Dat. Romae apud s. Mareum an. inearnation. Domin.
)looocum. v idu Augusti, an. m.
Beg. vatic. an. m. libro I. roI. 189. Wadding: Amlal. minor. tom. xm. p. 4.06.
MOXXvlll. 1467, 10 Oetobrfs, RagI8iI.
BalAa dux s. Sabaa, filius dueis VladisaTi, fatetUr se a eommuni ragu-
sino eertas summas pereepisse.
Dr. Fr. M~: MODom. aerbic. p. 502-3.
MOXXIX. 1467 -1470.

Vlatko, dux 8. Babae et eius frater Stephanu fatentur. qua1es nam
snmmas pereeperint a eommuni ragusino e cleposito duela Stephani.
. Dr. Fr. Jliiloii: MonUID. . .bo p. 609-8.
MCXXX. 1468, 13 Janaarif, Romae.
Pnl.., PP. I l IpiBcopo VIglmBi et archipreBbytero ..ArbMl8i, tit lnpt-
r(Jfft, tm Marti",", comes tk FrangepaniIJlt8, a Rcario genflf'ali qnsooP&
lQ{If'abimsiB ob denegatas tkcimas, ut dicitur, iu!te Bit ~m"'u"icaeacs
fIlC n" tt ceter(J ~ iure decwnant.
Paulus episeopaa servus 8e"orum Dei. Venerabili fratri e~po
VegJien. et dileeto fiUo arehfpreibytero eeelesie Arbensis satutem et apo;.
stolicam ~ediefionem. HiuniJlb08 auppHeum vatis liberiter *nhWmua,
273
eaque favoribus prosequimur 0~rtuni8. Exhibita siquidem nobis nuper

pro parte dilecti filii nobilis vin de Frangapanibus comitis Segnie zagra-
bien. dioeeeais petitio continebat, quod lieet ipse eomes semper preteritis
temporibus decima ratione p088e88ionom et terraram in dioeoosi predieta
eonsi8tentiom, et ad ipsum comitem legitime speetantium, episcopo ex
capitalo zagrabien. de iure vel consuetodine debitas, singulis annis prout
tenetor integraliter solvisset, tamen dilectus filius Matblu, modernu8 pre-
positus eeelesie casmensis eiusdem ioeeesia, pro vicario venerabi1is fratris
nostri Osvaldi episcopi zagrabien. in spiritualibus generali se gerens,
fallo pretendena, quod ipse comes buiGIIDodi decimu singuli8 preteritis
eDis nOll solvent, quin ymo lods et lemporibus debitis per eundem
Osvaldum episeopum et dllectos filios capitulum meaie zagrabien. requi-
aitus illaa solvere denegaverat, eundem comitem non citatum neque mo-
nitum 8alteln legitime sed abaentem, non per cont1l1Daeiam, de facto
exeommuniea.vit et excolDmunicatum publice nuntiari feeit proees8U8que
desuper habitos ileratis vicibu8 aggrauauit. nee non dieti comitis terras
ecclesiaatieo posuit interdicto, brachium aeeulare contra ipanm comitem
reqoirend~ a qoibus qoiclem excommonieatioDf', publicatione, aggraua-
tione, interdicto et requiaitione braehii seeularia pro parte dieti comitis
aenUentis exinde ah eodem preposito indebite se glavari, quamprimom
prem'_ ad eios notitiam perveJl8I1lnt, fuit ad aedem apoBtolieam appal-
latom, et deinde nobis bomHiter sopplicatum. ut ipaum comitem ab eadem
excommonicationia sententia ad cautelam abaolvi et interdictom buiUB-
modi relaxari mandare, nee non diete appellationis et nullitatis prace880s
et principalis negotii eausas aliquibus probis viri8 in partibus illis com-
mittere et alias sibi super premi88is opportnne provideri de benignitate
apostolic& dignareaar. Nos itaqoe boi1l8modi supplieatiooib08 inelioati
m1ectioni veatre per apostolica scripta mandamus, quatenos vos vel alter
veatrum voeatis episcopo et capitalo predieti8. ac aliis, qui fuerint voeandi
eomiti prefato, si hee homiliter petierit, aeeepta tamen prias ab ipso
cautione ydonea, super eo, quo forsan excommunicatus habeator, quod ai
dietam. exeommonieatioDis sententiam in eum fore iuste latam invene-
rilis, nostris et eeelesie mandatis parebit, absolutionis beneficium ab eadem
exeommonieationis sententia, ad eautelam. si et prout iustom fuerit, aucto-
ritate nostra hae viee dumtaxat, impendatis et interdietum buiusmodi
relaxetis. Super a1iis vero auditis hine inde propositia etiam de pri nei-
pali negotio cognoseentes legitime, quod iustom fuerit, appellatione remota
deeernatis, quod deereveritia, ab episcopo eadem auctoritate et ab aliis
per eensuram eeelesiastieam firmiter observari. Testes vero, qui fuerint
nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura, simil1i appel-
latione cessante, compellatis veritati testimonium perhibere. Non obataole
si episcopo et capitolo predietls vel quibusvis alila eommuniter vel divi-
sim ab eadem sit sede indultum, quod interdici, suspendi vel excommo-
nicari non possint per litteras apostolieas non facientes plenam et ex-
preBSam ae de verbo ad verbum de indulto buiusmodi mentionem. Datum
apud s. Petru m anno inearnationis dominiee millesimo quadringentesimo
sexagesimo oetavo, id. JanuarU. pontificatus nostri anno qointo.
(Sigillum sob plumbo ex filo canabino pandens).
Ex OrigiBali in tabular. conv6ntu8 fratr. minor. Trsaten. in Croatia.
apollo Xmt. 18
274
MCXXXI. 1468, l KartU, RaguU.

Joannea Franciscus de Maleis marchionissae Mantua8 seribit, quod
Ragusium pendat Turoo tributum 1500 due. sed quod idem nune ab ipso
exigat 5000 due. seeus missurum se, minatur, .. Essebeg Bosnae eum toto
exereitu, qui territorium ragusinum ferro igneque devaatabit"
Makukt1: HCT. cno.~ jyaamx 0 ...08811& ll, 81.
MCXXXTI. 1468, l A.prlll&, NeapoU.

Rex Ferdinandus I Petro de Monopoli suo oratori apud dueem Vladko:
.. De la optima disposieione et voIuntA de dieto iI1ustr. duea verso nui
et eose nostre non fuymo may in dubio, ma eertissimi, et speramo, che
sempre queIla venera meg1iorando, oome fa la nostra verso Illi et eose
sue. Nui haveriamo summamente cara la SDa visitacione, che dicite Illi
ne deaidera fare; aeeioche lo potessemo aeearizzare presentialmente ...
ma in 'Vero oonsiderando nlli molti inoonvenienti, che poriano facilmente
in lo stato suo in sua absencia, non ne pare per cosa aleuna debea venire,
et oosl volimo li lo dieate de nostra parte, persvadendoli, voglia reser-
vare la dieta venuta per tenpo pm disposto ... "
8aJmCKB mm. &K8AeJliJJ Bayx'L XIX, 2 atr. 13. Bu Ferdinando! m.iaerat Ilores
militeB ad docem "per la guardia della panoua !lnac, praeterea auignatioDem
8000 doc. Ragusu levandorum.
MCXXXTII. 1468, 12 A.lgutl, Trsatl.

Marlinu8, comes de FrangepanwU8, plurima legata testamento reliquit
fratribus minoribus, fJicariae Ramae, confJentus 8. Mariae 7r8alenBi8,
quoa, ut ea acceptent, auctoritate 8. 8edis coegit i dictortlm t1WO legatoru",
propri08 haeredes instituit domi,."", Jesti'" Christu. et 6eata", Rrginem
Mariam.
Nos Martinus de Frangepanibus, Veglie, Segnie, Modrussieque eomea.
Ad perpetuam rei memoriam tenore preseneium, qoibus speetat universis.
Quod nos oonsiderantea futura premia bonis temporalibus redimi et etema
8upplieia evitari posse, etiam iotegre fidei et sineere devocionis aft'eetum,
quem aetenus et in antea, ad minorum ordiniB de observancia nuneupat08
fratres propter fruetus uberes, quos eorum exemplari vita et ad.monitio-
nibus cirea salutem animarum Christi fidelibus afferunt, geasimus et ha-
buimus, ae de presenti gerimus et habemus in eo, quod ad honorem Dei
omnipotentis et eiu8 gloriosissime matris virginis Marie et 8. FraneiBci
Joeom et elaustrum eeeIesie ipsius b. Marie virginis prope castrum
no~trum Tersati Modrussiensis dioeeeais, per annuentiam sanetissimi in
Chri!'to patris et domini domini Nioolai pape qllinti in eius vera bulla
plumbea, dietis fratribus de observantia eondere et eonstruere euravimus,
et quedam pie, de bonis nobis a Deo ooneessis et largitis, in nostra
ultima 'Voluntate testamentaliter dictis fratribus de observantia, pro
ampliatione et fabriea suarum domorum predieta eeeIeaie beate Marie,
(pro) ipsorum fratrum neeessitate vite legare, pro divini eultus augmento
et nostre anime nostrorumque genitorum et heredum salute anirnarum
proposuimus, quod ob meritum oonsequendum ex admissione et speeiali
graeia ipsius summi pontificis, predietum elaustrum et eeeIeaiam, que
275
antea eapeDa fuit, eum paramentis, ea1ieibus, libris, erueibus, thuriboIis,

orn8mentiB et reliqoiis et omnibus aliia prediete eeelesie, ipsis fratribas
saneti Franeisei de observantia viearie Bosne dedimus et eontolimua, ymo
per presentes damas et eonferimus, ipsosque fratres viearie Bosne in
ipso elaustro posnimos, ut poasint et valeant in ipso rsidere et de ipso
elaustro vivera et disponere, sienti faciunt de aliis eonventibus sibi anti-
quitoa eollatis. Preterea eousiderantes quod in dies ereseente furia et
invasione Tureorum adeo sunt provineie cireumquaque desolate et spo-
Jiate, quod elemosinis, ut moris est, vivera, et ipsum elaustrum pro debito
eoItu divino, absque alio subsidio, gobernare officiareque nequeant : ideo
ne temporibas nostris, aut nobis ab hae Juea deeedentibus, ipsum e1austrum
beate Marie virginis propter defeetum rerum neeessarlarum ad hoo deve-
niret, quod sl1stentari aut reformari, eultusque divinus exereeri nOll
posset, pro 8ustentatione predieti elaostri, de bonis nostris tale feeimua
subJevamen. Primo: proventus et emoJumenta omnium apoteearum tieri
solitarum in clreuitu ipsius eeelesie beate Marie, in omnibus ipsius vir-
ginis gloriose festivitatibu8, simol eum meietate totali proventuum et
emolumentorum nundinarum eelebrandarum annuatim sub preieto elaastro
penes mare in festo assumptionis virginis Marie inifTerenter; item unam
eapellam s. Laurentii sub predieto elaustro penes mare oonstruetam, eum
horto, pergolis, prato et ipsius eunetis utilitatibus, e1emosinis et emolu-
mentis; item tota1em medietatem provenientem ex duobus molendinis et
una stupa vulgariter nuneupata, oonaistente super f1uvium dividens Reeam
et ipsum eastrum nostrum Tersath; item unam villam nostram Cothor
voeatam in pertinentiis Vinodoli habitam cum omnibus illius ville eas-
sionibus, iobagionibus, poasessionibus, pratis, silvis, terris arabilibus, eoItis
et ineoltis, vineis, rubetis, agris, aquarumque deeurBibus, molendinis et
eorum Joeis ad ipsam viliam Cothor pertinentibus et ex ipsa provenire
de iure debentibus, nihil iuris nihUqoe proprietatis in ipsa villa et eias
attinentiis meietate quoque duorum molendinorum et stupe prediete ae
pertinentiis ipsius eapelle s. Laurantii et emolumentiB omniom apoteea-
rum tieri 80Jitarum in ambitu eeeleBie beate Marie, in omnibus festivi-
~tibus ipsius, nee (in) medietate totali et inifTerenter prefatarom nun-
dinarom, pro nobis et posteris nostris sueeessoribusque ipsorum reser-
vantes, neque resenamos (sed) omne ius et omnem auetoritatem, quod
et quam in ipais in antea habuimus et imposterum habere speraremus,
~ais frrtribos de obsenantia viearie Bosne prediete ad vestitum et ha-
bItom predieteque ad vietom eorurn(que) sustentationem dl'dimus et do-
navimus et assignavimos jore perpetuo et lrrevocabili; medietatem autem
provenientem ex medietate nundinarum prefatarom ad habitus ipsorum
fratrom, a1iam aotem medietatem ex preinseripta medietate provenientem
ad auxi1iom lampadum et provisionem olei et librorum eeelesie beate
lrIarie virginis prediete. Item de pertinentiis et reditibus eastri nostri
Baebar eentum libras 8olidorum et deeem apodia vini mensure ipsius
Joci ana cum quatuor domibus Morlaehorum, per nos eis oonstitlltorum.
que quatuor domus ipsis eonventui et fratribus hiis, eum quibus nobis
et eastro nostro Bachar ideliter serviebant, senira teneantor et de cetero
alnt obJigati. Nosqoe nee quempiam offieia1ium noatrorum et heredum
upieiant, nisi ipsos gardianum et fratres ipsius loci beate Marie. Item
Digitized by
*
Goosle
276
de pertinentiis et reclitibll8 castri nostri Bribir dieti sexaginta libraa so6-

dorllm et decem spodia vini mensure iIlius loci. Item de pertinentiis et
proventibos castri nostri Nouigrad dicti eentom nbrill solidorom et viginti
ipodia vini mensure ipsius loci cum duabus domibus duorum MorJacho-
rom de pertinentiis ipsius eastri Nooigrad, per nos eum hiis serviells.
eum quibos ipsi castro et nobis serviebant, eonstitu.torum et ad servicia
ipsius elaustri et ecclesia ae fratrom predieti loei eom omni f1den~te
depotatorom. Item de partinentiis et proventibus eastri bostri Othoc;ac;
quantum ad partem nostram sexaginta staria tritiel, eeem miliiet alia
deeem staria ordei. Item de pertinentiis et proventibus eutri nostri Olde
deeem porcos annoatim. Item da pertinehtiis et proventibus eastri nostri
Costagnica deeem porcos. Cuios qoidem donationis nostre haa dueentas
et sexaginta libru so1idorum omoi anno provenire debent ex inserta
assignatione eastrorom nostrorom prefatorom, assignamus et volumus eas
assignari et dari ad cooperatorium et refonna.tionem claostri et ecclesie
predietorom. Victoalia lutem ex prescriptis eastri8 Dostris provenientia
et hic eonsignata, videlieet : vina, blada et poreo8 damus et assignamu8
annuatim prefatis fratrib08, pro vietu eorumdem et aliorom paOperom
inibi Deo famu1antium perpetoo et irrevoeabiliter et pleno iure, qoo usi
semper som os in aliis donationibus (lX bonis et possessionibus nostris nobiS
a Deo eollatis possidendas extrahendas, pariter et habendu, damus, do-
namos, assignamos et tenore presentium fundamus. Et qoia pteicti
fratres, com sint de obsenantia, nobis pro buiusmodl testamento resi ste-
bant nee volebant a.equiescere lit aeceptent, nos, quod zelus domos Dei
eonceclit et presertim ipsius ecclesie sancte Marie, ubi et aepulturam
preelegimus. eis fratriboa litteris apostolieis silentium imposuimus ac eos
eonsentire feeimus, prout eisdem Utteris et bullis, videlieet satleti88imi
pa.tris et domini, domini Sixti pape qua.rti expresse eontinetor, volo-
musque, qood ipse peennie et vietoalia, provenientes et provenientia. et
proventibos eastrorom nostrorom, qui redditus volgaritet noncupantur
bir per ordinarios, quos pro tunc videbitur ipais fratribos procuratores,
eongregentur et reeolligantur ad manll8qoe predietorom gardia.ni et fratrom
realiter et cum efi'eetu, absque omni subterfugio et dilatatione, depoDan-
tur. Et qoia eonfidentes de salvatoris promi88ione, qua hiia, qui tempo-
ralia ob sni amorem relinquunt bona, policitus est etiam insuper vitam
se daturum eternam, et ut ipse nos coeredes faeere digna.retor, eum ipsom
salvatorem nostrum dominum Jesum Christum et soam benedietam matrem
virginem, rerum omnium prefatarom atque legatarom, tenore presentium
beredes eonstituimus et feeimos iure perpetuo et irrevoeabiliter. Impre-
eantes omnibus et eorum conseientias onerantes, quod huie nostre volon-
tatis et testamento ausu temerario eontraire, aut de hiis qoid minuere
osorpando vel infringere, vel Christum dominum nostrum et eiU8 matrem
benedietam hiis quoqoomodo exheredita.re presomperint, ae ipsi tales
temerarii persumptores respondere eoram. tribunali eiusdem domini nostri
J esu Christi in die iudicii cogantur, seque noverint iusto Dei iudielo
exbereditandos de regno celorom. Quoniam in omnes tales euiuscnnque
status, conditionis vel preheminentie extiterint vel existant, qui haD~
nostram la.rgitionem, volllntatem, et testamentom lnfriogere stoduerint
vel operam dederint effieacem, excommunicationis sententiam et anatbe-:
277
matis ultionem a Christi vicario, qui quod 80lvit in terris, solutom est
in eelis, et quod Jigat in terris, ligatum ~t in celia, per bWlas p1umbeas,
uti expresse in eis litteris patet, procurauimus. Quam Iargitionem, volun-
tatem, legationem et tettaJnentum, nostri maioria sigilli roborauimus et
firmavim~s appositione.
Datum in e8Stro nostro Tersatf XII mensis Augusti anno domini IfOOCOLXvm.
(Sigillom mag. rubrae eerae impre88um).
Ex Origb1lU. in tabular. conV8nt ftav. minor. TreateD. iD Croatia.
MCXXXIV. 1468, 28 DeceIlbrIs, VeutU&.

Cbristophorus Mauro, Venetiarum. dox, Antonio Venerio comiti et
Marco OopWio eapitaneo Jadra~ iubet, ut fratres vicariatos Bosnae,
psuspectissimi' et statui nostro Dalmatie periculosissimi", qui versantur
~ locis Dalmatiae, et "presertim fr. Marinus de Corzula et fr. Fran-
ciscus Slatarteh", ammoveantur et Iieentientur, nec .ullo paeto rever-
tanturi.
Idubi: Liatine X, 420.
MCXXXV. 1469, 15 JaD.urit, VenetU8~
Reepublica veneta madio sui oratoria Romae, Francisei Sanuti, depre-
catur summum pontifieem, ut succurat populis in confiniis Italiae coBtra
Tu1'CQ8 j nam "immanissilHS ohristiani nominis bostis 'l'urebus post regni
Baaine stragem et roinaIn, statom ducis Stephalli eadem expeditione
subvertit et oeeupavit, postea banatum Citine et universam Croatiam fre-
quentibus incursionibus. et preis .exiaanivit, Coroaviam depopalatu8 est,
in Dalmatiam usque deaeendit et territoria nost~ Jadre et Sibenici ex
improviso adortus ingo_ iJlis proximis diebus eladem intulit ; postremo
in ditionem usqueco!Ditum Segne penetravit .. "
IjWJi: Liatiue, X, 428.
MCXXXVI. 1469, 10 'FebruariJ, Komae.

Piu8 PP. II. iobet, ot "somma peeuniae", quam "dilectus quondam
filiU8 Stephanos dux s. Sabbe in Bosna inter alia, in 8UO testamento ad
pias causas reliqoi88e" di6itUl, detar "ad o.nem reqoisitionem et ordi-
nationem" regis Matbiae in 8ubsidium beUi contra Turcbos.
Gelcich: Diplomatarium' p. 629.
:MOXXXVII. 1469, 20 Februarli, Venetils.

Oratoribus dum s. Savae n VIatico" re8pondeatur: committetor capi-
taneo maris, quod, in itiJlere divertat RagusiulII, et ut communitatem
bortetur ad restJ,tuendum duci depoaitum'l svadetur duci, ot propositione8
regis ~'erdinal\di "de permutandis c~te lis et locis suis" non accept~t,
verum "castra et Ioca sua, que hereditario nomine possidet", eooservet;
providebitor ipsius requ,isitioni quoad "favores peeuniarios pro defeosione
pasSU8 Nareote ae ponenda custodia ad os Narente pro impediendo
cursu mercatorum raguseorum ac Turchorum; consilium datur duci, lit
218
Venetias non veniat .sed potiua domi stet ac defensloni et eonsenationi

status soi prospiciat.
lubi: Listine, X, 431, 488, WO
MOXXXvm. 1469, 12 JuU, B......

Capitul.", gmerale re8cribit Joa,.,.' comiti Ji'rtJngepano, quod (rGlr" zoca
'p,is oblata ,.ullo modo Qcceptare poBli,.,.
Magnifice domine recommendatione premissa. Audito ambuiatore do-
minationis vestre ta1iter reapondemus: fntres provineie s. Anthonii insi-
mul et fratres provineie Marebie loeorum abundantiam et fratrom penuriam
habentes nullo modo vestra loea tenere P0888 testantur. Fratres Dalma-
tini loeum insule tantom, si libenter et absque omni onere, sicut cetera
sue provineie loea et totiua Dostre familie scilicet dare velletis, libenter
aeeeptarent, alias nu1lo modo; eonventum Tero nullatenU8 aeeeptare
volunt et dominatio vestra unum sine reliqoo nullo paeto eoneedere eon-
tentatur. Quo fit, at res ista locom habere non possit, nee n08 aliter
providere po88umU8. Valeat dominatio vestra ad secala felix. Data in
loco nostro insule Bi_ntine loci Bulseni 1469 12 die Junii i eiasdem
magnifice dominationis vestrae oratores : Fr. Jacobus de Corneto, ordinia
minorum tOtiU8' familie eismontane eommissarins apostolieus. Fr. MarcU8
de Bononia eiasd.em familie vicariU8 generalis novia eleetas eeterique
diffinitores eapituli.
(A tergo): Magnifieo domino domino Joonoi de Francbapanibas,
Segnie, Vegle atque Modrusie eomiti dignissimo, singalariasimo ben&-
faetori nostro.
Tabu1ar. vatican. cod. lD8I. armar. 2, Dl. 28, foL 97.
MCXXXIX. 1470, 16 JIIlII.
Gerardas de Collis nuntiat : "Et anno di novo certa novella, che a
Modrnxa, terra de Sehiavonia presso a Signa, sono gla oongregatl pifJ.
di 20 milla Torchi ; et omni die eresca il numero de Zinpni, MorIacbt,
Bosnesi et aItre eonnatione, ehe flnno una adonata et ooIuvie de gente
per andar alObare; et dieesi, ehe anno 10.000 guastadori, et non Bi
sa che voglino fare. ."
MahIt: HCT. CDO.~II jyzux n, 166.
c..oaeaa
MOXL. 1469, 17 JanU.

Vladisav, BosnM magnus vojvoda, fatetur , se reaiduum patria sui
Stephani depositum a eommuni ragusino percepisse. Seripsit diae. Vukman.
Dr. Fr. Jliklo6i: MODam. aerbica, p. 407.
MCXLI. 146t, 20 JuU, Ve.etlls.
Antonias de Marliano refert: .Dapoi s' a .boto, ehome le intrado
in Ja BoBina de Turehi 20.000, e ne TeDUto eereha 14.000 fino suxo
quelo de Segna al conSn delo imperio, e a menato via aneme asai".
JlaWev: HCT. CDo.e~ jyaamx ~o...a II, m Idem fere in Iitteria K JUDiiJ,
ln. quibu8 dux exereitua DOminatur "Babel, el primo IObuj, abia el 8. Turchoc.
ibid.
. ....
279
MCXLIl. 1469, 11 JuUl, Romae.

Paalus PP. Ill. monet episeopos aIiosque praelatos, eurent, ut qui libro&,
ealices, vestes, ornamenta sacra, instrumenta privilegiorum, indo1gentiarum
aJiarwDve litterarum, a Turcis cuneta diripientibu8 emissent, vel penes se
deposita qlloquomodo ha.berent, eadem restitaenda deferant ad conventus :
Jayza, Jezero, Greben, Varehrioc (Vartchrica), Tinimi (Tinini), Viss-
buacz (Visovac), Carini, Corbavie, Bibigy, Othoc, Cetbyn, Tersati, Stini-
znach (Stininjak), Jim .. in Spalaten. Tinien. Nonen. Corbavien. et
Zagrabien. dioeeesibus consistentes" .
Sacre re1igionis ... Dat. Rome .. IIOCOOLXIX. v. id. JuIii an. v.
Ex reg. orig. aD. V 8eer. libro IX, roI. 171. Tlariner: MODWD. BUDg. tom. n,
p.409.
MCXLll. 1470, 26 JolU, RagusiI.
Vlatko, dux s. Sabae et frater eius StephanuB fatentur, Be medio ora-
torum BUOrum C. Georgii emetevi, e. Radi Grubkovi et e. Radivoj
Bogdenovi pereepiBBe a Ragasinis peconiam a patre Stephano et Sandal
vojevoda sibi relietam. Seripsit diae. Radona.
Dr. Fr. Mikloli: MODWD. aerbica, p. 507-509.
MCXLIV. 1470, 26 Jul1l, Ragasil.

Aji beg, filius dacis Ivan Vlahovi, fatetur Vlatko et fratrem eius
Stephanum peeuniam aceepisse, quam eorum pater dux Stephanus olim
fpad Ragusinos deposuerat. Testis: Emam scIavus Ali-beg. Serlpsit diae.
SiAman Botik.
Dr. Fr. Jlildoli: MODWDenta 8erbica,' p. 511.
MCXLV. 1470, 21-30 JolU.

Ali beg et Bamza beg a soltano iossi eOgnoseunt litteras a Ragusi-
nie datas ad doeem Vlatko.
Dr. Fr. lfikloli6: MODWD. 8erbioa, p. 513.
MOXLVI. 1471, 9 NovellbrIs, Raguif.

Michael de Resti Siciliae regi Ferdinando inter caetera refert: "eome
Arasbeg, governatore del paesa, che fl> del re de Bossina, questi dl
passati se ne andato in Coracia, et intende descendere in Istria, et ha
menato con se eir~ xx mila Turchi .. "
JIf~: HeT. CDO.~ jyaamx OitoBeaa n, 93. De aAiaabegc vide ibid. p. 97.
MCXLVII. 1471, 10 Novembris, RaguU.

Rector et consilium ragusi num notum faciunt Siciliae regi Ferdi-
nando: .come la maesta del re de Hungaria con con8enso de tutti pre-
lati et baroni ha creato re de Bosina lo ilInstrissimo signor voyvoda
Nicolo de IDoch, el quale se expeeta, che venga ad Jaiza ad eoronarse.
280
El dicto signore il possente ln Hungaria, et etiam la maesta regia gli

ha aggionto el priorato de Aorana et tutto lo bannalo d. SlovigDa et
de Croatia".
Mdukv: BCT. CDo.e~ jyaaou CMBeua II, 96.
MCXLVID. 1471,.25 NovHlbris - 4 Deetmbrls.

Mohammed II sultanus bibet ~za beg diruere castellum a Ragu-
sinis ad Narentam eonditum et eogooseere litteras de peeunia a eluce
Stepbano apud Ragusin08 deposita.
Dr. Fr. Mi1cloii: Monom. eerbica, p. 515.
1472, 8 Februarll.
ML~IX.
Hamza beg testatur Ragusinoa reddidiaae Vlatko omnem peeuniam
a duee Stephano depositam.
MWoli: Monum. sarbie. p. 515.
MeL. 1472, Oetobrls, Ragusll

.,Duo capitani Turehi di BosBina di eontinovo sono a ehavalJo eor-
seggiando in fino a Pola et aParenzo . . . Questa volta Isabeeh usei in
campo eon passati 30.000 persone . . . La gente d' A1ibeeh et di Iaabeeh,
ehe passarono la Sava et anarono iD Stremio, Meono gran preda ...
Bossioa il BaDa".
Mahee: BOT. CDO.~ jyaaua. <MOBe.. II, 38. Aliis litteria 13 Octobris re-
fertur, Aiaabech .cllpitaneum Bosnaec cum. magDO exercitu .veraus terram germa-
nicamc, Foroiullum, progel8um esse. Litteris 23 Octobris nuntiatur, Turcos proces-
siase usque ad Utinum, unde reveraoa cum magna praeda in Boanam M I!!irriam.
Ibid. p. 39-4:1. .
MCLI. 1473, 12 Aogl8ti. Tibare.

SixtUI PP. IV. concedit fratribu .ncariae Boma, facultatem quasdam
po8Be8BiMwB. _as ,Ic. rfCipiendi el retinmtli.
Sixtus episeopus servus servorom Dei. Dilectis fiIHa Francisco de Ba-
gusio vicario et universis ff. ordin. tf. miDorom provineiae Bosoae .leCun-
dum morem eiusdem ordinis salutem et apostolicam benedietionem. Ro-
manus pontifex Christi vieariQ et beati Petri apostoli, eui et eius
sueeessoribus idem redemptor paseendas oves commisit, nonnunquam ea,
quae eirca regalaris eastimoniae normam et religionum obse"antiam per
eius praedecessores provide instituta fuerunt iuris rigorem temperande
Clsibus fortuitis propter hominum peecata supervenientibus eauaaotibus,
ne religiones ipsae ob temporalium defectuum tepeseant, mitigat atque
Illodifieat et alias disponit, temporum et rerum quJitaUbI8 debite pen-
satis, prout novit in Domino salobriter expedire. Sane nobis nuper pro
parte vestra laebrymabili voce expositulll fuit, qwod cum vestra fere
omnia loea infidelium Turcarum invasione eombusta et destrueta et illo-
rum loeorum partes desolatae eustant et saepenumero Christifideles
partium illarum vobis et Iocis vestris possessiones, vineas et bona quae-
cunqae alia recipere et retinere et in eventum, quod vos et ainguli
vestrum ab aliquibus dominis temporalibu ad divim ealtus augmentum
281
et onationIs eaosam essetis vocati ad eornmdem dominorum tenu,

oppida, castra et ruralia Ioca in Oroatia et ScIavonia, ultra flumen Savoy,
domo8 et Ioca eiusdem ordinis aooificare, vel si aedi6cata fllerlnt, in illis
stare et tlomino famulare possitis, etiam ai eorum dominia vel terra.e
1J8que ad flumen Dravoyet alias se extt'ndant, et quod populo per VOI
converao ecclesiastica Baerameota mioistrare ac etiam ob fratrom ordinia
predieti diminationem., per dictos infideles Tureas faetam, quousque fratres
dieti ordinia in veatris domibus et oooventibus ac loeis reeipere possitis,
eoneedere et alias in praemissis opportane providere de benignitate apo-
stolica dignaremur. Noa igitur vobis more pii patris eompatieotes aft'eeta
ae veatris et quorumlibet veskam ealamitatibu8 indigentiia, moleatati~
nibos et perieuJie, quibua ill dies sobjielmini, oceurrere" eupientes, vobis
et veatram quibualibet, domibus et locis ae eonventibus vestri8, .ulla alia
JieeBtia desuper alias obtenta, ut po88eeionea, vineas et bona alia qoae-
mIKIue vobis pro tempore largita recipere et retinere; et si vos ab ipaia
clminia ad eiusdem dlvini eultus augmeotam devotioni9 causa voeari
eontingent, ad eornmdem dominorum eivitates, terras, oppida, castra et
loea ruralia in Croatia et Sclavonia predietis altn. bujusmodi flumen
Savoy domos et eonventos aedifieare, vel si aedificata fuerlot, illa reci-
pere et in illis stare, etiam si dominorum bui1l8modi terrarum finea
usque ad flumen Dravoy vel alias se exteodant et eisdem loeis perpetuo
altissimo famuIari, nec non populo per vos eonverso eeelesiastiea sacra-
menta miniBtrare et de consensu praelatorum fratres dieti ordiDis in
vestris domibus, eonventibua et locis recipere, nee non quandam ecele-
siam quam dilectus filius Philippus presbyter aedi6eavit, eum, ot asse-
ritu, ipse Philippus ordinem ipsQm ingredi et eandem eeelesiam
etiam cum pertineneiis vobia et ordini vestro praedieto dare paratus
existat, recipere et domum eirca eandem ecelesiam aedi.fieare1 et ex ipsius
ecclesiae eoeQleterio, quod ab huiusmodi domo ultra quinaecim pa~us
non distat, pro osu vestro unum bortum facere et quod fruetuB reddit1l8
et proventus eeelesiae santae 'Mariae de Chersato Corbaueiensis (sie)
dioee. per proeuratorem vestrnm aeeipere possiti8 pariter et va1eatis,
authoritate apostolica tenore praesentium conceimus pariter et induIge-
mos. Et insuper,. qaia treqaenter, ut sobiungi.tis, (Wenit, quod partium
praedietarum eeelesiarum praedietarum ractores et plebani aliique praesby-
teri saeeulares Christi fideles ad vos gratia eonfitendi peecata soa et
eharitativaa eleemosynas vobis dandi aeeeclentes, eosdem .Christifideles, ne
id faeiant, retrahunt et sub exeommunicationis poena eisdem inhibent,
universis eisdem reetoribos, plebanis et aIiis praesbyteris saeculariboB, ne
Christifideles ipsos ab hoiusmodi eonfessionibus et charitativis eIeemo-
synis quomodolibet direete vel indirecte retrahant seu eontrarium svadeant,
sub excollllD.UDieatlonia poena distrietius inhibemus.
Ceterum coneessionem vobis de eonventu seu domo Segnien. olim
vobis factam nee non illius pOBBe8sionem per vos adeptam et qoaeeunque
inde B8Cuta dieta auctoritate approbamus, confirmamus et praesentis
seriptis patroeinio eommnnimus, supplentes omnes et' singulos defeetos,
si qui intervenerint in eisdem, vobisque concedimns, ut bona, fructus, red-
ditus et proventus eiusdem domos leu eonveotus Segnien. per proeora
tor. v~ praediewm vel alium per vos eonstitueudum percipere et
282
habere et in vestros osus eonvertere libere et Iicite possitis atqDe va-

leatis, non obstantibos eonstimtionibos et ordinationibos apostolieis et
presertim felicis recordationis Bonifacii Papae Vlli. prodeceasoris nostri
prohlbentis, ne fratres mf!ndicantes in civitate, villa, castro seu loco
quoque ad babitandum domos, vel Ioca quaevis de novo recipere pra&-
somant absque seis apostolicae licentia speciali, faciente plenam et ex-
pressam ac de verbo ad verbum de buiusmodi prohibitione mentionem, et
quibusvi8 aIiiS litterls apostolieis etiam probibitoriis, ne fratres de obser-
vaotia dieti orinis noneupati domos et eonventOB fratrom eonventualium
nuneupatorum dieti ordinis sub exeommunicationis et aIiiS poenis reci-
pere praesumant, nee non eiusdem orinis etiam joramento eonfirmatione
apostolica, vel qoavis alia firmitate roboratis statutis et eonsvetudinibos
caeterisque eontrariis quibuseonque. Nulli ergo omoino bominum ete.
Datum Tibore anno inearnationis dominicae millesimo quarlngentesime
septoageaimo tertio, pridie idus Augusti, pontificatu8 nostri aDDO secundo.
Haec bullae pootificiae eopia desumpta est ab originali in membrana
appeD80 BOJito sigillo plumbeo eonfeeta, mihi exbibita, eidemque aditis
verbis "ad flumen" per omnia eorreaponet. In quorum fidem me sub-
scripsi et si8illum signaturamque notanatas apposui. Aetum Labaci 29
mensis Septembris 1681.
(Siginom rubrum). Carolu8 de Georgio u. i. doctor, autoritate apo-
stolica et caesarea notarios publicos.
Apographum &eHamr apud elariaa. virom Radoslav LopaAi6, eui quod deacriptum
huie colleeUoDi illatum eat, gJ'&tiaa babeo maximBI. Alia exempIa lODJ9 postenora
adsUDt: Budae in &dvera. P. S. Jakoti6 libro m. Vukovarini in archiVlO CODventus.
MOLU. 1473.
Sinus PP. IV. seribit Matbiae, regi Hungariae, se eerto reacivisse,
ab eodem rege oratores ad Tnrcam, Christi hostem, missos esse, nempe:
"Antonium Catharensem, ordinis minorum, abbatam eerti monasterii ..
et Joannem Hunisebi Bosnen8is originis . -
pro eoosvetudine . . . nat .
Wadding: AmIal. minor. tom. XIV, p. 69.
MCLID. 1474, 20 JanuarU, RagufI.
Commune ragosinum regi Mathiae inter caetera seribit: "Fertor in-
super, quod hoc anno, si ipea pax (inter Ussuneassanum et Tureorom
imperatorem) sequitur, ipse personaliter sit otio operam atoros; quodque
novum Romanie bassam, qui est quidam Bosnensis natione, Soliman
begb, eunucbos, ad partes Albanie expedituros .. "
fklcicA: Diplomatarium p. 681.
MCLIV. 1474, 22 Febraarli, ln eppido Bakar.

JOMntl88 de Frangepanibus ratihabet OfJInUa ea, qlUl8 olim Marlinws
Come8 de Frangepanibus, conC888erat et dona"".at fratrihu8 S. Francisca
"cariae BoBnae et ecclesiae beaeae Mariae eorum convmtui 7rsatmsi
ad,.,;eae.
In nomine domini Amen. NOB Hans de Frangepanibos Vegle, Segnie,
Modrussie eomes J memorie eommendamus tenore preaeneium, quibos
283
incumbit wrlversis: quod consideratis anime nostre progenitorom et pa-

rentum nomorom Balute eciam biis, quibus tempore vite ipsorom pa-
rentes et apatrui nostri toatamento ecclesiis et de bonis eorum pie lega-
ront, manutenere et adimplere pro po!lse velle. Proinde ad univer80rum
noticiam hamm serie volumus pervenire, quod speetabilis et magnifieus
dominus Martinus de eadem Frangapan, similiter Vegle, Segnie et Mo-
russie comes, apatruus noster, existens sanus tam corpore quam mente,
pro salute anlme sue ad honorem Dei omnipotentis et gloriose eius geni-
trieis Marie et beati Franeisei, de bonis et po88888ionibus sibi a Deo
collatis, tam in Vinodolo quam alias deit, donavit et coneessit, ymo
dat, donat et perpetuo conceit, au:xilium quoque et aiutorium ecclesie
beate Marie virginis prope castrum Tersati djelum, super Reebam, et
fratribus sancti Francisci de observaneia viearie Bosne inibi eommoran-
tibus per IJInuenciam summi pontificis prestitit et feeit, prestatque et in
posterum facit, prout plenius continetur in Iitteris suis autentim super-
inde confeetis; pro quibus quantum ad ea, que nobis ipse magnifieus
comes Martinus apatruus noster adhuc tempore vite sue post mortem
sum assignavit, Bive que emm post dt'C888um num ad manus nostrae
quoquomodo devenire possent et suceeere, ubi prenotatus comes Mar-
tinus aliquos proventu& et reditus Bive serncia prefate eeelesie beate
Marie virginis et fratribus saneti Franclsei testamento et in sua ultima
voluntate dimisit, aut in posterum dimittet, affirmamus, coneedimus et
de omnibus, sicut per ipsum comitem Martiuum, apatruum nostrum, pie
legatis contenti sumus, ita quod omnia et Bingula per iam fatum domi-
num comitem Martinum predietum ecclesie beate Marie et fratribus
sancti Francisei de observantia viearie Bosne pie, ut premittitur. pro sue
et hereum suorom animarum sa1ute, ad honorem Dei et eius gloriosis-
sime matris Marie legata, donata, atque coneeasa sive in posterum con-
eeenda, tam in peeuniis, vinis, bladis, jobagionibus, villis et possessio-
nibus quam eciam aliis bonis mobilibus, argenteriis, ornamentis et gene-
rltliter quibusvis rebus aliis et bonis suis et de suis possessionibua pro-
venientibus manutenere, conservare ~t preservare, ac ipsam ecclesiam
beate Marie virginis et ipsos fratres saneti Franeisei de observantia
viearie Bosne ab omnibus impetitoribus toto posse nostro et contra quoa-
vis hanc ultimam donaclonem infringere nitentes se sublevare, defendere
et protegere volumus; peeunias autem et vietualia, quas et que prenotatus
dominus comes Martinus apatruus noster pro reformaeione prediete
eeclesie et sustentatione fratrum ibidem Deo famulancium super Bachar,
Bribir et aliis eastris suis dimisit et assignavit ae perpetup funavit et
potissime in hiis, que iam ad manus nostras assignata sunt post mortem
8U&m, aut casu quo devenire possent, voJamus et promittimus per nostros
official. reeoligi et adunari et ad manus ipsorom guardiani et fratrom
predietoram, aut ipsorum proeuratorum, deponi et assignari annuatim
reaHter et cum etreetu, spondemusque Deo et eius gloriosissime matri
Marie et sub anime nostre salute, fide quoque nostra christiana mediante,
compromittimus omnia et Bingula sicut per ipsum magnificum comitem
Martinum aut alios apatmos et fratres nostros concessa aut in posteram
conceenda preseripte ecclesie beate Marie et fratribua absque subter-
fagio et oeeasione adinveata, per nos et n08tros observare et tenere;
284,
omneeqa.e heredes et 8Uccessores nostr08 petimus p~ptM Dema et . .

glorieail8imaBl matrem, ut hane faBciaeioDem et don,tienem ~ P08Ie
maouteneant, ipa fratres defeDdant, ~ si in conVariam, saggenote
maligno spiritu, quod Deu avertat, OOIltraieriDt aliqui beredulD et no-
ces&Ol'1lID nostrorum, maledietionem et indignationem Dei. glorioaiMime
virginis Marie, beatorumque Petri et Pauli aposrolorum eiua et nestJam
ac rotius eel8ltis eurie nee non exeommunieationem sWllmi '*'tificis 80
facto ineurrant. Datum in Baabar vigesima seeunda die me8is Februuii,
anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo quarto, sub SigiIIO
DOStro impendenti oonsueto. Stepbanus Franeigna cueellariutJ in p~
lDiS8iS ex speei&li eolDlBissione ipsiua ma,gnUiei eomitis Hana.
(Sigillam parvum rubrae cerae iapreseum.)
Ex origiDal. in tabular. COIlventua tian. mmor. Trsa_. in CroatiL
MCLV. 1474, 14 MaH. ~I.

Commune ragnsinnm regi Mathiae nuneiat: .Bassa Romanie (Suli-
man beg, Bosnensis) cum numero80 et nUdo exereitu cUmissus est in
loco diero Nagoricino, distante a Cossovo itinare dierum trium, expecta-
batur in Schopia, et deinde ad Sithnizam transiturus erat; inde qa.o le
eon~rsurus, ignoramns. Sithniza locus est, ex quo sibi ostenditnr iter in
Albaniam, in Bosinam et ad Danubii partes. Posset quoque inde ad nOB
et ad loea nostra reeta se via eonvertere."
Gdcich: Diplomatarium, p. 681. Litt.eria 12 Junii referunt, quod fatua baua
8cutarim obaidione oiDxerit, aed, uti litteria 14 Augusti nuneiatur, reppulsam paBlua,
80phiam rediit, ubi .quanto maiorem potest coDgregat exercitumc. Ibid. p. 621-3.
Mak"-: HeT. CDOJl~ jyacnx edOBeBII II. 44--8.
MCLVI. 1474, 1'1 DecemM1s, ln eastro Novi.

MartinuB comes de Frang~anibu8 legat vill4m Griane mona8terio fra-
trum minorum, mcariae Bo8nae, olim a 8e aedificato.
1. N. Nos Martinu de Frangapanibua divina miaeratione Sepie,
Vegle, Modrussitque eomes. Ad perpetoam rei memoriam. per preaentes
lignifieamns quibU8 expedit omnibus, quocl nOi diUla gracia existentes
iR bona. sanitate mentis noatre, eoDSiderantesque quod . .ndu iste traDiit
ceneupisoentia sua, eonsequenter divino eternorumqae tracti amore, pro
eorum quibusdam, que bono modo iuatoque iara, ut hoJlli..., in terria
possidemus, eeleatia mereari eupientes, Rt prefertur saoa mente, ultima
nostra volUBtate testamentaliter legamos et legavimua monasterio, q1lOd
nOB edifieauimus pro salute nostra sanete Marie virginis, genitriois Dei,
prope eutrum nostrum Teraati, viliam Grisane, de qu &DJloatim quoa-
duaque, Deo donante, vivimus, eeatum libru pnfate eccleaie et mODa-
sterio beatisaime virginia dedimus et damus, postque nostrum 61 hac
luce deee8801D dietam viliam Grisane tot&m ae iDtegraliter cum veris
termiDis et metis eiusdem siRe aliqua dimiDlltioae cum omnibus .seni-
cijs, proventibus et utilitatibus, que de ipsa villa ad DOI spectabant.
Quam viliam, ut magis liberum et tueius ae effieaeins hoc testamentom
nostrum fieret, emimua agenerosa domieeJJa Margareta, sorore quondam
,magnifiei eomitis Bartholomei, Depteque nostra, prout in aiuadem lit. .
888
arpresiMt tontinetur ; et quia ipsi fratres vicarie Bdane, cum slnt de ob-
Bel"ftDtia, habentea scrupulum eonseientie nolebant nobis in hoc aasentite
nee aeceptare, nosom viliam et alia queeunqlle legaviml18, ita feeimus,
ut dominium sedi apostolice immediate suheat, per eiusdem sedillitteru
bnllatas; usus vero solum, tum ipsius fille tum monasterii tum ali&lllm
rerum legataroM quarnmcunque, ipais fratribus prefatis etiam per pre-
Mntell leganimus, dedimus et eontulimus. Et quia eonfidentes de Salva-
toris promi_one, centena que hUs, qui temporalia ob sui amorem relin
quant, bona pollicitus est, etiam inl1lper nu se daturum eternam, nt
ipae BOB sibi eoeredes facere dignaretor, eom ipaum salvatorem nostrum
~ominum Jesum Christum et suam benedictam virginem matrem ville
tn'efate Grisane tenore preseneium beredes eonstituimus et feeimus iore
perpetuo et irrevocablliter. Impreeantes omnibus et eornm eonscientiu
tmerante8, qui huie nostre voluntati et testamento ausu temerario contra
ire, aut de hiis quid minuere u8urpando, vel infringere, vel Christum
dominum nostrum et eins matrem benedietam, hiis quoquomodo exhere-
titare presumpserint, quod ipsi tales temerarii presl1mptores respondere
eoram tribnnaIi eiusdem domini nostri Jesu Christi in die iudieii eogan..
tur; seque noverint tasto Dei indicio exhereditandos de regno eelorum.
Quoniam in omnes tales CUiUSCUDqoe status, conditionis vel prabemi
nentie extiterint vel existnnt, qui hane nostram largitionem, voluntatem
et te8tamentom infringere stllduerint veloperam dederint effieaem, ex
communieationia sententiam et anathematis ultiona. a Christi vicario,
qui quod soIvit in terril, sollltum est in celia, et quod Jigat in terris,
ligatum est in celia, per bullas plumb8&8, uti expresse in ais litteris
patet, proeuravimus; quam largitionem, voluDtatem, legationem et testa
mentum nostri maioris sigil1i roboravimua et firmavimus appensione.
Datom in castro nostro Noui die XVII mensis Deeembris anno Do.
mini lI[OOCOLntV.
(Sigillom mains rubrae eerae impressum sed admodum vitiatum).
. (In ol'BO): "Bulla , qua comes Martinu8 reliquit fratrib11B VilIam
Griaane".
ID: original. in tabulu. COIlvent. fratr. minor. Tersaten. in Oroatia.
.MCLVn. 1475, 17 JODU, Bodae.

M.thias ,.~ praeclpit capitanei8 civilatis Segniensis, ut fratres mi"ores
OM"""" SegnieNSi8, vicariae V61'o Bosnensis, in 8uis iuribus contra
quo8?)i8 competitores et 'urbatores protegant.
Mathias Dei gratia rex Hungaria, Bohemie etc. Fidelibus nostrls ea--
pitaneis ci'fitatis nostre Segnien. de regno Croatie presentibus et futoria
presentium notitiam habituris ip80rumque vicesgerentibus salutem et gra-
tlam. Quia nos tom propter singularem devotioneID, quam erga baatum
ac serapbieum patrem Franci8cum et eonsequenter venerandam religio-
bem (et) ipsius de obse"antia ateneris anDis llostriS gessimns continuo,
atque gerimus, tum vero propter iustitiam et equitatem, quarum nos
wi'8s fautores et indubitatos esse cognoecimus dispensatores, wpientes
eosdem fratres sob felicis nostri ditione regiminis et tutela quantum fas
est, ab omni inquietudine fieri immnn88, .ut eo liberius regi famulari
286
valeant sempiterno, ideireo fratres pretitulate religionia 8. Franeisei de

observantia, in ipaa civitate noatra Segniensi eommorantes, viee maie-
statis nostre peraonis vestris commiaimua eommittimuaque per preaentes
protegendos. Idcirco fidelitati vestre aerie presentium firmiS8jme preci-
pimua et mandamua, quatenua amodo in posterum prenominatos fratres,
videlieet viearie Bosne, presentes et futuroa ac ipaorum e1auatrum de
Sagnia contra quoslibet impetitores et turbatorea protegere, tueri ac
indemniter manutenere debeatia et teneamini ; signanter autem in domibus
et eensibua earumdem domorum, quaa videlieet fratres ipsi in illa civi-
tate nostra ex indulto aanctisaimi domini nostri pape tenent et babent,
quos eeD808 eisdem fratribOl sobi debend08 nulli omnino bominum tur-
bare aut se ad ip808 quomodoeunque ingerere permittatis, nec permiti
faciatis, sed iDtegraliter eis administrari proeuretis. Si quid autem per
quemquam adV61'8ua predietos fratres eorumque elauatrom oecasione
domus et censuum buiusmodi contra formam nostri mandati qualiter-
eunque foret aut fieret attentatum, talium damnosam impetitorum licen-
tiam per omnia opportuna gravamina compeseatia, auctoritate nostra regia
. presentibus vobis in bae parte speeialiter attributa mediante. Presentea
autem, quas secreti sigilli nostri appension. communiri feclmus, post
earum leeturam semper reddi volumus et mandamus presentanti. Datum
Bude aabbatho proximo post festum beati Bamabaa apostoli. Anno do-
mini millesimo quadringenteaimo septuagesimo quinto, regnorum nostro-
rum anno, Hungarie scilicet deeimo oetavo, Bobemie vero septimo.
Ex original. in fiabolar, coDventu8 fiatr. minor. TraMen. in Croatia.
MOLVITI. 1476, 26 JuII, KoIDIL

Sixtus PP. IV. praecipit fJicario Bomae, ut Bi qua Ioca generali "el pro-
mnciali mini8tro Dalmatiae 8t4bdita recepmt, ea intra qmndecim tl."
re8titt4erB . debeat.
Sixtus PP. rm. Dilecte fili aa1utem et apostolicam benedietionem.
Post concessionem per nos de reeipiendis loeis tibi factam per alias
nostra& in forma brevis litteras deelaravimus, mentis nostre nunquam
fuisse, quod aliqua Ioca generali vel provincia1i ministro subdita reci-
pere posses aut deberes extra tenorem litterarum fel. ree. Pauli II nostri
immediati predece880riB super fratrom concordia editarum. Quoeirca vo-
lumus et sub excommunieationis latae sententiae poena apostolica aucto-
ritate mandamus, qoatenuB si qua loea generali aut miniatro Da1macie
subdita propter formam litterarw:n dieti predeeessoris reeepiati. jnfra xv
dieB a receptione pre8('ntium comput&ndos, reatituere et libere dimittere
ipsi ministro penitus debeas omni mora et exceptione eesaante conees-
sione prefata et aliis in eontrarium faeientibus non obstantibua quibus-
comque. Datum Rome apud 8. Petrom Bub anulo piaeatoris die un
Junii Il000CLUV. Pontificatus nostri anno quarto.
Superaeriptio: Dilecto filio vicario provincie Bosne ord. minorum de
observaneia.
Ex UemPIari 811lchrono in .balar. coDventuB frak. minor. TreateD. in croatia.
287
.
MeLIX. 1470, 20 JaHl,".oclnMae.
8tqhanws tU Fr"ngepanibus et Bius filiUB Bernardinus con!irmant dona-
tionem, quam {ecerat M"rtinus comes tU FrangepanibUB cedenclo ~088e8-
riones Kotor et &Zgrad, in district" Vinodol sitas, monCI8terio Ters,,-
ten8i et NOfJigradensi, ordinis s. Francisci tJicariae Bosnensis.
NOB Stephanus de Frangepanibus et Bernardinus filius eins, Segnie
Veg1ie et Modrossie comites. Memorie eommendamus tenore presentium
signifieantes quibus expedit universis. Quia spectabilis et magnificus do-
minus Martinus de eadem Frangepanibus, similiter Segnle, Veglie, et
Modrassie eomes, frater noster earnalis ob honorem intemerate et glo-
gloriosissime Dei genitrieis virginis Marie et ob &pem salutis anime sue
et progenitorum nostrorom, quasdam possesiones suas, vidilieat Kotbor
et Belgrad voeata&, in districtu Vinodol exiBtentes et habitas, eum uni-
versis et singulis earumdem pertinentiis, proventibus, utilitatibus, metisque
et eonfinibus, ad easdem po888Ssiones ab antiquo et de iure speetantibus,
monasterijs ecelesiarum beate Marie Virginis in Tersat et Sub Nouigrad
fundatis in perpetuam elemosinam inseripsit et donavit. Quare et nos
ipsum pium et saluberimom opus eonsiderant8s eidem inseriptioni et do-
nationi nostrum benevolum prebuimus eonsensum, imo pre~mus pariter
et assensum, promitentes bona fide nostra christiana, quod nos nullo un-
quam tempore dieta monuteria in ipsis possessionibus vel ipsarum per-
tinentijs proventibus, eonfinibu8 et metis impediemus et neque heredes
nostri impedient; sed pro posse nostro eontra ipsorum impetitores de-
fendemus; ubi vero nos dicta monsteria in ipsis possessionibus vel ip-
sarom pertinentijs, proventibus, eonfinibus ac metis im~remus, mole-
~us vel turbaremus, sive heredes noatri impedirent aut turba-
rent; ex tune nos in quinque miIlibus florenorom auri eontra sere-
nissimum dominum regem nostrum, vel 8UOS aueeesores, reges seilieat
Hungarie, ac dicta monasterla et fratres in eisdem pro tempore degentes,
eonvineamur et heredes nostri eonvinei debeant ipso faeto, de quorum
quinque miIlium florenomm auri sua medietate serenissimus dominus rex
noster vel sui sueeesores reges Hungarie immediate solum vigore pre-
santiom, sine strepitu alieuius iudieij iuta probabilia tamen documenta
ipsorum fratrom irremissibiliter sue Maiestati sive fiseo regio satisfaeare,
et de altera medietate dietarum peeuniarum eisdem monasterijs ac fra-
tribus ex parte nostri et heredum nostrorum valeant atque possint In
cuius rei robur et testimonium presentes litteras nostras sigilli nostri
maiom appensione feeimus eommuniri. Datum in nostra civitate Mo-
drussia die 20 Julii anno 1475. Praemissa omnia et Bingula ex genDino
originali mihi exhibito deseripto in membrana cum appensione sigilli in
forma eapsulae per modum privilegii aliena fide digna manu extraeta
eum eodem eontuli, et quia de verbo ad verbum eoneordare inveni me
8ubseripBi in fidt'm et Bolito sigillo munivi: Ego Joannes Simon Tudo-
rovic sacra imperiali auctoritate notarius pub1icus.
Nos iodiees et reetores civitatis F1uminis s. Viti fidem facimus et
pro rei veritate attestamor, supradictum dominum Joannem Simonem
Tudorovich esse talem, qualem se facit, eiosque scripturis publieis his
et similibus subseriptlOlliblll hic piea a4bibet\1f fid .. et ubiqoe loeorum
merito adhibendam fore.
tn quorum 1idem etc. Datum F1umine s. Viti die 19 JuJii 1679.
Georgios Grohovacz notarius publieus de mandato ete.
Ex exemplo iD tabular. conventuB fratr. minor. TreateD. in Croatia.
MCLX. 1476, 31 AprlUs, Rom.e.

Si:t:tU8 PP. IV. confirmat praedece88(WUm 8uorum bullas, quoad melas
et div;sicmu intw prof1inclam 88. Sal"atons Bungariae et mcariam Bosnae.
Sixtus epiBeopua SemI8 ser\'orum Dei, ad perpetuam rei memoriam.
Sedia apostolicae gratiosa benignitu piia quarumlibet et preaertiIO &Ubli..
miom personarum ac aliarom sub regu1ari eaatimonia militantium VOtil
libenter annuit et illis, quae ab ea pro huiusmodi religioais penonis plO"
ceasisse comperit, uberi oris interdum apostolici Dominis Yinculum adjieit,
ut eo firmius alIibata persistat, quo freqoentiori 8UO fuerint praeaidio
pro tempore stabilita. Dodum siquidem felieis reeord..tionis Nicolaus
papa V.' praedeees80r n08ter quaselam litteraa piae memoriae Eugenii
papaa IV, etiam praedeeessoris nostri, per quu tune vicario ministri
generalis et tribus ordinis minorum vicariae Bosnu secundum mol'8lll
dieti ordiois, praesentibus et futuris, certa privilegia, faeRltates, gratiae
ac indulta eonoeciebantur, et nODOulla alia privi1egia .t litterae apost.
licae nonnulloruBl aliorum romanorum pontificum etiam praedeceBlorum
nOItrorum innonbuntur et ad vieariam Bosnae extendebantur eisdemque
vica.I'ii:t Bosnae et fratribus quod illis uti possent, concedeb&ntur ad tnI
dieti ordinis de observantia in regno Hungariae consistentes axtendit, ac
voluit dietus Nicolaus pnedec88lOr, quod tres Hungariae huiusmedi illiI
pariformiter et absqae ulla ditTerentia uti, et pudere posaeIlt, ac debe-
rent in omnibus, ac per omnia, prout dieti tres Bosoae utebantur et pu-
debant, nec vieariam Hungariae a vicaria Bosnu totaliter dim' et
sepanvit, ac inter eos certos limites pro vicaria Hongariae deputavit et
nonnulla alia fecit, constituit et ordinavit, prout in litteria didi Nicolai
pIenius continetur. Quare pro parte chariJsimi filii D8tri Nicolai regia
Bosnae et vieariis fratrom Hungarie, huiusmodi nobis humiliter fuit lUP-
plieatum, ut litteras dieti Nicolai praedecessoris qlload metaa et divi-
mones dictorum fratrom Hungariae et Bosnae innovare, confirmare et
approbara, ac viribus perpetuo 81lbsistere debere, statuere et deeeraere
de beDignitate apostoliea dignaremur. Nos igitur huiusmodi supplicatio-
nibus ine1inati, Iitteras dieti Nicolai pnedeeessoris hoiusmocli cam. omni-
b118 et singulis in eis continentiis (et) elausulis, quoad metas et divi-
siones in dictis littms contentas, auctoritate apostoliea et ex certa
scientia innovamu8, eon6rmamus et approbamuB ac viribus perpetuo su})..
sistere debere decernimus et declanmus, non obatantibus constitlltionibus
et ordiBationibos apostolicis, ac omnibus illis, quae dictus Nicolaus pne-
decessor in suis litteris non obstale voluit, caeterisque contrariis quibus-
eunque. NuIli ergo omino hominom Iiceat hane pBiinam nostrae innova-
tioRis, eonfirmationis, approbationis, constitutionis et declaratioois infrin-
gere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare prae-
sumpserit, indignationem Dei omnipotentis ac beatorum Petri et Pauli
289
apostolorum ejus se noverit ineursurum. Datum Romae apud s. Petrom

anno incarnationis dominieae millesimo quadringentesimo septuagesimo
sexto, pridie kalendas Maii, pontifieatus nostri anno quinto.
Ex original. iD tabular. provine. I Salvatoria GyoDgyoaien.
MOLXI. 1476, 17 Aogusti.

Vlatko, dux s. Sabae fatetur se per suum legatum c. Ralul Paskari
percepisse a Ragusinis tributum anni 1476 pro Kon.vlje. Seripsit VukA&.
Vukovi.
Dr. Fr. Mikloli6: MODUDl. serbica, p. 517.
MOLXII. 1478, 26 Jolil, Bodae.

Mathias rex confirmat exemptiOnIJB et priuilegia, a regibm Ludovico l.
et Sig;,tnundo, nec non et LadiBlao de Ohak, 7'ranBiloaniae vojvoda, fra-
tribUB ord. B. FranciBci f1icariae Bosnae CDnC68sa.
Nos Mathia.~ Dei gratia rex Hungariae, Bohemiae ete. Memoriae
eommendamus tenore prat'sentium signifieantes, quibus expedit univp.rsis,
quod pro parte et in personis religiosorum fratrom minorum ordinis
b. Francisci eonfessoris in claustris oppidorum nostrorum Hatsak, Chery,
Sebes et Oraova voeatorum constroctis degentium exhibitae siot nobis et
praesentatae quaedam litterae magoici condam LadisIai de Chak olim
wayvodae Transylvaniae et eomitis de Zolnok in pergameno patenter
eonfectae sigilloque eiusdem consignatae tenoris quarumdam litterarum
felids memoriae serenissimi principi s eondam domini Sigismundi, impe-
ratoris Romanorum ae dictorum regnorum Hungariae. Bohemiae regis,
super quibuedam aoouentia et concession e ac libertatibus et eonstitutio-
oi bus emanatarum transumptum in se eontineotes tenoris infrascripti,
suppJieatumque extitit maiestati nostrae in personis praedietorum fratrum
humi1iter, ut easdem litteras ipsius LadisIai de Chak ratu, gratas et
acceptas habere, litterisque nostris privilegialibus verbotenus inseri et
transummi faeieotes pro eiedem fratribus innovando perpetue valituras
eonfirmare dignaremur. Quarum quidem litterarum tenor talis est:
Nos Ladislaus de Chak, waivoda Transylvanie et comes de Zolnok
memoriae eommendamus tenore praesentium significantes. qaibus expedit
universis, quod venientes no.;tram in praesentiam religiosi viri fratres
ordinis s. Francisci eonfes8oris minorum de elaostro de Hatsak exhibue-
runt nobis quasdam litteras serenissimi prineipis et domini, domini Sigis-
mundi Dei gratia Romanorum regis semper augusti ac Hangariae, Bo-
hemiae, Dalmatiae, Cruatiae etc. regis, domini nostri naturaliter gratio-
sissimi patenter emanatas, petentes nos humm precum cum instantia, ut
nos tenore m earumdem litterarum dieti domini nostri regis in transcripto
litterarum patentium dare dignaremur. Quarum tenor per omnia talis est:
Nos Sigismundus Dei gratia Romanorum rex semper augustus ac
Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae rex etc. Ad cunctorum pl'aesentium pa-
riter et futurorum notitiam cum sempiternae memoriae digna eommen-
datiooe volumus pervenire ete. (V. nr. DCLXXIX, p. 127.)
!oog le
aPOK. DIlI.
Digitized by
290
Nos igitur iostis et 1egitimis petitionibus praenorninatorum fratrum

ordinis s. Franeisei eonfessoris minorum favorabi1iter inelinati tenorem
praescriptaram litterarum eiusdem domini nostri regis de verbo ad verbum
transumi et transcribi faeientes eisdem fratribos duximus eoneedendas
iuris ipsorum uberiorem ad eautelam. Datom in oppido Hatsat in vigilia
festi b. Petri ad vincola. Anno Domini 1429.
Nos igitur 8upplieatione praefata maiestati nostrae in personis, quorum
supra, porreeta, exaudita elementer et admissa praeaeriptas litteras ante-
lati Ladislai de Chak non abrasas, non eaneellatas, non in aliqua sni
parte suspeetas, sed omni prorsus vitio et sospieione carentes, praesen-
tibus nostris litteris privi1egialibus de nrbo ad verbum, sine dimi nu-
tione et augmento aliquali insertas et transumptas, quoad omnes earum
eontinentias, claosolas et articulos eatenus, quatenus eadem rite et 1agi-
time existunt emanatae, viribusque earum veritas suffragatur, aeeeptamus,
approbamus et ratifieamus, easque nihilominos ac omnia et Bingula in
eisdem eontenta pro eisdem fratribus innovantes perpetue valituras eon-
firmamus praesentis seripti nostri patroeinio mediante. In euius rei me-
moriam firmitatemque perpetuam praesentes litteras nostras sigillo nostro
impendenti eonsignatas eisdem fratribus duximus eoneeendas. Datum
Budae in festo b. Annae matris Mariae, anno Domini 1478. regnorum
n08trorum Hungariae anno 21, Bohemiae vero decim.o.
Ex original. in tabular. provine. 8B. Salvatoria Gy5Dgy5aien.
MCLXTIL 1478, 16 Aogutl, in eastro Novigrad.

Marlinus comes de ~""angepanibus monasterio fratrum minorum, tJicrwiae
Bosnemi8 Twsatensi donat lotales possessiones Griiane et Kotor, cum
cunctis earumdem pertinenciis, terris etc.
Martinus de Frangapanibos Segnie, Vaglie Modrosseque eomes ete.
Omnibus ehristifidelibus presentibus et futuris, presentium notitiam habi-
turis, salutem in salutis largitore. Licet plasmator omnium, de cuius mu-
nere venit, ut sibi a fidelibos digne et laudabiliter serviatur, a iuven-
tutis nostre primiciis illam eordi nostro benigne infuderit gratiam, que
ad sui nominis gloriam et honorem eonetas in dominiis nostris eonstrnctas
ecclesia s favoru eontinoatione duxerimus eonfovendas, taliter ut ipsius
diligentie nostre studio eis promio fruetuosa et salubris eondeeenter a
nobis provenire videator. Cum igitur videamos progenitores nostros pro
remedio animarum suarum in diversis locis eomitatuum nostrorum diversa
monasteria fondasse et ea p08seB8ionibus, libertatibus aliisqoe bonis do-
tasse, nos tum eorum exemplis imbuti, tom eeiam proprie devoeionis
voto moti, ad monasterium beate Marie virginis, ordinis beati Franeisei
fratrom minorum de observantia, in districtu de Vynodol prope castrum,
Czerzath voeatum, in honorem intemerate et gloriosissime Dei genitricis
virginis Marie, ob spem et devotionem, quam ad eandem gerimus, per
nos denoo fundatum et construetum. Ut igitD.r ipsi fratres in ipso mona-
sterio dp,gentes temporalibos subsidiis sufficienter adioti liberius Deo
neent, ipsique serviant et ipsius miserieordiam in distrieto examine nobis
assiduis eorum oraeionibus valeant impetrare, illis pro anime nostre re-
291
medio et omnium progenitornm nostrorum totales possessiones noatras:

Grydane et Kothor vocatas in prflfato distrietu de Vynodol existentes et
habitaa simul eum eunetis earundem pertineneiis, terria videlieet arabi-
Iibua, euItia et ineultis, agris, pratis, paseute, fenilibus, silvis, nemoribus,
vineis, vinearuBl promontortta, aquis, aqaarum deeuraibue, molendinia, mo-
lendinorumque locis, ac generaliter quarumeunque uti1itatum integritati-
bus, usibus, fruetibus, fruetuositatibus, proventibus, emolumentis qujbus-
eunque et qoalitereunque vocatis, sub earum veris et antiquis metis de
iure et ab antiqoo ad easdem speetantibus et pertjnere debentibus pre-
fato monasterio eeclesie beate Marie virginis prope dietum castrum nostrum
Czerzath fundato et fratribus in ipso Deo famulantibus in perpetuam
elemosinam dedjmus inscrip8jmos, donavimus et eontulimus. Addidimus
insuper dieto monasterio quamdam eapellam b. Laurentii sub dieto castro
nostro Czerzath .itarn eum uno orto, una vinea, que voIgo Brayda nun-
copator, ac uno fenili ibidem penes vineam existente, nee non unum mo-
lendinum et unam stuppam in fluvio Reka deeurrentem. Preterea unam
planitiem terre, incipiendo extra dictum monuterium et terminando penes
hospitale, dedimus, donavimus e~ contulimus, ymo damus, donamu8, in
perpetuamque elemosynam inscribimus et eonferimus iure perpetuo et
irrevocabiliter tenendi, posaidendi prout et habendi. Nil ioris nilve pro
prietatis et dominii in eisdem possessi.onibus, portionibus ac omnibus
80pradietis pro nobis, fratribus, fratruelibusque et eognatis noatris reser-
vando, aed totum ius omnemque iuris et dominii proprietatem. quod et
quam in eiadem quomodoeunque et qualitereunque hactenus habuimua,
in prefatum monasterium beate Marie virginis de Czenath ac fratres
ordinis beati Franeisei de observantia, in eodem eommorantes, transtuli-
mus pleno iure. In eoius rei memoriam firmitatemque perpetuam pre-
sentes aigillo nostro maiori et autbentieo in pendenti eommunitas me-
moratis fratribus duimus eoneedendas. Datum (io) castro nostro Nowygrad,
secundo die festi aBsumptionis virginis gloriose, anno domini 1478.
Comi88io propria domini eomitis.
(8igillum maius integrum rubra e cerae impre88um).
(In tergo). Donatio eomitis Martini fratribus minoribus eonventus
beate virginia super possessionibus Grysane et Kothor.
Ex original iD tabalar. convent. fratr. minor. Treaten. in Croatia.
MCLXIV. 1478, meDse Angastf, Daska.

Vladisav, dux s. Sabae tastatur, se aeeepisae a Ragusinis tributum
anni 1479 pro Kon.vlje.
Dr. Fr. Mikloli6: Monum. aerbica, p. 519.
MCLXV. 1478, 20 Octohrls, RoJIle.

Catharina .ducis Stephani filia, regina Bosne, nunc in alma urbe, in
regione Pinee, in domo aue solite habitationia prope eeelesiam l. Marei
de urbe, "nisi Sigismund us et Catharina eius filii, religionem mahome-
tanam professi, ad ehristianam fi.dem redierint, ex testamenta "romanam
eeclesiam, sedem apostolicam ac. . . sanctissimum dominum . . Sixtum
*
292
. papam un et SUOl 8ueeessores, berades et sueeessorea (regni Bosnae)

iDstitnit ... et ordinavit" .
In nomine etc. Dat. ut supra.
Ex Cencio camerario foL IK7. Odoric. RayMltli: AnnaI.. eccles. tom. X, p. 59t.
TINi.... : Monum. Slavor. meridional. tom. I, p. 509.
MOLXVI. 1480, 9 Januaril, RaguslL
Rector et consilium regi Siciliae scribuut, gentea regis Ungariae,
prout notum reddiderunt prioribus litteria 13 novembris, reips. in Bosnam
ingreasas fuisse, et "Ioca illa nuncupata Vercbosavia ferro et igne" de-
'fastasae.
MGbIev: BCT. CIlO.~. jyzmu: c..OB8aa II, 94.
MOLXVlI. 1480, 11 MartU, &agusU.
V1adisav, dux s. Sabae, fatetur se a Ragusinis mutua tum esse LX
byperperos.
Dr. Fr. JCiI:loii: Monum. eerbiea, p. 522.
MCLXVm. 1480, 14 JunIi, Zagrablae.

Mathias rex eardinali Aragonio scribit, quod non suscepisset bellum
contra Tureos, si non fuisset spem subsidii a pontifiee nactus; "aeeeptis
enim litteris istis (a papa) protinu8 transito Sava Bosnam intravimus;
deinde usque Verbozan:am et Serbiam ac usque in terras ducis Stephani
excursiones feeimus . . Quum destructum laeeratumque maximo labore
et magnitodine imbrium exereitum nostrum refecissemus, et iam expeeta-
remus iom spem nobia datam promissum paepe ad hoc opus 8ubsidiom,
cognovimus, frustra nobia spem in aliorum subsidio collocatam ... "
KatoM: Histor. critic. XVI, 283-5.
MCLXIX. 1481, 2 JonU, RaguslI.
Rector et consilium ragusinum regi Sicilie scribunt: .Bosnam Vlatehus
dux, Albaniam Nieolaus Docagynus ingressi sunt. In moto omnia sunt
confinia; modicus favor si presto &dsit, e Bosna et Albania Turchos ex-
terminare posset, eupientibus populis res novas de eOrtlm naturae, et
quia duram tyranidem defuncti diu perpessi aunt, si mora adbibei.tur.
Vlatebi et Nicolai Dueagini conatus, iodicio nostro, innanea erunt ... "
MakuetI: HCT. CDO.8B.~ jyacma: c..OB8B& II, 101. Litteris 14 Junii Pa1adinus
de Gondola ICribit, quod rex Hungariae mittat exercitum in Bosnam. Ibid. p. 103.
MOLil. 1481, 15 Jonll, RaguslL

Rector et consilium ragu8inom regi Siciliae referant : "Vlaticus dux
Bossinam ingressus, nulliua amlio, nullius consilio fretus, nisi Vlaehi9
I a) Fr. Henricna o. Praedic. epistola contra fratr. Andream episcopum .Crai-
neD.e anno 1482 scripta haec adnotavit: .Reginu BosD&e expulu.e de suo regno ..
ad dies vitae quolibet mense in quinquaginta doren. de camera (Sino IV) opua erat
proYidere. Ood. lIlII. Ottobon. 786, fol. 7. b) JoaDnes .Maruavitiuse dissertatioDe
"De coronia Hungaricis. anno 1627 scripta, ait: Denique de regum. Bosncmsium
corona nihil tale auapicandum (videlicet quod S~phanus Bocaka)' tempore regia
Rudolphi illa fui8let incinetus) cam illam a Cathlirioa ultima regina ... Bomam
de1aWn e' Sino IV poDtifici conaignatam nOBcamna ... Cod. mu. vatican. 9026, fol. 2.
293
eum voeantibus, dum ineonsultius res suas gerit, in loco, qui Menesa-
gite (?) dicitur, (ab) Attaut-ba88&, qui Verchbosanie preest, proftigalus
fuit; et vix ipse, perditis omnibus, que secum hahebat, manus TurcoliJm
effogit, et in castrum Novum se recepit. Omnia in BoBBina novitatibus
fervent. Hine pauci illi Turchi, qoi in ea sunt, deserient inde. Bosnenses
ipsi alius alteri rapiunt, laniant, trucidantur; sed omnibus est in ore
Mathias ... -
Mak. . . : HCT. cno.e~ jyacmtx Uto.eu II, lOf.
MCLXXI. 1481, Budae.

Mathias rex duci Venetiarum nunciat, se "ne opportunitatem hane
recenti Toreorum obitu oblatam negligeret, constituisse mittere gentes
et necessaria. ad quaedam castra illa, que illustri88imus princeps Sabae
novissime nobis assignavit-. Rogat gaIeas sibi 8Uppeditari.
KaIona: Histor. crit XVI, 379.
MCLXXII. 1482, 29 Aprllis, Ostervfcae.

Ladi8laN8 ds EgertJara Dalmatiae, Oroatiae et Slavonie banuB Bcribit
Michaeli Kerhm mceiJano, ut prohibeat Petrum Melutinech, ne in p088eB-
lione Vulaa in praeBidiutn fratrum minorutn innovationes facere praeBumat.
Ladislaus de Egervara, regnorum Dalmaeie, Coroacie ac totius Sela-
vonie banus. Egregie, nobilis, dilecte. Exposuerunt nobis venerabiles et
religiosi patres fratres ordinis ~. Franeisci, quod quedam publica via
antiqua et per predecessores n' stros banos )egitime probata pretendisset
de possessione Volacha ad torrent!.'m inter villas Dobrauieam et Culisich
pro adaquatione tam animalium, quam hominom, quam viam quidam
Petrus Melotinech cum aliis seqoacibus suis quibu~dam applantationibus
et septuris ipsis preeludisset, et in usom soom proprium convertisset, in
preiudieium dictorum exponentium satis grande. Unde nos huiusmodi
insolenciis assentire nolentes eommittibu8 vobis et mandamus, quatenus
dnm per dlctos fratres fueritis requisiti, personaliter ad ipsum locum
accedere debeatis et ipsam viam antiquam usque ad dictum torrentem
in statom pristinum, in quo tempore predecessorum nostrorum fuit, et in
quo statu introducti fuerunt per mandatum regie maiestatis dicti fratres,
redigere debeatis. Et eidem Petro et cuius1ibet status et conditionis ho-
minibus sub pena centum ftorenorum mandamu8, ne ipse CCasione djcte
vie vel aque deinceps aliquid innovare et attemptare presumat. Insuper
quod si intellexeritis vobis de predicta via aliquid damni, convocatis
ambabus partibus ... satisractio fiat. Secus non facturi. Ex Osterviea
feria secunda post festum Vitalis martiris, anno domini 1l0000000XJI. Et
perlectis exhibentibus restituatur.
(Sjgillum cerae viridi impressum, sed vitiatum, peodet).
(In dono): ~Egr~gio Michaeli Kerben vicebano nostro nobis dilecto"
aliena manu slec. 16. "littera pro aqua Vlacha bani-o
Ex origiDali in tabular. convent. fratr. minor. TreateD. in Oroatia.
294
MCLXXIn 1484, 29 Fehraarll, 29 )farW.

Bajazed n sultanus scribit sandiako Hercegovinae Mustafa bago et
kadiis de sale Ragusinorum.
Dr. Fr. JtiiloAi6: Monum. eerbica, p. 629.
MCLXXIV. 1484, fi Jalll, Segnlae.
Tempore fr. Franci8ci a Ragusio guardiani Segnien. et fr. Ludovici
.ncar,a Bosnensis ex eOn8enBU etiam ceterorum conventus fratrum compro-
batur f)enditio mneae cuiusdam, 8alm fratrum ,uribus in instrumento
trepressis.
In Christi nomine Amen. Anno nativitatis eiusdem milleaimo quadrin-
gentesimo oetuagesimo quarto, indictione secunda, die quinto mensis
Ju1ii, Segne in domo mei notarii et cancellarii infraseripti, presentibus
domino presbitero Balasao Juanzolich, eanonico Segne, Bartholo Banich,
Joanne Tertcicb, Joanne Soldatich, Georgio Borovina et Jacobo Oeho-
eblasieh prastauo dato in presenti instrumento per nobiles vir08 Draseum
et Donatum hyadren. ad presentiam honorabilis iudicis segnien. tembus ad
hoc infrascriptis habitis, vocatis et rogatis. Com sit, quod dominus frater
Franciscus de Raguxio, guardianus conventus s. Francisci Segne, com
voluntate domini fratris Lodouici, vicarii provincie, ac a1iorum fratrum
dieti conventus, nec non com scitu et auctoritate iudicis Grelorii Aboh
et Georgii Zuaneicb procaratorum dieti conventus, dederit, cesserit et in
perpetuum contolerit magistro Georgio de Drescnico pe1ipario et eius
heredibus unam suam vineam dicti monasterii desolatam et derelictam,
positam in vale Beache, in loco dicto Podcoxio super vineam Joannis
Terteieh cum omnibus suis iuribus, eon6nibus et iurisdictionibus ac pro-
prietatibus! ad buiusmodi tenendum, plantandum, donandum, vendendum
et alienanaum pro anima et corpore iudicandum, cum pactis et conven-
ciouibus, quod teneatur plantare dictum terrenum vitibus ac bene et dili-
genter ligonizare ac laborare et dare dicto conventui s. Francisci Segne
septimam partem vini tantum, ut de predictis omnibus constat publico
instrumento, rogato per me, notarium infrascriptom sub anno domini
millesimo quadringentesimo octuagesimo primo, indictione dacima qOaIta,
die decimo sexto mensis Augusti. Nune voco dietom magistrum Geor-
glum . . . huiusmodi com voluntate et scitu dieti domini fratris Frallcisci
goardiani ac fratri s Antonii et aliorom fratrom, nec non eum licentia
dietorum procuratorum per se suosque heredes et suecessores dedit, eessit,
tradidit et vendidit Georgio de Stagno famulo Joannis Tretcieb presenti,
pro se et suis heredibus et sueeessoribus stipulanti et aeeipienti dietam
vineam cum omnibus suis iuribus, honoribus et pertinenciis ac predietis
paetis observandis ad habendum, tenendum, vendendum et donandum,
pro anima et corpore iudicandum et quidquid dieto Georglo de Stagno
et eum heredibus amodo perpetuo plaeuerit faciendum sub condicione
alieuius persone vel natis dicte partis superius anotate. Et hoe proprio
et Domine precil ducatorum novem auri, quoa dietus Georgius venditor
habuit et recepit manualis in auro adieto Georgio emptore, presentibus
dietis testibus et me notario infrascripto omni exeeptioni iuris et facti in
predietis et infraseriptis penitus renuncians dietus venditor, qui contra-
295
dieere posset vel se tueri; promittens insuper dictos Georgios venditor

per se Buosque heredes et Buceessores ipsi Georgio emptori pro se suisque
heredibus et sUceesSOribU8 stipulanti ei vel eius heredibos de dicta vinea
litem, questionem vel molestiam ulio tempore non infere nec infere vo-
lenti consentire. Sed dictam vineam ei et eios heredibus ab homine,
persona, communi, colIegio et universitate legitime defendere disealum-
pniare et discusare et auctorizare in iudicio et extra, et dictam vendi-
tionem et omnia et singula supraseripta et infraseripta perpetuo firma et
rata habere et tenere et nunquam contrafaeere vel venire per se vel
a1ium a1iqua racione, causa vel ingenio de iure vel de facto Bub pena
dupplici stipulacione premissa refeeeione omnium dampnorum, expensarum
et interesse et sub obtigacione omnium suorum bonorum mobilium et
immobilium presencium et futurorum ...
t Ego Joannes Saceus de Laude, imperia1i auctoritate publicus nota-
rios ac iudex ordinarius et cancelIarius iuratus communis Segnie, omni-
bus predietis interfui... scripai. . . publicaui signumque meum tabel-
lionatus apposui et me subscripsi.
Ex original. iD tabular. convent. fratr. mmor. TreateD. in Croatia.
MCLXXV. 1486, 8 Novembris, Segnlae.

Judites regii pro audiendis querimoniis deputat;, auditis tutibus et visis
instrumentis productis, decernunt, ut Petrus capitaneus segniens. fratres
mon<Isterii trsatensis in dominium et possessionem Griane auctoritate
regia introducat.
Nos Caspar Bodo de Giurgii, magister ianitorum regina1is maiestatis
et comes Tolnen. ac magister Joannes de Koratbna comes Simigien. et
protonotarius palatinalis et in regois SeIavonie, n;imatie et Croatie pro
exaudieodis providendisque, complanandis et distingueodis querimoniis
cunctorum ineo1arum dietorum regnorum per regiam commiBBionem iudi-
ces cum plena auctoritate deputati, memorie commendamos et tenore
presencium significamus, quibus expedit universis : Quod nobis sabatho
proximo post festum omnium sanctorum in civitate Segniensi ad audien-
dum et discutiendom querimonias coram nobis querulando sedentibus
Martinus Croata de Rachoviza pro religiosis fratribos eustodie guardiano
ac eertis fratribus ordinis s. Francisci de observantia in ecclesia seu
elaostro beate virginis Marie, in districtu Vinodol, prope castrum Ter-
sath vocatum, fundato dtlgentibos, cum proeuratoriis litteris eorumdem
de medio eeterorum queruIantium in iram exurgens contra Hieronymum,
SoDiko dictum, personaliter comparentem proposuit eo mOdo, quomodo
superioribus temporibus quondam Martinus, similiter Soniko, generalis
capitaneus Segniensis Noui et Bribir, eeterorumque castrorum ragaIiom
tempore sui capitaneatus, quandam possessionem seu viliam predieti
elaustri beate virginis, Grisane voeatam, in districtu Vinodol habitam,
cum suis cunctis uti1itatibus et pertioentiis quibuslibet inioste et indigne
pro se ipso oceupasset occupatamqoe, quamdiu supervixisset, illicite te-
nuisset, tandem vocatione divina ipso e seculo decedente, idem Hiero-
nymus Soniko, frater dicti Martini, sic indebite occupatam teoeret et
eonsenaret de presenti in preiudicium et damnum predicti cIaostri et
629
fratrum in eodem degentium valde magnum. Quo audito iam latus Hiero-
oymus Soniko, ut prefertur, persona1iter in eandem iram exurgens puram,
respondit ex adverso, quod prefatOB quondam Martious' Soniko, frater eius,
possessionem predietam Grisane iniuste non oecupasset, nec ipse Hiem-
nymus eandem indebite observasset de preseoti. Nam eadem possessio
GriBane simol cum castro Bribir et eiusdem pertinentiis per serenissimum
et invietissimum prineipem dominom Mathiam, Dei gratia Hungariae,
Bohemie videlieet regem, dominum nostrum gratiosissimum, pro certa
pecuDie summa ipsis Marino et Hieronymo Soniko fuerat oppignorata,
sieque ipse eandem ex huiusmodi impignoratione regia CODBenaret et in
totali premissa aetione et aequisitione dictorum actorum innocens esset
et immunis. In contrarium prelibatus Martinus propter dictoa fratres in
personis eorumdem subiunxit hunc modom: quomlJdo preattacta possessio
predicti claustri beate virginis et fratrum in eodem degentium Grisane
appelIata per quondam magnificum dominum Martinum de Frangepanibus
ob remedium salutis anime eiusdem memorato claustro et fratribus in
eodem degeutibOB ex promissione. bona voluDtate et COJlBensu dietam
domum regis. in perpetuam elemosinam donata et ex eiuadem donatione
coDsensuali per fratres eiusdem claustri per nota tempora pacifice pos-
sessa extitisset, et ideo idem dominus noster rex, toX euius consensu
dicta possessio Grisane eidem claustro donata extitit, eandem per fratres
Martino et Hieronymo Soniko aut alteri nunquam impignoratam vel aliter
quoquo modo donatam videlicet habuit, neque de iure potuit ab eodem
claustro alienare. Et ibidem in borom verborom suorom deelarationem
et verificationem qoasdam duas 1itteras, unam ipsius domini Martini co-
mitis et aliam capitoli eeelesie zagrabiensis, ambas privilegialiter ema-
natas, nostrum produxeront in conspectum, quarum prima, scilicet dicti
Martini comitis, littera privilegialis muori autbentico sigillo eiusdem
impendenti communita hunc tenorem continebat : Martinus de Frangepa-
nibus Segnia, Veglie Modrussieque comes omnibus Christi fidelibus ete.
Licet plasmatorum omnium etc. Dat. in castro nostro Novigrad, secundo
die festi assumptionis virginis gloriose, anno Domini 1478. (Vide idem
instrumentu m comitis Martini pag. 290.)
Altera vero ipsarum, vidl'licet dieti capitu1i zagrabiensis littera simi-
Uter privilegialis, quam verbatim senabat continentiam: Nos capitulum
ecclesie zagrabiensis notum facimus, tenore presentium significant es quibus
expedit univerais: quod frater Martinus, guardianus conventus eeclesie
beate Marie virginis in Tersath ordinis s. Fl'aneisci, in sua et suorom
universarom fratrom eiusdem conventus personis nostrllm personaliter
venerit in presentiam, exbibuit et presentavit nobis quasdam litteras
pares in pergamena conspectas serenissimi principis donum ac gratiam,
Dei gratia regis Hungarie et Bobemie, videlieet domini nostri naturalis
gratiosissimi, sigi110 eiusdem ab intra im presso, uti prima faeie appare-
bat consignata, tenoris infrascript~ petens nos debita cum instantia, ut
tcnorem earumem de verbo ad verbum in transcripto litterarum nostra
rum privilegialium 8imi1iter patentium eidem dare et concordare digna-
ramur, iuris sui ad cautelam, quarum tenor talis est:
Nos Mathias, Dei gratia rex Hungarie, Bohemie .. Memorie com-
mendamu8 per presentes, quod nos consideratis in primis fidelitatibus et
--
297
fide1iom senitiorum gratuitis meritis fidelis nostri spectabilis et magni-

fici Martini de Frangepanibus Segnie, Veglie, Modrussie c\)mitis, tum
vero gratum bahantes responsum ad iliam dispositionem, quam nobis cum
super devolution.. sex castrorom suorum post mortem soam ad nostram
maiestatem fiari debentium, vigore litterarum suarom inscriptionaliom
facit, quorum pretexto copientes ipsum comite m Martinum favore nostro
prosequi grati080, ut eios humillime sopplicationis instantiam nobis
propterea oblate, id ei gratiose doximus annuendo imo aunuimua et COD-
eedimus praesentium per vig'lrem, ut temporum in processu, si quid do-
nationia, fassionie vel collationis ipse de bonis et possessionibus suis, que
iusto iuris titolo possidet, cuipiam lamiliarium soorom pro servitiis ipso-
rom fecerit, vel etiam si a1iqoid de bonis et possessionibus suis ob refri-
gerium anime sue iu perpetuam elemosinam ecclesiis et altaribos largitus
fuerit, demptis solummodo prefatis sex castris, que nobis simul cum
omnibus eorom pertinentiis per littera s S0&8 inscripsit et sine praeiudicio
iuris nostri regii, libere fatert, donnre et conferre valeat atque possit.
Cui quidem fassioni, collationi et donationi sive largitioni per dictum
comitem iuste atque rationabiliter fiende eximit, et ex tunc sicut eximit,
nostrum regium consensum prebuimus. imo prebemus benevolum pariter
et a8sensum, salvia semper iuribus &lienis, harom litterarum nostrarom
vigore et testimonio medi ante. Datum Bude feria secunda proxima post
dominicam Quasimodo (13 Aprilis), anno Domini millesimo quadringen-
tesimo septuagesimo septimo; regnorum nostrorom Hungarie anno vige-
Bimo, Bohemie vero octavo.
Nos igitur petitionibus dieti fratris Martini guardiani annuentea, pre-
dictas litteras serenissimi domini nostii regis de verbo ad verbum sine
diminutione et augmento aliqua1i transsumi et transcribi, presentibusque
litteris nostris privilegialibus inseri feciml1B, dicto fratri Martino goar-
diano ac universi s fratribos sopradicti conventos duximus concedendo
iuris ipsorum ad cautelam. Datum feria quinta proxima post festum beati
Mathie apostoli (29 Februarii) anno domini 1481.
Ipsis itaqoe litteris .presentatis tam prefato posse8Sore antelatorom
fratrom ordiois predicti eisdem, quam etiam prenominato Hieronymo
Soniko, sibi per nos in premissis iudicium et iosticiam pre beri postolan-
tibus, cum nos per eundem Soniko litteras regales impignoratitias in
facto impignorationis pretacte possession is Grisane, quam per regiam ele-
mentiam sibi et dicto fratri suo impignoratam fore asserebat, si qoas
pro 8ui parte haberet emanatas coram nobis f'xhiberi voluissemus et legi-
time reqoisivissemus. Item ad nostram iuridicam requisitionem no1las
1itteras impignoratilias soperinde coram nobis producere et exbiberi posse,
sed ipsam impignorationem dicte possessionis Grisane sibi faetam fore,
lOlom modo aimplici verbo. referebat.
Quibus perceptis tenoribusque pretactarom litterarum pro parte et in
personis dictorom fratrom modo premis80 productarom presentibosque in
soperioribus verbaliter insertarom tenoribus et continentiis perlectis et
sane, videlicet sepe tactam possessionem Grisane, applicamos in dicto
distrietu Vinodol habitam ex premissa donatione quondam domini Mar-
tini comitis consensu regio lOborata tanquam merom et sincerom ius
pretacti claustri beate virginis et fratrum predietorum elaustro in eodem
298
degentium eisdem cum cunetis suis utilitatibus et pertinentiis quibuslibet,

iure eis ex premissis incumbente, adiudicamus et decernimos, re1iquimua
et commisimus perpetuo ac in sempiternum poasidendam, tenendam, pa-
riter et babendam, imo reJinquimus et eommitimus, ipBOBque fratres per
dominum Petrom eapitaneum Segniensem in dominium et possessionem
eiusdem ville introducere et eandem eisdem restituere commisimus. pre-
missa auctoritate regia, nobis in bac parte attributa et iustitia mediante.
Datum in dicta civitate Segniensi, quarto die termini prenotati, anno
domini ) 486.
Ex exemp)o iD tabular. CODV. fratrom minor. teruten. iD Croatia.
MCLXXVI. 1485, die 19 JolU, eonventu s. AnA'ell apod CremonaDI.

Facta est obedientia fratribus provincie seu vicarie bosnensis in forma
(coIlsveta), ut nullo modo obediant fr. Petro, neque a1icni prelato vigore
euiusdam obedientie sibi faete, que nulla est, eo quod dolose ad me
(Joannem de Sigestro, viearium geoeralem) et apportata fuit in ipsa obe-
dientia ista clausula quod si sic erat ...
Item 1486, die 16 )(adli, eonventos s. Bernardini apud Claras.
Facta est commissio fratri Francisco de Soimiris in forma eonsveta,
ut accedat visitaturu8 Ioca BosDeDsium. que scilicet sub direetione est
infidelium Thureorum, si commode et sine pericu10 id poterit, et deferat
in scriptis ad capitulum generale, si que invenerit merito deferend8, cum
licentia ducendi aliquem ex fratribus illis, ut clarius et melius possint
suas dicere necessitates, capitulo generali. Factaque est obedientia ve-
niendi ad capitulum generale, si Don esset electus per diseretos vicarie
Ragusine vel non esset viearius ...
lt('m ex eodem loco misse sunt littere obedientiales aceedendi ad
generale capitulum vicariis in scripto provineiarum: Dalmatie, Austrie,
Bohemie, Polonie, Bosne ...
Tabular. vaticao. cod. mas. anDar. SI Dr. 23 101. 119.
MCLXXVn. 1487, 1 Jonll, AssisII.

Capitulum generale aecernit, ut ea pars Bosnae, quae Turcis Bubest,
clIstodiam Bosnae erigatur, additis 9.uibusd,un 'UribU8, quod eadem a,ta ,n
reliqua vicaria Bosnae 9.uodammodo iuridice separata fJideatur.
In Christo sibi charissimis, venerando patri vicario et fratribus uni-
versis vicarie Bosne, frater Johannes de Sigestro, ordiniB minorum ob-
servantiae, vicarius generalis cum universo eapitulo generali, pacem et
salutem in Domino sempiternam. Ad paeem se"andam et tollendas oeea-
siones dissensionis inter fratres et custoiam Bosne et Crovatie determi-
namus et volumus: Primo, quod custodia bosnensis sit custodia secundum
ordioationem ordinis i item quod patres et eorum disereti diete custodie
teneantur nominare treB patres, quoa voluerint de dicta eustodia vel de
tota vicaria et eos presentare vel per se ipsos vel per scriptum capitulo
provincia1i. Quod quidem capitulum una cum vicario teneatur ais onum
ex tribus predicti8 dar~ in custodem cum omnimoda auctoritate super
299
diet08 fratres predicle custodie. QIli custos visitet et faciat omnia in dicta
cnstodia, sicut (et predictns) pater viCariu8 pariter, excepto quod pater
vicarins, si sine periculo potuerit, visitare eos po88it sicut reliqu08 totiol
viearie, sed non punire sine eonsilio et eonsenlu cnstodis et aliqoorum
patrum deputandorum ab ipsis patribus dicte custodie. Item quod dictol
costos teneatur ire ad capitulum provincie, quando sine pericolo poterit
aeeedere et in ipso capitulo facere 8icut alii custodes. Item casu quo ad
capitulum aeeedere non possit sine periculo, tunc et eo casu eongreget
guardianos et diseretos totius custodie et com ipsis vel maiori parte
ipaorum faeiat guardianos et reliqua disponat sicut in capitu)o fieri con-
suetum est. Qui guardiani nominentur et presententur capitulo provin-
ciali simul cum predictis tribus patribus et eos capitulum teneatur insti-
tuere in goardianos nisi, ex aliqua manifesta causa aliquem eorum refu-
taverint, in quo casu &liom instituant loco refutati de eonsensu custodis
predicte custodie et aliquorum patrum.
Item quod non poBSit pater vicarius provincie aliquem ponire de
dicta custodia de eommissis ante visitationem patris Francisci de Soy-
miris, eommisaarii patris viearii generali&, missi anno domini 1486. Item
quod viearins predictus non possit aliqua bODa a dicta custodia auferre
sine consilio et eonsensu predicti cu8todis et guardianorum cum discretis,
vel maioti parte eorum. Item quod non poBSit extrahere fratres de illa
custodia sine couseosu cnstodis et predictorom vel maioris partis Elorum.
Item quod fratres predicte cnstodie non possint retinere ali quem fugiti-
vum de dicta vicaria, nec scilicet viearia fugitivwn de dicta custodia,
sed teneantur eos remittere ad prelatos suos eorrigendos.
Mandatum qooque vobis omnibus tam Pfelatis quam subditis cnstodie
Crouatie et Bosne, ne reeipiatis fratrem Franciscum Slatarich, nisi se
subiiciat discipline et eorrectioni debite pro suis exeessibus, nec sic etiam
receptus promoveatur ad aliquam prelationem seu officium inter vos, nisi
de licentia r. p. vieam generalis vel eapituli generalis.
Item quod nullus tam prelatns quam subditus ex vobis omnibus dir-
reete vel indirecte procuret de cetero, quod fiat aliqua divisio in illa
viearia, seu quod custodia Bosnae fiat viearia pro se; aut quod vicarius
illins viearie non poBsit ire ad Bosnam, vel quod custos bosnen. non
pOBSit ire ad capitulum provinciae.
Qoicunque autem &liquid premissorum contrafecerit scienter, ipso facto
aetibus legitimis se noverit esse privatum.
Tabular. vatican. cod. ma armar. 2 Dl. 23 roi. 121-122.
MOLXXVIII. 1487, 15 8eptembris, eonventus sa Mariae de Jesu prope

Messanam.
Fr. Joannes de 8igestro, mcar;"s generalis ordinis, fr. Michael'm "Vica-
num Bosnae, quomodo in quibusdam negotiis pertractandis se gerere
debeat, instruit.
Littera responsiva fratri Michaeli de Crovatia vicario Bosnae. Reeepi
a fratre Jacobo, prel5entium latore, litteras tuas, ex quibus cum rela-
tione ipsius fratris Jaeobi plene intellexi, qood fecerit frater Petrus de
Wehic, quem, ut asseris, officio illins CD.8todie, cui preerat, pri.vasti iuta
300
sanctiones ordinis nostri; iste namque frater Petros ad me venit com-

pleto generali capitulo mlIlta narrans de perplexitate iIIius viearie. Cui,
verum est, quod dedi etiam litteras, semper tamdn mecum referens si
sic erat, ut mihi exponebat. Igitur nunc, quod si sic est, ut scribis, volo,
quod possis contra eum eXflrcere officium tuum et eum punire\ si quid
privatione dignum egerit, sitque valida privatio per te contra ipsum
facta de predieta custodia, non ob~tante prefata mea littera eidem tra-
dita. Semper si sic est, ut a te sum informatu'.
Attendas nihilominus omnia cum maturitate peragere et si alia pri-
vatio propt.er predicta ei fuerit imponend., volo quod differas ilIam
usque ad sequens venturum vicariale capitulum, et tunc cum consi1io
capituli privat or (privetur).
Preterea \'igore aliarum tuarum pereepi, ilIum fratrem Franciacum
Slatarich apostat8m impetr8sse quamdam bullam, ut e~et vicarius uni-
verse provincie Bosne sub Turcis, de quo valde dolea; et pro opportuno
remedio 8cribo commissario curil>, quod velit tibi et fratribus tuis, Romam
propter hoc a te mittendis, omne adiutorium impendere et virili ter sata-
gere, ut obtineatur revocatio ipsius bulle. Ex quo poteris mittere fratres
tuos ad eum, qui ipsum ad plenum de hac re informent, ut, domino
coneedente, compescatur audacja ipsius apostate.
De adventu meo ad vos \'isitandos nunc est impossibile, tamen a1tis-
simo favente. iotendo visitare provinciam Dalmatiae tempore suo, et tunc
aliquod bonum reoJedium dabo pro consolatione vestra.
Karissime, vale et ora Deum pro me, quia in presentiarum aliqualiter
fui in6rmus.
Ex loco nostro 8. Marie de Jesu prope Messanam, provincie Sicilie,
die 15 Septembris 14R7. Fr. Johannes de Sigestro, vicarius generalis.
"Littera recommendationis fratri Jacobo de viearia Bosne saeerdoti
et socio per loea (data est) eadem die ut supra".
Tabular. vatican. cod. msa. armar. 2 Dr. 23 fol 128-124.
MCLXXIX. 1487, 27 OctobriS, RagIl8U.

Vladisav, dux s. Sabae, fatetur, se medio IvaniA Ohmu~evi a Ragu-
siois provisionem percepisse.
Dr. F. Mikloli6: MODum. Berbic. p. 587.
MCLXXX. 1488, 19 Aprills, IagusU.

Thomas Elioi testatur se aceepisse a comite et nobilibus Ragusii
quadraginta hyperperos, provisionem arko et Thaddaei Vlatkovi.
Dr. Fr. Milcloli6: MODum. serb. p. 538.
MOLXXXI. 1488, 19 Aprllls, RagusU.

Augustinus Vlatkovic! Chlmensis fatetur, 88 a Ragusinis provisionem
200 byperp. percepisse.
Dr. Fr. Mikloii6: MODUJD. aerbiea, p. 587.
301
MCLXXXII. etrea 1485-89.

Quidam nobiles dueis Vlatko testantur, Georgium Bogii esse nepo-
tem comitis Brailo Tezalovic!.
Dr. Fr. Miklolid: Monumenta sarbie&, p. 544.
MCLxxxrll. 1490, 8 JaDU, Pestini.

Proceres Hongariae, Croatiae et Slavoniae "pro electione futuri novi
regia" congregati concludunt, "quod si contingeret, quod illustr. d. Johan-
nes dox ..... in regem Hungariae non eligeretor, ne regis honore et
titolo eareat, in regem ozniae eligatur; et quamprimum alius qoicunque
in regem Hungariae eligetur et pronlAneiabitur, statim et inconlinenti
atqoe in eodem loco idem d dux in regem Boznae eJigi, nominari et
pronunciari, atque post illios futuri regis coronationem tertio aut quarto
die immediate sequenti infallibiliter et ipse honorifice ac solemniter per
eundem futurum regem, ut moris est, coronari debeat". Praeterea dabitur
ipsi duci banatus Sclavoniae, Dalmatiae et Croatiae.
Katona: Histor. crit. XVII. 23-25.
MC LXXXIV. 1490, 16 JolU, Segoiae.

Capitulum segniense ad preces fr. Martini de Birsacho (Tr8ato?) gurrr-
diani segnen. transumit Si:x;ti IV. bullam "Romanus pontifex" editam Ti-
bure 12 .Augusti 1473.
Nos capitolum ecclesie segnien. tenore presentium memorie commen-
damus significantes universis, quibu8 expedit, qualiter aceedens nostri ad
presentiam personaliter venerabilis pater fr. Martinus de Birsaebo guar-
ianus conventus s. Francisci de Segna, ordinis minorum de observantia
et exbibnit nobis quasdam bullas in pergameno sanctissimi in Christo
patria quondam domini nostri Syxti, divina providentia pape qoarti, cum
bulla plombea pendenti in cordola syrieea, more sacrosancte romane
ecclesie, sanas qoidem et integras non viciatas, non maculata9 ..... .
Qoarom quidem tenor talis est: "Sixtll8 episcopus servus servorum Dei
dilleetis filiis Francisco de Ragusio vicario et univarsis fratribulJ ordinis
minorum provincie Bosne secundum ordinem (sic) morem eiusdem ordinis
salotem et apostolicam benedictionem. Romanus pontifex Christi vie Irius
. ete. . . Datum Tibure anno incarnationis dominice millesimo quadringen-
te~imo septoagesimo tercio, pridie idus Augusti pontitieatus nostri anno
secundo." (Vide eandem bullam nr. MOLI pag. 280.)
Harom Dostrarom vigore testimonio litterarum mediante, quas cum
appensione nostri capitularis sigilli, quo utimor, duximus commIlniri.
Datum Segne in ecclesia nostra cathedrali beate Marie virginis die XVI
mensis Julii anno salutis miUesimo qoatrigentesimo nonagesimo, indictione
octava.
t Ego Marinus Maromanus Arbensis, pob1icu8 imperiali auctoritate
nOMos, iodexque ordinarill8 nec non capituli segnien. canceJlarios, hoc
presens publicum transomptom ex originali bolla fidedigne transcribo et
transumptum describo ad verbom, nil addendo vel minuendo preter vir-
302
go1am vel punctum ... In eniua robur me proprio nomine aubaeripsi et

signum tabellionatus officii apposui consvetum.
(Sigillum desideratur, eordula, ex qua pendebat, adest).
Ex exemplo in tabular. convent. fratr. minor. Trsaten. in Croatia.
MOLXXXV. 1490, l 8eptembris, Nelpoll.
Orator fiorentinus Antonius Boderini "octoviri8 praetieae" seribit,
Joanntm Comllum, defuncti regis Mathiae filiom naturalem, cum regina
reconciliatom e88e, quae ipsi omnia a patre relieta confirrnavit, eoneessit
praeterea regnum Bosnae cum reditu 12.000 due.
MakWev: Monumenb. histor. 8la\'or. merill. I, 584:.
MCLXXXVI. 1491, 10 .IU, FlorenUae.

Priores libertatis etc. populi Flormtini supplicant Baje6etko suleano, velkt
sua auctoritate permovwe rempublicatn ragusinam, ut brachium s. Joann;'
Bapt. sinistrum, quod fr. GeorgiuB bomensis tulerat, Bidem cifJitati Flo-
rentinae tradat.
Gloriosissime princeps et excellentissime saIutem. Jure forsan quis
nune mirabitur, quod nos a te religiosum munus expeetamus, sed erunt
nimirum, qui ita mirentnr, indocti naturae tuae et magnitudinia animi et
religionia. Cur enim n08 ad eom principem, qui semper pro religione
sua pugnat, dubitabim~ beneficium petere, quod ad n08 pertinet ad
amicitiam nostram ; adde eonsvetudinem tnam gratifieandi nobis, quae
omnia faciunt, ut in maxima quodam desiderio nostro et Florentie gentia
ad tuam operam eonfugiamus, ot quod iure, nisi nosmet fallimur, petimus,
tuo munere eonsequamur.
Res est huiusmodi: Rediens ab Hyerusalem frater Georgius Draghi-
scich Ja(i)eensis, bomo Uogaru8, religione divi Franeiacl clarus, secum
afferebat brachium Joannis Baptiatae sinistrum, ut ad nos perdoceret ac
dono daret, quod novisset ita rem etiam nobis gratisalmam facturom,
Ragusiam cum advenisset, iocidit in egritudinem et venit in vite sue
dubitationem. Quare bntebium apud Nicolaum et Bartholum de Gozzii&,
raguseos cives, deposuit et qoidem ea conditione, ut si mori eum con-
tigisset, ipsi possessionem brachii liberam inirent, sin superviveret, morbo
Uberaretur, redderent illi depositum, ut, quod anima intenderat, po88et
perficere atque huc ad nos Joannis Baptiatae brachium deferre.
Quod ita esse publicis etiam quibusdam scriptia ad id fattis deela-
ratur. Cum deinde convaluiaset boc se contulit et cum rem omnem, ut
sese babuerat, narravi88et, tamen se donara civitatem fiorentinam eo
munere velle asseruit, et adbibitis notariis publicis ea mandari scriptia
voluit.
Nos ex ea donatione in ius eius bracbii legitimum venimus, egimus
vero nostram causam cum Raguseis eosque pro nostra Bmicitia sumus
bortati, ut indueant tandem nos in eius brachii po88e88ionem; sed sunt
aboc in abnuendo pertinaciores, putavimus tUB auctoritate, qoe omnibuB
in rebus atque in universo orbe maxima est, facile i1los eommoveri posse.
Te igitur maiorem in modum plurimum ropDlUS, invicte princeps, ut
nomen Btqoe auctoritatem tuam cum Raguseis interponas, ut nos B. Joanoia
303
bracbium nobis debitum reeuperemus. Nos (sic) certe nibil est, quod
maius a quoquam petere possimus beneficium; vivit nostra eivitas sub
numine potissimum Joannis Baptistae et carte is magnus propbeta fuit i
si eft'eeeris opera tu&. nos isto monere perpetuo atque eterno benefieio
obligaveris tibi istam urbem, qoe tamen tot tantaqoe merita a te iam
conseeuta est, ut vix addi ad cumulum quidqoam possit. Vale. Ex pa-
latio nostro die x Mati 1491. Priores Jibertatis, vexi1iferi justitiae, populi
Fiorentini. Barth. Seala.
Extra: Glorioaissimo principi et excellentissimo domino domino Ba-
yasit Octoman, Constautinopolis totius Asie et Gracie imperatori, domino
benefieentissimo.
Videtur autograpbum. Adest sigiUum parvum, loeasque apparet ma-
ioris sigilli, quod desideratur. .
Biblioth. fratrom minor. Bagusli. Cod. mu. Dr. 204 (871) pag. 145.
MCLXXXVU. 1491, Zatha, ln comftatu de Valko.

Petros archiepiseopos eolocensis regi Vladislao ad ipsius litteras, quibus
ei significaverat "de casu et infortunio nonnollorum eastrorum in regno
Boznae et de pericolo80 statu castri J_jea, si non eommuni omoium
concursu et sueeurso illi suceurrator . . ." reseribit.
Katona: Histor. crit. XVII, 275.
MCLxxxvm. 1493, 31 :Mall, prope FloreDtfam.

Decretum capituli generalis f,.atrum in e&ntrof1ersia int,r fratres Dal-
matiae et Bosnen. circa guasdam po88essionl8.
Jesus Maria'. Notum sit omnibus praesentes inspecturis, qoomodo nos
fr. Evangelista de Perusio, familiae eismontanae viearius generalis imme-
ritus, ona cum venerandis patribus definitoribus eapituli generalis, visa
quadam contentione inter patres Dalmatiae et vieariae Bosnae, de qui-
bosam qoatoor sortibus tenae sive obaglionibos positis in villa voeata
Chrasehievich et examinatis omnibus hine inde, declaramus et statuimus:
quomodo, ex quo Dalmatini fratres sunt in tenuta metalum quatoor sor-
tium terrae, ipsas gaudeant (sic) et teneant secundum modom, qui potest
nobis fratribus minoribus eompetere, usquequo aliud non appareat de
iure menori ipsorum fratrom provineiae Bosnae, quibus apparentibus
teileantur dicti fratres Dalmatini reddere terras cum fruetibu8. .
Datum in loco nostro sancti Salvatoris imta Florentiam, ultima Maii
IIOCOOLXXXX~. Fr. Evangelista, qui 8upra, manu propria.
Ex original. in tabular. proviDciae B. HieroDymi JadreD. Dl. 26.
MCLXXXIX. 1494. 19 FebroarU, RaguH.

Commune ragusinum regi Ladislao inter caetera refer t : "Turcorum
imperatorem ad bimestre Sopbie constitutom iri ferant ; conceptam virus.
expressis totis viribus 80is in civitatem Albanander (Belgrad) ad Danu-
bium, aut Jaizam, evomiturum aiont".
(kleteTa: Diplomatarium p. 658.
304
MOXO. 1499, 23 JulU, Raguslf.

Gondula comiti Altaville: .. Lo sanzaeco di Bosna e tomato con preda
di 3000 anime et bestiame assai. Lo subassi del loro sanzaeco era an-
dato in que110 di Sibtlnieo et Spalato; et non feee preda alcuna; brusao
easali et frumenti assai . . ."
J(ahUt1: HC'!'. CJlo.eBB~ jJ8CIIBX C-\OBeJfA n, 109.
MOXOJ. 1501, 18 NovellbrIs, Budae.
Orator venetus refert: .. Questo e vero, per aversi per bocha di questa
maiestate, chel duce Zuan Corvin cam parte delle zenti del conte pa-
latin e intrato nella Bossina . ."
.Makuiftl: HCT. CDO.eBB~ jyacBBX C-\OBeaa n, 61.
MOXOII. 1510, 8 NovembrIs, in civitate arbensi.

Antonius Briccius canonicu8 arbensis et pro controf)8r8ia inter fratres
minOrt8 Segniae _et quemdam Hieronllmum Frani commi8sarius aposto-
[iCU8 delegatu8, vis1.s videndis decla"at: guardianum dicti conventu8 per
f'efatu.m Hie"onllmum non potuis8e ad iudicium f}ocari aut quoquomodo
molestari.
In Christi nomine amen. Noq Antonius Bricius eanonicus arbensis ac
iudex et commissarius apostolicus in hac parte delegatus. Volentes deei-
dere litem- et controversiam ... inter Jeronimum de Frantiis ex una et
venerandos fratres ordinis minor. s. Francisei de observantiA. conventus
s. Francisci extra muros Segnie ex altera, intuentes oeeasione quorom-
dam iniuriarum dicta s Jeronimo per prefatos fratres -s. Francisci ac
quosdam alios, ut dicitur, illlttarum prout in rescripto. Visa itaque pro-
batione rescripti nobis per prefatum Jeronimum faeta, visa dein rescripti
reeeptione et admis8ione per n08 facta etc... visa compositione venerandi
fr. Antonii de Hrastoviea guardiani segnE'n .. et eius nomine spectabilis
il. dodoris d. Bartholomaei q ... ac productione cbirographi emanati a
reverendo patre domino fratre Petro de Bosna, eiusdem ordinis vicario
Bosne. signato vero et non viciato sigi1lo dieti ordinls s. Franeisci ....
Nos Antonius Bricius per hanc n08tram sententiam dieimus, deci ara-
mus ac definimus terminorom supradictorum, Jeronimum de Franciis non
potuisse neque posse eoram nobis ipsum guardianum et fratres ordinis
ac monasterii ll. Franeisci a Signia molestare aut quoquomodo ad iudicia
evoeare seu aliter inquietare vig(lre antelati rescripti.
Acta, Iata et promuIgata fuit prefata sententia per antelatum reve-
rendum dominum Antonium Bricium canonicum arben. ac commissarium
apostoli cum in hac parte delegatum pro tribunali sedentem in domo
habitationis sile die VID Novembris MOX in.Uctione xm.
Ex exemplo in tabular. CODvent. fratr. minor. treaten. in Croatia.
805
MCXCIII. 1611, 23 JanuarU, Rome.

Julius PP. II. innoMt 8~i PP. IV. bullam Bomanu8 pontifex"', die
12 Aufltl8ti an. 1473 7ibure in favorem vicariae B'osnae editam, .niungitqfU
archiepiscopo oolocensi, episcopo quin~ueecclesiensi et praepo8ito asmen8i,
ne dicta8 fratres in suis iuribus per 8aeculares molestari permittant.
Julius episcopus servus servorum Dei. Venerabilibus fratrib1l8 arehi-
episeopo Colocensi, episcopo qninqueecclesiensi ac dUecto filio praeposito
ecclesiae ehasmensis. Hodie emanarunt a nobis litterae tenoris subsequen-
tis: Julius episcopus servus servorom Dei. Ad perpetoam rei memoriam.
Plantatus in militanti ecclesia ordo fratrom minorom et uberes fructus,
qoos ipsius ordinis professores sob religionis iugo ad regularium insti-
tationum ordinis eiusdem observantiam viventes promerentur, quaeque
pro locornm et temporis qoaJitate et necessitate provida moderatione per
sedem apostolicam concessa sunt, firma et inconcusa permaneant pro
illorom substantia, favore sedis eiusdem et aoetoritate saepius innonn-
tur et approbentur. Dudum siquidem a felicis recordationis Sixto papa
IV praedecessore nostro emanaront litterae tenoris subsequeotis :
Sixtus episcopus servus servorom Dei. Dileetis Francisco de Ragosio
vicario et universis fratribus ordinis minorom provineiae Bosnae secun-
dum morem ei1l8dem ordinis salutem et apostol. benedictionem. Romanus
pontifex et Christi vicarius. . . Datom Tibure anno incarnationis domi-
nicae millesimo qUadringentesimo septuagesimo tertio, pridie idus Augusti,
pontificatus nostri anno secundo. (Vide or. MeLI, pag. 280.)
Et deinde pro parte dileetorum filiorom moderni vicarii et provinciae
praeciietorom nobis fuit hmniliter sopplieatam, ut litteris Sixti praede-
eessoris huiusmodi pro illarom subsistentia firmiori robur nostrae appro-
bationis adiieere ac alias io praemissis opportune providere de benigni-
tate apostolica dignaremur: nos igitur eosd~m, modernum viearium et
fratres ac eorum singulos, a quibusvis excommunicationis ete. . abao-
lutos fore censentes huiusmodi sopplicationibus inclinati, litteras prae-
dictu et in eis contenta ac inde sequuta quaeeunque apostolica aueto-
ritate tenore praesentium approbamus et innovam1l8 ae praesentis seripti
patrocinio commonimns, illas inviolabiliter observari debere decernimus
atque mandamus. Et nihilominus praemissa omnia et singula, prout eisdem
vicario et fratrib1l8 per dietum Sixtum praedecessorem concessa sunt, aueto-
ritative et tenore (praesentium) de novo eoncedimus et indulgemus, ac uni-
versis reetoribus, plebanis et aliis presbiteris saecularibuB paroehiarum par-
tium illarom, ne Christifideles praefatos a confessionibus et eharitativis elee-
mosinis eisdem fratribus faciendis quomodolibet direete vel indirecte re-
trahant, seo contrarium svadeant, etiam sub exeommunicationis senten-
tiae poena districtius, ut prefertor, inhibemus, decementes irritmn vel
inane quidquid, seeus super his a quocunque quavis auctoritate scienter
Tel ignoranter contigerit attentari, non obstantibus constitutionibus et
ordinationibus apostolieis ae dicti ordinis iuramento, confirmatione apo-
stolica vel quavis firmitate roboratis statutis et consuetudinibus. nee non
omnibus illis, quae dietus Sixtus praedecessor praeinsertis litteris voluit
nOD obstantibus ceterlsque contrariis quibuscunque. Nulli ergo etc. Si quis
autem attentare ete. Datum Romae apud B. Petrom anno inearqationis l
&POlL :um. Digitized l2~ooS e
306
dominicae millesimo quingentesimo undeeimo, deeimo kalendas Februarii,

pontificatus nostri anno nono. Quo eirca diseretioni vestrae per apostolica
fiCripta mandamus, quatenu8 vos, vel duo, vel unus veatrum, per V08 vel alium
seu alios singolos etiam per seriptas litteras praedietas, ubi vel quando opus
fuerit,ac quoties pro parte viearii et fratrum praedietorom seu a1ieoius eorum
fuetitis desuper requisiti, et solemniter pub1icantes eilque in praemissis
efficaeis defensionis praesidio assistentes faeiatis eos eoncession&, indultu,
inhibitione, approbatione, innovatione, eommunition8, deereti mandato et
a1Us praesidiis in eisdem litteris eontentis paeifice gaudere, non permit-
tentes eos desuper per quoseunque eontra litterarum earum tenorem
quomodolibet molestari seu perturbari, eontradictores quoslibet et rebel-
les censuria eeelesiastieis et aliis iuris remediis, appelatione postposita,
eompeseendi, invocato et ad hoe, si opus fuerlt, auxiUo braehii saeeularis,
non obstantibus omnibus supradietis ; et si aliquibus eommuniter vel di-
visim ab apostolica sit sede indultum, quod interdiei, suspendi vel exeom
munieari non possint per littera s aposto1ieas, non faeientes plenam et
expressam ae de verbo ad verbum de indultu hui08lDodi mentionem.
Datum Romae apud s. Petruio anno inearoatlonis dominicae millesimo,
quingentesimo undeeimo, decimo kalend. Februarii, pontificatus nostri
anno nono.
Ex exemplo in tabu1ar. convent fratre minor. treaten. in Croatia.
MCXCIV. 1511, SO JanuarU, Romae.

Julius PP. 11, arcAidiacono, archiprubgtero ac primicerio eccluitU Mo-
dnuimsis praecipit, ut in causam inter fratru conllentus &gnimBi8 et
ll'teron!lmt4m Frani vertentem inquirant et fratribu8 praedicti8 satU-
factionem procurent.
Juus episeopus servus servorum Dei. Dileetis filiis arehidiaeono ete.
arehipresbitero ac primicerio eee1esie Modrosiensis &alutem et apostolicam
benedietionem. Sua nobis di1eeti filii guardianus et fratres domus 8. Fran-
eisci extra muros segnien. ontiois fratrum minorum de obsenantia nun-
eupatorom petitione monatrarunt, quod licet alias, postquam ipsi super
quadam domo in civitate Segnienai eonaistente domui dietorum ~uardiani
et fratrom per certam mu1ierem pie relieta eoram eertis iudieibus in
partibus illis ordinaria seu etiam apostolica auctoritate deputatis, eontra
Jeronimum de Franei, laieum eivitatis seu dioeeesis Segniensis litigando,
tres successive pro se et eontra dietum Jeronimum eiusdem domus reliete
adiudieatorias sententias reportavraot et illarom vigore professionem
domus huiusmodi reliete assecuti fuerant, i1lamque per triennium vel
eirca possederant, dietus Jeronimus super domo huiusmodi quasdam apo-
stolieas, nulla tameo in eis de sententiis huiusmodi meoticme faeta, ad
certum iudicem in dioeeesi Arbenai sub certa forma surreptieie litteras
impetravit ; et eum ultimus iudex litteris predietis, sibi forsan presentatis,
earum pretextu in causa huiusmodi proeedere reeusasset, dietus Jeroni-
mus falso pretendens, exinde inter alia indebite se gravari, ad sedem
apostolicam, ut dieitur, appellavit, sed quia appellationem, legitimo ces-
sante impedimento, prosequi non curavit, appel1atio hoiusmodi deserta
remansit. Quare pro pa.rte dictorom guardiani et fratram nobis humiliter sup-
plicatom (fuit), ut sententias huiosmodi robor faceremus firmitatis debitom
obtinere, aliasque ais soper hiia opportune providere de benignitate apo-
stolica dignaremur. Qoocirca cum, ut dicti goardianos et fratres asserunt,
in dicta civitate et dioeceai Segnien. aliquis iudex competens, cui causa
huiusmodi committi possit, non resideat, de presenti diBeretioni vestre per
apostoUca scripta mandamus, quatenus, si vocatis dieto Jeronimo et &liis,
qui fuerint evocandi, de tribus sententiis hoiusmodi vobis legitime con-
stiterit, sententias ipsas, sicuti rite prolate sunt, faciatis auetoritate nostra,
appellatione remota, ~rmiter observari ; ae expensas, iD quibus dietus Je-
ronimus condemnatus fuit, si taxate non fuerint, provia moderatione
previa taxare curetis, et si taxationem ipsam per nos fieri eontigerit,
faciatis eisdem guardiano et fratribus per eensuram eeeIesiastieam, appel-
latione eessante, de expensis ipsis debitam satisfactionem impendi. Quod
Bi nOD omnes hiis exeqoendis potueritis interesse, duo aut unus vestrum
ea nihilominus exequator. Datom Romae apud 8. Petrom anno inearna-
tionis dominiee millesimo quingentesimo undeeimo, tertio kalendas Fe-
broarii, pontificatus nostri anno nono.
(Plumbeum sigmum ex eordo1a canabina dependens).
Ex origiDal. in tabulu. conventul fratr. minor. treaten. in Croatia.
MCXOV. 1514, 29 JODiI, AESU.

Vicaria BosnCJ8 dividitur in protJinciam Bosnas (Croatiae) et BomCJ8
Argmtinat.
Notum Bit universis, qualiter ego fr. Cbristophorus de Forlivio, vica-
rius generalis qu(a)d fratres observantiae eismontanos, una cum definito-
ribus et patribus : venerando Bernardino de Senis, Franeisco Lieheto de
Brixla, Jaeobo de Porcavi&, in eapitulo generali iD S. Maria de Angelis
apud AssiBium anno domini 1514 die 29 JunU conelusimos: patres (eri-
gendae) provineiae Bosnae retinere siginum et. titulum Bosnae, eo quod
omnia Ioca, excepto uno, in Croatia habent. Et patres Bosnae (Tureis
aubieetae) possent eligere viearium provineiae, et quod deineeps dicatur
provincia distineta, et habeat Bigi1lum distinetum a provineia Bosnae ;
similiter et titulum, qui sit titulus videlieet : provineiae argentinae B08nae,
titulus eum hae conditione, quod si eaSU8 evenerit, quod soi domini re-
vertantur, de facto sit una provincia, et provineia Argentinae Bosnae col-
ligatur sub provincia Bosnae. Ego fr. Cbristophorus, qoi supra, manu
propria, sobscriptione et sigino minom vicariatus impressione omnium
supradictoriun indubiam fidem facio.
P. Franc. Glaoi,.i: L' origine della pronncia di BOlna Croazia m88. quod aer-
\'ator in tabulario conventu8 traatensia fratr. minor. - Adelt exemplum et apud.
clariaa. 'rirum Badoa1avum LopaAi~
Digitized by

GooS le
808
MOXOVI. 1514, 4 Octobris, ln cl.utro BrlblrensL

N'lOOlaus comes znnii ceterique nobill8 de genere ubi declaf'tJnt: 86
fuuse et in f",urum quoque velle permanwe patronos, procuraWres et
COfI86t'f)atores omnium motlt.l8tenorum, quae antenati eorum aedificarunt
fratribus tJicariae Bo8tlt.le.
. Nos Nicolaus comes Zrinii, Georgios Kriwehieh. Oristoforus Kriw-
ehieh, Stephanus Vgrinouych, Petros Obradieh, Georgius Ztoysieh cete-
rique nobiles de genere Sobiieh. Memorie commendamos tenore presen-
tiom signifieantes, quibus expedit universis : Qualiter ab eo tempore, quo
predeeesaores nostri et nos in tenutis et possessionibos nostris monasteria
feeissemus edifieari, foimus et extitimus semper proeuratores et conser-
vatores fratrum in eisdem monasteriis nostris degentium et domino fa-
muJantium. Et posteaquam fratres dictos de observantia vicarie Bosne
ad ipsa monasteria per nos, ut prefertl1r, constrocta et edifieata, intro-
duximus et introm.isavimus, nunquam ipsi fratres de quibusvis proventi-
bus per nos (et) per predeeessores noatros ipsis monasteriis donatis et
administratis deputatos se intromittebant; verum solom ea, que per nos
seu nostros substitotos per modom elemosine eisdem fratribus offere-
bantur et administrabantor, homiliter (percipiebant et pereepisse) noseon-
tur usque in hoctiernum diem. Quare per presentes fatemur et reeogno-
seimus, nos et quemlibet nostrum dietorom nostrorumque monasteriorum
in prufatis possessionibus et tenutis nostris edifieatorom ac bonorum
eisdem monasteriis pie donatorum veros legitimos et immediatos patro-
nos, proeuratores et eonservatores existere, paratos quoqne fore omnibus
et singulis euiusvis status et eonditionis hominibus praefatis monasteriis
ae fratribus in eiBdem degentibus gravamina quicunque inferentes seu
inferre volentibus respondere et bona, eisdem monasteriis per nos et pre-
deeesaoros nostros donata et quomodolibet attributa, tanquam nostra
propria manutenere, tueri, protegere et defensare. In quorum fidem et
testimonium has preaentes litteras nostras nostris sigillis eonsignatas du-
limUS exarare. Datum in c1austro nostro Breberii in die s. Franeiaei
anno dominii 1514.
(Quatuor sigi1la parva cerae impressa.)
Ex origiDali in tabular. CODvent. framuo. minor. Traaten. in Croatia.
MCXOvn. 1515, 1 Oetobrls, Romae.

Leo PP. X. omnia privilegia, indulta etc. olim cotlCe8sa tJicariae Bomm.
~tendit etiam ad pro"inciam Bosnae Croatiae, quae ~ t:On"entibua olim
fJicariae Bo8tlen. nunc coaluit.
Leo episcopus servus servorom Dei. Dileeto filio vicario provinciae
Bosnae et Croatiae vicariae n~neupatae, ordinis fratrom minorom de ob-
servantia nuneupatorum, secundum morem eiusdem ordinis salutem et
benedictionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum,
tam vigor aequitatis quam ordo exigit rationis, ut id per 8011icitu-
dinem officii nostri ad debi tum perdueator affeetom. Eapropter, dilecte
in Ohristo fili, tuis iostis postu1ationibus grato eoneurrentes assensu,
omnes libertates et immunitates a felieia reeordationis Nieolao IV.
309
et Nieolao V., Urbano etiam V., Urbano VI., Martino V., Joanne
xxu., Eugenio IV. et aliis praedeeesaoribos nostris romanis pon-
tificibus sive per priviIegia, indulgentias vel alia indulta ordini fratrom
minorum de observantia nuneupatorum quoad domos et fratres eiusdem
ordinis in provincia Bosnae et Croatiae viC&llia nuncupata, tibi eommissa
et eoneessa degentes, nec non libertates, exemtiones seeQlaJ;i1Hll uletio-
num, a regibus et principibos ac a1iis Christifidelibus dieto ordini, quoad
in eadem plOvincia, vicaria nuoeupata, domos et fratres rationabiliter
inclultas, sieDti ea omnia iuste et pacifice possides, tibi et per te dieto
ordini quoad domos et fratres provinciae huiusmodi vicariae nuneupatae
auctoritate apostoliea eonfirmamos et praeaentis seripti patrocinio com-
munimus. NuIIi ergo etc. Si quis autem ete. Datum Romae &pud s. Pe-
trom anno ineamationis dominieae millesimo qDingentesimo quinto decimo,
kalendis Oetobris, pontifieatus nostri anno tertio. Joannes de Radicibus.
Ex eum.plo ta.l)ular. convent. fratr. minor. Tereaten. in Croatia.
MOXOvrn. 1518, 11 Jalll, Bud.ae.

Ludovieus n. rex Hungariae pontifieem rogat, ut "Benedietum !eeto-
rem et eanonieum ecclesiae Baehiensis" episeopo Bosnensi in .episeopum
BUft"raganeum" et eoadiutorem daret.
,Ex originali. TMiner: Monum. Slavor. meridional. tom. I, p. 568.
MCXCIX. 1526, 8 Aprtlls, Romae.

Clemens PP. VII. eoncedit gratiam iubilaei fidelibu .. "oppidi Clisse"
. precipueque in Poglize et ossine "provinciis" eommorantibus.
Putoris etemi . . . Dat. Romae vm Aprilis lIDUVI an. lU.
Ex originali. TMiner: Monum. Slavor. meridional. tom. I, p. 692.
MCO. 1533, 10 Bartfj, Bonontae.

Clemens PP. VD. "Bernardo Gentili eleeto Boznensil& indulget, ut
munus eonseerationis a quocunque eatholieo episeopo reeipere valeat.
Cum nos. . . Dat. Bononiae. . x. Martii IIDxxxm. an. X.
~. an. X. Brev. tom. 53, p.472. T1aei"".: KoD.QID. Slavor. meridional. tom. I,
p.620.
MOCI. 1544, 30 lIatI, RollU.
Clemens PP. vn. eonfirmat concessum !ratribus Bosnensibus privile-
gium suseipiendi ordines sacros uniea die solemni.
Dudom felicis. . . Dat. Romae lIDXLIV die xxx Mati, aD. x.
ADDal. minor. tom. XVID, p. 881.
Mocn. 1544, 4 JunU, Romae.

Clemens PP. VU. !ratrem Blasium Fabritium (Kov~i) de Cressevo
praeficit in pastorem et episcopum eeclesiae Samandriensis.
Apostolatus . . . Dat. Romae . . . lIDXLIV pridie nonas Janii.
.AoDAl. eor. tom. xvm, p.889.
310
1
I
Mecm. 1551, 27 !prlDs, Roaae.

Julius PP. n. fr. Thomam "Seoroevo" praefieit ecclesiae SamaD-
driensi, .,cni bonae memoriae BJasius Fabriaris (Kovamc!) Cressevus epi-
aeopus Samadrien. dum viveret, praesidebat" .
Apostolatus . DAt. Romae apud s. Petrom lIDId, XXVD Aprilis .. an. D.
Amlal. minor. tom. XVllI, p. 500.
MCCIV. 1551, II BeeelIbris, Roaae.
Julius PP. II. fr. Danielem Rocensem ord. minor. praefieit ecclesiae
Duvnensi.
ApostOlatu8 . . . Dat. Romae KDLI, XI Decembris.
AnD&l. minor. tom. xvm, p. 510.
MOCV. 1565, VU kal. NovelIbrIs, RollIe.
Pius PP. V. fr. Nicolaum Ugrinovic! ord. minor. provineiae Bosnae
Argentinae praeficit ecclesiae "Samandrienai .... cui bonae memoriae
Thomas ... dum viveret, praesidebat.
Apoatolatus officium ... Dat. Romae ... VD kal. Novembris, an. TI.
Amlal. minor. tom. XX, p. 42L
MOOVI. 1566~ 18 J1lDil, SU.VL
Alexander, Moldaviae vojevoda, Ragusinos orat, ut pronepotibu8 et
proneptibus dueis Stephani, nimirum fratribus Georgio, Paulo et St.
phano, item sororibus Catharinae et Mariae, solitam eleemosynam per
legatom eorum Lazarum aebiAanin mittant.
Dr. Fr. MiA:loBi: Mon um. aerbic. p. 566.
MOOVII. 1571, 25 JanuarU, Romae.
Pius PP. V. fratrem Bonifaeium Drakoliea epiaeopom Stonensem in
proviociam Bosnae Argentinae fratrom minorum ire. et ea, quae ibi refor-
matione indigere cogooverit, corrigere et reformare, controvemas tollere,
capitulum celebrare etc. iubat.
Cum sicut ... Dat. Romae ... xxv Januarii an. VI.
Annal. mil!or. tom. xx, p. 516.
MOCvm. 1573, 27 llartll, RoJIle.
Gregor;u8 PP. XIII. laudat diligentiam fr. &mifacii &'phani circa cor-
rectionem fratrum minorum tJdhibitam, et cOtnmmdat 8edulitatem in redu-
cmdiB papuliB circa SavUtn et Danubium locatam.
Multom rever(ende) domine tanquam frater. Gratum valde et iucundum
fuit summo pontifiei ex litteris d(ominationis) tuae die ultima novembrts
datia ea cognoscere, quae maudato sanct.ae me. Pii papae quioti super re-
formatione et correctione fratrom egi8se te seribis, piumque laborem et
diligentiam tuam summopere commendavit. Quod vero ad 608 populos, ipso-
rumque errores attinet, qui ultra fluvios Danubium et SaTlm habitant,
intellexit s. s(ancti)tas ex illustrissimo earinali Cribello ea, quae ad
eum seripsisti. Sed cum ii populi Turearum tyrannii 8ubieeti sint, hoc
tempore illorom infirmitati (oil) adhiberi posse constat, nisi id, quod tu fe-
311
cisti, in quo ut diligenter perseverea et quantum potea ex eorum animis

errorum tenebraa expellere, illosque ad lucem veritatis reducere coneris,
eiusdem aanctitatia nomine te vebementer bortor. Haec aunt que 8.
aanetitas tuis litterls reseribenda mandavit. Quod reliquum est dominatio
tu bene valere opto atque ei me ex animo commendo. Romu die xxvu
Martii KDLXXIII.
Tabular. IeCreL vatican. Gregorii XIll. et Bmi V. Brevia epist. XXXXIV.,
p.474.
MCCIX. 1578, 14 !.gustl, Rapsll.
Fr. Bonifaciu8 8t1pMtlU8 StifJatli, epi8COpus Btonmm, catholico8 BuZ-
ganae Gregorio PP. XIII. commmda', rogatque fratrem Bernardum de
BagU8io, ord. s. Domitlici, ip8is itl epi8copt1m dari.
Beatissimo patri et domino domino nostro Gregorio xm Bonifacius
Stephanus Stagni epiacopus et olim terrae s. gubernator. Dum hia e1apsia
annia Traeiae regionem pertlansirem et Sardieam civitatem nunc Sophia
dietam, pervenirem, ille eatboJieus et copiosiasimus popolus, aupplex ad
me venit in templo et humillime poatulabat pastorem animarum auarum,
ne eo privatus ab eo, qni eum gratia adoptavit tilium et haeredem regni
constituit, diacederet vel propter infidelium immanitatem vel baereticorum
fabam persuaaionem, quae omnia plena charitate felicis recordationis
papu Pio V suae aanetitatis praedeeessori manifeatavi; qui mihi iniuDxit,
ut nomina idoneorum fratrom barom regionum et idiomatis ad muous
epiacopale ad SUaID beatitudinem trao8IDitterem; quibua libeoter parni,
inter quos nominavi vita probum, exemplo reli(tiosum, doctrina cJarum
praedieatorem eatboJicum et eximium patrem fratrem Bernardum de Ba-
gusio, ordinis praedieatorum, aetate annorum quinque et triginta, Jagi-
time hooestisque parentibua natum. Rogo ergo aanctitatem tam, ut bunc
tam pium religioaum eatholicum et doctum patrem illi eatbolico et co-
piosisaimo popolo pa8tor~m et epiacopum pretieiat, qui eum contirmabit,
consolidabit in tide eatboJiea ad laudem Dei et augmentum regni Christi
et tui. Vale diu felix, pater sancte, et Bonifaeii, cultoris tui, memor ais.
Datum Raguaii sub die XUII Augusti, anno Christi IIDLUIII.
Tabular. "aticao. Veseovi vol 2 Col. 8.
MCCX. 1573, 26 Augusti, Romae.

Cotl8ullatio itl consi8torio 8ecreto 8Uper episcopatu b08tl6tl8i.
Die 26 Augusti, feria 4. 1573 fuit consistorium seeretum .. (in quo)
. . Deinde eardinalis Moronua proposuit ecclesiam Bosnae Argentinae
provineiae et omnes probarunt, exeeptis eardinali M. Alciano, qui dixit
rem esse novam creari episeopum provineiae et non certae civitatis et
ecclesiae et plura ad haee; et Fanetisaimus dominus noster (a. Pius V.)
dixit: fuisse civitatam Bosnam in illa provincia et eeelesiam, ut in pro-
vinciali romano, Bed DUDC esse destructam et ideo posae ita apellari ; et
ita Moronus; et alli dixerunt: non referre, qnia alias fuit ecclesia. Car-
dinalis s. Severinae cum tUDC audivisset in privato colloquio quod a car-
dinali de Montalto (postea Sixtus V), quod alias sibi dicebatur Venetiis,
312
se audivisse, quendam episeopum Bosnensem pueros ehristianos Tureis

venditasse, ita dixit: eonsnltius agetar, beatissime pater, Bi hoe neee&-
situ sacramentorum per episeopom praestandorum urget, providere illis
popnu de viciniori aliquo episeopo, qui ea agere et exereere valeat ;
nec eonstituamus episeopum, ut proponitur, sine redditibus, sine certa
ecclesia, sine eerta civitate, sine propria sede, qui et mendieare eogetar,
vel num ministerium venale habere, aut graTia alia admittere, prout
cireumlatum alias eue audivi de quodam episeopo Bosnensi . . .. Cardi-
na1is de MontaIto, qui dixit, ne ineerta sede vagetur1 videri sibi, ut unum
ex illis quindecim monasteriis erigatur in cathedraIem, ubi posset resi-
dere. DixerQnt autem aliqui, quod Turcae non patientur, sed tantom
i110s fratres, qui pauperes sunt et medieant, in partibus illis eommorari.
Unde sanetitas sua expedivit cum potestate etiam ministrandi sacramenta
et pontifiealia non solum in provineia Bosnae, sed etiam in omnibus loeis
infidelium in illis partibus existentibus, in quibus .proprii episeopi non
habentur et gratis1.
Biblioth. Barberini cod. D188. XXXVI, OO, foL 4.8.
MCCXI. 1575, 9 BaU, RoJIle.
Fr. D_id, episcopuB Dulmm8is, transfmur ad ecclesiam Muranam in
repo :Neapolitano.
Die IX. Maii feria 2. 1575. Fuit eonsistoriom seeretum in quo ...
Tum cardinalis Ursinus proposuit transJationem Julii Bicci, episcopi Mu-
rani ad ecclesiam Gravinan. iam vacantem et fuit expedita. Sanctissimus
dominus noster proposuit translatioiJ.em fr. Danieu Minoritae Dalmatae
episeopi appellati Dalmatien. ad ecclesiam Muranam, sic per translatio-
nem illius episeopi ad Gravinen. vacantem, de quo est informatus, quod
a tempore Ju1ii III. missus Neapolim in libertatem asseruit muItos cap-
tivos Dalmatas seu Sclavonos Mor1accos ehristianos usque ad 500, et
quod a Torcis est mnlta mala passus, et ab ecclesia pulsus, et quod
accessit ad Pbilippum regem, per cuius nominationem obtinuit monaste-
rium quoddam in regno Neapolitano, omnes annnerunt, sed et eardinalis
Sirletus et de Monte Alto gratias egerunt. Cardinalis autem s. Severi-
nae, qui noverat eum, dixit animadvertendum esse, quod ecclesia, eui
praeerat, et a qua diutius abfuit, habebat popuIos christianos et euram
ac latam dioeeesim usque in Bosnam et Serviam, ut ab eo audivit etc.
et fuit expedita.
Cod. mea. biblioth. principum Barberini Romae, XXXVI, 5 fol. 198.
MCCXn. 1576, 7 JanuarU, Romae.

Gregorius PP. XlII per cardinalem PtoWmeum Nor;ocommsem fecit
8cribi mini8tro . et ceteris Bosnae fratribus, ne moleste ferant, quod mi-
nister generalu ordinis 1'iBitatorem mismt, id enim exigit officium eius.
Reverendis in Christo Simoni a Ponte ministro et aliis fratribus ordi-
nis minorum de obsenantia in loco s. Catharinae Cressevi degentibus
l .1573. 26. Aug. J>rovidit ecclesiae BOSMe argentinae .. de persona religiosi
viri frams Antonii Poli de Matthaeia ord. s. Franc.e apud Pray-um Bpecim. hier&rch.
Hungar. P. II, p. 422.
313
provineiae Bosnae .Argentinae. Reverendi in Christo patres. Quod, sane-

tissimo D. N. litteris vestris doodecimo wen. Novembris datis signifi-
castis de pace et eoncordia, qoae hoc tempore inter vos servatur, contro-
versiisqoe compositis et seandalis soblatis a Tisitatore olim episeopo sta-
gnensi, id sanetitas eios libenter admodum intellexit, et cupit esse ita
ut seribitis. Sed tamen nollam eausam videt, eur adeo moleste feratis, a
superiore vestro miBSom esse ad vos novum visitatorem. Nam eomprimis
generalis vester ereator, ex officii sui debito tenetur, vel praesens ipse
loea omnia sui ordinis perlustrare, vel alios, qui vice soa fungantur, mit-
tere. Et ideo si ad V08 visitatorem misit, reete atque ordine feclt, nee
ad id eoiusqoam detraetionibus contra VOI sanetitas sua, ot quam eae-
teri ordinis Testri obedientiam prompto &oimo praestant, VOI quoque ei
exhibeatis, visitatore benigne recepto. Qui si res Testru eo, qoo seribitis,
loco 68Be inveuiet, magna vestra cum laude, et non minore ipsius lae-
titia istine discedet; si vero quidqoam, ut est vitium humanae naturae,
eorreetione dignum repererit, aequum arit, vos alaeri et libenti aDimo
salobribus ipsius moDitia. et consiliis parere, ut famolatus vester Deo, et
hominibus gratior et probatior sit, gravisque iogi liberatione faei1ius
vobis impetret. Valete in domino. Romae die vu Januadi 1576.
Tabular. vatican. secret. Gregorii XIII et Sixti V Brevia vol. 28.
MCCXIII. 1580, 15 Deeembris, coria Bani (Sutjeska).

Fr. BonifaciU8 8tep1aoni o Ragusio, episcopus 8t01lM8is et tJisitator apo-
stolicus, significat summo pontifici Bosnom et Hercegovinam am fJisitatas
eSBe, commendat qnscopum Semendriensem.
BeatiBBimo padre oo' ogni termin' di humi1ta prostrato in terra do-
mando la sua santa benediezion. Trovandom' per ordin' et mandato di
vostra beatitudine in quest regni et provineie visitator' et delegato suo,
usque in hane diem non fuit satan neque malus oeeursus, ma sono le
eose Iddio in gratia sua ha prosperato ; di gia ho visitato il regno di
Bosna et duquato di Santo Sabba detto Hercegovina, del ehe l' appor-
tator della presente, reverendissimo veseovo di Samandria, li dara pieno
raguag1io. Iddio signor nostro in sun' le altre cose seeondera gli pii
santi e eatholiei desiderii vostri. Et dico in verbo et Terita, ehe se queste
parti non agiutate, in tatto sera obliterato il nome santo et la salvifiea
croce; et prosi quo meggio sera alevar delli giovani di questi regni et
provineie nelli coUegii et rimandarli in qua in mini~terio evangelico ;
I' sudetto reverendissimo di Samandria di questo potra esser ottimo me-
diator, quia vir potens est in sermone et opere, (e) sera, quando sua
beatitudine li coneedera (che) sia amministrator di un certo vesoovato
di Seardona, il quale da molti anni non ha veseovo, cosi sera sublevato
ne la poverta sua et molti beni seguitar potranno nella chiesa di Dio.
Samandria e eitta nobile, ma pOSSe88a dalli imperiali, in eBSa non vi sono
altro che sette case delli eatholiei, ne in essa puo viver un vescovo ;
con qoalehe agiuto, che li sera dato, et la sudetta Seardona, potra tradur
miseramente la sua vita. Questo reverendissimo al tempo di guerra mol-
tissime citta isole, provineie et eommunita ha persvaBO, che non siano
depredate co' ogni danno de ebristiani j marita che sia abbraeiato e favo-
J
314:
rito com' meritera del dritto et del onore ehe faeio, et a vostra beatitu-
dine ehino et prostrato in terra ehiedendo la sua santa benedietion. Da
euria Bani il di 15 Dicembre 158(0). Di V. B. Humile 18rV0 BoDi-
facio Stephano veseovo di Stagno et visitator in quelte parti di vostra
beQ,titudine.
Tabu1aratican. l8CI'et. mY. Lettere di Veecovi e prelati vol. 10 roI. 2'1.
MCOXIV. 1581, 2 Hall, Sarijevi.

Mercatora cat1wlici SarajeMl868 intimas a9u'" gratias Gregorio PP. Xlll.
quod B08 per fr. Bonifacium a Ragu8io tJisitando in fide confortarJerit lt
in spiritu conBolatus fuerit, orantgue imuper ut ..4lezandrum Ko".uw~
Bibi procuratorem det, pro nBgotiiB ecclesiasticis Boma8 tractandiB.
IIpBCBeTB B CBBeT.lB .'I'Ie, Betcap8 HcslCpCTa CBBa 6etau(e)ra) B
IIeTpa &uomT<Ma I'IIBerooa uac.meABH'Ie, um (r.cnoABBe) n08AP&BBeRBe
B n6lBBZ8BfIl BOrs I'JlB86JleBBe. C&Aa .CTaCIIO 8 A8max B&mBex B 8
OBepB n6lSpBeDJleRB, Be.le s.aTem.TB 8 CJl(8)z6ax H 8 pUe'lB 6.zaex,
IC6lBell BaCL n.spBenu nfll'lT.oaBH r.cn.AHBL 6HCIC8nL CT.BCKB, 68-
AsIiB n.uam. aa n.xfIlAHTe.lHa coemrRBe T06lBe, K..H ce lIel)s BallB
8KaBa (sic), B U.Bece Kaqa. Ap8ru aaljefll 6ttZB, aa K.tl8 CTBapL
XO&.l8 88Aao&llo r ..cn.ABB8 6..1'8 BameM8 u aaXB&Jl8Belll" c_epa. B
n.RB8B. cBeTBrBH TO.B.B, K"Ba ce Be cn.llleB8Jla U6lx.ABm BacL B
8TBemHTB RacL 8 A8max Bamaex. B .6lJlHllfIl coeTurBB8 TO.B8, Aa
HaCL He8a6.paB.l&Te '1eCT.KpaT HaCL TBemBTB B n6lx.ABTB, naCTBp
(sic) coeTe ~pKoe 6.-ame B A8ma Hamuex. HeAP8ret np.CTapomB
ce opeA COeTHrR..1IL TO.H.IIL rJlB86BII.. 6Jl&3CeBe HfIlre To.ae coa lili
KapCTB&BB 6f1)C&BLCKB B TapretoqB capaaeOCKB, BOBTalI. 6.l&r.cttoa
B np.mTeRBa '-A COeTBnme TBfIlBe, II..JlehB Aa BallL A.D8cTBmL aa
Hame n.Tpe6e qapKfIloRe B A8x.ORe 8a np6lKfIlpaT8pa r.cn.ABBa A.teK-
eaBApa KsIl8Jl6loHha Aa,.illaTRRa, qB CT6lB 8 K.Jle~B8 l)epIl&RBK8; epe
hellO I'HHelll8 'IecT.KpaTL oBeaoaT, Aa ..HL 68,1\e 8a Hame olllTpe6e
..np&B.l&TH npB COeTBrRB TB'-B.BL. B 8a Behe BHepetB&BHe OBeMa
fIlo.l'a n"AUB(c)BBell. ce "A 8,1\&Jl& HamHella p8KallB B lIet.lehB
rfllco.ABRa 6.ra, Aa B&CL 88Aapam 8 IIR.r8 ZBB.T8 B 8 8ApaaB8 0PB-
CTetJlBa COeT.-ra. nBeaHa 8 CapaBeB8 Ha 24 Ma'l'la (sie) 1681 Bamera
coacBTeJl&.
CJl8re B CBB.OB COeTBBe (sie) To.ue:
Ego Antonius de Matheis indignas episcopus Bosnae Argentine devo-
tissimas servus. lo Baldasau Ciganti mercante in Sarglio di Bosna. lo
Giovanni di Basni da V(enezi)a mercante di Bouina. lo Jac(omo) de
Nata1 mereante in Sarajevo et Bosna. Ha illHII8HL MaT.oBhL TpLI'O-
aaqL ." Capaeaa ." BocHe. Ha rawnapb HypcsnL (sie) TpLroBaqL
." Ca~Beoa filA bocHe. Ha IleTap Has060snL TproaaqL Capaaeaa
:SocHe. Ha MaTBa MapKoBHIiL TProB&qL OA BocHe Capaeoa. Ha MapKO
1l8pl)eBHh Tproaaq OA Capaeaa. lo Nicolo di Piero mereante in sara-
ievo di Bosna. Ha MBJlOmL MaPICOBBM Ta(lroBaq 0,1\ Capaeoa. lo Piero
di Marco mereante in Saraio di Bosina. lo Nico di laco mereante di
Bosna. lIa MapLTBHL 1i8pL~eBru TaproB&qL BocHe. Ha HaK<M&
(C)T8AOBJdi.L TprOBaI\b oA EocHe CapaHeBa. Fr. Antonius MatheoB epi-
scopus Bosnie.
Adest et versio latina interprete d. Simeone eanonico J adrensi "
Tabular. vatican. lecret. Armar. VIT. capsa VIT, m. 9.
. 1581, II Ju Olovo in Bo
FI'. kovi .episcopu Gregorius Ma
sw m patribus d terisque frat
et c tantibus in r . erceg01Jina, in
uae, sn Serb.a et in partibus DanubiO adwcentibus, pro misso f)&sstatore
summo pontifici Gregorio XIII gratos animi sensus remonstrant, seque
sanctae sedi devotissimos praebent; veniam impetrant ah eodem summa
ponti/ice, ut .Alexandrum Komulovi apud se ipsorum procuratorem
confirmet.
ITPBCBHeT..tH H CBeTH fIl'le H rocDoAlfBe H rJlaBO fIlAL CBHe 1\ KaBa,
DOK.!l. H KaKO HaMB PLCTOB8 H CB
aDO Hp8 CBHeXL b; DOHBmeHO
~Ab a DpaBORepDH Ha CTape BB
Dpa 60caBLCKlIXb TehepL DpOBH
..tHe H<I>HHHTOPMHX MH rt>paTpH H
DpH Kpa..teBbCTB8 H 8 Epb~e[,oBH
"AI. Xp BaTa H cap6bcKe 8eMbXJIe H IIo,\8HaBHa. a DOTOM8 xB8Jl888LAa-
HeMO rOCDoAHH8 60['8 HameMS H CMHepbHO 8axB8JI8HShH 88LMHomHTOH
cseTBhHB TBOH (sic), KOHa ce AocToHua DOMaTH HalllL OBora DOm;OBa-
Hora DOXOAH01\a H ..teraTa rocnoAHHa EOIlH<I>a1\Ha 6HcK8naxb CTOHbCKora
8 Ap8)KHHOML, KOH HaCL He CMHepHOXb H 8THemHo 8 cTBapH i\8xoBLHe,
KOH Me~8 HaMH Ka ~eo 60mH Dp 8hH
H D pHe'lH8 60mH oBaepLHe arap
Ba ehe CMO Aap HeAaKL MO..tHT
60r BeTnBe TBOH XI. "OCTOHaTHC
roc A8rS mHBOTS MHepa CBeTa
HC8 H TBOHeXh, a nOAL &PHacO
TBoHeML; Aa 68A8hH n08LHaBbmH HCbTHH8 a CBHeTb..\OCrL He6e(,LK8 (SIC)
Hcsca CHHa 60mHera, CBHeTb..\OCTL fIlAL cBHeT..tocTH, 60rb fIlAb 60ra
HCTHHora, H Mo..teha CBeTHXHS TOOHS nOHH8bHO, Aa BaCI. He8a6opaOb..\a(mb),
Hero 6..taroCHBb..\amb H 8TemeBHeMb A8XoBbHBeMh THemBmb, RagO CTape
B D0CJI8mLBBKe CHHOBe CBeTnHe TBOHe B 1\ap&BeXb KaTO..\H'IaHbC&e H
auom;ocKe (sic). Homb MO..tHMO DOBH8LHO H 8MH..teHO CBeTHhH8 TBOH8,
KaK H noxoAH01\ oABBa EOHH<I>a
KOB n8CTBO A..teK S..tOBna A3,.\
CTO ~epbMaHHK8, 8 KapaT8pa, Aa
roeo apAHmb, BeKa H npOBH~a H
CBeT A C8.Aa CBH TapbmHce Ha
HaM HS CBeTora r .. 86H1II0 CBe
JCaJCO HaMJIecLHBKa HC8KpLCTa CHHa 60)KHera. AMeH.
I Damm est Dotatum secundum Theiner AnnaL ecclesiaat. tom. a pag. 2'12.
316
tl 1II~~eJ!!l qpr.ne CBeT8 ro(Q)noae, 8 lIIBechT8 O.lOBY uaeaaa

rO~ 'L <It. n. a.
MH BlIepl>HB U nOIlB8DBB nOC.l8UIltHB' CBBOBU U C.l8re CBeTnBe
TBoue ,\&IDle "AI> CBe npoBBBltJ\He noJ\ltnaC8aelllo ce: Ego Antonius epi-
scopus Bosne Argentine confirmo supra scripta. Ego fra Gregorius Mas-
novieh minister provincie Bosno-Argentine confirmo ut supra. Jila <ltpa
HuaBlt Rpa3CCIBalil> ..-raq u "A np..BaeBl\a8 n"TBpl)saellllt lIBCIII..
r"pBe. Ha ..T&I\ HuKtMa n..n..BlIIasaB ..Tal\l> "A npttBa8BJ\He n.
TB&pl)saelll ropBe nBClIO. Et ego Barth. Sfondratu& Societati8 Jesu prae-
sens !oi ete. confirmo ut supra.
(Sigillum minus episcopi) (SigiDum maios provineiae.)
Iiia <ltpa ramnapl> KBe80Bmu. ApBI' "I\a lIIaJUlCTp& no aanoBaeAa
... IIIBBBCTpa a CDe npoDBBJ\He 8naca a CDaJl& caIut.lOIll> ..Alt apo-
DBBltI\B8n.
TabuJar. vaticau. aecreto arm&r. vu. capea vu. Dr. 8.
MOOXVI. 1581, 18 Aupstl, QmqaeeeelesUs.

Micha61 parochu8 quinqueeccleBiensi8 cWilatis et duo Mni tlucrilnMtt
tristem statu". ecclesiae in dicta civitate lt tlioecesi Quinquu~
Gratia. apnt ",,,,mo ponti{ici, quod lOS pw fr. :&mifacium legat",m ftri..
tantlo consOlatU8 erat, rogantque ut lt tleinceps p6f' episcopum bomensem
se spiritualiter nsita"; et in fide confortari proeuret j atltlunt insuper, ut
tlicto parocho quinqueecclesiensi conferat ordinem episcopalem, quo ip"
alio8 ad sacr08 ordines promotJere POl8et.
Beatissimo D. D. Gregorio saerosanctae romanae matris eeelesiae
papae DIl. sedis apostolicae pontifici, domino inquam elementissimo. Saneta
mater eeclesia catholica ~t apostolica, existens inter tot et tantas bae-
reses et seetas varias intra Dravum et Danubium, divinam obedientiam
sanctissimo domino domino Gregorio 13. Papa beatissime, domine domine
nobis in Christo, pater amantissime. Exhortae a Transiluania beraeses,
quae negant aeternitatern filii Dei, sive generationem aeternam, et sie
distinetionem personarum divinitatis et saerosanetam trinitatem; Turca
autern, (inter quos agimos) &it: unum BeBe Deum adorare, nostra uera mater
ecclesia confitetur utrumque; hine enim cum a Turca tum etiam ab iis
infidelibos Arrianis multum molestiae et persecutionis patimur. Utrique
dicunt, nos tres adorare Deos et sie idololatras. Caetera omnia reveren- .
disaimoa dominus Bonifaeius Stephanus episcopus Stani, delegatus vestrae
majestatis, omnia portabit et ore reserabit et narrabit vestrae maiestati,
que oculis uidit, auribos aadiuit, in quanta miseria et calamitate intra
Danubium et Dravom ecelesiae catholieae coustitutae sunt, quae omnia
sine 1achrimarnm profusione rememorari non possunt. Lutheran08 sosti-
nemus, mauifest&m catholiearum ecelesiarum peatem, qui quotidie deba-
ehantur novis (sed falsis) inventionibos contra nos et ecdesiam sanctam
Dei, cuios ministri sumos; principea autem nostri tamquam leones insur-
gunt in nos volentes noa deuorare nostraque et noatrorum uolentes diri-
pere, aed spiritn8 sanetus nOItrorum consolator ipse consolator noa per
te, pater et domine sanctissima, quia mi!lit ad nos vestra majestas conso-
latorem, praedieatorem, visitatorem et legatom vestrae maiestatis, qui
317
vita, verbo et opere ostendit, se v. majestatis mfssum, indulgeutia et alia

dona spiritualia nomine v. maiestati distribuit, cui immensas agimus
gratias, perpetuam memoriam tanti doni retinentes; petimus etiam, ut fr&.
quenter inviset sanctitas vestra nos, quia risitatio vestrae maiestatis 00-
stodiet spiritum eatholieum in nobis. Et nos eommendet pariter domino
episcopo Bome, quia apud Torcas potens est in sermone et opere, ut
nos aliquando spiritualiter eonsoletur, nam noster episeopus quinqueeeele-
siensis non audet deseendere ad nos propter Turcas. Clerieorum autem
verorom, qui administrarent sacramenta eeelesiae, paucitas inter nos est,
nee audent a Turca venire ad nos, si nbi qni invenirentur. Suft'raga.nei
antem, nbi habentur, ad eos petere non possunt. propter muItos grassa-
toru, qui assumerent saeros ordines. me olim Quinqne eeelesiis treeenti
et plures ministri in saeerdotali dignitate eonstituti Christo eatboliee ser-
nentes, nee inter oos aliquis deg~ns erat; nunc nero omnibus dispersis,
allis oceisis, aliis soft'ocatis, eeelesiis diruptis, altaribus destructis, ego
Stepbanus plebanus Quinqueeeelesiis relictus sum minister indignus capti-
vorom Christianorom paupel. egens vix pane saturatus, afilictus quotidie
nonis inoentionibus animam meam, quam pro Christo cupio dare, quae-
ront interfieere. Quapropter rog&mus vestram maiestatem, miserieordie
oeulo nos respiciat et audiat supradietum visitatorem et legatum vestrae
majestatis, qui nobis gratus ut angelns Dei fuit, nnntians nobis paeem
eonseientiae. Igitur pater sanctissime, obsecrat mater eeelesia vestram
maiestatem. existens in dioeesii Quinqneeeelesiensi, per amorem divinum
inda1gere nelit vestra maiestas in bis periculosis temporibus buic nostro
eatbolieo Stepbano et sanetae tboologiae professori Jesu Cbristi ovium
pastori, (ut) ai qui inter nos digni sen apti possent inveniri, ad saeros
ordines et clericatus iDlta ritum et eonsvetudinem saerosanetae romanae
matris eeelesiae et sedis apostolicae eos ordinare p088et tute ad saeros
ordines clerieatus ex permissione vestrae maiestatis. Si antem is exC88-
serit e ninia, 8Deee&8ori eius in hac urbe nostra metropolitana Panno-
niae, recte quinqueeeelesiensi, ad extirpandam bane seetam luteranam
siue potius beraetieam, ad ampliandam autem matrem eeelesiam, quia
ipsi, 8. lutherani, fide mediante nulli baptisma nee alia sacramenta (si
possent dici sacramenta) aministrant. Conseruet maiestatem vestram divina
elementia. invoeatio divina eedat in salutem. Datae ex urbe nostra quinque-
eeelesiensi 15 cal. Septembris a. d. 1581. Dominus Miehael plebanus
Biebierdii idem confitetur. Similiter et nos Georgius Berperosdiensis pIe-
banus, salutem in Christo exoptamus vestrae maiestati. Relationem a
vestra maiestate et Iitteras confirmationes exoptamus.
T.bular. vatican. secret. umar. vn. capsa vn. Dr. 6.
MOOXvn. 1581, 30 AugastI.
olerus sirmiensis saecularis ex sgnodo, sub praesidio fr. Bon'faci. a Ba-
gusio, adsistente tlero episcopo bosnensi, in loco "Ba,ia" habita, summas
gratNs exAibent summa pontifici pro spiritualibu8 beneficiis per tJisitato-
rem apostolicum toti eZero coUatis.
Beatissime pater, sanctissime et illustrissime universalis papa, saIns
pax et vita in Jesu Christo. 10 istis regionibus, oeeupatis ab inimicls
318
ecclesie Christi et tue, reUeti sumus nos tanquam parvum lumen in den-
sissimis tenebris lucens, quod fere exatinetum t:st, et pre antiquitate
nostra et erresibus, que cum infidelitate nate ereverunt usque ad infer-
~lem et gehenalem messem, nos vero inter tot et tanta nefanda et eon-
fusa, quia neque pastor neque visitator aliquando venit ad nos, tanquam
ad suos, tanqnam ad oves sine pastore errantes,.forte ineidimus in aliqu06
enores, non pertinaeiter, quia sanetitas vestra memor gregis sui, ovium
suarum, (qua e) Christi filii Dei sanguine (sumus) redempti, ad nos mi-
.sisti legatum et pastorem, visitatorem et doetorem ae apostolieum predi-
eatorem episeopum Stani, Bonifaeium Stephani, qui nos maximo labore
et studio quesivit in tam densis tenebris, et invenit, vocavit, ut nos ad
magnum pastorem adueeret; nos vero agnoBcentes vocem episeopi et tuam
beatissime, non ob auditores, sed in Christo Jesu agnoseentes, ut filii te
patrem, et queeunque nomine tuo dixit nobis fecimu8 et in posterum
faeiemus, que Deo et ecclesie sue sancte, in caius' puppi saedes eatolieos
regens. Gratias igitur tibi, pater sancte, quas posumus redimus, quia nos
de tenebris ad lueem, de morte ad vitam reduxisti; reduetos, rogamus,
fove, rege et custodi; oves enim tue et greges pascue tue sumus, spon-
dentes semper fidem eatolieam apostolieam (et) omnia, que in ipsa SllDt,
senare, ut idem visitator et (d)elegatus reserabit tibi, sanetitati tue.
Vale semper, omni um universalis et pastor, deeus et lumen orb(is). Ex
saneta eongregatione et siuodo, quam abuimus vigesima oetava et vige-
sima nona Augusti apud sanetam Mariam in Bajiachia 1 (sie) supra fiuviu(m)
Danubii, m. 6. 8. 1. trigesima Augusti. Ego predieator et bresbiter atque
op(pidi) plebanos Caspar in provineia et in U ngarie dueatu propria
manu. Ego frater Norius plebanus Ivaneoui. Ego (M)ateus plebanus de
Morouig. Et ego Christoforus plebanus de Dragotino. Ha "'pa rapr8p
KaJIEl.U.B filA TOMIl8eB&I\. Ha "'pa HepoJlBMe 6anCKR xane.laBL. Ego fi.
Nieolaus plebanus di Gorriani. lo fra Mareho de Uarsa plebanus. Ego
Antonius episeopus Bosnensis presens fuj in omnibus istis et rogatus ab
illis, ut meo sigi1lo munirem has presentes, sie et feci. Ita est ego Gaspar,
qui supra, manu propria as eonseribsi.
Tabnlar. vatican. secret. armar. VII. capaa VII. Dl. 6.
l Theiner Annal. eccleaiaat. tom. m. p. 275. legi' Bazracbic. Quo loco .Ba-
ziachic vel Bazia exstiterit, nihil eerti aueri potest. Si vero secUDdum indicia, in
9iatola notata, coDiectura uti lieca" tuDe veroaimile dici POSIet sub voce Baziachic
(Bazillt!) fora latere hodiernum praedium P~zoio; nam al Eat in ducatu i. e. aLau-
rentii duciso. b) Eat prope Danubium; e) Prope Pajdo adhue uiatit ecclesia
b. Mariae virg., quae ut formae architectonlC&e teatantur saeculo XIV extructa fuit,
in qua Uleumatnrga imago 8&Detiaaimae virginis adhuc crebris claret miraculia, quae
dein s. Maria Ba~8kenaif5 vulgo dicta eat. d) Id etiam inainuare videutur paroclii M
capeUani ex vieinls pagis, qui sJDodo intererant, subacripti. e) Ultimo conveniebat,
ut in loco tali, inter ailvas sito, a via publica, qua milea turcieus meabat, aliquanto
remoto, e' a catholicis circumdato, Baneta synodU8 sirmiensis habeatur.
819
Mccxvm. 1581, 6 JanU, SaUnIs fn Bosna.

Fidelu catholici Salinarum superiorum et inferiorum ac ceteri in 'Vicinis
loeis habitantes testantur se magna cum f1eneratione excepiBBe fr. Bonifrr
cium apostolicum 'Visitatorem, qui ut alter apostolUB Paulus inter eos
instrvendo et consolando con'VersatUB eBt, agunt 'Propterea Gregorio PP.
XII1. maximas gratias et rogant ...4.lexandrum Komulovi~ sibi in proeu-
. ralorem ecclesiaBticum Bomae designari.
IIpHcBeTu. CJlaBBB H CBHTAR (o'Ie, onlieBu BUKap8 HCSKPUCTOB (sie).
B CBeTOra IIeTpa anO~Ma daIllUeCBU'Ie, rAaBO B CBUT.lOCTU 8 ~pKBU
KaTO.lB'Iao(C)KOH (B) anO~OCKO(U). II1II CBB, n8K fIlAJ> ~pKBe (lA roph(H)HX
H AohHBX Co.uJ, H OA CBBX Ce.la, KOU c8 OKO.lO 06u8 CMU, OKO.lO ne-
AeCeT IIIU.la ICapCTuaBB CJlaOBe pUIIICKe Bupe IOA HCSKpCTa AaBe, "A
CBeTOra IIeTpa H IIaBA& npunO(B)HAaBe, nOHH8BO u CIllllPHO nOIC.lOBeHUe
Te6U, KOH 8 npUCTO.lH8 CUAH1lJ C&Aa XB&.l8 88AaHelll0 rocnoAuB8 601'8
cBelllortdi.eM8 H uax(B)&.l8U8hH CBeT~HU TBOBO(U), KOHa ce ,lJ,OCTOU&.la
UOC.laTU BaJrI OBora nOXOAJITe.l&, no~oBaoora rocnoAHHa BOHu",aqua
6HClC8na CTOBCKora, KOH Bac He noxoAHo filA CTpaBe TBOBe, H 8THmHO
Bac A88XOBBO (sie) 8 A8max Hamux ~H'I B8 (sie) BCSKPCTOBOIII B A06pJIM
Ba'lBBO(III) ZHBOTa CBora, KaKO Ap8rB CBeTU naoa ano~o, C&Aa cacMa
OCTaBshH ClllllpeSH H 8TRmeBH, Behe ApacauUH HeCIIIO CBaICH Hac X(B)a-
.lJlTH H MOABTJI rocnOAJIBa 60ra CBeMor8hera 8& CBeTnB8 TB(O)U8, Aa
BB 68Ae rocnOARH 601'1'> cBeMorsu MHOro BpJIMeBa H Ao6pRX roA~
88ApZ&TH 8 MB.lOCTB 8 A8r8 ZUB0T8, KaKOHO npaBora nacTupa onheBora
CBeTUX ~pICaBa 6OZBex, KOU ce cnOMeB80 (I B&C. H MMHMO ce DamOB
CBeTBhBB, Aa Bac B 8 Banp.BjI,aIC Be 8&60paBHTe T.BIIlRTR u pauroBOpBTH
8 A8XBBe (sie) CTBapH OBa~u (sie) H nOCJlaBRKOM H nOXOjI,RTe.leM, KaKO
he B&DrI hBeroBo rocnO~TBO a A(P)8ZRBOM CBOHOIll CBe K&8aTU, KOue He-
DMe TpDUMO Melj8 T8p~H BeBHpHHqH BHpe Bame, KaKO cs OHU A06po
BBJI,U.UI. H MOJlHIIIO Bam8 CBeTHhH8, A& HaJrI nOTBPABm (sie) rOCnOAHBa
DO'1TODaHOra A..lI.eKC&HApa KsM8J\OBU\a. AUMaT8 cn.ulhaHRBa aa npOK8-
paT8pa, a~o ra CMO CBH onheHo DUT&.lH filA pe'leBOra rocDoAHHa Bo-
BH",aI\H&; H OH HaIll ra Be Aao. ~a CBeTns8 TBOB8 MMUMO, Aa HaM
ra DOTBPAHW (sie) .B CBPXOM CilA OBe ICBBre, KOu8 aapeAHcMo Aa nume
oTaq rB&pAHaB "'pa OrHnaB MUAeTn (sie) 8 UMe CBax filA arop pe'le-
BHX, MOJlehH rocnoAusa 6HCK8na 60C&HCKora, Aa ce OH nOADume C OCTa-
ABIII.B, KOU cs nOAnHcasH. u TaKO CBU MH sHqa aeMJIH DBAH80mH 8
~PKBH coeTOra IIeTpa 8 AohBUX CMex Ha ;';:0:&. '1shHa Ba..
Ita est ego Antonius de Matheeis episeopos Bosne Argentine (peat
biskupov). Ego Bartoloma!'os Sfondratos, societatis Jesu. fuj praesens.
Ha BSHI\a 'B.eBABC&onl> DpOKapaT8pl> H eMHHI> CfIlCKJI uecalllb CBeAOJCD
ropBeM DUCMS. :Ha MJlX.a ALheBuh ecaM CBHAOK ropseM8 DUCM8. lha
Amco KBeaL filA HacuBB~e DOTBap~8BeM rfllphHe DBCMO. :Ha Ksec Bpa-
sem HBaHOBuh KBea CilA KaJlaT'Ie c& CBfIllII M..UCilM KSmUfIllll nOTB&p-
ljsueM. r.pse DUCMfIl. Ha Dpa HsaSL Kp.BZ(lsuru. DfIlTBaplj8BeM ropse
DBCIII.. Ha "'pa CTHn&H MUJlemah rBapAHaH filA AODJIX COA., KOH H
DBC&X OBO DiJCIIO. Ha ABLKfIl B MaTO asceOH&CLqH DOAI>TBap~eMO
ropBe DUCMO.
. Tabular. vatican. secret. armar. VIT. capaa VII. Dl. 7. Tranatulit iD latiD1UD
Bbnecm Baachievich.
920
MOOXIX. 1582, 6 FebruarU, Temesvarfnl.

Mercatores Ragusei, habitantes in civitate Temelvat'iensi, summas agunt
gratias 8anctissimo patri Gr.egorio PP. XIII. pro f)i8itatore ipsis muBO
et gratii8 8piritualibus; significant mortem ipsius f);sitatoris fr. Bonya"..
u Ragusw, describunt desolatum ecclesiae statum in partibus Hungariae
meridionalibus, et orant, f)elit SUlJ sanclitas scholamTemeBfJarini Brigere,
in qua possent iuvenes instrui et ad 8acros ordines promove';.
JiIes8ch u Mapua. Ba 6 4tpeRapa, 8 .TeMuIIIBap8 1582. CBeTU 6l'le.
n6l 8Muli.ll.eH8 n6lU6lrBeBB8 B n6l Jl,eB6lT8 I\e.ll.BBaBH8 B6lra CBeTBeXL
nOKJl6lHh B MBpL 8 rocDf.JI,BB8 HameM8 uea8C8 filA CBBeXh Hach BHep-
BHeXh u n6lJl,HH3eeHBeXh TBOHe CBeTBrBe TaprOBal\a, KOB npB6BBa1ll0 8
rp&Jl,8 TeMBmBap8. a n6l TfIlM Tera Jl,aBaM6l Ba SHaBUe CBeTBrHB Bameu,
KaK6l 6lBe ABB MBH8Te Jl,6llje K HaMU nO'ITfIlRaHB 8 HC8KapCT8 rfllcnfll-
Jl,BHh EOHHlI>al\BO 6BCK8nb CTfIlrHCICB 8 BIlle CBeTora npHCTO.II.Ha, a fIlJl,
same CBeTlII'He neC.ll.aHh, KOB rocnfllJl,aph BefllMa e6(B)eCe.ll.H Be caMO
BaCL, Ma BaCL KO.ll.BKh n8Kh KaPCTUaHCKB, B He caMe 8 6lB6lMe MBeCT8,
Ma n6l CBueXh MHeCTHeXL 6lJl, 6)Be seMli.ll.e, 68A8liu Jl,OHBfIl 6l6H.ABe MU-
.ll.OCTH B AapoBe Jl,8x6lHHe el'. TBoue CBeTBrHe. B TfIl.ll.HKO m6(B)eCe.ll.B B
paar6lBepH lIrIHfIlrH n8Kh Jl,8XOBHHeMh Ba'lHBOML Ba TaKB Ba'lHHL, Jl,a
MfIlrax8 nHeBaTH C IICTHBOMb saHeJl,BfIl C DBKeMh 3CUA6lBCKHeMh: .Ao-
MHB8cL BUCHTaBUTh D.II.e6eMh C8aMh", II C Hsau.Mh npepfllKfIlMb: "n....
n8.tSCb, KBB aM68.11.a6aTL HB TeBe6pIICb, BHARTL .ll.Sl\eMh CH6B MHC8Mh a
C8a 6eaTBTBAHBe". Ma fIlBIlle, sam;o BeCe.ll.Re Bame B CBera nBKa ue ce
e6paTH.II.O 8 C88e H 8 n.ll.&'Ih Be.ll.HKH, 68AsRB pe'leHB rocDfIlAHBL 6RCKSDh
R BHcRTaTsph Bame CBeTBrBe npRlIIHBSO B (Hs) 3CBB6lTa 6peMeBHTora
n6lm&flt Ba BUe'lHH, a BaCh fIlCTaBB CBpfllTe 6esL paarfllB6lpa, IC6lR 811>a-
XfltMfIl filA same CBeTHrBe nfll rHer6lB8 rOCn6lI\TB8 Ba nSBO UPB-
MRTH, BaB.ll.a~e Hepe 6Reme 6l6peICafll n8K8 R fIlB'lHI\&Mh Rame
CSeTHrBe, Aa BIlIh HlIIaTe npfllBHJI,BeTH naCTBpe ASX6lBHe, BaBJUUIJ;RTO Jl,a
8 CBfIlR fIlBfIlH sen.II.H, n6l'laMmH filA ASBaBa A6l EpAeli.ll.a, BeBax6lAR ce
Belie BerO.ll.B BeAaHL 6lT&I\L II>pa AfitMHHHK '1iB8pljeBHliL, A86pfllB'IaHHBh,
peAa CBeTOra AfIlMHBHKa eTal\L, BpHeAaH TfIl.II..BKO 8 3CHBfIlT8 KfIt.ll.HKO 8
pa88M8, KeH BenpecTaue TOJIRKO 8 npeAHICaxh KO-'BK6l 8 AHCn8T&XL UP6l-
reBBTH BenpH8.TeUe CBeTe BBepe; R 6lA Jl,Ba r6lAHmTa fIlBalllfll He ce
6l6paTH.II.fIl CBeT6la: MaTe PU I\pKBH epeTB'IKe AHel\(e) MeljHS M8mK6l B
meHCKfit Jl,BaBaHeCL, lC6lue BeJl,aH AH6l ICaPCTRCMO 8 cBel\e 6f1l3CHlirBe,
fitCT3.11.e KaR6l KaAa Jl,6lxeljHU8. H8'1epa, Keu 6H AaB neTU eB6lra MHe-
OOl\a, npHlllUClII6l UeAH6lra epeTHKa Ka.ll.BBBIICT8, n6l HlIIeH8 racnaph, II
n86JlH.KfIl upRJI, BpaTH filA l\apKBe He ce fIl(A)peK& CBlten epfllpa, KOBe
ReCTL Aapaca6l ne 6pHeMe MHByTfIl, 8 pyxaxL nfil'lTOBaHfilra (6)Cn6lAHBa
611cK8na 6ocaBC1rora AHT8Ha MaTKfilBRha, B "A rllera ueCL (sic) 6116l
6lApuemeBb filA up6lKJleTHa. TaKfIlljepb u fitA cap6aua e" .lanIl lIeC8
",6lmJte TpU zeBe R eAaBh 'I6lBlleKL.
Ca"a BlIIa BHaTU Bama CBeTBrna, KaKa 68Aylill BRAHe pe'leHU ro-
cn6lAHHL 6HCK8n nfllTpe68 A8x.BBB fitA saIDBexb OBal\a, K6l118 Tapne
pa~1I Bl1epe, BeBMaR8 nacTRpa ASX6lBBBeXh, 6ueme fil(A)Jt8'1BO e nO-
MOD8 B C :MH.II.6lCTH8 same CSeTHrBe 8'1BBHTU U 8&sap'UI seAB8 cK8.II.8
821
"A BBeIC6l.UlBtt AJIehB~e, o K.B 6H naKe 6H.U1. peA"B~B H naoTHpH

A8X.BHH (lA (lsaqa Hea8ceoHen H oame OBeTHrBe, K"Ha OToaP& au
68Ae 8'1HI'Besa o nfIl08 r.onfllArma 6f1lra, A6lIllUfIl ope.esa (sie)
Be6H ce aB&ll6l .0HeBHen epeTHK& BenpaaTe.lI.OTB& 6f1ZHen B CBeTe
~pKoe. a uam.H CBeTHrRH npaoeABB IIA&Ta~ x6llie AaTH OHe'lB8 JlA&T8
Ba Be68. B C&A& pe'leBB6lTa~I> Bam& npeAHK&JL&~ 8'IH BHeK...lHlCfIl
AHe~e; &.II.H BHeA&BD Be.{J}ace 01C8.ll.e CBpmHTH paAH 86f1)m;oa Oe.ll.HICa;
:Ma IC&lCM AoliR8 Ba .leTa A& ...r8 Kp8.m A.6HBaTR, TaKe C1C8.II.8 H{a)n8CTe,
Tep BA8 rAB .fI)ra xpaa8 AfI)6auaTH. fIlOO Bee... ICTB6.IlB "'lHT..oaTB oam{J}B
CBeTHrBB, KaJC(I .RfIlIll8, lC(IB BD HDTH D...rB8 .,11, CBHBeX& 1 A8ma
1C&pCTHaHClCBeX&. a rocDOABBD 6BCK8n& 6..O&HOO, r6lCDfI)AHH& ABT8B&
MaTlC80W, x.he B 6..h.le KaaaTB DeTpe6e n8ICa Bamera, lCtlra .0-
.l_fl) A& Ba _e same 6aAe ~e.lI.BB&TB CBeTe SMre. B C fIlBBeaBeM&
(lOTaB.e.. :MNeliH 60ra aa 8aOBmeBHe H sanpeAalCL oame CBeTHrSe, "A
KeBe mBAR.. 6.lar(j)c.0 6f1lZH.
A di detto jo Natali di Saraeea, nobil d' raga (ragusa) aferm.o quanto
dei) sopra. Ha MaTefI). A di detto jo Orisostomo di Joannis afermo eome
di sopra manum (sie) propria. Ha T..Ma MaTReun ~e.lI.BBa. coeTe SMre
B URH. ICalC(l filA arapa. Ha Aa,ll,paa ~aJCa.ll.R ~e.lI.BB&. sfIlre H DBTa(.)
KeMBK. arapa. Ha rarapa IIBKeJum&. Ha Pucao MaTK6l0n ~e.lI.HOaM
CBere B.re B DRTaM KfIt.ll.H1Cfll filA KBrapa. Ha BB~e~(I MBxaH.II..BD
qe.umaM A di detto jo fiorio di Bernardo Jellieb afenoo quantD di
sopra. A di detto jo Marino di Nieolo basciando glli sam piedi domando .
quanto di sopra. A di detto io Stefano di Jaeobo baseiando li saeri piedi
domando quantD di sopra. Ha 'R8po Hnfl).II.ah& ~e.lI.HB&. CBeTe B6lre H
DBTaM 1CO.II.HKfIl filA KBropa. Ha RiHa &ax8mah qe.ll.HBaII& BfIlre CBeTe
B DHTaM& KO.II.HKe (lA Har6lpa. Ha HaKoB& ilaB.II.om Ha CTHenaB
MapTHB.Bn . Ha OmenaB ilacKeeBn Ha IIaUaO 'R8p~eBw
lo Giorgi di Dimitri baseando.... Ha 'R8pa MaTHeoR. . . Ha
MapTBBD HH~ Ha pe'leSH, Ha MapllBl> HoasoBDI> A86poB-
'1a1lHB& ~ep.aualll& r ..pse DRC... ~e.lI.HBaH80 CBeTe s.re B DHTOl>
lCtuHKfIl "A arapa. .
(In dorso): ilPHCBeTfIlM8 rocD.ARB8 roCD.AHB8 aameltl8 .~8 B Da
OTBpa CBeTe qapKBe DaDH rprap8 xnI. .
(In dorso): "Adest versio latina interprete d. Simone eailonieo Jadrensi".
TabuJar. vaticaD. eecret. arma.r. VII. capaa VII, m. 4.
MOOn. 1582, meue Febraario, Rome.

fhegoriUB PP. XIII. insen.it fr. Bonifacium a Ragusio, episcopum Sto.-
gnensem, orl f)iBitatoris apostolici tIIunUB in Dalmatia, Hercegooina, Bosna,
Oroatia, SlafJOnia, Serbia et Hungaria austruU me obeunaum.
Molto reverendo monsignore. Poiebe V. S. per soa earitA et per amor
di Dio si e otrerta di pigliar qoesta latiea di visitare li poveri ehristiani.
ehe ne le parti settentrionali, et di Europa sono in mano d' infideli et
N. S. per la sua pastDra1e providentia desiderando far fare questo officio
eon l'oeeasione de la volonta et prontezza sua, iospirato da Dio, ha de-
I U izvom j~ ta ri~ ispravljena, t;e Be AW Damote ajegumo razabrati, je li pi-
II&DO: caDeu. lli CBfI'l'IIIIUJo.
&POlL XDIL 2.-l
322
patata 1& persona sua a tanto peso, ella sia eontenta abbraeclarlo et
exeguirlo ,olontteri, et eon 1& beneizione, ehe S. S. le da nel primo
tempo opport1lno metteni in viaggio, et andar nel nome del signore.
1. Ma prima che eDa si parta, Iaseieri. ben provistaJa sua chiesa di vitario
et persone idonee et 81lffielentl per Ja cura et govamo di queDa et di
tatto queDo che blsogna, mo che in soa absentia non patisea detri-
mento alcuno; et meDtre elJa proearera 1& Balote delle aItre chiese, la
sua non reati defrauata de la deblta. soUeeitodine pastonie. Onde se le
parera potrebbe aneo 1aseiarJa raeeommandata per le cosa oeeorrenti et
pitt importanti a qualebe buon '8800'0 de tieini.
2. Appresao eonsiderara et ruminen. bene, di qOallta Importanza per
servitio di Dio et de la Balote de le anime et dl quanta satiafattione
possa et debba essere a S. Bantita et. a questa santa sede questa soa
miaaione ,eramente apostoHea per le bone opre, ehe vi si banno da rare
et per fi frutto spirituale ehe se ne spera.
S. Per II che eondene eh'ena habbi aeeurato pensiero, et facei molta
dlUgenza ln eleggeni aleuni saeerdoti teligiosi et splrltuali per oompagni
et auditori in questo tiaggio, ehe siano di vita exemplate et di eoatoml
sobrii , dl spettata fede, di timorata eonscienza, assidoi neloratione, dl
eonoseiuta. integritl, di sufficiente dottrlna et atti a predicare et dotaU
di bonta et di altre qua1ita, deaiderablli et degni de la compagnia sua
in un tauto ministerio, et siano di eonsiglio matoro da potersi eon esai
ne le deliberatloni eonsttltare et risolvere, et particolarmente ehe siano
atti et Idonei ad &seoltare le eonfessioni tra dl loro et de penitenti, et
a bene instruira li fedeli et ad insegnare gH infedell secondo le OeeG~
renze, ripieni di earlta et CH amore verso fi prossimo, pronti, sei bi..
sogno lo portasse, a pom la tita in servitio di Christo, alieni da ogni
sospettione d'ineontinenzal. vinolentia et avaritia et da opi aItro luero
inhonesto et ilIeeito, acetil ti pusilli et anco gH tmedell non si aeanda-
lizziDO, ma ehe lueeant tan quam luminaria ln medio natlonis ete. come
diee l' apostolo, et stano di edifieatione a tutti, aneo a quem che sono
mori di noi.
4. Et nel' eleggere et pigHar quegli buominJ et reJigiosi, ehe a
V. S. pareranno, a proposito per eondarH seeo in questa misaioDe et
ehe verrebbono volontieri, se le da' autoritta di poterU pigUare di ogni
ordine, aneorche Hsupenori loro non gli volessero dare lieenza. Ma gla
fi pre ministro generale de frati minori ossenanti ha fatta l' obedientia
rimettendosi a Iei eirea le persone, et si contenta aneo del padre fra
Antonio de Mattei, cM e venoto qua a 8OUeeitar. questo negotio, che
vien eommendato tanto da lei dl zelo et eli pieta, ~t ehe riporta la pre-
sente speditione; perl) ella lo potra menar aeca secondo le parerA.
. 5. A questo eft'etto e stato eonsidarato di qua, se vi fOBSe a propo-
sito qull.lehe padre religioso, intelligente et di bnona vita di eotesta na-
tione, ebe si potesse mandar sooo in sua compagnia et per suo coope-
ratore; et essendo da questi Dalmati et da altre persone reUgiose stato
proposto fi padre Bart1lolomeo Sfondrato Ragoseo de la eompagnia dl
Jesu, penitentiario ne la santa easa di Loreto, c()me persona molto pia
et da bene, et che foue atta a servire in questa opra, et pai pet tllSer
8UO eompatriota, et per havara noga (sic) et esser litterato et eaercitato
DiQitized by GooS le
S2S
nei caai di eonseienza, le ben Jion nel predlcare. Et cosi di ordiBe eepreBacr
di N. S. con diffleulta si e fatto levar di la et mUre a Roma, dtllde
hora si manda con UD suo compagno wco de la dettaeompapia d&
V. S. aeeib eb'ella lo meni seco per uno di quelli ehe per 8UO aiuto et
eompagnia ba da menar con lei. Pero ella oIt.re I'aecettarlo volontieri,
come siamo eerti che fara, sia anco conteRta di trattarlo bene et amo-
revoimente con uaargli canta et ca:tezze, aecib che tanto piu allegra-
mente faeci il senitio di Dio, et di qoesta santa aecle et ella lo POlA
adoperare.
6. Pare neceaaario che V. S. debba portar seco qaalehe paramento et
fornimento aaeerdota1e, altarello portatUe, messale et caliee, per potet
ella et Roi compagni haver pitl faeiJmente commodita di eelebrare le
messe dovunqu8 si troVeraDno, et oltre questi sacerdotali haver ~eo un
paramento pontifieale eon le ea1ige, aandalii, tonieella, clalmatic&, ero-
eetta, guanti, &Dello, mitra, gremia1e et pieviaIe con un bacolo pastorale
piesatore per potere dove oeeorrera eelebrare pontifiealmente, far le ordi-
nationi, dare il sacramento de la confirmatione et riconeiliare soIanne-
mente et tare altri officii pontifieali, ~be se le eoneee potare eaercitare
in mtfl del breve dele faeolta che se le mandL
7. Et a questo effetto e neC888&l'io in ogni modo portal' S800 un pon-
tifieale romano per poter exeguire r officio 8UO debitamente. Pare anebe
neeeesario portar seco per UBO suo o de' eompagni lm libro sacerot&le
o qua1che altro libro appartenente a saeerdoti inferiori per II admini-
strationi del battesimo, de la penitentia, del matrimonio, ala commu-
nione et de l' estrema untione et altri uffieli divini.
8. Vene (?) aneo, che ella et i suoi compagni portino seco qualebe
volume del coneilio tridentino per le eose de li dogmati, BlCl'aIIlenti et
di riforme, et del eateebismo romano ad parodl08 per tstrottione de' sa-
eerdoti et o1tre la Bibbia et qualche se1'lllonarii oltre loro libretu, aleuna
somma di easi di conscientia come la Silvestrina, et ArmiUa overo
l'Angelica, et anco la somma piccola Caietana, la quale e utila, se ben
in aleune poehe cose non e communemente rieevuta, o simile per ,POterai
risolvere in a1euni dubbii, et ancora li testi canonici in quarto foglio per
queBo che oeeorreSBe vedere, et una somma de coneilii per potersene
servire contra gli beretici o seismatici ne le oceorreDle, et qualehe a1tro
libro contra l' beresie et errori di questi tempi.
9. sara di pin neeessario, ebe V. S. porti S8CO li ogli benedetti del
chriama, de l' oglio santo detto de Catbeemneni per aervirBene ne li sacra-
menti del battesmo (sie), de la confirmation&, del' I'ordinauone de Prett;
et aneo l'og1io de gli infermi per li caai che potranno. oeeorrere ne la
na compagnia, et aneo per potersi ministrare apovari ehriatiani di la.
Et se ella nel Giovedi santo si trovera in luogo commoo et in ebiesat
dove habbia il numero suffieiente de sacerdoti lecondo l'ordine del ponti-
ticale, annoverandovi i eompagni, che si trovera baver &eeO, potrebbe eon..
aecrali secondo il rito de la santa ehiesa per distribuirli a saeerdoti di
qaeBe parti. .
10. Per poter fara questa santa visita se le mandano altoni btevi
apoatolici. II primo breve tl de la sua delegatione et deputatione in visi..
tatore con molta auttorita et ampio diretto a lei. n secondo generale
*
324
hortatorio a tutti i christiani di quei paesi. II terzo di public&re il ple-

Dario giubileo in tutti i luoghi, o paesi, dove ella arrivera. omandera..
n quarto e de le amplissime facolta. che se le danno, aceio possa con
maggior servizio di Dio et frutto a salute de le anime, et con maggior
dignita et honor 8UO exequire questo officio apostolico, che con tanta
confidenza da S. Santita se le commette.
11. Et se bene per il breve de la detta delegatione SUI se le da.
molta auttorita et giurisdittione, non per questo la debbe per tutto indif-
ferentemente exercitare, maxime dove potesse nascere scandalo o peri-
colo, o caDBlni impedimento di quest' opra appressO quei che governano
il dominio temporale, a quali non si deve dare sospetto alcuno, benche
minimo, aozi se essi l' havessero, si deve espressaQlente dir loro, che
la religion e christiana insegua principalmente obedire ne le cose tempo-
rali I le potesta. et principi secolari, et che questa visita non risguarda
se non le cose spirituali. Ma ha da procedere con molta prodenza et
circonspettione, et havendo consideratione ai luoghi et ai tempi et altre
cireonstanze exeguire quel che potra. con desterita et col mig1ior modo
che sia possibile, adoper.ando tutti i buoni mezi et principalmente le VirtU
de la mansvetudine, piaeevolezza, patientia et canta per aiutare i divoti
et ridurre gli erranti et peecatori a penitenzl et a la via de la verita,
et confirmar loro et gli altri ne la fede. n che e maggiormente necS
sario dove l'auttorita et disciplina ecclesiastica non si puo liberamente
exercitare.
12. Similmente ancora quanto a le altre facolta, che se le concedono,
e necessario di avertire di servirsene discretamente et con pari prudentia
et consideratione dove bisogna et dove e espediente havendo riguardo al
luogo et al tempo, accio che bene et opportunamente UBIte senza inter-
esse humano risultino a gloria et honor di Dio, a beneficio et salute di
quei poveri christiani ; et per edificatione et non in otI'ensione o scan-
dalo loro.
13. Di pin se le da. la facolta di poter absolvere et riconciliare gli
heretici et quei che emno contra la santa fede catolica con una parti-
colar commissione a parte de s. cardinali inquisitori generali, aecio che
possa rieavere a penitenza nel grembo de la santa chiesa et riconciliare
apostati, heretici et sciamatici in foro conscientiae tantum, o vero in
utroque foro, et anco se quelli sono persone ecelesiastiche di dispensare
con ess~ sopra la irregolarita per tale oecasione da loro incorsa o con-
tratta secondo la forma di detta commissione, la quale V. S. sia contenta
di legger spesso et considerar bene per poteria meglio exeguire.
14.. Sia V. S. vigilante in scoprire, se in quelle parti fossero heretici
lutherani, eonfessionisti, Calvinisti, sacramentarii, trinitarii o d'a1tre sette
o vero anco atheisti procurando quanto e possibile, che non vi siano et
se vi fussero et non si volessero emendare, si ba aimeno da far opra
non potendosi far a1tro, che siano conosciuti, tenuti et schivati per tali.
15. Et percM s' iotende, che gli heretici delle provincie vicine vanno
spargendo r heresie non solo in boeca, ma con libri stampati, mandan-
doli .per l' Illirico et Dalmatia anco in lingua schiavona et Ciuru1a, nel
visitare ella si facci mostrare et vegga totti i libri, che tengono et tro-
vandovi libri o scritti heretici, soperstitiosi et probibiti, li neti, guasti
325
et abbrugi mostrando loro I'errore per questo commesso et I' escomm1i-

nica, ne la quale sono ineom. Et a questo fine dal santo officio se le dlL
aneo faeoltA di poterli assoiver' et similmente dispensare sopra l' irre-
goIaritA incorsa, se sono persone ecelesiastiehe, come in detta commissione
si contiene.
16. Et trovando 8imiU libri heretici in quella b in altra lingua ne
mandi qulL in Roma fidatamente uno di ogni sorte per !arli vedere et
anco confutare, se bisognera. Si intende anco, che in quei paasi sono
molti de nostri di questi degni Ohristiani di qul, i quali lasciate le loro
mogli qui, hanno pig1iate ae altre di la; pero procuri di haverne infor-
matione et emendarli Iacendogli conoscere il loro grave enore, o vero
Don si emendando publiearli per tali.
17. Di pin prendera diligente informatione et nota di tutti li reli-
giosi b persone eeelesiastiche o se~lari di queste nostre parti d' Italia
et degni christiani d' Europa, che son apostati, heretici, seismatici et si
trovasaero fuggiti in quelle parti, per darne poi relatione qua; et in
tanto con essi potra fare ogni bono e pietoso officio di earita per ridurli
a penitentia et al grembo de la santa chiesa.
18. Visitera V. S. in tutte le citta et luoghi, ove anderl, principal-
mente tutte le ehiese catbedrali, parochiali, collegiate, curate et senza
eura sottoposte a la giuridittione de gli ordinarii, et ogn' aItra quantun-
que essenta; et in detta visita fara diligenza d'informarsi bene de la vita,
qualitA et sufficienza de li vescovi, ordinarii eurati et altri superiori,
come sono vigilanti ne la eura et s8lute de le auime de' subditi et del
loro gregge; et se sono residenti ne le loro chiese et eure; et partieo-
larmente come attendono a fare il debito loro, no18ndo quelli che non
fanno residenza et eshortandoli a farla et signifieandoli le pene incorse
per non baver riseuto. Come in easa chiesa si essercita il culto divino
et si osservano i saeri canoni, et i deereti del sacro concilio tridentino ?
19. Et se il detto eoncilio 6 stato in esse sin horn osservato, et se
vi si puo far osservare insieme con altre bolle di riforme rimanate da
questa santa sede. Se conforme al deereto del coneilio sudetto le chiese
curate si danno per concorso o almeno a persone atte, et gli altri bene-
fieii eon essaminar' queUi che li hanno da ottenere. Come li santissimi
Bacramenti sono decentemente custoditi ne loro 18bernaco1i, custodie et
vasi, come deeentemente sono portati b amministrati quando oeeorre.
Come le chiese et loro sacristie sono tenute et instrutte di paramenti et
eose necessarie al eulto divino. Notando particolarmente tutti quei luoghi,
che 80no ben tenuti et quei prelati et sacerdoti, che aono diligenti et
attendono al officio et eura, che e loro commessa, et a tener bene instrutt8
le lor chiesa; come a l'incontro queUi, che in cio trovera negligenti et
stracurati, pensando il modo che s' havera da tanere per dar rimedio a
le negligenze et disordini da loro commeB8~ informandosi diligentemente
di tutti gli abusi che ritrovera..
20. In oltre visitera. tutti i monasterii, chiesa et luoghi, che trovera
tanto di huomini, quanto di donne religiose, sottoposti a gli ordinarii b
asuperiori regolari. Et sopra tutto havera. oeehio di vedere, come in essi
si vive regolarmente, come si osserva la clausura et le loro constitution i
8ODO poste ill essecutione. Visitando &nCO, se fara bisogno, le persone
Digitized b;Google
a96
Isteue, et ft gOf81'l1O et vita di eiaseuno; et ritrovando alCUD& COla de-

p di emenatione o eorrettione, procuri di emenarla piu presto per
via di correttione fraterna et ammonitione con earit&, che per altra strada,
rilenaDdo per ultimo il vem ad atto gludieiale, et Rll88ime quando
non gIovino gn amorevon suoi avvertimenti et ammonitioni, provedendo
albora nel B1iglior medo che conoscera. euere espediente. Del che aneo
poi se ne ha da dar relatione a li BB. eardinan protettori et a n supe-
riori de li ordini et re1igioni loro, a quan al ritorno suo se ne dovera.
dar quel oonto et raggualio che conviene, aecio che con l' auttorita. loro
poISOno fare quelle pro1isioni, che sono pol8ibiti in quei paesi.
21. In tuto ella Bon manebi con ogni efficacia et caldezza esholtare
n detti regolari, che quanto piu poasono da easi si attenda avivere
ehristianameute, poi che si trovano in paesi, ne quati col b\lono esempio
et dui8tiaoe &ttioni et opere lora possono glovar taBto un gregge del
signore coli OOpi08O che II tuori de 1& strada et meritar tanto appresso
lUa dilina maest8.. Onde importa assai il persuadergli et il m08trar loro,
quanto eonveDp, che 8I8i vivano nel ouerv&ntia de la regola et consti-
tutioni loro.
22. se le manduo ad eft'etto di queata viBit& in lingua latina alcuni
capi di quelli,che per illtrottione ai sogliono dare agli altri utatori
maDdati da questa aanta sede apostonca in divene proviame et parti. Et
18 bene in eaai si eontengono cose, le quali nel termine et stato, in che
si trovano li }!usi, ove aadera V. S. 'vi si hano piu presto da desiderare,
che vi si possano pienamente eueguire come in essi si eoBtiene i non
diIIleae se le B1andaao, acoio che ella ne uvi quel che conoscera., che Iia
eapediente o vero opportuno.
23. Tra l' altre cose che V. S. bavera. da fare in queata sua mis8ione,
dovera. eon molta destrezza et aceortezza pigliar informatione di molti
bene eceJ.esiaatici, che si trovano in quei regBi et paesi oecupati etiam
da ebri&tiani, de quali aleuni, per quanto si intende, n possedono per
beni di ddeaa et non n restituiaeono, perehe non ci e &tata sin hora per-
SODa, ~e habbia fatta inBtantia di recuperargn; et che essendo ricercati
finaJmente si indurrebon a reatituirgn; pero facci ne quegli offieli, che le
pareranno potersi fara, portandosi in modo et con tal destrezza, elle per
le cose temporali non si perda quel frutto apirituale, che si sper& et per
U quale prineipalmente elJa b mandata; per cio che se si ricuperasse
aleUDa cosa d'entrata, se ne potrebbe coll8titu.ir provisioni per vescovi et
rettori da deputarsi a la cara et salute di quelle anime ne gB isteasi
luOShi o altri vioini.
Sopra osni altrl cosa V. S. fara diligente eonsideratione, dove e IUI-
gior biaogno d'operarii per aiutare et indrizzar quelle povere anime et
che lia si baftl'8bbe a tenere pU' provederli piu faeilmente et in qual
Iaogo piu commodamaMe si ba'fel88ro adepotare rettori et aaeerdoti a
questo eft'etto, et che modo si havease da tenere per dar loro da mare
et ella potendo farlo le easegui. . .
24. Ne si aeordera. di far peasiero, OOIIle in quai paesi si pot8188 con-
atituare aleuna aeola, De la quale i fanciuI1i potessero t!I881'8 iuegnati
de la clottriaa christiana et altre 0088 apirituali da muatri letterati et
fedeIi, aeeiocha eol tempo ai reDdesaera saoerdoti idoDei da poter -.atnre
Ja ,eri~ et insegnar gli altri. . ..
DIQltlzed by
Gooole
()
'327
25. Questa eura d'insegnar i faneiuIli doverebbono baver tn (sie) pa..

roohi et curati se potesaero II sapessero farlo, Dl&88imamente per alle-
var gli divoti .et amare'foli de la chiese parochiali et fargli prattiehi negli
officii et cose ecclesiastiche. Ma se non si puo, si potra dara ad alcuni
r::! seeolari per li medeeimi .ri8l)etti, che nei luoghi li trovauero .idonei,
do che a Ji detti fanci.ulli s' insegnasse a Jeggere et scrivare et la
grammatica et la dottrina chri,tiana; et quando non vi Iia eolilm.odita
di preti, aeeioche li putti christiani non vadano a scuola di seismatiei,
comme e avvenuto per il passato, si potrla vedere, ehe Ji frati di s. Fran-
cesco 088ervanti o altri che vi foBSero, laseiassero andar ne le scuole
loro II detti fanciulli per insegnarli li principii di lettere, dottrina chri-
stiana, et timor di Dio.
26. Di pili a li detti frati si ha da dar ordine, ehe leggano i easi
di eonsclentia et predichino le domeniehe et li giorni festivi et a questo
eft'etto ogni monasterio o lu080 loro habbia soggetti idonu per la detta
lettione et predica. .
Procuri V. S. che a le chiesa paroehiali et curate et al loro rettori
et saeerdoti seeolari sia, aneo dai re1igiosi et frati, portato quel rispetto
et riverenza, che si conviene et che a le d~tte chiese aiano eonaervate
le raggioni et preeminentie toro; et che al incontro da quelli si porti
ji simile rispetto et honore ai frati; et ai luoghi et pel10ne 19ro siano
osservati i loro privilegij et essentioni, et ehe con reeiproea charitA et
benevolenza si conservino insieme amorevoli et congionti per servitio del
signole et salute de l' anime.
27. Et perche ella trovera alcuoe difiereotie et diapareri tra l' veaeovo
de la Bosna et li sudetti frati min.rl osservanti, procuri con paterna
eharita di ammonirli, et compo~ tra loro quella santa pace et unione,
ehe conviene tra prelato et persone christiane et reJigiose, poste ad
esempio, institutione et edificatione d' altri m08trando loro eon qaanto
danno de la propria Balute et con quanto seandalo di quai christiani, . che
han da esser aiutati et inatrutti da loro col mezo deJa dottrio&, buon
esempio et vita Joro, essi nutriseono simi1i contentioni et diapareri ; f&-
eendo in modo, che l' V8BCOVO toroi ne la sua eura et provincia et vi
facei la debita residenza, esso~ndolo a portarsi bene et pateroamente
eon idetti frati, dei quali egli e stato. Et ammonendo essi frati, che eaai
similmente portino a Iui quel rispetto et faeeino quell' osaeguio, ehe eon..
viene aImeno per la degnita pontificale che tiene. .
28. Similmente, poiebe idetti frati ai dogliono del medeaimo veaeovo,
cbe egli habbia oeeopati alcuni luoghi loro, e neeessario informarae ne
bene, et esseudo vero, essortarlo et fare ogni opera ehe li l'e8tituiaea;
se bene egli potra habitare tra loro nei monasteri de la BossiDa per far
vi la residenza et tener cura dei quelli popoli a Iui commessi. Et am-
monirIo aneo per l'avvenire, che non faeci quelle eose, no si usurpi alcuno
monast.ero di essi frati, ma si contenti di stare et habitare eon essi in
servitio di Dio et salote di queU' anillle.
29. Et perche se l' e data faco1ta di poter ordinare ai oMini sacri
persone cosi regolari come secolari extra tempora, vedra secondo la qua-
lita de le persone et necessita delli IU08hi Ul&tla ret.ente, che slano
gl' ordinandi quanto e possibile atti al essercitio de li detti ordini et
328
che non .dano persone discole, ma piU - presto virtuoae et hones~, che
poB8&no dar buon esempio et non scandalo. Et li ebieriei in minoribos
procuri deputarU in alcono servitio di chiesa et che aiano ben instituiti
ne le lettere et costumi.
30. Intendendosi che fin hora per earistia de preti () stato IOlito
dar la communione ai laici, fatta li fare solamente la confessione publica
et generale senza esaersi confesaato prima maseuno particolarmente in
seguito de suoi peecati a aaeerdote aleono, vedra di toglier in ogni modo
questo abuso ordinando, che non sia data, se non a quelli ebe prima
baveranno fatta la confessione saeramentale in secreto dei suoi peecati
particolarmente al sacerdote, non probibendo poich() si faeci la confes-
aion~ generale ne le chiese CDra~ nei giorni de le domeniebe et f~
principali tra le solemnit&. de la messa, et anco avanti l' atto de la com-
monione, come si suole et () notato nel saeerdotaIe esaendo cosa buona.
31. Nel publieare il giublleo et coneeder l'indulgenza sara bene cbe
V. S. et i vostri compagni faeeino sempre qoalcbe breve sermone al po-
polo deebiarando ben l' efficacia et valor loro, il modo come si hanno
da conaeguire et rauttorit&. del papa che tiene in conceder1i. n cbe
anco () eapediente farsi nel amminiatration6 di ciaseuno de' saeramenti,
conforme al conci1io tridentino nella sessione UD de sacrificio missae
cap. vm. et nella seas. XXJIII de reformatione generali cap. VD. et II ca-
teebiamo romano.
32. Trovando cbe ne la cura del' anime siano tenu~ persone non
atte o seandalOle, facei opera, cbe si proveda d' altre persone idonee o
sufficienti per dottrina. et bont&. di vita et d'essempio, secondo meglio
puo farsi, o eHa li dia coadiutori atti per eaercitar la cura.
33. In oltre. trovando, che le chiese curate o altre siano servi~, o la
cura sia tenuta da preti seeolari o regolari beretici, seismatiei, apostati
et publici peceatori et incorrigibi1i, fara ogni opera di rimoverli da detta
eura et servitio, deputando in luogo loro altri idonei et de pitl atti, ebe
si pomnno trovare nel paese usando in cio quella cireonspettione che
eonviene, et lontana da ogni proprio afietto, non faeendo appresso di se
eceettione di persone, ma regolando et provedendo II tutto a gloria di
Dio et salu~ di quei fedeli. Et trovando in cio difficolt&. da non poterla
superare con distrezza et con servirsi de le facolt&. et armi spirituali,
cbe se le danno, procuri d'averter, in quel meglio modo. cbe potra, il
popolo de l' heresie, errori et peceati di quei tali wo siano evitati et
non si tenga communicatio con loro. Et fatto questo non po~ndo far
altro rimedio per provedere a tanto male.
34. Di pitl essendo le stata data faeolta di far tutti quelli ordini et
decreti, cbe conforme a saeri ordini et al sacro concilio b.identino le pare-
ranoo neeessarU ad emendatione de gli abusi et corruttele et per intro-
durre la disciplina eeelesiastica tanto ne laici quanto ne preti et aItri
religiosi, habbi avvertenz&, cbe faeendoli siano a proposito et convenienti
al luogo et al tempo usando in cio ogni riguardo et discretione, mostrando
in tutte le attioni sue d' baver persona, quale fatica d'esser mandato a
loro visitarli per carit&. et desiderio di profito spirituale senza speranza
.raltro fine o eommodo particolare.
829
35. Haverl principal eura d' informarsi in che eose principalmente

qoei paesi hano patito et che ordine et rimedio poo esser dato lOrG ne
termini in che stanno le cose. Sopra tutto vedra di trovar modo, che li
poveri christiani, che si trovano sehiavi, siano confirmati ne la constantia
de la saneta fede et che ci sia saeerdote, che posaa aseoltare le loro eon-
fessioni et amministrarli, almeno nei tempi debiti, il sacramento de la
santissima eoeharistia.
36. V. S. notera et in seriptis darl relatione di tutti li veseovadi et
chiese, che trovera1et come stana ben ordinate in tutte le provineie, che
visited. et partico armente ne la Servia, cosi nel temporale come nel
spirituale. Et di tutte qoelle citta et terre, dove' altre volte sono stati
vescovacii, che hoggi non vi sono, et ne le quali vi si potriano institoire
et di aleone altre, ne le quali fossero ehiese atte et opportune ad eri-
gerle et instituirle in cathedra1i, advertendo ancora che modo potrebbe
havere il veseovo da vivere, che fllSSe sieoro et stabile.
37. Et se ben ne le parti, ove ella andera, non si crede che parti-
co1armente siano stati poblicati i deereti del sacro conciljo tridentino ne
la sessione XXIIU de reformatione matrimonii et massimamente al capit.
primo; et per questo i matrimonii fatti senza l' intervento del proprio
parocho, o d' altro aacerdote di soa lieenz&, o vero di testimonii secondo
la forma del decreto del detto capitolo primo, non siano jnvalidi ne nulli,
non essendo stata la publicatione dei detti deereti de reformatione matri-
monii ne le proprie parochie, come si ricarca al etretto d' irritar o annoI-
lare i matrimonii contratti senza il detto intervento del parocbo o vero
de testimonii, et render i conjugi inbabili a contraher in tal modo senza
loro. Non dimeno se por forse dopo l' obligo de l' 08servanza del detto
eoneilio, ehe commincia al primo di Maggio IIDLXIm, fussero anco stati
publicati i detti deereti de reformatione matrimonii sessione UIIII in al-
cuoe parochie de paesi, cbe da lei aarano visitati, et in qoelle istesse
paroehie, dove fuessero stati poblicati i detti decreti o per traseuraggine
o per maneamento de' sacerdoti, tra qoei poveri christiani si trovasse
esser stato contratto qoalche matrimonio senza l' intervento del proprio
aaeerdote o de testimonii contra la forma di quel decreto nel detto eapi-
tolo prinio de reformatione matrimonii publicato ne le proprie parochje
di esai contrahenti, come si edetto, et per questo fosse nullo o invalido : sara
bene, ch' ella ne adverta i saeerdoti et i popoli, che in quelle paroehie, dove e
fatta tal publicatione, non si facelno per l' avvenira senza intervento del
proprio saeerdote et de te~timonii insieme. Et quanto a li matrimonii
gia contratti dopo queila poblieatione de detti deereti fatta ne le proprie
parochie, come si e detto, senza il aaeerdote o senza testimonii o senza
l' ono, et gli aItri, per eonvaIidarli potrebbe di nuovo farli contrahere
in presentia del parocho, o d'altro saeerdote di aua lieenza et di testi-
monji capite i (I cl); et eosi di nUOTO solennizarli et legitimarli. Et in de-
fetto del proprio saeerdote potra intervenira V. S. o &lcono de saeerdoti
aooi compagni, ai quali N. Signore in tal mancamento da facolta. d' in-
terveolr' in easi matrimonii come proprii parochi et di benedirli.
3S. Ma se sono contratti avanti la detta poblicatione de decreti o
vero che tal poblicatione ancora non sia stata fatta ne le proprie pa-
rodlie, i matrimonii sono "alidi et booni et per tali si hanno da tenere,
330
poi che il detto deereto non obliga, se non dopo la publieation8 fatta ne
le proprie parochie de contrahenti secondo la mente del a1Iegato decreto
nel deto capittolo primo.
39. Per il che oonsiderandosi la rarita et penuria de parocbi et saeer-
doti in quei popoli, che ella visitera, et che per tal causa Barebbe gran
difficulta et impedimento nel far de matrimonii secondo la forma del
concilio tridentino, pare espediente, che in quelle paroehie, dove ain ora
non sono stati publicati i detti deereti de reformatione matrimonii, non
si publiehino aItrimente per hora, ma si soprased.a insino ad aItro ordine,
per non gravar quei christiani di cosa diffieile o impossibile et aapettar
la relatione di V. S. nel suo ritorno, di quello che intorno a questo bavra
conoaciuto et giudichera poteni fare et osservare.
40. Et perche si potriano facilmente trovare matrimonii illeeiti eon-
tratti in gradi prohibiti da i sacri eanoni, N. S. per liberar ranime iIIa-
queate da peceati et da cenaure eeclesiaatiche et pene, et per zelo de la
salute loro, tra le altre facolt&, che da a V. S. e quest&, che possa dis-
pensue sopra li matrimonii, che fussero gia stati contratti et conaumati,
o contrati solo scientemente o ignorantemente nel terzo et quarto pado
di consanguinita o vero affinita aasolvendo prima li coniogi da la &eD-
tenza de la scommunica et altre censure et pene incorse senza pigliarne
danari o premio alcuno.
'l. Ma se per l' a"enire in quei paesi occorresse contraheni matri-
monii tra parenti in simili gradi per cause rationabili et urgenti V. s.
potra avvisar et Iasciar ordine ai vescovi et ai sacerdoti et religiosi di
quelle parti, che in tal CaBO ne serivano o ne avvisino qua in Roma per
buona strada con Ja nota de le persone, del luogo et diocesi, del grado
del parentado, de le cause de la dispensa et del' aItre circonstanze ne-
cessarie, che se li proeureranno le dispense da N. Signore senza dispendio
alcuno et se I'invieranoo.
(,2. Di piu intendendosi che in molti di quei paesi li preti hanno
introdotto un gravissimo abuso di usar I' oglio commune in luogo de gli
ogli benedetti per il maneamento che non banno, ella non manchi di
toglier in ogni modo qoesto et ogn aItro abuso, che vi troVa8Se mo-
strando loro, quanto cio aia mal fatto et da non tolerarsi in maDiera
alcuna ordinando che ne siano provisti ogo' anno da i veacovi loro, o altri
piu vicini, avvertendoli che ricevuti che li hanno mantenghino bene con
rifondeni del' olio commune innanzi che manchi il benedotto sino al
giovedl santo, che procureranno di havere il nuovo et che tratanto in
CaBO di necessita solamente posIlano uaare l' olio santo o de cateeumen~
et la cresima vechia del' anno precedente.
48. Et perche poo essere di gran giovamento a le chiese et a le
anime di quelle povere nationi saper con certezza et con la teBtimoni-
anza di V. S. le necessita et bisogni loro per provederle et sonenirle in
quel che ai puo col tempo, pare espediente, che questa visit&, che Bi fa
da lei, sia posta iD iscrittura per mandarsi pol qua, et esser vista et
considerata bene, se pur a lei non oecorre cosa in contrario, che potes8e
dare impedimento a questa opera. Ma si haverebbono da serivere et
notare in un libro o quinterno a parte le cose pili prineipali et neces-
,&arie apparten8llti a la detta visita et prineipalmen~ II .tato de.le ebieae
381
et monuterii, che 11eni et faeolta tengono; et come aiano instrutte di

Baere vesti et paramenti, di vasi sam et aItra suppelletile eeelesiastica j
la tita et costumi et altre quaIitA de prelati, saeerdoti, re1igiosi et mi-
nistri; di che religion e, rito et vita sono quel chrilltiani che visiterk, et
i deereti, ordini et riforme, cbe ella fari. o Jaseiem che siano ossenati,
et altri atti oceorrenti. Et in altri quintemi a parte si potrebbono rice-
vere le dispositioni o te&timonianze o proeessi, ebe haveue a ricevere o
fare contra qualche veseovo o prelato o altri superiori o sudditi di cose
grati et importanti secondo che oeoorrera. Et a quest' effetto potrebbe
deputat uDo o due de BUoi eompagni, di quelli che mena atti a questo
mestieroz ehe ne le bore quiete rimotamente serivessero et piu piena-
mente ene potesselo; oltra che se le da faeoltA di deputare notarii
publici.
44. Perche N. Signore eon ogni patema carita et vigil!I.Dtia, non per-
donando a spesa aleona, tiene Bollicita eura di proeurar in tutti quei
modi ebe puo il bene et 1& salute universale di tutte le nazioni chri-
stiane; et a questo eftetto a Roma et mori in diverse provincie ha insti-
tuti moltl collegU di giovani et figli di varie nationi, non ha maneato
&Deo di far il medesimo per le nationi, ehe ella ba da tisitare, havendo
gia inatituito il coUegio bungarico per la natione et lingua hungara et
ordioato &DOO il coI1egio i11irico per la lingua et natione illirica. Onde
la Santita Sua si content&, che de li regni et provineie soggette al im-
perio del Turco, si ricevano alenni gioveni et figli per imparare et eBBere
instituiti ne la religione, lettere et discipline et poi ritomanene a le
patrie lOlO per servitio di Dio et de le ebiese et beneficio di quei .,o-
poli; purebe li detti gioveni et figlioli siano di buona indole et di buona
ingegno, docill, . et di honesti costumi, nati di legitimo matrimonio et
babili ad eBBel'e persone ecelesiastiehe o religiose, di eta d' anni quin-
dici insino ad anni ventidue, che sara conveniente per poter imparare et
intirootti se e poBBibile a 1& grammatica, o &Imeno atti ad impararla
presto. Per questo V. S. fara opera, che se ne mandino et faceino venire,
doe di diverse regioni, citta et luoghi de l' Vngari&, et natione et
lingua Vngara da dieci per il coUegio Ungarico in Roma j et da la
Sebiavonia, Croatia, BOBBin&, Servia et altre protinciae et paesi de la
natione et lingua Sebiavona da dieci o dodiei altri per il collegio illi-
rico a Loreto, ne quali collegi si alleveranoo religiosamente ne la pieta
et ne le lettere con gll altri del' isteBB8 nationi et lingue soggette a
ehristiani. Ma questo bisogna farsi con molta destrezza et prudentia per
li pericoli, ehe poSBOno suceedere, et per sebivarli potrebbono esser o in
habito di religiosi, o come guzoni di mercanti, o in altri modi, come
ella giudiohera piu espediente, che saranoo benignamente ricevuti, ben
trattati et instituiti et poi, come s' e detto, rimandati a le ease lOlO.
Parebbe aneo molto aproposito, ehe V. S. esshortasse quei christiani, che
de li loro ae ne facessero frati et religios1 massimamente del ordine suo
de minori OBBerVanti per il ministerio del saeerdotio et de la predica-
tione a benefieio lOlO et havendose ne si potrebbono allevare ne luoghi
de 1& Dalmatia maritima o vero farli venire in Italia, perche N. S. ha
ordinato et orinera, che siano rieevuti ne principali monasterii et luoghi
lero, dove pII8ODO essere bene iJUltrutti et emditi.
332
45. V. S. con totti qoel1i, che menera seeo in sua compagnia, stia
a"ertita, che per r amministratione de' aaeramenti et per l' assolutioni
e dispenaationi, che concedera et aItre cose spiritaali oceorrenti, non
ricevano denari in modo a1cuno, ne aItra sorta di premio, in che S. Baa-
titodine grava la conseientia di lei.
46. Sara bene, che V. S. et li suoi compagni a"ertano, che in
qoesta visita sianno qulU!to e possibUe manco gravi a quel popoli conten-
tando si per l'amor di Dio di quella poverta, che le sara somministrata,
aceiocM veggano pih volontieri et lei con li sooi compagni et poi gli
altri, che vi haverrano a tornare per il medesimo efi'etto, dando in questo
et iu ogni cosa esempio di vera homilta, modestia et parsimonia.
47. Et pereM s' e inteao, che in un loogo del regno di Bosna de
frati minori 088ervanti si e seoperta qoesti anni prOSlJimi ona imagine
de la madonna, che volgarmente la chiamano santa Maria del Piombo,
dela quale si ha relatione, che si fanno molti miracoli etiam a Torchi
et infedeli, che vi ricorrono, havera pensiero de prenderne diligente et
vera informatione per riferirci la veritll., come la cosa sta.
48. Di pih ella sia contenta di leggere spesso qoesta instrottione per
ricordo et memoria soa et coai anco enecessario vederel legere et con-
aiderare apesao li brevi de la aua deputatione et de la lacoltll. conceBSe
le et dichiararIe a li suoi compagni, aceiocM siano bene intese, et che
ne le oceasioni se ne posaa insieme con e88i servire et a"alere, et che
ne l' esseguirle non si facei errore.
49. Se le mandano gli infraacritti libri noovi conaegnati al padre
Bartholomeo Sfondrato posti dentro due eaBSette, ben serrate, coparte
et impegolate per conservatione loro et notati in ona lista, cbe vi e
dentro, aeeioche V. S. posaa portarli seco et distriboirli secondo conoseem
il bisogno a quei monasterii de frati et a aaeerdoti seco1ari, che usano
la lingua latina, per i qoali poBSano servira ad illustratione et a salute
de le anime:
50. Breviarii romani deciotto, nove in ottavo foglio et nove in sesto-
deeimo. MessaIi romani riformati in quarto foglio legati in corame diece.
Pontificale romano, on in foglio legato in corame. Sacerdotali romani in
quarto legati in corame diece. 'Rationale divinorom officiorum di Gu-
glielmo Durando con Giov. Beleth de divinis officiis in foglio ottavo,
stampato in Lione ono. Cateehismi romani otto in foglio ottavo, qoattro
latini et qoattro volgari. Coneilii Tridentini con l' indice de libri prohi-
biti diece in XVI. foglio. Somme de eoncilio in ottavo foglio due. Somme
angeliebe in qnarto foglio due. Somme silvestrine in qoarto due. Somme
caietane in sestodeeimo foglio quattro. Somme anoille in seatodecimo
quattro. Somme di confessione di s. Antonino dette il defecerunt stam-
pate in Lione in Ile8todecimo foglio dodiei. Confessione del medesmo
s. Antonino volgare in ottavo foglio dodici altri. Direttorii de eonfessarii
del Polaneo in duodeclmo foglio dodici. Alfonso di Oastro contra hereses
in ottavo foglio doe, di doe tomi l' uno.
51. Et per poter anco far qualehe giovamento ai christiani del rito
greco di qoelle parti, se ben generalmente non tutti hanno la liogua, ma
solamente il rita greco, pure si sooo consegnate al medesmo padre Bar-
tholomeo Sfondrato le infrascritte dottrine christiane grache et altri libri
sss
pure in lingua greca, posti aneo ne le dette cassette et notati in detta
Jista per poterli distribuire a persone intelligenti o vero a qualche lOlO
Caloiro, o sacerdote, o nei monasterii loro, et non se ne mandano moIti,
non sapend08i di certo, che vi siano popoli che usino quella liogua et
quei caratteri, eecetto ne la Macedonia et Albania.
52. Volumi del coneilio Fiorentino con i trattatl di Gennadio Seo-
Jario, patriarea constantinopolitano, in difensione del detto concilio tre,
Gennadio tradotto in latino volumi due in quarto. Dottrine christiane
ducento. Compendio de la regola di san BasiIio in lingua greca volumi
dodici et in lingua italiana altretanti, per poterli far tradurre pih faci1-
mente ne la lingua illirica per servitio di quei monasterii, se pore essi
non banno le regole di san Basilio ne la propria lingua lOlO. Alcune
lettere apostoliche atampate et authenticate per saper meglio gli abusi
de Greci et toglierli et emendarli, dove si pno senza scandalo, otomnIto,
non derogando pero al rito catolico et antico, UBato da s. padri.
ss. Et pereM se le da f&COlta di erigere et instituere alcnne con-
ftaternilA e compagnie di quelle, che sono approvate da questa santa
sede per aumento del culto divinG et essercitio de r opere pie, come son
quelle del santissimo sacramento, del nome di Dio, de la dottrina chri-
stiana, del Rosario et de la charit&, o simiIi eon le medesime gratie,
indulgentie et perdonanze, che a quelle sono state concesse da isommi
pontefici passati et da la santilA di N. Signore, per questo V. S. potra.
erigerne et instituire alcone di qnesto variamento in diversi llloghi, se-
condo le parera pin a proposito, considerando prima la devotione, qua-
lita et numero de popoli et i bisogni et necessitA loro, et de l' opere, a
fine de le quali s'instituiscono, et tutte le a1tre circonstanze convenienti
provedendo con prudenti et debite cautele, accioche ne l' essercitarle
possano esser giovevoli et fi11ttuose, come sono in se stease, et non por-
tino soap8tto al govemo temporale de Turcbi, ne pericol0 a. christiani,
ma si con08cano esser iostituite per il servitio di Dio et per &alute et
benefieio del prossimo.
54. Et per intender bene non solo il fine de l' institutione, l' obligo,
l' opere et essereitio de le dette compagnie, ma anco le gratie et ind ul-
gen tie comesse lOlO, si sono consegnate al sopradetto padre Bartholomeo
Sfondrato le bolle et i sommarii de le dette gratie et indulgenze et
opere, et gli statuti o capitoli de le dette confraternita. et compagnie,
stampati e molti di eiascuna sorte, che si sono posti dentro le medesme
eassete, notati simiImente ne la med esima lista, aecio che ella ne l'eret-
tione et ordinatione di esse o simili si conformi a gli instituti di cia-
BCuna disponendo pero le cose rettamente secondo che comportano i luol(hi,
i tempi et la natura de gli huomini et de' paesi, traducendo con I'aiuto
et opera de' suoi compagni ne la lingua propria lOlO le dette bolle et
80mmarii o capitoli et statuti, che ella fara. ne le fondationi di tali com-
pagni, acciocbe siano bene intesi da essi, et sapino quello che se li con-
cede, et quello che fermamente hanno da 08servare.
55. Et perche ne i sopradetti capi cavati da l'instruttione soUta darsi
a visitatori in lingua latina, si fa mentione di alcune bolle et lettere
apostoliche de la fel. me. di Pio Quarto et Pio Quinto, et de la santita.
di N. Signore coneernenti il concilio tridentino et la riforma, de le quali
334:
se hene alenne sl trovano stampate nei volumi del concilio trld8ntino,

non tutte impresse et autenticate si sono consignate al meesmo padre
Sfondrato et poste dentro le medesime eassette et notate ne la 80pradetta
lista, accioche ella et i BUoi compagni occomndo sappiano almeno quello
che in esse si contiene, le quale anco si possono CODlIDunicare o lasciare
a vescovi o prelati o altri sacerdoti in alcune ebiese o monasterii, dove
si giudichera che poasano giovare o in qualche parte esser aproposito,
o senire.
56. Ma non se gli sono gil stati couegnati, ne a lei si maodano
alcuni sumpti de la bolla in die eaenae domini, come quella che non
pare espediente che ne i paesi da visitarsi sia publieat&, ne possa esser
totalmente osaenata.
67. Li sopradetti, padre Sfondroto et frate Antonio da Bosna, portano
aeco due operine scritte a mano, una di un breve cateebismo per i sa-
eerdoti semplici, et un' altra de Ja dottrina christiana per le persone
religiose et pie, che intendono la lingua, aecioehe col giudicio di V. S.
et di persone dotte et anco perite de 1& medesima lingua &iano revista,
purgate et diligentemente tradotte ne la lingua ciuru1a et con l'oecasione
de la visita vedendo et scorgendo i bisogni di quei popoli, in esse si
possa aggiungere o porre qualche cosa di piu per la necessaria loro
instruttione ne la santa fede et vita christiana, ond' ella nel ritorno de
la detta visit&, che ham fatta con gratia del signore, ne potra mandu'
qua di eiascuna de le dette due opere doi essemplari doppii in dette
lingue illirica et ciurula emendati et ben eorretti, et di piu un altro
essemplare pur di ciascuna in lingua i~a o vero latina, per veeni
et sapersi chiaramente quel che si contiene in e8B8 opere da chi non
intende quelle lingue a fine che da la patema sollecitudine di N. S. si
possano far stampare ne le istesse lingue a henefido et salute de le
chiese et popoli di quelle provincie.
58. Per eonso1&tione aneo et edifieatione di quei poveri fedeli, che
saranno visitati da lei, si sono eonsegnati adetti padri et si mandano
dentro le dette eassette una seatola d' Agnus Dei et circa venti dozzine
di corone et da cinquanta mila grani benedetti da S. Beatitudine eon
moIte gratie et indulgentie et pm de le imagiui et figurette de' santi,
aecioche si distribuiscano a quelli discJ'etamente secondo la divotione et
bisogno loro.
59. Del resto V. S. non manchi eon la gratia et aiuto del signora
sforzarsi, che questa visita riescbi utile, fruttuosa et salutare per le anime
et di servitio et gloria a s. d. m. secondo si desidera ; et in somma con
ogni caldezza et effieacia si attenda maxime con l' occasione del giubUeo
et indulgentie, che si publieherano a fare che quei popoli siano eonti-
nuamente eshortati et s' induchino a penitenza et a conOBCimento de i
loro peceati et abusi et a l' emendatione de 1& vita, et si aceendano al
studio de la santitA et assidua oratione et 1& frequentatione de santi
sacramenti et ad altre opere buone et pie in beneficio et salute Ioro,
che col meglioramento de la vita et rieorso a Dio, potraono da 1& sua
divina misericordia et potente mano sicuramente sperar8. Et cosi sia.
(In dorso): frbr 1580. Instruttione mandata al vescovo di Stagno.
Tabular. vatican. secret. IDBI. cod. (inscriptas) IUlRrut1iioni (in CaW. Garampi
inBCrlbitur: Po1iticorum) signat. CXXIX. 10L 195-210,
335
J[COXXI. 1582, 29 JlniJ, Rollle.

Itlstruttione a mons. Agostino Quintio t1e8COf)O di Oorzula visitatore apo-
,tolico ne le proincie dela DalmaUa, Sckiauonia, Croatia, Ungaria, Bo,-
sina, Servia etc.
:Molto reverendo monsignore. Havendo N. S. questi anni passati per
divina inspiratione, per la Bua universale cura, che tiene di tutte le chiese,
mua.to mona. Bonifacio veacovo di Slagno di boo: me. a visitar li po-
veri cbristiani, che Bi trovano ne le parti aettentrionali et di Europa
BOggetti a Turcbi et il detto vescovo bavendo visitato alcune provincie
et paeai. eon molto desiderio, benefieio et satiafattione di quei popoli, et
per la sua infirmitll. et morte dopo sueeessa non ai esaendo potuta tinire
la detta uiait&, anzi e88endo rimaata a farsi la maggior parte di easa,
et S. SantitA intendelldo l' intinito desiderio et inatanza di quei poveri
ebristiani d' esser visitati et consolati et le intinite neeessita et biaogni
loro apirituali, et volendo per l' officio de la sua patema earita et 8011e-
citudine satisfare a questo debito ba deliberato, che la detta visita per
semtio del signore et per aiuto et salote di quelle anime Bia eontinuata
in quelle provincie et servirsi in questo officio della persona di V. S.
come di prelato religioso et da bene et prattico in paese di Turcbi et
intelHgente di moIte lingUe et partieularmente de la turcheaea, Bi come
gla rieonosciuta et vista anco di presentia la vostra prontezza et obbe-
atenza ad aecetar questo peso, ha fatto diputandola soo apostolico visi-
tatore et delegato. Per tanto eUa Bia contenta abbracciarlo et esegoirlo
tolontieli et nel nome di Dio et con la beneditione di S. Santita le ha
data paltirsi quanto prima et passato il sicare, mettersi in viaggio per
quella volta aeguitando la visita eomminciata et de quelle parti, cbe ne
_ono maggior bisopo et seconda eonoscera euer piu espediente ete.
(Sequuntur momenta instruetionis haius, in quantum dift'eront ab iis
iDItrUetioniB ad fratrem .8onifaeium datae et quidem secundum ordinem
nume~orom ).
Ad 4. Et pare a propoaito, che siano de la sua nazione et lingua
illirica o di quella intelligenti et bene instrolti. Pare nece88ario etc. 5.
Ad 8. E bene anco questi tempi come Alfonso da Castro adversus
hereaes o altro simHe auttore. Sara di pUt 9.
Aci 27., ~8. in instructione data Aug. Quintio non signantur i. e. de-
IUDt ita quod a 26 puncto tit transitus ad punct. 29.
Ad 44. Case loro, per servitio de le chiesa et beneficio de fedeli di
quelle parti. Pmebbe aneo etc. 46.
Ad 46. De frati minoli osservanti et anco del suo de frati predica-
tOrI per il ministaro etc.
Ad. Poet. punct 46. immediate seqdnntur punet. 4:8. ltaqoe punct.
47 deest.
Ad 49. De librla miasis ad fr. Bonifacium. Si mandarono gia al ve-
aco,o di Stagno gl' infrascritti libri nuovi per il pre Bartbolomeo Sfon-
drato, aeeib che potesse port.arg1i seco et diatribuirli secondo havess6
cognoseiuto II bisogno, a queIJi monaaterii de frati e sacerdoti secolari,
ehe usano la lingua latina ... non sapemo se gli havesse distribuiti tutti,
per tanto ella sara eontenta d' iutendere che sen' e fatto, et se si tro-
SS6
vano in essere, farsegU dare et farne il medesimo eft'etto masaime inten-

dendosi, che in Temisuare si conservano in una eassa alcooi pochi libri
et seritture laseiate dal detto veseovo di Stagno dopo la sua morte, eome
ci ha detto mar. veseovo di Bossina. Breviarii romani 18 ete.
Ad 51. Macedonia et Albania et di questi manco sapemo, che si a
fatto. se non che il sopradetto veseovo di Bossina dice, eredere che ve
ne aia qualcheduno (qualeo) eon quelle eoae del detto vesoovo di Stagno
rimaate in Temiavare dopo la sua morte, per il che se si posaono tro-
vare et ricuperarsi V. S. se ne esseguira. il medeasimo.
Ad 52. Hora di nuovo si dano a lei dottrine christiane atampate in
lingua illiriea eon earatteri latini mille et direttorii de eonfessori stam-
pati ne la medesima lingua et earatteri dueento, per distribuirli a chi et
dove le parera. et appo se ne manderanno degli altri in maggior quan-
tita. in earattere serviano atampati che siano, per distribuirli similmente.
Et pereM ete. 5S.
(In fine:) Di Roma a li uu: di Giugno JmLUm.
Po 8. canlinalia comentis.
MCCxxn. 1584, 25 JulU, 8lmandrae.

Fidelu catholici "Scimandrae et Pegliae" aliorumque MfWrUm locorum,
inter Marusium et Orisium sitorum, ubi lingua slafJonica t1iget, suppl.-
cant sanctissimo patri, td 60rum spiritualwU8 n6Cusitatibw 8UCCUrat et
mittat aliquem msitatorem et cOnBolatorem in lacum defuncti (fr. Boni-
faci; a Bagurio epi8copi 8tonensis), habeatq..e {idem fr. Dominko Bomam
tJenturo.
n popolo et fedeli in Scimanra et Peglia. AI santissimo trono pace,
gratia et essaltatione da n. s. Dio, eon hnmilta. et snmmissione debita
basa li santissimi piedi. Havendoei insegniato l'unieo et altissimo pastore
figliuolo di Dio vivente, il quale solo per se si e degniato venire in questo
mondo per trovare la eentesima peeoreUa, che si era persa del ovile suo,
che dobbiamo eereare et domandare a esso stando et ehiedendo alla
porta sua aiuto in ogni nostra neeessita. et havendoei promesso, che
ebiunque domandara., ricevera, et quello che eereara, trovera., et ehi pi~
chiara, li sara. aperto. Onde noi fedeIi christiani, che ci troviamo nelle
parti de Ongaria nel loco di Scimanra et di Peglia eon li altri easati,
che sono a torno di noi di lingua slavona, peeorel1e dell' ovile suo, sopra
il quale per gratia et bonta. Bua ha elletto et posto in loco BUO 80pra
di noi et tutto il resto del grege de fedeli BUoi V. Santita..
Trovandoci in grandissima neeessita. di fame et sete, di cibo et poto
spiritual e, dobbiamo per il eommendamento di eolui, nel eui 1000 V. Bea-
titudine resiede, rieorrere et domandare alle porte della santa sede, che
si degni essaudirci et essaudiendo farci parte del abundante spirituale
pane, del quale e dispensatore et ne fa parteclpi li fedeli. Per tanto,
santissimo padre, li anni passati vene a noi un veseovo, il quale Vostra
Santita haveva mandato per visitarci et da parte di S. Beatitudine eon-
solarei ; ma prima che bavesse esseguito queUo, perche era venuto, il
signore Dio lo chiamo a se et qui in Temisfaro pasao di questa vita
eon grandisaimo dolore dei miseri christiaui, li quali restomo del tutto
887
dolenti et stoD8ola.ti, quantum:que el sia stato pUt volte tatto int8ndere

che V. Santita mandari. un altro in loco suo, il che lin hora non bab-
biamo TISto.
Non dimeno per cio il popolo di Dio con il pretiosissimo et santis-
simo sangue di Jesu Cristo redento ogni giorno si perde inordinamente
non haveodo dottrina ne pastore fra di lOlO. Per tanto vedendo li pove-
ratti di tutte le parti, che sono in questo dueato di Temisfar, nel quale
ci sono easali et lochi senza numero et noi sop~etti in Scimandra et
Pegll con totti II christiani del rito romano sobditi della &anta sede apO-
stoliea, li quaIi ci troviamo fra II dui :fiumi, cioe fra Morise et Chirise,
habbiamo pregato li signori mereanti di Temisfar, che ci trovino un padre
spiritoaie et pastore; ma non hanno potuto. Hora inteDdendo che il padre
predieatore dei etti mereanti va per adimpire il voto alla. santa chiesa
della beata madona dell' Oreto (sic) habbiamo pregato sua paternilA,
che per amor di Jesu et per raDIma sua arrivassi alfi santissimi piedi
di parte nostra a portare e presentare queste nostre indegne e rozze
lettere alla B. V. la. quale humilmente et con debita riverenza tutti dal
piccolo al grane baeciaodo li santissimi piedi preghiamo, si degni risguar-
darei. con l'oechio pastorale, aeelo in tutto non ci perdiamo neIl' anime
nostre; per questo tempo una o al pin due volte l'anno sjamo stati visi-
tati dal supradetto padre predieatore di Temisfar padre fra Domenico
Raguseo; et hora non essendo lui non habbiamo altro ln nessun loco.
Onde suppliehiamo S. Santita, che in niun modo vogli abondare tanto po-
pulo di Dio a perdersi disordinatamente, et quello che noi non sappiamo
esprimere V. Santita si egni intendere con la sua prodenza, con la quale
ragge et governa et custodisce totto il popolo fedele. Et detto padre
per parte nostra per ordine esporra tutte le nostre nece88ita et tribula-
tiom, le quaIi V. SantilA si degni consolarli dandoei il buono et iusto
pastore. Et per non darli pin tedio col nostro scrivere" rozzo faeciamo
:fine pregando l' eccelso Dio per la conservatione et essaltatione della
santa sede apostoliea et longa vita di V. B. Data et scritta in ScimandJ.'a
25 Luglio 1584.
Noi :figliuoli et populo del grege di V. Santita : lo Nicolo di Drago
in Scimandra in nome mio et di tutto il populo sottoscrivo et supplico
quanto di sopra con la mano propri&. lo Andria in 8cimandra sotto-
Berivo in nome mio et di tutto il populo come di sopra con propria
mano. lo Lazaro di Gregorio in Scimandra con propria mano sottoscrissl
supplieando domando come di sopra in nome del popolo. lo Martino di
Luca in Scimandra in nome mio et del resto del popolo supplico et do~
mando come di sopra di mano propria. lo Marino di Giovanni scrissi
la presente lettera per parola di sopranominati seniori et sottoscrivo testi
moniando cio essere loro volunta vera et di tutto II resto del popolo.
TabuI. vatic. cod. JD88. principi 32 loL 198.
MCcxxm. 1584, 4 Deeembrls, 8ophfae.

~le:mnder KomulotJW de bello perrico item et de rebus turcicis in pm-
.ft8ula balcanica desolatis 8cribit, 1torlalur ad belZum in Turcas ntOt1mdum.
. Molto illustre et reverendissimo signor mio colendissimo! La visita
sl manda a sua Bantita. in compagnia di questa, .per la quale la raecom.:.
SPOII. XUII. " " " . 22
338
mandamo a v. s. rima, ehe se non seri. lei, che s'adoperi ealdamente

presso II n. signore et quelli illustrissimi, non si sperava la provisione,
che se desidera per aiuto di queste anime catoliche ce ne centinaia di
migHaia, poste tra cani e lupi rapaei. Supplieamo dunque et pregamo
v. s. reverendissima in viseeribus Cbristi, m08trassi zelante in taJ negotio
di Iddio.
La nova, ebe qui do a v. s. revereudissima, la prego voglia m08trarla
a questi illustrissimi della congregatione, sendo ella importante a tutta
la republica christiana, qual equesta: Il paase del Turco sino Constan-
tinopoli e vaeuo senza i Turebi, anei e ruinato in tutto, ridutto in grau
poverta per causa della guerra di Persia; la quale se ancora durera
aleuni anni, senza dobio verono U Tur~o a fatto seri. destrotto. II detto
paese di modo e romaso (sic) senza gente, che per asso non si vede ne
trova un Turco per miraculo, che fosse buono per condorsene alla gner:r:a,
pereM non ci lIono altri rimasi, ehe asteffici, gente imbella. Mi vien
esser detto. d'aleuni nostri, qui del paese buomini di conto, 1'istes80 anco
confirmato dalli spabi del gran Turco, ma christiani nostri et ancora
d' istessi Turchi, che in Penia, di poi che la guerra e comeneiata, sono
maneati di Torehi tra amazzati et ivi morti cento mOOa ogni anno. In
Constantinopoli questo anno passato di peste sono morte persone ducento
mlllia; nel regno di Bosna, di Servia e nel ducato di Hercegovina pur
questa estate altro tanto numero, cioe 200 millia, di maniera che in spacio
questi otto anni e mancato al Turco un million di soldati. Pensi v. s.
reverendissima, come estenuato di gente bora si deve trovare. Li mesi paa-
sati hebbe una gran rotta in Persi&, et vedendo ehe II suo esereito e
maneato pur assai di gente, mando per tutti qnesti paesi quatro di ciauaci
. con gran commandamenti per raceoglier la gente pel Persia, ne mai fil
possibUe, ehe li detti ciausei potesseno raceogliere' tre millia persone.
Consideri . qui v. I. reverendissima . . che da quelli paasi delli
quali prima raccoglieva ordinariamente a1meno cento mUlia persone, bora
nemeno puo tre millia, in che stato . . si deve al presente trovare.
L' altro dl pasaO per qua un s8.ngiaeo, U qoale haveva halOto II eomman
damento del gran Turco di venirsene eon tutti i sooi a Constantinopoli,
per andarsene alla guerra di Persia, U quale sangiaco soleva havet
sempre prima tre e qoatro millia persone del soo sangiaeato, e non di-
meno havendo bora fatto tanto il sforzo se ne andava so1amente eon
vinti tre persone, ehe tutti questi di Soffia per miraeulo gli numeravano,
et per taJ pooeo numero di tal maniera si maravigliano, che restavano
tutti spaventati. Per eonclusion di questa dico a v. s. reverendissima,
che mai fil simi1 oeeasione alli prineipi christiani d' unirai contro questo
common nemieo et non solamente per raquistare questi regni de quA,
ma etiamdio per ricuperare la Terra Santa et con ogni felicita piantare
il primo anno U standardo di Christo nostro signore su le mura di Con-
stantinopoli, cbe Dio nostro signor a fare gl'inspiri j con che fo fine ba-
eiando le mani di v. s. reverendissima pregandole da nostro signore Iddio
longa et santa vita per servitio della soa santa ehiesa. Da Soffia alli
4 di Decembre 1584. Di v. s. molto illustre et reverendissima servitore
AJessandro Comuli. Al molto illustre et reverendissimo mio eollendissimo
monsignore Graciano.
TabuJar. vatican. cod. msa. principi 82 Col 55.
839
MCCXXIV. 1584, 30 NovembrIs, RoJIle.

Epistoia",m ac relatwnum .Alt:.r:antlri Komulot1i~ et Bodi, tle stat. eccle-
siae cat1wlicae .Albaniae, antiqua6 Serbia6 et Bulgaria6, summa.
Bisogni proposti dalli reverendi d. Alessandro Comuli et padre To-
masso Ragi, visitatori apostolici neil' Albania et luogbi adiacenti, con
lettere scritte ali 30 di Novembre 1584 et nella visit&, ehe essi man-
dano ridotti in 8OlIlJIlario.
Per li vescovi di Albania con lettere a monsig. illustrissimo di Como.
Che nostro signore conceda loro faeoltA semel in anno poter assolvere i
loro aubditi incom nei easi eontenuti nella BoDa Caena Domini, perche
non si vogJiono uportarsi a Bi lungo e pericoloso viaggio di venir a
Roma per I'assoluzione.
Con esempi della coneessione fatta aDi vescovi di Dalmatil, in parti-
colare il vescovo Allessiense, et altri fanno instantia, ehe sia loro eoncessa
facoltA di dar lieenza a bottegari et altri mercanti di poter vender chiodi
et altro ferro non lavorato tanto a chrlstiani, ehe coltivano terreni di
Turchi a gli isteBBi Tarehi, che lo eomprassero per far istrumenti da
eoltivar terreni sino a certa quantitA di libre, conforme alla eoneeSBione
fatta aDi veseovi Dalmati, ehe ban queBta facoltA non solo per UDa certa
qUBntitA di ferro ma del altre cose probibite.
Nella Servia, ove si parla schiavo. Visi tate Scopia priDeipale citta della
provincia eon 60 anime sotto la eura di on capellano, ehe aiuta U sehiavi
ehristiani.
Montenegro di Scopia con 4 ville con cinquecento anime sotto la eura
di un capellano. Questo saria loogo commodo da farci una sehuola in
forma di eollegio per aiuto di tutta la ehristianitA di Servia, pereh6
commodo a tutti gli altri nel mazao della provincia et non vi habita ne
capita mal Turco et BOno libere dal tributo che putte per farU gianizzeri.
Jagnevo terra rieea per le miniere d' oro et arg~nto, mille e pili
anime, gente amorevole, divota e trattabile, desiderano on primate (sie),
che lo trattarebbero bene; sono sotto la cura di un eapellano., .
Nuovomente, citta commoda et nominata per la bontA del aere, mi-
nier di argento et fortezza; del tutto qui fu sedia epiaeopale et non ~
molto, che sta senza vescovo. Ha un capeUano e due ehiese, 600 anime,
la maggior parte orefiei. Li primi della citta dimandano aiuto in haver
un maestro da poterci mandare li loro figli, che lo tratteriano bene eon-
correndo amantenerlo. .
Trepe, rieea di miniere di oro et argento; vi SODO da 400 anime, un
eapellano con un oratorio ; et fuori la terra una bella chiesa, doe Ville
eon 100 anime et un capellano. .
Visitati Pristina, Novobazzarro, CrUBevazzo, Proeopia, Niss& et Vidin.
Nelle einque primj BOno anime 250, tra quali sono 50 Albanesi, gli altri
sono Ragusai mercanti.
Pristina ~ loeo usai eommodo, s' intende eh' altre voIte tu vescovado,
hora non ba chiesa aleuna, e si 6 ordinato si faeei UD oratorio.
Pristina e Novobazzarro stavano senza capellano, del quale pensavano
huer proviati eon due alluni del eollegio i11irieo, che hanno finito il
studio, se non si pentiranno di andare.

340
ADi tre altri luogbl sene il vicario di servia, Ragueo, anando hor
in uno et hora in uu altro di detti luogbi; et sono vicini et vi (\ poea
gente.
Ili Vidin, che sono due viDe Unghe(re)ssi, transferitivi da Tarebi, a
qUMta IUpplisce ttn eaeerdote di quella natione, huomo da beue con tutto
ehe in quel popolo siano molti tnfetti di heresla.
onlae'faz eon duque "rille lieine eon 1500 anime di AJbanesi, tre
preti, de quali uno in una commoda chiesa attende alla eura; di quei
della terra gli due nelle ville, tra quali (\ una chiesa antica et uno
oratorio.
8offia, citta eon 200 anime di Ragusei, con 4 famiglie nobili et 100
altre tra native della citta et delli eontorni; hanno bonta et pieta chri-
stiana et un buon et ben provisionato capellano.
BibHoth. vaUe. cod. msa. vatie. 6583 roL 101-106.
MCCXXV. 1586, lS :BartH, RoDIle.

Sixtu PP. V. fratrem Georgium de Salinis ord. minor. cum qaibus-
dam BOCiiS presbyteris in partea "Possaviae et Posaemiae- mittit, ut po-
palia ibidem in apiritualibus asaiaterent.
cum sicut. . Dat. Romaa .puel s. Petrom die 13 MartU. an. D.
Ex res. aecre'- brenum jn meuae, Manio p. 186. StaDial. JIelchlorri AnDal.
.unor. tom. xxn, p. 180.
MOCXXVI. 1687, 16 Deeemhrfs, Ro.aa.

sixtus PP. V. fratrem BernardinQm a Ragusio cam SOeHS ad partes
Polegae et TemeAvarii mittit, qui ibi rem catholieam sub "obedJentia et
8Uperioritate 'enerab. fratris Nicolai episeopi Samaodriensis . admi-
niatratoria et tisitatoris in regno Bosoae- promovereot.
Cum sicut ... Dat. Romae apud 8. Petrom die 15. Deeembria, ID. m.
Ex reg. secretariae brevium jn mense Decembr. p. 350. St. Melchiorri AnnaI.
mmor. tom. XXII. p. 482.
MOOXXvn. 1695, meD8e JlIU, Romae.

Clemens PP. VII. fratri Lucae Jurisi<!, sacerdoti ord. minor. provo
Boanensi8 io loeis "Vallis Diaeobi (Diaeovae) et' Cernae et aliis finitimis
regiooibus in partibus regni Ilungariae operanti multa largitur ad
biennium.
cum. sicut Datum Romae apud s. Petrom die ... Julii, anno rf.
~t. secretar. Brenom jn mense JuDo p. 266. Stan. llelchiorri AnDal. mmor.
tom. nm. p. 453.
MCOXXVIII. 1694, 22 JaIH, Kmnae.
Fratres BommBes per BUU'" delegatu", quasda", grai",."" conWa p.
Franciscu", Balief1i episCQpum &snmBem cardinali proteclori enar-
ran curant.
(Subscripti erant:) Li humili :&glioli et servi indegni: IIEgo fr. Ma
rianus Alinieh ministro della provineia Baana Argentina. Ego fr. Grega-
84,1
riQ8 Maan0"fl6 olim miniater affirmo ut .upra. Ego fr. Marcus de Alto
(Visoko) p(a)ter aetoalis eonfirmo ut supra. Ego fr. Stephanus di Scopia
eonfirmo ut supra. Ego fr. Antonius custoa provioeiae eonfirmo supra~
dicta. Fr. Simon Turbieh affinno ut supra. P. Stephana Slatarieh P.
aetualis eonfirmo ut supra. Ego fr. Petrus Salinatos olim minister con-
firmo ot sopra. Ego fr. Joannes a OstrusniJa eonfirmo quanto sopra. Ego
fr. Michael de Albis affirmo supradieta. Ego fr. Benedictus a Rama con-
firmo aupra dicta. Ego fr. Lucas, eommissarius in eapitulo generali VaI-
1i80letanae (nominatoa) confirmo ut supra. (Sigillum provineiae).
P. S. L' originale di qoesta serittura, ch'era diretta all' illustrissimo
trignore cardinale Mattaei, ft! seritt& in Roma a di 22 di LUllio 11)94 da
fra Francesco Serajlieh da Lasfa, eura(to) di Voinitza, mandato .posta di
Ja et in sua eompagnia era fra. Gio..... n veseovo fa residenza nel
convento di Voinitza discosta da Argentina tre o quattro giornate. Parti
il padre da Woinitza a di 2 di Maggio 1594, sbareb a Ancona, veone
in Roma ali 20 di Loglio. Scritto al veseovo eon lett. delli 26 di
Luglio 1594.
Biblio~ vatic. cod. mu. vatican. 6688 foi 96.
MCOXXIX. 1603, 20 Aqusti, Olovo.

Fr. 8t6pkanll8 Zlatari, minister prOtJinciaZil B08M6, mittit fr. Lucam
Jurii ad colligendum eleemo'YM8, ut ,-.umeratis 7Urco tribus nummo-
rum millibus, COtIvmtU8 denuo inhabitare possent.
Fr. Stepbanus Slatarius, ordinis miDorum s. Franeisei de obs8nantia,
provineiae Bosne Argentinae minister et servus. Dilecto nobis in Christo
r. p. fr. Lueae Jurisiehio eiusdem ordinia et provineiae saeerdoti, COIl-
feasori, concionatori egregio, ac olim eommissario apostolico, salutem.
cum in tantom nos tyrannorum erudelitas oppresserit, quod seripturia
magni Turcae vinetos, careeri mancipatos, fiageDatos, spoliatolJ, ac tres
ex nostris. vix aemiviv08 reiiquerit.... minime permittentes nos mODa-
ateria inbabitare nisi priUl persoluta tria milIia nummolQlD; idcirco ne
seintiIla fidei in his partibos omnino mingaatur, non habentes Ilotl
onde ista dare, ad swomum pontifieem, reges, principes, duees et ba-
ronea, eunctosque ehristianoIJ bomlliter r~urrentes a~xiliulllque poato-
lantas, te ut eapta temporum opportuniqte.... cunctoa adire Yaleu ad
hoc opus cum merito salotaris obedientiae destinamus mittimusque ete.
Datum Plombi in a~ibus s. Mariae graUarwn mense Augusti XL MDOIII.
P. Marcellino da Civeaa bibliopafia aanfranceecana Prato 1879 p. ~1"
MCO~. 1609, 28 Novembrfs, ROllae.

Joanni Tel8gdi'110 electo episcopo Bo8'lle'll. facultas profIlovendi ad ordinB8
sacros extra tempora
Joanni Telegdino el(eeto) Bosnensi". Perillustris et reverendisaim8
domine J Eftlagita,it dominatio vestra a sanetissimo domino, ut vobis
dignaretur concedere faeultatem orcUnandi extra tempora tam in Patria,
quam in eetert. regionibus et provineiis, in quibus versamini. Idque quam
lIIUletitati Iluae m1lID est, emn propter iutaa was rationts, qua iD me-
34:2
dium attulistis, tum ob afilietum istarom provinciarum statum; dietamque

facultatem vestrae dominationi ad duodecim usque annos prorogandam
impertitur. Datum Romae 28 Novembris 1609.
. Tabular. secret. vatican. Li~ ad principea moa et ali08 ab 1609-14: aub
Paulo V. foL b2.
1611, l Sep VICU.
Prinwres K rogant cardin "elkt eo ager
fr. Pe piscopus 80ph ad eos redeat.
Reveren UStri88imO car patrono nostro
modum eolen I8SIDlO e . d. nostro Romae. anctl8sIDle pater ac dODllne!
Ego Petrus eomes kiprovicensis cum omnibus procuratoribus et univer-
sali plebe, cum omni humilitate proni usque ad tellum adoramus vestram
serenissimam i1lustri88imamque paternitatem ac Buavi fix:ione vestrorum
pedum bumillime indigentia nostra, admodnm ab inimieis crucis Christi
afflieta, breviter enarrando vestrae felieitati ac sublimitati, quomodo illu-
BtriBBimus p frater Petros' ensis, postqua
illa BacratissI oliea ac aposto miBBus, eximie
gieque nos eondimento dI duca vit et in n
perturbatio eremuB, CODSO) circa supplieite
gamus vestr ac misericord' mam, quin sugg
pontifiei ma tat eum ad nos sie) ex parte e
lupis indieibJbbus undIque vallatas oves defendat. Quia teatem adhibemus
Christum dominum, quod omnes flentes ac merentes post ipsum reman-
simus. Et nisi quam festinatissime redierit, maxima miseria ac tenebro-
sitas cireumdabit nOB et natos nostroe, eonversos pariter ac C9nvertendos.
Vale illustrissime pater viveque feliciter semper catholieae ecclesiae pro-
foturUB, vobisque salutem plurimam toto ex animo desiderantes eamque,
ut Deus eu pertiat, enixis ndimus. Datu
provacii an rtus II. D. C. u nd(is) septemb
Ha KHea M UC&X. Ha .As . Ha HfIlBuI\a
JClIB.HBh. II 'lHHh. Ha ASK a IleTap MaK
Fr. Geor(gi indignuB man
Sigillum raa rubrae im equenti inserip
SIGILLVM COM. ... M. D. CHIPROVAZ.
TabuI. vat. Principi li6 fol 497.
MCCXXXII. Ann. 1612-1618.

P. Bartlwlomaei Kai S. 1. sacerdotis et missionarii, nec non et Petri Kati,
episcopi Pri6renensis etc. apostolici lahores in &rbia Sirmio et 8clafJOnia.
Caput e ponti{icia i reicum prima.
Anno i condito quinq O sexcentesimo
dacimo acce patentibus a p uava, praeposi
cietatis Jes ate pontificis raeparat se B
Iomaeus C nondum qua in socletate p
BUB ad missionem pontificiam in dominatum turcicum per .provincias daI-
matieo idiomate utentea a Constantinopolitana urbe principe orientalis
imperii. Finis autem missionis erat, utverbi Dei praedieatione atque sacra-
34:3
mentorum aministratione et fideles eatholici in eatho1iea fide confirma-

rentur et schismatiei haeresibusque infecti christiani ad fidei eatholieae
romanae, sicut oves errantes a vera salutis via, ad rectam semitam revo-
carentnr atque erudirentur. Diploma autem pontificium erat hoiusmodi:
Paulus PP. V. Universis christifidelibus in civitatibus Budae, Quinque-
ecclesiarum et aIiis locis Enropae sub Turcharum dominatu constitutis,
praesentes has litteras visuris salutem et apostolicam benedictionem.
Ecclesiae universalis regimini in beati Petri sede divina dispensatione,
nullis licet nostris meritis, praesidentes ad omnes universi orbis nostrae
cOlle commissi partes pastoralt'm sollicitudinem libenter intendimus, prae-
cipue vero, quae nostris facientibu8 peccatis infidelium potestatis iugo
subiectae variis spiritualibus et temporalibus necessitatibus pressae pa-
tamam opem et aoxilium implorant. Quamobrem et dilectus filius Claudius
Aqoaviva societatis Jesu generalis aliquot religiosos, nobis mandantibus,
mittet, nos eorumdem religiosorum et Simonis Joannis pietatis zelum et
operam et omnium Christifidelium illarom partium, ad quas iIlos decli-
nare contigerit, religionem promoveri et confovere cupientes, ut fructuo-
sius eorum ministerio uti ac !roi illi possint, huiusque sanetae sedis donis
et gratiis per eos participes facti et coelestis gratiae rore reereati et
divinae virtutis presidio communiti, fortius tentationibus resistant ac praes-
suria et romanae ecclesiae matris suae charitatem agnoscentes in unitate
spiritus ambulent in viis Domini, donec ad aeternam peneniant quietem
et gloriam. Itaque de omnipotentis Dei misericordia ac beatorum Petri
et Pauli apostolorum eius etc. Datum Romae apud s. Mariam maiorem
sub aonulo piscatoris l Septembris 1612, pontificatus nostri anno octavo.
Scipio Cobelutius.
Cetera porro continebant facultates pro una vice tantum cum indol-
gentia plenaria in forma iubilei patribus concessa absolvendi ab omnibus
. casibus, resenatis orclinario ac etiam sanctae sedi apostolicae, etiam con-
tentis in Iitteris bullae Caenae tam eatholicos quam haereticos atque
schismaticos vere poenitentes atque contritos et hoc tantum in fora con-
scientiaque sacramentaIi.
Ragusium ad patrem Bartholomaeum Cassium, DalmataJil, cum in-
structione, de modo se gerendi tam cum catholicis ceterisque christi-
anis quam Turcis, tran&missa omnia a p. praeposito generali Claudio
Aquaviva cum litteris patentibus de more solito pro duobus patribus
suae religionis saeerdotibus. Bisce omnibus superiori missionis p. Bartho-
lomaeo traditis a p. Stephano Szine socio obtulit idem eidem pecunias
pontifieiae eleemosynae expendendas pro rebus necessariis comparandis
in itineribus pro duobus patribus et reverendo domino Simone Jannis
Matkovich, sacerdote bosnensi, qui hanc patrum missionem in ilIas partes
a summa pontifice efflagitaverat diligentissime ac benevolentissime, ut
possent pat res societatis Jesu esse oculati testes omnium neeessitatum
spiritualium, in quibus omnes christiani sub iugo tnrcico versabantur, uti
ipse d~,minus Simon sanctissimo domino papae exposuerat.
Cap. 11. P. BartlwZomaei Kai per Hercegovinam, Bosnam et Serbiam
. iUr; adventU8 et commoratio eiU8dem Belgradi.
Mense igitur Novembri duo patresdepositis vestibus e1ericalibus
aaaumpaerant vestes, quibua Ragusini mercatores in dominio turcieo dt
Digitized by GOOS e
344
more utuntur, quin etiam et amis ad se tutando8 contra praedones sibi

reeurrentes forte in loeis silvisque desertis, consulentibus id ipsum do-
minis mercatoribus, eum quibus comitibus in itinere versus Biogradom
seu Taurunom patres conseensis equis prof~ sunt. Verum enim vero
novum genus vestium valde incommodum patribUB aeeidit; pro galero
suo nigro ealpakum rubei coloris oblongum, more orientalium, impoaue-
runt, interius pelle vulpina benefirmatum, ut caput a frigidia auria, plu-
viis nivibusque, tutari poasent. Vestam dalmatieam ad infra genna et
alteram servianam longiorem usque ad erura, pellibus assutis interius
agninis manieisque longioribus ad protegendum braehia et abunde totu
manus ultra digitorum extrema eum ebiroteeis, et pelle intu8 vulpina et
foris lupina, ut possent ease manus protutae a frigore, pluvia et nivibu8.
dum eontinerent ad regendum equorum habenas. Desuper porro has
vestea erat omnibus pallium longius, quod japunge voeant, quod que poaset
eooperire erura equitantis oereata; oereas autem, eismas nominant, ad.
genua produetas, quarum plantae elavieu1is parom extantibus erant fir-
matu senis' aut septenis; ealeaneum autem ferreae lunulae finoabant, ut
possent pedes fortius in stapitibus contineri propter gelu vel ambulantem
per viam glaeiatamJeditem in Jubrieo alapau detinere et eonfirmare.
Neque vero deerat protegendum caput super ealpakom capueium, quod
prope eollum adsutum protendebatur, primum super humeros deinde ca-
dente pluvia aut nive eoneetebantur partes eonficiebaturque supra caput
eaputium. Patres itaque vestiti profeeti atque bis omnibus onusti vix
poterant ineedere aut in equum eonseendere, verum tamen tandem eon-
seendunt equum sioguli cum comitibus, eom domino Simone Matkovi et
quatuordeeim Ragusinis mercatoribus, qui pro tutela in itinere seeum
elegerant armatum Janitsarmn inter Tureaa insignem ae nobilem ipBique
omnes armati aeinacibus et selopetia ad defensionem neeessariis, si illis
Qpna foret; neque patreB erant inermes ita volentibus eomitibus, quamvis
neuter pater esset aptus ad stringendum aeinaeem aut explodendum selo-
petum, experientia enim comitt'.8 erudiU asserebant, omnino neeessaria
esse arma omnibus in eomitatu, ne praedones eon8pectis omnibus armatis
selopetisque munitis in eos irruel'8 et invadere auderent. Primo igitur
ie non parum defessi ac defaticati patre8, equitationi non wveti. multa
mil1ia passuum cum eomitatu eonfeeerunt usque ad vesperam. sole iam
prope oeeaaum cadente, descendentibus autem de equiB singuli suas sar-
einu1as omnes eomposuerunt in qoadam domoncula diruta prOROI sub
eaelo dioque eouspieuo, ibidemque eoosederunt ad summendum eibum eum
eomitibus, atque postmodum ad deeumbendum in Beeum delatis stragu1is,
vestiti eo prorsus modo, quo equitarunt. Dormientibus igitur omnibos fti-
gidissima noete perpessa sommo mane ad aororae locem eonseenderunt
equoa; neqoe minus molesta equitatione eirca meridiem 8ompto levissimo
eibo ac potu rus Gaeko dictum ad domum Janicari prope solis oeeaaum
praeparatam hospitibus vaeuamque indigenis Turcis devenerunt, ae unus-
quisque suis rebus compositis sub teeto bene cenati quieverunt. Caena
autem ex proxima domo, in qua erat ipsius domini tota familia eum
domina eadunna uore, hooorifiee, opipare optimeqoe eibis eoetis eoodi-
tisque ab ipsa eadunna, delata est a sems ad hospitoQl domiei1iom eom
amp1is patinis. Praeibat turcieo habitu filius domini, indutus ingenuU8
.. . Digitized by GooS le
845
adoleseens nomine Mehmetus, servuaque ipse oblatnrua boapitibos nomine

patris matriBque tantum cibomm apparatom absqoe uUa vini amphora;
noverat enim hospites habere apod se vini Ragusio delati copiam non
parvam pro omnibus eomitibos in dioturno itinere. Noete aotem illa
ferme tota maximos imber copiosaque pluvia e caelo decidit implevitque
. magnopere torrentis alveum aqais, quem pridie siccis equorom ungulis
Uansieront mercatores, ut transvadare equites nullo modo non possent,
neque redire ad vjam regiam, a qua ad mille passus declinaverant pridie.
Quamobrem adhue post ortum solis pluviae non cessabant, torrensque
augebatur amplios, ita ut iter earpere progredique ulterios nemo sine
gravi ineommodo ac molestia posset, pJuviis toto triduo noetuque diuque
decidentibos, magno omnium moerore ibidem omniom consilio hospitandum
fuit. Primo igitur mane non ceBS8nte pluvia consultis comitibus practicis
p. Bartholomells cogitare cepit de praeparando altari, verom componere
illud non licuit. Venit enim cadia iudex tarcicos cum aliquot amicis ad
visitandos dominos mercatores sibi notos, aliquaque monUBCula ab ipsis
recipienda atque expiseanda. Colloqoium longiu protraxerunt fere ad tem-
pus prandu, tandem abieront non sine munuscalis ; idcirco uon licult pa-
tribos nee praeparare altaris neeessaria neqoe celebrare, ne forte aliqui
aHi Turcae importani conturbarent divinom saerificium. Pluvia ergo inter
prandendum non cessante sed usque ad noctem totaque noete ingrave-
seente, sperabant viatores postero die se iter aggresauros, quod tamen
neque eo die propter imbres perennes 'non potueront ullo modo. Tertio
tandem die venit dominus Janiearus ad soos hospites ad consultandum,
qua nam via commodiore iter prosequendum esset, com aquae torrentis
vadare non possent, neque ipsi comites equitare ; decretom ergo foit equi-
tandom esse ad caput ipsum torrentis, unde aquae deduebant per semitam
lapidosam dexteramque aquarum produvio, nu1Jibiqoe vadom inveneront,
nisi prope ipaum fontem, ex quo deeuhebant aquae. Igitur circa meridiem
8umpto cibo parciori deveneront ad suum iter regiam, ante triduum omis-
som in gratiam domini Jannieeri, euiu coniugi dominae Cadonnae mer-
eatores in diseessu ex hospitio suo digna et non contemnenda munuseula
miaerant. Duabus autem horis ante noetem sese i~ domum regiam, quam
Carvaaariam nominant, pro iter agentibus opportunam in hyeme, ne co-
gantur sub dio et homines et eqoi quieseere. Omnia vero necessaria ad
lieLum ex villa liciniore co~muntur mediocri pretio. Ligua quoque ad
ignam Iluceedendom, calefaciendi se cibique eoquendi gratia; foeni etiam
eopiam ad eubandum equosque nutriend08 noetu imta ipsos pedes equi-
tum dormientium; est enim per circuitum domus totlus a1tior muros a
pa'Vimento, in quo Bunt equi colligati, quinque palmis, latus autem a
pariete domus aeptem palmos quantum extendere se homo et grandior
possit decumbendo. Porro primi ingredientes singuli sibi eligunt tantom
loci interduos eaminos ignit08, quantum unieuiqoe ad eubandom neces-
sarium sit. Pro cervicali non pauci utuntur epbippio supperposita, ne
aliqua molliori atque ad caput opponunt arma ad defensionem soi delata,
neve sibi ab aliquo sufi'urentur; itaque noetu quiescont eaute, prius cir-
eumspeetis omnibus, qui domum publicam ignoti ingressi sunt ad per-
noctandum. Tune demum Carvasarius clausa porta aforis eavet diligen-
ter, ne quid molestiae aut iniuriae ioferatur alicoi. Quod si quis velit
3.46
exire ante auronm, pulsata porta eireumspeeta a eustode foras emittilur,

ut abeat quo velit sine strepim. Locus autem seu rus proximom erat
Babore, in quo pemoetarunt.
IDueeseente aurora inde diseesaeruut et ante meridiem refecti escis
frigidu1is processeront, eguis bordeo bene pastis, ut celerias eqoitarent
transcenao monte nomine Cemerno, boe est venen08O, nivibasq1le onusto
ac frigore buro aqnilonis asperrimo, iD quo saepe opprimuntur viatores
et veluti puhere niveo suffocantur. In enius vertice plano sepu1erum
Turcae euiusdam audacioris, contra venmm et nivium meehiavam seu
torbinem contendentem visebator obrnti. Transvadatis non sine pavore
nivibus vesperi sese reeeperont equites in Carvasariam nomine Tin-
tiscte (sie), non longe a villa Butisca.
Die sexta ad Drinae fium pontem quieverunt in Carvasaria longias
a rore Foecia, ne ab aliquo Turea molestiam paterentor, mane orantibas
in suo Meeetto orationem consvetam celerrime per mediam viatorea villam
pertransieront, sine molestia, deinde per pontem &liom evaserunt in pla:-
nitiem, per quam iterum ad ripam eiusdem fiuminis devenerunt, unde ad
transitum non erat pODS propter alvei latitndinem et aquarum defineD-
tium vehementiam, neeesse fuit ab alia adversa ripa expectare lintrum
seu Laniam dietam, in quam et eqnites et equi sareinis onerati ad quin-
quaginta poterant conseendere. atque in partem alteram evadera non e
n>gione directe oppositam, sed longe inferius, uno remige remigante altero
quasi gobemaeulo dirigente iu puppi impemm aquarum lintre infringente
et pervincente, ne ab aquis secnndo fiuvio a ripa impelleretur, ad quam
aecedere eonabator, atque ita eisdem aquis paulatim deducentibus ripae
eoneupitae adhaerebat, omnesque eqnites et onosti equi eommode e 1intre
exibant, sicut et commode ingreasi erant.
Verum Torca, akelegia dietus, moran (non) fecit equites et equoa cum
sareinis, sed aeeeptis munuseulis omnl'S dimisit liberos; quare bora diei
22. die septima u1terius progreasi sunt ad planitiem adiaeentem sylvae, a
euius arboribus contra aquilonares auras frigidiorea proteeti consederunt,
congregataque magna congerie et aridoram et vilidium lignorum excita-
runt maximum ignem. Ab ... parte caenula peracta omnes equites sub-
stratis ramis viridibus suppositisque sibi quisque stragulis atque pro cer-
vicali epbippio capiti supposito, longins ab igne, pedibus tamen in ipsum
ignem obieetis, ut possent non nihil ealefieri, non aduri, eonvenienter
vestimentis a1iis eooperti, singuli proeubuerunt; ex altera vero parte rogi
aecensi, quo ventus lenior vapores calidoa deferebat, erant equi omnes
ealefaciendi apposita singuIis sua foeni parte ad eomedendum et ad cu-
bandum aliquantu1um distantius ab igne, ne foenum ealorem conciperet
ignemque. Ergo ita rebus undequaque dispositis eustodibusque vigilanti-
bus et inambulantibus per cireuimm, ne quid detrimenti paterentur dor-
mientes, ceteri omnes dormitaverunt dormieruntque paeifiee septima noete
itinerationis usque ad auroram, qua exeitati omnes sumpta aquavita,
propter frigidiores auru, epipbiatis frenatisque equis regio itinere equi-
wunt usque ad meridiem diei octavi. Tune vero una hora quieverunt,
sumptoque ciho atque equis pabulo hordeoque confirmatis progressi sunt ad
montem dietum Komn (Korjen), qui disterminat dueatum magnum Herze-
govinae a regno Bosnensi dieto. Vere enim Da1matieum regnum erat ab
347
ipso Noe Dalmatae 8UO abnepoti coilsignatum in divisione orbis terra-

rum, postquam omnipotens Deus divisit unam linguam in aedi6catione
BabUonieae tunis in linguas septuaginta duas, de quo alias dicendum
erit, favente Deo Optimo Maximo, none satis est dicere, hoc enim modo
ab ipso Noe Daboatiei regni terminos ex parte orientali feeisse a Bo-
yane Iaeu, uti imminet in a1tiori coUe urbs Scuttaris, qoasi nidus aquilae,
onde dueta linea reeta ad Istrum seu Danubium dividitur ab D1yrico
regno, ex parte vero oeeidentali habet Jaderam cum insulis adiacentibus
quamplurimis maioribus et minoribus in mari Adriatico, a quo dueta
linea reeta ad Istrom versus polom arctieum discriminabatur a regno
Liburniae. Atque hoc fuit regnum Dalmaticum Dalmatae sWsqoe Dalma-
tis a Noe abavo eireomscriptum, quod saepius a barbaris fuit gentibus
dilaceratom, atque a qoatuor fere annerom millibus coneulcatom usque
ad dies hodiernos.
Ingreasi ergo domini mercatores Ragusini in dieti regni Bosniae par-
tem orientalem quatuor dierum itinere in ipso equitaront, quod Toeatur
Bosna Argentina ob fodinas argenti.
Primo igitur die conscenso monte Korrino prope limpidissimum fontem
aliqoantulum dato potu equis, ipsi quoque omnes de fonte biberunt,
sumptoque ex vini pleno eyatbo pane madefaeto refaeti aliquantolum deseen-
derunt de monte ad pontem Proeeiae (Prab), duvii parvi, quo pertransito
hora meridiana penenerunt ad celebre (~Iebi) Pazarum, ubi equis dato
pabulo, ipsi quoqoe frigidulo eiOO Benato pridie, vesperi eonfortati sunt,
et propterea equitatione ante vespera m ad Carvasariam, die secundo Poee-
pyem (pod!epJje) dictam perstiterunt illa noete, misereque ut fere semper
dormitaverunt. Crastino die 3 mane illoeeseente in CoJdermae petrosae
coDem gelu coneretum as~nderunt, de vertice vero lubrico vix incolwnes
evaseront in viam lapidosam silvamqoe desertam. Circa meridiem una
hora qoieti conceslia, ciboque frigido aceepto properarunt ad monasterium
fratrom s. Franeisci, qood situm est ad radicem co!Iia, in quo arx Argen-
tina ab argenti fodinis ibidem antiquitus etfo88is. Praeterfioit propius
Huvius Jadro nominatus, eui adiaeet Canasaria, in qoa nocte illa,
more solito, depositis sarcinis, eqoisque compositis quieverunt post eae-
nationem. .
Die autem quarto mane ad eeelesiam religiosorom profecti P. Cassius
s&erosanetmn saerifieium Deo O. M. eum gratiarom aetione pro aecepta
usqoe ad iIlum diem senataque incolumitate totius comitatus. Atque
atatim leviori esca potuque corroOOrati omnes conscensis equis plana
meliorique via iterum ad Drinae duvium, inibi latiore Tyberi Romano,
peneneront. Igitur in amplum latumque lintrem impositis eqois onustis
simulque omnibus equitibus exceptis, ex altiore parte ripae transversis-
simo per duvium ad alteram ripam muIto inferius adnatarunt uno tan-
tum remigante, altero dirigente, non cIavo sed alio remo in puppi contra
impetum aqoarom defluentimn fortiter obnitente non reeta linea in &liam
ripam sed muito inferius evaserunt.
Relieto regno Bosnensi in Sangiakatum Smederovensem eodem die
abieront in viDam BoOOrram, ubi illa noete in tugurio domieront qui-
conque. U~de die erastino abeuntes ineiderunt in panom duvium per
348
quem duodeties 'equltes ad equotum genua toties tranavacleront in lociJ

diverais quinque aut sex milliaribus distantibus. Tandem ante vea~
ingressi Bunt in Carvasariam, sitam iuta Vag1ieTWD, temm seu viDa m
populosam. Emptia de more rebus necessariia omnibus, illa noete ibidem
manserunt.
Mane conseensia equis iter per planitiem ad tran&v&dandam vice de--
cima tertia Colubarram aliquanto profundiorem, atque molto amp1iorem
latioremque. Equi itaque ventre eontingebant aquam fluviis defluentis
veJociter, ita ut monitore opus merit duetoreque praeeunte, ne ocu1ia
aquam intuentibus eapitis vertigo contingeret, aut ab aqua profundiorl.
bus equi eum equitibus abriperentor, quod tamen eontigit Janiciaro, qui
non sequebatur eeteros, equo eminentiore eonfisus, quo natante alteram
in ripam va madidus evadit, vino antea epoto intus madidior. Ergo esca
sub meridiem sumpta, eomitatus equitum ad eoDem Sfete Petkae dietom
ante vesperam perveneruut, prope quem in loco planiore jn viliam deso.
latam Ber08cieam sese reeeperont omnes easamque ingressi (teeto quidem
paleario proteetam, parietibus tamen ligneis non bene undique materiatis
et constipatis ventoque perviis) sese composuerunt atque omni meliori
modo protexerunt se a borea, itaque tota noete post eaenam dormi
taverunt.
Mane eonseensis equis usque ad meridiem equitarunt, sumptoque eibo
frigido aridoque. devenerunt in silvam praedonibus obnoDam, laxat1sque
babenis, cursu festino manu dextra elatis sclopetis, sinistra moderantes
currentium equorum frena veloeiter pertransierunt pavidi, ne a praedo-
nibus contineri possent, viso singulorum equitum sclopeto. Tandem ante
solis oeeasum su b arboribus prope villam qoamdam, procuratis equis pa-
bulo, illa Doete quieveront, eustodibus vigilantibus, nivibusque de eaelo
levios deeedentibus, magnoque rogo aceenao cireomquaque armis ad caput
adpositis ad repellendos praedones, si forte neeessum. Mane die muces-
cente omnes equos conscendunt, armis bene muniti, atque ita circa me-
ridiem de more eibo refecti equisque pabulatis paulatim proeedentes, post
solis oceasum ad suborbium Biogradensem 88xta feria, ma pronus hora,
qua Turcae in suos Mecett08 ad orandum se se reclpiunt, equites sine
molestia in SUaD1 soa domieilla ingressi sunt in suburbano trium eiVP,
tatum, quae vero gentis nomine Biograd Alba urbs voeitatur, non Alba \
Graeea, in qua nunquam Graeci sed SerbiIii dominati sunt; ut aneni-
genarum seriptores antumant, Taurunum enim apud latinos antiquitos
nominabatur.
Est autem Biograd, in eollis vertiee munitissima muris atque turribus
urbs a1tis circumdata, ex una parte babena amplam planitiem, ex altera
vero parte arcem etiam muniti88imam atque inexpugnabilem propter SO&Dl
eminentiam atque imminentem prospectum venus defluentem fluviom
Savom in Danubium, cum quo ita permiseetur sub inferioria tertiae urbis
moenibus turribusque, ut non amplius Savus sed Ister Danubiusque voei-
tetur, qui paolo inferius tantom Savi aquarum eopia dilatatar, ut fare
quatuor millia passuum naviculae soperare debeant, quo p088int ad alte-
ram boreae ripam non sine periculo vento turonoto (buroDOto?) Dante
evadere remiges.
849
Mercatorum pono domiellia atque artIfieum dietis tribus urbibus adia

centla lunt in Buburbano, cuiu longitado et latitudo in p1anitie dilata-
tur ad qaatuor mUlia pasluam per eircuitum. In hoc subarbio elcepti
81Ult humanlssime a Marko Burkio in suam domum ut hospitel!: duo patres
P. StepbanuB Szinl et P. Bartholomaeus Caesius religiosi societati8 Jesu
atque missl summi pontifieia Pauli V felici. memoriae iU88U in dominium
Tomeum per Europam ad universoa christifideles praeeipue eatholicos in
fidei ogmatibus confirmandos atque ab haeresibus sehismateque graeeo
protegendOI atque etiam ad catholicam fidem reTocandos, si qui forte
aberas8ent. Magna igitur cam libert&te proximo die dominico ln capella
4ominorum mercatorum Ragusinorum ac Bosnensium catholicorum coram
duobus eapellania religiosiB s. Franeisei de observantia inter missae cele.
brationem P. eaaaius protulit in omoium conspectu diploma summi ponti
fieia, quo eonspecto magna cum devotione ac pietate attente auscuI-
taverant praeeipua, qoae in ipso continebantur, de fine missionis patrum
ln illaa provineias cam commendatione eorumdem eandem omnibus appro-
bantibus. Delnde jubilaei ampUsslmi deelarationem cum faeultate absoI-
vendi ab omnibus casibus quomodoeunqoe reservatis, etiam in bulla caenae
eontentis, atque a quibul!cuoque ordinariis, exceptis tamen Italls a fide
eatho1iea apostatis, maxima cum laetitia animique a1acritate atque ap-
plaulU exaudierunt. Postremo brevem semihorae concionem de sacra
mentis poenitentiae atque eueharistiae dalmatieo idioma te, auditoribus
utriusque sexus notisBimo, libentissime, attentisque auribus exeeperant.
Publlcato iubllaeo omnes per octo dies ad poenitentiae saeramentum ace&-
debant, dOlDiniCGque die sa.eratissimo Christi domini corpore refecti suot
fere octingenti, amplisslmamque indulgentiam consequuti sunt, quod sacram
eueba.ri8tiam aaceperunt digne l8Cteque praeparati, ut pie credendum est.
Manaerunt autem patres Ibidem cum eatholieis per doas fere hebdo
maaa,semper benignissime de more mane et vesperi a dominis merca-
torlbus admensam ipsorum cum eapellanis invitabantur, ono quidem die
ab uno, alt6ro Tero ab aliis, BUO cuique die praeseripto a commoni omnium
consilio, quod Ipsi columnam ,oeitant. Moderato qnidem apparatu varie-
tateque ciborum trium qaatuorqae fereulorum optime recteque praepa
ratorom., traetabantur com qllatuor aut aliquando commeosalibos sex
famfliaribus j varlid autam eolloquiis moralibus, indift'erentibus, spiritua-
libus eondiebantor clborum variatate8 ;nonnunquam a patribus ad parsi-
moniam omiaais lautioribus hortabantur.
Cap. IlL P. Bartholomari Kari~ per Sirmium et Slaf)oniam iter atque
labores apostolici.
Praeparatis porro omnibus neeeasariis ad itinerationem versus Sir-
mium directore hortatoreque clbmino Simone .Joannis nonoullisque mer
catoribus ultra Savam. Primam profectionem in Pannoniam inferiorem
patres aggr8ll8i sunt ln nomine Domini tempore sttmmi frigoris Sirmii
planttie univena nhibus contecta atque concreta.
Devenerunt igitur a quatuor equi8 traeti in 90banDa (saone) seu traha
ad qu88dam habitationes subterraneaa, quarum tecta parum supra terram
elevata, ll. propiUl &cced.nUb1l8 videbantur fumum avaporantia et in aerem
350
eftondentia. Erat autem deseensus ad caminum ignis aceensi quasi quiam

gradus, prope vero ignem in circuitu quasi mUl1l8 ad calefaciendum ae
egrediebatur tota familia a caveis subterraneis excavatis in aolidiore terra,
quasi lapidea, eubieulis, in quibus omnes et dormiebant et diu noetuque
morabantor cum matribus infantea eeterique domestici atque viatores
hospitio aoseepti, obi patribus cum (~mitibus qoieseendum fuit.
Erant autem ehristiani Serblii in ritu schismatico graeeo edocati ab
infantia, nihil tamen seientes se tales esse, neqoe quidoam sit schisma,
neque quaenam sint rudimenta fidei christianae aot articoli fidei, aut
decalogi praeeepta, aut orandi formula dominica, neque saeramentorum
poenitentiae et eueharistiae freqoentia, qoam sub utraqoe specie vix
semel annis singulis aumont. Saeerdotes autem in quudragesima audita
confessione poenitentem tunc non absolvunt, sed imposita poenitentia post
aliquot dies hebdomadasqoe, illa adimpIeta, paolo ante eocharistiae sum-
ptionem stantem poenitentem ipsi stantes imposito sopra capot rituali
libro, in quo lectis verbis absolutionis, dimittunt absolutum. Perfecta tali
eeremonia &OOessit ad abaolventem paroehum P. Oassius modeste illum
rogans, ut sibi diceret, quid nam dixerit ex libro capiti imposito? Rea-
pondit, se dixisse legisseque, quae ibi erant scripta. Sed instat pater:
quid nam significant illa, quae legerat? Ille vero nihil aliud respondit
praeter praedictum. Ostendit se legisse verba, qOOtuDl signifieationem,
et fortasse neqoe ipsam leetionem seiebat, sicot oportet. Jam vero quid
fecerint patres ad ignem sese calefaeientes cum domestieis utriusque
sexus illuc e suis cavais eongregatis ? P. Oassius eepit omnibus prima
fidei rudimenta proponere a sacro crocis signo inchoando. Intelligebant
omnes et pueri et iuvenes et sanea, quae soo idiomate doeebantur et
magna omnium admiratione aiebant: Quid est quod andimus? nunquam
talia a nostris popis audivimus; dieunt enim nobis, si nos istiusmodi ad-
disceremus, ipsos popos nmiR penderemus aut contemneremus. Itaqoe
ostendunt nihil scire sese, nisi se esse ehristianos, quam inseitiam ubique
P. Oassios apud huiuscemodi rusticanos animadvertit et experimento 00-
gnovit. CoUoquio completo somptaque caenula com oomitibus pater, sup-
posito foeno aut palea, apud ignem deeubuit illaque noete dormitavit.
Die illueeseente inde diseedentes Sirmium seu Mitrovizam, sic enim
Sirmiensea aiont, motato nomine, dietam a S. Demetrio martyre, per-
venerunt in h08pitium catholieom mercatore&, ubi escis refecti sub me-
ridiem ad casas rurales catholieorum a via regia patrem Oassium dominu
Simon Joannis dedoxit. Domi suae excepti sont a quodam sene magnae
familiae patre catholioo. Hic habebat plures filios com coniugibus et libe..
ris ipsorum, quem1ibet in suis easis per eireuitum in vicinia simul habi-
tantes more antiquo patriarcharum com suis suibus, capria, bobus, cete-
risque armentis, eqois, iumentis, asinis, volatiHbus vero omnium generum,
gallorum, gallinarum, pullorum, anserom, palomborum, colombarum et
si quae sunt alia. Sunt autem omnes casae paleares liberorom quasi muro
sepibos arboribusqoe bene fortiterqoe compactae atque oorroboratae, ita
ut furibus latronibosqoe nullus additus sine magno lahore per spineta
patere possit; ergo quasi in urbe moenibus cineta paci1iee sine molestia
dominis suis Turcis solvendo tribotum, sub ono camino senior pater no-
mine Gregorios cum BUis liberia eoramque famiJiis habitant atqoe romano
851
eatho1ieo sub ritu vitam usque ad seniom traueunt; quam vivendi ba-
bitandique rationem eom familiis fere omnes cathoIici separati a Turcis,
in eastris munitioribus habitaDtibus, atque etiam disiuneti a lIehismatieis
inter fiumina Savum et Danobiom non longe ab ecclesiis, quae aut in-
taetae servantur aot dirutae reficiuntur.
Apud bune pium optimumqoe Gregorium diebus aliqoot eommorati
sunt p. Cassius et dominus Simon, auditisque ferme omnium confessio-
nibus post solis ortum ad (coemeterium) profeeti sunt, hoe ad sepulehra fide-
lium (arboribus consita, ad capita singulorum defunetorum plantatis ipso-
met die depositionis ex antiqua consuetudine) sub una ex arboribus in .
eampo delatis ad extruendum altare, omnibusque neeessariis ad cele-
branum uterque saeerdos facit saerum pro animabus fidelium ibidem
sepuItorom. Enimvero sine ulla eqnitum turearum illac non longius
transeuntium prospeetantiomque molestia sacra perficiebant magna cum
admiratione libertateque fidelium. Djetis autem cum cantu ordinario catho-
licia responsoriis 800S ad bospites redierunt.
Post meridiem profecti sunt ad templum beatissimae Deiparae as-
sumptae dieatom prope Morouiehium (Morovie 1) a Tureis munitum in-
habitatumque contra invasiones praedonum. ex Bosnia vieina adventan-
tium per (Savum) fiuvium. Habet hoc templom portieum parvom duasque
. turres, a1iquantulum altiores ipso templi teeto coneamerato, supraque
portieum extruetas. Expurgato &ltari unieo toto intus pavimento die se-
quenti redierunt ad sacrum faeiendum comportatis omnibus neeessariis
pro divino saerificio, quae omnia semper seeum deferebaut, quotiescunque
alieubi eSSet celebrandum, praeeipue diebus festis praemonitis per viei-
nias ruralibos catholicis, qui plurimi ad locum indietum coneurrebant
piissime laetissimeq ue utriusque sexus, quorumdam autem pro temporis
opportunitate confessiones excipiebantur, aliorumque confessiones in &lium
diem aliamque ecclesiam differebantur jnvitatorom atque rogantium.
Altera die iverunt in ecclesiam sitam ad Savi ripam, quae longius
aberat ruralibus integram quid em, intactisque muris, in quam tune sunt
ingressi saeerdotes, praepararuntque in alia nuperrime restaurata ligneis
teeto et parietibus, ubi antiquitus fuerat lapide&, in qua etiam altare
erat lapidibus eonstroctum aptumque ad eelebrandum sacrum, in eaque
eel~bratum est ea die mane. Huius autem restauratio fieri non pomit
sine iudieis (Oadiae dicti) libello, in quo declarabatur ab ipso superio-
ribus saeculis ibidem fuisse christianorum templUm, posseque de novo
instaurari. Verum multa peeunia eolleeta a vieinis ehristianis fuit soluta
pro iuridico isto tibello iudici.
Inde prope nlacium rus pertransierunt versus Marineium in media
silva positam babitationem, in qua eibo 8umpto sub vesperam parocbum
adierunt apud oppidum Nimtium dietom, apud quem illa nocte ormitum
est. me monuit rurales paroehiae fideles, ut die dominieo ex proximis
ruribus eonvenirent ad eeelesiam ex lignis asperibus eonstruetam in ampla
planitie, ubi antiquitos fuerat lateritia lapideaque satis opportuna pro
eire1lDlvicinis quatuordeeim ruribus seu vilIis eatholieorum. Die igitur
dominieo p. Cassius concionem habuit publicavitqoe populo indulgentiam
I Chronic. Bo8Den. p 46.
852
iubila.ei pontifieii pro illis, qui illis octo diebus recte et sicut oportet
so& peecata confessi fumnt, sacramque Christi corporis eucharlstiam pie
suseeperint. Celebrato sacro nonnullorum confessiones exeepit monuitque
ceteros, ut aeeederent ad eonfitendum singalis tribus diebus illius hebdo-
madae quicunque eommode poasent. Oetavo autem die post offertorium
missae cancio fit, ac aumpto sacramento a saeerdote, ad euebaristiam
sumendam, qui parati erant aeeesaerunt, deinde eelebrante a1tero ac
tertio saeerdote p. Casslus audiebat reconciliatione8 eorum, qui missae
ipsius non interfuerant omnesque eommunicati aeeepta benedietione dia-
eedebant.
His peraetis Nimtii, inde profeeti sunt G1ubam paroebiam, unius diei
itinere distantem, ubi erat pius saeerdos Georgius curam gerena eeeleaiae
s. Catharinae, virginis et martyris l, ad quam fideles catholici eoneurre-
bant festis diebus. Verum necasse fuit instante vespera ea noete deeli-
nare ad easam euiusdam sehismatici, ibique miserrime caenitare ac som-
num super foenum eubando capere prope focum. Non fuit tamen inutilis
toti illi familiae patris ibidem noetoma illa commoratio. Convenerunt ad
ignem omnes utriusque sexus, quibus rudimenta prima nostrae fidei
ignaris omnino proposita deeIarataque sunt breviter a patre admiranti-
bUB omnibus dieentibusque, se nunqnam a suis saeerdotibus talia audi-
me. Dalm.atiea autem lingua, anditis simbolo fidel, oratione dominica,
saiutatione angelica ac deeem deealogi praeeeptis, maximas agebaut gra-
tias, omnia enim bene intel1igebant, quae utinam memoriae retinere
potuissent.
. Summo mane properaverunt ad eeelesiam, ut possent a paroeho con-
gregari fideles ad sacrum et ad concionem confessionesque pro indul-
gentia iubilaei eonsequenda. ltaque post ortum solis hora eirciter secunda
convenerunt, dato signo, ad sacrum fideles in ecclesia s. Catharinae, vir-
ginis et martyris, quo eelebrato, mnlti confessi sunt, non tamen illo die
sed sequenti, ad euebaristiae sacramentum de more sub una panis specie
sumpserunt, latino ritu semper utentes, ut omnes Dalm.atae assolent, ab-
horrent enim a rito graeeo SerbIianorum.
Triduo ibidem dominus Simon cum patre manserunt sacramenta eon-
eurrentibus administrando, gratiasque Deo agenteB de ipsorum sacerdo-
tum adventu in illa Ioca remota Sirmienaibus catbolieis inter rura achis
matieorum, quos catbolicae fidei praeeeptis dominus Georgius parochus
erudiebat, atque ab sebismatieis haeretieisque Luteranis defendebati.
Igitur rebus catbolicae (fidei) rite reeteque peraetis in sacramentorum
administratione ac verbi Dei praedicatione profeeti sunt die festo, praemo-
nitis catholicis ad ecclesiam perantiqnam beatissimae Deiparae, lapideis
parietibus extructam intaetamque in planltie eampi sine vicinis aeeolis
bene tamen elausam obseratamque, qua a paroeho e1avlgero aperta super
aitari lapideo coram frequentissimo populo fideli eelebrarunt omnes saeer-
lChronic. Boanen. p. 46. .
ISepultus est in eCclelia 8. Caiharinae hocUe ~ oppidl Bo*, ubi vidar
epitaphium, in quo leguntur verba: Georgina Dubica Ita nuper Vukovarini Inihi
narrabat A. Bo D. Mathaeu8 Marinkovi6, vicearhidiaconu8 et p&rochna in Sot vigi-
lantissimna.
--
353
dotes, habitaqoe concione a p. Cassio, pobUcatoqae iobiIaeo, malti eon-

fessi saot, invitatique sont ad a1iam eecJesiam aDoqoe die ad summen-
dam eoeharistiam, in qoa tatiori, commodiori, freqoentioriqoe rnraIiom
vieinorum concursn, solemnior saeramentorum calebratio et apparatus fu-
turus erat, admonitis fideUbus de eerto die. Itaque aoditis nonnnllorum
otriusqoe sexus eonfessionibus, loco modoqoe satis incommodo inde dis-
eeaserunt.
Die porro indieto profacti sunt ad easam rnralem paroehi, ibiqoe praa-
paratis rebus neeessa.riis pro die festo aoitisque multorum confessioni-
bus, illo aliquot dierum interstitio in vieiDam eeelesiam multitudo ran-
1ium convenit, in qua maltis sacramento poenitentiae expiatis, faetaque
a patre concione de more intra missae eelebrationem, quotqoot recte pa-
rati erant saero eueharistiae sacramento refeeti (laetifieatique?) sant.
Porro abenntibus omnibus ad sua rUraHa domiei1ia dominus Simon
cum patre Cassio bene defessi ad parochi easam se se reeeperunt, ibique
diebu aliquot defaticati quieti oPeram dantea permanserunt; quotidie ad
divinom saerifieiom vicinos conyoeabant. Postmodum cireuierant visita-
runtque plurimas eee1esias ruraque iisdem proximiora concionando cate-
raque sacra de more administrando, uti soperius narratum est, cum fructu
non medlom gaudioqoe fidelium animarum ad audiendum saerwn eon-
carrentium.
TranJaetis autem non paucis diebus visom est domino Simoni dedu-
cere patrem Cassium versus Vukovarium, obi in colle est arx turcica
nune non contemnenda prope viam regiam, et ad radieem arcla est regia
Carvasaria, ad quam Ubere omnes iter agentes se se reeipiunt ibique et
din et noetu morantur. Ad sagittae iaetum inde proieetae Ister seu Da-
numus aut dictus illiriee Dunav BeU Dunavi, latus et profundus satis
praeterfluit, in quem parvus fiuviolus nomine Vukka a sinistro areis la-
tere sub ponte non parvo Jignao descendit e collibu8, infiuitque per pla-
nitiem; in qua quasi greges pecorom plurimi anseres cum SUo eustode
visnntor, volitantque in Istrom, natantqoe per ipsum et forte piseibus
ipsius deUeiantur.
Jam vero dominus Simon altra pontem Ville patrem eassiom de-
duxit peditem ad quosdam heremitas dietos s. Eliae, qui more turcico
vivunt vestibusque laneis albis cum palliolo utuntur variis saperstitioni-
bus auguriisque super araola in horto media eonstroeta obleetahantur.
Dominus Simon cum quodam seniore ipsorum turcica et illirica loeutos
est, ipso ad omnia perhumaniter respondente, narranteqoe sibi mirabi1ia
de nescio qua lapillorum numeratione et aoguratione faeta per qoandam
rotulae rotationem ; de modo vivendi inter ipsos heremitas nihil dictum
est neque qoaesitum; inde exenntes in silvam parvam profeeti suot ad .
oontemplandum e colle Istrom ipsisque prospieientibus versus pontem
vident turbam deferentem in eapsa Turcam mortuum ad ai1vam iliam sub
aliqoa arbore de more suo sepeliendum. Unde statim ipsimet sacerdotes
reeesserunt in viam regiam, ne forte ipsis praesentibus circa eadavera
malom Turcis augurium oontingeret, eontraqoe saeerdotes christianos
daemone instigante exeandeseerent, aliquodque incommodum infarrant.
Itaque Torcis in silvam abeuntibus saeerdotes pertransito ponte in Car-
vasariam sese abdideront. Sepult.o eadavere universa torba ad soa domi-
&POK. DIlI. 2jl l
Digitized by Goos e
31S4
eiJia revena est. Liberum itaque fuit domino Simoni cum eomitibus,
impositis supra corrom sarcinis, iter suum proseqoi per pontem viamque
regiam Esekiom seu Ossikom versus; haec autem dieta non sine a1ieuius
peneu1i meto propt&r praedones fuit; saepe enim eontigit, ut qoibusdam
in locis a ruribus dissitis oeeursus et depraedationes fiant Kessegiarum,
qui si forte viatores inermes prope aliquam silvam invenerint, spolianteB
eos illorom sareinis mereibosque, quas ad Panaiorom seu mercatom de-
fem assolent, atque cum praeda in silva profugiunt. Quod si forte qois
audeat se suasque mercea defendere ipsum gravius vulnerant et nonnon-
quam etiam interficiont illa in 8Olitudine, longiusque inde profogiunt, ne
prodantor a ruralibus aeeolis a vulneratis et expoliatis. Viatorea porro
nostri sine oIIo malo oeeursu Ossieum ingressi atque ineolomes nseepti
sunt in domieiJia, catho1ieis Ragusinis mercatoribus inibi eommorantibus.
Jam vero erat proximus dies festus sancti Georgfi martyris, quem
magno cum honore ac veneratione eolunt in illis partibus catbolici omnes
et novum ealendarium atque vetus observanteB, haeretici quoque schisma-
tici et Turcae iuxta veteris formam viventes non (cum) oblatis diebus
decem die Inventae sanctae Crucis, nobis sacro, secondo mensis Mati
nostro catho1ieo more deseripti, celebrant, qui dies ipsis est vigesimus
tertiUI A.prilis. Hac igitur die incipiont dies mercatus, quem ipsi nomi-
nant Paoaiur octo dierum spatio sine ullo gravamine. Verom tamen sin-
gulis annis in isto mercatu Ossikienses Turcae adhibent ad propulaandas
praedonum rapinas et forta armatorom eohortes equitesque, ut totiores
sint eo tempore mercatores in eomportandis mereimonus variarnm rerum
magno etiam praetio aestimabilium. Coustrouot autem isti sive christiani
sive Turcae domoneulas bene munitas tabulatis, retro et ante habentes
calles pervios pIorimos, qoare efi'ormant quasi novam urbem extra moenia
Ossiki in planitie ; igitur emptores qoicumque possunt aeeedere pacifice
ad coemendas coiuscomque generis mercea sive palam expositas sive in
capsulis eonelosas, eomparantur venalea vestes sericeae, laneae, lineae
variorom eolorum, imo vero omnis generis pannos omniaque genera uten-
silium atque instromentorom, quae sunt necesaaria artificibus sive viria
sive feminis eferendas suarum artiom f.\etionea. Tandem ono verbo dieam
omnia rerum omniom genera, quibus in civitate cives utontar, in merca-
tom undique eomportantur, eonsareinantur, eonvehuntur in equis, in cor-
rucolis, in iomentis, asellis, pro cuiosque habitudine et potentia. Sacer-
dotes autem cum catbo1ieis in domibus honesto decentique loco sacrum
faciebant atque ad eonsequendum iubilaeom eucharistiam optime paratis
praebebant, brevi verbi Dei praedicatione praemisaa. Postmodum eJibaut
bini aut terni extra portas Ossikii in planitie mereatos, ut si quos catho-
lieos invenissent invitarent ad susceptionem sacramentorom iUbilaeique
oonseeutionem, ut SeBe sequenti die ad assignatam domum eonvenientea
praepararent, sicut oportebat. Praeterea monebantur, ut sibi notos fidelea
seeum ad sacramenta, quocumque die liboisset, advocarent eauteqae de-
ducerent, uti feceront non pauei.
Ad rora1es &Utem SUM casas revertentea praemonebantor, ut suis do-
mieiliia vicinos fideles eommonefacerent, in quam parocbialem ecelesiam
summo mane ab80luto mercato festo die dominieo, aut alio quoeunque
festo die, ad divinom saeramentom et divinum sacrum rita praepanti
31)1)
utriusque aems convemre debeant, ut verbo Dei paneque vitae aeternae

digne reficerentur.
. Mirum profeeto erat conspieere per omnes semitaa, .quu ducebant ad
designatam eccleaiam morum ac (eminarom rurali1im coneursum, quasi
formiearum ad colligenda grana tritici a1iaque vietui suo pemeeessaria
eundo et redeundo ad suas fossuIas sllbterraneas. Igitur absoluto mer-
cato rebusque Osaikii confeetis profeeti sunt sacerdotes die dommieo in
paroehiam Krizeveiam seu sanetae Crucis lcelesiam, in qua concurrentes
rurales undique expeetabantur, et eomm, qui iam advenerant, confe88io-
nes sacramentales auricularesque excipiebant sacerdotes sedendo super
Japid.es aut lapidom maceriam. ad latus genuflexomm poenitentiom satis
.ineommode. Erat autem ecclesia in campo, in euius eircuitu pJurima se-
poJera fideliom visebantur, quae cadaveribus in terra altius defossis. ne
a lupis eanibusque eft'oderentol, ab meolis ubique vocabantur Grobija.
Imponunt vero supra Bingula aut gravisaimum arboris truneum aut gra-
viorem saxorum eongeriem quantumeunque possent. At molierea praeeipue
panes, poma aliosque fructus super sepoJera suorom defunetorum impo-
Bunt pro pauperom esca non animarom (more ethnieomm), sed ut eibo
refeetis eorporibus vivorum paoperom fundant ad Deum preees pro de-
funetis fidelibus paopere8 vivi. Oongregata autem moJtitodine ruralium
multisque eonfessis p. Oasaius celebrabat divinum offieiom, coneionem ad
populum faciebat breviter, ae postmodum rite reeteque dispositos sacro-
sancta euehariatia sub una panis specie eorporu et sanguinis domini reti-
eiebat saeramento, eum publicatione plenariu iubUaei induJgentiae; atque
ita refeeti Jaeti et aIaeres benedicentes laudantesqoe dominum eum gra-
tiarum actione ad soas rustieales easas revertebantur. Sacerdotes autem
ad casam paroehi eibo reficiendi profieiscebantur Don medioeriter defati-
gati atque defesal, illaque Doete ibid em quievemnt.
Summo vero mane vale dieto hospiti ad paroehom Ousmiciensem
abierunt. Hic monitis fidelibus de adventu sacerdotum invitavit omnes
ad suam. ecclesiam. dedicatam 88. martyribus OOSID&e et Damiano, ilIam
quidem Iateritiam intaetamque ab infidelibus in sua antiqua integritate
.extantem, minime vero paratam intus, a1taribus sine mappis omnino de-
.nudatis propter fores et Iatrones, qui Bi aspicerent altaria de more
mappis eeterisque neeessariis ad celebrandom ornata, confringerent fores
omniaqne abriperent et auferrent. Cireom enim eeelesiam nee paroehi
habetur casa, nee domieilium rurale in vieinia eonspieitur. Enim vero
prope viam. regiam extrueta est, a qua remotius sunt rurales in silvia
domuneulae easaeque fidelium, ne viatores praetereuntes gratiarent ilIosqoe
quotidie molestiusque hospitando, vietualia continue a paupereulis extor-
quera poss8nt, aut aliquid deterius eontra domesticam. familiam factita-
rent homines improbi vagiqoe.
Orastino die itemm versus OsseJmm reversuri ibidem duobus forte
diebus. eommoraturi iis domuneulis catholieorum atque praestolaturi e
Quinqueecelesiis reverendom senem Hungarum patram Gregorium Vasa-
rellnm miBBionarium in illis partibus oJtra fiovium Dravom ad Quinque-
eeelesias . . . advenit tandem bonus senex ad Dravi lluminis pontem,
eoUoquio igitur cum p. O&BBio habito de v&riis miBBionis suae diffienlta-
tibua, sed praeclpue de sui BocU diaeordi seeu.m animo, Peeiuvium reyer-
*
356
sua eat. Porro sibi aeeiderant et quotidie contingebant dispatationes CWIl

Ariania, Oa1vinianis ete. - - - - - - - - - - - - - -
Esseehii seu Ossiehi porro cum catbolicis paucis rebus spirituaJibas
peraetis mum est opportunum tempus redeundi Tauronum Biogradiumve.
Biduom in reditu consumptum est, prima dieta non aine periculo in locls
silvestribus a ruribu8 remotis tum ante meridiem usque Vukovaru~, tum
etiam post usque Sirmium seu Mitrovicam propter Kesegios seu aiearios,
qui saepe simulate secum quasi comites iter aggrediuntur, aliquando re-
lieto te in Karvasaris noetu discedunt et per silvam semitaIDque vagantes
mane illueeseente die occummt viatoribus, nihil tale opinantibus, ignoti
quidem &ed in equis bene armati scimitaraque ad latus siniferom accineti,
dextrum tibi per speeiem bonoris ea1Iide concedant, tit si forte comi-
tando solus cum solo in loco 8e ab bominum aspeetu remoto solitarioqae
habere opportune potuerit, inopinata et eugitata seimitara, te percutiat,
unoque ietu obtruucato capite ex equo deiciat, et equum ceteraque omnia
rapiat, nudumque abreptis vestibus derelinquat, seseque cum spo1iis ra-
pinaque per silvae invia a via regia longius recedendo ae in loco tutiori
constitutus impositis sareinis super truciati equum absedendo, aliaque
remotiori via quocunque Iibuerit evadendo, ne propaletor tanquam aiea-
rius nefarius ac hominum pessimUB trucidator, bmoxium deelaret.
Verum enim vero p. Cassio comitibusque suis nihil illo blduo mali
contigit, nullusque malus oeeursus, protegente se Deo optimo muimo,
ae bono Dei angelo, in vitae diserimen adduxit. Atque ita salvi et ineo-
lumes quotquot erant comites Sirmium ingressi sunt, in quo pernoetarunt
apod ebristianum bospitem &micum benevolomque.
Sirmium autem illa perantiqua urbs, altera Romal Romaeque aemula,
imperatorom &edes amplissima, olim ad Savi 1iumims ripam construeta,
uune autem tota diruta, moenibus urbis solo coaequatis, euius fundamen-
torum moenlumque lateres conspieiuntur sanguinei coloriB, illi inquam
Jateres satis (duri), ne temporis edacis iniuria minime consumpti, ferme
inconaumptibiles apparent. O Dei aetemi iudicia inserutabilia! Urbs
amplissima, laetissima atque ditissima, imperatorom 8edes olim universa,
nunc diruta, destructa ac fere in nihilum redaeta a Slavis, ab Hunnis,
atque POItremo a TnJ'cis, sub quorum dominio extioeta gemit, solis vesti-
giis tantae urbis extantibllS, in quibus ne una quidem ebristianorum
ecclesia extana conapicitur. Quare neeessum fuit pro fidelium eonsolatione
sacerdoti catbo1ico in domo privata b08pitis ~tiani saerosanctum missae
sacrificium omnipotenti Deo non sine Jacrymis offere, quo absoluto Bio-
gradium versus profecti sunt sacerdotes pacifice incolumes.
Cap. IV. De negotii8 p. Barlhokmaaei K~ CUtn summo ponlifice Paulo Y

et cardinalibus ah ipao tUputatis Bomae.
P. Clauius (Aquavi.va praepositus geDeralis societatis Jesu)
deduxit ad pontificis pedes oseuland08 dominum Simonem ac p. e_um
mission&rios . Deputati porro fuerunt a sua sanetitate duo cardinales,
Mellinus et Serra, cum quibus pater eassius magno studio ac labore
saepius adeundo illorum palatia deferendoqlle memoria1ia, in quibus prae-
cipue poetulabatur episeopus ereandus SirmiI, DJoeii, Taurunii, aut seu
357
Semendriae. PostoIataB fuit dominus Simon saeerd08 prepugoator aeeer-

rilBU catbolicorum, honestate morum notisaimDB omnibus fide1ibDB et
infideIibus, ferventissimus zelator fidei catholicae, saerarumque eeelesia-
rum destructanun restaurator, atque ex haereticorom manibas eripien-
darum propugoator in tribunalibus turcieis, tureico idiomate saas dissertus,
contra euiDB dicendi libertatem haeretiei coram Turci8 non audebant
hiseere (t). Constantinopolim profeetus obtinuerat a principe Turearum
magna prililegia pro catboliels ebristianis illarom paniom. Quare p.
Cassius proponebat iliam dominis cardinalibus conseriptis ftriis memo-
rialibDB pro informatione, ut a pontifice prolDOveretur ad aliquem epi-
aeopatum in illis provinciis, in quibus fortiter felieiterque propugnaverat
pro catbolieis, sed obtinere nihil potuit.
Fratres enim Bosnenses ab801uto capitulo apud Aram Oaen re1iqae-
runt aeerbissimum memoriale suo euiam proeuratori contra dominum.
Simonem, offerendum summo pontifici, si forte ageretur de illo promo-
vendo ad episeopatum, in quo quinque infamatoria capita gravissima de-
scripta eraBt a fratribus inimieissimus domini Simonis. Ergo del&tum
ob1atumque memoriale summo pontifiei transmiuum fuit dominis cardi-
na6bas, c;um quibus p. OasaiDB &gebat pro domino Simone. Porro domini
cardinales p. O&BBio nihil dieebant de oblato perleetoqoe mem.riali, sed
benigne cum patre agentes, varias diffieultates obiiciebant de non promo-
vendo domino Simone, quas pater oretenDB et nom memorialibus res-
pondendo repellere adnitebatur, nihilqoe profieiebat, eurisque angebatur,
quid sibi agendom esset in tam implieato obseuroque negotio. Tandem
itaque ad patria aores penenit de pessimo memoriali, in quo qoinque
capita iofamatoria continebantur. Oderant enim dominum Simonem fratres
B08nenses eo, quod ipse adversaretur quorumdam pram moribus ac
faetis atque praeeipue illis eX080S erat, quia a sommo pontifice impe-
traverat missionem pontifieiam patrum soeietatis Jesu, qui mi88i visit&-
rent io dominio tureico Christi fideles catholicos, illorumque spirituales
necessitates inspieerent ac iuvarent verbo et exemplo moribusque bonis,
eaute autem iutra infideliom statom politicum.
Verum proseqoamur acta cum dominis earinalibus de domino Si-
mone, qui clare ixerunt ipsum non esse idooeum ad episcopatum, com
sit il1iteratDB et propter varias informationes de ipso habitu a1ionde.
Hine p. O&BBio novae molestiae a domino Simone, ac ai ipse esset, qui
nollet promoveri eom a sommo pontifice, quod omnino erat falsum, uti
J)&Jlam faeere" poBBent omnia, multaque memorialia oblata et summo ponti-
lei et dominis eardinalibus pro iliius promotione, ad qoam faeienam
iam omnia parabantur, sed peB8imom memoriale supradietum a proeu-
ratore Bosnen8ium totum nagotiom domini Simonis pessumdatom '88t.
Praeterea p. O&ssius obnixe pro re tanti momenti obseeraverat do-
minum cardioalem Bellarminom, ut dominum Simonem commendare digna-
retur summo pontifici et carinalibus, neque renuit, sed magno zelo com-
motos se faeturum verba cum ipsis spopondit, quod ingenue facit, sed
responsum aeeepit non iudieari idoneom ad episcopal~m dignitatem do-
minum Simonem, imo vero potius cogitaase summum polltifieem et ipso8-
met eardinales de promoveno p. Oa88io. Quo verbo audito p. Cassius
conturbatDB dixit, se non e88e aptum ad ferendum tantum onus et velle
358
se in soeietate mori. Subiunxit humilis eardinalis BeIlarminu, se etiam

esse soeietatis professum, nee egressum sed extractum a summo pontifice.
Tum p. Casaiu: .in me, inquit, non sunt tantae causae mutum et
merita. Ad haee verba mbore fere subfusu ac capite demisso seeessit
intra cubiculum i p. Cassiu autem cum aeeepto reaponso minime sibi
grato domum adilt magna cum moestitia . . . quare gravissimia verbia
rogavit patrem (proeuratoreDl generalem), ut pontificem ab hac voluntate
removeret ..... quod ille (proeurator) emcaaaime confeeit liberavitque
omnino p. Casaium.
Coeptum igitur est traetan pro domino Simeone, ut facerent eom-
miasarium aut viearium iBic apostolieum ipsumet in illis partibu, quousque
a summa pontifice idoneus et litterat epiaeopus eligeretur. Verumtamen
multis obJatis memorialibu8 nihil confeetum est. Quare dominus Simon
valde conturbatus dies protrahebat et adversus p. Oassium et quorumdam
maIevoJorum suggestionibus agitabatur suspitionibus et quotidie variia
quaerimoniis cum ipso lamentabatur, sibique suggesta contra patram
ipsimet obiieiebat magnaque molestia affieiebat. Hia molestiis pater 18i-
tatus magna cum patientia volebat atque revolvebat anima quid tandem
Uli bonorificum posset impetrare a summo pontifice, ut quietus. ex urbe
diaeederet; erat enim prae iraeundia impotentior et in suis negotiia sibi
pro volantate non coniungentibua vebementer angebatur aeerbioribusque
quaerimoniia lamentabatur contra quoseunque mentem ipsius oeeurrentes.
Ergo postremum consolationia levamen et ipsimet et ipsi p. Cuslo
venit in mentem, ut ipse mitteretur impetraturua cum domino Petro
Cakhio, arehipresbitero Montis Rotundi Sibenicensi Dalmata, novum privi-
legium a prineipe Turearum Co~taDtinopoli (adlutus lavore et potentia
euiusdam eunuehl sui eonaanguinei apud principem potentissimi). Summa
autem privilegij esset, ut ipse cum eligendo episeopo atque cum patribus
societatis Jesu possent omnes libere vivera christiano more atque omnia
ministeria cbristianorum aine ulla molestia Turearum exercere. P. Oasaiu
ergo tale memoria1e obtulit summa pontifiei, ut hi duo muniti bono via-
tico ConatantinopoIim profieiseerentur et duo saltem tunc patres abirent
soeietatis Tauricum (sie, pro Taumnum) ac Sirmium pro iuvandis illarom
partium catholieis. Beatissimus pater &nnuit aoimo lubentiasimo quidquid
In memoriali postuIabatur. Itaque profecturis duobus Conatantinopolim
dati sunt pro viatico aurei ducenti, duobus vero patribus ituris Sirmium
versua aurel centnm. Laetior ergo dominus Simon cum domino Petro
auo comite ad iter agendum rebus suis bene compositia sese aeeiDxerunt.
Cap. Y. De secunda misrione p. Bartholomaei K~ in domini"".
turcicum.
P. Caaaius aeceptis litteria a p. Mutio, praeposito generali societatis
opportuna navigatione Laureto Aneonam profieiseitur, ubi expeetabatur a
duobus patribus eomitibus p. Marino de Bonis et p. Marino Drago Ba-
gusium navigaturis.
Anno igitur 1618 die 26 Martii post festum diem ab Angelo Virginis
Annuneiatae veaperi ex portu AneonitaDo in altom navi edueta hora noctis
secunda 88CllIldia auria vela tria upanderunt nautae fe1ieiter illa Doete
859
ieque sequenti semper eodem flante favonio, ita ut ad conspectum Ra-

gusiDae ~sulae Mele!ae ~enerint.
Ragusium patres mgre88l - - - - - - - - - - - -
Et qooniam in dominium turcicum profieisei siDe Ragusinorum mer-
utorom comitatu atque fido Janiciaro patribus siDe periculo non lieebat,
expectandos fuit comitatus usque ad diem 20 Sextilis, quo die eonscensis
equis mercatorio habitu et armis instructi patres Ragusio diseesseront
Taorunom, Sirmium, Temisvariom. In itineratione dierum fere octodecim
multas molestias, caeli plum inclementias, solares interdiu ardores, sub
dio nocturnas super paleas aut foenum (si haberi poterant) cubationes
ac dormitiones alacriter omnes perferebant patres cum amicis eomitibus.
Tandem Taumnom omnes incolumes divinG beneficio pe"enefunt atque
in suburbana sua domieiIia singuli ex comitibus sese receperunt. Patres
vero in domonculam (paocis ante annis sibi eoemptam a quoam amieo
mercatore taleris septingentis maiori ex parte aceeptis ab illustrissimo
domino Gratiano gratis et amore) patres ... ingressi sunt ...
P. C&88ius rogatus a qoibusdam christianis eatbolicis et haereticis,
qui apod Pasciam Caraeassium suas quaerimonias contra suos spahias, a
qoibos gravabantur in multis, deposuerant et obtinuerunt postulata, ne
in poaterum novis gravaminibus onerarentur. Itaque cum his obsecranti-
bus et ad SU88 easas revertentibus profectus est pater (Cassius) Sirmium,
Oseckiom, Valpovum ac demum Viglevum eommoratorus in tugurio coioa-
dam catholici, &ecum eleri cum quemdam Ragusinum deduxit, qui cele-
branti inserviret et iuvaret se in vieto pauperrimo praeparando. Ergo in
comitatu quatuor earularum eonscendit in ilIam, quae erat catbolieorum
. . . Descendens de earucula eol1eetaque nive oris gutturisque ardorem
(a salsedine carnis productom) refrigeravit ..... tegumento eoopertam
nulloque sedili aptatam nisi pIHa easula cum libris nonnullis conclusis
ad &edendom compositam haboit, ceteri supra IUas sarcioulas sedebant.
Hoc modo ieiuoi omnes Sirmium in earvarsariam vespertina hora per-
venerant.
Quisque cibom sibi quaerendom abivit. Re cognita a qoibusam catbo-
licis mercatoribus patrem sibi bene notum sedere ieiunom in CIHasaria
amice parata caena cum oriza bene coeto et amphora vino plena ad illom
cum panibus accorrerunt. Egerat enim paulo ante gratias invitatus ab
illis in domici1iulll ipsorum cum non posset ipse S008 derelinqoere, cum
qoibus post mediam noctem diseessorus erat ad prosequendum iter suum.
Contigit autem post inde discessionem nocte illa magna aberratio a
via regia usque ad auroram aorigis minime expertis viarum sirmiensium,
com ipsi essent VaIpovienses, sed illucescente die laborioae cognito errore
ad viam regiam per invia vix post aliquot horas pervenerunt rectaque ad
Oarvasariam, Tovarrueam (Tovarnik?) circa meridiem ad qoieseendom
equisque pabulom praebendom pertingere potuerunt. Captaque quiete
eiboque refecti properarunt Vueovum (Vukovarom?) in Carvasariam usque
ad vesperam, in qoa cibo somnoque confirmati non nocturno itiDere sed
post aurorae loeem inde diseedentes Esechiom ante meridiem eonspexe-
ront, in quo nonnuIli ingressi ad negotia et ad eoemenda vietni neces-
saria, diu patrem extra moenia prope ripam Dravi fluminis expectantem
fere ieiunom in earruco1a repererant, satis mora moleatissima nonnihil
860
coiltristatum, eo quod ipae C&1III&Dl mome diutarnae nesciret. Oendixerant

autem invieem ipsi diotius ibidem immorari, ne ante doas boras oeca&1lS
solis per pontem Va1povium transire cogerentnr inciderentque in suos
dominos SpahilS, contra quoa eausam egerant Biogradii apud Paseiam
Caracasimn. Qoamobrem reete illis contigit senus quam volebant illne
pertransire pontem, seeumque in earrueula habere patrem, quem Turcae,
qui sedebant ante Va1poviportam, in ipso ponte putantes illum esse
ehia1llSUlll a Paseia missum. Consurrexerunt omnes mauuque supta peetus
more turcico imposita sibi ipsis salutaront patrem, quasi ehiaossum,
pater quoque eodem modo assurgens manuque aupra peetus posita civili
more consalutatis ultra pontem paeifiee quatuor earueulae pertransierunt,
nollaque molestia aiteeti ad villam Tiburiantiam.... villa pono Tibu-
riantia ab ecclesia s. Tiburtii nomen aeceperat, in quam eum comitibus
pater delatus in domo eui1184lam Austriaei sem divitis illa DGCte quievit ;
qui quidem dieebatur eatholieus, babehat autem filium Petrmn nomine
Lutheranum Praedieantem 1IXoratum, quem in seholis Lutheranorum eru-
diendum in grammatieis litteris miserat pater nonagenarius, non advertens
veneno baeretico imbutum iri, atque ita pessime in baereaim seduetom
praedicantem fecerant diaboliti magistri in s. Tiburtii paroehia, in qua
partim erant eatboliei, partim Lutherani . . . Ad ga1li cantus sub auroram
comites experreeti omnes vale dieto Petro bospiti eeterisque eius dome-
stieis ad vilIam Viglievo prope eeclesiam s. Andreae apostoli eonstitutam
plOfeeti sunt in domieilium viri eatholiei ae pii ab ipsius fratre ad boapi-
tandum, a quo humanissime aeceptus semper ad quatuordeeim ViDaS eundo
et redeundo p. Cassius morabatur circa duos menses ...
P. Cassius exporgato templo s. Andreae, aptato a1tari, aqua bene-
dieta saerom ee1ebravit, sub quo post ofi'ertorium ad eontionem dixit.
"Multaqoe dixit eontra baeretiea dogmata designando praedieantes
ministros, qui pervertebant eireumvieinos populos et eantilenis ad bae-
res sedueebant persuadebantque multi&, "qui (Lutherani) persuadebant
multis carnes feriis 80xtis praeeipue eoncedendas in eontemptum eatho-
licorum, "qui illa die ex antiqua eonauetudine seu voto in Panoniis ab-
stinent a earnibus et eatholieo more ieiuniant", ne ova quidem aut Iaeti-
cinia degustando in memoriam dominieae passionis. Diebus vero sabbatis
in bonorem virginis Deiparae eodem proraus modo ieiunium pientissime
obsenabant.
Absoluta autem coneione sacrum eanonem usque ad finem saerifieii
prosequebatur pater, non pauci vero utriusque sexus libera et spontanea
voluntate de more antiquo muItos tritieeos panes super altare impone-
bant (nemine petente) aereosque obolos proiieiebant per modum eleemo-
synae. CoUeeti pono panes in SaeeUID tot erant, ut tota septimana et
patri et e1erieo et domestieis domus satis superque ad vietom essent
oportuni. HOIpes enim domi dolia vini nulla habebat, euius familia sitim
aqua frigidula extinguere satagebat aeeto diluta .
In omnibus quatuordeeim viDis, qoas invisere potuit (p. Cassius) non
invenit in vicinia nisi duo templa profanata, unum s. Andreae superius
iain deseriptum, eum teeto, alterum sine illo diseopertum eum suis alta-
ribus Iateritiis lapideisve sed dirati&, in quibus satis ineomode ara pote-
rat apparari. Saionusa (?) autem hie loeu ab aceolis appellatur, atque
861
non lODge ah templo hoe profluebat fODl aquae potabilis, deseendebatqne

aqua sensim planitiem atque sic fluviom nomine Caraseizam cooficlebat,
atque circomdabat areem Valpovam circumquaque aquis non altioribus
bino cubito limpidisaimis. Jam vero in aliis raribus neeeasitas eogebat
patrem congregare utriusque S8X1l8 eatholicos in domom aliquam paulo
ceteris ampliorem ..
Crastino die (Lunae) ad Gregoriantiom rus, ad domum amicl caius-
dam Raguaini (profeetus est P, Cassius ex S. Andrea).
In Gregoriantio rore ante domom amici Vineencii . . . . e eurrueala
(deseendit p. cum elerico) . Amicns autem Vineentius coniugatus mere
falCDl domi prae eaena praeparata p.trem ut clbum sumeret invitavit ..
Caenantibns utem ipsis multas pater interrogationes hospitis proposnit :
praeeipue Tero de statu s. Gregorii paroehiae, in qua ipsemet (Vincen-
tius) quasi paroehus morabatur et eatboliea dogmata praedieabat (exeepto
novo errore ab ipso invento, ut a Lutheranis praedieantibus ab audiendis
abstraheret illins paroehiae christianos rustieos et idiota&, quorum bene-
'fOientiam praedieando conseeutus erat, nullumque Lutberanum ad ipsos
publice aeeedere patiebatur).
Ergo ipse novo illos ellOre imbuerat, ut &Zimom panem ab ipso praa-
paratum in pasebale sumerent ac si eoeharisticus corporis domini panis
esset. Exhorrnit pater ad idolo1atricom errorem eoarguitque bominem
alioquim &micum gravissimis verbis manifestavitque erroris pravitatem,
populique deeeptionem ab ipso patratam. POllO ipse nulla ostensa perti-
nacia verborum confessus est, se err&888, atque eo fine, ut populum ab
baereticis ministris avoearet, errore bninsmodi lapsum esse neque unquam
tale quidquam faeturos aeeusans SaaID eraasam ignorantiam. Quare illa
noete diligenti examine suae consclentiae facto, postridie saeramentalem
confessionem apud patrem integerrime contritus confeclt .
POllO illoceaeente die dominico bospes Vineentius ad s. Gregorii
templum invitat patrem eum suo clerico, ad quod frequeDS populi con-
eurs1l8 advenerat. Mixti erant semieatbolici cum baeretiea labe infeetis,
nibilominus coneionem audire non detreetabant, ad sacrum vero saerifi-
ci.um aeeedere renuebant. Audita conci.one mentes a longe steterunt mi-
rabundi de SaCrO ritu nunquam antea viso. morom uxoratus paroebus
Vmeentius BUO more deeantavit eantilenas qnasdam pietatem redolentes
non ellOre aliquo haerotico infeetas.
P. Cassius revertitor Essekum inde petit Biogradum et transit ad
P. Jaeobom Tugolinum Temesvarium.
Solus enim bonus pater Jacobus (Tugolinus) laborabat inibi cum ea-
tbolieis illyrieis et bnngaris . Nullus enim parocbus cum illis pauper-
rimis christianis neque religiosus neque saeerdos saecularis voluit sine
luero ac competenti proventu ibi commorari
Pater Tero (eassius), cum eommoratus esset integro meDSe so1118 The-
mesvarii, villas visitante p. Jacobo aecepit litteras a p. Marino de Bonis
ex domuneula BiOgradeDSi et aurigam cum earrueala, in qnibus seribebat
advenisse ex A1I8tria reverendissimom dominum Petrom Cathium episeo-
pom Biogradieuem et Prisrinenaem cum illustrissimo Gratiano, qni fDerat
turcieus apoelissarius (sic) apud imperatorem christianom Vieunae. Qaare
362
p. Cassius compositis rebus domesticis, clausa ~esia atque domuneula

traditisque elavibus Patri Jacobo conservandis amico mereatori in ear-
rueula conseendit ... discessitque Themesuario (Belgradum).
Gap. Vl. Pet"" Kati~, epiBcopus Prizrmmsi8 et Belgradenris comitibuB
domino Simone Matk~, 8acerdot6 Basculari et Bartholomae Oasrio 8. I.
catholic08 per Sirmium disperso8 Mtat, COfI8olatur et in fide confirmat.
Igitur eum eonstituto tempore advenisset dominus Simon eum alio
parocho reverendissimus episeopus Petros dueto seeum p. Cassio versus
Sirmium profectus est cum his comitibua. In hac sua prima ingressione
Morovieienses in primis antea de suo advenlo admooitos invisit eodem
modo, quo usus erat P. Casins, quando aliquot annos viee prima merat
mi88us a summo pontifice in turcicum dominium, hospitioque optimi eatho-
lici Gregorii exeeptus fuerat prope oppidum Morovieium, in quo bene
monito moenibusque septo soli turcae habitatores dominabantur in omnes
ehristian08 mrales, qui in silvia, proximis a1ieui ecclesiae territoriisque
SDa domicilia incolunl Proxima aotem isthic erat ecclesia B. Deiparae
virginis assumptae, in quam ad missae saerifieium cireumvicioi eatholici
conveni1lDt. In hac ergo ecclesia dominus episcopus cum comitibus saeer-
dotibus sacrum divioumque saerificium oblom, quae erat Sirmiensis
dioeeesis.
Postridie invisit duas sitas ad ripam Savi, tertiamque Illaciensem tune
solummodo a longe pertransiit, ut ante oeeasum solis poBBet pervenire in
Marincium rus ad hospitem Georgium. Saepe enim e Bosnia latruneuli
aggredientes Savo fluvio in navicuIis pertransito spoliant mac pertrans-
euntes; quod ne aeeideret saeerdotibos etiam armatis praepropera festi-
natione earrueulae auriga concitatis equis aeeersit non sine pavore.
Georgius autem praestolabator hospites saeros ad portam atrU, a suo
domiei1io sooromque domesticorum C&8ulis non longe positam, atrio do-
mieiliisque, sepibus sepimentoque fortiter connexum, condensatumque eom-
pagine, ita ut nonnisi per portam pateret aeeeBSUS ad domicilia. Ergo
paterfamilias bonus eatholicus Georgius maxima cum laetitia admissos
hospites in suum domieilium deduxit sole oeeidente. Saeerdotibus consi-
dentibus divinum officium singulatim singnlis peraolventibns, mulieres
domestieae pro sua tenuitate opiparam (eduliorum varietate condimeotoq1ie)
non rurali sed civili profeeto eaenam apparatu confecemnt mira admodum
eeleritate alaeritateque benevola ut Martham sororem Lazari imitari .
vider8ntur. Cum autem omnes consedissent ad mensam, invitarunt quoque
ad consessum sodalitiumque dominum ipsius domus, hospitem suum, qui
modeste excusatione facta: meum, inquit, est saeerdotibus meis dome-
stieis ut fiant gratiosa. Brevi igitur benedietione a reverendissimo epi-
scopo faeta, eaenaque alaeriter confeeta, gratiarum aetione Deo penoluta
ad quiescendum supra pavimentom foeno paleisque eongestis, non in
aliquo alio leeto, quisque sibi prope rever80dissimi deeubitum omni me-
liori modo stratom composuit.
Ad orandum divinumque officium persolvendum confessionesque exei-
piendas muitorum fidelium saeerdotes sorrexeront.
Interim altare ante parietem domus sub dio satis frigido et terra
nivibos cohoperta undequaque, a vento taman ara protecta, sacram hostiam
363
Deo optimo maximo primna p. Cassins comptento aore geJido plaeie

patienterqn8 speetante per eirenitnm populo gennJiexo ntriusqne sexns
npra iniectas nivibns paleas, perferentibus frigoris algorem non medio-
erem omnibus nsqne ad saerosanetae eneharistiae sumptionem missaeqne
totin8 abaolntionem. Ergo felieiter omnibus confectia populoque imisso,
praemisaa cobortatione1 nt nnusqniaqne suos mrales ad Nimptium in
eeelesia pro proximo die dominico invitarent; inibi enim reverenissimns
episcopna et ivinum saerifieium facturus erat et accedentibus col1aturus
saeramentum ehrismatis ad confirmandos in fide catholicos, qui post bap-
tiama non dum eonfirmati erant, nullus enim episeopus a mnltia anDia
aacramentum administraverat. Sacerdotes igitur domum ingreasi, parato-
que ientaculo refecti aliqnantnlum quieverunt, donee equi ad earrueu1am
eolligati ab auriga ad iter capessendum Nimptium seae eomposnerunt.
Conscendente itaqne reverendissimo ceterisqne comitibns auriga loria
laxatis eqniaque 1lageUo pereussis percurrerunt eelerrime in viam regiam
et paneis boris post iacessum per pontem Nimptium paeate ad paroebi
domunenlam penenerunt, quu construeta erat prope lluvioli Bossuti
ripam, euius aquae ex Savo lluvio exerescente in1lnunt in alveum et de-
ereseente Savo in ipsum iterum delluunt. Ingresso ergo reverendissimo
enm eomitibus in parochi Vincentii Marinaseii Ragusini domieilium post
&liqnantu1am quietem, nt pranderent ad menaam paratam omnes aeees-
serunt more Ragosino, faeta prius benedictione ; sumpto autem eibo et
potu ad vespertinum offieium dicendom unuaquiaque se reeepit. atque
illo die ae noete eonquieverunt. Mane autem Ulueesceute postridie in
beatissimae Deiparae eeelesiam reverendiJsimus eum saeerdotibua ad po-
pulum undique conlluentem profeeti sunt, ut confessiones volentium in
primis aodirent, saerumque altare enm aliquali apparatu exornarent. ce-
teraque omnia ad eelebrandnm neeesaaria eomponerent. Completa vero
gente eeelesia p. Casains surgens e sedili aeeessit ad altare, nt sacrum
faeeret et coneionem ad popnIum... Coneione ae saero saerifieio ex-
pletis . . . reverendissimus episcopus indutus episcopalibus indumentia
mitratas eum saeerdotibns ministris IOlemne saerum decantavit, saeerdo-
tibns C8ntantibus ad ipsos speetantia Gregoriano cantu.
Igitur saeris omnibus expletis (tam adnltis quam pueris eonfirmatis)
reverendissimns laetantem populum gandio maximo (propter saera epi-
scopalia ministeria antehae nnnquam aspeeta) denuo benedixit atque ad
sua domieilia dimisit paeifiee atqne plaeide sine uUo malo oeeursn tur-
cieo ex Nimptio proao easteJlo; nonnunquam enim solet aliquis aut
iosolena aot ebrius aut improbus pmedo ehriStian08 eonventus contur-
bare imprudenter ut peeuniae &liquid (extorqueret) praecipue a saeer-
dotibus.
Ad paroehi ergo domieilinm saeerdotes eum reverendissimo bumaniter
ad prandendum invitati sunt, in quo domieilio etiam dominus Sefer
Begus amieus hora prandii ad bibendum interfuit et ter aut quater parlO
cibo contentns, sed potu copiosiore atomaco impleto, domnm snam bene
ebriua a suis servis adduetus fuit alaerior sine rumore. Post prandium
gratiia Deo aetis et domino reverendissimo vale dieto ad ruraies &micos,
reditnri erastina die, abieront saeerdotes.
Convenennt enim omnes aIiam in_re beatissimae Deiparae virginia
eeclesiam natalitiam, quae ab antiqois temporibos exaedifieata erat in
ampla planitie multum distana a lillis christianoruID, quae ferme ubique
sunt sive in silvia, arboribusque Bilvestribus ciremnquaque eireumatae,
munitae septaeque ita, ut ad illas per parvlS strietasque semitaa eliffi-
cilis equitibos pateat accessus (et propter spineta sentieetaque et propter
arborum ramos praecisos per semitam traosversim), per quas tantum ra-
rales unique utriusque sexus sommo mane festini ad sacrum in ecclesia
quui formicae coneurrebant; moneb.tur autem ubi sacram futurum
eBset quoeunque die festo .....
ln eeclesia aItari praeparato coneederunt omni meliori modo saeer-
dotes, primum quidem ad praebendas aures eonfitentibus spatio horae
unius, donec plurimi eoneurrerent ut et sacrum et eoneionem p. Casaii
frequentes audirent. ReverendiBSimus enim episcopuI postmodum eelebra-
turos et ehrisma eollaturns frequentisaimo coram populo sacrosanetam
hostiam Deo offerebat, ceteraque sacra perfieiebat, uti superius dietom
est in aliis ecelesiis faetitatum. . . .
Reverendissimus autem cum saeerdotibus invitatus ab &mico rurali
sumpto prandio post aIiquantulam quietem ad proximi castelli Cadiam
properarunt, ut prineipis zarri diploma in suum eoieem transeriberet,
de more autentico, quo Bi forte illud exeideret alieubi possent saeerdotes
a Gadia deseriptum denuo a1ltentieum reeipere, atque ut a se repelleret
ipsemet Gadi&, si qui ad ipsum contra saeerdotes aeeederent, qualeacunque
ealumniatores vaoa aliqua coneionata fietaque.
Negotio a.utem eum. cadia eonfeeto felieiter ta.laroque illi oblato pro
traosumpto in eodieemque deseripto ad viUam proximam ecclesiae 8. ea-
tbarinae virginis et martyria in domieilium amici eatboliei ante solis
oeeasum admiBai sunt benevolentissime ab ipsomet villae spahia, qui tune
aderat in domiei.lio et comparaverat se ad diseedendum. Faetoque cum
saeerdotibus brevi colloquio humanius eiviliusque quam putaverant vale
dieto diseessit, illosque domino domus commandavit.
Ab80luto porro offieio divino eaenaque non medioeriter praeparat.a.
hospes invitavit ad mensam quotquot aderent. Exeusationem praemisit si
forte cibi atque edulia minus grata, minus reete condita fuerint: in loeis
Bilvestribus sumus, mulieres nostrae domestieae de more suo, ut norunt,
praeparant. Profeeto exeusatio non petita non fuit aeeusatio manifesta.
Verum enim vero omnia fuerunt et edulia et condimenta eivico modo
et pergrato conita non sylvestri et gratissima eonvivia. Oonfeet& eaena
Deo gratiis actis quieque supra stratum suum in solo paleis foenoque
congestis sub stragoIo seu deeubuit vestitus, consopitosque usque ad &vo-
ram dormivit suavius quam in leeto intra linteamina et pulvinaria dor-
mitare solent milites delicatuli et religiosi tenelluIi.
Reverendissimo domino eeterisque experreetis ad s. Catharlnae tem-
plum omnes ad SUI eelebranda profeeti sunt, quibus peraetis sumptoque
ientaeulo ad Asam Saniakum Sirmiensem DIokum cum munuseulis rusti-
canis ipsimet Asamo offerendis coneitata quadriga properarunt, ut ipsum
domi, hoc est in palatio olim episeopali, invenire possent, quod quidem
eontigit opportune adventu sat.erdotum ipso tune ibi eommorante quie-
seenteque. Post meridiem dominus Simon Matkovieh peritus in agendo
865
cum Turcis domiDia advoeato uno ex famolis lnterrogaf:Gque dominus

.Asam euet ne domi? ipae respondit: domi quieseit; tunc amonitus Chie-
baya, domini secretarius, advenisBe episeopum cum saeerotibus cupien-
tibDl eolloqui cum. domino Asamo mnnuseu1aque ipsi offerre benevole
atque ab ipso postuJare nonnullas gratias, ut B&eemotes liberius agere
poI88Ilt cum ebristianis, qui sunt ln SilO (sandtacatu) et dominio. Secre-
tarius ergo negotio bene intellecto conspeetiaque munasel1lis domino
Asamo narravit rei totius tractatum.
Dominus autem .A.aam cum libentissime adventom saeerotum auisset,
praecipit aeeretario, ut ipee ad suam conspectum deueeret cum honore
non vuJgari.
Igitur lntroducti in cubieulum audientiae invenerunt dominum seden-
tem supra strato tapete inBidentem pulvello purpureo more tureioo, et
param a targo dextronum sadit seeretarius et seriba prope capselIam
seriptoriam in speeie puleherrimam. Dominus autem erat honorifice pur-
puratbs et in capite gestabat magnum canidumque turbantium in ver-
tice porpuratum. Tabulatum vero e1atius altiusque erat semihominis sta-
tora ultra meioeritatem proeeri. Conspeetis igitur B&eerotibus veste
merutona vestitis ae teeto capita, mano taeto sibi peetore beoevolentis-
sime salutavit, praeeepitque seerent supra seamnum oblongum pro omni-
bus praeparatom e regione domini in parte inferiori prope parietem.
Tureico Bermone nonnDa ?erba dominus eloeutus est, ql1orom sensus S8-
eretarius sic est interpretatus : magna dominus voluptate propter adyen-
tum TeStrom afteetus est, tum quia iligit ehristianos vestros, suoa 0010-
Dos, tum (quia) videt vos esse homines ingenuos sine fastu et pacificoa
in vuItus veatri specie. TI1m ipsemet dominus dalmatiea lingua (erat
enim natua in illa Dalmatiae parte, quae a Turcis ante centom annos
oecupata ment): seitote, inquit, boni viri, a me reuetos in eum. (bone)
ducatum seu saneiacatom omnes vestros ehristianos Sirmienses, qui annis
superioribus, tempore belli Pannoniei, promgerant quoque venus, in sil-
?eatria et montium loea tutiora propter tartarieas pnedationes. Tartari
enim nemini parcebant, neque ipsis eolonia nostris, zar autem noster
princeps tinito bello, propter res a me gestas bellica virtote fortiter libe-
rum dominum hnius saneiacati, militemque emeritum constituit. Ego
ltaque, quotquot sunt ehriatiani in his coloniis, qui erant dispeni ac
pro:fugi, illos benevolentissime revoeavi atque reuD, ut liberrime chri-
stiano more sine UDa molestia vivere posaent. Quod quidem vos vid&bitis
et experiemini illos visitantes ; et quoniam seio optare vos a me vobis
1iberaJn facultatem coneei ut in lege christiana illos instituere possitia,
enim 'fero coneedo amplissimam libertatem et facultatem. Hartor autem
vos, ac si essem omnium pater, ue in aliquo vitae periculum ineiatia,
ut semper iter agatis via regia, qllantl1m tieri poterit; praeterea cavete
vobis a Janieerorum. nostrorum. familiaritate, nolite cum ipsis eibum po-
tumque sumere, nisi neeesaitate eogente, ne vos molestiis rixisque con-
tensiosis gr&vent et affljgant post potationes &laeriores amplioresqae;
ebrii enim multa mala faciunt etiam amicis. Memores estote hDius mei
consilii et non vos poenitebit.
Hic auitia marimas gratias illi egerunt aJmatico sermone B&eerotes
pro tanta ipsius humanitate et benevolentia, taeto peetore et civili capitia
366
inelinatione diseesaerunt. Benex profecto 8eptuagenarius proma barba,

eanitie nnerando atque decoro dignua imperio, nnuatiaaima faciei ~eeie
spectabilis, eolloquio 8uavissimus erat. Verum deerat illi vitae duiatianae
profeasio atque eonfeaaio fidei, quam parvulus a parentibus in sacro bap-
tiamatae 81l8Ceperat.
Porro prope episcopale olim palatium moeienae viderunt, magna cam
moestudine ac eontristatione templum satis amplum pro equia foeno re-
pletum, in quo teetum fulclebatur eolumnis non minus er&BBia quam aunt
columnae exteriores in portica vaticano principis apostolorum sancti
Petri. Situ& autem oppidi Woeei non multum a ripa DanubU visebatur
in 1000 eminentiori.
Ascendentibus, negatio optime cam domino Asamo confeeto, in qua-
drigam saeerdotibus cam re'f8l'eDdiaaimo episcopo, auriga peleusm equis
suo ftagello, eoncltato eursu, renrsi sunt ad paroehum Nimtiensem salvi,
illaque noete in suo domieUio dormientes a domino amico Sefer bega
suum currum impetrarunt, in quo possent proficisei Biogradum . Sirmio
pertransito Zemunum, Belgradumque concitata festinatione ante noctem
penenerunt.
Hune itaque finem habuit prima exe1ll'8io seu visitatio sirmiensium
ebristianorum a reverendissimo episcopo facta cam p. Caasio, domino
Simone eeterisque saeerdotibus, quam in suo libro descripsit reverendis-
simus atque in ea omnia in dies gesta eonsigna'fit siogillatim, quae tamen
in meas manus non penenit.
Ex autobiographia mu. quae lab Dumero 8t6 in bibliotheca frawam. minorum
Ragaeii cuekMlimr.
Mooxxxm. 1616, Sl AlpstI, Romae.
Paulus PP. V litterls suis, paternae ebarltatis refertis "catholieia in eivi-
tatibus Buda, Quinqueecelesiis, Posega, Albagraeea (Belgrad), Sirmio,
Tamisvar ac in omnibus a1iis loeis Bub ditione Turearum in Europa de-
gentibus", indulgentiam pJenariam elargitur.
Tabularium vatio. eecret. Brena Paali V. tom. ill p. 87.
MOCxxnV. 1618, 11 AprlUs, RollU.
Quaedam ci,.ca "omi"tUiOfllm pa,.ocMrlltJI ita Boma ~..tII,..
Ad instanza del veseovo di Bosna. Primo: Ohe non poasano i provio-
ciali dei frati minori osservanti della detta provincia eonferire paroehie
a irate aleono senza il eonsenso et approvazione del nseovo, e quando
oecorre di rivoearli lOtto pretesto delle loro congregazioni et altra causa
non possono farlo, se pero non vi sana sostituito altro aaeerdote idoneo
eol eonsenso del V68COVO.
sacra congregatio probavi' etO JIW1avit omnino eervari 11 ApriJiI 1618 Dl. 17.
BibI. cuanaL Bomae COd. X, 8 fol 92.
MOCXXXV. 1618, 26 _alJ, Romae.

fiomtll ,lectu Bomefl. qnscopo " capitulo Jatwi"mst ~1If'.
Veoerabili fratri episeopo Jaurinensi Paulus PP. V. VenerabUis frater
salutem et apostolicam benedictionem. Cum dilecto filio Thomae e1eeto
367
Bosnensi iatias ecclesiae eastodi et canonieo, paternae eharitatis officia

impendere nostri muneris esse intelligamus, fratemitatem tuam hortamur,
ut quem in Domino habere te non dubitamus, eum nostra etiam causa
compleetaris ac quaeunque re poteriB iuves; Dam praeterquam quod tuae
pietatis opas feeeris, nobis pergratum erit; nostram vero in fraternitatem
tuam voluntatem tuis meritis parem, ubieunque eum Domino licebit, ut
agnoscere poBBiB praestabimus. Interim nostram apostolicam beneietionem
tibi peramanter impartimor. Datum Romae apud s. Mariam maiorem sub
annolo piscatoris die XXVI Mail IIDOXVDI. pontifieatus nostri anno XDI.
S. card. sanetae Susanae.
Dileetis fiIiiS capitulo et eanonicis ecclesiae Janrinensis Paulas PP. V.
Dileeti filii salutem et apostolicam beneietionem. Et si non ambigimus,
quin vos dileeto filio Thomae eleeto Bosnen. collegae veatro fratemam
eharitatem impendatis, ita ut quibuseunque rebus in domino vobis eon-
eeitur juvare, sponte vestra parati siti&, tamen pro nostra in eum pa-
terna voluntate eum vobis libenter commenamos sperantes in domino,
nostra huiosmodi illud Thomam eonseeuturnm, ut vestra in se offieia,
qua estis in DOS et hanc sanetam sedem devotione molto promptiora ex-
periatur, quod nobis pergratum futurom pro comperto habeatis. Datum
Romae apud s. Mariam Maiorem sub annnIo piBeatoris die XXVI Maii
JIDOXVID. pontificatus nostri anno mI. S. card. saoetae Susannae.
Tabular. vaticau. secret. Pauli PP. V. epimJae ad priDcipea moa, ad haDc.
&DD foL 828.
MOOXXXVI. 1622, Romae.
Simeon Joaonis Matehovieh BosnensiB et in partibus Serbiae, Slavo-
Diae et Hungariae australis, Turcae subiectis, misaiooarias rogat, eon-
cedi sibi parochiam Bonjevci, arehidioecesiB COloeensis, cum antiquiB fa-
cnltatibus; item adiuvari ut quaeam privilegia, a Tureis COOee88&, pro
bono ecclesiarnm recuperare possit.
Iem petit reeommendari legato Galliarnm Constantinopoli residenti
et epiBeopo Zagrabiensi, ut possit obtinere testimoniales, quae apud epi-
seopum Pristinensem noviBsime mortuum servabantur.
ID tabul. vat. vol. memoriali 882, foI. 93 et; 114.
Mocxxxm. 1622, 19 NovembrIB, Romae.

Fr. Antonius epi&copus 8card0nensi8 deputa'"" in adminiBtratorem eccle-
sia, Bosnensis.
Georgius PP. XV. Venerabilis frater ete. Cum, sicut aeeepimus. vene-
rabiliB frater Joannes epiBeopus Bosnen. a suis civitate et dioecesi Bosnen.
certis de caasis praepeitus absit: nos ne propterea dieta ecclesia Bosnen
liqua in spiritnalibas et temporalibus detrimenta patiatur, pro nostri
pastoralis officii debito monere, quantum cum domino possumus, provi-
dere volentes ac de tua fide, prudentia, doetrina et reJigioniB zalo plu-
rimum in Domino confisi, tibi qui ecclesiae Searonen. praeesse digno
sceris, ut ad triennium proximum dumtax&t JoaoDe episcopo praeieto
absente et interim dODee alius episeopas ad infraseripta ab eodem Joanne
368
epiaeopo deputatos faerit, munus et officium epiBt.opale periode IC epi-

scopus in BOa dioeeeai potest ac debet, exereere libere et liaite poasi8 et
valeas, apoatoliea auctoritate tenore praesentiom faeoltatem coneedimua
et impartimur. Mandantes propterea dileetis fiIiia clero et popalo ehi-
tatis et dioeeesis Bosnen. ceterisque ad quoa &peetat, ut tibi in praemiasis
et quae eis in Domino mandanda duw pareant, obediant et assiataot
alioquin sententiam sive poenam, quam rite taleris seu atatueria in rebel-
les, ratam babebimus et faciemus auctore Domino usque ad satiafaetionem
condignam invio1abiliter obaervari. Non obat.antibus apostolicis ac in uni-
venalibus, provineialibus et sinodalibus eoneiliis aditia generalibaa vel
speeialibua constitutionibus et ordinationibus IC diet:ae eee1eaiae Boanen.
etiam iuramento, confirmatione apostolica vel quavis firmitate alia robo-
ratis, statutis et eonsuetudinibos, privilegiis quoque indultis et litteria
apoatolieis in contrariom praemissorum quomodolibet coneessis, coD8r-
matia et innovatia. Quibus omnibus et SingnIiS eorum omnium tenores
praeaentibus pro plene et auftieienter expreasis babentea, illis alias in
auo robore permananris hac vice duntau.t speeialiter et exprtl88 dero-
gamus, ceterisque contrariis qnib1lBC1lDque. Datum Romae apud 8. PetrmD
sub annmo piscatoris die XVIIII Deeembria lIDUII pontifieatua nostri anno
secundo. S. card. s. Susannae. .
A tergo: VenerabiJl fratri Antonio epileopo 8cardonen. et admini-
stratori Bosoen.
T.bular. 8. congreg.moDia Brevium. 1624: yo1um. menaia Aagnati fo1. 852.
MOOXXXvm. 1623.
Fr. Paulus Papi a &rajet1O an.."nciat beattJm fJIOrlM f", Pdrl 8alirai
epi8copi &PiieraBiS COMgiSSI dil 4 Aprilia anni 1623.
Beatissimo Padre. Fra Paolo Papieb, del ordine di 8. Franceseo de
minori osservanti della provineia di Bosna Argentina neDa Tllrebia,
espone a pie della SantitA Vostra, come alJi 4 d'Aprile pasao a meglior
vita l'anima del Padre fra Pietro della medesima proviocla veeeovo di
santisaima vita, come si PilO argomentare dalle innomerosissime buone
operationi sue e conversioni di tante e tante anime gm smarite in quelle
parti medeaime della Tnrehia, ove prima non si nominava U santissimo
nome di Gesu, perO essendosi ridotta coila delle predicationi e eon esaem-
plaritA di detto padre e santo vescovo la glorioaa pianta della santa
fede; si supplica la S. V. ehe vog1ia provedere di nuovo pastore per U
medeaimo luogo d'un frate della medesima nostra religione non esaendoei
eola altri religiosi ebe amministrino gli sacramenti, acclb non si disse-
chino quelli pretiosi fratti dell' anime convertite, ma s' augmenti sempre
piu per gloria d' Iddio e della santa chiesa, II ehe ricevendo l singolar
lavore vi vera perpetuo oratore per la CODBerV&tione della S. V. Quam
Deus ...
Fr. Paulua Papich et fr. Georgius Bosnensis, ex alma urbe in patriam
reverauri rogant aJiquod subsidium sibi dari .poiebe per le grand' anga-
rie ehe qaotidiaoamente gli sono dal' istesso Turco imposte non pos-
869
BODO quasi pm supplire et reaistere BenZa qualehe aiuto particulare,

come gia gli il stato esposto pin difi'usamente in un altro memoriale
(In dono): Die 24 Octobris 1623. Sacra oongregatio ad relationem .
cardinalis deerevit litteras quaesturias ad principea pro patribos Bosnen-
sibas, easque mandavit expediri.
Tabu1arium L OcmgregatiODia de propaganda fide. VoL 884 foL 74.
MCOXXXIX 1623
.Fr. Elias Marinid signi{icat s. sedi, fr. Petrtim 8alinum Bosnetl8em epi-
,copum &phienBem, Bulgar;ae apostolum, mortem oppetii8,e ,ancnB8imam;
describit ,tatum ordinis franciscatIi itl Bulgaria, indicat privilegia oo
aula Oonstantinopolitana in faoorem ecclesiae cat1wlicae obtenta et non-
nulla, favores orat.
mostrissimi e reverendissimi S. S. Sendosi eompiaciota la Beni-
pita del Padre delle miserieordie di soegliare piante della religione
cattolica nel grande regno di Bulgaria, ottoeento anni sono indorato neUo
seisma et beresie, oltra le particolari delli Paoliniani, antichisaima peste
di quel regno, eccib, per apostolica opera di frate PietrQ, veSCOTO Sar-
dicense, primo prelato cattolico alli tempi di Clemente VIII; et eBBendo
detto prelato passato al felice goimento deUe soe cattoliehe fatiebe 1) e
pereib rimasovi quel grege non 8010 privo del suo prelato ordinario, ma
li quattro eonventi et nove C8pBe paroebiali, nelli quali egli vi ha laseiato
30 saeerdoti et 20 ebieriei del suo ordine di frati minori OBBervanti, aenza
alcon soperiore che li rega, vesta et aeeetti al babito, come egli faceva
eon aotorita apostoliea: Fr. Elia Marini, Bu)garo del meemo ordine et
paese, mandato al fonte della pieta romana dalli cattolici et religiosi di
quel regno, sottoposto tota1mente al Turco, a nome de1li suoi paesani
et come qoello cbe non solo dal principe della vicina Valaehia il s~to
ricereato a voleJ: pigliar la eura di 3 eonventi oeeupati dalli heretici
per mantenimento di frati, ma personalmente trasferitosi I' anno paBB&to
a Constantinopoli ha ottenoto da quella eorte privileglo ampliBBiDio per
ehiese, religiosi e predieatori eattoliei nella Bulgaria e Valaebia, unite
insieme, &iano erette in una provincia della religione dei minori osser-
Tanti dl 8. Francesco con qoelli privilegij et ordioi, che godono aItre
provineie della medema religione. dovendo eib risoltare a gloria del
signor Idio et propagatione della santissima religione ehriatiana. Che
della gratia etc.
Tabular. congreg. de propag. fide, voL 884 fol. 268.
MCOXL. 1624, 27 FebrllrH.

Mi,...,. prOfJinciali, orat summum pontificem, ut oratorium ,. Petri Bel-
gradii, quod oo immemMabili sub iurisdictione epi8copi Bosnensia erat,
tanquam dicto epiBcopo subiectum confirmet.
Beatissime Padre I n provinciale de frati minori osservanti della pro-
nnm dl Bosna espone bumilmente alla Santita VOItra, coDle in detta
I Die 4 Apri1ia SaliDiI:iD BOaDa.
SPOJI. :am.
Digitized b~toosle
370
provineia vi lt l;oratorio di s. Pietro vel alterios in BeIgr&do, nel quale

si radonano i mercanti et altri fedeli per ricevere li 88. saeram.enti della
aanta ebie_; e da ehe I'imperio de Tarebi s' impadroni di detta pro-
viDcia 6 stato sempre lOttoposto detto oratorio al veseovo di Bosna, nel
quale anehe esereitava la giurisditione et pontifiealia per spatio di cento
anni eon quiete et pace di quel popolo; ma da dnque anni in qua ha
preteao dello oratorio il veseovo di Samandria eon dire d'haver un breve
della sede ap08toliea, et pereM. una volta detto veseovo volse venir a
prender il possesso et far li atti ginrisditionali, messe lOtto sopra tntto
quel popolo christiano eon perieolo di perder moite anime et di far pagar
grandisaima quantita di denari ai Turebi, essendo forastiero di natione
et lingua diversa et aospetto ai Turehi non essendo lOtto la loro giuris-
ditione.
Pero l' oratore in nome di questa christianita supplica humilmente a
V. Santita a degnam eonfermare la eonsvetndine immemorabile uDendo
detto oratorio al veseoTILto di Bosna, cosi si qnieteranno le anime, si
augmentara il culto divino, saran tolti i seandali et BOspetti. Et per tal
gratia ete.
(In dono): Die 27 Februar 1624: S. eongregatio iossit in huinsmodi
negotio snpersederi usque ad adventum Petri Masareehi, visitatoris apo-
stolici Bosnae ; et ad relationem ementisBimi card. Valerii die 12 MarUi
1624 episeopo Bosnensi et eios suecesaoribus, ut eontinuent suam posses-
sionem, donee &liud a sanctitate sua aut s. eongregatione de propaganda
fide determinatur.
T.buJar. cougreg. de propag. fide vol. 884: Col. 2oi.
MOOXLI. 1624, 27 FehraarH, RoDIle.

Fr. Paul... p(Jpi~, utcapeUa Belgradienai8 man,at sub iurisdiction, ep;-
8copa cardonenai8. .
mustrissimi et reverendissimi signori. Nella citta di BeJgrado in
Turehia vi il una capella delli mereandanti Ragusei e Bosnesi lOtto la
..dioeesi di Samandria, il quale sta in Vngaria lOtto l' imperio di chri-
stiani, et non si eura ne meno di questa capella eSBendo in Turehia, la
quale da cento anni in qua il stata sempre offitiata dalli frati minori
088enanti del ordine di s. Francesco, et Buft'ragata dal TeSCOVO di Scar-
dona !tell' istesso ordine eon quiete et pace senza seandalo &leono.
Poi da sei anni in qua venne il veseovo di Prisdreno eon dire di
haver un breve apoatolieo sopra quella capella, il quale per pigliare ivi
il possesso feee grandi8Bimi rumori e seandali, ma da un anno in qua lt
morto et spirato il suo breve, pero si desidera, che detta capella rasti
come il stata per il passato lOtto il govemo del sopradetto vescovo di
Scardona, il quale il hora il Padre fra Antonio BOBnese. Che il tutto.
Fr. Joannes Bapt. de monte Conino, proeurator generalis ordinis,
testatur : quod fr. Paulus Bosnensis sit apopolis iDarum partium Romam
mi88U8,' ut nagotiom capellae Belgraden8is pertraetet. In Araeeli il 2'1
Febraio 1624:.
Ta~ular. CODgreg. de proPAl. fide voL 384 t. 208, 006.
371
MCCXLII. 1824, Sl 1IaU, Rt_e.

.Antonius, ,pisCOPU8 8cGrdonmsis et episcopatus Bo8tUtl8is administrator,
rogat qua8dam facultates pro fideU..m bono 'nnovan.
Beatissimo Padre! n vescovo di Scardona supplica humilmente v. S.
a degnarsi far li gratia dell' infrascritti capi per poter proveder aIli bi-
aogni e neeessita de fedeli posti fra tante natiom infedeli sehismatiehe
et heretiehe in cosi lontaui paesi.
l. Che si eonfermi la determinatione de eonfini della sua dioeesi gia
stabiliti da Gregorio XIII. e Sixto V in persona del suo anteC6BBOre.
2. Che si eonfermi l'amministrazione di Bosna e d'altri luoghi aotto
il Turco concessa li da Gregorio XV. ad triennium, e questo donec epi-
scopus Bosnensis Joannes nuncupatus ~bseDB tuerit.
3. Che si eonfermi il Breve eoncessoli dal Papa Gregnrio XV. ad
biennium eontinente varie faeolta circa gli ordini, parroehie, irregularita,
matrimonii, aBsoluzioni da easi resenati et altre, e questo ad deeennium,
stante ehe li paesi sono lontani senza eorrieri ordinarii e eon perieolo
de Torchi.
4. Che p088a alegere per sna residenza qual monastero de frati osser-
vanti di Bosna parera al oratore.
5. Che detti frati in materia delle paroehie et administrationi de
sacramento siano sudditi al ?escovo eonforme al s. eonellio di Trento, e
la Bolla di Gregorio XV. de regularib08.
6. Che il guardiano di s. Spirito di Huogoniza (Hvojnica) non possa
elegere da detti fratti senza baver il Placet del V88COVO, e questo per
maggior sua quiete.
7. Che possa conferir tutti li ordini saeri uno die per il perieolo che
eorrono gli ordinandi, che vengono da luogbi lontani.
8. Che POBSa far l'olii santi e la eresima io aliquo feBto infra annum
con 6 o 5 saeerdoti per la penaria d'_i.
9. Che dicendo l'officio de regolari con li frati di B08n~ in ehoro
satisfaeeia.
Die 31. Mail 1624. Sanetissimus in eongregatione de propaganda fide
iU88it pro praedietis omnibos adiri reverendissimum Vulpium, qui de iia
aget cum Sanetitate Sna. Octav. card. Bandinus. Franeiseus Ingolus a
seeretia.
Tabular. s. congregatioDi8 Branom, AD. 16H volum. mens. Augusti roL s44.
MCCXLm. 1624, 2S Jalli, Romae.

Vinemti"8 a Kobal rogat: ."Uet 8acrum cardinalium collegium aliquem
IoCflm Roma, eidem assignar" ubi littert8 8tudere po8811.
Vincenzo di quondam Francesco di Cob!UI in Turchia, di rito latino
eatholieo et paranti medemamente catboliei, delli quali da paniculo
essendo rastato privo,fU da Torchi in diveni modi etiam eon minaeie
tentato a rinegare la fee di Christo, nella quale egli stando constante,
per sfupe le diaboliche perauaaioni et minaeia di datti Turehi, laseio la
patria, et quanto havea ritirando si nelle BOBBina, dove havendo elimo-
rato alquanto tempo oceolto in on convento et aotto la disciplina di
Digitized by
*
GooS le
372
Padri di s. Fran. ., ba dltte tAImPO DOD lIl&DCb di imparare lettere,

D~e QuU ai tro,. Jlquaato blstlutto; finalmente per opera di utti
pari _ _ stato hlY.iatD .aeer.etarDeDte alla volta di Trail in Daimana,
di dove poi col aiuto di quel veseovo, del quale anco tiene fede di
qulUlto ha namto di .opra, si ba transferito qui a Bosni t.sapendo dunque
quanto le signorie 10J0 iUostrissime 8Ono faeilmente inclinate di &iutara
li poverelli et massime li ehristiaoi, che stanno BOtto la tirannide tor-
,meee&, 1, sapplica in viaceribas Jesu Christi, ehe si degnino proveclerlo
di loeo et trattenimento, dove possa studiare et mettere in esaeelltione
II BUO buon pensiero, ehe 6 di diventar saeerdote, ehe restera obligato
di pregare il B. Dio per la feliee consenatione et easaltatione delle
signorie loro illustrissime.
In dono: Die 23 Ja1ii 1624-. B. eongregtio iussit commendari orato-
rem eardinali Borghesio pro loco in collegio Clementino. Vineent. Bomae
uistens libeBom 8upplieem, ut 8Upra, porrexit.
T.bular. cougreg. de propag. fide vol 8M lo1. 410.
MOOXLIV. 1624, SO JuJU, Romae.

FraWi Antonio, episcopo 8ctJrdonmsi, prorogatur facultaB aami.istra_di
eecImtJ". ~ data mam potHtat. .eligmdi Bibi pro habitatiOM
unu". , ctHa"".tiInu fratru". ordinia B. FranciBci promn_ Bo..enriB eko
Urbanas PP. VID. Venerabilia frater salutem et apostolieam bene-
dietlonem. Cam, sieat aeeepimas, venerabilis frater Joannes episeopas
Bosnen. a suis ei.J.tate et dioeeesi eertis de causis praepeditus absit, n08
ne {)~pterea dicta eeeleaia B08nensis aUqaa in spiritualibas et tem-
poraI1bu8 detrimenta patiatur, pro noatri putoralis omeli debito munere,
quantum eom Domino possumus providere volentes, ae de tua fide, pru-
dentia, doetrina et relIgionis zelo plurimnm in Domino confisi, tibi. qui
eeelesiae Seardonensi praeesse dlgn08eeris, ut ad trienniom proximum
duntaxat, Joanne episeopo praedieto absente, et interim donee alias epi-
scopus ad infraseripta ab eodem Joanne episeopo deputatus fuerit, munas
et officiom episeopale, perinde ae episenpus in sna dioeeeai potest ae
debet exereere; nee non pro tna habitatione quamenmque regUIarem
domum ordinis fratram minornm s. Franeisei de obsenantia nuneopato-
rom inibi existentium tibi bene visam eligere, libere et lieite possis et
'faieas, apoatoliea andoritate taoore prusentium faeultatem coneedimus;
quod divinum (officium), horas videlieet eanonicas, eum eisdem fratribas
reeitare, sieque rE!eitaDdo obligationi idem offieium recitandi in omnibas
et ~ omnia satisfaeias, auetoritate et tenore praesentinm eoneedimus et
indDlgemas. Mandantes propterea ete. (ut in Brevi Gragorii PP. XV.
com sicut. Dal Romae die XVIDI. Decembr. lIDOUU.) Datum Romae apud
s. Mariam maiorem dia DX JoIii JIDOUlV pontificatas nostri ann. I. V.
Theatinas.
(A tergo): Venerabili fratri AntoDlo episeopo Scardonensi et admini-
stratori BoBnensi.
T.bular. .. OODgregat;fonll Bre'rium 16M. vol. mlDB. Augaafi lol ML
KoenV. 1'24, 88 JuJU" RaM.
Fr .AntoAio IpiBcopo &artlonm8t lt administ,.atori Bommri conClflilur
-facultaB Bpeciali8 Baera oka conficiendi.
VenenbiD fratri AntoAio episeopo Seardonensi. Urbantts PP~ VllI.
VenerabiUs ffater salutem et apodtoDeam benedietionem. Cum, sicut n1!Pcr
exponi feeisti, iu provineia seu regno Bosnu et finttimis regl~m.bllB' Tur-
carum tyrannidi 8ubieetis, ubi commorarl eonsllevisti, p-auei admodum
saeerdotes pro sacro ehrism&te et oleo eateehumenorum et infirm~rnm'
benedieendo reperiantur et periculosmn sit amod1Un ebriBIn. et oleum
huiusmodi de UDO ad aBum locom propter irtornm ista.ntiam fra:rrsferre,
nobis propterea humiliter supplieari feeisti, ut tibi de oppottuna lieenti.
sacra olea eonfieiendi providere de benignitate apo8tonea cifgna'teJinJ.r:
Nos igitur te speeia1ibus ravorfbus et graCii. proseqlli volentes et a q1lf-
busvis exeommunieationls ete. . . censentes, tuis hac in parte suppfiu-
tionibus inelinati, tibi, ut, quamiu in illis partibus fneris, ehrfsma eC
oleum cum numero 'qoinque jn' die- Caerrae Domini, servati's in telfquis
servandia, eonseerare et benedicere libere et lieite valeas, apostolica
auctoritate tenore pra-esentiam lieenti&1lt eon~dftnas el impartimor. Non
ob8tantibu apoatolicis et in universanbus proviD,eiaijbusque et sinodalibus
eoneiJiis editis generaIibus eonstitutionib1lB et ordinationibus eeterisque
contrariis quibuscunque. Datam Romae apud B. 1lariam maiorem die SO
Ju1ii 16~4:, pontifieatus nostri an. I. V. Tbeatious. , _
Tabular. 8. congregatioDis Brevium 1624 volum. mensis Augusti roL 392.
MCCn.VI. 1624, 9 Novedrls, Itom.e.

Urban", PP. YIII. non obBtantibus lmpedimmtis nlt, tit collegium Dlg-
rimlna in oppido Lor6lto lrigatlW.
L' ambasciatore Contarini hier mattina prese a dire tanto per impe-
dir Ja deliberat.ione fatta della eongregatione de propaganda fide dir n-
metter a Loretto il' eoUegio illirieo, ehe N. S. fil necessitato a dirp,-
che 8811e1ntamente voleva, che eosi si faeeasi; e p8BB&Ddo d'ona cosa iaI
un' altra S. SanUt& si dolse aneora deU' haver fattn venir eostl l' idqui-
sltor de Ceneda, I segno ehe replieando il veneto, esser solita Ja, repu-
bnea di cosi fare per buon governo, S. Saneit& fini eon dite, che: ..
pientia haiuI mundi stultitia' est apud Deum.
Bibl vatic. OtktbolL cod. IDIC. 8221 toJ. 69.
MCCXLVlI. 1625, 17 )(artU, IoBlaa.
P,ero Jil8arrlcMio, archiepiscopo .AneibarmBi, concedunt.,,. facultatl8 pro
adntini8tranaa eccll8ia in partibus SerbiaI lt f1icitlis; 7'Urco subiecnB.
Decretum B. eongregationis de propaganda fide habitae die 17 De-
eembris 1624. Sacra eongregatio, annuente sanetisstmo domin~ nostro,
een8uit dieto Petro Mesarechio, arehiepiseopo Antibirensi, eoncedendllt
eaae faeoltates, qOle eonce:;sae fuerunt fr. Eliae, epifJeopo Sophieb81: et
episeopo Bosnae Argentinae. Octav. eardin. BIndinus. Fr&n~ Ingolu8
a Seeretis.
Urbanus PP. VIII Brevi "Cum sicut" edito Romae die 17 1lartiii
anni 1625 rogatas faf!1l1tates eoncessJt.
TabuJar... congreptioDk brevium. AD. 105. ~L meu. :Marili toJ. tlO.
374
MOon.vm. 1625, l JII1II, Romae.

Deereta quaeda.. B. congrBgationiB ad prICes epi8copi 8emmdrienriB.
Nota dem negotii speiti in eongreg. de propag. fide li 2S Maggio
1625 per haver j) placet di N. S. 1.. 2. S' il deeretato, che il vescovo
di Samandria possa haver dal Generale de minori osae"anti frati dl
lingua illirica per assegnarli le cure dell' anime neIle diocesi d' Ungaria
lOtto il Turco a Ini assegnate stante la penuria de saceroti. S. n me-
deaimo deereto s' il fatto per il Ve&eoYO di OathaN, per un frate dello
ste880 ordine e lingua, da metter alla eura d' aleune parochie deDa detta
diocesi per vi e888r saceroti.
. S. D. N. Praefata deereta s. eongregationis de fide propaganda pro-
bavit die 1. Junii 1625. Oetav. card. Bandinus.
Supplicat, ut supra, episcopus Samandriensis, enius supplex libellus
leetus fuit in s. cogreg. 2S Mati 1625.
TabuJar. congreg. de propag. fide \'oL 305, foL 111-117.
MCCXLIX. 1625, 12 JuII, Romae.

Urbanus PP. VIn. fr. Alberto Rengji~ episeopo Salilandriensi, com-
mittit curam fidelium "inter flumina Dravi, Savi, Danubii, Tibisehi, ac
in specie Bake usque ad Temisvar regni Hungariae."
Tabulariom coDgregatioDis Branom a. 1625, \'01. menaia Jalii, foI. 5Si.
MCCL. 1625, 22 Aagasti, Romae.

Ut episcopas 8amandriensiB Belgradi reridere poslit.
Deeretum s. eongregationis de propaganda fide coram sanctissimo ha-
bitae die 22 Augusti 1625. Sacra congregatio iassit, ut in Bravi facuI-
tatom eoneessarom fratri Alberto, episeopo Samanriensi, adatur elau-
sula, quod ipse possit soam ordinariam residentiam facere in oppido
Belgrai, vel expeiatur novam Breve continens huiusmodi faeult&tem.
(L. ~.) Card. Ludovisius praefeetus. Franeise. Ingolus a Seeretis.
Summua autem pontifex Brevi: Christifidelium inter flumina Dravi
ete. eito Romae apud s. Mariam maiorem die 2S Septembrla 1625 an. 2.
praefatum deeretum apostolica auetoritate confirmavit.
TabuJar. 8. coDgregatioDil Branom an. 1625 \'oL meDa. Septembria fol. 595.
MCCLI. 1625, 5 Septembrfs, Romae. ..

Fr. BmignU8 tl Oenua, commiuariU8 generaliB, proponit B. stdi ad digtti~
tatem epi8copalem in Bosna elt.gendoB. .
Beatissime Pater I Havendo mi dato ordine la s. eongregatione de 'i
propaganda fede, che dovessi significare a V. Santita aleuni religiosi
della provincia di Bosna Argentina . . idonei per eaaer promossi al veseo-
vato Bosnese, notifieo a V. Santita, . che qnivi si trovano molti Pari,
buoni religiosi e snffieienti, pero in partieulare vi 6: 1. n fra Tomaso
mvekovich al presente ministro di detta provineia (Boana Arg.), d' eta
di anni 52, di religione S2, buon preicatore; ha studiato teologia in
Brescia, nella religione have havato moItl officii e dignita, moo: iffini-
875
tore, eustode, eapellano otto anni II (Banjaluka.) ove risiede n bassa, e due
volte ministro provineia1e, quaIi officii ha lodevolmente esereitato eon
buon essempio e dottrina. 2. Vi (, il Pre fra Nieolo Braieovieh, d' etil anni
50, di religione 80, predieatore, ha stodiato teologia in Ferara, nella
religione (, stato guardiano e definitore. S. Vi si trova il Pre fra Giro-
Ismo Bogoslavichi, d' etil anni 50, di religione trentadue, predieatore; ba
Btudiato a Bolognat. neDa religione e stato guariano e iffinitore. 4. Vi
e il Pre frate Andrea di Camengrado, 45 anni d' etil, di religione 25,
predieatore, ha stodiato in Peruggia, neUa religion e (, stato definitora. E
tutti questi quattro Padri hanno sostentato eonclusioni publici di sacra
teologia ; che lt quanto eon verita m' oeeorre signifieare a V. SantitIl.
Quem Deus
In dorso. Die 5 Septembris 1625. S. eongregatio eensuit, si plaeue-
rit Sanetissimo, ad eeclesiam Searonensem in regno Bosnae, per obitom
fr. Antonii illius ultimi et immediati pastoris, vaeantem promOTere fr.
Thomam Hivebovieh Bosnensem ministrom provintiae.
Tabularium congreg. de propag. fide, vol 885 foL 610.
MCCLII. 1626, 26 Oetobris et 19 Novembris, Romle.

Fr. namae If)kotM, episcopo Scardoraensi, committitur cura et admint-
aratio ecclesiae Bosnmsi8. .
Deeretum s. eongregationis de propaganda fide eoram sanetiasimo
habitae die 29. Octobris 1625. Ut populi ehristiani Bosnae pastoris et
episeopi residentis solatio frui possint, nihil(que) ais deait, quod per
curam pastora1em ministratur, s. eongregatio, S. D. N. eomprobante, ad
re1ationem i1Iustrissimi domini eardinalis s. SU8anae censuit fratri Thomae
Hiukovieb. electo episeopo Searonensi, curam eeelesiae Bosnensis, uti
seis apostolicae delegato, esse eommittendam, donec Joannes Tigledinus
ad eam ab imperatore nominatos, post eanonicam promotionem et eon-
seerationem ereatus episeopus, ad residendum in ea ecclesia se transtu-
lerit, eetararum vero eeelesiarum eiusdem regni Bosnensis, episeopis ea-
rentium. administratior,em ad sanctitatis suae et eiusdem sedis benepla-
citum eB88 eoneedendam. Card. Ludovisius praef. Franciscus Ingoli secret.
(L. S.)
SanctiBBimus . vero Dominus Urbanus PP. VIII. Brevi, quod incipit
.Commi8Bi nobis", Romae apud s. Mariam maiorem die 19 Novembris 1626
edito, praeCatum deeretum pro solatio ecclesiae Bosnensb pastore desti-
tutae eonfirmavit, "donee illi de persona dilecti filii Joannis Tigledini
(Telegdi) Bosnen. seu a1tarius dioeeesis, quem eidem eeelesiae Bosnensi
in episeopum praefieri intendimu8 et pastorem, per: nos apostoliea aucto-
ritate provisum fuerit,. ipse Joanntl8 sie provisus, et munere eonsecra-
tionis huiusmodi suseepto, ad residendum in ipsa eeelesia Bosnensi .se
eontulerit . . ."
\
TabuJar. I congregatioDiI Branom. an. 1625, voL mena. Novem.bria foL 46, 46.
B.
376
MCO~. 1625, 6 Nov_bris, Belgradl hl Serbia.

Fr . .AlbertUB BagusinU8, ePiBCOPUS &mendrimBi8,8ignificat Beer...
tano B. CQngregatio7lis BUum in dioecuim adt1",tum.
Reverendissimo signore, PaclroDe coDeudissilDo l n giorno di s. Simone
e Giuda del passato giunsi a ~o COD uuer SPe80 quindiei giorni
per il viaggio da Ragusa, che se bene in altri tempi bastano dodiei e
anco manco, tatta via in queata staggione per rispetto delle rottare di
pouti. che pasaano le aque, li ha bisognato pigliar le strade di monti e di
bosehi con molto pericolo e di geate di mal fare e di preeipitii ba biso-
gnato s1augare, per gratia di Dio. e mediante r interventione di denoti
ehristiani siam.o giuuti senza aleun incontro, e siam. stati rieeouti eon
gusto et alMgreZZa di tutti questi ehriBtiani, con li quali proeurarono
passarla in Bo paee agiostarli le nostre attioni cou meglio indrizzo, che
li sara possibile. ijai mi tratenerei per qaalcbe settimana per dar indrizzo
a queUo, cbe sara d espedieute per il governo della dioeesi, e per che
s' auuieina I'anno santo che da nro signore m' 6 coneesso, bisogna tra-
tenersi per le feste di Natale a pro maJgusto (?), dal tatto daro ragoaglio
alla giornata a v. rm. e aJla B. congregazione. La eura 6 grande e
molto si estende, e vuole tempo, le spalJe mie sono debole, non dimeno
la gratia di Dio 6 sopraabondaute, sopra la quale appogio tutti li miei
pensieri. Pregaro V. S. rma resti di fare, ebe il !ehile Venere faei li
mandati a tempo, quando bisognera per B. Gioanni di Xbre, e queUo di
Giugno, aecib che io mi poasa preualere del denaro per li miei bisogni,
per che m' ha biaognato indebitarmi per moIte Bpese oeeorse in cosi
longo e fastidioso viaggio, dove sono oeeorse spese da non credersi e
per trovar presente e per pagar il Giannieiaro, e a1tre, cbe son oeeorse
nominare. In somma a1tro non addiuvatolo, se non queUo, che mi si
deue, mi sara dato a tempo debito per meglio preuaJermi per li quo-
tidiani bisogni. In questo VB. rma mi sia favorevole, ebe per bora non
serivo aj signor Achille Veuereo, ne. oeeorrendo mi altro per fine J .
Da Belgradi il di 5 di Novembre 1625. Di VB. ma servo homilissimo
obligatissimo trat' Alberto vescovo di Samandria.
Tabalarium congreg. de propag. fide, voL 56 foL 210.
MCCLIV. }625, 19 Nove.brls, Ro.1e.

Protntteia Bomensis BUpplicat S. &nctitatt, C()1ICederd, ut hac f1ice Boli
patru dl/imtores et expr'ovinciales poBsint C()1Ivmire ad eligendum now",
rniniBtrum prot1incialem in Iocum fr. Thomae It1I:ovi, nominali iam
episcopi.
Beatiasimo Padre l La provineia di Bosna Argentina de minori oaser-
vanti di Bo Franeesco, paesi soggetti aJ Turebo, espone: come bavendo
V. S. promo8BO al veseovato di Seardona il P. fra Thomaso beovieb,
ministro attnale di esB&, hor resta senza ministro, non solo per esser
governata conforme alla regola, ma per venire alla congregatione gene-
rale all' elettione del COmmi88ariO generale secondo la bolla di Leone X.
di fele memoria. E perch6 il congregare nuovo eapituJo per far nuova
elettione SarilL di molto distarbo per la lontananza de paem, ove stanno
877
ispersi i oonventi e frati, quall devono connnire; et' aneo per la spesa
non solo per l' istessi !rati, ma per li Turehi, quali vogliono eBSi dar la
Iieenza non senza molto tribato, volendo eome sospettosi saper quel che
si deve trattare nei detti eapitoli: supplieha detta provincia V. S. per
evitare tanti disturbi, ineomodita e ape&e, esaendo di poobi mesi cele-
brato l' altro capitu1o, si degni eoneedere, ehe l' elettione del nuovo mi
nistro si poasa far per questa sol volta da padri definitori attuali, e da
quei, ehe sono stati ministri provinciali dell' isteasa provineia, si oome (,
stato solito di eoneedersi in altre provincie in simili oeeorrenze da V. S.
et altri pontefici. E di pin che il detto padre fra Thomaso, o prima o
dopo oonseerato, sia presidente oo) suo voto in detta elettione, aOOb sia
eletta persona idone&. Che )' havera a gratia da V. S. Quam Deus ete.
Nro. 17. Die 17 Novembris 1625. In eonsistorio seereto. Ad relatio-
nem illustrissimi eardinalis Bandini Sanctisaimu8 Dominus N. definitoribus
modernia provineiae Bosnae Argentinae et aIiiS fratribus, qui eiusdem
proTinciae haetenus ministri extiterunt, iustis de causis, facuitatem et
auetoritatem eoneeasit, ut possint, pro hac Tice tantum, sine capitulo pro-
vineiali eligere ministrom eiusdem provinciae in locum fr. Thomae mn-
eovieh. 19 Novembris 1625. Expeditnm per cardinal. Bandinum.
Tabularium ccmgreg. de propag. fide, voL 885 f. 469.
MCCLV. 1620
.FJpiscopi Macariensi8 et Scard0nensi8 rogant eckm, fit in guibUBdam
disciplinaribUB quoad parocM. Bosnae protndeatur.
Beatissime Pater I In regno Bosnae inter fratres, qui curam. anima-
rum habent, inter a lia hic viget abusus, Tidelieet: dum paroehi in pa-
roehiis delinquunt et postea ad monasteria se transferunt, dictorum
fratrom superiores, prout est minister proTinciae, eoromque guardiani
sine licentia episeopi, et non facto praevio examine, immo ob solum odium
oontra tales oonceptum, dictos paroehos de erroribus in paroehiis com-
missis puniunt. Quod cum fiat in eontemptum iurisdictionis episeoporum,
supplicant episcopus MacarienBis et episcopus Seardonensis, ut huie etiam
inconvenienti provideatur et in hoo stricte prohibeatur. Quam Deus etc.
TabuJar. congreg. de propag. fide, vol. 890 f. 286.
MCCLV1. 1620, 10 Decembris, ln Bosna.

Fr. naDmas lvkovi6 "ekctUB episcopus Bosnu et Diacoviu patribUB ea;
80cietate JiBu Qu'"queeccleBien8ibu8 facultatem administrandi sacramenta
concedit.
Nos fr. Thomas a Fojniza, ordinia minorum de observantia in pro-
vintia Bosnle Argentinae minister, et Dei gratia ac sedis apostolicae
eiusdem Bosnae et Diaeovi episeopus eleetus. Di1eetis nobis in Domino
filiis, reverendo patri Matthaeo Vodopie et reverendo patri Georgio et
aliis patribus ex soeietate Jesu salutem. Cum eharitatis officium postulat,
ut omnibus, quibus p08Sumus, Christi fidelibus iuvemus, in his, quae ad
salut.em animarum pertinent, maxime paeem seminantes et iurgia evel-
lentes, his nostris vobis faeultatem eoncedimus, ut in dioeeesi Quinque-
eeelesiensi 'aDimarum earam habeatis et omnia sacramenta ecelesiastica
878
administrare possitis, simu1que concionatores, quos idoneos iudJeaveritis,
instituere, ineptos vero destituere, et nullu omnino audeat hoc officium
exereere absque nostra licentia; haec omnia et alia ad oos pertinentia
cum nostra plena auctoritate faeietis, dum entis almae religionis socie-
tatis Jesu. Valete, Deumque pro nobis exorate. Datum Bosne die X De-
c~mbris 1625. Fr. Thomas qui supra. (L. S.)
Omnibus, in quorum hae manu perveneriot, fidem facio, esse verum
exemplar litterarum, quas dictus eleetus reverendissimus nostris patribu
Quinqueeeelesiarum, non petitas misit, quarum originales apud, dietos
patres remanserunt, in quorum fidem propria manu subaeripsi. Marinus
de Bonis societatis Jesu.
Archiv. 8. congreg. de fide propagand., voL 56 loL 218.
MCOLVll. 1626, 16 JaDII, Romae.

Faf)ores fratribU8 Bosnensibus concessi.
Die 16 Junii 1626. n. 9. Fuerunt concessa fratribus Bosnensibus
quatuor loea pro qnatuor fratribu eiusdem provineiae, assignanda in
conventibus s. Bartholomaei de Insula et s. Petri de Monte Auro de Urbe
vel in a1iis conventibus~ studiis epotatis, ut in illis dicti fratres instrui
et instructi in patriam ad curam eatholicorum ibi existentium suseipienda
reverti poBBint.
Biblioth. Caaanaten. Cod. mac. X. V. 5, loL 2.
MOOLVID. 1626, 7 SeptelDbrls, RtIDBe.

Bl8criptum s. clJngregationis episcopo Scardonmsi.
Reseriptum s. congreg. de propaganda fide 7 Decembris 1626. 3.
Petente episcopo Seardonensi et Bosnensi administratore facuitates :
Primo conservandi olea cum quiuque aut sex sacerdotibus et in easu
necessitatis in oratoriis pri vatis. Secundo: Conferendi in eisdem oratoriis
ad evitanda Turearum peri cula ordines sacros usque ad presbyteratum
inclusive. Tertio: Conferendi saeramentum confirmationis sine mitra et
in eisdem oratoriis. Sacra congregatio respondit ad primum et secundum
oratoris petitioni esse annuendum. Ad 3. Posse privatim conferre saera-
mentum confirmation is sine mitra sola tantum adhibita stola.
Biblioth. Caaanaten. Cod. mac. X. V. 4: p. 15.
MOOLIX. 1627, 5 NovelDbris, RtIDBe.

Altaria prif1ilegiata conctduntur Bosnensibus.
Die 5. Novembris 1627. Representante illustriBSimo domino eardinali
Cornelio p-,titionem fratrum Bosnensium ordin. minor. de observantia ac
aliorum ecclesiasticorum tam saecularium quam' regularium degentium in
locis, in quibus haeresis, schisma et infidelitas grassatur, circa altaria
privilegiata cum minori numero sacerdotum illis eoncedena, sacra con-
gregatio ceosuit, si sanctissimo placuerit, altaria privilegiata in praedictis
loeis concedi posse cum infrascriptis conditionibus : l. pro uno die in
qualibet hebdomada ab episcopo seu provincialibu8, guardianis, prioribus
seu 8uperioribus regularium invariabiliw determinando. 2. Si in eodem
379
loro fuerint divenarom r6Iigionum regolares aut etiam saeerdotes saecu-

lares cum regularibus et omnes altaria privilegiata petierint, alternative
eecli poS8e, ut scilicet in die unius hebdomadae sacerdotes unius reli-
gioniB altare privilegiatum habeant, et in die alterius hebdomadae sacer-
dotes saeeulares vel regulares alterius religionis. 3. Cum clausula. dum-
modo io ea eeeiesia, pro qua petitor altare privilegiatom, adsint adminus
duo saeerdotes.
BibHodleca CaaanateD. Cod. mac. X. V. 4: p. 2L
MCCLX. 1628, 16 FebruarU, Foluleae.

Fr. 77aomas qn,OPU8 8eribi' ea, g1U.I8 inttlUu kalendarii Gregoriani prae-
cipitlnt1W, BB facturum i fratres Bosnen8es in negotio oratorii lklgra-
diensis de{endit et commmdat.
illustrissimo Signore 1 Ho ricevuto una della s. congregatione li 24-
di Decembre, la quale seritta li 16 di Settembre, nella quale mi da
ordine, che faecia l'esame intoroo del ealendario Gregoriano, il che met-
terro in ordine, quanto prima sara possibile, e come verra a Roma il
Padre provinciale di questa provincia, portara il tutto. Quanto poi al mio
officio non manco d' affatigarmi continuamente et per Dio gratia li miei
Degotii passano bene, perche IOn in pace con li Torchi et con li chri-
sti.aoi et li christiani per Dio gratia si moltiplieano ognidi j della pro-
W1cia poi in verita poveri padri patiscono continuo dalli Turchi, ma pitl
dalli Ragusei. Et veramente quello scrlvono in materia di Be1grado, tutto
e vero, anzi non serivono millesima parte j pero V. S. illustrissima potra
dare piena fede alli detti padri, che, IOn certo, non diranno quello. che
Don e, ne manco possono dire tutto que1lo, che fanno a loro i Ragusei
eon ehe fine ... Da Foinizza li 15 di Febraio 1628. Di V. S. illustris-
sima e reverendissima. Fra Tomaso veseovo di Seardona.
TabuJar. CODgreg. de propag. fide, voL 14:7 f. 78.
MCCLXI. 1628, 26 FebruarU, Fojuleae.

Idem episcopus p. prtWincialem et fr . .Andream de Oamengrad commmdat.
illustrissimo et reverendissimo Signore ! Con oecasione. del Provin-
dale di questa provineia, il quale parte per la congregatione generale, et
in sua compagnia il Pre frat' Andrea di Camengrado nottaro auctoritate
apostoliea, il qual porta seco il proeesso gia fatto, che stato ordinato
dena sacra sacra congregatione di propaganda fide, qual Padre dara.
tutte le relationi del resto pertinente al bene commune et della santa
chiesa, a eni si potra dar piena fede del tutto. Raceomaudo poi a V. S.
IDustrissima et reverendissima i miei negotii e di questa povera pro-
,inci a, la quale non basta, che sia travagliata dalli inimici iofideli ma
anco dalli fedeli, volendo intrare nella' vigna gia coltivata con molto
labore et sudore di sangue. Con questo finisoo . . Foinizz8, nostro eon-
vento, a1li 26 di Febraio 1628. Di V. S. illustrissima affmo 88"0 fra
Tomaso veseovo di Seardona.
TabuL congreg. de propag. fide, YOL 14:7 t '18-9.
380
MOOLXII. 1628, 22 !apstI, Reme.

Conceditur gratia altari8 prit;legati ecclesiae 8. .Augustini in Velika su.-
fJOfIiae et ecclesiae 8. Nicolai oppidi Visoki in Bosna.
. Beatissimo Padre! TI ministro et altri pari de min. osserv. deDa
provincia di Bosna Argentina supplicanno humilmente V. Beatitudine di
voler conceder altar privilegiato all' altare delle stimmate di s. Fran-
cesco posto nella chiesa di s. Agostino luoga di minori osservanti nel
luogo di Velica, nella dioeesi di Bosni., detta Diacovensi ; aecio ivi per
modo di suffragio col sacrificio delle messe si possino &iutar l'anime de
fedeli, che sono in purgatorio; che in quei paesi degli infedeli possi
esser altar privilegiato, ove stanno doe sacerdoti; et in quest& luogo ne
habitano in maggior numero quattro, cinque, sei et ta1voita pifL bi si
pregara per 1& conservatione di V. Santi~ et ogni cosa si ricevera in
gratia particolare da Beatudine V. Quam Deus.
Et un altro (altare privileg. domandano) all" altare di s. Oroce nella
chiesa di s. Nicolo nel castello di Visochi, dioeese di Bosna, quale gD
fti anche concesso dallo santa memoria di Gregorio XV. Don ostante
che non vi &iano pih di due sacerdoti ..
22. Augusti 1628. Eodem die sanctissimus dominus deereta saerae
congregationis approbavit.
Tabul. CODgreg. de propag. fide, vol. 858, foL 258, 264.
JrlOOLXIll. 1628.
Fratres Bosnen8e8 8Upplicant imperatori, ut curaret ipsis 'dari cOta1Jentum
Labacensem ad instru endo, ibi triginta clericos in 8tudiis philosophie;s etc.
Sacra imperialis eaesareaque maiestas! Vestrae gratio~imae maie-
statis amplitudinem, erga reIigiones IiberaIitatem et virtutis devotionem
ac nostrae maximae ealamitatis necessitudinem considerantes cogo08C8n-
tesque oratores infraseripti, fratres provinciae Bosnae-Orooatiae vestro
dominio subiectae et Bosnae Argentinu, tirannico Turearum dominio
subiectae, multas ob incommoitates, praesertim extremae paupertatis
studia bonarum ac liberalium artium habere non possunt, sustentareque
minime valent. Ideo submisse in caritatis visceribus suppliees rogant,
atque instanter petunt, velit Vestra sacra maiestas caesarea soUta de
benignitate ac liberalitate ad hoc praesertim concedere Labaeense mo-
nasterium orinis nostri minorum de observantia in provineia Oronatiae,
attribuens eidem ali qua bona temporalia ad 8Ustentandos triginta fratres
studentes ex dictis provinciis cum suis lectoribus, ita qood deeem sint
semper clerici humanis studentes litteris, reliqoi sint sacerdotes, quorum
decem logicae arti intendant. Nec eorum aliquis remittatur ad aliu ante
cOlIpletum suae artis triennalem cursum, nisi forte provincialis minister
de consensu lectorum aliquem adeo sufficientem probaverit. Qui vero
studentes de ordine et auctoritate s. congregationis de propaganda fide
et vestrae sacrae eaesarea& maiestatis cum consensu reverendissimi patris
genera1is nostri post completum triennalem cursum phi1osophicum poaaint
a reverendo patre ministro et lectoribus, ac debeant destinari duo ad
nostrum generale studium AracaeJita~um, duo. vero ad 8. Mari~e Novae
381
Neapolitanum, dno ad .Perasinnm, dno ad &noniense, duo vero ad Me-

diolaneftll8. Dneti 8pe beu.igniasimae liberalitati8 vestrae omnia petimns
ad maiorem Dei gloriam, exaltationem et propagation em fidei eatholieae,
celebrationem vestrae s, maestatis eaesareae, qnae ab inennabulis extitit
eiUldem aecerrimns propugnator. Quam nt Deus eompMe et paeifice,
ut SperamU8, impera:re permittat, iustantissime die noetnqne orabimus.
TabuI. ooogreg. de propag. fide, vol. 888 fol. 70.
MCCLXIV. 1628, lDeDSe Augutf.

Fr. Marcus BaMulaetJi6 a Skoplje de 8U(J missione in Kara8efJO diocesis
08anadiensis.
ReverendiBSimo signore et padrone mio eollendi88imo. Credo che V. S.
ha notizia molto bene di quel lnogo di Carassevo; come il molto reve-
rendo pre provinciale mio della Bosna Argentina mi ha mandato alla cura
di qnell' anime, P0880 dire, persa, per predieargli, et eon ajnto di so&
divina maestA eonvertir1e ad viam veritatis, et da quelle far qualche
frutto spirituale ; dove cbe pin hora spero di haver fatto non puoco, m'
assai, haven do baptezato pin di 180 puti fra tutto, insieme eon il mio
eompagno Pre fra Elia, et aneor pin di 6 persone heretiehe, et aneor
ne habbiamoeon . . . fra tntto pin di 80 person e incirea, le quali non
si banno mai eoofessate... da ottanta et nonanta anni in circa, cioe
dalla nativitA loro, ne manco... che sia )a saocta eonf8118ione, instru-
endogli aneor li divini preeetti et predicando ... santo Evangelo di
Christo N. Signore secundum nosuam pusilanimitatem. Di ... ineomineiato
fabriear la chiesa et la easa; impetrando gli danari ... culari havvendo
la speranza ne la promessa dena sacra congregatione a tanto. . qua:
'ma tnttavia finbora la promessa non il posta in esecntione, ma. . . se
sapevo cbe f0B8e stato cosi, non haveria incomineiato a fabri . . non
potiamo haver vitto et il ves~to per noi, ma moriamo di fame senza .
provisione da qnella gente; 'ne maneo delle altre bande, et 8e non ...
dalla Dostra povera madre provineia, gia baveressimo Iaseiato ogni . . . .
pregiamo bumillisaimamente V. A. reverendi88ima comme un prelato
zelantissimo de . . . di quelle povere anime: percM da qnesta gente,
non dimandiamo . .. per adesso ac di pin non babbiamo li paramenti,
ca1ice, pAlio . viario; ma bavevo portato tutte le cose necessarie, per
la messa . . . monasterio tra tanto che saremo aggiutato dalle signorie
v. illustrissime, sacra eongregazione. Averia aneor gran bisogno di baver
lieenza per poter bened..... et totte le eosa (a me eonvenienti) per
la chiesa et le eosa sacre ta ... qnantum in Caransebis et in aliis locis
circumadiaeentibus; ob earentia. . et eorum lieentiam babentium; pro
rebus ipsis spectantibus et mihi .... Non oeeorrendomi altro per bora
. gli bacio bumilmente le vesti et le s . . . . angnrandogli ogni felice eon-
tanto dalla sua divina maestil. in . . . di Agosto 1628 Humilissimo et
indegno s8rvitore fra Mareo Bandulaevieh da ... dena provincia di Bosna
. Argentina. '
Tabular. congreg. di propag. fide, yol. 67 fol. 27.
382
MCOLXV. 1628, BelgradI.

Er. Marcus Batldul~ mi88itmariu8 jn Karaiet10 triBtem 8tatu", cal1w-
licorum circa T6f'II68t)ar, JenO, Lippa"" et 8UtIS fl8C688UcJtes deBcribit.
lliustrisaimi ac reverendissimi domini et padroni mei collenissimi.
Aliquo divino ac spirituali zelo comotus, et summa neeessitate constrietus,
non neglan et tertias litteras vestris ill. dominationibus seribere, pro
eerto sciens, nee ad istas me habere posse responsum ; et ideo praesentes
eogor latino idiomat. exarrare, dubitando illas anteriores ita1ice non bene
seriptu, eo quod sim lingua italica ignarus, sicut et latin. ignarus.
Propterea cum hiis villibus vado narrando et notificando miserimum
statum et conditionem multarum animarum in potestate diabolica absque
pastore ae coelesti duce a multis temporibus et anDis poaitarum. Ideo
aliquod spirituale coeleste iuvamen eorum saluti providere et proeurare
eupien8, videndo tot ac tantas animas a principe tenebrarum et a fau-
cibus infernalibus devoratas, et (si non providebitur) devorandas in Caras-
sevo, et in pagis eireumiacentibus; quam . . . . . et in Lippa, et eju
territorio, nec non in territorio Tamisuariensi. Jennensi et in quam plu-
ribus aliis loeis, quibus inter illos homines diu derelietos a sacerdotibus
catholicis, orte sunt et oriuntur sismata, heresiae ceterique quam plu-
rimi errores, et hoe ob earentiam aaeerotum catholicorum; quia post
alios pastores errarunt et estraneos . . Lutheranorum Calvinistarum, ac
Scismaticorum. Et ego qnidem una cum socio meo patre Elia. nos illuc
cootuleramus ad praefatum locum Carassevum, ad promu1gandam doetri-
nam evangelieam et administranda caetera saer&menta . . . Prout vestrae
illustrissimae dominationes orinaverant reverendissimo domino Alberto
episeopo Samanriensi, promitten(do) se aturos patribu8 in Carassevo
degentibus 60 ducatus per anni cireulum, de quibus usquemodo null ..
tres continuos annos; sed audivi , quod v. illustrissimae dominationes
facile promittunt. . . prout vidi ete. Nos vero vestris promissionibus con-
fisi, sumtibus mutuo aceeptis aedifieare... ac templum in Carassevo,
modo autem nobis nOD habentibu unde debitum reddere . . . . quesitum
eleemosinas ad debitum dandum et solvendum, quo dato ac soluto, etiam
... sunt relinquendo, si aJiquod salarium, sive aliqua eleemosina nobis
non abitur, et hoc est vic. . . et ealiees usui altaris neeessaria, ad
minus sex Patribus, nee possunt sex satisfacere, quia san. . . . Ioca,
quibus desunt catholici saeerdotes, sed aliqui baptizzantur, a pastoribus
Valachorum, a1iqui ..... Calvinistarum, et quam plurimi fidem negant;
propterea bumiliter rogatas esse volo vestras illustrissimas d(ominationes
digoen)tur nobis aliquem ordinem dare, ut ibi possimu habitare, dent nobjs
responsum qualiter deba .. relinquere, veJ non. In illis partibus non suot
episcopi nee eorum vicarii, et aliquando repe . . . beneicendae eeclesiae
violatae, paramenta et similia, nec non quam plurimi easus, et p . . . . .
copula faeta in tertio gradu et in quarto, et de wenario antiquo;
propterea dent n . . . . . debeamus faeare, et ta1ia ispensare. Ego aduc
multa debuissem smbare, sed caasa tr . . . Dlustrissime dominatioD8I
nauseam eontrahant, volentes et dignantes nobis responsum dare mitt ...
ad manu reverendissimi Patris Jaeobi cape1lanni loci hujus ete. Valeta.
Datum Albae Graeeae die ... V. mustr. dominationum humilissimus et
indignus servus flat. Marcu Bandulaevieh de Scopia min. observantiae.
Tabular. cougreg. de propag. fide ",oL 6'1 CoL 25.
383
MCCLXVI. 1628.
Quaedam de ecclesia Belgradiensi per Petrum Kaei~, epi8copum Prizre-
nen8f1m occupata, enarramur.
Factum anno 1618 inter episcopom Prizreoensem et p. Vincentiom
Stepancieh euratom Belgradi. Anno del sign. 1616 nella capitoiare eon-
gregatione della nostra provincia (Bosn. Argent.) dal monsig. di bona
memoria frat' Antonio veseovo di Seardona e di Bosna e dal p. reve-
rendo fra Thomasso ministro. provinciale, hora vesco:vo, SIJO soeceSl:Iore,
tui mandato per paroeho in BeJgrado, eome appare di qoesta fedel" eopia
8ua patente, ove esaendo stato del 1616, 1617 et 1618 governando qoelle
anime eonforme le regole datemi dal prefato pastore . . . l' istesso anno
1618 sopravenne l' oltimi di Ottobre e primi di Novembre, prefi88amente
non mi rieordo, detto monsignor di Prisrena eon due ambaseiatori, ono
cesareo et altro di gran Tureo. Con le soe bolle, che lo investiva veseo-
vo di Prisrina, loeo lontano da Belgradi 10 giornate, in fin delle qoali
vi era aggiunta la infrascritta elaosola: Tois petitionibos inelinati eon-
cedimos tibi, ot in Alha Greca pOBSi8 residere et ibi pontiticalia exer-
cere. Super qoam ineidit mihi dObiom inris: an soa ordinaria vel dele-
gata aoctoritate, cnm non derogabat specifice, nec nominatim illostris-
simi ac reverendi88imi mei instituentis, qoi ante hone insolitum inopi-
natomque adventom eins duobus nondom elapsis annis exereuerat ibi
pontifiealia necessaria ; et eo magis dubitavi, qoia moltos episcopos vidi
in alienis dioeeesibus residere et ibi pontificaJia exereere non soa ordi-
naria sed delegata aoctoritate. Altro breve havea, nel qoale gli (si) eoo-
eedeia, che nella provincia di Servia e di Srim, fin ehe gli saril. pro-
vieto del pastore, poBSi visitare, reformare e eorreggere clerieos saeeo-
lares et regulares citra praeiudieiom eee1esiarom, e eresimare, qoando
sara ehiamato da popoli, et altri indulti, ehe Ji si eoncedevano: com non
obstantibus compescendo eontradictores per eensoras. Totto di sopra per
fondamento e maggiore ehiarezza della ragione del detto monsignor di
Prisrina e la mia. Hora vengo. al fatto soo e mio. Detto monsignor ne
primi del soo arrivo . . si eonsiglib con l' ambasciator di Toreo . . . in
che modo ha da pob\icar le (bolle), e mandamo da me, ehe gli spetassi
eon la meBSa. Cib io inteso, l,i parreehiai &edie e seabelli con i tapetti
e eosini honorati al possibile, si per il veseovo eome per ambi doe am-
baseiatori. Qoali essendo venoti senza detto monsignore, e fattagli pos-
sibil aceoglienza m'apparai e dissi la messa; in fin della quale postomi
asedere eosi apparato inanzi altare, gli feci recitare da miei diseepoli
alenni versi in lode; e per honorarli maggiormente, io li feci una breve
orationeola, e fatta li la riverenza mi voltai verso l'altare per ispararmi,
et ecco che per ordine di detto veseovo et ambasciatore toreieo, senza
alenn aiuto ne eonsenso mio, si eomminciorno sotto leger le dette bolle.
II che da me intesa . . . hebbi la patientia. . . e mi eosl apparato aseol-
tarIe fino ebe si legessero. Et interim feci dal mio eompagno portare
eompeodium privilegiorum mendicantiom, dove li mostrai aleune immo-
nita nostre eontro quelIi, ehe fanno violenza alle persone nostre e ehiese,
e ehe havendo loro fatto cosa simile eol detto monsig. di Prisrina sooo
caduti nelle bolle. La qual attione fil malameote sentita dal ambaseiatore
384
cesareo illustrissimo signore L8401ieo de M:olost, ehe cib havessero fatto

senza avviso et ~nsenso mio, il quale egli eredeva vi fusse intenenuto;
et si commincio turbare come buon cattolico et reStO molto in colera
contra detto ambaseiatore del Turco detto Gasparo Gratiani e contro aneo
lo SteBSO VeBCOVO dieendo, che la sua Dl&eSU. cesarea non baveva Dlan-
dato a far dronti si fatti alla religione seraphica, ne ehe era sua inten-
tione, essendo li devotissimo, che )' isteaso Gratiani si trovo pentito ha-
verlo fatto.
Tabu1ar. congreg. de propag. fide vol. 888 f. 73.
MCOLXvn. 1629, 21 IlartU, Roue.

Fr. Albertus &ngji6, episcopus &mandritmsis, tJisitator apostoliCU8 cum
ampli8Bima potestate mittitur ad U8lcolco8 siN Valaclao8 in partibus Car-
nioliae, Oroatiae et SlatJoniae Aabitantes.
Venerabi1i fratri Alberto episeopo Samandriensi Urbanua PP. vrn.
Venerabilis. Onerosa pastoralis officii eara, nuUo licet mentorum suft'ragio
nobis ex alto commiss&, postulat, ut ad ea vigilantiae nostrae partes se-
dulo impendamus, per quae eeelesiarum, monasteriorum ac loeorum pio-
rum qnorumlibet, ae personaro.m in eis altissimo famulantinm prospero
felieique statui et dlreetioni opportune eonsulatur, prout eonspicimus salu-
briter in Domino expedire. Cupiente8 ad animarum salutem et spiritua-
lem eonsolationem dileetorum filiorum Vallaeborum seu Useboeeorum in
locis provinciarum Carniolae et Croatiae ae Selavoniae vulgo Rouise1pa
et Metlink et Gomeriae Montis Feletrii existentinm, eosdem Vallacbos
seu Uschoccos in predietis provineiis degentes auetoritate nostra visitari,
ideireo de venerabilium fratrom nostrornm S. R. E. cardinalinm nagotio
propagandae fidei praepositorum consilio te, de euina fide, prudentia,
integritate et religionis zelo plurimnm in Domino eonfidimus, nostrum
et apostolicae sedi s ad Vallachos vel Usehoeeos huiusmodi visitatorem
auetoritate apostolica tenore praesentium faeimus, constituimus et depu-
tamus, tibique, ut in oppidis et loos eorumdem Vallaehorum dumtaxat
quaseunque eeelesias nee non monasteria, domo8, eonventus et loea regu-
lana quaeeunque et Ioca pia etiam quomodolibet exempta ac sedi apo-
stolicae subiect&, vel alio quoeunque privilegio suifulta, eorumque capi-
tula, eonventus, universitates, eollegia et personas tam saeeulares, quam
regulares, euiusvis gradus et eonditionis existant, etiam ut praefertur
exemptas et subiectas semel tantnm auetoritate nostra visitandi ac tam
in capite quam in membris reformandi, et in illorum statom, vitam,
mores, regulas, instituta, regimen, statuta, eonsuetudines, ritna et disel-
plinam tam eoniunetim, quam divisim diligenter inquirendi, nee non evan-
gelicae et apostolicae doetrinae, saerorumque eanonum et generaliom
eonciliorum et praesertim Tridentini deeretis et 8&netorum patrom tra-
ditionibus, regularibusque monuteriorum et loeorum regulmum praa-
dietorom institutis apostolica auctoritate eonfirmatis inbaerendo, quae-
cunque mntatione, correctione, emendatiorle ae etiam ex integro editione
indigere eognoveris, reformandi, mutan di, eorrigendi ae etiam de novo
eondendl; eondita saem eanonibus et eoneilii praedieti ac eoDstitutionibus
apostolieis non contraria reformandi, abusus quoseunque tollendi, bonu
385
ac IaudabUes iuatitutiones ac in primis ivinum coltum eeelesiastieamque

iseiplinam, ubicunque illae exciderint, modis congrois restitueni et
reintegrandi; si quos in a1iqtio deliuquentes repereris, eos iuna eanonieas
sanctiones et reguJaria instituta huiusmodi respective puniendi et corri-
pndi, aliaque in praemissis et circa ea necessaria seu quomodolibet
opportuna faeiendi, dicendi, gerendi et exequendi; nec non eliam ponti-
ticalia officia in loeis praedictis exercendi faeo1tatem apostolica auctori-
tate tenore praesentiam concedimu et impartimur.
Volumua autem, ut si quae graviom in huiusmodi visitatione repe-
reriB, Ula nee non informationes omnes desoper samenas sub tuo sigillo
clausa aci carinales praedictos quamprimum diligenter transmittas; ut
E: in iIIiS statuendom sit, matura consoltatione adhibita deeernatur.
dantea propterea omnibu et Bingulis personis supra expressis, cete-
risque, ad quos spectat, in 'firtute s. obedientiae, ut tibi in praemiasia
omnibu ,rompte pareant et obediant, tuaque salubria monita et man-
data sU8Clpiant humiliter et efficaeiter adimplere proeurent, alioquin sen-
tentiam sive poenam ete. inviolabiliter observari. Non obstantibus etc.
Datum Romae apud s. Petrum die 21. Martii 1629 an. 6.
Alebiv. lo congreg. Brevium. AmI. 1629, vol. meDS. Manii CoL 77.
MOOLXVll. 1629, 12 !1gI8tI, ln Popovo.

Catholic locorum N".et1Ja, PopotJO et Gradac 8cribunt de controv".sia
'ftIer
episcopos Marcatlenmn et Macariensfm, m"ltague ad traditionem
noru". antenatfwum 6MN'ant in favorm episCQpatUB Narentani.
DlDStrissimi e reverendisaimi signori padroni nostri, sempre colendis-
simi. Noi d' onanime consenso et volont& afflitti popoli catholici di Na-
renta, Papue et Gradu et tutti altri della dioceai Stefaniense o vero
Naretense sotto 1& dura servitU turcica, sentendo molti contrasti et liti
infrottoosi, a noi di molto danno et travaglio, cusi corporate come spiri-
taale et di molta admiratione a tutti l' iufideli, eausato dalli 'feseovi di Mar-
eana et Machanea pretendenti li luoehi di questo veseovato Budetto indu-
bitatamente tra di noi antico, si per la nobi1tA della citta Naratense, si
anche per essere stata republica, capo e padrona di tutte queste parti,
sl anco per essere veseovato antico secondo la traditione di nostri antichi,
si .anche per la moltitodine di cattolici, che passano per fermo quindici
milla anime, le quale soo state governate dalli proprii pastori, ne mai
per quanto si ha la memoria di molti vecehi di veseovato di ceoto anni,
et di quel che ha~emo visto et sentito delli nostri padri, avi et bisavi,
huomini cattolici degni di fede et credito, come mu ne veseovi di Mar-
chaoa o vero Tribuna, ne vescovi di Macharsea, mai doppo che questi
popoJi son stati veduti alla cogoitione della s. fede cattolica, delli frati
di .. FranC08CO, che SODO appreS80 800 anni, da quanto si poo haver
memoria, ne di veseovi, ne lor anteeessori si sono visti ne sentiti in
qaeato vescovato Stefanenae, ne esereitato mai alcona funtione vescovale,
ne a noi ne a nostri progenitorl, sono visti solo veseovi, come Nicholo
Vgrino'rieh. al quale tU raeeomandato questo vescovato dalla f. (m.) Papa
Gregorio XIn; per essere primo veseovo di Samandria; et ~i governato
questo veacovato 30 anni .ppresso con sudetto veseovato di Macharsca,
. . . . XDII. Digitizedby~osle
886
qual non ha hawto proprio vescovo, doppo che II Tarehi oceupomo

questi paesi, et aneo peravanti, et il presente vescovo e primo in quel
vescovato da 200 anni apresso et ottenuto nominatione delJa f. m. Cesare
Matia, ma il vescovato sempre e stato administrato d'altri veseovi, come
infimo d'altri vescovi di queste parti et doppo vescovo Dominico An-
driassi presente proprio et legitimo; et prima di qoesti vescovi altri quelli
di Stagno, quali molti anni hanno havuto eura di qoesto vescovato i et
poi areivescovo di Antivari Tomaso Vrsini, li quali asai88im e volte, se-
condo che noi (sie) erano chiamati et condotti, venivano a far le fon-
tioni vescovili e conseerar le ehiese moite, come si vede oggidi nelle
istesse ehiese i et sudetto arcivescovo Vraini atette tra di noi otto anni
con molto frutto, senza che nesuno li fosse contradetto, ne meno ad
altri vescovi da noi condotti con instanza, solo al presente da' noi rice-
wto con molto giobilo come propio vescovo ; et questo e vero con quello,
che segne, et non qoello, che li U8urpatori sudetti vescovi aft'ermano ;
non havendo vista noi mai presenza loro, ne sentito utile, se non tra-
vagli con le narrative false apresso Turehi in favor loro et contra nostro
vescovo; et quando havessimo noi li arehim et cangellarie, come l' hanno
ehristianesmo (sie), di poter authentieare e far legalitA, poteressimo dare
iuformatione d' altro tenore et prolessitA i et non li havendo faeiamo
come pupili senza pacire autentichando e sottoscrivendo la presente di
mani proprie in earattere Dliricho overo serviano maggior parte di noi,
che semo in questo vescovato di Narenta, il quale non depende ne da
Tribuna, ne da Maebarsca, ma de essa Narenta dependono insieme con
Papua e Saosabie (Saerabie?) eon tutti altri luoehi circomvicini, eusi in
spirituali come in temporale, non come tu sotto li christiani ma etiam
oggidi sotto li Turehi, e esal con veritA si trovera. Et per questo sup-
plieamo homilmente. V. S. illustrissime a degnarsi prestar la fee a questa
nostra et liberarci dalle oppre88ioni et invasioni delli sudetti vescovi, a
noi de fatto neeessario, vedendo che maggior parte di questi eattolici son
trabueati nella seisma et turcismo per non haver proprii veseovi, tanto
pih che non habbiamo altri religiosi, che pretarelli tanto ignoranti, che
non sanno dir la messa, li qua1i per ogni correttione, li fa il suo pre-
lato, ricorso alli tribunali delli infideli, con presenti in mano contra
proprio Ve8COVO, et noi altri. Et se bene siamo fideli88imi alla santa sede
apostoliea, non di mena le audette novitA di prefati veseovi, come eose
nove et a noi di danno corporale et spiritoale, non li possiamo aeeet-
tare, per il che da loro benigna mano aspettano di essere conIOIati in
iustitia et in persona del nostro sudetto veseovo i et con tal fine humi-
1issimamente li baciamo le mani. Da Papovo &Ili 12 Agosto 1629. Delle
V. S. illustrissime et reverendissime.
Tabularium congreg. de propag. fide, vol. 248, f. 217.
MCCLXIX. 1629, 7 Septembris.
Anonymu8 (ranc;scanus orat sanctissimum patrem, ut permittat erigi con-
ventu". (rat,,"m minomm Bosnensium in dioecesi 8ibenicensi ad itlstruen-
dos eosdem fratres in sacris disciplinis.
Baatissimo padre. Non potendosi introducere elero seeolare nel regno
di Bosna, oceupato totalmente dal Turco, eonse"ando si pero qoella
387
ehriatianita cattolica con la cura elli Padri osservanti di s. Francesco,

residentr in 16 monasteri, boona parte de qoa1i sono edocati nelli stuii
d' Italia, nelli quali per molti, che vl eapitano, poehi perb plOfitano per
non haver lingua italiana, alcnni persa la semplicita nationale in luoeo
di VirtU apprendono vitii, e gran parte remangano morti per la iver- '
sita dell' aria j pero a fine d' oviare simil inconvenienti e formar buoni
operarii per queUa chiesa, si potrebbe fondare un seminario in Dalmatia
vicino alla patria lOlO sotto il governo et inatitutione delli buoni padri
pin qualificati, per sostegno de quali mentre la Santita V08tra si degnava
per spatio d' alcon anno applicani l' una delle Badie di Sibenico, o vero
del monte di Zara, che sono le minori di quel paesa, che Giovanni
Tomco .' obJiga di provederli a spese della propria poverta di chiesa,
easa et orto sofficiente appresso la citta di Sibenico, dominio della sere-
nissima republica di Venetia. La christianit8. di Bosna.
(In dorso:) Ad illustrissimum card. Oaetanum. Die 7 Septembris 1629.
Oongreg. 114. Referente il1ostriBBimo .d. carinali Oaietano negotium
erectionis conventus minor. de observantia in dioec8si Sibenicensi ad
instruend08 in eo fratres Bosnenses eiusdem ordinis in philosophia ac
tbeologia disciplinaque regulari, sacra congregatio mandavit de illo ad
commiasarium generalem smbi, ot eius sententia prius habeatur ae eidem
domino Tonco ini1ingendum esse, ut diligentius domin08 cardinales con-
gregationis informet.
Tabular. congreg. de propag. fide, vol. 389 Col. 296.
MOCLXX. 1629, 17 Septembrls, Sarajevo.

F,.. Paulus Papi expotlit ca,.dinalibus s. congregationis suos labores in
pa,.ochiis Ba et Belgrad exantlatos enarrat existentes Belgradi conlro-
VWMS, ,.ogat fratres Bosnen8e8, in hac ultima parochia oo an. 1521 8er-
vimle8, adver8u8 RagtAsinos defendi.
mustrissimi e reverendissimi signori, padroni miei sempre colendis-
simi! Hanndo lor signori il1ustrissimi e reverendissimi a me imposto
carigo a Bacila della eura delle anime christiane nelli confini d' Vngaria
superiore e inferiore,- dove habitano diversi sorte d' infedeli, con man-
darmi Breve insieme con la patente, nelI' quali ci contenivano diverse
gratie, dove quanto El stato possibile non ho maneato d' afi'atigarci di
modo, che d' Ariani, Luterani, Raseiani et altn nemici son stato gran-
dissimamente persegaitato, sforzand08i loro d' impedirmi publiehe pre-
diche,. processioni e celebrationi, poi a un prete di Luterani, il quale
fra gli altri era principal nemieo, per voler divino gl' intrb diavolo adosso
e lo straBciando fra l' otto dl finl maledetta vita, delle quali cose qualche
particella ha veduto monsignore reverendissimo frat Alberto, si di tra
vagli tolerat;i, si di indemoniati tanU liberat~ si anco di profitto et ac-
quisto di tant' anime, per questo io non pretendo aleuna lode o vero
premio humano, ma ogni cosa dedico a sua divina maesta.
Poi nelI' anno 1628 havendo rieevuto quel decreto, mandato da co-
testa s. congregatione, aceib di predetta eura mi levi, et vadi ad Alba
Greca attender alla salute di quelle anime e far OBSe"ar i capitoli COD-
tenti in easo deereto. lo come quello, chi non ha favella da proferir che

388
verso suoi BUperiori, subito son venuto da monsignor reverendiasimo fra

Tomaso vescovo di Bosna, 11 quale delle sue proprie mani mi diede detto
deereto et BUbito me parteti (sic) per l' Alba Greca, e trovandola Infet-
tata della peste, havendoci raccomandato alla sua divin a maestl non ho
voluto ritirarcl indietro, ma volendo, quanto in quel decreto ci carica
sopra la conscienza mia, subito son entrato fra li amalati poco o nuDa
eurandoci della mia vita a comparation della Balute d;ife pecorelle di
nostro signore, et non ~ veruna passata di questa vita senza confessione,
raeoomendatione et aeeompagniatione alla sepoltora. Et ho toUerati quelli
signori I' uni e l' altri .sperando che faranno pace fra di loro, al fine
signori Ragusei, per mezzo di lor imbasciatore, banno procurato da Gran
Tureho totalmente levar i frati Bosnesi di detto luogo, come pro hora
pur hanno tatto, a me rispondendo, che non sono tanto sottoposti aIli
illustrissimi e reverendiBBimi signori eudinali, quanto alla iIlUBtrissima
republica di Ragusa; ancor m' hanno detto ehe lOlO risponderanno a quel
deereto. Hora banno condotti doi frati della provincia di Ragusa, i quali
non monstrano alcuna patente, chi l' habbia tal facolta concessa. et esser-
eitano munera parocbialia, disprezzando noi aItri insieme con la patente
et decreti, quaU havemo nelle mani di s. Madre chiesa, eBBeDdo loro pro-
tetti da signori Ragusei per mezzo l' autorita di gran prencipe. Hora
beatissimo padre et sacra congregatione, non che io r8CUSO labore, ma
ricorro alla s. madre chiesa per far debito mio et amsare come passa
negotio, si il vera volontl, che ci lassi detta cura et che I'altri entrano
racoglier frutto della vigna da noi piantata, anzi irrigata tante volte da
109 anni, col proprio sangue di tanU nostri frati, sia ringratJato il
signore ; si vero no, aceio ricognoselate i vostri veri figli, quali ci afl'a-
tigono giorno e notte, per l' honor di Dio e gli favorite come sempre fa
la 8. madre chiesa; et se mi cogDoscono in alcooa cosa (ioneo) per
l' honor di Dio et esa1tatione di sua santa fede et per l' uti1ita delle
anime reden te eon pretiosiBBimo sangue di nostro signore, mi comandino,
ehe non maneuo semr si mi bisogn&BBe etiam sparger il proprio sangue,
quel che bramo sopra ogni cosa piaeenole consolarmi con risponer a
questo, havendo da prima _due volte scritto, et d'alcuna mai ho rihavuto
alcun contraeambio; et con questo fine baccio le sacre vesti di V. V. S.
illustrissime e reverendissime offerendoci sempre per minimo di V. S.
obligati servizi a pregare iI summo datore per ogni lor falielta, paee et
quiate. Da Saraglio li 17 di Settembre 1629. Delle signorie V. V. illu-
striBBima reverendissime vermis atque cinis fra Paolo Papiehi.
Tabular. congreg. de propag. fide, voL 148 CoL 333.
MCCLXXI. 1629, 17 Septembris.

Fr. Paulus Papi
8crihendo notat, qualiter multi in curia romana ipsuftl
in episcopum Sophitms6m optaverunt.
17 Sept. 1629 ad secret. s. Congr. Noi altri (religiosos inte1ligit), i
quali sempre siamo stati grati figli e operari nella vigna di nostro
signore et partitlOlarmente in quel luogo d' Alba Greca, hauendola ami-
nistrata da eento a nove anni . .. Hora revareudiBBimo signore ho pre-
aentito, che monaignore revereniBBimo irat. Alberto ha da renoneiar il
389
suo veaeovato Samandria. Credo ebe V. S. reverendisslma ci ricorda,

anzi sa bene, quando morse di buona memoria fra Pietro di Salina,
vescovo di Sofia, quanta inatantia mi faeevano illUStri88imi et reveren-
issimi aignori, principalmente il monsignor signor Bandino e Zollerani,
reverendiasimo p. fra Benigno da Genua, particolarmente V. S. reveren-
dissIma (trouandoei eoati presentialmente) d' aeeettar quel vesconado di
Sofia
Tabalar. congreg. de propag. ade, vol. 148 t. 384.
MCCLXXTI. 1629, 6 Novem'rJ&

Jr. Ba,.tMWmaet18 Kai6 episCOPU8 M(JC(Jrimm instat, ne 8eptflchra, anti-
quitus BUb altaribu8 ezeructa, remo veri debeant.
Beatissime pater. Cum molta in eeelesiis dioeeesis Maeariensis sub
aItaribus antiquitua exstrueta reperiantur sepulehra, et haee vel fratrum
minorum de observantia vel il10rum locorum primatuum, quae eom remo-
veri non po88int, eo quod non consentiant ii quorum sunt, nee expur-
gari ob eandem eausam et praetarea ob scandalum, quod ille rudis po-
pulus coneiperet, petit episcopus Maeariensis: ut talia altaria, que iam
ae facto sunt, si consecrata non Bunt, eooseerari po88int, et in ipsis et
aliia missae saerificium paragi. Cum ob angustiam eeclesiarom, seu verius
e&J!811arum, nam tales sunt, et earumdem dispositionem, aHo transferri
bUlusmodl altaria sit impossibile. Quod Bi ete. Quam Deus ete.
Archiv. lo 9Ongreg. de fide. propaganda, vol. 389 tolo 347, 350. Lect. die 6 No-
vembri8 1629. Congreg. 116.
MCCLXXIII. 1629, 29 Deeembrls, Tragurll.

EpiBC6pf18 Tragurimsis quaedam refert contra P. Mathaeum Poljakovi
circa quandam parockiam Suae dioecesi8.
Fra l' altre paroehiali della diocesi di Trau una ven' e de Morlaeebi
lOtto la tiranoia del Turco, la quale da Preti tU ridott& alla vera fede
della setta Aniana, e governata per lo spatio di cento e pin anni; et
il moderno eurato, doppo baverla senita o1tre 25 anni, viene bora a
dcevere qualehe impedimento da ministri ottomani. E perehe non e sue-
eeuta novita aleuna, eh' babbia potuto dar occasione a questi impedi-
menti, si eo~ettura, ehe siano procurati da frati minori o888nanti della
Bosna, e particolarmente da certo fra Matteo Pogliaeovieh, il quale s' e
fatto ardito d' aBsistere a matrimonii et essercitare a1tre funt joni paro-
ehiali nella detta eura contro il volere e prohibitione del paroebo, la
onde e.endosi ineaminato il detto Padre a cotesta volta, ricorre alla
protettione delle sign. VV. illustrissime il vescovo di Tran e soppliea
river80temente di non pigliare aleuna rilOlutione in proposito pregiudi-
ale alla sua giurisdittione etc.
Tabalar. eongreg. de propag. fide, voL 148 f. 287.
890
)(CCLXXIV. 1629-80.
Quidatn anonY1n"', !liii 8latHmitlfll et meridiottakm parlem HuttgarifJ,s
visitaverat, de statu .ecclesiae eartfm partium muita refert, et IgnatiNm
.Alegretti epi8copum illis catholicis tland..". proponit.
Dlustrissimi et reverenissimi Bignorl. Nel 1607. Don Antonio Veli-
sla vi abbate di B8. Sergio e Bacco in Albania et Don Ignatio A1egretti
furno mandati dal B. offitio nel regno di Ungaria nelle provincie intomo
al Danubio, di Posega, Srieni e Temisoari et altri luogbi cireonvicini, a
visitare quelli religiosi e popoli cattolici con autorita di 1880luerli et
proeorarli di bisogni spiritoali dalla sede apostoliea, nelli quali loogbi
si tronno moIte migliara di Christiani et per la maggior pute fidelis-
simi e devotissimi et obientissimi alli commandamenti apostoliei; ma per
lo pin ignoranti delle eose pertinenti al Ohristiano, per Don hauer ehi
loro insegni, li quali si eonfessanno et communicano una volta l' anno,
et molti non SaDDO De "Pater noster", ne .,Ave Maria", ne "Credo.
Vi sono moite donne streghe, le quali imparano dalle Torche, anchorche
siano in quella soggettione di Torehi, sono pero constantissimi nella fede.
Banno eostumi antichi di digiunare ogni venerdi et tutte le vigilie della
Madonna sino alli putti. In tutti li detti luoghi non vi ~ a1eun mon~
sterio di sorte nisona, ne vi son saeerdoti, se nOD pochi paroehiani preti,
et aleuni frati minori osservanti pure parochiani preti, et aleoni frati
minori ossenanti pore paroeehiani, venuti dal regno di Bosna; li frati
sono odiati per esservi dissoluti, et per cio desiderano pin tosto preti;
li detti frati non si volsero laseiar visitare, ma aecusarono detti visita-
tori come spioni del Papa, quali visitatori furono per cio presi da Turobi,
et fatti prigioni, et co l' grande aiuto, ehe hebbero da mereanti cbri-
stiani, scampomo la vita. Dui di detti frati parroebiani si sono fatti
Turehi, uno in Samandria nella provintia di Srieno, et l' a1tro al Barea-
riecio nella provineia di Possega per la liberta di vivere, Ii quali da
Turehi sono stati fatti cavalieri. Li detti frati parroehiani danno ad inten-
dere a qoelIi popoli d' hauer maggior aotoritA di Preti, et nelle feste
solenni eoncedono indulgenza di 500 et 600 anni a ehi vede la measa
loro. Tanto li detti frati qoanto li preti assoivano delle casi tanto riser-
vati al veseovo, quanto alla sede ap08tolica. Detti parroehiani sono per-
sone ignoranti, quali non tengono sacerdotale, solo tengono il missaIe et
un libretto da battezare molto mal fatto. Adoprano l'oglio santo di tre
e qua.tro anni per rispetto, ehe li bisogna mandario a pigliare da Ra-
gusa. o Dalmatia, qoali luoghi per essere 25 e 80 giomate lontani, costa
molto la. portatura. La maggior parte delle chiese SODO seoperte, tutte
con mora. vecchie et &Dtiche, senza campane, senza a1tari et senza figure,
non tengono fonti Ba.ttismali, ne saerarii. Battesano li potti con l' aeqoa
benedetta la Domenica, o vero la benedieono aU' hora; li battez8.Do tutti
per le ca.se, et per le eamp~e, per non haver eommoditA delle ehiese.
Sonno trent' anni e pin che 10 qoelli looghi non oi ~ stata ehresima per
non esserui veseovo, ne persona che habbia hauota tale aotoritA. Li
parroehiani non tengono ne libro, ne nota di Batteslmo,.,. ne di matri-
monii. Li ca1ici et le patene sono di stagno e di rame, li corporali et
paramenti tutti straeeiati et sporehi. II sacramento di estrema ontione
391
non al usa, o per negUgenza o per ignoranza di parroebiani. n Giovedl

et Venerdi santo non si dicono messe, ne si ripone il sacramento, ne
fanno altri solennita eeeetto in aleuni luogbi; nel Venerdi santo dicono
la messa della croce o vero dello spirito santo. Nella provineia di Te-
mis1lar, dove e la maggior parte eattolici, non ui enisun saeerclote et
pero vivono et muorono senza saeramenti. et Ii figliuoli senza battesimo.
Nella provintia di Possega nel Dueato Zemi ui e un arbore ehiamato
Lippal, in un loogo deserto, dove ogni prima Domenica della luna nona
concorre gran nomero di Turchi e Christiani con ooti et eandele et altre
cose et il parroehiano ivi vicino per l' e1emosine, che ui racoglie, oi
dice la messa, et adorano quell' arbore, baseiandolo come fossi UD corpo
santo eon dire, che fa miracoli, et sana queIIi, che fanno voto a detto
albore; et aleuni ne sanano, et ad alconi ritoma il male con progreBBO
di tempo, et, a li detti disordini parte naseano per tirannia di Torchi,
parte per ignoranza di rettori ; ma per lo piu perehe non banno veseovo,
che gl' indrizzi qualcbe poco; onde la chiesa di santo spirito di Posega
insieme eon tutti i popoli de quelle provintie banno fatto procom in
persona del detto abbate a proeurare da nostro signore a dar li per
veseovo il detto d. Ignatio Alegretti, il qoale e stato moIte volte visi-
tatore apostolico in quelle parti. et sono 20 anni che sta al servitio di
quell' anime Benza nesun provisione ; qoale e homo di 45 anni in circa,
letterato, di uita buona et essemplare et molto amato, conoseiuto et ben
uoluto da detti popoli e sin da Turehi, come appare per moIte fedi della
sua bontl; iI che 01 tre che sarebbe di gran consolatione di quell' anime,
risuIta anco in utile della sede apostolieaj per che non vi sarebbe mandar
cossi spesso visitatori con pericolo della lor oita. Et ancbe sara bene
trattare con li signori di Ragusa, che con mezzo di loro imbaseiadori et
mereanti ottenghino daJ gran Turco UD priviIegio al vescovo di poter
eBsereitare il BOO offitio et uisitare quelle provincie senza travaglio et
impedimento. Et questo e quanto riferisce alle ss. Vl. illustrissime per
ordine di n. signore. Quod Deus.
Bib1ioth. casanaten. Romae msc. cod. X, VI, 22.
MCCLXXV. 1630, 30 JaDuaril, Fojnicae.

Fr. .Andreas a Kamengrad, minist6f' provincialis Bosnae, scribie seere-
tario a. ctmgregationi8, S8 continuo laborare, ut controversiae int6f' Bo-
snenses et Ragusino8 tollantur, et nonnulla addit de mi8sionariis Bosnen-
sibu8 in partibus Karaevo.
Reverendissimo e illustrissimo monsignore. Ho havuta una di V. S.
reverendissima, nella qaale mi comanda, che solIieiti li mereanti Bosnesi
in Belgradi, aeeio faccino una nuova capella j e nelI' istessa mi dimanda
l' informatione del Pre fra Marco Bandolavich e di BOoi compagni a Ca-
raseevo e nelli confini di Temesvar. .. Qoanto al BeJgrado, io son stato
1 De hac arbore Lipa (tilia), eius miraculis, pOlIuli concursu etc. scripsit Joannee
Tomcus Mmjavi6, epiecOpus BosDensis in vita beati .Augu8tini, eJ)iscopi zagrabiensis,
qui asserit eodem a b. .Augu8tino im})laDtatam fuisse. Vide: Sigismundi Ferrari,
Al'pendic. ad commeDtarios de rebus Hungaricae provinciae OrdiD. praedicawrum.
VIennae 1687.
392
primo a 8II8Ortarli, che Bi faccia nuova capella vedendo, che nOD 88 ne

trova a1tro rimedio ; et bavemo pl'OlDe88O in aiutA 1111& casa ..... la
Belgrao, ehe ne eonsta cinquecento eeehinl. Et Ja eosa era in buoo ter-
mine, ma il diavolo, disturbator di buone opere, ha. . . Quanto del fra
Marko Bandulauich e deDi suoi eompapi ~ vero, che 1000 pasaati pitl
di tre anni, ehe si ritrovano in quelle parti di Oarueevo e di"Temenar;
il detto Pre fra Mareo, il BUO eompapo Pre frat Elia da Poaegha, e
questo Agoato passato domando un altro eompagno, et li bavemo dato
un certo pre fra Giovanni d' Imotta, tal ehe adeaao IOno tre in quelle
parti; hanno fabrieato una chiesa di Ba880j fauno frutti usal realmente,
e si aft&ticano, ma del vitto e veatito atanno molto male, per e.er qnella
gente troppo Belvatiea, pereM doppo che il Turco ba PrelO quel paeae
non hanno mai viato un religiOlO, fuor ehe qualehe heretico ; ma loro
aogUooo dire: Ja nostra belJa fede ~ a Roma, ehe vagUeno inferire : il
capo della nostra bella fede ~ a Roma, a poco a poco in breve tempo
spero, ehe si un populo beniBBimo. Quanto del stato nostro, del stato
nostro stiamo molto male e in continni perieoli per eaaere Bi i Turcbi
mmtiplicati, e sempre deventino peggiori, continuamente mangiano e be-
vano nei convenU, e quando si partano, vagUono tuti preaenti, impon-
gono avanie; dovunque trovano qualche frate per Ja strada lo battono,
lo spogUano sin del abito, con quale poi fodrano le coperte di cavaDi,
et alenni ammazzano con arehibuBi, come fU fatto al P. fra Matteo da
Jaieza e al P. fra Gabrielle da Pogliana poebi giomi BOno. I conventi
sono indebitati a usora, tal che semo in ultima mina, et anca per esser
patrone questo cane arrabiato Abaza Pascla, inimico crode1issimo della
nostra s. fede i da tutte le bande ,iene il male e travagU e da oisane
agiutori e conaolatione, 80la Ja aperiamo dal signor Iddio, n qual SOJa-
mente pno saper e intender le nostre ealamit6. e miseria. MoIte altn
cose dovaria serivere, ma per non tediarla lascio. Con ehe .. na Foi-
nizza li SO di Gennaro 1630. Fr. Andrea da Camengrado miniatrodi
Bosna Argentina de Minori OBBerVanti.
Tabular. I. congregat.. de propag. fid. originaL 'VoL 148 tGL 818.
MOOLXXVI. 1630, 3 Pebraarll, Sarajevo.

F,.. Pawl", Pa,w marrat, qualiter signijicafJ6rit guwUBtlam i~
mwcatoribu8 Bosnmsibtu, quoli nU, ,."ipuwinl, inctWf''''' a:cotJIMUtticcI
tionem in antiquo mi8Bali .laM contmtam; Taine a fr. ..4MrJ tJ .xa....
g,.ali muUa perferre tlebuit,""ogat ergo atiM'8U8 .fIt'km '"fmtM.
DIustrissimi e reverendisBimi signori e Padroni colendissimi. Bavando
piu volte seritto alle signorie vostre iIIustriaBime e reverendissime, mU
ebbi akuna risposta. Hora di nuovo I' aviso, come ho teDuta Ja brigUa
di qnesti signori Bosnesi dura eeniee, accio fussero obedieoti di .. Madre
chiesa et alle lettere apostoliehe, le quali particolarmente li coustringe-
vano, che totalmente non debbino ricorerci aJli tribunali d' Infideli ; et
per la gratia del Signore, quasi tutti aceonsentivano obedire et &equi&-
tarci, ma il signor Lorenzo di Mareho, il signor Gabriel di Tomaso, il
signor Pietro Milinieh, et altri doi o tre furono contrarii, et IODO ing&-
riti sproporzionatamente andar a11i tribtmall gi~ nomati. et" lo amonen-
893
doli, preganoll, proponenoli Inanzi quanto n decreto tanto la lettera

mandata ti di eotest& aaera congregatione et senteno parole Eltravagan-
tisaime iD i8prezzo deDe vostre signorie di coteata 8I81'a Cngregatione
eDe lettere et ti ecreti apostolici, cominciai minacciarli procurar la
aeomUDica di B. Madre chieB&t ai non eeaaarrano deDa Boa patia; loro
nulla C111'aIldocl fecero veoir n-nostro r. p. miniatro, il qual' e principio
e capo del tutto perturbo; veniendo per la prima mi prohibbi lOtto obe-
dienza di non celebrare in detto luogo1 poi con tanta persecutione et con
tanto biastemie impertinenti mi levo dl detta cura, et pose un altro per
modum Juon fratrem Oniae, et tutto questo feee BenZa uputa del mon
signore reverendissimo V88COVO di Samanria. Volendo lo poi andar alla
mia prima cura di Baeka, conforme alla bolla manatami di cotesta
&aCra congregatione 1625, non me permette, ma mi commandb atar in
an convento a,presso 8amgIio, chiamato B. Nieolo d' Alto (Visoki), ove
fermandocl nella Iibraria trovai un meaaale antieho in nostra lingua, il
quale non ai adopera, e per la Borte in ~ trovai una &comunica, la
qual prima facevano contra furea, et ricopiandoJa, mOBtrai a cem B08neai
d' Alba Greea, li quali erano venuti per ceni aervitii a Sarraglio dicen-
doli: figti, non displ'8Zl&te l statuti et i prelati di B. romana chiesa,
particolarmente il vicario del nostro signore, perche. caacarette in simil
aeomuniea, et lo procura.rb licenza d' eseguirla contro di voi, particolar-
mento havendo fatto voi certi divortii et altre oifese neDa lege doppo la
mia partita. Et loro con tanta furia pigliandola la mandomo al reverendo
padre ministro (appresso del quale nulla stima fanno di veacovo aleuno
pe1'8O&dendoli e880 Ini), II quale trovandocl vicino a questo convento,
venne da noi, et dimandando donde bavemo cavata quella seomunica, non
hebbi l' ardire pubJicarH, perche 80 certo, eome II Ini furioso, che strac-
ciarebba tutto quel missale. IDuatrissimi signori, della mia vita e della
mia religiolitl 8Ono ~n ~ratichi tutti li reverendi padri della Marcha
d' Ancona, alconi d' Vmbria et ti BuperiOri, quali ci trovano in Araceli
iD tempo del generalato del reverendissimo P. fra Benigno; et in pre-
&enza di cotesta santa corte IOn Btato piu volte, ai con moDSig. reve-
rendill8imo di buona mamoria frat' Antonio vescovo di Scardona, si anco
con altri re1igioai per li aervitii della provincia ; et meglio di tutti mi
con08COno li rev. mODI. signor frat Alberto vescovo di Samandria et fra
Tomaso moderno ve&COvo di Scardona ; percib la prego per la paaaion
del n08tro signore, che ci deggino in qualehe manieta defenderme di
tanta tirania di questo provinciale, pereM m' ha etto, che lui ha levati
di buona memoria reverendiaaimo Don Pietro Oatieh e reverendissimo
int Alberto veacovo di Samandria et lB. r. p. fra G&rolamo Bogoslavaz,
n qual II archa della seienza et Bpecbio deDa religiosi~, et a1tri, detto
I ha levati d' Alba Greca vituperoaamente. et a me promette primo rader
la corona e levar l' babito e poi priwme della vita . .. Di Sarraglio
a di 8 di febraio 1680. Pulvis et cinis seabellum sacro padam vestror.
fr. Paulos Papieh manu propria.
Tabalar. coDgf8l. de propag. fide, vol 14B. t. 886.
MCCLXXVTI. 1680, 20 rebrurll, r.jDleae.
Fr. Thomas IvkOtJi pauca significat de m'ssione Karalwiensi.
. . . . II detto Pre (Bandulavi) col suo compagno Pre fra Elia da
P088ega stano a Carascevo; et in quelle terre gi~ sono p&88~ tre anni,
et questo Agosto dimanano un aItro compagno, et gli fU dato dal Pre
Provincialej la loro mansione il necessaria in quelle parti, perche non
vi il altro religioso cattolico ; e veramente fatigano assai poveretti, ma
stentano del vitto e del vestito, perehe quella gente non ha usanza di
far eleemosina ; et tiene il ealendario antico; ma por BOno cattolici et
saranno in poco tempo boni, et lli attenera e starano i frati; quanto
del resto io non so, perche e lontano da noi . . . Di Foinizza li 20 di
Febraio ] 630.
Tabular. de propag. fide, vol. 148 f. 314.
MCCLXXVllI. 1630, 6 MartIJ, BaDja)ukae.

Fr. Thomas Ivkovi, episcopus Scardone"s;s de capella Belgradmsi, ,"dul
gentiis et pl!t'secutionibus pauca sriit 8ecretario s. congregationi8.
Illustrissimo et reverendissimo signore Padrone colendissimo. Havendo
ricevute due vostre, neIle quali prima tratta, che la s. congregatione
habbia considerato, per maggior quiete, la erettione di capella nuova a
Belgrao, credete mi, illustrissimo signore, che da tre anni in qua have-
vammo l' istesso considerato e di piil ammonito alcuni principali cogno-
seenrlo il fine di negotio, quantumeunque per allora non toccava a me,
ma hora esseudo mi stato rimesso per l' a"enire attendero molto piil,
si aeeonsenteranno al mio consi1io ete. L' indulgenza universal e mandata
mi subito r ho posto in essecutione per 1& tutta mia diocesi con tutte
eirconstanze di s. m. chiesa, in quanto il stato poBBibile. Circa la vita
nostra sia ringratiato il signore, il quale non manca continuamente da
visitar suoi con li timori. travagli, persecutioni et tirannie d' infideli, et
tutto eio snpportiamo volontieri per l' amor di quel ch' combattemo ; e
eon questo fine resto baeciandoli le Bagre vesti etc. Di Bagnalueha li 6
di Marzo 1630. Fra Tomaso veseovo di Searona.
Tabular. congreg. de propag. fide. vol. 148 f. 815.
MCCLXXIX.. 1630, 6 MartH, BaDja)akae.

Fr. fiomas Ivkovi episcopus 8cardonensi8, smbit se nullum a s. ecclesia
kabere sllbsidium, licet fuerit semper pauperculu8 religiosus etc.
. . Dal patrimonio non posseo cosa vemna, dalla mia catherale
manco Bi sa il foncbunento, e di s. ehiesa Don ricevo alenn BuBBidio, e
son stato frate povericeIlo. Tanto desidero che V. S. reverendissima mi
teDga nella Bua gratia et che gli siano raceomanate le mie insieme con
la mia persona, perche io facio partieolar oratione per Bua Big. reveren-
dissim&. Bagnalaeha li 6 di Marzo 1630. Fr. Tomaso veseovo di Scarona.
Tabular. congreg. de propag. fide, voL 148 f. 316.
895
MOOLXXX. 1680, 12 !prUla, Vieuu.

Ferdint.md." rez fratrem Hmricum Fastroyer, oui episcopal." &man-
drimsis, per mortem fr. Alberti Rengi t1acans, conferratur, proponit.
Beatissime in Christo Pater, domine nobis reverendissime I Post offi-
eiosam commendationem et filialis observantiae nostrae continuom inera-
mentom. Religi08i fratris Henriei Fastroyer, in spiritualibus viearii ge-
neralis exereituum nostrorum, merita, quae maiestati nostrae in diversis
expeditionibus bellieis penes exereituum nostrornm duees, quos ad repri-
mendos bostes sanetae matris ecelesiae, restitueDdamque et eonstabilien-
dam salvifieam religionem eatbolieam, eUltumque divinum olim per ne-
farios seete.rios plurimum labefactatam, constitueramus, summo cum
fruetu, divinorum officiorum exercitiis et aliis ministeriis functionibusque
eeelesiasticis, exbiboisse commendatur; (quem) de meliori nota commen-
datom ... non dubitavimus sanctitati vestrae proponere, cum perspeetum
sit nobis sanctitatem vestram eiusmodi persona s discretas et qualitatibus
sufficientibos conspieuas, omni parterni affeetus pro pension e et promo-
tione prosequi, ut eum, ob virtutum et scientiarum merita (quibus claret)
etiam promotionum gradibos orcet: quocirea tanto maiori nos quoque
fiducia ducimur, fore ut sanetitatis vestrae benedietionem obtineat in con-
ferendo eidem titulum episcopi SamandrienBis, qui per deeessum ex bac
vita reverendi patris fr. Alberti Regnicb, ordinis s. Francisei, proxime
praeteritis temporibus bic Viennae defuncti, vacare dieitur; quo in dieto
statu episcopali maiori eum fruetu in vinea domini, regnorum et ditionum
nostrarum, quarum maiorem copiam fideliom necessitates eXpo8Cunt, col-
laborare possit. Et easu quo ob aliquod impedilllentom vel collationem
dieti Samandriensis, eo potiri non posset de aliquo, Nazianzensi videlicet
vaea.nte per obitum reverendissimi Caro1i, vel alio sub infidelibu8 exi-
stenti a vestra sanctitate sibimet (providere dignetur). Quam sanctita-
tis vestrae sanctam et zelosam religionis eatholicae in hiace plagis apo-
stolicam euram nos quoque debita observantia obsecuturi sumus. Datum
in civitate nostra Vienna Austriae die 12 mensis Aprilis anno domini
IIDOXXX etc. Obsequens filius Ferdinandus.
.Archiv. so congregat. de fide propag. Vol. 72 foI. 1. In chartula, bule documento
acbulXa, 8equentia a quodam cardlnali notantur: Non si deve proveder questo ve8CO-
vato per parte di DOD Simon Mattcbovicb prattico mi88ionario dell' Ungaria e Bo8na,
8e perl:! non Bi accomodano le diuenBioni de Boane8i ed Raguaei . u
MCCI/XXXI. 1639, 10 llali, Fojnicae.

F. Thomas 1,ikovi scribit pacem inter Bomense8 et Ragusinos mercatores
I8S8 r~ectam, tamm iZlue iturus non est, nisi obtenta facultate in scriptis,
adtiitque nonnulla de tJisitatione s. liminum.
(Ai mercanti Bosnesi, i quali m' invitarono di venire da loro risposi)
. Mandatemi in seriptis della erettione d' nn altra capella in BeJgradi;
havemo atteso con il Pre provineiale con tutto il potere, e gla eosa ~ in
buon termine, le liti per Iddio gratia sono gia tini te, li Bosnesi banno
fatto altare in ana casa grande, la quale bavemo comprata per il ser-
vitio della provineia; molti anni SODO et gli Ragusei, ql1a1i poebi ehe
398
8ODO, staono largUieDt.e in capella. Della viaita deDi Hmini git il tempo
a' .'riein&, e l' anno paBBato m' havete aeritto che non venghi i hora sam
a Roma il reverendissimo mooaignor Maebarienae per me, pereM io nOD
bo commoditA di fare il viaggio, et aneora son oeeuppato continnameote
nelle visite. Da Foinizza li 10 Maggio 1630. Fr. Tomaso, VeBCOVO di
Scardona.
Tabulu. coDg1'8g. de propag. fide voL 148 f. 817.
MCCLXXXII. 1630, lli 1IaII, FojDica8.

Fr. ..4.ndrlal tl Kam.grad, minilt". prot1incialiB Bo8tIa', .ecrflario l. COlI-
gr~atiotai' conamdat fraIrem &rap1&inum, , comitib... de Kun, cUricum,
lit Philosophiae in apto loco Rorna Btuder, pollil.
MoJto ilIuatriBBimo I reverendissimo signore. Con l' occasione di questo
nostro ehierieo Tranailvano giA. al aeeol0 conte di quel'e parti qui in
questa nostra provincia vestito e profeaaato vengo con questa mia far
la riverenza V. S. reverendiasima con rieeomandarle il audetto giO'fID8,
che gli poeuri un buon studio, perche ,pero in Dio, che col mezzo BUO
si farA. buon frutto in quelle parti, dove sono quasi tutti heretici et pochia-
simi cattoUci, et il giovane e molto atto ad imparar le lettere, con ebe
le baeeio le mani. Da Foinizza li 15 di Maggio 1680. Di V. S. molto
iJlustre et reverendiaaima aft'ettuoaiasimo servo frat Andrea da Camen-
grado miniatro di Boana Argentina di min. oSSerY.
ln dono: Die 5 Augusti 1630. Congr. 127. nr. 20. Referente emen-
tissimo eard. Oaetano litteras provincialis fratrom minorum Bomenaium
de fratre Seraphino Kun TransiIvano ex DObili comitum de Kun familia
... (debare) praecipi commiasario curiae ord. minor. de observ: eundem
fr. Seraphinum in aUquo studio collocare, ut logieae et philosophiae ope-
ram dare posait .
Tabular. cougreg. de propag. fide voL 148 fol. 826.
MOOLxxxm. 1630, lJunll, FOjnica8.

Fr. T1aomtJ8 lf)kofJi~, epi.copuB ScardMllw el adminiBtralor Bo".""
,erlh;', Don Lucam a Salina mortuum 18S" cui... bona temporalitJ
8110 a"ipu".une Turca,. Dicit in 8U(J dioceri tn,.,., SC.cal1aol~;
.eor.
addit qtflJedam dl Don Simon, et epiBC()palu drlltl8i.;
Gli giorni passati passi> da questa a maglior ytta il signor Don Luca
de Salina, dove che dopo la Bua morte subito li hanno tolto i Turehi
tutte le sue robbe e faeoltA, ch' ba potuto bavere; cosi fanno sempre
quando moreno i Preti; percbe per la ragion di Turehi nisun altro puo
hereditar le spoglie e faeoltA d' esai, se nOD loro ; cosi non fanDo am
frati, pereM si defendoDo eon la ragion della vita commune. Hora eon
certa oeeaaionl trovai nelli seritti di detto Don Luca le lettere di V. S.
illustrissima, che li serive da parte della s. congregatione rispondendo
aUe sue lettere et a certi artieuli, che lui s' ha imaginato. lo vedo per
Lldio grazia, che nella nostra dioeeai si vive cattolieamente, 8 che gH
religioai e christiani sono in boniasimo e88el'e, obedientiasimi alla santa
chiesa i ~ol_ Iddio, che fosae COld nel paeae d' Unpria et altroft, dove
897
Don arrivamo noi . . . Di piu il partito da qua un certo Don Simone

verao Roma per farsi veseovo di Samandria eon 8Ottoserittione d' a1euoi
PreU e Ragusei, tra li quali sono eerti preti Calvini d' Ungaria, come
mi il stato detto, vedano bene . . . senvo questo solo per acaeiar la mia
conseienza ... lo faeio il mio debito e mi datico quanto via possibBe
nel amministrare pontifiealia, come appare, che in hora ho eresimato
veehi e giovani 84:.870 persone e piu veebi che giovani, come dissi, per
qoeata l'I8ione, per che da 50 anni in qua nion deDi miei antecessori
non si ha mos@o in tanti pericoli d' andar nelle terre piu perieulose di
Turebi, ehe l' ho latto io piu volte col gran perieolo della vita; il simBe
faro per l' anenire quaoto &ara possibile, purehe non habbia travaglio
da qualehedun indisereto ; se farete perb qualche veaeovo di Samandria
prego V. S. illustrissima, che stiano quelli termini gi& stabiliti dalla
s. congregatione, aeib che ld viva in pace et carita. Con ehe humilmente
bacio le s. vesti. Di Foinizza il primo di Giunio 1680. Fr. Tomaso ve-
seovo di Scardona.
Tabular. CODgreg. de propag. fide vol. 148 f. 3W.
MCCLXXXIV. 1630, 2 JUDIl, Fojnlcae.

Jr. .Andreas a Kamengrad minister prOtJincialis ifl8inuat guardianum &-
linens6m a Turci, oeciltlm, C8tero, fratres diri,rima pati ob crudelitaUm
..4btJ8Sa6 B088tJ6.
. . . . . Altro giorno fu amazato dalli Turehi il Pre Guardiano della
Salina inferiore a morte, tutti stanno in pericolo da questo tiranno Abassa
PI8I8, tanto nemieo di Christiani. Continuamente sono pregioni i frati, e
si perde tutto quello, che si puo havere, che li conventi sono indebitati
a usora alli Turebi, ehe non piu si rift'aranno; aspetto l' aviso della s. con-
gregatione per quel negotio de fra Paolo Papieh . .. Di Foinizza li 2 di
Gingno 1630. Fr. .Andra da Camengrado ministro provinciale di Bosna.
Tabalar. CODgreg. de propag. fide voL 148 f. 896.
MCCLXXXV. 1630, 12 JanH, Komae.

Fr. Bart1aOloma6U8 Kai~ epi8COPU8 Macanens;' et fr. Dominica bdreassi
episcopu8 8tep1aanensis alias Narronensis, rogant s.. oofl{Jregationem ds
propaganda fide, ut !lutlium Nerettla, prout inter 'P80S cOfItlemum est,
tan!luam communem limitem inter utramque dioecesim, tJidelicet Maca-
riensem et 8tep1aanensem, oonfirmet.
Vertendo lite tra noi 'feseovi inlrascritti, Maearienae et Stefanense,
nelle parti dell' mirJco sotto 1& tiranide del Turco, sopra II confini delli
nostri veseovati nella saera eongregatiooe di propaganda fide in Roma,
doppo esseni venuto in detta lite a diversi atti, finalmente coosiderando,
che questa lite cedeva pregiuditio delle anime alla eura nostra commesse,
et riecoreva pericolo di gran scandalo tra gli cattoliei di detti veseovati,
cercando ciascuni di essi di tenere et aiutare 1& parte del proprio pre-
lato; dagli seaodali poi potevano 8Ueeedere molu et intollerabili aggram,
vaDie et oppressione da Turchi, di co.une COD88D80 et aceordo siamo
convenuti in sieme, che il timne Narona alias Narrenta 0ftl'0 Neretoa
J
898
sia il perpetuo confine di sudetti nostri veseovati di maniera, che Ji po-

poU cattoUei dalla parte di ponente a detto fiume siano sotto la eara et
governo del veseovo Macariense, et gli altri, che sono daDa parte di
Levante a sudetto fiume, siano sotto la cara et governo del vescovo Ste-
fanense alias Narronense; et perche questo aecordo habbia vigore et
forza, et si habbia da ossenara non solo da noi veacovi infraseritti, ma
ancora in perpetoo dalli nostri suceessori in detti veseovati, preghiamo
la s. congregatione de propaganda fide, che eon suo deereto confermi il
presente aceordo et per maggior cautela si degni suppUear nostro signore,
che eon la soa autorita apostolica lo eonfermi, aceib inviolabUmente si
habbia da noi e da nostri suceessori in detti veseovati da osservare con
ogni puntualita. Dato in Roma 11 12 Giugno 1630. lo Bartolomeo Caeich
veseovo Maeariense affermo et prometto quanto 8Opra. lo fra Domenieo
Andreassi veseovo Stefaniense eonfermo quanto sopra.
Tabu1ar. congreg. de propag. fide vol. 148 f. 216.
MOCLXXXVI. 1630, 14 Janli, Novobl'flo in~erbla.

Petrus Massarechi, archiepiscopus Antibarensis, orat s. congr~gatio"6fII,
tall se inaudito aliquid determinet quoad successorem de(uncti episcap;
Setnendriensis, additque nonnulla de ecclesiae Prizrenensis iure mitte"di
aUquot iuvenes in collegium Lauretanum.
Molto illostris~imo e reverendissimo signor mio eolendissimo. Intendo,
eh' il veseo vo di Samandria e morto; se e vero, molto mi dispiaee, direi,
eh' in qoesti tomuiti maasime e sdegni che vi sono fra Bosnesi e Ra-
gusei, l' habbi eonsideratione sopra il suceessore, e se non mi sara notato
per presumtione, vorei che si rieereasse il mio parere in questo eonto,
e non farne fretta, ne rifiuterei in questa vaeanza andare in quelle parti
eon ordine pero e lettere della sacra congregatione.
Delli giovani mandati all' eoUegio di Loretto uno e stato rieevuto, e
l' aUro no, per non esser aneora luoeo per li Prisereniensi, ma come mi
scrivono, se nOI1 havessi detto, ch' e di Scopie, sara rieevuto. Bisogna
dunque, che la bol1a si porti in saecoceia per caminar puntualmente se-
eondo il prescritto d' easa; e cosi si deveria fare quando l' istessa bolla
non erasse nei &ssegnamenti dei luochi. Scopie non ha se non einque
ease, doi d' Ermeni e tre di Christiani di Servia, e se nOD vi fosse la
mia diligenza per non perder queIla capeUa in luoco molto eelebre, Don
vi saria sacerdote in quel luoco, e Prisren con U suoi villaggi e terra
nel intorno ha migliaia de eattolici, che per maneamento di saeerdoti si
vanno perdendo. E quando da Scopie vi volessimo mandar giovani, non
U trovaressimo, ne vi sono se non Turchi, Ebrei e Greci. Dunque se per
non dir buggia, se ancora perche Preseren per la sua estrema neeessitA
non solo non doveva mettersi in quel numero, ma doveva esser preferito
a tutte le chiese, onde io e per non baver la bolla appresso. quando
mandai detti giovani e perche baveva la mira ai bisogni delle chiese,
feci le dimisorie, ch' easa di Priseren, e per esser trascorso hormu sei
anni, non gia sei mesi, si poteva metter in quel luooo, eh' e aaaegnato
per i Seopiani, cosi ancor ch' ocearreva che si faeesse mentione di Nis8i,
se a Nissi non v' enesun christiano ~ttolico, ne v' e stato da che U huo-
899
mini di queste parti si rioorano, direi, ch' queDa bol1a haverebbe molti
errori circa r assegnamenti dei luochi massimamente della mia provincia,
Be per aggionta non mi fosse prima detto, si Praelati neglexerint mittere
ete. e poi nihilominus habita ratione ecclesiarum praefatarum etc. Dunque
prego V. S. illustrissima, ch' in evento, che detto giovane non fosse per
anoora ammeaso procuri per amor li Dio etc. Di V. S. illustrissima e
reverendissima devotissimo servitore Pietro arcivescovo d' Antivari.
Tabular. CODgreg. de propag. fide, vol. 148, f. 29f.
MCCLXXXVII. 1630, 20 JaDII, Rome.

BelGtio historica de Magdalena Ananovi alias J7eno8ovi a Jeluka,
scripta a Joha,.ne Severano secundum relationem, quam de eadem Magda-
Ima dedi' P. VirgiUu8 Spada, congregationis oratorii 8. PhiUppi Nmi
presbyter, et eiu8dem confessariu8.
Magdalena An~ovi, Hielaschae, oppido Bosnensis provineiae sub
turcico imperio, ex honestis parentibus nata, virgo virgini Deiparae a
pueritia addictissima, virginitatem adeo coluit, ut annum agens undevi-
gesimum anno Domini 1624 terrenas nuptias primo recusaverit, deinde
declinaverit, et una muli er christiana confusionem fecerit in Torcarum
regnis. cum enim a christiano quodam frustra fuent adamata, qui ger-
manum fratrem habebat, a septe~ huius asseclis coioprehensa et coram
dictie duobus germanis per vim adducta, adstante parocho in minorum
observantia professo, dixit Mahometanus : vel mea oxor esto vel fratris
mei; ipsa undiqoe se angustiis vallatam cernens, ore non corde dixit, se
christianum eligere. Dum igitur sponsus ad coniugalem torum aceeeret,
irruit in eam spiritus Domini, ita ut non solom viriles amplex08 facile
declinaverit, sed si necessitas exegisset, velut alter Sampson in mandi-
bola asini mille Pbilistaeos interfecisset. Sed arreptam a daemone depu-
tant, quam spiritus repleverat ; tredecim ita elapsis diebos ex templo
fugam arnpiens, per tridoom in vicino nemore latitavit, mox se ad pa-
temam domum conferens dio latere non potuit; quapropter ter a Turcis
invasa, et per bidoum tandem in eorum redaeta potestatem semper tamen
quoad c8stitatem invicta; post tres menses a prima fuga, denuo fugit, et
virilem induens animum et habitum, gladio accincta, erinibus et mulie-
ribus ornamentis resecatis, a domo paterna in proximom nemus se oon-
tulit, ubi per octiduum absqoe ulio prorsus cibo, qood non semel con-
tigit, minorem experta est feritatem in lupis, qoibus dictum nemus ma-
xime pervium est, qoam in hominibus. Abiit tandem in regionem lon-
ginqoam, sed non voloit dissipare substantiam proprii corporis ad eft'u-
giendum meretricium, neque ieiuniis, neque feris, neque veneno, neque
gladio, qoae omnia inaniter experta est. et sibi Iicare potabat semper
divino occurrente praesidio. Sed -qoae licitas nuptias recusavit, ad illicitas
provocatur, quae coniugiom abhorruit, uti SPODBa, vix esse sponsus evasit ;
nam invenit dominos paterna viscera habentes, qui com provectioris
aetatis et absqoe liberis essent, eam in fili um adoptare cupientes, noptias
pararunt. Servandae castitatis stimulus primim fugam STasit, servandi
&ecreti post tres menses ad secundam induxit. Fit octo equorum eostos
per anni dimidium, quae aeque bene omnia custodiebat, et tandem in
fratrum coenoblum minorum obse"antiae servus ef6eitur, et quam cano-
nicae leges ab altari areent providentia divina eidem annectit, cum ibi
per oetodecim menses altaria miniBterio detoti.aBime ill88l'Vierit. Quae
igitur religiOBis exemplar erat, ut religiosus fiat ab omnibus peroptatur;
tl'epidat ipaa vivens aut moriena detegi, ideo fugit. Fit auriga per quinque
menaes in Turearum eastris in Budae bello, sed ibi morbo laborana alio
cogitur transmigrare, et cuiuaam epiaeopi eonsilio et ope DaIm&tiam
appalit j cum nobiH maliere annum integrum muliebri habitu perm.ansit.
sed quae angelorum eonversationem in eoenobio experta marat, foemi-
namm. buius saecali eonaortium ferre non potuit, &d beatae Virginia eede-
aiam, que miraculOla dicitur, in Bosna se eontalit. Cum utem abeque
saeris ecclesiae saeramentis vitam diu (agere) non posset, in Dalmatiam
regreasa, a quodam religioso nepotis sui curae fuit deputata, qui frumen-
torom mercatori seu duci Veneto eam insciam pro milite vendidit et
tradidit. Venetias penenlens se captivam agnovit, indeque Brixiam aaiua
in castro, quod dieitur dell' Ollo, exeubias milltares per sex m8DSeS eo-
acta est peragere. mc primo in agone eontendit pudieitia virginis cum
Hbertate mUltum, at praesto &dfuit providentia divina. Cum Gallo milite
fugam paravit, arripuit et Mediolanum primo, deinde post varios casaa
tendlt in Latium, semper in itinere sub dio cubans, semper solas berbu
veaeens. Romam ingresaa ex virili habitu egressa, eonsi1io et duetu cuiaa-
dam Dalmatae poenitentiarii in basilica s. Petri et unius ex noetria,
patria Jacobi Baceii, boneatae foeminae per aeptem iam annos est famu-
Jata, tanta morum eompositione, tanta saeramentorum frequentia, et tanta
in infimis opelibus occupatione, ut omnium benevolentiam sibi eoncilia-
verit. Sed que fabulosa videri poterant per testea comprobantur. ~
tenaua sponaus de boc certior factu obaeerat religi08um ~
Romam petit cum episcopi doeumentis, ut eam &d re1igionem com
vel ut dispensationem obtineat, nubere iDe vult et VapDtem mulierem
deignatur. Ipaa nubi non vult et iniuriosum mum aversatur. Quaesitum
fuit quid agendum ? Haec ex R. P. Virgilio Spada eius confessario, ab-
sente Baeeio, hac die 20 Junii 1639, qua patruus eiusdem minoris ob-
senantiae, qui &d comitia seu capitulum generale &dvenit, eam reeo-
gnovit, et ab ea reeognltus, de singu1aris eiu devotione testatus est, et
summo animi gaudio, qDae illi contingerunt, audivitI.
Bibliothec. VaWceD. Cod. mac. H.29, fol. 46. u quo habem haec relatio d.
ICripta; eodem codice vero foL o eat: "Mqda)enae .A.ncaoYich seu Wenoeovich
ma lCriJ)ta"; item iD altero codice eiUldam BibUoib. mac. I, 12. habetur iDcoepU.
IOlum "Vita di - Maddaleua W8Il080vich - detta la 8chiavoD&, dIsmlcta iD nu
libri iD' folio" DOD vero CODtioUata.
l Oapitulo generali &DDO 1639 Romae habito Domine provinciae Bo8DeD. ob
gra.,.. cau... Deque plOvincialia fr. Mari&Due Karavi6, Deque coetoe fr. HariD1ltI
ImbrilimoYi6, iDteifuerun'; 8ed tempore capiWli Romae ~ ~ fr. Manin.
~ulj&DiD senior provinciae. <Tabular. II. COD~. de propag. fide. Orig. vol. lM,
fo1. 71-5) qui et teatatue eat de virtutibue M&gd&lenae. .
muetri.a. dominue Omai6 iD erudita diaaertatioDe "Imena 81o'fjeniD" (8tarine
knj. xvm.~ DOtat 9uod "Fr&Dceeca aclavona quondam Michaelia de viceeo-
ro'iich Della Arpntin&" monna ai, 81. Octobrii Bomae et iD eocleei.a .. Do-
miDiCi et sim sepul&&.
401
MCOLxxxvm. 1630, 10 JulU, Belgradi.

J acobus Tuhglino S. I. secretario s. congregationis de propaganda
fide ad ipsius litteras datas 21 Maii respond et, fr. Marcum Bandulavich
esse in Caraseevo et non Temisvarini missionarium; fr. iliam ipsius
socium exmissum in civitatem Lippa, aufugisse in Transylvaniam; fr.
Paulum Papich nullam cum mercatoribus B08nensibus Belgradi fovisse
discord.iam.
Tabular. congreg. de propag. fide vol 148 fol. 228.
MCOLXXXIX. 1630, 20 Septembrls, Novobrdo in Serbia.
Peerus Jlassarechi, archiepiscopuB Antibarensis, respondet ad guaedam
contra fratres Bosnmses obiecta, laudat eorum zelum, additgue in prae-
sentiarum non ezpedit e:I:igere novum episcopatum inter {lumina Savum
et Dravum.
Eminentissimi e reverendissimi signori. n dupplicato della copia d'un
aItra se non circa li vescovi di Samandria e Bosna, e come poco o nesun
frutto hanno fatto dopo esser vescovi, non molto tempo e m' e capitata
per mio sentire, si puo rispondere in questa maniera : 1. Che frutto
banno fatto? Se egli per frutto inte ode conversio ne, questa e molto diffi.-
cile, ne si deve per que8to alcon veseovo in queste parti biasimare, eccetto
pero l Pauliani, dove si puo far frutto. Ma se per frutto (intende) augmento
nella pieta christiana, lo nella visita di Sirmio e territorio di Possega
scopri molta divotione in quelli popoli, onde non mi pare ch' habbi ra-
gione d' lncolparli, tanto ben vero alcuni vi1laggi attorno a Diacovo osser-
vavano il kalendario vecchio, e mi maravigliai molto, ch' i frati o altri
non havessero potuto persvaer loro il novo. 2. Che il vescovo di Bosna
va esigendo quasi tributo. Quest e ordinario de frati a far cerehe, e direi
che non meritano tanto biasimo ancorche paia estor8ione; et eS8i faranno
lor scnsa con dire, questo faciamo per vivere e per mantener i monasteril,
de quali (bisogna pur con genuitA confessar il valor d' altri ancorche ci
fosse poco amico) sono tanto ben in ordine alcuni, che vanno al pari di
queI1i d' Italia, vedendo si in essi la molta cura e diligenza dei frati e
la pieta dei christiani infervorir1i invenirli. Vale per il vero assai, che si
propong& alla posteritA l' antica devotione di quelli devoti Christian~ che
con tanta devotione e splendezza d' animo hanno fabricato monasterii e
chiese in quella provincia sotto l' gioco del Turco, le quali PIl1 mante-
nerIo in parte nel antico splendore e proporre alli christiani di questi
tempi rantica devotione e neeessaria qualche spesa considerabUe, la quale
provedono i frati con le eerche, che paiono estor8ioni, che se sono inique
e da riprendersi, giudichi la santa Sede. 10 dico 8010, che quest' e la
seUBa dei ~ti, e mi pare ch' si ha qualche fondamento di ragione. 3. E
poi vanno a sempre il capo a que8ti Signori. Di questi vescovi io non
so dir altro . . . . ne credo ch' l' habbia fatto il vescovo di Samandria.
4. Che dicano poi in quello strano 8entimento, ch' espona la lettera quid
Petros coram Francisco etc. et habetor tanquam Luteranus etc. lo Don
crederei. Ma dubito, ch' l' interesse de frati et ancora de Preti, massime
quando si trovano inter foecuodos calices. . Perb la s. congregatione
puo avvertire il veseovo et il ministro, che aspramente riprendanp..e easti-l
8l"OIL :EDU. Digitized by \.J&)0g e
402
ghino quelli talli. . . . 5. Et se Ja Possavia non ha preti, non credo, che

sia colpa de frati, ma perebe non vi sono Preti, se bene diffieiJmente
lasciano dalle mani i frati quelle eure, che da molti anni hanno havuto
in govamo, come 8' il vieto quanto ne feeeero per la capella di Belgrado,
che adesso tanto dispiaee haver preaso non tanto per isteaaa capella,
quanto per emolumento delle lemozine, che proveDiva loro, se bene tira-
rono seco bona parte d' esse con li B08nesi, che li seguitorono et hanno
dirizato UD oratorio a parte, e pare, che si sono aquietati easendo hora
mai stanche le borse, che Bi votavano nei tribunali dei Tarehi. 6. La
Podravia con Sirmio haveva 16 preti. 7. Che si crea un veseovo fra li
duoi fiumi. Se egli non vuol per tale se stesao presentare, (perehe m
questo haverebbe qualche SCUBa ambitione ductus) dimi non fa che si
dica; perehe appresso Diacovo YI il Naseizza monasterio, et verso i eon-
fini della Croazia YI il Posega, appreaso la quale ci~ v' il il monasterio
ehiamato Velika molto eelebre, et in luooo assai delettevole per il sito.
Dove per doi capi non puo esser altro veseovo per ade&80. Uno per ris-
petto delli doi monasterii gia deta, i frati dei quali havendo le eure
delle chiesa 150, notate dall' autore della lettera; et li doi monasterii
sono annessi di quelli di Bosna et sotto la direttione del ministro di
queDa _provincia et per eonsequenza vangono a essere sottopoate le dette
cure all' amministrazzione di Bosna alieno di quelli monasterii ~ nativo
di Bosna, che non verrebbe eompagnia, nemeno i frati permetterebbono.
Onde per il secondo rispetto, essendo Possega non molto lontano dai con-
fini di Croazia, oltre che per adesso non si vuol altro veseovo, li Turehi
per un tantin di mal sestio de fratt la passarebbe molto male, come s' il
visto con fra Alberto veseovo di Samandria et l' i8tessa lettera I'accanna,
il quale monsignor perche si voleva ingerir nelle cure di Naseizza e
Posaga, naquero tanti disturbi e seandali, ehe la santa Sede, se non
m' mganno, si ebbe parte dei anisi con qualche disgusto, ne potessero
giovare le bolle, che dichiaravano fra Alberto per veseovo fra i fiumi
Sava, Drava ete.
Per eonclusione dunque il veseovo di Samandria govemera Sirmio
sin a Drawo et Podravia, e di la del fiume Drana resto le Cinque Chiese,
Jaseiando per schivar li disturbi all amministrator di Boana la Posega
sin a Naseizza, finehe a Dio proveditor d' ogni bene piacer3 fara muta-
tione di piu felice govemo .. Monte Nouo li xx Settembre 1630. Delle
V. S. emineotiasime e reverendissime humilissimo devotissimo servo Pietro
archiveseovo d' Ativan.
Tabular. congreg. de propag. fide, vol. 148 foL 304.
MCCXC. 1680, lOetobris.

Fr. Seraphinus e comitibus Kun aeribit, religionem franciaeanam non
poaae io partes TransyJvaniae sine magna cautella introduci, lieet ibi iam
8 fratres, cum duobus Jesuitis io civitate Karansebes, laboreot, inter
quoa fratres Bosneo8e8: Marcus Bandulavich, Elias de Posega, loannea
de Imota et Nicolaus de Bagnaluka.
Tabularium coDgreg. de propag. fide, vol. 119 f. 401.
40S
MCOXOl 1630, 20 NovembrIs, BeIgradI.

Fr. Mareus BanduJaeuieh a Seopia, Bosnensis, seeretario s. eongrega-
tionis de propaganda fide signifieat, veritate non niti, prouti arcbiepi-
IOOPO r&gUsiensi et s. eongregationi delatum est, missionem Karasevensem
esse derelietam ; se tantum valetudinis reparandae gratia profeetum fuisse
"ad partes superiores Hungariae atque Austriae"; informationem de se
daturum Bartholomaeum episeopum Maebariensem.
TabuJar. coDgreg. de propag. fide. voL 72 fol. 277.
MCCXCII. 1630.
Episeopi Maearienais et Seardonensis rogant summum pontifieem, ut
faeultates quaedam absolvendi quoseunque a quibusdam eriminibus, fra-
tribus minoribns Bosnae eoneessae, renoventur.
TabuJar. congreg. de propag. fide, vol. 890 f. 285.
Mccxom. 1630.
Episeopus Maeariensis summum pontifieem rogat, antiquissimam eon-
svetudinem Bosnensium, eaius testem foisse Breve, "quod "in monasterio
Zutiska, olim Bani Bosnae", ante 4:0 annos ineendio eonflagraase dicitur,
indulgentiam eertis diebus promu1gandi, vel eonfirmari vellimitari.
Tabular. congreg. de propag. fide vol. 890 f. SM.
MCCXCIV. A. 1630.
8ummarium relationiB Petri Mas.erecni, archiepi8copi .A.ntibaren. etc. de
zelo religionis et laboribus fratrum minor. Bomen. in tJinea Domini OCCU-
patorum, deque cura quam de ipris halJUit 1&abetque 8. Sed".
. . Quoad Btatom praedictarum eeelesiarnm arehiepiseopus Antiba-
rensis, qui fuit visitator quatuor regnorum: Serbiae, Bosnae, Bulgariae
et Hungariae sub Torcis seribit: Quod fraw Bosnenses, qui sunt in
magno numero, habeant curam cbristianorum a,snae Seardonae et Ma-
eanehae, babentque ibi eeclesias ita excultas, ut ;;fesiis Itallae parom
aut nihil eedant. Item cum sint ordinis minorum de observantia prae-
dicta faciunt cum eleemosyniB, quas eolligunt a cbristianis in dietis locis
degentibus, et cum eisdem se sostentant, et duos episcopos ex eorum
ordine assumptos et reliquas funetiones ponttfieales exercent. De bis fra-
tribus sedea apostoliea rationem peeuliarem habet et praesertim haee
sacra eongregatio, nam cum his ehristiani illi in fide eonservantur, ita
ut in illis loeis ad multa millla numerentur, quod non licet videre in
a1iis regnis a Tureis oeeupatis, ubi non fuerunt dieti fratres nee epi-
acopi. Prae~ea eadem sacra eongregatio curavit, ut fratres Bosnenses
iuniorea 30 et interdum 40 mittantur ad eonventIls Italiae, ut in disci-
plina regu1ari et litteris instruantur, ut habiliorea redditi ehristianitatem
iDam eonservent et aliorom loeorum saeerdotibus earentium curam sosci
piant; nam cum illi sint noti Turcis. (interdum) sine magna difficultate
ao& exereent munia in salutem ehristianorum. Expedit etiam eonservare
hoa fratres ob res politicaa, nam ai respub1iea Turcarwn inelinaretur, plu-
Digitized by
*
GooS le
404
rimum possent illi in restitutione regni Bosnae sedi apostolicae, euique

illud ex testament.o reginae Bosnae' eollatum eat. Quoad rationes faeu1-
talis petitiae duae sunt: Primum est quod cum his indulgentiis ehri-
stiani', qui inter Tureas faeile in moribus depravantur, libentius ad audi-
endas missas et eontiones fratrom veniunt. Secundo. Quod cum antiqua
eonsuetudo iHaS largiendi iam inoleverit, sine seandalo aut minima chri-
stianorom illorum displicentia aliqna et ineuria circa res saeras (haud)
aboleri potest. Addo quod subIata frequentia eeelesiarum, quae eontinget,
si indulgentiae non eoneedantur, defieient eleemosynae, et eousequenter
fratres et episeopi sustentandi erunt sedis apostolicae provisiooibus vel
eorum numerus minuetur. Et haec sunt ...
Tabulu. 8. congregationis de propag. fide orig. voL 390 foL 528.
MCCXCV. 1631, 15 JanuarU, Zsldovar.

Jaeobus Resti, paroehus in .Sidovar", dioeesis Wladiensis, seribit arehi-
episeopo ragusiensi, fr. Marcum Bandulovi6, provineiae bosnensis, a quatuo!
annis munus parochi in Caraseevo eum zela et fruetu obire; ab ipso
aedificatam fuis8e cape1Jam, in qna sacra peragit; ob fatigia incidisse in
gravem morbum, ad quem eurandum adierat priori aestate thermas in
Hungaria, saoitati restitutus eontinuat laborare ; pro sustentatione ipsius
et uuius magistri missum fuisse subsidium a 8. eongregatione de propa-
ganda fide. . .
Tabul. congreg. de propag. fide, voL 72 fol. 280.
MCCXCVI. 1631, 20 JanuarU, Karansebes.

Fr. Marcus Bandulavieh a Seopi&, Bosnensis, s. eongregatiooi de pro-
paganda fide suum e Germania reditum annunciat; provocat se ad p.
Stephani S. I. parochi in Macho de sua persona relationem ; refert de
abusibus populi circa nuptias, quae etiam prohibitis ab ecclesia tempo-
ribus .cum cantionibus, phistulis, coreis, iostrumentis rustieis, poeulis,
ebrietatibus ae varietate ciborum solemnizantur-; matrimoniaque facile
dissolvi. "
TabuJar. congreg. de propag. fide voL 72 foI. 276.
MCCXCvn. 1631, 3 FebruarU.

Rogant",. cardinales 8. cong,.egationis de propaganda {ide, ut ecclesiam
samandriensem, quae post obitum fr .Alberta iam a duobus a"nis vacat,
prOtJideri curent.
S. eongregatio eommendat pontifiei, ut ecclesiae samandriensis admi-
nistrationem tradat Petro arehiepiscopo antibarensi cum onere, ut sex
mensibus resideat in Servia et a1iis sex mensibus in Un~a, donee inve-
niatur "persooa idonea, quae ualleat linguam illyrieam vel ungarieam,
et non sit neque ragusina, neque dalmatina, nee denique bosnensis";
I AnD. 1478, testamentom vid. apo Themer Sla'for. meridion. I, p. 509.
I EpilcopU8 Macariens. fr. Bartholomaeu8 Kam6 petilt, ut con8uetudo e1argiendi
saepiasime amplill8imas indulgentias, cnius facultatis inatrum.entum. inveniri Dequit.
ant de novo approbetur ant vero abrogetur.
405
ratio,' quare non Ragaseus, quia eum Bosnensibus eontenderet ob eapel-

lam Belgradi ; non Bosnensis, ob eandem eontentionom; non Dalmatinu,
ne trahat merces, quae solent uportari Anconam ad loea Venetorum ".
A.rcbivum 8. congreg. Brenom a. 1681. m. MartU, fol. 94.
MOCXCVIII. 1631, 14 )[artIJ, BelgradI.

Fr. Clemens .a terra nova", provineiae ragusinae, rogat s. congre-
gation em de propaganda fide faeultatem remanendi in miBSione meridio-
nalis Hungariae, ubi iam duobus annis eommoratur; cirea informationem
de se provoeat ad episeopum steffanensem Dominieum Andriasci et reve-
rendissimum Petrom BeneSSl.
TabuIarlum con greg. de propag. fide, vol. 72 foL 269.
MOCXOIX. 1631, 13 )[afl, Wafdhoven ln Austria.

Thomas Drexelios parochus in Waidhoven ad Theyam inferioris
.Autriae, fr. Jaeobo de Bonia a Cupo, parocho Sighoras, ordinis min.
eonv. natione Italo, ad episeopatom semendriensem postulato, testimonium
exhibet de eios in cora animarum remonstrato zelo .
.Aliod testimonium a I. Ohr. Wanetzky equite de Gemnicz et civibus
oppidi Kanitz, ubi fr. Jaeobus prope quadrienium parochum egit.
TabuI. congreg. de propag. fide, vol. 80, fol. 258, 46.
MCCC. 1631, 7 JonII, Fojnicae.

Fr. MartinU8 Barguljanin, minister provinciae, dirissimam persecutionem
quae in fratres Bosnae in dies movetur describit enarrando attrocia facta;
rogat ne inimicis provinci"e fides habeatur etc.
Molto illustrissimo e reverendissimo signore mio osservantissimo. L' aItro
giorno scrisse a V. S. m. qualmente io son stato fatto ministro alli 24.
di Giono, e la pregai, come anco la prego, che me protegesse, defen-
desse et aiutasse nelle oceasioni e oceorenze che mi possono oceorrere,
cosi confido nella sua bonta. In oltre mi sopragiunse una delle sue uera-
mente affectuosa di questa pouera Provintia,. ma dal altra parte assai
alligeuole, intendendo cosi moIte informationi da quelle diverse e diverse
parti alle Signorie loro; e si marauigliano assai, che non li informano
dem beni e opere tante, che si fanno, ne meno dei martirij e travagli,
patiamo diu noctuque in questi benedetti paesi delli infideli, come oggidi
stamo per le selve a goiza di animali selvatici, hauendo laseiato, et ab-
bondanato cinque conventi principali della Provineia, non potelIdo pili
suplire a mangiar e bevere ali Turcbi. Di pili noti V. S. che l' anno
passato II Gvardiano . di S. Piedro a Saline fil amazato non hauendo
dargli a mangiar e beuere; eosi aneora aIIi 25 di Aprille nel anno curente
fil batuto on Padre fra Marco, in luoeo che si chiama Possega, dico che
gli furno date settecento e tredeei bastonate dal Bassa di Ohanissa, per
non haver potuto portar un agnelo una sera tn monasterio a dui homini
di detto Bassa. E sempre semo batuti, traoagliati, tiranizati, e uanie che
ci in pongono senza numero. Ho bone Deus, a che termini semo uenuti,
che .hor mai semo sforzati a laseiar l' habito quanti si trouiamo, e poBSi-
bUe che nisano ci intenda. Noti questi solo V. S. ehe in proviD. non
si troua, ehi voleasi aeeettar U guardianato, che quasi tutti sforzati dalla
provineia sono stati fatti; eonsideri V. S. se li nostri emoli troualio al-
cuni triati, che sono fogitivi da noi, e altri aehaciati non si potendo li
dar altro caatigo in questi paesi, aaeoltano e si informano da loro, e poi
danno relazioni tali alle signorie loro; se non eeaarano di darli simili
relazioni, saremo sforzati di aiutar se ne eon la ragione del paese per
leuar tal occasion fra di noi, e poco maneo aeorgiamo, ehi sono; in quanto
puti, non 6 di marauigla se si trova qualehed on illiterato non hauendo
eommodita ueruna, ma si trouano aneo eon tutto questo quelli insegna-
rebbeno, quelli che fanno simili relationi, e ben si eognosce la loro sienza
adimpiendo ogni giorno l' horechia alle signorie loro eomutando nostre
aetioni e opere forte in chatiue rclazioni. Di Foiniza 7 Joglio 1631. Fr.
Martino Barguglianin ministro della proVo di Bosna Argentina.
Tabularium . congregatiouia de propaganda fide. Orig. vol. 78, fol. 163.
MCCCI. 1631, 28 Aagastl, Belgradl.

Oatholici mercatores Belgradense8 rogant sanctissimum Patrem, ut loco fr.
Alberti, qui episcopatui abdicaverat, in adtninistratorem &mendriensem
nominet episcopum Bo8tltu fJel alium ex fratribus Bomensibus. ut fiat
sicut olim et ne muUorum fides tJaCCilet.
Sanctissimo padre! Noi infraaeritti Christiani Bosnesi eon tutto il
populo, che hora si ritrova nella citta di Belgrado, faeciamo la auplica
a sDa Beatitudine per gli nostri presenti bisogni. Gia sono passati torse
cento anni, che gli christiani mercadanti Bosnesi hanno eomineiato ad
habitare nella sudetta cita, e sempre si hanno senito di veseovi e di
frati Bosnesi; e mentre sono stati sotto la cura di sui paroehiani, non
b nata mai nisuna mma, ne divissione, ne disturbo nel poputo ; eome
sa oguuno non solamente christiano, ma etiamdio gli stessi Torche ranno
certa testimonianza a questo. Ma doppo ehe sudetto luogo b eominciato
govern are dagli veaeovi stranieri, ci El naaeiuta tanta scisma, tanta divi-
sione, e tanto disturbo e scandalo in questo popolo, che hormai non
sappiamo, ehe farci, sforzati a Iasciare le nostre ease .proprie eon gli
nostri beni, doppo ehe non posaiamo vivere in questa manier&. Pero
beatisaimo Padre! rieorriamo ad S. S. eome al vero vicario di Christo,
nostro Signore, e lo preghiamo e suppliehiamo tut . . . viscere di GeSU
Christo, eon gli ginoehi nudi in terra, che doppo che habbiamo inteso .
(che) fra Alberto ha renunciato questo veseovato e ci 6 andato in altro
luogo, eome si dice ... piaeendo a Sua Santita, non faeclate altro veaeovo
straniero in questo luogo, ma... tore; il veaeovo di Bosna, eome ci b
stato per il passato, o veramente se lo volete f . . . . . . beatitudine, che
sia fatto un fratte di Bosna, que1lo che sara bono et approvato da .
pereM altrimente faeendo naseera maggior eonfuaione, che non ~ stato
per il passato e mo . . . . . . sotto la eura dei preti greci, e forse fori
della santa fede catholica Deh, Santo Padre, vede . . . ne siamo ridotti
essendo stati tanto tempo tra gli infedeli, e mantenuti sempre la fede
d . . . . . esao; quando dobbiamo essere pitl fermi e stabi1i in queUa, la
perdiamo per niente . . . . . Padre, in quel modo ehe a lei sari. pitl
401
espeiente, aecioehe non si perino tante e tante (anime) . . per intereaae
mondano, che per l' aItro etc. Anehora debbiate sapere, come il deereto
. . .. dato, che la chiesa sia eomune tanto a noi come a loro (Ragasei)
e non l' hanno . . . . . pigliato, o procurato Dn breve dal gran Turco, e
eon authorita di quello . . . . . luora dalla chiesa, e cosi andiamo ogni
giomo per la case e botege per . . . mesea e per confessarsi, e ci hanno
fatto venir doi fratti Ragusini, li quali (non sanno) ... la nostra lingua
nativ&, perl> a nessun modo volemo essere suggetti alB altri (se non a
frati) di Bosna, con li quaIi siamo sempre stati per il passato, e cosi
ancor vogllamo . . . . e con questo faeeiamo fine baeiandogli humilmente
li santissimi piedi . . . . . per lo fellee stato di S. Santita. ete. In BeI-
grado a di 28 Agosto. Di S. Santita humillssimi servi ete. t lo Lorenzo
di Marco eenfirmo nt snpra. Ja Petar Dinovi spoviedam da je .. Ja
Ravko Tomi sviedoim. Ja Gjuro Pavlovi sviedokuem. Ja Stepan
Tomil! svedochim gomamn pismu. Ja Martin Radmanovi svedoJmjem
kako je ozgor. lo Georgio confermo chome di sopra. Ja Mito Ivanovi
spovidam kako agora. Ja Nikola Tomi. Ja Maeto Tomich spoviedam
daie tako istina. Ja Gjuro Frani svidoam. la Dano Stiepanovi svedoch
gomem pismn. Ego Stephanus de Georgio testificor. Ja Marin Stiepano-
vich spovidam da daie ovo isti. Lnka imnnovi, Ivan Gjurgjevi, N.
Tomasovi, Mattia di Martini.
Tabular. B. congregationiB de propag. fide voL 57 foL 23.
MCCCII. 1631, 14 NovembriB.

Fr. Clemens a terra Nova, provinciae Ragusinae, qui Belgf'adi et in loco
Viniea diotcesis Semendriensi8 circa salutem animarum multa oper-atus est,
rogat a s. congregatione ad eandem mi8sionem, servatis ser-vandis, remitti.
Eminentissimi e reverendissimi signori. Fra Clemente di Ragusa Mi-
nore osservante esposse humilmente alle eminenze loro, qualmente l'anno
1629. tU mandato dal padre ministro della provincia di Ragusa ad istanza
di mereanti Ragusei di Belgrado, a fine che eon nn altro compagno ser-
visse nelle eose spiritnali et amministrasse i saeramenti a que1li mer-
canti, ove alhora sicome al presente anco vi sono grandi8sime discordie
fra li Bosnesi christiani e detti mereanti; et havendo ivi dimorato qualch'
anno, vennero li ehristiani d' una villa detta Visnizza, diseosta dalla citta
di Belgrado sette migll&, a dimandare l' aiuto spiritnale, e perche si tro-
vava in quel tempo li d. Simone, vicario di queIla dioeese, havendo lui
e qnelli mereanti udita la dimanda mandomo l' oratore eol consenso del
suo compagno e de tutti li mercanti, aeeil> II facesse la carita. Ani-
vato dunqne l' oratore dimorl> in detta viIla per tre giomi eonfessando
e communicando tntti quelli, eh' erano di eta e eelebrando mesaa. Si tro-
vavano in detta villa cento sessanta anime di fedeli di Christo. Ritoml>
poi a Belgrado, e desideroso d' aiutare quelle anime andava una o doi
volte il mese in detta villa et ivi insegnava il Pater Noster, l' Ave Maria,
e dieci eommandamenti eon altri principii della dottrina christiana, dell&
quale havenno gran bisogno! e cosl li servi per un anno havendo com-
prato d' UD Turco detto MnItiueIiana luooo per 50 ducati (1), ove si potessi
fabrieare una chiesa ottenendo detta somma da benefattori et amici. Ma
408
o per invidia o per maIignitil. il compagno deloratore impedi a proae-

guir l' impresa eon dire, che a Jui non risuItavI alcuno utile da delta
villa per suo interesse ;, onde accordando si con 3 o 4 mercanti Aoi
amici probibi, che non vi anduse piu. Per il che l' oratore fil necessario
venir seco pif! volte a parole et percM l' oratore pratticava con li pari
e christiani Bosnesi, il detto suo compagno eommincil> a perseguitarlo a
dir publicamente, che era traditore della colonia di mereanti Ragusei,
per cbe pratticava eon li Bosnesi, che sono al parer loro seommunieati;
e non voleva che potessi uscire di capella senza SUI licentia; e di cil>
non eontentando si scrisse contro di lui al P. ministro di Ragusa., e final-
mente il meesimo ministro li mandl> un' obedienza stretissima, aOOl>
dovesse partirsi et andare a.lla sua. presentia . . . Onde con suo grandis-
simo di8gusto fil neeessitato il sudetto partirai; e percM prima haveva
havota l' obedientia dal Padre commissario generale di andar a. Livomo,
avvisando per di cil> il detto Padre ministro, eon l'obedientia del Padre
commissario ~ venuto a Roma.... n sudetto oratore . . . Ja caritll. di
somministare li sacramenti a quei poveri cattolici, et Ineo (piantl una
chiessa in detto luogo cbiamato Visnizza, dove per 130 (anni) in circa
non vi ~ atata mai chiesa. . . . . Hora supplica humiJmente l' eminenze
loro, si degnino rim andare l' oratore nella provincia di monsignore arci-
veseovo di Samanria delegato eome missionario di questa s. congrega-
tion e a detto prelato et arciveseovo, che trovando I'orat re habbia eom-
messa eosa alcuna per minima che sia, lo castighi; et essendo vero che
I'oratore babbiiI. si ben servito quei poveri cattoliei e con suo detto luogo
edificarvi la nuova chiesa, li conceda licentia di proseguire detta missione
et opera di caritll. ricevendo il tutto a gratia siogolare dell' Eminenze
loro rieevuto. Quas Deus. Die 14 Novembris 1631. Sacra congregatio
iussit agi cum commissario generali de obEervantia.
Tabular. B. congregationi8 de propag. fide, vol. 391 Col. 811.
MCCCIlI. 1631, 25 Novembris.

Provineialis minister bosnensis rogat summum pontifieem, antiquam
cODsuetudinem approbari, ut urgente necessitate unieo saero duabus inten-
tionibuB, videlicet pro uno vivo et altero defuncto, eJ presse assignatis,
fieri possit satis. .
Tabularium congreg. de propag. fide, vol. 391 Col. 346.
MCCCIV. 1631.
Pro parte Vueosai et Magdalenae rogatur dispensatio super impedi.
mento publicae honestatis ex eontraetis inter Vueosai fratrem et Magda-
lenam sponsalibus, ob periculum, .ne Turcae puellam iuxta eonsvetudi-
nem ipsorum tanquam eoncubinam in captivitatem deducerent" .
Tabularium congreg. de propag. fide, vol. 391 Col. 131.
MCCCV. 1632, 3 Novembris, Bodae.

Comes Elias P~eologua alias Pranich eardinalem Antonium Barberini
nomine suo et eomitum atque gubernatorum civitatis Budae rogat, ut
filium suum fr. Georgium de Vidagna cardinalem min. provo Bosnae no-
....
409
minari coret episcopum Bodensem vel Belgradenaem, provoeatque ad

peraecutionem, quam a Turcls e~ 8~ismaticis patitur, "dopo man~to i!
nostro vescovo de ottant' anni ID Cllca, che fil la buona mamona di
mons. Giovanni Paleologo, fratello del mio avo". Id ipsum petunt eatbo-
lici Budenaes, item Martinus Sarajlia.
T.buJar. congreg. de propo fide, vol. 75 Col. 418.
MCCCVI. 1633, 26 FebruarU, BaujaJukae.

Fr. 1homas 1fJ/covi, epi8copus Bcardonensis et administrator Bosnoe,
proponit modum defigendi limites partium suae iuriBdictiotci subiectarum,
ut Bemendrien8i ea, guae suae sunt iurisdictionis, pateant.
Emmentissimo e reverendissimo signora. Mi ha serito V. S. emmine,!--
tissima, che si aapetta costi l' arcivescovo d' Antivari per agiustar meglio
li confini di questi vescovati con la sua informazione ; et io vi diCO,
eminentissimo signore, che sono gia scorsi otto anni, che io prattico per
diversi luoehi in questi paesi administrando li santissimi sacramenti, et
ho pigliato a pieno la conoseenza di tutte le terre, castelli, ville, fiumi
et montagne, di tutto questo piil voIte havemo dato la vera informatione
alle loro Signorie eminentissime, e pure non sono loro contenti delle
nostre piil pratiche informationi ; duuque non ~ douer che noi teniamo
le sue 8sendo molto manco prati co di noi in questo, e cosi havemo
pensato ancora noi questo, eminentissimo signore, che sarebbe cosa santa
e spediente che trovino loro tre preti, huomini da bene e di buona con-
seienza, e cosi noi trovaremo tre frati simiImente pari a loro, e che va-
dino a vedere quelli gia stabiliti confini da cotesta s. congregatione ; e
quello che farano. vederano e agiustarano loro, che sia ben fatto, noi
saremo contenti del tutto, etiamdio se facesse di bisogno per maggior
quiete due di quelli termini, cio e Bosut e Touarnich, lassar per loro. E
cosi crediamo, che Bi viveril. in pace per I' avenir tra noi; et anco se
sara di bisogno faremo la scrittura autentica un ad aItro, accio si estir-
pino affatto l' inimicitie ediscordie principiate dal Demonio. Et noi tene-
remo due altri termini remanenti, cioe Draua et Osiech. Et quanto poi
del nostro titolo del vescovo di Seardona, etanquam cimbalum tinieos,
banche sia tenuto appresso qualcheduno, che sia qualche cosa; ma non
f1 e niente, perche e oceupato da Maumetani e scismatiei, dove non hanno
bisogDo ne di vescovo ne di sacerdote alcuno ; et noi si manteniamo da
questa poea administratione di Bosna e Posegba, dove e la nostra solita
residenza, e di nostri antecessori. E dove che dice V. S. eminentissima,
che io non habbia l'autorita nesu na fuori del nostro vescovato di Seat-
dona, gia ho esplieato cosa e, ma per maggior credenza pongo qui quell'
che ho nella Bolla: "Apostoliea auctoritate providit praefieiendo ipsom
illi in episcopom et pastorem, ut illi et Bosoensis ecclesiae et aliuum
nonoullarum vieinarom ecelesiarum pastoris solatio destitutarom admini-
strationem committatIl (sie). Ancom ch' dice V. S. eminentissima, che io
non ho da far nel vescovato di Belgradi, questo b la verita; percM posso
dire il vero, che sono passat i 16 anni, che io non ho visto ne Belgrado,
ne anco il suo territorio, essendo da Posegha, dalla nostra resideoza, 5
giornate sin al BeJgrado, come e po~bi1e, che io Ja administri e le epi-
(lO
seopall funtioni esserciti ? . . . . ancora do altri veseovati fra il mio e

quelli primi del suo proprio pastore, cioo Sirmiense e Quinqneeeelesiense,
grandissimo paese, dove aono loro administratori et non io; e con tatto
eio non sono aaeU, non banno pin di 20 saeerdoti computando li Padri
Oeamti e Preti, come e possibile, che possino admioistrare tanto paese?
bisogna eonsiderar anco questo, ementissimo Signore ; e se non fusse
questa povera provineia, non so eome passarebbe ancor queila loro ad-
ministratione, perche dovunque manea un saeerdote"nella paroebia, sempre
reeorre il populo alla provincia per havere il suo eurato et pastor proprio,
per ehe non banno altro appoggio se non questa povera provineia eon
il suo veseovo. E con questo fine me gli raceomando di tutto euore
faeendole humi1 riverenza. Di Bagnaluea li 22 di Febraro 1633. D. V.
eminentissima bumilissimo servo fra Tomaso veseovo di Seardona.
Tabular. cODgreg. de propag. fide v. 75 f. 265.
MCCCV.II. 1633, l Aprills, Perasii.

Fr. Joannes a Poega scribit de limitibus dioeeesium defixis.
TIlustrissimo e reverendissimo monsignore. Tengo avisi della determi-
natione de i eonfini tra il veseovo e areiveseovo d' Antivari, e che sia
tutto al pregiodizio del veseovo di Seardona e eontrario alla dimandata
da populo; pero dieo, vi nil riuseiranno molti e pegiori ineonvenienti,
peggio ehe prima, et eruot novissima ete. Quell' ehe non si doveva fare,
poiebe io Bon restato e me rifermato aposta per tal negotio, altrimenti
sarei andato eon la mia eompagnia, et io srivero a quei populi avanti
ehe me porto, eom' e stato fatto; gia hanno detto che questa venuta
sara. ultima in Roma; non dieo altro, se non prostrato in terra bacio
bumillissimamente le saerate vesti. Dal monte di Perugia il primo
d' Aprile 1633. D. V. S. reverendissima. Humillissimo et denotissimo
servitore fr. Giovanni da Possegha BOlnese.
Tabular. CODgreg. de propag. fide v. 75 f. 233.
MCCCVIIT. 1633, 26 Jonii, Fojnicae.

Fr. Martinus a Bwgula, minister provincialis, notum facit congregatio-
nem definitorii sub praesidio episcopi Macariensis haberi j fratrem Tko
mam Ivkovi in oppido Luena (Luna?) mortuum e888, fratresque dum
elUS funus efferretur captos a Turcis et ad soleendam muletam coat:l6s j
refert et multa, quae fratres huius protJinciae pro bono ecclesiae patitln-
tur, licet ab aemul;s. atro colore notali, apud superiore8 parum compas-
sionis et eDnsolationis repmant.
Ementissimo e reverendissimo sigoora, Padrone eolendissimo. Per ordine
di S08 Signoria emioentissima mi eomando il monsignor reverendissimo
veseovo di Seardona, ehe nel eonvento pin opportuno eongregassi li Padri
della Provineia per la festa di penteeoste, ove aneo Bua sig. reverendis-
sima mi scrisse per ritrovarse presente per esaminar aleuni frati d' un
eerto memoriale presentato alli Turehi eontro il monsg. reverendissimo
d' Antivari; io come bram080 d'eaeguir quel tanto, che le desiderano, feci
eongregar il deffinitOrio per la festa di Penteeoste nella terra di Foinizza
nel eonvento di s. Spirito eon' gran spese e perieoli di Turchi. n sud-
4U
detto monsignor trovandOIi lontano quatro giornate da Foiniza si pose

in viaggio et arrivando a Luena, vUIa Wseosta di Foiniza due giornate,
per l' inoommodi del pe88im.O tempo s'amma1o gravamente, talche non tU
posaibUe, ch' venisse alla oongregatione; pero li Padri diffinitori eon la
intenenuta del monsignor reverendissimo vescovo di Maebarsea fecero le
diligenti esami di quei frati, che aUa parte contraria erano di sospetto,
oome la vedra nel qui alJegato processo. In tanto U 8uddetto monsignor
di Seardona ando sempre p(>ggiorando et alli 17 di Lugno, ornato di
salitissimi sagramenti e eon gran edifieatione di quei Padri e deJ populo,
che iui era presente, se ne passO di questa ad altra vita, di eui il eada-
vero portando nella chiesa disOO8ta 4 miglia dalla preCata villa eon il
populo li duoi Padri diffinitori oon aItri quatro saeerdoti Curono assaliti
dalli Turehi, presi, e vergognosainente menati nella citta di Jayze dal
Cadi giudiee per ineareerarli dieendo, che da noi e restato il suo gran
tesoro mandato di Rim-Papa, cioe di sua santita ; onde furono sforzati
per non tener il eadavero neUa strada pigliar a grave usura 160 scudi
e sborsarli al Cadi giudiee solo per sepelirlo. E anoora non siamo sicuri,
poicbe trattano di assaIire il principal convento della Provincia; e questo
e quasi niente ri&pettive ad altri naufragi, che patisse la nostra Pro-
vinda per li veseovi e l' interesse di s. fede catoliea. E pur la sacra
eongregatione ci tiene per disobedienti, ignoranti e tristi religiosi. Lau-
detur Deus merce alli nostri emuli, quali mai hanno fatto alcun frutto
nel giardino di s. chiesa; ma hora ch' i poveri frati con tanto sudore
del sangue hanno coltivata questa pacha vigna, la qual coltivando sono
stati 15 amazzati, altri impaJati, aleuni bastonati crudelissimamente su le
piante; e non vi e frate da dieci anni nel habito, che non habbia bauto
la parte sua; et hora hav~ndo riparati pin di 60 chiesa, conventi 17 e
con aver mantenuti da 200 anni in qua il nome di Cbristo in queste
parti, et hora loro vorebhero goderla. Faeino pur le signorie loro quello
le piace; noi ndendosi tanto malamente trattati di s. chiesa, siamo sfor-
zati abandonar le chiese, li conventi e li ehristiani; aozi del tutto che
Je vorano, 8e le dara piena sodisfattione, subito che li duoi nostri Padri
verano cost! deputati dal deffinitorio, pureM resti contenta Ja sacra con-
gregatione. E con questo le bacio humilmente )e sacre vesti. Di Foinizza
dalla provincia di Bosna Argentina li 26 Gugno 1633. Di V. S. eminen-
tissima e reverendissima. Devotissimo servitore fra Martino. da Bergule
mini8tro di Bosna Argentina.
Fol. 249-25L Acta proceaBUB BeU inquisitionis, ex quibuB nota Bequentia: lo
Mariano di Piombo, gu8rdiano nel convento di Budetta terra (Piombo) aacerdote
d' &Dni dieci aetatis vero 35 Bon Btato a Belgrado per certt negom del convento
(et; dim.) diBcoBtandome tre giomate dalla Budetta cittA, ciob nella ~arochia di Backa
. BeriBBi al pre fra Lorenzo J)8.l'OCho in BeW'ado . .. Bteti vinti giorni in quel1a
parochia . (et nihil Beit de. If P. fra Paulo lapich de Serag1io, aa".erdote ili 15
&lIDi, aetatis vero annOB quadraginta . il predetto illuBtriBBimo dt Antibari venendo
a Backa diBtante di Belgiado tre giomi, ove in quel tempo mi ritrovavo. n P. fr.
Giovanni di Bolina TuBla, Bacerdote di 12 anni aetatiB autem &Dnor 37 . . .. in quel
tempo (quando citabatur ad definitorium) io mi trovavo aMoravich parochia diB-
cona due giornate di Belgrado. Tabular. congreg. de propag. fide v. 75 f. 246.
4:12
MCCCIX. 1688, 6 Algasti, PeruU.

Fr. Joannes a Poega annunciat moriem episcopi Bosnensi8, gtUJe ,.",.U
die 17 Juni;.
IDostriasimo e rev.erendissimo monsignor. Non ho rispoato subito alla
gratiosisaima di V. S. reverendis8ima, pereM spettava le lettere da Ve-
netia, )e quali venute di provineia, per eib havendole ricevute hoggi per
questo ordinario, non manco far obligo mio a dar la riaposla a V. S.
reverendissima. TI Pre mini stro mi serive et per il primo diee, oome 6
morto monsignor veseovo di Seardona ai 17 di Giugno; secondo, eome 6
stata gran ruina per Ja provineia la morte sua, per eM ~ morto mora
ai suoi poteri ; terzo come ha rieevuto tutte le lettere di V. S. reveren-
dissima eol il deereto di confini, e cM si mandaranno duoi frati dopo
la eongregatione, che si fara a 15 di questo alla madona di Piombo, a
cotesta sacra oongreRatione per respetto del veseovo. Quel che dice V. S.
reverendi88ima del Padre fra Girolamo Caeich 1, non si trova tal Padre
in provineia. per ch~ deJIa easata d' Caeicbi non ce aItto' se non mon-
signor fra Bartolomeo, vescovo d' Maearsea, ma quel Padre si ehiama
fra Girolamo Bogoslauich, il qual sta in buon eoncetto apresso il mon-
signor areive8eovo e i mereanti Ragusei ; e questo iste880 io ho raceo-
mandato a V. S. reverendissima, quando fuj a Roma, per eh~ Ini ~ un
Padre atto a tal officio, pin che nesun altro per le VirtU sue e bontA,
perch~ e880 sigurissimamente attendera alla pace e qnietudine. II Padre
fra Nieolo Celignovieh ~ un buono frate. ma ha poehe virtn, dico poehe,
quasi niente; lui ~ un frate semp1ice, ma ~ un religioso bono, per cib
per lui non 6 tal offitio, io dieo e eoneludo a V. S. reverendisaima, se
non si dia al sopradetto Pre fra Girolamo o vero fra Martino ministro,
chi ~ oggi, mai non sara eosa buona, per eM non e6 altro suggetto pin
ehe sia atto a tal offitio; non parlo quanto alla seienza, ma quanto alla
pace e modo di governare. Equesti duoi suggetti saranno tutti giusti
a satisfatione nOD solo a quel populi ma aneor a eotesta s. eongregatione.
Del resto faeciano le Signorie loro queJIo che voglio no. lo per fine pro-
strato in terra baeeio humilmente le sacre vesti e eon wuto della parte
di monsignor reverendissimo vicario generale di questa citta ete. Da Pe-
rugia li 6 d' Agosta 1633. Di V. S. illustrissima e reverendiBSima. Hu-
milmo servitore fr. Giovanni da Possega Bosnese.
Tabular. congreg. de propag. fide v. 75 f. 248.
MCCCX. 1633, 18 AlgDSti, KreAevU.

Fr. Hierotlymus Lui scribit secretario s. congregationis, Be in eottgre-
gatione in conveneu OlOf)o habita a rratribus et populo propositum 6886
pro episcopo Bosnae.
Confidato neJIe bontA di V. S. illustrissima, che fin hora mi ha pro-
tetto . . . . . in questa provincia gia morse mons. veseovo di Seardona
amministratore di Bosna, e nella congregatione, ehe si feee alla Madonna
1 In epistola ad fr. Joannem a Polega data errODee erat scriptum .Caccichc
loco Luci6;
413
di Piombo il populo e la provineia feeero l' elettione della peraona mia,

e che io veniasi in Roma per questo negotio. Hora fr. Andrea de Ca-
mengrad si e levato e per via del provinciale mi ha impedito, che io
non possi venire alla s. eongregatione, pereM fr. Andrea pretende questa
dignita ...
Tabu1ar. 8. congreg. de propag. fid. orig. vol. 75 fol. 244.
MCCCXI. 1633, 5 Octobris, SarIJevo.

Populus catholicus 8arajevien.tJilJ, Banjalucensis et Poieganus, rogat s. con-
gregationem Bib, in episcopum dari fr. Hieronymum Lui, cuius labore8
pro ecclesia et merita recenset.
Eminentissimo e reverendissimo signor~. La fama dell' Eminenza
vostra, che per diverse parti del mondo si predica eon stupore di ehi
sente rattioni del aoimo suo signorile et heroieo, e la magnanimita
eeeeisa, eongiunta eon ineredibile pieta nel petto di un tanto prencipe di
so chiesa, quale hora intendiamo ha constituito capo della s. eongrega-
tione de propaganda fide, ha ancora noi inanimato arieorrere aUa sua
elemenza ritrovandoei oppressi d' ogni intomo da nemie~ quaJi tanto in
temporale quanto in spirituale eereano di spiantare la lede cattolica et
il nome di Gesu Christo, pero noi desideriamo di haver il suo sueeessore.
Et per tal prelato e pastore non eonoseiamo meglio, che il Padre fra
Gironimo Lueeiehi (Lu~i), religioso di gran perfettione e virtu, quale ha
fatto molto opere pie e sante predieando la fede di Christo n. Signore,
e partieolarmente oltre del fiume Saue, ove e stato quasi il primo a
semiuare la fede cattolica eonvertendo tanto populo a Christo, e parti-
cularmente a Nassizze, quale hora si trova in bonissima osservanza Itella
lege di Christo. Questo Padre e stato lapidato due volte, prima dalli
Donatisti per amor della santa fede. 2. da Zoci l per ronione del wen-
dario. Questo Padre ha restaurate moite chiese in quel paese et un mo-
nastero, che si chiamo s. Antonio di Nasaizze, dove che habitano adesso
i Padri in buon numero. E queste et altre vinu, che giornalmente si
esercitano da e880 con gran zelo e earita verso di noi, lo domandiamo
a V. E. instantamente per nostro pastore e prelato. E perche il monsgr .
Ingoli dice, che la sacra eongregatione non vnol far questo (Girollamo
Lucich) per un pezzo, noi siamo afflitti e disgustatissimi non sapendo la
causa, pereM ci voglia trattare in questa maniera, sendo noi figlioli et
obedienti alla romana chiesa, e mentre qui non v' El pastore, Dio sa come
passano le eose, pigliando ardire i scismatiei et altri nemiei,\.,per ammi-
nistrare quel che non devono e disprezzarei maggiormente. J!i vero, che
siamo oppressi per i peccati de nostri passati dalJi nemici del nome di
GesU Ohristo, nientedimeno habbiamo fidanza neli' infinita pieta e mise-
ricordia di Dio grande, che in qualche tempo sia per restituire aneo a
noi la nostra quiete. Veniamo prostrati a piedi di V. S. eon ogni hu-
mi1ta, aceio prenda la nostra protettione e si muova a eompassione ancora
di noi eoneedendoci il detto P. fr. Girolamo Luceich per nostro pastore ;
e per queste ragioni che ci muovono a ehiederIo supplicandola in visee-
I &kcif
ribus Christi ad ascoltare e nmediare a danni, che possono aeeadere, e
raeeomandandoli questi tirannegiati edisgratiati paesi. E se V. E. si
degnera, fara gratia della risposta per mano del fra Giovanni i POS-
sega, habitante in Perugia, ci potra sicuramente capitare. Con che pre-
ghiamo a vostra E. la felicita maggiore che desidera ; e con profonda
riverenza gli baciamo le saere vesti. Dal Saraglio li 5 di Ottobre 1633.
D. V. S. eminentissima e reverendissima. Colonel1i delle quatro citta di
Bosna, di Possegha, di Bannialueea e di Saraglio. Humllissimi seni:
Matthco Micheli, Antonio Banieiehi, Agostino Stefani, Marco Dundi,
Matthco Strisiman.
MCCCxn. 1633.
Petros Massareehi, archiepiscopus antibarensis, duos libellos suppn
ces, quibus fr. Georgius Paleologus, ord. minor. provo BOInae, episeopua
nominari rogatur, interpolatos esse opina.ur.
Tabular. congreg. de propag. fide V. 75 f. 417.
MCCCXIII. 1634, 4 Bail, Sarajevi.

Confraternitas coloniae catkolicorum SarajefJiensiu", enarrat, quomodo
Gabriel Matievi &linensis, tanquam temeranu8, inobediens capeUano
loci et contumax atque contemptor legum poenitentiaZium itl ezcommu,"-
cationem ceciderit, neque ullo modo resipiscwe fJOluerit.
Jesus Maria 1634. die 4. Mati in Saraevo. Noi colonieri 8Ottoseritti
attestiamo eon tutta la confraternita, si come tutto questo, che quivi si
serive, e la verita, eioe quando Gabrielle Matievieh da Soglino radunb
la congregatione li 8 di Decembre 1633 contro il r. p. capellano dieendo
a noi, che non lo voleva assolvere, ma che lo mandava a suoi superiori;
e dimandb. da noi la fede. E perche non volendo noi proceer pili avanti,
li colonieri di quel tempo con tutta la confraternita di l8. iedero, pero
secondo la parola d'esso Gabrielle, che dovesse andar dove p. capellano
lo mandava, e che uoi lavavamo le nostre mani di tal fatto. Li 8 d'
Aprile 1634. udimmo, quando il P. capellano chiamb sudetto Gabrielle
avanti l' altare in tempo della messa, aeeio venisse avanti d' esso per
spatio di tre braeeia della terra, et egli non volse andare ne obeirlo,
li disse il capellano : "se mi conosei per tuo pastore spirituale, obed.is-
cimi, se non, giuichi il Signor Idio tra noi due" ; et egli non gli obedi.
Li 12 detto, disse il capellano al vaspro al popolo: ,,86 il Gabrielle mi
obedira et verra per la prima disobedienza con le baeehette, con piedi
ignudi e diseinto secondo il costume della penitenza, gli voglio dare li
s. saeramenti"; ne qui vi egli obedi. Ll 15 detto lo chiamo il capellano
d~ll' altare: II vieni, riconosei me per capelIano, e rendi mi l' obedienza ;
vien aolamente qua, e di eh' io sia tuo capellano, e fa honori a questo
altare ne lo metteri in disprezzo et fatto a questo paramellto, se non lo
voi far a me et il totto si paeificheraj e tanto pili che anche i miei
soperiori ti hanno pregato, che mi eognoseessi per pastore". Ma il Ga-
brielle saltando in piedi comminciO a contrastare e mioaeiare. Et il

415
capellano gli disse: o riconosei mi per tuo pastore o veramente va

fuora". Et egli pin tosto volse usor di cape})a e da popolo, che andar
alla presenza del capellano avanti l' altare. Li 19. detto disse il r.
capellano dal altare: se il Gabrielle non mi rendera l' obedienza o lui e
la sua casa restara in errore; e ne qui.vi egU l'aseoltO. Li 22 detto o
feee restar il P. capellano con tutti li fratelli doppo la mesaa, e c' in-
terrogo: "Sono io il vostro capellano ?" E noi rispondessimo: che si."
Et egli: "ma qoello, che non obedisee al proprio pastore et alla chiesa,
se egli b buon christiano, e se evostro frateIlo ?" Et all' hora rimettes-
simo ai voti, o siano le balie, le quali uscirono, che questo tale non
era ne buon christiano, ne nostro fratello, e quivi si seuopri la disobe-
dienza di Gabrielle. Di nuovo nella resurrettione disse il eapellano stando
al vespro : "vi prego, popolo mio, e miei christiani, esortate Gabrielle,
che venga a riconoseermi et a far l' obedi enza ; e cbe dimani s' aecom-
modi; che se non s' aggiustera, casehera da se medesimo nella scommu-
niea"; ne quivi egli feee I' obedienza. E cosi la mattina seguente lo di-
chiaro il eapellano, cb' era easeato in scommuniea per il dispreggio e
contumacia. E disse di nuovo il capellano : che s' egli si penterebbe sino
la festa di s. Filippo e Giacomo, per esser all' hora il perdono e l' in--
dulgenza di tutti li peecati, che sarebbe benedetto e buon christiano, se
non che non pigliasse a male. .
il primo di Maggio, che e la festa di s. Filippo e Giacomo, oecone
eh' il R. P. guardiano di Visoea, detto per nome SteffilDo, disse la prima
messa et in quella annuUo: che tutti queUi che si trovassero !uor della
legge o sia in erroli, o veramente nella disobedientia del eapellano, se
verrano alla messa grande, confessandosi e commnnicandosi, haveriano
l' indulgenza come gli altri ehristiani. E ne qoi asco1to sodetto Gabrielle,
si come di questo b tf-stimonio il popolo. Per il che noi damo si come
egli b per un eattivo christiano detto Gabrielle nelle opere cosi fatte, e
10 manifestamo, che non sia nOBtro fratello. lo Giorgio Milich con altri
compagni della colonia son testimonio deDa sopraetta scrittnra, in totto
questo, che eUa diee.
Tabular. cODgreg. de propag. fide v. 152 f. 416.
MCCCXIV. 1634, 22 JanU, Barajevi.

Georgiw Mili, nomine totius religilJsae confraternitatis colonia,e Sara-
jemensis catholicorum, enarrat originem controlJersiae inter fr. FrancisC!'m
Budimirovi, capellanum Sarajeviensem et Gabrielem Matievi mercatorem
80lintmsetn exortae j exponitque eiusdem societatis sollicita11l curam circa
tolltmdam controversiam j aliaque rogat et promjtnt.
Jesus Maria. 1634, 22 junii in Saraevo. AlIlImo. l\Ionsignor Vescovo
eletto fra. Tomaso (Mrnjavi) et al M. R. Padre ministro. Salotandovi e
con baoarvi le mani rispondiamo aUe due da voi rieevutte, et in parti-
cuIare sopra la differenza, che b tra il P. Capellano e Gabrielle Sogli-
anino, della quale eereate di saper I' origine, la quale habbiamo investigato
e trovato per testimonii nel vero modo che siegne : Trovandosi P. Ca-
pellano alla eena in casa del quondam Marcinko Marinovich, e parlando

4:16
del quondam Yescovo fra Pietro e della sua santa e buona vita, dissero
li testimonii, ehe a questo rispose Gabrielle al P. Capellano, ehe non
gli banno (voluto) eonfessare nb eommunicare detto fratello fra Pietro,
nb sepelirlo in sepoltura, ma ehe l' hanno sepelito in un letamaio, pereM,
~~.',-non lascio totto il soo, e' haveva, alla chiesa. II ehe udito disse il
capeuano: non sara questo 1& verita, Gabrielle j et il Gabrielle soggionsi,
che haverebbe dimostrato queste soe parole eon testimonianza. Dove poi
a tutti noi inearicate, che in eonscienzia vediamo ehi e piil colpevole,
cio b o il P. Capellano o suddetto Gabrielle, babbiamo lette le medeme
vostre in presenza di tutto il popolo, havendolo a posta tratenuto in
capella dopo la messa, a fineM ogniuno dieesse secondo la conseienza
soa, quanto ha viBto e udito sopra di questo. E non sapiamo dir altro,
ne potemo scriver altro, se non quello, ehe sta seritto nel proeesso, che
b appresso il P. Capellano. Nel quale si vede, quante vo11e li ha chiamato
avanti Dio eon ogni misericordia et non ha voluto venire, et come l' ba
diebiarato per escommunicato j e eome doppo di questo ando Gabrielle
da voi in Foinizza, e ei disse, ehe le signorie vostre bavevano seritto al
P. Capellano, che l' assolvesse dalla seommuniea j si come quando di-
mandassimo di questo il P. Capellano, ci mostrO la vostra lettera e disse,
ehe essortassimo detto Gabrielle a veoir alla assolutione, che egli l'
aspettava con altre tanta allegrezza, quanta tristezza sentivo per la sua
ostinazione. Aggiongiamo, che noi ehiamammo detto Gabrielle dicendogli:
1/ Va, che il capellano ha havato l' autori ta, e ti aspetta a misericordia
e benedittione" ; ma egli ci riBpose: "io m~ voglio andar da Ini". Ri-

mandammo per tanto noi al P. Capellano, che l' assolvesse P. fra Tomaso
da Olovo, che qnivi si trovavaj et egli disse: "gia che non vaol veoir
da me, vada, che io mi contento, pur cbe sia assoito . E noi mandando
due de fratelli a significar ad esso Gabrielle et adirli, cbe pregasse P.
fra Tomaso per l' assolutione ; ma Ini sentendosi a dire ehe pregbi, tanto
egli come il 8UO figliolo eommineiomo a dir delle brotte e dishol.leste
parole, intermettendo parole, che noi si vergognamo di porle in earta,
quantumque egli non ha rispetto di dirle, ne si vergogna avanti di Dio
e degli huomini. Coneludiamo per tanto, che rl alcuno vi fosse, ch' in
questo fatto ci eitasse eontra il P. Capellano, egli b peggiore del Gabrielle,
ne vi e volontA di questo nostro popolo, ehe li capellani non siano obe-
diti e rispettati nelle cose di loro offitio. Finalmente dove dicete, ehe in
qoesto modo non po88ono stare tra di noi li capeUani, et che non li
volete mandu pih: Voi dite il vero, quando pero tutti fossemo a pari
di Gabriene e di qoelli, ehe l' aiutanoj ma perche noi desideramo, che
Ji capellani siano honorati et riveriti, e che habbino ogni bene, si come
aneo le ss. vostre, e qoe1i i quali vengono a noi mandati detti eapellani,
e pero si come sin al presente e' bavete abbraeeiato e mantenuto con
una perfetiBBima, cosi vi preghiamo ch' aneo per l' avvenire vi siamo
racomandati. lo Georgio Milich eon altri eompagni della Colonia e con
tutto il popolo della coofraternita affermo questa serittura.
417
MCCCXV. 1634, 30 JaniI, IlokInI in Strmio.

OGtholici Sirmienses parochiarum llok-lduba etc. mittunt tres oratores
BOfMm, rogantque, ut 8. sedes concedat curam anitIIarum 8uarum fra-
trWus minoribus Bomensibus.
mustri.ssimi e reverendissimi signori Patroni ossnti, salute. Veniamo noi,
cioe la parocbia di IIoch detta Gliuba con suo territorio, tutti unita-
mente quanto gioveni tanto vechi, quanto masehi tanto femine, da Iloch,
GUuba, Sot, Barkasovo, Baeinezi, Seleus, Kalotinezi, Gibara et Digge,
con questa nostra semplice quantunque rozza a salutar V. V. Ss. illustris-
sime et avisarli del nostro stato travaglioso, et per la prima delli curati
delle nostre anime af1litte. Eminentissimi signori, havendo piu di noi chi
ottanta, ehi nonanta anni et essendo ben pratichi del progresso di tutto
tempo tanto passato quanto pre8ente et considerando il danno et utile
della salute delle nostre povere anime, et havendo esperimentato per il
passato alle opere di altrui, non valessimo in simU modo costare. Per
. la prima ci haueuamo ricorsi alIi prelati della chiesa! come dirotta si
dira, et non havendo di loro alcona consolatione ne edificatione. . . per
cio ora ci nunciamo alle signorie illustrissime con questa nostra; e desi-
deramo, che questa sia tanto aceetata e ualida, come se noi possimo
tutti personalmente fossimo venuti; per che tutti unitamente essendo di
aeeordo faeeiamo serivere come queIJi, che siamo atati sempre obedien-
tissimi figli a aanta matre chiesa romana. Primiermente ogni uno Ba,
che ci erano qui appresso Illach dui conventi dei fratti zoeeolanti di
s. Francesco della provincia di Bosna argentina, quall sono ancbora senza
i frati e la copertura, nno e chiamato Voeino et altro Colostar; e doppo
Vodno per un passo hanno mantenuti i fratti in quel angustissimo tempo,
quando i Tartari depredavano e guaatavano questo paese; i frati prima
abandonarono Colostar e doppo Vocino, per un pezzo hanno mantenuti ; ma
de giorno in giorno multiplieandosi travagli e le perseeutioni delli infe-
deli, fina1mente appreso infedeli il guardiano del detto convento tu aceu-
sato, che lui aecetto i soldati dal imperio, i quali vengana depredare il
paese turcheseo, che non tu vero j e per questa causa il detto padre
guardiano, quale ai chiamava fra Gaspare Piombeae, per la fede di
Christo tu qui a Dach decapitato j e cosi morto per mezzo impalato; il
che vedendo i detti frati abandomo il detto convento, ma nulla dimeno
i poveti frati nascostamente de villa in villa andavano visitando j poveri
ehriatiani, et administrandogli i santissimi saeramenti. Fra tanto arri-
vamo certi preti per impadronirsi di questo paese giudicandoai di esser
babili alla cura delle anime christiane, il che vedendo i frati sono riti-
rati alla sua provincia al' convento di Piombo. Ma poi i preti attendendo
alJi solaen seeolaresehi per la negligenza di loro andarono piu di dodeci
famiglie christiane alli riti Raseiani, non essendo da loro serviti . . . . .
Et a questo tutto noi semo testimoDii avanti II tribunal di nostro signore
Jesu Christo. Et quanto tu intomo in ealendario Gregoriana, essendo in
Bosna veseovo fra :Francesco Bolicievich, mandb in questo paese per il
suo vicario fra Vincenzo Bosnese, il quale con grandiasima fatiea e peri-
cu10 della propria vita qui in tutto questo paese reformb il ealendario
Gregoriana. Dopo questo bor havemo bavuto per li nostri curati frati,
Digitized by ~700S le

hor preti, al fine havemo havuti doi preti, uno era. Don Gregorio, a1tro
Don Giovanni, i quali hanno ralO la radon alla sua divina Maestk; e
per cio di loro non e bisogna parlar; solamente questo diciamo, che
pochissimi da loro semo sposati e poehis8imi battesatti, e tanti senza il
numero sono passati da questa vita senza i santiuimi sacraoienti non
potendosi investigar in qual taverna ... Noi pin vachi di 80 et 90 per-
sona1mente andassirno da monsignor archiveacovo d' Antivari nostro de-
legato pregandolo, che ne dease un parochiano, il qual rispose di non
baverIo, e poi comando un certo Don Biaggio nostro convicino, acio Iai
qualche volta da noi venisse, il quale clnque mesi continui aspettassimo.
e mai voIse venire, e morirno puti senza battesimo, et tanti huomini
senza j sacramenti, et vedendosi gia gabati dai preti, totti d' accordo
andasimo con tante pregiere a chiamar i frati che siano tra noi come
prima son stati, gia carichi . . . . Pero vedendo noi da tutte le parocbie
di sopra nominate adunati si insieme havemo determinato di mandar doi
hoomini da noi deputati alla provincia di Bosna Argentina dal Padre
Gvariano di Piombo, et con la lieenza del suo superiore si contenti di
mandare doi frati per li nostri curati, come ha fatto, cosi ancor com-
mandando e volendo i nostri prencipi del Paese; il che vedendo mna.
arcivescovo di Antivari comincio di far le scomuniche; ma non sappemo
la acomunica, qual non meritavamo per Iddio' gratia, e cosi se ne ando
al BUO paese a piena bocca minaciandone. Mentre che stava male Don
Gioanni arivo da lui a Niemiri il detto monsignore. Se adesso illustris-
simi signori non saremo da voi consolati, sapiate che da vero sannno
alenni constretti abracciar altre re1igioni non lOttoposte alla sede apo-
stolica, come giA hanno fatte piu di 10 ville, come qai nomiriaremo non
potendo pin supportar i nostri preti. Sono andate al rito Rasciano, eioe
Suglian, Velike Remete, Dobrioazi, Cra1ieozi, Golubinzi, Ruma, Vogninzi,
Pangelos, Mitrouiza maglor parte e fra tutto &aranno case 200 e pin.
Doveaimo scrivere moite altre cose: ma non volendo con le lettere atte-
diarle, mandiamo in loco di tutti noi soprascritti questi tre homini con-
stretti da tante ingiurie dei preti, et se fusse possibile personal mente
totti veniressimo. Pero a VV. Signorie totto quel, che sara. detto dai
latori di questa, gli potrano credere tanto quanto se havessero dalla boeca
propria sentito dagli sopra detti di dette parochie, come molto ben sa
monsignore il arcivescovo d' Antivari, si vori. dir la verita. E per fine
tutti noi sopradetti humilmente baciamo le vostre sacre vesti granissi
mamente bramando la risposta consolatoria da loro et la santa bene-
dictione dal santissimo etc. Scritta a Doch ultimo di Giugno 1634. Tutti
noi cbristiani da lloch, Gibara, Soth, Pakleino, Bacinei, Barkasovo, Se-
leuse, Kalotinczi, Giuba et Iligke.
In dorso: Die 28. Februarii 1635. Congregatio 201. (i e. ea die in
congregatione fuit relatum. )
T.bular. congreg. de propag. fide 'V. 152 f. 894.
419
MCCCXVI. 1634, 14 JulU, RolUe.

BespOMum B. congregationiB mercatoribus Sarajet1imsibus quoad pecuniaB
pupiUorum.
Die 14. Julii 1634. Referente eminentissimo d. eardina1i Spada in-
stantiam mercatorum Seragli in Bosna Argentina, nt lieeat eis mutuo
aeeipere pecunias pupillorum et viduarum, soluto froetu ad rationem .
aeptem pro centenario, ne eogantur illas a Turcis summere ad rationem
viginti, s. eongregatio respondit: negative, cum huiusmodi eontraetus
manifestam contineat usuram contra Evangelium.
Biblioth. caaauaten. mac. cod. X, V, 5. foL 27.
MCCCXVII. 1634, 15 JulU, Romae.

Urbani" PP. VIIL cardinali Pazmanw, 8tlper t1iBitatione fratrum ere-
mitarum B. Pauli, per Joannem Tomcum, episcopum B0snett8em, habita.
Dilecto filio nostro s. r. eceIesiae cardinali Strigoniensi. Dilecte fili
noster salutem. Audivimus perlibenter, quae venerabilis frater Joannes,
Bosnensis episeopus, de visitatione s. Pauli primi Hereioitae nobis nar-
ravit, speramusque froetum, qui ex illa pereeptus est maximus, Deo adiu-
vante, fore diuturnum. Quod ad visitationem patrum, qui in Polonia ver-
aantur, atque ad totius ordinis diseiplinam atti net, recte admonet. Con-
Biderabimus proinde diligenter, quid expediat, quaeque magis utilia vide-
buntur, exeeutioni mandari corabimus; apostolicam benedietionem etc.
Datum .Romae apud s. Mmam maiorem die xv Ju1ii KDCUXIV anno XI.
Tabular. vatic. Secret. epistolae ad principea a. XI. f. 196b.
Mcccxvm. 1634, 20 Augusti, ln Olovo.

Catholici parochiarum Ljuba et Vukovar Bupplicant s. sanctitati, ut per-
mitteret eOB in spiritualibus gubernari a fratribus minoribus Bosnas,
prout antiquituB erant gubernati.
Beatissimo padre! E ben vero che siamo troppo tirane~ati dal prio-
eipe di questo nostro af8.itto et infeliee paese, ma assai PIU sooo per-
seguitati e erudelmente governati, poiebe il prineipe ei laseia viver se-
condo il rito di santa romana chiesa ma... Percio noi. tutto il popolo di
queste parti di Gluba e di Lasz mandiamo dalla sua santitil qnesti tre
eattoliei persone religiose e timorate di Dio per domandar questa gratia;
aeeio l' anime nostre siano governate dalli frati di Bosna Argentina,
prout fuit antiquitus, e non dalli preti; eome speriamo che per suo pa-
terno detto la eonsolara questi Buoi troppo dolenti ma ben fedeli figlioli,
qua1i eon debita riverenza li domandano la sua santa benedittione. Di
Piombo alJi 20 d' Agosto 1634. Humilissimi figlioli: Thomasa o Dobossa
da Gliubba ho fatto seriver. Gionisio di Vuehouar ho fatto seriver eon
tutti li altri.
Tabular. congreg. de propag. fide, voL 152, f. 892.
Digitized by G~oS le
MCCCXIX. 1635, 2 )lartii, KreAevo.
Fr. IrWongmU8 Lui6 oVore, epUc0pU8 DritJGStmsis, conqueritur, quod
prOtJinciGlis omnia net:e88oriG pro consecroOOne sui et decenti 8U8Un-
tGtione se pt'o68tGre renutJt i immo et intendot tlominum Joonnem TOmeN'"
intJiliJre, ut Fojnicoe 8edem suam figat, Bosnamque gubernet etc.
mustrissimo e reverendissimo signora. E vero, eh' ho aeeettato il
vescovato di Bosna offertomi contra ogni mio merito dal sommo Pontifiee
et BUoi fratelli cardinal i, come gli ho I!ignato nelle mie due, spedite
l'una per via di Raosa, l'a1tra per via di Sibenico. Em. ne anco la mia
fortuna vool eessar di travagliarmi, quando che desiderarei pin che mai
star in pace. Quindi e arrivando il Pre Provineiale a Foinizza, essendo
per avanti stato oltra Sava a Velicha, andai da lui per termine di ereanza
et raligiosita mia, quantunque in questo non m' obligava nesuno, et nelI'
abboearmi con esso lui, et col Pre frat' Andrea da Camengrado, gli
mostrai il deereto. mandatomi da sua santita et della sacra congregatione
di propaganda fide, aeeio vedessero et cognoseessero, quanto mi serivono
et quanto in esso si contiene, et mi porgessero qualche ainto per la
futura consaeratione et altri miei bisogni, come si costumava per I'adietro
nella provineia di aiutar i veseovi nelle conservationi et altri bisogni
Ioro, massime essendo io un frate, che sempre ho vissuto nel vigore della
mia professione. Sentendo queste parole il Pre Provineiale col il Pre
frat' Andrea da Camengrado pio che mai s'alterarono contro di me (alla
presenza del R. P. fra Paulo Mosugnanin et P. fra Filippo Commissario,
che furono a Roma questo autunno passato): voi havete proeurato
questa dignita senza saputa nostra; &eoza saputa nostra dunque conse-
erarete, et quelli, i quali vi hanno favorito in questo, vi provedano anco
il modo di conseerarvi, et il vostro bisogno, che noi non vogliamo aper
altro, ne farvi alcun sussidio, manco si curamo niente del vostro vesco-
vato; cbi vi ha assunto a questo grado, vi porgi anco l'aiuto, che noi
vogliamo saper nulla". Di piu dicono voler invitar in Bosna il monsignor
Tomco a far residenza nel monasterio di Foinizza; et tutto questo e per
far phi fronte a me; et venendo Ini io gli saro obedientissimo sudito, et
della persona mia non ocearre far altro, per che io non vorrei guerra
col nesuno. In oItre si e saputo qua il titolo Driviense, che e Jongi da
Bosna 20 giornate; et io non ho pratiea alcuna in queUo paese, ne mena
di parlare quella liogua. Pero la prego et supplico volendo me !avorir,
si come ha incomminciato a non poner quel titolo, per che gia mi mi-
naeeiano di volermi eaeeiar del paese, si come feeero a bUona mamoria
frat Alberto; ma ponete, se sia possibile, il titolo Dalma o vero Roeensis,
ch' e l' istesso; equesti titoli sono verissimi e sono propriamente in
Bosna; et spendendo mi il breve di gratia ordinate al pre frat Andrea
da Camengrado, che mi consegni tutte le cose del morto vescovo, per-
tinanti alla fIlDtion episcopale, peroche tutte appresso di lui si trovano :
il tatto rimetto alla multa prudentia di V. S. illustrissima, ala quale
humilmente baeeio le sacre mani. Di Crescevo alli 2 di Marzo 1635.
Di V. S. illustrissima e reverendissima aftino servitore fra Girolamo
Luueich d' Vares.
Tabularium congreg. de propag. fide, voL 152, f. 820.
421
MCCcxx. 1685, 15 AprUfs, bl 1_ Nlellcl bl Slndo.

Peert18 Sabbatins, 8ede &mendriettBi f)(JCame flicar;t18 generaliB, 8ignificat
8e proxime Mtaturum Karai61J(), TBm68tXJr et &be8; ducribit diram
per8ecution",. in c1ariBtiano8 motam, guardianum Naiicensem cum duobt18
religioN in vincula coniectum, et Don Simonem cum aliiB duobus 8acer-
dotibus 8aBCNlaribt18 mmloB cruciatu8 8U8tinuIs8e, quorum malorum causa
68t Oyrillt18 patriarcha etc. etc. Add;t et nonnulla circa regimen par-echia-
rtlm BU' moonatU8.
Eminentissimo e reverendissimo signore ! Sentita, che fil in queste

parti Ja morte dell monsignore d' Antivari1, si adunorno qui in Niemce
tutti li parochi, tanto preU quanto li frati, sottoposti a qnest ordinario ;
e dopo celebrate che gli fur l'essequie si tratto di fare un nuovo vicario
per questa sede vacante; e beneM io da tutti riehiesto faeessi molta
resistenza aecettar qnesto carieo rieordandomi molto bene, quanto sinistro
fine bebbi sortito la fatica, ebe usai I'anno passato per sopire li tomulti
commossi dalli frati bosnesi eontro la buona memoria del mOnsignor
d' Antivari, bavendomi essi eontracambiato I' amore eon tanto odio et
'persecutione appresso la saera eongregatione, eome intendo. Non dimeno
pervalse finalmente la eommune richiesta et desiderio di ciaseun di loro
al partieolare mio dispiaeere. E desiderando io in quanto mentre che Ja
chiesa cl provede d'uo suffieiente pastore seorere questo tempo eon qualebe
frutto, mi sono messo a visitare aleuni luoehi sottoposti alla eura di
questo veseovato, non mai d'altri veseovi visitati ; et hora m' invio verso
Carass, eh' il alli eonfini della superiore et inferiore Pannonia, appresso
Temisoar et Sebi S, eh' il prineipio di TransiIvania, e di quello eh' ivi
troValO, quanto prima daro ragoa.glio alla saera eongregatione.
Qnesta cbiesa al presente si trova in una perseeutione puoeo inferiore
a quella della primitiva chiesa, eommossa dat beretieo Cirillo, patriarca
di Constantinopoli, e suoi veseovi seismatiei per mezzo d'un Vezirio, eh' e
vieere di Bnda, pin crudel buomo et inimieo del nome ehristiano, ehe
mal sia useito a tal regimento; e pare che non babbi altra intentione
che distrogere la religione christiana, eome bora ba dato principio dal
monastero di s. Antonio di Nassice di frati zoecolanti, havendo eondotto
in cattIna il guardiano di quello eon doi altri frati, n di loro si spera
alcon buon fine, in che noi altri aneora di giorno in giorno aspettiamo.
Ma il primo di tutti ha patito questa perseeutione il nostro Don Simone
eon doi altri sacerdoti, quali nelli pin crudel freddi circa il natale di
N. S. eon dopie catene al collo et a piedi nelle prigioni humide e piene
di giaecio sono stati tormentati pin di duoi mesi, alla fine liberati dalla
morte ad intereessione d'un Raguseo dottore medieo d'esso Vezirio, ma
eon una taglia di doi milla ta11ari, quale ~ora va elemosinando per queste
parti a goisa d' un sehiavo, et tratta quasi d' impossibile trovar tanta
somma di denaro i e perche V. Eminenza intenda meglio la rabia di
questo vicem, le mando una lettera del sudetto serittami in Buda questi
giomi a dietro.
l Petrua Mauarechi.
Non so, 88 Ja s. eongregatione habbi rieevuto le mie lettere eol pro-
eesso formale d' ordine del monsignor di b. memoria d' Antivarl eontzo
fra Miebele da Piombo, per ch6 desidelO, cbe diebiari, se le doi parochie
di Gliuba e la. parte superiore di Laz, cioe Jankovce, sono al presente
ben possedute dalli frati, e 88 li sacramenti del matrimonio e penitenza
siano laciti e validamente amministrati in eontemptum episeopi per
levare 1& perturbatione agli animi et seandalo eoneeputo per cio da
questi christiani. Finalmente circa l'elettione di questi veseovi aministra-
tori di Bosna et Sirmio averta bene V. S. eminentissima di non dar
facilmente oreehio al monsig. Toneo e Marco Spudeo, per che loro non
sanno li bisogni de queste chiese, ne ban patito quello (ebe) tollerano
li saeerooti, che le 88"Ono. E si rieordi aneora, cbe qui sono doi popoli
tra loro divisi, per la quaI forae divisione Iddio ci manda il presente
flagello j onde per ben si dovrebbe baver riguardo per ambe le parti. E
dali' opposition e, che li frati fanno a fra Girolamo I da tutti stimato per
buomo da bene et approvato dalla b. memoria dei monsignor d' ADti-
vari, eonsideri che pensiero habbino lOlO del govemo ecelesiastieo. E
per fine raeeomandandomi bumilmente prego a V. E. ogni eontento e
felicitA. Niemee li 15. Aprile 1685. Di V. S. eminentissima e revereu-
dissima bumilissimo e devotissimo 88"itore Pietro SabbattiDi.
Tabul. congreg. de propag. fide, vol. 152 f. 802.
MCCCXXI. 1685, 14 1aI1, S.rljen.

Simon MatkorJi saeerdos saecularis enarrat tarmenta, quae cum duobus
sacerdotibus soci;' a perjidis Thrci8 BUslinere debet, rogat a saera con-
gregatione suhaidi""., ut S6, socios et ceteros catlwZicos captivos eZih,.
rare possit.
Pax Cbristi. Primtli gospodine! Mnogokrat otio sam pisati vaiemu
gOSP08tvu, ali niesam mogao od velika progona i napasti i . . . muka,
kojem (sie) nas mu~, i strava, koje patimo od cirila patriarke vladike;
bako bude ova persekution durati ioite do tri godiAta, znajte vaAa go-
spostva, da se nec!e moi katolik u bosni i u slavoniji i ungarij odar!ati.
Sadanji veair, koji posadi Cirila patriarku, na to ufati nas tri saeerdota
i daria nas od mladoga bolia do kandelore.' na ledu i sniega, da nam
su spali nokti od prata od nogu, gvozdje na ruku i na grlu j po jedan-
put s ledom vode pismo i po malo kruba erna (uzesmo); (jesmo) gi
nabijaju na kolje ljude, a druge pod palicama more, a tree sieku, koje
sam podpomagao pred smrt ispovedju i ponukovao da umru veselo; i
sam sam bio odluio karvuhu prolitij , alli ne ktiAe nas gubiti, nego na-
opako saopae konopcem sveza1ij, biuti strangom po sijla pod kolliena
govorei: ti si obratio od DllOava do Kaniie kamoti, kamoti popovi i
biskup od Rim pape? cieniAe: daj blago! Vec!e smo bili mrtvi nego li
!ivi, a iAt~ Ato nemoremo datij, inako nemogui bitij, trieha bij da ~
nimo volju nji, i dadosmo ono Ato iAtu: dvie tisue i petnaest Akudi. I
sada u Sarajvu od turaka uzimamo na kamatu i zaIalemo bratu i rodike;
I Fr. Hieronymua Lui6.
I Puri1icatio B. Mariae Virg. 2. Februar.
a popo'ri i fratri iz Snema pobiegoAe, a mi tri popa se nahodimo; pri-
vJa~e nas Turci kakono vvuei bovee. Koi od tuda (iz Rima) dogju, oe
da su gospodari 1 : a kada vide suprotivAtinu, tako biele. Koju korist uini
Dalmatin Petar Kati, biskup od Prisrina, s koga izgubi tisuu Alrudi,
a OD obogati svoje rodiake; a takodjer fra Alberto i ovi od Antibara,
koli uinio bogate svoie nepute? i tamo su niki od fratara (za) biskupat
na vieru, a ko ga (ne) miti, vezir oma e (ga) na kolac; neznate Ato se
ovamo ini, koje perselrutioni ako ie ovako inio Diokleeian. Zato molimo
s velikiem suzama, da biste nam poslali pomo. . . . . i kongregacio i
sveti otac, to iest iednu sumu dinara, da se odkopimo i mi i mnoli kar-
stiani, koi su u tamniei i sada; zaito je karstianstvo sve odarto, a nami
su sve poplieoili i parament, i kalele rukovali na sablie, i karstenia i
llybra i sve malo i golemo; a sada nas vode u Budim ~uAi, i ono nosimo
Ato nas su zadmU, Ato smo na kamatu uzeli od turaka i konie. Tamo
fra Filip, tihi Lutoran, darlite ga dokle svi piAemo niegova diela i opa-
ine i ierasie, koie ie inio. Ne drugo Bog s vami, neimam bda pisati
zaAto me vode ~uAi u Budim, i ako ete Ato poslati, dai u meme i
odpiAite nam Ato ete nam initi, zaito se nemoiemo dariati, ni patiti, a
i utei nemolemo. U Saraievu maia 14 1635. Dum Simun.
Taba1ar. COD greg. de propag. fide orig. vol. 152, foI. B7L
Mcccnu. 1635, lJanil, Serajevl.

Antonius Matiwi scribit secretario s. congregationis, !Jaam Bosnensem
incepi8Be dirissime samre i" calholico8, sed in primis in fratres minores
Foinicenses, Naicenses aliosque.
mostrissimo et reverendissimo signore mio eoleDdissimo. Arrivai hieri
a Saraglio, ehe fu alU 3J. di Maggio bavt'ndo patito per strada molU
travagU . . . poieM neviga per Bosna dall 24 di Maggio sino al 28..
Signor illustrissimo, da ehe gran Tureho si e partito da Constantinopoli,
li Turehi banno eomminciato talmente tirannegiare, che se il signore non
e' aiuta, semo ridotti a mal termine; et bauno eomineiato da fratti ;
poieM li giorni a dietro Bassa di Bosna ha voluto brugiare tutti li
frati del monastero di Foinicza, ma eon grandissima diffieolt&. si sono
riseatati per 4 milla scudi; e questo era il piu regolato monasterio, ehe
era nelle nostre parti; e la eagione non il altra, se non una ealonnia
imposta a torto, che havevano ribattezzato un putto, ehe si era fatto da
prineipio tureo, essendo tutto falso; e cio non fa per aJtro, se non per
pigliare danari ; da un altro monasterio, detto Nassize, hanno preso due
milla 800 scudi; et adesso tiene molti frati in prigione d'a1tri mona-
sterii; il stato della presente non si puol aspettare . . . si dice da ehe e
Bosna, non il questo una rovina tale. Supplieo V. S. illustrissima, ehe
vogli salutare a nome mio il sig. Biaggio et tutti I' Dominatim, per ehe
non ho tempo di serivere aciaseono io particulare ; salutara sig. Don
Fillippo e la prego ebe Ii dica, che ho trovato in Foinizza quel frate
Bulgaro, che era costi a Roma... Seraglio 1. di Giugno 1635. Di V. S.
illustrissima humilissimo et devotissimo servitore Antonio Mattievich.
TabuJar. CODgreg. de propag. fide vol. 152 f. 356.
I Alludit ad Petrom Sabbatini, qui Roma veDit in Sirmium et brevi factu8 fuit
~U8 in Niemci et vicario8 geDeralia epillcopi SemeDdrieDsis, quo munere olim
lp8e SimOD aliquamdiu fUDgebatur. G l
Digitized by oog e
:MCCCXXDL 1686, 16 Joli, ,.)BI..
Fr. Nicolaus Bra;'kofJi minhter prOfJinciaZh anfll4nciat BUum rediluftl in
prorinciam, quae eBl ob duram perlBClltionem admodum affIM:la et tur-
bata. Ut fratres COtlf1. Fojnicenm mortem evadermt, lep_ mille 8cuto-
rum pmderunt Baiae.
illustrissimo et reverendisaimo monsignor. Siamo arrlvati in provlneia
per Iddio gratia sani e salvi; ma eome siamo arivati, havemmo trovata
tutta la provincia sotto sopra, che non ba patita doppo che la religione
nostra e eomminciata in queste parti, 8B8endo stati calunniati nostri frati
appresso il baseia di Bosna, che siamo stati in perieolo d'esser messi in
fuooo tutti quanti che siamo sotto il suo dominio j poi per 1iberarsi dalli
ferri di Tur.chi et dalli perieoli, che dove vano seguitar in pregiudicio
delle vite nostre e della destruttion di s. fede eatho1iea in queste parti,
siamo stati sforzati di eomporsi eon il detto Pass&, et haven do pigliato
ad usara sette milla scudi da diversi Turchi, siamo liberati dalli fem
del' pasia, ma havemmo impegnato il convento e tutta la sagrestia di
questo solo monastero di Foinizza j et aItri tre eonventi hanno dato
tanto per uno, tanto che non si disdebitaremo mai, se la cbristianit& ne
lueerano senza qualche agiuto j l'isteBSo fanno aneo di questi poveri ea-
tholici j non so, che dirle cirea questa ruina; fate quel che l' Iddio v t
inspira, noi reeiveremo dalle benignita loro. Poi ne bavete promesso di

laseiarci quieti e non ci piu molestar eon questi missionarii; il fra Phi-
lipo adopera un certo deereto, et non si aspetta altro se non seandalo e
confusione. Di Foinizza li 15 di Giugno 1635. Di V. S. illustriaaima
aft'ettuosissimo servitore fr. Nieolo Braikovich ministro provinciale.
Tabularium congreg. de propag. fide, vol. 152 foL 814.
MCCCXXIV. 1636, 12 FebruarU, Boue.

Fr. PhilipPU8 a Oamengrad circa trisitationem ecclesiar"m ab ip80 initi-
tuendam 8cribit 8ecretario congreg. de propag. fide.
Modo autem Budae maneo, nee som in provincia nec extra provin-
t
eiam . Domum quidem edifieavi, eoncionatorem haeretieum et calvino-

rum ex ecclesia eieci, locum devotionis espurgavi, christianOI gratia Dei
satis multiplieavi ; de ceteris negotiis mihi eommiBBis ab illustrissima
dominatione vestra ratione visitationis ecclesiarnm cirea Balatinom et
aliorum loeorum adhuc nihil feci, . nee poB8um facere, nisi prius miserit
mihi faeultates, quas babueram ratione easuum et alias ratione visita-
tionis eeeiesiarum, quia aliter nihil potero effieere. Et si voluerit illu-
striBSima dominatio vestra mittere, mittat per manus illustrimi Domini
ab Altan, ipse vero Vienna transmittet Comarinom ; Comarinb facile
venient ad me Budam. 12 febr. 1636.
ti5
MCCCXXV. 1637, 26 JuII, 'ojmeu.

Fr. Thomas Mmj(Jt1i, ekcem 8emendriensis ee Gdministrmor BoBnoe,
cedie parochtas K(JraietJo et Morovi convene,,; 8rebernic61Isi provinciae
Bosnoe.
Noi fra Tomaso Margnauieh, vescovo eletto di Samandria et admini-
stratore di Bosna, mandiamo caramente il saluto nel sign. Gesu a tutti
quelli cbe vederano questa nostra. Faciamo saper a tutti quanti religiosi
e christiani, cbe si trovano sotto la nostra giuridittione nella Bosna et
di la dal fiume Sauo, come noi per nostra spontanea volonta babbiamo
donato al monastero della B. Maria Vergine di Srebarnizza dalle nostre
proprie Xupe, cioe parocbie; il luogo di Carascevo, et anco col tempo
Morovicb, cbe e oltra Savo, et pero alcuno non babbia dir l' opposito,
ne traversare in questo, il ehe raccommandiamo al M. R. P. mini"tro et
al R. P. Guardiano di detto monutero. Di Voinizza li 26 di Giugno
1637. lo fra Tomaso Marnavicb. "My fra Tomas Marnavi biskup obrani
od Smedereva i administrator od Bosne ... "
TabuIar. congreg. de propag. fide vol. 157 f. 259.
MCCCXXVI. 1638, 3 !prUis, SDljeskae.

Fr. Hieronymus Luci episc0pU8 Drivastensis, enarr(Jt camam, cur catko-
lici in nonnullis pagis confinalibm cogant fratres Bosnenses ad 8e v61Iire
et parochialia administrare.
Emminentissimo signore .e padre collendissimo. Alli 29 del Giugnio
rieevi due seritte a 3 d' Aprile 1638, e mi le mando reverendo signor
Don Antonio Bogd~ovieh, parocbo di Morovich, quasi tutte consumate.
Per risponder prima detto, che il popolo di Carassevo ha grand bisogno
d' operai eeelesiastici, ove c' erano venuti reverendi padri Gesuiti, ma
non havendo vitto ne vestito sono parijti. Hora mandai il p. f. Marco
Bandini per visitar detto luogo. Pereio se le V. Eminenze desiderano
salute di quelle povere anime, bisogna proveder vitto e vestito per doi
frati, e di piU non e di bisogno. Nella 2. era memoriale del monsignor
vescovo di Trau contro ifrati. Eminentissimi signori, per tutti li eonfini
di Daimana commun il nemico s' e impatronito quasi fin ale mure delle
citta et oeeupate tutte iurlsdittioni, tanto temporali quanto spirituali, di
modo ehe niun veseovo ardisee useir foor della citta, e mai far la visita
per la sua dioeesi et in pih luogbi, e principalmente nel Trau, li Preti
non ci stiano per le parocbie alla sua residenza, ma malamente una sol
volta all' anno, cio e in tempo da raccolta, eompariseono per pochi giomi,
poi ci retirano dentro le citta; e quelli popoli vedendo che tanti putti
senza battesmo, e tanta gente senza confeB8ione et altri sagramenti mo-
rono, piu volte cbiamorno e pregorno i frati che venissero avisitarli,
quali ricusando a compiacerli li istessi popoli vasciali di Tarchi comin-
ciomo querelarsi alli suoi padroni dieendo, o che li procurino parochiani
conforme alle oontorne parochie, o vero che anderebbono via dalle lor
possessioni. Venendo gia detti preneipi nelli conventi sforzatamente me-
nono frati, minaeiandoliesser capital inimici se non eseguirano, di quanto
li eommandano; i frati per hora ci ritirano e se ritirarano totaImente,
quoad posse; tanto che detti reverendiBBimi veseovi mandino eurati, qua1l
continoamente si trovarano alle sue residenze, che la gente non l' ba
oecasione lamentarci ne querelarsi alU principi j e questo e piu chara e
sineera informal ione di quanto di sopra, e per non tediarla eon la pro-
lissit8. humilmente bacio le sagre vesti. Da Suttiescha overo .. da curia
bani li 15. di Gliuglio 1639. Di V. S. Eminenza bumilissimo servitore
fr. Gierolamo veseovo di Drivasto.
Tabu1ar. B. CODgregatiOnil de propag. fide vol. 124 foI. 40.
MCCCXXVII. 1638, 14 AUglsti, Olovo.

Fr. Maria",,,, Maravi~,actualis promncialis minister Bosna6, et im".,.
diati exdefinitores testimonium exhibent p. fr. Joanni Mihajlovi~ a Po-
ega ad sedem Prizrenensetn postulato.
Nos infrascripti omnibus, quibuscunque bae nostrae praesentatae
fuerint, fidem facimus ac sincere in Domino attestamor, qualiter admod.
rev. patrem fr. Jobannem Mihailovich de Posega Bosnensem, ord. min.
reg. obs. s. Francisci provo Bosnae Argentinae alumnum, nec non illu-
strissimi reverendissimi domini episeopi Drivastensis vieariom generalem,
sacerdotem exemplarem, theologiae lectorem, et concionatorem eeleber-
rimum, reUgiosum bonum, probu m, bonestum et exemplarem, virtutibus
polentem. scimus et eognoscimus, atque a eatholicis parentibus, nempe
domino Matlhaeo Mihailovich et Agnete legitimo matrimonio coniugatis,
natum et proereatum, et in hac nostra provineia bene visum et reeogni-
tum, atque ad omnia officia tam eeelesiastiea quam religionis aptum et
idoneum, nee 0110 crimine vitiatum, imo pro hac nostra provincia somme
utilem neeessariumque habemus. Propterea ad quoseonque cum his aeees-
serit, omnes et singolos, cuiusvis gradus, status et eonditionis fuerint,
obnixe rogamos ac petim u&, ut ipsi credant et pro tali habeant et reco-
gnoseant. In quorum fidem bas nostras illi fieri iussimus nostraque manu
propria roboravimus, nostrique sigilli impressione moniri feeimus. Datae
Plumbi in Bosna Argentina in minoritieo eoenobio gloriosissimae virginia
gratiarum die 14. Aug. anno Domini 1638. Ego fr. Thaddaeus Lupinus
(VokuAi~)olim eustos eonfirmo ut supra. Ego fr. Marcus Bandini a Sco-
pia, olim guardianus curiae bani, diffinitor provincie et ad praesens eapel-
1anus seu parocbu8 A1bae Graeeae ut. 8upra. Ego fr. Petros Lipanovieb,
guardianu8 s. Catharinae de Cressevo olimque definitor provo Ego fr.
Martinus a Berguli8 olim guardianus. CU8tos et minister et modo sanex
confirmo ut 8upra manu propria. Ego fr. Marianu8 Maravich minister
provinciali8 confirmo ut supra. (SigiU. parvum provineiae.)
Tabular. CODgreg. de propag. fide, vol. 157 foI. 279.
Mcccxxvm. 1639, 29 SepteDlbrIs, Sutjesku.

Fr. Hieronymi Lui, episcopi Drif)astensis, relatio de facta inquwione
super miraculoaa imagine b. Mariae virginis, cui odiunguntur magni mo-
menti notitiae de conventu "Zuonich", familia .MagliascetJich" el t1tne-
rabili fr. Petro &lino, episcopo Sophinanensi.
Eminentissimi signori et padroni miei sempre eoJendissimi. Fa UD
anno, che mandai alle !ostre eminentissime rever8nz8 la relatione deDa
- 1
,
visita 'atta da me delle chiese, quali se trovano iD questa mia admini-
stratione, di lor sito e qualit a, di luogbi piu segnalati e dalla diTina
maesta favoriti, fra i quali n()minai la santissima imagine della glorio-
sissima regina di celi, la quale sta nel convento di Gradovarh; alla quale
d'un Turcbo fu data una ferita nel occbio dritto, ond esse sangue in
longezza d' un palmo mezzano, il quale caso con le circonstanze r emi-
nentissime lostre reverenze mi ordinorno investigare, e metter in pro-
cesso quant' ~ possibiJe; cuius rei gratia andai al detto luogo di Grado-
nrb, ch' ~ iJ convento di !rati per rar esamine, e trovai nel detto con-
vento 14 sacerdoti, dove mi bisogno tratenirei otto giorni per esaminar
i fratti et i secolari, di cib chiamai fratti, etc.
Interog. Scit ne aliquis uestrum unde haec imago panctissimae Dei-
parae allata fuit et quis infelix tam erudeliter in1lixit talem plagam oculo
suo dextro, quod sangnis emanavit? Resp. Reverendissimo signore. Quanto
da per noi nulla sappiamo, ma dai veccbi di buona memoria, rr. pp.
patrioti di questo luogo havemo sentito piu volte racontar, eh' II stato
un convento di noi padri Zoecolanti assai bello nella eitta di Zuo(r)nicb
fuor della sua mura, situato non distante dalla fiumara detta Drina uelo-
cissima, ma ~ navigabile, e toeca le mura di detta citta, e un aItro con-
vento era alla terra di Salina superiore; edicono, cbe questa santissima
imagine ~ stata prima a Zuo(r)nicb, poi a Salina superiore, fincM non
furono i frati di sopradetti conventi scaeeiati; ma essendo seaeeiati i
Turebi delle chiese fecero le mosebee.
Interrog. Quid iudicatis: quot anni possunt esse, ut fratres ex supra-
dietla coenobiis exulaverunt? Resp. Reverendissimo signore. Conforme a
una eitatoria, qual II stata scritta dal r. p. ministro di nostra provineia,
ch' era a tal tempo di buona memoria fra Georgio Diuoeuicb, II mandata
per la provincia a convocare i frati al capitolo provinciale, et essendo la
detta eitatoria seritta nel anno del signore 1589. et indrizzata alli padri
gvardiani di Zuo(r)nleh e di Salina superiore; per questo giudicbiamo,
che non tocca 100 anni, ebe sono sehaeeiati; et per maggior fede e eer-
tezza la detta citatoria pub veder essendo nelle mani dal r. p. fra Ma-
riano Maravieb ministro provineiale.
Interrog. Post expulsionem a Zuo(r)nieh, quo miserunt fratres, et num
quid quam permiserunt illis secom efferre de paramentis vel aliis rebuB
ecclesiastieis? Resp. Reverendissimo signore. S' inviorno verso la Salina
superiore e portorno pocbe cose di parato eeclesiastico e pochissimi libri,
e eib segretamente, percM infideli, al solito suo, ogni cosa diedero a
saeco; efrati portorno seco questa santissima imagine, al punto nella
vigilia della &ssontione, con la quale incontrandoei un Turcho cavaliero
valente a cavallo con la laneia diede questa ferita a questa imagine sul
occhio, come vedete. e lo sangue se still b verso il Bambino giaeente
sopra lo sieno, tanto bello, vago e gratioso, eh' ~ la pieta mirarIo. L' ima-
gine e nativitb. del nostro signore : Quem genuit, adoravit. E quel cava-
liero, che diede la detta ferita alla madona, 8ubito easeo in terra insieme
con il cavaIlo e con la lanza se preeipitb, e CU cangiato in una pietra
come un simulaero. Ove ogi dl nelle vigilie delle principal feste, piu
volte lo guardano i curiosi Torcbi e Raseiani, e 10 vedeno con il eavallo
e con la lanza traversarsi tante volte tutto insanguinato per la detta
fiumara, et a questo miraeolo fanno teatimonianza christiani Raseiani et
Turehi, quali hanno cio veduti eon li proprii occhi. E questa imagine
eosi ferita portorno nel eonvento di Salina superiore, ove stette poebo
tempo, il millesimo non si' sa, non essendo allbora tempo attender e de-
segnar li millesimi delli accidenti; ma tanto in qualcbe modo, eon gran-
dissimi perieoli e persecutioni mantenir la scintineIla del dolce nome di
Giesu; poi aneor da. II essendo seaciati la portorno in questo eonvento
di Gradovarb e la eolloeorno in mezzo della chiesa sopra questo altare,
qual' e verso tramontana etc.
Mentre fui li quelli otto giorni, ogni di facevo sermone al popolo,
essen do assai freqllentato di molta gente, per me stesso, et non per
I' aItrni, et amministravo ogni di il s. sagramento della eonfirmatione,
eome poi la relatione riceverano, et esaminavo la gente della sopradetta
figura, quali per la relatione sentita, mi naravano eome di 80pra. Poi
mi dissero, che ci trovava li vieino nella villa detta Salina un vecchio
grand nobile, ma per la decrepita non e88endo bastante venir da me da
per se. Subito maodai il eavallo per menario, il quale venendo insieme
eon il suo figluolo, et vedendolo tanto deerepito e quasi cieeo di vec-
chiezza, hebbi gran pieta. e compassione di lui, lo eonfortai con le parole
spirituali e d' edifieatione e poi lo dimandai.
Interrog. Carissime pater senex: Quot annos habes? Resp. Reveren-
dissimo signore, passa nonanta.
Interrog. Cognoscis ne patrem tuum vel etiam avom, nominaque
eorum et eognomina atqoe eonditionem? Resp. Reverendissimo signora.
Conosco ben bene tutti i il padre mio haveva nome Paolo et l' avo Gio-
vanni, eonomi di cassata antica era Maglasceviebi et erano i eona po-
tentissimi, e questo sito, dove e hora qoesto eonvento, era eon tatto eon-
torno il suo; et il mio avo piu volte racontava, cbe ancora essendo nella
liberta piu volte viddero la sera sopra questa nostra p088essione certi
lomi come torci, et cio nelle vigilie di feste principali ; e pensando di
trovar qualcbe tbesoro comineiorno cavar la terra, e trovorno un altare
formato, e di simil miraeolo ricevettero gran devotione e fabrieOrno
questa chiesa di Gradovarb; et essen do ancor in essere, cominciomo
fabricar il eonvento ; ma ingrassando la crudeita. et tirannia del comun
nemico e privandoli dal suo contado, e d' altri beni cessorno della fabrica
lasciandola in questo essere, come si vede non havendo ardire manco
potendo finirIo.
Interrog. O senex, potuisses ne me certiorem faeere de hac sanctis-
sima imagine, unde et quando hue allata fuit, et quis pereussit eam, et
quantum temporis est quod fratres in hoc coenobio manent? Resp. Re-
verendissimo signore. So cerlo bene, e meglio che nisun altro, di questa
figura della sua piaga e com' II stata portata tutt' e com v' hanno detto
cottesti V. V. Padri. E quando i frati furono scaciati da Zuo(r)nieb, qual
II distante da qui una buona giornata, andorno alla Salina superiore,
ch' II distante da qui due miglia taliane, ma fra poco tempo essendo
pur da li scaciati vennero qul, e si fermorno, essendo quasi nel deserto ;
e prima non e' era qui eonvento formale, quantnJDeumque i frati offi-
eiarono questo luogho.
4:29
Pol entrando nel raggionamente eon li frati, gli domandai della sepol-
tora di buona memoril, poSIO dir rispettive del beato, del reverendis-
simo monsignor fra Pietro (t 1623) vechio, giB. veseovo di Soffia et apo-
stolo di Bolgaria, i quali mi la mostromo eracontomo, eome santamente
PaSSO al miglior' vita; e che il stato sepelito da frate senz aJeon segnale
da vescovo, e cio essendo la caosa i frati del convento, qoali cosi feeero
per la paura di Turchi. Pih aogmentando il raggionamento mi disse p.
fra Giovanni AngjeJich et aItri, che dopo la sua morte passati doi anni
e mezzo, morse il v. p. fra Tomaso vecchio Piornbese, religioso di boona
vita et esempIare e continoamente si affaticO nella cura d' anime, il
quale volendo eolJocar neil' istessa sepoltora aprendola trovomo il corpo
di sopracietto vescovo intiero e tanto palpabile come d' ono dormiente
senz alcon maneamento, 80lamente on poebo nella ponta del naso, di modo
che i frati et i seeolari accostando s~ e pur toccando le mani e li piedi
tanto bell' e fresehi le bacciorno con gran devotione, poi eollocorno
appresso di loi gia detto morto frate. Qoal cosa intendendo grandemente
desiderava aprir la sepoltora per vederIo, ma li pp. deJ eonvento dis-
sero, che non ardiscono aprirlo in publico, percM se sentissero i Turebi
direbbono, e' b!lonno cavato qoalcbe tbesoro, e cio sarebbe guai per eOD-
vento e per li frati; ma essendo possibile far secreto et a solo non man-
cherebbono aprirlo. E cio e 6ni esaminare al1i 6 di Settembre 1639.
Praesentibos sobseriptis V. V. patribos, quali per la maggior fede
con li suoi proprii pogni sono sottoscritti, nel originale, il quale conser-
vono appresso di me. In qoorum 6dem: Ita est Ego fr. Joannes GIiu-
bicich Plombens. gvardian hoius conv. s. Mariae a Gradovarh. Ita est
Ego fr. Nicolaos Culienouich a Seaecava olim di6nitor et commiBBar.
provinciae. Ita est Ego fr. Joannes Qoinqueecclesiensis di6nitor actualis
provinciae. Ita est Ego fr. Matthaeos Kovacicb a Sottieseba vicarios boius
conventos. Ita est Ego fr. Marcus Dochgnaniensis sacerdos. Ita est ego
fr. Stephanos Angelich Saliniensis sacerdos. Ita est Ego fr. Georgius
Karehoeevieh Croata, sacerdos. Ita est Ego fr. Joannes Simunovicb Sa-
liniensis, sacerdos. Ita est Ego fr. Joannes Angelica Sa1inienm, saeerdos.
Ita est Ego fr. Mattbaeos Driencianin, sacerdos. Ila est Ego fr. Ludo-
viens a Rama, sacerdos. Ita est Ego fr. Stepbanus Kognicbovicb, sacer-
dos. Ita est Ego fr. Philippos a Camengrado, sacerdos. Ita est Ego fr.
Antonios Bielavich a Suttiescba, sacerdos. Ita est Ego fr. Stepbanos
Saliniensis, sacerdos. In qoorum ftdem has praesenteslitteras manu pro-
pria subseripsimus et maiori sigillo, nostro munimine roboravimus ete.
Datae curiae bani die 29 Septembris 1639. Fr. Heronimus episcopos
Drivastensis qui supra mano.
Tabular. eongreg. de propag. fide, vol. 124 fol. 34.
MCCCXXIX. 1640, 2 JauarU, Zaostrogi in Dalmatia.

Fr. BarthoWmaeus Kai, episcopus Macariensis, 'am septuagena"ius,
rogat a 8. sede sibi fr. Petrum Kai dari in coadiutorem cum iure
. SUCct8sionis.
Beatissimo patre I lo fra Bartolomeo Cacicb, vescovo di Macharscha,
eon ogni bumilta. espongo aUa Sanuta. Vostra, come mi ritrovo al governo
. Digitized by GooS le
.&80
di questa chiesa sono anni ventieinque Ineirca, ne ho traIaseiato l' officio

mio in quanto le mie forze banno permesso, e benche povero me sia
viaButo nel monutero de frati osservanti dell' ordine di 8. Francesco,
mentre non vi si trova a1cun ben stabile spettante alla mensa epiBeo-
pale, essendo quello in parte tirannieamente oeeupato dalli Turobi, et in
parte destrutto e rovinato ; anzi bo fatto assai di eampare per la peme-
cutione delli medesimi, ebe solo lddio m' ba mantennto per soeeorso di
questi fedali, che eon me usieme vivono sotto un tiranno di questa
sorte; et per ebe, Padre santo, non potendo pih io in persona esaerei
per tutto, dove il bisogno ricere&, ritrovandome aggravato degl' anni
settanta incirea, di puoea bona eomplessione, anzi maI- sano patendo io
di seiatiea e di dolori assidui interni del corpo, rieorro alla benignita
della Sautita Vostra eon suppliearla, che vogli darmi per eoadiutore eon
futura sueeessione Pietro Caeich, frate di s. Francesco dell' osservanti,
teologo, nati vo in questa mia dioeeesi, e persona di buona vita, il quale
stimo che riuscira nel buon governo di questo grege, e sara a maggior
gloria di Dio, si eome io il lutto rieevero per gratia siogolarissima dalla
Bantita. Vostra. Quam Deus ete. Da Zaostrog li 2 Geonaro 1640. Della
SAntita. Vostra devotissimo e humiIissimo seno Bartbolomaeus Caeieb,
episeopu.~ Maeariensis, qui supra.
Tabular. congreg. de propag. fide, vol. 124, f. 132.
MCCCXXX. 1640, 2 JanurlI, Sutjeska.

Fr. Martinus Barguljanin, senior provinciae Bosnae, redtn: a capitulo
generali, Romae habito, scribit mtdtitudinem epi8coporum in Bosna eS8e
provinciae in ruinam.
IDustrissimo et reverendissimo signore. Vengo eon questa a riverirla
COil ogni debita bumilta. ringratiandola d' ogni sua gratia e favore. Di
pih avisaodola del mio sano e salvo arrivo per la gratia del signore,
quantunqunque in viaggio non mi maoco di tempi eontrarii. Venendo
nella provincia trovai tutto in pace e eoneordia; ma li governatori dal
comnn nemieo mandati, tanto Cfudeli barbari che nei tempi nostri mai
sijno stati simili, spogliorno li eonventi e li Christiani di tutti beni. In-
torno li negotii di questa povera proviocia, come gli &erivera il r. p.
provineiale, ebe eon aiuto divinG attenda similmente a ponerli in essecu-
tione. Credimi illustrissimo, cbe questa pluralita di veseovi sara ultima
roina di questa proviocia . . . essendo grand' rum ore fra i popoli. . .
Di Suttieseba di s. Giov. Battista li 2 di GenalO 1640. Di V. S. illu-
IItriasima h. s. fra Martino Barguglianin veccbio della provincia di Bosna
Argentina. .
Tabular. congreg. de propag. fide, vol. 124: f. 74-
MCCCXXXI. 1640, 8 JuuarU, Sutjeska.

Fr. Hieronymus Lui, episcopus Drif)a8t6nsis, gratia.' agit 8ecrelario
pro fraterno affect." quo ipsum amplecti'ur; enarrat sua gesta i" bonum
eccluiae et commendal fr. Joannem MihajlOf1i Polegiensem.
mustrissimo e reverendissimo signore e padrone amantissim.!). Essen-
doci tomato per la gratia del signore il ID. r. p. fra Martino vecchio
4:31
8aIlo e salvo, il quale mi racontb raft'ettione e la fattigha vostra intorno

la persona mia, inginoehiato in terra la riverisco ringratiandola di
tanti stenti tolerati. Fa 40 anni, ehe usei foor d' IWia e continuamente
mi son afi"atigato nella vigna del signore, predieando, insegniando, san-
tissimi sagramenti administrando, nelli servItii divioi e communi conti-
nuamente esereitandomi j iI denaro dal signore datomi mettendo in goa-
dagno. E che mi eoocesse la sua beatitudine, cioe l'administratione di
Bosna, accettai semplicitamente, e eon tanta pace, quiete, edificatione e
devotione del tutto popolo, etiam d'infideli, l' admini8trai j e la sua baa-
titudioe tutto che fa, fa bene e santamente, et io totaliter me rimetto
nelle sue mani e nella sua paterna consolatione. Ma questi nuovi ordini,
temo, che causarano grandi88imi scandali e perturbationi fra la gente,
essendoci attacate guerre terribilissime per tutte le parti delli confini, e
forai sara di da far. Fra tanto la prego humilmente, che eon Ja SO&
commoditi:l., trovando bel modo, nomine meo humilissimamente e devota-
mente baeei li piedi della sua beatitudine raceomaDdaodo la mia vec-
ebiezza alla sua prod enza e clemenza j e con tutto il cuore gli raeeo-
mando il mio caro p. fra Giovanni (Mihajlovid), e con questo fine resto a
pregar la sua divina clemenza per la sua sanita, prosperita e felieita. Da Sut-
tieseha di s. Giovanni Battista li 8 di Genaro 1640. Di V. S. iI1ustriBSima
da fratelIo per servirIa fra Gierolamo Luchic (sic) veseovo di Drivasto.
Tabular. congreg. de propag. fide voL 124 roI. 75.
MCCCXXXI1. 1640', 14 Februarii, Romae.

Fr. Jacobus Bonearpi, ordinis s. Flantisci conventuaJ.ium, aetatis anno-
rum 40, s. Tbeologiae magister, qui CDra.m animarum in divems Joeis
Austriae et Moraviae cum fructu egit, praeconisatur episcopus Himeriae,
dein nominatos administrator Semandriae, Sirmii etc.
Bibliotheca Barberini, cod. mac. XXXVI, 21.
MCCCXXXIII. 1640, 8 Aprilis, Suijeskae.

Fr. Hierongmus Luci, episCOpU8 Drif)Q8tensi8 8e admodum tribulari
8cribit in primis ub T,4rcorum praetensione8.
mustrissimo e reverendissimo monsignor padron mio eollendiBSimo.
Lodato 8ia j) signore Iddio di ogni cosa. Li cento scudi decretatimi da
cotesta sacra congregatione appena mi posBono servire alli Turchi fra
I'anno per le presenti. con li qoali defendo prima l' honor di Dio, e
puoi la misera et inrelice vita, cognoscendo me ristessi Turehi per il
veseovo in questi paesi, e non sapendo loro pih oltra vogUono il solito.
Vivimua inter gladios Turcorum et nonnisi datis iugiter multis pecuniis
noa vivere sinunt, et io non potendo supplire gioco della vita . . . . Ho
fatigato, passa.no pin di quaranta anni, nella vigna di Dio in maniera
tale, che nunquam habuit requiem (anima) meaj iosino adesso non ho
combatuto eon nisuno, ne meno vogUo per 1'anenire; ma li popoli eran o
cosi sodisfattit e tanto in pace et in quiete, che non si poteva dir pin ..
Di 8utischa di Bosna Argentina li 8 Aprila 1640. Di V. S. illustrissima
e reverendisaima per servirla fr. Gieronmo veseolO di Drivasto.
Tabular. cougreg. de propag. fide vol 124: f. 32.
4:32
MCCCXXXIV. 1640, 14 Aprllls, FojDicae.

Jlr. ThQmas Mrnjavi, episcoptA8 Bosnensis, invitat fr. Hieronymum Lui,
episcopum Drivastensem, qui interim etiam dioecesim BomenBem admini-
Btrabat, 'Ut deincepB ah omni ezercitio i'UnBdictionis episcopaliB abBtineat,
et fJe.~teB episcopales Bibi restituat.
Molto illustre estimatiasimo signore. Do avviso a V. S. illustrissima,
come per Iddio gratia e per ordine della s. Madre Chiesa siamo desti-
nati et consaerati nella presente nuntiata per veseovo e pastore di Bosna,
aecio habbiamo a govemare e mantenere l' anime christiane in queste
parti secondo la lege di Gesil Christo. Per tanto congregandi tutti li
molto reverendi e reverendi padri ho vobuto alla presanza loro .visam
e notifiearvi, accio per l' .vvenire dobbiate guardarsi et astenersi nel
nostro vescovato di Bosna da ogni officio, che a noi spetta et al nostro
ministerio episcopale, perche altrimente potresti eadere neUe laeei e cen-
sure deDa s. Madre chiesa, le quali particolarmente noi veseovi siamo
tenuti ad osservarli etc. Secondariamente, si vi piaeesse, vi asterrete di
non inviar ad alcun parocho l' olio santo, dovendolo noi come vero
veaeovo di Bosna a cbascheduno provedere. Appresso havendo noi rieer-
cato li paramenti evestiti veseovili dal m. r. p. Camengrad ci ha mo-
strato la nostra scrittura e rieevuta di tutto quanto quam citius; per
tanto vi preghiamo, che ci lo mandate far la cresima et ordinationi, e
V. S. commandi a noi dovunque saremo e piacendovi salutar tutti li
mm. rr. pp. si da nostra come dalla parte de questi mm. rr. pp. e Dio
sia in nostro aiuto. Di Foinizza li 14: Aprile 164:0. Di V. S. illustris-
sima e reverendissima quanto frateUo fr. Tomaso Mernavich, veseovo di
Bosna.
MCCCXXXV. 1640, 4 JulU, 8aijeskae.

Fr. Hieronymus Luci, episcopus' Drit1astenBis anunciat, quod a publiciB
negOtii8 pemeU8 recesserit etc.
Illustrissimo e reverendissimo padrone. J eri rieevei una delle sue, et
in quello, che mi aeeenna V. S. illustrissima, Don ho maneato di farlo,
et ho laseiato ogni cosa da parte, et mi son vo1suto ritirare qui in
questo eonvento, com' un romito, ben che son sbeffato da totti, rivoito
gli occhi al delo, e mi rimetto alla sua divina maesta. Trattai COD il
vescovo di Bosna la pace e quiete di questa provineia, quale trovai
disposto, ma perehe gli stanno intomo que1li, ch' I hanno fatto, vedo
che e sforzato nel far queUo che fa, e percio io gl' ho detto, che
faccia quel che vuole, non ne voglio saper altro. Mi hanno promesso
dar una parochia per il mio sostentamento, ma per cM li padri guar-
diani non son contenti, non so cosa faranno; io non voglio litigare con
niuno, e particolarmente con gli guardiani, per che quelli sono, che man-
tegono questa povera provineia . . . Quanto alle mie facoltA, io non
l' ho adoprato, da che evenuto .questo nuovo veseovo, pereM non SOD
tanto goffo, che noa intendo queUo che devo fare . . . . La ringrazio
in1initamente delli cento seadi, quali ho rieevuto Del ritomo del padre
433
Giovanni (da POSlega). Lo saluta il pre fra Martino vecchio, e eib per
fine la baeeio la manno. Sutiaca li 4 di Luglio 1640. Di V. S. illustris-
sima e reverendissima obligatissimo servo fr. Gierolamo, veaeovo di
Drivasto.
T.bular. CODgreg. de propag. fide origin. vol. 124: foL 88.
MCOCXXXVI. 1640, 30 J1lDll.

Fr. Marlint18 a Rama BB in ministrum provincialmt B08n~sitml elect"",
esse signijicat.
Illustrissimo e reverendissimo. Essendo lei padrone di questa nostra
provineia, ~ oblilO mio a venire Carli riverenza e signifiearli,. come fui
faUo il prorineiale di questa povera provioeia; fuj e1etto universalmente
eon pace et unione de tutti ll. pp. et anco th conrJD80 ruuione e pace
fra tutta la provinci&, e spero nel signore a conservarIa con aiuto divino
fra tutti gli padri e frati e di V. S. illustrissima, alla quale mi raeeo-
mando di ogni mie oecurrenze; et io non mancherb pregare la SI1& d.
maesta per lei . 000 che fine gli bacio le mani. Di Rama li 30 Giugno
16fO. Di V. S. illustrissima &ff. servo fr. Martino ministro provineiale
di Bosna Argentina.
Ibid. v. 124: f. 188.
MOOOXXXvn. 1640, fi JulU, 'ojnicu.

Fr. nomas 1tlmjatJi Briit 8ecretario 8. congregationis, fr. Hieronymo
Lui, epilcopo DrifJaBtensi, pro 8ui 8u8tentatione CU8am eS8e parochiam
optimam, ez qua luffi,cientes habebit prOtJenttl8.
Illustrissimo e reverendissimo signore e padrone osservantissimo. Con
tutto che io Bii poverissimo et adOSBato di molti debiti, nulla dimeno
per dar segno della pace a ogni uno, e per servir V. S. illustrissima
non ho maneato insieme con li molto reverendi fr. Andrea da Oamen-
gndo, nostro vicario generale, e fra Marino di Pos~ha, mio guardiano
ln Foinizza, di donare la pitl nobile e richa parochia al monsignor reve-
rendissimo di Drivasto, quale li frllttara dueento ICudi all anno. 10 tanto
8upplico . . persvader al detto monsignore d' aquietarsi et continuare
alla pace e charita fratema, aeeib tanti cbristiani . . . restino edificati.
Di Foiniua a di 5 di Liulio 164:0. Di V. S. illustrissima e reverendi&-
Bima prontissimo servitore .fra Tomaso Jlergnauido vesoovo di Bosna.
Ibid. v. 124: f. 86.
Moocxx.x:vm. 1640, 14 Aagutf, Olovo.

Fr. Marlin", a Rama, minister proPJincialis, commendae 8. congreg. p.
Joannem Demani4 in negotio emendae domus Belgradiensis Romam ""-
turum.
mustrissimo sipore. Con la presente nostra vengo facendo profonda
riverenza a V. S. ilinstrisaima, raccommandandogli pitl che mai p0880 il
Degatio della compra di quella casa di Belgrado, secoodo che gi~ hab-
.ate trattato con illustrissimo sign. abbate Sacci, p. fra Marco Bandini
81'OK. DJJI. 2~
434
di Scopia, et con il reverendissimo p. generale nostro passato padre

Campagna ; _per qual eft'etto vienne il p. fra Giovanni Desmagnich Iatore
della presente, aceio V. S. illustrissima . . resti serota, a raecomman-
dare il negotio come prima al illustrissimo et excellentissimo signor conte
Althan con le lettere del reverendissimo padre nostro commissario ge-
nerale al detto conte ete. . . Fin adesso il padrone fra Marco Bandini,
non havendo potuto metter in executione quelle vostra prime lettere
appresso illustrissimo et excellentissimo conte, essendo dalle continue
guerre trai Raguaini et Bosnesi aeguite impedito ; e se la sudetta easa
ai comprar&, ai spera pace perpetoa con aiuto del signore. Con che fine
gli raccomando bumiJmente questa povera provincia nostra e la persona
mia.... Piombo in Bosna Argentina gli 14 d' Ag08to 16(0. D. V. S.
illustrissima e reverendisaima humillissimo servo fra Martino di Rama
ministro provinciale.
Tabalu. CODgreg. de propag. fide v. 124. f. 88.
MCCOXXXTX. 1640.
Quiclem anonymu8 petit a/J.olutionem papalem.
Beatissime pater. Quidam homo laicua, saecularis, lueri causa falaifi-
cavit litteras bulIarum apostolicarum nec non sigillum episcopale et pro-
vincialis ord. minor. de observ. in Bosna, qui usque ad mortis artieulum
suum celavit seelus ab aliquot annis, quo confea80 et conditionaliter ab-
aoluto, convaluit ; proinde humiliter postulat absolutionem
Tabu1ar. cougreg. de propo fide, voL 157 fol. Ist.
MCCCXL. 1641, 40 IlartH, 81ltjeskae.

Fr. Hiwonymt18 Lui, episcopus Drivastensi8, indicae fr. 7'homam epis-
coptlm Bosnen86m Poegae appoplezia tactum, rogat ne penniteat", ali-
quis tm;U8, ut 8e in functiones pontificales ingwat.
IDustrisajmo e _reverendissimo signore e padrone mio colendissimo.
Pitl volte d' ultimo passato scrissi alla sagra congregatione et a V. S.
illustrissima, e mai tu possibile rihaver qualehe riaposta. Hora l' aviso,
che il monsignor fra Tomaso vesoovo di Boana era Bndato oltra Saua in
visita, et essendo arrivato a Poasega dopuo le feste di Natale eaSCO li
di goceiolo in maniem, che dalla parte destra ne la mano ne meno la
gamba puo mover, come se fossero membra morta, e la favella con
gran difficoltll., raro s'intende tantisper, e trovandoci cosi l' altro giorno
m' ha fatto seriver pregando~ che consegrassi l'oglio santo, come l' bo
fatto per la necessitil. grande di questo paese, con li assistenti otto saeer-
doti et altro elero e popolo. Si che voglio inferire, che stantibus terminiB
lui non puo essereitare pontificaIia, et io ho hawto 1& patientia per man-
tenimento della pace e concordia fra questi povari et oppressi cathoIiei;
et sempre ho atteso a ehiuder II hocha quanto aIli fideli tanto al1i in6-
deli, dove CODoaoo qualche pericolo imminente. Pero non vorrel, che si
intromesse il terzo, che mi potrebbe scapar 1& patientia, et riaanando
-lui mi rimetto al pristino stato. E ben vero, che m' ba assegnato, come
serissi in un altra mia, una paroehia, dalla quale fin hora manea un
435
quattrioo bebbi, e quando si riceve, ineirca einquanta o vero sessanta

scudi al pitl se puo baver, e cio oon mi basta maneo per li presenti
al' infideli e per defender la vita mia, et il vivere mio e da povero !rate,
eom ero prima che fai eonsegrato. In tanto . . Quem Deus. . . Di Sut-
tiescha li 30 di Marzo 1641. Di V. S. illustrissima e reverendissima de-
votissimo servo fr. Gierolamo veseovo di Drivasto.
TabuJar. congreg. de propag. fide v. 125 f. 99.
MCCCXLI. 1641, 10 Aprlli8, Velik.e.

Pr. Thoma8 MrnjatJi6 8cribit 86 coagere, ut mutua ~ inter 8e et fr.
Bieronymum Drivastensem f()f)eatur.
Illustrissimo e reverendissimo signore. Mesi passati ho rieevoto due
delle sue insieme eon le faeoltA di N. signore, che V. S. illustrissima mi
manda . . . Del monsignor fra Girolamo po1laiO gJi facio ogai piacere
quanto puo Iai da spettare, attendo sempre al pace, come ho fatto per
il passato, e cosi faro per il avveaire; e per maggior certezza V. S.
illustrissima si puo informar da lui medesimo. E se in qualche cosa soo
bono, e lei mi eoooSC6, mi favorisca di eomandanni. Mentra per fine
me gli ofero e raccomando di vivo cuore. Di Velica alli 10 di .Apnle
1641. D. V. S. illustrissima ete. affetiooatissimo servo fra Tomaso Mar-
navitio veseovo di Bosna.
Ibid. v. 125 f. 99.
MCCCXLII. 1641, 14 Aaguti, Olovo.

Fr. HierongmU8 Lui, episcopus Drivastensis, smbit epi8copum Bosnen-
8em morbo impediri ad peragenda8 functiones epi8copale8; gratum 8ibi
eB8e, quod episcopus Sca,.donen8is sit consecratu8 j fr. Joannem Deman~
mi8rionarium in K,.a6fJO laudat, eumque una cum p. Marco Bandino
commendat.
Illustrissimo e reverendissimo signore. Ricevei l' una delle sue delli
19. di maggio prQBsime passato. Pero circa l' impotenza di monsignor di
Bosna boggidi si trova amalato come prima; dove che sareb~e molto
necessario, che V. S. illustrissima piacendoli procurasse un deereto per
poter liberamente in questo regno di Bosoa administrar6 le funtioni pon-
teficie . . . Circa 1& conseeratione del p. fra Paulo Glamo~, io son eon-
tentissimo per maggior eonsolatione di quelli popoli di Seardona, e per
il sgravar della propria eoDBcienza, che sia eonsegrato, non potendo io
.per l' asprezza, lont.ananza et perieoli del paese dar satisfattione alIi
sudetti popoli, pero gli sia raeeomandato di gratia. La supplieo, come
mio padrone singularis8imo, che rasti se"ita di raeeomandar ealdissima-
mente alla santit&. di nostro signore l' veehiaia e povert& del vestro de-
votissimo servitore fra Girolamo vecchio sbatuto dai quatro venti. Habbiamo
sentito dalle persone degne di fee, che il r. p. fra Giovanni Desmagnich
fa grandissimi frntti in quella vigna di Carassevo, e che habbia rieon-
eiliato tante case eon la chiesa romana, e che in duo giorlJi nel primo
ingresso habbia battezato 60 bambini, e eonfesso piu di 160 persone
maschi e femine. .Altri beni per bora tralasciamo, pero per l' amor di
Digitized by
..
GooS le
436
Dio gU sia raeoomandato egu, et il semtio gratiBBimG a SUI divina

maestA e frottuoso alIe fidell anime... pereM ha grandiBBimo biBOgno
delli favori et &gjuto da eotesta santa eorte, e per il venire si rieordi
del vostro devotissimo servitore Pre fra Marco Ban"dini . .. Da Piombo
gli 14 d' Agosto 1641. Di V. S. illustrissima e reverendissima humilis-
simo servo fr. Gierolamo veseovo di Drivasto.
Tabular. congreg. de propag. fide v. 125. JoaaD88 De!mani6 1itteris ddto lB.
Novembris eDnarat fructus 8UOrum 1aborum.
Mcccnm. 1641, 8 KovembrIs, VIennu.

Fr. Jacobus Boncarpi, ord. s. Prane. conwntualium, episcopus Himet'itu
el adMini,1rator 86m1ndrNtasiB, rogal 'PiBCOpa B08fI6tt8i et ..;"islro pro-
"nciali commendari.
mustrissimo e reverendissimo signore padrone mio colendissimo. Pongo
in consideratione di andar in paesi si strani e barbari, che haver seco
una persona da poter eonfidar e travagli, pericoll e easi, ehe alla gior-
nata oeoorrono, sia di grandissimo sollevamento la eompagnia. lo spero
.. che fani. (p. Gregorio Bazani a Modena CODventuale) per mio bene
pitl di quello io sappi desiderare. Supplieo parimente, V. S. i1IU8trissima
vogli mandarmi aleune lettere eome lei giudiehera piu expediente, dirette
al vescovo di Bosna, e provineiale d essa, alli quaU aneh' io ho seritte
lettere amorevoUssime, ma sin hora non ho havuto rispo8ta . . . Gludi-
cano . . . . questi interpreti di s. Maesta ces. ehe V. S. i1IustriBBima
&erivi e faeei serlvere lettere bone e ealde al sign. Vincenza medieo del
gran Tureo
Ibid. v. 85 f. 238,
MCCCXLIV. 1641, 10 Deeembrls, JaD.arll.

Fr. Marcus BandularJi~ seribil, 86 Viennae omnia teneafJisse, ut ematur
Belgradi domus pro 6rigendo nooo 1wspitio BosnMum, paltmnumque
Hrmgariae rei huic adfJlOdu," (avere.
Ibid. v. 86 f. 420.
MOCOXLV. 1642, 27 JaDIarIl, Vellkae.

Pr. Bernard.NS Dup~, BosnetI8is, se paritet' el collegium 8c1wlarium
Velicensium 8ecretario s. congregationis commenda'-
mustriBBime domine, patrone benignissime. Cum sua singularis beni-
gnitas, qua nihU prestantius esse potest, multis signis mihi perspeeta,
me totum ad obsequia praestantissima atqDe eultum tue benignissime
dominationis eonvertiaset; eumque animadverterem mos Bub tuteIa sua
eBSe, quos multis Dirtutibus praeitos orbis agnoseit, hoc magnam spem
mihi afTert, quia cum probi homines ad" eam Dndique eonfluerent, ego
hisee meis et me orphanum ae eollegium hoc nostrum plurimum com-
mendo . Dat. Veliehe di 27 Januarii 16'2. Indignissimus servus et
filiua f. Bernardinus Dupovcieh Bosnensis.
Ibid. v. 80, f. 318.
4:37
MCCCXLVI. 1642, 28 AprWs, B08DL

Fr. 77aomas Mrna.U, episcop," BomenriB, notum retUiI fratrem Jacohum,
tIOftm admini'lratorem &.mtlrimllem necaum advenisae. acivm_M
tlero ,e cum omni caritaliB officio a:cepturum.
Eminentissimo e reverendissimo signore e padrone eoJendisaimo. Ri-
cevei una di 8. eminenza alli 23 d' Aprile, scritta alli 10 di Decembre,
nella quale 88 eontiene eirca il monsignor fra Giaeomo veseovo di Hi-
meria, hoggi administratore di Samandria, per hora lm non 6 eomparao
in queste parti, in quanto noi habbiamo potuto sapere; giunto che sara
V. E. sappia, che io con la persona mia e eon tutti amici non manearo
d' aiutarlo, dovunque potrl> e sara bisogno, eguardando eonfini di questa
l&era eongregatione attenderb mantener pace eon lm e buona eorrispon-
dena in tatto e per tutto, si come e stata sempre la mia intentione dl
8tare in pace eon tutti, eome V. E. si potra informare della mia per-
BOna edelli miei portamenti e adesso et di poi in aveRire ; pereM non
eereo altro, che la pace e ubedienza a qoella s. sede; et ai frati della
mia iurisdictione non mancarl> nelle debite amonitioni, aecil> facciano
medeBimo. Mentre per fine hamilmente gli bacio le 8. vesti. Di Bosna
li 28 d' Aprile 1642. D. V. S. E. e reverendissima homiUMimo 86"0
fr. ThoDl88O Mergnavitio, 'feaeovo di Bosna.
Tabular. ooDgreg. de propag. fide v. 60, f. 828.
MCCCXLVU. 1642, 30 JanD.
Fr. Hieronymus Lui6, episCopUB DrivastmsiB, laudat .elum fr. Joannis
Detnan~ et 80eii fr . .AtttOtaii Sulil5 a Spalato.
I1IustriBBimo et reverendissimo padrone oolenisaimo. Ho hauuto due
del eminentissimo signor card. Antonio insieme eon V. S. illustrissima,
delle quaJi si raccomandava il veseovo, ch' ha da venire a Belgrado, il
quale non e aneora eomparso, e pure e grandissima necessita che venga;
in qU&llto a noi, si sforzaremo per fare ogni senitio per augmento della
fede cattolica. In altro poi il p. fra Giov. Desmanich a C8I'888eVO con
8UO compagno frat' Antonio da Spalatro si aft'atieano neDa vigna di GesU
Christo, eome veri lavoratori d'easa, secondo che son in1ormato dalle
persone degne della fede; si che mando aneora questa inclusa a V. S.
iIlostrissima, alla quaile mi di tutto dedieo baciandoli le saerate mani.
In quanto per il tempo, ch' e adesso, la provincia sta in pace per gratia
di Gesu Christo et li !auori loro. HomiJmente bacio le vesti del emi-
nentissimo signore card. Antonio padrone nostro eollendissimo. Li u1timi
di GiUDguO 1642. Di V. S. iIlD8trissima humilisaimo servo fr. Girolamo,
Ve8COVO di Driouto.
Ibid. v. 60, f. 808.
MCCOXLVIn. 1642, 27 JaBaarD, Vellk.e.
Fr. Franciscu8 Lukae1n un," ex alumnis 8tudii Velicmsi8 in 8lavonia,
se, BUum magistrum, 8cholasfJ.U6 VeliCenBt8 secretario l. congregationis
impen8e commmdat.
D10strisaime ac reverendissime domine, patrone optatissime. Ex lit-
teris, quas ad humanissimum uirum r. p. ~oannem de Possega a S. iIIustris-
488
sima D., saepe me uielisse irectas, magnum amorem et aft'eetum cum

ineredibUi animi mei laetitia perspexi. Unde et in mea erga ipsum ob-
seruantia, et in BU&, illustrissime domine, beneuolentia eertissimom per-
fugium eonstitum, et hee mea seribendi audaeitas, quam diu curae mihi
fuit huius rei maxima ineitamenta sunt, cum ad teneroa annos meos
respicerem, et ad profeetum doetrinae atque iudicii mei diseursu agD08-
eerem, dietom patrem et magistrum nostrum et Iiteratis8imum de lit-
teris, prudentissime de instituendo uitae ac morom genere, eeterasque
bonas qualitatea, qual ipsam Iatere non dubito. Maxime uero nullius. rei
praeterquam seientiae et virtutis eupiditate fiagrans, pro quibus adipi&-
cendia nullos lahorea, nulla etiam pericula, si res ita ferret, reeusaturos
est. Nos igitur, qui s. ill. d. et proteetorem nostrum et bonorom operom
defensorem diligimus, carumque habemus, quique cupimus aplendorem
litterarum nostra tempora illustrare, plurimum commendo, et &idem s.
illustrissime domine, suadeo, ut habeat in memoria atque in peetore DOB
paupereulos studiosos, studium, ac magi8trum nostrum; ceterum uieisaim
in omnibus DOStris orationibus uigillisque, ieiuniia ac mortifieationibu8
uestri memoriam faeturoa esse eerto SClat; equidem queeunque tum
sanetissimo Bosnensium proteetore, tum benigniseimo litterarum patrono
digna BUnt semper de ipsa predieabuntur. Valeat diu feliL Dat. VelIiche
die 27. Januarii 1642. S. illustrissime d. Humilissimus servus et filius
fr. Franciscus Luehaeeuich Pannonus. illustrissimo ac reverendissimo do-
mino patrono optatissimo, domino Francisco Inguli, seeretario B. con-
gregat. de propag. fide Romam.
(In dono): n padre Francesco Lueaeeuieh Vngaro min. oas. Raeeo-
manda se steaso, e col pre Gio. da Possega suo maestro la scuola.
fide vol. 60, f. 324.
Tabular. congreg. de propag.
MCCOXLIX. 1642, 8 Febrl8lH, VIennae.

Btep1tantIB &lfajak, electus epi8COpU' (juinqueecclesiensis, quaeTelas tnOHt
adwr8U8 missionari08 a 8. "de ad partes Hunga,.iae et Sclavonia, 7\4,.cis
subiectas misBos, rogalque informari. Oardinalis p"ofectu, ad calcem addit
causa". missonis ita fadae.
Eminentissimi, iJlustriseimi ac reverendissimi domini et patroni colen-
diseimi . .. Sont praeterea patres Franeiseani strictioris observantiae, qui
intra Savum et Dravom fiuvios per totam Posegam parocbias occuparunt,
qui a nemine dependere voIunt, imo dicuotur sacerdotes saecuIares per-
sequi, quos, si ita est, indignum est pati; origo omnium horum est, quia
ordinario se nunquam saltem per Iitteras praesentant, nee dependere
volunt, et utinam prodessent et ad finem saerae congregationis tenderent.
Ut his Baera congregatio remederi dignetur, obsecro. Saeerdotes praeno-
minati Bunt: Don Luca in paroehia Herebegb Szolosiensi et Nicolaus
Ragusinus in eadem paroehia; don Francesco in parochia Luehensi, Petros
Argentinensis in paroehia Mohaesienai. ID duo postremi dependent a
Petro Sabbatino, qui in paroehia Nemethiensi episeopatus sirmiensis mo-
ratar. Ab eminentissimis, illustrissimia et reverendissimis dominis veatris
respousum optimum expecto et eas cum suis optime valere eupio. Datum
Vlenoae 8 Februarii an. 1642. Eminentissimarum illustriasimarum et
reverenisaimarmn dominationum vestrar. servus obligatissimus Stepha-
nus Bosnyak electus episeopus quinqueeeelesiensis.
Nota in dorso a eardinali facta: . . . Praefato episcopo non esse
respondendum, eum non habeat a sede apostolica confirmationem . .
et si haberet confirmationem apostolicae sedis, animas ilIas gube~ari ab
episcopo Himeriae, delegato apostolico in eeeleaiis Vngariae sub Turcis,
qui eos populos personaliter visitat, quod sine magno vitae diserimine
faeera nequeunt episeopi Vngariae; quum anno 1624: illi, ob dictam
eausam, noluerunt ad residentiam pergere (sic), fult neeessarium, ne tot
Christiani sine pastora viverent, delegatum apostolicum ereare.
TabuJar. congreg. de propag. fide v. 85 f. 295. '
MCCCL. 1642, 22 Febrllrli, IIfkhua iD TransllvaDiL

p. Stephanus de Salinis sri;t, se delatum vicari; generalis mun", in
dioecesi Transilvaniae acceptasIle, ut membrum ecclesiae catholicae, donec
melius provideatu,., et intuitu B,.evis apostolici fratrum consilio omnia
e:x;ecutioni dediBse.
Tabular. s. coDgregatioDis de propaganda fide, vol. 85 roI. 295.
MCCOLl. 1642, 18 AprUis, KaDitz.

Fr. JaoobuI, admi,.istrato,. 8emendriens~, significat Becretario s. congre-
gationis, quam ingr68surus est mam, ut Belgradum per't1eniat, rogat
,.esponsum.
Dlustrissimo signora. Ricevei l' aItro ieri tutte quelle, che si degno
mandarmi di raeeomandatione alli signori mercanti Ragusei e Bosnesi e
sig. Vincenzo Timoni, come anebe li tre brevi per la mia prima messa,
visita e la sinodo, e di tutto la ringratio . . . e me andara molto allegro,
se bene son restato mortificato aJquanto, havendomi seritto il sign. Ve-
rusio, che serivino di BelgraD, che non andando il vescovo presto si
risolverano cbiamare il vescovo di Bosna; e sueeedendo questo, Dio sa,
se io haverei poi la residenza. V. S. illustrissima sa pore, che questo
mio negotio di questo, vescovato gia. fU trattato quatro anni sono .. io
non ne sono in causa . . Ho havnto lettera daJ p. Giov. di Possega,
dal p. Marco Bandini, e dal padre guardiano di Veliea, quali si raJe-
grano meeo, e mi amsano, che io devo far la strada d' Vngaria et
andame dal vescovo di Sumeg, e di liI. avvisarei padri, che habitano nel
Balatino, qnaJi glie ne daranno parte a loro, e cosi mi venano a pigliare
alli confini. lo cou oglli prontezza andara .... quando havero havuto il
denaro, pereM V. S. illustrissima si raeeordara .. che io son povero
frate e di easa di uiun patrimonio ; staro a Vienna aspettando sue gra-
tiose risposta ... Kanitz li '18 April 164:2 D. V. S. Giacomo Bonearpi
veseovo ffimeri( ense).
Ibid. v. 85 f. 226.
o
MCCCLll. 1642, 25 Aprllls, 'oJllIeae.
Mamnus Nikol~ a Bama, minister provineiali8 BOlnIJe, scrib;t s. con-
.Jijo.
gregationi, fr. Jacobum administratorma smamdriqt8ma adfJlfli8se, pro-
m;ttlegU8 se li omnia ptJssibilia servitia praestiturum.
Eminentiasimo e reverendissimo signora, padrone collendissimo. Per
ora non e qui comparso II moosignor fra Giacomo veseovo di Himeria,
ma venuto che sarA, nOD manchero con tutti questi padri aiutarlo, favo-
rirlo, defenderlo dalli Turebi, raceomandarlo agli amici, tanto fedeli
quanto infedeli, coneedergli di frati sufficienti per servira Iddio et la
SUI persona, et finalmente SarO con tutta la provincia dispositissimo uba-
dire a detto monsignore, ovunque a 8IJ8O si compiaeera valersene della
mia persona et di miei poveri frati; si come riebiede 1& servitu di Dio,
pace et 1lnione fraterna, et l'ottimo desiderio, che ne ha V. E. assieme
con tutta 1& saera congregatione, alla quale faeendo humile raverenza,
baeiogli affettuosamente le saere vesti. Foinieza li 25 Aprile 164:2. D.
V. S. eminentissima e reverendissima devotissimo et obligatissimo servo.
fr. Martino di Rama, ministro provinciale di Bosoa Argentina.
Tabalar. congreg. de propag. fide T. 60 f. 816.
MOCCLUI. 1642, 12 JanU, Kardevo.

Fr. Joannu Ddman~,.rrufedus mission;, ifl Karai6fJo, seri1M, .. 1Ia-
ber, ad/auc "." sociOI, Suglich, fr. Andream rr Almissa" fr. P,tru.
Bosnmsma, guorum ope praedicat t1erbum dif1inum in Karai6fJO, LippotHl
" aliis locis.
Ibid. T. 85 f. 895.
MCCCLIV. 1642, l JaJU, Belgradl.

Marcus .Bab~, Bulgaru8, petit dari sibi t"UftIOfIia d, peractis Laural et
aliis loeis studiis spatio deeem annorum.
Ibid. T. 85 f. 897.
MCCCLV. 1642, 10 ADg1Isti, 8atjeskae

.Jijo. HieronymU8 Luci~, epiBCOPU8 Drivastmsis, smbit " in ~ma
ptnuria eSBe eonatit"tum, rogatque prOtJisionem.
mostriBBimo et reverendissimo padrone. Per gratia del signora II
tempo passato n' habbiamo stato in pace, 1& qual fu mantenuta da quelli,
ch' &mano pace. Hora dnbito, che si romperlI. per essere ondeggiata da
quelli, che l'odiano et diBtorbano. Con cio sia che io habbia cavato 1&
mano d'ogni cosa, et attendo a me steBBO ; nu)]a dimeno considerando
quanto danno porta la guerra in queste parti, da cni zelo mOBBO scrivo
la presente, Bupplieandola, che non manebi d'operarsi per il bene com-
mune et servizio di sudetta pace; la eompita relazione cl havera V. S.
illustrissima dal padrone provineiale e dal padrone custode, et per 8BB8l'
huomini di buona conscienza diranno la veritA. Vanno alcnni di procu
rar li nuovi veseovi e le dispense di poter aseander avanti il tempo alle
441
dignita, quali meritano pin tosto e.er mortifieati alle loro ambitioni.
Del mio stato et della vita dieo, ehe vivo poverQ coIla miseria, per non
baver pane abastanza di vivere, e la paroehia, mi fit data quest' anno,
fame periit, per la poea raeeolta che fit, e quello non buta alli Turchi
di present~ come vivrb dunque io? V. S. illustrissima non mi abban-
doni eon suppJieare B. Bantita della provisione. Con che termino rae-
commandandole il padre cuatode, che sara p. Pietro Lipanovicb ; e rive-
rentemente le baceio la santa mano. Di Butisca li 10 Agosto 164:2. Di
V. B. illustrissima aiTetoosissimo servitore fra Girolamo vescovo di Drivasto.
Tabular. congreg. de propag. fide v. 60 t: 301.
MCCCLVI. 1642, 15 Aapstl, ex 10et Olovo.

Fr. HieronymU8 1Mci~ BpisCOpuB DrifHJBtm3Js ,crib., "cr6tario s. con-
gregationi.
Raguaglio gli sam megUo d' ogni dal reverendissimo monsignor di
Sofia, quale eomparim costi, del concorso, che ~ stato per questa festa
dell' Assonta, dove dimandorono pin volte la Oresima . . . . Barebbe
dunque bene, che la congregatione facease un decreto, dove non potra
arrivare il mODsigoor di Bosna, che facessi le fontioni io, perche il
sodetto non pool eaminare ma ata sempre in un luogo. Pero ete.
Ibid. original. voL 60 Col. 820.
M:OOCLVII. 1643, 18 Febrl8rli, KraAevo.
Fr. Marcus Bandulavi, archiepiscopus Marcianopolitanus, seribit, se
ultra quatuor meDses in Bosna adexpectasse "resolutionem negotU Mol-
daviae", demum litteris fr. Joannis Desmagnich eoactum fuisse redire
in Carassevo; petit ocius i1lue mitti iuvenem Bosnensem fr. Franeiscum
Mathiae medici in Banjaluea, gnarum linguae Hungaricae; nundat die
15 Januarii obiisse fr. Hieronymum eplscopum Drivastensem.
MCCCLVDI. 1643, 2 HartU, Olovo.

Fr. MarianU8 1tIaravi~, e:nninistw, significat episcopum Himeriae ad"-
nis" in OlmJo, frawem Joannem de Poega in ceriis negotiis Bomam
destinari et fr. Hiwonymum Lucj~ tpiscopum DrifJastm8em mortuum esS6.
illustrissimo e reverendissimo parone. Non potendo pin sopportare
li riebiami, che fanno li p. p. di questa provincia della elettione, mi
sono risoluto con consiglio loro di mandare eosti da lei il p. fra Gioanni
Buplieandola per amor di Dio, che con la sua prudenza et favore operi,
reverendissimo, che sitno soddisfatti questi pp. perche la gran neceasit&
questo gli fa fare .... che s'aspetta un futuro male, quale sara irre-
mediabile, come gli sara detto da padre Gioanni. Mi son rallegrato della
venuta del reverendissimo monsignor di Himeria . . . exibisco con tl1tto
il enore j ma ben mi SODO seandalezzato della proterva . . . commissione
ner haverli dato termine di tre giorni, che P088& stare nel convento,
dove siamo tutti contentissimi, che stia quanto li pare e piace conforme
fara eon il p. Giovanni sono sufficienti a darU ogni soddisfattione.
44:2
Le fo ~ . . . da quest& vita a megliore di monsignor fr. Girolamo

veaeovo dl Drivasti. . . non solo sia stata divota, ma anche, posao dire,
miracolosa. Termi . . . volendo qael titolo di Drivuto impiegar in altn
persona, non ... p. Giovanni per essere creatora vostra, et anehe pereh6
merita questo et a1tro; pitl che non si trova altro pretendente in cio etc.
et per fine humilmente pregandoli dal n. signore ogni felicitA Di
Piombo li 2. di Marzo 1643. Di V. S. illustrissima e reverendissima
hmniUssimo servo fra Mariano Marauich.
Ibid. ~. 179.
MCCCLIX. 1643, 18 Hati, KII'ID8ebes.
Fr. Marcos Baninus, eleetus arehiepiscopus mareianopolitanus, narrat
multa de zelo fr. Joannis Desmanich et soeiormn, de eeclesiis aedificatis,
de conversionibus et de statu ecelesiarum in Karansebos, Logos et Sla-
tina, rogatque, ut latori praesentium fr. Antonio Sulich in omnibus fides
habeator.
Tabular. congreg. de propag. fide vol. 179.
MCCCLX. 1630, 15 )(ali, Karuevo.
Fr. Joannes Desmanieh elapso suae missionis triennio brevem exhibet
relationem summatim reeensendo, que cum soeiis laboravit in KaraAevo,
Lippova et in Secas.
Ibjd. vol. 179.
MCCCLXI. 1643, 30 lIatl, Belgradl.
Fr. JacobuB .&ncarpi 8C1'ibil d, deBolato statu suae eccle8iae, et quod
actu"" Bit, ut monita sacraB congregationis quoad testamenta Belgra-
densium et recursum ad tribunal cifJil6 a jideliJJus executiMli mandentur.
Finalmente dopo tanti e tanti pericoli di vita, che spiegar non po88O,
gionsi, tre settimane sono, in Belgrado, ricevuto da signori Ragusei e
Bosnesi con tutti quei segni di riverenza ed amore, che possono deside-
rarsi da un padre j ma le dico con le lagrime sul cuore, che trovo tanti
isorini in tutte le cose, che ancor talbora forzano gli occhi al pianto,
et non so come tant' oltre . . . habbiano potuto penetrar gli eccessi con
sl grave daono delle povere anime in tutte cose po et non mi fanno
perdere di cuore, ma eccitano a pin ferventi preghiere, accio nostro signore
si degni per sua infinita bontA darmi vigore di far il suo santo servitio,
o di 8. chiesa a beneficio di queste povere anime . . . voglio pin inti-
eramente vedere nella visita generale, et di giorno in giorno sto per
incomminciare ... e poi ne daro parte a V. S. illustrissima attendendo
in questo mentre mollificar le durezze, levar l' ombre e rad.olcire I' acer-
bita delli animi pur troppo internata. Per il che il giorno della santis
sima Pentecoste cantai la mia prima messa pontifieale, e communieai
tutti di mia mano, popolo usai nomeroso, e dopo il praoso cresimai pitl
di 400 persone, havendo poi patito gravissimo accidente per l' angustia
del sito e moltitudine delle genti . . Per non moltiplicar le lettere
&ceuso a V. S. illustrissima la rieevuta d' una della medesima sacra 000-
gregatione sotto li 30 Genaro circa li testamenti di questi ehristiani di
4:4:3
Belgra, e del faeile rieorso al tribunale tureheseo, r osservanza della

quale mi forzarO ineulcare, e quanto posso procuraro sia posta in esse-
eutione la mente della s. eongregatione, se bene ~ paase molto perieo
1080 cirea questo. Credo ehe a questa hora V. S. illustrissima havra riee-
vute mie dupplieate in raooomandatione del p. f. Bernardino da Zara,
minore asaervant.e, ehe qui meeo di novo lo raecomando alla sua pro-
tettione ... Belgradi li SO maggio 16(3. f. Giovanni Bonearpi veseovo
di Himeria.
Tabular. congreg. de propag. fide voL 87 f. 267.
MCCOLXII. 1643, 12 JanD, Polegae.
Joannea a Polega Mih~lovi~, ad eeclesiam Prizrinensem promotus,
pro sui meliori sust.entatione agros a suo patre Mathaeo aeeipit. Coram
dd. Haggi Mareo La1ieh, M. Cattich, Stephano Ispano, Mariano B. eius-
dem civitatis Posseghae iudicibus ordinariis. Bartholo Broteich episeopi
Himeriae notarius seripsit.
Ibid. v. 179.
MCCCLXIII. 1643, J6 JaW, FojnIcu.
Fr. Paulus Posilovi, episcopus 8cardonensis, signi.ficat pOCBm int8r fratres
B08nen8es introductam, capitulum prudentia commissari; in pace peractum
et in ministrum electum esse fr. P. Lipanovi mrum gubernio maxime
, idoneum.
mustriBSimo e reverendissimo signore padrone eolendissimo. Essendo
mi incarieato da V. S. illustrissima di adoperarsi et entrar di mezzo
fra questi padri della provincia dl Bosna Argentina per . parti, et
fare una perfetta pace, il che tutto ho eseguito eonforme il suo desiderio
e la possibilita mia, poi. . . una pace e unione perfettiBSima, et.il eapi-
tolo eelebrato con sodisfattione universale per li buoni portamenti del
padre Marino da Posseg&, commissario .visitatore, come V. S. illustris-
sima intend . . altri vedra in eft'etto. Per provinciale fu eletto padre
fr. Lipanovich, persona prudente et atta agovernare . . '. . tanto prego
V. S. ilIusn;ssima piu piu che sia et che mant.enghi la pace et
unione gia seguita, cosi neeessaria per questa provinei&, et per fine li
baeeio humilmente ... Di Foinizza alli 16 di Loglio 1643. Di V. S. illustris-
sima devotissimo servitore fra Paolo PosilIovich, veseovo di Scardona.
Intendo, cbe alcuni pretendino di farsi suffraganhl del vescovo di Ma-
earsea, pero V. S. illustrissima avvertisca, che piu tosto sara di danno
che di utile, pereM appena noi troviamo il vitto et per grazia di Dio
io sono sano e giovane, possu suppUre per lui e altri.
Ibid. vol. 179.
MOCOLXIV. 1643, l JaJU, Fojnlcae.
ll,.. Marcus Bandini, archiepiscopus Marcianopolitanus scribit de capitulo
hoc anno s6rvato, muleague alia de suis negotiis particula,.ibus et de mis-
sione Kara7lsebiniensi.
Illustrissimo e reverendissimo signore, padrone mio, superiore eolen-
dissimo. Giorni passati io ritrovandomi in Belgrado fui avisato con alle-
grezza grande dalli molto reverendi fra Martino da Rama passato pro-
vinciale e dal p. fra Marino da Possega commissario, che li negotii miai
in Roma gia SODDO (sie) in fine, et che quanto prima su . . tati in
Bosna; e cosi con questa speranza, da loro fui invitato al capitalo ;
er . . . trovar ogni cosa spedit&, et portata al capitulo. mi riBolBi di
venirsene; et non trovu a1enna nuova, se non quella sola lettera di V. S.
illustrissima seritta all' illustriaBimo mons. . . Searona, come la Bantita
di nostro signore m' ha destinata al arciveseovato di Marcianopoli ..
illustrissimo parone, io gia essendo qua venuto, me tratteneri> et fer-
mari> qui in Bosna, fincM non ho la nnova delli negotii nostri, pregan-
dola humilmente mi voglia dar l' ap . . tutto, a cib ancor io doveasi
attendere alle mie cose e proenrara quello ci fara biBogno. lo non ha-
veno danari per le speBe, eside~. se 6 possibile, che la conseeratione
. . . . piaeendo al nostro signora lOdio et la Santita di nostro signore
si dovesse far qui in Bosna . . . dalli due veseovi, non tronndosi il
terzo, quello di Himeria, ne maneo . . Macarsea, per la asprezza (et
impedimento della podagra) del paese non pote veninene in qui&, rac-
commando a V. S. illustrissima queDo, che ci Berivo al revereni88imo
p. commi . . . particulare, queDa obedienza per il p. fra Michiele Bo-
getieh. Me trovai . . alla celebratione del capitolo in Bosna; il quale
meroo alla prudenza et zelo . illustrissima e del reverendissimo p.
comm. generale con tanta pace, chanta, amore et quiete p . . . fil cele-
brato j si che ogni uno hebbe eompitiBBima soddisfattione in quello ete.
Gli mando inehiU8& fede, fattami eon il consenso di tutto capitulo .
Dopo che V. S. illuatriBBima e reverendiBBima eon il titolo di veseovo ho-
norare et appresso santissima sede apostoliea, senza nesun mio merito
(lo sa Iddio) favorire, la prego et sopplico mi procuri almaneo com-
pita speditione tanto deJle bolle, come brevi, le facuita et il pallio, aeeii>
sobito fatta la consacratione et havuto il pallio io me ne possi tr&sferire
agovernare qoelle pecorelle dalla Santit& di nostro signore a me COD-
eesse et ho trovato booni et dotti padri per menarli seco, sarebbe donqoe
neceSB&rio, che V. S. i1lostriBSima diresse, parenole, al reverendissimo
padre comm . . . a eii> volesse 'dar ordine al novello padre provineiale,
che non mancasse di armene, per l' aumento ella santa fee catto-
lica et la reiigione nostra, compitata soddisfattione, in coneeere li sud-
detti padri, perchb dico a V. S., ehe OguUDO per Iddio gratia molto
volentieri viene maco .. Foinizza gli 20 Loglio 164,3. Di V. 8. illu-
strissima e reverendiBSima.
lo Iuogo del terzo vescovo con la dispensa potrebbe 8upplire il padre
provinciaJe, come prelato et quasi veseovo di soa provincia fra i pari
efrati suoi ete. Hnmi1issimo et devotiBSimo seno fr. Mareo Bandini da
Seopia, Bosnese. .
All' illustrissimo et reverendissimo signore Francesoo Iogoli.
Ibid. vol. 179. ..."
MCCCLXV. 1643, 28 JIlIll, Romae.

Fr. Marco Bandulavi reseribitur, eius ad episeopatum mareia-
nopolitanum cum resientia Silistriae promotionem aliiB lam litteris ipsi
indicatam fuisae; miBsionem de Sebes et Carassevo fr. Joanui Desma-
nich CODereditum iri; fr. Franciseum de BanjaluCi illue mittendum.
Tabular. L oongregal. de propag. fide origiDal. voL 87 loJ. 188.
445
MOOOLXvt. 1643, 15 Augusti, Olovo.

Fr. PeWus LipanotJi prOtJinciali8 minister &snae ,cribit seniures pro-
tJiflCiae in congregatione in OlOfO adunati perpetuam paeem conclusenmt
eum sermis,ima r'Publica Ragusina; rogat ut ,aera congreg(dio non per
miUat Lipovam a conventu Olovo aHlli, neque ut Petrus SalJhati nus
fratres parochiis in 8irmio privet, qui eOB ex VukOfXJr et Laz expulsit.
Emioentissimi signori, padroni colendiasimi. Non potendo ogni cosa
determioare, ne eseguire nel capitolo prossimo celebrato determinassimo
per l' aB80nta di fare la eongregatione qal al Piombo, ragunand08i la maggior
parte delli p . . . provinelale, tanto attuali quanto habituali con tutti
disereti perpetui dena. . . . bisogni, e necessit1 commone, quando fu ra-
ganato, fu determinato questo. . . . In primis notificamo alle pp. loro,
come per la gratia efavore divino concordassimo in Belgradi i signori
Ragusei con . . e mandando doi !ratti a quell' eccelente senato di Ra-
gusa conebiudessimo la pace stabile e perpetua, . et mandassimo i nostri
frati per li eappellani in detta cappella di Belgrado. Secondariamente,
con ogni humilt1 eriverenza pregamo pp. loro, ehe alle relationi di
missionarii non si . . subito: m' aviaino i pre1ati di questa provineia
per informarci, quomodo res se babet... derli le gratie e privilegij.
E che i missionarU non s' ingerisehino oeeupar le paroebie giil. di tant'
anni convertite, come fa al preseote il padre Giovanni Demoanieh U8Urp
a Lipova dal convento di s. Maria delle gratie di Piombo, ma attendi
di convertire qualeheduDo e possededo ; particolarmente baT8ndo 1& pro-
visione di santa chiesa. Tertio supplichiamo, che Bi degnino commandare
al m. r. d. Pietro Sabbatini, che una volta cessi le aggravationi et per-
secutioni, che fa ai frati dintorno causandoli tante perdite . . . te posseder
tutte le paroehie dl povari conventi talmente, che restino privi del suo
sostegno, et non potendo aItrimente 8ubornando la gente eon divane
inventioni et infamie p .... i fratti; poco fa c' ha scacciati da Laz e
Vukovar, hora s' ingerisee aneora scaeciarli .. et per non fastidirle
speramo ricevere la c0D801atione. Hora prostrati iD terra . . . pregando
dal cielo ogni loro contentezza, felicit1 e prosperita e baeiando loro
vesti etc. Da Piombo di s. Maria delle gratie li 15 A.gosto 1643. Dele
loro pp. humiIissimo filiolo fra Pietro Lipanovieh ministro Bosna Argen-
tina con tutto lo diff.
Ibid. T. 179.
MCCCLXVII. 1643, 15 Anguti, Olovo.

Fr. Pee"" LipanotJi~, minister prof1incialis Bosnae, 8riit 88Cretario de
fr. Marino a Poiega, et gramu refert eidem pro favore protJinciae exhibito.
D1ustriBsimo monsignore. Credo, che l' infastidiro con le mie lettere,
ma havendo questo carico e pesante l' offielo sopra le spalle mie nOD
P0880 di non vigiIare et attendere al governo . . Il fra Marino da Pos-
\ , sega attende per tutti i modi esser suffraganeo del monsignor fra To-
maso, vescovo di Bosna, contro la volont1 sua e di tutta la provineia ..
Non possiamo giudiear utro di V. S. ilIustriB8ima, ehe abbi ln tutte le
attioDi sue assistante lo spirito santo nel promover alla dignit1 religiosi
446
boni e degni d' ogni honore, come per hora havemo il padre fra Marco
Bandin et il padre fra Giovanni da Possega 1, per li quali verame~te
siaDlo troppo confosi non sapendo in ehe maniera ringraziarla di tanto
aft'etto efavore. Piombo li 15 d' Agosta 1643. Fr. Pietro Lipanovieh,
ministro di Bosna.
Tabular. congreg. de propag. fide voL 89 fol. 48.
MCCCLXVDI. 1643, 23 Aagutl, BeJgradl.

Fr. Marcus Bandinus 8cribit Becretario B. cOfIgregationis ne permiUat
parochiam Lipovensem BUbmitti COfIventui OlofJoensi, B~d man eat 8ubiecta
praefecto mi88ionflm, tlnIle multum emolumenti in fide propaganda BpertJri
potest etc.
mustriH8imo e reverendissime signore parone mio 088enatissimo. Gli
do Ja bona et feliee nuova, come il p. fra Franeeseo Budimiri Bosnese,
padre della sua provineia, e sin hora paroeeo delli signori mereaanti
Bomesi in BeJgrado habitanti, con singofar favore et gratia divina e con
la sua solita prodenza e destrezza pacifioo Ji signori Ragusini et Bosnesi,
qui habitanti i dicot feee la santa paee et coneordia da tanti anoi bra-
mata, et per tutti Ji eantoni del mondo, posao dir, eercata, co (sie) o sei
giorni li padri di Bosna havranno il possesso della loro antica habita-
tione non pretendendo l aJtero, se non l' UBO sempliee della capella; et
la remuDeratione del detto p. Budimiri per una cosa tanto cara et tanto
da tutti bramata dalli p. p. Camengrado et Marino di Possega eon li
seguaci loro, altra non ci sara, se non le solite perseeutioni et odio
im mortale. Pero, illustrissimo signor p&drone mio singoJari8simo, fida-
tomi io nella soJita clemenza et favori sooi ealdissimamente gli raceo-
mando detto p. Budimiro, aecio V. S illustrissima 8critto lo habbia nella
vostra idea tra li favoriti et meritevoli figlioli vostri, essendo padre, il
quale merita ogni sorte d' bonore ete. AlJi 14 del presente in Olovo nel
deffinitorio dell rr. pp. di Bosna fu grandissima contesa per la paroehia
di Lippooa, per il breve apostolico et anco il decreto della sacra congre-
gatione de fide propaganda, gia alla cura delli padri missionarii di Ka-
rassevo sottoposta, et a quelJi padri missionarii per &gjuto assegnata;
perehe li padri della madona d' Olovo, non goardando augmento della
santa fede cattolica, ma proprio interesse, con la aotorita del deffinitorio
di Bosna vorrebbero per tutte le vie et modi, che detta Lippooa si sotto-
ponesse alla eura del monasterio d' Olovo e eosi gia hanno determi-
nato. Pero, illustrissimo padrone, l' aviso, aceio sia avertita, et aecio
sappia, se la sudetta Lippoua sara data a quell eonvento d' Olovo, per-
dera per certo totto quel bene incominciato non aolamente in Karassevo
ma etiam in Sechu et Varaia, villaggi grossi e di novo con gran
fatigba et perieuli aquistati, li quali pian pianino dallo seisma alla ube-
dienza della chiesa romana si convertono etc. Di piu li padri Piombesi
non hanno mai governata quella parochia. se non dopo ebe io nelI prin-
cipio della nostra missione in Oarassevo alla eura di quella mandu il
1 Marcus fuit Dominatna arcbiepiscopus Marc.iaDOpolituU8 et JOaDDeI episoopWl
PrizreneDBis. .
447
padre fr. Elia da Possega nostro eompagno, et essendo 8tata in quel

tempo senza proprio parocho, e poi Ja piglio un prete, noi non potendo
a quella senire, essendo soli, e poi un aItra volta la pigliarno i frati et
ultimamente Ja piglio un prete detto Don Stan eo, dal quale la piglio il
p. fra Giovanni Desmagnich, et Ja tiene. al presente; siche li pari Piom-
besi poeo ci corano del aumento del1a fede, ma del proprio interesse,
non volendo le fatighe ma solamente li frutti; e vi sono molti pari
della mia provincia, li quali sentir non poasono tanto e tanto bene, che
li detti pari missionarii fanno nella chiesa di Dio, maasime p. Camen-
grado et padre provinciale passato, li quali pitl tasto fanno befe del loro
sanguinolIo bene, et li chiamano vagabondi et quasi banditi dalla loro
provineia j massime adesso come rabiati, vedendo che la chiesa santa
nostra pientissima madre va rimunerando i suoi missionarii eon le dignita
ecclesiastiche, come me et p. fra Giovanni da Possega, senza li meriti
nostri. Nel passato capitnlo moderno provineiale nostro, per far cosa
grata alla sacra eongregatione de fide propaganda, et per aecender mag-
giormente li animi delli detti missionarii al Benitio di Dio, li voleva
eonnumerare fra li pari guardiani, et che per ravenire in tutti li capi-
tali della provincia havessero il voto attivo et passivo, et allora p. Ca-
mengrado grido alta voceo, che tutti li missionarii apostoliei per l' avenire io
vessero (esser) discaeiati dalla loro provincia; giudichi dunque V. S. illustris-
sima, che termini sono questi. Da quel tempo, illostri88imoparone, che
io mi sono partito da Roma, mai ho avuto, una sola dal signore Giovanni
Domenico Verusio et altra adesso per via di Sofia, alla quale non ria-
pondo cosa alcuna non potendo in fretta. Con fine resto ete. BeJgrado
gli 23 d' Augusto 1643. Di V. S. illostrissima e reverenissima humi-
liasimo, devotissimo e obligatissimo senitore fr. Marco Bandini da Scopia
Bosnese. Al iIlostrissimo e reverendissimo monsignor Francesco Inguli ete.
. lbid. voL 87 Col. 174.
MCCCLXIX. 1643, 13 Octobris, Velikae.

Fr. JacobuB Boncarpi reguisitus communicat cum Becretario B. cOhgrega-
tionis, non e8Be voluntatis epiBcopi Bosnensis accipere
in coadiutorem.
r,..
.Marinum Bibi
Eminentissimi e reverendissimi signori ete. Humilmente expongo all'

eminenze vostre, quaJmente dopo haver seorso 200 legbe di paese per
eaDaa della visit&, nella quale bo eresimato XI milla persone e fatte
l' altre funtioni neeessarie, toccato un poco dalla podagra mi ritirai per
riposare 12 o 14 glorni nel convento di Velika, dove trovai monsignor
fra Tomaso veseovo di Bosna, il padre ministro provinciale et altri padri
priDcipali della meesima provincia, li quali un giorno mi chiamarono
tra loro, ove giunto il monaiguor vescovo eommincio a dire: Dlustris-
aimo signore, padre ministro, voi altri padri, dovete sappere, come con-
secrata che fui quatro anni incire&, d' indi a non molto tempo mi eadde
la goeiolla, che mi rese infermo ed impotente, come veono; pero mi
.ritirai nel eonvento di Foinizza, e fui ben trattato ; stando eosi il p. fra
Marino da Possega commincio a sollecitarmi, che volessi seriver per lui
a Roma et al imperatore, . pereM f0888 mio eoadiutore con futura suc-
448
ctl8iooe j &tetU un pezzo dl non volerio fire, finalmente . . . aerisai al

.1' imperatore per questo eft'etto. Hora alla presenza di v. sign. illustrissima.
come delegata apostolico, e delli padri dico e coofermo, oon esser stato
di mia volonta l' haver seritto, ma essendo nelJe mani del audetto padre
temevo di me steaso. Prego V.' S. illustrissima, gi1 che io non posao,
seriva alla sacra eongregatione! che assolutamente non consento in questo.
Detto quello il padre provinClale ancor pregb che . . io aeriveasi all'
eminenze lora .... lo ho promesso di farlo .... Velieha di 13 Ottobre
1643. Delle eminenze humjJjAsimo servo fra Giacomo Bonearpi, feseoyO
di Himeria.
T.bular. OODgreg. de propag. Ide vol 12'l f. 177.
MCCCLXX. 1643, 28 Oetobrls, Veliku.

Fr. Jacob", Boncarpi, episoopus Himwiae, administrator &mendrien.is,
fJisitatiB partibU8 BtUU iuriBdictionis et confJOcaturu8 synodum dioecuanam,
ezponit.. congregationa desuper ditJersa dubia; addit guaedam de P.
Joan"e MihajlofJi, ut BUBpicatur, e fJitJis sublato, et circa andulgentias
plena"a
Eminentlsaimi et reverendisimi signori, miei signori padroni colendia-
simi. Volendo dopo la visita far un sinodo generale, di coi v' e gran-
dissima neeessitl, m' oecorrono aleDDi dubU, la risolutione de' quali rive-
rente chiedo da cotesta saera congregatione, il primo e, che 8~PJlOn~
dosi nel breve apostolico, che l' sinoda si ee1ebri nella cittl di HeJgradi,
essendo questo luogo molto discommodo alla maggior parte de paroehi
et a poehi vieino eoDipatendo alla distanza di quelli et a pericoli di
viaggi, che qui sempre sovraatano, mi parebbe bene . s' elegesae un
luogo men perieoloso e fastidioso, sia con chiesa o no, perche a1cone
parochie non hanno chiesa, ma in eampagna si fanno li divini officii
appresso le vestigle delle chiese antiche o eemeterii, aeeib i patim(eo)ti
fossero communi a tutti, perche farla in Belgradi ha quasi deI impoa-
sibile per la gran lontananza. n secondo, se i regalari, li quali banno
eura d' anime, massime li padri Gesuiti, che sono in Temisvar et in
Cinqueehiese, non volessero giurare d' osservar li deereti sinodali e far
la profeasione delJa fede eonforme al sac. coneD. Tridentino, in questo
easa quid agendum sit? La eaglone del dubitare e, ehe havendo visi-
tato buona parte della dioeesi di Oinquechiese, mi feci intendere da
padri Gesuiti di detta citta, che i veseovi d' Vngaria, n.minati dalla
maestl cesarea per le chiese lOtto il Turco, non habbiano faooltl di
metter o levar paroehi o predieatori, e cose tali, senza la eonferma di
sua Santitl j e li padli riaposero, che io faeessi et essercitasai la mia
autoritl come voleta et ordinava la &anta chiesa, che loro erano pron-
tissimi ad ubbedire et ailltare, ma che avisariano li auoi auperiori e
veseovi d' Vngaria, da quali fin adhora bavevano havuta dipendenza.
Accuso al eminenze vostre Ja rieevuta d' un deereto di cotesta s. con-
gregatione sotto D primo Giugno prossimo passato, a favore di d. Sta-
nislav }'llipovieh per x paroehie vaeanti appreS80 Lipoua, e perche il
8Uppoato da quello era lontano dal vero, se la pieta patema non mi
moveva, ,olevo rimandu-Io eostl eon Ja vera reIalione ; non di meno
449
essendo vacata la paroehia di Saika, l' ho conferita in Ini, che altri-

menti e idoneo e di buona vita ma poco pratico, sopponeno vaca8sero
x. parochie appresso tipoua, non essen dove ne pur una. Dall' ultime
lettere della s.congregatione sotto II 15 Agosto vedo, quanto mi com-
mandano rEminenze vostre circa il p. fr. Giovanni da Possega, del
quale, dopo parti (sic) da queste parti verso Roma nel mese di Giugno,
mai pia se intesa nova a1cuna, anzi si tiene sia stato fatto morire. Hora
stando questo ne YI essendo chi chieda per Ini le scritture, che I' emi-
nenze vostre m' impongono lascio scorrere, oltre che qui si tiene sia
morto; io non dimeno per sapper la verita. del' fatto, ho esortato e con-
sigliato il frateIlo maggiore di detto pre Giovanni, che vada personal-
mente a Sebenico e Zara, dove si dubita sia mancato j et informato che
BarO, n'avisaro l' eminenze vostre. Trovo in tutte queste parochie, che le
chiese anticamente havevano indulgenze plenarie due o tre volte I' anno
per relatione de popoli non v' essendo scritture, pero supplico l'eminenze
vostre restino servite di pl'GCurarmi da N. S. indulgenza plenaria due
volte I' anno per chaduna parochia. ch' io poi nominaro le solennita. non
potendo bora sapere i titoli di tutte le chiese, per esser finita la visita
generale; mi dlce monsignor illustrissimo di Bosna, che egli ha per tre
volte, pero spero anch' io ottenerla dalI' eminenze vostre . . . Velika li
28 Ottobre 1643. Dell' eminenzie vostre reverendissime humilissimo fr.
Giacomo Boncarpi, vescovo di Himeria.
Tabu1ar. congreg. de propag. fide 1'. 89 f. 26.
MCCCLXXI. 1643, 21 Decemhrls, Velikae.

Fr. 71wmas Mrnjavi6 de fr. Marino lbriimom Poegano.
Eminentissimi signori etc.' Tengo necessario. in che stato mi tro vo,
di significare alle eminenze loro, per la gratia del signore vivo, ma con
. qaella carrita, che li piace, non pero tralasciando le mie funtioni, dove
fa di bisognOj e non iiii trovo tanto aggravato dalla infirmita.. quanto
importunato dal padre fra Marino Ibrisimovich, il quale non mi lascla
respirare volendo che io gli renuntii il mio vescovato di Bosna. . . Di
Velicha in Bosna li 21. di X-bre 1643. DelJe eminenze Ioro humilissimo
servo fra Tomaso, veseovo di Bosna Argentina (aliena manus).
lliustrissimo e reverendissimo signore. Grandissima consolatione ne
sento, che sua beatitudine habbia riffotato ambitiose petitioni intorno al
veseovato mio d'aIcuni presuntoosi .... Nasicae li 15 di Maggio 1644.
Di V. S. illustrissima humilissimo servo fra Tomaso Margnavich, vescovo
di Bosna (manu propria episcopi).
Tabulariam 8. congregationis de propaganda fide. Orig. vol. 127. fol. 173.
MCCCLXXII. 1643
.Anonymus informat secretarium. quod mense Augusto convenientes patres,
sub preridio administratori8 &mendriensis, quatuor candidatos, ad prae-
scriptum 8. congregationis, eZegerint pro episcopo B08netl8i proponendos.
V. S. iIIastrissima e reverendissima sapia, come questo Agosto pas-
sato, essendo eongregati tutti II pp. di provincia nel convento di Piombo,
Digitized by G~oS le
450
trattassimo di chiedere un pastore dalla chiesa santa, trovandosi glA in

ultima potenza monBignor di b. m. fra Tomaso veseovo di BOlI1&, e eon
forme quel deereto della sacra eongregatione eJessimo qnattro paclri per
tal offitio, IOttoserivendoai il padre provineia1e, il padre custode et il.
padre deeano in nome di tutti li padri presente illostrissimo monsignor
fra Giacomo Bonearpi veseovo d' Himeria, e cio haverno mandato al
padre fra Raffaele (Levakovi) per far noto a V. S. illustrissima et aIJa
sacra congregatione supplieando humilmente si degnino favorire in cio
1& provineia; come l' istesso havemo fatto appres80 1& sacra maestA ce
sarea. L' intentione di padri V. S. illustrissima sapn. dal p. m. r. fra
Raffaele et padre fra Pietro ete.
Ibid. v. 90 f. 291.
MCCCLxxm. 1644, lJanllarU, Belgradl.

Fr. JacobU8 Boncarpi smbit quaedam circa intlulgentias a rratribU8 pro-
mulgari solitas.
Eminentissimi e reverendissimi signori miei padroni colendissimi. Per
proveder a questi mali (indulgenze, scommuniche, gnardiani nelle pa.
rochie) pacificamente con mio seommodo e dispendio mi transferii a Ve-
lika per abbocarmi col padre provinciale, e eapitarlo di quallo (che)
oceorre. E quanto al metter e levar irati senza dovola licenm, lui stasao
biasimo e mi dimando copia del decreto della s. congregatione lotto li
12. Aprile 1633. in Quirinali, e gli lo diedi. Quanto alle scomuniche,
rispose esser veramente iotrodotto quest' abuso.... Quanto all' indol-
genze, disse, che lui non era solito veramente promolgare, ma che olti
mamente havevano ottenuto un Breve da N. Signore di poter ubique
annontiare le dette indulgenze comesse alla religione, come per tutto
fossero monasteri, e ricercato da me di detto breve, mi rispose noil ba
verlo per le mani; per il che io li mostrai la copia del detto, e li feci
vedere, come in quello hanno supposto moIte cose contrarie al vero, cio
e ch' in Bosna lOtto al 'Turco non sia alcuna chiesa, havendo egJino
sedeci conventi formali con le chiese ben' all' ordine e libere, come tutti
sanno in questi paesi, anzi iu alcune sono li sette altari privilegiati, e
che pochi o nisono di quelli oratorii amovibi1i ocapelle secrete si tro-
vano; e li feci toccar con mano, che quelle parole del Breve: .in locis
et partibus huiusmodi, ubi nullo modo ecclesiae exstrui p088Unt, non si
possono intendere delle paroehie e luoghi, dove non e convento o numero
de frati in vece di convento . . . Se bene non ho finita 1& visita gene-
rale, io spero d' bavere sotto di me 54 o 56 parochie; e nel vescovato
di Cinquechiese sono padri Gesuiti, in Temesvaro padri Gesuiti, in Se-
ghedino padri osservanti riformati et banno moIte paroehie e 17 preti
sacolari, e nisuno di questi promulga indulgenze havendo cura d' anime,
e li soli padri di Bosna. . . havranno questo?.. In tutte queste mie
diocesi non sono che due parochie, ove non siano chiese formali, et ivi
pure appresso gli antichi fundamenti e nelli cemeterii publieamente si
celebra. e li christiani di quelle due m' hanno promesso di voler cerear
la facoIta dal Turco di fabricarIe quanto prima; in tatti gli altri laogbi
possono le chiese paragonarsi a quelle, che sono nelle meg1iori ville
451
d' Italia essendo libero per tutto, ove sono christiani, dir messa e far
l' altre fontioni come in CbristianitA. . . . Belgrado II primo Gennaro
1644. Delle eminenze vostre reverendissime humiliss. etc. fr. Giacomo
Boncarpi vescovo di Bimeria.
Tabular. congreg. de propag. fide voL 127 f. 20.,
MCOCLXXlV. 1644:. 22 MartH, Lfpae ln Hungaria merfdfonalf.

Oatholici Lipen88' enarranl, quomodo frater Andrea. ah Omi ad eo.
pro capeZZano mil,", fU6rit, eumque, et non alium, ultro hahere volunt.
8 JbtDOBO :MapTa Da 22 1644. MH CBR K~ KapCT'hauR KaTOJlR~H
JlHJIOBJlaBB SaKJlH-hBelIIO ce H BamBMH A8maMH DOABOCHMO, H Ba CB&-
KOMY :MHCTS CBBAO'lR:MO B 0'lBT8ReMO DO OBOM8 DBCM8, rAH rOAB 68Ae
8Ka8aBO, DpOJleraBO aJtR '18BeHO, KaKO 6HCMO CBH 8HeAHO C1C8DJleHH, H
DHTaHsliB HaC OTa~ D. 4>pa ABAPBBa OMBmaHBB, Bam KaDeJtaH, Aa pe-
'1e:MO DpaBo, KaKO e. B MB AOAyme K8)ReMO KaKO e BOTHDa: AOABcMO 2
D8Ta 8 BOCH8 Ba OJlOBO aa DOKOBHora 4>pa BBKOJle BpaHKOBBha MHBB-
CTapOTBa, a rBapABaBOM 68AsliB oTa~ 4>pa ileTap CTOBKOBBh 8 OJlOB8.
H DBTaC:MO OI'. pe'leBOra MBBHCTpa B rBapAHHaBa 4>paTpa, KOH BaM
OArOBopBme, Aa OBB, KOH S 6BO, Dob Behe, a AP8rora If~Jl.&MO; saTO
BmTBTe BaMH rAB BaM BKora Aparo, BAH Dona BAH 4>paTp&. B OBO s
Behe oTaAa 10 rOAHBa; B TaKO CT&CMO 6pes peAOBBBKa, AOK.lle usulje
BC XepAeJla AOM OTaHKO COJlBHBH nOD, Kora eMO Aapa<a.m 6 rOAHBa,
KOB RaAa oTulje, DOCAa Ham OTa~ <l>pa :HBaR AecMaBBh o~a 4>pa AH-
ApBH8, KOB Bam ~pKB8 orpaABme C BeJtH~HeM Tp8AOM H 86BBO:M, paAB
KOS :J:O.:\Bme 8 ~pBrpaA, H AOTB BaBpuAHme, B BaMB CJl8me BeOMa
A06po B DomTeHO, B MH AP8re HeBmTeMO, HHTH heMo, KaA HaM HDecS
6HJlH 8 BeBOJl8 D 8 DOTpe6s. B sa Behe BHpOBaHHe u CBBAO'laHCTBO
DOADBcSHeMO BamOM p8ROM B BOJlOM OCAOJl BMeHOBaHH: lfa TOMam
D;apBB BecaM CBBJI,OK ropLHeMB DHeM8. Ha ileTap 6KMe'IBBa BecaM
CBBAOIC r()pHeM8 DBCM8. Ha HMpemKo BecaM CBHAOK ropLBeM8 DBCMB
AOA8me. Ha c;PapKam BecaM CBHAOK ropbBeM8 DHCM8. :Ha HBaB Map
THBOB CapaHJtBBa CBBJI,OK, KaKO e ocrop. :MB CBB KaPCTHaBB MH CBB-
AO~ :Ha 4>pa AHAPHBa OMllmaBHB BecaM CBBAOK, KaKO OBO peKOme
. B '1HBBCMO 8DHcaTB.
Nota eardina1is s. congregationis de propaganda fide. Karansebes 20
Aprile 1644. Fr. Gio. Desmanicb prefetto della missione di minori ossen.
ebe li padri Bosnesi di Piombo pretendono la ebiesa di Lippa senza
raggione 1. pereM gia :J: anni li banno abando. . 2. perche Lippa El in
Transylvania donata da Gab. BetbIen al Tnrco, lontana da Bosna x gior-
nate, anche li padri di Bosna rion possono pretenderne giurisdietione.
s. percbe li patri missionarii bano spezo 122 m. aspri che fanno 1500
da oro nella fabriea della chiesa e neli ottenere licenza dal gran Turco
per eonseruarla j e cbe pero non ~ ragi one, che la eedono a patri Bosnesi
senz' essere eonpensati, cbe patiseono grandissimi trauagli da detti patri
Bosoesi, come si potra. bauer informatione da mons. areivese. di Mareiano-
poli; che padre Andrea anche e Paolo sono stati eareerati e tormentati
dali Turcbi per esser aeeusati, che convertin' II popolo alla fede romana
e le convenuto pagare 16 milla ei06 150 pezzi da otto (oro) per liberarli.
Ibid. VOL m fol. ~
452
MCOOLXXV. 1644, 6 1IaII, lliiee.

Fr. 77aOmaB Mmj~ sacrae congrI(Jationi SCribiI frw:lus ptJrOCAianun
aibt auignatGncm fIOn dGri; dei,. a se nominat08 elBtI dtiOB patrel grafJ6l,
qui tleUrminarmt li".itu inUr tlioecesifll BUatJI tit Scardofterutlm.
Eminentissimi e reverendissimi signori padroni miei colendiasimi.
Delle sei paroehie assegnate a miei anteceaaori e eonsequentamente a
me per sostenimento, hora mi trovo privo di due, doe una poaseduta
dalli padri di Rama e l' altra da d. Nicolo in Carassevo, qaali mi eon-
teoto restino a queUo governo, ma che eorrispondino eon li fruUl con-
forme al solito. Circa la paroehia di Rama si puo scrivere al padre pro-
vinciale, ehe si quietioo sudetti padri, e della parochia di Carassevo scri-
vere al detto d. Nicolo paroeho di Carassevo, che simil renda li soliti
frutti al 8UO Vescovo. Non possendo il V88COVO pro tempore di Bosna
intervenire alla deputatione de eurati rastino servite r emineuze conea-
derli licentia, che possa mandare un padre in suo luogo, accib assista all'
elettiooe de Curati etc. Havendo presenti.to esser stato per breve con-
cesso a monsignor fra Paolo VeBCOVO di Scardona l' amministrati.one
d' aleune diocesi nelli eonfini di Bosna, parimente 8upplieo, per zelo di
buon goveroo e pace publica si deputano uno per parte per la deter-
minatione de detti confini nominando per mia parte uilo deU' infrascritti.
il p. m. r. Martino Barguglianin et il pre fra Philippo Tarnovitio custode,
della provincia. Nella mia diocese trovo qualche abuso, che aleune ville
non vogUono osservare il ealendario novo, !anno aneo li matrimonii nelli
tempi prohibiti et nasce d' aleuni paroch~ quali per I' interesse deDe ca-
rita compiaeiono a queJla gente .... Nasicae li 5 di Maggio 1644. Di
v. em. bumilissimo fra Tomaso Margnavich, veaeovo di Bosna.
Tabu1ar. congreg. de propag. 'fide vol 1i7 fol. 111.
MCCCLXXVI. 1644, 20 Mall, Romu.

Innoeentius PP. X~ Marcum archiepiscopum Marcianopolitanum Ba-
silio, Moldaviae principi, commendat, "quo sna exereere munera ac lati-
nos catholieos, per ipeam provinciam dissitos, invisere ac iuvare poaait".
EJ: archivo claudiopolitano patrum ord. 8. Francilci, provinciae L Stephani.
MCCCLXXVII. 1644, l JUDII, Belgl'lcll.

Fr. Jacobu8 Boncarpi post peractam visitationem in partibus Karan-
sebes, KraAevo et Lipa refert inter caetera: "Dopo che il ministro di
Bosna il p. Lipanovieh, e ci aiamo abbocati insiem&, mal il stato pratl-
cato di meter fraU nelle parochie a me sottoposte senza mia sapota
Lippova provista d' un saeerdote detto don Stanislavo Fi1ippovich, il p.
Giovanni Desmanich prefetto della missione da Carassevo. Ho ancon
trovato, che 1& provlneia di Bosna littiga con la missione detta (Lip-
pova) ... Cl
Ibid. vol. 89 f. 15.
453
MCCOLXXvm. 1644, 10 Jull, KIprevIcU.

Fr. Petras Bogdan (Diodat~) Baki, episcopus Sophiensis, seeretario
s. congregationi de propaganda fide signifieat aciventum Petri Parchevich,
se mortem Joannis de Posaga cum dolore pereepisse, Marcum Bandini
profieisei in Bosnam conseerationis gratia.
Taba1ar. congreg. de propag. fide vol. 127 fol 387.
MOCCLXXIX. 1644, 2 JaJjj, Makarska.

Fr. Bartholomaeus Kamc5, episeopus Maearseensis, scrihit, se rogasse,
ot fr. Petrus Kdic5 sibi in coadiutorem detur, eumque commendat.
Ibid. v. 127 f. 178.
MOOCLXXX. 1644, 10 JuUl, KreAevo.

Fr. Parus Lipanovi minister F0t1inciali. com.".dGt peC1(.liari modo fr.
Stephanum 8aUnesem secretario B. con!J'egationiB de fide propag.
mustrissimo e reverendissimo signore. Non devo Jaseiar questa occa-
sione senza salutal'lo e senza otrrirmi a v. s. illustrissima con tutte le
forze del suo intimo servitore, dandoli la parte, che per gratia di omnium
fattore tutte le cose di questa mia provincia vanno da ben in meglio; il
che so benissimo, che v. 8. illustrissima assai se ne gode di senm tal
eosa, essendo vero amatore della fede cattolica, di questa nostra pro-
mci&, come aneo della mia persona, suo servitore cordialissimo. Li rac-
eomando li negotii della custodia di Transilvania, che nOD vadino in pre-
giudizio di qoelp. fra Stephano, un vechio cosi di santa vita, il qual
mandando a quelle parti e stata ben scomodata la nostra promcia, dalla
quale adesso non si trova un frate, che volesse andar a far qualche buon
&utto vedendo questo disgusto del p. fra Stephano Sa1inese, un huomo
si meritevole di questa nostra provincia e d' ogni honore come 10 sa
benissimo . . . Quanto della mia promcia tanto della mia persona, la
quale potra favorire eon honor di qoesta nostra provincia, come sentha.
da r. p. Andrea giovan ne assai meritevole appresso la nostra provineia
... Di Cressevo li 10 di LugUo 1644. Di V. S. illustrissima fra Pietro
Lipanovi ministro di Bosna.
Ibid. v. 127 fol. 132.
MOOCLXXX1 1644, 28 JalU, Kresevo.

Fr. MarCUB Bandlno scribit cuncta, qUai 8. sedes et s. congregati~ ipsi
p1'tUcsperit, ad. amusMm executurum etiam, si ta6C88S6 fuerit, cum Bata-
S8
UUitais effusione.
Eminentissimo e reverendissimo signore padron mio eolendissimo.
Hoggi il deereto dalla s. eongregatione de propaganda fide alU 19 di
Genuo del 1644 al instanza della sinodo dieeesana tenota in Moldavia
fatto. e dalle due lettere a V. eminentia, aeeompagnata l' una a1li 29 di
Deeembre prossimo passato e J' a1tra delli 30 di Genaro del anno prae-
sente, da lei inviatemi rieevo. Le quam con aiuto del signore et l' assi-
SteDZa delle Ier emlnenze in predetta Moldania transferito che saro,
attendem pontualmente d'esseguir U eontenuto in esse. Com' anehe queDo
di Transi)vania etiam che ci fusae eum sanguinis effuaione ac ipsa morte,
quando perb da quel principe beretico mi sara dato pasao libero di poter
fare in e88& liberamente le funtioni pontificie. Ma stantibus terminis non
lo credo, essendo cib immediate contro li statuti et articoli di quel regno;
tuttam io per I' amor di Dio e zelo ~alutifero di quelle pecorelle non
perdonarb aIli pericoli, e fattigbe, ma tentar() la fortona e eercherb i
mezzi che mai pih saranno possibili con ogni diligenza del mio basso
ingenio, per metter in effetto quel tanto mi vien dalla santitA. di n.
signore e l' vostre eminenze commandato; alle quali per fine bumi1issi-
mamente bacio le faJde delle saerate purpure pregando nostro signore le
feliciti et prosperi di ben in maglio. Cressevo in Bosna Argentina li 28
Lnglio 1644. Di v. s. eminentissima e reverendissima bumilissimo e de-
votissimo servo fr. Mareo Bandino eletto arejveseovo di Marclanopoli.
AU' eminentissimo cardinal s. Onofrio.
T.buJar. oongreg. de proPI fide v. 87 f. 50.
MCCCI.XXXU. IM4, 29 JIlll, Prokople.

Fr. Petrus Baksi, archiepiBcopus &phimsis, 8eribit s, inler maa:ima
pericula in Bosnam tamm iturum, ut primum 80cii cont1enerint.
Eminentissimi etc. Adesso me ritrovo in Proeopie nella Servia haven-
dosi inviato per andar in Bosna di consaerar mons. eletto di Mareiano-
poli, et mi dissero che questa conseeratione non ai potra far in Bosna
per .amor di certi 8OSpetti; et adesso vado incerto et eon pericolo di vita,
lasciando in parte le spese et a1tro. Li Turchi vanno alla guerra, ehe
non si puol passar senza grandissima paura; lo pero aspetto qolla com-
pagnia et andam sino in Bosna, ma se non potranno concorrere altri
veseovi, sara ogni cosa persa; et percib bavamo pregato tante volte, ehe
s' ottenessedi D. sige la dispensa, che si potesse conseerar d'ono, et cosi
andava tatto bene. et sin bora loi sarebbe nella soa re3idenza . . . pro-
copie li 29 di Luglio 1644. Di v. B. eminentissime et bumilis8ime servo
fra Pietro Diodato arcivescovo di Soffia.
T.buJar. oongreg. de propag. fide orig. voL un, fol 888.
MCCCLXXXln. 1644, 8 8epteabrfs, KreAevo.
Fr. Thomas Mrnjavi, SCf'ibit se ortli1Ul8Be, ut ~aet8r rr.
Marianum Ma-
ravi adhue tres patres seligantur proponmd'l. pro suo coadiutor, i illi
t1ero orat sibi dari fr. Marianum dictum.
lliustrissimo e reverendissimo signora. Altr& volta ho seritto e pre-
gato la s. coogregatione, che non si faeesse alcon suiragio n6 eoadio-
tore a me, salvo se l' havessi domandato con II consenso della promcia;
e la sacra congregatione mi rispose, che coal sarebbe, e questo per achi-
var incontri di giovanni ambitiosi; bora mi trovo inhabUe totaImente, non
P08BO pih, e perb pregai p. ministro, che con li padri proponesse quattro
soggetti, cio6 p. Mariano Maravich e tre altri, che vol_ero loro secondo
la sua eonscienza, accib in conformita del deereto della s. congregatione
si faeesse uno di loro V88COVO e mio eoadiutore. n p. miDistro mi scrisse,
455
haverIo fatto e mandato a v. s. illustrissima le seritture inmeme con il

mio consenso, che albora li diedi. Non so, se cosi sara; dubito, che, iI mi-
nistro non habbia fatto, perch6 diede de disgusti abbastanza doppo detto
concerto, e mi levo la servito. e secretario, ch' era il p. Steffano da Pos-
sega. . . . il p. fra Mariano voglia ottenere la gratia da s. santitA, cbe
mi sia dato coadiutore eon futura successione, o come piacera a lei, uno
di loro, e se 6 poisibile il p. fr. Mariano sopradetto, al quale li suoi
fratelli ano provisione di 300 pezzi da otto onera reali di Spagna e
pagheranno loro le bolle. . . Da Cresevo li 8 Settembre 1644. Di v. s.
illustrissima e reverendissima devotissimo servitore fra Thomaso Mar-
gnavich, vescovo di Bosoa.
TabuI. CODgreg. de propag. tide, vol. 127 f. 110.
MCCCLXXDV. 1644, 8 Octobris, lagasU.

Fr. Jacobus BonCIJrpi significat, S6 ob graves per'seCNtion6s Turcarum
aufugi8s6 Ragusium.
Eminentissimi ete. Per li motivi del Turco verso l' Vngaria e per la
grave persecutione dalI' Alaybeg del Sirmio contro li paroebi di detta
provineia e contra me medesimo son stato forzato partir da Belgrado
senza haver potuto aspettar l' ambaseiatore di s. m. cesarea, con il quale
era di somma necessitA l' abbocarmi, aceio non essendo piu in Con-
stantinopoli il s. Vincenzo Timone mi procurasse lettere piu ampie et
sicore delle prime; ma n' havuto tempo d' espettarl0 con molti pericoli
e patimenti son venuto a Ragusa, e fatta la quarantena, andaro volando
a Vienna, per supp1ieare Bo m. cesarea fincM l' ambaseiatore dentro a
commandarli, che eavi l' attescberie et altre lettere necessarie dal gran
signore a fine che io possa con sicurezza star in Turcbia, pereM hanno.
li Turchi saminato, che io sia spione del gran Papas dei Latini, senza
le quali non 6 possibile star sotto quella tirannia ... Ragusa li 8 Ottobre
1644. Di v. s. Hlustrissima e reverendissima humilissimo servo fr. Gia-
como Bonearpi, vescovo di Himeria.
Alla quale devo aggiungere, che hoggi habbiamo avviso, che l' amba-
seiatore di s. m. ces. sia morto in AdrianopoU, siche maggiori fatichi
sarrano, vedro . . . e non partiro da Vienna, sino cbe non so, se sia pace
o guerra col Turco ...
Ibid. vol 127 fol. 176.
MCCCLXXXV. 1644.
Excerpta e tribus epistolis fr. Marci Bandini.
Dlustrissimo e reverendissimo ... Sento, che quel martire di Dio p.
fra Giovanni Desmagnieh per l' iniulta et troppo arrogante et importuna
pretentione di Lippova dalli padri Piombesi e dal custode di Transil-
vania, pure per la pretensione di Sebes gia nostra missione 6 travagliato
poverino . . Chiprovaz 10 d' Aprile 1644. fra Marco Bandino de Seopia
eletto di Mareianopoli.
Selistra n 2 Ottobre 1644... A mia gran istanza il mons. arei-
vescovo di Sardiea s' 6 degniLto di concedermi il reverenda d. Pietro
Pareevich fatto sacerdote dal detto monsignor arcil'6scovo, quali dimani
4:56
piaeendo a Dio sara di partenza in mia compagnia verao Moldavia ..

Idem p. Marcos Bandinus descripsit arebidiocesim Mareianopolitanam
non tamen de visu, sed ex: libris in bibliotheca Kiprovacensi, compil&tam
anno 1644. ubi dicit se in archiepiscop. nominatum esse anno nostrae
salntis 1648. die 16 Novembris ...
MOCOLXXXVI. 1645, 18 FebruarU, Vfennu.
Fr. Jacobus Boncarpi perpendendo quantae util#ati sint et fuerine fratres
Bosnenses ecclesiae caeholicae in partibus 7Urco subiect;s, rogat s. con-
gregationem, ageret eo, ut hi merito8 in ordine ee alibi experiantur favores.
Eminentissimi e reverendissimi signori, signori padroni colendissimi.
Uno de migliori e pih efticaci mazzi, ehe sia per il quieto e buon go-
verno dell' anime christiane sottoposte alla cura delli delegati apostolici
nelli vescevati d' Vngaria, soggetta al Turco, e l' haver buona corri8pon-
denza con li padri Bosnesi, si per il gran bene, ehe da loro ne po riu-
seire, come per potere rafrenare le legerezze di qualche dissoluto; pero
essendo io stato doi anni in quelle parti, havendo per gratia deDa divina
bonta Rtabilita una santa pace in Belgradi et in quei paesi; e conoseendo
sommamente necessaria l' amista delli delegati apostolici con 1& provincia
di Bosna, si per assodar per I' avvenire la gia fatta unione, eome per
haver veduto li grandissimi patfmenti e ~avagli, che quei poveri padri
sopportano giomalmente da Turchi, e l' utile evidente della ehristianita,
vengo moS80 e stimolato dal puro zelo del santo servitio di Dio a spiegar
questa verita al eminenze v08tre supplicandole, che faeendosi il capitolo
generale de padri osservanti in Spagna per la pro8Bima futora pentecoste
si degnino restar servite di raeeomandare al presidente di detto capitolo
. .. cbe s' babbia il dovuto riguardo alli stenti e buone operationi de'
padri di Bosna Argentina bonorando queDa provincia d' un diffinitor ge-
nerale (dignita eorrispondente al merito di quel1&, e di eui abondevol-
mente sono favorite l' altre provincie di queUa religione) nella persona
del padre fra Pietro Lippannouicb da Foinizza, hora provinciale di Bosna;
il quale con tutto lo spirito ba eooperato maco et e stato il primo nel
concorrere alla pace fondata eoDa, d' onde sempre l' eminenze vostre
venivano per le discordie sturbate. Che s' a Dio piaeera, che nel pro-
vinciaIato succeda uno nel zalo a Ini somig1iante, s' assicurino l'eminenze
vostre, che mai sara. disgusto tra li delegati apostoliti e li frati Bosnesi,
et il servitio di Dio gag1iardamente s' aumenlara.. E mi protesto all' emi-
neoze vostre di non haver in questo altra parte, che il zalo dell' anime,
e per che conosco fruttuoaa la correspondenza con quei buoni padri, 1&
quale senza fallo durara. sempre ottenendosi la gratia. Pero bomiJiBBi-
mente supplico l' eminenze vostre di questo assieurandole, che la mede-
sima provincia baura. in maggior rispetto li delegati apostoJici, di queDo
e stato per il passato, et io restaro perpetuamente obbligato all' emi-
neDZe vost re, e con sicurezza potro meglio servir santa chiesa in queste
parti, nelle quali molto poBBono li frati Bosnesi; et con profonda reve-
renza l' incbino baciando li 1& sacra porpora. Vienna li 18 Febraio 1645.
Dell' eminenze vostre humiUBB. et devotiss. servitore fra Giacomo Bon-
carpi veseovo di Imeria.
457
Idem eadem die, mense et anno 8cribit et seeretario .. congregatio-

nia .. E qoella sola (pronncia di Boana) per non haver principe chri-
stiano, che la protega, non ha (diffinitore generale) nella persona del
p. f. Pietro Lippanovich miniatro provineiale, che fin al sangue ha fati-
cato per cosi detta unione e radrizzate moIte cose, ehe staranno pieo-
lando in quelle parti, in somma, e tutto zelo ...
Tabu1ar. congreg. de propag. fide vol. 90 fol. 59.
MCCCLXXXVTI. 1645, 4 )fartU, Viennae.

Fr. Jacobu8 Boncarpi 8Upplicat 8. congregationi, ut aUquM e fratribus
minoribu8 ad ept8copakm dignitatem Bomae accipere velit, multas ob
rationes.
lllostrissimo e reverendisSimo signore, mio signore padrone colendis-
simo. Ham v. s. illostrissima d' hora intesa la morte di monsignor To-
maso veseovo di Bosna; ma per ehe il padre pronneiale della medesima
provincia a me ne da parte, ben eM le lettere siano di due masi, come
a questo, che ho visto, e da tutti li padri di quella provincia udito 10
stato loro, e massime l' impotenza di detto monsignore b. m. fin quando
fugii di Turehia I' Agosto passato, havendomi all' horra il p. pronn-
ciale et assistenti date lettere alla sacra congregatione per un coaju
tore di qoel vescovato, le quali dovevo maco portare e present&re, ma
di gil che egli il morto, le mando a v. s. ll1ostrissima, aeeio resti ser-
nta di presentarIe alla saera congregatione sperando, che non solo per
l'amore, unione et santa pace, che il tra la provincia e me, sia per testi-
fieare acotesta s. eongregatione il loro bisogno, ma che ancora per zelo
e verita dovessi informar v. s. illustrissima, di quanto appresso le dico,
che . essen do li veseovi di Bosna frati di qoella pronncia, nodriti, ere-
seiuti et aV&nZati col latta della medesima, et ehe continuamente nvono
ne' conventi somministrandoli la provincia tutto il necessario al vitto,
vestito e viaggi per loro et per li servi, protegendoliet diffendendoli dalle
vanie e perseeutioni dei Turobi, in fine godendo solo di quello, che la
pronneia li da, sopplicano il provineiale e padri, che la sacra congrega-
tione resti servita di prommovere alla dignita episcopale qualehe sogetto
amato, stimato e conoseillto per buona della provineia e del christiane-
simo, che come non mi move aparlar altro, che il beneficio della pro-
vincia e del ehristianasimo, cosi con anima sineero espongo a v. s. illo-
strissima, che essendo stato pregato dalli padri di Bosna ad informar
v. s. illustrissima del loro stato, come e cosi ancor m' hanno fatto toccar
eon mani la neeessita, che tengono d' haver veseovo zelante et amator
della provineia, aecio li Turehi con vanie non li distrugono, e li Chri-
stiani per discordie non sian' scandalizzati. Per tanto sappendo quanto
v. s. illustrissima sia zelosa della s. fede cattolica e della quieta di quei
poveri padli, humiJmente la supplico, che voglia operare appresso la s.
congregatione, ehe habbia riguardo alle preghiere della provi nei a, faeendo
veseovo di Bosna o n p. Pietro Lippanovich hora provinciale (ehe per
humiJtl Don ha voluto nominar se stesso nella lettera alla sacra congre-
gatione) e se non sara. diffinitor generale, o il padre fra Mariano Mara-
vich, che e stato provineiale, huomo di grandissimo merito, zelo e pro-
denza, amato universalmente da frati e ehristiani, o vero altro nominato
dalla provincia . . . Serivo questo a v. s. illustrissima per attestatione
della veritA e sgravio dell' anima mia, iDanzi a tremendo giudicio di
. Dio, e li raecomando la povera Bosna, bora tanto afflitta da Tarehi. Per
fine raecomando a v. s. illustrissima il favore per il padre Lippanovich ..
Vienna li 4 Marzo 1645. Humilissimo e devotissimo servo fr. Giacomo
Bonearpi veseovo di Imeria.
TabuJar. congreg. de propag. fide, vol. OO, f. 57.
:M:OCCLXXXVIII. 1645, 18 MartU, Vfennae.

Fr. Jacobus Boncarpi, commmdat fr. Marianum Maravi ad dignitatem
episcopi Bomae evehendum.
illustrissimo et reverendissimo signore padrone mio colendissimo.
Replieo le mie ealdi88ime instanze a v. s. illustrissima per il p. Mara-
vieb, persona di molto merito, et insisto eeeessivamente in questo, perch6
so, che 888endo egli veseovo sam aggiustato il stato eeelesiastico e seeo-
la:fe ebristiano in quelle parti. Hanno mandato di la un padre con un
proeuratore secolare a pregarmi in nome della pronncia, ch' io vog1ia
per le viscere del signore serivere a v. s. illustrissima, et inviarle quelle
lettere, cbe mi diedero, quando partii da loro (quali a quest' bora ba-
verA v. s. illustrissima rieevute), awo detto padre Maravieb, cosl uni-
versalmente amato da tutti, habia tal dignitA, non vi essendo il migliore
per quei poveri et &mitti paesi e Christiani. Volevano procurare favori
e raecomandationi; ma io per obbligo mio e per non mettere in contro-
versia quello, ehe forse non e di dovere, ho fatto in modo, ebe non s' 6
passato piiI oltre, insistendo nel deereto della sacra congregatione die
30 Ju1ii ref. eminenti88imo cardinale s. Syxti petitiones ete. ad tertium
et ad quintum, ut provineiaiis pro tempore ete. cosi gli ho disposti a
dipendere in tutto dala elemenza della sacra congregazione. Ben supplico
v. s. illustrissima con tuto lo spirito ad operare per questo zelo, che
tiene della nostra fede, che il detto padre Maravich riesea, perche mi
rendo seeuro, che saranno levati gli abusi et introdotta l' esatta osser-
vanza delli ordini di santa ehiesa romana, e sarA di grandi88imo profitto.
E eon dovuto e riverente aft'etto mi raeeomando col felice esito della
gratia al patroeinio di v. B. illustrissima inio singolarissimo e stimatis-
simo signore. Vienna li 18 Marzo 1645.
Di v. B. illustrissima e reverendissima, qual Bupplico di mandarmi le
risposte per via di monsignor illustrissimo nuneio, o farle dare al padre
Bon. Ambrogio formatore da Vienna eollegiale di s. Don. in s. apostoli,
perche lui sa come farmi haver lettere sieure. Humilissimo e divotissimo
servitore fr. Giacomo Bonearpi vescovo di Imeria.
Ibid. v. 90 f. 49. Recommend.uonem renovat aliia de dto 8 Julli e. L
MCCCLXXXIX. 1645, 25 AprlUs, Romae.

Decretum s. congregationis de vicario generali sede Bomm. acame.'
Die 25. Aprilis 1645. nr. x. Referente eminentissimo d. eardinali
Cornelio litteras p. provincialis Bosnae, et deeretum editum .-&JUlo 16~5.
Digitized by GOOS Le
459
pro provineialibos Bosnae ,lO

tempore, ordinis minorum de observantia,
ut mortuo episeopo administratore Bomae ipsi sint viearli apostolici,
donee ecclesia Bosnensis de episeopo aut administratore provideatur, et
denique artieulum faeoltatum fratri Thomae episeopo Bosnensi defuneto
coneessarum circa earumdem faeultatum eommunieationem temI-ore obitus
faeiendarum, sacra eongregatio deerevit, ut infra: primo, deeretum prae-
dietum anno 1635 die 30 Julii editum observari Dl&ndavit. 2. Dixit, epi-
seop08 Bosnae tempore sui obitus non pOB8e vigore dietarum faeultatum
aliquem saeerdotem deputare, qui eorum viees suppleat, eum speeialiter
per supraseriptum deeretum provisum sit per sedem apostolicam. Arti-
culus enim praefatarum faeultatum, ob clausuu doneo sedes apostoliea
provideat, non babe t loeum, ubi eadem sedes iam providit, et in omnem
easum ipsa sedes apostoliea per hoe decretum providit, dum iubet obser-
vari dietum deeretum anni 1636.
BibL CaaaDat. cod. mac. X. V, 6 f. 59.
MCCCXC. 1645, 15 Mall, SarijevI.

&,aimenses ,ogant sibi p. MattMeum Benli6 in episcopum Bosnensem
nominari.
Eminentissimi e reverendissimi signori. E ben vero, ehe questa povera
navieella di questa serafiea religione si trova in eontinui travagli e cala-
mita e 8Opporta infinite miserie eon tutti noi altri poveri Christiani in
queste benedette parti per amor di Jesu Christo il ben coltivata da
questi benedetti religiosi eon proprio'sudor di sangue e grandissimo pro-
fitto della salote delle anime. E perehe eBSendo passato da questa a
miglior vita, di buona memoria, il nostro pastore illustriB8imo monsignor
fra Tomaso veseovo di Bosna, li paciri de la provioeia, eome intendiamo,
propongono alla santita sua et alle vo.stre eminenze per il vescovato di
Bosna alcuni padri della provineia, fra li altri proposti uno il il reve-
rendo padre fra Matteo BenJieb da Bagnaluea, diffinitore attoale e nostro
paroebo e predieatore da cinque o sei anni iD qua; perci~ tutti noi altri
Christiani e minimi servi di J esu Christo e della santita SO& et delle
vostre eminenze in quanto sapiamo la verita, in tanto la manifestiamo
alla santita sua et alle vostre eminenze sincerissimamente, e faeciamo
questa humile fede e suppliea di questo padre fra Matteo Benlieh sopra
nominato, il quale eonoseiamo per grand' huomo da bene, religio80 esem-
f!:USimo, mansoeto, qoieto et homile ; boo.imo theologo, predieatore
osissimo iD queste parti, eaDonista, et in tutte le qualita e virtu
raro, il quale eon il suo buon esempio e le sue utilissime prediehe ha
fatto e fa eontinoamente gran profitto nelle anime, non 801amente in
qoesta citt" ma si bene quasi per tutta la provineia j e questa verita il
chiara quanto il il sole. Ben voIsuto e desiderato da tutti, si eome ere-
diamo, che dali' altre parti le vostre eminenze sarano certificate, se vo-
rano udire la verita. j e mentre Iddio ei volesse far la gratia, e la Bua
santit~ et le vostre eminenze di impore questo carieo di questo vesoo-
vato di Bosna al sudetto padre Matteo; noi altri tutti Christiani non
potessimo dir altro se non essere beati et felici in queste misere parti,
perche sarebbe la eolUlOlacione del ehristianesimo j e la provin~ tlltta..
Digitized by GOOS Le
460
goderebbe la pace et quiete perpetoa, perebil in tutti li suol cariehi ha

sempre atteao al servitio di Dio, alla pace, et alla conaervaclQDe del bea
commun e e la salate delle anime, si come noi habbiamo visto et esp8-
rimentato non aolamente qui, ma ancora in altre parti, dovunque estato,
et in nostri travag1i et incontri, i quali sopportiamo qui, e stato la nostra
consolacione e refrigerio et in quanto aiamo obligati in conseienza tanto
manifestiamo alle vostre eminenze la bontA di questo padre, COA che
fine bumilmeilte li haciamo le orbe delle sacrate purpura vesti. Di Bosna
Argentina di SeragUo li 15 Maggio 1645. Delle vostre eminenze hu-
milissimo et devotisaimo serlitore Nicolo de Nicolo capo della colonia
con tutti li Christiani de la cita di SeragUo di Bosina.
Tabular. Bo coDgregatioDil de propag. fide vol. 90 lol 29s.
MOCCKCI. 1645, 28 Juti, Vfenue.

Iinperator Ferdinandos m fr. Georgium Bielavieb, a se DOminatum
episcopum Tininiensem, apostolica auctoritate confirmari rogat.
Ibid. v. 90 f. IM.
Moooxon.
1645, 19 JulU, Vfennae.
Ferdinandus III. nominat fr. Petrom Kai epiacopum Almisieuem,
eumque s. sedi pro apostolica confirmatione praesentat.
Ibid. vol. 90 l. 188.
Mcccxom. 1645, 31 Anguti, Romu.

Decretum 8. congregationiB de fratri1n4s, qui parocAiis 8in' prae{icHntli aut
ab iis refH)canai.
Die 31. Augusti 1645. nr. 22. Referente eminentiasimo d. eardiDaJi
Cornelio quaereJas episcoporum Bosnae Argentinae contra prolincia1em.
et diffinitorinm fratrom minorum de obsenantia Bosnensium, qui contra
decreta concilii Trideiltini et constitutiones pontifi.eias et praeeertim s. m.
Gregom XV. sine consensu et approhatione praedietorwn epiacoporum .
suos fratres paroebii8 Bosnae praeficiunt, aut eos ab illia revoeant, et in
illis revocandis vel ad SU&8 congregationes, aut per alias cansas, multoties
paroehiae sine saeerdote remanent, et multi obeunt sine saeram.entis et
praesertim baptismi, sacra congregatio deeretum alias editum, ut in di-
stributione paroehiarum inter fratres Boanenses adbibeatur om nino coo-
sensus epiacoporum praedietorum, illique ad paroebias non mittantur, nisi
a dietis episcopis faerint prius approbati ut idonei ad curam animarnm,
confirmavit et innovalit, et insuper striete praeeipiendo mandalit prae-
dieto provineiali et diffinitorio pro tempore, ut non revoeet a paroehiis
fratres euratos, nisi in ais sit alius saeerdos ad curam animarum idoneus,
aut prius ad eas alius mittatur.
BibI. Caaanat. cod. mac. X, V, 5 loI. 60.
461
MCCCXCIV. 1646, 5 1I&iI, VIennae.

Nuncius apDstoltcus Viennenss de (,.atre Mariano Maravi ad episcopa-
tum Bo8tl6Mem, cui et societas Jesti (avet, promovendo; ac (r. Marino
a Poiega, cui pariter 8UO modo est providendum.
Eminentissimo e reverendissimo signore e padrone colendissimo II
Jiegotio del vescovato di Bosna, impostomi da v. eminenza con lettera
sua de 13. Marzo, ha sortito il fine, che si desiderava, pereM con l' ag-
giuto di questo monsignore vescovo vesprimiense, canceliere del regno
4' Ungaria in questa corte, si e impedito, che il padre Marino da Pos-
sega min. oss. non sia stato nominato da s. m. cesarea al detto vesco-
vato, non 08tante ch' egli vi fosse molto vicino e molto a cio favorito
dal padre Gantz eonfessore di s. m., e da altri padri della compagnia
di GesU. La sudetta nomina cascbem, come si desidera, in mons. fra
Mariano vescovo di Dulma, buomo. per quello che dicono, molto degno,
e eome tale aggiutato e portato dal conte Mansfelt generale dell' armi
in Ungheria, ma pereM non era espediente il lasciare atfatto disgustato
II sopradetto fra Marino da Possega, che ha molti amici e parenti, tanto
ehristiani quanto Turchi nella sua provincia, si e giudicato bene il farlo
honorare nella sua medesima religione con carico di provinciale ; et a
quest' aletto si &dopera la molta authorit~ del medesimo monsignor fra
Mariano nella sudetta sua religione, il che cagionera maggior unione
fra questi due soggetti, et una abolitione delle divisioni, che sono pre-
cedute. In questa forma penso. che il tutto restar~ ben ag~jUBtato e v.
eminenza ben semta, alla quale desidero sempre di ubbidlre con ogni
puntualitlL et humilmente )a riverisco. Vienna li 5. Maggio 1646. De
v. e. reverendisaima humilissimo et devotissimo servitore Camillo arc.
di Capua.
r~e
Ibid. v. 93 roI. 89. MarinU8 a Poaega nominatur 4. Sept. 1646. a Ferdinando
9ftlU8 Biduaneuaia ei commendatur pro adminiawatore aemeucmen8i. Ibid. v.
MCCCXCV. 1646, II JDlII, Romae.

8. congregatio decernit, ut redditus parochiae episcopo Dulmensi ruti-
tuantur.
Deeretum s. congregationis de propo fide habitae die 3 Julii 1646.
Referente eminentissimo domino cardinali Lpdovisio 1itteras episcopi Dul-
mensis de redditibus parochiae et pro sua sustentatione assjgnatis eidem
impeditis opera mtriB Marini de Posega, sacra congregatio mandavit per
generalem minorum de observantia commoneri provincjalem Bosnae, ut
reditus praedietarum parochiarnm, sublato omni impedimento, praefato
episcopo restitui coret, eumque in eorum possesaione manuteneri, sicut
cum episcopis BosnensibuH, aut Bosnae administratoribus, hactenus fieri
consvevit. Franciscus Ingolus secret.
Tabular. congreg. de propag. fide vol. 172 f. 386.
462
MCCOXCVI. 1646, 4 8eptemhrls, Vlellll&8.

Ferdinand," III. episcopatum Bosnensma confer' fr. Mariano MarMli,
eumque pro confirmatione apostolica praumtta.
Beatissime in Christo pater, domine reverendissime. Post offieiosam
nostri eommendationem et filialis observantiae eontinuum inerementum.
Episeopatum Boanensem per mortem et decessum. reverendi quondam
Thomae Mmyauehieh, eiuadem episeopatus Bosnensis ultimi, veri et imme-
diati possessoris, de iure et de faeto vaeantem, religio80 fratri M~o
Marauieh provineiali Bosnae Argentinae, viro utpote doeto et laudabi1i-
bus praestantissimisque moribus praedito, iuris patronatus nostri autho-
ritate, quo' in eonferendis eunetis regni nostri Hungariae et partium. eidem
subieetarDm benefieiis eeelesiastieis , instar praedeeessorum. nostrorum
quondam Hungariae regum optimae reminiseentiae, bono iure utimur,
innixi, benigne eontulimus, quem pro nostra et maiorum nostrorum eoo-
svetudine sanetitati vestrae pro eonsequenda apostoliea ennfirmatione offe-
rimus et praesentamus, a sanetitate vestra filiali cum observantia petente&,
ut huiusmodi praesentationem nostram admittere et didum a nobis elee-
tum episeopum. Bosnensem apostoliea sua benedietione confirmare velit.
Confirmationem vero ipsam sine alieuius annatae solutione sanetitas vestra
eidem eoncedere dignabitur, eo quod episeopatus hie Bosnensis mere titu-
laris existena, ae iam dudum. tyrannide turciea pressulI, ipse episeopus
extra ipsum titulum nullos habeat proventus. Faeiet in hoo sanetitas
vestra rem eatholieae ecclesiae profieuam et nobis gratissimam, quam
nos de vestra sanetitate observantia offieiisque filialibus omuino prome-
rebimur. Qui nos reverenter offerimus et obseqoenter eommendamus.
Datum in eivitate nostra Vienna die quarta mensis Septembris, anno
Domini millesimo sexcentesimo quadragesimo sexto. Eiusdem Sanetitatis
Vestrae obsequens filius Ferdinandas. Bealissimo in Christo patri, domino
Innocentio deeimo, divina providentia sanetae romanae et uuiversalis
ecelesiae summo pontifiei ete. domino reverendissimo.
Tabular. CODgreg. de propag. fide vol. 94: f. 4.
MCCCXCVII. 1647, 16 )(artll, RoDlle.
P. Raphael LevakorJi, Croata, nominatur archiepiscopus achridantls.
Deeretum s. congregationis de propaganda fide die 16 MartU 164:7.
Referente iterum eminentissimo domino cardinale Ginetto de eeeIesiae
arehiepiseopalis Oeridae seu Aehridae, quae prima Justiniana nuneupatur,
provisione in persona fr. Raphae1is Croati ordinis minorum de observan-
tia, et ad praesens in provineialem suae provineiae eleeti, in euria eo-
goiti et ob servitium 20 fere annorum de sacra eongregatione bene me-
riti, doctrina et eruditione ecelesiastiea non ~ulgariter praediti et simul
referente appendieem visitationis archiepiseopi Bianehini, ex qua constat,
in sola parte dioeeesis Aeridensis, quam visitavit, reperiri latinos in variis
loeis dispersos ultra 15 millia eum duobus tantum saeerdotibus eisque
senibus, eminentissimi patres eensuerunt, si sanetissimo plaeuerit, praefa-
tum fratrem Raphaelem ad praedietam ecelesiam Oeridae seu Aehridae
vel Justinianae primae esse promovendum eum provisione annna Beat0-
rum 200 monetae per so eongregationem solvenda.
Ibid. vol 219 orig. loJ. 6.
468
MOCOXCVJ;I1. 1647, 24 JuHI, RoDlae.

Ittttocentius PP. X. fratrem Marianum MaratJi~, episcopum Dulmenmn,
atl ecclesiam Bosnensem transfert.
Innocentius PP. X. Venerabilis frater, salutem et apostolicam ben.
dietionem. Romani pontificis, quem pastor ille caelestis etc. Sane ecclesiam
Bosnensem, ad quam dum pro tempore vacat nominatio personae idoneae
romano pontifici pro tempore existenti ad cbarissimum in Cbristo filium
nostrum Ferdinandum Romanorum regem i1lostrem in imperatorem elec-
tum, ratione regni Hungariae, CIDUS etiam ipse Ferdinandus Romanorom
rex in imperatorem electus rex existit, privilegio apostolico, coi non est
in aliquo derogatum, spectare dignoscitur, pastoris solatio destituta. Nos
ad provisionem eiusdem ecclesiae Bosnen. ete. ad te Dulmensem episco-
pum etc. direximus oculos mentis nostrae et de venerabiliom fratrum
nostrorum s. romanae ecclesiae cardina1ium negotiis plOpagandae fidei
praepoaitorum consi1io et apostolicae potestatis plenitudine etc. te, quem
praedictus Ferdinandus rex in imperatorem electus nobis ad hoc per
suas litteras nominavit, licem absentem, a vinculo quo eidem ecclesiae
Dulmensi, cui praeesse teneris, absolvimus et ad dictam ecclesiam Bosoen-
~ de simi1i consilio transferimus et pastorem .etc. rogamus quoque et
hortamur attente praedictum Ferdinandum regem in imperatorem electum,
quatenus te et praedictam ecclesiam Bosnensem habens pro nostra et
dictae sedis reverentia propensius commendatumi in ItIDpliandi8 et con-
senandis iuribus universis sic vos benigno favoris auxilio prosequaturi
quod in eins fultus praesidio in commisso tibi regimine possit Deo pro-
pitio prosperare ac eidem Ferdinando regi, in imperatorem electo, a Deo
perennis vitae praemiom et a nobis condigna perveniat actio gratiarum
etc. Datum Romae apud s. Mariam maiorem Bub annulo piscatoris die
24. Julii 1647. pontificdus nostri anno 3. M. A. Maraldus.
(A foris:) Venerabili fratri Mariano episcopo Bosnensi.
Concordat cum originali, quod conservatur in archivio conventns Plum-
bensis fratr. minor. de obsen. in Bosna de verbo ad verbum missis ad
rem hie non facientibus. Extractum per me fr. Joannem Garliezich a
Plumbo eiusdem instituti guardianum dieti conventns die 10. Junii anno
Domini 1661.
Tabu1ar. vatie. cod. mac. Materia d' Uugheria (Pie.) 424 fol. 201.
MCCCXOIX. 1648, 28 )fafi, Jadrae.

P. Raphael L(Jf)(JkotJi~, archiepiscoPtf8 Achritlanus, describit catfSam, ob
quafJI non potest ad suam eccluiam discetlere, et ena,.rat persecutionsm,
quam Threae in Ohristianos Albaniae et Bomae fJlovertfnt.
IUastrissimo e reverendissimo signore mio padrone colendissimo. Sono
otto giorni, che arrivai in questa citta per andar poi in Ragusa, stante
da quella sola. per quanto intendo, si puo tentare d' entrare in Turchis.
Con qual perieolo son gionto, di gia l' ho scritto a s. Giovan. Domin. e
certo mi persuado, sia nemico del genere humano, che va difficolt&ndo
il mio viaggio. Qui mi son abboccato col msgnr. arciv8scovo di questa
citta,. quale mi dim.ando di v. s. illustJ:ojssima e de Breviarii Dlirici, et
464
ancora phi volte ho raggionato con mODSe BonaIdi arclvescovo d' Anti-
vari, et ambidue mi dano poea speranza di poter entrare, caso ehe non
afi'rontassi caravanna de mercanti per Belgrado. Mons. Bonaldi si trova
mal contento et si duole del signor Batuta vicario di Budua, et in a1tro
fa quegli molto male a dispreggiare, calumniare et oltraggiare il suo
arcivescovo, poicbe ad essempio suo anco li secolari piglano l' ardire. lo
I' bo consolato al meglio ehe ho saputo essortandolo alla patiena e per-
severanza, cbe Dio benedetto rimediarl. lo non scrivo particolaritA, per-
che doverei ascoltare ambidue parti per poter dir la verita, et pero mi
riservo a miglior informatione . .. Qui corre qualche speranza della pace
col Turco, la quale seguendo dubito grandemente, cbe in Albania e Bos-
sina non si seri affatto la strada al vangelo per esseni in questi due
regni adoprati li ecelesiastici in sollevare li popoli cattolici. In Saraevo
nelJa Bosna sono stati amsi alcuni eattolici e poste a BaCCO le loro
facoltA per sospetto, che non machinassero. Il guardiano di Vissovacz,
convento de padri Bosnesi, si trova qui con tre altri frati, quale rac-
eonta, cbe tutti monasteri, eccetuando quel di Piombo, sono terrati e ab-
bandonati, efrati foggiti ehi qua chi la. Il Bascia si trova a Hlivno,
dove si raduna l' essercito. Monsignor Maravich II fuggito oltre il fiume
Dravo a Balaton, ministro e li vecchi sono appresso Possega mal siguri,
stante li Turchi procurerano haverli nelle mani. Non si possono spiegar
le rovine fatte e da nostri e da Turehi a1li poveri Cbristiani chi ridotti
in miseria e salvatisi nelle montagne, vivono con le radiehi delle herbe
e con le scorzi delli alberi. Dio benedetto consoli tutti e eonservi v. s.
illustrissima ... Da zara li 28 Maggio 1648. Di v. s. illustrissima devo-
tissimo servitore e fig1iolo fr. R. arcivescovo d' Oerida.
MCCCC. A. 1648, 16 JalU, Karansebes.

Fr. Joannes Delmani exhibet s. eongregatione de propaganda fide
relationem de suis actis et gestis in favorem ecclesiae catholicae. A. 164:1.
mense Aprili missionariatus munus in Carascevo incepit ; ibi eeclesiam
ligneam reparavit, residentiam aedificavit; incolas, medietate scismatieos,
ad unionem ecelesiae perduxit. Post triennium sui loco fr. A. Soli ibi-
dem reliquit. Locum Secasc, in quo "presbyter valachus simplex et in-
doetus eommorabatur", incolaeque omnes praeter Fr. Papuscarulscbism&-
tiei erant, aaque ad unionem reduxit, et pro cape1lano fr. Paulum Heri-
eieb instituit. Turcae anno sequenti per episeopum sehismatieum eoncitati
pp. Suli et Heriei expu1erunt, capt08 in Denta vinetos iu Versuch
detulerunt, quos subin vix redemit, quum etiam p. Andream Stipanieb a
bassa Temesvariensi in careeres conieetus esset. Pagi circumvieini Se-.
casc, nimirum : Crunaeha, Comorisore, Varalia, Goru1i&, GerliAte, Fo-
rocicb, Doman, Cuptora, CaInik, Rieicza, Bratovo et alii sunt scismatici;
attamen in illis 80 dom08 eum familiis convertit. A. 1644 diseessit Ca-
. ransebesinum ad residentiam pp. soc. Jesu; in pago Zlatina residentiam
penes ecelesiam ligneam aedificare coepit, impeitus a d. bano Carau-
sebiensi calvino. In pagis Trigovo, Ruzka, Braniehka, Haezagb conver-
siones. In Lippa p. Andreas Ztipaneieb residentiam babet.
Tabular. congreg. de propag. fide, voL 218 fol. 376. A. 1652 &liam proJhiorem
t: (61), in qua Donnulla e priori repe' i'-
ahibuit; relatioDem (ibid.
4:65
MCCCCI. 1648, 17 Aagosti, Romae.

Instruct.o domino ,.u,.tio Germaniae data quoad limites dioecesiB Bosnm-
sis et (JZiarum dioecesium, epist:OpO Belgradiemi commiBBarum j addu,.tur
quaed(Jm de 8UBtentatione episcopi Bosnensis.
Si potra per via del nuntio far sapere all' imperatore, quanto sia stato
malamente informato dal veseovo moderno di Bosna: l. Circa li eonfini
stabiliti tra lui et II veseovo di Belgrado eon ragioni e fondamenti eon-
cementi II buon goveroo dell' anime, che sono 80tto II dominio tur-
cheseo. 2. circa iI pregiuditio, che sua Maesta pretende ricevere da sud-
detti eonfi.ni. 8. Quanto sia lontano dalla verita, quello gl' e stato sup-
posto, che Ii veseovi di Bosna habbino havoto ab antiquo II govemo
della Scbiavonia. 4. Finalmente che senza Diaeooo e Possega non ponno
8Ostentarsi. (1) E qoanto a11i eonfini, e stato necesaario partir la cura di
qoell' anime in tre veaeovi, accio potessero essere visitate e 8Ovvenote
spiritualmente da moi prelati, non potendo il vescovo di Bosna per la
moltitudine di luogbi, che sono in qoel regno, e per li christiani sfarai
qoa e la, supplire al bisogno di quell' anime, eome si vede dalle visite
de veseovi di Bosna, e tra I' altre di qoelle di monsignor Tomaso e
mons. Girolamo, che hanno visitato 86. luoghi, et uno di loro aggionge,
che n' haveva visitati aleuni, ehe non v' era memoria, ehe vi fU1188 stato
veseovo; e si nota aneora. ehe non s' erano potuti visitare tutti quai
ehristiani per essere molto fatieosi e laboriosi li viaggi. 2. Perche li
ehristiani di Schiavonia haono seritto alla sae. eongregatione, ehe non
vogliono pin veseovi di Bosna, perche non vengono a far a1tro, se non
ad espilarli per arriehire eon le loro sostanze li loro parenti, equesta
lettera e sottoseritta da 80 prineipali ehristiani di Schiavonia, dal ehe si
vede quanto sia lontano dal vero, che li veseovi di Bosna non poDno
8Ostentani, del che si dira a soo loogo piU largamente.
2. Quanto al pregloditio di s. Maesta, se il moderno veseovo havesse
inteso la differenza, ehe e tra il dare le ehiare in titolo et il darJe in
amministratione, massimamente eon la elansola "dorante Turearom tyran-
Dide", haverebbe aneo saputo, ehe li eonfi.ni stabiliti non fanno aleun
pregluditio a s. Maesta essendo per modo di provisione per sopplire al
bisogno dell' anime, fineM sono oppresse da Torebi, per eM ritornando
Ii mddetti luoghi alla Maestil. sua, Possega e Diaeovo ritorneranno a
suoi proprii veseovi, uno di quaIi e il veseovo di Zagrabia, della elli
dioeesi e Possaga, e l' altre alJi veseovi di Sirmio, ehe dal Savo, ehe
termina la Bosna, sino al Dravo havevano giorisdittione e la ehiesa di
Sirmio era prineipalissima, eome si vede dal eoneilio Sirmiense eelebrato
al tempo di Liberio papa e di Costanzo imperatore. Circa tl 8. si trova
nelli deereti della saera eongregatione, ehe Diaeouo e PoBSega erano
soggette al veseovo di Samandria fra Alberto, ehe risedeva in Belgrado,
e che per pin eommoditil. forono dati in eura a fra Tommaso veseovo
di Seardona deJI' anno 1626 nella s. eongregatione tenuta li 81 di Marzo,
e questa e la pretesa antiehitA; e da questo deereto si vede, quanto sia
mal notato da &ati e poi dalli seeretarii dell' imperatore il titolo di
Bosna, mentre dieono ecclesia Bosnensis, sive Diaeouensis, poiebe Diaeovo
tra n Savo e Dravo e in Schiavonia, et non in Bosna, II eni termine
&POx. um. rM l
Digitized by \J'00g e
466
e il fiume Savo; e eon grand' errore se nota ancom nella eanceIleria

d' U ngheria sotto al arciveseovato Colloeense anehe in preiuditio del
re d' Ungheria, perehe si fanno dei vescovati un solo, mantre sta seritto
nel registro di queIla eaneelleria il vescovato di Bosna nella sequente
maniera : "Bosniensis alias Diaeovensis sive Sirmiensis, poicbe nel pro-
vinciale romano delle eaneeIIaria apostoliea, enelle sottoserittioni de COD-
eilli si trovano Bosna e Sirmio come veseovati distinti, e non si trova
che Diaeovo sia veseovato.
Finalmente cirea la neeessaria sostentatione , provineia di Bosna,
quando volse, che si faeesse fra Paolo vescovo di Seardona, se le feee
oppositione, eh' essendo ria fatto il veseovo Tommuo Toncovieh di
Bosna, non haverebbe potuto vivere il nuovo veseovo di Seardona, ri-
spose il provinciale, che la provincia lo poteva sostentare, e cosl se feee
il vescovo. Di pin la provincia di Bosna non puo negare, che quando
volse proporre li soggetti nelle vaeanze di Bosna, la sacra congrega-
tione volse, che la detta provincia di Bosna si obbligasse di mantenere
il ~eseovo con darli oltre il vitto due eavaleature e due semtori col suo
eappellano e 100 scudi annDi per I' occorrenti bisogni. In oltre il detto
pre Mariano fatto veseovo di Dulma eon l' amministratione della Bosoa
ottenne un deeretto sotto'li 3 di Luglio 1646, nel quale a sua instanza
s' ordina al generale de min. oss. che serlva al provinciale di Bosna,
che le dia. la necessaria sostentatione, come si era fatto con li Buoi
anteeessori, amministratori o vescovi di Bosna. Finalmente il medesimo
padre Mariano innanzi la sua promotion e mando alla sacra congrega-
tione un istromento de' suoi fratelli, nel quale li obbligano di darli 200
seudi annni per suo 8Ostentamento, sin che vivera. In oltre essendo tant'
anni, che la provincia di Bosna mantiene 2 o 3 veseovi, comme adesso
puo dire il detto fr. Mariano vescovo di Bosna, che non puo sostentarsi
senza Diaeouo e Possega, s' ha obbligata la provincia e li fratelli per
sua sostentatione? Si puo anche in ultimo aggiungere, ehe il medesimo
fra Mariano, fatto veseovo di Bosoa, ha mandato il 8UO segretario a
Roma con una sua lettera alla sacra congregatione di credenza in ma-
teria de confini et essendosi fatto il deereto, ch' egli pretende, ehe si
revoehi di eonsenso del detto segretario suo legittimo proeuratore, come
appare dalla di lui sottoseritione, non ha ragione di domandare la detta
revoeatione, massimamente, che se si havesse da deeidere la controversia,
per giustitia non si potrebbe far al tro, se non terminare, che li veseovi
di Bosna non passino il Savo, termine di quel regno, come .aItre volte
fil deciso nella congregatione delli 3 di Marzo 1626, che dice cosi: "Saera
eongregatio mandavit seribi episeopo Scardonensi, amministratori Bosnu,
ut de eaetero in sola Bosoa et Seardona suam exerceat iurisdictionem" t
e eonforme a questo deereto sempre si sono spediti li brevi delle faeolt8.
in 8piritualibUll alli veseovi et amministratori di Bosna.
TabuI. CODgreg. de propag. fide vol. in8trUttiOni 1648, {oI. 318.
467
MCCCCII. 1649, Baccovlae in Boldavla.

Fr. Marcos Bandolavi, archiepiscopus Marcianopolitanus et in Mol-
davia administrator, a eatholieis meridionalis Hungariae provoeatus, rogat,
ut s. eongregatio pro ipsis nominet unum episcopum, qui in circuIo mis-
lionis Karasevo-Lipova penes ipsos maneret. ..Ad quod etiam omnium
patrum provinciae Bosniae argentinae eonsensus aeeedit".
Ibid. voL 218 f. 148.
MCCCCIII. 1649.
Ecclesiarum, quas episcopus Belgradiensis fr. Marinus lbriimovi anno
1649 canonice tJisitavit, series.
La visita di monsign. veseovo fra Marino Ibrisaimovich vescovo di
Belgrado et aneo della sua amministrazione per tutta l' Ungaria posta
sotto gran Turco 1649. Crisma. Ali 6 di Mano aBelgrado nr. 2001.
Ali 4 di Mano nel medesimo luooo nr. 40. A di 12 di Marzo in Sa-
mandria nella chiesa di s. Michaele nr. 6. A di 15 Marzo in Visnizza
(in Serbia) nr. 14. A di 20 Aprile in Mitrovizza 56. 28 Aprile Norica
16. A di 20 Giugno nella chiesa di s. Andrea 85. Et ivi hanno conver-
tito sei persone luterane alla fede eatholiea. A di 21 Giagno hanno eon-
vertito una persona aUa fede eatoliea. A di 22 Giugno nel Viglevo
or. 16. A di II di Luglio nella citta di Pesta nr. 2003. A di 14 di
Luglio nel medesimo loco or. 18. A di 18 Luglio nel medesimo loco
nr. 14. A di 8 d' Agosto a Gingius (Gyonguos) nella chiesa dalli frati
di s. Francesco nr. 355. A di 14 d' Agosto aBirino (Ja.sz-Berny) neUa
chiesa d' Assonta nr. 82. A di 15 d' Agosto nel medesimo loco e chiesa
nr. 230. A di 16 d' Agosto nel medesimo loco e chiesa 24. A di 19
d' Agosto nel medesimo loco e chiesa or. 15. A di 22 d' Agosto a Gin-
gius nella chiesa delli frati di s. Francesco nr. 13. A di 29 d' Agosto
nella medesima chiesa 335. A di 30 d' Agosto a Birinio nella chiesa
d' Assonta doppo l' vespero nr. 242. A di 18 Settembre a Patacea nella
chiesa di Nativita nr. 254. A di 27 Settembre Cesehemeto nella chiesa
di s. Nieolao or. 24. Nella terra di Chesehemeto si trovano le ease di
eattolici nr. 23 di persone in tutto mille~ di eretici pin. A di 3 di Ot-
tobre a Sbegedino nella chiesa s. Maria della neve nr. 138, dove si trova
una chiesa bellissima, e non si trova piil bella in tutto dominio de
Turchi, nella quale habitano frati di s. l!~raneeseo. A di II Ottobre neUa
villa di Martonos nella chiesa di s. Martino nr. 245. Nella medesima
villa sono le ease di eattolici nr. 59 di persone in tutto nr. 730, la detta
chiesa di s. Martino e di legno. A di 12 Ottobre nella villa di Bal-
macho nr. 584. A di 14 e 15 a Jancovacz nella chiesa di s. Giorgio
or. 325 et ivi sono le case or. 50 le persone 1013, A di 16 Ottobre
nella villa di Milcut nr. 129. A di 17 Ottobre nella villa di Santovo
nella chiesa di Assonta nr. 350 nella medema villa sono le ease di eat-
tolici or. 120. A di 18 neil medesimo loco e di altri eirconvicim. nr. 588.
A di 20 Ottobre nella medema villa e chiesa nr. 29. A di 23 Ottobre
a Sombor or. 25. A di 24 d' Ottobre nel medemo loco nr. 92~ Nel me-
deaimo Sombor sono le case di cattoliei nr. 30 non hanno la chiesa.
Digitized by
*
GooS le
468
Nella villa di Gazza si trovano le caae di cattoliei nr. 58, li quali cbri-
stiani vanno alla messa et crisma a Santovo, essendo la chiesa nel detto
loco et a Gazza no. Di piu vennero alla messa, alla predica et alla
erisma quelli di Beremo e di Oolutbo, nel quale e una beDa chiesa, ma
il vento li' ba guastato il tetto; nel Berecbo sono le case Dr. 10, nel
Oolutho Dr. 20. A Monestar sono di case nr. 20. A di 26 Ottobre, 27
e 28 neDa terra Bach in chiesa di Assonta nr. 180. A di 30 di Ottobre
a Buebino neDa chiesa di s. Giovarini Battista Dr. 428. A di 5 'di No-
vembre a Sug1ios neDa cbiesa di 8. Giovanni Evang. nr. 148. A di 6
Novembre a Balocb Dr. 52. 'A di 7 Novembre a Lezzedeeh (Bezedek?)
Dr. 45. A di ll. Novembre a Lueh neDa chiesa di s. Martino 129. A
di 12 di Novembre a Baly nr. S9. A Giungios sono tre chiese, una si
chiama la Madonna, 2, a s. Bartolomeo e S-a Elisabeta vedova, la 4-a di
Oalvini. che si ehiamava 8. Urbano. Nel medeaimo luogo sono le case
120 di catholiei SOO. A Birino sono di case catholiche 204, di Calvini
12, di persone cattoliehe Dr. l SOO.
Ibid. vol. 218 f. 321.
MCCCCIV. 1650, 7 lartU, Nlellcl ln SlavoDII.

8acerdotes 8aeculares diocesium, episcopo Belgradiensi commissarum, in
domo paroclaiali Niemcensi congregati determinant, Petrum Sabbatn"
t>icarium genm'alem, Romam mittendum, qui sacram congregationem tk
.tatu ecclesiae informaret et episcopum obtineret zelum Dei habentem.
cum morte mostrissimi ae reverendissimi domini Marini Ibrisclmo-
vieb episeopi Bellogradensis coneurrimos nos infraseripti. saeerotes Sir-
miense8, habito etiam eonsensu ad infraserlpta a longinquioribus fratribos
nostris, qui ob perieuJa itinerls adesse non poterant, in domum reveren-
dissimi domini Petri Sabbatini viearii nostri, eumque omnes eRhe roga-
virnus, ut amore omnium nostrum laborem 8uscipere dignaretur romanam
adeundi euriam, ibique coram sacra congregati.one de propaganda fide
dissidias omnes ac lites exponeret, quas a bosnensibus episcopis et mo-
nacis, ob insuffi.eientem informationem haetenus eidem congregationi tra-
ditam, perpessi sumus, eamque perfeete, utpote peritissimos, qui per
viginti eireiter anoos in illis versatus sit, informaret j nobisque episeopum
zelum Dei habentem, non dignitatis ambitione aut alio quoeunque sae-
cnlari fastu fiagrantem, ab eadem supplex obtineret. Quo nostria annu-
ente votis tenore praesentium omnem et quameunque faeultatem nostram
tam ad lite8, quam ad omnes alias caosas inter nos et alios qU08Cunque
uertentes, affirmandi uidelieet, negandi et subseribendi eidem coneedimos,
et quidquid ipse dixerit, vel fecerit, ae si ex uno omni um nostrum ore
procederet . . . deelaramus. Insuper fidem has nostrls biace subseriptio-
nibus roboravimus die 7. Martii 1650. Ego Lucas Franich affirmo ut
supra. - Ego Nicolaos Ivanovieb paroehus de Cerna subseripsi. - Ego
Antonius Bogdanovieh mp. - Ego Lucas Deodatos sacardos affirmo ut
Bupra. - Ego Simon Bogdanovich paroeus s. Crucis subseripsi. - Ego
Blasius Lnkieh paroehos de Sumugiuar Bubscripsi. - Ego Joannes Ma-
rinovieh parochus de Laz subseripsi. - Ego Martioos de Captoi puocos
Ciakaniensis Bubscripsi. - Ego Matthae1l8 Suetaeehouieh, paroehua de
I
I
!
4:69
Cbuamiee .subseripsi. - Ego Lucas Franich saeerdos nomine paroehi de

Tulbet subscripsi. - Ego Lucas Deodatos sacardos nomine Thomae pa-
roohi Vlleuiensis subseripsi. - Ego Nicolaos de Karasseuo subseripsi.
Tabolarium congreg. de propag. fide, voL 310 fol 30.
MCCCCV. 1650, Decembrls, Rom.e.
s. congregatio dtcernit: parochiae Ratko" Potok, " Corcini" , Pouga et
Velika redeant sub cura pastoral. in Bpiritualibus tantu". epiBcopi Bo-
mmsis, remanente parochia Dragotin in Bpiritualibus et temporalibuB sub
. cura episcopi BelgradiensiB.
Deeretum s. congregationis de propaganda fide die 21. Deeembris
1650. Auditis iterum coram eminentissimo domino eardinali Vidman in
contradietorio iudieio partibus circa praelensiones domini episeopi Bos-
nensis super paroehiis Slavoniae, quae sunt inter flumina Savum et
Dravum, et quae noperrime vigore deereti saerae congregationis de pro-
paganda fide sub anno 1648. erant eommissae administrationi domini
episcopi Searonensis, praesentibos praedieto domino episcopo Bosnensi
nee non seeretario patria proouratoris generali s ordinis minor. de obser-
vantia, nomine et vice patris proeoratoris, ac patre Slephano Diaeovensi,
paroeho Posegae, proeuratore patris Mathaei Benlich (textos Belsieh)
episeopi designati Belogradiensis fuit per dietom dominum eardinalem
authoritate supradietae congregationis saneitum prout infra, videlicet :
Quod paroehiae, quae sunt in S1avonia inter flumina Savom et Dravom
et quae sopra trans sub administratione episcopi Seardonensis, et prae-
eipue Ratko Potok, Coreini, Posegae et Velicae, redeant sub cora pasto-
rali, in spiritualibos tantum, domini episeopi Bosnensis, cum obligatione
80lvendi eidem episcopo pro sua sostentatione quartam canonieam, iuxta
dispositionem saerorum eanonum et consoetudinem illarom partiom, de-
clarando paroohiam Dragotini tam in spiritualibos quam in temporalibos
subiaeere domino episeopo Belogradiensi, iuxta deeretum a supradieta
eongregatione emanatum sub annno 1648, reservato tamen iure domino
episeopo Bosnensi quoeunqoe loco et lempore producendi rationes ad
probandum suppositam pacifieam possessionem episeoporom Bosnensium
suorom anteeessorum soper dietis paroehiis, etiam in temporalibus, et pro-
batam reassumendi tam quatuor praedietas parochias, quam Dragotini,
cum eonditione tamen, ut dominos episeopus Bosnensis ad aeqoirendam
dietarom l) parochiarum possessionem temporalem teneator et debeat ser-
vatis servandis, ae citatis omnibus et singulis intere88e habentibu8, plene
probare, duos eonventos fratrom minorum de observantia, videlieet Ve-
licae et Nasieae, convixisse com novitiatu, studio et seminario sine supra-
dietis paroehiis, v(el) aliunde, praeterquam ex fruetibos earom, prout ad
praesens, deeIarando: quod per hoe deeretum nunum praeiudieiom infe-
ratur a1ieui personae interesse in hoc habenti, sed salvo semper eorom
omnium et singulorum iure possint et valeant ratlones S0&8 prodoeere
et iustitia potiri. Christophorus eardinalis Vidman. A. Cat. Capponios
Dyonisios Masarios s. congregationis seeretarius.
Cod. mac. academiae Slavor. merid. Zagrab. IV. co 10.
4:70
MCCCCVl 1650.
Fr. Andreas Stipanm, missionarius Lipovae, nuntiat, quod conver-
tendo 70 famiJias ad Mem catholicam coegerit ministrnm Lutheranum
ex oppido Ostrovo et vicinis pagis discedere; idcirco rogat, ut euratus
illue mittatur.
Tabular. congreg. de propag. fide voL 118, f. M.
MCCCCVII. 1650.
Fr. Gabriel Thomassi, Bulgarus, significat, Ioca Caransebes, Slatina,
Tirigova, Logos, Hazag, Rusea, Lippova, Carascevo, Seeas, Arscava (Or-
sova), Cenad, s. Lorenzo, Macova, Sice, Sombor, Recas, Ferichias, Ostrovo,
Zel1a, Becehereeh, aliaque, quae catho1iei ineolunt, destitui sacerdotibus,
neeessariumque esse, ut praefeetus missionis nominetur.
Ibid. voL 218. r. 407. Liber memoral. 1650, tom. I.
Mccccvm 1650.
Catho1iei Lippovenses instant apud 8. eongregationem, ne permittat
fr. Andream Stipan~i, antiquum ipsorum missionarium, per ministrom
provincialem Bosnae revocari.
Ibid. voL 218 f. 98.
MCCCCIX. 1651, 4 JIllII, Olovo.

Fr . .Andreas a Jaice, secretario s. congregationis gratias agit pro eo quod
fr. Matthaeum Benli ad sedem Belgradien8etn promofJerit j signijicat 8e
in vicarium prof)incialem Bosnae electutn e886.
Illustrissimo e reverendissimo signor, padrone colendissimo. Con tutto
cib, che saro giudicato troppo temerario, non ho potuto perb maneare di
non venir con queste due rigbe a fargU bumilissima riverenza, come al
singulari88imo pad rone e elemen.tissimo protettore della serafica religione
e particolarmente di qupsta povera provincia, la quale resta in perpetuo
obligo di pregar s. d. MaestA, cbe la eonservi ad multos annos, per le
buone relationi havllte dal padre Stefano da Diacov. del suo sviseeratis-
simo amore, il quale per la sua gratia ha mostrato in far tanti beneficii
per interesse della provincia, particolarmente in aggiutar alla dignitA
episeopale nostro padre reverendo provineiale fra Matteo Benlich, padre
in vero meritevole d' ogni honore, e del desiderio, che ha' in far di mag-
giori in ogni occorrenza. Onde e88endo io eletto per vicario provinciale
in luoco del reverendissimo monsignor vescovo di Belgrado, alettato dalla
miravigliosa relatione del sudetto padre, vengo con ogni humitta a rimet-
termi sotto l' ombra della sua protettione insieme con questa povera et
tribuIata provineia, sotto la quale vivendo spero, che tutte le mie atten-
tioni haveranno felici88imo suece88o, che sara grato a Dio e giovevole
usai a queste parti .. mentre ... Di Piombo li 4- di Gluglio 1651. Di
v. s. illustrissima e reverendissima fra Andrea d' Jaizza vicario provin-
dale di Bosna Argentina.
Ibid. v. 218 1: 200.
471
MOCCCX. 1661, 26 A.psU, Olovo.

Fr. Marianus Maraf)i~ episcopus Bommsis Petro Petreti~, episcopo Za-
. grabiensi, signi{ioat, se parochias Slavoniae quamprimum msitaturum.
illustrissime et reverendissime domine. patrone colendissime! Non iam
pridem acceplmus gratissimas, qoas scribitis, reverendissime domine, lit-
teras ante annom mense Aprili, qui bus tarde aeeeptis sero responsum
damos; quapropter rogamos dominationem vestram illustrissimam ac
reverendissimam, ne molestom ferat, sed exeosatos nos habere dignetur
in omnibus, in qoibus defuimos, quamvis non propria malitia aeeiderint
ista. Ante annom fuimus Romae usque ad praesentem annom 1651. usque
ad feriam 5. in eoena Domini. quo tempore ad residentiam appellentes
vestras litteras accepimus, nee usque ad praesens respond ere potuimos.
Quantum ad curam et administrationem panis Slavonieae vobis subditae,
et nobis commissae, diligentissime admonebimus dominationem vestra m
reverendissimam (sie) quamprimum illu partes visitabimos ; bocosque non
potuimus visitare ratione belloram, qoae babemus in isto regno, praeser-
tim vero a tribus vel quatoor annis, qoibus fuimus absentes mud quod
incombit bomeris nostris, adimplere conabimor Deo fnente. His finem
faeientea recommendamus nos benevolentlae reverendissimae dc-minationis
vestrae. Datum Plumbi die 26 Augusti 1651. Dominationis v~trae reve-
rend.issimae frater et servus in Ohristo fr. Marianus Maravich, episeopos
Bosnensis m. p. (loe. sig.) Illustrissiino ac reverendissimo domino patrono
col1endissimo Petro Petreticb, episcopo Zagrabi ensi et sacro eaesareae
regiaeque maiestatis consiliario et domino gratiosissimo.
Cod. mIc. academiae Slavor. merid. sagr. IV, co 10.
MCCCCXI. 1651, 30 Octobris, Rone.

&cra congregatio edit sequens decretum in faf)orem episcopi Belgradiensis.
Deeretum S. congregationis generalis de propaganda fide babita die
30. Octobris 1661. Proponente eminentissimo domino eardina1i Cesio libel-
lom 8opplicem, porreetum pro parte d. Mattbaei Bellincb episcopi Bello-
gradiensis, petentis pro necessitate spiritoali catbolicorum partium Voga-
riae inferioris facoltatem eas uisitandi, ac inibi exercendi munia episeo-
palia et sacramenta administrandi, sacra congregatio petitioni annuens,
deereuit esse pro oratore breve apostolicom S. d. n. hurqiliter petendum
ad instar concessi episeopo eius prodecessori. Coneordat cum suo origi-
nali. Datum die 1. Decembris 1651. Dion. Massarius s. C. secretarius.
TabuIar. congreg. de propag. fide vol. 810. f. 88.
MCCCCXll. 1651, 4 DeceIlbris, RODlle.

Fr. Matthaeus Benli, episcopU8 Belgradiensis, nominatur administrator
ecclesiae 8emendriensis cum facultate visitandi {ideles Slavoniae, Bakae
et alios partium Hungariae Tu,ci8 subiectae.
IDnocentios PP. X. Venerabilis frater, salutem et apostolicam bene-
dictionem. Cbristi fidelium inter Bumina Draui, Saui, Danubii et Tibiscbi,
ac in specle Basebe usque ad Temisuar, rl>gni Hungarile inhabitantium
472
animarum saluti pro commisaa nobis pastora1is officii debito patema tha-
ritate pr08picere cupientes, ac de fraternitatis tuae fide, pietate et reli-
gioni8 wo plurimom in domino confisi, de venerabiliom patrom nostro-
rom s. r. e. eardinaliom negotio propagandae fidei praepositorom con-
silio, te administratorem ecclesiae Samandrinensis, nec non viearium apo-
stolicom in ecclesiis Hungariae sub Turcis episeopum residentem non
habentibus, iuna tamen confines supra expositos, apostolica auctoritate
tenore presentium ad nostrum et sedis apostolicae beneplacitum faeimus,
constituimus et deputamus, teque in Domino hortamur et monemus, ut
curam et administrationem ecelesiarum huiusmodi illarumque fidelium
sic exercere studeas sollicite et fideliter, ac prudenter, ut pra.eter aetemae
retributionis praemjum, nostram et sedis apostolicae benedictionem et
gratiam uberius consequi merearis, maudautes eisdem Christi fidellbus
in nirtnte sanctae obedientiae, quatenus te tanquam patrem et pastorem ani-
marum suarum devote suscipientes et debita honorificentia pertraetantes
tuis monitis et mandatis salubribus prompte pareant (sie) et obediaut.
In contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque. Datum Romae
apud sanetam Mariam maiorem sub annulo piseatoris die 4. Decembris
1651. Pontificatus nostri anno oetavo. Franciscus Caetanus. Atergo: Ve-
nerablli fratri Mattheo episcopo Belgradiensi.
Tabular. congreg. de propag. fide v. SlO f. 32.
MCCCCXIII. 1651.
Mathaeus Benli~ epi8copus Belgradensi8 petit de' alumnis ad collegium
Lauretanum et Germanum mittendis instru', num ad exemplum Zittera-
rum, quas perceperat, sint mittendi, aut vero aZiae informatioMs ex-
pectandae?
Eminentissimo e reverendissimo signore, padrone eollendissimo. Tro-
vaudomi a Belgrado mi sono capitate due insieme seritte in un giorno,
ambidue ali sedeci di Giugno proxime passato; in una mi seriveno
l' eminenze vostre per il subsidio, che sole dare a li missionarii la co-
testa sacra congregazione, aecio de sei mesi in sei mesi la. solita earita
proeurassero di seodere continuando gli sui procuratori. Hora, eminentis-
simi signori, in tutto questo regno di Ungaria inferiore, per dove seno
io, ne tam poco in tutto regno di Bosna, non si trova nisuno, ehe tira
.ne anco un soldo di subsidio da cotesta sacra eongregatione, solo eht;
quanto stimo, quel prefatto di Caramsebes, il quale sta a Lippa, di cm
non ho eognitione chi sia, ne tam poco lui me ha eognosciuto, con tutto
cio che habbita nella mi administratione, niente dimeno col la prima
buona oeeasione l' avisaro, quauto comandano l' ea. loro. Neil' altra poi
mi ordinano, che gli giovani, i quali si devono mandare a eollegio Urbano et
altri, (non si mandino) senza expressa licenza di cotesta sacra congregatione
per divani rispetti, secondo ehe me advisano. Eminentissimi signori, gli
giovanni alunni, che si soliono mandare da questi veseovati, 801amente si
mandano al eollegio illirico di Loretto ; et io mai nOD ho maudato prima
che mi habbia seritto il padre rettore di Loreto avvisandome, che luogi
vacavano, sicome ha fatto anco questo anno, innanzi che mi sono capi-
tate queste due di loro eminenze, il qualle contro sue lettere me stimu-
4:73
lava,' che mandase qUanto prima dui giovani, perche per Luglo pasato
vaeavano doi luogi di quem vescovati ; cosi per suo ordine ho mandato
dui giovani, i quali sono reeeuti; con tutto cib che anco a me ~ stato
molto diftieile di mandargli in queste gran turbolenze di guerre temendo
di qualche mal incontro per strada; coal aneo mi scrive di novo un eerto
monsignor abbatte per ordine di cotesta sacra congregatione, aceio man-
dasi un giovane in collegio novamente eretto a Fermo; per tanto aup-
plieo l' eminenze loro, aeeio mi serivessero, si devo mandare in virtu di
questa sua lettera, b no; perch~ questa di eminenze loro vole, che par-
ticolar ordine si habbia dalla medesima sacra eongregatione per ogni
collegio. E per tine prostrato per terra bacio le saere Porpore dell' emi-
nenze loro. Quas deus. Delle eminenze loro reverendisssime observan
tissimo servitore fra Matteo Ben1ich vese. di Belgrado.
Tabula1'. CODgreg. de propag. fide voL 805 Col. 836.
MCCCCXlV. 1651.
P. viearios generalis ordinis rogat, ut acta fr. J08nnis Deblanic!, qui
10 annos cum maximo fructu spirituali in missione Lippovana laboravit,
nune a quibusdam false aeeusatos et praefectura privatus, revideantur,
examinentur et deteeta eios innoeentia in pristinum statom restituatur.
Tabula1'. congreg. de propag. fide vol. 218 f. 192.
MCCCCXV. 1651.
Signifieatur mors fr. Marini Ibrissino(viC!), episcopi Belgradensis, qui
obiit mense februario 1650.
Ibid. vol. 218, 288.
MCCCOXVI. 1651.
lndn parochiarum, guae ad mensam episcopi Belgradiensis perUnebant.
La dioeesi di Belgrado e sua amministratione ha chiesa paroehiali
nro 34. moo: 10 coneesse a preti aeeolari, 20 a frati minori osservanti
Bosnesi, 4: a patri Giesuiti, per quanto si sa per adesso, co1li frutti delle
quali puo vivere il veseovo di Belgrado pro tempore rieevendo da tutto
la quarta eanoniea. II medesimo veseovo e usufruttuario della chiesa
paroehiale di Luhue sita . . . in dioeese di Cinquecbiese sotto il Turco,
quale per amministrare i ss. sacramenti paroehiali ai catho1iei ha eon-
eesso ad un frate minore asservante Albanese. Il detto veseovo oltre le
predette chiese parochia1i e usufruttuario d' altre diverse chiesa paro-
chiali, cio~ nella terra di Gyongyosino, Seged.ino, s. Lorenzo, Pouda,
Wras&CZ, Denta, Temisvar, Beekerek, Chianad et altre terre convieine,
qua1i sono tutte nelli contini d' Ongaria sotto il Turco.
n veseovo di Bosna suppliea per la restitotione della parte di SIa-
vonia, conforme alla decisione fatta del 1626. e 1633., quale ~ stata
sempre assegnata per vito del veseovo pro tempore di Bosna, e senza
questa parte assolotamente non puo vivere . . . La concessione fatta al
monsjgnor fra Paolo veseovo di Seardona della sopradetta parte di SIa-
vonia, ab antiquo pertinente al vescovo di Bosna, fil per tenere lontano
il V8seoVO di Be1grado dali' oratore, stante l' inimieitia che era tra loro
contrata nella Bosna, mentra era fratre easo veseovo di Belgrado, che
pereib si vede ebiaramente detto vescovo di Be1grado non viveva eon li
frutti della Slavonia, ma con gli emolomenti. che li provenivano dalle
sue parochie, et sudetta concession e fu fatta "per modum provisionis,
donec a1ind per sedem apostolicam fnerit determinatum. II
Tabular. congreg. de propo fide. vol. 218 fol. 288. Memor. tom. 1625 tom. I.
MOOOOXVTI. 1663, 16 Augusti, Olovo.

Fr. Marianus Maravi episcDpus Bosnensis commendat nobilem viru",
A.ndream Brnjakom omnibus et sitagulis cuiusvis statuB, dignitaUB etc.
Noa fr. Marianua. Mara!lich, Dei et apostolicae sedia gratia episeopus
Bosnensis, alias Diacovieosis, ecclesiae Dulmensis, aliarumqu~ ecelesiarum
regni Bosnae administrator, nee non sacratissimae caesareae regiaeque
Maiestatis consiliarius, nniversis singulisque harum patentium litterarum
lostratoribus, lectoribos et aoditoribus salutem in eo, qui vera est salos,
vita et gloriatio nostra. Officium monusque nostrum expostu1abat, ut
illius, quibus pos~umus, favoribus personu honore dignu promoueamus
et ubique commendatas reddamup. Cum igitur nobilis vir dominus Andreas
Bernacovich Olovensis genere, nostrae Bosnensis dioeeesis filius, de legi-
timo matrimonio natus, patre Beroardo, matre vera Maria, o~ni laude
sit digoissimos, propter eius morum gravitatem. et vitae cathoUcae inte-
gritatem, praefatum Andream Beroaeovich, tanqnam de patria beneme-
ritom universjs et singulis, ad quorum nostris hisee comparuerit eon-
spectum patentjbus commendatum facimus, ut illo religiosae eharitatia
zelo ubique eum excipiant et promovere dignetur, quem eatholica una-
nimis promittit nobis fides; inprimls vero elementissimae maiestates nee
non serenissimi aostriaei archiduces, deinde quicunque religiosissimi tam
ecclesiutici quam saeculares pri neipes, arehjepiscopi, episeopj, praepo-
siti, abbates eorumque vicarii, ac alii omnes, tum generales, comites,
vjeeeomites, barones, magnates, duces, judices, assessores, consi1iarii, ac
alii quieumque, ac cuiuscumqoe status, dignitatis, eonditionis ac praee-
minentiae domini, eundem nobi1em virum d. Andream Bernaeovicb omni-
bus possibilibos gratiis, favoribus et beneficiis augere et eumolare non
graventur, expectantes beatam spem - et retributionem ab illo, qui dat
affluenter Deus Optimus Maximus, quam obsequiosissime petimus, et uni-
euique fmetum centesimum \ ac millesimum retribuere dignetur. Proinde
rogamus omnes, ut_ sinceram fidem eMem domino Andreae Bernaeovieh,
quam praestare fas est eatholico ac fide homini dignissimo, praestare
velint, cum (ille hic) maximus eatholieae fidei defensor existat. In qnorum
fidem ete. Datum Plumbi die 16. Aogusti 1653. Fr. Marianus Marauieh
episeopus, qui supra, manu propria. Loco t sigilli.
Bibliot. vatican. Ottobon. Dl8C. 927. Compendio etc. fol. 14.
4:75
MCCCCXVIIl 1654, 2S Februarll, RoJIle.

Leguntur in s. congregatione littera e de incarceratione episcopi &lgra-
diensis fr. Mattkaei Benli, et editur sequens decretum.
Decretum s. eongregationis generalis de propaganda fide die 23.
Februarii 1654. Referente eminentissimo domino eardinali Antonio litte-
ras episeopi BeDogradiensis et aliquorum mercatorum christianorum in
regno Hungariae scribentium, dietum episeopum in actu visitationis dieti
regni fuisse aTureis ineareeratum et propterea fuisse eoaetnm pro reeu-
peraoda vita et libertate sotvere quatuor eentum seuta, ad usuram eapta,
et proinde peteotium, ut s. eongregatio aliquam summam in eleemosyoam
elargiri dignetur ad solvendum dietum debitum, ut snpra eontraetum,
pro vita et libertate praelibati episeopi Bellogradiensis, saera congregatio
dixit, de hoe agendom esse in proxima congregatione eoram sanctissimo
domino nostro.
T.bular. CODgreg. de propag. fide v. 310. f. 76.
MCCCCXIX. 1655, II Deeellbris, Venetffs.

Nuncius apostolicU8 Viennensis exponit s. congregationi admodum utile
fore, ut erigatttr missio in Serbia.
Eminentissimi e reverendissimi aignori. miei padroni eolendissimi.
Da peraone molto prattiehe del regno di Servia uengo assieurato, che
l' erettione di qnalehe missione in queDe parti sarebbe non solo utile ma
neeessaria, e che per essi i proposti da monsignor arcivescovo d' Oerida
sariano soggetti tutti molto adequati per quel millisterio, eome ancora
che i luoghi espressi nel memoriale sono eft'eetivamente i piu bisognosi
di eultori spirituall, di modo che per quello, ehe ho potuto riintraciare
dello stato d' un paese cosl lontaoo, pare, che l' opera non saria se Don
santa, e da oon ne potere probabilmente sperare se non gran frutto a
eonservatione di quei Christiani, attorniati da ogni lato da nemiei della
nostra santa fede. Che e, quanto deuo riferire io questo proposito all emi-
Benza vostre in eseeutione del comandamento, che me ne porto la beni-o
gnissima loro de 22 del pa88ato. E li fo in tanto profondissimo inehino.
Venetia Xl. Decembre 1655. D' eminenze vostre humi1lissimo, devotissimo
servitore Carolo veseovo d' Aversa.
Ibid. v. 220, f. 647.
MCCCCXX. 1655.
Fr. Mariam4s Maravi episcopus Bosnensi8 brevem suae dioece8eos exhibet
sacrae congregationi "Descriptionem".
Descrizione del regno di Bosna con le sue citta e territori. Il paese
e regno di Bosna ~ compreso e cinto da cinque fiumi, correspondenti
alle quattro parti del mondo.
DalI' Oriente ~ eireondato dal fiume DrinoJ. e questo 10 divide dalla
Servia. Da mezzo giorno ~ cinto da Nereota e l'aona (Rama ?), e questi 10
dividono dal ducato di s. Sabbal volgarmente da Erzegovina e Dalmatia~
Dall' oecidente ~ inoffiato dal nume Sava, il quale divide la Bosna da
476
Croatia. Da settentrione 6 ebiuso dal fiame Savo, e questo separa la

Slavonia dal regno di Bosna. Questo regno tiene la longbezza giornate
tre ; simi1mente tanto e largo, montoso ma perl> fertile di grano et
ogni sorta di frntti. In oltre abondante delle miniere, in piu logbi di
ferro, d' oro d' argento, di bronzo, di piombo, d' orpimento e di sale.
Le principali montagne di questo regno sono le seguenti: eioo R0-
mania, Ravni, Stoborie, Smolino, Kogmo, Javornik, Raiska, Oszren,
Sviesda, Jaiam, Senieseniza, Sechez, Vittugna, Ramsctak, Motainiza e
moIte altre, le quali abbondano di diversi animali, com' a dire: orBi,
lupi, tigri, cervi, zibi1ini, cignali, porci, volpi, dame, caprion e molte
altre sorta d' animali quadrupei.
Li principali fiumi di questo regno sono li sequenti, cioo Bosna, ehe
passa per mezzo del regno, fiume navigabile; Varbas, Laseva, Segless-
niza, Kriva rieka, Drinavia e molt' altri, abbondanti di nobilissimi pesei,
e principalmente della trotta e lnzzi.
Anticamente era regno, come anehe al presente, et haveva sotto di
se altri paesi, ducati e contee, come il ducato di s. Saba detto Erzego-
vina, eontrada di Chelmo, di Knen e parte della Dalmatia, Croatia e Servia.
L' ultimo re di qesto regno fu Stefano Jablanovich figliuolo del re
Tomaso, il quale da Mahomette imperatore de Turchi fil distrutto l' anno
1463 e lui privato del suo regno. II medesimo imperatore de Turchi e
padrone sino al giorno d' hoggi del detto regno di Bosua, e parti cir-
convicine, il quale attende e proeura con diverse arti ad destrugere il
nome Christiano; ma per la speciale grazia di Dio e per la costanza de
frati minori dell' osservanza tuttavia si mantiene.
Gli habitatori di questo regno al preseute sono li Turehi, la maggior
parte tanto nativi quanto rinegati, cattolici, e seismatici.
Gli Hebrei vi sono nella sola eittA di Seraglia, e di Zingani si trova
per tutto.
Questo regno viene govemato dal Vieer6 del Gran Turco, detto Bassa,
o come piu ordinariamente lo ehiamano BeghJerbeghia, cioe capo d' altri
SangiaeBegh, sottoposti in quibusdam a lui.
Le citta principali di questo regno, terre e eastelli sono li seguenti:
Seraglio, citta. anticamente detta Verbosania, adesso metropoli e capo
del regno, situata fra doi monti, per mezzo di essa vi passa il fiume
detlo Migliazka. Ha nella parte inferiore una be1lissima campagna, nella
quale alle radici d' un monte scaturisee il fiume Bosna; non e
tana d' una giornata dalli eon fini di Servia, e senza le mura, so ente
Ion- r!
ha picciol0 castello. Tiene case di Turchi nr. 20/m., mosehee nr. 118,
case di christiani nr. 100, anime nr. 600, con la capella della Madona;
e questa citta e assai popoIata e ricca di mercantie d' ogni sorte, et in
essa per lo piu risiede il Bassa, et il supremo giudiee detto Muli&. l
Bagnaluca citta. ha doi castelli, pero e senza le mora et e situata a
canto al fiume Verbas. Ha case di Turchi nr. 2/m., moschee Dr. 15, case
de christiani e scismatiei nr. 100. Jaize citta fortissima per il sito collo-
l Nota B. In relatione altera ad anD. 1652. acribit Mar.vi~ -Nella cila (Seraglio)
80no 200 ca8e di cattolici . . la capella della Immacolata conceptione . .
VoL relationi.
Digitized'by Google
4:77
cata appresso aIll fiumi Verbas e Pglieva, oJim metropoUs regum

Bosnae ; ha case d~ Turehi nr. 900, moschee 4, case di christiani 30.
Svomik citta con il castello presBO il fiume Drino, Benza le mura, ha
case de Torchi nr. 1000, m schee 10. Gradiski citta fabbrieata alle
Bponde del fiume Savo; ha case di Turchi or. 1800, mosehee 8, case de
ehrlstiani e seismatiei nr. 200. Dubiza terra con il castello tiene CaBe
de' Torchi nr. 500, mosehee 3, case de christiani e Beismatici nr. 100.
Maydan, terra presso la citta di Camengra, ha case de Turchi n. 1400,
case de christiani e selsmatiei 200. Prusaz terra con il castello detto
Scopie ha case de Torehi nr. 300, mosehee 4. Prosor terra presso la
Rama ha case dei Torchi nr. 80. Kogniz presso il fiume Nerenta ha ease
dei Torchi nr. 4:00, mosehee 5. Kresievo terra ha case dei Torchi nr. 40,
case de christiani 23, qui vi sono le miniere d' oro, d' argento e d' orpi-
mento. Foiniza terra ha caBe dei Torchi or. 90, moschee or. 10. Bseniza
terra ha case di Torchi or. 300, mosehee 4. Xepee terra ha case di
Turchi or. 180, mosehee 3. Teseiagno terra CIln il castello ha ease de
Torchi nr. 300, mosehee 3. Maghlai terra ha ease de Torchi or. 330,
mosehee 4. Derventa terra ha ease de Torehi e ehristiani nr. 400,
moBehee 3. Duboeeaz terra ha case de Torehi or. 200, mosehee 3. Mo-
dravia terra ha case de Turehi e ehristiani 400, moschee 4:. Salina
inferiore ha case de Turehi e christiani nr. 550, mosehee 6. Salina so-
periore ha case de Torchi e christiani or. 250, moschee 6. Bareeka terra
ha case de Turehi nr.150, moschee 3. Dieglno terra ha case de Torchi
Dr. 150, mosehee nr. 3. Cladayn terra ha ease de Torchi nr. 000,
mosehee 9. 01000, o vero Piombo, terra ba case de Torchi nr. 44:, case
de christiani or. 130, mosehee l. Varesc terriciola ha case de Torehi
Dr. 100, mosehee nr. 1. Knexina terra ha case di Turchi nr. 300,
mosehee 4. Bogatizza ha case nr. 600, moschee JO. Argentina terra con
il castello ha case di Torcm, christiani e seismatici nr. 400, mosehee 4.
Visoki terra ha case di Torchi nr. 700, mosebee 6, di ehristiani case 8.
Li castelli, che aneora sono in piedi: Dobrounik, Kuselat, Teociak,
Srebarnik, Dobor, Vranduk, Kotor, Kg1iuc e Jesero. Altri castelli e citta
antiehe, le quali vi erano in gran numero nel sodetto regno, tutte BOno
state destrutte nella presa del medesimo.
Vescovato di Bosna. II veseovato di Bosna con la soa dioeeesi esteso
parte per la Slavonia di la. dal fiume Savo, dove nella citta di Diacova
antieamente era la chiesa cattedrale di qoesto vescovato, come s' ha per
traditione, et appare hoggidi dalle ruine di detta chiesa e citta; la .
quale chiesa tU distrutta, qoando fil presa la citta. Questo vescovato di
Bosna tU fondato dal re d' Ungheria, dubium non est. .E sottoposto
all' arcivescovo Colloeense nell' Ungaria, come sta. sino ad hoggidi; ma
poieh~ la potenza del Torco possedette la maggior parte del regno di
Slavonia e presa la citta di Diaeovia il veseovo di Bosna non ha spe-
eiale la ehiesa eatterale, ne eanonici, ne preti secolori, ma totta la sua
dioeeesi viene amministrata dalli PP. dell' osservanza della provincia di
Bosna Argentina, et gli fanno e constituiscono il elero; di qoali vi BOno
nel regno di Bosna conventi 12 et in questi al presente frati or. 300.
In tutti li 80pradetti conventi vi stanno li frati dell' Olsenanza, li qoali
amministrano le paroehie della dioeeesi di Bosna, nella qoale vi BODO
478
parroeebie nr. 54. spartite a ciasebedlln convento quelle, ebe Bono pih
vicine a proposito e commode al medesimo. Li frati BOno alimentati eon
le elemosine, che danno li cattolici delle medesime parrocehie, perche
altrimente non si potxebbe mantenere la fede cattolica in quel barbaro
paese e regno. n convento di s. Maria delle gratie in 0l0vo 1 ha eura
di tre parrocehie, cioe di Olovo, Jelasehe eGostiglia. nelle qllali sono
case de eattolici 391, anime 5063. II eonvento di B. Spirito in Foiniza
ha eura di 12 paroehie, cioe Foiniza, Laseua, Jaize, Kotor, Bagnaloea,
Motiche, Dragochi, Kosaraz, Camengracl, Gliubia, Dragotino e Vodieevo,
nelle quali SODO case di eattolici nr. 5654, anime nr. 12789. Il convento
di s. Gib. batt. in Sutieska' ba la eura di nove paroehie, eioe Slltieska,
Varese, Kusmadagni, Scocia.niza, Derventa, Dubociaz, Vinska, Vasiglevo-
pogle e Badugnevaz, nelle qoali sono case de eattolici nr. 2228 anime
nr. 18940. II convento d' Argentina ba la eura di Argentina e villa vi-
cina, nella quale sono case de eattoliei nr. 53, anime nr. 379. n eon-
vento di s. CatteriIla in Creseevo' ba la eura di l) paroebie, cioe Creseevol
Narenta, Maglai, Sabbatu e Dubiza, nelle quali sono case de cattoliCl
nr. 700, anime 6600. II eonvento di s. Nicolo in Visoki ba la eura di
cinque paroebie, cioe delle case che sono in Visoki eSeraglio, Gradiski,
Orughliza, Liesue e Liescna~ nelle quali sono case de cattolici 2603,
anime 11650. Il eonvento di s. Pietro in Rama nel nostro veseovato ha
solamente la cura di quelli poebi christiani, che sono di li intomo al
convento ; nella cui amministratione sono ease di cattolici nr. 60, anime 600.
n eonvento di B. Maria in Gradovarb nel nostro veseovato ha la eura di
einque Parroehie, cioe Gradovarb, Dragogna, Biela, Barky e Coreniza,
nelle qoali sono ease di cattoliei nr. 829 anime 6143. n convento di
s. Pietro nella Salina inferiore ha la eura di dlle paroebie, cioe Salina
e Gracianiza, nelle qoali sono ease de catoliei nr. 160, anime 700. n
eonvento di s. Elia in Modrieia ha la eura di 4 paroehie, cioo Modricia,
Zarqoisete, Tremoseniza e Bastich, nelle quali sono case de eattoliei
nr. 112, anime 1342.'
Nella Slavonia poi di la dal Savo intomo la eitta di Diakovia della
dioeeesi di Bosna sono le sequenti paroehie: Selza, Gareino, Dragotino,
l Anno 1655. scribit episcopas Maravi6: .Fummo querelati appo il Bassa di Bosna
COD an memoriale molto lDfame,per causa del quale il CODvento della MadoDna di
Piombo ha perso piu di 600 scudi per coDservar l' honore nostro et il uecoro della
libertl christiana j onde il medesimo monasterio non ha con che a1imentarci, e8lendo
reatato esauato delle sue entratte e delle pie elemosine de fedeli christaDi.c Vol
Relationi. .
I Anno 1654. 28. Septembre scribit episcopus Maravi6: nel passar (da Varesc~
al convento di Sutieachi fussimo incontrati da alcuni cattivi Turchi, i quali arrabiati
volaero ligare j dove bisogna placar la loro rabia con danaro e p&glUlBimo 60 8Cudi
et alli 16. Ottobre arrivassimo a Rama convento di s. Pietro di frati m. 081. -l' ultimo
della nostra diocesi di Hosna-. Vol. Relationi.
I Idem quando fuit in Kreievo 1654. 11. Novembris scribit: .Mentre facevo (la
confirmatione) furono praesenti alcuni Turebi et havendo visto la mitra in capo dis-
aero, che portavo la corona del Doge, e mi fecero pagare 50 achudi, d' onde ricuperai
appena la vita Ibidem.
, 1653. 17. Octobris facta visitatione in ecclesia COnv. s. Eliae iD ModrilSa traDBiit
ad parochiam Radugnevaz. et 8Cri~it: .nella sudetta parochia perdessimo pih di
50 Iicudi per varie avame, inveozioDi e cattiverie dei Tuichic. VaL Belationi.
479
Goriani, Kriseevaz, Varbiza, Bertino, s. Benedetto, Radcov potok e Po-

sega, nelle quali vi sono cuse di catto1ici nr. 2400, anime nr. 14.500,
le quali pari mente sono aministrate in specialibus delli PP. dell' osset-
vanza.
Di tutte le parochie, e particolarmente di quelle di Bosna, poehe
sono, che habbino le chiese, dove si dica la messa et amministrano li
88. sagramenti, ma la messa comunemente si dice nelli cemeterij e ease
de eattalici, le quali non sono assieme, ma sara pin d' una giornata
stesa la paroehia per le terre e viUaggi mescolati di ease de eattolici,
Turchi e scismatici, e delle volte si camina uua mazza giornata da UDa
easa de eattolici fra Turchi e scismatici. II popolo di questo regno e di
questa nostra dioeeesi (eccettuati alcuni pochi mercanti, che vi stanno a
Seraglio, Bagnaluc&, Piombo et altri luoghi) tutti sono contadini, li quali
sono trattati dalla tirllnnia de Turchi come schiavi, maBBimamente nelle
presenti guerre, tanto li mercanti quanto li contadini di questa nostra
dioeeesi. Per causa degl' intollerabi1i et insopportabUi aggravij in questi
10 anni sono andati via fuori di questo regno di Bosna pin di 2000
famiglie de cattolici, estanno sparse qua e la per l' Ungaria.
Fine. All' honore di Dio. La presente visita coil ajuto di Dio finis-
simo alli 15. marzo 1655. neUa chiesa della Madonna di Piombo, la
quale fioita sottoscrissimo di proprio pugno, e col sigillo maggiore fa-
cessimo sigillare nella nostra ordinaria residenza de Piombo propria
patria. CosBi e sottoscritto de verbo ad verbum come habbiam detto di
sopra ete.
Eminentissimi et reverendissimi domini! Ommissis iis, quae proxime
elapso quinquennio uberius sac. huic congregationi humiliter exposui ad
ecclesiae meae statum pertinentia, nunc, ut muneri meo satisfaciam,
sanctorum apostolorum limina de more veneratus. pauea tantum eminentiis
vestris referam. Episcopatus bosnensis alias diacoviensis totum Bosnae
regnum, quam et Dardaniam, seu Missiam superiorem nonulli dixere,
complectitur, comitatumqne Valcovensem in provincia Slavoniae, sitom
inter duo Humina, Savum et Dravum. Dio8Ct'sis tota Torearum tyranidi
paret, a quibus ducelJtis circiter abhinc annis oeeupata fuit. Catbedra1is
ecclesia in civitate Diaco dicta extabat sub invocatione s. Petri j verom
quia eadem a Turcis iam pridem profanata fuit, id circo hisce tempo-
ribus episcopi Bosnenses ut plurimom resident in civitate Plumbi in
eonventu s. Mariae gratiarom fratrum minorum de obserwantia bosnensis
dioecesis. Extant ad praesens in tota dioeeesi xij fratru m praedietorum
eoenobia, singulaque eeelesias matrices habent, aliasque plures iisdem
unitas, in quibus divina officia ritu Romano, latinoque idiomate, per-
aguntu, ac sacramenta ministrantur, cum parochialis cura animarnm
non in praedictis (solum) monasteriis, sed et in caeteris omnibus paro-
chialibus eeelesiis dieti episeopatu8 per fratres eosdem tantumodo exer-
eetur, interdicto a Turcis in regnum Bosnae sacerdotibus saecolaribus
aeeessu; banequem ob causam episcopus elerom seeularem non bahat.
Nullum in tota dioeeesi monialium monasterium, nuUaqoe virorum so-
cietas extat, pariterque semioarium et mons pietatis desiderantur, nee
paeto ulIo prae nimia Turearum inmanitate erigi posaunt. Catholieorum
nomeros io dioeeesi tota ad septuaginta tria animarum millia et trecentas
480
oetaaginta tres aseendit, ex qoibus anno superiori duodecim miUia quinque-

centum oetaginta tres confinnavi occasione visitatioois per dioecesim
totam factae, nec non ad prestyteratus ordinem 25 idoneos ac dignos
viros promovi. Bosnensis regio intra Savom amnem e Dalmatiam sita
triom dierum itinere in longitudinem, totidem eireiter in Iatitudinem
protenditur, atque in ea catholiei eum Turcis et scismatieis permixtim
habitaut, quorum utrorornque numerus maximus est. Episeopus ut totam
suam dioeeesim invisere tato poBBit, et Turearom immanitatem vitare,
ut plorimum eJandestine ac noeto iter agit, qoi saepe cum in eosdem
incidens, contumeliis et verberibus exeipitur; utque ipsorum rabiem pla-
care queat, peeoniis vexationem reimere cogitor adeo, ut pro vitae
securitate et officii pastoralis exereitio annis singulis magnam numorom
vim expendere teneatur. Temporibus hisee beIli cum Venetis causa feritas
Turcarum eo devenit, ot episcopo vix in dioeeesi manere permissum sit.
Mensa episcopalis nullos habet rfdditus, nullumque moderno episeopo a
sae. congregatione 'de propagande fide subsidiom praestatur, ac propterea
eidem, ad vietum quae sunt neeessaria, desant. Eminentiis vestris ab
omnipotenti Deo diutumam incolumitatem praecor ac Sacram. purpuram
submisse deoscolor. Humillimus et obsequentissimus servus, fr. Marianus
Maravieh epise. bosno alias diacovien. etc. L. S.
Ibid. vol. Re1ationi di varie mi88ioni 1655.
MCCCCXXI. 1657. 9. Jalii,Viennae.

Leopold", 1. fratrem Petrum Jurjevi, a BUO genitore iam episcopum sir-
miensem nominatum, approbat, et sanetae sedi pro apo8toZica comfirmatione
praesental.
Leopoldus Dei gratia Hongariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae,
Selauoniaeque etc. rex. Reverendissimo in Christo patri, domino Flavio
Cbisio S. R. E. Cardina1i, amico nostro charissimo, Salotem. Proficiscitur
Romam ad sedem apostolicam R. Fr. Petros Jorieuieh ord. min. s. Fr.n-
cisci de obs. nominatus episcopus Sirmiensis in regno nostro Hongariae,
quem illi aote duos annos praedefuncta sac. ces. regiaque maiestas ..
genitor noster desideratissimus piae memoriae, uti rex Hungariae, se-
eundum ius patronatus, quod in' eo habebat, benigne eontolerat. Quam.
collationem nos quoque, uti piam et fidei catho1icae proficuam, agno-
scentes ratam facimus, vestram simol reverendissimam pateroitatem super
eo amice requirimus, atque eo commendamus, qoatenus reverenissima
patemitas vestra dietum fratrem Petrom Jorievieh. tanquam personam
doctam, probae vitae, de fide catholica bene meritam, nobisque gratam
et aceeptam pro sua, qua plurimum valet, auctoritate et suffragio, eo
promovere, huicque rei omni studio patroeinari, atque id DOStri gratia,
de quo certos nos habemus, efficere conari velit, ut non obstante u1teriori
quovis impedimento eo celerius optata et hueusque suspensa potiri poeait
confirmatione j idemque pater . . . . inde pro voto 800 consolatus redire
queat, Quod ipsum negotium per speeiales literas nostras suae quoque
sanctitati peroptime commendamos, certo sibi persoadens, quod hae in
parte rem nobis gratissimam praestiterit, regio affectu benevolentiaque
nostra eompensandam, qoa eandem nullo non tempore proseeuturi 8UlDDS.
481
Caetemm bona ip~am semper valetudine fmi optamus. Datum in civitate

nostra Vienna die 9. mensis ju1ii anno dei 1657. Leopoldua. Georgius
Selepcsenij aepiae. colocens. mp. Andreas Rutkai secret.
Tabu1ar. cODgreg. de propag. fide v. OO, f. 828.
MCCOXXII. 1657.
SultanU8 Mahometus praecipit, ne catholici Mitrovicenses et Nimcen8es in
ezercitio religionis ulio modo 9rafJentur fJel molestentur.
Sultanus Mahometus chanus, filius sultani Ibrahimi chani, semper
augustus, princeps principum generosorom et spectabilis magnatom en-
miorum potentia, honore, gloria et magnificentia praedite ac speciali
divina gratia electe per modum superadditionis distrietus Syrmiensis,
poasessor Acbmetes, permaneat tibi prosperitas tu&. Praestantissirni iodi-
cum et praesulom, fontes aeientiae et facundiae locorum Mitrovicze,
Nimee et N. iudices augeantur praestantiae vestrae, nec non honorate
. inter rares tuos et exemplar similium tibi, praefecte in Nimce N. crescat
potentia toa. Nobilissimum ac excelsum hoc signum imperiale meum dum
advenerit, notom vobis sit, iurisdictionis Nimeensis proiudicem Huseinum
nobis . . . . retuli8lle, quatenus infideles subiti et patres in iurisdietione
Nimcensi ante consesaom nobilem iudicialem comparoerint et exposuerint,
quod cum ab antiquis usque bunc diem temporibus in ecclesia, in pos-
sessione et uau iI1orom existente ritus suos falsos exercere ac in oppido,
in aedibus suis infidelibus evangelium legere soleant, absque ut infideli-
tatam ullam exterius et clariori voce faciant, nihilominus tamen aliqui
ab incolis iurisdictionis Nimcensis ex mero raQcore et habendi desiderio
iI10s impediant, ita quidem ut prae iniuriis et oppression e plurimi pau-
perom 8ubditorum fugiant et dispergantur, quapropter in his circumstan-
tiis imperiale meum mandatom demi8lle sibi expetont. Ne igitur contra
Banetam (egem et contra imperiale meum maudatum graventur et mole-
.tentar, quousque ritus soos secundum consuetudinem illorom antiquam
et vanam exereent, mandatum hoc meum emisaum est, vigore cuius iubao
ac mando, ut cum advenerit, praedicti vos, statum huiuaee causae plena
iustitia et aequitate inquiratis, ac videatis, ne in posterom, in quantum
contra sanctam legem nullos actus adbibent, dum iu ecclesia ab antiquis
temporibus usque hune diem in poBSessione et usu iI10rum existente ritus
SUOB faIsos exercendo et in aedibus infidelibus suis evangelium legendo
infide1itatem nullam extedus et clara voce faciunt, in exercitio rituum
suorom falsorum anemine impediri, et contra sanctam legem, nobUeque
mandatum meum imperiale illis negotium ac molestiam fieri patiamini.
Ita sciatis et postquam hoc imperiale mandatum meum ad manus illorum
tradideritis, signo huie nobili plenam fidem praestetis. Datum in uitimis
diebus mensis Gemaziul-achyr anno haegirae 1068 (Christi 1657).
Apud J08eph. Brli8ztle ReceD8. eleri dioeee8. quiDqueecclesieD8. tom. III. p. 901.
bog le
aPOK. XXDI.
Digitized by
4:82
MOOOOXXIll. 1658, lAngusti, Pulegae.

Parochi ex clero saeculari, in partibus Turco subiectis, non scientes latine
cgrilZicis Zitterls scribunt episwlam episcopo ZagrabietISi in faf)orem Mat-
tkaei Benlw adtJer8U8 episcopum Bomensetn Marianum Maravi.
Jesus et Maria. Posegae l. Augusti 1658. illustrissime et reveren-
dissime domine, patrone noster et dioeeesane et omnes domini canoniei
insimul ecelesiae Zagrabiensis ! Oft'erimus humiUima servitia. Nos ehri-
stiani inter flumina Savnm et Dravom in dominio et poBSe88ione Pose-
giensi existentes iurisdietionis et dioecesis illustrissimae dominationis
vestrae. Licet sub dominio turcico eonstituti, verum uti caeteri in Hun-
garia episcopi habent et exereent hic sub turcico dominio iurisdictionem
spiritua1em et temporalem, ita etiam illu8trissima ac reverendissima vestra
cum venerabilibus dominis eanonicis . . Datus fuit nobis pro administra-
tore harom partium episcopus Belgraiensis fr. Mathaeus Ben1ieh vica-
rius apostolicus sub Tureis, vir laude dignus, honestus et boni exempli,
prohe doctus, satis honeste et bene egit nobiscam per sexenniam, ita
quod in pace et quiete Deo serviverimus; modo vero iam denuo episeo-
pus Bosnensis (fr. Marianus Maravich) ... hune probum virum et I:I&Dctum
episeopum removit a nobis... cui (Bosnensi) nunqaam nee in uvom
nos eonsentiemas ... (qui) ... eupit ... eleemosynas nostras in Bosniam
asportare, quibus in his duria partibus intertenentur scholae pro tiliolis
nostrla, et haee duo monasteria, quae inhabitantur per fratres Franeisca-
nos, qui nobis servientes verbum Dei annuociant, et non permittunt ipaum
has partes suo appropriare episeopatui nosque in anima et corpore inquie-
tari . . . supplieiter exoramus... . faciat illustrissima dominatio vestra.,
ut hic viearius apostolicus, fr. Mathaeus Benlich, sit in his partibus uti
. et antea fuit, donec alio modo illustrissima dominatio vestra providerit
. . ete. Et his humiliter reveremur et osculamur . . . sacras vestes per
praesentium baiulum favorabile responsum et optatam quietem (expec-
tantes), quibus ebaraetere Ohyrilliko subscripsimus non habentes latinum,
qui praesentes exarasset et sigiUavimus ecclesiae sigillo, prout apud nos
haetenus moris exstitit. Veatrae illustrissimae et reverenissimae domi-
nationis et venerabilium dominorum canonieorum ovicu1ae servique in-
digni. Ego Joannea IDunchich affirmo supra scripta. Ego Miehael Ivano-
vieh affirmo supra scripta. Ego Bartholomaeus Vukovich affirm.o supra
scripta. Ego Michael Vikovich ut supra. Ego Martinus Sztiphanovieh ut
supra. Ego Martinus Barieh ut supra. Ego Nieolaus Thomaasevieh ut
supra. Ego Mathias Petrovich ut supra. Ego Jaeobus Wichieh ut sapra.
Ego Marcus Gergurevich ut supra. Ego Demetrius Mihaliovieh ut supra.
Ego Joannes Gyurin ut supra. Ego Demetrius Mihailovieb aliena manu
8upra scripta. Ego Nieolaus Gergurevieh aliena manu af.firmo ut supra.
Ego Vitus Simonovieh aliena manu affirmo ut supra. Ego Georgius
Mattievieh aliena manu ut supra. Ego Marinus Luchieh sum testis supra-
seriptis. Ego Gabrieh ex Oanisa facio subscribere et eontentus sum et
affirmo supraseripta. Ego Agij Pavi ch ex Canisa faeio me subseribere
et af.firmo s~:eriPta. Illustrissimo et reverendissimo domino domino
patrono eolen' 'mo, domino Petro Petretieh, almae zagrabiensis eeele-
4SS
siae episcopo ete. Zagrabiam vel ubi merit eito ad palmas proprias.
(Loeua sigilli.)
De Umitibus eccles. Zagrabien. et; Boenen. mac. academiae scientiar. Slavor.
meridional. Zagrabien. IV. c. 10.
, MCCCCXXIV. 1658, 14 Augusti, Velik.e.

Fratres oonventus Yelicenm in Slavonia orane episcopum Zagrabiensem,
ut, quantum in se est, faveat fr. Matthaeo Benli vicario apostolico Sla-
f)oniae, ne has partes occupet fr. Maravi, episcopus Bosnensis.
DIustrissime et reverendissime domine domine patrone colendissime!
Nostris his 8npplicibus litteris serio comparere conspeetibus et praesen-
tiae sna nrgentissima ratio et cansa nos impellit et grget, nec ad alinm
recnrrendum duximus, quam ad suam illustrissimam et reverendissimam
dominationem, euius propria fuit, est, et erit in his partibus Slavoniae,
nimirnm Posegae, Captolii, ceterolOmque locorum circum circa adiaeen-
tium, com pertineant ad suam dioecesim, nti etiam aliorum episcoporum
Hungariae, licet a Turcis pars oppressa, suam .tamen iurisdietionem omni-
modam tenent et exercent. Nos religiosi presbyteri cum omnibus catho-
lieis ex Posegiensi comitatu notom faeimua vestrae illustrissimae ac reve-
rendissimae dominationi, quod ab annis iam decem actis sedea apostoliea
ac sacra eongregatio de propaganda inter Savum et Dravum pro maiori
consolatione fidelium viearios apostolieos administratores in spiritnalibus
direxerint, quod etiam a multis Tetroaetis annis curavit, tandem tres
continnos misit, ex quibus iam dno in Domino obieront, deinde hunc
tertium reverendissimum dominum fratrem Mathaeum BenIich, virom
ntique scientia et meritis praeditum, omnibus nobis et catholieis quam
maxime ptum, et ob snam religiosam vitam, humanitatem et proden-
tiam ab omnibus honorabilem et laudabilem, qui cum nostra maxima.
. pace, quiete et consolatione iam a sex annis paeifice has partes Slavoniae
rexit, ,gubernavit et administravit usque ad praesentem mensem, eui
nostrae paci et consolationi inimicus invidens ineitavit malum animum
episcopi Bosnensis, qui cum Romae hoc anno dimoratus fuisset, sinistre
informans sacram congregationem, suam esse iurisdictionenrinter Savum
et Dravum, ac propter molestam importunitatem suam obtinuit ab emi-
nentissimo domino Antonio, praefeeto sacrae eongregationis de propas
ganda, unam solam litteram, quod iste noster pacificus episcopus, vicariu,
apostolicns abstineat, et eessit esse administrator huius partis Slavoniae-
sibi adimens administrationem ipsam; ob falsas SU8S praetensiones adhuc
ambit partem vestrae dioeeesis arripere et opprimere suaeque iurisdictioni
Bosnensi subiieere, quod nunquam fuit antiquitns ; nam et per Breve
apostolicom Innocentii X, qui terminos episcopatus Bosnensis praedieto
episcopo declaravit, solum contineri in ipso regno Bosnae, ac per deereta
saerae congregationis usque ad Savum flumen se extendi, ac ideo omnis
iurisdietio praefati episcopi in his partibus Slavoniae iam actis deeem
annis eessavit, nec ipse amplius comparuit. Qnapropter illustrissime et
reverendissime domine, Bi ad ipsam praedietns episcopu8 recurrerit flagi-
tans adminiBtrationem, propter amorem Dei, et in visceribus Jesu Christi
fiexia popIitibus instanter unanimes exoramns vestram innatam elem en-
Digitized by
* le
GooS
a
484
tiam et piissimam benevolentiam, nuUo modo pennlttat ipsi peteuti,

quantum sit ex parte vestra, u1lam iurisdietionem inter Savom et Dra-
vom, ne postea relinquat vestris sueeessoribus moleatam et diuturnam
litem, nobiH autem et catholieis omnibus maximum detrimentum et ulti-
mam lilinam ; nam eum praenominatus episeopus Bosnensis sit homo
avarus et molestus semper inhiat aliorum lahorem .devorare et opprimere,
habena tamen eommodiasimam mensam suam, ex qua laudabiliter et ga-
nero8e vitam suam suatentare queat, quam omnes aIii episeopi in parti-
bus Torearum, uti etiam patet expresse ex suis sumptibus dissipans saepe
summam peeoniam tam in curia imperiali quam alibi et non propter
luerom animarum, sed potius ad eomulandum sibi maiora. Ideo illustris-
sime et reverendissime domine, denuo none eontra praedietum appelJa-
tionem feeissemus ad sedem apostolicam, quod nunquam sit reeipiendus
a nobis nee ab illis catholieis omnibus, oti patet (ex) iata inelosa depre-
eativa ad vos direct&, nam et felieis memoriae Bonilaeii tertii patet da.
eretum, quod episeopus eligendus sit a elero et popolo, et a ponti1ice
eonfirmandus; quapropter illustrissime et reverendissime praesul, ne de-
spieiat n08 et hos eatholieos, ovieulas vestras, supplieiter exorantel vestrae
elementissimae humanitati, quatenus provide in his prevideat et futuras,
quae possint sueeedere, lites vestris sueeessoribus nune detruneet, nobisque
omnibus aueeurrat, qui iam seriptis intimavimus praedieto episeopo Bo-
snenBi, ne uDo modo ad istas partes audeat eomparere, et nisi sedea
apostolica et vestra dominatio illustrissima huie ineonvenienti provideant,
pro certo ipse episeopus eum scandalo a catholieis tureico brachio est
hine .expellendus. Oonfidimus ergo humanissimae elementiae vestrae, quod
potius supplieibus nostris preeibus suas aures benignas praebebit, quam
iniustis et iniquis praetensionibus dieti episeopi Bosnenais, gratiis quoque
vestria nos ovieulas cumulare et nobis succurrere non dedignabitur, et si
&liquid praeicto episeopo 8Criptis suis eonsenaerit, pro sua ,ietate et
clementia potest iterum prudenter ipsa revocare et ad romanam quoque
euriam tam nostras praesentes supplicationes, quam vestrum ius signifi-
care, atque hoie episeopo, vicario apostolieo, pro (quo) supplieamus, nos
ovieulas vestras commendare eomp1aeeat, depreeamur. Quibus gratiis re-
ceptis adstrietissimi vivamus incessanter ad Deum pro vestra illustrissima
et reverendiMima dominatioDe fervidas preces afl'erentes, felicem valere
eupimus longaeva per saecula. Quam Deus ... Datum Velieae die l'
Augusti 1658. Ego fr. Lucas a P08ega coneionator confirmo ut supra.
Ego fr. Martinus a P08ega lector et praeieator eonfirmo ut supra. Ego
fr. Michael a Cernich praedieator, viearius et diseretus eODventus con-
firmo ut supra. Ego fra Marianus a Posega olim definitor confirmo ut
supra. Ego fr. Joannes a Brod de6nitor actualis eonfirmo ut 8Upra. Ego
fr. Stephanus a Velika guardianus (Velicensis) eonfirmo. Ego fr. Marti-
DUS leetor et praedicator eonfirmo. Ego fr. Bonaventura praesidens Bu-
densis. Ego fr. Blasius Podraich guardianu Nassiezae. Ego fr. Petrus a
Posega Nikolieh, eustos provinme Bosnae ArgeDtinae eonfirmo.
Academ. lcientiar. Slavor. meridional. Zagrabien. Cod. mac. IV. c. 10.
485
MCCCCXXV. 1658, 12 8eptembrls, Qllnqneeooleslls.

T1rOtna3 H(Wf)Qth, societats Jesu, generalis tJicarius Quinqueectlerietasis,
orat s. congregationem, tle pmnittat Aas partes fr. Mathaeo BenZi~ pri-
tHWi, qui multis sudoribus et itadustrii8 fidelitatem suam erga ecclesiam
fIIOtI8travit.
Saneta ac venerabills congregatio de propaganda fide obsequiorum
meorum humi11imam commendationem. Divine sane et peropportune
saera ac venerabills congregatio jam a bono spatio temporis reverenis
simom eptacopum Belgrad.iensem Matthaeom Benlich apostoJico diplomate
munitom in Ungariam sub Turcis ad aoxiliom et consolationem Ohristia-
norum sub tyrannico iogo gementiom sobmiserat. Qui quantopere hac-
tenu in viDea Domini Jaborauerit, quantisue sudoribus et industriis fide-
Utatem suam erga sanctam matrem nostram ecetesiam demonstravit,
(oeularis quippe testis sum), melius exprimere non potero, quam si eum
in dieto munere apostolorum ac antiquorum episeoporum unum fuisse et
esse a88eueravero. Testantur hoc tot sacerdotes, quos eharitatiue ordina-
uit; tot eeeIesiae, quas et ipsas, et earum altaria rite benedixit ; tot po-
puli, quorum corda pia eaque frequenti cohortatione ad amorem Dei in-
ftammauit; verbo: tot milJia sacramento eonnationis Christo consignata,
quorom numerum secum demonstrandum transfert, facile per ipsum meum
confirmabunt. Dilataret etiam ultra praesul reverendissimus munus sibi
demandatom, verum (quod moesto animo inaudimus) appropinquare diei-
tur episcopu, ut aiunt Bosnensis, nee non quidam pater Petros Gurge-
vich, ambo nobis ignoti, quorum prior jurisdictionem suam protendere
nititur in Slauoniam, quae Dravum inter et Savom est, alter Sirmium
invadere pergit. Quarum partium administratione si priuandu8 foret p'rae-
dietus reverendissimus praesul Matthaeus Benlieh, manebit profeeto in
plano, atque ahaque uno sustentationis modo, ac consequenter, aut sacra
le venerabilis congregatio de propaganda fide eundem reverendissimom
praesulem in dietis partibus prae eaeteris confirmabit, aut certe et quidem
ultimo eidem episeopalem sutentationem benigne prouidere eogetur. Sed
quidquid Bit de seque1a, .cum sensu tamen dico, quisquis nobis hune
sustulerlt, patre amantissimo nos priuabit. Ne ergo derelinquat orphanos,
qui haetenus fouit nos ut 1ilios, omnes ac ego imprimis ad pedes vene-
randormn patrom supplex me advolvo, atque pro patre nostro ac duce
eonsenando, et nos inter confirmando, etfam atque etiam oro ac peto.
Meque simul in sacrorum patrum a1reetns nee non saerae ecclesiae the-
.urum Bubnhe reeommendo. Qoinque Eeelesiis 12 Septembris 1658.
Saerae ac venerabilis congregationis filius deootissimus soeietatis Jesu
religiosus Thomas Honat pro tempore viearius Quinque Eeclesiensis,
nunc in Turcia.
486
- MCCOCXXVI. 1658. 25. 8eptembrfs, VeUkae.

Fratres SlafJOfliae in con""t", Velicensi congregati scripta ePiStOltJ B.
congregationi enunciant, se malle sine ep;scopo manere quam illum Bo-
8flen8em recipere j rogant ut fr. Mattlaaeus Beitli, Belgradiensis, quem
ob virlutes perquam Zaudanl, apud ipsos maneat l ne perdantur tot
animae etc.
Eminentisaimi e reverendissimi signori padroni colIendissimi. Inanzi
e dopo che il monsignor di Bosna ha portato ordine dali' eminentissimo
sig. card. Antonio Barberino prefetto, al monsignor di Belgrado e vicario
aposto1ico, che non serva pili qui in Slavonia inter Sauum et Drauum,
e subito s' e &Stenuto. BencM li viearii apostoliei suoi auteeessori in pre-
sentia delli amministratori di queste parti hanno fatto le fontioni veseovali,
come monsignor d. Pietro areiveseovo d' Antivari , monsignor frater
Alberto et ultimamente vescovo di Imeria monsignor Bonacarpi. Pih volte
con lacrime habbiamo seritto alle E. E. V. V. avisandole, che amovendo
monsignor di Belgrado, quello di Bosna, nec in spiritualibus, mai pih
riceveremo, per le ragioni gia in pih volte sciitte a cotesta sacra con-
gregatione, havendo in ogni cosa riposato, dopo che per gratia loro e
ammosso de qui. Ma per la pace universale, aeerescimento della santa
fee cattolica e consolatione spirituale d' anime christiane homilmente
supplichiamo l' E. E. V. V. aeeia si compiaceino di confirmarlo di nuovo
per amministratore di qoeste parti, come e stato; poicbe altro ne noi, ne
li eattolici, per totti li secoli mai riceveremo e restando privi del mon-
signor di Belgrado, ci contentiamo pih tosto reatar senza ve~covo, sino
che Iddio ei concedera il proprio, che ricever monsignor di Bosina. E
per questa mutatione e novita tutte queste parti sono restate grand~
mente scandalizzate, atristate, e senza fine adolorate, a88ieme con li re-
ligiosi reverendi preti efrati; vedendosi privare di on pastore boono,
disinteressato, zelante d' honor di Dio e interessato solo della salute
delle peeorelle di Christo, che con gran vigilanza, flOtto e fedelta in questo
spatio di tempo ba servIto la chiesa- santa. E per e88ere privo di questi
doi conventi in Slavonia. Vellicha e N&88ize, ove non da vescol'O ma da
povero religioso con noi procurava la vita; ade880 dopo tante fatiche,
perseeutioni e travagli.. patiti e soportati per amor di Dio e honore di
cotesta sacra congregatione, per il premio hora non trova luogo per ha-
bitazione ; onde sforzato dal gran bisogno e nece88ita, contro la nostra
volonta edelli cattolici e pericolo della vita sua e nostra, e perdimento
delli conventi, assai temendo d' incorrere simile disgratia; e perdita, la
qoale per la partenza del monsig. di Bosna, oceorse a Ini poveri Padri
del convento di Piombo, di partirsene per coteste parti a esporre la sua
80mma poverta e bisogno, nel qoale ai ritrova per la privatione di qoesta
amministratione, e di Smnio, quale ha a88altato il padre fra Pietro
Giurgoevich, nominato di Sirmio, senza la benedizione di soa &antita e
di cotesta sacra congregatione, tenendosi e dicbiarando per vescovo, ac ai
esset conseeratus, coo tanta ammiratione e scandalo delli cattoliei, come
pin a pieno l' E. E. V. V. s' accerteranno dalle lettere delli medemi, e
di quelle del clero di Sirmio. E codesto nominato per tutte le piazza
daDi particolari ha cercato in lavore le sottoscritioni, le quafi se com-

Digitized by GooS le '"
pariranno a codesto santo TrIbunale, le tenghino per mendicate. E mon-
signor di Belgrado omninamente senza queste amministratione non pub
vivere, ne in tutto vicariato suo apostolico trovara loco Bieuro per habita-
tione. Si degnino dunque l' E. E. V. V. per pieta del paterno aft'etto di
provisionario annualmente, e mostrargli di che vivere per l' anenire;
poiebe in questi caJamitosi tempi di guerre e scarsezza di vettovaglie,
altrimente non pub vivere ne servire la chiesa santa, che veramente per
il suo santo predicare, pacifico e prudente governo, e per la vita sua
bona et esempIare merita ogni favore e gratia. Anzi de novo iterum
prostrati in terra preghiamo la elemenza loro, aeeib a tante supp1iehe
nostre hami1i si movino a pieta e lo rieonfermino per pastore di queste
parti, e rimandino quanto prima, pereM sino al ritorno suo sempre sta-
remo assieme con li cattolici in gran timore epericolo, temendo gran-
demente d' essere danegiati per la SUa longa assenza; e per amor d' Iddio
non permettino pih a monsignor di Bosna che ci perturbi e molesti,
ma lo faceino attendere alla eura del suo veseovato, amplo espatioso,
ln eonformita del suo breve apostolico, non essendo queste parti della
giurisditione e ne manco saranno, pUO ancora molestare l' E. E. V. V. e
inquietare noi, ma sempre senza aleun frutto, ne mai in queDa maniera
e per queUo Bara aeeettato da queste parti. come desidera. E per non
atediare l' E. E. V. V. humilmente le hamamo la Baera porpora, pregando
s. divina maestA, che ad mnltoB annos le conservi in prosperita e vita
felice. Da Vellieka 25. septembre 1658. Delle E. E. V. V. reverendissime
devotissimi figli e servitori ete lo fra Michele da Cerni eh predicatore
diseretto del eonvento e padre della provinzia aft'ermo ete. lo fra Luca
da Posega lett. predicatore e presidente di Buda aft'ermo. lo fra Ste-
fano Chnesevieh disereto del convento affermo et io fra Massimo di Po-
sega predieatore della provinzia affermo. lo fra Martino da Brodo pre-
dieatore lett. e diffinitore attuale aft'ermo. lo fra NicoIao guardiano di
Naxsiee aft'ermo. lo fra Giov. da Brodo padre della provinma e
gnardiano del convento aft'ermo. lo fra Pietro Nicolich di Possega giA
costode della provineia hora vicario provo nella Slavonil. dermo ed in
persona di tutti i Padri parocbi della SIavonia sottoserivo.
T.bular. congreg. de propag. fide v. 805 f. 87.
MCCCCXXVII. 1658, 24 Novembru, Anconae.

Gabriel Lupi commendat fr. Matkaeum Benli episcopum Belgradiensem.
mostrissimo, reverendissimo signore patrone mio colendissimo. Con
l' occasione che si e partito di qui monsignor illustrissimo Vescovo di
Belgrado, per luoi affari in cotesta sacra congregatione, ho uolButo (sie)
significare a v. I. illustrissima e reverendissima, qualmente si ~ aft'ati-
eato questo prelato nella vigna del signore con gran profitto, si come
apparera le sue fatiche della sua uisita, e si come anco testifiea ognuno
che se ne uiene da quelle parti di eattolici, tanto li BS. mereanti Ragusei,
come li ss. Bosnesi, et ogni altra natione, i quali dicono unitamente, che
leuandoBe li l' administratione in Slauonia, et quelli duoi eonuenti in
essere, dove ha abitato sin adesso, oDinimode Ini non si potr~ profitare
per r auenire nel servitio di Dio in quelle parti, ne tam poco in questi
\ Digitized by GooS le
488
pericoloai tempi potrli. trooare l' abitatione for di eooventi. Per tanto
prego a v. s. ll1ustrissima et reverendissima di faoorirl0 appo cotesta
sacra congregatione de propaganda fide, aecib resti consolato qoesto pre-
lato, poiche sentir~ particolar gusto queDa natione, et io a v. s. illu-
strissima restarb con perpetoa obligatione pregandola, ehe la s. congre-
ptione li prooeda della soa vitta, e qui facendo fine, a v. 8. in perfetta
sani~ desidero ogni contento. Ancona li 24. novembre 1658. Devotissimo
e vero seruitore Gabriel Lopi.
Tabularium congreg. de propag. fide, vol. 810, f. 71.
Mccccxxvm. 1658, . Romae.

Fr. Matthaeus Benli orat subsidium ad sol"mda debita anno 1664.
pro sui eliberatione contracta ; porro ;",,,amen, ut possit in suatta diolCe8im
,.edire, et ut possit residentiam figere in partibus inter 8avum et Dranm.
Eminentissimo e reverendissimo signore. Fra Matteo Benlich, vescouo
di BeJgrado, rappresenta homilmente alle eminenze V. V. che del 1654.
uisitando i luoghi deUa sua amministratione fU accusato &I comandante
Turco di Temesoar per spia, e fatto prigione dopo molti strapazzi fU
condannato ad esser decapitato; ma riconosciuto da alconi per nazionale (fil
liberato) con lo storso di 400 pezze da otto. Hauta si notitia del tutto da co-
testa s. congregatione per lettere di quei mercanti christiani, si compiaquero
l' E. E. V. V. all' oratore 100 seudi di elemosina, per rifado in qualche
parte dal danno patito , con rese"a pero del beneplacito di N. S. ma
non essendo mai stata riferita questa lor pia risolutione a sua Santit&,
(perche 'l padre non ha qualeuno che faccia i suoi fatti) non ha goduto
sin bora della gratia; onde suppJica riuerentissimamente l' efi'ettuatione. In
oltre essendosi portato l' oratore in questa citta per uisitare i sacri limini,
e per &ltre cause gia. rappresentate aU' E. E. V. V. supplica del viatico
per potersene ritornare alla sua chiesa, mettendo in considerazione, che
in otto anni, che egli serue, non ba mai domandato, ne mai gl' e stata
somministrata cosa alcona, come si fa con gli altri vescovi in partibus,
meno poveri di lui. E perche all' E. E. V. V. e piaciuto, che si stia al
decreto del anno 1650. circa ]a giurisditione spirituale ne looghi fra il
Sauo e Drauo riservata al vescovo di Bosna, l' oratore non ha ne in
Belgrado, ne &ltrooe della sua giurisitione convento o easa da potera
far la sua rtsidenza. SuppJica, che se gli assegni on loogo, done con
sicurezza possa 80disfare al suo debito con faco1tll. d' esercitarvi i ponti-
ficali COli i proprii dioeeesani, mettendo si oeramente in coosiderazione,
che sotto il dominio del Turco simiIi funtioni non possono esercitar li-
beramente da per tutto, ma con gran pericolo &ncbe ne loogbi meno
esposti agli occhi de nemici della nostra fede. L' oratore ha risedoto
sin qui nel convento di Vellicha del suo ordine, e nel meamo potrebbe
eontinuare coila sodetta facol~, quando cosl piaccia all' E. E. V. V. Quas.
In dorso: Nota card. Vidman = 14. januar 1659. Resideat in con-
vento Seghedini, quatenus uero ibi non habeat uictum et necessaria ad
sui substentationemt resideat Vellicae, sed ibi non exerceat pontificaIia,
et detur aliquo sUDsidium pro viatico in redim.
488
Auuertimento di monaignor aegretario: Questo deereto t) stato UBeritO

al Veaeouo dal aegretario L. S. Massari, ma non ai t) mal trousto. Egli
pero esagera i suoi bisogni, e diee, che delle dieci ehiese, che ba in
amministrazioue, non caua altr' emolumento, che continua fatiga, e peri-
eulo di esser ueclso, e ehe uolentieri rinuntieria tutto a ehi diee, ehe ne
caoi grand' emolumento .
Tabular. congreg. de propag. fide, voL 810 foL 67.
MCCCCXnx. 1658.
Quoniam in Bosna USU8 est, ut diebus festim alguae partes mi8Bae, fJi..
tlelicet: Gloria, Epistola, Evangelium, Passio et Pater Mster, cantentur
primum latine dein et slavice, iuzla antiquam ctm8t1etudinem, et hac ratione
saew rituB nimium protraetU8 Baepe impediat alia8 8. funetiones neeu-
8arias, fr. Joannes a Foa saeertHs ord. s. Fr. eiusdem pr01Jinciae Bosnae
orat facu'ltatem: ut deineeps dictts diebU8 festim po8sitit in missa solmni
praedi(,-tae parks, Gloria in excelsis etc. solum in Ungua f1Ulgari cantari,
guemadmodum id et fratribus prOfJinciae Dalmatiae conces8tlm est.
Beatissimo padre. Correndo U80 antico nella provineia di Bosua
Argentina, soggetta intieramente al dominio turchesco, di eelebrarsi cola
il samfieio della meBBa in tutti gli giomi festivi doppiamente da saeer-
doti di quel paese, eioe nel latino eonsueto e nel volgare illirieo, tra-
dotto da- s. Girolamo e s. Cirillo, e gia detenninato dalla santa sede
apostoJica, in quello che appartiene alla .,gloria in exeelsis Deo", all' .Epi
stole, vangeli, passione, eredo et pater noster-, in questa maniera : primo
si diee latine "gloria in exeelsis-, e pol subito si toma a dir volgare, e
pol sequitano le orationi et epistola latine, e pol la tomino a dir volgare,
et eosl l' evangelio ete., uno dopo l' altro, sia longo quanto si sia, etiam-
dio la passione nelle Palme si lege due volte, primo latine e pol volgare,
rappresenta humilmente prostrato a santiBsimi piedi di V. B. fra Giov.
da Focia sacerdote dell' ordine minore osservante del P. S. Franeesco
della detta proviocia, le diffieoltA che in esperienza s' incontrano in eosl
lungbe funzioni, e sono: Che essendo tenuti quei serafiei reJigiosi per
obligo della loru professione di reeitare l' ufficio divlno, e di eelebrare
Ja santa messa joxta ritom s. Romae eecIesiae gli convien leggere latina
mente, come sta preseritto nel messale romano; e poiebe banno eura
d' anime, non essendo altri saeerdott, ehe Joro min. o88ervanti, e eele-
brano per Jo pih in aperta eampagna, ove spesse volte sovrastano perieoli
di piogge, innondationi, d' ineuSBioni nemiehe di que' popoli Barbari, e
neeessita di amministratione solleeita di sagramenti a fedeli ne rigori
del vemo e ne bolJori d' estate, oltre l' obligo d' anuncisr anehe le feste,
le indulgeoze et i suffragi di santa ehiesa neil' offertorio, ne siagne, ehe
moIte volte siano aatretti que popoli semplici e divoti partire prima che
si compisehino Je funtionj, e ehe il saeerdote aneb' egli sia forzato mu-
ti1are il sacrifieio, o malamente ultimario. Per tanto suppliea l' oratore
Ja 80mma elemenza della S. V. degnarsi dispensare a saeerdoti deDa
prenominata provioeia di Bosna Argentina, che basti 1010 il eelebrare
solamente nel vojgare illirieo, non si tratta dell' introito, orationi e saeri
eanoni, ma 801amente nell' esposto di sopra, eioo gloria in exeelsis ete.
gi~ usato ab antiquo, come pure conee&So a tntti gli saeerdoti deDa
provineia di DaJmatia. Et in oltre pur supplica homilmente V. B. farle
gratia di coneederli quella m&f!gior quantita di beneditioni ordinarie et
estraordinarie per i vivi e per l morti, che stimara conveniente. La S.
V. amedaglie, eroeette, amolletti o altre C088, ove siano immagini del
signor Iddio, della B. V., de santi, aceio tornando il superiore in que
paesi del Turco possa benificare gli poveri christiani di quelIe benedi-
tioni e tesori di santa chiesa, dispensati dalla benignita di V. B., che ne
resteranno spiritoalmente conIOlati quei fedeli, et unitamente con l' ora-
zione pregarano per l' esaltazione della ehiesa santa e per la prosperlta
di V. B. quam deos ete.
Tabular. coDgreg. de propag. fide voL 305 f. 60.
MCCCCXXX. 1659. 14. Januarll.

OonfHmtio inter Raguseos et BoBtlenses intuatu ecclesiae parochialis catho-
licorum Belgradi.
Avanti che dalla Fanta memoria d' Innoeenzo X. fosse prouista la
prima uolta di vescouo la chiesa di BeJgrado, li mercanti Ragusai e quai
di Bosna, ehe risiedono in questa citta, sotto aleune pretese raggioni
hine inde Iitigarono, a ehi di loro spettassero certi atti di dominio
sopra l' onica chiesa, che si ui trova in detto loogo, e 1inaJmente con-
venero: Primo, che dalJa provincia di Bosna si dovessero eleggere i
paroehi per detta chiesa, ma che il metterli e rimouerli spettaaae a
Ragosei. 2. Che il paroco pro tempore non possa esereitare prima di
riportarne licenza dal arciueseouo di Ragusa. 3. Che iI paroeo non possa
oseire dalJa piazza de Ragusei se non aecompagnato rispetto del auanie,
alle qua1i soggiaciono, e si sono obligati i Ragosei ; se bene anehe i
Bosnesi all' oecorenze concorrono per la lor parte i onde ne nasce, ehe
tal hora non trouandasi il deputato, che accompagm il paroeo, gli amma-
lati muoiono senza li dovoti saeramenti. n veseouo di Belgrado non ha-
uendo forze da prouedere a questi inconvenienti sotto il dominio del
Turco, beneM non habbia lasciato d' opporsi e risentersi in quel' che se
gli t) permesso, n' implora humilmente il rimedio dalla soprema autorita
delI' E. E. V. V. quas ete.
In dono: Nota eardinalis vel seeretarii = Tolerandum nonc ob lo-
corom et temporum circomstantias. Ad 2. Dilata.
MCCCOXXXI. 1659, 5. lebn.rH, IUtrovleae.

ParocAi sirmiensis dioecesis testantur, fr. Petrum Jurj6fJi, nominatutJl
episcopum si,.mtmsem, nullum actum iurisdictionis 116Z ambitionis e:eercuisse
"eZ ezercere, sed confirmationem s. sedis expectare.
In Dei Domine amen. Nos infrascripti religiosi ordinis s. FranCo de
observ. saeerdotes et paroebi in episcopata sirmiensi sob Turearum tyran-
Dide . . . Universis et singulis has praesentes uisuris, leeturis pariter et
aodituris, ad quos speetat, vel quomodoeunque speetare poterit, indubi-
tatam Mem facimus, et taeto nostro sacerdotali peetore sincere aUestamur
491
in domin0l R fratr. P. Petrom Jurjeuiez ejusdem instituti a S. C. ma-

iestate uti rege Hungariae nominatum et eleetum episcopum huius Sir-
miensis episeopatos ex quo nominatus est, et hic inter n08 in Sirmio
commoratur, nullum actum jurisdictionis episcopalis seu muneris in eo
exereuiBSe, vel aliquod signum ambitionis seu praesumptionis ex tali no-
minatione et electione ostendiB8e, ut aHi episcopi huius regni taliter
nominati et electi consveuerunt exercere, sed cum solita modestia et re-
ligiosa humiIitate usque ad praesens mansit, expectans confirmationem
et benedietionem a sancta sede apopolica, pro qua humillime supplicatur.
In quorum fidem has nostras praesentes manibus nostris propriis sub-
scripsimus et sigil10 communitatis catholieorum ciuitatis Sirmiensis, uulgo
dicta Mitrouiza, communiri fecimus. Datum Sinnii seu Mitrooizae die
5 februarii A. D. 1659. (L. S.). Ego fr. Joannes aMitrouiza parOChUB
Sirmiensis seu Mitrouizae testor ut supra. Ego fr. Marcus Temesoariensis
parochus in Villaeo et GIiuba, sirmiensis dioeeesis, teator ut supra. Ego
fr. Laurentios a Duboezaz parochus in Marot Sirmiensis dioecesis t. u. s.
Ego fr. Paulus Strioceuicz parochu8 Sotiniensis et de I1ezaz sirmiensis
dioecesis test. ut supro Ego infrascriptus atteator com meo iuramento
quod hoo scriptum concordet de uerbo ad verbum cum originali: Fr.
Accursios a Burno comiss. visitator proviociarum regni Hungariae (L. S.).
Tabalar. congreg. de prop!'g. fide, vol. 310 f. 103.
MCCCCxxxn. 1659, 12 JanU, Vlennle.

Leopoldus I. imperator et rex eonfert titulum et dignitatem baronis
Hungariae Andreae Bmjakovi, alias GrubiAi, ab Olovo in Bosna, et per
eum coniugi Mariae natae Ljubii, nec non eorum tiliis Philippo, Jacobo,
Francisco et Stephano, fl1iabosque Laurentiae, Franciscae et Catharinae,
quo titulo praedecessores Andreae tempore interemptionis et occopationis
l)
eiosem regni Bosnensis per Turcam destituti et privati sunt. fr
Bibliotheca vatie. Ottobon. mec. 927. Oompendio della at.teBtationi e privileggi

della casa Bernaeovieh
MCCCCxxnIl. 1659, 18 Augusti, Romae.

P. Matthaeus Benlich, episcopus Belgradienses, se et fideles absolvi
petit ab irregularitate, quam exercendo in locis aItmus iorisdietionis
aetos pontiti'cales fors eontraxerat.
Tabnlar. B. congregat. de propag. fide original. voL 805 foL 93.
MCCCXXXIV. 1659, 8 Octobris, Zagrablae.

Petru8 Petretw, episCOPU8 Zagrabiemis, smbit de 'lJirlutibus et selo epis-
copi Belgradiensis P. Benli~ eumque cardinalibus enixe commendat.
Eminentissimi et reverendissimi domini! Reverendissimus pater ac
dominus frater Mattbaeus BelIinich ordinis minorum de observantia pro-
vinciae Bosinae Argentinae alioquin authoritate sedis apostolicae epis-
copus Belgradinensis, quam praeclara se et virtuose gesserit in pau1:ibos
illis regni Hungariae jogo turcico subieetis, signanter autem in loeis ad
hane Zagrabiensem dioecesim olim et nunc spectantibus ac pertinentib1J8,
4:92
spectareque ac pertinere ebentibus, patebit et patet ex luealentla et

omni exceptioJle maioribus testibus ae testimoniis et aliis leteralibus (sic)
instrumentis eJarius denotatis ae speeifieatis , quorum testimoniorom
eorum Christianorom in quibosdam ambus propri a quoqoe experientia
notam et perspectam habeo ueritatem. Eum itaque ego licet indignus
eminentiarum .estrarom senus et capellanus, tanquam personam bene-
meritam et omni commendatione dignam vestris eminentiis, cum ea, qua
par est reverentia et subinissione, commendo, quatenus istom ita suscipere
et in suis preeibus exaudire dignentur, ut et ipse, et per ipsum populus
ille ueri Dei eultor, sanctae romanae et catboJieae religionis fideique
professor et obseroator, earumdem fauorem, patroeinium, proteetionem et
aunUum sentiat et pias ad Deum omnipotentem pro ineollumit&te vestra-
rom eminentiarum preces effundat, ae merito effundere teneatur. Fco
quoque, in quantum tenuitaa nirium et faeoJtatum mearum permittet ln
bae pauperie et miseria faueiom Turearom, ubi ipsum divina bonitaa
reduxerit, eidem non sum defuturos, signanter in aJendo uno vel altero
(&liud enim inopia mea nOD permittit) juvene scolari in illis partibus
nato, qui adepta hie doctrina sufficienti illuc redire, ibidemque sive in
saeeuIari sive regulari stato eecleslastieo co1tum diuinum sanctamqoe
romanam catholieam fidem et religionem promouere et propagare possit
ae oaJeat. In reliquo mea bumillima obsequia vestris eminentiis offer-
rens, eidem precor vitam longeaevam et omnem prosperitatem. Datum
Zagrabiae die 8. meDSis Octobris a. 1658. Eminentiarum festrarum servus
in Christo obsequentissiinus Petrus Petretich, episeopus Zagrebienais (sie).
Adressa: Eminentissimis ac reverendissimis dominis meis observan-
tissimis s. romanae ecclesiae eardina1ibus negotio propagandae fidel prae-
positis Romae.
In dorso: Dentro vi sono aJtre sette lettere diuerae in raccomu-
datione del vescovo di BeJgrao fr. Matteo Belinicb.
T.bular. congreg. de propag. fide v. 310 t: 68.
MCCCCXXXV. 1660, 28. lIalI.

Ff'. Petri N;koli~ ord. mnor. prOtJinciae BOmetl8B, Mrli generalu
episcopi Zagrabien. descriptio Otllnium parochiarum Blavonae, quas ille
pertinuiBBe putabat ad episcopatum Zagrabiensem.
Anno 1660, die 28. Maii. In dei nomine. Cura, vigilantia et solicito-
dine illustrissimi et reverendisBimi domini, domini Petri Petretieh episeopi
eee1esiae zagrabiensis, feliciter eandem regentis, 1660 mense mali die 28.
per me fratrem Petrum, ordinis minoris prolineiae Bosnae argentinae
olim custodem et patrem inter pro,intiaJes suae provintiae, nee IlOD
eiusdemmet amplissimi praesulis in spiritua1ibus vieariwn, tune temporis
inter Savom et Dravom sub turcica ditione ab eodem institutum, pa-
roehias, paroeb08, eeelesias caeteraqoe neeessaria in bis partibus zagra-
bienms dioeeesis fideJiter et sineere, uti ad praesens tempus ex:istunt,
seriptis anotata atque ipso illustrissimo et reverendissimo domino episcopo
zagrabiensi oblata. Inprimis inter Savom et Dravum aclsunt saltem duo
monasteria nostra fratrom minorum de observantia sancti Fnneisei:
Veliehae, dietum sancti Augustini eonfell8Oris, Nascizzae dietam sancti
49S
Antonii Patavienais. Sub eura borom eonventuum sunt parochiae in VilIiS

et pagia caeterlsque locis fidellom inter praedieta fiumin&, quibua p....
roebiis praesunt et curam gemnt nostri patres saeerdotes ordinis fratres,
et sub obedientia suorum gvardianorum per trienniom aministrantes
officium paroehi in una, deinde ad aliam mutantur, iuta provineialis
aut discretorom vel gvardianorom prudentiam et ipaorum paroeborom
bonitatem et prudentiam in adminiBtrando circa salutem animarom fide-
Hum tale officium paroebi, et exceptis quatuor parocbis presbiteris aaecu-
laribus in hac parte dioeceais 8upradietae, in omnibus aliis loeis pro
nune cum dei auxilio vioeam Cbristi domini cum optimo fruetu salutis
aoimarwn exeolunt nostri fratres saeerdote&.
Prope monuteriom Velieae sunt quinque aut sex villae, quibus ex
ipso monasterio aministrantur omnia sacramenta, cum sint eontigoae. In
pago dicto Polgianska, est eeelesia dirota, et mooasterium nostri ordinis,
ut uunt, fuisse, et est sub monte prope Struemanium, manent ibi Turcae,
nee eelebratur ibi. In pago dieto Pleternieza sub Posega est eeelesia
sancti Nieolai, intagra, antiqua et renovata a quodam patre fratre Petro
aNerenta; eelebratur saepe ibi, sacerdos aPosega mittitur, et sunt
adhue multae dirutae in campo POIegiensi et circum circa. Seconda in
pago CaptoH dielo CaptoI, ubi forsan capitulum celebrabat episeopua
zagrabiensis, et est arx turcica et intus eeelesia magna cum sua turri,
foris autem in pago ecclesia ex lignia fabrifieata pulera satis, cum suo
ornatu et neee88&riis pro eelebratione; et secunda eeelesia in eadem pa-
roebia, sed in altera villa, ex lapide et antiqua, titulo sanctae Catharinae
et est miraculOla, et Captolii titulo sancti Petri. In pago Straseman, seu
Straaemai, est dirota eeelesia sancti Michaelis arebangeli, sed singulis
mensibus una vice et in festis sancti Miehaelis arebangeli eelebrantur
missae, manent ibidem muri, capelae altaris maiom integrae sed sine
teeto. Sunt etiam duae ecclesiae Velichae, dirutae, una sub arce, quae
manet dfs8erta, altera similiter in campo, ubi in festo sancti Marci eelebratur
et fit processio, concurrens ibidem multitudo Cbl'isti fidelium et est titulus
sancti Marci, altera sancti Pauli. In pago dicto Vehtih (nunc Vetovo) est
eeelesia sub nomine sanctorum Cosmae et Damiani dirota ex lapide;
eelebratur in festo eorumdem et qualibet tercia dominica mensis. In
pago dieto Kuthievo, nescio alio nomine quo voeabatnr, antiquitus fllit
grande monasterium, fuit quasi opidulum; erat abbatia, ignoratur caius
orinis fnerat, manet desert um, lieet sit quasi in medio illius loci, cum
sit diruta magna ex parte, manent tamen muri intrinseei, turesque ali-
quae. !bi eeelesia ex ligno fabre facta de facto manet supra predictum
monasterium, et est bospicium nostrum, ubi ego foi pro paroebo per ali-
quod tempus. Tam Kutievae quam Captoli, tectum de novo eeelesiae
Kutinensi ego restaurare euravi, imagines et calices eaeteraque neces-
sari&. Predictasque eeelesias renOV&funt et de novo restauraverunt omnes
in omnibus paroebiis nostri fratres ordinis minorum saneti Franeisei,
resque neeessariu pro eelebratione missarum ac ornamenta altarium
curaverunt habere. sed in predictis quatuor pagis. diebus festivis atque
dominieis singolis ex monasterio fratres saeerdotes mituntur eeIebrare,
6dellbusque in omni neeesaitate spirituali inservire curam gerant. POIe-
pe, quae olim eivitas sat grandis fuerat, uti aparent vestigia muro-
494
rom, sed ex mllgna parte diruta manet, tamen arx valde fortis eral Mo-
nuterium nostri ordinis antiquitus dictum sancti Franeisei, quod funditus
destructnm luget, excepta eeelesia et alta turi, ubi Hogia Turearam
clamat et ecclesia facta meaquita Turearum. Similiter alia sob ipsa &ree
pulcra, nomen ignoratur, mesquita Turearum facta. Tertia, quae erat
matrix ecclesia prope januam civitatis funditus eversa, quam dicunt
grandem et valde pulcram fuisse. Est ergo ibidem Posegae eeelesia no-
.mine sancti Spiritus, ex ligno tota, sed sat magna et pulcra, ubi sunt
tria altaria cum pulchria imaginibus et omnibus neeessariis rebus omata,
quam ecclesiam meus patrous quidam reverendus pater frater Tomas
Posegi a fundamentis sua industria et labore eleemosinisque piorum erigi
euravit olim, ubi nostrom bospitium commodum pro fratribus manet;
praeest pro nunc ibi reverendus pater frater Micbael Klaehieh a Cernik,
vir utique scientia omatus et moribus religiosis praeditas. pater pro-
vinciae, soeium habens saeerdotem qnemdam fratrem Laurentium, sed
aliquando et sepius plures saeerdotes eelebrant usque ad deeem et plus
in festis Penteeostes et ss. Pbilippi et Jaeobi et multis allis festis per
annom. ln pago Cernik et in tota illa paroehia est una sola eeelesia
sub nomine sancti Nieolai antiqua ex lapidibus cum suo omatu et neces-
sariis rebos. Sont etiam aliae ecclesiae, sed diruptae, et celebrator apud
unam, quae est sancto Martino dedicata, et sancto J oanni altera, at in
ipso Cernik est solum capella parva, ubi duo nostri fratres saeerdotes
manent; nomine pater Bernardinus de Imota et pater Georgius, et est
hospicium parvum nostri ordinis. Nec ultra contra ftuxum Savae habemus
nos paroehias, sed Gradischi pagus maximus sub alio Bosnensi conventu
cora manet, et ibi Bosnensis episeopus administrat , et ultra versus
Bosniam, et est Cernik arx. In pago seu oppido Brod eeelesia antiqua,
faeta mesquita Turcarum, sub nomine olim sancti Marci; extra autem
pagom &dest ecclesia antiqua ex lapidibus sub nomine sancti Antonii; et
ibi etiam Brodi est hO.ipitium fratrom, est parochia s. Joannis} coram
euius habent reverendi patres Georgius a Capto(l) et frater PaUlUS Boa-
nensis. Ecclesia dicta omnibus neeessariis rebus est dotata et exomata,
fuere multae animae chriatianorum. In paroehia Gratkow-potok fuere multae
animae chriatianorum, sed ob praesentium bellorum angariam et molestiam
iam ad alias partes sase retraxerl1nt et fugerunt, ex multis allis paroehiis
etiam similiter fugam aripiunt versus alias regiones. In dicta paroehia
sunt quatuor eeelesiae ex lapidibus: prima sub nomine beatissimae vir-
ginis Mariae in loco dicto Dubovaez, secunda sub nomine sancti Lueae
in Oriavieza, tertia sancti GeorgU Verbove, quarta sub nomine sancti
Michaelis Gratkopotoehi, qoas (quarum) fratres nostri ordinis nostrla
temporibus duu a funamentis erexerant, (et) quidem pater Petras, duas
quoque patres nostri olim erigi eurarunt. Predietae eceleaiae cum alta-
ribus et imaginibus atque aliis necessariis pro celebratione sunt pro-
visae, et paroehi officio fungitor ibi reverendus pater frater Antonius a
Rama. In parochia LusanU una sola ecclesia sub titulo sanctae Mariae
assumptae; et curam animarum babet pater frater J aeobus a Posega. In
parochia Drinovac sunt tres ecclesiae, una sob nomine sancti Martini,
quam renovavit reverendus pater Martinus a Poaega, secunda sub nomine
sancti Demetrii, et tereia sub titulo sancti Georgii, cl1ius teetum igne
(95
absumptum, eaeteraqu& intus devastata prima die mali huina anni et

fonan ab aliquo Turca vel schismatico. Et istae sunt snis debitis oma-
mentis ornatae. Curam babet earum reverendus pater frater Grabriel
aenex a Cresceuo. In parochia sancti Benedicti sunt tres ecclesiae bene
ornatae et quarta non habet bonum tectum integrum, iata sub nomine
so Petri et illae tres: prima sub nomine s. Benedicti, secunda sub no-
mine s. Stephani et tereia sub nomine s. Andreae. Paroehi officio fun-
gitu quidam pater frater Marcus a Modricsa In parochia s. Michaelis
sunt duae ecclesiae, s. Michaelis archangeli et s. Georgiil omnes supra-
dictae ex lapidibns 1, ista autem partim ex lapide partim ex Iigno, et
secunda ex lapidibns sub nomine sancti Georgii, coram animarum babet
reverendus pater frater Antonius ex Posega senex. In parochia Garesioa
dicta sunt duae ecclesiae s. Nicolai: prima, quam olim quidam presbyter
saecularis Don Joannea cooperire et erigere curavit, fuit antiqua ecclesia,
et secunda nomine s. Petri apostoli, coram animarom gerit quidam
pater Mathaeus a Nasieza et ecclesiae ambae bene omatae et cnstoditae
(sont) . .Jn parochia dicta Varcino, e vero Varcin Dol, sont duae ecclesiae,
una ex ligno nomine sanctus Martinus, altera ex lapidibus dicta s. Mariae
ad Nives, cum omnibns necessariis pro eelebratione missarum ; coram
animarum gerit qoidam pater frater Petros a Brodo; sont a1iquae ecclesiae
in eadem parochia dirutae, in una eelebrator aliquando, in aIiia minime.
lo omnibus supradictis paroehiis, nullibi asservator ss. saeramentum, nec
in tota Turcia, propter perieaIa, nec etiam continoe in monasteriis asser-
vatur 88. sacramentom eocharistiae, nam Turcae saepissime intrant in
eeclesiam deambulationis causa, et ne a1iqoam iniuriam 88. sacramento
inferant, ob id nullibi asservator. In praedictis parochiis et in a1iis Na-
siciensibus paroehiis nomerus christianorom dispersus manet, in a1iqoibus
satis et laudabilis numerus, in aliquibus vero medioeris, in aliia vero
parvua numarus. Brod et Lusani. et Gradkov Potok, nec non s. Michaelis
parocbia in Garcino se extendunt circa flumen Szava, nec non paroehia
Dragotino sub iorisdictione reverendissimi domini, fratris Mathaei Benlieh,
episcopi BeJgradiensi8, data a sacra congregatione eidem, et ista paroehia
prope locom Diacovo, ubi Bosnensis episcopus fingit se habere -titulum,
quod toto patet falsom esse. In dicta parocbia Dragotino sunt tres
ecclesiae, s. Marci lignea, s. B1asii lignea, et s. Joannis integra laPid~
parochi pater Marcus et fr. Lucas. Nasiezensis conventus s. Anton
Patavini, in cuius festo et in a8Sumptione Deiparae ehristianorom m -
titudo maxima concurrit ex omnibos bisce partibus ad eelebrandas laudes
divinas Deiparae et illius s. patroni dicti conventns; adest etiam alia
ecclesia iuxta conventum ipsum et pulchra antiqua sob titulo 88. Trini-
tatia, forsan erat olim parochialis, ubi quolibet festo celebrator missa,
et fit coneio ad populum; distat a conventu uno ietu lapidis solummodo.
In pago dicto Motiehna est ecclesia omnium sanctorum pulchra et grandis
antiqua, denoo renovata a reverendo patre, fratre Stepbano Knezevich a
Velica, et ibi coram animarom habet reverendus pater frater Martinu
a Brodo definitor actoalis provinciae theologus et praedicator. In pago
Kolka seu Coska est ecclesia simi1iter antiqua cooperta et cum neces-
1 .A.bhiDc e mac. bibliothecae academicae IV. co 10.
496
sa.riis ad eelebrationem (prom, et) inservit quidam frater Marinus, (qui)

ex conventu Nasiczensi mittitur sacerd08. In paga Zoglian circa mona-
sterium est eeelesia distineta sub nomine s. Catharinae, in euius festo
solemnitas ee1ebratur, prope quam est monasterium et eee1esia s. Martini
eooperta antiqua cum sua turri j eelebratur eertis festivitatibus ibidem.
Etiam est eee1esia diruta prope dietum monasterium dicta Pekovieza. In
pago Pog1iana, et in illa parocbia tres eee1esiae manent integme : prima
sub nomine ss. Fabiani et Sebastiani, secunda sub nomine deeoDationis
s. Joannis Baptistae, tertia sub nomine B. Nicolai in pago dicto Pod-
goraez lignea eee1esia, et illa ss. Fabiani et Sabastiani est lignea j pa-
rochus (est) pater frater Franciscus a Banialuka. Circa monasterium
Nasieae ex parte oecidentali sunt vestigia murorum et vocatur Clara,
diBtat Bolo ictu uno lapidis a eonventu ipso, forsan clari88arum moni-
alium olim fuit monasterium; eBt etiam ibi parom diatana una ecclesia
integra cum Bua turri et eooperta, vocatur Martinom s. Martini nomine
dicta eee1esia, (in qua) ee1ebrator sat>pisBime, est indulgentia in festo s.
Martini i ex eonventu mittitur saeerd08. In pago Dugo szelo, villae longae,
est ecclesia l~:ea integra: Bub nomine s. Lucae, est indulgentia in festo
eiusdem, et . ecclesia diruta s. Georgii titulus; paroehus (est) reve-
rendus pater, frater Martinus a Kuttievo. In paroehia dicta Suha Mlaka
sunt doae ecclesiae integrae una lapidea sub nomine beatissimae assum-
ptionis Mariae; secunda lignea sub titulo B. Joannis Baptistae. Paroehus
est pater, frater Andreas a Duboebaez. In pago Buehanezij est eee1esia
sub titulo s. Laurentii, lapidea, quam dirutam ex fundamentis quasi erigi
curavit quidam pater frater Marinus a Orahovieza anno transaeto, et
est paroebia, cui inservit idem pater Marinus; etiam est ecclesia altera
lignea sub titulo B. Helenae. In paroehia Szeleze sunt duae eee1esiae
integrae : prima lapidea Bub titulo s. Francisci nostri patriarcbae, secunda
lignea sub nomine s. Catbarioae virginis et martyris j paroebus <est)
pater frater Simon a Diaeovo. In parocbia Verbieze in pago Micbanovezi
integra lapidea Bub titulo s. Bartbolomaei apostoli, et Bunt tria Ioca ubi
eelebratur, apparent(que) parva veatigia murorum ibi, (sed) ignorantor
nomina. Parochi officio fungitur pater, frater Elias dictus Baievicb eo-
gnomine. In paroebia Brogianezi Bunt tres eee1esiae lapideae integrae
sub nomine: prima s. Crucis, secunda s. JoanniB Baptistae, tertia s.
Georgij. Ultra montes Orehovieze versus Dravum in oppido dicto Vo-
chino, sub arce Turearum, nbi manent ipsi, sunt numero parvo ehristieolae
commorantes ibidem; fuit olim grande monasterium, forsan nostrum,
desertum manet, et etiam prope eundem apparent vestigia alterius (mo-
nasterii) vel ordinis alterius vel monaeharum s. Clarae. Viroviticzae
etiam fuit monasterium nostri ordinis, totum destructum apparet.
Circa cursum Dravae versus orientem vidi multa vestigia murorum,
eeelesiarum et palatiorum forsan, uti in pago s. Georgii, (ubi sunt) luthe-
rauismo iofesti (infecti) homines et praedicator; est ecclesia una integra
ex altera parte destruetaj et in campo Jugovopolie est ecclesia destru6ta.
In paroebia et pago Sagavicza est ecclesia pulchra, lapidea, integra, sub
Domine s. Petri, parochus (est) presbyter saeeularis don Tbomas Glogo-
vlensia senex. In parocbia Viglevo (est) simi1iter presbyt.er saecu1aris Don
Thomas a Cbe3gliakoveze, haOOt eeelesiam sub titulo s. Andreae, religio-
BUS vir.
497
In paroehja et in pago dieto Goriani sunt due eeelesiae, integrae sub

titulo s. Petri prima et aeeunda sub nomine 8. Martini, pro parocho
iuaenit pater, frater Mathaeus a Sineza. Sunt (et) aliae dirutae in op-
pidis omnibus, quasi (quae) faetae mesquitae Turcarum eeclesiae lugent:
sicut Diaeonii seu Diacovii, oppidum situatum in medio quasi infra flumina
Szavae et Dravae, ubi somnio deeeptus foraan reverendissiinus dominus
episeopus Bosnensis titulum sui episeopatus fingitesse, eUIQ nunquam
ibi episeopus proprius sedem habuisse legatur, nam ubi esset sua ipsius
dioeeeBis? est solummodo pagus habens areem et eeelesiam s. Laurentii
mesquitam metam. In paroehia dicta Ivankovo et est pagus, fuit olim
monasterium alieuius ordinia, diruta ex parte manent moenia murorum ;
in dieta paroehia sunt etiam duae ecclesiae, ipsamet praedicta forsan
sub titulo 8. Joannis pulchra, muri integri, sed absque teeto; et secunda
sub nomine s. Eliae et haec etiam sine teeto, sed parom muri defluxe-
mnt in terram ex parte superiori. Paroehus quidam pater Marinus. Ista
est paroehia ultima forsan vestrae dioeeesis Zagrabiensis, nam ibi Biehius
Humen intrat in Bosut; dictum Humen hoc modo ex Szavo intumescit j
ibi est eeclesia praegrandis situata in medio dietorDm Huminum, integri
muri absque teeto, in quo loco foit etiam arx, sed nune diruta et de-
serta, et est Osema dietus ille pagus, continuus eum paroehia Ivankovo.
Quantum potui colligere cum maxima diligentia collegi et hoc ex parte
Huminis Szavae ultra Bosut, in quem Biehius infiuit, (qui) proeedit et
inflnit iu Szavom prope Morovich paroehiam iu Sirmio et Biehius 801118
nequaquam statim infiuit in Szavum. In praefatis monasteriis nostris
ambobus sunt indulgentiae plenariae in festo patronorum conventuum et
eertis anni festivitatibus, ac in festis nostri ordinis. In ecclesiis quoque
quasi eunctis iotegris parochiarum adsunt indulgentiae plenariae impe-
tratae anostris patribus a summo pontifice ; et terminatae cum fuerint,'
iterum procurantur a summo pontifiee. Sunt eliam duae paroehiae circa
flumen Szavae (Dravae), in ambabus curam animarum habent domini
presbyteri sa.eeulares, in prima dicta Kuszminezii est parochus Don Mar-
tinus a Captolio; et sunt duae ecclesiae integrae ex lapidibus sub titulo
88. Cosm.ae et Damiani, et secunda s. Mariae virginis, et tertia ecclesia
8. Crucis. In secunda parochia dicta Caraseevo est parochus reverendus
dominus Don Nicolaus Pizeg Ztipanovieh, senex venerabilis, habet eeele-
siam nomine s. NicolaoS (sie); in ip8& parochia est oppidum Oszik seu
olim Oszek, ubi nundinarum est aggregatio tribus vieibus in anno et est
in hac ipsa parochia pagus Sombotovci, sub quo est pagus dietos Pe-
trievezi, uti audivi, lutherana deceptione habitantes infestus (infectus).
lbi Caraszchieza flumen ioHuU in Dravom, et aliqua murorum vestigia
extant, forsan foere a1iqua p&latia aut sigoa terminorum dioeeesis Za-
grabiensis. Haec omnia illustrissime et reverendissime domine labore, ex
ore paroehorum' omnium, aeeersivi, exeerpsi et conseripsi, prout Ioca et
res in praesentiarum se habent; igitur libenti animo reeipiat et pro
certo et certissime omnes legentes et audientes histe firmam fidem ad-
hibeant et pro certitudine patris admodum reverendi provincialis nostri
dextra eonfirmari praedieta deerevi et sigillo ipsius communiri exoravi.
Da~~ N~ die 13. (Mali) 1660. Frater Petros Nicolieh aPosega,
8CI'1p81 omma manu propna.
8POK. XDII.
Digitized by cSogle
49S'
Ita est ego frater Franciscus Ogl'amieh a Posega, minister provineiaJis

manu propria. Locus sigilli ab intro impressive.
Tabular. arcbiep.__ Zagrabiae Visitat. eanoDicar. volum. XIV. et cod. mae.
academ. ~bieD. IV. e. 10. Clarial. domiDna JoaDDeB Bapt. Tbli6 de historia
Slavor. mendional. meritisaimua, haDe arcbidiocesia Zagrab. per Slavoniam prcten-
lae descriptioDem mihi beDevole ceaait, eui hoc loco maximu habeo gratias. Dena
optimna alia boDa rependat.
MCCCCXXXVI. 1660, 16 septembru, Olovo.
Fr. Goorgius Dobroj~ 8ignijicat cardinalibus, fr. Marianum MaratJi,
episcopum Bosnensem, in COftMltu OlotJmsi in &ma die 14. septembris
piisisBime obiisse, cuius corpus sequenti die in.praeaicti conf)entus ecclesia
"umatum est.
Eminentissimi e reverendissimi signoli. Con la dovuta riverenza vengo
notifieare all' emminenze vostre, come di buona mem. monsignor fra
Mariano Maravieh, gia. veseovo di Bosna, havendo pin di 15 anni detta
chiesa ottimamente con tante fatighe e perseeutioni governato, passO a
miglior vita alli 14. di settembre 1660 qul Del convento di Piombo de'
mio. osservanti con tutti li santissimi saeramenti e bonissima dispoai
tione; prelato pari exemplo con li santi Martini e coofessori "suum
eursumconsumavit maximo eum emolumento eatolieae fidei et sui desi-
derio". E pol aHi 15 di detto mese nella chiesa di sopra detto convento
honoratamente sepolto, eon tute le eeremonie di santa chiesa Romana.
Hora eminentissimi sigDOri I essendo questa ehiesa priva del suo pastore
naseono moite confusioni senza irettore, io son stato vieario generale
del detto defonto veseovo sino a quest' hora; ma de qul innanzi senza
novo ordine dell' eminenze vostre nOD me voglio ingerire in cosa aleona
di detto offieio. Pereio humilmente supplico l' eminenze vostre, si degoino
per tempo provedere del vieario sede vaeante, per omare alle dette
eonfusioni, ioconvenienti e danno dell' anime, che possono senza capo
sueeedere. Questo significo all' eminenze vostre per searlco della mia
coscienza et officio, che ho hauto; come il tutto meglio intenderanno dal
P. fra Bernardino Volarieh missionario di Lipova, che va a cotesta s.
corte, piaeendoli dar benigna audienza e credito del tutto; eon che fine
li prego dal cielo diuturna felicita., eon profoni.ssima riverenza baeian-
dole la sacra porpora. Di Piombo in Bosna li 16 di settembre 1660.
Dell' eminenze vostre humillissimo servo e figlio fra Giorgio Dobroievie.h
de' m. OSS. gia. vie. generale del vescovo di Bosna defonto.
MCCCCXXXVII. 1660, 28 Septembru, Olovo.
Patres ex conventu Olovo significant, episcopum Bosnensem Marianum
Maravi esse mortuum et konorific6 sepultum, rogant mcarium generalem
def. episcopi in suo officio confirmari i exponunt porro, quod P. Franciscus
Ogramich memii Generalis officium secundum guoddam 8. congregatwnis
decretum incassum sibi vindicet, cum is ob posita episcopo defundo,
ne partem suae dioeceseos visitare possit, impedimenta e:ccommunication"
poenam promeruerit.
Eminentissimi e reverendissimi signori. Homilmente si iappresenta
all' EE. vostre, come essendo passato a megliore vita alli 14:. del cor-
499
rente qui nel nostro convento monaignor fra. Mariano Ma.ravich gia
vescovo di Bosna, con tutti li santi saeramenti et ottima dispositione, e
poi neUa nostra chiesa con tutte le ceremonie della santa chiesa Romana
e dovuto honore tu sepulto. Doppo la sua morte comincia nascer magna
perplexitas et dissensio non solamente fra li religiosi, ma ancora fra se-
colari cattolici del vicario di questo vescovado sede vaeante. PereM
vicario generale del defonto vescovo non si vole intrigare pili senza
ordine dell' E. E. V. V. e P. fra. Francesco Ogramfch da Posega mi-
nistro provineiale di Bosna pretende sibi hoc officium competere ex vi
unius deereti dell' E. E. V. V. ma si dubita de Ini, primo di essere
eascato neDa scomunica bullae caenae domini per havere con alcuni frati
del eonvento di Velika mesi passati pubblicamente impedito monsignor
defonto vescovo di Bosna dalla visita et exercitio iurisdictionis in legi-
tima parte suae dioeeesis, procorando dalli tribunali turchesehi mandati
e lettere di minaccia contro detto vescovo eon grandissimo seandalo del
seeolo e travaglio di detto prelato, qual travaglio li abrevio la vita. E
poi detto provioeiale (, notato di homicidio, per havere, fanno 6 mesi,
nel convento di Nasize fatto bastonare alla paesana talmente un chierico
nomo per nome fra Francesco, che dapoi fra sette o otto ore tu tro-
vato morto sine luce, sine eruce}. tutto Iivido et insanguinato da dette
bastonate. Queati easi sono pubb1ici e notorii. Per queste cause e moIte
altre del suo mal governo, questo popolo (, assai scondllizzato da lui.
Questo si notifica all' E. E. vostre per SCIriCO della nostra coscienza e
ben publico di ques~ christianita, non per altro, humiIJnente supplicando,
Bi degoino di provedere tempestive un' altro direttore di questo vescovado
sede v&cante, overo (se pare all' E. E. V. V.) confirmare vicario gene-
rale del defonto veseovo, homo quieto et asad pratico del govemo sarebbe
utilissimo. 11 tutto si rimette aUo sapientissimo giudizio dell' E. E. V. V.
alle quali faceiamo profondissima riverenza, pregando sua divina maesta
per la diutuma conservatione e felicita SUI e reverentemente li baciamo
la s. Porpora. Di Piombo li 28. di septembre 1660. Dell' eminenze
vostre humilissimi servi et figli fra Michaele da Gostiglia guardiano di
Piombo de m. OSS. Fra Pietro de Tuog), predicatore della provintia
de' minori osservanti. Fra Giov. Cerieh paroeho di G08tilia minore
OIServante.
MCCCCXXXVIn. 1661, 29 JanuarU, VIennae.

Leopoldus l. rex proponit Alexandro PP. YIl. fr. Mattkaeum Benl~
ad 86dem BOBnensem d fr. Petrum Jurjevi ad sirmiensem promovedos.
Beatissime in Christo pater, domine renerendissime. Post officiosam
nostri commendationem et filialis observantiae continuum inerementnm.
Sanetitati vestrae filian obsequio detegere necessitamor, qoaliter annis
snperioribus religiosus qoidam frater ordinis sancti Francisei de observantia
Marinus Ibrisimooich dietus, postquam neque Sirmiensis, neque Bosnensis
episcopatus nominationem a praedefuncta sua maiestate cesarea et regia
domino genitore nostro desideratissimo gloriosae reminiscentiae obtinere
potnisset, Bomam profeetus eat, ibique sacram de propaganda fide con-
500
gregationem non u~quequaque realiter informando eJeCtione noni tituli

Belgradiensis, (qui tamen idem est cum Sirmiensi), uti id ex prothoeolis
(sie) apparet, Be in eiusdem episeopum ordinari procnrauit. Cam autem
hoc ipsum factum non solum religioso fratri Petro Jurieuieh, itidem
ordinis s. Francisci de obseruantia, attunc nominato Sirmiensi (si quidem
Belgradum sedes episcopi et caput provinciae Sirmiensis extiterit); uerom
etiam iuri nostro regio, quod in nominandis dicti episcopatus personis a
sexeentis et pluribus annis habemus, grauiter praeiudieasset, laboratum
fuit per homines nostros in curia S. V. ut praespeeificatus titulus Be1-
gradieosis aboleretor, dictusque Petrus J urieuicb, a praememorato quondam
d. genitore nostro legitime nominatus, confirmaretur. Verum cum in
locum ante1ati fratris Mariani Ibrisimouieb demortui religiosus frater
Mathaeus Ben1ieb, praerepetiti ordinis s. Franeisi de observantia, statim
successisset, sicque in titulum illum confirmatio saepefati fr. Petri Jurieuieh
in bune usque diem dilata fuit magno dietae ecclesiae detrimento. Jam
itaque cum uaeante sede episcopatus Bosnensis, cnius nominatio nobis
competit, optima dift'erentiae huius complanationis oeeasio affolgeat, eundem
episeopatum Bosneosem dicto fratri Matthaeo Benlieh conferendum du-
ximus, ut abolito per S. vestram titulo illo Be1gradiensi noniter erecto
(cuius de facto is possessor existit), tandem supranominatus Petros Ju-
rieuich in titulum Sirmiensem legitime nominatus confirmetur, eeelesiaque
illa Sirmiensis sub uno pastore, uti hactenus semper, tranquilla pace et
concordia, fructuque spiritoali ampliori fruatur et gaudeat. Ac proinde
apud S. vestram denuo cum tiliali observantia et obsequio instamus,
eandemque rogamus, quatenus buie nostrae intentioni pro saepefata
ecclesia adeo utili annuere dignetur, neque miseram ilIam plebem ea-
tholieam in tot scissiones et discordias magno christianitatis damno ire
patiatur; alias cum nominatio ad dictos episeopatus Bosnensem et SinDi-
ensem ad nostram nominationem a tot seculis priuilegiis nobis a praede-
cessoribus S. vestrae beatae memoriae superinde coneessis ex eo pertineat,
quod provinciae illae sacrae regni nostri Hungariae coronae sint incolJlO-
ratae, nos quoque causam hane amissione iuris nostri regii in provinC1aB
dietas minime deserere possomus. Nulli dubitantes, quin S. V. nos uti
filium sibi deuotissimum in dietis iuribus nostris non solum conseruatura,
uerom etiam contra alios quosuis impetitores pateme tuitura sit, atque
defensura. Faeiet in hoc sanetitas vestra rem catholicae ecclesiae protieuam
et nobis gratissimam, quam de vestra sanctitate obseroantia officiisque
filialibus omnino promerebimur. eui nos de reliquo reuerenter otferimus
et obsiqoiose commendamus. Datum in eioitate nostra Vienna die 29. mensis
januarii anno domini 1661. Regnorum nostro rum Romani tertiO, Hungariae
et reliquorom qointo, Bohemiae vero anno quarto. Eiusdem Sanet. vestrae
obsequen. filius Leopoldns.
Tabnlar. con greg. de propag. fide orig. vol. 310. De iure nominandi !lpiacopos
bosnenle8, item de ecclesia belgradensi v. Theiner: Vetera monumenta Blavorum
merid. n. 152-160, 172, 206, 213.
MCCCCXXXIX. 1661, 5 .IlartH, Viennae.

Leopoldus I. imperator et rex Andreae Brnjakovi, alias GrobiAi6, tib.
baroni de Olovae, restituit possessiones "Liszi;. Draganeziehij, Radacziehij,
Poniezka, Milankovichii, Glaviezno, SaIan, uzllDista, Dastantio, Ravnij,
501
Zeravze, Bagna LUCI, Caretiehij, Repnik, Banoviehij, Dragugna, Obod-

niza, .Argoni, Imeniza et Babonanoga nuneupatas, in regno Bozniae, olim
ad a. regni HJ1Dgariae coronam pertinente, exiatentea", quibua progeni-
tores dieti Andreae a Tureia privati erant.
Bibl Tatic. OttoboD. JD8C. 927, T. I;U'. MCCCCXxxn.
MOOCCXL. 1661, 7 J(artU.

Provinciali8 et fratreB BosnenBeB rogant summum pontificem, ne permittat,
ut guatuor hospitia a Bosnensibus Becuritatis gratia in Dalmatia novis-
sime erecta, sub iurisdictionem pro". Dalmatiae veniant ; significant porro
4 conventus Bosnae cum morte guorumdam fratrum eSBe illcendio deletos,
tres vero, cum fratres non POBSetat ulero tyranidem Turcarum Bustinere,
prorSU8 derelicto8. Item rogant, ne cuiquam provincialatum quoguomodo
ambienti fa'Deal, sed edito Brev; pauperi prOfJinciae 8ervandi in posterum
ordinis gratia prospiciat.
Beatiaaimo padre. Il proviociale e frati minori ossenanti della pro-
vincia di Bosna .Argentina, 80ggetta al dominio del Turco, humiImente
I' eapongono; come per le guerre continue in quelli paesi furono abro-
giati 4: conventi con morte di aleuni frati, et li altri si sono ritirati in
Dalmati&, dove con gran stento hanno fatto 4: hospitii. Hora II padre
proviDeiale di Dalmatia pretende metterli sotto la sua obbedieoza, non
e88endo stati mai lOttopoati, tenendoli solo gli oratori per loro rifugio, e
delle robbe, utensili e delle chiese, dal furore turchescho, che patiscono
giornalmente in modo, che oltra que1li quatro conventi altri tre sono
atati laseiati affatto, non potendo pit resistere aUa tirannica perseeu-
tione. Pertanto ricorrono humiImente prostrati avanti li smmi piedi di
V. B. aedo come pastore clementi88imo si degni far gratia dar ordine,
che n detto padre provinciale di Dalmatia non si Ingerisca mai in modo
alenno in quelli quatro hospitii, ma che atiano sotto la obedienza del
provinciale di Bosna ArgentinI!., come sempre sono stati, et hoggi esi-
stono, e medesimamente che non si prohibisea di far la cerea. Suppli-
cano anehe gli oratori V. Santita, se qualcheduno ambitioso di detta
proviocia di Bosna Argentina recorresse a V. B., mediate o immediate,
con voler Breve per n provincialato della medesima voglia degnarsi
non coneederlo, poicM sarebbe l' ultima rovina della povera provincia
in questi tempi di guerra, neJIa quale il nemico e molto adirato, et poi
s' introdurrebbe UBO, il quale mai e stato, et aW ambitiosi et immerite-
voU s' altrirebbe la strada di fare a modo lOlO, dando ad intendere alla
santa chiesa una cosa per l' aItra. Et in questo particolare gli oratori in
viseeribus Christi desiderano dalla santa vostra gratia per on' ordine da
OBServarsi in perpetoo, che oltre sara utile aUa rellgione viveranno in
maggiore pace equiete, intenti sempre attuaImente pregare sua divina
~ per Ja salute e longa vita di V. B. Quam Deus ete.
Alla santita di n. signore Alessandro papa VII. Informino mons.
Albitio segretario della eongregatione di propag. fide. Sign. card. Rospigliosi.
n provinciale di Bosna con memoriale rimesso da n. s. espone, che
essendo per eagione delle guerre stati abbrugiati quattro conventi di
Di9iti~ed by GooS le
502
quella provincia li !rati, che non vi rimassero morti, si rltlrarono in Dal

matia e con molto stento vi hanno eretto qU&ttro hospitii etc. Parlare
prima con il sign. card. Barberini.
Tabular. congreg. de propag. fide voL 806 f. 141.
MCCCCXLI. 1661, SO lIartIl, Fojnleae.

P. minister provincialis Bomae et p. oommissarius generalis supplicam
eminentissimis cardintJlibus, ut fr. Matthaeo BenU6 nominato epiBc6po
Bosnensi faNant sigue confirmationefn a saneta ,ede procu,.ent.
Eminentissimi et reverendissimi signori padroni collenisaimi. Dopo
haverse eompiaciut" la sacra maestA cesarea d' honorare questa povera
provincia conforme le nostre suppliche et instanze di conferire il titolo
et vescovato di Bosnia al mons. fra Matteo Benlich vescovo di &1-
grado; cosi anca con ogni dovata riverenza prostrati a piedi dene loro
eminenze a nome di tutta provincia soppliehiamo humilmente, mo si
degnino di confermare per il vescovato di Bosnia il sud. mons. di
Belgrado, la nostra et di tutti questi consolatione et satisfatione, poiebe
in questi calamitosi tempi habbiamo bisogno di un simUe prelato, il quale
attende all' honor di Dio, alla salute deDe anime et alla comune pace
de tutti; et questa grazia fatta sara universale consoIatione. Et per
che eminenti88imi signori quasi giornaImente babbiamo bisogno den' opera
del vescovo in conseerare ealic~ particolarmente conferire I' ordini, &8801-
vere li easi et altre neeessitA spirituali, per tanto le supplicbiamo, essendo
questo monsignore consecrato, et gratificato per il vescovato di Bosna
dalla s. sacra maesta cesarea, cosl ancor loro si compiaeclno di confer-
mario, et cosl questo sara abbastanza d' amministrare per tutte queste
parti et non fa bisogno in questi calamitosi tempi di moltipliear~ ves-
covi, pereM non potemo piu dl uno sostentare dalla nostra povertil., mas-
sime in questi tempi tribolati. Di piu eminentiBSimi signori havemo inteao,
che un certo p. fra Mariano Lisnieh da Imota sia prom0880 al vescovato
senza alcuna saputa della provincia nostra, non eBSendo a questo fine
mandato in coteste parti j per tanto supplichiamo humilmente l' eminenze
loro, aceio ci faeclno gratia di mandarlo in qua per rendere il oonto
dena nostra 1imosina data dalla sacra maestA cattolica per mantenimento
de conventi di questa povera et affiitta provincia, da Iui scossa in Napoli
come dal nostro proeurator j et non siamo contenti, che Ini la spenda per
procurare per se stesso li vescovati, ma che 1& porti in provineia per
il suddetto bisogno j per 1& qual gratia restaremo obbligatissimi alle emi-
nenze loro di pregare la s. d. maestA. Quos Deus ete. Foinizza 30.
Marzo 1661. Delle v. eminenze reverendiBBime humilissimi et devotissimi
senitori fra Francesco Ogramich di Possega provineiale di Bosna, fra
Martino di Posega commiss. visitatore della prov. di Bosna Argentina.
Ibid. v. 305 f. 174.
503
MCCOOXLJl. 1881, 28 IlaJI, 1Ied1lng ln AnstrIa.

Nun"", apo8tolicus Vimnae, quod praesmta"erle epistolam in negotio
Bosnensi suae maiesMti cae8areae.
Medeling 28. Maggio. Monsignor nontio all' imperatore haveva pre-
sentato a s. maest~ il breve responsivo sopra il negotio di Bosna et
haveva espresso alla maestA sua le ragioni contenute nelle due seritture
trasmesse li di monsignor Alberici sopra la materia. Da sua maestA era
stato udito il totto con attentione e con benignit~; ma non ricorandosi
di cib, che si fosse risposto alla lettera scritta le in tal proposito dal
signor. march. Mattei, gli haveva detto la maestA soa, che se l' inten-
desse col cancelliere d' Ungheria, il che M. haverebbe eseguito, subito
che questo fosse tomato da Possonia, per riferire qo~ cib che havese
ritratto. A mons. Alberici. Medeling 28. Maggio 1661. Die 13. J unii
1661. 50. 6. 13.
Tabular. Bo congregatiouia de propag. fide vo). 805 fo). 177.
MOCCCXIJII. 1661, 8 Julli, Velikae.

Fr. Matthaeu8 Benli6 significat suae 8anctitati, 8e a rege Hungariae esse
nominatum episcopum BosnensBm, rogat que confirmari et addit nonnulla
de periculia e:& parte patriarchae ConsMntinDpolitani ecclesiae catholicae
imminentibus.
~eatisslmo padre I Essendo passato da questa a meglior uita monsg.
vescouo di Bosna, nel luogho del quale la maiestA imperiale s' e com-
piaciuta di honorare questa pouera provincia per sodisfacione commone
conferendo il titolo del vescooo di Bosna alla persona mia. Per tanto
prego humilmente la santit~ vostra, aeeib per il paterno aft'etto e earit~
si degni di confirmarme per suddeto vescovato, poiebe, beatissimo padre,
sono terminati dieci anni, ch' in qoesti ealamitosi tempi, sopportando
molte tribulationi, seruo da vescovo consecrato con ogni fedeltA la chiesa
santa, equesti popoli, non hauendo in questa diocesi di Belgrao ne
propria easa ne convento della religione, doue al fine potrei spirare in
pace I' anima mia. Per tanto sotto l' vecbiaia mia domando questa con-
soJatione e gratia dalla santitll. v. j alla quale manifesto, qualmente il
.patriarcba di Constantinopoli greco seismatico attende d' annichilare li
vescon prooinciali et altri officiali in queste parti, e tutti li religiosi e
cattolici per forza 8ugiugare alla soa obedienza et al rito greco; et per
la Jibertll. della nostra fede enecessario, cbe gli religiosi e cattolici spen-
dano gran quantitA di denan nelle liti, com' a pieno apparerll. in scriptis
alla sacra congregatione ; et per fine prego Dio con tutto questo popolo
per la longa vita della santitA vostra. Quam Deus etc. Da Velica li 8.
di Loglio 1661. Della &antitA vostra indignissimo servitore fr. Matteo
Benlieh, vescovo di Belgrao. .
Ibid. vol 810 f. 187. In eadem re a1iis ddto 16 Julii. Ibid. v. 805 f. 184.
MOOCCXLIV. 1611.
Fratres minor" prOf1incta8 BoBtIfU prOf1OJn' l. MUm, ." facial OhWN,..
bullam Pii V., secundum quam chri8tiani nOff poslUnt esse selam, ro-
gantq"" ut eadem in lingua latina et illyrica ',pis
mantU'..r.
Beatissimo padre. Con ogni hamiltll. supplicano sua santit& li Irati
minori ossenanti della provineia di Bosoa Argentina di prol8dere
in qualche modo ed ordinare alli veseovi e ft paroehi di Dalmatia e
Slavonia, che faeinno ossenare la buoIla (CXLIX). Licet omnibus- ete.
feJ. m. Papa Pio V. nella quaIle ordina sub poena exeomunieationia
latae sententiae, ehe quem poveri ehristiani habitanti in Turchia, gill. tanto
molestati e perseguitati dai Turehi per la fede, in conformit& di detta
buoUa non siino molestati ne presi dai christiani per ft sebiavi, come
&ODDO stati per lo passato, trovandoU nelle proprie CIse ft spoglian0r
menano per li sehiavi, li taglie . impongoDDo, e quel che t) peggio, li
vendono come sebiavi con grandissimo seandalo di tutti, pereM non Bi
trova alcuna setta fare tali cose, che fanno catholici: per cio havemo
inehiuso qui la bulla in idiomate Jatino ed illirieo, aeeio faeendola stam-
pare ogOuno resue capace, ehe della gratia quam Deus ete.
Tabalar. congreg. de propag. fide vol. 805 foL 208.
MCCCOXLV. 1661.
Definitorium Bosnense exponit s. Oongregationi, quod muZtas ~0ta68 efi:
parte patriarchae Constantinopolitani, qui intendit hierarcAicum ordinem
in Bosna 8U'/fere, et catholic08 sibi subjicere, patiantur.
Eminentissimi signori padroni colendisBimi. Con la presente nostra
faeeiamo la dovuta riverenza all' eminenze loro, avisandole inBieme eon
la medesima delle grandissime persecutioni e tribulationi nostre, e di
queUi fedeli cattolici, le quali per la santa fede cattolica sopportiamo
dal patriarca di Constantinopoli, Greco seismatico, che nelli suoi tempi
mai hanno patti to e sopportato ft nostri padri veebi sotto questo inhu-
mano dominio. Havendo proeurato suddetto patriarca efficaeissimo man-
dato dal gran signore e vesir di Bosna, eapitano generaJissimo d' arme
ottomane in qoeste' parti, contro tutti Ji reJigiosi e cattoliei, attendendo
a viva forza d' annichilare li vescovi, provineiali, custodi, gllardlani et.
altri offieiali per forza del soddetto mandato, volen do ridane e sotto-
porre al rito greco il eIero, religioBi e cattoliei, e farli tutti seismatiei,
presumendo d' essere cognoseiuto Ini per sommo pontefiee in qu8lte parti,
come l' E. E. V. V. in questa copia, ehe le mandiamo, per maggior cer-
tezza autenticata dal cadi giudiee, vederanno ogni cosa pitl appresso. Et
sin' hora in diversi luoghi di Bosna tanto li reJigiosi quanto li cattoDei
grandemente ha tribuIato e laeerato, ove per la difesa della santa fede
cattolica s' il perao grandissima somma di denaro, ne cessa di persequi-
tarci. Poicbe p~r il passato habbiamo sempre havola la Dbertl a 8UO
tempo di eelebrar il capitolo e congregarsi,ehe hora dal sudetto ViBir
di Bosna e' il vietato omninamente lOtto pena della vita a tutti, e si
dice, che il medesimo patriarcha scismatico I' habbi persuaso a questo.
E di tutto questo l' eminenze loro si potranno meglio aeeertare dal Ia-
505
tore di queata, H quale humilmente raoooDl&ndiamo alla e1emeoza loro

eon tutti I' interessi nostri, per D quaD si manda a coteste corU, aeeib
per pieta D siano favorevoli e benigni ete. D' E. E. V. V. humi1issimi
figli e senitorl : lo fra Mieh. di Cemieh padre del convento. lo fra
Nicolao Perieh. lo fra Stefano Cneseuieh guardiano di Veli ea. lo fra
Martino da Brod iffinitore. lo fra Giov. di Derms. lo fra Pietro Nicolieh
di Possega ete. lo fra Franeiseo Ogramieh ministro provinciale e vi-
cario apostolico. lo fra Martino dl Possega commissario visitatore della
provineia.
MOCOCXLVI. 1661.
Hieronymi Pastril, SpalatenSis, collegiatae ecclesiae s. Hierongmi sla-
t10rum in urbe canonici,-t1Otum in fafXWem fr. Matthaei .&mil.
Joannes Tomeu MargnavieiuB, saeerdos saeeularis, natu Sibenici in
Dalmatia, origine Bosnensis, a Ferdinando n. (eirea anno 1634.) nomi-
natos foit ad dietom episcopatom Bosnensem, confirmationemqoe obtinuit
ab Urbano felieis reeordationis P. P. VIII. Sed eum praedietus Tomeos,
oti saeeros saeeularis et ignotus principi temporali, ad residentiam in
Bosnam timeret profieisei et in ea tute permanere, episeopatum hoius-
modi in manibus eiosem regis dimisit, ot petentIous religiosis s. Fran-
eisei minor. de observantia s. maiestas nominare dignaretur a1iquem
idoneum religiosum eiosem ordinis, nominavit fr. Thomam Margoavitiom
Boanensem, nepotem eiosdem Tomci, eum confirmatione s. sedis apo-
stolicae; post eoius obitum idem rex nominavit ad dietom Bosnae episeo-
patom fratrem Marianum Maravieh Bosnensem, eiudem ordinis, episcopum
Dumnensem; et ipso defoneto ab eodem rege nominatos foit sub die. 20
novembrls 166J. frater Matthaeus Ben1ieh Bosnensis, eiusdem ordinis
episeopus Belgradiensis. Super confirmatione hujus postremae nomina-
tionis duo opposita fuisse videntur : 1. Quoad ius praetensae nominationi& .
2. Quod episcopns Ben1ieh Belgradiena. non sit transferendus ad aliom
episeopatum. Ad hoo (seeundum) reapondetor, vel o~ defeetum personae
vel ob ineonvenientiam; si ob huins modi defeetum qualis sit ignoratur.
Ceterum eat communis vox et fama, ipaum (Benli~) esse praelatum doe-
trina, pietate, zelo, integritate, sollieitudine et morum praeatantia in-
signem adeo, ut contra ipaum quaere}a vel aliud contrarium eoram
so& maiestate fuent expositum. . . . . . . . .. .
Ibid. v. 816 f. 269-2'14. Dissertatio de regno et episcopatu Bosnu.
MCCCOXLVII. 1662
.bttliIulf18 elMtW~rum, quas a reg, Hispaniae annue accipiebant pro-
MCitJI minor. I. Francisci : Ragusina , Dalmatiae, Albaniae, Bomae
bgentinae et Bosna, Oroatiae.
Nota della tratta, che distribuisee re di Spagna ~ cinque provincie,
eI06 Dalmazia, RagUSa, Albania, Bosna Argentina e Bosna Oroacia. Ana
provjJ;leia de Dalmatia charra di grano vinti. AJla provjncia de BagU~
dlma dlceiotto. Ana proViDeta de Albania eharra vinti. Alla provineia
506
Bosna Argentina eharra viDti. AIJa provillcia Bosna Oroatia ebarra trent&.
Di queste provincie molti frati reelamano, che questa lemosina sia ma-
1amente administrata da li provinciali, non n"ovandosi sua dispensatione
per li monasterii, eome era per il passat9, perl> si supplica VOItra s. illu-
strissima di exponere nelJa sagra eongregatione deJla propaganda fide, a
cil> diano qualche ordine alli padri provinciali di dette provincie, che
ogni uno dia conto del suo triennio della detta lemosina eon la sotto-
scritione di padri guardiani con la sua. familia di eonventi della ricevuta
lemosina, e poi mandarano conti a Roma all' illustrissimo sig. segretario
di propaganda fide per prima volta, et ogni volta in che modo piacerll.
alli eminentissimi signori cardinali, ordinando sotto pena di atti legit-
timi etc. . .
Tabular. congreg. de propag. tide vol. 805 foI. 297.
MCCCCXLVIII. -1663, 22 Januaril, ln Nfemcf.

Clerus et populus Sirmiensis exponit sanctissimo patri omnes tribulatitmes
episcopi Belgradiensis, qui in Niemci et Temesvar in mncula conieclus
muZta tJerbera perpessus, ipsamque mortem, non nisi numeratis multis
nummis, .,i:c evasit : laudatque eius zelum et pacis amorem, et favoribus
commendat.
Beatissimo padre. Noi infraseritti, elero di Sirmio et a1tri religiosi e
catolici, insieme prostrati a piedi di vostra santitA faciamo questa fee
uerbo sinceritatis alla santita vostra et alla sac. congregatione, qualmente
il monsignor fra Matteo Benlich, veseouo di BeJgrado, hor rnai ua per
duodeci anni, che Berne per queste parti come vicario apoBtolieo eon possi-
biJe prontezza, prudenza, esempiaritiI., e pace, laseiando per tutto bon odore
dellasu& religiosa uitta, et da buon pastore sopportando moIte tribula-
tioni sempre, e specialmente in questi tempi di guerre. come 6 ben noto a
tutti, si come nella prima sua visita (deserisse) ; tra le altre qui a Nimzi
e stato ligato, bastonato, e posto _nelli eeppi eon perdita di denari per
solo sospetto, che sia la spia deJla christianitA ; cosl aneo a Temesuar
e sequito pio atroce caso, e dopo tanti esami rigorosissimi: chi e, e doue
il nato, e eon che autori tA andaua? e se non 'I 4avessero eognosciuto
molti Turehi in faccia, havrebbe perduta la uita; e per liberarsi e stato
necessario sborsare tante centenara di seudi; e seruendo tra noi da tanti
anni questo prelato 10 eognosciamo molto bene per persona bona, et
honorata, et per pastore uigi1ante, il quale in tutte sue uisite predicando
fa gran fmlto spirituale attendendo sempre alla pace, si come ancor qui
in Sirmio ha stabiJito la pace tra noi preti efrati, attende al BUO officio.
Per tanto, beatissimo padre, se qualchedun bauesse sinistrameute infor-
mato la vostra santjta eontra questo prelato, non ha detto Ja ueritA, per
che noi la pratichiamo e eognosciamo molto bene, uedendo che sempre
attende al senjtio di Dio, e per li suoi boni portamenti per tutto e da
tutti e amato e desiderato. E per uerita di tutto questo ci sottoseriviamo
eon le proprie mani, attestando eon le proprie eonscienze 1& verita di
tutto Budetto. In quorum fidem: Don Simone Deodati Bosnese affermo
quanto di sopra. Don Marianus Matkovich Bosnensis af6rmo ut supra.
Don Michael Balieh af6.rmo ut supra. Don Antonio Druich aftirmo
507
ut supra. Fra Giuseppe Sebich Bosnense afermo quanto di sopra. Fra

Martino di Baz afermo quanto di sopra. Fra Stephano di Grobavizea
Bosnense affirmo quanto di sopra. Qui .sottoscrivono i christiaui eon
prop~o carattere : Ha CToHau Tomdi. 1:1a lJ eTap ApamHh. Ha HHRoa
J)a.urlu,. Ha i.KHBICO RsH8uljHa. Ha IIshHh BomuaIC. HamHU maMO.
Ha nOO MapBBIiHIi. Con che fine baeciamo le saere uesti di s. saotitA
sopra sentti; et lo con testi affermo istesao in Nemzi li 22. di genaro
1663. Humilissimo e fedelissimo servitol'e Luca Memavicb, vic. generale
in Sirmio.
MCCCCXLIX. 1664, 8 HartU, NeapoU.

P. Josephus Vilano"i Bosnensis commendat fr. Nicolaum Olot)~ a po-
ega dom. Mario .Alberitio secretario s. congregationis de fide propaganda.
D1ustrissimo e reverendissimo signora l. .. Di pin per mio mezzo prega
V. S. illustrissima fra Nicolo di Possega, suo figlio afi'ettuosissimo, che
sta qui all' hospidaletto, qual dedico conventione ad essa, che havendo
un suo compagno, baua ubidienza di andar in Salamanca o Alcala di
Spagoa a studiare, vi possa andar esso, e cbe V. S. illustrissima faccia
favore procurare I' ubidienza o dalla sacra congregatione o dal eminen-
tissimo protettore o dal generale nostro . . (lui) e suggetto capace, che
fara honore al V. S. et alla provincia, tanto pin cbe la nostra provincia
ha grandissimo bisogno di bomini eroditi per risponder alli cavilli e
sofismati degli infedeli, che sono nelle nostre parti ... Napoli alla Nova
il di 8 di Marzo 1664.
Ibid. original. vol. 305 fol. 421. Idem Vitanovi~ eondem fr. Nicolaom recom-
mendavarat aliis ddto 10. Apr. 1668. Neapoli. Ibid. v. 305 f. 824.
MCCCCL. 1663, 20 Augusti, OsjekiDl.

OathoZici Osjekitnse8 episcopum Benli, verum et selosum suum pastorem,
contra calumniatores defendunt.
Beatissimo padre I Noi altri eatolici' di diversi loehi di Bosna, trovan-
dosi qui nella fiera di Esseehio, babbiamo inteso, che alchuni partieolari
haDno seritto alla santitl vostra et alla sacra eongregatione di propa-
ganda fide, a Dome di tutta la cbristianitA di Bosna, dicendo, cbe se la
santitA vostra coofermasse per vescovo di Bosna il mODsignor Belicb,
vescovo di Belgrado, che si distruggerebbe la fede cattolica in Bosna,
eon moIte altre calunnie, del cbe, beatissimo padre et eminentissimo
signore, noi tutti restiamo maravi~liati di tanto grande calomnia contra
povero et innocente prelato, e di pin aneora ci troviamo tutti molto
offesi, perche non siamo noi tanto deboli nella santa fede, che cosi facil-
mebte potessimo maneara, ne tampoco sopra detto prelato e di tal' atti-
one et intentione, poiche noi sapiamo molto bene da tanti anni in qua,
che lui eon le sue preiche virtoose e devote converte li heretici alla
fede, e si salvano aneo moite anime per iddio gratia, e non si perdono,
come si vede dal suo governo prudente. Per tanto, beatissimo padre, et
eminentissimo signore, faeiamo qoesta indubitata fede, qualmente innoeen-
508
tissimo prelato 6 infamato, e noi altri isonorati nelle simiH serltture;

e noi sopra le nostre coseienze confessiamo la verita, ehe il monsignor
vescovo di Belgrado ha vissuto sempre con ogni esemplarltA, da buon
prelato ; e tutta la ebristianitA di BosDa lo desiderano grandemente per
loro pastora, mentre cosi piaeesse alla santitA vostra et alle loro emt-
nenze; equesta sarebba nostra consolatione e secondo ehi sa si sotto-
serive e si sottoseriverebbe tutta la christianita, se fosse possibi1e, COD
che fine prostrati a terra baeiamo li piedi ana V. S. e eminenzie loro. Di
Esseehio li 20 di Aprile 1663. lo Filippo di Andrea da Piombo Bomese
ho seritto questa fede essendo vitato prepto dalli christiani, e son testi-
monio a questa fede ete. lo Franeesco Maravich Bosnese da Piombo COD-
fermo questa verita. TroT&ndomi qui nella fiera di Esseehio et secondo
gran exel.mo della ehristianitA eontro l' infamie seritte contro monaignor
Benlieh vescovo di BeJgrado, e percM loro hanno formato questa fede,
mi hanno supplicato, che io autentiehi che tutto questo sia verita., e la
intentione della christianitA, tanto di Bosna quanto delle altre parti
del suo vescovato et amministratione, e per tanto quanto sento, l' inten-
tione delli cattolici congionta con la mia conseientia, alla petition di tutti
rautentico, per verace questa fede, e che sia intentione o petitione di
tutta questa christianitA, che sia creduta nella sacra corte di Roma et
in qualsi voglia tribunale cattolico. Datum Esseehini 21. Aprilis 1663.
Luca Mernavich parocho in N(emzi) et vicario generale in Sirrnio.
MCCCCLI. 1664, 20 ApriUs, Fojnlcae.

Fr. Matthaei Benli, episcopi Belgraditnsis, relatio de statu dioecesium
suae curae commissarum.
Eminentissimi et reverendissimi signori, miei padroni collendissimi.
Dalla prima visita, cbe ho consegnato all' E. E. loro reverendissime del
1659, e nella prima dissi qoanto si poteva dire per stato delle chiese,
tanto della mia dioecesi Belgradense, quanto dell' altre della mia ammi-
nistratione ; et in questi einque anni il stato delle ehiese non emeglio-
rato, ma si bene per tutto peggiorato in questi calamitosi tempi delle
goerre, perche tutti qoesti romori sono versati nella mia dioecesi, e
nella mia amministratione, di modo che poco frutto spirituale si ~ po-
tuto fare; e percM tanto ecclesiastici qoanto li cattolici tutti sono opressi
e sopra modo aggravati, et in questi tempi in molti luoghi (ut in plu-
ribus) Don ardiseono, ne tampoco possono &dunarsi in chiesa alla santa
messa.
Nella citta di Belgrado per la Iddio gratia non ~ mancato ancora II
solito eulto divino, e la freqoent&zione alla santa messa et alli vesperi,
come 6 solito, sebane eon gran rignardo, ove servono doi padri Franeiscani
minori osservanti della provineia di Bosna, celebrando ogni giorno, et
administrando li santissimi saeramenti ad praescriptum. sacrosancti con-
ci1ii Trid., ove nella chiesa non si conserva il santissimo sacramento,
foor che il giovedi santo. Oglio santo si conserva nelli picoli vascolet1
honesti e eomodi per portarsi all' infermi. n fonte battesimale non il
509
eonsuetudine, che si la benedichi e conseni. La chiesa ha la SDa indul-

genza per la nativitA di s. Giov. battista; e le compagnie deDa confra-
temita, cioe del Rosario, del carmine, della conceptione e delle 8tigmate,
hano le sue indulgenze, e di nuovo non si e fatto altro, che un altare
di lagno all' honore di sant' Antonio di Pad ua. Et in diversi templ ho
confirmato nella citta di BeJgrado di maschi 121, e di femine 85, somma
in tutto 206. Et in quella citta di Belgrado ancora si consenano li
eattolici, tanto Ji mereanti Bagusei quanto li Bosnesi. se bene con
oppressioni e tribolationi continue. E della dio8Cesi di Belgrado ne ho
da dir a1tro. Tutti l' anni passati ho consecrati li santi ogli, foor di
quest' anno, perche non il stato possibile, non havendo sicuro luogo nel-
la chiesa della mia amministratione e per non perdere la propria vita
con li saeerdoti appresso ho traJasciato con grande mia mortificatione,
pero lo procurarO di fuora etc. Li Tartari fanno gran rovina per le pa-
rocchie di Sirmio, in Bacia, neIl' areivescovato Ooloeense, e per altri
luoghi, ove sono capitati, a torno le Cinque ehiese et altrove ete.
In Samandria solamente sono adesso 8 familie povere di eatolici, e
BOno tre aimi, quando si il bruseiata tutta la citta, in easa d' un mer-
cante sono broseiati tutti li utensili eeclesiastiei, solamente la chiesa di
s. Michele, poco fuora della eittA, miracolosamente e rimasta salva,
perche la materia, con la quale era circondata, et un arbore attaceat.o
al tetto anteriore si e bruggiato tutto, solamente la chiesa erimasta
salva. Et in questa citta. non habita paroebo sacerdote, perche quel1i
pochl e poveri cattolici non possono mantenerIo, eonforme ho detto nella
prima mia visita, se bene per le feste principali alle volte si manda
saeerdote dal couvento d' Argentina (Srebrnica), et alle volte se ne va
saeerdote da Belgrado, quando vi e neeessita grande. E di questo vesco-
vato di Samandria non so dove sono li suoi confini. ne tampoeo BO, se
nissUDo eattolico vi e pin in quel vescovato, non essendo io vescovo
proprio, ma dopo che io IOn administratore, non ho inteso da nessono,
eh' altri vi si trovano eatholiei nel detto vescovato, et a quelli di Sa-
mandria ho fatto caritA per amor di Dio. Il proprio vescovo dovrebbe
dare la notitia alli amministratori delli confini del suo veseovato, aeeio
si sa~ regulare nel governo pastorale.
Iri Sirmio tre parochie , cioe neiz, Babsca e GUuba, BOno state
saecheggiate dalli Tartari, et anche moite anime menate via, e li eatholici
sono stati oecisi molti, e sparsi in Ja. in quA. La chiesa di Babsca banno
rotto, e hanno portato via l' utensilii eeclesiastiei~ eera et altro, che vi
era dentro, et aneo r hanno voluto brugiare j ma lddio non ha permesso;
Ja imagine della madonna hanno tagliata in pezzi, et)' hanno buttato
per terra, et il paroeho sacerdote hanno trovato in easa, il quale volendo
fuggire l' hanno saettato, ma pero non li hanno dato ferita mortale. E
eosi anehe nella parocbia di Laz, trovando li Turchi malfatori in una
villa sacerdote parrocbo, tolto li hanno doi cavalli e gli utensili neces-
sarii per la measa; e perehe li eattoliei gridavano con loro per quest'
attioni, subito hanno ammazzato uno con archibuso, et aneopin volte
banno tirato al saeerdote, et uno lo ha eolto neUa manica della veste,
ma non li ha fatto danno, e se non havesse seampato, aneo Ini sarebbe
ammazzato, et cosl tutte paroehie di Sirmio sono in conqaasso.
510
OItra Dravo ancora le ebiese sono in piedi: sacerdoti nelle paroeebie

d' !sip e di Saica ancora si trovano, ma con gran timore, li cattoliei in
gran dispersione per essere sotto li piedi dell' esereito. In Cinque ehiese
la ebiesa e ancora in piedi, li padrl Gesuiti con li christiani sono andati
con eccellentissimo conte bano, quando ha saeehiggiato la eitta di Cinque
cbiese, et in quel strepito aleuni sono stati ammazzati, et in quel rumore
altri doi sacerdoti delle paroehie piu vieine sono fuggiti via. Sopra la
Oanisia in una villa per nome Mihogldin, eelebrando un frate sacerdote
parocbo la messa, in quel mentre sono venuti Tartari, e subito l' hanno
tagli..to in pezzi sull' altare con la pianeta ado8So, e saecheggiato tutta
quella villa.
Attorno la Buda quelli poveri catboliei, aneor loro sono maltrattati
e partiti ehi in qua. chi in la. fugendo. La ebiesa in Pest aneora ata in
piedi e stano doi sacerdoti frati minori osservanti j e le cose sacre sono
in suo luogo e senano quelli catholici li detti sacerdoti j se bene l' ospitio,
dove babitano, e pieno della militia Turehesca con gran incomodo loro j e
di novo non si e fatto niente etc.
In Temiswar nel borgo apresso la chiesa habitano doi saeerdoti mi-
nori o8Benanti di Bosna e senono a queDi cattoliei. La chiesa con tutte
le cosse sacre si mantiene aDcora e di novo non si e fatto niente. E tre
altre chiese, atomo alle quali senono medemi frati, stano in piedi et in
esse si celebra nelle feste et altri giorni per ordine, secondo la eonsuetu-
dine e loro aeeordo, che si celebri da chiesa in cbiesa j e quelli povari
catbolici con la solita opressione ancora si mantengono, maneando, et
non moltiplicandosi. E cosl anco inter Savum et Dravum, Danubium et
Tibiseum per tutto sono oppressioni, spogliamenti di robbe, tasse, impo-
store et molt' altre miserie di modo cbe a pena sopportano, e se dura-
ranno questi tempi tanto calamitosi, tengo fermamente, che II ehriatianesimo
per sudetti vecovati in gran numero mancar&. fra poco tempo.
Cosl ancbe neli' areivescovato coloeense li sei religiosi Franeescani
minori ossenanti della provineia di Bosna continuano II suo ministerio
e senono a quelli cattoliei, se bene con gran timora e pericolo, pereM
il figlio del principe di Tartari ba invernato questa vemata in mezzo
di quel paese nella terra per nome Sombor, e cosi li poveri cattolici
banno havuto gran tribulationi mantenendoli ; cosi anebe per tutti luoehi
banno mantenuto la militia, con grau spesa et incomodi, non contentan-
dosi la spietata gente del giusto e suffieente, ma banno voluto la sopra-
abondanza. . .
Ottobre prossime passato essendo fugito da nimiei II signor don Luca
vicario. di Sirmio oltra Dravo alla paroeehia di Isijp, non potendo in
suddetto loco tollerare gran molestie della militia7 et trattenendosi nella
detta parochia appresso la chiesa nel solito bOSPltiO, una sera l' banno
aBsaltato li assassini e l' hanno menato in ehiesa et banno pigliato tutto
quelJo cbe era in chiesa, uteDsili saeri et molt' altre cose, depositate
dalli poveri catholici come in loco sicuro, hanno portato via j e doppo
molti mali trattamenti all' ultimo l' banno latto inginoecbiare avanti
altare di s. Pietro et Paolo per tag1iarli la testa, ma un di loro per
compassione lo libero; ma Iddio giusto subito ha dimostrato II 1U0
megno, perehe tomando li suddetti ladri della chiesa dal 81lddetto cuo.
511
subito cinque sono stati presi con li utensili sam e Bubito sono stati
deeapitati; e doppo pocbi giorni tutti l' altri deIIa loro compagnia sono
stati ammazzati miseramente etc.
Circa poi al mio stato, li anni passati ho volteggiato e temporeggiato
per II mio vescovato et amministratione con gran pericolo e riscbio,
seorrendo in qua in la visitando le cbiese e servendo li cattolici al pos-
sibile, sino che si sono moltiplieate queste maggiori guerre, bo fatto
quel poco frutto, che ho potuto, come si vedra pin abasso; ma doppo
ch' e tornata la militia, autumno passato, non bo potuto trovare hospitio,
ne easa sicura in quelle parti; e per sfugir la rabia di Tartari e d' altra
militia, JDi havevo trasferito in Bagnaluca, alla mia patria, con la mia
poea e povera robba, eredendo d' essere salvo per qualche tempo. Et
ecco, che al' improviso arriva un gran Passa eon doi mila homini com-
battenti, e cosi oecuporono le case di queIli catho)jci e l' hospitio de
frati parochi, tanto che di novo fUi necessitato e costretto di fuggirmene
via sino al convento di Foinizza, e trattenendomi con quelli poveri padri
per qualche tempo; et II giovedi santo oceorse questo horrendo caso:
havendo li padri terminato le cerimonie in chiesa, e depositato il san-
ti88imo, conforme al solito, e fra breve spatio, essendosi radunati in
refettorio alla refetione, non era ancora un quarto d' ora, all' improviso,
attorno del eamioo di cucina si attaeci> il fuoco all' osse, e se bene non
vi era gran fuoco in eucina, eonforme al solito, havendo veduto io cou
li miei proprii ocbi, e non fu mai possibile di estinguerlo, ma per la
divina permissione e .nostra probatione e forse presagio et iuditio delle
future ruine di qUe8te parti, et Iddio solo sa la causa delli 8Uoi divini
seereti; e eossi in un quarto d' hora si brusi> tutto il convento con la
.chiesa, la libraria, con tutte le case di poveri frati, di modo tale che
non si e potuto liberare ne anche minima cosa, fuor del santi88imo e le
cose pin principali della sacristia. E perche la mia povera habitationo
vi era pin vicina al loco, dove si accese il fuoco, e fino che io me ne
coni alla stanza gia era entrato fuoco per la finestra, in modo tale ebe
non ho potuto liberar altro cbe una eaBBettina, dove erano bolle ponti-
ficie et altre seritture principali, e un solo breviario; et appena ho sea-
pulata la vita con solo habito adosso, e son restato nudo e crudo, e
quando eredevo di seampar la rabbia de Tartari son easeato nel fuoco,
sia lodato Iddio. Et iI caso del suddetto convento non e stato solamente
annevole alli padri del convento, ma bensi a tutta la provincia et a
tutto christianesimo di queste parti, perche capo della provincia e rifuiio
di tutti.
Hora E. E. et reverendissimi signori, eonsiderate il povero stato delle
chiese e del cbristianesimo di queste parti e della mia povera vita ete.
E perche non e stata liberta d' andar troppo in volta e fare funtioni
pontificaIi per li gran pericoli in queste parti e per le guerre, e sospetti
di queste nationi, non si e potuto far altro in modo alcuno ; e questo
poco, ebe ho fatto nelli tempi passati poco pin quieti etc.
Nella mia dioeeesi di Belgrado ho confirmato in pin volte utriusque,
sexus 206. Nella mia paroebia di Dragotino ho confirmato utriusque,
sexus 406. Nella dioeeesi di Sirmio ho confermato utriusque, sexus 934.
Nel Ve&COvato di Cinque chiese . ho confermato 614. Per le paroeebie
512
deDa med.ima dioeeesi di Cinque cbiese 860. Atomo di Buda e neDa

chiesa di Pest bo eonfirmato utriusque sexus S02. Somm9. in tutto che
ho confermato 3050. Ho ordinato in divemi tempi con gran pericolo
saeerdoti . Diaconi S9. Sabdiaconi 44. Alla prima tonsora e qoattro
minori pati 4. non havendo eta per altri ordini ete. Frati minori 4S.
Ho consaerato 40 ealiei et altre moIte eose sacre del eulto divinG ete.
Et in questi tempi di guerre non si ~ potuto far altro, pereb~ si
pericola con la vita et aneo tanto l' eeelesiastiei quanto li catboliei mi
banno persuaso piu volte per laseiar le visite in questi tempi per non
perder la vita, et non ineiampar in qualebe gran male. Pertanto E. E.
et reverendissimi signori aeeettate queste mie puoche fatighe, et io a
fin che vivero, al possibUe non manearO di servir a Dio, et a s. chiesa.
E prostrato aIli loro piedi humilmente bacio le sacre vesti dell' E. E.
loro ete. quas Deus ete.
Datum Foinizzae a di 20. aprile 1664. Dell E. E. reverendissime
servo indegno fra Matteo Benlieb veseovo di Belgrado.
(Sigillo episeopale.)
TalIDI. congreg. de propag. fide, vol. 806 r. 4.5r:..
MCCCCLll. 1665, 20 AprUIs Romae.
Fr. Nicolaus a Poega Olovli rogat aliquot tJOcahularia a B. con,eg(1,-
tione protJinciae Bomensi dari.
Eminentissimi I Fra Nieolo da Possega obs. della provincia di Bosna
Argentina umilissimo oratore di V. E. le supplica per due vocabularii
D1yriei e dai Turehesehi, essendo Ini pregato da certi conventi della sua
provineia, desiderosi d' insegnare alcon i giovani le lingue di suddetti
vocabularii per poter piu seeuramente eaminare le parti Turebesehe, nelle
quali dimorano. Per il che sopraseritto oratore le humilmente supplica.
Quas Deus e t e . . .
Tabular. congreg. de propag. fide vol. 806 fol. 37.
MCCCCLm. 1668, 7 Februril, Labacl.

Fr. Nicola", Olovi a Poega, ord. 8. }tranc. provinciae Bomens. itJ
cDnfJentu Lahacensi lector tkeologiae generalis, orat Marlinu". BorkotM,
epiBcopum Zagrahiens6tn, ne c8dat intention i epiBcopi BelgradienBis, ,etl
defendat ,"um ius deputandi vicarium generalem in partes Poeganas,
eigue suggerit et modu"., quo id e:eequi POBBet.
ll1ustrissime et reverendissime domine, patrone colendissime l Prae-
habitis lam qaibusdam ad suam illustrissimam et reverendissimam doml-
nationem de eo illius dioeeesis quoad partes uoatras in Turcia a si-
nistro latere lluminis Savi statu, qualiter in iliam. poat felicem decessum
sui anteeessoria irrepserit revereudissimus domious frater Matthaeus
Ben1ieh, episcopus Belgradiensis, et propriu iurisdietioni propria autbo-
litate jogaverit (sie) recenter ex iisdem nostris oris communi fratrom
eonventus Velicensis eonquestus ealamo ad me quibusclam datis de modo
capto a praeattaeto Belgradien. episeopo (quem modum legendum suae
513
illustrissimae dominationi his aceludo) , eliminandi vieariatum generalem

dioeeesanum a fratribus, specialiter a fratre Petra Nikolieh, in quo illum
millies confirmavit pie translatus suae illustri88imae dominationis praede-
cessor; ob hoc moveor non exiguo animi dolore hosee illegitimos epis-
copi Belgradiensis ineursus iIIustrissimae suae dominationi lam meis ge-
minatis aperire demisissimis, atque eandem exorare, qoatenus aequissima
sua prudentia ac iuridica faeultate, huiusmodi proeeUas a sua ibi
dioeeesi abi gere, vicariumque dioeeesanum instituere vel eundem me-
rito confirmare, meis et illorum patrum hisee supplicibus induIgeat devo-
veatque, ut aut memoratus fr. Petros NikoJich, tot retro annis ibi omni
cum laude viearius dioeeesanus, si hune, ut humillime f'xposeimus, con-
firmaverit, istius provincia1is decreti (sane odio fratrom Bosnensium in
hos ultra Savom pravaque Belgradiensis episcopi intentione conseripti)
eensuratus non eVaat, illustrissima et reverendissima sua dominatio illi
ad hoc facuitatem a sacra congregatione impetrare dignabitur; sic quippe
ab hoc fratrom obstacula tutissimus istud vicariatus genera1is munus
exereeret, dioeeesique in illis partibus solerti88imus ad pristinum invigi-
laret. Aliquod his tempestatibus expellendis adiuvamen dandum omnino
est, et hoc ab opulentiBBima suae providentiae manu cum integerrima
coD8olatione incunctanter expeetamos, quam Deus omnipotens aevitemis
-beet bonis et annis. Datae Labaci in eonventu virginis immaculatae
eaelis aSsumptae 7. Februarii 1668. Vestrae illustrissima.e et reverendis-
simae dominationis humillimus servus fr. Nicolaos Plumbensis, ordinis
minorum regularis obsenantiae, in praefato eonventu saerae theologiae
leetor genera1is (1. sigilli).
illustrissimo et reverendiSBimo domino domino Paulo Benkovieh (reet.
Martino Borkovich) ex sacro ordine s. Pauli 1. eremitae electa episeopo
Zagrabiensi, patrono eolendiSBimo.
Academ. scientiar. S1avor. meridional. Zagrabien. Cod. mac. IV. co 10.
MCCCCLIV. 1668, 18 JanU, Labaci.

Fr. Nicola", OI01Jit5 informat Martinum BorkotJit5 de iis, pae agit fr.
Matthaetu BenZi, episcDpus Belgradimsis, hortaturque ne eund8m epis-
copum sibi in tJtcarium generalem accipiat j svadet ut ;pse Borkovi 8. olea
ad partes 8la1Joniae "'Uat.
Reverendissime pater et domine patrone colendissime I Ex nostro
reverendissimo patre Budimir afBuenter intellexi, quanta pietate complexa
sit illas nostras partes ipsi. ut SUIS, a nobis commendatas. Quia tamen
inibi per reverendiSBimum dominum Benlich ultro sua praetensa notare
non desinant, aogor patemitatem vestram reverendissimim hisee adire.
Seribunt igitur ex conventu Velieae in universum patras omnes, sane non
levi conquestu, qualiter praefatos episcopus Belgradiensis ad praascriptam
a se peeuniam pro agno paschali singolas eoegerit parochias, i1lamque
ab eis exegerit, sicut illis, quae ob inopiam vix pal'ochum vietu susti-
nent, saeros 1iquores prohibuerit, nee seio qualiter sacramenta admi ni-
Itrent? Patribus pariter suae reverendissimae paternitatis ad regendas
iIIu partes ut SU&8, intentum aperientibu8, respondit : se paternitatem
auam reverendiSBimam his temporibus aeeessurum et de omnibus perva-
~oos le
8POJL XUIJ.
Digitized by
514
Udam redditarum rationem, utque audio aeeingitur itineri. Omnes putant,

88 suifraganeom a sua reverendissima paternitate vel a fratribus ad 88
vieariatum genera1em transferre. Verom si tanto detrimento et sie studet,
quid tum foret eum authoritate paternitatis vestrae reverenissimae ute-
retar? Cuiusmodi ideireo optiones ac petenda ipsius reverendissima pa-
ternitas vistra merito abdieabit, imo de sibi praesumpta iarisdietione eon-
queri et u1terioribus omnibus praetensis inhibere haud omi~t, proprio
autem motu, ac si nihil horom per nos ad eam delatum fuisset, hoc eum
illo pro sua benignitate traetabit. Congruum deinde iudieant patres id
nostri ae avent paternitatem eius reverendissimam ad eonsolidandam
propriam iarisdietionem sa1tem aJiquod signum saerorum liquorum trans-
mittere in supplementi recognitionem illorum, quos quibusdam paroehiis
reverendissimus Ben1ieh abnuit et denegavit.
Quidpiam aequius adprobaverit, nihilominus paternitas vestra reveren-
dissima exequetar. Pastorale tandem suae solemnitati piisque favoribus
et VigiIiiS fidelium inter illos atroelssimos lupos animas lIubiieiunt et pro-
tegendas indesinenter commendant, cum quibus et me humillime subdo
et devotis oaeu1is manus vestesque honoro. Labaci 18. Junii 1668. Vestrae
reverendissimae paternitatis humi1lissimu8 obligatissimusque servus fr.
Nieolaus Plombensis de Posega, leetor generalis. (Loe. sigilli.)
Reverendissimo patri ac domino, patri, fratri Martino Borkovieh, s.
caes. reg. maiestatis consiliario, abbati b. V. M. de Topuszka, atqne e
saero s. Pauli primi eremitae ordine eleeto episeopo Zagrabien. ete. do-
mino ae patrono suo gratiosissimo.
Academ. scientiar. Blavor. meridional. Zagrabien. Cod. mac. IV. c. 10.
MCCCCLV. 1669, 6 Deeembris, Satlseae.

Fr. Mathaeus Ben1i, episeopus Belgradensis, fr. Augustinom a VareA
e1emosynas pro restauranda ecelesia .Sutiskae alias euria Bani", .quam
quasi so1am inter tot proeellararum perieulosissimos scopu1os fiuetuantem
asseclae s. Franeisci quotidie frequentant", collecturum, fidelibus Budae,
Gy<sngyeaini, Keeskemetini, Segedinl et adlaeentium loeorum commendat.
PatM: Ramus viridantis olivae. Budae 1766 p. 97.
MCCCCLVI. 1669-77.
Litterae commendatitiae datae dominis BrnjakotM.
1669, 24 Deeembrls, Fojnlcae. Fr. Gregorius de !mota, minister pro-
vineia1is Bosnae, Philippom Bmjakovi 9mnibus, ad quoa pervenerit,
commendat.
BiblioU1. vatic. Ottobon. mac. 927. Compendio Col 15.
1872, 20 JanoarU, Velikae. Fr. Matthaeus Benli, episeopus Be1gra-
densis, administrator Samandriensis et vie. apost. Andream Brnjakovi~
cum Buis filiis Phi1ippo, Jaeobo ac Stephano totaque familia, tanquam
vere eatholicos, commendat.
Ibid.
1673, 20 Janoarli, Ramae. Fr. Nicolaus Olovi aPolega, "Diaeo-
viensis seu Bosnensis episcopus", Philippom Bmjakovi, in exteras regio-
nes itorum, omnibus commendat"
Ibid. fOL 16.
515
1875, 2 Algastl, Fojnieae. Fr. Antonius a Travnik, minister pro-

vinme Bosnae, Philippom Bmjakovi, procuratorem .,!Ovinciae, exmis-
sum Romam pro eelebrando iubilaeo, omnibus et BinguIis commendat.
Ibid. roJ. 13.
1676, 26 Deeembrls, Fojnlcae. P. Marcus a Vasiljevo, minister pro-
viDciae Bosnae, PhilippI et Jacobi Brnjakovi merita extollit: "Hanno
oppugoato per la fede eon li Paehiera veseovi seismatiei . . . procurando
li mandati, che detti Paehiera non arisehino molestar li cattolliei .
Banno fatto reeoperar le ehiese, convento e tutti li suoi beni della ma-
donna di Vissouaz, qual era cascata nelle mani di Torchi ... " A Mom.
veseovo di Bosna procurato "lieenza dal Gran Turco di exereitare le lue
funtioni pontifieali. . . II
Ibid. f. 7.
1677, 2 !pmla, IIltrovlcae. Cives catholiei Mitrovicenses in Sirmio
grati testantur, se interventu dominorum Brnjakovi ab onerOBa obliga-
tione milites et officiales tureicos hospitio excipiendi liberatos fuisse.
Ibid. f. 6.
1677, 20 !pmls, IIUrovleae. Catholiei Mitrovieenses grati testantur,
se intereesaione dd. Brojakovi apud Portam Ottomanam obtinoisse faeuI-
tatem sacra ritus latioi libere peragendi.
Ibid. r. 9.
1677, 29 !prills, Olovo. Ineolae loci Olovo testantur, se nonnisi
opera Philippi Brnjakovi a magnis tributi&, quae Turcae ipsis impone-
bant, liberatos fDisse: "Faeendo la lite in tempo di anni 8 perdesBimo
20 milla reali in tal maniera, che fossimo dispersi dal detto luogo
(Olovo), che qoesta imagine (della vergine Maria) restb sola, dalla quale
pretendevano li Torchi, che totalmente si estinguesse qoesta devotione,
attesoehe li sodetti tributi posero, che il eonvento paghi ."
Ibid. r. 10.
1677, 29 !prilla, Olovo. Ineolae loci Olovo in Bosna testantur, inter-
uantu familiae Bmjakovi raptom puerorum (Kul) in dieto oppido subla-
tom fDisse. "In questi f&eSi turehesehi come in eerti tempi veoiva Kul,
eioe un servo fidele de gran Turco, quale mandaua per pigliare per
forza li ragazzi, tanto cattoliei, quanto seismatiei, et altri, quali non sono
della setta sua, per farli Turehi e suoi Jannizzeri, che poi si serve eon
esai; et arrivando in qualche Iuogo questo Kul, nel quale fnssero nas-
eosti li raguzi, o che li metteva sotto il filo della spada . . ."
Ibid. f. 7-8.
1677, 14 lIaU, Bona. Patres guardiani conventuum Suttiscae, 0I0vi,
Fojnieae, Kretevi et Visoki testantur, se opera familiae Brnjakovi ob-
tinuisse scriptum mandatom Sultani, ne itinerantes Turcae quidpiam con-
vantibus vi eripere audeant.
Ibid. f. 6.
d 1677, 20 JuuU, Olovo. Patres conventus Olovensis testantur, cura

d Bmjakovi obtentam foisse faeultatem eceleBiam B. Mo V. olovenBis
cooperiencU.
Ibid. r. 11.
516
1677, 30 Joli, Vlsovae. Patres conventua visovaeensis, protineiae

bosnensis, testantur, se opera dd. Bmjakovi conventum visovaeeosem
eiusque pertinentias aTorcis iterum recepisse.
Ibid. lo 8. V. T1aei,.".: Vetera mODumenta SlavormD mericl. n, 5125.
MCCCCLVII. 1682, S 1IartfI, RapsH.
Frawcw Riccia,.di reteri BeCt'etario de fr. Georgio Bosnu et praepa-
,.atione beUi a Tu,.cis in imperatorem mMJendi.
Dlostrissimo e reverendissimo signore colendissimo. Nel partire questo
Pinebeto comparse il corierre da 8i1istria, con il qoalle rieeuui divane
lettere per la sacra congregatione. In vedere fra Georgio non pensa an-
dare nella provincia di Bosna Serivono da Belgradi, che i, Turcbi
cotidianamente non eessano di portare munitioni e fano grande apareehi
contro imperatore ; dicono, che si aspettava intemuntio per passare a
Constantinopoli, ma che non sara a tempo per stabilire ouovam.tote la
pace. Dio sia in aiuto alli ebristiani, come spero, che sara e difenderi.
coo sua santa mano. lo bumilmente ete. Ragusa li 3 Marzo 1682. Ab-
bate Frane. Rieeiardi seeretario.
.Archiv. 8. COD gr. de propag. fide voL Bulgaria Bi! l.
MCCCCLVITI. 1682, 22 lIaD, RagI.8H.

Franciscus Ricciar~i iUustrissimo OiOO, secretario 8. congo de propag.
fide de Blasio a Zelezna et duobu8 clericis Bosnensibus, quo. hajduci
spoliarunt, et de ablati8 mercibus et abactis equi8 mercalorum.
Illustrissimo e reverendissimo signor mio p&drone colendissimo. E com-
parso qui a Ragusa Biagio da Xeliesna della diocesi di moDSig. arci-
vescovo di Sofia per traspotarsi a Roma per certi daoari impromesaili
dal n. s. per riseato di sui figli, qualli aspettava per mano de v. s.
illustrissima Arivato che fu lieina a Ragusa con due frati Franceseani
Bosne(si), quali venevano in Italia a studio, poveri sono atati legati
(spogliati) da haiduci con baverli levati anco i Breviarii; uno hanno
lasciati et altro banno portati con lora, et a povero homo da Xeliesna
banno levati sino a camisia, vedendole coal stropiato nelli piedi, li hanno
1aseiati nudo, quaIle povero si trov,a alla contumacia; io li faccio caritA,
quanto posso, ma per e.sser anch' io bisognoso non posao !are tanto.
Questo non sarebbe niente, ma detti haiduci hanna portati ali nostri
mereanti ottanta eavali di cera et altretanti di cori e 'lane con haver
anche menati li nostri meranti, come anehe i ebavali alli poveri Mur-
laehi seiamatiei. Questo povero homo pensa di venire a Roma per vedervi
dove ~ stato mandato questo danaro dalla sacra congregatione per riseato
di sui figli suppliea v. s. illustrissima in viseeribus Jesu Christi di ,e-
derlo; questo homo e stropiato, non pol caminare, ne meno cavaleare,
ne meno non ba eon ehi venira, stara aspettando la risposta di ,. 8.
illustrissima, per eM li premi in queste tribulenze, aeeib li sui figli non
restino in mano' aliena; io 10 attanderO d' aiutare in quanto potro, sino
che v. s. illustrissima dara risposta, aeeib resti obligato pregar sua divina
maiestll. per essaltatione .... Ragusa li 22. Maggio 1682. hnmiIissiJllo
ete. abbate Frane. Rieeiardi.
.Archiv. s. CODgreg. de propag. fide voL Bulgaria Bi! L
517
MCCCCLIX. 1888, 20 1IaII, RolI.e.

Fr. PetruB Ma,;nu, teBlatu" illustrissimo, domino8 Paulum Antonium,
JacdJum et .Augustinum Brank&ui6 BomenseB emi8se 1wrtum Gethsemani
Risrosolgmis et fratribus minoribus cessisse.
Fr. Petros Marinus Sormanus a Mediolano, saerae tbeologiae leetor
iubUatus, B. inquisitionis conBultor, ex-guardianus ffieroaolymit&nus, ac
totius ordinJs s. Franeisei minister generalis et senus. Notum sit uni-
verais has noatras inspeeturis vel audituris, quod anno domini 168], cum
noa ipsi guardianum Jerosolymis ageremus, ubi et quando equites sanctis-
simi sepulehri creavimus illustrissimoa dominos Paulum, Antonium et
Jacobum Augustini Brancouiki, nobiles Bosnenses almos ipsos, Jerosoly-
mis tunc devotionis eausa invisentes iidem praedicti domini bortum Getb-
semani ac sanctae specus (in qua dominus oravit sudoremque sanRuineum
effudit), solarinm emeront, emptumque a possessoribus Tnreis Jer08oly-
mitano conventui fratrom minorum utrumque perpetua donatione cease-
rant, ut sacra eadem loea deeenter asservata colantur in redemptionis
nostrae ac devotionis christianae re1igiosum monimentum. In quorum
fidem (praeter alia piae munificentiae signa iisdem ab ipsis dedi ta) prae-
sentes dedimus manu propria subscriptas ac maiori officii nostri sigillo
munitas in conventu nostro Araeae1itano. Romae die 20. Maii anno 1683.
Fr. Petras Marinus minister generalis.
(Locus sigiIli.)
Tabular. OODY. fratrnm minor. ad 81. quadragiDta martyrea Biapanor. in urbe.
ood. mac. 50.
MCCCCLX. 1689, l JIDU, Polegu.
Patru pronnciae Bomensis, in partibus 8lafJoniae, Poegae congregati.
enuntiant BUi et populi nomine, episcopos Zagrabienses nullam unquam
e:rercuisse iurisdictionem in partes SlafJonicas, eorum vicarios generales
nutaquam {uisU agnit08 immo et in capitulis promncialibus prohibitos etc.
In Dei Ilomine Amen. Universus clerus et populus eatboHeus intra
Savam et Dravum, praeeipue in districtu Posegiensi consistens, Deum
vivam et verum, omnes sanctos eius eontestans, in omni iudicio cbri-
stiano ut vero, nee aliter se babentia, haec quae deponit, affirmat nempe:
nunquam eecleaiam Poseganam ullus alius, quam episcopus Bosneosis,
erexit (sic) et administravit ; neque a1ius ol1us in ea agnitus fuit pro
episcopo, saltem a eentum septuaginta annis, neque ab alio ulio haec
confirmation em suorum infantium, consecrationis suarum rerum, rectores
animaram et euneta alia pontifiea1ia babuit, quam ab illo unico, immo
intra Savom et Dravom ab antiquo nullus alius episcopus fuit, praeter
solum Bosnensem, usque ad fratrem Matthaeum Ben1ich, qui etiam tan-
qoam episcopus Bosnensis, quamdiu mit, Belgradensi vero episcopo mo-
derno, pro eo modico tempore, quo se in a1iqua loea inter Szavum et
Dravom ingerere volebat, modernus dominus episcopus Bosnensis et pu-
bliee in proviucialibus eapitu1is fratrom et extra frequenter contradixit;
neql1e Belgradensis in ulla praefata inter Savom et Dravom loea se
ipsom ingerere potuit, nisi quantum Ipse episcopus BosnenBis et eius
diuturna interim absentia permisissent. Quod vero ante triginta annos
518
cireiter quidam noatrl senes patres eonvental Velku et de popolo hoc

feeerint scripturas quasdam et atteatationes advenu soum episcop1llll
Bosnensem in favorem domini episcopi 'Zagrabiensis, volentes per eas
mmi a iurisdictione Bosnenai et subiiei Zagrabienai, dieimu ex con-
scientiis nostris, id totum factum fuisse ex inimicitia et odio, quod inter
patres illos et dominum eplseopum Bosnensem illiu temporis erat, po-
tissimum autem, ut tali occasione eertas paroebias patres illi a pens-
nibus domini episcopi Bosnensis liberarent, ex quibus inanissimis et abs-
que omni fundamento factis attestationibuB, Hcet sibi domini episeopi
Zagrabienses arrogaverint aIiquu praeteosiones super eeelesiam et popu-
lum Posegiensem et viearium sibi nominaverint quendam patrem Petrom
Nicolieb et post ipsum quemdam alium, nee pluras ante vel post, per
qUOB dieant se etiam olea sobmisisse, nihilominus sieuti ecclesia Posegien.
eum suo elero et populo episcopos Zagrabienses nunquam agnovit pro
suis episeopis, sie nee il10rum istos vicarios pro talibu unquam susee-
pit, immo nee illi pro talibu se ipsos unquam pUblicarnnt, reputarunt,
nee illud officium vicarii exereuernnt, quia nee hoe ipsis uDatenus per-
missum fuiaset a domino Bosnensi, emus nutu omnia in bae eecl.esia
reguntur; et expresse a provincialibus capitulis taIibus vieariis deeretali-
ter mandatum fuit, ne talem vicariatum, utpote illegitimum et seandalo-
som, uDatenus aceeptarent. Reliqua etiam omnia conati sunt domini epis-
copi Zagrabienses in hac eeclesia exereere, exeeutionem nuDam prorsu
habuernnt usque ad hodiernam diem. Pari sensu et conseielltia affirma-
mos, catbedralem Bosneosem seu Dlacoviensem esse proximam hule Po-
segiensi eee1esiae, Zagrabiensem vero proeul nimis distara, utpote quatuor
diebus, et inter eathedralem Bosnen. et metropolim Bosnae, que Jaiezle
est, esse sitam hane eeelesiam Posegien. quae omnia, uti useruimus, per
nostros seniores patres omnium unanimi sensu subseribimus. Poseg&e
apud paroebiam s. Spiritus feria m rogationum anni millesimi sexeente-
simi oetuagesiml noni.
Fr. Lucu Ibrissinovieb pater provineiae confirm.o. Fr. Andreu a Du-
boehac exminister Bosnae confirmo. Fr. Augustinus Jaharieh, guardianu
cooventus VeHcae pro conventu et populo Velieensi confirmo ut supra.
Fr. Joannes Pinosieb, paroebus Posegiens. pro se et populo Posegiensi
confirmo ut opra. Fr. Stepbanus a Diaeovo guardianu conventus s. An
tonii de Nuieze pro conventu et popolo Nasieensi (Ioca sigiDor).
Fidem facio per praesentes ego Oan. Our. Cap. notarius publieus
infraseriptus. quaHter die 29. Apri1is 1694. euneta in retroaeta scriptura
asserta etiam qaoad testes eaodem subseribentes Indobitata esse eonte-
stantur ab hie praesentibus nune patribu provinciae Bosnen. nimirum
r. p. Andrea de Rami, annor. 60. aeque et rev. patre Marco Creoehi-
canin. annor. 55 definitore provinciae Bosnae et r. p. Ambrosio a Plumbo
aonor. 56. et P. Joanne a Hunezi aetatis 34. omnibus saeerdotibus pro-
vinciae Bosnae. Aetum in domo, in qua babitat illustrissimus et reveren-
dissimus dominus episcopus Bosnensis. Praesentibus periDustri .. A. Hyl-
Jario Filippo de Martini. Fil. B. lo. Romano et D. Bernardo de Verdel-
lis ete. Datum Romle his die et anno praedietis. Ita est Provo don. in
SeDio e. e. hoe Stephani, Joseph Orsanius ..
Acad. ScieDtiar. Slavor. meridioDa1. Zagrabi_. cod. mllC. IV. co 10.
519
MCCCCLXI. 1690-, 24 JIJU, VIenae.

Leopoldu, ,.ez mandat, tit epiBcOpuB BommBi, in iUMbu, et po,session,
locorum dilerictu, PoegimN conSert1etur et de(endatu'f, donec gtMUBtiones
ileMIper 6XortGe coram competenti iudice fuerint determinatae.
Nos Leopoldu Dei gratia eleetus Romanorom imperator semper
augustus Germaniae, Hongariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae 8lavo-
niaeque rex ete. Memoriae eomm.endamus ete. Quod eum 'fidelis noster
reverendissimus Nieolaus Plombensis, episeopus Bosnensis, alteram fidelem
itidem nostrum reverendissimum Alexandrom Mikulieh, episeopum Za-
grabiensem et canonieom eiusdem ecclesiae Babieh dietum' in loea 130-
snensis dioecesis seu ipsius episeopi iurisdictionis, quae nimirum a viginti
'duobus annis tom ipse episeopus tom eiusdem praedeeessores paeifice
semper possedissent in districtu Posegiensi et in eonfiniis Bosnae ad
ripam fluvii Vnnae, propria auctoritate, non expeetata vide1icet iudieia
sententia, involasse, in eaque, vi expuJsis quibusdam ipsius episeopi pa-
roehis, suos intrusisse, imo dietum eanonieum Babbieh locum Kutijevo
dietom, sub titulo abbatiae de Gotho, invasisse quaeroJaretur: Nos autem
in anno 1684. mediante benigno nostro deereto similes ausus elementia-
sime inhibuissemus et ut quisque ipsorom in suis propriiI iuribus paci-
fice eonsistat, quousqoe per iudicem eompetentem, quid eui de iure eedere
debeat, determinatum fuerit, serio demandassemus; sed et quoad beneficia
dioecesis suae idem quaerolans episeopuI ios patronatus in eonferendis
eio8IDodi benefieiJs sibi eompetere asseserat. Id eireo nos priori benigno
deereto nostro etiam nune insistentes volumus, imo universis fidelibus
nostris eum praesentibus requirendis harom serie eommittimus et man-
damos, quatenus rebus sie, uti prefertur, stantibus, seque habentibus,
mentionatom episeopum Bosnensem quaerolantem in iuribus et posses-
sione premissorom ae aliorum etiam, hucusqoe per ipsum et suos prae-
deeessores pOSSeBSorom Ioeorum, pacifieo uso eonsenare, tueri, protege
reqoe et manutenere eousque semper debeant ae teneantur, donee quae-
stiones et difterentiae eatenus exortae coram eompetenti iudice ad unius
aut a!tarius partis instantiam finaliter foerint determjnatae, praesentibus
perlectis exhibenti restitutis.
Datum in civitate nostra Viennae Austriae di 24. mensis Julii, anno
domini 1690.
De Jimjtibua ecclea. Zagrabien. et BosDeD. Mac. academiae acieDtiar. S1avorum
meridioDal. Zagrabien. IV. c. 10.
MCCCOLXU. 1692, 4 Aprllls, VelIkae.

Fr. Luca, lbriHmovi, mcariu, generalis episcopi Zagrabiensis in par-
tibus SlmJoniae, cum a domino MaTea,., qui tempore ezpulsionis 7Ur-
corum, monastet'ium Yelicen8e igne consumi fecerat, pro r88tauratione
eiuBdem nihil sit sperandum, rogat, ut eleemo,!/nam in hunc finem per
dioeceBim colligere permiUatur j et guaedam alia de epi8CO Bo,nmsi etc.
itltermiscet.
DlustrisBime et reverendissime domine, domine patrone eolendissime!
Saer08 Uquorea pereepi, quos omnes ad patres noatros Veljeam expedio,
520
ego vero eum patie Andrea post festa deseendam. Proteetiona1ea PateIlt4B
(sic) die mercurii ante eaenam domini episcopus Bosnensis habuit, quem
modo graviter infirmari audio. Nostri patres Velieenses demiare suae
illustrissimae dominationi et reverendissimae exponont et supplicant, ai
esset sine praeiudieio provineiae V1adislaianae, eisdem dignaretor Been-
tiam pro renovando conventu concedere mendicandi, nam ex domino
Makar nullum auxilium est sperandum; serenisaimam prineipem Croij
modo esse Carolostadii audivi, eni eom sit soa dominatio illustrissima et
reverendissima peroptime nota, libenter vellem, si de patentibus allatia
eundem eertifiearet; p'uto enim, quod episcopas Bosnensis, statim ac
convaluerit, eidem scrIbere non omittet. Ego interea omni modo mitiori
et paci1ico disponenda isponam, que eront ad gloriam et honoram Dei.
De cetero quid patribus nostris pro mendieatione respondeam, sua domi-
natio illustrissima et reverendissima bona commoditate mihi reseribere
dignetur. Laborabimus saltem, si lieri poterit, eeelesiam hac &eState teeto
operire. Ceterom sicut suam dominationem illustrissimam et reverendis-
aimam in annos quamplnrimo8 prosperari valere et consenari opto, ita
et haee festa paschalia eidem etiam ad gradom altiorem ecclesiae feU-
eissima apprecor, ona cum eommisso et concreito grege et popalo.
Datum Velieae die 4. Aprilis 1692. Suae dominationis illustrissimae et
reverendissimae: humillimus servus, fra Lucas Imbrissinovieb, viearius,
manu propria.
Academ. acientiar. 8la'for. meridioD&l. Zagrabien. cod. DISC. IV. co 10.
MCCCCLXm. 1693, 30 Aprllls, Poiegae.

Fr. Lucas lbriinunn episcopo Zagrabiensi, quaedam ds commis8Grio
f1i8itatore sri;t, nonnulla eidem episcopo suggerit ds BCcluia ezaedifi-
canda et de acceptis s. liquoribus eundem certum reddit.
mustrissime et reverendissime domine, domine ~trone colendlssime l
Literas suae dominationis i1Iustrissimae et revereoissimae pro 12 et 13
datas eiusdem 28. Aprilis percepi et contenta etlam ex oeelusis intellexi,
que ubi tam dio detineantur summopere mirali debui. Scripsit P.
Andreas Makarszka quasi spe perdita, quod amplius a nostris superi-
oribus genera1ibus in provinciam non esset mittendus commiasarias visi-
tator, et tamen imta iUam eedulam, Roma missam, adhue in Januario
in Dalmatia eomparoit, et loco sui delegatum patrem in has partes ad
visitationem exmisit, qui Zagrabia ex nostro conventu ad me seripsit,
quem etiam qootidie huc Posegam et Velieam venturum expeetamas.
Commissarius vero visitator, qui ad instautiam patria admodum reverendi
Jesuitae Romae existentis missos est, voeatur pater Bonaventura de
(Jorsola, vir omni no mnltis praeclaras virtotibus; spem bonam habeo
quod provineiam in pristinum paeis statom disponet, ad quem si sua
dominatio illustrissima et reverendissima scriberet, qualem per patres
huius provinciae et in soa dioeeesi in paroehiis contemptum habuit, cer-
tissime dico, quod nostria patribas antiquiorib1l8t episcoeeZagrabiensibus
omni devotione et reverentia addieUssimis, plnrimum p ret, imo testi-
monia ibi deponerent et patres inobedientes ad obeientiam suae domi-
nationi iUostrissimae et reverenissimae praestandam compellerent, et
l Digitized by GooS le
521
totaJis in hoc capitulo proxime celebrando decimo fieret, mihi quoque

summopere gratum easet. Quod autem minister provincialis, aeeepta ab
episeopo Bosnensi doctrina, talia de me scripserit, tantum doleo, quantum
SO& dominatio illustrissima et reverenissima ex his relationibus seanda-
lizari debeat, nam et eminentissimo domino cardinali talia seripserat, sei
graviter reprehensuB tacendi mandatum babuit; de episeopi vero crude-
litate quam in af1lictam gentem habuit exercitam, dieo, quod uno die
puehatis 500 personu eonvocatis paroebis ad eonfessionem admisit, quis
autem numerus est non admissorum provisori Diakoviae eameratieo 6
Nistimbi reeommendatum est, ut certa inquisitione facta et habita mibi
peneribere non omittat, quibus certo eompertis suae dominationi illu-
strissimae et reverendissimae notifieare curabo. Renovationi et restaura-
tiooi nostrae ecclesiae attenimuB, quae hac aestate sub tecto erit, et
omnino instar messeiae esse videtur, nam nullam eampanam pro usu et
eonsuetudine signa ad celebranda sacra dandi habemua; quinque quidem
erant, quae in eombustione 1iquefactae erant, circa quod, si sua dominatio
illustrissima et reverendissima unam qoalemeanqoe haberet, pro aeterna
memoria ecclesiae et noatris patribus solita so& pietate donare dignetur;
nOB vero preeibus et sacrificiis reeompeusare obligabimur. Me interim
patrocinio et favori suae dominationis illustriBBimae et reverenissimae
offerendo, servus perpetuus maneo. Datum Posegae 30. Aprllis 1693.
Patres p&roChi territorii Posegieusis, qui sacros liquorea aeeeperunt
suis p&roChiis et 1. P. Philippos de Posega pro paroehia s. :Michaelis
8trueman, P. Matianus Lukaehevieh pro eeclesia B. Petri in Capto(1) et
pro eec1esia s. Catharinae in Podgorje. P. Michael de Posega aeeepit
cum BUO socio pro paroehia s. Spiritus Posegae, et socius pro paroehia
B. Nicolai Pleteroiezae. Adm. reverendus pater Jaeobus Mauraehieh pro
Abbatia B. V. M. Cutieve sive de Gotto. Pater Martinus de Garezin pro
paroehia B. V. M. de Varezindo1. P. Bartholomaeus de Sarag1io pro pa-
rocbia B. Martini et s. Demetrii in Busie. P. Augustinus Henpaeze pro
paroehia B. V. M. Assumptae in Kobu et Oriovaez. P. Dominicus pro
paroehia Chernich. P. Antonius de Posaga pro paroebia Kralyeve velike.
P. Marianos Carszt& pro paroehia Pakarczeosi. Accepit etiam P. Joannes
de Dubochaeh pro paroehia bonorum episeopalium in Martinezi (que
quidem litterae ambae memorati P. Lucae Imbrissimovieh totalitt>r sub-
scriptae et intitulatae haberentur). Suae dominationis i1Iustrissimae et
reverendissimae: humillimus servus fr. Lucas Imbrissimovicb, liearius
manu propria. (Locus sigilli.)
IDu8t.rissimo et reverendiBBimo D. D. patrono eolendiuimo domino
A1exandro Igo. Mikulieh, saer. caesar. regiaeque maiestatis intima cousi-
liario, S. M. V. de Topusska abbati, nec non almae ecclesiae Zagrabiens.
meritissimo episeopo, domino gratiosiBBimo.
Acad. acientiar. 8lavor. meridional. Zagrabien. cod. mac. IV. co 10.
522
MCCCCLXIV. 1895,24 JulI.

Fr. Erasmus P08gaij, facta f1isitatione inter Slat10niae J)raf1lUll et SatlUtJI,
e:zhibet indicem omniu," purochorutJI, qui fr. Nicolau," Olovii, epi8copllm
Diakot1en8em alias Bosnen8em, pro BUD legitimo praelato agno8cunt, sicut
et 60"''", qui illum agnOIcere renllunt.
In Dei nomine Amen. Inchoavi hanc viaitationem districtus ac epis-
eopatn8 Diakovensis alias Bosnensis alias situati intra Savum et Dravum
die 24. mensis Junii anno domini 1695. per patentes litteras, mihi
transmiasas ab illustrissimo et reverendissimo domino, domino fratre
Nieolao Plumbeo, sacrae eaesareae regiaeque maiestatis eonsiliario, divina
et sanctae sedis digoatione episeopo Diakovensi alias Bosnensi, quibus
praeeeptorie mihi demandat et praeeipit, quatenus episeopatom eiusque
dictrictum videlieet a Dravo usque ad Savum visitarem, tam in capita
quam in membris, gregemque cum pastoribus degentibus in dicto epls-
eopam ac districtu inquirendo singillatim ab uno quoque eorom, tam a
grege quam a pastoribns, statum paroehiae earumdem recognitionem le-
gitimi praeIati ac episcopi, quae lubens ac cum omni diligentia, maiori
qua potni facere, feei. inquirendo a singulis tam obedientibu8 et reco-
gnoseentibus pro suo Jegitimo praeJato ac vero episcopo, (dietum fratrem
Nicolaom Plumbesem pro vero et legitimo episeopo), quam qui ex averso
sunt reeognoseentes et ineontrariom sentientes, omnia et singula dicta et
facta, a proprio ore eorum et testimonio fide dignis roborata hic eom-
pendiOle do, eonstantique uniuscuiusque assensus et dissensus tam in
favorevolam partem dicti episcopi quam in eontrariam partem eiosdem
episeopi. Sunt seqoentes parochiae et parochi una cum grege uniti et
disuniti : Ego fr. Bernardinus a Gradisea parochos confirmo nt supra
pro me et populo recognoseentes pro suo legitimo episcopo et praelato.
Ego fr. Georgius Torbicz, guardianus Velieae et parochus eonfirmo, ot
supra, pro me et populo recognoseentes pro suo legitimo episeopo et
praelato. Ego fr. Philippus aPosega, praesidens in Voehino et parochus
pro me et populo eonfirmo ut supra. Ego fr. Marcus a Dubieza, paroehus
Posegiensis pro me et populo confirmo ut supra. Ego fr. Stephanus
Glumglumehich (sic), paroehus parochiae in Garezino confirmo ut supra.
Ego fr. Jaeobos Vinograez guardianus Dubiezensis et parochus eiasem eon-
firmo pro me, meisque paroehis in districtu Dubiczensi ac populis eon-
tentis reeogn08centes episeopum Bosnensem esse nostrum Jegitimum epis-
eopum et praelatum. Ego fr. Gregorius Osugbiczensis confirmo ut 8Upra
pro me et populo. Ego fr. Marianus Trosich, paroehus Pakriezensis
eonfirmo ut 8upra pro me et populo. Ego fr. Michael de Posega, pa-
rochus Czernekiensis confirmo ut supra pro me et grege. Ego fr. Jaeobus
a Radovanezi, parochos Gradko-Potokiensis eonfirmo ut supra pro me et
popolo. Ego fr. Bartholomaeus a VerbosB, parochus Zagradiensis. confirmo
ut supra pro me et populo. Ego fr. Martinus a Brod, paroebus Vam-
doliensis eonfirmo ut supra pro me et populo. Ego fr. Augustinus de
Glogovista, paroebu8 in Orehovacz confirmo ut 8upra pro me et popolo.
Ego fr. Augustinus Jakarich, custos provineiae et (paloch.) Broensis,
eontestor et libenter subscribo pro me et populo ut supra, reeognosceudo
cum pleno honore nostrum episeopum et praelatum fr. Nieolaum a Po-
523
sega Plumbeosem, episcopum Diacoveosem seu Bosnensem. Ego fr. Nieolau

a Modriezia, paroehus in Kopaniez, eonfirmo ut supra pro me et populo.
Ego fr. Josephus parochus Svilaezensis eonfirmo ut supra pro me et
populo. Ego fr. Joannes Gusmodanin, parochus Szikirovaez eonfirmo ut
supra pro me et populo. Ego fr. Franciscus de Bamak, paroehus Verbiezen.
eonfirmo ut supra pro me et populo. Ego fr. Blasius a Salinis, paroehus
hankoviensis, eonfirmo ut supra pro me et populo. Ego frater Antonius
a Oreseevo, paroehus Podgoraezensis eonfirmo, ut supra pro me et po-
pulo. Ego fr. Miehael a Nimezi guardianus eonventus Nasjeiens. eonfirmo
ut supra pro me et populo. Ego fr. Petrus de Posega, parochus in Pe-
trievezi, eonfirino ut supra pro me et populo. Ego fr. Nieolaus a Pod-
gomez, parochus Valkoviensis eonfirmo ut supra pro me et populo. Ego
fr. Miehael de Nimezi, paroehus Berkiensis, eonfirmo ut supra pro me
et populo. Ego fr. Martinus de Niemezi, paroebus Valkovariensis eonfirmo
pro me et popul0 ut supra. Eszeldni patres Jesuitae noluerunt agnoseere
pro BUO episeopo dominum Nicolaum episcopum Bosnensem ita et pater
Lucas Imbrissimovieh Posegae, quamquam et patres nostri Eszekini
paroebjalia exereentes et paroehus aetualis Posegae mum pro vero et
legitimo suo episeopo eum toto populo agnoverint. Expeditum per me
fratrem Eramnum Posgaij, anno die mense, ut supra.
Academ. BCientiar. B1avor. meridional. ZagrabieD. cod. mac. IV. c. 10.
MCCOCLXV. 1695, l AlgustJ, Polegae.

Fr. Lucas Imbriinovi episcopo Zagrabiensi de acceptis 8. liquoribU8,
de calice etelesiae donato et in($lici event" rupro, rogatque, coneederet
promnmae loeum Nom.
mustrissime et reverendissime domine, domine patrone eolendissime!
Saeros liquores submissos eum patentibus exeellentissimi domini generalis
Eszekiensis eum debito respeetu et honore accepi; calix quoque eonse-
eratus allatus est sed in duas partes ruptus, nam in fluvium l1lovam de
ponte equus non aine gravi damno latoris praeeeps eeeiderat, in quo idem
lator praevia ex ratione exeusandus est; eum vero reparatus faerit,
denuo molestare dominationem vestram i1lustrissimam et reverendissimam
pro eiusdem iterata eonseeratione neeessitabor. Ex parte admodum reve-
rendi patria ministri provineialis, admodum reverendi p. Andreae de Du-
boebaeh, reliquorum quoque reverendorum patrum provineiae et mea,
prostratus ad pedes dominationis vestrae illustrissimae et reverendissimae
lemisse cum omni spe gratiam obtinendi rogo, dignetur pro vestra innata
benignitate et eonsoJatione illius populi loeum Novi in usum nostrae pro-
melae elementer eondonare, et si fuerint (ut eertissimum est) aliqui
i110ram patrum defeetns, nos capitolariter eongregati omni modo meliori
emendare et radieitus extirpare, omnium patrum sensu ad id eone1irrente,
eonabimur et pro tali favore et beneficio, ut diotissime Deo et suae
ecclesiae felix vivat, divinam exorare obligabimur elementiam. Ad quod
benignissimum responsum praestolando eandem dominationem vestram
i11ustrissimam et reverendissimam ad sua felieissima vota valere et eon-
servari opto. Datum Posegae 1. Augusti 1695. Dominationis vostrae
524
illustrisaimae et reverendissimae addletissimus servus fr. L1ICI8 ImbrIa-

sinovich, vicarius, manu propria (l. Big.)
illustrissimo et reverendissimo domino domino patrono colendisaimo
domino Stephano Selisehevich 8. eaes. reg. maiestatis intimo consiliario,
perpetuo comiti de Berzeneze, s. M. V. de Topuszka abbati nec non
almae eeelesiu Zagrabien. episcopo meritissimo, domino gratiosissimo.
Academ. scientiar. Blavor. meridionaI. Zagrabien. cod. JIlIC. IV. co 10.
MLXVI. 1695, 28 Novembri&

Sacra oongregatio de propaganda fide in sessione MC die habita decIJrnU,
ut cara. Nerli referat super prof)mtibu8 parochiarum con". OlotJensis
eiu8dem familiae eeamdis.
Signor card. Nerli riferira l' informationi trasmesse da mons. nuntio
in Vienna iotomo all' instanza del padre guardiano di Piombo in Boaoa
de minori osser, che si constringhino i religiosi del suo ordine, ehe
amministrano alcune paruchie annesse al sudetto convento, a render conto
de frutti delle medesime, che " appropriano contro Ja consvetudine e la
regola. TI che essendom eseguito conforme avvisa mons. nuntio, resta
solo da risoiversi, se del denaru, che si ritrovl> in mano de sudetti padri
o de loro debitori, ne deva disporre la s. congregatione o il p. generale
di s. Francesco.
Tabular. atatus Lucea. mac. Oolleredo 3. 156.
MCCCCLxvn. 1695.
Philippus BrnjakoVi ea:ponit causam, ob quam non poterat nUJre8N
rationibus 8acri8tiae 8utje8kensi8 reddmais, rogatque ut interim lottIM
negotium usque ad suum aaf)entum Bomam differatur.
Eminenti saimo e reverendissimo signore. Filippo Bemacovich oratore
umilissimo di V. E. temendo, che le continue Doze, che fa contro di
lui fra Marco Socianin, non Jo rendino contumaee e lo faeeino apparire
disobeiente agli ordini, della sacra congregatione de propaganda fide,
dati per la soa venuta in Roma a fare i conti sopra le supellettili della
sagristia di Sotiesca impognati, i qoali senza la presenza di esso non si
possono terminare, stante le grosse usore pagate per servizio de frati,
come st ~ dichiarato anco l' istesso guardiano di Piombo venuto in Doma
in una sun fee data al sign. Altieri, stima di rappresentare all E. V.
eBSel' tutto falso, quanto per parte di easo fra Mareo vien sopposto ;
pereM non solo l' oratore ha mai sfoggito di far questi cona, ma ha
consumato molti denati in viaggi con essersi portato a Veneaa avanti
quel mons. nuntio, dove ha aspettato i frati di Sotiesea molti mesi infrut-
tuosamente: ma havendo saputo, che i frati desideravano il congresso in
BaIlosa, ivi si ~ puntualmente trasferito, dove havendo i reBgiosi di
Sotiesea fatto istanza assieme con quelli del Piombo a fra Mareo di
render conto dell' elemoeine pereette, mentre di una sola portione ne
rendeva conto, egli senza terminare i eonti si ~ partito dal congresso por-
tandosi a Roma alla s. congregatione, accib vedesse esser restata l' opera
imperfetta non per sua causa ma per quella di fra Mareo, che altro non
525
studia, che gJi ripigJiar la sudetta sagristia COD danno dell' oratore, e
di terminare quest' interesse senza la presenza di esso, che come infor-
mato di tQtto il denaro, da lui questuato, teme di dover render fuori le
somme, che gli tien nasel>ste. Cbe poi l' oratore fin ora non sia com-
parao in Roma, non e per difetto di sua volunta, ma per impotenza,
pereM trovando si per providenza divina al primo aniso della venuta
in Roma di fra Marco e dell' ordine della saera congregatione di venir
anch' egli a far qui i eonti nella citta del Serraglio, in tempo che da
quel divano, ad instigatione dell' areiveseovo scismatico, si ordinava
r esseeutione degli ordini della Porta eontro quei cattolici, come 6 infor-
mata la sacra eongregatione, in luogo di venir a fare i eonti in Roma
con fra Marco s' oftn al divano di portarai alla Porta per far revoeare
li sudetti ordini, come feee. Poi essendo sopragiunta la campagoa del
1693 non ha potuto ottener dal Turco la licenzn di venir in Italia j e
dopo ottenuta oeeupato nei domestici aiFari, ai quaJi non ha potuto atten-
der, prima per esser si impiegato per li eattoliei come sopra, gJi 6 stato
sempre impedito il viaggio per Italia, il quale a quest bora baverebbe
terminato, ae bavesse potuto liberamente passare senza fare la quaran-
tena, nella quale al presente si trava; onde suppliea divotamente l' E.
V. ad essergli favorevole di altra dilatione, della quale si rende merite-
vole nOD solo per non baver disseroito i re1igiosi et i eattolici, senza
la di cni assistenz&, sanno beD' essi, quanti travagli bavrebbero patito
dal Turco; ma pereM la &udett& sagristia non patisce alcon male, e
pereM sa molto bene il guardiano del Piombo, praesente in Roma, come
ha con sua fede attestato, esser neeessarlo di aspett&re I' oratore per far
questi conti, e non tornare a lOlO bene di terminare quest' interesse
senza la sua presenza. E quando la s. congregatiooe non stimasse di
dare all' oratore altra dilatione, suppliea di eommettere al sign. cardi-
nale Coloniz la revisione di qu~sti eonti, essendo pronto I'oratore di por-
tarsi alla presenza di esso, subito che havera terminata la quarantena.
Che della gratia ete.
(In dorso): Al eminentissimo e reverendissimo sign. il sign. cardin.
CoDoredo per la eongreg. de propaganda. Per Filippo Barnaeouich.
TabuJar. atatus Lucea. mac. Colloredo 8. 101.
MCCCCLXvm. 1659.
Fr. Oregonus Gabri~, guardianus Olovensis rogat deeerni a B. congre-
gatione, ut administratoru paroehiarum, huie conventui adnexarum, ra-
ononu relidere teneamur omnia elemosynae perceplae et erogalae, uli ante
prOf1ineialatum P. Michaelis Radi~ morU erat.
Eminentissimo e reverendissimo signore. Fra Gregorio Gabricb minore
osservante di s. Francesco, guardiano del venerabile eonvento della
madonna del Piombo in Bosena Argentina, umilissimo oratore dell E. V.
pr08trato a loro piedi, riverentemeote in nome anche di tutti ireligiosi
del sudetto eonvento gl' espone, che essendo queUa cbiesa unieo sostegno
e refugio di quei poveri fedeli dimoranti nelle sudette parti sotto la
barbarie del gran Tureo e dalli medemmi Turehi tenula in grandissima
,eneratione per l' af1luenza coDtinua de prodiggiosi miraeoli, che Iddio
526
opera ad intereessione della santissima vergine, come A ben noto al-

l' E. V. Hora U predetti Bi trovano in angastie e miserie tali, che BOno
necessitati abbandonarla eon grandissimo diseapito della s. fede cattolica,
e cib non solo per il debito contratto coi SS. Ragosei di 1263. zeeehini,
per il che sono in preeinto di vendere quasi tutti i mobili della chiesa
BUdetta, per haverU somministrato il vitto quotidiano, come distintamente
notificorono all' E. V., ma anche per vederai impossibilitati nel futuro
di potersi alimentare, stante che le parochie di detto convento non li
rendono pbi nulla da 7 anni in qua, mentre passando le limosine per
mano del P. Gabrielle Stanich mag. s. tutti gl' altri paroehi (cosi desti-
nato dal P. Michele ~enich all' hora provinciale), questi usurpO II
tutto attribuend08elo a se stesso senza contribuire cosa veruna al COD-
vento, ne rieonoscere il guardiano di esso, protestando si d' avantaggio
voIer prosequire il medemo modo in avenire. SuppUca tanto I' oratore
in visceribus Jesu Cbristi I' E. V. che con la sua inespUcabll wita e zelo
vogUa degnarsi prestargU ogni assistenza, con ordinare U sia concessa
Ueenza nella medesima congregatione di poter presentare la loro supplica,
accib possino sequitare come prima per augmento della santa fede, ordi-
nando altre si che le parocbie sopranominate siano per l' adietro BOtto
poste sempre al convento, come si e costumato dal principio, che la
BoBina e stata BOtto II dominio Turchesco; e che il detto Padie renda
esatta ratione della sua amministrazione con reatituire il defraudato. Et
il P. Michele da Temesvar renda parimente conto della limosina rieevuta
dalla parocbia di Lippa da sette anni in qna, quale parochia, Bi come
dalla sua benignita. El stata concessa al predetto convento, cosi si. supplica
a conservargliela per sempre. Che del tutto etc. Quam Deus etc.
In dono: Al eminentissimo e reverendissimo signor cardin. CoIereo
in congregatione die propaganda fide per il P. guardi.ano e frati del con-
vento della madonna del' Piombo in Bosna Argentina.
Tabular. atatua Lucea. mac. Colloredo 3. 159-160.
MCCCCLXIX. 1696, 20 Februaril.
Cardinalis Altieri referet querelas Philippi
Bosn6HS8S.
Brnja1JtJi~ cont,.a ,,.at,.,,
Bosna. Signore cardinale Altieri riferera le dog1ianze, che fa il pro-
curatore del signor Filippo Bernacovich de PP. osservanti di Bosna per
non esser questi comparsi al rendimento de conti, cbe doveva farsi
appresso monsignor arcivescovo di Spalato per ordine di questa congre-
gatione e giuntamente I' istanza del medesimo procuratore, che incarioo
al P. Generale di 80llieitare la convocatione del capitolo provineiale in
quelle parti, ove i sudetti padri promettono di portarsi per ultimare
quell' aiare.
Tabular. atatua Lucea. mac. Colloredo 3. 172.
MCCCCLXX. 1696, 4 JonD.
Ca,.dinalis Ca,.pegna ,.eferet votum archiepiscopi Spalatensis sup". rati-
onibus COHventuum Sutj8skensis et Olovensis.
Bosna. Signor cardinale Carpegna riferira il voto di monaignor arci
veacovo di Spalato giudice delegato nella revisione de eonti di Sutiska
527
e del Piombo della provineia di Bosna. et ilsudetto FiIippo Bernaeovieb,

il quale in virlil del sudetto voto a se favorevole fa jstanza della termi-
natione dell' dare, et in oltre suppliea unitamente coi padri del col1-
vento di Piombo, che idenari ritratti da varie paroebie unite a quel
convento e pereio ad esso spetanti siano impiegati nella meusIione delle
sacre suppellettili del medesimo impegnate in Ragusa a gl' eredi del
s(i detto) Calogiero, ebe minaeehiava di farle vendere.
Tabular. atatus Lucea. mac. Colleredo 8. 225.
:MOCCCLXXI. 1696, 4 Augusti, VukovarInI.

Lucas Natali, mcarius generalis sirmiensis, scribit: arcem MorotJi a
Th,.cis obsideri, cit'es VukotJa,.ienses metu appropinguantium Turcorum
in Bakam emigran, enna,.rat summam penunam suam, exponit Turcos
pro:eime in 8laf)oniam et Hungariam irrupturo8.
Eminentissimo e reverendissimo principe signor, signor e patrone
colendissimo. Non P0880 esprimere, quanta consolatione bo rieevoto della
ultima di sua Eminenza, alla quale infinite rendo gratie per li tesori
eelesti delle sacre indulgenze, per li quali resto ob1igatissimo con tutta
questa af1litta ehristianitA, alla quale, si come nel giorno del s. patriarea
s. Filippo Neri d' 8 anni fa, do a sapere publieamente eon li onori della
liberalitA et con ap.ostolico zelo di sua eminenza, la quale come il sole
risealda queste parti tanto remaste come preddi per li continui disturbi.
Si come li 2 del presente vennero et de facto ossidiarono nel mezzo
paaae del Sirmio una fortezza detta Morovieh 10000 (sie) Turehi per la
terra et per l' aqua del Savo, e subito 8ssediata la fortezza eorsero 50
a eavalli aJJa mia paroehia Nimezi verso la sera, e menarono indi uu
Tedesco, il quale era pf'r salvaguardia, soldato eesareo da Esseeb, 3
prineipali miei paroebiani, laseiando gl' aItri le eose e le rob be, fugiendo
ehi ad una parte, ehi al altra, abbandonando il tutto. Qui a Bukovar
per la vieinanza del luogo son assai torbati, e vanno con le famiglie
dalla parte del Sirmio a quelle di Baeka dal altra parte del Danubio ;
lo spettero il fine. Candidamente e sineeramente confesso alla sua emi-
nenza di non rinereseermi altro, se non ebe li Torehi sempre si. mo-
stronG piu animosi e mi ehiodono i passi per aiotare i prossimi, per i
quali li 18 del presente s' adimpiranno 16 anni continui, da ebe in tempo
della fame quando si .... Quando la peste dissipava e separava i con-
sanguinei, io per li bosehi e le selve mi trovavo e li confortavo eon i
santissimi saeramenti, nelle continue e ea1amitose guerre li custodisco,
mantengo, nOD li abbandono, e aneora per l' avvenire proseguirei l' apo-
stoliehe fatighe, se non m' impedissero i Turehi con Je loro continoe
seorrerie per il Sirmio, nelle qoali son stato imprigionato e doe volte
sententiato dal loro tribunali d' esser impallato appresso la porta della
chiesa di s. Stefano re d' Ungberia; son conoseiuto, mentra a tempo dei
Tarehi faeevo per tutte le fiere e nel Belgrado le prediebe, le missioni
per tutte le paroehie; e dieono i sebiavi, ebe se una volta cosi qoelli
di Belgrado venisse nelle lor mani, mai vederebbe nion luogo soggetto .
alla ebristianitA, si come 4: presi saeerdoti tal tempo, ebe si prese dalli
nostri Esseeb, tre son morti nel loro mani, uno per miraeolo fil liberato
528
e tugi, dopo poco spiro per li tormenti rieevuti d' essi. Per questo eon
le mie spes88 lettere ho supplicato l' eminentissimo signore cardinale
Kolloniz, auio mt impetrasse la lieenza dalla s. congregazione per un
altro paese, al qual all' eminenze loro piu piaeesae; dt inviarmi oltre cio,
che n' ho il suaaidio ne pur le limosine per le mease, ne posaono in
cosi steso paase butare SO seudi, ma cosi dal' uno e dal altro morivo,
e causa ho a eaao di partirmi, e per cio ho scritto 6 lettere dopo Ja
festa di tutti i santi alla s. congregatione per esser libero da questi
affari, dove oltre i pericoli continui di perder o la vita o la liberta ne
patiseo quasi estrema povena, e se non fosae un officiale cesareo qui,
il quale mt aiuto due mesi fa circa il vitto, io non potrei eampare. Mi
son rissoluto di morare questo e un altro mesa, poi se coal mi si chill-
deranno i passi dalli Turehi, ehe non possi aiutare i prossimi, vem
l' iatesso nel intorno della guerra con qualcbe sign. offfciale al Vi.rasdino,
di la poi al Italia ad esporre i miei bisogni. In quanto le nov. del
Turco, si spetta ogni giorno tanto il supremo Vesirio qllanto il gran
Turco. I nostri sono, sara presto una aettimana, sotto Temisvar. II ne-
mico eostantamente aaserisee e persevera dt andar sotto Esseeh, cosi ri-
feriaeono i ,illani e li schiavi, i quali vengono da Belgrado, appresso ft
quale i Turchi banno fabricato un ponte per venir al Sirmio e l' altro
sopra il Danuhio per soceorrer al Ternisvar. Se l' esereito nemico si di-
videra in due parti fin' Esseeh, tutto andera al ferro et al foco et in
sehiavitu, per che quelli di Petro Varadino solo son soffieienti a enatodire
il prenominato fortalizio, e cosi gl' altri; nel campo intra Savom et
Dravom et Danubium non habbiamo i soldati, che si potessero opponere,
cosi, se dal eielo non li vem proibito, potranno noeiere e dannegiare
quanto vorrano. Si e persa queila gratiosa lettera ete. Bukovar Ii 4.
d' Agosto 1696. Di vostra eminenza humilissimo, devotissimo et obliga-
tissimo Luca Natali, vicario generale emissionario apostolico per il
Sirmio.
TabuJar. atatus Lucea. mac. Colleredo 8.
MCCCCLXXll. 1697, 10 JalD, VelIkae.

Senior-e8 patres provinciae Bomensis, Velica6 congregati, praemisBo '..,.a-
mento, testantur: epi8COP08 Zagrabien8es nu,.quam iurisdictionem ""dlante
fr. Petro Nikoli in ecclesia Poegana e:urCUis8B.
In Dei nomine Amen. Nos infraseripti, huina inter Szavom et Dra-
vom flumen districtus, seniores patres provineiae Boanensia in verbo ve-
ritatis et ad sancta Dei evangelia iurantes profitemur et aaserimua,
patram quondam Petrom Nicolieh de Posega nobiseum per multos ann08
viDase, et nunquam in eceIesia Posegana inrisdietionem ullam exereuisae
pro parte episcoporum Zagrabiensium, praecipue ex quo modernna domi-
nus episcopus noster Bosnensia praedietam eeeleaiam gubernat, neqde
unquam audivimus vel vidimua ipsum patram Nicolich iuridiee ac palam
dictam ecclesiam vel uUum locom ad ipsam speetantem visituse autho-
ritate domini episeopi Zagrabiensis ; imo dum dominus Babieh venisaet
visitatum haaee quasdam ecelesias, specialiter illam de Brod et Gra-
disca, omnes uli de populo et de clero resisterunt, eundemque per unum
629
volentem se introdueere in iuriadictionem Bosnensium non receperunt et

nullibi pro voto popnli fuit receptus; et &aItem postquam pater Lucu .~
Ibrissinovich aliquod eaesareum mandatom attulit, ecclesia Posegana ex
parte domini episeopi Zagrabi ensis turbari in possessu BOBnen. coepit.
Ita eonstanter et iureiurando, ut praefatum est, affirmamus propriis ma-
nibus snbscribentes. Datum Velieae hac die 10. JuJii- 1697. Ita est fr.
Jaeobus Tvartkovichj ita eat fr. Augustinus Jaharich iam definitor et
excustos provinciae ut supra cum inramento affirmo; ita eat fr. Stepha-
nus Valkovieh, guardianus s. Nicolai in Visoki, parochus Gradisehenais
ut supra affirmo cum inramento. Ita est fr. Nieolaus Gurgevich pater
provinciae ut supra cum iuramento. Ita est fr. GeorgiuS Farbieh defini-
tor ut supra cum iuramento. Ita est fr. Andreas de Dubog(c)aeh ex-
provincia1is et eommissarius delegatus in hac parte provinciae confirmo.
Locus sigilli impressivi.
Academ. scieDtiar. Blavor. meridional. ZagrabieD. Cod. mIC. IV. c. 10.
MCCCCLIXIll. 1697, 18 JolU, BrodU.

Item et reUgui patres prOt1inciae Bosnensis BrodU, in synodo congregati,
iureiurando attestantur dominum episclJPum Diak01Jiensem seu Bosnensem
in ecclesia Poegana usque ad jluvium Runom suam iurisdictionem
exercuisse.
Patres inreinrando attestantur, in eecIesia Posegiensi et in cunetis
ad fiuvium Hunam situatis nullum &lium quam . . . dominum episeopum
Bosnensem seu Diakoven. agnitum fuisse pro earumdem vero et proprio
episcopo . . . Ita hic synodaIiter congregati affirmamus et eonfirmamus,
ut snpra iurantea. Actum in parochia eonventuali loci Brod dioeeesia
Bosnensis bac die 25. Januarii 1697. Fr. Jaeobus Quartovaez exguardianus
Saliche (Saline) et socius parochi Broden. aetatis annor. 57. Fr. Ambrosius
a Oattogl. exgvardianus Nassicar. et parochus Orebovieze annor. 65. Fr.
B1asius Maturius guardianu8 eonventus Salioarom. Fr. Autonius a Bro-
ganezi guardian us Nassicarom. Fr. Martinus Buzoga guardian us convent.
Velieze. Fr. Stephanus KIunchich guardianus Schisztiche (?) Fr. Franciscus
Barnich. pater provinciae et residentiar. (sic.) Essekieosium (sic) prae-
aidens. Fr. Nicolaus Gimchevich pater provinciae aetatis annor. 74:.
Fr. S~phanU8 Velekovich, guardiaous in Viszoki aetatis 67. Fr. Paulus
Nieolieh exdefinitor et secretarius provinciae. Fr. Augustinus Jaharich
excustos provinciae et iam ferme 30 annorom paroehus in Brod aetatis 58.
Fr. Augustinus Jaharich exdefinitor et excust08 provinciae praesidens
in Brod sub dato 18. Julii 1697. scribit episeopo Bosneosi et sub iura-
mento testatur, quod nuoquam vidimus aut audivimus dictum p. Petrum
Nicolich aut oceulte exercuisse Zagrabieo. domini episeopi iurisdictio-
nem, ergo (ego?) qui dicto patri Nieolieh tot annis iuvenis, dum Ve-
lieae studueram, ioserviveram.
Capitulum Vesprimense. Memoriae eommendamus ete. Datum sabatho
proxima aute dominicam cantate anno Domini 1699. leeta et eorreeta
10 ca=o, publicat qualiter "Jaeobus Illiassieh ... praemisso iuramento
.. s est: se seire fuisse vieariom episeopatos zagrabiensis in spiri-
tialibus defuoctum oum patrem Lueam Imbrisainovieh provinciae Bosnae
34:
530
Argentinae professum, in partibns eontroverais per regnum Slavoniae enn-

dem patrem anno proxime (elapso) Posegne in praesentia dieti domini
fatentis praetituJato . moderno .. epiaeopo Zagrabiensi contra dominum
episeopum Bosnensem quaerolatum et lamentatum exstitill8e Mamo-
ratus vero dominus Nicolaus TribinICz (senator civit. Zagrab.) recogno-
vit, ante eundem (lmbrissinovieh) Petrom Nicolieb, ante hune autem
Matthaeum Billieh (Benlieh) pariter egiaae officium vieariatus epiaeopi
Zagrabiensis ...
1654. 13 Julii sacra congreg. de propaganda fide proponente emlnen-
tiasimo card. Pamphilio libellum supplicem epiaeopi Bosnensis praeten-
dentis restitutionem in integrum cilea paroeblas Slavoniae inter Dravum
et Savom respondit : Standum esse in deeretis et ~tuum silentium
causae imponit.
Academ. ecientiar. Slavor. meridiouL Zagrabio. cod. mac. IV. c. 10.
MCCCCLXXIV. 1697, 27 Septembru, ln castro Eberadorf.

Leopoldus 1. renovat et confirmat donationale8 litteras Ferdinandi llI.
dudum in faf1Of'em epi8copi Bosnensi8 editas.
Noa Leopoldus ete: Memoriae eommendamus tenore praeaentium signi-
fieantes, quibus expedit nniversis: Quod fidelis noster nobis dileetus reve-
rendus frater Nicolaus Plumbensis, episeopus Bosnensis et eonsiliarius
noster, medio dimissi memorialis sui, maiestati nostrae humillime por-
reeti, 8XpOsuerit hane in modom, qualiter idem (litteris) donationis ilIius
super eollatione praefati episeopatus Bosnensis religioso olim fratri
Mariano Maravich in eivitate ista nostra arehidueali VieJmensi, anno
adhue 1650 die vero 4. mensis Septembris, dudum transaeto per praede-
eessorem, desiderati88imum quippe piae reminiseentiae Ferdinandom ID.
genitorem nostrum facta, e1ementi88ime impertitae ae in protboeolo seu
libro caneellariae nostrae regiae aulico-hunganeae regio more solito in-
sertae ad praesens pro iuriam suorum tuitione plurimum indigeret, esset-
que neeessarium supplicando maiestati nostrae debita eum instantia
humillime, quatenus praeataetarom litterarum, eollationis ntpote mentio-
nati epiaeopatus Boanensis donationaliom, tenorem in memorato protbo-
eollo seu libro nostro regio requiri et reIDveniri faeiendo in transumpto
litterarum nostrarum antbentieo eidem extradi faeere benigne dignaremur,
quarom quidem litterarum donationaliom (tenor) talis esset: Ferdinandu
Dei gratia ete. Memoriae comm.endamus tenore prae8entium signi1ieantes
quibu8 expedit universis; quod n08, cum ad singularem eertorum fide1iom
nostrorum intereessionem et diligentem recommendationem pro parte reli-
giosi fratris Mariani Maravieh provineialis Bosnae Argentinae apud epis-
copatnm Bosnensem alias Diakovieuem, per mortem et deeessum reve-
rendi Tbomae Mrnijavits eiusdem episcopatus Bosnensis alias Diako-
viensis u1timi veri et immediati poasessoris de iure et de faeto vaeantem,
autboritate iuris patronatus nostri regli, quod iD eonferendis omnibus
regni nostri Hungariae partiumque et regnorum eiusdem saerae eoronae
subieetorum eeelesiis et beneficiis, instar divorum quondam Hungariae
regum, praedeeessorum nostrorum felieissimae reminiseentiae, habere et
exercere dignoseimur, nominandum, e1igendum et praesentandum, eun-
581
demque episeopatum Bosnensem alias Diakovensem simul cum omnibus

. cutris, eaateDi!, oppidis, villis, possessionibus , praediis, portionibus,
signanter verocivitate Diako, territorioque eiusdem et aliis eunetis per-
tinentija Inter fiuvios Savom et Dravum adiaeentibus, sub s~s veris
metis et Umitibus exiatentibus, ad eundem episeopatum Bosnensem, alias
Diakoviensem, de iure et ab antiquo speetantibus et pertinere debentibus,
nee non eum omnibus eiusdem iuribus, honoribus, Ubertatibus praeroga-
tivis, proventibus, obventionibus et emolumentia praefato Mariano Mara-
vieb, omni eo iure et iurisdictione, qua antecessores sui dietum episeo-
patum ab antiquo paeifiee possederuut, dandum duximus et conferendum,
nullum aliom per quem1ibet tandem quoquo modo in dietum episcopa-
tum vel aliquam illius dioecesis partem impositum vel imponendum aut
se quaJitereunque ingerendum agnituri vel in eodem tolleraturi, quinimmo
pro summa, qua ut rex Hungariae apostolieus utimur facultate et autho-
ritate, memoratum episeopatum Bosnensem alias Diakoviensem contra
tales omnibus opportunis modis et medija adhibitis defensuri et tutaturi ;
coneedentes insuper et conferentes eidem ius patronatus quoque nostrum
regium in conferendis personis idoneis et benemeritis cunetis eiusdem
ecclesiae Bosnensis alias Diakoviensis benefieijs quovis tempore vaca turis.
Immo nominamus, eligimus, praesentamus damusque et conferimus prae-
sentium per vigorem. Quoeirca vobis fidelibus nostris honorabilibus, capi-
tolo eeelesiae Bosnensis alias Diakoviensis harum serie firmiter commit-
timus et mandamus, quatenus amodo in posterum praefatum Marianum
Maravieh pro vestro vero et indubitato episcopo et praelato habere et
tenere ac recognoseere eique debitam reverentiam, honorem et obedien-
tiam, sicut bonos ecclesiae ministros decet, praestare et exhibere, in
omnibus denique Ueitis et consvetis rebus iurisdietioni eius parere et
obtemperare modis omnibus debeatis et teneamini. Seeus non facturi;
praesentibus perleetis exhibenti restitutis. Datum in civitate nostra Vienna
Austriae die quarta mensis Septembris, anno Domini millesimo seXC8n-
tesimo quinquagesimo. Unde nos bumillima buiusmodi praefati fratris
Nicolai Plombensis, episeopi Bosnensis, sopplicatione elementer exaudita
et admissa, praeseriptas litteras donationales earumdemque tenorem de
verbo ad verbum sine diminutione et augmento aliquali de praeattaeto
prothocollo seu libro regio transeribi et transumi, praesentibusque Utte-
ris nostris inseri et ioscribi faeiendum, eidem episcopo Bosnensi iurium
eiusem futuram ad cautelam necessariam extradandum duximu8 et con-
eeendum, commoni svadente iustitia, hamm nostrarum secreto sigillo
nostro, quo ut rex Hungariae utimur, impressione commonitarum vigore
et testimonio Utterarum meiante. Datum in castro nostro Eberstorff
die 27. mensis Septembris anno Domini 1697. regnorum nostrorum r0-
mani quadragesimo, Hungariae et reUquorum quadragesimo tertio! Bobe-
miae quadragesimo secundo. LeopolduB (L. S.) Joannes Georgius aD Hoft'-
mann. Joannes Domanczky.
Historia domu fratnun mmor. Pozegien8. mac.
*
532
MCCCCLXXV. 1698, l) !prllls, Polepe.

.Jr .Marinus Hunali, parOMU' Poegiensis sriit epi800p0 Diak6fJemi
Seti &snensi, quod praeter fr. Lucamllwiimot1i ad".tu cuiusdam
commissarii episcopi Zagrabiensis omnes fuerint turbati etc.
Dia. desideratas illustrissimae dominationis vestrae tandem aeeepimus
litteras et euileta; quae in eisdem nobis expressit inteUeximus, suntque
omnia ea sie prout nobis proposuit, nee quidquam eorum seeus se babet,
non solum a quo nos eorum memoriam habemos, verum et ex quo nostri
antenati, a quibus semper audivimus, quod episcopus Bosnensis duntaxat
perpetuo hune populum sub sua iurisdictione habuerit, eundemque guber-
naverit; Zagrabiensis vero tantum audivimus, quod esset in rerum na-
tura, sed enndem nunquam vidimus usque nudius tertius, quando ad nOB
venerat quidam, sed eum non agnovimus, abivitque a nobis plane sicut
venerat ; ille vero, qui eundem huc facerat venire, ut vidit, quod populus
ob eins adventum turbatus et seandalizatus exstiterit, statim tertia die
ab eius discessu infirmatos est et ab hoc muodo diseessit dare rationem
domino Deo, qoi misereatur eius; nihilomious valde pauci homines indo-
luerunt de morte eins, quia multa seandala exorta suot ab eo, non solum
in his partibos sed et in a1iis. Cum vero spargatur, quod velit nobis
aBum mittere in locum buius patris Lueae demortui, firmiter et constanter
omnes et unamini et concordi voce asserimos, quod nee eum, quem fors
ille mittet, nee aBum quemquam Croatarom, quamvis saecularem, in uIlo
eorum officio recipiemus uoquam, si votis nostris possibilitas aft'uerit; in
reliquo commendamos enixe illustrissimae dominationi vestrae, ut nos
defendat, sicuti obligatnr, tanquam populum suum et SU&m patriam de-
fendere j nnJIus vero, ut videmus, est in bis partibus nune, signanter ex
religiosis, qui adversaretnr in minimo illustrissimae dominationi vestrae,
exeepto unico diseipulo patris Lueae, scilioot fratre Micbaele Domazeto-
vieb, moderno guardiano Velieensi, sed et hic volavit haetenus per eum,
qui abivit reddere rationem domino Deo. Hisque remanemos ad servitia
dominationis vestrae i1lustrissimae deosculantes saeru manus et pedes ac
deposoontes suam saoctam benedictionem, quam Deus conservet ad plu-
rimos annos in Domini paoo et bona valetudine ad consolationem et con-
servationem sui populi. Scriptum Posegae die 5. Aprilis 1698. Vestrae
illustrissimae et revereodissimae dominationis humillimus servus Marinus
Hunalicb cum suis coiudicibus. Concordat ad genium et realem sensum
et litteram illyricam nostra conscientia teste. Ita est fr. Bernardioos
Jabarich, leetor tbeologiae et magister novitiornm. Ita .est fr. Joannes
de Brood viearius conventus. Ita est fr. Stepbanas de Diaeova definitor
provinciae. Ita est fr. Antonius Mathievich guardianos conventus (Nasi-
ezen). Concordatum in convento. s. Antonii Paduani die 2. Mali 1699 etc.
loeus sigilli.
Academ. acientiar. S1avor. Meridional. Zagrabien: Cod. mac. IV. c. 10.
Digitized by Ghog le
533
MCCCCLXXVL 1698, 15 Deeellbri8, Rollae.

PhilippuB et Jacobus Brnjakovi~ rogant a B. congregatione aliquid sub-
sidii, et Bcriptotenus caesareae maiestati et cardinalibus Kolonre ac Gri-
mani commendari.
Eminentissimi et reverendissimi signori ! FiDppo e Giacomo Bernaeo-
vieb, fratelli germani, cattolici del Seraglio di Bosna, oratori riverentJs-
simi di V. V. E. E. gli espongono homilmente, che essendo la loro casa
vissuta sempre eatholieamente avanti e dopo l' imminente aequisto fatto
da Torehi di qu.el regoo, non ha maneato in tutte le opportonita d' inter-
porsi fervidamente contro le persecutioni, non meno de Turehi che de
scismatici, per il che decoro e rito della santa chiesa latina si mante-
nesse in quel paese in6dele, mentre oltre la perdita de beni baronali,
goduti antieamente in Bosna, ha promso in ogni tempo somme conside-
rabili di denaro in sosOOgno della religione, per 1& quale ha incontrato
infinite persecutioni e pericoli di vita come da pin ... paRsati ne saranno
l' EE. VV. state informate. Questa opera di christiana pieta essendo
stata singolarmente immitata dal zelo d' Andrea Bernacovich, loro geni-
tore, merito dalla elemenza del regnante imperatore la confermatione
degli antiehi diplomi di sudetta baronia, perduti in occasione d' ineendio
sagnito in Piombo; le Yestigie del quale havendo proseguito gl' oratori
s' hanno aeereseiuto benemeriti maggiori, come si scorge da una lunga
serie di testimonianze! riportaOO da moosignori vescovi di Bosna e Bel-
grado, viearii apostolici, provinciali dell' osservante provincia di Bosna,
reUgiosi e eatholici tutti di quel regno et altre parti, da quali fomo poi
dichiarati procoratori e difensori generali appresso de christiani e Torchi,
le quaD considerate dalla saota memoria di Clemente X. et Innoeenzo XI.
e fatte considerare in codesta. sacra congregatione, si degno la santilA
d' Innoeenzo XI. non meno che la medesima s. congregatione in parti-
culari munifieentissimamente le loro gratie, havendoli ascritti tra cava-
lieri del speron d' oro, edispensatoli aItri honori, particoloramente nel
haverli raccommandati con speciali lettere in forma di Breve aUa maesta
del imperatore, oItre d' haver consacrato alla chiesa di Belgrado mon':
signor fra Mattia Bernacovich, lor fratelIo, in eta anco non concessa
dalI sacro concilio di Trento, gia. per avanti promosso dalla s. memoria
di Clemente X. come potrano V. V. E. E. resta.re informate da mon-
signor segreta.rio, al quale si il consegnato libro autentico delle mede-
sjme. Essendo poi nel anno decorso comparse in Bosna le anni chri-
stiani, mentre gli oratori si trovavano passati a Ragusa per loro affari,
fil la citta del Seraglio capitale di quel regno tota.lmente incendiata, ne
fil permesso a queUe povere famiglie christiane di ricuperare cosa alcuna,
e cosl destitute miserabili, ob1igate a seguitare l' essercito imperiale di
la del Savo, particolarmente le grosse famiglie degli oratori, che in tant'
agitatione non poterno asportare ne pure minima cosa de loro molti
suppeUettili, oro et argento, che havevano, essendo II tutto rimasto esposto
al saccheggio et incendio ; con che gr oratori provomo di tutto il loro
riguardevole bavera e posesso de loro beni, che godevano in Piombo,
oltre l' esserli rimasto in potere de Turchi un loro figliolo et lina nipote,
quello passato nel convento di Foiniza per entrare in religion e, equesta
534
per causa di malatia non potuta sottrarsi da queDa miseria, pretendendo

ne per essi li Turehi eonsiderabile riseatto, al quale non poasono BOP-
plire per esser spogliati di tutto. Hora da Ragusa essendosi trasferiti
qull. gli oratori per humiliarsi e baeeiare riverentemente la sacra porpora
al E. E. V. V. ardiseono assieme esporli hnmilmente de loro eorrenti
miserie, implorando dalla monificenti8sima pietIl. delle meesime quelH
aiuti, che posson esser dettati dalla loro IDnata clemenza in sollievo
del presente loro stato e delle grosse famiglie, che tengono rieoverate
di Ill. del Savo in multa necessitll. e perieolo per le seorrerie de Tnrchi
a eonfine, fincM S. Divina MaestA gl' aprirll. la strada a qualehe for-
tuna; esponendo totto cib eon le laerime e rosore alle E. E. V. V. non
havendo mai per il passato richiesto simil gratie, eome non mai eaduta
in tal stato la loro casa, e priva atratto di quelle sostanze profuse in
altri tempi per deeoro e sostegno della santa religione, eome farrebbe
anco al presente, se le fosse permesso. Supplicano in oltre gl' ora-
tori la pieta di V. V. S. S. avoleni deguare farli aeeompagnare
appresso la clemenza cesarea e regia de Romani, non meno eh-e
all' eminentissimi di Colonitz e Grimani et amonsignor nuntio apoatolieo,
eome pure al eonseglio bellieo di aua maiest&, eon lettere efficaci delta
s. congregatione, pereM mediante le meeme possino ineontrare facile
adito le suppliche, che saranno per porgere in quella eorte all' augu-
stissima clemenza per qoalehe gratia et honorevolezza in quelle parti.
Vivendo affidati gl' oratori in quella solita clemenza, eolla quale si sono
sempre degnate l' E. E. V. V. di recevere le loro oaseqaiosissime sap-
pliehe, che non adegnaranno d' aeeogHere parimente quelle, che le porgono
in si neeessitosa oeeasione e eonsofarli di grato reseritto. Che per gratia
tanto rilevante non manearanno porgere ineessanti voti all' altissimo per
una prospera e lunga eonservatione di V. V. E. E. Quas Deus etc. In
dorso: Al1i eminentissimi e reverendissimi signori, signori eardinali della
S. congregatione di propaganda fide.
Per Filippo e Giaeomo Bemaeovieb, eattolici del Seraglio di Bosna.
(Congregatione habita 15. Deeembris 1698.)
Tabular. atatua Lucea. mac. Colleredo 4. 179.
MCCCCLxxvn. 1698, 30 Deeellbrls, Rollae.

lnnocmtius PP. XII. Philippu". d Jacobu". Brniakof)i~ alias Grubiiw
fratre8 germano8 b08nense8 Leopoldo imperatori et ,.egi c07llmmdat.
Charissimo in Christo filio nostro Leopolo, Hungariae et Bohemiae
regi i1lustri in Rtmanorum imperatorem eleeto Innoeentius PP. m.
Oharissime in Christo fili noster salutem l Cum praeclaram operam pro
tuena, quoad lieuit, in regno BosDiae eatholica religione impenderint
dileeti filii Philippus et Jaeobus, fratres germani Bemaeoviezy ex 8eraio,
eumque multas propterea gravesque perpessi sint ealamitates, ita ut
propriis faeultatibus spoliati, patria domoque pulsi, alio tandem divertere
coacti sint, quemadm.odum eonstaoti plurimoram testimonio novimus: Nos
praesentis ipsorum status eau~as paterna eharitate respieieotes maiestati
tuae praefatos viros, de orthodoxa religione egregie meritos, plurimam
eommendandos esse duximus, prout hisee nostris litterls eommendamus.
535
Confidimus autem te nova ingenitae ae eonsoetae tibi pietatis argumenta

hae oeeasione eisdem perhibiturom esse; et maiestati tuae fausta ac
Jaeta .omnia ex anima praeeantes apostolicam benedietionem amantissime
impertimur. Datum Romae ete. die 30. Decembru, 1698.
Bullarium 3lOntifiC. sacr. congregationis de propaganda fide. Romae IstO. Ap-
pendicia tom. r. p. 849.
MCCCCLXxvm. 1699, 26 JanaarU, RoDIle.

Philippu' et Jaoobus Bernacof!iM inplorant a s. congregatione ~ pro-
paganda fide subridium, quod iZlis concedituf'.
Eminentissimi e reverendissimi signori. Filippo e Giaeomo Bemaeovieh
oratori humilissimi di V. V. E. E. havendo eon somma loro eonsolatione
et a sodisfatione de proprii desiderii ricevuto le lettere, colle qoali si
sono l' E. E. V. V. degnate farli raecomandare alla eorte cesarea, per
esse glie ne rendono ossequiosissime gratia. E sieome non osorno gl'
oratori per dovata modestia Del aItra loro supp1iea, data in saera eon-
gregatione, dt esporre a V. V. E. E. il preeiso bisogno, che li eorreva
d' esser assistiti dalla pieta delle medeme, se non di porgerne un sempliee
cenno a monsignore Fabrone segretario, hora eon tutta riverenza stimano
rappresentarli l' urgenza grandissima, ehe tengono di seudi mille per
eiaseheduno da ricuperare eon essi nn loro figliolo et nna nipote, rimasti
in potere -de Tarchi, che non potrA segnire per la fama che corre tra
medemi della loro casa senza grave esborso, e per portarsi a Vienna,
et ivi disporre li loro affari per qualehe eommodo di terreno, riparare
al bisogno delle f&miglie veDute spogliate di tutto dalla Turehia, si come
per aecomodare in qllesto principio le proprie habitationi et aItre cose
neeessarie in paese novo d' Uogaria, ove si sono ricoverate Benza com-
moditA imaginaria, come 6 ben noto all' E. E. V. V. pel' accidente del
Seraglio. Per questo denaro non potendosi gl' oratori prevalere eon proprii
beni dispersi, ne da altri par il decaduto concetto d' essa ridotti in tal
stato, implorano humilmente dalla clemenza inenarrabile dell' E. E. V. V.
tanta gratia sotto titolo d' imprestito colla 801a rilassatione de frutti per
quattro o einque anni, da eorrispondersi poi da ognuno di easi il solito
censo a ragione dt anno sino al intiera estintione, per il qnale esborso
oltre l' obligo personale, ehe dara ciascuno di loro a nome anco de loro
figli e suceessori, hipoteearanno pare ogni e qualunqoe loro bene; e
quando V. V. E. E. non fossero per degnarsi in tal forma, et che desi-
derassero s' impiegasse il danaro in qualche opera pia per riscatto de
8chiavi, o in sollievo di quelle povere chiese e cattolici, s' andarA da
ogn'uoo delli oratori impiegando seeondo li verra eommandato dal' E. E.
V. V. con giustificatione di quelli viewapostolici, monsignori veseovi e
di monsignor nuntio apostolieo; in difetto sl mettono nella somma be-
nigniU- di V. V. E. E. nelle quali ripongono ogni loro fiducia. Sono ben
persuasi li medemi, che se l' E. E. V. V. si degneranno, eome le sup-
plicano humilmente, far leggere il sommario o l' istesse loro benemerenze,
osser(verano) quanto grosse di denaro habbino in pin congiuntare profuso
in Torehia per benefitio della fede cattolica e per assistere li ministri
di eotesta sacra eongregatione, partieolarmente monsignor veseovo di
536
Belgrado loro flatello, PereM non tanto nella sua dioeeeei qaaDtO per
tutte quelle d' Unguja prima d' hora sogette al Turco potesse eonsobn
qllelli popoli ehristiani con pastorali funtioni, senza haver in tanto tempo
la sacra congregatione somministrato rnai alJa chiesa di BeJgrado et ad
aItre d' Ungaria in partibus cosa aleuna delli assegnamenti somministrati
per avanti di sencli 200 l' anno, come potranno restar informate, ma
fattolo gl' oratori de proprii, foori di quest' ultimo annoJ che !urono
necessitati rieorrere a V. V. E. E. per il SUlSidio cl' esso monsignor, dal
quale andando gr oratori presentamente creditori sopra la SOIlUD& di
seadi 3000 Romani non possono haver un danaro da valeni in tanta
oceassione; et in oltre haver liberato molti sebiavi ehristiani con gran
spesa da mano de Turchi, dandoli la liberta, e sovvenuto in tutte le
oecasioni li conventi e religiosi di Bosna et a quelli del eonvento di
s. Giovanni Battista di Satisca del grosso debito, che li dovevano haver
II rilassato seudi ~400 Romani, come potranno scorgere dalla lettera, che
serive il Padre gvardiano di quel convento acotesta s. congregatione
consegnata amonsignor segretario. Stante dunque questi riguardi e pereh6
non hanno mai gr oratori fato a questa sacra eongregatione simi1i ri
com e pratieando V. V. E. E. del continuo atti di carita con tutte le
nationi estere, anco d' a1tro rito, e tali scismatici stessi, confidano an~r
loro d' ineontrar tanta consolatione nella somma pieta dell E. E. V. V.
mediante quali possono risorgere a nove fortune a lode sempre maggiore
di cotesta sacra congregatione, dalla quale sono sempre stati protettiJ
mentre per la mederna non vi sara, che il scomodo del breve tempo
impegnand08i gl' oratori per la pnntuale corrisponsione de fruW e sorte,
come per avanti espresso. Che della gratia etc. Qoas Deus etc.
In dorso: "Alli eminentissimi e reverendissimi signori li signori ear-
dinali della s. eongregatione di propaganda fide. Per Filippo e Giacomo
Il
Bemacovieh del SeragJio di Bosna.

Congregatio habita 26. Januarii 1699. "Attentis antiquis et extra-
ordinariis meritis et expensis in favorem s. congregationia de propaganda
fide et christianorom factis deerevit : dentur senta 500 oratoribos.
T.buJar. atatue Luca mIC. Colloredo 4. 187.
MCCCCLXXIX. 1699, 3 Kartti, Potegae.

Fr. Elias a Modria significat episcopo Dia1wiensi, quaUw fr. Lucas
Imbriiimoui in extremis 'Vitae dolens errorem suum revocet et tleniam ac
benedictionem episcopi suspirans exoret.
Litterae patris Eliae a Modrigia, paroehi Poseghiensis, ad illustris-
simum et reverendissimnm dominum fratrem Nieolaum Plumbensem,
episcopum Diakovensem seu Bosnensem.
In grani et modieae spei leeto repertus pater Lucas Imbrissimovich
recognovit offensam et inobedientiam, quam fecit muitoties adversus
iustitiam et vestra m iIIostrissimam dominationem, ideoqne BeDS et su-
spirans plorimnm dolet de eiusmodi factis, qoae operatus est contra
omnem iustitiam, et preeatur veniam, humillime genu1lexus et deosculans
vestea ae vestigia vestrae ilIustrissimae dominationis pro suis defeetibos,
agnosceoa, qnod eam offen4~t indebite. Et confidimos in vestra miseri-
537
oordia, ut illi pareatis, quia est in deeessu ab hae vita. Preeamur idclreo,
ut saItem duas lineolas nobis seriberet, dando suam benedietionem, eum
qua desiderat deeedere ab hoe mundo. Et eum bis remanemus exoseu-
lando saeras vestes et pedes iI1ustrissimae et reverendissimae dominationis
vestrae semper ad parendum parati, tanquam nostro vero praelato et
domino. Posegae di 3. Martii 1698. Vestrae i1lustrisaimae et reverendis-
simae dominationis humillimus et devotissimus servus Fr. Elias a Mo-
drigia, parochus Posegae.
Retroaetae litterae eoncordant ad integrum sensum litteramque propriam
sui originaiis i1lyriei teste nostra conseientia Deoque. Ita eat fr. Bernar-
dinus Jaharieh leetor theologiae et magister novitiorum. Ita est fr .. Joannes
de Brod vicarius conventus. Ita fr. Stepbanus de Diakova definitor
aetualis. Ita est fr. Antonius Mathievieh guardianus conventus. Aetum
in eonventu sancti Antonii de Padua. Nasieze die 2. Mali 1699. ete.
Locus sigilH.
Acad. acientiar. Blavor meridional. Cod. mac. IV. co 10.
MCCCCLXXX. 1699, 2 1IaI1, Dubo6ae.

8eniores patres pt'01Jinciae Bosnensis testantur, quod tn sgnodo dioecesana
Brodii anno 1697. habita, omnes praesentes libere agn01Jerint, episcopos
Diacovienses seu Bosnenses semper e3:ercuisse iurisdictionem in ecclesia
Poegana, unico fr. Luca lbriim01Ji~ aliquantum "aesitame.
Nos subseripti huiU8 plagae inter Savum et Dravom seniores patres
provinciae Bosnensis ingenue et sincere, mediante etiam iuramento, eon-
testamur : quaIiter illustrissimus ae reverendissimus dominus frater Ni-
colaus Plumbensis, Bosnensis aIiaS Diakovensis noster episcopus, eelebrata
solenniter ante biennium in loco Brod sua synodo dioecesana, et ad eam
convoeatis eunetis, non solum parochis sed etiam superioribus tam pro-
vincialibus quam conventualibus, inter reli qua data euique libertate plena
dicendi, imo adiurando omnes, et uniuscuiusque conscientiam onerando,
ut veritatem dieant, elare et zelose proposuerit, si quidem adve1'8us suam
iurisdietionem dioeeesanam, quam semper una eum suis anleeesaoribns
. pacifice in ecclesia Posegaoa exercuit, et de faeto tunc exercebat, dicere
haberent, vel contradicere, aut iurisdictionem eandem in dubium quale-
eunque vertere. Ad quae pater provineialis primo et post ipsum conse-
quentur omnes unanimiter responderunt, nihil prorsus tuta conscientia
posse ab ulio adversU8 praeattactam iurisdietionem diei, nisi forte P
Lucas Imbrisaimovieb, qui se simulat viearium episeopi Zagrabiensis,
auderet aliquid contra iliam dicere; et protinus ab illustrissimo ae reve-
rendissimo domino facta P. Lueae praefato ibidem praesenti amplissima
faeuItate liberrime dieendi, proponendi, ae contradieendi in eo quidquid
yellet, ae seiret, qui tamen nempe P. Lueas Imbrissimovieb, coram omnibus
haee duntaxat dixit: nihil habeo, quod dieere possem adversus iurisdieti-
onem illustrissimae ac reverendissimae dominationis vestrae in ecclesia
Posegana, et si qnid habet dominus episcopus Zagrabiensis viderit ille;
ita teste Deo et sanetis eius et nihil aliud respondit, quod ullatenU8 scire
possemns. Actnm in D.uboehaez die 2. Maii 1699. Fr. Andreas de Du-
bochacz et minister provineialis et primuB ac senior pater provinciae,
538
tunc foi praesens et ea ipsa, quae tune dixi et attestavi, ad praeaena

confirmo. P. Augustinus Jaharicb oJim custos provinciae. Fr. FraneiaeoB
a Travnik custos actualis provinciae, tune fui pra~eD8. Fr. Georgius
Turbicz, definitor actuaUs provinciae, tune foi praesens. Fr. Georgius de
Stoszta, pater provineiae foi praesens. Fateor ego infraseriptos praedietas
subseriptiones fuisse faetas ab iisdem patribus coram me, qui tales sunt
quaJes se esse fatentur; in quorum fidem datum Brodii di 6. Mail anno
domini 1699. l!'r. Franciseus a Travnik, eustos aetualis ac protinciae
seeretarius ete. Loe. sigiJli.
Academ. lCientiar. Slavor. meridional. cod. mse. IV. c. 10.
JrlOCCCLXXXI. 1699, 23 Mall, JauriDJ.

FassWnes testiuni in quaestione ecclesiae Poieganae.
In iudicio coram metropolitano arebiepiscopo Coloeensi Paulo Secbeny
Nicolao Plumb. episcopo Bosnensi actore contra Steph. SeliAevi epis-
copum 7A.grabiensem eeelesiam Poseganam et loea adiaeentia praetenden-
tem anno 1699. 23 Maii Jaurini examinati sunt testes : Primus testis
Stepbanus Pau10vieb natus Saraliae, deinde anno 1692 Posegam veniena
ibidemque iuratus assessor, ann. aetatis suae 4:0 iuratus, examinatus de
eo: Utrnm. Primo fassus est: se nullas babere plenipotentiales a locis
et castris Oaptol, Velica et Cotievo, et quod unanimiter senes et iuvenes
in partibus illis Poseganis nullum alium episcopum seiverint vel fuiase
audiverint, quam dominum episcopum Bosnensem eiusque piae memoriae
praedeeessores. Non seit tamen, utrum ordinaria et propria, vel vero sibi
delegata potest ate iurisdictionem exercuerit, et audivit bane fuisse eon-
tinuatam adminiBtrationem quousque r. p. Lucas (Imbrissimovieh) per
illustrissimum dominum Zagrabiensem episcopum destinatus vicarius, uti
circiter ante 6 annos factum est, cum mandato illustrissimi et reveren-
dissimi domini domini episcopi piae recordationis Mikulieb et excellen-
tissimi domini bani non venisset, ut partes scilicet praeatactae Poseganae
dominum Zagrabiensem et non dominum Bosnensem pro suo ordinario
episcopo, eumque pro vicario vero agnoseant. Ad 2. Scit ex auditu, quod
ecelesiam Poseganam praetitulatus dominus episcopus Bosnensis post
reeeptionem consecraverit . . . . . Secundus testis Bernardus Pbilipovich,
incola Oaptolensis, annorum circit. 35 iuratu, examinatus ... uus ...
ad 2. Seit, ij)8UDl dominum i1Iustri88imum ae reverendissimum episcopum
Bosnensem Olovchieh Nicolaum fuisse in pacifiea po88essione Poseganae
ecclesiae et CIStri CaptoI, a quo Turca partibus illis cessisset, qoousque
p. Lucas eundem non turbasset .... Actum Jaurini die 23 Mali 1699.
Supraseriptus. .
Acad. scientiar. Slavor. meridional. Zagrabien. Cod. mac. IV. c. 10.
MCCCOLxxxn. 1700.
P. Bernardi"uB Pavlovi provo Bosnae exdefinitor, rogat facultatmt col-
ligendi eltemOSYM8 pro exaedificanda ecclesia B. Ma,;ae Pads KarloMt,
qui locus eidem ah oratoribuB regnantium et per illum proiru:iae Boswu
cessus fuerat.
Eminentissimo et reverendissimo signore ! Fra Bernardino Pavlovich,
~. 088. della provincia il Bosna Argentina, exdefinitore e proeuratore
539
deatinato da suoi auperiori &Opra Ja fabrica delle chiese di Petrovaradino

e Carloviz, oratore e servo uDrlliBaimo dell' E. V. eapone esseni ritro-
vata per eape11ano e confessore del ambaBciatore Polaeco presente al luogo
e trattato della pace universale colOttomano celebratasi in Carloviz da
tutti li plenipotenziarii de prencipi Eoropei cattolici, la quale segnita fU
ad instanza prima degli Ottomani medesimi, poi degli altri tutti detsti-
nato il luogo per fabricarvi un tempio alla divina maesta, ehe I' oratore
80ggeri esser bene intitolarai santa Maria della Pace, il che tutto eon-
chiuao fU donato il luogo medesimo per tal effetto ad esso oratore e sua
religione e promcia, aborsando immediatamente asindici apostolici della
medesima la aerenissima republica .Po11aca tatari tre milla per l' incom-
minciamento della prefata chiesa, la quale non potendoai ridurre a ter-
mine senza altre limoaine, 8uppliea l' oratore la santita di N. S. Papa
Clemente XI. di un Breve aposto1ico per poter andar questuando per
gli stati del impero et altri regni cireonvicini j et essendo stato rimesso
il memoriale per il voto alla s. congregatione de propaganda fide, sup-
p1ica il medesimo oratore anehe la benignita dell' E. V. voler degnarsi
d' impiegare il suo zelo per il compimento d' opera coal santa a gloria
di S. D. Maest~ et a beneficio della promcia miserabile di Bosna Ar-
gentina osaervante, che ha patito tante ruine di chiese e conventi sotto
II domino Ottomano.
Tabular. ItatulI Lucea. IDIIC. Colleredo 5. 12.
MCCCCLXXXITI. 1700.
Fratres prOtJinciae BomQe conquwuntur adf)wBU8 epiBcopo' et praeprimis
Dalmatifl6, quod e08 vi paroc1aii8 prif)ent in damnum animarum, petuntq,"
remedium adferri.
Eminentissimo e reverendissimo signore. Li religiosi minori osservanti
della provincia di Bosna Argentina, umi1issimi oratori e sem della E. V.
osseqniosamente l' eapongono, come avendo II medesimi erette con auto-
rita aposto1ica paroehie e cbiese nel dominio turco, e sempre rette e con-
servate con istenti e patimenti inauditi e larga effusione di sangue proprio
8Otto la barbarie ottomana per secoli intieri a beneficio delle anime chri-
stiane, rimosse adesso ehe la divina pieta le rese in potere de principi
eattolici, li vescovi, che prima non le curavano, specialmente di Macarsca
e 8eardona/ aposessano li detti poveri re1igiosi oBservanti d' esse parochie
e chiese, sche avendone gia lora levate aleune prosegniscono a spog1iarJi
ancbe delle aItre, poste nel serenissimo dominio Veneto, cosa di danno
incredibile a religiosi bene meriti, d' inquietudine apopoli fideli, non
avvezzi al govemo de reUgiosi secolarl, che vi si pongono, e di grande
ammirazione a Turcbi con pericolo e detrimento della publica pace. Onde
supplieano divotamente gr oratori proatrati a piedi dell' E. V. a degnarai
per sua clemenza di provedere a tanto disordine, facendo che siano
restitute loro parochie e eMese levategli, e vietando il leuarsegJi l'altre,
intendendo perl> di vivere con esse sotto la giurisdictione degli ordinarij
~ttivamente. Che etc.
(In dorso:) ,,10 Januarii 1701. Domino nuntio Viennensi, ut com-
mendet enixe religiosoa bene meritos episcopis. "
Archivo di lltato in Lucea. mac. Colleredo 6. 2.
54Q
MOOOCLXXXIV. 1702, 20 llail, Doklnl.

Patru familiae OlOt1en8is, perpensi8 rite perpendendis, concordiam ineunt
cum dominis BrnjakOfJi~, omnuque controversias, quae hucdum interces-
serune, sequenti instrumento in perpetuum 8ublatas declarant.
Nel nome del signore Iddio. Tra li reverendi padri minori oaservanti
della gloriosa virgine del Piombo in Bosna, dominio del Turco, e dall'
altra gli ilIustriBBimi Bignori Filippo e Giacomo Bernacovich del Seragli,
procaratori generali d'eBBO convento e della provincia medeaima, easendo
pwati varii intereB8i e conti per causa di queatuationi d'elemOBine, som-
ministrationi di denari trovati ad interesse, pagamenti, conteatationi di
liti, ricorsi, suppliche, e per ogni altra occorrenza accaduta tanto in
christianitA, che in Turchia, mentre furono 81 Tarea soggetti, et esaendo
insorte varie differenze e pretensioni da ambe le parti, per terminare
le quali havendo li detti signori Bernacovich unitamente fatto ricOrBO
al padre m. r. fra Francesco di Travnik, ministro attnale di Bosna Ar-
gentina, ad esso a tal fine fatto venire in questo luogo li pp. discreti e
pin informati padri della famiglia d' esso monastero, e discusse, conai-
derate eventilate matnramente binc inde ogni e qaalnnque pretenaione
tra l' una et altra parte avanti eBBO padre m. r. provinciale, con l' inter-
vento d' ambe le parti; e fatta wieme posata riflessione ad ogni e
quaInnque altra cosa, e riflettendo non meno alla buona dispositione,
asBistenza et integritA passata tra li detti signori Bernacovich e provincia
medema in tutte le contingenze de tempi, si sono ambe le parti vicende-
volmente convenute, concordate, aggiustate e qui etate per ogni e qualun-
que cosa passata tra il detto venerabile eonvento et essi Bignori Berna-
covicb, principiate da qualBi Bia tempo fino alla presente hora, in forma
tale, che tra una parte e l' altra non vi resta minima pretensione, di-
chiarandoBi percio coila presente scrittura sodi~fatti in tutto e per tutto
con patto expresso di non dovere in aleuno futuro tempo una parte
dall' altra, ne l' altra dalI' una, pretendere mai cosa veruna per se ne
per altri, ne lOlO heredi e successori, sotto qnalsivoglia pretesto, ingen-
goio o queaito colore, eassando per eio et annulando ogni e qualunque
scrittura, tanto publica ehe privata, conti, proeure, partite di libri, sconti
in qualsivoglia modo aecaduti, tanto in Levante, ehe in Italia, e parti-
eolarmente per gli conti passati con le compagnie di Venetia et Ancona
sotto nomi de signori Giaeomo Bernacovich, Bartolomeo Anci con ogni
altrotanto in Venetia, Ragusa e Levante fedi, in qualBivogla modo fatte
per tali affar~ diehiarazioni, ragioni, pretesioni et ogni e quainnque altra
eosa in qualsivogla modo espressa e non espressa, tanto oonto ehe a
favore di detti reverendi padri, che di detti signori Bernaeovieh, lOlO
heredi e sueeessori, colle quali potessero fra di loro molestarsi et inquie-
wsi, ma sia il tutto affatto escluso, et annulato sotto perpetuo mentio ;
ne habbiano mai le cose passate et oecorse sino al presente in aleun
futuro tempo vigore ne sussistenza fuori di questa serittura, di quieta-
tione fatta fra di loro generale' J) generalissima ; e qnalsi Bia delle parti,
che fosse per muovere lite opretensioni sopra le cose pwate in quaIsi-
voglia modo, e conqualunque raggione o fedi et altrotanto per easi ehe
per mezzo altrui, non sia ereduto ne habbia vigore aleuno in qualunque
541
forma, che fosse per intentarsi; per che cosi vicendevolmente le parti si
contentano e vogliono, che sia tutto cio annullato e diffinitivamente ese-
guito obligando se e promettendo mantenere inviolabilmente in ogni
maglior modo~ come se la presente scrittura fosse celebrata colla mag-
giore solennitA, che richiedersi potesse, la quale debba valere tanto in
giuditio, cbe fuori in ogni tribunale, a maggiore autenticatione del vero
sarA approvat8. confirmata e sigillata dal p. m. r. provinciale alla pre-
senza delli infrascritti testimonli con tale dichiarazione, che haven,jo li
sign. Bernacovich ceduto un obligo de medemi p. p. di zeccbini mille
doicenti sessanta tre (z. 1263) et aspre 75 al quondam Francesco Calu-
giero di Ragusa e per esso a Buoi heredi colla consegna delle suppellet-
tili sacre di queUa chiesa sotto li 14 Maggio 1692. con eonsenso di me-
demi p. p. e venendo per esso loro debito e sacristia ad esser molestati
i loro heredi e successori da detti heredi Calugerio, per la pretensione
del capitale e frutti sopra il detto denaro, che sianno in tal easo li rl.
pp. del Piombo obligati di solevarli da ogni e qualunque molestia, danno,
spese, che potessero per tal causa patire, obligando percio li detti padri
di sodisfare a detti heredi e di recuperare da medesimi le suppellettili
sacre, che tengono in sicurezza giusta inventario autentico, fatto dalli
episcopi o siano esecutori testamentarii del detto quondam Calugiero alla
presenza de pp. di Piombo intervenuti coIlA per tal effetto, senza che li
sign. Bernaeovich vi habbino pitl ingerenza, ne li medesimi padri per il
detto debito e sleristi. haver pitl alcona attione o pretensione verso li
sig. Bernacovich, e per ogni e qualunque altra cosa nesu na, fuori di
questa sola eccettuata, intendono e si diehiarano le parti euere piena-
mente sodisfatte, ne altra scrittora, conti, fedi, e ogn'oltra raggione debba
valere faori di questo scritto per essersi di commune consenso evoluntA
contentati reciprocamente e eon cio riconclliato quell' antico amore e eor-
dialitl, cbe sono sempre con distintione passate tra la famiglia di questo
venerabile monastero e la provincia tutta di Bosna coIla easa di detti
signori Bernacovich, e riconosciuto con cio la religiosa gratitudine d'ambe
le parti faciendosi della presente le triplicate da tenersi una appresso
li rl. pp. del Piombo, una appresso il sig. Filippo e l' altra appresso
il sig. Giacomo per quiete delle parti. Laus Deo. Datum in IIoeh questo
di 20 Maggio 1702. lo fra Serafino Franich affermo come di sopra. lo
fra Ambrogio Stoicovich affermo come di sopra. lo fra Giuseppe Baris-
sich padre di provincia discreto del COllvento di Piombo et presidente
di Ssombor. lo fra Gioanni Vidieh gia. difinitore e disereto del convento
affermo come di sopra. lo fra Gregorio Gabrich padre delIli provincia e
guardiano del convento di Piombo affermo quanto sopra. lo Giacomo
Bemacovich affermo ut supra. lo Filipa Bernacovicb affermo ut supra.
lo Giovanni Benigni fui presente per testimonio. Fr. Joannes a Travnik
fui praesens. Fr. Franciseus ab Argentina fui praesens. Fra Michele
Coehich di Buda sono per testimonio. 'Ba <PpaB6l. lo infraseritto seere-
tario della provineia faccio piena eindubitata fede in ogni giuditio et
extra, che le suddette sottoserittioni sono state fatte in presenza mia con
proprie mani da me veduti et ottimamente conoseiuti eon il sigillo di detto
convento et il sigillo delli sign. Bernaeovich Filippo e Giacomo e pero
542
ovanque Ja presente eapitm, ai j)Ob'l dare certa et indIlbitata fede, in

fede di ehe mi lOtto scrivo Fra Marco Bulayeh qui &Opra.
Acta eapimIonun etc. proviDeiae Bolnu .ArgentiDae. Tom. L JDIC. (oL xxx.
Biblioth. BueDl. (ratr. minorflm.
M:CCCCLXXXV. 1703. 12. Juaarll, RoJIle.

.Bogatu,. et obliMur facultas JUrum in gua,.dianos Iligmdi iUoB, qui
elapso trimnw, ut talu in ,.eparandi8 trihUB Bosnae CDnf1mtibNS ,ed.lam
operam nafHJbanl.
Eminentissimi e reverendiBSimi mgnori. Il ministro provineiale della
provineia obsenante di Bosna Argentina, humillissimo oratore e servo
delle Eminenze VOBtre, riverentemente eapone, eome eaaendo stati dev.-
Btati dalla barbarie Torca alenni eonventi di queUa sua miserabile pro-
vincia afilitiasima,. furono deputati dal definitorio della medesima a risar-
eire li detti eonventi principa1i tre padri guardiani: il padre Bernardino
Ciorehibassieh, il padre Simone Anetieh il p. Antonio Oraieh; ma non
havendo queati P088Uto nel corso di tre auni terminare le fabriche dei
predetti conventi, supplica l' oratore hnmilmente somma clemenza del-
I' Eminenze Vostre a compiaeersi di diapensare li predetti tre padri
poter continuare nei tre guardiani respettivamente ultra triennium, quando
da padri del definitorio vengbino eletti, che ete. Saera eongregatio emi
nentissimorum et reverendissimorum saerae romanae ecclesiae eardinalium
consultationibus episcopornm et regnIarium praeposita audito p. eom-
miasario generale euriae et attentis narratis benigne indulsit, ut praefati
religiosi a patribna definitoribus iterum in guardianum eorumdem eoo-
ventoum, senatis tamen senandis, eligi possint et valeant, non obstan-
tibos ete. Romae 12 Januarii 1703. G. eardina1is Carpineis,
Liber continens omnes uniuacuinsque eapituli et congregatiouia actus huill8
BoSD&e ArJ8DtiDae ~rovinciae cura et mouitu a. r. p. Bonaventur&e a Conula
commwarii vimtatoria . 1693. mac. biblioth. CODV. pp. Franciacanor. Budena.
(01. XLI.
MCCCCLXXXVI. 1705. 8 Janaarif, VIennae.

Leopoldu8 imperator et rez, mandat ne pat,." prof1inciae BoBtta8 .Ar-
gentinae .in aliquo conventu extra actualem cae8areo ,.egiam '"risdie-
tionem" capitulum celebrand"m indicent.
Leopoldna Dei gratiae electus Romanorum Imperator semper augustus
ac Germaniae, Hungariae, Boemiaeque rex. Honorabilis ac religioae pater,
fidelis nobis dilecte. Ex fide digna relatione maieatati nostrae innotuit,
buina saeri ordinis divi Francisci seraphici religiosi ad provineiam Bosnae
Argentinae spectantibus provinciale propediem indieendum instare capi-
tulum et hoc quidem ex nonnullorum desiderio in a1iquo eonventa extra
actualem C&esareo-regiam iurisdictionem oostram exigente ee1ebrandwn
intendi, eo uti nobis persua9um est fine, ut aliqaem e gremio aui pro-
vincialem, implorato ne forte poteotiori quorompiam patroeinio, obtinere
valeant, quod ipsom et haetenna cum praeiudieio liberae eleetionis et
residuaa provinciae detrimento non semel attentatum esse perhiberetur.
Cum autem ea sit benigna maiesta.tis nostrae resolatio et firma ,oluntu
complorlbaa mnua relevantibus rationibus et fundamentia maiestati nostrae
intime notis, ne pro hic et nane a1ienae potestati et iurisdictioni subia-
centes vel ad visitandas etiam, muIto minus regendas, regalarium provineias
intra limites regnorum et ditionum n08trarum admittantur. Hine tenore
barom vobis et medio Testri toti definitorio provineiali elementer commi-
timu et mandamas, quatenus ad avertendom omnes ex tali provincia1is
capitu1i in a1ieoo a iarisdictione nostra loco sequelas, imminens provin-
ciale capitulom extra maiestatis nostrae ditiones, qaarum inter limites
alioquin longe plares eiusdem provioeiae conventus et monasteria adiacent,
eelebrandum nullatenus indicere, aut eo vos qoavis ex ratione conferre,
haiusmodiqoe capitulo interesse, quin potius in praemissis praedeelaratae
benignae resolutioni et expressae voluntati nostrae vos, una cum deffi-
nitorio provinciali, prout decet, prompte aeeommodare velitis debeatisque,
benignam eatenus iotentionem nostram seeondaturi. Gratia in reliquo
nostra caeaareo - regia vobis benigne propensi manemus. Datom in civitate
nostra Vienoa Austriae die 8. mensis Januarii anno domini -1705. Ladi-
slaus 1rIattyasovski, episeopus Nitriensis. Ladislaus Hunyadi.
Cod. mac. adveraariorum p. J. Jakoli6, libro x., qui senatur in biblioth. oonv.
Budensis.
MCCCCLXXXVII. 1707, 14 Novembru, Viennae.

J08ephus 1. imperator et rex patribus promncsae Bosnae Argentinae prae-
cipit, ut sncapitulo proxime celebrando "ministrum prof1incialem ex na-
tii8 Hungariae eZ 8lafHmiae eligant.
Josephus Dei gratia eleetus Romanorum imperator semper augustus
ac Germaoiae, Hungariae; Bohemiaeqoe ete. rex. Honorabiles et religiosi,
nobis dileeti. Demisse relatum est maiestati nostrae imminente triennaIis
temporis a novissimo provinciali capitulo computati evolutione a1iud de
more et consuetadine sacri haius ordinis divi Francisci serapbici religiosis
ad provinciam Bosnae Argentinae spectantibus provinciale itidem prope-
diem ad conventum VelIiczensem in praefato regno nostro Slavouiae
existens indiceodom instare capitulom, in eodemque ministrom provin-
eialem, custodem et d~finitores eligi, prout et cetera officia reIigiosa
distribai debere. Et licet auno adhinc tertio gloriosissimae memoriae
imperator et rex Hungariae Leopoldus, praedecessor quippe et genitor
noster desideratissimus, tenore specia1iom litterarum suaram sub dato in
hac civitate nostra Vienna Austriae die 8. mensis Januarii anni millesimi
septingentesimi quinti, ante postremom eotum celebratam provincia1e
capitulum veatrom banignam suam resolutionem et voluntatem, quod ni-
miram alienae iurisdictioni subiacentes ad regendas regulariom provincias
intra limites regnorum et provinciarum admittere nolit, exprease vobis
8ignificasset, ac per hoc vigore etiam eertae determioationis in generali
eapitulo sacri huius ordinis ante triginta et quot exeedit annos Romae
eeIebrato factae, alternativam videlicet in hac provincia Bosnae Argentinae
ministrorum provincialium et ceterorum religiOlOrum officiorum electionem
et constitutionem praecipientis ex regnorum et ditionom iurisdictioni
nostrae subieetoruin illis, in conventibus Hun~ae vel Slavoniae ad
religionem BUsceptis, ministrom provincialem eJigi debere, non obscura
Digi!ized by GooS le
declaraviaset; tantom tameo. abfuisse eoDBtat, 'nt non BOlum plarineiale
capitulum extra ditiones maiestatis nostrae eelebratum, verum eontra
praenotatam quoque generalis eapituli determinationem non obsenata
alternatione eorum etiam ex ditione alienae potestati subiaeente minister
provincia1is electus fuerit, non sine endenti mentionatae generalis capi-
twaris determinationis praeiudieio et benigno eaesareo regiae requisitionis
vilipendio ae residuae etiam' provinciae detrimento. Cum autem provin-
ciae huius Bosnae Argentinae in Hungaria et Slavonia, iurisdictioui
quippe nostrae regiae subiectis ditionibus, longe plures quam in tota
Bosna eonventus et monasteria, eonsequenter etiam patriae filii ad quaevis
obeunda muoia numerosiores et sufficientes reperiri dignoscantur; nos
vero qua rex etiam apostolicus regulares provineias intra limites regnorum
et ditiones nostrarum existentes in suis privilegiis, indultis, statutis et
eonstitutionibus manutenere cupiamus: ea propter vos tenore hamm be-
nigne simul et serio hortamar et iuriadictioni nostrae subiectis elementer
eommitlimus et mandamus, quatenus ad mentem etiam praementionatae
generalis capituli determinationis et statuti ministrum provinciaIem, cuius
officium impedientibus nonnullis intra limites regnorum et ditionum ilo-
strarum a ploribus annis nemini obtigit, sub iminente provinciali capi-
tulo vestro ex nativis Hungariae vel Slavoniae filiis ineonventibus eorum-
dem ad re1igionem susceptis eligere ac modo fatae generalis capitoli
determinationi quoad caetera etiam religiosa officia distribuenda satis-
facere velitis . . . Gratia in re1iquo nostra caesarea-regia vobis benigne
propensi manentes. Datum in civitate nostra Vienna Austriae die 14,
mensis Novembris anno Domini 1707. Josephus m. p. eomes Nieolaos
IDeshazy. Ladislaus Hunyadi.
Cod. D18C. adversariorum p. J. Jakoii6 O. 8. FtaDc. libro m. qui aervamr in
biblioth. CODveD. Budenais.
MCCCCLxxxvm. 1709, 26 Janaarli, Rom.e.

Lucas Natali Ragusinu8 constiluitur vicanus apo8toUcus in Slavonia et
Hungaria australi.
Clemens PP. XI. Di1ecto filio Lucae Natali, electo Belgraden. Di-
lecte fili salutem etc. Christi fidelium inter Humina Dravi, Savi. Danubii
.et Tibisci usque ad Temesvariam regni Hungariae inhabitantium anima-
rom saluti pro eommissi nobis pastora1is officii debito paterna charitate
prospicere cupientes, ac de tua pietate, charitate, prudeotia, industria,
integritate, vigilantia et catholicae reJigionis zelo plurimum in Domino
eonfisi etc. etc. de venerabi1ium fratrom nostrorum s. romanae eeelesiae
cardinalium negotiis propagandae fidei praepoaitorum consUio, Te vica-
rium apostoli cum in ecclesiis Hungariae sub dominio Tarcarum proprio
pastore viduatis, intra tamen eonfines supra expreS808 eonsistentes, aucto-
ritate apostolica, tenore praesentium, constituimus et deputamus, salva
tamen semper in praemiasis auctoritate eongregationis memoratorum car-
dinalium. Mandantes propterea eiadem Christi fidelibus in virtute sanctae
obedientiae, ut Te ad demandatum tibi per praesentes vieariatu8 aposto.
lici officium, illiuaque liberum exercitium, iuxta earumdem tenorom praa-
sentium recipiant et admittant, tibique in omnibus ad idem officium
545
speetantibus faveant, pareant, et assistant respective, ac tua salubria

monita et mandata hamillter suscipiant et efficaciter adimplere proeu-
rent : alioquin sententiam sive poenam, quam rite tuleris seu statueris
in rebell88, ratam habebimus et faeiemus, authore Domino, usque ad
satisfaetionem eondignam inviolabiliter obsenari. Non obstantibus ete.
Datum Romae apud s. Petrum sub annulo piseatoris die XXVI JanuarU
IIDOOIX, pontifieatos nostri anno nono F. Oliverius.
Jos. BrIiIztle Recenaio 1IDiversi eleri dioec. Quinqueeccl. Tom. m. Quinque-
Eccleaiia 1879. pag. 9M.
MOCCOLXXXIX. 1710, 20 8eptembrlB, VeUkae. -

Provitlcia BoBnae .Argentinae dUOB conf)entus ad s6Xennium cedit fratri-
bUB provinciae Bulgaria6 sub conditionibU8 in hoc imWu"!ento e:epressis.
In Dei nomine Amen. Quamvis post tot annorum eurrieulum, quibus
inter eontinuos bellorum anfraetus existentea innumera pene mala per-
pessi mirandum in modum praeter eeteras provineias affiieti, multos
eonventus olim in Bosna, nune autem in Hungaria, bellorum fulminibus
totaliter dirutos amiserimus, adeoque provineiam hane pristino deeori et
lotegritati, quantum possibile est! restituere volentes, primo sub suavis-
simo ehristianorum prineipuum lUgO, de duabus provineiae partibus 10-
?:ndo, paululum respirare eupientes, regique paci1ieo in saneta pace
ulari, eonventus nostros ineeperimus restaurare : seraphiei tamen
patriarehae nostri s. Franeisei vestigUs inhaerentes, qui etsi eunetarum
praeelarisimarum virtutum fnerit exemplar ae idea, praeeipue tamen non
sibi Boli vivere, verum aIiiS quoque profeetui esse debere, non minus
exemplo, quam verbo, anos filio8 assidue doeuit; zelosissime praeterea
totiea repetitae paternae requisitioni nostri reverendissimi patrla eommis-
sarii generalis Oaeleatini a Mediolano humiliter obtemperantes, euius
zetus ab initio sui gubernii ardentissima devotione efferbuit ad hoc, ut
s. p. Franeisei filii maiorem in numerum exereseere uberioreaque fruetus
in agro Domini eooperante eo, a quo bona euneta proeedunt, efferre va-
lerent, praesenti8 deereti vigore unanimi totius venerabilis definitorii
nostri eooseosu eedimu8 eommodamusque duos eonventus nostr08, Aradi-
num et Lippa nuneupatosJ patribus provineiae immaeulatae Coneeptionis
b. V. Mariae Bulgariae aiet.ae, magna eonventuum penuria laboranti et
apud nos propter fatos eonventus humaniter insta.ntia8 facienti ; quam
eessionem quidem per spatium annorum sex dumtaxat et non ultra volu- -
mos valere ita, ut expleto sexenio illieo praefati duo eonventus nobis
restituantur. Insuper sequentia quoque puneta- apatribus praefatae pro-
vineiae Bu1gariae omnino praetendimus et vo!umus observari ; alias huius-
met deereti vigore nu11iUs valoris intendimos esse, si omnia ad amussim
non observabnntur. 1. Ne pater provincialis Bu1gariae una cum suo defi-
nitorio totaque provineia putet, quod nos ex aliqua obligatione aut coaete
praefatoB duos eonventus sibi C8ssimus; sed refteetat et reeognoseat,
nOI sponte et ex mera benevolentia nostra et ex eharitate tanquam
eonvieinis fratribus nostrla hoc OpUI eharitatis praestitisse. 2. Praeter
dicta duo loea nullum alium ad provineiam speeta.ntem, sive sit eonven-
tu&, sive residentia, sive hospitium, sive parochia, nec quid quam ad
~~~.
Digitized by l:.oogle
546
eadem Ioca speetans ulio unquam tempore procurare, oeeupare, imo nee
pra$mdere ullatenus praeswnant 3. Nullus praedietae provioeiae religiosus
in loeis nostris ipais conncinia, quaecumque illa sint, eleemosynas, inscio
superiore illius conventua, residentiae aut bospitii; si vero !nerit pa-
roehia, inscio patre paroeho, nee per se nee per interpoaitam penonam
sive merit pro saeris sive dono oblata, nee in pecunia nee in alia qua-
cunque materia proeuret, petat, aecipiatve. Et pro exaetiori buius puncti
observantia, quando quispiam praetatae provinciae religiosorum ad. con-
ventus, residentias bospitiaque nostra propter .evidentem neeessitatem
aeeesserit, muime ubi Bulgara natio commoratur sub nostra iurisdietione,
uti Budae Bayae, Szomborini, Baesini, Petervaradini, Dokini, Va1kova-
rii, E~ni ete. semper ab aliquo provinciae nostrae filio, a superiore
illius loci, non ad petitionem exeuntis sed ad eiusdem superioris placi-
tum, pro socio sibi assignando, comitatus exeat extra eonventum, et eum
eodem revertatur. 4. Elapso sex annorum spatio teneantur nobis praefati
patres absque ulla. tergiversatione, resistentia et oppositione, praedietos
duos conventus statim restituere, cum omnibus supelleetilibus saeris et
profanis, paroehiis, vineia, pratis, pruoetis, aliisque rebus omnibus tam
. mobiIibus quam immobilibus, quomodolibet ad praedictos duos conventua
spectantibua, in eadem omnino forma, in qua ipsis a nobis traditi marunt
5. Nullum aedificium in praedietis duobus locis erigant, si quid vero
contra nostrum intentum aedifieaverint, nuDam compensationem seu rafu-
sionem pro dietis aedifieiis a nobis praetendere possint aut debeant. 6.
NulIatenua tamen intendimua praedietos conventus esse traditos, nisi prina
omnia puneta haec praefata provineia se obsenaturam fideliter obliga-
verit et appromiserit et quidem cum sigillo et subacriptione reverendis-
simi patris nostri superioris generalis. Actum Velieae in conventu nostro
s. Augustini in pleno definitorio hac die 21 mensis Septembris anno resti-
tutae per Christum salntis 1710. Fr. Gabriel Guganovieh provinciae defi-
nitor. Fr. Antonius Dlyeh provinciae definitor. Fr. Stepbanus de Jaieze
provinciae definitor. Fr. Bonaventura de Possega provinciae custos. Fr.
Marcua Bo1aycb exprovincialis et substitutus definitor. Fr. Andreas ab
Imotta provineialis. .
Liber continena omnes capituli ex conlP'egationia aetua huina Boanae Argen-
unae Tom. I. 1693. mac. Biblioth. Budenal! fratrom minor. foL LXXIV.
MCCCCXC. 1716, 29 Ilartil, OsjekiDl

.Alexander Joannes Kallanek prae{ectu8 regiminis in Slaf10nia p~lico
testimonio prOtJineiae Bomensis fratres adfJ6rSUB calumniatores aerendit
eorumque innocmtiam probat.
Posteaquam admodum reverend. in Christo religiosus pater Peterus
Pastirovich, ordinis saneti Franeisei minoris obsenantiae Bosnae Argan-
tinae provinciae pro tempore eustos, nobis infraseriptis in persona et
totius sui venerabiIis ordinis fratrom nomine lamentabiliter et luctuose
exposuerit, quendam malevolum, apud sacram de propaganda fide con-
gregationem Romae existentem, praenominatae suae provinelae Bosnae
Argentinae fratres contumeliose et ulio absque fundamento et veritate
aeeusavisse et ineulpasse, ac si clericos istos saeeulares, quos vulgo Pe-
547
trinos voeant, his in partibus hinc inde eommorantes omnes ex suis pa-
roehiis ac iuribus paroehialibus vi quadam expulissent, iIlorumque loco
provinciae huius patres suos instituisaent: eapropter et cum nobis infra-
seriptis, qui iam a 15 annis in servitiis aaeratissimae eaes. regiaeqo.e
maiestatis his in regionibus sumo.s, peroptime eonstet, quod in hodierno.m
nee unicus Petrinus a saepe memoratis provineiae Bosnae Argentinae
patribus ex sua paroehia expulsus sit, iInmo et aetu qo.otquot morum
hueuaque in hac patria fuere in parochiis suis impertu.rbate sedeant et
maneant. Sic supra nominatus admodum reverendus provinciae Bosnae
Argentinae p. t. custos nos iofraseriptos suo reliquorumque suoro.m vene-
rabilis provinciae fratrum nomine instantissime requisivit j quatenua nos
illis in hac eausa, in qu.antum nobis de illa eonstaret, non a1iam, quam
veritati et iustitiae eonsentaneam, attestationem in amhentiea forma ex-
tradare haud dedignare veHmus. Considerata itaque pauperculorum
hDius provineiae Bosnensis fratrum iustissima petitione amoreque veri-
tatis et aeqDitatis maxime dueti, hiaee eoram omnibus et singulis, qui-
buae1l!1que seire expedit, universis hamm litteraro.m noatrarum testimo-
nialio.m vigore, in optima iuris et eonscientiae nostrae forma attestamu.r :
nos toto tempore, a quo his in partibus haeremus, unquam in alia pa-
roehia talem sic dietum Petrinum vidisse et reperiisse, neque quidquam
audivisse, excepto uno in pago Guginezlj (Gundinci 1) et uno Malovaezij
et uno Lovasini et duobus in quodam oppido Niemczi voeato, existenti-
bus, qui tamen nunquam ex suis sedibus paroohialibus expulsi, sed in
praesens usque tempus in eisdem imperturbate permanserunt, et actu
maneant. lnnocentissime proinde et non aliter nisi couto.meliose hosce
provinciae Bosnensis fratres hoc in passu ~ccuaatos esse testamur, cum
hoc verissiIno annexo, quod, nisi hi patres in extremis eonfiniis adessent,
vacuu paroohiu e gremio illorum replerent, curamque miserae plebis in
aministrandis spiritualibus officiis haberent, vere hucusqo.e iam multi
eatholici sine s. s. aacramentorum administratione exspirassent. Quae
omnia ipsissiIna tota hDius patriae plebs, si necesse fuerit, attestabito.r.
In qo.orum fidem litteras hasee testimoniales propriis manibus subscripsi-
mus, sigillisque noatris munivimu8. Actum E~seckinij die 29. Martii 1716.
(S. S.) Alexander Joannes de KalIaneek Bae. eaes. regiaeque maiestatis
eonsiliarius praefectus et iudex regiminis in Sclavonia. (L. S.) Nieolaus
Jgnatius Seng eaesareo regius inspectionis eameralis eontrolor in Slavo-
nia. Praesentem eopiam su.o originali diligenti collatione de verbo ad
verbum similem et eonsonantem esse adinvenisse teator manu propria
sigilloque eonsueto. Vokovarini 3 Decembris an. 1722. (L. S.) Joannes
Conradus Gump de Stockborg l. U. O. inclyti regiminis... dormsta-
iati (1) iu.ratus auditor et seeretarius.
T.bular. conventulI fratre minor. Vukovarien.
MOCCCXCI. 1719.
PrOfJincia6 B08lltu Argmtinae ad eminenhssimum Ohrislianum Augustum,
cardifIGlem et regni Hungaritu primatem, etc. contra praesuUm Belgra-
diens6m responBio.
Eminentissime ac serenissime dux et princeps, domine, domine nobis
natu.ra1iter eolendissime I Benignissimam eminentiae ac serenitatis vestrae
Digitized by GOOSle
548.
epiatolam cum aeeluso domini epiaeopi BeJgradensia memoriali humillima

cum reverentia pereepimus. Pntabamus equidem, poat abitom ex his par-
tibus eiaadem domini epiaeopi noa in paoo tandem et quiate vieturos;
at dolenter modo intelligere dabemus, noa etiam a Jonginquo laeeaairi et
eminentiam vestram ac serenitatem eontumelioaia eontra noa querelia
interpellari, ad quas, et ai iam antea non semel sed pro aeeuaatoris
peraistentia aaepius tam saerae eongregationi de propaganda quam nun-
tiaturae apoatolicae respondiasemus, nihilominus benigno eminentiae ac
aerenitatia vestrae mandato obtemperantes modo etiam humiJJime reapon-
demus. Et primo quidem ad fundamentum accusationia 8uae, qua inoba-
dientiam nostram erga epiaeopoa et viearios apoatolieos, reieeta etiam bre-
vium apoatolieorom authoritate, ealumniatur, voe&mus in eontrarium testi-
monium aeptem illustrisaimorum et reverendissimorum dominorum epis-
eoporum ac ipaam eminentiam et aerenitatem veatram, sub quorum guharnio
et dioeeeaibus patrea nostri eurae animarum inaerviunt, quorum nomine
quid eonqueri habeat dominus episeopus Belgradensis, nescimus, cum
ifsimet eapaees &int snas iniurias vindieandi, et inobedientiam nostram,
81 quae esset, eastigandi; sed dolet forte de ae ipso, et eausam propriam
omnibus dominis epiaeopis communem facit. Verum declaramus nos uti
allis dominia episeopis in ania dioeeeaibus, sie et illi in sua dioeeeai
Belgradensi obedientiam omnem et reverentiam exhibituros, in alienia vero
dioeeesibus, in quibus vigora aIieuius brevis apostoliei nobis proraus
ignoti, dicit se viearium apostolicum nullam ipsius iurisdietionem agnos-
eere, nisi a vestra eminentiasima aerenitate et loeorum ordinariia iube-
amur; nam uti ex memoriaIi apparet, in iurisdietionem dioeeesanorum
involat, et Easekiensis etiam paroehiae exemptae et soli eminentiae ac
serenitati vestrae subieetae, curam suseipit, quasi vero domini ordinarii
ineurii et muneria sui negligentes assent, quod non tam nobis, quam
ipais dominis praelatia iniurium et calumniosum esse luoo darius est.
Jam ad puneta respondemus reverentiasime. Ad primom, nos nee re-
fugisse unquam nee refugere examen ordinarii aut eius viearii, dum et
quando exegerint, id enim in deereto caesareo, quo nobia paroehias eon-
firmat, expressa eautum seimus. Ad 2. Justum et aequum petitum agno-
seimus et eontrarium facere synodali etiam deereto prohibemur. Ad 3.
Jeiunia ultra ab ecclesia Dei praeeepta non promulgavimus, nisi devotio-
nalia aliqua suadendo, maxime in periculo vicinae pestis, idque ex eonsilio
et praeseitu i1luatrisaimi et reverendissimi domini epiaeopi Bosnelisia.
Ad 4:. Habemus in synodalibus deeretia expressa festa fori et devotio-
nalia, quae pro possibilitate observare studemus. Ad 5. Cautum semper
fuit deereto provineiaIium, ne ullus paroehus audeat ad nundinas aliqau
comparere, sine expressa provineialis Iioontia, nee tam facile probari
poterit, quod ex huiusmodi ineuria perierit aliqoa anima sine saeramentia.
Ad 6. Falsa est simplieiter aeeuaatio, et quid Essekinum ad ipsum?
Patres aoeietatis (Jesu) parochi ibidem, iurium suorum tenaees, quera-
rentur ipsi, si 88 laedi agDOsoorent. Ad 7. In Diultis Joela huius patriae
antiqua eonsuetudo, in quibu8dam etiam votum, intereeaait, quo feriia
quintia a Caena Domini usque ad messem feriari alaboribus placuit,
et divinia interesse, 10 honorem venerabilis saeramenti, proeonservandis
a tempestate et graDdine frogibus; hine trina his diebus tanquam festivia
549
ad sacram compuIsatio. Quae an superstitionem oleant, prout nobis

impingitur, prudentom iudlcio relinquimus, scienteB bene in a1iia etiam
regionibus similla PaSSitD ex devotione, sine omni supe1'Btitionis umbra,
praeticari. Ad 8. Falsum est, dominum episcopum Belgradenaem caJicem
argenteum cum toto sacro apparatu nobis onquam commodaase, aut si
commodavit, eur non expreBSit, em, quo praesente, ubi, qua oeeasione
commodaverit. Res sie se habet: in BelgradenBi a Turcis facta reoeeu-
patione dominus Paulus Blaxevieh, paroehus in pago Marinezi, metu
hoatis profugit, relietis et apparamentis et ovibus suis, ad quas e ma-
nibus Turearum expediendas missus fuit ab excellentiBSimo domino ge-
nerali Starembergh pater quidam noster (nomine) Simon, qui homines
magno labore et fatigio hine inde conquisitos ad partes caesareas tra-
duxit. An apparatom etiam sacrum attulerit, nobis nee hactenus constitit,
nee modo constat, mortuo praesertim patre; sed potius iudicamus fuiBS8
distraetum a Tureis vel Raselanis illius belli tempore. Similis falsae
informationis querela est in prineipio memorialis de eversa paroMi
euiusdam petrini domo, qui potentia mediante, nullius legitimi loci epis-
copi miBSus, in paroehiam a nobis adminiBtratam veniena, horeum pro
eleemosynis colligenis a nobis pretio 14:0 florenorum extructum dirruit,
ex eoque sibi sat miseram domunculam entruxit, quam (uos) a sua
eminentia piae momoriae domino eardinali Kolloniteh in paroehiam re-
&tituti, lieite utique evertimus, respondimusque iam ter aut quater saerae
congregationi de propaganda (fide) super his duobus punetis, et tamen
noudum conqueri eesaat aeeusatoris perseverantia. Ad 9. Indulgentias
mnltorum eentenorum imo et millium annorum uos saepius promuIgare
non diffitemur sed a sacra sede apostolica concessas, quae ubi revocatae
merlnt, obtemperabimus desiderio illustriBSimi et reverenissimi domini
episcopi BelgradenBis, euius non tam zelum ex hoc memoriali suspieimus,
quam malevolentiam admiramur, qua non cessat nos et provinciam hane
nostram, de fide eatholiea sub graviBSimo Turearum iugo per centum et
septuaginta annos hiB in partibus conservata optime meritam, turpissimiB
mfamationibus et veris ealumniiB apud sacram congregationem de pro-
paganda (fide), apud nuntiaturam apostolicam, apud eminentiam ac sere-
nitatem vestram iniuriosissime laeeBSere et honorem nostrum prostituere.
Habemus hie in medio nostri reverendissimum dominum Bosneosem,
doctrina, zelo, probitate et pietate domino BeIgradensi nihilo inferiorem,
ne dicamus mnltis gradibus superiorem, qui similia, quae nobis appin-
guntur seandala, minime .pateretur ; homines sumus et defeetibus ac
erroribus obnoxii, nee diffitemur contigiBSe et contingere aliquando in
paroehiarum administratione defeetus, non ideo tamen omnes ineusandi
et eum prostitutione religioniB querelandi. In moratissimis etiam ac
ordinatiBsimis dioeceBSibus seanda1a quandoque provenire audimus, nee
tamen totum inde sacerdotii saeeu1ariB ordinem eondemnamus.
Inquisitionem tandem saadet et petit illustrissimus et reverendissimus
dominus aeeusator, nee nos reeusamus, id dumtaxat ab eminentiBSima
serenitate vestra petimus, ut eadem occasione in vitam et mores eiusdem
domini episcopi, qua tot annorum his in partibus paroehi et in eiusd.em
administrationem, qua episcop~ inquiri faeiat, et speramus reperturam
eminentiam ac serenitatem vestram in illi trabem, qui in nostriB festueam
tam subtU1ter obsenant.
550
Et haec sunt, eminentisaime ac serenissime princeps, quae ex tUD

iuata honoris nostri proatitotion8, illSta doloris aeerbitas nobis dietavit,
quae pro innoeentiae nostrae defensione contra infamationea et ealumniaa
in memoriali expressas, verissime aUata, dignetur eminentia ac aerenitaa
vestra, pro innata sua clementia, benigne 8Useipere, provinciamque hane
nostram gratiis suis, altoqoe patroeinio lovera ac tueri; nos non eessa-
bimus pro incolumitate longaevaque vita eminentiae ac serenitatis vestrae
Deum exorare, prout et oramus quotidie, saeramque eiusdem purpuram
humillima cum reverentia exoseulantes manemus
Eminentissimae serenit&tis vestrae.
Exemplum buiua instrumenti aervatur in tabulario CODventua pp. Fn.nciIcaDor.
Vukovarienais sub signo O. Dr. 11. .
Mccccxon. 1727, 27 NovellbrIs, Belgradl.

Fratribus ordini8 B. Francisci, prOfJinciae lJOBnfU ArgentifIM, _ , Bez,.
gradi "Imareth dictU8 pro residetatiae et ecclesiae aediflcatione con-
cedilur.
Vigo re huius in regno Serviae ereetae administrationis omnibus et
singulis notum sit : postquam ordinis s. Francisci. rellgiosi provinciae
Bosnae Argentinae summo consensu suae caesareo-regiae maiestatis isthie
stabiliti pro fide digno testimonio omni cum submissione suppliea.runt, ut
pro residentiae et ecclesiae aedifieatione idem spatium et locus indulge-
retur, quem memorati re1igiosi adhue ante reeuperationem buius primarii
et confiniarii propugnaeu1i obtinuerant, atque a Tnrcis "Imareth appeUari
consueverat, qui in praesentiarum iuta noviter institutum ordinem in
publicum eivitatis vicum excurrit. Proinde huius verae eireumstantiae
intuitu soperius nominatae religioni non modo dictoslocus .lmareth" per-
mittitur, verum etiam alterum loci spatium pro commoda babitatione et
officii divini persolvendi indigentia ex benigno cousensu adiungitur, ac
quemadmodum uberiu8 in publicis eivitatis tabum reperire est, pleno
iure iisdem asseritur; nee non in buius attestati maius robur, subserip-
tionis et sigil1i administrationis adpressionis intenenta exfradere et ex-
bibere placuit. Actum Belgradi die 27 Novembris 1727. Le BaIift' Ma-
rulli (L. S.) Joannes Franciseos Ingram eamerae au1ieae seeretarius.
Franciscus lib. baro de Schmidling..
Fr. Emerici Pavi6: Ramua viridantia Olivae Budae. 1'166. p. 3'16.
Mcoooxcm. 1733. 17 IlaH, Coloczae.

Gabriel Patai, episoopus Sgrmiensis et nominatuB archiepiBcoptl8 Colo-
censis, fratrum mitWrum provinciae Bosnae Argeneinae pri8tinos laboret
apostolicos in conBervanda et promovenda re cathol~ae fidei nantlato8
enarrat, eosdem contra iniustas quorumdam censuras defendit et primati
Strigoniensi commendat.
Reverendissime ac celsissime s. rom. imperii princeps, primas, arehi-
episcope, domine, domine, mihi benignissime et Semper gratiosissime I
Expositum iam praeexstitit per rr. pp. Franciscanos almae provineiae
Bosnae Argentinae de conventu Petrovaradiensi celsitudioi vestrae, qua-
51>1
liter eos reverendissimus ac illustrissimus dominus comes et episeopus

Baranyf, qua ee1situdfnfs vestrae suftraganeus, oecasione suae in parbDus
inferioribus institutae visitationis traetaverit, qualiter j)rosciderit et quam
enormes honom et famae bonae lappas, non tam illis, quam toti pro-
vineiae, vere innoeenti iDUSserit, ut proinde provincia volnus suom medieo
sapientissimo pro opportuno obtinendo remedio merito aparire eontendat;
sunt et alia, in qnibus devotiones publicas idem dominus praelatus inter-
dixit et privilegia ordinis seraphici amplissima quodamodo mutavit, quae
tamen pro hie et nune praetereo et illis solum, quae me tanquam adhue
Syrmiensem antistitem, quam et indignum Ooloeensem archiepiseopuin ac
per consequens alios etiam praelatos huie soft'ragane08, qui in excoUenda
vinea Domini instrumentis ut plorimom seraphieis Bosnae provineiae
utuntur, respiciunt. Nee latebit celsitudinem vestram, propria in dioecesi
Zagrabiensi, cni gloriose et 1audatissime cum immortall sui memoria
praeerat, parte SIavoniae Modam experientia, quas aerumnas, quas mi-
serias boni patrea tempore hostili sub durissimo turcieo iugo, pro fide
sustfnueront, quomodo in cavemis et foraminibus petrae latitantes panem
doetrinae ehristianae Christi fidelibus indesinenter frangebant, qualiter
soli impetum inimicorom fidei iuratorum exceperint et reliquias christia-
nitatis in longe lateque di1fosa plaga zeIose conaervaverint, ut merito
athlanteis humeris, quibus religio romana in Slavonia innitebatnr, muniti
existimentur. Contigit tamen, ut ille dignissimus alias visitator prae1atus
horom nihil, quae pu bUca de fide et merito in rem christianam circum-
fert fama, subaudiverit, sed a superfieie personas et religionem censu-
rare, atroque admodum ealculo notare caeperit. Hine ee1sissimeprineeps,
optime faciunt optimi patrea, si talis iudieis sententiam interpeUant, eni
causa eorom citra oIlam al1egatorum necessitatem est perspeeta, quam
ut ceJsitudo vestra sibi cordi benigne sumere, et qui viscera sua, corpus
et animam pro conservatione religionis catbolieae aI8.eriter et.impavide
baetenus exposueront, viscera quoque misericordiae suae illis induJgere
dignetnr, rogo humillime, ut et ego et alii domini praelati, qni in ipso-
rum administratione et aeifieamur et contentamur, altissimo etiam eelsi-
tudinis vestrae suffragio experiamur, an patres illi tales sint, quales per
praetitulatom dominom suffraganeum nominabantur. Quoa una mecum
celsitudinis vestrae proteetioni conspieuisque gratiis demisissime commendo
et eum summa eiusdem veneratione persisto Celsitudinis vestrae Ooloezae
die 17 Mali anno Domini 1733. humillimus devotissimus servus Gabriel
episcopus Syrmiensis et nominatns arehiepiseopuB Coloezensis m. p.
Ood. IDJC. adversariorum p. J. JakorOO ord. B. Franc. libro m. qui aervatur iD
biblio'heca conventua Budenaia.
MCCCCXOIV. 1746, l) JalU, Vtennu.

Fr. ~aNciBCUB I"a"enJU, minister provincialis Bomae a,.gmtitKU, patribU8
guardianu BlafWtliae sriit, ut procurmt attestata nobilium et fid8lium
pro dtfentlentlis pmes auZam Viennensem iurihus prOt1incia, Bosnenris
in parocMt18 SlatHmiae.
Reverende pater definitor in Christo observantissime! Zn~te dobro,
da BU S8 dogovorili ni biskupi megiu sobom, da nam pootimaju sve
552
xupe jednu za drugom po provineii ; mi s nima sami nismo se mnt

tirati, nego sam nasao u ucainichiu ovdi csetiri proteetura, jaku gospodu,
koi imadu veUko oblast apud aulam et regiam maiestatem, koi che bra-
niti od biskupa, i nasa privilegia in vigore uzderxavati ; nasao sam dva
protectora bas virna nase provinti.e, exelIentissimum dominum CoUobrad,
praesidem eommisionis neoaqoatiearum partium, et illustrissimum do-
minum Feketi, reft'erendarium eiusdem eommissionis et caneelIariae un-
garicae, na pergameni zlatni slovi csineehiu svakomu dati. patentu pro-
teetionis nostrae provinciae, i u istoj patenti. obeehiat jim 8uft'ragia od
sve nase provintiae, i kada pojde s ovoga svita, da ehiae svaki misnik
nase provintiae za niegovu dusu reehi jednu misu; ove patente vagJia
im posteno prikazati u staklu i okviri zlatnoj, tako najposli svaka pa-
tenta, na ti nacajn prikazana, kostache jedan dubt provintiu. Ovi gori
imenovani proteeturi naucaise me, da bi verlo dobro bUo, da od svega
naroda nasega , toliko keratiana koliko ristjana, imademo testimonia
authentica in scriptis, da s nami vas narod nas jest kontenat, niti xeli
drugoga imati pastira od dusa, nego nas fratre provintiae bOS8&Dske, koi
od toliko stotin godina nima virno u duovnima stvarma svima jesmo
wusili s prolitjem mlogim nasse kem u vrime tursko, tako i sada vas
sas narod illiricaki xeU imati nas fratre pastire svoi dusa, a ne xen
nopova, niti drogi inostranaeza; i ako bi pop bio metnut, da ga ne xele,
pJti oehiae primiti, jer su zadovolni s fratri svojega naroda iUiricakoga.
Na ovi naesin od sviu xupa i sela, a navlastito od Jankovacza, toliko od
gliudi poglaviti, koliko od officira, to jest od Monasteliehia, Administra-
tora Vukovarskoga i ostali nassega naroda, sto bersslje uzmite attesta-
tione authenticae; koi sse nenzna podpisati, neka im se podpisu imena,
pak nek oni s vlastitom rukom ucaine kris; ako ehie biti trideset i visie
taki atestationa, koliko od keratjana toliko od ristjana ; jer ovi protektori
ratose mi, da i raczki atestationi verlo ghie na(m) upart u kola; po
ovime poznati ehie kraglicza, da istim vlahom mi fratri provintiae Bos-
sanskae jesmo addicti, i da mlogo moremo kod isti Vlaha za kuehiu
austriansku; serbski officin nek nam dadu attestatione. da su oni vazda
u glubavi i u jedinstvu s nam fratri i s nassega naroda brstjani uviti,
i jednoskupno s nasshua vazda virni bili kuchi austrianakoi, protiva koioi
nissu se nikada iznevirili, nego vazda jedino, toliko karstjani koliko
vIasi, za vimost kuchie austrianske ka" prolivali, i sada su pripravni;
i doklegod vas nas narod illiricaki ustoi, pripravan ehie biti. karv svoju
proliti za vimost kuchiae od Austriae; tako da xele vlassi ujedinosti
privati (pribivati?) s nami karstjani naroda illiricakop, i xele, da mi
fratri naroda istoga i1Iirskoga budemo pastiri dusa od naseega puka
karstjanskoga; jer ako su vlassi malo u zakonu od nusi oddiliti., nista
nemanie ni malo niso oddiliti u narodu, nego istoga naroda Uliricskoga
kako i mi; i da xele s nami o jediDosti pribivati, (ka)ko su i do sada
od toliko stotin godina s nami u jedinosti pribivali i virni bili nikada
neizvirivsi se kuchi od .A.ustriae. Znaite dobro, ako ovake atestatione od
svaega naroda nassega eum omnibus clausulis hic superius appositia po-
sagliete mi, nista ni male me"e biskupi neehie moebi protiva nami, i
bitichiae blago nassemu svemu narodu, koliko kars~anom toliko ristjanom.
N. sve strane sada pissem knige bas na ovi naeslD patriari i vIaelikam
.
558
riatjanskim' ovdi e gospodin vladika PakaresJd, B koim sam S8 dogovorio,

I on je veboma kontenat, i dati ebie takvi atestation nami u pomocb.
Takodjer piasem na isti naeain O. M. P. Deeanu i Vn01'O i ostalim
gvardianom po Magjarskoi i Sriemu; naibersje esinite takve atestatione
autbentiee po svi sell vasi i xnpa, i u Vukovaru sknpiti, i ovamo po
posti naibersije poslati. Ja sam zdrav; memorial kragliezi oeainio, appro-
bali su ga veboma gori reeaeni proteeturi nasi, ali vele, naibogUe da se,
memorial dade zajedno kragUci s otima atestationi, a koi cbe i biti pet
&totina i visje. Quibus reverenter aalutans maneo. Vienne die 5. Jnlit,
17'6. paratissimus in Domino senus P. V. R. Fr. Franciscus Ivanovich
min. Provineialls.
Naipeno sada ndigne od jankovaeza posaglite mi authentic ateatation,
da oni necbie popa absolute, nego su kontenti 8 fratrom; kako mi doide
atestation, adiglie kragUezi dati chiu memorial i prikazati isti atestation,
tako najbersje thi atestation pouaglite mi, pak opet od svega naroda
posli sto beaje; 01'0 knigu pripissite jal (pak) pouagUte eirenUariter
per expressom u Sarengrad, Dok i Zemnn, neka i oni sagUu com omnibus
clausnIis hie appositis od svega naroda udigle poslavsi ovamo ateatatione
autentiee.
Mac. in bibioth. ftatrum minor. Vutoftlieu.
MOOOcx.CV. 1746, 81 JulU, Vlrovltlcae.

comes Alezander Patai6 de Zajezda cOtlf)entus franci8canorum profJinciae
Bostaa6 .Argentina6 in 8latJOftia oo omm contributi0ni8 oJlere libero8 et
ezempto. esse declarat.
Comes Alexander Pataebieh de Zajesda perpetuus in Verboveez et
Rakoveez, Saer&8 caesareae (et) regiae maiestatis actna1is eamerariu8
auUeo-bungarieu8, consiliarius primarins, inclyti comitatus Someghiensis
supremus comes et delegatu8 per regnum Selavoniae commissarius. Fidem
facio et recognosco per pre8entes, quaUter Geeasione ista, dom de nova
contributionis proportione per me vigore benignae commissionis elabo-
randa aetom fnisset, admodom reverendus pater frater Joannes a Stra-
xemano, ordinis s. Franeisei serapbici minornm almae provineiae Bosnae
Argentinae vicarius provincialis, nomine eiusdem provineiae plures ea8S&reO
regiomm commiBSionnm sub direetioirls Neo-acqnisistieae tempus com-
missamm coneessiones sibi datas in originali coram me reproduxerit
super eo, quod nonnnlli in SeIavonia et Syrmio reUgiosi dictae provinciae
conventns aUquas exignas terras et foeniJia ac unom pageDom, praeterea
pro neeessaria 80a sustentatione possidentea, Turcico adbue ac ab imme-
morabili tempore nnUam a levibus his tenutis contributionem unquam
solverint, in euiusmodi Ubertate haetenus per caesareo regias commis-
siones confirmati et sub Neo-aequisistica irectione senati, ae per me
ipso incorporationis tempore immunes pariter inventi omnino e~titerint,
ac proinde ne conventns tales praesentis novi instituti oceasione ac sive
hoc noviter elaboratae circa contributionem proportionis sive alio 8U~
sivo tempore per instauratos comitatus contra praevias Utteras exemptio-
Dales et USUJll continuum quoquemodo contributioni involvantnr: Bupra-
fatus pater viearius provineialis me debita eum inatantia aeeeclena una
requisivit, qaatenus ei et provineiae praemissam contribationis exemptionem
pro futura etiam obsenantia valituram declarando aeque confirmarem.
Hine igitur visis et eompertis his omnibus, ae in iore, veritate et
facto ita, uti in praemissis dedueuntur subsistentibus, ipaisque inclytia
comitatibus eo libenter assentientibus, ego pariter qua eaesareo regius
aetualis eommissarius vel hoe etiam permotus, quod siquidem. cl~
graeci ritus notabiles possessiones habens ab omni contributione liber
senaretur, orthodoxae fidei nostrae religiosos, et iu hac regione &deo
utijes, salutis humanae promotores, deterius tractare nulla ratio svaderet,
ante1atae provinciae conventus sequentes: Nassieiensem et Diakoviensem,
inelyto eomitatui de Veroeze, Posegiensem, Vellieensem et Czernikiensem
inclyto comitatui de. Posega, DIokiensem, Valltovariensem et Sbaren-
gradiensem ineJyto comitatui Syrmiensi adiaeentes, cum annem partim
terris partim foenillbus et unico page1lo Szelleze dieto, ad conventum
Posegiensem speetante, ulterius etiam ab omni contributionis onere liberos
et immunes dee1aro et confirmo praesentium per vigorem, quas in vim
publici instrumenti per me subseriptas et obsignatas, ac simul almae
huie provineiae futura pro eauteDa neeessarias erga eiusdem instantiam
extradandas esse duxi. Veroeze die 31. Ju1ii 1746. Comes Alexander
Pataehieh. (L. S.).
Ex archivo convent. fratrum minorum Vukovarien.
MOCCOXCVI. 1746, 23 ADg1IstJ, Vienn.e.

Maria Theresia, regina l episcopo Sirmiensi praecipit, ne protJinciam
Bosnensem in UBU administrationis parochiarum et fiZialium turbar,
audeat.
Maria Theresia Dei gratia Romanorum imperatrix ac Hungariae,
Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, SeJavoniaeque ete. regina, arehidux
Austriae. Reverende fide1is nobis dijeete. Ordinis sancti Franeisei pro-
vineia Bosnae Argentinae se in administratione parochiarum, in quarum
usu hueusque praefuerat, a vobis turbari, imo nuper ex paroehia Kame-
niezensi invitis parochianis inconsulto et non eonsentiente dno terrestri,
non obstante provineia1is ad nos, qua supremam eeelesiarum patronam
provocatione, per vos via facti exturbatam fuisse, maiestati nostrae hu-
mi1lime et pJuribus exposuit, quaemadmodum ex adnexa eiusdem demissa
instantia uberi us percipietis. Quia vero memorata provincia vi privilegi-
orum suorom per nos etiam ob insignia eiusdem merita de conservata
sub periculosissimis eti~m temporibus in populo iugo turcico subieeto
fide eatholiea benigne confirmatorom, sub regia proteetione nostra existeret,
nobisque in Hungaria et partibus eidem adnem supremum eeclesiarum
patronatus ius competeret, hine vobis utique ineubuisset, absque praescltu
et benigno annutu nostro nihil omnino innovare, sed si quae funclatu
oeeurrissent mutationis rationes easdem maiestati nostrae demisse .re-
praesentare et a benigna nostra resoJutione praestolari, muIto minus
utem invito popu1o, inseio, et utio adnexum perhibet, graviter protestante
domino terrestri, non sine seandalo popuU nominatOB re1igi0808 ex usu
paroehiae exturbare. Ea propter vobis barum serie benigne et districtim
Jl'&eeipimus, ut rationem facti vestri, eur supplieantem provinciam abague
555
aeitu et benigno consensu noatre invito, item populo, et inscio- nunc vero
reelami.nte domino terrestri, saepe _fatae paroehiae Kameniezensis admi-
nistratione privaveritia, nobisindilate perscribere, a -modo vero impo-
sterum nominatam religiosam Bosnae Argentinae provineiam in usu ad-
ministrationis parochiarum et filialium quiete et imperturbate relinquendo;
si quid mutandum eensueritis, id cum rationibus moventibus maiestati
nostrae demisse repraesentare, ae a benigna nostra dispositione praestolari
noveritis ae debeatis. In reli quo gratia et elementia nostra caesareo regia
benigne vobis propensae manemus. Datum in civitate nostra Vienna
Austriae die ,igesima tertia mensis Augusti, anno domini milesimo
aeptingentesimo quadragesimo sexto. Maria Theresia m. p. Comes Leo-
poldus de Nadasd m. p. Petrus V6gh m. p.
Reverendo Ladislao SzOrenyi, de Kis-Szoreny, episcopo Syrmiensi,
praeposito s. Petri de Posega et consiliario nostro et fideli nobis dileeto.
Quod eopia haec originali sit conformis, in fidem subseribo. Viennae
27. Augusti. Anno 1746. Bernardus Konesek de Dvoreez, ser. eae-
sareo regiae maiestatis eaneeIlariae R. A. H-ae expeciitor et concipista.
(Locum sigili.)
Mac. iD bibliotheca fratrom minor. Vukovarien.
MOCCCXVII. 1752, 2S Februaril, OBjekini.

Relatio commendantis Osjekiensis ad caes. reg. helli consilium in favorem
parochorum confinii militaris in partibus Broden. et Sirmien. ex ordine
franciscano prof)inciae Bosnen. assumptorum.
HoehlobIieher kays. konigl. Hof-Kriegsrath. Dasjenige, was Ibro ROm.
kays.-kongI. Mayst. weithers ilber meinen untern 14. July vorigen Jahrs
zu Prespurg eingericbten ~richt intuitu deren in Confinio Sclavoniensi
bey denen dasigen granitz Regimentern zu Fue88 und Pferd befindlieh
kathol. Pfarern und Caplanen erortheret, und von mir angezeigter ~n
wollen, umb nach dem sieh allerhOehst gedaehte Mays. das Jus Patro-
natus in gedaehten Confinio immediate vorbehalt~n, aueh solehen zu
exereiren allergnii.digst gedeneketen, duzu delO Resolution positive erthei-
len, folglich es in reehten Gang bringen zu mogen, habe .des mehrern
aus Hoth dero Reseript von l. Septembris des verflo886nen Jahres zu
mehen die Ehre gehabt. Dissfals lege also zu boher Einsieht die abge-
forderte und mir von denen National-Regimentern eingesendete Auskunft
bey, welche das unbestlindliehere in sieh fassen, wie viel zum Theil Pe-
triner als Pfarrer und wo angestellet, wer ihnen diaz conferiret, Sie prae-
sentiret, und von welehen Dioeeesano selbe J urisdietionem paroehialem
ertheiltet haben und zum Theil wie jede Pfarr domet (in weme di Dota-
tion iD- geld, grtinden, Naturalia bestehete), oder auf was weiss der
Pfarrer sonsten (existirt), auch wie und von weme diese MitteIn tiber-
kommen, wo hingegen sie Petrin er Pfarrer nach deren Regimentern
Zeugniss eines guten Lebenswandels auch in Cura animarum eyferig
waren, also zwar, da88 mieh ganzlich auf obige auskunft zu beziehen
habe; was aber die P. P. Franziskaner Bosnia. Provinz, welehe nieht
ohne die mehristen Graniz-Pfarreynn administriren, und darzu a 8upe~
ribus su~ religionia bestellet worden, betrift, da geben nieht mUnder
556
obige ausld1nften die Er6rtherong, wie sie subsiBtiren, von wem die :Mit-
teln f1berkommeten, foJglieh was ihre Dotation in Geld, Naturalien und
GrUnden sey, als von weleher Pfarr-Ertragnus oder auf andere weis
beziehenden und samblenden Subsistenz selbe etwas gewisses in dle
Kl6ster, woraus ste ad Paroehiam genohmen worden, abzureiehen plegen,
so aber nieht viel seyn, und anbey nieht allenthalben positiv in Erfah-
rung gebraeht werden mag; hier nll.ebst di der Bosnia. Provinz ordinia
8. Francisei von denen rUm. Kaysern und KUntgen in Hungaru Leopoldo,
Josepho und Carolo glorwfirdigster GedaehtnUs, dan von Ibro jetzt ~
girenden Kaya. KUnigl. Mays. auf die Selavonis. Pfarrereyen erlangte
Concessione oder Privllegien gedruekter, wie sie mir von dem Provin-
eiali dieser PlOvinz P. Joaepho Jankovieh behll.ndiget worden, und der
die davonnige OriginaIia aelhat in Wien einer hohen Inatanz vorzeigen
wird lassen, beyaehlUsse. Gleiehwie nun hierdoreh sie Provinz der erfolg-
ten allerhiJehaten Be~li.ttigung in die dermahlen beaorgende Selavonis.
MUitar-Pfarren hinIlinglieb versichert aeyn mUgen; als hat aueh solehe
das feste Vertrauen, ea werde ein HochIUb. Kays. KUnigI. Hof-Knegs-
Rath gnidigst geruhen, damit ibr ex parte militari bey def nliebat vUnig
enigender Grl.nitz-Einriebtong die also reebtmli.ssig erIangte Pfarreyen
nicbt allein nieht entzogen, oder selbe daran gekrii.nket, sondern viel-
mehr gebandhabet werde, solte nun, wie doch meinea Orths niehts ver-
muthen kann, etwa von einigen deren Herm BiaebUften dea KUnigreiebs
Hungarn geauebet werden, unter urgirend Au8ZgehlUa- und Hinwegthuung
deren P. P. Franeiseanern Boanis. Provinz die Grlnitz Pfarreyen mit
anderen Pfarrem, nemblich Petrineru, besetzen zu machen, so unterligets
deasen Besebehung versehiedener, eine Attention verdienender Bedenk-
liehkeiten, welche dahelO nach ol>habender P1lieht gehorsamst vorz118tellen
und der aIIerhUehsten wie hoeh deroselbstigen Einsieht und ermeaaen,
so dass zu Uberleg ... Die erste dieses ist: Das die hiesige Nation und
vor anderen d. . Grlinitz Militir eine auazszerordentliche Ehrenbietbig-
keit, Lieb und Vertrauen gegen die P. P. FranziWner, wellen solehe
aueh zu Zeit, da jene in vorigen Zeiten unter den TUrkisehen Joch ge-
aef1fzet, selbe nieht verlassen, noeh k1inftighin niemahlen verlassen wUr-
den, trage dergestalten, dass bey ihnen Militl.m eine dedey abbderung
natUrIieber Weise aufaeben und Sehmerzen veroraaehen dl.rfte. Ander-
tens worde er Grlinitz Mllitar doppelt aggraviret, wellen dieser ohnge-
aebtet sie P. P. Franziseaner a Paroebia amoviret, und deasen kUnfti-
ger SeeIsorger ein Petriner wire, dannoeh aus eingepfianzter Ehren-
bietbigkeit, Lieb, jenen, bey denen Franeiseaner K)UBtern nicht zu ver-
weigerenden Samblungen allezeit ein mehrerea abreieben wUrde, wo zu-
gleieh drittens die jetzige Franciseaner Pfarrer ohne behUrigen Stipelldio
in Geld meistens bestehen, mithin blosz von den abfallenden Nat1fralien
und der sehr geringen Stola sieh erhalten und kIeyden myssen; da in
Gegentbeil viertens ein anderer ordentlieher Pfarrer damit nieht sub-
&istiren kUnte, Bondern es mUste ibm entweder gleiehes, die dermablige
Petriner von denen Dioeeesania haben, ex Cassa Paroehorom regni Hun-
gariae, oder ab aerario oder von seithen deren Pfarr-Kindern el"
Geld-Beytrag aosgewor:ft'en, und abgeffihret werden, welehes aueh an 8leh
I8lbaten zwar gehoben werden dlirfte. Naehdem Ibro Mayat. In dem
557
unter. 24,. Decembris 1751 berabgeiebenen alIergnlidigsten Beacript

berU.hren zu Iassen gernbet, wie nemblicb Pomo canonica pro Parochis
in Confiniis Militaribus ad Savum constituendis demnli.ehsten nieht allein
werde determiniret, sondern aucb nnter eins~ns bey riehtig stellender
Portione Oanonica das eigentIiehere weithers ibnen Paroebis zu zalagen
seyen moehte, muzen dergleichen zu denen ScIavouis. Regimentem ge-
hOrigen Pfarr-Kinder, wegen denen ihnen obliegenden Militar-Diensten,
aueh dass sie darznr sicb in Stand zu setzen und stets zu erbalten
haben, mit dedey auszerordentlieben unkosten zn belegen, die Verfassung
niebt gestattete. Wie boch aber eine solcbe Portio Canonica zu seyen bitte,
nieht mfinder was etwann anstatt derer NaturaIpraestation in Geld nocb bey-
zuff1gen seyn moehte diese . blosz von der a11erehoebsten Einsicht, und deter-
mination ab. Wober ihnen Parocbus kUnftjghin die Erzahluog berzu1lU8sen
habe, meines orlhs wire des (das? Em.) obnmaszgeblieh gehOrsten Eraehtens,
duz vor das erste einen jeden 100 ft. vor das letztere aber 50 ft. zn
viel nicht ausgemaehet seyen warde. Als durch we1ehes wenigatens der
Mllitar von der ihme gewisz besebwerlieb fal1ende NaturaI-praestation
an Kukuruz, Gersten und Waitzen verscbonet &eien konte, vorgegen nach
der dermahlen eingeff1hrten Norma die Jura Stolae femen abzunebmen
wlren, aueh in dem fahl konte anbeyesbey der Vorigen NaturM-prae-
station, insofern deren reluirung villeiebt nicht beangenebmet werden
wolte, naeh meine antragung ex Cassa Paroehorum Regni Hungariae
solche statt baaren Geld lieber in NaturaIien bergeben wf1rde, zn mehrerer
dessan Einsiebt, und dasz sicb deren obff1hrung nach den Hungarisehen nnd
Bannatb Deputato Systemate nieht vohl einriehten nnd Bewt1rken lasset
lege eine hiert1ber verfasste Circulation lege; ff1nftens ist eine bakannte
Bache dass bier Lands oder in der Ni1be sehr wenig veltliehe Prlester
anzutretJen, welche der Sclavonisch Sprach kfindig, und zu einer vo11-
kommenen Seelsorg, aueh in Preigen, dio Tauglichkeit haben, von
weitheren Orthen aber solehe zu Bescbreiben, maehet es niehts dann
Umkosten und wire mann debey ungesieberet, ob diese aucb darzu di
Eigensebaften haben mochte. Dergestaiten, dasz sehwerlicb, wie es etwan
bey Ihrs R6m. Kayserl. Konigl. Mayst. betrieben werden dorfte bey so
vielen Pfarrereyen mit Petrinern, obngeacbtet der zu p6agender Ein-
versU.ndnUsz mit denen Herren Dioeeesanis aufzukommen, und vor an-
deren, wo nocb darzue zu einer jeden pfarr drey subjeeta bernach an
einen Hochlobi. Kayserl. KonigL Hof Kriegs Rath vorgeseblagen :werden
mUszten. Worgegen secbstens denen P. P. Franeiseanem Bosnia. Provinz,
mit Reebt BestAttiget werden kan, wie dasz Sie unter ihnen solcbe
LeUthe bitten, welebe gottsf11rebttig, und eines auferbaU1ieben Wandls
seyend, aueb soosten alle ErfordemUszen zu einen volstlLndigen SeeIsorg
besitzen, dahero gehorsam vorzustellen und anzugehen babe, womit dureh
Hoch dero Beytrltt und untentf1zung ihnen P. P. Franeiseaner ... die
weitere Besorgung derer Militar Pfarern aus oben angezogenen Ursaeben
in dem Confinio feroera zugestanener verbleiben moehten, und bin
meiner orths mit dem P. Provinciai gedachter ProviDz insoweitb a1bereitz
einstimmig, dasz, wo etwann wieder Vermuthen nothig seyen solte der
biszherige Franeiscaner Pfarrer in das Kloster zurt1ekberufen, und statt
seiner ein anderer alIda angestellet, kUnftig hin aber immerbin zu einer
558
80leh erledigter Pfarr vordessen wider Besetzung drey subjeeta von dem
Kloster, zu welchem dieser gebOrte, dem General-Comando vorgesehlagen,
wie die Bestlittigung eines davon eingeholet, gleiches gesta1ten aueb, daBB
keiner davon ohne Vorwissen des General-Comando oder Dioeeesani nach
den umbstanden amomet werde, welehes sich e~enmlSBig dahin zu ver-
stehen hltte, in so fern eine solche zurUk Bernfung von General-Co-
mando angefordert wurde. SolIte nun Ihr. May. diesen meinen gehoraamsten
Vortrag zu billichen, mithin in die Verbleibung deren P. P. Franeiscanern
in denen bisherigen Pfarreyen A1lergnli.digst zu condeseendiren, wurde
-eben 80 denen Inconvenienzien als wann man darzu Petriner auszerwli.hlte
vorgeborgen werden konnen, welebenhalb dann hauptsaehlieh weiters
mit Iber P. Provineiali einzuleithen suchen wiirde, auf dasz einea theils
diese franciscaner Pfarrer von der ibnen 8ua subsistentia ausgeworfen
werdender Portione Canonica, und 1iberkiSmmenden Naturalien) oder Ju-
ribus Stolae weder etwas mehr in die KliSster abzugeben, nocn vor &elbe
zu sambien, sondern dass ein jedes Kloster hierzu seine eigene LeUthe
auszuscbicken, und vor sich die Samblung zu bewUrken verbunden seyen
solle, tbeils aber, damit eine solche Samblung keinem andero Kloster
zugestanden werde, als aus welchen der Local Plarr ist, and wodurcb
-denen so vielen Samblungen in dem Confinio ebenmassig abgeschlossen
wli.re, die vier Missionarii Franciscani zu Herkofze und Nikinze. Siebendea
betrefend diene gteicbfabls zur geborsamsten auskunft . . . Nl.mb1ich
diese ex Congregatione de propaganda fide, folglich Missionarii vagi,
seyen und dass solche 12 Jahr jederzeit in Missione zu verblieben bitten,
welche nach geendigten 12 J ahren wider in Ihre Provinz zarUek gehen
and soosten deren Praefectus allsehon in Albanien bey den in lezten
tureken Krieg herUber getrettenen Albanesern und Clementinern gewesen,
auch als nemine contradicente bey diesen unter das Peterwardeiner
Infanty Regimment gestossenen Volks Parochiam zu Herhofze and Ni-
kinze administrirt baben, und so jener Missionarien ihre einzige operation
ist, zu ihrer subsistenz aber ex Cassa Parocborum nach rapportirung dea
Haubtmann Jossich aUe vier zusammen 228 fl. hingegen wie der Mi-
~vizer Salz Controlor sicb verlauthen lii.ssete, aus dorthigen SaIZ ge-
fillen 300 fl. haben, und so der unbestandlicheren in anfangs alIegirter
auskunft des Peterwardeiner Regiment berUhret wird. Ansonsten -habe
mit eriSfterten P. Provinciali die Einveratli.ndnUs gepflogen, dasz ein und
der andere Pfarrer seines ordens, derer Lebenswandel just nicht anzu-
rUhmenoder der dem eigen Nutz ergeben gewesen, transferi~t, und
statt jener andere t1ichtige die nothige Wissenschaft besitzende, auch
eyferige und nur di Heyl deren Seelen suehende subjecta auf die Planen
angestellet worden, durch welches dann die SeeIsorg in dem Confinio
nunmehro volkommen zu der Militaris Trost und auferbliu1ichkeit be-
sorget wird, und ist also zwar dasz soleher nicht besser von denen
Petrinern beschehen tiSnte; nicht minder habe Ihrer P. ProvinziaIi die
mutirung einiger seiner Pfarrs Administratores in dem Brooder, Gra-
discaner und Peterwardeiner Regiments Numeris, nachdeme diese entweder
als Prediger oder Lectores Philosophiae in die KlOlJter zurUek bernfen
worden, auch dargegen sieh solcher gesta1ten kein Anstand weltlieher seits
geii.uS8ert bat, zu dem Ende dessan hierwegen sich demselben einge-
richtea OriginalJ4emorial . . wie zomahlen ferners sich emebet, dua
Digitized by ~OOS Le

559
zu hinIinglicher Seelsorg in dem oberen Theil des Syrmiscben Huszaren

Regiments Uber die bereits habende 6 Doch andere 3 Pfarrer nach dem
in angelegenheit deren Pfarrereyen dortiger gegend von dem Regiment
eingesendeten nod der diessfli.h1igen auszkunft eingebogenen Schemate
erfordert wordeD, als habe sowohl hiel11ber die allerhOchste Beangenehm
nod Bewilligung einbohlen, wie mir ausbitten wollen, dasz ebeofals nach
der mit dem PrMinziali genohmenen und beysehIiissigen eoncertirung
die Pfarrereyen in ein und anderen abgeanderet und eingetheilet werden
dorften. Sehl11sslichen verdienet ein besonere Consideration der nmbstand,
dass Ibro Mayst. wie allerchocbst derer Vorfabren denen in Bosnien
situirten, nnd zu der bier1andigen Provinz gebOrigen franciscaner Kloster
in dem Confinio die Pfarrereyen zn Svilaj, Dubocs&cz nnd Sibin ilber
ubd zngelassen baben, damit selbe desto leichter den auferlegten Haracz
oder SchUtznng an die TUrekhen von deren Eiogebung bezahlen, und
.also desto nnangefocbtener denen Bosniscben Katboliken beysteben, wie
die sacramenta administriren konnten.
MUhin will anch ihnen deren fernere Beylassung als eine allerMcbste
kays. konigl. Gnad zur BeyhUlf ohnnmbgli.nglicb Vonnothen seyen. Die~es
ist mein was auf das gnaige Rescript vom l. Septembris 1751. hiemit
gehorsamst und p1lichtscbuldigst eillzuberichten und vorzustellen habe.
Womit etc. Eines Hochlobl. kays. lionigl. Hof-Kriegs-Ratbs' etc. Sambt
S. G. v. Geistringen (Gaissruek?). Esseg den 23. Febr. 1752. (L. S.)
Praesens copia col1ationata eoncorat cum originali mihi exbibito
Viennae Austriae 7. Martii 1752. Mathias Bartbolomaeus Kayser Juris
U. Baecalaurens, Advoeatns in Cambialibus, nec non Notarins caesareus
pnblicus iuratua, in fidem subscripsi et symboInm menm notariale cum
sigillo ordinario adposni. (L. S.)
T.buJar. convent. fratrmn minor. Vukovarien.
MCCCCXCVln.
Inde:& nobilium familiarum &anae a P. Fr. Josepha Jakos~ ord. B. Franc.
Pt-ot1inciae Oapi8tranae, altero dimidio saecuU XVIII repertuB.
. Martino (Georgio Kovacbich Senqnieziensi) Josepbus (Jakosicb) S. P.
Indiculnm vetustum fortuito a me repertnm nobilinm olim in regno
Bosnae, fama, sangnine et avita fortitndine existentinm, tibi, vir claris-
sime, lubens transmitto. Compilator qui fnerit, me fngit; ominor eum
alnmnum ordinis S. Francisei, provinciaa Bosniae, vitam religiosam in
eonv8ntn S. spiritus Foinleae vixisse, qni eonventus adbuc snperstes
inclaruit, et ante irruptionem Tnrcicam regnum Bosnaa a viris morom
innoeentia conspieuis, qnos inter P. Angelus ab Herbosa seu Verbosa
eminuit, enins memoria iD regno Bosnae usqne in bane diem pia habetur.
- Scriptum fuisse ad finem saecnli XV. paucos nempe post annos, qno
miserabili fato per Mebemed Han Sultannm Bosna devastata, et in triste
rudus celebriora Ioca et eoenobia redacta fnere ex eo convineor : re-
censens eompi1ator fata tam secunda quam &dversa eonventus 8upra
nominati altum tacet de miserabi1i direptione convantus barbaro fllrore
facta anno 1534. qno solo aeqnatus, reaedificatus subinde magois impensis
anno 1688. Haec pro notitia Ms.
In Jegendis nominibus advertendum est cb pronnnciari ut cs, Iegi nt zs,
Cinitialiter positnm ut K. Bl1dae prid. Id. Jul. IID(]()LUXIV.
loul .obllio regai Donle fUllIill'1llll
ordine alphabef;i deaumpta ex Ms.
Ag1inich de Aglinich oppido seu Trubinie, Popovo et Sonangliae,
Bobovaez. Aracsinovich de oppido proveniunt autem de Mostar. co-
paeza apud Broehno A1aupovieb. vaehieh de villa eiusdem nominis
Burnazovich de Probi1ie apud in campo CleUDIe. Cbiorieb apud
Imotam. Bauxovieb de Zlenta inter Tuela in Bosnia. Cuehetieh similiter
Saitam et Sergundin Zpyro. Baehieb in Tuela. Copeieh de Xeronovicza
de Servia. Barzoevieb de Rogoznieza in Rama. Coperieb, Corienieb, Cu-
inter Almisium et Zaduariae. Bile- oachieh, Cratlinovieh, Chupkovieh,
xievieb de Rasno apud Mostar. Bo- Cnezovieh, Cuaucovieh, Cragunieh,
goetinovieh comites de Blagai in Cressoevim, ex iversis loeis Bosniae
Bosnia. Bergelyeh comites de villa et Erezegovinae.
Pudumiae minori et maiori in ter- Divoevieh de Zagoria. Debelym
ritorio CleUDIe. Boxinovieb de Gla- de Caeonieh in Servia. Dobrusi-
moca. Bibich de Vaouovo apud Mi- novieh VDkovieh in NiJieh. Duga-
deno Bero in Zagoria. Bogasinovieh ginovieh de Buperiori Zenta in Ep~.
com. de Popovo. Branelovieh de Diegnieh, Drasskovieh, Dobrotoneb,
Riseca. Bielavieh de Bobovaez. Bis- Digniehieh, DidIovieh, Deskoevieh,
salich de Domoo. Braokovieh de Denovieh, omnes ex terrltorio
Jaieze com. Bielopierievieb, Bon- Jaieze.
ehevich, Berniakovieh, Bogopaoko- Eusebkovieh de Graovo.
vieh ex territorio S~. Frankovieb; Frangopanovich de
Collonovieh de Collesae. Cabre- Biaeb.
tieh de Cetina com. de Varlieza. Gradanovieh de Goricza nou
Cositerovich de Biela in campo proeul ab amne Cetina et Pleva.
Eleuu (sie, pro Clevnae?). Caeaieb Greblianovieh de Viseouieza in senia
de Makarska olim barones de Agya com. Grabasbevieh de Gabella seu
in Bupenori Hungaria. Cosavieh de Narenta. Garguriehieh, Giovieh,
Cetina. Cotromanovieb de Millassevo Granik, G6ubibratieh, Grabiessevieb,
in Bosnia. Cobilleh de Tribiebie Glavieh, Ghienisalieb, Gro.zdelino-
BecUS Novi Bazar. Cozarieb com. vieb, ex Boenia et quamplurimi ex
de Ruina in Chelmo Beu Ereza- terrltorio Travnik.
govina. Craxich bani et duees ac Harvoevieh de Cottor I Bania-
marehianes Clisti. Costanieb de Pri- Luca. Hi fuerunt duces Spalati, et
mordia in Dervenieb apud Za08trog. dominati sunt insulis Curzale, Le-
Castrioieh de Castrioti in provineia zine et Braeehe. Hrabrenovich de
Az in Epiro. Crisebieh de Vigugni Bania-Luca.
apud Posusie. Cullovieb de Coso, J ablanovieh infra Doimam apud
dieto Cutlovieh, apud Cogniez in amnem Narenta. Jugoevieh de Ju-
confinio Bosniae et Erezegovinae. govopolye apud Costanieza et Novi.
Clexieh de Rujane in campo CleUDIe. Jakosaieh de magno Belgrado.
Oorstillo alias Paulovieh com. de J1iDieh de JlBehi infra Mostar penes
561
Bitek. Jankovieb de Repnik. Je- Sladoevicb ab Imotta. Sudich de

venieb de Caplina. Jankometovich Polycza in Primorie. Stankovieh de
de Sutisb. Jeliehich, Janosalieh, Uvcsevieza apud Pivam. Sitniesi-
de Mostar. avicb seu Sitnichieb de Cosovo
Lubkovich de Foeea. Linyehicb Polie. Subich com. de Bribir et
de Sibenico. Lyubetieh, Latiebich, Ostrovicza in Liburnia, a quibus
Lorkich , Lovretich, ex territorio familia Zriniorum in Hungaria pro-
Cleunae. venit. Senebevieb de MUtevo in
Mirilovich de Petrovo Polye, de Erezegovina. Seltokrilevich de Pa-
villa Mirilovieh. Morauebich . de . rasta in Buna Epiri. Svitloevieb de
Cleuna. Morovich apud Zvornik et Smiderovo. Soimirovieb de Cognicza
amnem Drina in Bosnia. Muesievieh apud amnem Narenta. Sokolovieb
de Smederevo. Masnovieh de Campo de Glassinacz in campo Saralis.
Cleunae. Martinussevich de Busko Svidoevich de Zorizdich apud Ra-
blato. Matiekovich de Basko. Mar- kitnicza. Slatono8Bovich de Bosnia.
nauehich, Mernaehich, Morrovlas- SagileIovieh de Srebre. Sestriebieh,
sich, Milienovich, Manoilovieh, Ma- Smoknanovieh de Blagaj.
nilovieb, Marulovieh, MeIinieh, Ma- Tomanovieh vel Tolenovich de
dienovieh, MaraUch , ex diversis Stev in Erczegovina. Tuartkovieh
partibus Bosniae, Dalmatiae, Serviae de Draesevo in Popovo. Tasovu-
et Erezegovinae. Morgnitich de villa ehevieh, Ticsinovieh, Targanovieh,
Kut10vich in Xaxabie. Tolisieh, Teskuehieh, in territorio
Novakovieh de Xaxabie. Nimi- Bania-Luea.
chich de Czarlieni Garni apud Voikovieh de Voikoviebius Te-
Liubuski. Nemagnieh de Luka apud reberieb. Vilieh ad Gorni Vaeup,
Xitmislo penes Mostar. Neborich vulgo Scopie. Vukovich Illias Ar-
bani de Mueh. vatnieh de Gaberbonez in campo
Oblaehieh de Lazarieh in Basko. Cleunae. Vukoslavieh de Garevo
Orlovieh de Blatnicze apud Broehno. apud Rasko. Vlassieh ab imperato-
Omuebevieh de Tuela inter Olovo ribus Serviae Arasich Nemagnich.
et Claden. Vladmirovieh de Usorieh apud
Pokraiehieh de Pokraiehieh inter Mostar. Vuinovich comes de Ussesicz.
Travnieb et Vitez in Bosnia. Pa- Vukotin, Ursinieh de Kluchieh.
BOvebevieh de Tasovicza super Na- Ugrinovieh de K1uchieh supra
rentam. Predoevich de Pristolie torrentem Cicoila.
vulgo Seer. Pataehieh, Pomena- Xarkovieh de Raesno in Xaxabie.
novieh, Palikueba, PikieIomenovieb, Xdra10vieh de Sutisb. Xupanovieb
Prelasovieh, ex territorio Visoki. de Xupanioez in Domno. Ximra-
Rubeieh de loco Ruehieh apud kovieb, Xilieh, Xielkovich, Xantieh,
si1vam Czarnivarh in Erezegovina. de Travnik.
Raikovieh de Ogorie Bub monte Zharnoevieh de Xabiak supra
Svilaj. Radmirovieb de Czargvieza amnem Moraesevo principes de
apud Foeeam. Rexieh de loo Rexieb Zenta et Montenegrinis. Zaranovieb
apud Bobovacz. Radielovieh de Foi- de Zoronovich apud Saraj. Ze-
nieza. Roxierovieh, Radovehevich, bignon, Zurialieh, de Pristina in
ex campo Sar~. Bosnia.
Seiend11lD est, quod omnes familiae regni Bosniae non siot seriptae,
sed lOlom illae, qaarum stemmata reperta sunt, et a Turcica furore
8l'OII. DIlI. Digitized by c~os le
562
occultata, ae in eonventu s. spiritus Foinicae eonsenata. Turca enim,

quando regnum Bosniae obtinuit, omnes memorias eomb_t et stemmata
delevit ae 10.000 nobilium apud Jaieze trueidavit.
Hue usque ad apicem M. S.
ood. mac. advenar. libro vm. num. 21. bibliothecae &amun minorum ~
ciae Oapistranu Budu. Idem iDdex impre88U1 eat iD A p~dice ad ChroDicon mi-
litari. oMinil eqnitum ttmplariorum, acriptum a Gabriele Kolinovica 8enqniclienai,
edito a Martino Georgio Kovachich BenqwnczienBi Peatlni, '1'rattneriania typia, Bine
notato &Dno, pag. 182-188. - Et apud fratr. Gregor. OevapovicS in OatalOgO
provinciae I. Joannis a Capistrano olim Boanae A.rgenti.oae. Budae. 1828. pag.
266-269.
Additamen1B.
MCOOCXCIX. Post nr. OXXIX. 1384, 18 Oetobrl&
Stephanus banus Bosnae eomiti Mareo Justiniano et eommuni ragu-
sino notom facit, quod cum nobilibus viris Clime Dersia, Valle, Misee
et Bogun soeiis "super foro vel mercato de Narenta" rationes eonfeeerit
nullaque pars alteri quidpiam debeat.
P.ei: CDO.~ cp6cJm, n. 14.
MD. Post nr. OXXJll11. 1341, II Jalll.

Crayslav Duntius Stephani bani Bosnae, "quia ipsum (regem) oporteba
ire in Ungariam, petit a eommuni ragosino sibi exsolvi "tributum Pante-
pro uno anno.
Puci: Ono.~ n, 16.
cp6eJm,
MDI. Post nr. OLXX1V. 1354, 19 JIalI.

Stephanus banus Bosnu eommuni ragusino de debito Simeonia e
Ratko, qui eum Michaele Rasti habebant eonductum fori Driva, Ostru
_ tica, Gradec et DvoriAe.
Puci: CDO.~ cp6CK11, IT. 22.
MDII. 1354, 20 8eptembrls.

Tvrtko banus Bosnae comiti Nieolao Barbarigo et communi ragusino
notom -facit, quod Clementi Drti et Biste Buni ediderit Iitteras salvi
eonductus, quas adportabit noneius MiloA.
Puci: CDO.~ Cp6CK11, n. 28.
MDllI. 1355, 13 FebrlarU, Djakovo.
Tvrtko banus Bosnae eomiti Nieolao .Barbadieo" et eoinmoni Ragu-
sino notom facit, quod .Klime de Dersia et Biste de Bona-, qui "eum
felieis reeordationis d. Stephano, bano BosBine, patroo nostro dilecto
habuerunt fora et tributa .. in Narento et Ostrusniza K , pretia eondoeti
integre depoBuerint. "In quorum omni um testimonium praesentes fieri
feeimus literas in praesentia reuerendi in Christo patris d. fr. Peregrini
eecleaie Bosnensis episeop~ spiritualis patria nostri, et leligioai uiri fr.
563
Fnncisei de Florentia vicarii Bosnenais, ae honorabi1ium dominorum

Nicolay prepositi et Petri leetoris eecleBle memorate, nec non nobilium
morom eomitis Volkoslay Nahoieuieh et comitis Mastanj BubanICh, Ste-
poie Cheruatinieh et Stepse filii Stephani Drusieh, nostrorum nobilium,
et magistri Nicolay filii Michaelis suppani de Bresna, Cbeehinij suppani
de Dyaeou, offieialium et servitorum domini episeopi memorati, per nota-
rium publieum infraseriptum, et ad maioris roboria finnitatem eiusdem
domini episeopi et capitun ipsius ae etiam nostri anularis, quia ad pre-
sens &liud nostrum sigillum maius penes nos non babuimus, sigillorum
muni mine roboravi. Aetum et datum in Dyaeo prope eeclesiam catedra-
Iem, XIII die mensis FebruarU, anno domini millesimo treeentesimo
quinquagesimo quinto" .
"Et in dieto instrumento manu propria predietorum fraw Peregrini
episeopi et fr. Francisei vicarii est subserlptio facta fl
Divana eance11ariae 1854 in archivo ragasino. O. Jiree'k: Ouo.eBD~ cp6hm,
Beorp&A 1892. corp. 81-82.
MDIV. Post tir. OLXXX1V. 1364 (Octobri).
Radoslavus Liseha et Dragoe Miroslavich. procuratores dominae co-
mitissae relictae quondam eomitis Vojslavi, idem faciunt, quod reeepe-
rint .a d rectore s. Johanne de Tudisio et BUO parvo eonsino yperp.
900 pro eomercio saIis anni eompleti de festo s. Michaelis nuper elapso
de mense Septembris proxime preteriti .
Puci: Cno.~ cp6CB11. n. 24.
MDV. Post tir. OXCY. 1369, II NovembrIs, Vitallna.
upan Nieolaos (de Altomagno) eommuni ragusino, medio sui nuncii
Radia Predislavic!, Nenadi Braian cum fratribus nihil sibi debere testa-
tur, ipsosque libere in illius regione mereari posse. Scripsit logotbeta
tupani Nejan.
Puc:i6: CDO.~ cp6cBR, n, 24. Idem lupan lfieo1aua requirit a eommuni
raguaino tributum medio aui DUDOO Zriep RogatiC. Ibid. p. 25.
MDVL Post tir. OOXXVl. 1376.

Radona eommuni ragusino mortem presbyteri trebinjensis Tvrdeni
notificando requirit, ut iuta ipsius voluntatem dep08itum ecclesiae s. Ste-
phani eonsignent elusdem fratri calugieroet patrualiBor~in etnepoti Ranko.
Puc:i6: Cuo.~ cp6CBB. TI, 27. O. Jiree'k: Cuo.~ CpOCBII, CTP. 101.
MDVII. Post tir. OCXXVl1. 1377, InitiI Nlvembrls, Podvisoki.

Radieh de Clissa eommuni ragusino se excusat propter cert um vecti-
gaJ, eo quod, profeetus in B08nam, de mandato regis Bosnae de Pod-
. visoki regio exercitui .aecedere debuerit.
O. Jtra: CuOM~. cp6CBB. corp. 87-8.
MDvm. POBt tir. OOXLI. 1386.

Stephanus Tvrtko, rex Bosnae, eommuni ragusino, mitti sibi per nuu-
dum Gojat DragoAevic! tributum s. Demetrii, scribit.
Digitized by Coogle
564
Fatos Gojat die 4 Mareii 1887 Ragusii fatetur, 4luod a camenriis

eommuuis ragosini Dobre Andreae de Binzola et Marino Junii de Grede
pereeperit pro tributo s. Demetrii 2000 yperp
.ftIcU!: Ouo.~ cp6cJar, IL 28.
MDIX. Post tir. OOLVIII. 1388.

Btephanus Tvrtko rex Bosnae eommuni ragusino nuneiom, soom ea-
pellanum, don Mirko mittit, eni in omnibus fidem habeant.
Puci: CDO.~. ep6e_, II, 31. Eodem aDIlO miait alium DUDcium, aulicum
IUum Cyprianum auini6, ut requirat tributum 500 hyperp. Ibid. p. 32. item DUD-
cium, IUum. protoveatiarium Tryphonem, propter tritiutom ltagnenae. Ibid. p. 82.
Cf. O. Jwtek: Cno.e~ e}l6e_, CTJI. 102.
MDX. Post tir. OOLII. 1389, Dl. llaio.

Btephanus Tvrtko rex BoSDae eommuni ragusino de debito Ragosaei
Dragoje Bevenuti "pro doana Brebernice .
O. Jireik: CJlO.~ ep6cBa, CTJI. 39.
MDXI. Post tir. eeLX1!. 1392, 6 Janil, Bradina na bUL

,,-8tephanos Dabis8&, Bascie, Bosne, maritimeque rex" coupnuni ragu-
sino serlbit, quod nobili ragusino Dragoe Goze dederit litteras "contra
Novachum Machedol" , quia hieee "fartive de Sreberniza recessit".
O. Jireek: Cno.~ ep6cJar, CTJI. 39-4.0.
MDXll. Post tir. DXVI1. 1412, JO. llartio, Trebinje.

Nobilis LjubiAa &gdanm communi ragusino refen, quod ipsios ho-
minem Tvr.iAam Ragusaei Miboe Radosali et Bogdan Milevi in loco
Vergado (Brgat) usque ad necem percusserint, unde investigationem
reqoirit.
C. Jinlei: Cno.e~ ep6emr, CTp. 61.
MDXID. Post tir. DXX1. 1412, JO. Janlo.

Ostoja rex BoSDae mittit medio DobraAini MiluAi communi ragosino
epistolam, qoae ob regis in Hungariam ad regem Bigismundum iseesaom
retardavit; quare significat, quod ragusinos nobilis Paulus Vuevi per-
solverit tributum de vectigali in De!evice.
C. Jireek: Cno.e~ ep6~, CTJI. 61.
MDXIV. Post tir. DXL VII. 1414, JO. Nove.brl.

Ostoja rex Bosnae commune ragosinum requirit, sibi per nuncios S008
Milivoj Divinii et Ivan Biloevi mitti tributum s. Demetrii 2000 hyperp.
C. Jire&k: Cno.~ ep6CK11, 0Tp. 68. Idem rex petit idem tribu~ L 1416.
m. Dovembri media eiusdem Milivoji Divinii6 ibid. ~. 69. item m. decembri va-
gal ~ai~ }MIl nUDcium ~orium Vukoaali6, Ibid. L 1418 ID. februario ex-
peelU .HaguBium Hrvat.in MrgjenoV16 pro tributo die I. BJaaii, ib. p. 70.
565
MDIV. Pose nr. DOY. 1424:, IS :FebruarU, Satlska.

Tvrtko Tvrtkovic!, rex Bosnae, comoni ragosino, ut ipsius oratori
Ostojae PaAtrovi consignet solitom tributum s. Demetrii. Scripsit diae.
Radosav.
. O. JirelM: Ouo.~ Cp6CBB, C'J'p. 75.
M.DXVI. Post tir. DOL PIL 14:24, Srebl'Dlca.

upan DragiAa comiti VukaAino Zlatonosovi et fratri vojvodae Vuk-
miro in Zvonik seribit, quod Ragusaeom Marinum Dr!i in eivitatem
Srebrnieam ob convicia in se prolata recipere non possit.
O. JireU1c: Cuo.~ Cp6CKB, 0Tp. 75.
MDXVII. Post n,. DOOXYI. J44:0, SO HaH, TrebfDje.
Radoja LjubiAi vojvoda trebinjensis communi ragosino auo et fratris
sui Mrdje nomine scribit propter cypbum ab uxoribus ipsorum Ragusii
penes Bo!idarum Paneier oppignoratum.
O. Jirele1c: Cuo.~ Cp6CKB, 0Tp. 82.
MDXVTII. Post tir. DOOOLXI. 144:7, 7 Hail, Ragu11.

Comes ragnsinus Petros Buni et iudiees Nic. Puci.' ubo Gu~eti,
Jac. Tamari. Stephanus amanovi et Nic. Gunduli, aetore Radosavo,
Ivanovi Trebinjensi, fernnt sententiam in causa caeis eiusdem fratris
Radi per Ivani Bogojevi, Ratko Di, Milko Ostoi et JakAa Radeti.
O. Jiretik: Cuo.e~ Cp6CBB, 0Tp. 85.
MDX1X. Post nr. DOOOLXXY1. 144:7, m. Decembri, Srebl'Dlca.
Regis Bosnae subditi comes MikleV et comes StipaAinovi, nee non
omnes cives Srebernicenses communi ragusino notum faciunt, quod comes
Marco PiknIinovi Gunduli solverit debitum avnnenli sui Benko Stephan o
filio et haeredi Tvrdislavi Likodri.
O. Jirele1c: cuo.CJDI~ cp6cB1f, 0Tp. 86. A. 1457, 10 novembria vojvoda Milo5 et
comes Nicolau frater Jacobi Badulovi6 nec non .cives et nobilea 8rebrnicaec, qua
vibunal d. despoti (.roeuoAJlll& AccuOTa eyAl-e) femnt sententiam in causa inter Ba-
galin08 cives et homines ducie (chlmeuis) 8tephani. Ibid. p. 87.
MDXX. Post nr. MOLXL 1476, 21 Hall, ConstantInopoli.

Sultanus Maebometes II. provoeat commune ragusiuum, ut filio dueia
Stepbani, Ahmedo Hercegovi, medio ipsius nuncii, selavi Ajazbegi, re
dant residuum depositi dieti Stepbani, 18.000 duc.
O. JinU1c: CUO.~ cp6CKB, 0Tp. 90. Die 14: Julii consilium ragusinum res-
pondet, omne depositwn. dacie 8tephani reatimtum iam fuisae.
Index nominum.
A. Alexander Par II p. 2. - PP.
Abasaa, Abua paacia 392. 391. m. p.3. - PP. IV. p. 2.
Aboh 254:. Alessandro papa VIT. 601.
AHeRR 156. Alexander vojvoda Moldaviae 810.
Aehmetes 4:81. Alexium 260. 262. - vescovo d' Al~
Acontius 1. Bio 339.
Adamovi Odomysl et Striezimir 14. Alibeg 216.
Adrianopolia 455. Alinich fr. Mariano 840.
Adrianua sacerdoa 220. - PP. IV. 3. AlmiBium, Almisum, Amiaium, Al-
Aglinieh 060. mi88&, Homia, 01mia (Ou) 48.
Agna dueissa bosnensis 15. 64. 66. 14. 81. 89. 100. 119.
AbiieBHii Muxa 319. 199. 209. 214:. 221. 251. fr. An-
Aiehesig Gaaparua 221. dreas de - 440.
Aimua orator venetus 257. Alsan, Alsam (locus in Slavom.) 38.
Aiaabech 250. 139. - (de) monaaterium o. a.
Ajazbeg sclavus 565. Fr. 4:2.
Alaupovich 560. Altan (ab) comes 4:24.
Alaybeg de Sirmio 455. Altamanich, Altamano, Altomagno,
Albania 121. 178. 179. 182. 209. Altoman (de) Nicolaus 31. 38. 39.
213. 22'1.252. 292. 333. 339. 563.
Alba graeca, Alianandor 382. 381. Altavilla 304.
393. Vide: Belgrad. - regalis Altieri 523.
civitaa 151. Alto (Visoki) (de) fr. MaroUI Ml.
Alberici nuncius Apostolicus 603. Alvemia, Alberna, Alverna (de) Bar-
Alberna. Vide: Alvernia. . tholomeue, vicarius Boanae, etiam
Alberto (fra Rengji) 4:23. 486. a Tueeia dictue, 36. 39. 40. 53.
Albertus archidiaconue thesiensis 65. 122. 123.
153. - Prior Auranae 46. - Amadeua notariua 28.
rex 111. Am.brogio Conventuale 4:58.
Albis (de) fr. Michael. Am.oaea 265.
Am.isium castrum, Vide: Almiaium.
Albitio secretariu8 50 J
Anaatasiue PP. IV. p. 2.
Alciano M. cardinalis 311. AUKO 0,'\ Hae~e, 309.
Aleksi6 Joannes nunci~ 130. AUKO H MaTO a CeOB&CloqR 819.
A1emania 231. 266. Ancona 34:1. 4:88. 540.
A1egretti Ignatius missionarius 390 Ananovi Ancaovich WenOlOvich,
391. . Viceaorovich Magdalena 399. 400.
Allebeg 144. Andreas archiepiacop. Ragaainua 2.
56'l
Andreae (S.) ecclesia 360. 490. 496. Arbum civitas 19.262....... dioeceais
Andreas tt rs p. 6.7.8. - ID 306.
rex p.6. - comee 214. - knez Arbensis custodia vicariae Bosnen.
Chluienais. Chu1men. 9. 12.14.16. 260. - monasterium 207. - (de)
- frater IVlUlii vojvodae 286. fr. Franciscus 262. - Joannes
And(re)aa papzolgaya 173. - Bartor 262. - Christophorus 262.
173. - epiacopus Cramensis 292. Argentina terra 447. - conventus
Anetich Simone 042. 347.378.-(ab)fr.FranciscusMl.
Angelich Stephanus 429. Argentinensis Petros paroch. in Mo-
Angelus 122. - ab Verbos(n)a (Zvi- hacs 438.
. zdovi) 669. Argoni 601
Ange1ia (de) s. Maria 262. 307. Ariani 316. 356. 38'7. 389.
Angelus titulo S. Laurentii cardi- Armanimi (de) Paulus 64.
naJU legatue 67. - 222. Armi1la somma di casi di consci-
Angelica 8OIDIDO 323. enza 323.
!:f.:mch Giovanni 429. Asam sandak sirmiensis 364. 366.
83.92. 366.
Anna banica ll. - sacrus Sanda1i Assisium urbs Ita1iae 36. 260.
92. - u][()r quondambani 94. Athi., Athya (Opatovac) 36. 260.
Antibaria Antivari (Bar) l. 2. 114. 93. 108. - monasterium ord.
119. 182. 183. 19!. 199. 260. s. Franc. 79.
Antivan (di) arciveecovo 78. 86. Attaud-bassa 293.
409.489. Avarum (Antivarum) 3.
Andriasci Dominicus 399. 405. Avelinus 2.
Antonio (fra) di Bosna 344. custos Averso (d') Carolo veseovo 476.
provinciae 341. Austria 17. 662.
Antonii (8.) ecclesia 93. - provin- Aurana, Vrana, 89.
ma orel. s. Francisci 278. Auximanum 261.
Antonio cardinale (Barberini) 437. Auximum 248.
4:76. 4:83. Aymo Joannes 269. 264.
Antonius (fra) SC&l'donensis epis-
copus 367-368. 370-373. mori- B.
tur 376. Babalio (de) Volzi nuneius 127.
Antonino (S.) Somme 332. Babi Marcus Bulgarus 440.
Aerana, Vrana, (de) prioratue 280. Babich 628.
Apulia 93. 132. - (de) Nicolaus Babina palla (Babino polje) 2. Bo-
C\lItoa vicariae 216. 229. lino Poili 6. Babina pohla 3.
Aquilanus Bemardinus 'Vicarius pro- Babonanoga 601.
vinciae 260. 262. Babonig filii barones 21.
Aquaviva Claudius 63. 366. Babska 609.
Aracaeli 211. 393. Babulch (Bobovac) castrum 78.
Aracoeli conventus 617. - Studium Bachar castrum 276. 284.
380. Bachowieusis metropolis episcop.
Aracainovich 660. Ceretensis 176. 176.
Aradinum conventue MD. Bacajus Jacobus. 400.
Aragonia .292. 380. - (de) Beren- Bach (Bace) terra 467. Vide: Backa.
ganu o. a. Francis. 38. 39. Bacia (Bacsinum) 609.
Arasbeg 279. Baciensis dioecesis 116 - capitu-
Areatulinum villa in Slavonia 81. lum 166.
Bachich 660. Banovichy 601.
Bachia (de) fr. Fabianus vicariu Baptista J oann811 263. 802.
Bosnae 183. 186. 190. 202. Barach vojvod. Teucer 147.
Bamnczi 417. 418. Baran fide1is Oatojae regia 103.
Backa ~ka) 387. 393. 627. Vide: Barana provincia 25.
Bach, Bacia. Barbara regina 99.
Badugnevaz 478. Barbarigo Nicolau 262.
Bagnaluka (de) Nicolaus 402. 410. BarberiDi cardinalis Antonio 486.
476. 479. 601. 511. Barcariccio (Pakrac) 390.
Hahore locus 346. Barceka (Buka) 417.
Baja, Baya 646. Bargugliani Martino 406. 430. 452.
Bajazet turcarom imperator 63.- Barich MartinuI 482.
II Sultanus 294. Barissich Giuseppe 541.
Bajiacha, Baziachi, latet aub ho- Harkasovo 417. 418.
dierno "PajzoA" penes arengrad Bark! 478.
318. ecclesia eat .. Mariae in Bartolomeo (fra) veacovo di Ma-
BaJ?ska 318. carsea 412.
BaieV1ch fr. Elias parochu 496. Barnabas "Mixe" canonicu boa-
Baimacho 467. nena. 23.
Baldi (fr.) Petros Sophien. epis- Barnich FranciscuI 629.
copus 463. Barthenaes civea 237.
BakUli Radoalav 61. BartholoDl88u (S.) conventul 378.
Balatinus (lacus) Balaton 424. 464- Bartholomaei (S.) ecclesia 406.
Bali Nikola 517. - Michael 006. Bartholomaeul comes 214. 284. -
Baloch 468. 24. - medicU4 96. - doctor
Balsa (de) Georgius 39. 74. 107. 304. - frater vojvodae Ivanil
Stracimir 96. 236. - (frater) vicariu Boanae.
Balsi Jura 38. Balu Dyrachi dux Vide: Alvernia. - de Friaullo
46.46. legatus apostol. 8.
Balsa dux s. Sabae 272. Barzoevich 560.
Ba1Aa filius Hrvoje 63 - Georgius 37. Baaarat 38.
Bamak (de) fr. Franciscus 023. Baacha. Vide: Bach 471.
Bandini (Bandulovi) Marco 381. Baschievich Simon 319.
382. 391. 392. 394. 401. 402. Basilea 142. 147.
403. 404. 420. 426. 433. 434. Basth (de) Georgius archidiac. IH-
436. 439. archiepiscopus Maria- gedinenaia, canonicus bachienaia
nopolitanus 441. 442. 444. 446. 158.
447. 461. 402. 463. 464. 400. &stich 478.
466.467. Batalj Petar 15.
Bandinus cardinalis 371. 373. 374. Batalo tepaciu 53. 57. 59.60. 63.
377. 389. monsignor. Batar ~. 202.
Banice pag. 202. Bator (de) Stephanus iudex curiae
Baniciclii Antonio 414. regiae 151. 174.
Bani Berislav 14. Batun pag. 202.
Banich Bartol 294. Bauxovich 560.
Ban clyssi (ita dicta collecta> 13. Baxeio (de) Franco 70. 73. 75. 76.
Banjaluka, Banialucea 376. 414. - Baz (Baca) (di) fra Martino 507.
(de) Franciscus 444. 496. - (a> Bebek Emericus prior Auranae 72.
Franciscus Mathiae 441. Beccherech 470. 473.
Bechen 11S. BerClch 560.
Begna (de) Simon lS2. Her e (da) fra Martino 411. 426.
Bela II rex 2. 8. - IV. 12. 23D. Her .en. parochia 523.
- caatrum 108. - dux bosnensis Berislavi filii 72.
ID. - dux de Machow ID. &rito (de) aliaade Cipro Georgius 29.
Belhani Bogdan knez S4. Berivoevi Desen 14.
Belarminus cardinalia 301. SD8. BerDa Lausonensis dioecesis 105.
Belgr&d in districtu Vinodol 287. Berniakovich 560.
Belaradum,Alba graeca, Albanandor, Bernacovich Filippo 524. D25. 526.
,Nandor Alba (Belarad) 2D7. 287. 527. - Filippo Giacomo 534.
3OS. S66. S74. S76. S79. 38S. 535. 536. MO. Ml. - fra Mattia
401. 402. 4OD. 406. 409. 411. Andrea 533. - Andreas 474,
, 43S. 44S. 44D. 4DD. 406. 467. 516. Bernardus 474.
Belgrado (Belgrad) S70. 391. 392. Bernardus Frangepani, filius Ste-
395. 407. 442. 447. 448. 464. phani de eadem 287. - aichiepis.
465. 470. 472. 47S. 486. 488. Ragusinus 4
490. 502. 507. D08. DOO. 5U. Beroscica villa 248.
527. 528. 53S. 548. 049. - mo- Berperosdiens. p&rochus Georgius
nasterium 550. Vide: Taurunum. S17.
Belhani Belica 77. Berzechel provincia 133.
Belijak upanus 62. Bessario commissarius 259.
Beloapola 13. Beache vallis 294.
Belus banus S. 3. Bessenus Stephanus 91.
Benedictus (S.) 247. 479. ecclesia Beasini Paulus banus, castellanus
495. parochia 59D. - coadiutor Vranduchi 91.
epiacop. Bosnensis 309. - Vaci Bethlen Gabriel 451.
ens. epiacopus et administrator Bexin (de) Gallus archidiaconus SS.
eccles. bosnens. 20. - PP. VII. Biaggio parvico 418. 423.
1. - PP. XII. 23. 24. Biblcn 560.
Benigno fra S93. Bicheli Stephanus 137.
Benkovi Paulus 513. Bichierdium pagus S17.
Benlich Matteo da Bagnaluca, Bel- Bichius fluvius 497.
linch, Bellinich, Belich, Billich Bihigi couvent. 279.
459. 469, episcopus Belgradien. Biela 478.
470. 471. 472. 474. 475. 482. Bilani 202.
.sS. 485. 487. 488. 491. 492. Bielavi 560.
495. 500. 502. nominatna Boa- Bielavich Georgius, episcop. Tinni-
nenm 5OS. 505. 506. 507. 512. ensis 460.
614. 517. 530. Bieloevi Ivan 564.
Beneaaa (de) Andreas, rector Ragu- Bielopierievich 560.
sii 37. Bie1hau kaznac 14.
Benvenuti Dragoje 564. Bilexievich 560.
Berecho 468. Bisalic 560.
Berench (de) Stepbanus filius Ge- Bionil!i Stephanus comes 214.
orgii 89. Bioban1 Ivanii aulae magister lS8.
Berenyi episcopus Quinqueecclesien. Biograd, Taurunum, Alba urbs 348.
551. Biogradium 360. 361.
Berez cOmitatus 13. Binzola (de) Dobre Andreas 567.
Bercino 479. Birino (Jasz-Bereny) 467. 468.
570
Birsacho (de) fr. Martinu ga&Td. Bogojevi Ivanil 566.

conv. S. Francisci de Segna 301. Bogostinovich 660.
Biaentina inJUla 278. :&nn 662.
Biuize Iocu 73. Boliemia 265.
BiloJevi6 Stipac 57. Boi6 Draeslav diaconus 36. .
Bladoaiu 6. Bojsili6 Borislav 12.
Blagjevi6 Tvrtk.o 44. Bolicievich Francesco veacovo 417.
Blagay Ladislau comes 119. Bologna S76.
Blaho P. Vincentiua o. a. Fran. Bonas di monsignor 464.
Provm. SS. Salvatoria 124. Bonaventura (fr.) Budena. praeei-
Blasii (S.) ecclesia 496. - tribu- dens 484.
tum 664. Bona (l1e) Jacobua Petri orator 220.
Blasius comes 229. - plebanus de 265. - (de) Lucas 96. - (de)
Igen 151. - preebiter 162. Nicolaus 268. - (de) Joannes
Blato civitaB 87. rector Ragua. S2.
Blaxevich Paulu 649. Boncarpi fr. Jacobus Him.eriae epi&-
Blezna 12. cop. 431. 4S7. 4S9. 440. 441.
Blondus 160. 448.460.461.462.456.466.468.
Boaraida f088&tum in Slavonia 12. Bonaventura archiepiscop. raguain.ua
Bohovao 82. 106. Bobovaz R7. Bo- 16. 17.
bovvach 146, Bobouaz 231. Bo- Bonjobannes episcopus Bosnensia
bovacz 185. transfertur ad ecclesam Firma-
BoboBB& villa 347. nam 30.
Boc8kay Stephanus 292. Bonifacius PP. IX. 6S. 64.06. 67.
Bocba Caitari 268. 61. 63. 64. 67. - PP. VIII. 17.
Bodacia Clemeus rector 93. 18. 282. - PP. m. 484.
Bodaza (de) Clemen8 emiaaarius Bonino (de) Joannes 118.
communit. ragusinae 97. - Ma- Bonis (de) Marinu 8. J. 368.361.
rinu ord. s. Franc. custos 68. 72. S78.
Bodinium 144. Bononia 164. 165. 166. 160. 162.
Bodrog (de) Antonius canon. Cha- 220. 240.264. S81. - (a) frater
nadiensis 200. Marcus vicarius generalis 26. 217.
Bogasinovich 560. 220. 278.
Bogavc!i Budislau comes 171. 172. Borom calugerus 663.
- Sanko comes 138. Bored iupa IS.
Bogeta servus Reotoris 94. Borich banua 12.
Bogdanc!i Ljubila 68. 102. 564. Boriciu banus Bosnae S. 6.
Bogdanovich Antonio 425. Borinovi Ostoja comes 181.
BogieS nobilis vir 241. Borkovich Martinua 6lS. 613.
Bogdanovi Radivoj comes 279. Borovi6 Tvrtko comes boanensis
Bogdanovich Antonius 468. - Si- lOS. 107. 119. 127. lSl. 166.
mon 468. lS8.
Boglia Zacharia domina socrus vai- Borovini Tvrdisav comes 120. lS8.
vodae Petri 216. - Ostoja comes 120. lS8. -
Bo~alavichi Girolamo 375. 412. Vukmir comes 220. - Tvertko
Vide: Luci. pa1atinus regni Bosniae 151.
Bogopankovi 560. Bora (de) Marinus Junij nuciu. in
~~az fra Gerolamo 393. Vid. Hungaria 84.
Borovina Georgiua 29'-
671
Boaena, Bo8D&, BoZDa, Bosaina, 482. 483. 434. 440. 44S. 449~
ducatus, banatua 2. 4. 7. 8. 11. 450. 462. 454. 466. 469. 465.
16. 17. 22. 2S. 20. 26. 27. 28. 470. 472. 47S. 476. '77. 486.
. Sl. S8. S9. 40. Regnum 43. 48.
M. 65. 57. 61. 60. 68. 69. 70.
488. 489. 490. 498. 601. D03.
607. 510. 515. 519. 026. 543.
71. 72. 74. 76. 77. 78. 81. 89. Boanae vicaria, vicariatua vicariu8
90. 91J 9S. 94. 95. 96. 99. 100. ord. a. Franciaci 29. 36. 36. 39.
101. 102. lOS. 104. 105. 106. 63. 64. 66. 68. 80. 105. 109.
107. 108. 109. 112. lJS. 115. U4. 122. 127. 132. 139. 141.
116. 117. 118. 119. 120. 121. 147. 148. 149. 160. 251. 153.
121. 124. 120. 126. 127. lSl. 164. 106. 167. 168. 169. 161.
13S. IS7. 138. 141. 145. 146. 162. 163. 164. 168. 169. 170.
147. 151. 157. 161. 164. 166. 171. 172. 176. 178. 183. 184.
167. 170. 172. 177. 1'18. 179. 187. 189. 190. 193. 195. 203.
180. 181. 182. 18S. 184. 185. 206. 206. 207. 208. '211.225;
186. 189. 195. 197. 198. 199. 229. 241. 249. 259. 260. 261.
201. 202. 2OS. 204. 200. 206. 262. 270. 275. 28S. 285. 286.
207. 208. 209. 210. 211. 212. 288. 294. custodia Boanae 298.
21S. 214. 210. 216. 217. 219. 303 308. Vicaria dividitur in
221. 222. 227. 228. 229. 280. vicariam Boanae Argentinae et
231. 232. 23S. 230. 236. 2S7. Bo8nae-Croatiae 307.
2S8. 239. 241. 242. 243. 244. B08na (Argentina vicaria etc) 310.
245. 249. 260. 251. 252. 253. 311. 312. S13. 836. 338. 340.
Boanae regnum a Torcia occu- 341 347. Vide: Bosna 8ub do-
patur 264. 255. Conamina ilIud minio Ottomano.
recupet"&Ddi 206. 21>7. 209. 263. Bo8neuaia epiacopatn8 2. - aubeat
266. Nicolaus de llioch creatur Spalateuai metropolitae 4. 6. -
titolaria rex Boanae 279. 292. eina praeaul hereaeos macula af-
Bo8na provincia turcica 293. Ti- fectu8 deponitnr 7. - subest
tulus regia Bo8nae Johanni Cor- archiepiacopo Ragu8ino 15. -
vino futuro duci Croatiae desti- tentant ilIum supponere archiepi-
natur 301. 302. 304. acopo Colocen. 14. 15. - Pro-
Vide: Ladialaus, Culinua, Nino- visionem Papa Bibi reaervat 22.
alaus, StephanU8 I, Egidius, Ste 311. - po~ioDes 12. 41. -
phanu8 rex Serbiae, Paulua, Mla- Reaidentia 133. 148. 162. -
dinua, Stephanus II. Tvrtko l. cathedralia exatruenda in Bosna
(rex), DabiM, Helena (guberna- 11. - mndata in jupa Vrhbozna
trix) 08toja, Tvrtko II. Thomas, Burdo 13. dedicatur honori a.
Stephanua TomaserieS. Petri IS. dein aa. Petri et Pauli
Stephanua dux a. Sabae. apo8tolorum 41. quam ditat rex
Bosna sub dominio Ottomano 312. Tvrtko I. 41., tandem cathedralia
313. 314. 311>. 316. S17. S19. ecclesiae Bomen. eat et Djakovi
S21. 338. 347. 357. S62. 369. una cum capitulo 563.
370. S71. S72. 373. 374. S77. Vide: Antonius episcopua bo8D
. 378. S79. 380. S81. 386. 387. Benedictus, Bluius, Bonioannea,
388. 389. 392. 395. 396. 398. Dominicus, Guczardo, I vlr.ovicS,
400. 401. 402. 4OS. 406. 408. Joannea, Josephus, Laurentius,
. 409. 412. 413. 417. 419. 420. de Mathei8 Luci, Maravi, Mr-
422\ 423. 424. 426. 430. 431. njavi, Plumbenaia eto.
612
Vide: Scardona, Belgradum, Boxichmch 660.

Samandria, Benli6. Boiidar 219.
Bosneuais ecclesiae capitulum s. Brace insula 207.
Petri 12. 18. ob wuncta illius Brageta 6.
tempestatis numerus capitularium Brajan diaconus 42. 67.
imminuitur 23. 24. 26. 26. 30. 38. Braicovich Nicolo 376. 424.
- CanoDici : Barnabus Mixe 23. Brandebargicua olim marchio Si-
Georgius Gurle 63. Jacobus Pauli gilIDundus 81.
61. Jacobus 60. Joannes praepo- Branelovich 060.
situs 18. Laurentiu8 Lorandi, dein Brandino (de) Theodoruelaicusl79.
eiasdem ecclesiae episcopus 23. Branich castrum 86. 89.
Laurentius custo. 66. - Lector Braniehka 464.
ecclesiae anonymus 67. Ladislaus Branko comes praefectue arcia Sokol
02. Michael cuetoa 18. 49. Gre- 117. - Valachus 62.
gorias cantor 18. Nicolaus 49. Brankouiki (Brankovi6) Paulus, An
Petrus lector, dein epiacopus Boa- tonius, Jacobus, filii Auguetini
nensis 32. Petrus Thomas 63. 017.
Thomas Nicolai 64. Brankovich de JaiCBe 660.
Theodoros Arehidiaconus Bosnen- Brankovi Radosav. 98. 220. Bpaa-
ais 92. KOBn HmcoJl& 401.
Nicolaus praepositos 663. Petru a BraroA diaconus 244. 346.
lector 663 Bratelovi Vu6ihna comes 138.
Bosna-Croatia 380. - et Mazo (de) Bratia insula 97. 242. 266.
Michael 15. - et Muo (de) Bela Brativoy 12.
10. - (de) Agna duciaea 10.- Bratovo 464.
civitae (Vrhboana, Sarajevo) 3U. Bratonch (de) ecclesia bosno dioe-
flumen 6. 476. - (de) Petrue fr. ceeis 61.
vicarius Bosnae 304. - (de) Bela Bravsi 202.
dux lo. Braza insula 103.
Boanae praedones 301. Brebirii clauetrum 308.
Boanenaea haeretici (Patareni) o. 6. BrekAa up&Dus 22.
7. 8. 9. 10. 11. 13. 16. 17. 18. BreDi contrata 132.
20. 21. 24. 33. 30. 36. 39. 40. Brenum 216.
46. M. 68. 71. 132. 133. 163. Brescia 374.
166. 171. 183. 207. 208. 220. Brema (de) eccles. s. Michaelis in
Vide: MaDichaei 211. 217. Bosna 40. - Michael et Nicolaus
Bosnensia fr. Petrue 440. - Paulus 663.
494. - nationis filii 36. Breenicha aqua 12.
Bosnica iustitia 88. Breztovich (de) ecclesia 8. Martini 64.
Boenensis ecclesiae administrator Brebir castrum 276. 296. 296.
370. - ecclesia = Patarena 71. Bricius Antonius canonicus arbeneia
vide: Bosnen8e8 haeretici. 304.
Bosnyak Steph. e1ectue Quinqae
ecclesieneis 439.
Boeautum fluviolu8 363. 409. 497.
Brime castrum 263.
Brisium 86.
Brixia 400. - (de) Lichelus Fran-
-.
&injak Pu~i 007. ciscus 307.
Botik Siiman diacon. 279. Brli6 Boi~o 62.
Boxa mater Boglie Zacharie 216. Brnjakovi Andreas, Philippue, J ...
:Boxinovich 060. cobus, Franciscue, Steph., Lau-
L
rent., Catharina 491. alias Gru- Buni (Bona) Jacobus ragusinus civis
biii 500. - Philippus 514 J a- 94. - Petrus 565 - Marinus 60.
cobo, Stephano 514. Andrea 514. - Tomko 144. - Nikia comes
515. 516. 203. - Bona Biste 562.
Brochno provincia 87. Bunjevci parochia 367.
Broder Regim Burd rhbosna 12.
Brodo (da) fr 7. 495. Bur 49.
505. 522. Burn
Brod (a) fr. J 2.537. Busi 1.
Giovani 487 Butr
Brodo (a) fr. Bus' arinus 70.
Brod oppidum 494. 495. 528. 529. Buroga fr. Martinus 529.
- Brod parochia conventualis Bug aqua 12.
529. Byheg castrum et civitas 89.
Brogianci parochia 496. Bystrychky castrum 228.
Broganczi (a) fr. Antonius 529.
Brsai Petar comes 145 C.
Brseevo 60. Cab 37. - de Mari
Brotcich Barth 'meriae 7 Marinus re
notarius 44 (de) Nicola
Bubani J oann ri
Bubanich Mas Caci Lucich Girola
Bubek Emeri us r. s. Joannis 4 . l e. u i
hierosolymitani 66. Cacsich de Makarska 560.
Buchancium pagus 496. Cadamuno Gioachin cancelliere pre-
Buchia (de) Michael 30. torio 89 .
. Buchino 468. Cadi giudice 411.
Bu&ninin Tomai logotheta 91. Cadunna 345.
Buda 31. 33 7 1. 191. Caec" . tephani ducis 2
343. 366. 1. 423. Ch nunciu8 98.
424. 510. 5 Caie somma 323.
Buruwi Tudr so
Budimir fra Fr fr,513. Caie lis 387.
Budisali Iva Cali nuncius in H
Budisaljich 88. gana 37.
Budisav comes 119. 120. - nuncius Caloiro (Calugero) 333.
vojevodae Radi 62. Callio (de) 111.
Budislavus comes Corbaviae 24. Calugbieri 54 55.
Budva 3. 57. 78. 86.96. 114. 179. Calumfeldis regio 147.
Bugavi Budisav 138. Calvini, Calvinistae 356. 324. 356.
Bukoevi Iv' 3
Bukovar (vu 28. Cal
Bulaych fra 6. Cal' 221. 222. 2
Bulino locus osna 13. 2 . 233. 235. 2
Bulgaria 40. 9. 213. 2
369. 545. Cam 478.
Bulseni locus 278. Camengrado (di) Andrea 375. 37R
Bulseno (de) fr. Angelus 261. 392. 396. 397.413.420. 433. -
Bundi Petrona 15. '(fr.) Philippu! 429.
6'14
CauaIi, vide Konavlje. Caapar p!ebanus 318.

CanaJis (de) Marinus Orel. Min. Caatrio(t)ich 660.
custoa vicariae 216. - (de) Lu- Castronovum 236.
dovicol camerarius Oath. 217. Castellum ad Narcntam 280.
Canali (de) A1oy.iu8 228. Caatelnovum 267.
Canalia locul 261. Castro (de) Alfonso 83,6.
Canisa (ex) Pavich 482. Catacusius Manolus !67.
Canisia (ex) Gabrich. Catharina 31.
Oapellectus conor domini Firmani Cattarnm (Kotor) 1. 2. 3. 44. 46.
~22. 62. 70. 92. 93. 96. 113. 114.
Capistrano (de) Joannes fra. 132. 121. 162. 178. 182. 199. 209.
Capiatranu8 fr. Joannes vicarius 213. 228. 229. 236. 262. 291.
Generali8 211. 224. 227. 477.
Capi6 Tomu in aula pristav 146. CatareD.Be8 66.
- Racloi come8 181. Catharum (iuxta), domus vicariae
Captat locu8 116. 147. RagnI. et Boanae 207.
Captoi arx 488. 493. 538. - (a) Catari bucca 267.
Martinus 497. - Georgius 494. Catharo (di) vescovo 374.
- Martil1US 468. Cathari cuatoWa ordin. I. Franc.
Capua (di) Camillo nunzio 461. 260.
CaracasaiU8 paia Belgradien. 359. Catharenaia AntoniUI 282.
360. Catharinae (S.) ecclesia in Ljuba
Carasaevo, C&ra88 (Karaievo Kras- 352. - (S.) ecclesia 364. 496.493.
sova) 381. 382. 392. 394. 401. Catharina CODsora Sandal 92. -
404. 421. 436. 437. 440. 442. filla Volchi bani 96. - 119. -
444. 446. 464. 467. 470. domina lSI.-ducie Stephani filla
Caraacevo parochia 497. - upa 426. 291. - regina Bosniae 206. 238.
Caraschiza Buv. 361. 497. Caterinius (frater) provincialia 27.
Caranaebea 381. 470. 472. Cathedralia ecclesia Boanenaia ex-
Caretichij 601. 8t.ruenda 11.
Carinum 240. - conventus 279. Cattich M. 443. - Pietro 393.
Carinthia 17. Cattogl <a) Ambrosiu8 629.
Carloviz 539. Caucho Eustachiul 76.
Carolus Bohertus rex 19. 21. 22. Caznicha aqua 12.
23. 24. - rex 64. - VI. 654. Celj 126.
Carizta fr. Marinus 621. Celopia princeps 69.
Carvasaria regia (diversorium) 346. Celignovich Nicolo 412.
356.359. cel.si Laurentius Venetiarum du 38.
Carpineus cardinalis 642. Cenada (de) inquiaitor 373.
Carpegna cardinalis 626. Cente territoril1m 86.
Caaali de Gulielmus fr. minister Ceretensis episcopatus 175. 176.
Generali8 ord. min. 132. 146. Cerich (fra) Giovanni 499.
149. 166. 169. cerna 340. - 'parochia 368.
Caaaich vicus 240. Cernek, Cernik, Cernich, zemi arx
Cassicia Bartholomaeul (Kaii6) 342. 494. - pagus 494. - ecclesia
343. 346. 347. 349. 360. 361. 494. - monasterlum 664. -
362. 363. 356. 356. 357.' 368. parochia 621. - parochus 622.
369. 360. 361. 362. 363.' 364. Lipa (= tilia arbor) prope -
366. 391.
576
Cernich (di) Michele 484. 487.505. Chodidicum locu8 239.

Cermichia locua 103. Chodiech castrum 239.
Cernoevich vojvoda 180. 229. - Chodidich civitaa 147.
Stephanus 2~7. 242. - Ivanua Chorogh (de) Philippua baro regni
268. Hungariae 99.
Cerva terra 12. Choaachi (de) Sandal dominua 67.
Crii Joannes 400. Chovaaevich Petroa 220.
Cmc!i Tvrtko comes 107. Chranco dominus .Zacholmie" l.
Crnog upan 3 t. Chragne dux 121.
Ceaio CardinaIia 471. Chraachievich villa 303.
Cetine flumen 48. 106. Chriaina 101. - F1aviua cardinalia
cetin villa in Slavon. 81. 480. .
cetina, Cettine, Cetinje, Cethyn 66. Christophoml 12.
87. 88. 124. 106. 2'JO. 279. - Chuhignich Georgina 243.
comitatus 227. - banatua 277. Chuchiula (di) Duimua mercator ra-
- cuatodia franciscana 260. guainus 101.
Cetine comitatus 227. - banatus Chuaal villa 118. ---r (de) Joannes,
277. - cuatodia 260. - (de) Ladislaua, Dionyaiua, Georgiua,
Joannes comes 66. 124. - ' (de) Michael et Ladislaua 118.
Joannes 117.118. - (de) Joannes ChuaDllce parochia 469.
&ater Jelinizae 103. Ciakan parochia 468.
certina (de) Dominicus 168. 169. Ciaainae castrum 240.
Cetina (de) fr. Luchaa Custos 262. Cicini Radivoj comes 210.
ChaboI 139. Ciculi terra 176.
chak (de) Ladislaus vaj voda Tran- Cigenti Baldaau 314.
aylvan. 289. 290. Cilia 217. 2~1.
Ch&nadum, Chianad 142 173. Cioquechieae (Quinqueecclesiae) 448.
Chani88& (di) Baua 405. 509.610.
Charilua 2. Ciprianich Novchua 31.
Charatieh Radivoi 242. Cirillo (8.) 4b9. catechiamo nella
Cbech Petroa janitorum regalium lingua czurula 334. - patriarca
magister 151. 421. 422.
Chelniia. Chelmi, Comi, Cholmi, Citanova (de) fr. Pacificua guardi-
Chomlia. Chlmensis (terra), Chul- anua Cathari 262.
mum, Chulm, Zacholmia, Chelmi, Chiurchibaaaich Bernardino 542.
Chelmo, Cuniach (Kumska) aem- Chiubranich genua 81.
glia (Ercegovina) 23. 26. 33. 53. Ciurula (lingua) 324.
06. 86. 140. 146. 212. 218. 266. Cladanch fluviua 12.
268. 476. Vide: Zacholmia. Cbladayn 477.
Chep, Chery, Chewreg, Cbeneng Clara monaaterium 496.
(Carevi in ~lavonia) 39. 42. 128. Clemenl PP. III. 4. PP. V. 19. 196.
139. PP. VI. 26. 26. 28. 30. 31. PP.
Cheagliakovcze (a) Thomas paro- VlI. 309. 340. PP. VIil. 369.
ehua 496. - iaurinenais epiacopua 151.
eVopovi Gregoriua 662. Cleasich Vladialaua vojvoda 216.
chiri8 (Criaiua,K6r6a) fluviua Hun- Clexieh 560.
gariae 337. Cliaia, C1i88&, C1iaium, CIueb. 14.
Chiehaya i. e. aecr.etariUI 366. 24. 46. 48. 83. 112. 117. 118.
Chiorich 660. 119. 156. 237. 244. 246.
076
Cli.tic (comes) Joannes 66. Corneliua cardinalia 378. 468. 460.

CliAich Pavel 73. Cori80pitensia epiacopus 39.
Clivaschi locus 268. Cornarius Marcus comes et capi-
Chnesevicb Stefano (a Velika) 4:87. taneua Jadrae 277.
505. Corneto (de) fra. Jacobus commia-
Cnezovich 560. sariua apoatolicus 278.
Cobaa (Kobai) (di) Francesco 371.
Corobuch caatrum 249.
Cobelutiua Scipio 348.
Cobi1icb 560. Coamae et Damiani (18.) sepul-
Cochich Micbele 541. chrum 13. - ecclesia 366. 493.
497.
Codiviet caatellum 212.
Colderma collia 347. Cusmiciensia parochus 366.
Coaavich 660.
Collia (de) GeranIua orator venet.
263. 267. 278. Coaaovo 284.
Cositerovich 660.
Collovrad praeaea commiaaionia 662.
Costagnica caatrwn 276.
Colocenaia arcbiepiacopua 7. 13. 16.
39. . Costanich 560.
Costanzo imperatore 466.
Colomanus dux Slavoniae 7. 9. 10.
Cothor villa 276.
11. 12. - rex 12.
Cotromani 70.
Colonitz (di) cardinale 634. Vide:
Koloni~.
Corsathi locus 260.
Collonovich 060. Coraica 39.
Coratillo alias Paulovich 660.
Coloatar monaaterium franciacano-
rum (Opatovac?) 417. Corvinus Joannea Mathiae regia
Colutho 468. filius naturalis 302. 304.
Colubaaaum fluviua 348. Corvino monte (de) Joannes Ba-
Comarinum (Comaromium) 424. ptista 370.
Como (di) 339. Curzola 03. 76. 97. 103. 267. -
Comiri80re 464. Corzolenais aliaa Stagnen. epi-
Comuli Alessandro 338. 339. scopus 110. - Corzola (de) fra.
Conhara (de) Joannes 101. Marinus vicarius Boenae 209. -
Conatancia civitaa 100. - 246.247. Corzula (de) fr. Marinus definitor
Conatantinua comes eluci 24. 260. - (de) Marinus Custoa
Conatantinopolia 69. 266. 338. 358. Boanae 262. - (de) fr. Marinus
369. 616. 277. - (de) Stephanus discretua
Contarini ambasciatore 373. 262.
Contb Fam (a) 173. Cotromanovich de MilIaaaevo 560.
Copeich 060. Covachich 660. .
Coperich 060. Cozarich 660.
Corbavienaia ep'iacopatus 4. - Spa- Craimir procurator 1.
latenai scubticitur 6. Cragunich 560.
Corbavia 38. 81. 277. 244. 262. crafna. regio 88. 100. 216. 217.
Corbaviae custodia 260. - conv. 219. 266. 268.
279. Cralievzi 418.
Coreniza 478. erapan insula 157.
Corehtye Joannes fra. de Spoleto Crasinovich 560.
167. Craynicus 12.
Corcinum (Garin) 469. Crayoalav 662.
Corienich 660. CreOchicanin Marcus 518.
677
Creesevo, Creasevum (Kreievo) 309. .

312. 420. 4&3. 454. 466. 478.
- <a) fr. Gabriel 495. - (a) asak 202.
fr. Antonius 523. ech Petras 102.
Creesoevich 560. emerno 346.
Cribellus cardinalis 310. emerovi Borovac comes 96. -
Cripov potok 202. Georgius comes 220. 238. 279.
CriB8ia sultanus 97.
Criachich 560. elnii6 Stepoje 34.
Crispinus fr. Antonius custos 14.1. eprni6 BranoA 28.
Croatia 5. 6. 8. 17. 44. 53. 59. 72. epikuoo 60.
125. 133. 135. 171. 184. 189. erenko 2 9.
209. 221. 235. 242. 277. 279. ipi!i6 Stepan 138. - Stephani Ra-
280. 281. 285. 298. 301. 331. di6 com 181. - Radi comes 220.
402.476. Cihori Dabiiv 62.
rejevi Andrej 16.
Charvacia locus 101. reinevac pagus 202.
C(r)ouacia (de) Philippus discretus mi Vladisav .comes 90.
262. mugovi6 VIkao 44.
Croatia (de) fr. Michael vicarius ubreti6 Paulus voevoda 244.
BosDae 299. Um Milat comes 96.
Croia civitaa Schanderbechi 210. Ukli Radoje 145. .
Crucis (S.) parochia 468. - (S.) upeti Toma 14.
ecclesia 496. 497. - Jaderen.
vicaria Boanae 207. D.
Crunacha 464.
Crussevaz civitas, CruSBevazzo, Cro- DabiBBich baro bosnen. 34.
solcII 87. 143. 339. 340. DabiAi6 Hrebeljan comes 242.
Csanadiensis episcopus 19. Dabi88& comes 48. - Stephanu8
Cuauchovich 560. rex BosDae 53. 66. 67. 58. 87. 664.
Cubretich 560. Dabiiv boracensis comes 157.
Cuchetich 660. Dagite 6.
Cuclalovich Nicol 103. Dagnum 216.
Culfum locus 182. Dalmatia 2. 3. 6. 6. 8. 17.44.69.
cu1in banus Bosnae 3. 4. 6. 7. 72. 178. 209. 221. 232. 237.
Culisich villa 293. 241. 242. 249. 251. 266. 265.
Collovich 560. 277. 301. 331. 346. 366. 390.
CumaDia 17. - Cumani 174. 400. 426. 476. 476. 490. 504.
Cunachich 560 Dalmatae 312.
Cuptora 464. Dalmatiae provincia ord. minorum
Coru' }{iotoA 198. 248.
Curia Bani (Sutjeska) 426. 429. Dalmatini fratres 278.
Cutievo 538. Dalmatiensis (Dulmen -Duvnensis)
Cypri rex 68. episcopatus 312.
Czunista 500. Dalma (Duvno) o vero Rocensis
Cruxich 560. 420.
~1Ca.um ARApaa 821. Dalm.issa, Dalmisium, v. Almissa
~pRa TOMam 451. 69. 71. 101. 112. 117. 118. 119.
CapH p. 202. 182. 184. 186.
IPOIL XDIJ. 31
678
Dalmitenais episcopatus 4. Didlovich 560.

Dandulo Joannes 9. - Marcl18 Diegnichich 560.
nuneius venetus 69. 7 J. 73. Dignichich 560. - Dragina 103.
DijaniAevi Ga.Apar ex Sana 96.
Daniel 12. - Sibenicensis 166.
Dinica upan 44.
Danubius, Dunav 142. 169. 162.
284. 422. Dinii Kova 60. 106. - arko
Dardania 478. 181. - Dragia. upan 116. -
Dastantio 600. Drissa palatinus upanu8 126.-
Vuki comes 220.
David metropolita (in MileAevo)
269. Dioclia 2. 6.
Daxa (de) in teritorio Ragusino Dionysius Cardinalis s. Cyriaci in
207. 219. 260. Thermis 177.
. Deaniievi Martin comes in Pliva. Dioklecian 423.
146. Dieigne 477. .
Debelijeh 660. Divc!i Rui comes 181. 220. -
Debrechen (de) Mathias Georgii no- Michael comes 220.
tarius imperia.lis 174. Divinc!i 664.
Dhdb senior 71. Diuoeuich Georgio provinciale 427.
Delphinus Victorus comes 216. - de Zagoria. 560.
Demi Vladislav 77. DivoAevi Sla.doje 34.
Demetrii (S.) ecclesia. 494. - tri- Dlamo castrum 71. Vide: G1amoo.
butum 563. 564. 565. Dmitar starac 67. - presbyter 119.
Denbrou silva. 3. Doboi castrum 101.
Denovich 560. Dobor castrum 68. 87. 116. 477.
Denta 473. Dobossa Thomaso 419.
Deodati Simone 606. Dobovac castellum 91.
Deodatus Lucas 46~. Dobozaz loe. 99.
Demis (di) Giovanni 606. DobraAin christianus 71.
Dersa. (de) Leo nuncius 33. Vide: Dobrasainovich 560.
Drzi. Dobravi5i Vladialavua 102.
Derventa 477. 478. Dobravi Grubaciua 96.
Desavc!i Hrela 14. Dobrauica villa 293. .
Desimir 2. Dobrenovi ~teph. diaconus 69.
Dekoevich 560. Dobri6vi Vlatko comes 107.
Desma.gnich, Desma.nich (Demani) Dobrina.zi 418.
fra. Giovanni 434.435.436.437. Dobrinovi Stephanus 60.
440. 442. 444. 445. 447. 451. Dobriievi Radivoj diaconus 220.
455. 464. 473. - scriba. ducis Vlatko 269.
Dessa dux Zacholmie etc. 2. Dobroievich fra. Giorgio 498.
Dessinice 95. . Dobromiri Bogdan 15.
Despina. soror Helena.e vidua.e Sandal Dobrotovich 560.
181. Dobrovoevi Vlaj 34. 35. - Vla-
Despotl18 Georgius 169. tko 23.
Dezevyza locus 150. Dobrkovi Radia. 63.
Deevice 564. Dochgnaniensis Marcus 429.
Diakovo vide: Dyaacou. Doman 464.
Diedo Antonius Capitaneus Cul1i Domanczky Joannes 631.
182. 183. Domazetovich Michael 532.
...
579
Dominici (S.) ecclesia prope Spa- Drascus 294.

latum 269. Drasskovich 560.
Domenico (fra) Raguseo 337. Drana flumen, Dravoy, Dravua
Dominicus a Jadreusi ad bosnensem (Drava) 204. 218. 355. 409. 479.
sed~m tranafermr 42. 43. 44.
483. 485.
Draoevi Paulus comes 220.
Dominici Michael presbyter 53.
Donatu.B 294. Draxich Antonio 506. - Petar 507.
Dorothea meor regis Tvrtko 43. 44. Draivojevi6 Mioten 23.
- regina 44. - illia vojvodae Drievo, Dreva locus 61. 75. 90.
BaUa Hercegovi .119. 107. 130.562.
Doymus de Spalato 30. Driencianin Matthaeus 429.
Draczacinum ecclesia parochialis in Drezniza provincia 88.
Bosna 64. Dresenico (de) Georgius pe1iparius
294.
Draoovica 43. 44. 107. - in Novo Drexe1ius Thomas 405.
92. - upa 206. - territorium Drinsco(ga) 88.
91: 93. 98.
Drinum, Drina 95. 212. 346. 347.
Draga vallis 135. 427. 475. 477.
Drago (di) Nicolo 337.
Dragamiri Martinus 57. Drini comes 258.
Draganczichy 500. Drinavia 476.
Dragich GeOrgius 151. Drinovac parochia 494.
Drivastam civitas Albaniae 2. 3.
Dragioovi Georgius comes 63. 89. 76. 182. - ecclesia A1baniae 3.
107. 112. 116. 125. 185. - pri-
staldus 103. Driviensis (Drivasto) titolo420.
Drivaslo (di) Gierolamo vescovo
Dragi Druac pag. 202. (Drivastensis) 426. 429. 435.436.
Dr~ upan 112.564. - comes 437. 441. 442. 465. Vidi Lucich.
131.
Drugovi Radoe 14.
Dragiiii Ivani vojvoda 145. 202.
Druiii6, Dru(!i, Drusich Stepha-
- Stephanus 159. Marcua comes
244. nus, pater Chervatini Stipoie 23.
Draghiscich (fr.) Georgius Jaicensis 563. .
Dri Marinus 265. - Clemens
302.
Draglan pagusin upa gorska 145. alias Klime de Dereia 262.
Dragoevich Raam comes 89. Duarum locus 88.
Dragoslali Hegen (Eugen) 44. Dubicza, Dubiza 522. 477. 478 . ....:....
Dragosa1i Radoje 60. 77. (de) Joannes 66. - (a) fr. Marcus
Dragoiievi Gojak 563. 022. .
Dragotinum, Dragotino 469. 478. Dubnicha posaessio eccles. Bosnen-
495. 511. sis 41-
Dragotino (de) Chriatoforus pleb. Dubnice pagus 202.
318. Duboccaz, Dubocsacz 477.478.559.
Dragocivi 478. - (a) fr. Laurentius 491. - fr.
Dragugna 478. 501. Andreas 518. - 496. 523. 529.
Drako1ica (Stivani), Bonifacius epi- 537. - (de) Joannes 521.
scopus Stonensis 3] O. Bonifacius DubavSi Radin vojvoda 37.
Stephanus 311. 314. 315. 316. Dubrav<!i6 63.
318. 319". moritar 335. AS6paB'lHD. Barsa (Vigna) 156.
Digitized by Gog le
680
Dnhr.. unik ca>\tello 477. Elena uxor Hrvoje 119. - tilia. do-
Dllbovacz 491. mini Simeonis de Grisogonis 259.
Ducagynus Nicolaua 292. Eleonagreda possessio eCcles. Bo-
Dugaginovicb 560. mensis 12.
Dugo uelo 496. Eliae (S.) ecclesia 497.
Duinensis comes 216 Elias palatioua Moldaviae t 76. -
Dulgo 60. episcopu8 Sophiens. 373. - (fr.)
Dulcigni terra 96. missionarius. 381. 382.
Dukoevi IvaniA 138. Eliae (S.) heremitae Mahomedani
Du1cigno 78: 353.
DumCi DragiAa 63. Elias fur 209.
Dundi Marco 414. Elini Thomas 300.
Dupovcich Bemardinua Bosn. 436. Elisabeth (S.) mOl188terium prope
Duracbium, conventus 213. Scardonam 18. - duciesa bo-
Durando Guliel-Rationale divinorum snenm 16. - regina Hugariae
officiosum 332. 45. - avia regi8 Bosnae 68. -
Dusmani 216. regina Hung. Dalm. Croat. etc.
Duan logotheta 112. 165. - uxor Nicolai bani 240.
DuAojevi Vlah 96. ElAenica pagus 57.
Duymo 24. Elye lElias) locus 42.
Dvorac (de) Koncsek BernardU8 055. Emam SClaVUB Ali-beg 279.
DvoriAe 562. Emericua rex 5. - prior Auranae.
Dyacou, Dyako, Diaco, Diacovum, 89. - gubernator 265. - vice-
Diak.ovia (Djakovo) praedium 12. plebanuB 173.
- civitas dioecesis quin que ec~e- Erdege (de) Paulus {pridem Dalm.
8ien. 28. - residentia episcopi Croat. et Slav. banua} 72. 89.
b08nensis et cathedralis 133. 148. Ermeni (Armeni) 398.
162. 563. - episcopua diacensia Essebeg Boanae 274.
19. 20. 114. 1377. - ecclesia pa- Es8ekinum, Eszekinum, Esech, Es-
rochialis 57. 402. Diacovo 402. sag. Ossekum, Ossicum, 08eckium
465. 477. 478. 479. 531. Diaco (Osjek) 354. 355. 356.359.361.
159. - monasterium 28. 564. 523. 527. 529. 546. 548. 059.
Diacobi (Djakovi) vallis 340. Essekiensis residentia ord. 8. Franc.
Dyako (de) JoanneB custos 102.- 529.
(a) fr. Simon parOCU8 496. - Estervice (Ostervice) 24.
(da) Steffano 469. 470. 018.532. Epidaurus 84.
637. - Ckechinius upan 568. Eugenius pp. IV. 133. 136. 139.
146. 154. 105. 156. 160. 161.
E. 162. 167. 169. 171. 175. 177.
178. 179. 183. 184. 185. 186.
Eberhardus episcopus Zagrabien8is 188. 190. 195 198. 200. 201.
66. 102. 202. 203. 206. 208. 288.
Ebentor1l' 531. Eugubinus episcopua legatua apo-
Egervara (de) Ladislaus banus 293. 8tolicus 17.
Egidius banus bosnensis 16. Eusebkovich de Graovo 560.
Egriense monasterium J O.
EKMe"lRHa ITeTap 451. F.
ElsCa 1llia Tezalovi Brajlo comitis Fabianus o. s. Francisci nominatna
267. inquiaitor Boanae 21. commen-
681
datur 22. inquiritur in francisca- Forum Siculorum 191.
norum privifegia 22. - (frater) ForIivio (de) Fulchi Benedictus ora-
inquisitor 21. 22. - a Bachia tor Sigismundi 136. - fr. Chri-
vicarius Bosnae 184. 192. stophorus 307.
Fabiani et Sebastiani (ss.) ecclesia Forocich 464.
496. Fortis de Petru8 abbas 267.
Fabritius (Kovaeli) Blasius episc. Foruilium 280.
Samandriensis 309. FranciBcani rogati Bosniam intrant
Farbich fr. Georgios 029. 17. - mittuntur inquiBitores in
Farensis episcopatus 4. - eccle- BoBnam 17. - in Hungaria 8.
siae Spalatensi 8ubiicitur 6. - 9. - declarantur inquisitores 22.
Thomas episcopus 203. - examinantur eorum privilegia
Farcassiu8 servitor Ladislai comitis 22. 40. - ne e vicaria sine li-
Blagay 119. centia exeant 65.
Fa(r)kas Joanne8 173. Francisci (B.). vicaria BoBnae 207.
4>apRam 401. - (s.) ordinis frah-es 293. -
Farra insula 103. reIigio 286.
Fastroyer frat. Henricus 390. Franciscani di B08na 327.
Feketi referendariu8 f>f>2. . Francani 401. 402. 403. 438. 510.
Ferdinandu! rex I. 274. - rex 512. 543.
277. 395. - rex Siciliae 279. FranceBcani riformati 450. - di
- m. 462. Bos11a etc. 505. - Slavoniae 517.
Felfalva 136. Francisci (s.) ecclesia 496.
Feletrius mons Croatiae 384. Franciscus parochus in Lu4!h 438.
Ferraria 149. 167. 169. 171. 370. FranciBcus Jaycensis Pater minister
Ferrarium 234. 136.
Filippo (fra) commi88ario 420. 4>paoRonao XaO)KL 6au 156.
Filip (fra) Lutoran 422. Frangepanibus (de) Martinus Veglie
Filippo Don 423 .. Segnie Modrusiaeque comes 134.
Filipovich StaniBlav 448. 452. 136. 271. 274. ~83. 284. 290.
Firichias 470. 296. 297. - (de) comes Segnie
Firmanus 222. 273. - (de) Johannes Segnien.
Florentia 48. 111. 167. 171. 176. Vegl. atque Modrus. comes 278.
178. 179. 180. - (de) Fran- - Hans come8 282. - Stephanu8
ciscu8 vicariu8 BOBnae 34. 563. 287.
Flumen (s.) Viti locus 204. - 271. Francigna Stephanus cancelIarius
- civitas 287. 288. . 284-
Foccia rus. 346. - (da) fr. Gio- Franich Serafino 541. - Gjuro
vanni 489. 406. - Lucas 468.
Fojniza Howoicza, Voinitza, W i Frankovich , Frangopanovich de
nitza, Hvojnice Bub Thum. 120. Biach 060.
150. 341. 377. 416. 420. 423. Franich Lucas 468.
424. 432. 440. 444. 477. 478. Frank banus 142. 143. 144.
502. 511. 015; 533. -559. Frano 541.
Foscari Franciscus Venetia.rum dux Frankovich Frangapanovich 560.
120. 131. 152. 227. 232. - Frantiis (de) Franci JeronimU8 304.
Franciacus nuncius in Bosna 121. 306.
682
Fridericos imperator 264. Geno Marcus provis. in Albania

Fsin castrum, Ifsignum 220. 181. 183.
Fnsculo Nicolaus 76. Gentilis Bernardus electus Bosnens.
309. - Cosmatus propositus Val-
G. ven. 44.
Georgius S. J. 377. 494. 496. -
Gaberntius Jacobus Racanatensis 199. - archiepiscop. Strigoni-
civis 36. ensis 166. - de Bla.sius 140. -
Gabrich fra Georgio Ml. (s.) capella penes castrum Tersat
Gabriel episcop. Zachulmiae 1. 135. - capitaneus 87. 88. -
Gaoko rus 344. civis Marincii 362. - comes
Gailavus filius Petri comitis ragu- Clisiae 24. 61. 233. - (de) Oa-
sini 2. rolus u. i. doctor. 282. - despota
Galeono (de) Nifficus rector Ra- 132. 145. - dominus Zetae 46.
gusii 34. - (Dubica) parochus 352. -
ruapJl,Bh !OpRO 156: (s.) ecclesia 494. 495. 496. -
Galdi Tad(e)us 173. episcopul Sibenicensis 203. -
Galeji Grgur comes 91. - Vla- episcopus transilvanus 152. -
dislav 23. (fr.) Dosnensil 368. - (fr.) Hor.
342. - Joannes legatus 117.
Ganz S. I. 461. 118. 121. - Georgius Johannes
Gaooi Sanko comes 120. 181. parochus in Dra~ino 64. -
Goic 08. - V ukia 58. nuncius regis Bosnae 69. - (I.)
Gara (Gorjani) 87. - (de) Andreas pagus ad Dravom 496. - Pater
24. - Joannes ep. bosnens 102. 494. - presbiter primicerius et
- (de) Joannes filius condam vicarius eccles. Spalatensis 253.
Nicolai palatini 126. - (de) La- -- sacerdos de Lamauch 174. -
dielaus banus Machoviensis IDI. (de) Stephanus 407. - vectiga-
174. - (de) Nicolaus 39. - (de) . lium magister 184. - vojevoda
Nicolaus banus MacNensis 37.- 21. 84. 86. 106. 160.
(de) Nicolaus palatinus 42. 40. Gerardus (frater) patriarcha Anti-
87. 133. ochenus 25.
Gararda Dionysius nobilis 89. Gerdessa upanus 2.
Nicolaus 89. - Stephanus de Gergurevich Marcus 482.
Keresztur 86. Gerlite 464. .
Gareino 478. 022. Gervasius comes 4.
Garczin (de) fr. M.artinus 021. Gezuiti 425 448. 450. 473. 510.
Gargurichich 560. Ghiendisalich 560.
rapRBHBHb HOBiI\a 342. Gibara (Gibarac) 417. 418.
Gazza (Gaasa) 468. Gimchevich fr. Nicolaus 529.
racnap KlUBBB 320. Gingius (Gyongyos) 467. 468.
Gebennae locus 105. Gintvatech possessio ecclesiae Bo-
Geistringen 559. snensis 12.
Gemnicz de S. Ch. Wanetzky 405. Giovanni Don paroooo 418.
Genia (de) fr. Marinus 230. Giovich 560. .
Genadii 8COlariS patriarca constan- Girolamo (fra Luci) 422. - Gi-
tinopo1itano Trattati in defensione rolamo (s.) 489.
del concilio Tridentino 333. Giuba 418. Gluba, G1iubba 419.
Ilo.
--
583
Giurgii .de Caspar Bodo magist. ja- Gonzaga (de) Bengarda marchio-
nitorum 295. nissa 255.
Giurguevich fra Pietro 486. J urje- Gora (de) terra 12.
uicz 491. Jurieuich 500. GoraMa locus 101.
Gjura procurator comes Georgii Goriani 479. 497.
Dragichievich 89. Gorriani (di) fr. Nicolaus plebanus .
GjuraJevi Georgius ex Lei 75.
318.
GiurgjevicS Ivan 407. Gorsca upa cis et transalpina pro-
Gjurkovi ivko 132. vincia 87.
Gladni 216. Gorulia 464.
Glamo~ (Ollamol) fra Paolo 435. Gorzula 221.
Posillovich fra Paolo 443. ves- Gost Radinus 227.
covo df Scardona 452. - fra Gostiglia 478. - (da) Michaele
Michael 26l. Vide: Dlamoo. guardiano 499.
Glanesk iu Prussia 185. Gotho (Kutjevo) abbatio. 519. 521.
Glas (de) Dragiss& 72. - (de) locus Goysalich Gregorins vojevoda 29.
in Bosna 38. - Glaz 39. 96. Goze (de) Aloysius rector ragusinus
Glaseum Srida pagus 202. 68. - (de) Clemens rector Ra-
Glaviczno 500. gusii 69. - (de) Jonnnes 95.-
Glavich 560. (de) Nicolaus 76. 97. 98. 99. -
Glavi Radosav jupanus 117. (de) Paulus 132. - (de) Raphael
Glavini Franciscus 307. 69. 91. - (de) Sigismundus ora-
GJuba (Glioba) 352.417.422.478. tor 178. 211. 212. - (de) Za-
509. nin 95. - (de) Bartholus civis
Gliubibratich 560. Ragusiae 302. - (de) Nicolaus
Gliuta locus 132. civis Ragusens 302.
Glogoviensis Thomas paroch1U 496. Gracianiza 478.
Glogovista (de) fr. Augustinus 522. Gradanovich 560.
Glubicich Joannes guard. 429. Gradaz 385.
Glumglumchie Stephanus 522. Gradec 562.
Gmii pag. 202. Gradi Sn ista civis 107.
Godalienses 53. Gradis (de) Joannes miles ragusinus
Goisich Ivan orator nobilis 137. 229. 230.
Goilini Novak 77. 107. Gradisali leproa 58.
Gojsali Budisav 23. - familia 131. Gradisca locus in comitatu Baranya
GoloelovicS Dragi comes 91. 25. - GradiJka (stara) 47.477.
Golubinzi 418. 478. - ea) Bernardinus parochus
Gomeria pagus 384. 522. - (in) parochta 529.
Gondola (de) Jacobus Marinus 216. GradiJa pagus in territorio urbis
218. 219. Vide: Gunduli. - Kliul 202.
(de) Joannes nuncius 97. - (de) Gradkov Potok 494. 495. 522.
Marinus J. 190. - (de) Nico- Gradonico Petru s comes Traguri-
laus nuncius 44. - (de) Pala- ensis 31. - Joannes 31.
dinus 127. 292. - (de) Pauins Gradovarh (di) monasterio 427. 428.
68. - comes Altaville 304. 478.
Gonissa (de) fr. Dominicus vicarins Granik 560.
Bosnae et Dalmatiae 270. Grapan insula 221.
~---
684
Gratiani Casparo legatua turcicuB Grubessa UpanUB 2. - pincerna-

(alias MilOBti a Gradiika) 361. riOB 14.
384: Grubeti Joannea marsalcuB 63.
GrazUlno Monsignore 338. GrubiJi 491
G'rdomil kaznac 14. Grupkovi Radi 203. 210. 279.
Greben 262. 279. Gruzdelinovich 660.
Greblianovich 660. Guczardo bosnenais epiacopna, fOlB
Grechenses cives 68. cognomen fratris, vide: Grego-
Grede villa 66. - (de) Johannes riuB 20.
nuncina in Hungaria 37. - Ma- Guc!eti uho 265.
rinuB Junii 664. Gudeni Cvetko 107.
Gregor (de) 236. Guganovi 546.
Gregoris Don parocco 418. Guginczi (Gundinci) 547.
GregoriuB civis Morovicenais 362. Guidoboni Antonius orator venetus
- comes 24. 27. 105. 112. - 264.
boanens~ episcop. 19. episcopatu Guignani PetroB 226.
se abdicat 19. - cantor ecclesiae GUilelmuB ordinis generalia 160.
bosnenais 18. - germanna voj- Guneti Domaslav 14.
vodae Sladoe 206. Gunduli Benko comes 208. - :Ma-
Gregorianum kalendarium 379. roje 64. - NicolauB 76. 116.
Gregorio (di) Lazaro in Scimanosa 255. 566. Vide: Gondola.
337. Gurgevich (fr.) Nicolaus 529.
Gregorina (b.) miracoloBDB nuneu- (fr.) Petrus 485.
patus 244. - Mitrovicensis 351. Gurle Georgius 53.
352. - PP. VII. p. 2. - PP. Gusmodanin fr. Joannes 523.
IX. p. 7. 8. 9. 10. 11. 12. - Gyurin Joannes 482.
PP. X. p. 16. - PP. XI. p.38. Gy6ngy6sino 473. 514.
39. 40. 41. 42. 43. 54. 56. - Gvoznica paguB 202.
PP. XII. 85. 92. 122. 123. -
PP. XIII. 316. 385. - PP. XV. H.
867. '371. 372. 460.
Gregorii (B.) parochia 361. Halap de Joannes 102.
Gregoriancium ruB 361. Halaz terra 103.
Gregurevich NicolauB 482. Hamza beg 279. 280.
Grimani cardinale 534. Hans comes 139.
Griaane 284. 286. 291. 295. 296. Harabkh (de) monasterium 139.-
297. Harapk (de) Andreas comes lU.
GregOriuB (de) Simeon 259. Haramich fr. Georgius 220.
Gritti Tridanus orator venetoB 214. Haran monasterium 139.
Grob abbas Laeromensis 1. Harvoevich 560.
Grobavizca (di) fra Stephano 607. Hatsak, Haczag, Hazag, Haczacs
Grobija (coemeterium) 355. (ffi.czeg) 139. 290. monaaterium
Grohovacz GeorgiUB notarius 288. 128. districtus 130.
GromlWa 60. Hebrei 476.
Gruba Helena regina 58. 60. Hedvig regina Poloniae 45.
Grubashevich 560. Hedrehwara (de) Laurentius 174.
Grubiessevich 660. Helena mater regis Tvrtko 32. 33.
Grupcho 199. . 40.43.44.

686
Belena regina Bosnae 56. 58. 59. Bostoja rex. Vide: Ostoja.
103. 119. - uxor &ndali 62. Brabrenovich 660.
67. 119. 169. 181. - uxor Ste- Brani Sandal 77. 106. U2.
phani ducie 1Sl. 182. 218. - Vukac 147. 213.
Jeleniza uxor Hrvoje 96. - filla Brankovi Vlahota 130.
imperatoris Lazari 166. Hranidrui Brela 14.
Belenae (s.) ecclesia 496. Hra1iane 146.
Belya 27. Brebelan Bogoala1i 62.
Belsennerius gener Stephani ducie Hrebeljan comes 77.
Bomen. 31. Brebeljanovi6, Brebljanovi, IvaniA
Benricus banus Uaorae et Soli 16. comea 138. 171. 172.
- banus Slavoniae 16. - epi- Hripavci 202.
scopus Quinqueeclesien. 106. 148. Brbov&ni 202.
164. 165. - ord. praedicat. 292. Hrvati 316.
Bercegovid BaOu. 77. 119. Hrvatin diaconu8 60.
Bercegovina 228. Hrvatini, Chervatinich, Hrivatinua,
Herchegh SzHIHs 438. Dragi 67. - Mitten 34. -
Bericich fr. Paulus 464. Pavao 23. - Vlkac 34. 44. -
Berdel 461. Ste,Poie, Stepae 663.
Berkofze 668. HrvOJe, Hervoje, Hervoye, Bervoya,
Hermanua comes Celje 126. Hervoja, Chervoya , Chervoie,
Hervatinich Stipoye 48. Vide: Hr- Chervoye, Chervoe, Chervoy, ore-
vatinid. voie, Ervoje 63. 64. 67. 69. 62.
Bercegovid Achmed ducie Stephani 63.64. 66. 66. 67. 68. 69. 70.
filius 566. 71.72. 73. 74. 76. 'l6. 77. 78.
Bielascha oppid. Bomae 399. . 79.81. 82. 83. 84. 8r>. 86. 90.
Biero80lim Nikander 181. 92.96.96.97.98. 101. 103. 119.
Bieronymi (a.) cuatodia O. a. Franc. Hudua nobites 16.
260. Hum terra 63.
Bimeria urba epiacopalis 431. Huna fluvius 62.
Bivchovich (Ivkovi} Thomas a Foj- Bungaria, Ungaria, Ongaria 29. 31.
nica epiacopus Scardonen. 374. 72. 76. 88. 209. 220. 231. 262.
376. 376. 377. 379. 388. 394. 266. 279. 280. 473.
396. 397. moritur 411. Hungariae vicaria 288.
Blapenovi Radosav Hunyadi, Huniadiua Joannes 186.
Hlapc'Sic Stephanus 69. - 210. 212.216.217.224.227.
Hlapomiric Obrad 106. 256. - Ladialaus 643. 644.
Hlapovid S6itko 23. - Radosav 23. HUBl Johannes 246.
BleVDa (de) Hriatoja 161. Huaitae, Huaaitae, Huzitae 163. 171.
Blivno, Hevna, Hliuvna 63. 133. 172. 173. 174. 176. 180. 183.
209. 464. 184. 186. 191. 202. 211. 246.
Boo 228. Husein proiudex 481.
Boffman Georgiua 631. H vojnice 126.
Ho1mi terra 33. Hyadra, Zadar (de) fr. Auguatinua
Homia (OmiA). Vide: A1miaium. 262. - fr. Franciscus 262. -
Bonoriua PP. III. 7. - PP. IV. 17. fr. Donatua 262. - fr. Matthaeus
Horvatil Hrvati banus Machov 43. 262. - Convenma Hyadrenaia
Borwat.b Georgiua 173. 260. 2&1. Vide Jadra.
Borvat Thomas S. J. 486. Hyeruaa1em 802.
Digitized by Goog le
586
I. Istria 17. 252. 265. 279.

Ibriimovi, Imbrissinovich fra Luca Ivahni Tvrtko 23.
518. 620. 621. 523. 529. 532. Ivan Vlkovi comes 131.
536. 537. 539. Vid. Posega fr. Ivan diaconus 171. 172.
Luca. Ivanda-Zentgurg (de) Jacobua rector
Ifsignum 220. altaris s. Petri 61.
19 202. Ivanis profugus 256.
Igende 161. Ivani comes 127. 131. 138.
lllacium (llaM) 351. Dciz 509. lla- Ivani Pavlovi Radoslavi filiU8126.
eien. parochia 362. 174. 181.
IllesMzy NicolaU8 544. Ivani vojvoda 181. 198. 203. 214.
lli Ratko 565.
215. 256.
Illia88ich JacobU8 529. Ivancovi (Ivankovo) 318.497.523.
llinich familia 560. Ivanovi Franciscus provincialis 563.
Illinovich Petar 407. - Radosav 565. - Krasoe 105.
Illirico, Ilyricum 266. 397. Illirico - Michael 482. - Nicolaus 468.
collegio a Loretto 331. Illyrica Ivko vojvoda 112. - diaconus 270.
littera 532. Ivkovi vide Hivkovi.
lligge 417. lligke 418. Italia 265. - (de) fr. Jacobus 139.
Illochum (Ilok) 73. Wylak 164. 165. Iesali Bjelica 44.
Illocium 356. Illoch 417. Doch
418. Ml. Villaco parochia 491. J.
lloeienBe palatium 366. Dok 553. Jaak Chepanus 16. - Kazmer 16.
Dokinum 546. -monasterium654. Jablanc~ castrum 19.
llseva Huvius 12. Jablani Paval 44. Radin 58.
Illunchich Joannes 482. Jablanovich familia 660. - Stef-
Illych Antoniu8 546. fano 476.
Imeniza 501. Jabukai! 82.
Imeria (d) Boncarpi vescovo 486. Jaco (di) Nico 314.
Imola (de) Melchior 255. Jadra, Jadera, Zadar 68. 69. 75. 78.
Imoschi 88. 121. 138. 199. 218. 220. 237.
Imota 88. 502. - (de) Bernardino 259.277.347. - (de) Paulus 29.
494. - Giovanni 392. - Joan- Jadro Huvius 347.
nes 402. - GregoriU8 614. - Jachez Ladislau& 103.
Andreas provincialis 546. Jacobo (di) Steft'ano 321.
Imotica 62. 77. Jacobus Sibenicensis 156. - can-
Ingolus Franciscus 371. 373. 374. cellarius 93.
375. 438. 444. 447. 461. Jacohi (s.) ecclesia in Spalato 206.
Ingram Francisc. Joannes 550. Jacobus de viearia Boanen. 300. -
Innocentiu8 PP. III. 5. 6. 7. IV. episcopus Prenestinus 7. 8. 15.
12. 13. 14. VI. 32. 33. VII. 79. - episcopU8 Sirmiensis 163. -
93. X. 471. 483. comes 12. - medicus 96.
Isabechum 213. 280. Jacominus cancellariu8 Fluminen.
Isach vojvoda Teucrorum 138. 209.
Isaehovich Exebech 235. Jagnevo 339.
Ispano StephanU8 443. Jakossich gens 560.
Ister, DanubiU8, Dunavi, Dunav 347. Jaiam 476.
363. Vide: DanubiU8. Jajce, Jaice, JayOza., Jayma, Jaizza,
687
Jajca, Juyse 146. 197. 208. 228. tue apostol. 209. 210. - arohi-
238. 243. 244. 257. 258. 259. episcopus Strigonien. 100. - epis-
262. 264. 265. 268. 272. 279. copus Bosnensis 8. 9. 57. 68. 61.
303. 411. 470. 364. 312. - Tomcus epiacopus
Jayce (de) Paulus eancellarius 197. Bosnen. 419. - Margaritae impe-
- fra Mattco 392. - fr. Andreas ratricis filius 7. - (Hunyadi) 223.
vicarius 470. - Stephanus 546. - de Maroth banus Maven. 64.
Jaica (in) ecclesia s. Mariae 244. 108. - banus Croatiae 21. -
Jaharich Bernardinus 532. 637.- (de) Gara 81. - comes 112. -
Augustinus 618. 622. 629. 638. Don 496. - Sibenicen.
Jakck de Kusal Ladislaus 98. Joannis B. (S.) ecclesia 18. 491. -
JakoIlsich gens 560. - fr. Josephus (di) Crisostomo 321.
669. Johannes archiepiscopus Colocen.
Jalomfeold 133. 166. 172. - praepositus bosnens.
Jalomet Petros 120. 18. - dux 301. - vicebanus
Jankometovich familia 561. - comes 21. - comes Vegle
Janoovacz in comitatu Bacsien. 461. etc. 163. - sacerdos 174. -
Jankovich familia 561. - iudex Kamenicensis 173. -
Jankovi Josephus provincia1ia 666. porkolab 113.
Jankovcse, Jankovci (Stari) 422. Josephus ~. 643. 666. - episcopul
662. 653. BosneDSlS 162. - (fr.) 633.
J anen monaaterium dioeces. Agrien. Jossich Haubtmann 058.
120. J uanzolich canonicus Segne 294.
Janicarus (Janiar) 346. Jula. banus Bosnen. 11.
Janosalich de Mostar 561. Julianul cardinalis 133.. 191.
Japunge (Japune) 344. Julius PP. n. 306. 306. 310. -
Jasou frater Oniae 393. m.312.
Javornik mons 416. Jugoevich gens 660. .
Jaurinum 224. 225. 638. Jugovi Vukman 166. 161. 177.
Jelaache 478. 191. 220.
JelaAi Stanoe 48. J ugovopolie 496.
Jeleniza uxor Hostojae 103. Juraj comes 181. - filius fratris
Jelichich familia 561. Hrvoje 146.
Jelsavicha poBSessio ecclesiae BOB- Jurdevi 119.
nen. 41. Jurievich Petrus Sirmien. 480. -
Jenne 382. Vochomir 73.
Jerosolyma 223. !OpRho nOCTOJlap 166.
Jezero, Jesero 219. 471. - (de) JuriA vojvoda 12.
ecclesia s. Georgii 204. Jurii Lucas missionarius 140.141.
Jesuitae 402. 623. Jurjevi Ivanili vojvoda 219. - Ni-
Jevenich familia 561. colaus comes 124. - Paulus voj-
Jim monasterium 279. voda 106. 112. - Paulus comes
Joannes 199. - PP. X. 1. XXIL 107. - Petros Pauli 185. -
20. 21. 22. 64. 139. 309. - Vlatko comes 146.
XXIII. 99. 116. Justiniana vide Ocrida.
J oannes de Casamaris legatus . apo- Justiniani Franciscus 269.
stolic. 6. 6. Justinianus Marcus 262.
Joannes cardinalis Papiensis231. 236. Juvenaciense capitolum 16.
J oannes episcop. Constantien. lega- Juye castrum 146 vid. vide Jajce.
588
IL Klunchich guardian. 529.

Klju urbs 202.
Kabol oppidum 115.
Kabui Marinus 93.
Knespole loeu8 13.
Kai, Cacich Bartholomaeus epis-
Knexina 477.
copus Macarien. 389. 398. 403. Knezevich (fr.) Stephanus 495.
404. 429. 430. - Petrua epis- KBeaoBHh tamnap 316.
copus A1miaien. 430. 460. - co- KobIlA 621.
Kobilai Vukosav 58.
adiutor Macarien. 453. Vide: Ma-
cbarscha. Kognikovich Stephan. 429.
Kogniz 477.
Kalendario Gregoriano 417. - vec- Kogmo monte 476.
chio 401. Kolinovi Gabriel Senquinczien. 662.
Kalanek Alexander Joannea 547. Kolo locus 57.
Kalounczi 417. 418. Kolloni,. cardinale 538. 549.
Kamanch (Kamenica) oppid. 173. Kolosmon08tra 257.
- parochia 554. 555. Kom1inovi Pavko 145'
KaniJa 422. Konavlje, Canali, Canalis 43. 61.
Kanisa (de) Joannes, Stephanus, Ni- 62. 91. 93. 98. 106. 107. 108.
colaus 57. 58. 110. 112. 113. 114. 117. 119.
Kanitz 405. 439. 126. 127. 132. 133. 144. 147.
Karas fiuvius 25. 180. 216.218.289. Vide: Canali.
Karansebes 402. 442. 451' 452. Kopanicz 523.
Karaievo vide: Carassevo. Kopriva 134.
Karassevo (de) Nicolaus 469. Koreni Bogin 62. - Borin 96.
Karchocevich Georg. 429. Korrin (Korjen) mons 346. 347.
Katherine (S.) locus 270. Korica 202.
Kaymoz 12. Korlath BlasiuB 173.
Kayser Bartholomaeus Mathias 559. Korog, Korogh (Korogj) (de) Lau-
Kecskemetinum 514. renuus 30. - Phylippus 30. -
Keczkemeth (de) Joannes 20. Johannes 174.
Keleseer (de) fr. Benedictus 199. Kosaa Radosav Dragiii 167.
Kerhen Michael viceban. 293. Kosaracz 478.
Kessegiae, Kesegii (sicarii) 354. 356. Kosecz (de) Petrus Sculaveez 57.
Kerzendorp Heningua Brandenbur- Koska, Coska (Kolka) 495.
gen. 61. KOlOVO polje 48. 67.
Kewesd 139. KOItadini Hrnjak 105.
Ki 202. Kotezi 60.
Kievu 202. Kotilina 145.
Kiurii valachi 85. Ko~manovi gens 101.
Kiprovacium 342. Kovac castellum 102.
Klachich Michael 494. Kovaevi 257. - Petar 202. -
Kladie 202. Tvrtko 214. 244.
Klesi Paulus 53. 69. 60. 71. 151. Kovachich Georgiu8 Martinus Szen-
244. - Petrus 107. 112. 116. quincziensis 559. 562.
138. - Stephanus 212. - Vla- Kovinum, Kowinum 139.144.
d.isav 151. 185. 202. 214. K:ozeg 142.
Klevci 202. Kozica 145.
Kg1iuc 477. Kouhe 202.
K.iBc 166. Vide: Cl.isia. Krajmnovi Radoj 242.
089
Kralyeve Velike 521. Latichich familia 561.
Kra8ulino 202. Lati<si Pavao 181.
Kraievo 452. Latini, Latinm Vlahum 203.207.
Kreievum, Kresievo 477. 515. Latovistus 1.
Kriacevacz 479. Laude (de) Saccus Joanne8 295.
Kriva rieka 476. Lauredano Georgius 183. - Aloy-
Kriwchich Georgius - Christoforus sius 253.
308. Laurentiu! archiepiscopus Spalaten.
Krizevcia aanctae Crucis parocbia 242. - episcopu8 Bosnenais 56.
355. - custos ecclesiae Bosnen. 56.
Krisevac castrum 145. Laurentii (s.) ecclesia 57. 496. 497.
KpU3WRHD. HoaR 316. 319. capella sub castro Czerzath 291.
KruAi Gojalav 15. 275.
Kujava oxor Ostojae regis 60. 90. Laurentius dux Venetiarum 33. -
106. 107. . (fr.) 79. 494.
Kujavi valachi 82. Lauretum 440.
K~lungia ivko 507. Laz, Lasz, (Laze) 419. 422. 445.
Kul (raptus puerorum) 515. 468.509..
Kulinus banus vide: Culinu8. Lazar despotus 67. 69. 119. 169.
KSIII8.itOBHD. AJleKcaRAep 314. 315. 236. 237.
319. Lazarii 202.
Kun Seraphinu! ord. s. Franc. 396. Ledenice 62.
402. LeIko starac 71.
Kurilo 60. 62. Leo PP. X. 308.. 376.
Kusclat castellum 477. Leopoldus I. 480. 491. 519. 530.
Kusmadagni 478. 031. 042. 556.
Kuaminci 497. Lepenicha hpa 13.
Kutievo monaaterium 433. - (a> LeBina insula 97.
:Hartinus (fr.) 496. Lesne locus 260. 261. 270.
Kwsal (de) Michael 174. Leva (de) Petrus Cheh 174.
Kwzeg 142. Levante MO. - de fr. Baptista
251. 248.
L. Levakovi Raffaele 450.
Labacum 513. Lezzedech 468.
Labzia 103. Liberio PP. 465.
Labusedum civitas 1. Li<Sinio (a) fr. Roberto 211.
Lacroma (de) monasterium 109. Liciniatensis ciVitas (Dulcigno) 3.
Ladislaus IV. rex 16. - mculus Liceve 478.
rex Hungariae M. 68. 72. 74. Liesne 111. 266.
75. 82. 83. 84. 94. - rex Hun- Likodric Tvrdislav 565.
gariae 219. 222. 223. 303. - Linychich familia 561.
rex Poloniae 176. Lippa, Lippova. Lipova (oppidum
Luk (de) JoanneB Thuz. 269. Hungariae) 382. 401. 445. 446.
Lalioh Marco 443. 448. 451. 452. 455. 467. 470.
Lania lintrum 346. 472. 498. - monasterium (nunc
Laza (a) fr. Franciscus 211. Radnae) 545. - lipa i. e. tilia
Lasfa (da) Seraili Francesco 341. arbor prope Cernik in S)avonia
Lascva, Laefa 341. 478. - fiume 391.
476. Lipanovich Pietro provinciale 445.
690
446. 452. 466. 457. guardianus Ludovicus L rex Hungariae 26. 31.
426. 32. 33. 34. 35. 3'1. 38. 39. 44.
Lipinch 26. 45. 48. 68. 129. 141. - ll. rex
Lipovac 202. Hungar. 309. - vicarios Boanae
Lipovci 62. 294.
Lisac 62. 77. Ludoviaius cardinalia 376. 461.
Lisnich fra Marino 502. Lugos 442.
Lisse castrum 111. Lukachevich Marinus 621.
Liazi 500. Lukarevi Stevo - Miho 83.
Livorno 408. Lukich Blaaius 468.
Lodovicus fr. vicanus 294. Lupi Gabriel 488.
Logos 470. Lupinus (Vukoiii) Thaddaeua 426.
LopaAi Radoslav 307. Luaani 495.
Lorenzo (s.) 470. 473. - fra 411. Losanium parochia 494.
Loretto 322. 373. 472. collegio illi- Lutherani a16. 31'1. 352.360.361.
rico 39K 367. 382. 387. 470. 496. 497.
Lorkich familia 561. Lynbetich 661.
Lovretich familia 561.
Losoncz (de) Ladislaus banu 120. M.
125.
Losova upa 13. Machar locus 103. 145.
Lova.ainum (Lovas) 547. Makar capitaneua 520.
Lubw60. Macarscha 386. 429. 539. 386. 411.
Luben, Lubin 6. - Andreas 620.
Lubinchi locus 13. Macarenaia epi8copatus 4. Vide:
Ljubii Radoje vojvoda 127. Ka(i Bartholom. 403.
LjubiiSi Maria 491. Machau 16.
LjubiAa upan 69. Machedol Novachus 664.
Lubkovich familia 661. Macho (in) rarochu8 404.
Lubus terra 12. Machow ~e Bela 16.
Luca provincia 87. - upa 266. Machow de banus 43.
- locus 138. - Luca (di) fr. Maeova 4 O.
Martino 33'1. 1tWak 202.
Luka locus 96. Macedonia 333.
Luca Don 438. 610. Madienovich familia 661.
Lucas fr. NaAicen. 495. - fr. com- Ma1feis de Joannes Franciscu8 274.
mi8aariu8 341. Magdalena Vucoaai 8]>on8& 408.
Lucae (s.) COrpU8 243. 200. Maglascevich Giovani, Paolo 428.
ecclesia 494. 496. Maghlai 477. 478.
Lucca citta 93. Mahometus 222.254.256.266.476.
Lucan (di) Andreas 33. 666.
Lucan8 (de) Paladinu8 219. MaKHHBb IleTap 342.
Luchari (de) Stephanus 68. .Malisium 216.
Lucacevich Franciscus 438. Maljkove 60.
Luch (LuiS) in comitatu Baranya Malteata domu8 118.
438. 468. Lobuc 4'13. .Malatestis de domini 11'1.
Lucich Gierolamo 413. 420. Vide: Malovaczium 647.
Drivasto. Manichaei 243. 247. Vide: B08nen.
Luchich Marinus 482. haeretici.
591
Manilovich familia 561. (s.) ecclesia 2'76. - (b.) Virg.

Manlius Bartholomaeus eancellarius monasterium in Tersat 28'7. -
136. virg s. monasterium 284. -
Manoilovich familia 561. asaumpta.e (s.) ecclesia 494. 496.
Mansfelt conte 461. - (s.) ad nives ecclesia 495.
Mantua (de) Franciscus 54. - 2'74. Maria (santa) della pace Carlovicii
240. 241. 539. - regina Hungariae 44. 45.
Manulesao Stephanus 21. 46. - soror Stephani ducis bos-
Maralich familia 561. nenais 31. - Stephani regis vidua
Maravich Marianus provin~ialie 426. 255. - Theresia regina 555.
42'7. 454. 455. 456. 458. 505. Mariano B. iudex Poegan. 443.
630. 031. Marinascius Vincentius Ragusinus
Maravich episcopus 442. 462. 463. parochus Niemcen. 363.
464. 466. 471. 474. 478. 480. Marini Johannes legatus ragusin. 4'7.
482. moritur 498. 499. Marinko diaconus 227.
Marczali (de) Joannes 144. 172. - Marincium (Marinci) 351. 362. 549.
Emericus 151. 174. - Joannes Marinus legatus romanus episcopus
comes Symegiensis 1'74. Pharensis 214. - Elias custos
Mareana (di) vescovo 385. Bulgariae 369. - frater 496.-
Marcellus Jacobus comes Spaleti archiepiscopus barensis 65. -
266. 268. archidiaconus Ragusii 6. - frater
Marcho (di) Lorenzo 392. 406. Ord. min. 23'7.
MapKoB Imes ~HnpOBa'lRH 342. Marinkovi Mathaeus parochus in
Marchus fr. 261. Sot 352.
Marci (s.) ecclesia 493. 494. 495. Marinovich Joannes 468. - Mar-
MarcionopoIit.anusarchiepiscopus441. ciuko 415.
Marcus fr. a Bononia 21'7. - frater MapKoBRli MaTRa 314.
Joannis vojvodae 235. - (fr.) MapKaBHRno .)lSKa 342.
parochus 495. - comes 214. - Markulj comes 64.
Tinniensis episcopus 265. Marliano (de) Antonius 278.
Marcha d' Ancona 393. Manay (de) Georgius magister 268.
Marchia (de) fr. Jacobus, vicarius Maroavitiu8 Gojko 53. - Nissensis
Bosnensis 144. 146: 152. 157. Joannes 125. - Joannes 292. -
158. 159. 160. 161. 162. 163. Margnavich Tomasao vescovo di Sa-
164. 167. 168. 169. 172. 1'76. mandria 425. Mernauich 432.
217. 231. 234. 278. Mergnavius 433. 434. 435. 436.
Margareta. domicella soror Bartho- 437. 445. 447. 449. 450. 452.
lomei com. 284. 455. moritur 459. 462. 465. To-
Mariae (s.) de Scolio magno mona- maso Toncovich vescovo di Bosna
sterium ord. s. Francisci 53. - 466. Vid Mrnavi.
in Pulsano Apulie in monte Gar- Margna~tiu8 fr. Thomas 505. -
gano monasterium 2. - (beate) Thomcus 605.
v. monasterium 161. - (s.) 8&- Maromanus Marinus Arbensis no-
cristia in Cetina 209. - (b.) vir- tarius imp. 301.
gini nata.e ecclesia 364. - (b.) Maramonte Stephanus 178.
Virg. claustrum 295. - (s) et MaroA Vlatko vojvoda Rado8&vi
s. Francisci claustrum 274. - Pavlovich diaconus aulicus 113.
(b.) Virg. monasterium o. s. Franc. Maroth (de) Joannes mavanenais
290. - (b.) claustrum 275. - banus 72. 73. 'l7. 79. 93. 126.
(de) Ladia1aus 162. - (de) Micheli Mattheo .414.
Joannes 102. - (lIorovi) pa- Michanovczi pagus 496.
rocbia 491. Migaaa. Bubana 15.
Martinuuevich familia 561. Mig1iazka fiume 476.
~ovi Lavro legatus 169.
Martinus PP. IV. 16. -16. - V.
105. 108. 109. 114. 117. 118. Mihajlovi Tvrtko comes 120. 138.
122. 124. 132. 139. 309. - (s.) Mux8.BJlfllBUh. BU~eBI\. 321.
ecclesia 494. 495. 496. 497. - Mihajlovi Matteo 425. - Apea
(s.) ecclesia et monasterium 495. 426. - Giovanni 431. - De
- locus 496. - banus 102. - metrius 482.
comes in Slavonia 2. 12. - (fra) M.ihoC5 filius Maroje Basti' 183.
provinciale 412. - (di) Mattia Mihold districtus 130.
407. - fr. guardianus Tersathi Mibogldin 510.
296. 297. - (fr.) 484. - Mar- Micevaz castrum 249.
tini Hyllario Filippo 518. Mmc.toym CBHOB&q 156.
Miku1ich Alexander 519. 621.
MapTBB.Bft 321. Milaj presb. 133.
Martolo de Andreas de Volze 98. Mi.1ankovichii 600.
Martonos 467. Milatovi Gregoriu 63. 58.
Marolovieh familia 561. Milatovi VlkaIin 44. 60. 63.
Maruni (Le Balif) 560. Milatovich (de) 88.
MarviiSi Pavo 207. Mi1atovic Tvrtko comes 146.
Mararak Stephanus 61. Millesevac castrum 268.
Menze (de) Jacobus rector Ragusi MBJleTUli 4>pa CTBDaB rsapAB&B
44. - Joannea rector Ragusi 68. 319.
- (de) Joannes 97. Mi1evi Bogdan 564.
Menesagite locus 293. Mileva nuncius vojvodae Radi 62.
Meristi villa 216. Milienovich familia 561.
Merkovi Bati 77. Milivoj diaconu 71.
Mernachich familia 561. Milich Georgio 415. 416.
Mernavi Luka 607. 608. Milinich Pietro 392.
MesarechiuI archiepiscop. Antiba- Miloi nUDtius 562. - vojvoda 565.
renms 373. 402. 403. 404. 421. Milcut 467.
Mestrovi Priboj 48. Milobrati Prebisav 23.
Met1ink pagua 384. Miloradovi Stephanus iupanusl02.
Measale 8lavo 393. - Georgius mpanus 102.
Mezaa pouesBio in comitatu de Za- Milosali Radosav 58.
rand. 125. Miliia comes 102.
Michael dux Chu1morum 1. Milco dominu 240.
Michaelis (s.) ecclesia in Rocil 13. Milog&rU8 presbyter l.
Michael cantor eccles. Bomens. 18. Millogoy presbyter 2.
- (s.) villa 16. - (I.) mons. Miloievi Pribi comes 125.
48. - (I.) ecclesia 493. 495. - Milovi ivko nUDeiu Radosav 114.
(s.) Gratkopotochi ecclesia 494. Miluse locus 103.
- (I.) parochia 495. - Michele Milusi Dobraiin 120. 564.
(8.) chiesa 509. - Michael pl&- Miniato (de s.) Matheu 68.
banus de Stoltbenbergh 152. - Miklevi 565.
Sibenicensis aivis 156. - Pater Miotivi Stephanu comes 107.
213. - plebanu8 317. Mirko comes 67. - Don 564.
698
Mircbovich Batich comes 108. 106. Monopoli (de) Petros orator 274.
107. 112. - Vlkoaav legatus co- Montagne Leonardus notarius 253.
mim Jurjevi 124. Montafto (de) cardinal. pOItea 8ixtua
Mirilovich familia 561. PP. V. 811. 312.
Mirko ex Lensalnik vojvoda 144. Montecinere (de) Jo(annes) 160.
Mirohna peharnik 12. Montenegro 339.
Miro5e,i Gojak 60. Monte nouo 402.
Miroslaus comes Zacholmit&nus 4. Morachli locus 275. 276.
Miroslavich Dragoe 568. Morauchich familia 56l.
Misanovi Ratko 67. 68. Mor~iticb familia 661:
Misce 562. Mon 102.
Miasia 479. Morise (MaruBius) fluvius Hungariae
Milljeu starac 71. 337.
Misilenovich Joannes villanus 8l. Morlachi 278. 312. 389.
Miilenovi Juraj comes 145. Moroli Vuka1in comes 120.
Mii1inovigh Thomas milel 227. Moronul cardinalis 311.
Mitylenac insula 67. 265. Morovich familia 561.
Mitroma 418. 467. 481. 491. 515. Morovig (Morovi>, Moroviehium,
- (a) fr. Joannes parochus 491. Moravi 318. 351. 362. 411. 420.
Mladinus banus Bosnae et Croatiae 497. 627.
18. 20. 21. 46. - comes 27. Morovlassich familia 661.
Mlatkovi Vukaiin comes Ostojae Morva fluv. 143. 144.
regis nepol 91. Mravnia 60.
Mrevo 60.
Mocenigo Thomas dux Venetiarum
Mrei Bigren 14.
117. 118.
Mrgjenovi Hrvatin 564.
Modena (a) Bazani Gregorio 426. Mrkalja Milina legatu reipublicae
Modrica convento 478. - (a> fr. 101.
Nicolaus 523.
MrJda dominus 75.
Modricha fons in Usora 12. Mrnjavi, Mrnijavitl Thomas epi-
Modricsa, Modri~h~a) fr. Marcus scopus 415. 030. - Vide: Mar-
parochus 495. . parochus Po- gnauieh.
aegien. 536. 037.
Mrin 202.
Modravia 477. MOBugnanin fra Paulo 420. Vide:
Modruasia 134. 271. 274.282.283. Glamo.
278. 287. - MOAPym 156. -
Modruxa 278. Motainiza monl 476.
Motiche 478.
MogoriA pensio 82. Motiehna pagus 495.
Mohaes parochia 438. Mozoli Radi comes bOBnenaia 202.
Mohammed II. Sultanul 228. 280. 214.
Mohor terra 12. M.ucaievieh familia 561.
Moldavia 180. 188. 191. 192. 245. Muni Vlkas 16.
246. 453. Multiueliava 407.
Moller Lauro cancelliere pretorio 89. Murana ecclesia 312.
Molost ( de) Ludovico 384. Murii Bogdan comes 116.
Mon.sterium bani 164. - ord. s. Murlaehi v. Morlachi 516.
Francisci 43. - Monester 465. Mustafa-beg 124. 294.
Monaaterlich administrator 552. Mutius praepoaitus Generalis S. J.
SPOII. XXIII.
Digitized by ~oos le
594
N. Nicolaus 88. 258. - praep08itus

ecclesiae Bosoeo. 563. - pala-
Nadroevich Joannes 99. tious de Gara 126. - comes
145. 181. 198. ~14. 220. -
Nagoricinum locus 284.
Nabayevich Volkoslav comes 663. banus Slavoniae 16. - (s.) eccle-
Naleiko 60. sia 493. 494. 495. 496. 497. -
sacerdos altarista 174. - nun-
Narenta locus 113. 182. - 88. 184:. cius Venetus 27. - J oannes ea-
200. 208. 215. 217. 227. 229. nonicus Spalatensis 253. - frater
257. 266. 267 268. 277. 385. IvaniA vojvodae 203. - cancel-
386. 478. 562. - castrum 191. larius 238. - ('.omes filius Ra-
Naroniensis (Neretva) episcopatus 4. dosav vojvodae 220. - Nico-
Naaica, Naaicae, N aasize, Nekche, laus filius Stepbani Gerarda de
Naxsice (NaAice) locus et mona- Keresztur 86. - olim Segnie
lterium 30. 402. 413. 421. 423. Veglie et Modrusii comes 81. -
452. 484. 486. 487. 492. 495. PP. IV. p. 17. 195. 203. 204.
496. 497. 523. 529. 532. 554. 205. 206. 207., 208. 209. 210.
- fra Nicolaus guard. 487. 211. 212. 213. 215. 216. 219.
Nassis (de) Damianus 94. . 288. 308. 309. - episcopus bo-
Natalis Luca 51:,)8. 544. - (de) snensis 18. 19. - Modruaiensis
Jacomo 314. - episcopus No- 249. - Phareosis 7. - Corzu-
nensis 243. lensis 110.
Navarr Joannes commissarius 232. Nicolich fra Pietro 484. 487. 497.
233. 505. 513. 528. - fr. Paulus
529.
Nandoralbense castrum (Belgrad) HHKO..mh. -hspo, rHprsp, HapTBH
265. Vide: Belgrad. 321.
Nazianzensis, Carolu8 epis('opus 395. Nicolo (s.) d' Alto (Visoki) 393.-
Neapolis, Napoli 83. 312.381. 507. (di) Nicolo 460.
Neapolitanu.s Ferdillandu8 264. Nicolinus nuncius 27.
Antonius fr. 209. Niemi Vlk 57.
Neborich familia 561. Niemce, Niemci, Nimptium, Nimci,
Nbenna terra in Slavonia 1!t. Nimtium (Niemci) 351. 352. 363.
Nekche vide Nalice. 421. 422. 481. 507. 508. M7.
Nelepitiu8 Nelipcius vojvoda- 21. - -:- (a) fr. Michael 523. - Ca) fr.
comes Tiniensis 24. ~7. Martinus 523.
Nemanja megaiupanus Sel'biae 4. Nimichich familia 561.
Nemagnich familia 561. Nikinci 558.
Nemethieosis parochia in Sirmio 43H. Nikola captivus 106. - protove-
Nenad Misius Sandali 72. - Brajan stiariU8 74.
663. Nikoli Vlko8av 57.
Nerenta (a) fr. Petrus 4!J3. 475. Niklienses incolae 62.
Neretva upa J3. - curia regis Ninoslaus (Mattbaeus Stephanus)
Tvrtko 32. banus bosnensis 8. 9. 12. 13. 14.
Netipcius 12. Nissava 125.
Neumsca regio 88... Nissa, Ni8i (~i) 125. 339. 398.
Newna (de) Ladislaus, Nicolaus Nistimbi 521.
Paulus, Jolentba 24. Nitrien. episeopus 10. .
595
Noe abnep08 347. Okrugli6 Joannes orator 211.

Nogfalu terra cruciferorum 12. Olfeld 13.
Nona civitas 46. Oliverius 545.
Nonensis epiacopatuB 4. 6. Olmis (Almiaium) caatrum 177.
Norin 88. 01nixium oppidum 153.
Norius plebanus 318. Olovac (de) 500.
Nova sela pagus 202. Olovo, OJlOBO 203. 451. 477. 491.
Novakovich familia 661. 515. - ecclesia 515. conventuB478.
Novi (pod, sub) .94. 271. 295. - (d') Madonna 446. - (da) fra
Novum caatrum, Novigrad, Pod Tomaso 416.
Novi, Sub Novi 44. 58.92. 135. Olovc!i Vide: Plumbenais.
140. 209. 218. 219. 221. 227. Ombla 56. - territori\lm 33.
228. 237. 264. 276. 285. 287. Omnium sanctorum ecolesia 495.
293. 295. Omorat dominus Turcarum 133. 137.
Novi Drazevizae 218. OM.HmaBHB ABAPHa 451.
Novobrdo, Novomonte, Noberda lo- Omuchevich familia 561.
cus in Raesia 132. 223. 339. Onomo (S.) cardinale 464.
Novobazzaro 339. Orahovicza (ab) fr. Marinus paro-
Novigrad caatrum (sub) 287. chus 496.
HSpCBHh I'acnap 314. Oraia.c 60.
Nyklynus filius Laurentii 31. Orbaz castrum 66. .
Orehovicze montes 496.
Orehovicza 529.
O. Orlovchich familia 561.
ObOOno'Vic!enovi6 Je 14. Oreto (Loretto) 337.
Oblachich familia 561. Oriavicza 494.
Obod locus 116. 147. Oriovacz 521.
Obodniza 501. Orlai6 Marinus 207.
Obradi6 Petrua 308. Orro caatrum 400!'
Obradovich Radosav comes 120. 127. Orsava claustrum 128.
.220. - Vlatko 106. 131. Orsanius Josephus 518
Orsich (fra) Antonio 542.
Ochochlaei6 Jacobus prestaVU8 294. Oraua 139.
Ohmuevi IvaniA 300.
Orthenborch (de) Menhardus comes
Oclaj locus 270. 20.
Obrinovi6 Ostojica 63. . Orughliza 478-
Ocrida 470. - Archiepiscopus 462. OsalDik 60.
464. Oselnik pag. 98.
Octoman Bayasit imperator Asiae, Osiech 409.
Graeciae 303. Osili6 epma 14.
Octovi Vlatko comea 91. Osren moDS 476.
Odrami Kakmua 14. Osterviza 293.
Ogramich Franciscus provincialis Ostoja rex B()snae 59. 60. 61. 63.
498. 502. 500. 65. 66. 67. 68. 70. 71. 72. 73.
Ohad (de) Gregorius canonicus Cha- 74. 77. 82. 87. 90. 94. 97. 102.
nadiensis 200. - (de) Ladislaua 103. 104. 106. 107. 108. 185. -
Petri notarius imperialis publicus Stephanus rex 94. 97. 106. -
200. diaconus 120. 126. 127. 138. -
Oki caatrum 276. logotheta 12'1.
GooSle
Digitized by
696
Ostoi 8tephanus comes 53.67. - Paoliani 369. 401.

Milko 565. - familia 131. - Paolini Antonio 63.
St8phanus comes palatinU8 90. - Papi ch PauluB 368. 370. 388. 393.
Stipan 107. - I vanii comes 106. 397. 401. 411.
- Joannes comes 235. Papue (Popovo) 385. 386.
Ostrovich castrum 83. Papuscarul (fr.) 4.
08trovica c&strum 92. Parchevich Petrus 463. 466.
Ostrovo anadien. dioecesis 470. parenzo 280.
OStru8nica, Ostraiica 262. - (a) Pasizua 103.
fr. Joannes 341. Paakari Ra.rul comes 289.
OsugbiczeDsis fr. GregoriU8 522. Paskoevich Stiepan 321.
Oev81dua epiecop. Zagrabieneis 273. Pasman locus 221. 260. 262. 263.
OthOOac castrum 276. 210.
Othoc convent. 279. PU80vchevich familia 661.
Ottocaros rex Bohemiae 15. Pastrovich locus 182. - Alexius
Otn"bai ] 25. comes 108. 138. - Andreas 37.
Ovi caetrum (Jajce) 92. - Ostoja 565.
Omera (de) Pipo nobilis vir comes Pastirovich Petroa 546.
Themesieneia 104. Pataica 467.
Patachich Alexander 553. - familia
Ozren upanus 62. 561.
Ozroevi Stiepko 62.
Patareni 54. Vide: B08Den&e8 hae-
Ozthoia 71. Vide: Ostoja. ratiei.
Pauli (s.) Heremitae 419.
P. Paulus 88. 91. - banus Croatiae
18. 19. 243. 244. 245. - comes
Pachiera (Patriarcha) 516. CliBBiae 24. - Corbaviae 24. -
Pago (de) 209. 227. 229. dominus Bosnae 18. 19. 46. -
Pakarcz 621. Q22. epiacopus Zagrabien. 87. - Ge-
Pakarcski vladika 553. orgii nuotius 37. - PP. ll. 266.
Pakledin 418.
Palacheneia ecclesia 2.
211. 212. - PP. m.
279. -
PP. V. 343. 366. - Radinovi
Palafredum 36. 77. - vojevoda 106. 111. 113.
Paleologus (fr.) Georgiua 414. - 145. - sartor 173.
Joannes 409.
Paulovich Stephanua 638.
Palikucha familia 561.
Palisna (de) Joannes 47. Pavlovi 257. - Bernardinus 538.
Pallude (de) S. Mariae conventu8 - Gjuro 407. - Ivanil vojvoda
262. . 183. 185.208. - Petros vojvoda
Palocz 294. - (de) Ladis1aus 174. 103. 106. 107. 131. 220. 244.
- (de) Mathia 15J. - Radosav vojvoda 112. llB.
Pamphilio cardinalis 630. 114. 116. 111. 119. 120. 125.
Pan Jano 268. 126. 127. 133. 136. 131. 138.
Panaiurum (mercatus) 354. 140. 144. 146. 157. 164. 171.
P~cier Boidar 564.
174. 178. 181. 198. 213.
Pancratii (s.) ecclesia ]. 2. 3. Pazarum 347.
Pangelos 418. PeCSiuvium (l1l'bs Quinqueecclesien-
Pannonia 317. 421. - (de) Britiua ais) 355.
ord. B. Franc. 231. P_ 202.
697
Pehneii MikUlica 15. - Diocliae 2. - Epidauri 2. -

Pecavarad monaaterium ord. B. Be- banus 211. 220. 227. 228. -
nedicti 267. Cakhius (Cathius, Kati) Siheni-
Peglia locua Hungaria 836. 837. oonsis 368. - episcopuI Prizren:
Pekovieza ecclesia 496. et Be1gradien. 361. 362. 423.-
Pelegrina nobiliB puella 88. comes 2. 102. 181. 198. 236.-
Peloponesis 266. episcopus bosnen. 20. 32. 33. 35.
P~ua a Saxonia (fr.) vicarius 38. 41. 42. ad sedem Jaurinen.
Bosnae 26. 27. 28. 29. - no- transfertur 43. - chanadien. 199.
minamr episcopua 80. 262. 268. - sardioon. (Somen.) 369. -
- Diaoovi regem Bosnae hospi- prizrenensis 383. vide Kati. -
tio exeipit 568. - moritur 32. spalaten~is 19. - lector ecclesiae
- (fr.) archiepiBoopuB Spalaten- bosnen. 68. - Thomae canonicul
sis 69. eccles. bosnen. 63. - vojvoda
Perekche (Berak) oppidum comi- 108. 126. 198. 216. 220. - fr.
tatus Sirmiensis 100. IvaniA 203. - filiua Pauli 103.
Pereto (de) Antonius minister ge- - frater Rad08avi Pavlovi6 113.
neralia ord. s. Franc. 122. - fr. Matk.onis 201. - fr. pro-
Perich Nicola 606. eurator generalis franciscanorum
Peruggia 875. 880. 410. 414. 24. - monachus 257. 494.
Peruaio (a) Andreas o. s. Franc. Petun 65.
35. - (a) Evangelista o. B. Franc. Pglieva 477.
808. Pharus insula 97. 242.
Penia 338. Pbilippa domina 60.
Peryemes (de) JohanneB 200. Philippo (fra) 424. - praepositus
Peethinum 191. eccles. bo8nen. 12. - episcopus
Peet chiesa 510. 612. zagrabien. 19. - preabiter 281.
Petkae (Bvete) co11is M8. Pioovi6 Ostoia 103.
Petrovi6 Juraj comeB 146. Piero (di) Nicolo 314.
Petretich Petrua episcopua Zagra- Pietro (fra) 450. - (fra) ve8COVO
bien. 471. 482. 492. di Soma 415. - (Masaarecchio)
Petri (e.) Chiatam monaaterium 2. areiveacovo d' Antivarl 399.
- (8) ecclesia 495. 497. - (8.) Pikielo Menovich familia 561.
Pikulinovi Marko 565.
or.torium Belgradi 870. - Ma-
thaena 263. Pinosich Joann. paroch. Poegien.
618.
Petricza comes 83. Piombo 417. 436. 445. 449. 470.
Petrievczi 497. 623. 479. 486. 498. 524. 533. 641. -
Petriolum Vulteranae dioecesis 241. (da) Filippo 508. - (di) fra Ma-
Petrocs castrum 143. . riano 411.
Petrovaradino 639. 646. - mona- Piombese (fra) Gaspare martire 417.
sterium 650. - Peterwardeiner Pirchua (Pjerko) banuI 201. 208.
Regiment 668. comes 221.
Petrovacz 220. Pirrani locus 260.
Petrovi IvaniA vojvoda 96. - Ma- Pistoli villa 216.
thias 482. - Paulus 235. PiAdenica 202.
Petruci CaroluB 68. Pina PP. n. 288. 239. 240. 241.
Petros 268. - abbas Lacromen. 1. 242 243. 244. 248. 249. 260.
- archiepiacopua Oolooon. 803. 251. 253. 264. 255. 256. 257.
698
258. 260. 261. 277. 286. -IV. Politianorum montana 119.

333. - V. 310. 311. 333. 604. Politii vallis 231.
Planina 88. Po1iza 184.185.197.209.214.256.
Pleternica 493. 521. Polizani (gena) 112.
Pleva 34. Po1izanorum inontea 117.
Plitiane 202. Pollaca republica 539.
Plumbensia Nicolaua epiacopus bo- Polonia 265. 419.
snensis aliaa Olov<Si 507. 513. Pomerxanovieh familia 561.
514.519.530.531.537.538.539. Poniezka 500.
Plumbo (a) Ambrosius 518. Ponaa epiacopulS bosnen. et admini-
Plumbum 341. 479. strator. Ercegovinae 10.
Pobralovi Dobromysl 14. Ponta Stagni 109. 110. 228.
Po(d)blatum 220. Ponte (Mostar) a Simon provincialis
Podlime 51. Bosnae 312.
Poeepye (PodepIje) 347. Popovac 202.
Poctioje 202. Popovich villa 240. .
Pochnaliza (de) 199. Popovi ii50je 112. - Mileta 62.
Podcoxio 294. - Vlatko comes 267.
Podgora 60.521. Popovo locus 63. 104. 106. 266.
Po~oracz 496. 523. - (a) fr. Ni- Popovmanin Nikola 316.
colaua 623. Porcavia de Jacobua 307.
Podgradie 202. Posega, Possegh, Bosega (Poega)
Podiimo<S 60. 63. 64. 72. 169. 340. 390. 391.
Podnovi 240. 401. 402. 409. 414. 434. 438.
Podraich Blasiua Naiiceo. guardi- 465. 469. 479. 483. 493. - arx
anus 484. ecclesia 494. 520. 523. 530. 537.
Podravia 402. 638. 654. - comitatua Poaaga
Podrinia 59. 63. 16. 72. 564. - (a) fr. Antonius
Podsusie 88. parochus 495. - fr. Bonaventura
Podvisoki vide: Vissochi. 546. - fr. Elias 227. 392. 394.
Pogu 88. 402. - fr. Jacobus 494. - Jo-
Pog1iana 496. - Polgianska 493. annes (Giovanni Mihajlovi) 410.
- (de) fr. Gabrielle 392. 412. 414. 426. 433. 437. 438.
Pog1iacovich fra Matteo 389. 439. 441. fit episcopua Prizrenen.
Poglich oppidum 88. 443. 446. 447. moritur 453. -
Poglize 309. (a) fr. Lucas 484. - preaidente
Pohvali Pribiaav nuncius 117. 106. di Buda 487. Vidi: Ibrilimovi6.
131. 133. - comes 145. - miles - fr. Marco 405. - fr. Marino
152. - Pribi sav famulus 83. 433.443.445.446.447.449.-
Pokraichieh familia 561. fit episcopus 461. 467. - mo-
Pola 280. ritur 468. - Ibrissino 473. -
Polaneo (del) directorium confes- Ibriaimovieh 499. 500. - fr. ~
sarii 332. . tinus 484. 494. 502. 505. - fr.
Polati (Pulati) 2. 3. Massimo 487. - fr. Michael 521.
Polieenses (gens) 122. 522. - fr. Nicolaus 507. 512.
Polim Slavko 12. 622. Vide: Plumbensia. - fr.
Polisanus (fr.) Nicolaus 262. Petrua 523. - fr. Philippus 522.
Politanenaia (Pulati-nen.) - fr. Steft'ano 465.
Politia locus 119. P08esyn 142. 143.
599
Po~ay fr. Erasmus 528. Prisika 202.

Posi1ovi6 Paulus Vidi: Glamo. Pristina 839.
Possavia (Posavje) 840. 402. Privydrui Radovan 14.
Possemie (Sriem) 340. Procopie 454.
Possonia (posonium) 503. Proculo (de) Natalis 70.
Pouda 473. PlOecia (Pra<!a) 347.
POD (de) Christophorus 132. Procupia 339.
Nicolaus 72. 73. Prodan(!i 16.
Poznanovi6 Vukosav OS. 102. ProdaneIlo (de) Theodorus 70.
Pracha byscupnia 13. Prodasa 12.
Praedicatorum ordo 8. 9. 11. PlOdi Stepbanus 96.
Praga urbs 157. Prozob fr. Joannes 150.
Prani Elias (Paleologus) 408. Prozor 35. 81. 258. 477.
Pravoslavi Branislav 14. Pruchievicb (de) Grubicus 162.
Pi-ebi6 comes 112. Prusaz 477.
Predislavich Radila 563. Prussia 185.
Predoevich familia 561. Puci Nicolaus 665.
Prekrisie pod Gerz 134. Pudina villa 220.
P.relasovich familia 561. Pulsauum 97.
Prestina 136. Pur(!a vojvoda 14.
Prevlaka insula 23. Puroja Hrvatini 44.
Pri6i comes 116. Putni(!i Radosav 119. 202.
Prib(!i6 Ranko comes 220. Pyrrchanum 262.
Pribilovich Ivahan 23. - V1kas
~o~v~da !27. Q.
Prlblm Ranko 34. 43. - Radi .
comes 220. - Radoslav 44. 53. Qu~ri?vacz Jaco.bu!l 52~.
- Vlkota 35. 44. 57. QumtlUs Augustinus eplSCOpus Cor-
Pribinovci pagus 202. ~ulae 335..
Pribis 6. Qumqueeccleslae 343. 366. 485.
Pribisalis Radi vojvoda 220. Quinqueecclesiensis Joannes 429.
Pribisav diaconus 133. 159. Quirini Franciscus comes et capita
Pribislav comes ~30. neus Scutari 185. 216. - Anto-
Pribislavi Radota 61. nius orator 219.
Priboevi Radosav 77.
Pri~lium 221. R.
Prijesda sfinar 12. Vide: Prizda.
Prilip castellum 268. Rachitno provillcia 88.
Primorje 77. 87. 91. - mons 48. Racboviza (de) Martinus Croataguar-
Priolis (de) Antonius 256. 264. - dianus 295.
(de) Christophorus 266. Radezichy 500.
Prip(!i Radonja 67. Radak christianus 71.
Pripko vojvoda 96. Rada/iin christianus 157.
Prizda (Priesda) 8. - banus Bo- Radec!i6 Milorad orator 207.
snen. 17. Vide: Prijesda. Radenovi Paulus filius Radosavi
Prisdreno, Priseren, Preseren (Pri- vojvodae 112. 113. 120. 172. 181.
zren) (di) vescovo 370.383. 398. Radeti Jaka 665.
4~3. Radid (de Clissa) 563. 565. - (Jan-
kOVl6) vojvocia 69. fiO ~t. 69.. 'ani ~O'1lr1C S 1 ?3f'
6J. 0':1:. - comes 131. ~,a~n.a (~e) B'-wv l~B ?lf
l..awch)Ua tdel .. oannes BlM. ){ap-r:Una (eJ,,) Dam tru 1~1'
l"&(' un" .J<,~110 u4..- G60r~us Pa{"'U/"\n 'us'iti-, Q8
D. - D&&!;.6..o:.ules lJo. - '\ Jta- ~a"'upiu"l 1t7. 4~ tt'>. ~ fi. Jl8 6.
A~.xl...1 .Ov. 60. 61. 6?. R3 64. 6~ R7 ~.
I~in gust 2 .. .3 .lb,:}. - StaraC ~6o. 'lU. 71. 1~. 74 76. 77 78 'l.
07. bi. itd. ~1~. ~6~. ~74. ~71. ~".
l.a.\&u.a CJu-d'w&1lUS 1 J 9. h4h. &4[1. 308. bif}. ~91. 40'1.
[..&:ir. VAJ Paulus 40. o~. u7. 5d. 'rif,. ~u. 4W. 016. 020>. o~i.
O. 6:. ~3. 1:. 9~. 1,34. ..4:Iv.
I.a>&iAl.l JS. - 2attlus lu. 'll. .I.~8KUsei 3'd}.
[..aUv j ~.ne8 .. a... 0214. - chaco- ..~U8~US ft. nlen.nner 0rd. d.
u8lO. - ..r.l"anuivojvoiuieo250. ..ien8tLlC'w :"6u. - :ti.lC(JJaU8 ~,.
:Jaou o ~d ) ~ ...u...onitu. cUSwS o2tJ.
[~v j li", Jwrg iu8 03. bB. 5'.
(3. 6L J7.
,- -:,.
~a: B.,n..l1'.::n..lS- un. -
:".a...h. keflwia &,'. - vojvooai2.
ne' T'eL1Ld s ). Pl..l8.:i<-t. J11.
" -' (."1) C' Le :;e 4J'l.. - (L)
=-.:a':i~o\ .c.. :.an.J1ia v6 l . ~r n!Bf S 2"0 -' :1 : rruc'j-
::a.:.n.. n v .! .JL.rtm ..!:1 : . u 8")S P';a-n' ~')r - (<' )
'""'.a:a'r vi h Ia.u~.a 5(' 1. Ji"nt-u 's us -ic'':,rhs -r -vi-che
T>,a ',0' ig'la te_rLol:uL [B. 2U. 2i..J.
~O"np~ snt ~ (..lef 'Ii hr~
n,a~.OYlj iJ _I Lg JS 2(2.
electus Tir>mens 48 - ld ) 4T.
'D,a~o' V') l\{'ff s ')f - :fi k (1.
sacerdos 2:12 - Ide' fr. Phili')-
1"7 611 - - "R:-ii1 nD:lB ln. ln. pus Vlcarius tlosna.e ~2H. - (fe)
D.a.1 0 ! O~le f1. 11". Pnihppus custos 0etinae 2b2.
~~o a P'l n'a:o le ll. ,O O. - (de) PJJih~pU8 aefinitor 2bu.
r6~ - te-.~!a 1~ - ...onventus.l: 1'IIllClsc8llOrum 2t>tl.
~a~o (' - v;..;a; .& nanciscano:t1lD.l ~d-
.a..1,o--u:; '} orj SlO le :'2(' - ..m J9J. - \Ji, i.atl ~8L. -
P.aA07 ""7 6n . '73 7" - '3t lp' o :1e; ::_'. ~. o=..tu.. ru..o ij2. :--
~3 - v u~fr"la C Ir s 1'7 I.' 1':'~. :Ie, rra--,c'JC_8 a'"U..U'':ia...!u.. ~9'6'
- Mihoe !i6A. 3s.:k rl h f&.BWa 0(,,1.
~~o'-' 1W'rt! n 8 7~. - cin s :U,~mJl'::;u C8.
lO?' 131. 139 ~ oj o.1 a 1?1. ~'sl L n nt:"7C
loX. 172. 1.8 1 - da('')n~.8 5f!l). -rv 'to a l aL ~O;.
~~f)"'cJ....;u Q3 1l.r 'lO-p tc 't '\7'\
fts,doRlBuc'hi~ ~T s ci-is S',e-i- ~ n 1..! n _. ). 4J3. ,~f>!:. -
cenais l tl6 'le' .A,n'.1'l:U f)8 _. :a: fr A..l-
':")r"!u r r-chlf 414: - ' 'a' r,..
A
Jt.s408taV ch''1lf''"ls's ;eu-a u tf. fR

Ka.dovar. c~st,1 ...nu8 1.17. e(I\c+Us P{l - c-n u~' ""'.
.dadov&Cl ea) fr ,Tacobus Fj?~. fa) Ju~o~c '\2Q. - ' i i ' ;
rladovanoVl6 Ber:to lb I\l'llrtino 4-!t4 4-A:0 4~
.dadovlo ,L)oorovlt 14. ~'lI tak 'Ill n~ A,7~ .
..tWovc..ev lCD tannl(a b6l. Jtl''I\oni~ po}>roala~ 10
... ts.Ju,;nevd 4'j cl. .&nko nenos M3
3WuJn s ((.e) Jt...p..anllb. &nhael (l.,eva)r-ovi.6~ ('P()at,a
:U,ILo\ _cS::.1t ..o:"'u.. ~ vawLus obb. aanU8 archieniscopUft 4-ti2
601
RaI!sia v. Serbia 17 . 88. 66. 67. Rippa (de) BlanCU8 nuncius Vene-
61. 69. 116. 168. 189. 209. 213. tiarum45.
216. 217. Rivadominarum oppidum 169.
Rauiae despota Stephanus 179. Robinii locus 260. 262.
Raaeiani 169. 887. 417. - aacer- Robertus antipapa in Sicilia 64. -
dotes 66. fr. Daniel episcop. Dovnen.310.
RaAkovieS Miloi 267. tr&nsfertur ad eccles. Muranam312.
Raiko presbyter 241. -Rocil locus 13.
Raste88& aetnicU8 2. Rogami 216.
RastieS Maroje comes 166. 188. - RogatieS Vuk comes 77. 106. 107.
Miboo 127. 181. - Michael 662. 126. - Zriep 563.
Rastimir banus l. - Hre1ko 14. Rogatizza 477.
Raikovi Dobrilo 106. - Miloi voj- Rogerio (de) Julianus comissar. La-
voda 266. dislai regis in Dalmatia 83.
Rat peninsula 23. 102. Roinich (Rudnik) in Serbia 38.
Ratko 70. 062. - christianus 71. Roma 183. 206. 325. 341. 408.'410.
RatkovicS Georgius comes 183. 219. 447. 516. 018. .
238. - Stephanus 237. Romana monte 476.
Ratko(v) potok 469. Rosdi Michael nuncius 37.
Raup comes 67. Rose civitas 3.
Ra118& 420. Rosgon (de) Petros Agriensis epis-
Ravni monte 476. copus 101.
Ravny 600. Rospigliosi cardinale 60 1.
Razati territorium 33. Rotecio (de) s. Maria Abbatia 267.
Raxia (Rassia) 33. Rozgon (de) Simon Vesprimiensis
Recas 470. episcopus 116. 151. - (de) Ste-
Reeha flumen 136. 276. 283. phanus comes themesiensis 174.
~olari (Franciscani) 326. Rovarella Laurentius su bdiaconus
Rengji Albertus episcopus Saman- 234.
driensis 374. 376. 382. 384.387. Rovischia locus 384.
388. 393. - moritur 396. 402. Rubcich, Rupm familia 561. -
406. 420. 466. Vuk, comes 146.
RepiAa pag 202.
Rudimce pag. 202.
Repnik 601. Rudolphus domini Januensis fami-
Regui (de) 206. lians 222.
Restoe cancellarius regis 118. 183.
185. 207. 214. Ruma 418.
Rusca 470. Ruska 464. -
Resti (de) Joannes 162. - (de) Mi- Rusko logotheta 60. 77. 107. 108.
chael 69. 70. 73. 76. 91. 97. 299. U4. 119. 131.
- (de) Pascham 70. 140. - Ruxierovich familia 661.
Aloyaius 183. 218.
Rheno (de) Joannes o... franc. 35. S.
Rexich familia 561.
Ribida pagus 202. Sabba (di) s. ducato 313. 816. 476.
Ricciardi Francesco abbate 616. Vide: Ercegovina. -
Ricicza 464. , Sabbatini Pietro 422. 488. 446.
Rilevac pag. 202. Sabbatu 478.
Rim-Papa 411. Sabez dux 278.
602
Sacci abbate 433. t33. 145 146. 167. 168. 197.

Sagavicza 496. 211. 279. - Sandali vidua Helena
Sagnelovich 561. 15e.
Sagrebe 99. Sandaljevi Catharina 83.
&ica. 510. Sanica. 202.
Saionu8a 360. Sanco comes 83. - pater vojvodae
Balan 500. Radid 62. - diaconus 265.
Salaahium 143. Sankovi Biliaca. 48. - Radi 73.
Sale, Sali, Saliche, Salina, Saline, 77. - VukaAin 197. 219.
Soli, Sou, Soy (Soli, Tuzla) 7.
13. 15. 22. 23. 59. 427 .. 428. Sanski 202.
529. - Salina superiore 477.- Bantovo 467.
inferiore 477. 478. - convento Sanuti Franciscus 277.
428. 478. -. guardiano 405. Saosabie (Za.abie) 386.
Vide: Sol. - (da) fra Pietro Sapy Georgius 173.
389. - Salinus Petros minister Saracca. (di) Natale. 321. Nico-
provinc. 341. - Salinatea "342. laus 33.
- episcopus Sophien. 368. 416. Saraceni Nicolaus 219.
427. Vide: Soffia. - (de) Lucas Saracenus Eliae 20.
germanus Petri 396. - (de) fr. Saracinus de Novis 101.
Blasius 523. - GeorgiulI 340. Sardica Vide: Soffia.
- Salinien8iR. Salinese fr. Ste- Rarajevo, Saraevo, Sarraglio, se-
phano 429. 453. ragli vide: Vrhbosna.. iS14. 393.
Salona f1uvius 48. 41~. 420. 422. 423. 476. 478.
Salonichi 103. 479. - de Martinul 409. -
Balvius epi8copus Tribunien. 16. Bartholomaeus 521. - Fran-
Samandria, Zendrem, Zendrew, Zen- cesco 341.
derev, Szendrovium, (Smederevo) Sardica vide: Soffia.
144. 217. 236. 240. 250. 265. Sarengrad (arengrad) 553. - mo-
309. 310. 318. 347. 357. 370. nasterium 5M.
374. 384. 389. 390. 393. 398. Saturn 216.
401. 402. 408. 431. 437. 444. Sava, sanctus 217.
467. 509. - episcopus (Nicol~us) Sava, Savus, Savoy, Save, f1uvius:
314. 340. - Albertu8, vlde: 12. 26. 40. 72. 75.91. 229. 259.
Rengji. - Thomas, vide: Mar- 280. 281. 292. 420. 356. 475.
gnaucich. - Matthaeus, vide: 479. 483. 485.
Benlid - Thomas 310. Scacava (a) Culienovich Nicol. 429.
Samobor 268. Sca.la Barth. 303.
Sano. 96. - upa 145. Scardona 47. 83. 312. 410. 435.
Sani Paulus 125. 465. 466. 539. - (di) fra Paolo
Sandal, Sandalius, Sandalu s, San- 473. - Antonio 383. 393.
daglia, palatinus, vojevoda: 53. Scardonensis episcopatus 4. 6. -
57. 58. 60. 63. 65. 69.. 72. 74. episcopus 402. 409.
75. 76. 77. 78. 81. 82. 83. 84. Scenderbt>g dominus Albaniae 210.
85. 86. 90. 91. 92. 93. 95. 96. " 23~. 233. 252. 255.
97. 98. 99. 101. 105. 107. 108. Schiexi villa 216.
111. 114. 116. 117. 119. 120. Schmidling (de) Franciscus 550.
121. 122. 124. 125. 131. 132. Scola 326.
603
S.cimandra 336. 337. 383. 389. 404. 475. 476. vide:

Scopia 310. 339. 403. 426. 434. Serbu1ia.
444. 498. - (di) fr. Stephanus Serbiensis ecclesia 2.
Ml. Serblii 360.
Scoroevo fr. Thomas episcopus Sa- Sergiu8 comes 4.
mandrien. 310. Seriasa (de) fr. Marinus 262.
Scniesevizza montagna 476. Seatrichich familia 561.
Scutaris, Scodrom, Scodre 2. 3. 38. Sevaatia 63.
76. 112.179.181. 182.216.252. Selza, Szelcze 478. 496.
255. 284. 347. - ecclesia 3. - Severinae (s.) cardinalis 311. 312.
diaconus Theodoros 57. Sfin 119.
Sebe terra 12. Sfondr-tus Barthol. S. J. 316. 319.
Sebes, Sebest, Sebia (Karanyszebea) 332. 334. 335.
128. 129. 130. 139. 444. Sfortia Francisc. 231. 235. 238.
Shayo Gregorius 173.
Sebich fra Giuseppe 507. Sibenicum 20. 72. 83. 92. 228. 23'1.
Secas 442. 464. 470. Sachu 446. 269. 27'1. 304. - Sebenico (di)
Secheny Paulus Colocens. archiepi- Badie 387. - (de) fr. Baptista
scopus 538. 262. - fr. Gregorius 262. - fr.
Sechez monte 476. Joannes 262. - fr. Mas8eua 260.
Seferbeg Niemcenais 363. 366. 262. - fr. Nicolaua 230. 232.
Segne. Celb, Segnia, Signia, Signa, - fr. Raphael 262.
(Senj) 166. 271. 274. 277. ~78. Sibin 559.
282. 283. 285. 286. 294. - epi- Sice 470.
&COpatus 4. - Spalatensi sobi- Sicu1i 191. 192.
icitur 6. - conventus Francis- Sidovar 404.
canorom 281. 304. 306. Sige8tro (de) Joannes 298. 300.
Seglessniza 476. Sighinicza (Sjenica) 255.
Sakovi Bie1ijak 44. Sighoras 10cu8 Auatriae inferiori8
Sekolovi Tvrtko 202. 405.
Semkovi Sladoe 185.218.220.- Sigismundus rex 46. 47. 5'1. 58.
Vlkmir 44. 57. - Ivko 106. . 60. 61. 66. 68. 69. 70. 71. 72.
8eleus, SeleuBe, 417. 418. 73. 75. 76. 7'1 .. 79. 86~ 87. 91.
Selepcaenij Georgiua 481. 9'1. 98. 103. 115. 116.121. 122.
Salijevi Stephanus episcopua Za- 124. 125 126. 127. 133. 137.
. grabien. 538. 141.145.146.148.157.289.564.
Seltokri1evich familia 561. - Sigiamundu8 Stephani ducis
Senchevich familia 561. filiu8 291.
Sencho baro 34. - upan 33. Si1esicS Petro8 125.
Senchovich hooo 103. Si1ietria 444. 516. .
Sang Ignatiua Nicolaos 547. Silvester 2. 149.
Senie :Hartinua comes 253. Si1vestrina aomma 323. 332.
Senae urbaltaliae 85. 169.239.241. SimiicS Branko 57.
Senis (de) fr. Angelus 114. - Ber- Simeon 562.
nardinua 307. - Marianua 232. Simon Joannis 343. M9. 350 351.
Seniori di Scimandra 337. 352. Vide: Matcovich. - legatue
Serbia, Servia v. Rassia 8. 17.43. apostolicu8 5. 6. - canonicua
62. 209. 243. 263. 280. 292. Jadrensie 315. 321. - (fr.) ad-
312. 315. 329. 331. 358. 33P. Jninistrator in Marinezi 049. .
Digitized by GooSle
SimoDovich VItas 482. Soflia (Sardica) 284.803.311.338.
Szincza ea) Matthaeua 49'1. 340. 447. - (di) vescovo 389.
SiDi~ii 202. - beato Pietro vescovo 429. 404.
Sirmium (Mitrovica) 162. 350.366. - (Pietro Bakai) veecovo 441.
368. 309. 866. 401. 402: 460. - arcivescovo 465. Vide: Sale.
480. 479. 491. 007. 509. 011. Soimirovich de Cogniczafamilia661.
027. 028. oD8. Soimiris (de) Franciscus 288. 299.
Sirletus cardinalis. Sokol (arx) ll4. 107. 112. 116. 117.
Sithnizza 284. 120. 147. - (de) Stephanus voj-
Simicaiavich familia 561. voda 119.
Sixtus PP. IV. 280.282.286.291. Sokolovich familia 561.
- V. 305. 34.0. 371. Soldatich JO&DDes 294.
COJlB AOhBB 319. Vide: Sale.
Sladenovi Borid 68.
CoJlHBHB CTaHKo ,'1,0111 451.
Sladichiu8 pincema 48.
Sladoevich familia 561. Sombor, Ssombor, Zombor (in eo-
Sladoe comes 131. 211. - tepiija mitatu Bus) 467. 510. Ml. -
30. - vojvoda 206. - diaconu8 in comitatu Toronta1. 470.
169. Sombotovci 497.
SlaDO 06. 08. 60. 240. 261. - Somma (Summa) Eugeniu8 213.
monasterinm 171. Soniko Hieronymul 295. 296. 297.
Slatarich fr. Franciscus 277. 299. - Martinus 290. 298.
300. - fr. Stephanus 341. Sou, So. (Soli) (de) Henricus banus
15. vIde: ale.
Slatina 442. 470. Sorbulia: (Servia) 1. 2. Vide: Serbia.
SlatonoBOvich Vocbiniu8 vojvoda 91. Sorgo de Pasqua1i8 218.
120. - familia 561. - regio 90. Sormanus fr. Marinus 517.
Slavice (quomodo missa cantatur in Sot, Soth, 41'1. 418.
Bosna) 489. . Sotiesca (Sutjeska) 523.
Slavogost banus 3. . SotiD 491.
Slavonia, Selavonia, Schiavonia 8. Sotto Visochi 91. Vide: Visoki.
8. ll. 25. 29. 31. 47. 68. 187. Spada cardinalis 419. - Virgilius
138. 301. 312. 331. 362. 878. Oratorianu8 400.
381. 465. 471. 473: 477. 483. SpagDa 400.
485. 486. 487. 643. 547. 001. Spalatum,Spaletum, Spalatro(Spljet)
553. - Slavonica lingua 28. - 46. 47. 48. 74. 98. 101. 10'1.
(di) Blasius 137. - Ladislaua 262. 122. 206. 208. 209. 211. 228.
Slavi (Slavi) 1&9. 229. 256. 304. 026. - diatrictus
Slipance 202. 237. - cives 47. - (da) Anto-
Slovigua (banatus) 280. . nio 437.
Sluny villa 81. Sperancich Paulus 244.
~mokovlani 60. Spudeo Marco 422.
Smoknanovich familia 561. SmiDovi Stephanua 265.
Smokvi Hrvatin 63. Sranlanitus 2. .
Smolino 476. Srebernik, Srebrnik, SrebreDich,
Socianin fr. Marco 524. Srebarnik, Sreberniza, Srebarni
Societas Jesu 548. cza, Srebarnizza, Zrebernik 8. 9.
Soderini Antonius 302.' 90. 101. 120. 131. 267.258. 425.
~1ino (Salinae, Soli, Tuzla) Ma- 477. 509. 564. 565.
tievi Gabrielle 414. 415. 416. Sridica pagus 202.
605
Sneni, Srieno, Srim (Sriem) a~3. filii et filiae: 269. 272. 279. 310.
390. 06S. 565. - dominus Zetae 46. -
Srmy castrum in regno Slavoniae 81. filius Stephani bani 16. - arobi-
Srinio (de) Paulus 81. episcopus Oolooon. 18. - rector
Stagni vide: Ston. - altari8 88. Trinitati8 151. - filius
. Stana filia regis Dabila 56. Mathiae 25. - logotheta 238. -
Stanco Don 447. Benko 565.
Stan~i Mladen, Mladin 67. - Tvrtko StepkovicS, Stipkovi, Radi comes
185. 207. 106. 220. - familia 131. -
Stankovieh familia 561. - Stanoje Brela 14_
133. Stipan~i Andreas 470.
Stanoevi Thomas 58. Stipanovi Tvrko comes 107. 202.
Stanzith Tvercho 229. 230. - Dano 407.
Starigrad 5R. Stiepanovi Marinus 406.
Staremberg generalis caesareus 549. StipaAinovi comes 565.
St&fanenae (vescovo) 385. Stipoevi 08toja comes 185. 202.
Stefani ~tino 414. Stipos (de) Thomas, doctor medi-
Stefani Hrvatin 23. einae 200.
Stefano re d' Ungheria 257. Stobori monte 476.
Stefanovi6 Dobraiin 43. Stoicovieh (fra) Ambr08io 541.
Stefkovi6 Vlkosav 43. Stojan christianus 71.
Steno Michael dux Venetiar. 95. Stockborg (de) Gump Conradus 547.
Stepanci Vinoontius 382. Stolthenbergh 152.
St&pco 12. Ston,. Stagoum, Stagno, Stagnen8i8
Stephani (S.) ecclesia 13. 490. Punta ~3. 28. 4S. 54. 64. 72. 76.
St&phanus m. rex Hangar. 3. - 85. 102. 105. 106. 129. 166. -
rex Boenae. Vide Tvrtko II. - Stagnen. ecclesia S. - episcopa-
rex "Servie" 17. 30. - Thomas tus 4. - de Helyas 262. -
rex, vide Thomas. - iliuI regis Georgiu~ 294. 295. - Nicolaus
Ostoja 87. 90. 103. - frater 262. - Custodia 260. 261. 263.
regis Dabila 57. - banus Bosnae Stoszta (de) fr. Georgius 538.
10. 15. 16. 17. Eius filiu8 20 Stracimirus Balae 96.
Stipo8ius 21. 22. 23. Stipoeius Stracimir dominu8 Zetae 46.
24. 26. 28. 82. - banus iunior Stracinovi6 Vojin 106.
36.37.40. - dux 8. Sabaa (ehul- Straaemanium 493. - (a> Joannes
mensis) ilius Vukac Hrani co- 553.'
mitis, Sandali magni ducis ex Strazimir Balsa 86. - comes 4.
fratre nepos, 88. 90. 106. 107. Strigonium 8.
120. 131. 145. 146. 147. 152. Strigonien. arcbiepi8copus 10. 11.
153. 164. 166. 168. 177. 178. OrpHHHK presbyter 71.
179. 181. 182. 183. 107. 199. Strioceuicz fr. Paulus 491.
203. 207. 208. 209. 210. 211 .. Strisiman 414.
212. 213. 214. 215. 216. 217. Stubu 202.
218. 219 220. 221. 227. 230. Styria 17.
232. 233. 235. 236. 238. 240. Suchovara praedium D.
241. 242. 244. -245. 249. 251. CT8AOBHli HHKO.u. 315.
262. 206. 256. 257. 258. 259. Subich familia 561.
264. 265. 266. 267. 268. 269. Subiich (ubi) 308.
277. 278. 279. 280. 292. Eius Sudich familia 561.
606
Suetaccovich Matthaeus 468. 162. 171. 174. 178. comes covi-
Suglian locu8 418. nen. 146. - (de) Petru8 banus
Suglich, Sulich (fr.) Antonius 440. 178. 179. - de FrancU8 comes
442.464. 184.
SugliU8 468. Tamari Stephanus 666.
Suha Mlaka 496. Taenad 162.
Sulmona (de) fr. Bonomu8 262. Ta80vuchevich familia 661.
Suliman beg 284. - begh 282. Tata 132. 148.
Sultanus Maltometu8 481. Taurunum 344. 366. 368. 369. vide:
Sumeg (di) veecovo 439. Belgrad. .
Sumugiuar 468. Targanovich familia 561.
Sumeghien8i8 comitatu. 663. Tarsy Humen 236.
Sueanae (8.) cardinali8 367. 368. Tarnovitio Filippo 462.
Sutiecha, Suticeka, Sutiska, Sutisca, Tartari 366. 609. 611.
Suthieca, Sothescha, Sutescka, Telegdinus Joannes episcopu8 B08-
Suttieecha, Suthiste, Soteske, Zu- nen. 341.
tiska 46. 48. 49. 63. 403. 426. Temeevar, Temisvar, Tbemaevar
430. 431. 478.614.016. 626. - 237. 336. 337. 340. 369. 361.
(a) Bielavich Antonius 429. 366. 382. 390. 391. 392. 401.
Kovacich Mattheu8' 429. 421. 448. 471. 473. 488. 610.
Svacensis ecclesia 2. 31. 626. 628. 644.
Svidoevich familia 661. Temasvarien8is (fr.) Marcus 491.
Sviezda monte 476. Tenini caetrum 237.
Svilaj 669. Tesciak caetello 477.
Svilace 623. Tepc5i 08toja comes 90. - Vuko-
Svitloevich familia 661. sav 23. 60.
Svram Branislav 14. Tergestinus Aqueus 136.
Terra nova (a) fr. Clemens 406. -
Symeon 12.
sanela 338.
Symon archidiaoonus Quinqueeccle-' Tertcich Joannes 294.
aien. 166. Tereatum, Cerzath (Treat) 134. 136.
Syrmium 169. 172. - dioecesi8 249. 203. 270. 271. 274. 276.
491. - episcopus 16. 366. 431. 290. 291. - conventu8 279: 281.
486. - comitatus 664. 283. 284. 287.
Szegedinum, Segedino 237. 249. Tesciagno 477.
467. 473. 488. 614. Teskuchich familia 661.
Szellcze pagellus in campo Poi& Testa Jacobus 209. 231. - Nicolaus
gano 064. 212. 221. 228. 232. 237. - Ni-
!Zine Stephanu8 . I. 343. 349.

zilagyi Vladi81au8 89. 90.
zikirovacz 623.
colaus de Tragurio 236.
Teste Joroli Nicolaus nobilis Bos-
neno 236.
Tetumio 202.
Teucri (Turcae) 84. 126.
T. Teucer Crixa 102. - Isach capo-
Tal!ilnik 60. - ralis 101.
Tad(e)us sacerd08 173. Tezalovi Brailo comes 113. 125.
Tadeo frater Ivani! vojvodae 235. 127. 138. 267. - BrailU8 lega-
Thallowacz, Tallovez, Taloucz, Tal- tue 167. .
lowtz (de) Mateo banus 147.101. Thaddaeu8 come8 214.

607
Thamassii (de) Joannes 174. Tkalc!j6 Ivan 498.

That(o)s Clemens 173. Tnine, Tinini, Tininiom 40.221. 279.
Theobaldus legatus apostolicus 3. 4. Tininiensis episcopatus 4. 460.
Theodoricus episcop. Cumanorum 10. sobiicitur ecclesiae Spalatensi 6.
Theodoros archidiaconus homen. 92. - Capitnlum 203.
Theodora nupt& Radenovi 172. - To1iAa upanus 78.
uor Pavlovi 181. - neptis ToliAi familia 561.
Sandali 181. Tolys terra 12.
Thermae 177. Tomanovich vel Tolenovich familia
Theaagy (Teianj) 242. 569.
Thimotbeus episcopus Zagrabien. 16. Tomu LuAac logotheta 57. - fra
Thininum 228. Piombese 429. - (di) Gabrielle
Thol08a urbs 166. 392.
Thomas episcopus bosnen. 17. 366. Tomasevi N. 407. 482. Tomale-
367. - epiacopus Faren. legatus vi Stephanus rex Bosnae vide:
apostolicus 206. 207. 208. 211. Thomas. .
216. 218. 228.240.241. - epis- Tomco Mrnavi420. Tonco 387.422.
copus Varaien. 16. - Stepha- Tomi Stepan 406. - Stojan 507.
nus rex Bosn. 183. 184. 185. 198. - Ravko 407.
202. 204. 208. 209. 210. 211. Tomislaua rex Croatorum l.
214. 216. 217. 221. 228. 230. TOMu8HeBal\ (J)A) 4>pa rapl'8p ICa-
231. 235. 237. 238. 239. 240. neJtaH 318.
241. 476 - Tomalevi 222. 237. Tonista Nicolaus 12.
rex Bosnae 244. 245.252. a Mo- Toplice castrum S5.
hamete occiditur 255. Boma 'rur- Topola 60.
cia subiicitur. - palatinus 3. - Toponici 202.
canonicus bosnen. 64. - patrue- Topuszka 514. '
lis IvaniA 214. - nuncius reginae Torda 152. _
hosnen. 58. .:.-. possessor in Sla- Tovarnich, Tovarucca (Tovarnik)
vonia 12. - fur 209. 359. 409.
Thomaaii (de) Ladislaus filius .Jo-
hannis vojvodae 184. - fr. Ga- Tougl (de) fra Pietro 499.
briel bulgarus 470. - (de) Petrus Tracia 311.
venetus 229. 237. Tragurium 14.19.48.72. 107.228.
Thomaao (fra) provinciale 382 Traguriensia episcopatus 4. 6. -
Thorna castrum 89. mon.sterium 20.
Thom (sob) 125. Tragurio (a) Dominicus 25. Lauren-
Thyderew, Thydewrew vadum 175. tius 200. - Nicolaus comes 208.
Tibischus 471. - Nicolaus guardianus 179.
Tibore, Tibora 245. Transal pinae partes (Valachia) 176.
Tibut:tii (s.) viDa 360. Transalpina provincia (Gorsea upa)
Tiehoradovi DivoA 23. 87.
Tigledinos (Telegdy) Joannes epis- Trasilvana 401. 421. 454.
copus Bomen. 375. Trau 372. ' - (di) dioceai 389. -
TiMmovi Vuki 244. ve8COVO 425
Ticsinovich familia 561. Travinich (Travnik) 119. - (a) fr.
T"unone Vincenzo 455. Antonius 515. - fr. Franciscus
TintiAte prope Sut1scam 346. 538. 540. 541.
Tirigova 470. Travunia, Trebinium, Trebinje, Tri-

608
buni&, Tribuna 1. 2. 43. 61. 132. Tvrtkovi Vlatko 60. -Jacobua629.

266. 385. 386. - (Tvartkovich) familia 561.
Tremoiniza 478.
Trentai!evi Joannee 75. U.
Trepe 339
TribUDUS archiep. ragu Bin. 3. Uburbot via 12.
Tridentino concilio 333. Ucolzich Pripce nuntiua raguain. 33.
TrinitatiB (BB.) ecclesia 495, Uglano (de) 179.
Trigovo 464. Ugrin comes 14.
Triphon protoveatiarius 48. Ugrinich, Ugrignich,Budialavui 27.
TriBka 202. UgrinnB dominua BoaD&e 16.
Trnova 60. Ugrinovich familia 561. - fr. Ni-
Trnovica 77. colaua epiacopus Samandrien. 310.
Trosich (fr.) Marianus 522. - Stephanua 308.
Trsadia oppidum 236. Ulcinum civitaa 1. 2.
Trsteno 60, 201. Umble locuB 261.
Trstivnica aula regni Boanae 44. Ungaria, Ungheria 38. 370. 374.
Tuoovi 145. 396. 292. 456. 466. 477.
Tudorovi Joannes imon 287. Ungarico collegio a Roma 331.
Tudertwn 250. Upor (de) Emericus 103. - Ladis-
Tulbet parochia 469. laus 103.
Tumicha terra 12. Uporniai BudiBlav 62.
Tumpak Vlatko 119. UrbanuB PP. IV. p. 15. - V. 139.
Turbicz fra Georgius 538. - Simon
341. - Gradialav 12. - Hrva-
- VI. 44. 56. 139. 309. - vma
372. 373. 375. 384. 419. 505.
tin 15. Urbino (de) 272. .
Turcae 272. 277. Udwarhal Thomas 200.
Turchia 371. Ugrinovi Nicolo 335.
Turrecremata 248. UrinovicuB VIcua 81.
Turthcouich StoY8&IlUS 243. Urok (de) BUper Vagh fiuvium 126.
Tuhgolinua, Tuglinua Jacobua S. I. UroA rex Serbiae 15.
361. 401. Ursa bimia8& boanen. 18.
Tuala (Soli) di fr. Giovanni 411. U raia uxor Martini COmitiB Frange-
Tuscia vide: Alvernia.
Tvrden prelIbyter 563.
pani 272.
Tvrdi 202. Unini Tomaso arciveecovo d' Anti-
Tvrdila 564. vari 386.
Tvrdiaav chriBtianua 269. Urvati praedium 12.
Tvrtko I. (Stephanus Twarcho, UBkople locua in territorio Kljuc! 202.
Tvarchio), banus Boanae 32. 33. Uacopia urba BoaD&e, eam Turca
34. 35. 31. 40. 42. - rex Bo- occupat 99. - in eam instru-
anae 43. 44. 45. 46. 47. 48. 58. menta bellica comportat 227.
59. 60. 63. 70. 562. 563. 564. UBchopye upa 13. - comitatus 258.
- Tvrtko II. 74. 75. 76. 77. UBiti haeretici vide: Husitae.
78. 82. 85. 100. 101. 112. 116. UBchocci (Uskoci) Valachi 384.
118. 119. 120. 125. 138. 139. UBUnC&BB&nUa 282.
146. 150. 174. 17~. 183. Utinum (Udine) 280.
Tvrtko frater regiB Dabiae 57. - UBBOra in Srebrni ch 12b. Usora 57.
Vojevoda 34. 63. Uaora 59.87. - Uzora 139.
609
Uzura (terra) 59. 86. - Uxora Vehtih (vetovo) 493.

locus 101. - Wosora 7. - Velekovich Stephanus 529.
Wascora, Waacura 10. Voxora Velijaki pagus 56.
13. Wozora 1. Vsora 262. Wzure Velike Remete 418. - in comitatu
33. V soria 87. - regio Bosnae Crisien. 126. - Velika, Velicha,
ad ft. Usora. Vellica io comitatu Poegano
420. 436. 469. 484. 486. 487.
V. 488. 492. 493. 503 505. 512.
514. 518. 5\9. 520. 522. 538.
Vacicn. episcopuI 10. 546. 504.- (a) Stephanus 484.
V ~lievum 348. Velislav Antonius 390.
Va1Dovich Radoe 219. Venere Achile 376.
Va1achia, Vlaehia 68. 69. 103. 115. Venerio Antonius 45. 57. 61. 277.
369. - Nicolaus 21. 22. - Andreas
Valachi 382. comes Spalaten. 25 '.
Valentinus epiicopuS Qllinqueeccle- Venetia 412. 524. 540. - 221. -
sien. 42. - plebanus de Bechen justitia 88. - (da) Giovanni di
173. - aartor 173. 174. - he- Busni 314.
reticus 174. Venier Franciscos 266.
Valdenses haeretici 247. Verbicze, Verbicza (Vrbica) 496.
Valle 562. 523.
V &radia 446. Verbosa (a) fr. Bartholomaeus 522.
V &radiensia abbas S. Benedicti 11. V rhbozna, Verbozania, Verchbosa-
Varalia 464. nia 12. 232. 293. Vide: Sara-
Valk.ovid fr. Stephanus 529. jevo.
Valpovum 359. - arx 361. Verbova 494.
Valpovinu8 pons 360. Verbovec (de) 653.
Varasdino 528. Verdellis (de) Bernardo 518.
Varbaa, Verbas, Vrbas 40. 96. 476. Vergado (Bergat) 564.
Vasarellus Georg. S. J. 355. Vergnana (de) Gu1iclmus 20.
Varbiza 479. VerIao 205.
Varchrioc (Vrhrika, Vrlika) 279. Verocze (Virovitica) comitatus 654.
Varcino, Varczin dol, Varsin dol, Versocb (Vriac) 464.
495. 521. 522. Verusio Domenico 447.
Varesc (VareA) 477.478. - (a) fr. Vesen (de) Ladislaus 250.
Augustinus 514. - (da) Lllucich Veszela straa castrum 258.
Girolamo 420. Veoevi Dminoslav 140.
Vardid Radovan comes 119. 220. Vicarios Dalmatiae, Croatiae, Sela-
- Ivan comes 220. voniae 66.
Vane (de) fra Marcho 318. Viceotia 179.
Vasiglevo pogle 478. Vicovarium 117.
Vechenicum 88. Viehich Jacobos 482.
Vecichnich Radmilus 243. Vidagna (de) Georgius 408.
Vegh Petros 555. Vidgona upa 13. .
Veglia, Uegla Vegla, Vegle 134. Vidich (fra) Giovanni 541.
156. 249. 260. 262. 270. 271. Vidio 339. 340.
274. 278. 282. 285. - (de) fr. Vidman cardinalis 469. 488.
Martinu. 262. Vienna 424. 438. 439. 455. 456.
Veglani 221. 458.461.481.600.519.543.555.
ROK. DUI. 39
.- .
j.~'
-~. ~ JW .iiii .. ~-
-Iri~1 1...+..
-:-ii.-!I. :iumiia 1t: =_ - _1.+.. ;.;, 7 Mh ___ I.~._
- iLIa .. ~;-;. ~:. :J:-. - liIIIiR :''iL -- ...

7~ ~.nut -~:!~-.~
.!::' . ' - .. XDii:a :.!t}_ ~
' ..c:"l -;'":IrA . ::".IQ. 11:. !. . . . :~. - :imUi. .s.n..
.lIf~TlJi ma. :....~ -.:Ll.IJIia. 'DIIII!]DII ;-
~ .~,_t ~uic ..IIl!:l!IIU1f ~ ~ ~
-:mem ~r.. _-:-ic ~ it:~
-t~~r ~ . a.uc 7'.es:.u psa- T.ru.T !IIIII8:Y - .-& 6. ili..
~ !~ ~ .":111 ~t!lli.lIIf .. :~;l. .1l;i. - m- J4 ,- ci . . . .
. _-..rri ~.::' T:3It : ::+. : :-:-. : ~. ti~ l-.:!.
~-.nu'S :. ~:. - ~- - :::.~. :::2-. :!.:... ~~
. -lIC.r,:L .. .JlC~.1IlIIL -;-TlC.r.:l ::~ -::: :!~'.~. ~7 . . . si.. .e.
r.~
.... -". -~. .:!: Oo. -... .....
.,~-:
.; ~. :!' to ~.!. 3((,
'~2 -"
:"'.,.~
-;. nsiu !-~.

- l.a.It:-.a: : -ra Dm :r.J_
",--...w..:!l ~ ;;..::
l ~ 'LllDf~;""'" lUp f
- ..
. !
. ~...~ :.~: :::~. ~
~31. ri to .r w.: ~r. ::t:. ~.~ . ~: ... ~ :!':-L __ ~
, .r-.1J""'::'~ :ru:r.a..r.'r..t:D. ~-t:. ':'!lJa .i;a SO ~ : ; ; . ~~ til.
V AL.2'&I. ~ -il ~ -i-' .;~'.: - ~.ail!!l1lll i.a. ~ lU.L
.8II.:..!D-
~
:.;t...
F .---..
.'1111'"~L: i:D. ';f~ ~
'!!:L... ' ..fi:.L-
.,..11C ... -
'.:!t: .. ::.:~
-.
~
~
. -
~1lIt
!':Jl~
~ .LJa
.'0}.. -
:-i,'. - Tf_+-
!"1_
s-.iui ~ - . . .
~_-l. - ..
til. -
i f _:: !.~. -l-: .:.:!: !!Io.~ ~:~
. ~ ..,.,~:.: ~~-.:c i: noni ~r..:.ia ~ Ml.
.!.~ l.n'_ __
Tf .AI:~ '0
,- :,.- -~r"~,~
s._--
-\I',
I"'l:lt:.i;wu ..!.4. , - y:b:

.i
...-- .
". lE.t! ~~ ... ~.;.. - ~ViIii: .:t
. ~-
'-=:.L.:..i
- .......
~.:a.iI -
~h~
-r,- ~.a::..:",~,~ .; "..to: ld : ' :-

-
L.-"!L..e:C'.JI ':~I~ + L;;II~
Gl~~ " .-
-
~~.~f!
'.A
h-':!!"::i :!.... ~ ..
:r..:er
Ill:ti ~
\"'A:
. . -.. "r: ..: ~ ..:.. lt.i:" liri :.: , "'ito:
~ T_ ~
;-:~ ..,--:~~ ~~1...t4_':pl:"t -'-lrlIL~t:._ \-:t...~~ ~!JMil

..!..:I. ~,-J.!ic ~~ ~
I _~ "o ~:e:l:i.a ~'t'. ~J.!~I~:l ;1
;-.I!"..:...!.l. :~C.: _'a 34. - $~.
-.je"
..... . _~~ r:-T.:~ 3-l. ~S--
,~
~
:"1':' ~.)- - :t-.:a

-;11 ~t 1! .fi::'i-:~ 1"".
:.12
:---z.C.a :11-:1:2 ! -~.
V_~-T p,..~:'f~~~+ i.:-
._~ vo ~.:... ljI i.
\.JUdlll -:.. -
\'""~!:l l~
'.L1...<c-::c
\!C_ ~

.~ _;gioa
~':"~ nr-.r.:eta. ~ !t:m~ ~.
;-~ ~.!:..::a oo!:. \""h.......j,:1!C4 ~i..
\~ ~c..oa :.~
611
Vlki frater regia Tvrtki 100. Vra4ac 473.

V1kiCevi6 Vlk comes 130. Vratar castrum 145.
Vlkmirid Predialav 14. Vrudchy, locus 12.
Vlkmir voievoda 61. 96. 116. Vrbas 96.
V1kosali Gregorius comes 100. Vrbava upa 96.
V1kovid Bratoalav 14. - Stepko V rbicha, s&lix 12.
34. - Vlatko 43. 44. - Hranja 44. Vrh do 140.
V1kosav comes 108. Vrbovina 63.
VIkosavi Georgius comes 102. Vrsaikovi6 Martolo banus 15.
V1kosav comes 108. BeHR (nol\) 140.
V1kovi familia 131. Vui comes 106. - Vlaticus 88.
Vlkaani Galac 14. V uchichiu8 comes 37. 88.
Vlkti6 Vojmir 14. Vuchichievich Vuk 88.
Vocino, Vochinum (Voin) arx 496. Vuevi Paulus 564.
522. - monaaterium 496. 497. Vulcanus rex: Diocliae et Dalma-
Voch, Vlk dux 69. tiaeo.
V OOac comes frater Sandali 121. Vuinovich familia MI.
- Stephanus 121. Vulra 12.
Vuk, Vulk frater bani Tvrtko 32.
VocbiJsi dominus 86. - Volf 33. - Volchich 34. -
Voevodich Vojsav 60. comes 111. 107. - frater Hr-
Vodicevo 478. . voje 54.
Vodopie Matthaeus S. J. 377.
Vogninzi 418. Vuchac Georgius lOS. - Stephanus
Vojevodi Vlatko 44.
185.
Voikovich familia 561. Vukac comea 72. 107. 111.
Vojnitiu~ campus 53.
V ukka f1uvius 353.
Vojsali Petrus 217. 214. - Ge- Vulda diaeonus 182.
orgius comes 106. 112. 116. 125. VukaAid vojvoda 59. - Miloi 23.
- Stanac 23. - Vladislaus 23.
Vojaanovi Radosav civi. ragusillus
Vukain 103. - comes 119.
107. V uki6 Stipan 202. - Stephanua
210. 212. 214. 2J 5. - V1adiala;v
V~ Go;eav 23.
VOJslav comes 568. vojvoda 244. 257. - Vladislav
Voyalavlich Petras 203. - 205. comea 214.
Volarich Bernardino missionario 498. Vukievid V uk comes 145. - Radi
Volchasain rex 38. diaconus 214.
Volchmir vojvoda 119. Vukmir vojvoda 63. 112. 116.
Volchus frater Sandali 93. 121.- Vukomiri Radosav comes 181. -
banus 96. - nepos H08t1ojae re- Radosavi Vuihna 181.
p 95. Vukovich familia 561.
Volivina 88. Vakorije diaeonu 68.
Vom, Volcb banus 92. Vukosa1i Gregorius 105. 106.004.
Vo'lzd (de) Anilreas 97. 99. Vukoslavich familia 561.
VOyDa (ele) Voyslavus comes Chelmi V ucosaus Bosnensis 408.
as. Vukotin familia 561.
Vrana 202. Vukoti Vukacpristav 106. - c0-
VianaJndti6 Radoje comes 269. mes 107. - Pribisav comes 256.
Vranduch 91. 204. 177. 269.
Digitized by
*
GooS le
612
Vukova)imn, Vuchovarimn, Vuco- Xupanovich familia 661.

vum, Valkovar, Valcou 16. 362. lKyuan BHKap 60canCICH 140.
363. 366. 359.646. 647. - Dio-
nisio di 419. 445. - parochos .Y.
in 623. - monasterimn 564.
Vukovi6, VIkovi Ivan 106. - Ygmandi Petros 162.
Vladisav pristav 214. - comes Yposega (Poega) (de) fr. Helyu
244. - Vukia 289. eustos 262.
Voksi Radasin 171. 172.
y n,ry Andreas 173.
Vulacha 293.
Vulpius 371. Z.
Zabav 12.
W. Zagrabia 465. 483.
Wa1eo oppidum 172. Zacholmia 1. 2. Zachulmia 3. Chel-
Wa1kovary Jacobus 173. mania 4. Chu1me 5. Cho1im 10.
Waidhoven ad Thayam 405. Chulm J2. vide: Chelmia.
Walpo 163. Zagulani pag. 202.
Wanetzky J. Chrisosthomus 405. Zahodi pagus 145.
Warium viUa dioee. varadin. 108. ZahoMni pag. 145.
Waya (de) Joannes vicarius Bosnae Z1ezda (de) 653.
178. Z rd (in) monasterium ord. .
'Vaaya (de) fr. Joannes comi88arius Franc. 66.
vicariae BOSDae 171. - Waya Zalagh 143.
(de) Joannes fr. vicarius bosnen- Zalka (de) Blasius vicariul B08n&e
sis 146. 106.
Wicle1f Joannes 246. 247. Zalnok 289.
Zamanovi Stephanus 565.
Wissegrad 26. 32.
Wlachi 38. Zana (de) VIka6 67.
Wlachia 38. 40. Zanda1ius vojvoda 83. 126. 222.
Wolk banus 87. vide: Sandal.
Wosora (Usora) 16. vide: Ussora. Zanini Cyprianus 564.
Wohie (de) fr. Petrua 299. 300. Zaostrog 430.
W oyslau Petros vojvoda 203. Zapolya (de) Emericus gubernator
Wulrich germauus viri Sladoe 206. regni Bosniae etc. 258.
W zure vide: Ussora. Zara 387. vide: Jadra.
Wyenna 222. Zarand comitatus 126.
Wylak, Ujlak vid. IUochum. - Wy- Zaranovich familia 661.
lak (de) Dionysius 178. 180. 191. Zarnoviza 87.
Zarquiaite 478.
Zaton 60.
x. Zava flmnen 89. 169. 162. 189.
Xantich familia 561. Zavod locus 63.
Xarkovich familia" 561. Zazvuna locus 119.
Xdralovich familia 661. Zazevma castrum 2 .. Zazvine, Za-
Xeliesna (da) fra Biasio. zvinmn 220. 242.249. - villa2l6.
Xente 228. Zbisali6 Vuka!in. comes 138. 181.
Xielkovich familia 661. Zebignon frtmi!ia 061.
Xilich familia 561. Zech Melech caporalil Theucer 101.
Ximrakovich familia 661. Zegedinmn 191.
613
Zekini6 Laurentiua o. I. Franc. 06. Zrieva Lampreda Joannes 132.

Zema1nik iu~ 145. Zrinii Nicolaua 308.
zemlnik opptdum 96. Ztipani6 Andreas 464.
Zemli Pavkun comes 181. 220. Ztipanovich Pizeg Nicolau paroch.
Zemun 366. 603. 497.
Zendreu vide: Samandri. .Ztoysich Georgiua 808.
Zendria fiuviuI 144. Zvesdi6 Nikla Ibgotheta 138. 138.
Zenta 07. 182. 179. 209. - locus 145. 147. 106. 166. 181. 216.
114. Zuibui6 possesaio eccles. Bosn8US. 12.
Zepee (de) Petrua lOS. Zvornik 125. Zuo(r)nich, civitasZvo-
Zeraveze 601. nik 427. 565.
Zeta 62. Zu ppa (legendom: Commisaio pro-
Zharnoevicb familia 061. pri. videlicet regis) 166.
ZibieclauI kenesius de Woscora Zuaucich Georgius procurator 294.
(Usora) JO. Zurialich familia 661.
Zilagy (de) Nicolaua 86. - (Ssi- Zutiska vide: SutjeskL
14gy) de, Ladielaua filius Nicolai 86.
Zingani 476. - (<<le) 278. .
Zlatina 464.
Zlatanosovi V UkaAin 60. arko comel 214. - 236. 300. -
ZIolevi Priben 14. frater Joania vojvodae 236. -
Zoci (okci) 413. dux 268. - chlmensia 269.
Zoglian pagus 496. iviniai6 Radoje comes 220.
Zollesani monaignor 389. ivka serva Petri Jamomet 120.
Zoncheti territorium 33. ivog0a6 pag. 145.
Zorsi (de) LeonarduI 132. - (de) ore :protovestiarius 68.
Damianus 218. rnOVIca 43.
Zrebernik castrum 90.

Fermendžin Acta Bosnae Potissimum Ecclesiastica

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fermendžin Acta Bosnae Potissimum Ecclesiastica

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MONUMENTA

HISTORlAM SL!VORUM MERIDIONAIJUM

ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIUM SLAVORUM

VOLUJIBN V1GB8I11u.: TBRTIUII.

AH ANNO 925 USQUE AD ANNUM 1752.

COLLEGIT El' DIGEBSIT

ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIDM SLAVORUM

HISTORlAM SLAVORU~I )IERIDIO~ALLUM

AB ANNO 925 USQUE AD ANNUM 1752.

U knjiiari jugoslavenske akademije (knjiari Dionike

Cern e k i n i in conventu ~'ranciscanorum die 4. Octobris 1892.

II. 1022, 27 SeptembriB, Romae.

IV. Circa a. 1035, 7 JalH.

VI. 1067, 18 )[artU, Rollle.

XI. 1153, 19 BeeelIbrIs, Rollle.

XIII. Clrea a. 1156-9, 7 Aagustl.

XV. Anno 1168, StrlgonU.

XVI. 1167, 29 DeceDlbris, Beneventf.

XVII. 1167, 29 Decembrfs, Beneventl.

"ut pro reverentia b. Petri apostoU et d. papu et pro salute animae

XX. 1186, 27 8eptembris, Raguii.

XXIV. 1195, il Ilal~ RagosfI.

citodo ageretor; ac eura, quibus eonseerandus erat, deessent episeopi,

XXV. 1198, 6 )fall, Jaderu.

XXVI. 1199, 7 Janurli, Laterani.

XXVII. 1199, mense 8eptembrfs.

XXIX. 1202, 21 Novembrls, LateranJ.

XXXI. 1203, 8 Aprills.

XXXV. 1221, 3 Deeembrls, Lateranf.

XXXVI. 1226, 16 IlaH, Tlbure.

xxxvn. 1226, 16 Ball, Tlbue.

xxxvm. 1227, 15 JanaarH, Laterani.

XLI. 1233, 10 Octobris, Anagnlae.

XLII. 1233, 10 Oetobrls, Anagolae.

XLIII. 1234. 13 Febnarll, LateranI.

XLV. 1234, 16 A8g1lstl, Spoletl.

rata est, "quousque satisfactum foerit, CUfellt hamt1iter obsenari .. "rege

XLVIII. Circa 1234-40.

LI. 1235, Sl AIgD.Stl, Pel'1l8fi.

LIII. 1236, 16 JanIIrII, VlterbH.

LV. 1236, 8 Augusti, Reate.

LVI. 1237, 22 DeeeDlbm, Laterw.

Lvm. 1238, 22 Decembrls, Laterani.

LIK. 1238, 22 Decembrls, LateraDI.

LX. 1238, 22 Decembrls, Laterani.

LXI. 1238, 22 Decembris, Laterani.

LXIII. 1238, 23 Decembrls, LateraDI.

LXIV. 1239, 6 Augusti, Lateranf.

LXV. 1239, 7 Decembrls, Latera.1.

siones, quu N.OBlaus cum baronibus suis reeognovit esse eeeleaiae

LXX. 1246, 20 Jalif, Lugul.

LXXI. 1246. 3 A:agusti, LagdanI.

LXXII. 1246, 3 Augusti, Lagdanl.

Lxxm, 1247, 30 JanuarU, LugdanJ.

LXXIV. 1247, 28 A.agasti, Lagani.

inde haereticorom multis mil1ibus expugnarit. quia tamen ecclesiae mu-

LXXV. 1248, 27 )(artti, Lugdunl.

LXXVI. 1248, 27 )(arUl, LagduuJ.

LXXvm. 1249, Indlet. VII, lIarUo mense.

Bogdan Dobromiri~, Hrvatin Turbi~, Prvoalav Prodan~i!!, Bratoslav Vlko-

I,XXXR 1264, 19 JIlIII, LugdllDl.

I,XXXIV. 1272, S Deeembrls.

LXXXVI. li73, 6 JalU.

xcn. 1284, 13 JunU, apud urbem veterem.