ივ.

ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

Ivane Javakhishvili Tbilisi State University

სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი

ფაკულტეტი იურიდიული ფაკულტეტი

საგანმანათლებლო პროგრამა სამართალი
უმაღლესი განათლების
ბაკალავრიატი
საფეხური

შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში

სასწავლო კურსის სახელწოდება
Introduction to the Constitutional Law

სასწავლო კურსის სტატუსი სავალდებული სასწავლო კურსი

სახელი, გვარი ვასილ გონაშვილი

სასწავლო კურსის
განმახორციელებელი
სამეცნიერო ხარისხი სამართლის დოქტორი
თანამდებობა ასოცირებული პროფესორი
საკონტაქტო ტელ. 5 77 78 74 71
E-mail vasil.gonashvili@tsu.ge
კონსულტაციის დღე: ფაკულტეტის დეკანის მიერ დამტკიცებული გრაფიკის შესაბამისად

სასწავლო კურსის კოდი

სწავლების ენა ქართული

წინაპირობები არ გააჩნია

კრედიტი (ECTS) 5
საათები (1 კრედიტი = 25 სთ) 125
საკონტაქტო საათები, მ.შ 55
სტუდენტის სასწავლო
დატვირთვა ლექცია 26 სთ.
სემინარი 24 სთ.
შუალედური და დასკვნითი გამოცდები 5 სთ
დამოუკიდებელი საათები 70

სასწავლო კურსის მიზანი სასწავლო კურსის მიზანია სტუდენტს:

 მისცეს ფართო თეორიული ცოდნა კონსტიტუციური კულტურის არსის, კონსტიტუციონალიზმის

თეორიის ზოგადი საკითხების, თანამედროვე სახელმწიფოს ცნებისა და მისი მახასიათებლების,
სახელმწიფო მმართველობის ფორმის ცნებისა და სახეების, სახელმწიფოს ტერიტორიული მოწყობის
ფორმის ცნებისა და სახეების, თანამედროვე სახელმწიფოს ინსტიტუციონალური მოწყობის ძირეული
პრინციპების, ასევე ადამიანის ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებებისა და პიროვნების
 სამართლებრივი სტატუსის შესახებ.
 გამოუმუშავოს სასწავლო კურსების - საქართველოს საკონსტიტუციო სამართლისა და ადამიანის
ძირითადი უფლებების - დაუფლებისთვის სამართლებრივი კატეგორიებით აზროვნების საწყისი
უნარები.

სწავლის შედეგები
ცოდნა და გაცნობიერება
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეიძენს ფართო თეორიულ ცოდნას კონსტიტუციური
კულტურის არსის, კონსტიტუციონალიზმის თეორიის ზოგადი საკითხების, თანამედროვე სახელმწიფოს
ცნებისა და მისი მახასიათებლების, სახელმწიფო მმართველობის ფორმის ცნებისა და სახეების,
სახელმწიფოს ტერიტორიული მოწყობის ფორმის ცნებისა და სახეების, თანამედროვე სახელმწიფოს
ინსტიტუციონალური მოწყობის ძირეული პრინციპების, ასევე ადამიანის ძირითადი უფლებებისა და
თავისუფლებებისა და პიროვნების სამართლებრივი სტატუსის შესახებ.

სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტს გაცნობიერებული ექნება სახელმწიფოსა და სამართლის

ურთიერთკავშირი და თანაფარდობა, ასევე ხელისუფლების დანაწილების პრინციპის არსი.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:
ცოდნის პრაქტიკაში
 სახელმწიფო მმართველობის ფორმის, სახელმწიფოს ტერიტორიული მოწყობის ფორმის განსაზღვრას;
გამოყენების უნარი
 სახელმწიფოს თეორიული ასპექტების შესახებ საბაზისო ცოდნის გამოყენებას საჯარო სამართლის
ცალკეული დარგობრივი დისციპლინების შესწავლისას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

დასკვნის უნარი  კონსტიტუციონალიზმის თეორიის ზოგადი საკითხებისა და თანამედროვე სახელმწიფოს

ინსტიტუციონალური მოწყობის ძირეული პრინციპების შესახებ არგუმენტირებული და
დასაბუთებული დასკვნების გაკეთებას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

 კონსტიტუციონალიზმის თეორიის ზოგადი საკითხებისა და თანამედროვე სახელმწიფოს

კომუნიკაციის უნარი
ინსტიტუციონალური მოწყობის ძირეული პრინციპების შესახებ საკითხებზე დებატებში ჩართვას,
განსხვავებული აზრის გაგებას და ცნებითი კატეგორიებით ზეპირი და წერილობითი ფორმით
კონსტიტუციური სამართლის ცალკეული ინსტიტუტების თავისებურებების დახასიათებას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:
სწავლის უნარი
 კონსტიტუციონალიზმის თეორიის ზოგადი საკითხებისა და თანამედროვე სახელმწიფოს
ინსტიტუციონალური მოწყობის ძირეული პრინციპების შესახებ საკითხებზე მეცნიერული სიახლეების
მიდევნებას და ცოდნის მუდმივად განახლებას.

ლექცია
სამუშაო ჯგუფში მუშაობა
სწავლება-სწავლის
პრაქტიკული მუშაობა
მეთოდები
სემინარი
ელექტრონული რესურსით სწავლება
ელექტრონული სწავლება
სხვა

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება წარმოებს 100-ქულიანი სისტემით. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის
დონის შეფასება მოიცავს შუალედურ შეფასებას (მაქსიმუმ 60 ქულა) და დასკვნით შეფასებას (მაქსიმუმ 40 ქულა), რომელთა ჯამი
წარმოადგენს საბოლოო შეფასებას (100 ქულა).

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების კომპონენტებია ზეპირი გამოკითხვა და შუალედური წერითი
გამოცდა. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების თითოეულ კომპონენტს გააჩნია თა ვისი წილი
შუალედური შეფასების 60 ქულის ფარგლებში. სტუდენტის შუალედური შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი
შეადგენს 21 ქულას.

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის დასკვნითი შეფასების კომპონენტია დასკვნითი წერითი გამოცდა. დასკვნითი წერითი გა-
მოცდა სავალდებულოა. დასკვნით წერით გამოცდაზე გასვლის უფლება ეძლევა სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით
დააგროვილი აქვს მინიმუმ 21 ქულა. სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით დაგროვილი არ ექნება შუალედური შეფასების
მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი ანუ მინიმუმ 21 ქულა, დასკვნით წერით გამოცდაზე არ დაიშვება. დასკვნითი შეფასების მინიმალური
კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი შეადგენს 20 ქულას. დასკვნითი შეფასება ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ
სტუდენტი დასკვნით წერით გამოცდაზე დააგროვებს მინიმუმ 20 ქულას.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი
 სასწავლო კურსი ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ შუალედური შეფასებისა და დასკვნითი შეფასების (40 ქულა) გათვალისწი-
ნებით სტუდენტი დააგროვებს მინიმუმ 51 ქულას. სტუდენტს კრედიტი ენიჭება კანონმდებლობით გათვალისწინებული ერთ-ერთი
დადებითი შეფასების მიღების შემთხვევაში.
დადებითი შეფასება
A - ფრიადი შეფასების 91-100 ქულა
B - ძალიან კარგი მაქსიმალური შეფასების 81-90 ქულა
C - კარგი მაქსიმალური შეფასების 71-80 ქულა
D - დამაკმაყოფილებელი მაქსიმალური შეფასების 61-70 ქულა
E - საკმარისი მაქსიმალური შეფასების 51-60 ქულა
უარყოფითი შეფასება
მაქსიმალური შეფასების 41-50 ქულა (სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და ეძლევა
FX - ვერ ჩააბარა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ გასვლის უფლება. ამასთან, დამატებითი
გამოცდა შეიძლება დანიშნოს დასკვნითი გამოცდის შედეგების გამოცხადებიდან არანაკლებ 5 კალენდარულ
დღეში).
მაქსიმალური შეფასების 40 ქულა და ნაკლები (სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის საკმარისი და
FX - ჩაიჭრა
მას საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი)
შეფასების ფორმები და კომპონენტები
შეფასების ფორმები და რაოდენობა
N თითოეულის მაქსიმალური შეფასება მაქსიმალური ქულა
კომპონენტები

1 შუალედური შეფასება, მათ შორის: 60 ქულა

1.1 ზეპირი გამოკითხვა 10 3 30

1.2. შუალედური წერითი გამოცდა 1 30 30
2 დასკვნითი შეფასება 40 ქულა
2.1. დასკვნითი წერითი გამოცდა 1 40 40
სულ 100 ქულა
შუალედური შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები
კომპონენტები მეთოდები და კრიტერიუმები
სტუდენტის ზეპირი გამოკითხვა ფასდება 3 ქულით. შუალედური შეფასების ფარგლებში, სემესტრის განმავლობაში,
სტუდენტი ზეპირი ფორმით გამოიკითხება ათჯერ. შესაბამისად, ზეპირ გამოკითხვებში სტუდენტმა შეიძლება
დააგროვოს მაქსიმუმ 30 ქულა (10X3), რაც საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის ტოლია.

ზეპირი გამოკითხვა ტარდება მოხსენებების, დისკუსიისა და კითხვა-პასუხის ფორმატში.ზეპირი გამოკითხვის

შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები): პრეზენტაცია, პრაქტიკული/თეორიული
დავალების შესრულება, სამუშაო ჯგუფში მუშაობა, დისკუსიაში მონაწილეობა.

ზეპირი გამოკითხვისას შეფასების კრიტერიუმებია: პასუხის ფორმულირება და გადმოცემა, იურიდიული

ზეპირი ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა.
გამოკითხვა ქულა ზეპირი გამოკითხვის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტი კარგადაა მომზადებული, პასუხი მკაფიოდ და ადეკვატურადაა ფორმულირებული, მისი
3
სამართლებრივი მსჯელობა მაღალ დონეზეა. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი მომზადებულია, პასუხი მკაფიოდ და ადექვატურადაა ფორმულირებული, თუმცა შეკვეცილია.
2
მისი სამართლებრივი მსჯელობა კარგია. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი არ არის კარგად მომზადებული., პასუხი არასრულადაა ფორმულირებული, მისი სამართლებრივი
1
მსჯელობა ფრაგმენტულია, ხოლო იურიდიული ტერმინოლოგია ნაკლოვანია
სტუდენტი ფაქტიურად მოუმზადებელია, პასუხი ბუნდოვანი და არაადეკვატურია. მისი სამართლებრივი
0
მსჯელობა არსებითად მცდარია, იგი არ იყენებს იურიდიული ტერმინოლოგიას
შუალედური შუალედური შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს შუალედურ წერით გამოცდას. შუალედური წერითი
წერითი გამოცდა ტარდება მე-7-მე-8 სასწავლო კვირას. შუალედურ წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს
გამოცდა მაქსიმუმ 30 ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის ტოლია.

შუალედური წერითი გამოცდას შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები):

ტესტი, თეორიული საკითხი, კაზუსი. შუალედური წერითი გამოცდა მოიცავს 1 თეორიულ საკითხს, 2 კაზუსს და 20
ტესტს. შუალედური წერითი გამოცდასას თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით, თითოეული კაზუსი - 5 ქულით,
ხოლო სწორად ამოხსნილი თითოეული ტესტი - 0.5 ქულით. თითოეულ ტესტს გააჩნია 4 სავარაუდო პასუხი,
რომელთაგან მხოლოდ ერთია სწორი.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 3 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი
 თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმებია: თეორიული მასალის ცოდნა, საკითხის ლოგიკური,
თანმიმდევრული და ადეკვატური გადმოცემა, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა,
სამართლებრივი ანალიზი.
ქულა თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები
პასუხი სრულია. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად,
9-10 თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია.
სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
პასუხი სრულია. სტუდენტი კარგად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, საკითხი
7-8 ლოგიკურად, თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია
დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი ძალიან კარგია.
პასუხი სრულია. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ
5-6 მასალას. საკითხი ლოგიკურად და ადეკვატურად არის გადმოცემული, თუმცა არათანმიმდევრულია.
იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი დამაკმაყოფილებელია.
პასუხი შეკვეცილია. სტუდენტი საკმარისად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
3-4 თუმცა აღინიშნება ნაკლოვანებები. საკითხის გადმოცემულია ნაწილობრივ. იურიდიული ტერმინოლოგია
ნაკლოვანია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი ფრაგმენტულია.
პასუხი ნაკლოვანია. სტუდენტი ვერ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
1-2 გადმოცემულია საკითხის შესაბამისი მასალის მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტები. იურიდიული
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
კაზუსის შეფასების კრიტერიუმებია: კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის აღქმა, ჰიპოთეზის შედგენა,
მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი, თეორიული მასალის ცოდნა, სამართლის ძირითადი
ღირებულებებისა და პრინციპების გააზრება და გამოყენება, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა და ენობრივი
სტილი, საბოლოო დასკვნა.
ქულა კაზუსის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
5 სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს თეორიული მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას
იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი
სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და ზედმიწევნით სწორეა.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია სწორად,
მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიული
4 მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და
პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და
სწორეა.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი . სტუდენტი
3 დამაკმაყოფილებელად ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის
ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია,
საბოლოო დასკვნა დამაკმაყოფილებელია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი. სტუდენტი საკმარისად
2 ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა
და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა
შეკვეცილი და ფრაგმენტულია.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
არასწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
1 სტუდენტი ვერ ფლობს ფლობს თეორიული მასალას და კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის
ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული, ხოლო
ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა ნაკლოვანია.
0 პასუხი კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
დასკვნითი შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები
კომპონენტები მეთოდები და კრიტერიუმები

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 4 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი
 დასკვნითი შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს დასკვნით წერით გამოცდას. დასკვნითი წერითი გამოცდა
ტარდება მე-16-მე-19 სასწავლო კვირას. დასკვნით წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 40
ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 40 პროცენტის ტოლია.

დასკვნითი წერითი გამოცდის შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები):

თეორიული საკითხი, კაზუსი. დასკვნითი წერითი გამოცდა მოიცავს 2 თეორიულ საკითხს და 4 კაზუსს. დასკვნითი
წერითი გამოცდასას თითოეული კაზუსი ფასდება 5 ქულით, ხოლო თითოეული თეორიული საკითხი - 10 ქულით.
კაზუსის შეფასების კრიტერიუმებია: კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის აღქმა, ჰიპოთეზის შედგენა,
მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი, თეორიული მასალის ცოდნა, სამართლის ძირითადი
ღირებულებებისა და პრინციპების გააზრება და გამოყენება, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა და ენობრივი
სტილი, საბოლოო დასკვნა.
ქულა კაზუსის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
5 სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს თეორიული მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას
იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი
სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და ზედმიწევნით სწორეა.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია სწორად,
მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიული
4 მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და
პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და
სწორეა.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი . სტუდენტი
3 დამაკმაყოფილებელად ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის
ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია,
საბოლოო დასკვნა დამაკმაყოფილებელია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი. სტუდენტი საკმარისად
დასკვნითი 2 ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა
წერითი და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა
გამოცდა შეკვეცილი და ფრაგმენტულია.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
არასწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
1 სტუდენტი ვერ ფლობს ფლობს თეორიული მასალას და კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის
ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული, ხოლო
ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა ნაკლოვანია.
0 პასუხი კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმებია: თეორიული მასალის ცოდნა, საკითხის ლოგიკური,
თანმიმდევრული და ადეკვატური გადმოცემა, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა,
სამართლებრივი ანალიზი.
ქულა თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები
პასუხი სრულია. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად,
9-10 თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია.
სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
პასუხი სრულია. სტუდენტი კარგად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, საკითხი
7-8 ლოგიკურად, თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია
დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი ძალიან კარგია.
პასუხი სრულია. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ
5-6 მასალას. საკითხი ლოგიკურად და ადეკვატურად არის გადმოცემული, თუმცა არათანმიმდევრულია.
იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი დამაკმაყოფილებელია.
პასუხი შეკვეცილია. სტუდენტი საკმარისად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
3-4 თუმცა აღინიშნება ნაკლოვანებები. საკითხის გადმოცემულია ნაწილობრივ. იურიდიული ტერმინოლოგია
ნაკლოვანია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი ფრაგმენტულია.
პასუხი ნაკლოვანია. სტუდენტი ვერ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
1-2 გადმოცემულია საკითხის შესაბამისი მასალის მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტები. იურიდიული
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 5 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი
  შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
ძირითადი ლიტერატურა
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016.

ნორმატიული აქტები  საქართველოს კონსტიტუცია (1995 წლიs 24 აგვისტო). https://matsne.gov.ge/ka/document/view/30346

 საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, (ავტორთა კოლექტივი – დ. გეგენავა, ბ. ქანთარია, ლ. ცანავა,

თ. თევზაძე, ზ. მაჭარაძე, პ. ჯავახიშვილი, თ. ერქვანია, თ. პაპაშვილი), დავით ბატონიშვილის სამართლის
ინსტიტუტი, თბილისი, 2016;
 კონსტიტუციური სამართალი, სახელმძღვანელო, ავტორთა კოლექტივი, ა. დემეტრაშვილის რედაქციით,
თბილისი, 2005.
დამატებითი
 პ. ცნობილაძე, საქართველოს კონსტიტუციური სამართალი, თბილისი, 2004, ტ. I.
ლიტერატურა
 ზ. რუხაძე საქართველოს კონსტიტუციური სამართალი, ბათუმი 1999.
 ი.კობახიძე. საქართველოს კონსტიტუციური სამართალი. II ნაწილი. თბილისი, 2007.
 ქ. ერემაძე, ინტერესთა დაბალანსება დემოკრატიულ საზოგადოებაში, თბილისი, 2013.
 გ. გოგიაშვილი, შედარებითი კონსტიტუციური სამართალი, თბილისი, 2014.
 ვ. გონაშვილი, პარლამენტის წევრის სტატუსი, თბილისი, 2003.

ინტერნეტ-რესურსები

სასწავლო კალენდარი

კვირა სწავლების მეთოდი საათი შეფასების კომპონენტი მაქსიმალური შეფასება

1-ლი კვირა ლექცია 2 სთ.
ლექცია 2 სთ.
მე-2 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-3 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-4 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-5 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-6 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
მე-7- მე-8 კვირა 2 სთ. შუალედური წერითი გამოცდა 30 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-9 კვირა
სემინარი 2 სთ. შუალედური გამოცდის შედეგების განხილვა
ლექცია 2 სთ.
მე-10 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-11 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-12 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-13 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-14 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 2 სთ.
მე-15 კვირა
სემინარი 2 სთ. დასკვნითი დისკუსია
მე-16-მე-19 კვირა 3 სთ. დასკვნითი წერითი გამოცდა 40 ქულა

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 6 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი
 სასწავლო კურსის შინაარსი
კვირა სწავლების მეთოდი შინაარსიშინაარსი/შეფასების კომპონენტი/მაქსიმალური შეფასება
საუბარი სასწავლო კურსის მოცულობაზე და პროცესის წარმართვის მეთოდებზე, შეფასების სისტემაზე
და სავალდებულო ლიტერატურაზე.

თემა 1. საკონსტიტუციო სამართლის არსი და მნიშვნელობა. კონსტიტუციის არსი და გადასინჯვა

განსახილველი საკითხები:
1
ლექცია (2 სთ.) კონსტიტუციონალიზმი, როგორც ხელისუფლების შეზღუდვის იდეა; კონსტიტუციის იდეის
სათავეებთან: კონსტიტუციური მნიშვნელობის აქტები, მსოფლიოს პირველი კონსტიტუცია;
კონსტიტუციონალიზმის განვითარების ეტაპები; კონსტიტუციის ცნება, ფორმა, სტრუქტურა, მოქმედება;
კონსტიტუციის პროექტის შემუშავება, გადასინჯვის ინიციატივა, მიღება და გადასინჯვა.
ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 15 – 46.
თემა 2. კონსტიტუციური ძირითადი პრინციპების არსი და მნიშვნელობა. თანამედროვე
სახელმწიფოს ცნება და მისი მახასიათებლები

განსახილველი საკითხები:

დემოკრატიული სახელმწიფოს პრინციპი: სახელმწიფო სუვერენიტეტის პრინციპი, პოლიტიკური

ლექცია (2 სთ.) პლურალიზმი და ლიბერალიზმი, პარტიული პლურალიზმი, გამოხატვის თავისუფლება, კანონის წინაშე
2 თანასწორობა; სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპი; თანაზომიერების პრინციპი; კანონი და კანონის
ხარისხის მოთხოვნები; სოციალური სახელმწიფოს პრინციპი; თანამედროვე სახელმწიფოს არსი და მისი
წარმოშობის ძირითადი თეორიები; თანამედროვე სახელმწიფოს ძირითადი მახასიათებლები.
ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 56 – 127.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
თემა 3. სახელმწიფოს ფორმა

განსახილველი საკითხები:

სახელმწიფო ფორმის ცნება და ელემენტები; სახელმწიფო მმართველობის მონარქიული ფორმა და მისი

ლექცია (2 სთ.) სახეები; სახელმწიფო მმართველობის რესპუბლიკური ფორმა და მისი სახეები; სახელმწიფოს
3
ტერიტორიული მოწყობის ფორმა და სახეები: უნიტარული, ფედერაციული, რეგიონული.
ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 127 - 172.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
4 თემა 4. ადამიანი და სახელმწიფო

განსახილველი საკითხები:

ლექცია (2 სთ.) პიროვნების სამართლებრივი სტატუსი; ადამიანის ძირითადი უფლებები და თავისუფლებები;

მოქალაქეობა; უცხოელთა სტატუსი; ომბუდსმენი.
ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 172 - 220.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 7 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი
 სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
თემა 5. არჩევნები

განსახილველი საკითხები:
ლექცია (2 სთ.)
არჩევნების არსი; საარჩევნო უფლების არსი და მნიშვნელობა; საარჩევნო სამართლის პრინციპები;
საარჩევნო სისტემის არსი და სახეები; მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემა, პროპორციული საარჩევნო
სისტემა, შერეული სისტემები; საარჩევნო პროცესი; საარჩევნო დავები.
5 ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 222 - 272.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
თემა 6. საკანონმდებლო ხელისუფლება

განსახილველი საკითხები:

საკანონმდებლო ორგანოები და ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი; პარლამენტის დამკვიდრება;

პარლამენტის ცნება და მახასიათებლები; პარლამენტის უფლებამოსილების ერთგული; ერთპალატიანობა
და ორპალატიანობა; პარლამენტის მართვის ორგანოები; პარლამენტის დამხმარე ორგანოები;
საპარლამენტო ფრაქცია; პარლამენტის წევრი; პარლამენტის მუშაობის ორგანიზაცია; პარლამენტის
6 ლექცია (2 სთ.)
კომპეტენციები: საკანონმდებლო უფლებამოსილება, საკონტროლო უფლებამოსილებები,
სადამფუძნებლო უფლებამოსილებები, საფინანსო უფლებამოსილებანი, უფლებამოსილებები საგარეო
სფეროში.
ძირითადი ლიტერატურა:

 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.

კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 272 - 302.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
7-8 შეფასების კომპონენტი - შუალედური წერითი გამოცდა. მაქსიმალური შეფასება - 30 ქულა
თემა 7. საკანონმდებლო ხელისუფლება

ლექცია (2 სთ.) განსახილველი საკითხები:

9
პარლამენტის წევრი; პარლამენტის მუშაობის ორგანიზაცია; პარლამენტის კომპეტენციები:
საკანონმდებლო უფლებამოსილება, საკონტროლო უფლებამოსილებები, სადამფუძნებლო
უფლებამოსილებები, საფინანსო უფლებამოსილებანი, უფლებამოსილებები საგარეო სფეროში.
ძირითადი ლიტერატურა:

 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.

კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 302 - 368.
სემინარი (2 სთ.) შუალედური წერითი გამოცდის შედგების განხილვა
თემა 8. სახელმწიფოს მეთაური

განსახილველი საკითხები:

სახელმწიფოს მეთაურის ინსტიტუტის არსი; სახელმწიფოს მეთაური: ფორმა და კლასიფიკაცია;

ლექცია (2 სთ.) სახელმწიფოს მეთაური: განწესება, უფლებამოსილების შეწყვეტა, პასუხისმგებლობა; სახელმწიფოს
10
მეთაურის უფლებამოსილებანი.
ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 368 - 406.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
ლექცია (2 სთ.) თემა 9. აღმასრულებელი ხელისუფლება

განსახილველი საკითხები:

11 აღმასრულებელი ხელისუფლება: ფუნქციები და მახასიათებლები; მთავრობა: ფორმირება და

შემადგენლობა: მთავრობის ფორმირების მოდელები; მთავრობის სტრუქტურა და შემადგენლობა;
მთავრობის ფუნქციები უფლებამოსილება; მთავრობის პოლიტიკური და სამართლებრივი
პასუხისმგებლობა.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 8 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი
 ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 406 - 434.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
თავი 10. საკონსტიტუციო კონტროლი

განსახილველი საკითხები:

კონსტიტუცია და მისი სამართლებრივი დაცვის მნიშვნელობა; საკონსტიტუციო კონტროლის ცნება;

ლექცია (2 სთ.) საკონსტიტუციო კონტროლის ფუნქციები; საკონსტიტუციო კონტროლის მოდელები: ანგლოსაქსური
12
მოდელი, ევროპული მოდელი, შერეული მოდელი; საკონსტიტუციო კონტროლის სახეები.
ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 436 - 458.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
თემა 11. სასამართლო ხელისუფლება
13
განსახილველი საკითხები:
ლექცია (2 სთ.)
სასამართლო ხელისუფლების განხორციელების ფორმები; სასამართლო ორგანოთა სისტემა;
ადმინისტრაციული სასამართლოები; საგანგებო სასამართლოები; სამხედრო სასამართლოები; უზენაესი
სასამართლოების უფლებამოსილება და ფორმირების წესი.
ძირითადი ლიტერატურა:

 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.

კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 458 - 469.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
თემა 12. სასამართლო ხელისუფლება

განსახილველი საკითხები:
ლექცია (2 სთ.)
სპეციალური სასამართლო ორგანოები; მოსამართლის თანამდებობაზე განწესების ვადები; განწესებაზე
14 უფლებამოსილი ორგანოები; იუსტიციის უმაღლესი ორგანოები; მოსამართლის იმუნიტეტი;
მოსამართლის შეუთავსებლობა; მოსამართლის თანამდებობიდან გათავისუფლება; მოსამართლის
გადაყვანა.
ძირითადი ლიტერატურა:

 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.

კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 469 - 486.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
თემა 13. ადგილობრივი თვითმმართველობა

განსახილველი საკითხები:

ადგილობრივი თვითმმართველობის კონსტიტუციური რეგულირება; ადგილობრივი

თვითმმართველობის ცნება; მიჯნა ადგილობრივ მმართველობასა და თვითმმართველობას შორის;
15 ლექცია (2 სთ.) თვითმმართველი ერთეულები; ადგილობრივი ორგანოები; ადგილობრივი ორგანოები;
თვითმმართველობის კომპეტენცია; სასამართლო გარანტიები; თვითმმართველობის საზღვრები;
ადგილობრვი ფინანსები; თვითმმართველობის გაერთიანებები; ადმინისტრაციული ზედამხედველობა.
ძირითადი ლიტერატურა:
 შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, (ავტორები: ვ. გონაშვილი, ქ. ერემაძე, გ. თევდორაშვილი, გ.
კახიანი, გ. კვერენჩხილაძე, ნ. ჭიღლაძე), თბილისი, 2016, გვ. 486 - 502.
სემინარი (2 სთ.) შემაჯამებელი დისკუსია
16-19 შეფასების კომპონენტი - დასკვნითი წერითი გამოცდა. მაქსიმალური შეფასება - 40 ქულა

სილაბუსის ავტორი ვასილ გონაშვილი

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 9 სასწავლო კურსის

(მოდულის) სილაბუსი