NOLI ME TANGERE

Sinimulang sulatin ni Dr. Jose P. Rizal ang mga unang bahagi ng "Noli Me Tangere" noong 1884
sa Madrid noong siya ay nag-aaral pa ng medisina. Nang makatapos ng pag-aaral, nagtungo siya
sa Paris at doon ipinagpatuloy ang pagsusulat nito.. At sa Berlin natapos ni Rizal ang huling
bahagi ng nobela noong Pebrero 21,1887.

Sa simula, binalak ni Rizal na ang bawat bahagi ng nobela ay ipasulat sa ilan niyang kababayan
na nakababatid sa uri ng lipunan sa Pilipinas at yaon ay pagsasama-samahin niyang upang
maging nobela. Ngunit hindi ito nagkaroon ng katuparan sapagkat ang kanyang mga kaibigan na
sana ay tutulong sa kanya ay wala ring nagawa kundi ang mambabae at magsugal., kaya sa harap
ng kabiguang ito, sinarili niya ang pagsulat nang walang katulong.

Ipinaliwanag ni Rizal sa kanyang liham sa matalik niyang kaibigang si Dr. Ferdinand Blumentritt
ang mga dahilan kung bakit niya isinulat ang "Noli." Ang lahat ng mga ito ay maliwanag na
inilarawan sa mga kabanata ng nobela.

Ang pagsusulat ng "Noli Me Tangere" ay bunga ng pagbasa ni Rizal sa "Uncle Tom's

Cabin" ni Harriet Beacher Stowe, na pumapaksa sa kasaysayan ng mga aliping Negro sa
kamay ng mga panginoong puting Amerikano. Inilarawan dito ang iba't ibang kalupitan at
pagmamalabis ng mga Puti sa Itim. Inihambing niya ito sa kapalarang sinapit ng mga
Pilipino sa kamay ng mga Kastila.
Minsan na niyang muntikang nang sunugin ang nobela sapagkat nawalan na siya ng pag-
asa na mailimbag ito dahil sa kaukulangan ng pera.
Si Dr. Maximo Viola , ang kaibigan ni Rizal, na taga- San Miguel, Bulacan ay nahiraman
niya ng pera para maipalimbag niya ang nobelang Noli Me Tangere.
Ang Noli Me Tangere na isang Latin phrase na ang ibig sabihin sa Ingles ay Touch Me
Not at sa tagalong Huwag Mo Akong Salingin.
Kuha rin ito sa Bibliya mula sa isang berso ng ebanghelyo ni San Lukas ngunit may
pagkakamali pala rito dahil ito ay mula pala sa ebanghelyo ni San Juan
( St. John 20: 13-17 )
Naglalaman ito ng 63 kabanata at isang epilogo.
Ito ay naglalahad ng sakit o kanser ng lipunan, maling pamamalakad ng pamahalaan at
simbahan.
Ito rin ay itituring na pinakadakilang dokumentaryong sosyal ng Pilipinas at Ebanghelyo
ng Pagkamakabagong Pilipino.
May nawalang kabanata sa Noli Me Tangere ang Elias at Salome kasunod ito dapat ng
Kabanata 24 tungkol sa pagtakas ni Elias mula sa piknik nang siya ay hinuli ng mga
guwardiya sibil at nagpaalam siya sa kanyang kasintahang si Salome. Si Rizal mismo ang
kumuha ng kabanata sa kadahilanang kakulangan ng pera. Kailangan bawasan ang mga
pahina para sa pagpapalimbag. Pinaikli rin niya ang mga ilang kabanata.

Bakit isinulat ang Noli Me Tangere?

1. Matugunan ang paninirang - puring ipinaratang ng mga Kastila sa bansa at Pilipino.
2. Maiulat ang kalagayang panlipunan, uri ng pamumuhay, paniniwala, pag-asa, mithiin,
karaingan at kalungkutan ng bayan.
3. Naihayag ang maling gamit ng relihiyon.
4. Maipaliwanag ang tunay na relihiyon.
5. Mailantad ang nakatagong kasamaan ng pamahalaan.
6. Mailarawan ang kamalian, kapintasan at bisyo.

NOLI ME TANGERE EL FILIBUSTERISMO

Nobela ng pag-ibig Nobela ng Pulitika
Likha ng puso Likha ng Utak
Punum-puno ng emosyon, pag-ibig, Naglalaman ng matinding emosyon
Pang-aapi, pagsusumamo, at ng pagkamuhi, sakit ng kalooban,
paghihirap kalungkutan at paghihimagsik.
ng kalooban

1
MgaTauhan ng Noli Me Tangere
I. Angkan ni Crisostomo Ibarra
A. Crisostomo Ibarra
- binatang nag-aral sa Europa; nangarap na makapagpatayo ng paaralan upang
matiyak ang magandang kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego.
- anak ni Don Rafael Ibarra
- kasintaha ni Ma. Clara
B. Don Rafael Ibarra
- ama ni Crisostomo Ibarra
- mayamang taga -San Diego
- nabilanggo at namatay
- nakainggitan nang labis ni Padre Damaso dahilan sa yaman kung kaya
nataguriang erehe.
C. Don Saturnino
- lolo ni Crisostomo Ibarra
- naging sanhi ng pagkamatay ng lolo ni Elias
D. Eibarrimendia
- ninuno ni Crisostomo

II. Angkan ni Maria Clara

A. Maria Clara
- Mayuming kasintahan ni Crisostomo
- mutya ng San Diego
- anak anakan ni Kapitan Tiyago
- na inihimatong anak ng kanyang ina na si Doa Pia Alba kay Padre Damaso
B. Kapitan Tiyago ( Don Santiago delos Santos )
- Mangangalakal na tiga-Binondo;
- ama-amahan ni Maria Clara.
- mayaman at maimpluwensiya sa gobyerno
C. Donya Pia
- Masimbahing ina ni Maria Clara
- namatay matapos na kaagad na siya'y maisilang.
D. Tiya Isabel
- Hipag ni Kapitan Tiago
- tiya ni Maria Clara
- tumulong sa pagpapalaki kay Maria Clara.

III. Mga Pari

A. Padre Damaso Verdoglasgas

- Isang kurang Pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos maglingkod ng
matagal na panahon sa San Diego.
- ninong ni Maria Clara
B. Padre Salvi
- Kurang pumalit kay Padre Damaso
- nagkaroon ng lihim na pagtatangi kay Maria Clara.
C. Padre Hernando de la Sibyla
- kura ng Tanawan
- Paring Agustino na lihim na sumusubaybay sa mga kilos ni Ibarra.

IV. Pamilya ni Sisa

A. Sisa
- Isang masintahing ina na ang tanging kasalanan ay ang pagkakaroon ng asawang
pabaya at malupit
- inang nabaliw at asawa ni Pedro
B. Pedro
- masamang asawa ni Sisa at iresponsableng ama
C. Basilio
2
 - panganay na anak ni sisa
- sakristan at tagatugtog ng kampana sa simbahan ng San Diego
D. Crispin
- bunsong anak ni Sisa na sinaktan ng Sakristan Mayor
- pinagbintangang nagnakaw

V. Mga Mag-asawa
A. DoaVictorina
- Babaing nagpapanggap na mestisang Kastila kung kaya abut-abot ang kolorete sa
mukha at maling pangangastila.
- asawa ni Don Tiburcio
B. Don Tiburcio de Espadaa
- Isang pilay at bungal na Kastilang napadpad sa Pilipinas sa paghahanap ng magandang
kapalaran
- napangasawa ni Donya Victorina.
- nagkukunwaring doktor
C. Doa Consolacion
- Napangasawa ng alperes; dating labandera na may malaswang bibig at pag-uugali
- kaaway ni Doa Victorina
D. Alperes
- Matalik na kaagaw ng kura sa kapangyarihan sa San Diego
- asawa ni Doa Consolacion

VI. Ang Iba Pang Mga Tauhan

A. Elias
- Piloto at magsasakang tumulong kay Ibarra para makilala ang kanyang bayan at ang
mga suliranin nito.
- nagligtas kay Crisostomo
- anak ng angkang kaaway ng mga ninuno ni Crisostomo
B. Pilosopo Tasyo
- Maalam na matandang tagapayo ng marurunong na mamamayan ng San Diego
C. Don Filipo
- Tinyente mayor na mahilig magbasa na Latin
- ama ni Sinang
D. Seor Nol Juan
- Namahala ng mga gawain sa pagpapatayo ng paaralan.
E. Lucas
- Taong madilaw na gumawa ng kalong ginamit sa di-natuloy na pagpatay kay Ibarra.
F. Linares
- Malayong pamangkin ni Don Tiburcio
- pinsan ng inaanak ni Padre Damaso na napili niya para mapangasawa ni Maria Clara.
G. Kapitan Basilio
- Ilan sa mga kapitan ng bayan sa San Diego tulad nina Kapitan Tinong at Kapitan
Valentin
H. Tarsilo at Bruno
- Magkapatid na ang ama ay napatay sa palo ng mga Kastila.
I. Iday, Sinang, Victoria,at Andeng
- Mga kaibigan ni Maria Clara sa San Diego
M. Kapitan-Heneral
- Pinakamakapangyarihan sa Pilipinas
- lumakad na maalisan ng pagka-ekskomunyon si Ibarra.
N. Mang Pablo
- Pinuno ng mga tulisan na ibig tulungan ni Elias.
. Tinyente Guevarra
- Isang matapat na tinyente ng mga guwardiya sibil
- nagsalaysay kay Ibarra ng tungkol sa kasawiang sinapit ng kanyang ama.
NG. Kapitana Maria
- Tanging babaing makabayan na pumapanig sa pagtatanggol ni Ibarra sa alaala ng ama.
O. Albino
- Dating seminarista na nakasama sa piknik sa lawa.
3
4