07/04/2016

ENERJ TASARRUFU ve
ENERJ GER KAZANIMI
SEMNER

HOGELDNZ

Endstride Buhar Kullanm

Buhar sanayide yaygn ve youn olarak kullanlmaktadr.

Buhar kullanma nedenleri:

Byk s ykleri tamas
Yksek scaklklara ulalabilmesi
ok hassas scaklk kontrolnn salanabilmesi
Buhar endstride proses gerei olmazsa olmaz
konumundadr

1
 07/04/2016

Buhar Kullanlan Yerler

Fabrikalar
Tekstil
Kat
Petro Kimya
Gda
Temizlik Maddeleri
la
Demir elik
Lastik

Buhar Kullanlan Yerler

Oteller

Hastaneler

2
 07/04/2016

Trkiyenin Enerji Tketimi

Sektrel Dalm

Buhar, sanayinin ana girdilerinden biridir. Buhar maliyetlerinin

drlmesi rn maliyetlerine etki edecektir.

Kazanda retilen buhar, eitli nitelerde kullanlmakta ve

youmann sonunda kondens halinde kazana geri
dndrlmektedir.

3
 07/04/2016

Kazann verimi, buhar datm hatlarnn dizayn ve buhar

cihazlarnn salkl alp almamas enerji tasarrufu asndan
nemli konulardr.

Sanayide Enerji Kayplar

lkemizdeki endstriyel tesisleri incelediimizde ortaya kan

sonu:
letmelerin %98inde %10 ila %40 arasnda enerji kayb
olduudur.
% 2 iletmedeki kayplar ise % 10un altndadr.

4
 07/04/2016

Sanayide Nerelerden Kayp Var?

Kazan dairesi
Yanma :%0-6
Radyasyon : % 0,3 - 1
Blf :%1-3
Baca gaz : % 4 - 15

Buhar tesisatlar
Buhar hatlar : % 1 - 3 (ap ve yaltma
bal)
Fla buhar : % 2 - 10
Kondenstoplar : % 8 - 20
Kondensin geri dndrlmedii durumlarda
kayplar, miktara bal olarak deiecektir.

Neler yaplabilir?

Kazan dairesi
Kazanda ve yakma sisteminde iyiletirme
Baca gazndan enerji geri kazanm
Otomatik blf sistemi

Buhar tesisatlar
Hat aplarnn uygun seilmesi ve yaltmnn doru
yaplmas
Fla buhar elde edilmesi ve kullanlmas
Kaliteli ve nitesine uygun kondenstop seilmesi
Kondensin tamamen geri dndrlmesi.

5
 07/04/2016

Kazanda ve Yakma Sisteminde yiletirme

1.1 Brulr, yanma kayplarn asgariye indirecek ekilde

seilmeli.

1.2 Kazan ierisindeki borularn zeri kr kaplanmamal.

Bunu salamak iin mutlaka yzey blf yaplmal.

Yanma Kayplar

Optimum yanma ile salanabilecek tasarruflar

Karbon (C) tam olarak yanar ise;
1 kg C + 2,6 kg O2 3,6 kg CO2 + 8056 kcal ISI

Eer Karbon (C) tam olarak yanmaz ise;

1 kg C + 1,3 kg O2 2,3 kg CO2 + 2417 kcal ISI

6
 07/04/2016

Yanma Kayplar

Hava Fazlalk Katsays deerinin yanma scaklna etkisi

Brulr

Brulr yakma havasnn stlmas ile salanabilecek tasarruflar

Brulr yakma havasnn stlmas ile de kazan verimini arttrmak
mmkndr.

Yakma havasnn her 56oClik art iin kazanda yaklak %2lik

verim art salanr.

7
 07/04/2016

Brulr

Brulrlerde durup kalkma dolaysyla oluan kayplarn nlenmesi

ile salanabilecek tasarruflar
On-off brlrlerde btn bu kesintili alma kayplar toplam
yllk yakt tketiminde % 5 mertebelerine ulaabilmektedir.

NERELERDEN TASARRUF EDEBLRZ ?

8
 07/04/2016

NERELERDEN TASARRUF EDEBLRZ ?

KAZAN OTOMASYON HIZLI PAKET SICAK SU
SSTEMLER RETM SSTEMLER BASINLI HAVA
DORU PROSES TKETMN
FLA BUHAR GER TESSATI DZAYNI DRMEK BUHAR KALTES
BUHARI SAYMAK
KAZANIMI

KAZAN DARES
MERKEZ KONTROL

DEGAZR
SSTEMLER

TRM SSTEMLER
BACA GAZI BUHAR KAAI
DORU SU EKONOMZER KONTROL SSTEMLER
ARTLANDIRMA BLFTEN GER OTOMATK POMPA
OTOMATK BLF
KAZANIM SSTEMLER SSTEMLER KONDENSTOP
SSTEMLER

9
 07/04/2016

1 ton Buharn Maliyeti

Veriler
Besi Suyu Scakl = 80 C
Kazan Basnc = 10 barg
Kazan Kapasitesi = 10.000 kg/h
Kazan Verimi = 85%
Yakt = Doalgaz
Yaktn Alt Isl Deeri = 8.250 kcal/m
Yaktn Fiyat = 0,8 TL/m

1 ton Buharn Maliyeti

10
07/04/2016

11
 07/04/2016

1 ton buharn maliyeti

Buhar
2.781,33 kJ/kg
80
4,186

= 334,88 / Buhar Kazan

Kondens

Yakt

34.534,50 kJ/m3

12
 07/04/2016

1 ton Buharn Maliyeti

1 kg buharn tad enerji @ 10 barg, hg = 2781,33 kJ/kg (Buhar
tablosundan)
80 C scaklndaki suyun tad enerji, hf = 80 x 4,186 kJ/kg = 334,88 kJ/kg
olarak hesaplanr.
1 kg buhar retmek iin gerekli enerji miktar = 2.781,33 kJ/kg 334,88 kJ/kg
= 2.446,45 kJ/kg
1 ton buhar retmek iin gerekli enerji miktar= 2.446,45 kJ/kg x 1000 kg/ton
= 2.446.450 kJ/t
Doalgazn alt sl deeri = 8250 kcal/m veya 34.534,50 kJ/m
1 ton buhar iin gerekli doalgaz miktar = 2.446.450 kJ/t 34.534,50 kJ/m3 =
70,84 m/t
Kazan verimi dikkate alndnda gerekli doalgaz miktar = 70,84 m/t 0,85 =
83,34 m/t

1 ton buharn maliyeti = 83,34 m/t x 0,8 TL/m = 66,67 TL/t

ATLYE ALIMASI

13
 07/04/2016

Atlye almas
Veriler
Kazan dizayn basnc : 8 bar
Kazan iletme basnc : 6 bar
Kazan kapasitesi : 8000 kg/h
letme buhar tketimi : 6500 kg/h
Kullanlan yakt tr : Doalgaz
Kazan verimi : % 80
Kondens tank scakl : 80oC
Degazr scakl : 102oC
Yakt birim fiyat : 0,8 TL/m3
alma sresi : 8 h/gn, 25 gn/ay, 12 ay/yl

zm
1 kg buharn tad enerji @ 6 barg, hg = 2.763,44 kJ/kg (Buhar tablosundan)
80 C scaklndaki suyun tad enerji, hf = 80oC x 4,186 kJ/kg = 335 kJ/kg
olarak hesaplanr.
1 kg buhar retmek iin gerekli enerji miktar = 2.763,44 kJ/kg 335 kJ/kg =
2.428,5 kJ/kg
1 ton buhar retmek iin gerekli enerji miktar= 2.428,5 kJ/kg x 1000 kg/ton =
2.428.500 kJ/t
Doalgazn alt sl deeri = 8250 kcal/m veya 34.534,50 kJ/m
1 ton buhar iin gerekli doalgaz miktar = 2.428.500 kJ/t 34.534,50 kJ/m3 =
70,3 m/t
Kazan verimi dikkate alndnda gerekli doalgaz miktar = 70,3 m/t 0,80 =
87,9 m/t

1 ton buharn maliyeti = 87,9 m/t x 0,8 TL/m = 70,32 TL/t

14
 07/04/2016

Kazan Verimi

1.2.1 Kazan borularnn kire ta (kr) ile kaplanmasnn

nlenmesi ile salanabilecek tasarruflar
1.2.2 Kazan blf ile dar atlan snn kontrol ile
salanabilecek tasarruflar
1.2.3 Scak cidar kayplarnn nlenmesi ile salanabilecek
tasarruflar
1.2.4 Kazan Besi Suyu Scaklnn Arttrlmas ile
Salanabilecek Tasarruflar

Kazan st Blf

Kazan st blf ilemi farkl ekilde gerekletirilebilir:

a) Manuel
b) Devaml
c) Elektronik (Otomatik)

15
 07/04/2016

Kazan suyunda msade edilen iletkenlik

deerleri TDS

Kazan tipi Maksimum TDS (ppm)

Lancashire 10 000
2 Geili Ekonomik 4 500
Paket tip ve 3 Geili Ekonomik 3 000-3 500
Dk basnl Su borulu 2 000-3 000
Orta basnl Su Borulu 1 500
Buhar Jeneratrleri 2 000

Yukarda verilen deerler sadece tavsiye niteliindedir. Kazan

reticisinin verdii deer alma iin dikkate alnmaldr.

Kazan Yzey Temizlii

- Kazan stc yzeylerinde birikir ve bir tabaka oluturarak

Is transferini engeller
Sistemin mrn ksaltr.
- Su yzeyinde kpk eklinde birikir ve buhar ile
tanarak:
Kontrol cihazlarnn arzalanmasna
Is eanjr yzeylerinde birikim yapmasna
Kondenstoplarn tkanarak arzalanmasna neden olur.

16
 07/04/2016

Kazan Yzey Temizlii

Kire ta kalnlna bal olarak verim kayb

4,5

4
Tabaka kalnl (mm)

3,5

2,5

1,5

0,5

0
0 5% 10% 15% 20%

Verim kayb (%)

Yksek
The effectiletkenlik deerlerinde
of Too High TDS in theallmas
boiler
Yksek iletkenlik seviyelerinde
allmas durumunda buhar ile Is eanjr
birlikte kazan suyunun yzeylerinde birikim
srklenmesine neden olur. yapmasna neden
olur

Kontrol vanalarnn Kondenstoplarn

arzalanmasna tkanmasna neden
neden olur olur

17
 07/04/2016

Dk iletkenlik deerlerinde allmas

Gereinden fazla blf yaplarak enerji kayb olmas

anlamna gelir.

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

Blf Miktarnn Hesaplanmas:

Blf Miktar : F x S
B-F

F: Besi suyu TDS deeri

B: stenilen kazan suyu TDS deeri
S: Kazan kapasitesi

18
 07/04/2016

Kazan suyu iletkenliinin kontrol edilmesi

Gnde (24 saatte) 3 defa manuel olarka blf yaplan bir kazanda
iletkenliin (TDS) zamana gre deiimi

Kazan suyu iletkenliinin kontrol edilmesi

Kazan suyunun iletkenliini lerek, belirlenmi bir ayar deerine gre

kyaslama yapar ve iletkenlik seviyesi (TDS) ayar deerinden yksek
ise aarak kazan suyunun bir ksmn darya blf eder.
Sistemlerin belirli aralklarla kalibre edilebilmesi iin, kazan suyundan
numune alnarak llmesi gerekir.

19
 07/04/2016

Kazan suyu iletkenliinin kontrol edilmesi

Otomatik kontrol sistemi ile kontroll blf yaplan bir kazanda

iletkenliin (TDS) zamana gre deiimi

Kazan suyu iletkenliinin kontrol edilmesi

Otomatik blf sistemlerinin avantajlar:

Kazanda istenen iletkenlik seviyesine daha yakn bir kontrol salanabilecei
iin blf miktarn azaltacaktr.
Blf miktarn azaltaca iin, s kayplarn ve su artlandrma maliyetlerini
azaltacaktr.
letkenliin ok ykselerek, buhar ile birlikte kazan suyunun tanmas,
buhar ile direkt temastaki rnn kirlenmesi veya kondenstoplarn
tkanmas gibi hasarlarn nne geilmesini salar.
Yksek iletkenlik nedeni ile kazan s transfer yzeylerinde tabaka
olumasn engeller.
Tm bu avantajlar en az gzetim ihtiyac ile salar.

20
 07/04/2016

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

10.000 kg/h kapasiteli, 7 bar basnta alan buhar kazannda

yzey blf manuel olarak yaplmaktadr.

Besi Suyu TDS deeri : 500 S/cm

Kazan suyu TDS deeri : 2300 S/cm
Kullanlan yakt : Doal Gaz
Gnlk alma sresi : 24 saat
stenilen kazan suyu TDS deeri : 5000 S/cm

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

Kazan alma basnc 7 bar

Doymu buhar scakl= 170,5 oC 10,000 kg/h buhar retimi

Kazanda msade edilen

max. TDS = 5000 ppm
Besi suyu
iletkenlik seviyesi
500 ppm

21
 07/04/2016

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

Mevcut durumda manuel olarak yaplan blf ile kazandaki

iletkenlik 2300 S/cm dir. Bu durumda yaplan blf miktar;

500 x 10.000 = 2.778 kg/h olarak hesaplanr.

(2.300 - 500)

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

Otomatik yzey blf sistemi ile hedeflenen 5000S/cm iletkenlii

salamak iin yaplamas gereken blf miktar;

500 x 10.000 = 1.111 kg/h

(5.000 - 500)

Fazladan yaplan blf miktar:

2.778 1.111= 1.667 kg/h

22
 07/04/2016

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

Gereinden fazla yaplan blften dolay kayplar

Gnlk Su Kayb:

1.667 kg/h x 24 = 40.008 kg/gn (40 ton/gn)

Suyun ton maliyeti 6 TL olduu kabul edilerek;

40 ton/gn x 6 TL = 240.- TL/gn

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

letmede 1.111 kg/h blf yaplmas gerekirken 2.778 kg/h blf

yaplmaktadr.

Manuel blf yaplmas durumunda

2.778 kg/h = 0,2778 yani % 27,78
10.000 kg/h
kazan suyunun %27,78i darya atlmaktadr.

Otomatik blf yaplmas durumunda

1.111 kg/h = 0,1111 yani % 11,11
10.000 kg/h
kazan suyunun %11,11i darya atlacaktr.

23
 07/04/2016

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

Gnlk Yakt Kayb:

%27,78 - %11,11 = %16,7

Yani fazladan % 16,7 orannda blf yaplmaktadr. 7 bar iin yakt

tasarrufu;
%16,7 x 0,19 = %3,2
Gnlk yakt tketimi : 18.080 m3(doalgaz)
18.080 x %3,2 = 578,5 m3/gn Doalgaz tasarrufu

578,5 kg x 0,80 TL/m3 = 462,8 TL/gn

Kazan basncna gre blften geri kazanm

Kazan Basnc Blf miktarnn % 1 drlmesi ile salanan

(bar) yakt kazan yzdesi

7 0,19
10 0,21
17 0,25
25 0,28

24
 07/04/2016

Kazan st Blfnden Enerji Geri Kazanm

Gnlk Kimyasal Madde Kayb

Kimyasal madde birim fiyat : 4,5 TL/ton su
40 ton/gn x 4,5 TL/ton = 180 TL/gn

Gnlk toplam tasarruf miktar:

Su + Yakt tasarrufu + Kimyasal madde =
240+ 462,8 + 180 = 882,8 TL/gn

Aylk Tasarruf miktar:

882,8 TL x 30 gn = 26.484.- TL/ay

Scak Cidar Kayplar

zolasyonu iyi yaplm 9000 kg/h buhar retim kapasiteli sko

tipi veya su borulu bir kazanda, scak cidar kayplar %0,3 ila %0,5
arasnda olacaktr.

25
 07/04/2016

Kazan Besi Suyu

Kazan besi suyu ierisindeki

znmemi gazlarn
ayrtrlmas ilemi termik
yollarla yaplr.

Besi suyu scakl arttka

bnyesindeki gazlarn ayrmas
iin kullanlan kimyasal madde
miktar der.

Kazan Besi Suyu

Kazan besi suyu scaklnn arttrlmas ile salanacak

tasarruflar

5000 kg/h kapasiteli, 6 bar basnta alan bir tesiste, kazan besi
suyu scaklnn 80Cden 90Cye ykseltilmesi durumunda
salanacak tasarruf ne kadardr?

Not: letmenin yllk alma sresi 8400 saattir.

26
 07/04/2016

Kazan Besi Suyu

Kimyasal Madde Tasarrufu

1 ton sodyum slfit yaklak : 1.200 US$
Sodyum slfitin deriiklik miktar : %45

1 ppm znm oksijeni ayrtrmak iin 8 ppm sodyum slfit

gerekir.

Besi suyu rezervini kazan ierisinde koruyabilmek iin ilave 4 ppm

sodyum slfit gerekir.

Kazan Besi Suyu

Kimyasal madde tasarrufu

80 C besi suyu iin kimyasal madde maliyeti;

znm oksijen miktar : 3 ppm

Gerekli sodyum slfit miktar : (3 x 8)+4 = 28 ppm
Gerekli sodyum slfit solsyon miktar :
28 ppm /0,45 = 62,22 ppm

Yllk Kimyasal maliyeti:

5000 kg/h x 8400 h x 62,22 ppm x1200 US$/ton = 3.135,9 US$
1.000.000 x 1000

27
 07/04/2016

Kazan Besi Suyu

90 C besi suyu iin kimyasal madde maliyeti;

znm oksijen miktar : 1,6 ppm

Gerekli sodyum slfit miktar :(1,6x8)+4 = 16,8 ppm
Gerekli sodyum slfit solsyon miktar :
16,8 ppm /0,45 = 37,33 ppm

Yllk Kimyasal maliyeti:

5000 kg/h x 8400 h x 37,33 ppm x 1200 US$/ton = 1.881,4 US$
1.000.000 x 1000

Kazan Besi Suyu

Besi suyu scaklnn 10oC ykseltilmesi ile ylda kimyasal

maddeden salanan tasarruf:

3.135,9 US$ 1.881,4 US$ = 1.254,5 US$

(1254,5x3,02=3.788.- TL)

28
 07/04/2016

ATIK ISIDAN ENERJ GER KAZANIMI

Atk sdan geri kazanm

Baca gazndan enerji geri kazanm

Kirli atk scak sudan enerji geri kazanm

29
 07/04/2016

Ekonomizer eitleri

Sekonder devre akkan gei ekline gre;

- Su borulu
- Duman borulu

Sekonder devre scaklna gre;

- Normal
- Youmal

Su Borulu ve Duman Borulu Ekonomizer

Su Borulu Ekonomizer :
Istlmas planlanan suyun borularn iinden getii ve scak
gazlarn da borularn dndan getii dizayndr. Istlacak suyun
durmadan srekli akt sistemlerde kullanlmas nerilir. Yksek
basnlarda dizayn mmkndr.

Duman Borulu Ekonomizer :

Buhar kazan gibi ierisinde stok su olan ve suyun ierisinde
bulunan borularn iinden scak gazlarn getii dizayndr.
Istlacak suyun on/off alt zamanlarda ve dk basnlarda
tercih edilir.

30
 07/04/2016

Su Borulu Ekonomizer

Duman Borulu Ekonomizer

31
 07/04/2016

Su Borulu Ekonomizer

Normal ve Youmal Ekonomizer

Normal Ekonomizer:
Baca gaz scaklnn ekonomizer knda kontrol edilerek baca
gaznn youmasna engel olunan ve baca gaz iindeki enerjinin
bir ksm alnan modeldir. malatnda kazan elii kullanlr.
Beslenen suyun scakl dk olamaz.

Youmal Ekonomizer :
Su tarafna baca gaz enerjisinin tamam aktarlarak
drlebilecek en dk noktaya drlp gizli ss da alnan
ve bylece baca gaz youturulan modeldir. Youan baca gaz
asit olduundan dolay imalatnda paslanmaz elik kullanlr ve
beslenen suyun scakl yksek olamaz. Asit iin drenaja
atmadan nce ntrletirici kullanlmas gereklidir.

32
 07/04/2016

Su Borulu ve Youmal Ekonomizer

Youturucu
316 L paslanmaz

Brlr
1200C

Ntrletirici

Baca Gazndan Enerji Geri Kazanm

Baca gaz scakl ideal artlara gre dizayn edilmi verimli bir kazanda, retilen
buhar scaklnn 50-75 C stnde olur.
Kazan terk eden duman gaznn scakl buhar scaklndan fazladr. Baca gaz
scaklnn her 20C drlmesi % 1 verim art demektir.
10 bar daki buharn scakl 184 C dir. Kazanda ekonomizer kullanlmadnda bu
rnekteki baca gaz scakl idealde yaklak 234 C olmas gereklidir. Youmal
bir ekonomizer kullanlarak baca gaz scakln 50 C ye kadar drrsek;

Burada;
234 C -50 C = 184 C

Yani % 9 den fazla verim art demektir. (Gizli s hari)

33
 07/04/2016

Baca Gazndan Enerji Geri Kazanm

10 ton kapasiteli 10 bar basncnda bir kazanda ekonomizer

kullanlmas durumunda geri kazanlabilecek enerji tutar;

10.000 kg/h x % 9 x 664,5 kcal/kg = 598.072 kcal/h

598.072 kcal/h x 24 h x 30 gn x 0,8 TL/m =

8.250 kcal/m

Kirli Atk Scak Sudan Enerji Geri Kazanm

Tekstil fabrikalarnda, ykama, boyama ve apre gibi ilemlerde

kullanlan scak su ya atlmakta yada artmaya gnderilmektedir.
Bu suyun scakl ortalama 60 70 C arasndadr. Sz konusu
scak su bir eanjr yardmyla temiz souk suyun stlmasnda
kullanlabilir.

34
 07/04/2016

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

35
 07/04/2016

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Kondenstop nedir?
Trleri:

Termodinamik amandral Ters Koval Termostatik

Seimi: Kullanld niteye gredir

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Kondenstop neden buhar karr?

Malzeme zellii ve yaps
ilik hatalar
Pislik etkisiyle
Zamanla meydana gelen anma

36
 07/04/2016

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Buhar karan bir kondenstop yakt kaybna neden olur.

Kondenstop Kontrol Yntemleri

Ses dinleme ile

Scaklk ile

Flow Line size

Indicator
Connection
Gz ile
letkenlik ile

37
 07/04/2016

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Kondenstop Kontrol Sistemi

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Kondestop iyi, salkl alyor

38
 07/04/2016

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Kondenstop arzal, buhar karyor

Kondenstop Kontrol Sistemi

39
 07/04/2016

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Kontrol Cihazlar

Spiratec 30 R16C
Manuel Kontrol Cihaz Otomatik Kontrol Cihaz

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Duyargal kondenstoplarn montaj

40
 07/04/2016

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

Tipik balant ekli

Buhar Kaaklarnn nlenmesi

1 apndaki kondenstop 6 barda buhar karr ise yllk 70 ton

fuel oil kaybna neden olur.

Yani yllk
70 ton x 1,34 TL/kg x 1000 = 93.800.-TL

Fuel oil fiyat 1.34 TL/kg (Eyll 2015)

41
 07/04/2016

Kondensin Geri Dndrlmesi

Kondensin Geri Dndrlmesi

Geri dndrlmeyen kondensle atlan enerji

Enerji (yakt) kayb

Su kayb
Suyun saflatrlma (kimyasal) maliyeti

42
 07/04/2016

Kondensin geri dndrlmesi

Burada anlatlan gerek bir

uygulamadan alnmtr.
Yllk alma saati = 24 saat x
5.5 gn/hafta x 50 hafta=
6,600 saat
Doal gaz fiyat = 0,8 TL/m3

9,000 kg/h toplam retim

4,500kg/h herbiri

Kondens geri kazanm potansiyeli

Kondensin tamamn dndrmek gerekte pek mmkn deildir, genellikle

%75 80 kondens dn oran eriilebilir bir deerdir.
Dolaysyla 7,000 kg/h kondens dnnn eriilebilir olduunu kabul ettik.

kondens dn

43
 07/04/2016

Kondens dn ile salanacak yakt

tasarrufu
Kondens buharn toplam enerjisinin yaklak %25ine sahiptir.
10oC scaklktaki souk besi suyunun kullanlmas yerine
kondensin 95oC scaklkta dndrlerek kullanlmas durumunda
salanacak enerji tasarrufu:
Q = Enerji miktar (kJ)
m = dnen kondens miktar_ktlesel (kg)
Cp = Suyun zgl ss(1 kcal/kgoC veya 4.186kJ/kg C)
T = Scaklk fark (C)

Kondens dn ile salanacak yakt

tasarrufu
7,000 kg/h x 1 kcal/kgoC x (95-10) oC = 595.000 kcal/h
Kazann %80 verimle altn varsayarsak, 595.000kcal/h
enerjiyi retmek iin ihtiya duyaca Doalgaz miktar:
595.000 kcal/h = 90 m3/h
8250kcal/m3 x 0,8

Yllk tasarruf edilecek yakt maliyeti:

= 90 m3/h x 6600 h/yl x 0,8 TL/m3 = 475.200.- TL/yl

44
 07/04/2016

Kondens dn ile salanacak su tasarrufu

Su ve atk su fiyatnn 6 TL/m3 olduunu kabul edelim.

Yllk su tasarrufu = (7,000 kg/h x 6600 h/yl) = 46.200 m3 x 6 TL/m3= 277.200 TL/yl
1000 kg/m3

Toplam salanacak tasarruf miktar: 475.200.- TL/yl + 277.200 TL/yl = 752.400 TL/yl
(Kazanda blf miktarnn azalmas ve bununla salanacak tasarruflar dahil edilmemitir.)

Kondens dn miktarnz biliyor musunuz?

mb, ib mk = Kondens dn oran

ik = Kondens iletkenlii
mk, ik
ib = souk besi suyu iletkenlii
iM = Kazana veya degazre
beslenen su iletkenlii

iM
% mk = 100

45
 07/04/2016

Kondens dn miktarnz biliyor musunuz?

ik = 50 ppm
ib = 300 ppm
iM = 150 ppm

% mk = 100

300 150
% mk = 100 = %60
300 50

Kondensin Geri Dndrlmesi

Kondens kirlilik kontrol cihaz

46
 07/04/2016

Fla Buhar retimi ve Geri

Kazanm

Fla Buhar Nedir?

47
 07/04/2016

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Fla Buhar, basn altndaki scak suyun basncnn drlmesi ile

elde edilir.

letmede fla buhar ile enerji geri kazanm

- Kazan Yzey Blf Sisteminden
- Kondensten
elde edilebilir.

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Fla Buhar k

Fla buhar

Kondens girii

Kondens

Kondens k

48
 07/04/2016

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Fla buhar miktar

49
 07/04/2016

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Kazan Yzey Blfnden Enerji Geri Kazanm

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Kazan blf miktar = 1.111 kg/h

Buhar basnc = 7 bar g
Fla buhar basnc = 0,5 bar

Elde edilecek fla buhar ile salanacak tasarruf miktar nedir?

50
 07/04/2016

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

7 bardaki kondensin entalpisi = 721,4 kJ/kg

0,5 bardaki kondensin entalpisi = 468,3 kJ/kg

Enerji fark
721,4 kJ/kg 468,3 kJ/kg = 253,1 kJ/kg

0,5 barda buharlama ss = 2.225,6 kJ/kg

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Fla buhar oran = 253,1 kJ/kg = % 11,4

2225,6 kJ/kg

Elde edilecek fla buhar miktar=1111 kg/h x %11,4 =127kg/h

1 ton buharn maliyeti yaklak 23 US$ (Doalgaz)

Fla buhar kullanm ile 1 ayda salanacak tasarruf tutar:

127 kg/h x 24h x 20gn x 23 US$/ton = 1.402.- US$

1000

51
 07/04/2016

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Kondensten Fla Buhar retimi

8 bar basnta alan toplam 5600 kg/h kondens dn olan bir
iletmede geri dnen kondensten fla buhar elde edilerek
kullanlmas durumunda salanacak kazan;
Buhar basnc : 8 bar
Fla buhar basnc : 0,5 bar
8 barda kondensin entalpisi : 743 kJ/kg
0,5 barda kondensin entalpisi : 468,3 kJ/kg
0,5 barda buharlama entalpisi : 2225,6 kJ/kg
Aa kan enerji : 274,7 kJ/kg
Fla Buhar miktar : % 12,3

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

52
 07/04/2016

Proseslerden Dnen Kondensin ve Fla

Buharn Debileri Oran
Debisel Oran Enerjisel oran

Fla Fla
Buhar Buhar
(12,3%) (45%)

Kondens Kondens
(87,7%) (55%)

Fla Buhar retimi ile Enerji Geri Kazanm

Fla buhar miktar : %12,3 x 5.600 kg = 688,8 kg/h

Buhar maliyeti yaklak 23 US$/ton (Doal gaz iin)

Fla buhar kullanm ile 1 ayda salanacak tasarruf tutar:

688,8 kg/h x 24h x 20 gn x 23 US$ = 7.604.- US$
1000

53
 07/04/2016

Fla Buhar Uygulama rnekleri

Fla Buhar Uygulama rnekleri

54
 07/04/2016

Eanjr Verimlilii ve Eanjrden

Kondens Tahliyesi

Eanjr Verimlilii ve Eanjrden Kondens

Tahliyesi
Su kilitlenmesi

55
 07/04/2016

Eanjr Verimlilii ve Eanjrden Kondens

Tahliyesi

Su Kilitlenmesinden Kaynaklanan Sorunlar

Serpantin ierisindeki kondensin donmas

Korozyon etkisi
Ko darbesi etkisi

Eanjr Verimlilii ve Eanjrden Kondens

Tahliyesi

Su Kilitlenmesinin Belirtileri
Kondenstop scakl, buhar boru scaklna gre daha
dktr.
Kontrol vanas dalgalanmaya eimlidir.
Istlan akkann scakl istenilenden farkldr.
Eanjr yzeyinde farkl scaklk katmanlar oluur.

56
 07/04/2016

Eanjr Verimlilii ve Eanjrden Kondens

Tahliyesi
Pompa-Kondenstop Uygulamas

Eanjr Verimlilii ve Eanjrden Kondens

Tahliyesi
Bir s deitiricisinde su 5.2 bar (g)da 160Cde buhar ile
20Cden 60Cye stlmak istenmektedir.

57
 07/04/2016

Sistem kilitlenir mi?

G
A
Buhar basnc

0,45 bar
C
A E
A D Kar basn
A

H
A
Su k scakl
Su dn scakl F
A
Su giri scakl

Kilitlenmenin oluaca yk yzdesinin

hesaplanmas

D : Kar basnca edeer doymu buhar scakl

G : Tam ykte eanjr buhar hacmindeki doymu buhar scakl
H : Istlacak akkan k scakl

% Eanjr yk = D H x 100
GH

% Eanjr yk = 110oC 60oC x 100 = % 50

160oC 60oC

58
 07/04/2016

Kilitlenmenin olutuu dn suyu

scaklnn hesaplanmas
x : Kilitlenmenin olutuu yk faktr, rneimizde %50 yani
0,5
T1 : Istlacak akkann tam ykteki giri scakl
T2 : Istlacak akkann tam ykteki k scakl
Tx : Kilitlenmenin oluaca stlacak akkan dn scakl

Tx = [(T2 T1)(1-x)] + T1
Tx = [(60oC 20oC)(1-0,5)] + 20oC = 40oC

Bir s deitiricisinde su 4 bar (g)da 152Cde buhar ile

20Cden 70Cye stlmak istenmektedir. Ancak proses gerei
belirli rnler iin k suyu scakl 60C istenmektedir. Ayn
eanjrn kullanlmas durumunda eanjrde kilitlenme yk ve
scakl deiimi nasl olacaktr?
Kondens 0 bar kar basnca tahliye ediliyor.

59
 07/04/2016

Sistem kilitlenmesinin analizi

E
A

J
A H
A

B
A
D
A

C
A
FA1

Sistem kilitlenmesinin analizi

E
A

J
A H
A

D
A

C
A
FA2

60
 07/04/2016

Kondensin pompalanmas_Pompa tipleri

Pompa kondenstop_Mekanik

Basn gl kondens pompas_Mekanik

Elektrikli kondens pompas

Otomatik Pompa Kondenstop

DN 40 giri

DN 25 k

61
 07/04/2016

Otomatik Pompa Kondenstop

Eanjrden kondens tahliye edilmesi iin

otomatik pompa kondenstop uygulanmas

62
 07/04/2016

Basn gl kondens pompas_Mekanik

Eanjrden kondens tahliye edilmesi iin

pompa - kondenstop uygulanmas

63
 07/04/2016

Elektrikli kondens pompas

Problu seviye
kontrol

Buhar Sayalar

64
 07/04/2016

BAHSETMEKTE OLDUUNUZ MADDEY

LEBLYOR VE BR BRMLE FADE
EDEBLYORSANIZ HAKKINDA BREY
BLYORSUNUZ DEMEKTR. ANCAK LEMYOR
VE BR BRMLE FADE EDEMYORSANIZ BLGNZ
ZAYIF VE YETERSZ DEMEKTR.

LORD KELVN

Buhar Sayalarnn nemi

Tesisin verimlilii
Enerji verimlilii
Prosesin kontrol

Buhar maliyeti

65
 07/04/2016

Buhar Sayac Seimindeki Kriterler

Buhar yk oran
Hassasiyet
llen veya okunan deer hassasiyeti
Tam l aralk hassasiyeti (FSD)
Montaj mesafesi
Tekrar edebilme zellii

Buhar Sayac Seimindeki Kriterler -

Buhar Yk Oran

Buhar Yk Oran = Max. Buhar Yk

Min. Buhar Yk

66
 07/04/2016

Buhar Sayac Seimindeki Kriterler

Hassasiyet

llen veya okunan deer hassasiyeti

Tam l aralk hassasiyeti (FSD)

Hata aral

67
 07/04/2016

Basn Kompanzasyonu

Yandaki grafie gre 5 bara gre

set (ayar) edilen orifice plate tipi
bir buhar sayacndan geen
buharn basncnn 4,2 bara
dmesi durumunda saya
gerek debinin % 7 altnda bir
deger okuyacaktr.

Buhar Sayac Tipleri

Orifis plakal sayalar

Vortex sayalar
Deiken kesitli, asal lml sayalar (Spiraflo)
Deiken kesitli yer deiim miktar lml sayalar (TVA)
Deiken kesitli basn fark lml sayalar (Gilflo - ILVA)

68
 07/04/2016

Orifis Plakas

alma Prensibi

69
 07/04/2016

zellikleri

Buhar yk oran dktr.

Montaj iin gerekli mesafe fazladr.
Anma zellii fazladr.
Akkanda basn dm yaratr.

Buhar yk oran (Qmax/Qmin) = 4:1

Hassasiyet = %3
Giri serbest boru uzunluu = 20 30 D
k serbest boru uzunluu =5D

70
 07/04/2016

Vortex

alma Prensibi

71
 07/04/2016

Kapasite

Buhar yk oran (Qmax/Qmin) = 12:1

Hassasiyet = % 1
Giri serbest boru uzunluu = 20 30 D
k serbest boru uzunluu = 10 D

TVA Target Buhar Sayalar

72
 07/04/2016

alma Prensibi

alma Prensibi

73
 07/04/2016

zellikleri

Buhar yk oran (Qmax/Qmin) = 50:1

Hassasiyet = % 2
Giri serbest boru uzunluu =6D
k serbest boru uzunluu =3D

Montaj ekilleri

74
 07/04/2016

Geleneksel sistem Kompakt TVA

In Line Variable Area tipi buhar sayac

75
 07/04/2016

alma Prensibi

Buhar yk oran (Qmax/Qmin) = 100:1

Hassasiyet = %1
Giri serbest boru uzunluu =6D
k serbest boru uzunluu =3D

76
 07/04/2016

DORU UYGULAMA RNEKLER

Doru uygulama rnekleri Separatr

Buhar sayac ncesinde neden separatr
kullanlmaldr?
Buhar ierisindeki su zerrecikleri nedeni ile
oluacak okuma hatalarn nlemek iin
Kazandan su srklenmeleri nedeni ile
oluabilecek ko darbelerinden cihazlar
korumak iin

77
 07/04/2016

Doru uygulama rnekleri Separatr

Genellikle kazanda retilen buharn kuruluu
%92 ila%95 arasndadr.
%93 kuruluktaki gerek %100 kuru kabul edilerek Okuma hatas
deer yaplan okuma
2000kg/h 1929kg/h -3.5%
2000kW 2043kW +2.2%

Separatr kullanm ile buharn kuruluu %99a

kadar ykseltilebilecektir.

Doru uygulama rnekleri Montaj

mesafesi
Montaj mesafesi

Saya ncesi Saya sonras

Buhar sayac ncesi ve sonrasndaki dz boru mesafeleri;

ncesindeki ekipman ve dirseklere
Sayacn tipine baldr.

78
 07/04/2016

Doru uygulama rnekleri Montaj

mesafesi
D = Boru ap

90o dirsek

ift dirsek

Basn
drme
vanas

Doru uygulama rnekleri Montaj

mesafesi
Saya tipi Montaj mesafesi *

ILVA 6D nce /3D sonra

TVA 6D nce /3D sonra

Trbin 10D nce /5D sonra

Vortex 15D nce /5D sonra

Orifice Plakas 20D nce /5D sonra

*Saya ncesindeki mesafe sadece 1 adet 90o dirsek iin geerlidir.

79
 07/04/2016

Doru uygulama rnekleri Doru

montaj
Separatr Pislik tutucu

6D 3D

ek vana

Doru uygulama rnekleri

Montaj iin yeterli serbest boru mesafesinin olduundan emin olun

Buharn yksek kalitede (kuru) olduundan emin olun Separatr

kullanm tavsiye edilir

Ak ynnn doru olduundan emin olun

Sayacn ncesindeki redksiyonun konsantrik olduundan emin

olun

retici firmann montaj ve devreye alma talimatlarna uyunuz

80
 07/04/2016

Buhar Sayac Montaj emas

Saya Tiplerinin Karlatrlmas

Saya tipleri Buhar yk oran Hassasiyet Montaj mesafesi

Orifice Plate 4:1 %3 20 30 D

Vortex 12:1 %1 20 30 D

Target Buhar Sayac 50:1 %2 6D

In Line Variable Area 100:1 %1 6D

81
 07/04/2016

Saya Okuma niteleri

M750
Anlk ve toplam debi alma
Buhar ve dier gazlarda kullanlabilme
Younluu sabit olan akkanlara uygun
Pano montajna uygun

M850
Ekrandan izlenebilen grafik okuma
Debi, basn ve scaklk okuma
Younluk kompanzasyonlu
Basn ve scaklk alarm
Duvara montaj
4-20 mA sinyal k
Rle k
Modbus (RS485) iletiim ilavesi

Yaltm

Kazan, besi suyu tank, buhar ve kondens borular ile vanalar

yaltlmaldr.

lkemizde genellikle vanalarn yaltm yaplmamaktadr. Bir

vanann yzeyinden oluacak s kayplar, ayn aptaki borunun
1,2 m uzunluundaki s kayplarna eit kabul edilir.

82
 07/04/2016

Sonu

Buhar kazann verimini lmek iin buhar sayac

kullanlmaldr.
Kazanlarda yzey blf mutlaka yaplmaldr ve tercihen
otomatik sistem kullanlmaldr.
Kondensin tamam geri dndrlmelidir.
Kondenstoplarn kontrol sk sk yaplarak buhar kaaklar
nlenmelidir.
Fla buhar retilerek enerji kayb nlenmelidir.
Is kayplarn nlemek iin yaltma nem verilmelidir.
Atk sdan enerji geri kazanm salanmaldr.

83