REVIEWER
IKalawang Markahan
TULA
- Isang masining na paglalahad ng kaisipan o
damdamin sa pamamagitan ng mga taludtod at
saknong.
- Isang anyo ito ng sining o panitikan na naglalayong
maipahayag ang damdamin sa malayang pagsulat.
Anyo ng TULA
- Tradisyunal- may tugma at sukat at piling-pili ang
mga salita at talinghaga
- Blangkong Berso- May sukat ngunit walang tugma
- Malayang Taludturan- walang sukat at tugma. Ito ay
itinuturing na pinakamodernong anyo ng panulaang
Pilipino
Elemento
a. Tradisyunal na tula – nagtataglay ng sumusunod
* Sukat- ito ay pagkakapareho ng bilang ng mga pantig sa
bawat taludtod ng tula. Karaniwang wawaluhin (8),
Lalabindalawahin (12), Lalabing-animin (16)
* Sesura- ang tawag sa saglit na paghinto sa pgitan ng
bawat taludtod.
*Tugma- Pagkakapareho ng mga huling pantig sa mga
taludtod sa bawat saknong ng tula
* Kariktan- maririkit na salitang sadyang ginagamit sa
isang tula upang higit na maging masining ang paglalahad
kabilang din ang mayamang aral na inilalahad ng tula.
* Aliw-iw o indayog- ang natural na ritmo kapag binabasa
ang tula kabilang tono o damdaming ipinapahayag.
Tula sa panahon ng Amerikano (Himagsikan)
- Naging Malaya ang ating mga ninuno sa pagsulat ng
anumang akdang pampanitikan. Naging Malaya sila
sa paggamit ng tatlong pangunahing wika: Kastila,
Ingles at Tagalog. Patuloy na naging masigla ang
panulaan, karaniwang paksa nito ang damdaming
Makabayan, gawi at asal, pagninilay at kalagayang
panlipunan.
- Kabilang sa mga nakilalang makata sa panahong ito
ay sina: Florentino Collantes, Jose Corazon de Jesus,
Amado V. Hernandez, Lope K. Santos, Cirio H.
Panganiban atbp.
Ang MALAYANG TALUDTURAN
- Isinilang sa panhon ng Amerikano.
- Patunay na hindi lamang usaping pampolitika ang
paghihomagsikan ng ating mga ninuno kundi pati na
rin sa kinagisnang anyo ng tula.
- “Ako ang Daigdig” ni Alejandro G. Abadilla ang isang
pinakamatagumpay na malayang uri ng taludturan.
BALAGTASAN
- Isang pagtatalong patula
- Nagsimula sa panahon ng pananakop ng mga
Amerikano sa Pilipinas.
- Pinaghanguan ay duplo, isang larong idinaraos sa
lamayan.
- Abril 6, 1924 unang naganap ang Balagtasan.
- Bulaklak ng LAhing Kalinis-linisan ni Jose Corazon De
Jesus ang piyesang ginamit sa unang pagtatalong
patula.
- Abril 18, 1924 ikalawang pagtatanghal ng balagtasan
kung saaan itinanghal si Jose Corazon de Jesus na
Hari ng Balagtasan.
- Marso, 1924, Pagpupulong ng mga makata sa Bansa.
Sa pangunguna ni Gng. Rosa Sevilla Alvero Pangulo
ng Samahang Kapulungang Balagtas at Lope K.
Santos Ikalawang pangulo. Ito ay pagpupulong sa sa
paghahanda sa nalalapit na Kaarawan ni Francisco
Balagtas. ITo ang araw na binuo ang Tulang Pagtatalo
na tinawag na BALAGTASAN.
SARSUWELA
- Isang anyo ng dulang musical na unang umunlad sa
Espanya noong ika-17 siglo. Binubuo ito ng mga
pagsasalaysay na sinamahanng mga sayaw at
tugtugin at may paksang mitolohikal at kabayanihan.
- Hinango ang taguring sarwuela sa maharlikang
plasyo ng LA ZARZUELA na malapit sa Madrid,
Espanya.
- Dinala sa Pilipinas ni Alejandro Cubero noong 188o
kasama ni Elisea Raquer. Itinatag nila ang Teatro
Fernandez, Unang pangkat ng mga Pilipinong
Sarsuwelista sa bansa.
- Bagamat pinakilala sa panahon ng Espanyol ngunit
ito ay mas nakilala sa panahon ng Himagsikan at ng
Amerikano sa pangunguna nina: Severino Reyes (Lola
Basyang) sa kanyang “Walang Sugat”, Hermogenes
Ilagan (Dalagang Bukid, “Juan Abad” Tanikalang
Ginto), Juan Crisostomo Sotto (Anank ng Katipunan)
at Aurelio Tolentino (Kahapon, Ngayon at Bukas.)
- Ang sarsuwela o dula ay isang uri ng panitikan na ang
pinakalayunin at itanghal sa tanghalan.
Elemento
- Iskrip- Pinakakaluluwa ng dula
- Actor- Nagbibigay-buhay sa iskrip
- Tanghalan- pook na pinagpasyahang pagtanghalan
- Tagadirehe- nagpapakahulugan sa iskrip
- Manonood- Nagpapahalaga sa dula
- Esksena- Paglabas masok sa tanghakan
- Tagpo- pagpapalit ng tagpuan
SANAYSAY
- Isang akdang tuluyan na naglalaman ng matalinong
pagkukuro ng sumulat na inilahad sa isang
makatuwiran at nakahihikayat na paraan.
- Ayon kay Alejandro G. Abadilla ito’y “pagsasalaysay
ng isang sanay.”
- 1580, isinilang ang sanaysay sa Pransiya
- Michael de Montaigne ang tinaguriang “Ama ng
Sanaysay”
 - May dalawang anyo ito: Pormal at Di Pormal
- Mga halimbawa: “Wikang Pambansa ni Manuel L.
Quezo” ,“Bakit Tamad ang mga Pilipino ni Jose Rizal”
MAIKLING KUWENTO
- Isang maikling salaysay hinggil sa isang mahalagang
pangyayari hango sa tunay na buhay.
- May isang o ilang tauhan, Sumasaklaw sa maikling
panahon, May isang kasukdulan
- Nag-iiwan ng kakintalan o impresyon sa isip ng
mambabasa
- Deorgracias A. Rosario ang kinikilalang ama ng
Maikling kuwento sa Pilipinas.
- Si Edgar Allan Poe ang itinuring na “Ama ng
Modernong Maikling Kuwento”
Uri ng Maikling Kuwento
• Kwentong Makabanghay
Ito ay isang uri na nagbibigay diin sa mga maayos na daloy na
mga pangyayari o tinatawag ding banghay.
• Kwentong Katutubong Kulay
Ito naman ay tumutukoy sa mga kapaligiran, tradisyunal,
kultura at hanapbuhay ng mga lokal o mga nakatira sa mga
tinutukoy o nasabing pook.
• Kwento ng Kababalaghan
Isa sa mga uri na ang kontento ng kwento ay may elemento
ng puro katatakutan at hindi kapanipaniwala na kung nasa
Ingles ay tinatawag na horror.
• Kwento ng Tauhan
Ito naman ay isang uri nito na kung saan ang interes at diin ay
nasa pangunahing tauhan o protagonista.
• Kwento ng Katatawanan
Ito naman ay isang uri na ang diin niya ay magpatawa at
bigyang aliw at saya ang mga mambabasa ng kwentong ito.
• Kwento ng Pag-ibig
Ito naman ang kwento na kung saan ang diin ay ang pag-
iibigan ng mga pangunahing tauhan at ang katambal nito.
• Kwento ng Kaisipan o Sikolohiko
Isang uri ng kwento na sulok ang pag-iisip ng tauhan at
inilalahad ito sa mga mambabasa.
• Kwento ng Talino
Ito naman ay punong-puno ng suliranin na hahamon sa
katalinuhan ng mambabasa at maaring walang katapusan.
• Kwento ng Pampagkakataon
Ito ay isang uri ng kwento na isinulat para isa isang partikular
na pangyayari tulad ng new year.
• Kwento ng Kapaligiran
Ito naman ang kwento na ang paksa ay ukol sa kalikasan,
kapaligiran at lipunan
Mga uri ng Tauhan
- Protagonista- tinatawag na bida
- Antagonista- Nagpapahirap o nagpapasalimuot sa
buhay ng bida
Katangian ng Tauhan
- Tauhang Bilog (Round Character) - Nagbabago ang karakter
- Taihang Lapad (Flat Character)- Hindi nagbabago ang
karakter
GRAMATIKA
Mga Pahayag na Pagsalungat at Pagsang-ayon
- Isang paraan upang maging kapaki-pakinabang ang
pakikilahok sa anumang usapan, pagbibigay ng mga
sariling pananaw, opinion, ideya o kaisipan.
*Pagsang-ayon
- Ito ay nangangahulugan ng pagtanggap, pagpayag, pakikiisa
o pakikibagay sa isang pahayag.
- Pananda: Sang-yon ako, Iyan ang nararapat, pareho
tayo ng iniisip, ganyan din ang palagay ko, oo, tunay,
tumapak, talaga, sumasang-ayon.
* Pagsalungat
- Ito ay pahayag na nangangahulugan ng pagtanggi, pagtutol,
pagkontra sa isang pahayg o ideya.
- Pananda: Hindi ako sang-ayon, Mabuti sana ngunit,
ikinalulungkot ko, ngunit, nauunawaan kita subalit, bakit di
natin, ayaw, hindi, ngunit, subalit, ayaw, mali at walang
katotohanan.
* Opinyon- Sa pagpapahayag ng opinion ay hindi maiiwasan
ang pagsalungat o pangsang-ayon. Bawat isa ay may kani-
kaniyang opinyong dapat igalang ito man ay pabor sa atin o
hindi. Kailangan maging malumanay sa pagbibigay ng opinion
upang maiwasan ang makapanakit ng damdamin.
PAGPAPAHAYAG – Sa paksang ito, ating tatalakayin kung ano
nga ba ang iba’t-ibang mga paraan ng pagpapahayag at ang
kahulugan nito.
- Ang pagpapahayag ay isang mahalagang aspeto ng
komunikasyon. Ito ay ang pagbibigay natin ng impormasyon
sa iba tungkol sa ating mga damdamin, opinyon, at iba pang
naiisip at nararamdaman.
Kaya naman, maraming paraan para magawa ito. Mayroong
apat na pangunahing paraan ng pagpapahayag. Ito ang mga
sumusunod:
* Paglalarawan – ito ang pagpapahayag na gumagamit ng
pagbibigay pang-uri at katangian. Naglalayong bumuo ng
isang malinaw na lalarawan sa isipan ng mga mambabasa o
nakikinig. Ito’y isang paraang naglalarawan ng isang bagay,
tao, o lunan. Ang detalye ng mga katangian, o kapintasan ng
tao, o bagay na namamalas ay nababanggit ditto. Halimbawa:
“Maynila … Kulay Anyo ng Lahi.”
* Pagsasalaysay – ito ay pagpapahayag na gumagamit ng
kuwento at ang mga pangyayaring naganap na magkaugnay.
Nagsasaad ng isang pangyayari, karanasan, o talambuhay ng
mga kawili-wili na karanasan pasulat man o pasalita. Ito’y
isang uri ng pagpapahayag na nagsasalaysay ng isang
karanasan. Halimbawa: “Isang Karanasang Hindi Ko
Malilimutan.”
 * Paglalahad – ito ay pagbibigay ng kuwento para
mabigyang linaw ang isang konsepto, ideya, o tema ng isang
paksa. Naglalayo itong bigyan ng kalinawan ang isang bagay o
paksa upang lubos na maunawaan ng mga mambabasa o
nakikinig. Ito’y isang paraang nagbibigay katuturan sa isang
ideya o konsepto. Nagmumungkahi rin ito ng paraan ng
paggawa ng isang bagay. Tumatalakay rin ito sa suliranin,
nagbibigay dahilan, at nagpapayo ng mga kalutasan.
Halimbawa: “Ano Ang Panitikan?”

* Pangangatwiran – ito ay ang pagbibigay ng katwiran at

sapat na katibayan at may hangad na makatotohanan.

Dalawang Uri ng Pagpapakahulugan i

Konotasyon: maaaring mag iba-iba ayon sa saloobin,

karanasan at sitwasyon ng isang tao. Nagtataglay ng mga
pahiwatig ng emosyonal o pansaloobin ang mga salita.
Nagtataglay ito ng positibo o negatibong konotasyon
samantalang ang iba'y neutral na kahulugan.

Denotasyon: ang sentral o pangunahing kahulugan ng

salitang ito. Ang kahulugang konseptwal na tumutukoy o nag-
uugnay sa isang bagay, tao, lugar o pangyayari.

Mga Dapat basahin: Maaring Igoogle o makiusap sa kaklase

na may Modyul.

1. Ako ang Daigdig ni Alejandro G. Abadilla

2. Bulaklak ng Lahing Kalinis-linisan- Jose Corazon de Jesus
3. Wlang Sugat- Severino Reyes
4. Wikang Pambansa- Manuel L. Quezon
5. PAglalayag sa Puso ng Isang Bata- Genoveva Edroza-Matute
6. Pag-ibig- Jose Corazon de Jesus