Kanalet e shprndarjes

Kompania ZARA
PRMBAJTJA:
1. Abstrakti
2. Historiku i kompanis
3. Struktura e kompanis
4. Parashikimi i krkess
5. Format e kanaleve t shprndarjes
6. Analiza e zinxhirit t furnizimit t kompanis Zara
7. Prfundime
8. Bibliografia

Eros Shegani Page 1

 1. Abstrakti

Deri m sot, Zara, nj shits me pakic ndrkombtar dhe pioner i principeve t mods s
shpejt, e mbante pothuajse gjysmen e prodhimeve t saj n Spanj dhe Portugali, duke fituar
n t till form reputacionin se ishte nj nga prjashtimet ndaj globalizimit. Q prej 1980,
ekzistenca e prjashtimeve t tilla ka ushqyer pritshmrin se prodhimi i veshjeve t mods me
cilsi t lart do t mbetej brenda zons s industrializuar. N kt studim, do ta rishohim kt
pritshmri nn dritn e ndryshimeve kulturore t ndodhura n vitet e fundit ku prodhimi i
veshjeve t mods ka kaluar nga ready-to-ear n fast fashion. Duke qn se nj numr i madh
firmash furnizuese t vendosura n vende si India, Tuqia apo Maroku kan fituar aftsin t
prodhojn produkte mode t cilsis s lart, me fleksibilitetin dhe shpejtsin e duhur; Zara
sht kthyer tek mbshtetja nga kto vende. Por cili sht suksesi i avantazhit konkurrues t
Zars? Zinxhiri i saj i furnizimit.

2. Historiku i kompanis Zara

Americo Ortega punonte si nnpuns n nj dyqan veshjesh pr femra, prpara se t krijonte

kompanin e tij t prodhimit t veshjeve pr shtpi, n 1963. Ai e hapi dyqanin e par Zara n
1975. Deri n vitin 1989 u hapn 82 dyqane Zara vetm n Spanj, dhe Ortega filloi zgjerimin e
rrjettit duke hapur dyqane edhe n Portugali, Paris dhe Ne York.

Inditex, kompania mm e Zars, ka dhe 4 formate t tjera: Pull Bear, Massimo Dutti,
Bershka dhe Stradivarius. Dhe n vitin 2001 do ti bashkohej edhe Oysho.

Rreth viteve 2000-2001, Inditex pati nj mbulim t gjer nga mediat dhe analistt, duke theksuar
suksesin e unicitetit t modelit t integruar t biznesit t Zars.

Zara ofron veshje pr femra (rreth 58% e shitjeve), pr meshkuj (rreth 22% e shitjeve) dhe pr
fmij (rreth 20% e shitjeve).

N fund t vitit 2001, Zara numronte 1200 dyqane n 35 shtete t ndryshme, dhe 6 franshiza.
Modeli i integruar vertikalisht i Zars, varet nga burimet e puns lokale Spanjolle pr nj pjes t
madhe t prodhimit t veshjeve. Por vitet e fundit ajo po prdor offshore outsourcing, pra
zhvendosjen e puns s prodhimit n vende ku fuqia puntore sht m e lir.

Zara sht shpallur si kompania m eficiente dhe me prgjigje m t mir ndaj ndryshimeve t
tregut n industrin e mods n Mbretrin e Bashkuar. Americo Ortega, krijuesi dhe nj nga

Eros Shegani Page 2

organizuesit parsor t kompanis mm Inditex, sht velrsuar pr vendimet e tij strategjike.
Mund t themi se strategjit e tij konkurruese dhe fituese t tregut, jan pranuar dhe ndjekur nga
konkurrentt e tij.

Zara sht nj nga ikonat m t njohura t mods. Kjo kompani dhe e ka vendosur veten n
mnyr t suksesshme si nj kompani lider. Kjo kompani ka dekada q i shrben industris s
mods dhe ka marr vendime novatore prej kohsh dhe megjathat shum kompani nuk kan
mundur ende t vendosen n rangun e saj.

3. Struktura e kompanis

3.1 Shprndarja
Shprndarja e prodhimeve t alokuara jasht vendit (outsourced) dhe e atyre t prodhuara brenda
vendit (in-house) ishte centralizuar n 7 qndrat e shprndrjes s Zars n Artiexo. Qndra e
shprndarjes vendosej n qndr t 14 fabrikave t prodhimit. Produktet e prodhuara
transportohen me fugona nga fabrikat n qndrat e shprndarjes.Kto entitete fizike
rregulloheshin n baz t barkodeve, duke u ndar automatikisht brenda qndrave t
shprndarjes. Rreth 2,5 milion entitete do t transpotoheshin nga qndrat e shprndarjes drejt
dyqaneve t Zars cdo jav.
Megjithse qndra n Arteixo prdorej vetm me 50% kapacitet, deri n fund t 2001, kompania
kishte nevoj pr m shum kapacitet dhe u ndrtua nj qndr tjetr n Zaragoza. Entitetet fizike
shprndaheshin me kamiona brenda Eurps, dhe me avion n pikat jasht Eurps. Kjo lloj
shprndarjeje u siguronte dyqaneve t Zars brenda kontinentit europian mundsin t merrnin
produktet e reja pr rreth 24-36 or; dhe dyqanev jasht Eurps mundsin t'i merrnin produktet
e reja brenda 1-2 ditve.

3.2 Shitja me pakic

Menzxhert e dyqaneve krkojn pr produktet (veshjet/aksesort) e nj koleksioni t cilin ata e
donin n dyqan, por alokimi i inventarve bhej n qndr, duke marr paraasysh shitjet e
dyqaneve dhe informacionin pr inventarin qe ato mbanin; dhe ndonjher prfshihen produkte
t cilt menaxhert e dyqaneve nuk i kan krkuar. Dyqanet furnizohen me inventar t ri disa
her n jav. Produktet t cilat nuk shiten, mund t kthehen pr nj rialokim t ri npr outlet, ku
produktet shiten me ulje.
N prgjithsi, Zara prpiqet t minimizoj volumin e mallrave t cilt kalojn n ulje mimi n
fund t sezonit, meq sipas sistemit t tyre nuk kishte nevoj pr nj "pasrim" t madh inventari.

Eros Shegani Page 3

Zara ka nj ulje mimesh rreth 15-20% n mbarim t sezonit, krahasuar me uljet 30-40% q
bhen n kt industri. Kompania nuk e prdorte shum reklamimin, por kmbngulte n
"marketingun e fjals" (ord of mouth).

3.3 Dyqanet
Dyqanet e Zaras jan uniforme, prsa i prket ndrimit, rregullimit t produkteve, vitrinave, me
nj hapsir rreth 1200 metr katror. Ka nj "dyqan model" i ndodhur n zyrat qndrore t Zaras,
q mbahet pr shembull dh pr t'u prditsuar n baz t produkteve t reja. Dyqanet jan t
alokuar npr qndra tregtare ose npr rrug t famshme, si: Champs Elysees n Paris, Regent
Street n Londr, Lexington Avenue n NY etj. Rregullimi i produkteve n hapsira jo t
mbipopulluara, t koordinuara sipas ngjyrave e bnte t brit pazar, nj eksperienc t ngjashme
me at n dyqanet e luksit.

4. Parashikimi i krkess

Zara prezanton 10,000 dizajne t reja cdo vit dhe shprndan 5,2 milion artikuj veshjesh n jav ,
n nj rrjet t prbr nga 1952 dyqane n m shum se 86 shtete. Larmishmria e lart e
produkteve dhe prhapja globale e bjn shum t vshtir parashikimin e sakt t krkess. Pr
t br parashikimin e krkess s Zars merren parasysh disa faktor:

1. Sezonaliteti;
2. Cikli i jets s produkteve;
3. Kanibalizmi brenda grupit.
Kto faktor ndikojn n parashikimin e krkess n terma afatshkurtr dhe n agregimin e saj
n terma atfagjat.
N lidhje me sezonalietin jan dy kategori enetesh t cilat analizohen n detaje: Makro- modelet
dhe eventet specifike. Makro-modelet u referohen atyre motiveve q ngelin t pandyshuara
cdo vit, si psh: cdo pranver vrehet nj rritje e ndjeshme e shitjeve. Eventet specifikie u
referohen eventeve q kan nj impakt tek krkesa, por ndryshojn datat nga nj vit tek tjetri si
psh: Pashkt ose Ramazani. Pra, kto dy element prdoren pr parashikimin e krkess duke
prdorur regresionin e lvruar nga krkesa historike, duke marr n konsiderat edhe variablat
pr eventet e vecanta.
Cikli i jets s produktit dhe kanibalizimi merren n konsiderat pr t parashikuar mbajtjen e
stokut. Produktet e Zars i kan shitjet e larta q n javt e para t ekspozimit n dyqane. Pr
kt arsye,

Eros Shegani Page 4

 5. KANALEVE TE SHPERNDARJES

5.1.Tipet e kanaleve t shprndarjes

Nj nga P e marketingut miks, vendi (place), i referohet faktit se ku produktet bhen t
gatshme pr konsumatorin. Kjo quhet shprndarje. Kanalet e shprndarjes jan mjetet me an t
t cilave bizneset bjn t disponueshm pr konsumatort, produktet dhe shrbimet e tyre.
Shprndarja mund t prfshij prdorimin e ndrmjetsve, si pr shembull shitsit me pakic.
Mund t ket nj seri hallkash n zinxhirin e shprndarjes q e on produktin nga prodhuesi deri
tek konsumatori. Tre tipet kryesore t kanaleve t shprndarjes jan:

Direkt te konsumatori
Te konsumatori nprmjet shitsve me pakic
Te konsumatori nprmjet shitsve me shumic dhe atyre me pakic

5.1.a Direkt te konsumatori

Bizneset q operojn nprmjet ktij tipi shprndarjeje, nuk mbshteten tek dyqanet e shitjes apo
tek ndrmjetsit pr t shitur produktet e tyre. Kjo sht karakteristik, kryesisht, e organizatave
q prodhojn produkte t shtrenjta, si pr shembull produktet niche me volum t ult shitjesh.
Kto lloj produktesh kan m shum gjasa t shiten n mnyr direkte. Shitjet direkte tashm
bhen m s shumti nprmjet porositjeve online ose mail. Disa biznese q shesin n myr
direkete te konsumatori mund t ken dyqane t tyre t shitjes me pakic. Zara sht shembulli
tipik i nj biznesi q zotron pikat e veta t shitjes me pakic, pr t shitur produktet q prodhon
vet.

Gjithashtu, shum biznese shrbimesh u shesin drejtprdrejt konsumatorve shrbimet e tyre.

Nj prjashtim, q ja vlen t theksohet, bjn bizneset q shesin shrbime financiare t cilat
prdorin ndrmjets t till si: kompanit e kshillimit financiar.

Eros Shegani Page 5

5.1.b Te konsumatori nprmjet shitsve me pakic
Shits t mdhenj blejn nga prodhuesit dhe i shesin produktet/shrbimet te konsumatori. Kjo
metod mund t gjendet n literatura t ndryshme me emrin shprndarja moderne. Entiteti fizik
shkon deri te konsumatori nprmjet nj ndrmjetsi t vetm. Ana pozitive pr prodhuesin, n
kt rast, sht se mund t fokusohen kryesisht tek prodhimi i produktit pa patur sistem t
komplikuar shprndarjeje q t furnizoj miliona konsumator. Produktet thjesht u shprndahen
shitsve me pakic, dhe kta t fundit i bjn produktet t disponueshme pr konsumatort.

5.1.c Te konsumatori nprmjet shitsve me shumic edhe atyre me

pakic

Ky tip i kanaleve t shprndarjes prfshin t paktn dy ndrmjets- shitsit me shumic dhe

shitsit me pakic. Shitsit me shumic jan biznese t cilat blejn n sasi t mdha nga prodhues
t ndryshm, me zbritje mimi, dhe pastaj u shesin shitsve t ndryshm me pakic.

Disa shits me shumic funksionojn si supermarketet, n t cilat shkojn shitsit me pakic

dhe marrin sasit dhe asortimentet pr t cilat kan nevoj. Kto quhen shits me shumic quhen
cash and carry (paguaj me para n dor dhe merri me vete). Lloje t tjera t shitsve me
shumic ua shprndajn vet produktet shitsve me pakic.

Prdorimi i shitsve me shumic sht nj mnyr efektive e shprndarjes s produkteve n

shits me pakic t vegjl, duke shmangur kostot e transportit dhe kosto t tjera q lidhen me
shprndarjen e porosive t vogla.

Eros Shegani Page 6

 TIPET E KANALEVE TE SHPERNDARJES

DIREKTE MODERNE TRADICIONALE

PRODHUESI PRODHUESI
PRODHUESI

KONSUMATORI SHITESI ME SHITESI ME

PAKICE SHUMICE

SHITESI ME
KONSUMATORI PAKICE

KONSUMATORI

5.2 Faktort q ndikojn n metodat e shprndarjes

Strategjit e shprndarjes ndikohen nga kostoja e metodave t shprndarjes, natyra e tregut dhe
nga pika deri n t ciln prodhuesi dshiron t arrij pr t kontrolluar sesi markatohen
produktet. Faktort q ndikojn kryesisht n zgjedhjen e zinxhirti t shprndarjes me t ciln nj
kompani do t operoj jan:

Kostoja e shprndarjes
Natyra e tregut
Kontrolli marketing

Eros Shegani Page 7

 6. Analiza e zinxhirit t furnizimit t Zaras
E fshehta pas suksesit t shitjes me pakic t Zaras

Nuk sht e pazakont t kalosh pran nj dyqani Zara dhe t kthehesh mbrapa a nuk e pe at
artikull n pasarel? Si mark, ata vlersojn shpejtsin dhe prshtatjen e tyre me tendencat e
fundit t mods. Nn pronsin e grupit t shprndarjes Inditex, i hodhm nj sy asaj q e bn
Zaran aq t shpejt, sa edhe Ne York Times e quan "marramendsisht supersonike".

Zinxhirit i furnizimit t Zara-s

Zara prodhon rreth 450 milion artikuj n vit. Si mund t qndroj kaq eficiente me at nivel
volumi q kalon npr zinxhirin e furnizimit? Drgesa t vogla e t rregullta ndodhin dy her n
jav drejt t gjith dyqaneve t saj n mbar botn.

Sigurimi q i gjith ky proces t shkoj pa problem sht ajo q Zara bn m mir - kontrolli i
zinxhirit t prodhimit dhe furnizimit m mir sesa konkurrentt.

Sinergjia mes strategjis s biznesit dhe asaj operacionale.

Strategjia e Zaras po rritet gjithmon e m shum fal diversifikimit me kanale vertikale, q

prshtat dizajnin, prodhimin, shprndarjen dhe shitjen e rrobave Brenda dy javsh nga dalja e
modeleve n pasarela.

Kompania zotron zinxhirin e vet t furnizimit dhe konkuron n treg me shpejtsin e ktij
zinxhiri, duke e br t vrtet shprehjen mod e shpejt.

Prodhimi fiks n koh (Just in time)

Zara drgon skica t mods dhe trendi , t prshtatura pr shije t ndryshme, mes nj procesi t
kontrolluar e t integruar t quajtur prodhimi fiks n koh. Zara mban nj sasi t
konsiderueshme t prodhimit t saj t brendshm dhe bn t mundur q edhe fabrikat e saj t
rezervojn 85% t kapacitetit t tyre pr prshtatje sezonale. Prodhimi i brendshm e lejon
kompanin t jet m fleksibl n sasi, shpeshtsi dhe varietet t produkteve t rinj q lancohen.

Kompania shpesh mbshtete fuqishm n fabrikat e prodhimit t copave, t prerjes dhe qepjes s
tyre gjithashtu, q ndodhen afr me zyrat qndrore t Zaras n Spanj.

Eros Shegani Page 8

 Zinxhiri i furnizimit t Zaras

Zara kryen gjasht muaj para kohe 15-20% t linjs s re t sezonit. Dhe prfundon rreth 50-60%
t linjs n fillim t sezonit, pra rreth 50% e rrobave dizenjohen dhe prodhohen n mes t
sezonit. Nse nj stil apo dizajn i ri bhet nj must have, Zara menjher fillon punn.
Dizajnerat i bjn kto veshje t reja dhe menjher prfundojn npr dyqane ndrkoh q
trendi sht n rritje. Manaxhert e dyqaneve komunikojn prgjigjet e klientve n lidhje me
cfar ata plqejn, nuk plqejn, dhe se cfar po krkojn. T dhnat menjher i drgohen
dizajnrave t Zaras q fillojn skicimet e reja.

Zara ka gjithashtu kapacitet ekstra pr tju prgjigjur krkess n zhvillim e n ndryshim. Prsh,
ajo operon zakonisht 4.5 dit me kapacitet t plot, duke lene dhe mundsin pr tune fleksible
dhe leje t prkohshm kur duhet. Kjo m pas prkthehet n drgesa dhe numr klientsh n
rritje npr dyqane, duke krijuar kshtu nj ambient mundsish. Kjo strategji e lejon Zaran t
shes me shum artikuj me cmim t plot pr shkak t eleminimut t ndjesis s produkteve
skarco ose jasht mode. Kostoja totale e Zaras minimizohet sepse malli q markohet sht shum
m i reduktuar n krahasim me konkurrentt. Zara merr 85% t cmimit t plot pr rrobat e saj ,
ndrkoh q mesatarja e industris sht 60-70%. Mallrat e pashitur jan rreth 10% e inventarit,
e krahasuar me mesataren e industris nga 17-20%. Kjo sht edhe arsyeja pse Zara mund t
prballoj punn ekstra dhe kostot e shprndarjes, t nevojshme pr t knaqur krkesat e
klientve.

Manaxhimi i inventarit.

sht shum e vshtir t gjesh inventor t teprt apo stoqe te Zara. Modelet e optimizimit t
inventarit bhen q t ndihmojn kompanin t prcaktoj sasin q duhet t cohen n cdonjrin
prej dyqaneve , dy her n jav. Sasia q shprndahet sht e limituar, duke siguruar kshtu q
cdo dyqan merr vetm at q i nevojitet. Kjo prshtatet dhe me imazhin e kompanis e t qnit
ekskluziv duke shmangut stoqet. Ky ndryshim sezonal, nga kompanit e prodhimit q ndodhen
afr zyrave qndrore t Zaras n Spanj, e lejon Zaran t shprndaj m shpesh dhe n sasi m
t pakta . Nqs mall ii dizejnuar nga Zara pr t ndjekur modn e fundit nuk do t shiste mir, do
t kisht shum pak dme. Stoqet jan shum t vogla, pra nuk ka inventor pa fund q duhet

Eros Shegani Page 9

hequr qafe. Edhe nqs nj eksperiment i dshtuar mbaron, ka gjithmon koh pr nj stilt ri, dhe
pr nj tjetr m pas.

Logjistik e Centralizuar

Sekreti i furnizimit t kesaj kompanie ka qn centralizimi. Ata mund t marrin vendime n nj

mnyr shum t koordinuar. (F. Caro, Prs. Asc. i Universitetit t Klifornis). Zara mban nj
ritm t parashikueshm dhe t shpejt i bazuar n plotsimin e porosive t dyqaneve t saj. Cdo
dyqan i Zaras, drgon dy porosi n jav n nj koh dhe dit t specifikuar. produktet jan me
etiket dhe mim kur mbrrijn n dyqan.
Si rezultat i ktij ritmi t mirprcaktuar, do antar i stafit i prfshir (q nga dizenjimi,
prodhimi, shprndarja, shitja) e njeh shum mir vijn kohore dhe planin, n mnyr q t
respektojn rrjedhn e puns.

Rrjet solid shprndarjeje

Ky rrjet shprndarjeje i mundson kompanis mundsin t shprndaj n nj koh shum t

shkurtr (24-48 or) produktet e saj npr bot. Ky gjigand i shitjes me pakic mund ta oj nj
produkt nga faza "koncept" n fazn "i gatshm pr shitje" n 15 dit, ndrkoh q standardi i
industris sht 6 muaj.

7. Prfundime

Historia e suksesit t ksaj kompanie tregon fuqin e operacioneve t saj. Strategjia e saj e
operimit, n bashkpunim me zinxhirin e shprndarjes t integruar vertikalisht, mundson
prodhimin masiv, inventart e mir-menaxhuar, ulejt e 7mimeve, prfitueshmrin e lart, dhe
krijimin e vlers pr aksionert n terma afatshkurtr dhe afatgjat. Pra, Zara sht nj shembull
I Mods s shpejt i br si duhet.
Ja vlen t theksohet, q megjithse shitja prmes shprndarsve me shumic konsiderohet m
efektive, ka kompani t cilat me an t strategjive diversifikuese n kanalin shprndars t
drejtprdrejt nprmjet shitsve me pakic, arrijn t ken efektivitet t lart.

Eros Shegani Page 10

 8. Bibliografia
Zara supply chain analysis: https://.tradegecko.com/blog/zara-supply-
chain-its-secret-to-retail-success
Zara Article published by Columbia BussinesSchool
Distribution channels: https://.google.al/url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=eb&cd=12&cad=rja&uact=8&ved=0ahUK
Ejuo8fQ9rrSAhXD2BoKHZe_Dr4QFghUMAs&url=http%3A%2F
%2F.learnloads.com%2Fp-content%2Fuploads
%2F2014%2F01%2Fdistribution-
channels.pdf&usg=AFQjCNGYIr7U2PpHsIyY0iJti4R917ubg&sig2=MPRr6yMpc
uMdfTTQXsJ7g

Eros Shegani Page 11