BOSNA I HERCEGOVINA

REPUBLIKA SRPSKA
UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU
SAOBRAAJNI FAKULTET DOBOJ

SEMINARSKI RAD IZ SAOBRAAJNE GEOGRAFIJE

FRANCUSKA: eljezniki i vazduni saobraaj

Studenti:
Safet Husi 581/13
Stefan uki 708/13
Lukijan Plavi 381/12

Mentor: Bojana Risti, asistent

Doboj, 17.11.2014.
Sadraj:

1. Uvod______________________________________________3
2. Glavni Dio: eljeznice________________________________6
2.1. Francuski eljezniki saobraaj_____________________7
2.2. Eurostar i TGV__________________________________9
3. Vazduni saobraaj_________________________________13
3.1. Vazduni transport u Francuskoj___________________14
3.2. Air France_____________________________________15
4. Zakljuak_________________________________________22
5. Literatura_________________________________________23

2
 1. Uvod

Francuska Republika (fra. Rpublique Franaise) je drava u zapadnoj Europi, s nekoliko

prekomorskih teritorija i otoka. Kontinentalna Francuska (France mtropolitaine) granii
s Belgijom, Luksemburgom, Njemakom, vicarskom, Italijom, Monakom, Andorom i
panjolskom. Prekomorski posjedi ukljuuju Francusku Gvajanu u Junoj Americi, te
otoke poput Martinika, Runiona i Nove Kaledonije u Atlantskom, Indijskom i Tihom
oceanu.

Francuska je jedna od zemalja osnivaica Europske Unije, i njena teritorijem najvea

lanica. Takoer je zemlja osnivaica Ujedinjenih naroda, i jedna od pet stalnih lanica
Vijea sigurnosti; pored toga je i lanica grupa G8 i G-20, NATO-a, OECD-a,
Frankofonije i niza drugih meunarodnih organizacija.

Glavni ideali Francuske izraeni su u Deklaraciji o pravima ovjeka i graanina.

Ustavom je definirana kao nedjeljiva, sekularna, demokratska i socijalna drava. Jedna je
od najrazvijenijih, najbogatijih i najprepoznatljivijih drava svijeta, a s 82 milijuna turista
godinje i najposjeenija.

Slika 1: Zastava I grb

Kontinentalna Francuska lei na zapadnom kraju Europe, izmeu 41 N i 51

N zemljopisne irine, i 6 W i 10 E zemljopisne duine. Nalazi se u sjevernom

3
umjerenom klimatskom pojasu. Povrina joj iznosi 547.030 km, to znai da je
teritorijem najvea lanica Europske unije.
Zbog tako velike povrine, u Francuskoj postoje mnogi reljefni oblici i razliita klimatska
obiljeja. Na sjeveru i zapadu Francuske nalaze se goleme ravnice, na
jugozapadu Pireneji, u junom sredinjem dijelu izdie se Sredinji masiv, dok
jugoistokom dominiraju Alpe. 4810 metara visok Mont Blanc, dugo smatran najviim
vrhom Europe, nalazi se na granici Francuske i Italije. Francusku ispresijecaju njene
etiri najvee rijeke: Seine, Loire, Garonne i Rhne. U Kontinentalnu Francusku spada i
otok Korzika.
Junim dijelom Francuske prevladava mediteranska klima, u sredinjem kontinentalna s
toplim ljetima i otrim zimama, dok sjeverni i zapadni dio imaju oceansku klimu s blaim
ljetima i zimama, i s vie oborina. Alpe i ostala planinska podruja imajualpsku klimu.
Francuski prekomorski posjedi dodaju njenom teritoriju jo 127.813 km, ime se ukupna
povrina penje na 674.843 km. Francuska ima drugi najvei iskljuivi gospodarski pojas
na svijetu, koji pokriva 11.035.000 km, odmah iza amerikih 11.351.000 km.

Slika 2: mrea eljeznica u Francuskoj

Stanovnitvo Francuske broji oko 61 milijun, a prosjena gustoa naseljenosti je 110

stanovnika po km2. Najgue su naseljeni dijelovi oko Pariza, velikih luka, industrijskih
regija, a najmanje planinska podruja. Danas 70,8% stanovnitva radi u tercijarnim
djelatnostima (najvie u turizmu), samo 4,3% u moderniziranoj poljoprivrednoj
proizvodnji, a ostalih 24,9% u sekundarnom sektoru. Privredni razvoj i potreba za
radnom snagom doveli su do useljavanja znatnog broja stanovnitva iz drugih europskih

4
drava i francuskih prekomorskih kolonija. Uz to, veliki je mortalitet, a slab natalitet, pa
Francuska daje najmanji broj iseljenika, a prima najvei broj useljenika.
Tri etvrtine stanovnitva Francuske ive u gradovima.
Sastav stanovnitva Francuske relativno je homogen, mada su dananji Francuzi nastali
mijeanjem vie naroda.
Velika veina stanovnika su politiki Francuzi, unutar kojih razlikujemo
etnike Francuze, i njima vie ili manje srodne narode koji se bore za svoj etniki
identitet, meu ovima su, viz.: Franko-Provansalci, Okcitanci, Katalonci, Baski pa i
keltski Bretonci. Najaktivniji su Korzikanci iji je najpoznatiji pripadnik Napoleon
Bonaparte, roen 1769. u Ajacciu. Alzaani iLorenci, germanskog su porijekla.
Nisu se doskora znali toni podaci o manjinama, jer je pojam "etnika manjina" gotovo
nepoznat u Francuskoj. Naime, jo od Francuske revolucije drava primjenjuje "zakon
tla" (droit du sol), koji kae da su prebivalite i etniki identitet nerazdvojni, tj. onaj tko
ivi u Francuskoj automatski je Francuz. Etnike manjine su kroz povijest asimilirane na
sve naine, i to vrlo uspjeno.
Tek je nedavno, i to pod pritiskom Europske Unije, Francuska dala iole vanija prava
etnikim manjinama.
Slubeni jezik je francuski, ali postoji vie lokalnih
jezika: baskijski, bretonski, katalonski, korziki, flamanski, njemaki(elzaki), okcitanski.
Francuska vlada i kolstvo tek su odnedavno dopustili njihovo koritenje. Regionalni se
jezici danas ue u nekim kolama, ali francuski ostaje jedini slubeni jezik, kako na
lokalnoj tako i na dravnoj razini.

Slika 3: rasprostranjenost francuskog jezika u svjetu

5
 2. Glavni Dio: eljeznice

eljeznica je grana kopnenog prometa koja koristi prometno sredstvo koje se kree
po stalno postavljenoj metalnoj podlozi - elinim tranicama. Dvije tranice zajedno
ine kolosijek, a privrene su po metalnim, drvenim ili betonskim pragovima.
irina kolosijeka odreuje kapacitet (irinu vagona). Maksimalnu moguu sigurnu
brzinu odreuje sama izvedba i koliina zavoja.

Opaamo gradske podzemne eljeznice, gradske nadzemne eljeznice, eljeznica za

uspon zupanicima, uspinjae, visee eljeznice, umske eljeznice... Najdua
eljeznica je Transsibirska eljeznica.

Slika 4: eljeznika pruga

Slika 5: eljezniki most na Korzici

6
 2.1. Francuski eljezniki saobraaj

Pogledati: dravno preduzee za eleznicu - Dravno prezee za francusku eleznicu,

poznatije po akronimu SNCF.

Po podacima iz 1998. godine ukupna duina eleznike mree u Francuskoj je 31.939

km, od ega je 31.840 km pod nadlenou SNCFa. Ovo se odnosi na pruge standardnog
koloseka. Pored toga u zemlji postoji i 99 km pruga uskog koloseka (1000 mm).
Francuska eleznica je veoma napredna i ona je prevazila mnoge prirodne prepreke,
poput Lamana, gde postoji podzemna veza eleznicom. Takoe, francuska eleznica
slovi za najbru na svetu. 2007. g. postignut je novi rekord od 575 km/as. "TGV" vozovi
obino idu brzinama preko 300 km/as, pa je ak u zemlji otvorena rasprava da li se
vremenski isplati ii avionima na domaim linijama.

Najvanije elezniko vorite je prestonica Pariz sa nekoliko ogromnih eleznikih

stanica iz 19. veka. Od Pariza kreu najvanije linije u zemlji, kojima se kreu "TGV"
vozovi. One idu ka:

zapadu - Le Man, Nant, Brest

jugozapadu - Tur, Bordo, Tuluz
jugoistoku - Lion, Sen Etjen, Marsej, Nica
istoku - Dion, Bezanson
severoistoku - Rems, Mec, Strazbur
severu - Lil, Kale, Brisel, London
jugu - Nim, Monpelje, Perpinjan, Barselona

Slika 6: Parika stanica Sveti Lazar

7
Gradska eleznica je prisutna u svim veim francuskim gradovima. Metro sistem je
prisutan u najveim gradovima. Za razliku od drugih zemlja vozovi se kreu levom
stranom (izuzev u Lionskom metrou). Prestonica Pariz, naravno, ima najrazvijenu metro
mreu sa 16 linija (pogledati: Pariski metro). Smatra se da na nivou upravne jedinice
Pariz ne postoji mesto gde je najblia mestro stanica udaljenija od 350 m, to predstavlja
najguu metro mreu na svetu. Drugi gradovi sa metro sistemom su:

Lil - 2 linije
Lion - 4 linije
Marsej - 2 linije
Ren - 1 linije
Tuluz - 1 linija
Laon - 1 linija
Nica - u izgradnji
Tramvajski prevoz poseduje veina gradova sa vie od 100 hiljada stanovnika. I ovde
postoji posebnost- tramvaji saobraaju levom stranom izuzev u Alzasu.

Slika 7: TGV voz

eleznika veza sa susednim zemljama:

Ujedinjeno Kraljevstvo Velika Britanija - da, tunelom ispod Lamana

Belgija - da
Luksemburg - da
Nemaka - da
vajcarska - da
Italija - da
Monako - da
panija - da, uz promenu irine gaza
Andora ne

8
 2.2. Eurostar i TGV

Evrostar je eleznika linija koja povezuje London (stanica St. Pankras) sa Parizom
(Gar du Nord), Lilom i Briselom. Trasa tee ispod engleskom kanala kroz tunel (tzv.
Evrotunel). Pruga je napravljena po istim standardima kao za francuski TGV. Dvoinski
tunel u saobraaju je od 2003. Prvi put voz je krenuo 1994. g. Krajem 2004. g. Evrostar je
imao ve 68% udjela u transportu putnika izmeu Pariza i Londona i 63% izmeu
Londona i Brisela. Kao vrlo ekoloki povoljan oblik prevoza (elektrini pogon), Evrostar
je smanjio broj avionskih letova na toj trasi za 393 hiljade.

Od 2007. g. putovanje od Londona do Pariza traje 2 sata i 15 minuta, dok se London -

Brisel prevozi u 1 sat i 55 minuta. U novembru 2007. g. sa otvorenjem High Speed 1
konstrukcije, put do i iz Pariza je 20 minuta krai. Od tada Evrostar vozi brzinama do 300
km/as. Ovo omoguava da u saobraaju bude 8 vozova u jednom pravcu.

Evrostar se zaustavlja i na usputnim stanicama Aford, Kale i Lil, a dnevno vozi i za

pariski Diznilend - leti, i ka Avinjonu i stanicama prema francuskim Alpama - zimi.

Slika 8: Eurostar na glavnoj stanici

Evrostar vozovi su vozovi Klase 373, koji su u stvari produeni francuski TGV-ovi.
Imaju elektrini pogon. Dugi su 400 metara i teki 800 tona. Nose do 794 putnika u 18
vagona. U sluaju nesree (npr. u tunelu), voz se moe podeliti.

Duina: 394 m
irina: 2,81 m
Masa praznog voza: 752 tona
Maksimalna masa: 816 tona
Maksimalna brzina: 300 km/h

9
Jaina motora pod naponom 25 kV ns: 12.000 kW
Jaina motora pod naponom 3 kV js: 5.700 kW
Jaina motora pod naponom 750 V js: 3.400 kW
Pogonskih vagona: 6
Broj vagona: 18
Evrostar dri brzinski rekord na britanskim prugama - 334,7 km/h.

Slika 9: Belgijski Talis (levo) i Evrostar (desno) na pariskom Gar du Nord.

Vlak prometuje na kopnu (Francuska i Velika Britanija) i povezuje ih tunelom, koji je

prokopan ispod kanala La Manche.

Slika 10: Eurostar vlak u punoj brzini

10
Posebnost konstrukcije je ta, jer je vlak posjeduje dvije identine polovice, koje se mogu
u sluaju nezgode u tunelu ili bilo gdje drugdje razdvojiti i nastaviti samostalno
prometovati.

Zbog toga to putuje u dvije drave, vlak podrava tri sasvim razliita sustava napajanja
eljeznikom elektrinom energijom. U poetku se koristio i sustav napajanja preko tree
ine, koristei kontakt sa gornje strane. Nakon modernizacije i izgradnje posebne
eljeznike mree u Velikoj Britaniji, danas se za napajanje koristi iskljuivo zrani
elektrini vod, na cijeloj duini putovanja vlaka.

Italija takoer posjeduje pravo na marketinko ime "Eurostar". Dobili su ga od

prozvoaa kamiona. Eurostar koji prometuje pod tim imenom je ustvari vlak velike
brzine sastavljen od vagona tipa Pendolino i nema nikakve veze sa CTRL (tunnel rail
link), koji se asocira sa Eurostarom.

TV (fr. Trains Grande Vitesse) je francuski brzi voz kompanije Alstom. Prvi put je
puten u saobraaj na prugi Pariz-Lion 1981. Od Pariza TV je proirio saobraaj na celu
Francusku. Voz dri svetski brzinski rekord na eleznicama, pa i rekord prosene brzine.
Rezultat uspeha TV-a je bio, da su okolne drave poele uspostavljati svoje brze vozove
(Nemaka ICE, Belgija Talis, Italija Pendolino,...)

TV vozi sa brzinom krstarenja 320 km/h, a maksimalnom ak 574,8 km/h, ta mu

omoguavaju posebne ine, jaki motori, mala teina i unutranja signalizacija prometa
(voza ne mora da prati spoljanje semafore). Za sada, TV vai za vrlo pouzdan voz,
bez zabeleenih smrtnih sluajeva (mart 2007.).

TV koristi panija (AVE) i Juna Koreja (KTIks).

Prvi planovi za izradnju su poeli 1960., godinu dana nakon poetka izradnje japanskog
inkasena. Prvi modeli su bili sa gasnim turbinama, koje su nakon energetske krize 1973.
naputene. Sada koriste samo elektrinu energiju, koju Francuska dobija od njenih
nuklearnih elektrana. Prvi prototip je napravljen 1974. i preao je probnih milion
kilometara. Godine 1976. u projekt se ukljuuje francuska vlada i finansira TV projekat
i konstrukciju brze pruge (Ligne Nouvelle 1).

Prvi voz za redovne linije je isporuen 25. aprila 1980. a TV redovni saobraaj je
otvoren 27. septembra 1981. izmeu Pariza i Liona. Ciljna grupa su bili poslovni ljudi, jer
se sa tim vozom putuje bre nego ostalim sredstvima (do neke daljine ak bre od
aviona). TV je brzo postao vrlo popularan i prihvaen voz.

1985. poela je izgradnja linije Tur-Le Man (Ligne Nouvelle 2) koja je zavrena 1989.,
1993. zavrena je pruga prema Kaleu (Ligne Nouvelle 3), pruga prema jugu 1992. (Ligne
Nouvelle 4) i 2001. pruga prema Marseju (Ligne Nouvelle 5). U izgradnji je pruga Pariz-
Strazbur.

11
TV je, jedno vreme, bio drugi najbri voz nakon japanskog inkasena. Dri brzinski
rekord iz 2007.- 553 km/h (probna vonja), dok prosjena brzina od stanice do stanice
iznosi 263,3 km/h.

3. aprila 2007. TV je napravio na prugi Pariz-Strazbur novi svetski brzinski rekord na

eleznicama - 574,8 km/h

Slika 11: TV na pariskoj stanici Gar Monparna

TV koristi posebne ine (LGV) koji su namenski raene. Za razliku od obinih ina ove
su bolje konstruisane i tvre ugraene pa tako dozvoljavaju vee brzine, ak do 320
km/h, dok je doputena brzina na obinim inama oko 220 km/h. TV vozi na oba tipa
ina, a pri prelasku koriguje brzinu. Ove ine su u krivinama ugraene pod naklonom, da
smanje efekat radijalne sile.

Slika 12: Karta TV saobraaja I TV stanica u Lionu

12
 3. Vazduni saobraaj

Vazduni saobraaj je kretanje putnika i tereta vazduhoplovima kao to su avioni i

helikopteri. Vazduni prevoz je odavno postao osnovno sredstvo za putovanja. Najvea
efikasnost i vrijednost vazdunog saobraaja dobija se kada je u pitanju premoenje
velikih razdaljina kao to je interkontinentalni prevoz putnika i tereta, kada je neophodno
brzo ispuniti neke preke potrebe, ili kada konfiguracija terena ne dozvoljava lako
kretanje, odnosno u krajnjem sluaju znaajno poveava trokove prevoza. Iako postoji
znaajna uteda vremena i trokova tek kako se preena distanca smanjuje, vazduni
saobraaj je nerijetko isplativ ak i za relativno kratke relacije. Vazduni saobraaj takoe
omoguava komunikacionu ili medicinsku vezu to je ponekad od vitalnog znaaja
izmeu razliiti grupa ljudi koji se nalaze na teko pristupanim teritorijama.
Obezbjeivanje, neprekidnost i unaprijeenje vazdunog saobraaja svih vrsta, zahtijeva
sloeni integrisani sistem ije su glavne komponente: operateri letova, proizvoai
vazduhoplova, aerodromski terminal i sistemi kontrole letova.
Operater letova obezbjeuje osnovnu uslugu leta i prevoza putnicima i klijentima, obino
se stara o odravanju letelica i takoe nudi neophodne pratee usluge kao to je prevoz
prtljaga i tereta za komercijalne klijente.
Proizvodnja vazduhoplova je sloen proces i ukljuuje saradnju vie proizvoa, obino
onih koji se bave idejnim projektnim rjeenjima i sklapanjem vazduhoplova i nerijetko
posebno proizvoae motora koji opet skupa zajedno sarauju u procesu razvoja,
ispitivanja karakteristika, konane izrade vazduhoplova, proizvodnje rezervnih dijelova i
u obezbjeivanju kontinuirane tehnike podrke nakon to je vazduhoplov stupio u
upotrebu. Projektovanje, razvoj i proizvodnja jednog velikog vazduhoplova ili aviona,
predstavlja ogroman projekat i ogromne novane izdatke koji se nerijetko mjere
milijardama dolara ili evra, stoga nije rijedak sluaj da u cijelom procesu ponekad
sarauje vie zemalja.

Slika 13: Pogled iz vazduha na aerodrom u Lionu

13
 3.1. Vazduni transport u Francuskoj

Budui da je Francuska velika i turistiki najposeenija zemlja na svetu, vazduni

saobraaj ima veliki znaaj nego u drugim zemljama. Najvei aerodromi su oni
vezani za velike gradove i turistike oblasti (Azurna obala, Alpi). U dravi se nalazi
veliki deo pogona proizvoaa aviona "Erbas", a poznati su i francuski avioni tipa
"Mira". Francuska takoe uestvuje i u kosmikim programima.

U Francuskoj postoji veliki broj avio-preduzea, od kojih je najpoznatije i najvee

dravno preduzee Er Frans, jedno od najvanijih na celom svetu.

U zemlji postoji ak 478 zvanino upisanih aerodroma 1999. godine, od ega 288 sa
vrstom podlogom (pogledati: Aerodromi u Francuskoj). Oko 200 aerodroma je
uvrteno na listu meunarodnih aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code), to
je veoma veliki broj spram drugih zemalja. Najpoznatiji od njih su:

Meunarodni aerodrom arl de Gol, poznat i kao Roisi, u Parizu - CDG

Meunarodni aerodrom Orli u Parizu - ORY
Meunarodni aerodrom Azurna Obala u Nici - NCE
Aerodrom Sen-Egziperi u Lionu - LYS
Aerodrom Provansa u Marseju - MRS
Aerodrom Strazbur u Strazburu - SXB
Aerodrom Blanjak u Tuluzu - TLS
Aerodrom Merinjak u Bordou - BOD
Aerodrom Izer u Grenoblu - GNB
Aerodrom Atlantik u Nantu - NTE
Aerodrom Leski u Lilu - LIL

Pariz je najvanije vazduhoplovno vorite u Francuska i jedno od najveih u svetu sa

dva velika aerodroma (arl de Gol, Orli) i jo nekoliko manjih. Najvaniji dravni
aerodrom je "arl de Gol, koji spada meu 10 najprometnijih aerodroma na svetu
(tzv. "habova"). Aerodrom ima ak 8 terminala.

Veina drugih znaajnih aerodroma su tipini aerodromi uz velike gradove. Izuzeci su

aerodromi u turistikim oblastima, poput Aerodroma u Nici i Aerodrom u Grenoblu.

Francuska poseduje i 3 heliodroma (2005. g.).

14
 3.2. Air France

Er Frans (fr. Compagnie Nationale Air France) je francuska avio-kompanija sa seditem u

Parizu, koja od 2004. godine posluje u sastavu Er Frans-KLM grupe. Leti na domaim i
meunarodnim redovnim putnikim i kargo linijama na 189 destinacija u 91. zemlji na
svim kontinentima, osim Australije.
Glavne baze su mu Aerodrom arl de Gol i Aerodrom Orli u Parizu, kao i jo pet baza
irom Francuske.

Pre ujedinjenja sa holandskim KLM-om, Er Frans je bio nacionalna avio-kompanija

Francuske. U martu 2007. Er Frans je zapoljavao 102.422 radnika.

Er Frans leti dnevno do Beograda sa aerodroma arl de Gol. U saradnji sa Jat ervejzom,
Er Frans leti do Beograda ukupno 14 puta nedeljno.

Slika 14: Logo u periodu 19702009.

Er Frans je osnovan 7. oktobra 1933. Avio-kompanija je letela do mnogih destinacija u

Evropi i do francuskih kolonija u severnoj Africi. Tokom Drugog svetskog rata Er Frans
je bio smeten u Kazablanci u Maroku. U poetku, evropski letovi su obavljani avionima
tipa Daglas DC-3. 1. jula 1946. Er Frans je uspostavio direktne letove izmeu Pariza i
Njujorka, sa tehnikim sletanjem radi dopune goriva u enonu, u Irskoj. Avion Daglas
DC-4 je leteo na pomenutoj ruti neto manje od 20 asova.[5] Septembra 1947. godine,
Er Frans je proirio svoju mreu destinacija istonije od Njujorka do For de Fransa,
Buenos Ajresa i angaja.

Zakljuno sa 1948. godinom, Er Frans je posedovao flotu od 130 aviona, jednu od

najveih flota toga vremena.

Er Frans je zapoeo det eru avio-saobraaja 1960. godine sa avionima tipa Karavela SE-
210 i Boing 707; koji su za polovinu skratili vreme putovanja i znaajno unapredili
komfor putnika. Er Frans je, kasnije, postao jedan od prvih avio-prevoznika koji je uveo
u flotu avione tipa Boing 747 i, u isto vreme, jedan od avio-prevoznika sa najveim
brojem aviona tog tipa u floti.

21. januara 1976. godine, Er Frans je obavio prvi let supersoninim avionom Konkord,
registarskih oznaka F-BVFA, na relaciji Pariz arl de Gol - Rio de aneiro, (preko

15
Dakara). Letovi do Njujorka (DFK) jedini letovi Konkorda koji su trajali od poetka
do kraja njegove komercijalne upotrebe zapoeli su 22. novembra 1977. Let je trajao 3
sata i 23 minuta, dvostruko bre od brzine zvuka. Er Frans je bio jedan od ukupno dve
avio-kompanije, pored Briti ervejza, koje je imao u floti ovaj supersonini avion i
obavljao redovan dnevni putniki saobraaj, do njegovog povlaenja iz komercijalne
upotrebe krajem maja 2003.

Slika 15: Konkord, u floti od 19762003.

1987. Er Frans je, zajedno sa, Lufthanzom, Iberijom and SAS grupom osnovao Amadeus,
IT kompaniju (poznatiju kao GDS) koja je turistikim agentima omoguila prodaju karata
svih avio-prevoznika preko jedinstvenog sistema.

Er Frans je bio prva avio-kompanija koja je uvela u komercijalnu upotrebu uskotrupne

avione tipa Erbas 320, a prva letelica mu je isporuena u martu 1988. godine.

30. septembra 2003., Er Frans i holandski KLM objavljuju nameru o spajanju dve avio-
kompanije, ije e novo ime glasiti Er Frans-KLM. Spajanje je postalo zvanino 5. maja
2004. U tom trenutku, vlasnici aksija Er Fransa su posedovali 81% te nove kompanije
(44% u vlasnitvu Francuske drave, a 37% u rukama privatnih akcionara), dok se
ostatak akcija nalazio u vlasnitvu akcionara biveg KLM-a. Iako u vlasnitvu sada
jedinstvene kompanije, Er Frans i KLM su nastavili da lete pod sopstvenim brendovima.

13. januara 2009., Er Frans postaje vlasnik 25% akcija tek privatizovane Alitalije.

12. januara 2012., Er Frans-KLM objavljuju trogodinji plan transformacije, nazvan

Transformacija 2015, iji je cilj smanjenje trokova i pretvaranje u svetskog igraa broj
1 do 2015. godine. Er Frans, trenutno, godinje gubi 700 miliona evra.

Po podacima iz oktobra 2012. godine, flota Er Frans-a se sastoji od sledeih tipova

aviona:

16
 Putnika i kargo flota Er Frans-a

Broj sedita po klasama

U
Tip aviona Narueno Napomena
floti
F C Y+ Y Ukupno

Najvei operater ovog tipa

Erbas A318 18 razl. razl. 131
aviona

17
Erbas A319 41 razl. razl. 138

Erbas A320 60 3 razl. razl. 165

Erbas A321 25 razl. razl. 200

Erbas A330-
15 40 21 147 208
200

Erbas A340-
13 30 21 224 275
300

Erbas A380 8 4 9 80 38 389 516

Boing 747-400 7 40 396 436 Naputa flotu: 2013-2016

4 49 24 170 247
Boing 777-
25
200ER
35 24 250 309

8 67 28 197 300
Boing 777-
37 4 14 36 422 472
300ER
42 24 317 383

Kargo flota

Boing 747-400 3 -

Boing 777-
2 -
200ER

Ukupno 254 11

Prosena starost flote Er Frans-a iznosi 9,1 godinu (po podacima iz januara 2011., bez
kargo flote).

23. septembra 2011. Er Frans je objavio narudbinu 50 aviona tipa Erbas 350 i Boing
787, sa opcijom narudbine dodatnih 60. Prvi Boing 787 Drimlajner e se pridruiti floti
2016. godine, dok bi prvi Erbas 350 trebao da stigne tokom 2018. godine.
24. maja 2007. Er Frans je objavio da planira povlaenje iz flote aviona Boing 747-400
do 2013., istovremeno naruujui dodatnih 13 letelica Boing 777-300ER i 5 Boinga 777F,

18
ime e uveati flotu za dodatnih 33 Boinga 777-300ER, 10 Boinga 777F i 12 Erbasa
380.
23. maja 2005. Er Frans je naruio 5 modela Boinga 777F (sa opcijom narudbine
dodatna 3), to ga je inilo prvim korisnikom toga tipa kargo aviona. Prve dve letelice su
isporuene u februaru 2009. godine.

Slika 16: Er Frans Boing 747-400.

Er Frans je prva avio-kompanija u svetu koja je naruila avione tipa Erbas 380-800
superdambo tokom 2001. godine, naruivi 12 aviona, sa opcijom narudbine jo
dodatna dva.
Er Frans je, takoe, prva evropska avio-kompanija koja je obavila komercijalni let ovim
tipom aviona. Prvi avion im je isporuen 30. oktobra 2009. godine, a prvi let je obavljen
na relaciji Pariz-Njujork 23. novembra 2009.

Er Frans leti avionima tipa Erbas 380 do sledeih destinacija:

Johanesburg
Los Aneles

Njujork-DFK

Tokio-Narita

Vaington

19
 Singapur

Svi letovi Er Frans-a, avionima tipa Erbas 380, poleu sa terminala 2E ili satelit terminala
3 aerodroma arl de Gol.

Slika 17: Prvi Erbas A380 u floti.

Er Frans nudi etiri primarne klase na svojim, uglavnom dugolinijskim, rutama, i to: La
Premijer (Prva), Biznis, Premijum Vojader (Premijum ekonomska) i Vojader
(Ekonomska). Na kratkolinijskim i srednjelinijskim rutama u Evropi, konfiguracija
sedita je takva da se u prednjem delu aviona nalazi Premijum Vojader (Premijum
ekonomska) klasa, a Vojader (Ekonomska) klasa se nalazi iza nje.

Slika 18: Sedita u La Premijer (Prvoj) klasi u Boingu 777.

La Premijer (Prva) klasa je dostupna samo na interkontinentalnim linijama Er Fransa, i to

na svim avionima tipa Erbas A380 i na avionima tipa Boing 777-300ER i Boing 777-
200ER, a koji imaju konfiguraciju sa sve etiri klase.

Biznis klasa je, takoe, dostupna samo u dugolinijskom saobraaju, ali na veem broju
tipova aviona, ukljuujui tu i Erbas A330-200, Erbas A340-300 i Boing 747-400 koji ne
poseduju prvu klasu, kao i na tipovima aviona Erbas A380, Boing 777-300ER i Boing
777-200ER.

Na kratkolinijskim letovima se slue snek i bezalkoholna pia, a u srednjelinijskom

saobraaju u ponudi su predjelo, hladno glavno jelo i dezert, uz alkoholna i bezalkoholna
pia.

20
U interkontinentalnom saobraaju postoji mogunost izbora izmeu dva topla glavna jela,
pored predjela i dezerta, a takoe se slue ukupno dva obroka, u zavisnosti od duine leta
i vremena dana. Dostupan je irok izbor alkoholnih i bezalkoholnih pia, kao i
ampanjac.

Er Frans nudi svojim putnicima Audio Video na zahtev (skraeno: AVOD) u svim
klasama aviona tipa Erbas 330, 340, 380 i Boing 777. AVOD sistem obuhvata veliki izbor
video, audio i muzikih sadraja i igrica. Putnici u prvoj i biznis klasi imaju mogunost
odabira poetka i kraja programa, kao i premotavanja sadraja. Na svim letovima,
filmove je mogue pratiti na engleskom, panskom ili francuskom jeziku, a odabrane
filmove i na kineskom, japanskom i korejskom jeziku. Er Frans, takoe, nudi i
mogunost kratkog kursa uenja jezika, u saradnji sa Berlic Institutom.

Slika 19: AVOD sistem za zabavu tokom leta i dezert posluenje u biznis klasi

Saloni Er Frans-a su dostupni svim putnicima prve i biznis klase, kao i putnicima
premijum ekonomske klase (samo u Parizu i Amsterdamu), a takoe i vlasnicima kartica
kluba lojalnih putnika (Flying Blue Gold, Flying Blue Platinum, SkyTeam Elite Plus).

21
Flying Blue je naziv kluba lojalnih putnika Er Frans-a i KLM-a, koji nudi mogunost
prikupljanja poena na osnovu broja preletenih milja i u zavisnosti od klase putovanja.
lanstvo je besplatno, a program je podeljen u statuse, i to: standardni, elitni i elitni plus.

Slika 20: Salon biznis klase na terminalu 2E aerodroma arl de Gol.

4. Zakljuak

22
Francuska je jedna od privredno najrazvijenijih zemalja u svjetu. Razvojem privrede
razvijao se I saobraaj. Prvo se razvijao drumski I pomorski, a kasnije I eljezniki te na
kraju I vazduni saobraaj. Francuska ima povoljan geografski poloaj, to je kao rezultat
imalo razvoj svih tipova saobraaja. Razvijanjem primarne I sekundarne djelatnosti
razvijao se I saobraaj. U cilju povezivanja sa susjednim dravama, to je bilo neophodno
za razvijanje regije Zapadne Evrope, napredovao je I eljezniki tip saobraaja. Jos 1994.
god. Prokopan je kanal ispod La Mana kao preduslov za razvoj eljeznikog saobraaja
kao I razmjenu materijalnih dobara dviju povezanih drava. Francuski saobraaj se vrsto
oslanja na eljeznicu zahvaljujui irokoj i djelotvornoj mrei u koju je ukljuen i
eljezniki "dragulj" TGV (superbrzi voz), koji putuje brzinom od 300 km na sat i stie iz
Pariza u Lyon za malo vie od 2 sata, a iz Pariza u Bordeaux za 3 sata.Vazduni saobraaj
je doivio svoju ekspanziju u Francuskoj nakon Drugog Svjetskog rata. Postojao je
vazduni prije drugog svjetskog rata, ali je sluio za vojne potrebe, a ne za civilne.
Francuska ima veoma savremene aerodrome koji su meu najsavremenijim na svjetu. Na
Francuskim aerodromima godinje proe vie od 200 miliona ljudi. to ih svrstava u sami
vrh svjetskog avioprevoza. Air France je vodea evropska aviokompanija. Razvoj
zranog saobraaja, od osamdesetih godina do danas, smanjio je obim pomorskoga
trgovakog saobraaja koji je nekad bio jako intezivan. Zbog veoma razvijenih raznih
vrsta saobraaja meu kojima su eljezniki I vazduni Francuska je uspjela da postane
najrazvijenija turistika velesila u svjetu.

23
 5. Literatura

1. http://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%A1%D0%B0%D0%BE
%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%9B%D0%B0%D1%98_%D1%83_
%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D1%81%D0%BA
%D0%BE%D1%98
2. http://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%96%D0%92
3. http://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE
%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80
4. http://sr.wikipedia.org/wiki/
%D0%92%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D1%83%D1%88%D0%BD%D0%B8_
%D1%81%D0%B0%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%9B
%D0%B0%D1%98
5. http://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%A1%D0%B0%D0%BE
%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%9B%D0%B0%D1%98_%D1%83_
%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D1%81%D0%BA
%D0%BE
%D1%98#.D0.96.D0.B5.D0.BB.D0.B5.D0.B7.D0.BD.D0.B8.D1.87.D0.BA.D0.B8_.D1.
81.D0.B0.D0.BE.D0.B1.D1.80.D0.B0.D1.9B.D0.B0.D1.98

24