Ang Balagtasan ‒ bumuo na magkaroon ng isa pang Balagtasan para sa dalawang
 isang pagtatalo sa pamamagitan ng pagtula.
 karaniwang may mga paksang pinag-uusapan ng tatlo katao
 Ang mga kalahok ay inaasahang magaling sa pag-alala ng mga tulang
mahahaba at pagbigkas nito ng may dating (con todo forma) sa
publiko
 Ang takbo ng tula ay magiging labanan ng opinyon ng bawat panig
(Mambabalagtas)
 May mga hurado na magsisiyasat kung sino sa kanila ang panalo o ang
mas may makabuluhang pangangatuwiran
 Nakilala noong panahon ng Amerika,
 batay sa mga lumang tradisyon ng patulang pagtatalo gaya ng
Karagatan, Batutian at Duplo.
 Bago pa man masakop ng mga dayuhan ang ating bansa mayaman na
ito sa tradisyong tulang sagutan
‒ patulang Balitao (Aklanon at Cebuano) - isang biglaang debate ng
lalake at babae
‒ Siday(Ilonggo) at Pamalaye(Cebuano) - Sagutan ng kinatawan o
sugo ng dalawang pamilyang nakikipagnegosasyon sa pag-iisang
dibdib ng dalaga at binata
 isang makabagong duplo
‒ Ang mga kasali ay gumaganap na nasa isang korte na sumisiyasat
sa kaso ng isang hari na nawala ang paboritong ibon o singsing
‒ May gumaganap na piskal o tagausig, isang akusado,at abogado
‒ Ito ay magiging debate sa panig ng taga-usig at tagapagtanggol at
maaaring paiba-iba ang paksa
 layunin rin nito na magbigay-aliw sa pamamagitan ng paghahalo ng
katatawanan, talas ng isip, na may kasamang mga aktor sa isang dula
 ginamit ng mga manunulat upang maipahiwatig ang kanilang palagay
sa aspetong politika at napapanahong mga pangyayari at usapan
 Nabuo ang konseptong ito sa isang pagpupulong
‒ naganap bilang paghahanda sa pagdiriwang ng kaarawan ng
dakilang makata na si Francisco Balagtas ( Abril 2)
‒ Iminungkahi ni G. Jose Sevilla na tawagin itong Balagtasan
‒ Ang unang Balagtasan ay noong Abril 6, 1924. Tatlong pares ng
makata ang nagtalo na gumamit ng iskrip. Pinakamagaling sa mga
nagbalagtasan ay sina José Corazón de Jesús at Florentino
Collantes.
makatang ito, na walang iskrip noong Oktubre 18, 1925 sa
Olympic Stadium sa Maynila.
‒ Jose Corazon De Jesus ("Huseng Batute") - unang Hari ng
Balagtasan
 Gumawa pati ang mga makata sa ibang mga wika
‒ Bukanegan (Ilokano) - mula sa apelyido ng makatang Ilokanong si
Pedro Bukaneg
‒ Crisostan (Pampango) - mula sa pangalan ng Pampangong makata
na si Juan Crisostomo Soto
Katotohanan at Opinyon
May mga pagkakataong ang tao ay nagbibigay ng kaniyang sariling
opinyon o haka- haka sa mga paksang pampolitika o maging sa pangyayaring
nagaganap sa lipunan o kahit sa mga pang-araw-araw na
pakikipagtalakayan. At may pagkakataon din namang kailangang maglahad ng
katotohanan. Mahalagang mauri ang mga pahayag na maririnig kung ito ba ay
opinyon o katotohanan.
Opinyon
Matatawag na opinyon ang mga pahayag mula sa mga paliwanag
lamang batay sa mga totoong pangyayari. Ang opinyon ay mga impormasyon
na batay sa saloobin at damdamin ng tao. Nag-iiba ang mga ito sa
magkakaibang pinagmumulan ng impormasyon at hindi maaaring
mapatunayan kung totoo o hindi.
Ginagamitan ito ng mga salita o parirala tulad ng: sa aking palagay, sa
nakikita ko, sa pakiwari ko, kung ako ang tatanungin, para sa akin, sa ganang
akin atbp.
Katotohanan
Ang mga pahayag na may katotohanan ay kadalasang sinusuportahan
ng pinagkunan. Ang katotohanan ay mga impormasyon na maaaring
mapatunayang totoo. Bihira itong magbago mula sa isang pinagmumulan ng
impormasyon sa iba pa.
Ginagamitan ito ng mga salita o parirala tulad ng: batay sa, resulta ng,
pinatutunayan ng, pinatutunayan ni, sang-ayon sa, mula kay, tinutukoy na,
mababasa na atbp.
Opinyon Katotohanan
Parehas ng uri ng impormasyon
Base sa mga saloobin at hindi maaaring Maaring mapatunayan na
mapatunayang totoo. totoo
 Madalas nagbabago sa mga pinagmulan Bihirang magbago sa
pinagmumulan
Ang Sarsuwela
 isang anyo ng dulang musikal na unang umunlad sa España noong ika-17
siglo.
 Binubuo ng mga pagsasalaysay na may mga sayaw at tugtugin at may
paksang mitolohikal at kabayanihan.
 Hinango ang taguring Sarsuwela sa maharlikang palasyo ng La Zarzuela na
malapit sa Madrid, España.
 dinala ito sa pilipinas ni Alejandro Cubero noong 1880 kasama ni Elisea
Raguer.
 Teatro Fernandez - ang unang grupo ng mga Pilipinong Sarsuwelista sa
Pilipinas na Itinatag nila Alejandro at Elisea
 namulaklak noong Panahon ng Himagsikan at ng Amerikano sa
pamamayani nina:
‒ Severino Reyes na kilala sa taguring Lola Basyang sa kaniyang
“Walang Sugat”
‒ Hermogenes Ilagan “Dalagang –Bukid”
‒ Juan K. Abad “Tanikalang Ginto”
‒ Juan Crisostomo Sotto “Anak ng Katupunan”
‒ Aurelio Tolentino “Kahapon, Ngayon, at Bukas.”
 Nahahati ito sa ilang yugto na maraming tagpo
 Pinakalayunin nitong itanghal ang mga tagpo sa isang tanghalan o
entablado
 Ang tagpo sa dula ay ang paglabas-masok sa tanghalan ng mga tauhan.
 Ang iskrip ng isang dula ay iskrip lamang at hindi dula, sapagkat ang tunay
na dula ay yaong pinanonood na sa isang tanghalan na pinaghahandaan at
batay sa isang iskrip.
 Mga Elemento ng Sarsuwela
1. Iskrip o nakasulat na dula – Ito ang pinakakaluluwa ng isang dula;
lahat ng bagay na isinasaalang-alang sa dula ay naaayon sa isang iskrip;
walang dula kapag walang iskrip.
2. Gumaganap o aktor – Ang mga aktor o gumaganap ang
magbibigaybuhay sa iskrip. Sila ang bumibigkas ng diyalogo, at
nagpapakita ng iba’t ibang damdamin.
3. Tanghalan – Anumang pook na pinagpasyahang pantanghalan ng
isang dula ay tinatawag na tanghalan. Maaaring hindi lamang
entablado ang tanghalan ang daan, sa loob ng siid-aralan, at iba pa ay
nagiging tanghalan din.
4. Tagadirehe o Direktor – Ang direktor ang nagpapakahulugan sa
isang iskrip; siya ang nagpapasya sa itsura ng tagpuan, ng damit ng
mga tauhan hanggang sa paraan ng pagganap at pagbigkas ng mga
tauhan ay dumidepende sa interpretasyon ng direktor sa iskrip.
5. Manonood – Ang nagpapahalaga sa dula. Sila ang pumapalakpak sa
galing at husay ng nagtatanghal. Pinanonood nila nang may
pagpapahalaga ang bawat tagpo , yugto at bahagi ng dula.
6. Eksena at tagpo- Ang eksena ay ang paglabas-masok sa tanghalan ng
mga tauhan samantalang ang tagpo nama’y ang pagpapalit ng tagpuan.
Severino Reyes –
 mas kilala bilang Lola Basyang
 itinuturing na Ama ng Sarsuwela.
 Isa siyang mahusay na direktor at manunulat ng dula.
 nakasulat ng 26 na Sarsuwela.
 naging unang patnugot ng Liwayway
 nagsilbing pangulo ng Aklatang Bayan
 ginawang kasapi ng Ilaw at Panitik
 naging kilala sa mga kuwentong isinulat niya tungkol kay Lola Basyang
 Nagsimula ang Lola Basyang noong siya ay naging punong-patnugot sa
Liwayway. Nang sinabihan siya ng kaniyang mga patnugot na wala ng
natitirang materyales upang punuin ang isang maliit na espasyo sa
isang pahina ng magasin, kinailangan niyang magsulat ng isang
kuwento upang umabot sa takdang oras. Matapos na maisulat ang
kuwento, nag-isip siya ng ibang pangalan na maaaring ilagay bilang
may-akda kuwentong ito. Naalala niya ang matandang babae na
kapitbahay ng kaniyang kaibigan sa Quiapo, Maynila. Ang pangalan
ng babae ay Gervacia Guzman de Zamora o mas kilala sa Tandang
Basyang. Tuwing alas-4 ng hapon, magsasama-sama ang mga kabataan
sa kanilang lugar at makikinig sa mga kuwento ni Tandang Basyang.
Kaya naman, matapos nito, ang mga kuwento na naisulat ni Reyes ay
may pirma na Lola Basyang. Unang nailathala ang kuwento ni Lola
Basyang sa Liwayway noong 1925.
Ang Iskrip at Diyalogo
Sa isang pagtatanghal, walang kuwento ang maisasadula kung wala ang
iskrip. Matatawag lamang na dula ang isang katha kung ito’y itinatanghal,
ngunit maitatanghal lamang ito kung may iskrip at diyalogo.
Diyalogo - ang nagbibigay ng mga mensahe sa isang dula.
‒ ang tawag sa anumang usapan sa pagitan ng dalawa at ilan pang mga
tauhan sa loob ng isang dula.

Iskrip - ang nakasulat na gabay ng aktor direktor at iba pa na nagsasagawa ng

dula
‒ Taglay ang mga diyalogo ng mga aktor sa pagtatanghal ng isang tagpo
at maging ng buong dula.
‒ ito ang pinakakaluluwa ng isang dulang itatanghal sapagkat lahat ng
bagay na isinasaalang-alang sa dula ay nagmumula rito
‒ ditto matatagpuan ang galaw ng mga aktor, ang mga tagpo, ang mga
eksena
‒ Sa pamamagitan nito mabibigyan ng pagpapakahulugan ng direktor
kung anong magiging kabuuan ng tagpuan, ang mga damit ng tauhan
hanggang sa paraan kung paano isasaganap at ipahahayag ng mga
tauhan ang kani-kanilang diyalogo
‒ Paraan ng pagsusulat :
Ayon kay Sicat sa kanyang sanaysay na “Sa Pagsulat,” nagsisimula siya sa ideya.
Mula sa ideya, aniya, itinatayo niya ang balangkas sa isip at pinaglalapat-lapat
niya rito, sa pamamagitan ng mahiwagang kapangyarihan ng imahinasyon, ang
samu’t saring impresyon, gunita, larawan, damdamin at pangyayari. Tila siya
mangangaso, kung saan-saan siya nakararating. Narito ang mga paraan o
teknik kung paano makasusulat ng iskrip
1. Dapat na marunong ang isang manunulat na tumimpla ng kanyang mga
sinusulat. Nakabaling ito sa tono’t himig na hangad ipahiwatig sa katha.
2. Mgsimula sa pagsulat ng mga diyalogo. Kailangang masalang mabuti kung
ano ang mga gagamiting salita sa diyalogo.
3. Piliin ng salita na gagamitin depende sa manonood o paksa.
4. Mahalaga na may nilalaman (content) ang isang kuwento. Ito ang
mensahe ng kuwento, anyo (form) sapagkat mapapailalim sa anyo ang
kasiningan ng pagsusulat. Dito pumapasok ang estilo.
5. Kailangan sa pagsulat ang disenyo, ang pagbalangakas, ang mga dibisyon
(ang simula, sinulong, at wakas). Dapat rin na pag-aralan ang makatotohanan
at epektibong banghay (plot), karakter (character) , tagpuan (location) ,
paningin (point of view) , at iba pang sangkap sa pagkatha. Sa pagsulat ng
iskrip nalrarapat nalakipan ito ng angkop na tunog sapagkat ang iyong gagawin
akda ay pagbabatayan at pinakabuhay ng isang dula.