GEBELİKTE SIK GÖRÜLEN

RAHATSIZLIKLAR
Dr. Öğr. Üye. Ayşenur Turan
Gebelikte Sık Rastlanan Yakınmalar
• Bulantı, kusmalar

• Aşerme (pica)

• Mide ekşimesi, yanma (pyrosis)

• Konstipasyon

05.04.2023 2
• Baş dönmesi,
• Çarpıntı ve bayılma
• Sık idrara gitme
• Bel ve kasık ağrıları ve hareket zorluğu
• Kostalar hizasında ağrılar
• Hemoroid
• Vaginitis ve akıntı

05.04.2023 3
• Uykusuzluk
• Ptyalizm
• Variköz venler
• Ödem
• Bacak krampları
• Memelerde hassasiyet
• Ellerde rahatsızlık

05.04.2023 4
Bulantı ve Kusma 1/2

• Bulantı ve kusma gebeliğin erken döneminde görülen

semptomlardır.
• Bu semptomlar son menstrual perioddan sonra herhangi bir
zamanda ortaya çıkmakta ve genellikle de 6-12 hafta sonra
kendiliğinden sona ermektedir.
• Bazı kadınlar, sadece belirli yiyeceklere karşı tiksinme duyusu
yaşarlarken bazıları ise, sürekli bulantı hissi duyarlar.
• Bulantı genellikle sabahları en yoğun olarak hissedilmekle birlikte,
günün diğer saatlerinde de görülebilir.
05.04.2023 5
Bulantı ve Kusma 1/2

Gebelikte ortaya çıkan bulantı ve kusmanın nedeni tam olarak

bilinmemektedir.
Yapılan araştırmalar, hormonal, metabolik, toksik, nörolojik ve
psikosomatik faktörlerin, bulantı ve kusmanın ortaya çıkmasında etken
olduğunu göstermektedir.
Bunlar;
• Annenin gebeliğe ve gebeliğin getireceği durumlara gösterdiği
psikolojik tepki,
• Yorgunluk ve gastro-intestinal sistemde peristaltik hareketlerin
yavaşlamasıdır.
05.04.2023 6
Bakım 1/3

• Bulantı ve kusmanın tedavisi, her zaman başarılı olamamaktadır.

• Ancak semptomlar azaltılabilir.
• Ebe, bulantı ve kusma oluştuğunda, gebe kadına yardımcı olacak
önerilerde bulunabilir.
• Rahatsız edici kokulardan ya da etkileyen diğer faktörlerden
kaçınmak,
• Sabahları kalkmadan önce, küçük bir dilim ekmek ya da tuzlu
kraker yemek,

05.04.2023 7
Bakım 2/3

• Katı ve sulu yiyecekleri aynı anda almaktan kaçınmak,

• Az miktarda ve sık aralıklarla beslenmek,
• Yağlı ve aşırı baharatlı yiyeceklerden kaçınmak,
• Hipotansif durumdan ortaya çıkabilecek bulantıyı önlemek için
yataktan yavaş kalkmak ve
• Gün içerisinde ani pozisyon değişikliklerinden kaçınmak,
• Kusma duygusunu uyarabileceği için yemekten hemen sonra dişleri
fırçalamamak,
• Karbonatlı içecekler içmektir.
05.04.2023 8
Bakım 3/3

• Kadında günde bir defadan fazla kusma, ağız kuruluğu, idrar

konsantrasyonunda azalma gibi dehidratasyon belirtileri gözleniyorsa,
sağlık kuruluşuna başvurması önerilir.
• Bu durumda doktor kontrolünde antiemetikler kullanılmalıdır.
• Ancak, antiemetikler birinci trimestır süresince embriyo gelişimi üzerine
teratojenik etkisi göz önünde bulundurulmalı ve mümkünse
kullanımından kaçınılmalıdır
• Eğer bulantı ve kusma, 1. trimestrdan sonra da devam ederse (14.
haftaya kadar), "Hiperemezis Gravidarum" olarak adlandırılır.
• Bu durum, hastanede bakım almayı gerektiren önemli bir sorundur.
05.04.2023 9
Özetle; Bulantı Kusma
Gebeliğin ilk 3 ayında hormonların etkisiyle özellikle sabahları ortaya çıkar.
Genellikle 3. aydan sonra şikayetler azalır, zamanla tamamen kaybolur.
Bakım
• Yataktan kalkmadan bisküvi, kızarmış ekmek gibi kuru şeyler yenmeli,
• Az ve sık yemek yenmeli,
• Soslu, yağda kızartılmış, çok şekerli sulu gıdalar alınmamalıdır.
• Haşlama patates, ekmek, yumurta, peynir, yoğurt, pirinç pilavı, makarna,
yenebilir.
• Tuzlu leblebi ve içecekler ile soda da yararlıdır.
05.04.2023 10
Burun Tıkanıklığı ve Burun Kanaması
(Epistaksis)
• Burun mukozası estrojene duyarlı olduğundan gebelikte hafif
hiperemik ve ödemlidir.
• Bunun sonucunda, burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve burun
kanaması gelişebilir.

05.04.2023 11
Burun Tıkanıklığı ve Burun Kanaması Bakımı:
• Bu problem çoğunlukla tedaviye cevap vermeyebilir.
• Bu problemleri yaşayan kadın, uyuma güçlüğü çekebilir.
• Dekonjestanlar ve burun spreylerinin kullanımından mümkünse
kaçınılmalıdır. Çünkü bu gibi maddeler, burun tıkanıklığını
artırarak, başka rahatsızlıklara da neden olabilir.

05.04.2023 12
Yorgunluk
• Yorgunluk, gebeliğin erken dönemlerinde görülen bir semptomdur.
• Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, metabolik ihtiyacın artması
sonucu geliştiği düşünülmektedir.
• Yorgunluk, daha çok sabahları yaşanan bulantı ve kusma belirtilerini;
geceleri idrara çıkma ihtiyacı ise, yorgunluk hissini artırmaktadır.
• Genellikle bu sorun, birinci trimestrın sonunda ortadan kalkar.
• Kadının aşırı derecede yorgun olması, yeterli ve dengeli beslenmesini
engelleyebilir, varis ve tromboembolik komplikasyonların gelişme
riskini de artırabilir.

05.04.2023 13
Yorgunluk Bakımı: 1/3

• Kadın dinlenmek için her fırsatı değerlendirmeye çalışmalıdır.

• Günlük uyku ve dinlenme zamanlarını ayarlamak, erken yatmak ve
sorumlulukları aile üyeleriyle paylaşmak yardım­cı olabilir.
• Günde en az bir kez ayaklarını uzatarak dinlenmesi önerilir.
• En iyi dinlenme pozisyonu Sims pozisyonudur .
• Kadın yorucu olmayan bir işte çalışıyorsa, bulduğu her fırsatta
yürüyerek aktivitelerini artırabilir.

05.04.2023 14
Yorgunluk Bakımı: 2/3

• Bu pozisyon fetüsün
ağırlığını anneye
değil, yatağa vererek,
alt ekstremitelerde
dolaşımın rahat
sürdürülmesine
olanak sağlar.

05.04.2023 15
Yorgunluk Bakımı: 3/3

• Çalışan gebe kadın, öğle

tatilinde iş yerinde
bacaklarını bir
sandalyeye uzatarak
oturabilir.

05.04.2023 16
Sık İdrara Çıkma 1/2

• Gebelikte yaygın görülen, büyüyen uterusun mesane üzerine baskı

yapmasından dolayı ortaya çıkan bir semptomdur.
• Bu semptom, uterusun gebeliğin yaklaşık 12. haftasında pelvik
alanın dışına çıkarak abdominal kaviteye doğru ilerlemesi ile azalır.
• Gebelikte glomerüler filtrasyon hızının artışı, idrara çıkmada bir
artışa neden olmaz.
• Sık idrara çıkma ihtiyacı, son trimestırda büyüyen uterusun
pelvise yerleşerek, tekrar mesaneye baskı yapmasından dolayı
yeniden ortaya çıkar.

05.04.2023 17
Sık İdrara Çıkma 2/2

• Gebe kadına sık idrara çıkma ihtiyacı­nın normal olduğu

söylenmelidir.
• Ancak, idrar yaparken ağrı, yanma ya da idrarda kan gibi belirtiler
yaşıyorsa, idrar yolu enfeksiyonu yönünden incelenmelidir.
• Gebeliğin ilk ve son aylarında, öksürme ve hapşırmaya bağlı idrar
kaçırma (stres inkontinans) şikayeti de normal bir bulgu olarak
değerlendirilir.

05.04.2023 18
Sık İdrara Çıkma Bakımı: 1/2

• Gebelikte idrara çıkma sıklığının azaltılmasına yönelik herhangi bir

önlem yoktur.
• Gebelikte sık idrara çıkmayı önlemek İçin sıvı alımı asla
kısıtlanmamalıdır.
• Bu durumun normal olduğu gebeye anlatılmalıdır.

05.04.2023 19
Sık İdrara Çıkma Bakımı: 2/2

Ancak, stres inkontinans ve üriner enfeksiyon riskinin önlenmesinde;

• İçeceklerde kafein alımının azaltılması,
• Mesane-uyanıkken her iki saatte bir boşaltılması,
• İdrar kaçırma şikayeti varsa, gün boyunca emici pedler kullanılması
(böylece nemden dolayı oluşabilecek perineal tahriş de
önlenebilecektir) ve
• Kegel egzersizlerinin yapılması önerilebilir.

05.04.2023 20
Üriner Sistem Enfeksiyonu
• Gebelikte progesteronun düz kaslar üzerindeki gevşetici etkisi,
üreterlerde dilatasyona ve mesane tonüsünde azalmaya neden
olur.
• Sol üriner yolda hipotoni ve hipoperistaltizmin ile mesane ve
üreterlerde idrar stazı oluşur.
• Bu faktörlerin etkisi ile kadında üriner sistem enfeksiyonlarına
yatkınlık artmakta ya da önceki enfeksiyonların tekrarlama olasılığı
yükselmektedir.
• Bu nedenle de gebelikte pyelonefrit sık görülmekte ve tedavisi zor
olmaktadır.
05.04.2023 21
Özetle; Sık İdrar Yapma
• Gebeliğin ilk yarısında artan böbrek kan dolaşımı ve hormonların
etkisiyle, son yarısında ise bebeğin önde gelen kısmının mesaneye
yaptığı bası sonucunda sık idrar yapma isteği ortaya çıkar.
• İdrar yaparken yanma ve idrar renginde değişiklik olması
enfeksiyon belirtileridir. Derhal bir hekime başvurmalı ve gerekli
tedaviye başlanmalıdır.
• Enfeksiyon yoksa sık idrara çıkma normaldir.
• Geceleri tuvalete kalkmak zor geliyorsa, geceleri daha az su
içilmelidir.

05.04.2023 22
Göğüslerde Hassasiyet
• Göğüslerde hassasiyet, gebe kadının ilk fark ettiği gebelik
belirtisidir.
• Bu belirti, gebeliğin erken dönemlerinde başlar ve gebelik
süresince devam eder.
• Estrojen ve progesteron düzeyinde artma, göğüs uçlarının
duyarlılığının artmasına ve göğüslerde sızlama ve acı duymasına
neden olur.
• Özellikle soğuk havaya maruz kalındığında, bu hassasiyet daha
yoğun hissedilir.

05.04.2023 23
Bakımı: 1/2

• Göğüsleri iyi saran ve destekleyen, geniş omuz askılı sütyen

kullanmak, rahat geniş giysiler giyinmek önemlidir.
• Göğüslerin çok ağrılı olduğu zamanlarda soğuk uygulama yapmak,
hijyeni sürdürmek için ılık su İle göğüsleri yıkamak, göğüs uçlarına
yumuşatıcı pomatlar sürmek bu rahatsızlıkları azaltabilir.

05.04.2023 24
Bakımı: 2/2

• Doğum öncesi izlemler sırasında gebe kadın, göğüslerinden

kolostrum akıntısı olabileceğine ilişkin uyarılmalıdır.
• Göğüslerden kolostrumun,
• Sabun kullanmadan temiz ılık su ile yıkanarak temizlenmesi,
• Göğüs uçlarına temiz ped yerleştirilmesi ve bu pedlerin sık olarak
değiştirilmesi,
• Göğüslerin kuru ve temiz kalmasını sağlayarak, enfeksiyon
gelişme riskini önleyebilir.

05.04.2023 25
Pityalizm
• Pityalizm (salya üretiminde artma), gebelikte nadiren görülen bir
durumdur.
• Genellikle keskin ve acı salya üretimi vardır.
• Nedeni tam olarak bilinmemektedir.
• Etkin bir tedavisi yoktur.

05.04.2023 26
Bakımı:
Lokal olarak vasokonstrüksiyon yapıcı solüsyonlarla ağız içinin
çalkalanması, sakız çiğneme, sert bir şekerlemelerin emilmesi
problemi en aza indirmeye yardım edebilir.

05.04.2023 27
Vajinal akıntıda artma
• Vajinal akıntıda artma (lokore) gebelikde yaygın görülen bir
belirtidir.
• Vajinal akıntı; renksiz, kokusuzdur ve kaşıntıya neden olmadığı için
fazla rahatsızlık vermez.

05.04.2023 28
Gebelikte vajinal akıntının artmasının nedeni;
• Vajinal mukozanın hiperplazisi,
• Estrojen düzeyinin yükselmesi,
• Serviks/vajinal epitele kan desteğinin artmasından dolayı
endoservikal glandlar tarafından mukus üretiminin artmasıdır.
• Ayrıca, sekresyonların asiditesinin artması, kandida albikans
gelişimini uyarır ve monilial vajinitise yatkınlığı artırır

05.04.2023 29
Bakımı: 1/2

Hijyenin sürdürülmesi, tahrişin ve vajinal enfeksiyonların

önlenmesinde önemlidir.
Bunun için;
• Günlük banyo ya da duş yapılması biriken sekresyonlann
uzaklaştırılmasına yardımcı olur.
• Vajinal duştan ve tampon kullanımından kaçınılmalıdır.
• Çünkü bunlar sekresyonların stazına bağlı enfeksiyon gelişmesine
neden olabilir.

05.04.2023 30
Bakımı: 2/2

• Genital bölgede nem ve ısı artışına neden olacağından

• Sıkı naylon külot ve külotlu çorap kullanımından kaçınmak ve
pamuklu iç çamaşırlarını tercih etmek,

Nemliliğin ve vulvar tahrişin önlenmesine ve vulvar bölgenin

havalanmasına yardım eder.

• Gebe kadınlar, vajinal akıntıyı kontrol etmek için perineal ped

kullanabilir.
05.04.2023 31
Özetle; Vaginal Akıntı:
• Normalde gebelerde artan östrojen miktarına bağlı olarak, kokusuz, kaşıntı
yapmayan yumurta akı kıvamındaki akıntı görülür.
• Kokulu, vajende yanma, kaşıntı yapan sarı-yeşil veya kesilmiş süt kıvamında
beyaz renkli akıntı enfeksiyon belirtisidir.
Öneri:
- Her gün iç çamaşırı değiştirilmelidir.
- Tuvalet temizliğine dikkat edilmelidir.
- Vajenin içi yıkanmamalıdır. (vajinal duş)
- Enfeksiyon belirtisi varsa mutlaka bir hekime başvurulmalıdır
- Vaginal deodorantlar ve parfümlü sabunlar kullanılmamalıdır.
05.04.2023 32
Geç Dönem Rahatsızlıklar (İkinci ve Üçüncü
Trimestır)
• İkinci ve üçüncü trimestırda oluşan rahatsızlıklar, benzer özellikler
göstermesi nedeniyle birlikte ele alınmıştır.
• Bu rahatsızlıkların çoğu, gebeliğin getirdiği fizyolojik değişimlerin
bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır

05.04.2023 33
Mide Yanması (Pirozis)
• Gebelikte gastrik motiiitenin azalmasına bağlı, asidik mide içeriği
özefagus içerisine regürjite olmakta ve mide yanması şikayeti
yaşanmaktadır.
• Regürjitasyon, özefagus mukozasında da yanma ya da irritasyona
neden olur.
• Yanma hissi, genellikle asit regürjitasyonu, geğirme, bulantı ve
epigastrik baskı gibi diğer gastro intestinal semptomlarla birlikte
bulunur.
• Bazen ağızda kötü bir tat bırakır.
05.04.2023 34
Gebelikte mide yanmasına neden olan faktörler;
• Büyüyen uterusun midenin yerini değiştirmesi,
• Endişe, anksiyete gibi psikolojik faktörler
• Yorgunluk
• Beslenme bozukluğu
• Mide yanmasına neden olabilir

05.04.2023 35
Bakımı:
• Mide yanması şikayeti olan gebe • Az miktarda ve sık aralıklarla
Bir kadına; yemesi,
• Aşırı yemek yememesi , • Özellikle geceleri mide yanması
• Yağlı ve kızartılmış yiyeceklerden ile uyanıldığı durumlarda bir
kaçınması, bardak süt içmesi,
• Yemeklerden sonra bir süre • Yatmadan hemen önce herhangi
dinlenmesi, bir şey yemekten ve içmekten
• Her gün yeterli miktarda sıvı kaçınması,
alması (en az 6-8 bardak ),
05.04.2023 36
İştahta Artma
• Gebelik süresince hemen her zaman görülebilmektedir.
• Hormon seviyesindeki yükselme yiyeceklere karşı isteği artırır.
• Bazı yiyeceklere karşı özel ilgi duyulabilir.
• Buna "aşerme" ya da "pika" adı verilir.

05.04.2023 37
Ayak Bileklerinde Ödem:
• Gebe kadınların 2/3'sinde son aylarda alt ekstremitelerde ödem görülür.
• Gebelikte ödeme neden olan faktörler;
• Uzun süre oturma ya da ayakta durma,
• Kapiller permabilitenin artması,
• Bu durumlarda gelişen ödem de normal olarak düşünülmelidir,
• Ayak bileğinde ödem,
• Proteinüri yada hipertansiyon belirtileri ile birlikte olduğunda
gebe kadın pre-eklemsi, eklemsi yönünden değerlendirilmelidir.

05.04.2023 38
Bakımı: 1/2

• Ödem en iyi istirahatle giderilir. Aynı zamanda ödem oluşumunu

artıran koşullardan kaçınılmalıdır.
• Uzun süre oturmak ya da ayakta durmaktan kaçınmak,
• Otururken ya da dinlenirken bacakları ve kalçaları yükseltmek,
• Diyette tuz ayarlaması yapmak,

05.04.2023 39
Bakımı: 2/2

• Bacak çevrelerinde sıkı jartiyer ve çorap bantları kullanmaktan

kaçınmak,
• Rahat ayakkabı giyinmek
• Ayak egzersizleri yapmak (ayak bileğini 30 kez yukarı ve aşağı
doğru bükmek ve sonra yine ayak bileklerini 8'er kez bir taraftan
öbür tarafa çevirmek) yardımcı olabilir.

05.04.2023 40
Özetle; Ödem
Hormonların etkisiyle vücutta su tutulması, gebelikte görülen ödemin
nedenidir. Gebeliğin geç döneminde sadece bacaklarda ortaya çıkan
ödem tedavi gerektirmez. Ödem; sabahları, el, yüz ve bacaklarda
meydana geliyorsa, gebelik zehirlenmesi belirtisidir. Tedavisi gerekir.
Öneri
• Uzun süre ayakta durulmamalıdır.
• Sıkı-lastikli çorap ve iç çamaşırı giyilmemelidir.
• Bacaklar yükseğe kaldırılarak dinlenilmelidir.

05.04.2023 41
Variköz Venler

• Varisler ya da venlerin genişlemesi, gebelikte yaygın görülen bir

durumdur.
• Gebelikte uterusun genişleyerek büyümesi;
• İkinci ve üçüncü trimestırlarda alt ekstremitelerde venöz dönüşün
engellenmesine,
• Alt ekstremitedeki venlerde göllenen kanın, venin damar çeperine
baskı yapmasına neden olur.
• Böylece venler genişler, inflamasyona uğrar.

05.04.2023 42
Gebelikte variköz venlere neden olan faktörler: 1/2
• Gebelikte artan progesteronun damarlar üzerine gevşetici etkisi,
• İleri anne yaşı,
• Herediter faktörler (ven duvarlarının zayıflığı, mevcut varisler),
• Aşırı kilo alımı,
• Uzun süre ayakta durmayı gerektiren işler,
• Çoğul gebelik,
• İri fetüs
• Konstipasyon
• Gebelikte variköz venlerin oluşumuna yatkınlığı artırmaktadır.
05.04.2023 43
Gebelikte variköz venlere neden olan faktörler: 2/2
• Flebotrombosis ve tromboflebitis variköz venlerin komplikasyonlan
olarak gelişebilir.
• Ancak bunlar genellikle sağlıklı gebe bir kadında oluşmaz.
• Bu komplikasyonlann oluşma nedeni genellikle yaralanmalardır.
• Özellikle, gebelikten önce varis gelişmiş olan kadınların,
destekleyici ve elastik çorap giyinmeleri (destekleyici çoraplar,
sabah yataktan kalkmadan önce ve bacaklar yatakta bir süre
yüksekte tutulduktan sonra giyilmeli ve gün boyu kullandıktan
sonra, yatarken çıkarılmalıdır), otururken ya da dinlenirken
bacaklarını ve kalçasını yükseltmesi önerilebilir.

05.04.2023 44
05.04.2023 45
Özetle; Varis Oluşumu
Gebelikte büyüyen uterusun yaptığı basıya bağlı olarak, bacaklarda,
labium majör ve labium minörlerde varis meydana gelebilir.
Öneri :
• Uzun süre ayakta durulmamalıdır.
• Önceden varis varsa veya gebelikte ortaya çıkmışsa gebeliğin
erken döneminden itibaren elastik varis çorabı giyilmelidir.
• Bacaklar yükseğe kaldırılarak dinlendirilmelidir.
• Ayaklara düzenli egzersiz yapılmalıdır.
• Dolaşımı artırmak için ayak bileklerine daireler çizdirilebilir.
05.04.2023 46
Hemoroidler 1/2

• Hemoroidler (rektal venlerdeki varisler) anüs ve rektumun ait

ucundaki venlerin genişlemesidir.
• Normal koşullarda genellikle konstipasyon nedeniyle zorlanmalar
sonucu gelişir.
Gebelikte ise;
• Fetüsün büyümesi ve gebeliğin ilerlemesiyle venler üzerine
basıncın artması,
• Venöz sirkülasyonun engellenmesi,

05.04.2023 47
Hemoroidler 2/2

• Barsakların yer değiştirmesi

• Konstpasyona bağlı olarak ortaya çıkar.
• Gebelikte ya da doğumda oluşan hemoroidler, doğum sonu
dönemden sonra kaybolur.
• Önceki gebeliğinde hemoroidi olan kadın, bu gebeliğinde
semptomların şiddetlenmesinden dolayı daha fazla güçlük
yaşayabilir.

05.04.2023 48
Hemoroid,
• Sızlama,
• Şişme,
• Kaşıntı,
• Ağrı
• Kanama
Şeklinde belirti verir.

05.04.2023 49
Konstipasyon
Gebelikte kadında konstipasyona yatkınlığı artıran faktörler;
• Progesteron düzeyindeki artışın barsak hareketlerini yavaşlatması,
• Büyüyen uterusun barsaklar üzerine baskı yapması,
• Fe preparatlarının kullanılması,
• Yetersiz sıvı alınması,
• Yetersiz egzersiz alışkanlığı
• Beslenme alışkanlığıdır.

05.04.2023 50
Bakımı:
• Konstipasyon sorununun önlenmesine yönelik gebe kadına; sıvı
alımını artırması (2500-3000 cc/gün),
• Sabahlan aç karnına bir bardak kuru erik suyu ya da ılık içecekler
içmesi,
• Lifli besinleri tüketmesi,
• Düzenli barsak alışkanlığı geliştirmesi,
• Günlük düzenli egzersiz yapması önerilmektedir.

05.04.2023 51
Özetle; Kabızlık ve Hemoroid Oluşumu
Hormonal etki ile mide-barsak hareketlerinin gebelikte yavaşlaması
ve büyüyen uterusun rektum üzerine yaptığı bası sonucu kabızlık ve
hemoroid gelişir.
Öneri :
• Bol çiğ sebze ve meyve yenmelidir.
• Her gerektiğinde beklemeden tuvalete gidilmelidir.
• Sabah aç karnına bir su bardağı ılık şekerli su içilmesi yarar
sağlar.
05.04.2023 52
Kas Krampları
• Gebe kadının günde 1.2 gr kalsiyum ve fosfora ihtiyacı vardır.
• Bu oran normal bir kadının gereksiniminden 0.4 gr daha fazladır.
• Yetersiz ve dengesiz beslenen ya da beslenme bozukluğu olan gebe
kadınlarda bu gereksinim kemik depolarından karşılanır.

05.04.2023 53
Bakımı: 1/2

• Kas kramplarının acil önlemi, kasın gerilmesini

gerektirir.
• Bu sorun, kadın sırtüstü pozisyonda bacaklarını
ayaklarına doğru itmeye çalışırken, diğer bir
kişinin de kadının dizinden aşağıya doğru baskı
yapması ile çözümlenebilir .

05.04.2023 54
Bakımı: 2/2

• Aynı zamanda krampların önlenmesi için kadına;

• Hafif, geniş topuklu ayakkabı giyinmesi,
• Yatmadan önce bacaklarını kasıklardan ayaklarına kadar titreşim
halinde sallaması,

05.04.2023 55
Özetle; Bacak Krampları
Kaslarda ani kasılmalara kramp denir. Kalsiyum ve fosfor fazlalığı
sonucu ortaya çıkar.
Öneri :
• Bacaklara masaj yapılmalıdır.
• Bölgesel (kramp giren yerlere) sıcak uygulanır.
• Uyanırken bacaklar aniden gerilmemelidir.
• Yürürken önce topukla yere basılmasına dikkat edilmelidir.

05.04.2023 56
Yorgunluk
• Gebeliğin birinci trimestırında yaşanan yorgunluk şikayeti, İkinci ve
üçüncü trimestırlarda da devam edebilmektedir.
• Gebeliğin erken döneminde yorgunluğa neden olan faktörlerin
yanı sıra, özellikle kalabalık ve sıcak ortamlarda bulunma ve ani
pozisyon değişimi yorgunluk hissini artırabilir

05.04.2023 57
Bakımı:
Çözüm;
• Temiz havaya çıkma,
• Rahat bir ortamda dinlenme yorgunluk hissini azaltabilir.

05.04.2023 58
Solunum Sıkıntısı
• Solunum sıkıntısı, üçüncü trimestırda, diyafragma seviyesinin büyüyen
ve genişleyen uterusun baskısı ile 4 cm yükselmesi ve akciğerlerin
baskılanması sonucunda vital kapasitenin azalmasına bağlı olarak artar,
• Primigravidalarda gebeliğin son birkaç haftasında solunum sıkıntısı,
fetüsün pelvise yerleşmesinden dolayı uterusun fundusunun aşağı
inmesi ile azalır.
• Gebe kadın, sırtüstü pozisyonda düz olarak yatarken ya da efor sarf
ettiği zaman solunum sıkıntısı artabilir.
• Eğer solunum sıkıntısı, gebeliğin ilk aylarında yaşanıyorsa, gebe kadın
kalp hastalığı yönünden araştırılmalıdır.

05.04.2023 59
Uyuma Güçlüğü
• Gebe kadınlarda uyuma güçlüğü, psikolojik nedenlere bağlı
olabildiği gibi pek çok fiziksel faktörlere de bağlı olabilir.
• Büyüyen uterus,
• Hareketli bir fetüs,
• Sık idrara çıkma,
• Solunum sıkıntısı,
• Bacak krampları gibi rahatsızlıklar
uyuma güçlüğüne neden olmaktadır.

05.04.2023 60
Bakımı: 1/2

Uyuma güçlüğünün azaltılmasında gebe kadına;

• Yatmadan önce kafeinsiz sıcak ya da ılık bir içecek içmesi,
• Sırta hafif bir masaj uygulaması, uygun pozisyon (sırtın ve bacaklarının
arasını yastıkla destekleme) alması önerilir.
• Gevşeme egzersizleri de (boyun kaslarını gevşetici egzersizler, omuz
egzersizleri, kol egzersizleri gibi) uyuma güçlüğünü azaltmada etkili
olabilir.
• Sims pozisyonu, kan dolaşımını rahatlatıcı etkisinden dolayı dinlenme
ve uyuma sırasında tercih edilebilir.
05.04.2023 61
Bakımı: 2/2

• Gebe kadınlar, gebelik sırasında uyku ve dinlenme gereksinimlerini

karşılayabilmek için gece uykusunun dışında gün içerisinde de uyumaya
gereksinim duyarlar.
• Gebe kadın supin pozisyonda (sırt üstü, düz uzanma) dinlenmekten
kaçınması gerektiğini bilmelidir.
• Aksi takdirde supine hipotansiyon sendromu (güçsüzlük hissi, terleme
ve uterusun vena cava inferior üzerine baskı yapmasına bağlı
hipotansiyon) gelişebilir.
• Ayrıca gebe kadın, venöz staz riskinden dolayı dizlerini bükerek
oturmaması ve uzanmaması gerektiği konusunda bilgilendirilmelidir.
05.04.2023 62
Baş Ağrısı
• Gebelik döneminde kadınların çoğu, baş ağrısı yaşamaktadır.
• Baş ağrısı, gebelikte artan kan volümünün, serebral arterler
üzerine bası yapmasından kaynaklanmaktadır.
• Gebe kadınların bazıları, migren ağrılarının gebelik süresince daha
da kötüleştiğini ifade ederler

05.04.2023 63
Öneriler:
• Alın bölgesine soğuk uygulama yapılarak, dinlenmek yararlı olabilir.
• Bunun yanında, baş ağrısı dayanılmaz olduğunda doktor önerisi ile
ağrı kesici (acetaminofen) kullanılabilir

05.04.2023 64
Brakston Hicks Kontraksiyonları 1/2

• Braxton Hicks Kontraksiyonları, gebeliğin 8-12 haftası gibi erken

dönemlerinde başlamaktadır.
• Bu kontraksiyonlar sırasında uterus aralıklı olarak kasılır ve sonra
yeniden gevşer.
• Gebeliğin erken döneminde gelişen bu kontraksiyonlar, braxton
hicks kontraksiyonları olarak adlandırılır ve gebe kadın tarafından
fark edilmeyebilir.

05.04.2023 65
Brakston Hicks Kontraksiyonları 2/2

• Gebeliğin birinci trimestırında gelişen kontraksiyonlar, ikinci ve

üçüncü trimestırda gelişenlerden da ha hafif düzeydedir.
• Gebe kadın bu kontraksiyonlar sırasında, menstrual kramp tarzında
hafif bir ağrı hissedebilir.
• Bu kontraksiyonlar, eylemin başladığını gösteren işaretler
olmamakla birlikte, sağlık personeline bildirilmelidir.
• Ancak kontraksiyonların düzenli hale gelmesi, doğum eyleminin
başladığını gösterebilir.

05.04.2023 66
Bakımı:
Kontraksiyon sırasında kadının sol lateral pozisyonda dinlenmesi,
kontraksiyonlar düzenli hale gelirse, bir sağlık kuruluşuna
başvurması önerilir.

05.04.2023 67
Memelerde Hassasiyet
Erken ve geç gebelik döneminde rahatsızlığa neden olabilir.
Öneri :
• 24 saat süre ile uygun sütyen kullanılmalıdır.
• Sütyen, kan dolaşımını sağlayarak hassasiyeti azaltır.

05.04.2023 68
Gebelerde Meme Bakımı Nasıl Yapılır?
• Meme bakımı 7. ayda başlamalıdır.
• Meme uçları günde 2 kez temiz bir bez, pamuk veya tülbentle, ılık
sabunlu suyla yıkanıp, kurulanmalıdır.
• Meme başları içe çökükse, masaj yapılarak dışarı çıkarılmaları
sağlanmalıdır (Hoffman egzersizleri).
• Meme başlarının yumuşaması ve çatlak oluşumunu önlemek için;
yumuşatıcı pomatlar sürülebilir.
• Anne adayına emzirme tekniği gösterilmelidir.
• Eğer annede erken doğum riski ya da daha önce erken doğum öyküsü
varsa meme ucunun uyarılarak oksitosin salınımasından kaçınılmalıdır.

05.04.2023 69