Lession 1 Concepts

Những khái niệm chung

http://hqhuy.wordpress.com 1
1.1 Lịch sử phát triển của CNðT
• 1904: ChÕ t¹o ®Ìn ®iÖn tö 2 cùc ch©n kh«ng (John
A.Fleming - Ng−êi Anh).
• 1907: ChÕ t¹o ®Ìn ®iÖn tö 3 cùc ch©n kh«ng (Lee
Deforest - Ng−êi Mü).
• 1916: ChÕ t¹o ®Ìn 4 cùc ch©n kh«ng (Walter Schottky
- Ng−êi §øc).
• 1947: ChÕ t¹o Tranzito b¸n dÉn (Walter Brattain, John
Bardeen vµ William Schottky - 3 ng−êi Mü t¹i phßng
thÝ nghiÖm Bell).
• 1949: ChÕ t¹o líp chuyÓn tiÕp PN víi hiÖu øng quang
®iÖn (William Schottky - Ng−êi Mü).

http://hqhuy.wordpress.com 2
• 1958: Ph¸t minh ra vi m¹ch tæ hîp (Jack Kilby
t¹i C«ng ty Texas Instruments - Mü).
• 1960: ChÕ t¹o m¹ch tæ hîp - IC.
• 1960: M¸y tÝnh ®iÖn tö ®Çu tiªn l¾p r¸p hoµn
toµn b»ng Tranzitor (C«ng ty IBM - Mü).
• 1962: ChÕ t¹o IC khuÕch ®¹i thuËt to¸n ®a
chøc n¨ng (gån 9 Tranzitor vµ 12 ®iÖn trë trong
mét vá nhá).
http://hqhuy.wordpress.com 3
• 1971: ChÕ t¹o thµnh c«ng chip Vi tÝnh 4004.
• 1977: M¸y vi tÝnh PC cña IBM ra ®êi.
• 1982: §Üa CD ®^ b¸n trªn thÞ tr−êng.
• 1992 : IBM Thinkpad
• 1998: §^ b¾t ®Çu nghiªn cøu ®Ó t¹o nªn c¸c linh kiÖn
®iÖn tö dùa trªn cÊu tróc chÊm l−îng tö (Quantum
Dot). §©y lµ c«ng nghÖ siªu nhá vµ siªu chÝnh x¸c,
®ßi hái ®é chÝnh x¸c 10A0 (ng−êi ta gäi lµ c«ng nghÖ
Nan« hoÆc c«ng nghÖ ph©n tö).
http://hqhuy.wordpress.com 4
1.2. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ cÊu kiÖn ®iÖn
tö, m¹ch ®iÖn tö, hÖ thèng ®iÖn tö
1.2.1. CÊu kiÖn ®iÖn tö
• Lµ c¸c phÇn tö ®éc lËp cã kÝch th−íc, h×nh d¸ng vµ ®Æc tÝnh kü
thuËt riªng vµ ®−îc chÕ t¹o trong mét vá (Single Package).
• CÊu kiÖn ®iÖn tö ®−îc chia lµm 2 lo¹i: ®ã lµ CÊu kiÖn rêi r¹c
vµ M¹ch tæ hîp - IC (IC - ViÕt t¾t cña côm tõ Integrated
Circuit).
• Lo¹i cÊu kiÖn rêi r¹c: gåm Tô ®iÖn, §iÖn trë, §iot, Tranzito,
Tiristo...
• Lo¹i m¹ch tæ hîp: Th−êng lµ mét m¹ch chøc n¨ng hoµn chØnh
®−îc chÕ t¹o trªn mét phiÕn b¸n dÉn vµ ®−îc ®ãng trong mét
vá, vá nµy cã cÊu t¹o theo 1 sè kiÓu c¸ch nhÊt ®Þnh. VÝ dô nh−
c¸c IC thuËt to¸n, IC So s¸nh, IC nguån, IC chuyÓn ®æi A/D
hoÆc lo¹i D/A, IC sè .....

http://hqhuy.wordpress.com 5
1.2.2 M¹ch ®iÖn tö
Lµ m¹ch ®iÖn cã tÝnh n¨ng ®Æc tr−ng riªng ®−îc cÊu
thµnh bëi c¸c cÊu kiÖn ®iÖn tö rêi r¹c hoÆc IC nèi víi
nhau theo nh÷ng qui t¾c nhÊt ®Þnh.
VÝ dô nh− m¹ch khuÕch ®¹i tÝn hiÖu, m¹ch nguån æn ¸p
hay m¹ch dao ®éng.
M¹ch ®iÖn tö còng cã thÓ x©y dùng trªn sù phèi hîp cña
IC vµ c¸c cÊu kiÖn rêi r¹c.
VÝ dô dïng IC thuËt to¸n nèi víi mét sè ®iÖn trë ®Ó h×nh
thµnh m¹ch khuyÕch ®¹i ®¶o hoÆc kh«ng ®¶o, m¹ch
céng, trõ ...

http://hqhuy.wordpress.com 6
1.2.3 HÖ thèng ®iÖn tö
- HÖ thèng ®iÖn tö bao gåm nhiÒu lo¹i m¹ch ®iÖn
tö ®−îc ghÐp nèi víi nhau, cïng lµm viÖc cã
chøc n¨ng nhÊt ®Þnh.
VÝ dô: Mét m¸y Radio hoÆc mét m¸y thu h×nh lµ
mét hÖ thèng ®iÖn tö.
NÕu ph©n tÝch m¸y Radio ta thÊy nã bao gåm
m¹ch khuÕch ®¹i, m¹ch dao ®éng, m¹ch t¸ch
sãng, nguån.
http://hqhuy.wordpress.com 7
http://hqhuy.wordpress.com 8
1.3. Ph©n lo¹i cÊu kiÖn ®iÖn tö
• CÊu kiÖn b¸n dÉn (Semiconductor Devices)
• CÊu kiÖn ®iÖn tö thô ®éng (Passive Devices)
• CÊu kiÖn quang ®iÖn tö (OptoElectronic
Devices)
• CÊu kiÖn hiÓn thÞ (Display Devices)
• Ph−¬ng tiÖn l−u tr÷ (Strorage Media)
• C¶m biÕn (Sensors)

http://hqhuy.wordpress.com 9
http://hqhuy.wordpress.com 10
 1.4. Xu thÕ ph¸t triÓn cña nÒn
c«ng nghÖ ®iÖn tö
• Thu nhá kÝch th−íc
• T¨ng tèc ®é lµm viÖc
• Gi¶m c«ng suÊt tiªu thô
• T¨ng c«ng suÊt lµm viÖc ë d¶i tÇn cao vµ siªu cao
• Më réng d¶i th«ng
• T¨ng ®é nhËy cña cÊu kiÖn
• T¨ng ®é ph©n gi¶i vµ c−êng ®é s¸ng ®èi víi cÊu kiÖn
hiÓn thÞ trong khi ®ång thêi gi¶m c«ng suÊt tiªu thô.
• T¨ng dung l−îng c¸c bé nhí ®ång thêi gi¶m thêi gian
truy nhËp.

http://hqhuy.wordpress.com 11
• §èi víi c¸c cÊu kiÖn rêi r¹c
- §^ chÕ t¹o ®−îc c¸c Tranzito Bipolar víi tÇn sè
c¾t tíi 50 ®Õn 100GHz (Hitachi, Siemens...) ®^
chÕ t¹o thµnh c«ng c¸c cÊu kiÖn nh− §iot
Gunn, §iot Impatt cã thÓ lµm viÖc ë tÇn sè cao
vµ siªu cao víi c«ng suÊt nhá vµ trung b×nh.
- §^ c«ng bè mét thµnh tùu lín vÒ c«ng nghÖ
nano chÕ t¹o thµnh c«ng Tranzito cã kÝch th−íc
20nm.
http://hqhuy.wordpress.com 12
• §èi víi m¹ch tæ hîp (IC)
- KÝch thuíc ph©n gi¶i tèi thiÓu ®^ ®¹t ®−îc d−íi 0,35µm. Cô
thÓ: Lo¹i kÝch th−íc ph©n gi¶i tõ 0,28 - 0,3µm CMOS ®^ ®−îc
th−¬ng m¹i ho¸.
- Lo¹i tõ 0,2 - 0.25µm DRAM ®^ thö nghiÖm xong.
• C«ng nghÖ Quang ®iÖn tö
- C«ng nghÖ chÕ t¹o ®iot ph¸t quang LED víi c¸c d¶i mµn ¸nh
s¸ng ®−îc më réng, ®Æc biÖt trong t−¬ng lai lo¹i LED mµu
Lam - TÝm sÏ ®−îc hoµn thiÖn.
- Thêi gian sèng cña LED ®^ ®−îc t¨ng nhiÒu tíi 109 giê (InP
cho c«ng nghÖ 1,3µm)
- Laser b¸n dÉn ®^ trë nªn hÕt søc th«ng dông vµ gi¸ thµnh h¹.
- Lo¹i h×nh kiÖn ghÐp nèi ®iÖn tÝch CCD (Charge Coupled
Device) ph¸t triÓn m¹nh vµ lµ cÊu kiÖn chñ ®¹o trong c¸c
camera hiÖn nay víi c¸c CCD cã thêi gian xö lý d−íi 1ns.

http://hqhuy.wordpress.com 13
• C¸c thiÕt bÞ hiÓn thÞ
- TËp trung c¶i tiÕn c¸c th«ng sè cña tinh thÓ láng ®Ó cã
thÓ øng dông tèt ®èi víi c¸c m¸y tÝnh, m¸y thu h×nh
(TV) nh− mµn tinh thÓ láng TFT-LCD
- Mµn h×nh hiÓn thÞ ph¼ng lo¹i Plasma
• Ph−¬ng tiÖn l−u tr÷
- HiÖn t¹i ph−¬ng tiÖn l−u tr÷ ®−îc ph¸t triÓn m¹nh
theo xu h−íng l−u tr÷ b»ng bé nhí b¸n dÉn: ROM,
EPROM vµ l−u tr÷ b»ng ph−¬ng tiÖn quang nh− ®Üa
CD, VCD, ®Üa Laser...
- DVD - RAM
http://hqhuy.wordpress.com 14
• C¶m biÕn
- C«ng nghÖ c¶m biÕn ®−îc ®Æc biÖt chó ý trong
lÜnh vùc thiÕt bÞ Y tÕ chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ,
trong c«ng nghiÖp tù ®éng hãa, trong ®o l−êng
gi¸m s¸t « nhiÔm m«i tr−êng, trong qu©n sù,
hµng kh«ng...
• C¸c cÊu kiÖn thô ®éng
- C¸c lo¹i cÊu kiÖn thô ®éng nh− ®iÖn trë, tô
®iÖn, th¹ch anh, r¬le…
http://hqhuy.wordpress.com 15
1.5. C¸c ®¹i l−îng vËt lý c¬ b¶n
• §iÖn ¸p U: ®−îc rót ra tõ kh¸i niÖm ®iÖn thÕ, lµ hiÖu
sè ®iÖn thÕ gi÷a hai ®iÓm kh¸c nhau cña m¹ch ®iÖn.
Qui t¾c céng ®iÖn ¸p.
• §iÖn tr−êng E: lµ ®¹i l−îng ®Æc tr−ng cho tr−êng ®iÖn
tõ sinh ra tõ ®iÖn ¸p theo c«ng thøc: E = U/d.
• Dßng ®iÖn I: lµ biÓu hiÖn tr¹ng th¸i chuyÓn ®éng cña
c¸c h¹t mang ®iÖn trong vËt chÊt do t¸c ®éng cña
tr−êng hay do tån t¹i mét gradien nång ®é h¹t theo
kh«ng gian. Qui t¾c dßng ®iÖn rÏ nh¸nh.
• C«ng suÊt P: lµ ®¹i l−îng ®Æc tr−ng cho sù tiªu tèn
n¨ng l−îng ®iÖn.

http://hqhuy.wordpress.com 16
http://hqhuy.wordpress.com 17