Collection LP

Banghay-Aralin sa Edukasyon sa Pagpapakatao
ATNUBAY 1: Balangkas Konseptwal para sa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP), at Paggamit

ng Gabay sa Kurikulum
Mga Layunin:
Sa pagtatapos ng pagsasanay, ang mga kalahok ay inaasahang:
1. Naipakikita ang pag-unawa sa Balangkas Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) sa K

to 12 Basic Education Program, na binubuo ng:
1.1. Tunguhin
1.2. Mga Proseso
1.3. Apat na Tema
1.4. Pitong Pangunahing Pagpapahalaga (Core Values)
1.5. Mga Teorya na Batayan ng mga Pamamaraan sa Pagtuturo at Pagkatuto
1.6. Ang Pilosopiya ng EsP
2. Naipamamalas ang pagkaunawa at pagkatuto sa tamang paggamit ng Gabay sa Kurikulum

mitan: puting papel, puzzle ng Balangkas Konseptwal para sa EsP, manila papers, masking tape, Gabay
sa Kurikulum para sa ikalawang baitang
Gagamit: pangkat ng tagapagsanay sa rehiyon at dibisyon para sa pagsasanay ng mga guro sa

Ikalawang Baitang
Nakalaang Oras: 1 oras
Panimula:
Ang Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) ay isang mahalagang aralin na naglalayong

linangin at paunlarin ang pagkataong etikal ng mag-aaral. Nilalayon din nito na gabayan ang
mag-aaral na mahanap/matagpuan ang kabuluhan ng kanyang buhay at ang papel niya sa
lipunang Pilipino upang makibahagi siya sa pagtatayo ng pamayanang pinaiiral ang
katotohanan, kalayaan, katarungan at pagmamahal.
Upang maipamalas ito, kailangang taglay niya ang limang pangunahing

kakayahan: pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasya at pagkilos. Ang mga
pangunahing kakayahang ito ay makikita sa mga prosesong alamin/isaisip, isagawa, isapuso,
isabuhay at subukin, na inaasahang matutuhan ng mga mag-aaral sa simula sa murang edad.
Ang mga pangunahing kakayahang ito ay nililinang sa apat na tema: 1) Pananagutang

Pansarili at Pagiging Kasapi ng Pamilya, 2) Pakikipagkapwa-tao, 3) Pagmamahal sa Bansa at
Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at 4) Pananalig sa Panginoon at Preperensya sa
Kabutihan. Ang mga temang ito ay nakasanib sa lahat ng baitang mula una hanggang ikaanim
na baitang.
Gawain:
1. Pangganyak / Panimulang Gawain
a. Simulan ang sesyon sa pagtanong sa mga kalahok ng sumusunod:

a.1. Ano ang kaibahan ng Tao sa Hayop?
a.2. Bakit sila tao at bakit sila hayop?
b. Ipakita ang diagram na nasa ibaba.

c. Bawat kalahok ay guguhit o maglalarawan sa puting papel ng taong MARUNONG MAGPAKATAO
at taong DI-MARUNONG MAGPAKATAO. Ididikit ang mga ito sa manila paper o cartolina.
2. Gawain 1
Paksa: Pagkilala at Paglinang ng Balangkas Konseptwal para sa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP)
Kagamitan: puzzle ng Balangkas Konseptwal para sa EsP, manila papers, masking tape
Mga Gawain: (10 minuto)
a. Pagpapangkat Pangkat. Hatiin ang mga kalahok sa apat na grupo.
b. Pumili ng tagapagsalita o lider sa grupo at tagapagtala.
c. Bigyan ang bawat isang grupo ng envelope na may puzzle ng Balangkas Konseptwal na kanilang
bubuuin.
d. Pabigyang-kahulugan ang nilalaman ng Balangkas Konseptwal:

Unang pangkat - gitnang bahagi at unang layer ng balangkas
Ikalawang pangkat - ikalawa at ikatlong layer ng balangkas
Ikatlong pangkat - itaas na bahagi ng balangkas
Ikaapat na pangkat - ibabang bahagi ng balangkas
e. Magkaroon ng palabunutan kung sinong grupo ang magiging una, ikalawa, ikatlo at ikaapat na
pangkat.
f. Magtalakayan at maghanda sa pag-ulat sa harapan.
Pagsusuri: (10 minuto)

a. Ipasagot ang mga tanong:
a.1. Ano-ano ang pagkakaiba at pagkakapareho ng inyong mga disenyo? Saan kayo nagkakaiba
at saan kayo nagkakapareho? (Isulat ang lahat ng sagot sa pisara o maaaring gumamit ng meta
cards)
a.2. Bakit may pagkakaiba at may pagkakapareho ang mga framework na nagawa at naipaskil sa
pisara?
b. Bakit naiiba ang inyong disenyo sa framework ng CO? Banggitin ang batayan at
pinagsanggunian.
Paghahalaw: (15 minuto)
a. Pagpapaliwanag hinggil sa:

a.1. Framework na ginawa ng mga kalahok (yung naproseso na).
a.2. Framework ng CO na ang tutunguhin ay ang Batayang Teorya at Pilosopiya. Isunod kaagad ang
Kompetensiya at bigyan ng kaugnayan ang mga Framework at Gabay Kompetensiya.
a.3. Paglalagom ng kabuuan ng proseso. Kung may gagamiting powerpoint presentation, gamitin ito
nang mabilisan subalit maiintindihan at maliwanag.
Paglalapat: (10 minuto)
1. Sumulat ng isang maikling sanaysay sa iyong journal hinggil sa kaibahan ng asignaturang EsP sa
ibang disiplina.
2. Gumawa ng lecture-demo sa EsP kung haharap ka na sa iyong mga sasanaying mga guro sa
ikalawang baitang.
Pangwakas
Ang Edukasyon sa Pagpapakatao ay isang asignaturang napakahalga upang gabayan

ang bawat mag-aaral na magpasya at kumilos ng may pananagutan tungo sa kabutihang
panlahat.
Layunin nito na matutuhan ng mga mag-aaral ang tunay na kahulugan ng

pagpapakatao.
Ang hamon sa ating mga sarili bilang mga guro, magulang, tagamasid at sa lahat, ay
ang patuloy na paggabay at pagiging madelo sa mga mag-aaral para patuloy nilang taglayin
ang kanilang natutuhan.
Ano ang ipinapakita sa mga larawan?
Ano ang kahalagahan ng pagiging masunurin

sa pamilya?
Gawain Pangkatin ang klase sa dalawang pangkat.

Ang unang pangkat ay magsasadula ng
pagsunod sa mga utos sa tahanan.
Ang ikalawang pangkat ay magsasadula ng

hindi pagsunod sa mga utos sa tahanan.
At pagkatapos ay ipapaliwanag ang kanilang

isinadula.
Anong kaugalian ang isinadula ng unang
pangkat?
Pagsusuri
Kaninong pangkat ang nagpapakita ng pagiging
masunurin sa tahanan?
Ø Masunurin ang tawag sa akto ng pagsunod sa
isang utos o paggawa ng bagay na ipinakiusap o
sinabi. Ang gawaing ito ay matuwid, tama at
angkop. Ito rin ay isang katalinuhan.
Ø Ang pagiging masunurin sa bawat kasapi ng

pamilya ay nagpapakita ng respeto sapagkat
sinunod mo at bawat pakiusap o kahilingan nila.
Paglalagom / Pagpapalalim
Ø Ang mga kapakinabangan ng
pagkamasunurin ay hindi lamang sa ugnayan ng
magulang at anak. Para gumana nang maayos at
mabunga ang lipunan ng tao, dapat na may
pakikipagtulungan, na nangangahulugan naman
ng pagkakaroon ng isang antas ng
pagkamasunurin.
Pakinggan ang mga sitwasyon. Tumayo kung
ito ay nagpapakita ng pagsunod ng mga utos sa
mga kasapi sa paaralan at manatiling nakaupo
kung hindi.
Paglalapat 1. Lumapit agad pag tinawag ng punong guro.
2. Patuloy sa paglaro kahit sinabihan na ng guro

na magbasa.
Basahin ang mga sitwasyon. Pagkatapos

gumuhit ng dalawang puso kung ito ay
Pagtataya
nagpapakita ng pagkamasunurin sa mga kasapi
sa paaralan.
1. Gawin ang mga assignments/ takdang
aralin bago manood ng tv.
2. Sundin ang tugon ng guro na uwi agad

pagkatapos ng klase.
3. Maglaro pagkatapos ng klase.
4. Sundin ang utos ng kapit-bahay na

magwalis sa harapan ng kanilang bahay.
5. Magbasa pagdating sa bahay.

Maggupit ng malaking puso at isulat ang mga
Takdang aralin utos ng mga kasapi sa paaralan na sinusunod
mo. ( 5).
Skip to content
BANGHAY ARALIN SA EDUKASYON SA

PAGPAPAKATAO (ESP)
 Home
 Grade 1
 Grade 2
 Grade 3
 Grade 4
 Grade 5
 Grade 6
Search for:
Grade 1
On December 19, 2016December 20, 2016 By esppnu3bLeave a comment
Outline
EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
 Pagkamasunurin
(Obedience)
13.1 Pagsunod kaagad kapag tinawag ng kasapi ng pamilya.
Masunurin ang tawag sa akto ng pagsunod sa isang utos o paggawa ng bagay na ipinakiusap o
sinabi. Ang gawaing ito ay matuwid, tama at angkop. Ito rin ay isang katalinuhan.
Ang pagiging masunurin sa bawat kasapi ng pamilya ay nagpapakita ng respeto sapagkat

sinunod mo at bawat pakiusap o kahilingan nila. Ang mga kapakinabangan ng pagkamasunurin
ay hindi lamang sa ugnayan ng magulang at anak. Para gumana nang maayos at mabunga ang
lipunan ng tao, dapat na may pakikipagtulungan, na nangangahulugan naman ng pagkakaroon ng
isang antas ng pagkamasunurin. Halimbawa, sa pag-aasawa, ang pagiging handang magbigay, sa
halip na ang pagiging mapaghanap at manhid sa mga karapatan at damdamin ng iba, ang siyang
nagdudulot ng kapayapaan, pagkakasundo, at kaligayahan. Sa lugar ng trabaho, ang
pagpapasakop ng empleyado ay isang kahilingan upang magtagumpay ang anumang negosyo o
proyekto. May kinalaman sa mga batas at regulasyon ng pamahalaan, hindi lamang pinalalaya ng
pagkamasunurin ang isa mula sa kaparusahan kundi nakapagdudulot din ito sa paanuman ng
isang antas ng kaligtasan at proteksiyon.
Ang pagkamasunurin ay hindi lamang nagdudulot ng maliligayang ugnayan sa pamilya at ng iba

pang panghabang-buhay na mga kapakinabangan kundi naglalaan din ito ng pundasyon na doo’y
maitatatag ang pinakamahalagang ugnayan sa lahat.
Dapat bang pinipili ang mga utos o anumang pinakiusap?
Hindi, sapagkat kung anuman ang kautusan o pakiusap sa iyo ng iyong magulang o nang iyong
kakilala ay dapat sundin sapagkat ito ay isang responsibilidad na dapat gampanan ng bawat
kasapi sa isang pamilya. Ang bawat kasapi ng pamilya ay may kanya-kanyang responsibilidad sa
tahanan.
13.2 Pagsunod nang maluwag sa diibdib kapag inuutusan
Ang pagsunod nang maluwag sa dibdib kapag inuutusan ay isang pagpapakita ng pagmamahal
sapagkat hindi ka nakakaramdam ng pagkainis o anumang galit kapag inuutusan. Hindi labag sa
loob ang pagsunod at taos pusong ginagawa ang pinakiusap. Dapat bang magalit kapag
inuutusan?
Hindi, sapagkat ito ay isang responsibilidad bilang isang kasapi ng pamilya.

 Pagkamagalang
(Respect)
13.3 Pagsunod sa tuntuning itinakda ng:
Tahanan
Mahirap magpalaki ng mabuting anak. Isang anak na masunurin sa magulang pero may
kakayahang mapag-iba ang tama sa mali. Karamihan kasi ng mga magulang; kung hindi
walang panahon para sa mga anak ay lukob ng mga baluktot na kaisipang maaaring di
sinasadyang maipamana sa mga walang muwang na supling. Maraming bagay ang
ipinapangaral ng mga magulang sa mga anak pero nakikita naman ng anak na magulang
mismo ang lumalabag sa mga turo.
Pagkamagalang ay isang ugali ng mga Pilipino na itinuro pa ng ating mga ninuno. Likas
na sa kultura natin ang pagiging magalang, nariyang turuang magmano o mag-po at opo
ang mga bata sa kanilang mga kamag-anak at kakilala. Tapos, isasama ang bata sa isang
pampublikong lugar at sa harap ng bata ay mumurahin o sisigawan ang may kabagalang
attendant o service crew. Mumurahin at lalaitin ang yaya na nag-aalaga sa mga anak at
hindi sasawayin ang anak kung nagiging walang modo sa harap ng yaya, kasambahay,
drayber atbpng tagapaglingkod. May pinipili pala ang pagrespeto? Hindi ba marapat
ding irespeto ang mga taong naglalaan ng panahon upang tayo ay paglingkuran? Ang
pakikipag-usap nang mahinahon ay hindi nakakapagpababa sa isang tao kahit pa sabihing
nagkamali o hayblad na ang kausap niya. Sa kakayahang magtimpi nakikita kung paano
nirerespeto ng isang tao ang kanyang kapwa.
Bawat kasapi ng pamilya ay may responsibilidad na gawain sa tahanan na dapat sundin

at gawin nang may pagkukusa at walang nararamandaman na galit o poot. Sa tahanan mo
unang matutunan ang isa sa mga nakaugaliaan na ng mga Pilipino, ito ay ang pagsunod sa
anumang tungkulin o utos na naiatang.
Paaralan
Sa paaralan ay maaaring ipakita ang iyong paggalang at pagrespeto sa iyong mga guro o
kung sino mang nakatataas sa pamamagitan ng pagsunod sa kanilang mg autos. Sa
paaralan ay maituturo ng mga guro ang tama at kabutihang naidudulot ng pagsunod sa
mga inuutos o pinapakiusap.
 Pagpapahalaga sa Karapatan
(Appreciation of One’s Rights)
Ang pagpapahalaga sa karapatang ay pagpapahalaga sa iyong bayan, pagpapahalaga sa

iyong kapwa, kaibigan at magulang na dakila.
4. Nagpapakita ng pagpapahalaga sa mga karapatang tinatamasa.
Ang edukasyon ang isang halimbawa ng karapatang dapat tinatamasa ng bawat tao.
Napakahalaga ng edukasyon lipunan. Maraming kabataan ang nagpapahalaga ng kanilang

pag-aaaral sapagkat ito ang tinuturing nilang kayamanan.
Sources: Book 1 Pilipino sa Ugali at Asal
https://brainmommy.wordpress.com/2012/07/19/bata-bata-ano-ang-itinuro-sa-iyo-ng-
matatanda/
https://www.google.com.ph/#q=kahulugan+ng+pagiging+magalang
Prepared by:
Dianne Claire A. Dayao
Prepared to:
Prof. Iona Ofelia Zanoria
Lesson Plan
Republika ng Pilipinas
Pamantasang Normal ng Pilipinas
Ang pambansang Sentro sa Edukasyong Pangguro
South Luzon Campus
Banghay Aralin sa Ikalimang Baitang
Inihanda ni: Dianne Claire A. Dayao
Matapos ang aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahan na:
Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pagiging masunurin sa

Layunin
bawat kasapi ng pamilya.
Naipakikita ang mga paraan ng pagiging masunurin sa mga
nakakatanda at iba pang kasapi ng pamilya.
Nakasusunod sa mga utos o bilin ng bawat ksapi ng pamilya.
Pamagat Pagsunod kaagad kapag tinawag ng kasapi ng pamilya
Batayan ng Pagkatuto / CODE- LC / LO #: EsPPP-IIIa – 1 Pagsunod kaagad kapag
Batayang Konsepto tinawag ng kasapi ng pamilya 13.1
Mga Pagpapahalagang
Respect and Love for One’s Family
Ituturo
Ø Social
Ø Family- Peace and Justice
Social- Respect for Human Rights
Ø Respect and Love for One’s Family

Dimensyon
Family Solidarity
Buod na Pagpapahalaga
Responsible Parenthood
Concern for Common Good

Kaugnay na Pagpapahalaga
Cooperation
Social Responsibility and Accountability
Creative Goodwill
Fairness
Appreciation of Diversity
Active Non-violence
http://wol.jw.org/tl/wol/d/r27/lp-tg/1200003292
Sanggunian
http://wol.jw.org/tl/wol/d/r27/lp-tg/2001247
Mga Kagamitan Cartolina, Pentil Pen
Masunurin- ang tawag sa akto ng pagsunod sa isang utos o
paggawa ng bagay na ipinakiusap o sinabi
Tahanan- isang kayarian o istrukturang gawa ng tao o

Mahahalagang mangangaso, at isang tirahan na napapalibutan ng mga
Terminolohiyang dindingat may bubong.
Pagyayamanin
Pamilya- Ang pamilya ang tinaguriang pinakamaliit na sangay
ng lipunan. Sa loob ng isang pamilya, maari ring mabalangkas
ang isang pamahalaan o gobyerno. Ang mga magulang ang
pamahalaan at ang mga anak ang mga mamamayan.
Dapat bang pinipili ang mga utos o anumang pinakiusap?
Mahahalagang Tanong
Ano ang kahalagahan ng pagiging masunurin sa pamilya?
v Panalangin
v Pagtetsek ng liban at di pagliban

Lunsaran
v Pagsasaayos ng s+ilid-aralan
v Pagbati
Magpapakita ng mga Larawan.
Pagganyak
Ano ang ipinapakita sa mga larawan?
Ano ang kahalagahan ng pagiging masunurin sa pamilya?
Pangkatin ang klase sa dalawang pangkat.

Gawain
Ang unang pangkat ay magsasadula ng pagsunod sa mga utos sa
tahanan.
Ang ikalawang pangkat ay magsasadula ng hindi pagsunod sa
mga utos sa tahanan.
At pagkatapos ay ipapaliwanag ang kanilang isinadula.

Anong kaugalian ang isinadula ng unang pangkat?
Pagsusuri
Kaninong pangkat ang nagpapakita ng pagiging masunurin sa
tahanan?
Ø Masunurin ang tawag sa akto ng pagsunod sa isang utos o
paggawa ng bagay na ipinakiusap o sinabi. Ang gawaing ito ay
matuwid, tama at angkop. Ito rin ay isang katalinuhan.
Ø Ang pagiging masunurin sa bawat kasapi ng pamilya ay

nagpapakita ng respeto sapagkat sinunod mo at bawat pakiusap
Paglalagom / Pagpapalalim o kahilingan nila.
Ø Ang mga kapakinabangan ng pagkamasunurin ay hindi

lamang sa ugnayan ng magulang at anak. Para gumana nang
maayos at mabunga ang lipunan ng tao, dapat na may
pakikipagtulungan, na nangangahulugan naman ng pagkakaroon
ng isang antas ng pagkamasunurin.
Pakinggan ang mga sitwasyon. Tumayo kung ito ay nagpapakita
ng pagsunod ng mga utos sa mga kasapi sa paaralan at
manatiling nakaupo kung hindi.
Paglalapat 1. Lumapit agad pag tinawag ng punong guro.
2. Patuloy sa paglaro kahit sinabihan na ng guro na magbasa.
Basahin ang mga sitwasyon. Pagkatapos gumuhit ng dalawang

puso kung ito ay nagpapakita ng pagkamasunurin sa mga kasapi
sa paaralan.
1. Gawin ang mga assignments/ takdang aralin bago

manood ng tv.
Pagtataya 2. Sundin ang tugon ng guro na uwi agad pagkatapos ng

klase.
3. Maglaro pagkatapos ng klase.
4. Sundin ang utos ng kapit-bahay na magwalis sa harapan

ng kanilang bahay.
5. Magbasa pagdating sa bahay.
Maggupit ng malaking puso at isulat ang mga utos ng mga
Takdang aralin
kasapi sa paaralan na sinusunod mo. ( 5).
South Luzon Campus
Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pagsunod nang maluwag

Layunin
sa dibdib kapag inuutusan.
Nagpakikita ng kusang pagkilos ng di inuutusan.
Nakakagawa ng gawaing bahay nang maluwag sa dibdib.
Pamagat Pagsunod Nang maluwag sa dibdib kapag inuutusan
Batayan ng Pagkatuto / CODE- LC ∕ LO #: EsPPP-IIIa – 1 Pagsunod ng maluwag sa
Batayang Konsepto dibdib kapag inuutusan 13.2
Mga Pagpapahalagang Ituturo Compassion (Caring and Sharing)
v Moral
v Love and Goodness

Dimensyon
v Self-worth ∕ Self Esteem
o Goodness
Kaugnay na Pagpapahalaga
o Honesty ∕ Integrity
o Personal Discipline
o Courage
o Trust
o Compassion (Caring and Sharing)

http://www.tagalogtranslate.com/tl_en/18744/pagkamasunurin
Sanggunian
http://tagalog.pinoydictionary.com/word/pagkamasunurin/
Mga Kagamitan Cartolins, Pentil Pen, Board, Yeso
Mahahalagang Kautusan- atas na ibinigay ng isang tao
Terminolohiyang
Pagyayamanin Pagsunod- pagtalima sa isang utos o pakiusap
Dapat bang magalit kapag inuutusan?
Mahahalagang Tanong
Ano ang kahalagahan ng pagsunod sa mga kautusan nang
maluwag sa dibdib?
v Panalangin
v Pagtetsek ng liban at di pagl
Lunsaran v iban
v Pagsasaayos ng silid-aralan
v Pagbati
Mga larawan.
Pagganyak
Ano ang ipinapakita sa larawan?
Dapat bang magalit kapag inuutusan?
Tama ba ng ipinapakita sa una at ikalawang larawan?

Ø Hatiin ang klase sa dalawang pangkat.
Gawain Ø Ang unang pangkat ay magsasadula ng pagsunod nang

maluwag sa dibdib kapag inuutusan sa paaralan.
Ø Ang ikalawang pangkat ay magsasadula ng pagsunod ng
maluwag sa dibdib kapag inuutusan sa tahanan.
Ø At pagkatapos ay ipapaliwanag ang kanilang isinadula.

Nararanasan nyo ba ang mga ganitong sitwasyon sa inyong
paaralan o tahanan?
Pagsusuri
Ano ang kalagahan ng pagsunod sa mga kautusan nang maluwag
sa dibdib?
Ø Ang pagsunod nang maluwag sa dibdib kapag inuutusan ay
isang pagpapakita ng pagmamahal sapagkat hindi ka
nakakaramdam ng pagkainis o anumang galit kapag inuutusan.
Hindi labag sa loob ang pagsunod at taos pusong ginagawa ang
pinakiusap.
Paglalagom /
Pagpapalalim
Ø Ang pagsunod nang maluwag sa dibdib kapag inuutusan ay
hindi lamang nagdudulot ng maliligayang ugnayan sa pamilya at
ng iba pang panghabang-buhay na mga kapakinabangan kundi
naglalaan din ito ng pundasyon na doo’y maitatatag ang
pinakamahalagang ugnayan sa lahat.
Makinig sa aking bawat sasabihin. Itaas ang kanang kamay kapag
ito ay nagpapakita ng pagsunod sa kautusan ng maluwag sa
dibdib at itaas ang kaliwang kamay kung hindi.
1. Tinawag ni Aling Nina ang kanyang anak sa labas ng bahay

na kasalukuyang naglalaro at ang kanyang anak ay nagdadabog na
Paglalapat lumapit sa kanya.
2. Inutusan ni Mang Ben ang kanyang anak na bumili ng suka

at ito’y mabilis na sumunod.
3. Pinaabot ni Inday sa kanyang bunsong kapatid ang suklay

ngunit ito’y inihagis sa kanya.
Ilagay ang TAMA kapag nagpapahayag ng pagsunod ng maluwag
sa dibdib at MALI kung hindi.
1. Nagwawalis si Joyce sa harap ng bakuran ng nagdadabog.
2. Nagliligpit si Angelica ng higaan ng nakangiti.

Pagtataya
3. Hinuhugasan ni Kaka ang mga pinggan habang kumakanta.
4. Nakasimangot si Patring habang naglalaba.
5. Si Mariden ay masiglang naglalampaso ng sahig.

Ilagay sa isang buong papel ang bawat utos na inyong sinunod sa
Takdang aralin
inyong tahanan.
South Luzon Campus
Nakakapagbigay ng ideya tungkol sa usaping pantahanan at

Layunin
pampaaralan.
Naipapakitang aktibong nakakadalo sa mga programang
pampaaralan.
Nakakagawa sa mga gawain sa tahanan maging sa paaralan.
Pamagat Nakakasunod sa tuntuning itinakda ng tahanan at paaaralan
Batayan ng Pagkatuto ∕ CODE- LC ∕ LO #: EsPPP-IIIa – 1 Nakakasunod sa tuntuning
Batayang Konsepto itinakda ng tahanan at paaaralan 13.3
Mga Pagpapahalagang
Compassion (Caring and Sharing)
Ituturo
Dimensyon Ø Moral
Buod na Pagpapahalaga Ø Love and Goodness
Kaugnay na Ø Self-worth ∕ Self Esteem

Pagpapahalaga
Goodness
Honesty ∕ Integrity
Personal Discipline
Courage
Trust

http://www.depinisyon.com/depinisyon-139478-pagsunod.php
Sanggunian
https://www.lds.org/scriptures/gs/6_72?lang=tgl
Mga Kagamitan Laptop, Projector
Tahanan- Isang gusali na kanlungan ng mga tao
Mahahalagang
Terminolohiyang
Pagkamasunurin- ang paggawa ng iniuutos, ang pagsunod sa
Pagyayamanin
hinihiling, o ang pag-iwas sa bagay na ipinagbabawal.
Ano ang kahalagahan sa inyong buhay ng pagsunod sa mga
Mahahalagang Tanong
tuntuning itinakda?
v Panalangin

Lunsaran
v Pagbati
Video Presentation
https://www.youtube.com/watch?v=EWUrQmfStQU
Pagganyak
Ano ang ipinapakita sa presentasyon na iyong napanuod?
Ginagawa nyo ba ito sa inyong tahanan o paaralan?

Hatiin ang klase sa apat na pangkat ayon sa kanilang kakayahan.
Ø Unang pangkat- Mahusay sa pagkanta.
Gagawa ng kanta tungkol sa pagsunod sa tuntuning itinakda.
Ø Ikalawang pangkat- Mahusay sa pagsayaw.
Bubuo nang maiksing sayaw patungkol sa pagsunod sa mga

tuntuning itinakda ng tahanan at paaralan.
Ø Ikatlong pangkat- Mahusay sa pagguhit.

Gawain
Guguhit ng mga larawan patungkol sa pagsunod sa mga tuntuning
itinakda ng tahanan at paaralan.
Ø Ikaapat na pangkat- Mahusay sa pagsasadula.
Magsasadula patungkol sa pagsunod sa mga tuntuning itinakda ng

tahanan at paaralan.
Nasiyahan ba kayo sa kanilang ipinakita?
Ano ang ipinapahiwatig ng kanilang mga presentasyon?

Anong kaugalian ang ipinapakita sa mga presentasyon na kanilang
nabuo?
Pagsusuri
Mabuting pag-uugali ba ng ipinapakita sa presentasyon?
Dapat ba itong tularan?

Ø Ang pagsunod sa tuntuning itnakda ay nagpapakita nang
pagkamagalang at pagkamasunurin.
Paglalagom ∕ Ø Pagkamagalang ay isang ugali ng mga Pilipino na itinuro pa ng

Pagpapalalim ating mga ninuno. Likas na sa kultura natin ang pagiging
magalang, nariyang turuang magmano o mag-po at opo ang mga
bata sa kanilang mga kamag-anak at kakilala.
Ø Masunurin ang tawag sa akto ng pagsunod sa isang utos o
paggawa ng bagay na ipinakiusap o sinabi. Ang gawaing ito ay
matuwid, tama at angkop. Ito rin ay isang katalinuhan.
Kumuha ng papel at isulat ang TAHANAN kung ito ay pagsunod
sa tuntuning itinakda sa tahanan at PAARALAN kung ang
tinutukoy ay ang pagsunod na itinakda sa paaralan.
1. Inutusan ng Nanay ang kanyang anak na magwalis.
2. Nagtatabo si Lito sapagkat maliligo ang kanyang kapatid na

Paglalapat babae.
3. Pinag-uutos ng guro sa kanyang mga estudyante na kumuha

ng isang buong papel.
4. Inutusang bumili ng suka si Tonyo ng kanyang Nanay.
5. Tinawag si Mika ng kanyang guro at pinapunta sa unahan.

Isulat ang OO kung ito ay nagpapahayag ng paggalang at HINDI
kung ito ang nagpapahayag ng hindi paggalang.
______1. Sinigawan ni Kaka ang kanyang Nanay.
______2. Nagmamano si Claire sa kanyang Lolo at Lola kapag ito

ay kanyang binibisita.
Pagtataya
______3. Gumagamit ng Po at Opo si Juana kapag sya ay
nakikipag-usap sa mas matanda sa kanya.
______4. Di sinusunod ni Ana ang utos ng kanyang Nanay.
______5. Palaging tumutugon si Juaning s autos ng kanyang

kapatid.
Takdang aralin Magsulat ng tig-limang katungkulan sa tahanan at paaralan.
South Luzon Campus
Layunin Naipapaliwanag ang kahalagahan ng edukasyon.

Naipapakita ang pagiging masigasig pumasok sa paaralan.
Nakikilahok sa mga programa sa paaralan.
Pamagat Nagpapakita ng pagpapahalagang tinatamasa
Batayan ng Pagkatuto ∕ CODE- LC ∕ LO #: EsPPP-IIIa – 1 Nagpapakita ng
Batayang Konsepto pagpapahalagang tinatamasa 14.
Mga Pagpapahalagang
Goodness
Ituturo
Dimensyon Ø Moral
Buod na Pagpapahalaga Ø Love and Goodness
Kaugnay na Ø Self-worth ∕ Self Esteem

Pagpapahalaga
Goodness
Honesty ∕ Integrity
Personal Discipline
Courage
Trust

https://tl.wikipedia.org/wiki/Paggalang
Sanggunian
https://filipinodict.com/en/tl/en/pagkamagalang
Mga Kagamitan Laptop , Projector
Edukasyon- ay isang pook kung saan nag-aaral ang isang mag-
aaral. Halimbawa nito ang elementarya at sekundarya.
Paaralan- ay kinabibilangan ng pagtuturo at pag-aaral ng isang

kasanayan, pagbahagi ng kaalaman, mabuting paghusga at
Mahahalagang karunungan.
Terminolohiyang
Pagyayamanin Mag-aaral- ay siyang taong nag-aaral at maaring bihasa sa talino.
Ang estudyante ay tinuturuan ng guro na mag-aaral at
makadiskubre ng mga bagay. Lahat ng tao ay dumadaan sa
proseso ng pagiging estudyante. Ang mga estudante ay
nangangailangan ng mga silid-aralan at mga kagamitan pang-
iskwela.
Bakit kailangang pahalagahan ang tinatamasa sa buhay?
Mahahalagang Tanong
Ano ang kahalagahan ng Edukasyon?
v Panalangin

Lunsaran
v Pagbati
Video Presentation
https://www.youtube.com/watch?v=e0YomYNXb6E
Pagganyak
Ano ang ipinapakita sa video na inyong napanuod?
Anong kahalagahan ng Edukasyon sa ating buhay?

Hatiin ang klase sa dalawang pangkat.
Ø Ang unang pangkat ay magpapakita ng nagpapahalaga sa

tinatamasa patungkol sa Pamilya.
Gawain
Ø Ang ikalawang pangkat magpapakita ng pagpapahalaga sa
tinatamasa patungkol sa Edukasyon.
Ang kanilang isinadula ay kanilang ipapaliwanag.

Patungkol saan ang kanilang isinadula?
Pagsusuri
Anong kaugalian ang ipinapakita ng dalawang pangkat?
Ø Ang pagpapahalaga sa karapatang ay pagpapahalaga sa iyong
bayan, pagpapahalaga sa iyong kapwa, kaibigan at magulang na
dakila.
Paglalagom ∕ Ø Ang edukasyon ang isang halimbawa ng karapatang dapat

Pagpapalalim tinatamasa ng bawat tao.
Ø Napakahalaga ng edukasyon lipunan. Maraming kabataan ang

nagpapahalaga ng kanilang pag-aaaral sapagkat ito ang tinuturing
nilang kayamanan.
Kumuha ng papel at magbigay ng 5 tinatamasa sa buhay.
Ipaliwanag kung bakit ito mahalaga.
Paglalapat Halimbawa: Pagkain
Mahalaga ang pagkain sapagkat ito ang isa ito sa pangangailangan

natin upang mabuhay.
Piliin ang kahulugan ng mga salita sa loob
Mag-aaral
Pagtataya
Paaralan Edukasyon
Silid-aralan Guro
_______1. Tumutukoy sa tagapagturo sa mga mag-aaaral.
_______2. Ito ay pag-aaral ng isang kasanayan.
_______3. Tinuturuan ng mga guro.
_______4. Isang lugar kung saan nag-aaral ang mga tao.
_______5. Lugar kung saan ginaganap ang klase.
Pag-uwi ay isulat ang bagay na meron sa inyong bahay na

Takdang aralin mahalaga sa inyo. Ipaliwang kung bakit ito mahalaga sa buhay
nyo.
South Luzon Campus

Naipapaliwanag ang kahalagahan ng talaan ng pagtutuos ng
Layunin
puhunan, gastos, kita at maiimpok.
Nakakagamit ng paraan ng pagtutuos ng puhunan, gastos, kita at
maiimpok nang matalino at mabisa upang malaman ang kinita.
Naisasagawa ang operasyon ng puhunan, gastos, kita, at
maiimpok.
Pamagat Natutuos ang puhunan, gastos, kita, at naiimpok
Batayan ng Pagkatuto ∕ CODE- LC ∕ LO #: EPP4AG-0g- 13 Natutuos ang puhunan,
Batayang Konsepto gastos, kita, at naiimpok 1.13
Mga Pagpapahalagang
Responsible Consumerism
Ituturo
v Economic
v Sustainable and Human Development
v Balance between Economic and Social Development
Protection of the Environment

Dimensyon
Wise Use of Resources
Kaugnay na
Pagpapahalaga
Productivity and Quality
Economic Equity
Work Ethic
Entrepreneurial Spirit
http://www.slideshare.net/benchhood/third-grading-first-week-
ekonomiks
Sanggunian
http://www.slideshare.net/jaredram55/ekonomiks-lm-yunit-3-2
Mga Kagamitan Pisara at Yeso
Puhunan- Sa pananalapi, ang puhunan ay ang pagbili ng isang
bagay na may halaga upang ito’y magbunga ng kita o tumaas pa
Mahahalagang ang halaga sa hinaharap at maaaring ipagbili sa mas mataas na
Terminolohiyang presyo.
Pagyayamanin
Kita- ay ang pagkakataon ng pagkonsumo o pag-iimpok na
nakakamit ng isang entidad o “katawan” sa loob ng isang tiyak na
balangkas ng panahon, na pangkalahatang nasa anyo ng
kasunduang pampananalapi.
Gastos- nagugol
Naimpok- naipon
Bakit kailangang gumawa ng talaan ng puhunan, gastos, kita at
maiimpok?
Mahahalagang Tanong
Ano ang kahalagahan ng puhunan sa negosyo?
v Panalangin

Lunsaran
v Pagbati
Ang guro ay magbibigay ng isang biskwit sa bawat isang mag-
aaral. Iiwan nya ito sa loob ng limang minuto. Pagkatapos ng
limang minuto ay babalik ang guro at titingnan kung ito ay naroon
pa. Kung ang biskwit ay naroroon at hindi pa nakakain ay ito ay
kanyang dadagdagan. Ngunit kung ang biskwit ay wala na hindi
na nya ito dadagdagan pa.
Pagganyak
Bakit nyo agad kinain ang biskwit?
Ano ang reaksyon nyo sa mga dinadagan ko ng biskwit?

Hatiin ang klase sa dalawang pangkat. Bawat pangkat ay
magpaparamihan ng konsyumer.
Magkapareho silang ng pinagkukun ng mga halaman.
Produkto: Halamang Ornamental

Gawain
Ø Unang pangkat
Orchids- ₱25.00
Rosas- ₱20.00
Sampaguita- ₱15.00
Ø Ikalawang pangkat
Orchids- ₱20.00
Rosas- ₱15.00
Sampaguita- ₱10.00
Ano ang isasaalang-alang mo sa pagbili ng produkto?
Mahalaga bang tingnan muna ang kalidad ng produkto bago

tingnan ang presyo?
Sa paanong paraan mahihikayat ang mga konsyumer na bumili ng
produkto?
Pagsusuri
Ano ang kahalagahan ng puhunan sa negosyo?
Ø Sa pagbebenta malalaman ng isang magsasaka kung siya ay
kumikita o nalulugi sa kanyang pagtatanim at pagbebenta ng
kaniyang inaning produkto ay sa pamamagitan ng Talaan ng
pagtutuos ng ginastos at kinita ng naipagbiling produkto.
Ø Malaki ang gampanin ng puhunan sa mga magsasaka sapagkat

Paglalagom ∕
ito ang ibinibili nila ng punla sa kanilang sakahan. Ang puhunan
Pagpapalalim
ang ginagamit ng magsasaka upang kumita ng malaki.
Ø Ang anihan ang pinakamasayang parte sa pagtatanim. Bawat

halaman, may kanya-kanyang panahon ng pagsuloy, paglaki at
paglago hanggang sa gumulang na ang kanilang mga bunga o
lamang-ugat na siyang maaring anihin.
Ø Itaas ang kanang kamay kapag ang tinutukoy ay puhunan/
namuhunan.
Ø Itaas ang kaliwang kamay kapag ang tinutukoy ay pag-

iipon/naimpok.
Paglalapat
1. Namuhunan si Jordan ng mahigit 10,000 piso sa kanyang
sakahan upang ipambili ng pananim at pampataba g lupa.
2. Nakaipon si Biday ng pera sa kanyang paglalaba.

3. Kumita nang malaki si Basong sa kanyang sabungan at agad
itong nilagay sa bangko para ipunin.
4. Si Badeth ay namuhunan sa kanyang pagbubukas ng maliit

na tindahan.
5. Nakaipon si Claire mula sa kanyang pagnenegosyo.

Gumawa ng maliit na talaan sa isang buong papel.
Produkto: Mais
Puhunan
Gastos
Pagtataya
Kita
Naimpok
Total: _________
Ang inyong Takdang Aralin ay kaugnay sa inyong ginawa sa
pagtataya.
1. Sa inyong ginawang maliit na talaan, kumita baa ng

Takdang aralin magsasaka?
2. Magkano ang kanyang perang naimpok?
3. Ano ang inyong isinasaalang-alang sa paggawa ng talaan?

South Luzon Campus

Naipapaliwanag ang kahalagahan ng paggawa ng plano ng
Layunin
pagpapatubo ng halamang ornamental.
Naipagpapatuloy ang kawilihan sa mga pagkakakitaang gawain.
Naisasagawa ang mga plano ukol sa pagtatanim bilang
pagkakakitaan.
Nakakagawa ng plano ng patuloy na pagpapatubo ng halamang
Pamagat
ornamental bilang pagkakakitaang gawain
CODE- LC ∕ LO #: EPP4AG-0g- 14 Nakakagawa ng plano ng
Batayan ng Pagkatuto ∕
patuloy na pagpapatubo ng halamang ornamental bilang
Batayang Konsepto
pagkakakitaang gawain 1.14
Mga Pagpapahalagang
Ituturo
v Economic
v Sustainable and Human Development
v Balance between Economic and Social Development
Protection of the Environment

Dimensyon
Kaugnay na
Pagpapahalaga
Productivity and Quality
Economic Equity
Work Ethic
Entrepreneurial Spirit
https://prezi.com/0cksofkn6euh/pagtutuos-ng-nagastos-at-kinita/
Sanggunian http://www.slideshare.net/jaredram55/ekonomiks-lm-yunit-3-2
https://www.academia.edu/20351451/Abanghay-aralin
Mga Kagamitan Pisara at Yeso
Halamang Ornamental- y mga tanim na ginagamit na palamuti sa
Mahahalagang
mga tahanan, paaralan, hotel, restaurant, parke at mga lansangan.
Terminolohiyang
Pagyayamanin
Hanap-buhay- trabaho na mapapagkakitaan
Mahahalagang Tanong Ano ang halamang Ornamental?
v Panalangin

Lunsaran
v Pagbati
Magpapakita ng limang halimbawa ng halamang ornamental.
Ipapahawak sa mga bata.
Pagganyak
Maganda ba ang mga bulaklak na inyong nakita at nahawakan?
Nagustuhan nyo bang magtanim ng makita at mahawakan nyo

ang mga ito?
Pumili ng isa sa halamang ipinakita. At ipaliwanag kung bakit
Gawain
yung ang pinili.
Ano ang kahalagahan ng halamang ornamental sa ating
kapaligiran?
Pagsusuri
Maaari ba natin itong pagkakitaan?
Ø Ang halamang ornamental ay mga tanim na ginagamit na
palamuti sa mga tahanan, paaralan, hotel, restaurant, parke at mga
lansangan. Gaya ng mga halamang bulaklakin, halamang baging
at halamang palumpong. Mga halamang hindi namumulaklak at
mga halamang hindi medisinal.
Paglalagom ∕
Pagpapalalim
Ø Hanapbuhay ng maraming Pilipino ang pagtatanim.
Madaragdagan ang pagkaing panustos sa bansa. Kung mataas ang
produksyon, higit na marami ang makikinabang. Bukod sa mura
ang halaga makapagluluwas pa ng produkto sa iba’t-ibang lugar
sa bansa.
Bawat isa ay tatayo at magbibigay ng halamang ornamental na
Paglalapat
maaring pagkakitaan.
Tukuyin kung ano ang halamang ornamental. Lagyan ng tsek (/)
kapag halamang ornamental at eki (x) kapag hindi.
1.Orchids 6. Santol
2. Mangga 7. Kalamyas
Pagtataya
3. Rambutan 8. Calla Lily
4. Calachuchi 9. Sampaguita
5. Rosas 10. Mahogany
Magbigay ng 10 halamang ornamental at kapakinabangan
Takdang aralin
nito. Isulat sa isang buong papel.
South Luzon Campus
Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pag-aalaga ng hayop sa

Layunin
tahanan.
Nakakatamo ng kaligayahan sa pag-aalaga ng mga hayop.
Nakakatupad sa mga tuntunin ng pag-aalaga ng hayop.
Natatalakay ang kabutihang dulot ng pag-aalaga ng hayop sa
Pamagat
tahanan
Batayan ng Pagkatuto ∕ CODE- LC ∕ LO #: EPP4AG-0g- 14 Natatalakay ang kabutihang
Batayang Konsepto dulot ng pag-aalaga ng hayop sa tahanan 2.1
Mga Pagpapahalagang
Enviromental Care
Ituturo
v Physical
v Health and harmony with nature
v Holistic Health
Dimensyon)
v Cleanliness
v Physical Fitness
Kaugnay na
Pagpapahalaga
v Reverence for
v Life
v Environmental Care
https://docs.askiven.com/what-is-kabutihang-dulot-sa-pag-aalaga-
ng-hayop.htm
Sanggunian
http://ebooks-kings.com/pdf/kahalagahan-ng-pag-aalaga-ng-
hayop-sa-tahanan
Mga Kagamitan Pisara at Yeso, Mga larawan ng Hayop
Pag-aalaga- pag-aaruga
Hayop- ay isang pangunahing grupo ng mga organismo sa buong

Mahahalagang
mundo.
Terminolohiyang
Pagyayamanin
Tahanan- isang kayarian o istrukturang gawa ng tao o
mangangaso, at isang tirahan na napapalibutan ng mga dindingat
may bubong.
Anong kapakinabangan ng pag-aalaga ng hayop sa ating tahanan?
Mahahalagang Tanong
Ano ang dapat isaalang-alang sap ag-aalaga ng hayop sa loob ng
tahanan?
v Panalangin

Lunsaran
v Pagbati
Larawan ng mga Hayop na maaaring alagaan sa bahay.
Pagganyak
Ano ang gusto nyong alagaan sa bahay sa mga ipinakitang

larawan?
Ano ang kahalagahan ng pag-aalag ng hayop sa tahanan?a

Hatiin sa dalawang pangkat ang klase.
Gawain Ø Ang unang pangkat ay magsasadula ng magandang

pakikitungo sa mga alagang hayop.
Ø Ang ikalawang pankat ay magsasadula ng pagmamaltrato sa

mga hayop.
Pagsusuri Ano ang dapat isaalang-alang sa pag-aalaga ng hayop sa tahanan?
Ano ang kapakinabangan ngpag-aalaga ng hayop sa tahanan?
Ø Bawat hayop ay may kakanyahan o identity na parang tao
rin. Ang pagkilala at pagrespeto sa kakayahang ito ay susi sa mas
malalim na pag-unawa kung paano dapat pakitunguhan ng
maayos ang ating mga alaga. Marunong tumanaw ng utang ng
loob ang mga hayop at kinikilala lamang nila ang mga among
Paglalagom ∕ alam nilang nag-aalaga at tunay na nagmamahal sa kanila.
Pagpapalalim
Ø Iba’t-ibang paraan ng pagaalaga ng mga tao sa mga hayop.
May mga taong sobrang maasikaso sa kanilang mga alaga na
mistulang mga anak na nila ang mga ito. Kadalasan ang iba ay
binibihisan pa ng mga ito, inaayusan, dinadala sa beteniraryo,
pinapasyal at binibigyan ng sapat na oras at atensyon.
Isa-isang sasagot ang mga mag-aaral kung anong hayop ang
Paglalapat
inaalagaan nila sa kanilang tahanan.
Isulat ang TAMA kung tama ang ipinahahayag at MALI kung
hindi.
______1. Dapat mahalin ang mga hayop.
______2. Pinapakain ang mga hayop.

Pagtataya
______3. Sinisipa at hinahampas ang mga hayop.
______4. Pinapasyal ang mga hayop.
______5. Nililgaw ang mga hayop.

Takdang aralin Iguhit ang paboritong hayop sa tahanan.
South Luzon Campus
Nakakapagmungkahi ng iba’t-ibang kapakinabangan ng pag-

Layunin
aalaga ng hayop sa tahanan.
Naipagpapatuloy ang kawilihan sa pag-aalaga ng hayop.
Nakakalikha ng mga plano ukol sap ag-aalaga ng hayop.
Pamagat Natutukoy ang mga hayop na pwedeng alagaan sa bahay
Batayan ng Pagkatuto ∕ CODE- LC ∕ LO #: EPP4AG-0g- 15 Natutukoy ang mga hayop na
Batayang Konsepto pwedeng alagaan sa bahay 2.2
Mga Pagpapahalagang
Reverence and Respect for
Ituturo
Dimensyon v Physical
Buod na Pagpapahalaga v Health and harmony with nature
Kaugnay na v Holistic Health

Pagpapahalaga
v Cleanliness
v Physical Fitness
v Reverence and Respect for
v Life
v Environmental Care
http://www.philstar.com/para-
Sanggunian
malibang/2014/11/23/1394709/ligtas-na-pag-aalaga-ng-hayop-1
Mga Kagamitan Laptop, Projector.
Pag-aalaga- pag-aaruga
Mahahalagang
Hayop- ay isang pangunahing grupo ng mga organismo sa buong
Terminolohiyang
mundo.
Pagyayamanin
Kapakinabangan- magagamit mula sa tao, bagay o hayop.
Mahilig ba kayo mag-alaga ng hayop?
Mahahalagang Tanong
Mayroon bang kapakinabangan ang pag-aalaga ng hayop?
v Panalangin

Lunsaran
v Pagbati
Video Presentation tungkol sa mga hayop na pwedeng alagaan sa
loob ng tahanan.
https://www.youtube.com/watch?v=v7ZpfvtMCpU
Pagganyak
Maganda ba ang inyong napanuod?
Anong hayop ang gusto ninyong alagaan sa bahay?

Bawat isa ay tatayo sa kanyang upuan at magbibigay ng isang
hayop na gustong alagaan sa bahay. Ipaliwanag kung bakit ito ang
gusto nilang alagaan.
Gawain
Anong kapakinabangan ng pag-aalaga ng hayop sa loob ng

tahanan?
Ano ang kahalagahan ng pag-aalaga ng hayop?
Pagsusuri
Ano ang isinasaalang-alang sap ag-aalaga ng hayop?
Ø Ang pag-aalaga ng hayop ay isang kasiya-siyang gawain sa
tahanan. Kailangan lamang ang sapat na kaalaman sa wastong
paraan ng pag-aalaga upang matagumpay at makatiyak sa mga
kapakipakinabangan na maidudulot nito.
Ø Ang mga aso at pusa ay ilan lamang sa pwede nating alagaan

sa ating tahanan.
Ø Ang aso ay nakakatanggal ng stress at nakakatulong sa

Paglalagom ∕
pagpapababa ng dugo.
Pagpapalalim
Ito rin ay maaari rin nating makasama sa pag-eehersisyo at ito ay
mahusay na bantay ng bahay.
Ang pusa ay nakakatanggal ng stress at nakakatulong sa
pagpapababa ng dugo. Sila rin ay mahusay na taga-huli ng daga.
Ang mga pusa ay mabait din na kalaro ng mga bata. Ang mga ito
ay nagsisilbing kasa-kasama sa bahay at nabibilang na rin sa isang
pamilya. Sa pamamagitan ng mga hayop ay nakakaramdam tayo
ng pagmamahal mula sa kanila. Kapag kasama ang mga alagang
hayop ay hindi tayo nakakaramdam ng plungkot at pag-iisa.
Kumuha ng isang papel at isulat kung anu-anong hayop ang
Paglalapat
pwedeng alagaan sa loob ng tahanan.
Hanapin ang mga huni ng hayop. Ilagay sa patlang ang tamang
sagot.
_____1. Aso a. Tweet! Tweet!
_____2. Ibon b. Sssss! Sssss!

Pagtataya
_____3. Pusa c. Tiktilaok! Tiktilaok!
_____4. Manok d. Aww! Aww!
_____5. Ahas e. Meeeeh! Meeeeh!

f. Meow! Meow!
Isulat sa kwaderno ang mga hayop na makikita sa loob ng inyong
Takdang aralin
tahanan at ilagay ang kapakinabanagan nito sa inyo.
Grade 2
Outline
Nakakapagpakita ng paraan ng pasasalamat sa anumang karapatang tinatamasa
 Pag aaral ng mabuti-
SA mga nagdaang panahon maging sa kasalukuyan, marami sa mga mag-aaral ang para bang
baleawala o taken for granted lang sa kanila ang pag-aaral. Pilit na pinaiiral ang angking
katamaran na siyang sagwil upang maasikaso ng mabuti ang kanilang pag-aaral. Pero kung
kanilang gugustuhin at nanaisin, napakaraming paraan upang maiwasan ang mga tuksong
nakapalibot sa kanila at para makapag-concentrate ng mabuti sa kanilang pag-aaral.
 Focus nang kaisipan; Kailangang magkaroon ng pokus ng kaisipan ang mag-aaral sa

kanyang pag-aaral. Huwag hayaang ma-destruct ang kaisipan sa mga walang kwentang
bagay na makasisira sa pag-aaral.
 Maging positibo sa lahat ng bagay na may kinalaman sa pag-aaral upang maging masigla
ang kaisipan sa buong araw.
 Maging aktibo sa iba pang extra curricular activities sa loob ng klase o sa buong paralan
na makapagbibigay at makatutulong hindi lamang sa pag-aaral kundi lalo’t higit sa
pagiging isang mabuting mag-aaral.
 Umiwas sa masasamang barkada na walang maitutulong at nakasisira lamang sa pag-
aaral, at huwag hayaang mahila paibaba. Laging isaisip ang kahalagahan ng pag-aaral
tungo sa mabuting karunungan.
 Time management. Mainam ang matutuhan at pagkakaroon ng time management dahil
magagamit ito hindi lamang sa panahon ng pag-aaral kundi maging sa buong panahon ng
buhay ng bawat isang indibidwal. Sa pagkakaroon ng time management, madali mong
matatapos at maisasagawa ang anumang gawain o assignment nang hindi naghahabol sa
oras. Lahat ay mailalagay sa tamang kaayusan.
 Higit sa lahat, disiplinahin ang sarili. Ang pagkakaroon ng tamang disiplina sa sarili ang
isang pinakamahalagang bagay na dapat taglayin ng isang mag-aaral o nang kahit sino pa
man.
Reference: http://www.hermosa.gov.ph/index.php/education/287-paraan-tungo-sa-mabuting-
mag-aaral
Naipapakita ang pagiging magiliw at palakaibigan
 Magiliw na Pagtanggap sa Bisita
Ang mga Pilipino ay kilala sa buong mundo sa pagiging magiliw sa pagtanggap sa mga
panauhin. Patunay nito ang maraming turista na pabalik-balik sa ating bansa upang
magbakasyon. Dinadala natin sila sa mga magagandang pook o tanawin upang maging kasiya-
siya at kapaki-pakinabang ang pagbisita nila sa atin. Ibinibigay natin sa kanila ang kanilang mga
pangangailangan upang maging maginhawa ang pananatili nila rito. Gumagastos ng malaki ang
mga Pilipino sa pagtanggap sa mga panauhin upang matiyak natin na sila ay nasisiyahan sa
panahong inilalagi nila dito. Maging sa ating mga kamag-anak at kakilala ay magiliw tayo sa
pagtanggap sa kanila. Bukas ang ating tahanan sa sinumang nais na manatili rito at handa tayong
magkaloob ng ating makakayanan para sa kanila.
PAGIGING POSITIBO AT MASAYAHIN
Ang mga pilipino ay positibo at masayahin. Kahit na tayo ay may hinaharap na problema
nagagawa padin nating ngumiti. Hindi tayo sumusuko at bumabangon parin. Katulad nung mga
oras na sinalanta tayo ni Yolanda, di tayo sumuko at sinusubukang bumangon para sa ating
pamilya. Di na natin inisip ang hirap ngunit patuloy tayong bumabangon kahit madapa .Tayo din
ay masayahin. Minsan kung may pyesta, nakikisaya din tayo at ginugunita ito. Tayo ay laging
nakatawa kahit na may problema.
 PAGIGING MATULUNGIN NG MGA PILIPINO

Ang pagtulong sa kapwa ay isang gawaing pinoy na likas sa ating mga pilipino. Madalas , ang
iba pa ang inuuna natin imbes ang sarili natin .Tayong mga Filipino ay likas na mapagkawang-
gawa sa kapwa lalong-lano na sa mga kapus-palad at hirap sa buhay. Dyan mo masusukat ang
pagiging matulungin nating mga Filipino sa panahon ng kalamidad, sakuna, delubyo, at baha. Sa
lahat ng dako dito sa Pilipinas ang kadalasang tumutulong ay yung mga taong sapat lang ang
pamumuhay. Kung sino pa ang nakakaraos ng tama at nakaka-kain ng tama ay sya pa ang mga
taong mabilis na tumutugon sa hinaing ng mga maliiit na tao
 PAGIGING MAPAGMAHAL SA PAMILYA NG MGA PILIPINO
Kilala ang mga Pilipino sa pagiging mapagmahal dahil handa silang magsakripisyo para lang
mapabuti ang kanila minamahal isa ng halimbawa rito ay ang mga magulang na mas pinipili
magtarabaho sa ibang bansa para lang sa kanila mga anak. Tinitiis ng mga magulang na mawalay
sa kanilang mga anak upang mabigyan nila ito ng magandang kinabukasan
Reference: https://www.scribd.com/doc/269436851/Gr-4-Magiliw-Sa-Pagtanggap-Sa-Bisita-
Pretest
http://filipinoproject01.blogspot.com/
Nakakapagpahayag ng kasiyahan sa karapatang tinatamasa
Ang karapatan ay isang bagay na dapat matamasa ng isang mamamayan.
Ang mga karapatang pantao ay tumutukoy sa “payak na mga karapatan at mga kalayaang
nararapat na matanggap ng lahat ng mga tao. Kabilang sa mga halimbawa ng mga karapatan at
mga kalayaan, na karaniwang iniisip bilang mga karapatang pantao, ang mga karapatang sibil at
pampulitika, tulad ng karapatang mamuhay at kalayaan, kalayaan sa pagsasalita, at ang
pagkakapantay-pantay sa harap ng batas; at mga panlipunan, pangkalinangan at pangkabuhayang
karapatan, kasama ang mga karapatang makilahok sa kalinangan, karapatan sa pagkain,
karapatang makapaghanapbuhay, at karapatan sa edukasyon.
Ang mga Uri ng Karapatan
1. Likas na Karapatan – Halimbawa nito ay mabuhay at magmahal.

2. Mga karapatan ayon sa konstitusyon – Nakapaloob sa Bill of Rights ng ating
konstitusyon.
3. Mga Karapatan ayon sa batas – Ang mga mambabatas ay gumawa ng mga batas na
nagkakaloob ng iba pang karapatan sa mga mamamayan.
Mga uri ng karapatan ayon sa saligang batas
1. Karapatang pampulitika – Ay tumutukoy sa ugnayan ng pamahalaan at ng mga

mamamayan. Ang karapatang ito ay nagbibigay sa mga mamamayan ng kapangyarihan
makilahok sa pamamalakad ng pamahalaan.
2. Karapatang Sibil – Ay may kaugnayan sa relasyon ng mga mamamayan sa isat isa.
3. Karapatang pangkabuhayan – Ay tumutukoy sa mga pamaraang maaaring gawin ng tao
upang magkaroon ng matatag na kabuhayan.
4. Karapatan ng nasasakdal – Ay nagbibigay ng proteksyon sa mga taong nagkakaroon ng
kaso o usapin laban sa batas.
Ang Iba pang Mga karapatan
Karapatan laban sa hindi makatwirang paghahalughog at pagdakip
Ang isang tao ay hindi maaaring dakpin na lamang ng sinuman ng walang warrant of arrest.
Hindi rin maaaring pumasok, maghalughog at magsamsam sa pamamahay ng isang tao, kahit pa
ang mga may kapangyarihan kung walang search warrant.
Natutukoy ang mga karapatang maaring ibigay ng mag anak
 Ang mga karapatang pantao at katayuan ng pamilya
Ang Alintuntunin ng mga Karapatang Pantao (Human Rights Code) ng Ontario
Ang Alintuntunin ng mga Karapatang Pantao sa Ontario [Ontario Human Rights Code] (ang
Alintuntunin) ay nagbibigay ng patas na mga karapatan at pagkakataon, at kalayaan mula sa
diskriminasyon batay sa iba’t-ibang mga dahilan. Kinikilala ng Alintuntunin ang karangalan at
kahalagahan ng bawat tao sa Ontario, sa pagtratrabaho, pabahay, mga pasilidad at mga serbisyo,
mga kontrata, at pagiging miyembro sa mga unyon, kalakalan o samahan ng bokasyonal.
 Prinoprotektahan ka ng Alintuntunin mula sa diskriminasyon sa mga lugar na ito batay sa

iyong katayuan ng pamilya.
Ano ang katayuan ng pamilya?
Inilalarawan ng Alintuntunin ang “katayuan ng pamilya” bilang “pagiging nasa isang relasyon ng
magulang at bata.” Ito’y maaari rin nangangahulugang isang “uri” ng relasyon ng magulang at
bata, na maaaring hindi batay sa dugo o pag-ampon, pero batay sa pangangalaga, pananagutan, at
pangako. Ang ilan sa mga halimbawa ay ang pangangalaga ng mga magulang sa mga bata (sa
pamamagitan ng pag-ampon, anak-anakan, at amain/inahin), pangangalaga ng mga tao para sa
mga tumatandang magulang o mga kamag-anak na may mga kapansanan, at mga pamilya na
pinamumunuan ng lesbian, bakla, bisexual o transgendered na mga tao.
 Ang pag-iwas ng diskriminasyon
Bilang unang hakbang sa pag-iwas ng diskriminasyon, kailangang kilalanin ng mga tagapag-

empleyo, mga tagapagbigay ng serbisyo, mga may-ari ng lupa at ng publiko ang mga isyu sa
mga karapatang pantao batay sa katayuan ng pamilya. Kung ang kanilang mga pangangailangan
ay hindi kinikilala o sinusuportahan, ang mga tagapag-alaga ng pamilya ay karaniwang
humaharap ng mga hadlang sa pagkuha ng pabahay, mga trabaho, at mga serbisyo.
Ito’y lalong nakakaapekto sa mga kababaihan na nagbibigay ng karamihan sa pangangalaga sa

ating lipunan, at mga pamilya na mababâ ang kinikita, na maaaring walang mga sigurong trabaho
at nahihirapang makakuha ng mga abot-kayang serbisyo o pabahay.
May panahon sa ating buhay karamihan sa atin ay mangangailangan magbigay o makakatanggap

ng pangangalaga at kakailanganin natin matugunan ang ating mga karapatan sa katayuan ng
pamilya.
Ang mga tagapagbigay-alaga sa pamilya ay protektado rin mula sa diskriminasyon at panliligalig

na may kinalaman sa ibang mga bagay ng Alintuntunin, kabilang ang kapansanan, katayuan ng
kasal, kasarian (pagiging buntis, pagpapasuso, pagkakilanlan ng kasarian), sekswal na
oryentasyon, lahi, kulay, ninuno, relihiyon, edad at pagtanggap ng tulong panlipunan (sa
pabahay). Ang proteksyon na ito ay umaaplay kahit na ang tagapagbigay-alaga ay may kaugnay
lamang sa taong kinilala dahil sa isa sa mga dahilang ito.
Isang halimbawa ay ang isang taong nakatira at nagbibigay-alaga sa isang kamag-anak na may
kapansanan sa pagkilos. Siya’y itinakwil ng isang may-ari ng lupa na natatakot dahil maaari
siyang humiling ng mga upgrade sa apartment para sa madali makarating. Ang lalaki ay magde-
demanda ng diskriminasyon batay sa kanyang pakikipanayam sa isang taong may kapansanan.
Ang iba pang mga halimbawa ng mga taong maaaring humarap ng reklamo ukol sa mga
karapatang pantao batay sa katayuan ng pamilya (at iba pang mga dahilan) ay:
 Isang ina na hindi makahanap ng pabahay dahil ayaw magpaupa ang mga may-ari ng lupa
sa mga babaeng may mga anak at walang asawa
 Isang magulang na may isang anak na may kapansanan nawalan ng trabaho dahil ayaw
siya bigyan ng kanyang tagapamahala ng nababagay sa pangyayarinababagay sa
pangyayariiskedyul na nababagay sa pangyayari sa trabaho upang madala niya ang
kanyang anak sa mga medikal na tipanan sa mga oras ng trabaho
 Ang isang babae ay hindi iasensoiasenso dahil sa paniwala ng kanyang tagapamahala na
ang mga ina ay hindi dedikado sa kanilang trabaho
 Ang bata na ang mga magulang ay naghahati ng pangangalaga, at na nangangailangan ng
serbisyo nababagay sa pangyayarinababagay sa pangyayari ng bus ng paaralan
 Isang malaking extended na imigranteng pamilya na humaharap ng mga hadlang sa
pabahay dahil sa bilang ng mga taong nasa kanilang bahay
 Isang pamilya na hindi binigyan ng pabahay dahil sila’y bata at tumatanggap ng tulong
panlipunantulong panlipunan
 Isang bakla o lesbian na tagapagbigay-alaga na tinanggihang ang karapatan bumisita sa
nasa ospital na anak o magulang ng kasama, o nangangailangan ng leave of kawalan
mula sa trabaho upang alagaan ang taong iyon.
Trabaho at katayuan ng pamilya
Ang mga taong nasa magulang-anak na relasyon ay may karapatang makakuha ng patas na
pagtrato sa lugar ng trabaho. Hindi maaaring magdiskrimina ang mga tagapag-empleyo sa pag-
upaupa, pag-iasenso, pagsasanay, benepisyo, mga kondisyon sa lugar ng trabaho o pagtigil sa
trabaho dahil ang tao ay nag-aalaga sa isang kapamilya.
Maaaring maling isipin na ang mga taong nagbibigay ng pangangalaga sa pamilya ay hindi
kasing husay, dedikado, o ambisyoso tulad ng iba – kadalasan dahil sa mga estereotipo sa
kasarian – at maaaring hindi ma-iasenso, bigyan ng mga pagkakataon upang matuto, at bigyang-
dangal. Sa mga lugar kung saan ang mga istruktura sa lugar ng trabaho, ang mga polisiya, mga
pamamaraan o kultura ay hindi sinasali o kawalan sa mga taong na may mga pananagutan sa
pagbigay-alaga, ang mga empleyado ay may legal na tungkulin isaalang-alang ang mga
pagbabago upang tugunan ang mga pangangailangang ito. Ito’y tinatawag na tungkuling
magbigay-tulong.
 Ang ilang mga halimbawa ng pagbigay-tulong ay:
 Pagbigay ng iskedyul nababagay sa pangyayarinababagay sa pangyayari

 Pagpahintulot sa mga empleyado na kumuha ngkawalan upang alagaan ang mga
miyembro ng pamilya na tumatanda, may sakit, o may kapansanan
 Pahintulutan ang alternatibong kaayusan sa trabaho.
 Ang gumawa ng isang nababagay sa pangyayari at inklusibong lugar ng trabaho ay
kinabubuti para sa lahat ng mga empleyado, at makakatulong sa mga tagapag-empleyo na
mag-upa, manatili, at kunin ang pinakamahusay na posibleng pagganap mula sa mga
nagtatrabaho.
 Pabahay at katayuan ng pamilya
Ipinagbabawal ng Alintuntunin ang tagapagbigay ng pabahay na magdiskrimina laban sa mga

pamilya na may mga anak o mga tao na may relasyon sa mga tagabigay-alaga. Ito’y umaaplay
sa pagrenta, pagpapaalis, mga patakaran at mga regulasyon ng gusali, pagpapaayos, at paggamit
ng mga serbisyo at mga pasilidad.
Kailangan ang mga may-ari ng lupa ay:
Pumili ng mga nangungupahan na patas

Suportahan ang pangangailangan sa tulong ng lahat ng uri ng mga pamilya at mga
tagabigayalaga
Tanggalin ang mga hadlang
Aktibong siguraduhin na ang mga nangungupahan ay hindi ginugulo.
Ang mga polisiya pati mga pasilidad at gusali ay maaaring kailangang baguhin upang
matugunan ang mga pangangailangan nito at pagtibayin ang mga karapatang pantao.
 Ang mga serbisyo at katayuan ng pamilya
Ang mga indibidwal ay maaring humarap ng mga hadlang at diskriminasyon dahil sa kanilang
katayuan ng pamilya kapag sila’y gumagamit ng mga serbisyo at mga pasilidad. Dapat malaman
at mabigyan-pansin ng mga tagapagbigay ng serbisyo ang mga tanging pangangailangan ng mga
tagapagbigay-alaga at ang kanilang mga pamilya. Ito’y umaaplay sa mga sektor tulad ng mga
restawran, mga tindahan, mga hotel, at mga sinehan. Ito’y umaaplay rin sa mga eskwelahan,
transportasyon, libangan, mga panlipunang serbisyo, at iba pang mga serbisyo.
 Mga halimbawa ng pagbigay-tulong sa katayuan ng pamilya kabilang ay:
Mga pasilidad na magagamit ng bata at stroller
Swimming pool at iba pang mga iskedyul ng libangan batay sa layunin, hindi sa edad
Mga polisiya sa pagpunta ng restawran
Mga programa nababagay sa pangyayari para sa digri ng estudyante
Inklusibong mga patakaran para sa mga pagbibisita sa ospital.
Reference: http://www.ohrc.on.ca/tl/ang-mga-karapatang-pantao-katayuan-ng-pamilya
Grade 3
Outline
ESP 3
Layunin:
15.1 Nakapagpapakita ng mga kaugaliang Pilipino tulad ng:
 Pagmamano
Pagmamano
Isang magandang pag-uugali ng mga Pilipino ang paghalik sa kamay o pisngi at

pagmamano sa matatanda. Isang paraan ito ng paggalang. Karaniwang ginagawa ito ng mga bata
matapos magdasal ng orasyon, pagkagaling sa simbahan, bago umalis ng bahay, kapag may
dumadating o bumibisitang kamag-anak o matanda, at kapag nakita at nasalubong nila ang
kanilang ninong at ninang.
Maraming pwedeng gawin upang magpakita ng respeto at may isang paraan o kaugaliang
nagpapakita ng respeto at ito ay ang pagmamano. Ginagawa natin ito sa buong bansa, ngunit
para sa ating mga Pilipino, ito ay isang tradisyon. Madalas ginagawa natin ang pagmamano sa
harap ng ating mga lolo at lola o sa mga mas matanda sa atin. Mahalaga ang pagmamano para sa
ating mga Pilipino. Kanino ba talaga tayo nagmamano? Gaya ng sinabi ko sa simula,
nagmamano tayo sa ating mga lolo at lola, nanay at tatay, at sa mga taong mas matanda sa atin.
Mga halimbawa nito ay ang ating mga kapamilya tulad nila tito at tita, mga pari, mga ninong at
ninang at iba pa.
Paggalang
Isa sa mga kaugaliang Pilipino na dapat nating mahalin at panatilihin ay ang pagmamano,
paggamit ng “po” at “opo” at paggamit ng iba pang magagalang na salita.
Ang paggamit ng “po” at “opo” at paggamit ng iba pang magagalang na pananalita tulad ng
pagtawag ng ate, kuya, diko, ditse, manong, manang, at iba pa sa ating mga nakakatandang
kapatid ay likas din sa ating mga Pilipino. Wala itong katumbas na salita sa ibang wika. May
mga bayan sa ating bansa na hindi gumagamit ng mga salitang ito ngunit hindi ibig sabihin ay
hindi sila magalang. Mahalaga sa ating mga Pilipino ang paggalang sa kapuwa, bawat tao ay
ating iginagalang anuman ang katayuan niya sa buhay.
Iba’t iba ang paraan ng pagpapakita ng paggalang lalo na sa mga nakakatanda. Ang pagmamano
ay isang pagpapakita ng paggalang na taniging sa mga Piipino lamang natin makikita. Dapat
natin itong panatilihin at huwag iwaksi sa ating buhay. Ang pagpapakita ng mga kaugaliang
Pilipino gaya ng mga nabanggit ay sadyang napakasarap pakinggan at nagpapakita ng respeto sa
bawat isa.
Layunin:
15. 2 Nakapagpapakita ng mga kaugaliang Pilipino tulad ng:
 Paggamit ng “po” at “opo”
Paggamit ng “po” at “opo”
Ipinapakita rin ang paggalang ng mga batang Pilipino tuwing nakikipag-usap sila sa
matanda. Gumagamit sila ng “po” at “opo” at magalang na pananalita at pagbati gaya ng
“salamat po”, “Magandang hapon” at iba pa.
Ang paggalang sa mga nakakatanda ay naipapamalas din sa wikang Filipino. Sa wikang
Filipino, ginagamit ang po at opo upang magpahayag ng paggalang. Kalimitan ay mga Tagalog
ang gumagamit nito at hindi kinakailangang gamitan ng ibang mga Pilipino na ibang wika ang
kinagisnan (Halimbawa: Bisaya, Ilocano, Bicolano, atbo). Sa halip na sabihin ang OO para sa
salitang YES, ginagamit ang PO at OPO sa mga magulang, nakakatandang kapatid, tiyahin,
tiyuhin, lolo at lola, mga may awtoridad at estrangher
Layunin:
15.5 Nakapagpapakita ng mga kaugaliang Pilipino tulad ng:
 Pagsunod sa tamang tagubilin ng mga nakakatanda
Ang mabuting kaugalian ng mga Pilipino tulad ng pagsunod sa tamang tagubiln o paalala
ng mga nakakatanda ay hindi natin dapat kalimutan. Atin itong isabuhay at pahalagahan.
Isa sa mga maipagmamalaki natin bilang Pilipino ay ang pagiging masunurin. Iminulat tayo sa
kaisipang dapat nating sundin ang mga tagubilin o paalala ng mga nakakatanda sa atin sapagkat
sila ay may higit na karanasan sa kanilang kaalaman. Ang mga pangyayaring nararanasan natin
ay maaaring napagdadaanan na nila kung kaya’t mayroon na silang sapat na kaalaman sa kung
ano ang higit na tamang desisyon. Ang pagsunod natin sa kanila ay tanda ng paggalang sa mga
nakatatanda.
Subalit may mga pagkakataong labag sa atin ang pagsunod o ayaw nating sundin ang kanilang
utos. Ngunit hindi tayo dapat magdabog sa halip sabihin natin ang tamang dahilan nang maayos.
Dapat nating matutuhang timbangin ang mga tagubiling ibinibigay sa atin. Lagi nating isaisip na
ang magiging desisyon natin ay dapat palaging magdudulot ng kabutihan sa lahat.
“Si Ian Masunurin”
Kategorya : Kwentong Pambata
May isang bata, ang pangalan nya ay Ian Masunurin. Napakasipag na bata ni Ian, lahat ng
naiuutos ng mga nakakatanda sa kanya ay sinusunod nya. Ipinagmamalaki siya ng nanay at tatay
nya dahil sa kasipagan nya. Masaya si Ian kapag nakakasunod sya sa mga utos sa kanya.
“Anak, hugasan mo nga yung mga pinggan.” utos ng nanay ni Ian.
“Opo, nay!” sagot naman ni Ian. Hinugasan ni Ian ang mga pinggan at pagkatapos nyang
maghugas ng pinggan, tinawag naman sya ng tatay nya.
“Anak! Magdilig ka nga ng mga halaman.” utos ng tatay ni Ian.

“Opo, tay!” sagot naman ni Ian. Nag-igib na si Ian sa poso at sinimulan na ang pagdidilig ng mga
halaman nila sa kanilang hardin. Pagkatapos nyang magdilig, tinawag naman sya ng kuya nya.
“Oy Ian! Ibili mo nga ako ng meryenda kina Aling Tinay.” utos naman ng kanyang kuya. Agad
pumunta si Ian sa may tindahan ni Aling Tinay, at bumili ng meryenda ng kuya nya. Pagkatapos
nya ibigay ang meryenda ng kuya nya, narinig naman nya ang boses ng ate nya.
“Ian! halika nga, ipag-timba mo nga ako ng pangbanlaw ko sa labahin ko.” utos ng ate nyang
nag-lalaba ng mga damit nila. Agad namang nagtimba si Ian na parang di napapagod. Pagkatapos
nilang maglaba, inutusan naman sya ng Tito nya.
“Ian, kunin mo nga yung palakol sa mga Lolo mo.” lumakad agad si Ian papunta sa bahay ng
lolo nya para kunin yung palakol na gagamitin ng tito nya. May kabigatan yung palakol pero
balewala lang sa kanya. Ibinigay na nya sa tito nya yung palakol.
Maglalaro na dapat si Ian, pero bigla naman sya tinawag ng lola nya, inutusan sya na mamitas ng
okra sa bakuran nila. “Apo, mamitas ka nga ng okra, para may maiulam tayo.” dali dali namang
kumuha ng basket si Ian at nagtungo na sa taniman nila ng okra.
Iniabot ni Ian ang mga napitas nitong okra sa lola nya. Maglalaro na dapat sya, kaso lang umuwi
na pala yung mga kalaro niya. Wala na tuloy siyang kalaro, wala din naman kasi siyang mga
laruan. Nalungkot si Ian. Napansin ito ng nanay, tatay, kuya, ate, tito at lola nya.
Dumating ang pasko, naging abala ang lahat. Utos dito, utos doon. Naging abala din si Ian. Halos
kabi-kabila ang mga utos sa kanya. Pero masaya naman sya, kasi nga, pasko na.
Inutusan sya na kunin yung mga regalo sa ilalim ng Christmas tree. Madami yun, may
malalaking kahon at meron din namang maliit. Lahat yun ay kinuha nya. Binilang nya yung mga
regalo, “isa, dalawa, tatlo, apat, lima, anim” sabi nya sa sarili nya, bakit anim lang. Naisip nya na
wala siguro syang regalo.
Nalungkot si Ian, ngunit nagulat siya ng biglang sabay sabay na sumigaw sina nanay, tatay, ate,
kuya, tito at lola ng “Maligayang Pasko Ian!” sabay abot sa kanya ng mga kahon ng regalo.
“Dahil naging masipag at masunurin kang bata, may regalo ka sa amin. Tanggapin mo ang mga
regalo namin sayo ngayong pasko.” Masayang masaya si Ian.
Hindi siya magkandatuto sa pagbubukas ng mga nakabalot na regalo sa kanya. Hindi nya alam
kung alin ba ang uunahin, kung yung maliliit ba o yung malalaki.
Nabuksan nya ang lahat, at naging masaya si Ian sa natanggap nya na, PSP, malaking robot na
Transformers, mga bagong damit, bagong sapatos, remote control na kotse, at mga tau-tauhan
nila Ironman, Thor, Hulk at iba pa.
“Sana ay naging masaya ka sa mga bago mong laruan, dapat lang yan sayo kasi naging masipag
at masunurin ka.”
Layunin:
16. Nakapagpapahayag na isang tanda ng mabuting pag-uugali ng Pilipino ang

pagsunod sa tuntunin ng pamayanan.
Ang pagsunod sa mga tuntunin ng pamayanan ayt nakatutulong hindi lamang sa pansarili kundi
pati narin sa lahat. May mga simpleng bagay na Malaki ang maiaambag kung ang bawat isa ay
susunod sa tuntunin ng pamayanan.
Mga tuntunin:
 Pagsunod sa batas trapiko

 Pakikiisa sa mga proyekto ng pamayanan
 Pagpapanatiling malinis ang lugar
 Pakikipagkasundo sa kapitbahay
Sa mga nabanggit na tungkulin ay mahalagang isagawa ang lahat ng mga ito dahil para sa
ikabubuti nila ito. Lalaki silang maaayos, may respeto at maypamamahal sa magulang at sa
kanilang bayan.
Reference:
EsP 3 Yunit III – Para sa kabutihan ng lahat, Sumunod Tayo.
http://www.seasite.niu.edu/tagalog/modules_in_Tagalog/mga_katangian_ng_pilipino.htm
http://www.sba.ph/2011/10/si-ian-masunurin-kwentong-pambata.html
https://eskweeskwelahan.wordpress.com/tag/paggamit-ng-po-at-opo/
https://kaugalian.wordpress.com/2016/03/05/pagmamano/
Inihanda ni: Joyce Ann L.

Ortiz BTLE III-B
Lesson Plan
Banghay Aralin sa Edukasyon sa Pagpapahalaga (EsP) Baitang 3
Inihanda ni: Joyce Ann L. Ortiz
Layunin Layuning Pangkabatiran

Nakakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng pagmamano
Pangdamdaming mga saloobin, pagpapahalaga, mithiin
at katwiran
Nakapagbibigay-galang sa mga nakatatanda

Pagkakaugnay ng kaisipan at pagkilos
Naisasagawa ang pagmano tanda ng paggalang

Pamagat Pagmamahal sa mga Kaugaliang Pilipino
Batayan ng pagkatuto/batayang
konsepto Nakapagpapakita ng mga kaugaliang Pilipino tulad ng:
Pagmamano
CODE-LC/LO #
(#15.1) esP3ppp-IIIa-b — 14
Mga pagpapahalagang ituturo Paggalang sa kapwa

Intellectual
Truth and Tolerance
Dimensyon · Openness and Respect for Others
Buod na pagpapahalaga · Love Of Truth
Kaugnay na pagpapahalaga · Critical Thinking
· Creativity
· Future Orientation
Sanggunian
https://kaugalian.wordpress.com/2016/03/05/pagmamano/
APA FORMAT/Pahina/Website
or URL
Mga kagamitan Kartolina at Mga larawan
Pagmamano – ito ay kaugalian ng mga Pilipino upang
ipakita ang paggalang sa nakatatanda.
Mahahalagang Terminolohiyang
Pagyayamanin
Paggalang – ay pagpapalagay ng mabuting hangarin at
kakayahan ng ibang tao sa sarili.
1. Ano ang kahalagahan ng pagmamano?
Mahahalagang Tanong
2. Paano mo maipapakita ang paggalang sa mga
nakatatanda?
v Panalangin

1. Lunsaran
v Pagbati
Pagbuo ng larawan na nagpapakita ng Pagmamano
1. Ano ang nakikita nyo sa larawan?
2. Ginagawa nyo ba ito sa mga mgagulang nyo o sa mga

nakakatanda sa inyo?
3. Kelan karananiwang ginagawa ang pagmamano?

Pangkatin ang klase sa dalawa(2), magbibigay ang bawat
grupo ng mga salita na nagpapakita ng paggalang sa loob ng
3. Gawain tatlong (3) minuto. Pagkatapos ng 3 minuto ang grupong
nakapagbigay ng mas maraming salita ang tatanghaling
panalo.
1. Anu-ano ang mga salitang tumutukoy sa paggalang?
2. Ginagawa nyo ba ang mga nasabing salita bilang tanda ng

4. Pagsusuri
paggalang?
3. Paano naipapakita ang paggalang sa mga nakatatanda?

Pagmamano
Isang magandang pag-uugali ng mga Pilipino ang

paghalik sa kamay o pisngi at pagmamano sa matatanda.
Isang paraan ito ng paggalang. Karaniwang ginagawa ito ng
mga bata matapos magdasal ng orasyon, pagkagaling sa
simbahan, bago umalis ng bahay, kapag may dumadating o
bumibisitang kamag-anak o matanda, at kapag nakita at
nasalubong nila ang kanilang ninong at ninang.
5. Paglalagom/Pagpapalalim
Maraming pwedeng gawin upang magpakita ng respeto at
may isang paraan o kaugaliang nagpapakita ng respeto at ito
ay ang pagmamano
Paggalang
Iba’t iba ang paraan ng pagpapakita ng paggalang lalo na sa

mga nakakatanda. Ang pagmamano ay isang pagpapakita ng
paggalang na taniging sa mga Piipino lamang natin makikita.
Dapat natin itong panatilihin at huwag iwaksi sa ating buhay.
Ang pagpapakita ng mga kaugaliang Pilipino gaya ng mga
nabanggit ay sadyang napakasarap pakinggan at nagpapakita
ng respeto sa bawat isa.
Pangkatin ang klase sa lima.
Ang bawat pangkat ay magpapakita ng paggalang o

pagmamano sa iba’t ibang lugar.
Pangkat 1 – Tahanan
Pangkat 2– Paaralan
6. Paglalapat
Pangkat 3– Simbahan
Pangkat 4 – Pook Pasyalan
Pangkat 5 – Palengke
Isa sa miyembro ng grupo ay ipapaliwanag ang ginawang

presentasyon sa loob ng 2 minuto.
Lagyan ng tsek (/) kung tama at ekis (x) kung mali ang
sinasabi ng sitwasyon.
___1. Pagmamano pagkadating sa tahanan.
___2. Pagalis ng walang paalam.

7. Pagtataya
___3. Pagiwas sa ninang/ninong kapag nakasalubong.
___4. Pagmamano bago umalis ng tahanan.
___5. Pagsunod sa mga tagubilin ng magulang.

Kumuha ng Litrato na nagpapakita ng paggalang, idikit ito
8. Takdang Aralin sa isang buong papel. Isulat ang naglalarawan sa litrato sa
ibaba ng larawan.
Layunin Layuning Pangkabatiran

Nalalaman ang kabutihang naidudulot ng paggalang.
Pangdamdaming mga saloobin pagpapahalaga,
mithiin at katwiran
Nakagagalang sa pamamagitan ng paggamit ng “po at

opo”
Nakagagamit ng “po ta opo” bilang tanda ng

paggalang.
Batayan ng pagkatuto/batayang
konsepto Nakapagpapakita ng mga kaugaliang Pilipino tulad ng:
CODE-LC/LO #
(#15.2) esP3ppp-IIIa-b – 14
Mga Pagpapahalagang Ituturo Paggalang sa mga nakakatanda

Intellectual
Truth and Tolerance
Dimensyon · Openness and Respect for Others
Buod na pagpapahalaga · Love Of Truth
Kaugnay na pagpapahalaga · Critical Thinking
· Creativity
· Future Orientation
https://eskweeskwelahan.wordpress.com/tag/paggamit-
Sanggunian APA ng-po-at-opo/
FORMAT/Pahina/Website or URL
https://www.youtube.com/watch?v=d-eves7-Rzo
Mga kagamitan “Video Presentation”, Projector, Laptop
Paggalang – ay pagpapalagay ng mabuting hangarin at
kakayahan ng ibang tao sa sarili.
Mahahalagang Terminolohiyang
Pagyayamanin
Pagmamahal – Ito ay ang nararamdaman natin sa kapwa
tao, ipinapakita o ipinadadama ng may pagpapahalaga.
Mahahalagang Tanong 1. Gumagamit ba kayo ng “po at Opo”?
2. Kanino karaniwang ginagamit ang salitang “po at opo”
?
3. Bakit mahalaga ang paggamit ng “po at opo”?

v Panalangin

1. Lunsaran
v Pagbati
Pagprepresenta ng “video” na nagpapakita ng paggalang.
1. Ano ang ipinapakita sa presentasyon?
2. Pagganyak 2. Ano ano ang mga ginagamit ng nasa “video” na tanda

ng paggalang?
3. Bukod sa “po at opo” ano pang ibang salita ang

ginamit sa “video” na nagpapakita ng paggalang?
Batay sa napanuod na “video”, pumili ng isang sitwasyon
3. Gawain na nagpapakita ng paggalang. Ipaliwanag sa isang buong
papel ang kahalagahan nito.
1. Sa anong paraan naipapamalas ang paggalang?
4. Pagsusuri
2. Bukod sa mga nakakatanda, nararapat din bang igalang
ang mga kasing edad natin?
Ipinapakita rin ang paggalang ng mga batang

Pilipino tuwing nakikipag-usap sila sa matanda.
Gumagamit sila ng “po” at “opo” at magalang na
pananalita at pagbati gaya ng “salamat po”, “Magandang
hapon” at iba pa.
5. Paglalagom/Pagpapalalim
Ang paggalang sa mga nakakatanda ay naipapamalas din
sa wikang Filipino. Sa wikang Filipino, ginagamit ang
po at opo upang magpahayag ng paggalang. Kalimitan
ay mga Tagalog ang gumagamit nito at hindi
kinakailangang gamitan ng ibang mga Pilipino na ibang
wika ang kinagisnan (Halimbawa: Bisaya, Ilocano,
Bicolano, atbo). Sa halip na sabihin ang OO para sa
salitang YES, ginagamit ang PO at OPO sa mga
magulang, nakakatandang kapatid, tiyahin, tiyuhin, lolo
at lola, mga may awtoridad at estranghero.
Pagpapangkat ng klase sa Lima.
6. Paglalapat
Ang bawat pangkat ay gagawa ng sitwasyon na
ginagamitan ng “po at opo”.
Isulat ang TAMA kung tama ang sitwasyon at MALI
kung mali ang sinasabi ng sitwasyon.
_______1. Paggamit ng po at opo sa nakakatanda.
_______2. Paggamit ng ate o kuya sa nakatatandang

kapatid.
7. Pagtataya
_______3. “Oo nakuha ko na” sagot sa nakakatandang
kapatid.
______4. Paggamit ng “oo at hindi” sa lola/lolo mo.
______5. “Ate susunod na lang po ako” sagot ni

Bernadette.
8. Takdang Aralin Sumulat ng isang pag-uusap (conversation) na ikaw at
ang nanay mo ang tauhan sa kahit anong sitwasyon na
nagpapakita ng paggalang.
Layuning Pangkabatiran
Layunin
Natutukoy ang konsekwensya ng hindi pagsunod sa tagubilin ng
nakatatanda.
Pangdamdaming mga saloobin, pagpapahalaga, mithiin at katwiran
Nakasusunod ng maayos sa mga tagubilin ng nakatatanda

Naisasagawa ang mga tagubilin ng mga nakakatanda

Batayan ng
pagkatuto/batayang
Nakapagpapakita ng mga kaugaliang Pilipino tulad ng: Pagsunod sa
konsepto
tamang tagubilin ng mga nakakatanda
CODE-LC/LO #
(#15.3) esP3ppp-IIIa-b – 14
Mga
Pagpapahalagang Pagsunod ng hindi labag sa loob o may pagkukusa
Ituturo
Moral
Love and goodness
· Self-worth/Self-esteem
Dimensyon
· Goodness
Buod na
pagpapahalaga · Honesty/Integrity
Kaugnay na · Personal Discipline

pagpapahalaga
· Courage
· Trust
· Compassion(Caring and Sharing)

http://www.seasite.niu.edu/tagalog/modules_in_Tagalog/mga_katangian
_ng_pilipino.htm
Sanggunian APA
FORMAT/Pahina/W
ebsite or URL
https://www.youtube.com/watch?v=keCZd5LwsJ8
Mga kagamitan Salawikain at “speaker”
Mahahalagang Pagsunod – Ito ay ang pagsunod sa mga tagubiling iniatas sa bawa isa
Terminolohiyang
Pagyayamanin Tagubilin – Ito ay ang mga kautusan na dapat sundin
1. Nakakasunod ba kayo sa mga tagubilin sa inyo ng inyong mga
Mahahalagang magulang?
Tanong
2. Bakit natin kailangang sundin ang mga tagubilin sa atin?
1. Lunsaran v Panalangin
v Pagbati
Pagpapakinig ng isang salawikain na “Ang pagsunod sa magulang ay
tanda ng anak na magalana”
2. Pagganyak
1. Ano ang ipinapahayag ng awitin?
2. Sumusunod ba kayo sa mga tagubilin ng inyong mga magulang?

Pagbibigay ng kwento.
Pinamagatang “Si ian masunurin”
Mga dapat sagutan:

3. Gawain
1. Ayon sa kwento, ano ang magandang naidudulot ng pagsunod sa mga
tagubilin?
2. ano ang mga konsekwensya na maaaring mangyari ng hindi

pagsunod?
1. Ano-ano ang mga tagubilin ng inyongf inyong mga magulang bago
kayo pumasok ng paaralan?
4. Pagsusuri
2. Nasusunod nyo ba ang mga ito?
3. Bakit ba nagbibigay ng mga tagubilin an gating mga magulang?

Ang mabuting kaugalian ng mga Pilipino tulad ng pagsunod sa
tamang tagubiln o paalala ng mga nakakatanda ay hindi natin dapat
kalimutan. Atin itong isabuhay at pahalagahan.
Isa sa mga maipagmamalaki natin bilang Pilipino ay ang pagiging

5. masunurin. Iminulat tayo sa kaisipang dapat nating sundin ang mga
Paglalagom/Pagpapa tagubilin o paalala ng mga nakakatanda sa atin sapagkat sila ay may
lalim higit na karanasan sa kanilang kaalaman. Ang mga pangyayaring
nararanasan natin ay maaaring napagdadaanan na nila kung kaya’t
mayroon na silang sapat na kaalaman sa kung ano ang higit na tamang
desisyon. Ang pagsunod natin sa kanila ay tanda ng paggalang sa mga
nakatatanda.
Subalit may mga pagkakataong labag sa atin ang pagsunod o ayaw
nating sundin ang kanilang utos. Ngunit hindi tayo dapat magdabog sa
halip sabihin natin ang tamang dahilan nang maayos.
Dapat nating matutuhang timbangin ang mga tagubiling ibinibigay sa

atin. Lagi nating isaisip na ang magiging desisyon natin ay dapat
palaging magdudulot ng kabutihan sa lahat.
Gumawa ng isang sulat para sa inyong mga magulang na
ipinapangakong susundin ninyo ang kanilang mga tagubilin. Isulat ito sa
6. Paglalapat
isang buong papel at ibigay sa inyong magulang pagkauwi ninyo ng
inyong tahanan.
Isulat ang mga tagubilin ng inyong mga magulang na inyong sinunod at
7. Takdang aralin mag tagubiling hindi ninyo sinunod at isulat kung bakit hindi ninyo ito
sinunod.
Magbigay ng tatlon (3) magandang naidudulot ng pagsunod at tatlong
8. Pagtataya
(3) konsekwensya ng hindi pagsunod.
Layunin
Nabibigyang kahulugan ang salitang pagkamasunurin
Pangdamdaming mga saloobin, pagpapahalaga, mithiin at katwiran
Nakatatamo ng kaligayahan sa pagsunod sa pamayanan

Nakatutupad sa mga tagubilin ng pamayanan

Pamagat Pagkamasunurin (Obedience)
Batayan ng
pagkatuto/batayang
Nakapagpapahayag na isang tanda ng mabuting pag-uugali ng Pilipino
konsepto
ang pagsunod sa tuntunin ng pamayanan.
CODE-LC/LO #
(#16) EsP3ppp-IIIc-d–15
Mga
Pagpapahalagang Pagpapahalaga sa mga tagubilin ng pamayanan
Ituturo
Dimensyon Moral
Buod na Love and goodness
pagpapahalaga
· Self-worth/Self-esteem
Kaugnay na
pagpapahalaga · Goodness
· Honesty/Integrity
· Personal Discipline
· Courage
· Trust
· Compassion(Caring and Sharing)

http://www.pinoyedition.com/mga-tula/batang-uliran/
http://www.seasite.niu.edu/tagalog/modules_in_Tagalog/mga_katangian
Sanggunian APA
_ng_pilipino.htm
FORMAT/Pahina/W
ebsite or URL
Mga kagamitan “Tula” at Kartolina

Pagkamasunurin – Pagsunod sa mga tagubilin ng hindi labag sa
Mahahalagang
kalooban
Terminolohiyang
Pagyayamanin
Pamayanan – pangkat o grupo ng mga tao na naninirahan sa iisang lugar
1. Bukod sa inyong mga magulang, kanino pang mga tagubilin ang
Mahahalagang dapat ninyong sundin?
Tanong
2. Ano ang magandang naidudulot ng pagsunod?
v Panalangin

1. Lunsaran
v Pagbati
Pagpapabasa ng tula.
2. Pagganyak
1. Ano-ano ang nilalaman ng tula?
2. Ginagawa ba ninyo ang mga ito?
3. Ano ang nararamdaman ninyo kapag nakakasunod kayo sa mga

tagubilin ng pamayanan?
3. Gawain Pagbibigay ng halimbawa ng pagkamasunurin. (bawat estudyante)
1. Nakasusunod ba kayo sa mga tagubilin ng pamayanan?
4. Pagsusuri 2. Mahalaga ba ang pagsunod sa mga tagubilin?
3. Ano ang magandang naidudulot ng pagsunod?

Ang pagsunod sa mga tuntunin ng pamayanan ayt nakatutulong hindi
lamang sa pansarili kundi pati narin sa lahat. May mga simpleng bagay
na Malaki ang maiaambag kung ang bawat isa ay susunod sa tuntunin
ng pamayanan.
Mga tuntunin:
5. · Pagsunod sa batas trapiko

Paglalagom/Pagpapa
lalim · Pakikiisa sa mga proyekto ng pamayanan
· Pagpapanatiling malinis ang lugar
· Pakikipagkasundo sa kapitbahay
Sa mga nabanggit na tungkulin ay mahalagang isagawa ang lahat ng
mga ito dahil para sa ikabubuti nila ito. Lalaki silang maaayos, may
respeto at maypamamahal sa magulang at sa kanilang bayan.
Gumawa ng dalawang (2) grupo.
Magpakita ng sitwasyon na nagpapakita ng pagsunod sa:

6. Paglalapat
Pangkat I – Paaralan
Pangkat II – Simbahan
7. Pagtataya Gumawa ng limang pangungusap na nagsasaad ng pagkamasunurin.
8. Takdang Aralin Magsulat ng limang (5) tagubilin ng pamayanan.
Grade 4
Outline
ESP 4
1. Nakapagpapakita ng kawilihan sa pakikinig o pagbabasa ng mga pamanang kulturang

material at di material.
Ang gawaing ito ay bahagi ng pamumuhay ng mga Pilipino. Ipinakikita rito ang mga paraan
kung paano sila namumuhay, ang kanilang mga gawain, mga kagamitan, kaugalian at mga
paniniwala. Kultura ang tawag dito.
 Dalawang uri ng kultura ng mga Pilipino – ang materyal at di-materyal na kultura.
Kulturang Materyal Kulturang Di – Materyal

Ito ang mga bagay na di- nahahawakan o
Ito ang mga bagay na nakikita, nahihipo, o di-nahihipo gaya ng awit, sayaw, sining at
nahahawakan gaya ng aklat, damit, panitikan, mga tradisyon, kaugalian,
kasangkapan,
pagkain, tirahan, palamuti sa bahay at sa paniniwala, saloobin, edukasyon,
katawan at iba pa.
pagpapahalaga, pamahalaan at iba pa.
Mga batayan sa Pagbabasa
1. Tumayo ng tuwid
2. Ilagay ang isang kamay sa likuran habang hawak ng isang kamay ang librong binabasa.
3. Unawaing mabuti ang binabasa
Mga batayan sa pakikinig
1. Pakinggan ng mabuti ang sinasabi

2. Unawain ng mabuti ang mensahe ng pinapakinggan
References: http://www.lessons.ph/studyaids/allschools/grade2/aralin2b/a3a0309a.htm
PHILIPPINE NORMAL UNIVERSITY
The National Center for Teacher Education

South Luzon Campus
Lopez, Quezon
Naipagmamalaki/ napahahalagahan ang nasuring kultura ng ibat-ibang pangkat etniko.
Mga pangkat Etniko at kanilang kultura
1. Ilokano- Ang ilokano ay tumutukoy sa wika at kultura ng mga taong naninirahan sa

Rehiyon ng Ilocos. Ito ang pangatlo sa pinakamalaking pangkat etniko sa Pilipinas. Ang
“Tan-ok ni Ilocano: The festival of festivals” ay ang pinakamalaking pagtitipon sa
lalawigan ng Ilocos Norte kung saan bawat lungsod at lalawigan nito ay magtatanghal ng
isang sayaw na maglalarawan ng kanilang kultura at industriya.Karaniwang ipapalabas
dito ay ang interpretasyon ng kani-kanilang pistang ipinagdiriwang taun-taon bilang
larawan ng kanilang sariling pagkakakilanlan tulad ng kanilang kultura, kabuhayan,
produkto, relihiyon, at kasaysayan.
Gaganapin sa ika-17 ng Nobyembre sa Ferdinand E. Marcos Stadium, ang Tan-ok ay

nagsimulang ipagdiwang noong nakaraang taon at ayon sa probinsya, ay magiging
taunang pagdiriwang na ito tulad ng mga naglalakihang pagdiriwang ng pista sa iba’t-
ibang sulok ng bansa.
Kasabay ng paglobo ng turismo sa probinsya ay ang pag-usbong din ng mga makukulay

na pagdiriwang na naghahangad din na pagbuklodin ang lahat ng lugar nito sa
pamamagitan ng mga pagtatanghal tulad nito na lalahukan ng 21 na bayan at dalawang
lungsod mula sa probinsya.
Tinawag itong “Festival of all festivals” dahil sa mga pinagsama-samang kapistahan

bilang pagpapamalas kultura at industriyang Ilocano na maipagmamalaki sa buong
mundo.
Maliban sa pagpapalabas ng mga sayaw, makikita din dito ang magagarbong kasuotan na
maglalarawan din ng kanilang pagmalikhain at kagalingan sa sining na sila mismo ang
nagdisenyo.
Ilan sa mga pistang ipinagdiriwang sa Ilocos Norte na siyang basehan ng itatanghal

nilang mga sayaw ay ang kilalang Empanada Festival ng lalawigan ng Batac, Panag-buos
sa bayan ng Banna, Tadek festival ng Nueva Era, Guling-Guling ng Paoay, Dinaklisan ng
Currimao, Amian Festial ng Bangui, Pamulinawen festival ng Lungsod ng Laoag.
Ang mga kinatawan ng bayan/lungsod na lalahok sa pagdiriwang ay umaabot sa 200 na

miyembro kabilang na ang mga props men at support staff ng grupo. Sila ang
magmimistulang tauhan sa pagsasadula ng kanilang kultura at industriya.
Ang Tan-ok ay isang paraan ng pamahalaang-probinsyal sa paghahatid ng mga

programang napapanahon at hindi-kumbensyunal.
2. Panggasinense- Ang Pangasinan ay may ibat-ibang kaugalian at pamumuhay. Tulad na
lamang sa Bolinao,Pangasinan, ang sinaunang pamumuhay ng mga tao rito ay ang
pangingisda. Hindi ito maikakaila sapagkat napapaligiran ito ng mga anyong tubig tulad
ng mga dagat,ilog atbp. Ganoon din sa bayan ng Agno at Lingayen . Bawat lugar ay may
ipinagdiriwang tuwing piyesta. Noong una pa lamang ay pangingisda na ang
ikinabubuhay ng mga taong malapit sa mga baybayin at maging sa ngayon ay
pangingisda pa rin at dahil sa pagiging modernisado natin ngayon ay ay nakakagawa na
rin sila ng mga porselas na gawa sa kabibi at iba pang mga palamuti na may ibat-ibang
disenyo na maaaring gawing dekorasyon sa bahay. Sa bayan naman ng Bani, karaniwang
ipinagdiriwang dito ang bibingka festival at pakwan festival. Noong una ang
kanilangidinaraos ay ang bibingka festival kung saan makikita ang pagtatagisan ng galing
sa pagsasayaw ng ibat-ibang kalahok na mula rin sa bayang ito. Maraming makukulay at
nagsisigandahang kasuotan ang gamit ng bawat kalahok sa paligsahan na animo’y
kasuotan pa ng matatanda noong nakaraan. Nung nakaraang taon nama’y ipinagdiwang
rin ang pakwan festival kung saan gumamit pa ang ibang kalahok ng pakwan bilang
kagamitan sa pagpapaganda ng presentasyon. Kilala ang bayan ng Bani sa prutas na
pakwan. Ang mga pakwan na ito’y malalaki,matatamis,pabilog ang hugis,matubig at
mabigat. Sa barangay ng Banog sinasabing may maraming plantasyon ng pakwan.
Pangunahing ikinabubuhay ng mga tao sa bayan ng Bani ay ang agrikultura. Malapit ito
sa mga kapatagan at kabundukan . Karaniwang produkto na itinatanim rito ay ang
palay,mais,pakwan,mangga at tubo. Maraming mamamayan ang lubos na umaasa sa mga
kapaligiran. Sila’y nagtatanim ng ibat-ibang klase ng gulay tulad ng
ampalaya,kalabasa,talong,okra,sitaw atbp na itinitinda nila sa mga palengke upang may
pantustos sa mga pangangailangan nila sa araw-araw. Sinasabing noong unang panahon,
ang bawat pananim ay hitik na hitik sa mga bunga na sa ngayon ay di na gaano dahil sa
papalit-palit na klima epekto ng Global Warming. Mrami rin ang mga nag-uuling sa
kabundukan kaya’t kapag may malakas na bagyo o matagalang pag-ulan ay may mga
bayang nalulubog sa baha tulad ng San Jose at Arwas. Sa paraan naman ng pananamit sa
bayang ito makikita ang pagkakonserbatibo ng mga matatanda noong una. Sa mga babae
ang mga kasuotan ay bestida,kimona at pandiling.Hinda sila nagsusuot noon ng mga
pantalon sapagkat ito’y panlalaki. Sa mga lalaki naman ay mga damit na may
mahahabang manggas na kung minsan ay ginagamit nila sa pagsasaka,sando at hindi
kapit na pantalon o barong tagalog.Simple lamang noon ang kanilan pananamit. Sa
kasalukuyan naman dahil sa pagiging modernisado ng ating bansa,iilan na lamang ang
nagsusuot ng mga nabanggit. Karamihan na ngayon ay sunod sa uso,tulad ng pananamit
ng maiiksing palda,kapit na pantalon at iba pa na kasuotan lalo na kung imported o galing
sa ibang bansa. Sa panliligaw naman, noong una ang mga lalaki ay nakasuot ng medyo
pormal na kasuotan kapag manghaharana sa isang dalaga. Hindi biro noon ang
panlilligaw. May iba pa na kailangang magsibak ng kahoy,mag-igib o magsalok ng tubig
at magluto. Dahil sa pamamagitan nito masasabing seryoso ang isang binata sa
panliligaw sa isang dalaga. Noon ding una kapag nahawakan ng isang binata ang kamay
ng dalaga, kailangan niya itong pakasalan. Ngayon naman sa kasalukuyan, ang
panliligaw ay di na gaanong mahirap,wala ng gaanong romansa. Mas madali ng maging
magkarelasyon ang isang binata at dalaga sa pamamagitan ng panliligaw lamang sa text o
kaya pagsusulat ng liham. Sa kabilang dako naman, masasabing mas maagap o mas
masipag ang mga tao noon kaysa sa ngayon. Ito ay dahil sa ang mga tao noon ay di
gumagamit ng modernong teknolohiya sa pagsasaka,at mga natural lamang ang kanilang
ginagamit sa pagtatanim kayat ang mga lupa ay matataba at malusog. Sa ngayon
karamihan ay tamad na dahil sa epekto ng modernong teknolohiya kung saan lubos silang
umaasa kaya’t hindi na gaanong nagagamit ang mga katawan sa pagbibilad sa sikat ng
araw tuwing anihan at iba pang trabaho sa bukid. Dahil rito sinasabing mas malakas ang
mga tao noon at mas mahaba ang buhay dahil sa pagiging maagap at di pag-asa sa
modernong teknolohiya.
3. Kapampangan- Sinasabing ang lutuing Kapampangan ang nangunguna at pinakadalisay

sa mga lutuing Pilipino; ang Pampanga ang tinataguriang sentrong kulinari ng Pilipinas.
Ang ilan sa mga pagkaing nagmula sa Pampanga ay ang kare-kare, sisig, at kilawin.
Ngunit hindi lamang pagkain ang maaaring puntahan dito, sapagkat dinarayo din ng iba’t
ibang tao, pati na sa ibang bansa ang mga pagdiriwang dito katulad ng mga piyesta at
masasayang selebrasyon tulad ng Sisig Festival, Tigtigan Terakan Queng
Dalan, Ligligang Parul, Philippine International Hot Air Balloon Festival at ang
pinakaenggrandeng piyesta rito na Nuestra Señora del Santisimo Rosario de La Naval
de Angeles. Mayroon rin namang kakaibang pagtitipon ang ipagdiriwang tuwing Mahal
na Araw sa Cutud, Pampanga. Tinatawag itong Mal a Aldo o San Pedro Cutud Lenten
Rites.
Sisig Festival:
Isang pagdiriwang na nangyayari taon- taon tuwing buwan ng Disyembre sa Lungsod ng

Angeles sa lalawigan ng Pampanga, kung saan kanilang ipinagdiriwang ang pagiging kilala ng
mga Kapampangan sa larangan ng pagluluto. Ang pistang ito ay isang paligsahan kung saan ang
mga punong tagapagluto ng iba’t ibang munisipalidad sa lalawigan ng Pampanga ay
makikipagkumpetensya sa paggawa ng sisig sa pamamagitan ng kanilang kakaibang
pamamaraan sa pagluluto.
Tigtigan Terakan Queng Dalan:
Ginaganap ito tuwing ika-huling biyernes at sabado ng Oktubre. Ginaganap ito sa malawak na
kalye sa Balibago. Dito masaya at mapayapang nag-iinuman, nag-sasayawan, at nag-kakantahan,
ang mga tao. Hinding-hindi mawawala rito ang mga food stalls kung saan sila ay naghahanda ng
iba’t ibang mga putahe mula sa iba’t ibang munisipalidad ng Pampanga. Ang piyesta ng Tigtigan
Terakan Queng Dalan ay isang pagdiriwang para sa pagbangon ng lalawigan ng Pampanga mula
sa mga kalamidad na kanilang naranasan.
Ligligang Parul:
Ang Ligligang Parul o mas kilala bilang Giant Lantern Festival ay isang taunang pagdiriwang na
ginaganap tuwing buwan ng Disyembre, sabado bago mag-bisperas ng pasko sa lungsod ng San
Fernando sa lalawigan ng Pampanga. Ang pagdiriwang na ito ay nagtatampok ng kumpetisyon
ng mga higanteng parol. Iilawan ng mga taga San Fernando ang mga naglalakihang parol tuwing
darating ang Pasko. Nakaka-aliw makita ang mga kumukutikutap na mga ilaw sa saliw ng mga
pamaskong musika. Tinagurian ding Christmas Capital of the Philippines ang San Fernando,
Pampanga dahil sa pagiging tanyag ng pistang ito.
Nuestra Señora del Santisimo Rosario de La Naval de Angeles:
Ito ay isa sa pinaka-enggrandeng piyesta sa lalawigan ng Pampanga. Ito ay taunang pista para sa
pabibigay karangalan ng mga deboto sa kanilang patron saint na si Santa Rosario o Our Lady of
La Naval de Angeles. Ang pistang ito ay nagaganap tuwing ikalawang Linggo ng Oktubre.
Tuwing pista ng Nuestra Señora del Santisimo Rosario de La Naval de Angeles nagkakaroon ng
parada ng mga santo kung saan mayroon itong iba’t ibang kasuotan na nagpapakita ng kultura at
tradisyon ng mga Kapampangan.
Mal a Aldo o San Pedro Cutud Lenten Rites:
Isang tradisyon ng mga Pilipino at lalo na ng mga Kapampangan ang pamamanata tuwing Mahal
na Araw o Holy Week. Taon-taon ay ginaganap sa Pampanga ang senakulo, pagpapako sa krus,
pagsasalibat-bat o karaniwang tinatawag na pagpipinetensya. Ang mga Kapampangan ay
namamanata sa bayan ng Pampanga kung saan isinasariwa at inaalala nila ang pagsasakripisyo
ng Panginoong Hesukristo at ang hirap na nagawa nito para sa lahat. Ang pamamanata ay
ginagawa upang humingi ng kapatawaran, maituwid ang mga kasalanan at pasasalamat sa mga
biyaya na ating natatanggap.
4. Tagalog- Ang mga Pilipino ay sadyang mahilig sumunod sa mga nakagawian na at samga
tradisyon. Sila din ay mahilig maniwala sa mga pamahiin.
Mga Karaniwang Tradisyon ng mga PilipinoPiyesta
 Mahal na araw/ Senakulo
 Mamanhikan
 Harana
 Simbang gabi
 Flores De mayo
5. Bikolano- Ang Bikolano ay isang pangkating etniko na matatagpuan sa mga probinsya ng
Camarines Norte, Camarines Sur, Sorsogon, Albay, Catanduanes at hilagang bahagi ng
Masbate. Kilala ang mga ito sa kanilang mga produkto tulad ng pili na ginagawang
suspiros, masapan, pastilyas at peanut brittle. Ang mga Bikolano ay nakilala sa buong
Pilipinas dahil sa kanilang mga putahe na ginamitan ng gata at pinaanghang ng maliliit na
siling labuyo tulad ng Laing at Bikol Express kaya naman sila ay nabansagang mga
matatapang. Ang mga Bikolano ay konserbatibo dahil narin sa kanilang pagiging
relihiyoso. Mahilig din sila magdiwang ng mga piyesta at doon ay sumasayaw at nasisi-
kantahan sila.
6. Moro- Moro ang ibinigay na pangalan ng mga Espanyol sa mga Muslim sa Pilipinas
noong ikalabing-anim na dantaon. Ang pangalang ito ay nangangahulugan din ng
pagkamuhi ng mga Espanyol sa lahi at relihiyon na sa loob ng ilang libong taon ay
nanguna sa kanilang Kristiyanong bansa. Ang Moro, na ginagamit na ngayon bilang
salitang may mababang konotasyon sa aating lipunan ay ang mismong salitang nagiging
simbolo ng pagkakakilanlan sa mga Muslim sa pagnanais nilang maisakatuparan ang
kanilang adhikain sa kabila ng pangkasalukuyang realidad.
Ang babae ang isa sa mga pinakaingat-ingatan, pinakamamahal at nirerespeto ng mga

Bangsamoro. Ang kultura at paniniwalang ito ngmga Bangsamoro ay binatay sa
sinabi ng Propeta Muhammad (ang Kapayapaan Naway Sumasakanya. Sa mga Bangsamoro ay
mahalaga ang angkan, kaya naman ang babae aypinakaingat-ingatan nila dahil ang babae ang
magiging ina ng kanilang mga susunod na salin lahi o angkan. Hindi nila pinapayagan na
magsagawa ng mabibigat na gawain ang mga kababaihan, upang sa gayon ay hindi masira ang
porma ng kanilang mga katawan, upang maging manatiling pambabae ang kabuuan ng kanilang
katawan, upang manatili at magiging malusog siyang ina. Sa kanilang paniniwala, ang malusog
na ina ay magiging malusog din ang magiging supling. Ang babae sa paniniwala ng mga
Bangsamoro, ay hindi puwedeng salingin o hawakan ang kanilang mga kamay ng ibang lalaki,
(na pwede siyang asawahin), at kong kong sakaling gawin man ito ng isang lalaki, siya ay may
karampatang parusa o multa, ayon sa kultura at paniniwala ng mga Bangsamoro. Kong nag-iisa
lamang ang babae sa bahay, ang lalaki (na pwede siyang asawahin), ay hindi pwede pumasok sa
bahay, hanggang tarangkahan o hagdanan lamang, at hindi rin pwedeng kausapin ng lalaki na
nag- iisa ang babae. Hindi rin pinalalakad ang babae na nag-iisa na walang Mahram (kasama-
magulang o kapatid). Hindi rin pinapayagan na ipakita ng kababaehan ang kanilang kahubaran at
ganoon din nman sa kalalakihan, ito ay tinatawag nilang Haram. Ang Haram ay kinasusuklaman
ng Allah, hindi niya ito pinapayagan na kainin o gawin ng mga Muslim (Nanampalataya). Ang
kabuhabaran ng babae ay buong
katawan, maliban sa mukha,kamay at paa samantala ang lalaki ay kinakilangan matakpan ang
pusod at tuhod.
Paraan ng pag papaghalaga sa mga nasabing kultura.
Ang mga ninuno ang pinanggagalingan ng mga bagay- bagay. Kabilang na dito ang mga
pamana. Marapat lamang natin itong pahalagahan dahil alam naman nating ito’y pinakinabangan
natin at nagdulot ng magandang epekto para satin.
Mapahahalagahan lamang natin ito kung pangangalagaan, pagyayamanin, at tatangkilikin.
Huwag natin itong ipasawalang- bahala dahil ang lahat ng ito ay mahalaga. Kung meron mang
kaalaman tungkol sa mga pamana na ito ay maaari din natin itong ibahagi sa mga susunod pang
henerasyon. Isabuhay natin ang mga pamana na ito.
References: https://itsmorefuninpampanga.wordpress.com/2016/08/13/kultura/
http://buhayngisangbikolano.tumblr.com/post/148930076636/kultura-ng-mga-bikolano
Nakakasunod sa mga batas/ panuntunang pinaiiral tungkol sa pangangalaga ng kapaligiran kahit

walang nakakakita.
Mga Batas upang mapanatili ang kalinisan ng paligid
Pangangalaga sa Kalikasan
1. Magtanim ng mga puno upang mapanatili natin ang malinis na hangin.
2. Iwasan ang pagsusunog ng mga basusa dahil ang pagsusunog ng basura ay nakakasira sa ating
ozone layer.
3. Magtapon ng mga basura sa tamang basurahan.
4. Huwag magtapon ng mga chemicals sa katubigan dahil ito ay makakasira sa ating mga
yamang tubig.
5. Ang pangangalaga ng ating kalikasan ay magsisimula sa ating mga sarili kaya mahalagang
ikaw ay magkaroon ng disiplina sa sarili.
RA 8749 o “Philippine Clean Air Act”

RA 9275 o “Philippine Clean Water Act”
PD 705 o “Revised Forestry Code”
Mga Batas ukol sa Pangangalaga sa Kalikasan
Ang pangangalaga sa kapaligiran ay mahalaga. Ito ay hindi dapat pinapabayaan. Kapag hindi ito
aalagaan, ang mga magiging masasamang epekto nito ay ang pagkakaroon ng baha, landslides,
flashfloods, at marami pang iba na makakasama sa ating kalikasan. Kung gugunihin mo ang
lahat ng mga masasamang epekto, hindi ito nakabubuti sa atin. Noong Setyembre 26, 2009, ang
Ondoy, na isang malakas na bagyo ay tumama sa Pilipinas. Maraming nabaha, at nagkaroon ng
mga flashfloods at landslides. Ano ang sanhi nito? Isa na dito ay ang hindi pag-aalaga ng mabuti
ng ating kalikasan at kapaligiran. Kung hindi tayo nag putol ng mga puno para lang magkaroon
ng mga gusali at mga malls, atbp, hindi tayo magkakaroon ng mga baha, landslides o flashfloods.
Sana matuto tayo sa mga karanasan na nagyaring masama sa atin.
Maraming pwedeng gawin para hindi ito mangyari ulit. Tulad ng pag ‘segregate’ ng mga basura,
ang hindi pag tapon kung saan – saan, at marami pang iba na makakatulong sa atin. Madadali
lang naman ang mga pwedeng gawin para hindi magkaroon ng mga kalamidad. Simple lamang
ito at hindi ka gaanong mahihirapan. Malaking tulong na rin ang mabibigay mo kung mag tatanin
ka ng mga puno. Ito ay isang paraan para hindi magkaroon ng baha. Ang mga pwedeng gawin sa
pagbabawas sa epekto at pag resolba sa climate change ay ang pag sakay sa mga “Public
transportations’ para makabawas sa mga ‘emissions’ na makaka – ambag sa climate change.
Kailangan din natin alisin ang mga naka-saksak sa saksakan para maka – tipid ng kuryente. Pag
pupunta tayo sa mga supermarkets, gumamit nalang ng mga ‘reusable bags’ para makabawas sa
pag gamit ng plastic. Gumamit rin ng 5 R’s dahil ito ay makakatulong din.
Tayo ay dapat mag tipid ng enerhiya. Malaking tulong na rin ang mabibigay nito. Maraming mga
madadaling paraan kung paano alagaan ang kapaligiran. Marami ding mga madadaling paraan
kung paano maresolba at mapabawas sa epekto ang climate change. Dapat tayong matuto sa mga
karanasan na masamang nangyari sa atin para hindi ito muling mauulit. Kung hindi rin naman
importante ang lakad, mas mabuting wag nalang umalis ng bahay. Linisin ang kapaligiran, mag
‘segregate’, gamitin ang 5 Rr’s at mag tipid ng kuryente. Humingi rin ng tulong sa Diyos. Mag
‘reuse’ ng mga gamit na pwede pang gamitin. Mag tulung-tulungan tayong lahat.
Lahat tayo ay dapat mag tutulungan. Dapat isipin rin natin ang iba bago ang sarili. Kung tayo ay
mag tutulungan, mas mabilis ma-resolba ang lahat ng mga problema. Mag dasal tayo sa Diyos at
humingi ng tulong upang tayo ay magabayan sa lahat ng ating gagawin. Lahat ay possible dahil
nandiyan ang ating Panginoong Diyos. Ito ay makakabuti sa ating lahat kung gagawin natin ang
lahat ng maitutulong natin para magkaroon ng malinis na mundo. Kapag hindi natingagawin ang
mga ito, kailangan mong harapin ang mga ‘consequences’ o kabayaran ng iyong hindi pag tulong
para sa kalikasan. Kung gusto mo rin ng magandang kinabukasan, gawin mo ang lahat ng
makakaya mo para makatulong sa kalikasan. Kung gagawin natin ang lahat ng ito, tayo ay
magkakaroon ng malinis, maayos at mapayang lugar.
References: https://asdfghjlsr.wordpress.com/2012/09/08/pangangalaga-sa-kapaligiran-at-
pagbabawas-sa-epekto-at-pakikiangkop-sa-climate-change/
Nakatutulong sa Pagpapanatili ng kalinisan at kaayusan ng kapaligiran saan man
Mga dapat gawin upang magkaroon ng malinis at maayos na paligid.
1. Hindi pagtatapon ng basura sa lansangan

2. Paglilinis ng basura araw araw
3. Pagpulot ng mga madadaanang kalat o basura sa daan
4. Paghihiwalay ng nabubulok sa di nabubulok
Bakit mahalaga ang pahihiwalay ng nabubulok sa di nabubulok
Ang pagtatapon sa tamang paraan ay isang magandang tungkulin ng bawat mamayanan. Ito ay
mahalaga dahil maaari nating maiwasan ang polusyon na makakasira sa atin at sa kapaligiran.
Makakatipid sa paggamit ng paulit ulit o re-use. Ang pag-recycle naman ay ang paggawa ng
bagong materyal gamit ang mga luma o patapong bagay na. O kaya naman ang reduce, pag
babawas sa pagbili ng mga plastik. Pati naran ang recover, ito ay ang paggawa ng enerhiya gamit
sa mga gamit na patapoin na. Makakatulong ito sa pag bawas ng mga baha sa hindi pagtapon
kung saan-saan. At dahil dito wala masyadong magkakasakit sa pamayanan at mananatiling
maayos at malinis an gating paligid. Kaya kailangan pag-isipan kung paano ang wastong
pagtapon ng mga basura. Dahil kung hindi, tayo na mismo ang nagsira o pumapatay sa ating
kalikasan.
References: https://brainly.ph/question/50292
Lesson Plan
Banghay Aralin sa ESP Baitang IV
Inihanda Ni: Maricris B. Atienza
Pagkataposngaralinangmga mag-aaral ay inaasahang:

Layunin (c) Cognitive: Nakapagsasabi ng pagkakaiba ng Kulturang
materyal sa kulturang di materyal.
(a) Affective: Naipagpapatuloy ang kawilihan sa pakikinig at
pagbabasa ng mga kulturang material at di materyal.
(b) Psychomotor: Nakapagiipon ng mga bagay o dokumento na
halimbawa ng kulturang material at di materyal.
Pamagat Kawili wiling tuklasin ang dalwang uri ng kultura.
Nakapagpapakita ng kawilihan sa pakikinig o pagbabasa ng
BatayanngPagkatuto
pamanang kulturang materyal at di materyal
Values to be Integrated Love of culture
Political
Nationalism
Dimensyon Love of country
BuodnaPagpapahalaga Heroism and appreciation of heroes
KaugnaynaPagpapahalag) Appreciation of culture heritage
Democracy
Freedom and responsibility

Sanggunian Deped module for KTO12
MgaKagamitan Internet, computer, ojector, cardboard, marker,
1. Lunsaran Prayers, Checking of Attendance, Greetings, Review, Cleanliness

Ang guro ay magpapalabas ng maikling video tungkol sa mga
2. Pagganyak
sayaw noong unang panahon at mga bagay na sinauna na o antik.
Matapos ito ay sasagutin ng mga magaaral ang mga katanungan:
1. Mula sa mga larawang inyong nakita, Sino ang may mga

ganyang gamit sa kanilang bahay?
2. Sino ang may alam ng mga sayaw na ating pinanuod?

Kultura- isang aktibidad ng isang katauhan noong unang panahon.
Kulturang Materyal- ito ay ang mga bagay na nakikita, nahihipo o

3. Vocabulary Words
nahahawakan.
Kulturang Di- materyal- ito ay mga bagay na hindi nahahawakan.

· Mag bibigay ang guro ng mga larawan ng mga bagay na
kulturang materyal at di materyal.
· Pipili ang mga mag aaral ng larawan bawat isa at ididikit

4. Gawain
nila ito sa pisara
· Tutukuyin nila kung larawan ba ay kulturang materyal o di

materyal.
Matapos ang Gawain sasagutin ng mga mag-aaral ang mga
sumusunod na mga katanungan:
1. Naging madali ba sayo ang gawain? Bakit?
5. Pagsusuri
2.Paano mo natukoy na ang larawang iyon ay kulturang materyal o
di materyal?3.Naging mahirap ba sa iyo ang naturang Gawain?
Bakit?
Ang gawaing ito ay bahagi ng pamumuhay ng mga Pilipino.
Ipinakikita rito ang mga paraan
kung paano sila namumuhay, ang kanilang mga gawain, mga
kagamitan, kaugalian at mga paniniwala. Kultura ang tawag dito.
· Dalawang uri ng kultura ng mga Pilipino – ang materyal at

di-materyal na kultura.
3. Paglalagom|Pagpapa Kulturang Materyal- Ito ang mga bagay na nakikita, nahihipo, o

lalim nahahawakan gaya ng aklat, damit, kasangkapan,
pagkain, tirahan, palamuti sa bahay at sa katawan at iba pa.
Kulturang Di materyal- Ito ang mga bagay na di- nahahawakan

o di-nahihipo gaya ng awit, sayaw, sining at
panitikan, mga tradisyon, kaugalian,
paniniwala, saloobin, edukasyon, pagpapahalaga, pamahalaan at
iba pa.
Halimbawa ng Kulturang Materyal
Halimbawa ng Kulturang di materyal

Ang mga mag aaral ay magkakaroon ng aktibidad na pagtukoy ng
4. Paglalapat
mga kagamitan sa loob ng paaralan.
· Ang mga mag-aaral ay sasagutan ang mga katanungan mula
sa worksheet naibibigay sa kanilang kanila ng guro.
Pangalan:____________________ Petsa___________
____
Baitang at Pangkat:____________
Direksyon: Basahin ng mabuti ang mga katanungan, at bilogan ang

tamang sagot.
1. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng kulturang materyal

maliban sa isa. Alin ito?
a. Aparador
b. Baul
5. Pagtataya
c. Lamesa
d. Sayaw
2. Ito ay isang uri ng kultura na maaari mong hawakan at

makita.
a. Kulturang Materyal
b. Kulturang di materyal
c. Kultura
d. Antik
3. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng kulturang di

materyal.
a. Sayaw
b. Baul
c. Aparador
d. Lamesa
4. Ito ay tumutukoy sa aktibidad ng sangkatauhan.
a. Kultura
b. Kulturang materyal
c. Kulturang di materyal
d. Antik
5. Ilan ang uri ng kultura?
a. 1
b. 2
c. 3
d. 4
Humanap ng mga litratong maaaring halimbawa ng kulturang
6. TakdangAralin
materyal at di materyal.
InihandaNi: Maricris B. Atienza
Pagkataposngaralinangmga mag-aaral ay inaasahang:

Layunin (c) Cognitive: Nakapagpapakita ng paraan ng pagpapahalaga sa
iba’t ibang kultura.
(a) Affective: Nakapagpapahalaga sa mga kultura ng ibat ibang
pangkat etniko.
(b) Psychomotor: Nakagagawa ng talaan o listahan ng mga
pangunahing pangkat etniko at mga kultura nito.
Pamagat Ipagmalaki natin sariling atin.
Naipagmamalaki/napahahalagahan ang nasuring kultura ng iba’t
BatayanngPagkatuto
ibang pangkat etniko.
Values to be Integrated Love of culture
Political
Nationalism
Dimensyon Love of country
BuodnaPagpapahalaga Heroism and appreciation of heroes
KaugnaynaPagpapahalag) Appreciation of culture heritage
Democracy
Freedom and responsibility

MgaKagamitan Internet, computer, projector, cardboard, marker,
Prayers, Checking of Attendance, Greetings, Review,

1. Lunsaran
Cleanliness
Ang guro ay kakanta kasunod ang mga mag- aaral ng isa sa
kanta ng isangpangkat etniko, “atin cu pong singsing”
2. Pagganyak
Matapos ito ay sasagutin ng mga magaaral ang mgatanungan:
1. Sino ang may alam na nung kantang ating inawit?

3. Vocabulary Words Pangkat Etniko- mga pangkat ng tao na may kani-kanilang tribo.
· Mahahati ang klase sa tatko at bibigyan sila ng mga tribo
ng kanilang pag uusapan
4. Gawain · Magkakaroon sila ng paguusap tungkol sa kanilang

pagkakakilala sa pangkat etniko na naka assign sa kanila.
· Ilalahad nila ito sa buong klase pagkatapos ng 20 minuto.

5. Pagsusuri 1. Naging madali ba sayo ang gawain? Bakit?
2.Paano mo natukoy ang kaugaliaan o deskripsyon na ibinigay
nyo sa pangkat etniko nba napa assign sa inyo?
Ilokano- Ang ilokano ay tumutukoy sa wika at kultura ng mga
taong naninirahan sa Rehiyon ng Ilocos. Ito ang pangatlo sa
pinakamalaking pangkat etniko sa Pilipinas. Ang “Tan-ok ni
Ilocano: The festival of festivals” ay ang pinakamalaking
pagtitipon sa lalawigan ng Ilocos Norte kung saan bawat lungsod
at lalawigan nito ay magtatanghal ng isang sayaw na
maglalarawan ng kanilang kultura at industriya.
Panggasinense- Ang Pangasinan ay may ibat-ibang kaugalian at

pamumuhay. Tulad na lamang sa Bolinao,Pangasinan, ang
sinaunang pamumuhay ng mga tao rito ay ang pangingisda.
Hindi ito maikakaila sapagkat napapaligiran ito ng mga anyong
tubig tulad ng mga dagat,ilog atbp. Ganoon din sa bayan ng
Agno at Lingayen .
Sa panliligaw naman, noong una ang mga lalaki ay nakasuot ng

medyo pormal na kasuotan kapag manghaharana sa isang dalaga.
Hindi biro noon ang panlilligaw. May iba pa na kailangang
magsibak ng kahoy,mag-igib o magsalok ng tubig at magluto.
1. Kapampangan- Sinasabing ang lutuing Kapampangan ang

1. Paglalagom|Pagpapala nangunguna at pinakadalisay sa mga lutuing Pilipino; ang
lim Pampanga ang tinataguriang sentrong kulinari ng Pilipinas.
Ngunit hindi lamang pagkain ang maaaring puntahan dito,
sapagkat dinarayo din ng iba’t ibang tao, pati na sa ibang bansa
ang mga pagdiriwang dito katulad ng mga piyesta at masasayang
selebrasyon tulad ng Sisig Festival, Tigtigan Terakan Queng
Dalan, Ligligang Parul, Philippine International Hot Air
Balloon Festival at ang pinakaenggrandeng piyesta rito
na Nuestra Señora del Santisimo Rosario de La Naval de
Angeles. Mayroon rin namang kakaibang pagtitipon ang
ipagdiriwang tuwing Mahal na Araw sa Cutud, Pampanga.
Tinatawag itong Mal a Aldo o San Pedro Cutud Lenten Rites.
Tagalog- Pahiyas festival sa Lucban Quezon, Nyog Nyogan

festival sa Lucena festival.
Moro- Moro ang ibinigay na pangalan ng mga Espanyol sa mga

Muslim sa Pilipinas noong ikalabing-anim na dantaon. Ang
babae ang isa sa mga pinakaingat-ingatan, pinakamamahal at
nirerespetong mga Bangsamoro. Ang kultura at paniniwalang ito
ngmga Bangsamoro ay binatay sa sinabi ng Propeta Muhammad
(angKapayapaan Naway Sumasakanya. Sa mga Bangsamoro ay
mahalaga ang angkan, kaya naman ang babae ay pinakaingat-
ingatan nila dahil ang babae ang magiging ina ng kanilang mga
susunod na salin lahi o angkan.
Ang mga ninuno ang pinanggagalingan ng mga bagay- bagay.

Kabilang na dito ang mga pamana. Marapat lamang natin itong
pahalagahan dahil alam naman nating ito’y pinakinabangan natin
at nagdulot ng magandang epekto para satin.
Mapahahalagahan lamang natin ito kung pangangalagaan,

pagyayamanin, at tatangkilikin. Huwag natin itong ipasawalang-
bahala dahil ang lahat ng ito ay mahalaga. Kung meron mang
kaalaman tungkol sa mga pamana na ito ay maaari din natin
itong ibahagi sa mga susunod pang henerasyon. Isabuhay natin
ang mga pamana na ito.
Ang mga mag aaral ay magsasagawa ng isang maiuksing role
2. Paglalapat playing tungkol sa mga kulturang pinag aralan mula sa ibat
ibang pangkat etniko.
· Ang mga mag-aaral ay sasagutan ang mga katanungan
mula sa worksheet na ibibigay sa kanila ng kanilang guro.
Pangalan:____________________ Petsa__________
_____
Direksyon: Basahin ng mabuti ang mga katanungan, at bilogan

ang tamang sagot.
1. Ito ay tumutukoy sa aktibidadng sangkatauhan.
a. Kultrura
3. Pagtataya
b. Pangitain
c. Programa
d. Mga laro
2. Anu ang kultura ng mga tagalong?
a. Pahiyas festival
b. Sisig festival
c. Harana
d. Pagsisibak ng kahoy
3. Alin ang kutura ng mga ng moro?
a. Pag aalaga sa babae
b. Paglalasing
c. Pagwawala
d. Pagsasabong
Pumili ng isang pagkat etniko at ipaliwang sa isang papel ang
4. TakdangAralin
mga kultura nito.
Pagkatapos ng aralin ang mga mag-aaral ay inaasahang:

Layunin (c) Cognitive: Natutukoy ang mga batasn na pinaiiral upang
mapanatiling malinis ang kapaligiran.
(a) Affective: Nakasusunod sa mga batas at alituntunin tungkol sa
pangangalagfa ng kapaligiran.
(b) Psychomotor: Nakagagawa ng simpleng batas ng
makatutulong sa pagpapanatili ng kalinisan ng paligid.
Pamagat Batas para sa paligid
Nakasusunod sa mga batas/ panuntunang pinaiiral tungkol sa
BatayanngPagkatuto
pangangalaga ng kapaligiran kahit walang nakakakita.
Values to be Integrated Discipline
Moral
Love and goodness

Dimensyon
Self-worth
BuodnaPagpapahalaga
Goodness
KaugnaynaPagpapahalag)
Honesty
Personal discipline
Courage
compassion

1. Lunsaran
Cleanliness
1. Ang guro ay may kantang inihanda at aawitin ito ng mga
2. Pagganyak
mag aaral”ang batas”
Batas- alituntunin na kailangang sundin ng mga tao na
3. Vocabulary Words
naninirahan sa isang lugar.
· Mahahati ang klase sa tatko at gagawa sila ng dula dulaan
4. Gawain tungkol sa mga batas na nakikita at nalalaman nila sa kanilang
paligid.
2. Paano mo nalaman ang batas na ito?3.Saan mo nakita o
nabasa ang batas na iyong insadula?
1. Magtanim ng mga puno upang mapanatili natin ang malinis na
hangin.
2. Iwasan ang pagsusunog ng mga basusa dahil ang pagsusunog
ng basura ay nakakasira sa ating ozone layer.
4. Huwag magtapon ng mga chemicals sa katubigan dahil ito ay
1. Paglalagom|Pagpapala
makakasira sa ating mga yamang tubig.
lim
5. Ang pangangalaga ng ating kalikasan ay magsisimula sa ating
mga sarili kaya mahalagang ikaw ay magkaroon ng disiplina sa
sarili.
Bakit nga ba mahalaga ang waste segregation?
Ito ay dahil napansin ng gobyerno na halo halo na ang mga

basura kung kyat pinahiwalay ang nabubulok sa di nabubulook
para na din sa recycling ng mga bagay.
Ang mga mag aaral ay mag kakaroon ng dula na kung saan
2. Paglalapat ipinapakita ang isang mabuting ugali at ito ay ang pagpulot ng
mga basura sa daan.
Pangalan:____________________ Petsa__________
_____

ang tamang sagot.
1. Ito ay isang pareaan ng paghihiwalay ng mga basura?
a. Waste segregation
b. Recycling
c. Pagiging burara
d. Pag lilinis
3. Pagtataya
2. Ito ay isang paraan na kung saan ang mga patapon ng
bagay ay ginagamit pa.
a. Recycling
b. Pagiging burara
c. Pag lilinis
d. Pagtatapon
3. Ang pagtatapon ng basura sa tamang basurahan ay resulta ang

pagiging ng paligid.
a. malinis
b. madumi
c. makalat
d. maalikabok
4. TakdangAralin Maghanap ng batas na makikita nyo sa inyong baranggay.

Layunin (c) Cognitive: Natutukoy ang mga batasn na pinaiiral upang
mapanatiling malinis ang kapaligiran.
(a) Affective: Nakasusunod sa mga batas at alituntunin tungkol sa
pangangalagfa ng kapaligiran.
(b) Psychomotor: Nakagagawa ng simpleng batas ng
makatutulong sa pagpapanatili ng kalinisan ng paligid.
Pamagat Batas para sa paligid
Nakasusunod sa mga batas/ panuntunang pinaiiral tungkol sa
BatayanngPagkatuto
pangangalaga ng kapaligiran kahit walang nakakakita.
Values to be Integrated Discipline
Moral
Love and goodness
Self-worth
Dimensyon
Goodness
BuodnaPagpapahalaga
Honesty
KaugnaynaPagpapahalag)
Personal discipline
Courage
compassion

1. Lunsaran
Cleanliness
1. Ang guro ay may kantang inihanda at aawitin ito ng mga
2. Pagganyak
mag aaral”ang batas”
Batas- alituntunin na kailangang sundin ng mga tao na
3. Vocabulary Words
naninirahan sa isang lugar.
· Mahahati ang klase sa tatko at gagawa sila ng dula dulaan
4. Gawain tungkol sa mga batas na nakikita at nalalaman nila sa kanilang
paligid.
2. Paano mo nalaman ang batas na ito?3.Saan mo nakita o
nabasa ang batas na iyong insadula?
1. Magtanim ng mga puno upang mapanatili natin ang malinis na
hangin.
2. Iwasan ang pagsusunog ng mga basusa dahil ang pagsusunog
ng basura ay nakakasira sa ating ozone layer.
4. Huwag magtapon ng mga chemicals sa katubigan dahil ito ay
1. Paglalagom|Pagpapala
makakasira sa ating mga yamang tubig.
lim
5. Ang pangangalaga ng ating kalikasan ay magsisimula sa ating
mga sarili kaya mahalagang ikaw ay magkaroon ng disiplina sa
sarili.
Bakit nga ba mahalaga ang waste segregation?
Ito ay dahil napansin ng gobyerno na halo halo na ang mga

basura kung kyat pinahiwalay ang nabubulok sa di nabubulook
para na din sa recycling ng mga bagay.
Ang mga mag aaral ay mag kakaroon ng dula na kung saan
2. Paglalapat ipinapakita ang isang mabuting ugali at ito ay ang pagpulot ng
mga basura sa daan.
Pangalan:____________________ Petsa__________
_____
3. Pagtataya

ang tamang sagot.
1. Ito ay isang pareaan ng paghihiwalay ng mga basura?
a. Waste segregation
b. Recycling
c. Pagiging burara
d. Pag lilinis
2. Ito ay isang paraan na kung saan ang mga patapon ng

bagay ay ginagamit pa.
a. Recycling
b. Pagiging burara
c. Pag lilinis
d. Pagtatapon
3. Ang pagtatapon ng basura sa tamang basurahan ay resulta ang

pagiging ng paligid.
a. malinis
b. madumi
c. makalat
d. maalikabok
4. TakdangAralin Maghanap ng batas na makikita nyo sa inyong baranggay.
Grade 5
Outline
LC #1: Napananatili ang pagkamabuting mamamayang Pilipino sa pamamagitan ng pakikilahok.
Pagkamabuting Mamamayang Pilipino – Ang pagka-pilipino ay katumbas ng pagkamabuting

mamamayan. Ito ay kasing halaga ng pagkamakabayan at ito ay sagisag ng pag-ibig at
pagmamahalan sa ating inang bayan.
Ang mga katangian mayroon ang isang mabuting Pilipino:
 Maka-Diyos
 Magalang
 Matulungin
 Mabuting Pagtanggap at Pakikitungo
 Pagiging Mapagmahal sa Pamilya at sa bansa.
 Pag kamaalalahanin
 pakikipagkawanggawa
Halimbawa :
 Libo – libong tao ang nasawi nang manalasa ang Bagyong Yolanda. Maraming bahay at
gusali ang gumuho. Sa kabila nito, hindi nangamba ang mga Pilipino na sila ay
pababayaan ng Diyos.
 Kung mapansin ng iba na ikaw ay may hinahanap na lugar, nag – aalok silang tulungan
ka. Kung may dala kang mabigat, hindi mon a kailangan humingi ng tulong, may mga
nakahandang mag-alok nito sa iyo likas ito sa ating mga Pilipino.
 Hindi nagdalawang isip si Joan Encallado, isang Pilipinong nakatira sa Canada, na ibalik
ang halagang $100, 000 sa bangkong nagkamali na ideposito ito sa kanyang savings
account.
 Si Joshua ay galing sa eskwelahan, sa kanyang pag-uwi ay nagmano sya sa kanyang mga

magulang at sa mga nakatatandang tao sa bahay nila.
 Gumising ng maaga si aling Tasing para ipagluto ng almusal ang kanyang anak at asawa.
Bago umalis ang kanyang mga anak at ang kanyang asawa ay pinabaunan nya ito ng
pagkain, at pagmamahal.
LC #2: Nakasusunod ng may masusi at matalinong pagpapasya para sa kaligtasan.
Bilang isang mabuting mamamayan, dapat kang maging mapili pagdating sa libangan. Hindi mo
basta sinusunod ang sinasabi ng iba na panoorin mo, basahin mo, o pakinggan, dahil maraming
libangan sa ngayon ang nagtatampok ng seksuwal na imoralidad, karahasan, at espiritismo -mga
bagay na dapat mong iwasan.
Ang Lupon sa Pagrerepaso at Pag-uuri ng Sine at Telebisyon o Movie and Television Review
and Classification Board (MTRCB) ay ang ahensiya ng pamahalaan ng Pilipinas na responsible
sa regulasyon ng telebisyon at pelikula , pati na rin ang sari-saring uri ng de – bidyong medya ,
na makikita at/o ikinakalakal sa bansa.
Ang pagkakaroon ng bukas na isipan sa mga pangyayari na ayon sa iyong napapanuod ay

tumutulong sa atin na makapagpasya nang matibay at tama. Ang tamang gabay at patnubay ng
magulang sa mga bata ay kailangan. Nasa atin na ang pagsunod upang hindi tayo mapahamak.
Ilan lang sa mga sitwasyon na may masusi at matalinong pagpapasya ay ang pagsunod sa ilang
batas ng ating lipunan. Ang pagtawid sa tamang tawiran at ang hindi pagtatapon ng basura sa
kahit saan.
Ang Disiplina ay kakambal ng kabutihan. Ang taong may disiplina ay gumagawa ng mabuti at
mainam para sa lahat. Ang taong may disiplina ay kahanga hanga at mayroon ding maayos na
kinabukasan. Ang pagkakaroon ng pansariling disiplina ay bunga ng positibong pagtugon sa
kung anong magandang ibinubulong ng sariling konsensya. Kapag ang lahat ng tao may
disiplina, magdudulot ito ng katiwasayan sa lipunan at lubos na kaunlaran ng bansa.
Halimbawa:
 Nakita mo ang iyong kaklase na nagbabasa ng malalaswang babasahin, at nang makita ka

nya, inakit ka niya na magbasa din ng mga ito. Tumanggi ka at pinagsabihan siya at
ipinaliwanag mo ng maayos kung ano ang maidudulot nito sa kanya.
 Sa iyong pag uwi, kasabay mo ang iyong mga kaklase. Tumawid sila sa hindi tamang
tawiran, niyaya ka dinnilang tumawid doon, hindi ka tumawid dahil alam mong mali iyon
at alam mong may pwedeng mangyaring masama kapag tumawid ka doon. Ang ginawa
mo ay nagpatulong ka sa brgy. Tanod na tumawid sa tamang tawiran. Nang nakatawid ka
na, pinaliwanag mo iyon sa iyong mga kaklase, at sinabi mo rin ang pwedeng mangyari
kapag inulit pa nila iyon.
 Kumain si jelly ng kendi, hindi nya alam kung san nya itatapon ang balat ng kending
kanyang kinain, lumingon sya sa knyang paligid ngunit wala syang nakitang basurahan.
Sa halip na itapon nya ito sa daan, inilagay nya ito sa bulsa ng bag nya.
LC #3: Pagsunod sa alituntunin tungkol sa pag-iingat sa sunog at paalala kung may kalamidad
Pag-iingat sa Sunog at Paalala kung may Kalamidad
Kapag may sakuna, sunog, aksidente, o naganap na krimen tulad ng nakawan, maging kalma at
humingi agad ng tulong o tumawag sa mga numero na pwedeng hingan ng tulong, gaya ng
ambulansya, bombero, pulis at iba pa.
Mga Paalala kapag may Sunog:
 Kapag nasilaban ang damit, huwag tumakbo. Ang apoy ay mas lalong lalaki dahil sa
pagtakbo.
 Dumapa sa sahig.
 Magpaikot-ikot habang nakatakip sa mukha ang mga kamay.
 Ang apoy sa damit ng biktima ay maaaring maapula sa pamamagitan ng paggamit ng tela
na gawa sa lana.
 Iwasang magtago ng mga madaling lumiyab na materyales tulad ng gasolina, alkohol, o
pintura sa loob ng bahay.
 Siguraduhing may pangunahing lunas na pwedeng abutin at gamitin.
 Maglagay ng kopya ng telephone number sa tabi ng telepono ng pinakamalapit na fire
department.
 Itapon ang mga bagay na madaling masunog gaya ng mga hindi na ginagamit na papel at
iba pang bagay na madaling magliyab.
 Kapag may sunog, manatiling kalmado at iwasang magitla, sa halip ay umaksyon at
gumawa ng nararapat na kilos kapag may sunog.
Paalala kung may kalamidad gaya ng Lindol
Mga paghahanda sa lindol;
 Ipako o i-ayos ang malalaking kagamitan upang hindi tumumba.

 Huwag magpatong ng mabibigat na bagay o bagay na madaling mabasag o masira sa
ibabaw ng kabinet.
 Palaging isaayos ang mga kasangkapan na ginagamitan ng apoy katulad ng Gas range at
Stove. Huwag maglagay ng mga bagay na madaling masunoog sa tabi nito.
 Pag-aralan ang mga lugar ng Evacuation area at ruta na itinakda sa inyong lugar.
Sa Oras ng Lindol
 Isara ang gas o patayin ang apoy ng stove, atbp.

 Maging kalmado.
 Lumayo sa mga madaling bumagsak na malalaking kagamitan at protektahan ang sarili sa
pamamagitan ng pagtago sa ilalim ng desk at lamesa.
 Gawin ang duck, hold and cover.
 Huwag lumapit sa makipot na daan, mga pader, baybayin at gilid ng ilog.
 Makipagkaisa sa mga tao sa inyong lugar sa gawaing paglikas o pagliligtas
 Kumilos alinsunod sa tamang impormasyon sa radio, telebisyon, o internet, atbp.
LC #4: Pagiging Mapapanagutan sa Kapaligiran
Tayo ay kumonidad na nilikha ng Diyos. Nabubuhay tayo hindi lamang para sa ating sarili,
kundi para rin sa kapakanan ng iba. Ano man an gating gagawin ay pananagutan natin sa ating
sarili at sa mga taong nakapalibot sa atin. Bilang miyembro ng ating pamayanan, mayroon tayo
na moral na obligasyon na pangalagaan ang ating Inang Kalikasan.
Ang simple nating mga gawain ay magiging isang mahusay na kapakinabangan sa lahat ng tao
na siyang naninirahan sa mundo kahit na tayo ay wala na.
Halimbawa:
 Ang pakikiisa sa pagtatanim ng puno at halaman.

 Ang pagtatapon ng basura sa tamang tapunan .
 Paglilinis ng kapaligiran.
Huwag nating hayaang mawala tayo sa mundo nang hindi tayo nakapag-ambag ng kahit na isang
puno sa mundo na ating kinalalagyan.
http://rhecarelle.weebly.com/ang-pagka-pilipino.html
http://www.seasite.niu.edu/tagalog/modules in Tagalog/mga katangian ng pilipino.htm
https://www.jw.org./tl/publikasyon/magasin/g201111/mabuting-libangan-paano-makakapili/
http://www.slideshare.net/lhoralight/k-to-12-grade-5-learners-material-in-edukasyon-sa-
pagpapakatao-q1q4
Lesson Plan
Banghay Aralin sa Edukasyon Sa Pagpapakatao
Baitang 5
Inihanda ni: Nerrily R. Liaga
Layunin
Nakapaglalarawan ng pagkamabuting Pilipino sa pamamagitan ng
pakikiisa
Pandamdaming mga saloobin
Nakakasali ng masigasig sa mga gawain

Pagkakaugnay ng Kaisipan at Pagkilos
Nakagagawa ng kabutihan sa kapwa

Pagkamabuting Mamamayang Pilipino sa pamamagitan ng
Pamagat
Pakikilahok
Napananatili ang Pagkamabuting Pilipino sa pamamagitan ng
Batayan ng Pagkatuto
Pakikilahok
Mga Pagpapahalagang
Pagkamabuting Pilipino
Ituturo
Dimensyon
Moral
Love and Goodness
Kaugnay na
Pagpapahalaga
Compassion
Sanggunian ESP 5 Kagamitan ng Mag-aaral

Mga kagamitan Visual Aids
LUNSURAN :
1. Panalangin
2. Pagbati
3. Review
4. Checking of Assignments
PAGGANYAK :
Pakinggan ang kwento ni Paola.
Ako si paola. Galling ako sa Mindanao. Lumipat kami sa inyong pook sapagkat isa ang pamilya
naming ang nakaranas ng kalamidad. Ang iba’y gawa ng tao, at ang iba naman ay dahil sa bangis
ng Kalikasan. Ito ang larawan ng aming pamilya
INSERT PICTURES kaguluhan sa Mindanao at pamilya na nakatira sa ilalim ng tulay.
Ang nasa unang larawan ay nangyari noong bata pa ako. Sabi ni Inay dalawang taong gulang
palang ako ng mangyari ito.nalaman ko ito dahil ikinuwento nila. Napakarami raw ng
naapektuhan ng gulo ng Mindanao.
Subalit ang gulo sa aming bayn ay nagpaulit ulit. Noong nakaraang taon ay muling sumiklab ang
kaguluhan at nadamay pati an gaming paaralan. Nasunog ito kasama pa ng ibang bahay at gusali.
Ang aming klase ay pansamatalang ginagawa sa ilalim ng dampa habang itinatayong muli ng
pamahalaan an gaming silid aralan. Sapagkat wala na kaming bahay na matitirahan kaya
napilitan kami ditto upang makaiwas kami sa kaguluhan at makapagpatuloy kaming
magkakapatid ng pag-aaral.
Dahil wala kaming bahay, natutulog kami sa ilalim ng tulay kasama ang iba pang biktima ng
iba’t ibang kalamidad. Naglalatag kami ng karton at banig sa aming kariton. Nagtitiis kaming
mabasa lalo na kapag umuulan.
Upang matustusan ang aming pangangailangan sa araw araw ay nangongolekta ng plastic at bote
an gaming mga magulang mula sa tambak na basura. Ibinibenta nila ito sa junk shop upang may
maibili ng ulam at bigas.
Nag aaral akong mabuti sapagkat nais kong matupad ang aking pangarap sa buhay. Nais ko ding
makatulong sa aking mga magulang. Kapag walang pasok nagtitinda ako ng basahan sa kalye,
nag iingat naman ako dahil yun palagi ang bilin sakin ng aking mga magulang. Naniniwala din
ako na pagpapalain kami ng Diyos sapagkat nagsisikap kami at naghahangad ng mabuti sa aming
kapuwa.
Ipinagdarasal ko din n asana magkaroon ako ng kaibigan dito.
Tanong:
1. Ano ang iyong naramdaman sa nakita mong larawan? Naawa ka ba sa kanila? Bakit? Ano
ang maaari mong gawin para sa mga katulad ni Paola?
2. Kung isa ka sa kanila, ano ang iyong mararamdaman? Kanino ka hihingi ng tulong?
Group 123
Ngayon naman ay bumuo ka ng isang plano kung paano ka makakatulong sa kanila.
GAWAIN
Maglaro tayo ng “REGALO’T HAGDAN” . Bumuo ng apat na grupo.
PANUTO NG LARO:
1. Pumunta sa iyong pangkat/grupo

2. Bawat miyembro ay bibigyan ng isang pirasong papel na hugis bilog. Ito ang
magsisilbing butil mo sa paglalakbay sa “Regalo’t Hagdan”.
3. Gamit ang dice ihahagis ito ng bawat miyembro, upang malaman kung pang ilan sya sa
pila ng mga aakyat sa Regalo’t Hagdan.
4. Ilagay angiyong butil s ataman bilang ayon sa lumabas nang ihagis ang dice. Kung
dalawang tuldok (dots) ang nasa ibabaw ng dice dapat ang iyong butil ay aakyat sa
ikalawang kahon.
5. Basahin ang nasa kahon. Ayon sa iyong sagot maari ka namang umakyat sa ibang kahon.
6. Ang lider ang makapagsasabi kung saang kahon ka makapupunta ayon sa iyong sagot.
7. Ang mag-aaral na unang makaakyat sa kahon bilang 25 ang siyang mananalo.
8.
MAPA ng “Regalo’t Hagdan”
21 22 23 24
25
20 19 18 17 16
11 13 14 15
12
10 9 8 7 6
1 3 4 5
2
25
21 22 24
23 Kahanga hanga
Walng aalalay sa Bakit kailangang Paano
ka ! ipagpatuloy
lola na tatawid sa tumulong sa maipapakita ang
mo ang isang
kalye. Anon ang nangangailangan pagigig bukas
pakamabuting
gagawin mo? ? palad?
Pilipino
16
20 19 Sa bahay ninyo
17
inimbak ang relief
Kalian maaaring May maitutulong goods para sa mga
18 Sorry, kailangan
ipakita ang ka ba sa mga nasalanta ng
mong bumaliksa
pagiging bukas nasalanta ng bagyo. May
kahon bilang 11.
palad? bagyo? Ano ito? nagustuhan kang
laruan, ano ang
gagawin mo?
12
13 15
11 Ano ang gagawin 14
mo sa natirang Sorry, kailangan Maaari kang
pera sa iyong mong bumalik sa umakyat sa kahon
baon? Bakit ito kahon 6. 23
ang gagawin mo?
7
10
9 May outreach
Magbiagay ng 8 6
program ang
isang bagay na
Kanino ka dapat iyong paaralan
kaya mong ibigay
tumulong? para sa mga
sa mga nasalanta
nasunugan. Alin
ng bagyo.
sa iyong
mahahalagang
gamit ang kaya
mong ibigay?
2 3
4
5
1 Paano mo May batang
Magbigay ng
matutulungan ang walang pagkain
isang bagay na Ano ang gagawin
Maaari kang isang tinderang sa oras
kayang mong mo kapag may
umakyat sa nakita mong ngmeryenda at
gawin para sa batang nadapa sa
kahon 8 kinukupitan ng nasa sulok lang.
mga nasalanta ng kalye?
mga paninda ng ano ang gagawin
bagyo.
isang bata? mo?
PAGSUSURI:
1. Ang lahat ba ay nagtulungan sa gawaing ating ginawa?

2. Ano ang naramdam mo habang naglalaro ng regalo’t hagdan? Nasiyahan ka ba?
Ipaliwanag.
3. May napulot ka bang magandang aral sa gawaing ito?
PAGPAPALALIM :
Hindi lamang sa pamamagitan ng pakikipag kapwa tao ang makakapagsabi na tayo ay isang
mabuting Pilipino. Bukod sa pakikipag kapwa tao, magbigay ng katangian na nagsasaad ng isang
pagkamabuting Pilipino.
1. Makadiyos
2. Magalang
3. Matulungin
4. Maaalalahanin
5. May mabuting pangtanggap at pakikitungo
6. Pagiging mapagmahal sa Pamilya at Bansa
7. Pakikipagkawang gawa
Halimbawa na nagpapakita ng Pagkamabuting Pilipino:
 Libo – libong tao ang nasawi nang manalasa ang Bagyong Yolanda. Maraming bahay at
gusali ang gumuho. Sa kabila nito, hindi nangamba ang mga Pilipino na sila ay
pababayaan ng Diyos.
 Kung mapansin ng iba na ikaw ay may hinahanap na lugar, nag – aalok silang tulungan
ka. Kung may dala kang mabigat, hindi mon a kailangan humingi ng tulong, may mga
nakahandang mag-alok nito sa iyo likas ito sa ating mga Pilipino.
 Hindi nagdalawang isip si Joan Encallado, isang Pilipinong nakatira sa Canada, na ibalik
ang halagang $100, 000 sa bangkong nagkamali na ideposito ito sa kanyang savings
account.
 Si Joshua ay galing sa eskwelahan, sa kanyang pag-uwi ay nagmano sya sa kanyang mga

magulang at sa mga nakatatandang tao sa bahay nila.
 Gumising ng maaga si aling Tasing para ipagluto ng almusal ang kanyang anak at asawa.
Bago umalis ang kanyang mga anak at ang kanyang asawa ay pinabaunan nya ito ng
pagkain, at pagmamahal.
PAGLALAPAT:
Ipangkat ang klase sa tatlo.
Pangkat 1- gumawa ng isang kwento ng tungkol sa Pakikipagkapwa Tao
Pangkat 2 – gumawa ng kanta na tungkol Pagkamabuting Pilipino.
Pangkat 3 – role playing ng Pakikilahok
PAGTATAYA :
Lagyan ng kung ang pangungusap ay nagpapakita ng Pagkamabuting Pilipino, at X kung

hindi nito ipinapakita.
_____________1. Nagmano si Joshua sa kanyang mga magulang pagkagaling nito sa
eskwelahan.
_____________ 2. Tinulungan ni Rose sa pag-aayos ng nasirang parol si Maria.
_____________3. “Ana tulungan mo ko sa mga pinamili ko”- nanay
“kaya mo na yan Inay!!!”
_____________4. “kumain ka na ba Anak?”
“hindi pa!”
_____________5. Pumunta si Lily at ang kanyang pamilya sa simbahan, para magdasal at

magpasalamat sa Diyos.
Takdang Aralin:
Magsulat ng talaarawan , ilagay ang iyong mga natutunan at ang iyong isasagawa para
makatulong sa ibang mga nakararanas ng kalamidad.
REPUBLIKA NG PILIPINAS
PAMANTASANG NORMAL NG PILIPINAS
ANG PAMBANSANG SENTRO SA EDUKASYONG PANGGURO
South Luzon Campus
Banghay Aralin sa Edukasyon Sa Pagpapakatao
Baitang 5
Inihanda ni: Nerrily R. Liaga
Layunin
Nakikilala ang masusi at matalinong pagpapasya para sa
kaligtasan
Pandamdaming mga saloobin
Nakapipigil ng masamang gawain

Pagkakaugnay ng Kaisipan at Pagkilos
Pamagat Masusi at Matalinong Pagpapasya para sa Kaligtasan

LC#2 Nakasusunod ng may masusi at matalinong Pagpapasya
para sa kaligtasan.
Mga Pagpapahalagang
Disiplina
Ituturo
Dimensyon
Intellectual
Truth and Tolerance
Kaugnay na
Pagpapahalaga
Critical thinking
Sanggunian ESP 5 Kagamitan ng Mag-aaral

Mga kagamitan Visual Aids
LUNSURAN :
1. Panalangin
2. Pagbati
3. Review
4. Checking of Assignments
PAGGANYAK :
Ang lahat ng estudyante ay bibigyan ng candy na nasa isang bote o garapon na may nakadikit na
sticker na STOP. Dito masusukat ang matalinong pagpapasya ng bawat estudyante kung sa
pagtatapos ng aralin ay kakaininin ba nila ang candy o hindi.
Magpapalabas ng isang video clip na tungkol sa pagsunod sa mga alituntunin.
Tanong :
1. Ano ang ipinapakita sa napanuod ninyong video clip?

2. Sa tingin nyo ba ay tama ang mga ginagawa ng tao ? bakit oo? Bakit hindi?
GAWAIN: Jumble Letters
Panuto : tumingin sa ilalim ng mesa, ang bawat letrang nakikita nyo ay hanapin ang kakulay
(pink, green , blue). Matapos hanapin ang kakulay ng papel, tumingin sa pisara at tingnan ang
tanong na kakulay ng mga hawak na papel. Sagutan ito sa pamamagitan ng pagbuo ng salita.
PAGSUSURI
1. Ano ang napapansin nyo sa mga salitang nakapaskil sa pisara?

2. Tama ba nasundin ang mga iyan? Bakit ?
3. Mayroon pa ba kayong nalalaman na mga alituntunin na dapat natin malaman?
PAGPAPALALIM
Ang pagsunod sa mga alituntunin o ipinaguutos ay simleng bagay lang kung atin itong
titingnan, pero marami pa rin ang nahihirapan sundin ang mga ito dahil sa pansariling kasiyahan.
Ang Disiplina ay kakambal ng kabutihan. Ang taong may disiplina ay gumagawa ng mabuti at
mainam para sa lahat. Ang taong may disiplina ay kahanga hanga at mayroon ding maayos na
kinabukasan. Ang pagkakaroon ng pansariling disiplina ay bunga ng positibong pagtugon sa
kung anong magandang ibinubulong ng sariling konsensya. Kapag ang lahat ng tao may
disiplina, magdudulot ito ng katiwasayan sa lipunan at lubos na kaunlaran ng bansa.
Isa sa halimbawa ng isang may matalinong pagpapasya ay ang pagkakaroon ng matalino at

masusing pagpapasya sa panonood sa telebisyon, pakikinig ng radio, o pagbabasa ng mga
malalaswang babasahin.
Bilang isang mabuting mamamayan, dapat kang maging mapili pagdating sa libangan. Hindi mo
basta sinusunod ang sinasabi ng iba na panoorin mo, basahin mo, o pakinggan, dahil maraming
libangan sa ngayon ang nagtatampok ng seksuwal na imoralidad, karahasan, at espiritismo -mga
bagay na dapat mong iwasan.
Ang Lupon sa Pagrerepaso at Pag-uuri ng Sine at Telebisyon o Movie and Television Review
and Classification Board (MTRCB) ay ang ahensiya ng pamahalaan ng Pilipinas na responsible
sa regulasyon ng telebisyon at pelikula , pati na rin ang sari-saring uri ng de – bidyong medya ,
na makikita at/o ikinakalakal sa bansa.
Ang pagkakaroon ng bukas na isipan sa mga pangyayari na ayon sa iyong napapanuod ay
tumutulong sa atin na makapagpasya nang matibay at tama. Ang tamang gabay at patnubay ng
magulang sa mga bata ay kailangan. Nasa atin na ang pagsunod upang hindi tayo mapahamak.
Ilan lang sa mga sitwasyon na may masusi at matalinong pagpapasya ay ang pagsunod sa ilang
batas ng ating lipunan. Ang pagtawid sa tamang tawiran at ang hindi pagtatapon ng basura sa
kahit saan.
Halimbawa :
 Nakita mo ang iyong kaklase na nagbabasa ng malalaswang babasahin, at nang makita ka

nya, inakit ka niya na magbasa din ng mga ito. Tumanggi ka at pinagsabihan siya at
ipinaliwanag mo ng maayos kung ano ang maidudulot nito sa kanya.
 Sa iyong pag uwi, kasabay mo ang iyong mga kaklase. Tumawid sila sa hindi tamang
tawiran, niyaya ka dinnilang tumawid doon, hindi ka tumawid dahil alam mong mali iyon
at alam mong may pwedeng mangyaring masama kapag tumawid ka doon. Ang ginawa
mo ay nagpatulong ka sa brgy. Tanod na tumawid sa tamang tawiran. Nang nakatawid ka
na, pinaliwanag mo iyon sa iyong mga kaklase, at sinabi mo rin ang pwedeng mangyari
kapag inulit pa nila iyon.
 Kumain si jelly ng kendi, hindi nya alam kung san nya itatapon ang balat ng kending
kanyang kinain, lumingon sya sa knyang paligid ngunit wala syang nakitang basurahan.
Sa halip na itapon nya ito sa daan, inilagay nya ito sa bulsa ng bag nya.
PAGLALAPAT
Ipangkat sa 3 ang klase.
Pangkat 1 – gumawa ng isang mahikling kwento na nagpapakita ng matalinong pagpapasya.
Pangkat 2 – gumawa ng komiks na nagpapakita ng may masusi at matalinong pagpapasya.
Pangkat 3 – gumawa ng poster na nagpapakita ng matalinong pagpapasya para sa kaligtasan.
PAGTATAYA
PANUTO: Lagyan ng ang patlang kung ang pangungusap ay nagsasabi ng matalinong

pagpapasya at kung hindi.
______________1. Hindi ko sinisira ang bagay na mayroon ang kaklase ko.

______________2. Gustong gusto kong nanunuod ng may karahasan.
______________3. Nagtatapon ako ng basura ko sa tamang tapunan.
______________4. Hindi ako tumatawid sa hindi tamang tawiran.
______________5. Naliligo kami sa ilog kahit na may nakalagay dito na “BAWAL MALIGO
DITO”.
TAKDANG ARALIN
Maglista ng mga dapat sundin kung may darating na kalamidad.
Outline
ESP 5
EsP5PPP- IIIa-23
LC 19.1: Nakikisama sa Kapwa Pilipino
Ano ang kahulugan ng Pakikisama?
Ito ang pinagdaupang na pakikiisa at pagsama para makatulong; tanda ng pagnanais at abilidad
na makiaayon at tumulong sa kagalingan ng karamihan; bilang kooperasyon, isinasantabi ang
pagiging makasarili at nakatuon lamang sa pagtulong sa ikakaunlad ng samahan; magkatuwang,
magkasamang nagtutulungan para matupad ang mga lunggati.
Ilang bahagi ng mabuting Pakikisama
BUSILAK
Sa pakikisama, ipadama ang iyong tunay at likas na mabuting pag-uugali. Ito ang busilak na
damdamin na nasa kaibuturan ng iyong puso. Mangusap nang may integridad. Walang itinatago
o pagkukunwaring namamagitan sa anumang karelasyon o kausap.
BAYANIHAN
Sa anumang Gawain na kailangan ang maramihang paggawa, wala ng makakahigit pa sa

bayanihan. Isa itong kaugaliang Pilipino na nakaugat na sa ating kamalayan.
PAKIKIPAGDAMAYAN
Ang ganitong uri ng pakikisama ay makikita sa magkapwa. Halimbawa nito ay kapag may patay,
makikitang ang mga kaibigan ng pamilya ng namatayan ay nakikipaglamay upang maipakita ang
kahalagahan ng taong namatay.
UTANG na LOOB
Kapag may naitulong ang iyong kaibigan o kapamilya man, kailangan mong tumabasan mo rin
ito. Dahil tinulungan ka, tumulong ka rin. Maging mabait sa kapwa ng sa gayon ay marami kang
matatakbuhan sa oras ng iyong pangangailangan. Ngunit may mga taong sadyang hindi na
humihingi ng kapalit dahil ito ay bukal sa kanilang loo bang magbigay.
Bakit mahalaga ang pakikisama?
 Ang lahat ng may pakikisama ay madaling makakahingi ng tulong sa oras ng

pangangailangan.
 Ang pakikisama ay walang hinihintay kabayaran. Ang pagtulong sa kapwa ay
kinaugaliaan na ng maraming mga Pilipino. Ang makitang masaya at nasa mabuting
kalagayan ang kapwa dahil sa iyong pagtulong ay sapat ng kapalit.
 Dito masusukat ang tunay na pagkakaibigan ng bawat isa.
 Sa pakikisama mo rin malalaman kung sino ang iyong tunay na kaibigan na handing
magmalasakit ng tulong sa iyo.
EsP5PPP- IIIa-23
LC 19.2: Tumulong/lumahok sa Bayanihan
Ano ang Bayanihan?
Ang “Bayanihan” na isang bahagi ng ating kultura na msasabing makaluma o tradisyunal, dahil
sa panahong nagsimula ito. Ang konseptong bayanihan ay ang sama-samang pagtutulungan ng
magkakapitbahay o mga magkakabarangay sa pagbuhat at karaniwang paglipat ng isang bahay,
na noon ay kubo na gawa sa nipa at iba pang magagaan na materyales, ng kanilang kasamahan
patungo sa isang bagong pwesto.
Bayanihan Noon at Ngayon
 Noong kapanahunan pa ng mga lolo’t lola natin ay uso ang pagbubuhat ng mga bahay.
Nagtutulungan sila upang maitaguyod ang kanilang mga gusto at tinutulungan ang mga
nangagailangan.
 Ngayon, hanggang larawan nalang ang mga eksenang iyon o kung may unos o trahedya.
Halimbawa nalang nito ay kapag may binagyo sa isang lugar. Doon na lamang makikita
ang pagbabayanihan.
Layunin ng Bayanihan ay di naiiba sa tunay na kahulugan nito. Pagtutulungan, pagkakapit-bisi,
pagkakaisa sa ilalim ng isang layunin, ang itaguyod at panatilihin ang kalayaan, sigla at saya ng
mga Pilipino na naninirahan ditto sa Pilipinas. Maihahalintulad ang pagbabayanihan sa kawayan.
Dahil ang kawayan hindi tumutubong mag-isa, parang ang bayanihan hindi kaya ng nag-iisan
ang isang pangyayari na kailangan ng tulong.
Mga kaugnay na pagpapahalaga
Sa bayanihan ay may sistemang pagtutululngan ang mga magkakaibigan at magkakamag-

anak. Ang isang tao ay may katangian ng may halaga o values. Isa na ditto ang Act of Loving o
kilos na may pagmamahal. Sa pamamagitan ng pagmamahal nabubuo ang bayanihan.
Dahil sa pagkamalasakit at pagsasakripisyo sa isat-isa nabubuo dito ang bayanihan at

nagtutulong tulong upang makabuo ng isang mapayapa at maunlad na bansa.
EsP5PPP- IIIa-23
LC 19.3: Magiliw na Pagtanggap ng Panauhin
 Ang hospitality o magiliw na pagtanggap ng bisita ng mga Pilipino ay siyang maganda at

bahagi ng ating kultura at kaugalian.
 Ang mga Pilipino ay kilala sa pagiging “hospitable” sa mga panauhin sa bahay.

Pinaghahandaan nila ng masarap na pagkain at tinatanggap nila ng maayos ang kanilang
mga bisita.
Bakit naghahanda ang mga Pilipino tuwing may parating na bisita?
Karaniwang naghahanda ang mga Pilipino sa tuwing may bisitang parating sa kanilang bahay
upang ito’y masiyahan o magalak. Nagbibigay tayo ng regalo lalo na kung kamag anak natin o
kaibigan nating matalik ang dumalaw. Kung minsan, inaalok natin sila ng tinapay, softdrinks at
iba pa. Kapag naman malayo ang kanilang uuwian ay pinapatulog muna natin sila sa ating bahay.
Paano ba makipagkapwa-tao o tumanggap ng bisita ang mga Pilipino?

Mainit tumanggap ng bisita ang mga Pilipino. Ipagluluto pa ang mga panauhin ng pinakamasarap
na pang-ulam kahit na nagsasalat. Ayaw na ayaw nilang mapapahiya sa bisita o makita itong di
panatag ang loob. Maging ang mga turista na galing sa ibang bansa ay dinadayo ang Pilipinas
upang makita ang kagandahan ng sariling atin. Maipapakita ang mainit na pagtanggap dahil sa
pagbaba ng mga dayuhan sa eroplano ay may mga nakaabang na Pilipino upang aliwin ang mga
bisita. Nayong sumayaw sila at nakaabang ang mga banda na ang gamit na instrument ay gawang
Pilipino
“Ang pangunahing layon nila ay masiyahan ang bisita”
EsP5PPP- IIIa-23
LC 20: Nakapagpapamalas ng Pagkamalikhain sa Pagbuo ng mga Sayaw, Awit, at Sining

gamit ang anumang multimedia o teknolohiya.
Ano ang pagkamalikhain?
Ito ay ang kakayahang lumikha o gumawa ng iba’t ibang bagay, kaisipan o paamaraan.
Bakit kailangan ipamalas ang pagkamalikhain?
Likas sa mga Pilipino ang pagiging malikhain kahit sa anumang uri ng sining maging sa awit at
sayaw. Isang kasanayan ang pagiging malikhain, ito ay makakatulong o magiging susi ang
pagiging malikhain sa tagumpay, propesyon at sa personal na buhay.
Paano maipapamalas ang pagkamalikhain sa;
Sayaw: Naging tanyag ang El Gama Penumbra dahil sila ang nanalo sa Pilipinas Got Talent at
sila rin ang nagrepresenta ng ating bansa sa larangan ng Sayaw. Dahil sa kakaibang ideya na
nilikha nila (Shadow Play) nanalo sila sa mga patimpalak. Ang grupong ito ay kakaiba dahil sa
nakakabuo sila ng mga uri ng bagay gamit lamang ang sarili at ito ang nagiging anino sa
paningin ng manunuod.
Awit: Si Maria Ligaya Carmen Imutan Salonga ay mas kilala bilang Lea Salonga. Una
siyang nakilala sa The King and I ng Repertory Philippines noong siya’y pitong taong gulang pa
lamang. Sa edad na sampung taon, inirekord ni Lea ang awiting Small Voice. Iyon ang naging
simula ng kanyang karera bilang isa sa mga sikat na aktres at mang-aawit sa Pilipinas. At dahil
nagging tanyag sya, maraming kanta at album ang kanyang nagawa dahil sa kanyang
pagkamalikhain sa paggawa ng mga kanta.
Sining: Sa larangan ng Sining, maraming Pilipino ang nagging tanyag isa na dito si Fernando
Amorsolo. Mahilig siyang gumuhit ng mga larawan noong bata pa siya na ginagamit lamang ang
lapis at papel. Karamihan sa mga iginuguhit niyang larawan ay nagpapakita ng pangyayari sa
kasaysayan ng bansa. Siya ang tinaguriang Pambansang Alagad ng Sining.
Tunay ngnang malikhain ang mga Pilipino. Mula sa larangan ng Sayaw, Awit, Sining, Teatro at
Pelikula at iba pa. Dahil sa kanilang pagiging malikhain nakilala sila sa buong mundo. At tunay
na sika tang Pinoy at magpahanggang sa kasalukuyan ay patuloy pa ring umaani ng paghanga at
papuri hindi lamang sa sarili niyang bansa kundi sa buong mundo.
Paraan kung paano linangin ang pagkamalikhain sa bata;
1. Bawasan ang teknolohiya at dagdagan ng ibang kagamitang kinakailangan nila.

2. Linaging ng ibat ibang ideya at isang kapaligirang malikhain
3. Pabayaan moa ng bata na tuklasin ang sariling ideya at gusting gawin.
4. Maglaan ng oras bawat araw para sa malikhaing libangan o pampalipas oras
5. Iwasang magbigay ng material na gantimpala sa pagpapakita ng pagkamalikhain
HELE
LC#1: Wastong paggamit sa paglilinis at pag-aayos ng sarili
 Mga kagamitan sa Paglilinis at Pag-aayos ng sarili
Kagamitan para sa Buhok
 Shampoo– ito ay nagbibigay ng kaayaayang amoy sa ating buhok. Ito rin ang nag-aalis
ng mga kumapit na dumi o alikabok sa ating buhok.
 Suklay o Hairbrush– ito ay ginagamit sa pagsusuklay ng ating buhok upang matanggal
ang mga buhol-buhol o gusot sa ating buhok.
 Mga pamuyod- Hairband, headband, clip, goma at maraming pang iba na uri ng
pamuyod. Ito ay ginagamit upang nasa ayos ang buhok at ng magandang tingnan.
Kagamitan para sa Kuko
 Panggupit ng kuko o Nailcutter – ito ay ginagamit sa pagpuputol o paggugupit ng kuko

sa kamay at paa. Dapat pantayin ang kuko na ginupit gamit ang nail file o panliha.
 Pangkikil– Ginagamit upang maayos ang korte at kuminis ang gilid ng kukong ginupit.
 Brush para sa kuko– gingamit sa pagtatanggal sa mga duming sumisingit sa loob ng
kuko.
Kagamitan para sa Bibig at Ngipin
 Sipilyo – ito ay ginagamit kasama ang toothpaste para linisin at tanggalin ang mga
pagkain na dumikit o sumingit sa pagitan ng mga ngipin pagkatapos kumain.
 Toothpaste – napipigilan nito ang pagdami ng mikrobyo sa loob ng bibig. Pinatitibay
nito ang mga ngipin upang hindi ito mabubulok.
 Mouthwash o pangmumog – ginagamit ito upang lalong makatulong sa pagpapanatili
ng mabangong hininga. Ito rin ay nakatutulong sa pagpupuksa sa mga mikrobyong
namamahay sa loob ng bibig sanhi ng mabahong hininga.
Kagamitan para sa Katawan
 Sabong Pampaligo – ito ay nag-aalis ng dumi at libag ng katawan at nagbibigay ng

mabango at malinis na amoy sa buong katawan.
 Panghilod– ginagamit ito upang maalis ang mga libag sa katawan.
 Tuwalya – ito ay ginagamit na pamunas sa buong katawan pagkatapos maligo para
matuyo.
 Bimpo – ito ay ikinukuskos sa buong katawan upang maalis ang libag sa ating buong
katawan.
LO: Mga gabay at paraan sa Pangangalaga ng Sarili
Paglilinis sa Sarili
May kasabihan tayo na “Ang Kalusugan ay Kayamanan”. Mapananatili natin na malusog an

gating katawan kung tayo ay naliligo, nagsusuklay ng buhok, nagsisipilyo ng ngipin, at gagawin
ang mga gawaing pangkalusugan araw-araw.
1. Pagligo
Dapat ugaliing maligo araw-araw para manatili tayong malinis. Gumamit ng sabon sa buong
katawan. Gumamit ng shampoo na akma sa klase ng buhok mo. Bago matulog sa gabi, ugaliin na
malinis ang katawan upang maging presko ang katawan.
 Paraan ng pagligo
Buksan ang gripo. Basain ang katawan. Gumamit ng sabon at ipabula gamit ng kamay. Tutukan
ang mukha, teanga, leeg, braso, kamay, singit, dibdib, tiyan, hita, at talampakan. Magbanlaw,
pagkatapos ay magshampoo, maglagay ng konti nito sa tabo na may konting tubig at ilagay sa
buhok. Masahiin, lalo na ang anit. Pagkatapos ay banlawan. Tuyuin gamit ang malinis na
tuwalya. At magbihis na.
2. Pagsisipilyo ng Ngipin
Ang pagsisipilyo ng ngipin pagkatapos kumain ay makatutulong ng Malaki upang maiwasang

masira o mabulok ang mga ito. Ang bulok na ngipin ay nagiging sanhi ng mabahong amoy sa
bibig. Gumamit ng toothpaste para mapigilan ang pagdami ng mikrobyo sa bibig.
Ugaliing magsipilyo ng ngipin sa umaga, tanghali at gabi pagkatapos kumain. Ang dila at
ngalangal ay dapat ding sipilyuhin.
2.1 Paraan ng Pagsisipilyo

Kumuha ng isang basong tubig. Hugasan ang sipilyo at lagyan ng toothpaste. Isipilyo ito sa
ngipin hanggang sa bumula ang toothpaste. Sepilyuhin nang pataas at pababa ang mga ngipin sa
harap. Sipilyuhin ding mabuti ang mga pagitan ng ngipin at ang mga sulok at gilagid. Matapos
padaanan ng pangsipilyo ang mga ngipin. Magmumog ng tubig hanggang mawala ang bula sa
bibig.
3. Wastong Pangangalaga ng Kuko
Mahalagang panatilihing malinis ang mga kuko sa paa at kamay. Iwasang isubo ang mga daliri
sa bibig lalo na kung marumi ang kuko. Gamit ang nail cutter, gupitin ang mga kuko sa kamay at
paa, isang beses sa loob ng isang linggo.
3.1 Paraan ng pangangalaga sa kuko
Ugaliing tingnan palagi ang kuko kung ito ay mahaba na at kung madumi na. Kumuha ng pang
gupit sa kuko. Isa isahing gupitin ang mahahabang kuko ng may wastong haba. Ingatang magupit
ang balat sa daliri dahil ito ay masakit.
Mga gabay sa paglilinis ng sarili
1. Maghilamos ng mukha pagkagising sa umaga at bago matulog sa gabi. Dalasan ang

paglilinis ng mukha kung malangis ang balat para maiwasan ang pagkakaroong
taghiyawat.
2. Mag-ehersisyo araw-araw. Ito ay tumutulong sa mabilis na pagtunaw ng
pagkain,pagbabawas ng dumi, maayos na sirkulasyon at matibay na kalamnan.
3. Kumain ng sapat sa tamang oras. Ang pagkaing masustansiya ay kailangan ng katawan
para mapanatiling malusog.
4. Uminom ng anim hanggang walong basong tubig araw-araw. Ang katawan ay
nangangailangan ng tubig para lumabas ang mga dumi sa loob ng katawan.
5. Sipilyuhin ang ngipin lalo na matapos kumain. Para masigurong walang sira ang mga
ngipin, bumisita sa Dentista dalawang beses o mahigit sa isang taon.
6. Maghugas ng kamay matapos at bago kumain at tuwing manggagaling sa palikuran.
7. Maligo araw-araw. Nakagagaan at nakakaginhawa ng pakiramdam ito sa simula ng iyong
araw at makakaiwas pa sa pagkakaroon ng di kanais nais na amoy.
8. Alagaan ang buhok. Magsyampo tatlong beses o higit pa sa loob ng isang linggo.
9. Suklayin ang buhok. Gumamit ng brush para kumintab ito at matanggal ang dumi sa anit.
10. Putulan at linisan ang kuko sa kamay at paa.
11. Hugasan ang mga paa araw-araw bago matulog.
12. Matulog sa tamang oras. Iwasang magpuyat para maging masigla ang katawan at pag-
iisip at mapanatili ang makinis na balat.
LO: Paraan ng Pagpapanatili ng Malinis na Kasuotan

Bakit kailangan ng malinis na kasuotan?
Ang malinis na kasuotan ay nagsisimbolo ng kalinisan at ng iyong personalidad. Magsuot

ka ng malinis na mga kasuotan para maging kaaya ayang tingnan. Ang batang malinis ay
kinagigiliwan ng lahat. Mabikas ang tindigan. Nagkakaron ng maraming kaibigan. At higit sa
lahat ang malinis na kasuotan ay isang paraan upang makaiwa sa mga mikrobyo.
1. Bago matulog, tiyakin na ang damit na isusuot kinabukasan ay handa na.

2. Kung may punit o sira ang iyong kasuotan, kumpunuhin agad ito.
3. Tiyakin na nakapaligo muna bago magsuot ng malinis na damit.
4. Iwasan ang pag-upo sa maruruming lugar.
5. Iwasan ang pagpahid ng kamay at bibig sa damit.
6. Kung maghuhubad o magsusuot ng damit, ingatang huwag mabanat, matastas o
marumihan ito.
7. Pahanginan ang hinubad na damit bago ito ilagay sa ropero. (Ropero – lagayan ng
maruruming damit)
Mga Gawain sa Pangangalaga ng Kasuotan
 Pag-aalis ng Marka at Mantsa – para mag mukang malinis ang ating damit.
 Pagsusulsi/ Pagtatagpi- para di makita ang punit o sira ng ating damit.
 Paglalaba – para maalis ang dumi at amoy ng damit.
 Pamamalantsa- para hindi gusot tingnan ang mga damit.
 Pag-aalis ng Marka at Mantsa – para mag mukang malinis ang ating damit.
Tandaan: Ang kasuotan at kagamitan ay magtatagal at laging magagamit nang maayos kapag
pinangangalagaan ng husto.
LO: Nasusunod ang Iskedyul ng Paglilinis at Pag-aayos ng Sarili
1. Ugaliing maligo araw-araw

2. Pagpapalit ng alinis na damit araw-araw
3. Pagsisipilyo ng ngipin pagkatapos kumain
4. Pagtulog ng walo hanggang sampung oras sa loob ng isang araw.
5. Paglalaan ng sapat na oras sa paglalaro o pageehersisyo.
Morning
5:30am-6:00am—Magligpit ng higaan
6:00am-6:45am– kakain ng agahan. Magsisipilyo pagkatapos kumain
6:46am- 7:30am– magliligpit ng mga kagamitang nakakalat.
7:31am-8:00am– maglaro o mag- ehersisyo
8:00-9:00 am–magpahinga, pagkatapos ay maligo ng maigi
9:01am-10:30– tumulong sa gawaing bahay upang mapanatili ang kalinisan
10:31am-11:00am – magtanghalian at magsipilyo pagkatapos kumain.
Afternoon
11am-11:30am- Magpahindag bago matulog
11:31am-2:30pm- matulog ng mahimbing upang lumaki
2:30-3:15pm- merienda time
3:15pm-4:45pm-gagawa ng mga assignments at mag-rereview
5pm-6pm- tumulong sa gawaing bahay
6:01pm-7pm- Maghahapunan tapos magsipilyo ng ngipin
7pm-7:30pm- magtimpla ng gatas at inumin
7:31pm-8:45pm- Manuod ng T.V at balita
9:00pm-5:00am Matulog ng mahimbing
Ang iskedyul ay mahalaga sa bawat isa upang hindi masayang ang oras sa mga bagay na hindi
naman kailangang tapusin o gawin. Nangangahulugang ang iskedyul ay dapat sundin para sa
ikakabuti. At ang pagaayos sa sarili ay mainam upang maging kaaya-aya tingnan sa mata ng
ibang tao. Maging disiplinado upang masunod ang iskedyul na nakatala.
Lesson Plan
Banghay Aralin sa Home Economics and Livelihood Education V
Inihanda Ni: Ian Jeffrey Pedrezuela

· Nakapagtatala ng gabay at paraan sa Pangangalaga ng
Sarili
Layunin · Nakapagpapahalaga sa sarili gamit ang gabay at paraan.
· Naisasagawa ang kasanayan sa pangangalaga sa sarili sa
pang’araw-araw na pamumuhay sa pamamagitan ng isang dula.
Pamagat Pangangalaga sa Sarili
Batayan ng Pagkatuto LC #1: Mga gabay at paraan sa Pangangalaga ng Sarili
Mag Pagpapahalaga
Health and Harmony with nature
Ituturo
Dimensyon Physical
Buod na Pagpapahalaga Holistic health
Cleanliness
Physical fitness
Kaugnay na Pagpapahalag
Reverence and respect for life
Environmental Care
Sanggunian Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan EPP5
Mga Kagamitan Internet, computer, projector, piktyur
Panalangin
Pagbati
1. Lunsaran Pagtsetsek ng liban at hindi liban sa klase
Pagbabalik tanaw sa nakalipas na aralin
Pagsasagot ng takdang aralin

Matapos ito ay sasagutin ng mga magaaral ang mga katanungan:
2. Pagganyak
1. Ano ang nakikita mo sa larawan?
Ang guro ay
2. Mahalaga baa ng pangalagaan ang sarili?
magpapakita ng larawang
patungkol sa
3. Bakit mahalaga na pangalagaan ang sarili?
“Pangangalaga sa Sarili”
4. Paano mapapangalagaan ang sarili?
3. Gawain Panuto: Gawin ang mga sumusunod
1. Kumuha ng kapareha
2. Lahat ng nasa gawing kanan ay magkukunwaring nanay at ang

nasa gawin kaliwa ay magkukunwaring anak
3. Lahat ng anak ay ipapakita sa nanay kung paano linisan at

ayusin ang katawan bago pumasok sa paaralan
4. Lahat ng nanay ay pagmamasdan ang anak kung paano

maglinis at magayos ng sarili.
5. Isusulat ng nanay sa kuwaderno kung paano isagawa ang

gawain
6. Pagkatapos magpalitan ng role ang magkapareha.

Matapos ang gawain sasagutin ng mga mag-aaral ang mga
1. Maayos bang nagampanan ang mga gawain?

2. Ang pagligo ba araw-araw ay nakakatulong upang makaiwas sa
4. Pagsusuri sakit? Bakit?
3. Ang pagpapanatili ng malinis na katawan ay magiging

maaliwalas ba sa iyong pakiramdam? Bakit?
4. Bakit ginagawa ang pangangalaga sa Sarili?
Paglilinis sa Sarili
5. Paglalagom/
May kasabihan tayo na “Ang Kalusugan ay Kayamanan”.
Pagpapalalim Mapananatili natin na malusog an gating katawan kung tayo ay
naliligo, nagsusuklay ng buhok, nagsisipilyo ng ngipin, at gagawin
ang mga gawaing pangkalusugan araw-araw.
1. Pagligo
Dapat ugaliing maligo araw-araw para manatili tayong malinis.

Gumamit ng sabon sa buong katawan. Gumamit ng shampoo na
akma sa klase ng buhok mo. Bago matulog sa gabi, ugaliin na
malinis ang katawan upang maging presko ang katawan.
1.1 Paraan ng pagligo
Buksan ang gripo. Basain ang katawan. Gumamit ng sabon at

ipabula gamit ng kamay. Tutukan ang mukha, teanga, leeg, braso,
kamay, singit, dibdib, tiyan, hita, at talampakan. Magbanlaw,
pagkatapos ay magshampoo, maglagay ng konti nito sa tabo na may
konting tubig at ilagay sa buhok. Masahiin, lalo na ang anit.
Pagkatapos ay banlawan. Tuyuin gamit ang malinis na tuwalya. At
magbihis na.
2. Pagsisipilyo ng Ngipin
Ang pagsisipilyo ng ngipin pagkatapos kumain ay makatutulong ng

Malaki upang maiwasang masira o mabulok ang mga ito. Ang bulok
na ngipin ay nagiging sanhi ng mabahong amoy sa bibig. Gumamit
ng toothpaste para mapigilan ang pagdami ng mikrobyo sa bibig.
Ugaliing magsipilyo ng ngipin sa umaga, tanghali at gabi pagkatapos

kumain. Ang dila at ngalangal ay dapat ding sipilyuhin.
2.1 Paraan ng Pagsisipilyo
Kumuha ng isang basong tubig. Hugasan ang sipilyo at lagyan ng

toothpaste. Isipilyo ito sa ngipin hanggang sa bumula ang toothpaste.
Sepilyuhin nang pataas at pababa ang mga ngipin sa harap.
Sipilyuhin ding mabuti ang mga pagitan ng ngipin at ang mga sulok
at gilagid. Matapos padaanan ng pangsipilyo ang mga ngipin.
Magmumog ng tubig hanggang mawala ang bula sa bibig.
3. Wastong Pangangalaga ng Kuko
Mahalagang panatilihing malinis ang mga kuko sa paa at kamay.

Iwasang isubo ang mga daliri sa bibig lalo na kung marumi ang
kuko. Gamit ang nail cutter, gupitin ang mga kuko sa kamay at paa,
isang beses sa loob ng isang linggo.
3.1 Paraan ng pangangalaga sa kuko
Ugaliing tingnan palagi ang kuko kung ito ay mahaba na at kung

madumi na. Kumuha ng pang gupit sa kuko. Isa isahing gupitin ang
mahahabang kuko ng may wastong haba. Ingatang magupit ang balat
sa daliri dahil ito ay masakit.
Mga gabay sa paglilinis ng sarili
1. Maghilamos ng mukha pagkagising sa umaga at bago matulog

sa gabi. Dalasan ang paglilinis ng mukha kung malangis ang balat
para maiwasan ang pagkakaroong taghiyawat.
2. Mag-ehersisyo araw-araw. Ito ay tumutulong sa mabilis na

pagtunaw ng pagkain,pagbabawas ng dumi, maayos na sirkulasyon
at matibay na kalamnan.
3. Kumain ng sapat sa tamang oras. Ang pagkaing masustansiya

ay kailangan ng katawan para mapanatiling malusog.
4. Uminom ng anim hanggang walong basong tubig araw-araw.

Ang katawan ay nangangailangan ng tubig para lumabas ang mga
dumi sa loob ng katawan.
5. Sipilyuhin ang ngipin lalo na matapos kumain. Para

masigurong walang sira ang mga ngipin, bumisita sa Dentista
dalawang beses o mahigit sa isang taon.
6. Maghugas ng kamay matapos at bago kumain at tuwing

manggagaling sa palikuran.
7. Maligo araw-araw. Nakagagaan at nakakaginhawa ng

pakiramdam ito sa simula ng iyong araw at makakaiwas pa sa
pagkakaroon ng di kanais nais na amoy.
8. Alagaan ang buhok. Magsyampo tatlong beses o higit pa sa

loob ng isang linggo.
9. Suklayin ang buhok. Gumamit ng brush para kumintab ito at

matanggal ang dumi sa anit.
10. Putulan at linisan ang kuko sa kamay at paa.
11. Hugasan ang mga paa araw-araw bago matulog.
12. Matulog sa tamang oras. Iwasang magpuyat para maging

masigla ang katawan at pag-iisip at mapanatili ang makinis na balat.
I-grupo ang klase sa lima (5) at hayaan silang gumawa ng maikling
skrip at ang ginawa nilang skrip ay gagampanan nila gamit ang mga
6. Paglalapat
gabay at paraan ng paglilinis sa sarili sa loob ng tigsasampung
minuto. (Role Play)
Anong mga gawain ang kailangang sundin upang mapanatili ang
7. Pagtataya Pangangalaga sa Sarili? Gawin ito sa pamamagitan ng
pagsasanaysay.
Gumuhit ng isang larawan na nagpapakita ng mga Pagpapahalaga sa
8. Takdang Aralin
Sarili ilagay ito sa isang buong papel.

· Natutukoy ang mga paraan na dapat bigyan ng pansin at
mga kaugalian ng pagpapanatili ng malinis na kasuotan
Layunin · Nakapapangalaga ng malinis ng kasuotan.
· Nakakagawa ng mga gawain sa pangangalaga sa kasuotan
Pamagat Malinis na Kasuotan
Batayan ng Pagkatuto LC#2: Paraan ng pagpapanitili ng Malinis na Kasuotan
Mag Pagpapahalaga
Ituturo
Dimensyon Physical
Buod na Pagpapahalaga Holistic health
Cleanliness
Physical fitness
Environmental Care
Mga Kagamitan Mga di na ginagamit na kasuotan, laptop, projector
Panalangin
Pagbati
1. Lunsaran
Pagtsetsek ng liban at hindi liban sa klase

Pagkatapos maipresenta, magtatanong ng ang guro;
2. Pagganyak
1. Ano ang napansin mo sa ipinakitang larawan?
Ang guro ay
magpapakita ng damit na 2. Bakit mahalaga ang pagpapanatili ng malinis na kasuotan?
malinis at madumi..
3. Anong mga paraan ang nagpapanatili ng kasuotan?
Hahatiin ng guro ang klase sa dalawang grupo.
Bawat grupo ay magbubuo ng isang larawan.

3. Gawain
Pagkatapos magbuo ng larawan, ang bawat lider ay ipapaliwanag sa
unahan ng klase kung anong uri ng larawan ang nabuo.
Matapos ang gawain ng mga mag-aaral ay sasagutin ang mga
sumusunod na katanunga:
1. Ano ang iba’t ibang paraan ng pagpapanatili ng malinis na

kasuotan?
4. Pagsusuri
2. Paano mapapanatili ang malinis na kasuotan?
3. Mahalaga bang mapanatili ang malinis na kasuotan?
4. Magbigay ng sariling paraan kung paano mapapanatili ang

malinis na kasuotan.
Bakit kailangan ng malinis na kasuotan?
Ang malinis na kasuotan ay nagsisimbolo ng kalinisan at ng

iyong personalidad. Magsuot ka ng malinis na mga kasuotan para
maging kaaya ayang tingnan. Ang batang malinis ay kinagigiliwan
ng lahat. Mabikas ang tindigan. Nagkakaron ng maraming kaibigan.
At higit sa lahat ang malinis na kasuotan ay isang paraan upang
makaiwa sa mga mikrobyo.
5. Pagpapalalim
1. Bago matulog, tiyakin na ang damit na isusuot kinabukasan ay

handa na.
2. Kung may punit o sira ang iyong kasuotan, kumpunuhin agad

ito.
3. Tiyakin na nakapaligo muna bago magsuot ng malinis na
damit.
4. Iwasan ang pag-upo sa maruruming lugar.
5. Iwasan ang pagpahid ng kamay at bibig sa damit.
6. Kung maghuhubad o magsusuot ng damit, ingatang huwag

mabanat, matastas o marumihan ito.
7. Pahanginan ang hinubad na damit bago ito ilagay sa ropero.

(Ropero – lagayan ng maruruming damit)
Mga Gawain sa Pangangalaga ng Kasuotan
· Pag-aalis ng Marka at Mantsa – para mag mukang malinis

ang ating damit.
· Pagsusulsi/ Pagtatagpi- para di makita ang punit o sira ng

ating damit.
· Paglalaba – para maalis ang dumi at amoy ng damit.
· Pamamalantsa- para hindi gusot tingnan ang mga damit.
Pag-aalis ng Marka at Mantsa – para mag mukang malinis ang ating

damit.
Ang mga mag-aaral ay hahatiin sa limang grupo.
Bibigyan ng mga kasuotang dapat kumpunihin at linisan.

6. Paglalapat
Lahat ng grupo ay bibigyan lamang ng labing limang minute para
gawin ang mga binigay na task.
Tukuyin ang mga kasuotang gingamit natin. Magbigay ng
7. Pagtataya kahalagahan o kaalaman tungkol sa paraan kung pano ang
pangangalaga sa mga kasuotan.
1. Paguwi mo sa bahay, tingnan moa ng iyong mga pansariling
kagamitan.
2. Gumawa ka ng tseklist na katulad ng nasa baba

8. Takdang Aralin
3. Palagdaan ito sa iyong magulang matapos gawin.
KAGAMITAN INAYOS HINDI INAYOS

1. Mga Damit
2. Mga Sapatos
3. Mga
maruruming damit
4. Nilabhang mga
damit
_________________
Lagda ng Magulang

· Nakakatukoy ng mga kagamitan sa paglilinis at pag-aayos
ng sarili
Layunin · Naipakikita ang wastong paraan ng paggamit ng mga
kagamitan sa sarili
· Nakagagamit ng mga kagamitang paanglinis at pang-ayos
sa sarili
Pamagat Kagamitan sa paggamit sa paglilinis at pag-aayos ng sarili
Batayan ng Pagkatuto LC#3: Wastong paggamit sa paglilinis at pag-aayos ng sarili
Mag Pagpapahalaga
Ituturo
Physical
Holistic health
Dimensyon
Cleanliness
Physical fitness
Kaugnay na
Pagpapahalag)
Environmental Care
Mga Kagamitan Chalk, board, laptop projector
Panalangin
Pagbati

Matapos ito, ipasuri sa mag-aaral ang kanilang sarili at tanungin:
2. Pagganyak
1. Anong mga kagamitan ang nakita mo?
Ang guro ay
magpapakita ng mga
2. Saan ito mga ginagamit?
tunay na kagamitan sa
paglilinis ng sarili
3. Anu-anong paghahanda sa sarili ang ginagawa mo?
Lagyan ng tsek (/) kung pansarili o pampamilya ang mga
kagamitang nakahanay
Kagamitan Pansarili Pampamilya
1. Mouthwash
2. Toothpaste
3. Hair Dryer
4. Gawain 4. Tuwalya
5. Sipilyo
6. Suklay
7. Pulbos
8. Bimpo
9. Sabon
10. Shampoo
1. Ang mga kagamitan sa pangangalaga sa sarili ay sadyang
5. Pagsusuri
nakakatulong sa iyo?2. Bakit kailangang makilala ang mga
kagamitan sa paglilinis at pag-aayos ng sarili?3. Paano mo
mapapanatili ang kalinisan at kaayusan ng iyong sarili?
Mga Kagamitan sa Buhok
Kagamitan sa Bibig at Ngipin
3. Pagpapalagom
Mga Kagamitan sa Katawan
Kagamitan para sa Buhok
· Shampoo– ito ay nagbibigay ng kaayaayang amoy sa ating

buhok. Ito rin ang nag-aalis ng mga kumapit na dumi o alikabok sa
ating buhok.
· Suklay o Hairbrush– ito ay ginagamit sa pagsusuklay ng

ating buhok upang matanggal ang mga buhol-buhol o gusot sa ating
buhok.
· Mga pamuyod- Hairband, headband, clip, goma at maraming

pang iba na uri ng pamuyod. Ito ay ginagamit upang nasa ayos ang
buhok at ng magandang tingnan.
· Panggupit ng kuko o Nailcutter – ito ay ginagamit sa

pagpuputol o paggugupit ng kuko sa kamay at paa. Dapat pantayin
ang kuko na ginupit gamit ang nail file o panliha.
· Pangkikil– Ginagamit upang maayos ang korte at kuminis

ang gilid ng kukong ginupit.
· Brush para sa kuko– gingamit sa pagtatanggal sa mga

duming sumisingit sa loob ng kuko.
Kagamitan para sa Bibig at Ngipin
· Sipilyo – ito ay ginagamit kasama ang toothpaste para linisin

at tanggalin ang mga pagkain na dumikit o sumingit sa pagitan ng
mga ngipin pagkatapos kumain.
· Toothpaste – napipigilan nito ang pagdami ng mikrobyo sa

loob ng bibig. Pinatitibay nito ang mga ngipin upang hindi ito
mabubulok.
· Mouthwash o pangmumog – ginagamit ito upang lalong

makatulong sa pagpapanatili ng mabangong hininga. Ito rin ay
nakatutulong sa pagpupuksa sa mga mikrobyong namamahay sa
loob ng bibig sanhi ng mabahong hininga.
Kagamitan para sa Katawan

· Sabong Pampaligo – ito ay nag-aalis ng dumi at libag ng
katawan at nagbibigay ng mabango at malinis na amoy sa buong
katawan.
· Panghilod– ginagamit ito upang maalis ang mga libag sa

katawan.
· Tuwalya – ito ay ginagamit na pamunas sa buong katawan

pagkatapos maligo para matuyo.
· Bimpo – ito ay ikinukuskos sa buong katawan upang maalis

ang libag sa ating buong katawan.
Panuto: Hanapin sa hanay B ang deskripsyion ng mga kagamitan sa
hanay A. Isulat ang titik sa tabi ng bilang.
Hanay A.
1. Nail Cutter
2. Suklay
3. Mouthwash
4. Bimpo
4. Paglalapat 5. Toothbrush
Hanay B
a. Ginagamit ito upang maging malinis at matibay ang ngipin
b. Ginagamit ito sap ag-aayos ng buhok
c. Pinapanatili nito ang bango at tinatanggal ang mikrobyo sa

bibig
d. Pang-alis ito ng libag at iba pang dumi sa katawan
e. E. ginagamit ito bilang pamputol sa kuko

Basahin ang mga sumusunod na sitwasyon at sagutin ang kasunod
na tanong.
5. Pagtataya
1. Mahaba na ang kuko ni Mira. Ano ang dapat niyan gamitin sa
pagputol nito?
2. Nais ni Kat-kat na lumabas ang natural na kislap ng kanyang
buhok. Ano ang dapat niyang gamitin?
3. Si Liza ay iniiwasan ng kanyang kamag-aaral. Nagsesepilyo

naman siya ng ngipin tatlong beses isang araw. Ano kaya ang
mabuting gamitin upang maging mabango ang kanyang hininga?
4. Natapos nang maligo si Lucky Cenn. Ano ang kanyang

kukunin upang matuyo ang katawan?
5. Papasok na si Marel sa paaralan. Gusto niyang makita kung

malinis at maayos ang kanyang sarili. Ano ang kanyang gagamitin.
Gumupit ng mga larawan sa magazine o kung sa man meron
6. Takdang Aralin mapagkukuhaan ng mga kagamitan sa pagligo, para sa buhok, para
sa kuko, para sa ngipin. At gawin itong scrapbook.

· Nakapagpapakita ng wastong pamamaraan ng paglilinis at
Layunin pag-aayos ng sarili
· Nakapagpapahalaga sa mga tungkulin ayon sa iskedyul
· Nasusunod ang iskedyul ng paglilinis at pag-aayos sa sarili
Pamagat Iskedyul ng Paglilinis at Pag-aayos ng sarili
Batayan ng Pagkatuto LC#4: Wastong paggamit sa paglilinis at pag-aayos ng sarili
Mag Pagpapahalaga
Ituturo
Physical
Holistic health
Dimensyon
Cleanliness
Physical fitness
Environmental Care
Mga Kagamitan Chalk, board, laptop, projector
Panalangin
Pagbati

Magpalabas ng maiksing video na may kaugnayan sa iskedyul sa
pang araw-araw na ginagawa ng mga bata.
2. Pagganyak 1. Bakit mahalaga ang time management sa isang tao?
2. Kailangan ba ng disiplina upang masunod ang iskedyul na iyong

gagawin?
Sa iyong journal o dayari, itala o isulat kung anu-ano ang ginagawa
mong mga paraan ng paglilinis at pag-aayos ng sarili.
1. Gumawa ng tsart kung nasusunod ang iskedyul ng isang buong

linggo ng paglilinis at pag-aayos sa sarili.
Sabado/
3. Gawain Gawain Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes
Linggo

1. Bakit mahalaga ang iskedyul sa bawat isa?

4. Pagsusuri
2. Ang iskedyul ba ay nakakabuti para sa bawat isa?
3. Sa iyong palagay, masusunod mob a ang ginawa mong

iskedyul? Bakit?
Nasusunod ang Iskedyul ng Paglilinis at Pag-aayos ng Sarili
5. Pagpapalagom
1. Ugaliing maligo araw-araw
2. Pagpapalit ng alinis na damit araw-araw
3. Pagsisipilyo ng ngipin pagkatapos kumain
4. Pagtulog ng walo hanggang sampung oras sa loob ng isang

araw.
5. Paglalaan ng sapat na oras sa paglalaro o pageehersisyo.
Morning
5:30am-6:00am—Magligpit ng higaan
6:00am-6:45am– kakain ng agahan. Magsisipilyo pagkatapos kumain
6:46am- 7:30am– magliligpit ng mga kagamitang nakakalat.
7:31am-8:00am– maglaro o mag- ehersisyo
8:00-9:00 am–magpahinga, pagkatapos ay maligo ng maigi
9:01am-10:30– tumulong sa gawaing bahay upang mapanatili ang

kalinisan
10:31am-11:00am – magtanghalian at magsipilyo pagkatapos kumain.
Afternoon
11am-11:30am- Magpahindag bago matulog
11:31am-2:30pm- matulog ng mahimbing upang lumaki
2:30-3:15pm- merienda time
3:15pm-4:45pm-gagawa ng mga assignments at mag-rereview
5pm-6pm- tumulong sa gawaing bahay
6:01pm-7pm- Maghahapunan tapos magsipilyo ng ngipin
7pm-7:30pm- magtimpla ng gatas at inumin
7:31pm-8:45pm- Manuod ng T.V at balita
9:00pm-5:00am Matulog ng mahimbing

Ang iskedyul ay mahalaga sa bawat isa upang hindi masayang ang
oras sa mga bagay na hindi naman kailangang tapusin o gawin.
Nangangahulugang ang iskedyul ay dapat sundin para sa ikakabutir.
At ang pagaayos sa sarili ay mainam upang maging kaaya-aya
tingnan sa mata ng ibang tao. Maging disiplinado upang masunod ang
iskedyul na nakatala.
Ang mga mag-aaral ay hahatiin sa tatlong grupo, gumawa ng isang
6. Paglalapat
dula dulaan gamit ang iskedyul na naitala.
Panuto; Tukuyin ang Tama kung ang pangungusap ay naaayo at
lagyang ng balngko kung Mali ang pangungusap.
_____1. Maglaro sa oras ng pagkain
_____2. Kumain muna bago magsipilyo

7. Pagtataya
_____3. Huwag tumulong sa gawaing bahay
_____4. Gumawa muna ng mga takdang aralin bago maglaro
_____5. Magsipilyo pagkatapos kumain

Sa isang kapirasong papel isulat ang pinakagusto mong iskedyul at
8. Takdang Aralin
ipaliwanag ito kung bakit ito ang napili mo.
Banghay Aralin sa Edukasyon sa Pagpapakatao V

· Nakapagpapalaganap ng iba’t ibang pagpapamalas ng
pagkamalikhain
Layunin · Nakapagsisikap na lalo sa larangan nga pagkamalikhain sa
sayaw, awit at sining
· Nakakagawa ng sariling Sayaw, Awit, Sining gamit ang
anuman teknolohiya
Pamagat LC#19.1: Pagkamallikhain sa pagbuo ng sayaw, awit, sining
Nakapagpapamalas ng pagkamalikhain sa pagbuo ng sayaw, awit,
sining gamit ang anumang teknolohiya
Mag Pagpapahalaga
Nationalism
Ituturo
Dimensyon Love of Country
Buod na Pagpapahalaga Creativity
Kaugnay na Pagpapahalag Physical Fitness
Appreciation of Cultural Heritage

Edukasyong sa Pagpapakatao 5
Sanggunian
https://www.scribd.com/doc/121444069/Edukasyong-
pagpapakatao
Mga Kagamitan Mga larawang ng mga tanyag, gunting papel, chalk board
Panalangin
Pagbati

Panuto: Ibahagi sa mga kamag-aaral ang inyong mga kilalang tanyag
na mang-aawit, mananayaw, at tanyag sa sining. Hayaang magbigay
ng tig-iisang tanyag ang bawat mag-aaral. Pagkatapos ng talakayan,
itanong sa mga sumusunod:
2. Pagganyak
1. Bakit naging tanyag ang mga nabanggit ninyo?
2. Pangarap niyo din bang maging isang tanyag tulad nila?
3. Ano ang iyong gagawin upang maging isang tanyag?

Ang guro ay magpapakita ng mga larawan ng Pilipino na tanyag sa
buong mundo.
3. Gawain
1. Tukuyin kung sino ang mga tanyag na nasa litrato
2. Magbigay ng impormasyon tungkol sa mga nasa litrato

4. Pagsusuri
1. Ano ang pagkamalikhain?
2. Paano nakilala ang mga tanyag? Dahil ba ito sa kanilang
pagkamalikhain, oo o hindi? Bakit?
3. Nais mo bang magambag ng pangalan gamit ang iyong

pagkamalikhain?
Ano ang pagkamalikhain?
Ito ay ang kakayahang lumikha o gumawa ng iba’t ibang bagay,

kaisipan o paamaraan.
Bakit kailangan ipamalas ang pagkamalikhain?
Likas sa mga Pilipino ang pagiging malikhain kahit sa anumang uri

ng sining maging sa awit at sayaw. Isang kasanayan ang pagiging
malikhain, ito ay makakatulong o magiging susi ang pagiging
malikhain sa tagumpay, propesyon at sa personal na buhay.
Paano maipapamalas ang pagkamalikhain sa;
Sayaw: Naging tanyag ang El Gama Penumbra dahil sila ang

nanalo sa Pilipinas Got Talent at sila rin ang nagrepresenta ng ating
bansa sa larangan ng Sayaw. Dahil sa kakaibang ideya na nilikha nila
(Shadow Play) nanalo sila sa mga patimpalak. Ang grupong ito ay
kakaiba dahil sa nakakabuo sila ng mga uri ng bagay gamit lamang
ang sarili at ito ang nagiging anino sa paningin ng manunuod.
5. Pagpapalagom
Awit: Si Maria Ligaya Carmen Imutan Salonga ay mas kilala
bilang Lea Salonga. Una siyang nakilala sa The King and I ng
Repertory Philippines noong siya’y pitong taong gulang pa lamang.
Sa edad na sampung taon, inirekord ni Lea ang awiting Small Voice.
Iyon ang naging simula ng kanyang karera bilang isa sa mga sikat na
aktres at mang-aawit sa Pilipinas. At dahil nagging tanyag sya,
maraming kanta at album ang kanyang nagawa dahil sa kanyang
pagkamalikhain sa paggawa ng mga kanta.
Sining: Sa larangan ng Sining, maraming Pilipino ang nagging

tanyag isa na dito si Fernando Amorsolo. Mahilig siyang gumuhit ng
mga larawan noong bata pa siya na ginagamit lamang ang lapis at
papel. Karamihan sa mga iginuguhit niyang larawan ay nagpapakita
ng pangyayari sa kasaysayan ng bansa. Siya ang tinaguriang
Pambansang Alagad ng Sining.
Tunay ngnang malikhain ang mga Pilipino. Mula sa larangan ng

Sayaw, Awit, Sining, Teatro at Pelikula at iba pa. Dahil sa kanilang
pagiging malikhain nakilala sila sa buong mundo. At tunay na sika
tang Pinoy at magpahanggang sa kasalukuyan ay patuloy pa ring
umaani ng paghanga at papuri hindi lamang sa sarili niyang bansa
kundi sa buong mundo.
Paraan kung paano linangin ang pagkamalikhain sa bata;
1. Bawasan ang teknolohiya at dagdagan ng ibang kagamitang

kinakailangan nila.
2. Linaging ng ibat ibang ideya at isang kapaligirang malikhain
3. Pabayaan moa ng bata na tuklasin ang sariling ideya at gusting

gawin.
4. Maglaan ng oras bawat araw para sa malikhaing libangan o

pampalipas oras
5.Iwasang magbigay ng material na gantimpala sa pagpapakita ng

pagkamalikhain
I-grupo ang klase sa tatlo at maglagak ng gagawin ang bawat grupo.
Unang grupo- Gagawa ng sariling komposisyon ng kanta
6. Paglalapat Pangalawang grupo- Gagawa ng sariling steps sa sayaw
Pangatlong Grupo- gagawa ng obra o may kaugnayan sa sining
Ang bawat grupo ay may limang minutong presentasyon lamang.

Panuto: Isulat sa patlang kung tanyag sa sayaw, awit at sining ang
mga nabanggit.
_____1. Lea Salonga
_____2. El Gamma Penumbra

7. Pagtataya
_____3. Fernando Amorsola
_____4. Sarrah Geronimo
_____5. Juan Luna

Lumikkha ng isang slogan na ang nilalaman ay tungkol sa
8. Takdang Aralin “Pagkamalikhain ng bawat Pilipino”. Ilagay ito sa maikling bond
paper
Banghay Aralin sa Edukasyon sa Pagpapakatao V


· Nakatutukoy kung paano ang magiliw na pagtanggap ng
panauhin
Layunin · Nakapagpapatibay ng samahan gamit ang tradisyunal na
pagtanggap ng bisita
· Nakakabuo ng salawikain sa wastong Pagpapatibay ng
Samahan dahil sa magiliw na pagtanggap sa mga bisita
Pamagat LC#19.2: Magiliw na pagtanggap ng panauhin
Naipamamalas ang pagunawa sa kahalagahan nang pagpapakilala
ng mga natatanging kaugaliang Pilipino
Mag Pagpapahalaga
Nationalism
Ituturo
Love of Country
Dimensyon Creativity
Buod na Pagpapahalaga Reverence and Respect for
Kaugnay na Pagpapahalag Trust
Goodness
Sanggunian
https://www.scribd.com/doc/269436851/Gr-4-Magiliw-Sa-
Pagtanggap-Sa-Bisita-
Mga Kagamitan Laptop, projector, chalk, board
Panalangin
Pagbati

Magpapanuod ng maikling palabras tungkol sa kaugalian ng
2. Pagganyak
Pilipino. Isa na ditto ang magiliw na pagtanggap ng panauhin.
1. Ano baa ng hospitality o magiliw na pagtanggap ng bisita?
2. Paano baa ng maging hospitable?
3. Nararapat ba ito kapag may hindi ka kakilala na pumunta sa

inyong tahanan?
Kumuha ng isang buong papel at panulat. Gumuhit ng larawan na
3. Gawain nagpapakita ng pagtanggap ng bisita. At bigyan ng kahalagahan ang
iniguhit.
sumusunod na mga katanungan. Lagyan ng tsek kung ang paraaan ng
pagtanggap ng panauhin ay wasto at ekis kung hindi wasto.
___1. Huwag alukin ng anumang pagkain o inumin
___2. Patuluyin sa loob ng bahay kahit hindi kakilala
___3. Pakihrapan ng maayos
___4. Hindi dapat paupuin habang hindi pa dumadating ang

hinahanap nito.
4. Pagsusuri
___5. Paghintayin nang matagal
___6. Huwag kausapin habang siya ay naghihintay
___7. Ipaghanda ng masasarap ng pagkain
___8. Sagutin ng maayos ang kanyang mga katanungan
___9. Alukin ng mapaglilibangan habang wala pa ang inaantay.
___10. Paalisin agad

· Ang hospitality o magiliw na pagtanggap ng bisita ng mga
Pilipino ay siyang maganda at bahagi ng ating kultura at kaugalian.
· Ang mga Pilipino ay kilala sa pagiging “hospitable” sa mga

5. Pagpapalagom panauhin sa bahay. Pinaghahandaan nila ng masarap na pagkain at
tinatanggap nila ng maayos ang kanilang mga bisita.
Bakit naghahanda ang mga Pilipino tuwing may parating na
bisita?
Karaniwang naghahanda ang mga Pilipino sa tuwing may bisitang

parating sa kanilang bahay upang ito’y masiyahan o magalak.
Nagbibigay tayo ng regalo lalo na kung kamag anak natin o kaibigan
nating matalik ang dumalaw. Kung minsan, inaalok natin sila ng
tinapay, softdrinks at iba pa. Kapag naman malayo ang kanilang
uuwian ay pinapatulog muna natin sila sa ating bahay.
Paano ba makipagkapwa-tao o tumanggap ng bisita ang mga

Pilipino?
Mainit tumanggap ng bisita ang mga Pilipino. Ipagluluto pa ang mga

panauhin ng pinakamasarap na pang-ulam kahit na nagsasalat. Ayaw
na ayaw nilang mapapahiya sa bisita o makita itong di panatag ang
loob. Maging ang mga turista na galing sa ibang bansa ay dinadayo
ang Pilipinas upang makita ang kagandahan ng sariling atin.
Maipapakita ang mainit na pagtanggap dahil sa pagbaba ng mga
dayuhan sa eroplano ay may mga nakaabang na Pilipino upang aliwin
ang mga bisita. Nayong sumayaw sila at nakaabang ang mga banda
na ang gamit na instrument ay gawang Pilipino
“Ang pangunahing layon nila ay masiyahan ang bisita”

I-grupo ang klase sa tatlo gumawa ng slogan tungkol sa
6. Paglalapat “Pagpapatibay ng Samahan dahil sa magiliw na pagtanggap sa mga
bisita”
Sagutin ang mga sumusunod:
1. Bakit naghahanda ang mga Pilipino tuwing may padating na

bisita?
7. Pagtataya
2. Paano ba ang magiliw na pagtanggap ng bisita?
3. Ang pagtanggap ba ng bisita ay sadyang tumatak na sa mga

Pilipino, oo o hindi? Bakit?
Magtanong sa mga matatanda kung paano sila tumanggap ng
8. Takdang Aralin panauhin noon. Pagkatapos magtanong, icompare ito sa pagtanggap
ng bisita ngayon.
Banghay Aralin sa Edukasyon sa Pagkakatao V

· Nailalahad ang kahulugan ng Bayanihan
Layunin · Naipapamalas ang pagbabayahin at pagtulong sa kapwa
· Naisasabuhay ang mga kaugaliang Pilipino katulad ng
pagbabayanihan
Pamagat LC#19.3: Tumutulong lumalahok sa Bayanihan
Mag Pagpapahalaga
Nationalism
Ituturo
Love of Country
Goodness
Sanggunian
https://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/ipinagmamalaki-
ko-ako-ay-pilipino.pdf
Mga Kagamitan Larawan ng mga taong nagbabayanihan
Panalangin
Pagbati

Ang guro ang magpapakita nga mga larawan tungkol sa
pagbabayanihan. Pagusapan an gang larawang ilalahad.
2. Pagganyak 1. Ano ang inyong nakikita sa larawan?
2. Ipaliwanag ang mga nakikita sa larawan?

3. Bakit mahalaga ang bayanihan?
4. Ano ang iyong naramdaman ng nakita moa ng larawan?

Panuto: kumuha ng isang buong kwadernong papel. Gumawa ng
3. Gawain
isang maikling tula tungkol sa “Pagbabayanihan ng mga Pilipino”
Matapos ang gawain. Sasagutin ng mga mag-aaral ang mga
sumusunod na mga katanungan.
1. Ano ang bayanihan?
4. Pagsusuri 2. Paano naisasagawa ang bayanihan noon at ngayon?
3. Ano ang layunin ng bayanihan?
4. Bilang isang magaaral kaya mo bang makipagbayanihan para sa

iyong mga kaibigan at pamilya?
Ano ang Bayanihan?
Ang “Bayanihan” na isang bahagi ng ating kultura na msasabing

makaluma o tradisyunal, dahil sa panahong nagsimula ito. Ang
konseptong bayanihan ay ang sama-samang pagtutulungan ng
magkakapitbahay o mga magkakabarangay sa pagbuhat at
karaniwang paglipat ng isang bahay, na noon ay kubo na gawa sa
nipa at iba pang magagaan na materyales, ng kanilang kasamahan
patungo sa isang bagong pwesto.
Bayanihan Noon at Ngayon
· Noong kapanahunan pa ng mga lolo’t lola natin ay uso ang

pagbubuhat ng mga bahay. Nagtutulungan sila upang maitaguyod ang
5. Paglalagom kanilang mga gusto at tinutulungan ang mga nangagailangan.
· Ngayon, hanggang larawan nalang ang mga eksenang iyon o

kung may unos o trahedya. Halimbawa nalang nito ay kapag may
binagyo sa isang lugar. Doon na lamang makikita ang
pagbabayanihan.
Layunin ng Bayanihan ay di naiiba sa tunay na kahulugan nito.

Pagtutulungan, pagkakapit-bisi, pagkakaisa sa ilalim ng isang
layunin, ang itaguyod at panatilihin ang kalayaan, sigla at saya ng
mga Pilipino na naninirahan ditto sa Pilipinas. Maihahalintulad ang
pagbabayanihan sa kawayan. Dahil ang kawayan hindi tumutubong
mag-isa, parang ang bayanihan hindi kaya ng nag-iisan ang isang
pangyayari na kailangan ng tulong.
Mga kaugnay na pagpapahalaga
Sa bayanihan ay may sistemang pagtutululngan ang mga

magkakaibigan at magkakamag-anak. Ang isang tao ay may
katangian ng may halaga o values. Isa na ditto ang Act of Loving o
kilos na may pagmamahal. Sa pamamagitan ng pagmamahal nabubuo
ang bayanihan.
Dahil sa pagkamalasakit at pagsasakripisyo sa isat-isa nabubuo dito

ang bayanihan at nagtutulong tulong upang makabuo ng isang
mapayapa at maunlad na bansa.
I-grupo ang mag-aaral sa lima. Gumawa ng maikling sanaysay o
6. Paglalapat
repleksyon tungkol sa bayanihan.
Panuto: Tama o Mali. Isulat ang tamang sagot sa patlang bago ang
numero
____1. Ang bayanihan ba ay ang pagiging bayani parang si Marcos?
____2. Kailangang ang bayanihan sa pagitan ng mga pamilya at mga

pagkakaisang pangkaibigan?
7. Pagtataya
____3. Nakakatulong ang bayanihan sa lipunan
____4. Mas naisasagawa ang bayanihan noon kaysa ngayon
____5. Ang bayanihan ay ang pagtutulungan upang maitaguyod ang

nangangailangan ng tulong.
Magpaimprenta ng larawan tungkol sa pakikipagbayanihan.
8. Takdang Aralin
Pagkatapos ay idikit sa makulay na papel at lagyan ng mga disenyo.
Banghay Aralin sa Edukasyon sa Pagkakatao V

· Natutukoy ang mga natatanging kaugaliang Pilipino
Layunin · Pinapahalagahan ang mga kaugaliang Pilipino
· Naipapakita ang ang pag unawa sa mga Pilipino sa
pamamagitan ng maiksing dula
Pamagat LC#20:Nakikisama sa Kapwa Pilipino
Mag Pagpapahalaga
Nationalism
Ituturo
Love of Country
Goodness
http://wagasmalaya.blogspot.com/2012/05/papaano-ba-ang-
Sanggunian
makisama.html
http://www.slideshare.net/jaredram55/modyul-5-pakikipagkapwa
Mga Kagamitan Laptop, projector, chalk, board
Panalangin
Pagbati

Ibahagi sa mga mag-aaral ang sariling karanasan sa pakikisama sa
kapwa. Hayaan ang bawat mag-aaral na magbigay ng sariling
karanasan. Pagkatapos ng bahagian ng mga karanasa. Itanong ang
mga sumusunod:
2. Pagganyak
1. Ano ang kahulugan ng pakikisama?
2. Ano ang kahalagahan ng pakikisama?
3. Bakit kailangang makisama sa kapwa?

Panuto: kumuha ng isang buong kwadernong papel. Gumawa ng isang
3. Gawain
maikling tula tungkol sa “Pakikisama sa kapwa Pilipino”
Matapos ang gawain sasagutin ng mga mag-aaral ang mga sumusunod
na mga katanungan.
4. Pagsusuri
5. Anu ano ang nararapat na pakikitungo sa kapwa?
6. Ano ang nakakahadlang sa makabuluhang pakikipag-ugnayan sa
kapwa?
7. Sa iyong palagau ang pakikisama ba ay makakatulong sa iyong

pag-unlad sa buhay?
8. Ang pakikisama ba ay nagdudulot ng kabutihan sa bawat tao?

Ano ang kahulugan ng Pakikisama?
Ito ang pinagdaupang na pakikiisa at pagsama para makatulong;

tanda ng pagnanais at abilidad na makiaayon at tumulong sa
kagalingan ng karamihan; bilang kooperasyon, isinasantabi ang
pagiging makasarili at nakatuon lamang sa pagtulong sa ikakaunlad
ng samahan; magkatuwang, magkasamang nagtutulungan para
matupad ang mga lunggati.
Ilang halimbawa ng bahagi ng mabuting Pakikisama;
· Busilak
· Bayanihan
· Pakikipagdamayan
· Utang na loob
Kahalagahan ng Pakikisama?
5. Paglalagom
Ang lahat ng may pakikisama ay madaling makakahingi ng tulong sa
oras ng pangangailangan.
Ang pakikisama ay walang hinihintay kabayaran. Ang pagtulong sa

kapwa ay kinaugaliaan na ng maraming mga Pilipino. Ang makitang
masaya at nasa mabuting kalagayan ang kapwa dahil sa iyong
pagtulong ay sapat ng kapalit.
Dito masusukat ang tunay na pagkakaibigan ng bawat isa.
Sa pakikisama mo rin malalaman kung sino ang iyong tunay na

kaibigan na handing magmalasakit ng tulong sa iyo.
Mga Bahagi ng Mabuting pakikisama
BUSILAK
Sa pakikisama, ipadama ang iyong tunay at likas na mabuting pag-
uugali. Ito ang busilak na damdamin na nasa kaibuturan ng iyong
puso. Mangusap nang may integridad. Walang itinatago o
pagkukunwaring namamagitan sa anumang karelasyon o kausap.
BAYANIHAN
Sa anumang Gawain na kailangan ang maramihang paggawa, wala ng

makakahigit pa sa bayanihan. Isa itong kaugaliang Pilipino na
nakaugat na sa ating kamalayan.
PAKIKIPAGDAMAYAN
Ang ganitong uri ng pakikisama ay makikita sa magkapwa.

Halimbawa nito ay kapag may patay, makikitang ang mga kaibigan ng
pamilya ng namatayan ay nakikipaglamay upang maipakita ang
kahalagahan ng taong namatay.
UTANG na LOOB
Kapag may naitulong ang iyong kaibigan o kapamilya man, kailangan

mong tumabasan mo rin ito. Dahil tinulungan ka, tumulong ka rin.
Maging mabait sa kapwa ng sa gayon ay marami kang matatakbuhan
sa oras ng iyong pangangailangan. Ngunit may mga taong sadyang
hindi na humihingi ng kapalit dahil ito ay bukal sa kanilang loo bang
magbigay.
I-grupo ang mag-aaral sa lima. Gumawa ng maikling dula dulaan
6. Paglalapat tungkol sa pakikipagsamahan sa kapwa. Ang bawat grupo ay may
pitong minute para sa presentasyon.
Panuto: Sagutin ng buong katapatan ang bawat pahayag upang
masuakt ang kakayahang maisakatuparan ang isang makabuluhan at
mabuting pakikipagkapwa.
Kopyahin sa kuwaderno ang talaan at lagyan ng tsek (/) ang iyong

sagot batay sa kasalukuyang kalagayan ng iyong kakayahan sa
pakikipagkapwa.
7. Pagtataya
Paminsan- Hindi
Mga Pahayag Palagi Madalas
Minsan Kailanman
1.Sa aking
pakikipagkapwa,
napananatili ko ang
aking kakayahan sa
pagiging bukod-
tangi
2.Pantay ang aking
pagtingin sa kapwa
at tanggap ko ang
pagkakabuklod-
tangi ng bawat tao.
3.May oras ako
para maglibang at
magsaya kasama
ang aking kapwa
4.Natutugunan ko
ang
pangangailangan
ng aking kapwa
5.Mayroon akong
panahon at
kkakayahan
magkaron ng iba
pang
makabulluhang
pakikipag-ugnayan
sa iba.
Panuto: Hanapin at tukuyin ang sampung tao na maituturing mong

8. Takdang Aralin kapwa gamit ang puzzle. Maaaring ang mga titik ng salita ay pahalan,
patayo, pabalik, o padayagonal. Isulat ang sagot sa kuwaderno.
Grade 6
Outline
BAITANG 6
PAMANTAYAN NG PAGKATUTO
 Napipili ang paparamihing hayop
Mga hayop na maaaring alagaan sa bahay
Maraming uri ng hayop ang mapagpipilian na tiyak din ang kapakinabangan kung nasa ayos ang
paraan ng pangangalagang gagawin. Kailangang piliin ang alagang hayop lalo na kung balak
nating paramihin ang mga ito upang makapag-bigay ng karagdagang pagkain at kita sa pamilya.
1. Mga hayop na maaaring alagaan sa tahanan o bakuran

2. Manok
Ang manok ay kadalasang inaalagaan dahil madali lamang itong alagaan at mabilis
maparami. Ito ay nakapagbibigay ng karne at itlog na nakapagdaragdag sa pagkain ng pamilya.
1. Kambing
Ang kambing ay tinaguriang “poor man’s cow” dahil karaniwang nag-aalaga ay

magsasaka. Ang kambing ay maamo at madaling makibagay sa kanilang kapaligiran. Ito ay
pinagkukunan ng gatas at karne.
1. Pato
Ang pato ay maaaring alagaan sa bakuran. Ito ay nakapagbibigay ng karne at itlog na

nagbibigay ng protina sa katawan.
1. Baboy
Ang baboy ay maaaring alagaan sa bakuran. Ito ay karaniwang inaalagaan dahil ito ay
nakapagbibigay ng karne na nakapagdaragdag sa pagkain at hanapbuhay ng pamilya.
1. Mga Dapat Tandaan sa Pagpili ng Paparamihing hayop

2. Nakakatulong sa pag-unlad ng kabuhayan ng mag-anak
Ang pag-aalaga ng hayop ay nakadaragdag sa pagkain ng pamilya. Nakatutulong ito sa

kabuhayan ng mag-anak dahil maari itong gawing negosyo na makatutugon sa pangangailangan
ng pamilya.
1. Madaling alagaan at pakiinin ng karaniwang pagkain
Mabisang alagaan ang mga hayop na hindi kinakailangang gumastos ng malaki upang maparami
katulad ng manok na may kakayahang humanap ng sarili nilang pagkain.
1. Naipagbibili at karagdagang kita ng pamilya
Ang pag-aalaga ng hayop ay makatutulong upang magkaroon ng karagdagang kita dahil maaari
itong ipagbili halimbawa ay ang karne at itlog ng manok.
REFERENCES:
 Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan Kagamitan ng Mag-aaral 4

 https: //www. scribd.com/document/318916575/Gr-5-Lesson-Plan-in-EPP-K-to-12-
Elementary-Agriculture
 google.com.ph/search?client=ms-opera-mini-
android&channel=new&q=paraan+ng+pag+aalaga+ng+kambing&sa=X&ved=0ahUKEw
j8vaKrmt7QAhUE0WMKHcPpB5gQ1QIILigB
 http://ilarrdec.mmsu.edu.ph/documents/kambing.pdf
BAITANG 6
 Nakagagawa ng talatakdaan ng mga gawain upang makapagparami ng hayop
Paggawa ng Talatakdaan/Iskedyul ng mga gawain upang makapagparami ng hayop
Ang paggawa ng talatakdaan ng mga gawain ay isang mabisang paraan upang magamit ng wasto
ang panahon sa pag-aalaga ng hayop. Nagkakaroon ng gabay sa pagsasagawa ng mga gawain
kung may nakahandang plano sa paggawa.
1. Kahulugan ng Iskedyul/Talatakdaan
Ang iskedyul/ talatakdaan ay talaan ng mga gawaing dapat isakatuparan sa takdang oras o
panahon.
1. Dalawang uri ng Iskedyul/talatakdaan

2. Pansariling Iskedyul/Talatakdaan
Pansariling iskedyul/talatakdaan ito ay tumutukoy sa mga indibidwal na gawaing dapat gawin sa

takdang oras.
Iskedyul sa pag-aalaga ng manok
ORAS MINUTO GAGAWIN

UMAGA
Paghahanda ng pagkain ng alagang hayop
7:00-8:00 60
Pag-aayos ng kakainan ng alagang hayop
8:00-8:45 45
Pagpapakain sa alagang hayop
8:45-9:15 30
Pagbibigay ng karagdagang bitamina at mineral
9:15-9:30 15
Pagpapaligo ng alagang hayop
9:30-10:15 50
Paglilinis ng kulungan ng hayop
10:15-11:00 60
Pagtingin sa kalusugan ng hayop
HAPON 60
Pagwawalis at pag-aalis ng dumi
1:00-2:00 60
Paghahanda ng tubig at pagkain
2:00-3:00 60
Pagpapakain sa hayop
3:00-4:00 60
Pagliligpit ng mga gamit at pag-aayos ng mga ilaw sa
4:00-5:00 30
kulungan
5:00-5:30 30
Pagpapakain sa hayop
5:30-6:00
2. Pangmag-anak na Iskedyul/Talatakdaan
. Pangmag-anak na iskedyul/talatakdaan ay tumutukoy sa pinaghati-hating gawain sa lahat ng

mga kasapi ng mag-anak para gampanan sa takdang oras.
Talatakdaan sa pag-aalaga ng baboy
TAONG
GAGANAP
GAWAIN ARAW
Pagpaplano na sisimulan sa mga alagang hayop Nanay/Tatay 1 Linggo
Paggawa ng kulungan Tatay/Kuya 1 Linggo
Pamimili ng pagkain Nanay/Ate Lingguhan
Pamimili ng bitamina at mineral para sa hayop Ate Lingguhan
Pagpapakain sa alagang hayop Nanay/Kuya Araw-araw
Paglinis ng kulungan Kuya Araw-araw
Paglilinis ng mga kasangkapan na ginagamit Ate/Nanay Araw-araw
Pagtingin sa kalusugan ng hayop Nanay/Ate Araw-araw
REFERENCES:

Elementary- Agriculture
BAITANG 6
 Nakagagawa ng iskedyul sa pag-aalaga ng hayop
1. Paggawa ng iskedyul ng pag-aalaga ng hayop
Higit na mabisa ang pagtupad sa tungkulin ng bawat isa kung may nasusunod na iskedyul na
gawain ang mag-anak. Ito ang nagiging gabay sa pagaunod ng araw na dapat gagampanan ang
nakaatang na gawain sa kanila.
A.Pansariling Iskedyul sa pag-aalaga ng kambing
LUNES MARTES MIYERKULES HUWEBES BIYERNES SABADO LINGGO

Pagpa- Paghuhugas at
Pagtingin sa Pagpapakain Pagpapakain
kain ng paglilinis ng Paglilinis ng
kalusugan ng ng mga ng mga
mga mga kulungan
kambing kambing kambing
kambing kasangkapan
Paghuhugas at
Paglilinis Pagpapakain Pagpapakain
Paglilinis ng Paglilinis ng Paglilinis ng paglilinis ng
ng ng mga ng mga
kulungan kulungan kulungan mga
kulungan kambing kambing
kasangkapan
Paghuhugas at Paghuhugas at
Pagpapakain
Paglilinis ng Pagpapakain ng paglilinis ng paglilinis ng Paglilinis ng
ng mga
kulungan mga kambing mga mga kulungan
kambing
kasangkapan kasangkapan
Pagpapainom Paghuhugas at Pagpapainom
Paghuhugas at Pagtingin sa
ng mga paglilinis ng ng mga
paglilinis ng mga kalusugan ng
bitamina at mga bitamina at
kasangkapan mga kambing
mineral kasangkapan mineral
Paghanap ng
pagkain ng
kambing
REFERENCES:
• Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan Kagamitan ng Mag-aaral 4
• https: //www. scribd.com/document/318916575/Gr-5-Lesson-Plan-in-EPP-K-to-12-

BAITANG 6
 Naiisaalang-alang ang mga Kautusan/ Batas tungkol sa pangangalaga ng hayop
MGA KAUTUSAN/ BATAS NA NANGANGALAGA SA HAYOP
Ang mga alagang hayop ay itinuturing na natin na kasama sa pamilya dahil sa kapakinabangan
na naidudulot nito Kaya hindi dapat saktan o pagmalupitan ang mga alagang hayop. Ang
sinumang na gumawa nito ay mahaharap sa kaukulang parusa ayon sa itinakda ng mga batas na
nangangalaga sa kapakanan ng mga hayop.
1. Mga Batas na Nangangalaga sa Kapakanan ng Hayop
1. Republic Act No. 8485
Ito ay mas bilan Animal Welfare Act, ang unang batas na komprehensibong pagtakda sa tama at
makataong pangangalaga ng mga mamamayansa lahat ng hayop sa bansa.
1. Section 6 ng batas
Ipinagbabawal ang pamamalupit sa mga hayop. Ipinasa rin sa bahaging ito ng batas na hindi
maaaring pumatay ng hayop maliban sa mga hayop na kinakain.
1. Republic Act No. 10631
Mas kilala ang batas na ito bilang “The Animal Welfare Act of 1988”
1. Panukalang Batas: House Bill 914
Ang panukalang ito ang unang hayagang pagbabawal sa paggawa ng mga crush na video at ang
pamamahagi nito sa anumang medium na maaaring gamitin
REFERENCES:

BAITANG 6
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
 Kalayaan sa pamamahayag
KALAYAAN SA PAMAMAHAYAG
Ang pamamahayag ay natural sa bawat nilalang at kinikilala ng ating kasalukuyang Saligang

Batas o Konstitusyon. Ipinagbabawal ng Konstitusyon ang paggawa ng batas na
magpapawalang-saysay sa kalayaan sa pagsasalita sa pamamahayag.
Ang kalayaan ng pamamahayag ay ’di lang para sa midya para ito sa bawat mamamayan. Ang
pamamahayag o peryodismo ay isang estilo ng pagsusulat ng tuwirang pag-uulat ng mga
kaganapan. Ang kataga ay ginagamit upang ilarawan ang mga gawain ng mga pahayagan mga
palabas na pambalita sa telebisyon at radyo, at sa mga magasing pambalita.
KAHALAGAHAN NG PAMAMAHAYAG
1. Nagbibigay impormasyon
Ang pamamahayag ay nakapagbibigay ng karagdagang kaalaman para sa mamamayan,

nagkakaroon ng bukas na kamalayan sa mga pangyayari sa kapaligiran. Halimbawa: Ang
kababaihang regular na natutulog ng mas kokonti pa sa pitong oras gabi-gabi ay may mas mataas
na panganib sa pagtaas ng presyon ng dugo, ayon sa isang bagong pag-aaral
2. Nagtuturo
Ang relaxation techniques ay isang mabuting paraan para labanan ang stress at mapanatili ang
magandang kalusugan.
3. Lumilibang
Libangin ang mga tao sa pamamagitan ng pagsasalaysay, na maaaring saliwan ngkatatawanan,

drama, o musika. Halimbawa: Siyempre naman, nag-alala ako ng malaman ko na kinagat si
Gladys Reyes sa presscon ng My Only Love. Nakakaloka ang pusa dahi gumawa ito ng sariling
eksena para mapansin.
REFERENCES:
http//www.slideshare.net/divinabumacas98/pagkilala-samga-opinyon-o-katotohanan
http//www. Scribd.com/doc/5440590/Balita-at-Lathalain
BAITANG 6
 Paghihikayat sa iba na magkaroon ng kamalayan sa kanilang kalayaan
Lahat ng tao sa mundo ay binigyan ng Diyos ng kalayaan na magkaroon ng karapatan. Ang

bawat indibidwal ay may layang gampanan ang mga bagay na magpapaunlad at
makapagpapaligaya sa iyo. Malaya kang magmahal, tumulong, gumawa ng mabuti, at
maglingkod na mapayapa sa panginoon.
MGA HALIMBAWA NG KARAPATAN NG TAO
1. Karapatan ng bawat isa na isilang

2. Karapatan ng bawat nilalang na magkaroon ng sariling pangalan
3. Karapatan na kumain at maging malusog
4. Karapatn na magkaroon ng tirahan
5. Karapatan na matutong gumalang at magkaroon ng magandang asal
6. karapatang manirahan sa payapa at ligtas na lugar
7. Karapatan na lumaki sa maayos at malinis na paligid
8. Karapatan ng bawat isa na isilang
9. Karapatan na mabigyan ng sapat na edukasyon
REFERENCES:
http://akotunaynapilipino.org/page/30/
https://quizlet.com/978831/esp-karapatan-at-tungkulin-flash-cards/
https://childrenandarmeconflict.un.org/keydocuments/filipino/universaldeclara1.html
BAITANG 6
Pagbibigay ng sariling opinion, ideya o pananaw
Ang lahat ng tao’y isinilang na malaya at pantay-pantay sa karangalan at mga karapatan. Ang
bawat tao’y may kalayaang makapaglahad ng kanyang paniniwala at pananaw sa buhay. Ang
bawat indibidwal ay may layang magpahayag ng kanya-kanyang opinyon at ipahayag ang
kanyang ideya na naaayon sa kanyang kalooban.
Kahulugan ng opinyon
Ang opinyon ay isang pananaw ng isang tao o pangkat na maaaring totoo pero maaaring
pasubalian ng iba. Ito rin ay isang paniniwala na mas malakas pa sa impresyon, mas mahina sa
positibong kaalaman na batay sa obserbasyon at eksperimento.
REFERENCES:
BAITANG 6
Pagsasaalang-alang ng karapatan ng iba
Paggalang sa karapatan ng iba
Ang karapatang pantao ay mga prinsipyong gumagabay sa pananaw ng tao tungkol sa pagtrato
ng kaniyang kapuwa, at sa dignidad niya bilang tao. Lahat ng indibidwal dito sa mundong
ibabaw ay binigyan ng kalayaang maipahayag ang sarili. Ang bawat tao’y may karapatan sa
buhay, kalayaan at kapanatagan ng sarili. Bilang isang mabuting indibidwal dapat nating
bigyang halaga at isaalang- alang hindi lamang ang ating karapatang pantao ngunit pati narin ang
karapatan ng ibang tao. Nararapat na tayo ay kumilos na naayon sa ikabubuti ng lahat at hindi
lamang ng sariling kapakanan.
REFERENCES:
Lesson Plan
Banghay Aralin sa Edukasyon sa Pagpapahalaga Baitang 6
InihandaNi: DIOSA O. ANDAL
Layunin Matapos ang aralin, inaasahan na ang mga mag-aaral ay:

(c) Natutukoy ang pamamaraan ng pamamahayag
(a ) Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pamamahayag
(b) Nakagagawa ng sariling pahayag
Pamagat Kalayaan sa pamamahayag
Batayan ng
Kalayaan sa pamamahayag
Pagkatuto
Social
Social respect for human rights

Dimensyon
Conceern for common good
Cooperation
Buod na
Pagpapahalaga Social responsibility and accountability
Creative goodwill
Kaugnay na Fairness
Pagpapahalaga
Active non-violence
http//www.slideshare.net/divinabumacas98/pagkilala-samga-opinyon-o-
katotohanan
Sanggunian
http//www. Scribd.com/doc/5440590/Balita-at-Lathalain
Mga Kagamitan kartolina, pisara, projector, laptop, speaker, chalk
1. Lunsaran Panalangin, pagbati, balik-aral
2.Pagganyak Magpapakita ng isang video na nagpapahayag.
3. Mahahalagang
Pamamahayag-Ito ay isang estilo ng pag-uulat ng mga kaganapan
terminolohiyang
maaaring pasalita o pasulat.
Pagyayamanin
Bubo ng limang pangkat. Bawat pangkat ay bibigyan ng jumbled letters
na kailangan nilang buuin.
1. IRMOPNMOSYA- Ang pamamahayag ay nakapagdaragdag ng

kaalaman
4.Gawain
2. GUIMLIALNB- Ang pamamahayag ay nakapagbibigay kasiyahan
3. NGTAUUTOR- Nagbibigay impormasyon
4. AGAMHAYAPMA- estilo ng pag-uulat ng kaganapan
5. AKANALYA- malaya ang sinuman

Ano ang kahalagahan ng pamamahayag
5. Pagsusuri
Sino ang maaring magpahayag?
Lumilibang Nagtututro
6. Paglalagom
Nagbibigay Impormasyon
· Bibigyang kahulugan ang pamamahayag
· Iisa-isahin ang kahalagahan ng pamamahayag.

Bubuo ng limang pangkat. Bawat pangkat ay gagawa ng pamamahayag
sa ibat-ibang sitwasyon.
Unang grupo: nasa ospital
Ikalawang grupo: nasa simbahan

7. Paglalapat
Ikatlong grupo: nasa paaralan
Ikaapat na grupo: nasa munisipyo
Ikalimang grupo: nasa lansangan

PANUTO: Lagyan ng tsek (/) kung tama ang pangungusap at ekis (x)
naman kung mali.
1. Ang pamamahayag ay nakalilibang.
2. Ang pamamahayag ay para lamang sa midya.

8. Pagtataya
3. Ang pamamahayag ay nakapagbibigay ng karagdagang
impormasyon.
4. Ang dramatikong pagpapahayag ay kailangan upang mapataas ang

dignidad ng tao.
5. Ang pamamahayag ay nakapagtuturo.

9. Takdang aralin Gumawa ng pahayag sa pamamagitan ng pasulat na pamamahayag.

(c) Naiisa-isa ang karapatan/kalayaan.
(a ) Naipapaliwanag ang kahalagahan ng karapatan
(b) Kumikilos ayon sa karapatan
Paghikayat sa iba na magkaroon ng kamalayan sa kanilang
Pamagat
kalayaan
Paghikayat sa iba na magkaroon ng kamalayan sa kanilang
kalayaan
Dimensyon Social
Buod na Pagpapahalaga Conceern for common good
Cooperation
Kaugnay na Social responsibility and accountability

Pagpapahalaga
Creative goodwill
Fairness
Active non-violence
Sanggunian
https://childrenandarmeconflict.un.org/keydocuments/filipino/unive
rsaldeclara1
Mga Kagamitan kartolina, pisara,marker,chalk
Alam ba ninyo kung anu-ano ang karapatan ng tao?
2.Pagganyak
Bakit mahalaga na malaman ang karapatan?
3.Mahahalagag
Karapatang pantao -Ito ay tumutukoy sa payak na karapatan ng tao
terminolohiyagPagyayam
at kalayaan ng tao.
anin
Bubo ng limang pangkat. Bawat pangkat ay bubuo ng presentasyon
na nagpapakita ng karapatan ng tao.
· Unang grupo: dula-dulaan
· Ikalawang grupo: kanta

4.Gawain
· Ikatlong grupo: tula
· Ikaapat na grupo: sanaysay
· Ikalimang grupo: pagguhit
Paano mapapahalagahan ang karapatan ng tao?

5. Pagsusuri
Anu-ano ang nararapat isaalang-alang sa pagkilos na
makapagbibigay
6. Paglalagom
Karapatang
Pantao
· Bibigyang kahulugan ang karapatang pantao
· Magbibigay ng halimbawa ng karapatng pantao

PANUTO: Lagyan ng masayang mukha kung ito ay kabilang sa
karapatan ng tao at malungkot na mukha kung hindi
1. Pagpasok sa paaralan
2. Sumusunod sa ididikta ng gobyerno

7. Paglalapat
3. Igalang ang nakatatanda
4. Kumain ng masasarap na pagkain
5. Magpasakop sa pamahalaan
PANUTO: Basahin ang mga katunungan. Sagutin sa pamamagitan
ng sanaysay
8. Pagtataya
1. Anu-ano ang karapatan mo bilang tao?
2.Bakit mahalaga na malaman ang mga karapatan?

Gumuhit ng isang sitwasyon na nagpapakita ng karapatang
9. Takdang aralin
tinatamasa ng tao.

(c) Nalalaman ang kahulugan ng opinyon
(a ) Nabibigyang halaga ang sarilin opinyon
(b) Nakapagbibigay ng sariling opinion sa bagay-bagay.
Pamagat Pagbibigay ng opinyon
Batayan ng
Pagbibigay ng sariling opinyon, ideya o pananaw
Pagkatuto
Social

Dimensyon
Concern for common good
Cooperation
Buod na
Pagpapahalaga Social responsibility and accountability
Creative goodwill
Kaugnay na Fairness
Pagpapahalaga
Active non-violence
Sanggunian
https://childrenandarmeconflict.un.org/keydocuments/filipino/universaldeclar
a1
Mga
kartolina, pisara, projector, laptop, speaker, chalk
Kagamitan
1. Sa inyong palagay tama ban a si Dr. Jose Rizal an gating pambansang
bayani?
2.Pagganyak
2. Ano sa inyong palagay ang dahilan kung bakit siya ang nahirang
3.
Mahahalagang
Opinyon- ay paniniwala ng tao o pangkat na maaaring totoo ngunit maaaring
terminolohiyan
pasubalian ng iba.
g
Pagyayamanin
· Magbibigay ng paksa
· Paksa: Pagkitil sa buhay ng mga taong lubos na nakakaranas ng
4.Gawain matinding paghihirap dahil sa malalang karamdaman “mercy killing”
· Tatanungin ang mga mag-aaral kung sino ang pumapabor.
· Magkakaroon ng debate para sa pumapayag at hindi
sumasang-ayon.
1. Ano ang batayan sa pagbibigay ng opinyon?
5. Pagsusuri
2. Bakit mahalaga ang pagbibigay ng sarilin opinyon?
· Bibigyang kahulugan ang opinyon.
6. Paglalagom · Magbibigay ng mga halimbawa
· Sasabihin ang kahalagahan ng opinyon

Paksa: Pangingibang bansa upang magtrabaho
7. Paglalapat
Gagawa ang mga mag-aaral ng sanaysay tungkol sa kanilang opinion.

PANUTO: Isulat ang O kung opinion at H kung hindi
1. Tunay na napakaganda ng bansang Pilipinas.
2. Si Andres Bonifacio ang tinaguriang ” Ama ng Katipunan”.

8. Pagtataya
3. Napakabait ng pangulo ng pamahalaan.
4. Kinoronahan si Megan Young bilang Ms. World.
5. Si Emilio Aguinaldo ang kauna-unahang pangulo ng Pilipinas.

9. Takdang
Humanap at gumupit ng editoryal sa dyaryo.
aralin

(c) Nalalaman ang mgna karapata
(a) Nauunawaan ang kahalagahan ng karapatan
(b) Kumikilos ayon sa karapatan
Pamagat Paggalang sa karapatan ng iba
Batayan ng
Pagsasaalang-alang ng karapatan ng iba
Pagkatuto
Social
Dimensyon
Concern for common good

Buod na
Pagpapahalaga
Cooperation
Social responsibility and accountability
Kaugnay na Creative goodwill

Pagpapahalaga
Fairness
Active non-violence
Sanggunian
https://childrenandarmeconflict.un.org/keydocuments/filipino/universaldeclar
a1.
Mga
kartolina, pisara, chalk
Kagamitan
Huwag mong gawin sa iba ang ayaw mong gawin ng
iba sa iyo
2.Pagganyak
1. Ano ang inyong pagkakaunwa sa pahayag.
2. Paano ang tamng gawain na naaayon sa kagustuhan ng iba

3.
Mahahalagang
Karapatang pantao -Ito ay tumutukoy sa payak na karapatan ng tao at
terminolohiyan
kalayaan ng tao.
g
Pagyayamanin
Bubuo ng limang pangkat at gagawa ng presentasyon.
Ipapakita ang karapatang pantao sa
ibat-ibang pamamaraan.
4.Gawain Unang grupo: (dula) karapatang isilang
Ikalawang grupo: ( kanta) karapatang magkaroon ng tirahan
Ikatlong grupo: (pagguhit) karapatang mag-aral
Ikaapat na grupo: (sanaysay) karapatang gumalang
Ikalimang grupo: (tula) karapatang magkaroon ng pangalan

1. Anu-ano ang karapatan mo bilang tao?
5. Pagsusuri
2. Sa paanong paraan maisasaalng-alang ang karapatan ng iba?
o Pagbibigay kahulugan sa karapatang pantao
o Iisa-isahin ang tungkulin sa pagsasaalang-alang ng karapatan
Igalang ang buhay, kumain,

6. Paglalagom pagpapahalaga sa kapuwa,
makataong pamamaraan
· Bubuo ng limang pangkat
· Bawat pangkat ay magpapakita ng maikling dula-dulaan na nagpapakita

7. Paglalapat
ng paggalang sa karapatan ng iba
Panuto: Lagyan ng tsek (/) kung ito ay gumagalang sa karapatan ng
iba at ekis (x) kung hindi.
1. Iniiwasan ang kasamaan sa lahat ng bagay.

8. Pagtataya
2. Ang pinagmulan ang basehan ng pakikitungo.
3. Kumikitil ng buhay ng masasamang tao
4. Iginagalang ang buhay

5. Itinataguyod ang kabutihan
Gumupit ng larawan na nagpapakita sa paggalang at pagsasaalang-alang

9. Takdang
aralin
ng karapatan ng iba.
Grade 4 Outline

South Luzon Campus
Lopez, Quezon
ESP 4
1. Nakapagpapakita ng kawilihan sa pakikinig o pagbabasa ng mga pamanang kulturang

material at di material.
Ang gawaing ito ay bahagi ng pamumuhay ng mga Pilipino. Ipinakikita rito ang mga paraan
kung paano sila namumuhay, ang kanilang mga gawain, mga kagamitan, kaugalian at mga
paniniwala. Kultura ang tawag dito.
 Dalawang uri ng kultura ng mga Pilipino – ang materyal at di-materyal na kultura.
Kulturang Materyal Kulturang Di – Materyal

Ito ang mga bagay na di- nahahawakan o
Ito ang mga bagay na nakikita, nahihipo, o di-nahihipo gaya ng awit, sayaw, sining at
nahahawakan gaya ng aklat, damit, panitikan, mga tradisyon, kaugalian,
kasangkapan,
pagkain, tirahan, palamuti sa bahay at sa paniniwala, saloobin, edukasyon,
katawan at iba pa.
pagpapahalaga, pamahalaan at iba pa.
Mga batayan sa Pagbabasa
1. Tumayo ng tuwid
2. Ilagay ang isang kamay sa likuran habang hawak ng isang kamay ang librong binabasa.
3. Unawaing mabuti ang binabasa
Mga batayan sa pakikinig
1. Pakinggan ng mabuti ang sinasabi

2. Unawain ng mabuti ang mensahe ng pinapakinggan
References: http://www.lessons.ph/studyaids/allschools/grade2/aralin2b/a3a0309a.htm
South Luzon Campus
Lopez, Quezon
Naipagmamalaki/ napahahalagahan ang nasuring kultura ng ibat-ibang pangkat etniko.
Mga pangkat Etniko at kanilang kultura
1. Ilokano- Ang ilokano ay tumutukoy sa wika at kultura ng mga taong naninirahan sa

Rehiyon ng Ilocos. Ito ang pangatlo sa pinakamalaking pangkat etniko sa Pilipinas. Ang
“Tan-ok ni Ilocano: The festival of festivals” ay ang pinakamalaking pagtitipon sa
lalawigan ng Ilocos Norte kung saan bawat lungsod at lalawigan nito ay magtatanghal ng
isang sayaw na maglalarawan ng kanilang kultura at industriya.Karaniwang ipapalabas
dito ay ang interpretasyon ng kani-kanilang pistang ipinagdiriwang taun-taon bilang
larawan ng kanilang sariling pagkakakilanlan tulad ng kanilang kultura, kabuhayan,
produkto, relihiyon, at kasaysayan.
Gaganapin sa ika-17 ng Nobyembre sa Ferdinand E. Marcos Stadium, ang Tan-ok ay

nagsimulang ipagdiwang noong nakaraang taon at ayon sa probinsya, ay magiging
taunang pagdiriwang na ito tulad ng mga naglalakihang pagdiriwang ng pista sa iba’t-
ibang sulok ng bansa.
Kasabay ng paglobo ng turismo sa probinsya ay ang pag-usbong din ng mga makukulay

na pagdiriwang na naghahangad din na pagbuklodin ang lahat ng lugar nito sa
pamamagitan ng mga pagtatanghal tulad nito na lalahukan ng 21 na bayan at dalawang
lungsod mula sa probinsya.
Tinawag itong “Festival of all festivals” dahil sa mga pinagsama-samang kapistahan

bilang pagpapamalas kultura at industriyang Ilocano na maipagmamalaki sa buong
mundo.
Maliban sa pagpapalabas ng mga sayaw, makikita din dito ang magagarbong kasuotan na
maglalarawan din ng kanilang pagmalikhain at kagalingan sa sining na sila mismo ang
nagdisenyo.
Ilan sa mga pistang ipinagdiriwang sa Ilocos Norte na siyang basehan ng itatanghal

nilang mga sayaw ay ang kilalang Empanada Festival ng lalawigan ng Batac, Panag-buos
sa bayan ng Banna, Tadek festival ng Nueva Era, Guling-Guling ng Paoay, Dinaklisan ng
Currimao, Amian Festial ng Bangui, Pamulinawen festival ng Lungsod ng Laoag.
Ang mga kinatawan ng bayan/lungsod na lalahok sa pagdiriwang ay umaabot sa 200 na
miyembro kabilang na ang mga props men at support staff ng grupo. Sila ang
magmimistulang tauhan sa pagsasadula ng kanilang kultura at industriya.
Ang Tan-ok ay isang paraan ng pamahalaang-probinsyal sa paghahatid ng mga

programang napapanahon at hindi-kumbensyunal.
2. Panggasinense- Ang Pangasinan ay may ibat-ibang kaugalian at pamumuhay. Tulad na

lamang sa Bolinao,Pangasinan, ang sinaunang pamumuhay ng mga tao rito ay ang
pangingisda. Hindi ito maikakaila sapagkat napapaligiran ito ng mga anyong tubig tulad
ng mga dagat,ilog atbp. Ganoon din sa bayan ng Agno at Lingayen . Bawat lugar ay may
ipinagdiriwang tuwing piyesta. Noong una pa lamang ay pangingisda na ang
ikinabubuhay ng mga taong malapit sa mga baybayin at maging sa ngayon ay
pangingisda pa rin at dahil sa pagiging modernisado natin ngayon ay ay nakakagawa na
rin sila ng mga porselas na gawa sa kabibi at iba pang mga palamuti na may ibat-ibang
disenyo na maaaring gawing dekorasyon sa bahay. Sa bayan naman ng Bani, karaniwang
ipinagdiriwang dito ang bibingka festival at pakwan festival. Noong una ang
kanilangidinaraos ay ang bibingka festival kung saan makikita ang pagtatagisan ng galing
sa pagsasayaw ng ibat-ibang kalahok na mula rin sa bayang ito. Maraming makukulay at
nagsisigandahang kasuotan ang gamit ng bawat kalahok sa paligsahan na animo’y
kasuotan pa ng matatanda noong nakaraan. Nung nakaraang taon nama’y ipinagdiwang
rin ang pakwan festival kung saan gumamit pa ang ibang kalahok ng pakwan bilang
kagamitan sa pagpapaganda ng presentasyon. Kilala ang bayan ng Bani sa prutas na
pakwan. Ang mga pakwan na ito’y malalaki,matatamis,pabilog ang hugis,matubig at
mabigat. Sa barangay ng Banog sinasabing may maraming plantasyon ng pakwan.
Pangunahing ikinabubuhay ng mga tao sa bayan ng Bani ay ang agrikultura. Malapit ito
sa mga kapatagan at kabundukan . Karaniwang produkto na itinatanim rito ay ang
palay,mais,pakwan,mangga at tubo. Maraming mamamayan ang lubos na umaasa sa mga
kapaligiran. Sila’y nagtatanim ng ibat-ibang klase ng gulay tulad ng
ampalaya,kalabasa,talong,okra,sitaw atbp na itinitinda nila sa mga palengke upang may
pantustos sa mga pangangailangan nila sa araw-araw. Sinasabing noong unang panahon,
ang bawat pananim ay hitik na hitik sa mga bunga na sa ngayon ay di na gaano dahil sa
papalit-palit na klima epekto ng Global Warming. Mrami rin ang mga nag-uuling sa
kabundukan kaya’t kapag may malakas na bagyo o matagalang pag-ulan ay may mga
bayang nalulubog sa baha tulad ng San Jose at Arwas. Sa paraan naman ng pananamit sa
bayang ito makikita ang pagkakonserbatibo ng mga matatanda noong una. Sa mga babae
ang mga kasuotan ay bestida,kimona at pandiling.Hinda sila nagsusuot noon ng mga
pantalon sapagkat ito’y panlalaki. Sa mga lalaki naman ay mga damit na may
mahahabang manggas na kung minsan ay ginagamit nila sa pagsasaka,sando at hindi
kapit na pantalon o barong tagalog.Simple lamang noon ang kanilan pananamit. Sa
kasalukuyan naman dahil sa pagiging modernisado ng ating bansa,iilan na lamang ang
nagsusuot ng mga nabanggit. Karamihan na ngayon ay sunod sa uso,tulad ng pananamit
ng maiiksing palda,kapit na pantalon at iba pa na kasuotan lalo na kung imported o galing
sa ibang bansa. Sa panliligaw naman, noong una ang mga lalaki ay nakasuot ng medyo
pormal na kasuotan kapag manghaharana sa isang dalaga. Hindi biro noon ang
panlilligaw. May iba pa na kailangang magsibak ng kahoy,mag-igib o magsalok ng tubig
at magluto. Dahil sa pamamagitan nito masasabing seryoso ang isang binata sa
panliligaw sa isang dalaga. Noon ding una kapag nahawakan ng isang binata ang kamay
ng dalaga, kailangan niya itong pakasalan. Ngayon naman sa kasalukuyan, ang
panliligaw ay di na gaanong mahirap,wala ng gaanong romansa. Mas madali ng maging
magkarelasyon ang isang binata at dalaga sa pamamagitan ng panliligaw lamang sa text o
kaya pagsusulat ng liham. Sa kabilang dako naman, masasabing mas maagap o mas
masipag ang mga tao noon kaysa sa ngayon. Ito ay dahil sa ang mga tao noon ay di
gumagamit ng modernong teknolohiya sa pagsasaka,at mga natural lamang ang kanilang
ginagamit sa pagtatanim kayat ang mga lupa ay matataba at malusog. Sa ngayon
karamihan ay tamad na dahil sa epekto ng modernong teknolohiya kung saan lubos silang
umaasa kaya’t hindi na gaanong nagagamit ang mga katawan sa pagbibilad sa sikat ng
araw tuwing anihan at iba pang trabaho sa bukid. Dahil rito sinasabing mas malakas ang
mga tao noon at mas mahaba ang buhay dahil sa pagiging maagap at di pag-asa sa
modernong teknolohiya.
3. Kapampangan- Sinasabing ang lutuing Kapampangan ang nangunguna at pinakadalisay

sa mga lutuing Pilipino; ang Pampanga ang tinataguriang sentrong kulinari ng Pilipinas.
Ang ilan sa mga pagkaing nagmula sa Pampanga ay ang kare-kare, sisig, at kilawin.
Ngunit hindi lamang pagkain ang maaaring puntahan dito, sapagkat dinarayo din ng iba’t
ibang tao, pati na sa ibang bansa ang mga pagdiriwang dito katulad ng mga piyesta at
masasayang selebrasyon tulad ng Sisig Festival, Tigtigan Terakan Queng
Dalan, Ligligang Parul, Philippine International Hot Air Balloon Festival at ang
pinakaenggrandeng piyesta rito na Nuestra Señora del Santisimo Rosario de La Naval
de Angeles. Mayroon rin namang kakaibang pagtitipon ang ipagdiriwang tuwing Mahal
na Araw sa Cutud, Pampanga. Tinatawag itong Mal a Aldo o San Pedro Cutud Lenten
Rites.
Sisig Festival:
Isang pagdiriwang na nangyayari taon- taon tuwing buwan ng Disyembre sa Lungsod ng

Angeles sa lalawigan ng Pampanga, kung saan kanilang ipinagdiriwang ang pagiging kilala ng
mga Kapampangan sa larangan ng pagluluto. Ang pistang ito ay isang paligsahan kung saan ang
mga punong tagapagluto ng iba’t ibang munisipalidad sa lalawigan ng Pampanga ay
makikipagkumpetensya sa paggawa ng sisig sa pamamagitan ng kanilang kakaibang
pamamaraan sa pagluluto.
Tigtigan Terakan Queng Dalan:
Ginaganap ito tuwing ika-huling biyernes at sabado ng Oktubre. Ginaganap ito sa malawak na
kalye sa Balibago. Dito masaya at mapayapang nag-iinuman, nag-sasayawan, at nag-kakantahan,
ang mga tao. Hinding-hindi mawawala rito ang mga food stalls kung saan sila ay naghahanda ng
iba’t ibang mga putahe mula sa iba’t ibang munisipalidad ng Pampanga. Ang piyesta ng Tigtigan
Terakan Queng Dalan ay isang pagdiriwang para sa pagbangon ng lalawigan ng Pampanga mula
sa mga kalamidad na kanilang naranasan.
Ligligang Parul:
Ang Ligligang Parul o mas kilala bilang Giant Lantern Festival ay isang taunang pagdiriwang na
ginaganap tuwing buwan ng Disyembre, sabado bago mag-bisperas ng pasko sa lungsod ng San
Fernando sa lalawigan ng Pampanga. Ang pagdiriwang na ito ay nagtatampok ng kumpetisyon
ng mga higanteng parol. Iilawan ng mga taga San Fernando ang mga naglalakihang parol tuwing
darating ang Pasko. Nakaka-aliw makita ang mga kumukutikutap na mga ilaw sa saliw ng mga
pamaskong musika. Tinagurian ding Christmas Capital of the Philippines ang San Fernando,
Pampanga dahil sa pagiging tanyag ng pistang ito.
Nuestra Señora del Santisimo Rosario de La Naval de Angeles:
Ito ay isa sa pinaka-enggrandeng piyesta sa lalawigan ng Pampanga. Ito ay taunang pista para sa
pabibigay karangalan ng mga deboto sa kanilang patron saint na si Santa Rosario o Our Lady of
La Naval de Angeles. Ang pistang ito ay nagaganap tuwing ikalawang Linggo ng Oktubre.
Tuwing pista ng Nuestra Señora del Santisimo Rosario de La Naval de Angeles nagkakaroon ng
parada ng mga santo kung saan mayroon itong iba’t ibang kasuotan na nagpapakita ng kultura at
tradisyon ng mga Kapampangan.
Mal a Aldo o San Pedro Cutud Lenten Rites:
Isang tradisyon ng mga Pilipino at lalo na ng mga Kapampangan ang pamamanata tuwing Mahal
na Araw o Holy Week. Taon-taon ay ginaganap sa Pampanga ang senakulo, pagpapako sa krus,
pagsasalibat-bat o karaniwang tinatawag na pagpipinetensya. Ang mga Kapampangan ay
namamanata sa bayan ng Pampanga kung saan isinasariwa at inaalala nila ang pagsasakripisyo
ng Panginoong Hesukristo at ang hirap na nagawa nito para sa lahat. Ang pamamanata ay
ginagawa upang humingi ng kapatawaran, maituwid ang mga kasalanan at pasasalamat sa mga
biyaya na ating natatanggap.
4. Tagalog- Ang mga Pilipino ay sadyang mahilig sumunod sa mga nakagawian na at samga
tradisyon. Sila din ay mahilig maniwala sa mga pamahiin.
Mga Karaniwang Tradisyon ng mga PilipinoPiyesta
 Mahal na araw/ Senakulo
 Mamanhikan
 Harana
 Simbang gabi
 Flores De mayo
5. Bikolano- Ang Bikolano ay isang pangkating etniko na matatagpuan sa mga probinsya ng
Camarines Norte, Camarines Sur, Sorsogon, Albay, Catanduanes at hilagang bahagi ng
Masbate. Kilala ang mga ito sa kanilang mga produkto tulad ng pili na ginagawang
suspiros, masapan, pastilyas at peanut brittle. Ang mga Bikolano ay nakilala sa buong
Pilipinas dahil sa kanilang mga putahe na ginamitan ng gata at pinaanghang ng maliliit na
siling labuyo tulad ng Laing at Bikol Express kaya naman sila ay nabansagang mga
matatapang. Ang mga Bikolano ay konserbatibo dahil narin sa kanilang pagiging
relihiyoso. Mahilig din sila magdiwang ng mga piyesta at doon ay sumasayaw at nasisi-
kantahan sila.
6. Moro- Moro ang ibinigay na pangalan ng mga Espanyol sa mga Muslim sa Pilipinas
noong ikalabing-anim na dantaon. Ang pangalang ito ay nangangahulugan din ng
pagkamuhi ng mga Espanyol sa lahi at relihiyon na sa loob ng ilang libong taon ay
nanguna sa kanilang Kristiyanong bansa. Ang Moro, na ginagamit na ngayon bilang
salitang may mababang konotasyon sa aating lipunan ay ang mismong salitang nagiging
simbolo ng pagkakakilanlan sa mga Muslim sa pagnanais nilang maisakatuparan ang
kanilang adhikain sa kabila ng pangkasalukuyang realidad.
Ang babae ang isa sa mga pinakaingat-ingatan, pinakamamahal at nirerespeto ng mga

Bangsamoro. Ang kultura at paniniwalang ito ngmga Bangsamoro ay binatay sa
sinabi ng Propeta Muhammad (ang Kapayapaan Naway Sumasakanya. Sa mga Bangsamoro ay
mahalaga ang angkan, kaya naman ang babae aypinakaingat-ingatan nila dahil ang babae ang
magiging ina ng kanilang mga susunod na salin lahi o angkan. Hindi nila pinapayagan na
magsagawa ng mabibigat na gawain ang mga kababaihan, upang sa gayon ay hindi masira ang
porma ng kanilang mga katawan, upang maging manatiling pambabae ang kabuuan ng kanilang
katawan, upang manatili at magiging malusog siyang ina. Sa kanilang paniniwala, ang malusog
na ina ay magiging malusog din ang magiging supling. Ang babae sa paniniwala ng mga
Bangsamoro, ay hindi puwedeng salingin o hawakan ang kanilang mga kamay ng ibang lalaki,
(na pwede siyang asawahin), at kong kong sakaling gawin man ito ng isang lalaki, siya ay may
karampatang parusa o multa, ayon sa kultura at paniniwala ng mga Bangsamoro. Kong nag-iisa
lamang ang babae sa bahay, ang lalaki (na pwede siyang asawahin), ay hindi pwede pumasok sa
bahay, hanggang tarangkahan o hagdanan lamang, at hindi rin pwedeng kausapin ng lalaki na
nag- iisa ang babae. Hindi rin pinalalakad ang babae na nag-iisa na walang Mahram (kasama-
magulang o kapatid). Hindi rin pinapayagan na ipakita ng kababaehan ang kanilang kahubaran at
ganoon din nman sa kalalakihan, ito ay tinatawag nilang Haram. Ang Haram ay kinasusuklaman
ng Allah, hindi niya ito pinapayagan na kainin o gawin ng mga Muslim (Nanampalataya). Ang
kabuhabaran ng babae ay buong
katawan, maliban sa mukha,kamay at paa samantala ang lalaki ay kinakilangan matakpan ang
pusod at tuhod.
Paraan ng pag papaghalaga sa mga nasabing kultura.
Ang mga ninuno ang pinanggagalingan ng mga bagay- bagay. Kabilang na dito ang mga
pamana. Marapat lamang natin itong pahalagahan dahil alam naman nating ito’y pinakinabangan
natin at nagdulot ng magandang epekto para satin.
Mapahahalagahan lamang natin ito kung pangangalagaan, pagyayamanin, at tatangkilikin.
Huwag natin itong ipasawalang- bahala dahil ang lahat ng ito ay mahalaga. Kung meron mang
kaalaman tungkol sa mga pamana na ito ay maaari din natin itong ibahagi sa mga susunod pang
henerasyon. Isabuhay natin ang mga pamana na ito.
References: https://itsmorefuninpampanga.wordpress.com/2016/08/13/kultura/
http://buhayngisangbikolano.tumblr.com/post/148930076636/kultura-ng-mga-bikolano
South Luzon Campus
Lopez, Quezon
Nakakasunod sa mga batas/ panuntunang pinaiiral tungkol sa pangangalaga ng kapaligiran kahit

walang nakakakita.
1. Magtanim ng mga puno upang mapanatili natin ang malinis na hangin.
2. Iwasan ang pagsusunog ng mga basusa dahil ang pagsusunog ng basura ay nakakasira sa ating
ozone layer.
4. Huwag magtapon ng mga chemicals sa katubigan dahil ito ay makakasira sa ating mga
yamang tubig.
5. Ang pangangalaga ng ating kalikasan ay magsisimula sa ating mga sarili kaya mahalagang
ikaw ay magkaroon ng disiplina sa sarili.
RA 8749 o “Philippine Clean Air Act”

RA 9275 o “Philippine Clean Water Act”
PD 705 o “Revised Forestry Code”
Mga Batas ukol sa Pangangalaga sa Kalikasan
Ang pangangalaga sa kapaligiran ay mahalaga. Ito ay hindi dapat pinapabayaan. Kapag hindi ito
aalagaan, ang mga magiging masasamang epekto nito ay ang pagkakaroon ng baha, landslides,
flashfloods, at marami pang iba na makakasama sa ating kalikasan. Kung gugunihin mo ang
lahat ng mga masasamang epekto, hindi ito nakabubuti sa atin. Noong Setyembre 26, 2009, ang
Ondoy, na isang malakas na bagyo ay tumama sa Pilipinas. Maraming nabaha, at nagkaroon ng
mga flashfloods at landslides. Ano ang sanhi nito? Isa na dito ay ang hindi pag-aalaga ng mabuti
ng ating kalikasan at kapaligiran. Kung hindi tayo nag putol ng mga puno para lang magkaroon
ng mga gusali at mga malls, atbp, hindi tayo magkakaroon ng mga baha, landslides o flashfloods.
Sana matuto tayo sa mga karanasan na nagyaring masama sa atin.
Maraming pwedeng gawin para hindi ito mangyari ulit. Tulad ng pag ‘segregate’ ng mga basura,
ang hindi pag tapon kung saan – saan, at marami pang iba na makakatulong sa atin. Madadali
lang naman ang mga pwedeng gawin para hindi magkaroon ng mga kalamidad. Simple lamang
ito at hindi ka gaanong mahihirapan. Malaking tulong na rin ang mabibigay mo kung mag tatanin
ka ng mga puno. Ito ay isang paraan para hindi magkaroon ng baha. Ang mga pwedeng gawin sa
pagbabawas sa epekto at pag resolba sa climate change ay ang pag sakay sa mga “Public
transportations’ para makabawas sa mga ‘emissions’ na makaka – ambag sa climate change.
Kailangan din natin alisin ang mga naka-saksak sa saksakan para maka – tipid ng kuryente. Pag
pupunta tayo sa mga supermarkets, gumamit nalang ng mga ‘reusable bags’ para makabawas sa
pag gamit ng plastic. Gumamit rin ng 5 R’s dahil ito ay makakatulong din.
Tayo ay dapat mag tipid ng enerhiya. Malaking tulong na rin ang mabibigay nito. Maraming mga
madadaling paraan kung paano alagaan ang kapaligiran. Marami ding mga madadaling paraan
kung paano maresolba at mapabawas sa epekto ang climate change. Dapat tayong matuto sa mga
karanasan na masamang nangyari sa atin para hindi ito muling mauulit. Kung hindi rin naman
importante ang lakad, mas mabuting wag nalang umalis ng bahay. Linisin ang kapaligiran, mag
‘segregate’, gamitin ang 5 Rr’s at mag tipid ng kuryente. Humingi rin ng tulong sa Diyos. Mag
‘reuse’ ng mga gamit na pwede pang gamitin. Mag tulung-tulungan tayong lahat.
Lahat tayo ay dapat mag tutulungan. Dapat isipin rin natin ang iba bago ang sarili. Kung tayo ay
mag tutulungan, mas mabilis ma-resolba ang lahat ng mga problema. Mag dasal tayo sa Diyos at
humingi ng tulong upang tayo ay magabayan sa lahat ng ating gagawin. Lahat ay possible dahil
nandiyan ang ating Panginoong Diyos. Ito ay makakabuti sa ating lahat kung gagawin natin ang
lahat ng maitutulong natin para magkaroon ng malinis na mundo. Kapag hindi natingagawin ang
mga ito, kailangan mong harapin ang mga ‘consequences’ o kabayaran ng iyong hindi pag tulong
para sa kalikasan. Kung gusto mo rin ng magandang kinabukasan, gawin mo ang lahat ng
makakaya mo para makatulong sa kalikasan. Kung gagawin natin ang lahat ng ito, tayo ay
magkakaroon ng malinis, maayos at mapayang lugar.
References: https://asdfghjlsr.wordpress.com/2012/09/08/pangangalaga-sa-kapaligiran-at-
pagbabawas-sa-epekto-at-pakikiangkop-sa-climate-change/
South Luzon Campus
Lopez, Quezon
Nakatutulong sa Pagpapanatili ng kalinisan at kaayusan ng kapaligiran saan man
Mga dapat gawin upang magkaroon ng malinis at maayos na paligid.
1. Hindi pagtatapon ng basura sa lansangan

2. Paglilinis ng basura araw araw
3. Pagpulot ng mga madadaanang kalat o basura sa daan
4. Paghihiwalay ng nabubulok sa di nabubulok
Bakit mahalaga ang pahihiwalay ng nabubulok sa di nabubulok
Ang pagtatapon sa tamang paraan ay isang magandang tungkulin ng bawat mamayanan. Ito ay
mahalaga dahil maaari nating maiwasan ang polusyon na makakasira sa atin at sa kapaligiran.
Makakatipid sa paggamit ng paulit ulit o re-use. Ang pag-recycle naman ay ang paggawa ng
bagong materyal gamit ang mga luma o patapong bagay na. O kaya naman ang reduce, pag
babawas sa pagbili ng mga plastik. Pati naran ang recover, ito ay ang paggawa ng enerhiya gamit
sa mga gamit na patapoin na. Makakatulong ito sa pag bawas ng mga baha sa hindi pagtapon
kung saan-saan. At dahil dito wala masyadong magkakasakit sa pamayanan at mananatiling
maayos at malinis an gating paligid. Kaya kailangan pag-isipan kung paano ang wastong
pagtapon ng mga basura. Dahil kung hindi, tayo na mismo ang nagsira o pumapatay sa ating
kalikasan.
References: https://brainly.ph/question/50292
Posts navigation
Older posts
Search for:
Blog at WordPress.com.
BANGHAY ARALIN SA EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO (ESP)
Create a free website or blog at WordPress.com.
Privacy & Cookies: This site uses cookies. By continuing to use this website, you agree to their
use.
To find out more, including how to control cookies, see here: Cookie Policy
Post to
Cancel

Collection LP

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Collection LP

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Banghay-Aralin sa Edukasyon sa Pagpapakatao

ATNUBAY 1: Balangkas Konseptwal para sa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP), at Paggamit

Sa pagtatapos ng pagsasanay, ang mga kalahok ay inaasahang:

1. Naipakikita ang pag-unawa sa Balangkas Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) sa K

2. Naipamamalas ang pagkaunawa at pagkatuto sa tamang paggamit ng Gabay sa Kurikulum

Gagamit: pangkat ng tagapagsanay sa rehiyon at dibisyon para sa pagsasanay ng mga guro sa

Nakalaang Oras: 1 oras

Ang Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) ay isang mahalagang aralin na naglalayong

Upang maipamalas ito, kailangang taglay niya ang limang pangunahing

Ang mga pangunahing kakayahang ito ay nililinang sa apat na tema: 1) Pananagutang

1. Pangganyak / Panimulang Gawain

a. Simulan ang sesyon sa pagtanong sa mga kalahok ng sumusunod:

b. Ipakita ang diagram na nasa ibaba.

Paksa: Pagkilala at Paglinang ng Balangkas Konseptwal para sa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP)

Mga Gawain: (10 minuto)

a. Pagpapangkat Pangkat. Hatiin ang mga kalahok sa apat na grupo.

b. Pumili ng tagapagsalita o lider sa grupo at tagapagtala.

d. Pabigyang-kahulugan ang nilalaman ng Balangkas Konseptwal:

f. Magtalakayan at maghanda sa pag-ulat sa harapan.

Pagsusuri: (10 minuto)

Paghahalaw: (15 minuto)

a. Pagpapaliwanag hinggil sa:

Paglalapat: (10 minuto)

Ang Edukasyon sa Pagpapakatao ay isang asignaturang napakahalga upang gabayan

Layunin nito na matutuhan ng mga mag-aaral ang tunay na kahulugan ng

Ano ang ipinapakita sa mga larawan?

Ano ang kahalagahan ng pagiging masunurin

Gawain Pangkatin ang klase sa dalawang pangkat.

Ang ikalawang pangkat ay magsasadula ng

At pagkatapos ay ipapaliwanag ang kanilang

Ø Ang pagiging masunurin sa bawat kasapi ng

Paglalapat 1. Lumapit agad pag tinawag ng punong guro.

2. Patuloy sa paglaro kahit sinabihan na ng guro

Basahin ang mga sitwasyon. Pagkatapos

2. Sundin ang tugon ng guro na uwi agad

3. Maglaro pagkatapos ng klase.

4. Sundin ang utos ng kapit-bahay na

5. Magbasa pagdating sa bahay.

BANGHAY ARALIN SA EDUKASYON SA

13.1 Pagsunod kaagad kapag tinawag ng kasapi ng pamilya.

Ang pagiging masunurin sa bawat kasapi ng pamilya ay nagpapakita ng respeto sapagkat

Ang pagkamasunurin ay hindi lamang nagdudulot ng maliligayang ugnayan sa pamilya at ng iba

Dapat bang pinipili ang mga utos o anumang pinakiusap?

Hindi, sapagkat ito ay isang responsibilidad bilang isang kasapi ng pamilya.

13.3 Pagsunod sa tuntuning itinakda ng:

Bawat kasapi ng pamilya ay may responsibilidad na gawain sa tahanan na dapat sundin

(Appreciation of One’s Rights)

Ang pagpapahalaga sa karapatang ay pagpapahalaga sa iyong bayan, pagpapahalaga sa

4. Nagpapakita ng pagpapahalaga sa mga karapatang tinatamasa.

Napakahalaga ng edukasyon lipunan. Maraming kabataan ang nagpapahalaga ng kanilang

Dianne Claire A. Dayao

Prof. Iona Ofelia Zanoria

Ang pambansang Sentro sa Edukasyong Pangguro

South Luzon Campus

Banghay Aralin sa Ikalimang Baitang

Inihanda ni: Dianne Claire A. Dayao

Matapos ang aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahan na:

Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pagiging masunurin sa

Ø Family- Peace and Justice

Social- Respect for Human Rights

Ø Respect and Love for One’s Family

Concern for Common Good

Social Responsibility and Accountability