การประชุมวิชาการและนาเสนอผลงานระดับชาติ The 5th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2013 16 – 17 กุมภาพันธ์ 2556

“Pharmacy Profession: Moving Forward to ASEAN Harmonization” ณ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

______________________________________________________________________________________________
มวิชาการและนาเสนอผลงานระดับชาติ The 5th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2013
การประชุ 16 – 17 กุมภาพันธ์ 2556
“Pharmacy Profession: Moving Forward to ASEAN Harmonization” ณP1-PS-3
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม P1-PS-4
______________________________________________________________________________________________
การพัฒนาตารับยาฟูโรซีไมด์สาหรับผูป้ ่ วยเฉพาะราย Quality Control For the Mixture of Phet Sang-Khaat
กานต์ ชัยทอง, ณภัทร นวลสกุลกฤป*, วิไลวรรณ พละไกร, Capsule PS2-PS-1
สุนนั ท์ชนก น้าใจดี, การศึ
บรรลือ สัก
งข์ษาแป้
ทอง, กรีพงข้
ล แม่านวเหนี
ั นกุย
วิวฒ ล วดัดแปรในการเป็ นสารเพิ
Thitiphong ่ มปริ มKritsada
Phanharach*, าณ-สารยึ ดเกาะSomchai Sopajan,
Artitruangroj,

บทนา: ฟูโรซีไมด์เป็ นยาขับปสั สาวะกลุ

ส่มาหรั บการผลิ ตยาเม็ดแบบตอกโดยตรง
loop diuretics มี 2
Wanida Caichompoo , Kreephon Manwivattanagun
1
จาหน่ายในรู พรพรรณปแบบยาเม็ เหล่ดาวชิ (40ระสุ และวรรณ 500 มิ*,ลวรนุ ลิกรัมช) ศรี เจษฎารั
และยาฉี ด (10 ญ จิ ตโรภาส3, Makoto
กข์ , ผดุงขวัIntroduction: The mixture Otsuka 4
, จอมใจ
of Phet พีรพัฒนาcapsule
Sang-Khaat
5
is
มิลลิกรัม/มิลลิลติ ร) ทาให้ไม่สามารถนามาใช้กบั ผูป้ ่วยได้ทุกราย recommended to treat hemorrhoid in Thai National List of
Essential Herbal Medicines (2011). This formula consists
ทางโรงพยาบาลจึง เตรียมยาสาหรับผู้ป่วยเฉพาะรายขึ้น แต่ยบทคั า ดย่อ of 3 medicinal plants including Cissus quadrangularis
เตรียมมี
การศึ อายุเพีงข้
กษาแป้ ยงา1วเหนีเดือนยวดั ทาให้ ผปู้ ่วยต้องมารับนยาที
ดแปรในการเป็ สารเพิ ่ มปริมาณ-สารยึด(Linn.)
โ่ รงพยาบาล เกาะสาหรั บการผลิClerodendrum
(Vitaceae), ตยาเม็ดแบบตอกโดยตรง serratum (L.) Moon. var.
บ่อยครัง้ เหล่การศึ
พรพรรณ าวชิรกะสุ
ษานีวรรณ 1*
้มจี ุด,ประสงค์
วรนุช ศรีเเพืจษฎารั อ่ พัฒกนายาเตรี 2
ข์ , ผดุงขวัยญ มฟูจิโตรซี ไมด์3, Makoto Otsuka
โรภาส wallichii4
, จอมใจC.B.Clarke
พีรพัฒนา3 (Lamiaceae) and Rheum officinale
สาหรับผูป้ ว่ ยเฉพาะรายแบบแยกผงยาและน้ ากระสายยา ทีผ่ ปู้ ่วย Baillon. (Polygonaceae). The previous review literatures on
บทน า: เนื ่ อ งจากแป ้ ง ข้ า
สามารถผสมได้เองทีบ่ า้ น เพือ่ ให้ได้ตารับทีม่ คี วามคงตัวดีทงั ้ ทาง วเหนี ย วดิ บ (GRS) มี ค ุ ณ สมบั ต ไ
ิ ม่ ล the mixture
ะลายในน ้ าเย็นofอนุPhet
ภาคขนาดเล็Sang-Khaat ก และรูcapsule
ปทรงหลายเหลีdid notย่ มcontainทาให้
คุกายภาพ
ณสมบัตเคมี ใิ นการไหลและการถู วิ ธีการทดลอง: ้ information about quality control or formulation. However,
และจุลชีววิทยา กวัสตอกอั ดุและวิ ดไม่ธดีกี ารทดลอง: ระยะที แป่ งข้าวเหนียวดัดแปร (SGRS) ผลิตโดยการทาพรีเจลและทาให้แห้งโดยใช้
we found several phytochemical and pharmacological
เครื
1 เป็ นการพัฒนาน้ ากระสายยา และทดสอบความคงตัวเพื่อนาดอนุภาคใหญ่
อ
่ งพ่ น แห้ ง แบบละอองฝอย พบว่ า แป ้ ง ข้ า วเหนี ย วดั ด แปรมี ข studiesขน้ึ on และเป็ นทรงกลมมากขึ
single ingredients น้ ofจึงthis ส่งผลให้ มคี วามสามารถใน
formula. The aim of
การไหลและการถู ก ตอกอั ด ได้
คัดเลือกน้ ากระสายยา ระยะที่ 2 เป็ นการทดสอบความคงตัว ด ข
ี น้ ึ จึ ง น ามาเป็ น สารช่ ว ยในการผลิ ต ยาเม็ ด
the แบบตอกโดยตรงและเปรี
study to determine ย บเที
the ย บกั บ สารเพิ
contents ม
่
of ปริม
some าณ-สารยึ
activeด
® ®
เกาะชนิ ด ต่ า งๆ คื
อ Microcrystalline
ภายใต้สภาวะเหมือ นกับการใช้งานจริง คือ ทดสอบความคงตัว cellulose (MCC), Hydroxypropyl constituent
methylcellulose in each
(HPMC), ingredient
Starch of
1500 formulation
, Era Gel , such
Era as®
Pac
เมื ่อนายาเม็ ดทีต่ อกได้มาทดสอบคุ quercetin
้าหนักเม็ดinยาC.ความหนาของเม็
quadrangularisดand rhein inงR. officinale and
ของน ้ ากระสายยาและผงยาที แ่ ยกกัณนสมบั ตติ ่างๆคือ ความแปรปรวนของน
อยู่ และทดสอบความคงตั ว the mixture of Phet Sang-Khaat
ยา ความแข็
capsule.
ของเม็
Methods:
ดยา ความ
The
กร่ อน เวลาในการแตกตั
ของยาเตรี ย มที่ผ สมแล้วว การปลดปล่ ผลการศึ กอษา: ยตัวยานซึ้ า ง่กระสายยาที
ในการทดลองนี ่ ้ ใช้ยา dried Propranolol hydrochloride เป็ นตัวยาสาคัญ ผลการศึกษา:
® powder of the samples were extracted with 50%
เฉพาะสู
ประกอบด้ ตรต วยารัโซเดี
บทีใ่ ยช้มคาร์
SGRS, บอกซี MCC, เมทิลHPMC เซลลูโลสและ0.7Starch % เป็1500 นสาร เป็ นส่วนประกอบในต ethanol. HPLC ารับทีwas
ม่ คี ุณused
สมบัtoตเิ ป็determine
นสารเพิม่ ปริ มาณ-สารยึ
each of medicinalดเกาะ
ทีแขวนตะกอน
ผ่ ่านเกณฑ์มและใช้ าตรฐานในการผลิ ต ยาเม็
ไดโซเดียมฟอสเฟตเป็ นบัฟเฟอร์ จะทาให้ได้ ด แต่ เ มื่ อ พิ จ ารณาที ก
่ ารปลดปล่ อ ยตั ว
plants ยาพบว่ า ยาเม็
preparation ด ทีใ
่
content ช้ SGRS
of majorและ HPMC
compounds เป็ น สารช่
from วยใน
these
ตยาเตรี
ารับ ยมีมที แนวโน้ มในการชะลอการปลดปล่
่มคี วามคงตั วทางกายภาพดีท่สี อุดยตัโดยพิ วยาได้ ดว้ ย จึงทาการทดลองใช้
จารณาจากค่ า 3 medicinal
SGRS และ HPMC ในปริมาณต่างๆ ในการตอกเม็ดยา The
plants from 5 different regions. Results: และ
ทการกระจายตั
าการศึกษาคุว ณความสามารถในการแขวนตะกอน
สมบัติ พบว่าเม็ดยาที่มี HPMC และค่ ปริมาพีาณเพี ย ง 5% ขึน
้ results
ไป showed that the amount
สามารถชะลอการปลดปล่ อ ยตัว ยาได้of ในขณะที
quercetin เ
่ ม็ด inยาทีC.่ มี
เอชที่ quadrangularis
SGRS ปริ ม าณมากกว่ า 40%
เหมาะสม (7.80 ± 0.06) จึงได้นาน้ ากระสายยาตารับที่ 1 มา จึ ง จะมี ค วามสามารถในการชะลอการปลดปล่ อยตัวยาได้ สรุfrom ปผล:Khon แป้งข้Kaen,
าวเหนีNakornratchasima,
ยวดัดแปรทีไ่ ด้มคี ุณMaha สมบัติ
Sarakham, Phetchabun and Roied provinces were 1.8,
ในการเป็
ทดสอบในระยะที นสารเพิ่ 2่มเปรี ปริยมบเที าณ-สารยึ
ยบกับตดารั เกาะ โดยสามารถผลิ
บโรงพยาบาล โดยเก็ตบยาเม็ น้ า ดแบบตอกโดยตรงได้ 1,69, 3.51, 3.15 นอกจากนั and น้ 3.30ยังมีคุ(%w/w,
ณสมบัติเป็driedนสารชะลอการpowder),
ปลดปล่ อ ยตั ว ยาได้ ด ว
้ ย จึ ง เป็ น การเพิ ม
่ มู ล ค่ า และการประยุ ก ต์
ใ ช้ แ ป้ งข้าวเหนี ย วดั ด แปรในอุ ต สาหกรรมยา
respectively. The amount of rhein in rhubarb from
กระสายยาและผงยาไว้เป็ นเวลา 90 วัน จากนัน้ ผสมเป็ นยาเตรียม
ตัง้ ทิง้ ไว้ 35 วัน พบว่า ยาเตรียมตารับที่ 1 มีความสามารถในการ Bangkok, Khon Kaen, Maha Sarakham, Nakornratchasima,
าสาคัญ: แป้งข้าวเหนียวดิบ (GRS),
คแขวนตะกอนและการกระจายตั แป ้ งข้าวเหนียวดัดแปร (SGRS), สารเพิ and Roiedม่ ปริมprovinces
าณ-สารยึดเกาะ were 1.02, 1.09, 1.01, 0.54 and 1.56
ว ที่ดีก ว่ า รวมถึง มีค่ า พีเ อชที่ (%w/w, dried powder), respectively. Thus, we were used
ใกล้เคียง 8.0 ส่วนปริมาณตัวยาสาคัญของยาเตรียมตารับที่ 1 the aerial part of C. quadrangularis from Maha Sarakham
1
และยาเตรี ย มโรงพยาบาล จากการทดสอบด้ ว ยเครื อ
่ ง HPLC ใน and the rhizomes of rhubarb from Roied province as the
อาจารย์ กลุ่มวิทยาศาสตร์ทางเภสัชศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ingredients to formulate the mixture of Phet Sang-Khaat
2วัน ที่ 35 พบว่ า ไม่ ม ีค วามแตกต่ า งกัน (89.97 และ 95.50
รองศาสตราจารย์ ภาควิชาเทคโนโลยีอาหาร คณะเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยขอนแก่นcapsule in this study. The amount of querceitn and rhein in
3ตามลาดับ, P=0.27) และทัง้ 2 ตารับ มีปริมาณเชือ ้ จุลนิ ชทรี ยต์ ่ากว่ า ทยาลัยขอนแก่น
ผูช้ ่วยศาสตรจารย์ สาขาวิชาเทคโนโลยีเภสัชกรรม คณะเภสั ศาสตร์ มหาวิ the mixture of Phet Sang-Khaat capsule were obtained
4200 MPN/mL สรุป ผล: น้ ากระสายยาและยาเตรี ยมตารับInstitute ที่
Professor, Department of Pharmaceutical Technology, Research of Pharmaceutical
10.96 and 0.70 Sciences, Musashino
mg/capsule, University Conclusion: The
respectively.
5
พัฒนาขึ้น มีความคงตัวทางกายภาพ เคมี และจุลชีววิทยาที่ดี
รองศาสตรจารย์ สาขาวิ ช าเทคโนโลยี เ ภสั ช กรรม คณะเภสั ช ศาสตร์ มหาวิ ท ยาลั ย ขอนแก่ น
results from this study could be used as a guideline for the
*ติ ดต่อผูน้ ิ พนธ์
สามารถน าไปประยุ: pornpunlao@yahoo.com
กต์ใช้เพื่อทาให้ยาเตรียมที่ผลิตขึ้นมีความคง quality of some Thai herbal formulation.
ตัวทีด่ ไี ด้
Keywords: quality control, the mixture of Phet Sang-
Abstract Khaat capsule, quercetin, rhein
คาสาคัญ: ฟูโรซีไมด์, ยาเตรียมสาหรับผูป้ ว่ ยเฉพาะราย ____________________________________________________________
The Study of Modified Glutinous
____________________________________________________________ Rice Starch as a Filler-Binder for Direct Compression Tablets
Pornpun Laovachirasuwan1, Voranuch Srijesdaruk2, Padungkwan Chitropas3, Makoto Otsuka4, Jomjai Peerapattana5
Faculty of Pharmacy, Mahasarakham University, Mahasarakham Province,
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม อาเภอกันทรวิชยั 44150, Thailand
Introduction:
จังหวัดมหาสารคาม 44150 Glutinous rice starch (GRS) is insoluble in cold water, small size and polyhedral shape which giving the
*Corresponding author: Tel: 089-9414725 E-mail: woonupk@hotmail.com
low flowability and compressibility properties. Methods: The Spray dried glutinous rice starch (SGRS) was prepared by heating
*ติ ดต่ อ ผู
น
้ ิ พนธ์: Tel: 080-4137996, E-mail: topaz_killer@hotmail.com
and then spray drying. The SGRS has increased in the particle
2 size and concave spherical shape which affect to increasing
flowability and compressibility properties. The SGRS used as filler-binder in direct compression tablets compared with
100

100
 theast Pharmacy Research Conference
February 16 – 17,of 2013
2013 16 – 17 กุมภาพันธ์ 2556The 5th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2013 “Pharmacy Profession:
February
” ณ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิ 16 – 17, 2013
ทยาลัยมหาสารคาม The 5thofAnnual
Moving Forward to ASEAN Harmonization” Faculty NortheastSciences,
Pharmaceutical PharmacyKhon
Research
Kaen Conference of 2013
University, Thailand
_________________________________________________________ “Pharmacy Profession: Moving Forward to ASEAN Harmonization”
P1-PS-3 P1-PS-4 Faculty of Pharmaceutical Sciences, Khon Kaen University, Thailand
_______________________________________________________________________________________________
าย Quality Control For the Mixture of Phet Sang-Khaat
microcrystalline cellulose (MCC), Hydroxypropyl methylcellulose (HPMC), Starch 1500®, Era Gel®, Era Pac®. The
Capsule
characterization
Thitiphong Phanharach*, of Kritsada
direct compression
Artitruangroj, Somchai tabletsSopajan,
contained propranolol hydrochloride such as weight variation, thickness,
hardness,
Wanida friability,
Caichompoo disintegration
, Kreephon time and in vitro dissolution were determined. Results: Only the formulations with SGRS,
Manwivattanagun
etics มี MCC, HPMC, and Starch 1500® were passed the criteria of tablet characteristics. The in vitro dissolution of the formulation
ยาฉีด (10 Introduction: The mixture of Phet Sang-Khaat capsule is
with SGRS and HPMC were slowly dissolved. The various content of SGRS and HPMC were investigated. The results showed
ด้ทุกราย recommended to treat hemorrhoid in Thai National List of
that onlyHerbal
Essential the formulations
Medicines (2011). with more Thisthanformula5% consists
HPMC and more than 40% SGRS could be sustained release the drug.
ขึ้น แต่ยา Conclusion:
of 3 medicinal plants including Cissus quadrangularisand sustained release agent for direct compression tablets. Therefore,
The SGRS could be used as a filler-binder
พยาบาล (Linn.) (Vitaceae),
it is beneficial Clerodendrum
to increase the valueserratum (L.) Moon.usage
and application var. of SGRS in pharmacy.
ฟูโรซีไมด์ wallichii C.B.Clarke (Lamiaceae) and Rheum officinale
า ทีผ่ ปู้ ่วย Baillon.
Key words:(Polygonaceae).
Glutinous rice Thestarch
previous (GRS), reviewSprayliteratures on
dried glutinous rice starch (SGRS), filler-binder
ดีทงั ้ ทาง
the mixture of Phet Sang-Khaat capsule did not contain
information about quality control or formulation. However,
: ระยะที่ we1 found several phytochemical and pharmacological
งตัวเพื่อ Lecturer,
studies on Pharmaceutical
single ingredients Sciences,
of Faculty of Pharmacy,
this formula. The Mahasarakham
aim of University
2
Associate Professor, Department
the3 study to determine the contents of some active of Food Technology, Faculty of Technology, Khon Kaen University
ามคงตัว
Assistant
constituent Professor, Department of Pharmaceutical
in each ingredient of formulation such as Technology, Faculty of Pharmaceutical Sciences, Khon Kaen University
ามคงตัว 4
Professor, Department of Pharmaceutical Technology, Research Institute of Pharmaceutical Sciences, Musashino University
quercetin in C. quadrangularis and rhein in R. officinale and
วามคงตัว 5
Associate Professor, Department
the mixture of Phet Sang-Khaat capsule. Methods: Theof Pharmaceutical Technology, Faculty of Pharmaceutical Sciences, Khon Kaen University
สายยาที่ *Corresponding author: pornpunlao@yahoo.com
dried powder of the samples were extracted with 50%
เป็ นสาร ethanol. HPLC was used to determine each of medicinal
ะทาให้ได้ plants preparation content of major compounds from these
ณาจากค่า 3 บทน
medicinal plants from 5 different regions. Results: The
า (Introduction)
results showed that the amount of quercetin in ั C.
ค่าพีเอชที่ ยาเม็ด ทีfrom
quadrangularis ่เ ตรียKhon
มโดยวิ ธีการตอกโดยตรง
Kaen, Nakornratchasima, มักพบป Mahaญหา เจลและท าให้ แ ห้ ง โดยใช้ เ ครื่ อ งพ่ น แห้ ง แบบละอองฝอย
บที่ 1 มา ด้ า นข้ อ จ ากั ด ทางกายภาพของตั
Sarakham, Phetchabun and Roied provinces were 1.8, ว ยาส าคั ญ เอง คื อ ไม่ ม ี กลายเป็ นแป้งซึ่งมีคุณสมบัตใิ นการไหลและการยึดเกาะสาหรับ
ดยเก็บน้ า ความสามารถในการยึ
1,69, 3.51, 3.15 and ดเกาะเป็
3.30นเม็(%w/w,
ดได้และไม่ มคี วามสามารถ
dried powder), ยาเม็ดได้ดขี น้ึ เนื่องจากมีขนาดอนุ ภาคที่ใหญ่ขน้ึ และเป็ นทรง
ยาเตรียม respectively.
ในการไหลได้สThe ม่าเสมอ amount of rhein
จึงมีความจ าเป็ นต้inองใช้rhubarb
สารช่วยในการ from กลมมากขึ้น ดัง นั ้น วัต ถุ ป ระสงค์ ข องงานวิ จ ัย นี้ เ พื่ อ ศึ ก ษา
รถในการ Bangkok, Khon Kaen, Maha Sarakham,
ตอก แต่ เนื่องจากการขาดวัตถุดิบในประเทศ จึงจาเป็ นต้องมี Nakornratchasima, คุณสมบัติในการเป็ นสารเพิม่ ปริมาณ-สารยึดเกาะของแป้งข้าว
and Roied provinces were 1.02, 1.09,
การนาเข้าสารช่วยดังกล่าวจากต่างประเทศ ซึง่ ส่งผลให้ต้นทุน 1.01, 0.54 and 1.56 เหนียวดัดแปรสาหรับการผลิตยาเม็ดแบบตอกโดยตรง
าพีเ อชที่ (%w/w, dried powder), respectively. Thus, we were used
ตารับที่ 1 theการผลิ
aerialต สูpart
ง ขึ้นofดัC. ง นัquadrangularis
น้ ผู้วิจ ัย จึง มีแ นวคิ fromด ทีMaha
่จ ะพัฒSarakham
นาสารช่ ว ย
PLC ใน ดังกล่
and theาวที ส่ ามารถพัofฒrhubarb
rhizomes นาได้จากวั ตถุดRoied
from บิ ทีส่ ามารถหาได้
province as ง่ายและ
the วิ ธีดาเนิ นการวิ จยั (Methods)
95.50 ingredients to formulate the ข้mixture
ราคาไม่แพงภายในประเทศ าวเป็ นพืofชเศรษฐกิPhet Sang-Khaat
จ ที่มบี ทบาท เครื่องมือ: Spray Dryer (GEA Niro A/S Gladsaxevej
รียต์ ่ากว่า capsule
สาคัญ inโดยเฉพาะข้
this study. าThe วเหนี amount
ย วซึ่ง นิofยquerceitn
มเพาะปลูand rhein in
ก มากในภาค
theตะวัmixture 305-DK-2860 Soeborg, Denmark), Scanning Electron
มตารับ ที่ นออกเฉีof ยงเหนืPhetอ ซึSang-Khaat
ง่ เมื่อพิจารณาส่ capsule were obtained
วนประกอบของแป ้ งข้าว Microscope (LEO 1450 VP, UK) และ Laser Diffraction
10.96 and 0.70 mg/capsule, respectively. Conclusion: The
วิทยาที่ดี เหนี ย ว พบว่ า มี อ ะไมโลเพคติ น ปริ
results from this study could be used as a guideline for theม าณสู ง ถึ ง ร้ อ ยละ 99.70 Particle Size Analyzer (Mastersizer 2000 Model Scirocco
มีความคง (Kadanof etsome
quality al., 1997;
Thai herbalWurzburg et al., 2000) และการให้ความ
formulation. 2000, Malvern Instrument Ltd., UK)
ร้อนแก่แป้งชนิดทีม่ อี ะไมโลเพคตินปริมาณสูงๆนัน้ เมื่อแป้งสุก 1. การผลิ ตแป้ งข้าวเหนี ยวดัดแปร โดยใช้วิธีการทา
Keywords:
จะเกิดเจลข้นทีquality ่มคี วามหนื control,
ดมากกว่the าmixture
(Makinoof and Phet Kitamori,
Sang-
แป้ งพรีเจลและทาให้แห้งโดยใช้เครื่องพ่นแห้งแบบละออง
Khaat
1995)capsule, quercetin, rhein
และมีความสามารถในการพองตั วสูงกว่าแป้งชนิดอื่นๆที่
____________________________________________________________ ฝอย โดยกระจายแป้งข้าวเหนียวดิบในน้ าให้มคี วามเข้มข้น 6
________ มีปริมาณอะไมโลเพคตินต่ ากว่า (Tester and Morrison, 1990; %w/v คนผสมและให้ความร้อนทีอ่ ุณหภูมิ 62 °C เป็ นเวลา 9
Sodhiof and
Faculty Pharmacy,Singh, Mahasarakham ป้งทีย่ งั ไม่Mahasarakham
2003) แต่แUniversity, ผ่านขบวนการดั ดแปร
Province, นาที หลังจากนัน้ นาแป้งพรีเจลที่ได้ไปทาให้แห้งโดยใช้เครื่อง
นัน้ จะมี
44150, ขอ้ จากัด คือ ขนาดอนุ ภาคเล็กและรูปทรงหลายเหลี่ยม
Thailand
พ่นแห้งแบบละอองฝอย ที่สภาวะอุณหภูมขิ าเข้า 250 °C การ
*Corresponding
ส่งผลให้คุณสมบั author: Tel: 089-9414725 E-mail:
ตใิ นการไหลและการยึ woonupk@hotmail.com
ดเกาะไม่ ดี แตกต่างจาก
com ไหลของลมอัดร้อยละ 44 ผลผลิตทีไ่ ด้คอื แป้งข้าวเหนียวดัดแปร
แป้งทีผ่ ่านขบวนการดัดแปรแล้ว โดยเฉพาะการดัดแปรแป้งพรี
2
101

101
 การประชุมวิชาการและนาเสนอผลงานระดับชาติ The 5th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2013 16 – 17 กุมภาพันธ์ 2556
“Pharmacy Profession: Moving Forward to ASEAN Harmonization” ณ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
______________________________________________________________________________________________
มวิชาการและนาเสนอผลงานระดับชาติ The 5th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2013
การประชุ 16 – 17 กุมภาพันธ์ 2556
“Pharmacy Profession: Moving Forward to ASEAN Harmonization” ณP1-PS-3
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม P1-PS-4
______________________________________________________________________________________________
การพัฒนาตารับยาฟูโรซีไมด์สาหรับผูป้ ่ วยเฉพาะราย Quality Control For the Mixture of Phet Sang-Khaat
กานต์ ชัย2.ทอง, คุณภั ณทสมบัร นวลสกุ ติ พลื้นกฤป*,
ฐานทางกายภาพของแป้
วิไลวรรณ พละไกร, งข้ า ว น้าหนักเม็ดยารวมอีกครัง้ คานวณหาค่าร้อยละความกร่อน โดย
Capsule
เหนี
สุนนั ท์ยชวดั นกดนแปรเปรี
้าใจดี, บรรลื ยบเที อ สัยงข์บกั
ทอง,บแป้
กรีพงข้ าวเหนี
ล แม่ นวิวฒ ั ยนกุ
วดิล บ ค่าทีย่ อมรัPhanharach*,
Thitiphong บได้ความกร่อKritsada นต้องไม่Artitruangroj,
เกิน 1% Somchai Sopajan,
2.1 รูปร่างและลักษณะพื้นผิ วของอนุภาค โดยใช้ Wanida Caichompoo 5. เ, Kreephon
ว ล า ใ นManwivattanagun
ก า ร แ ต ก ตั ว ข อ ง เ ม็ ด ย า
บทนา: ฟูโรซีไมด์เป็ นยาขับปสั สาวะกลุ่ม loop diuretics มี (Disintegration time) ใส่ยาเม็ดหลอดละ 1 เม็ด จานวน 6 เม็ด
เครื่อง Scanning electron microscope (SEM) Introduction: The mixture of Phet Sang-Khaat capsule is
จาหน่ายในรูปแบบยาเม็ด (40 และ 500 มิลลิกรัม) และยาฉีด (10 และใส่ Disc ทับลงบนเม็
2.2 ขนาดและการกระจายของขนาดอนุภาค โดย
มิลลิกรัม/มิลลิลติ ร) ทาให้ไม่สามารถนามาใช้กบั ผูป้ ่วยได้ทุกราย recommended to treat ดhemorrhoid
ยาทุกเม็ด หลั in งThai
จากนัNationalน้ จุ่มตะแกรงที
List ofม่ ี
ใช้เครื่อง Mastersizer ใช้เซลแบบแห้ง ่ เม็ ด ยาลงในของเหลวที
Essential Herbal Medicines ่ ใ ช้ ท(2011).
ดสอบ This คื อ นformula
้ า กลั น่ อุconsists
ณหภู มิ
ทางโรงพยาบาลจึง เตรียมยาสาหรับผู้ปวยเฉพาะรายขึ้น แต่ยา of 3 medicinal plants including Cissus quadrangularis
3. การผลิ ตยาเม็ดและการควบคุมคุณภาพ 37±0.5 C และเปิ ดเครื่องให้เริม่ ทางานยก basket ขึน้ ลง จับ

เตรียมมีอายุเพียง 1 เดือน ทาให้ผปู้ ว่ ยต้องมารับยาทีโ่ รงพยาบาล (Linn.) (Vitaceae), Clerodendrum serratum
3.1 กษานี การผลิ ตยาเม็เดพืแบบตอกโดยตรง โดยใช้ wallichii่เม็ดยาแต่
เวลาที C.B.Clarke ละเม็ ดแตกตั
(Lamiaceae) วจนหมด โดยค่
and า(L.)
Rheum
Moon.
ที่ยอมรั บได้var.
คือ
officinale
บ่อยครัง้ การศึ ้มจี ุดประสงค์ อ่ พัฒนายาเตรียมฟูโรซี ไมด์
เครื ่องตอกอั ดเม็ดยาแบบไฮดรอลิกทีแ่ รงตอก 100 kgf/cm 2 เม็ดยาแต่(Polygonaceae).
ละเม็ดจะต้องแตกตั วหมดภายในเวลา
previous review30literatures นาที on
สาหรั บผูป้ ว่ ยเฉพาะรายแบบแยกผงยาและน ้ ากระสายยา ทีผ่ ปู้ โดย
ว่ ย Baillon. The
ใช้ ช ด
ุ สากขนาดเส้ น ผ่ า ศู น ย์ก ลาง 8 มิ
สามารถผสมได้เองทีบ่ า้ น เพือ่ ให้ได้ตารับทีม่ คี วามคงตัวดีทงั ้ ทาง ล ลิเ มตร the mixture of 6. Phet Sang-Khaat
การปลดปล่ อ ยตั ว ยา (In capsule did not vitro
contain
information about quality control
dissolution) โดยใช้ dissolution apparatus 1 อัตราเร็วการor formulation. However,
กายภาพ สูเคมี ต รตและจุ ารัลบชีววิทยา1 วัสดุแประกอบด้ ละวิ ธีการทดลอง: ว ย Propranolol ระยะที่ we found several phytochemical and pharmacological
hydrochloride
1 เป็ นการพัฒ80 นานmg, ้ ากระสายยา Filler-binder* 157 mg, Aerosil
และทดสอบความคงตั วเพื่อ
® หมุนของonbasket
studies single100 rpm ในสารละลาย
ingredients of this formula. 0.1N hydrochloric
The aim of

0.25%,
คัดเลือกน Magnesium
้ ากระสายยาstearate ระยะที่ 1% 2 นเป็าเม็ ดยาจากสูตรตารับที่ ว1
นการทดสอบความคงตั the
acid study
pH 1.2to ปริ determine
มาณ 900 the mL อุcontents
ณหภูมิ 37±0.5 of some C เป็active
นเวลา
มาทดสอบคุ
ภายใต้สภาวะเหมื ณสมบั ติตบ่ าการใช้
อ นกั งๆ โดย Filler-binder
งานจริ ง คือ ทดสอบความคงตั ตัว ใดที่ผ่ า นว constituent
1.5 ชั ว่ โมง หลั ง จากนั ้น เปลี่ ย นสารละลายตั ว กลางเป็asน
in each ingredient of formulation such
quercetin in C. quadrangularis and rhein in R. officinale and
มาตรฐานจะน
ของน้ ากระสายยาและผงยาที ามาทดสอบต่อในสู ตรต
แ่ ยกกั นอยู ารับ่ และทดสอบความคงตั
ที่ 2 ว phosphate
the mixturebuffer
of Phet pH Sang-Khaat
6.8 เป็ นเวลา capsule. 22.5 ชัวโมง่ Methods: ดูดสารละลายThe
ของยาเตรี ย มที่ผ สมแล้วคื อผลการศึ
*Filler-binder GRS, กSGRS, ษา: นHydroxypropyl้ า กระสายยาที่ ปริมาณpowder
dried 7 mL และเติ
of theมสารตั samples วกลางลงไปทดแทน
were extracted7 mL withทุก50%ครัง้
ประกอบด้วย โซเดี(HPMC),
methycellulose ยมคาร์บอกซี เมทิลเซลลูโลสcellulose
Microcrystalline 0.7 % เป็ นสาร
(MCC), ethanol.
ทีเ่ วลา 5,HPLC10, 15,was 30, used
60, 90, to 120,
determine
150, 180 each240, of medicinal
360, 480,
แขวนตะกอน
Starch 1500®และใช้, Era-Gel ไดโซเดี ®
ยมฟอสเฟตเป็
, Era-Pac ®
นบัฟเฟอร์ จะทาให้ได้ plants
600, 720,preparation
840, 1440content นาที และน of major compounds
าสารละลายที เ่ ก็บทุfrom
กช่วthese
งเวลา
ยาเตรียมทีสู่มตคี วามคงตั 3 medicinal plants from 5 different regions. Results: The
ร ต า รัวบทางกายภาพดี 2 ป ร ะ ก ทอ่สี บุด ด้โดยพิ ว ย จารณาจากค่
Propranololา ไปวัดค่าการดูดกลืนแสงที่ความยาวคลื่น 289 nm คานวณหา
results showed that the amount of quercetin in C.
hydrochloride 80 mg, Filler-binder* (5, 10, 15, 20, า25,
การกระจายตั ว ความสามารถในการแขวนตะกอน และค่ พีเอชที 30,่ ปริมาณของตัวยาfrom
quadrangularis Propranolol
Khon Kaen, hydrochloride
Nakornratchasima, ในแต่ละช่วMaha งเวลา
เหมาะสม
35, 40, 45,(7.80 50, 55, ± 0.06) 60 %)จึงXได้mg, นาน้ าCorn กระสายยาต starch ารั157-X
บที่ 1 mg, มา Sarakham, Phetchabun and Roied provinces were 1.8,
ทดสอบในระยะที ® ่ 2
Aerosil 0.25%, Magnesium stearate 1% เปรี ย บเที ย บกั
บ ต ารั บ โรงพยาบาล โดยเก็ บ น ้า 1,69,
ผลการศึ 3.51,
กษาวิ 3.15 and 3.30 (%w/w, dried powder),
จยั (Results)
กระสายยาและผงยาไว้ เ ป็ น เวลา 90 วั
น จากนั น
้ ผสมเป็ น ยาเตรี ย ม respectively. The amount of rhein in rhubarb from
3.2 การควบคุมคุณภาพยาเม็ด (USP32 NF 27, 1. คุณ สมบั
Bangkok, Khonติ ทKaen,างกายภาพของแป้
Maha Sarakham, งข้ าNakornratchasima,
วเหนี ยวดัด แปร
ตัง้ ทิง้ ไว้ 35 วัน พบว่า ยาเตรียมตารับที่ 1 มีความสามารถในการ ้
2009) เปรี ยRoied
and บเที ยprovinces
บกับ แป้ งข้ wereา วเหนี 1.02,ยวดิ
1.09, บ แป1.01, งข้0.54 า วเหนีandย วดิ1.56
บ มี
แขวนตะกอนและการกระจายตัว ที่ดีก ว่ า รวมถึง มีค่ า พีเ อชที่ (%w/w, dried powder), respectively.
1. ความแปรปรวนของน้ า หนั ก เม็ ด ยา อนุ ภาคขนาดเล็ กมาก (10.71±0.54 µm)Thus, we were used
รูปทรงหลายเหลี ่ยม
ใกล้เคียง 8.0 ส่วนปริมาณตัวยาสาคัญของยาเตรียมตารับที่ 1 the aerial part of C. quadrangularis from Maha Sarakham
(Weight variation) ชังน ่ ้ าหนักเม็ดยาอย่างละเอียดทีละเม็ด ทาให้คุณสมบัตใิ นการไหลไม่ดี การถูกตอกอัดได้ไม่ดี ในขณะที่
และยาเตรียมโรงพยาบาล จากการทดสอบด้วยเครื่อง HPLC ใน and the rhizomes of rhubarb from Roied province as the
จวัานวน
น ที่ 35 20 พบว่าเม็ไม่ ด มโดยความแตกต่
ีค วามแตกต่า งกัานงของน (89.97้ าหนัและ กยาเม็ด95.50 จาก แป้งข้าวเหนีto
ingredients ยวดัformulate
ดแปรจะมีthe อนุ ภmixture
าคขนาดใหญ่ of Phet ขน้ึ Sang-Khaat
(52.84±2.23
ค่ตามล
าเฉลีาดั ย่ ต้บอ, งไม่ เ กิ น 7.5%
P=0.27) และทัง้ 2 ตารับ มีปริมาณเชือ้ จุลนิ ทรียต์ ่ากว่า µm) รูปทรงกลมมากขึ
capsule in this study. น้ The ส่งamount
ผลให้คุณofสมบั ติในการไหลและการ
querceitn and rhein in
2. ปความหนาของเม็ ดยา (Thickness) the mixture
ถูกตอกอั ดได้ดofขี น้ึ Phet
มากกว่Sang-Khaat
าแป้งข้าวเหนีcapsule ยวดิบ were obtained
200 MPN/mL สรุ ผล: น้ ากระสายยาและยาเตรี ยมตารับวัทีด่ 10.96 and 0.70 mg/capsule, respectively. Conclusion: The
ความหนาของเม็
พัฒนาขึ้น มีความคงตั ดยาอย่าวงละเอี ทางกายภาพยดทีละเม็เคมี ด จและจุานวนล10 ชีววิเม็ทดยาที โดย่ดี 2. การผลิ ตยาเม็ดและการควบคุมคุณภาพ
results from this study could be used as a guideline for the
ใช้
สามารถนาไปประยุกต์ใช้เพื่อทาให้ยาเตรียมที่ผลิตขึ้นมีความคงด
Vernier caliper โดยความแปรปรวนของความหนาของเม็ 2.1 ofคุsome
quality ณสมบั ติของเม็
Thai herbalดformulation.
ยาสูตรตารับที่ 1 ยาเม็ดที่มสี าร
ยาจะต้
ตัวทีด่ ไี อด้งมีความแตกต่างกันไม่เกิน 5% SGRS, HPMC, MCC, Starch 1500® เป็ นสารเพิม่ ปริมาณ-สาร
3. ความแข็ ง ของเม็ ด ยา (Hardness) วั ด Keywords:
ยึดเกาะในตารับquality เท่านัน้ ทีcontrol,
ม่ คี ุณสมบั theตผิ mixture
่านเกณฑ์ofมาตรฐานในการ Phet Sang-
Khaat capsule, quercetin, rhein
ความแข็
คาสาคัญง:ของเม็ ฟูโรซีไดมด์ยาที ละเม็ดยมส
, ยาเตรี าหรับผู10ป้ ว่ ยเฉพาะราย
จานวน เม็ด โดยใช้เครื่องวัด ผลิ ต ยาเม็ ด แต่ เ มื่ อ พิ จ ารณาที่ ค่ า การปลดปล่ อ ยตั ว ยา
____________________________________________________________
____________________________________________________________
ความแข็ง โดยค่าทีย่ อมรับได้จะอยู่ในช่วง 4-7 kg Propranolol hydrochloride จากยาเม็ดทีม่ ี SGRS และ HPMC
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิ 4. ทความกร่
ยาลัยมหาสารคาม อนของเม็ อาเภอกั ดยา นทรวิ(Friability)
ชยั ปดั ฝุ่น Faculty
เป็ นส่วofนประกอบในต
Pharmacy, Mahasarakham
ารับนัน้ พบว่ University,
า SGRS Mahasarakham และ HPMC Province,มี
44150, Thailand
เม็ ดยาที
จังหวั ละเม็ด แล้
ดมหาสารคาม 44150วชังเม็ ่ ดยาน้ าหนักรวม 6.5 g นาไปทดสอบ แนวโน้มทีจ่ ะเป็ นสารชะลอการปลดปล่อยตัวยาได้ดว้ ย จึงนาไป
*Corresponding author: Tel: 089-9414725 E-mail: woonupk@hotmail.com
*ติ ด ต่ อ ผู น
้ ิ พ นธ์:
โดยใช้เครื่องทดสอบความกร่อE-mail:
Tel: 080-4137996, นทีห่ มุtopaz_killer@hotmail.com
นด้วยความเร็ว 25 rpm ทดลองต่อในสูตรตารับที่ 2
จ านวน 100 รอบ หลัง จากนั น้ ป ด ฝุน เม็ด ยาทีล ะเม็ด และชัง่ ั ่ 2

102

102
 theast Pharmacy Research Conference
February 16 – 17,of 2013
2013 16 – 17 กุมภาพันธ์ 2556The 5th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2013 “Pharmacy Profession:
February
” ณ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิ 16 – 17, 2013
ทยาลัยมหาสารคาม The 5thofAnnual
Moving Forward to ASEAN Harmonization” Faculty NortheastSciences,
Pharmaceutical PharmacyKhon
Research
Kaen Conference of 2013
University, Thailand
_________________________________________________________ “Pharmacy Profession: Moving Forward to ASEAN Harmonization”
P1-PS-3 P1-PS-4 Faculty of Pharmaceutical Sciences, Khon Kaen University, Thailand
_______________________________________________________________________________________________
าย Quality Control For the Mixture of Phet Sang-Khaat
Capsule 2.2 คุ ณ สมบั ติ ของเม็ ด ยาสู ต รต ารับ ที่ 2 ค่ า ความ Makino T, Kitamori N. Importance of gelatinization Degree
แปรปรวนของน
Thitiphong Phanharach*, ้ าหนักKritsada
เม็ดยาและความหนาของเม็ ดยาของทุก
Artitruangroj, Somchai Sopajan, of Starch Paste Binder in Hardness and
สูตรตารั
Wanida บอยู่ในเกณฑ์
Caichompoo มาตรฐาน
, Kreephon ส่วนค่าความแข็งของเม็ดยา
Manwivattanagun Disintegration Time of Tablets. Chem Pharm Bull
etics มี 1995;43(3): 514-6.
พบว่าเม็ดยาสูตThe
Introduction: รทีม่ mixture
ี SGRS of>30% Phetและ HPMC> 20%
Sang-Khaat capsule เท่าisนัน้
ยาฉีด (10 Sodhi NS, Singh N. Morphological, thermal and rheological
ด้ทุกราย recommended to treat hemorrhoid in Thai National List ดofยา
ทีม
่ ค
ี วามแข็ ง ผ่ า นเกณฑ์ ม าตรฐาน และค่ าความกร่ อ นของเม็
Essential
ที่มี SGRS>50% Herbal Medicines และ HPMC>35% (2011). Thisเป็ นformula consists
สารช่ ว ยในต ารับ properties of starch separated from rice cultivars
ขึ้น แต่ยา ofเท่3า นัmedicinal plants including Cissus quadrangularis
น้ ที่ผ่ า นเกณฑ์มาตรฐาน โดยเม็ด ยาที่มี SGRS และ grown in India. Food Chem 2003; 80: 99-108.
พยาบาล (Linn.) (Vitaceae), Clerodendrum serratum (L.) Moon. var. Tester RF, Morrison WR. Swelling and gelatinization of
ฟูโรซีไมด์ wallichii เป็C.B.Clarke
HPMC นสารช่วยในต(Lamiaceae) ารับมีแนวโน้มand ในการเป็
Rheum นสารชะลอการ
officinale
ปลดปล่(Polygonaceae).
Baillon. อยของตัวยาด้วย The เนื่องจากมี previousเวลาในการแตกตั
review literatures วมากกว่
on า cereal starches I. Effect of amylopectin,
า ทีผ่ ปู้ ่วย
the30 mixture of Phet Sang-Khaat
นาที โดยการปลดปล่อยตัวยา Propranolol hydrochloride capsule did not contain amylose, and lipids. Cereal Chem 1990; 67(6):
ดีทงั ้ ทาง
information
จากยาเม็ดทีabout ม่ ี HPMC quality
เป็ นcontrol
ส่วนประกอบแม้ or formulation.
จะใช้ในปริHowever,
มาณเพียง 551-7.
: ระยะที่ we found several phytochemical and pharmacological
งตัวเพื่อ 5% ก็on
studies สามารถมี
single คingredients
ุณสมบัติเป็ นofสารชะลอการปลดปล่
this formula. The อaim ยตัวofยา The United States Pharmacopeial. The United States
ามคงตัว Propranolol hydrochloride
the study to determine the contents of some active จากยาเม็ ด ได้ ในขณะที ย
่ าเม็ดที่มี Pharmacopeia 32 / The National Formulary 27.
ามคงตัว constituent
SGRS เป็ นสารช่ in each วย พบว่ ingredient
าทีป่ ริมาณofSGRS formulation
40% ขึน้ such
ไป SGRS as Rockville: United States Pharmacopeial
quercetin in C. quadrangularis
จึงจะมีคุณสมบัตเิ ป็ นสารชะลอการปลดปล่อยตัวยา Propranololand rhein in R. officinale and Convention; 2009.
วามคงตัว the mixture of Phet Sang-Khaat capsule. Methods: The
hydrochloride Wurzburg OB, MS. Modified starches: Properties and uses.
สายยาที่ dried powder ofจากยาเม็ the samplesดได้ were extracted with 50%
เป็ นสาร ethanol. HPLC was used to determine each of medicinal New Jersey: CRC; 2000.
ะทาให้ได้ plants
อภิ ปpreparation
รายผลและสรุ content of major compounds
ป (Discussion from these
and Conclusion) Zhang Z, Zhao S, Xiong S. Morphology and
ณาจากค่า 3 medicinal้ plants from 5 different regions. Results: The physicochemical properties of mechanically
แปงข้าวเหนียวดัดแปรที่ได้มีคุณสมบัติในการเป็ นสาร
results showed that the amount of quercetin in C. activated rice starch. Carbohydr Polym 2010; 79:
ค่าพีเอชที่ เพิม่ ปริมาณ-สารยึ
quadrangularis fromดเกาะ Khonโดยการผลิ ตยาเม็ดแบบตอกโดยตรง
Kaen, Nakornratchasima, Maha
บที่ 1 มา นอกจากนัน้ Phetchabun
Sarakham, ยังมีคุณสมบัตand เิ ป็ นสารชะลอการปลดปล่
Roied provinces were อยตัว1.8,ยาได้ 341-8.
ดยเก็บน้ า 1,69, 3.51, 3.15 and 3.30
เมื่อใช้ในปริมาณมากกว่า 40% ในตารับ ดังนัน้ จึง ส่งผลให้ (%w/w, dried powder),
ยาเตรียม respectively. The amount of rhein in rhubarb from
ต้นทุนในการผลิ
Bangkok, Khon Kaen, ตและนMaha าเข้าสารช่ วยจากต่Nakornratchasima,
Sarakham, างประเทศลดลง อัน
รถในการ ก่อเกิ ดประโยชน์ สงู สุดwere
ต่อผูป้ 1.02, ่วยโดยตรง รวมถึ0.54
งยังเป็and นการเพิ
and Roied provinces 1.09, 1.01, 1.56 ม่
าพีเ อชที่ (%w/w, dried powder),
มูลค่าและการประยุ ้
กต์ใช้respectively.
แปงข้าวเหนียThus, we were
วดัดแปรในอุ ตสาหกรรมused
ตารับที่ 1 theยาด้aerial
วย part of C. quadrangularis from Maha Sarakham
PLC ใน and the rhizomes of rhubarb from Roied province as the
95.50 ingredients to formulate the mixture of Phet Sang-Khaat
รียต์ ่ากว่า
กิ ตติ กinรรมประกาศ
capsule this study. The(Acknowledgement)amount of querceitn and rhein in
the mixtureงานวิ of จPhet ยั นี้ได้รบั การสนับสนุcapsule
Sang-Khaat นจากทุนwereอุดหนุobtained
นการวิจยั
มตารับ ที่ 10.96 and 0.70 mg/capsule, respectively. Conclusion: The
วิทยาที่ดี ประเภทอาจารย์ แ ละนั ก วิจ ย
ั ใหม่
results from this study could be used as a guideline for the
งบประมาณแผ่ น ดิน ประจาปี
มีความคง งบประมาณ
quality of some พ.ศ.Thai 2555 มหาวิformulation.
herbal ทยาลัยมหาสารคาม

Keywords:
เอกสารอ้างอิ quality control, the mixture of Phet Sang-
ง (References)
Khaat capsule, quercetin, rhein
Kadan RS, Champagne ET, Ziegler GM, Richard AO.
____________________________________________________________
________
Amylose and protein contents of Rice Cultivars
Faculty of Pharmacy, Mahasarakham University, Mahasarakham Province,
as related to Texture of Rice-based fries. J Food
44150, Thailand
*Corresponding Sciauthor:
1997;Tel:62(4): 701-3.E-mail: woonupk@hotmail.com
089-9414725
com

2
103

103