เนื้อหากิจกรรม

1
แบบทดสอบก่อนเรียน
ชุดที่ 1 สมบัติของคลื่น
คำชี้แจง เลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. ห้องประชุมหรือโรงภาพยนตร์ มักบุเพดานห้องด้วยกระดาษชานอ้อย ติดผ้า ม่านที่ผนังห้อง และปูพรมที่พื้น ทั้งนี้
เพื่อช่วยลดเสียงที่เกิดจากสมบัติข้อใด
ก. การแทรกสอดของเสียง
ข. การบีตส์เสียง
ค. การสะท้อนของเสียง
ง. การหักเหของเสียง
2. เครื่องโซนาร์ในเรือประมงได้รับสัญญาณสะท้อนจากท้องทะเล หลังจากส่ง สัญญาณไปเป็นเวลา 1 วินาที ถ้า

อัตราเร็วเสียงในน้้าเป็น 1500 เมตรต่อวินาที ทะเลมี ความลึกเท่ากับข้อใด
ก. 450 เมตร
ข. 750 เมตร
ค. 1500 เมตร
ง. 3000 เมตร
3. สมบัติข้อใดของคลื่นอัลตราซาวด์ที่น้ามาใช้ประโยชน์ในการตรวจหาความลึกของ มหาสมุทรและหาแหล่งปลา
ก. หักเห
ข. สะท้อน
ค. เลี้ยวเบน
ง. แทรกสอด
4. คลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่ง ปริมาณใดต่อไปนี้จะมี ค่าคงตัว

ก. อัตราเร็ว
ข. แอมพลิจูด
ค. ความถี่
ง. ความยาวคลื่น
5 คลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางที่หนึ่งไปยังตัวกลาง ที่สอง พบว่าอัตราเร็วของคลื่นเพิ่มขึ้น ส้าหรับตัวกลางที่สอง

ข้อความใดถูกต้อง
ก. ความถี่เพิ่มขึ้น
ข. ความถี่ลดลง
ค. ความยาวคลื่นเพิ่มขึ้น
ง. ความยาวคลื่นลดลง
2
6. เมื่อคลื่นเดินทางจากน้้าลึกสู่น้าตื้น ข้อใดต่อไปนี้ถูก
ก. ความถี่คลื่นในน้้าลึกมากกว่าความถี่คลื่นในน้้าตื้น
ข. ความถี่คลื่นในน้้าลึกน้อยกว่าความถี่คลื่นในน้้าตื้น
ค. อัตราเร็วคลื่นในน้้าลึกน้อยกว่าอัตราเร็วคลื่นในน้้าตื้น
ง. ความยาวคลื่นในน้้าลึกมากกว่าความยาวคลื่นในน้้าตื้น
7. สมบัติตามข้อใดของคลื่นเสียงที่เกี่ยวข้องกับการเกิดบีตส์
ก. การแทรกสอด
ข. การหักเห
ค. การเลี้ยวเบน
ง. การสะท้อน
8. หากท่านยืนแอบอยู่ข้างก้าแพงตึกแห่งหนึ่ง ท่านจะยังสามารถได้ยินเสียงจากแหล่งก้าเนิด ซึ่งอยู่หน้าตึกได้แม้ว่า

แหล่งก้าเนิดนั้นจะอยู่ไม่ตรงกับท่านก็ตาม เหตุการณ์นี้เกี่ยวข้องกับ สมบัติข้อใดของเสียง
ข. การเลี้ยวเบนของเสียง
ค. การหักเหของคลื่นเสียง
ง. การสะท้อนของเสียง
9. ถ้าคลื่นน้้าเคลื่อนที่ผ่านจากเขตน้้าลึกไปยังเขตน้้าตื้นแล้วท้าให้ความยาวคลื่นลดลง ครึ่งหนึ่ง จงหาอัตราส่วนของ

อัตราเร็วของคลื่นในน้้าลึกกับอัตราเร็วของคลื่นในน้้าตืน้
ก. 0.5
ข. 1.0
ค. 2.0
ง. 4.0
10. ถ้าคลื่นเคลื่อนจากบริเวณน้้าตื้นมีความยาวคลื่น 45 เซนติเมตร ไปสู่น้าลึกความยาวคลื่นเปลี่ยนเป็น 60

เซนติเมตร จงหาดัชนีหักเหของตัวกลางน้้าลึกเทียบกับตัวกลางน้้าตืน้
ก. 0
ข. 0.75
ค. 1.82
ง. 2.45
3
กระดำษตำตอบแบบทดสอบก่อนเรียน
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 4
เรื่อง สมบัติของคลื่น
ชื่อ – สกุล....................................................................................ชั้น..............เลขที่..................
ข้อ ก ข ค ง เกณฑ์กำรประเมิน
1 ตอบถูก ให้ข้อละ 1 คะแนน
2 ตอบผิด ให้ข้อละ 0 คะแนน
3
แปลผลกำรประเมิน
4
ดี ได้คะแนน 8 – 10 คะแนน
5
พอใช้ ได้คะแนน 5 – 7 คะแนน
6 ปรับปรุง ได้คะแนน 0 – 4 คะแนน
7
8 ได้คะแนน 8 – 10 คะแนน ผ่าน
9 ได้คะแนน 0 – 7 คะแนน ไม่ผ่าน
10
สรุปผลกำรประเมิน
รวมคะแนน.....................คะแนน
ผ่าน ไม่ผ่าน
ลงชื่อ....................................................ผู้ตรวจ
(นายอัครเดช อภัยศรี)
4
ใบควำมรู้ที่ 1 กำรสะท้อนและกำรหักเหของคลื่น
1. กำรสะท้อนของคลื่น
คุณสมบัติประการหนึ่งของคลื่น คือ การสะท้อน ลักษณะการสะท้อนเป็นไปตามสภาพของคลื่นการสะท้อน
เกิดจากคลื่นเคลื่อนที่ไปกระทบสิ่งกีดขวางแล้วเคลื่อนที่กลับมาในตัวกลางเดิมในการสะท้อนของคลื่น รังสีตกกระทบ
เส้นปกติ และรังสีสะท้อน อยู่ในระนาบเดียวกัน โดย
ค้าศัพท์เกี่ยวกับการสะท้อนคลื่น
1. รังสีตกกระทบ คือรังสีคลื่นที่พุ่งเข้าไปตกกระทบ
2. รังสีสะท้อน คือรังสีคลื่นที่สะท้อนย้อนกลับออกมา
3. เส้นปกติ คือเส้นตรงที่ลากมาตกตั้งฉากกับผิวที่คลื่นมาตกกระทบ
4. มุมตกกระทบ คือมุมระหว่างรังสีตกกระทบกับเส้นปกติ
5. มุมสะท้อน คือมุมระหว่างรังสีสะท้อนกับเส้นปกติ
การสะท้อนของคลื่นใด ๆ จะเป็นไปภายใต้กฎการสะท้อน 2 ข้อคือ
1. มุมตกกระทบจะมีขนาดเท่ากับมุมสะท้อน
2. รังสีตกกระทบ รังสีสะท้อน และเส้นปกติ ต้องอยู่ในระนาบเดียวกัน
ภาพที่ 1 การสะท้อนของคลื่น
5
การสะท้อนของคลื่นในเส้นเชือก
หากเราน้าเชือกเส้นหนึ่งมามัดติดเสา ปลายอีกข้างหนึ่งใช้มือดึงให้ตึงพอสมควร จากนั้น สะบัดให้เกิดคลื่นในเส้น
เชือก คลื่นนี้จะเคลื่อนที่จากจุดที่ใช้มือสะบัดพุ่งเข้าหาต้นเสา และเมื่อคลื่นกระทบเสาแล้วจะสามารถสะท้อนย้อนกลับ
ออกมาได้ด้วยสาหรับการสะท้อนของคลื่นในเส้นเชือกนี้จะเป็นไปได้ 2 กรณี ได้แก่
1) ถ้าปลายเชือกมัดไว้แน่น(จุดสะท้อนคงที่) คลื่นที่ออกมาจะมีลักษณะตรงกันข้ามกับคลื่นที่เข้าไป นั่น คือ
คลื่นที่สะท้อนออกมาจะมีเฟสเปลี่ยนไป 180o
ภาพที่ 2 การสะท้อนของคลื่นในเส้นเชือกแบบปลายเชือกมัดไว้แน่น
2) ถ้าปลายเชือกมัดไว้หลวม ๆ (จุดสะท้อนไม่คงที่) คลื่นที่สะท้อนออกมาจะมีลักษณะ เหมือนคลื่นที่เข้าไป

นั่นคือคลื่นที่สะท้อนออก มาจะมีเฟสเท่าเดิมหรือมีเฟสเปลี่ยนไป 0o
ภาพที่ 3 การสะท้อนของคลื่นในเส้นเชือกแบบปลายเชือกมัดไว้หลวม ๆ
6
2.กำรหักเห
เมื่อคลื่นผ่านจากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่ง ซึ่งมีความหนาแน่นไม่ เท่ากัน จะท้าให้อัตราเร็ว( v )
แอมพลิจูด (A) และความยาวคลื่น (𝛌) เปลี่ยนไป แต่ความถี่ ( f ) จะคงเดิม ในกรณีที่คลื่นตกกระทบพุ่งเข้าตกตั้งฉาก
กับแนวรอยต่อตัวกลาง คลื่นที่ทะลุลงไปใน ตัวกลางที่ 2 จะมีแนวตั้งฉากกับแนวรอยต่อตัวกลางเช่นเดิม แต่หากคลื่น
ตกกระทบตกเอียงท้า มุมกับแนวรอยต่อตัวกลาง คลื่นที่ทะลุลงไปในตัวกลางที่ 2 จะไม่ ทะลุลงไปในแนวเส้นตรง เดิม
แต่ จะมีการเบี่ยงเบนไปจากแนวเดิมดังรูป ปรากฏการณ์นี้เรียกว่าเกิดกำรหักเหของคลื่น
ภาพที่ 4 การหักเหของคลื่น
คำศัพท์เกี่ยวกับกำรหักเหของคลื่น
1. รังสีตกกระทบ คือรังสีคลื่นที่พุ่งเข้าไปตกกระทบ
2. รังสีหักเห คือรังสีคลื่นที่ทะลุเข้าไปในตัวกลางที่ 2
3. เส้นปกติ คือเส้นตรงที่ลากมาตกตั้งฉากกับรอยต่อตัวกลาง
4. มุมตกกระทบ คือมุมระหว่างรังสีตกกระทบกับเส้นปกติ
5. มุมหักเห คือมุมระหว่างรังสีหักเหกับเส้นปกติ
มุมวิกฤติและการสะท้อนกลับหมด
มุมวิกฤต คือมุมอุบัติการณ์เบื้องต้น ของการเกิดการสะท้อนกลับทั้งหมด มุมตกกระทบที่เกิดการสะท้อนกลับ
ทั้งหมดจะถูกวัดเทียบกับมุมตกกระทบที่เกิดเหตุการณ์ปกติ ที่เส้นแบ่งเขตระหว่างตัวกลาง เมื่อพิจารณาล้าแสงที่ผ่าน
จาก แก้วไปสู่อากาศ ในเหตุการณ์ปกติแสงจะผ่านออกไปสู่อากาศ แต่เมื่อ มุมตกกระทบเพิ่มขึ้นอย่างเพียงพอ มุมที่
แสงผ่านออก จะเพิ่มขึ้นไปถึง มุมตั้งฉาก คือ ที่ต้าแหน่ง 90 องศา ณ จุดนี้จะไม่มีแสงผ่านออกไปสู่อากาศ อีกต่อไป
จึงเรียกมุมนี้ว่า มุมวิกฤต มุมวิกฤต
7
การสะท้อนกลับทั้งหมด คือ ปรากฏการณ์แสงลักษณะหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อรังสีของแสง ตกกระทบกับพื้นผิว

ของตัวกลาง ในมุมที่กว้างกว่า มุมวิกฤต เกิดขึ้นเฉพาะกรณีที่ ดัชนีหักเหของตัวกลาง ต่้ากว่า ดัชนีหักเหของของ
ตัวกลางที่อยู่อีกด้านหนึ่งของพื้นผิวตกกระทบ โดยที่แสงไม่ผ่านออกไป และ แสงทั้งหมดสะท้อนกลับ โดยใช้กฎการ
สะท้อน
เมื่อแสงข้ามผ่านเส้นแบ่งระหว่างตัวกลางสองชนิด ที่มีดัชนีหักเหที่แตกต่างกัน ล้าแสงอาจเกิดการ หักเห ที่
พื้นผิวของตัวกลางใหม่ หรือ อาจเกิดการสะท้อนกลับทั้งหมด ขึ้นกับว่ามุมตกกระทบ มากกว่า มุมวิกฤตหรือไม่ ทั้งนี้
เกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อ แสงเดินทางมาจากตัวกลางที่มีดัชนีหักเหมากกว่า ไปยังตัวกลางที่มีดัชนีหักเหน้อยกว่า ยกตัวอย่าง
เช่น เมื่อแสงเดินทางจากแก้วไปยังอากาศ ฯลฯ
ภาพที่ 5 มุมวิกฤตและการสะท้อนกลับทั้งหมด
ที่มา http://www.scimath.org/lesson-physics/item/7312-2017-06-14-15-39-08
8
กิจกรรมที่ 1 เรือ่ งกำรสะท้อนและกำรหักเหของคลื่น
ได้คะแนน
ชื่อ.......................................................................................ชัน้ ....................เลขที.่ ................... ________________
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติ ดังนี้
1. อ่านวิธีท้ากิจกรรมการทดลองให้เข้าใจ 2. ตอบค้าถามก่อนท้ากิจกรรม
3. ท้ากิจกรรมและบันทึกผล 4. ตอบค้าถามหลังท้ากิจกรรม
วัสดุอุปกรณ์
1. ถาดคลื่นพร้อมอุปกรณ์ติดตั้ง 1 ชุด
2. แผ่นกระจกหนา ขนาด 15 × 15 เซนติเมตร 1 แผ่น
3. อุปกรณ์ท้าคลื่นหน้าตรง 1 ชุด
4. เครื่องแปลงไฟฟ้าโวลต์ต่้า พร้อมสายไฟ 1 ชุด
5. กระดาษขาวรองใต้ถาด 1 แผ่น
6. กระดาษอัดส้าเนา (A4) 2 แผ่น
7. ดินสอ 1 แท่ง
8. แผ่นกั้น 1 แผ่น
9. ไม้โปรแทรกเตอร์ 1 อัน
9
ตอนที่ 1 กำรสะท้อนของคลื่น
วิธีทำ
1. ติดตั้งชุดถาดคลื่น โดยต่อหลอดไฟเข้ากับหม้อแปลงไฟฟ้าโวลต์ต่้า (12 โวลต์) เติมน้้าลงในถาดคลื่นจนถึง
ระดับกึ่งกลางของขอบถาด วางกระดาษขาวไว้บนโต๊ะใต้ถาดคลื่น
2. น้าแผ่นกั้นหน้าตรงวางลงบริเวณกลาง ๆ ถาดคลื่น ให้เอียงท้ามุม 30 องศากับแนวก้าเนิดคลื่นใช้ดินสอขีด
เส้นตามขอบของภาพแผ่นสะท้อนบนกระดาษขาว เพื่อแทนแนวของผิวสะท้อน
3. ใช้ขอบด้านยาวของไม้โปรแทรกเตอร์แตะผิวน้้าบริเวณใกล้ ๆ กับคานก้าเนิดคลื่นเพื่อ
ให้เกิดคลื่นดลเส้นตรงให้หน้าคลื่นขนานกับคานก้าเนิดคลื่น คลื่นดลที่เกิดขึ้นจะเคลื่อนที่ไปตกกระทบแผ่นสะท้อนแล้ว
ท้าให้เกิดคลื่นสะท้อน จากนั้นใช้ดินสอเขียนเส้นให้ขนานกับแถบสว่างของภาพคลื่นตกกระทบ และคลื่นสะท้อน
4. วัดมุมที่หน้าคลื่นตกกระทบท้ากับแผ่นกั้น และมุมที่หน้าคลื่นสะท้อนท้ากับแผ่นกั้น
5. ด้าเนินการทดลองซ้้า โดยเปลี่ยนมุมที่แผ่นกั้นท้ากับแนวคานก้าเนิดคลื่นเป็น 45 องศาและ 60 องศา
ตามล้าดับ
ตอนที่ 2 กำรหักเหของคลื่น
วิธีทำ
1. ตั้งชุดอุปกรณ์ถาดคลื่น ใส่น้า แผ่นกระจก พร้อมต่อหลอดไฟเข้ากับเครื่องแปลงไฟฟ้าโวลต์ต่้าขนาด 12 โวลต์
2. วางแผ่นกระจกให้หน้าแผ่นกระจกอยู่ในแนวเฉียง
3. เคาะอุปกรณ์ท้าคลื่นเป็นจังหวะ ๆ จะเห็นหน้าคลื่นออกจากแหล่งก้าเนิดคลื่นเข้าสู่
แผ่นกระจก วาดแนวหน้าคลื่นตกกระทบ และวาดแนวหน้าคลื่นเมื่อคลื่นผ่านแผ่นกระจกไปแล้ว
4. ท้าซ้้าข้อ 2 ค่อย ๆ เอียงแผ่นกระจกให้ท้ามุมมากขึ้น สังเกตการเปลี่ยนแปลง บันทึกผลการท้ากิจกรรม
แผ่นกระจก
อุปกรณ์ท้าคลื่น
10
ตอนที่ 1
คำถำมก่อนทำกิจกรรม
1. ปัญหาของการทดลองนี้คืออะไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
บันทึกผลกำรทำกิจกรรม
...................................................................................................................... ..................................................................
........................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................. .......................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. ...........................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
สรุปผล
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
11
คำถำมหลังทำกิจกรรม
1. กิจกรรมนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออะไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
2. ไม้โปรแทรกเตอร์ท้าหน้าที่อะไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
3. เพราะเหตุใดนักเรียนจึงต้องใช้ไม้โปรแทรกเตอร์แตะผิวน้้าหลาย ๆ ครั้ง
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
4. เพราะเหตุใดนักเรียนจึงต้องใช้พลาสติกทรงกระบอกวางขนานกับหน้าคลื่นสะท้อน
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
5. ให้นักเรียนเขียนภาพ หน้าคลื่นตกกระทบและหน้าคลื่นสะท้อน โดยที่มุมที่หน้าคลื่นตก-
กระทบท้ากับแผ่นสะท้อนมีค่าเท่ากับ 45 องศา และ 60 องศา ตามล้าดับ
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
12
ตอนที่ 2
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................... ...............
2. นักเรียนคิดว่า เมื่อคลื่นน้้าตกกระทบแผ่นกระจกในแนวตั้งฉากกับผิวของแผ่นกระจก หน้าคลื่นที่ผ่านแผ่นกระจก
มีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่ อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................ ........
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................... ...
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................... ..............................................
สรุปผล
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
13
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
2. เพราะเหตุใดจึงต้องท้าให้ความลึกของน้้าในถาดแตกต่างกัน
.......................................................................................................................................................................... ..............
........................................................................................................................................................................................
3. ขณะสังเกต ถ้าต้องการให้สังเกตเห็นปรากฏการณ์การหักเหของคลื่นชัดเจน นักเรียนควรท้าอย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
4. เมื่อคลื่นผิวน้้าเคลื่อนที่ผ่านบริเวณรอยต่อระหว่างบริเวณน้้าลึกและบริเวณน้้าตื้น โดยหน้าคลื่นตกกระทบขนานกับ
รอยต่อและท้ามุมกับรอยต่อ ทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่นและความยาวคลื่นเปลี่ยนแปลงในลักษณะใด
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
14
ใบบันทึกกิจกรรมที่ 1 ตอนที่ 1
เรื่องกำรสะท้อนของคลื่น
คำชี้แจง ให้นักเรียนบันทึกผลกำรปฏิบัติกิจกรรมจำกกิจกรรมที่ 1 ตอนที่ 1

รำยชื่อสมำชิกกลุ่ม
กลุ่มที่.............ชื่อกลุ่ม...........................................................ชั้นมัธยมศึกษาปีที่...............ห้อง............
1........................................................................................................เลขที่........ผู้ประสานงาน
2........................................................................................................เลขที่........ผู้จัดการด้านความรู้
4........................................................................................................เลขที่........ผู้จัดการวัสดุ
5........................................................................................................เลขที่........ผู้รายงาน
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
15
สรุปผล
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................... .............
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
1. ไม้โปรแทรกเตอร์ท้าหน้าที่อะไร
.................................................................................................................................................................... ....................
........................................................................................................................................................................................
2. เพราะเหตุใดนักเรียนจึงต้องใช้ไม้โปรแทรกเตอร์แตะผิวน้้าหลาย ๆ ครั้ง
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
3. เพราะเหตุใดนักเรียนจึงต้องใช้พลาสติกทรงกระบอกวางขนานกับหน้าคลื่นสะท้อน
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
4. ให้นักเรียนเขียนภาพ หน้าคลื่นตกกระทบและหน้าคลื่นสะท้อน โดยที่มมุ ที่หน้าคลื่นตก-
กระทบท้ากับแผ่นสะท้อนมีค่าเท่ากับ 45 องศา และ 60 องศา ตามล้าดับ
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................. .......................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
16
เรื่องกำรหักเหของคลืน่
กลุ่มที่.............ชื่อกลุ่ม...........................................................ชั้นมัธยมศึกษาปีที่...............ห้อง............
5........................................................................................................เลขที่........ผู้รายงาน
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
2. นักเรียนคิดว่า เมื่อคลื่นน้้าตกกระทบแผ่นกระจกในแนวตั้งฉากกับผิวของแผ่นกระจก หน้าคลื่นที่ผ่านแผ่นกระจก
มีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่ อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................... ..................................................................
........................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................. .......................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
17
สรุปผล
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
2. เพราะเหตุใดจึงต้องท้าให้ความลึกของน้้าในถาดแตกต่างกัน
.......................................................................................................................................................................... ..............
........................................................................................................................................................................................
3. ขณะสังเกต ถ้าต้องการให้สังเกตเห็นปรากฏการณ์การหักเหของคลื่นชัดเจน นักเรียนควรท้าอย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
4. เมื่อคลื่นผิวน้้าเคลื่อนที่ผ่านบริเวณรอยต่อระหว่างบริเวณน้้าลึกและบริเวณน้้าตื้น โดยหน้าคลื่นตกกระทบขนานกับ
รอยต่อและท้ามุมกับรอยต่อ ทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่นและความยาวคลื่นเปลี่ยนแปลงในลักษณะใด
......................................................................................................................................................................... ...............
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................. ..........................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
18
แบบฝึกหัดที่ 1 เรื่องกำรสะท้อนและกำรหักเหของคลื่น
ชื่อ.................................................................................ชั้น.........................เลขที.่ ................... ________________
ให้นักเรียนตอบคำถำมต่อไปนี้อย่ำงถูกต้อง
1. กฎการสะท้อนกล่าวไว้ว่าอย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
2. การสะท้อนของคลื่นที่จุดสะท้อนคงที่ กับจุดสะท้อนไม่คงที่เหมือนหรือต่างกันอย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
3. เมื่อคลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปอีกตัวกลางหนึ่งที่ต่างกัน ปริมาณใดต่อไปนี้คงเดิม และปริมาณใดเปลี่ยนไป
ความยาวคลื่น ความถี่ และอัตราเร็วคลื่น
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
4. การเกิดเสียงก้อง เมื่อเราตะโกนอยู่กลางหุบเขา เป็นคุณสมบัติข้อใดของคลื่น เพราะเหตุใด

........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
5. จงบอกความหมายของมุมวิกฤตและการสะท้อนกลับหมด
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................... .............
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
19
ใบควำมรู้ที่ 2 กำรแทรกสอดและกำรเลี้ยวเบนของคลื่น
1. กำรแทรกสอดของคลื่น
การแทรกสอดเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นได้ เมื่อคลื่นสองขบวนเคลื่อนที่บนตัวกลางเดียวกัน มาพบกัน ท้าให้
เกิดคลื่นลัพธ์จากการรวมกันของคลื่นทั้งสองขณะที่เกิดการซ้อนทับกัน การแทรกสอดกันของคลื่นมี 2 แบบ คือ แบบ
เสริม (Constructive interference) และการแทรกสอดแบบหักล้าง (Destructive interference) ถ้าเราให้ คลื่น 2
คลื่นที่มีลักษณะเหมือนกันทุกประการเข้ามาปนกัน จะพบว่าคลื่นทั้งสองนั้นจะเข้ามาแทรกสอดกันได้แล้วท้า ให้เกิดมี
แนวบางแนวทั้งคลื่นทั้งสองจะน้าพลังงานมาเสริมกัน ท้าให้ตลอดแนวนี้คลื่นจะสั่นสะเทือนและมีแอมพลิจูดสูงกว่า
ปกติตลอดแนว และจะมีแนวบางแนวคลื่นทั้งสองจะน้าพลังงานมาหักล้างกันท้า ให้ตลอดแนวนี้คลื่นจะมีการ
สั่นสะเทือนน้อย มีแอมพลิจูดต่้ากว่าปกติตลอดแนวนี้เช่นกัน แนวเสริมและแนวหักล้างนี้ จะเกิดสลับกันไปดังแสดงใน
ภาพที่ 6 ปรากฏการณ์ที่เกิดเช่นนี้เรียกเป็นการการแทรกสอดของคลื่น
แบบเสริม (Constructive interference) แบบหักล้าง (Destructive interference)

ภาพที่ 6 การการซ้อนทับของคลื่น
20
ถ้าเราให้แหล่งก้าเนิดคลื่นอาพันธ์ (แหล่งก้าเนิดคลื่น 2 แหล่ง ที่ให้คลื่นที่มีความถี่และเฟสตรงกันตลอด )

วางอยู่ห่างกันในระยะที่พอเหมาะ แล้วสร้างคลื่นพร้อม ๆ กัน จะพบว่าคลื่นที่เกิดขึ้นทั้งสองจะเกิดการแทรกสอดกัน
โดยจะมีแนวบางแนวที่คลื่นทั้งสองจะมาเสริมกัน โดยคลื่นทั้งสองอาจน้าสันคลื่นมารวมกัน จะท้าให้คลื่นรวมมีแอมพลิ
จูดสูงขึ้นกว่าเดิม หรือคลื่นทั้งสองอาจน้าท้องคลื่นมารวมกัน จะท้าให้คลื่นรวมมี แอมพลิจูดลึกลงกว่าเดิม ลักษณะ
เช่นนี้จะท้าให้ตลอดแนวดังกล่าว คลื่นน้้าจะกระเพื่อมขึ้นลงอย่างแรง แนวที่คลื่นมีการเสริมกันเช่นนี้เรียก แนวปฎิบัพ
(Antinode , A) ซึ่งจะมีอยู่หลายแนวกระจายออกไปทั้งทางด้านซ้ายและด้านขวาอย่างสมมาตรกัน แนวปฎิบัพที่ อยู่
ตรงกลางเราจะเรียกเป็นปฏิบัพที่ 0 ( A0) ถัดออกไปจะเรียกแนวปฎิบัพที่ 1 ( A1) , 2 ( A2) , 3 ( A3) , .... ไปเรื่อยๆ
ทั้งด้านซ้ายและด้านขวาดังรูป
นอกจากนี้แล้วยังจะมีแนวบางแนวที่คลื่นทั้งสองจะมาหักล้างกัน โดยคลื่นหนึ่งจะน้าสันคลื่นมารวมกับท้อง
คลื่นของอีกคลื่นหนึ่ง คลื่นรวมของคลื่นทั้งสองจะมีลักษณะราบเรียบ (ผิวน้้าจะค่อนข้างนิ่ง ) แนวหักล้างนี้จะเรียก
แนวบัพ (Node , N) แนวบัพจะแทรกอยู่ระหว่างกลางแนวปฎิบัพเสมอ แนวบัพแรกที่อยู่ถัดจากแนวปฎิบัพกลาง
( A0 ) จะเรียกแนวบัพที่ 1 ( N1) ถัดออกไปจะเรียกแนวบัพที่ 2 ( N2) , 3 (N3) , ….. ไปเรื่อย ๆ ทั้งทางด้านซ้ายและ
ด้านขวาดังรูป
ภาพที่ 7 การแทรกสอดของคลื่น
ปรากฏการณ์แทรกสอดของคลื่นเสียงซึ่งเป็นคลื่นตามยาว (Longitudinal Wave) เนื่องจากคลื่นเสียงมี

ลักษณะแตกต่างจากคลื่นบนผิวน้้า เพราะจะมีลักษณะการเคลื่อนที่เหมือนกับระรอกการยืดหดของขดลวดสปริง
ในขณะที่ผิวน้้าจะแกว่งตัวขึ้นลงเวลาที่คลื่นผิวน้้าเคลื่อนตัวผ่านไป ซึ่งการเคลื่อนที่ของคลื่นเสียงจะอาศัยการ
เปลี่ยนแปลงทางความกดดันระหว่างอนุภาคในตัวกลางนั่นเอง โดยจะมีทั้งส่วนอัด (Compression) และส่วนขยาย
(Rarefaction) ซึ่งสามารถเทียบได้กับส่วนยอดคลื่น (Crest) และท้องคลื่น (Trough) ของคลื่นบนผิวน้้านั่นเอง โดย
การแทรกสอดแบบเสริมของ 2 คลื่นเสียง (Constructive Interference) จะท้าให้ระดับเสียงที่ต้าแหน่งและเวลา
ขณะนั้นดังขึ้น ส่วนต้าแหน่งที่เกิดการแทรกสอดแบบหักล้าง (Destructive Interference) จะท้าให้ระดับเสียงเบาลง
การแทรกสอดของเสียงแบบหักล้างเป็นเรื่องส้าคัญในการออกแบบคอนเสร์ตฮอลล์และสถานที่แสดงต่าง ๆ
โดยจะต้องออกแบบเพื่อลดการแทรกสอดแบบหักล้างตลอดพื้นที่ภายในเนื่องจากจะท้าให้ระดับเสียงที่ผู้ชมได้ยินถูก
ลดทอนลงไป ซึ่งการแทรกสอดสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งจากเสียงที่ดังออกมาจากล้าโพงหลายๆ ตัวและเสียงที่สะท้อน
21
ภายในพื้นที่ ทางเลือกหนึ่งซึ่งเป็นที่นิยมใช้กันมากก็คือการออกแบบผนัง เพดาน ฯลฯ ให้มีลักษณะดูดซับเสียง

(Absorb) มากกว่าสะท้อนเสียง (Reflect) ดังจะพบเห็นได้ในโรงภาพยนตร์ชั้นน้าซึ่งมักจะใช้ผ้าม่านก้ามะหยี่ตีลอนติด
ไว้รอบ ๆ พื้นที่ภายในพร้อมทั้งปูพื้นด้วยพรมเนื้อหนาและแน่นเต็มพื้นที่
การเกิดบีตส์
เกิดขึ้นเมื่อเสียงจากแหล่งก้าเนิดสองแหล่งที่ความถี่ต่างกันเล็กน้อย เคลื่อนที่ผ่านตัวกลางเดียวกันในเวลา
และทิศเดียวกันก็จะรวมกันตามหลักการซ้อนทับของคลื่นท้าให้คลื่นรวมที่ได้เคลื่อนที่ผ่านผู้ฟังซึ่งอยู่กับที่เป็นเสียงดัง
ค่อย ดังค่อยสลับกันไปเป็นจังหวะที่คงตัว เรียกว่า บีตส์ของเสียง หูของคนเราสามารถแยกเสียงบีตส์ เมื่อความถี่บีตส์
มีค่าไม่เกิน 7 เฮิรตซ์
2. กำรเลี้ยวเบนของคลื่น
คลื่นมีลักษณะพิเศษประการหนึ่ง คือ ทุกจุดบนหน้าคลื่นถือให้เป็นต้นก้าเนิดคลื่นใหม่ได้ปรากฏการณ์นี้
เรียกว่า “หลักของฮอยเกนส์” ถ้าคลื่นเคลื่อนที่ผ่านสิ่งกีดขวาง คลื่นส่วนที่กระทบสิ่งกีดขวางจะสะท้อนกลับ ส่วนคลื่น
ที่ผ่านไปได้จะแผ่จากขอบของสิ่งกีดขวางไปจนถึงด้านหลังสิ่งกีดขวาง ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า “การเลี้ยวเบน” คลื่น
เลี้ยวเบนยังคงมีความยาวคลื่น ความถี่ และอัตราเร็วเท่าเดิม
ภาพที่ 8 การเลี้ยวเบนของคลื่น
22
กิจกรรมที่ 2 เรือ่ งกำรแทรกสอดและกำรเลี้ยวเบนของคลื่น
ชื่อ.......................................................................................ชัน้ ....................เลขที.่ ................... ________________
คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติ ดังนี้
1. อ่านวิธีท้ากิจกรรมการทดลองให้เข้าใจ 2. ตอบค้าถามก่อนท้ากิจกรรม
3. ท้ากิจกรรมและบันทึกผล 4. ตอบค้าถามหลังท้ากิจกรรม
กิจกรรมที่ 2 เรื่องกำรแทรกสอดและกำรเลี้ยวเบนของคลื่น
วัสดุอุปกรณ์
1. ชุดถาดคลื่น 1 ชุด
2. หม้อแปลงไฟฟ้าโวลต์ต่้า 1 หม้อ
3. กระดาษอัดส้าเนา (A4) 2 แผ่น
ตอนที่ 1 กำรแทรกสอดของคลื่น
วิธีทำ
1. ติดตั้งชุดถาดคลื่น โดยต่อหลอดไฟเข้ากับหม้อแปลงไฟฟ้าโวลต์ต่้า เติมน้้าลงในถาดคลื่นจนถึงระดับ
กึ่งกลางของขอบถาด วางกระดาษขาวไว้บนโต๊ะใต้ถาดคลื่น พร้อมทั้งปรับระดับขาตั้งถาดคลื่นให้ถาดคลื่นอยู่ในแนว
ระดับ ปรับความสูงของหลอดไฟ เพื่อให้เห็นภาพคลื่นบนกระดาษขาวใต้ถาดคลื่นได้ชัดเจน
2. จัดระดับคานก้าเนิดคลื่นที่ติดกับถาดคลื่นให้อยู่เหนือระดับน้้าพอสมควร เลือกปุ่มก้าเนิดคลื่น 2 ปุ่มที่ติด
กับคานก้าเนิดคลื่น โดยเลือกใช้ปุ่มที่อยู่กลาง ๆ ถาด และอยู่ห่างกันประมาณ 3 เซนติเมตร
3. จัดให้ปุ่มก้าเนิดคลื่นทั้ง 2 ปุ่มแตะผิวน้้า เปิดสวิตช์ท้าให้คานก้าเนิดคลื่นสั่นเป็นจังหวะตามความถี่ของ
มอเตอร์ ควรให้มอเตอร์หมุนช้า ๆ เพื่อจะได้เห็นภาพชัดเจน สังเกตภาพที่เกิดขึ้นบนกระดาษขาว
23
ตอนที่ 2 กำรเลี้ยวเบนของคลื่น
วิธีทำ
1. ติดตั้งชุดถาดคลื่น โดยต่อหลอดไฟเข้ากับหม้อแปลงไฟฟ้าโวลต์ต่้า เติมน้้าลงในถาดคลื่น วางกระดาษขาวไว้
บนโต๊ะใต้ถาดคลื่น
2. วางแผ่นกั้นลงในถาดคลื่นบริเวณกลางถาดคลื่นปรับให้มอเตอร์หมุนช้า ๆ ท้าให้คานก้าเนิดคลื่นสั่นเกิด
คลื่นต่อเนื่องหน้าตรง สังเกตการเคลื่อนที่ของคลื่นบนกระดาษขาวใต้ถาดคลื่นขณะที่คลื่นผ่านขอบแผ่นกั้น
3. ใช้แผ่นกั้น 2 แผ่น ท้าเป็นช่องเปิดที่มีความกว้างมากกว่าความยาวคลื่น สังเกตลักษณะ
การเคลื่อนที่ของคลื่นเมื่อผ่านช่องเปิด
4. ใช้แผ่นกั้น 2 แผ่น ท้าเป็นช่องเปิดที่มีความกว้างใกล้เคียงและน้อยกว่าความยาวคลื่น สังเกตลักษณะการ
เคลื่อนที่ของคลื่นเมื่อผ่านช่องเปิด
5. ใช้แผ่นกั้น 3 แผ่น ท้าเป็นช่องเปิด 2 ช่อง ความกว้างใกล้เคียงกับความยาวคลื่น โดยช่องทั้งสองห่างกัน
พอสมควร
24
คำถำมก่อนทำกิจกรรม ตอนที่ 1
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
2. นักเรียนคิดว่า เมื่อคลื่นที่ได้จากการบิดปุ่มก้าเนิดคลื่นวงกลมให้แตะน้้าทั้งสองปุ่ม เดินทางมาพบกันหรือไม่ อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................... ...
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................... ..............................................
สรุปผล
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................... ...
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
25
คำถำมหลังทำกิจกรรม ตอนที่ 1
1. การปฏิบัติกิจกรรมนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออะไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
2. การจัดอุปกรณ์ชุดถาดคลื่น ควรจัดตั้งปุ่มก้าเนิดคลื่นอย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
3. ขณะปฏิบัติกิจกรรม ถ้านักเรียนต้องการเห็นภาพการแทรกสอดได้ชัดเจน ควรปรับมอเตอร์อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
4. นักเรียนสังเกตเห็นอะไรจากกระดาษขาวที่นักเรียนวางไว้ใต้ถาดคลื่น
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
5. เหตุใดนักเรียนจึงเห็นเส้นที่มีความสว่างมากกับเส้นที่มีความมืดมากสลับกันไป เส้นเหล่านี้เกิดขึ้นได้อย่างไร
............................................................................................................................................................. ...........................
........................................................................................................................................................................................
26
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
บันทึกผลการทากิจกรรมตอนที่ 2
.................................................................................................................................................................... ....................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
สรุปผลตอนที่ 2
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
27
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
2. ในกรณีการเลี้ยวเบนของคลื่นผ่านช่องเดี่ยว ถ้าต้องการสังเกตการเลี้ยวเบนของคลื่นอย่างชัดเจนแล้ว ความกว้าง
ของช่องเปิด (Slit) มีความสัมพันธ์กับความยาวคลื่นในลักษณะใดเมื่อก้าหนดให้
d = ความกว้างของช่องเปิด  = ความยาวคลื่น
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
3. สรุปความรู้ที่ได้จากการทดลอง
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................... .............................................................
........................................................................................................................................................................................
28
เรื่องกำรแทรกสอดของคลื่น
กลุ่มที่.............ชื่อกลุ่ม........................................................ชั้นมัธยมศึกษาปีที่...............ห้อง............
5........................................................................................................เลขที่........ผู้รายงาน
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
29
สรุปผล
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................... ...
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
2. การจัดอุปกรณ์ชุดถาดคลื่น ควรจัดตั้งปุ่มก้าเนิดคลื่นอย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
3. ขณะปฏิบัติกิจกรรม ถ้านักเรียนต้องการเห็นภาพการแทรกสอดได้ชัดเจน ควรปรับมอเตอร์อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
4. นักเรียนสังเกตเห็นอะไรจากกระดาษขาวที่นักเรียนวางไว้ใต้ถาดคลื่น
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
5. เหตุใดนักเรียนจึงเห็นเส้นที่มีความสว่างมากกับเส้นที่มีความมืดมากสลับกันไป เส้นเหล่านี้เกิดขึ้นได้อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
30
เรื่องเลี้ยวเบนของคลื่น
กลุ่มที่.............ชื่อกลุ่ม........................................................ชั้นมัธยมศึกษาปีที่...............ห้อง............
5........................................................................................................เลขที่........ผู้รายงาน
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
บันทึกผลการทากิจกรรมตอนที่ 2
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
31
สรุปผลตอนที่ 2
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
2. ในกรณีการเลี้ยวเบนของคลื่นผ่านช่องเดี่ยว ถ้าต้องการสังเกตการเลี้ยวเบนของคลื่นอย่างชัดเจนแล้ว ความกว้าง
ของช่องเปิด (Slit) มีความสัมพันธ์กับความยาวคลื่นในลักษณะใดเมื่อก้าหนดให้
d = ความกว้างของช่องเปิด  = ความยาวคลื่น
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
3. สรุปความรู้ที่ได้จากการทดลอง
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ...............................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................... ...
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................... ..............................................
32
แบบฝึกหัดที่ 2 เรื่องกำรแทรกสอดและกำรเลี้ยวเบนของคลื่น
ชื่อ.................................................................................ชั้น.........................เลขที.่ ................... ________________
ให้นักเรียนตอบคำถำมต่อไปนี้อย่ำงถูกต้อง
1. คลื่นที่มีแอมพลิจูดเท่ากันในทิศทางเดียวกัน เมื่อมาชนกันผลเป็นอย่างไร
........................................................................................................................................................................................
2. คลื่นที่มีแอมพลิจูดต่างกันในทิศทางเดียวกัน เมื่อมาชนกันผลเป็นอย่างไร
.........................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................
3. คลื่นที่มีแอมพลิจูดเท่ากันในทิศตรงข้าม เมื่อมาชนกันผลเป็นอย่างไร
................................................................................................................................ ........................................................
4. คลื่นที่มีแอมพลิจูดต่างกันในทิศตรงข้าม เมื่อมาชนกันผลเป็นอย่างไร
................................................................................................................................... .....................................................
........................................................................................................................................................................................
5. หากคลื่นที่มาพบกันมีแอมพลิจูดในทิศตรงข้ามกัน เมื่อมาซ้อนทับกันพอดี แอมพลิจูดของคลื่นรวมมีความสัมพันธ์
อย่างไรกับแอมพลิจูดของคลื่นย่อยเดิม
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
6. ลักษณะที่ต่างกันของการพบกันของคลื่นและการชนกันของอนุภาคมีอย่างไรบ้าง
.............................................................................................................................. ..........................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
7. ลักษณะของคลื่นน้้าที่เกิดขึ้นจากตัวท้าคลื่นแตะน้้า กับคลื่นที่เคลื่อนที่ผ่านระหว่างแท่งไม้ทั้งสองมีลักษณะ เหมือน
หรือแตกต่างกัน อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
8. ความกว้างหรือระยะห่างระหว่างแท่งไม้ทั้งสอง มีผลต่อลักษณะของคลื่นที่ผ่านระหว่างแท่งไม้ทั้งสองหรือไม่
อย่างไร
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................... .............................
........................................................................................................................................................................................
33
แบบทดสอบหลังเรียน
ชุดที่ 1 สมบัติของคลื่น
คำชี้แจง เลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. ห้องประชุมหรือโรงภาพยนตร์ มักบุเพดานห้องด้วยกระดาษชานอ้อย ติดผ้า ม่านที่ผนังห้อง และปูพรมที่พื้น ทั้งนี้
เพื่อช่วยลดเสียงที่เกิดจากสมบัติข้อใด
ข. การบีตส์เสียง
ค. การสะท้อนของเสียง
ง. การหักเหของเสียง
2. สมบัติข้อใดของคลื่นอัลตราซาวด์ที่น้ามาใช้ประโยชน์ในการตรวจหาความลึกของ มหาสมุทรและหาแหล่งปลา
ก. หักเห
ข. สะท้อน
ค. เลี้ยวเบน
ง. แทรกสอด
3. เครื่องโซนาร์ในเรือประมงได้รับสัญญาณสะท้อนจากท้องทะเล หลังจากส่ง สัญญาณไปเป็นเวลา 1 วินาที ถ้า
อัตราเร็วเสียงในน้้าเป็น 1500 เมตรต่อวินาที ทะเลมี ความลึกเท่ากับข้อใด
ก. 450 เมตร
ข. 750 เมตร
ค. 1500 เมตร
ง. 3000 เมตร
4. คลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางที่หนึ่งไปยังตัวกลาง ที่สอง พบว่าอัตราเร็วของคลื่นเพิ่มขึ้น ส้าหรับตัวกลางที่สอง

ข้อความใดถูกต้อง
ก. ความถี่เพิ่มขึ้น
ข. ความถี่ลดลง
ค. ความยาวคลื่นเพิ่มขึ้น
ง. ความยาวคลื่นลดลง
5. คลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่ง ปริมาณใดต่อไปนี้จะมี ค่าคงตัว

ก. อัตราเร็ว
ข. แอมพลิจูด
ค. ความถี่
ง. ความยาวคลื่น
34
6. เมื่อคลื่นเดินทางจากน้้าลึกสู่น้าตื้น ข้อใดต่อไปนี้ถูก
ก. ความถี่คลื่นในน้้าลึกมากกว่าความถี่คลื่นในน้้าตื้น
ข. ความถี่คลื่นในน้้าลึกน้อยกว่าความถี่คลื่นในน้้าตืน้
ค. อัตราเร็วคลื่นในน้้าลึกน้อยกว่าอัตราเร็วคลื่นในน้้าตื้น
ง. ความยาวคลื่นในน้้าลึกมากกว่าความยาวคลื่นในน้้าตื้น
8. หากนักเรียนยืนแอบอยู่ข้างก้าแพงตึกแห่งหนึ่ง ท่านจะยังสามารถได้ยินเสียงจากแหล่งก้าเนิด ซึ่งอยู่หน้าตึกได้

แม้ว่าแหล่งก้าเนิดนั้นจะอยู่ไม่ตรงกับท่านก็ตาม เหตุการณ์นี้เกี่ยวข้องกับ สมบัติข้อใดของเสียง
ข. การเลี้ยวเบนของเสียง
ค. การหักเหของคลื่นเสียง
ง. การสะท้อนของเสียง
7. สมบัติตามข้อใดของคลื่นเสียงที่เกี่ยวข้องกับการเกิดบีตส์
ก. การแทรกสอด
ข. การหักเห
ค. การเลี้ยวเบน
ง. การสะท้อน
9. ถ้าคลื่นเคลื่อนจากบริเวณน้้าตื้นมีความยาวคลื่น 45 เซนติเมตร ไปสู่น้าลึกความยาวคลื่นเปลี่ยนเป็น 60 เซนติเมตร

จงหาดัชนีหักเหของตัวกลางน้้าลึกเทียบกับตัวกลางน้้าตื้น
ก. 0
ข. 0.75
ค. 1.82
ง. 2.45
10. ถ้าคลื่นน้้าเคลื่อนที่ผ่านจากเขตน้้าลึกไปยังเขตน้้าตื้นแล้วท้าให้ความยาวคลื่นลดลง ครึ่งหนึ่ง จงหาอัตราส่วนของ

อัตราเร็วของคลื่นในน้้าลึกกับอัตราเร็วของคลื่นในน้้าตื้น
ก. 0.5
ข. 1.0
ค. 2.0
ง. 4.0
35
กระดำษตำตอบแบบทดสอบหลังเรียน
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 4
เรื่อง สมบัติของคลื่น
ข้อ ก ข ค ง เกณฑ์กำรประเมิน
1 ตอบถูก ให้ข้อละ 1 คะแนน
2 ตอบผิด ให้ข้อละ 0 คะแนน
3
แปลผลกำรประเมิน
4
ดี ได้คะแนน 8 – 10 คะแนน
5
พอใช้ ได้คะแนน 5 – 7 คะแนน
6 ปรับปรุง ได้คะแนน 0 – 4 คะแนน
7
8 ได้คะแนน 8 – 10 คะแนน ผ่าน
9 ได้คะแนน 0 – 7 คะแนน ไม่ผ่าน
10
สรุปผลกำรประเมิน
รวมคะแนน.....................คะแนน
ลงชื่อ....................................................ผู้ตรวจ
36
ตำรำงบันทึกคะแนน
จำกกำรตอบคำถำมในกำรทำกิจกรรม
เล่มที่ 2 เรื่องสมบัติของคลื่น
รำยกำร คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้ ร้อยละ
กิจกรรมที่ 1 10
แบบฝึกหัดที่ 1 10
กิจกรรมที่ 2 10
แบบฝึกหัดที่ 2 16
รวมคะแนน 46
เกณฑ์ การประเมิน
ผ่านเกณฑ์ การประเมินทีค่ ะแนน
ร้ อยละ 80 ขึน้ ไป
ลงชื่อ....................................................ผู้ตรวจ
ครูประจ้าวิชา
37
ตำรำงบันทึกคะแนน
จำกกำรทำแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน
เล่มที่ 2 เรื่องสมบัติของคลื่น
รำยกำร คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้ ร้อยละ
แบบทดสอบก่อนเรียน 10
แบบทดสอบหลังเรียน 10
รวมคะแนน 20
เกณฑ์ การประเมิน
ผ่านเกณฑ์ การประเมินทีค่ ะแนน
ร้ อยละ 80 ขึน้ ไป
ลงชื่อ....................................................ผู้ตรวจ
ครูประจ้าวิชา
38
บรรณำนุกรม
จารึก สุวรรณรัตน์ (2555). คู่มือฟิสิกส์ ม. 4-6 รายวิชาพื้นฐาน. กรุงเทพฯ: เดอะบุคส์.

นัฐภัสสร เหล่าเนตร์ และคณะ. (2553). ฟิสิกส์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6. กรุงเทพฯ: แม็ค.
ธีรศานต์ ปรุงจิตวิทยาพรยาภรณ์ และคณะ. (2553). ฟิสิกส์พื้นฐานม. 4-6 กรุงเทพฯ.
พัฒนชัย จันทร. (2554). แรงและการเคลื่อนที่พลังงาน. กรุงเทพพัฒนาคุณภาพวิชาการ.
พิมพันธ์ เดชะคุปต์ และคณะ. (2555). สอบเขียนแผนบูรณาการบนฐานเด็กเป็นสาคัญ. กรุงเทพจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.
ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2553). หนังสือเรียนรายวิชาฟิสิกส์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6 กลุ่มสาระ
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์สาหรับนักเรียนที่เน้นวิทยาศาสตร์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช
2551. กรุงเทพสกสคลาดพร้าว
ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2553). หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์การเคลื่อนที่และแรง
ในธรรมชาติกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6. กรุงเทพฯ: สกสค. ลาดพร้าว.

เนื้อหากิจกรรม

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

เนื้อหากิจกรรม

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

2. เครื่องโซนาร์ในเรือประมงได้รับสัญญาณสะท้อนจากท้องทะเล หลังจากส่ง สัญญาณไปเป็นเวลา 1 วินาที ถ้า

4. คลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่ง ปริมาณใดต่อไปนี้จะมี ค่าคงตัว

10. ถ้าคลื่นเคลื่อนจากบริเวณน้้าตื้นมีความยาวคลื่น 45 เซนติเมตร ไปสู่น้าลึกความยาวคลื่นเปลี่ยนเป็น 60

2) ถ้าปลายเชือกมัดไว้หลวม ๆ (จุดสะท้อนไม่คงที่) คลื่นที่สะท้อนออกมาจะมีลักษณะ เหมือนคลื่นที่เข้าไป

การสะท้อนกลับทั้งหมด คือ ปรากฏการณ์แสงลักษณะหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อรังสีของแสง ตกกระทบกับพื้นผิว

กิจกรรมที่ 1 เรือ่ งกำรสะท้อนและกำรหักเหของคลื่น

คำชี้แจง ให้นักเรียนบันทึกผลกำรปฏิบัติกิจกรรมจำกกิจกรรมที่ 1 ตอนที่ 1

คำชี้แจง ให้นักเรียนบันทึกผลกำรปฏิบัติกิจกรรมจำกกิจกรรมที่ 1 ตอนที่ 2

4. การเกิดเสียงก้อง เมื่อเราตะโกนอยู่กลางหุบเขา เป็นคุณสมบัติข้อใดของคลื่น เพราะเหตุใด

แบบเสริม (Constructive interference) แบบหักล้าง (Destructive interference)

ถ้าเราให้แหล่งก้าเนิดคลื่นอาพันธ์ (แหล่งก้าเนิดคลื่น 2 แหล่ง ที่ให้คลื่นที่มีความถี่และเฟสตรงกันตลอด )

ปรากฏการณ์แทรกสอดของคลื่นเสียงซึ่งเป็นคลื่นตามยาว (Longitudinal Wave) เนื่องจากคลื่นเสียงมี

ภายในพื้นที่ ทางเลือกหนึ่งซึ่งเป็นที่นิยมใช้กันมากก็คือการออกแบบผนัง เพดาน ฯลฯ ให้มีลักษณะดูดซับเสียง

กิจกรรมที่ 2 เรือ่ งกำรแทรกสอดและกำรเลี้ยวเบนของคลื่น

คำชี้แจง ให้นักเรียนบันทึกผลกำรปฏิบัติกิจกรรมจำกกิจกรรมที่ 2 ตอนที่ 1

คำชี้แจง ให้นักเรียนบันทึกผลกำรปฏิบัติกิจกรรมจำกกิจกรรมที่ 2 ตอนที่ 2

5. คลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่ง ปริมาณใดต่อไปนี้จะมี ค่าคงตัว

จารึก สุวรรณรัตน์ (2555). คู่มือฟิสิกส์ ม. 4-6 รายวิชาพื้นฐาน. กรุงเทพฯ: เดอะบุคส์.

You might also like