Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΤΙ ΦΑΝΕΡΩΝΕΙ

[Επισημαίνεται ότι σε κάθε παράδειγμα είναι δυνατόν να δηλώνονται περισσότερα

πράγματα από αυτό που τονίζεται στην παρένθεση ]

Α ΕΝΙΚΟ

• δίνει στο κείμενο υποκειμενική χροιά ή καταδεικνύει τη διαφορετικότητα της

άποψης του συγγραφέα

• αποκαλύπτει έναν εξομολογητικό τόνο

• προσδίδει αμεσότητα

• φανερώνει τον διαλλακτικό χαρακτήρα ενός κειμένου όπως είναι το δοκίμιο

• αποκαλύπτει τη διάθεση του συγγραφέα για συνομιλία με τον αναγνώστη

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

 Πρεσβεύω ότι ζούμε στην πιο κομφορμιστική εποχή της σύγχρονης Ιστορίας
[υποκειμενικότητα]
 Θα διαφωνήσω ωστόσο με την επικρατούσα αντίληψη της εποχής μας και θα
υποστηρίξω ότι ο καταναλωτισμός αποτελεί απαραίτητο δομικό στοιχείο του
υπάρχοντος μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης. [διαφορετικότητα της άποψης του
συγγραφέα]
 Δε μένω τυφλός στα ψεγάδια μας, αλλά έχω την ιδιοτροπία να πιστεύω στον εαυτό
μας. Σας παρακαλώ να με συγχωρήσετε που μνημονεύω εδώ προσωπικές
εμπειρίες- δεν έχω άλλο πειραματόζωο από εμένα. [εξομολογητικός τόνος]
 Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος που πρέπει να εξοβελιστεί . Μου
φαίνεται πως αυτές οι ροπές εκπορεύονται από τη σύγχρονη απελπισία για την
αξία του ανθρώπου. Είναι τα συμπτώματα ενός πανικού, που εν ονόματι του
ανθρώπου τείνουν να κατακερματίσουν την ψυχή του ανθρώπου. [αμεσότητα]
 Επιθυμώ να επισημάνω τα χαρακτηριστικά της δημιουργικής αυτής αντιδικίας
μεταξύ παράδοσης και αλλαγής , γιατί κάτω απ' αυτή υποβόσκει το ενιαίο ρεύμα
της ζωής, όπου συμπλέουν το παλιό και το νέο. [διαλλακτικός χαρακτήρας του
δοκιμίου]
 Θα απορείτε τώρα γιατί εκφράζω τις παραπάνω απόψεις .Νομίζω πως μία
προσεκτική εξέταση των επιχειρημάτων που κατέθεσα , δίνει από μόνη της την
απάντηση . [διάθεση για συνομιλία με τον αναγνώστη]

Α ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

 Ο συντάκτης του κειμένου ενσωματώνεται σε μία ομάδα ανθρώπων που

εκφράζουν τις ίδιες απόψεις
  Προσδίδεται στο κείμενο αμεσότητα και δημιουργείται ένα κλίμα οικειότητας
: ο αναγνώστης αισθάνεται ότι συμμετέχει κι εκείνος στον προβληματισμό του
συγγραφέα [Έτσι , δημιουργείται μία γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ πομπού
και δέκτη]

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

 Δεν είμαστε τόσο "ελεύθεροι" να σχηματίζομε τις εντυπώσεις, τις πεποιθήσεις, το

πρόγραμμα των επιδιώξεων μας, όσο νομίζομε. Το κοινωνικό σώμα [..] καθορίζει
σε τέτοιαν έκταση και σε τόσο βάθος τον τρόπο και τα μέτρα με τα οποία
αντιλαμβανόμαστε και σημασιολογούμε τα πράγματα και τα γεγονότα, ώστε κάθε
άλλο παρά "δικές μας", με την αυ­στηρή έννοια της λέξης, είναι οι αλήθειες και οι
αξίες μας. [ο συντάκτης ενσωματώνεται σε μία ομάδα ανθρώπων που
εκφράζουν κοινές απόψεις]
 Μια βαθύτερη όμως διερεύνηση (που μπορούμε και οι ίδιοι να κάνομε μέσα μας,
εάν έχομε το θάρρος να ανατάμομε τον εαυτό μας) θα μας πείσει ότι σε
αναρίθμητες περιπτώσεις η πνευματική μας ανεξαρτησία είναι ένας ωραίος μύθος.
Η όραση, η κρίση, η πίστη "μας" είναι η όραση, η πίστη της κοινωνικής φάλαγγας με
την οποία συμπορευόμαστε. [αμεσότητα – κλίμα οικειότητας ]

Β ΕΝΙΚΟ

• Προσδίδει στο λόγο δραματικότητα ,παραστατικότητα ,αμεσότητα , ζωντάνια

• Δημιουργεί επίσης την ατμόσφαιρα μιας φιλικής κουβέντας μεταξύ συγγραφέα

και αναγνώστη [ οικειότητα]

· Αγαπητοί μου αναγνώστες, ξέρω ότι όλα αυτά τα έχετε σκεφθεί και τα έχετε
αισθανθεί και εσείς. [δραματικότητα , αμεσότητα , παραστατικότητα , ζωντάνια ]

· Σκέψου τώρα ,φίλτατε αναγνώστη , πόσο δραματικές είναι οι επιπτώσεις της

οικολογικής καταστροφής στην καθημερινότητά σου [ δημιουργείται κλίμα οικειότητας
, φιλικής κουβέντας μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη ]

· Το ενδιαφέρον σας για την επίλυση των προβλημάτων της κοινότητάς μας
είναι δεδομένο και φανερά αποδεδειγμένο .Ωστόσο θα θέλαμε , κύριε Υπουργέ , να
ασχοληθείτε και με αυτό το πρόβλημα και να καταθέσετε ρεαλιστικές προτάσεις
για την άμεση αντιμετώπισή του [ευγένεια και τυπικότητα]

Β ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

• Ισχύουν τα ίδια με το β ενικό πρόσωπο

• Εκφράζει επιπλέον όμως και επισημότητα , τυπικότητα ή ευγένεια [ιδιαίτερα
όταν συντάσσουμε μία επιστολή η οποία απευθύνεται σε ένα επίσημο πρόσωπο ]

Γ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ

• Προσδίδουν στο κείμενο αντικειμενικό και ουδέτερο τόνο

· Η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι πολυδιάστατη, πολυδύναμη, πολύμορφη .Αρχίζει

με τον αγώνα για επιβίωση, συνεχίζεται με την προσπάθεια για κοινωνική και πολιτική
οργάνωση, ολοκληρώνεται με τη ζήτηση της αλήθειας, τη δημιουργία ή τη θέαση της
ομορφιάς, με την αναζήτηση της ευδαιμονίας και τη βίωση της αρετής, με τη γοητεία της
απεραντοσύνης και της αιωνιότητας. Όλες αυτές οι κατευθύνσεις της ανθρώπινης
προσπάθειας είναι νόμιμες, όλες μαζί συνεκφράζουν τη ζωή, όλες μαζί συνοικοδομούν τον
πολιτισμό [αντικειμενικότητα]