Professional Documents
Culture Documents
• Ektoderm
• Mezoderm
• Endoderm
2- Tek tip hücre içerir ve hücre şekli
ile nüve şekli arasında genellikle
uyum vardır
• Epitel hücresi
• Gevşek kromatinli nüve
• Prizmatik hücre – Eliptik nüve
• Kübik hücre – Küresel nüve
• Yassı hücre – Yassılaşmış nüve
• Nüvenin uzun ekseni hücrenin esas
eksenine paraleldir
3- Hücreleri arasında sıkı
bağlılık vardır
• Bağlantı kopleksleri ;
. Lateral yüzde-Zonula ocludens , Zonula
adherens , Macula adherens –desmosom , Gap
junction
. Bazal yüzde - Hemidesmosom
4- Bir bazal lamina (= bazal
membran ) ya sahiptir
• Bazal lamina ,Epitel dokuyu alttaki bağ dokusundan
ayırır.
• Lamina lusida ( rara )ve lamina densa olmak üzere iki
kısımdan oluşmuştur.
• Tip IV kollogen , laminin ve entactin (glikoprotein) ,
proteoglycan ( heparan sülfattan zengin – aniyonik yük)
, fibronectin ( bağ dokusu yüzünde ) , Tip VII kollogen (
lamina matriks – bağ dokusu retiküler lifleri) ihtiva
eder.
• Lamina lucida başlıca ,hücre membranından bazal
laminaya uzanan transmembran laminin reseptörleri
olanintegrinler ve dystroglycanlar ile laminin ve entactin
den oluşmuştur.
•Lamina lucida başlıca ,hücre membranından bazal
laminaya uzanan transmembran laminin reseptörleri
olan integrinler ve dystroglycanlar ile laminin ve
entactin den oluşmuştur. Laminin
hemidesmosomların altında özellikle yoğunlaşmıştır .
. Zonula ocludens
. Zonula adherens
. Macula adherens –desmosom
. Gap junctions
6 - Hücreleri sitokeratinden oluşmuş
sitoskeletal komponentlere sahiptir
C – ÖZELLEŞMİŞ EPİTEL
A – ÖRTÜ EPİTELİ
• Örtü epiteli bazal lamina ve serbest yüzey
arasındaki hücre tabakalarının sayısına
• Hücre şekline
• Hücre serbest yüzeyindeki özelleşmelere
HÜCRE TABAKALARININ
SAYISINA GÖRE
• Kübik ( Küboidal-izoprizmatik )
• Prizmatik ( Kolumnar )
SERBEST YÜZEY
ÖZELLEŞMELERİNE GÖRE
• Keratinli
• Silli
I – EKZOKRİN GUDDELER
II – ENDOKRİN GUDDELER
I – EKZOKRİN GUDDELER
• Gelişim esnasında kanallarını kaybetmeyip
salgılarını bu kanal sistemi vasıtasıyla iç veya
dış yüzeylere taşırlar
• İkiye ayrılırlar
A – UNİSELLULAR GUDDELER
B – MULTİSELLULAR GUDDELER
A - UNİSELLULAR GUDDELER
2 – Kıvrıntılı
. Adenomer dallanma olmaksızın kendi üzerinde
dönen kıvrımlar oluşturmuştur ve düz bir boşaltma
kanalı ile yüzeye açılır
. Örnek:Derinin ter guddeleri
3 - Dallanmış
. Adenomerleri çatallanmış görünümdedir
. İki tipi vardır
a – Boşaltma kanallı
. Örnek : Özefagus ve duodenumun submukozal
bezleri , ağız mukozasına açılan bir kısım bezler
b – Boşaltma kanalsız
. Adenomerler direkt olarak yüzeye açılırlar
. Örnek : Pilor ( mide ) ve uterus guddeleri
b – Basit aciner ( alveoler )
guddeler
• Adenomer kese şeklindedir
• Adenomer tek yada birkaç tane ( çatallanmış )
olabilir
• Bütün adenomerler tek bir boşaltma kanalına
açılır
• Örnek : Meibomius guddeleri ( Göz kapağı )
Gl. Cabacea ( Derideki yağ bezleri )
2 – BİLEŞİK GUDDELER
• Büyük guddelerdir
• Boşaltma kanalları ağaç dalları gibi tekrarlamalı olarak
dallanır
• Her dallanmada daha geniş çaplı kanal oluşturarak
neticede tek büyük kanal olarak yüzeye açılır
• ORGANİZASYONU:
. Dış taraftan bağ dokusu ile sarılmıştır
. Bu bağ dokusundan SEPTA denilen bağ dokusundan
oluşan sütüncuklar ayrılır
. Septalar guddeyi LOBUL denilen bölümlere ayırır
. Lobulden ayrılan septalardan da LOBULUS denilen
daha küçük bölümler oluşur
• Lobulusler içinde guddelerin sekret yapan adenomerleri
ile interkalar ve onların birleşmesiyle oluşan Striate
kanallar ( İNTRALOBULER BOŞALTMA KANALLARI
) bulunur
1. MEROKRİN SEKRESYON
• Yalnızca salgı granülleri hücre membranında
bir bozulma olmaksızın atılmaktadır
• Bu tip sekresyonda hücresel materyelde
herhangi bir kayıp olmaz
• Örnek : Tükrük , ter guddeleri ve meme
guddelerinin protein sekresyonu
2 . APOKRİN SEKRESYON
• Hücrenin apikal bölgesinde birikmiş olan
sekret granulaları , bir miktar sitoplazmik
materyel ile birlikte , önce apikal yüzde boğum
yapar , sonra koparak atılır
• Örnek : Derideki koku guddeleri
Meme guddelerinin lipid sekresyonu
3 . HOLOKRİN SEKRESYON
• Sekret ile dolan bütün hücre dışarı atılır
• Örnek : Derinin yağ guddeleri
SEKRESYON ÜRÜNÜNÜN KİMYASAL
ÖZELLİĞİNE GÖRE GUDDELERİN TASNİFİ
1 . MÜKÖZ GUDDELER
• Ürünleri ( mukus ) glikoproteinlerden zengindir
• PAS ile pozitif reaksiyon verir
• Bazik boyalar ile içindeki sekret miktarına göre değişik
tonalitelerde boyanır
• Hücreleri alçak piramidal şekildedir
• Guddelerin ortasında büyük bir lümen bulunur
• Hücrenin büyük kısmına yerleşmiş iri şeffaf granüller
içerir hücreye köpüksü görünüm verir
• Nüve yassı ve yoğunlaşmış kromatine sahiptir ve
bazal hücre membranının hemen üzerinde yerleşmiştir
• Fonksiyonel olarak müköz sekresyon kayganlaştırıcı ve
koruyucudur
2 . SERÖZ ( ALBUMİNÖZ )GUDDELER
• Ürünleri az glikozillenmiş ve glikozillenmemiş protein
yapıda olup saydam ve suludur
• Hücreleri yüksek piramidaldir
• Bu sebeble lümen çok küçük ve düzensizdir
• Apikal sitoplazması içinde Zimogen granüller bulunur
• Bunlar asit boyalar ile boyanır
• Nüve yuvarlak , gevşek kromatinli ve 1/3 bazalde
yerleşmiştir
• Nüve altındaki perinuklear bazal sitoplazma çok
gelişmiş GER ihtiva ettiğinden dolayı bazofilik görülür
• Fonksiyonel olarak seröz sekresyon enzim ihtiva eder
ve yalnızca kayganlaştırıcıdır
3 . MİKST GUDDELER
• Adenomerler ( aciniler ) müköz ve seröz hücrelerin
her ikisinide ihtiva eder
• Ortada muköz adenomer ve bunun etrafında
genellikle yarım ay şeklinde albuminös hücreler yer alır
• Bu görüntüye GİANUZZİ YARIM AYI denilir
•Periferde yerleşmiş seröz hücrelerin sekretleri muköz
hücrelerin intersellular kanallarından geçerek lümene
ulaşır
• Örnek : Gl.labiales ( Dudak guddeleri ) , Gl. nasales ,
Gl. laryngica , Gl. trachealis
II – ENDOKRİN GUDDELER
• Gelişim esnasında yüzey epiteli ile bağlılıklarını
kaybetmişlerdir
• Hücre gruplaşmasına göre iki gruba ayrılırlar
a – Hücreler , kapillerler ( sinusoidler ) arasında
birbirleri ile anostomos yapan kordonlar oluşturur
Örnek : Adrenal gudde , hipofiz önlobu , paratiroid
b – Hücreler , bir vesikül veya içinde hücresel
materyelin bulunmadsığı bir folikülü sınırlar
Örnek : Tiroid
• Endokrin guddeler genellikle ayrı organlardır . Ancak
iki tanesinde ekzokrin guddelerle birlikte bulunur
Örnek : Pankreas , Testis