YAZIM KURALLARI

Büyük Harflerin Kullanımı

* Cümlelerin başındaki sözcüğün ilk harfi büyük yazılır:
Maçı sonuna kadar izledim.
* Dize başlarındaki sözcükler büyük harfle başlar:
"Bu ne acayip bilmece,
Ne gündüz biter ne gece,
Kime söyleriz derdimizi,
Ne hekim anlar ne hoca."

* Bütün özel adlar büyük harfle başlar:

Hakan, Oya...
Çince, Almanca...
Türk Tarih Kurumu, Türk Hava Yolları...
Yaprak Dökümü, Mürebbiye... Babalar Günü, Sevgililer Günü...

* Sanlar veya unvanlar özel adla kullanılırsa büyük harfle başlar:

Vali Ahmet Bey geldi.
Yarın Yüzbaşı Serhat gidecek.

* Mektuplarda hitap sözleri büyük harfle başlar:

Kıymetli Arkadaşım,
Değerli Kardeşim,
* Astronomi ve coğrafya ile ilgili konularda "dünya, güneş, ay" ve gezegen adları terim olarak
kullanılıyorsa büyük harfle başlar:
Önümüzdeki hafta Güneş tutulması olacakmış.
Yüzü ay parçası gibi.
* Yön adları bir özel adın önünde kullanılırsa büyük harfle başlar, yalnız kullanılırsa ya da yer adından
sonra gelirse ilk harfleri küçük olur:
Her yıl, Güney Asya'da felâket olur.
Ülkemizde Yukarı Fırat oldukça verimlidir.
Türkiye'nin güneyinde Akdeniz vardır.

* Dağ, göl, ova adları büyük harfle başlar:

Ağrı Dağı, Van Gölü, Konya Ovası...

* Mahalle, sokak ve cadde adları büyük harfle başlar:

Vatan Mahallesi, Mehtap Sokak, Cumhuriyet Caddesi...

Örnek Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yoktur?
A) Köydeki çocuklara okumayı Fatma Hanım öğretti.
B) Kaçakçılar güney Afrika'dan elmas kaçırıyor.
C) Ameliyatı doktor Zeki bey yapacak.
D) Bunu Türk Dili Dergisinde okudum.
Yanıt: A

1
İnanç
 "de"lerin Yazımı
Dilimizde iki ayrı "de" vardır:
Hâl eki "-de": Ek olan -de, kendinden önceki sözcüğe bitişik yazılır; ünlü uyumuna ve ünsüz
benzeşmesine bağlı olarak "-de, -da, -te, -ta" biçimi vardır.
 Bizi evde bekliyormuş.
 Çocuklar sokakta oynuyor.
Hâl eki "-de" özel adlardan sonra geldiğinde kesme (') işareti ile ayrılarak yazılır.
 İstanbul'da iş bulmuş.
 Çantam Sibel'de kalmış.
Bağlaç olan "de": Bağlaç olan "de"nin yalnız "de" ve "da" biçimi vardır. Kendinden önceki sözcükten ayrı
yazılır.
 Mehmet de bizimle gelecek.
 Gelirken elma da aldım.
Uyarı: Fiillerden sonra ve -ip, -ip, -up, -üp ekini alan fiillerden sonra gelen "da, de" bağlaçtır, her zaman ayrı
yazılır:
 Okudu da anladı.
 anlayıp da, bilip de, üzülüp de...
Örnek Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "da, de'lerin yazımında bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Vaatleri sözde kaldı.
B) Dün onları pazarda gördüm.
C) Erhan da aradığın kitap vardı.
D) Sözlerinde bir incelik vardı. Yanıt: C

"ki'lerin Yazımı
Türkçede üç ayrı "ki" vardır:
İlgi zamiri "-ki": Tamlayan eki almış sözcüklere eklenir, eklendiği sözcüğe bitişik yazılır.
 Bizim araba tamirde olduğundan onunkiyle gittik.
 Kalemimi Ahmet'inkiyle değiştirdim.
Sıfat yapan "-ki": "-de" hâl eki almış sözcüklere eklenerek yer bildiren sıfatlar türetir. Eklendiği sözcüğe
bitişik yazılır.
 Evdeki hesap çarşıya uymaz.
 Kitaptaki bütün konular, sınavda çıkacakmış.
Bu "-ki" zaman ve yer zarflarına eklenerek de sıfatlar türetir.
 Sabahki olay bizi üzdü.
 Dünkü sınav çok kolaydı.
Bağlaç olan "ki": Kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır, başlı başına bir sözcüktür. Cümleleri birbirine
ya da öğeleri cümleye bağlamak için kullanılır.
 Çocuk öyle şirin ki...
 Aydın ki çok güçlü, bunu kaldıramadı.

Uyarı: Fiillerden sonra gelen "ki" bağlaçtır ayrı yazılır:

 Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini.
 Konuşma ki uyuyayım.
Uyarı: "Sanki, halbuki, oysaki, mademki" sözcüklerindeki "ki"ler kalıplaşmıştır, bitişik yazılır.
Örnek Soru:
Hangi cümlede yazım yanlışı vardır?
A) Öyle korkmuş ki yüzü sapsarı kesilmiş.
B) Çok çalışmalısın ki başarabilesin.
C) Gölün dalgaları denizlerin ki kadar büyük değildi.
D) Öyle duygulu konuştu ki herkes etkilendi. (1996-ATML) Yanıt: C

2
İnanç
 "mi" Soru Ekinin Yazımı
"mi" soru eki cümleye soru anlamı katsın veya katmasın her zaman ayrı yazılır.
 Okudu mu anlar.
 Film bitti mi çıkacağız.
 Onları hiç gördün mü?
* Şahıs ekleri "mi" soru ekinden sonra gelir ve ünlü uyumuna uyar.
 Geziye katılacak mısın?
 Alilerle konuşmuyor musun?
Örnek Soru:
Hangi cümlede yazım yanlışı vardır?
A) Evi mi göreceksin?
B) Kursa katılacak mısın?
C) "Bu araba onunki mi?" diye sordu.
D) Yarın Ahmet'mi gelecek?
(1998-DPY) Yanıt: D

Sayıların Yazımı
Sayılar hem rakamla hem de yazıyla yazılabilir. Edebî yazılarda sayılar yazıyla ve her sözcüğü ayrı yazılır.
 Tatile on üç gün kaldı.
 Banka işlemlerinde sayılar bitişik yazılır:
 Hesapta beşmilyondörtyüz lira var.
* Çok sıfırlı sayılarda ana sayı rakamla diğer kısım yazıyla yazılabilir:
 İstanbul'da 500 bin konuta ihtiyaç var.
* Saatler, istatistik verileri ve bilimsel araştırma sonuçları rakamla yazılır:
 Toplantı 20.40'ta başladı.
 Karışıma bu maddeden 8 gram ekleyeceksin.

Ay ve Gün Adlarının Yazımı

Ay ve gün adları bir tarihle kullanıldığında büyük harfle başlar, diğer durumlarda küçük harfle yazılır.
 Müzik kursları 16 Ekim'de başladı
 Atatürk Samsun'a 19 Mayıs 1919'da çıktı.
 Kardeşim 5 Mavıs 1987 Pazar günü doğmuş.
 Okullar eylülde açılır, haziranda kapanır.
Kısaca: Rakam varsa ay ve gün adları büyük rakam yoksa küçük yazılır.

Birleşik Sözcüklerin Yazımı

Dilimizde birleşik sözcüklerin bitişik yazılabilmesi için birleşik sözcüğü oluşturan sözcüklerin ya ses
değişikliğine ya da anlam değişikliğine uğraması gerekir.
* Sözcüklerin anlamını kaybetmesiyle bitişik yazılanlar:
 imambayıldı  görüvermek
 sivrisinek  bakakalmak
 kaptıkaçtı  öleyazmak
 görebilmek

* Ses düşmesi ya da türemesi yoluyla bitişik yazılanlar:

 kayıp ol>kaybol  ne için>niçin

 sabır et>sabret  his et>hisset
 kayın ana>kaynana  red et>reddet
 kahve altı>kahvaltı  af ol>affol

3
İnanç
 * Aşağıdaki birleşik sözcükler anlamlarını koruduklarından ayrı yazılır:
 kuru fasulye  taş kömürü
 gül suyu  bal arısı
 zeytin yağı

İkilemelerin Yazımı
İkilemeler her zaman ayrı yazılır ve ikilemelerin arasına noktalama işareti konmaz.
 ağır ağır, az çok, ağlaya sızlaya, dilden dile, el ele...

Kısaltmaların Yazımı
Kısaltma, bir sözcüğün ilk harfiyle ya da birkaç harfle gösterilmesidir.
* Birkaç sözcükten oluşan, kurum kuruluş durumundaki özel adların her sözcüğü bir harfle gösterilir.
 TDK (Türk Dil Kurumu),
 MEB ( Milli Eğitim Bakanlığı)
* Kısaltmaların yazımında araya nokta konmaz: THY, DSİ, TSK...

* Kısaltmalara ekler, son harfin okunuşuna göre eklenir:

 DSİ'ne gittim, (yanlış)  PTT'dan geliyor, (yanlış)
 DSİ'ye gittim, (doğru)  PTT'den geliyor, (doğru)
* Kısaltmayı oluşturan harfler bir sözcük gibi okunuyorsa ek, son harfin okunuşuna göre değil, sözcüğe
eklenir gibi yazılır:
 Babası TEK'de çalışıyor, (yanlış)  Dün TEDAŞ'ye gittim, (yanlış)
 Babası TEK'te çalışıyor, (doğru)  Dün TEDAŞ'a gittim, (doğru)
* Tek sözcükten oluşan bazı özel adlar ilk harfi büyük yazılarak iki-üç harfle gösterilir; kısaltmaların
sonuna nokta konur:
 İng. (ingilizce), Ank. (Ankara)
* Tür adlarının kısaltması küçük harfle başlanarak gösterilir:
 cad. (cadde), biy. (biyoloji)
* Eğer tür adları tek heceli ise ilk harf alınarak kısaltma yapılır:
 s.(sayfa), c. (cilt)

ÖRNEK SORULAR
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “de” yanlış yazılmıştır?
A) Senin de her istediğin olsun.
B) Bakıp ta geçme, dur.
C) Hepsinde benim imzam var.
D) Aklımda kalanları anlattım.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç olan “ki” yanlış yazılmıştır?
A) Öyle güçlüki kocaman taşı kaldırdı.
B) Bizimki yine uyumuyor, ağlıyor.
C) Bahçedeki güller sıcaktan kurumuş.
D) Onun anlattıklarını anlamadım ki…
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “mi” yanlış yazılmıştır?
A) Sen onu dinledin mi?
B) Güzel mi güzel bir çocuktu.
C) Ben sevdimmi tam severim, dedi.
D) Kızı mı oğlu mu bakıyor?

4
İnanç
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ilgi zamiri olan “ki” yanlış yazılmıştır?
A) Aklımdaki konular bile silindi.
B) Arabanın ki yeni bitti.
C) Akşamki film nefisti.
D) Komşular ki yardıma bile gelmediler.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “mi”nin yazımıyanlıştır?
A) Okula gitmiyor muydunuz?
B) Topu kalelere sen mi yolladın?
C) Sorunların bitmiyormuydu?
D) Ağladı mı yer gök inler.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hâl eki olan “-de” yanlış yazılmıştır?
A) Televizyonda güzel film var.
B) Uçakda herkes korkuya kapıldı.
C) Bu şarkıda aşkımı anlattım sana.
D) Velilerde çocukların tüm notları vardı.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat türeten “-ki”nin yazımında yanlışlık yapılmıştır?
A) Sesindeki büyüleyici ton etkileyiciydi.
B) Kırlar bizim köyünki kadar güzeldi.
C) Bunları al ki zorlanmayasın.
D) Bıçakta ki keskinliğe bak.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ile”nin yazımıyanlıştır?
A) Konuyla ben ilgilenmem.
B) Eve arabayle geldi.
C) Yorumu ile şarkıyı güzel söyledi.
D) Dikkatle okursan anlarsın.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışıvardır?
A) Kardeşini sev miyor musun?
B) Oğlum da oğlum, diye mi ağladı?
C) Sanırım gelemem mi, demiş.
D) Uzun mu uzun bir yol…
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç olan “de” yanlış yazılmıştır?
A) Aynada saatlerce kendine baktı da ne oldu?
B) Hadi uyu da dinlen, ben yaparım.
C) Okul da evde çok yakın buraya
D) Sen bizimle gel de…
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ler, -lar”yanlış yazılmıştır?
A) Arabalar yolda kaldı.
B) Anneler sevgi deposudur.
C) Dayımlar bize gelecekti.
D) Paket’ler bize gelecek.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”nin yazımında yanlışlık yoktur?
A) Sırada ki hasta gelsin.
B) Başkaları anlamaz ki beni.
C) Elimde ki yara geçmedi.
D) Benim ki yine kirlenmiş.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışıyoktur?
A) Ne yapayım, konular zordu.
B) Şimdilerde kimse kalmadıki.
C) Kitabı okuyup tamı verecek.
D) Uykundamı geldi ki?

5
İnanç
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışıvardır?
A) Gelin mi olmak istiyor?
B) Anlamlı anlamlı baktı.
C) Bunlar ne, sinek mi ısırdı?
D) Sormadınmı kim diye?
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?
A) Seneler geçse de unutamam.
B) Dinleyip te çalıştım, daha bitmedi.
C) Grup en güzel şarkılarını bu konserde söyledi.
D) Duvarda dedesinin resmi asılıydı.
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinden “-ler,-lar”yanlış yazılmıştır?
A) Hayırsızlar! Bir kere aramadılar.
B) Teyzem’ler bize kalmaya geldi.
C) Eyvâhlar olsun! Buna nasıl inandın?
D) İyi dileklerde bulundular.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bitişik yazılması gereken ki, ayrı yazılmıştır?
A) Ben de korku filmi izleyemem ki.
B) Bir türlü derdimi anlatamadım ki.
C) Elde ki yara yarasıza duvar değildir.
D) O kim ki bana hesap soruyor.
18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “mi”nin yazımında yanlışlık yoktur?
A) Sen kavunu sev miyormuydun?
B) Ne işin vardı diyemi, sordu?
C) Pazar günümü geliyorsun?
D) Keskin mi keskin bir makastı.
19. Aşağıda cümlelerin hangisinde ayrı yazılması gereken ki, bitişik yazılmıştır?
A) Bana bir kez sordunmuki, ne yapsaydım.
B) Şimdilerdeki hazırlıklar tatil içindi.
C) Yalnızlığımdaki üzüntüleri anlatamam.
D) Ayşe’deki zekâ kimsede yok.
20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışıvardır?
A) Bende seni çarşıda gördüm.
B) Bu devirde herkes sorunlu.
C) Arkasında bizi görünce şaşırdı.
D) İçtim de hiç beğenmedim.
21. İnsan bir kışını burada geçirse ( ) yalnız müzik dinlese ( ) yalnız bu yankılı havayı koklasa ( )
Yukarıdaki cümlede parantezle gösterilen yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (,) (,) (…)
B) (;) (;) (.)
C) (,) (,) (;)
D) (;) (.) (…)
22. Eskiden beri söylenir ( ) “Bizim şiirimiz halk şiiridir ( )” Ama daima bunun aksine eser verilir () söylenenler
gerçekleşmez.
Yukarıda parantezlerle belirtilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri
getirilmelidir?
A) (:) (,) (;)
B)(.) (.) (.)
C) (;) (.) (;)
D) (:) (.) (,)

6
İnanç
23. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki parantez içi boşluğa noktalı virgül (;) getirilemez?
A) Bu yazarı okumalısın ( ) onda kendinden çok şey bulacaksın.
B) Hiç olmazsa sanat kültürünüzü yükseltmeye bakın ( ) dedi.
C) Herkes, büyük bir cezaya çarptırılacağını bekliyordu ( ) ne var ki beklenen olmadı.
D) Hamdi Tanpınar ( ) şiir, roman, hikâye türünde eserler vermiştir.
24. Üç günden beri uykusuzum (I) uyumayı unuttum (II) desem abartmamış olurum (III) Yastığa başımı koyup
(IV) tatlı rüyalara dalmayalı ise neredeyse dört ay oldu.
Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine hiçbir noktalama işareti getirilemez?
A) IV. B) II. C) III. D) I
25. Hocaya sormuşlar () Hocam bir şey icat ettin mi () Ettim () demiş () ama ben de beğenmedim!
Bu parçada parantez içi boşluklara sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (:) (!) (;) (,)
B)(:) (?) (,) (;)
C) (;) (?) (,) (.)
D)(,) (?) (.) (;)
26. Aşağıdakilerin hangisinde parantezle gösterilen yere iki nokta (:) getirilemez?
A) Daha yapacağım o kadar çok iş var ki () anlatamam.
B) Aklımda iki isim vardı () Canan ve Korkut.
C) Bize şunları da söyledi () Çalışın ve kazanın.
D) Sözcük türleri şunlardır () İsim, sıfat, zamir…
27.Bir Hint atasözü şöyle der ( )( )Güneşe ulaşmak istiyorsan yanmayı düşünmeyeceksin ( ) ( )
Yukarıda parantezlerle gösterilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri
getirilmelidir?
A) (:) (-) (,) (.)
B) (-) (”) (.) (”)
C) (;) (:) (.) (.)
D) (:) (”) (.) (”)
28. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde üç nokta (…) yanlış kullanılmıştır?
A) Yemekten sonra tatlılar, kahveler, meyveler… ikram edildi.
B) Ev sahibi kesin konuştu: Ya kirayı artıracaktık; ya da…
C) Neler konuşulmadı ki o akşam: Siyaset, spor, magazin…
D) Evdeki sohbetimiz üç ayaklıdır: Biri ben, biri annem, biri de babam…
29. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Son günlerde zamlar arka arkaya gelmeye başladı.
B) Onunla görüşmeyeli aylar oldu.
C) Deve kuşu gibi başını kuma sokuyor.
D) Senin bundan haberin var mıki?
30. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?
A) O zaman onbir yaşındaydım.
B) Sanmayınki o bu konuda bilgisiz.
C) Bizide beraberinde götürmek istedi.
D) Bizimle gelmeyeceğini babama söylemiş.
31. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bitişik yazılması gereken “-da (-de)” ayrı yazılmıştır?
A) Diğer arkadaşlar da benimle aynı görüşteydi.
B) Davranışları da sözleri gibi tutarlı değildi.
C) Yüzün de her zamankinden farklı bir tebessüm vardı.
D) Poşetin içine diğerlerini de koyalım.

7
İnanç
32. Aşağıdakilerin hangisinde kısaltmaların yazımıyla ilgili bir yanlışlık vardır?
A) Bu dergi, TÜBİTAK’ın desteğiyle çıkıyor.
B) Kırtasiyemizde UNICEF’in hazırlattığı kartlar da var.
C) Teknisyen olan kardeşim, MTA’da çalışıyor.
D) İTÜ’nin bahar şenlikleri çok görkemliydi.
33. Sende git, sende unut, kimler unutmadıki…
Bu dizede kaç yazım yanlışı yapılmıştır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
34. Aşağıdakilerin hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır?
A) Bu konuyu A’dan Z’ye hepimize öğretmişti.
B) 1980′li yılların en önemli gazetecisiydi.
C) Sınavda, Türkçe’den zor gelmedi.
D) Biz, daha çok Fatih’ler yetiştireceğiz, dedi.
35. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki” nin yazımı yanlıştır?
A) Barajdaki su seviyesi düşmeye başlamış.
B) Sınıftakiler oldukça korkmuşlardı bu durumdan.
C) Bilmemki bu parayı kimden bulsak.
D) Bize çok kızmış, ne ki biraz gecikmişiz.
36. Dergi, yasa, yapıt, gazete adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uymayan bir kullanım vardır?
A) 1950 yılında yayın hayatına başlayan Hisar adlı dergi, uzun yıllar varlığını sürdürmüştür.
B) Cengiz Aytmatov’un Cemile adlı hikayesi, birçok ödül almıştır.
C) Edebiyat ve Eleştiri’nin bütün sayılarını aldım.
D) Meclis, Türk Ceza kanununda değişiklikler yaptı.
37. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Onlarla öğleden sonra Harput’ta buluşacağız.
B) Öğretmenimiz Ömer Bey, Çanakkaleliymiş.
C) Durumu Milli Eğitim Bakanlığı’na bir yazıyla bildirdik.
D) Birinci Dünya savaşında birçok kayıp vermiştik.
38. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Bağrımı delmeye taş yetmez, dedin.
B) Buymuş oyun, gerisi yanlız çelik çomakmış.
C) Gönlümü put sanıp da kıran kim?
D) Ateşten zehrini tattım bu okun.
39. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik eylemlerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Kurallara uymayanları öğretmen ikaz etti.
B) Sanık, bütün suçlamaları reddetti.
C) Ödevlerini hazırlarken sana yardım ederim.
D) Bu kadar aceleci olma, birazcık sabır et.
40. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama ve yazım yanlışı yoktur?
A) Bir takım meyvelerin sadece Güney Afrika’da yetiştiği doğru mudur?
B) Birtakım meyvelerin sadece Güney Afrikada yetiştiği doğru mudur?
C) Birtakım meyvelerin sadece Güney Afrika’da yetiştiği doğru mudur?
D) Birtakım meyvelerin sadece Güney Afrika’da yetiştiği doğrumudur?
CEVAP ANAHTARI
1-B, 2-A, 3-C ,4-C ,5-C ,6-D , 7-D , 8-B , 9-A , 10-C , 11-D , 12-B, 13-A, 14-D, 15-B,
16-B, 17-C , 18-D , 19-D, 20-A, 21-A, 22-D, 23-B, 24-B, 25-B, 26-A, 27-D, 28-A, 29-D,
30-D, 31-C, 32-D, 33-C, 34-D, 35-C, 36-D, 37-D, 38-B, 39-D, 40-C

8
İnanç