ZEREZ DAGO OSATUTA MATERIA

ATOMOAREN TAMAINA

EREDU ATOMIKOAK

 Elementuak atomoz, , partikula aldaezin

eta zatiezinez , osaturik daude.
 Elementu bereko atomo guztiak berdinak
dira.
 Elementu desberdinen atomoek masa eta
propietate desberdinak dituzte.
 Konposatuak elementu desberdinen
atomoen bilketaz eratzen dira

Atomoa dentsitate uniformekoa zen eta karga

positiboa zuen masa esferikoa batean tinkaturik
zeuden elektroiz osaturik zegoen, multzo osoa
neutroa eta egonkorra zelarik.

Atomoan bi zati desberdin bereizten ditugu:

 NUKLEOA: Atomoaren erdiko zatia da
eta karga positiboa duten partikulez
(protoiak) eta neutroak diren partikulaz
osatuta daude (neutroiak). Protoiaren
masa eta neutroiaren masa antzekoak
dira.
Elementu bereko atomoek zenbaki
atomiko berdina dute.

 AZALA: Atomoaren kanpoaldeko zatia

da. Geruzan elektroiak biraka ari dira
nukleoaren inguruan.
ATOMOREN EGITURA

PARTIKULA AZPIATOMIKOAK

Horrela Deritze atomoa baino txikiagoak direlako eta haien izenak dira:

Electroiak

Protoiak

Neutroiak

DEFINIZIOAK

KARGA ELECTRIKOA

Gorputzaren materialen propietate bat karga electrikoa da.

Karga kantitate hau kontuan hartuta hiru gorputz desberditzen ditugu:

1. Gorputz positiboa: karga positibo gehiago dauzkazanean.

2. Gorputz negatiboa: Karga negatibo gehiago dauzkazanean
3. Gorputz neutroa: karga biak neurri bardinean dauzkazanean.

ATOMOEN ADIERAZPENA

ZENBAKI ATOMIKOA Z edo PROTOI KOPURUA

Gogoratu protoiak karga positiboak dauzkazanean direla.

Horegatik Helioaren zenbaki atomikoa Z= 2

MASA ZENBAKIA A

Adibide bat

Fosforo atomoaren simboloa P da.

A (masa zenbakia) – Z (zenbaki atomikoa) = Neutoiak

Kasu honetan 31-15 = 16 neutroi

 1. Atomo guztietan, atomoaren ia masa guztia nukleoan metatzen da
orduan. Zer azpipartikulak daukate atomoen masa guztiak?

Electroiak (-) Protoiak (+) Neutroiak (neuto)

2. Adierazi zen den protoi kopurua, hau da, Z , zenbaki atomikoa, atomo
bakoitzeko eta hori jakinda kalkulatu masa zenbakia A

Z= elktroiak= 6
A = protoi + neutoi = 4 + 4 = 8
3. Osatu taula hau

Protoiak (+) Neutroi(neutro) nukleoan Electroi (-) azalean

4. Osatu:

5. Osatu taula hau

Elektroi eta protoi beti dauzkaten kantitate berdina

A – Z = neutroi A- neutroi= protoi A –protoi=neutroi

6 8 47 29
6 8 47 29
6 8 61 35
 6. Zuzendu oker daudenak

a) Elementua,hainzuzen, atomo guztiak berdinak dituen

substantzia konposatua da.
b) Zenbaki atomikoa Z letrarekin adierazten da.
c) Masa-zenbakiak atomo baten nukleoan dauden protoien
eta neutroien kopurua adierazten du.
d) Elektrikoki negatiboa den atomo batean, protoi kopurua
eta neutroi kopurua berdinak dira.
e) Atomo baten' zenbaki atomikoa Z = 11 da; alegia,
l l,elektroi ditu.
f) Atomo'baten masa atomikoa A = 31 da. Datu horrekin,
neutroi kopurua ezagutu dezakegu.

7. Nazioarteko Unitate Sisteman, zer masa du 3 protoi, 3 elektroi eta

4 neutroi dituen atomo batek? Eta zenbaki atomikoa?
A = protoi + neutroi = 3 + 4= 7
Z = electroiak =3
8. Osatu taula hau. Adierazi atomo bakoitzak zer izen, zer ikur eta zer
partikula dituen (atomoa neutroa dela kontuan hartuz).
1. Atomo guztietan, atomoaren ia masa guztia nukleoan metatzen da
orduan. Zer azpipartikulak daukate atomoen masa guztiak?

2. Adierazi zen den protoi kopurua, hau da, Z , zenbaki atomikoa, atomo
bakoitzeko eta hori jakinda kalkulatu masa zenbakia A

3. Osatu taula hau

4. Osatu:

5. Osatu taula hau

 6. Zuzendu oker daudenak

a) Elementua,hainzuzen, atomo guztiak berdinak dituen

substantzia konposatua da.
b) Zenbaki atomikoa Z letrarekin adierazten da.
c) Masa-zenbakiak atomo baten nukleoan dauden protoien
eta neutroien kopurua adierazten du.
d) Elektrikoki negatiboa den atomo batean, protoi kopurua
eta neutroi kopurua berdinak dira.
e) Atomo baten' zenbaki atomikoa Z = 11 da; alegia,
l l,protoi ditu.
f) Atomo'baten masa atomikoa A = 31 da. Datu horrekin,
neutroi kopurua ezagutu dezakegu.

7. Nazioarteko Unitate Sisteman, zer masa du 3 protoi, 3 elektroi eta

4 neutroi dituen atomo batek? Eta zenbaki atomikoa?

8. Osatu taula hau. Adierazi atomo bakoitzak zer izen, zer ikur eta zer
partikula dituen (atomoa neutroa dela kontuan hartuz).