โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.

02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

1) ปริมาณต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนที่
B

รูปที่ 1 เส้นทางการเคลื่อนที่ของวัตถุ

จากรูปที่ 1 คือเส้นทางการเคลื่อนที่ของวัตถุชนิดหนึ่งโดยเราจะเห็นว่าวัตถุเคลื่อนที่ผ่านจุด A (จุดเริ่ม

วิเคราะห์) ไปยังจุด B (จุดสิ้นสุดการวิเคราะห์)
1.1 ระยะทางและการกระจัด
ระยะทาง (distance ; s) หมายถึง ความยาวของเส้นทางการเคลื่อนที่จากจุดเริ่มวิเ คราะห์ถึงจุดสิ้นสุด
การวิเคราะห์ ซึ่งระยะทางเป็นปริมาณสเกลาร์
จากรูปที่ 1 เราสามารถหาระยะทางของวัตถุจากจุด A ไปจุด B ได้คือ ความยาวของส่วนโค้ง A ถึง B
( AB )
การกระจัด หมายถึงปริมาณเวกเตอร์ที่มีทิศพุ่งจากจุดเริ่มวิเคราะห์ถึงจุดสิ้นสุดการวิเคราะห์

จากรูปที่ 1 การกระจัดของวัตถุจากจุด A ไป B ( AS B ) คือเวกเตอร์ที่มีจุดเริ่มต้นอยู่ที่ A จุดปลายอยู่ ที่
B ( AB )


S  AB
AB
A

การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างระยะทางและการกระจัด
1) ระยะทางของการเคลื่อนที่ ขึ้นอยู่กับ เส้นทางที่ใช้ในการเคลื่อนที่ แต่การกระจัดของการเคลื่อนที่
ไม่ขึ้นกับ เส้นทางที่ใช้ในการเคลื่อนที่ แต่ขึ้นอยู่กับจุดเริ่มต้นวิเคราะห์และจุดสิ้นสุดการวิเคราะห์

1
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

เส้นทางที่ 1
B

เส้นทางที่ 2

เส้นทางที่ 3
A

2) ทุกเส้นทางของการเคลื่อนที่ ขนาดของระยะทาง จะไม่น้อยกว่า ขนาดของการกระจัดเสมอ


S  S

3) ระยะทางจะมีขนาดเท่ากับขนาดของการกระจัด ก็ต่อเมื่อ วัต ถุเคลื่อนที่เป็นแนวเส้น ตรง และไม่

ย้อนกลับ

1. C ชายคนหนึ่ ง เดิ น ทางเป็ น เส้ น ตรงจาก A ไป B เป็ น

ระยะทาง 12 เมตร หลังจากนั้ นก็เดินทางต่อไปยังจุด C
ซึ่งห่างจากจุด B เป็นระยะ 16 เมตร ซึ่งแนว BC จะตั้งฉาก
16 เมตร
กับแนว AB จงหา

A 12 เมตร B
1) ระยะทางที่ชายผู้นี้เคลื่อนที่ได้

2) การกระจัดที่ชายผู้นี้เคลื่อนที่ได้

2
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
2. รถยนต์ออกวิ่งไปทางทิศตะวันออกได้ระยะทาง 40 กิโลเมตร ในเวลา 20 นาที และเคลื่อนที่ต่อไปทาง
ทิศตะวันตกเฉียงเหนือโดยทามุม 60 กับแนวตะวันตกได้ระยะทาง 40 กิโลเมตร ในเวลา 40 นาที ดังรูป

40 km

600
40 km

จงหา
1) ระยะทางที่วัตถุเคลื่อนที่ได้

2) การกระจัดที่วัตถุเคลื่อนที่ได้

3. นายมานะเดินทางไปทางทิศตะวันออกเป็นระยะทาง 100 เมตร พบว่าทาของตกกลางทางจึงเดินย้อนกลับ

ทางเดิม 30 เมตร จึงพบของที่ทาตกไว้และหยุดพักเหนื่อย 10 นาที จึงเดินไปทางทิศตะวันออกอีก 300
เมตร จากจุดที่หยุดพัก จงหาว่า
1) ระยะทางที่นายมานะเดินทางได้เป็นเท่าใด

2) การกระจัดที่นายมานะเดินทางได้เป็นเท่าใด

3
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
4. อนุภาคชนิดหนึ่งเคลื่อนที่อยู่ในเส้นทางที่เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าดังรูป โดยเดินทางจากจุด A ไป B ไป C
ไป D และย้อนกลับมาที่จุด A อีกครั้ง
A D

5 เมตร

B C
12 เมตร
จงหา
1) ระยะทางและการกระจัดเมื่อวัตถุเคลื่อนที่จาก A ถึง C

2) ระยะทางและการกระจัดเมื่อวัตถุเคลื่อนที่ครบรอบ

5. สนามวงกลมแห่งหนึ่งมีขนาดของเส้นผ่านศูนย์กลาง 14 เมตร เด็กคนหนึ่งเดินไปตามขอบสนาม

a) เมื่อเดินไปเป็นระยะ 1 ใน 4 ของรอบ จะได้ระยะทางและการกระจัดเท่าไร

b) เมื่อเดินไปครึ่งรอบ จะได้ระยะทางและระยะกระจัดเท่าใด

c) เมื่อเดินไปจนครบรอบ จะได้ระยะทางและระยะกระจัดเท่าไร

4
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
6. วัตถุมวล m เริ่มเคลื่อนที่จากสภาพนิ่งที่จุด A บนทางโค้งของวงกลมรัศมี 6 เมตร มาถึงจุด B จงหา
ระยะทางและระยะกระจัดในช่วง AB

B A

30 30

6 เมตร

1.2 อัตราเร็ว และความเร็วเฉลี่ย

อัตราเร็วเฉลี่ย (speed ; v) หมายถึงระยะทางที่เคลื่อนที่ได้ ในหนึ่งหน่ วยเวลา เป็นปริมาณสเกลาร์
(scalar)

s
v เฉลีย่ 
t

s = ระยะทางเคลื่อนที่ได้
t = เวลาที่ใช้ในการเคลื่อนที่

ความเร็วเฉลี่ย (velocity , v ) หมายถึง การกระจัดที่เคลื่อนที่ได้ในหนึ่งหน่วยเวลา เป็นปริมาณเวกเตอร์

(Vector)

v s
เฉลี่ย 
t

  s = การกระจัดที่เคลื่อนที่ได้
t = เวลาที่ใช้ในการเคลื่อนที่
 vเฉลีย่

จะต้องมีทิศเดียวกับ  s เสมอ

5
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

หมายเหตุ
1) ทุกการเคลื่อนที่ อัตราเร็วเฉลี่ยจะมีขนาดไม่น้อยกว่าขนาดของความเร็วเฉลี่ยเสมอ

v เฉลี่ย  vเฉลีย่


2) อัตราเร็วเฉลี่ยจะมีขนาดเท่ากับขนาดของความเร็วเฉลี่ย ( v  v ) ก็ต่อเมื่อวัตถุ
เฉลีย่ เฉลีย่
เคลื่อนที่เป็นเส้นตรงและไม่ย้อนกลับ
3) ลักษณะการเคลื่อนที่ด้วย ความเร็วคงที่ มีด้วยกันอยู่ 2 ลักษณะ
3.1) วัตถุหยุดนิ่งคงที่ (v = 0)
หรือ
3.2) วัตถุเคลื่อนที่เป็นแนวเส้นตรง ทิศทางเดิม และมีขนาดเท่าเดิม

7. วัตถุมวล 200 กรัม เคลื่อนที่ตามเส้นทาง A  B  C

ดังรูป โดย AB = 6 เมตร, BC = 8 เมตร และ AB ตั้ง
6 เมตร ฉากกับ BC และใช้เวลาในการเดินทางทั้งหมด 4 วินาที

B 8 เมตร C

a) ระยะทางในการเคลื่อนที่เป็นเท่าใด

b) อัตราเร็วของอนุภาคเป็นเท่าใด

c) การกระจัดของการเคลื่อนที่เป็นเท่าใด

6
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
d) ความเร็วของอนุภาคเป็นเท่าใด

8. เรือเร็วลาหนึ่งแล่นไปทางทิศเหนือเป็นระยะ 30 กิโลเมตร ในเวลา 40 นาที หลังจากนั้นก็แล่นไปทางทิศ

ตะวันออกอีก 30 กิโลเมตร ในเวลา 20 นาที จงหา
a) อัตราเร็วเฉลี่ยของเรือลานี้ (กิโลเมตร/ชั่วโมง)

b) ความเร็วเฉลี่ยของเรือลานี้ (กิโลเมตร/ชั่วโมง)

9. เรือเร็วแล่นจากเกาะเสม็ดเข้าฝั่งด้วยอัตราเร็ว 20 m/s ถ้าเกาะเสม็ดห่างจากฝั่ง 10 กิโลเมตร เรือจะใช้เวลา

ในการวิ่งเท่าใด ทั้งนี้สมมติให้เรือแล่นเป็นเส้นตรง

7
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
10. เครื่องบินลาหนึ่ง บินไปทางทิศเหนื อ ด้วยอัตราเร็ว 50 m/s เป็นเวลา 4 นาที และมุ่งหน้าไปทางทิศ
ตะวันตกด้วยอัตราเร็ว 80
m/s เป็นเวลา 10 นาที จงหา
3
a) ระยะทางที่เคลื่อนที่ได้

b) การกระจัดที่เคลื่อนที่ได้

c) อัตราเร็วเฉลี่ยในการเคลื่อนที่

d) ความเร็วเฉลี่ยในการเคลื่อนที่

11. นายเอกวิทย์ขับรถจากกรุงเทพฯไปสิงห์บุรีด้วยอัตราเร็ว 48 km/hr และขับกลับด้วยอัตราเร็ว 80 km/hr

ถ้าถนนจากกรุงเทพฯถึงสิงห์บุรีเป็นเส้นตรงเป็นระยะทาง 120 km
a) อัตราเร็วเฉลี่ยเป็นเท่าใด

b) ความเร็วเฉลี่ยเป็นเท่าใด

8
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
12. นาย ก. ขับรถจากหาดใหญ่ไปสงขลาด้ ว ยอัต ราเร็ว 60 กิโลเมตร/ชั่วโมง แล้วทาธุระที่สงขลาอยู่ 1
ชั่วโมง จากนั้นขับรถกลับหาดใหญ่ด้วยอัตราเร็ว 80 กิโลเมตร/ชั่วโมง ถ้าถนนจากหาดใหญ่ถึงสงขลาเป็น
เส้นตรงยาว 30 กิโลเมตร นาย ก. ขับรถด้วยอัตราเร็วเฉลี่ยกี่กิโลเมตร/ชัว่ โมง (โควตา มอ.)
1) 0 2) 32.0 3) 46.7 4) 68.6

13. ลักษณะการเคลื่อนที่ในข้อใดต่อไปนี้จัดว่ามีความเร็วคงที่มีกี่ข้อ
a) ปากกาวางอยู่บนโต๊ะ
b) รถยนต์แล่นไปทางขวามือด้วยอัตราเร็ว 5 m/s ตลอดเวลา
c) ปั่นจักรยานเป็นวงกลมด้วยอัตราเร็ว 5 m/s ตลอดเวลา
d) วัตถุวางอยู่บนเบาะรถที่กาลังเลี้ยวโค้ง
1) 1 ข้อ 2) 2 ข้อ 3) 3 ข้อ 4) 4 ข้อ

9
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

1.3 ความเร่งเฉลี่ย (acceleration 3 a )

ความเร่งเฉลี่ย (average acceleration ; a เฉลีย่ ) หมายถึง ความเร็วที่เปลี่ยนไปในหนึ่งหน่วยเวลา
t2
v
2

t1 v
1

a v
เฉลี่ย 

v t  v
2 1

t2  t3

 a เฉลี่ย จะมีทิศเดียวกับ v

หมายเหตุ
- อัตราเร่ง หมายถึง ขนาดของความเร่ง
- ความหน่วง หมายถึง ความเร่งในลักษณะที่ทาให้วัตถุเคลื่อนที่ช้าลง และมีทิศตรงข้ามกับความเร็ว

14. วัตถุเคลื่อนที่จากหยุดนิ่งเป็นเส้นตรงเมื่อผ่านจุด A พบว่ามีอัตราเร็ว 3 เมตร/วินาที และเมื่อผ่านจุด B มี

อัตราเร็ว 10 เมตร/วินาที ในทิศทางเดิ มดังรูป จงหาความเร่งโดยเฉลี่ยในช่ว งเวลาดังกล่าว ทั้งนี้วัต ถุ
เคลื่อนที่จาก A ถึง B ใช้เวลา 2 วินาที
3 m/s 10 m/s

A B

10
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
15.
10 m/s 2 m/s

A B
จากรูปวัตถุเคลื่อนที่ผ่านจาก A ไป B และมีความเร็วขณะผ่านจุดต่าง ๆ ดังรูป วัตถุใช้เวลาในการเดินทาง
จากตาแหน่ง A ไปยังตาแหน่ง B 4 วินาที จงหาความเร่งเฉลี่ย

16. รถยนต์คันหนึ่งเริ่มเคลื่อนที่จากหยุดนิ่งจนมีอัตราเร็ว 14 m/s ในเวลา 5 วินาที จงหาความเร่งเฉลี่ยของ

รถยนต์คันนี้

17. รถเก่งคันหนึ่งแล่นมาด้วยอัตราเร็ว 108 กิโลเมตรต่อชั่วโมง คนขับเห็นเด็กกาลังเดินข้ามถนนจึงเหยียบ

เบรกจนรถหยุดนิ่งใช้เวลา 3 วินาที จงหาความหน่วงของรถคันนี้ในหน่วยเมตรต่อวินาทีกาลังสอง

11
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
18. วัตถุหนึ่งเคลื่อนที่ด้วยแนวตรงด้วยความเร่ง 5 m/s2 ขณะผ่านจุด สังเกตพบว่าวัตถุนี้มีอัตราเร็ว 2 m/s
จงหาว่าในอีก 3 วินาที ต่อมาวัตถุนี้จะมีอัตราเร็วเท่าใด

19. รถสิบล้อคันหนึ่งขณะผ่านจุดสังเกตมีอัตราเร็ว 54 km/hr จะต้องใช้เวลานานเท่าใดนับจากเริ่มเบรกรถจึง

จะหยุด โดยรถคันนี้เบรกด้วยอัตราหน่วง 8 m/s2

20. รถคันหนึ่งเคลื่อนไปบนถนนตรงด้วยอัตราเร็งคงที่ 20 m/s และทาการกลับรถด้ วยอัตราเร็วเท่าเดิมใน

2 วินาที จงหาความเร่งเฉลี่ยของรถคันนี้

12
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
21. โยนวัตถุขึ้นไปด้วยอัตราเร็ว 20 m/s จนถึงจุดสูงที่สุดและตกกลับจนมีอัตราเร็ว 10 m/s ใช้เวลา 3 วินาที
จงหาความเร่งของวัตถุนี้

22. (2 มิติ ) อิเล็กตรอนมวล 9.1  1031 kg เคลื่อนที่เป็นวงกลมรัศมี14 nm รอบนิวเคลียสด้วยอัตราเร็ว

2.0 107 m/s
a) จงหาความเร่งเฉลี่ยของอิเล็กตรอนเมื่อเคลื่อนที่ได้ 1 ใน 4 ของรอบ

b) จงหาความเร่งเฉลี่ยของอิเล็กตรอนเมื่อเคลื่อนที่ได้ 1 ใน 2 รอบ

c) จงหาความเร่งเฉลี่ยของอิเล็กตรอนเมื่อเคลื่อนที่ได้ 3 ใน 4 รอบ

d) จงหาความเร่งเฉลี่ยของอิเล็กตรอนเมื่อเคลื่อนที่ได้ 1 ใน 6 รอบ

13
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

1.4 ปริมาณขณะใด

B
y
C
x

อัตราเร็วขณะใด ๆ ( vขณะใดๆ )

s
v
ขณะใดๆ  t ; t  0
s
 lim
t  0 t
ds

dt

ความเร็วขณะใด ๆ ( vขณะใดๆ )

 s
v
ขณะใดๆ  t
; t  0

s
 lim
t  0 t

ds

dt

ความเร่งขณะใด ๆ ( aขณะใดๆ )

 v
a  ; t  0
ขณะใดๆ t

v
 lim
t  0 t

dv

dt

14
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

ในทางปฏิบัติ

ถ้าจะหาอัตราเร็ว ณ จุด C (VC) เราหาได้โดยมอง 2 จุดคร่อม จุด C ให้เลิกที่สุดเท่าที่จะทาได้

vC  v
xy

และ
 
vC  v
xy

และ
 
aC  a
xy

ข้อสังเกต
1) ความเร็วขณะใด ๆ ( vขณะใดๆ ) จะมีทิศสัมผัสกับเส้นทาง ณ ตาแหน่งนั้นเสมอ ดังรูป

B C 
vC

A

vA
2) ความเร็ว ณ จุดใด ๆ จะมีขนาดเท่ากับอัตราเร็ว ณ จุดนั้น ๆ เสมอ

v  v
ขณะใดๆ ขณะใดๆ

3) ถ้าวัตถุไม่ได้เคลื่อนที่ในแนวตรง ความเร่งของวัตถุจะมีทิศพุ่งเข้าสู่ด้านในโค้งเสมอ
เครื่องเคาะสัญญาณ
เครื่องเคาะสัญญาณเป็นเครื่องมือที่ใช้วัดอัต ราเร็ว ความเร็วและความเร่ง ของวัต ถุที่เคลื่อนที่ในแนว
เส้นตรงในช่วงเวลาสั้น ๆ ได้ จึงนาไปสู่การวิเคราะห์ปริมาณขณะใด ๆ ได้ด้วย ดังรูป

เครื่องเคาะสัญญาณเวลา

15
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

A B C D E

ซึ่งเครื่องเคาะสัญญาณจะมีความถี่ที่แตกต่างกัน แต่ที่นิยมใช้มี 2 แบบ คือ ความถี่ 50 Hz ซึ่งจะได้

ระยะเวลาแต่ละช่วงจุด 1
วินาที และประเภทที่ 2 100 Hz ซึ่งจะได้ระยะเวลาแต่ละช่วงจุด 1
วินาที
50 100
โดยปกติจะใช้แบบที่ 1
ระยะ A  E
อัตราเร็วเฉลี่ยจาก A ถึง E =
เวลาจาก A  E
อัตราเร็วที่จุด C VC =
BC
v

s
BE
=
t
BE

23. จากการทดลองหาค่าอัตราเร็วเฉลี่ยของวัตถุที่ลากแถบกระดาษผ่านเครื่องเคาะสัญญาณเวลาชนิด 50 ครั้ง

ในเวลา 1 วินาที

A B C

8 cm 22 cm

ก. อัตราเร็วเฉลี่ย ระหว่างจุด A กับจุด B

ข. อัตราเร็วเฉลี่ย ระหว่างจุด A กับจุด C

16
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
24. การศึกษาการเคลื่อนที่ของวัตถุโ ดยลากแถบกระดาษผ่านเครื่องเคาะสัญญาณเวลาชนิ ด 50 ครั้ง/วินาที
ปรากฏได้จุดบนแถบกระดาษดังรูป
1 2 3 4 5 6 7 8 9

cm
0 0.5 1.4 2.5 3.9 5.0 6.4 8.0 10.4
จงหา
a) อัตราเร็ว ณ จุดที่ 3

b) อัตราเร็ว ณ จุดที่ 5

c) อัตราเร็ว ณ จุดที่ 8

d) อัตราเร็ว ณ จุดที่ 1

e) อัตราเร็ว ณ จุดที่ 9

17
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

25. จากการทดลองการเคลื่อนที่ของวัตถุโดยให้ดึงแถบกระดาษผ่านเครื่องเคาะสัญญาณซึ่งเคาะ 50 ครั้งต่อ

วินาที ปรากฏว่าระยะทางระหว่างช่วงจุดแรกและช่วงจุดถัดกันไปมีค่าเท่ากับ 0.9, 1.5, 2.2, 2.9, 3.3 cm
ตามลาดับ
0 1/50 2/50 3/50 4/50 5/50

0.9 1.5 2.2 2.9 3.3

a) ความเร่งที่จุด 2
วินาที
50

b) ความเร่งที่จุด 3
วินาที
50

26. วัตถุหนึ่งลากแถบกระดาษผ่านเครื่องเคาะสัญญาณซึ่งเคาะทุก 1
วินาที วัดระยะบนแถบกระดาษระหว่าง
50
จุดที่ 1 – 2, 2 – 3, 3 – 4, 4 – 5 และ 5 – 6 ได้ระยะทาง 4, 6, 9, 12 และ 16 มิลลิเมตร ตามลาดับ จงหา
a) ความเร่งที่จุด 3 เป็นเท่าใด

b) ความเร่งที่จุด 5 เป็นเท่าใด

c) ความเร่งที่จุด 2 เป็นเท่าใด

18
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

t=0 t

จุดเริ่มวิเคราะห์ จุดปลายของการวิเคราะห์
สรุป ถ้าวัตถุเคลื่อนที่เป็นแนวเส้นตรงด้วยความเร่งคงที่
  
v  uat ………………. (1)
 
  uv 
s   t ………………. (2)
 2 
  1
s  u t  a t2 ………………. (3)
2
  1 2
s  vt  a t ………………. (4)
2
 
v 2  u 2  2a  s ………………. (5)
โดย

u = ความเร็วเริ่มต้นวิเคราะห์

v = ความเร็ว ณ จุดสิ้นสุดการวิเคราะห์

s = การกระจัดพุ่งจากจุดเริ่มวิเคราะห์ถึงจุดสิ้นสุดการวิเคราะห์
t = เวลานับจากจุดเริ่มวิเคราะห์ถึงจุดสิ้นสุดการวิเคราะห์

a = ความเร่งของการเคลื่อนที่

หลักการวิเคราะห์ทั้ง 5 สมการ
1) หาจุดเริ่มวิเคราะห์และจุดสิ้นสุดการวิเคราะห์
2) ปริมาณเวกเตอร์คือ u , v , s , a ต้องใช้เครื่องหมายบวก ลบ แทนทิศทาง
3) ทั้ง 5 สมการจะมี 4 ตัวแปร ดังนั้นถ้าทราบ 3 ตัวแปรก็จะสามารถหาอีก 2 ปริมาณได้
4) จุดที่กาลังจะวิ่งย้อนกลับความเร็วเป็นศูนย์

v1

v0

v2

27. รถยนต์คันหนึ่งมีความเร็วขณะผ่านป้อมยาม 10 m/s โดยเมื่อเวลาผ่านไปรถดังกล่าวอยู่ห่างจากป้อมยาม

75 เมตร ขณะที่มีความเร็ว 20 m/s จงหาว่ารถดังกล่าวเคลื่อนที่ด้วยความเร่งเท่าใด

19
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
28. วัตถุหนึ่งเคลื่อนที่ด้วยความเร่งคงที่ เมื่อผ่านจุดเริ่มจับเวลามีอัตราเร็ว 4 เมตรต่อวินาที เมื่อเวลาผ่านไป
5 วินาที ปรากฏว่าวัตถุดังกล่าวอยู่ห่างจากจุดจับเวลา 35 เมตร จงหาว่าวัตถุนี้มีความเร่งเท่าใด

29. อนุภาคหนึ่งเคลื่อนที่เป็นแนวตรงด้วยอัตราเร็ว 6 m/s โดยมีความเร่งคงที่ 4 m/s2 นานเท่าใดอนุภาคนี้จึง

จะมีความเร็ว 20 m/s

20
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
30. รถเริ่มเคลื่อนที่จากหยุด นิ่งและมีความเร่งคงที่ เมื่อจับเวลาช่ว งหนึ่ งรถเคลื่อนที่ได้ 39 เมตรในเวลา
3 วินาที ถ้าอัตราเร็วสุดท้ายในช่วงเวลาที่จับได้เป็น 16 เมตรต่อวินาที จงหาอัตราเร็วของรถยนต์ขณะเริ่ม
จับเวลา
ก) 8 m/s ข) 10 m/s ค) 12 m/s ง) 15 m/s

31. รถยนต์กาลังแล่นด้วยอัตราเร็ว 72 กิโลเมตรต่อชั่วโมง หากห้ามล้อมให้รถช้าลงอย่างสม่าเสมอในอัตรา

2 เมตร/วินาที2 จงหาว่าจะนานเท่าใดรถจึงจะหยุด

21
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
32. รถบรรทุกคันหนึ่งขับมาด้วยความเร็วคงที่ ขณะผ่านจุดสังเกตคนขับได้เหยียบเบรก หลังจากคนขับเหยียบ
เบรกแล้ว 4 วินาที รถบรรทุกมีอัตราเร็ว 5 เมตร/วินาที และเคลื่อนที่ได้ 30 เมตร จงหาอัตราหน่วงของ
รถคันนี้

กรณี วัตถุก้อนหนึ่งเคลื่อนที่ด้วยอัตราเร่งคงที่เป็นช่วง ๆ หลายค่า ให้วิเคราะห์โดยแบ่งเป็นช่วงที่ความเร่งคงที่

หลายครั้ง

33. รถไฟขบวนหนึ่งแล่นจากหยุด นิ่งจากสถานี A ด้ว ยอัตราเร่ง 4 m/s2 นาน 10 วินาที ก็วิ่งต่ อไปด้ว ย
ความเร็วคงที่อีก 30 วินาที และลดอัตราเร็วลงด้วยอัตรา 8 m/s2 จนหยุดนิ่งที่สถานี B พอดี จงหาระยะ
ระหว่างสถานี A และ B

22
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
34. รถยนต์ คัน หนึ่ งวิ่งมาด้ ว ยความเร็ ว 12 m/s ขณะอยู่ห่างจากสิ่งกีด ขวางเป็น ระยะทาง 45 m คนขับ
ตัดสินใจเหยียบเบรกโดยเสียเวลา 1.25 s ก่อนที่เบรกจะทางาน เมื่อห้ามล้อทางานแล้วรถยนต์จะต้องลด
ความเร็วลงในอัตราเท่าใดจึงจะทาให้รถหยุดพอดีเมื่อถึงสิ่งกีดขวางนั้น
ก. 5.88 m/s ข. 3.88 m/s ค. 2.88 m/s ง. 1.88 m/s

35. รถไฟขบวนหนึ่ งเริ่มวิ่งด้ วยความเร่ง 2 m/s2 เป็นเวลานาน 20 วินาที จากนั้น จึงวิ่งด้วยอัตราเร็วคงที่

ชั่วเวลาหนึ่ง แล้วจึงลดความเร็วลงในอัตรา 4 m/s2 จนหยุด ถ้าระยะทางที่เคลื่อนที่ทั้งหมด 1,800 เมตร
จงหาช่วงเวลาที่รถวิ่งด้วยความเร็วคงที่

23
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
36. วัตถุหนึ่งเร่งเคลื่อนที่จากหยุดนิ่งด้วยความเร่ง 2.5 m/s2 เมื่อเคลื่อนที่ได้ 20 เมตร จะเคลื่อนที่ต่อไปด้วย
ความหน่วง 2 m/s2 จนหยุด
1) วัตถุใช้เวลาในการเคลื่อนที่ทั้งหมดเท่าใด
2) ระยะทางทั้งหมดที่วัตถุเคลื่อนที่ได้เป็นเท่าใด

37. วัตถุชิ้น หนึ่งเคลื่อนที่จากจุดหยุดนิ่ ง จนมีความเร็ว เท่ากับ 12 m/s ภายในเวลา 5 วินาที หลังจากนั้ น

เคลื่อนที่ต่อไปด้วยอัตราเร็วคงที่นาน 8 วินาที และลดอัตราเร็วลงจนหยุดนิ่งภายในเวลา 2 วินาที จงหา
a) ความเร่งของวัตถุในช่วง 5 วินาทีแรก
b) ความเร่งของวัตถุในช่วง 2 วินาทีสุดท้าย
c) ถ้ากาหนดให้วัตถุเคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็วคงที่ในระยะทางเดิม และเวลาเท่าเดิม วัตถุจะมีความเร็วเฉลี่ย
เท่าใด

24
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
การเคลือ่ นทีอ่ ย่างอิสระในแนวดิง่ ใกล้ผิวโลก
การเคลื่อนที่ในลักษณะนี้จะต้องปราศจากแรงต้านปราศจากแรงต้านทุกประเภทและ
ไม่มีแรงขับเคลื่อนใด ๆ จะมีเฉพาะน้าหนักกระทาต่อวัตถุเท่านั้น โดยเราค้นพบว่าการ
เคลื่อนที่ในลักษณะดังกล่าวจะมีค่าความเร่งคงที่เสมอ เรียกว่า ความเร่ง เนื่องจาก
แรงโน้มถ่วงของโลก (gravitational acceleration ; g ) โดยค่า g บริเวณผิวโลกมี
ค่า 9.81 m/s2 (ประมาณ 10 m/s2) ดังนั้นไม่ว่าวัตถุจะเคลื่อนที่ขึ้นหรือลงอย่าง
อิสระ ค่ า g จะมีทิ ศพุ่งลงสู่พื้ น โลก ตั้ งฉากกับพื้ น โลกเสมอ เรียกลัก ษณะการ
เคลื่อนที่แบบนี้ว่า การตกอย่างอิสระ (free falling)


g


v


u

สมการทั้ง 5 ประการของการเคลื่อนที่แนวตรงอย่างอิสระยังคงใช้ได้อยู่
  
v  uat ………………. (1)
 
  uv 
s   t ………………. (2)
 2 
  1
s  u t  a t2 ………………. (3)
2
  1
s  vt  a t 2 ………………. (4)
2
 
v 2  u 2  2a  s ………………. (5)
เพียงแต่ a  g
หมายเหตุ
1) ไม่ว่าวัตถุเคลื่อนที่ขึ้นหรือลงความเร่งจะเท่ากับความเร่ง เนื่องจากแรงโน้มถ่วงของโลกเสมอ
 
a  g
2) เมื่อวัตถุตกกลับสู่ระดับเริ่มโยนจะได้ว่า การกระจัดเป็นศูนย์


s  0
AB A B

25
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง

3) ความเร็วที่จุดสูงสุดของการเคลื่อนที่เป็นศูนย์

vB  0


vA
A

4) เมื่อวัตถุอยู่ที่ระดับเดียวกันอัตราเร็วจะต้องเท่ากัน แต่ทิศตรงข้าม (รวมทั้งจุดเริ่มโยนด้วย)


vx
x y
 vx  vy
vy

u

u

5) ที่ระดับเดียวกัน เวลาที่วัตถุเดินทางถึงจุดสูงสุดต้องเท่ากับเวลาที่วัตถุตกจากจุดสูงสุดถึงระดับนั้น
y

x z t  t
xy yz

6) การปล่อยวัตถุจากหยุดนิ่งให้ตกลงอย่างอิสระไม่ว่าวัตถุจะมีมวลต่างกันเท่าใดก็จะตกถึงพื้นพร้อมกัน
7) ถ้าวัตถุเคลื่อนที่มากับพาหนะ ณ เวลาที่ปล่อยวัตถุให้ออกจากพาหนะ วัตถุจะมีความเร็วเท่ากับความเร็ว
ของพาหนะทั้งขนาดและทิศทาง

38. ชายคนหนึ่งโยนเหรียญขึ้นในแนวดิ่งด้วยอัตราเร็วต้น 10 เมตร/วินาที เป็นเวลานานเท่าใดเหรียญจึงจะ

ตกลงมาถึงตาแหน่งเริ่มต้น

26
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
39. โยนก้อนหินจากพื้นราบขึ้นในแนวดิ่งด้วยอัตราเร็ว 25 m/s วัตถุจะขึ้นไปได้สูงจากพื้นเท่าใด

40. โยนกระป๋องขึ้นในแนวดิ่งด้วยอัตราเร็ว 30 เมตรต่อวินาที จะใช้เวลานานเท่าใดนับจากเริ่มโยน วัตถุจึงอยู่

สูงจากพื้น 40 เมตร

41. โยนวัตถุขึ้นในแนวดิ่งด้วยอัตราเร็ว 20 เมตรต่อวินาที จงหาอัตราเร็วของวัตถุนี้เมื่ออยู่สูงจากพื้น 15 เมตร

27
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
42. โยนก้อนหินขึ้นในแนวดิ่งจากพื้นดินด้วยอัตราเร็วต้น 20 m/s หลังจากถึงจุดสูงสุดแล้วก้อนหินตกลงมาถึง
จุดที่มีความเร็ว 10 m/s การกระจัดและระยะทางทั้งหมดที่ก้อนหินเคลื่อนที่ได้ถึงจุดนั้นเป็นเท่าใด

43. โยนวัตถุจากยอดตึก ซึ่งสูงจากพื้นเป็นระยะทาง 350 m

15 m/s
โดยเริ่มต้นโยนขึ้นในแนวดิ่งด้วยอัตราเร็ว 15 m/s ดังรูป
จงหา

350 m

a) วัตถุขึ้นไปได้สูงมากที่สุดจากพื้นเท่าใด

b) นานเท่าใดวัตถุจึงจะตกกลับถึงระดับเริ่มโยน
15 m/s

350m

28
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
c) นานเท่าใดวัตถุจึงจะตกถึงพื้น และขณะตกถึงพื้นวัตถุมี
อัตราเท่าใด
15 m/s

350m

d) นานเท่าใดวัตถุจึงจะอยู่สูงจากพื้น 100 เมตร

15 m/s

350 m

44. ปล่อย
ปล่อยวัตถุจากตึกสูง 45 เมตร ดังรูป จงหา
a) นานเท่าใดวัตถุจึงตกถึงพื้น
b) ขณะถึงพื้นวัตถุมีอัตราเร็วเท่าใด
45 m

29
โรงเรียนกวดวิชาเพอร์เฟ็ค PERFECT ลาดพร้าว101/3 (วิสุทธานี) โทร.02-7339295
ฟิสิกส์ ม.ต้น การเคลื่อนที่แนวเส้นตรง
45. ลูกบอลลูนเคลื่อนที่จากพื้นด้วยความเร็วในแนวดิ่ง 20 m/s และเมื่ออยู่สูงจากพื้นโลกเป็นระยะทาง 300 เมตร
คนที่อยู่บนบอลลูนได้ปล่อยวัตถุชิ้นหนึ่งลงมา จงหาว่า
1) นานเท่าใดนับจากวัตถุถูกปล่อยลงมา วัตถุจึงตกถึงพื้น

2) ถ้าบอลลูนยังคงเคลื่อนที่ต่อไปด้วยความเร็วคงที่ขณะที่วัตถุตกถึงพื้นบอลลูนจะอยู่สูงจากพื้นเท่าใด

30