Sinir Sistemi Fizyolojisi

r. Gr. Metehan AKA

Sinir Sistemi
ve d ortamda meydana gelen deimeler vcut
iin birer uyarandr.
dengenin korunmas, ancak bu uyaranlara uygun
cevaplar vermekle olur.
Uyaranlar tespit etmek, alglamak, iletmek,
deerlendirmek ve uygun cevaplar
hazrlayarak dier sistemleri etkilemek sinir
sisteminin iidir.
Vcutta homeostaz koruyan en nemli iki
sistemden birisi endokrin sistem, dieri ise sinir
sistemidir.
Endokrin sisteme gre sinir sisteminin etkileri ok
daha hzl ortaya kar.
 Sinir sistemi merkezi ve periferik ksmlar olmak
zere iki ksm
Merkezi sinir sistemi (MSS), omurilik ve beyin
Periferik sinir sistemi (PSS), somatik ve otonom
sinir sistemi
Beyin ve omurilik aldklar duyu giriine gre kas ve
salg bezlerine uygun emirleri verir. Ayrca
dnme, hafza gibi enteklektel fonksiyonlar
yrtr.
PSS aferent (duyu) ve eferent (motor) sinir hcreleri
ile kranial ve spinal sinirlerden ibarettir.
PSS motor dalnn somatik ve otonom yantlar
oluturan ksmlar vardr.
Otonom sinir sistemi ise parasempatik ve sempatik
sinir sisteminden oluur.
 Sinir Sistemi

Merkezi Sinir Sistemi Periferal Sinir Sistemi

Omurilik Beyin

Serebrum (Korteks) Serebellum (Beyincik)

Medulla Oblangata
Diensefalon
(Omurilik soan)
 Sinir sisteminin fonksiyonel hcreleri
nronlardr.
Bunun yannda hem periferik hem de merkezi
sinir sisteminde glia adnda nronlarn
fonsksiyon ve grevlerine katk salayan
hcreler bulunur.
Erikin bir beyinde 100 milyar nron
trilyonlarca glia
Beyin ve omurilik 3 zar ile kuatlmtr.
Dura mater Araknoid mater Pia mater
(dtan ie)
Araknoid ile pia mater arasndaki alana
subaraknoid alan denir ve Beyin-Omurilik Svs
(BOS) ile doludur.
Merkezi Sinir sistemi
Beyin ve omurilikten oluan
MSS elemanlarnda Gri madde ve ak madde denilen
iki morfolojik ksm bulunmaktadr.
Gri madde nron gvdelerinin bulunduu ksmken,
ak madde sinir aksonlarnn oluturduu yapdr.
Omurilikte gri madde merkezde ak madde ise onu
kuatmaktadr.
Beyinde ise i yaplar ak maddeden oluur gri
madde arlkla d kabuktadr.
MSSde hcre gvdelerinin oluturduu toplula
nukleus denir, PSSde ise gangliyon denir.
Omurilik (medulla spinalis)
Omur kemikleri iinde bulunan merkezi sinir
sistemi blmdr.
Gri maddenin dorsaldeki uzantlarna arka
boynuz, ventraldekilere ise n boynuz denir.
Ak madde ise bu boynuzlarn arasnda kalan
dorsal, lateral ve ventral kolon ad verilir.
Duyular omurilie arka boynuzdan giri
yaparken, motor emirler periferdeki kaslara veya
bezlere gitmek zere n boynuzdan kar.
Omurilik (medulla spinalis)
Omurilik (medulla spinalis)
Omuriliin 3 nemli grevi vardr.
1. Yrme kanma gibi ritmik motor davranlar
yneten devreleri ierir.
2. Refleks merkezidir.
3. kc duyu ve inici motor yollar ihtiva eder.
Omur ilik her segmentte bir ift olmak zere 31
ift spinal sinirden meydana gelir.
8 Servikal, 12 Torasik, 5Lumbar,
5Sakral
 Erikinlerde
merkezi sinir
sistemi 6 anatomik
blgeye ayrlr.
1. Omurilik
2. Medulla
oblangata
(omurilik soan)
Beyin sap

3. Pons ve
serebellum
4. mezensefalon
(orta beyin)
5. Diensefalon (ara
beyin)
6. Serebral
hemisferler
 Medulla oblangata
Temel yaamsal ilevlerin kontrol
Solunum ritmi, kan basnc, kalp atm hz, yutma ve
kusma.
Medulla, pons ve mezensefalon orta ksmna retikler
formasyon denir.
Medullann fonksiyonlar retikler formasyondaki
ekirdekler tarafndan ynetilir.
 Pons
Medulla ile mezensefalon arasnda bir kprdr.
Retikler formasyon, kranyal sinirlere ait nukleuslar
ile inici kc yollar ihtiva eder.
Kan basnc, kalp ritmi, solunum gibi ilevler, ilgili
kafa ifti fonksiyonlar
Serebellum ile beyin ve omurilii balayan nemli
yollar ierir.
Mezensefalon (Orta beyin)
Grme ve iitme ile ilgili reflekslerde grevlidir
nc ve drdnc ventrikl balayan kanal
bu blgededir.
Baz gz kaslarn kontrol eden kafa iftlerine ait
ekirdekler bu blgededir.
Dorsalinde kollikls denilen 4 knt vardr.
(tektum).
Tekmental refleksler!!!
Diensefalon (Ara beyin)
Beyin sap ile serebrum arasnda kalan ksmdr.
3. ventrikl bulundurur
Talamus ve hipotalamus olarak iki nemli
blgeyi ierir.
Talamus: Koku haricindeki tm duyular
korteks ncesinde talamusdan geer. nici
sisteminde ise baz nronlar talamusta sinaps
yapar. Temel beyin dalgalarnn oluumunda
talamusun grevi vardr.
Hipotalamus: erdii ok sayda ekirdek
nedeniyle i dengenin devamlln salayan
ok nemli grevlere sahiptir.
Talamus hipotalamus ekli koy
 Hipotalamusun Grevleri
1.Otonom sinir sisteminin ba gangliyonu gibi almak. Bu
yolla dolam, sindirim ve
boaltm sistemleri ile ter ve tkrk bezlerini etkiler.
2. Vcut scaklnn dzenlenmesi
3. Su ve elektrolit dengesinin dzenlenmesi
4. Uyku-uyanklk ritminin dzenlenmesi
5. Alk-tokluk ve besin alnmasnn dzenlenmesi
6. Davran, his ve heyecanlarn dzenlenmesi
7. Endokrin sistemin dzenlenmesi
8. Seksel davranlarn dzenlenmesi
Hipotalamus da retilen serbestleyici ve basklyac hormonlar
kan yoluyla hipofize gelir ve n hipofiz hormonlarnn
salnmn kontrol eder.
Ayrca hipotalamik baz ekirdeklerde retilen arka hipofiz
hormonlar aksonal uzantlar araclyla arka hipofizden
salglanr (ADH ve Oksitonin).
Serebellum (Beyincik)
Ponsun posteriorunda bulunan ve iki yarkresi
olan beyin blgesidir.
Hareketin dzenlenmesinden sorumludur. Hem
periferden hemde merkezi sinir sisteminden
gelen informasyonun karlatrlarak yaplacak
hareketin dzgn yaplmasn salar.
Yaplmak istenilen i ile icra edilen ii
karlatran hata kontrol merkezi gibi alr.
 Serebellum (Beyincik)
Serebellumun 4 nemli grevi:
Motor renme
Yaplan hareketlerin dzenlenmesi
Motor hareketlerin srasnn dzenlenmesi
Vestibler reflekslerin dzenlenmesi
 Korteks
nsan beynine dardan bakldnda grlen ksm
neokortekstir.
Korteks iki hemisferden oluur. Her hemisferde 6 lobdan
oluur.
1. Frontal lob: motor alan ve broca alan
a) radeli hareket ve konumay ynetmek
b) Ahlaki deerler ve kiiliin oluumunun salanmas
2. Parietal lob:Deri, kas, eklem ve vcudun dier organlardaki
reseptrlerden duyu girii alr.
3. Oksipital lob: Grmeyi salayan blge
4. Temporal lob: itme ile ilgili sinyalleri alp yorumlar.
Limbik sistem ile ilikisinden dolay kiilik, hafza, his ve
heyecanlarla ilgilidir
5. Limbik Lob: His ve heyecanlar ile zihinsel mekanizmalar
arasndaki ilikiyi kurmakla grevlidir.
6. Santral Lob (insula): Otonom ve somatik fonksiyonlar
vardr.
Korteks Grevleri
1. Duyu Grevleri : eitli reseptrlerden ald
bilgileri deerlendirir.
2. Motor Grevleri : Btn iradeli ve bir ksm irade
d hareketleri dzenler.
3.Yorum (asosiyasyon) Grevleri : Beyin
korteksinin zihin ve anlay kabiliyeti ile ilgili
grevleridir. renme, hafza, hatrlama,
muhakeme, uurluluk ve konuma yetenei bu
grevlerindendir.
 Bazal Gangliyonlar
Nukleus Kaudatus
Putamen Striatum
Globus pallidus
Subtalamik nukleus
Substantia nigra

Striatum, korteksin tm blgelerinden giri sinyalleri alr. Talamus

zerinden motor kortekse eferent sinyalleri gnderir.
Substansia nigra striatumdaki bilgi akn dzenler.
Parkinson hastal
Parkinson hastalnn 4 nemli belirtisi vardr:
- Rijidite (kaslarda katlk)
- Bradikinezi (istemli hareketlerin yavalamas)
- stirahat tremoru (titreme)
- Duru ve yry bozukluu
Hasta genel olarak hareketlerin yaplmasndan ok, balatlmasnda
zorluk eker
Limbik Sistem
Hipokampus amigdala, olfaktr sistem, talamus
ve hipotalamus
Davran, hafza, his ve heyecanlar ile ilgili
dl ve ceza merkezleri
Hipokamps ksa sreli hafzann oluumuyla
ilgili
 Hemisferik Asimetri
Sol yarkre vcudun sa yarsyla, sa yarkre de
vcudun sol yarsyla ilgili duyu ve motor olaylar
deerlendirir ve ynetir.
Beynin sa yars ile sol yars yap ve fonksiyon
bakmndan farkldr.

Sa hemisferin stn olduu konular

Sol tarafn motor kontrol
Mzik ve sanat
nsan yznn ve boyutlu ekillerin tannmas
Hayal gc ve anlay
Sol hemisferin stn olduu konular
Sa tarafn motor kontrol
Szl anlatm (konuma)
Yazl anlatm
Bilimsel baar
Saysal ilemler
Muhakeme ve analiz etme
Beyin Dalgalar

Elektroensefalogram (EEG)
Alfa dalgalar : 8-12 Hz, 20-40 V
Beta dalgalar : 20-50 Hz, 10-20 V
Delta dalgalar : < 3 Hz, 100-120 V
Teta dalgalar : 4-7 Hz, 40-80 V
Uyku
REM Uykusu
Yava Dalga Uykusu
l. Safha : 5 dk az srer
Alfa dalgalar azalr, teta dalgalar
grlr
Kalp at ve solunum yavalar
2. Safha : EEGde uyku icikleri grlr
3. Safha : Delta dalgalar grlr
Vcut scakl ve kan basnc der
4. Safha : Delta dalgalar daha da yavalar
Kalbin atm frekans ile solunum % 20-
30 azalmtr
 renme ve Hafza
Bir eyi renirken
a. Dikkatimizi ilgili uyaranlara veririz.
b. Alnan duyular daha ncekilerle karlatrrz.
c. Oluan bilgiyi uzun sreli hafzada depolarz.

renme olay iki snfa ayrlr:

1.arml renme: habituasyon, sensitizasyon
2.armsz renme:
Klasik artlandrma
Aletli artlandrma
Hafza
1. Duyu
2. Ksa sreli
3. Uzun sreli
Amnezi ; Retrograd amnezi,
Anterograd amnezi
Periferik Sinir Sistemi
PSS reseptrler ve duyu organlar ile merkezi sinir
sistemi arasndaki balanty salayan sinirler ve
merkezi sinir sistemi ile kas ve salg bezlerini
birbirine balayan sinirlerden meydana gelir.
Somatik ve otonom sinir sistemi olmak zere ikiye
ayrlr.
Somatik SS. skelet kaslarnn kontroln salar ve
postr salar.
Somatik sistemin aferent ve eferent nronlar spinal
ve kraniyal sinirlere akson verir.
Dz kas, kalp ve salg bezlerini innerve eden otonom
sinir sistemi i ortamn dengede kalmasn salar
Otonom Sinir Sistemi
Otonom sinir sistemi birbirine zt alan iki
bileenden oluur, sempatik ve parasempatik
sinir sistemi
Organ Sempatik Blm Parasempatik Blm

Kan damarlar Genelde daralma Genelde hafif genileme

skelet kasndakiler Genileme (kolinerjik) nnervasyonu yoktur
Gz
ris kas Dilatr kas kaslr, gzbebei geniler Konstriktr kaslr, gzbebei daralr
Silyer kas Gever (etkisiz) Kaslr gz yakna uyum yapar
Kalp
Atm hz Artar Azalr
Kaslma gc Artar Azalr
Sindirim Kanal
Motilite ve tonus Azalr Uyarlr
Sfinkterler Kaslr Gever
Sekresyon Azalr Artar
Safra Kesesi nhibisyon Uyarlma
Karacier Glikojen yklr nnervasyonu yok
Akcierler
Bronlar Lmen geniler Lmen daralr
Bron bezleri nnervasyon yok Salg artar
Bron kaslar Gever Kaslr
Salg Bezleri
Gzya bezleri nnervasyonu yok Salg artar
Salya bezleri Salya azalr (mukoz sekresyon) Salya artar (su salgs artar)
Gever Kaslr
drar Torbas
Deri
Ter bezleri Salg nnervasyonu yok
Kan damarlar Daralma nnervasyonu yok
Piloerektr kaslar Kaslr nnervasyonu yok

Seks Organlar Vazokonstriksiyon (orgazm) Vazodilatasyon (ereksiyon)

Adrenal Medulla NA, A salgs artar nnervasyonu yok
 Sempatik Parasempatik Sistem

Kalbin atm frekansn artrr Kalp atm frekans der

Kan basncn artrr Kan basnc der

Metabolizmay hzlandrr Metabolizma yavalar

Oksijen tketimini artrr Oksijen tketimi azalr

Solunum frekansn artrr Solunum frekans azalr

EEG' de beta dalgalar dominanttr EEG' de alfa dalgalar dominanttr

Kanda laktik asit artar Kanda laktik asit azalr

Derinin elektrik direnci der Derinin elektrik direnci ykselir

"Sava ve ka" cevab oluur Meditasyon cevab grlr