You are on page 1of 267

KUR

TUNDOHEN
BURRAT
E MIR
VERSIONI I PRDITSUAR

BILL PERKINS
KUR
TUNDOHEN
BURRAT
E MIR
Libra t tjer nga Bill Perkins

Zgjohe drejtuesin q sht brenda teje

Kur tundohen t rinjt


(Bill Perkins dhe Rendi Sauthrn)

Gjasht beteja q duhet t fitoj do njeri

6 rregullat q duhet t shkel do njeri


KUR
TUNDOHEN
BURRAT
E MIR
VERSIONI I PRDITSUAR

BILL PERKINS
eBooks for download
east.om.org/ebooks

Published by arrangement with The Zondervan Corporation L.L.C., a division of


HarperCollins Christian Publishing, Inc., under the original English title When Good
Men Are Tempted by Bill Perkins.

Copyright 2015 by OM EAST for the Albanian edition. Translated by permission.


All rights reserved.

Graphics & Layout: OM EAST

Kur tundohen burrat e mir


Copyright 1997, 2007 nga Bill Perkins

Krkesat pr informacion duhet ti drejtohen:


Zondervan, Grand Rapids, Michigan 49530
T dhnat e Libraris s Kongresit
Perkins, Bill, 1949 -
Kur tundohen burrat e mir/Bill Perkins. Botim i prditsuar

Prfshin referenca bibliografike.


ISBN: 978-0-310-27434-6

1. Bashkshortt: sjellja seksuale. 2. Bashkshortt: jeta fetare. 3. Epshi: aspektet


fetare krishterimi. 4. Seksi: aspektet fetare krishterimi. 5. Seksi n martes. 6.
Udhzime seksuale pr meshkujt.

Botuar n bashkpunim me agjensin letrare t Wolgemuth & Associates, Inc. Tr


citimet nga Shkrimi jan marr nga Bibla, Diodatti i Ri (1991-1994). Prdorur me
leje. T gjith t drejtat jan t rezervuara.

Adresat e internetit (faqet e internetit, blogjet, etj.) dhe numrat e telefonit t shtypura
n kt libr ju jan ofruar si burime. Kto nuk jan ose nnkuptojn nj mbishkrim
nga ana e Zondervan-it, gjithashtu nuk garantojm prmbajtjen e ktyre faqeve dhe
numrave gjat ekzistencs s ktij libri.

T gjitha t drejtat jan t rezervuara. Asnj pjes e ktij botimi nuk mund t
riprodhohet, ruhet n nj sistem kompjuterik apo transmetohet n ndonj form apo
mnyr: elektronike, mekanike, fotokopje, regjistrimi apo n ndonj tjetr, prve
citimeve t shkurtra n shqyrtime t shtypura, pa leje paraprake nga botuesi.
Kushtuar Poll Sonders
dhe Fill Shafr

Ju jeni burra dhe miq t mir.


Prmbajtja

Hyrje: Nj rast vjedhjeje identiteti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

PJESA E PAR BETEJA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13


1. Pse qent e zhveshur duken aq t veshur?. . . . . . . . . . . . . . . 15
2. Pse grat e zhveshura duken aq t mira?. . . . . . . . . . . . . . . . 23
3. Pse grat e tjera duken m t mira?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
4. Fuqia e seksit e mbushur me tabu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
5. Drithrima e dashuris s re. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

PJESA E DYT PRANIMI I BETEJS.. . . . . . . . . . . . . . . . . 75


6. Sa i madh sht problemi yt?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
7. Tri mnyra se si mund t humbsh betejn. . . . . . . . . . . . . . 87
8. Zvarritu n shpell dhe nxirr ariun jasht . . . . . . . . . . . . . . . 95
9. Rrok hirin e Perndis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

PJESA E TRET GJETJA E LIRIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121


10. Llogaritja e kostos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
11. Zgjidh pronarin tnd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
12. Zbulo veten tnde t re. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
13. Katr hapa drejt liris. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
14. Ruaj mendimet e tua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
15. Prish ciklin e tundimit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

PJESA E KATR T
JETOSH I LIR PR PJESN TJETR T JETS.. . . . . . 189
16. Katr fazat e miqsis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
17. far duhet t krkosh nga nj mik?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
18. Vetm pr burrat e martuar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
19. Fjala M. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
20. Vetm pr grat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
21. Mjete pr situata t vshtira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
22. Nj histori (shum e shkurtr) prfundimtare . . . . . . . . . . . . 259
Falnderime. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
Hyrje:

Nj rast vjedhjeje identiteti

Rreth pes vjet m par nj miku im, Dr. Xhastin OBrajen, ishte
n zyrn time dhe m tregoi nj nga historit m rrnqethse q kisha
dgjuar ndonjher.
Xhon Xhons sht nj njeri i keq tha ai. Por kur e takova pr
her t par, mendova se ishte nj engjll q do t na ndihmonte mua
dhe gruan time, kirurge edhe ajo, t gjenim burimet q na duheshin pr
t gjetur nj kur pr SIDA-n.
SIDA-n?.
Po tha ai. Ka shum gjra politike q ndodhin mbrapa skene,
gjra pr t cilat publiku nuk di asgj. Por un besoja, dhe ende besoj,
q nj shkenctar q njihja, ishte afr zbulimit t nj kure. Ai kishte
nevoj pr para dhe m rekrutoi ta ndihmoja ti gjente.
Dhe ktu hyn n sken Xhonsi? pyeta.
Po. Ai m ngjalli interes duke prshkruar pasurin e familjes s tij.
Gjithashtu prmendi miq personal; e kam fjaln pr njerz t njohur
n arenn ndrkombtare. Ai m siguroi se ata do t ishin t interesuar
t dhuronin pr kt kauz.
A nuk dyshove? pyeta.
Patjetr tha ai. Prandaj pajtova nj ish-agjent t FBI-s pr t
10  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

kontrolluar t kaluarn e tij.


Dhe?.
Ai m tha q ky njeri ishte krejt i pastr dhe jashtzakonisht i pasur.
Ather far ndodhi?.
Ai m vodhi me mashtrim. Dhe kur kishte mbaruar pun, gruaja
ime dhe un kishim humbur shtpit, makinat, jahtin, reputacionin si
kredimarrs, kursimet dhe investimet. Bill, nuk kisha para t bleja as
nj yrek buk.
Po tani far po ndodh? pyeta.
Ai sht gati pr t marr dnimin dhe do t doja t vije me mua
n seancn gjyqsore.

N 23 mars 2002, Xhon Robert Xhons, ose Xhorxh Robert


Xhons u dnua me dhjet vjet n burgun federal pr krime t shumta,
duke prfshir ktu mbajtjen e nj arme zjarri, mashtrim me postn
ndrshtetrore, mashtrim financiar, vjedhje dhe prvetsim t pasuris
s tjetrit. Xhon Robert Xhons i vodhi identitetin mikut tim Dr. Xhastin
OBrajen dhe pothuajse gjithka q ai zotronte.
Kur po e shihja tek apitej pr t dal nga salla e gjyqit me kmbt
t lidhura me zinxhir, Xhonsi u kthye nga ne dhe buzqeshi. Shihemi
n ferr i brtiti q nga ana tjetr e salls mikut tim. Do dal. Do ta
shohsh. Do t dal.
Ndrsa mua m kaloi nj drithrim, miku im u kthye nga un dhe
tha: Do ta mbaj premtimin. Do ta shohsh. Dhe po nuk e mbajti, do
t vazhdoj t vjedh nga t tjer njerz q nuk dyshojn q nga mbrapa
mureve t burgut. Vetm nj kompjuter i duhet.
Nuk m hiqet nga mendja se sa ngjante Xhonsi me do njeri tjetr.
Megjithat, ai e kishte mashtruar aq keq mikun tim, saq atij iu deshn
vite pr ta rimarr identitetin e tij si edhe pasurin e humbur.
Shpesh kur nj burr bie n nj mkat seksual, mendon se shtja
thelbsore ka t bj me sjelljen. Ai i thot vetes: Sikur t ndaloja s
flirtuari me femrat ose s lundruari n Internet, do t isha mir.
Ekziston nj kuptim n t cilin problemi ka t bj me problemin e
Hyrje: Nj rast vjedhjeje identiteti  11

sjelljes, por nuk sht kjo shtja thelbsore. shtja rrnjsore sht
vjedhja e identitetit.
Kur nj burr i beson Krishtit si Shptimtari i tij, Perndia e bn at
nj burr t ri, nj burr t mir, n Krishtin. Identiteti q i jepet nj burri
sht kaq i ri saq e frymzoi apostullin Pal t shkruante: Prandaj nse
dikush sht n Krishtin, ai sht nj krijes e re; gjrat e vjetra kan
shkuar; ja, t gjitha gjrat u bn t reja (2 Kor. 5:17). Ky ndryshim
sht m radikal se ai q e transformon nj larv n nj flutur. Ne q e
njohim Krishtin jemi nga natyra bij t Perndis.
Megjithat, edhe pse jemi burra t rinj n Krishtin, ne ende na duhet
t luftojm me orekset epshore q banojn brenda nesh. Kto nuk jan
hequr dhe as jan ndryshuar, por ato nuk na prkufizojn ne. Problemi
sht q pr nj pjes t madhe t jets son ato orekse kan patur
hyrje t lir n mendjet tona duke ushtruar kontroll mbi mendimet dhe
veprimet tona dhe gjat asaj stine t jets son identiteti yn prkufizohej
nga ato mendime dhe veprime t kqija. Ne e shikonim veten si burra
epshor q knaqeshim n ushqyerjen e orekseve tona seksuale n do
mnyr q dshironim ose t paktn knaqeshim duke fantazuar pr
kt lloj sjelljeje.
Nse si burra t rinj ne i lejojm ato dshira epshore t ushtrojn
kontroll mbi mendjet tona, ne prsri do ta shohim veten jo si burra t
rinj n Krishtin, por si burra t shtyr dhe t kontrolluar nga orekset tona
seksuale. N nj far kuptimi epshi yn mkatar do t na ket vjedhur
identitetin.
Nj mendsi dhe sjellje e till nuk prputhet n karakter me identitetin
ton t ri. N Krishtin ti je vrtet nj burr i ri dhe nj burr i mir. Por
burrat e mir tundohen dhe sht thelbsore t dish se si t reagosh
kur prballesh me tundimin.
Ky libr nuk bazohet n besimin q nse ti ke mendimet e duhura dhe
shikon n vendet e duhura do t bsh nj jet t pastr. Ai bazohet n
iden q ndrsa kupton se cili je n Krishtin, nuk do ta lejosh epshin t
t vjedh identitetin dhe t t kontrolloj sjelljen. Vrtet, ndrsa kupton
identitetin tnd t ri dhe t vrtet, Perndia do t t jap fuqin t jetosh
12  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

n nj mnyr q shpreh veten tnde t vrtet.


Ky koncept sht kaq radikal, kaq revolucionar, kaq jet-ndryshues,
saq po t pushtoi mendjen dhe shpirtin, nuk do t jesh m kurr i njjti.
Ti po nis nj udhtim q do t t liroj prgjithmon nga vjedhja m e
keqe e identitetit dhe do t t liroj pr t jetuar si nj bir i Perndis.
PJESA E PAR

BETEJA
1.

Pse qent e zhveshur duken


aq t veshur?

Ky libr lindi n nj nat t nxeht t premteje n Teksasin e Jugut


ndrsa po ndizja sistemin e sprkatjes s barit. Pr shkak t nj thatsire
t zgjatur, bashkia lejonte ujitjen e barit vetm midis mesnats dhe ors
gjasht t mngjesit. Pr mua nuk ishte problem se rrija von natn.
Ndrsa po ecja n oborrin e pasm, vura re q dritat e fqinjve ishin
ndezur. Kureshtar se pse ishin zgjuar aq von, iu afrova gardhit dhe
pash prmes t arave. Prisja t shihja nj grup njerzish duke luajtur
me letra n shtpi. Ose t paktn mu mbush mendja t prisja e t shihja.
Por pash nj brune t re e t bukur duke folur n telefon. Kjo nuk do
t ishte ndonj gj e madhe po qe se ajo do t kishte qen e veshur. Por
nuk ishte.
Menjher syt e mi u mbrthyen tek ajo. Adrenalina m vrshoi
n trup.
N at ast mendja m shkoi tek nata kur po luaja n lisharse n
oborrin e pasm t shtpis ku u rrita n Rosuell, Nju Meksiko. Ndrsa
lkundesha posht e lart, n t djathtn time pash dritn e dhoms s
motrs s madhe q u ndez. Pak m von nj nga shoqet e saj t shkolls
16  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

s mesme, me trupin e nj perndeshe, u zhvesh para dritares. N at


koh mendova se isha shum fatlum.
Por at nat t ngroht n Teksas nuk isha fmij. Isha nj pastor
tridhjet vjear, me nj grua si yll, nj djal dhedhedhe thash
me vete: far po bj?
Pasi e sodita pr disa sekonda, u largova nga gardhi. Mir, mund
t kishin qen m shum se disa sekonda. Por nuk ishte nj minut
patjetr jo nj minut. Nejse, ndrsa po largohesha, u ndjeva i dehur
nga bukuria spektakolare e trupit t zhveshur t asaj femre. Dhe nuk
mund t mos pyesja veten se pse m ndikonte n at mnyr forma e
nj femre nudo.
Q nga kjo ngjarje kam folur para mijra burrave n t gjith
botn dhe kam folur personalisht me qindra t tjer. Kam br anketa
konfidenciale pr t par se far mendojn dhe bjn burrat. Gjat ktij
procesi kam zbuluar dika q pa dyshim nuk do tju habis, pra, do
burr, i krishter ose jo, sht n betej personale me epshin.
Ata q e mohojn pranin e ksaj beteje ose gnjejn veten ose
gnjejn t tjert. Ose mund t jen duke vdekur dhe jan aq keq saq
nuk iu shkon mendja pr seks. Por edhe n prag t vdekjes, burrat mund
ta ken mendjen tek seksi. Babai im tetdhjet e shtat vjear po fliste
pr seksin vetm disa or para se t vdiste nga pneumonia.
Ajo q dua t them sht kjo: nse je burr, je krijuar n mnyr t
till q t knaqesh me bukurin e nj gruaje, dhe kjo knaqje mund ta
oj mendjen dhe trupin tnd n disa vende mkatare me pasoja t rnda.
Dhe kam dyshime q ti po e lexon kt libr sepse je zn n kurth n
nj vend mkatar dhe do t dalsh ose do nj hart q t orientohesh pr
t mos shkuar atje. Prpara se t t jap nj ndihm t till, dua t flas pak
pr pyetjen q ngrita natn q pash at brunen si e kishte br nna.
Me nj fjal: pse duken aq t kndshme grat e zhveshura?
N t vrtet e shkrova kt kapitull dhe at pas ktij pasi kisha
mbaruar pjesn tjetr t librit. Ndrsa po knaqesha me mendimin
q kisha shkruar rreshtin e fundit t paragrafit t fundit, m erdhi nj
mendim. Sa m shum e bluaja at mendim, aq m shum m shqetsonte.
1. Pse qent e zhveshur duken aq t veshur?  17

Mendimi erdhi nga vzhgimi im q shum burra t krishter, ndoshta


edhe ti vet, mendojn se sht mkat t knaqesh me pamjen e nj
gruaje t bukur.
Nj mendim i till prforcohet nga shkrimtar dhe ekspert t
krishter t cilt, n prpjekje pr tu br thirrje burrave pr pastrti
seksuale, qortojn jo vetm kurorshkeljen dhe masturbimin e nxitur
nga pornografia, por edhe aktin e marrjes s knaqsis nga bukuria e
nj gruaje.
Sapo mbarova s lexuari nj libr t njohur t shkruar pr t ndihmuar
burrat e krishter q t bjn jet t pastr seksuale. Megjithse libri jep
mendime t dobishme dhe sugjerime praktike, autori t l prshtypjen q
sa her nj burr knaqet duke par nj grua ai dukej se po nnkuptonte
do grua n do situat prve gruas s tij, ka kryer kurorshkelje, ose
t paktn para-kurorshkelje n zemrn e tij. N thelb, ai duket se ngul
kmb se magnetizmi q ndjen nj burr pr nj grua t bukur e cila
nuk sht gruaja e tij gjithmon nxitet nga epshi seksual dhe e ushqen
at. Me standarde t tilla kaq supershpirtrore dhe krejt t pamundura,
a sht pr tu habitur q kaq shum burra t krishter jetojn nn nj
barr dshtimi dhe faji?
Un jam i bindur se aftsia jote pr tu knaqur me bukurin e nj
gruaje sht dhurat nga Perndia. Kjo nuk do t thot q Perndia e
miraton kullotjen e syve n pornografin e internetit ose n ijet vrtitse
t vajzave gjysm t zhveshura q krcejn gjat nj reklame birre.
Gjithashtu nuk sht mir t shikosh reklamat e veshjeve t brendshme
t femrave n gazetn e dits, gj e cila ka qen nj pikhyrje rituale
pr mua. Por nuk e pranoj iden q nse shtit n park dhe t kalon afr
nj vajz yll sht e gabuar t vsh re bukurin e saj dhe ta shijosh. A
do t ishte n rregull ta ndiqje me bishtin e syrit? Apo ta ndiqje pas q
t vazhdoje t shijoje bukurin e saj?
Hmmm a ke nevoj q ti prgjigjem un ksaj pyetjeje? Hajde
taniti e di ndryshimin midis vshtrimit kalimtar t nj vajze t bukur
dhe ndezjes s videos tnde vizuale dhe kapjes s do lvizjeje t saj
pr referenc t mvonshme. shtja kryesore sht q ti t knaqesh
18  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

me bukurin e nj gruaje pa e komprometuar karakterin tnd dhe pa


prdorur bukurin e saj pr t ushqyer epshin tnd.
N rregull mund t thuash ti po si ta arrij kt?.
Un jam i bindur se hapi i par n shtegun e pastrtis seksuale
prfshin t kuptuarit pse qent e zhveshur duken aq t veshur dhe
m e rndsishmja pse femrat e zhveshura duken aq t kndshme.
Pasi ta kemi kuptuar dhuratn e shenjt q na ka dhn Perndia, do
t kuptojm pse duhet ta mbajm at si dika t muar dhe ta ruajm
t pastr.

Do t doja ta lartsoja magnetizmin q ndien kundrejt


femrave t bukura n vendin e shenjt dhe t lart q besoj se
kishte ndrmend Perndia.

Misteri i bukuris s nj gruaje

Kur e pash pr her t par trupin e gruas sime, kundrova dika


qiellore. Asgj n mbar krijimin nuk krahasohej me bukurin e
lakuriqsis s saj. Duke qen tip modest ajo nuk pranonte t rrinte
zhveshur n apartamentin ton megjithse i lutesha. Un thjesht nuk
ngopesha me bukurin e saj t pashoqe t zhveshur. M kujtohej q
ndihesha se nuk duhej tia ngulja syt. Por doja tia ngulja syt.
Evolucionistt e zhveshin misterin nga bukuria e nj gruaje. Ata na
thon q ne burrat jemi t trhequr ndaj grave t zhveshura pr shkak
t przgjedhjes natyrore. Ata arsyetojn q nse burrave nuk do tiu
dukeshin grat trheqse, ata nuk do t ishin t prirur pr tu riprodhuar.
Megjithse kjo duket me kuptim, ajo nga ana tjetr e redukton
magnetizmin seksual thjesht n nj prvoj logjike dhe kafshrore. Por
nuk sht e till. Perndia i krijoi burrat me orekse seksuale. Ai na ka
krijuar n mnyr t till q t trhiqemi ndaj femrave.
Ktu ka m shum sesa nj programim rastsor evolucionar. Libri i
Fjalve t Urta flet pr magnetizmin midis nj burri dhe nj gruaje. Aguri,
i biri i Jakehut (disa nga hebrenjt e lasht kishin emra t uditshm),
1. Pse qent e zhveshur duken aq t veshur?  19

prshkruan katr gjra tepr t mrekullueshme pr ti kuptuar. Njra


nga ato ishte mnyra si nj burr do nj grua (Fjalt e Urta 30:19). Ai
i urt i lasht nuk mundej ta deshifronte misterin e magnetizmit midis
nj burri dhe nj gruaje.
Ather pra, pse duken aq kndshm grat e zhveshura? Prgjigjia
mund tju zhgnjej si fjalia e fundit e nj barsalete shum t gjat dhe
pa krip. Sepse ka dika n lidhje me korrentin q ndjejn burrat kur
shikojn nj grua t bukur q e sfidon t kuptuarit.

N nivelin m t thell askush nuk e kupton trheqjen midis


burrave dhe grave.

sht si puna e gjumit. E dinit ju q askush nuk e kupton plotsisht


pse njerzit kan nevoj t flen?1 A nuk ju duket e uditshme kjo?
Studiuesit e kuptojn far ndodh kur flem dhe far ndodh kur rrim
pa gjum. Por askush nuk e di saktsisht pse njerzit kan nevoj t
flen.
N mnyr t ngjashme, ne nuk e dim pse grat e zhveshura u duken
kaq t kndshme burrave. Perndia ka krijuar dika t mrekullueshme
pr ty q e sfidon t kuptuarit. Nse do t mund ta kuptoje si t ishte
nj formul matematike trheqjen q ndjen pr nj fytyr dhe form
femrore, nuk do t kishte mister.
Prandaj, nse dikush t pyet ndonjher: Pse grat e zhveshura
duken kaq t kndshme? ti mund ti prgjigjesh: Nga ana metafizike
ne nuk e dim. Kjo patjetr do ta lr at gojhapur.
Pasi e kemi thn kt, ka aspekte t prgjigjes q jan po aq t
thjeshta sa 2+2=4. Pr shembull, grat e zhveshura jan t bukura sepse
ne rrall i shohim ato ashtu. E gjith kjo ideja e lakuriqsis sht nj
qerasje e veant q Perndia ua ka dhn vetm njerzve. Kafsht, pr

1. Bazat e trurit: T kuptojm gjumin. Ky sht nj artikull i marr nga faqja e internetit: Instituti Kombtar i
rregullimeve dhe Goditjeve Neurologjike (Botimet NIH nr. 06-3440-c).
20  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

shembull, nuk mund t jen t zhveshura.

Pse qent e zhveshur duken aq t veshur?

Me kalimin e viteve kam patur disa qen. I fundit ishte nj Danez i


Madh, 80 kilogramsh. Kur e nxirrja shtitje njerzit komentonin pr
madhsin e tij dhe m pyesnin pr emrin.
I Madh u thosha.
I madh sht m prgjigjeshin. Si e ka emrin?
Vrtet i Madh u thosha duke i prkdhelur kokn me dorn e
djatht.
Disi t bezdisur, m pyesnin srish pr emrin.
N at koh mua m kishte kapur e qeshura dhe shpjegoja: Ky sht
emri i tij, I Madh.
I vura at emr sepse i prisja biseda t tilla.
sht e habitshme sa shpejt u lidha me at Danez t Madh. N ke qen,
ti e kupton se si ata bhen pjes e familjes. Ata udhtojn n makin me
ne, flen me ne (I Madhi, jo pr at pun). U flasim sikur t na kuptonin.
Me raste djemt e mi e vishnin T Madhin me rroba. I vishnin pantallona
t shkurtra t kuqe n kmbt e pasme dhe nj bluz t bardh n kmbt
e prparme. I vinin edhe nj kapele n kok dhe syze dielli mbi hund.
I Madhi dukej i lezetshm me rroba ose m mir t themi qesharak
por e vrteta sht se ai nuk kishte nevoj pr pantallona e bluz. Pse?
Sepse edhe pa ato ai nuk ishte i zhveshur. Asnj kafsh nuk konsiderohet
ndonjher e zhveshur. Mendoje pak. Ke par ndonjher ndonj qen n
rrug pa pantallona e bluz dhe ke pyetur veten pse nuk ishte veshur?
Patjetr q jo! Dhe asnj polic nuk i ka vn gjob pr ekspozim t
turpshm t vetes.
Asgj nuk mund t jet e zhveshur n t njjtin kuptim si jan t
zhveshur njerzit. As pemt, as gurt, as qent, as delfint. Si burra ne
nuk jemi kureshtar pr lakuriqsin e nj kafshe apo bime. E si mund
t jemi? Ato nuk mund t jen t zhveshura. Cili burr ka krkuar n
Internet pr foto t qenve t zhveshur? (Po t njihni njeri, mos ma
1. Pse qent e zhveshur duken aq t veshur?  21

thoni.) Grat mund t jen t zhveshura. Megjithat jan rrall. Grat


q shikojm do dit n pun dhe n komunitetet tona jan t gjitha t
veshura. Nj grua e zhveshur zbulon at q sht pothuajse gjithmon
e fshehur nga syt e mashkullit: bukurin e trupit t saj.
Komediani dhe personaliteti i televizionit Tim Allen ka thn q nuk
do t harroj kurr hern e par q pa nj foto t nj gruaje t zhveshur.
Ai tha: N nj far mnyre fotoja ishte si friksuese ashtu edhe bindse.
Kuptova pr her t par q, edhe pse duket idiote, tr grat jan t
zhveshura posht rrobave t tyre. Ky zbulim bri q t mos kisha m
kurr besim te grat: ato po e fshehin kt! Ato e kan kt fuqi dhe un
as q e dija. sht posht rrobave t tyre!2.
Allan ngre nj shtje q shumica e njerzve arrin ta identifikoj; pra,
si mund t ecin grat do dit dhe t fshehin dika kaq t mrekullueshme?
Dhe si mund t pretendojn q nuk e din se far po bjn? M duken
komentet e tij t kndshme dhe t dobishme. T kndshme sepse
shprehin aq hapur at q shum burra ndjejn, por nuk e thon kurr;
t paktn nuk e shprehin me shkrim. T dobishme sepse zbulojn nj
pjes t arsyes se pse grat e zhveshura duken aq t mira: burrat duan
t shohin dika t bukur q u sht fshehur.
Faqet e para t Bibls na japin nj deprtim shtes n misterin e
trheqjes s gruas. N kapitullin e ardhshm do t shqyrtojm se pse i
bri Perndia grat e zhveshura t duken aq t mira.


2. Tim Allen, Mos i rri shum afr nj burri t zhveshur (Nju Jork: Hyperion, 1994), f. 53-54.
22  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. A e mban mend hern e par q ke par nj grua t zhveshur, qoft


personalisht qoft n foto? far ndikimi pati? A e ke ndrmend
akoma at imazh? Nse po, far do t thot?

2. Si e zvoglojn magnetizimin seksual evolucionistt n nj prvoj


trsisht kafshrore? Cili sht problemi me nj pikpamje t till?

3. Fjalt e Urta 30:18-19 thot:

Ka tri gjra tepr t mrekullueshme pr mua,


madje katr, q un nuk i marr vesh:
gjurma e shqiponjs n ajr,
gjurma e gjarprit mbi shkmb,
gjurma e anijes n mes t detit
dhe gjurma e burrit me nj vajz.

far msojm rreth trheqjes midis burrit dhe gruas nga kto vargje?

4. N mnyr sht unike lakuriqsia pr njerzit? Si i ndikon njerzit


fakti q grat jan zakonisht t veshura? Pse?

5. Si mendon: far besojn shumica e burrave rreth mnyrs se si


mendon Perndia pr trheqjen seksuale t burrave pr grat? far
t flet kjo ty rreth pikpamjes s tyre t Perndis? A mendon se ata
e konsiderojn Perndin n at mnyr?
2.

Pse grat e zhveshura


duken aq t mira?

Ndrsa qndroj n nj librari n aeroportin OHer t ikagos, syt


e mi shikojn me ndje kopertinn e botimit m t fundit t nj reviste
sporti t ciln e lexoj rrall. Por m trhoqi vmendjen kapaku i revists
Sporti i ilustruar. Aty shfaqej fytyra dhe figura e nj femre q kishte
fituar garn vjetore. Shikoj tinz anemban duke u siguruar q nuk ka
ndonj klient tjetr, me shpresn q askush nuk po m shikon. Nuk do
t doja q dikush q njihja t m shikonte duke marr kt botim t
revists Sporti i ilustruar.
Po ta keni gjetur, isha duke par botimin e Qeni m i shmtuar i
Sportit t ilustruar. do vit ai botim i revists arrin shitjet m t larta.
Burrat e blejn jo vetm se dshirojn figurn banale t kapakut, por
ngaq ata e din q revista sht e mbushur me foto t qenve t tjer
t shmtuar q veshin rroba banjo shum t holla, duke u shtrir me
sensualitet n plazhet ranore t Karaibeve.
Sikur figurat q ma bjn me sy n televizor q m ndezin e joshin
nga monitori i kompjuterit tim t ishin qenj. Si e prmenda n kapitullin
e mparshm, burrat nuk krkojn n internet pr figura t qenve t
24  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

zhveshur. Jo nuk sht kurr nj qen q m trheq nga nj kapak


reviste n librari. Pse? Sepse reklamuesit e din q qent jan t mir
pr t shitur ushqim pr qenj, zinxhir dhe gardhe pa fije. Por nj gar
e qenit m t shmtuar apo madje gara e qenit m t mir, nuk sht
arsyeja pr shitjen e revists Sporti i ilustruar. Asgj tjetr nuk trheq
burrat pas nj resiste, ekrani argjendi apo makine faksi se sa prania e
nj gruaje t bukur.
Disa meshkuj t krishter nuk e plqejn kt t vrtet pr veten
e tyre. Apo mendon se duhet t mos e plqejn. Megjithat Perndia i
krijoi grat q t jen trheqse. A e kuptove? T lutem lexoje fjalin n
vijim me z t lart: Perndia i krijoi grat q t jen trheqse n syt
e mi. Ajo trheqje e shenjt duhet t ngrihet n vendin e saj t duhur.
Kjo prfshin kuptimin e gjasht arsyeve se pse Perndia i bri grat e
zhveshura t duken aq t mira.

ARSYEJA E PAR: Pr t zvendsuar vetmin me shoqrin

astin q pash Sintia Rasll u shkriva. U shkriva si nj cop


okollat nn diell, u prhapa n tavolin dhe rrodha n dysheme. N
nj far mnyr arrita t marr formn q kisha para shkrirjes. U ula n
tavolin me zemrn q m rrihte, duke shpresuar t shikoja syt e saj
ngjyr kafe q shklqenin.
N kohn e ngrnies mendoja pr ushqimin e saj t preferuar. Natn
ndrroja pr t. Kur shkoja n shkoll ndihesha nervoz duke menduar
pr t. N klas nuk i fola nj fjal. N pranin e Sintias s re nofulla
ngrinte n vend q ta bnte gjuhn t lvizshme si nj t lvizshme
si nj gjuh akulli. Megjithat gdhenda nj zemr n tavolin me nj
shigjet q e prshkonte dhe me mbishkrimin R+S (prdorja zakonisht
emrin tim t dyt, Rendi apo Rendolf).
Q n astin q pash at vajz me fytyr engjllore n klas t
par e dija q jeta ime nuk do t ishte e plot derisa t martohesha me
t. Sigurisht, bashkimi yn nuk do t ishte i till. Por q nga ajo koh
ndjeva nj boshllk n zemr q vetm vajza e ndrrave t mia do ta
2. Pse grat e zhveshura duken aq t mira?  25

mbushte nj dit.
Adami nuk ka kaluar nj prvoj t till pr t kuptuar se kishte
nevoj pr nj shoqe. Ai jetoi pa vetdijen e vetmis s tij, pr shkak se
nuk u rrit i rrethuar nga vajza t vogla trheqse. Ai nuk shkoi n gjimnaz
apo kolegj ku shumica e djemve kan t dashura. Meq nuk ishte msuar
me shoqrin e vajzave, ai as mund t shkruante as vlersonte agonin
e nj zemre t vetmuar si shprehet n muzikn perndimore kantri.
Gjithsesi, pas do dite krijuese, Perndia pa at q kishte br dhe
shpalli: sht e mir. Pas dits s gjasht e t fundit, gjat t cils bri
Adamin, Perndia shpalli q vepra e tij ishte shum e mir (Zanafilla
1:31).
Por kur Perndia pa q Adami ishte vetm, ai tha se nuk ishte
mir (Zanafilla 2:18). Zoti vendosi pastaj t bnte nj ndihmes
t leverdisshme apo q i prshtatej Adamit: nj ndihmes q do ta
plotsonte.
Para se Perndia t bnte kt, Adami duhet t kuptonte nevojn
e tij. Pr t realizuar kt, Perndia bri q ti vinte emr do kafshe.
Dit pas dite, muaj pas muaji, kafsht, mashkull e femr, kalonin para
Adamit dhe ai u vinte emra. N fund ai kuptoi q asnj kafsh nuk i
korrespondonte atij. Perndia ndrhyn sapo Adami kuptoi gjendjen jo
t mir t vetmis. Ai bri q Adami t binte n gjum dhe kreu aktin
e par t kirurgjis. Ai mori nj brinj nga Adami dhe bri me porosi
nj shoqe pr t.
Perndia siguroi q syt, buzt, flokt, gjoksin, kofsht, kmbt,
kraht dhe duart t bheshin ashtu si donte dhe kishte nevoj Adami.
Ashtu si nj lng q mbush gotn, ajo do t boshatiste botn e tij t
vetmis: nj vetmi q as prania e Perndis nuk mund ta hiqte (ky sht
nj mendim i thell).
Perndia, kur mbaroi kryeveprn e tij, e vuri n drejtim t Adamit
dhe u zhduk pa u ndjer. Ndrkoh Adami ohet, frkon syt, u ua
m kmb dhe endej prmes kopshtit duke krkuar nj kafsh q nuk
kishte emr.
Papritur ajo qndroi para tij. Pas shum vitesh kur nuk mund t fliste
26  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

me dik (po flas pr nj qenie njerzore ktu dhe jo Perndin), t ecte,


t qeshte, t ndrronte, t mbante, t bnte dashuri, Adami vuri re ajkn
e krijimit t Perndis. do grua do t zbehej para prsosuris s tij.
Ajo ishte pa t meta fizikisht, frymrisht, emocionalisht, psikologjikisht
dhe mendrisht. Ajo kishte gjithka pr t ciln kishte nevoj Adami
tek nj person tjetr. Dhe ajo nuk kishte barra nga lidhje t shkuara.
Asnj hidhsi brejtse. Asnj mbres t shmtuar. Asnj keqardhje.
Asnj pritshmri egoiste. Asnj borxh te karta e kreditit.
A t jep kjo nj ide se pse trhiqesh ndaj grave t bukura? Ato jan
kryevepra e krijimit t Perndis t bra pr t zvendsuar vetmin
tnde me shoqrin e prsosur. Por ato jan edhe dika tjetr. Nj grua
plotson at q t mungon ty.

ARSYEJA E DYT: Pr t t plotsuar

Perndia, pr t krijuar Evn, mori nj brinj nga Adami. Kur


Perndia i oi Evn Adamit, ky mori nj version t ri e t prmirsuar
t asaj q kishte humbur. Pa Evn Adami ishte nj Porsh i kuq pa motorr
apo nj avion pa karburant. Ai dukej mir nga jasht, por i mungonte
dika. Kur Adami takoi Evn, ai u vu ball pr ball, gjoks m gjoks,
kofsh m kofsh, me pjesn e vet q i mungonte.
Ndrsa Bibla nuk e thot kt, mendoj se bukuria e trupit t nj
gruaje sht e lidhur me krkimin e burrit pr plotsi. N nivelin m t
thell t nnndrgjegjjes s burrit, a ekziston nj pjes e tij q dshiron
t gjej at q do ta bj at t plot? A po krkojm at pjes q sht
marr prej nesh? A po krkojm at pa t ciln do t mund t ndihemi
prgjithmon jo t plot?
Nuk dua t them me kt q beqart nuk mund t gjejn plotsi. Mbi
t gjitha Jezusi ishte beqar dhe jeta e tij ishte e mbushur. Por shumica e
beqarve kan msuar t jetojn me at q sht shpesh nj rast i but i
vetmis, nj ndjenj q ata jetojn vetm, q atyre u mungon dika apo
dikush: dika apo dikush pr t cilin jan msuar t jetojn edhe pa t.
Mendoj q pr burrat ajo ndjenj vetmie apo mungese sht nj
2. Pse grat e zhveshura duken aq t mira?  27

nevoj figurative pr t gjetur brinjn q u mungon, nj nevoj pr t


zbuluar personin q do ti bj t plot.

N astin q burri vshtron


bukurin e zhveshur t nj gruaje,
ai prjeton,
pr nj sekond,
shpresn e t qenit i plotsuar.

Perndia i bri grat e zhveshura t bukura duke i krijuar pr t na


plotsuar. Si mund t mos ndihemi t trhequr si magnet nga ajo q ka
fuqin pr t plotsuar at q mungon n jetn ton?

ARSYEJA E TRET: N mnyr q t hysh n lavdin e saj

Mike Mason, n librin e tij Misteri i martess, tregon se si trupi i


njeriut zotron nj lavdi q sht unike n mbar botn1. Me lavdi ai
nnkuptonte bukurin frymzuese. Trupat tan, n nj far kuptimi,
zbulojn se kush jemi. Ata jan shprehja fizike e shpirtit dhe fryms
son. Trupi i nj gruaje sht m tepr se sa lkura, kockat, gjaku dhe
flokt. Kto jan veli i personit t saj. far mendimi interesant!
Disa her n Dhiatn e Vjetr shikojm se si Perndia zbulohet me
nj shfaqje fizike. Ai e bri kt kur iu shfaq pr her t par Moisiut n
mal si zjarr n nj shkurre. M pas iu shfaq Moisiut dhe izraelitve n
malin Sinai si nj re e dendur e mbushur me vettima. Lavdia e Perndis
ishte aq e madhe n malin Sinai saq fytyra e Moisiut vezullonte pasi
kishte qen n pranin e lavdis s Perndis.
Teologt iu referohen ktyre shfaqjeve t Perndsi si lavdi
vezulluese. Ato zbulojn fuqin dhe bukurin e Perndis. Besoj se
trupat tan fizik kan lavdin e tyre vezulluese. sht nj bukuri q n


1. Mike Mason, Misteri i martess (Portland: Multnomah, 1985), f. 115.
28  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

nj far mnyre na zbulon si kryevepra e krijimit t Perndis2. Si burra


ne nuk lodhemi kurr s pari bukurin e nj gruaje. Duket sikur duam
ta shohim nga do knd dhe, ashtu si Moisiu n mal, futemi n lavdin
e saj. M e bukura sht se pasi burri futet n lavdin e nj gruaje, edhe
fytyra e tij ndrion.

ARSYEJA E KATRT: Pr t t dhn intimitet

Nuk e di ti, por jam zhveshur para shum grave. Kur isha n kolegj,
para se t takohesha me Sindin, e cila do t bhej m pas gruaja ime,
u zhvesha me sa m shum shoqe t bukura studente t mundja. E
kujtoj me keqardhje at periudh t jets time gjat s cils humba
balastin frymror. Por edhe pa nj miqsi gjithnj e n rritje me Krishtin,
lakuriqsia nuk ishte kurr nj gj rastsore pr mua. Nse nj vajz
hiqte rrobat n pranin time dhe un hiqja t mijat, nuk ishte pr t
krahasuar tatuazhet me njri-tjetrin.
E vrteta sht se lakuriqsia presupozon intimitetin. Presupozon
q personi q zhvishet para teje, ka besim te ty. Ato jan gati t lejojn
q t shohsh bukurin e tyre dhe difektet e tyre. Ne e bjm kt me
njerzit te t cilt kemi besim se do t na duan dhe pranojn: grvishtjet,
lythet, nishanet, lkurn e qullt, rrudhat, kmbt e thata, kokn pa flok
dhe gjith t tjerat.
Adami dhe Eva e kishin nj intimitet t till. Pasi Perndia i bashkoi:
Njeriu e gruaja e tij ishin q t dy lakuriq dhe nuk kishin turp prej
ksaj. Lakuriqsia e tyre fizike portretizonte lakuriqsin q ekzistonte
n nj nivel m t thell: nj nivel frymror dhe emocional. Adami dhe
Eva ishin intim n do kuptim t fjals.
Edhe pse burrat turprohen nga intimiteti, ata e duan me do kusht.
Problemi sht se jemi programuar t besojm se njerzit e vrtet jan
t fort, t vetmjafuteshm dhe t pavarur. Ndrsa tregojm se jemi


2. Si m sipr, f. 114
2. Pse grat e zhveshura duken aq t mira?  29

t fort dhe prpiqemi ta mbulojm, brenda dshirojm pr nj lidhje


intime n nivelin m t thell. Besoj se grat e zhveshura jan t bukura
sepse lakuriqsia e tyre na thot: Jam ktu pr ty. Jam e jotja. Jam
zbuluar pr syt e ty. Kjo fjali q nuk shqiptohet, apo q shqiptohet, i
tregon nj burri q ai sht i sigurt. I tregon atij q dikush e do. I tregon
atij se dikush dshiron t jet intim me t.
Dika q m mrzit pr vajzat e bukura, t cilat bjn parad me
trupat e tyre lakuriq para syve t padukshm t internetit, sht se
japin nj iluzion t intimitetit. Pasi fola nj mbrmje n nj takim pr
burra, nj mesoburr mu afrua dhe m pyeti: Bill, a mendon se nuk
ka problem q shikoj vajza t zhveshura n internet nse besoj se nj
dit do t martohem me t?.
E pash at burr dhe mendova: Si mund t jesh nj person kaq i
marr? Pastaj i thash: Mund t t garantoj q asnj prej atyre vajzave
q po shikon, nuk ka pr tu martuar me ty. Motivi i tyre sht paraja
dhe vmendja: jo intimiteti. Edhe sikur t donin, Perndia nuk do q
syt e tu t shikojn bukurin e nj trupi lakuriq t gruas derisa t bhet
gruaja jote.
Megjithat, pr shkak se lakuriqsia komunikon nj dshir pr
intimitet, kto vajza ushtrojn nj trheqje t fuqishme pr burrat:
jo thjesht pr shkak t formave t tyre, por pr shkak t iluzionit t
intimitetit q ofrojn (do t flas pr kt m von).

Ngaq lakuriqsia presupozon intimitet,


shikimi i nj gruaja lakuriq i jep burrave nj
lidhje intime edhe nse sht siprfaqsore.

Perndia i bri grat e zhveshura trheqse pr burrat duke na


programuar n mnyr t till q ta shohim lakuriqsin si nj ofert
intimiteti. Megjithat, intimiteti i vrtet mund t ndodh vetm n nj
kuadr t sigurit, n nj ambient dashurie dhe besimi.
30  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

ARSYEJA E PEST: Pr t siguruar nj shok loje seksual pr ty

Ngaq t krishtert i mshojn shum pastrtis seksuale, disa njerz


mendojn se Perndia nuk e miraton seksin gjithka q prfshin seksi.
Kjo sht arsyeja se pse disa njerz uditen kur msojn se Perndia
nuk krijoi thjesht burrat dhe grat si krijesa seksuale: ai e bri seksin
pr ta shijuar.
N fakt Perndia nuk t krijoi thjesht pr t shijuar lojn me trupin
e zhveshur t nj gruaje, por krijoi sheshin ideal t lojs: martesn.
Burrat dhe grat q shkmbejn betimet martesore bjn nj zotim pr
t patur intimitetin q presupozon lakuriqsia. Vetm brenda martess
burri mund t shijoj plotsisht trupin e gruas s tij.
Salomoni me siguri e shijoi. Dhe ai nuk ngurroi t shprehte kt
knaqsi. N mes t Dhiats s Vjetr ndodhet libri poetik i Kantikut
t kantikve. Libri prshkruan dashurin midis Salomonit dhe gruas s
tij. Gjuha sht aq e mbushur me terma seksual saq pr vite me radh
teologt preferonin t interpretonin librin n mnyr figurative se sa t
fjalprfjalshme. Ata, duke lejuar Salomonin t prfaqsonte Krishtin
dhe nusen e tij t re, kishn, mund t shmangnin gjuhn seksuale. Por
nj interpretim i till nuk gjen mbshtetje n tekst apo n pikpamjen e
lart t Perndis pr intimitetin seksual.

Nj kopsht q t nd
Miku im S. Krejg Glikmen, n librin e tij Nj kng pr t dashurit,
flet pr iftin: Dashuria e tij konsumohet n nj ndr skenat m t
druajtura dhe delikate t dashuris n letrsin botrore3. Nuk ka asgj
t ashpr apo t vrazhd n t folurn e Salomonit. Prkundrazi, ai e
krahason nusen e tij me nj kopsht dhe burim (v. 12-15). Ai i referohet
me dashuri virgjris s saj duke thn se burimi sht i kyur dhe
kopshti i mbyllur (v. 12). Askush tjetr nuk sht futur n kopshtin e


3. S. Craig Glickman, Nj kng pr t dashurit (Downers Grove, Ill.: InterVarsity, 1976), f. 21.
2. Pse grat e zhveshura duken aq t mira?  31

saj. M n fund ka mbrritur nata pr nj vizitor. Salomoni gzohet me


aromn dhe shijen e dashuris s saj.
Si prgjigje ndaj shprehjes s tij t knaqsis, ajo e fton t vij n
kopshtin e saj (v. 16). Para se t bj kt atij i duket vetja i rrmbyer
nga bukuria e saj dhe e prshkruan me m hollsi. Kopshti i saj sht si
nj parajs frutash, lulesh, pemsh dhe erzash aromatike4. Ashtu si do
t pranonte do burr q ka prjetuar intimitetin seksual me nj grua,
vendi m intim, ashtu si v re Salomoni, sht nj kopsht i knaqsis
s madhe.
A sht ajo gati pr dashurin e tij? Vrtet. Salomoni shpalli se
burimi i saj sht br nj pus ujrash t freskta (v. 15). Ajo, e ndezur
seksualisht, pranon t hyj n kopshtin e tij dhe t shijoj frutat e tij
t zgjedhura (v. 16). Shikoni! Nuk duhet nj profesor n letrsi q t
shpjegoj domethnien e gjuhs s Salomonit.

Nj fjal miratimi
Salomoni, pasi na lejon q t futemi n suitn e tij t muajit t mjaltit,
na lejon t dgjojm fjalt prfundimtare q u shqiptuan at nat. Pr
udi ato nuk u shqiptuan nga Salomoni apo nusja e tij. Ato u shqiptuan
nga Perndia. Dhe si iu prgjigj krijuesi i bukuris s gruas knaqsis
q shijonte ifti? Ai tha: Shok, hani, pini; po, dehuni, o t dashur
(Kantiku i kantikve 5:1).
Ai q i krijoi, burr e grua, dha miratimin e przemrt pr mbrmjen
e tyre t knaqsis seksuale.

ARSYEJA E GJASHT: Pr t t siguruar nj kapistr seksuale

Perndia pati si synim q akti i marrdhnies seksuale t jet ndr


prvojat m t fuqishme dhe t knaqshme t jets. N bashkimin e
burrit dhe gruas, t dy bhen nj mish i vetm. Trupat e tyre lidhen


4. Si m sipr, f. 24-25.
32  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

s bashku n tr kuptimin e plot t fjals. Gjat atyre asteve t


knaqshme burri dhe gruaja bhen t plot. Ata jan nj i vetm. Dhe
ndihesh mir.
Ideali i Perndis sht q ky bashkim t ndodh brenda siguris s
martess. Ideali i Perndis q nga fillimi ishte q burri t qndronte
vetm me nj grua gjat tr jets (Zanafilla 2:24). Ndrsa Perndia
bri grat e zhveshura t bukura pr burrat, ai do q burri t shijoj
lakuriqsin e vetm nj gruaje: gruas s tij.
Pse? Pjesrisht ngaq shtrati martesor na siguron mnyrn pr t
knaqur dhe kontrolluar oreksin ton seksual. Si krijesa t rna ajo forc
e fuqishme, nse nuk kontrollohet, mund t na shtyj q t krkojm
vetknaqsin n do vend t keq. Asnj burr nuk duhet t harroj q
ai mban nj kafsh grabitqare me nj oreks t paepur. Dhe ndrsa ajo
kafsh mund t flej ndonj her, nuk do t resht kurr s qeni e egr.
Kur ishte djal, duke u rritur n Rosuell, Nju Meksiko, familja jon
kishte disa kuaj q i mbanin n katr hektar tok jasht qytetit. M hert
im at m msoi shaln dhe kapistrn. Ndrsa shala m ndihmonte t
qndroja mbi kal, kapistra m mundsonte t kontrolloja kafshn m
mir e m fort se sa vet un.
Martesa sht si ajo kapistr. Pa t pasionet tona do t dalin jasht
kontrolli: duke lnduar veten dhe t tjert.

Dalja e kapistrs
Sigurisht, nse martesat tona do t bhen sheshi i lojs n t ciln ne
shijojm lakuriqsin e gruas, ne duhet t trhiqemi nga grat tona. Disa
vjet m par po kshilloja nj burr q kishte pes vjet q ishte martuar.
Ai mburrej me gjendjen e tij fizike, dukjen dhe karriern e tij t shpejt.
Ndrsa u ulm prball njri-tjetrit n nj kafene, ai m tha: Xhuli
nuk m duket m trheqse. Ajo nuk m eksiton.
Pse po ma thua mua, shoku? e pyeta. Duhet t vizitohesh tek
okulisti. Ajo sht shum e bukur. (E prdor fjaln shoku me miq
t veant).
Q nga lindja e Xhastinit gjoksi i saj sht lshuar. Dua q t bj
2. Pse grat e zhveshura duken aq t mira?  33

operacion gjoksin. Jo ta bj shum t madh. Mbase numr katr.


Mua m duket i madh.
Ashtu mendon?.
Shiko, Xhezon, nuk do t kaloj shum dhe trupat e ju t dyve do t
tregojn shenjat e plakjes. Nse futesh n rutinn e kirurgjis plastike,
ajo do t prfundoj me nj seri operacionesh t fytyrs, t barkut, t
gjoksit dhe procedura lipozuksioni.
Po, ne po mendonim t bnim operacion barkun kur ishte n
tavolin. Shiko, ta rregullonim at.
Xhezon i thash. Nuk po e kupton. Nuk po arsyeton si duhet.
Pse? pyeti ai, duke m dhn leje ti tregoja at q kisha pr ti
thn.
Magnetizmi i nj magneti nuk mbshtetet n dukjen fizike t
magnetit, por n prbrjen e tij. Ajo q ndodhet brenda bn q polet e
kundrta t trhiqen.
Xhezonit nuk i interesonte. Gruaja e tij bri operacion gjoksin dhe
pastaj ai u ankua se gjoksi i saj nuk dukej mir. Dgjo, kur nj burr
dhe nj grua nuk jan m t trhequr fizikisht nga njri-tjetri, sht
nj shenj q marrdhnia e tyre me Perndin dhe njri-tjetrin sht
tendosur deri n pikn e ndarjes. Dika nga brenda krkon vmendjen
e duhur.
Kur nj burr i kthen kurrizin Perndis dhe gruas s tij, betimet
martesore e humbasin shpejt fuqin e tyre. N vend q t shfrytzoj
pasionet e tij dhe ti drejtoj ndaj gruas s tij, ai nuk arrin ti kontrolloj.
Kur ndodh nj gj e till, ai nuk e trajton m gruan e tij si shoqen e tij,
e cila e plotson dhe i siguron intimitet. Ai resht s menduari pr t si
shoqja e vetme e lojs seksuale e dhn nga Perndia apo si kryevepra
e Perndis trupi i s cils sht lavdia e personit t saj.
Martesa nuk sht m sheshi i lojs, por nj burg nga i cili ai dshiron
t dal. Dhe gruaja e tij sht nj penges pr knaqsin e tij sensuale,
dikush q duhet ta ndryshoj pr t plotsuar nevojat e tij apo pr t
shptuar prej saj n mnyr q nevojat e tij t plotsohen nga nj grua
tjetr apo imazhi i nj gruaje tjetr.
34  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Nj mendsi e till sht n kundrshtim me synimin e Perndis pr


burrat. Ai na ka urdhruar t prqndrojm energjit tona seksuale pr t
knaqur gruan ton: jo veten ton (do t flas pr kt n kapitullin 18).
Si burra ne duhet t kujtojm q trupat tan jan pr grat tona: kjo do
t thot q syt tan duhet t shikojn bukurin e saj t zhveshur dhe
t shijojn vetm at (1 Korintasve 7:3-5). Ne nuk duhet tu lejojm
kurr syve tan t shijojn bukurin e nj gruaje n mnyr t till sa
t poshtroj gruan ton.
Ky sht ideali q duhet t krkojm. Dhe qllimi i ktij libri sht
t ndihmoj burrat e mir, si ty, q do ti plqesh Perndis dhe t kesh
nj jet t pastr, t zhvillosh nj strategji pr tiu br ball tundimeve
seksuale. sht shkruar pr ti dhn nj plan q funksionon, me fuqin e
Perndis, pr t qndruar t pastr qofsh beqar qofsh i martuar. Ather,
dhe vetm ather, do t prjetosh llojin e intimitetit dhe knaqsis
q dshiron Perndia pr ty pr ta gjetur n zemrn dhe kraht e gruas
tnde.

Po grat e tjera?

Sigurisht, ka nj problem q na del prpara. Ndrsa aftsia pr t


shijuar bukurin e nj gruaje sht nj dhurat nga Perndia, sht
gjithashtu nj dhurat q mund t abuzohet leht. Nse je beqar do t
prballesh me tundimin pr t shijuar seksualisht bukurin e gruas para
martess. Dhe nse je i martuar me nj grua t bukur, do t ket raste
kur grat e tjera do t t duken m trheqse. Trheqja e tyre mund t
jet aq e fort saq t largon nga gruaja jote. Gjat asteve t tilla do t
tundohesh t krkosh knaqsi seksuale n vendin e gabuar.
Tani q kuptojm se pse grat e zhveshura duken aq t mira
(faleminderit, o Zot, pr kt dhurat), n kapitullin e radhs do t
shohim se pse grat q nuk mund ti kemi, apo q nuk duhet ti kemi,
duken shpesh m t mira se sa ajo q na ka dhn Perndia.
2. Pse grat e zhveshura duken aq t mira?  35

PR DISKUTIM

1. Si e konsideron Perndia knaqsin seksuale q nj burr shikon


te gruaja e tij? far na thot Kantiku i kantikve 5:1 rreth ksaj
shtjeje?

Hyra n kopshtin tim, o motra ime, nusja ime,


mblodha mirrn time me balsamin tim,
hngra huallin tim me mjaltin tim,
piva vern time me qumshtin tim.
Shok, hani, pini;
po, dehuni, o t dashur!

2. Pse jan grat aq trheqse pr burrat? Rendit do arsye t prmendur


n kt kapitull. Cili vlen n mnyr specifike pr ty?

3. far qllimi ka martesa n lidhje me oreksin seksual t burrit?


N mnyr sht martesa mnyra e Perndis pr t siguruar dhe
mbrojtur burrin?

4. Ndrsa mendon pr kto pyetje, krkoji Perndis t t ndihmoj t


konsiderosh grat dhe seksin ashtu si do Ai.
3.

Pse grat e tjera duken m t mira?

U prpoqa t futesha tinz n shtpi pa e zgjuar gruan. Me lvizje t


ngadalta hapa dhe mbylla dern prej xhami. Me lvizjet e nj maceje
hajdute eca me majat e gishtave npr shtpi. Hapa me qetsi dern e
dhoms s gjumit dhe lviza si avull n dhom dhe pastaj n shtrat.
Pse u vonove kaq shum? pyeti Sindi.
Pse u vonova kaq shum? pyeta, duke u munduar q t gjeja
nj prgjigje.
Kt po t pyes tha ajo.
Oh, do t thuash se pse u vonova aq shum pr t ndezur sistemin
e vaditjes?.
Ajo, duke u br dyshuese, ndezi dritn e nats dhe qndroi ndenjur.
Mendoj se frymmarrja e shpesht, rrahjet e forta t zemrs dhe zri i
mpreht tregonte se kishte ndodhur dia.
Nuk u largova pr shum koh thash. M pak se nj minut.
M shum se aq tha ajo. Dhe pastaj heshtje ndrsa priste me
durim si macja pret miun t dal nga vrima e tij.
Uh, pa t shohim Mendoj se arsyeja se pse u vonova ishte se
pash nj grua t zhveshur. Pshertiva duke shpresuar se zri im i but
do t zbuste ndikimin e fjalve t mia.
38  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

far do t thuash q pe nj grua t zhveshur? pyeti ajo me z


kureshtar dhe uditrisht jo gjykues, edhe pse ishte m i lart se i imi.
Shiko, i thash pash nj grua t zhveshur kur po rrija te
gardhi duke par nga dritarja e komshiut.
Pse po shikoje nga dritarja e komshiut n mes t nats?.
Pash dritn ndezur n shtpin e tyre dhe po mendoja se far po
bnin i thash.
Oh tha ajo ndrkoh q fiku dritn. Shpresoj q t mos ndodh
m.
Ndrkoh q Sindi ra t flej, un prjetova prsri at prvoj
soditse n mendjen time. Ndrkoh q rrahjet e pulsit kishin kaluar
250 rrahje pr minut, kuptova se si thjesht duke par at brune t bukur
q kishte vetm receptorin n veshin e saj t majt m eksitonte. Dhe
eksitimi im m friksonte sepse e dija q do t ndizja sistemin e vaditjes
do nat n pjesn m t madhe t vers.
Kur u ngrit nga krevati t nesrmen n mngjes e dija q ose do tu
rrfeja vllezrve ose ta mbaja t fsheht prvojn e nj nate m par.
do t shtun n mngjes q t katrt ne takoheshim pr t inkurajuar
dhe sfiduar njri-tjetrin si bashkshort, etr dhe ndjeks t Krishtit.
Kta burra ishin drejtues frymror n kish dhe un vlersoja
miqsin dhe respektin e tyre.
Gjja e fundit q doja ishte t dukesha keq para tyre. Megjithat, m
tepr se sa refuzimin e tyre, kisha frik se mos prsrisja gjrat e mia t
kqija. Kshtu q vendosa q tu tregoja atyre. Ishte rasti m i mir q
kisha pr t mos par m prsri lojn me letra t fqinjit tim.
Pas disa minutash bisede pr gjra t prgjithshme, qartsova fytin.
Tregova historin time duke u ndjer si lopa n thertore. Ajo q ndodhi
m pas m habiti m tepr se do gj.
Nj prej shokve lvizi me nervozizm n karrige. E di se far
ndjen tha Xhoi. Un i kam vzhguar komshinjt pr gati dy vjet!
Nga kati i dyt i shtpis son mund t shikoj drejt e n dhomn e tyre
t gjumit.
Kjo m bri t ndihem m mir nga njra an, por edhe m keq nga
3. Pse grat e tjera duken m t mira?  39

ana tjetr. Por historia nuk ka mbaruar. Sapo mbaroi s foluri Dani,
nj djal me mnyrn e t sjellurit si Klark Kent, tha: Komshija ime
sht nj grua trheqse e pamartuar. Zbulova disa muaj m par q
ajo pastron shtpin natn lakuriq. Meq shtpit tona jan ngjitur, un
mund ta shikoj qart at. Me raste kam fikur dritat dhe e kam par pr
dy muaj1.
Me raste? e pyeta.
Nj her n dy jav m tha.
Kur nuk e ke gruan n shtpi?.
Nuk sht e vrtet m tha ai. Ka pasur net kur i jam afruar
dritares kur ajo ka qen n nj dhom tjetr.
Nuk e ke ftuar asnjher t kontrolloni uniformn e pastrimit t
komshies?.
Mbase duhet ta kisha ftuar? tha ai.
Sa her q shikoja n dhomn e tyre t gjumit, ndihesha i pist
tha Xhoi. Betohesha q nuk do t ndodhte m. E megjithat shkoja
vazhdimisht te dritarja.
Pasi dgjova unat, e dija q isha i zhytur deri n gryk. Nse ata
nuk mund t largoheshin nga shfaqja e nj dritareje erotike, si mund t
largohesha un? Por sa m tepr flisnim, aq m tepr e dija se si mund
t ruheshin nga tundimet e ardhshme pr t shkelur jetn private t nj
komshieje. (Do t tregoj vazhdimin e historis m von).
Ai takim shrbeu si nj zile alarmi. Si nj pastor tridhjet vjear kisha
jetuar me iluzionin q ndjeksit e prkushtuar t Krishtit e kishin nn
kontroll epshin e tyre. Deri at nat kisha ruajtur me sukses zemrn dhe
syt e mi. Ashtu mendoja edhe pr djemt e tjer. Megjithat dy prej
djemve m t mir n kish kishin nj problem t madh; dhe un e dija
q isha n t njjtn rrug.
Pasi epshi im seksual doli nga kontrolli, doja t dija sa m tepr

1. Q nga botimi i ktij libri kam marr letra ku m pyesin pr vrtetsin e ksaj historie. sht e vrtet, prve
emrit t Xhoit. Un me Dejvin jemi akoma miq t ngusht dhe bashkpuntor prgjegjs.
40  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

t ishte e mundur pr mkatet seksuale. Kam kaluar vite duke lexuar,


krkuar, intervistuar, folur me kshilltar, n prpjekjen pr t kuptuar
arsyet pr sjelljen kompulsive seksuale, ose si e quan Bibla: skllavri
t mkatit. Zbulova se sa m tepr e kuptoja problemin tim, aq m mir
mund ta mbizotroja. Ky libr sht rezultati i prpjekjeve t mia pr t
zhvilluar nj strategji biblike pr pastrtin time seksuale dhe burrave
q kam takuar prgjat viteve. Dhe kjo sht nj strategji q funksionon
pr ti br ball tundimit.
Jam i bindur q pr t fituar betejn pr pastrtin, duhet t kuptojm
se pse ne burrat trhiqemi nga grat q nuk mund dhe nuk duhet ti kemi.

Ana e errt

E kupton, apo jo, q tr burrat jan t mahnitur nga gjrat q jan


jasht normales. Qoft prvoja, qoft Bibla e vrteton kt.
Kur isha djal, ime m m thoshte vazhdimisht: Mos ha karamele
para darks.
far shakaje. Nuk m interesonte q karamelet m prishnin oreksin
pr buk. M plqenin karamelet para do ushqimi q do t vendoste
n tavolin.
Nj her gjeta nj kopje t revists Playboy. Prindrit u prpoqn
t m bindnin q nuk duhej t shikoja foto t grave lakuriq. Dhe si u
prgjigja? U thash n rregull, por nuk iu binda. Pse? Sepse grat e
zhveshura q pash te Playboy dukeshin m mir se grat e veshura.
Shum m mir.
Pasi u martova nj mik beqar m pyeti se si ishte jeta tani q isha
martuar. Shiko m tha tani q mund t bsh seks sa her t
duash?.
Shum mir i thash. Pse, sepse nuk ua hedh syrin grave t tjera.
sht njsoj sikur t mos ekzistonin.
Me t vrtet? tha ai.
Jo. Po bj shaka. N disa pika sht m keq. Sepse e di q nuk do
t jem kurr me nj grua tjetr e cila m trheq m tepr se ajo.
3. Pse grat e tjera duken m t mira?  41

Mund t imagjinoni se far ndodhi kur ia thash pr her t par


gruas time. Ather, ti nuk mendon se jam e bukur? tha ajo.
Jo, zemr. Nuk po them kt.
Dukesh sikur po shikon grat e tjera m tepr se un?.
M plqen t shikoj ty i thash por shiko, e ke parasysh q
t plqejn okollatat?.
Nuk ke pr ta kaluar kaq leht kt tha ajo.
Jo, e kam seriozisht. Kur vendos t mos hash m okollat, a nuk t
bn kjo t dshirosh edhe m tepr kur shikon nj bonbone n tas? Kjo
nuk ndodh vetm me mua! e sigurova at. Tr burrat jan kshtu.
Edhe dje folm pr t njjtn tem. Shiko Tom Krujzin i thash.
Duhet t pranosh q Nikol Kidman sht shum e bukur. Megjithat
e la pr Penelop Kruz dhe pastaj m von u martua me Kejti Hollms.
Dhe Bred Piti la bukuroshen Xhenifer Eniston pr Anxhela Zholi dhe
kush e di se sa koh do t zgjas. do vit ka histori t reja t burrave t
famshm me gra shum t bukura q i ln pr dik tjetr.
Shiko, ata burra nuk jan t krishter tha ajo.
Fakti q nj burr nuk sht i krishter nuk do t thot q ai nuk
sht burr. Dhe burrat e rn kan t meta duke qen t trhequr nga
gra t cilat nuk mund ti ken.
Pavarsisht nga ky realitet, e sigurova vazhdimisht Sindin se ajo
sht pr mua gruaja m trheqse e jets time. Por pr ta mbajtur at si
numrin nj, duhet njohje dhe disiplin: njohje t vetvetes dhe pse grat e
tjera duken m t mira dhe disiplin pr t br zgjedhje q prqndrojn
energjit seksuale tek ajo.

Seksi i ndaluar duket m i mir

N kapitullin e mparshm pam q Perndia i krijoi burrat q t gjejn


knaqsi me bukurin e gruas. Kjo sht e mir! sht e shndetshme
dhe normale. Por ajo trheqje kthehet n mkatare kur vlersimi yn pr
bukurin e nj gruaje kalon n epsh dhe ne nuk e shohim m si person
por si trup pr tu prdorur pr knaqsin ton. Kalimi nga admirimi,
42  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

i cili sht nj prgjigje e shndetshme mashkullore, n epsh vijon me


nj shteg t njohur t nisur nga Adami dhe Eva.
Atyre t dyve u ndodhi dika q hedh drit n procesin nga nj
shikim i padmshm n nj vendim mkatar. Ta themi q n fillim,
nuk ka asgj t gabuar n qensi me frutin e ndaluar (Zanafilla 2:17).
Nuk ishte i helmuar apo i kalbur. Prkundrazi, ishte dika e mir q
Perndia i tha Adamit dhe Evs ta shmangnin. Pse? Pr t vn n
prov gatishmrin e tyre pr ti shrbyer atij dhe pr tu dhn atyre
nj mundsi pr t ushtruar vullnetin e tyre t lir. Perndia u tha atyre
lirin pr t zgjedhur se far do t bnin me jett e tyre.
Ndonjher gjrat e gabuara jan gjra t mira q jan t paarritshme.
Ashtu si narkotikt. Po ti prdorsh n mjeksi, ato lehtsojn dhimbjen.
Po ti prdorsh n mnyr joligjore, mund t ojn n varsi dhe vdekje.
N raste t tjera gjrat e gabuara jan gjra t mira t prdorura me tepri:
si seksi, alkooli apo ushqimi. Seksi dhe bukuria e grave t zhveshura
jan dhurata t mira nga Perndia. Por seksi thartohet kur prdoret n
mnyr kompulsive apo si varsi.
Mendoj se Adami dhe Eva nuk do ta kishin par pr her t dyt
frutin e ndaluar nse Gjarpri nuk do ta kishte mashtruar Evn pr t
besuar se n vend t vdekjes po ta hante, si kishte premtuar Perndia,
ajo do t bhej si ai (Zanafilla 3:1-5).
Sapo e hngri gnjeshtrn, e kishte radhn fruti. Sa m tepr e
shikonte, aq m i shijshm i dukej. Edhe pse Eva kishte gjithka pr t
ciln kishte nevoj, Satani e mashtroi pr t besuar se ajo kishte nevoja
t cilat nuk mund ti plotsonte Perndia.
A mendon se Satani ka zhvilluar nj strategji t re e t prditsuar
pr t t futur ty n kurth nga ana seksuale? Sigurisht jo. Ai nuk ka
ndryshuar skemat e tij gjat shekujve. Sot ai na mashtron pr t besuar
se prvojat seksuale q ka ndaluar Perndia do t na knaqin m mir
se sa gruaja q ai ka parashikuar pr ne.
Ndrsa qejfi i nj nate, nj tradhti apo masturbimi para ekranit
t kompjuterit do t sjell knaqsi, kjo knaqsi nuk do t zgjas.
Salomoni ka thn: Sepse buzt e gruas q shkel kurorn nxjerrin
3. Pse grat e tjera duken m t mira?  43

mjalt dhe goja e saj sht m e but se vaji; por n fund ajo sht e
hidhur si pelini, e mpreht si nj shpat me dy presa (Fjalt e Urta
5:3-4).
Salomoni nuk mohoi bukurin e grave t tjera, as nuk nnvlersoi
knaqsin e mbl q t ofron ajo. Adami dhe Eva mbase e plqyen
shijen e frutit t ndaluar. Por shija e mbl e mkatit u kthye n balt
kur ishte ende n gojt e tyre.

Pas skene

T gjith e dim, t paktn n nj nivel intelektual, q knaqsia


e mkatit sht e prkohshme. Por ne jemi ende t cenueshm ndaj
gnjeshtrs q na thot se fruti i ndaluar do t na knaq. Ne dshirojm
t shijojm mblsin e tij. Dhe t gjith ndeshemi me tundimin pr t
prjetuar seksin tabu pr aq koh sa jetojm.
Pse grat, t cilat jan n mnyr t qart t paarritshme, jan aq
trheqse? Nj pjes e prgjigjes m duket pak drithruese. Shiko, jam
i bindur q Satani ka fuqin tu jap grave (ose do gjje tjetr) q
nuk duhet ti kemi, nj trheqje ndaj tyre q na josh si mushkonjat nga
vrassi i insekteve. Ai e bri kt me Evn dhe e bn kt edhe me ne.
Pas skene luhet dika frymrore.

Dragoi q sht brenda

Ndrsa Satani mund t na tundoj, me patjetr nuk mund t na


detyroj t marrim nj vendim t keq. Kjo na takon ne. Dhe kur zgjedhim
t dshirojm bukurin e ndaluar n internet apo n pun apo prmes
dritares s komshies, vendimi yn nxitet nga orekset tona egoiste dhe
t liga.
Kur mbusha tet vje prindrit m dhan nj pistolet lodr me
ajr. Tyta e saj e ftoht prej eliku dhe doreza e saj e gdhendur prej
druri i jepnin arms bukuri. Kanaet, shishet, sinjalet e rrugs, nuk na
shptonin asgj.
44  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Pothuajse asgj. Nj pasdite ngrita armn dhe vura n shnjestr nj


harabel q qndronte n degn e nj shelgu n oborrin pas shtpis. Sa
po bhesha gati t trhiqja kmbzn, motra ime e madhe, Petsi, vrapoi
n kopsht duke tundur kraht e saj e duke brtitur. Ndrsa zogu po
fluturonte larg, ajo m pa dhe buzqeshi. Nuk tha gj, por me fytyrn e
saj t vetknaqur po tallej: Ha! Ha! Ha! Ha! Ha! T tregova se kush
sht shefi.
N ato aste dika brenda meje mori kontrollin. Ula tytn dhe ia
drejtova motrs. Nj pamje e tmerruar i zuri vendin vetbesimit t
knaqur ndrsa u largua me t katra. Mora shnjestr at pjes t saj t
ciln e mendoja t mbushur mir dhe mendova Ulu mbi kt! ndrsa
trhoqa kmbzn. Arma qlloi n shenj dhe ajo frkoi t ndenjurat dhe
angulliu. Ajo u fut n shtpi duke thirrur: M qlluan! M qlluan!.
Pr nj ast t shkurtr po mendoja se far m shtyu t bja dika t
till t marr, pastaj kuptova q m plqeu. Prandaj i qllova. Un u
ndjeva mir, por jo ajo.
Knaqsia ime nuk zgjati shum, sepse im at hoqi menjher rripin
e pantallonave dhe pash q edhe ai kishte shnjestr t mir si kisha
pasur un me armn time. Petsi u gzua me dhimbjen time dhe bri fest
kur babi m mori dhuratn q m kishte br. Kurr nuk e pash m
armn time udibrse. Por ndrsa babi kishte fuqin t hiqte mjetin q
prdora pr t br keq, ai nuk ishte n gjendje t hiqte ann e errt t
personalitetit tim q gzohej duke br t keqen.
Kjo sht pjesa tjetr e problemit, apo jo? Nuk sht thjesht q kemi
nj armik frymror q na nxit t bjm t keqen, nj pjes e jona e
shijon mkatin. T gjith ne kemi fusha n jetn ton ku, her pas here,
priremi ndaj mkateve seksuale. T krishtert e din q duhet t jen t
pastr, por shum prej tyre prfundojn duke par pr nj koh t gjat
nj vajz me pak rroba n trup n palestr, duke par n internet faqe
erotike, duke vizituar klube striptizmi, duke flirtuar me nj koleg pune
apo duke fjetur me t dashurn e tyre.
Ne e dim se far dshiron Perndia prej nesh, megjithat ne
nnvlersojm vullnetin e tij. T veantat e betejave tona t brendshme
3. Pse grat e tjera duken m t mira?  45

ndryshojn, por t gjith ndeshemi me hipokrizin.

Nj pjes e jona plqen t kaprcej


vijn morale dhe gjen knaqsi
n seksin e ndaluar.

Dhe ne t gjith kemi premtuar t riformohemi. A nuk kemi premtuar?


Sa her q bjm pyetje-prgjigje rreth pastrtis seksuale me student
t kolegjit, dikush do t pyes pr masturbimin. U them atyre q kam
shkruar nj kapitull n librin tim me titull: Masturbimi: Si ta mundim.
Pasi qeshin me t madhe, u them atyre q me t vrtet titulli sht:
Masturbimi: Rrokja e nj teme t nxeht2.
Sapo t qeshurat zbuten, t gjith bien dakord q sht nj zakon
i vshtir pr tu ln. A ka ndonj t krishter q nuk i ka premtuar
Perndis se nuk do t masturbohet m apo t paktn sa m rrall?
Megjithat mbajtja e atij premtimi me qllim t mir funksionon njsoj
si t rrinte rosaku pa gagarisur.
Qllimi im ktu nuk sht pr t diskutuar temn e masturbimit
(do t flasim pr kt m von), por pr t treguar faktin se tr burrat
kan br premtime pr t reformuar sjelljen e tyre t papastr apo
kompulsive seksuale dhe nuk ia kan arritur t mbajn kt zotim.

Zgjimi i dragoit

N rregull, kemi par q grat e tjera duken ndonjher m mir.


Kemi msuar edhe q Satani dhe ushtria e tij e keqe ka fuqin t maskoj
objektet dhe prvojat seksuale tabu me nj shklqim mashtrues q
vezullon.. n mnyr t till q zgjon orekset tona mkatare si monedha
ari pr dragoin.
Sigurisht dragoi i mkatit ton mund t bjer n gjum. Kjo m


2. Judson Poling dhe Bill Perkins, Udhtimi (Grand Rapids, Mi.: Zondervan, 1996), f. 3.
46  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

ndodhi mua. Ndrsa po ndeshesha me epshin seksual para se t ndiqja


Krishtin, sapo iu kushtova Atij, beteja u b m pak e ashpr. Nuk dua t
them q u zhduk plotsisht, por nuk ishte dika q e mendoja si problem
n jetn time.
Dhe pastaj at mbrmje q pash prmes dritares s komshies dragoi
doli nga shpella, duke nxjerr zjarr nga flegrat e tij dhe duke krcnuar
t m pushtonte jetn. Kur ndodh kjo, ne kuptojm se nuk jemi pronart
e shtpis ton, por sht dragoi, ose mund t bhet s shpejti.
Apostulli Pal, ndrsa vshtronte sjelljen e tij, doli n prfundimin:
Por tani nuk jam m un q veproj, por mkati q banon n mua
(Romakve 7:17). Pali, kur i referohet vetes s tij me un, flet pr
personalitetin e tij kryesor t shpenguar, at pjes t tij q krkonte
Perndin. Ai foli pr at vend n personalitetin e tij ku banonte Fryma
e Perndis. Ai iu referua vetes s tij t brendshme q ishte rikrijuar nga
Perndia dhe ishte me t vrtet nj burr i mir n Krishtin.
sht vendimtare q ti t kuptosh se ky njeri i ri e i mir sht
identiteti yt i vrtet. Dhe ndrsa ti je nj njeri i ri, nuk je i mbrojtur ndaj
tundimit. Me t vrtet, si nj njeri ri ti do t prballesh me tundimin
do dit.
Pali e dinte se vetja e tij e vrtet, njeriu i mir, ajo pjes e vetes
q ishte e bashkuar me Krishtin, nuk po kryente sjelljen e gabuar. Por
ishte prirja e tij mkatare dhe orekset e tij prej dragoi q kishin pushtuar
mendjen dhe kishin skllavruar vullnetin e tij. Pali nuk po justifikonte
apo minimizonte sjelljen e tij mkatare, as po hiqte prgjegjsit nga
vetja.
Ai thjesht po pohonte faktin. Pali i vrtet, njeriu i ri n Krishtin,
burri i mir n Krishtin, burri q dshironte t bnte gjrat drejt, nuk
ishte ai q po bnte t keqen, por ishte dragoi i epshit t tij mkatar q
e kishte sunduar.
Edhe pse e di q Pali nuk ishte skllav i papastrtis seksuale, si do
njeri tjetr ai ishte potencial pr skllavrim (Romakve 7:14-20). Edhe
pse e mbajti mkatin e tij nn kontroll, mkati prpiqej vazhdimisht
t mbizotronte njeriun e tij t ri. Ai e dinte se dragoi brenda tij kishte
3. Pse grat e tjera duken m t mira?  47

fuqin ta burgoste. N fakt ai tha se e dinte far do t thoshte t ishe


skllav i mkatit (Romakve 7:23).

Rreth grave t tjera

Sigurisht, t gjith ne kuptojm q t dish se far t bsh nuk t


garanton kryerjen e saj. N kopsht Eva e dinte se far donte Perndia
prej saj. Po kshtu edhe Satani. N fakt Satani prdori urdhrimin e
Perndis pr ta tunduar. Ai e pyeti Evn: A ka thn me t vrtet
Perndia? (Zanafilla 3:1). Ajo pyetje rreth asaj q kishte ndaluar
Perndia ishte vendi i fillimit i atij tundimi.
Disa gjra nxisin oreksin mkatar si fjala e ndaluar. Sapo dgjojm
fjaln, ne prjashtojm menjher veten. Pr shembull, far dshiron t
bsh n mnyr instiktive kur po i jep makins n nj rrug interurbane
dhe shikon nj shenj q thot: Kufiri maksimal i lejuar i shpejtsis
sht 90 km/h? A buzqesh dhe thua: Oh, mir. M plqen t eci me
ngadal. Jam i gzuar q shteti m ka ndaluar t eci m shpejt se 90
km/h? Me siguri nuk jam i gzuar. Dua t mos bindem. Dua ti jap
shpejt. Mbi t gjitha, arsyetoj, askujt nuk i intereson nse nuk eci vrtet
shum shpejt. Dhe me at lloj arsyetimi e kam prjashtuar veten nga
ligji.

Asgj tjetr nuk e eksiton dragoin


n shpirtin ton sa nj rregull
q shpall dika t palejueshme.

Kjo sht mnyra se si mkati prdor ligjet e Perndis pr t


siguruar sundimin mbi jetn tnde. Ja si funksionon. Do t lexosh fjalt
e Jezusit q thot se nse shikon me epsh nj grua, ti ke kryer tradhti
bashkshortore n zemrn tnde (Mateu 5:28). Kshtu thua me vete:
Nuk do ta shikoj m at vajz seksi. Nuk do ta shikoj m at vajz
seksi. Nuk do ta shikoj m at vajz seksi.
A e kupton se far po ndodh? Tr kt koh po shikon at ka
48  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

dshiron Perndia t bsh apo t mos bsh, ti po mendon pr vajzn


seksi q nuk do t shikosh m. Pohimi yt q do ti bindesh Perndis
sht nj shpallje lufte midis njeriut t mir q sht n ty, njeriut t
ri n Krishtit dhe dragoit: orekset e tua seksuale. Dhe nse kjo sht
shtrirja e planit tnd pr betej, do t humbassh gjithmon. T dish t
bsh gjn e duhur nuk sht garanci pr sukses.
Asnj burr n botn e lasht nuk kuptonte m mir Ligjin e Perndis
se sa mbreti David. Ai ishte nj burr q i kishte t gjitha. Ai kishte
pushtuar armiqt e tij dhe kishte sjell paqen e Izraelit. Ai kishte nj
grua t dashur dhe miq t ngusht. Ai jo vetm ishte nj gjeni ushtarak,
por ishte edhe poet. Ai shkroi shum nga psalmet si shprehje e dashuris
s tij ndaj Perndis.
Si shprblim t besnikris s tij Perndia i premtoi Davidit nj
mbretri q do t zgjaste gjithmon (2 Samuelit 7:16). N kishte person
q dinte t bnte gjn e duhur, ky ishte Davidi. Dhe ai me siguri e dinte
q nuk duhet t flinte me Bathshebn, gruan e Uriahut, hititit, nj prej
lufttarve t tij trima. Ajo ishte me siguri fruti i ndaluar.
Megjithat, n nj koh kur ai duhet t ishte me trupat e tij n fushn
e betejs, Davidi ishte n shtpi. Pse? Besoj se qndroi n shtpi sepse
donte t kontrollonte Bathshebn dhe priste nj rast q t ishte vetm me
t. Dyshoj se ka thn me vete her pas her q do t ishte e gabuar t
vshtronte bukurin e saj t zhveshur. Madje m e keqja t flinte me t.
Megjithat, n vend q t kujdesej pr ushtrin e tij, nj nat qndroi n
taracn e pallatit t tij dhe pa Bethshebn t lahej (2 Samuelit 11:1-27).
Sa drithruese duhet t ket qen.
Armiku i padukshm i Davidit kishte br at q nuk kishte br
Goliathi. Ai kishte reklamuar bukurin e nj gruaje t zhveshur dhe
dashuria e saj nxiti dragoin n shpirtin e tij. Ashtu si burrat e tjer,
Davidi donte gruan q Perndia kishte thn se ishte e palejuar. Pse?
Sepse orekset e tij mkatare u nxitn nga ideja q ai nuk duhet apo nuk
mund ta kishte. Po kshtu orekset e tua. Dragoi brenda teje dshiron
nj gj: sundim total t jets tnde (Romakve 7:23). Dhe do t prdor
ligjin e Perndis pr t t skllavruar.
3. Pse grat e tjera duken m t mira?  49

Kjo sht tabu

Ndrsa kam folur me grupe burrash prqark vendit dhe duke folur
privatisht me burra t tjer, kam dal n prfundimin se shum djem t
krishter besojn se po ndeshen n nj betej t humbur kundr epshit.
Kjo sht nj betej pr t ciln kan turp t flasin. Pse? Sepse n
ambjentet e krishtera, mkatet seksuale jan serioze, ashtu si duhet t
jen n fakt. Por ai seriozitet i lejueshm mund t krijoj gjithashtu nj
frik pr keqkuptim apo refuzim dhe ajo frik i shtyn shpesh njerzit
n izolim. Me tr kuptimin e fjals, mkati seksual sht nj tem tabu
midis burrave t krishter.
Ky realitet shton problemin e epshit. Pornografia, prostitucioni dhe
tradhtit japin iluzionin e intimitetit. Mnyra m e mir pr t luftuar
kt iluzion sht me intimitetin e vrtet apo iltrsin, me nj person
tjetr. Meq shumica e burrave nuk e kan at lidhje miqsore, fuqia e
epshit shtohet. Grat e tjera bhen tepr trheqse pr shkak t iluzionit
t intimitetit q sigurojn.

Prfundimi

N rregull mund t pyessh cili sht prfundimi ktu?. M


lejo t bj nj prmbledhje dhe pastaj t bj prfundimin.
Ne e dim q Perndia krijoi nj mister: pr burrat trupi i grave t
zhveshura sht shum i bukur. Por ai mister fsheh nj rrezik pr shkak
se burrat i konsiderojn grat e tjera, prve gruas s tyre, trheqse.
N fakt mund t jen grat q nuk mund ti kemi m t mira se sa ajo
q kemi. Pse? Sepse:

Forcat e liga frymrore u bjn reklam


Orekset tona mkatare trhiqen nga gjithka q sht e palejueshme
Ligji i Perndis q na urdhron t largohemi nga imoralitetit nxit
epshin ton
Iluzioni i intimitetit sht shpesh m trheqs se sa realiteti
50  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Ne jemi izoluar nga burrat e tjer dhe nuk mund t flasim pr


betejat tona

Shpresoj q tashm t kesh kuptuar se pse tundohen burrat e mir. Ata


kan nevoj pr nj strategji q tu siguroj fitoren tundim pas tundimi.
Mund t ndodh q madhsia e betejs tnde mund t t shtyj t ndjesh
se po prballesh me nj betej t humbur. Disa vjet m par dgjova nj
histori q ka n perspektiv betejat tona me tundimin seksual.

Kruajtja e pashrueshme

Na ishte nj her e nj koh nj djalosh q u fut n shpell ndr


male pr t studiuar me nj burr t urt. Nxnsi donte t msonte
gjithka q mund t msohej. Plaku i urt i siguroi nxnsit pirgje me
libra. Para se t nisej plaku i urt hodhi pudr q shkaktonte kruajtje n
duart e nxnsit.
Plaku i urt kthehej do mngjes n shpell pr t par ecurin e
nxnsit t tij. A ke msuar gjithka q duhet t dish? pyeti plaku
i urt.
Dhe do mngjes nxnsi i tij prgjigjej: Jo akoma.
Plaku i mom hidhte pluhur q shkaktonte kruajtje te duart e
nxnsit dhe largohej. do dit pr muaj t tr i urti prsriste t njjtn
gj. Nj dit, ndrsa u fut n shpell, nxnsi doli, kapi antn me pudr
dhe e hodhi n zjarrin q ngrohte shpelln.
Urime i tha plaku i urt me nj buzqeshje. E ke mbaruar
shkolln. Tani di gjithka q duhet t dish.
Si ka mundsi? pyeti nxnsi.
Ke msuar q nuk ke pse t pressh derisa t msosh gjithka para
se t bsh dika pozitive u prgjigj ai. Dhe ti ke msuar se si t
marrsh kontrollin e jets tnde dhe t ndalosh kruajtjen.
Mbase beteja jote me epshin ka krijuar nj kruajtje t pareshtuar n
shpirtin tnd. Ti e ke kruajtur, duke shpresuar se do t bhet m mir.
Por nuk sht br m mir, por krkon m tepr vmendje. Mund ti
3. Pse grat e tjera duken m t mira?  51

kesh premtuar vazhdimisht vetes dhe Perndis q do t angazhohesh


n mnyr efektive. Por kruajtja vazhdon dhe ti nuk mund ta ndalsh.
N nj far kuptimi ky sht qllimi i ktij libri: pr t t ndihmuar
ty, personin e ri n Krishtin, burrin e mir, t marrsh kontrollin e jets
tnde prmes fuqis s Fryms s Perndis dhe t reshtsh s kruajturi.
Por qllimi i librit shkon prtej ksaj. Libri prpiqet t t ndihmoj t
bhesh jo thjesht nj burr q mund ti bj ball tundimit. Por t t
ndihmoj q t zhvillosh identitetin tnd n Krishtin n mnyr q burri
i mir q sht n ty t jetoj, jo vetm nj jet t pastr q i plqen
Perndis, por nj jet me gzim t krijuar nga njohuria q zemra dhe
pasionet e tua i prkasin vetm nj gruaje.
Pjesa tjetr e ktij libri do t t ndihmoj t kuptosh burrin e mir
q ka krijuar Krishti brenda teje n mnyr q mendimet dhe veprimet
e tua seksuale t dalin prej tij n vend t epshit tnd.
52  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. far roli kan forcat e liga frymrore n trheqjen e burrit ndaj


grave t tjera?

2. A ka ndodhur ndonjher kur ke mashtruar veten pr t besuar se


mund t shijosh seksin jasht martese dhe t dalsh paq nga kjo?
far arsyetimi t ka uar n nj mendsi t till t shtrembruar?

3. Cili sht ndryshimi midis vlersimit t bukuris s nj gruaje dhe


epshit pr t?

4. N mnyr t jep shpres historia e msiprme rreth burrit me


kruajtje?

5. far dshiron t nxjerrsh nga ky libr? Si krahasohet prgjigjja


jote me dy paragraft e fundit t ktij kapitulli?
4.

Fuqia e seksit e mbushur me tabu

far zhgnjimi thash ndrsa prplasa Oregonian, gazetn m


t madhe t Portlandit dhe pastaj e hodha n banakun e kuzhins.
Disa or m pas, ndrsa po rrufisja nj kafe dopio te Rikardo, nj
restorant italian, erdhi t m takonte nj mik. Pasi kamarieri na mori
porosin dhe i solli nj qumsht, miku im m pyeti: A dgjove pr
zjarrin te Dyqani i videove t fantazis pr t rritur?.
Sapo lexova pr kt ngjarje kt mngjes. Jam i knaqur q nuk
sht m, por.
M vjen keq pr djalin q vdiq tha Xhoshi para se ta mbaroja
fjalin. Ishte moshatar me mua. Shkonte tek ai vend pr pak qejf dhe
mbeti n nj dhom me zjarrin e fuqishm q i kishte bllokuar rrugn
e daljes.
Nuk kishte dalje nga pas thash un.
Imagjino tmerrin e tij kur vrapoi npr at korridor t ngusht n
fund t ndrtess t mbushur me tym dhe u ndesh ball pr ball me
murin me tulla tha Xhoshi.
E di pr k m vjen keq? pyeta un.
Pr k?.
Pr t mn. Ajo i tha gazetarit q ai mbase kishte shkuar n at
54  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

vend disa her.


Sa mir po t ishte ashtu tha Xhoshi.
Nuk ka lidhje thash me zemrim, jo ndaj Xhoshit, por me
marrzin e djalit q u dogj. Tani q ka vdekur, a ka m rndsi?
Kujtesa e saj e fundit pr t do t jet atje ku dhe se si vdiq. Ajo do
t kujtoj djalin e saj si nj statuj hiri n dyshemen e nj dyqani
materialesh pornografike.
Mund t kisha qen un n vend t tij tha Xhoshi. E pash pr
disa sekonda i pshtjelluar nga komenti i tij.
far do t thuash?.
Kam qen n at vend n dhomn ku vdiq ai. Bill, mund t ishte
duke lexuar pr mua n gazet kt mngjes. Mund t ishe ndjer keq
pr time m, gruan dhe fmijt e mi.
Mendoj se ke qen me fat. A do t kthehesh prap? e pyeta.
Nuk mundem tha ai. sht djegur deri n rrz.
Kishte t drejt. Por nuk mbaron ktu historia. Bashkia i dha nj
paralajmrim pronarit pr shkeljen e nj rregulli kundr zjarrit dhe
kompania e tij e sigurimit i dha mjaftueshm para pr t ndrtuar
dyqanin. Tani sht m i madh dhe m i mir se m par.
Po Xhoshi? Disa muaj pasi ishte hapur prsri dyqani e pyeta
Xhoshin nse kishte shkuar prap.
Kam shkuar atje tha ai.
Pse?.
Nuk e di. Mbase ngaq doja t sigurohesha q ai vend kishte nj
dalje shtes n rast zjarri. Shiko, pr tu kujdesur pr klientt e tjer.
Patjetr.
Bill, e urrej at vend. Sa her q largohem ndihem sikur kam notuar
n nj gjiriz. I premtoj Perndis q nuk do t kthehem m kurr. Dhe
pas disa javsh kaloj afr, shikoj shenjn dhe nuk mund ti bj ball
nxitjes.
Fjalt e tij m kujtojn pr dy miqt e mi n Teksas dhe djemt e
tjer q kam njohur ndr vite t cilt jan zn n lak nga imazhet tabu
t pornografis s internetit apo vajzave t ndaluara n klubet e nats
4. Fuqia e seksit e mbushur me tabu  55

apo nga krijimi i nj lidhjeje zyre.


sht e leht t zihesh n lak n epshin seksual. Dalja nga kjo sht
nj shtje tjetr. Kthetrat e kurthit jan t forta si eliku dhe dhmbt
e tij t mprehta si brisku. Lajmi i mir sht se mund t lirohesh dhe
t shmangsh znien n kurth n t ardhmen. Por mbase nuk do t
ndodh pa kuptuar se si funksionon kurthi. Prandaj n kt kapitull do
t shqyrtojm natyrn kompulsive seksuale, pse jan aq t fuqishme dhe
ciklin e tundimit q duhet t prishim.

Epshi i mbushur me tabu

A nuk do t ishte bukur nse nj burr zgjedh t ndjek Krishtin,


epshi i tij seksual t shkatrrohej me nj lazer frymror? Nj djal m
afrohej me raste n ndonj takim ku flisja dhe m thoshte: Mendova
q n astin q do t pajtohesha me Perndin, betejat e mia me mkatin
do t mbaronin. Mendoj se jan br m keq.
Sigurisht, nj arsye se pse kjo sht e vrtet sht se para se t
bheshin t krishter shum djem nuk u bnin kurr ball dshirave
t tyre seksuale, kshtu q nuk ka pasur betej. Kur u bn ndjeks t
Krishtit, ata futen n nj betej t brendshme pr t shuar ato dshira.

Fatkeqsisht shum kisha


krijojn nj ambient ku
lulzon sjellja kompulsive seksuale.

Pse? Sepse fshehtsia dhe rreziku rrisin adrenalinn t shoqruar


me mkate seksuale. N nj far kuptimi ata veprojn si nj turbin q
injekton epshin e burrit me nj dallg t fuqishme energjie. Ose pr ta
thn ndryshe, kishat mund t mbushin me tabu epshin seksual t burrit.
Disa vjet m par fola n telefon me nj autoritet kombtar n fushn
e sjelljes t varur seksualisht. Ky psikolog nuk ishte i krishter dhe ai
nuk e dinte se un isha i krishter. E ftova pr t qen pjes e krkimit
pr kt libr. Gjat biseds ton ai m tregoi dika q mund tju udis.
56  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Mua m uditi.
Besoj se burrat e krishter priren m tepr ndaj sjelljes t varur
seksualisht se sa do segment tjetr i shoqris.
Pse? e pyeta.
Sepse kishat priren ta bjn seksin tabu, sidomos at q e konsideron
sjellje t devijuar seksuale. Sa m e ndaluar t jet nj sjellje, aq m
tepr eksitim prcjell kur shkelet tabuja. Meq shumica e kishave nuk
sigurojn nj vend q njerzit t flasin pr sjelljen e tyre seksuale, ata
bhen thjesht t varur.
T kishte t drejt? Askush nuk e di me siguri. Por jam i bindur
se gjithnj e m tepr t krishter jan t zn n kurthin e mkateve
seksuale nga sa mund t imagjinojm. Pjesrisht sepse t zihesh duke
br dika q i kalon kufijt e lejueshm seksual sjell pasojat m t
mdha seksuale pr nj djal q shkon n kish se sa pr nj q nuk
shkon.
Gjat nj periudhe prej disa vitesh kam zhvilluar sondazhe n kisha
ku mbaja seminare. E bra kt t testoja dhe objektivizoja sjelljen
seksuale t burrave t krishter. Qllimi im nuk ishte t siguroja nj
studim trsisht shkencor. Doja thjesht t shikoja se mendonin
burrat. Pr udin time 55 pr qind e burrave q u anketuan than se
hasnin vshtirsi apo kishin hasur vshtirsi n t shkuarn, me sjelljen
kompulsive seksuale.
Ndrsa kta burra mbase po prjetonin nj betej rastsore me
pornografin dhe masturbimin, t tjer po prballeshin me kompulsione
m serioze. Mos krijoni ide t gabuara; ka burra t shumt q shkojn
n kish do jav, t cilt jetojn me frikn se mos zbulohen. Kur lajmet
e mbrmjes shfaqin foto t burrave q jan arrestuar se kan marr
prostituta rrugs, shtangin nga frika. Pse? Sepse mbase para nj jav
kan udhtuar n t njjtn lagje. Ashtu si miku im, historin e t cilit e
tregova n fillim t ktij kapitulli, ata e din se historia e lajmeve mund
t ket qen edhe pr ta.
4. Fuqia e seksit e mbushur me tabu  57

Vnia e gjithkaje n rrezik

Seksi sht nj tem e preferuar e emisioneve tematike t pasdites.


Edhe yjet e njohur t lajmeve tregojn me zell pr nj burr q ka
sakrifikuar gjithka pr nj aventur seksuale. Pyetja q bjn ata sht
gjithmon: Pse e bre?.
Pas fiaskos s Bill Klintonit me Monika Levinskin, i shkrova nj
e-mail producentit Bill ORejlli duke i thn: Mund tju tregoj se
pse presidenti Klinton bri seks me Monika Levinskin n Shtpin e
Bardh. Dy dit m von isha i ftuar n emision Faktori i ORejllit.
Thelbi i shpjegimit tim ishte q nj burr duhet t rris rriskun pr ti
shkuar rrotull dikujt. far do t ishte m me rrezik pr nj president
se sa t bnte seks me nj femr n Shtpin e Bardh?
Nj arsye se pse burrat marrin prsipr rreziqe t tilla sht ngaq
ata zihen n kurth nga adrenalina. Pr t nxitur adrenalinn, ata duhet
t rrisin rrezikun. Kur kan fmij, thjesht leximi i revists Playboy
apo lundrimi n internet siguron rrezik t mjaftueshm. Mbi t gjitha,
far do t ndodhte nse prindrit e tyre do ti kapnin? Tani q jan t
rritur, revistat apo fotot dixhitale n internet nuk sigurojn rrezik t
mjaftueshm. Ata duhet ti thon gjrat hapur. Ata duhet t bjn dika
q do tu kushtoj shtrenjt nse kapen.

Burri q ka dobsi grat

Perndia na jep nj shembull n Fjaln e tij se far mund t ndodh


kur epshi seksual del jasht kontrolli nga jeta e nj burri. Nse njeh
Sansonin (dhe kush nuk e njeh?), e di q ishte i fort, shum i fort. Ai
ishte m i shpejt se Forrest Gamp dhe m i fort se Roki. Nj dit kapi
300 dhelpra, i lidhi pr bishti dhe u vuri zjarrin. Nj rast tjetr vrau nj
luan me duar, pa pasur arm. U kalli datn armiqve t tij kur vrau i vetm
nj mij filistej duke prdorur vetm nofulln e gomarit.
Sansoni kishte at lloj force fizike q vjen vetm nga Perndia. Ai
ishte Nazireo kushtuar Perndis q n barkun e nnes s tij (Gjyqtart
58  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

13:5). Zoti kishte nj qllim pr jetn e Sansonit dhe donte q njerzit ta


dinin kt. Prandaj Sansoni nuk i priste kurr flokt e tij t gjat. Flokt
e tij nuk ishin pr mod, por nj kujtes pr njerzit pr zotimin e tij t
plot ndaj Perndis.
Sansoni ia kishte dal. Ai kishte madhsin, forcn, famn dhe nj
miqsi t ngusht me Perndin. Dhe mund t merrte nj grua fardo
t pamartuar n Izrael (Gjyqtart 14:3). Megjithat Sansoni dshironte
seksin tabu. Dhe ky cen i vetm n karakterin e tij rezultoi rrnimi i tij.
Lexoni fjalt e tij t para: Pash n Timnah nj femr midis bijave t
Filistejve; ma merrni pr grua (Gjyqtart 14:2).
Si iu prgjigjn prindrit e tij ndaj ksaj krkese? Ata iu lutn t
mendohej mir. Atyre nuk u besohej q ai nuk mund t gjente nj grua
t perndishme midis t afrmve t tij nj grua q do ta miratonte
Perndia. Por Sansoni dshironte frutin e ndaluar dhe kshtu gjeti nj
vajz t keqe midis armiqve t tij. Logjika e tij ishte e thjesht: M
plqen (Gjyqart 14:3).
Sigurisht, martesa me nj grua filistease do t thoshte ti kthente
kurrizin Perndis dhe familjes s tij. Nse ky ishte mimi, ai ishte
gati ta paguante. Edhe pse ishte aq shum i fort, Sansoni nuk mund t
shptonte nga kthetrat e dshirave t tij seksuale.
Martesa e Sansonit me filisteasen mbaroi n mnyr tragjike me
vdekjen e saj.
M pas duket se frenoi oreksin e tij seksual pr njzet vjet. Por ndrsa
po mbushte dyzet vjet u zgjua oreksi i tij. Ashtu si ariu pas mjaltit, po
kshtu kompulsionet seksuale t Sansonit e shtyn n kraht e nj gruaje
tjetr filistease, Delila.
Pasi ishte shuar oreksi i tij pr seksin tabu, ai refuzoi t ndalej derisa
t merrte at q donte. Dhe mimi ishte shum i lart. Ai humbi flokt,
nj simbol i miqsis s tij me Perndin. Ai humbi forcn. Ai humbi
reputacionin si nj lufttar i fuqishm dhe i perndishm. Dhe kur
filistenjt kuptuan dobsin e tij, i nxorn syt, pr t mos par m kurr
ndonj prej grave t tyre. M n fund ai vdiq midis filistejve.
4. Fuqia e seksit e mbushur me tabu  59

Nga historia e Sansonit


zbulojm se far ndodh
kur burrat e mir tundohen
pa nj plan pr fitore.

Cikli i tundimit

Ana pozitive e historis s Sansonit sht se mund t zbulojm se


si ra dhe se si t shmangim nj djegie t till. E kam ndar rnien e tij
n katr faza t ciklit t tundimit ose at q psikologt e quajn cikli i
varsive.

FAZA E PAR: Shqetsimi

Ashtu si nj burr pa forma dhe mbi pesh sht m tepr i prirur pr


atak zemre, po kshtu Sansoni ishte n kulmin pr t kryer nj mkat
serioz seksual. Ai sapo kishte mbushur dyzet vje dhe kishte arritur
majn. Ai kishte shtypur filistejt dhe kishte sunduar Izraelin pr njzet
vjet. Ashtu si u ndodh shpesh burrave q arrijn nj sukses t till, atij i
mungonte nj vizion pr pjesn tjetr t jets, dika pr t shuar zjarrin
e tij. Dhe kshtu u mrzit. Nuk kaloi shum dhe mrzitja degradoi n
nj gjendje t leht depresioni.
Burri m i fort i bots, duke mos pasur nj armik pr t pushtuar, u
b i cnueshm ndaj dikaje q do ti ndryshonte humorin, ta bnte t
ndihej m mir. Dhe asgj nuk mund t ndryshonte humorin e tij se sa
nj grua e bukur, sidomos nj grua filistease seksi. Si ajo q shijoi njzet
vjet m par. Mendoj se vetm me mendim i ka vrshuar adrenalina pr
ti ngritur humorin. Shum shpejt ai kalon or t tra duke ndrruar pr
aventurat e tij t hershme seksuale. Ai fantazon pr nj nat eksituese
me nj nga prostitutat n Filisti.
M n fund udhton pr n Gaza. Ai mund t arsyetonte thjesht se
si po kontrollonte si venin punt. Menjher u fut n zonn me drita
t kuqe. Kur u kthye n shtpi kishte energji t reja pr fantazit e tij
60  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

seksuale. Tani kishte parasysh fytyrat dhe pamjet e grave q kishte par.
Tani ai mund t imagjinonte hollsit e joshjes s tyre. Shqetsimi sht
i leht pr tu minimizuar. Mbi t gjitha duket tepr i padmshm. far
dmi do t ket po t mendosh thjesht t bsh seks me nj grua trheqse
dhe q sht gati? Shiko, nj vajz n palestr, n pun apo n kish?
Ndrsa ky arsyetim mund t duket i vlefshm, nuk duhet t harrojm
q mendimet tona jan farat q mbijn dhe rriten n veprime q jan t
vshtira pr tu eliminuar. Dhe ne nuk duam t harrojm q Jezusi dnoi
tradhtin bashkshortore n zemr (Mateu 5:28).

FAZA E DYT: Ritualizmi

Ritet jan aktivitete q vn n praktik fantazit tona. Ato


jan procesi q ne kryejm vazhdimisht para se t vm n veprim
kompulsionet tona. Kur dika na eksiton, ne e bjm n mnyr t
prsritur. Ne e bjm ritual.
Pr Sansonin ritualet mund t ishin kthimi n Gaza apo flirtimi
me prostitutat: dika pr ta shtyr sa m afr veprimit pr t ndjer
nxitjen e eksitimit seksual. Do t imagjinoja Sansonin duke luftuar me
ndrgjegjen e tij. Nuk sht pr tu uditur! Ai ishte udhheqsi frymror
i Izraelit. Si i justifikonte ai veprimet e tij? Mbase thoshte me vete q
grat judease nuk ishin aq eksituese pr nj burr si ai. Dhe prve t
tjerave, me prirjen seksuale t dhn nga Perndia, si mund t priste q
nj grua ta knaqte at?
Mund ta ket bindur veten se nuk po bnte gj t gabuar; mbi t
gjitha nuk kishte pasur marrdhnie seksuale me kto gra. Teknikisht
nuk kishte kryer tradhti bashkshortore. Por a nuk po i afrohej sa m
afr cakut? Ashtu si djemt sot q kalojn nga shqetsimi te ritualizmi
i kompulsionet t tyre seksuale.
A t bn t mendosh ky diskutim nse ke rituale edhe ti? Mbase sht
kanali televiziv q shikon natn apo shfletimi i nj reviste n nj librari
apo vendosja e disa fjalve n motorrin e krkimit n kompjuter apo
flirtimi me nj grua trheqse n pun.
4. Fuqia e seksit e mbushur me tabu  61

sht thelbsore q t dish q sapo t fillosh nj ritual, do t veprosh


n baz t kompulsioneve seksuale. Kjo sht e sigurt.

FAZA E TRET: Hedhja n sulm

N fund, gjat njrit prej udhtimeve t tij, Sansoni e kaprceu


cakun. Ai fjeti me nj prostitut filistease (Gjyqtart 16:1). Pasi i rezistoi
dshirs pr nj koh t gjat, pasi luajti me iden pr muaj apo vite, u
dorzua. Sansoni, duke qndruar n kraht e asaj gruaje, u ndje i gjall,
m i gjall se shum vite m par. Ai kishte rifituar gjallrin e dashuris
s re. Dhe pr t pasur nj ndryshim t till humori t fuqishm duhej
t shfrenonte epshin e tij dhe ta linte t lir.

FAZA E KATRT: Turpi

Pavarsisht se sa e madhe knaqsia, ndrgjegjja e tij filloi ta


akuzonte. Si mund t flej me nj prostitut nj njeri i Perndis? Si
mund t vinte n rrezik reputacionin e tij? Si mund t injoronte miqsin
e tij me Perndin?
Gjyqtart 16:3 na jep nj ide rreth ndjenjave t tij pasi fjeti me nj
prostitut. Sansoni ishte futur n dhomn e saj me guxim n mes t
dits. Atij nuk i interesonte se kush e pa. Por pasi ishte kryer akti, ai
rrshqiti tinz n errsir, duke shpresuar q askush t mos e shikonte.
Dhe ndrsa Sansoni mund t largohej nga prania e asaj gruaje, ai nuk
mund t shptonte nga turpi i tij.

Prsritja e aktit

Pas asaj nate t vetme me prostitutn, Sansoni mbase u betua t


qndronte larg Gazs. Mbase edhe ti ke br nj betim t ngjashm pasi
je masturbuar ndrsa ke par dika porno n dhomn e nj hoteli apo
duke vizituar faqe pornografike n internet. Nse sht kshtu, ather
e kupton turpin q ndjeu Sansoni. Dhe mund t dish gjithashtu q kur
62  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

kthehet dhimbja e mrzitjes, depresionit apo stresit, po kshtu kthehet


shqetsimi pr seksin, prirja jote pr t kryer rituale dhe rnia jote e
sigurt n mkate seksuale e pasuar nga nj val e re turpi.
Kjo i ndodhi Sansonit. Pasi kaloi cakun dshirat e tij seksuale u
shtuan dhe prsritja qe m e leht. Kjo sht arsyeja se pse u kthye n
Gaza dhe fjeti me Deliln.
Historia e akteve seksuale t Sansonit ilustron rrezikun e prsritjes
s ciklit prej katr fazave t tundimit. Kur cikli prsritet:

Dshira pr seks rritet


Dshira pr rrezik rritet
Dshira pr ti br ball dobsohet

Ashtu si nj shakullim vdekjeprurse


q v prtok edhe burrin m t fort,
cikli i tundimit do t t trheq posht.

M von do t tregoj nj strategji pr t prishur ciklin e tundimit. Ky


plan sht kaq i rndsishm saq jam i bindur se do ti sjell fitoren
burrit t ri, burrit t mir, pra, ty hern tjetr q do t tundohesh.
Para se t kalojm te ky plan, ne duhet jo vetm t kuptojm ciklin
e tundimit, i cili shpjegon at q bjm, por duhet t kuptojm se pse
mbrthehemi nga mkatet seksuale. Nse je gati t bsh kt zbulim,
shfleto faqen.
4. Fuqia e seksit e mbushur me tabu  63

PR DISKUTIM

1. N mnyr kishat dhe grupet e krishtera krijojn nj atmosfer q


shton problemin e epshit seksual?

2. N mnyr grat e tjera krijojn iluzionin e intimitetit? Nga se


ndryshon ky iluzion nga intimiteti i rrall?

3. Si mund t jet ndihm pr nj burr lidhja e tij me gruan dhe burra


t tjer pr t trajtuar at iluzion?

4. Cilat jan katr fazat e ciklit t tundimit? Si mund t jet i rrezikshm


ky cikl kur nj burr futet n t?

5. far jan ritualet? Cilat jan t tuat?

6. Ashtu si Satani magjeps bukurin e nj gruaje e cila i kalon caqet,


po kshtu Perndia mund ti mundsoj nj burri t shoh bukurin
e gruas s tij. Krkoji Perndis t t ndihmoj n kt drejtim.
5.

Drithrima e dashuris s re

Feniski sht sa i bukur n dimr po aq i shmtuar n ver.


N dimr moti sht i that, i but e me diell dhe shum m i mir
se sa shiu n Portland, Oregon, ku jetoj. Nj kaleidoskop i luleve t
shkrettirs qesh me diellin dimror q nuk ndrion kurr, por q nuk
djeg kurr. Lulet gazmore tunden nga era q lviz me shaka krcejt
e tyre. Njerzit q veshin bluza dhe xhinse me ngjyra t hapura han
n tryezat prjashta q jan t rrumbullakta dhe mbshteten n gur t
shesht model spanjoll q vijn nga Nju Meksiko. adrat e oborrit nuk
duhen, sepse t gjith e duan diellin dhe mirpresin ledhatimin e but n
fytyrat dhe kraht e tyre. T gjith jan t lumtur. Dhe ata qeshin, sepse
jan m mir se sa ata njerz t mjer q jetojn n zonat tmerrsisht t
akullta t bots sidomos Miigani verior dhe Nju Jorku verior.
Ky sht Feniksi n dimr. Dita kur jam ktu sht ver. Dielli
buzqesh i djallzuar ndaj luleve arrogante dhe tashm t fishkura.
Nxehtsia prclluese e mesdits i largon fytyrn e qeshur dokujt
q nuk mund apo nuk do t udhtoj n vende t lumtura n veri kur
sht freskt, rriten lulet dhe njerzit ulen jasht dhe han n oborre
me kalldrm. Era e nxeht prplas kokrriza tepr t nxehta t pluhurit
t kuq te makinat, shenjat dhe muret dhe i detyron njerzit t veshin
66  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

mantele t bra me Kevlar: materiali i prdorur n armatura.


Jam n Feniks n ver dhe nuk ngjan me Feniksin n dimr. do
krijes sht ose brenda, duke u prpjekur t futet brenda, duke vdekur
apo e vdekur.
Lajmi i mir sht se m dhan nj mim t mir pr periudhn e
vers n hotel. Lajmi i keq sht se jam me depersion. Por pastaj shikoj
q televizori im kap katr mij kanale. Mbase katrqind. Sido q do t
jet ka shum pr t kaluar kohn. Dhe kshtu qndroj i ulur n nj
dhom t thjesht me ajr t kondicionuar, me mure t bardha, tapet me
xhufka e q mban era duhan, me grilat e ulura e duke krkuar kanale.
Dhe tani shikoj nj figur q shton rrahjet e zemrs nj krcimtare
shum e bukur, me forma t prsosura dhe e veshur pjesrisht. Trhiqem
prej saj ashtu si natn q vshtrova komshien nga dritarja. Nuk e fik
televizorin. Nuk e stakoj nga priza, por rri ulur dhe kontrolloj kanalet.
Ndrsa cikli i tundimit, t cilin e pam n kapitullin e mparshm,
shpjegon se far bjn burrat, nuk shpjegon pse jan mbrthyer nga
masturbimi kompulsiv apo aktivitete t tjera seksuale. Zbulimi i pse-
s nuk sht i leht, sepse gjra t ndryshme bjn q burrat t bhen
kompulsiv nga ana seksuale. Megjithat ka t paktn katr rryma t
zakonshme t mendsis s shtrembruar n do histori t kompulsimit
seksual.

Mund t rikrijoj rrqethjen e dashuris s re

Duke kujtuar at prvoj kuptoj se pse m ndikoi aq fuqishm. Para


atij momenti n Arizona mund t mbaja mend vetm q kisha par nj
foto t vetme pronografike n njzet vitet e shkuara. Kisha ruajtur syt
e mi aq me kujdes saq refuzoja t lejoja q ndonj figur erotike t
kalonte portn. Ashtu si nj eks i dyfisht uiski pr nj antialkoolist, ajo
q pash ishte nj goditje e fuqishme.
Kur u ktheva n Portland e diskutova prvojn time me grupin e
vllezrve. N at koh po krkoja nj ide prtej bukuris s trupit t
zhveshur t gruas pr t shpjeguar at q kisha frik se mos bhej nj
5. Drithrima e dashuris s re  67

kompulsion seksual. Po prjetoja disa emocione t fuqishme dhe doja


t eliminoja burimin e tyre. Ndrsa shokt e mi po flisnin pr pvoja t
ngjashme q kishin kaluar, kuptova q ndjenjat q prshkruam t gjith
ishin si ato t nj adoleshenti t magjepsur. Dukej sikur shikimi i pornos
rikrijonte rrqethjen e dashuris s re.
Qeshm ndrsa flisnim rreth dashuris son t par. Ka dika pr
dashurin e par t burrit q e bn t veant. E kuptoni se far dua t
them? Puthja e par me pasion. Prkdhelja e par e kuptoni se far
dua t them. Dashuria e re zgjon ndjenjat dhe emocionet e pakontrolluara
q ishin t reja dhe t papjekura. Kjo hapi nj bot t re dhe t pazbuluar.
Sigurisht, dashurit e para zgjasin rrall. Un u ndava me t dashurn
time dhe m von u takova me Sindin. Ram n dashuri dhe prjetova
edhe nj her tjetr gazin e magjepsjes apo dashuris apo sido q ta
quash. Gjat kohs s ardhjes rrotull isha i dehur n dashuri.
Dhe jam i bekuar sepse pas shum viteve martes e duam akoma
njri-tjetrin. Dashuria e pjekur sht m e thell dhe m e vrtet se sa
dashuria e re. Por rrall siguron rrqethjen e dashuris s re. N fakt,
ndrkoh q e urrej ta pranoj, ka raste kur ndjej po aq dashuri romantike
pr Sindin sa edhe pr ndonj prej motrave t mia.
Shum djem mendojn se ndjenjat e dashuris romantike jan masa
e vrtet e dashuris. Pr rrjedhoj, pr shkak se ato kan rrall ndjenja
t tilla pr grat e tyre, ata dalin n prfundimin se nuk kan rn fare
n dashuri. Me kalimin e kohs ata ndihen si t vdekur emocionalisht
si nj kufom. Dhe pastaj papritur shohin nj figur pornografike n
monitorin e kompjuterit t tyre. Apo nj kolege t bukur dhe q flirton
me ta duke vendosur nj dor n shpatull dhe u krkon t dalin pr drek.
Papritur ata prjetojn nj ringjallje emocionale. Rrnqethja e zgjatur
dhe pothuajse e harruar e dashuris s re u kthehet prsri. Ashtu si nj
adoleshent q do t kaloj cakun dhe t puth t dashurn e tij pr her
t par, ata ndihen t eksituar, nervoz dhe t gjall.
Ather, pse trhiqesh nga faqet pornografike apo lidhjet e
palejueshme? Sepse zbulon se si mund t prjetosh prsri, pavarsisht
moshs apo gjendjes civile, rrqethjen e dashuris s re. Por ja problemi.
68  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Ligji i piks s ngopjes1

Burrat q eksitohen nga pornografia zbulojn se ajo gj q i ndez


aq shpejt do t bhet rutin. Shikimi i nj vajze me t brendshme i on
shpesh n figura t tjera, t cilat t ojn n shikimin e videove. Kjo
ndodh ngaq mkatet seksuale prfshijn ligjin e piks s ngopjes. Q
do t thot se duhet gjithnj e m tepr stimul pr t pasur t njjtn
shkall knaqsie. Kujtoni at puthje t par dhe se sa shpejt doje t
shkoje nga buzt te gjoksi. Mkatet seksuale jan progresive, sepse do
prvoj duket m pak eksituese se ajo q vjen m par apo ajo q nj
burr shpreson se do t vij m pas.
Sapo nj burr e ka joshur nj femr, ai e ka vendosur flamurin. Ajo
sht e tij, t paktn pr momentin. Gjuajtja apo ndjekja ka mbaruar.
Nse je beqar, kam lajme zhgnjyese pr ty. Shum burra t martuar
e konsiderojn jetn e tyre seksuale t mrzitshme. Pse? Sepse kan
arritur kulmin e prshkallzimit me grat e tyre. Nuk ka sfida. Nuk ka
m terren t ri pr t zbuluar. Edhe n martesat m t mira, me seksin
m t mir t mundshm, burrat ndeshen periodikisht me ndjenja t tilla.
Prvoja ime n Feniks m eksitoi si trheqja ime e vitit t par
pr Sintia Rasell, dashuria q ndjeva pr zemrn time t gjimnazit
dhe dashuria e mendur q kisha pr Sindin. Dhe ashtu si nj fmij
i dashuruar doja m tepr. Sigurisht hasa nj rrezik t madh. Pr t
pasur t njjtat emocione, duhet t kaloja n hapin tjetr. Drithrima
e dashuris s re mund t ishte e imja, por duhet t shikoja figura m
t qarta. N fund edhe ato u bn t mrzitshme dhe pr t gjallruar
drithrimn, duhet t bja dika m t palejueshme dhe t rrezikshme.
Fatmirsisht e ndala procesin para se t shkonte m tej. Por jo t
gjith bjn at zgjedhje. Gjuetia pr dashurit e reja prfshin ligjin e
piks s ngopjes q trheq burrat t rrisin n mnyr progresive rrezikun.

1. Term ekonomik: i referohet piks n t ciln niveli i t ardhurave apo dobive t prfituara fillon t bhet m
i vogl se sasia e parave apo energjive t investuara (shnim i prkthyesit).
5. Drithrima e dashuris s re  69

Kur grat m pyesin: Pse burri im sht kaq i trhequr nga


pornografia?, un i pyes ato: A e mban mend si adoleshente kur re
pr her t par n dashuri? A e mban mend se sa mir ndiheshe kur ishte
me t dashurin? A e mban mend se si doje t ishe me t n do koh?.
Shumica e grave buzqeshin dhe m thon q e mbajn mend.
Kshtu ndihet edhe burri yt pr pornografin u them atyre. I jep
atij drithrimn e dashuris s re.

Identifikimi i vjedhjes

Burrit q sht n krkim t knaqsis s palejueshme i ndodh dika


e keqe. Imazhi i tij pr veten ndryshon, ose e konsideron veten si e
shikonte para se t bhej i krishter. Nse po rritet frymrisht, ather ai
po fillon ta konsideroj veten si nj burr t ri n Krishtin. Ai, pra, burri
i ri dhe i mir q e ka ndryshuar Perndia, mbrohet nga fuqia e Perndis
prmes Fryms s Shenjt. Por sapo ka filluar t masturboj para ekranit
t televizorit, vizitoj klube striptize apo t tradhtoj gruan me gra t
tjera, ai liron mkatin e tij me orekset e tij epshore dhe shum shpejt
mendimet dhe veprimet e udhhequra nga epshi prcaktojn personin
e tij. N nj far kuptimi mkati i tij i ka vjedhur identitetin e burrit t
ri e t mir q e bri Perndia kur besoi n Krishtin.
Kjo ndjenj e urrejtjes t vetes dhe turpi prodhon nj nivel t rritur
dhimbjeje emocionale pr t cilat ai burr duhet t punoj shum pr
ti nnshtruar. Dika sht e sigurt: pasi nj burr i sht dhn pr nj
koh t mjaftueshme kompulsioneve t tij seksuale, ai humb pamjen e
burrit t ri q sht br n Krishtin dhe e shikon veten, jo si nj bir i
Perndis, por si nj njeri vdekatar.
Fatkeqsisht sapo e konsideron veten n kt mnyr, vnia n
praktik sht e leht. Mbi t gjitha ai mund t thot: Kshtu jam.
Sjellja e tij seksuale sht n prputhje me vetvlersimin e tij t ult,
i cili mbshtetet n dshirat e mendimeve dhe sjelljeve t tij t ulta
mkatare.
Kto ndjenja t t qent i padenj mund t ushqehen nga prvojat
70  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

dhe kujtimet e fmijris. N Dhiatn e Vjetr Perndia paralajmroi


vazhdimisht izraelitt q ai do t kujtonte mkatet e etrve ndaj fmijve
t tyre (Eksodi 20:5; Numrat 14:18). Kjo sht m tepr e dukshme n
fushn e kompulsioneve seksuale.
Nuk e konsideroj paralajmrimin e Dhiats s Vjetr sikur ka
nj prirje t trashguar ndr breza q duhet t lidh, si nj zinxhir i
pashkputur, sjelljen e nj burri me at t t atit. Por mendoj se babai
modelon sjelljen seksuale q do t priret t ndjek i biri. Shum burra,
t cilat kan luftuar me pornografin, m kan thn se e pan n fillim
ndrsa po lexonin nj revist q i prkiste t atit, gjyshit, xhaxhait apo
ndonj antari t familjes. Shpesh ata masturbohen ndrsa shikojn
figura erotike. M von ata ndihen fajtor dhe t turpruar dhe i thon
vetes se jan t kqinj. Jo vetm trheqja ndaj pornografis vazhdon
edhe kur je i rritur, por edhe turpi.
Disa burra vuajn nga abuzimi seksual si fmij. Edhe pse nuk
kan br asgj t keqe, mund t ken nj ndjenj t thell pisllku dhe
turpi emocional q shkakton frikn se mos ata do t mund ti braktisin.
Nj arsye se pse kan frik braktisjen sht pr shkak se prindrit q
kan abuzuar me ta mund ti ken krcnuar t largohen po t tregonin
sekretin e tyre. Krkuesit Eist dhe Mandel vn re se brenda familjeve
n t cilat ka ndodhur incesti, Krcnimet t tmerrshme nga prindrit
pr braktisje ishin teknika m e shpesht e prdorur nga prindrit pr t
kontrolluar apo bllokuar fmijt e tyre2.
Djemt q kan frik braktisjen ndihen t padshiruar. sht e leht
pr ta t mendojn se nse jan t padshiruar, ata duhet t jen t kqinj.
Dhe burrat e kqinj bjn gjra t kqija gjra t kqija seksuale.

Askush nuk m donte nse do t m njihnin me t vrtet

Ngaq burrat ndihen t sigurt me mua, m tregojn shpesh gjra pr

2. H. Eist dhe A. Mandel, Trajtimi familjar i sjelljes s incestit t vazhdueshm, Procesi familjar (1967) 7:216.
5. Drithrima e dashuris s re  71

t cilat kan turp. Pasi dgjoj nj rrfim t dhimbshm, i pyes shpesh:


A ia ke treguar ndonj tjetri?. Shpesh ata m prgjigjen thjesht: Jo.
Kur i pyes pr arsyen, m thon q ata nuk kan miq, qoft edhe
gruan e tyre, q mund ta prballoj. Ata e ruajn pr vete pr t shmangur
refuzimin. Ata nuk mund t imagjinojn q dikush t doj nj person
kaq t papastr, t ndotur dhe t shthurur. Ndjenja t tilla mund t bjn
q nj burr t dal n prfundimin:

Njerzve real nuk mund tu zihet bes


Njerzit real nuk do t plotsojn nevojat e tyre
Njerzit real shkaktojn refuzim dhe dhimbje

Meq burra t till ndihen t padenj pr dashuri nga njerzit real,


ka kuptim q ata t priren drejt iluzionit t dashuris. N kontrast me
vuajtjen e shkaktuar nga njerzit real, pornografia dhe masturbimi
siguron knaqsi pa rrezikun e refuzimit. Figurat n internet nuk i
zhgnjejn kurr. Ato japin gjithmon nj ndryshim humori. Ato sjellin
gjithmon knaqsi. Ato japin gjithmon iluzionin e intimitetit.

Seksi sht nevoja m e rndsishme

Burrat q jan rritur n familje abuzive ndonjher i drejtohen


masturbimit si mjet i edukimit t vetvetes. N nj bot me dhimbje ata
gjejn dika q i bn t ndihen m mir. Shpesh natyra kompulsive apo
zakonore e masturbimit pasqyron dhimbjen emocionale q po vuajn.
Sa m e madhe dhimbja emocionale, aq m e fort trheqja pr tu
masturbuar. Djemt e barazojn knaqsin seksuale me dashurin,
kujdesin dhe sigurin. T rriturit, sa her q prjetojn dhimbje, i
drejtohen menjher knaqsis seksuale si mjet i prballimit dhe i
mbushin vetes mendjen se jan n rregull.
Pr burra t till nuk ka asgj tjetr m t rndsishme n jet se sa
seksi. Ata nuk jan lidhur me prindrit e tyre kur jan rritur, ata jan
lidhur me knaqsin seksuale. Djem t till vendosin nevojn e tyre
72  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

pr seks mbi nevojat, dshirat e gruas s tyre. Seksi sht i pari para
Perndis dhe puns. Nuk ka asgj m t rndsishme se sa seksi, sepse
seksi heq dhimbjen dhe e zvendson me knaqsi.

Dalja nga kurthi

Nuk e kam hasur kurr t dobishme t jepet nj formul pr pastrtin


seksuale dhe t thuhet: Thjesht ndiq udhzimet. Kur msova pr her
t par q trhiqesha nga mkatet seksuale, doja t kuptoja arsyen. Doja
t zbuloja se si u shtrembruan mendimet e mia n mnyr q ti ndreq.
Shpresoj q ndrsa po lexon kt kapitull, dhe t mparshmin, t kesh
fituar nj kuptim m t mir t sjelljes kompulsive seksuale dhe me
t mendsin e shtrembruar. Por mund t pyessh se sa serioz sht
probemi yt. Dhe mund t duash t dish se si mund t gjesh lirim.
N kapitullin e ardhshm do t zbuloni fushn e veprimit t problemit
tuaj dhe do t msoni se si mund t liroheni nga kurthi, se si t shptoni
shpirtin dhe t ndrmerrni hapin e par duke lejuar burrin e mir brenda
jush t bj nj jet n liri.
5. Drithrima e dashuris s re  73

PR DISKUTIM

1. Si prfshihet ligji i piks s ngopjes n papastrtin seksuale? A t


vjen ndrmend ndonj rast kur ke prjetuar kt?

2. 2N mnyr krijon prvoja seksuale jasht caqeve iluzionin e nj


dashurie t re? far duhet t bj nj njeri pr t mbajtur t gjall
kt iluzion?

3. Pse nj burr i mbrthyer nga seksi i papastr ndjen se t tjert nuk


do ta donin po ta njihnin me t vrtet?

4. Kur nj burr mendon se sht i padshiruar si trhiqet ai t veproj


nga ana seksuale?

5. Lexo Psalmin 32 dhe reflekto se si Perndia trajton njeriun q


rrfen mkatet e tij (Davidi kishte kryer tradhti bashkshortore dhe
vrasje). Shkruaj disa nga vzhgimet e tua. far t sugjeron trajtimi i
Perndis q i bri Davidit rreth prgjigjes s Tij kur i rrfen mkatet
Atij?

Lum ai
t cilit i kan falur shkeljen,
ai t cilit i kan mbuluar mkatin!
Lum ai njeri
t cilin Zoti nuk e padit pr paudhsi
dhe n frymn e t cilit nuk ka vend mashtrimi.
Ndrsa po heshtja,
kockat e mia treteshin midis rnkimeve
q kisha tr ditn.
Sepse dit e nat
dora jote rndonte mbi mua,
fuqia ime i prngjante thatsis s vers.
74  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Para teje pranova mkatin tim,


nuk e fsheha paudhsin time.
Thash: Do tia rrfej
shkeljet e mia Zotit,
dhe ti e ke falur
paudhsin e mkatit tim.
Prandaj do njeri i prshpirtshm do t t thrras
n kohn q mund t gjendesh;
edhe sikur ujrat e mdha t vrshojn,
ato nuk do t arrijn deri tek ai.
Ti je vendi im i strehimit,
ti do t m ruash nga fatkeqsia,
ti do t m rrethosh me kng lirimi.
Un do t t edukoj dhe do t t msoj rrugn,
npr t ciln duhet t ecsh;
un do t t kshilloj
dhe do ta mbaj syrin tim mbi ty.
Mos u bni si kali dhe si mushka
q nuk kan mend,
goja e t cilve duhet t mbahet me fre dhe me kapistr,
prndryshe nuk t afrohen.
T shumta jan dhembjet e t pabesit,
por ai q ka besim tek Zoti do t rrethohet nga mirsia e tij.
Gzohuni tek Zoti dhe ngazlloni, o njerz t drejt;
lshoni britma gzimi, ju t gjith, o njerz me zemr t drejt.
PJESA E DYT

PRANIMI
I BETEJS
6.

Sa i madh sht problemi yt?

Kur isha fmij im at nuk mburrej kurr pr notat e tij. Mendoj


ngaq nuk e kishte mbaruar kurr shkolln e mesme. U rrit n nj familje
me nnt fmij n nj ferm n perndim t Teksasit. Ai msoi n
mosh t hershme q kishte nj talent pr t shkaktuar dhimbje trupore
te njerzit. Talenti i tij mbase vinte nga kraht e tij si herkuli q iu
zhvilluan kur ishte djal ndrsa milte lopt do mngjes. Edhe pse nuk
luajti futboll profesional, luajti futboll me shkolln derisa u b njzet
vje. Ai tha se n at koh shkolla zgjaste m shum sepse duhet t lije
ort pr t punuar n ferm.
Edhe pse nuk e mbaroi kurr shkolln e mesme apo nuk luajti futboll
profesional, ai ishte nj boksier profesionist dhe nxorri shum para duke
u shitur sigurime jete nafttarve dhe fermerve t Teksasit perndimor.
Ata e plqenin stilin e tij t vrazhd.
Sido q t jet, jua thash kt q t kuptoni se pse kur isha fmij
nuk u kushtova vmendje detyrave t shtpis dhe pse nuk i jepja rndsi
sjelljes n klas dhe pse m plqente t zihesha dhe pse dukej se zihesha
gati do jav.
Babai mburrej pr natyrn time jo t qet. Ai rrall m pyeste se
si ia kaloja n shkoll, por donte t dinte gjithmon nse isha futur n
78  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

ndonj znk (nse nuk e keni kuptuar akoma, im at kishte disa vlera
t uditshme). Ai kishte qejf t mburrej se sa fmij i fort isha. Kujtoj
q fliste me miqt e tij rreth aftsive t mia n znkat n rrug. Ai
mburrej se si mund t fshikulloja nj fmij i cili do t m vriste nse
do t ziheshim. Sigurisht, e kuptoja q m mungonte shpejtsia, forca
dhe goditja e fort q e bnte tim at nj lufttar mizor. Un e dija q
prpiqesha t ndeshesha me fmij t cilt mund ti mundja.
N mosh t hershme msova nga im at: Mos hiq dor asnjher.
Lri edhe t t hedhin posht, por mos hiq dor. Nse t gjuajn, edhe
pse t t nxerrin syt, kafshojn veshin, kafshojn hundn apo t mos
jesh n gjendje t ndeshesh: mos hiq dor.
T vetmen ndeshje q humba n shkoll, e humba para se t humbisja
syt, hundn, veshin apo t thyeja ndonj kock. Por nuk hoqa dor
derisa t dija me siguri q nuk kishte mundsi tjetr pr t fituar. Ather
dhe vetm ather i dorzohesha nj force m t madhe.
Sigurisht, shumica prej nesh nuk do t kapitullonin derisa t dinim se
jemi t mundur apo t shikojn se mposhtja vjen aq shpejt dhe e sigurt
si nj tren me shpejtsi. Kjo sht nj arsye se pse shum djem presin
derisa sjellja e tyre seksuale t bj q bota e tyre t shkatrrohet para
se t pranojn se po ndeshen me nj armik q nuk mund ta mposhtin.

Raporti informues

Duke pasur kt realitet n mendje, mund t shikosh se pse sht


thelbsore t kapsh armikun tnd para se t futesh prsri n ring. Duhet
t dish se sa mbizotrim po ushtrojn mbi jetn tnde kompulsionet
seksuale. Pr t t ndihmuar n nj aspekt t till, kam prgatitur nj
raport informues q ka t bj me katr pyetje. Ato kan si qllim t t
ndihmojn t prcaktojn seriozitetin e problemit tnd. Nse nuk do t
jesh plotsisht i sinqert, mos u shqetso pr tiu prgjigjur pyetjeve,
sepse nuk do t vlejn pr ty. Mund t kalosh n kapitullin tjetr. Nga
ana tjetr, nse ke nj problem, duhet ta njohsh dhe ta pranosh. Pse t
pressh derisa t humbsh nj sy, nj vesh apo t thyesh nj kock pr ta
6. Sa i madh sht problemi yt?  79

pranuar se po ndeshesh me nj kundrshtar q nuk mund ta mposhtsh


vetm?

1. A sht sjellja jote sekret?


A po bn gjra pr t cilat refuzon tu thuash t tjerve? A ke frik
nse ata q ndodhen afr teje msojn se far po bn, do t t refuzonin
apo nuk do t t pranonin (pra, hapur dhe me nj emocion t fort)
veprimet e tua? A po tregon gnjeshtra pr t mbuluar sjelljen tnde?
Nse sht kshtu, po e izolon veten nga ata q do dhe po futesh n nj
lidhje tepr t varur me nj objekt apo prvoj. Dhe po e bn pa marr
seriozisht n konsiderat pasojat afatgjata t veprimeve t tua.

2. A sht sjellja jote abuzive?


A krijon sjellja jote seksuale dhimbje (emocionale apo fizike) pr
vete dhe t tjert? A sht degraduese apo shfrytzuese ndaj t tjerve?
A shikon porno ku shfrytzohen vajzat e reja?
A je duke br gjithnj e m tepr akte abuzive? A ndjen knaqsi kur
shikon t tjert q abuzohen n ndonj mnyr? Nuk po flas thjesht pr
t parit e emisioneve me prmbajtje erotike. Abuzimi mund t ndodh
kur nevojat financiare apo injoranca e nj gruaje t re e bn at nj
kandidate kryesore pr ata q jan n industrin e pornografis pr ta
prdorur si prfitim. Nj grua e till po abuzohet.

3. A prdoret sjellja jote pr t eliminuar ndjenjat e dhimbshme?


A jan veprimet e tua seksuale nj prpjekje pr t ndryshuar
humorin tnd se sa t shpreh dashuri? A masturbohesh apo krkon
ndonj rrugdalje tjetr seksuale kur je me depresion, i mrzitur apo i
zemruar?
Prdorimi i masturbimit pr t fshir dhimbjen apo pr t krijuar nj
ndryshim humori, mund t nxis nj varsi seksuale.

4. A sht sjellja jote pa nj zotim apo kujdesje t vrtet?


A po zvendson iluzionin e intimitetit t siguruar nga pornografia
80  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

dhe masturbimi apo ndonj form tjetr t sjelljes mkatare seksuale,


n vend t intimitetit t vrtet q sigurohet nga nj marrdhnie e
shndetshme?1
Nse i je prgjigjur po qoft edhe njrs prej pyetjeve, je duke
zhvilluar nj betej t gjat n jetn tnde. Sigurisht, mbase e di tashm
kt. Mbase ajo q krkon t dish sht se n far raundi je sa t
rrahura ke ngrn2.

N far raundi je?

Pr shkak se qllimi i ktij kapitulli sht t t ndihmoj t vlersosh


situatn tnde t tashme, ti jo vetm duhet t dish nse ke nj problem,
por duhet t dish gjithashtu se n far grade sht. Prmes krkimit
kam zbuluar q beteja me imoralitetin seksual mund t zgjas deri n
pes raunde. sht nj betej q nuk prfundon kurr n nj vend nse
arrin deri n raundin prfundimtar.

RAUNDI I PAR: NXEMJA

Raundi i par prshkruan burrat q kan zbuluar koht e fundit


se eksitohen shum nga gjra si shikimi i pornografis apo shkuarja
npr klube striptizmi. Nse je n kt raund, ather jeta jote sht
nn kontroll. Ti po argtohesh me prvojat e tua t reja seksuale dhe po
mban punn n rregull dhe gjithka duket mir me gruan apo t fejuarn.
Megjithat, ti e di se ke duruar disa goditje t forta dhe magjepsja
jote me pornografin, klubet e striptizmit apo telefonatat erotike, edhe
pse jo kompulsive, sht e rrezikshme. T shqetson frika q epshi yt i
zgjuar seksual do t pushtoj jetn tnde.
N raudin e par nj burr zakonisht nuk do ti tregoj askujt, sepse

1. Patrick Carnes, I dal nga hija (Mineapolis: CompCare, 1983, f. 160.


2. Si m sipr, f. 27.
6. Sa i madh sht problemi yt?  81

mendon se e ka betejn n kontroll. Ai mendon se nuk ka pse t rrezikoj


duke mrzitur t shoqen apo t prish reputacionin e tij kur nuk sht
futur ende n telashe. Nse je n shrbes, prirja pr t mbuluar gjurmt
mund t duket e domosdoshme, sepse puna jote mund t jet n rrezik.

RAUNDI I DYT: Shfaqja e dragoit

Gjat raundit t dyt epshi i burrit ka filluar t ushtroj kontrollin


e saj dhe nuk mund ti bj ball nxitjeve t tij seksuale. Ai prfshihet
n mnyr kompulsive n gjra t tilla si masturbimi, pornografia,
homoseksualizmi apo zvoglimi i marrdhnieve heteroseksuale.
Kur nj burr mbrrin n raundin e dyt, gjja m domethnse q
ndodh sht shfaqja e asaj q psikologt e quajn personalitet i varur3.
Nga ana biblike ai sht br skllav i mkatit (Romakve 6:16). M par
prpiqej t mbante epshin e tij nn kontroll, tani ka dal nga zinxhiri.
Epshi i nj burri, ashtu si nj dragua i egr, sht zgjuar nga dremitja e
tij dhe krcnon ti prpij jetn. E prjetova kt natn q pash nga
dritarja e komshies. Kjo m kujtoi hern e par q piva shum marjuan.
Pas disa thithjesh, u futa n nj bot t kot n t ciln krkova t futesha
m von.
Ka dika rreth atij qejfi fillestar q njerzit duan t prjetojn
prsri. N mnyr t ngjashme nj burr q futet n raundin e dyt
zgjon dshirat e fuqishme dhe emocionin e dshirave t tij epshore pr
t rikrijuar at prvoj fillestare. Kur futemi n raundin e dyt lirohet
pjesa e varur e personalitetit ton dhe mos krijo ide t gabuara pr t,
bisha krkon mbizotrim t plot t jets tnde.

RAUNDI I TRET: Shfaqja e shkelsit t ligjit

Nse nj burr arrin n raundin e tret, ai ka ndrmarr nj hap m

3. Craig Nakken, Personaliteti ngjits (Nju Jork: Harper & Row, 1988), f. 24.
82  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

t madh dhe m t rrezikshm. Tani sjellja e tij prfshin viktima dhe


shkel ligjin. Veprimtaria e tij prfshin prostitucionin, ekzibicionizmin,
vzhgimin, telefonatat e turpshme dhe prekjen e nj personi n mnyr
intime pa pasur plqimin e tjetrit. Shumicn e kohs ai konsiderohet
m tepr si njeri i bezdisur se sa nj kriminel, por sjella e tij bezditse
mund t shkaktoj dhimbje t thelle emocionale ndaj viktimave t tij.
Tr burrat e mir arrijn raundin e tret. Zor se kalon nj jav pa
lexuar n lajme historin e nj politikani, msuesi, atleti profesionist
apo ylli Hollivudi q shkon me nj prostitut apo ndrmerr nj hap t
padshiruar seksual. Nse harxhon pak koh pr t kujtuar vitin q
shkoi, dyshoj se mund t kujtosh emrin e nj drejtuesi t lart t krishter
sjellja seksuale ilegale e t cilit rrnoi shrbesn e tij dhe lndoi rnd
familjen e tij.

RAUNDI I KATRT: Shfaqja e kriminelit

Kur nj person ka mbrritur n raundin e katrt, nuk sht m shkels


i ligjit, po sht nj kriminel i vrtet q kryen krime t rnda kundr
viktimave t tij. Prdhunimi, incesti dhe ngacmimet e fmijve ndodhin
n kt nivel.

RAUNDI I PEST: Goditja fatale

Tani e di se n far raundi je. Ndrsa shumica e njerzve do t


preferonin t shmangnin realitetin sa m tepr t jet e mundur, do t
vij n fund asti i s vrtets. Do t ndodh dika q do t t detyroj
t pranosh q jeta t ka dal jasht kontrollit. Nj ndodhi do t t vr
me shpatulla pas murit me nj forc t till saq do t mendosh nse do
t dalsh ndonjher nga ai pozicion.

Do t lsh n mnyr aksidentale nj imazh pornografik n ekranin


e kompjuterit dhe dikush n pun do tia thot pronarit.
Nj prej fmijve t tu do t gjej vendin ku fshihen videot
6. Sa i madh sht problemi yt?  83

pornografike.
Nj polic mund t vij n vendin e puns pr shkak se komshiu t
ka spiunuar si nj person q plqen t shikosh t tjert t zhveshur.
Gruaja jote do t largohet sepse ke nj lidhje tjetr.
Kshilltari i shkolls do t telefonoj sepse t kan raportuar te
agjensia e kujdesit t fmijve se ke prekur atje ku nuk duhet
fmijn e komshiut.
Ndonj gazetar investigues do t futet n dhom dhe do t padis
n televizion.

Pr Sansonin asti i s vrtets erdhi afr fundit t jets s tij. I


verbuar nga epshi e zuri gjumi n prehrin e Delils ndrsa berberi filiste
i preu flokt. Pak pasi i ra prtok fija e fundit e flokut, dhe me t, fuqia
e Perndis n jetn e tij, armiqt e Sansonit u futn n ring. Ai, i izoluar
nga Perndia, nuk mund ti kundrsulmonte. Kampioni i Izraelit u b
i verbr dhe lolo pa flok q zbaviste armiqt e tij, filistejt (Gjyqtart
16:20-21).
Shum njerz besojn se historia e Sansonit prfundon tragjikisht.
Nuk sht kshtu. Edhe pse zgavrat e syve pasqyronin plagt e shmtuara
dhe zinxhirt e fort mbanin t sigurt kyet dhe nokat, flokt e Sansonit
filluan t rriteshin. Ajo fraz e vetme flet shum pr gjendjen frymrore
t ish-kampionit. Autorit t librit t Gjyqtarve nuk i interesonte dukja
e Sansonit. Atij i interesonte miqsia e tij me Perndin. Fakti q floku
i tij po rritej, tregonte se miqsia e tij me Perndia po gjallrohej, rritej,
duke u br prsri e fort. Zoti e fali Sansonin dhe e prdori pr her
t fundit. I fuqizuar edhe nj her nga Perndia, heroi i Juds rrzoi nj
tempull t populluar t filistejve, duke shkatrruar m tepr armiq me
vdekjen e tij se sa kur ishte gjall.
Sansoni msoi n kurrizin e vet at q duhet t dij do burr:
Perndia sht Perndia e nj shansi t dyt, t tret e t katrt. Ai nuk
heq kurr dor nga ne. Pavarsisht se n far raundi je apo sa grushte
ke marr, apo sa her ke rn prtok pa ndjenja, Perndia nuk do t t
braktis kurr. Ai sht n qoshen tnde. Por pr t prjetuar hirin e tij,
84  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

duhet t njohsh nevojn tnde. Duhet ti drejtohesh atij dhe t tjerve


pr ndihm. Kjo nuk sht e leht. Mbase kupton q ke nj problem, por
beson ende se mund ta trajtosh vet. Si e prmenda n fillim t ktij
kapitulli, djemt urrejn t pranojn disfatn.
Nse ajo q ke lexuar deri tani n kt kapitull nuk t ka bindur
q po ndeshesh n nj betej t humbur kundr nj kundrshtari t
pamshirshm dhe shtyps, mbase disa fjal nga Bibla do t t
ndihmojn. N kapitullin e ardhshm do t zbulosh se si veproi nj
njeri i madh i Perndis n betejn e tij kundr mkatit. Ide: Ai nuk fitoi
derisa kuptoi se nuk mund t fitonte vetm.
6. Sa i madh sht problemi yt?  85

PR DISKUTIM

1. Pse sht ide e mir t njohsh se sa serioz sht problemi yt dhe


deri n pik ka arritur?

2. Cilat jan katr gjrat q tregojn se nj burr ka nj problem serioz?


Ndrsa kontrollon kta tregues, far mson pr veten?

3. far karakterizon do raund t nj mkati seksual? N far raundi


je? Pse?

4. far e bn raudin dy aq t rrezikshm?

5. Pse duhet t shmangsh raundin pes?

6. far na thot akti prfunditar i Sansonit pr Perndin? Si t ndikon


kjo ty?
7.

Tri mnyra se si mund


t humbsh betejn

Nuk arrija t besoja q miku im, nj burr i zgjuar, i shkolluar dhe


profesionist, do t bnte nj deklarat t till mendjeleht. Si inxhinier
nafte ai fitoi shum para duke parashikuar problemet para se t ndodhnin
n vendet e nxjerrjes s nafts n vende si Teksas, Luiziana, Alaska dhe
Amerikn e Jugut. Ai sht nj lloj personi q e ka iden se far mund t
shkoj keq, e megjithat, ai thjesht m tha: Bill, nuk mendoj se mund t
kryej nj mkat seksual serioz, si pr shembull, tradhti bashkshortore.
Nuk e kisha iden se far e shtyu t bnte papritur nj shpallje t
till qesharake; ne as q po flisnim pr seksin. Kshtu q e pash pr
nj ast pr t par nse po bnte shaka. Kur ruante stilin prej stoiku e
nj prifti q drejton nj funeral, e dija q nnkuptonte biznesin.
Nse ajo q po thua sht e vrtet i thash ather je m i
perndishm se Davidi: njeriu m i perndishm n Dhiatn e Vjetr;
m i fort se Sansoni: njeriu m i fort n Dhiatn e Vjetr; dhe m i
menur se Salomoni: njeriu m i menur n Dhiatn e Vjetr.
Miku im mi nguli syt pr nj koh t gjat, duke qen i pasigurt
se far t thoshte. M n fund ngriti me gisht syzet e tij me skelet briri
88  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

mbi hundn e vet me kokza, anoi kokn e tij t shndosh djathtas dhe
tha: Nuk e kisha menduar asnjher kshtu.
N fakt deri n at moment edhe un nuk e kisha menduar. Megjithat
sa m tepr mendoj pr t, aq m tepr dyshoj q, nse Davidi, Sansoni
apo Salomoni mund t na flisnin sot, ata do t ngulnin kmb q ne nuk
duhet t nnvlersojm kurr fuqin e epshit seksual dhe mbase mund
t na nxisnin t mos besonim pr asnj ast q ne mund tia kalonim,
kontrollonim apo mposhtnim epshin ton seksual sapo ai t ket filluar
t ndikoj n jetn ton.
Qllimi i kapitullit t mparshm ishte tju ndihmonte n vlersimin
e seriozitetit t problemit tuaj dhe prcaktimin se sa ka prparuar. N
kt kapitull dua q t merrni n konsiderat tre mendime biblike nga
apostulli Pal, mendime q shpjegojn se pse metodat q mund t kesh
prdorur pr t kontrolluar epshin nuk po funksionojn mir. Ose, pr ta
par nga nj kndvshtrim tjetr, kto jan mendime q do tju tregojn
pr tre mnyra pr t humbur gjithmon betejn kundr epshit seksual.

PLANI I PAR PR T DSHTUAR N BETEJ: Mposht epshin tnd

Nse je i shkurajuar sepse ke shkelur vazhdimisht premtimin tnd


pr t ndalur sjelljen tnde seksuale kompulsive dhe mkatare, ather
merr zemr. Apostulli Pal e ka kuptuar gjendjen tnde t vshtir. Ai u
tha romakve: N fakt un e di se n mua domthn n mishin tim
nuk banon asgj e mir, sepse, ndonse e kam dshirn pr t br t
mirn, nuk ia gjej mnyrn. N fakt t mirn q un e dua nuk e bj;
por t keqen q sdua, at bj (Romakve 7:18-19).
Pali, ashtu si ne, ndeshej me mkatin. Dhe ashtu si ne e mblidhte
mendjen pr t mos kryer m mkat. A ia arriti? Jo! Ather, nse
apostulli Pal nuk mund t mposhte orekset e tij mkatare, a do t
mundeshim ne?
Le ta zm se e ke mbledhur mendjen se do t arrish tr ditn t
mos dshirosh nj grua. Rrugs pr n pun syt e tu trhiqen nga nj
modele me t brendshme q t prshndet nga nj reklam rruge. Ti thua
7. Tri mnyra se si mund t humbsh betejn  89

me vete se nuk do t shikosh, por epshi yt mbizotron dhe ti ndjen nj


nxitje t but dhe t knaqshme adrenaline dhe endrofine.
Pak aste m von ndrsa ndalon n nj kryqzim, nj vajz e re q
ka veshur minifund, shum t shkurtr, vjen drejt teje duke t mbuluar
pamjen. Ti thua prsri me veten: Nuk dua ta shoh, por shikimi t bn
t ndihesh mir. Kshtu q nuk ia ndan syt derisa drita e semaforit bhet
jeshile dhe shoferi pas teje i bie boris duke prishur ekstazn tnde.
N pun nj shok mburret pr nj vajz t bukur me t ciln ka fjetur
mbrm. Ti e di q nuk duhet t dgjosh hollsit, por ti i dgjon.
Ndrsa porosit drekn, kamarierja me fund t shkurtr dhe me
dekolte t hapur e ke parasysh, apo jo? Megjithat, ajo t shkel syrin
dhe ti nuk dshiron t flirtosh, por flirtimi duket i mir dhe mbi t
gjitha, jot shoqe nuk sht me ty. Sa her q kamarierja t afrohet, ti
shikon elementt e saj m t mir dhe ajo t shikon me nj buzqeshje
lozonjare.
Kur kthehesh n zyr zbulon q nj shok t ka drguar nj foto
erotike. Ti e di q nuk duhet ta hapsh. Thua me vete jo. Por fuqia e
epshit tnd sht shum e fort dhe kshtu ti hap foton dhe lejon epshin
tnd t zhytet n ngrohtsin e bukuris s saj.
Rrugs pr n shtpi ndalon te dyqani i ushqimeve dhe as q
prpiqesh t heqsh syt nga imazhet e modeleve gjysm t zhveshura
q zbukurojn revistat te banaku.
Kur mbrrin m n fund n shtpi, ulesh n nj divan dhe ndez
televizorin. Ndrsa kontrollon kanalet, ti e di se cilat kanale duhet t
shmangsh. Por nuk ka asnjeri n shtpi dhe nuk mund ti bsh ball
nxitjes pr t krkuar pak mish t ekspozuar femre.
N rregull, mund t shtiresh dhe t pretendosh q je aq frymror saq
nuk ke vn re kurr nj femr t bukur. Por n botn reale prgjigju
ktyre pyetjeve: Me nivelin e lart t stimulimit erotik me t cilin
prballesh prdit, a beson se mund t frenosh epshin tnd i vetm?
Sa i suksesshm ke qen n t shkuarn? Dhe nse e shkuara sht nj
tregues i s ardhmes, sa me sukses do tia dalsh nesr dhe ditt n
vijim?
90  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PLANI I DYT PR T HUMBUR N BETEJ: Reformo epshin tnd

Tani mund t jesh duke menduar: Mbase nuk mund ta mposht epshin
tim, por me siguri mund ta reformoj. Mund ta bj veten m t mir.
Si e prmenda m hert, flas ndonjher me t krishter t rinj q
mendojn se duke u br ndjeks t Krishtit, do t thot q problemi
i epshit t tyre zgjidhet. Mendojn sikur Jezusi t prdorte nj shkop
magjik mbi ta dhe, fap, ai heq orekset e tyre mkatare.
Ata, kur zbulojn se problemi i tyre me epshin duket m keq se m
par, vendosin se do t studiojn m tepr Bibln dhe do t luten m
tepr. Pr udin e tyre kjo as nuk e zgjidh problemin e tyre.
Ata, t patrembur, vendosin t msojn prmendsh vargje si Jobi
31:1: Un kisha br nj beslidhje me syt e mi; si mund ta fiksoja,
pra, shikimin mbi nj virgjresh?. Dhe ata i kan premtuar Perndis
dhe vetes q nuk do t shikojn me epsh ndonj grua apo imazhin erotik
t nj gruaje. Dhe e dini se far ndodh? As kjo nuk funksionon. N
fakt, asnj prej ushtrimeve t tyre frymrore nuk u siguron nj fitore
afat-gjat. Ather, ashtu si shum djem t krishter, ata heqin dor.
Ose vazhdojn t prpiqen dhe dshtojn, duke pretenduar ndrkoh
q e kan epshin e tyre seksual nn kontroll, ashtu si djemt e tjer t
krishter.
Lexo fjalt e Palit. Te Romakve 7:10-11 ai ka thn: Urdhrimi q
duhej t m drejtonte dret jets, u prdor n mnyr t qart pr t m
zn n kurth, duke m hedhur kokposht1.
Orekstet tona epshore jan aq t kqija saq prdorin urdhrimet e
Perndis pr t na tunduar. Ashtu si nj shkop q przien pisllkun q
sht grumbulluar n fund t nj ene me uj, ligji i Perndis trazon
epshin ton. Ashtu si kemi par, grat q jan t hedhura, duken m t
mira. Perndia thot mos dhe epshi yn thot bje. Perndia thot
bje dhe epshi yn thot mos.

1. Eugene H. Peterson, Mesazhi (Colorado Springs: NavPress, 1993, 1994, 1994), f. 375.
7. Tri mnyra se si mund t humbsh betejn  91

Prpjekja pr t reformuar epshin ton


sht si ta kthesh nj qen n person.

Pr trembdhjet vjet nj qenush spanjoll q quhej Pampkin


hijeshonte familjen ton. Gjat atyre viteve i msova Pampkinit t
gjitha llojet e trukeve. Ai u bindej urdhrave t zakont si ulu, shtrihu
dhe rrotullohu. E trajnova gjithashtu t kaprcente nj rreth, t mbyllte
dern, t rrinte ulur mbi kmbt e pasme dhe t shtrihej si i ngordhur
kur e gjuaja me nj pushk imagjinare.
Megjithat, pavarsisht nga trajnimet e mia, nuk mund ta ndaloja
Pampkinin t sillej si qen. Ai bnte gjithmon gjra q bjn qent.
Ai hante jashtqitjet sikur t ishin biftek. Ai u mbante er prapanicave
t qenve t tjer sikur t ishin trndafila. Ai bnte urinn n trotuare.
Pavarsisht se sa mir e trajnova Pampkin, ai mbetej prsri qen.
Prfundimi sht ky: qeni mbetet qen.
N mnyr t ngjashme, mkati mbetet mkat. Orekset e tua seksuale
nuk largohen apo prmirsohen kur futesh n kish. Ato nuk ndryshojn
kur beson n Krishtin. Mund t shkosh n kish, lexon Bibln, lutesh
do dit dhe madje drejton nj shrbes pa reformuar, sado pak, orekset
e tua mkatare.
Pali e shpreh n kt mnyr: N fakt un e di se n mua domthn
n mishin tim nuk banon asgj e mir, sepse, ndonse e kam dshirn
pr t br t mirn, nuk ia gjej mnyrn (Romakve 7:18).
Kur bien nn sundimin e mishit ton, ajo pjes e personalitetit ton
q krkon knaqsi larg Perndis, jemi n gjendje t bjm gjithka t
keqe, qofshim besimtar ose jo. Ne, kur kontrollohemi nga epshi yn
dhe jo Fryma e Perndis q vepron te njeriu i ri, nuk mund t kryejm
m vepra t mira njsoj si nj qen leshator nuk mund t flas frngjisht
apo nj kone t flas spanjisht.
Ather nj djal q mendon se mund t reformoj epshin e tij, po
mohon thelbin e mishit t tij. Ai po mohon mkatin q banon brenda tij.
Kjo nuk do t thot se nuk mund t rritesh si besimtar. Me siguri
natyra jote frymrore, ana jote e re, njeriu i mir q sht n ty, mund t
92  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

rritet n Krishtin. Por n mish, n prirjen e natyrshme tnde mkatare,


nuk do t prmirsohesh.

PLANI I TRET PR T HUMBUR N BETEJ: Mos e ushqe epshin

Nj prej problemeve q kam me shum programe rekuperimi sht


se theksi i tyre parsor vihet mbi t qent i prmbajtur apo i prkor.
Ata mendojn se elsi pr t mposhtur mkatet seksuale sht pr t
ndaluar sjelljen. Ata e bjn planin e tr pr pastrtin seksuale t
qndrohet rreth mos t parit. Shiko, nuk dua q t m keqkuptoni.
Ne nuk mund t kontrollojm epshin ton nse nuk reshtim s rrokuri
imazhe erotike apo gra seksualisht trheqse. Por nse mund t bjm
vetm kt, nuk do t funksionoj. Ose do ti kthehemi sjelljes pr t
ciln po mundohemi aq shum t shmangim ose t ndrrojm varsit.
Pr shembull, epshi yn do t transferohet nga seksi te alkooli dhe nse
reshtim s piri, do t zhvendoset te blerja, puna apo bixhozi.
sht e pamundur t mos ushqejm epshin ton deri n vdekje. Deri
n ditn q do t jemi me Zotin dhe mkati t mos mbretroj n ne, ne
do t ndeshemi me mishin dhe epshin q krijon. Mendoj se e prcjell
kt ide n poemn e mposhtme.

Dragoi
Gjeta nj dragua n hapat e mia
t vogl e t shkatht.
T lutem qndro pr pak.

do dit do t bjm shtitje.


Mjeshtr e manar.
jan kto djers t ftohta?

Dhe pastaj pash q mbante nj zinxhir


t gjat e t lig.
Nuk kam nj lim.
7. Tri mnyra se si mund t humbsh betejn  93

Gjeta nj dragua n hapat e mia,


armik me zemr t rreme
q nuk t lshon kurr.

Dragoi n shpirtin tnd, njeriu i vjetr dhe i keq, do t refuzoj t


largohet. Pr pak koh mund ta injorosh. M von mund t ngulsh
kmb se nuk t sundon m. Por nse shpreson t shptosh nga kthetrat
e tij, duhet t pranosh fillimisht pranin e tij dhe t pranosh q nuk ke
fuqin pr t shptuar nga zinxhirt e tij.
Shpresoj q t jesh i lodhur s luftuari n nj betej t humbur. Burra
t tjer, si Pali, ishin t lodhur. Ai thrret me dshprim: Oh, njeri i
mjer q jam! Kush do t m liroj nga ky trup i vdekjes? (Romakve
7:24).
Nse nj person aq frymror si Pali kuptoi se po ndeshej n nj betej
t humbur kundr mishit dhe dshirave t tij t kqija, a nuk sht koha
q edhe ti t arrish n t njjtin prfundim? E di q heqja dor nga beteja
nuk sht e leht. Por heqja dor nga beteja me forcat e tua, sht hapi
i par drejt fitores.
N baz t asaj q ke lexuar deri tani, shpresoj t kesh kuptuar q
dhurata e mrekullueshme q Perndia t ka dhn pr t vlersuar
bukurin e nj gruaje t zhveshur, mund t shtrembrohet nga epshi yt
dhe shpresoj t kesh nj kuptim t qart t shkalls s problemit tnd.
Shpresoj t besosh se nuk mund t sigurosh fitoren kundr epshit
tnd pa nj plan q t lejon t lirosh njeriun e ri dhe t mir q sht
brenda teje duke prdorur fuqin e Perndis.
Nj pjes vendimtare e atij plani prfshin trajtimin e dmit q ka
hequr shpirti yt n duart e epshit tnd t shfrenuar: dmtim q njeriu yt
i vjetr, mishi yt mkatar, do t prdor pr t shkaktuar m tepr dm,
i cili mund t shtyj n sjellje seksuale m kompulsive. N kapitullin e
ardhshm do t shikojm at dhimbje dhe se si Perndia mund t shroj
plagt q e kan shkaktuar.
94  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Pse nuk mund t mposhtsh apo reformosh epshin tnd?

2. A ke mbrritur n fazn kur e di se nuk mund ta mposhtsh epshin i


vetm? Nse jo, pse jo? Nse po, pse?

3. A je prpjekur t mposhtsh orekset e tua epshore? Si ka funksionuar?


Pse?

4. N mnyr je prpjekur pr t reformuar epshin tnd? A funksionoi?


Pse jo?

5. Pse nuk mund t shuash orekset e tua epshore?

6. Cila sht prparsia kur e di se nuk mund t mposhtsh epshin me


prpjekjet e tua?
8.

Zvarritu n shpell
dhe nxirr ariun jasht

N rregull, po qndroj para katrqind nxnsve t shkolls s mesme


n Kalifornin veriore, duke dhn nj mesazh me titull: Pes idet e
gabuara rreth seksit. Edhe pse nuk i kujtoj m pes idet e gabuara,
njsoj si nuk kujtoj pes fituesit e fundit t kampionatit t bejzollit,
kujtoj dika q ndodhi gjat diskutimit.
Ajo gj m habiti sepse natyra e tems shtyu nxnsit t dgjonin
me at vmendje t prqendruar q ia rezervojn normalisht grupit t
tyre t preferuar. Megjithat ndrsa po flisja disa nga fmijt qeshnin
n mes apo n fund t nj fjalie ashtu sikur t kisha thn nj barsalet.
Un thoja pr shembull: Qielli sht blu dhe ata qeshnin. Ose
thoja: Perndia dshiron m t mirn pr ty dhe ata qeshnin.
Pastaj kuptova se pse po qeshnin.
Oh, mos! thash me vete. Kam dyqanin hapur.
Isha atje me duart n xhep, me dyqanin hapur, duke folur pr seksin.
E dija menjher q sapo nxnsit pan humorin n at situat, ata nuk
mund t mbanin t qeshurn. Duke ndjer pshtjellimin dhe sikletin tim,
shum nxns t tjer morn pjes n at gallat.
96  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Dyshoj se kupton q njerzit kan m tepr frik t flasin n publik se


sa pr lartsit, buburrecat, humbjen financiare, smundjen, torturn dhe
madje vdekjen. Si mendon ather se do t reagonte shumica e burrave,
pasi kan mposhtur frikn e t folurit dhe trajtimin para nj audience
prej katrqind njerzve, jo, jo njerzve, por para nxnsve t shkolls
s mesme, nse kuptojn q do nxns n sall po shikonte dyqanin e
tyre t hapur ose duke qeshur ose duke e mbajtur t qeshurn?
Duke u prpjekur t largoja sikletin dhe ndreqja situatn, u prpoqa
me moskokarje t kontrolloja zinxhirin. Por si mund ta bsh nj gj
t tilla para katrqind fmijve q po shikojn? Me siguri nuk doja t
kapja zinxhirin nga frika se mos dukesha sikur po realizoja nj imitim
para juris t Majkll Xheksonit. Pastaj m erdhi nj ide e shklqyer:
Do t mbaj Bibln para dyqanit n mnyr q t mos shikojn brenda.
Marr kt pozicion, por nuk shkon mir, hi mir. Fmijt vazhdonin
t qeshnin vend e pa vend.
Kur mbarova s foluri, ndrsa t gjith uln kokat dhe mbylln syt
dhe un u luta, u largova nga turma dhe kontrollova zinxhirin. Hm
ishte i ngritur. Kisha duruar turpin nga sikleti m kot. Pastaj m erdhi
nj mendim i tmerrshm: Po sikur t kishin qeshur pr dika q do t
shkaktonte edhe m tepr siklet? Shiko, nuk jam paranoiak, por n
at ast ndjeva se do ta zbuloja shpejt t vrtetn q do t shkaktonte
poshtrim t gjat.
Pas takimit nj grup nxnsish u mblodhn rreth meje dhe m bn
pyetje si: A mund t vrtetosh ekzistencn e Perndis? A ekzistojn
jashttoksort? Si e zgjidh konfliktin midis mirsis s Perndis dhe
origjins t s keqes?.
Pasi kalova disa minuta duke iu prgjigjur secils prej atyre pyetjeve
me hollsi, duke prdorur fjal q nuk i kuptonin dhe nuk mund ti
argumentonin, thash: Tani, kam nj pyetje pr ju. Ai pohim u trhoqi
vmendjen m tepr se do gj tjetr. Pse po qeshnit gjat fjalimit?.
Oh tha nj vajz e lezetshme gjashtmbdhjet vjeare, duke
qeshur nn hund pr shkak t theksit tnd teksan.
Pshertiva aq shum i lehtsuar saq ndjeva q shfryrja e ajrit mund
8. Zvarritu n shpell dhe nxirr ariun jasht  97

t m rrzonte si nj jastk me ajr.


Je e sigurt? e pyeta. Po, jam e sigurt tha ajo.
Oh thash.

Turpi toksik

Edhe pse sikleti nuk sht i rehatshm, nuk sht ndonj gj e


madhe dhe zakonisht shkaktohet kur bn dika para dikujt pr t ln
prshtypje. Shiko, si t pengohesh, t nxjerrsh ushqimin, t harrosh
emrin e dikujt apo t dal n shesh orapja me vrim. Turpi i shoqruar
me nj siklet t till sht i shndetshm. Na kujton ne q jemi njerz
dhe q t qeshim me gabimet tona.
Por ka nj turp tjetr q sht toksik. sht si nj mbetje radioaktive e
ruajtur n 177 fui t groposura prgjat lumit Kolumbia n veriperndim.
Disa nga fuit rridhnin material radioaktiv vdekjeprurs n tok i cili
u prhap n lum. Perndia nuk projektoi shpirtin njerzor t shrbej
si nj fui turpi. N fund turpi toksik do t rrjedh duke shkatrruar
ndjenjn e respektit pr veten dhe do t minoj aftsin e njeriut pr t
lidhur miqsi t forta.
Ky turp helmon identitetin ton si burra, sepse mbshtetet n besimin
q ne kemi braktisur Perndin dhe veten. Dhe sht ndryshe nga faji. Faji
merret me sjelljen ajo q kemi br. sht nj ndjenj e dhimbshme
e veprimeve tona. Nse kam thn nj gnjeshtr, ndrgjegjja ime m
mundon pr shkak t veprs s keqe. Ndjenja e nj ndrgjegjeje fajtore
sht e shndetshme, ashtu si dhimbja e shkaktuar nga nj prplasje e
kohs apo lndimi i gishtit. Na nxit t ndrmarrim veprim terapeutik pr
t lehtsuar shrimin dhe parandaluar veprimin pr t mbrojtur veten
n t ardhmen.
Turpi shkakton nj dhimbje m t thell e m t dmshme se sa faji,
sepse shkaktohet nga mnyra se si shohim veten, se sa nj akt specifik.
Na mashtron duke e par veten se si kemi qen nj her e nj koh n
vend t asaj q jemi n Krishtin. Ndryshe nga faji q nxit hapa pozitiv
q stimulojn rritjen dhe nxisin nj ndjeks t Krishtit t kujtoj q
98  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

sht nj njeri i ri, turpi vepron si nj infeksion i patrajtuar q helmon


shpirtin dhe gjymton sjelljen ton. Ngaq ai nuk plqen at q sht, nj
njeri i turpshm reziston t zbuloj veten ndaj t tjerve dhe vetes. Kjo
shprehja e fundit duket e uditshme, apo jo? Por e vrteta e hidhur sht
se ai ka frik t shoh veten nga afr, sepse nuk e plqen at q shikon.
Me t vrtet ai mund t urrej at q shikon1. Ajo q nuk kupton sht
se ka frik t shikoj mkatin e tij dhe dshirat e veprimet e kqija q
prodhon. sht dragoi mkatar n shpirtin e tij q ai urren.
Disa vjet m par djali yn i madh, Rajani, ndjeu nj gjendr n
testikulin e tij t majt. E shoqja, kirurge, bri nj analiz t shpejt dhe
tha: Ke kancer n testikul2.
Edhe pse ky sht nj lajm q asnj burr nuk do t donte ta dgjonte,
t paktn kishte nj far lajmi t mir, pra, q kanceri n testikul sht
nj ndr format m t kurueshme t kancerit te burrat. N fakt, nse
kapet shpejt norma e kurimit arrin 100 pr qind. Rajanit, disa jav pas
zbulimit fillestar, i hoqn testikulin dhe bri nj seri trajtimesh me rreze.
Rimkmbja e tij po shkonte mir dhe nj dit m merr mua n telefon
dhe m thot: Baba, pata nj ndrlikim t papritur pas operacionit.
far sht, bir?.
Kur eci, anon pak djathtas.
Si rezultat i operacionit ai kishte dgjuar disa histori t pazakonta
rreth kancerit. M e uditshmja kishte t bnte me nj djalosh, t cilit i
ishte rritur testikuli sa nj top sfungjeri. Pas kmbnguljes s nns, e
cila mund t shikonte dika t mufatur te pantallonat, m n fund shkoi
te doktori. Fatkeqsisht kishte kaluar shum koh dhe vdiq nga kanceri.
Kur Rajani m tregoi at histori, pyesja veten se pse ai njeri injoronte

1. John Bradshow, Shrimi i turpit q t lidh (Deerfield, Fla.: HCI; 2005), f. 12-13.
2. Kanceri n testikul sht i kurueshm. Rajani nuk ka m kancer dhe sht babai i nj fmij q nga koha e
operacionit. Burrat e rinj kan nj rrezik m t lart pr t pasur kancer n testikul. Kanceri n testikul sht
kanceri m i shpesht midis moshave njzet deri njzet e katr, n vend t dyt mosha nga tridhjet e pes
n tridhjet e nnt dhe n vend t tret mosha nga pesmbdhjet n nntmbdhjet. Nse ndjen dika t
pazakont, bj nj vizit te doktori.
8. Zvarritu n shpell dhe nxirr ariun jasht  99

nj ndryshim kaq t dukshm dhe jo t shndetshm n trupin e tij dhe


pastaj m ndodhi mua: ai mbase i mbushi vetes mendjen se problemi ose
nuk ekzistonte ose do t zgjidhej pa kujdesin mjeksor. Kjo mendsi e
till zhgnjyese bri q t shmangte dhimbjen e prballjes me t vrtetn
rreth vetes: ai kishte kancer. Por ai e oi drejt vdekjes.
Burrat veprojn kshtu me turpin toksik q ndodhet brenda shpirtit t
tyre. Ata refuzojn t prjetojn dhimbjen mendore dhe emocionale q
do t krijohej nga nj shqyrtim i thell dhe i menduar i zemrs s tyre.
Ather, ashtu si ai burr q nuk bri gj me at testikul t strmadh, po
kshtu ata nuk bjn gj pr turpin e tyre toksik duke shpresuar se do t
prmirsohet. Por nuk prmirsohet. Ai rritet si nj tumor vdekjeprurs
n shpirtin e tyre.
Nj burr q refuzon t shqyrtoj veten largohet nga Perndia dhe
njerzit e tjer. Por ai zbulon gjithashtu q nj objekt seksual, apo nj
imazh ose prvoj, mund t zvendsoj menjher dhimbjen dhe
vetmin e tij me knaqsi dhe nj iluzion intimiteti. (Kjo fjali e fundit
sht e rndsishme dhe mund ta lexosh prri disa her dhe t kuptosh
mir domethnien).
Fatkeqsisht do shikim n nj faqe interneti pornografike, do
shkuarje n nj dyqan videosh pornografike, do marrdhnie seksuale
brenda nj nate, dhe do lidhje e palejuar shrben vetm pr t krijuar
nj ndjenj m t madhe t padenjsis, turpit dhe urrejtjes s vetes.
Ky turp dhe dhimbje e shtuar rrit nevojn pr t ushqyer n mnyr
mkatare oreksin seksual pr t shuar dhimbjen dhe zvendsuar
ndjenjat e vetmis me intimitet t rreme.
Un, ngaq nuk jam rritur n qytetin mistik t Lumturis, ku t gjith
dhe do gj sht e prsosur, kur mbusha njzet vje kisha bra shum
gjra pr t cilat m vinte keq. Ajo q m mundonte m tepr ishte
paaftsia ime pr t marr vazhdimisht mendime t mira morale. Besoja
se kisha shum pun pr t br, por e konsideroja veten t kalbur q
n rrnj. Ather si e prballova turpin tim? Pija drog dhe shkoja pas
vajzave pr t shuar dhimbjen e vetmis dhe lndimit tim. Problemi
sht ky: sa m tepr zhytesha n drog dhe seks, aq m tepr turp ndjeja
100  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

dhe doja m tepr drog dhe seks pr tu ndjer n rregull.


Kur u bra nj ndjeks i prkushtuar i Krishtit, stili i jets time
ndryshoi. Por ndjenjat e mia t turpit nuk u larguan si nj ndrr e keqe
kur zgjohesh. Kujtoj q nuk doja t kisha fmij vite me radh pasi u
martova sepse kisha frika se do t rriteshin dhe do t ishin si un. E
konsideroja veten plot me t meta dhe, edhe pse nuk drogohesha dhe
nuk shkoja pas vajzave, besoja se epshi im nj dit do t zgjohej dhe do
t ohej nga shtrati si Rip Ven Uikli3.

Shko n shpell

Trajtimi i ndjenjave t tua t turpit sht si t futesh n nj shpell me


nj ari q fle gjum. Frika sht gjja m e vogl q shpreson t kalosh.
Por nse kap ariun, mund edhe t gjakosesh. Ariu mund t prdor putrat
e tij pr t t ndar m dysh dhe nofulln e tij pr t t shtypur kafkn.
Ngaq shumica e burrave ndihen t pazot q t mundin nj bish t till
t rrezikshme, ata shmangin shpelln e errt dhe ariun q fshihet atje.
Ndrsa frika mund t na mbroj nga rreziku real, ajo ka gjithashtu
fuqin t na pengoj pr t mos u prballur me t vrtetn rreth vetes.
A nuk i ndodhi kjo Adamit dhe Evs? Para Rnies ata ishin q t dy
lakuriq dhe nuk kishin turp prej ksaj (Zanafilla 2:25). far pohimi?!
Ata nuk kishin se far t fshihnin nga njri-tjetri. Adami dhe Eva
prjetonin intimitetin me Perndin dhe njri-tjetrin.
Mendoj se personalitetet e tyre apo shpirtrat e tyre, kishin nj cilsi
kristalore q u mundsonte t shikonin njri-tjetrin dhe nuk ndodhi kurr
q Adami t mbyllej q t mos lejonte Evn t shikonte mendimet dhe
ndjenjat e tij m t thella. Ai nuk kishte asgj pr t fshehur.
Pastaj u fut mkati n sken. Gabimet e tyre jo vetm q i bn t

3. Rip Van Uinkli sht nj histori e shkurtr nga autori amerikan Uashington Irving, m 1819. Personazhi
kryesor, pasi shkon n nj pyll, pi nj substanc t ofruar nga vendasit dhe pas ksaj e z gjumi dhe zgjohet
pas njzet vjetsh. Kur kthehet n fshatin e tij, gjitha kishte ndryshuar. (shnim i prkthyesit).
8. Zvarritu n shpell dhe nxirr ariun jasht  101

vuajn fajin, por u bn me t ara frymrore. Shpirtrat e tyre nj her


e nj koh t prsosur kishin tani nj t met t lig, si lkura pa njolla
e nj foshnje q preket nga nj damk e nxeht, duke ln nj plag t
shmtuar dhe t dhimbshme q kthehet n nj t ar t pakndshme dhe
t pandjeshme. Por faji i tyre kishte deprtuar m thell posht lkurs.
Kishte ln shenjn e tij t fshehur n shpirtin e tyre.
Me fjal t tjera, ndryshoi rrnja e pems. Rrnja nuk ishte m e mir
dhe e shndetshme; tani ishte e lig dhe e smur. Thelbi i karakterit t
tyre ndryshoi. Ata u bn mkatar nga zemra.
Si reaguan ndaj atij realiteti? Ata patn frik nga Perndia. Ata patn
frik se ai do t shikonte q gabimi i tyre kishte shkaktuar mkatin: kishte
ndryshuar thelbin e qenies s tyre. Ata patn frik se ai do t shikonte
dragoin e shmtuar n shpirtin e tyre dhe do ti refuzonte. Kshtu u
mbuluan n prpjekje pr t fshehur t metat e tyre para Perndis dhe
njri-tjetrit. Sa e tmerrshme t shikoje nj damk t shmtuar n zemrn
e tyre nj her e nj koh t prsosur, t shikoje nj dragua t tmerrshm
t zvarritej rreth shpirtit t tyre nj her e nj koh t pastr, t ndjeje
pemn, rrnjt, trungun, degt dhe gjithka, q ishte shkatrruar. Gara e
tyre pr t fshehur tregon se sa pak kemi ndryshuar gjat mijvjearve.

Ashtu si Adami, pasi mkatoi


edhe ne ulim grilat
n mnyr q askush t shikoj at q kemi br
dhe kush jemi br.

Ata, kur Perndia i ballafaqoi, nuk than: Ke t drejt. Faleminderit


q na tregove gabimin ton. As q bhet fjal! Ata shmangn
prgjegjsin duke i drejtuar gishtin dikujt tjetr. Adami fajsoi Evn
dhe Eva fajsoi gjarprin.
Ashtu si Adami dhe Eva edhe ne prpiqemi me forc t mbulojm
mkatin ton dhe tr kujtimet e zakonet e turpshme q ka prodhuar.
Ne, t kontrolluar nga mishi yn, krkojm q t fajsojm dik apo
dika pr at q jemi dhe pr at q kemi br. Fatkeqsisht, pr aq koh
102  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

sa ia arrijm t fshehim turpin ton, ne mbetemi skllevr t dragoit q


banon n shpirtin ton.
Fatmirsisht Perndia nuk lejoi Adamin dhe Evn t qndronin t
fshehur. Ai i krkoi dhe i trhoqi, bashk me fajin dhe turpin e tyre, n
drit. Ai nxorri n drit at t ciln ata ishin prpjekur aq fort ta fshihnin.
Ather, dhe vetm ather, ata gjetn intimitet t prtrir me t dhe
me njri-tjetrin.

Armiku i vrtet

Sigurisht, ne e dim pr dika q nuk bri Adami dhe Eva. Ne e dim


q ata ishin personazhet ky n betejn midis t mirs dhe s keqes, nj
betej midis Perndis dhe Satanit. shtja e vetme q kishte rndsi
ishte kush siguronte mbizotrimin e shpirtrave e mira apo e keqja.
Satani plqen t prshprij n vesh: Nse e merr vesh dikush at
q ke br, ata do t t refuzojn. Mbaje t fsheht. Nse nuk e marrin
vesh, nuk ka pr t t lnduar.
Ti, ngaq beson kt gnjeshtr, fjalt e tij t mbajn t lidhur pas
turpit, si nj i burgosur i lidhur me nj njeri t vdekur, dhe ti e di, ose
mendon se e di, q njerzit do t t shmangin ashtu si bjn me nj
kufom. Nuk sht pr tu uditur q ndihesh i padenj dhe i friksuar
nse t tjert marrin vesh se kush je me t vrtet. Nuk sht pr tu
uditur q nj frik e till refuzimi e nxitur nga turpi bn q t vlersosh
m tepr fshehjen se sa miqsin tnde me Perndin.
Fatkeqsisht situata sht m e keqe nga sa mendon. M kujton
doktorin q telefonoi nj pacient dhe i tha: Xhon, kam nj lajm t keq
dhe nj lajm shum t keq. K do t parin?.
M thuaj lajmin e keq.
Mora rezultatet e analizave dhe t mbeten dy dit jet.
E tmerrshme tha Xhoni. Prit nj minut: cili sht lajmi shum
i keq?.
Duhet t t telefonoja q dje tha doktori.
Lajmi i keq sht se ti mund t vuash nga nj form turpi toksike q
8. Zvarritu n shpell dhe nxirr ariun jasht  103

t bn t fshihesh nga Perndia dhe njerzit e tjer, duke ulur dhimbjen


tnde me imoralitet seksual. Do t tregoj pr lajmin shum t keq n
kapitullin tjetr.
104  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Si mund t jet i mir sikleti pr ne? Si ndryshon nga turpi?

2. Si ndryshon faji nga turpi?

3. Pse turpi sht i rrezikshm pr shpirtin e njeriut?

4. Pse nj njeri i turpshm nuk dshiron t shikoj me vemendje


vetveten?

5. Si i prshndeti Perndia Adamin dhe Evn pasi mkatuan? Si i


ndihmoi kjo?

6. far mendon se bn Perndia pasi ti mkaton? Si t ndihmon kjo?

7. Cila ishte beteja e vrtet n t ciln u prfshi Adami dhe Eva?


far do t thot kjo pr ne? Meq je n Krishtin, kush do t fitoj
prfundimisht betejn pr shpirtin tnd? Si t ndikon sot kjo e vrtet?
9.

Rrok hirin e Perndis

Lajmi shum i keq sht se pas manis tnde me imoralitetin seksual


fshihet nj idhull dhe pas idhullit vjen rrotull nj demon.
sht e leht t mohosh apo injorosh kt t vrtet sepse priremi
t mendojm pr nj idhull si nj lloj shmbllyre guri apo metali n
formn e nj njeriu, si Buda i shndosh. Por idhull sht do gj mbi
t ciln vendosim besimin prve Perndis pr t plotsuar nevojat
tona m t mdha.
Te 1 Korintasve 10:19-20 apostulli Pal thot: far them, pra? Se
idhulli sht dika? Apo se ajo q u sht flijuar idhujve sht dika?Jo,
por them se gjrat q flijojn johebrenjt, ua flijojn demonve dhe jo
Perndis; tani un nuk dua q ju t keni pjes me demont.
Pali maskoi idhujt e lasht pagan dhe zbuloi nj demon t
shmtuar. Ata q u ofronin sakrifica shmblltyrave t gurta po
adhuronin demonin pas idhullit. Kjo e vrtet sht mjaft drithruese
nse do t flitej n novelat e Stefn Kingut. Por kjo nuk sht trillim.
sht Fjala e besueshme e Perndis. Kur nj njeri i jepet nj objekti
epshi seksual, ai po prqafon idhullin q sht pas atij objekti. Ai po
banon s bashku me nj frym t ndyr. Si e thash edhe m par,
besoj se kjo sht nj arsye se pse mkatet seksuale ushtrojn nj fuqi
106  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

t till ndaj njeriut.

Rrokja e hirit t Perndis

Ne, kur refuzojm t shkojm n shpell, t rrokim mkatin ton, me


tr kujtimet dhe zakonet e tij t turpshme, prej veshsh, dhe ta nxjerrim
n drit, do t psojm nj tragjedi m t madhe. Jona tha: Ata q jepen
pas kotsive t rreme braktisin vet burimin e hirit t tyre (Jona 2:8).
Mund ta jetoja jetn time dhe t humbisja shum gjra q nuk do t
sillnin asnj ndryshim. Gjra si hedhja me parashut, hedhja me litar
nga nj lartsi, udhtimi prqark bots, luajtja golf me nj president apo
marrja pjes n kupn e kampioneve. Por ka dika n kt jet q nuk
dua ta humbas, sepse nse e humbas e kam uar jetn kot. Si? Duke
humbur raste t panumrta pr t rrokur hirin e Perndis. Por m e
rndsishmja n jet nuk dua t humbas hirin e Perndis.
Nuk dua t jem si fmija q futi dorn n vazon e shtrenjt. Kur nuk
mund ta nxirrte, ai vrapoi duke thirrur tek e ma. Ajo, kur pa t birin
duke tundur krahun si mulli ere n prpjekje pr t liruar dorn nga
vazoja, gati sa nuk i ra t fikt jo ngaq kishte frik pr t birin, por
ngaq kishte frik pr vazon.
Mamaja, pa shkaktuar panik, asaj mund ti binte t fikt, por nuk
do t shkaktonte panik, gjeti nj shishe me detergjent t lngshm dhe
derdhi pak te dora e t birit. Ajo mbante vazon dhe i tha t birit: Trhiqe
fort. Ai murmuriti e rnkoi; fryu e shfryu, trhoqi e trhoqi, por nuk
mund t hiqte dorn.
Situata u b e nder. Pasi dora e djaloshit ishte brenda vazos pr
vetm dhjet minuta, i ati futet n dern kryesore t shtpis. Ai vlersoi
menjher situatn, u prpoq pa sukses t trhiqte dorn dhe tha: M
duhet tia pres dorn.
Sapo dgjoi kt shprehje, djali filloi t rnkonte n mnyr t
pakontrolluar.
Sa pr t qeshur i tha e shoqja t shoqit me nj ton q nnkuptonte:
Je gomar dhe abuzon emocionalisht me fmijt.
9. Rrok hirin e Perndis  107

Ai e tha si shaka. N rregull, nuk do ti pres dorn tha ai. Do


t thyej vazon.
Mbase mund tia pressh dorn pshertiu gruaja me nj ton q
nnkuptonte: Mund t bj edhe un shaka.
Pak m von babai lidhi me butsi grykn e vazos duke shpresuar
t thyhej prgjat ngjitjes s vazos. Por ajo u coptua n 236 432 cifla
t mprehta.
Fillimisht mamaja ndjeu nj zhgnjim t madh. Pastaj pa dika q
hidhte posht do lloj arsyeje dhe e bri t vinte n dyshim zgjuarsin e
birit t saj, i cili vetm nj or m par dukej si nj fmij tepr i zgjuar
dhe i talentuar.
Djali rrinte me grushtin e fiksuar mbi tavolinn ku ishin ciflat e
shprndara t vazos. Grusht e kishe dorn tr kohn q po prpiqeshim
t ta nxirrnin nga vazoja? pyeti ajo.
Toni i pyetjes s saj bashk me nj shikim t sert e bri djalin t
glltitej si nj zhab. [N at ast e ma mendoi pr raportet e fundit
t mediave rreth zhabave t shumta n zonn Altona t Hamburgut q
glltisnin gazra dhe shprthenin, duke nxjerr t prbrendshmet e tyre
deri n nj metr distanc]1. Ajo bri menjher dy hapa pas dhe po
shikonte lott q po i rridhnin t birit n faqe.
Pse nuk e hape dorn? e pyeti ajo.
Djali shpshtjelloi gishtrinjt e tij t mbuluar me sapun duke zbuluar
nj monedh argjendi. Ai e pa dhe tha me dnes: Kisha frik se mos
humbisja monedhn.
Ta them me sinqeritet, nuk e besoj kt histori. Dua t them, si mund
t jet ky djal kaq budalla? Nuk mendoj ashtu. Megjithat, edhe pse
nuk mendoj se nj fmij mund t jet aq budalla, nuk do t etiketoja t
marr nj burr t rritur si ty apo si un. Ashtu si ai djal, ne sakrifikojm
hirin e Perndis kur shtrngojm nj objekt epshi. Perndia thot:
Lshoje dhe do t marrsh hirin tim. Mbaju fort dhe do t prdorsh


1. Misteri i zbulimit t zhabave, BBC News (27 prill 2005).
108  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

fuqin e hirit tim n jetn tnde.


Megjithat ti nuk ke pse t humbassh hirin e Perndis. Mund t
lshosh idhullin q po mban, por duke br nj gj t till do t t
duhet dika m shum se thjesht t hapsh gishtrinjt. S pari duhet t
nxjerrsh jasht shpells dhe n drit gjithka pr t ciln turprohesh.
Pastaj duhet ta lsh t lir. Sapo t bsh kt, do t zbulosh se ke
lshuar gjithashtu objektin e manis tnde seksuale dhe t nissh rrugn
e pastrtis seksuale.
Apostulli Gjon foli pr dobit e t jetuarit n drit kur tha: Por,
po t ecim n drit, sikurse ai sht n drit, kemi bashksi njeri me
tjetrin, dhe gjaku i Jezu Krishtit, Birit t tij, na pastron nga do mkat
(1 Gjonit 1:7). Pastrtia ndodh kur nxjerrim mkatin ton n dritn e
pranis s Perndis.

Mjaft luajte topadjegsi

Nxjerrja e turpit n drit do t thot q duhet t reshtim s luajturi


topadjegsi me t vrtetn prsa i prket vetes ton. N fillim t shekullit
loja filloi t luhej shum. Dyshoj se kjo sht pr shkak t filmit me t
njjtin titull me aktort Vins Von, Kristin Tejllor dhe Ben Stiller.
Kur isha fmij m plqente t luaja topadjegsi. Por un nuk luaja
thjesht pr hir t lojs. Un e zotroja lojn.
N at koh shokt e klass mendonin se un isha i destinuar pr
n podiumin e nderit. Me an t lojs tregoja shpejtsin, shkathtsin,
forcn dhe guximin tim. E vrteta prekse sht se klasa e nnt ishte
viti m i mir i jets time nga ana atletike.
Gjat atij viti arrita majn e aftsive t mia atletike. Kujtoja q bleva
nj bluz futbolli disa numra m t madhe n mnyr q t m bnte
edhe pas nj apo dy vjetsh. Por nuk u zgjata m. Nuk u bra m i
shpejt se aq. E kam akoma at bluz t bardh n dollap dhe e mbaj
mend q m rrinte si nj qese patatinash. Sa her q e shoh trishtohem
pr shkak t ndrrave t prishura q m prcjell. Po t kisha qen m i
madh, m i shpejt, m i fort, m i gjat dhe nj kundrprgjigje m
9. Rrok hirin e Perndis  109

t lart ndaj dhimbjes mund t kisha qen nj mbrojts i kombtares.


Sido q t jet, n kulmin e jets time atletike, un nuk isha thjesht i
mir n lojn e topadjegsit, por isha fantastik. Isha i shpejt si vettim
dhe shmangia gati do top q m gjuanin. Nse nuk e shmangia, e
kapja dhe e hidhja, jo e hidhja sht fjala e gabuar, e prplasja topin
ndaj kundrshtarit dhe ai dilte nga loja. Oh, kujtimet e venitura t
madhshtis fminore.
Edhe pse nuk e ke luajtur kt loj apo ke vite q nuk e ke luajtur,
sht nj loj tjetr n t ciln je i zoti: topadjegsi frymror. E di
q tingllon banale, por kjo sht e vrteta. Shumica e djemve jan
ekspert n shmangien e prgjegjsive duke ia hedhur at dikujt apo
dikaje tjetr. Duke shmangur prgjegjsin ne shpresojm t shmangim
vuajtjen q ndodh kur shohim dhe prqafojm ann ton mkatare.
M. Scott Peck, n librin e tij Njerzit e gnjeshtrs, prshkruan
njerzit q i kushtohen ruajtjes s nj dukje pastrtie morale. Ata jan
t vetdijshm pr t keqen e tyre, por prpiqen me zell t shmangin
kt vetdije. Ai prkufizon nj person t lig si dikush q angazhohet
vazhdimisht n fshirjen e evidencs s t keqes s tyre nn rrogozin e
vetdijes s tyre2.
Fatkeqsisht meq njerzit e kqinj duan t shmangin apo t maskojn
t lign e tyre, prfshihen zakonisht n kisha3. Pse? Sepse duke veshur
rrobn e aktivitetit fetar mund ti mbajn t fsheht vetes dhe t tjerve
natyrn e vrtet t shpirtit t tyre.
Dy miqt q prmenda n historin hyrse t ktij libri kishin veshur
kostumet solemne t perndishmris s tyre. Ata kishin drejtuar grupe
t vogla dhe kishin shrbyer n kshillin e kishs pa pikasur askush q
ata po shikonin fshehtazi nj komshi nga dritarja e shtpis s tyre. Disa
burra bnin nj jet t dyfisht pr dhjetra vjet.


2. M. Scott Peck, Njerzit e gnjeshtrs (Nju Jork: Simon & Schuster), f. 76.


3. Si m sipr, f. 76.
110  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Prballja me sekretet e pista

Sigurisht, si mkatar jemi n gjendje t bjm pothuajse gjithka.


shtja sht: far do t bjm pr prirjen ton ndaj t keqes? A do
t vazhdojm ti shmangemi t vrtets apo do ta lem t na prplaset
n fytyr? Nse e lm t na godas, nse e lejojm q e vrteta t na
gozhdoj, ather duhet t shikojm t fshehtat e pakndshme rreth
familjes dhe vetes ton. T fshehtat q prdor mkati yn pr t krijuar
turpin q nxit shumicn e sjelljes ton kompulsive seksuale:

T fshehtat rreth abuzimit fizik dhe seksual.


T fshehtat rreth alkoolizmit dhe znkat e vrazhda familjare
T fshehtat rreth varsive tona dhe pasojave t rnda q rrjedhin
prej tyre
T fshehtat pr t metat pr t cilat nuk flet kurr
T fshehtat pr sjelljen tnde seksuale

T fshehtat si kto jan burimi i turpit tnd. Ato jan arsyeja se pse
beson se nuk do t doj askush nse do ta marrin vesh. Ato jan arsyeja
se pse i mban t tjert, edhe ata m t afrmit, n distanc.

Merr prsipr prgjegjsin

sht e rndsishme t kuptosh q ato sekrete nuk jan justifikime.


Ato nuk justifikojn sjelljen ton. Ato jan thjesht e vrteta e hidhur
rreth t shkuars dhe s tashmes ton. Ato jan mendime dhe kujtime
q ushqejn ndjenjat tona t turpit. Ne jo vetm duhet t prballemi me
ato sekrete, por duhet t identifikojm si dhe kur kemi fajsuar t tjert
pr problemet tona.
Disa vjet m par, ndrsa po bja nj intervist t drejtprdrejt n
radio, nj telefonues tha: Mendoj se kishat duhet t bjn dika pr
mnyrn se si vishen grat e reja. Pastaj prshkroi me shum hollsi se
si grat e reja, duke theksuar fjaln e reja, visheshin n kishn e tij saq
9. Rrok hirin e Perndis  111

mendova se po guliste n telefon. Me nj trazim dhe ngacmim gjithnj


e n rritje tha: Pse kto vajza vijn n kish duke veshur minifunde
dhe dekolte. Mund t shikosh kraharorin e tyre t hapur. Atyre u duhet
thn q t mbulohen.
Pasi e mbylli telefonin dhe dgjonte radion e tij, mendoj se do t ket
mbetur i uditur nga prgjigjja ime. I thash atij: Kur kisha fillon t
lejoj veshjen, ather t jesh i sigurt q njerzit jasht kishe nuk do t
futen m n der. Thjeshtsia sht karakteristik e pjekuris. Ndrsa
nj grua rritet frymrisht, Fryma e Perndis do ta shtyj at t vishet
me thjeshtsi.
Pasi thash at pohim hyrs shtova: Por, zotri, problemi i vrtet
nuk sht se si vishen grat n kishn tnde. sht paaftsia jote pr
t kontrolluar se ku t shikosh. Nuk do t jesh kurr n gjendje t
kontrollosh se si vishen grat prqark teje. Por ti mund t kontrollosh
se ku zgjedh t shikosh.
Ai, duke fajsuar grat e reja n kishn e tij pr veshje jo t hijshme,
hiqte nga vetja fajin. Ne duhet t kuptojm q

grat q vishen n mnyr sugjestionuese nuk duhet t fajsohen


pr
sjelljen ton seksuale shkatrrimtare,
prindrit tan nuk duhet t fajsohen,
grat tona nuk duhet t fajsohen
ata q bjn pornografi, prostitutat dhe krcimtart nuk duhet
t fajsohen.

Ather k duhet t fajsojm? Shiko n pasqyr. Ai q shikon n


pasqyr sht prgjegjs q t ka futur n telashe. Kjo sht e vrteta
shqeto q duhet t rroksh. sht ai q zgjedh t lejoj mkatin, mishin
dhe orekset e tij kafshrore t kontrollojn mendimet dhe veprimet e tij.
Dhe ngaq ai burr n pasqyr sht nj burr i ri n Krishtin, nj
burr i mir n t cilin banon Fryma e Perndis, nuk pse t jetojn me
at gnjeshtr.
112  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Tri lista

Kalo pak koh tani apo kurdo t gjesh nj vend t qet e pa t bezdisur
njeri. N tri flet letr shkruaj listat e mposhtme:

Lista numr nj: Identifiko do t fsheht t turpshme q mund


t t vij ndrmend.
Lista numr dy: Identifiko do justifikim, shfajsim (dika q
justifikon apo e bn t duket n rregull at q ke br) dhe arsyen
e rrem pr veprimet e tyre n vend t arsyes s vrtet q ke
dhn pr sjelljen tnde.
Lista numr tre: Identifiko ata njerz q ke fajsuar pr situatn
tnde t tashme.

Brja e ktyre listave sht vendimtare. T mundson identifikimin


e atyre kujtimeve q ke fshehur, t cilat i ke prdorur pr t ushqyer
turpin tnd. T mundson mos lejimin e mishit tnd t t mashtroj pr
t fajsuar rrethanat dhe njerzit e tjer pr problemet e tua. Sapo t
kesh br listat, je gati pr hapin e radhs.

Thuaji Perndis

Deri tani vetm ti i ke par gjrat e tua. Tani sht koha q tia
tregosh dikujt tjetr. T inkurajoj tia paraqessh Perndis meq ai di
tashm pr at lloj q je dhe q ke br.
Askush nuk e ilustron m mir se far duhet t bsh se sa djali
plangprishs (Luka 15:11-32). Ai ishte personi q kishte arsye pr t
pasur frik refuzimin. Ai, duke pritur me padurim t plotsonte orekstet
e tij epshore, krkon pjesn e tij t trashgimis s t atit. Duhet t ket
qen nj bised interesante.
Baba, a do t ma japsh tani pjesn time t trashgimis?.
Do ta marrsh kur t vdes un.
E dua tani.
9. Rrok hirin e Perndis  113

Bir, do ta marrsh kur t mos jem m un.


Po, por, baba, ti dukesh mir me shndet dhe un nuk mund t pres
aq gjat.
Si e ke planin?.
T largohem nga ty aq m tepr t jet e mundur q t bj at q
dua.
A e kupton se far po thua?.
Kshtu i ati shiti gjysmn e pasuris s tij dhe ia dorzoi parat birit
t tij.
Ajo shum e madhe parash e bri at djal shum popullor n vendin
e largt. far jete qejfi duhet t ket br. Shtpia e tij tejmbushej me
miq, gra t bukura, ver dhe gra edhe m t bukura. Ai pagoi pr do
fantazi q mund t imagjinoj nj burr.
Pastaj i mbaruan parat dhe miqt e braktisn. Nuk ka si t gjendesh
larg nga shtpia pa miq, pa para dhe pa pun. Ai, i dshpruar, gjeti nj
pun pr t ushqyer derrat. sht e uditshme se si nj stomak bosh
mund t shtyj nj njeri t ulet me derrat e t haj dark.
Pastaj ra n llumin e stalls s derrave. Nga ajo pik eprsie shtpia
dukej shum m mir dhe ushqimi i babait dukej m i shijshm. Pastaj
kuptoi se askush prej shrbtorve t babait nuk hante me derrat.
Duhe t jesh tepr i dshpruar t kthehesh n shtpi te babai t cilin
e ke pshtyr, por ngaq erdhi n vete, kuptoi se i prkiste shtpis ku
ishte babai. Edhe po t kishte nj pun si nj prej shrbtorve, ai duhej
t kthehej tek i ati. Ai, i mbushur me turp, u drejtua pr n shtpi. N do
hap ai shqyrtoi edhe nj mkat tjetr q kishte kryer kundr babait t tij.
Arsyeja se pse Jezusi e tregoi at histori ishte t edukonte drejtuesit
e lasht fetar se si i konsideron Perndia mkatart q kthehen n
shtpi. Mkatart si ty dhe un. Burrat q kan kryer disa mkate serioze
seksuale pyesin veten se si do t prgjigjet Perndia nse kthehen tek ai.

Perndia t do

Ajo q nuk dinte djali plangprishs ishte se i ati mbante nj sy nga


114  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

rruga q t onte n shtpi. Dit pas dite ai lutej pr kthimin e birit t


tij. Dit pas dite ai shikonte at rrug, duke shpresuar t shikonte ecjen
plot besim t t birit duke shkuar drejt tij. Shiko, kur djali plangprishs
u largua, ai mori me vete nj pjes t zemrs s t atit dhe pr aq koh
sa qndroi larg, i ati jetoi pa at cop t zemrs. Dhe ai e dinte prsri
at pjes.
Mendoj se nj prej dhimbjeve m t mdha me t ciln jeton babai
i djalit plangprishs shkaktohet nga frika se do t jetoj pa t birin. Jo,
m keq se kaq. Ai brengoset pr vdekjen e t birit ashtu sikur t kishte
vdekur. sht nj pikllim i zgjatur q ka fuqin t ngadalsoj kalimin e
kohs, e vjetron personin dhe krijon nj trishtim q t shoqron si hije.
Kush sht ai i marr q mendon se nj baba i till do ta doj m pak
djalin e tij vetm se ka mkatuar? Megjithat djali plangprishs mendoi
nj gj t till dhe po kshtu mendojn shumica e njerze. Por n astin
q babai pa djalin e tij, at t cilin e mendoi t vdekur, ishte gjall dhe
po ecte drejt tij, ai zbriti n rrug pr ta takuar. Para se i biri t mund t
shqiptonte rrfimin e tij, i ati e prqafoi dhe e puthi.
Jezusi dshiron q ne t dim se Perndia ka ndjenja pr njerzit si
ty dhe un, njerz q i kan kthyer kurrizin dhe kan br gjra t marra
dhe mkatare.

Perndia t pranon

Nuk sht pr tu uditur q djali plangprishs nuk priste nj zyr


komode dhe nj makin n dispozicion kur t kthehej. Ai do t ishte i
lumtur me pastrimin e banjove. Por i ati bri at q nuk e priste. Ai e
riktheu n nj pozicion nderi dhe ndikimi.
Kur nj burr ka humbur vitet e jets s tij sht e natyrshme q t
ndihet i keqardhur. Jo thjesht pr shkak t dmit t shkuar q ka br,
por pr shkak se ka sakrifikuar t ardhmen e tij. Ai sht i sigurt se
Perndia do t hedh n koshin e plehrave. Ai e di se jeta e tij do t jet
nj histori me potencial t parealizuar. Mbi t gjitha si do t mund t
prdorte Perndia nj person me nj t shkuar t till t ndyr.
9. Rrok hirin e Perndis  115

N vend t nj dore t tendosur, babai i djalit plangprishs i dha t


birit nj rrob, nj unaz dhe sandale, sepse ai e pranoi at plotsisht:
pa asnj kusht. Ai do t merrte nderin, autoritetin dhe punn e nj biri.
Pr shkak se kam br m shum gjra t kqija se t tjert, jam
mirnjohs q Perndia prdor burra t rn. Mbase kjo sht arsyeja
se pse historia e mohimit t Pjetrit ndaj Jezusit m frymzon. Jezusi,
pasi informoi Pjetrin q ai do ta mohonte se e njihte pr tri her, tha:
Por un jam lutur pr ty, q besimi yt t mos mpaket; dhe ti, kur t jesh
kthyer, forco vllezrit e tu (Luka 22:32).
Dyshoj se ato fjal patn nj kuptim t veant pr Pjetrin kur u ndje
m von si nj kock e thyer. Ai duhet t ket gjetur shpres n faktin
se Jezusi jo vetm parashikoi mohimin e tij, por edhe pendimin dhe
dobin e tij t ardhshme. Perndia i do djemt plangprishs si ty dhe
un. Ai plqen t marr burra t rn dhe ta bj pjesn tjetr t jets
m t mirn e jets s tyre.

Perndia feston miqsin tnde

far gostie! I ati prgatiti nj gosti, solli nj grup muzikor dhe ftoi t
gjith ata q njihte. Pse? Sepse djali t cilin mendonte se kishte vdekur
ishte kthyer i gjall n shtpi.
Sa ndryshe do t kishte qen skena e gostis nse djali nuk do t
ishte kthyer kurr n shtpi ngaq kishte frik nga refuzimi i t atit.
Jeta e Jezusit e bn t qart q Perndia pranon mkatart dhe feston
miqsin e tyre.
A e ke parasysh at listn pr t ciln t inkurajova t bje disa
faqe m par? At pr t ciln shpreson t mos e shoh njeri? At q
mendon se Perndia do t rrudh vetullat? Shiko, n astin q ia tregon
Perndis, ai do t jap sinjalin pr t nisur festimin n qiell me konfeta,
drita vezulluese dhe bilbila festash. Nuk ka asgj tjetr q ti jap m
tepr knaqsi se sa miqsia me ty dhe asgj tjetr nuk do ti jap m
tepr gzim se sa paraqitja jote e mendimeve dhe kujtimeve t turpshme
n dritn e pranis s tij n mnyr q ai t t fal, pastroj dhe prgatis
116  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

pr t t prdorur n t ardhmen.

Pranoje veten si bn Perndia

Sigurisht shrimi nga mendimet dhe kujtimet e turpshme nuk do


t ndodh gjat nj nate. Akoma do t ndeshesh me frikn e refuzimit
dhe braktisjes. Meq mund ti prsrissh gjrat, mund t t pushtojn
mendimet e dnimit t vetvetes. Mund t thuash me vete: sht e
padobishme. Nuk arrij q ta zgjidh kt problem ose Ja, pra, e bre
prsri! I ke rrfyer mkatin Perndis dhe ke br prsri t njjtn
gj. Nuk vlen pr gj!.
Hern tjetr q t dgjosh zrin q t pshprin ato mendime,
ndalu dhe thuaji vetes: Kto mendime nuk vijn nga Perndia. Ato
jan gnjeshtr. Ato prshkruajn njeriun tim t vjetr. Ato mohojn
identitetin tim si njeri i ri n Krishtin. Kujto, nj prej roleve kryesore
t Satanit sht t padis njerzit e Perndis dhe ti sakatoj me faj e
turp (Zbulesa 12:10).
Pasi i ke thn kt vetes, duhet t zgjedhsh t neutralizosh
gnjeshtrn me t vrtetn. Duhet ti thuash vetes: Perndia m do pa
kushte. Ai m ka br nj njeri t ri n Krishtin. Pranoj dashurin e tij
dhe identitetin tim t ri. Un e dua veten.
Sa her q gnjeshtrat rreth vetes fillojn t futen n kok, thuaji
vetes kt. Nse je vetm, thuaje me z t alrt. Thuaje shpesh! Pr vite
me radh i ke thn vetes q je nj person i tmerrshm. Perndia po
transformon mendjen dhe karakterin tnd, por do t duhet pak koh q
t msohesh me identitetin tnd t ri. Megjithat, nse flet me zell me
veten n kt mnyr, do t fillosh ta shohsh veten ndryshe dhe ndrsa
e shikon veten ashtu si t shikon Perndia, mendimet dhe veprimet e
tua do t ndryshojn.
Ne, ngaq kuptojm se shumica e dashuris sht me kushte, kemi
studiuar dhe praktikuar q ta bjm veten m t dashur. Ne bjm at q
mundemi q t bhemi m t mir, t vijm er m t mir dhe t dukemi
m t mir. Ne prpiqemi t veshim kostumin e suksesit q i thot bots
9. Rrok hirin e Perndis  117

se jemi t denj pr respektin dhe dashurin. E kuptoni se far dua t


them: makina, veshje, shtpi, pushime, zyra dhe do lloj lodre.
Sido q t jet, ka kuptim meq jetojm n nj lloj bote me mendsin
fito respektin dhe dashurin time, ne do t prpiqemi t fitojm
dashurin e Perndis. E vrteta sht se nuk mund t bjm asgj pr
ta br veten m t plqyeshm para Perndis. Ai nuk do t donte m
tepr nse do t ishe i prsosur. Dhe ai nuk do t t donte m pak ngaq
nuk je. Ai t do ashtu si je. Nse refuzon t besosh se ai t do, po e quan
Perndin gnjeshtar. Je duke nnkuptuar q ti mund t prcaktosh
vlern tnde m mir se Perndia. Vetm nj i marr do t mendonte nj
gj t till. Oh po, e kam thn tashm q kta njerz jan ndonjher
t marr. Ather, kur t vijn mendime t tilla, kujto q nj mendsi e
till sht idiotsi dhe jo e vrtet.
Jezusi dshiron t kuptojm realitetin e dashuris pa kushte t
Perndis. Jam i bindur se pse natn para se t vdiste u lut q t gjith
besimtart t jetonin n unitet q bota t dij, dhe kjo fjali m heq trurin
sa her e lexoj: q ti m ke drguar dhe q i ke dashur, ashtu si m ke
dashur mua (Gjoni 17:23, fjalt m t pjerrta nga autori). A e kuptove
fjalin e fundit? Jezusi tha q dshiron t dim se Perndia na do po aq
sa do edhe at. Perndia At t do po aq sa do Jezusin. Ai t do ty, djalin
e tij me t meta, po aq sa do edhe djalin e tij t prsosur.
T thuash: Pranoj dashurin e Perndis dhe identitetin tim t ri,
neutralizon zrin e gnjeshtrt t mkatit tnd q ushqen ndjenjat e tua t
turpit. Sa her q prsrit at fjali, je i lidhur me dashurin e Perndis.
Dhe dashuria e tij t ka transformuar dhe do t vazhdoj t bj nj gj
t till.

Sistemimi i shtpis tnde

Procesi i ndryshimit vetjak ndodh gjat rrjedhs s jets ton sepse


duhet nj jet e tr pr t filluar t kuptojm se kush jemi si njerz t
rinj n Krishtin. Tani q ke nxjerr t fshehtat e tua t turpshme n drit,
hapi tjetr ka t bj me vendimin se kujt do ti shrbesh: epshit tnd
118  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

me orekset e tij prej dragoi apo Krishtit.


9. Rrok hirin e Perndis  119

PR DISKUTIM

1. Si mund t jet mkati seksual nj form idhujtarie? far thot


apostulli Pal se fshihet pas idhullit? Si ndikon tek ty kjo e vrtet?

2. Si luajn burrat topadjegsi frymror? Pse e luajn kt loj?

3. A e luan ti kt loj?

4. Cilat jan t fshehtat n jetn tnde t cilat dshiron ti mbash t


fshehura? A i ke thn ndonjher ndokujt pr to? Si mendon se do
t prgjigjesh po tu tregosh?

5. 1 Gjonit 1:9 flet se si Perndia do t prgjigjet nse i tregojm mkatet


atij. Vargu thot: Po ti rrfejm mkatet tona, ai sht besnik dhe
i drejt q t na fal mkatet dhe t na pastroj nga do paudhsi.
Cilat jan dy gjrat q do t bj Perndia kur ia rrfen atij?

6. Paraqiti para Perndis tri listat q ke br. Rrfeja mkatet e tua atij.

7. Cili sht rezultati i rrfimit tnd?

8. Si ndikon tek ty njohja se Ati yt qiellor t do, t pranon dhe bn fest


pr miqsin e tij me ty?
PJESA E TRET

GJETJA E LIRIS
10.

Llogaritja e kostos

Zakonisht bja ski n uj me kmb zbathur. M shtohej adrenalina e


kur rrshqisja prgjat ujit t but si pasqyr me shpejtsi t madhe. M
plqente t prdorja thembrat pr t krijuar pas meje shatrvanin prej dy
metr t lart. Shijoja sfidn e kryerjes s trukeve si nisjen posht ujit,
kaprcimin e valve, rrshqitjen me nj kmb t vetme apo kryerjen e
nj rrotullimi. M plqenin t gjitha kto gjra q i bja kmbzbathur.
Nuk m plqente t rrzohesha me kok n uj ndrkoh q ecja me
gjashtdhejt kilometra n or. Kjo nuk m plqente.
Nj dit nj mik mu afrua dhe m tha: A mund t m msosh t
bj ski me kmb zbathur?.
Meq ai dinte se si t bnte zigzage i thash: Pa problem.
Me t vrtet?.
Po, nse je gati t biesh vazhdimisht me kok ndrsa garon n uj
me shpejtsi gjashtdhjet kilometr n or.
Mund ta bj kt tha ai.
Buzqesha. Do t ishte interesante. Mendova t vija n prov
vendimin e tij me dy shuplaka t forta n faqe, por n vend t ksaj
thash: Fjala kye q mund t mos kesh dgjuar mir n kushtin tim
ishte fjala vazhdimisht.
124  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Prplasja e tij e par m fytyr q prjetoi ishte skuqja e fytyrs,


pastrimi i hundve, mufatja e syve dhe largimi i entuziazmit. Ndrsa
po sillja varkn prqark, ai tha me vshtirsi se donte q ta provonte
edhe nj her.
N prplasjen e dyt shkuli flokt, grisi rrobat e banjos dhe i shkoi
hunda pas koke. T paktn kshtu i dukej atij.
Mbase mund ta provosh m von i thash n prpjekjen pr t
vn n vend dinjitetin e tij.
Po, m von.
Sigurisht, nuk e provoi m. E dija q nuk do ta provonte prsri. Por
me kalimin e kohs u msova shum djemve t bnin ski kmbzbathur.
Jan ata q nuk heqin dor edhe pse jan prplasur shum her me
fytyr.
M e bukura sht se djemt q nuk hiqnin dor nuk jan m tepr
atletik, t guximshm apo m pak t prirur t ndjejn dhimbjen se sa
djemt q hoqn dor. Ndryshimi i vetm tek ata burra sht zotimi.
Ata e kan mbushur mendjen, para se t futen n uj, q do t bjn ski
kmbzbathur dhe prfundimisht ia kan dal. Djemt e tjer e plqejn
iden e t bri ski kmbzbathur, por vetm nse nxnia sht e shpejt,
e leht dhe pa dhimbje.
Kur i msoja nj shoku t bnte ski kmbzbathur, prpiqesha
gjithmon ta bja t qart q n fillim se sa dhimbje ke kur rrzohesh
n liqen me shpejtsi t madhe. Meq nuk dua q t dshtojn, u jap
zemr t llogarisin koston para se ta provojn.
N mnyr t ngjashme dua q t marrsh n konsiderat koston e
pastrtis morale.
E dua thua ti.
Por do t lndoj nse ndryshon mnyrn se si mendon dhe jeton.
N rregull.
Do t heqsh dor nga dika q t jep knaqsi.
N rregull.
Do t krkoj nj rishikim t plot t mnyrs se si konsideron
veten dhe se si vepron.
10. Llogaritja e kostos  125

Prsri n rregull.
Do t biesh me fytyr.
E di.
Do t biesh m shum se nj her.
Nuk m intereson. Dua pastrtin.
A nuk i ngjan kjo mnyrs se si flasim nse un dhe ti do t ishim
ulur prball njri-tjetrit n nj lokal. Nse punt jan kshtu, ather
para se t marrsh zotimin, dua q t llogarissh koston. Nj gj e till
sht vendimtare pr suksesin tnd afatgjat.

Llogaritja e kostos

Kur shikoj domethnien e fjals rndes, has q sht pak m tepr e


ndrlikuar nga sa mendoja. Rndesa: Forca natyrale e trheqjes ushtruar
nga nj trup qiellor, si Toka, ndaj objekteve n apo afr siprfaqes s
saj, me prirjen pr ti trhequr drejt qendrs s trupit1. Mendoja se do
t lexoja dika t till: Rndesa sht ajo q i bn gjrat t bien. Ose
Rndesa sht forca pas shprehjes: far ngjitet lart, bie posht.
Ndrsa ke dgjuar pr rndesn, dyshej se ke dgjuar at q psikologu
dhe autori Abraham Tuerski e quan ligji i rndess njerzore. Ai, n
librin e tij Mendsia e varur, shkruan: Nj person bie nga nj gjendje
q duket se sht nj ankth m i madh n nj gjendje q duket se sht
nj ankth m i vogl dhe asnjher anasjelltas2.
Me pak fjal, Tuerski debaton se njerzit zgjedhin gjithmon rrjedhn
e veprimit q prodhon m pak dhimbje. Me fjal t tjera, nj dshir pr
t shmangur dhimbjen ushtron nj forc rndese n shpirtin e njeriut q e
trheq n drejtimin e dhimbjes m t vogl dhe knaqsis m t madhe.
Kur lexova pr her t par ligjin e rndess njerzore t Tuerskit,
mendova se donte t thoshte q njerzit e vetm q iu largohen


1. Fjalori Trashgimor Amerikan i gjuhs angleze, botimi i katrt (Nju Jork: Houghton Mifflin, 2006).
2. Abraham Twerski, Mendimi ngjits (San Francisco: Harper & Row, 1990), f. 79-80.

126  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

kompulsioneve dhe varsive jan ata jett e t cilve jan n rrmuj


totale, ata q kan humbur gjithka. Por kjo nuk sht domosdoshmrisht
e vrtet. do njeri mund t gjej liri nga mkati seksual, por do ta bj
nj gj t till nse dhimbja e vazhdimit t sjelljes s tij sht m e madhe
se dhimbja e ndalimit. Dhimbja e vazhdimit mund ose t prodhohet nga
humbja e gjithkaje q ai vlerson ose duke prjetuar humbje m pak
domethnse dhe duke soditur humbjen e gjithkaje tjetr.
Miqt e mi q msuan t bnin ski kmbzbathur duruan dhimbjen
fizike sepse u bindn se dhimbja e dshtimit ishte m e madhe se sa
dhimbja e rnies. Ata duruan goditjen e forcs s ujis me fytyrn n
shpejtsi t lart, sepse imagjinonin knaqsin e suksesit.
Megjithat kur kishin at prfytyrim suksesi, atyre u duhej akoma t
bnin nj hap besimi. Ata duhet t kushtoheshin dhe t vendosnin nj
kmb n uj dhe pak m von t ngrinin njrn kmb nga skit dhe
ta vendosnin n uj. Ata ndrmorn at hap duke e ditur shum mir se
ishin vetm hap e mbyll syt larg prshndetjes s ujit me fytyrn e tyre.
Msuesit e sotm t skive prdorin nj mjete pr t ndihmuar njerzit
t msojn ski me kmb zbathur. Nj prej tyre sht nj shufr metali
q vendoset anash varks. Personi q bn ski mbahet te shufra, prek
leht ujin me kurriz dhe kur varka arrin shpejtsi t lart, ai pozicionon
kmbt n uj dhe bn ski me kmb zbathur. Shufra e metalit zvoglon
rniet, por askush nuk mson t bj ski kmbzbathur pa prjetuar
dhimbjen.
N mnyr t ngjashme ka gjra q mund t bsh pr t zvogluar
gjasat pr t rn n mkate seksuale (do ti shqyrtojm kto n kapitujt
e fundit). Por nuk do t jesh kurr i pastr pa nj gatishmri pr t
larguar periudhat e shqetsimit. Meq sht kshtu, duhet ti kushtohesh
Perndis dhe nj procesi q do t nxis pastrtin.
Ose mund t pressh, ashtu si djali plangprishs, derisa t arrish
fundin e stalls s derrave. Ose mund t ushtrosh urtsi duke krkuar t
kuptosh pasojat e mkateve t tua seksuale nse nuk gjen liri. Si mund
ta bsh nj gj t till? Edhe nj her, nuk do t ndodh nse rrit dhe
pret q t vij zbulimi nga qielli. Nj kuptim i till nuk do t na vij
10. Llogaritja e kostos  127

vetvetiu. Por mund ta fitosh nse do t kalosh pak koh dhe ndjeksh
udhzimin tim prej trajnuesi.

Bj nj list

Kujtoj q po lexoja nj libr nga nj pastor i mirnjohur, Xhej Denis,


rreth arritjes dhe ruajtjes s pastrtis seksuale. N faqe hyrse t librit
ai prshkruan mendimet dhe ndjenjat e tij pasi tradhtoi t shoqen. Nuk
prisja nj rrfim t till kaq t lirt. N fakt u trondita q kishte kryer
tradhti bashkshortore.
U ula dhe lexova me vmendje ndrsa prshkruante kur po i jepte
makins n vendin e tij t preferuar nj vend ku takohej shpesh me
Perndin nj vend ku kishte udhhequr nj grup dishepullizimi pr
burra. Ndrsa lott i rridhnin n faqe, ai sjell ndrmend kur i tregoi t
shoqes. Ajo i kishte qen afr n koh t mir e t keqe. Ajo bri vetm
nj pyetje t thjesht: Pse?.
Pastaj mendoi tia tregonte t birit dhe kishs s tij. Si do t ndikonte
kjo tek pikpamja q kishte i biri pr t dhe Perndin? Si do t ndikonte
kjo tek ata q drejtonte dhe ata q kishte drejtuar pr te Krishti?
Pastaj ndodhi udia m e madhe. Ai tha se nuk ka ndodhur gj, sepse
nuk kishte pasur nj lidhje jasht martesore. Ai shpjegoi se e kishte
shkruar at histori vite m par pr ti kujtuar vetes pr mimin e lart
q do t paguante nse do t tradhtonte t shoqen33.
Ajo histori m hoqi trurin. Kalova nga agonia emocionale te gzimi
i papritur ndrsa imagjinoja at duke jetuar n nj mundim aq t madh
dhe pastaj t kuptoja q nuk kishte ndodhur asgj. As atij as mua.
Ja si sht puna: si burra nuk na vjen ndrmend nj dat apo takim i
rndsishm, por zor se harrojm fytyrn dhe trupin e nj gruaje seksi
q kemi par n t shkuarn. Ne mund t kujtojm me rezolucion t lart
do element t fytyrs dhe formave t saj. Por imagjinata e pasojave

3. Jay Dennis, Zbutja e mendimeve t tua private (Grand Rapids, Mi.: Zondervan, 2002), f. 17-18.

128  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

t mkateve seksuale pushton mendjen ton, ashtu si duhani i teprt.


Prandaj sht e dobishme t bhet nj list. Ngjitet n kujtesn ton
far do t ndodhte nse do t bnin t pamendueshmen. Duke pasur
kt parasysh, kalo disa minuta dhe bj nj list pasojash nse vazhdon
sjelljen tnde t dmshme seksuale. Ose mbase nuk je duke ndjekur nj
rrug t till. Nse sht kshtu, ather ndiq shembullin e pastorit dhe
gjithsesi bj nj list. Lista jote duhet t prfshij pasojat q ke vuajtur
tashm dhe nj skenar t ardhshm i rastit m t keq. Prdor listn m
posht dhe shto pika t tjera nse sht e nevojshme.

Pasoja e dhimbshme Nse ndjek shtegun e mkateve seksuale


1. Pr martesn time:
2. Pr familjen time:
3. Pr punn time:
1. Pr shndetin tim:
2. Pr reputacionin tim:
3. Pr imazhin e vetes:
4. Pr financat e mia:
5. Pr t ardhmen time:

Pasojat e dhimbshme nse ndaloj


1. Mrzitje
2. Durimin e dhimbjeve emocionale n vend q ta zvogloj
dhimbjen me seks
3. Durimin e nj dshire t madhe pr prvoja seksuale
shkatrrimtare
4. _____________________________________________
5. _____________________________________________

Shpresoj q duke br kto lista dhe prfytyrimi i dhimbjes nse


vazhdon n mkatin tnd sht m i madh se sa dhimbja pr ta ndaluar.
Kto lista kan synimin q t t ndihmojn t thuash: U mbush kupa.
Mjaft m. Dua lirim, edhe nse duhet t duroj dhimbjen pr ta gjetur.
10. Llogaritja e kostos  129

Sapo t kesh br kto dy lista, bj nj list t tret, e cila prshkruan


dobit e pastrtis morale.

Dobit e pastrtis
1. Pr marrdhnien time me Perndin:
2. Pr gruan time:
3. Pr fmijt e mi:
4. Pr shndetin tim:
5. Pr reputacionin tim:
6. Pr miqt e mi t ngusht:
7. Pr imazhin tim t vetes:
8. Pr financat e mia:
9. Pr t ardhmen time:

Kalo nj koh pr t plotsuar kto lista. Prdor pasojat dhe dobit


e sugjeruara si pik nisjeje. Shto t tjera sipas rastit.
Ndrsa shqyrton kto lista, do t bhet e qart se cila zgjedhje do t
zgjedh dobin m t madhe.
Fatkeqsisht kur kemi t bjm me mkatin seksual, ne burrat nuk
jemi gjithmon t logjikshm. Ne veprojm si burri q po hapte nj
kanal gjat nj dite t nxeht vere n Teksas. Pasi kishte punuar pr
disa or, nj shok i tha: Pse jemi ktu duke thyer mesin pr nj pag
minimale, ndrsa presidenti i kompanis merr nj pag me gjasht shifra
duke ndenjur n nj zyr me ajr t kondicionuar?.
Do t shkoj ta zbuloj tha burri, duke hedhur lopatn. Ai shkoi
drejt ndrtess s zyrave ku ishin suitat e drejtuesve t kompanis. Pr
pak minuta po qndronte para presidentit t kompanis. Pse merr aq
shum para duke br pothuajse asnj pun, ndrsa un hap kanal dhe
fitoj shum pak?.
Presidenti i kompanis i dha nj buzqeshje miqsore dhe tha: Eja
ktu dhe do t ta tregoj. Pastaj vuri dorn e tij pas murit prej tulle dhe
tha: Godite dorn time me grusht.
Puntori mori vrull dhe iu lshua dors s presidentit me tr fuqin
130  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

q kishte. Ndrsa grushti i tij po afrohej pr t goditur dorn, presidenti


e hoqi dhe grushti i puntorit u prplas pas murit. Ndrsa po brtiste nga
dhimbja, presidenti tha: Prandaj un jam presidenti dhe ti je grmues.
Puntori u kthye te shoku i tij i cili e pyeti: far t tha?.
Do t ta tregoj i tha puntori ndrsa ngriti dorn para fytyrs s
tij. Godite dorn me sa forc t kesh.
Zor se ka njeri m hm, duket q fjala i marr po shfaqet shpesh,
megjithat ne burrat mund t jemi po aq t palogjikshm n lidhje me
epshin. Ne do ti bjm gjrat q krijojn dhimbje t paimagjinueshme
pr vete dhe pr ata q i duam. Po t sfidoj ti bsh ball nxitjes pr t
qen i palogjikshm. Shiko mimin e mkateve seksuale dhe dobit
e pastrtis dhe bj nj zotim pr t ndaluar sjelljen tnde seksuale
shkatrrimtare. Ose nse nuk je i prfshir n mkate seksuale, bj nj
zotim pr ti shmangur.
Sapo t kesh br at zotim, je gati pr kapitullin tjetr. Kthe faqen
pr t zbuluar se far sht.
10. Llogaritja e kostos  131

PR DISKUTIM

1. Kontrollo dy listat e pasojave pr vazhdimin apo ndalimin e sjelljes


tnde seksuale shkatrrimtare. Ndrsa lexon listn, prpiqu t
prfytyrosh pasojat e do vendimi. Krkoji Perndis q t t bj
t aft t shikosh qart pasojat nse vazhdon n mkat.

2. Shkruaj nj histori n nj faqe duke prshkruar se far do t thot


pr ty po tia tregosh gruas, fmijve dhe miqve. Nse takohesh me
nj grup, trego at q ke shkruar me ta.

3. Si t ndikon tani thjesht mendimi i pasojave kaq t tmerrshme?

4. Tani kontrollo listn q pohon dobit e pastrtis. Tregoja at list


grupit tnd. Krkoji Perndis t t ndihmoj q t shikosh bekimet
q rrjedhin nga t pasurit nj jet t pastr seksuale.

5. Falndero Perndin q me fuqin e tij je n gjendje t vazhdosh


prpara si nj njeri i ri n Krishtin.
11.

Zgjidh pronarin tnd

Jam njzet e nj vje dhe jam n apartamentin e nj shoku. Po pijm


drog. Kam dal me Sindin, nusen time t ardhshme, prej tre muajsh.
Kur jemi bashk, un jam zoti Djali i Mir i Krishter. Po shkon n
drejtimin e tij nga ana frymrore, por m plqen t pi drog.
elsi thith marjuan dhe e mban tymin n mushkri. Flokt e saj t
gjat e bjond i varen mbi shpatulla. T bardhat e syve t saj jan skuqur.
Pas dhjet apo m shum sekoda ajo nxjerr me ngadal tymin q ngjan
me nj kng t Grejtfull Ded. Ajo m shikon dhe m thot: Kush t
njeh m mir, Bill, un apo Sindi?.
shtja sht e vjetr. Takohem me elsin do dy jav pr disa or.
Ajo m njeh shum pak. Me Sindin kalojm shum or s bashku q
kur jemi takuar. Sindi i them.
elsi i prgjigjet prgjigjes sime, meq e pret nj t till. Sindi nuk
e njeh kt ann tnde. Apo jo?.
Komenti i saj m l pa fjal. E vshtroj pr pes apo mbase dhjet
sekonda.
E kupton se far dua t them? m pyet ajo.
E kuptova se far donte t thoshte. Po bja dy jet t ndryshme.
Kalon nj or. Mendja m kthjellohet. I hipi Ostin Helit tim t kuq
134  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

3000 kubik dhe nisem pr n shtpi. Qetsoj veten dhe ajri i freskt i
pranvers m shpurpurit flokt. Por sht Fryma e Perndis q prek
zemrn time. Rreth mesnate udhtoj drejt jugut n rrugn Lamar dhe
kaloj urn Taun Llejk n Ostin. N mes t urs shikoj nj degzim n
rrugn e jets time. N t majt sht jeta e hedonizmit dhe materializmit,
nj jet me nj prkushtim gjysmzemre ndaj Perndis. N t djatht
shtrihet nj rrug pastrtie: nj jet e prkushtuar trsisht Perndis.
Ndjen Perndin q m trheq n shpirt. Duhet t marr nj vendim.
far vendim t marr? Nuk mund t vazhdoj t ndjek t dyja rrugt. O
njrn o tjetrn. Lott m rrjedhin n faqe. N at ast u prkushtova t
ndjek Perndin pr pjesn tjetr t jets time. Nuk do t pij m drog.
Nuk do t fle m nj grua derisa t bhet gruaja ime. Para atij asti e
kisha pranuar Krishtin si Shptimtarin tim. Me at vendim ai u b Zoti
im.
N kapitullin e shkuar pam rndsin e zotimit pr nj jet n
pastrti. N kt kapitull do t shqyrtojm vlern e zotimit t jets ton
ndaj Perndis.
Nuk mendoj se sht nj proces me dy hapa. Nuk sht se marrim
nj zotim pastaj nj tjetr. Ato ndodhin n mnyr spontane. Kur nj
akrobat sht gati t krcej, ai po merr dy zotime. Ai zotohet t lshoj
litarin dhe t rrok shokun q e kap. Pa kto dy zotime ai do t bjer. E
njjta gj sht e vrtet pr ne. Ne duhet t lm mkatin ton dhe t
kthehemi te Perndia. N kt kapitull ne do t zbulojm, tani q do t
lshojm litarin, se si mund t rrokim duart e Perndis.

Fundi i izolimit

Pr shkak se epshi sht nj problem frymror, ai na izolon nga ajo


q jemi n Krishtin, vetja jon e vrtet, nga Perndia dhe nga njerzit.
Sa m tepr qndron mkati i shfrenuar, me tr orekset e tij epshore, aq
m tepr t izoluar do t jemi nga ana frymrore. Epshi, kur kontrollon
plotsisht jetn ton, na ndalon q t lidhemi me Perndin apo njerzit
e tjer. Epshi yn krkon t mbys njeriun e ri n ne, personalitetin ton
11. Zgjidh pronarin tnd  135

t vrtet, dhe t shkatrroj jetn ton frymrore.


N fazat e hershme t mkatit seksual, objekti i epshit ton (idhulli
dhe demoni pas tij) duket se ushqen jetn dhe sjell realizim n qenien
ton t brendshme. Nxitja e pornografis apo nj lidhje jasht martesore
gjallron dhe e bn burrin t ndihet i gjall. Por ndrsa mkati seksual
rritet, kjo ushqyerje del q sht nj mirazh. Kjo sht arsyeja se pse
epshi na konsumon, duke ndodhur nj tharje frymrore.

Q t ndodh liria dhe shrimi,


duhet t lidhemi me Perndin
dhe t kujdesemi pr jetn ton frymrore:
pr njeriun e ri, njeriun e mir q jemi br
prmes identitetit ton me Krishtin.

Gatishmria jon pr t kapur nj idhull n formn e nj objekti


seksual tregon nevojn ton pr Perndin. Zbulon urin n shpirtin ton
pr dika jasht vetes. Shn Agustini shkroi rreth ksaj urie shekuj m
par: Zemrat tona u bn pr ty, o Zot, dhe ato nuk gjejn paqe derisa
t gjejn prehje n ty.
Perndia dshiron t t jap kt prehje. Ai dshiron t prjetosh
bashkimin me t n mnyr q t rritesh frymrisht. Kjo sht arsyeja
se pse Pali na nxit t paraqesim trupat tan te Perndia si nj flijim i
gjall (Romakve 12:1).

Nj zgjedhje logjike

Pr vite me radh dukej sikur sa her q shikoja dik q i kushtohej


Perndis, ndodhte n nj sfod ndryshimi emocional. Pas nj mesazhi
t fuqishm dhe preks pastori sfidonte njerzit t dilnin para dhe ti
kushtonin jett e tyre Krishtit. Dhe njerzit dilnin para. Me raste nj
miku im e pranonte sfidn.
N kampe t rinjsh pas nj jav t ngjeshur me informacion frymror,
fmijt nxiteshin ti kushtonin veten Perndis dhe shum prej tyre, me
136  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

lot, bnin nj gj tt ill.


Nuk kaloi shum pr mua t dilja n dy prfundime. I pari, Perndia
mund t prdor dhe prdor emocionet tona pr t na trhequr te vetja.
I dyti, ka nj grack t mundshme me vendimet frymrore t shtyra nga
emocionet. Pra, kur emocionet q nxisin vendimin kalojn, po kshtu
mund t kaloj edhe zotimi. Kjo m kujton pr dik q bn nj blerje
impulsive dhe pastaj m von prjeton keqardhjen e blersit.
Jam mirnjohs pr prvojat e forta fetare q kam pasur. Disa prej
tyre m kan shtyr n nj zotim m t thell te Perndia. Prvoja q
pata at nat n Oston ndrsa po i jepja makins mbi ur ishte shum
emocional. Por shum nga zotimet afatgjata q i kam br Perndis
kan ardhur si rezultat i t menduarit saktsisht t asaj q donte Perndia
t bja dhe pastaj marrja e vendimit, me an t hirit t Perndis.
Mendoj se kjo sht qasja q iu kushtua apostulli Pal. Kur nxiti
romakt pr t paraqitur trupat e tyre si fli e gjall te Perndia, ai tha
se nj akt i till ishte nj shrbes e menur (Romakve 12:1). N
gjuhn origjinale e menur do t thoshte e mbshtetur n logjik.
Para se ti krkonte atyre t bnin at zotim, Pali filloi nxitjen e tij:
Ju lutem, pra, o vllezr, nprmjet dhembshuris s Perndis.
apostulli prdori fjaln prandaj, sepse donte q lexuesit e tij t
merrnin n konsiderat gjithka q u tha atyre n njmbdhjet kapitujt
e par. N ato kapituj ai shpjegon q mshira e Perndis na siguron
faljen, pranimin, lirin nga epshi, nj t ardhme t mrekullueshme dhe
fuqin pr nj jet fitimtare. Dhe sigurisht, mshira e Perndis na ka
identifikuar me Krishtin n mnyr q ne t jemi njerz t rinj n t.
Duke pasur parasysh at q ka br Perndia pr ne prmes Krishtit
dhe duke pasur parasysh gjithka q ka br pr ne n Krishtin,
a ka kuptim q ti kushtohemi trsisht atij? A meriton pornografia
vmendjen ton? Po nj prostitut? Nj lidhje e palejuar? Sigurisht
jo! Vetm Perndia meriton prkushtimin ton dhe vetm ai mund t
ushtroj mshirn e tij n jett tona n mnyr t till sa q t na nxis
ti kushtohemi vetm atij n dashuri. A e rroke kuptimin e fjalis s
fundit? sht mshira e Perndis q na ka ndryshuar tashm dhe sht
11. Zgjidh pronarin tnd  137

mshira e tij q na bn ti kushtohemi trsisht atij.


Sigurisht, orekset tona epshore do t kundrshtojn mshirn e
Perndis. Ato do t pshprisin gnjeshtra n vesht tan q mund t
bhen pengesa t fortifikuara pr t mbajtur larg mirsin e Perndis.
sht thelbsore q t njohsh kto pengesa n mnyr q t lejosh
mshirn e Perndis pr ti kaluar.

PENGESA E PAR: Duhet ti v gjrat n rregull

Nuk jam gati ti kushtohem Perndis do t thuash.


Pse jo?.
Sepse jam i dhn pas pornos.
Ather?.
Shiko, nuk mund ti kushtohem Perndis derisa t resht s pari
faqe pornografike n internet.
Dgjo, Perndia nuk krkon t rregullohesh dhe pastaj t kthehesh
tek ai. Ai dshiron t shkosh tek ai n mnyr q t shrohesh.
sht nj realitet i thell q Perndia t do ashtu si je. sht fuqia e
tij q do t t ndryshoj, jo vetja jote. Jezusi krahasoi miqsin ton me
t me shermendin dhe hardhin: ne jemi shermendt dhe ai sht hardhia
(Gjoni 15:1-8). Puna e shermendit sht t qndroj n hardhi dhe t
jap frut. sht prgjegjsia e hardhis t prodhoj frut. N mnyr t
ngjashme t jetuarit e nj jete t pastr seksuale sht fruti i nj miqsie
me Perndin, jo kushti paraprak.
Nj person bhet i krishter duke i besuar Krishtit pr ti falur
mkatet dhe pr ti dhn jetn e prjetshme. Krishti vdiq n kryq pr
t paguar ndshkimin pr mkatet tona dhe u ngjall prej s vdekurish
pr t na siguruar pr jetn e prjetshme. Gjja e vetme q mbetet pr
ne sht t besojm n t. Besimi yn liron fuqin e tij t pafund pr
t na shptuar.
Besimi jo vetm na lidh me Perndin, por sht edhe elsi pr t
rritur miqsin me t. Si ndjeks t Krishtit ne duhet ti kushtohemi
Perndis dhe ti besojm pr t na ndryshuar. Besimi yn na prfshin
138  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

n forcn e tij t pakufijshme (Efesianve 1:15-23). Kjo do t thot q ti


nuk ke pse t prmirsohesh para se ti kushtohesh Perndis. N fakt,
nse po pret nj gj t till, kurr nuk do ti kushtohesh Perndis, sepse
nuk ke pr ta pastruar jetn plotsisht.

PENGESA E DYT: Iu kushtova m par Perndis dhe nuk


funksionoi

Kjo fjali m kujton pr nj mik q filloi nj diet dhe m von u


ankua q nuk funksionoi pr t.
Pse jo? e pyeta.
Sepse kur haja m pak ushqim, m merrte uria.
Mos prisje q dieta t t hiqte urin?.
Eh, jo. Por nuk prisja t isha aq i uritur.
Mbase nse e provon prap dhe i qndron rigoroz, uria jote do t
shuhet m von.
Jo m tha ai nuk funksionoi pr mua.
Sigurisht, prkushtimi ndaj Perndis nuk do t heq orekset e tua
seksuale ashtu si dieta nuk hoqi urin e ktij burri pr ushqim. sht
e kuptueshme q nj djal t mendoj apo t paktn t shpresoj, q
kur ti kushtohet Perndis, Zoti do t heq dshirat e tij epshore. Kur
mbetet epshi, mund t dal n prfundimin se Perndia e ka braktisur
dhe prkushtimi frymror nuk funksionon. E vrteta sht se Perndia
nuk e heq epshin ton: ai na jep udhzimet dhe fuqin q na duhet pr
ta kontrolluar.
Ndrsa Perndia na ka br njerz t rinj n Krishtin, ne shpesh
lejojm orekset tona frymrore pr t kontrolluar jett tona. Rritja ndodh
ndrsa kuptojm identitetin ton n Krishtin dhe jetojm n prputhje
me jetn e re. Por ashtu si nj fmij n rritje e sipr do t bjer kur
mson t ec, po kshtu edhe ne. N fakt, t rriturit rrzohen rrall.
Zotimi ndaj Perndis funksionon sepse na lejon t prfshihemi n hirin
e tij i cili ndryshon mnyrn se si mendojm dhe veprojm.
11. Zgjidh pronarin tnd  139

PENGESA E TRET: I jam kushtuar Perndis n t shkuarn dhe


nuk kam pse ta prsris

Ashtu si zotimet e martess, edhe akti yn fillestar i prkushtimit


ndaj Perndis ndodh vetm nj her. Por ashtu si zotimet e martess,
ai mund t prsritet: dhe duhet t prsritet nse i ke kthyer kurrizin
Krishtit dhe je duke jetuar n imoralitet seksual.
Pr disa vjet kam kryer disa ceremoni martesore pr iftet e martuar
q po prsrisnin betimet e tyre. N disa raste ata e bjn kt pr tu
ndar formalisht me nj incident tradhtie. Ata nuk mund t rimartohen,
meq jan tashm t martuar, por mund t prsrisin zotimin e tyre ndaj
njri-tjetrit.
Ndonjher njerzit duhet ta bjn kt me Perndin. Ata duhet
t prsrisin aktin e tyre t zotimit si nj mnyr formale pr ti thn
Perndis dhe vetes q ai sht Zoti dhe Msuesi i tyre.

PENGESA E KATRT: Jam i padenj

Kam br gjra shum t kqija. Nuk e meritoj n asnj mnyr


dashurin e Perndis thua ti.
Ti ndihesh i padenj dhe i pazoti t ndryshosh. Vrtet?.
Po, sht e vrtet.
Shiko, duhet t dish q ti nuk je i denj pr dashurin e Perndis
dhe nuk mund t ndryshosh veten. Nse krkon ndonj prov biblike,
kontrollo Romakve 3:9-20; 7:23-24 dhe Jakobi 2:10. Por ti je si gjith
t tjert. N fakt Bibla sht e mbushur me histori burrash beteja me
mkatin e t cilve tregoi se ishin t padenj dhe njerzor. Shiko emrat
e mposhtm:
Jakobi gnjeu.
Moisiu vrau.
Sansoni fjeti me nj prostitut.
Davidi kreu tradhti bashkshortore dhe vrasje.
Pjetri mohoi Jezusin.
140  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Mos u gnje: edhe burrat m t admiruar n Bibln e kan shkelur.


Jeta e krishter nuk ka t bj me t qent i prsosur

dhe t merituarit e favorit t Perndis.


Ka t bj me ndrmarrjen e disa hapave,
pengesave, ngritjeve,
dhe ndrrmarrjen e disa hapave t tjera.

Me shpres me kalimin e kohs nuk do t pengohemi shpesh apo


biem rnd. Por dika sht e sigurt: pavarsisht se sa t pastr jemi,
ne kurr nuk do t meritojm favorin e Perndis. Dhe kurr nuk do t
jemi n gjendje t ndryshojm veten. Duke qen kshtu gjrat, ne duhet
ti kushtohemi Atij q na do gjithsesi dhe ka fuqin t na ndryshoj.

NDRMERR HAPIN E BESIMIT: Kushtoju Perndis

Nse dshiron ti kushtohesh Perndis, t nxis ta bsh kt gj tani.


Mbase do t t ndihmoj fakti ta imagjinosh veten si djali plangprishs
q kthehesh tek Ati. Ndrsa afrohesh, e shikon duke qndruar te porta
kryesore e shtpis s madhe. Ti e njeh menjher. asti q mezi e ke
pritur ka ardhur. Pr t kaluar nervozizmin, ti prsrit at q do t thuash.
Kur je afr rreth njqind metra, ai e kupton q je ti. Ai largohet
menjher nga dera dhe lshohet drejt teje. Ndrsa afrohet, ti ndjen
zemrn q t rreh. Papritur ai ndodhet prball teje, duke buzqeshur.
Menjher ai t prqafon.
Tani sht koha q ti tregosh Atit tnd qiellor at q ke br gabim.
Shpreh brengn tnde. Thuaji q je gati ti kushtosh jetn. Thuaji q
po e bn kt sepse dshiron ti shrbesh atij n vend t epshit tnd. Ti
dshiron t jetosh sipas njeriut t ri t cilin e ka formuar, jo njeriun e
vjetr, q ka qen i drejtuar nga epshi.
Duke vepruar kshtu, ti po vendos jetn tnde n duart e tij. Ndryshe
nga flijimi i kafshve t ofruara nga judenjt e lasht, ti po paraqet
veten te Perndia si nj fli e gjall. Ti po i jepesh atij pr t prdorur
11. Zgjidh pronarin tnd  141

trupin tnd. Ti po thua: Ja Zot, t jap mendjen time, syt dhe vesht
e mi, duart dhe kmbt e mia. Do ti jap ty t gjitha mendimet dhe
veprimtarit e mia seksuale. Ato t prkasin ty dhe do t kushtohen pr
t t shrbyer ty.
Nj vepr e till jo vetm sht e arsyeshme, por sht tepr
frymrore. Ti duhet t jetosh jetn pr t dhe ta lejosh t jetoj jetn e
tij prmes teje.

Nj kriz besimi

Sapo ti jesh kushtuar Perndis, do t ndodhin dy gjra. S pari,


duhet t jesh n dijeni pr ndryshimet q duhet t ndodhin n jetn
tnde. M 21 gusht 1971 un me Sindin ishim prball njri-tjetrit, duke
shkmbyer betimet e martess dhe tham: Po. M von u futm n nj
apartament t vogl n Rrugn Sidar, n Oston, Teksas.
Nuk kaloi shum koh para se t kuptonim se duhet t ndryshonim
t dy q martesa jon t funksiononte. Duhet ti tregoja dashurin time
duke i dhn makins m ngadal, t isha m i ndjeshm, t dgjoja m
mir, ti shkruaja poezi, t bja xhiro me t, t shikoja m pak televizor,
ti jepja makins m ngadal, t hiqja dora nga disa aktivitete sportive,
ti jepja makins m ngadal, t flija m pak, dhe, oh po, harrova, ti
jepja makins m ngadal. Kjo sht nj list me tet gjra specifike
q mund t bja pr t forcuar martesn ton. Bra nj list edhe pr
Sindin: t dilte lakuriq dhe t prgatiste pr t ngrn.
Nj gj e ngjashme ndodh kur i kushtohemi Krishtit. Perndia tregon
fusha t jets ton q duhet t ndryshojn. Edhe pse sht e vrtet q
Perndia na pranon ashtu si jemi, sht po aq e vrtet q ai nuk na l
n at gjendje. Zoti do tju tregoj mendime dhe veprime q duhet t
ndryshojn nse do t jesh i pastr seksualisht. Ai do t tregoj gjra q
nuk mund t jen t pranishme n jetn tnde nse do ti afrohesh atij.
Por do t ndodh edhe dika tjetr. Ndrsa sodit kto ndryshime, do
t prjetosh nj kriz besimi. Do t prballesh me dilemn ose beson te
Perndia ose je i dashuruar me iden e besimit te Perndia.
142  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Gjat kohs kur je zhytur n epshin tnd, po i beson vetes pr t


plotsuar nevojat e tua pr intimitet dhe knaqsi. Ti po beson tek nj
objekt, person apo nj prvoj (dhe demonit pas tij) pr t knaqur
dshirat e tua. Do t jet e dhimbshme nse e braktis. T bsh nj gj
t till do t jet si t prplasesh me ujin me fytyr ndrsa ecn 60
kilometr n or. Do t t dhmb. Gjithka q sht brenda teje do t
krkoj t knaq edhe nj her epshin tnd.
N at pik do t prballesh me nj kriz besimi. A do ti besosh
Perndis pr t plotsuar nevojat e tua apo do ti plotsosh vet? A
do ti bindesh Perndis apo jo? Nuk mund ti biesh rrotull krizs s
besimit.
N mbar Bibln, sa her q Perndia thirriste nj burr, ai duhet
t vendoste nse i besonte ose jo Perndis pr tu kujdesur pr t. Pr
Abrahamin kjo do t thoshte t linte vendlindjen e tij dhe t udhtonte
n nj vend t panjohur. Ai e bri kt sepse i besoi q Perndia do t
kujdesej pr t. M von ai ofroi Isakun si flijim sepse besoi se Perndia
do ta ngjallte at prej s vdekurish (Hebrenjve 11:17-19).
Perndia t ka br thirrje pr tiu kushtuar trsisht atij. Duke br
nj gj t till, je duke thn se beson q Perndia do t t mbroj dhe
siguroj pr ty. Ajo vepr zotimi do t sjell ndryshim n mnyrn se
si mendon dhe vepron dhe do t oj n nj moment q do t t shtyj
t vendossh: A mund t plotsoj Perndia nevojat e mia apo do ti
drejtohem seksit pr ti plotsuar?. Do t hassh kt pyetje sa her q
tundohesh, shikosh apo veprosh n nj mnyr q shuan oreksin tnd
seksual jasht vullnetit t Perndis.
Natyrisht ti po e lexon kt libr sepse dshiron t jesh i pastr.
Shum burra i kushtohen Perndis dhe pastaj bien n mkat sepse
nuk kan nj njohje t qart t identitetit t tyre t ri dhe ndryshimet q
Perndia dshiron t ndodhin n ta, n mnyr q t ruajn epshin nn
kontroll. Si burr q dshiron t jet i pastr, duhet t dish prshtatjet
q Perndia dshiron prej teje. N pjesn tjetr t ktij libri ne do t
shqyrtojm disa porosi biblke q Fryma e Perndis do t prdor pr
t riformuar mnyrn se si mendon dhe jeton.
11. Zgjidh pronarin tnd  143

Mund tia dalsh!

sht ora 5:30 e mngjesit dhe ohem nga shtrati. Jam shtatmbdhjet
vje dhe jetoj me prindrit n Timberline Drive n Rollingud Istejts, fare
pak jasht Ostinit. Vesh nj pal xhinse t shkurtra, vesh nj bluze me
krah t shkurtra, fus kmbt n nj pal sandale dhe dal jasht pr te
makina: nj Pontiak bardh e zi i 56-s nj model i vjetr q dridhet
si matrapik kur arrin 120 kilometr n or, duke shkundur pluhurin
nga tapiceria dhe tavani dhe duke mbushur kabinn e makins me
kokrriza pluhuri. Njzet minuta m von futem n parkingun e molit
ku qndrojn skafer. Shoku po m pret.
Hipim n skaf dhe fus elsin n kuadr. Rrotulloj elsin dhe motorri
150 kuaj fuqi fillon t gurgulloj dhe era e tymit t gazit shprndahet n
ajr. Liqeni i mngjesit ngjan i qet si xham dhe si pasqyr pasqyron
pemt larg bregut.
N mes t liqenit fik motorrin dhe i shpjegon shokut se far duhet
t bj pr t br ski me kmb zbathur. Vendos kmbn e majt n
uj dhe ano prapa derisa t mendosh se je duke rn. N rregull?.
N rregull thot ai.
Ndjej ngazllimin dhe frikn e tij. Dhe pastaj shtrihu edhe m
i them. Nse bie me kurriz, nuk do t vritesh. Nse bie me fytyr,
ndryshon puna.
Por sigurisht kjo ka ndodhur shum vjet m par. Ose kshtu m
duket. Tani nuk po flasim pr skit. Por ndrsa shkruaj kto fjal, kam
nj ndjenj t ngjashme ngazllimi. Je duke nisur nj ecje q do t
prfshij rrezikun dhe dhimbjen. Por premton gjithashtu shprblimet e
mdha. Jam nervoz kur hedh hapin e par jasht skafit dhe i zotohesh
Krishtit dhe mezi pres q t lexosh pjesn tjetr t librit, sepse edhe ti e
di q ai prkushtim pa drejtim sht nj plan pr disfat. N pjesn tjetr
t librit do tju jap nj strategji q do tju ndihmoj t jetoni i pastr n
pjesn tjetr t jets ose t paktn dit pas dite.
Kam besimin q, me an t hirit t Perndis, ti mund tia dalsh.
144  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Romakve 12:1-2 thot: O vllezr, po ju bj thirrje, nprmjet


dhembshuris s Perndis, ta paraqisni trupin tuaj si fli t gjall, t
shenjtruar, t plqyer te Perndia, q sht shrbesa juaj e menur.
Dhe mos u konformoni me kt bot, por transformohuni me an
t riprtritjes s mendjes tuaj, q t provoni se cili sht i miri, i
plqyeri dhe i prsosuri vullnet i Perndis. Lexo kto vargje disa
her. Thuaju disa burrave ti lexojm me z t lart. Si e prshkruan
Pali kt akt zotimi n vargun nj? far do t karakterizoj nj
burr q ka br kt zotim?

2. Pr cilat nga pengesat pr zotim t paraqitura n kt kapitull ke


hasur kohn m t vshtir pr ti kaluar? A i ke kaluar? Nse po,
si i ke kaluar?

3. A je gati ta bsh Krishtin zotin tnd? Nse jo, pse? Krkoji Perndis
t t ndihmoj t heqsh do penges q t pengon ti kushtohesh
atij. Nse je gati, ather mund ta bsh nj gj t till tani duke br
nj lutje t ngjashme: O At, pranoj q mshira jote m ka shtyr
t besoj n Krishtin. Mshira jote m ka falur dhe m ka br nj
njeri t ri n Krishtin. Dhe tani, si prgjigje ndaj mshirs tnde,
po t kushtohem ty. Vendos gjithka q jam dhe shpresoj para teje.
Krkoj q t m shndrrosh mendjen dhe ta bsh mendjen time q
t vrtetoj se sa i mir sht vullneti yt. E bj kt lutje n emr t
Krishtit. Amen.

4. Nse ke kushtuar, apo rikushtuar, jetn tnde n Krishtin, thuaji nj


miku. Do t t ndihmoj ty dhe inkurajoj at.
12.

Zbulo veten tnde t re

M 8 korrik 1947 nj anije kozmike u prplas jasht Rosuellit, Nju


Meksiko. Ndrsa prplasja e UFO-s njihet nga t gjith, vetm disa
e din q para se t vdiste, jashttoksori i vetm i mbijetuar arriti t
ruante nj mbules t vetme n nj t ar afr vendit t prplasjes.
Gjat viteve t gjith m thoshin: Ti je i uditshm ose Je krejt
ndryshe, ose Je nga nj planet tjetr. Ata madje qeshnin pr faktin
q isha rritur n Rosuell.
Sigurisht i quaja ato komente si tallje miqsore deri ditn q shkova
me avion n Albukerk dhe mora me qira nj makin duke udhtuar
treqind kilometr n juglindje drejt vend t prplasjes jasht Rosuellit.
Kur shkova n at vend kuptova q ishte vendi i shklqyer pr prplasjen
e nj anijeje kozmike jashttoksore: nj vend i humbur. Prvese mund
ta shikonte nj puntor ferme, askush tjetr nuk do ta kishte ditur.
Sido q t jet, ndrsa qndroja n mes t nj fushe t shkret, i
rrethuar nga shkmbinj dhe barishte t thata, nj rreze drite m rrmbeu.
M ra t fikt para se t identifikoja burimin e drits.
Kur u zgjova nn nj kaube barishteje t that, kisha nj libr n
dor. Nuk mund t ishte m shum se dyqind faqe i madh dhe peshonte
m pak se gjysm kilogram. Libri quhej Kupto identitetin tnd t huaj.
146  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Mendova se libri dukej pa lidhje meq kisha lindur dhe isha rritur n Nju
Meksiko dhe nuk mund t vrtetoja qytetarint time amerikane. Pastaj
kujtoj gruan q m tha: Mendoj se UFO-t duhet t ken depozituar
nj vez q sht ngrohur pr dy vjet. Kjo duhet t shpjegoj hm
ekzistencn tnde.
Hapa me kureshtje librin dhe shfletova faqet e tij. Nse isha me t
vrtet jashttoksor, shpresoja pr nj zbulim rreth identitetin tim q
do t m onte n nj vend si kshtjella e vetmis s Supermenit, e cila
sht 200 kilometra drejt jugut t polit gjeografit t veriut. Ky sht nj
vend i bukur me kristale t mdha dhe ku babai i Supermenit, Jor-Eli,
iu shfaq n formn e nj hologrami.
Un kisha vetm nj libr, fatmirsisht pr mua, shkruar n angisht
dhe jo nj tekst jashttoksor. Sido q t jet, kam kaluar vite duke
studiuar librin pr t kuptuar fuqit e mia unike jashttoksore kshtu
mund ti prdorja pr dobin e s vrtets, drejtsis dhe Stilit Amerikan
(fatkeqsisht, motoja e Supermenit sht ndryshuar nga Stili Amerikan
n shprehjen pr t qen i paanshm politikisht Tr ato gjra).
E vrteta sth se un jam nj jashttoksor. Por identiteti im i huaj
nuk ka rrjedhur nga nj jashttoksor q ka ln nj vez n nj kodr
n Nju Meksiko. Nga rrjedhur nga Perndia kur m dha Frymn e tij
dhe m bri nj krijes t re n Krishtin (2 Korintasve 5:17). Pjetri u tha
lexuesve t tij q ata ishin t huaj dhe shtegtar (1 Pjetrit 2:11) dhe
se ata kan nj trashgimi q ruhet pr ta n qiell (1 Pjetrit 1:4). Pali
u tha filipianve: qytetaria jon sht n qiej (Filipianve 3:20).

sht nj realitet frymror q nse njeh Krishtin,


je nj jashttoksor q po viziton kt bot.
Ti je nj i huaj ktu.
Ti je me t vrtet nj njeri i ri,
nj njeri i mir, n Krishtin.

elsi ndaj pastrtis morale dhe seksuale gjendet n identitetin


tnd t ri. Prfundimisht, kur ndonj prej nesh bie n mkat seksual,
12. Zbulo veten tnde t re  147

ndodh ngaq kemi lejuar mishin ton t vjedh identitetin ton duke
menduar dhe vepruar vazhdimisht me pasionet e tij mkatare. Ne duhet
t pranojm kur ndodh kjo dhe zgjedhim t veprojm n nj mnyr q
pasqyron jetn ton t re n Krishtin.
Nse e vrteta e ktij kapitulli futet n mendjen tnde, ajo ka fuqin
t t ndryshoj rrnjsisht pr mir. Shiko, nj takim me Jezu Krishtin
shndrron gjrat gjenetike t shpirtit tnd. Nse kalon pak koh dhe
studion librin q shpjegon identitetin tnd t ri, trashgimin dhe
fuqin e re ndaj mishit tnd, do ta shikosh veten sipas perspektivs s
Perndis. Kur ndodh dika e till, do t jetosh si nj njeri i ri, njeriu i
mir, q je n Krishtin.
shtja sht kjo: kur i beson Krishtit, ti bhesh nj njeri i ri dhe
do t duhet pak koh pr t kuptuar identitetin tnd t ri. Sa m tepr
kupton se kush je, aq m tepr do t jetosh si biri i Perndis: nj i huaj
pr kt bot.
Ashtu si e prmenda n kapitullin e kaluar, sapo ti kushtohesh
Krishtit, Perndia do t t tregoj rrugt q duhet t ndryshosh dhe asnj
ndryshim nuk sht m i rndsishm se sa mnyra se si e shikon veten.

Ti je i pranuar pa kushte

Pranimi pa kushte i Perndis sht i vshtir pr tu kuptuar. Ti


mund t habitesh se si mund t anashkaloj ai tr gjrat e tmerrshme
q ke br. N fakt ai nuk i anashkalon. Prkundrazi, Jezusi vdiq n
kryq pr t paguar pr to.
Kur e dgjova pr her t par kt mesazh u lirova shum. Ndrsa
po rritesha familja ime shkonte rrall n kish dhe kur shkonim, ndihesha
si i huaj si peshku pa uj.
I ndaja njerzit n dy kategori: t mirt dhe t kqinjt. Me siguri
bja pjes te kategoria e t kqinjve, por besoja n Perndin dhe pyesja
se si mund ta njihja at. Miqt e mi fetar u prpoqn t m ndihmonin.
Disa m than q duhej t shkoja n kish. T tjer than q duhet t
reshtja s thn fjal t pista, s mashtruari, vjedhuri dhe znuri. Mbase
148  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

mund t m ken thn t ndryshoj edhe ngjyrn e syve. Un nuk mund


t ndryshoja sjelljen e keqe ashtu si nuk mund t jetonte peshku pa uj.
Por u prpoqa. Frekuentova kishn dhe mu duk e mrzitshme.
Kujtoj q shihja rreth e qark dhe pyesja veten se si mund t rrij dikush
duke dgjuar predikime kaq t mrzitshme. Mendova ndoshta pastori
i shiste predikimet e tij n farmaci pr t ndihmuar njerzit q vuanin
nga pagjumsia. Prfundimisht dola n prfundimin se kishte dika q
nuk shkonte n mua.
U prpoqa t reshtja s thni fjal t kqija. N fakt, nj vit un me
mikun tim Ben Smith hoqm dor s foluri keq pr kreshm.
far sht kreshma? e pyeta un.
sht dyzet dit para Pashks tha ai.
Ather pse duhet t heqim dor nga dika pr kt?.
Ka t bj me identifikimin me Krishtin q agjroi n shkrettir
pr dyzet dit. Ne e bjm pr ta br Perndin t lumtur.
Nga far duhet t heqim dor? e pyeta.
Mallkimet tha Beni.
Kshtu bashk me Benin shkuam n shkoll t hnn n mngjes t
vendosur q t mos thoshim fjal t pista pr dyzet dit. E di q pastrtia
e buzve t mia u bnte prshtypje miqve t mi. Deri n at moment un
mallkoja aq shum saq duke eliminuar ato fjal nga fjalori im, nuk m
mbetej shum pr t thn.
Gjithka po shkonte mir deri n pjesn e tret t ors s fiskulturs.
Po luanim hokej n bar dhe kujtoj q po vrapoja me t katrta drejt
topit pr ta quajtur me shkopin tim. N t njjtn koh Virxhil Ljuis po
vraponte drejt topit nga ana tjetr. N vend q t godiste topin, vrviti
shkopin e tij duke goditur me tr forc krcirin tim t majt. N m pak
se dhjet sekonda m ka dal nga goja do fjal e ndyr e mundshme q
njihja. Dhe m e keqja, iu sula Virxhilit dhe i rash turinjve me grusht.
N at ast kuptova at q duhet t dija prej kohsh: nuk do isha
kurr aq i mir sa ti plqeja Perndis. Kshtu q mund t kuptoni se
pse u lirova, si student i vitit t par n kolegj, kur zbulova se Perndia
donte vetm q una t besoja n t. Ai thjesht donte q t mbshtetesha
12. Zbulo veten tnde t re  149

n Birin e tij pr falje. Sapo kuptova q Jezusi pagoi pr mkatet e mia


prmes vdekjes s tij dhe m ofroi jetn e prjetshme prmes ringjalljes
s tij, un besova (Romakve 4:5; 10:9-10; Efesianve 2:8-9). I besova
Krishtit si Shptimtari im.
Ajo q m mahniti m tepr ishin ndryshimet e menjhershme q
ndodhn n jetn time. Zakonet me t cilat isha ndeshur pr vite me
radh u zhdukn si rroba t ndotura dhe t leckosura. Me t vrtet reshta
s thni fjal t pista. Shiko, them ndonjher ndonj fjal t pist, por
jo si m par. Disa nga ndryshimet ishin aq rrnjsore saq shpresoja
q epshi im t ishte problem i s shkuars.

Katr hapa drejt liris

Me t vrtet e kisha gabim. Kur epshi im u zgjua nga gjumi pasi


kisha besuar n Krishtin, m friksoi. N kt moment gjeta, n shkrimet
e Palit, disa mendime q ndryshuan mnyrn se si trajtoja orekset e mia
epshore. Dhe n kapitullin tjetr do t tregoj disa hapa specifik q na
jep Pali pr t siguruar lirimin ton nga epshi.
150  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Ngaq pastrtia seksual rrjedh nga identiteti yt i ri n Krishtin,


sht e rndsishme q ta njohsh at. Duke pasur kt parasysh,
a ke arritur n nj pik n jetn tnde kur edhe po t vdessh e di
me siguri q do t shkosh n parajas? Nse do t shkoje atje dhe
Perndia t pyeste: Pse duhet t t lejoj t futesh brenda?, far
do t thoje?

2. Nse iu prgjigje pyetjes s fundit duke thn dika tjetr ndryshe


nga: Besoj se Krishti vdiq pr mkatet e mia dhe u ngjall prej
s vdekurish dhe i kam besuar vetm atij pr faljen dhe jetn e
prjetshme, ti mund t mos e njohsh Krishtin. As veprat e mia as
ritet fetare nuk do t na ojn n qiell.

3. Efesianve 2:8-9 thot: Ju n fakt, jeni t shptuar me an t hirit,


nprmjet besimit, dhe kjo nuk vjen nga ju, po sht dhurata e
Perndis,jo nga vepra, q t mos mburret askush. Sipas ktyre
vargjeve, cila sht ajo gj q duhet t bj nj person pr tu shptuar
nga mkati i tij dhe pasojat e tij? A do t doje ti besoje tani Krishtit
si Shptimtari yt? Nse po, a do ta bje kt me nj lutje t till: O
At, t falnderoj q m do. Pranoj q kam mkatuar kundr teje.
Besoj se Jezu Krishti vdiq pr mkatet e mia. Besoj se ai vdiq n
vendin tim dhe u ngjall prej s vdekurish. Tani po i besoj vetm atij
pr faljen dhe jetn e prjetshme. Amen.

4. Nse i ke besuar Krishtit si Shptimtari yt, 1 Gjonit 5:11-13 thot:


Dhe dshmia sht kjo: Perndia na dha jetn e prjetshme dhe kjo
jet sht n Birin e tij.Ai q ka Birin, ka jetn; ai q nuk ka Birin
e Perndis, nuk ka jetn.Jua shkrova kto gjra juve q besoni n
emrin e Birit t Perndis, q t dini se keni jetn e prjetshme dhe
q t besoni n emrin e Birit t Perndis. Sipas ktyre vargjeve, a
mund ta dij nj person me siguri se ka jetn e prjetshme? Nse po,
12. Zbulo veten tnde t re  151

si? A e ke tani sigurin? Nse po, tregoji nj miku.


152  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR
13.

Katr hapa drejt liris

Le ta themi shkoqur tha Xhoni. Po m thua se Perndia i ka


falur mkatet e mia, apo jo?.
Po.
Dhe pavarsisht se far bj n t ardhmen sht e falur sepse
Krishti u ndshkua pr mkatet e mia t shkuara e t ardhshme, apo jo?.
Po, vrtet.
Besoj se ka nj problem t madh n at q po thua.
far?.
Shiko, nse mkatet e mia t ardhshme jan falur tashm, far do
t m pengoj mua pr t br gjra t kqija?.
far e pengon nj flutur t zvarritet si krimb?.
H?.
M dgjove, apo jo? far e pengon nj flutur t zvarritet si krimb?.
Shiko, ajo ka ndryshuar. Ajo nuk sht m krimb. Ajo sht flutur
dhe nuk mund t bj at q bnte zakonisht. Prve t tjerash, pse t
zvarritesh kur mund t fluturosh?.
Ti iu prgjigje vet pyetjeve t tua?.
Si ka mundsi?.
Kur beson te Krishti, Perndia t ka ndryshuar n zemr pr tu
154  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

sjell ndryshe nga ana e jashtme. Ai t ka br nj krijim t ri nj njeri


t ri. Ti nuk je m nj krimb, por je flutur. Pse t zvarritesh n pisllk
kur mund t fluturosh?.

Kam pasur biseda t panumrta si kjo. Njerzit me mend, t cilt


kuptojn faljen e plot q ofron Perndia prmes Krishtit, duan t din
se far do t frenoj mkatin e tyre. Nse hiqet frika e ndshkimit, far
do t pengoj nj burr nga zhytja n do fantazi epshore?
Pali, kur shkroi letrn e tij ndaj kishs n Rom, e dinte se disa do
t thoshin q mesazhi i tij i shptimit t plot me an t besimit nxit
shkelje t ligjit. Kritikt e tij argumentonin q nse Perndia fal lirisht
t tr ata q besojn n Krishtin, nuk ka asgj q mund t parandaloj
njerzit s shuari orekset e tyre m t ulta. Pali thot q nj mendsi e
till nuk arrin t kuptoj realitetin frymror.

Perndia ka ndryshuar
trsisht natyrn e njeriut.
Ai ka kthyer krimbat
n flutura.

T gjith ata q besojn n Krishtin jan identifikuar me t n


vdekjen, varrosjen dhe ringjalljen e tij. Ky realitet frymror formon
bazn e identitetit ton t ri. Gjithka q sht e vrtet pr Krishtin
(prve atributeve t tij hyjnore q nuk mund t transferohen si gjithdija,
kudondodhja dhe plotfuqia) vlen edhe pr ne. Ne jemi n Krishtin, si
faqja e nj libri. Ajo q sht e vrtet pr nj libr, sht e vrtet edhe
pr faqen. Ajo e vrtet formon hapin e par q duhet t ndrmarrsh
drejt liris nga mkati.

HAPI I PAR: Mso se kush je n Krishtin

Si e prmenda m hert, Jezusi krahasoi miqsin ton me t si


shermendi me hardhin. Jezusi, kur u lut natn para se t kryqzohej,
13. Katr hapa drejt liris  155

tha: Tani un nuk lutem vetm pr ta, por edhe pr ata q do t besojn
n mua me an t fjals s tyre,q t gjith t jen nj, ashtu si ti, o At,
je n mua dhe un n ty; edhe ata t jen nj n ne, q bota t besoj se
ti m ke drguar (Gjoni 17:20-21). Ndrsa Zoti po fliste pr unitetin
midis besimtarve, ai po pranonte pozicionin ton n t.
Pali u tha galatasve: Un u kryqzova bashk me Krishtin dhe
nuk rroj m un, po Krishti rron n mua; dhe ajo jet q tani jetoj n
mish, e jetoj n besimin e Birit t Perndis, q m deshi dhe dha veten
pr mua (Galatasve 2:20). Pali i vjetr, gjithka q ishte para se t
takonte Krishtin, vdiq n kryq. Tani ai ishte nj person i ri: i bashkuar
me Krishtin n jetn e tij t ringjallur.
Shkoja shpesh Star Trekun: Hapsira e Largt Nnt. N fakt nuk
jam i sigurt nse kam humbur nj episod t serive trillim-shkenc. Nj
prej karaktereve t mi t plqyer ishte toger Xhaxia Daks, nj grua e re
trheqse dhe e shklqyer, e cila dukej si grat e tjera. Shiko, ajo dukej
si grat e tjera prve nj shiriti t dekoruar q i kalonte nga njra an
e fytyrs dhe trupit. Kto shenja e identifikonin si nj antar t Trillit,
nj rac unike n t ciln disa njerz ishin mysafirt e nj race tjetr q
jetonin dhe bashkohen me ta.
Xhaxia ishte mysafirja e nj qenie treqind vjeare, Kurson Daksi.
Xhaxhia, pa humbur identitetin apo personalitetin e saj, prfitonte nga
prvoja dhe njohja e Kurson Daksit. T dy u lidhn s bashku n at
mnyr saq u bn me t vrtet nj person trsisht i ri.
N nj far kuptimi, kjo ndodhi kur u bm ndjeks t Krishtit.
Fryma e Perndis s gjall vjen pr t banuar me ne. N mnyr t
mistershme Fryma e Perndis ndrhyn n tonn dhe ne bhemi nj
person i ri (2 Korintasve 5:17). Kjo do t thot q n planetin Tok ka
dy specie unike dhe t ndryshme: bijt e Adamit dhe bijt e Perndis.
Ngaq jemi njerz t rinj, nj krijim krejt i ri, do t ishte munges
konsekuence pr ne t jetonim si jetonim m par. Nuk sht se kemi
prshtatur nj filozifi t re fetare q na mson t prpiqemi t bjm
jet m t mira. Ne jemi transformuar. N Krishtin njeriu un i ri ka
lirin nga pushteti i mkatit dhe orekset e tij epshore (Romakve 6:1-
156  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

14). Pali shkruan: Aspak! Ne q jemi t vdekur pr mkatin, si do t


jetojm akoma n t? (Romakve 6:2). sht e rndsishme t vm
re q Pali nuk thot q mkati yn, orekset tona epshore, kan vdekur.
Ai thot q ne kemi vdekur.
Meq askush prej nesh nuk ka vdekur fizikisht, Pali duhet ti referohet
nj lloj tjetr vdekjeje: nj vdekje frymrore. Ai msoi q tr ata q
besojn n Krishtin jan t identifikuar frymrisht me t n vdekjen,
varrosjen dhe ringjalljen e tij. Perndia na trhoqi disi prmes hapsirs
dhe kohs dhe na vendos n Krishtin gjat kryqzimit dhe ringjalljes
s tij. Nuk sht se ne humbm individualitetin ton, por n ne banon
Krishti. Gjithka q sht e vrtet pr t sht e vrtet pr ne.
Ky koncept ka fuqi pr t ndryshuar jetn, sepse prshkruan realitetin
frymror. T prshkruan ty si nj person tjetr.
Shiko pr nj minut ndrlikimet e ksaj t vrtete. A ka mkati
pushtet mbi Krishtin? Sigurisht jo! Meq sht kshtu, ai nuk ka pushtet
mbi ty. Pali dshiron q t kuptojm se ka munges konsekuence nse
lejojm orekset tona epshore t kontrolloj jett tona, meq ne kemi
vdekur dhe jemi ngjallur me Krishtin. Ne jemi njeriu i ri, i identifikuar
me Krishtin. Zoti i ngjallur i gjithsis jeton n ne!
N shtpin ku u rrita n Rosuell kishim pem mollsh t egra n
oborrin pas shtpis. Nj dit mora nj moll nga pema dhe e kafshova.
Vendim i keq! Prisja dika t mbl, por n fakt mu hidhrua goja. E
nxorra menjher molln dhe shpreha neverin time me nj breshri
fjalsh t ndyra.
I jam mirnjohs David Nidhemit, i cili prdorte pemn e molls
s egr si nj ilustrim t gjall t asaj q ndodh kur nj person bhet
i krishter. Pasi shijova frutin e hidhur kuptova se pse e prdorte pr
t prfaqsuar natyrn ton thelbsore para se t besonim n Krishtin.
Apostulli Pal shkruan te Efesianve 2:3: Ndrmjet t cilve edhe ne
dikur jetuam n lakmit e mishit ton duke i plotsuar dshirat e mishit
dhe t mendjes, dhe ishim prej natyre bij t zemrimit, ashtu si edhe
t tjert.
Ashtu si nj pem molle e egr q prodhon moll t tharta, t cilat
13. Katr hapa drejt liris  157

jan t destinuara pr prishje, po kshtu natyra e lig prodhoi vepra


mkatare q rezultuan n mjerim dhe vdekje.
Por supozo q nj dit im at, i lodhur nga frutat e tharta t mollve t
egra, t bnte nj prerje diagonale prqark trungut t njrs prej pemve.
Dhe pastaj t merrte nj cop t njom krcelli, t prer sipas t njjts
form diagonale nga nj pem tjetr dhe ta vendoste te pjesa e prer n
trung. M pas ai mbshtolli dhe taposi krcellin dhe lidhi at me nj
mbajtse. Para se t largohej ai vendosi nj etiket te nj prej degve t
reja q shkruante: Moll golden e shijshme.
N muajt n vazhdim do t shfaqeshin sythat sipas vijs s prerjes.
M n fund ata do t lulzonin dhe nuk do t prodhonin moll t egra,
por golden t shijshme. Nuk do t ishte m nj pem molle e egr, as
nj pem molle e egr e przier me golden t shijshme. Do t ishte nj
pem molle golden e shijshme. Kjo do t ishte identiteti i saj i ri.
Por pema kishte ende disa probleme me identitetin. Pse? Sepse
posht shartimit rriteshin filizat q thithnin lndn ushqyese. Dhe nse
nuk priteshin, ato bnin moll t egra. Por ato filiza dhe frutat e tyre
ishin uzurpator q meritonin vetm nj gj: prerjen.
Tim eti i duhej t punonte me zell sepse filizat posht shartimit donin
t rriteshin. Nse nuk arrinte ti hiqte, ato do tia merrnin frymn pems
n at mnyr saq identiteti i saj i vrtet nuk do t shihej, duke qen
i rrethuar nga filizat e egr posht shartimit.
Por edhe nse do t ndodhte kjo gj, im at nuk do t ndryshonte
etiketn. Pse? Sepse natyra thelbsore e pems do t mbetej pem e
shijshme golden. Filizat e egr duhej t priteshin sepse nuk prfaqsonin
m identitetin e vrtet t pems1.
Historia ilustron at q Pali na mson te Romakve 6. N momentin
q ke besuar te Krishti, vetja jote e vjetr sht prer, sht kryqzuar.
Ajo q ke qen si natyr, bir i zemrimit, nuk ekziston m. N kt
moment ti je nj njeri i ri, nj pem golden e shijshme. Ti je me t


1. David Needham, E drejta e birnis (Mostrat, Ore.: Multnomah, 999), f. 82-84.
158  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

vrtet nj njeri i ri!


Por si e di, rrnja dhe baza e trungut t vjetr mbetet n ty. Nuk ka
ndryshuar fare. Molla e vjetr e egr brenda teje prpiqet t rris filizat
e egr q do t prodhojn moll t egra. Por pavarsisht se sa moll t
egra, mkate seksuale, shfaqen n jetn tnde, si natyr ti je nj njeri i ri.
Ti je liruar nga pushteti i epsheve t tua seksuale. Dy her n gjasht
vargjet e par t atij kapitulli Pali prdor fjaln di. Hapi i par pr t
kuptuar identitetin tnd t ri prfshin njohjen. Ti je nj njeri i ri, sepse
je bashkuar me Krishtin dhe orekset epshore t njeriut tnd t vjetr nuk
kan m pushtet mbi ty ashtu si nuk kan mbi t. Ai sht molla golden
e shijshme q sht shartuar n ty, duke ndryshuar identitetin tnd.

HAPI I DYT: Beso se jeton me Krishtin

Ti, pr shkak se je sunduar nga mishi yt dhe epshi i tij pr nj koh


t gjat, mund t mos ndjesh q pushteti i tij sht shkatrruar. Mund
t ndihesh si nj moll e egr. Mund t mos ndihesh si nj njeri i ri n
Krishtin: nj moll golden e shijshme. Pavarsisht se si ndihesh, duhet
t dish q Krishti ka shkatrruar pushtetin e njeriut t vjetr me orekset
e tij mkatare. Ti nuk ke pse tu jepesh dshirave t tua epshore. Filizat
e egr nga trungu i pems nuk duhet t rriten n jetn tnde dhe t
prcaktojn identitetin tnd.
Duke ditur q pushteti i mkatit sht shkatrruar, na mundson t
jetojm sipr trheqjes pr posht t epshit. Duke besuar se ne do t
jetojm me t (Romakve 6:8), na mundson t ecim prpara n jetn
ton. sht besimi yn n Krishtin q liron pushtetin e pakufizuar pr
t prodhuar moll golden t shijshme n jett tona.
Jezusi t ka thirrur t kesh miqsi me t. Tr fuqia dhe fitorja e tij t
prkasin ty tani. Kjo e vrtet sht kaq reale saq Pali nxit besimtart:
Kshtu edhe ju, konsideroheni veten t vdekur pr mkatin, por t
gjall pr Perndin, n Jezu Krishtin, Zotin ton (Romakve 6:11).
Mund t mos mendosh se ke besim t mjaftueshm. Por ke n fakt.
13. Katr hapa drejt liris  159

Ti ushtron besim t mjaftueshm do dit pr t liruar fuqin


e Krishtit prmes njeriut tnd t ri.

Dyshoj se ke nj makin t parkuar n garazh, rrug apo parking.


Posht kofanos s asaj makine ka nj motorr. Pothuajse do dit ti hipn
n at makin, fut elsin n kuadr dhe ndez motorrin.
Ky aktivitet prfshin besim n makin, els dhe motorr. Ka raste kur
makian sht e pist dhe nuk duket se mund t t oj diku. N raste t
tjera nuk je n terezi pr t shkuar gjkundi. Por pavarsisht se si duket
makina apo se si ndihesh ti, nse makina sht n gjendje pune dhe ti
ndez kuadrin, motorri do t ndizet. Makina do t t oj atje ku do ti.
Fuqia e Krishtit nuk do t vlej derisa ta kuptosh. Kjo ndodh duke
ditur se gjithka q sht e vrtet pr t sht e vrtet pr ty dhe duke
i besuar atij pr t jetuar jetn e tij prmes teje.

HAPI I TRET: Jepju Perndis

Edhe pse di se si t ndezsh makinn, mund t jesh m pak i sigurt se


si t prdorsh fuqin e Perndis. Pali na jep udhzime t veanta kur
na thot q tia japim gjymtyrt e trupit ton Perndis si As mos i jepni
gjymtyrt tuaja n shrbim t mkatit si mjete paudhsie, por tregoni
veten tuaj te Perndia, si t gjall prej s vdekurish, dhe gjymtyrt tuaja
si mjete drejtsie pr Perndin (Romakve 6:13).
N astin q tundohesh pr t par pornografi, t krkosh n
internet foto erotike, t flirtosh me nj kolege apo t shkosh n nj klub
zhveshjeje, je duke marr nj vendim n baz t asaj q e konsideron
veten. Nse e konsideron veten si skllav t mkatit, duke mos qen i zoti
pr ti thn jo dshirave t tua seksuale, pema e egr q sht n pjesn
e poshtme t pems, do tu bindesh me shum mundsi urdhrave t
pems s egr dhe do t prodhosh moll t egra: mendime dhe veprime
epshore.
Nse e konsideron veten si t liruar nga pushteti i mkatit, do ta
paraqessh veten si skllav i Pernids dhe do t largohesh nga ai tundim.
160  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Do t prodhosh moll golden t shijshme sepse ti je nj pem molle


golden e shijshme.
Si e ushtron besimin tnd te makina? Ti futesh n t, ndez motorrin
dhe i jep. Me fjal t tjera, besimi yt tregohet nga veprimet e tua. N
mnyr t ngjashme ti ushtron besim n Krishtin duke iu drejtuar atij kur
tundohesh dhe duke besuar n t pr fuqin q ke nevoj pr tiu bindur.
Hern tjetr kur epshi t t pshertij n vesh, ktheji kurrizin dhe
shiko Krishtin. Mos u prball me epshin tnd vetm. Mos i bj ball
duke thn: Nuk mund ta dgjoj. Po kthehu te Perndia dhe thuaj:
O At, t falnderoj q m ke liruar nga orekset e mia epshore. T
falnderoj q m ke dhn fuqin e Jezusit. Tani po i besoj atij q m
bn t jetoj sipas identitetit tim t vrtet dhe t prjetoj fitoren mbi
mkatin.
Le t supozojm q po bn strvitje n palestr dhe kalon afr nj
vajz trheqse q ka veshur nj kostum q nxjerr n pah elementt e
saj m trheqs. Ti e shikon dhe duket mir. Ti dgjon epshin tnd q
po t krkon t vazhdosh ta shikosh bukurin e saj apo ta ndjeksh pa u
vn re. Nse thua me vete: Nuk do t shikoj, ka shum gjasa q do
t vazhdosh t shikosh.
Por thuaj: O At, t falnderoj q jam nj njeri i ri nj njeri i mir
n Krishtin. Tani po i besoj fuqis s Jezusit q t m bj t hedh syt
nga ana tjetr.
Kjo strategji funksionon nse sht nj vajz seksi n palestr, nj
kolege trheqse dhe q flirton me ty, nj foto n kompjuter apo nj grua
q shikon duke ecur n rrug. Nse prpiqesh t luftosh kundr epshit
tnd me fuqin tnde, do t humbassh. sht shum e fort. N vend
t ksaj lejoji Krishtit t luftoj pr ty.
Kur isha n klas t nnt, Ron Kompton, nj nxns i klass, m
prmonte. Roni dukej si gjigant. Ai ishte nj burr midis djemve. Ai
ishte njqind e nntdhjet centimetra i lart dhe peshonte njqind
kilogram. Un ishte vetm njqind e gjashtdhjet e tet centimetra i
lart dhe peshoja gjashtdhjet kilogram. Grushti i Ronit ishte pothuajse
sa koka ime.
13. Katr hapa drejt liris  161

Nj nat n nj mbrmje Roni mbrriti von. Ai, kur zbuloi q isha


atje, krkoi t m kapte. Pr pak minuta po m fliste me fjal t pista
dhe po m godiste. Un si idiot e lejova t m gjuante n oborrin para
shtpis, ku m tha se do t m vriste.
Un rash n gjunj dhe fillova t qaja si foshnj ta bindja Ronin t
m rrihte n vend t but dhe do ta bja kt nse do t kisha menduar
se do t m shptonte.
Ne ishim n oborr t rrethuar nga rreth tridhjet fmij, t cilt po na
nxisnin t vazhdonim. Papritur u dgjuan frenat gozhd t nj makine.
Pas pak u prplas nj der dhe dikush thirri: Kompton!.
E njoha zrin. Ishte miku im m i mir, Majk Templl. Majku ishte
djali i vetm n qytet q ishte m i madh dhe m i zoti se sa Ron
Kompton. Majku, para se t mbaronte shkolln e mesme, qe mbrojts
pr dy vjet rresht n skuadrn kombtare t futbollit. M von n kolegj
luajti futboll pr shtetin e Oklahoms. Ai ishte nj djal i fort dhe kishte
qejf t zihej.
Majku bri rrug n mes t turms, shkoi te Komptoni, e shtyu dhe
i tha: Kompton, nse do ta preksh Perkinsin, do t kalosh mbi trupin
tim prpara!.
Ndjeva nj val guximi dhe iu drejtova Ronit: Pikrisht, Kompton
i thash dhe mos e hiq nga mendja!.
Roni filloi t qaravitej se si nuk e kishte kuptuar q un dhe Majku
ishim shok. Ai i siguroi mikut tim q nuk do ta mrziste m.
M plqen kjo histori, sepse ilustron se si ndeshet Jezusi pr mua.
Nuk kam pse t vuaj m nga disfatat poshtruese.
Ne besojm se Krishti na ka liruar nga mkati dhe epshi. Bashkimi
yn me t sht burimi i vetkontrollit ton. Ne duhet t besojm q
jemi t identifikuar me t dhe se ai sht burimi i fitores ton. Ne duhet
t pranojm fitoren e tij n mendjet dhe shpirtrat tan.

HAPI I KATRT: Mos i lr terren epshit

Fitorja ndaj epshit seksual nuk vjen vetm se e dim q jemi t


162  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

identifikuar me Krishtin dhe kemi fitoren n t. Beteja kundr epshit


nuk fitohet vetm nga t kuptuarit. Nuk sigurohet gjithashtu ngaq kemi
t mundur fuqin e Krishtit. Ne duhet t jemi t zellshm n refuzimin
ton pr t mos i dhn epshit terren n jetn ton.
Pali ka shkruar: A nuk e dini ju se nse e tregoni veten shrbtor
t atij q i bindeni, jeni shrbtor t atij q i bindeni, qoft mkatit pr
vdekje, qoft dgjess pr drejtsi? (Romakve 6:16).
sht e leht t besosh at gnjeshtr q thot: Mkati yn i vogl
nuk do t lndoj. Nj shikim te fotot e gazets nuk do t bjn asnj
dm: ato nuk jan erotike. Nj shikim i shkurtr n faqet pornografike n
internet nuk do t bjn dm; far dmi do t ket vetm nj vshtrim
i shkurtr? Nj bised flirtuese nuk do t ket rndsi, ne jemi thjesht
miq q po bjm shaka.
Mesazhi i Palit sht i qart: N asnj mnyr, shoku! Nj mkat i
vogl on n skllavrim. Prfundimisht do t drejtohesh nga zgjedhjet
e tua t cilat do t jen pronari yt. Nse i jep epshit tnd nj ushqim
t leht, nj shikim t tepruar apo nj buzqeshje flirtuese, kjo do t
prcaktoj jetn tnde. Do t bhet pronari yt. Nga ana tjetr, nse i
jepesh Krishtit, ai do t jet pronari yt.

Tre elementt e fitores


Para se t vazhdojm, do t doja t prmblidhja at q kemi msuar
n kt kapitull. Ka tre element t rndsishm q do t t ndihmojn
ty si njeri t ri t prjetosh fitoren ndaj epshit seksual. Do t jet e
dobishme pr ty ti lexosh kto me z t lart derisa ti kesh msuar.
Sapo ti kesh msuar prmendsh, prsri shpesh me z t lart.

Perspektiva
Jam nj njeri i ri. E shikoj ndryshe epshin tim seksual. Jam i bashkuar
me Krishtin dhe fuqia e mkatit tim dhe orekset e tij seksuale jan
mposhtur. Nuk kam pse tu bindem m urdhrave t tyre.
Hern tjetr q do t tundohem pr t kryer edhe mkatin m t vogl
seksual, do t falnderoj Perndin q m ka liruar nga kjo gj. Do t
13. Katr hapa drejt liris  163

mendohem rreth faktit se jam n Krishtin dhe gjithka q sht e vrtet


pr t sht e vrtet pr mua. Jezusi nuk do t m braktis n tundimet
me t cilat prballem dhe me t nuk do t bie.

Prania
Nuk jam i vetm n betejat e mia. Ekziston Dikush brenda meje q
njeh dobsit e mia dhe m pranon si jam: Jezu Krishti, Shptimtari
im. Hern tjetr q do t ndihem i vetm, do t kujtoj q Krishti sht
me mua. N vend q tu drejtohem prvojave seksuale pr t plotsuar
nevojn time pr intimitet, un do ti drejtohem Krishtit.

Fuqia
Un kam fuqin e Krishtit t ngjallur q jeton n mua. Un nuk kam
pse t argumentoj apo ndeshem me orekset e mia epshore. Nuk kam
pse t zotohem pr tu br ball josheve t tyre. Kur tundohem mund
ti drejtohem Krishtit dhe ti besoj atij pr t m pajisur me fuqin e tij
t ringjalljes.
Perspektiva, prania dhe fuqia jan tre elementt prbrs t njeriut t
ri q sht n ty. Por t jetosh i lir duhet nj element tjetr. N kapitullin
e radhs do t t jap nj strategji q ka si synim pr t t ndihmuar q
t jetosh i lir pr pjesn tjetr t jets. Dhe besoj se ajo q do t lexosh
t jet informacioni m i dobishm n kt libr.
164  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. far lloj identiteti t ri ke marr kur i ke besuar Krishtit? Si e


shpjegon ilustrimi i molls s shijshme golden identitetin tnd t
ri? far prpiqen t bj pjesa e poshtme e pems? A prcaktojn
identitetin tnd t ri n Krishtin filizat e egr? far e prcakton?

2. far hapash mund t ndrmarrsh n mnyr q t prjetosh fitoren


ndaj orekseve t tua epshore? Kontrollo me saktsi at q do t
thuash me vete sa her q njeriu i mir q sht n ty do t tundohet
hern tjetr pr tu joshur nga nj femr.

3. Pse sht e rrezikshme ti lsh terren epshit n jetn tnde? Si mund


t parandalosh nj gj t til q t mos ndodh?

4. Cilt jan tre elementt frymror t fitores ndaj epshit seksual? Si


mund t t ndihmoj secili prej tyre?
14.

Ruaj mendimet e tua

Bie zilja e telefonit i cili ndodhej n komodinn pas tavolins time.


E marr dhe sekretarja m thot q personin q kisha ln takim n orn
3 kishte ardhur. Kontrolloj kalendarin Kisha shnuar emrat Xhej dhe
Xhuli Xhonson. Hm emrat e tyre jan aliteracion. Ndoshta u kan
vn emrat fmijve t tyre Xhon, Xhezon, Xhejn dhe Xhenet Xhonson.
Hap dern dhe ata futen brenda. Ulen afr njri-tjetrit n kolltukun
dysh t kuqrremt me kurriz nga muri matan tavolins time. Un ulem
n kolltukun tek ngjyr kafe q sht ans kolltukut dysh.
Ndihem pak i uditur, sepse Xhuli sht nj prej grave m t bukura
q m kan par syt. Flokt e saj bjond jan prer shkurt, vetm pak
posht veshve t saj. Lkura e saj pa t meta sht ngjyr ari dhe nxjerr
n pah syt blu t elt. Kmbt e saj, me at q mund t shoh, jan t
gjata dhe t holla.
Shikoj Xhejin dhe pyes veten: Si ka arritur ta marr?
Bj pyetje t prgjithshme dhe zbuloj se si e ka marr. Xheji sht i
zgjuar, mendjemprehje dhe ka sukses n biznes.
M n fund nxjerr n pah problemin e tyre. Cili sht problemi m
i madh me t cilin ndesheni?.
Ata shikojn njri-tjetrin. Ne nuk bjm kurr seks thot Xhulie.
166  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Xheji nuk sht n siklet me deklaratn e saj. Ajo sht gati t


shprthej n lot.
A mund t flasim vetm? krkon Xheji. Vetm pr nj minut.
Ka problem pr ty? pyes Xhulin.
Ajo mohon me kok dhe del jasht.
Si sht puna? pyes Xhejin.
Nuk doja ta thoja kt n sy t Xhulit, por sinqerisht e kam m t
leht t masturboj se sa t bj seks me Xhulin. Kshtu heq nj barr t
madhe.
Sa mir q nuk arrin t m lexoj mendjen. Pyes veten se si nj burr
e konsideron barr t madhe t bj seks me nj grua t bukur si Xhuli.
Hamendsoj nj shprehje dhe ton jo gjykues. A e di Xhuli q ti e
bn vet?.
Jo, do t vihesha n siklet po tia thoja.
Flasim edhe pr disa minuta dhe pastaj Xhuli futet n dhom. Pyes
veten se sa e lnduar dhe e vetmuar duhet t ndihet ajo.
Flasim pr nj or rresht dhe pastaj largohen. Mezi pres do seanc.
Takohemi disa her t tjera dhe pastaj nj dit marr nj telefonat t
papritur nga Xhuli. Nuk mund t vijm sot thot ajo. Shpresoja q
t vije ti te shtpia jon.
A sht Xheji aty?.
Jo. Atij iu desh t dilte jasht qytetit nj vendim i astit t fundit
nga pronari. Ai do t kthehet nesr. Shpresoja q ne t dy t takoheshim
bashk. Vetm.
Zemra ime rreh dhe ndjej nj emocion t ngroht q m prshkon
trupin. Marr vendimin. Xhulie, nuk do t t takoj m as ty as Xhejin.
Do t marr n telefon Xhejin dhe do ti jap emrin e nj terapeuti. Mendoj
se disa nga shtjet tuaja krkojn nj kshilltar me m prvoj se sa
un.
Mbyll telefonin dhe vendos fytyrn n tavolin.
Nuk do ta takoj m Xhulin apo Xhejin. Ndrsa mendohem rreth asaj
prvoje q ka ndodhur disa vjet m par, m kujtohet prsri q tundimi
na godet ather kur nuk e presim. Me siguri un nuk po e prisja nj
14. Ruaj mendimet e tua  167

tundim t till.
Disa tundime, si ai me Xhulin, marrin formn e grave prej mishi e
gjaku. T tjer marrin formn e figurave dydimensionale n ekranin e
kompjuterit apo t televizorit. Pr burrin q ndeshet me tundimin pr t
shkuar me gra t tjera, rnia e vlerave seksuale t shoqris e shton kt
betej. Pse? Sepse shum m tepr gra jan t gatshme t prfshihen n
sjellje q konsideroheshin m par t gabuara.
N lidhje me tundimin dixhital, sht prkeqsuar n vitet e fundit.
Shiko statistikat e mposhtme:

T ardhurat nga industria e seksit dhe pornografis, n 12 miliard


dollar, n SHBA jan m t mdha se sa tr kampionatet e
sporteve t marra s bashku. Shitjet e pornografis n mbar
botn raportohen t jen 57 miliard dollar. Pr ta krahasuar,
Mikrosofi, i cili shet sistemin operativ q prdoret n shumicn e
kompjuterave n bot (prve programeve t tjera) raportoi 36.8
miliard dollar shitje n 20041.
33 pr qind e klerit ka pranuar se ka par nj faqe interneti me
prmbajtje t hapur seksuale. Nga ata q kan par nj faqe
pornografike, 53 pr qind ka par faqe t tilla disa her n vitin
q shkoi dhe 18 pr qind i ka par faqet me prmbajtje t hapur
seksuale nga dy her n muaj deri n m shum se nj 1 her n
jav2.
47 pr qind e familjeve kan thn se pornografia sht nj
problem n shtpin e tyre3.

Nse je nj burr q jeton n Shtetet e Bashkuara t Ameriks, nuk


mund ti shptosh tundimit seksual: ve nse je n koma dhe dikush


1. Media pr familjen e sigurt.
2. Nga sondazhi i Krishterimi sot (2000).


3. Nga sondazhi i Prqendrimi te familja (1 tetor 2003).
168  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

po ta lexon ty kt libr. Erotizmi sht ngado. Ajo pr t ciln burrat


udhtonin prgjat qytetit pr ta gjetur n nj kinema t vogl me dritare
t errsuara, ofrohet tani n privacin dhe rehatin e shtpis s tyre.
Dhe e tr kjo bhet n nj ambient n t cilin na thuhet se sht e
shndetshme t prfshihesh n orekse seksuale: t tra, n fardo lloj
mnyre.
A nuk do t ishte fantastike t bje nj lutje dhe ta shikoje veten t
rrethuar nga nj penges e padeprtueshme, nj sistem mbrojtjeje q do
t parandalonte do foto t papastr sensuale q t mos futet n syt e
tu? Ndrsa nj sistem i till nuk ekziston, kjo nuk do t thot q ne nuk
mund t mbrohemi nga tundimi. Ne mundemi. Por do t krkonte nj
sistem mbrojtjeje vetjake q do t ruaj pastrtin tnde, nj sistem q
do t t mundsoj q t identifikosh dhe shmangsh situatat e vshtira
t ofruara nga shoqria jon e pushtuar nga seksi. Dhe do t thot t
vendossh q m prpara se si do t prgjigjesh kur t tundohesh.

Tundimi ndjek gjithmon


t njjtn rrug

Fatmirsisht cikli nga mendimi te mkati ndjek gjithmon t njjtn


rrug. Un e quaj kt ciklin e tundimit dhe sa her q mkaton
nga ana seksuale, ti e ndjek at. Prandaj ky kapitull, dhe tjetri, jan
vendimtar. Brenda faqeve t tyre do t fitosh nj njohuri t ciklit t
tundimit dhe do t zhvillosh nj strategji pr ta shmangur.

Kemi par tashm q ne kemi orekse epshore q jan t pushtuara me


nj gj: knaqsi seksuale me do kusht. Sapo shfaqet epshi i nj burri,
do ndjenj e s drejts dhe s gabuars fillon t shuhet. Burrat do t
sakrifikojn gjithka pr nj ast knaqsie seksuale. Mjafton t pyessh
disa nga djemt q u kapn n programin investigativ t NBC-s pr
mkatet seksuale Kape grabitqarin. Tregtar, msues, trajner dhe
madje pastor jan futur t gjith n dhomn e karremit duke u hequr
si nj vajz katrmbdhjet vjeare me t ciln ata flisnin n rrjet. Ata
14. Ruaj mendimet e tua  169

ndodhen atje me synimin pr t pasur seks me at vajz minorene. N


disa raste ata rrfejn se kan par shfaqje t mparshme t programit.
far do t trhiqte burrat t bjn dika t till t marr? Prgjigjja
sht e thjesht: epshi i pafrenuar seksual.
Betimi yn pr tiu kushtuar Perndis humbet kuptimin n mendjen
ton sapo kontrollohet nga epshi. Pse? Sepse burri kontrollohet nga
mishi i tij nuk sht n gjendje ti bindet Perndids. Pali thot t njjtn
gj kur shkruan: N fakt mendja e kontrolluar nga mishi sht armiqsi
kundr Perndis, sepse nuk i nnshtrohet ligjit t Perndis dhe as nuk
mundet.Prandaj ata q jan n mish nuk mund ti plqejn Perndis
(Romakve 8:7-8).
N kapitullin e mparshm shqyrtuam identitetin dhe natyrn e re
q kemi pr shkak se jemi n Krishtin (2 Korintasve 5:17). Pam q pr
aq koh sa besojm q Krishti jeton brenda nesh, fuqia e orekseve tona
mkatare bie, pema e egr sht nn kontroll, filizat e egr priten dhe
ne veprojm si moll t shijshme golden. Problemi sht se beteja pr
mbizotrim zhvillohet brenda nesh. Orekset tona mkatare dhe epshore,
trungu i molls s egr dhe rrnjt e saj, ndeshen kundr natyrs son
t re pr t kontrolluar vullnetin ton dhe pr t drejtuar trupin ton.
Sapo u hapim krahun orekseve tona, ato do t mbizotrojn jetn ton.
Pr t parandaluar nj gj t till duhet t pranojm q epshi yn na
sulmon gjithmon mendjen ton n t njjtn mnyr. Fatmirsisht pr
ne, Jakobi, vllai nga nna i Jezusit, na ka paraqitur planin e betejs
kundr Armikut. Sapo t kuptojm planin, mund t formojm nj
strategji pr ta mposhtur.
M par paraqita katr fazat e ciklit t varsis
170  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Tani do t shikojm ciklin e tundimit si e shikon Jakobi. Fazat e


tundimit q prmend ai jan:

Kto katr faza jan paralel me ato q prdorin psikologt sot pr


t prshkruar ciklin e varsis. Jakobi, duke shkruar dy mij vjet m
par, prcaktoi ciklin me t cilin ndeshemi sot. Ai nxit lexuesit e tij t
jen n dijeni t ciklit n mnyr q ta shmangin.

FAZA E PAR: Shqetsimi/Joshja

Jakobi shkruan: Por secili tundohet i udhhequr dhe i mashtruar nga


lakmia e vet (Jakobi 1:14). N gjuhn origjinale fjalt i udhhequr
dhe i mashtruar jan terma peshkimi. Ato flasin pr nj peshk q
trhiqet nga vendi i tij ku sht fshehur dhe joshet nga nj karrem
14. Ruaj mendimet e tua  171

tundues.

Ather, si reagon peshku ndaj tundimit?


Si del nga vendi i tij i sigurt.
Ai noton prqark karremit.
Ai bindet q nuk ka rrezik.
Ai bindet q nuk do ta zn.
Ai thot me vete se mund t marr karremin dhe t shmang gremin.

N rregull, peshqit nuk mendojn, por nse do t mendonin, do t


mendonin n kt mnyr. Kjo me siguri prshkruan mnyrn se si
mendojn burrat. Satani apo nj prej demonve t tij na v prpara
syve nj foto sensuale. Ata mund t prdorin artikullin e nj gazete,
figurn e nj reklame, adresn joshse n internet, nj sken sensuale
n televizor apo nj koleg q flirton. Pr shkak se kto frymra t ndryra
kan fuqin pr t theksuar nj objekt n mnyr q t ket nj trheqje
t mbinatyrshme, objekti i dshirs son merr nj bukuri shtes.
N nj ast dshira jon epshore pshertin: Duket bukur, apo jo?
Nuk ka problem po t mendosh se sa bukur duket ajo. far do t doje
t bje me t.
Me pak kundrshti ne dgjojm dhe besojm gnjeshtrat e epshit
ton. Ne bindemi q mund t luajm mendrisht me karremin dhe t
mos na kap gremi. Ne verbohemi nga rreziku i gremit dhe dors q
mban shkopin.
Pr shkak se shqetsimi prfshin vetm mendjen ton, sht e leht t
minimizojm dmin q shkakton. Dhe kshtu ne fantazojm pr fotot e
shkuara q kemi par n internet. Ne ndrrojm me sy hapur pr vajzn
me t ciln kemi br seks n t shkuarn. Ne zhveshim me mendjen
vajzn seksi q kemi par n palestr.
Kjo sht faza e ciklit n t ciln duhet t ndrmarrsh nj veprim
agresiv. Duhet t ndalosh menjher s ndrruari me sy hapur pr
pornon, klubet e zhveshjes, lidhjet e shkuara, apo fardo lloj gjje tjetr
q nxit epshin tnd. Nse nis t fantazosh, fillo t mendosh menjher
172  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

pr dika tjetr. Nse nuk e shmang ciklin e tundimit tnd n kt


moment, do t vazhdosh n fazn tjetr. Kur t arrish atje mkati fizik
sht i pashmangshm.
Kur Satani tundoi Jezusin n shkrettir, Zoti nuk e mendoi ofertn
dy her, edhe pse tundimet kishin t bnin me fusha t nj nevoje t
madhe. Pr shembull, Jezusi nuk kishte ngrn pr dyzet dit kur Satani
e nxiti t kthente gurt n buk. Jezusi mund t kishte arsyetuar: Pse
jo? Mbi t gjitha uria sht nj nevoj njerzore e lejueshme dhe un
kam fuqin t bj buk nga gurt.
Zoti mund t kishte marr n konsiderat sugjerimin e armikut t
tij. Por nse lexon historin te Mateu 4, do t vsh re q nuk ka hendek
midis tundimit t Satanit dhe prgjigjes s Zotit. Jezusi citon menjher
Shkrimin dhe qorton sulmin e Satanit. Ai nuk lejoi kurr mendjen e tij
t luante me tundimin.
Nj prgjigje e till krkon vigjilenc mendore. Pjetri na nxit:
Ngjeshni ijt e mendjes suaj, rrini zgjuar dhe mbani shpres t plot
n hirin q do vij mbi ju n zbulesn e Jezu Krishtit. Si bij t bindur,
mos iu prshtatni lakmive t mparshme kur ishit n padijen tuaj (1
Pjetrit 1:13-14).

Nj plan veprimi pr shqetsimin

Ndrprerja e tundimit n fazn e joshjes krkon prgatitje,


vetkontroll dhe prqndrim te Krishti. Si mund tia arrish ksaj? Dy
gjra do t t ndihmojn pr t forcuar mendjen tnde.

E PARA: Mendo thell pr vargjet biblike

Ajo q i thua vetes n astin


e tundimit sht thelbsore nse do t lirosh
mishin tnd dhe t besosh n Krishtin pr fitoren e tij.

Si e thash n kapitullin e shkuar, mos thuaj me vete: Nuk mund


14. Ruaj mendimet e tua  173

t mendoj pr kt. Nuk do t mendoj pr kt. N astin q mendon


n kt mnyr, ti je duke nxitur mishin tnd. Je duke u prqndruar n
at q nuk duhet t mendosh se sa pr at q duhet t mendosh.
Nse dikush do t m thoshte q mos shikoj elefantt e bardh dhe
un do t prsrisja me vete: Nuk do t mendoj pr elefantt e bardh,
nuk do t mendoj pr elefantt e bardh, far jam duke br? Po
mendoj pr elefantt e bardh.
Nse them me vete: Nuk do t mendoj pr at vajzn n pun, nuk
do t mendoj pr at vajzn n pun, far po bj? Po mendoj pr at
vajzn n pun. Jam duke ushqyer epshin seksual dhe jo njeriun e ri q
sht n mua.
Duhet ti msoj ti them vetes n astin e tundimit: T falnderoj, o
Zot, q m shptove nga kjo gj. Tani po t besoj ty q t jetosh n mua
jetn tnde. I besoj Fjals tnde t pastroj mendjen time.
Sapo kam br kt lutje, un zgjedh t mbush mendjen me pjes
nga Bibla n vend t figurave erotike. Ashtu si Jezusi, edhe ne duhet t
prdorim Shkrimin pr t nxjerr n shesh gnjeshtrn e tundimit. Kam
par q t msuarit prmendsh i pjesve t mdha t Bibls m jep nj
prqendrim t sigurt mendor kur tundohem. N kohn kur shikoj nj apo
dy paragraf, fryma ime, njeriu im i ri, njeriu i mir q sht n mua,
forcohet dhe mendja ime pastrohet.
Arsyeja se pse kjo funksionon kaq mir sht pr shkak se Perndia
prdor Bibln pr t nxjerr n shesh rrezikun e karremit. Peshkut
karremi i duket dika reale. Ai jep iluzionin e ushqimit t vrtet. N
mnyr t ngjashme objekti i epshit ton na jep iluzionin e intimitetit.
Na premton knaqsin duke mbushur boshllkun e zemrave tona.
Mendimi thell rreth s vrtets s Shkrimit na ndihmon t shikojm
iluzionin ashtu si sht. (N kapitullin 13 kam paraqitur disa vargje
t dobishme).
Ka nj arsye tjetr se pse mendimi thell rreth Shkrimit na ndihmon
t ndrpresim ciklin. Mendjet tona mund t mendojn vetm rreth nj
gjje n nj moment t caktuar. Pr aq koh sa je duke par vargje
biblike, mendja jote shprqendrohet nga mendimi apo veprimi tundues
174  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

dhe fryma jote forcohet.

E DYTA: Nse je i martuar, mendo pr gruan tnde

Prqendrimi i mendjes te gruaja jote do t forcoj njeriun e ri q


sht n ty. Nse gruaja jote ka humbur nj far bukurie t rinis, ather
mendo pr t kur e kishte at bukuri. Te Fjalt e Urta 5:18-19 Salomoni
thot kshtu:

Qoft i bekuar burimi yt


dhe gzohu me nusen e rinis sate.
Drenush e dashur dhe gazel hirplot,
sist e saj le t t knaqin kurdoher,
dhe qofsh vazhdimisht i dhn pas dashuris q ke pr t.

Edhe kur gjoksi i saj t filloj t bjer me kalimin e moshs, burri


duhet t gzohet me gruan e rinis s tij. Ai duhet t knaqet me gjoksin
e saj. Ti, duke u gzuar mendrisht me gruan tnde, do t prqendrosh
energjit e tua seksuale n t. Jo n ndonj tjetr.
Sigurisht, nse e ke ushqyer epshin tnd me foto t papastra, do t
t nxis t kthehesh tek ato figura mendore.
sht e pamundur t theksosh mjaftueshm rndsin e mbajtjes s
mendjes t pastr. Jezusi tha: Por un po ju them se kushdo q shikon
nj grua pr ta dshiruar, ka shkelur kurorn me t n zemrn e vet
(Mateu 5:28). Nuk besoj se Jezusi nnkuptonte q mendimi pr kryerjen
e tradhtis bashkshortore sht po aq i keq sa edhe vet tradhtia. Po
besoj se nnkuptonte q burri q mendon pr t do t realizoj me
shum gjasa aktin kur ti jepet mundsia. Mendoj se nj prej arsyeve se
pse refuzova ftesn e Xhuli Xhonsonit sht sepse, ndrkoh q shijoja
bukurin e saj, nuk fantazova kurr pr t.

Te Luka 6:45 Jezusi tha:


Njeriu i mir e nxjerr t mirn nga thesari i mir
14. Ruaj mendimet e tua  175

i zemrs s vet; dhe njeriu i mbrapsht nxjerr


t mbrapshta nga thesari i keq i zemrs s vet,
sepse goja e njrit flet nga mbushullia e zemrs

Zoti e bri t qart q veprimet e mira rrjedhin nga mendimet e mira


dhe veprimet e kqija rrjedhin nga mendimet e kqija.
Mendoj q do t uditesh se sa shpejt do ta pastroj Perndia mendjen
tnde nse do t mendosh thell pr Fjaln e Tij dhe gruan tnde (nse
je i martuar). Ne kujtojm gjithmon at q prsrisim dhe nse resht s
prsrituri fotot e papastra erotike dhe prvojat seksuale t s shkuars,
me kalimin e kohs kujtimet do t shuhen.
Ndrsa mendimi thell pr Shkrimin dhe gruan tnde do t t
ndihmoj shum me shqetsimin, mund t jesh duke krcitur gishtat
tani duke menduar: E kam provuar kt. Nuk funksionon.
Nse po ndodh kjo n mendjen tnde, e kuptoj. N fakt, nse e
vetmja gj q bn sht pastrimi i mendjes tnde, me shum gjasa do t
biesh prsri n mkate seksuale. Nuk dua q me kt t ul rndsin
e prqendrimit t mendimeve t tua n at q sht e mir. Ti nuk bn
nj jet t pastr pa mendime t pastra. Por nse nuk e ke pasur nevoj
pr dika tjetr, ather nuk mendoj se Jakobi do t kishte prshkruar
fazn tjetr t ciklit t tundimit.
N kapitullin e radhs do t kuptosh at faz dhe do t zhvillosh nj
plan pr ta shmangur.
176  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Si kan ndryshuar vlerat kulturore t vendit ton n njzet vitet e


fundit? Si t ka ndikuar kjo ty?

2. Pse zotimet e tua t prkushtimit nuk vlejn fare nse mendja jote
kontrollohet nga epshi?

3. Cilat jan katr fazat e ciklit t varsis/tundimit?

4. Pse sht e leht pr ne t zvoglojm rrezikun e shqetsimit


(joshjes)?

5. Pse duhet t ndrmarrsh veprim agresiv n fazn e shqetsimit?

6. far veprimi specifik do t ndrmarrsh n kt faz n t ardhmen?

7. far do t thuash saktsisht kur t tundohesh? Krahaso at me lutjen


e shkurtr n faqen 176.
15.

Prish ciklin e tundimit

Bill, kam nj lajm shum t mir tha Sindi. Do t bhemi me


fmij!.
Pr udin time ndjeva nj val ngazllimi. Mund t uditesh se pse
do t m udiste dika e till. N fakt prgjigjja m on n nj prvoj
traumatike q pata kur ishte tet vje. Nj dit motra ime m e madhe,
Uanda, solli n shtpi foshnjn e saj t porsalindur. A do ta mbash?
pyeti ajo.
Sigurisht i thash.
Ajo filloi t m jepte fmijn, por pastaj ngurroi. Duhet t jesh
i sigurt dhe ta mbash kokn e tij n mnyr t sigurt m tha ajo.
Muskujt e qafs s tij nuk jan zhvilluar ende dhe nse nuk ia mban
kokn, mund t bjer n nj krah dhe t thyej qafn dhe t vritet apo
paralizohet.
Oh i thash.
Prsri ajo filloi t ma jepte dhe prsri ngurroi. Dhe duhet t jesh
i kujdeshm t mos i vendossh gishtat n maj t koks s tij. Kockat
e koks nuk jan forcuar ende dhe nse shtyp at pjes t koks s tij,
gishtrinjt e tu mund ti futen n tru dhe ta vrasin. Ose mund t mos
jet n gjendje t flas apo ndonj gj e ngjashme.
178  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

A je i sigurt se dshiron ta mbash? m pyeti ajo.


Sigurisht i thash.
Uanda m dha djalin e saj dhe u ndjeva si nj akrobat ndrsa
prdrodha dorn pr t mbajtur kokn e tij. Po t mos kishte prmendur
at gjn e majs s koks nuk do t m kishte shkuar kurr n mendje.
Por duke qen kureshtar se sa e but do t ishte koka e tij, prdora majn
e gishtrinjve pr t shtypur me butsi majn e koks. Me dukej mjaft
e fort, por nuk do ta provoja m fort.
Po shijoja momentin kur papritur nj shprthim djathi t shkrir: si
dika e mbushur me qumsht doli nga goja e tij dhe mbi tr bluzn
time. Sapo ndodhi kjo, e lshoi edhe nga posht. I neveritur ia dhash
motrs: Ja ku e ke, merre.
Q prej asaj prvoje nuk i mbaja m fmijt. Mendoja se ishin t
lezetshm, si nj lloj bomboneje, por nuk m plqente tu rrija shum
afr. Nuk sht e leht t harrosh at lloj prvoje traumatike.
Ather, kur Sindi m tregoi se po priste nj fmij, mund t kuptoni
se pse u habita me gzimin tim.
Pa harxhuar koh bm nj list me gjrat q kishim nevoj: krevat,
perde, lkundse, pelena, mbshtetse pr t ndrruar pelenat, abazhur
nate. Ishim aq t varfr n at koh saq t varfrit na mbshtesnin. At
q nuk morm si sende t prdorura apo n festn e foshnjs, e morm
te shitjet e gjrave t dors s tyre.
Pr nnt muaj ishim t prqendruar t bheshim gati pr antarin e
ri t familjes son. Pr nnt muaj u lutm, luajtm, pikturuam, bm
pazar, lexuam dhe folm. do mendim ishte prqendruar n nj gj:
lindja e bebit ton.
Ndoqm madje edhe nj kurs pr lindjen n mnyr natyrale t
foshnjs. M plqente roli im. Qndroja afr Sindit dhe gulisja si qen.
Ideja ishte q nse ajo prqendronte vmendjen e saj tek frymmarrja
ime dhe gulonte njsoj si un, do ta shprqendronte dhe do t zvoglonte
dhimbjen e lindjes s fmijs. Pr udi funksionoi. Nuk ndjeva dhimbje.
Fatkeqsisht Sindi nuk ishte aq me fat kur n orn dy t nats m 5
korrik 1976 shkuam me shpejtsi n spital. Kishim shpresuar pr nj
15. Prish ciklin e tundimit  179

lindje natyrale, por pas disa orsh dhimbjeje, dhimbje pr t dhe jo pr


mua, doktori doli n prfundimin q fmija duhet t lindte me operacion.
M duket interesante q kur Jakobi krkoi nj ilustrim pr ciklin
e tundimit, vendosi t prdorte lindjen e nj fmije. Jakobi, pasi
prshkruan fazn e joshjes s ciklit, ndryshon figur. Ai nuk prdor
m terminologjin e nj peshkatari, por flet pr procesin e lindjes. Ai
shkruan: Pastaj lakmia, pasi mbarset, pjell mkatin dhe mkati, si t
kryhet, ngjiz vdekjen (Jakobi 1:15).
N kt faz po fillojm t krijojm mendimet tona. Fara e aktit sht
mbjell n mendjet tona dhe po rritet. N fakt sapo procesi arrin kt
faz, akti sht po aq i paprballueshm sa edhe lindja e nj fmije pasi
gruaja sht ngjizur.
Ashtu si nj ift q prgatitet pr ditn e lindjes, edhe ne prqendrojm
vmendjen ton n realizimin e menjhershm t aktit mkatar. Ne jemi
t gzuar pr at q do t ndodh s shpejti. Sigurisht, ndryshe nga
nj prind q e pret, ne nuk blejm krevat dhe lodra t tjera e mjete pr
kujdesin prindror. Por ka gjra q bjm pr tu prgatitur pr lindjen.
Psikologt i quajn zakone. Kto jan aktivitete q kryejm para se t
kryejm akte seksuale. Ato shprehin dhe nxisin eksitimin ton seksual.
Dhe sapo fillojm ta bjm zakon, ne do t kryejm aktin seksual.
Ajo q i bn zakonet aq tinzare sht q, si nj fetus i porsa ngjizur,
ato nisin shum t vogla. U deshn vite pr mua t zbuloja q zakoni
fillestar pr mua ishte shikimi i reklamave n gazetn e mngjesit.
Fotot e modeleve me rroba banjo apo t brendshme dukeshin krejt t
padmshme. Nuk ishin me siguri porno.
Por ashtu si rritet fetusi, po kshtu edhe zakonet. Sapo lejoja
mishin tim t ushqente pasionet e tij epshore me nj pickim pamor nga
reklama e gazets, donte m tepr. Menjher filizat e egr lulzonin
dhe kontrolloja fotot n disa prej kapakve t DVD-ve n Blockbuster.
Duhen jav apo madje nj muaj apo dy, por ndrsa ndrgjegjja ime
ngurtsohej gjithnj e m tepr, zakonet degjeneronin dhe prfundoja
duke par vajzat me tanga n internet: t veshura, por disi. Pastaj
kaprceja cakun dhe shikoja figurat q ishin trsisht pornografike.
180  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Nse ke probleme me grat prej mishi e gjaku, jo fotot dixhitale,


ather progresi do t jet ndryshe, por prfundon me zotimin tnd
ndaj mkatit seksual. Mbase zakoni yt fillestar prfshin flirtim me nj
kolege t lezetshme. M pas i krkon t hani drek bashk. Nga ajo pik
marrdhnia prshkallzohet derisa ju t dy prfundoni n shtrat bashk.

FAZA E DYT: Ritualizimi/Ngjizja

Nuk ka asgj m t rndsishme


nse krkon lirim nga epshi seksual
se sa identifikimi i zakoneve q pararendin
nj episod kryerje akti.

Disa nga zakonet q m kan prmendur burrat prfshijn:


Shikimi i internetit
Shikimi i revistave n nj dyqan
Prdorimi i syve pr tu knaqur me grat trheqse
Vizita e klubeve t zhveshjes
Leximi i reklamave personale
Krkimi n nj videotek
Telefonata ndaj nj t dashure t shkuar
Krkimi i kanaleve televizive
Shkuarja te lagjja me drita t kuqe
Telefonata e numrave 0900 thjesht pr informacion
Dalja pr drek me nj t njohur
Oh po, shikimi i reklamave n gazet

Secili prej nesh ka zakone. Prishja e ciklit t tundimit krkon q ti


t identifikosh dhe t shptosh nga do ritual n jetn tnde. Edhe nse
mbijeton njri, pavarsisht se duket shum i padmshm, do t t oj
n mkat seksual. Kalo disa minuta dhe kontrollo listn m sipr. N nj
cop letr shkruaj t gjitha zakonet e tua shtes q nuk ndodhen n list.
Sapo t kesh mbaruar listn, prcakto saktsisht se far hapash do t
15. Prish ciklin e tundimit  181

ndrmarrsh pr t shptuar n mnyr t pamshirshme nga do ritual.


M pas shkruaj planin tnd n faqen nn ritualin.
Prmenda n kapitullin e mparshm se sa mir do t ishte nse
mund t luteshim dhe t rrethoheshim menjher nga nj mburoj q
mund t mbroj syt tan nga figurat sensuale. Meq nuk ekziston nj
mburoj e till ne mund t mbrojm veten.
Jezusi na tha ti krkojm Perndis mos lejo t biem n tundim
(Mateu 6:13). Zoti nuk po thot q nse nuk i krkojm Perndis dika
t till, ai do t na tundoj. Perndia nuk mund t mkatoj as nuk mund
t tundoj dik pr t mkatuar. Por ne duhet ti krkojm vazhdimisht
Perndis t na largoj nga tundimi. Me pak fjal duhet t lutemi: O
At, mos m jep kurr rastin pr t mkatuar kur kam dshirn, apo
dshiroj t mkatoj kur kam rastin. Pse? Sepse kur ndeshet rasti me
dshirn pr t mkatuar, shumica e burrave do t bjn nj zgjedhje
t keqe.
Edhe pse mund t mos jemi kurr n gjendje t kontrollojm dshirat
tona, ne mund t kontrollojm zakonisht ambientin ton. Ne mund t
eliminojm rastet pr t mkatuar. Ne mund t heqim zakonet seksuale
nga jeta jon n mnyr q kur epshi yn krkon nj shkarkohet
seksualisht, t mos gjendet asnj.
Ne mund t shmangim gjithashtu situatat q jan t mbushura me
tundime. sht vendimtare q t bjm zgjedhje t tilla ato her kur
jemi t fort.

Me pak fjal, kur jemi t fort


ne duhet t marrim vendime pr t mbrojtur veten
n koht e dobsis.

Njoh nj burr q hoqi televizorin nga shtpia. Si nj mas tjetr si


refuzoi t shikonte televizor pas ors 10 t darks nse nuk ishte gruaja
e pranishme.
Nj mik tjetr q udhton shpesh refuzon t ndez televizorin n
dhomn e tij. Duke mos ndezur televizorin, ai shmang ritualin e krkimit
182  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

t kanaleve.
Nj burr q shkonte m prpara me prostituta, m tha q bn nj
rrug t gjat pr n pun pr t mos u futur n lagjen me drita t kuqe.
Kam nj mik q m tha q rruga pr n shtratin e nj gruaje fillon
gjithmon me krkimin e grave trheqse kudo ku shikon. Atij i bhet
mani krkimi dhe shikimi i grave. N fakt i bhet aq mani saq i
transferon n kompjuterin e tij. Ai thot se duhet t ruaj syt q t mos
vshtrojn grat e lezetshme gjat dits.
Disa vjet m par u regjistrova te Covenant Eyes, nj kompani q
shet programe kompjuterike q ruan nj histori q nuk fshihet n do
faqeje q kam hapur n internet. Pastaj identifikon do faqe dhe ia
drgon me e-mail listn nj partneri t prgjegjshm. Kam zbuluar se
jam po aq i sigurt n internet pa prgjegjsi si sht nj burr me kmb
druri n nj zjarr n pyll.
Disa djem e mbledhin mendjen para se t shkojn n palestr pr
t br strvitje q nuk do t shikojn vajzat seksi. Un zgjedh t bj
strvitje n at pjes t dits kur nuk ka fare.
Njoh burra q jan lojtar q duhet t shmangin flirtimin me grat.
Atyre u plqen t gjuajn dhe e din q sapo t fillojn t flirtojn, kan
aftsin pr ti uar grat n shtrat. Kshtu q ata ruajn marrdhniet
e tyre t puns me grat mbi baza t pastra profesionale. N ambiente
shoqrore ata jan miqsore, por jo flirtues.
Ka shembuj t ktyre hapave agresiv q duhet t ndrmerren pr t
prmbajtur epshin ton.
Ndrsa bn listn tnde dhe prgatitesh pr t prishur zakonet e tua,
prit q orekset e tua epshore t kundrshtojn, sidomos nse ke kryer
akte seksuale.
Epshi yt mund t mos shfaqet si dragua flakhedhs q shkatrron
jetn tnde. Mund t duket po aq i pafajshm si edhe nj kotele. Do t
t lus t vazhdosh zakonin: at q plqen m shum. Do t t premtoj
q nuk do t t krkoj m tepr. Do t prpiqet t t bind q veprime
t tilla nuk jan t domosdoshme. Do t t pshertij ty q:
Nuk do t dmtoj po t shikosh vajzat seksi n pun.
15. Prish ciklin e tundimit  183

Nuk ke nevoj pr nj person tjetr prgjegjs t t kontrolloj n


internet.
Nuk ka asgj t keqe t bsh pak flirtim.
Nuk ka pse tua heqsh syt vajzave q prdridhen n reklamat e
birrs.
Ti duhet t paraprish krkesat e epshit tnd dhe ti refuzosh pr t t
mos diktuar planin tnd t veprimit. Bj listn e zakoneve q ushqejn
epshin tnd dhe shpto n mnyr t pamshirshme nga to. Nse nuk
shpton, faza tjetr do t ndodh me patjetr.

FAZA E TRET: Veprimi/Lindja

Pas ngjizjes vjen natyrshm lindja. Akti q sht ndrruar dhe


planifikuar do t realizohet. Karremi joshs do t shijohet. Nse nuk
prish ciklin n fazat e eksitimit apo ngjizjes, zor se do t jesh n gjendje
t pengosh veten q t mos kryesh aktin. Ashtu si m thoshte shpesh nj
miku im: Po e vure kmbn n nj rrpir, me siguri do t rrzohesh.
Dhe po ram, rezultati sht me t vrtet i dhimbshm.

FAZA E KATRT: Turpi/Vdekja

Lindja e djalit ton t par ishte dika fantastike. Pasi e morn


Sindin n salln e operacionit, prita afr dhoms s infermiereve. Zona
e pritjes kishte nj tavolin me katr karrige n do an n mes t nj
zone katrkndore. Meq ishte dita pas katr korrikut 1976, revistat n
tavolin kishin t gjitha si titull kryesor festn e ardhshme dyqindvjetore
t kombit ton.
Po prisja vetm pesmbdhjet apo njzet minuta kur u ndez
altopalanti q ishte sipr banakut t dhoms s infermiereve. Dgjoja
nj foshnj q qante n sfond ndrkoh q infermierja tha: Z. Perkins,
je babai i nj djali katr kilogramsh.
Fjalt nuk mund t shprehnin gazin q ndjeva n ato aste. Nuk e
kisha iden q lindja e nj djali do t m ndikonte aq thell.
184  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Jakobi dshiron q lexuesit e tij t din q mkati premton nj gzim


t till. Por nuk e jep asnjher. Foshnja sht gjithmon i porsalindur.
Kam pasur miq q kan humbur nj fmij. Nuk ka dhimbje m t
madhe pr nj prind se sa vdekja e nj fmije. Dshprimi bhet m i
keq sepse vjen pas muajsh prgatitjeje, ndrrash dhe shpresash gzimi.
N vend q t kishin jet n duart e tyre, prindrit mbanin nj kufom
pa jet.
Nj her mu afrua nj burr pasi kisha folur pr kt tem: Bill, a
do t thuash q fmija im vdiq ngaq kisha kryer nj mkat seksual?.
Pasi i shprehja keqardhje pr vdekjen e fmijs, e sigurova: Jakobi
nuk po thot kshtu. Ai nuk po thot q mkatet tona do t bjn q t
na vdes fmija. Ai po thot q kur mkati lind, fmija sht gjithmon
i vdekur. Mkati nuk sjell jet, por vdekje.
Gjat asteve t shqetsimeve dhe ritualizimeve ne prfytyrojm
knaqsin q do t na sjell akti mkatar. Ashtu si prindrit q presin
t bhen me fmij, ne prgatitemi pr lindjen e aktit. Por kur kemi
realizuar aktin, pasi sht venitur knaqsia fillestare, na mbetet vdekja
dhe turpi.
Jakobi nuk prton t shkruaj: Pastaj lakmia, pasi mbarset, pjell
mkatin dhe mkati, si t kryhet, ngjiz vdekjen (Jakobi 1:15). Kur
kryejm aktin, rezultati sht gjithmon dhimbje dhe turp.

N vend t jets, epshi jep vdekje.


N vend t gzimit, epshi sjell turp.
N vend t knaqsis, epshi sjell dhimbje.
N vend t intimitetit, epshi sjell izolim.

Sjellja seksuale mkatare on gjithmon n dshprim. Pyet mbretin


David. Pas marrdhnies s tij t palejueshme me Bathshebn, ai i vrau
t shoqin, Uriahun. M von fmija q rezultoi nga kjo marrdhnie
vdiq.
Pyet Sansonin. Pas marrdhnies s tij me Deliln humbi shikimin
dhe sakrifikoi pozicionin e tij prej drejtuesi n Izrael.
15. Prish ciklin e tundimit  185

Pyet burrat emrat e t cilve shfaqen n gazet do jav, burra q


kan sakrifikuar familjet dhe reputacionin e tyre pr shkak se nuk i kan
thn jo epshit t tyre.
Por vazhdo m tej. A ke vepruar n mnyr mkatare nga ana
seksuale dhe a u ke shptuar pasojave? Mbase pr pak koh.
Por prfudimisht prjeton humbje. Askush nuk u shpton pasojave t
mkateve seksuale. Kur kryejm aktet seksuale, paguajm nj mim t
lart. Por ne nuk kemi pse t mkatojm. Ne mund t prmbajm epshin
ton dhe vazhdojm jetn duke prishur ciklin n fazat e tij t hershme.

I pajisur pr t ndihmuar t tjert

Do t ishte e leht pr ty t pyessh se far t mire do t ket nga


betejat e tyre me epshin seksual. E kuptoj si ndihesh. Hedh vshtrimin
pas n pjes t jets time me keqardhje t pastr. Disa her dshiroj ti
fshij nga kujtesa si pjes t nj kasete.
Por kuptoj q prvojat e mia, betejat dhe dshtimet, kan thelluar
varsin time ndaj Perndis. Ato m kan ndihmuar t kuptoj vuajtjen
dhe betejat q kan prjetuar burrat e tjer. Pali shkruan: Bekuar qoft
Perndia dhe Ati i Zotit ton Jezu Krisht, Ati i t mshirve dhe Perndia
e do ngushllimi,i cili na ngushllon n do shtrngim tonin, q,
nprmjet ngushllimit me t cilin ne jemi ngushlluar nga Perndia, t
mund t ngushllojm ata q jan n fardo shtrngimi (2 Korintasve
1:3-4).
Falnderoj Perndin q prmes Birit t tij ai na pranon ashtu si jemi.
Ai shikon dshtimet tona dhe gjithsesi na do. Por bn edhe m tepr. Ai
na mbshtjell me mburojn e ngushllimit t tij dhe na shron plagt.
Pastaj na mundson q tu ofrojm t njjtn mburoj ngushllimi dhe
shrimi t tjerve.
Kjo e vrtet na on n nj vend t rndsishm. Ndrsa gjen
ngushllim n Perndin dhe krkon t prishs ciklin e tundimit, duhet
t ndrmarrsh nj hap tjetr. N fakt, jam i bindur se pa t, nuk do t
jesh n gjendje t qndrosh gjat. Duhet t lidhesh me burra t tjer.
186  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Duhet tu ofrosh atyre ngushllimin dhe inkurajimin e Zotit dhe duhet


ti lejosh t t mbshtesin ndrsa prpiqesh t bsh nj jet t pastr. N
kapitullin e radh do t zbulosh se si ta bsh kt.
15. Prish ciklin e tundimit  187

PR DISKUTIM

1. far sht rituali apo zakoni?

2. far zakonesh specifike ke?

3. Pse sht e rrezikshme t lejosh qoft edhe nj ritual n dukje i


padmshm n jetn tnde?

4. far do t bsh n mnyr specifike pr t shptuar nga zakonet


apo ritualet e tua?

5. Cili sht gjithmon rezultati i mkatit seksual?

6. Si mund t prdor Perndia dobsin tnde pr t ndihmuar t tjert?


PJESA E KATR

T JETOSH I LIR
PR PJESN TJETR
T JETS
16.

Katr fazat e miqsis

Nse ke par ndonjher emosionin Prmirsimi i shtpis, ather e


di q Tim Alen sht nj burr komik. Ajo q mund t mos dish sht se
ai shkoi n burg pr shitje droge. Si e konsideron ai kohn pas hekurave?
Pasi mendoi thell pr kt pyetje, ai tha: Burgu ishte gjja m e keqe
dhe e m e mir njkohsisht q m ka ndodhur1.
Alen, n librin e tij m t shitur Mos i rri shum afr nj burri
t zhveshur, tregon pr nj prvoj q pati n burg. Ngjarja ndodhi
menjher pasi ishte futur n nj biruc me dhjet djem t tjer. Gjja
e par q vuri re pr birucn ishte tualeti n mes t dhoms. Ai mbase
e vuri re at n fillim se natyra po e thrriste. Ai tha se pa nevojtoren,
pastaj tavanin, pastaj nevojtoren, pastaj dhjet djemt n biruc. Donte
t largohej. Por dera ishte e mbyllur.
Ai mblodhi mendjen q nuk do ta prdorte at nevojtore. N asnj
mnyr! Si mund t ulej atje me dhjet djem t tjer q po e shikonin?
M n fund ai shkruan: Sado t treten gjrat, teprica duhet t dal
jasht. Po ecja i druajtur drejt nevojtores. U ktheva dhe u ktheva te

1. Allen, Mos rri shum afr, f. 84.



192  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

ndenjsja, por e dija q nuk ishte gj e mir. Isha i zotuar. U ula dhe
papritur tr burrat filluan t vinin drejt meje. M hyri frika.
Nuk kam pse ta bj. Akoma kjo m heq trurin.
Ata u vun n formn e nj gjysm rrethi rreth meje duke m kthyer
kurrizin. Pse e bn nj gj t till? Alen tha: Sepse edhe ata ishin
burra. Ishte nj zbulim i madh. Kta nuk jan thjesht dshtak si un,
por jan burra. Ata e bjn kt q t kesh pak intimitet dhe askush nuk
mund t shikoj nga jasht2.
Ajo fjali e fundit sht shum e thell, sepse prshkruan at q
ka nevoj do njeri. Ne na duhen miq q kuptojn frikn ton dhe na
ofrojn mbrojtje, burra q do t jen si mburoj gjat kohs son kur
jemi t cenueshm dhe kemi turp.
Sa keq q duhet t shkonte n Aleni pr t zbuluar gatishmrin e
burrave pr t mbrojtur njri-tjetrin, pr ti dal pr zot njri-tjetrit.
Pr shkak se shumica e burrave nuk jan t detyruar pr marrdhnie
t tilla t ngushta, ata nuk e zbulojn kurr kt. Ndrsa kam folur me
burra, kam zbuluar se shumica e tyre mendojn se betejat e tyre me
epshin seksual jan personale. Ato jan private. Ato jan t turpshme. Si
shkuarja n nevojtore; nuk sht dika q burrat e tjer duan t shikojn.
Ne ndihemi rehat duke folur me burra rreth gjrave t parndsishme
si loja e golfit, gjendja e makins son apo pushimet e fundit. Por
ne kundrshtojm s foluri pr betejat dhe dshtimet tona vetjake.
Megjithat na duhen miq me t cilt t tregojm mkatet tona m t
errta dhe triumfet tona m t mdha, miq t cilat mund t na ndihmojn
t mos biem kur tundohemi dhe t na ngrejn kur biem, miq q mund
ti mbshtesim kur jan n nevoj.
Davidi dhe Jonathani kishin at lloj miqsie. Davidi vajtoi pas
vdekjes s Jonathanit: Un jam n ankth pr ty, o vllai im Jonatan;
ti ishe shum i dashur pr mua, dashuria jote pr mua ishte m e
mrekullueshme se dashuria e grave (2 Samuelit 1:26).

2. Si m sipr, f. 86-87.

16. Katr fazat e miqsis  193

Ky pohim befasues shpreh nj t vrtet t njohur nga do njeri. Pra,


ka aspekte t miqsis s burrave q nuk u ngjajn dhe jan m t mira
se sa ajo q prjetojn burrat me grat. Burrat e din q miqsi t tilla
jan t mundura, por ata nuk din se si ti shprehin.
N kt kapitull dua t shqyrtoj procesin nga miqsit e cekta n
miqsi m t mira. Dhe dua q t zbulosh se si mund t kesh miqsi t
ngushta me burra t tjer. Miqsit q do t t ndihmojn t rrnjossh
identitetin tnd n Krishtin dhe t t inkurajojn t bsh nj jet t pastr
seksuale.

Nj proces t cilin mund t mos e kesh menduar kurr

A ke pyetur ndonjher se si miqsia rritet nga nj njohje n pun


apo kish deri n at pik sa je gati t japsh jetn pr at djal? Nuk
e kisha menduar kurr. N fakt, nuk do ta mendoja pr s dyti, apo
hi fare, po t mos qe libri q lexova nga Dr. Herb Goldberg me titull
Rreziqet e t qenit mashkull.
Goldberg, n librin e tij, identifikon at q ai e quan katr fazat
e t qenit shok3. N fakt fjala shok nuk prdoret shum nga burrat
n kohn e sotme. Goldberg e plqen termin sepse flet pr rinin dhe
spontanitetin. Ai beson q kjo, kur kombinohet me pjekurin e t
rriturve, prmban potencialin pr kulmin e miqsis mashkullore4.
Sipas tij nj shok sht miku m i mir nj burr me t cilin ndihesh
rehat dhe i lirt, nj burr q e do si vlla, nj mik pr t cilin do t
sakrifikoje gjithka.
Pyetja q i prgjigjet Goldbergu sht: Si bjm shok?. Mendimet
e tij na ndihmojn t dim se pse kemi kaq pak dhe far duhet t bjm,
apo jemi gati t heqim, pr t pasur nj t till.

3. Ruajta konceptin e Dr. Goldbergut, por ndryshova emrat e fazave t miqsis.


4. Herb Goldberg, Rreziqet e t qent mashkull (Nju Jork: New American Library, 1976), f. 133.
194  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Miqt q shkmbejn favore


Fillimisht burrat lidhen me burra t tjer q mund ti ndihmojn.
sht dika e ngjashme:
Hej, Xho, a do t m japsh pak trapanin?.
Sigurisht dhe kur t vish ta marrsh, a e ke problem t m japsh at
pajisjen e re elektrike q bleve dje? Do t lustroj makinn sot pasdite.
N pun shkmbimi i favoreve prfshin kujdesin ndaj klientit t
prgjegjsit pr shitjet, mbulimi i gabimit t nj miku dhe ndihma pr
suksesin e secilit. Pr shkak se dobit jan t larta dhe kostoja emocionale
e ult, shumica e miqsive t meshkujve mbeten n kt faz: dhe pr
aq koh sa t dy burrat prfitojn, miqsia rritet. Kur mbaron dobia e
dyanshme, miqsia zhduket.
Ndonjher nj miqsi q shkmben favore n pun mund t
prfundoj keq. Kjo ndodh kur nj burr prdoret nga nj tjetr dhe nuk
merr gj mbrapsht apo kur lihet mnjan si nj kazan bosh pasi e kan
prdorur. Nj prej msimeve t dhimbshme q kan prjetuar disa burra
n pun sht se kur kan humbur punn, kan humbur edhe miqt e
tyre m t mir t puns. Mendova se ishim miq t mir do t thon
ata. Bnim shaka do dit. Ndonjher edhe dilnim bashk pas pune.
Dhe ata ishin miq miq q shkmbenin favore. Ajo q pak burra
kuptojn sht se dobia e dyanshme e miqsis shrbente si ngjitsi q
i mbante bashk. Hiq ngjitsin dhe miqsia nuk ekziston m.
Mbi dhjet vjet m par u largova nga kisha ku isha pastor pr nnt
vjet. Edhe pse qndrova n komunitet, rrall i shoh miqt e mi t kishs.
N baz t vmendjes q m kan kushtuar pas largimit tim, un mund
t kisha vdekur dhe do t isha varrosur. Jo, nuk sht e sakt. Po t kisha
vdekur, ata do t kishin ardhur te varrimi im. Miqt q shkmbejn
favore mund t mos t t marrin n telefon, por do t marrin pjes n
varrimin tnd.
Nuk po i gjykoj kta njerz. Mbi t gjitha ne t gjith jemi njsoj.
Dyshoj se disa prej tyre kan pyetur veten se pse nuk u kam br kurr
nj telefonat. Nuk sht se nuk i plqej apo prpiqem tu shmangem.
Kur ndeshemi prball njri-tjetrit n supermarket apo n ndonj vend
16. Katr fazat e miqsis  195

tjetr, sillemi gjithmon me mirsjellje. Por meq nuk kemi m nj arsye


pr t qendruar t lidhur, ne nuk lidhemi.
Para se t lexoja librin e Goldbergut mendoja gjithmon se zhdukja
e papritur e miqve t kishs time dukej e uditshme dhe pastaj kuptova
se ishte vizioni dhe shrbesa jon e prbashkt n kish q na mbante
s bashku.
Nse mendon pr kt, shumica e miqve tan jan mbase njerz q t
bjn nj favor ndrkoh q ti u bn nj favor. Por Goldbergu tregon se
nga kto miqsi t dobive t dyanshme mund t dal nj lloj tjetr miku.

Miqt e argtimit
Kta miq jan djem me t cilt futemi n zon e meshkujve. Interesi
yn i prbashkt pr golfin, tenisin, gjuetin, peshkimin, rregullimin e
makinave t vjeta apo strvitja e fmijve tan na bn q t takohemi
rregullisht. Aktiviteti siguron ambientin e sigurt ku lidhemi. Meq
miqsia rrotullohet rreth aktivitetit, nuk ka nevoj pr afrsi. Dika e
uditshme pr miqt e argtimit sht ajo q mund t ndodh nse je i
smur dhe mungon n aktivitet.
U ktheva i thua pjess tjetr t grupit. M vjen keq, mungova
hern e kaluar.
Mungove hern e kaluar? thot njri prej tyre.
Po, u smura. Por solla Xhekun t m zvendsonte.
Ah, po. As nuk e vura re q nuk ishe. Mir je?.
Po, jam mir thua ndrsa rregullon topin.

Miqt e argtimit zor se i merr malli pr njri-tjetrin pr aq koh sa


dikush tjetr i zvendson dhe rrall diskutojn dika m t rndsishme
se sa loja e fundit e futbollit. Edhe pse duket e uditshme, burrat mund
t luajn golf s bashku pr vite me radh dhe t mos e njohin kurr
njri-tjetrin.

Miqt e ngusht
Por dika tjetr mund t nis nga miqt e argtimit kur dy burra
196  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

kan nj ngjasim t natyrshm, pra, nse u plqen shoqria me njri-


tjetrin. N kt rast ata mund t bhen miq t ngusht. Kur ndodh dika
e till, ata mund t mos bien dakord pa menduar se duhet ta ken drejt.
Ata mund t luajn dhe nuk ka rndsi se kush humbet, edhe pse t dy
duan t fitojn. Miqt e ngusht jan burra q kremtojn me sinqeritet
sukseset e njri-tjetrit. Ndryshe nga miqt e favoreve reciproke apo t
argtimit, kta lloj miqsh japin ndihm kur sht e nevojshme. Ata mund
ti japin njri-tjetrit para apo makinn apo mund t na ojn n aeroport.
Nse qndroni pr nj koh t gjat miq t vjetr, do t kesh rastin
q pr nj mik t bhesh m tepr se nj mik.

Shok pr kok
Miqsia m e thell midis burrave arrihet rrall, sepse vijon nj kriz.
Shum prej nesh kujtojn kur ishim fmij se bheshim miq m t mir
me nj djal pasi ishim zn. N mnyr t ngjashme bhemi shok pr
kok me nj burr vetm pasi miqsia jon i ka mbijetuar krizs q ka
krcnuar ta shkatrroj.

Shokt pr kok jan miq


t cilt i kan mbijetuar
krizs s lidhjes.

Miq q shkmbejn favore

Miq t argtimit

Miq t ngusht

Nj kriz e godet miqsin

Shok pr kok

arja krijohet shpesh nga nj akt pandjeshmrie apo mos respekti


16. Katr fazat e miqsis  197

q, si nj plag thike, shkakton dhimbje t thell. Ky akt u heq maskn


t dy burrave dhe nxjerr n pah tehet e mpreht dhe grvishtjet q nuk
ishin par m hert. Dobsia e qart e miqve t ngusht t nj kohe duket
si nj lyth n maj t hunds s tij. T dy burrat jan t plagosur dhe
prballen me tundimin pr t braktisur njri-tjetrin. N fakt kjo sht
gjja m e leht pr tu br.
N kt pik miqsia lkundet gati pr tu zhdukur. Dy burrat
largohen dhe nuk jan m miq t ngusht, ose angazhohen gjat krizs
dhe bhen shok pr kok. Rritja ndodh kur ata dalin n prfundimin se
miqsia sht m e rndsishme se sa plagt e tyre. Kjo ndodh kur secili
e shikon dobsin te miku i tij dhe vendos t qndrojn prapseprap
miq.
Burrat q kalojn kt kriz futen n nj miqsi q ka nj besim t
thell. Ata e din q shoku i tyre i ka par n pikn m t dobt dhe
e pranon ashtu si sht. Bhet nj miqsi n t ciln disa her secili
shrben si msues, nxns, ngushllues, ndreqs, trajner dhe inkurajues.
Tani ata e din se kan nj mik q do t jet krah tyre pavarsisht se
far do t ndodh.
Ja se si e prshkruan Goldbergu miqsin:

Ka nj ndjenj ngrohtsie dhe mirkuptimi e ngushllimi t ndjeshm


kur nj person sht i dobt, vepron si i marr apo sht i cenueshm. N
kto raste nj shok fiton stabilitet dhe kujdesje nga tjetri. Ka nj ndarje
t gzuar e t dyanshme burimesh, si materiale ashtu edhe emocionale.
Elementi konkurrues sht i parndsishm dhe fitorja e njrit bhet
fitorja e tjetrit. Dimensioni i miqsis prej vllai sht ajo e cila njri
kujdeset pr tjetrin, duke e mbrojtur nga prdorimi5.

Disa vjet m par un me mikun tim t ngusht, Bob Boboskin,


hasm nj kriz q krcnoi miqsin ton. Pas vdekjes s t ms ai


5. Si m sipr, f. 136-137.
198  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

u mbush me trishtim. Un, duke mos qen tip i ndjeshm, nuk e kisha
iden se vdekja e saj e kishte lnduar aq thell. Kur Bobi mu drejtua pr
mbshtetje, e dgjova e u luta dhe pastaj menjher ndryshova tem. Ai
mbeti i uditur nga pandjeshmria ime dhe e mbylli telefonatn shum
shpejt.
Kur e kontaktova ditn tjetr, ai m tha q kishte nevoj t rrinte
pak vetm. Ai tha se i duhej koh pr t kaprcyer dhimbjen e tij. M
von prpjekjet e mia pr ta kontaktuar hasn rezistenc. Duke hedhur
vshtrimin pas e dija q n historin e miqsis son nuk isha i prgatitur
pr dika t till. N t shkuarn ai i kishte kaluar humbjet me pak
emocion dhe un nuk kisha kaluar kurr nj humbje personale q mund
ta kisha si nj pik emocionale reference.
Ndrsa miqsia jon kishte mbijetuar pas disa pengesave t vogla, u
binda gjithmon e m tepr se kjo ishte nj mur eliku e jo nj penges
e vogl. Gjat vitit t ardhshm vendosa q pavarsisht se sa shpesh nuk
ma varte mua, un nuk do t largohesha.
Nj vit pas vdekjes s t ms, u ulm n zyrn e tij. Faleminderit
q nuk ke hequr kurr dor nga un tha Bobi. Jam treguar i ashpr
me ty, megjithat ti nuk m braktise.
Pr her t par n nj vit t tr ai mu prgjigj. Falnderoj Perndin
q askush prej nesh nuk u dorzua, sepse jemi miq t ngusht m tepr
se m par. N t shkuarn ai kishte par pandjeshmrin time, por
nuk vuajti kurr prej ksaj. Kam par aftsin e tij pr tu larguar nga
njerzit, por nuk e kam ndjer kurr vet.
Pr shkak t ksaj krize pam momentet m t vshtira t njri-tjetrit.
Megjithat nuk e braktsim njri-tjetrit. Ne kaluam krizn e miqsis
ton dhe mbetm prsri miq.
Sapo miqt e ngusht bhen shok pr kok, ata kan nj miqsi pa
role. do njeri ndihet i sigurt pr tu sjell si qesharak dhe i marr po
ashtu edhe si serioz dhe i pjekur. Ai mund t jet vetvetja pa frikn e
refuzimit. Ai mund t tregoj hapur dshtimet dhe fitoret e tij, sepse e
di q sht pranuar n mnyr t pakushtzuar.
Kjo prvoj ndryshoi jetn time. E di tani q nse dikush ka vuajtur
16. Katr fazat e miqsis  199

nga vdekja e nj t afrmi, tr energjit e mia duhet t prqendrohen


n dgjimin dhe kujdesjen n vend t ndjekjes s programit tim. Dhe
q prej asaj kohe, Bobi, i cili largohej kur mrzitej, nuk sillet m ashtu.
Kur e pyeta pse, ai tha: Nuk u trhoqa m, sepse ti the q t lndon.

Shokt prvetsojn dobsin e miqve t tyre


dhe ndryshojn se shikojn dobsit e tyre.

Shokt ndrtues
Shumica e djemve kujtojn se far do t thot t kesh nj shok kur
kan qen fmij. Por si t rritur, burrat flasin pr nevojn e tyre pr
nj grup prgjegjsie pr ti ndihmuar t mbajn premtimet q i kan
br Perndis dhe grave t tyre. Ata perceptojn nj grup prgjegjsie
si nj vend kur flasin se si po shkojn gjrat n jetn e tyre. Ata nuk e
konsiderojn si disa shok q mblidhen se e duan njri-tjetrin.
Meq shumica e grupeve fillojn n faqn e shkmbimit t
favoreve, ky perceptim nuk duhet t na udis. Burrat mblidhen s
bashku n grupet e prgjegjsis sepse sht dobidhnse n mnyr
reciproke pr kdo q sht i pranishm. Ata nuk takohen sepse e
plqejn njri-tjetrin. Ata mund t mos e njohin njri-tjetrin.
Fillimisht nj burr merr pjes duke pasur n mendje qllimet m t
mira. Ai dshiron t jet i pastr seksualisht. Ai dshiron t jet i hapur
pr jetn e tij. Ai dshiron t vij n do takim.
Por sht e vshtir t takohesh me nj grup djemsh q nuk i do
shum mir. sht e vshtir t jesh i hapur me burrat tek t cilt nuk
ke krijuar besim akoma. sht e vshtir t mbshtetesh te burrat e tjer
kur dshiron t dukesh i fort.
Nse bie n mkat, ai do t dshiroj t mos vij n takim. N kt
mnyr ai mund t ruaj imazhin e tij t perndishmris. Fatkeqsisht
ai mund t mos kthehet kurr. Edhe m keq akoma, askush mund t
mos interesohet pr t.
Por dikush duhet t interesohet pr t. Ai ka nevoj pr nj mik q
ti shkoj pas. Po kshtu edhe ti. Ti ke nevoj pr disa miq t ngusht
200  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

me t cilt ndihesh i sigurt. Miqt do t jen pran teje pavarsisht se


far thua apo bn. Miqt do t t ndihmojn t kalosh betejat e tua.
Miq q do t t msojn dhe ngushllojn. Dhe miq pr t cilt do t
bsh t njjtn gj.
Jan ato lloj miqsish q vn n funksionim prgjegjsin, sepse
burrat interesohen pr njri-tjetrin. Ata do t t kontaktojn sepse t
duan, duan q ti t prparosh. Dhe ti ndihesh njsoj pr ta.
Miqsi t tilla nuk mund t krijohen pas nj apo dy takimesh. Kujto,
duhet koh pr t kaluar nga miqt q shkmbejn favore te shokt pr
kok. Dhe rruga mund t jet me pengesa. Por, ashtu si kam reflektuar
pr llojin e burrave q dua t kem miq dhe llojin e burrit q dua t
jem, kam identifikuar katr gjurm vendimtare q do t shqyrtojm n
kapitullin e radhs.
16. Katr fazat e miqsis  201

PR DISKUTIM

1. Cilat jan katr fazat e miqsis mashkullore? far e karakterizon


seciln prej tyre?

2. Cili sht kalimi q shtyn burrat nga miq n shok pr kok? A


kujton raste kur ke pasur nj miqsi q nuk e ka br kt kalim? A
ke miqsi q nuk i mbijetoi kalimit? Cili ishte rezultati?

3. Pse burrat kan nevoj pr shok?

4. Sa koh duhet t bhesh shok pr kok? Pse?

5. far mund t bsh pr t ruajtur miq t ngusht? far plane ke pr


t br nj gj t till?
17.

far duhet t krkosh nga nj mik?

N nj takim pr burra n Nju Jork u ula n rreshtin e par dhe po


dgjoja ndrsa autori, edukatori dhe psikologu Dr. Rod Kuper fliste pr
rndsin e t pasurit miq t ngusht. Pr t ilustruar kt pik ai tregoi
nj histori rreth nj djali afrikano-amerikan q njihte.
Ai tha q djaloshi ndihej i ngazllyes kur u fut te bojskautt.
Entuziazmi i tij ishte i justifikueshm kur nj dit n fund t nj marshimi
t gjat drejtuesi i skuadrs s tij tha: Do tju shprblej ju djema duke
ju uar n pishin.
Pak m von antart e bojskautit u rreshtuan te dera e pishins pr
t paguar tarifn e hyrjes. Kur ishte radha e djaloshit t zi pr t paguar,
punonjsi i pishins e ndaloi: uni, a je i zi apo thjesht ke marr shum
rreze dielli?.
Djaloshi, i vn n siklet, nuk tha asgj.
Meq nuk jam i sigurt tha punonjsi nuk mund t notosh ktu.
Kjo sht nj pishin private pr njerz t bardh.
Drejtuesi i bojskautve e nxiti djaloshin t kthehej n shtpi, por
pjesa tjetr e fmijve tha q nse ai nuk do t lahej n pishin, edhe
ata nuk do t laheshin. Kshtu t gjith shkuan n nj pishin publike.
Kjo ndodhi i bri shum prshtypje djaloshit. Ai ishte rritur duke
204  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

besuar se lkura e zez ishte nj penges. Pr t pasur sukses ai duhet


ti bnte gjrat m mir se t tjert, thjesht pr t kompensuar ngjyrn
e tij t lkurs.
Kshtu ai fmij u b i mir, shum i mir. Ai i binte trombs dhe u
b trombisti m i mir i shkolls s mesme n Ohajo. Ai doli ndr pes
m t mirt e klass s tij. Ai shkoi n kolegj dhe, prsri, ishte ndr
t part n fushn e tij. Akoma kishte nj shqetsim pr veten sepse
prpiqej vazhdimisht t mohonte at pjes t vetvetes. Ai interpretonte
mir, por nuk mund ti afrohej dikujt, sepse mund ta refuzonin se ishte
zezak. Ai u zemrua gjithashtu sepse u ndje i vetmuar. Ai ishte nj zezak
duke u prpjekur tia dilte n nj bot t bardh.
Ai mendoi se t shkuarit n seminar do ta ndihmonte ngaq do t ishte
me besimtar t tjer, por edhe atje e ndoqi fryma e paragjykimit, meq
ishte nj prej tre zezakve t vetm n konvikt. Pavarsisht faktit se
ndihej vetm dhe i zemruar prirja e tij pr prsosuri spikati si predikuesi
m i mir n klasn e tij: ai fitoi mimin si predikuesi m i mir.
Pas seminarit u zhvendos n Hjuston, Teksas, ku filloi shrbesn e
tij t par. Nj dit, pothuajse rastsisht, u takua me nj pastor, nj
burr i bardh. Ky burr foli hapur pr betejat dhe fitoret e tij. Pasi ishin
br miq t ngusht, pastori mori nj risk t madh prsipr. N fakt ai
vendosi tr miqsin n tavolin dhe hodhi zarat. Ai i tha mikut t tij
zezak se mund t shikonte se mentaliteti i tij i performancs e shtynte
t mbulonte ngjyrn e tij. Ai tha se e admironte faktin q ishte zezak.
Pastaj Rodi u tregoi dgjuesve identitetin e atij burri afrikano-
amerikan. Ai po fliste pr veten. Dhe miku i tij isha un.
Ai vazhdoi t thoshte: Nj dit Billi m ftoi pr dark. Ai m uli, vuri
duart n shpatullat e mia, m pa drejt e n sy dhe tha: Rod, falnderoj
Perndin pr ngjyrn tnde. Nuk sht nj penges. Perndia nuk ka
br gabim. Falnderoje tani pr at q je: prfshi edhe ngjyrn tnde.
Rodi, ndrsa vazhdonte me mesazhin e tij, tha: Ndeshesha e
prplitesha dhe pastaj shprtheva n lot. M pas ula kokn dhe thash:
T falnderoj, Jezus, q m ke br kshtu si jam, pr gjithka q
jam. U ova dhe u prqafuam dhe vazhdova t qaj. N fund e pranova
17. far duhet t krkosh nga nj mik?  205

veten ashtu si isha: gjithka q isha. Pastaj Billi tha: T dua, Rod.
N at pik t mesazhit Rodi ndaloi, drejtoi gishtin nga un dhe tha:
E dua at njeri. T dua Bill Perkins.
Kur Rodi shqiptoi ato fjal, fillova t qaj, atje te rreshti i par n
takimin e burrave n Nju Jork1.
Un dhe Rodi kemi qen miq prej nj kohe t gjat dhe ai e di se sa
borxhli m sht: jam i bindur se shrbesa ime e tashme ekziston pr
shkak se ai hapi dern pr mua.
Prgjat viteve kemi pasur shum beteja, por me an t hirit t
Perndis, kemi mbajtur njri-tjetrin. Ndrsa mendoj pr veorit q
un dhe Rodi pam te njri-tjetri dhe se far krkojm te burrat e tjer,
e kam kufizuar n katr m t rndsishmet. Besoj se kto jan tiparet
q duhet t krkosh tek nj burr me t cilin shpreson t bhesh nj
dit shok pr kok. Kto jan tiparet q duhet t zhvillosh tek vetja n
mnyr q t jesh nj mik i mir pr burrat e tjer.

TIPARI I PAR I MIQSIS: Nj besim i guximshm n Perndin

Nuk ka miqsi m t mir q gjendet n faqet e Bibls se sa ajo e


Jonathanit dhe Davidit. Ndodhia e par e regjistruar e dy burrave q
takohen ndodhi pasi Davidi vrau Goliathin. Jam i bindur se ishte besimi
i guximshm i Davidit q trhoqi Jonathanin.
Ndrsa Jonathani ishte djali i mbretit Saul, ajo q e spikati nuk ishte
linja e tij mbretrore, por besimi i tij i guximshm. Para betejs historike
tek pr tek e Davidit me Goliathin, Jonathani dhe armmbajtsi i tij
kishin kapur dhe mundur njzet filistej. Para betejs Jonathani i tha
ndihmsit t tij: Asgj nuk e pengon Zotin t siguroj shptimin me
shum ose me pak njerz (1 Samuelit 14:6).
Fjalt e Jonathanit ishin t ngjashme me ato q Davidi i drejtoi

1. Rod Cooper tregon gjithashtu nj pjes t historis s tij n librin Mendja e dyzuar (Grand Rapids, Mi.:


Zondervan), f. 19-20.
206  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Goliathit kur tha: Ti po m vjen me shpat, me shtiz dhe me usht;


kurse un po t dal n emr t Zotit t ushtrive, Perndis t ushtris
s Izraelit q ti ke fyer.Pikrisht sot Zoti do t t dorzoj n duart e
mia (1 Samuelit 17:45-46).
Jonathani, kur dgjoi Davidin dhe pa besimin e tij heroik, e dinte q
ai ishte personi q donte t kishte mik. Dhe vendosi t bnte gjithka
q mundej pr t uar prpara miqsin.

Pr shkak se beteja jote pr pastrti


sht n thelb nj betej frymrore,
ti ke nevoj pr shok besimi i t cilve
do t rris standardet pr ty.

Ti ke nevoj pr persona q do t t sfidojn dhe ngushllojn.


Prandaj duhet t krkosh shok q i jan kushtuar Krishtit. Ata nuk
kan pse t jen t prsosur dhe nuk do t jen t till, por duhet t ken
nj pasion pr tu br m t fort.
Zotimi i tyre do t t shtyj t ndrmarrsh hapat e nevojshm pr t
siguruar pastrtin tnde. Prmenda m hert q pasi pash komshien
e zhveshur q po fliste n telefon, i rrfeva at q kisha br grupit t
vllezrve t s diels n mngjes. Kur dy prej tyre than q kishin par
komshien pr nj koh t gjat, e dija q duhet t ndrmerrja nj hap t
guximshm prndryshe edhe mua do t m ndodhte e njjta gj.
Pas takimit shkova te shtpia e komshiut dhe i rash ziles. Nuk i
kisha takuar asnjher sepse i kishim shtpit n kurriz t njri-tjetrit.
Duke dashur t qndroja besnik pa implikuar veten, apo pa m qlluar,
sajova t thoja dika q do t mbronte reputacionin tim dhe gjithashtu
do t hiqte do tundim.
Pasi i rash ziles, komshiu hapi dern. Po tha ai.
Prshndetje. Jam Bill Perkins dhe jetoj nga ana tjetr. U qetsova
pak kur pash q nuk po mbante nj sharr dhe nuk kishte vn nj
kokore hokeji. Dua t t lajmroj pr nj rrezik t mundshm q mund
t kemi n lagje.
17. far duhet t krkosh nga nj mik?  207

Kjo trhoqi vmendjen e tij.


Dy jav m par nj komshi i kishte thn gruas se kishte par nj
burr q po prgjonte nga dritarja e saj nj nat (po, kjo kishte ndodhur
n t vrtet).
Tallesh?.
Nuk tallem.
E uditshme.
Ashtu mendova edhe un. Gjithsesi, u shqetsova kur vura re qenin
t lehte kur e lshoj natn. Nuk kam par askund n kopshtin tim, por
nuk dua ta prdor kt pr t prishur intimitetin tnd. Po mendoja mbase
t mbash grilat e ulura gjat nats.
Faleminderit q ma tregova tha ai. Kam dy vajza adoleshente
dhe vetm nj jav m par njra prej tyre doli n verand pr banjdielli.
N astin q doli jasht pa nj burr duke par nga dritaret tona. Ai
kaprceu gardhin dhe vrapoi tutje. Do ti ul grilat natn q ke me t.
Kjo ishte nj vizit e vshtir e megjithat i vuri fre epshit tim. Por
bri m shum se kaq. M siguroi nj mundsi pr t sfiduar miqt
e mi t ndrmerrnin nj veprim t ngjashm, t cilin e bn m pas.
Falnderova Perndin q pasi u larguam nga takimi me shokt, ndrsa
u ndjeva i fort, ndrmora veprim agresiv pr t mbrojtur veten nga
astet e dobsis s ardhshme.
Pa grupin tim t vllezrve, miq t cilve mund tu rrfehem, nuk e
di se far mund t kishte ndodhur. Prfundimisht, ishte pasioni yn pr
Krishtin q shtynte secilin prej nesh t ndrmerrte at hap t vshtir
dhe ishte miqsia jon q na jep guxim.

TIPARI I DYT I MIQSIS: Besnikria

N nj far pike n nj miqsi duhet t bsh nj zotim pr ti


qndruar besnik mikut pavarsisht kostos. Jonathani e bri kt me
Davidin. Ai bri nj beslidhje me t q mbshtetej n mirkuptimin
dhe marrdhnien e dyanshme (1 Samuelit 18:1-4). Ata u betuan se do
t qndronin miq t vrtet dhe besnik pr tr jetn.
208  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Si simbol i zotimit t tij, Jonathani i dha Davidit nj dhurat t muar.


Jonathani, ngaq ishte princ, ishte nj prej pak burrave n Izraelit q
kishte shpat. Ai i dha Davidit jo vetm kt, por edhe harkun, rripin,
rrobn dhe tunikn. Jonathani i dha Davidit zotrimet e tij m t muara.
Duke br kshtu ai po thoshte: Gjithka q kam sht e jotja.
Fol pr devotshmrin! Edhe pse ti dhe un nuk kemi shpat, hark
dhe rrip, ne kemi dika me vler t madhe q mund tia japim nj shoku:
kohn. Nuk ka asgj q mund t japsh q vlen m tepr se koha jote.
Kam vn re q nuk kam pse ta jap n sasi t madhe prnjhersh, por
duhet t bj telefonata javore, drgoj e-mail-e pr t par se si po ia
kalojn dhe t jem n dispozicion nse duan q t flasin me dik. Duhet
t jem gati t l pr ta gjithka q po bj.
Nj dit u prballa me dika q nuk mendoja se do t m ndodhte.
Pavarsisht nga fakti q drejtoja nj kish q po rritej me shpejtsi,
kshilli i drejtuesve tha q mendonin se ishte koha q un t vazhdoja
programin. Disa prej tyre besonin se shrbesa ime e t shkruarit po m
shprqendronte nga kisha.
I shkatrruar emocionalisht mora n telefon njrin prej shokve t
mi. Pasi treguam disa shakara, thjesht sa pr tu shtensionuar, ai m
tha: Do t vij t t marr n mngjes dhe do t kalojm ditn bashk.
Por un mendoja se ti do t fluturoje pr n San Diego pr t
prfunduar at marrveshjen e qendrs tregtare iu prgjigja.
Po, do t shkoja, por jo tani tha ai. M doli dika m e
rndsishme.
Kt lloj besnikrie tregojn shokt pr njri-tjetrin.
Jonathani e bri kt pr Davidin n dy mnyra.
E para, ndrhyri pr t. Kur babai i Jonathanit, mbreti Saul, po
prpiqej t vriste Davidin, princi i ri foli m t atin pr pafajsin e
Davidit. M von ai e ndihmoi Davidin t arratisej nga zemrimi i
mbretit (1 Samuelit 19:1-7; 20:1-42).
Shokt mbrojn njri-tjetrin.
E dyta, e inkurajoi Davidin n Zotin. Vrassi i gjigantit, i lodhur nga
ndjekja e pamshirshme e mbretit Saul, u fut n dshprim. Davidi dhe
17. far duhet t krkosh nga nj mik?  209

banda e tij e burrave, duke krkuar streh, u fshehn n nj shpell n


kodrat e shkreta t Zifit.
Jonathani e dinte q miku i tij ishte i brengosur dhe e dinte se ku
ta gjente. Jonathani, pa marr parasysh zemrimin e t atit, shkoi n
pranin e Davidit dhe i dha shpres. Princi i tha mikut t tij: Mos
ki frik Sauli, ati im, nuk do t arrij t t shtjer n dor; ti do t
mbretrosh mbi Izraelin dhe un do t jem i dyti pas teje. Vet Sauli, ati
im, e di kt (1 Samuelit 23:17).
Ai takim i shkurtr ishte hera e fundit pr Davidin q do t shikonte t
gjall mikun e tij. Por far takimi! Joanthani kujtoi Davidin q Perndia
nj dit do ta bnte mbret. Duke thn kshtu Jonathani e siguroi mikun
e tij se pavarsisht situats s tashme, qllimi i Perndis pr jetn e tij
do t realizohej.
Shokt inkurajojn miqt e tyre n Zotin.
Ruajtja e pastrtis morale sht nj betej e prditshme. sht nj
betej q krkon besnikri. Kur ndjej q nj prej miqve t mi po fshihet
n nj shpell, un shkoj e krkoj. Kur ata ndjejn q un po trhiqem,
ata vijn e m krkojn. Pse? Sepse trheqja sht shenja e par q nj
burr po fillon t dorzohet. N momente t tilla ne duhet t ndjekim
shembullin e Jonathanit. Ne duhet t kujdesemi pr shokt tan dhe
ti forcojm n Zotin dhe ne duhet ti lejojm q edhe ata t bjn t
njjtn gj pr ne.
Pyetja sht, si mund ta bjm kt n fushn e pastrtis seksuale?

TIPARI I TRET I MIQSIS: Nj qllim i prbashkt

Disa vjet m par, ndrsa po shijoja drekn me nj mik, e pyeta: Si


ia bn me pornon kur je rrugs?.
I kapur gafil me pyetjen time t drejtprdrejt, ai buzqeshi duke
thn: Pse ma bn kt pyetje?.
Sepse kur jam rrugs, un tundohem dhe pyes nse tundohesh edhe
ti.
Un nuk ia dal mir tha ai por dua tia dal.
210  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Javn tjetr ai erdhi t takohej me mua dhe dy burra t tjer pr nj


takim t martave n mngjes. Prgjat viteve kemi br nj list me
gjasht zotime q jan vendimtare pr nj grup t shndetshm. Ata
prshkruajn karakteristikat e nj burri me t cilin dua t kaloj kohn.
Mendoj se ata do t jen ata lloj burrash q dshiron ti kesh miq dhe
gjithashtu shok pr kok. Ndrsa kam menduar pr gjasht zotime,
mendoj se zbulojn nj qllim t thell q na trheq: ti lejosh Krishtit
t jetoj jetn e tij prmes nesh.
Nj burr i merr ato zotime sepse dshiron q identiteti i tij i ri n
Krishtin t pasqyrohet n jetn e tij. Ja cilat jan:
1. I zotuar Krishtit, familjes dhe nj jete seksuale t pastr.

2. I zotuar burrave n grup dhe realitetit q do burr sht po aq i


katranosur dhe i cenueshm sa edhe burrat e tjer n grup. Ky zotim
krijon siguri pr do burr dhe i jep atij dinjitet.

3. I zotuar t ruaj fshehtsin. do burr premton se nuk do t diskutoj


kurr me dik tjetr jasht grupit pr at q flitet brenda grupit,
prve rastit kur dhunohet nj fmij apo po planifikohet nj krim.

4. I zotuar pr t treguar t vrtetn kur i bn pyetje t veanta. Asnj


burr nuk do t gnjej nj antar tjetr t grupit.

5. I zotuar ndaj realitetit q do burr n grup, prfshi veten, dshiron


t fsheh mkatin e tij. Pr shkak t ksaj, do burr i jep t tjerve
t bjn pyetje t veanta rreth sjelljes s tij mkatare, pyetje q nuk
mund ti dredhosh. Dhe ata presin t njjtn gj nga pjesa tjetr e
grupit.

6. I zotuar t identifikoj rituale q ndodhin para akteve dhe tia tregojn


grupit n mnyr q edhe ata t kontrollojn se si po veprojn.

Duke pasur kto zotime n mendje, fillo t krkosh nj mik ose dy


17. far duhet t krkosh nga nj mik?  211

me t cilin mund t takohesh. Identifiko dik pr t cilin mendon se ke


t njjtn devotshmri ndaj Krishtit. Zgjidh dik q mendon se dshiron
t jet i pastr. Pyet nse sht i interesuar t takohet rregullisht pr
mbshtetje dhe inkurajim t dyanshm.
Gjat takimit t par bji t ditur se je i interesuar t kesh nj miqsi
q do t t ndihmoj t mbash premtimet ndaj Perndis, gruas dhe
fmijve t tu. Bji t ditur se ke nevoj pr mbshtetjen e nj miku pr
t qen i pastr dhe se mendon q ai mund t mendoj t njjtn gj.
Ki kujdes t hedhsh hapat nj e nga nj. Nuk duhet t lirohesh
nga t gjitha sikletet q n takimin e par. Ndrsa hapesh dhe tregon
betejat e tua, lejoji atij t ndihet i sigurt n mnyr q ai t tregoj t
tijat. Ndrsa flet pr tundimet me t cilat prballesh, kujto q qllimi yt
nuk sht t mbshtesnin njri-tjetrin kur dshtoni. Qllimi yt sht t
sfidoni njri-tjetrin drejt perndishmris.
Kur t diskutosh zotimet q kam prmendur m sipr, bje t qart
se asnj prej jush nuk duhet ti prdor ato pr t kontrolluar tjetrin.
Diskutojini. Renditini ndryshe. Prvetsojini. Sa m shpejt ta bni nj
gj t till, aq m mir. Sapo ti keni pranuar, ke lejn t jesh m i hapur
dhe t shqyrtosh me m agresivitet.
Mund t mos kaloj shum koh dhe dika shkon gabim. Ai mund
t filloj t justifikohet pr mungesat gjat takimeve apo q nuk kap
telefonatat. Kur t ndodh dika e till, mbase mund t pyessh: far
ka ndodhur? Gjrat po shkonin aq mir.

TIPARI I KATRT I MIQSIS: Nj


gatishmri pr t kaluar fazn e
pyetjes: far ndodhi?

sht e leht ndonjher t vazhdosh prpara pa t. Por kujto, nj


kriz n miqsi mund t jet mnyra e Perndis pr t kthyer nj mik n
nj shok pr kok. Prandaj sht vendimtare q ti t ndjeksh shembullin
e Jezusit me Pjetrin.
Pjetri, pas mohimit t tij ndaj Zotit, u mbush me trishtim. Pasi dgjoi
pr ringjalljen dhe pasi pa varrin bosh, far mendon se po kalonte
212  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

n mendjen e tij? Ai do t ket pyetur veten nse Zoti do t donte ta


takonte m.
Jezusi nuk harxhoi kohn. Pas ringjalljes ai iu shfaq vetm Pjetrit
dhe ndrsa nuk e dim se far diskutuan ata t dy, nuk sht e vshtir
ta gjejm (Luka 24:34). N nj takim t mvonshm n breg t detit
Jezusi i siguroi Pjetrit rolin e tij strategjik n mbretrin e Perndis
(Gjoni 21:15-18).
Pjetri pranoi faljen e Zotit dhe msoi nga gabimi i tij. Dyshoj q kjo
sht arsyeja se pse shprehu dhembshuri t vrtet ndaj t tjerve. Ai
na nxit Dhe m n fund jini t gjith t nj mendjeje, t dhembshur,
plot dashuri vllazrore, t mshirshm dhe dashamirs (1 Pjetrit 3:8).
Pjetri kishte msuar n radh t par pr vlern e atyre tipareve dhe e
msoi nga nj mkat q kreu, i cili krijoi nj kriz n marrdhnien e tij
me Jezusin. Nj kriz q Jezusi refuzoi ta injoronte. Nj kriz q Zoti e
trajtoi duke u takuar me Pjetrin.
Nse nj mik pengohet, ai mund t vihet n siklet kur t shikon ty.
sht prgjegjsia jote ti shkosh pas. Kujto, q t dy bt nj zotim ndaj
realitetit q do burr krkon t fshihet dhe pr shkak t atij zotimi ai ka
rn dakord t flas t vrtetn kur i bjn pyetje t veanta. Duhet t
takohesh me t pr ti br kto pyetje. Duke i shkuar pas, ti po vrteton
seriozitetin e zotimit tnd ndaj tij.
Sapo t lidheni m n fund ju t dy, siguroji atij pranimin tnd.
Kujtoji q do njeri n grup ra dakord q t gjith keni probleme. Nuk
sht askush i prsosur. T gjith jan pjes e procesit.
Pasi t ndjesh q ai ndihet i sigurt, pyete: A ke br dika q nuk
duhet ta kishe br q nga takimi yn i fundit?.
Nse pranon fajin, mirato sinqeritetin e tij dhe pastaj prpiqu t
gjurmosh burimin e rnies s tij. Pyete se cili ritual e oi n rrpirn
e rrshqitshme. Prpiqu t prpilosh nj strategji pr t shmangur
prsritjen. Jepi shpres q nse mund t rris hendekun midis rnieve,
do t resht prfundimisht s rni. Por ai nuk mund t heq dor thjesht
ngaq e ka katranosur.
Kujto, kyi drejt pastrtis sht eliminimi i epshit n fazat e
17. far duhet t krkosh nga nj mik?  213

shqetsimit dhe ritualizimit. sht puna jote t ndihmosh shokun tnd


t bj nj gj t till dhe kur t pengohet, sht puna jote ta ndihmosh
t ohet. Puna e tij sht t jet aty pr ty.

Mos hiq dor

Pyeta nj her grupin tim t vllezrve: far mendoni se do t


bnit nse nuk do t ishim ne ktu pr ju?.
Nuk mund ta imagjinoj tha njri prej tyre.
E di q kam rn n mkat serioz tani komentoi nj tjetr.
sht e pamundur pr mua t shpreh me fjal se sa shum i dua ata
burra. Nuk mund t shpreh se si ngushllimi dhe prballja e tyre jan
prdorur nga Perndia n jetn time. Dua t njjtn gj pr ty. Dhe dua
q t dish q nuk do t ndodh leht, sepse burrat i bjn ball miqsis
s ngusht. Duhet t kmbngulsh ndrsa miqsia rritet dhe gjat ksaj
kohe mbase do t ankohesh dhe do t lndohesh.
M kujtohet nj histori e nj burri q pa nj qen labrador t zi dy
muajsh q ishte shtrir n lluc nn nj ur. Kishte nj plag n kok
dhe kmbt e prparme ishin t zhvoshkura dhe t njtura n vendin ku
e kishin lidhur me litar.
Burri iu afrua me kujdes qenushit. Kur ishte vetm disa hapa larg,
qeni nxorri dhmbt dhe lehu. Burri futi dorn n xhep dhe nxorri nj
cop mishi t thar. Ai u ul gali para qenit, i foli me butsi dhe i hodhi
nj cop mishi.
Pas disa minutash po prkdhelte qenin n kok dhe po i zgjidhte
litarin nga kmbt e tij t plagosura. Pastaj e mori qenin e pist n shtpi,
i mjekoi plagt dhe i dha ushqim, uj dhe e vuri n nj shtrat t but.
T nesrmen n mngjes, kur ai burr iu afrua qenit, i lehu dhe iu
sul. I vendosur t bhej mik me kafshn, ai i foli me butsi dhe i dha
nj cop proshut. Dit pas dite ai punoi me durim me qenin. N fund,
pas disa javsh, ndrsa burri po shikonte televizor, qeni hipi n karrigen
e tij dhe lpiu dorn e tij. Burri hodhi vshtrimin dhe pa qenin duke
buzqeshur dhe tundur bishtin.
214  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Besoj se shum burra jan si ai qeni. Ata jan plagosur dhe lidhur
nga bota. Ata jan dyshues ndaj t tjerve dhe prpiqen ti mbajn
n distanc. Ne jemi prgjegjs pr t treguar dashuri dhe mirsi t
vazhdueshme. Nse duam nj shok pr kok, ne duhet t zotohemi
nj jet besnikrie dhe besimi. Duhet t jemi gati t durojm ankesat
dhe kafshimet e tij. Por nse durojm, nj dit do t kuptojm q kemi
nj shok pr kok, dik q ndihet i sigurt me ne dhe me t cilin ne
ndihemi t sigurt, dik q na ndihmon t jemi moralisht t pastr ndrsa
i ndihmojm t bjn t njjtn gj.

Dua t them q jam prov e gjall


q ajo q bjn miqt si shok,
e bjm mir.
Dhe shpresoj q edhe ata t mendojn t njjtn gj pr mua.

Sigurisht, ka nj marrdhnie tjetr q sht vendimtare nse duam


t jemi t pastr dhe kjo sht marrdhnia q kemi me gruan ton. Ne
do t diskutojm kt marrdhnie n kapitullin vijues.
17. far duhet t krkosh nga nj mik?  215

PR DISKUTIM

1. Pse zotimi ndaj Perndis sht nj tipar i rndsishm i nj miku?

2. Si e tregoi Jonathani zotimin e tij ndaj Davidit?

3. far gjje mund ti japsh nj miku pr t treguar zotimin tnd?


Si e k br kt n t shkuarn? Si do ta bsh kt n t ardhmen?

4. Cilat jan dy gjrat q bri Jonathani pr t treguar mbshtetjen e tij


pr Davidin? Si mund ta bsh kt pr nj mik?

5. Shqyrto zotimet e bra nga nj grup burrash t prkushtuar pr


t ndihmuar njri-tjetrin pr ruajtjen e pastrtis. Cili sht m i
rndsishmi pr ty? Pse?
18.

Vetm pr burrat e martuar

Prjashta bn nxeht, sepse sht muaji shtator n Ostin. Nuk sht


aq nxeht sa n Feniks n ver, por ka m tepr lagshtir. Un dhe
Sindi po pastrojm apartamentin ton sa nj kuti shkrepseje q ndodhet
n Rrugn Sidar ngjitur me konviktin e Universitetit t Teksasit. Bie
telefoni. sht si ato kutit plastike me numra q ngjan si or me vrima
mbi numrat. Ngre receptorin.
Prshndetje! them.
Prshndetje! Jam Dajen Dousn. Telefonuesja flet me nj zgjatje
t mbl t fjalve me theks jugor. Jemi takuar n nj mbrmje n
shtpin e Xho Glikmenit n Dallas. T thash q do t t telefonoja
kur t vija n Ostin. Shiko, un jam ktu dhe shpresoj q t takohemi.
E kujtoj Dajann. Ajo sht e gjat dhe elegante me flok t zeza dhe
pamje t bukur. Jam i gzuar q m telefonove, por sapo u martova
muajin q shkoi.
Oh bri ajo e zhgnjyer. Mendoj se kjo do t thot q nuk je
m i lir, apo jo?.
E ndjej nga mnyra si tha apo jo? se mbase mendon q pas katr
jav martese jam gati pr nj pushim. Po, vrtet i thash. Por
faleminderit q more.
218  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Mbyll telefonin dhe m bie n kok realiteti i thell q pr pjesn


tjetr t jets nuk do t dal m, nuk do t puth, nuk do t prqafoj apo
nuk bj seks me nj grua tjetr prve gruas time. Me zor kaprdihem.
Kush ishte? pyeti Sindi.
Dajen Dousn.
Kush sht ajo?.
Nj vajz q takova te shtpia e Xhos.
far donte?.
T dilnim.
T dilnit?.
Pikrisht. I thash q jam i martuar dhe marrzisht i dashuruar me
gruan time e cila sht gruaja m e bukur dhe m seksi e bots.
Nuk t dgjova t thoshe dika t till.
Shiko, mbase nuk e thash, por kjo sht arsyeja se pse jam martuar
me ty.
Sindi buzqesh, hedh kraht rreth meje dhe m shtrngon.
Po, ndjeva se isha martuar me gruan m t bukur dhe m seksi t
bots. Por ruajtja e gjallris n jetn seksuale ka qen nj sfid e gjat.
Ashtu si shumica e burrave kam hasur q seksi n martes mund t bhet
i mrzitshm. Shum burra i merr malli pr eksitimin e gjuajtjes s gruas
dhe zbulimit t territorit t virgjr. Ata lodhen duke br gjithmon t
njjtn gj me t njjtn grua. Kur mrzija infekton jetn seksuale t
burrit n shtpi, ai mund t krkoj gjetiu eksitimin.
Deri tani kemi folur se si t mos kryesh mkate seksuale. Kjo sht
gjysma e betejs. Gjysma tjetr prfshin gjetjen e knaqsis seksuale
n shtpi me gruan tnde. N kt kapitull do t t tregoj disa ide q do
t kthejn pasionin n martesn tnde. Nse je beqar shpresoj q kto
mendime t jen gjra t cilat mezi ti pressh kur t martohesh.

Udhzimet e Perndis pr seksin dinamik

Shumica e burrave nuk i drejtohen kurr Bibls si nj manual


trajnimi pr seksin e mir. Dhe n pamje t par udhzimet e Palit
18. Vetm pr burrat e martuar  219

rreth seksit mund t duken siprfaqsore. Por pas nj shqyrtimi t imt


ato paraqesin katr udhzime praktike q do t gjallrojn jetn tnde
seksuale n shtpi.

UDHZIMI I PAR: Trupi yt i prket gruas tnde

Pali tha: Burri le t kryej detyrn martesore ndaj gruas, po ashtu


edhe gruaja ndaj burrit.Gruaja nuk ka pushtet mbi trupin e vet, por
burri; gjithashtu burri nuk ka pushtet mbi trupin e vet, por gruaja (1
Korintasve 7:3-4).
Mund t lexosh kt pjes dhe t thuash: Po! Trupi i gruas time
sht i imi. Ajo duhet t bj fardo lloj gjje ti krkoj dhe sa her t
dua. Kjo sht nj pjes q ajo duhet ta msoj me patjetr prmendsh.
sht nj pjes pr t ciln do ta ndihmoj ta vendos n praktik.
Hm nuk m plqen t ta prish qejfin, por nuk po e kap fare iden.
Pali po i drejtohet gruas tnde, jo ty. Ai tha q ajo duhet ta konsideroj
trupin e saj si tndin, q i takon burrit t saj.
Por ai gjithashtu ka dika pr t t thn edhe ty. Pra, ti duhet ta
konsiderosh trupin tnd si i saj.
Ti dhe gruaja jote duhet t kujtoni q jeni ktu pr njri-tjetrin. Ajo
duhet ta konsideroj veten si shrbtoren tnde seksuale. Dhe ti duhet
ta konsiderosh veten si t sajn. Pali po prshkruan nj qndrim seksual
q prqendrohet te personi tjetr.
Duke pasur parasysh faktin q nuk duhet ti thuash kurr gruas tnde:
Perndia thot q je ktu pr mua.
Por duhet ti thuash: Perndia thot se un jam ktu pr ty.
Ky sht nj koncept thelbsor. Nnkupton q energjit e tua seksuale
nuk jan pr tjetr njeri. Ato i prkasin vetm gruas tnde dhe duhet t
prqendrohen vetm tek ajo, jo nj grua tjetr apo shmblltyra e nj
gruaje tjetr.
Si e pam n kapitullin e par, sht normale q ti t trhiqesh
seksualisht nga grat e tjera. Perndia t ka programuar n at mnyr.
Por ti duhet t ushtrosh disiplin. Hern tjetr q shikon nj grua dhe
220  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

shikon q t rrok epshi, thuaji vetes: Jam i gzuar q Perndia krijoi


grat e bukura dhe m dha aftsin pr ti shijuar. Por un i prkas gruas
time. Kujto q njeriu i ri n ty, njeriu i mir, gjen knaqsi te Perndia
dhe te gruaja e tij.
N vend q t fantazosh pr nj grua tjetr, prdor momentin e
interesit seksual pr t prqendruar vmendjen tnde te gruaja jote.
Kujto q trupi yt i prket asaj dhe kjo prfshin mendjen dhe syt e tu.

UDHZIMI I DYT: Plotso nevojat seksuale t gruas tnde

Ky udhzues rrjedh logjikshm nga i mparshmi. Nse jam ktu pr


gruan time, ka kuptim q sht prgjegjsia ime t plotsoj nevojat e saj
seksuale. Ajo q m mahnit sht se asgj tjetr nuk eksiton nj burr
se sa nj bashkshorte e ndezur. Ne marrim knaqsi duke u plqyer
bahkshorteve tona.
Problemi sht se shumica e burrave harrojn q bashkshortet e tyre
jan gra. Sigurisht nuk dua t them nga ana anatomike. E kam fjaln
pr ato gjra q i eksitojn. Ne priremi t bjm pr bashkshortet tona
at q duam pr veten ton.
Sigurisht, bashkshortet tona bjn t njjtn gj. Nse do ta marrim
seriozisht kshilln e Palit, ne duhet t zbulojm far ndez grat tona dhe
t bjm at gj pr to. Meq nuk mund t trajtoj n nj kapitull gjithka
q plqejn grat, le t shikojm disa nga gjrat m t rndsishme q
mund t bjm pr t stimiluar seksualisht bashkshortet tona dhe rrugs
tu shtojm ca oktan pasionit n martesat tona.

Mbaje n marsh t par!


Nuk do t harroj kurr kur kam msuar djalin tim t vogl, Polin, ti
jap Porshit tim t ri t zi e shum t shpejt. N fakt ishte nj Mazda
Miata me pes marshe jo shum e fuqishme t ciln do t doja t ishte
nj Porsh. Nejse, duke e par at q po prpiqej t gjente kohn e duhur
midis shtypjes s freksionit dhe gazit ishte po aq gallat sa t isha n
karnavale. E kisha harruar se sa gr-gr-gr mund t ishte ngarja e
18. Vetm pr burrat e martuar  221

makins kur shoferi nuk koordinonte lshimin e freksionit me shtypjen


e pedales s gazit.
Kisha harruar gjithashtu vshtirsin q ka hequr shoferi i ri kur
ndrron marshet. Fillimisht Poli ndrronte marshin nga i pari tek i dyti
dhe pastaj tek i treti pa pasur motorri xhiro t mjaftueshme pr t shtyr
makinn prpara. Ndrsa po i ngjiteshim Overlukut, nj kodr e pjerrt
disa lagje nga shtpia jon, makina ngeci para se t arrinte n maj. Kur
ndodhi kjo, ai hasi sfidn shtes t koordinimit t pedales s gazit me
freksionin ndrkoh q makina po ecte tatpjet mbrapsht.
Dhe un u prballa me sfidn pr t mos u zemruar. Oh, gzimet
e t qenit baba!
Sigurisht, nuk kaloi shum q t msonte kohn e duhur. Fatkeqsisht
shum burra nuk arrijn t njjtin nivel suksesi me grat e tyre. Shum
burra duan t kalojn nga marshi i par n t pestin me nj grua para se
ajo t ket mjaftueshm energji seksuale pr t arritur majn. Arsyeja
se pse sillemi kshtu sht se takometri yn seksual kalon n superxhiro
pas pes minutash dhe ne duam t ndrrojm marshet.
Nj pasdite un me Sindin po prkdheleshim dhe ajo po m frkonte
ngadal shpatullat, kurrizin, qafn, kraht dhe duart. Kur i prkdheli
tr ato pjes t trupit, filloi ti prkdhelte prsri. Ndrsa duroja
intimitetin e saj mendova: Po t doja nj frkim, do t kisha shkuar te
nj masazhiste. Fatmirsisht e mbajta at mendim pr vete.
Pse po m prkdhelte n at mnyr? Sepse kt do prej meje. Meq
motorri i saj tregonte 1000 xhiro pr minut, ajo kishte nevoj q un
t vazhdoja ngadal me t dhe jo t ndrroja marshet derisa ajo t ishte
afr xhirove maksimale.
Nse dshiron t plotsosh nevojat seksuale t gruas, rri n marshin
e par derisa t ndjesh q ajo sht gati q ti t ndrrosh marsh. Ec
ngadal. Lri koh t ngrohet.

Kujto:
ecja ngadal = seks i mir.
222  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Do t jet nj ndihm nse e di se far i plqen. Mos bj gabimin e


hamendsimit q ajo plqen dika thejsht se e ke prsritur dhjet mij
her. Zbulo se far e ndez. Mso saktsisht ku dhe si plqen t preket
dhe zbulo se sa shpejt dshiron q ti t vazhdosh me hapin tjetr.
Mund t prpiqesh t bsh nj loj q un dhe Sindi bjm her pas
here. Gruaja jote do t plqej shum. Zgjidh nj mbrmje kur t mos
ju shqetsojn. Thuaji gruas m prpara q do t bni dashuri sipas
udhzimeve t saj. do prekje dhe lvizje do t jet sipas kohs dhe
vendit q do t zgjedh ajo. Ndrsa intimiteti rritet, kujto: qllimi nuk
sht knaqsia jote, por e saja. Zbulo se si plqen ti prkdhelet gjoksi,
barku, kofsht e brendshme dhe klitori.

Ndiq udhzimet e saj


Mbase do t zbulosh q asaj i plqen t rrish n secilin marsh m gjat
nga t plqen ty. Por bje. Merre shtruar. Ji i hapur ndaj udhzimeve
se si t stimulosh klitorin e saj: kjo sht pika e saj e knaqsis dhe
duhet t stimulohet q ajo t arrij orgazmn. Nj dshtim pr t br
nj gj t till do ti jap asaj po at knaqsi q do t kesh ti nga seksi
nse penisi yt nuk sht frkuar.
Perndia, kur krijoi klitorin, mori tr pjest fundore t nervave t
ndjeshm t penisit, i ngjeshi n nj pik t vogl dhe i mbshtolli me
nj ind t but. Klitori sht shum m i ndjeshm se sa penisi dhe duhet
t preket me butsi. E megjithat, n shumicn e rasteve sapo klitori i
gruas sht stimuluar, prmes raportit seksual, me dorn tnde apo me
dorn e saj ose me nj objekt, duhet prsri m tepr koh q ajo t arrij
orgazmn n krahasim me ty.
Me shum gjasa do t zbulosh q gruaja jote nuk do t doj stimulim
t drejtprdrejt t klitorit t saj derisa t jet lagur. sht e parehatshme
q klitori i saj t prkdhelet kur sht i that. Lagshtira rreth vagins
s gruas sht shenj e eksitimit t saj seksual (nse sht e that, prdor
lubrifikant apo vaj masazhi).
uditrisht edhe Salomoni iu referua n mnyr poetike eksitimit
t nuses s tij dhe nxjerrjes s lngjeve. Ai shkruan: Ti je nj burim
18. Vetm pr burrat e martuar  223

lulishtesh, nj pus ujrash t freskta, rrkesh q dalin nga Libani


(Kantiku i kantikve 4:15). sht pr tu mahnitur q nn frymzimin
hyjnor ai t ngrej lart bukurin dhe aromn e nuses s tij t eksituar
(Kantiku i kantikve 4:13-14).
Ndrsa bhesh m i zoti n stimulimin seksual t gruas tnde, ajo
do t ndiqet m tepr. Ndrsa ndodh dika e till, niveli yt i knaqsis
do t rritet. Si e thash m par, nuk ka asgj tjetr q ti eksitoj m
tepr burrat se sa nj bashkshorte e eksituar. Ather, nse dshiron
t prjetosh qejfin e nj gruaje t ndezur, zbulo se far e eksiton at.

Orgazma emocionale?
Mund t uditesh po t dgjosh q nj grua nuk ka pse t arrij
orgazmn pr tu ndjer e knaqur. Kur isha n seminar, grat e
studentve t seminarit takoheshin periodikisht pr t dgjuar fols
frymzues. Nj her iu dha mundsia grave pr t dhn para mikrofonit
dshmit e tyre t shkurtra.
Pas takimit Sindi u kthye n shtpi dhe mezi priste t m tregonte se
far kishte ndodhur. Ajo tha q nj grua e re doli para mikrofonit dhe
shpalli se do t thoshte dika q do tu hiqte nj barr t madhe disa
prej grave. Ajo, duke folur me entuziazmin e nj shkenctareje q sapo
kishte gjetur ilain pr kancerin, tha: Mendoja gjithmon q orgazma
ishte dika fizike. Mbrm pata nj orgazm emocionale dhe tani e di
q ato nuk jan fizike por emocionale.
Un dhe Sindi qeshm, sepse e dinim q nj dit ajo grua do t
kalonte nj dit nj orgazm t zgjatur fizike dhe do t vihej n siklet
nga ajo q shpalli. Por kur e menduam mir, kuptuam q ajo pohoi nj
msim me vend. sht e mundur q grat t ken knaqsi reale nga
seksi pa pasur gjithmon orgazm.
Si burra ne nuk mund ta imagjinojm kt. Pse? Sepse pr ne seksi
siguron nj shkarkim t energjis seksuale. Nse angazhohemi n
prkdhelje para seksit dhe nuk kalojm n orgazm, na lndon. Nga
ana tjetr, nse tensioni seksual te gruaja nuk arrin pikn ku ajo t ndjej
nevojn pr nj orgazm, mos i bj presion pr t kaluar.
224  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Seksi i poes
Sapo t zbulosh kohn dhe vendin pr t eksituar gruan tnde,
prpiqu t mos bsh t njjtn rrug sa her q rrini bashk. Si burra
priremi t gjejm nj teknik dhe e prsrisim pafundimisht. Kjo mir,
por sigurohu t kesh disa teknika q ti prdorsh.
Njra prej tyre sht seksi i poes. Ky sht ai lloj seksi q duhet
tr dita e tr nata pr tu gatuar. Fillon n mngjes me nj prqafim
dhe puthje shum t gjat ndrsa largohesh, bashk me nj premtim pr
ti dhn nj dark. Vijon me nj telefonat q i shpreh dashuri. Pastaj
nj kartolin apo lule.

Kujto:
nj prqafim n mngjes = seks i mir n dark.

Vr re q prdora fjaln lule. E bra kt sepse disa vjet m par


zbulova q pr do akt romantik fitoj nj pik me gruan time. Si nj
trndafil i vetm ashtu edhe dhjetra trndafila njhersh vlejn nj
pik. Sapo e msova kt, vendosa t shtoj pik m shpesh dhe m pak
dhurata t shtrenjta.
Sido q t jet, sill n shtpi nj lule apo nj tuf lulesh. Vendosi
n nj vazo dhe jepi nj puthje. Kam msuar prgjat viteve q Sindi
plqen t ec me mua. Nse gruaja jote ka qejf t ec me ty, dil nj xhiro.

Kujto:
ecjet e gjata n park = seks i mir n dhomn e gjumit.

Nse ke fmij, gjej nj kujdestare pr ta n mbrmje. Kujto, q t


ngrohet lngu seksual i gruas, ajo duhet t jet e tensionuar. Gjat
darks thuaji se sa shum e do, se sa e rndsishme sht ajo pr ty.
Nse je nj burr me pak fjal, thuaja gjithsesi.

Kujto:
fjalt e dashuris gjith ditn = seks i mir natn.
18. Vetm pr burrat e martuar  225

Edhe nj lexim rastsor i Kantikut t kantikve zbulon shprehjet e


shpeshta t dashuris dhe vlersimit t Salomonit pr nusen e tij. Nse
nuk e di se far t thuash, ja disa sugjerime.
Ti je e bukur.
Jam i gzuar q po e kalojm jetn bashk.
Ke sy t mrekullueshm.
M plqen t t puth buzt.
Puthja jote sht e mbl pr mua.
M plqen ti shikoj dhe prkdhel kmbt e tua.
Mezi pres t t prek n do cep.
Mezi pres t ndjej trupin tnd ngjitur me timin.

(Meq ra fjala, do t ishte m e mira t msoje prmendsh shprehjet


e msiprme apo t krijosh t tuat. T lexosh nj list nga nj libr nuk
funksionon me shumicn e grave. Sidomos kur sht prball teje).
Kur t mbrrish n shtpi, lahuni n vask apo n dush s bashku.
Pasi t jeni thar, bji nj masazh dhe lejoje q edhe ajo t t bj nj.
Kur t shkoni n shtrat, kujto: jepi ngadal. Prit derisa xhirot e saj t
arrijn maksimumin para se t ndrrosh marshet.
Sigurisht, seksi i poes nuk sht dika q mund ta bsh prdit apo
prjav. Por nj her n muaj do t fitosh shum pik me gruan.

Kujto:
ecja ngadal = seks i mir.

N rregull, e kuptoj q formulat e seksit q pohova m sipr nuk do


t garantojn seks fantastik. Por ajo q po krkoj t ngulis n mendjen
tnde sht q pr gruan seksi nuk sht thjesht orgazm. Ai prfshin
prqafime, ecje t gjata, fjal dashurie dhe prkdhelje t ngadalta. Ne
priremi ti konsiderojm kto aktivitete si mimi q paguajm pr seksin.
Kjo ngaq e konsiderojm seksin si nj akt. Grat tona e konsiderojn
si vallzim dhe tr kto akte jan hapa thelbsor.
226  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

Seksi gustator
Edhe pse seksi i poes sht fantastik, ai ndodh n shtpi. Me raste
duhet t planifikosh nj udhtim me gruan tnde n nj vend romantik.
Nuk ka pse t jet i shtrenjt. Por duhet t jet nj vend q e bn at t
ndihet e veant.
Kur Sindi kishte nj her datlindjen i bra nj surpriz duke e uar
pr nj nat n nj suit t veant n nj hotel t zons. Para se t dilnim
pr dark, i thash t prgatiste valixhen e vogl t rrobave. Bleva nj
tuf lulesh jo shum t shtrenjta n nj dyqan ushqimoreje t zons (ato
prapsepar nj pik vlenin) dhe i thash nj miku ti onte n hotel
para se t mbrrinim ne. Kur Sindi u fut n dhom, tufa me luleve mbi
nj tavolin t vogl e prshndeti at.
Q nga ai ast e vetmja gj q duhej t bja ishte t ecja ngadaaaaaal.
Pjesa tjetr e mbrmjes iu kushtua kujdesit pr t.

Seksi i mikrovals
Nse je gati t bsh rregullisht me gruan tnde seksin e poes dhe
seksin gustator, ajo mbase do t jet gati t siguroj pr ty seksin e
mikrovals. N fakt, mund t jet nj gjell q ajo mund ta plqej edhe
vet me raste. N ato raste kur koha sht e shkurtr, thuaji q nuk ke
koh pr t br gati poen, por me siguri do ti plqej nse do t jet
gati t fus dika n sobn me mikroval.
Sigurisht, seksi i mikrovals ka disa variante. Prfshin raportin
fizik, stimulimin manual t burrit nga e shoqja, stimulimin e dyanshm
manual, seksin oral apo seksin me nj lodr. Ti me gruan duhet t
ndiheni t lir t bni fardo lloj gjje q ju eksiton, pr aq koh sa
nuk stimulon epshe mkatare apo vret ndrgjegjen tuaj.
Nse ky sht ushqimi i vetm n menu, gruaja jote nuk do t jet
shum e gzuar. Por nse ajo e di se zotohesh ti japsh at q ka nevoj,
ajo me gzim do t kujdeset pr nevojat e tua n kt mnyr. Dhe nse
bhesh ekspert i prkdheljes s klitorit t saj, ajo mund t kaloj nj
orgazm sa her q bn dika t till. N fakt ajo mund t kaloj disa
t tilla.
18. Vetm pr burrat e martuar  227

UDHZIMI I TRET: Mos e moho gruan tnde

Xhon Grei, n librin e tij t shklqyer Marsi dhe Afrdita n shtrat,


vzhgon: Burrat nga ana biologjike dhe hormonale priren t jen m
tepr seksual se grat. sht e natyrshme q t jet m tepr n mendjen
e tyre. Ngaq burri e dshiron fort, ai do t ndihet i refuzuar shumicn
e kohs kur nuk e merr11.
Prgjigjja instiktive kur nj burr ndihet i refuzuar sht trheqja.
Fryma e burrit m kujton iriqat e detit q gjenden n vaskat detare n
bregun e Oregonit. Kto krijesa t bukura duken si nj lule e hapur. Por
n astin kur nj shkop prek mesin e tyre t but, iriqi i detit mbyllet
n vetvete.
Grat tona mund t bjn shum gjra pr t komunikuar nse jan
ose jo t interesuara pr seks; dhe ne dim se si t lexojm do sinjal. A
kthehen nga ne apo na kthejn kurrizin kur vijn n shtrat? A ankohen
se jan t lodhura apo thon se ndihen t dashura? A veshin rroba seksi
n shtrat apo xhyben e tyre prej pambuku? A na thon se duhet t ohen
hert n mngjes apo ndihen t rehatuara? A e mbyllin dern dhe ndezin
muzik romantike para se t shkojn n shtrat apo vn zilen e alarmit?
Sapo fillojm ti prkdhelim, a thon: Kjo m gudulis, E kam
lkurn t ndjeshme sot, Nuk ndihem mir, ose Mos!?
Ngaq burri sht i ndjeshm ndaj seksit, do munges interesi nga
gruaja e tij sht si nj goditje n shpirt; kjo mund t fik. Kur ndodh
dika e till, burri do t ngurroj t bj m prparime. Me kalimin e
kohs ai mund t mos dshiroj seks me t shoqen. Ashtu si tha Xheji
n zyrn time: E kam m t leht t masturboj.
Ne duhet t kuptojm q veprimet e gruas ton nuk jan zakonisht
shenj e refuzimit personal. Ato mund t mos nnkuptojn gjithashtu
q ajo nuk sht e interesuar t bj dashuri.
Ndonjher kur e pyes Sindin nse ia ka qejfi, ajo thot: Nuk e


1. John Gray, Marsi dhe Afrdita n dhomn e gjumit (Nju Jork: HarperCollins, 1995), f. 86.
228  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

di. Kur u martuam n fillim un mendoja q kjo prgjigje do t thoshte


Jo!. M von zbulova se donte t thoshte q nuk e dinte. Sapo e
kuptova kt, e plotsoja mungesn e saj t interesit me nj prqafim
t ngroht.
E dini far? N shumicn e rasteve kur ishte n neutro thjesht donte
q un ta oja me durim n marshin e par.
Mbase prirja jote pr seks sht m e madhe se sa e gruas. Ti mund
t duash seks tri her n dit, ndrsa dy her n dit sht e mjaftueshme
pr t (sikur t ishte kshtu?). Por t flasim seriozisht, ndryshimet n
oreksin tnd mund t bjn q t ndihesh vazhdimisht i refuzuar. sht e
rndsishme t kuptosh q gruaja jote mbase nuk po t refuzon. Nevoja e
saj thjesht nuk sht po aq e madhe sa edhe e jotja. sht e rndsishme
t kuptosh q Perndia mund tju ket bashkuar sepse e dinte q gruaja
jote kishte nevoj pr dashurin plotsuese q mund ti jepje asaj pr
shkak t energjis tnde shtes seksuale.
Pavarsisht arsyes se pse ndihemi t refuzuar dhe t lnduar, ne nuk
duhet t refuzojm seksualisht grat tona. T bsh nj gj t till do t
thot t mkatosh. Ne duhet t gjejm kohn pr t plotsuar nevojat e
tyre seksuale, edhe kur ndihemi sikur na refuzojn.

UDHZIMI I KATRT: Mbaj nj lidhje frymrore

Pali tha: Mos ia privoni njri-tjetrit, ve n qoft se jeni marr vesh,


pr nj far kohe, q ti kushtoheni agjrimit dhe lutjes, dhe prsri
ejani bashk q t mos ju tundoj Satani pr shkak t mungess s
vetkontrollit tuaj (1 Korintasve 7:5).
Kam lexuar shum libra rreth seksit dhe nuk kam lexuar dika rreth
ktij vargu t veant. Megjithat mendoj se sht vendimtare pr
shndetin seksual t burrit dhe gruas. Pse? Sepse marrdhnia jote fizike
ka si qllim nga Perndia t jet nj figur e bashkimit tnd frymror.
Nuk ka gj tjetr q e afron nj ift me njri-tjetrin se sa lutja. Perndia,
meq e di kt, thot se hera e vetme q nuk duhet t bni seks sht kur
t dy bini dakord ti kushtoheni lutjes n mnyr individuale dhe si ift.
18. Vetm pr burrat e martuar  229

E vrteta e hidhur sht se shumica e burrave luten rrall me grat


e tyre. Nuk jam i sigurt pse. Mbase ndihen m posht frymrisht se sa
grat e tyre. Mbase nuk mendojn se lutjet e tyre duken aq frymrore.
Mbase jan t zn dhe nuk mendojn se kan koh.
E ke apo nuk e ke zakon t lutesh me gruan tnde, dua t t sfidoj t
bsh nj eksperiment pr nj muaj. do mbrmje para se t shkosh t
flesh, lutu me t. Nuk ka pse t jet nj lutje e gjat, por le t jet reale.
Me fjal t tjera, mos recito nj lutje q e ke msuar prmendsh kur ke
qen fmij. Foli Perndis me gruan tnde. Foli pr nevojat n jetn,
martesn dhe familjen tnde.
Dyshoj se mund t uditesh me dobit e menjhershme q do t
prfitoj martesa jote, sepse ju t dy do t ndiheni shum m afr njri-
tjetrit.
Pastaj, cakto nj koh pr t mos pasur seks n mnyr q t luteni
s bashku. Periudha e t qent i prkor ka t bj me shpeshtsin e
t brit seks. Nse bni seks do dit, ndrprerja pr disa dit do t jet
nj koh domethnse. Nse bni seks nj her n jav, dy jav do t
jet nj sfid. Mos e ndrprit pr nj koh t gjat saq t tundohesh t
knaqsh veten apo t shikosh gjetiu pr tu knaqur.
Kjo koh lutjeje do t prqendrojn jetn tnde te Zoti, do tu afroj
ju t dy dhe do t rris oreksin tnd seksual. Do t pastroj nga do
hidhrim dhe do t prtrij dashurin tnde. Kur t bashkoheni prsri,
do t ndiheni si t porsamartuar.

Shijo dhuratn e Perndis

Pr njzet e pes vjetorin e martess un dhe Sindi kaluam dhjet dit


n Hauai. Kur ishim atje pam shum t porsamartuar. Ishte e thjesht
ti dalloje, nga mnyra se si kapeshin pr dor, ecnin krah pr krah dhe
shikonin njri-tjetrin n sy.
Ndrsa po shikoja nj ift n hollin e hotelit thash: Le t hiqemi
sikur jemi t porsamartuar.
Si do tia bjm? pyeti Sindi.
230  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

sht e leht, e vetmja gj q duhet t bjm sht t mbshtetemi


te njri-tjetri ashtu si bnim kur ishim t fejuar.
Kshtu me Sindin u ngjitm s bashku gjat muajit ton t mjaltit
n Hauai. Dhe pse jo? Pas njzet e pes vjet ne ishim me siguri m t
dashuruar me njri-tjetrin se do ift tjetr n Hauai.
Ja elsi sa m tepr shprehim dashuri fizike, aq m t dashur
ndihemi. Sa m tepr shprehim dashurin ton me fjal, aq m tepr
dashuri ndjejm.
Jam i bindur se nuk mund t bsh asgj pr t ruajtur pastrtin
seksuale q sht m e rndsishme se sa t duash gruan tnde. Trajtoje
at si bje gjat kohs kur i shkoje nga pas dhe do t zbulosh se do t
t ken mbetur shkndijat e vjetra: ato thjesht duhen ngacmuar dua
t them ndezur.
Kujto, kur zjarri n shtpi sht i ndezur fort, zjarri i kampit nuk
sht dhe aq trheqs. Puna jote sht t mbash zjarrin e shtpis ndezur.
18. Vetm pr burrat e martuar  231

PR DISKUTIM

1. 1. Cilat jan katr udhzimet q jep Pali te 1 Korintasve 7 pr seksin


dinamik?

2. Cilat jan tre llojet e seksit q kam prshkruar? Cilat jan ato gjra
q duhet t bj nj burr pr t plotsuar nevojat seksuale t gruas?

3. Si mund t zbulosh at q plqen gruaja jote?

4. far mund t bsh pr t forcuar ann frymrore t marrdhnies


tnde martesore?

5. Pr mendime t tjera shtes rreth ans fizike t martess, t


rekomandoj librin e Xhon Grei, Marsi dhe Afrdita n dhomn e
gjumit, botuar nga HarperCollins.
19.

Fjala M

Nj prej pyetjeve q m bjn m shpesh burrat sht kjo: A beson


tek jashttoksort?. A mendon se qent shkojn n parajs?. Ose
Sa nxeht sht n ferr?. Askush nuk m bn pyetje t rndsishme
si kto.
Ajo q duan t din burrat sht pikpamja ime rreth masturbimit.
Pr t qen m specifik, ata duan t din se far thot Bibla pr kt
tem.
Nse krkon fjaln masturboj (apo ndonj nga sinonimet e saj) n
nj Fjalor Analitik Biblik (Young Analytic Dictonary of the Bible), nuk
do t gjesh asnj referenc. E dini pse? Sepse Bibla nuk thot asnj
fjal pr kt tem.
sht e rndsishme t kujtojm q kur Perndia dha Ligjin, ai dha
disa rregulla t veanta pr t identifikuar mkatet seksuale (Ligji i
Prtrir 22:13-30). Ai e bri kt pr t mbrojtur popullin e tij dhe pr
t siguruar pr nevojat e tyre n mnyr t shndetshme.
Meq Perndia pa djemt dhe burrat judenj duke u masturbuar,
mendoj se sht domethnse q ai zgjodhi t mos i dnonte. E di q ka
disa shkrimtar t krishter q nuk bien dakord me mua. Disa prpiqen
t vrtetojn se masturbimi sht i gabuar duke iu referuar Onanit,
234  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

personazhit n Dhiatn e Vjetr. Pas vdekjes s vllait t Onanit, ai


pati prgjegjsin pr ti dhn pasardhs vejushs s vllait, Tamars
(Zanafilla 38:8-10; Ligji i Prtrir 25:5-6). Me sa duket Onani donte
t bnte seks me Tamarn, por nuk donte t bnte fmij. Q ajo t mos
mbeste shtatzn, kur bashkohej me gruan e t vllait, e hidhte farn e
tij prtok pr t mos i dhn pasardhs vllait t tij (Zanafilla 38:9).
Sjellja e Onanit nuk i plqeu fare Zotit saq i mori jetn (Zanafilla
38:10).
Edhe me nj lexim t shpejt t ksaj pjese zbulojm se kjo nuk ka
t bj me masturbimin. Perndia nuk e dnoi Onanin se masturboi. N
fakt ai kryente marrdhnie. Perndia e ndshkoi se prdorte Tamarn
pr t knaqur dshirn e tij seksuale pa prmbushur prgjegjsin e tij
ndaj t vllait.

Testi me katr pjes i masturbimit

Meq Bibla nuk flet asnj fjal pr kt tem si mund t dij dikush
nse sht e gabuar q ai t masturboj? Mendoj se mnyra m e mir
pr tiu prgjigjur pyetjes q Bibla nuk e trajton n mnyr t veant
sht t shikojm se far thot rreth temave q kan lidhje me t.
Fatmirsisht Bibla flet qart pr pastrtin seksuale. Kam shqyrtuar
Shkrimin dhe kam identifikuar katr teste q kan si synim t ndihmojn
nj burr pr t prcaktuar nse sjellja e tij sht e pastr apo jo.

TESTI I PAR: Mendimet e tua

Te Mateu 5:28 Jezusi tha: Por un po ju them se kushdo q shikon


nj grua pr ta dshiruar, ka shkelur kurorn me t n zemrn e vet.
Ndrsa akti i masturbimit mund t jet amoral, fantazia duke br seks
me dik tjetr ve gruas tnde sht plotsisht e qart.

Fjalt e Jezusit tregojn q masturbimi


sht i gabuar kur shoqrohet me leximin e materialeve
19. Fjala M  235

pornografike, shikimin e figurave pornografike apo


mendimin
rreth imazheve t shkuara erotike q ke par.

Meq ra fjala, kam krkuar n Bibl pr ndonj shteg, por nuk kam
gjetur. Nse ushqen epshin tnd me porno apo kujtesa t grave prve
gruas tnde, sht e gabuar.
Nuk sht se masturbimi sht i gabuar. Por ajo q bn me mendimet
dhe syt e tu sht e gabuar. A mund t masturbosh dhe t ruash mendime
t pastra? Apo a sht kjo e pamundur pr ty? Vetm ti e di prgjigjen
ndaj asaj pyetjeje.

TESTI I DYT: Vetkontrolli

Disa vjet m par nj burr i ri m tha q masturbohej katr-pes her


n dit. Tr jeta e tij kishte t bnte se kur dhe ku do t masturbohej.
Edhe pse rasti i tij sht nj shembull i pazakont, ka burra t tjer q
nuk mund ti bjn ball shtyss pr t masturbuar. Te 1 Korintasve 6:12
Pali shkruan: do gj m lejohet, por jo gjithka sht e dobishme;
do gj m lejohet, por un nuk do ti nnshtrohem asnjrs. Ndrsa
masturbimi mund t mos jet i gabuar, sht e gabuar q jeta jon t
kontrollohet nga masturbimi i shpesht apo kompulsiv. Nse nuk mund
t kontrollosh nxitjen pr t masturbuar, ather nuk po kontrollohesh
nga njeriu i ri q ka krijuar Perndia brenda teje. Ti po kontrollohesh
nga mishi yt.

TESTI I TRET: Dashuria

Ashtu si pam n kapitullin e fundit Pali e bri t qart se burri duhet


t plotsoj nevojat seksuale t gruas s tij (1 Korintasve 7:3). Nse
dshton n kt pik, ather mkaton dhe tregon munges dashurie
pr t. Kur masturbimi than energjit seksuale t burrit pr tu kujdesur
pr gruan e tij, sht e gabuar.
236  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

TESTI I KATRT: Ndrgjegjja jote

Pali foli me romakt se si duhet t konsideronin disa praktika q nuk


dnoheshin nga Perndia, por nga disa besimtar. Ai tha: A ke besim
ti? Mbaje besimin pr veten tnde prpara Perndis; lum ai q nuk
dnon veten e tij n at q miraton.Por ai q sht me dy mendje, edhe
sikur t haj, sht dnuar, sepse nuk ha me besim; dhe do gj q nuk
bhet me besim, sht mkat (Romakve 14:22-23).
Nse zbaton tre testet e para n praktikn tnde t masturbimit, por
ndrgjegjja jote t mundon, ather Pali t nxit t ndalosh kt sjellje.
Hamendsimi im sht se ti ke mashtruar veten duke besuar se sjellja
jote nuk bie ndesh me nj prej testeve t para dhe prandaj ndrgjegjja
jote t dnon.
Ose mbase ndrgjegjja jote sht tepr e ndjeshme dhe duhet t
edukohet. Nse ndihesh fajtor pr sjelljet q nuk jan t gabuara, ather
duhet t shqyrtosh burimin e fajit tnd.
Kur nuk ka problem t masturbohesh?
Ka shum situata unike pr do njeri. Do t ishte e pamundur dhe
e marr q t prpiqem ti trajtoj t gjitha. Besoj se katr testet q
prmenda sigurojn nj udhzues q mund t zbatohet n shumicn e
situatave.
Pyet veten:
1. A prfshin sjellja ime mendime t papastra?.
2. A e kam nn kontroll sjelljen time apo kontrollohem
nga epshi?.
3. A m pengon sjellja ime t plotsoj nevojat seksuale t
gruas time?.
4. A sht ndrgjegjja ime e pastr? A po veproj me
besim?.

Secili prej nesh duhet t prcaktoj para Perndis nse qndrimet


dhe veprimet tona i plqejn atij. Prfundimisht ky sht nj vendim
q duhet ta marrsh ti. Nuk do t prpiqem ti z vendin e Perndis
19. Fjala M  237

duke dnuar nj sjellje pr t ciln ai refuzon t trajtoj. Nse Perndia


e konsideron mkat, ather do ta kishte thn.
Por le t supozojm se nuk mund t masturbohesh pa shkelur nj apo
t gjitha rregullat m sipr. Si mund ta kontrollosh veten?

Si mund t kontrollojm dshirn e fort?

Mesazhi i ktij libri sht q sjellja jote seksuale rrjedh nga identiteti
yt. Kur mishi yt krkon knaqsi, kjo nxitet nga epshi pastaj sjellja nuk
rrjedh nga njeriu i ri q sht n ty. Po rrjedh nga orekset e tua mkatare.
sht ventimtare t trajtosh tundimin si paraqitet n kapitujt 12-15.
Lexoji prsri dhe vendosi n praktik. Sa m tepr jeton sipas identitetit
tnd t ri, aq m tepr kontroll do t ushtrosh ndaj mendjes, syve dhe
orekseve t tua seksuale.

Mendimi im

Nse nj djal nuk masturbohet n mnyr kompulsive, duke mos


mohuar gruan e tij apo duke mos prdorur porno pr t ndezur epshin
e tij, nuk do ta konsideroja gj t madhe masturbimin. Si e thash m
sipr, ti thuash nj burri t mos masturbohet sht si ti thuash nj qeni
t mos leh. Ose mbase sht njsoj sikur ti thuash ross t mos bj
guak. Sido q t jet, shikoj shum djem e burra q duken t pushtuar
nga faji ngaq masturbojn. Kshilla ime sht t krkojn Perndin,
t krkojn pastrtin dhe t lehtsohen nga kjo. Pasi ke lexuar kt
paragraf, kthehu dhe lexo prsri fjalin e par.
238  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Pse mendon se Bibla nuk flet pr masturbimin?

2. Cilat jan katr testet pr pastrtin q duhet t drejtojn sjelljen e


nj burri?

3. Kur do t ishte n rregull pr nj burr t masturboj?

4. Pse identiteti i nj burri sht i rndsishm pr nj jet pastrtie


seksuale?

5. far kshille do ti jepje nj burri q t ka pyetur nse duhet apo


nuk duhet t masturboj? Pse?
20.

Vetm pr grat

Nse je nj grua dhe burri yt po e lexon kt libr, apo nse e ke bler


pr t, dua t t jap pak inkurajim. Meq nuk i njoh t veantat e situats
s burrit tnd, po t drejtohem duke supozuar se ka folur, apo ka nevoj
t flas, me ty rreth dshirs s tij pr t pasur nj jet t pastr seksuale.
Mbase nuk ka kryer asnjher nj mkat serioz seksual dhe po ndrmerr
veprim parandalues. Ose mund ta ket kaluar cakun. Cilatdo qofshin
rrethanat e tij, ky kapitull i shkurtr ka qllim t t ndihmoj q t
mbshtessh burrin tnd. E kuptoj q ky mund t jet nj prej kapitujve
m t shkurtr q ke lexuar, por shtat pikat e tij jan vendimtare.
S pari, t nxis t lexosh pjesn tjetr t ktij libri pasi t kesh lexuar
kt kapitull, nse nuk e ke br tashm. Besoj se sht e rndsishme
sepse do t t ndihmoj t kuptosh m mir burrin tnd dhe betejat me
t cilat ndeshet. Do t t jap gjithashtu mendjemprehtsi pr identitetin
tnd n Krishtin q t jetosh sipas nj mnyre q pasqyron njeriun tnd
t ri. Ndrsa lexon librin t lutem kujto q e kam shkruar pr burrat, jo
pr grat. Nj pjes e mir e gjuhs q prdor dhe historit q tregoj
kan si synim t komunikoj m mir me burrat. Mos lejo q diskutimet
e burrave t t ndalojn q t prfitosh disa ide nga libri.
S dyti, ti mund t jesh aleatja m e rndsishme e burrit tnd. Them
240  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

mund t jesh, sepse shumica e ifteve rrall, pr t mos thn kurr,


diskutojn betejat e burrave me epshin seksual. Ashtu si diskutojn ata
rrall betejat e grave me t ngrnt kompulsiv (sondazhi im tregon se
55 pr qind e burrave vn n dyshim ndonjher betejn me sjelljen
kompulsive seksuale dhe 55 pr qind e grave ndonjher betejn me t
ngrnt kompulsiv). Ajo q dua t them sht kjo: si burrat ashtu edhe
grat kan pika t dobta pr t cilat nuk preferojn t flasin.
Kjo sht arsyeja se pse ka shum turp n lidhje me mkatet sekrete
q duam ti mbajm t fshehura sa m tepr t jet e mundur. Kush
dshiron t flas pr dika pr t ciln ka turp?
Ather, nse ju t dy diskutoni betejn e tij, do t jesh n gjendje ti
sigurosh atij m tepr lutje dhe inkurajim t nevojshm. Ndrsa procesi
mund t jet i dhimbshm, rezultati mund t jet nj martes m e fort
dhe nj bashkim q nderon Perndin.

Mendoj se sht domethnse q t dish


q nse po flet pr betejn e tij pr pastrti,
kjo sht nj paraqitje pozitive e martess tnde.

S treti, nse ai po has vshtirsi me pastrtin seksuale, duhet t


dish q beteja e tij nuk ka t bj me ty. sht e kuptueshme q nj
grua t ndihet e refuzuar kur zbulon q burrit t saj i duken grat e tjera
trheqse. Kjo ndjenj refuzimi mund t shtohet nse ajo zbulon q ai
ka par porno n internet apo ka br dika m t keqe.
sht e rndsishme t dim q tr burrat hasin vshtirsi me epshin
seksual hert apo von, pavarsisht bukuris s grave t tyre. N fakt
disa burra luftojn pr t ruajtur pastrtin edhe pse kan nj martes
t mrekullueshme. Si e thash n dy kapitujt e par, burrat jan t
programuar tu duken grat trheqse. Kjo nuk sht gj e keqe, meq
Perndia na ka br n kt mnyr. Por problemi qndron se sht e
leht q epshi i burrit t rrok at trheqje natyrore dhe ta prdor pr
t ushqyer mendimet dhe veprimet mkatare.
S katrti, t inkurajoj ty dhe burrin tnd t flisni hapur me njri-
20. Vetm pr grat  241

tjetrin pr betejn e tij pr pastrti. E them kt me pak ngurrim sepse


e di se ekziston mundsia pr lndim dhe dm t madh. Idealja do t
ishte sikur iftet t flisnin hapur dhe me sinqeritet pr do gj.
Ather, ti mund t pyessh se far e pengon burrin tnd q t
flas me ty, prve turpit q prmenda m sipr. Edhe pse nuk e njoh
personalisht burrin tnd, mund t t them q shumica e burrave kan frik
se nse i rrfehen gruas q kan par nj faqe pornografike n internet
apo jan penguar n ndonj mnyr tjetr, ajo do t kundrprgjigjet me
nj shprthim emocional. Ndonjher shprthimi fillestar do t pasohet
nga trheqja. Pastaj do t pendohet q ia ka treguar asaj.
Duke pasur kt parasysh, sht vendimtare pr ty q t bsh gjithka
mundesh pr tu mbshtetur te Zoti dhe jo t kundrprgjigjesh me
nj shprthim emocional. Nuk po t sugjeroj q t mos prgjigjesh
emocionalisht. Duhet t lsh mnjan ann tnde njerzore pr t br
dia t till. Por po t nxis t kontrollosh se si t shprehsh emocionet e
tua. Mund t jesh e lnduar dhe ky mund t jet fakt. Mund t ndihesh
e tradhtuar mbase je tradhtuar. Por lutu pr hirin q ke nevoj pr t
shprehur ato ndjenja n mnyr q ta inkurajosh q t vazhdoj t flas
me ty.
Nse hapet me ty, tregon se t do dhe ka nevoj pr mbshtetjen
tnde. Nse kundrprgjigjesh me nj shprthim emocional, mund t
t garantoj q do t trhiqet dhe nuk do t trajtoj m me ty kt tem.
Shumica e burrave do t preferonin t jetonin me nj gnjeshtr se sa
me nj grua t zemruar dhe emocionale. E di q kjo mund t duket e
vrazhd dhe ky nuk sht qllimi im, por duhet t vendossh se far
do: dhimbjen e sinqeritetit apo t kalosh pa dhimbje por me gnjeshtr
o padituri.
Un dhe Sindi vendosm shum koh m par q do t preferonim
dhimbjen e sinqeritetit. Pse? Sepse e vrteta sht dika q mund
ta zhvillojm dhe me t ciln mund t punojm. Gnjeshtra sht
si xhelatina, mund t duket e mir kur e shikon, por nuk ka at lloj
substance pa t ciln nuk jeton dot.
242  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

E vrteta n martes sht m e mir


se sa gnjeshtra apo padituria.

S pesti, tregoji atij se si t ka lnduar, por miratoje q t ka thn t


vrtetn. Nse ndihesh e zhgnjyer dhe e tradhtuar, tregoji atij. Por bji
t ditur se je e gzuar q ai vlerson sa duhet iltrsin pr t treguar
ty. Nse t krkon falje, gj t ciln do ta krkoj, fale. Por bji t ditur
se dshiron t dish se far hapash specifike do t ndrmarr pr t
parandaluar q t mos ndodh m. Bji t ditur se duhet t kaloj pak
koh q ti besosh prsri, por se je gati t arrish n kt pik.
S gjashti, kujto se nuk sht puna jote si grua t rregullosh burrin
tnd. Kjo sht puna e Perndis. Shmang kurthin e kontrollit t
vazhdueshm t burrit tnd. Perndia do t bj m t mirn n jetn e tij
nse lejon at ta bj kt dhe mbshtete me lutjet e tua. Dhe mos krko
hollsi specifike pr mkatin e tij. Hollsit nuk do t t ndihmojn dhe
nuk do t ndihmojn at t t tregoj.
S shtati, gjej dik q mund t t ndihmoj pr t kontrolluar
emocionet dhe mbshtetur ndrsa inkurajon burrin tnd. Pasi ke folur
me burrin, nse dshiron t shfresh emocionet, hapja zemrn Perndis.
Fol me nj pastor apo miq t besueshm. Mbase ju t dy keni nevoj
pr ndihmn e nj kshilltari ndrsa punoni pr kt.
Jam mirnjohs q ime shoqe, Sindi, m ka ofruar gjithmon
mbshtetjen e saj. I krkova nj her se pse nuk mrzitej kurr kur
i rrfeja nj vendim t keq q kisha br dhe ajo m thoshte: Nuk u
mrzita sepse e di q ti do t gjeje nj zgjidhje pr t. Kisha besim n
zotimin tnd ndaj Krishtit dhe kam besim te ty.
Sigurisht, mbase ti mund t mos kesh kt lloj besimi te burri yt. Dhe
mbase ajo q ka br ka qen aq serioze saq ti nuk duhet ti besosh, t
paktn jo derisa t vrtetoj q ia vlen ti besosh. Por gjithmon sht nj
ide e mir q ti t shpresosh pr ndryshim dhe ti besosh Perndis q ta
sjell kt ndryshim n jetn e tij ndrsa e mbshtet at me lutjet e tua.
Nse ky proces sht pshtjellues e i dhimbshm dhe mendon se ke
nevoj pr mendim dhe mbshtetje shtes, t inkurajoj t lexosh nj prej
20. Vetm pr grat  243

librave t mposhtm:

T jetosh me betejat sekrete t burrit tnd nga Marsha Means


Nj lidhje e palejueshme e mendjes nga Laurie Hall
Kur mkati i tij sekret t copton zemrn nga Kathy Gallagher

Mendoj se fjalt e ktyre grave do t t ndihmojn t shrosh plagt


dhe do t t forcojn n mnyr q t mbshtessh m mir burrin tnd.
Duke shpresuar q ndrsa ju t dy punoni pr kt sfid, linjat e
komunikimit t jen m t hapura dhe martesa juaj m e fort. Duke
shpresuar q burri yt t bj nj jet t pastr q t siguron dashurin dhe
sigurin q ke nevoj. Gjat kohve t tilla sfiduese sht e rndsishme
t kujtosh q Perndia gzohet duke prdorur dobsit tona si nj en
pr forcn e tij (2 Korintasve 12:9). Ndrsa burri yt prjeton fuqin
e Perndis n vendin e tij t dobsis, jeta e tij do t jet nj burim
apo inkurajim pr t tjert dhe gatishmria jote pr t qen aleatja e tij
mund t t aftsoj t inkurajosh grat e tjera kur hasin nj sfid t till
t ngjashme.
244  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Pse sht e rndsishme q burrat dhe grat t diskutojn betejat e


tyre frymrore me njri-tjetrin?

2. Cilat jan dy arsyet q shkaktojn burrat t shmangin diskutimin e


hapur me grat e tyre rreth betejs s tyre me pastrtin seksuale?

3. Si duhet ti qaset nj burr gruas s tij nse duhet t flas me t rreth


ksaj? Si duhet t prgjigjet ai nse ajo sht lnduar?

4. Nga far duhet t heq dor nj njeri pr t rikthyer besimin e gruas


s tij? Pse sht kjo e rndsishme?

5. far plani duhet t ket nj burr para se t flas me gruan e tij? A


e ke ti nj plan t till? Nse jo, cili sht?
21.

Mjete pr situata t vshtira

Kam pasur nj komshi, Erni Bellon, i cil blinte vegla t cilat nuk i
prdorte asnjher. Mbrrinte nj kuti me vegla t cilat i kishte bler
dhe as q e hapte fare. Vetm sa vinte mbi t kutit e tjera n fund t
garazhit t tij.
Nj dit e pyeta pr praktikn e tij t tepruar dhe ai m tha: I dua
ato mjete vetm n rast se m duhen.
Nuk jam zanati, dhe ndryshe nga Erni, nuk mbledh vegla.
Megjithat, mund t montoj do gj dhe ta montoj prsri. Fatkeqsisht
ka gjithmon pjes q dalin tepr dhe mjeti nuk funksionon. Duke pasur
parasysh aftsit e mia e dobta t riparimit, gruaja ime u udit kur i
thash q do t heq rubinetin e vjetr t kuzhins pr t vn nj t ri.
A je i sigurt q do ta bsh kt? pyeti ajo. Mbaj mend q hern
e fundit q u prpoqe t riparosh dika, na kushtoi shum.
Fjalt e saj m bn t ndihesha pa vler; kshtu q mora qndrim
dhe thash: Jam m i menur se nj rubinet. Thjesht pr ta br t qart
se sa pozitivisht ndihesha pr punn e ardhshme, thash: Nuk sht
se po bj dika t ndrlikuar si t ngre cepin e tapetit q t vendos nj
fije teli t sterjos nn t. Kjo ishte puna e fundit q kisha katandisur.
Sido q t jet, krkova n nj kuti t vjetr kartoni ku kisha hedhur
246  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

disa vegla me graso. Gjeta nj elsh dadosh dhe i vendosa nj prshtats


n fund. Ndrsa u zvarrita posht lavamanit, Sindi m pyeti: Sa koh
do t zgjas?.
Nga brenda dollapit i thash: Tridhjet minuta. Me siguri tridhjet
minuta. Jo m shum.
Nj or m pas ajo u kthye dhe m pyeti nse kisha mbaruar punn
e par dhe po merresha me punn tjetr. Nuk e kisha menduar kurr q
ajo prdorte at lloj sarkazme.
N fakt do t kisha mbaruar pr tridhjet minuta prve nj problemi
t vogl: elsi nuk futej n hapsirn e ngusht midis fundit t lavamanit
dhe murit. Prdora do cep t mundshm, por nuk mund t vendosja
fundin e elsit mbi dado. Megjithat arrita t drrmoja kyin e dors
s djatht.
N astin q isha gati t hiqja dor dhe t dgjoja Sindin q t merrja
n telefon nj hidraulik, mu kujtua Erni. Disa minuta m pas e gjeta
mikun tim n garazhin e tij.
I shpjegova problemin tim dhe Erni u mendua pr nj ast. Pastaj
i punoi truri, fytyra iu ndriua dhe tha: Kam ca vegla t hidraulikut
apostafat pr at pun. Pastaj trhoqi nj kuti t pahapur nga maja e nj
kutie tjetr n nj raft n garazhin e tij dhe mi dha mua. Jan zgjatues
elsash pr dado. Ti je i pari q do ti prdorsh.
Buzqeshja e tij nnkuptonte: Jam m i zgjuar se sa ty, sepse i blej
veglat para se t m duhen.
Buzqeshja ime nnkuptonte: Do t hiqem sikur je me t vrtet i
zgjuar, sepse nse nuk hiqem, do t mi marrsh veglat.
Disa minuta m von e hoqa dadon e par ndrsa Erni m rrinte mbi
kok. Papritur nj pun e pamundur shkoi vaj dhe u ndjeva si hidrauliku
m i mir nj zanati i talentuar mimi i merituar i nj burri. E tr
kjo ngaq kisha nj mjet t planifikaur dhe prodhuar pr tu futur n nj
qoshe t ngusht. Gzimi im qe aq i madh saq Sindi nuk u prpoq ta
prishte duke m kujtuar se sa koh m hngri.

Mjete q jan t lehta pr tu prdorur


21. Mjete pr situata t vshtira  247

Ndrsa vazhdon me jetn tnd t pastrtis seksuale, do t gjendesh


me raste n nj ast t vshtir. Prpiqu sa t duash, nuk do t arrish t
dalsh me forcat e tua. Tundimi, zhgnjimi apo prsritja do t t shtyjn
t kesh frik se nuk do tia dalsh. N momente t tilla do t ndihesh
sikur do t heqsh dor.

Lajmi i mir sht


se ke marr disa mjete n nj kuti
q do t jet atje
kur t t duhen.

Mund t mos t t duhen ato mjete tani, por kur t ndodhesh n nj


ast t vshtir, do t jesh i gzuar q ato ndodhen aty. Lexo me kujdes
kt kapitull n mnyr q t dish se ku ndodhet do mjet. Shno n
fillim ato mjete q t duhen, n mnyr q ti gjesh menjher.

Tregoji gruas
Burrat zakonisht m pyesin nse duhet tu tregojn grave pr
betejat e tyre me epshin seksual. Do t ishte ideale sikur nj burr t
diskutonte gjithka me gruan e tij. Sinqeriteti forcon marrdhniet dhe
pandershmria i dobson. Natyrisht, disa mkate jan m serioze se t
tjerat dhe duhet t ushtrosh urtsi ndrsa shqyrton shtjen.
T sugjeroj q ta lejosh at t lexoj kt libr para se t flassh me
t. Si mund ta kesh vn re, kapitulli i mparshm sht shkruar pr t.
Nse e lexon tr librin, ajo do t kuptoj m mir situatn tnde. Kjo
do t rris gjithashtu gjasat q ajo t jet si aleat pr ty dhe do ta bind
at se e ke seriozisht dshirn tnde pr pastrti.
Nse flet me gruan, t inkurajoj ta sigurosh at pr dashurin dhe
zotimin tnd. Ji i prgatitur q mund t reagoj emocionalisht, sepse
mbase do t ndihet e tradhtuar dhe e krcnuar. Duhet ta pranosh kt
pa u trhequr apo mbuluar gjurmt pr t qetsuar zemrimin e saj.
Do t jet ndihm pr t nse ke nj plan specifik pr pastrin. Ajo
do t ndihet m e sigurt nse e di q po ndrmerr hapa agresiv pr tu
248  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

mbrojtur nga tundimi. Pr t fituar besimin e saj ka gjasa t humbassh


nj far lirie pr pak koh. Me kt dua t them q ajo mund t doj
t dij se ku po shkon dhe sa koh ke ndrmend t qndrosh atje. Ajo
mund t doj t ket nj ide m t mir se si i harxhon parat. T nxis
ti prshtatesh nevojs s saj pr m tepr informacion se si e harxhon
kohn tnde.
Nse duhet t krkosh falje, ji i sigurt dhe lexo mjetin pr krkimin
e faljes m posht. Me shpres, ndrsa vazhdon rrugn e pastrtis,
martesa jote do t dal m e fort se m par.

Nj mbrojtje e sigurt kundr zakoneve


Nj sharr elektrike e mir ka nj sigures pr t mbrojtur duart dhe
t mundsoj prerjen e drurit pa prer gishtat. Pr t mposhtur sjelljen
kompulsive seksuale duhet nj mbrojtje e sigurt. sht vendimtare q t
identifikosh rrethanat, bisedat dhe marrdhniet q t nxisin t veprosh
keq. Tr objektet apo ndodhit nxitse duhet t ken nj sigures
prqark.
Ti mund t ndrtosh nj mburoj t till duke identifikuar zakonet
q nxisin sjelljen tnde kompulsive dhe seksuale dhe duke i hequr ato
nga jeta jote. Merr nj cop letr dhe prdor formatin e mposhtm pr
t ndrtuar nj mbrojtje pr zakonet e tua.

Zakonet
1. _____________________________________________
2. _____________________________________________
3. _____________________________________________
4. _____________________________________________
5. _____________________________________________
6. _____________________________________________
7. _____________________________________________

Si do ti shmang
1. _____________________________________________
21. Mjete pr situata t vshtira  249

2. _____________________________________________
3. _____________________________________________
4. _____________________________________________
5. _____________________________________________
6. _____________________________________________
7. _____________________________________________

Shpresa e duruar
Mos u udit nse pas disa ditsh apo javsh mungese, epshi yt del si
luan vrumbullues. Epshi seksual ka rrnj t thella dhe duhet koh pr ta
mposhtur. Fjalt e Isais shrbejn si inkurajim: Por ata q shpresojn
te Zoti fitojn forca t reja, ngrihen me krah si shqiponja, vrapojn pa
u lodhur dhe ecin pa u lodhur (Isaia 40:31).

Dhimbja
Ndrsa rritesh n lirin tnde nga epshi seksual, sht e rndsishme
t kujtosh q dhimbja nuk sht armiku yt. Dhimbja sht nj mjet q do
t t bj m t fort. Mos u largo prej saj ose mos u prpiq ta zbussh
me mkate seksuale.
Prfundimisht ajo q zbut dhimbjen krijon m tepr vuajtje se sa e
eliminon.
N vend q t largohesh nga dhimbja, kaprceje si nj ortek.
Prfundimisht dshirat e tyre epshore do t bien ndrsa njeriu yt i ri do
t fitoj kontroll mbi ty.
Askush nuk ka nj jet t leht. Edhe apostulli Pal prjetoi dhimbje
t thell t shkaktuar nga nj gjemb n mish (2 Korintasve 12:7-9).
Edhe pse nuk e dim burimin e dhimbjes s tij, ne e dim q ai ka
vuajtur shum. Tri her e refuzoi Perndia. N vend q t hiqte shkakun
e vuajtjes s tij, Perndia i dha Palit nj mas shtes t hirit t tij.
Pali, n vend q t zemrohej me Perndin, shkroi: Prandaj me
knaqsi t madhe do t krenohem m tepr pr dobsit e mia, q fuqia
e Krishtit t rrij tek un.Prandaj un knaqem n dobsi, n fyerje, n
nevoja, n prndjekje, n ngushtica pr shkak t Krishtit, sepse, kur jam
250  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

i dobt, ather jam i fort (2 Korintasve 12:9-10).


Pali msoi se si t mbshtetej n hirin e Perndis gjat kohs s
vuajtjes. Edhe pse dhimbja nuk u hoq, ai prjetoi forcn e duhur pr ta
duruar me dinjitet.
Fatmirsisht i njjti hir sht n dispozicionin tnd. Kur je i lnduar,
krkoji Perndis t t jap hirin e nevojshm pr t duruar. Krkoji atij
q ta bj hirin e tij t dukshm prmes dobsive t tua.
sht e rndsishme t dish se vendi i dhimbjes m t madhe do t
jet gjithashtu vendi i veprs m t madhe t Perndis n jetn tnde
dhe do t jet gjithashtu vepra m e madhe e Perndis prmes jets
tnde. Ndrsa t tjert shikojn se si Perndia po t udhheq n astet
e vshtira, ata do t duan q t vihen n prov nga ai. Parashikimi i
Perndis n pikn tnde t dobsis dhe dhimbjes sht prgatitja e tij
pr shrbesn tnde t ardhshme.
Kujto, ky libr ka rrjedhur si rezultat i ndihms s Perndis n
betejn time me epshin.

Nj list me pasojat dhe dobit


Zakonisht krnaqsia e kryerjes s aktit sht e kufizuar me disa
minuta apo or, por pasojat mund t jen t prhershme. Shum burra
q nj her e nj koh kan qen t varur, kan par q krahasimi i
pasojave t kryerjes s aktit me dobit e prmbajtjes i ka ndihmuar t
shmangin at akt. Kthehu periodikisht te kapitulli 10, duke filluar nga
faqja 25 dhe plotso apo prsrit ushtrimet e paraqitura atje nn titullin
Bj nj list.

Lott
T qart nuk sht dika q burrat e bjn publikisht. Megjithat
lott jan mjete q na ndihmojn t shrohemi. Kam lexuar nj her q
lott jan mnyra e trupit pr t pastruar kimikatet toksike t tij. Lott
pastrojn trupin dhe shpirtin. Kur i mbajm, ne pengojm nj rrke
emocionale q duhet t rrjedh nga zemra pr t qndruar e pastr.
Edhe Jezusi qau. Kur mikeshat e tij Marta dhe Maria qan pr
21. Mjete pr situata t vshtira  251

vdekjen e vllait t tyre, Lazarit, Jezusi qau me to (Gjoni 11:35). Duart


e tij t ashpra prej zdrukthtari fshin lott q rridhnin npr faqet e tij.
Ndrsa shikon lndimin q ke psuar, mund t kesh nevoj t qash.
Mund t jesh mbrthyer nga zhgnjimi. Vazhdo dhe qaj. Nuk ka problem.
Vajto pr zhgnjimet dhe humbjet e tua. Perndia kupton. Ndrsa qan,
imagjino Jezusin duke t t prqafuar. Perndia t do dhe dshiron t
shroj plagt e tua.

Falja
Falja sht nj mjet i pamuar pr t gjetur shrim dhe lirim nga
epshi yt. Ka tre dimensione t faljes q duhet t prdorsh.

Dimensioni i par: Gjetja e faljes. Pavarsisht se far ke br,


Perndia t ofron faljen. Pavarsisht se sa i tmerrshm faji yt dhe i madh
faji, duhet t prdorsh faljen.
Nuk ka nevoj t vazhdosh t ndshkosh veten pr gabimet e shkuara.
Jezusi vdiq n kryq dhe u ndshkua n vendin tnd. Ai mori mbi vete
tr fajet e tua dhe vuajti ndshkimin q meritoje ti (2 Korintasve 5:21;
Romakve 5:8). Tri dit m pas ai u ngjall prej s vdekurish, duke
varrosur prgjithmon fajin dhe turpin tnd.
Falja e tij sht n dispozicion. Thjesht shprehi atij dshirn tnde
pr t pranuar at dhe faljen e tij (Gjoni 3:16). Sapo t jesh falur nga
Perndia, nuk ka pse t dnosh veten. Kur t dgjosh zrat e dnimit t
vetes, thuaj me vete: Perndia m fal dhe un e fal veten.

Dimensioni i dyt: Dhnia e faljes. Ashtu si t ka falur Perndia,


po kshtu ti duhet t falsh ata q t lndojn. Kjo nuk sht e leht,
sidomos nse plagt e tua jan t thella dhe t qelbzuara. Por shrimi
krkon pastrim t tyre duke falur ata q t kan lnduar.
Por nuk mund ti fal mund t thuash. Ti nuk e kupton se far
m kan br.
Ke t drejt, nuk e kuptoj. M vjen keq q t kan lnduar. Por me
siguri nuk t kan rrahur m tepr se sa Jezusin kur romakt e gozhduan
252  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

n kryq. Megjithat Biri i Perndis u dha faljen atyre q e vran (Luka


23:34).
Por un nuk jam Biri i Perndis mund t argumentosh.
E kuptoj kt. Por nse kthehesh te Perndia, Biri i tij do t t jap
forcn q ke nevoj pr t falur. Kujto, ti je nj njeri i ri: nj njeri i mir
n Krishtin. Kur fal, je duke vepruar n baz t identitetit tnd t ri, jo
t atij t vjetr.
Por duhet t jesh i vetdijshm q ka nj ndryshim midis faljes dhe
pajtimit. Pajtimi mund t ndodh vetm kur personi q ofendon kupton
thellsin e lndimit q kan shkaktuar dhe krkon falje. Mund t falsh
nj faj, por nse personi q ka br fajin minimizon at q ka br, nuk
ka gjasa t pajtohesh. Megjithat, edhe kur nuk ndodh pajtimi, ti duhet
t falsh.
Kur i ke thn Perndis q ke falur ata q t kan lnduar, sa her
q do t kujtosh lndimin, n vend q t shqyrtosh fajin, lutu pr ta.
Lutja sht antidota m e madhe pr hidhrimin dhe zemrimin. N
fakt nuk besoj se sht e mundur t ruash hidhrim kundr dikujt pr t
cilin lutesh vazhdimisht.

Dimensioni i tret: Krkimi i faljes. Mbase ke lnduar t tjert me


an t nj akti seksual. Ndrsa mendohesh thell pr t shkuarn tnde,
mund t t vijn ndrmend njerzit q ke lnduar. Duhet q tu krkosh
falje ktyre njerzve.
Para se t kontaktosh me ta, mendo pr at q do t thuash. Mos i
fajso pr veprimet e tyre. Askush nuk dshiron t dgjoj nga dikush
q e ka lnduar dika t till: Pasi m gnjeve dhe mashtrove me parat
e mia, u zemrova dhe thash disa fjal jo t mira. A do t m falsh?.
Ji i sinqert dhe i drejtprdrejt. Kur shkoj tek ata q i kam lnduar,
them dika t till: Tani e kuptoj q t kam lnduar duke [them fyerjen].
M vjen shum keq. A do t m falsh?. T sugjeroj q t prdorsh
nj qasje t till.
Inkurajoj njerzit t ken kto kontakte personalisht apo me telefon.
T shkruash krkesn pr falje n nj e-mail apo letr nuk sht nj ide
21. Mjete pr situata t vshtira  253

e mir prve rastit kur sht mnyra e vetme e komunikimit me at


person. Nj letr apo e-mail mund t bjer n duart e gabuara dhe mund
t shkaktoj dhimbje m t madhe.
Njerzit e plagosur jan ndonjher dyshues me prpjekjet pr tu
pajtuar. Ata mund t mos e japin faljen. Mos argumento me ta apo mos
u prpiq ti bindsh. Thuaju q e kupton situatn dhe krko q t luten
pr ty. Nse luten pr ty, do t vij koha q do t t falin.
sht e rndsishme t kuptosh q njerzit q t falin nuk jan t
detyruar t ken t njjtn miqsi m pas. Ti nuk po krkon rikthim
total t miqsis. Ti thjesht po krkon falje. Nse ndodh dika tjetr,
sht fantastike. Por ji i kujdesshm t mos vendossh pritshmri ndaj
personit tjetr.
Gjithashtu, sigurohu t peshosh dobit e krkimit t faljes nga nj
person t cilit i ke br faj kundrejt dmit q mund ti shkaktosh atij
personi me mnyrn se si i afrohesh pr at faj. Ndonjher gjja m e
dashur pr tu br sht t pranosh faljen e Perndis dhe t knaqesh
me aq.

Meditimi i Bibls
Nuk ka gj tjetr t m ruaj t pastr seksualisht se sa msimi
prmendsh dhe meditimi i vargjeve biblike q trajtojn nevojat e mia.
Ashtu si prpiqet mkati t t karakterizoj, meditimi i Shkrimit t
ushqen ty si njeri i ri n Krishtin, personin tnd t vrtet.
Pjest e mposhtme kan qen t dobishme pr mua. Sa her q jam
i shkurajuar apo i tunduar, i shikoj dhe fitoj udhheqje dhe forc.

Tundimi
Asnj tundim nuk ju ka gjetur juve, prve se tundimi njerzor; por
Perndia sht besnik dhe nuk do t lejoj q tju tundojn prtej fuqive
tuaja, por me tundimin do tju jap dhe rrug dalje, q ju t mund ta
prballoni (1 Korintasve 10:13).

Lum njeriu q ngulmon n prov, sepse kur del i aprovuar, do t


254  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

marr kurorn e jets, t ciln Zoti ua premtoi atyre q e duan.Askush


kur tundohet t mos thot: Jam tunduar nga Perndia, sepse Perndia
nuk mund t tundohet nga e keqja, dhe ai vet nuk tundon asnjeri. Por
secili tundohet i udhhequr dhe i mashtruar nga lakmia e vet. Pastaj
lakmia, pasi mbarset, pjell mkatin dhe mkati, si t kryhet, ngjiz
vdekjen (Jakobi 1:12-15).

Ankthi
Mos u shqetsoni pr asgj, por, n do gj, ia parashtroni krkesat
tuaja Perndis me an lutjesh dhe prgjrimesh, me falnderim.Dhe
paqja e Perndis, q ia tejkalon do zgjuarsie, do t ruaj zemrat tuaja
dhe mendjet tuaja n Krishtin Jezus (Filipianve 4:6-7)

Mendimet e pastra
S fundi, vllezr, t gjitha gjrat q jan t vrteta, t gjitha gjrat
q jan t ndershme, t gjitha gjrat q jan t drejta, t gjitha gjrat q
jan t pastra, t gjitha gjrat q jan t dashura, t gjitha gjrat q jan
me fam t mir, nse ka ndonj virtyt dhe nse ka ndonj lvdim, kto
mendoni (Filipianve 4:8).

Epshi
Largohuni nga kurvria! do mkat q kryen njeriu sht jasht
trupit, po ai q kurvron mkaton kundr trupit t vet (1 Korintasve
6:18).

Prmbajtja
Sjellja juaj t jet pa lakmi paraje dhe knaquni me at q keni,
sepse vet Perndia ka thn: Nuk do t t l, nuk do t t braktis
(Hebrenjve 13:5).

Falja
Ather Pjetri iu afrua dhe tha: Zot, n se vllai im mkaton kundr
meje, sa her duhet ta fal? Deri shtat her?. Jezusi i tha: Un nuk t
21. Mjete pr situata t vshtira  255

them deri shtat her, por deri shtatdhjet her shtat (Mateu 18:21-
22).

Po ti rrfejm mkatet tona, ai sht besnik dhe i drejt q t na fal


mkatet dhe t na pastroj nga do paudhsi (1 Gjonit 1:9).

Lum ai t cilit i kan falur shkeljen, ai t cilit i kan mbuluar mkatin!


(Psalmi 32:1).

Lutja
Zoti sht pran gjith atyre q krkojn, pran gjith atyre q e
krkojn n t vrtet (Psalmi 145:18).

Lypni dhe do tju jepet; krkoni dhe do t gjeni; trokitni dhe do tju
elet.Sepse kush lyp merr, kush krkon gjen dhe do ti elet atij q
troket (Mateu 7:7-8).

Njeriu i ri
Prandaj nse dikush sht n Krishtin, ai sht nj krijes e re; gjrat
e vjetra kan shkuar; ja, t gjitha gjrat u bn t reja (2 Korintasve
5:17).

Un u kryqzova bashk me Krishtin dhe nuk rroj m un, po Krishti


rron n mua; dhe ajo jet q tani jetoj n mish, e jetoj n besimin e Birit
t Perndis, q m deshi dhe dha veten pr mua (Galatasve 2:20).

N qoft se ju jeni ringjallur me Krishtin, krkoni ato q jan lart,


ku Krishti sht ulur n t djatht t Perndis.Kini n mend gjrat q
jan atje lart, jo ato q jan mbi tok,sepse ju keni vdekur dhe jeta juaj
sht fshehur bashk me Krishtin n Perndin (Kolosianve 3:1-3).

Lutja
Lutje do t thot t flassh me Perndin. sht mnyra se si qndron
256  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

i lidhur me at q t jep dashurin dhe pranimin e tij s bashku me fuqin


e nevojshme pr t jetuar si njeri i ri.
Nse lutja nuk sht dika q e zbaton n baz t nj orari, t
inkurajoj t lutesh ndrsa i jep makins. Fik radion dhe bj nj bised
me Perndin. Bje m z t lart. Sapo ta bsh zakon, prpiqu t gjesh
nj moment do dit pr t qndruar me Perndin dhe t lutesh.
Kujto, objekti i epshit tnd t jep iluzionin e intimitetit. Vetm
intimiteti autentik me Perndin do t nxjerr n shesh iluzionin. Jezusi
e bri t qart se ne qndrojm n t prmes lutjes dhe meditimit t
Bibls (Gjoni 15:7). Perndia dshiron q t gzohesh me t n mnyr
q nevoja jote pr iluzionin e intimitetit t mos ekzistoj. Shqyrto kohn
e lutjes dhe leximin e Bibls si mundsi pr tiu afruar Perndis.

Mbajtja e nj ditari
Prpiqem rregullisht t mbaj nj ditar. Kjo nuk do t thot q shkruaj
poezi. Kjo prfshin regjistrimin e ndodhive kye t dits dhe matjen
e temperaturs time frymrore. Prpiqem gjithashtu t shkruaj nj
lutje ose dy n mnyr q t kem dika pr tiu referuar kur t marrin
prgjigje lutjet e mia.
Mbajtja e nj ditari sht nj mnyr e prekshme e prforcimit t
njeriut tnd t ri. Kujto, mkati prpiqet t t vjedh identitetin tnd
dhe t dobsoj njeriun e ri n ty. Meditimi i Bibls, lutja dhe mbajtja e
ditarit forcon frymn tnde duke rrnjosur miqsin tnde me Perndin
dhe duke ushqyer njeriun tnd t ri.

Prsritja
sht thelbsore t kesh nj strategji n rast prsritjeje. Do t
ishte fantastike sikur t mos bie m, por mund t biesh. Nse bie, ohu
menjher.
Mbase mund t mendosh: Tani q e kam shkelur, po ashtu mund
t resht s prpjekuri. Si mendon, nga vjen nj mendim i till? Nga
mkati yt apo nga njeriu yt i ri? Shmang nj mendim t till t marr
dhe shkatrrimtar. Nse e prsrit, ngrihu n kmb. Nuk po ia nis nga
21. Mjete pr situata t vshtira  257

fillimi.
Prqendrohu n faktin q ece pr pak koh pa rn n mkat. Lejo
q zhgnjimi yt t jet nj kujtes e cenueshmris tnde dhe nevoj
pr tu varur nga Perndia dhe shmang disa situata.
Perndia t ka falur. Prano faljen e tij dhe ec prpara.
258  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

PR DISKUTIM

1. Lexo prsri kt kapitull dhe shno mjetet t cilat mendon se do t


t duhen n t ardhmen. Pse i zgjodhe ato?

2. Gjej nj varg t Shkrimit q t ndihmon m tepr dhe mendohu


thell pr t pr nj jav, duke i krkuar Perndis t t ndihmoj
t prjetosh realitetin q paraqet. Prpiqu t msosh prmendsh
pjesn. Tregoja grupit.

3. Cilat nga idet n kt kapitull do t vsh t parn n praktik? Pse?

4. Cila sht gjja m e rndsishme q ke prfituar nga ky libr? Si


mund ta krahasosh me at q ke shpresuar se do t prfitosh nga libri
n fund t kapitullit 1?
22.

Nj histori (shum e shkurtr)


prfundimtare

Do t doja q ne t dy t flisnim personalisht. Mbase nj dit do t


flasim.
Por para se t ndahemi, dua t t kujtoj q nj jet pastrie rrjedh nga
identiteti yt i vrtet si bir i Perndis. Ndrsa rritesh n njohjen tnde
t ktij realiteti, mendimet dhe veprimet e tua do t shndrrohen. Do t
shohsh q po vepron ngadal n mnyr t prputhshme me njeriun e
ri, me njeriun e mir, si t ka br Perndis.
M kujtohet historia e nj studenti q peshonte rreth pes kilogram
m tepr, nuk bnte asnjher sport dhe shijonte m tepr t ngrnt
se sa garn me djemt e tjer. Ai nuk e mendonte veten atlet dhe nuk
dshironte kurr t merrej me sport.
Nj dit, ndrsa po ecte prgjat universitetit, trajneri i atletiks iu
afrua dhe e pyeti: Si e ke emrin?.
Xheremia Xhonson.
A t ka thn ndonj q je vrapues?.
Jo. Asnjher.
Shiko, sht e vrtet tha trajneri. Mund ta them kt n baz
260  KUR TUNDOHEN BURRAT E MIR

t mnyrs se si ecn. Si thua t t mas kohn e nj vrapi sot pasdite?.


Nuk mendoj ashtu tha Xheremia.
Trajneri, duke mos dashur t merrte nj prgjigje negative, nguli
kmb derisa Xheremia pranoi t bnte nj xhiro vrapi. Ai, ndrsa po
futej n dhomn e zhveshjes pas shkolle, u ndje jo si n vendin e duhur,
ashtu si gomari n garn e kuajve. Duke shar veten q kishte pranuar
krkesn e trajnerit, veshi nj pal pantallona t shkurtra dhe atlete dhe
doli jasht pr te pista. Pasi bri tendosjen e muskujve dhe disa xhiro
nxemjeje, trajneri e thirri.
Xheremia, ndrsa po e shikonin disa vrapues t tjer, u udit dhe
gjith t tjert, prve trajnerit, duke shnuar koh mbreslnse nga
vrapi i tij. Trajneri e thirri mnjan dhe i tha: Hej, far t thash,
Xheremia? Nse m lejon t punoj me ty, besoj se ti mund t bhesh
nj prej vrapuesve m t mir n vend.
N vend? pyeti Xheremia.
Vrtet tha trajneri. Ti ke hap t madh dhe muskuj t shpejt
q askush nuk mund ti strvis. Thjesht mjafton t rrish n form dhe
t msosh se si t shkputesh.
Vitin tjetr Xheremia punoi fort. N fakt ai punoi m fort nga kishte
punuar n jetn e tij. Dhe i vlejti, sepse fitoi kampionatin e universiteteve
n 100 metrsh.
Nj jav para takimit kombtar ai ishte n nj mbrmje miqsie kur
vajza m e bukur e shtpis iu afrua dhe i ofroi Xheremis nj pjat
patatina dhe nj birr t ftoht. Kjo sht pr ty tha ajo.
N at ast ai mori nj vendim t shpejt dhe vendimi do t mbshtetej
n faktin se si e konsideronte veten. Nse e konsideronte veten si nj
deng me nerva dhe orekse t paknaqura, ai do t pinte birr dhe do t
zinte edhe vajzn. Por ai nuk e konsideronte veten n at mnyr dhe
kshtu pa vajzn, buzqeshi dhe refuzoi ofertn.
Pse? Nuk beson te pija? pyeti ajo.
Oh, nuk sht kjo arsyeja se pse po them jo.
Ather cila sht arsyeja?.
22. Nj histori (shum e shkurtr) prfundimtare  261

Un jam vrapues tha ai1.


Kur nj burr e konsideron veten si vrapues, sht e leht t refuzosh
nj pjat patatina dhe nj birr t ftoht. Pse? Sepse vrapuesit nuk han
apo pijn dika q do ti bnte m t ngadalt. Nuk sht n natyrn e
tyre.
N mnyr t ngjashme sa m tepr e konsideron veten si bir t
Perndis, nj njeri t ri, nj njeri t mir, nj njeri ku banon Fryma e
Perndis, aq m tepr do t mendosh dhe veprosh si nj krijim i ri. Aq
m pak do t jesh i trhequr nga qndrimet dhe veprimet q nuk jan
n prputhje me identitetin tnd t ri. Por gjithsesi, si nj njeri i mir
do t tundohesh. Dhe tani ti e di se si t trajtosh tundimin n mnyr t
atill q t t sjell fitoren: tundim pas tundimi. Nse pengohesh, ti e
di se si t ngrihesh prap, me ndihmn e nj miku dhe t ecsh prpara
si bir i Perndis.
Nuk t njoh, por jam i gzuar pr veprn q Perndia do t bj n
ty dhe prmes teje ndrsa kupton identitetin tnd t ri.
Meq ra fjala, molla te kapaku nuk sht fruti me t cilin u tundua
Adami n Kopsht. Ajo sht nj shmblltyr e njeriut t ri, njeriut t
mir, q t ka br Perndia: molla golden e shijshme.

1. I jam mirnjohs David Nidhemit pr kt ilustrim t madh, t cilin e kam ndryshuar pak. sht marr nga


faqet 91-92 nga libri i tij E drejta e birnis, prmendur m hert.
Falnderime

Dua t falnderoj grupin tim t vllezrve. Prgjat viteve m keni


trajnuar, ndrequr, ngushlluar dhe sfiduar. Falnderoj Perndin pr
miqsin tuaj. Urrej mendimin se kush do t isha pa ju. Bob Boboski,
Dejv Kerr, Rod Kuper, Lejn Kegi dhe Bob Nok.
Falnderoj tr ekipin e Zondervan pr besimin e tyre n kt libr
dhe Bob Hjudsn q ka korrigjuar ribotimin. T falnderoj Bob q m
ndihmove t zbus pjest e serta.
Zgjo drejtuesin q sht
brenda teje

Si mund t liroj dituria e Jezusit potencialin tnd

Bill Perkins

Vizioni dhe shtysa pr tu br drejtuesi q dshiron Perndia: nse


drejton familjen, kishn, bashkpuntort apo nj ndr 500 kompanit
m t mira.
Ti je nj drejtues! N fakt, sa her q prpiqesh ti thuash dikujt t
bj dika, je duke ushtruar udhheqje. Ky libr do t t ndihmoj t
zbulosh nga Jezusi se si t jesh m efektiv n drejtim ndrsa kupton
tiparet e karakterit dhe aftsit praktike t drejtuesit t vrtet. Nj
udhzues diskutimi n fund t librit do t t ndihmoj t integrosh
parimet n jetn tnde ndrsa i lejon Jezusit t t ndihmoj pr t msuar
se si t lvrosh dhe formosh nj vizion, t marrsh vendime t menura,
t ndrtosh nj skuadr, t mprehsh forcat kundrshtare, lehtsosh
risin dhe t vendossh t tjert n fillim.

Merr nj kopje sot n librarin tnde t preferuar!


Kur tundohen
t rinjt

Pastrtia seksuale pr djemt n botn reale

Bill Perkins dhe Rendi Sauthrn

Ky vshtrim praktik ndaj pastrtis seksuale sht shkruar


drejtprdrejt pr adoleshentt n nj stil t hapur, t aksesueshm dhe
trsisht t sinqert pr ti ndihmur ata t marrin vendime pr integritetin
seksual. Kur tundohen t rinjt diskuton faktort rreth tundimit seksual
dhe paraqet nj strategji pr t inkurajuar dhe ndihmuar t rinjt t bjn
nj jet t pastr morale. Autori Bill Perkins paraqet histori suksesi po
ashtu edhe dshmi t zgjidhjeve t rreme. Lexuesit do t:
Kuptojn se pse gjrat e gabuara duken aq t drejta dhe se si
orekset seksuale dalin jasht kontrolli
Msojn t filtrojn dhe trajtojn elementt e puns kulturore
popullore t adoleshentve
Gjejn liri pr t ballafaquar dhe mundur demont e kompromisit
seksual, zakoneve t kqija dhe ndjenjave t fajit, duke prishur ciklet
e varsis
Prdorin mnyra miqsore pr t marr vendime t shndetshme dhe
t veprojn n baz t tyre
Zbulojn strategji pr fitore t vazhdueshme
Kokposht. I kthyer mbrapsht. Duket si nj dit e zakonshme pr
ty? Librat me figura q lvizin vijn atje ku je: n vendet e prdredhura,
e shfletuara n jetn tnde. Ke shum marrdhnie tek t cilat
prqendrohesh: Perndia, t tjert dhe madje vetvetja, librat me figura
q lvizin do t t ndihmojn t zbulosh se si tu kushtohesh plotsisht
atyre. Librat me figura t lvizshme prballin temat e vshtira q jan
t rndsishme pr ty dhe do t t ndihmojn t kthesh prqendrimin te
Perndia n mnyr m t qart.
Ne duam t dim pr ty. T lutem na drgo komentet rreth ktij
libri te zreview@zondervan.com. Faleminderit

Pr m tepr informacion rreth Million Mighty Men apo pr t


kontaktuar Bill Perkins pr t folur, shko te www.billperkins.com

You might also like