Doç. Dr.

Burak Doğangün
Uzm. Psk. Sara Evli
§ Travma kişinin üstesinden gelemediği onu bilişsel, davranışsal, biyolojik, sosyolojik
ve psikolojik olarak etkileyebilecek olağandışı, beklenmedik, korku ve kaygı
uyandıran çaresiz hissettiren durum.
§ Sözlük anlamı
§ Yunanca cildin delinmesi ve bedensel zarın kırılması (Garland, 2002)
§ Bir doku veya organın yapısını, biçimini bozan ve dıştan mekanik bir tepki sonucu oluşan
yerel yara, örselenme (TDK, 2017)
§ Canlı üzerinde beden ve ruh açısından önemli ve kapsamlı incinme ve yaralanma belirtileri
bırakan yaşantılar (TDK’nın Ruhbilim Terimleri Sözlüğü, akt. Parman, 2017)
§ İÇSEL GERÇEKLİK ? DIŞSAL GERÇEKLİK ?
§ Freud ve baştan çıkarma kuramı keşfi

§ HASTANIN ANLATIĞI HİKAYE DOĞRU MU?

 Dış dünyada Dış dünyadaki
bu hazzı nesnelere
tekrar arama yönelme

İç Dünya
Hazzı yeniden
Anneyle bir
olmanın
hazzından
Dış Dünya yaşatmak için
bu nesneleri
zihninde
vazgeçiş tasarımlara
dönüştürüme

Çocuk için
annenin
yarattığı haz
§ ‘Haz İlkesinin Ötesinde’

§ Travmatizasyon şiddetli uyarım egonun ruhsal

zırhında delinme ve egonun kırılganlaşması egonun
ilkel seviyeye gerilemesi.

§ Zorlamalı yineleme
§‘
§ ‘İnhibisyonlar, Sempotomlar ve
Anksiyete’

§ ekonomi modelini anksiyete teorisi ile

birleştirmiştir
§ Otomatik anskiyete: Travma var.
Travmaya doğrudan ve otomatik
olarak bir tepki ortaya çıkarır
§ Sinyal niteliğinde anksiyete: Tehdit
var. Yaklaşan tehlike durumunda
ortaya çıkan kaygı türüdür.
§ ‘Duygulanımı boşaltmanın iki yolu vardır.

§ 1. Travma sonrası birtakım semptomlar ortaya

çıkarmaktır.

§ 2. Travmatik olayın yeniden yaşanılması ve

tasarımlara bağlanmasıdır. İkinci yolda ego
içsel bir aktivite yaratmak için travmatik
yaşantıyı yeniler, elbette bunu daha az şiddetli
bir biçimini oluşturarak uyarımların gidişatında
bir değişiklik yapabileceğini ummaktadır. Dışsal
tehdit bu şekilde içselleştirilmiş ve ego için
artık anlamlı hale gelmiştir.
§ Şok edici aşırı uyarım yerine nesne ilişkileri
§ Ferenczi
§ TRAVMA = Birincil nesne ile olan ilişki

§ Nesneyle kurulan ilişki

§ 1. Dışarıdan gelen bir travmanın şiddetini algılama
§ 2. İçsel nesnenin travmalara karşısı koruma
§ İkinci dünya savaşı Yahudi soykırımları sonrası sağ
kalan kişiler üzerine yapılan çalışmalar
psikanalizin çok daha ağır travmalarla
ilgilenmesini yol açmıştır.
§ Bergmann (1996) yaptığı gözlemlerde sağ kalan
insanlarda
§ Önceki travmalarının herhangi bir değeri
kalmadığını yaşanılan ve tanık olunan olaylar
çok daha önemli bir rol almıştı.
§ Travmatizasyon o kadar büyüktü gerileme
değil zihinsel yapının çökmesi söz konusu.
§ Travmanın etkileri sadece yaşayan kişide
değil, nesillere yayılmış halde devam
etmekte olduğu görülmüştür.
§ Laub ağır travmalara maruz kalmış
kişilerin

§ kendi ile iyi nesneleri ile arasında

bağın koptuğu
§ geleceğe yönelik de yeni bir bağın
kurulacağına dair güvenin tamamen
çöktüğünü
§ İçsel bir boşluk ve mutlak bir yalnızlık
yaşandığı kaydetmiştir...
§ Laub ağır travmalara maruz kalmış
kişilerin
§ içsel nesne sessizleşir, dış dünya ve
kendi arasında olan empatik süreçler
yok olur.
§ Şiddetli travma kişinin benliğini ve
eylemlerini engelleyerek aynı zamanda
ölüm korkusu, kin, utanç ve
umutsuzluğun açığa çıkmasına yol
açmaktadır (Laub, 1993).
§ Psikanaliz
§ Çerçeve
§ Süreç
§ Aktarım ve Karşı Aktarım

§ Odak travma değil hastanın

hikayesinde ilerlemektir!
§ Bion’nun
§ "kapsayan ve kapsanan”
§ ‘alfa ve beta’ öğeleri
§ Hastada ortaya çıkan;
§ Ölüm kaygısı
§ Korku, suçluluk, öfke
duygularını kapsama
§ Winnicott (1956): “birincil
annelik tasası”

§ Bion (1960): “annenin düşlem

kapasitesi” β α
(anne ruhsallığının α işlevi)
Bebek Anne

14
14
§ Hanna Segal
§ Simgesel denklem
§ erken simgeler paranoid şizoid konumda doğrusaldır
§ Simge nesnedir ve simgeleştirilen ile simge birbirinin aynısıdır.
§ Simgesel uygunluk
§ depresif pozisyonda, simge nesnenin yokluğunu temsil etmektedir ve aslen
annenin yokluğuna katlanabilmek için geliştirilmiştir. Simge bu anlamada
simgeleştirilen şey için bulunur, ancak temsil ettiğinden farklı özellikler
barındırır.
§ Simgeleştirme olaylar üzerinde düşünme, konuşma, hayal etme, rüyalarda
canlandırmayı içerir. Simgeleştirme kapasitesi sayesinde olaylar üzerinde
çalışabilir ve başka şekillere dönüştürülebilir (Dahal, 2009).
§ Simge zarar görürse travmatik durumda simge ile simgeleştirilen aynı
şey olarak kalır.

§ Tedavi beklentisi simgeleştirme kapasitesinin onarılarak

hastanın travmatik durumu ‘simgesel uygunluk’ açısından
simgeleştirmesi

§ Simgeleştirme kapasitesi aslen egonun işlevine, başka bir ifadeyle

içsel kapsayıcılığın çalışmasına bağlıdır. Travmada içsel kapsayıcılık
yok olduğundan simgeseleştirme becerisi olmamaktadır.
 Benliğin
kapsayamayacağı
yoğun anksiyete

Flashback İçsel kapsayıcılık

tekrarlanır yok

Simgeleştirme yok
§ Hastada ortaya çıkan
§ Öfke ve düşmanlık
§ Kendi yaşadığı öfkeden korku duyma
§ İçindeki şiddeti inkar ve projeksiyon
§ Buna bağlı ortaya çıkan suçluluk

§ Aktarılan travma her zaman terapist için de

travmatiktir !
§ Yorum veya sessiz kalma ile misilleme
yapmamak
§ Garland C. Thinking About Trauma. İn Understanding Trauma : A Psychoanalytical
Approach. 2nd enl. ed.London: Karnac Books; 2002. p. 9-30
§ Abrevaya E. Baştan çıkarma ve travma. Psikanaliz Yazıları- Psikanalizin Kurmsallaşması
içinden. Ankara: Bağlam Yayınları; 2005. s.89-98.
§ Bergmann M. Fünf Stadien in der Entwicklung der psychoanalytischen Trauma-
Konzeption. Zeitschrift des Hamburger Instituts für Sozialforschung 1996; 5(2): 12–22.
§ Laub D, and Auerhahn NC. Knowing and not Knowing Massive Psychic Trauma: Forms of
Traumatic Memory. International Journal of Psycho-Analysis 1993; 74:287-302.
§ Dahal G. The two time vectors of Nachtraeglichkeit in the development of ego
organization: Significance of the concept for the symbolization of nameless traumas and
anxieties. Int J Psychoanal 2010; 91:727–744. doi: 10.1111/j.1745-8315.2009.00172.x
§ Parman T. Nedenbilimsel bir unsur olarak travma ve psikanaliz. Psikanaliz Yazıları-
Bireysel ve Toplumsal Travmalar içinden. Ankara: Bağlam Yayınları; 2017. s.19-26.