NOKTALAMA

İŞARETLERİ
 NOKTALAMA İŞARETLERİ

 Nokta ( . )  Ünlem İşareti ( ! )

 Virgül ( , )  Kesme İşareti ( ‘ )
 Noktalı Virgül ( ; )  Tırnak İşareti (" ")
 İki Nokta ( : )  Parantez (Ayraç) İşareti ( ( ) )
 Üç Nokta ( … )  Kısa Çizgi ( - )
 Soru İşareti ( ? )  Uzun Çizgi ( — )
 Eğik Çizgi ( / )
 NOKTA (.)
 1. Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.
Bu günlerde hava çok sıcaktı. Ağaçların yaprakları yeşerdi.
 2. Bazı kısaltmaların sonuna konur.
Prof. Dr. Oğuz Hatip’ten ders aldım.
Cumhuriyet Cad. İng. eğitim veren bir üniversiteye yazılmış.
 3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur.
Evi 3. kattaymış.
Yarışmada 5. olmuş
 4. Bir yazının maddelerini gösteren harf veya rakamlardan sonra konur.
Fiilimsiler üçe ayrılır; 1. İsim Fiil 2. Sıfat Fiil 3. Zarf Fiil
 NOKTA (.)
 5. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için konur.
Okullar 06.09.2021’de açılacak.
 6. Saat ve dakikayı gösteren sayıları ayırmak için konur.
Sivas uçağı 14.20’de kalkacak.
 7. Dört ve dörtten çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü
gruplara ayrılıp aralarına nokta konur.
34.234.765
 8. Kitap, dergi vb. künyelerinin sonuna konur.
Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, TDK
Yayınları, Ankara, 1960.
 9. Genel ağ adreslerinde kullanılır.
www.tdk.gov.tr
 VİRGÜL (,)

 1. Birbiri ardına sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına

konur.
Marketten makarna, pirinç, tuz ve pul biber aldım.
 2. Sıralı cümleleri (birden çok yüklemli cümle) ayırmak için konur.
Adam geldi, evden içeriye girdi.
3. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş özneyi belirtmek için konur.
Annesi, her şeye rağmen onunla ilgileniyor ve onu yanlış bırakmıyordu.
 4. Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için hem başına hem de sonuna konur.
Ayşe’yi ,en sevdiğim arkadaşım, çok özledim.
 VİRGÜL (,)

 5. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcüklerin arasına konur.

Beyaz, beyaz, bembeyaz kar yağıyordu.
 6. Tırnak içine alınmayan alıntı cümlelerin sonuna konur.
Hava kararınca gelirim, dedi.
 7. Konuşma çizgisinden önce konur.
İçeri girdi Ahmet Bey’e, - Ne zaman geldin, dedi.
 8. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak kabul etme, reddetme, teşvik
bildiren “evet, hayır, yok, peki, tamam, olur, haydi, elbette” gibi sözcüklerden
sonra konur.
Evet, ben de sinemaya geliyorum.
Elbette, en kasa sürede gelirim.
Peki, nasıl istersen.
 VİRGÜL (,)
 9. Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcüklerle anlam bağlantısı olmadığını
göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için konur.
Esma, teyzesini çok özlemiş.
Kız, arkadaşının yanına gitti.
 10. Hitap sözlerinden sonra konulur.
Sevgili Arkadaşlar,
Kıymetli Öğretmenlerim
 11. Kitap, dergi vb. künyelerinde kullanılır.
ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.
 12. Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır.
Arabanın deposu 45,6 litre benzin alıyor. Boyu 76,23 cm.
 NOKTALI VİRGÜL (;)
 1. Virgüllerle ayrılmış tür ve takımları birbirinden ayırmak için konur.
Geziye erkeklerden Oğuz, Kerem, Murat; kızlardan Aylin, İlayda, Sedef
gelsinler.
Manavdan elma, kivi, mandalina; maydanoz, lahana, turp aldı.
 2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri (birden çok yüklemli
cümle) birbirinden ayırmak için konur.
Geleceğe umutla, sevgiyle bakıyor; başarı İçin elinden geleni yapıyor.
Cebinden cüzdanını, anahtarını çıkardı; masanın üzerine koydu.
 3. İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde
özneden sonra konur.
İhsan; Aylin, Musa ve Aleyna’ya göre daha çok çalışıyor.
 İKİ NOKTA (;)
UYARI!
«İKİ NOKTA ÜST ÜSTE»
şeklindeki ifade yanlış bir ifadedir.

 1. Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konur.

Kampa giderken yanımıza alacaklarımızı sıralayalım: çadır, lamba, ateş, su,
pusula…
 2. Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonuna konur.
Başarı için önemli olan şudur: Planlı ve düzenli çalışacaksın.
 3. Karşılıklı konuşmalarda konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra konur.
Melike: Hava bugün çok güzel, değil mi?
İrem: Gerçekten de güzel bir hava var.
 4. Genel ağ adreslerinde kullanılır.
https://tdk.gov.tr
 ÜÇ NOKTA (…)
 1. Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.
Sırtımda çantam, elimde bastonum…
 2. Alıntılarda başta, ortada veya sonda alınmayan bölümleri göstermek
için konur.
…belki de sadece korktum. Hiç bir şey demek gelmedi içimden. Tam da
bu sırada pencerenin camı …
 3. Kaba sayıldığı için veya başka bir sebepten dolayı açık yazılmak
istenmeyen bölümlerin yerine konur.
Olay yerindeki S…’yi polis gözaltına altı.
 4. Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konulur.
Oba toplandı onun gelişini coşkuyla izliyordu. Ertuğrul Gazi … Ertuğrul
Gazi!
 SORU İŞARETİ (?)

 1. Soru cümlelerinin sonuna konur.

Kitapları sana verdi mi?
Bana iki ekmek alır mısın?
 2. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar
için konur.
Yunus Emre (1240? – 1320) (Doğum Yeri: ?)
Sınıfın en çalışkanı (?) buymuş.

UYARI!
Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur:
Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı?
 ÜNLEM (!)
 1. Sevinç, kıvanç, acı, şaşma, korku gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur.
Eyvah! Yere düşecek.
Dikkat!
 2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur.
Dur, Yolcu!
 3. Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden sonra konur.
Çok Zeki (!) bir öğrenciymiş.
Maşallah (!) elinden her iş gelir.

UYARI!
Ünlem bildiren ifadelerden sonra ya ünlem işaretini kullanıp cümleye büyük harfle
başlanır ya da ünlem bildiren ifadeden sonra virgül kullanıp cümlenin sonuna ünlem işareti
konur.
Eyvah! Tabakları kırdın.
Eyvah, tabakları kırdın!
 KISA ÇİZGİ (-)
 1. Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konur.
…………………………………………………. okula ge-
liyordu.
UYARI!
Satır sonuna sığmayan sözcükleri hecelerinden ayırmalısınız.
Özel isimler satır sonuna sığmadığında kısa çizgi ile ayrılmaz.

 2. Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için hem başlarına hem de
sonlarına konur.
Ayşe -en sevdiğim arkadaşım- bize geldi?
 3. Sözcüklerin köklerini, gövdelerini ve eklerini birbirinden ayırmak için konur.
Göz-lük-çü
Sev-inç-li
 KISA ÇİZGİ (-)

 4. Fiil kök ve gövdelerini göstermek için konur.

gel- / git-
 5. Ekleri göstermek için başlarına konur.
-ler -an -mak
 6. Heceleri göstermek için konur.
Bah-çe-ler
Ka-lem-lik
 7. “Arasında, ve, ile, -den ...-e” anlamlarını vermek için sözcükler ve sayılar arasında
kullanılır.
Ankara-Sivas hızlı tren seferleri başladı.
Okul 08.30-15.30 arasında açık olacak.
 TIRNAK İŞARETİ (“ “)

 1. Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır.
Yahya Kemal “İnsan hayal ettiği müddetçe yaşar.” demiştir.
 2. Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır.
Bu dünyada “başarıyı” önemseyenleri alkışlamalıyız.
 3. Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm başlıkları tırnak içine
alınır.
Ayşe Kulin’in “Veda” kitabı piyasaya çıktı.
 TIRNAK İŞARETİ (“ “)

UYARI!
 Alıntıya ait tüm noktalamalar tırnak işareti içerisinde yazılır.
Yahya Kemal “İnsan hayal ettiği müddetçe yaşar.” demiştir.
 Özel isimlere gelen eklerin tırnak işaretinden sonra tekrar kesme işaretiyle
ayrılmasına gerek yoktur.
Ayşe Kulin’in “Veda”sını okuduk.
 Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü,
ibareyi belirtmek için «tek tırnak işareti» kullanılır.
Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?” dedi ve
Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı.
 KESME İŞARETİ/APOSTROF(‘)

 1. Özel adlara getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır.

Bugün Oğuz’un doğum günü.
 2. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.
TBMM’de yasama hızlı başladı.
ODTÜ’den mezun oldu.
 3. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.
Yangınlar 3’üncü gününde zor söndürüldü.
 4. Belirli bir tarih bildiren gün ve ay adlarına gelen ekleri ayırmak için kullanılır.
Okullar 9 Eylül’de açılacak.
 KESME İŞARETİ/APOSTROF (‘)

 5. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur.

Olanlar a’dan z’ye anlatabilirim sana.
 6. Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır.
Bir ok attım karlı dağın ardına
Düştüm’ola sevdiğimin yurduna.
 KESME İŞARETİ (‘)

UYARI!
 Özel adlara getirilen yapım ekleri ve bunlardan sonra gelen hiçbir ek kesme işaretiyle
ayrılmaz.
Ankaralı bir arkadaşım var. (-lı yapım eki olduğu İçin kesme işareti kullanılmaz.)
Ankaralılar sıcak kanlıdır. (-lı yapım ekinden sonra gelen -ler çekim eki de kesme ile ayrılmaz.)
 Kurum, kuruluş ve kurul adlarına getirilen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
Türk Dil Kurumundan beklenen haber geldi.
Ankara Fen Lisesinden mezun oldu.
 Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki
getirildiğinde kesme işareti konmaz.
Boğaz Köprüsü - Boğaz Köprümüzde
Amik Ovası - Amik Ovamızı
 YAN ÇİZGİ/EĞİK ÇİZGİ/SLAŞ (/)
 1. Dizeler yan yana yazıldığında aralarına konur.
Dost dost diye nicesine sarıldım/Benim sadık yârim kara topraktır/Beyhude
dolaştım boşa yoruldum/ Benim sadık yârim kara topraktır.
 2. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve ilçe ile şehir
arasına konur.
Atatürk Bulvarı No:16/3 Çankaya/ANKARA
 3. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı ayırmak için konur.
Okullar 06/09/2021’de açılacak.
 4. Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır.
Hal eki olan -de/-da/-te/-ta eki kelimeye bitişik yazılır.
 5. Genel ağ adreslerinde kullanılır.
http://tdk.gov.tr