Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

BI 1: TNG QUAN V TI CHNH DOANH NGHIP

Ni dung

Mc tiu

Hiu v nm c ni dung ch yu v ti chnh

doanh nghip, gip cho ngi hc c tm nhn
c s, ni dung v phng php ch yu trong
vic t chc qun l ti chnh doanh nghip; to
c s cho ngi hc c kh nng vn dng kin
thc vo cng tc thc tin v tip tc hc tp,
nghin cu nng cao trnh v kin thc v
ti chnh doanh nghip.
Bit phn tch, nh gi tnh hnh v c
phng php qun l v chi ph, doanh thu,
li nhun, vn kinh doanh v phng php
nh gi la chn d n u t v mt ti
chnh, phng php s dng cc cng c ti
chnh huy ng vn p ng nhu cu vn
cho cc hot ng ca doanh nghip

Thi lng hc

v1.0

Tng quan v ti chnh doanh nghip.

Nhng nhn t ch yu nh hng

n vic t chc ti chnh ca mt
doanh nghip.

Hng dn hc

hc tt chng ny cn c ci
nhn tng quan v qu trnh hot
ng kinh doanh ca doanh nghip
v mi quan h gia hot ng kinh
doanh v hot ng ti chnh ca
doanh nghip.

Cn nm vng ni dung ch yu ca
ti chnh doanh nghip, trn c s
phn bit ti chnh vi k ton ca
doanh nghip.

Trong qu trnh hc cn nghin cu,

lin h vi thc t thy r hn nh
hng n ti chnh doanh nghip
ca cc nhn t: Hnh thc php l
t chc doanh nghip, c im kinh
t k thut ca ngnh kinh doanh
v mi trng kinh doanh.

4 tit

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

TNH HUNG DN NHP

S cng nhn vai tr ca ti chnh doanh nghip

Trong nn kinh t k hoch ha tp trung, ti chnh doanh
nghip v ng hn theo thut ng lc thng dng l
Ti v x nghip ng mt vai tr m nht khng ng k,
hu nh ngi ta ch nhn thy vai tr ca k ton. Khi chuyn
sang nn kinh t th trng, cng vi s pht trin ca th
trng ti chnh, mt s tht khch quan, mc nhin ti chnh
doanh nghip ngy cng ng mt vai tr quan trng, l mt
trong yu t quyt nh s tn ti v pht trin ca mt doanh
nghip. Cc nh kinh t cho rng, s thnh cng ca mt doanh nghip hay ngay c s tn
vong ca n, mt phn ln c xc nh bi chnh sch ti chnh trong qu kh v hin ti.
Cu hi
Vy, ti chnh doanh nghip l g? Ti sao ti chinh doanh nghip ng mt vai tr quan trng
nh vy? Nhng vn ny l ch chnh ca bi hc ny.

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

1.1.

Ti chnh doanh nghip

1.1.1.

Hot ng ca doanh nghip v ti chnh

1.1.1.1. Hot ng ca doanh nghip

Khi nim doanh nghip

Doanh nghip l mt t chc kinh t thc hin cc hot ng sn xut, cung ng
hng ho cho ngi tiu dng qua th trng nhm mc ch sinh li.
Qu trnh hot ng ca doanh nghip
Qu trnh hot ng kinh doanh ca doanh
nghip cng l qu trnh kt hp cc yu t u
vo nh nh xng, thit b, nguyn vt liu,
v.v.. v sc lao ng to ra yu t u ra
l hng ho v tiu th hng ho thu
li nhun.
Trong nn kinh t th trng, c cc yu t
u vo i hi doanh nghip phi c lng vn tin t nht nh. Vi tng loi
hnh php l t chc, doanh nghip c phng thc thch hp to lp s vn
tin t ban u, t s vn tin t doanh nghip mua sm my mc thit b,
nguyn vt liu, v.v.. Sau khi sn xut xong, doanh nghip thc hin bn hng
ho v thu c tin bn hng. Vi s tin bn hng, doanh nghip s dng
b p cc khon chi ph vt cht tiu hao, tr tin cng cho ngi lao ng,
cc khon chi ph khc, np thu cho Nh nc v phn cn li l li nhun sau
thu, doanh nghip tip tc phn phi s li nhun ny. Nh vy, qu trnh hot
ng ca doanh nghip cng l qu trnh to lp, phn phi v s dng qu tin
t hp thnh hot ng ti chnh ca doanh nghip. Trong qu trnh , lm
pht sinh, to ra s vn ng ca cc dng tin bao gm dng tin vo, dng
tin ra gn lin vi hot ng u t v hot ng kinh doanh thng xuyn
hng ngy ca doanh nghip.
1.1.1.2. Cc quan h ti chnh ch yu trong doanh nghip

Bn trong qu trnh to lp, s dng qu tin t ca doanh nghip l cc quan h kinh

t di hnh thc gi tr hp thnh cc quan h ti chnh ca doanh nghip v bao hm
cc quan h ti chnh ch yu sau:
Quan h ti chnh gia doanh nghip vi
Nh nc: Quan h ny c th hin ch yu
ch doanh nghip thc hin cc ngha v ti
chnh vi Nh nc nh np cc khon thu, l
ph... vo ngn sch. i vi doanh nghip nh
nc cn th hin vic Nh nc u t vn
ban u v vn b sung cho doanh nghip bng
nhng cch thc nht nh.
Quan h ti chnh gia doanh nghip vi cc
ch th kinh t v cc t chc x hi khc:

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

o

Quan h ti chnh gia doanh nghip vi cc ch th kinh t khc l mi quan

h rt a dng v phong ph, c th hin trong vic thanh ton, thng pht
vt cht khi doanh nghip v cc ch th kinh t khc cung cp hng ho, dch
v cho nhau (bao hm c cc loi dch v ti chnh).
Ngoi quan h ti chnh vi cc ch th kinh t khc, doanh nghip c th cn
c quan h ti chnh vi cc t chc x hi khc nh thc hin ti tr, v.v..

Quan h ti chnh gia doanh nghip vi ngi lao ng trong doanh nghip:
Quan h ny c th hin trong vic doanh nghip thanh ton tin cng, thc
hin thng pht vt cht vi ngi lao ng trong qu trnh tham gia vo hot
ng kinh doanh ca doanh nghip, v.v..
Quan h ti chnh gia doanh nghip vi cc ch s hu ca doanh nghip:
Mi quan h ny th hin trong vic u t, gp vn hay rt vn ca ch s hu
i vi doanh nghip v trong vic phn chia li nhun sau thu ca doanh nghip.
Quan h ti chnh trong ni b doanh nghip: y l mi quan h thanh ton
gia cc b phn ni b doanh nghip trong hot ng kinh doanh, trong vic hnh
thnh v s dng cc qu ca doanh nghip.
1.1.1.3. c im ca cc hot ng ti chnh

T nhng vn nu trn, c th rt ra mt s im
sau:
Xt v hnh thc, ti chnh doanh nghip l qu
tin t trong qu trnh to lp, phn phi, s
dng v vn ng gn lin vi hot ng ca
doanh nghip.
Xt v bn cht, ti chnh doanh nghip l cc
quan h kinh t di hnh thc gi tr ny sinh gn lin vi vic to lp, s dng
qu tin t trong qu trnh hot ng ca doanh nghip
Nh vy hot ng ti chnh l mt mt hot ng ca doanh nghip nhm t ti cc
mc tiu ca doanh nghip ra. Cc hot ng gn lin vi vic to lp, phn phi, s
dng v vn ng chuyn ho ca qu tin t thuc hot ng ti chnh ca doanh nghip.
1.1.2.

Ni dung ti chnh doanh nghip

Ti chnh doanh nghip bao gm cc ni dung ch yu sau:

o La chn v quyt nh u t
Trin vng ca mt doanh nghip trong
tng lai ph thuc rt ln vo quyt nh
u t di hn vi quy m ln nh quyt
nh u t i mi cng ngh, m rng sn
xut kinh doanh, sn xut sn phm mi,
v.v.. i n quyt nh u t i hi
doanh nghip phi xem xt cn nhc trn nhiu mt v kinh t, k thut v ti
chnh. Trong , v mt ti chnh phi xem xt cc khon chi tiu vn cho u
t v thu nhp do u t mang li, hay ni cch khc l xem xt dng tin ra v
4

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

dng tin vo lin quan n khon u t nh gi c hi u t v mt ti

chnh. l qu trnh hoch nh d ton vn u t v nh gi hiu qu ti
chnh ca vic u t.
o

Xc nh nhu cu vn v t chc huy ng vn p ng kp thi, y

nhu cu vn cho cc hot ng ca doanh nghip
Tt c cc hot ng ca doanh nghip u i hi phi c vn. Ti chnh
doanh nghip phi xc nh cc nhu cu vn cn thit cho cc hot ng ca
doanh nghip trong k (bao gm vn di hn v vn ngn hn). Tip theo,
phi t chc huy ng cc ngun vn p ng kp thi, y v c li cho
cc hot ng ca doanh nghip. i n quyt nh la chn hnh thc v
phng php huy ng vn thch hp, cn xem xt cn nhc trn nhiu mt
nh: Kt cu ngun vn, nhng im li ca tng hnh thc huy ng vn, chi
ph cho vic s dng mi ngun vn...

S dng c hiu qu s vn hin c, qun l cht ch cc khon thu, chi v

m bo kh nng thanh ton ca doanh nghip
Ti chnh doanh nghip phi tm mi bin php huy ng ti a s vn hin c
ca doanh nghip vo hot ng kinh doanh, gii phng kp thi s vn
ng, theo di cht ch v thc hin tt vic thanh ton, thu hi tin bn hng
v cc khon thu khc, ng thi qun l cht ch mi khon chi pht sinh
trong qu trnh hot ng ca doanh nghip. Thng xuyn tm bin php thit
lp s cn bng gia thu v chi bng tin, m bo cho doanh nghip lun c
kh nng thanh ton cc khon n n hn.

Thc hin phn phi li nhun, trch lp v s dng cc qu ca doanh nghip

Thc hin phn phi hp l li nhun sau thu cng nh trch lp v s dng
tt cc qu ca doanh nghip s gp phn quan trng vo vic pht trin doanh
nghip v ci thin i sng vt cht v tinh thn ca ngi lao ng trong
doanh nghip.

Kim sot thng xuyn tnh hnh hot ng ca doanh nghip

Thng qua tnh hnh thu, chi tin t hng ngy, cc bo co ti chnh, tnh hnh
thc hin cc ch tiu ti chnh cho php kim sot c tnh hnh hot ng ca
doanh nghip. Mt khc, cn nh k tin hnh phn tch tnh hnh ti chnh ca
doanh nghip. Qua phn tch, cn nh gi c hiu qu s dng vn, nhng
im mnh v im yu trong qun l v d bo trc tnh hnh ti chnh ca
doanh nghip, t gip cho cc nh lnh o, qun l doanh nghip kp thi
a ra cc quyt nh thch hp iu chnh hot ng kinh doanh v ti chnh.

Thc hin k hoch ho ti chnh.

Cc hot ng ti chnh ca doanh nghip cn c d kin trc thng qua
vic lp k hoch ti chnh. C k hoch ti chnh tt th doanh nghip mi c
th a ra cc quyt nh ti chnh thch hp nhm t ti cc mc tiu ca
doanh nghip. Qu trnh thc hin k hoch ti chnh cng l qu trnh ch
ng a ra cc gii php hu hiu khi th trng bin ng.

Quyt nh ti chnh

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

Trong hot ng ca doanh nghip, ni dung ca ti chnh doanh nghip c th

hin c th ha bng cc quyt nh ti chnh. Trong cc quyt nh ti chnh ca
doanh nghip c ba quyt nh c tnh cht chin lc: Quyt nh u t, quyt
nh ti tr hay huy ng vn v quyt nh phn chia li nhun sau thu hoc
quyt nh chi tr c tc i vi cng ty c phn.
o Quyt nh u t: y l quyt nh quan trng hng u ca doanh nghip,
n tr li cu hi: Doanh nghip la chn c hi u t no, vn ca doanh
nghip c u t vo u, vo lnh vc no? S quan trng ca quyt nh
u t th hin nhng im ch yu sau:
Quyt nh u t l quyt nh ch yu to ra gi tr mi cho doanh
nghip. Mt quyt nh u t ng n l c s gia tng gi tr ca doanh
nghip v ngc li.
Quyt nh u t tc ng n t sut sinh li v ri ro ca doanh nghip
trong tng lai: Quyt nh ny nh hng quyt nh n c cu ti sn v
t nh hng ti c cu chi ph sn xut kinh doanh v ri ro kinh doanh
ca doanh nghip.
a ra quyt nh u t ng n i hi Gim c v cc nh qun qun
tr doanh nghip phi nm bt c thng tin,cn nhc nhiu yu t v iu
quan trng phi c tm nhn.
o

Quyt nh ti tr hay quyt nh huy ng vn. y l mt quyt nh ti

chnh cc k quan trng, tr li cu hi: Ly vn t u, bng cch no c
li cho doanh nghip? Quyt nh ti tr s xc nh c cu ngun vn ca
doanh nghip. i n quyt nh ti tr ta cn xem xt, cn nhc hng lot
mi quan h gia vn ch s hu v vn vay, gia li nhun li ti u t
v phn li nhun phn chia ngay cho ch s hu... Th trng ti chnh cng
pht trin th vic la chn ngun ti tr, cch thc v hnh thc huy ng vn
cng phc tp v i hi s cn nhc cng tinh t hn. Quyt nh ti tr nh
hng khng nh n s thnh cng hay tht bi ca mt doanh nghip,
bi l:
Quyt nh ti tr nh hng trc tip v rt ln n t sut li nhun vn
ch s hu hay thu nhp 1 c phn.

Quyt nh ti tr tc ng n ri ro ti chnh ca doanh nghip.

Quyt nh phn chia li nhun hay quyt nh chi tr c tc i vi cng ty c

phn: Vic phn chia li nhun sau thu l mt quyt nh ti chnh c tnh cht
chin lc ca mt doanh nghip. Ton b li nhun sau thu thuc ch s hu
doanh nghip, nhng vn t ra l dnh bao nhiu li ti u t? y l vn
khng n gin, i hi phi cn nhc xem xt gii quyt cc mi quan h gia
li ch ngn hn v li ch di hn, gia li ch trc mt ca ch s hu v s
tng trng ca doanh nghip trong tng lai. Quyt nh ny lin quan mt thit
vi quyt nh u t v quyt nh ti tr.

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

1.1.2.1. Vai tr v mc tiu ca ti chnh doanh nghip

Ti chnh doanh nghip ng vai tr rt quan trng i vi hot ng ca doanh

nghip v c th hin nhng im ch yu sau:
Ti chnh doanh nghip huy ng vn m bo cho cc hot ng ca doanh
nghip din ra bnh thng v lin tc
Vn tin t l tin cho cc hot ng ca doanh nghip. Trong qu trnh hot
ng ca doanh nghip thng ny sinh cc nhu cu vn ngn hn v di hn cho
hot ng kinh doanh thng xuyn cng nh cho u t pht trin ca doanh
nghip. Vic thiu vn s khin cho cc hot ng ca doanh nghip gp kh khn
hoc khng trin khai c. Do vy, vic m bo cho cc hot ng ca doanh
nghip c tin hnh bnh thng, lin tc ph thuc rt ln vo vic t chc huy
ng vn trong ti chnh doanh nghip.
S thnh cng hay tht bi trong hot ng kinh doanh ca doanh nghip mt phn
ln c quyt nh bi chnh sch ti tr hay huy ng vn ca doanh nghip.
Ti chnh doanh nghip gi vai tr quan trng trong vic nng cao hiu qu hot
ng kinh doanh ca doanh nghip
Vai tr ny ca ti chnh doanh nghip c th hin ch:
o Vic a ra quyt nh u t ng n ph
thuc rt ln vo vic nh gi, la chn u
t t gc ti chnh.
o Vic huy ng vn kp thi, y gip cho
doanh nghip chp c c hi kinh doanh.
o La chn cc hnh thc v phng php huy
ng vn thch hp c th gim bt c chi
ph s dng vn gp phn rt ln tng li nhun ca doanh nghip.
o S dng n by kinh doanh v c bit l s dng n by ti chnh hp l l
yu t gia tng ng k t sut li nhun vn ch s hu.
o Huy ng ti a s vn hin c vo hot ng kinh doanh c th trnh c
thit hi do ng vn, tng vng quay ti sn, gim c s vn vay, t
gim c tin tr li vay, gp phn rt ln tng li nhun sau thu ca doanh
nghip.
Ti chnh doanh nghip l cng c rt hu ch kim sot tnh hnh kinh doanh
ca doanh nghip
Qu trnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip cng l qu trnh vn ng,
chuyn ho hnh thi ca vn tin t. Thng qua tnh hnh thu, chi tin t hng
ngy, tnh hnh thc hin cc ch tiu ti chnh v c bit l cc bo co ti chnh
c th kim sot kp thi, tng qut cc mt hot ng ca doanh nghip, t
pht hin nhanh chng nhng tn ti v nhng tim nng cha c khai thc
a ra cc quyt nh thch hp iu chnh cc hot ng nhm t ti mc tiu
ra ca doanh nghip.
Trong nn kinh t th trng, vai tr ca ti chnh doanh nghip ngy cng tr
nn quan trng hn i vi hot ng ca doanh nghip. iu c th
hin nh sau:
v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

o

Hot ng ti chnh ca doanh nghip lin quan v nh hng ti tt c cc

hot ng ca doanh nghip.
Quy m kinh doanh v nhu cu vn cho hot ng ca doanh nghip ngy cng
ln. Mt khc, th trng ti chnh cng pht trin nhanh chng, cc cng c ti
chnh huy ng vn ngy cng phong ph v a dng. Chnh v vy quyt
nh huy ng vn, quyt nh u t, v.v.. nh hng ngy cng ln n tnh
hnh v hiu qu kinh doanh ca doanh nghip.
Cc thng tin v tnh hnh ti chnh l cn c quan trng i vi cc nh qun
l doanh nghip kim sot v ch o cc hot ng ca doanh nghip.

1.1.2.2. Mc tiu ca ti chnh doanh nghip

Trong nn kinh t th trng, doanh nghip hot ng kinh doanh c th c nhiu mc

tiu khc nhau, nhng mc tiu bao trm l ti a ha gi tr th trng ca doanh
nghip, i vi cng ty c phn c c th ha l ti a ha gi c phiu ca cng ty.
Vi , ngi ta c th din t bng nhiu cch ni khc nhau, nh mc tiu ca
doanh nghip l ti a ha li ch ca ch s hu doanh nghip hay ti a ha ca ci
hoc ti sn ca c ng. Cc quyt nh ca cc nh qun tr cng ty phi nhm
mang li li ch tt nht cho cc c ng hay ch s hu doanh nghip, iu c
th hin l cc quyt nh qun l phi nhm hng ti ti a ha gi c phiu ca
cng ty trn th trng. Mt vn c t ra phi chng ti a ha li nhun mi l
mc tiu bao trm hay mc tiu quan trng hng u ca cng ty? Hu ht cc nh
kinh t u cho rng ti a ha li nhun cha phi l mc tiu bao trm hay mc tiu
quan trng ca cng ty, s d nh vy l do:
Ti a ha li nhun cha tnh n yu t thi gian. Cc nh qun tr doanh nghip
c th s dng cc bin php lm tng li nhun trong ngn hn, tuy nhin s tng
li nhun c th lm nh hng khng tt n vic thu li nhun ca cng ty
trong di hn. Mt khc, c th tng li nhun ca cng ty tng ln nhng thu
nhp 1 c phn ca cng ty cha chc tng,
Ti a ha li nhun cha phn nh v cha tnh n yu t ri ro. Mt cng ty c
th t c li nhun ln nhng ri ro ca cng ty rt ln. Phn ln cc nh u
t khng nh gi cao cng ty ny, v th gi c phiu ca cng ty khng tng ln
m thm ch c th gim i.
Nh vy, ti a ha gi tr th trng ca doanh nghip hay ti a ha gi c phiu
ca cng ty c coi l mc tiu bao trm ca cng ty. Nh vy, mc tiu ti chnh
doanh nghip cng l ti a ha gi tr th trng ca doanh nghip hay ti a ha
gi c phiu ca cng ty. Khi a ra cc quyt nh ti chnh quan trng cn phi
cn nhc xem xt tc ng ca n n cc yu t nh hng n gi c phiu ca
cng ty. Cng cn thy rng cc hot ng ca cc nh qun tr nhm ti a ha gi
c phiu ca cng ty khng ch mang li li ch cho c ng m t n cn mang li
li ch cho x hi.
1.2.

Nhng nhn t ch yu nh hng n vic t chc ti chnh doanh nghip

Ti chnh l mt cng c quan trng thc hin cc mc tiu ca doanh nghip. Vic
t chc ti chnh trong cc doanh nghip u da trn nhng c s chung nht nh.
8

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

Tuy nhin, ti chnh ca cc doanh nghip khc nhau cng c nhng c im khc
nhau do nh hng ca nhiu nhn t. Sau y ta xem xt nhng nhn t ch yu nh
hng n vic t chc ti chnh ca doanh nghip:
1.2.1.

Hnh thc php l t chc doanh nghip

Mi doanh nghip tn ti di mt hnh thc php l nht nh v t chc

doanh nghip. Vit Nam, theo Lut doanh nghip nm 2005, xt v hnh thc
php l c cc loi hnh Doanh nghip ch yu sau:
o Doanh nghip t nhn;
o Cng ty hp danh;
o Cng ty c phn;
o Cng ty trch nhim hu hn.
Ngoi bn loi hnh doanh nghip nu trn cn c
hp tc x.
Hnh thc php l t chc doanh nghip nh
hng rt ln n vic t chc ti chnh doanh nghip trn cc kha cnh ch
yu: Phng thc hnh thnh, huy ng vn v vic chuyn nhng vn; trch
nhim ca ch s hu i vi khon n v cc ngha v ti sn khc ca doanh
nghip; phn phi li nhun sau thu, v.v..
Nhng nh hng ca hnh thc php l t chc doanh nghip n ti chnh ca cc
loi hnh doanh nghip th hin nhng im ch yu sau:
1.2.1.1. Doanh nghip t nhn

Doanh nghip t nhn l doanh nghip do mt c nhn lm ch v t chu trch nhim

bng ton b ti sn ca mnh v mi hot ng ca doanh nghip.
Nh vy, ch doanh nghip l ngi u t bng vn
ca mnh v cng c th huy ng thm vn t bn
ngoi qua cc hnh thc i vay. Tuy nhin vic huy
ng vn t bn ngoi l rt hn hp v loi hnh
doanh nghip ny khng c php pht hnh bt k
loi chng khon no huy ng vn trn th trng.
Qua , cho thy ngun vn ca doanh nghip t
nhn l hn hp, loi hnh doanh nghip ny thng
thch hp vi vic kinh doanh quy m nh.
Ch doanh nghip t nhn c ton quyn quyt nh i vi tt c hot ng kinh
doanh v ti chnh ca doanh nghip, c quyn cho thu ton b doanh nghip ca
mnh, c quyn bn doanh nghip ca mnh cho ngi khc hoc c quyn tm
ngng hot ng kinh doanh. Vic thc hin cho thu hay bn doanh nghip hoc tm
ngng hot ng kinh doanh ca doanh nghip phi tun th cc yu cu ca php
lut hin hnh v li nhun sau thu l ti sn hon ton thuc quyn s hu v s
dng ca ch doanh nghip.
Trong hot ng kinh doanh, ch doanh nghip t nhn t chu trch nhim bng ton
b ti sn ca mnh v mi hot ng. iu cng c ngha l v mt ti chnh, ch
doanh nghip phi chu trch nhim v hn i vi cc khon n ca doanh nghip.
v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

1.2.1.2. Cng ty hp danh

Cng ty hp danh l doanh nghip, trong :

Phi c t nht hai thnh vin hp danh ngoi
cc thnh vin hp danh c th c thnh vin
gp vn.
Thnh vin hp danh phi l c nhn, c trnh
chuyn mn v uy tn ngh nghip v phi
chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh
v ngha v ca Cng ty.
Thnh vin gp vn ch chu trch nhim v cc khon n ca Cng ty trong phm
vi s vn gp vo Cng ty.
Trong Cng ty hp danh, thnh vin hp danh c quyn qun l Cng ty v tin
hnh cc hot ng kinh doanh nhn danh Cng ty. Cc thnh vin hp danh c
quyn ngang nhau khi quyt nh cc vn qun l Cng ty, cng lin i chu
trch nhim v cc ngha v ca Cng ty. Thnh vin gp vn c quyn c chia
li nhun theo t l c quy nh ti iu l Cng ty nhng khng c tham gia
qun l Cng ty v hot ng kinh doanh nhn danh Cng ty.
Ngoi vn iu l, Cng ty hp danh c quyn la chn hnh thc huy ng vn
theo quy nh ca php lut, nhng khng c pht hnh bt k loi chng khon
no huy ng vn.
Cc thnh vin hp danh phi chu trch nhim v hn i vi khon n ca Cng ty,
cn thnh vin gp vn ch chu trch nhim v khon n ca Cng ty trong phm vi
s vn gp vo Cng ty.
1.2.1.3. Cng ty trch nhim hu hn

Theo lut Doanh nghip hin hnh Vit Nam, c hai

dng cng ty trch nhim hu hn: Cng ty trch
nhim hu hn c hai thnh vin tr ln v Cng ty
trch nhim hu hn mt thnh vin.
Cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr
ln l doanh nghip trong :

10

Thnh vin chu trch nhim v cc khon n

v cc ngha v ti sn khc ca doanh nghip
trong phm vi s vn cam kt gp vo
doanh nghip.

Phn vn gp ca thnh vin ch chuyn nhng theo quy nh ca php lut.

Thnh vin c th l t chc, c nhn; s lng thnh vin khng vt qu nm

mi ngi.

Thnh vin ca Cng ty c quyn biu quyt tng ng vi phn vn gp.

Thnh vin phi gp vn y v ng hn nh cam kt. Ngoi phn vn

gp ca thnh vin, Cng ty c quyn la chn hnh thc v cch thc huy
v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

ng vn theo quy nh ca php lut, nhng Cng ty khng c quyn pht

hnh c phiu.
o

Trong qu trnh hot ng, theo quyt nh ca Hi ng thnh vin, Cng ty

c th tng hoc gim vn iu l theo quy nh ca php lut.

Li nhun sau thu thuc v cc thnh vin ca Cng ty, vic phn phi li
nhun do cc thnh vin quyt nh, s li nhun mi thnh vin c hng
tng ng vi phn vn gp vo Cng ty.

Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin: L doanh nghip do mt t chc

hoc mt c nhn lm ch s hu (sau y gi l ch s hu Cng ty); ch s hu
Cng ty chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty
trong phm vi s vn iu l ca Cng ty.
o

Cng ty TNHH mt thnh vin c t cch php nhn k t ngy c cp giy

chng nhn ng k kinh doanh.

i vi Cng ty TNHH mt thnh vin, phi xc nh v tch bit ti sn ca

ch s hu cng ty v ti sn ca Cng ty: Ch s hu cng ty l c nhn phi
tch bit cc chi tiu ca c nhn v gia nh mnh vi cc chi tiu trn cng
v l Ch tch Cng ty v Gim c.

Cng ty TNHH mt thnh vin khng c quyn pht hnh c phiu.

1.2.1.4. Cng ty c phn

Cng ty c phn l doanh nghip, trong :

Vn iu l c chia thnh nhiu phn bng
nhau gi l c phn.
C ng ch chu trch nhim v n v cc
ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong
phm vi s vn gp vo Cng ty.
C ng c quyn t do chuyn nhng c phn
ca mnh cho ngi khc, tr trng hp c quy nh ca php lut.
C ng c th l t chc, c nhn; s lng c ng ti thiu l ba v khng hn
ch s lng ti a.
Ngoi cc hnh thc huy ng vn thng thng, Cng ty c phn c th pht hnh
cc loi chng khon (c phiu, tri phiu) ra cng chng huy ng vn nu
tiu chun theo lut nh. y l mt u th ca loi hnh doanh nghip ny.
Cc c ng ca Cng ty c t do chuyn
nhng c phn cho ngi khc. iu ny lm
cho ngi u t c th d dng chuyn dch
vn u t ca mnh.
Vic phn phi li nhun sau thu thuc quyn
quyt nh ca i hi ng c ng Cng ty.
Cng ging nh Cng ty trch nhim hu hn,

v1.0

11

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

thnh vin ca Cng ty c phn ch chu trch nhim (hu hn) i vi cc khon
n ca Cng ty trong phm vi phn vn gp.
1.2.2.

c im kinh t k thut ca ngnh kinh doanh

Hot ng kinh doanh ca mt doanh nghip thng c

thc hin trong mt hoc mt s ngnh kinh doanh nht
nh. Mi ngnh kinh doanh c nhng c im kinh t
k thut ring nh hng khng nh ti vic t chc ti
chnh doanh nghip.
Hot ng kinh doanh ca mt doanh nghip thng c
thc hin trong mt hoc mt s ngnh kinh doanh nht
nh. Mi ngnh kinh doanh c nhng c im kinh t
k thut ring nh hng khng nh ti vic t chc ti
chnh doanh nghip.
Nhng doanh nghip hot ng trong ngnh thng mi, dch v th vn lu ng
chim t trng cao hn, tc chu chuyn ca vn lu ng cng nhanh hn so vi
doanh nghip hot ng kinh doanh trong ngnh nng nghip, cng nghip, c bit l
cng nghip nng. cc ngnh ny, vn c nh thng chim t l cao hn vn lu
ng, thi gian thu hi vn cng chm hn.
Nhng doanh nghip sn xut ra nhng loi sn phm c chu k sn xut ngn th
nhu cu vn lu ng gia cc thi k trong nm thng khng c bin ng ln,
doanh nghip cng thng xuyn thu c tin bn hng, nh c th d dng bo
m cn i gia thu v chi bng tin, cng nh bo m ngun vn cho nhu cu
kinh doanh. Ngc li, nhng doanh nghip sn xut ra nhng loi sn phm c chu
k sn xut di, phi ng ra lng vn lu ng ln hn.
Nhng doanh nghip hot ng trong nhng ngnh sn xut c tnh thi v th nhu
cu v vn lu ng gia cc thi k trong nm chnh lch nhau rt ln, gia thu
v chi bng tin thng c s khng n khp nhau v thi gian. l iu phi
tnh n trong vic t chc ti chnh, nhm bo m vn kp thi, y cho hot
ng ca doanh nghip cng nh bo m cn i gia thu v chi bng tin.
1.2.3.

Mi trng kinh doanh

Mi trng kinh doanh bao gm tt c nhng iu kin bn trong v bn ngoi nh

hng ti hot ng ca doanh nghip: mi trng kinh t ti chnh, mi trng
chnh tr, mi trng php lut, mi trng cng ngh, mi trng vn ho x hi,
v.v.. Doanh nghip tn ti v pht trin trong mi trng kinh doanh nht nh. Di
y, ta xem xt tc ng ca mi trng kinh t ti chnh n hot ng ti chnh ca
doanh nghip.
C s h tng ca nn kinh t: Nu c s h tng pht trin (h thng giao thng,
thng tin lin lc, in, nc...) s gim bt c nhu cu vn u t ca
doanh nghip, ng thi to iu kin cho doanh nghip tit kim c chi ph
trong kinh doanh.
12

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

Tnh trng ca nn kinh t: Mt nn kinh t ang trong qu trnh tng trng th

c nhiu c hi cho doanh nghip u t pht trin, t i hi doanh nghip
phi tch cc p dng cc bin php huy ng vn p ng yu cu u t.
Ngc li, nn kinh t ang trong tnh trng suy thoi th doanh nghip kh c th
tm c c hi tt u t.
Li sut th trng: Li sut th trng l yu t tc ng rt ln n hot ng
ti chnh ca doanh nghip. Li sut th trng nh hng n c hi u t, n
chi ph s dng vn v c hi huy ng vn ca doanh nghip. Mt khc, li sut
th trng cn nh hng gin tip n tnh hnh sn xut kinh doanh ca doanh
nghip. Khi li sut th trng tng cao, th ngi ta c xu hng tit kim nhiu
hn tiu dng, iu hn ch n vic tiu th sn phm ca doanh nghip.
Lm pht: Khi nn kinh t c lm pht mc cao th vic tiu th sn phm
ca doanh nghip gp kh khn khin cho tnh trng ti chnh ca doanh nghip
cng thng. Nu doanh nghip khng p dng cc bin php tch cc th c th cn
b tht thot vn kinh doanh. Lm pht cng lm cho nhu cu vn kinh doanh tng
ln trong khi quy m kinh doanh khng thay i v cng lm cho tnh hnh ti chnh
doanh nghip khng n nh.
Chnh sch kinh t v ti chnh ca nh nc i vi doanh nghip: Nh cc
chnh sch thu, chnh sch khuyn khch u t, chnh sch xut nhp khu, ch
khu hao ti sn c nh... y l yu t tc ng ln n cc vn ti
chnh ca doanh nghip.

Mc cnh tranh: Nu doanh nghip hot ng trong nhng ngnh ngh, lnh
vc c mc cnh tranh cao i hi doanh nghip phi u t nhiu hn cho
vic i mi thit b, cng ngh v nng cao cht lng sn phm, cho qung co,
tip th v tiu th sn phm...

Th trng ti chnh v h thng cc trung gian ti chnh:

Hot ng ca doanh nghip gn lin vi th trng ti chnh, ni m doanh
nghip c th huy ng gia tng vn, ng thi c th u t cc khon ti
chnh tm thi nhn ri tng thm mc
sinh li ca vn hoc c th d dng hn
thc hin u t di hn gin tip. S pht
trin ca th trng lm a dng ho cc
cng c ti chnh v cc hnh thc huy ng
vn cho doanh nghip, chng hn nh s
xut hin v pht trin cc hnh thc thu ti
chnh, s hnh thnh v pht trin ca th
trng chng khon,
o

v1.0

Hot ng ca cc Trung gian ti chnh cng nh hng rt ln n hot ng

ti chnh ca doanh nghip. S pht trin ln mnh ca cc Trung gian ti
chnh s cung cp cc dch v ti chnh ngy cng phong ph, a dng hn cho
cc doanh nghip. V d nh s pht trin ca cc ngn hng thng mi
lm a dng ho cc hnh thc thanh ton nh thanh ton qua chuyn khon,
13

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

th tn dng v chuyn tin in t, v.v.. S cnh tranh lnh mnh gia cc

trung gian ti chnh to iu kin tt hn cho doanh nghip tip cn, s dng
ngun vn tn dng vi chi ph thp hn.
o

14

Khi xem xt tc ng ca mi trng kinh t ti chnh khng ch xem xt

phm vi trong nc m cn cn phi xem xt nh gi mi trng kinh t ti
chnh trong khu vc v trn th gii. Hin nay, qu trnh ton cu ho nn kinh
t ang din ra mnh m, nhng bin ng ln v kinh t, ti chnh trong khu
vc v trn th gii nh hng mau l n nn kinh t v hot ng kinh doanh
ca mt quc gia.

v1.0

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

TM LC CUI BI

v1.0

Ti chnh doanh nghip l mt b phn khng th thiu trong doanh nghip, c hnh thnh
thng qua hot ng ti chnh ca doanh nghip, v biu hin ra bn ngoi di dng quan h
gia doanh nghip vi Nh nc; vi cc ch th khc; vi ngi lao ng; vi ch s hu
v ngay trong ni b doanh nghip.
Hot ng ti chnh ca doanh nghip l mt hot ng thng qua vic to lp, phn phi, s
dng v vn ng chuyn ha ca qu tin t ca doanh nghip nhm t ti cc mc tiu
ca doanh nghip ra.
Ti chnh ca doanh nghip l cng c quan trng thc hin cc mc tiu ca doanh
nghip, tuy nhin vic t chc ti chnh ca doanh nghip cng c nhng im khc nhau do
nh hng bi cc yu t nh: Hnh thc php l t chc doanh nghip, c im kinh t k
thut ca ngnh ngh kinh doanh cng nh mi trng kinh doanh.

15

Bi 1: Tng quan v ti chnh doanh nghip

CU HI N TP

1. Ti chnh doanh nghip bao hm nhng ni dung ch yu g?

2. Ti sao c th ni ti chnh doanh nghip ng vai tr ht sc quan trng trong hot ng v
hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip?
3. Hnh thc php l t chc doanh nghip nh hng n nhng vn ch yu no ca ti
chnh doanh nghip?
4. Ti sao c th ni c im kinh t k thut ca ngnh kinh t m doanh nghip hot ng
trong in m du vt vo ti chnh ca doanh nghip?
5. Hy phn tch mi quan h gia th trng ti chnh v ti chnh ca doanh nghip?

16

v1.0