Kaynak Balantlar

Vedat Temiz
 Giri
En yaygn kullanlan zlemez balant yntemidir.
Avantajlar:
i. lave malzeme miktar ok az olduu iin hafif
konstrksiyonlar elde etmek mmkndr.
ii. Kaynak balantlarnn grn dzgndr.
iii. Kaynak ileminin esneklii nedeni ile deiiklik ve ilaveler
yapmak her zaman mmkndr.
iv. Nispeten dk maliyetlidir.
v. Zor geometrilerle dahi balant yapmak mmkndr.
vi. Balant yksek mukavemetlidir.

Makina Elemanlar I
 Giri
Dezavantajlar:
i. Genellikle ergime sonucu i gerilmeler ve arplmalar oluur.
ii. Ergime-katlama sonucunda i yapda deiiklikler sz
konusu (gevrekleme).
iii. Boyut toleranslar bakmndan snrlamalar vardr.
iv. Her mhendislik malzemesi kaynaa uygun deildir.
v. Gerilme giderme tavlamas ilave maliyet getirir.

Makina Elemanlar I
 Giri
Saylan avantajlar sayesinde kaynak makina konstrksiyonlarnda
yaygn olarak kullanlr.
rnekler:

o Basnl tanklar, elik konstrksiyonlar.

o Mil ve akslara kaynak edilen flanlar.
o Krank milleri.
o Ar hidrolik trbin aftlar
o Ar tip dililer, kasnaklar, volanlar
o Dili kutusu gvdeleri
o Makina gvdeleri ve temelleri
o Hadde gvdeleri....

Makina Elemanlar I
Kaynak kabiliyeti

Makina Elemanlar I
Kaynak metalrjisi

Makina Elemanlar I
 Kaynak yntemleri

Eritme kayna kaynak, birletirilecek iki parann, bazen

balantya ilave metal ekleyerek eritilmesiyle gerekletirilir
rnekler: elektrik ark kayna, elektrik diren kayna, oksi-
yanc gaz kayna, lazer kayna

Kat hal kayna birletirmeyi oluturmak iin s ve/veya

basn kullanlr; ancak esas metallerde erime olmaz ve ilave metal
kullanlmaz
rnekler: demirci kayna, difzyon kayna, srtnme kayna

Makina Elemanlar I
 Gaz ergitme kayna
(Oksi-asetilen)
Genel olarak ince metal salarn kaynanda
kullanlr.
zellikle ke ve kenarlarn kayna elik,
alminyum ve bakr salar ve ince borular

Dolgu malzemesiz:
elik t=0,54 mm, Alminyum - t=0,51 mm

Dolgu malzemeli:
1) paras elik t=415 mm, Alminyum - t=115 mm
2) alumo (tor)
3) Dolgu metal

Makina Elemanlar I
 Ak ark kayna
paras ile elektrot arasnda manuel oluturulan
elektrik ark ile metal ergir.

Uygun elektrotlar ile btn demir esasl veya demir

esasl olmayan malzemelere uygulanr.

t = 1. . .100 mm arasndaki sa levhalar veya borular.

Btn kaynak pozisyonlarna uygun

1) paras
Diki uzunluu 250 mm den byk ise elektrot deiimi
2) Metal elektrot gerekir.
3) Elektrik ark

Makina Elemanlar I
 rtl elektrot ile ak ark
kayna
paras ile elektrot arasnda manuel oluturulan
elektrik ark ile metal ergir.

Mineral elementler ieren elektrot rts erimi kaynak

blgesinin okside olmasn engeller.

Genel zellikler:
Yaygn olarak dk karbonlu eliklerin tek paso ile
yaplan kaynanda ve anmaya maruz yzeylerin
1) paras koruyucu olarak kaplanmasnda kullanlr.
2) Metal elektrot
3) Elektrik ark

Makina Elemanlar I
 Tozalt kayna
Koruyucu bir toz rts altnda eriyen
elektrotla gerekletirilen bir elektrik ark
kaynadr.

Genel zellikleri:
Yatay pozisyondaki aln ve ke kaynaklar
t=210 mm kalnlndaki metal salarn
310 mm diki kalnl ile kayna
Yksek hassasiyet
Otomotiv, demir-elik sanayi, gemi inaat,
konteynerler, eitli mhendislik
uygulamalar
1) paras G kayna: ounlukla AC
2) Metal elektrot
3) Toz beslemesi
4) Toz
5) Bakr kaytlar

Makina Elemanlar I
 Hareketli manyetik ark kayna
Is i paras ve bunu
epeevre saran elektrot
arasnda oluan manyetik
1) paras ark ile elde edilir.
2) Yardmc elektrot
3) Manyetik bobin zellikler:
4) evresel ark
Boru ve ii bo profillere
uygun
t < 2 mm, d < 300 mm

Paralar balanr Paralar yerletikten Dnen manyetik ark Uygun kaynak

sonra manyetik ark kaynak blgesini str. parametreleri ile
uygulanr. balant yaplr

Makina Elemanlar I
 Gaz alt kayna
Plazma kayna
Is, bir koruyucu iindeki tungsten elektrot ve i paras
arasnda oluturulan plazma ark ile elde edilir.

zellikler:

Daha ziyade alaml eliklerin kaynanda

Ni, Ti, Zr, Cu kaynanda
t = 1 10 mm, a = 2 .. 8 mm

1) paras
2) Plazma ark
3) Wolfram elektrot
4) Plazma gaz beslemesi
5) Odaklama gaz beslemesi
6) Koruyucu gaz
7) Dolgu malzemesi
Makina Elemanlar I
 Gaz alt kayna
WIG (TIG) kayna
Is, bir wolfram elektrot ve i paras arasnda
oluturulan ark ile elde edilir. Koruyucu gaz ounlukla
Argon, bazen de Helyum olabilir.

zellikler:

Btn kaynak pozisyonlarna uygun

Btn metalsel malzemelere, zellikle yksek
1) paras korozyon dayanml Cr-Ni elikleri, alminyum ve
2) Wolfram elektrot alamlar, bakr ve alamlarna uygun
ok dzgn kaynak yzeyi
3) Asal gaz t=0,025 mm ye kadar incelikte salarn kaynak
4) Dolgu malzemesi edilebilecei mikro-TIG sistemi
Tipik uygulamalar: uak tayc aksamlar, nkleer
reaktrler vb

Makina Elemanlar I
 Gaz alt kayna
MIG kayna
Is, eriyen bir metal elektrot ve i paras arasnda
oluturulan ark ile elde edilir. Kaynak blgesine sevk
edilen koruyucu gaz blgeye hava giriini engeller.

zellikler:

Btn kaynak pozisyonlarna uygun

Btn alaml eliklere (zellikle ostenitik),
alminyum ve alamlar, bakr ve alamlarna uygun
t>0,7 mm
1) paras Tipik uygulamalar: uak tayc aksamlar, gemiler,
basnl kaplar vb
2) Eriyen metal elektrot
3) Asal gaz

Makina Elemanlar I
 Gaz alt kayna
MAG kayna
MIG kaynana benzerdir. Genellikle asal gaz yerine CO2
Kullanlr.

zellikler:

Genellikle kalnl t 0.7 mm olan, alamsz ve dk

alaml eliklerde
Balama eleman olarak

1) paras
2) Eriyen metal elektrot
3) Asal gaz

Makina Elemanlar I
 Lazer kayna
Bir lazer kaynanda retilen lazer nn kaynak
blgesine odaklanmas ile s gerekli s elde edilir.

zellikler:

t = 0.5. . . 20 mm aras levhalarn kaynana uygun

Elektron kaynandaki gibi vakuma gerek yoktur
Yzeyleri yanstc olan malzemelerde yeterli sya
ulamada problemler olabilir.
effaf yzeylerin arkasndaki blgeye kaynak yapmak
mmkndr.

1) paras
2) Odaklama eleman
3) Lazer

Makina Elemanlar I
 Elektron demet kayna
Yksek vakumda elektron demetlerinin
manyetik olarak kaynak blgesine
odaklanmas ile s gerekli s elde edilir.

zellikler:

Genellikle otomotiv endstrisi ve baz

zel uygulamalardaki kaynaa duyarl
malzemelerde
t = d= 0.5. . . 20 mm aras levha ve
ktklerin kaynana uygun
arplma yok
1) paras ok eitli malzemelere uygulanabilir.
Aln kaynakta boy 200 mm (elik), 320
2) Katot (elektron kayna)
mm(alminyum).
3) Anot Tipik uygulamalar: Trbin kanatlar,
4) Magnet (odaklama) uaklarda alminyum ve titanyum
5) Yksek vakum alamlarnn yk tayan ksmlar,
otomotivde motor ve g aktarma
organlar
Makina Elemanlar I
 Elektro-cruf kayna
Kaynak edilecek malzemenin ergime derecesinden
daha yksek scaklktaki bir cruf banyosunda yaplr.

zellikler:

Dikey yaplmas gerekli aln kaynaklar iin

Alamsz ve dk alaml eliklere uygun
t = 8. . .1000 mm aralndaki kalnlklara uygun.
Hem dey hem de yatay kaynak pozisyonu.

1) paras
2) Ergimi metal
3) Dolgu malzemesi
4) Klavuz destek

Makina Elemanlar I
Termit kayna
Paralarn kaynak ular demir oksit
alminyum tozu iine gmlr ve bir
birlerine bastrlr.
Karm tututurulduunda ok kuvvetli
bir ekzotermik bir reaksiyon oluarak,
alminyum, alminyum okside dnr
ve demir oksit ise saf demire redkte
olur.
Reaksiyon bir kez baladktan sonra
koruyucu baryum sper oksit tozu
altnda kendi kendine devam eder.
Meydana gelen eriyik scakl 3000oC
kadardr.

Kullanm alanlar: raylar ve byk kesitli

paralarn birletirilmesi

Makina Elemanlar I
Termit kayna

Makina Elemanlar I
 Elektrik diren (fzyon) kayna
ki karbon elektrot arasnda kaynak blgesinin
elektriksel direnci nedeni ile arzu edilen s elde edilir.

zellikler:

ounlukla ince demir olmayan metal ve alamlara

uygundur.

1) paras
2) Karbon elektrot

Makina Elemanlar I
 Nokta kayna
Elektrotlar arasndaki blgenin direnci nedeni
ile lokal snma meydana gelir. Daha sonra
uygulanan basn ile kaynak tamamlanr

zellikler:

1) paras Alamsz, dk alaml ve demir olmayan

2) Bakr elektrotlar metallerin kaynana uygun
t = 2 (6... 30 mm) elik iin ve t = 2 (3... 8 mm)
3) Sabit elektrot hafif metaller iin
F: bastrma kuvveti Btn kaynak pozisyonlarna uygun
ounlukla perinin yerini almtr.
3 metalin kayna da mmkndr. Ancak
olduka byk g gerektirir.
nce levhalarda t = 0.005. . . 0.5 mm
kalnlklarda kaynak mmkn

Makina Elemanlar I
 Diren kabart kayna
knt noktalar arasndaki blgenin direnci
nedeni ile lokal snma meydana gelir. Daha
sonra uygulanan basn ile kaynak tamamlanr

zellikler:

Fittinglerin, somunlarn yzeye montajnda

t = 0,8... 10 mm)
rnek: Alveri arabalarnda tel kafesin
montaj
1) paras
2) Bakr elektrotlar
3) n ekillendirilmi
kabartmalar
F: bastrma kuvveti

Makina Elemanlar I
 Saplama kayna
Elektroda takl saplama ile i paras arasndaki
blgenin direnci nedeni ile lokal snma
meydana gelir. Daha sonra uygulanan basn ile
kaynak tamamlanr

zellikler:

M3 den M24 e kadar olan vidal saplamalarn

veya 3...16 mm aralndaki dz pimlerin
montajnda standart olarak uygulanr
t = 0.5 mm ye kadar olan incelikte salar iin
1) paras de uygulanabilir
2) Saplama
3) Elektrot
F: bastrma kuvveti

Makina Elemanlar I
 Diren diki kayna
Nokta kaynandan fark dner merdane
eklinde elektrotlarn kullanlmasdr.

zellikler:

Genellikle alamsz eliklerde t=2x3 mm, hafif

metallerde t=2x2 mm ebatlar iin
elik salarda toplam kalnlk t = 10 mm
1) paras inko, bakr, pirin, ostenitik paslanmaz elik,
alminyum levhalar (2x1,5 mm)
2) Dner elektrotlar lave bakr elektrot ile dar ve arplma
3) Sabit elektrot olmayan dikiler
F: bastrma kuvveti Dar toleransa gereksinim yoktur
Tipik uygulamalar: yakt tanklar, kapal kutu
ve variller

Makina Elemanlar I
 Pres aln kayna
paralar su ile soutulan bakr enelerle
(elektrotlarla) mekanik veya pnmatik bir
terbibat yardm srekli olarak sklr.

zellikler:

500 mm2 keside kadar ktklerin ve simetrik

profillerin alnkayna mmkn
a) Kaynak ncesi Oksidasyon nedeni ile alminyum ve bakra
b) Kaynak sonras snrl olarak uygulanabilir
Tipik uygulamalar: Testere palalar, zincir
1) paras baklalarnn birletirilmesi, vb
2) eneler (bakrdan)
F: bastrma kuvveti

Makina Elemanlar I
 Yakma aln kayna
Pres aln kaynandan fark, balangta arkn
oluabilecei bir aralk olmas, yeterli snmadan
sonra kuvvetin ani olarak uygulanmasdr.

zellikler:

50 00 0mm2 keside kadar elikten ktklerin ve

simetrik profillerin aln kayna mmkn
Ekonomik olarak kaynak edilebilir kesitler:
a) Kaynak ncesi Alminyum: A 12000 mm2
b) Kaynak sonras Nikel: A 10000 mm2
Bakr: A 1500 mm2
1) paras Tipik uygulamalar: Demiryolu raylar, gemi
2) eneler (bakrdan) zincirlerinin baklalarnn birletirilmesi, eitli
3) Elektrik ark (balangta) profiller vb
F: bastrma kuvveti

Makina Elemanlar I
 Srtnme kayna
Tornaya benzer bir aparat ile paralardan biri
dndrlr dieri sabit tutulur. Temas yzeyleri
srtnme ss ile yeterli sya ulatnda, sistem
durdurulur ve paralar birbirine bastrlr.

zellikler:

Genellikle D 900 mm apta ve t 6 mm et

1) Dnen i paras kalnlnda borularda,
2) Duran i paras D = 6. . . 250 mm ap aralndaki dolu kesitli
ktklerde
3) Duran i parasn tutan
ene sistemi
F: bastrma kuvveti

Makina Elemanlar I
Srtnme kayna

Makina Elemanlar I
 ndksiyon kayna
zellikle modern boru imalatnda kullanlr.
Bobinin rettii indksiyon akmlar ile boru snr
ve kaynak yaplm olur.

zellikler:

Genellikle D = 10. . .1000 mm ap ve t = 0.5 ...

15 mm et kalnlndaki borularn boyuna aln
1) Dnen i paras kaynanda
2) ndksiyon bobini
3) Isnma blgesi
4) Temas alan
F: bastrma kuvveti

Makina Elemanlar I
 Scak Hava Kayna
Kaynak blgesine uygulanan scak hava ile
kaynak gerekletirilir.

Genel zellikler:

Termoplastik malzemelerde;
lave dolgu malzemesi ile t = 1.5. . . 20 mm
kalnllarda
Dolgu malzemesiz t <2 mm kalnlklarda
1) paralar
2) Scak hava memesi
3) Dolgu malzemesi
(kaynak ubuu)
F: besleme

Makina Elemanlar I
 Scak Levha Kayna
Kaynak edilecek plastiklerin arasnda scak
metal bir levha (veya boru) yer alr.

Genel zellikler:

Termoplastik malzemelerde;
Levhalarda t 2 mm kalnlklar iin
Boru veya ktklerde D <50 mm aplar iin

a) Isnma aamas
b) Isnma sonras paralarn
birbirine bastrlmas
1) paras
2) Scak levha
F: bastrma kuvveti

Makina Elemanlar I
Diki trleri ve gsterilileri
Diki trleri ve gsterilileri
Diki trleri ve standartlarda gsterilileri
Diki trleri ve standartlarda
gsterilileri (rnek)
Diki trleri ve standartlarda
gsterilileri (rnek)
Kaynak konstrksiyon bir kasnakta
dikilerin gsterilii

Makina Elemanlar I
Kaynak az

elik iin a=60

Makina Elemanlar I
Kaynak geometrisine gre kaynak
yntemi seimi

Makina Elemanlar I
Kaynak diki geometrisi
Aln kayna

1.2. Ara dolgu dikileri

3. Yzey dikileri
4. Kk dikii
 Kaynak sonrasndaki sapmalar
Kaynak sonras ekme miktar hakknda Kaynak sonras arplma miktar hakknda
rnek deerler: rnek deerler:

Makina Elemanlar I
Deiik birletirme yntemlerinde kuvvet
hatlarnn durumu

Makina Elemanlar I
 Kaynak diki geometrisi
Ke kayna

ki farkl kaynak geometrisi

iin kaynakta ve levhada
oluan gerilme dalmlar

Kuvvet hatlarnn durumu

Kt Orta yi
Dikilerin ylmas

Makina Elemanlar I
 Konstrktif esaslar
Kt yi Aklama

ok fazla n hazrlk

Hurda karacak
konstrksiyonlardan kann

Faturalardan kann
ift diki ancak byk kuvvetler sz
konusu ise kullanlr

Makina Elemanlar I
 Konstrktif esaslar
Kt yi Aklama

Birleme yzeylerine kaynak olmaz.

dikiler ancak ekstrem hallerde
kullanlr. leme pay brakn.

Byk dililer kaynakla

yaplrlar.

n ve son ilemlerden mmkn

olduu kadar kann

Makina Elemanlar I
 Konstrktif esaslar
Kt yi Aklama

Kuvvet etkime ynn dikkate

alnz. Kaynak kkn ekmeye
maruz brakmaynz

Dikiler ayn noktada

ylmamaldr

Eilme rijitliini dikkate aln

Makina Elemanlar I
 Konstrktif esaslar
Kt yi Aklama

Diki srasn dikkate alnz

Basnl kaplarda gerilmeleri

dikkate alnz

Gerilme ylmasn azaltn

Makina Elemanlar I
 Konstrktif esaslar
Kt yi Aklama

Kuvvet etkime ynnn dikkate

alnz
En iyi
zm

Boru birletirmeleri

T- birletirmeleri

Makina Elemanlar I
 Kaynaa uygun malzemeler
Kaynak kabiliyeti temel olarak aadaki malzeme zelliklerine
baldr.
1. Kaynaa duyarlk
2. Malzemeye bal mekanik hasar (krlma) riski
3. Kaynak teknii: proses, n stma vb.

Kaynak edilebilirlik: Eer sz konusu malzeme iin gerekli

btn nlemler alnmsa, ancak bu durumda kaynaa izin
verilebilir. Kaynak edilebilirlii etkileyen parametreler:
Malzemenin kimyasal bileimi
elik retim prosesi / dkm teknii
Termal zellikler / kaynak prosesi
Makina Elemanlar I
 Kaynaa uygun malzemeler
Kaynaa uygun elik malzemeler (rnekler):
RSt 34-2 (S205G2T); St 37-2 (S235JR);
St 46-2; St 52-3N (S355J2G3);
GS 38; GS 45;
Karbon yzdesi %0,22 nin altndaki yap elikleri
Belirli nlemler altnda (sadece n stma ile kaynak edilebilen,
yapsal balantlar iin nerilmeyen ve gvenilirlii garanti
edilmeyen) kaynak edilebilen elikler (rnekler):
St 50: E 295 (St50-2)
St 60: E 335 (St60-2)
St 70: E 360 (St70-2)

Makina Elemanlar I
 eliklerin kayna iin yol gsterici bilgiler

Karbon oran %0,22 nin altndaki elikler iyi kaynak edilebilir.

Kaynak edilebilirlii kesin olan eliklerdeki alam oranlar:
C % 0,25 S % 0,06
Si: %0,250,35 N % 0,01
Mn: %0,301,5 Al: %0,020,05
P % 0,06

Zararl alam elementleri: Si, S, P (orana bal olarak)

Zararl olmayan alam elementleri: Cu, Ni, Cr, Mo, V
arta bal olarak kaynak edilebilen elikler: St 52-3 den daha
sert karbon (yap) elikleri, n stma yaplabilen alaml
elikler

Makina Elemanlar I
 Kaynak muayenesi

Uygun tahribatsz muayene usulleri

1. Gzle kontrol
2. Fluoresan (penetran) sv
3. Magnetik parack testi
4. Ultrasonografik kontrol
5. X veya nlar ile kontrol

Makina Elemanlar I
 Kaynak kalnl (a)
Kaynak kalnl, kaynak geometrisine gre belirlenir. Genel olarak
aln ve ke dikileri sz konudur. En ok karlalan haller
aada verilmitir:

Aln diki; a=t

Aln diki; a=t1, t1t2

Aln diki (ift HY)

Makina Elemanlar I
 Kaynak kalnl (a)

Ke dikileri iin hesaba esas olan kaynak

kalnl, kaynak kesitini tekil eden genin
ykseklii olarak dikkate alnr

Deiik ke diki geometrileri iin kaynak kalnlklar

Makina Elemanlar I
 Kaynak uzunluu (l)
Dier kaynak blgesi ile niform zellikte olmad
iin ba ve u ksmlardaki zayf ksmlar dikkate
alnmaz.

Bozuk ksmn boyu k=a kadar kabul edilir.

l=(l1-2a)+(l2-2a)+....
nlem
 Kaynak uzunluu (l)
Kaynan ayn zelliklerde olmayan u ksmlarndan kanmak
iin konstrktif tedbirler de alnabilir.

Bu durumda kaynak boyu,

levha uzunluuna eit
alnr (l=b).
Kapal dikilerde u ksmn
etkisi sz konusu olmaz.

Makina Elemanlar I
 Kaynak alan (A)
Kaynak diki alanlarnn toplam eklinde ifade
edilebilir.
=

Makina Elemanlar I
 Hesaba esas olan kesit
Aln kayna

Makina Elemanlar I
 Hesaba esas olan kesit
Bindirme kayna

Makina Elemanlar I
 Hesaba esas olan kesit
Ke kayna

Makina Elemanlar I
 Hasar durumlar
ekme zorlanmasnda aln ve bindirme balant iin hasar
durumlar

Statik Dinamik Statik Dinamik

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
ekme-Basma (Ke kaynanda dikie dik kuvvet etkimesi
halinde oluan normal gerilme)

, =

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
ekme-Basma (Ke kaynanda dikie dik kuvvet etkimesi
halinde oluan normal gerilme, kaynak az alm hal)

, =

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Eilme (Ke kaynanda, dikie dik eilme momenti etkimesi
halinde oluan normal gerilme)

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Eilme (Ke kaynanda, dikie dik eilme momenti etkimesi
halinde oluan normal gerilme, kaynak az alm hal)

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Eilme (Ke kaynanda, dikie paralel eilme momenti
etkimesi halinde oluan normal gerilme)
=

elik konstrksiyonlar iin

= 2+( ) 2
12 2

=
1
( + )
2
Makina konstrksiyonu iin
+
= 2+( ) 2
12 2
=
+
2
Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Eilme (Ke kaynanda, kirie eilme momenti etkimesi
halinde boaz dikilerinde oluan normal gerilme,)

Burada, kirite kaynan bulunduu blgedeki eilme gerilmesi hesaplanr. Bu

gerilme ayn zamanda kaynak dikiindeki gerilmedir.
Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Kesme (Ke kaynanda, dikie dik veya paralel kesme kuvveti
etkimesi halinde oluan kayma gerilmesi, kuvvetin yn fark
etmez.)

,
=

=( )

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Kesme (Kapal ke kaynanda, dikie dik veya paralel kesme
kuvveti etkimesi halinde oluan kayma gerilmesi, kuvvetin yn
fark etmez.)

= =

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Kesme (Ke kaynanda, kesme kuvveti etkimesi halinde
sadece kuvvete paralel dikilerin yk tad dikkate alnr.)

= . =

=( )

=
( )

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Burulma (Kapal boaz kaynanda, dikie dndrme momenti
etkimesi halinde oluan kayma gerilmesi.)

Kesit byklkleri, elik

konstrksiyon veya makina
konstrksiyonuna gre deiik
hesaplanr.

Makina Elemanlar I
Burulma - elik konstrksiyon

= = =
32 32 32

= =
2 16

Makina Elemanlar I
Burulma - Makina konstrksiyonu

= = =
32 32 32

= =
2 16

Makina Elemanlar I
 Kaynakta oluan gerilmeler
Eilme+Burulma+ekme

C-D kesiti gerilme dalmlar

A-B kesiti gerilme dalmlar

Makina Elemanlar I
 Kaynak kalitesini etkileyen
faktrler
1. Malzeme: Kaynak edilmeye uygun malzeme
2. Hazrlk: Kaynak tekniine uygun alma,
kaynak az almas vb.
3. Kaynak metodu: Malzemeye, kalnla, ve
zorlanmaya uygun metot.
4. Kaynak malzemesi: Uygun elektrot, dolgu
teli vb.
5. Personel: Eitimli, tecrbeli, sertifikal.
6. Kontrol: Uygun bir tahribatsz muayene
metodu ile kontrol
I. Kalite
II. Kalite
III. Kalite
Makina Elemanlar I
 Kaynak dikiinin mukavemeti

Genellikle testlerden ve ilgili literatrden elde

edilen, kaynak edilen malzemenin (yap
elemannn) mukavemet deerleridir.
Kaynak dikiinin de mukavemeti, yap
elemannn mukavemetine bal olarak tarif
edilmek durumundadr.
Bu ilikilendirmede 3 faktr sz konusu olur.

Makina Elemanlar I
 Kaynak dikiinin mukavemeti
Kaynak diki faktr (v1)
Statik zorlanma durumunda 1 dir. Yorulma hesabndaki gerilme ylma
faktrn temsil eder.

Aln dikiler iin kaynak diki faktr

Makina Elemanlar I
 Kaynak dikiinin mukavemeti
Kaynak diki faktr (v1)
Statik zorlanma durumunda 1 dir. Yorulma hesabndaki gerilme ylma
faktrn temsil eder.

Ke dikiler iin kaynak diki faktr

Makina Elemanlar I
 Kaynak dikiinin mukavemeti
Kaynak diki faktr (v1)
Statik zorlanma durumunda 1 dir. Yorulma hesabndaki gerilme ylma
faktrn temsil eder.

Ke dikiler iin kaynak diki faktr

Makina Elemanlar I
 Kaynak dikiinin mukavemeti
Kaynak diki faktr (v1)
Statik zorlanma durumunda 1 dir. Yorulma hesabndaki gerilme ylma
faktrn temsil eder.

Ke dikiler iin kaynak diki faktr

Makina Elemanlar I
 Kaynak Kalite Faktr (v2)

I. Kalite kaynak iin v2=1

II. Kalite kaynak iin v2=0,8
III. Kalite kaynak iin v2=0,5

Makina Elemanlar I
 Darbe faktr (v3)

Ufak ve zayf darbelerde v3=10,9

Orta darbelerde v3=0,80,7
Kuvvetli darbelerde v3=0,5
ok kuvvetli darbelerde v3=0,3

Makina Elemanlar I
 Kaynak Mukavemeti

kem=v1.v2.v3. em
Yap elemannn
Darbe Emniyet gerilmesi
faktr
Kaynak dikiinin Kaynak kalite
faktr Statik halde em= Ak/S
Emniyet gerilmesi
Dinamik halde em= D(T) /S
Kaynak diki
faktr

Makina Elemanlar I
 Nokta (punta) kaynann hesab

Nokta kaynanda, kaynak ap; sa

kalnl, akm, kaynak sresi, yzey
basnc, yzeyin durumu gibi
parametrelere bal olarak tespit edilir.

nerilen ller:
Nokta ap iin;

Bir puntann
Punta kayna Tesir says (1,2) alan
says

Makina Elemanlar I
 Basnl kaplarn hesab

Teetsel gerilme

Radyal gerilme

Eksenel gerilme

Makina Elemanlar I
 Basnl kaplarn hesab

eksenli halde asal gerilme

Denklemde Di=Da-2.t ve em= limit/S konur ve gerekli dzenlemeler yaplrsa, kazann sac
kalnl kolayca hesaplanabilir.
Korozyon pay:
- Ferritik eliklerde c2=1 mm
- t>30 mm ise c2=0 alnabilir
Et kalnlndaki
- Demir d metallerde veya
negatif deiimleri
ostenitik eliklerde c2>1 mm
dikkate alan faktr
- Korozyona mukavim eliklerde
Emniyet Yap elemannn Kaynak diki yine c2=0 alnabilir.
katsays mukavemeti faktr (0,80,9)
Makina Elemanlar I