UNIVERZITET U TUZLI

Mašinski fakultet
Energetsko mašinstvo
Predmet: Rashladni sistemi

Projektni zadatak

Delagić Emir

Jun, 2016

1
Sadržaj
1.PROJEKTNI ZADATAK .........................................................................................................................4
1.1. OPĆE INFORMACIJE O PROJEKTU ..........................................................................................4
1.2. OPIS ZADATKA : ...........................................................................................................................4
1.3. POSEBNI USLOVI .........................................................................................................................4
1.4. SADRŽAJ PROJEKTNE DOKUMENTACIJE : ..............................................................................4
1.5. PODLOGE: ....................................................................................................................................4
2. TEHNIČKI OPIS MAŠINSKIH INSTALACIJA HLADNJAČE ...............................................................5
3. TEHNIČKI IZVJEŠTAJI I PRORAČUNI ...............................................................................................6
3.1. Osnovni podaci ..............................................................................................................................6
3.2. Građevinske dimenzije komore .....................................................................................................6
3.3. Toplotna izolacija ...........................................................................................................................8
3.4. Proračun potrebe hlađenja ......................................................................................................... 11
3.4.1. Količina topline koju je potrebno odvesti zbog hlađenja robe .............................................. 11
3.4.2. Dobici topline usljed disanja robe ......................................................................................... 12
3.4.3. Dobici topline usljed doravka ljudi ........................................................................................ 12
3.4.4. Dobici topline usljed rasvjete ............................................................................................... 13
3.4.5. Dobici topline zbog unešene drvenim paletama .................................................................. 14
3.4.6. Transmisijki dobici topline .................................................................................................... 14
3.4.7. Dobici usljed rada ventilatora .............................................................................................. 16
3.4.8. Dobici usljed otvaranja vrata ............................................................................................... 16
3.4.9. Dobici usljed rada viljuškara ................................................................................................. 17
3.4.10. Ukupni dobici topline .......................................................................................................... 17
3.5. Rashladni kapacitet isparivača ................................................................................................ 18
3.6. Rashladni kapacitet kompresora ............................................................................................. 18
3.7. Termodinamički proračun ciklusa rashladne mašine .............................................................. 19
3.8. Proračun isparivača................................................................................................................. 23
3.9. Proračun kompresora .............................................................................................................. 23
3.10. Toplotno opterečenje kondenzatora...................................................................................... 27
3.11. Proračun distribucijskih cijevi ................................................................................................ 28
4. SPECIFIKACIJA MATERIJALA ......................................................................................................... 31
5. LITERATURA .................................................................................................................................... 32

2
3
1.PROJEKTNI ZADATAK

Za izradu objekta hladnjače čija funkcija je obrazložena u daljnem tekstu .

1.1. OPĆE INFORMACIJE O PROJEKTU

Naručilac projekta : MAŠINSKI FAKULTET

IDEJNI PROJEKAT
Instalacija rashladnogsistemaobjekta hladnjače
(mašinski dio )

1.2. OPIS ZADATKA :

Projektovati hladnjaču za skladištenje Kruške i Kupine svježe u paletama ako su poznati

podaci :
 količina : 6500 kg/dnevno i 4000 kg/dnevno
 rashladni medij R22
Prilikom projektovanja potrebno je :
 Odrediti potreban rashladni učinak
 Postavljanje rashladnog procesa
 Proračun isparivača
 Dimenzionisanje kondenzatora
 Odabir kompresora
 Odabir rashladnog tornja
 Proračun distribucijskih cijevi isparivača
 Dispozicijski nacrt hladnjače
 Specifikacija opreme
Uraditi projekat hladnjače uvažavajući važeće propise i normative za ovakve objekte .

1.3. POSEBNI USLOVI

Projekat mora uvažavati smjernice i tehničke uslove i zahtjeve od investitora .

1.4. SADRŽAJ PROJEKTNE DOKUMENTACIJE :

1. Projektni zadatak
2. Tehnički opis mašinskih instalacija hladnjače
3. Tehnički izvještaj i proračuni
4. Tehnički uslovi za izvođenje instalacija
5. Predmjer i proračun radova
6. Grafička dokumentacija
7. Katalozi projektovane opreme

1.5. PODLOGE:

Prilikom projektovanja projektant će dati idejni nacrt objekta hladnjače , kao i rasporeda
opreme .

4
2. TEHNIČKI OPIS MAŠINSKIH INSTALACIJA HLADNJAČE

Projektom je obuhvaćen objekt koji se sastoji od jedne hladnjače, podijeljenu na dvije

komore, jednu za skladištenje krušaka, drugu za skladištenje svježih kupina. Instalacija
vodovoda, odvođenje i distribucije električne energije nisu opisani u ovom projektu.
Dat je kompletan proračun i odabir konstrukcijskih elemenata i primjene korištenja za
održavanje zadatih parametara u hladnjači.
Građevina se izvodi kao čelična konstrukcija, a izolirana je zidnim i krovnim
termoizolacionim panelima, opisanim u standardima i termodinamičkim proračunom. Izvana
se po potrebi oblaže fasadnim panelom ili profilisanim limom. Unutrašnja podna površina prve
komore iznosi 4,4 x 14,1m, a druge 4,4 x 5,6m, pri čemu je visina objekta 3,5m.
Skladištenje robe se vrši prema standardnim EURO paletama dimenzija 800x1200 mm,
pakovanje obje namirnice se vrši pomoću PE kesa, koje se pakuju u pakete od po 10kg, pri
čemu se do 72 paketa smješta na EURO paletu. Kapacitet čitave hladnjače je 19 palete.
Manipulacija i transport robe se vrši s prigodnim elektro - viljuškarom, pri čemu je
vođeno računa o potrebnom prostoru za manipulaciju robom unutar objekta.
Sve palete se smještaju na pod, nema regala.

5
3. TEHNIČKI IZVJEŠTAJI I PRORAČUNI

3.1. Osnovni podaci

Tabela 1. Skladištene namirnice

temperatura u komori vrsta namirnice temperatura pri ulazu u komoru

2 [°C] Kruške + 28 [°C]

0 [°C] Kupine svježe + 28 [°C]

Usvojene temperature su uzete prema preporukama iz “Rashladni uređaji” - Sava Vujić,

tabela 1.1., strana 22.
Skladištenje obje namirnice se vrši pomoću PE kesa, koje se pakuju u pakete od 10kg,
pri čemu se do 72 paketa smješta na EURO paletu standardnih dimenzija 800x1200 [mm].
Svaka paleta ima nosivost od maksimalnih 1250 [kg] pravilno raspoređenih proizvoda.
Manipulacija paleta je pomoću dva viljuškara, koji imaju oslobođen prostor za kretanje unutar
komore.
Budući da temperature skladištenja nisu iste, potrebno je odvajanje dvije rashladne komore.

3.2. Građevinske dimenzije komore

Građevinska površina poda može se odrediti kao zbir korisne površine poda i zbira
površine svih prolaza i rastojanja od zidova.

𝐴𝑔 = 𝐴𝑘 + ∑ 𝐴𝑝 [𝑚2 ]

Gdje je:

 𝐴𝑘 - korisna površina poda i

 ∑ 𝐴𝑝 - zbir površina svih prolaza i rastojanja od zidova.

Budući da svaka paleta zauzima površinu poda od 0,96m2, prema tabeli 3.2. iz
“Rashladnih uređaja” - Save Vujić, zapreminska gustina skladištenja po 1m3 korisne zapremine
za kruške iznosi 290 kg/m3, a za kupine svježe 270 kg/m3, pri čemu usvajam da je visina
slaganja na jednu paletu 2,08 m, odnosno da je korisna zapremina jedne palete 2m3 (0,8 x 1,2
x 2,08 [m]), dobivam podatke za ukupni broja paleta:

𝑀𝑘𝑟𝑢š𝑎𝑘𝑎 6500
𝑛𝑝𝑎𝑙𝑒𝑡𝑎1 = = = 11,20 ≈ 12 𝑝𝑎𝑙𝑒𝑡𝑎
2 ⋅ 𝑚𝑉𝑘 (2 ⋅ 290)

𝑀𝑘𝑢𝑝𝑖𝑛𝑒 𝑠𝑣𝑒𝑗ž𝑒 4000

𝑛𝑝𝑎𝑙𝑒𝑡𝑎2 = = = 7,40 ≈ 8 𝑝𝑎𝑙𝑒𝑡𝑎
2 ⋅ 𝑚𝑉𝑘 (2 ⋅ 270)

6
gdje je:
 Mkruške = 6500 [kg] – masa kurušaka
 Msvježe kupinei = 4000 [kg] – masa svejže kupine
 mVk = 290 [kg/m3] – zapreminska gustina skladištenja krušaka
 mVk = 270 [kg/m3] – zapreminska gustina skladištenja svježih kupina

Ukupan broj paleta je :

𝑛𝑢𝑘 = 𝑛1 + 𝑛2 = 12 + 8 = 20 𝑝𝑎𝑙𝑒𝑡𝑎

Kao rezervu, za kruške dodajemo dvije palete a za svježe kupine jednu paletu pa je ukupan
broj paleta 𝑛𝑢𝑘 = 23.

Korisna površina komore iznosi:

𝐴𝑘 = 𝑛𝑝𝑎𝑙𝑒𝑡𝑎 ⋅ š ⋅ 𝑑 = 23 ∙ 0,8 ∙ 1,2 = 22,08 [𝑚2 ]

gdje je:
š = 0,8 [m] – širina EURO palete
d = 1,2 [m] – dužina EURO palete
Korisna površina podova se dobija kada se od ukupne površine termoizolovane komore
odbiju površine koje su potrebne da bi se obezbijedili prolazi i rastojanja od zidova i rashladnih
tijela. Prema preporukama iz knjige Sava Vujić: “Rashladni uređaji”, strana 59., usvaja se :

 Rastojanje od zidova: 0,3 m

 Širina prolaza kada se koristi mehanizacija za unutrašnji transport (viljuškar): 2,2 m
 Prolaz za nadgledanje uskladištenih proizvoda: 0,5 m
 Jedan podužni prolaz širine 2,2 m

Na osnovu ovih podataka i ukupnog broja paleta ∑Ap se računa kao :

∑ 𝐴𝑝 = 2 ∙ 0,3 ∙ 23 + 23 ∙ 2,2 + 2 ∙ 0,5 · 0,8 · 1,2 = 65,36[𝑚2 ]

Slijedi da je građevinska površina poda:

𝐴𝑔 = 22,08 + 65,36 = 87,44 [𝑚2 ]

Visinu komore usvajamo, te ona iznosi 3,5 [m], što je dovoljno za praktično
manipulisanje mehanizacijom.

7
 Za potrebe pristupa hladnjači, ugrađujemo termoizolaciona vrata proizvođača “Mirković
paneli”, - Vranjani, Požega. To su dvostrana klizna vrata za prostorije koje zahtijevaju
regulisanu temperaturu i dihtovanje prostorije. Imaju sigurno vođenje, ne zauzimaju puno
prostora, izrađena su od inox lima, ispunjena poliuretanom. Dovratnik, kolosijek, te klizači su
također od inox lima, a namjenski gumeni dihtunzi obezbjeđuju kvalitetno zaptivanje.
Specijalna unutrašnja i spoljašnja ručka se izrađuje od kombinacije PVC-a i inoxa. Vrata su
također opremljena s grijačima, u slučaju rada pri temperaturama nižim od 0°C, koji sprječava
zaleđivanje dihtunga i dovratnika, što služi u praktičnim slučajevima, ako se komora bude
trebala preinačiti za komoru za duboko smrzavanje. Vrata se izrađuju po potrebi, tako da za
potrebe ovog projekta usvajam širinu vrata od 2 [m] što je dostatno za manupulaciju.

3.3. Toplotna izolacija

Toplinski gubici kroz zidove odvijaju se preko termoizolacijskih samonosivih panela

"Eurodeal", debljine 170 mm.

Podaci proizvođača:

 debljina panela: 𝛿 = 170 [𝑚𝑚],

𝑊
 koeficijent toplinske vodljivosti: 𝜆𝑝𝑎𝑛𝑒𝑙 = 0,025 [𝑚𝐾],
𝑊
 koeficijent prelaza topline na unutrašnjoj strani: 𝛼𝑢 = 18 [𝑚2 𝐾] i
𝑊
 koeficijent prelaza topline na vanjskoj strani: 𝛼𝑣 = 3 [ 2 ]
𝑚 𝐾

Slika 1. Promjena temperature za zidni panel

8
Koeficijent prelaza topline kroz zid se računa kao :

1 𝑊
𝑘𝑧 = [ ]
1 𝛿 1 𝑚2 𝐾
𝛼𝑢 + 𝜆 + 𝛼𝑣

1 1 1 𝑊
𝑘𝑧 = = = = 0,139 [ 2 ]
1 0,17 1 0,055 + 6,8 + 0,33 7,185 𝑚 𝐾
+ +
18 0,025 3
Pod se sastoji iz:

𝑊
 AB ploča ( dvostruko armirana ) : 𝛿𝐴𝐵 = 200 [𝑚𝑚] , 𝜆𝐴𝐵 = 0,64 [𝑚𝐾] ,
𝑊
 Termoizolacija ( tvrda PU ploča 2x100 ) : 𝛿𝑖 = 200 [𝑚𝑚] , 𝜆𝑖 = 0,038 [ ],
𝑚𝐾
𝑊
 Nosiva betonska ploča : 𝛿𝑏𝑝 = 200 [𝑚𝑚] , 𝜆𝑏𝑝 = 1,9 [ ] i
𝑚𝐾
𝑊
 Utabani šljunak : 𝛿𝑢𝑠 = 200 [𝑚𝑚] , 𝜆𝑢𝑠 = 0,64 [𝑚𝐾].

Parna brana, hidroizolacija i gornji završni sloj poda ne uzimaju se u obzir kod proračuna
gubitaka.

Koeficijent prolaza topline poda računa se kao:

Slika 2. Presjek betonske konstrukcije

1 𝑊
𝑘𝑝 = [ 2 ]
𝛿𝑢𝑠 𝛿𝑏𝑝 𝛿𝑖 𝛿𝐴𝐵 1 𝑚 𝐾
+ + + +
𝜆𝑢𝑠 𝜆𝑏𝑝 𝜆𝑖 𝜆𝐴𝐵 𝛼𝑣

1 1 1
𝑘𝑝 = = =
0,2 0,2 0,2 0,2 1 0,3125 + 0,105 + 5,263 + 0,3125 + 0,33 6,3
0,64 + 1,9 + 0,038 + 0,64 + 3
𝑊
𝑘𝑝 = 0,16 [ ]
𝑚2 𝐾

9
Toplinski gubici kroz krov odvijaju se preko termoizolacijskih panela "Eurodeal" debljine
200mm.

Podaci proizvođača:

 debljina panela: 𝛿 = 200 [𝑚𝑚],

𝑊
 koeficijent toplinske vodljivosti: 𝜆𝑝𝑎𝑛𝑒𝑙 = 0,025 [𝑚𝐾],
𝑊
 koeficijent prelaza topline na unutrašnjoj strani: 𝛼𝑢 = 18 [ 2 ] i
𝑚 𝐾
𝑊
 koeficijent prelaza topline na vanjskoj strani: 𝛼𝑣 = 3 [ 2 ]
𝑚 𝐾

Slika 3. Promjena temperature za krovnu konstrukciju

Koeficijent prolaza topline krova računa se kao:

1 𝑊
𝑘𝑘 = [ ]
1 𝛿 1 𝑚2 𝐾
+ +
𝛼𝑢 𝜆 𝛼𝑣

1 1 1 𝑊
𝑘𝑘 = = = = 0,11 [ 2 ]
1 0,2 1 0,055 + 8 + 0,33 8,385 𝑚 𝐾
+ +
18 0,025 3

𝑊
Koeficijent prolaza topline za odabrana vrata je 𝑘𝑧 = 1,95 [𝑚2 𝐾] .

10
3.4. Proračun potrebe hlađenja

Na osnovu proračuna potrebe hlađenja, određuje se rashladni kapacitet rashladne

instalacije, te se proračunavaju njene sastavne komponente ( isparivači, kondenzatori,
kompresori, pomoćni aparati i cjevovodi ). Potrebe hlađenja se računaju za vremenski period
od 24h.
Proračunom treba obuhvatiti sve količine toplote, koje iz bilo kog razloga opterećuju rashladnu
instalaciju.

3.4.1. Količina topline koju je potrebno odvesti zbog hlađenja robe

Količina toplote koju je potrebno odvesti zbog hlađenja svježe robe računa se kao:

1
𝑄1 = 𝑚𝑠𝑟 ∙ 𝑐𝑟 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) ∙ [𝑘𝑊]
24 ∙ 3600
gdje je:

 𝑚𝑠𝑟 - masa svježe robe,

 𝑐𝑟 – specifična toplota prije smrzavanja,
 𝜗𝑜𝑘 - temperatura okoline i
 𝜗𝑠𝑘 - temperatura skladištenja.

Iz tabele 1.1. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvajaju se specifične toplote za kruške i svježe
kupine i one iznose:

𝑘𝐽
 𝑐𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = 3,85 [𝑘𝑔𝐾] i
𝑘𝐽
 𝑐𝑠𝑣𝑗𝑒ž𝑒 𝑘𝑢𝑝𝑖𝑛𝑒 = 3,73 [𝑘𝑔𝐾].

Iz iste tabele se takođe usvaja da su temperature skladištenja voća 𝜗𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = 2℃ i

𝜗𝑠𝑣𝑗𝑒ž𝑒 𝑘𝑢𝑝𝑖𝑛𝑒 = 0℃ .

1 1
𝑄1 = 𝑚𝑘𝑟𝑢š𝑎𝑘𝑎 ∙ 𝑐𝑘𝑟𝑢š𝑎𝑘𝑎 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘𝑏 ) ∙ + 𝑚𝑠𝑣𝑗.𝑘𝑢𝑝𝑖𝑛 ∙ 𝑐𝑠𝑣.𝑘𝑢𝑝 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘š ) ∙
24 ∙ 3600 24 ∙ 3600
1 1
𝑄1 = 6500 ∙ 3,85 ∙ (28 − 2) ∙ + 4000 ∙ 3,73 ∙ (28 − 0) ∙
24 ∙ 3600 24 ∙ 3600

1 1
𝑄1 = 650650 ∙ + 417760 ∙
24 ∙ 3600 24 ∙ 3600
𝑄1 = 7,53067 + 4,83518 = 12,365855 𝑘𝑊

11
3.4.2. Dobici topline usljed disanja robe

Naziva se još i “toplota disanja”. Značajno je za skladištenje ohlađenih proizvoda biljnog

porijekla, kod kojih se biološki procesi nastavljaju i poslije branja, te djelomične obrade. Dobici
toplote zbog disanja robe se računaju kao:

1
𝑄2 = ⋅ [𝑀𝑖 ⋅ 𝑞𝑑(𝑡𝑢 ) ⋅ 𝜏] [𝑘𝑊]
3600
Gdje je:

 𝑞𝑑 - toplota disanja robe.

Iz tabele 3.11. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvaja se toplota disanja svježe kupine za
𝜗𝑠𝑘 = 0 [℃], i za kruške 𝜗𝑠𝑘 = 2 [℃],
𝑘𝐽
𝑞𝑑𝑠𝑣𝑗𝑒ž𝑒 𝑘𝑢𝑝𝑖𝑛𝑒 = 165 [𝑡ℎ]

𝑘𝐽
𝑞𝑑𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = 80 [𝑡ℎ]

1
𝑄2𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = ⋅ [6,5 ⋅ 80 ⋅ 24] = 3,466 [𝑘𝑊]
3600
1
𝑄2𝑠𝑣𝑗.𝑘𝑢𝑝𝑖𝑛𝑒 = ⋅ [4 ⋅ 165 ⋅ 24] = 4,4 [𝑘𝑊]
3600
𝑄2 = 7,866 [𝑘𝑊]
.
3.4.3. Dobici topline usljed boravka ljudi

Dobici toplote usljed boravka ljudi u prostoriji računaju se kao:

𝜏𝑟
𝑄3 = 𝑛𝑟 ∙ 𝑞𝑟 ∙ [𝑘𝑊]
𝜏𝑢𝑘

Gdje je:

 𝑛𝑟 - broj ljudi na opsluživanju,

 𝑞𝑟 - odavanje toplote jednog radnika.
 𝜏𝑟 - vrijeme rada i
 𝜏𝑢𝑘 - ukupno vrijeme ( 24 h ).

12
 Prema preporukama iz knjige Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ uzima se da jedan radnik
uz pomoć transportnog sredstva za 1 h transportuje ( unese ili iznese ) oko 1,5 t proizvoda.
Pošto je potrebno transportovati 10,5 tona proizvoda, jednom radniku je za taj posao potrebno
7 h.

Usvaja se da na opsluživanju rade istovremeno tri radnika, pa im je potrebno ukupno 2,33 h.

Iz tabele 3.14. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvaja se da je odavanje toplote jednog radnika
pri temperaturi skladištenja 𝜗𝑠𝑘 = 0 [℃]:

 𝑞𝑟 = 0,237 [𝑘𝑊]
2,33
𝑄3 = 3 ∙ 0,237 ∙ = 0,0690 [𝑘𝑊]
24
3.4.4. Dobici topline usljed rasvjete

Zavisi od intenziteta osvjetljenja u komori i trajanja uključenosti u toku od 24 sata.

Dobici topline zbog rasvjete računaju se kao:

𝜏𝑟
𝑄4 = 𝜂𝑜𝑠𝑣 ⋅ 𝐴𝑔 ⋅ 𝑛𝑜𝑠𝑣 ∙ [𝑘𝑊]
𝜏𝑢𝑘
Gje je:

𝜂𝑜𝑠𝑣 = 0,3 - stepen uključenosti osvjetljenja

𝐴𝑔 = 87,44 [𝑚2 ] - građevinska površina objekta

𝑘𝑊
𝑛𝑜𝑠𝑣 = 0,01 [ 𝑚2 ] - specifična instalisana snaga po m2

2,3
𝑄4 = 0,3 ∙ 87,44 ∙ 0,01 ∙ = 0,025 [𝑘𝑊]
24

13
3.4.5. Dobici topline zbog unešene drvenim paletama

Dobici topline zbog topline unešene drvenim paletama računa se kao:

1
𝑄𝑝 = 𝑛𝑝 ∙ 𝑚𝑝 ∙ 𝑐𝑝 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) ∙ [𝑘𝑊]
3600

gdje je:

𝑛𝑝 - broj paleta

𝑚𝑝 - masa paleta,

𝑐𝑝 - specifična toplota drveta (hrast).

1
𝑄𝑝−𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = 12 ∙ 12,5 ∙ 1,7 ∙ (28 − 2) ∙ = 1,84 [𝑘𝑊]
3600

1
𝑄𝑝−𝑠𝑣𝑗𝑒ž𝑒 𝑘𝑢𝑝𝑖𝑛𝑒 = 8 ∙ 12,5 ∙ 1,7 ∙ (28 − 0) ∙ = 1,32 [𝑘𝑊]
3600

Ukupni dobici:
𝑄5 = 1,84 + 1,32 = 3,162 [𝑘𝑊]

3.4.6. Transmisijki dobici topline

Transmisijski dobici se računaju kao:

𝑄6 = ∑ 𝑘𝑖 ∙ 𝐴𝑖 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) [𝑊]

𝑖=1

𝑊
 𝑘𝑖 - koeficijent prolaza topline kroz površinu “i“ [𝑚2 𝐾],
 𝐴𝑖 - površina (zida, vrata, poda, tavanice) kroz koju prolazi toplota [𝑚2 ].

14
Komora I :

𝑄6𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = 𝑘𝑧 ∙ 𝐴𝑧 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) + 𝑘𝑝 ∙ 𝐴𝑝 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) + 𝑘𝑘 ∙ 𝐴𝑘 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) +

+𝑘𝑣 ∙ 𝐴𝑣 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 )

𝑄6 𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = (𝑘𝑧 ∙ 𝐴𝑧 + 𝑘𝑝 ∙ 𝐴𝑝 + 𝑘𝑘 ∙ 𝐴𝑘 + 𝑘𝑣 ∙ 𝐴𝑣 ) ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 )

Površina zida u komori I:

𝐴𝑧 = (14,1 + 4,4 + 4,4 + 8,5 − 2) ∙ 3,5 = 202,9[𝑚2 ]

Površina poda i krova u komori I:

𝐴𝑝 = 𝐴𝑘 = 14,1 ∙ 4,4 = 62,04[𝑚2 ]

𝑄6𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = (0,139 ∙ 202,9 + 0,16 ∙ 65,36 + 0,11 ∙ 22,08 + 1,95 ∙ 7) ∙ (28 − 2)

𝑄6𝑘𝑟𝑢š𝑘𝑒 = 1423,227 𝑊 = 1,423227 𝑘𝑊

Komora II :

𝑄6𝑠𝑣𝑗.𝑘𝑝. = 𝑘𝑧 ∙ 𝐴𝑧 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) + 𝑘𝑝 ∙ 𝐴𝑝 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) + 𝑘𝑘 ∙ 𝐴𝑘 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 ) +

+𝑘𝑣 ∙ 𝐴𝑣 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 )

𝑄6𝑠𝑣𝑗𝑒.𝑘𝑝 = (𝑘𝑧 ∙ 𝐴𝑧 + 𝑘𝑝 ∙ 𝐴𝑝 + 𝑘𝑘 ∙ 𝐴𝑘 + 𝑘𝑣 ∙ 𝐴𝑣 ) ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 )

Površina zida u komori II:

𝐴𝑧 = (¸5,6 + 4,4 + 4,4 − 2) ∙ 3,5 = 43,4[𝑚2 ]

Površina poda i krova u komori II:

𝐴𝑝 = 𝐴𝑘 = 5,6 ∙ 4,4 = 22,08[𝑚2 ]

15
 𝑄6 𝑠𝑣𝑗𝑒.𝑘𝑢𝑝 = (0,139 ∙ 43,4 + 0,16 ∙ 22,08 + 0,11 ∙ 22,08 + 1,95 ∙ 7) ∙ (28 − 0)

𝑄6𝑠𝑣𝑗𝑒.𝑘𝑢𝑝 = 1592,05𝑊 = 1,592052 𝑘𝑊

Ukupni transmisijski gubici iznose:

𝑄6 = 𝑄6𝑘𝑟𝑢š𝑎𝑘𝑎 + 𝑄6𝑠𝑣𝑗.𝑘𝑢𝑝 = 1,423227 + 1,592052 = 3,015[𝑘𝑊]

3.4.7. Dobici usljed rada ventilatora

Usvaja se da je snaga elektromotora, koji pokreće ventilator 𝑃 = 0,5 [𝑘𝑊].

Iz ovog slijedi da je i dobitak topline usljed rada ventilatora:

𝑄7 = 0,5 [𝑘𝑊]
3.4.8. Dobici usljed otvaranja vrata

Dobici usljed otvaranja vrata računaju se kao:

𝜏𝑟 𝜌𝑜𝑘 1
𝑄8 = 𝐾 ∙ ∙ 𝜌𝑠𝑘 ∙ 𝐴 ∙ √𝐻 ∙ √1 − ∙ (ℎ𝑜𝑘 − ℎ𝑠𝑘 ) ∙ [𝑘𝑊]
𝜏𝑢𝑘 𝜌𝑠𝑘 24 ∙ 3600

gdje je:

 𝐾 – koeficijent,
 𝜌𝑠𝑘 - gustina vazduha pri unutrašnjoj temperaturi,
 𝜌𝑜𝑘 - gustina vazduha pri spoljašnjoj temperature,
 ℎ𝑜𝑘 – specifična entalpija spoljašnjeg vazduha i
 ℎ𝑠𝑘 – specifična entalpija unutrašnjeg vazduha.
Koeficijent K se računa po obrascu :

𝐾 = 0,48 + 0,004 ∙ (𝜗𝑜𝑘 − 𝜗𝑠𝑘 )

𝐾 = 0,48 + 0,004 ∙ (28 − 2) = 0,584

2,3 1,165 1
𝑄8 = 0,584 ∙ ∙ 1,257 ∙ 83,68 ∙ √3,5 ∙ √1 − ∙ (29 − 4,545) ∙ [𝑘𝑊]
24 1,257 3600

𝑄8 = 0,020240 [𝑘𝑊]

16
3.4.9. Dobici usljed rada viljuškara

Dobici usljed rada viljuškara računaju se kao:

𝜏𝑟
𝑄9 = 𝑛𝑣 ∙ 𝑞𝑣 ∙ [𝑘𝑊]
𝜏𝑢
Gdje je:

 𝑛𝑣 - broj viljuškara i
 𝑞𝑣 - odavanje toplote jednog viljuškara.

Usvaja se da na opsluživanju rade 2 viljuškara snage 𝑃 = 5 [𝑘𝑊].

2,3
𝑄9 = 2 ∙ 5 ∙ = 0,95833 [𝑘𝑊]
24
3.4.10. Ukupni dobici topline

𝑄 = ∑ 𝑄𝑖 = 𝑄1 + 𝑄2 + 𝑄3 + 𝑄4 + 𝑄5 + 𝑄6 + 𝑄7 + 𝑄8 + 𝑄9 [𝑘𝑊]
1

𝑄 = 27,7490 [𝑘𝑊]

17
3.5. Rashladni kapacitet isparivača

Potreban rashladni kapacitet isparivača odnosno vazdušnih hladnjaka u rashladnoj

komori određuje se na osnovu ukupnog toplotnog opterećenja u toku jednog dana.
Rashladni kapacitet uređaja za hlađenje i njegovih komponenata određuje se tako da u toku
dana pokriju potrebe hlađenja za 𝜏𝑒𝑓 , koje je kraće od 24 h, da bi ostalo vremena za poslove
oko redovnog održavanja rashladne instalacije, za otapanje inja sa isparivača, za održavanje
čistoće i zbog rezerve u rashladnom kapacitetu u slučaju nekog kvara ili neočekivano velikog
toplotnog opterećenja.

Računa se kao:

𝑄
𝑄𝑜𝑅 = [𝑘𝑊]
𝜏𝑒𝑓

Za 𝜏𝑒𝑓 se prema preporukama iz knjige Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvaja

ℎ
𝜏𝑒𝑓 = 18 [𝑑𝑎𝑛].

27,7490 ∙ 24
𝑄𝑜𝑅 = = 36,99 [𝑘𝑊]
18
3.6. Rashladni kapacitet kompresora
Rashladni kapacitet kompresora određuje se posebno za svaki režim temperature
isparavanja na osnovu zbira potrebnih rashladnih kapaciteta za sve komore čiji isparivači rade
sa tom temperaturom isparavanja. Ako ima veći broj komora, treba uzeti u obzir da neće u
svim komorama doći istovremeno do maksimalne potrebe hlađenja, čak će rijetko kad u svim
komorama biti uključeni u rad isparivači. Faktor jednovremenosti nastanka svih toplotnih
opterećenja u maksimalnom iznosu kreće se od η = 0,7 … 0,9 u zavisnosti od broja komora i
uslova ekspolatacije. Ako se radi o samo jednoj komori, onda je η =1. Tako je potreban
rashladni kapacitet kompresora za datu temperatru isparavanja:

𝑄𝑜𝐾 = 𝜂 ∑ 𝑄𝑜𝑅 [𝑘𝑊]

𝑗

Kako se radi samo o dvije komore i jednom kompresoru slijedi da je:

𝑄𝑜𝐾 = 0,8 ∙ 36,99 = 29,598[𝑘𝑊]

18
3.7. Termodinamički proračun ciklusa rashladne mašine

Da bi se izabrao rashladni proces moraju se poznavati temperature isparavanja i

kondenzacije rashladnog medija.

Temperatura isparavanja radnog medija se računa kao:

𝜗𝑖 = 𝜗𝑠𝑘 − (9 ÷ 11 ℃) [℃]

𝜗𝑖 = 0 − 9 = −9 [℃]

Na osnovu izračunate temperature isparavanja iz tabele 4.7.1. Đ. Kozić, B. Vasiljević,

V. Bekavac: „Priručnik za termodinamiku“ slijedi da je pritisak isparavanja freona R22 𝑝𝑖 =
4,088 [𝑏𝑎𝑟].

Temperatura kondenzacije radnog medija se računa kao:

𝜗𝑘 = 𝜗𝑤 + (9 ÷ 11 ℃) [℃]

Gdje je:

 𝜗𝑤 – temperatura vode kojom se hladi kondenzator

Usvaja se da je temperatura vode 𝜗𝑤 = 17 ℃.

𝜗𝑖 = 17 + 9 = 26 [℃]

Na osnovu izračunate temperature kondenzacije iz tabele 4.7.1. Đ. Kozić, B. Vasiljević,

V. Bekavac: „Priručnik za termodinamiku“ slijedi da je pritisak kondenzacije freona R22 𝑝𝑘 =
10,716 [𝑏𝑎𝑟].

Odnos pritisaka kondenzacije i isparavanja je:

𝑝𝑘 10,716
= = 2,62 < 8
𝑝𝑖 4,088

19
Ispunjen uslov za jednostepenu kompresiju.

Usvaja se rashladni proces sa suhim usisavanjem.

To je usisavanje suhozasićene pare. Provodi se da bi se spriječilo skupljanje kapljevite radne

tvari u kompresoru i tako zaštitio kompresor od hidrauličkog udara.

Slika 4. Shematski prikaz jednostepenog parnog rashladnog uređaja s prigušnim ventilom i

suhim usisavanjem

Vlažna para iz isparivača i prigušnog ventila struji u prošireni prostor odjeljivača, pa se

brzina strujanja znatno smanjuje i para više ne može sa sobom nositi kapljice, nego se one
talože na dno odjeljivača i vraćaju u isparivač kao kapljevina. Ostala para, oslobođena kapljica,
postaje suhozasićena ( x = 1). Nju usisava kompresor i komprimira do tlaka p (stanje 2). U
kondenzatoru se hladi i kondenzira do stanja 3. Nakon prigušnog ventila stanje radne tvari je
4.

Slika 5. dijagram jednostepenog parnog rashladnog procesa s prigušnim ventilom i suhim

usisavanjem

20
Prednost je što se ovakav proces sa sigurnošću može primijeniti u realnim rashladnim
uređajima.

Ako se promatra T,s - dijagram, vidi se da je ostalo malo sličnosti s termodinamički najboljim
Carnotovim procesom. Ipak, ostala je velika termodinamička prednost parnog procesa, a to je
da se čitav rashladni učinak predaje radnoj tvari pri konstantnoj temperaturi isparivanja, a može
se reći da se najveći dio topline predaje okolišu također pri konstantnoj temperaturi
kondenzacije.

Slika 6. p,h- dijagram jednostupanjskog parnog rashladnog procesa s prigušnim ventilom i

suhim usisavanjem

Iz termodinamičkih tablica (Priručnik za termodinamiku – Kozić, Vasiljević, Bekavac)

za radni medij freon R22 nalazimo podatke o temperaturi, pritisku i entalpiji u pojedinim
tačkama rashladnog procesa. Za tačku 2 koristeči vestruku interpolaciju dolazimo do potrebnih
paramatara . Podaci su tabelarno prikazani u sljedećoj tabeli.

Tabela2. Veličine stanja radnog medija u pojedinim tačkama

Stanje Temp. Pritisak Entalpija

1 -9°C 4,088 706,66
2 41,43°C 10,716 726,263
3 10,72°C 10,716 531,48
4 -9°C 4,088 706,66

21
Specifični rad se računa kao:
𝑘𝐽
𝑙 = ℎ2 − ℎ1 [ ]
𝑘𝑔

𝑘𝐽
𝑙 = 726,263 − 706,66 = 19,602 [ ]
𝑘𝑔
Specifični rashladni učinak računa se kao:
𝑘𝐽
𝑞𝑜 = ℎ1 − ℎ5 = ℎ1 − ℎ3 [ ]
𝑘𝑔

𝑘𝐽
𝑞𝑜 = 706,66 − 531,48 = 175,18 [ ]
𝑘𝑔
Toplina odvedena u kondenzatoru po 1 kg radne tvari računa se kao:

𝑘𝐽
𝑞 = ℎ2 − ℎ3 [ ]
𝑘𝑔
𝑘𝐽
𝑞 = 726,263 − 531,48 = 194,783 [ ]
𝑘𝑔
Faktor hlađenja računa se kao:

𝑞𝑜 ℎ1 − ℎ5 175,18
𝜀𝑜 = = = = 8,94
𝑙 ℎ2 − ℎ1 19,602
Protok radne tvari računa se kao:

𝑄̇𝑜𝑅 36,99 𝑘𝑔
𝑚̇ = = = 0,211 [ ]
𝑞𝑜 175,18 𝑠
Teoretski zapreminski protok radne tvari računa se kao:
𝑚3
𝑉𝑠𝑡 = 𝑚̇ ∙ 𝑣 "1 = 0,211 ∙ 0,05615 = 0,011856 [ ]
𝑠

gdje je :

 𝑣 "1 - specifična zapremina pare u stanju ispred usisnog priključka.

Teorijska snaga kompresora:

𝑃𝑘 = 𝑚̇ ⋅ (ℎ2 − ℎ1 ) = 0,211 ⋅ (726,263 − 706,66) = 4,1362 [𝑘𝑊]

22
3.8. Proračun isparivača

Isparivač se proračunava prema izrazu:

𝑄𝑜𝑅
𝐴𝑠 = [𝑚2 ]
𝑘𝑠 ∙ ∆𝜗𝑚
Gdje je:

 𝐴𝑠 - spoljašnja površina isparivača,

 𝑄𝑜𝑅 – rashladni kapacitet isparivača,
 𝑘𝑠 - koeficijent prolaza topline sveden na spoljašnju površinu i
 𝜗𝑚 – srednje logaritamska razlika temperatura.

Koeficijent prolaza topline sveden na spoljašnju površinu prema tabeli 10.1. Sava Vujić:
𝑊
„Rashladni uređaji“ za freonske pločaste isparivače iznosi 𝑘𝑠 = 15 [ 2 ].
𝑚 𝐾

Iz iste tabele srednje logaritamska razlika temperatura je ∆𝜗𝑚 = 15 [𝐾].

Pa je:
36990
𝐴𝑠 = = 164,4[𝑚2 ]
15 ∙ 15

3.9. Proračun kompresora

Koeficijent isporuke predstavlja odnos količine pare rashladnog medija koju kompresor
stvarno istiskuje prema količini pare rashladnog medija koju bi istiskivao idealni kompresor koji
bi imao istu satnu zapreminu.
Računa se kao:

𝜆 = 𝜆𝑐 ∙ 𝜆𝑝𝑟 ∙ 𝜆𝑧 ∙ 𝜆𝑛

Gdje je:
 𝜆𝑐 – zapreminski koeficijent usljed štetnog prostora,
 𝜆𝑝𝑟 – koeficijent isporuke usljed prigušenja pri usisavanju,
 𝜆𝑧 – koeficijent isporuke usljed zagrijavanja i
 𝜆𝑛 – koeficijent isporuke usljed proticanja.

23
Zapreminski koeficijent usljed štetnog prostora računa se kao:

1
𝑝𝑘 𝑚
𝜆𝑐 = 1 − 𝑐 ∙ [( ) − 1]
𝑝𝑖
gdje su:

 𝑐 - veličina štetnog prostora,

 𝑚 – koeficijent politrope,
 𝑝𝑖 – pritisak isparavanja i
 𝑝𝑘 – pritisak kondenzacije
Prema preporukama iz knjige Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ uzima se da je 𝑐 = 0,1.
Koeficijent politrope za freon R22 je 𝑚 = 1,123.

1
10,716 1,123
𝜆𝑐 = 1 − 0,1 ∙ [( ) − 1] = 0,864
4,088

Koeficijent isporuke usljed prigušenja pri usisavanju računa se kao:

1 + 𝑐 𝛥𝑝𝑜
𝜆𝑝𝑟 = 1 − ∙( )
𝜆𝑐 𝑝𝑖

gdje je:

 𝛥𝑝0 – depresija pri usisavanju

𝛥𝑝𝑜
Prema preporukama iz knjige Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ uzima se da je = 0,04
𝑝𝑖

1 + 0,1
𝜆𝑝𝑟 = 1 − ∙ 0,04 = 0,949
0,864

Koeficijent isporuke usljed zagrijavanja računa se kao:

𝑝𝑘
𝜆𝑧 = 1 − 0,025 ∙ ( − 1)
𝑝𝑖
10,716
𝜆𝑧 = 1 − 0,025 ∙ ( − 1) = 0,959
4,088

Koeficijent isporuke uslijed proticanja prema preporukama iz knjige Sava Vujić: „Rashladni
uređaji“ za kompresore u dobrom stanju:

𝜆𝑛 = (0,95 ÷ 0,98) = 0,965

24
Koeficijent isporuke iznosi:

𝜆 = 0,864 ∙ 0,949 ∙ 0,959 ∙ 0,965 = 0,758

Stvarna satna zapremina kompresora računa se kao:

𝑉𝑠𝑡 0,009545 𝑚3
𝑉𝑆 = = = 0,012592 [ ]
𝜆 0,758 𝑠

Efektivna snaga kompresora data je izrazom:

𝑃𝑒 = 𝑃𝑖 + 𝑃𝑡𝑟 [𝑘𝑊]

Indikatorska snaga data je izrazom:

𝑃𝑖 = 𝑉𝑆 ∙ 𝑝𝑖 [𝑘𝑊]
gdje je:

 𝑝𝑖 - srednji indikatorski pritisak stvarnog kompresora.

Odnos između indikatorskog pritiska stvarnog kompresora i srednjeg teoretskog

indikatorskog pritiska naziva se koeficijentom indikatorskih pritisaka.
𝑝𝑖
𝜌=
𝑝𝑖𝑡
gdje je:

 𝑝𝑖𝑡 - srednji teoretski indikatorski pritisak.

Srednji teoretski indikatorski pritisak dobija se sa dijagrama na slici 8.7. iz knjige Sava Vujić:
„Rashladni uređaji“ , na osnovu temperatura kondenzacije i isparavanja i on iznosi 𝑝𝑖𝑡 =
6,1 [𝑏𝑎𝑟].

Koeficijent indikatorskih pritisaka dobija se sa dijagrama na slici 8.5. iz knjige Sava Vujić:
„Rashladni uređaji“ , na osnovu stepena kompresije i on iznosi 𝜌 = 1,05 .

Slijedi da je indikatorski pritisak stvarnog kompresora jednak:

𝑝𝑖 = 𝜌 ∙ 𝑝𝑖𝑡 = 1,05 ∙ 6,1 = 6,405 [𝑏𝑎𝑟]

Dobija se da je indikatorska snaga jednaka:

𝑃𝑖 = 0,012592 ∙ 6,405 ∙ 105 = 8065,176 [𝑊]

25
Snaga potrebna za savladavanje trenja računa se kao:

𝑃𝑡𝑟 = 𝑉𝑆 ∙ 𝑝𝑡𝑟 [𝑘𝑊]

gdje je:

 𝑝𝑡𝑟 - fiktivno povecanje srednjeg indikatorskog pritiska usljed trenja.

Fiktivno povećanje srednjeg indikatorskog pritiska usljed trenja prema preporukama iz knjige
Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ kreće se u granicama izmađu 𝑝𝑡𝑟 = (0,3 ÷ 0,5) [𝑏𝑎𝑟].
Usvaja se da je 𝑝𝑡𝑟 = 0,4 [𝑏𝑎𝑟].
Slijedi da je snaga potrebna za savladavanje trenja jednaka:

𝑃𝑡𝑟 = 0,012592 ∙ 0,4 ∙ 105 = 503,66 [𝑊]

Slijedi da ja efektivna snaga kompresora jednaka:

𝑃𝑒 = 8065,176 + 503,66 = 8568,836 [𝑊] = 8,568836[𝑘𝑊]

Snaga elektromotora za pogon kompresora računa se kao:

𝑃𝐸𝑀 = (1,15 ÷ 1,2) ∙ 𝑃𝑒 [𝑘𝑊]

𝑃𝐸𝑀 = 1,15 ∙ 8,568836 = 9,854 [𝑘𝑊]

Efektivni koeficijent korisnog dejstva računa se kao:

𝜂𝑒 = 𝜂𝑖 ∙ 𝜂𝑚
gdje je:

 𝜂𝑖 - indikatorski koeficijent korisnog dejstva i

 𝜂𝑚 - mehanički koeficijent korisnog dejstva.
Indikatorski koeficijent korisnog dejstva računa se kao:

𝜆 0,758
𝜂𝑖 = = = 0,722
𝜌 1,05

Mehanički koeficijent korisnog dejstva računa se kao.

𝑃𝑖 8,065
𝜂𝑚 = = = 0,941
𝑃𝑒 8,57
Slijedi da je efektivni koeficijent korisnog dejstva jednak:

𝜂𝑒 = 0,722 ∙ 0,941 = 0,6794

Iz kataloga firme “Kaeser” usvajam kompresor SK21, koji je vijčani kompresor, energetski
efikasan, dimenzija 1010 x 704 x 1200 mm, mase 320 kg. Nazivna snaga motora je 11 KW.

26
3.10. Toplotno opterečenje kondenzatora

Toplotno opterećenje kondenzatora jednako je zbiru toplote hlađenja i energije koja se

troši za pogon kompresora. Pri projektovanju često se toplotno opterećenje kondenzatora
izračunava kao zbir rashladnih kapaciteta svih kompresora za date uslove rada i instalisane
snage pogonskih motora kompresora 𝑃𝐸𝑀 , da bi se dobila izvjesna rezerva za periode
prelaznih režima rada rashladnih uređaja kada su temperature isparavanja veće od
projektovanih.

𝑄𝐾𝐷 = ∑ 𝑄𝑜𝐾 + 𝑃𝐸𝑀 [𝑘𝑊]

Kako je usvojen samo jedan kompresor slijedi da je:

𝑄𝐾𝐷 = 𝑄𝑜𝐾 + 𝑃𝐸𝑀

𝑄𝐾𝐷 = 29,598 + 9,854 = 35,452 [𝑘𝑊]

Potrebna površina kondenzatora određuje se iz jednačine za prolaz toplote:

𝑄𝐾𝐷 = 𝐴 ∙ 𝐾 ∙ 𝜗𝑚
Odakle je:

𝑄𝐾𝐷
𝐴= [𝑚2 ]
𝐾 ∙ 𝜗𝑚

gdje je:
 𝐾 - Koeficijent prolaza toplote i
 𝜗𝑚 – Srednja logaritamska temperatura rashladnog fluida i mediuma za hlađenje
kondenzatora.

Srednja logaritamska temperatura 𝜗𝑚 računa se kao:

𝜗𝑉2 − 𝜗𝑉1
𝜗𝑚 =
𝜗 −𝜗
𝑙𝑛 𝜗𝑘 − 𝜗𝑉1
𝑘 𝑉2

gdje je:

 𝜗𝑉1 - Ulazna temperatura vode za hlađenje kondenzatora,

 𝜗𝑉2 - Izlazna temperatura vode za hlađenje kondenzatora i
 𝜗𝑘 - Temperatura kondenzacije.

Usvaja se:

- Ulazna temperatura vode za hlađenje kondenzatora 𝜗𝑉1 = 17 [℃] i

- Izlazna temperatura vode za hlađenje kondenzatora 𝜗𝑉2 = 22 [℃].

27
Slijedi da je:

22 − 7 5
𝜗𝑚 = = = 8,33 [𝐾]
28 − 17 0,6
𝑙𝑛
28 − 22

Prema preporukama iz knjige Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvaja se da koeficijent

𝑊
prolaza toplote za horizontalni dobošasti kondenzator iznosi 𝐾 = 600 [𝑚2 𝐾].

Slijedi da je potrebna površina kondenzatora jednaka:

35452
𝐴= = 7,0932 [𝑚2 ]
600 ∙ 8,33

3.11. Proračun distribucijskih cijevi

Za manje dužine cjevovoda, kada vođenje vodova nije komplikovano odnosno kada nema
mnogo lokalnih otpora, prečnici cjevovoda mogu se odrediti prema dozvoljenim brzinama
strujanja rashladnog fluida u njima, jer padovi pritisaka u takvom slučaju neće preći dozvoljene
vrijednosti.

 Usisni vod kompresora

Iz tabela 11.1. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvajaju se preporučljive brzine strujanja fluida
𝑚
za usisni vod 𝑤 = 5 [ 𝑠 ].

Prečnik cjevovoda računa se iz jednačine za maseni protok:

1 1 𝑑2 ∙ 𝜋
𝑚̇ = 𝜌 ∙ 𝑤 ∙ 𝐴 = ∙ 𝑤 ∙ 𝐴 = ∙ 𝑤 ∙
𝑣 𝑣 4

Slijedi da je:

4 ∙ 𝑣 ∙ 𝑚̇
𝑑=√ [𝑚]
𝑤∙𝜋

4 ∙ 0,05615 ∙ 0,211
𝑑=√ = 0,05494 [𝑚] = 54,94 [𝑚𝑚]
5 ∙ 3,14

gdje je:

 𝑣 - specifična zapremina pare u stanju ispred usisnog priključka.

28
  Potisni vod kompresora

Iz tabele 11.1. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvajaju se preporučljive brzine strujanja fluida
𝑚
za potisni vod 𝑤 = 8 [ ].
𝑠

Prečnik cjevovoda računa se kao:

4 ∙ 𝑣 ∙ 𝑚̇
𝑑=√ [𝑚]
𝑤∙𝜋

4 ∙ 0,02196 ∙ 0,211
𝑑=√ = 0,027162 [𝑚] = 27,16299 [𝑚𝑚]
8 ∙ 3,14

gdje je:

 𝑣 - specifična zapremina pare u stanju iza usisnog priključka.

 Tečni vod od kondenzatora do prigušnog ventila

Iz tabela 11.1. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvajaju se preporučljive brzine strujanja fluida
𝑚
za tečni vod 𝑤 = 0,5 [ 𝑠 ].

Prečnik cjevovoda računa se kao:

4 ∙ 𝑣 ∙ 𝑚̇
𝑑=√ [𝑚]
𝑤∙𝜋

4 ∙ 0,0008403 ∙ 0,211
𝑑=√ = 0,02125 [𝑚] = 21,253 [𝑚𝑚]
0,5 ∙ 3,14

gdje je:

 𝑣 - specifična zapremina pare u stanju iza kondenzatora.

 Tečni vod od prigušnog ventila do odjeljivača

Iz tabela 11.1. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvajaju se preporučljive brzine strujanja fluida
𝑚
za tečni vod 𝑤 = 0,5 [ 𝑠 ].

29
Prečnik cjevovoda računa se kao:

4 ∙ 𝑣 ∙ 𝑚̇
𝑑=√ [𝑚]
𝑤∙𝜋

4 ∙ 0,0007664 ∙ 0,211
𝑑=√ = 0,0202978 [𝑚] = 20,297 [𝑚𝑚]
0,5 ∙ 3,14

Gdje je:

 𝑣 - specifična zapremina pare u stanju iza prigušnog ventila.

 Tečni vod od odjeljivača do isparivača

Iz tabela 11.1. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvajaju se preporučljive brzine strujanja fluida
𝑚
za tečni vod 𝑤 = 0,5 [ ].
𝑠

Prečnik cjevovoda računa se kao:

4 ∙ 𝑣 ∙ 𝑚̇
𝑑=√ [𝑚]
𝑤∙𝜋

4 ∙ 0,0007664 ∙ 0,211
𝑑=√ = 0,020297 [𝑚] = 20,297 [𝑚𝑚]
0,5 ∙ 3,14
Gdje je:

 𝑣 - specifična zapremina pare u stanju iza odjeljivača.

 Vod od isparivača do odjeljivača

Iz tabela 11.1. Sava Vujić: „Rashladni uređaji“ usvajaju se preporučljive brzine strujanja fluida
𝑚
za tečni vod 𝑤 = 5 [ ].
𝑠
Prečnik cjevovoda računa se kao:

4 ∙ 𝑣 ∙ 𝑚̇
𝑑=√ [𝑚]
𝑤∙𝜋

4 ∙ 0,05615 ∙ 0,211
𝑑=√ = 0,05494 [𝑚] = 54,94 [𝑚𝑚]
5 ∙ 3,14

30
4. SPECIFIKACIJA MATERIJALA

Artikal Jedinica mjere Količina Cijena/jed. mjere Cijena KM

Stropni isparivač kom 2 1600 3200
Odvajač tečnosti kom 2 550 1100
kompresijski agregat kom 1 1600 1600
evaporativ. Kondenzator kom 1 760 760
sakupljač tečnosti kom 2 60 120
prigušni ventil kom 2 10 20
odvajač ulja kom 2 40 80
Termoizolaciona vrata kom 2 300 600
Termoizolacioni paneli m^2 333 25 8325
Materijal za pod kom - - 2000
Dodatni troškovi projektovanja i izrade - - 700
Bakreno koljeno 90 ° kom 4 1.5 KM/m 6
Bakrena cijevi ?20 m 7 1.5 KM/m 10,5
Bakrena cije? 45 m 7 4 KM/m 28
Bakreni T-komad kom 2 1.8 KM/m 3,6
UKUPNO 18553,1

31
5. LITERATURA

 Rashladni uređaji – S. Vujić

 Niskotemperaturno skladište namirnica – S. Rukavina
 Tehnika hlađenja – B. Pavković

32