Professional Documents
Culture Documents
Khoa K ton
-----------------------------
Gio trnh
Phn tch
Ti chnh doanh nghip
H Ni , 2011
Mc lc
Phn th nht Trang
Chng 1:Nhng vn chung ca phn tch ti chnh doanh nghip 3
1.1. S cn thit ca phn tch ti chnh doanh nghip. 3
1.2. Ni dung phn tch ti chnh doanh nghip. 5
1.3. Phng php phn tch ti chnh doanh nghip. 6
1.4.T chc cng tc phn tch cc loi phn tch 15
Chng 2:phn tch kt qu hot ng kinh doanh 17
2.1. Phn tch mi trng kinh doanh v tc ng ca n n cc quyt
nh sn xut kinh doanh ca doanh nghip 19
2.2. Phn tch, nh gi khi qut kt qu hot ng kinh doanh ca
doanh nghip v cc nhn t ch yu nh hng n n 22
2.3. Phn tch li nhun bn hng 62
Chng 3:phn tch tnh hnh ti chnh ca doanh nghip 70
3.1. Phn tch nh gi thc trng tnh hnh ti chnh ca doanh nghip
thng qua cc ch tiu ch yu ca bng cn i k ton 71
3.2. Phn tch tnh hnh t chc huy ng vn ca doanh nghip 102
3.3. Phn tch nh gi kt qu ca vic qun l v s dng vn ca 104
doanh nghip
3.4. c im phn tch, nh gi kt qu ca vic qun l v s dng
vn trong cc doanh nghip lin doanh v doanh nghip c phn 111
Phn tch ti chnh doanh nghip
Chng 1
Nhng vn chung ca
* Phn tch ti chnh doanh nghip i vi nhng ngi tham gia vo hot ng
ca doanh nghip, bao gm c nhng ngi lm cng n lng: L nhng ngi trc
tip tham gia vo hot ng ca doanh nghip, do quyn li ca h gn lin v tu thuc
vo kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip. H quan tm n kt qu hot ng
kinh doanh, kh nng sinh li, tnh hnh u t, kh nng thanh ton (c bit l thanh ton
nhanh) v.v... i vi cc doanh nghip c phn, ngi hng lng cng quan tm n
hiu qu s dng vn c ng cng ging vi s quan tm ca c ng ca doanh nghip.
* Phn tch ti chnh i vi cc i th cnh tranh:
- Th nht, qua so snh, ngi ta bit c mc (kt qu) ca vic thc hin
cc mc tiu do chnh doanh nghip t ra. Mun vy, cn tin hnh so snh gia kt
qu thc t t c vi mc tiu hay k hoch t ra.
Phng php thay th lin hon (cn gi l phng php thay th kiu mt xch)
c s dng xc nh (tnh) mc nh hng ca tng nhn t n kt qa kinh t
khi cc nhn t nh hng ny c quan h tch s, thng s hoc kt hp c tch v
thng vi kt qu kinh t. Ni dung v trnh t ca phng php ny nh sau:
A = a.b.c
A0 = a0 . b0 . c0 v
A1 = a1 . b1 . c1
A1 - A0 = A
a1 . b0 . c0 - a0 . b0 . c0 = a
a l nh hng ca nhn t a.
a1b1c0 - a1b0c0 = b
b l kt qu nh hng ca nhn t b.
a1 . b1 . c1 - a1b1c0 = c
a + b +c = A = A1 - A0
V d 2: Ch tiu B cn phn tch: B tu thuc vo ba nhn t, theo th t a, b, c;
cc nhn t ny c quan h kt hp c thng v tch vi ch tiu B, t B c xc
nh nh sau:
a
B= .c
b
Ta cng quy c nh v d 1, t B0 v B1 ln lt c xc nh nh sau:
a0
B0 = . c0 v
b0
a1
B1 = . c1
b1
Khi so snh gia B1 vi B0, ta c:
B1 - B0 = B
a1 a0
. c0 - . c0 = a
b0 b0
a1 a1
. c0 - . c0 = b
b1 b0
a1 a1
. c1 - . c0 = c
b1 b1
a + b + c = B = B1 - B0
T th d 1 trnh by trn, ta nhn thy rng cc ln thay th, gia cc i
lng khi loi tr ln nhau tn ti cc tha s chung. V d ln thay th th nht, c
cc tha s chung l b0, c0; ln thay th th 2, cc tha s chung l a1, c0, cn ln
thay th th 3, cc tha schung l a1, b1. V mt ton hc, ngi ta c th nhm cc
tha s chung m khng lm thay i cc kt qu c tnh ton. Kt qu ca vic
nhm cc tha s chung, ta c phng php khc tnh ton mc nh hng ca
tng nhn t - l phng php s chnh lch (lu khi nhm cc tha s chung vn
phi tun theo cc quy tc v trnh t ca phng php thay th lin hon, c bit l
khng c lm o ln th t nh hng ca cc nhn t).
- Do nh hng ca nhn t a:
a = (a1 - a0)b0c0
- Do nh hng ca nhn t b:
b = a1(b1 - b0)c0
- Do nh hng ca nhn t c:
c = a1b1(c1 - c0)
a + b + c = A = A1 - A0
T kt qu tnh ton trn, ta nhn thy rng thc cht ca phng php s
chnh lch ch l hnh thc gin n ca phng php thay th lin hon v n thng
c s dng khi cc nhn t nh hng c quan h tch s vi ch tiu phn tch (vic
tnh ton khi s n gin hn).
Khc vi phng php thay th lin hon v phng php s chnh lch,
phng php cn i c s dng tnh mc c nh hng ca tng nhn t khi
chng c quan h tng vi ch tiu phn tch, cho nn mc nh hng ca tng nhn
t l c lp vi nhau v vic tnh ton cng n gin hn.
C th, tnh mc nh hng ca nhn t no , ch cn tnh ra chnh lch
gia thc t vi k hoch (k gc) ca bn thn nhn t v khng cn quan tm n
cc nhn t khc.
V d:
E=a+b-c
E0 = a0 + b0 - c0
E1 = a1 + b1 - c1
E1 - E0 = E
- Do nh hng ca nhn t a:
a = a1 - a0
- Do nh hng ca nhn t b:
b = b1 - b0
- Do nh hng ca nhn t c:
c = -(c1 - c0)
a + b + c = E = E1 - E0
Trng hp tng quan t l thun - Trong trng hp ny, vic tng ca hin
tng hay kt qu kinh t ny s ko theo (xc nh) vic tng ca hin tng hay kt
qu kinh t khc v ngc li. Ngi ta c th gi l mi tng quan ng bin. V d,
mi quan h gia khi lng sn phm sn xut vi tng s chi ph sn xut c tnh cht
bin i - trong iu kin cc nhn t khc khng i (iu kin yu t sn xut khng
i), khi khi lng sn phm sn xut tng ln th tng s chi ph sn xut bin i
cng tng ln v ngc li. Nu biu hin v theo di s bin thin ca hai hin tng
ni trn trong nhiu nm lin tc (t nht l 5 nm) trn cng mt h trc to XOY -
trong OX l trc honh, biu th khi lng sn phm sn xut, cn OY l trc tung,
biu th tng s chi ph sn xut bin i, ngi ta nhn thy rng ng biu din ca
n c dng ng thng, gn trng vi ng biu din ca hm s m phng trnh
ca n c dng:
Y = a + bx
b
ya
x
b
th ca hm s y a c biu th nh sau- Hnh 2
x
y
Hnh 2
+ Ti liu hch ton, bao gm ti liu ca hch ton nghip v, hch ton thng k
v hch ton k ton, trong ch yu l hch ton k ton. C th phn tch ti chnh
doanh nghip cn s dng s liu, ti liu c rt ra t bo co kt qu hot ng kinh
doanh (mu s B02 - DN), Bng cn i k ton (mu s B01-DN), thuyt minh Bo co
ti chnh - mc chi tit mt s ch tiu trong bo co ti chnh (mu s B09-DN).
+ Ti liu ngoi hch ton, bao gm cc bin bn thanh tra, kim tra, kim ton,
cc bo co tng kt hot ng ca doanh nghipv.v.. V cc s liu, ti liu c su
tm la chn t nhiu ngun khc nhau nn cn kim tra xc nh tnh chnh xc,
tnh thng nht ca chng.
- Khu x l, tnh ton ch tiu v tin hnh phn tch. y l khu quan trng
nht ca cng tc phn tch, do cn c tin hnh theo phng php ph hp
m bo kt qu ca cng tc phn tch.
* V cc yu t thuc mi trng v m:
- Yu t chnh tr: Tuy tin hnh hot ng kinh doanh, nhng kt qu ca hot
ng kinh doanh li tu thuc khng nh vo yu t chnh tr. l s n nh v chnh
tr, vai tr ca nh nc trong nn kinh t th trng, cc quan im, cc chnh sch, ch
ca nh nc v hi nhp, v u t ca nc ngoi, v ti chnh, tn dng, gi c,
thu v.v... Nhn thc c cc yu t ni trn s gip cho doanh nghip xc nh c
gii hn ca hnh lang php l, t a ra c cc quyt nh thch hp cho hot
ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. (V d khi nh nc a ra cc bin php
m bo an ton giao thng, gim lng xe my lu thng trn ng th cc nh sn
xut xe my cn xc nh li qui m sn xut v c cu mt hng cho ph hp).
- Chi ph ti chnh;
- Chi ph bn hng;
- Chi ph khc;
- Tr gi hng bn b tr li;
- Thu xut khu, thu tiu th c bit, thu gi tr gia tng tnh theo phng
php trc tip.
+ Chit khu thng mi pht sinh khi khch hng mua vi khi lng ln; Nh
vy gim chit khu thng mi th phi hn ch khch hng mua hng vi khi lng
ln, iu l tri vi yu cu ca cng tc qun l sn xut kinh doanh ni chung, qun
l bn hng ni ring. Ni cch khc, tng doanh thu bn hng, cn khuyn khch
ngi mua vi khi lng ln, do chit khu thng mi s c xu hng tng ln.
+ i vi gim gi hng bn: Trong iu kin cnh tranh ngy cng khc lit,
chim lnh c th trng nhm tng c doanh thu, cc doanh nghip thng s
dng gi bn nh l mt cng c quan trng. Do vy xu hng thc t l cnh tranh
cng khi lit, gi bn ca sn phm cnh tranh cng c xu hng gim. Ni cch khc,
trong iu kin hin nay, tng doanh thu, khng th p dng bin php tng gi bn
m ngc li, cn thc hin chnh sch gim gi. i vi hng bn b tr li, y l
nhng hng ho khng tho tmn c nhu cu ca ngi tiu dng, khng ph hp vi
nhng iu khon trong hp ng, nh cht lng khng m bo, mu m khng ph
hp, giao hng khng ng thi hn v.v... Ni chung trong kinh doanh, cn hn ch,
loi tr pht sinh ca yu t ni trn v n lm gim uy tn ca doanh nghip trn
thng trng.
* i vi doanh thu hot ng ti chnh: Vic pht sinh doanh thu hot ng
ti chnh s lm tng doanh thu bn hng v cung cp dch v, do n l yu t lm
tng li nhun thun t hot ng kinh doanh.
Trong iu kin hin nay, i vi cc doanh nghip va v nh, thu nhp hot
ng ti chnh cn chim t trng nh v n c xu hng tng dn trong tng lai.
* i vi thu nhp khc: Vic pht sinh thu nhp khc s l iu kin tng li
nhun khc, n bao gm thu t nhng bn, thanh l ti sn c nh, thu tin pht, thu n
kh i, thu c hon li, tin thng, qu biu, thu nhp kinh doanh b b st hoc cha
ghi s k ton ca nm trc. Thc t cc khon thu ni trn cng chim t trng khng
ng k ca cc doanh nghip, do khng phi l trng im ca cng tc qun l.
(n v: 1 triu ng)
D kin
Ch tiu Thc hin
(k hoch)
(Bng 2.2.)
Chnh lch (+ -) Lm
D
tng (+)
kin Thc
Ch tiu S tin gim (-)
(K hin %
(tr) li
hoch)
nhun
- Trc ht, vic tng doanh thu bn hng v cung cp dch v trong k 2000
triu ng, iu kin cc nhn t khc khng i lm tng tng ng tng li nhun
trc thu l 2000 triu ng. Xt v mc th y l nhn t ch yu lm tng li
nhun trong k. Xt v tnh cht, ta thy vic tng doanh thu phn nh kt qu tng c s
lng v cht lng ca sn xut, ng thi n v t chc ti cng tc bn hng, do
n l tc ng ca nhn t ch quan.
- Doanh thu hot ng ti chnh tng 200 triu ng lm tng li nhun tng
ng 200 triu ng; nh gi c c th, chnh xc tc ng ca nhn t ny, cn
da vo ti liu hch ton chi tit xc nh c ni dung cu thnh ca ch tiu ni
trn, v doanh thu hot ng ti chnh nh cp phn trc n bao gm rt nhiu
cc yu t c ngun gc pht sinh khc nhau, do vic nh gi cng khc nhau, v d
li tin vay, li tin gi, li bn hng tr chm, thu nhp do cho thu ti sn, li tc, c
tc c chia, thu nhp v hot ng u t, chnh lch t gi...
- Chi ph bn hng trong k tng 50 triu ng, chi ph qun l doanh nghip
cng tng 50 triu ng lm li nhun gim tng ng 100 triu ng; Vic tng chi
ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip cng phn nh vic qun l s dng lao
ng, vt t, tin vn trong qu trnh sn xut kinh doanh ni chung, qu trnh bn hng
ni ring l cha hp l. Phi da vo ti liu hch ton chi tit ca cc yu t ni trn
bit c c th chi ph tng ni dung no, v d chi ph tin lng, chi ph
qung co, chi ph vn phng v.v..., t mi c kt lun chnh xc v c th hn v
mi c cc quyt nh qun l thch hp.
- Trong k pht sinh thu nhp khc l 250 triu ng, chi ph khc l 150 triu
ng, t lm tng li nhun trc thu tng 100 triu ng; y cng l xu hng
tch cc cn c ch ng vin v khai thc trong k ti.
n
D= Sli gi
i 1
Nhng trong iu kin hin nay, khi cnh tranh ngy cng tr nn khc lit th gi
bn ca hng ho cnh tranh li c xu hng gim v thc t cho thy, chim lnh th
trng, cc doanh nghip thng s dng gi bn nh l mt cng c ch yu. H da
vo tm l ca ngi tiu dng, s dng chiu bi "h gi" nhn cc "ngy n", "ngy kia"
khuyn mi v i khi h thc hin s cnh tranh khng lnh mnh bng chiu di "h
gi" khng ph hp vi thc t. Nh vy, trong iu kin nh phn tch trn, cc doanh
nghip khng th p dng bin php tng gi tng doanh thu bn hng m bin php
ch yu cn p dng ch c th l tng c s lng (khi lng) hng ho bn ra.
- Ba l tu thuc vo tc ng ca Nh nc.
- Nguyn nhn th hai thuc v ngi mua l thi quen, truyn thng v th hiu
tiu dng ca tng vng dn c, ca tng tng lp x hi. Tuy nhin, tu thuc vo iu
kin c th ca tng tng lp x hi, ca tng vng dn c v tu thuc vo trnh
pht trin v kinh t - x hi, thng qua cng tc bn hng, ngi bn (doanh nghip) c
th thay i c thi quen tiu dng c, to ra thi quen mi v hng th hiu tiu
dng ph hp hn vi thc t ca x hi.
- Hai l gi thnh thc t tng (gim) l loi sn phm (mt hng) no?
Theo qui nh hin hnh, nu phn loi theo mc ch v cng dng ca chi ph
th chi ph sn xut c phn thnh 3 khon mc:
* Mc ch phn tch:
i vi cc nh qun l, mc ch ca phan tch chi ph v nguyn vt liu l
trong thc t sn xut sn phm, n v qun l, s dng nguyn vt liu tit kim
hay lng ph, nguyn nhn, nhn t no nh hng n kt qu ni trn, t ngi
ta c cn c khoa hc a ra cc quyt nh qun l thch hp kp thi nhm tit
kim c chi ph v nguyn vt liu ni ring, chi ph sn xut ni chung.
i vi tng loi sn phm (mt hng), chi ph vt liu tnh trong gi thnh c
k hiu l Cv v n c xc nh theo cng thc tng qut sau y.
n
Cv = SL x m x g F
i 1
i i
Trong :
- SL l s lng sn phm;
- mi l mc tiu hao bnh qun ca tng loi vt liu cho mt loi sn phm;
* Trnh t v phng php phn tch: Tin hnh phn tch chi ph vt liu trong
gi thnh theo cc bc c th sau y:
C Sl . m . g F
d d
vk 1 ki ki k
i 1
Fk
Fk = . Sl1
Slk
* Bc 2: Xc nh ch tiu thc t:
C Sl . m . g F
v1 1
i 1
1i 1i 1
F F ;
n n
CV = (Sl m g Sl m g
1
i 1
1i 1i 1
i 1
ki ki
) 1
d
k
* Bc 4: Xc nh cc nhn t nh hng:
Mt khc ngi ta nhn thy rng, trong thc t v nhiu nguyn nhn khc nhau,
tin hnh sn xut, doanh nghip phi s dng vt liu thay th. Mi loi vt liu khi
a vo sn xut c mc tiu hao v gi xut dng khc nhau, do nu dng vt liu c
mc tiu hao thp, gi r hn thay th trong sn xut th khon chi vt liu trong k s
gim v ngc li. Nh vy trong thc t, khon chi ca vt liu trong k tng ln hay
gim i l tu thuc vo tc ng ca 4 nhn t nh nu trn. Cc nhn t nh hng
ny c mi quan h khc nhau vi ch tiu phn tch, do bng cc phng php thch
hp, ngi ta c th xc nh c mc nh hng ca tng nhn t. C th ta c:
m m . g
n
m Sl1.
1i ki ki
i 1
n
g Sl1. m
i 1
1i
g g
1i ki
F = - (F1 - Fk);
+ ngha ca vic phn tch: Qua phn tch thc cht nh hng ca nhn t mc
tiu hao v nguyn vt liu, ta c th rt ra kt lun nh sau: vic gim c mc tiu hao
v nguyn vt liu l bin php quan trng ca qun l gim chi ph v nguyn vt liu
ni ring, gim gi thnh sn phm ni chung. Mun vy, cc doanh nghip cn thng
xuyn nghin cu ci tin mu m sn phm sao cho va tho mn c th hiu ca
ngi tiu dng, va to iu kin gim c mc tiu hao v nguyn vt liu, gim
chi ph sn xut, h c gi thnh sn phm; Mt khc cn ch trng nng cao cht
lng ca sn xut ni chung, cht lng ca sn phm ni ring, qun l v s dng hp
l, tit kim nguyn vt liu xut dng trong qu trnh sn xut ca doanh nghip.
+ Xt v ngha: Thng qua vic phn tch thc cht nh hng ca nhn t gi
vt liu xut dng, ngi qun l c th rt ra kt lun nh sau: Cn khai thc c
ngun cung cp nguyn vt liu hp l, n nh, la chn phng tin vn chuyn,
phng tin bc xp hp l, c gng xp xp t chc vn chuyn hp l, khoa hc,
xc nh mc chi ph thu mua hoc khon chi ph cho b phn, nhn vin mua hng,
qun l gim st kim tra cc ho n, chng t c lin quan n nghip v mua hng
v.v... nhm ch cui cng l gim c gi vt liu xut dng, gim chi ph nguyn vt
liu ni ring, gi thnh sn phm ni chung cho doanh nghip.
* ngha ca phn tch: Qua nghin cu, phn tch thc cht nh hng ca nhn t
gi tr ph liu thu hi, ngi qun l rt ra c kt lun nh sau: cn p dng cc bin
php k thut v cng ngh sn xut tin tin nng cao cht lng sn phm, hn ch v
loi tr sn phm hng, gim lng ph liu thi ra trong qu trnh sn xut, lm tt cng
tc tn thu ph liu gim chi ph vt liu, h gi thnh sn phm cho doanh nghip.
+ Xt v mc : Vic pht sinh vt liu thay th c th theo hai xu hng khc nhau.
Nu thc t n v s dng vt liu r tin thay th cho vt liu t tin (mc tiu hao khng i
hoc thay i khng ng k) th chi ph vt liu trong gi thnh s gim i v ngc li.
T vic phn tch thc cht nh hng ca nhn t vt liu thay th, cc nh
qun l nhn thy rng, c th s dng vt liu trong nc thay th cho vt liu phi
nhp t nc ngoi ch ng hn v ngun cung cp, dng vt liu r tin hn thay
th cho vt liu t tin phn u gim chi ph v vt liu v.v... nhng cn tun theo
mt yu cu ca qun l, l vic thay th vt liu khng c lm gim cht lng
ca sn phm sn xut trong k ca doanh nghip.
Bng 2.3
d 10.100 155
m1 510 19,5kg ;
Cv1 = [(510x10,2x198)+(510x48x201)+(510x19,5x102)] - 36.000 =
Cv1 = 6.928.866
- Bc 3: Xc nh kt qu ca vic thc hin ch tiu:
Qua so snh, ta c:
CV = 6.928.866n - 7.099.200n = - 170.334n
- Bc 4: Xc nh mc nh hng ca tng nhn t:
+ Do nh hng ca mc tiu hao v vt liu.
m = [510(10,2 - 10) x 200 + 510 (48 - 50) x 200] = -183.600n;
+ Do nh hng ca gi vt liu xut dng.
g = [510 x 10,2 (198 - 200) + 510 x 48 (201 - 200)] = + 14.076n
+ Do nh hng ca gi tr ph liu thu hi.
F = - (36.000n - 40.800n) = + 4.800n
+ Do nh hng ca vt liu thay th.
Vt = (510 x 19,5 x 102) - (510 x 20 x 100) = - 5610n
Tng hp nh hng ca cc nhn t:
- 183.000n + 14.076n + 4.800n - 5.610n = - 170.334n
- Bc 5: Nhn xt, phn tch.
Cn c vo cc kt qu tnh c trn, c th rt ra mt s nhn xt nh sau:
So vi mc tiu t ra, chi ph thc t v vt liu tnh trong gi thnh sn phm
trong k gim c l 170.344 ngn ng. Vic gim chi ph vt liu ni trn s lm
gi thnh gim tng ng v ng nhin s lm tng li nhun cho doanh nghip.
c kt lun chnh xc c th hn, cn da vo mc v tnh cht nh hng ca tng
nhn t n kt qu ni trn.
- Trc ht, do thay i mc tiu hao v vt t lm khon chi vt liu gim l
183.600; R rng y l nhn t ch yu lm gim khon chi vt liu trong k. Vic
thay i mc tiu hao v vt t lm gim chi ph trong trng hp s lng sn phm
nhp kho thc t tng 10 sn phm so vi d kin, chng t rng do tng c khi
lng v cht lng ca cng tc sn xut ni chung, ca cht lng sn phm ni ring
l nguyn nhn ch yu n v tit kim c chi ph vt liu trong k v do vy,
y l tc ng ca nhn t ch quan trong cng tc qun l ca doanh nghip.
- Th hai, gi vt liu trong k thay i lm tng chi ph vt liu l 14076n;
y l tc ng ca nhn t phc tp, do vy phi da vo ti liu hch ton chi tit v
gi mua, v chi ph mua mi c c kt lun chnh xc v c th hn.
- Th ba, gi tr ph liu thu hi trong k gim lm tng khon chi tng ng
l 4800; Tuy vy, nu phn tch kt hp vi t l thu hi ph liu trong k th tnh hnh
c xu hng ngc li.
Theo d kin, t l thu hi ph liu l 80% so vi gi tr ph liu thi ra, nhng
thc t t l thu hi l 90%, tng 10% so vi d kin.Vi vic tng c t l thu hi ph
liu, chng t n v lm tt cng tc tn thu ph liu v tng ng vi t l tng
thm 10%, gi tr ph liu tn thu thm c l:
40.000n x 10% = 4.000n
- Cui cng, trong k n v s dng vt liu "d" thay th cho vt liu "b"
lm khon chi gim l 5610 n. Vic thay th vt liu lm gim chi ph trong trng
hp sn lng nhp kho thc t tng so vi d kin (t 500 ln 510 sn phm) chng t
vic thay th ny khng lm gim cht lng ca sn phm, do vy xu hng trn cn
c ng vin v khai thc trong k ti.
Tm li, qua phn tch chi tit cc nhn t nh hng ni trn, c th i n kt
lun rng, vic gim khon chi vt liu trong k, trc ht l do n v tng c
cht lng ca cng tc sn xut ni chung, tng cht lng sn phm ni ring, ng
thi s dng vt liu thay th thch hp, va m bo tin ca sn xut, va gim
c chi ph vt liu cho doanh nghip. ng thi cng qua vic phn tch chi tit ni
trn, c th kin ngh mt s gii php sau y:
- a vt liu "d" tr thnh vt liu chnh sn xut (loi b vt liu b);
- Tip tc tm kim cc gii php m bo v nng cao cht lng sn phm;
- Kim tra, xem xt c th gi xut dng ca vt liu "c" xc nh vic tng
gi xut dng l do gi mua hay tng chi ph mua v.v.... t mi quyt nh c bin
php thch hp trong qun l vi mc ch cui cng l tit kim chi ph vt liu ni
ring, chi ph sn xut ni chung, tng hiu qu sn xut cho doanh nghip.
2.2.2.2.2. Phn tch chi ph nhn cng.
Trong tng gi thnh cng nh trong gi thnh sn phm n v ca sn phm, chi
ph nhn cng cng thng chim t trng tng i ln, do vic gim c chi ph nhn
cng cng l bin php rt quan trng gim oc ga thnh sn phm. gim c chi
ph nhn cng, cn phi bit c n tu thuc vo s tc ng ca cc nguyn nhn, nhn
t no. Trong qun l tr li cc cu hi , cn thit phi phn tch chi ph nhn cng.
Trong cc doanh nghip sn xut, ngi ta ang p dng hai hnh thc tr lng ph bin.
- Hnh thc tr lng sn phm v
- Hnh thc tr lng thi gian
Nh vy qu lng ca doanh nghip s bao gm cc qu lng sn phm v qu
lng thi gian. Do tnh cht phc tp ni trn, t c mc ch ca qun l, phn
tch chi ph nhn cng phi lm r 2 yu cu sau y:
- Mt l so vi k trc (hoc so vi d kin), chi ph nhn cng thc t trong k
tng hay gim, vi mc tng (gim) c th l bao nhiu;
- Hai l trong tng s tng (gim) , c th l tng (gim) lng sn phm
hay lng thi gian v nguyn nhn, nhn t no nh hng n kt qu tng (gim)
v bng cch no khc phc c nhng tn ti ca nhng k qua, ng vin v
khai thc c kh nng tin tng ca k sp ti.
bit c mc tng (gim) ca tng chi ph nhn cng, ca chi ph nhn
cng theo tng hnh thc tin lng, ngi ta ch vic so snh gia chi ph thc t k
ny vi chi ph k gc; nhng p ng c yu cu ca qun l gi thnh ni
chung, qun l chi ph nhn cng ni ring (m thc cht l tnh hnh s dng lao ng
v s lng, v thi gian, v kt qu ca sn xut c v khi lng v cht lng v.v...),
cn thit phi phn tch chi ph nhn cng theo tng hnh thc tr lng ca doanh
nghip.
* Trc ht cn phn tch qu lng ni chung ca doanh nghip
Qu lng ca doanh nghip l tng tin lng v cc khon ph cp lng m
doanh nghip tr cho ngi lao ng.
Mt cc tng qut, tng qu lng k hiu QL c xc nh nh sau:
QL CN .Tl (1)
Trong : - CN l s cng thc nhn sn xut bnh qun trong danh sch;
- Tl l tin lng bnh qun ca mt cng nhn
Theo cng thc ny, qu lng ca doanh nghip khng phn nh c mi
quan h ca qu lng vi kt qu ca sn xut v vi nng sut lao ng, do vy vic
phn tch s khng c ngha vi qun l.
Nh ngi ta bit, s cng nhn sn xut bnh qun trong danh sch ( CN )c th
c xc nh nh sau:
Gsx
CN ; Trong Gsx l gi tr sn sut; NS l nng sut lao ng bnh qun.
NS
Nu thay gi tr ca CN vo cng thc (1), ta c:
Gsx
QL Tl (2)
NS
Theo cng thc (2), qu lng ni chung ca doanh nghip tu thuc vo 3
nhn t: gi tr sn xut; nng sut lao ng bnh qun v tin lng bnh qun. Ngha l
kt qu ca sn xut nh hng t l thun n qu lng, nng sut lao ng t l
nghch u qu lng.
Do cc nhn t nh hng c quan h kt hp vi c tch v thng i vi qu
lng, tnh nh hng ca tng nhn t, ngi ta s dng phng php thay th lin
hon.
C th, khi so snh qu lng thc t vi qu lng k gc, ta c:
Ql1 QL0 QL .
- Do nh hng ca gi tr sn xut:
G sx1
Gsx .Tl0 QL0 ;
NS0
Qua phn tch nhn t, c th rt ra kt lun: Vic tng nng sut lao ng s l
bin php c bn chi ph tin lng ca doanh nghip
* Phn tch qu lng theo hnh thc lng thi gian.
Theo hnh thc lng thi gian, doanh nghip cn c vo thi gian lm vic v
lng cp bc, chc v tr cho ngi lao ng; theo , qu lng thi gian (Qlt) c
th c xc nh nh sau:
Qlt = CNt N . ln
Qua cng thc xc nh trn, ngi ta nhn thy qu lng theo thi gian (chi
ph nhn cng trc tip theo hnh thc lng thi gian) tu thuc vo tc ng ca 3
nhn t, khi s dng phng php s chnh lch, mc nh hng ca tng nhn t
ln lt c xc nh nh sau:
Vic tng hay gim s cng nhn sn xut s lm tng hay gim gi tr sn xut
ni chung v qu lng ni ring. ng t gc qun l, tit kin chi ph sn xut
ni chung, chi ph tin lng ni ring th tc tng ca gi tr sn xut phi ln hn
tc tng ca qu lng. Mun t c yu cu ni trn, v mt qun l, doanh
nghip cn ch gii quyt cc vn ch yu sau y:
- S ngy lm thm
Thc t qun l cho thy trong iu kin bnh thng (khi ngi lao ng
lm ngy cng, gi cng) th cc doanh nghip khng nn huy ng cng nhn lm
thm, v khi ch c th huy ng cng nhn lm vic vo ngy l, ngy ch nht hoc
ngy ngh cui tun. Lm vic vo cc ngy ngh ni trn y va nh hng n thi
gian ngh ngi ca ngi lao ng, va phi tr tin cng cao hn v do lm tng chi
ph tin lng, tng gi thnh v gim li nhun. Ni cch khc, bin php qun l ni
trn va tc ng tiu cc n ngi lao ng, va tc ng tiu cc n kt qu kinh
doanh ca doanh nghip, do n khng c khuyn khch trong qun l.
Bng 2.4
Ti liu b sung:
- Trong k, s ngy vng mt, ngng vic bnh qun ca 1 cng nhn tng 2
ngy l do thiu nguyn vt liu.
- Do s ngy lm vic:
Bc 5: Nhn xt:
- Do tng s cng nhn hng lng thi gian t 200 ln 205 ngi (tng 5
ngi) lm qu lng tng 65.000.000. Vic tng s cng nhn lm tng qu lng
l hin tng bnh thng ca qun l.
- Do tng s ngy lm vic bnh qun ca cng nhn sn xut 2 ngy/ 1 ngi
lm qu lng tng 26.650.000. Da vo ti liu chi tit, ta thy:
S ngy vng mt, ngng vic bnh qun trong k tng 2 ngy l do thiu NVL,
cho nn n v phi ngng sn xut; Cui k khi nguyn liu c cung cp y n
v huy ng cng nhn lm thm 4 ngy/ngi. Nh vy vic tng s ngy lm vic
khng phi do gim s ngy vng mt, ngng vic, m l do n v huy ng cng nhn
lm thm. Kt qu trn l hin tng cha hp l ca cng tc qun l lao ng ni
chung, qun l thi gian lm vic ni ring. V vic huy ng cng nhn lm thm ch
c th huy ng vo cc ngy l, ngy ngh cui tun v ngy ch nht, va nh hng
n thi gian ngh ngi ca ngi lao ng, va lm tng chi ph nhn cng, tng gi
thnh, gim li nhun ca doanh nghip.
- Cui cng,lng bnh qun ngy gim 5000/ ngy/ 1 ngi lm gim qu
lng l 207.050.000. Da vo ti liu cho, trong k mt s lao ng c cao tui,
lng cp bc cao ngh vic, n v tuyn dng mt s lao ng mi hng lng
khi im, do lm gim lng bnh qun ni ring, qu lng ni chung. Vic
gim ni trn cng l hin tng bnh thng ca cng tc qun l lao ng ni chung,
qun l qu lng ni ring.
Tm li, qua phn tch chi tit ni trn, ta c th i n kt lun rng, vic gim
qu lng theo thi gian ch yu l do gim lng bnh qun ngy, m vic gim lng
bnh qun ngy li l do thay i c cu ngi lao ng, do qu lng gim l hin
tng bnh thng ca qun l. Vn cn quan tm y l, khng vic thay i
c cu i ng cng nhn nh hng n khi lng v cht lng ca sn xut ni
chung, ca sn phm ni ring v n v cn c k hoch bi dng, km cp nng
cao tay ngh cho s lao ng mi c tuyn dng h m ng c cng vic
c giao.
Theo hnh thc tin lng ny th doanh nghip tr lng cho ngi lao ng
cn c vo s lng (khi lng) sn phm nhp kho v n gi lng cho tng loi
sn phm. V doanh nghip thng sn xut nhiu loi sn phm (mt hng), nn qu
lng theo hnh thc lng sn phm c th c xc nh nh sau:
n
QLs = Sli x i
i 1
- n gi lng ca sn phm.
Sl g 1i ki
SL QL . i n1 QL
Sl g
Sk Sk
ki ki
i 1
+ Do kt cu mt hng sn xut:
n Sl g 1i
K Sl 1i.d ki QL . i n1
ki
Sl g
Sk
i 1
ki ki
i 1
+ Do n gi lng thay i:
n
d QL Sl 1i.d ki
S1
i 1
Thc t ca sn xut cho thy c rt nhiu nguyn nhn lm tng (gim) cht
lng cng tc sn xut ni chung, cht lng sn phm ni ring, nhng c th khi
qut li thnh 5 loi (nhm) nguyn nhn ch yu sau y:
- Nhng nguyn nhn thuc v lc lng lao ng, bao gm s lng lao ng,
trnh tay ngh, thc v thi ca ngi lao ng;
V d phn tch:
Bng 2.5
B 800 700 80 82 8
C 500 400 50 50 4
tin hnh sn xut, ngoi nhng chi ph trc tip v nguyn vt liu, v nhn
cng nh trnh by trn, n cn pht sinh chi ph lin quan n vic phc v, qun
l sn xut, nh cc loi chi ph sau y:
Nhng chi ph trn l chi ph sn xut chung c lin quan n nhiu loi sn
phm c tp hp v phn b cho tng loi sn phm, tng loi cng vic, dch v
hon thnh theo nhng tiu thc thch hp. Do tnh cht phc tp ca chi ph sn xut
chung, tin hnh phn tch, nh gi chi ph ny t c mc ch ca qun l, v
phng php trc ht c th thng qua vic lp bng phn tch nh sau
Chnh lch
K hoch Thc t
()
Ch tiu T T T
S S S
trng trng % trng
tin tin tin
(%) (%) (%)
Cng
Thng qua cc s liu tnh c bng trn, ngi ta nh gi c khi qut
tnh hnh bin ng ca chi ph sn xut chung v xc nh mc nh hng ca n
n chi ph sn xut ni chung, gi thnh sn xut ca sn phm ni ring.
Sau khi nh gi khi qut tnh hnh bin ng ca chi ph sn xut chung, cn
c vo t trng ca tng yu t chi ph, ngi ta s xc nh c trng im ca qun
l v tip tc i su phn tch i vi chi ph :
_Chi ph vn chuyn;
_Chi ph bc xp;
- Tin li: Li cho vay, li tin gi, li bn hng tr chm, tr gp, li u t tri
phiu, tn phiu, chit khu thanh ton c hng.
Nh vy, phn tch doanh thu HTC l phn tch cc yu t cu thnh ni trn
thng qua phng php so snh ( so snh c s tuyt i v s tng i xc nh
chnh lch v t cc chnh lch tnh c m rt ra cc kt lun cn thit ).
Chi ph bn hng l nhng chi ph pht sinh phc v vic bn hng; cn chi
ph qun l doanh nghip l nhng chi ph pht sinh phc v cng tc qun l ca doanh
nghip trong c qu trnh sn xut kinh doanh, ch yu bao gm:
- Chi ph nhn cng: lng chnh, lng ph, cc khon trch theo lng ca cn
b qun l, nhn vin bn hng....
CPBH (QLDN) cn
CPBH (QLDN)
+ phn b pht sinh
ca hng tn K
trong k
CPBH (QLDN) phn Tr gi hng
= x
b cho hng tn CK Tr gi hng tn Tr gi hng nhp tn cui k
+
K trong k
- Thu t n kh i x l xo n;
Nh vy vic phn tch thu nhp khc v chi ph khc l tin hnh phn tch
tng yu t cu thnh ca n v cng p dng phng php so snh.
Trong tng s li nhun trc thu, li nhun bn hng chim t trng ln nht
v iu n cng c biu hin r trong cc doanh nghip va v nh, do vy n l
mc tiu phn u ch yu, l trng im qun l ch yu ca cc doanh nghip. Vi
ngha trn, sau khi khi qut nh gi ch tiu tng s li nhun trc thu, cn thit i
su phn tch, nh gi ch tiu li nhun bn hng.
g g
n n
Lb = Slil bi Sli
i 1 i 1 i vi
c c
bi qi
Trong :
Sl g 1i ki
SL = Lbk x i 1
n
- Lbk
Sl g
i 1
ki ki
n Sl g 1i
Sl l
ki
k = 1i bki
- Lbk i 1
n
i 1
Sl g
i 1
ki ki
+ Do nh hng ca li nhun n v:
n
lb = Lb1 - Sl 1il bki
i 1
Trong :
* Do gi bn hng ho:
Sl g g
n
g
=
i 1
1i 1i ki
g
n
gv
= Sl 1i
i 1 v1i
g
vki
* Do chi ph bn hng:
c c
n
cv
= Sl 1i
b1i bki
i 1
c
n
cq
= Sl 1i
i 1
q1i
c
qki
Bng 4.3
Chi ph bn
Tn Gi bn n Gi vn n Li nhun
S lng bn hng v chi
sn v (triu v (triu n v (triu
ra (ci) QLDN n v
phm ng) ng) ng)
(triu ng)
bn
K Thc K Thc K Thc K Thc K Thc
ra
hoch t hoch t hoch t hoch t hoch t
B 1000 900 50 48 45 44 4 3 1 1
T cc s liu ca bng 4.1, bng 4.2, bng 4.3, ta ln lt tnh ton v lp bng
phn tch nh sau:
- Bng phn tch, nh gi khi qut tnh hnh thc hin cc ch tiu ch yu ca
bo co kt qu HKD(B-02DN)
(n v: triu ng).
nh hng
Ch tiu K hoch Thc t Chnh lch
n li
nhun
- Do nh hng ca li nhun n v:
lb = 5.100 - 5.100 = 0
- Xt cc nhn t tng qut: Vic tng li nhun trong k 100 triu ng l do:
Nu ti liu chi tit cho bit cc khon gim tr l chit khu thng mi hoc
gim gi hng bn th s tng thm ca n l bt kh khng v doanh thu thun thc t
13.700
ch tng l 13.700 triu ng, vi t l tng tng ng l 5,48% ( x100), trong
250.000
khi gi vn ca hng xut bn tng 14.100tr, vi t l tng tng ng l 6,26% (
14.100
x100); Nh vy tc tng ca chi ph l nhanh hn tc tng ca doanh
225.000
thu, do c th kt lun rng vic qun l sn xut kinh doanh cha c hiu qu v
nu khng gim c chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip th tng s li
nhun trong k s gim ch khng phi l tng.
Tm li, qua phn tch chi tit trn, cho php ta c th i n kt lun nh
sau:
Tuy tng s li nhun c tng 100 triu ng, nhng r rng n cha phi l xu
hng tch cc trong cng tc qun l ca doanh nghip, v thc t vic qun l, s
dng lao ng, vt t, tin vn trong qu trnh sn xut l cha hp l v cha c hiu
qu.
- kin xut: Cn kim tra, xem xt li vic qun l lao ng, vt t, tin vn
trong qu trnh sn xut xc nh r trong k, chi ph no tng (chi ph nguyn vt
liu, chi ph nhn cng, chi ph sn xut chung), nguyn nhn v nhn t c th no
lm tng n, t mi c cc quyt nh iu chnh thch hp, kp thi tit kim
c chi ph trong k sn xut tip theo, vi mc tiu cui cng l tng c li
nhun cho doanh nghip.
Lb
Ts = x 100
D
Cng thc ny gii thch rng c 100 ng doanh thu bn hng thun th doanh
nghip thu c bao nhiu ng li nhun. Do t sut ny cng cao v c xu hng
ngy cng tng chng t hiu qu ca vic qun l kinh doanh cng cao v ngc li.
* Mc ch ca phn tch:
Tin hnh phn tch tnh hnh ti chnh doanh nghip nhm mc ch ch yu l
nh gi c thc trng tnh hnh ti chnh ca doanh nghip ti thi im phn tch,
nh tnh hnh phn b vn v ngun vn, tnh hnh u t, tnh hnh cng n v kh
nng thanh ton, tnh hnh ri ro ti chnh ca doanh nghip, cng nh kt qu ca vic
t chc huy ng vn v s dng vn trong k ca doanh nghip. Thng qua vic phn
tch ni trn m cung cp nhng thng tin cn thit cho nhng i tng ang quan tm
n tnh hnh ti chnh ca doanh nghip h a ra c cc quyt nh thch hp,
p ng c li ch ring ca tng i tng .
- Phn tch, nh gi thc trng tnh hnh ti chnh doanh nghip thng qua cc ch
tiu ch yu ca bng cn i k ton;
* Ti liu dng phn tch: Ti liu ch yu dng phn tch tnh hnh ti
chnh doanh nghip bao gm:
- Cc bo co chi tit v tng, gim TSC, tng, gim vn, ngun vn, bo co
chi tit v cng n v cc bo co khc c lin quan.
- Cc bin bn v thanh tra kim tra, v kim ton nu c ...
3.1- Phn tch, nh gi thc trng tnh hnh ti chnh ca doanh nghip
thng qua cc ch tiu ch yu ca Bng cn i k ton.
nh gi c thc trng tnh hnh ti chnh ca doanh nghip, cn tin hnh
phn tch cc ni dung sau y:
3.1.1- Phn tch tnh hnh c cu (cu thnh) ca vn, ngun vn ca doanh
nghip.
* i vi vn ca doanh nghip.
- Vn lu ng
- Vn c nh
+ Vn trong khu d tr, biu hin c th l hng mua ang i trn ng,
nguyn vt liu tn kho, cng c dng c trong kho;
+ Vn trong khu sn xut, biu hin c th l chi ph sn xut kinh doanh d dang;
+ Vn trong khu thnh phm, biu hin c th l thnh phm, hng ho, hng
gi bn;
- Ngun vn vay;
- Ngun vn ch s hu;
- Ngun vn trong thanh ton(Ngun vn i chim dng thng qua n phi tr)
+ i vi ngun vn ch s hu:
* V d phn tch:
(Bng 3.1)
Ch tiu T T T
S tin S tin
trng trng S tin % trng
(tr.) (Tr.)
% % %
Trong :
I. Cc khon
PTDH
III. Bt ng sn
u t
* i vi ti sn di hn:
* V c cu ca ngun vn:
Xt mt cch tng qut, theo phm vi, u t ca doanh nghip thng c phn
thnh 2 loi :
+ nh gi v hng u t (u t vo u?)
- T sut u t v ti sn c nh hu hnh;
+ Chi ph XDCB d
TSC (hu hnh
dang
T sut u t = x 100
TSC hu hnh Tng ti sn
Cng thc tnh trn gii thch rng, trong 100 ng ti sn, doanh nghip b
ra bao nhiu ng u t pht trin).
Ngun vn ch s hu
Ngun vn ch s hu
- T gc (quan im) x hi
Tng ti sn
Tng s vn u t
t vn u t
-------------------------------------------
Mc np ngn sch =
Tng s vn u t
* V d phn tch :
Da vo s liu trn bng cn i k ton, ngi ta lp bng phn tch tnh hnh
u t nh sau:
(Bng 3.2)
Chnh
Ch tiu u nm (%) Cui k (%) lch
() %
3- T 51.000 47.000
sut t ti ------------------ x 100 = 510 ----------------- x 100= 427 -83
tr tng
qut 2.000 + 8.000 2000 + 9000
4- T 51.000 47.000
sut t ti ------------------- x 100 = 54,25 ------------------- x 100= 48,45 -5,8
tr v
t 90.000 + 4.000 92.000 + 500
u
TSC
hu hnh
3.1.3- Phn tch tnh hnh cng n v kh nng thanh ton ca doanh nghip.
Thc t cho thy rng, trong qu trnh sn xut kinh doanh, gia cc doanh nghip
vi Nh nc, gia doanh nghip ny vi doanh nghip khc, gia doanh nghip vi
ngi lao ng (lm cng n lng) lun pht sinh cc quan h thanh ton, do vy cng
pht sinh vn b chim dng v i chim dng. V d nh k doanh nghip phi np
thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit, thu xut khu, thu thu nhp cho nh nc
... khi quyt ton c duyt, nu s np ln hn s phi np, coi nh vn ca doanh
nghip b chim dng v ngc li. Trong mi quan h xy dng c bn, khi d n
c duyt, n v ch u t mi thu v sau khi trng thu, n v thi cng ng vn
thi cng cng trnh, khi cng trnh hon thnh bn giao, n v ch d n cha c
cp vn, do vy khng th thanh ton cho n v thi cng, nh vy thc cht l
nh nc chim dng vn ca cc n v xy lp. Trong quan h gia cc doanh
nghip vi nhau, h va l ngi mua, va l ngi bn. Nu chp nhn thanh ton
chm hoc tr gp, doanh nghip ng nhin chp nhn n v khc (ngi
mua) chim dng vn ca mnh v ngc li l c chim dng vn ca n v khc.
Vi nhng ngi lm cng n lng, hng ngyh lao ng lm ra sn phm, trong
gi thnh sn phm c cha ng tin cng ca h, nhng thc t doanh nghip khng
th thanh ton lng hng ngy; nh vy gia cc k tr lng, doanh nghip chim
dng vn. Ngc li, do nhu cu thc t, ngi lao ng c th tm ng lng, khi
vn ca doanh nghip b chim dng...
Thng qua vic phn tch chi tit trn, c th thy rng cn thit phi phn tch,
nh gi tnh hnh cng n v r rng n l "Bc tranh" phn nh tng i r nt v
thc trng tnh hnh ti chnh ca doanh nghip.
Bng 3.3
Chnh lch ()
u nm Cui k
Ch tiu S tin
(Tr.) (Tr.) %
(Tr.)
-Trong n hn, qu hn - - - -
7- Phi tr nib - - - -
- Trong n hn, qu hn
- Nu i su phn tch, ta thy trong tng s n phi thu (vn b chim dng) th
s n phi thu khch hng l ch yu : S u nm l 7.000 triu ng, chim t trng
7.000
70% tng s vn b chim dng ( (70% 100) , cui k tng ln l 10.000
10.000
10.000
triu ng, chim t trng 71,4% ( 71,4%(71,4% x100) so vi tng s vn b
14.000
chim dng ca doanh nghip. Trong tng s n phi thu khch hng, s n hn v
qu hn chim t trng ch yu. Ta c th dng xc nh c t trng ca n
6.000 8.000
thi im u nm l 85,7% ( x100) v cui k l 80% x100) . Vi kt qu
7.000 10.000
tnh c trn, r rng phn nh tnh hnh qun l n phi thu l cha tch cc. n v
cn thng k chi tit xc nh tng khch hng n, c bit i vi s n n hn,
qu hn c cc quyt nh thch hp, kp thi trong vic thu hi cng n, gim c
ri ro v ti chnh cho doanh nghip.
- i vi n phi thu nh tin tr trc cho ngi bn, phi thu ni b, phi thu ngi
lm cng n lng, phi thu tm ng, tuy pht sinh khng ln song cn quan tm n
s n n hn, qu hn, tu tng khon n pht sinh m c cc quyt nh ph hp
hn ch, loi tr c n nn dy da nh hng tiu cc n vic qun l v s
dng vn ca doanh nghip.
- i vi cc khon phi thu khc pht sinh cng tng i ln v c xu hng
tng dn v cui k (vi t l tng 28,5%), cn da vo ti liu hch ton chi tit
din gii ni dung c th ca s n phi thu ny, thng qua ngun gc, tnh cht pht
sinh ca tng khon n phi thu c cc quyt nh thch hp trong qun l.
* V n phi tr:
Kh nng thanh ton ca doanh nghip phn nh mi tng quan gia hai yu t:
thanh ton cc khon n ni trn th ngun thanh ton cng khng ging nhau:
+ Tin
Nh vy, cc yu t : hng mua ang i trn ng, cng c dng c trong kho,
nguyn vt liu tn kho, chi ph sn xut kinh doanh d dang thuc hng tn kho, tuy
chng c th c chuyn i thnh tin (cng l tng ng tin), nhng trong qu
trnh sn xut kinh doanh, doanh nghip khng th chuyn i n thnh tin hon tr
n v chng ch c chuyn i thnh tin thanh ton n khi doanh nghip b ph
sn, b bn hoc b chuyn quyn s hu.
V s n n hn, qu hn, cho nn doanh nghip phi thanh ton ngay (thanh ton
nhanh), do s tin v tng ng tin dng thanh ton nhanh ch bao bm 2 yu t:
+ Tin
T vic phn tch chi tit trn, ngi ta nhn thy rng, phn tch, nh gi
kh nng thanh ton ca doanh nghip, c th thng qua hai ch tiu sau y:
* V d phn tch:
57.000
0,619
92.000
Nu so snh cui k vi u nm, h s thanh ton tng qut gim : 0,619 - 0,648
= - 0,029
Theo ngha hp, ri ro ngha l s "khng may"; cn theo ngha thng thng, ri
ro l s bt trc, l s khng n nh trong qu trnh hat ng v lm gim kt qu ca
hat ng. Nh vy, trong qu trnh sn xut kinh doanh, cc doanh nghip c th gp s
khng may, gp bt trc v do vy hat ng sn xut kinh doanh s khong n nh, nh
khi gp s khng n nh trong khu cung cp nguyn vt liu, n s to ra s khng n
nh trong khu sn xut c v khi lng v cht lng, k tip l s khng n nh
khu bn hng, v cui cng l s khng n nh vic hon li chi ph b ra, lm
gim li ch ca doanh nghip ni ring,e da s tn ti ca Doanh nghip ni chung.
Nhng thc t cho thy, do nhiu nguyn nhn tc ng khc nhau, trong c c
nguyn nhn bn trong (nguyn nhn tim n ngay bn trong ca qu trnh tun hon v
chu chuyn ca vn lu ng, cn gi l nguyn nhn ch quan) v nguyn nhn bn
ngoi (nguyn nhn bt thng, tc ng ngoi mun ca ngi qun l, cn gi l
nguyn nhn khch quan), do lm cho qu trnh sn xut kinh doanh ni chung, s
vn ng, tun hon v chu chuyn vn lu ng ni ring s gp s "khng may", s
bt trc v khng n nh, ngha l gp ri ro, lm gim kt qu hat ng sn xut kinh
doanh ni chung, kt qu ca vic qun l, s dng vn lu ng ni ring. Nh vy ri
ro l vn tim tng, c bt c doanh nghip no trong qu trnh sn xut kinh
doanh ni chung, qu trnh tun hon v chu chuyn ca vn lu ng ni ring, do
n l vn cn c quan tm, cn c tnh n i vi cc nh qun l.
T vic phn tch ni trn, ngi ta nhn thy rng, trong c ch qun l hnh chnh
quan liu bao cp trc y, i vi cc doanh nghip nh nc, qu trnh sn xut kinh
doanh ni chung, qu trnh tun hon v chu chuyn ca vn lu ng ni ring, u do
nh nc chi phi v quyt nh, do vy nu qu trnh gp s "khng may", bt trc v
khng n nh th mi hu qu u do nh nc gnh chu v v c nh nc gnh chu
nn ngi ta khng t ra vn ri ro ni chung, ri ro ti chnh ni ring i vi doanh
nghip nh nc. Trong iu kin hin nay, cc doanh nghip ni chung, doanh nghip
nh nc ni ring u c quyn t ch v sn xut kinh doanh ni chung, t ch v ti
chnh ni ring, do nu qu trnh gp ri ro th doanh nghip t phi gnh chu.
Trong phm vi ca chng ny ta ch cp n vn ri ro ti chnh ca doanh nghip.
Khi phn tch qu trnh tun hon v chu chuyn ca vn lu ng, ngi ta nhn thy
nu ri ro ti chnh pht sinh th n s pht sinh khu cui cng, tc l khu bin hng
thnh tin (H'-T'), do nhng ch tiu no phn nh c lin quan n hai yu t ni trn
th u l nhng ch tiu phn nh ri ro ti chnh ca doanh nghip. Cc ch tiu bao
gm:
Cng thc ny gii thch rng, nu doanh thu bn chu, bn tr chm cng gim,
s d n phi thu gim i th h s thu n cng tng v ri ro ti chnh cng gim v
ngc li. phn nh r hn, ngi ta s dng ch tiu thi gian thu hi n:
Ch tiu ny ni ln rng, sn xut kinh doanh cng c hiu qu, li cng tng th
h s thanh ton li vay cng tng, ri ro ti chnh cng gim v ngc li.
* V trnh t v phng php phn tch.
Bng 3.4.
Chnh
Ch tiu u nm Cui k
lch(+, -)
1. T sut C.K phi thu 5,88% 7,52% + 1,64%
2. T sut C.K phi tr 43,52% 49,46% + 5,94%
3. H s thanh ton tng 0,648 0,619 - 0,029
qut
4. H s thanh ton nhanh 0,72 0,708 - 0,012
5. H s n trn ti sn 119.000 139.000 + 0,05
0, 7 0,75
170.000 186.000
6. H s n ngn hn trn 65.000 86.500 + 0,126
0,955 1,081
TSNH 68.000 80.000
7. H s thu hi n 396.000 407.000 - 10,1
44 33,9
8.000 10.000 10.000 14.000
2 2
* V phng php phn tch: Vic phn tch tnh hnh t chc huy ng vn
c tin hnh ging nh phng php phn tch c cp phn trc
( Mc 3.1.1 v mc 3.1.3)
Mc gi tr sn xut Gi tr sn xut
tnh cho mt ng vn =
(Vn SXKD, VC, VL) bnh qun (VSXKD, VC, VL) bnh qun
n gin cch tnh ta c:
Trong :
- Mc doanh thu
thun
= Doanh thu thun
tnh cho 1 ng vn
(VSXKD, VC, VL) bnh qun
tnh cho 1 ng vn =
lun chuyn.(V) =
S d bnh qun ca vn lu ng ( S)
Trong :
S d u nm + S d cui k
S =
2
Nu ly s liu trn bng cn i k ton, s d bnh qun ca vn lu ng
chnh l vn lu ng bnh qun.
TS
NLC =
D
H qu kinh t do tc lun chuyn vn nhanh (tit kim vn) hay chm (lng
ph vn):
+ NlC l chnh lch gia s ngy lun chuy k ny (NLC1) vi s ngy lun
chuyn k trc (NLC0) suy ra NlC = NLC1 NLC0.
D1
+ Do doanh thu D =
- V0
S0
D1
S0
Nh vy tng tc lun chuyn vn lu ng, cn thit phi tng c
doanh thu bn hng, ng thi lm tt vic thu hi cng n, tng cng qun l
hng tn kho, gim d tr bt hp l tt c cc khu, cc qu trnh sn xut kinh
doanh ca doanh nghip.
98.000 102.000
- Vn c nh bnh qun: + u nm: = 100.000
2
102.000 106.000
+ Cui k: = 104.000
2
64.000 68.000
- Vn lu ng bnh qun: + u nm: = 66.000
2
68.000 80.000
+ Cui k: = 74.000
2
- Vn SXKD bnh qun: + u nm: 100.000 + 66.000 = 166.000
+ Cui k: 104.000 + 74.000 = 178.000
Bng phn tch kt qu ca vic qun l, s dng vn
+ Chnh lch s vng lun chuyn: v = 5,5 vng 6 vng = - 0,5 vng
+ Chnh lch s ngy lun chuyn: Nlc = 65,45 ngy 60 ngy = + 5,45 ngy
407.000
+ S vn b lng ph: (+ 5,45) = + 6161,225 triu ng.
360
+ nh hng ca doanh thu n s vng lun chuyn:
407.000
D = = - 6 = + 0,16 vng
66.00
+ nh hng ca s d bnh qun vn lu ng:
407.000
s = 5,5 - = - 0,66 vng
66.000
T cc kt qu tnh c, ta c th rt ra mt s nhn xt nh sau:
i vi s SXKD ni chung:
Ch tiu Cui k u nm
Ti sn 186.000 170.000
III -BS u t-
V-Ti sn di hn khc
- u nm 2005 (01/01/2005), cc khon phi thu (IIIA TS) l 8.000 triu ng; tr
gi hng tn kho (IVA TS) l 40.000 triu ng.