ZAHTJEV ZA OBNOVU OKOLINSKE DOZVOLE

- HIDROELEKTRANA GRABOVICA -

Odobrio: Direktor HE na Neretvi

Nijaz Begić

Jablanica, februar 2014.

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 1
___________________________________________________________________________

1. IME I ADRESA OPERATORA/INVESTITORA POGONA I POSTROJENJA

Javno preduzeće Elektroprivreda Bosne i Hercegovine, d.d. – Sarajevo

PODRUŽNICA HIDROELEKTRANE NA NERETVI – JABLANICA
HIDROELEKTRANA GRABOVICA
Jaroslava Ĉernija br. 1
88420 Jablanica

2. LOKACIJA POGONA I POSTROJENJA

HE Grabovica izgrađena je na rijeci Neretvi, a puštena je u pogon 22. decembar 1981. godine.
Sastoji se od:

1. Akumulacionog bazena
2. Betonske gravitacione brane
3. Preliva sa evakuacionim tunelima
4. Temeljnog ispusta
5. Ulazne građevine i tlačnog cjevovoda
6. Strojarnice sa pripadajućim objektima
7. Odvodnih organa
8. Razvodnog postrojenja 220 kV

3. OPIS POGONA, POSTROJENJA I AKTIVNOSTI

3.1 Kratak opis i osnovni parametri Hidroelektrane Grabovica

Hidroelektrana Grabovica je postrojenje pribranskog tipa. Akumulacija ukupne zapremine

19,77x106 m3 stvorena je izgradnjom betonske gravitacione brane ukupne visine 60 m, koja je
locirana na stacionaži toka Neretve km 105+000, odnosno 13 km nizvodno od HE Jablanica.
HE Grabovica je projektovana i izgrađena sa 2 identična agregata, koji u hidrauličkom smislu
predstavljaju nezavisne cjeline sa odvojenim dovodnim i odvodnim organima i zajedničkom
strojarnicom sa pripadajućim objektima.

Osnovni hidrološki i energetski podaci hidroelektrane su:

Površina sliva 3.380 km2
Srednji višegodišnji protok (1951–1990) 126,4 m3/s
Srednji prirodni međudotok (1951–1990) 17,7m3/s
Desethiljadugodišnja velika voda 2.440 m3/s
Hiljadugodišnja velika voda 1.980 m3/s
Ukupna zapremina akumulacije 19,77x106 m3
Korisna zapremina akumulacije 5,43x106 m3
Kota normalnog uspora 159,00 m.n.m.
Kota minimalnog radnog nivoa 154,50 m.n.m.
Kota ekstremnog minimalnog radnog nivoa 145,00 m.n.m.
Kota donje vode pri Qi (za projektovano produbljenje) 123,68 m.n.m.

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 2.
___________________________________________________________________________
Instalisani protok hidroelektrane 380 m3/s
Instalisana snaga hidroelektrane 114 MW
Broj i tip turbina 2 turbine tipa Kaplan
Maksimalni bruto pad 36,77 m
Konstruktivni pad 34 m
Srednja godišnja moguća proizvodnja 339,9 GWh

3.2 Opis hidrograĊevinskih dijelova i objekata

3.2.1 Akumulacioni bazen

Akumulacija HE Grabovica nastala je izgradnjom betonske brane visoke 60 m i prostire se

dužinom od oko 11 km od brane u naselju Grabovica do odvodnih kanala HE Jablanica u
naselju Jablanica. Akumulacija je izduženog oblika sa izrazito malom širinom, tako da se
uglavnom nalazi u kanjonu Srednje Neretve.

3.2.2 Brana

Brana HE Grabovica je betonska gravitaciona brana, čija je osa locirana na stacionaži toka
Neretve 105+000 km ili 13 km nizvodno od mjesta Jablanica, a 37 km uzvodno od grada
Mostara. Izgrađena je 1981. godine u kanjonskom dijelu toka Neretve sa malo asimetričnim
stranama, koje su izgrađene od krečnjaka i dolomita jurske starosti sa kvartarnim naslagama
na bokovima i u koritu rijeke Neretve.
U tijelu brane se nalaze 2 prelivna polja sa evakuacionim tunelima, temeljni ispust, dvije
ulazne građevine, kontrolna galerija, te potrebni uređaji i instrumenti za tehničko osmatranje.
Svi evakuacioni organi imaju zajedničku bučnicu za rasipanje energije.

Tehnički podaci brane su:

Ukupna visina brane 60,00 m
Geodetska visina brane 39,00 m
Kota krune brane 163,00 m.n.m.
Kota maksimalnog uspora 161,00 m.n.m.
Kota normalnog uspora 159,00 m.n.m.
Kota temelja brane u koritu 103,00 m.n.m.
Dužina brane u kruni 150,00 m
Širina brane u temelju 44,75 m
Dužina u kruni 145,00 m
Širina brane u kruni 4,00 m
Zapremina betona u brani 74.350 m3

3.3 Objekti za evakuaciju velikih voda i pražnjenje akumulacije

3.3.1 Prelivi sa evakuacionim tunelima

Glavni evakuacioni organi za propuštanje velikih voda na brani su dva preliva u bokovima sa
evakuacionim tunelima, na svakoj obali po jedan, svijetlog promjera 8,30 m i kapaciteta 1080
m3/s.

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 3.
___________________________________________________________________________
3.3.2 Temeljni ispust

Temeljni ispust služi za evakuaciju velikih voda i totalno pražnjenje akumulacije. Temeljni
ispust je izveden u obliku tunela promjera 4,4 m i dužine 122 m koji je lociran ispod
montažnog platoa na lijevom boku brane sa ispuštanjem vode u zajedničku bučnicu

3.3.3 Oprema za smanjenje negativnih uticaja na okolinu

Postojeće sisteme (infrastrukturu) i instaliranu opremu, koji su u funkciji proizvodnog

procesa, tretiramo kao “opremu” za smanjenje negativnog uticaja na okolinu.
To se odnosi na slijedeće:
- vodozahvat (ulazna građevina),
- drenažni sistem elektrane,
- sistem za prihvatanje ulja iz transformatora u slučaju kvara/havarije na transformatorima.
- oprema instalirana na brani za mjerenje nivoa akumulacije i protoka preko prelivnih
organa, te oprema za monitoring brane.

3.3.4 Sistem tehniĉkog osmatranja hidrotehniĉkih objekata i neposredne okoline

Osmatranje brane i pripadajućih hidrotehničkih objekata i tla u području brana i akumulacije

HE Jablanica, HE Grabovica i HE Salakovac provodi se prema Internom Pravilniku tehničkog
osmatranja i operativnoj proceduri sistema kvaliteta koji su u potpunosti usklađeni sa
važećom zakonskom regulativom i zahtjevima Međunarodnog komiteta za visoke brane, a
prvenstveno sa Pravilnikom o tehničkom osmatranju visokih brana (Sl. list SFRJ, broj 7/66), i
primijenjen je kao jedinstven proces za sve elektrane
Ovim Pravilnikom regulisani su svi važni aspekti sistema tehničkog osmatranja brana i drugih
hidrotehničkih objekata i tla i objekata u području brana i akumulacija kao: program
osmatranja, prikupljanje i obrada podataka, izrada izvještaja i interpretacija, meritorne–
granične veličine deformacija i drugih pojava sa uputstvom o postupanju u slučaju
prekoračenja graničnih veličina, organizacija tehničkog osmatranja i održavanje oskultacione
opreme i instrumenata, te relevantni podaci iz elaborata o propagaciji vodnog vala u slučaju
rušenja svih brana u nizu na potezu HE Rama–HE Mostar.
Tehničko osmatranje brane, tla i objekata u području brana i akumulacija vrši se fizikalnim i
geodetskim metodama.
Fizikalne metode obuhvataju optičko–mehanička, elektro–akustična i električna mjerenja.
Geodetske metode obuhvataju trigonometrijska, nivelmanska i alinjmanska mjerenja.
Optičko–mehanička mjerenja kao fizikalne metode izvode se na mjernim mjestima na brani, u
brani i pribranskom tlu i objektima u području brane i akumulacije.
Program tehničkog osmatranja brana, tla i objekata u području brana i akumulacija se utvrđuje
za svaku godinu posebno na bazi projekta tehničkog osmatranja i urađenih Izvještaja ili
Interpretacije podataka mjerenja za prethodnu godinu.
U slučaju nepredviđenih pojava kao što su: zemljotresi, klizanja tla, nagli i veliki dotoci u
akumulaciju, visoki vodostaji, povećana procurivanja i zamućivanje procjednih voda,
prekoračenja graničnih veličina deformacija, te svih drugih pojava koje bi mogle negativno
uticati na stabilnost i sigurnost brane, tla i objekata u području brana i akumulacija obavezno
proširujemo ovaj programa i izvodimo vanredna osmatranja i mjerenja.

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 4.
 ___________________________________________________________________________
U HE na Neretvi implementiran je savremeni sistem daljinskog prikupljanja i obrade
podataka uz korištenje softvera „Argus“. Novi projekat tehničkog osmatranja svih brana u
sastavu HE na Neretvi završen je tokom 2013. godine.
U internom Pravilniku o tehničkom osmatranju brana dati su tabelarni pregledi mjernih mjesta
i instrumenata sa svim tehničkim karakteristikama za svaki pojedini instrument, mjerač i
davač.

4.IDENTIFIKACIJA ZNAĈAJNIH UTICAJA NA OKOLINU

Radi predviđanja mogućeg dejstva pojedinih uticaja i radi eliminisanja ili smanjenja
negativnih, te stimulisanja pozitivnih, istražen je svaki od uticaja, koji ima određeni značaj.
Izgradnjom akumulacije poremećena je autentična ekološka ravnoteža u tom djelu sliva
Neretve, dijelom već u fazi izgradnje, a zatim više poslije njenog formiranja

4.1 Identifikacija i valorizacija trenutnih uticaja na okolinu

Stvaranjem akumulacije HE Grabovica poremećena je autentična ekološka ravnoteža u tom

djelu sliva Neretve (dijelom već u fazi izgradnje, a zatim više poslije njenog formiranja), te je
uspostavljeno stanje relativne ravnoteže.
Trenutni uticaji su raznoliki, kako pozitivni tako i negativni, i svi imaju određeni značaj.
S obzirom da je akumulacija HE Grabovica tzv. mala akumulacija, to su i negativni uticaji na
okolinu mali ili zanemarljivi u odnosu na srednje i velike akumulacije.
Svi uticaji objekata HE Grabovica, hidroakumulacije i hidrotehničkih građevina, shodno
efektima na kvalitet okoline i sigurnost stanovništva, materijalnih dobara i ekosistema, mogu
se okarakterisati kao:
- negativni uticaji,
- pozitivni uticaji.

Negativni uticaji su:

- potopljeno je tada vrijedno zemljište za življenje i egzistencijalnu proizvodnju hrane,
- u izvjesnoj mjeri je poremećena prirodna ravnoteža,
- potopljena vrela pitke vode (ostalo je samo Komadinovo vrelo),
- ugrožavanje obale Grabovičkog jezera velikim oscilacijama nivoa vode, što direktno
utiče na obalni pojas (čime se otežava razvoj turističke djelatnosti),
- otežan kontakt vještački stvorene lijeve i desne obale.

Pozitivni uticaji su:

- proizvodnja električne energije za razne potrebe,

- poticaj za razvoj turizma raznih oblika (seoskog,sportskog, na vodi, …),
- poticaj za razvoj sportskog ribolova i ostalih vidova rekreativnog sporta,
- mogućnost proizvodnje ribe u jezerskim ribogojilištima,
- stvorene su nove ambijentalne i pejzažne vrijednosti,
- doprinos općem razvojnom toku užeg i šireg područja.

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 5.
___________________________________________________________________________
4.2 Uticaj hidroakumulacije na:

U konačnoj verziji zahtjeva detaljno su opisani sljedeći uticaji hidroakumulacije HEG na:
- Hidrološki režim rijeke Neretve,
- Kvalitet površinskih i podzemnih voda,
- Degradaciju i stabilnost tla,
- Mikroklimatske karakteristike,
- Priobalnu floru,
- Akvatične organizme,
- Stanovništvo i razvoj područja.

4.3 Uticaj hidrotehniĉkih objekata i elektrane na:

- Sigurnost i moguće rizike za stanovništvo i kvalitet okoline u slivu,

- Buku i vibracije,
- Kvalitet podzemnih i površinskih voda,
- Akvatične organizme.

4.4 Upravljanje otpadnim materijama i opasnim supstancama

Otpadnim materijama se upravlja u skladu sa internim „Planom upravljanja otpadom u HE na

Neretvi“, koji je u prilogu dokumentacije. U toku rekonstrukcije i drugih redovnih aktivnosti
održavanja opreme i postrojenja nastali tehnološki otpad se prikuplja, selektira i usmjerava
dio za preradu dio u sekundarne sirovine (metalni otpad), a drugi dio-građevinski i ostali
otpad propisno se odlaže na komunalnu deponiju. Otpadna ulja sakupljaju se u predviđene
posude (cisterne, burad) centrifugiraju i ponovo upotrebljavaju.
Izlijevanje ulja može se desiti samo u incidentnoj situaciji, i tada može imati efekte negativne
po okolinu, prvenstveno za vodu. U tom slučaju postupa se prema internom dokumentu („Plan
sprečavanja nesreća/incidenata opasnim po okolinu”).
Požar koji uključuje otpadne materije ili ulja i gorivo, takođe, može se desiti u nepredviđenim
okolnostima i incidentima. U tom slučaju može doći do emisije polutanata u zrak što
doprinosi negativnim efektima po okolinu i materijalna dobra. U slučaju požara postupa se po
Planu protivpožarne zaštite i Planu sprečavanja nesreća/incidenata opasnih za okolinu.

Opasne materije kao što su: boje za drvo i metal, razređivači uljni i nitro, sadolini, bitumen i
katran, lak i ljepila za parkete, firnajz, antifriz, različiti sprejevi za odmaščivanje, različite
masti itd. (koriste se u malim količinama) skladište se u skladu sa uputstvima proizvođača i
internim uputstvom za rad centralnog skladišta.

Radi obezbjeđivanja sigurnosti brane, održavanja objekata i preljevnih organa u

funkcionalnom stanju, vrši se uklanjanje i zbrinjavanje plutajućeg čvrstog otpada koji se
nakupi na profilu brane (aktivnosti se provode po potrebi i u normalnom režimu rada
elektrane).

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 6.
___________________________________________________________________________
Plutajući čvrsti otpad akumulira se u akumulaciji kao rezultat djelovanja lokalnih zajednica,
privrednih subjekata u okruženju i stanovnika, te njihovog odnosa prema okolini i vodi, kao i
bujičarskih efekata vodotoka koji gravitiraju prema akumulaciji.
Ovaj otpad nije rezultat proizvodnog procesa niti drugih aktivnosti u hidroelektranama, a
hidroelektrane ne mogu uticati na njegovo nastajanje u bilo kojoj formi. To je komunalni i
ostali otpad lokalnih zajednica koje djeluju u zoni akumulacija.

4.5 Praćenje uticaja hidroelektrane na okolinu

Uticajni faktori rada elektrane koji se prate, sa aspekta mogućih uticaja na okolinu, su:
- sigurnost brane,
- klizišta,
- hidrološki režim,
- kvalitet otpadnih voda,
- akumuliranje i kvalitet otpadnih ulja i čvrstih otpadnih materija,
- buka i vibracije.

5. OPIS POSTOJEĆIH MJERA PREVENCIJE

5.1 Preventivne aktivnosti

Identificirajnje i poduzimaje preventivnih mjere (akcije) vršimo radi eliminisanja uzroka

potencijalnih (mogućih) neusklađenosti, kako bi se spriječilo njihovo pojavljivanje.
Preventivne mjere primjenjuju se na proizvodni proces, proces održavanja objekata i
postrojenja, te na ostale aktivnosti koje mogu značajno uticati na kvalitet okoline.
Preventivne mjere provode se u skladu sa definisanom procedurom, pri čemu je uspostavljen
slijedeći tok aktivnosti:
 Identificiraju se potencijalne neusklađenosti i utvrđuju njihovi uzroci
 Procjenjuju se potrebe za akcijom (mjerom), radi sprječavanja pojave neusklađenosti
 Određuju se i provode aktivnosti na eliminisanju uzroka potencijalnih neusklađenosti
 Zapisuju se rezultati poduzetih aktivnosti i
 Preispituje se status te efektivnost poduzetih preventivnih mjera (akcija).

Mjere prevencije provodimo kroz slijedeće aktivnosti:

- Preventivnim pregledima objekata, opreme i postrojenja,

- Pravilnim tretmanom otpadnih voda,
- Kontrolisanim skladištenjem materijala, rezervnih dijelova i opreme za održavanje
postrojenja elektrane,
- Redovnim monitoringom sigurnosti građevinskih objekata,
- Uklanjanjem i zbrinjavanjem plutajućeg čvrstog otpada koji se eventualno nakupi na
pregradnom profilu brane, radi obezbjeđivanja sigurnosti brane i održavanja objekata u
funkcionalnom stanju - po potrebi,
Napomena: istovjetne aktivnosti definisane su u važećoj vodnoj dozvoli koju je izdala
nadležna vodna agencija, (tačka 3.4).

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 7.
___________________________________________________________________________
(Ovaj otpad nije rezultat proizvodnog procesa niti drugih aktivnosti u hidroelektranama, a
hidroelektrane ne mogu uticati na njegovo nastajanje u bilo kojoj formi. To je komunalni i
ostali otpad lokalnih zajednica koje djeluju u zoni akumulacija).
- Sigurnosnim mjerama za bezbjednost objekata (fizička),
- Mjerama protivpožarne zaštite,
- Provođenjem aktivnosti protiv uzurpacije zemljišta,
- Kontrolom buke i vibracija.

5.1.1 Ostale preventivne aktivnosti

Odnose se na sljedeće:
- provoĊenje zakonskih propisa, implementacija dokumenata Sistema upravljanja
kvalitetom, internih tehničkih uputstvava i pravilnika,
- primjenu statističkih metoda za određivanje raspoloživosti i pouzdanosti agregata i
elektrane kao cjeline,
- održavanje i poboljšanje performansi sistema monitoringa, energetske opreme i
postrojenja, poboljšanjem kvaliteta dokumentacije i sistema informisanja,
- razrada i operacionalizacija mjera za dostizanje ciljeva energetske efikasnosti i ušteda
energije u skladu sa programom aktivnosti u sklopu Sistema upravljanja energetskom
efikasnošću u JP EP BiH i dalju uspostavu standarda EN ISO 50001 (Energy Managment
System),
- izrada i realizacija projekata, elaborata i studija vezanih za aktuelnu problematiku.

6. OPIS POSTOJEĆEG MONITORINGA

U zavisnosti od potreba za informacijama neophodnim za upravljanje rizicima i uticajima na

okolinu utvrdili smo varijable koje pratimo.
Radi se i planira ubuduće monitoring koji obuhvata slijedeće:
- hidrološki režim - (smjensko osoblje u elektrani; Služba za operativno vođenje elektrana),
- ispitivanje hemijskih, fizikalnih i bioloških svojstava otpadnih voda, (Sektor za sisteme
upravljanja),
- otpad, (pogonsko osoblje elektrane, Sektor za sisteme upravljanja),
- kvalitet vode u akumulaciji; (ulaz-vodozahvat, izlaz-odvodni kanali elektrane) - (Sektor za
sisteme upravljanja),
- nivo buke i vibracija - (Sektor za sisteme upravljanja; angažovanje nadležne institucije u
BiH),

7. MJERE I AKTIVNOSTI ZA POSTEPENO SMANJENJE NEGATIVNIH

UTICAJA HIDROENERGETSKIH POSTROJENJA I OBJEKATA NA OKOLINU

Mjere i aktivnosti za postepeno smanjivanje negativnih uticaji na okolinu, odnosno

zadovoljenja standarda zaštite okoline, provodimo sa aspekta:

- sigurnosti brana i akumulacija,

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 8.
___________________________________________________________________________
- sigurnosti i pouzdanosti funkcionisanja tehnološkog procesa,
- zaštite kvaliteta voda,
- upravljanja otpadom,
- kvaliteta sistema infrastrukture i opreme za smanjivanje negativnih uticaja,
- ostalih aktivnosti za poboljšanje trenutnih mjera zaštite okoline.

8. PRIJEDLOG MONITORING PLANA

S obzirom da HE na Neretvi djeluju kao jedinstven sistem, to prijedlog monitoring plana

dajemo kao zajednički plan primjenjiv za sve elektrane pojedinačno:

Red.
Naziv monitoringa Zakonska odredba Vremenska dinamika
br.
- Zakon o vodama, (Sl. novine
FBiH br.70/06.)
- Uredba o uslovima ispuštanja
Monitoring otpadnih
1. otpadnih voda u prirodne - ispitivanja se vrše 2 x godišnje
voda recipjente i sisteme javne
kanalizacije, (Sl.novine FBiH
br. 4/12.)
- Zakon o vodama, (Sl. novine
FBiH br.70/06.)
- Pravilnik o minimumu sadržine
Monitoring vodnog općeg akta o održavanju,
2. - kontinuirano
režima korištenju i osmatranju
vodoprivrednih objekata (Sl.
novine FBiH br.18/07)
- Interni akti preduzeća
- Zakon o upravljanju otpadom,
(Sl. novine FBiH br. 33/03 i - U skladu sa Planom
3. Monitoring otpada
72/09) upravljanja otpadom u HEN

Monitoring nivoa - Zakon o zaštiti od buke,

4. - Svake tri godine
buke (Sl.novine FBiH br.110/12)

9. MJERE PLANIRANE ZA MONITORING PROIZVODNJE I NASTANKA

OTPADA I EMISIJA

Monitoring proizvodnje i nastanka otpada provodimo u slijedećim procesima:

- u procesu nabavke/skladištenja materijala/sirovina,

- u proizvodnom procesu,
- u procesu održavanje opreme i postrojenja, (revizije, remonti, rekonstrukcije i sl.)
- u procesu preuzimanja otpada od strane odabranog operatora otpada.

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 9.
___________________________________________________________________________
10. NETEHNIĈKI REZIME

Pripremne radnje za izgradnju brane i formiranje akumulacije HE Grabovica neminovno su

uzrokovali značajne promjene u slivu rijeke Neretva. Stvoren je ekosistem novog tipa -
jezerskog, sa novim karakteristikama i višefunkcionalnom namjenom. Specifičnost
međuzavisnih abiotičkih i biotičkih faktora, način korištenja prostora akumulacije i
priobalnog područja, doprinjeli su novoj prostornoj organizaciji, izmjenjenoj kvaliteti okoline
i pejzažnim vrijednostima. Zbog toga je bilo značajno pratiti i identificirati sve inpute
formirane hidroakumulacije i hidroelektrane Grabovica na sliv Neretve i razvoj područja u
neposrednom okruženju. Identificirani su i valorizirani svi uticaji i njihov međusobni odnos sa
aspekta održivog razvoja, sa fokusom na kontekst zaštite okoline.

U cilju adekvatnog planiranja i smanjenja negativnih uticaja objekata HE Grabovica na

kvalitet i sigurnost okoline i stanovništva, odnosno unapređivanja pozitivnih efekata, istražen
je svaki od uticaja i procjenjen značaj. U toku dugogodišnjih praćenja i istraživanja nije
utvrđen značajno neprihvatljiv uticaj objekata HE Grabovica na stanovništvo i kvalitet
okoline, ali ćemo provoditi kontinuirane aktivnosti na poboljšanju postojećeg stanja. Zbog
toga se planiraju aktivnosti i investiciona ulaganja, a planirat će se i ubuduće, sve dok se
djelatnost ne dovede do okolinske podobnosti, odnosno usglašavanja sa standardima zaštite
okoline uz provođenje sljedećih načela:

 Osigurati provođenje zakonskih i drugih zahtjeva koji se odnose na poslovne

procese, zahtjeve za kvalitet usluge i okolinske aspekte,
 Osigurati transparentnost komuniciranja sa lokalnom zajednicom i širom javnosti,
institucijama i ostalim zainteresovanim stranama s ciljem stalnog poboljšanja
okolinskih perfomansi,
 Očuvati biološko-ekološke i druge vrijednosti okoline, na području svog uticaja,
provodeći mjere zaštite flore i faune, te prirodne i kulturno istorijske baštine,
 Upotrebom savremenih organizacijskih, tehničkih i tehnoloških rješenja stalno
nadzirati, sprječavati i smanjivati zagađenje okoline i proizvodnje otpada, te
racionalno koristiti resurse,
 Upotrebom novih kvalitetnijih materijala i primjenom savremenih „čistijih“
tehnoloških procesa nastojati postići najviši mogući nivo energetske efikasnosti,
ušteda enegije i očuvanja energetskih resursa.

Izdanje br. 1 Izdavaĉ: Podružnica Hidroelektrane na Neretvi Obnova okolinske dozvole HEG
Strana: 10.