Sknderbeu

Gjergj Kastrioti (l. 6 maj 1405 v. 17 janar 1468), i njohur si Sknderbeu (nga osmanishtja:
skender Bey), ishte nj fisnik dhe udhheqs ushtarak shqiptar. Ai i shrbeu Perandoris Osmane
n vitet 142343 dhe pas largimit nga shrbimi i saj, ai udhhoqi nj luft t shqiptarve kundr
Perandoris Osmane. Sknderbeu gjithmon e nnshkroi veten si Zot i Arbris (latinisht: Dominus
Albaniae), dhe nuk pretendoi tituj t tjer prve tij n dokumentet zyrtare.
Nj antar i familjes fisnike t Kastriotve, ai u
drgua si peng n oborrin perandorak
osman, ku u arsimua dhe hyri n shrbim t
sulltanit pr njzet vitet e ardhshme. Ai u
ngrit sipas gradave, duke kulminuar n
emrimin si sanxhakbej i Sanxhakut t
Dibrs n vitin 1440. N vitin 1443, ai
braktisi osmant gjat betejs s Nishit dhe
u b sundimtar i Krujs, Svetigradit dhe
Modriit. N vitin 1444, ai u emrua prijs i
Lidhjes s Lezhs, q konsolidoi fisnikrin
n at q sot sht Shqipri. Prkundr
vlers s tij ushtarake, ai nuk ishte n
gjendje t bnte m shum se sa t
mbante zotrimet e tij brenda nj treve
shum t vogl n Shqiprin e veriut,
ku ndodhn pothuajse t gjitha fitoret e
tij kundr osmanve. Prve
shqiptarve, sipas Oliver Jens Schmitt
ndr prkrahsit e tij kishte sllav, vlleh
dhe grek. Pr 25 vjet, nga viti 1443
deri n vitin 1468, ushtria 10,000
antarshe e Sknderbeut luftoi e fitoi
kundr forcave osmane, t cilat ishin
vazhdimisht m t mdha dhe m t
furnizuara. Gj pr t ciln u admirua.
N vitin 1451, ai njohu de jure
suzerenitetin e Mbretris s Napolit nprmjet Traktatit t
Gaets, pr t siguruar nj aleanc mbrojtse, edhe pse ai mbeti nj sundimtar de
facto i pavarur. N vitet 146061, ai mori pjes n luftrat civile t Italis n mbshtetje t
Ferdinandit I t Napolit. N vitin 1463, ai u b komandanti kryesor i forcave kryqtare t papa Piut II,
por papa vdiq ndrsa ushtrit ende po mblidheshin. S bashku me venedikasit ai luftoi kundr
osmanve gjat Lufts osmanovenedikase t viteve 146379, deri n vdekjen e tij n janar t vitit
1468.
Aftsit ushtarake t Sknderbeut prbnin nj penges t madhe pr zgjerimin osman, dhe ai u
konsiderua nga shum njerz n Evropn Perndimore si nj model i rezistencs s krishter ndaj
osmanve mysliman. Sot, ndr shqiptar, Sknderbeu njihet si heroi kombtar i tyre, trashgim e
t cilit sht e dukshme n t gjith trevat shqiptare.
 Emri
Forma origjinale latine e mbiemrit, Castrioti (gjithashti si Castriothi in 1408), n historiografin
e sotme shqiptare paraqitet si Kastrioti, ndrsa emri i tij si Gjergj. Charles du Fresne (1610
1688), duke shkruar n latinisht, prdori Georgius Castriotus Scanderbegus n veprn e tij. C.
C. Mooren veprn biografike pr Sknderbeun (1850) prdori Castriot. Mbiemeri rrjedh nga
latinishtja castrum nprmjet fjals greke (shqip: kshtjell). Sipas Fan Nolit, mbiemri
sht nj toponim, q rrjedh nga fshati Kastriot n Shqiprin e sotme verilindore.

Osmant i dhan atij emrin , skender bey ose skender be, q do t thot "zoti Sknder"
ose "zoti Aleksandr", q n gjuhn shqipe paraqitet si Sknderbej ose Sknderbeu. N letrn e vitit
1450 drguar Republiks s Reaguzs nga Sknderbeu, ai u nnshkrua si ("Skeder
beg"), dhe n vitin 1459 si ("Skender beg"). I latinizuar nga Barleti si Scanderbegi, ky
emr sht supozuar t ket qen nj krahasim i aftsive ushtarake t Sknderbeut me ata t
Aleksandrit t Madh. N vitin 1463, emri i tij u shkrua n latinisht si Zorzi Castrioti.

Biografia
Gjergj Kastrioti ishte djali m i vogl i Gjon Kastriotit dhe i princeshs Vojsava, fmija i fundit midis 4
djemve dhe 5 vajzave. Mendohet se lindi m 6 maj 1405 n Dibr. U mor peng si nizam pas
thyerjes s t atit nga Sulltan Murati m 1421 dhe u drgua n oborrin e Sulltanit n Adrianopoj.
Atje, zgjuarsia dhe shkathtsia e quan Gjergjin n shkolln e sulltanit (iogllanve) q prgatiste
komandant e npuns.
Natyra i kishte dhn dhunti mendore e fizike. Atje mori emrin Isknder (Aleksandr). Pas mbarimit
t shkolls, Gjergj Kastrioti "(Sknderi)" kreu detyra ushtarake n Ballkan e n Azin e Vogl, duke u
dalluar pr trimri dhe pr kt arsye iu dha titulli bej q do t thot princ ose fisnik pra Sknderbeg
do t thot Aleksandri princ ose fisnik. Ai nuk e harroi vendin e tij t dashur dhe priste me padurim
rastin t kthehej n tokn q e lindi. Me vdekjen e t atit, ai shpresonte t'i zinte vendin, por n fakt
sulltani e emroi sanxhakbej jasht tokave shqiptare.
Sknderbeu nuk hoqi dor nga ideja pr t'u kthyer n Shqipri n fronin e t atit, deri n vitin 1443
kur ai u nis kundr Janosh Huniadit nn komandn e bejlerbeut t Rumelis.
M 3 nntor 1443 n afrsi t Nishit, u ndeshn dy ushtrit. Ushtria osmane u shpartallua dhe u
trhoq n panik. Sknderbeu filloi t zbatonte planin e kryengritjes, s bashku me 300 kalors
shqiptar e me t nipin Hamza Kastrioti, u kthye n Dibr, ku populli e priti si lirimtar. Mori masa
pr prforcimin e rrugve nga mund t vinin osmant, dhe prej andej iu drejtua Krujs. Me nj
ferman t rrem shtiu n dor qytetin e garnizonin dhe kshtu m 28 nntor 1443 u shpall
rimkmbja e principats s Kastriotve. Mbi kshtjelln e Krujs u ngrit flamuri me shkabn e zez
dykrenare i Kastriotve.
Kryengritja u prhap shpejt n viset e tjera dhe feudalt e tjer u ngritn gjithashtu. Gjat dhjetorit,
Shqipria e Mesme dhe e Veriut u spastruan nga forcat osmane, u liruan njra pas tjetrs
kshtjellat e ksaj zone. Sknderbeu ishte organizatori i Kuvendit t Arbrit, n t cilin u zgjodh si
prijs i Lidhjes Shqiptare t Lezhs. Ai u martua me t bijn e Gjergj Arianitit me Donika Arianitin
pr t forcuar lidhjet e tij me principatat e tjera.
N janar t vitit 1468 Sknderbeu u smur gjat zhvillimit t nj Kuvendi t thirrur nga ai, n t cilin
ishin t ftuar t gjith princat shqiptar. Vdiq me 17 janar 1468 n Lezh. I mbuluar me lavdi, ai u
varros n Lezh. Shqiptart humbn prijsin e lavdishm q i udhhoqi pr 25 vjet rresht. E shoqja
me t birin emigruan, sikurse edhe nj pjes e paris shqiptare, pr n Itali. Rreth prkrenares
ekziston ideja se e ka mbajtur pr nder t Pirros s Epirit, pasi edhe ai ka mbajtur po t njjtn
prkrenare.
 Legjenda
N nj rast Ballaban Pasha i drgoi Sknderbeut
nj dhurat: katr kuaj arab s bashku me nj
pajisje t shklqyer pr t nderuar Sknderbeut
si nj komandant, ndrsa Sknderbeu si
prgjigje ia kthen me nj dhurat t e prbr
nga nj shkop bariu dhe nj gun, duke i
dhn t kuptoj Ballaban pashs se do t
kishte qen m shum i nderuar t ishte nj
bari i thjesht n fshatin e tij, sesa t
tradhtonte vendin e tij.
Pr popullin shqiptar Sknderbeu bnte
mrekulli me shpatn e tij. Ishte menduar se duheshin
tre burra t ngrinin shpatn e tij dhe se ai mund t coptonte
shkmbinj ose shponte male me t. N nj ngjarje tjetr popullore sht thn
gjat negociatave pr paqe se Sulltan Mehmedi i II, q kishte dgjuar pr shpatn e
Sknderbeut i krkoi at si nj nder Sknderbeut. Sknderbeu pranoi dhe drgoi shpatn e tij si nj
dhurat pr sulltanin. Njerzit e Sknderbeut pas dgjimit t lajmeve ishin t shqetsuar. Ata i doln
Sknderbeut n lidhje me frikn e tyre se ai i dorzoi shpatn e tij legjendare, por Sknderbeu qeshi
dhe u prgjigj se ai i dorzoi shpatn e tij, por jo krahun e tij.
Gjat nj betej t furishme kundr turqve q zgjati prtej muzgut, Sknderbeu urdhroi disa nga
ushtart e tij t gjenin nj tuf me dhi, e u lidhn pishtar t ndezur brirve t tyre dhe drgohen
n drejtim t rreshtave t ushtarve turq gjat nats. Turqit besuan se u sulmuan nga trupa t
shumta shqiptare dhe u larguan me mendimin se u mundn q n numr. Pr shrbimin e
rndsishm t marr nga ana e ktyre kafshve, heroin yn vendosi t prvetsoj imazhin e
kafshs si emblem t tijn, n prkrenaren e tij.
Sknderbeu n shtrat t vdekjes s tij urdhroi djalin e tij pr t'i shptuar hakmarrjes turke t
largoheshin pr n Itali, tha se sa m shpejt t zbarkoj n ranishte t gjente nj pem ku t lidh
kalin e tij dhe shpatn e tij, dhe sa her q t frynte era turqit t dgjonin shpatn e tij n ajr dhe
hingllimn e kalit t tij dhe nga frika se nuk do t'a ndiqnin.
Me t prhapur lajmin e vdekjes s Sknderbeut, Turqit vendosn t sulmonin forcat shqiptare sa
m shpejt q t prfitonin nga morali i ult q ngjarja kishte prodhuar. Komandantt shqiptar
vendosn t prdornin nj dredhi t pazakont: morn nga shtrati i vdekjes trupin e pajet t kreut
t tyre dhe e hypn mbi kalin e tij, nxitur n luft me t gjith ushtrin e tij prapa. Turqit, u ndien t
mashtruar me lajmin e rrem rreth vdekjes s tij dhe u trhoqn.

Vepra pr Sknderbeun piktur, letrsi, muzik

Sknderbeu mblodhi mjaft reputacion nj postum n Evropn Perndimore n shekujt e 16 dhe
17. Me shum e Ballkanit nn sundimin otoman dhe me turqit n portat e Vjens n 1683, asgj
nuk mund t ket lexues t mahnitur n Perndim m tepr se nj prrall plot aksion e rezistencs
heroike t krishter pr t "nj luzm mysliman".
Libra mbi princin shqiptar filluan t shfaqen n Evropn Perndimore n fillim t shekullit 16. Nj
nga m t hershme t ktyre historive q kan qarkulluar n Evropn Perndimore n lidhje me
veprat heroike e Sknderbeut ishte Historia de Vita et gestis Scanderbegi, Epirotarum Principis (ca
Rom. 1508-1510), botoi nj katr dekada vetm pas vdekjes s Sknderbeut. Kjo Historia e jets
dhe veprave t Sknderbeut, Princi i Epirote sht shkruar nga historiani shqiptar Scodrensis
Marinus Barletit, i njohur n gjuhn shqipe si Marin Barleti, t cilt pas prjetuar pushtimin turk t
Shkodrs tij t lindjes nga eksperienca personale, u vendos n Padua ku ai u b rektor i kishs
famullitare t Shn Stefan. Barleti dedikon punn e tij pr t Donferrante Kastrioti, (nip i
Sknderbeut), dhe t pasardhsve. Libri sht botuar s pari n latinisht.
N shekujt e gjashtmbdhjet dhe t shtatmbdhjet libri Barleti ishte prkthyer n nj numr t
versioneve t gjuhve t huaja : n gjuhn gjermane t Johan Pincianus (1533), n italisht nga
Pietro Rocca (1554, 1560), n portugalisht nga Francisco D'Andrade (1567), n Polonisht nga
Ciprian Bazylik (1569), n frngjisht nga Jaques De Lavardin, zot feodal Plessis du-Bourrot
(frngjisht: Histoire de Georges Castriot Surnom Skenderbeu, Roy d'Albanie, 1576), dhe n
spanjisht nga Juan Ochoa de la Salde (1582) . Versioni n anglisht ishte nj prkthim nga nj
frngjisht nga De Lavardin dhe t bra nga nj Zoterinj Zachary Jones. Ajo sht botuar n fund t
shekullit 16, nn titullin, Historiku i George Castriot, i mbiquajtur Skenderbej, Mbret i Shqipris;
prmbajn Actes famshme t tij, Deedes Fisnik e tij e Arms dhe fitoret paharrueshm kundr
Turkes pr Besimi i Krishtit. Gibbon nuk ishte i pari q e vn re se Barleti sht nganjher i pasakt
n favor t heroit t tij, pr shembull, Barleti pohon se Sulltani i kishte ngordhur nga smundja nn
muret e Krujs. Portreti i Skenderbeut, ca. Biografia e 1648. Kastrioti 's ishte shkruar edhe nga
Franciscus Blancus, nj peshkop katolik i lindur n Shqipri. Libri i tij "Georgius Castriotus, Epirensis
vulgo Scanderbegh, Epirotarum Princeps Fortissimus" sht botuar n latinisht n vitin 1636.
Voltaire nis kapitullin e tij "Marrja e Konstandinopojs" me frazn : "Sikur Perandoret grek ka vepruar
si Skenderbeu, Perandoria e Lindjes ende mund t ket qen ruajtur."
Sknderbeu sht protagonist i tri tragjedive 18-shekullit britanik, Skenderbeu William Havard-s,
nj tragjedi (1733), George Lillo's Hero i krishter (1735), dhe Sknderbeu Thomas Whincop-s,
Ose, Dashuria dhe Liberty (1747). Nj numr i poet dhe kompozitor gjithashtu kan trhequr
frymzim nga karriern e tij ushtarake. Frngjisht poeti i shekullit t 16 Ronsard shkroi nj poem
rreth tij, ashtu si edhe t shekullit t 19 poeti amerikan Henry Wadsworth Longfellow. Pr Gibbon,
"John Huniades dhe Sknderbeut... jan t dyja t drejt pr njoftim ton, q nga profesioni i tyre i
Osmane armve vonuar rrnojat e perandoris greke."
N 1855, Camille Paganel ka shkruajtur Histoire de Scanderbeg, i frymzuar nga Krime t Lufts.
N haxhit e gjat poetike prrall ajld Harold's (1812-1819), q Bajroni filloi t shkruaj, ndrsa n
Shqipri, Sknderbeu dhe populli i tij lufttar jan prshkruar n kushtet e mposhtme : "Toka e
Shqipris ! ku Iskander rose, Theme e rinj, dhe fener i urt, dhe ai adash e tij, t cilit All-habitur
armiqve t zvogluar nga veprat e tij t emprize kalorsiak : Toka e Shqipris ! m lejoni t bj syt
e minave N ty, ti infermiere i thyer i paprsritshm ushtarak Thn shkurt ! Kryq zbret, minaret e
tua dalin, Dhe shklqen zbeht hn n lugore, Prmes zabel shum nj selvi brenda ken do
qytetit. "Canto II, XXXVIII." Ashpra jan fmijt e Shqipris, por ato nuk mungojn virtytet, ishin ato
virtyte m t pjekur . Ku sht armiku q ndonjher e pan prapa tyre? Kush mund t mundohem
ashtu edhe t lufts duroj? tyre amtare fastnesses nuk m t sigurt se ata n kohn e trazuar t
dyshimta duhet : zemrimin e tyre si vdekjeprurs ! Miqsia e tyre por i sigurt, Kur Mirnjohjes ose
ofertat e tyre rrjedh gjak trimri palkundur nxiton mbi where'er shefi i tyre mund t oj. " Canto II,
LXV.George Castriot, i mbiquajtur Skenderbe, Mbret i Shqipris.
Ludvig Holberg, nj shkrimtar danez dhe filozof, pohoi se Sknderbeu sht nj nga gjeneralt m
t mdhenj n histori.[69] Sir William Temple konsiderohet Sknderbeu t jet nj nga t shtat
krert m t madh pa nj kuror, s bashku me Belisarius, Flavius Aetius, Gjon Huniadi, Gonzalo
Fernndez de Cordoba, Farnese Aleksandr, dhe William Heshtur.
Barok kompozitorit italian Antonio Vivaldi prbr nj opere me titull Sknderbeu (e par e
interpretuar 1718). Nj tjetr opera me titull Sknderbeu ishte i prbr nga shekulli 18 frngjisht
kompozitorit Franois Francur (e par e interpretuar 1763).
 Beslidhja e Lezhs
Beslidhja e Lezhs ,njohur edhe me emrtime t tjera si "Lidhja Shqiptare e Lezhs", Kuvendi i Lezhs, Liga e Princrve Shqiptar,
sht Kuvendi i Princrve Shqiptar q u mblodh n Lezh m 2 mars 1444 t cilt rrezikoheshin apo dshironin shkputjen nga
lidhja me Perandorin Osmane.

Themelimi
Beslidhja e Lezhs u mbajt m 2 mars 1444, n katedralen e Shn Nikolls n Lezh (Shqipri). Si organizator t kuvendit merret
i posakthyeri nga Stambolli, gjenerali (Skenderbeu) shqiptar n Perandorin Osmane Gjergj Kastrioti. Qllimet e kuvendit ishin
bashkimi i sa m shum fisnikve e principatave nga tokat q m par n bot krishtere ishin t njohura si toka t Perandoris s
Bizantit si dhe rimkmbja e Mbretris s Arbrit. Ky kuvend mbshtetej edhe nga Papa pasi me kt do t ndalohej apo s paku
do t ngadalsohej deprtimi i Perandoris Osmane n Ballkan e q n vete sillte edhe fen islame.

Prbrja
Princrit m t dgjuar q morn pjes ishin kta:

Gjergj Arianiti;
Andrea Topia (Thopia), Strnip i Karol Thopis, prin i krahins midis Krujs dhe Durrsit, i shoqruar nga dy djemt e tij
dhe nga i nipi Tanush Topia;
Teodor Korona Muzaka, princ i Beratit dhe disa princr t tjer t Myzeqes;
Gjergj Stres Balsha, princ i krahins midis Krujs dhe Lezhs;
Pal dhe Nikoll Dukagjini, principata e t cilve zgjatej nga Drini n Kosov gjer n kufi t Serbis;
Lek Zaharia Altisferi, princ i Danjs;
Pjetr Spani, princ i Malsive t Shals e t Shoshit i shoqruar nga t katr djemt e tij; Lek Dushmani, princ i
Zadrims; Stefan ernovii, princ i Malit t Zi.
Ve ktyre u mblodhn n Kuvend edhe prfaqsues t republiks s Venedikut si vzhgues.
Kjo beslidhje mori disa vendime. Vendimet e kuvendit ishin:Krijimi i nj Beslidhje Arbrore n krye me Sknderbeun,formimi i nj
ushtrie t prbashkt t komanduar nga Sknderbeu si kapiten i prgjithshm dhe krijimi i nj arke t prbashkt pr t
prballuar shpenzimet e lufts. Ushtria e beslidhjes u krijua e prbr nga repartet e bujarve shqiptar dhe garda personale e
Sknderbeut. T gjith princrit u zotuan t prkrahnin me ushtri, me ushqime dhe para kundr Sulltan Muratit II. T ardhurat e
ushtris s Beslidhjes, n vit, vinin nga pagesat e princrve t Beslidhjes, nga t ardhurat e principats s Kastriotve dhe nga
shllinat (minat e krips) e Kampopeshkupit, afr Shn Kollit, n veri t Durrsit. Vlern e nj ushtrie t gatshme pr luft n cdo
minut Sknderbeu e kishte par tek shrbimet e Jenierve. Fitimet e Turqis i detyroheshin ktij trupi ushtarak i cili ishte
themeluar nga Sulltan Orhani.

Lidhja e Lezhs ishte nj aleanc politike ushtarake e cila bazohej n vendime demokratike nga kuvendi duke rrespektuar sundimin
e fisnikve n tokat e tyre. Sipas marrveshjes armiqsit mbi zotrimi e tokave do t ndaleshin apo do t i paraqiteshin lidhjes e
cila me vendime n baz t shumics do ti zgjidhte. Kjo arrihej me lehtsi pasi q t gjith fisnikt pjesmarrs apo antar t
Lidhjes s Lezhs forcat e tyre ushtarake i kishin vn nn komanden e Gjergj Kastriotit i cili ato sipas marrveshjes do t i fuste
n prdorim vetm kunder ushtrive krcnuese t antarve t Lidhjes.

Lidhja e Lezhs n historin shqiptare shnon nj hap prpara bashkimit politik t tokave shqiptare n nj shtet t prqendruar, me
t cilin arrin pikn kulmore tradita shtetrore n mesjetn shqiptare.

Pr m shum vite e shekuj e edhe sot ky kuven merret si shembull i krijimit dhe mbajtjeve t kuvendeve me karakteristika
shqiptare demokratike n t cilat vendos shumica e pjesmarrsve dhe udhhiqen nga nj i ri q respekton mendimet e
pleqris shqiptare.
Sukseset e para t lidhjes
Pas Kuvendit t Arbrit Sknderbeu organizoi nj ushtri prej 8000 kalorsish dhe 7000 kmbsoresh, ku nj t tretn e prbnte
garda e tij. Rreth 3000 veta formonin ushtrin e rajoneve kufitare nn komandn Moisi Golemit. N rast mobilizimi, do t
krijoheshin reparte vullnetare. U organizua rrjeti i informacionit pr lvizjen e armikut.

N qershor 1444 u duk n kufi nj ushtri osmane prej 25 000 vetash nn komandn e Ali pashs. Ushtria shqiptare e theu at n
fushn e ngusht t Torviollit (Dibr). Fitorja e Torviollit pati jehon t madhe n Shqipri dhe n vende t tjera, ajo prforcoi
besimin e shqiptareve te Sknderbeu dhe Lidhja.

N vitet 1445 - 47 kundr Lidhjes erdhen njra pas tjetres ushtri osmane, por dhe ato psuan disfata t plota. Fitoret e para
forcuan pozitat e Sknderbeut. Kjo nuk i interesonte Venedikut, ndaj ai filloi t fuste prarje n radht e Lidhjes: nxiti Nikoll
Dugagjini e Pal Dukagjinin pr t vrar Lek Zaharin, sundimtar i Danjs. Pas vrasjes, Venediku vuri dor mbi qytetin dhe perhapi
fjal se e kishte vrar Sknderbeu. Meqense Lek Zaharia nuk la trashgimtar, Danja i takonte Lidhjes, prandaj n emr t saj
Sknderbeu sulmoi Danjen dhe zoterimet bregdetare. Meqense ushtrit e Lidhjes s'kishin artileri, qytetin nuk e morn dot.
Venediku shpalli nj shprblim t majm pr vrasjen e Sknderbeu dhe, nga ana tjetr, nxiti sulltanin pr t drguar nj ushtri
kundra tij.

N pranver t vitit 1448 ushtria osmane rrethoi kshtjelln e Sfetigradit dhe shqiptart u vun midis dy zjarresh. Sknderbeu
theu ushtrin venedikase n afrsi t Drinit. Aty la nj pjes t vogl t ushtris, kurse me pjesn tjetr u nis drejt Sfetigradit.
Ktu ushtria osmane kishte gjetur rezistenc, derisa prishi kanalin e ujit t pijshm q furnizonte kshtjelln. Sulltani nuk Marshoi
drejt Krujes, mbasi erdhi lajmi se Huniadi do t dilte n Kosov.

Pr t'i ardhur n ndihm Huniadit, Sknderbeu pranoi paqen e propozuar nga Venediku. Sipas kushteve t paqes (1448), Venediku
mbajti Danjn. Sknderbeut iu sigurua nj pension 1400 dukate n vit dhe disa privilegje n portin e Durrsit.

Lufta n dy fronte u kushtoi shtrenjt Lidhjes. Sknderbeu e kishte t qart se sulltani do t kthehej prseri, prandaj mori disa
masa mbrojtse: n Kruj vendosi 1500 lufttar nn komandn e Vrana Kontit. N vern e vitit 1450 ushtria osmane prej 100.000
vetash iu drejtua Krujs. Gjergj Arianiti i shkaktoi dme n luginn e Shkumbinit. Sulltani krkoi dorzimin e Krujs pa luft; Vrana
Kontit i premtoi nj shum t hollash, por ky e refuzoi me prbuzje. Osmant rrahn muret e keshtjelles me gjyle guri
deri 130 kg pr nj koh t gjat. Pas bombardimit sulltani urdhroi nj sulm t prgjithshm, t
cilit shqiptart i bn ball me sukses. Garnizoni i Krujs ndihmohej nga
sulmet e ushtris s Sknderbeut. Koha po kalonte e shqiptart rezistonin.
Sulltani e pranoi humbjen. Ai i krkoi paqe
Sknderbeut, por ajo u refuzua. N tetor 1450 sulltani
u largua i mundur nga Shqipria.
Ai vdiq n Edrene. Sulltani plot
lavdi e mbylli
jetn me shijen e
hidhur t
disfats. Mbrojtja
e Krujs ishte nj
nga fitoret m t
shklqyera t
Lidhjes.
Lidhja pas vdekjes s Sknderbeut
Pr nj mobilizim t prgjithshm, Sknderbeu thirri n janar t vitit 1468 nj kuvend t princave shqiptar n Lezh.

Mirpo n kt koh prijsi i Lidhjes ishte i smur dhe ai vdiq n Lezh.

Megjithate qndresa vazhdoi deri n vitin 1473. Nj vit m von, nj ushtri osmane prej 80.000 lufttarsh iu drejtua Shkodrs me
artileri t rnd. Nj predh peshonte 200 kg.

Mbrojtsit u bn ball dy sulmeve t osmanve, t cilt lan Shkodrn dhe iu kthyen Krujs. Pr t katrtn her Kruja u bri
ball. Nj ushtri Shqiptaro-Veneciane i erdhi n ndihm dhe osmant psuan disfat, por u riorganizuan me shpejtsi dhe
shpartalluan ushtrin, q kishte rn pas plaks s lufts.

N pranver te vitit 1478 sulltani erdhi prsri n Shqipri . Nga uria garnizoni dorzoi kshtjelln. Prej andej sulltani iu drejtua
Shkodrs. 10 000 lufttar transportuan artilerin. Nj predh peshonte nga 425 deri n 600 kg. Qendresa heroike e shqiptarve
bri q sulltani t linte t vrar mbi 12.000 Shqiptar dhe pas ksaj ai u largua pa e marr kshtjelln. N janar 1479 Venediku ua
dorzoi at osmanve.

Nga bujart shqiptar vendin e Skenderbeut nuk mundi ta zinte asnj. U thirrn princat q kishin emigruar n Itali. Ftess s
shqiptarve iu prgjigjen Nikoll e Lek Dukagjini, Gjon Kastrioti, Kostandin Muzaka. Gjoni zbarkoi n Durrs (1481) dhe shqiptart e
pritn si trashgimtar legjitim.

Kryengritsit liruan principatn e Kastriotve. Pas tre vjetsh kryengritja u fashit. Krahas Gjonit, Kostandin Muzaka zbarkoi n
Himar, e cila ra n duart e tyre. Forcat osmane t planifikuara pr n Itali u hodhn mbi kryengritsit. N vitin 1492 sulltan
Bajaziti II Marshoi drejt Himars. Pas luftimesh e masakrash, sulltani u detyrua t'u njihte himariotve venomet.

N vitet 1494-1495 shprtheu nj kryengritje tjetr n Shqiprin e Mesme. U thirr nga Italia Sknderbeu i Ri. Kryengritsit iruan
ishullin e Lezhs. Qndresa vazhdoi deri m 1506.