Professional Documents
Culture Documents
Kabanata 1 WIKA
A. Wika, Katuturan at Katangian
1. Ang wika ay masistemang balangkas.
2. Ang wika ay sinasalitang tunog.
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos.
4. Ang wika ay arbitaryo.
5. Ang wika ay ginagamit.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura
7. Ang wika ay nagbabago.
C. Kahalagahan ng Wika
1. Instrumento ng Komunikasyon.
2. Nag-iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman.
3. Nagbubuklod ng Bansa.
4. Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip.
E. Antas ng Wika
1. Pormal - mga salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami.
a.) Pambansa -ginagamit sa mga aklat panwika/pambalarila sa lahat ng paaralan.
b.) Pampanitikan/Panretorika – ginagamit ng mga manunulat sa kanilang mga akdang pampanitikan.
2. Impormal - mga salitang karaniwan, palasak, pang-araw-araw sa pakikipag-usap…
a.) Lalawiganin - bokabularyong dayalektal; particular na pook; may kakaibang tono
b.) Kolokyal - ginagamit sa pagkakataong impormal; pagpapaikli ng salita
c.) Balbal - tinatawag na slang; may sariling codes; bulgar at mura
Paghango sa mga Salitang Katutubo/Lalawiganin
Halimbawa: gurang; buang; bayot; sibat; dako
Panghihiram sa Wikang Banyaga (maaaring nananatili o nagbabago ang orihinal na kahulugan ng salita)
Halimbawa: dedbol; salvage; pikon; vacuum
Pagbibigay ng Bagong Kahulugan sa Salitang Tagalog
Halimbawa: hiyas; luto; taga; ube; durog
Pagpapaikli/Reduksyon
Halimbawa: Munti;`syano; utol/tol; Kana
Pagbabaligtad/Metatesis
- Buong Salita
Halimbawa: atab; adnagam; atik; alkab
- Papantig
Halimbawa: lespu; tsikot; astig; wakali
Paggamit ng Akronim
Halimbawa: gg; hp; ksp; pg; hd; tl
Pagpapalit ng Pantig
Halimbawa: daya-joya; asawa-jowa; bakla-jokla
Paghahalo ng Wika
Halimbawa: anong say mo; bakal boy; pa-effect
Paggamit ng Bilang
Halimbawa: 14344 (iloveyouverymuch)
Pagdaragdag
Halimbawa: puti-isputing
Kumbinasyon
1. Pagbabaligtad at Pagdaragdag
Halimbawa: hindi-dehin-dehins
2. Pagpapaikli at Pagdaragdag
Halimbawa: Pilipino-Pino-Pinoy
3. Pagpapaikli at Pagbabaligtad
Halimbawa: pantaloon-talon-lonta; sigarilyo-siyo-yosi
4. Panghihiram at Pagpapaikli
Halimbawa: dead malice – dedma; american boy – amboy; security – sikyo
5. Panghihiram at Pagdaragdag
Halimbawa: get-gets; inlove-inlab/inlababo
F. Barayti ng Wika
1.) Dayalek - nililikha ng dimensyong heograpiko; tinatawag na wikain sa iba pang aklat; ginagamit
sa isang particular na rehiyon.
2.) Sosyolek - barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal; sosyal na barayti ng wika.
Legal Jargon – (Jargon) mga tanging bokabularyo ng isang particular na pangkat ng gawain.
Idyolek - ang kaniya-kaniyang paraan ng paggamit ng wika.
Pidgin - Nobody’s native language. Hal: “Suki, ikaw bili tinda mura.”
Creole - unang naging pidgin at kalaunan ay naging likas na wika (nativized)
Wikang Tagalog - wika sa Bulacan, Batangas, Rizal, Laguna, Quezon, Cavite, Mindoro,
Marinduque, Nueva Ecija, Puerto Princesa at pati Metro Manila.
- Isang wikang natural; may katutubong tagapagsalita
Wikang Tagalog Bilang Wikang Pambansa – nang ideklara ni President M.Quezon ang W.Pambansa
na batay sa Tagalog
Wikang Pilipino - ang Filipino National Language; Wikang Opisyal
a.) Pagsasalin
Halimbawa: east – silangan
b.) Lubusang Panghihiram
Halimbawa: Xerox – Xerox
c.) Transliterasyon
Halimbawa: computer – kompyuter