Οδυσσέας Γκιλής. ΔΙΑΦΗΜΙΣΙΣ-ΔΑΦΗΜΙΣΗ-ΦΗΜΗ-ΑΓΓΕΛΙΑ- Advertising in Ancient Greece. 2016

1
Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια συγκλεντρωσης και αξιοποίησης υλικού
ΔΙΑΦΗΜΙΣΙΣ-
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ-ΦΗΜΗ-
ΑΓΓΕΛΙΑ- Addertising-
ΚΗΡΥΚΑΣ
Αποσπάσματα από κλασικά κείμενα
Θεσσαλονίκη 2016
2
3
Περιεχόμενα
Η πρώτη εικόνα για Διαφήμιση............................................................................................ 4

Ενημερωτικά αποσπάσματα. ................................................................................................ 5
Δημητράκος λεξικόν .................................................................................................................. 8
Βικιπαίδεια. Ορισμός. ........................................................................................................... 9
Αποσπάσματα κειμένων, χρονολογική ταξινόμηση. ........................................................... 10
Αποσπάσματα κειμένων ...................................................................................................... 12
Είναι η Διαφήμιση το αρχαιότερο επάγγελμα; Athens VoicΤΕΥΧΟΣ 634 ΤΕΧΝΕΣ
08.11.2017. .......................................................................................................................... 44
Τιβέριος Μιχάλης Α. 30-9- 2007, Πολιτική Διαφήμιση στην αρχαία Πομπηία. .............. 46
Marketing και Αρχαία Ελληνική Σκέψη. Αγγελική Σπανού. ................................................ 48
From Wikipedia. history of advertising .............................................................................. 52
Addertising history-Greek ................................................................................................... 83
Addertising history Greece ................................................................................................. 97
ΔΙΑΛΑΛΩ συμπλήρωμα στη Διαφήμιση................................................................................ 112
ΚΗΡΥΚΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ................................................................................................................. 146
Φήμη ..................................................................................................................................... 254
Διάδοσις ................................................................................................................................ 664
Επικοινωνία ........................................................................................................................... 680
Πολιτική διαφήμιση στην αρχαία Πομπηία. Μ Α Τιβέριος 25 Νοεμβρίου 2008, ................ 684
10 Amazingly Ancient Advertisements. Ben Gazur Septem. 24, 2017 .................................. 686
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ .......................................................................................................................... 693
4
Η πρώτη εικόνα για Διαφήμιση
Έφεσος. Στην πολιτεια υπηρχε και ¨΄οικος του ερωτα¨ οπου διακρινοταν
για την καθαριοτητα του.Ο οικος ηταν αφιερωμενος στην Αφροδιτη. Ενα
αποτυπωμα ποδιου εδειχνε την κατευθυνση προς τον οικο.
5
Το πρώτο δείγμα “graffiti” στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε στην

Έφεσο
Το πρώτο δείγμα “graffiti” στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε στην Έφεσο.
Οι αναφορές λένε πως πρόκειται για “διαφήμιση” ενός τοπικού οίκου
ανοχής σε πλακόστρωτο δρόμο της εποχής και αποτελείται από ένα
αποτύπωμα εταίρας που η παλάμη της αμυδρά αναπαριστά την καρδιά και
πλαισιώνεται από ένα αποτύπωμα ποδιού και έναν αριθμό. Αυτό σύμφωνα
με άλλους δηλώνει ότι ο αδελφός της εταίρας βρισκόταν εκεί κοντά και το
αποτύπωμα του χεριού συμβόλιζε την πληρωμή. Η ανασκαφή της
Πομπηίας που καταπλακώθηκε από τον Βεζούβιο φέρνει στο φώς πολλές
ενδείξεις για τη σημασία της τοιχογραφίας “graffiti” κατά τη ρωμαϊκή
εποχή. Βλαστήμιες, ξόρκια, πολιτικά συνθήματα ακόμα και ερωτικοί
στίχοι γράφονται στους τοίχους της προχριστιανικής Ρώμης. Ίντερνετ.
Βαϊου Μαρία Βισβίκης Χρήστος Ζαχοπούλου Χριστίνα Καραγιάννης
Νίκος.
Ενημερωτικά αποσπάσματα.
Thesaurus Graecae linguae. - Σελίδα 1203 - Henri Estienne – 1833.

ΘΗΣΑΥΡΟΣ THΣ EΛΛHNIKHΣ ΓΛΩΣΣΗΣ. GRAECAE LINGUAE,
HENRICO STEPHANO CONSTRUCTUS. POST EDITIONEM
ANGLICAM NOVIS ADDITAMENTIS AUCTUM, omniumque
ALPHABETICO DIGESTUM TERTIO EDIDERUNT. CAROLUS
BENEDICTUS HASE, IXSTITITTI anali Pnncuz socurs. m scuoLA nam
PoLy-rncuch nnouqun SPECIAL, IN mano-mnone “ΕΟΠΕ PARTE
CODD. M55. CUMI‘LECTENTE CONSERVATOH, ETC., ΕΓΩ.,
GUILIELMUS DINDORFIUS ET LUDOVICUS DINDORFIUS,
SECUNDUM CONSPECTUM AB ACADEMIA REGIA
INSCRIPTIONUM ET HUMANIORUM errlzmnun me η nun x829
nrnoun‘ux. volumen fimmbum. PARISIIS,1833. EXCUDEBAT
AMBROSIUS FIRMIN DIDOT,
Εκ γούν του μη προσβαλείν αυτούς τον στρατηγών ατολμίαν αυτού

διαφημίσαντες συχνούς ανέσειον των οικετών. Ubi δούν bat Bekk, Nec
mini ferendum videtur ap. Diod. ipsum quod est in libris5, 27: Κατάγούν
την Γαλατίαν άργυρος μεν το σύνολονου γίνεται, ubi aut γάρ exspecta tur
aut δούν, ηeque τον γούν pro τον δούν 12, 17,
6
[Διακωδωνέω, i. g. Διακωδωνίζω, Exploro, ap. Schol. Plat, p. 364 (ad

Theat, p. 179, D) : Tών διακωδωνούντων τα κεράμια. Nisί
διακωδωνιζόντων corrig. G. D.] Διακωδωνίζω, Exploro, ut κωδωνίζω.
Demosth. (p. 393, 17] : Εκείνος ήμας διεκωδώνισεν απαντάς τινα τρόπον,
εκάστω προσπέμπων ιδία (De quo 1. Η: (et Etyn. Μ. p. 273, 17), αντί του
διεπείρασε κα εξήτασεν. Η δε μεταφορά αποτών περιπολούντων τους
κώδωσε τις φυλακές νυκτός, Ευριπίδης Παλαμήδει, ή αποτών
δοκιμαζόντων τους μαχίμους όρτυγας ήχωτού κώδωνος, ώς Αρίσταρχος,
Cont guae 5 ν. Κωδωνίζω dicentur. Philostr. β. 619: Διακωδωνίσας ούν ο
Μεγιστίας τα μειράκια) Apud Lysian quoque διακωδωνισθέντες
accipipro διαπειραθέντες tradit Etyn. (p. 267,3o et 325, 22) dicens
translatum esse ab equis; nam tintinmabulis solitos fuisse δοκιμάζειν τους
γενναίους ίππους ειμή καταπλήσσονται τον εν τω πολέμω θόρυβον, τους
κώδωνας ψοφούντες. Πάem Etyni. (et Hesych διακωδωνισθέντες exp.
etiam διαφημισθέντες, dicens plcrumque accipί επί των διαπαζομένων και
χλευαζομένων addit Hesych) Quo fortassis pertinet quod Erasm. Chil.
Scribit, convitis olim explorari solitos initiandos mysteris, cujus
consuetudimis vestigium adhuc servare Theolo gorum scholas. [Εuthym.
Zig. 28, ub vide Matth. Boss. Grammaticorum interpretationem
διαΦημίζω, Divulgo, confirmat 1. Strabonis ab Schneid. cit. 2, 99, de
Eudoxo : Πανταχού δε διακωδωνίζοντα ταύτα consilium suum Libyan
circumnavigandi) και χρηματιζόμενον κατασκευάσασθαι πλοιον μέγα ad
quem I. schol. cod. Vatic.: Δοκιμάζοντα ή κρίνοντα ή διαφημίζοντα, ώς
νυν ή διαπαίζοντάτινας).
ΔιαΦημίζω. Famam spargo, Vulgo fama aliquid,ut Virgil, dicit Bella

vulgata per orben fama. [Arat.Phan. 221 : Πρώτοικείνο ποτών διεφήμισαν
Ίππου κρήνην Dionysio A. R. 11, 46 διεφήμιζον ex cod. :Α: Famam
spargo, Vulgo fama aliquid,t Virgil, dicit Bella vulgata per orben fama.
[Arat.Phan. 221 : Πρώτοικείνο ποτών διεφήμισαν Ίππου κρήνην Dionysio
A. R. 11, 46 διεφήμιζον ex cod. : νulgo διευφήμιζον. Πdem vitium
AnnaeConn. 6, p. 161, Β, eximit cod. Coislin. Αρ. Diodor.8,5ο: Κατά δε
την Ασίαν διαβοηθείσης της Αντιπάτρουτελευτής, libri aliquot
διαφημισθείσης. Palaeph. 14, 4. :Διεφήμιζον ώς... εις λέοντας
μετεβλήθησαν. Εν. Marcί 1,45 : Διεφήμιζον τον λόγον. | Forma media
Dionys.Per, 26 : Τοΐα μεν αμφ’ ούροισι βροτοί διεφημέξαντο.|
Pseudoplutarch. Denobil.p.973ed. Wytt.: Ταύτα.ούτε διαφημούσι την
ευγένειαν., ubi Wyttenb. δυσφημούσι conjicit.]Διαφημιστής, δ,
Famigerator, Gl.].
Ο Ντελάλης* διαλαλούσε τα νέα, τις παραγγελίες που έπαιρνε από τις

αρχές ή για τα εμπορεύματα που έφερναν οι πραματευτάδες. Τα παλιά τα
χρόνια που δεν είχαν ανακαλυφτεί το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το
7
μεγάφωνο οι αρχές είχαν πρόβλημα να επικοινωνήσουν με τους κατοίκους

και να τους πουν για κάποια πράγματα ή αποφάσεις που τους αφορούσαν.
Η δυνατή φωνή και κυρίως ο τρόπος που παρουσίαζαν συνοπτικά τα νέα
ή διαφήμιζαν τα προϊόντα, τους καθιστούσε γνωστούς στην τοπική
κοινωνία. Έβαζε την παλάμη στο στόμα, σαν χωνί, κι έπαιρνε τις γειτονιές
φωνάζοντας. Η αμοιβή του ήταν ένα ποτηράκι τσίπουρο ή λίγο κολατσιό.
Ντελάλης (Παραδοσιακά επαγγέλματα–Κρανίδι) | ΑΡΓΟΛΙΚΗ ...
ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ. - Τεύχη 1529-1533 - Σελίδα 452. 1991 - Ωστόσο, ένα βαθύ
άποτύπωμα άπό πέλμα γυμνοϋ ποδιοϋ στην είσοδο κάποιου πορνείου, μοϋ
έδωσε πιο ... "Εβιασα τή γυναίκα μου νά φύγουμε γιά τό έπίνειο τής πόλης,
τό σύγχρονο Κουσάντασι (νέα Έφεσος), μήπως εύθυμήσω κάνοντας ...
Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποίησαν παπύρους για να κάνουν μηνύματα

πωλήσεων και αφίσες τοίχου. Εμπορικά μηνύματα και εκδηλώσεις
πολιτικής εκστρατείας έχουν βρεθεί στα ερείπια της Πομπηίας και της
Αραβίας . Η απώλεια και η ανακάλυψη της διαφήμισης στον πάπυρο
ήταν κοινή στην Αρχαία Ελλάδα και την Αρχαία Ρώμη . Η τοιχογραφία
ή η βράχος για την εμπορική διαφήμιση είναι μια άλλη εκδήλωση μιας
αρχαίας μορφής διαφήμισης, η οποία είναι παρούσα μέχρι σήμερα σε
πολλές περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής. Η
παράδοση της τοιχογραφίας μπορεί να ανιχνευθεί στους ινδικούς πίνακες
ζωγραφικής τέχνης που χρονολογούνται από το 4000 π.Χ.
Στην πολιτεια υπηρχε και «οικος του ερωτα» οπου διακρινοταν για την
καθαριοτητα του. Ο οικος ηταν αφιερωμενος στην Αφροδιτη.
Ενα αποτυπωμα ποδιου εδειχνε την κατευθυνση προς τον οικο.
Το πρώτο δείγμα γκράφιτι στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε στην Έφεσο.

Αποτελείται από ένα αποτύπωμα παλάμης αμυδρά, ένα αποτύπωμα
ποδιού και έναν …
Το πρώτο δείγμα “graffiti” στην Αρχαία Ελλάδα το συναντάμε στην

Έφεσο. Οι. αναφορές λένε πως πρόκειται για “Διαφήμιση” ενός τοπικού
οίκου ανοχής σε πλακόστρωτο δρόμο της εποχής και αποτελείται από ένα
αποτύπωμα εταίρας που η παλάμη ...
8
Η ιστορία της Διαφήμισης ξεκινάει από την Αρχαία Ελλάδα έχοντας τη

μορφή της ανακοίνωσης μιας μικρής αγγελίας που πρόσφερε αμοιβή σε
όποιονεπέστρεφε στον αφέντη έναν σκλάβο που είχε δραπετεύσει.Η
αγγελία ήτανπροφορική, καθώς έτσι κι αλλιώς προφορική ήταν η
παράδοση μέχρι τον 6ο αιώνα και σημαντικός ήταν ο ρόλος των
κηρύκων…Η Διαφήμιση στο χρόνο. Ζόγκα, Μήτσου, Μούζα…
Δημητράκος λεξικόν
ΔιαΦημίζω, Διον. Αλ. Ρωμ. 46, ΚΔ Μάρκον 45, Διον. Περιηγ. 26,
Άρατος. Διαφημώ. Πλούτ. Ευγ. 973
Λεξικό Liddell-Scott. δια-Φημίζω, μέλ. -ίσω, διαδίδω, εξαπλώνω

τριγύρω, σε Κ.Δ.
ἐπι-κοινωνέω, μέλ. -ήσω, 1. επικοινωνώ με κάποιον, με δοτ., σε Πλάτ.

κ.λπ. 2. έχω μερίδιο, μετέχω σε κάτι από κοινού με κάποιον άλλο, τινός
τινι, στον ίδ.
Αρχαία ελληνικά (grc) Ετυμολογία διαΦημίζω διά + φημί + -ίζω. Ρήμα
διαΦημίζω. γνωστοποιώ, βοηθώ ώστε να εξαπλωθεί κάτι με τον λόγο ὁ
δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ διαφημίζειν τὸν λόγον (Κατά
Μάρκον Ευαγγέλιο, α45). ονομάζω...ὁ δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ
διαφημίζειν τὸν λόγον, ὥστε μηκέτι αὐτὸν δύνασθαι φανερῶς εἰς πόλιν εἰσελθεῖν, ἀλλ’
ἔξω ἐπ’ ἐρήμοις τόποις ἦν· καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν πάντοθεν.
Μάρκου 2.6 45 ὁ δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ διαφημίζειν

τὸν λόγον ὥστε μηκέτι αὐτὸν δύνασθαι φανερῶς εἰς πόλιν εἰσελθεῖν ἀλλ'
ἔξω ἐν ἐρήμοις τόποις ἦν· καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν Πανταχόθεν.
Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

Η ιστορία της Διαφήμισης ξεκινάει από την Αρχαία Ελλάδα έχοντας τη
μορφή της ανακοίνωσης μιας μικρής αγγελίας που πρόσφερε αμοιβή σε
όποιον επέστρεφε στον αφέντη έναν σκλάβο που είχε δραπετεύσει (Benoit,
1995: 390). Η αγγελία ήταν προφορική, καθώς έτσι κι αλλιώς
προφορική ήταν η παράδοση μέχρι τον 6ο αιώνα και σημαντικός ήταν
ο ρόλος των κηρύκων. Παράλληλα με την προφορική διάδοση των
πληροφοριών είναι χαρακτηριστικό ότι διασώθηκαν στα ερείπια αρχαίων
πόλεων π.χ. σε τοίχους σπιτιών της Πομπηίας ή της αρχαίας Βαβυλώνας
ανακοινώσεις για θεατρικές παραστάσεις, αγώνες ή μονομαχίες.
Υπάρχουν μαρτυρίες για τη χρήση της προφορικής Διαφήμισης τόσο στη
9
Ρωμαϊκή, όσο και στη Βυζαντινή περίοδο και στον Μεσαίωνα. Στα τέλη
του 15ου αιώνα (1478), εμφανίζεται η πρώτη γραπτή Διαφήμιση από έναν
Άγγλο εκδότη, γραμμένη στο χέρι, η οποία αναφερόταν στην έκδοση ενός
εκκλησιαστικού βιβλίου για πώληση. Τον ίδιο αιώνα το 1492 εμφανίζεται
η πρώτη τοιχοκολλημένη αφίσα, πολύχρωμη, που αφιερώθηκε σε
θρησκευτική γιορτή στη γαλλική πόλη Reims (Benoit, 1995: 392).
http://atlaswikigr.wikifoundry.com/page...
Βικιπαίδεια. Ορισμός.
Ως Διαφήμιση νοείται η μονομερής (δηλαδή από τον πομπό, χωρίς τη

συμμετοχή του δέκτη) επικοινωνία και μετάδοση πληροφοριών με
πειστικό τρόπο για προϊόντα και υπηρεσίες ή ιδέες όπου ο διαφημιζόμενος
(αυτός που έχει πληρώσει για τη μετάδοση της πληροφορίας) είναι
εμφανής (δηλαδή δεν είναι κρυφή ή έμμεση ή μαύρη Διαφήμιση και είναι
φανερό ποιος πληρώνει για την προβολή). Άλλος ορισμός της Διαφήμισης
είναι "η επί πληρωμή μονομερής επικοινωνία ενός εμφανούς χορηγού που
χρησιμοποιεί μέσα επικοινωνίας για να πείσει ή να επηρεάσει ένα
κοινό"και "μορφή μονομερούς επικοινωνίας που είναι σαφές ποιος
πληρώνει για αυτήν και η οποία χρησιμοποιεί κανάλια μαζικής
επικοινωνίας για να προωθήσει την υιοθέτηση/αποδοχή αγαθών,
υπηρεσιών, προσώπων ή ιδεών". Η Διαφήμιση είναι ένας σημαντικός
τομέας στην παγκόσμια οικονομία, στην παραγωγή και στην κατανάλωση
της παγκόσμιας αγοράς. Στις μέρες η Διαφήμιση έχει πάρει τεράστιες
διαστάσεις οι οποίες είναι άλλοτε θετικές και άλλοτε αρνητικές . Η
Διαφήμιση ορίζεται ως κάθε απρόσωπη μορφή παρουσίασης και
προώθησης προϊόντων, υπηρεσιών και ιδεών με πρωτότυπο τρόπο. Αυτό
το ισχυρό μέσο υποστηρίζεται πως στερείται από ηθικά ερείσματα και
είναι αμοραλιστικό. Στόχο έχει να στείλει κάποια συγκεκριμένα μηνύματα
που θα πληροφορήσουν, επηρεάσουν ή και θα πείσουν ένα συγκεκριμένο
κοινό.
Ο σύγχρονος ορισμός της Διαφήμισης...
Διαφήμιση είναι διαδικασία γνωστοποίησης και επηρεασμού του

καταναλωτικού κοινού για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία επί πληρωμή. Η
Διαφήμιση μπορεί να χρησιμοποιεί άλλοτε συγκινησιακά
χαρακτηριστικά (επίκληση στο συναίσθημα) που συνδέουν τον χρήστη
με την αγορά ή την χρήση του προϊόντος και άλλοτε λογικά
χαρακτηριστικά (επίκληση στη λογική) όπως τεχνικά χαρακτηριστικά και
10
πλεονεκτήματα του προϊόντος σε σχέση με τα ανταγωνιστικά.
Η Διαφήμιση ανήκει στο μείγμα προβολής και επικοινωνίας του

μίγματος Μάρκετινγκ. Τα τελευταία χρόνια όλο και μεγαλύτερα ποσά
ξοδεύονται από τις εταιρίες για την διαφημιστική προβολή των
προϊόντων της. Εταιρίες κολοσσοί μπορεί να ξοδεύουν ακόμα και
δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η Διαφήμιση παραδοσιακά ανήκει στο τμήμα Μάρκετινγκ μίας

επιχείρησης και διεκπεραιώνεται από αυτό. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια
η εξέχουσα σημασία της Διαφήμισης στη επιτυχία ενός προϊόντος και
την κερδοφορία μίας επιχείρησης οδηγεί αρκετές εταιρίες στην λήψη
εξειδικευμένων υπηρεσιών από επαγγελματικές διαφημιστικές εταιρίες
με μεγάλη εμπειρία οι οποίες αναλαμβάνουν την επιλογή και την
εκτέλεση του μηνύματος της Διαφήμισης.
Κάθε Διαφήμιση έχει διαφορετικό σκοπό ως προς τα αποτελέσματα που

επιθυμεί να επιτύχει. Έτσι ένα διαφημιστικό μήνυμα μπορεί να έχει
σκοπό:
Να γνωστοποιήσει την ύπαρξη ενός νέου προϊόντος ή υπηρεσίας

Να υπενθυμίσει την ύπαρξη του προϊόντος ή της υπηρεσίας
Να διαφημίσει την εταιρία που το κατασκευάζει
Να επηρεάσει το καταναλωτικό κοινό υπέρ του προϊόντος ή της
υπηρεσίας
Κάθε Διαφήμιση αποτελεί ένα μήνυμα το οποίο είναι κωδικοποιημένο

και έχει ως πομπό την επιχείρηση και δέκτη το καταναλωτικό κοινό. Η
εκτέλεση του διαφημιστικού μηνύματος μπορεί να γίνει με πολλούς και
διάφορους τρόπους. Μπορεί να έχει στοιχεία χιούμορ, σεξ, συγκινησιακά
φορτισμένες εικόνες, αναφορά χαρακτηριστικών του προϊόντος, κ.α.
Φυσικά ανάλογα το διαφημιστικό μέσο η εκτέλεση μπορεί να πάρει
συγκεκριμένες μορφές, έτσι για μια Διαφήμιση σε περιοδικό η οποία δεν
μπορεί να έχει κινούμενη εικόνα μπορεί να ενδείκνειται η αναγραφή των
χαρακτηριστικών του προϊόντος. Σε κάθε περίπτωση η εκτέλεση του
μηνύματος εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την αγορά στόχο
δηλαδή από το κοινό στο οποίο απευθύνεται η επιχείρηση με την
Διαφήμιση της. mobilecanteens.pbworks.com
Αποσπάσματα κειμένων, χρονολογική ταξινόμηση.

11
1. ΒΈΤΤΙΟΣ ΒΑΛΕΝΣ Astrol. Anthologiarum libri ix (A.D. 2) Page 213

li.4
...ὅτι ποτ’ οὖν ἐν βίῳ τελούμενον τυγχάνει· οὐδὲ μὴν τῷ θεῷ θύειν καὶ
ἱερὰ καθιδρύειν χρήσιμον· οὔτε γὰρ εὐχαὶ συντελεσθήσονται οὔτε
θεὸς θρησκευθήσεται, ἀλλ’ ὡς ἀργὸν καὶ ἄπρακτον διαφημισθήσεται
καὶ οἱ ὀμνύντες ἐπιορκήσουσι καὶ αἱ πίστεις οὐ συντελεσθήσονται (5)
οὔτε εἰς ὄχλους δωρεαὶ ἢ πολυτέλειαι κτισμάτων εὔφημοι ἢ ἐπίμονοι ...
2. ΒΈΤΤΙΟΣ ΒΑΛΕΝΣ Astrol. Anthologiarum libri ix (A.D. 2) Page 246

li.17
...τῶν χρόνων μηδενὸς κακοποιοῦ παρεμφερομένου, πρακτικὸς καὶ (15)
ὑγιεινὸς καὶ εὐπόριστος καὶ εὐεπήβολος τυγχάνων τὸν πάσχοντα
εὐτυχῆ καὶ θαρραλέον καὶ συνετὸν διαφημίζει, κἂν ἄπειρος παι-
δείας τυγχάνῃ· [ἢ] καὶ μὴ ὢν ἄξιος τῆς ὑπὸ τοῦ καιροῦ περιχυ-
θείσης αὐτῷ εὐδαιμονίας, σεμνυνόμενος δὲ καὶ ἀγαλλόμενος...
3. ΒΈΤΤΙΟΣ ΒΆΛΕΝΣ Astrol. Anthologiarum libri ix (A.D. 2) Page 250

li.5
....τοῖς φρονεῖν ἁπλῶς φερόμενοι πιστεύοντές τε καὶ εὐεργετοῦντες
ῥᾳδίως ἁλίσκονται, εἰ καὶ μὴ ὦσιν, ἀλλ’ ὅμως ἐπὶ ταῖς καλοκα-
γαθίαις διαφημίζονται. οἱ δὲ φαῦλοι ὁμοίως τοιούτους εἶναι (5)
πάντας νομίζοντες [ἀλογίστως] καὶ μήτε ἰδίοις μήτε οἷς δεῖ
πιστεύοντες, ἀλλὰ πλεονεκτοῦντες ἀλογίστως ἔτι τε τῶν ὄντων...
4. Ευσέβιος θεολόγος. Quaestiones evangelicae ad Marinum (A.D. 4) Vol.

22 page 944 li.6
...τὰ πραχθέντα δηλῶσαι, τῆς ὥρας αὐτοῖς ἐπιτρεπού-
σης. Οἱ δὲ καὶ διδάσκονται τῇ ὑστεραίᾳ ὑπὸ τῶν ἀρχιερέων διαφημίσαι
εἰς πάντας, ὅτι οἱ μαθηταὶ αὐ-
τοῦ νυκτὸς ἐλθόντες ἔκλεψαν αὐτὸν ἡμῶν κοιμωμέ-
νων· ὃ δὴ χώραν οὐκ εἶχεν πλάττεσθαι αὐτοὺς εἰ τῇ...
5.Αθανάσιος θεολόγος . In caecum a nativitate [Sp.] (A.D. 4) Vol. 28 page

1009 li.7
... Λέγε ἡμῖν, ἄνθρωπε, τίνος χάριν συγκροτεῖς ἡμῖν τὸν υἱὸν τοῦ τέκτονος,
καὶ ὡς Θεὸν αὐτὸν θέλεις διαφημίζεσθαι; Οὐκ εἶ σὺ ὁ ἐκ
12
γενετῆς τυφλός· γνωρίζομεν ἡμεῖς ἐκεῖνον· πολλο-

στὸν αὐτῷ τὰ πρὸς τὰς χρείας ἐχορηγήσαμεν. Πῶς
6. Συμεών Λογοθέτης Chronicon (sub nomine Leonis Grammatici vel

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub titulo
Epit. fort. sub auctore Trajano Patricio) (A.D. 10) Page 161 li.15
ρεγγυήσαντος τοῖς στρατηγοῖς ἐνέδραν καὶ λόχον ποιῆσαι, εἶτα
διὰ χλεύης τινὸς ὑποσῦραι αὐτοὺς ἔξω. ἀλλ’ οἱ καβαλλαρι-
κοὶ τὸν βασιλέα φεύγειν διαφημίσαντες φυγῇ ἐχρήσαντο μη- (15)
δενὸς διώκοντος. οἱ δὲ Βούλγαροι τοῦτο θεασάμενοι ἐδίωξαν
ὄπισθεν αὐτῶν, καὶ πολλοὺς ξίφει ἀνεῖλον· καὶ ἔκτοτε...
7. Άννα Κομνηνή, Αλεξιάς. (A.D. 11-12) Book 2 Ch. 4 Sec. 9 li.16

...τῆς τυρινῆς χαρὰ ’στ’ Ἀλέξιε ἐνόησές το καὶ τὴν δευτέραν
τὸ πρωῒ ὕπα καλῶς γεράκιν μου.» Εἶχε δὲ ὧδέ πως (15)
ἐννοίας τὸ διαφημιζόμενον ἐκεῖνο ᾀσμάτιον, ὡς ἄρα
«κατὰ μὲν τὸ τυρώνυμον σάββατον ὑπέρευγέ σοι τῆς
ἀγχινοίας, Ἀλέξιε, τὴν δὲ μετὰ τὴν κυριακὴν δευτέραν...
8. Άννα Κομνηνή, Αλεξιάς. (A.D. 11-12) Book 9 Ch. 9 Sec. 1 li.14

...δὲ οὐκ ἄλλην εἶχε τὴν θεραπείαν ἢ τὸ τὰς πρὸς τὸν Διο-
γένην ἁπάντων περιελεῖν ἐλπίδας, τὴν τῶν τούτου ὀμμάτων
ὡς ἐν παραβύστῳ διαφημισάντων ἐκτύφλωσιν) μεταπεμψά-
μενοί τινας διαπέμπονται τοὺς τοῦτο πρὸς πάντας διακηρυκεύσοντας ἐν
ἀπορρήτοις, κἂν μηδ’ εἰς νοῦν οὔπω τοῦτο
Αποσπάσματα κειμένων
Διόδωρος Σικελός. (lib. 21–40) “Diodorus of Sicily, vols. 11–12”, Ed.

Walton, F.R.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 11:1957;
12:1967, Repr. 11:1968.Book 36, Ch. 4, Sec. 2, li.6. 90 μ. Χ.
Γεννήθηκε στον Αγύριο (Agira) της Σικελίας γύρω στο 80 π.Χ. και πέθανε γύρω στο 20 π . Χ.
Καινή Διαθήκη. Evangelium secundum Marcum “The Greek New

Testament, 2nd edn.” Ed. Aland, K., Black, M., Martini, C.M., Metzger,
13
B.M., Wikgren, A.Stuttgart: Württemberg Bible Society, 1968.Ch. 1, Sec.

45, li.2.
Ὅρα μηδενὶ μηδὲν εἴπῃς, ἀλλὰ ὕπαγε σεαυτὸν δεῖξον τῷ ἱερεῖ καὶ
προσένεγκε περὶ τοῦ καθαρισμοῦ σου ἃ προσέταξεν Μωϋσῆς, εἰς
μαρτύριον αὐτοῖς. ὁ δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ διαφημίζειν
τὸν λόγον, ὥστε μηκέτι αὐτὸν δύνασθαι φανερῶς εἰς πόλιν
εἰσελθεῖν, ἀλλ' ἔξω ἐπ' ἐρήμοις τόποις ἦν· καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν
πάντοθεν.
...ἀσφαλίσασθαι. προῆγε δὲ μετὰ τῶν ἐνόντων στρατιωτῶν, καὶ διαβὰς

τὸν Ἄλβαν ποταμὸν παρῆλθε τοὺς ἀποστάτας διατρίβοντας ἐν ὄρει
καλουμένῳ Καπριανῷ, καὶ κατήντησεν εἰς πόλιν Ἡράκλειαν ἐκ γοῦν τοῦ
μὴ προσβαλεῖν αὐτοῖς τὸν στρατηγὸν ἀτολμίαν αὐτοῦ διαφημίσαντες
συχνοὺς ἀνέσειον τῶν οἰκετῶν. καὶ πολλῶν συρρεόντων καὶ τὸν δυνατὸν
τρόπον εἰς μάχην παρασκευαζομένων, ἐν ἑπτὰ ταῖς πρώταις ἡμέραις
καθωπλίσθησαν πλείους τῶν ὀκτακοσίων, ἐφεξῆς δ' ἐγένοντο τῶν
δισχιλίων οὐκ ἐλάττους.
Πράξεις Αποστόλων. Ιωάννης. Acta apostolorum apocrypha, vol. 2.1”,

Ed. Bonnet, M.Leipzig: Mendelssohn, 1898, Repr. 1972. Sec. 5, li.3
…εὑρεθέντων καὶ τὸν τῆς ὑπομονῆς καρπὸν τρυγησάντων στεψαμένων τε

τὸν πάμμαχον ἀγῶνα κατὰ τῶν τοῦ διαβόλου πραγμάτων προσελάβετο ἡ
τῆς ἀφθαρσίας ἀνάψυξις. Διεφημίσθη τε ἐν τῇ Ῥώμῃ ἡ τοῦ Ἰωάννου
διδασκαλία καὶ μέχρι τῶν Δομετιανοῦ ἀκοῶν, εἶναί τινα ἐν Ἐφέσῳ βραῖον
ὀνόματι Ἰωάννην, ὃς περὶ τοῦ Ῥωμαίων βασιλείου διαφημίζει
λέγων ἐν τάχει ἐκριζωθήσεσθαι, καὶ ἑτέρῳ τὴν βασιλείαν τῶν Ῥωμαίων
διαδεδόσθαι. ταραχθεὶς δὲ ὁ Δομετιανὸς ἐπὶ τοῖς εἰρημένοις ἔπεμψεν
ἑκατόνταρχον μετὰ στρατιωτῶν ἵνα ἁρπάσαντες ἀγάγωσιν τὸν Ἰωάννην.
καὶ ἐλθόντες εἰς τὴν Ἔφεσον ἐπυνθάνοντο ποῦ μένει ὁ Ἰωάννης.
Πολύαινος. Excerpta Polyaeni “Polyaeni trategematon libri viii”, Ed.

Woelfflin, E., Melber, J.Leipzig: Teubner, 1887, Repr. 1970. Excerpt 55,
Sec. 2, li.1.
Ὅτι κατόπιν τῆς πέτρας τοὺς κρημνοβατεῖν ἐπιτηδείους λαθραίως

προστάξας τινὰς ἀνελθεῖν ἄλλος ἄλλον ἀναρτῶν δύναται δοῦναι
ἀντιπερίσπασιν. Ὅτι καὶ ἐάν τις διαφημίσῃ, ὡς ἀκοῇ ἤκουσεν οἰκείου
τινὸς θάνατον καὶ σχηματίσηται λύπην καὶ διὰ τοῦτο μικρὸν
ὑπαναχωρήσῃ, δύναται αἰφνιδίως ἐπελθὼν ἀπροσδοκήτοις ἐπιπεσεῖν τοῖς
ἐχθροῖς δηλονότι δι' αὐτομόλου τοῖς ἐχθροῖς τοῦτο μηνύσας.
14
Πολύαινος. Excerpta Polyaeni Excerpt 56, Sec. 8, li.1. 2ος μ. Χ.
…οὕτως πίθον τετρημένον εἰς τὸν πυθμένα πλῆσαι πτερὰ καὶ ταῦτα
προσκαῦσαι, εἶτ' ἀπομάσαι καὶ χαλκουργευτικὸν ἀσκὸν τῷ πίθῳ
ὑποφυσᾶν, ὡς ἂν ὁ καπνὸς ἐλαυνόμενος τῷ φυσήματι τῶν ἀσκῶν δριμὺς
ἐπιφερόμενος ἀντιπαρατάττοιτο τοῖς πολεμίοις. Ὅτι καὶ ἐάν τις
διαφημίσῃ εἴτε δι' αὐτομόλου εἴτε δι' ἐπιστολῆς διὰ τρόπου τοῖς πολεμίοις
κρατηθείσης, ὡς πρὸς τὴν ἐκείνων βούλοιτο ἐπιτηδεύσασθαι χώραν,
δύναται πεῖσαι τοὺς πολεμίους ἀφέντας τὴν πολιορκίαν πρὸς τὴν ἰδίαν
ἀπιέναι.
Ο Πολύαινος, ρητοροδιδάσκαλος του 2ου αιώνα, γεννήθηκε περί το 100 μ.Χ.
Ευτέκνιος. Paraphrasis in Oppiani cynegetica (fort. auctore Eutecnio)

Die Paraphrase des Euteknios zu Oppians Kynegetika”, Ed. Tüselmann,
O.Berlin: Weidmann, 1900; Abhandlungen der königlichen Gesellschaft
der Wissenschaften zu Göttingen, Philol.–hist. Kl., N.F. 4.1.Page 35, li.9.
Αγνοείται πατρίδα και χρονολογία.
Ευτέκνιος, ρήτορας που έζησε μετά τον 2 ο αιώνα π.Χ.
…προσόμοιον, μόνον δὲ τὸ δέρμα ποικίλον τε καὶ πολύχροον ἐν

ἀνθοβαφεῖ τῷ κάλλει καὶ πορφυρίζοντι. Πυρῶδες μὲν αὐτὸ τὸ ὄμμα καὶ
στιλβηδόνα μαρμαρύσσον ἀστράπτον τε· τὸ σῶμα δὲ καρτερόν τε καὶ
εὔσαρκον, δολιχεῦον τὸ οὐραῖον, λάμπει τὸ πρόσωπον, νεῦον τὸ
ἐπισκύνιον, ὀδόντες λευκοὶ καὶ καθαρώτατοι, σκελῶν ὠκύτης
ὑπερβάλλουσα καὶ πρὸς αὐτὸν συγκρινομένη τὸν ζέφυρον, ὃν οἱ πολλοὶ
τίγριδος ἔφασαν γεννητῆρα μάτην διαφημίσαντες, ὡς οὐκ ἔστιν ἄρρεν ἐν
τίγρισιν, ἀλλὰ θήλειαι σύμπασαι καὶ ἄρσενος εὐνῆς ἀκοινώνητοι.
Ἔψευσται δὲ ὁ λόγος· οὐ γὰρ ἄν ποτε οὔτε ἀὴρ νυμφοστόλος οὔτε νύμφιος
ἄνεμος γένοιτο· ἴδοις δ' ἂν πολλάκις καὶ τὸν ἄῤῥενα καὶ τοῦ κάλλους καὶ
τῆς ἀγλαΐας ἀγάσαιο, ἀλλ' ἐπεὶ μὴ ῥᾳδίως πάγαις ἁλίσκεται, φεύγων δὲ
θηρατάς τε καὶ θήρατρα νάπαις προβαίνει καὶ ὄρεσι καὶ μόνην μετὰ
τέχνων.
Ποσειδώνιος ., Fragmenta “Posidonios. Die Fragmente, vol. 1”, Ed.

Theiler, W.Berlin: De Gruyter, 1982.Fragment 194a, li.49.(περ. 135 π.Χ. – 51
π.Χ.)
…τῶν πλείστων στρατιωτῶν ἀπολελυμένων, καιρὸν παρεῖχε διὰ τῆς ἀνα-

βολῆς τοῖς ἀποστάταις βέλτιον αὑτοὺς ἀσφαλίσασθαι. προῆγε δὲ μετὰ
τῶν ἐνόντων στρατιωτῶν, καὶ διαβὰς τὸν Ἄλβαν ποταμὸν παρῆλθε τοὺς
ἀποστάτας διατρίβοντας ἐν ὄρει καλουμένῳ Καπριανῷ, καὶ κατήντησεν
15
εἰς πόλιν Ἡράκλειαν. ἐκ γοῦν τοῦ μὴ προσβαλεῖν αὐτοῖς τὸν στρατηγὸν

ἀτολμίαν αὐτοῦ διαφημίσαντες συχνοὺς ἀνέσειον τῶν οἰκετῶν. καὶ
πολλῶν συρρεόντων καὶ τὸν δυνατὸν τρόπον εἰς μάχην
παρασκευαζομένων, ἐν ἑπτὰ ταῖς πρώταις ἡμέραις καθωπλίσθησαν
πλείους τῶν ὀκτακοσίων, ἐφεξῆς δ' ἐγένοντο τῶν δισχιλίων οὐκ ἐλάττους.
πυθόμενος δ' ἐν Ἡρακλείᾳ τὴν αὔξησιν αὐτῶν ὁ στρατηγὸς ἡγεμόνα
προεχειρίσατο Μάρκον Τιτίνιον, δοὺς αὐτῷ στρατιώτας τοὺς ἐκ τῆς Ἔννης
φρουροὺς ἑξακοσίους.
Βέττιος ΒάλενςAnthologiarum libri ix “Vettii Valentis anthologiarum

libri”, Ed. Kroll, W.Berlin: Weidmann, 1908, Repr. 1973.Page 213, li.4.
2ος μ. Χ.
…ἐπίλυπον ἢ ὑπερθετικὴν ἔκβασιν κατελαβόμην. ὅθεν ἐπὶ πάσης

καταρχῆς παρατηρητέον ἐπί τε τῆς τῶν στόλων ἀναγωγῆς καὶ
στρατοπεδαρχίας καὶ πολεμαρχίας καὶ προκοπῆς καὶ ἐξόδου καὶ πᾶν
ὅτι ποτ' οὖν ἐν βίῳ τελούμενον τυγχάνει· οὐδὲ μὴν τῷ θεῷ θύειν καὶ
ἱερὰ καθιδρύειν χρήσιμον· οὔτε γὰρ εὐχαὶ συντελεσθήσονται οὔτε
θεὸς θρησκευθήσεται, ἀλλ' ὡς ἀργὸν καὶ ἄπρακτον διαφημισθήσεται
καὶ οἱ ὀμνύντες ἐπιορκήσουσι καὶ αἱ πίστεις οὐ συντελεσθήσονται
οὔτε εἰς ὄχλους δωρεαὶ ἢ πολυτέλειαι κτισμάτων εὔφημοι ἢ ἐπίμονοι
γενήσονται, ἐπίψογοι δὲ καὶ εὐκαθαίρετοι. οὐδὲ μὴν αἱ σωματικαὶ
θεραπεῖαι εὐίατοι, ἐπίνοσοι δὲ καὶ δυσθεράπευτοι, καὶ μάλιστα
τῶν κακοποιῶν μαρτυρούντων τοῖς τόποις ἢ τῆς Σελήνης μοιρικῶς...
Βέττιος ΒάλενςAnthologiarum libri ix Page 246, li.17
διά τινος μεθόδου ἀναλαβὼν χαρὰν ἀντιπαραδίδωσι τὸ λύπης

βάρος τῷ προδεδωκότι. τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ἐπὶ τῆς τῶν ἀστέ-
ρων δυνάμεως νοείσθω. ἐφ' ὅσον μὲν γὰρ ἀγαθοποιὸς διακρατεῖ
τῶν χρόνων μηδενὸς κακοποιοῦ παρεμφερομένου, πρακτικὸς καὶ
ὑγιεινὸς καὶ εὐπόριστος καὶ εὐεπήβολος τυγχάνων τὸν πάσχοντα
εὐτυχῆ καὶ θαρραλέον καὶ συνετὸν διαφημίζει, κἂν ἄπειρος παι-
δείας τυγχάνῃ· [ἢ] καὶ μὴ ὢν ἄξιος τῆς ὑπὸ τοῦ καιροῦ περιχυ-
θείσης αὐτῷ εὐδαιμονίας, σεμνυνόμενος δὲ καὶ ἀγαλλόμενος ἐφ'
οἷς κέκτηται καὶ μὴ σκοπῶν τὰς τῶν καιρῶν μεταβολὰς πολλοῖς
ἀνιαρὰς λύπας ἐπιπέμπει· ὁπότε δὲ κακοποιὸς ἐπιδιακατέχει τὸν
χρόνον, ἄπρακτος καὶ ἐπίνοσος δυσκαταγώνιστος ἐναντιωμάτων
Βέττιος Βάλενς Anthologiarum libri ix Page 250, li.5

16
…[οἱ] ἐλέγχοντες καὶ ἀφαιρέται τῶν περικτηθέντων γενόμενοι

αἰτίαις περιτρέποντες ἢ καὶ σίνεσι καὶ πάθεσι μιαίνουσι τὰς γε-
νέσεις. οἱ μὲν οὖν ἀγαθοὶ ἄνδρες οἰόμενοι πάντας τὰ αὐτὰ αὐ-
τοῖς φρονεῖν ἁπλῶς φερόμενοι πιστεύοντές τε καὶ εὐεργετοῦντες
ῥᾳδίως ἁλίσκονται, εἰ καὶ μὴ ὦσιν, ἀλλ' ὅμως ἐπὶ ταῖς καλοκα-
γαθίαις διαφημίζονται. οἱ δὲ φαῦλοι ὁμοίως τοιούτους εἶναι
πάντας νομίζοντες [ἀλογίστως] καὶ μήτε ἰδίοις μήτε οἷς δεῖ
πιστεύοντες, ἀλλὰ πλεονεκτοῦντες ἀλογίστως ἔτι τε τῶν ὄντων
στερηθέντες ἡδονὴν πολλὴν ἀπεργάζονται. διαφυλάσσει γάρ τινας
τῶν ἀνθρώπων καίπερ ἄκοντας μέχρι εἰς ὃ βούλεται αὐτοὺς πε-
ριτρέψαι οὓς μὲν εἰς ὕψος οὓς δὲ ἐπὶ τὸ χείριστον.
Ευσέβιος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Constantini imperatoris

oratio ad coetum sanctorum Eusebius Werke, Band 1: Über das Leben
Constantins. Constantins Rede an die heilige Versammlung.
ricennatsrede an Constantin”, Ed. Heikel, I.A.Leipzig: Hinrichs, 1902;
Die griechischen christlichen Schriftsteller 7.Ch. 10, Sec. 2, li.5
…ἑώλοις τε καὶ ψευδέσι φήμαις διαβοῶσιν. οἱ γάρ τοι ποιηταὶ παῖδας

θεοῦ, ἀνθρώπους, μετὰ τὴν τελευτὴν φασὶ κρίνειν τὰς ψυχάς, κρίσεις
τε καὶ δικαιωτήρια ὑμνοῦντες καὶ τῶν κατοιχομένων ἐπόπτας ἐφι-
στάντες, οἱ δὲ αὐτοὶ ποιηταὶ μάχας δαιμόνων καὶ πολεμικούς τινας
ἐξαγγέλλουσι νόμους, εἱμαρμένας τε αὐτῶν διαφημίζουσι, καὶ τοὺς μέν
τινας φύσει πικρούς, τοὺς δὲ τῆς τῶν ἀνθρώπων ἐπιμελείας ἀλλο-
τρίους, τοὺς δέ τινας δυσχερεῖς ἀποφαίνονται. εἰσάγουσι δὲ καὶ
ὀδυρομένους τὰς τῶν ἰδίων παίδων σφαγάς, ὡς μὴ δυνατὸν αὐτοῖς
οὐχ ὅτι γ' ἀλλοτρίοις ἀλλὰ μηδὲ τοῖς φιλτάτοις ἐπαρκεῖν, ἀνθρωπο-
παθεῖς τ' αὐτοὺς εἰσάγουσι, πολέμους καὶ τρώσεις χαράς τε καὶ ὀδυρμοὺς
Ευσέβιος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Constantini imperatoris oratio ad

coetum sanctorum Ch. 19, Sec. 2, li.5
…ἐν προφανεῖ δ' ἀλήθεια, τῆς τῶν ἡμετέρων ἀνδρῶν ἐπι-

μελείας συλλεξάσης τοὺς χρόνους ἀκριβέστερον, ὡς πρὸς τὸ μηδένα
τοπάζειν μετὰ τὴν τοῦ Χριστοῦ κάθοδον καὶ κρίσιν γεγενῆσθαι τὸ
ποίημα καὶ ὡς πάλαι προλεχθέντων ὑπὸ Σιβύλλης τῶν ἐπῶν ψεῦδος
διαφημίζεσθαι. ὡμολόγηται γὰρ Κικέρωνα ἐντετυχηκότα τῷ ποιήματι
μετενεγκεῖν τε αὐτὸ εἰς τὴν Ῥωμαίων διάλεκτον καὶ ἐντάξαι αὐτὸ τοῖς
ἑαυτοῦ συντάγμασιν, τοῦτον δ'ἀνῃρῆσθαι κρατήσαντος Ἀντωνίου·
Ἀντωνίου δ' αὖ πάλιν Αὔγουστον περιγεγενῆσθαι, ὃς ἓξ καὶ πεντήκοντα
ἔτεσιν ἐβασίλευσε. τοῦτον Τιβέριος διεδέξατο, καθ' ὃν χρόνον
Ευσέβιος θεολόγος ., Quaestiones evangelicae ad Marinum. MPG

17
22.Vol. 22, page 944, li.6
… καὶ συνδρομὴ γεγόνει ἐπὶ τὸ μνῆμα, πάντων ἐγρηγορότων. Ἀκόλουθον

δὲ ἦν ἀνατραπέντος τοῦ λίθου παραδόξως, παραχρῆμα σπεῦσαι τοὺς
φρουροὺς τὰ πραχθέντα δηλῶσαι, τῆς ὥρας αὐτοῖς ἐπιτρεπούσης. Οἱ δὲ
καὶ διδάσκονται τῇ ὑστεραίᾳ ὑπὸ τῶν ἀρχιερέων διαφημίσαι εἰς πάντας,
ὅτι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ νυκτὸς ἐλθόντες ἔκλεψαν αὐτὸν ἡμῶν κοιμωμένων·
ὃ δὴ χώραν οὐκ εἶχεν πλάττεσθαι αὐτοὺς εἰ τῇ
ἑσπέρᾳ ἐγήγερτο. Ἀλλὰ γὰρ ἡγοῦμαι διὰ τούτων ἀποδείκνυσθαι τὸ παρὰ
τῷ Ματθαίῳ λεγόμενον ὀψὲ Σαββάτων, μὴ τὴν ὀψινὴν ὥραν τοῦ
Σαββάτου…
Αθανάσιος θεολόγος In caecum a nativitate [Sp.] MPG 28.Vol. 28,

page 1009, li.7
ἀνέβλεψε καὶ οἱ βλέποντες ἐτυφλώθησαν τῇ κακίᾳ. Ἀεὶ γὰρ ἡ κακία

τυφλή. Διὸ καὶ Ἰουδαίων παῖδες ἀπὸ κακίας ἐπήχουν τὸν ἐκ γενετῆς
τυφλὸν, λέγοντες πρὸς αὐτόν· Λέγε ἡμῖν, ἄνθρωπε, τίνος χάριν
συγκροτεῖς ἡμῖν τὸν υἱὸν τοῦ τέκτονος, καὶ ὡς Θεὸν αὐτὸν θέλεις
διαφημίζεσθαι; Οὐκ εἶ σὺ ὁ ἐκ γενετῆς τυφλός· γνωρίζομεν ἡμεῖς
ἐκεῖνον· πολλοστὸν αὐτῷ τὰ πρὸς τὰς χρείας ἐχορηγήσαμεν. Πῶς
οὖν θρυλλεῖς σὺ, καὶ λέγεις, ὅτι Αὐτὸς ἀνέῳξέ μου τοὺς ὀφθαλμούς; Εἰ
χρημάτων δέῃ, καὶ τούτων χάριν ψευδολογεῖς,
Βασίλειος θεολόγος Epistulae (2040: 004)“Saint BasilLettres, 3 vols.”,

Ed. Courtonne, Y.Paris: Les Belles Lettres, 1:1957; 2:1961; :1966.Epistle
40, Sec. 1, li.12
ἀνθρώπων, ἀλλὰ μορφὴ ἀγριαίνουσα, καὶ αὐτοὶ προκυλινδοῦνται τοῖς

ἴχνεσι τοῖς ἐμοῖς ὑπισχνούμενοί μοι ἐκεῖνα ποιεῖν ἅπερ τῇ ἐμῇ βασιλείᾳ
ἁρμόζει. Αὐτὸς δὲ ἐπέκεινα τῆς τούτων δυνάμεως πεφρόνηκας εὐλάβειαν
μὲν λέγων ἐνδεδύσθαι, ἀναίδειαν δὲ προσλαβόμενος πανταχοῦ διαφη
μίζειν ἀνάξιόν με τῆς Ῥωμαίων βασιλείας γεγονέναι. Ἦ οὐκ οἶδας;
Κῶνστα τοῦ κρατίστου ἀπόγονος τυγχάνω καὶ τούτων λεχθέντων μοι σοῦ
ἕνεκα οὐδὲ ἐπὶ τοῦ παρόντος ἐξίσταμαι τῆς πρὸς σὲ διαθέσεως ἧς ἐγώ τε
καὶ σὺ ἔτι νέοι ὄντες ἅμα μετεσχήκαμεν τὰ βέλτιστα γράμματα.
Άννα Κομνηνή ., Alexias ( “Anna ComnènAlexiade, 3 vols.”, Ed. Leib,

B.Paris: Les Belles Lettres, 1:1937; 2:1943; 3:1945, Repr. 1–2:1967.Book
2, Ch. 4, Sec. 9, li.16
18
ἐκείνου ἐπιβουλῆς καὶ τὰ παρ' αὐτοῦ μεμηχανημένα. Τὸ

δὲ ᾀσμάτιον αὐταῖς λέξεσιν εἶχεν οὕτως· «τὸ σάββατον
τῆς τυρινῆς χαρὰ 'στ' Ἀλέξιε ἐνόησές το καὶ τὴν δευτέραν
τὸ πρωῒ ὕπα καλῶς γεράκιν μου.» Εἶχε δὲ ὧδέ πως
ἐννοίας τὸ διαφημιζόμενον ἐκεῖνο ᾀσμάτιον, ὡς ἄρα
»κατὰ μὲν τὸ τυρώνυμον σάββατον ὑπέρευγέ σοι τῆς
ἀγχινοίας, Ἀλέξιε, τὴν δὲ μετὰ τὴν κυριακὴν δευτέραν
ἡμέραν καθάπερ τις ὑψιπέτης ἱέραξ ἀφίπτασο τῶν
ἐπιβουλευόντων βαρβάρων».
Άννα Κομνηνή ., Alexias Book 9, Ch. 9, Sec. 1, li.14
ἐφορμήσαντές τινες διαμελίσωσιν αὐτὸν ἐπὶ τοῦ θρόνου

πολλάκις ξίφη ὑπὸ τὰ ἄμφια φέροντες ὥσπερ ποτὲ ἐκεῖνος
ὁ σφαιρίζοντι τούτῳ ἐν σχήματι προσαίτου προσελθών (τὸ
δὲ οὐκ ἄλλην εἶχε τὴν θεραπείαν ἢ τὸ τὰς πρὸς τὸν Διο-
γένην ἁπάντων περιελεῖν ἐλπίδας, τὴν τῶν τούτου ὀμμάτων
ὡς ἐν παραβύστῳ διαφημισάντων ἐκτύφλωσιν) μεταπεμψά-
μενοί τινας διαπέμπονται τοὺς τοῦτο πρὸς πάντας διακη-
ρυκεύσοντας ἐν ἀπορρήτοις, κἂν μηδ' εἰς νοῦν οὔπω τοῦτο
τοῦ αὐτοκράτορος ὅλως ἀνῄει. Ὁ δὲ λόγος οὗτος κἂν ψιλὸς
τότ' ἦν, εἰς ἔργον ὅμως προὐβέβηκε, καθὼς ὁ λόγος κατω-
τέρω διατρανώσειεν.
Κύριλος βιογράφος Vita Euthymii)“Kyrillos von Skythopolis”, Ed.

Schwartz, E.Leipzig: Hinrichs, 1939; Texte und Untersuchungen
49.2.Page 21, li.15
διὰ τοῦ βαπτίσματος ἀπὸ δουλείας εἰς ἐλευθερίαν μετενεχθέντας.

ὁ μέντοι Μάρις ὁ τοῦ Τερέβωνος θεῖος οὐκέτι ἀπέστη τοῦ μοναστηρίου.
ἀλλὰ ἀποταξάμενος ἔμεινεν αὐτόθι τὸν τῆς ζωῆς αὐτοῦ χρόνον
καὶ εὐηρέστησεν τῶι θεῶι μεγάλως καὶ πάντα τὰ ἴδια χρήματα πολλὰ
ὄντα παρέσχεν εἰς τὸ οἰκοδομηθῆναι καὶ πλατυνθῆναι τὸ μοναστή-
ριον. τοῦ τοίνυν γεγονότος θαύματος πανταχοῦ διαφημισθέντος
πολλοὶ συνήρχοντο πρὸς τὸν μέγαν Εὐθύμιον ὑπὸ διαφόρων παθῶν
ἐνοχλούμενοι, οἵτινες ἐθεραπεύοντο ἅπαντες. καὶ οὕτως ἐν ὀλίγωι
χρόνωι ἐξέλαμψεν ἐν ἐκείνωι τῶι τόπωι, ὡς διαδοθῆναι τὸ ὄνομα
αὐτοῦ ἐν πάσηι τῆι Παλαιστίνηι καὶ ταῖς κύκλωι ἐπαρχίαις.
Βλέπων δὲ ὁ πατὴρ ἡμῶν Εὐθύμιος πολλοὺς ἰάσεως ἕνεκεν ὀχλοῦντας .
Κύριλος βιογράφος Vita Euthymii Page 22, li.19

19
πονηρὸν ἔχων μετὰ κραυγῆς ἐξ ὀνόματος τὸν ἅγιον ἐπεκαλεῖτο Εὐθύ-

μιον, ἀκούσας δὲ ὁ πατὴρ τοῦ παιδὸς περὶ Εὐθυμίου ὄντος ἐν τοῖς
μεταξὺ τόποις αὐτῶν τε καὶ Καπαρβαριχῶν καὶ ἀναζητήσας ἦλθεν
πρὸς αὐτόν. καὶ ἅμα τῶι τὸν νεανίαν ἰδεῖν τὸν ἅγιον συνέβη αὐτὸν
σπαραχθέντα ἀποθεραπευθῆναι τοῦ δαίμονος ἐξελθόντος ἀπ' αὐτοῦ.
τοῦ δὲ θαύματος διαφημισθέντος ἦλθον πρὸς αὐτὸν ἀπὸ Ἀριστο-
βουλιάδος καὶ τῶν πέριξ κωμῶν καὶ ὠικοδόμησαν αὐτῶι μοναστήριον
καὶ συνελθόντες τινὲς ἀδελφοὶ ἔμειναν παρ' αὐτῶι χορηγοῦντος τοῦ
θεοῦ τὰς χρείας τοῦ σώματος αὐτῶν. καὶ τινὲς τῶν Ζιφαίων τὴν
τῆς μανίας ἐπώνυμον αἵρεσιν εἰσδεξάμενοι τὸ πρὶν διὰ τῆς ἐνθέου
αὐτοῦ διδασκαλίας τῆς ἀκαθάρτου αἱρέσεως ἀποστάντες τὸν ταύτης…
Κύριλος βιογράφος Vita Sabae Kyrillos von Skythopolis”, Ed.

Schwartz, E.Leipzig: Hinrichs, 1939; Texte und Untersuchungen 49.2.
Page 120, li.4
ἐλογίσαντο ὅτι ὄντως δοῦλος τοῦ θεοῦ ἐστιν ὁ γέρων, ὅστις καὶ
μὴ παρὼν θαυματουργεῖ, καὶ ὑπέστρεψαν ὁμοθυμαδὸν πρὸς αὐτὸν
καὶ προσπεσόντες αὐτῶι τὸ γεγονὸς θαῦμα διηγήσαντο. καὶ συν-
θέμενοι τῶι θεῶι μηκέτι ἀδικῆσαι ἄνθρωπον ἀπετάξαντο πάσηι
παρανομίαι καὶ ταῖς ἰδίαις ἀπὸ τότε ἐσχόλαζον γεωργίαις. τούτου
δὲ διαφημισθέντος συνέτρεχον πρὸς αὐτὸν πολλοί· ἦν γὰρ ἐν ὀλίγαις
ἡμέραις κελλίον δειμάμενος καὶ ἄλλους δύο ἀδελφοὺς περιποιησά-
μενος. ὡς οὖν εἶδεν ἑαυτὸν ὑπὸ τῶν κοσμικῶν ὀχλούμενον, ἀνεχώ-
ρησεν λάθρα παραθέμενος τῶι θεῶι τοὺς ἀδελφούς. ὧντινων τῶι
χρόνωι τελειωθέντων Εὐμάθιός τις Ἴσαυρος τὸ αὐτὸ κελλίον διαδεξά-
μενος κοινόβιον πεποίηκεν καὶ συνοδίαν εἰς αὐτὸ περιεποιήσατο.
Κύριλος βιογράφος Vita Sabae Page 121, li.3
ἐπὶ πλείους ἡμέρας ὑποκάτω μιᾶς κερατέας ἐκ τῶν κερατίων διαι-

τώμενος. καὶ μαθὼν ὁ τοῦ τόπου ἐπίτροπος ἐξῆλθεν πρὸς αὐτὸν
καὶ κτίζει αὐτῶι ἐν αὐτῶι τῶι τόπωι κελλίον καὶ ἐν ὀλίγαις ἡμέραις
τὸ κελλίον ἐκεῖνο κοινόβιον γέγονεν τῆι τοῦ Χριστοῦ συνεργείαι καὶ
χάριτι. αὐτοῦ τοίνυν ἐν ἐκείνοις τοῖς τόποις ὄντος οἱ γεννάδες ἐκεῖνοι
τῆς χρονίας αὐτοῦ ἀπουσίας δραξάμενοι διαφημίζουσιν εἰς τὴν λαύ-
ραν ὅτι ὁ ἀββᾶς ἡμῶν τὰς ἐρήμους περιερχόμενος θηριάλωτος γέ-
γονεν, καὶ συναρπάσαντες τοὺς λοιποὺς εἰσέρχονται εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν
πρὸς τὸν ἐν ἁγίοις ἀρχιεπίσκοπον Ἡλίαν λέγοντες ὅτι ὁ ἀββᾶς ἡμῶν
εἰς τὴν περὶ τὴν νεκρὰν θάλασσαν ἀναχωρῶν ἔρημον λεοντόβρωτος
γέγονεν· ἀλλὰ κέλευσον δοῦναι ἡμῖν ἡγούμενον. ὁ δὲ ἀληθῶς τοῦ
20
τὸν μακάριον Σάβαν μεταστειλάμενος παρεκάλει σκυλῆναι ἕως τοῦ

οἴκου αὐτῆς καὶ εὐχὴν ὑπὲρ αὐτῆς ποιῆσαι. ὁ δὲ ἅγιος παρακούειν
μὴ γινώσκων ἀπῆλθεν πρὸς αὐτὴν καὶ ἐν ἀπογνώσει οὔσης αὐτῆς
ποιήσας εὐχὴν ὑπὲρ αὐτῆς καὶ σφραγίσας αὐτὴν τρίτον τῶι σημείωι
τοῦ σταυροῦ ἀπεκατέστησεν ὑγιῆ. τοῦ δὲ θαύματος κατὰ πᾶσαν
τὴν ἁγίαν πόλιν διαφημισθέντος ἐδόξαζον ἅπαντες τὸν θεόν.
Τῆς ἀνωτέρω μνημονευθείσης πατρικίας Ἰουλιάνας πολλὰς ἀγαθο-
εργίας ἐν Κωνσταντινουπόλει ποιησάσης καὶ τέλει τοῦ βίου χρησα-
μένης οἱ ταύτης εὐνοῦχοι ἦλθον εἰς Ἱεροσόλυμα καὶ ἐν γνώσει ὄντες
τοῦ ἀββᾶ Σάβα ἀπὸ Κωνσταντινουπόλεως, ἦλθον πρὸς αὐτὸν εἰς
τὴν Μεγίστην λαύραν χρήματα ἱκανὰ ἐπιφερόμενοι καὶ παρεκά
Κύριλος βιογράφος Vita Cyriaci Kyrillos von Skythopolis”, Ed.

Schwartz, E.Leipzig: Hinrichs, 1939; Texte und Untersuchungen
49.2.Page 228, li.15
πληρουμένωι ἀνήρ τις Θεκουηνὸς ἀκούσας περὶ αὐτοῦ ἤγαγεν πρὸς

αὐτὸν τὸν υἱὸν αὐτοῦ δεινῶς σεληνιαζόμενον καὶ ἐδυσώπει αὐτὸν
εὐχὴν ὑπὲρ αὐτοῦ ποιήσασθαι. ὁ δὲ γέρων συμπαθήσας αὐτῶι
εὐχὴν ἐποίησεν ὑπὲρ αὐτοῦ καὶ ἀλείψας αὐτὸν ἔλαιον τοῦ ἁγίου
Σταυροῦ ἀπεκατέστησεν αὐτὸν ὑγιῆ. ὅστις Θεκουηνὸς τὸν υἱὸν
αὐτοῦ ὑγιῆ ἀπολαβὼν τὸ θαῦμα ἀνεκήρυττεν· τούτου δὲ διαφημισθέντος
εἰς πᾶσαν τὴν ἐνορίαν ἐκείνην ἦλθον πρὸς αὐτὸν πολλοὶ καὶ
ὤχλουν αὐτῶι. καὶ φεύγων ὁ ἀββᾶς Κυριακὸς τὴν ὄχλησιν ἀνεχώρησεν
ἐπὶ τὴν ἐνδοτέραν ἔρημον τοῦ Ῥουβᾶ καὶ ἔμεινεν ἐκεῖσε χρόνον ἐτῶν
πέντε ῥίζαις μελαγρίων ἀρκούμενος καὶ καρδίαις καλάμων. καὶ
μαθόντες τινὲς κατήρχοντο πρὸς αὐτὸν φέροντες ἀσθενοῦντας.
Ιωάννης Δαμασκήνος Vita Barlaam et Joasaph [Sp.] St. John

Damascene]. Barlaam and Joasaph”, Ed. Woodward, G.R., Mattingly,
H.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1914, Repr. 1983.Page
326, li.4
ὅμοιον τῷ Βαρλαὰμ κατὰ πάντα, ὃν οὐκ ἔστι

διαγνῶναι μὴ ἐκεῖνον ὑπάρχειν, τῆς ἡμετέρας
δόξης ὄντα, καὶ διδάσκαλον ἐμὸν ἐν τοῖς μαθή-
μασι γενόμενον. τούτῳ ὑπαγορεύσας ἐγώ, νύκτωρ
ἀπελθών, πάντα κατὰ μέρος ἀφηγήσομαι. εἶτα,
κρατηθῆναι τὸν Βαρλαὰμ διαφημήσαντες, τοῦτον
21
παραστησόμεθα· ὃς καὶ Βαρλαὰμ ἑαυτὸν ὀνο-

μάσας, τὰ τῶν Χριστιανῶν πρεσβεύειν προσποιή-
σεται, καὶ τούτους διεκδικῶν φανήσεται. εἶτα,
μετὰ πολλὴν διάλεξιν ἡττώμενος, κατὰ κράτος
ἐκνικηθήσεται. καὶ ταῦτα ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum (

“Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, 2 vols.”, Ed. Bekker, I.
Bonn: Weber, 1:1838; 2:1839; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.
Vol. 1, page 770, li.11
…σὺν ναυσὶ καὶ στρατῷ, καὶ δὴ καὶ ἐπελθόντος κατ' αὐτῶν, οἱ

Βούλγαροι τοῦτο ἀθρόως θεασάμενοι, τὴν ἑαυτῶν ἀπεγνωκότες
σωτηρίαν, εἴς τι ὀχύρωμα καταφεύγουσι καὶ ἑαυτοὺς ἀσφαλίζονται. τῶν
δὲ Ῥωμαίων μὴ δυναμένων συνάψαι πόλεμον διά τε τὰ πάλματα καὶ τὴν
τοῦ τόπου δυσχωρίαν ἐθρασύνθη τὸ μιαρὸν ἔθνος. συνέβη δὲ .... καὶ τὸν
βασιλέα φεύγειν διαφημίσαντες φυγῇ ἐχρήσαντο μηδενὸς διώκοντος.
ὅπερ θεασάμενοι οἱ Βούλγαροι ἐδίωξαν ὄπισθεν αὐτῶν καὶ πολλοὺς
ἀνεῖλον. καὶ ἔκτοτε διαπεράσαντες πάντες καὶ θρασυνθέντες καὶ
ἐμπλατυνθέντες τὴν Ῥωμαϊκὴν χώραν ᾐχμαλώτιζον. ὅθεν καὶ ἀναγκα-
σθεὶς ὁ βασιλεὺς εἰρήνευσε μετ' αὐτῶν, ὡς λέλεκται.
Κωνσταντίνος Ζ Πορφυρ. αυτ. ιστορικός ., De thematibus

“Costantino Porfirogenito. De thematibus”, Ed. Pertusi, A.
Vatican City: Biblioteca Apostolica Vaticana, 1952; Studi e Testi 160.
Asia-Europe Asia, Ch. 14, li.5
ΙΔ. Τεσσαρεσκαιδέκατον θέμα τὸ λεγόμενον Κιβυρραιωτός
Τὸ δὲ θέμα τῶν Κιβυρραιωτῶν ἀπάρχεται μὲν ἀπ' αὐτῆς τῆς Σελευ-

κείας τῆς πρὸς θάλασσαν πρὸς ἀνατολὴν κειμένης, καταλήγει δὲ πρὸς
μῆκος ὡς δυσμὰς ἕως αὐτῆς Μιλήτου τῆς πόλεως καὶ τῆς Ἰασοῦ καὶ τοῦ
Βαργυλιακοῦ κόλπου, ἤγουν τῶν καλουμένων Ἀντανίων, ἐν ᾧ κεῖται ἥ τε
Μύλασσα, πόλις διάφημος, καὶ αὐτὰ τὰ Βαργύλια, ἥ τε Μύνδος καὶ ἡ
καλουμένη Στρόβηλος, ἥ τε Ἁλικαρνασσός, ἡ Ἡροδότου πατρίς, ἡ τῆς
Ἀρτεμισίας πόλις ἡ πολυθρύλητος, ἐν ᾗ ὁ Μαυσώλου τάφος ὁ
περιβόητος ἵδρυται. Ἀνερχόμενος τοίνυν πρὸς ἀνατολὴν εὑρήσεις τὸν
22
Κεραμεικὸν κόλπον καλούμενον καὶ πόλιν τῷ κόλπῳ ὁμώνυμον. Ἐπ'

ἄκρων δὲ τοῦ κόλπου ἥ τε πόλις Κνιδίων κατῴκισται, καὶ τὸ τῆς
Ἀφροδίτης τέμενος περιβόητον,
Συμεών Λογοθέτης , Chronicon (sub nomine Leonis Grammatici vel

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub itulo
Epit. fort. sub auctore Trajano Patricio) (3070: 001)“Leonis Grammatici
chronographia”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1842; Corpus scriptorum
historiae Byzantinae.Page 161, li.15
... συνάψαι διά τε τὰ τέλματα καὶ τὴν τοῦ τόπου ὀχύρω-

σιν, ἐθρασύνθη τὸ μιαρὸν ἔθνος. συνέβη δὲ καὶ τὸν βασιλέα
ποδαλγίᾳ ὀξυπαθῆναι καὶ ἐπὶ Μεσημβρίαν ὑποστρέψαι, πα-
ρεγγυήσαντος τοῖς στρατηγοῖς ἐνέδραν καὶ λόχον ποιῆσαι, εἶτα
διὰ χλεύης τινὸς ὑποσῦραι αὐτοὺς ἔξω. ἀλλ' οἱ καβαλλαρι-
κοὶ τὸν βασιλέα φεύγειν διαφημίσαντες φυγῇ ἐχρήσαντο μη-
δενὸς διώκοντος. οἱ δὲ Βούλγαροι τοῦτο θεασάμενοι ἐδίωξαν
ὄπισθεν αὐτῶν, καὶ πολλοὺς ξίφει ἀνεῖλον· καὶ ἔκτοτε δια-
περάσαντες καὶ θρασυνθέντες κατεκράτησαν, καὶ πλατυνθέν-
τες τὴν Ῥωμαϊκὴν χώραν ἠχμαλώτιζον· ὅθεν καὶ ἀναγκα-
σθεὶς ὁ βασιλεὺς εἰρηνεῦσαι μετ' αὐτῶν...
Pseudo-Mauricius Tact., Strategicon (sub nomine Mauricii Imperatoris

vel Urbicii) (3075: 001)“Mauricius. Arta militară”, Ed. Mihăescu, H.
Bucharest: Academie Republicii Socialiste România, 1970; Scriptores
Byzantini 6.Book 10, Ch. 4, Sec. 2, li.5
ἑτοίμης, καὶ εἰ ἔστιν ὕδωρ ἢ ἐπινοηθῆναι δυνατόν. Καὶ

προπαρασκευάσαι τεχνίτας ἱκανοὺς καὶ πόρτας καὶ μάγγανα τείχους καὶ
βοήθειαν ἀρκοῦσαν πεζῶν ἐνόπλων καὶ γενναίων μετὰ ἀρχόντων
φρονίμων καὶ εὐψύχων καὶ δαπάνην τριῶν ἢ τεσσάρων μηνῶν. Καὶ εἰ
καιρός ἐστι θέρους, ἐμπρῆσαι τὰς βοσκὰς τὰς πλησίον αὐτοῦ· εἰ δὲ
καῆναι δυσχερεῖς, καταδαπανῆσαι αὐτάς, καὶ διαφημίσαι ἑτέρῳ
τόπῳ τῶν ἐχθρῶν ἐπέρχεσθαι· καὶ πέμψαι βοήθειαν ἀσφαλῶς κατὰ τοῦ
φημιζομένου τόπου, ἵνα ἐκεῖ περισπῶνται οἱ ἐχθροί, καὶ τότε πρὸ μιᾶς
ἡμέρας θαῤῥῆσαι τοῖς ὀφείλουσιν εἰσελθεῖν ἐν τῷ τόπῳ· καί τινα μὲν
δοῦναι εἰς προτροπὴν αὐτῶν, τινὰ δὲ καὶ ἐπαγγείλασθαι, καὶ αἰφνίδιον ἐν
ἑτέρῳ τόπῳ τῶν ἐχθρῶν ἀσχολουμένων μετὰ παντὸς τοῦ στρατοῦ
ἐπιστῆναι αὐτῷ, σκούλκας ἀσφαλοῦς οὔσης...
Ζωναράς. λεξικόν. “Iohannis Zonarae lexicon ex tribus codicibus

manuscriptis, 2 vols.”, Ed. Tittmann, J.A.HLeipzig: Crusius, 1808, Repr.
1967. delta, page 536, li.8
23
Διαφρήσετε. διαφορήσετε, διαπέμψετε.

Διαφρυκτοῦν. διαψηφίζειν, ἢ διακληροῦν. τὸν
γὰρ κύαμον ἐκάλουν φρυκτόν. εἴρηται ἀπὸ τῶν
κυάμων, δι' ὧν τὸ παλαιὸν ἐψηφίζοντο. ὕστερον
γὰρ ψήφοις ἐχρήσαντο.
ΔιαΦημίζω. ἀεὶ .....
Διαφθονούμενος. ὁ δὲ διαφθονούμενος Ζήνωνι,
ἐν ἡσυχίᾳ ἔμενε.
Διαψαλάττεσθαι. τὸ διαστέλλεσθαι εἰς ἔρευ-
ναν. τὸ γὰρ ἀψάλακτον, ἄθικτον. οὕτως Κράτης.
Ζωναράς, λεξικόν delta, page 537, li.2
σιν. Εὐριπίδης ἐπὶ τοῦ καθαίρειν κέχρηται τῇ

λέξει, οἷον· γλώσσῃ διαψαίρουσα μυκτήρων τόπους.
Διαρθρουμένων. ὅ ἐστι διατρανουμένων.
Διακωδωνισθέντες. ἤτοι διαφημισθέντες. ὡς
ἐπὶ τὸ πλεῖστον δὲ λέγεται ἐπὶ τῶν διαπαιζο-
μένων. [τέτακται καὶ ἐπὶ τοῦ διαπειρασθέντες.]
οὕτως Λυσίας ὁ ῥήτωρ. ἀπὸ δὲ τῶν ἵππων με-
τενήνεκται. εἰώθεισαν γὰρ οὕτω δοκιμάζειν τοὺς
γενναίους ἵππους, εἰ μὴ καταπλήσσονται τὸν ἐν
Διευθετῶ. τὸ καλῶς τίθεμαι καὶ διοικῶ. ἐπὶ τῶν

πραγμάτων δὲ λέγεται. †ἐπὶ δὲ τριχῶν εὐθε τίζω
Διευθετίζειν. καλλωπίζεσθαι. ἢ διαχωρίζειν.
τοῦτο ἐπὶ τριχός.
Διευφημῶ. ΔιαΦημίζω δέ.
Διέφερον. ἀντὶ τοῦ διήνυον ἢ ὑπέμενον ἢ ἐπιμε-
λῶς ἐξήνυον. οἱ δὲ Ἀθηναῖοι τὸν πόλεμον διέφε-
ρον. οὕτως Θουκυδίδης. καὶ διέφερον ἀντὶ τοῦ
εἶχον ἢ ἐνεκότουν. οἱ δὲ Κελτοὶ εἰς Ῥωμαίους
τὶ μήνυμα ἐκ πολλοῦ διέφερον.
Φώτιος Βιβλιοθήκη. “Photius. Bibliothèque, 8 vols.”, Ed. Henry,

R.Paris: Les Belles Lettres, 1:1959; 2:1960; 3:1962; 4:1965; 5:1967;
6:1971; 7:1974; 8:1977.Codex 244, Bekker page 388a, li.22
24
... διὰ τῆς ἀναβολῆς τοῖς ἀποστάταις βέλτιον αὑτοὺς

ἀσφαλίσασθαι. Προῆγε δὲ μετὰ τῶν ἐνόντων στρατιωτῶν,
καὶ διαβὰς τὸν Ἄλβαν ποταμὸν παρῆλθε τοὺς ἀπο-
στάτας διατρίβοντας ἐν ὄρει καλουμένῳ Καπριανῷ, καὶ
κατήντησεν εἰς πόλιν Ἡράκλειαν. Ἐκ γοῦν τοῦ μὴ προς-
βαλεῖν αὐτοῖς τὸν στρατηγὸν ἀτολμίαν αὐτοῦ διαφημίσαντες συχνοὺς
ἀνέσειον τῶν οἰκετῶν. Καὶ πολλῶν συρ-
ρεόντων καὶ τὸν δυνατὸν τρόπον εἰς μάχην παρα-
σκευαζομένων, ἐν ἑπτὰ ταῖς πρώταις ἡμέραις καθω-
πλίσθησαν πλείους τῶν ὀκτακοσίων, ἐφεξῆς δ' ἐγένοντο
τῶν δισχιλίων οὐκ ἐλάττους· πυθόμενος δ' ἐν Ἡρακλείᾳ
Φώτιος λεξικόν. (Α – Δ) (4040: 029)“Photii patriarchae lexicon, vol. 1

(Α – Δ)”, Ed. Theodoridis, C.Berlin: De Gruyter, 1982. delta, 358, li.1
.... πάσης αἰτίας ὑπειλημμένους ἀπὸ τοῦ ληξιαρχικοῦ γραμματείου

κληρώσαντες τὰ τῶν πολιτῶν διαιτᾶν ἐποίουν. ξένοις μέντοι γε ἐπὶ
τοῦτο ἐλθεῖν οὐ συγκεχώρητο. ἔξεστι δὲ τοῖς μεμφομένοις †διαιτᾶν†
ἐκκαλεῖσθαι τὸ δημόσιον δικαστήριον.
Διακωδωνίσαντες· δοκιμάσαντες.
Διακωδωνισθέντες· διαφημισθέντες. ὡς ἐπὶ πλεῖστον δὲ ἐπὶ
τῶν διαπαιζομένων λαμβάνεται.
Διακωχή· διάλειψις.
Διαλαβεῖν· καὶ τὸ ἑκατέρωθέν τινος ἐπιλαβέσθαι. καὶ τὸ
διαχωρίσαι εἰς δύο μέρη καὶ εἰς πλείονα.
Διαλαμβάνων· ὑπομνηματίζων, συγγράφων.
Θεοφάνης Χρονογραφία. “Theophanis chronographia, vol. 1”, Ed. de

Boor, C.Leipzig: Teubner, 1883, Repr. 1963.Page 359, li.4
... διὰ συνήθειαν λουτροῦ ἅμα πέντε δρομώνων καὶ τῶν οἰ-
κείων αὐτοῦ ἀνθρώπων, κατέλιπε τοὺς στρατηγοὺς καὶ τὸν λαὸν
κελεύσας παρακονδακίζειν καὶ ὑποσῦραι αὐτοὺς ἐκ τοῦ ὀχυρώματος
καὶ πόλεμον πρὸς αὐτοὺς κροτῆσαι, εἰ τύχοι αὐτοὺς ἐξελθεῖν· εἰ δὲ
μή, κἂν παρακαθίσαι αὐτοὺς καὶ φυλάττειν ἐν τοῖς ἐρύμασιν. οἱ δὲ
τοῦ καβαλλαρικοῦ τὸν βασιλέα φεύγειν διαφημίσαντες καὶ φόβῳ
συσχεθέντες τῇ αὐτῇ φυγῇ ἐχρήσαντο, μηδενὸς διώκοντος. οἱ δὲ
Βούλγαροι τοῦτο θεασάμενοι ἐπεδίωκον ὀπίσω αὐτῶν καὶ τοὺς πλεί-
στους ξίφει ἀνεῖλον, πολλοὺς δὲ καὶ ἐτραυμάτισαν. καὶ καταδιώξαντες
αὐτοὺς μέχρι τοῦ Δανουβίου καὶ τοῦτον περάσαντες καὶ ἐλθόντες
ἐπὶ τὴν λεγομένην Βάρναν πλησίον Ὀδύσσου καὶ τοῦ ἐκεῖσε μεσο
25
Θεοφάνης Χρονογραφία. Page 443, li.17
τὸν τοῦ Ποδοπαγούρου ἀδελφόν, ἀστεῖον ὄντα τῷ εἴδει

προσλαβόμενος, (ἐφίλει γὰρ προσοικειοῦσθαι τοῖς τοιούτοις διὰ τὰς
ἀκολασίας αὐτοῦ) αἰσθόμενός τε αὐτὸν ἀηδῶς ἔχοντα πρὸς τὰς
ἀθεμίτους ἀνδρομανίας αὐτοῦ καὶ τῷ μακαρίῳ Στεφάνῳ, τῷ ἐγκλεί-
στῳ τοῦ ἁγίου Αὐξεντίου, ταύτας ἐξαγορεύοντα σωτηρίας τε φάρ-
μακα λαμβάνοντα, ὡς ἐπίβουλον αὐτοῦ τοῦτον διαφημίσας σὺν τῷ
ἐγκλείστῳ, ὡς προλέλεκται, ἀνεῖλεν. ἐποίησε δὲ εὐθηνῆσαι τὰ εἴδη
ἐν τῇ πόλει τῷ χρόνῳ τούτῳ. νέος γὰρ Μίδας γενόμενος τὸν
χρυσὸν ἀπεθησαύρισε καὶ τοὺς γεωργοὺς ἐγύμνωσεν, καὶ διὰ τὴν
τῶν φόρων ἀπαίτησιν ἠναγκάζοντο οἱ ἄνθρωποι τὰς τοῦ θεοῦ χορη-
γίας εὐώνως πιπράσκειν. τῷ δ' αὐτῷ ἔτει Νικήτας, ὁ ψευδώνυμος.
μοχλεύσαντες τὴν πύλην τῶν βασιλικῶν τάφων, μηδενὸς προσέχοντος

διὰ τὴν συνοχὴν τοῦ ὄχλου, ἀθρόως ἀνοιχθῆναι μετά τινος κτύπου
παρεσκεύασαν, ὡς ἐκ θείας τινὸς τερατουργίας· καὶ ἔνδον εἰσπηδή-
σαντες προσέπιπτον τῷ τοῦ πλάνου μνήματι τοῦτον ἐπικαλούμενοι
καὶ οὐ θεόν, “ἀνάστηθι,” λέγοντες, “καὶ βοήθησον τῇ πολιτείᾳ
ἀπολλυμένῃ·” διαφημίσαντες, ὅτι ἀνέστη ἔφιππος καὶ πορεύεται
πολεμῆσαι Βουλγάρους ὁ τάρταρον οἰκῶν μετὰ δαιμόνων. τούτους
συλλαβόμενος ὁ τῆς πόλεως ἔπαρχος, τὸ μὲν πρῶτον ἐψεύδοντο θεόθεν
αὐτομάτως τὰς τῶν τάφων πύλας ἀνεῷχθαι· παραστάντες δὲ τῷ
ἐπαρχικῷ βήματι καὶ περὶ τὴν μαρτυρίαν ὀκλάσαντες τὸ τῆς μοχλεύ-
σεως δρᾶμα πρὸ πάσης ἐξεῖπον τιμωρίας·
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) “Hesychii Alexandrini lexicon, vols. 1–2”, Ed.

Latte, K.Copenhagen: Munksgaard, 1:1953; 2:1966. delta, 1104, li.1
διακωδωνισθέντες· διαφημισθέντες· ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον

δὲ ἐπὶ τῶν διαπαιζομένων vgAS καὶ χλευαζομένων S λαμβά-
νεται vgAS διακωμῳδῶ· διατραγῳδῶ διακωνῆσαι· διακλύσαι· ἀπὸ τοῦ
κωνῆσαι…
Cyrillus Theol., De sancta trinitate dialogi i–vii (4090: 023)

“Cyrille d'AlexandriDialogues sur la Trinité, 3 vols.”, Ed. de Durand,
26
G.M.Paris: Cerf, 1:1976; 2:1977; 3:1978; Sources chrétiennes 231, 237,

246.Aubert page 534, li.24
εἰς ὑποψίαν, ἦν ἂν αὐτοῖς τὸ θρυλλούμενον. Ἐπειδὴ δὲ οὐχ

ἁπλῶς οὐδὲ ἀσυμπλόκως ἐκτίσθαι φησίν, ἀλλ' εἰς ἔργα καὶ
ἀρχὴν ὁδῶν· τί μὴ παρέντες τὸ ἀκαλλὲς αἱροῦνται τὸ
ἄμεινον, ἐννοοῦντες ὅτι γέγραπται περὶ Θεοῦ· «Καὶ
ἐγένετό μοι Κύριος εἰς καταφυγήν;» Δοίης ἂν οὖν ἄρα
γενητὸν εἶναι τὸν Θεὸν εἰ καί τῳ διαφημίζοιτο γενέσθαι
καταφυγή;
{Β.} Οὐδ' ὁπωστιοῦν.
{Α.} Τί οὖν, εἰπέ μοι, μαθόντες, ἑτεροκλινῆ καὶ δυσήνιον
ἔχουσι τὸν νοῦν, καὶ πολυπλόκοις φενακισμοῖς οἱονεί τινι
παντευχίᾳ χρώμενοι, κατακρούουσιν οἱ διεστραμμένοι.
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum (4099: 001)

“Etymologicum magnum”, Ed. Gaisford, T.Oxford: Oxford University
Press, 1848, Repr. 1967.Kallierges page 267, li.28
περιγεγραμμένων καὶ περαιουμένων.

Διακουράζεσθαι: Τὸ ἀγενὲς βλέπειν· παρὰ τὸ
διάγειν τὰς κόρας τῶν ὀφθαλμῶν, καὶ μὴ ἐπ' εὐθείας
βλέπειν· ἢ τὸ ἀτενὲς, διὰ τὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς κόρας
λέγεσθαι. Διακωδωνισθέντες: Διαφημισθέντες. Ἐπι-
πλεῖστον ἐπὶ τῶν διαπαιζομένων λαμβάνεται· τέ-
τακται δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ διαπειραθέντες. Οὕτω Λυ-
σίας. Ἀπὸ τῶν ἵππων μετενήνεκται· εἰώθασι γὰρ
οὕτω δοκιμάζειν τοὺς γενναίους ἵππους, εἰ μὴ κατα-
πλήσσονται τὸν ἐν τῷ πολέμῳ θόρυβον, τοὺς κώδωνας
Catenae (Καινή Διαθήκη. ), Catena in Matthaeum (catena integra) (e

cod. Paris. Coislin. gr. 23) (4102: 001)“Catenae Graecorum patrum in
Καινή Διαθήκη. , vol. 1”, Ed. Cramer, J.A.Oxford: Oxford University
Press, 1840, Repr. 1967.Page 13, li.22ΚΕΦ. Α. Περὶ τῶν Μάγων.
Τοῦ δὲ Ἰησοῦ γεννηθέντος ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας.

{Θεοδώρου Μονάχου.} Διὰ τοῦτο οἱ μάγοι ἐκήρυξαν τὸν
Χριστὸν, ὡς ἀνύποπτοι, καὶ μὴ ὄντες ἐγχώριοι, ὡς οἱ Ἰουδαῖοι,
ἀλλ' ἐκ μακρᾶς γῆς ἐλθόντες, ἵνα διαφημίσωσι πᾶσι δι' ὧν
ὥδευον, τὴν αἰτίαν δι' ἣν ἀπήεσαν εἰς τὴν Ἰουδαίαν.
{Τοῦ Χρυσοστόμου.} Τίνος χάριν τὸν Χριστὸν λέγει “ἐν
27
“ἡμέραις Ἡρώδου,” καὶ τὸ ἀξίωμα προστίθησιν, εἰπὼν “τοῦ βασι-

“λέως;” ἐπειδὴ καὶ ἕτερος γέγονε μετὰ ταῦτα· ἀλλ' ἐκεῖνος μὲν,

cod. Paris. Coislin. gr. 23) Page 242, li.8
παρεδράμομεν· διὰ δὲ τὸ εἰπεῖν αὐτοὺς, “ἐὰν ἀκουσθῇ τοῦτο ἐπὶ

“τοῦ ἡγεμόνος,” καὶ τὰ ἑξῆς, δείκνυσι πάντας διεφθαρμένους,
καὶ τὸν Πιλᾶτον· καὶ γὰρ ἐπείσθη αὐτοῖς τοῖς στρατιώταις·
λαβόντες γὰρ τὰ χρήματα, οὕτως διεφήμισαν τὸν δῆμον τὸν
Ἰουδαϊκόν· καὶ γὰρ καὶ οὗτοι ἐπείσθησαν· ὅθεν καὶ οὕτως διαφη-
μίζεται παρ' αὐτοῖς, ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας. μὴ θαυμάσωμεν
δὲ εἰ χρήματα στρατιωτῶν περιεγένετο· εἰ γὰρ παρὰ τῷ μαθητῇ
τοσαύτην ἐπεδείξαντο τὴν ἰσχὺν, πολλῷ μᾶλλον παρὰ τούτοις.
Ἐσχάτην ὄψιν ταύτην εἶναι νομίζω τὴν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ· ὅτε
αὐτοὺς ἐξέπεμπεν βαπτίσοντες· εἰ δὲ ἐδίστασαν τινὲς, κἀντεῦθεν
χρὴ θαυμάζειν αὐτῶν τὴν ἀλήθειαν· πῶς οὐδὲ τὰ μέχρις ἐσχάτης

δαίων ἀπήγγελον τὰ πραττόμενα· μάλιστα ὅτε αὐτοὶ δι' ἑαυτῶν

τῇ προτεραίᾳ ἐπιστάντες, ἠσφαλίσαντο τὸν τάφον, σφαλίσαντες
τὸν λίθον μετὰ τῆς κουστωδίας; ἀκόλουθον γὰρ ἦν ἀνατραπέντος
τοῦ λίθου παραδόξως, παραχρῆμα σπεῦσαι τοὺς φρουροὺς, καὶ τὰ
πραχθέντα δηλῶσαι, τῆς ὥρας αὐτοῖς ἐπιτρεπούσης. οἱ δὲ καὶ
διδάσκονται τῇ ὑστεραίᾳ ὑπὸ τῶν ἀρχιερέων, διαφημίσαι εἰς
ἅπαντας, “ὅτι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ νυκτὸς ἐλθόντες, ἔκλεψαν αὐτὸν,
“ἡμῶν κοιμωμένων.” ὃ δὴ καὶ χώραν οὐκ ἔχει πλάττεσθαι αὐτοὺς,
εἰ τῇ ἑσπέρᾳ ἐγήγερτο· διὸ οὐκ ἂν ἁμάρτοι τίς, τὰ μὲν πρῶτα
τῆς ἀναστάσεως τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, ἐπὶ τῶν παρὰ τῷ Ἰωάννῃ
σημαίνεσθαι· ἔνθα ἡ Μαγδαληνὴ Μαρία μόνη πρωῒ ἔτι οὔσης.
Catenae (Καινή Διαθήκη. ), Catena in Marcum (recensio ii) (e codd.

Oxon. Bodl. Laud. 33 + Paris. Coislin. 23 + Paris. gr. 178) (4102: 002)
“Catenae Graecorum patrum in Καινή Διαθήκη. , vol. 1”, Ed. Cramer,
J.A.Oxford: Oxford University Press, 1840, Repr. 1967.Page 283, li.17
ἀγνωμοσύνης, ἵνα ὅταν ὡς πλάνον καὶ ἀπατεῶνά με διώκωσι, ὅταν

ὡς ἀντίθεον καὶ παράνομον, σύ μοι μαρτυρήσῃς, φησὶν, ὡς ὑπ'
ἐμοῦ θεραπευθεὶς, καὶ τῷ νόμῳ παραπεμφθεὶς καὶ τῇ τῶν ἱερέων
28
δοκιμασίᾳ.
Ὁ δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ διαφη-
μίζειν τὸν λόγον, ὥστε μηκέτι αὐτὸν δύνασθαι φανερῶς
εἰς πόλιν εἰσελθεῖν. ἀλλ' ἔξωθεν ἐν ἐρῄμοις τόποις ἦν.
καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν πανταχόθεν.
Εὐγνώμων δὲ καὶ ὁ λεπρὸς πανταχοῦ τὸν εὐεργέτην κηρύττων
καὶ ΔιαΦημίζων τὸν λόγον, τουτέστι τὸν μετ' ἐξουσίας γενόμενον,
τῷ “θέλω καθαρίσθητι,” καὶ τὴν παράδοξον θεραπείαν·
Catenae (Καινή Διαθήκη. ), Catena in Marcum (recensio ii) (e codd.

Oxon. Bodl. Laud. 33 + Paris. Coislin. 23 + Paris. gr. 178) Page 283, li.21
Ὁ δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ διαφημίζειν τὸν λόγον,

ὥστε μηκέτι αὐτὸν δύνασθαι φανερῶς
εἰς πόλιν εἰσελθεῖν. ἀλλ' ἔξωθεν ἐν ἐρῄμοις τόποις ἦν.
καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν πανταχόθεν.
Εὐγνώμων δὲ καὶ ὁ λεπρὸς πανταχοῦ τὸν εὐεργέτην κηρύττων
καὶ ΔιαΦημίζων τὸν λόγον, τουτέστι τὸν μετ' ἐξουσίας γενόμενον,
τῷ “θέλω καθαρίσθητι,” καὶ τὴν παράδοξον θεραπείαν· ὥστε πάν-
τας κινῆσαι καὶ διεγεῖραι πρὸς τὴν τοῦ θεραπεύσαντος θέαν τὲ καὶ
πίστιν· ὡς διὰ τοῦτο μὴ δύνασθαι τὸν Σωτῆρα ἐπιχωριάζειν ταῖς
πόλεσιν, ἀλλ' ἐν ἐρήμοις διάγειν· καὶ οὕτως διήρχοντο πρὸς αὐτὸν
πάντοθεν. ἐνίκα γὰρ τὸν κόπον ἡ προθυμία.
Theodorus Theol., Fragmenta in Matthaeum (in catenis) (4135: 009)

“Matthäus–Kommentare aus der griechischen Kirche”, Ed. Reuss, J.
Berlin: Akademie–Verlag, 1957; Texte und Untersuchungen 61.
Fragment 7, li.3
κατὰ τὸν τῆς βασιλείας καιρὸν ὁ δεσπότης ἀνεφάνη Χριστὸς

παυσαμένων τῶν ἐκ τοῦ γένους βασιλέων τε καὶ ἀρχόντων.
Mt 2, 2 Διὰ τοῦτο οἱ μάγοι ἐκήρυξαν τὸν Χριστὸν ὡς ἀνύποπτοι καὶ μὴ
ὄντες ἐγχώριοι ὡς οἱ Ἰουδαῖοι, ἀλλ' ἐκ μακρᾶς γῆς ἐλθόντες, ἵνα
διαφημίσωσι πᾶσι δι' ὧν ὥδευον τὴν αἰτίαν δι' ἣν ἀπῄεσαν εἰς τὴν
Ἰουδαίαν.
Mt 2, 16 Οὐ μόνον τοὺς ἐν Βηθλεὲμ παῖδας,
Lexica Segueriana, Collectio verborum utilium e differentibus

rhetoribus et sapientibus multis (Σb) (recensio aucta e cod. Coislin.
345) (4289: 005)“Anecdota Graeca, vol. 1”, Ed. Bachmann, L.
29
Leipzig: Hinrichs, 1828. delta, page 194, li.29
διακρούεσθαι: ἐξωθεῖν ἢ ὑπερτίθεσθαι. καὶ ἄλλο-

τε ἄλλως διαναβάλλεσθαι.
διάκτωρ: διάκονος. ἄγγελος. ἀπαγγέλλων.
διακυκῶσι: διαταράττουσιν.
διακωδωνίσαντες: δοκιμάσαντες.
διακωδωνισθέντες: διαφημισθέντες, ὡς ἐπὶ πλεῖ-
στον καὶ ἐπὶ τῶν διαπαιζομένων λαμβάνεται.
διακωχή: διάλειψις.
διαλαβών: διαδεξάμενος.
διαλαμβάνων: ὑπομνηματίζων. συγγράφων.
διαλείμματος: χωρισμοῦ.
Lexicon Vindobonense, Lexicon Vindobonense (auctore Andrea

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169) (4294: 001)“Lexicon
Vindobonense”, Ed. Nauck, A.St. Petersburg: n.p., 1867, Repr. 1965.
sigma, 20, li.2
τος ἀμύνεται τὸν λυπήσαντα.

στασιώτηςὁ στάσιν ἐγείρων. Ἀντιφῶνἐν τῷ περὶ τῆς
μεταστάσεως· περὶ τοίνυν ὧν Ἀπόλεξις κατηγόρηκεν, ὡς στασιώτης
ἦν ἐγὼ καὶ ὁ πάππος ὁ ἐμός.
σαλπίζω ἀμετάβατον· διασαλπίζω δὲ τὰ πεπραγμένα
ἀντὶ τοῦ ΔιαΦημίζω, μεταβατικόν.
σχολὴ ἡ εἴς τι πρᾶγμα ἐπιμονή. Συνέσιος· ὁ γὰρ ἐν-
νεάσας τῇ κατὰ φιλοσοφίαν σχολῇ. κατὰ τοῦτο λέγονται καὶ σχο-
λασταὶοἱ διδάσκαλοι. καὶ σχολὴἡ ἀπό τινος πράγματος ἄνεσις.
Συνέσιος· σὺ δ' εἰ μὲν ἄγεις σχολὴν ὑπὸ τοῦ τῶν πραγμάτων
ὄχλου.

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169) phi, 17, li.1
ἐν τῇ ψυχῇ φορεῖς ἠκονημένον. φθόηνΔημοσθένηςἐν τῷ περὶ τῶν

Λυκούργου παίδων τὴν φθίσιν καλεῖ. φοβῶκαὶ ἐκφοβῶ· φοβοῦμαι περὶ
σοῦ ἢ περὶ σοί. Φαυλίζω καὶ ἐκφαυλίζω. Φημίζω καὶ ΔιαΦημίζω.
φορὰ ἡ κίνησις, καὶ ἡ προσφορά. Ἀριστείδης· καὶ μὴν
τούς γε θεοὺς ἀμφοτέρων χάριν εἰκὸς τῇ γῇ τὴν φορὰν πληρῶσαι.
καὶ φορὰ ἡ ἐπιτυχία τῶν καρπῶν. Ἀριστείδης· καὶ καρπῶν
ἁπάντων φοράν. καὶ Λιβάνιος· ὥσπερ ἂν εἴ τις παρὰ τῆς Δήμητρος
αἰτήσας εἰς πλῆθος αὑτῷ γενέσθαι τοὺς καρπούς, εἶτα τυχὼν ἄχ
30
Οικουμενική Σύνοδος (ACO), Synodus Constantinopolitana et

Hierosolymitana anno 536 (5000: 004)“Acta conciliorum
oecumenicorum, vol. 3”, Ed. Schwartz, E.Berlin: De Gruyter, 1940, Repr.
1965.Tome 3, page 9, li.3
πνεῦμα, καὶ οὐχ ὑποίσεις τὴν Σαβελλίου δίκην. μηδὲ κληθῆναι θέλων
καθηγητὴς καὶ
οὐκ ἀκόλουθος τῆς Χριστοῦ διδασκαλίας καινοτομήσηις κενοδοξίας
αἵρεσιν, καὶ οὐ μωμήσηι
σὴν ψυχήν, ὅτι οἶδας τοὺς ἀποστόλους μὴ καθηγησαμένους ἐν
καινοτομίαις, ἀλλ' ἰχνηλατή-
σαντας τὸν μόνον καθηγητὴν καὶ νομοθέτην Χριστόν. βλέπε, ἀγαπητέ,
μὴ εἰς πέρας
ἄξηις τὸ διαφημιζόμενον περὶ σοῦ, μὴ γέλως γένηι ὡς θεοπασχίτης ἢ
τετραδίτης. εἰ
δὲ καὶ ἐφήψω τούτων τῶν λόγων ἢ τῆς φρονήσεως ἐν παροιστρήσει,
τάχος ἔκκλινον ἀπὸ
κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν,ἵνα, ὡς εὐχόμεθα, ὀρθοτομῆις τὸν λόγον τῆς
ἀληθείας
Χριστὸν καθομολογῶν σαρκὶ δι' ἡμᾶς παθόντα τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ τοῦ
ζῶντος καὶ ἅπαξ τοῦ
οὕτως ὁμολογεῖν, μὴ ὑποσκελισθῆις ὑπὸ τῶν αἱρέσεων. πολλοὶ γὰρ
πλάνοι ἐξ-
ῆλθον εἰς τὸν κόσμον οἱ μὴ ὁμολογοῦντες Χριστὸν Ἰησοῦν ἐν σαρκὶ

Hierosolymitana anno 536 Tome 3, page 137, li.23
ἡμῶν βασιλέως τῆι μανίαι τυφλώττοντες τὸ τοῦ πατρὸς αὐτῶν τοῦ

διαβόλου πεπράχασιν,
ὃς μὴ δυνάμενος τῶι κτίστηι, κατὰ τοῦ πλάσματος τὴν αὐτοῦ
ἐπιδείκνυται μανίαν. ὁρ-
μήσας γὰρ εἷς ἐξ αὐτῶν ὁ περίφημος ἐν κακοῖς Ἰσαάκιος ὁ Πέρσης ὁ
μαγγανείαι τινὶ χρώ-
μενος καὶ ἐξαπατῶν τὰς καρδίας τῶν ἐθελόντων παρ' αὐτοῦ ἐξαπατᾶσθαι
καὶ ἐγκλειόμενος
εἰς τὰ Βηρίνης ἐπὶ πεντήκοντα ἡμέρας, ὡς οἱ τούτου συμμύσται καὶ
ταῦτα ποιεῖν αὐτὸν
παρασκευάζοντες πρὸς διαφθορὰν καὶ ἐξαπάτην τῶν ἁπλουστέρων
διαφημίζουσιν, ἔτυπτε
ῥάβδωι κατὰ τῆς κεφαλῆς τὴν εἰκόνα, ἐπιφθεγγόμενος τινὰ κατὰ τοῦ
31
ὀρθοδόξου βασιλέως
ἡμῶν, μᾶλλον δὲ κατὰ τοῦ θεοῦ, δι' ὃν καὶ τὴν εἰκόνα ἔτυπτε, τὰ μήτε
ἀκοῆι χωρητὰ μήτε
διανοίαι δεκτὰ καὶ κλασθείσης ἐν τῶι τύπτειν τῆς ῥάβδου, ὥσπερ
ἐξαπορούμενος τί ἕτερον
ἀτιμότερον πράξει εἰς τὴν τοῦ ἀνθρώπου τοῦ θεοῦ εἰκόνα, ἐπελθὼν
διεσπάραξε τὴν γε-
γραμμένην σινδόνα καὶ τὸ παρ' αὐτοῦ διαρραγὲν ἐκ ταύτης πυρὶ
παραδέδωκε.
Σούδα λεξικόν “Suidae lexicon, 4 vols.”, Ed. Adler, A.

Leipzig: Teubner, 1.1:1928; 1.2:1931; 1.3:1933; 1.4:1935, Repr.
1.1:1971; 1.2:1967; 1.3:1967; 1.4:1971; Lexicographi Graeci 1.1–1.4.
delta, 598, li.1
κύκλους δὲ εἶναι ἐν τῷ οὐρανῷ εʹ.

Διακούω·γενικῇ. διακούετε ἀνὰ μέσον τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν καὶ κρίνετε
δικαίως. ὁ Μωϋσῆς φησιν ἐν τῷ Δευτερονομίῳ.
Διακουράζεσθαι:ἀτενὲς βλέπειν. διὰ τὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς
κόρας λέγεσθαι.
Διακωδωνίζω:ΔιαΦημίζω. καὶ Διακωδωνισθέντες,
διαφημισθέντες. ὡς ἐπὶ πλεῖστον δὲ ἐπὶ τῶν διαπαιζομένων λαμβά-
νεται.
Διακωδωνίσαντες:δοκιμάσαντες. διακωδωνίσας δὲ ὁ παι-
δευτὴς τὰ μειράκια, λέγε, ἔφη, ὅτι βούλει· πρὸς Ἱππόδρομον διαλεγό-
μενος τὸν σοφιστήν.
Σούδα λεξικόν delta, 598, li.2
Διακούω·γενικῇ. διακούετε ἀνὰ μέσον τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν καὶ κρίνετε

δικαίως. ὁ Μωϋσῆς φησιν ἐν τῷ Δευτερονομίῳ.
Διακουράζεσθαι:ἀτενὲς βλέπειν. διὰ τὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς
κόρας λέγεσθαι.
Διακωδωνίζω:ΔιαΦημίζω. καὶ Διακωδωνισθέντες,
διαφημισθέντες. ὡς ἐπὶ πλεῖστον δὲ ἐπὶ τῶν διαπαιζομένων λαμβά-
νεται.
Διακωδωνίσαντες:δοκιμάσαντες. διακωδωνίσας δὲ ὁ παι-
δευτὴς τὰ μειράκια, λέγε, ἔφη, ὅτι βούλει· πρὸς Ἱππόδρομον διαλεγό-
μενος τὸν σοφιστήν.
Διακωδωνίσω:οἷον δοκιμάσω· Ἀριστοφάνης.

32
δοτικῇ δὲ ἐπὶ τοῦ ἐχθραίνω. ὑπὲρ οὗ καὶ τότε καὶ νῦν καὶ ἀεὶ ὁμολογῶ
πο-
λεμεῖν καὶ διαφέρεσθαι τούτοις. καί, τίνι διαφέρει στιγμὴ ὑποστιγμῆς;
χρόνῳ.
Διαφεύγω·αἰτιατικῇ.
Διαφεῖναι:διαλῦσαι. καὶ Διαφείς,ἀντὶ τοῦ ἀπολύσας,
ὁρίσας. ὁ δὲ διαφεὶς τοὺς ἡγεμόνας ἐκίνει τὴν πρωτοπορίαν.
ΔιαΦημίζω ἀεί.
Διαφθείρω·αἰτιατικῇ.
Διαφθονούμενος·ὁ δὲ διαφθονούμενος Ζήνωνι ἐν ἡσυχίᾳ
ἔμενεν.
Διαφθορά:θάνατος.
Διάφορα:ἀναλώματα. Θουκυδίδης.
Διευθετῶ:τὸ καλῶς διατίθεμαι.

Διευκρινῆ:σαφῆ. καὶ Διευκρίνησις, ἡ σαφήνεια.
Διευκρινημένοι:διακρίνοντες. καὶ Διευκρινήσας,καλῶς
διαχωρίσας. τοὺς ἀλκιμωτάτους τοῦ πλήθους διευκρινήσας.
Διευφημῶ, ΔιαΦημίζω δέ.
Διέφερον·Ἀππιανός· οἱ δὲ Κελτοὶ ἐς Ῥωμαίους τι μήνιμα ἐκ
πολλοῦ διέφερον. ἀντὶ τοῦ εἶχον, ἐνεκότουν.
Διέφερον:παρὰ Θουκυδίδῃ ἀντὶ τοῦ διήνυον ἢ ὑπέμενον ἢ
ἐπιμελῶς ἐξήνυον. οἱ δὲ Ἀθηναῖοι τὸν πόλεμον διέφερον.
Διεφθαρμένος
Καινή Διαθήκη. , Evangelium secundum Matthaeum

Ch. 9, Sec. 31, li.1
τότε ἥψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων, Κατὰ τὴν

πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν. καὶ ἠνεῴχθησαν αὐτῶν
οἱ ὀφθαλμοί. καὶ ἐνεβριμήθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς λέγων,
Ὁρᾶτε μηδεὶς γινωσκέτω. οἱ δὲ ἐξελθόντες διεφήμισαν
αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ. Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων ἰδοὺ προσήνεγκαν
αὐτῷ ἄνθρωπον κωφὸν δαιμονιζόμενον
Καινή Διαθήκη. , Evangelium secundum Matthaeum

Ch. 28, Sec. 15, li.2
33
μαθηταὶ αὐτοῦ νυκτὸς ἐλθόντες ἔκλεψαν αὐτὸν ἡμῶν

κοιμωμένων.
καὶ ἐὰν ἀκουσθῇ τοῦτο ἐπὶ τοῦ ἡγεμόνος,
ἡμεῖς πείσομεν αὐτὸν καὶ ὑμᾶς ἀμερίμνους ποιήσομεν.
οἱ δὲ λαβόντες τὰ ἀργύρια ἐποίησαν ὡς ἐδιδάχθησαν.
Καὶ Διεφημίσθη ὁ λόγος οὗτος παρὰ Ἰουδαίοις μέχρι τῆς
σήμερον [ἡμέρας].
Οἱ δὲ ἕνδεκα μαθηταὶ ἐπορεύθησαν εἰς τὴν Γαλιλαίαν

εἰς τὸ ὄρος οὗ ἐτάξατο αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς,
καὶ ἰδόντες
Διονύσιος Αλικαρνασσεύς Antiquitates Romanae

Book 11, Ch. 46, Sec. 3, li.11
ἀπαχθεὶς δ' εἰς τὸ δεσμωτήριον, ἵνα φυλάττηται μέχρι

δίκης – οὐ γὰρ ἐδόθη διεγγύησις αὐτῷ – πρὶν ἐπι-
στῆναι τὴν ἀποδειχθεῖσαν ἡμέραν τῆς κρίσεως ἐν τοῖς
δεσμοῖς ἀποθνήσκει, ὡς μὲν ἡ τῶν πολλῶν ὑπόληψις
ἦν ἐξ ἐπιταγῆς τῶν δημάρχων, ὡς δ' οἱ τὴν αἰτίαν
ἀπολύσασθαι βουλόμενοι διεφήμιζον, αὐτὸς ἑαυτὸν
ἀναρτησάμενος βρόχῳ. μετ' ἐκεῖνον Σπόριος Ὄππιος
εἰσαχθεὶς εἰς τὸν δῆμον ὑφ' ἑτέρου τῶν δημάρχων
Ποπλίου Νομιτωρίου καὶ τυχὼν ἀπολογίας ἁπάσαις
ἁλίσκεται ταῖς ψήφοις καὶ παραδοθεὶς εἰς τὸ δεσμω-
τήριον αὐθημερὸν ἀποθνήσκει. οἱ δὲ λοιποὶ τῶν δέκα
Διονύσιος περιηγητής Orbis descriptio li.26
Κασπίης τε μεσηγὺ καὶ Εὐξείνοιο θαλάσσης·

κεῖνον δ' Εὐρώπης Ἀσίης θ' ὅρον ηὐδάξαντο·
ἄλλος δ' αὖ μακρὸς καὶ ἀθέσφατος ἐς νότον ἕρπει,
Ἀραβίου κόλποιο καὶ Αἰγύπτοιο μεσηγύ,
ὅς ῥά τε νοσφίζοι Λιβύην Ἀσιήτιδος αἴης.
τοῖα μὲν ἀμφ' οὔροισι βροτοὶ διεφημίξαντο·
πάντη δ' ἀκαμάτου φέρεται σθένος Ὠκεανοῖο,
εἷς μὲν ἐών, πολλῇσι δ' ἐπωνυμίῃσιν ἀρηρώς·
ἤτοι μὲν Λοκροῖο παρ' ἐσχατιὴν ζεφύροιο
34
Ἄτλας Ἑσπέριος κικλήσκεται, αὐτὰρ ὕπερθεν

πρὸς βορέην, ἵνα παῖδες ἀρειμανέων Ἀριμασπῶν.
Διονύσιος περιηγητής Orbis descriptio li.50
ἤτοι μὲν πρώτιστον, ὃς ἑσπερίην ἅλα τίκτει,

συρόμενος Λιβύηθεν ἔσω Παμφυλίδος αἴης·
δεύτερος αὖτ' ὀλίγος μέν, ἀτὰρ προφερέστατος ἄλλων,
ὅστ' ἀποκιδνάμενος Κρονίης ἁλὸς ἐκ βορέαο
Κασπίῃ αἰπὺ ῥέεθρον ἐπιπροΐησι θαλάσσῃ,
ἥντε καὶ Ὑρκανίην ἕτεροι διεφημίξαντο.
τῶν δ' ἄλλων, οἵτ' εἰσὶν ἀπαὶ νοτίης ἁλὸς ἄμφω,
εἷς μὲν ἀνώτερος εἶσι, τὸ Περσικὸν οἶδμα προχεύων,
ἀντία Κασπίης τετραμμένος ἀμφιτρίτης·
ἄλλος δ' Ἀραβικὸς κυμαίνεται ἔνδοθι κόλπος,
Εὐξείνου πόντου νοτιώτερον ὁλκὸν ἑλίσσων.
Πράξεις Αποστόλων. Ιωάννης. Sec. 5, li.1
τῇ συγκλήτῳ ἐκελεύσατο ἵνα ἄρδην τοὺς ὁμολογοῦντας αὐτοὺς

εἶναι χριστιανοὺς φονεύσωσιν. τῶν οὖν παραυτὰ τῆς ὀργῆς
εὑρεθέντων καὶ τὸν τῆς ὑπομονῆς καρπὸν τρυγησάντων στεψα-
μένων τε τὸν πάμμαχον ἀγῶνα κατὰ τῶν τοῦ διαβόλου πραγ-
μάτων προσελάβετο ἡ τῆς ἀφθαρσίας ἀνάψυξις.
Διεφημίσθη τε ἐν τῇ Ῥώμῃ ἡ τοῦ Ἰωάννου διδασκαλία
καὶ μέχρι τῶν Δομετιανοῦ ἀκοῶν, εἶναί τινα ἐν Ἐφέσῳ Ἑβραῖον
ὀνόματι Ἰωάννην, ὃς περὶ τοῦ Ῥωμαίων βασιλείου διαφημίζει
λέγων ἐν τάχει ἐκριζωθήσεσθαι, καὶ ἑτέρῳ τὴν βασιλείαν τῶν
Ῥωμαίων διαδεδόσθαι. ταραχθεὶς δὲ ὁ Δομετιανὸς ἐπὶ τοῖς
εἰρημένοις ἔπεμψεν ἑκατόνταρχον μετὰ στρατιωτῶν ἵνα ἁρπά
Φλάβιος Ιώσηφος. Περί Ιουδαϊκού πολεμου. libri vii Book 1, Sec. 651,
li.1
εἰ καί τις γένοιτο κίνδυνος, ὑπὲρ τοῦ πατρίου νόμου θνήσκειν· τοῖς
γὰρ οὕτω τελευτῶσιν ἀθάνατόν τε τὴν ψυχὴν καὶ τὴν ἐν ἀγαθοῖς
αἴσθησιν αἰώνιον παραμένειν, τοὺς δὲ ἀγενεῖς καὶ τῆς ἑαυτῶν σο-
35
φίας ἀπείρους ἀγνοοῦντας φιλοψυχεῖν καὶ πρὸ τοῦ δι' ἀρετῆς τὸν
ἐκ νόσου θάνατον αἱρεῖσθαι.
Ἅμα δὲ τοῖς ἐκείνων λόγοις Διεφημίσθη καὶ θνήσκειν ὁ
βασιλεύς, ὥστε θαρραλεώτερον ἥπτοντο τῆς ἐπιχειρήσεως οἱ νέοι.
μέσης γοῦν ἡμέρας καὶ πολλῶν κατὰ τὸ ἱερὸν ἀναστρεφομένων
σχοίνοις παχείαις καθιμήσαντες σφᾶς αὐτοὺς ἀπὸ τοῦ τέγους τὸν
χρυσοῦν ἀετὸν ἐξέκοπτον πελέκεσιν. ἠγγέλθη δ' εὐθέως τῷ βασι-
λέως στρατηγῷ, κἀκεῖνος μετὰ χειρὸς οὐκ ὀλίγης.
li.1
ἐργασίαν παρασχόντος. καὶ ὑπολαβών, εἰ καταλύσειεν τὸν Ἰώσηπον,

αὐτὸς ἡγήσεσθαι τῆς Γαλιλαίας, τοῖς μὲν ὑφ' ἑαυτὸν λῃσταῖς
προσέταξεν εὐτονώτερον ἐγχειρεῖν ταῖς ἁρπαγαῖς, ὅπως πολλῶν
νεωτεριζομένων κατὰ τὴν χώραν ἢ διαχρήσαιτό που τὸν στρατηγὸν
ἐκβοηθοῦντα λοχήσας ἢ περιορῶντα τοὺς λῃστὰς διαβάλλοι πρὸς
τοὺς ἐπιχωρίους. ἔπειτα διεφήμιζεν πόρρωθεν, ὡς ἄρα προδιδοίη
τὰ πράγματα Ῥωμαίοις Ἰώσηπος, καὶ πολλὰ τοιαῦτα πρὸς κατά-
λυσιν τἀνδρὸς ἐπραγματεύετο.
li.2
τοῖς ἀρχιερεῦσι συμμετεβάλοντο. Καῖσαρ δὲ αὐτοὺς τά τε ἄλλα

φιλοφρόνως ἐδέξατο καὶ γινώσκων ἀλλοφύλοις ἤθεσιν ἀηδῆ τὴν
διατριβὴν ἕξειν ἀπέπεμψεν αὐτοὺς εἰς Γόφναν, τέως ἐκεῖ παραινῶν
μένειν· ἀποδώσειν γὰρ ἑκάστῳ τὰς κτήσεις κατὰ σχολὴν ἀπὸ τοῦ
πολέμου γενόμενος. οἱ μὲν οὖν εἰς τὸ δοθὲν πολίχνιον μετὰ πάσης
ἀσφαλείας ἀνεχώρουν ἄσμενοι· μὴ φαινομένων δὲ αὐτῶν διεφήμισαν
οἱ στασιασταὶ πάλιν ὡς ἀποσφαγεῖεν ὑπὸ Ῥωμαίων οἱ αὐτόμολοι,
δηλονότι τοὺς λοιποὺς ἀποτρέποντες τῷ φόβῳ διαδιδράσκειν. ἤνυστο
δ' ὡς καὶ πρότερον αὐτοῖς τὸ πανοῦργον πρὸς καιρόν· ἐπεσχέθησαν
γὰρ ὑπὸ τοῦ δέους αὐτομολεῖν.
Aratus Astron., Epic., Phaenomena Book 1, li.221
Κεῖνον δὴ καί φασι καθ' ὑψηλοῦ Ἑλικῶνος

καλὸν ὕδωρ ἀγαγεῖν εὐαλδέος Ἱππουκρήνης.
Οὐ γάρ πω Ἑλικὼν ἄκρος κατελείβετο πηγαῖς·
36
ἀλλ' Ἵππος μιν ἔτυψε· τὸ δ' ἀθρόον αὐτόθεν ὕδωρ

ἐξέχυτο πληγῇ προτέρου ποδός· οἱ δὲ νομῆες
πρῶτοι κεῖνο ποτὸν διεφήμισαν Ἱππουκρήνην.
Ἀλλὰ τὸ μὲν πέτρης ἀπολείβεται, οὐδέ τοι αὐτὸ
Θεσπιέων ἀνδρῶν ἑκὰς ὄψεαι· αὐτὰρ ὅγ' Ἵππος
ἐν Διὸς εἱλεῖται, καί τοι πάρα θηήσασθαι.
Palaephatus Myth., De incredibilibus Sec. 13, li.12
σαντες φωνῆς, ἐξελθόντες ἐμπίπτουσι τοῖς περὶ Ἀτα-

λάντην καὶ ἀναιροῦσιναὐτούς. μετὰ δὲ χρόνον τοῦ
λέοντος καὶ τῆς λεαίνης ἐξελθόντων, ἰδόντες τούτους
οἱ συγκυνηγετοῦντες τῷ Μειλανίωνι, ἔδοξαν αὐτοὺς
εἰς ταῦτα τὰ ζῷα μεταβληθῆναι. εἰσβάλλοντες
οὖν εἰς τὴν πόλιν διεφήμιζον ὡς οἱ περὶ Ἀταλάντην
[καὶ Μειλανίωνα] εἰς λέονταςμετεβλήθησαν.
Epiphanius Scr. Eccl., Panarion (= Adversus haereses)

Vol. 1, page 345, li.30
σάμενος τὴν ἰδίαν γύμνωσιν ἑαυτὸν ἔκρυπτεν καὶ τὰς χεῖρας ἐπὶ τῇ
αἰσχύνῃ ἐπετίθει, μηκέτι φέρων ἰδεῖν τὴν ἰδίαν γύμνωσιν. ἱμάτιον
δὲ παρ' αὐτοῦ τοῦ Ἰωσήπου ἐξ ὧν εἶχεν ἐνδυθείς, εἰς κατάστασιν
συνέσεως καὶ σωφρονισμοῦ ἐλθὼν τῷ τε ἀνδρὶ πολλὰ εὐχαριστήσας
καὶ θεῷ, γνοὺς ὅτι δι' αὐτοῦ ἔτυχε τῆς σωτηρίας, ἐν τῇ πόλει διεφήμιζε
τὸν ἄνδρα, καὶ γνωστὸν ἐγένετο τοῖς ἐκεῖσε Ἰουδαίοις τοῦτο
τὸ σημεῖον. θρύλλος δὲ πολὺς ἠκολούθησεν ἐν τῇ πόλει λεγόντων
ὅτι Ἰώσηπος τὰ γαζοφυλάκια ἀνοίξας καὶ εὑρὼν γεγραμμένον τὸ
ὄνομα τοῦ θεοῦ καὶ ἀναγνούς, σημεῖα μεγάλα ἐργάζεται. ἦν δὲ ἀλη-
θὲς τὸ ὑπ' αὐτῶν λεγόμενον, οὐχ ὡς δὲ αὐτοὶ ὑπενόουν. ἔτι δὲ
ἐπέμενεν ὁ Ἰώσηπος σκληρυνόμενος τῇ καρδίᾳ. ἀλλὰ ὁ φιλάνθρωπος
Epiphanius Scr. Eccl., Anacephalaeosis [Sp.] Vol. 3, pag 230, li.17
οβ. Μαρκελλιανοὶ οἱἀπὸ Μαρκέλλου τοῦ ἀπὸ Ἀγκύρας τῆς Γαλα-

τίας. οὗτος ἐν ἀρχῇ παραπλησίως Σαβελλίῳ φρονήσας Διεφημίσθη.
εἰς ἀπολογίας δὲ πολλάκις ἐλθὼν καὶ ἐγγράφως ἀπολογησάμενος παρὰ
πολλῶν τοῖς αὐτοῖς ἐμμένειν κατηγορήθη. ἴσως δὲ μεταγνοὺς τάχα
ἑαυτὸν διωρθώσατο ἢ οἱ αὐτοῦ μαθηταί. ὑπὲρ αὐτοῦ γὰρ καὶ ὑπὲρ τῶν
37
αὐτοῦ μαθητῶν ὀρθόδοξοί τινες μέσως ὑπεραπελογοῦντο.

ογ. Ἡμιάρειοι, οἱ Χριστὸν μὲν κτίσμα ὁμολογοῦντες, εἰρωνείᾳ
Socrates Scholasticus Hist., Historia ecclesiastica Book 5, Ch. 13, li.9
δι' ἐπινοίας τοιάσδε. Φιλοῦσιν οἱ ἄνθρωποι λόγους πλάττειν περὶ

ὧν οὐκ ἐπίστανται· εἰ δὲ καί ποτε προφάσεως ἐπιλάβονται, μεί-
ζονας τὰς περὶ ὧν βούλονται φήμας ἐξάπτουσι, νεωτέρων ἀεὶ
ὀρεγόμενοι πραγμάτων. Τοῦτο δὴ καὶ τότε κατὰ τὴν πόλιν
ἐγίνετο· ἄλλος γὰρ ἄλλο περὶ τοῦ μακρὰν γενομένου πολέμου
πλάττοντες διεφήμιζον, ἀεὶ ἐπὶ τὸ χεῖρον τὴν ἐλπίδα λαμβάνοντες.
Καὶ μηδενὸς ἐπιγινομένου κατὰ τὸν πόλεμον, αὐτοὶ ὡς τὰ κατ' αὐτὸν
ἱστορήσαντες περὶ ὧν οὐκ ᾔδεισαν ἔλεγον, ὡς ‘ὁ τύραννος ἐπικρα-
τέστερος εἴη τῆς βασιλέως δυνάμεως· καὶ ὅτι τόσοι καὶ τόσοι κατὰ
τὴν μάχην πεπτώκασι· καὶ ὅτι ὁ βασιλεὺς ὅσον οὐδέπω τῷ τυράννῳ
ὑποχείριος γίνεται.’
Asterius Sophista Scr. Eccl., Commentarii in Psalmos (homiliae 31)

Homily 2, Sec. 12, li.7
σοι ἄπιστον φανῇ τὸ λεγόμενον· οἱ γὰρ τοῖς στρατιώταις ἀργύρια

ἱκανὰ δόντες, ἵνα εἴπωσιν ὅτι οἱ μαθηταὶ τὸν Ἰησοῦν ἔκλεψαν,
οὐκ ἂν ἄλλον νεκρὸν θάψαι ἐν τῷ τάφῳ ὤκνησαν, εἰ συνεχωρήθη-
σαν, καὶ φάντασμα ἢ δαιμόνιον ἢ πνεῦμα τὸν ἀναστάντα εἰπεῖν.
Ἀλλ' ὑφ' ἑαυτῶν προεδόθησαν εἰπόντες ὅτι ἐκλάπη. Εἰ μὴ γὰρ
τοῦτο Ἰουδαῖοι διεφήμισαν, ὡς παρὰ πλειόνων ἤκουσαν ὅτι ἀνέστη
καὶ ἐφάνη πολλοῖς, ὅτι πνεῦμα φαντάζει, ἀλλ' οὐκ ἀνέστη Χριστός,
ὅτι ἐκλάπη τὸ σῶμα, οὐκ ἠγέρθη ὁ ταφείς, οὐκ ἂν μετὰ τὴν
ἀνάστασιν τοῖς ἀποστόλοις ἔλεγεν ὁ κύριος· Ψηλαφήσατέ με
καὶ ἴδετε ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ
ὀστέα οὐκ ἔχει καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα.
Ιωάννης Δαμασκηνός In Matthaeum (hom. 1-90) Vol 57, pg 378, ln 10
τρείας τὴν κρυπτομένην αὐτῶν πίστιν ἀνακηρύττων.

Εἶτα μετὰ τὴν ἰατρείαν κελεύει μηδενὶ εἰπεῖν· καὶ
38
οὐχ ἁπλῶς κελεύει, ἀλλὰ μετὰ πολλῆς τῆς σφοδρότη-

τος. Ἐνεβριμήσατο γὰρ αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, φησὶ, λέ-
γων· Ὁρᾶτε, μηδεὶς γινωσκέτω. Οἱ δὲ ἐξελθόντες,
διεφήμισαν αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ. Οὐ μὴν ἠν-
έσχοντο ἐκεῖνοι, ἀλλ' ἐγένοντο κήρυκες καὶ εὐαγγελισταί·
καὶ κελευόμενοι κρύπτειν τὸ γεγενημένον, οὐκ ἠν-
έσχοντο. Εἰ δὲ ἀλλαχοῦ φαίνεται λέγων· Ἄπελθε, καὶ
διηγοῦ τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ· οὐκ ἔστιν ἐναντίον ἐκεῖνο
τούτῳ, ἀλλὰ καὶ σφόδρα συμβαῖνον.
Ιωάννης Δαμασκηνός In Matthaeum (hom 1-90) Vol 58, pg 789, ln 26
Ὁρᾷς πάντας διεφθαρμένους; τὸν Πιλάτον;

αὐτὸς γὰρ ἐπείσθη· τοὺς στρατιώτας; τὸν δῆμον τὸν
Ἰουδαϊκόν; Ἀλλὰ μὴ θαυμάσῃς εἰ χρήματα στρα-
τιωτῶν περιεγένετο. Εἰ γὰρ παρὰ τῷ μαθητῇ τοσαύτην
ἐπεδείξατο τὴν ἰσχὺν, πολλῷ μᾶλλον παρὰ τούτοις. Καὶ
Διεφημίσθη ὁ λόγος οὗτος, φησὶν, ἕως τῆς σήμερον
ἡμέρας. Εἶδες πάλιν τῶν μαθητῶν τὸ φιλάληθες; πῶς
οὐδὲ τοῦτο αἰσχύνονται λέγοντες, ὅτι τοιοῦτος ἐκράτησε
λόγος κατ' αὐτῶν;
Apollinaris Theol., Fragmenta in Matthaeum (in catenis)

Fragment 150, li.1
Οὐ γὰρ ἂν κλέψαντες τὸ σῶμα οἱ μαθηταὶ ὡς αὐτοὶ διεφήμισαν

οὕτω γνησίως αὐτοῦ τῇ διδασκαλίᾳ συνηγωνίζοντο ὡς καὶ ἀδοξεῖν καὶ
ἀποθνῄσκειν δι' αὐτήν. Mt 28, 16 – 19 Καὶ γὰρ οὐδὲ ἀπὸ σκοποῦ μοι
δοκεῖ τὸ ἐν τῷ ὄρει τῆς Γαλιλαίας καὶ μὴ ἑτέρωθί που ταῦτα εἰρῆσθαι τὰ
ῥήματα·
Joannes Laurentius Lydus Hist., De magistratibus populi Romani

Page 180, li.3
με ἐπὶ τοῦ βήματος τῆς ἐπαρχότητος, κατὰ τοῦτο δὴ τὸ σύνηθες,

εὐχαριστῆσαι τῷ κρείττονι καὶ τὴν ἀρχὴν ἀπώσασθαι, τιμήσας
ὁὕπαρχος (Ἥφαιστος δὲ ἦν ὁ χρηστός, ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ
ἐκ μόνης τῆς προσηγορίας τὴν οὖσαν εὐγένειαν αὐτῷ δεικνύς·
39
Ἡφαίστου γὰρ τοῦ πρώτου βασιλεύσαντος Αἰγύπτου κατὰ τὸν

Σικελιώτην ἀπόγονος εἶναι διεφημίζετο) ἐγερθεὶς ἀντησπάσατό
με λιπαρῶς, καὶ περιβαλὼν αὐτίκα μὲν τὸ πρόσταγμα τῶν ἀν-
νωνῶν χερσὶν ἰδίαις ἐπιδίδωσιν εὐχαριστῶν, μετὰ δὲ μυρίους
ἐπαίνους, πάσης τῆς τάξεως παρούσης, ψῆφον ἀνέγνω ἔχουσαν
ὧδε·
Testamentum Salomonis, Vita Salomonis (cod. 132 Monasterii sancti

Dionysii in Monte Atho) Page 96, li.23
ἄρχων δὲ τοῦ τῶν δαιμόνων ὑπάρχω συστήματος. 6. καὶ ὁ

βασιλεύς· «δύνασαι ποιῆσαί μέ τι;» ὁ δέ φησι·» δύναμαι ἐμ-
φυσῆσαί σοι καὶ ἀπαγαγεῖν σε εἰς τὸ ἔσχατον τῆς γῆς.» καὶ
ἅμα τῷ λόγῳ ἐνεφύσησεν αὐτὸν καὶ ἀπήγαγεν εἰς τὰ ἔσχατα
τῆς γῆς.
VIII. Διεφημίζετο δὲ ἡ φήμη τοῦ βασιλέως εἰς πάντα τὰ
πέρατα τῆς γῆς, καὶ προσκυνοῦντες ἦσαν αὐτῷ πάντες οἱ βασι-
λεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ ἄρχοντες, καὶ χορηγοῦντες εἰς τὴν τοῦ
ναοῦ οἰκοδομήν. 2.
Ὁ δὲ Ῥομπέρτος μετὰ τὴν λαμπρὰν ἐκείνην νίκην ἀπη-

νῶς διατεθεὶς πολλοῖς τῶν κατασχεθέντων ὠμοτάτως
ἐχρήσατο τῶν μὲν τὰς ὄψεις πηρώσας, τοὺς δὲ ῥινοτομή-
σας, τινῶν δὲ καὶ χεῖρας ἢ πόδας ἢ καὶ ἀμφότερα ἀφελόμε-
νος. Περὶ δέ γε τῶν λοιπῶν, ἀποστείλας πρὸς τοὺς ὁμοχώ-
ρους αὐτῶν, διεφήμισεν ἵν' ὁ βουλόμενος πρίασθαι τὸν ἴδιον
τιμῆς ἀφόβως παραγίνοιτο. Ἅμα δὲ καὶ τὰ περὶ εἰρήνης
αὐτοὺς ἠρώτα· οἱ δὲ μηνύουσι πρὸς αὐτόν· «Ἴσθι, δοὺξ
Ῥομπέρτε, ὡς εἰ καὶ τὰς σφῶν ἡμῶν γυναῖκας καὶ τὰ
τέκνα ἀποσφαττόμενα θεασαίμεθα, οὐκ ἂν τὰς πρὸς τὸν
αὐτοκράτορα Ἀλέξιον συνθήκας ἀπαρνησώμεθα.
Antonius Hagiographus Scr. Eccl., Vita Symeonis Stylitae senioris

Sec. 17, li.2
40
οὕτως κατὰ τὸ προσταχθέν, ἐκινήθη τὸ θηρίον ἔμπροσθεν

πάντων, καὶ ῥήσσει ἑαυτὴν χαμαί, καὶ ἐξέρχεται καὶ ἀποθέ-
μενον τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἀναμέσον τῶν καγκελλίων ἐψό-
φησεν, καὶ πάντες ἐδόξαζον τὸν θεόν.
Ἤλλαξαν δὲ τὸν στύλον αὐτοῦ ποιήσαντες αὐτὸν πηχῶν
τεσσαράκοντα, καὶ Διεφημίσθη εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην. ὅθεν
τὸ πλῆθος τῶν Σαρακηνῶν παρεγένοντο πρὸς αὐτὸν τῇ
πίστει φλεγόμενοι, καὶ κατένυξεν αὐτοὺς εἰς τὸν φόβον τοῦ
θεοῦ. ὁ οὖν μισάνθρωπος διάβολος ἔχων ἔθος πειράζειν τοὺς
ἁγίους καὶ καταπατεῖσθαι ὑπ' αὐτῶν ἐπήγαγεν πληγὴν ἐπὶ
τὸν μηρὸν αὐτοῦ καθ' ὃν τρόπον τοῦ μακαρίου Ἰώβ.
Ιωάννης Δαμασκήνος De haeresibus Sec. 72, li.2
Φωτεινιανοί. Φωτεινὸς οὗτος ἀπὸ Σιρμίου ὁρμώμενος τὰ ὅμοια

Παύλῳ τῷ Σαμοσατεῖ ἐφρόνησεν, κατά τι δὲ πρὸς αὐτὸν διηνέχθη. Καὶ
οὗτος δὲ ἀπὸ Μαρίας καὶ δεῦρο τὸν Χριστὸν διαβεβαιοῦται.
Μαρκελλιανοί, οἱ ἀπὸ Μαρκέλλου τοῦ ἀπ' Ἀγκύρας τῆς Γαλα-
τίας. Οὗτος ἐν ἀρχῇ παραπλησίως Σαβελλίῳ φρονήσας Διεφημίσθη·
εἰς ἀπολογίαν δὲ πολλάκις ἐλθὼν καὶ ἐγγράφως ἀπολογησάμενος παρ'
ἄλλων τοῖς αὐτοῖς ἐμμένειν κατηγορήθη. Ἴσως δὲ μεταγνοὺς τάχα ἑαυτὸν
διωρθώσατο ἢ οἱ αὐτοῦ μαθηταί. Ὑπὲρ τῶν αὐτοῦ λόγων ὀρθόδοξοί
τινες μέσοι ὑπεραπελογήσαντο.
Ιωάννης Δαμασκήνος De sacris jejuniis Vol. 95, page 65, li.36
οἶδε τῶν βιασαμένων τὸ ἰσχυρόν· γράφω δὲ μηδὲν

τῆς ἀληθείας, ὡς οἷόν τε προτιθεὶς, ἣν ἁπάντων προ-
τιμητέον, καὶ τοῦ ζῇν, μεθ' ἧς τὸ ζῇν αἱρετὸν, καὶ
δι' ἣν θάνατος τοῦ ζῇν αἱρετώτερος.
βʹ. Γεγράφηκεν ἡ ὑμετέρα πάντιμος ἀρετὴ, ὥς
τινες διεφήμισαν ἡμᾶς εἰρηκέναι ὀκτὼ τὰς τῶν νη-
στειῶν ἑβδομάδας ὑπάρχειν· προὐτρέψατό τε γρά-
φειν, εἰ οὕτως ἔχοι τὰ πράγματα· πρὸς τοῦτό φαμεν,
ὅτι τῆς ἐκκλησιαστικῆς εἰρήνης οὐδὲν ὑψηλότερον,
δι' ἣν νόμος καὶ προφῆται, δι' ἣν Θεὸς ἄνθρωπος γέ-
γονε· τοῦτο δὴ τὸ μέγα καὶ ἀνεξιχνίαστον.
41
Λαόνικος Χαλκοκονδύλης Vol. 2, page 5, li.15
οἱ μὲν οὖν Ἕλληνες ἀνεβάλλοντο μὲν ἐπὶ χρόνον τινὰ τὰς πρε-
σβείας, τέλος δὲ τὴν μὲν Ἀμουράτεω ἀπεπέμψαντο πρεσβείαν,
τὰ δὲ Μουσταφᾶ ἑλόμενοι πράγματα προσίεντό τε καὶ ἐπέσχον,
ὥστε αὐτοῖς σπένδεσθαι κατὰ πᾶν δεδογμένον αὐτοῖς. ἡ μὲν
οὖν Ἀμουράτεω πρεσβεία ἀφικομένη παρὰ τὸν στρατὸν τοῦ
Ἀμουράτεω διεφήμισαν, ὡς τοὺς Ἕλληνας σφίσι προσκτήσαιντο
συμμάχους. ἐτύγχανον δ' ἐν Λοπαδίῳ τῇ λίμνῃ ἐστρατοπεδευ-
μένοι, καὶ τήν τε χώραν διέλυσαν τοῦ Μιχαλικίου αὐτοῦ, ᾗ ἐς
τὴν θάλασσαν ἐξιοῦσα ἡ λίμνη διὰ στενοῦ ἐπὶ πολὺ προϊοῦσα
ἐκδιδοῖ, γέφυρα δέ ἐστι. Μουσταφᾶς δὲ καὶ αὐτὸς ἐλάσας ἀγχοῦ
ἐστρατοπεδεύετο παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ τῆς λίμνης.
μένοι, καὶ τήν τε χώραν διέλυσαν τοῦ Μιχαλικίου αὐτοῦ, ᾗ ἐς

τὴν θάλασσαν ἐξιοῦσα ἡ λίμνη διὰ στενοῦ ἐπὶ πολὺ προϊοῦσα
ἐστρατοπεδεύετο παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ τῆς λίμνης. ἐν-
ταῦθα ὡς ἀφίκοντο οἱ πρέσβεις Ἀμουράτεω, τύχῃ τινὶ ἀγαθῇ
χρησάμενοι διεφήμιζον ὡς συμμαχομένους σφίσι τοὺς Ἕλληνας
ἔχοντες ἥκοιεν, καὶ ἐπὶ τὸ στρατόπεδον τοῦ Μουσταφᾶ ἐφώνουν
ἐπαπειλοῦντες ὡς ἀπειλημμένῳ ἐν τῇ Ἀσίᾳ. ἐνταῦθα φήμης
παρὰ τὸ στρατόπεδον τοῦ Μουσταφᾶ γενομένης, ὡς σφίσιν οὐ
παρῆσαν οἱ πρέσβεις, καὶ δεδιότες, μὴ οἱ Ἕλληνες τὸν Ἑλλή-
σποντον κατασχόντες τοῦ λοιποῦ μὴ ἐπιτρέπωσι διαβαίνειν.
Georgius Pachymeres Hist., Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) Page 513, li.6
διαλυμαίνεσθαι, καθ' αὑτὰ δὲ καὶ λίαν ἀξύμβατα, αὐτοὺς δ' αὖθις τοὺς
ἑκατέρας μερίδος πρὸς ἀλλήλους διαφωνεῖν καὶ τοὺς μὲν οὕτως, τοὺς δ'
ἄλλως, καὶ τοὺς μὲν ἁπλῶς, τοὺς δ' ἀκριβέστερον, ἐπὶ τῷ σχίσματι δια-
κεῖσθαι. Τίς ἂν τὰ τότε ἀξίως θρηνήσοι, ὅπου γε καὶ πᾶν καὶ τῶν
ἀπειρημένων πλημμέλημα οὐδὲν ἐδόκει καὶ εἰς συγκρίσεως λόγον τοῦ
κοινωνεῖν ἀνεκτότερον; Οὐδὲ γὰρ ὅσον καὶ πέπρακτο ἐπὶ τοῖς ἔξω
διεφημίζετο, ἀλλὰ προσετίθουν πλείω καὶ χείριστα, ἐπιδαψιλευόμενοι
τοῖς κακίστοις, ὡς ἂν ὑπαγάγοιεν καὶ τὸν ποσῶς ἡσυχάζοντα.
42
Ιωάννης 7ος Κντακουζηνός ιστορίεςVol. 1, page 359, li.3
Τοιαῦτα τῶν βαρβάρων βουλευσαμένων, Ὀρχάνης τε ἐπείθετο

καὶ οἱ ἄλλοι, καὶ ἐδέδοκτο μένειν ὡς ἐς τὴν ὑστεραίαν τὰ
βεβουλευμένα ἐκτελέσοντας. εἰς δὲ τὸ Ῥωμαίων στρατόπεδον
διῄει φήμη, ὡς βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ τραύματος πονήρως ἔχει,
καιρίως πληγείς. ὅσοι δὲ ἦσαν ἔτι καὶ τῷ πρεσβυτέρῳ βασι-
λεῖ προσκείμενοι τὰς γνώμας, διεφήμισαν ὡς τεθνηξόμενον
ὅσον οὐδέπω βασιλέα· εἴτε δὲ καὶ ἀληθῶς οὕτως ἔχειν οἰηθέν-
τες, εἴτε καὶ πρὸς ἔχθραν τὰ τοιαῦτα διεθρύλλησαν, ἐν ἀδήλῳ
κατελείφθη, τοῦ βασιλέως ὕστερον διὰ τὸ μὴ δοκεῖν τῆς εἰς
τὸν πάππον ἕνεκα εὐνοίας ἀμύνεσθαι αὐτοὺς ἀβασάνιστον
καταλιπόντος τὸ τοιοῦτον. τέως οὖν διεθρυλλήθη παρ' αὐτῶν.
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) epsilon, 7347, li.1ἔφασαν· διηγοῦντο. ἔλεγον

(Ο 700) ASvg ἔφασκεν· ἔλεγεν (μ 275) APvps (g) ἐφάτισαν· εἶπον.
διεφήμισαν ἔφατο· εἶπεν (Α 33) A

ἐν τούτῳ τὴν ἀφροσύνην αὐτῶν· ἅπερ ὁ ἅγιος οὗτος Ἰωάννης ὁ

Χρυσόστομος, λεπτομερῶς διέρχεται· ἡμεῖς δὲ διὰ τὸ πλῆθος
παρεδράμομεν· διὰ δὲ τὸ εἰπεῖν αὐτοὺς, “ἐὰν ἀκουσθῇ τοῦτο ἐπὶ
“τοῦ ἡγεμόνος,” καὶ τὰ ἑξῆς, δείκνυσι πάντας διεφθαρμένους,
καὶ τὸν Πιλᾶτον· καὶ γὰρ ἐπείσθη αὐτοῖς τοῖς στρατιώταις·
λαβόντες γὰρ τὰ χρήματα, οὕτως διεφήμισαν τὸν δῆμον τὸν
Ἰουδαϊκόν· καὶ γὰρ καὶ οὗτοι ἐπείσθησαν· ὅθεν καὶ οὕτως διαφη-
μίζεται παρ' αὐτοῖς, ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας. μὴ θαυμάσωμεν
δὲ εἰ χρήματα στρατιωτῶν περιεγένετο· εἰ γὰρ παρὰ τῷ μαθητῇ
τοσαύτην ἐπεδείξαντο τὴν ἰσχὺν, πολλῷ μᾶλλον παρὰ τούτοις.
Ἐσχάτην ὄψιν ταύτην εἶναι νομίζω τὴν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ·
Theophanes Continuatus, Chronographia (lib. 1-6) Page 367, li.18
ἀπὸ φωτὸς λάμψεως ὠνομασμένῃ, ὅπερ νυκτὶ Φωκαέων θεμε-

λιούντων ταύτην εὐξαμένων θεόθεν ἐπέλαμψεν, καὶ ἡ τῶν θεμε-
43
λίων βάσις καλῶς κεκραταίωτο, μετὰ ταῦτα τῇ Ἴμβρῳ διεληλυ-

θώς, ἥτις ἀπὸ Ἴμβρου κέκληται υἱοῦ Ἄνθου, οὗ γενέτης Στάφυλος
Διονύσου φίλτατος ἔγγονος, Σαμοθρᾴκην δὲ διαβὰς καὶ τῇ Θάσῳ
προσπελάσας, ἣν Χρυσῆν οἱ πρὶν διεφημίζοντο, Σαμοθρᾴκην δὲ ἐν
Θρᾴκῃ χερόνησον τὴν πρότερον Θηριοῦσαν διὰ τὸ θηρίων πεπλη-
ρῶσθαι, ἱερὰν Νυμφῶν οὖσαν, μετέπειτα τοῦ ῥοῦ συρραγέντος εἰς
νῆσον συστῆναι καὶ ὑπὸ Σαμίων μετοίκων ἐν κατασχέσει γενέσθαι
καὶ Σαμοθρᾴκην κληθῆναι, τοὺς πολεμίους κατέλαβεν. πλὴν οὐδὲ
πλησιάσαι τούτων τῷ στόλῳ τετόλμηκεν. αὐθόρμητος δὲ ὁ Τρι
Οικουμενική Σύνοδος (ACO), Concilium universale Ephesenum anno
431 Tomëvolumëpart 1,1,7, page 8, li.41
τῶι βασιλεῖ παρὰ τῶν συναιρομένων τῶι Νεστορίωι, ἧς ἡ ἀρχή· Τὸ μὲν

ὑμέτερον κράτος τὴν εὐσέβειαν βεβαιῶσαι βουλόμενον.
νδἸστέον ὅτι μετὰ ταῦτα κατέλαβε καὶ ὁ πατριάρχης Ἀντιοχείας Ἰωάννης
μετὰ καὶ ἐπισκόπων τῆς Ἀνατο λικῆς διοικήσεως καὶ εὑρόντες ἀφορμὴν
ὅτι κατὰ ἀπουσίαν αὐτῶν καθήιρησεν ἡ σύνοδος τὸν Νεστόριον,
ἐπιμεμψάμενοί τε καὶ τῆι ἐκθέσει τῶν κεφαλαίων τοῦ ἁγίου Κυρίλλου ὡς
αἱρετικοὺς πανταχοῦ διεφήμιζον Κύριλλόν τε τὸν ἁγιώτατον πάππαν
Ἀλεξανδρείας καὶ Μέμνονα τὸν Ἐφεσίων μητροπολίτην ὡς ἐξάρχους
δῆθεν τῆς κατὰ Νεστορίου συνόδου καὶ δὴ καὶ γράμματα περὶ τούτου
ἔστειλαν πρὸς τὸν βασιλέα, ὡς δηλοῦται ἀπὸ τῶν ἑξῆς γεγραμμένων.
τοῦτο οὖν μαθόντες Κύριλλός τε καὶ Μέμνων ἐπὶ συνόδου λιβέλλους
ἐπιδεδώκασι κατὰ Ἰωάννου τοῦ Ἀντιοχείας καὶ τῶν σὺν αὐτῶι
ἐκκαλούμενοι αὐτοὺς ἐλθεῖν καὶ ποιῆσαι μὲν καὶ ἀπολογίαν ὑπὲρ ὧν
ἀνεξετάστως ὑβρίζουσιν οὕτως αὐτοὺς καὶ τὴν σύνοδον εἰπεῖν τε καὶ εἴ
τι ἔχουσι κατ' αὐτῶν.
Scholia In Aratum, Scholia in Aratum Scholion 16, li.49
…νομίζει προτέρους· περὶ γὰρ τοῦ Ὠρίωνος λέγων φησιν (637)·

“Ἄρτεμις ἱλήκοις, προτέρων λόγος”, ἐπὶ δὲ τῆςτοῦ Κενταύρου
ἐκφράσεως (440 – 442)· “ἐν δέ οἱ ... ἄλλο παρεσφήκωται ἐληλάμενον
διὰ χειρὸς / Θηρίον, ὣς γάρ μιν πρότεροι διεφημίξαντο”.οἷς καὶ ἡμεῖς
συγκατατιθέμεθα. Q ἡ δὲ ἐν τοῖς στίχοις διάνοια τοιαύτη· πάτερ μεγάλε
μὲν καὶ ἄξιε θαυμασμοῦ, μέγα δὲ ὠφέλημα τοῦ τῶν ἀνθρώπων βίου,
χαῖρε, αὐτός τε καὶ οἱ πρῶτοι καταβαλόμενοί σοι τὴν κοσμικὴν
οἰκονομίαν·
44
Είναι η Διαφήμιση το αρχαιότερο επάγγελμα; Athens VoicΤΕΥΧΟΣ

634 ΤΕΧΝΕΣ 08.11.2017.
Η απάντηση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Τα νομίσματα λένε

ιστορίες και τις μαθαίνουμε από την επιμελήτρια της έκθεσης «ΧΡΗΜΑ.
Σύμβολα απτά στην αρχαία Ελλάδα», Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη. Π.
Μαγουλάς Ηρώ Παρτσακουλάκη
«Τι είναι το χρήμα;» είναι η ερώτηση. Μέσο συναλλαγής, θα ήταν η

προφανής απάντηση, μόνο που η έκθεση «ΧΡΗΜΑ. Σύμβολα απτά στην
αρχαία Ελλάδα», αλλάζει τις βεβαιότητες που είχαμε ως τώρα. Το
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και η Νομισματική Συλλογή Alpha Bank
συνδιοργανώνουν μία πρωτότυπη διαδρομή που ξεκινάει από το πρώτο
νόμισμα της ιστορίας και φτάνει μέχρι το τραπεζικό σύστημα της
αρχαιότητας.
Όσα μας είπε η Δήμητρα Τσαγκάρη, μία από τους τρεις επιμελητές της
έκθεσης, πείθουν για τη διττή έννοια του χρήματος, που ήταν ανέκαθεν
παρόν στις κοινωνίες των ανθρώπων. Τα αρχαία νομίσματα, ωστόσο, δεν
είναι απλώς μέσα συναλλαγής, αλλά είναι και τα ίδια σύμβολα απτά, που
κρατά κανείς στα χέρια του, τα «διαβάζει» και τα αντιλαμβάνεται.
Απεικονίζουν παραστάσεις, οι οποίες προσφέρουν σημαντικές
πληροφορίες, ιστορικές και άλλες, που συνδέονται με τον τόπο και την
αρχή η οποία τα εξέδωσε.
Διαφήμιση και προπαγάνδα σε μέγεθος τσέπης
«Το νόμισμα χρησιμοποιούταν στην αρχαιότητα για να διαφημιστεί το

προϊόν που παρήγαγε μία περιοχή ή μία πόλη κράτος», λέει η Δρ Δήμητρα
Τσαγκάρη. «Η Διαφήμιση αυξάνει τη ζήτηση, ενισχύει το εμπόριο και την
τοπική οικονομία. Η Κύζικος για παράδειγμα που ήταν περήφανη για την
αλιεία του τόνου απεικόνιζε πάνω στα νομίσματά της έναν τόνο.
Αντίστοιχα οι θεσσαλικές πόλεις είχαν τα δημητριακά, άλλωστε η
Θεσσαλία είναι γνωστή μέχρι και σήμερα ως σιτοβολώνας της Ελλάδας».
Η τράπεζα των αρχαίων ήταν… ιερή
Η έκθεση διαρθρώνεται σε οκτώ θεματικές ενότητες. Ξεκινώντας από τα

πρώτα ανεικονικά νομίσματα, παρουσιάζεται η εξέλιξη του νέου μέσου
συναλλαγής, του κέρματος, που καθιερώθηκε και εξαπλώθηκε τάχιστα
στον αρχαίο κόσμο, φέροντας ακόμη και συγκεκριμένες ονομασίες ( π.χ.
δαρεικοί, χελώνες, γλαύκες, κ.λπ). Η περιήγηση ολοκληρώνεται με την
45
ανάδειξη του ρόλου του νομίσματος στην κοινωνία και με μία σύντομη
αναφορά στην αρχαιοελληνική τραπεζική δραστηριότητα.
«Η παρουσία των τραπεζών ήταν απαραίτητη σχεδόν λίγα χρόνια μετά την
εμφάνιση του νομίσματος στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. Από τότε ξεκίνησε
η έννοια της αποταμίευσης και μάλιστα της ασφαλούς αποταμίευσης, που
δεν περιοριζόταν σε έναν κουμπαρά στο σπίτι. Η τράπεζα ήταν τότε, τον
6ο αιώνα π.Χ., η “Του Θεού Τράπεζα”, ένα ιερό, ένας ναός, που δεν θα
τον έκλεβε κανείς εύκολα λόγω της ιερότητάς του. Αργότερα όταν
ξεκίνησαν να εμφανίζονται οι ιδιωτικές τράπεζες τον 5ο, 4ο και 3ο αιώνα
π.Χ. οι πολίτες έδιναν τις οικονομίες τους για αποταμίευση, έπαιρναν
δάνεια και αν δεν τους άρεσε το επιτόκιο απευθύνονταν σε άλλον ιδιώτη
τραπεζίτη για καλύτερο επιτόκιο. Όσοι έκαναν απόσβεση δανείων
επιβραβεύονταν από την πόλη στα όρια της οποίας υπήρχε η τράπεζα,
όπως γνωρίζουμε από επιγραφές που παρουσιάζονται στην έκθεση».
85 νομίσματα από τη Συλλογή της Alpha Bank παρουσιάζονται μαζί

με 159 αντικείμενα
Πήλινα αγγεία και ειδώλια, μαρμάρινα και χάλκινα αγαλμάτια, ανάγλυφα,

χρυσά κοσμήματα, μετρητικά σκεύη, νομίσματα από κλειστά σύνολα και
επιγραφές που προέρχονται από 32 Αρχαιολογικά Μουσεία και Συλλογές
της Ελλάδος, της Ιταλίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, θα
βρίσκονται μέχρι τον Απρίλιο στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
«Τα εκθέματα χρονολογούνται από τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. με

αφετηρία το πρώτο νόμισμα της ιστορίας, αυτό που λέμε σήμερα νόμισμα,
το μεταλλικό στρογγυλό αντικείμενο. Υπάρχουν και κάποια νομίσματα
των ρωμαϊκών χρόνων, του 3ου δηλαδή αιώνα μ.Χ., όπου βλέπουμε ότι
ακόμα και τότε με την έλευση των Ρωμαίων, οι πόλεις συνεχίζουν να
χρησιμοποιούν το νόμισμα και ως μέσο μεταφοράς μηνυμάτων. Η Αθήνα
για παράδειγμα στα ρωμαϊκά χρόνια κόβει νόμισμα με τον Ιερό Βράχο της
Ακρόπολης, μαζί με το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αθηνάς για να
θυμίσει το ένδοξο παρελθόν της. Την ίδια περίοδο απεικονίζεται στα
νομίσματα και η τριήρη όπου επιβαίνει ο Θεμιστοκλής, για να θυμίζει τη
νίκη του αθηναϊκού στόλου στη Σαλαμίνα. Στόχος ήταν να μην ξεχνούν οι
πολίτες το ένδοξο παρελθόν τους».
Info: Από 2/11 – 15/04/2018, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου

Δούκα 4, 2107228321-3, cycladic.gr
Επιμελητές της έκθεσης είναι οι:

46
Καθηγητής Nίκος Σταμπολίδης, Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής

Τέχνης
Γιώργος Τασούλας, Αρχαιολόγος MPhil., Επιμελητής Μουσείου

Κυκλαδικής Τέχνης
Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη, Επιμελήτρια Νομισματικής Συλλογής Alpha

Bank
Ιδέα-Συντονισμός: Νίκος Σταμπολίδης, Δήμητρα Τσαγκάρη
Περισσότερες πληροφορίες για τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank
Κεντρική φωτογραφία: Αργυρό τετράδραχμο Αθηνών με παράσταση

γλαύκας, 440 – 420 π.Χ. Αθήνα, Νομισματική Συλλογή Alpha Bank
(φωτογρ. Π. Μαγουλάς)
Τιβέριος Μιχάλης Α. 30-9- 2007, Πολιτική Διαφήμιση στην αρχαία Πομπηία.
Στις προεκλογικές «αφίσες» συχνά διαβάζουμε: «Ψηφίστε τον Χ άξιο

για τη διαχείριση των κοινών». 30/09/ 2007.
Οι πρόσφατες εθνικές εκλογές μου δίνουν την ευκαιρία να αναφερθώ

σήμερα σε προεκλογικούς αγώνες κατά την αρχαιότητα. Βεβαίως δεν
διαθέτουμε τόσες πληροφορίες που να μας επιτρέπουν να έχουμε πλήρη
εικόνα γι' αυτούς. Υπάρχει ωστόσο μια εξαίρεση. Η έκρηξη του Βεζουβίου
στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. σταμάτησε απότομα όλες τις
δραστηριότητες στην Πομπηία, την οποία και σκέπασε με παχιά στρώματα
λάβας. Η καταστροφή αυτή έγινε λίγους μήνες μετά από τις τοπικές
εκλογές και ενώ δεν είχαν περάσει 60 μέρες από τότε που οι νεοεκλεγμένοι
αξιωματούχοι είχαν αναλάβει τα καθήκοντά τους. Επόμενο ήταν η
αρχαιολογική σκαπάνη να αποκαλύψει, εκτός των άλλων, και
ενδιαφέρουσες πτυχές από τον τελευταίο κυρίως προεκλογικό αγώνα της
πόλης και δευτερευόντως και από παλιότερους. Πρέπει βέβαια να
υπενθυμίσω μια ουσιώδη διαφορά που υπήρχε στις τότε εκλογικές
διαδικασίες σε σχέση με τις σημερινές. Τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και
στη Ρώμη στις εκλογές δεν κατέβαιναν κόμματατέτοιοι μηχανισμοί όπως
τους ξέρουμε στις μέρες μας ήταν άγνωστοιαλλά μεμονωμένα άτομα, τα
οποία με τη βοήθεια των υποστηρικτών τους, φίλων, ομοτέχνων, γειτόνων,
διεκδικούσαν την ψήφο των συμπολιτών τους.
Τα πιο αποκαλυπτικά σημάδια των προεκλογικών δρώμενων στην

Πομπηία είναι ένας μεγάλος αριθμός επιγραφώνπλησιάζουν τις 3.000που
47
έφεραν στο φως οι ανασκαφές και που κάλλιστα μπορούν να

χαρακτηρισθούν ως προεκλογικές «αφίσες», αφού σ' αυτές αναγράφονται
και προβάλλονται ονόματα υποψηφίων. Είναι γραμμένες με μαύρο ή
κόκκινο χρώμα σε προσόψεις σπιτιών και μαγαζιών, πάνω σε άσπρο
υπόστρωμα. Καθώς οι μισές περίπου από αυτές φαίνεται να σχετίζονται με
τις τελευταίες εκλογές, μπορούμε να μιλούμε για μια σοβαρή
«αφισορύπανση», αν λάβουμε υπόψη ότι η Πομπηία ήταν μια μικρή πόλη
20.000 κατοίκων περίπου. Υπάρχουν ωστόσο δύο στοιχεία που μετριάζουν
την αρνητική αυτή εικόνα. Οι προεκλογικές επιγραφές φαίνεται ότι
γράφονταν όχι σε τοίχους δημοσίων κτιρίων αλλά σε προσόψεις ιδιωτικών
οικημάτων με πρωτοβουλία των ίδιων των ιδιοκτητών τους που, χωρίς
άλλο, θα ήταν υποστηρικτές των υποψηφίων που ονοματίζονταν σ' αυτές.
Ακόμη, προκειμένου να μην προσβάλλεται βάναυσα και σε καθημερινή
βάση η αισθητική των πολιτών και των ξένων επισκεπτών, την αναγραφή
τους την αναλάμβαναν εξειδικευμένα άτομα ή ακόμη και εξειδικευμένα
συνεργεία. Οι καλλιγράφοι αυτοί γραφίστες έβρισκαν μάλιστα την
ευκαιρία να αναγράψουν και τα ονόματά τους στις προεκλογικές αυτές
επιγραφές, διαφημίζοντας με τον τρόπο αυτό ανέξοδα τη δουλειά τους.
Ετσι, τα κείμενα αυτά είναι καλαίσθητα, διαβάζονται εύκολα και τραβούν
αβίαστα τα βλέμματα των διερχομένων.
Στις προεκλογικές «αφίσες» συχνά διαβάζουμε: «Ψηφίστε τον Χ άξιο για

τη διαχείριση των κοινών» ή « ψηφίστε τον Χ από τους πιο τίμιους και πιο
ενάρετους». Αλλα συνθήματα δεν διαφημίζουν την εντιμότητα των
υποψηφίων αλλά την επιτυχημένη επαγγελματική τους σταδιοδρομία,
ένδειξη ότι το ίδιο επιτυχής θα είναι και η ενασχόλησή τους με την
πολιτική. Μερικές φορές αναγράφεται και το όνομα του «πάτρωνα» του
υποψηφίου, δηλαδή του ισχυρού υποστηρικτή του που ανήκε στην
άρχουσα τάξη. Σίγουρα διέθεταν χιούμορ οι εμπνευστές ενός συνθήματος
το οποίο αναφέρεται σε υποψήφιο που προφανώς δεν συμπαθούσαν και
απεύχονταν την εκλογή του. Τον παρουσιάζουν να έχει την υποστήριξη
των σωματείων των... υπναράδων, των μπεκρίδων, των κλεφτών και των
κοπανατζίδων δούλων της πόλης! Ενας άλλος υποψήφιος, ο οποίος
απέβλεπε προφανώς στην ψήφο ευυπόληπτων πολιτών, μόλις αντίκρισε
ένα σύνθημα στο οποίο δύο κοπέλες ενός κακόφημου πιθανόν
ποτοπωλείου δήλωναν αναφανδόν την προτίμησή τους στο πρόσωπό του,
έβαλε να το ασπρίσουν για να μη διαβάζεται.
Επίζηλα μέρη για την αναγραφή προεκλογικών συνθημάτων ήταν τα

καπηλειά και οι ταβέρνες. Οπως τα σημερινά καφενεία, ήταν οι χώροι
όπου οι άνδρες θαμώνες εμπλέκονταν σε ατέρμονες πολιτικές συζητήσεις.
Σίγουρα θα περνούσαν από εδώ και υποψήφιοι, καθώς υπήρχε
συγκεντρωμένο ακροατήριο πρόθυμο να ακούσει το πρόγραμμά τους.
48
Προεκλογικές διαφημίσεις οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ακόμη και στα

πορνεία. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού και τα κορίτσια της δίνουν την
υποστήριξή τους συνήθως στον ίδιο υποψήφιο, όχι όμως πάντοτε. Σε άλλα
εκλογογραφήματα βλέπουμε να υποστηρίζονται με πάθος κάποιοι
υποψήφιοι από τους πολιτικούς φίλους τους, ανάμεσα στους οποίους
υπάρχουν και γυναίκες, παρόλο που αυτές στερούνταν του δικαιώματος
του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι». Ιδιαίτερο τόνο στους προεκλογικούς
αγώνες έδινε η εμπλοκή σ' αυτούς διαφόρων συλλογικών οργάνων, όπως
θρησκευτικών σωματείων, επαγγελματικών ενώσεων, πολιτιστικών
συλλόγων, που φρόντιζαν και για τη δημοσιοποίηση των προτιμήσεών
τους.
Ολα τα παραπάνω, χωρίς άλλο, δίνουν με παραστατικό τρόπο μια εικόνα

από την προεκλογική κίνηση στην Πομπηία. Ακόμη μας επιτρέπουν να
αισθανθούμε κάτι από τον παλμό και το προεκλογικό κλίμα που
επικρατούσε στην πόλη λίγο πριν από τις τελευταίες της εκλογές, λίγο πριν
εξαφανιστεί από προσώπου γης. Και ο επίλογος. Η κάλπη αναδείκνυε
πάντοτε νικητές μέλη της τοπικής αριστοκρατίας, την οποία αποτελούσαν
πλούσιοι γαιοκτήμονες, «βιομήχανοι», έμποροι. Ωστόσο το παρασκήνιο
της εκλογής τους φαίνεται ότι δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Γι' αυτό και ο
Κικέρων, με κάποια δόση ειρωνείας, υποστήριζε ότι «είναι πιο εύκολο να
γίνει κανείς συγκλητικός στη Ρώμη παρά βουλευτής στην Πομπηία»!
Ο κ. Μιχάλης Α. Τιβέριος είναι καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Marketing και Αρχαία Ελληνική Σκέψη. Αγγελική Σπανού.
Τελειόφοιτη του Τμήματος Εμπορίας και Διαφήμισης του ΤΕΙ Στερεάς

Ελλάδας. 25/05/2015
Η Οικονομική Επιστήμη απαρτίζεται από πολλά επιμέρους τμήματα.

Παρακάτω θα γίνει μια φωτογράφιση της Οικονομικής Επιστήμης από τα
πιο πρώιμα στάδια της, καταλήγοντας στην ανάδειξη του σημαντικότερου
εργαλείου της το Marketing. Η Οικονομική Επιστήμη περιγράφει και
καθορίζει τον τρόπο που συμπεριφέρεται η αγορά βασιζόμενη στο
Marketing για να αποδώσει στην Οικονομία.
Ο Σωκράτης αντιλήφθηκε πρώτος την έννοια του Οικονομικού

Ορθολογισμού και περιέγραψε την Οικονομική Επιστήμη όπως
κατέγραψε ο Ξενοφώντας για λογαριασμό του Σωκράτη στο
«Οικονομικός». Μετά τον Σωκράτη έρχεται ο Αριστοτέλης να
αναλύσει την έννοια της Οικονομικής Επιστήμης στα «Πολιτικά».
49
Εκεί κάνει μια συστηματική παρουσίαση της έννοιας των οικονομικών.

Διαχωρίζει τη «χρηματιστική», την τέχνη της απόκτησης αγαθών, που
σκοπός της είναι η απόκτηση πλούτου και χρημάτων από την
«οικονομική» την τέχνη της διαχείρισης του νοικοκυριού , των
αγροκτημάτων και δηλαδή της σωστής χρήσης των αγαθών.
Εκτός από τον Σωκράτη και τον Αριστοτέλη άλλοι πολιτικοί και λόγιοι της
εποχής αναλύουν την Οικονομική Επιστήμη σε έννοιες, ορισμούς και
επιμέρους τμήματα. Θουκυδίδης, Ηρόδοτος, Δημόκριτος, Πιττακός,
Πλάτωνας, Πίνδαρος και Επίκουρος είναι μερικοί από αυτούς.
Στις βασικές αρχές της οικονομικής συμπεριφοράς ο Πέτρος Γ. Δούκας

στο βιβλίο του «Οικονομικές Θεωρίες, Αρχές Διοίκησης και Αρχαία
Ελληνική Σκέψη» αναφέρεται πως, «Κάθε αγορά (Market) είναι ένα
φυσικό σύστημα, που δημιουργείται από την ανάγκη των ανθρώπων να
ανταλλάξουν μεταξύ τους αγαθά, να τελειοποιήσουν τις ικανότητες τους
και τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, να προάγουν το συμφέρον τους
και να ζήσουν καλύτερα.».
Η μετέπειτα εξελικτική πορεία των επιμέρους τμημάτων της Οικονομικής

Επιστήμης ήταν ραγδαία με αποκορύφωμα την κατοχύρωση και την
εξέλιξη της έννοιας του Marketing. Η σημασία του έγινε αισθητή και
κατοχύρωσε τη θέση της στην παγκόσμια κλίμακα κατά τη διάρκεια του
Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκείνη την περίοδο πρωτοεμφανίστηκε και η
έννοια της στρατηγικής μάρκετινγκ, η οποία χρησιμοποιήθηκε αρχικά για
πολιτικούς λόγους ( μετά το τέλος του πολέμου όσοι κατείχαν διοικητικές
στρατηγικές θέσεις απορροφήθηκαν από μεγάλες εταιρείες ώστε να
καταστρώνουν αποτελεσματικές στρατηγικές μάρκετινγκ.)
Στον Ελλαδικό χώρο το Marketing ως αντικείμενο σπουδών έκανε την

εμφάνισή του τη δεκαετία του 70' όπου δημιουργήθηκαν και οι πρώτες
σχολές Εμπορίας και Διαφήμισης (Marketing) στην Τριτοβάθμια
Εκπαίδευση μετά την μετονομασία των Κ.Α.Τ.Ε. και Κ.Α.Τ.Ε.Ε. σε
Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.) σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Την ίδια εποχή ξεκίνησαν να μεταφράζονται τα πρώτα επιστημονικά
συγγράμματα στα ελληνικά και να γράφονται νέα από Έλληνες
συγγραφείς. Η δημιουργία αυτών των τμημάτων στα πλαίσια ενός
Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος δίνει τη δυνατότητα όχι μόνο
θεωρητικής προσέγγισης αλλά και πρακτικής. Πλέον στην Ελλάδα
υπάρχουν συνολικά τέσσερα τμήματα Εμπορίας και Διαφήμισης (πλην
του πρόσφατα καταργηθέντος τμήματος στην Αμαλιάδα), Αθήνα,
Θεσσαλονίκη, Ιεράπετρα και Άμφισσα.
Τι είναι όμως το Marketing;

50
Με βάση τον Philip Kotler, τον διακεκριμένο ακαδημαϊκό και συγγραφέα

του Marketing, στο σύγγραμμά του «Μάρκετινγκ-Μάνατζμεντ»,
αναφέρεται ότι:
«Το μάρκετινγκ βρίσκεται παντού. Άμεσα ή έμμεσα, οι άνθρωποι και οι

οργανισμοί εμπλέκονται σε μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων που θα
μπορούσαν να θεωρηθούν ως marketing. Το καλό marketing έγινε ήδη
ζωτικό συστατικό της επιχειρηματικής επιτυχίας. Και το marketing
επηρεάζει βαθιά την καθημερινή ζωή μας. Βρίσκεται σε κάθε τι που
κάνουμε-από τα ρούχα που φοράμε, τις τοποθεσίες του διαδικτύου που
επισκεπτόμαστε, μέχρι και τις διαφημίσεις που βλέπουμε.»
Η προσέγγιση του P. Kotler δίνει ένα μεγάλο εύρος έκτασης στο Marketing
όχι μόνο ως αντικείμενο σπουδών αλλά και τρόπο σκέψης και
συμπεριφοράς.
Με βάση την Αμερικανική Ένωση Μάρκετινγκ, το μάρκετινγκ ορίζεται ως

εξής:
«Μάρκετινγκ είναι μια λειτουργία ενός οργανισμού και ένα σύνολο

διεργασιών για τη δημιουργία, την επικοινωνία, και την παροχή αξίας
σε πελάτες για τη διαχείριση των σχέσεων με τους πελάτες, με τρόπους
επωφελείς για τον οργανισμό και για τις ομάδες που ενδιαφέρονται γι'
αυτόν.»
Ο Peter Economides, παγκοσμίου φήμης ειδικός σε θέματα επικοινωνίας

και στρατηγικής branding ,στην ομιλία του στην Ε.Δ.Ε.Ε. μας δείχνει τη
δυνατότητα αλληλεπίδρασης του μάρκετινγκ.
ΤΟ BRANDING ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ

ΕΝΤΥΠΩΣΕΩΝ
Αν σας δείξω αυτή την εικόνα, τι σκέφτεστε; Διψάει κανείς; [απ το

ακροατήριο: «Μπύρα;»] Μπύρα σε κόκκινο κουτάκι; [απ το ακροατήριο:
«Coca Cola»] Coca Cola. Ποιά είναι η Coca Cola των τσιγάρων;[απ το
ακροατήριο: «Marlboro»]Πως είπατε; Marlboro. Ποιά είναι τα Marlboro
της βότκας; Ποιός είπε Smirnoff; Ποιός λέει Absolut; Σηκώστε χέρια. Εγώ
θα πω Absolut. Η Absolut των αθλητικών παπουτσιών; [απ το ακροατήριο:
«Nike»]. Εδώ συμφωνούμεNikΤα Nike των coffee shops; Starbucks; Τα
Starbucks των μικρών αυτοκινήτων πόλης; [απ το ακροατήριο:
«Smart»]. Το Smart της μπύρας; [απ το ακροατήριο: «Bud»]Bud;!
Heineken. Η Heineken των υπολογιστών... Appleσυμφωνούμε; Ωραία!
Ποιά είναι η Apple της Μεσογείου; [απ το ακροατήριο: βαβούρα, δειλά
51
ακούγεται «Ελλάδα»]Μπορώ να σας ακούσω, παρακαλώ; [απ το

ακροατήριο: «Η Ελλάδα!»] Ευχαριστώ! ΕΛΛΑΔΑ
Το συμπέρασμα μας λοιπόν είναι ότι το Μάρκετινγκ, λοιπόν είναι ένα

σύνολο από οντότητες οι οποίες αλληλεπιδρούν στις επιχειρήσεις και στο
κοινωνικό σύνολο.
Μάρκετινγκ όπως αναφέραμε παραπάνω είναι ένα σύνολο από οντότητες

και καλύπτει ένα μεγάλο εύρος γνώσεων.
Ποιος ο λόγος όμως να υπάρχουν τόσα είδη μάρκετινγκ και πώς μπορεί
κάποιος να αξιοποιήσει κατάλληλα τις γνώσεις του;
Η απάντηση είναι η εξειδίκευση.
Η σημασία της εξειδίκευσης δεν είναι σύγχρονη τάση. Ο Όμηρος ήταν

αυτός που προέβαλε τη σημασία της αποτελεσματικής εξειδίκευσης στα
έργα του «Ιλιάδα» : «Δεν είναι δυνατόν να τα ξέρει κανείς όλα», και στην
«Οδύσσεια» : «Οι θεοί δεν χορηγούν στους ανθρώπους όλες τις χάρες μαζί.
Ούτε στο σώμα, ούτε στο μυαλό, ούτε στη ρητορική». Ακολούθησαν
καταγραφές και τόνισαν τη σημασία της μετέπειτα σε έργα τους, ο
Δημόκριτος, ο Ηρόδοτος, ο Ξενοφώντας και ο Πλάτωνας.
Στη σύγχρονη εποχή, όπως αναφέρει ο Oraclas σε άρθρο του στο

musicheaven.gr, η εξειδίκευση ορίζεται :
«Σαν εξειδίκευση ορίζεται η ειδική γνώση και η ικανότητα να αποφέρεις

εξαιρετικά αποτελέσματα σε ένα συγκεκριμένο και στενά προσδιορισμένο
πεδίο. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία αναλύεται σε βήματα και κάθε βήμα
ολοκληρώνεται από ΕΝΑ άτομο, το οποίο έχει ειδικευτεί να κάνει αυτή τη
δραστηριότητα.»
Εν κατακλείδι το Marketing είναι μια ζωντανή έννοια η οποία όχι μόνο

συμβάλει στην οικονομική ευημερία αλλά και προάγει την αυξημένη
αντίληψη και δημιουργικότητα της σκέψης καθώς και τη δυνατότητα
ανάπτυξης καινοτόμων ιδεών. Είναι ένας τομέας ο οποίος εξελίσσεται με
ραγδαίες ταχύτητες, για τον λόγο αυτό απαιτείται συνεχής έρευνα και
ανθρώπους με ειδικό ενδιαφέρον. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι ρίζες
του έγκειται στην Αρχαία Ελληνική σκέψη...
52
Οκτώβριος 2013 – Μάιος 2014 4ο Γενικό Λύκειο Αλίμου Ερευνητική

Εργασία Α΄ Λυκείου Διαφήμιση. Παραδοσιακή ή σύγχρονη είναι πάντα
(;) αποτελεσματική Διαφήμιση: ΟρισμόςΙστορία – Μορφές.
ΣΤ1 3ΟΥ Δ.Σ. ΡΕΘΥΜΝΟΥ 2014-2015 mkryo
From Wikipedia. history of advertising
The history of advertising can be traced to ancient civilizations. It became

a major force in capitalist economies in the mid-19th century, based
primarily on newspapers and magazines. In the 20th century, It grew
rapidly with new technologies, such as direct mail, radio, television, the
Internet and smart phones. For current conditions see Advertising.
Pre-modern history
Bronze plate for printing an advertisement for the Liu family needle shop
at Jinan, Song dynasty China. It is considered the world's earliest identified
printed advertising medium.
Egyptians used papyrus to make sales messages and wall posters.
Commercial messages and political campaign displays have been found in
the ruins of Pompeii and its lit Arabia. Lost and found advertising on
papyrus was common in Ancient Greece and Ancient Rome. Wall or rock
painting for commercial advertising is another manifestation of an ancient
advertising form, which is present to this day in many parts of Asia,
Africa, and South America. The tradition of wall painting can be traced
back to Indian rock art paintings that date back to 4000 BC.[1]
In ancient China, the earliest advertising known was oral, as recorded in
the Classic of Poetry (11th to 7th centuries BC) of bamboo flutes played to
sell candy. Advertisement usually takes in the form of calligraphic
signboards and inked papers. A copper printing plate dated back to the
Song dynasty used to print posters in the form of a square sheet of paper
with a rabbit logo with "Jinan Liu's Fine Needle Shop" and "We buy high
quality steel rods and make fine quality needles, to be ready for use at home
in no time" written above and below[2] is considered the world's earliest
identified printed advertising medium.[3]
53
In Europe, as the towns and cities of the Middle Ages began to grow, and
the general populace was unable to read, instead of signs that read
"cobbler", "miller", "tailor", or "blacksmith" would use an image
associated with their trade such as a boot, a suit, a hat, a clock, a diamond,
a horse shoe, a candle or even a bag of flour. Fruits and vegetables were
sold in the city square from the backs of carts and wagons and their
proprietors used street callers (town criers) to announce their whereabouts
for the convenience of the customers. The first compilation of such
advertisements was gathered in "Les Crieries de Paris", a thirteenth-
century poem by Guillaume de la Villeneuve.[4]
19th century
In the 18th century advertisements started to appear in weekly newspapers
in England. These early print advertisements were used mainly to promote
books and newspapers, which became increasingly affordable with
advances in the printing press; and medicines, which were increasingly
sought after as modern people rejected traditional cures. However, false
advertising and "Quackery" became common. British newspapers in the
1850s and 1860s appealed to the increasingly affluent middle-class that
sought out a variety of new products. The advertisements announced new
health remedies as well as fresh foods and beverages. The latest London
fashions were featured in the regional press. The availability of repeated
advertising permitted manufacturers to develop nationally known brand
names that had a much stronger appeal than generic products.[5]
A leadership position in British advertising was held by Cope Bros & Co
tobacco company, founded in Liverpool in 1848 by Thomas and George
CopSmoking, of course, had been common for centuries, but the
innovations consisted in brand names, heavy advertising, and market
segmentation according to class. An innovative appeal was to health
consciousness; the ads directed at the middle-class men promised that
"smoke not only checks disease but preserves the lungs." A rugged heavy
taste was pitched to working men, soldiers and sailors, while "delicately
fragrant" was part of the appeal to the upper-class. The packaging was
attractive, posters were omnipresent to show that smoking was a normal
part of English life; lobbying was used to undercut the anti-tobacco
lobby.[6]
In June 1836, the French newspaper La Presse was the first to include paid
advertising in its pages, allowing it to lower its price, extend its readership
and increase its profitability and the formula was soon copied by all titles.
54
Advertising agencies
Great Britain
Main article: History of advertising in Britain
In London Thomas J. Barratt was hailed as "the father of modern
advertising".[7][8][9] Working for the Pears Soap company, Barratt created
an effective advertising campaign for the company products, which
involved the use of targeted slogans, images and phrases. One of his
slogans, "Good morning. Have you used Pears' soap?" was famous in its
day and into the 20th century.[10][11]
An advertising tactic that he used was to associate the Pears brand with
high culture and quality. Most famously, he used the painting Bubbles by
John Everett Millais as an advertisement by adding a bar of Pears soap
into the foreground. Barratt continued this theme with a series of adverts
of well groomed middle-class children, associating Pears with domestic
comfort and aspirations of high society.
Barratt introduced many of the crucial ideas that lie behind successful
advertising and these were widely circulated in his day. He constantly
stressed the importance of a strong and exclusive brand image for Pears
and of emphasizing the product's availability through saturation
campaigns. He also understood the importance of constantly reevaluating
the market for changing tastes and mores, stating in 1907 that "tastes
change, fashions change, and the advertiser has to change with them. An
idea that was effective a generation ago would fall flat, stale, and
unprofitable if presented to the public today. Not that the idea of today is
always better than the older idea, but it is different – it hits the present
taste."[8]
United States
In the United States around 1840, Volney B. Palmer set up the first
advertising agency in Philadelphia. In 1842 Palmer bought large amounts
of space in various newspapers at a discounted rate then resold the space
at higher rates to advertisers. The actual ad – the copy, layout, and artwork
– was still prepared by the company wishing to advertise; in effect, Palmer
was a space broker. The situation changed in the late 19th century when
the advertising agency of N.W. Ayer & Son was founded in New York. It
planned, created, and executed complete advertising campaigns for its
customers. It created a number of memorable slogans for firms such as De
Beers, AT&T and the U.S. Army.[12]
55
By 1900 the advertising agency had become the focal point of creative
planning, and advertising was firmly established as a profession. [13] At
first, agencies were brokers for advertisement space in newspapers. N. W.
Ayer & Son was the first full-service agency to assume responsibility for
advertising content. N.W. Ayer opened in 1869, and was located in
Philadelphia.[13]
The amount of space available in newspapers grew rapidly. The Boston
Transcript published in 19,000 "agate lines" Of advertising in 1860,
87,000 in 1900, and 237,000 in 1918.[14]
In 1893, 104 companies spent over $50,000 each on national advertising;
most sold patent medicines, which faded away after the federal food and
drug legislation of the early 20th century. Seven innovators had emerged
in the big time: Quaker Oats, Armour meat, Cudahy meat, American
Tobacco Company, P. Lorillard tobacco, Remington Typewriters, and
Procter & Gamble soap. By 1914, two thirds of the top advertisers came
from just five industries: 14 food producers, 13 in automobiles and tires,
nine in soap and cosmetics, and four in tobacco.[15]
Agencies were forever breaking up and reforming, especially when one
executive would split taking with him a major client and his team of
copywriters.[16]
France
In the late 19th century in France, Charles-Louis Havas extended the
services of his news agency, Havas to include advertisement brokerage,
making it the first French group to organize.
Since 1900: Global
Advertising the developing world was dominated by agencies in the
imperial powers, especially from London and Paris.[17] J. Walter Thompson
became the first American agency to expand internationally with the
opening of J. Walter Thompson London in 1899. It expanded across the
globe, becoming one of the first American agencies in Egypt, South Africa
and Asia. Much of the pressure to expand came from General Motors,
which wanted to export its automobiles worldwide.[18] Ford turned to N.W.
Ayer, which began its expansion in Europe and Latin America in the 1930s.
The typical policy was to put an American manager in charge, and hire a
staff drawn from locals who had a better understanding of the language and
the culturIn 1941-42, however, Ayer closed its foreign offices and decided
to concentrate on the American market.[19]
56
In 2011, spending on advertising reached $143 billion in the United States

and $467 billion worldwide[20]
Today, internationally, the largest ("big four") advertising conglomerates
are Interpublic, Omnicom, Publicis, and WPP.[21]
Since 1900: United States and Canada
An American magazine ad for the 1913 issue of the Encyclopædia

Britannica. Although this encyclopedia was edited and printed in the
United States, it featured the British name and spelling to gain prestige
Advertising increased dramatically in the United States after 1870 as
industrialization expanded the supply of manufactured products to a very
large market. In order to profit from this higher rate of production, industry
needed to recruit workers as consumers of factory products. It did so
through the invention of mass marketing designed to influence the
population's economic behavior on a larger scale.[22] Total advertising Vol.
in the United States grew from about $200 million in 1880 to nearly $3
billion in 1920.[23]
In the 1910s and 1920s, many ad men believed that human instincts could
be targeted and harnessed – "sublimated" into the desire to purchase
commodities.[24] Edward Bernays, a nephew of Sigmund Freud, promoted
the approach making him a pioneer of modern cigarette advertising.
Glantz argues, "it was really the tobacco industry, from the beginning, that
was at the forefront of the development of modern, innovative, advertising
techniques."[25]
In the 1920s, under Secretary of Commerce Herbert Hoover, the American
government promoted advertising. Hoover himself delivered an address
to the Associated Advertising Clubs of the World in 1925 called
'Advertising Is a Vital Force in Our National Life."[26] In October 1929,
the head of the U.S. Bureau of Foreign and Domestic Commerce, Julius
Klein, stated "Advertising is the key to world prosperity."[27] This was part
of the "unparalleled" collaboration between business and government in
the 1920s, according to a 1933 European economic journal.[28]
Advertising was a vehicle for cultural assimilation, encouraging
immigrants to exchange their traditional habits and tastes in favor of a
modern American lifestyle.[29] An important tool for influencing immigrant
workers was the American Association of Foreign Language Newspapers
57
(AAFLN). The AAFLN was primarily an advertising agency but also

gained heavily centralized control over much of the immigrant press.[30]
Canadian media market
In 1900, most Canadian newspapers were local affairs, designed primarily
to inform local partisans about the provincial and national political scenThe
publishers depended on loyal partisan subscribers, as well as contracts for
public printing controlled by the political parties. With the rise of national
advertising agencies after 1900, a major transformation was underway.
The advertisers wanted the to reach the maximum possible circulation,
regardless of partisanship. The result was a series of consolidations
yielding much larger, largely nonpartisan newspapers, which depended
more heavily on advertising revenue than on subscriptions from loyal
party members. By 1900, three-fourths of the revenue of Toronto
newspapers came from advertising. About two thirds of the newspapers'
editorial pages loyally supported either the Conservative or the Liberal
party, while the remainder were more independent. Across the board, the
news pages increasingly featured more objectivity and bipartisanship, and
the publishers were mostly focused on advertising revenues that were
proportionate to overall circulation. A newspaper that appealed only to one
party cut its potential audience in half. Simultaneously, the rapid growth of
industry in Ontario and Quebec, coupled with the rapid settlement of the
prairies, produced a large more affluent newspaper-reading population.
The result was a golden age for Canadian newspapers peaking about 1911.
Many papers failed during the war era. Advertising agencies in 1915
gained a major advantage with the arrival of the Audit Bureau of
Circulations, which for the first-time provided reliable data on circulation,
as opposed to the partisan boasting and exaggeration that had been the
norm. the agencies now had a stronger hand in bargaining for lower
advertising rates. The 1920s became a time of consolidation, budget-
cutting and dropping of traditional party affiliation. By 1930 only 24% of
Canada's dailies were partisan, 17% were "independent" partisan, and the
majority, 50%, had become fully independent.[31]
Main article: Sex in advertising
At the turn of the 20th century, there were few career choices for women
in business; however, advertising was one of the few. Since women were
responsible for most of the purchasing done in their household, advertisers
and agencies recognized the value of women's insight during the creative
58
process. Helen Lansdowne Resor at J. Walter Thompson Agency, was one

of the pioneers.
In 1911, the Woodbury Soap Company became the first to use images of
sexual contact to sell a product. Their ad slogan, created by Helen
Lansdowne, claimed that women who used the soap would have "Skin You
Love To Touch". Her copy promised the soap would increase the beauty
of one's skin; it offered a color print and a week's supply of the soap for 10
cents. The slogan became so popular that Woodbury used it until the 1940s.
Albert Lasker said the ad's use of sex appeal made it one of three great
landmarks in advertising history. It was ranked 31st on Advertising Age's
list of the top 100 campaigns of the 20th century.[32]
Nudity
In 1936, Woodbury was one of the first companies to use nudity in its
advertisements. The ad, known as "The Sun Bath", was photographed by
Edward Steichen and showed a nude woman lying on stairs on her side
with her back to the camera. The text advertised that Woodbury Soap was
now enriched with "filter sunshine".[33] Many celebrities appeared in
advertisements for Woodbury Soap.[34]
In international perspective, a 2008 comparison of nudity in advertising
in Brazil, Canada, China, Germany, South Korea, Thailand, and the United
States reveals that China and the United States have the most demure ads,
while Germany and Thailand exposed more of the female body. There is
little variation in male undress.[35]
Psychology
In the early 20th century, psychologists Walter D. Scott and John B.
Watson contributed applied psychological theory to the field of
advertising. Scott said, "Man has been called the reasoning animal but he
could with greater truthfulness be called the creature of suggestion. He is
reasonable, but he is to a greater extent suggestible".[36] He demonstrated
this through his advertising technique of a direct command to the
consumer. The former chair at Johns Hopkins University, John B. Watson
was a highly recognized psychologist in the 1920s. After leaving the field
of academia he turned his attention towards advertising where he
implemented the concepts of behaviorism into advertising. This focused
on appealing to the basic emotions of the consumer: love, hate, and fear.
This type of advertising proved to be extremely effective as it suited the
59
changing social context which led to heavy influence of future advertising

strategy and cemented the place of psychology in advertising.[37][38]
Albert Lasker: Salesmanship in print
Main article: Albert Lasker
Chicago, along with New York, was the center of the nation's advertising
industry. Albert Lasker, known as the "father of modern advertising,"
made Chicago his base 1898–1942. As head of the Lord and Thomas
agency, Lasker devised a copywriting technique that appealed directly to
the psychology of the consumer. Women seldom smoked cigarettes; he
told them if they smoked Lucky Strikes they could stay slender. Lasker's
use of radio, particularly with his campaigns for Palmolive soap, Pepsodent
toothpaste, Kotex products, and Lucky Strike cigarettes, not only
revolutionized the advertising industry but also significantly changed
popular culture.[39]
Lasker had an inquiring mind about what advertising was and how it
worked. Lasker believed that advertising consisted of news and
information was news, He changed his mind when a colleague Johnny
Kennedy told him, "News is a technique of presentation, but advertising
is a very simple thing. I can give it to you in three words, it is 'salesmanship
in print'".[40] Lasker and Kennedy used this concept with the 1900 Washer
Co. (later Whirlpool). Their campaign was so successful that, within four
months of running the first ad, they attracted additional clients and their
"advertising spend" went from $15,000 a year to $30,000 a month. Within
six months, their firm was one of the three or four largest advertisers in the
nation.
In 1908 Lasker recruited Claude C. Hopkins to the firm, specifically to
work on the Van Camp Packaging Company (Van Camp's) account. The
relationship lasted for 17 years. Lasker helped create America's infatuation
with orange juicLord & Thomas acquired the Sunkist Growers,
Incorporated account in 1908, when the citrus industry was in a slump.
Lasker created campaigns that not only encouraged consumers to eat
oranges, but also to drink orange juice.[41]
Among Lasker's pioneering contributions was the introduction into public
schools of classes that explained to young girls about puberty and
menstruation (done to promote Kotex tampons). He is also credited as the
creator of the soap opera genre, and using radio and television as media
driven by advertising.[42][43] Lasker took time off from business to help the
60
presidential campaign of Republican Warren Harding in 1920, using high-

powered advertising techniques that helped produce a massive
landslide.[44]
On the radio from the 1920s
Main article: History of broadcasting
In the early 1920s, the first radio stations were established by radio
equipment manufacturers and retailers who offered programs in order to
sell more radios to consumers. Madison Avenue early on recognized the
importance of radio as a new advertising medium. Advertising provided
the major funding for most stations. United States, never had a licensing
fee for set users.[45] Great Britain Use the mandatory fee on set owners to
fund the British Broadcasting Corporation, Which to this day operates
without commercials or advertising. However, the government permitted
commercial television in 1954 and commercial radio in 1972.
Public service advertising, non-commercial advertising, public interest
advertising, cause marketing, and social marketing are different terms for
(or aspects of) the use of sophisticated advertising and marketing
communications techniques (generally associated with commercial
enterprise) on behalf of non-commercial, public interest issues and
initiatives.
In the United States, the granting of television and radio licenses by the
FCC is contingent upon the station broadcasting a certain amount of public
service advertising. To meet these requirements, many broadcast stations
in America air the bulk of their required public service announcements
during the late night or early morning when the smallest percentage of
viewers are watching, leaving more day and prime time commercial slots
available for high-paying advertisers.[citation needed]
Public service advertising in the United States reached its height during
the world wars.[46][47] During WWII President Roosevelt commissioned the
creation of The War Advertising Council (now known as the Ad Council)
which is the United States' largest developer of PSA campaigns on behalf
of government agencies and non-profit organizations, including the
longest-running public service campaign, Smokey Bear.[48][49]
1930s and World War II
Advertising came under heavy pressure in the 1930s. The Great
Depression forced businesses to drastically cut back on their advertising
61
spending. Layoffs and reductions were common at all agencies. The New
Deal furthermore aggressively promoted consumerism, and minimized the
value or need of advertising. historian Jackson Lears argues that "By the
late 1930s, though, corporate advertisers had begun a successful
counterattack against their critics." They rehabilitated the concept of
consumer sovereignty by inventing scientific public opinion polls, and
making it the centerpiece of their own market research, as well has the key
to understanding politics. George Gallup, the vice president of Young and
Rubicon, and numerous other advertising experts, led the way. Moving
into the 1940s, the industry played a leading role in the ideological
mobilization of the American people for fighting the Nazis and Japanese
in World War II. As part of that effort, they redefined the "American Way
of Life" in terms of a commitment to free enterpris"Advertisers," Lears
concludes, "played a crucial hegemonic role in creating the consumer
culture that dominated post-World War II American society."[50][51]
Postwar era
In the prosperous postwar era millions of Americans moved into new
housing, especially in The rapidly growing suburbs, and spending heavily
on housing, appliances, furniture, clothing and automobiles. The coming
of television in the 1950s dramatically enlarged the arena for advertising.
With most families having automobiles, and more leisure time, travel
holidays became much more common, and the motel and tourism
industries eagerly supported large-scale advertising.[52]
In the public service arena, the Ad Council aggressively promoted
Americanism as a Cold War strategy, with campaigns such as the Freedom
Train, the Crusade for Freedom, Religion in American Life, Adams for
Piece, and Peoples Capitalism. The new Brand Names Foundation
sponsored conferences, local campaigns, and educational programs to
promote brand loyalty, as well as free enterprise.[53]
In The Hidden Persuaders (1957) popular writer Vance Packard exposes
the use of consumer motivational research and other psychological
techniques, including depth psychology and subliminal tactics. They had
been used to manipulate expectations and induce desire for products since
the 1920s, but the popular audience was caught by surprisHe identified
eight "compelling needs" that advertisers promise products will fulfill.
According to Packard these needs are so strong that people are compelled
to buy products to satisfy them. The book questions the morality of using
these techniques.[54]
62
Racial themes
Before the Civil Rights Movement of the 1950s and 1960s, black people
were largely missing from mainstream white advertising. Those who did
appear typically followed the long-standing "hierarchy of skin color"
whereby those with lighter skin tones were seen as being more socially and
culturally acceptable than dark-skinned black people.[55][56] By the late
1960s, more than a few token blacks were hired at advertising agencies,
and the sensitivity to the problem increased. The leading black magazines
Essence and Jet routinely deplored racism in mainstream media, especially
in the negative depictions of black men and women. However Essence and
Jet in the 21st century themselves ran about a dozen ads a year, especially
for skin lighteners, that were pervaded with "racism and White
supremacy."[57]
Tobacco
By the 1950s, fears of cancer from tobacco smoking cause consternation
in the tobacco industry, which turned to advertisers for help in avoiding
falling consumer demand and increased regulation. British and American
agencies separately arrived at similar solutions. The Tobacco Industry
Research Committee in the United States and the Tobacco Manufacturers'
Standing Committee in Britain each assuaged public anxieties and
encouraged the misperception that the cigarette makers were resolving the
issues through filters and low tar formulations. The public relations
approach was successful in the short run, but the accumulation of medical
evidence led to a fall in smoking, heavier taxation, and increased
regulation. The agencies responded with sophisticated advertising
strategies designed to encourage adolescent smokers as well as to recruit
new smokers in less-developed foreign markets.[58]
Cable television from the 1980s
The late 1980s and early 1990s saw the introduction of cable television and
particularly MTV. Pioneering the concept of the music video, MTV
ushered in a new type of advertising: the consumer tunes in for the
advertising message, rather than it being a by-product or afterthought. As
cable and satellite television became increasingly prevalent, specialty
channels emerged, including channels entirely devoted to advertising,
such as QVC, Home Shopping Network, and ShopTV Canada.
On the Internet from the 1990s
Main article: Online advertising
63
With the advent of the ad server, marketing through the Internet opened
new frontiers for advertisers and contributed to the "dot-com" boom of the
1990s. Entire corporations operated solely on advertising revenue,
offering everything from coupons to free Internet access. At the turn of the
21st century, a number of websites, including the search engine Google,
started a change in online advertising by emphasizing contextually
relevant ads based on an individual's browsing interests. This has led to a
plethora of similar efforts and an increasing trend of interactive
advertising.[citation needed]
The share of advertising spending relative to GDP has changed little
across large changes in media. For example, in the US in 1925, the main
advertising media were newspapers, magazines, signs on streetcars, and
outdoor posters. Advertising spending as a share of GDP was about 2.9
percent. By 1998, television and radio had become major advertising
media. Nonetheless, advertising spending as a share of GDP was slightly
lower – about 2.4 percent.[59]
The advertising business model has also been adapted since the 1990s. In
media for equity, advertising is not sold, but provided to start-up
companies in return for equity. If the company grows and is sold, the media
companies receive cash for their shares.
Chinese advertising is moving heavily to the smartphone, leaving
television behind. Companies in China are increasingly more focused on
mobile advertisements than on television advertisements. Central roles
are played by Chinese-based social networking sites Weixin (also known
as WeChat), and Sina Weibo, and the efforts of Western companies,
including Coca-Cola, Burberry, and North Face, to market to Chinese
consumers through their smartphones.[60]
Restrictions on advertising
since the 1950s, the industry itself, or the government, has imposed some
restrictions on advertising certain types of products, especially liquor and
cigarettes. Tobacco bans exist in many major countries across the world
and cover 2.3 billion people.[61] In the 1990s Quebec banned some
advertising directed at children. The restrictions have hindered
competition in the breakfast cereal market when compared with the rest of
Canada.[62]
Since 1900: Europe
64
J. Walter Thompson became the first American agency to expand

internationally with the opening of J. Walter Thompson London in 1899.[63]
France
Marcel Bleustein-Blanchet (1906-1996) was the most prominent leader of
French advertising in the 20th century. He founded Publicis. After 1945
his little-known Paris-based advertising agency grew rapidly, becoming
the world's fourth largest agency. It was a leader in promoting France's
post-war economic boom, especially the expansion of the advertising
industry. It was successful because of its close ties with top officials of the
French government, its clever use of symbols to promote itself, and its
ability to attract clients from widely diverse growing industries.[64][65]
The question of whether advertising reflects society or shapes society, can
be seen in European models that diverged from the American stylIn France,
Michelin dominated the tire industry and was one of the leading
advertisers; to this day its famous guidebooks are very widely used by
upscale travelers. From 1894 to the present its symbol was Bibendum (the
"Michelin Man" made of tires). He was a lord of industry, a master of all
he surveyed, and a patriotic expounder of the French spirit. In the 1920s,
Bibendum urged Frenchmen to adopt America's superior factory system,
but to patriotically avoid using the "inferior" products of those factories.
As automobiles diffused to the middle classes, Michelin advertising
likewise shifted downscale, and its restaurant and hotel guides covered a
broader range of price categories.[66][67]
J Walter Thompson expanded successfully in many countries, but France
was not one of them. French businessmen did not like the American tone,
are were fearful of Americanization. The French market was heavily
regulated and protected to repel foreign interests, and the American admen
in Paris were not good at hiding their condescension and insensitivity.[68]
Britain
As millions of American soldiers passed through Britain during the Second
World War, there were fearsof an "Americanization" of British commerce
and culturThe Marshall Plan explicitly required and upgrading of the
marketing and organizational skills of British industry. There were fears
among the leaders of the London advertising world of what the brash, rich
Americans would do to them. Radio and television was off limits to
advertising, because BBC relied on fees paid by owners of radio receivers.
The question was whether the heavily funded American methods would
65
prove irresistiblJWT London was an American owned advertising agency

controlled by J. Walter Thompson in New York City. JWT London
avoided being the bold apostle of the American stylInstead it is relied on
soft persuasion, shedding its Americanness to adapt to the British
understated style.[69]
After 1945 the little-known Paris-based advertising agency, Publicis, grew
rapidly, becoming the world's fourth largest agency. It was a leader in
promoting France's post-war economic boom, especially the expansion of
the advertising industry. It was successful because of its close ties with
top officials of the French government, its clever use of symbols to promote
itself, and its ability to attract clients from widely diverse growing
industries.[70]
Germany
In the 1920s, most advertising was handled by manufacturing companies
in-housNumerous small advertising agencies handled purchase of space
in the media, but did not design campaigns or the ads themselves. An
important role was played by travelling salesmen in promoting products to
wholesalers and retailers and providing feedback from the market to the
producer.[71]
During the Nazi era (1933–45), the advertising industry expelled its Jews,
and came under the supervision of the "Ad Council for the German
Economy," a department of the propaganda ministry of Joseph Goebbels.
The relationship was friendly, For the industry learned a great deal from
the Nazi propaganda techniques. The industry promoted Hitler's favorite
products, such as the promised Volkswagen automobile for the people, and
the construction of autobahns. It emphasized the availability of trusted
brands despite growing shortages after the war began in 1939. It helped
support the regime, articulating a vision of consumption that was well
aligned with the Nazi spirit. The major brands were off the market by 1944,
because of severe shortages. When they returned after the war, they were
welcomed as an index of normality and were not associated with
Nazism.[72]
By the 1950s, German advertising agencies were starting to mimic
American methods.[73] Coca-Cola was advising "Mach mal Pause" ("Take
a Rest!), and conservative Chancellor Konrad Adenauer was running for
reelection with the slogan "Keine Experimente!" ("No Experiments!").[74]
The German agencies have always remained small and limited in scope,[75]
66
even after the unification of East Germany and West Germany in 1991.[76]
After unification, Germany became the third largest ad market in the world,
with $18 billion in total ad spending in 1994.[77]
Italy
The American influence became strong in Italy after 1945. The high risk
of communist success led the American government to invest heavily in
propaganda activities.[78] Several American firms opened offices, including
Young & Rubicon and Ogilvy & Mather. Italian graphic designers, most
prominently Armando Testa, were inspired by modernist aesthetics and
thinking brought in by the American advertising agencies and techniques
in Italy.[79] The advertising industry helped transform Italy into a
consumer-oriented society.[80]
A dramatic example of how advertising nudged the Italian middle-class
into modern consumer society appears in the heavily advertised automatic
washing machinIt appeared on the Italian market in 1958 and by 1965, 23%
of families had purchased one, reaching 42% by 1970. Advertisers hailed
the mechanization of domestic tedium as the advent of a new women's
"liberation." Commentary appeared everywhere, from advertisements to
the specialized press, to women's reviews. Architects and designers made
room for the new marvel, as the promotional language celebrating the
device became a chorus of praise for domestic appliances as the secret of
"progress" and "freedom" and "liberation." On the other hand, husbands
still insisted on driving the family automobile; it was off-limits to the
liberated female.[81]
Armando Testa Set up a full-service advertising agency in 1956,
specializing in the new medium of television advertising. He was inspired
by Eastern European animation techniques, and often use simple graphics
like the blue hippo. His son Marco Testa, trained at Benton & Bowles in in
New York, and maintained the fast-paced, witty style.[82] Emmanuelle
Pirella, who trained at the Italian offices of Young & Rubicon and Ogilvy
& Mather, emerged as a leading copywriter.
Benetton gained worldwide attention for its saucy advertising, inspired by
its art director Oliviero Toscani. He started with multicultural themes, tied
together under the campaign "United Colors of Benetton" then became
increasingly provocative with interracial groupings, and unusual sexual
images, such as a nun kissing a priest.[83]
Since 1900: Asia and Africa
67
Japan
Dentsu is the dominant firm in Japan. thanks to its origins as a media
representativIt produced Japan's first newspaper advertisements as well
as the first television commercials. It was established in 1901 as Japan
Advertising Ltd. and Telegraphic Service Co. by Hoshiro Mitsunaga. In
1936, it sold off its news division to Doumei News Agency, to focus on
advertising. In 1946, it purchased 16 small companies and set up
operational bases in Tokyo, Osaka, Nagoya, and Kyūshū. Dentsu company
now offers a range of services, from traditional and creative marketing to
specialty disciplines such as sports marketing, investing in feature film
production and acquiring broadcasting rights, PR, digital contents, and a
growing range of communications services.[84]
China
In the first 20 years of communist control of China (1947 to 1966) Mao
Zedong tried to reverse the long-standing advertising practices of Chinese
newspapers, considering it a capitalist infringement on the goals of
socialism. Consumerism, which had been highly developed in Shanghai,
was anathema, to Mao's peasant-based communist perspectivThe regime
emphasized maximum production rather than optimal consumption. The
approach worsened the massive famines that happened when national
resources were devoted to a highly inefficient factory production at the cost
of basic food output. On the other hand, propaganda was highly developed
art in the Communist Party, and so a sort of compromise was reached.
Socialist-oriented advertising emphasized the collective good, rather than
the benefits of products for the individual consumer.[85] Since 1980, the
strength of the private economy, and advertising, has grown dramatically.
By the 1980s much emphasis was placed on the role of advertising in
promoting the Four Modernizations emphasized by Deng Xiaoping. Lip
service is still paid to old Maoist ideals by recycling images of historic
places and episodes, but it does not inhibit the growth of consumerism.[86]
Since Chinese into the World Trade Organization (WTO) in 2002, its
advertising industry has fundamentally changed. It has become the world's
fastest-growing advertising market and the country with the largest pool
of netizens. Major changes have come in terms of shifting cultural values,
the growing role of brand names, the attractiveness of English-language
titles to the younger generation, the redefinition of acceptable/offensive
advertising, the very rapid growth of new media (especially the Internet
and smart phones), the emergence of on-line shopping in a country with an
68
underdeveloped system of department stores in shopping centers, and

much more advanced techniques of managing advertising agencies.[87]
India
Many elements of Indian culture and industry have British roots, so that
British advertising models usually work well. In 1991, the government
dramatically liberalized Indian economy, opening it to international
business. The emergence of a moderately affluent middle-class numbering
in the hundreds of millions attracts multinational corporations and
international advertisers.[88][89] Advertising in India operates at two levels.
Ads for high-value products appear in English-language papers such as The
Hindu and The Madras Mail, which targeted Europeans and high-status
Indians. By contrast, ads for low-value products are typically placed in
vernacular papers and are aimed at a lower middle class with highly
restricted spending power. The working class and peasant populations,
with very low disposable incomes, are seldom targeted by the advertising
agencies. Local merchants might use signs and posters to reach them.[90]
Cricket is one sport where the Indians have had an international success,
so that cricket stars are prominent endorsers in national advertising.[91]
Subtle cultural norms can be easily transgressed. In 2002, widespread
protests forced Hindustan Lever Ltd. (the Indian subsidiary of London-
based Unilever) to cancel a television ad campaign for its fairness cream
because of its portrayal of women. The campaign was built around the
theme of a father lamenting "If only I had a son" while showing his
problem: a dark-skinned, unattractive daughter. Fast-forward. She uses the
Fair & Lovely cream and has become a gorgeous light-skinned beauty.
Clad in a stylish miniskirt, she is a successful airline flight attendant and
takes her proud father to dine at a five-star hotel. The All India Women's
Democratic Association (AIDWA), a far left political organization, lodged
a complaint with the National Human Rights Commission in New Delhi.
It argued endorsing the traditional preference for sons strengthens gender
discrimination, which is a major problem in India. Furthermore, said
AIDWA, the ad perpetuated a culture of discrimination in a society where
"fair skin" is synonymous with "beautiful." The government's Ministry of
Information and Broadcast sided with AIDWA and directed stations not to
air the ads because they violated the Cable and Television Networks Act
of 1995 which states that no advertisement shall be permitted which
"derides any race, caste, color, creed and nationality" and furthermore
states that, "Women must not be portrayed in a manner that emphasizes
69
passive, submissive qualities and encourages them to play a subordinate

secondary role in the family and society." The minister told Parliament that
if broadcasters do not regulate ad content the government will be forced to
do so. The Mumbai-based Advertising Standards Council of India (ASCI),
a body of advertisers and media agencies, insisted that it should do the
regulating not the government. ASCI had already told Hindustan Lever that
its ad campaign was offensive and it was ended.[92]
Developing world
During the decolonization era from the late 1940s to the 1970s, British and
French firms operating in Africa and Asia at first largely ignored local,
nationalistic aspirations. However they learned to adjust to exploit the new
spirit of independence that was shaping consumer attitudes. The new
emergence of a middle class was the target audiencTheir advertising
abandoned the traditional paternalistic attitude toward the natives. Instead
there was a portrayal of locals as up-and-coming middle class men in
control of developing their nations. These more positive images assisted
business operations during spells of military dictatorship, economic
nationalism, and expropriation of foreign assets.[93] Tobacco advertising
was especially important. For example, in Egyptian popular culture the
cigar was associated with elites, the water pipe with a lower-class and
traditional lifestyle, and the cigarette with the new middle class which was
striving to make the transition to modernity. It was the third group that the
cigarette industry targeted.[94]
Brazil is the largest country in Latin America, and number five in the world
in terms of population. Its economy grew rapidly in the 21st century, until
it began to stall in 2010. At that time it is was the world's sixth-biggest
advertising market, at $US 14.2 billion. Brazil in 2010 ranks #1 in
deodorants, #2 in children's products, #3 in cosmetics, and #4 in
automobile sales[95]
Mexico
The start in 1994 of the North American Free Trade Agreement had a
dramatic impact on the adveritising industry in Mexico, with its 130 full
service agencies and 270 smaller operations under the auspisces of the
Mexican Association of Advertising Agencies. The flood of American
brand-name products greatly expanded the scope of the advertising
indfustry, and the Mexican agencies faced new competition from branch
offices of international firms.[96]
70
A key to the new market was that upscale consumers in Mexico typically
display "malinchismo", which is a preference for imported American
brands rather than local Mexican brands. As result, American products are
sold mostly to the middle class market, and their advertising agencies
generally avoid working class and rural areas. They concentrate their
efforts instead on Mexico City, Monterrey, and Guadalajara, which
purchase 70 percent of the American imports.[97] Advertising battles in
Mexico, include not only issues of quality, but issues of national
authenticity. For example, in Mexico in the 1990s, two American exporters
Procter & Gamble and Frito-Lay fought an advertising battle concerning
whose potato chips are tastier, more natural, and more Mexican. Procter &
Gamble challenged Frito-Lay's Sabritas which controls 80 percent of the
$1 billion chip market.[98]
Notes
Bhatia (2000). Advertising in Rural India: Language, Marketing
Communication, and Consumerism, 62+68
"Commercial Advertising in China". Retrieved August 31, 2014.
Hong Liu, Chinese Business: Landscapes and Strategies (2013), p.15.
"Les Crieries de Paris". Retrieved July 9, 2015.
Beverley Ann Tudor, "Retail Trade Advertising in the 'Leicester
Journal' and the 'Leicester Chronicle' 1855-71." European Journal of
Marketing 20#9 (1986) pp: 41-56.
A. Seaton,"Cope's and the Promotion of Tobacco in Victorian England."
European Journal of Marketing (1986) 20#9 pp: 5-26.
He was first described as such in T F G Coates, 'Mr Thomas J Barratt,
"The father of modern advertising"', Modern Business, September 1908,
pp. 107–15.
Matt Haig, Brand failures: the truth about the 100 biggest branding
mistakes of all time, Kogan Page Publishers, 2005, pp. 219, 266.
Nicholas Mirzoeff, The visual culture reader, Routledge, 2002, p. 510.
"Obituary, Thomas J. Barratt Dead: Chairman of the Firm of A. & F.
Pears an Advertising Genius". New York Times. New York Times. 1914-
04-27. p. 11. Retrieved 2014-04-06.
71
Eric Partridge, Paul Beale, A Dictionary of Catch Phrases: British and

American, from the Sixteenth Century to the Present Day, Routledge, 1986,
p.164.
Ralph Hower, The history of an Advertising Agency: N. W. Ayer & Son
1869-1949 (1949) p 185.
Eskilson, Stephen J. ( 2007). Graphic Design: A New History. Yale
University Press. p. 58.
Daniel Starch, Advertising Principles (1927) p 485
Daniel Pope, The making of modern advertising (1983) pp 42-46.
Hower, The history of an Advertising Agency (1949) pp 58-59.
Ciochetto, Globalisation and Advertising in Emerging Economies:
Brazil, Russia, India and China (2013) p. 95
Dawn Spring, "The Globalization of American Advertising and Brand
Management: A Brief history of the J. Walter Thompson Company,
Proctor and Gamble, and US Foreign Policy." Global Studies Journal
(2013). 5#4
Hower, 'The history of an advertising agency: N.W. Ayer & Son at
work, 1869-1949." (1949) pp 140-46, 187.
"GroupM forecasts 2012 global ad spending to increase 6.4%". WPP.
2011-12-05. Retrieved 2014-04-06.
Parekh, Rupal (July 12, 2012). "Not the 'Big Four' Holding Firms in
Adland Anymore – Now It's the Big Five | Agency News – Advertising
Age". Adage.com. Retrieved January 18, 2014.
Ewen, Captains of Consciousness (1976), p. 33. "As Ford's massive
assembly li.utilized 'extensive single-purpose machinery' to produce
automobiles inexpensively and at a rate that dwarfed traditional methods,
the costly machinery of advertising that Coolidge had described set out to
produce consumers, likewise inexpensively and at a rate that dwarfed
traditional methods."
Daniel Pope (1983). The making of modern advertising. Basic Books.
p. 27.
Stuart Ewen ( 2008). Captains Of Consciousness: Advertising and the
Social Roots of the Consumer Culture. p. 34.
72
Stanton Glantz in Mad Men Season 3 Extra – Clearing the Air – The
history of Cigarette Advertising, part 1, min 3:38
Leach, William (1993). Land of Desire. New York: Pantheon Books.
p. 375.
p. 367.
p. 373.
Ewen ( 2008). Captains Of Consciousness. pp. 56–65.
Jeanne D. Petit ( 2010). The Men and Women We Want: Gender, Race,
and the Progressive Era Literacy Test Debate. U of Rochester Press.
pp. 66–67.
Russell Johnston, "Partisan Politics, Market Research, and Media
Buying in Canada, 1920," Journalism & Mass Communication Quarterly
( 2006) 83#4
See "Resor, Helen Lansdowne (1886-1964)" in Advertising Age Sept 15,
2003
Sherrow, Victoria (2001). For Appearance' Sake: The Historical
Encyclopedia of Good Looks, Beauty, and Grooming. Greenwood
Publishing Group. p. 5. ISBN 1-573-56204-1.
Rodger Streitmatter, Sex sells!: The media's journey from repression to
obsession ( 2004)
Michelle R. Nelson and Hye-Jin Paek, "Nudity of female and male
models in primetime TV advertising across seven countries,"
International Journal of Advertising ( 2008) 27#5 pp 715-744
Benjamin, L.T., & Baker, D.B. 2004. Industrial-organizational
psychology: The new psychology and the business of advertising. From
Séance to Science: A history of the Profession of Psychology in America.
118-121. California: Wadsworth/Thomson Learning.
T. Jackson Lears, "From salvation to self-realization: Advertising and
the therapeutic roots of the consumer culture, 1880-1930." Advertising &
Society Review 1#1 (2000).
73
Peggy J. Kreshel, "John B. Watson at J. Walter Thompson: The

legitimation of 'science' in advertising." Journal of Advertising 19#2
(1990): 49-59.
Arthur W. Schultz, "Albert Lasker's Advertising Revolution," Chicago
History, Nov 2002, Vol. 31#2 pp. 36–53
Jeffrey L. Cruikshank & Arthur W. Schultz, The Man Who Sold
America, pp. 54–56
John Gunther, Taken at the Flood (1960) p. 72
Heinrich, Thomas; Batchelor, Bob ( 2004). Kotex, Kleenex, Huggies:
Kimberly-Clark and the Consumer Revolution in American Business. Ohio
State University Press. p. 83.
Cruikshank, Jeffrey L.; Schultz, Arthur (2013). The Man Who Sold
America: The Amazing (but True!) Story of Albert D. Lasker and the
Creation of the Advertising Century. Harvard Business Press. p. 184.
John A. Morello, Selling the President, 1920: Albert D. Lasker,
Advertising, and the Election of Warren G. Harding (2001)
Susan Smulyan, Selling radio: The commercialization of American
broadcasting, 1920-1934 (Smithsonian Inst Press, 1994)
George Creel, How we advertised America: The first telling of the
amazing story of the Committee on Public Information that carried the
gospel of Americanism to every corner of the globe (1920).
Thomas A. Hollihan, "Propagandizing in the interest of war: A rhetorical
study of the committee on public information." Southern Journal of
Communication 49#3 (1984): 241-257.
Dannagal Goldthwaite Young, "Sacrifice, consumption, and the
American way of life: Advertising and domestic propaganda during World
War II." The Communication Review 8#1 ( 2005) pp: 27-52.
Robert Griffith, "The Selling of America: The Advertising Council and
American Politics, 1942–1960." Business history Review 57#3 (1983):
388-412 in JSTOR
Jackson Lears (1995). Fables Of Abundance: A Cultural history Of
Advertising In America. Basic Books. p. 235.
Jean M. Converse," Survey Research in the United States: Roots and
Emergence 1960 (1987) pp: 114-24
74
Richard K. Popp, The Holiday Makers: Magazines, Advertising and

Mass Tourism in Postwar America ( 2012).
Dawn Spring, Advertising in the Age of Persuasion: Building Brand
America, 1941-1961 ( 2011).
Gordon Di Renzo (1958) The American Catholic Sociological Review,
Vol. 19, No. 4 (Dec., 1958) (Review)
Julia M. Bristor, Renee Gravois Lee, and Michelle R. Hunt. "Race and
ideology: African-American images in television advertising." Journal of
Public Policy & Marketing (1995): 48-59. in JSTOR
Jannette Lake Dates and William Barlow, eds., Split image: African
Americans in the mass media (Howard University Press, 1993).
Vanessa Hazell and Juanne Clarke, "Race and Gender in the Media: A
Content Analysis of Advertisements in Two Mainstream Black
Magazines" Journal of Black Studies ( 2008) 39#1 pp 5-21. in JSTOR
David T. Courtwright, "'Carry on Smoking': Public Relations and
Advertising Strategies of American and British Tobacco Companies since
1950," Business history ( 2005) 47#3 pp 421-432. online
"Annual U.S. Advertising Expenditure Since 1919". Galbithink.org.
September 14, 2008. Archived from the original on April 1, 2009.
Retrieved April 20, 2009.
Alexandra Stevenson and Shanshan Wang. "A Jump to Mobile Ads in
China." New York Times, 22 Dec 2014.
World Health Organization, WHO report on the global tobacco
epidemic, 2013: enforcing bans on tobacco advertising, promotion and
sponsorship (World Health Organization, 2013) online
C. Robert Clark, "Advertising Restrictions and Competition in the
Children's Breakfast Cereal Industry," Journal of Law & Economics (
2007) 50#4 pp 757-780. in JSTOR
Lynne Ciochetto, Globalisation and Advertising in Emerging
Economies: Brazil, Russia, India and China (Routledge, 2013) p. 95
Philippe Lorin, 5 Giants of Advertising (Assouline Pub., 2001). pp 82-
95
Clark Hultquist, "Publicis and the French advertising world, 1946--
1968" Essays in Economic & Business history ( 2009) 27: 61-76
75
Stephen L. Harp, Marketing Michelin. Advertising and Cultural Identity

in Twentieth-Century France (Johns Hopkins University Press, 2001)
Marc Martin, "Le marché publicitaire Français et les grands médias
1918-1970." Vingtieme sieclRevue d'histoire (1988): 75-90. online
Clark Eric Hultquist, "Americans in Paris: The J. Walter Thompson
Company in France, 1927–1968." Enterprise and Society 4#03 ( 2003):
471-501.
Sean Nixon, "Apostles of Americanization? J. Walter Thompson
Company Ltd, Advertising and Anglo-American Relations 1945-67,"
Contemporary British history ( 2008) 22#4 pp 477-499.
Clark Hultquist, "Publicic and the French advertising world, 1946--
1968" Essays in Economic & Business history ( 2009) 27: 61-76
Pamela Swett, Selling under the Swastika: Advertising and Commercial
Culture in Nazi Germany (2014) ch 1
Swett, Selling under the Swastika (2014) ch 2-6
Harm G. Schröter, "Die Amerikanisierung der Werbung in der
Bundesrepublik Deutschland," ["The Americanization of advertising in
West Germany."] Jahrbuch für Wirtschaftsgeschichte (1997), Issue 1, pp
93-115, dates the Americanization to the 1960s.
Gries, Rainer et al. "Die Ära Adenauer: Zeitgeschichte im Werbeslogan.
'Mach Mal Pause,' 'Keine Experimente!'" Journal Geschichte (1989) Issue
3, pp 9-15.
"German agencies often overlooked on global scene." Marketing News
(Aug 29, 1986) 20 p. 10
Kevin Cote and Dagmar Mussey, "German advertising growing
together: unification of Germany, EC electrify market," Advertising Age
(Feb. 11 1991), 62, pp 25-26
Advertising Age (March 21, 1994) 65 p. I-14
Simona Tobia. Advertising America: The United States Information
Service in Italy (1945–1956) ( 2009)
Simona DeLulio, and Carlo Vinti, "La publicité italienne et le modèle
américain: le débat entre les artistes et techniciens, 1948-1960," [Italian
advertising and the American model: the debate between artists and
technicians, 1948-60] Vingtième Siecle ( 2009) , Issue 101, pp 61-80.
76
Adam Arvidsson, "Pubblicita E Consumi Nell'Italia Del Dopoguerra"

[Advertising and consumerism in postwar Italy] Contemporanea: Rivista
di Storia dell '800 e del '900 (2001) 4#4 pp 649-672.
Enrica Asquer, "La Signora Candy e la sua lavatrice: storia di un'intesa
perfetta nell'Italia degli anni Sessanta." [Mrs. Candy and her washing
machine: a perfect love story in 1960s Italy] Genesis 1 ( 2006) pp: 1000-
1022.
Tungate, Adland: A Global history of Advertising pp 138-43
Tungate, Adland: A Global history of Advertising pp 146-49
Kotaro Sugiyama and Tim Andree . The Dentsu Way: Secrets of Cross
Switch Marketing from the World's Most Innovative Advertising Agency (
2010)
Karl Gerth, "Compromising with Consumerism in Socialist China:
Transnational Flows and Internal Tensions in 'Socialist Advertising'", Past
& Present (2013 Supplement) pp 203-232 online
Xin Zhao and Russell W. Belk, "Politicizing Consumer Culture:
Advertising's Appropriation of Political Ideology in China's Social
Transition," Journal of Consumer Research ( 2008) 35#2 pp 231-244
Kineta Hung, et al. "Advertising Research in the Post-WTO Decade in
China," Journal of Advertising ( 2012) 41#3 pp 121-146
William M. O'Barr, "Advertising in India." Advertising & Society
Review 9#.3 ( 2008) pp: 1-33. online
Aruna Chandra, David A. Griffith, and John K. Ryans, "Avertising
standardisation in India: US multinational experience" International
Journal of Advertising ( 2002) 21#1 pp47-66
Douglas Haynes, "Advertising and the history of South Asia, 1880–
1950" p 363
Sumit Sharma, "Indian cricket players are becoming big winners for
many advertisers," Asian Wall Street Journal (May 11, 1998) p 8
Arundhati Parmar, "Objections to Indian ad not taken lightly" Marketing
News (June 9, 2003) 37#12 pp 4-9
Sephanie Decker, "Corporate Legitimacy and Advertising: British
Companies and the Rhetoric of Development in West Africa, 1950-1970,"
Business history Review ( 2007) 81#1 pp 59-86
77
Relli Shechter, "Reading advertisements in a colonial/development

context: Cigarette advertising and identity politics in Egypt, c1919-1939."
Journal of social history 39#2 ( 2005): 483-503. in JSTOR
Laurel Wentz and Claudia Penteado, "Why so many agencies are
storming road to Sao Paulo" Advertising Age (Dec. 6 2010)
Patrick McCurry, "Advertising in transition: agencies change their
image to meet market demand" Business Mexico (Sept. 1992) 2#4 , Vol. 2,
p4+
Linda Ueltschy, and John K. Ryans, Jr., "Employing standardized
promotion strategies in Mexico: the impact of language and cultural
differences," International Executive (July 1997) 39#4 pp 479+
Jonathan Friedland, "P&G, Frito-Lay in Mexican—ad standoff," Wall
Street Journal (March 19, 1999).
Further reading
Faulconbridge, James R. et al. eds. The Globalization of Advertising:
Agencies, Cities and Spaces of Creativity (Routledge; 2011) 208 pages
Pincas, Stephane, and Marc Loiseau. A history of Advertising ( 2008)
Tungate, Mark. Adland: a global history of advertising (2nd ed. Kogan
Page Publishers, 2013.)
McDonough, John, and Karen Egolf, eds. The Advertising Age
Encyclopedia of Advertising (3 vol. 2002; 2nd ed. 2015) Comprehensive
global coverage
Asia-Pacific
Chaudhuri, Arun. Indian Advertising: 1780 to 1950 AD (Tata McGraw-
Hill Education, 2007)
Crawford, Robert. But Wait, There's More!: A history of Australian
Advertising, 1900-2000 ( 2008)
Haynes, Douglas "Advertising and the history of South Asia, 1880-1950,"
history Compass (2015) 13#8 pp 361-374.
Kawashima, Nobuko. "Advertising agencies, media and consumer
market: The changing quality of TV advertising in Japan." Media, Culture
& Society 28#3 ( 2006): 393-410.
78
Moriarty, Sandra, et al. Advertising: Principles and practice (Pearson

Australia, 2014), Australian perspectives
Rajagopal, A., ‘Advertising in India: Genealogies of the Consumer
Subject’, in S. Dube, ed., Handbook of Modernity in South Asia: Modern
Makeovers (New Delhi: Oxford University Press, 2011), pp 217–228
Stewart, Sally, and Nigel Campbell. "Advertising in mainland China: a
preliminary study." International Journal of Advertising 5#4 (1986): 317-
323.
Sugiyama, Kotaro, and Tim Andree . The Dentsu Way: Secrets of Cross
Switch Marketing from the World's Most Innovative Advertising Agency (
2010) excerpt
Developing countries
Bhatia, Tej K. Advertising and Marketing in Rural India (Macmillan,
2007)
Ciochetto, LynnGlobalisation and Advertising in Emerging Economies:
Brazil, Russia, India and China (Routledge, 2013)
Ciochetto, Lynn"Advertising and globalisation in India." (Massey
University, 2004). online
Mazzarella, William. Shoveling smoke: Advertising and globalization in
contemporary India (Duke University Press, 2003)
Wang, Jian. "From four hundred million to more than one billion
consumers: A brief history of the foreign advertising industry in China."
International Journal of Advertising 16#4 (1997): 241-260.
Europe
1911 Michelin Guide
Arvidsson, Adam. "Between fascism and the American dream:
Advertising in interwar Italy." Social Science history 25#.2 (2001): 151-
186.
Boddewyn, Jean J., and Esther Loubradou. "The Control of 'Sex in
Advertising' in France." Journal of Public Policy & Marketing 30#2 (
2011): 220-225.
79
Briggs, Peter M. "'News from the little World': A Critical Glance at

Eighteenth-Century British Advertising." Studies in Eighteenth-Century
Culture 23#.1 (1994): 29-45.
Church, Roy. "New perspectives on the history of products, firms,
marketing, and consumers in Britain and the United States since the mid‐
nineteenth century 1." Economic history Review 52.3 (1999): 405-435.
Ciarlo, David. Advertising Empire: Race and Visual Culture in Imperial
Germany ( 2011)
Furdell, Elizabeth Lan"Grub Street commerce: advertisements and
politics in the early modern British press." Historian 63#1 (2000): 35-52.
online
Harp, Stephen L. Marketing Michelin: Advertising and Cultural Identity
in Twentieth-Century France (2001)
Henry, Brian, ed. British television advertising: The first 30 years (1986)
Liguori, Maria Chiara. "North and South: Advertising Prosperity in the
Italian Economic Boom Years." Advertising & Society Review (2015)
15#4
Loeb, Lori AnnConsuming Angels: Advertising & Victorian Women
(1994) 224pp
Nachum, Lilach, and Jean-Daniel Roll"Home country and firm-specific
ownership advantages: A study of US, UK and French advertising
agencies." International Business Review 8#5 (1999): 633-660.
Nevett, Terence R. Advertising in Britain: a history (1982)
Oram, Hugh. The advertising book: The history of advertising in Ireland
(MOL Books, 1986)
Pinkus, Karen. Bodily Regimes: Italian Advertising under Fascism (1995)
Richards, Thomas. Commodity Culture of Victorian England: Advertising
& Spectacle, 1851-1914 ( 1990) 306pp
Romano, Charlotte J. "Comparative Advertising in the United States and
in France." Northwestern Journal of international law and business 25 (
2004): 371. online
Saunders, Thomas J. "Selling under the Swastika: Advertising and
Commercial Culture in Nazi Germany." German history (2014): ghu058.
80
Schwarzkopf, Stefan. "Discovering the consumer market research, product

innovation, and the creation of brand loyalty in Britain and the United
States in the interwar years." Journal of Macromarketing 29.1 ( 2009): 8-
20.
Schwarzkopf, Stefan. "They do it with mirrors: advertising and British
Cold War consumer politics." Contemporary British history 19.2 ( 2005):
133-150.
Segal, Aaron Jeffrey. "The Republic of Goods: Advertising and National
Identity in France, 1875-1918" (PhD UCLA 1995) ProQuest Dissertations
Publishing, #9601348.
Swett, Pamela E., S. Jonathan Wiesen, and Jonathan R. Zatlin. Selling
modernity: advertising in twentieth-century Germany (Duke University
Press, 2007) online review
West, Douglas. "Multinational competition in the British advertising
agency business, 1936–1987." Business history Review 62#3 (1988): 467-
501.
Applegate, Edd. The Rise of Advertising in the United States: A history of
Innovation to 1960 ( 2012)
Applegate, Edd. Personalities and Products: A Historical Perspective on
Advertising in America (1998) online
Barnouw, Erik, The Sponsor: Notes on a Modern Potentate (1978)
Sponsors of broadcasts programs
Brandt, Allan. The Cigarette Century: "The rise, fall, and deadly
persistence of a product that defined America" ( 2009)
Cruikshank, Jeffrey L.; Schultz, Arthur. The Man Who Sold America: The
Amazing (but True!) Story of Albert D. Lasker and the Creation of the
Advertising Century (Harvard Business Press, 2013)
Ewen, Stuart. Captains of Consciousness: Advertising and the Social
Roots of Consumer CulturNew York: McGraw-Hill, 1976. ISBN 0-07-
019846-2
Fox, Stephen R. The mirror makers: A history of American advertising and
its creators (University of Illinois Press, 1984), biographical approach
Kern-Foxworth, Marilyn. Aunt Jemima, Uncle Ben, and Rastus: Blacks in
Advertising, Yesterday, Today, and Tomorrow (1994) online
81
Friedman, Walter A. Birth of a Salesman (Harvard University Press,

2005), in the United States
Jacobson, Lisa. Raising consumers: Children and the American mass
market in the early twentieth century (Columbia University Press, 2013)
Jamieson, Kathleen Hall. Packaging the presidency: A history and
criticism of presidential campaign advertising (3rd ed. Oxford UP, 1996)
online
Johnston, Russell. Selling Themselves: The Emergence of Canadian
Advertising (2001), scholarly history to 1930
Laird, Pamela Walker. Advertising progress: American business and the
rise of consumer marketing (Johns Hopkins University Press, 2001.)
Lears, Jackson. Fables of abundance: A cultural history of advertising in
America (1995) online
Marchand, Roland. Advertising the American dream: Making way for
modernity, 1920-1940 (Univ of California Press, 1985)
Meyers, Cynthia B. A Word from Our Sponsor: Admen, Advertising, and
the Golden Age of Radio (2014)
Norris, James D. Advertising and the Transformation of American Society,
1865-1920 (1990) online
Pease, Otis. The Responsibilities of American Advertising: Private Control
and Public Influence, 1920– 1940 (1958)
Pollay, Richard W. "The subsiding sizzle: A descriptive history of print
advertising, 1900-1980." Journal of Marketing (1985): 24-37. in JSTOR
Pope, Daniel. The Making of Modern Advertising (1983), Major scholarly
history 1880s-1920s
Presbrey, Frank. "The history and development of advertising."
Advertising & Society Review (2000) 1#1 online
Samuel, Lawrence R. Freud on Madison Avenue: Motivation Research and
Subliminal Advertising in America ( 2010) online
Schultz, David A. ed. Lights, camera, campaign ( 2004); Articles on
political advertising
Nesbitt-Larking, Paul, and Jonathan Ros"Political advertising in Canada."
in David A. Schultz, ed. Lights, camera, campaign ( 2004) pp: 273-299.
82
Sivulka, Juliann. Soap, sex, and cigarettes: A cultural history of American

advertising (Cengage Learning, 2011)
Spring, Dawn. "The Globalization of American Advertising and Brand
Management: A Brief history of the J. Walter Thompson Company,
Proctor and Gamble, and US Foreign Policy." Global Studies Journal
(2013). 5#4
Stephenson, Harry Edward, and Carlton McNaught. The Story of
Advertising in Canada: A Chronicle of Fifty Years (Ryerson Press, 1940)
West, Darrell M. Air Wars: Television Advertising and Social Media in
Election Campaigns, 1952- 2012 (Sage, 2013)
Primary sources for U.S. and Canada
Atwan, Robert. Edsels, Luckies and Frigidaires: Advertising the American
Way (1979), Print ads covering the 20th century U.S.
Cantor, H. J. The fight for truth in advertising (1936) Better Business
Bureau story
Cone, Fairfax. With all its faults (1969), autobiography
Hopkins, Claude C. My life in advertising (1986)
Marin, Allan, ed. 50 Years of Advertising as Seen Through the Eyes of
Advertising Age: 1930-1980 (1980), reprints of ads and news stories
Ogilvy, David. Confessions of and Advertising Man (1963)
Starch, Daniel. Advertising Principles (1927) [abridgment of his
Principals Principles of Advertising; advanced treatise on methods and
advertising campaigns]
Watkins, Julian L. The 100 Greatest Advertisements: Who wrote them and
what they did (1949)
White, Percival. Advertising Research (1927), advanced treatise on
methods and advertising campaigns
Historiography
Schwarzkopf, Stefan. "The subsiding sizzle of advertising history:
Methodological and theoretical challenges in the post advertising age."
Journal of Historical Research in Marketing 3#.4 ( 2011): 528-548.
83
Staudenmaier, John, and Pamela Walker Lurito Laird. "Advertising

History" Technology and Culture (1989) 30#4 pp. 1031-1036 in JSTOR
Addertising history-Greek
Greek Whisky: The Localization of a Global Commodity Σελίδα 87

Tryfon Bampilis2013 Nightclubs are also extensively branded, with small
logos added next to their advertisements or with advertisements for whisky
on their façades. ... how marketing agents have imagined the values
projected through these images, I will now trace the social history of the
different styles of advertising. Advertising in Greece The cultural industry
in Greece was expanded when the professional discipline of the ...
A history of Greek philosophy. 3,1. The Sophists Σελίδα 50 William
Keith Chambers Guthrie1969 In Greece the success that counted was first
political and secondly forensic, and its weapon was rhetoric, the art of
persuasion. Following the analogy, one might assign to rhetoric the place
now occupied by advertising. Certainly the art of ...
Advertiser's weekly Τόμος 59, Τεύχη 788-800 Σελίδα 231. 1928
ADVERTISING history in Greece can be divided into three periods : pre-
war, war, and after-war. During the pre-war period competition was small
and trade conditions were therefore not conducive to advertising.
Furthermore, a feeling existed ...
Business history around the World Σελίδα 369 Franco Amatori, Geoffrey
Jones 2003 In particular, Gelina Harfaltis's long-term study of the Greek
shipping industry, A history of Greek-Owned Shipping (London, 1996),
... Among professional services, the history of multinational advertising
agencies and accountancy firms30 and ...
Handbook of Research on Digital Media and Advertising: ... Σελίδα 301
Eastin, Matthew S. 2010 HISTORY, MEDIA AND MEASUREMENT
There are stories–perhaps apocryphal–about early messages (circa 900 AD)
carved in the steps leading up from the sea in the Greek islands that
advertised various houses of prostitution for the ...
History of advertising Σελίδα 10 Philippe Schuwer1966 It is significant
that under his Greek name the crier traces his origin back to Hermes,
messenger of the gods, and himself god of ... Marcel Galliot has a curious
example of early advertising: prostitutes wore shoes with studded soles,
the studs ...
84
Teacher's Guide for World history Societies of the Past Σελίδα 183 Linda
McDowell, Marilyn Mackay 2005 Greek. Gods. in. Advertising. Many
familiar products have the name of mythological characters. FTD Florists
uses the winged god Mercury, the messenger of the gods. The logo depicts
Mercury, with his winged feet, delivering a bouquet of ...
e-Study Guide for Dynamics of Mass Communication: Media in
...Cram101 Textbook Reviews2013 History Greek is a nomen agentis of
the verb (charasso) with a meaning 'to sharpen, to whet', and also 'tomake
cake ', from a PIE ... Internet advertising: Online advertising, alsocalled
Internet advertising, uses theInternet to deliver promotional ...
BRITISH ALMAC ADVERTISING SHEET. KNIGHT'S COMPANION
...CHARLES KNIGHTGreek and Latin Languages and Literatur—
Professor William Smith, LL.D. Pure and Mixed Mathematics.— Prof
essor Philip Smith, B.A. Menial and Moral Philosophy, Logic and
Rhetoric. — Professor Godwin. The Natural history Sciences.
The Mirror Makers: A history of American Advertising and ... Σελίδα 262
Stephen R. Fox1984 Now, in the mid-1960s, as the cycle of advertising
history turned once again, their influence reached beyond the creative ...
the only Greek family in an Irish neighborhood, in a third-floor apartment
redolent with incense and Greek cooking.
Homer between history and Fiction in Imperial Greek Literature
Lawrence Kim 2010 The canonization of Homer's poems as the greatest
and most important works of Greek culture is another index of this ... aimed
at establishing continuity with both the Classical and Archaic Greek past
as well as advertising the legitimate ... Όμηρος μεταξύ ιστορίας και μυθιστορήματος
στην αυτοκρατορική ελληνική λογοτεχνία Lawrence Kim 2010 Ο κανόνας των ποιημάτων του
Ομήρου ως τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα έργα του ελληνικού πολιτισμού είναι ένας
άλλος δείκτης αυτού ... με στόχο την εδραίωση της συνέχειας με το κλασικό και αρχαϊκό
ελληνικό παρελθόν καθώς και διαφήμιση της νόμιμης ...
Advertising Σελίδα 47 Dorothy Cohen1972 Ifl (Courtesy Frank Presbrey,

The history and i S Development of Advertising, Doubleday and
Company, Inc., I929.) ... The Greeks, with their desire for beauty and
perfection, demanded art in their public criers also, and these men were
required ...
The Application of Commercial Advertising Methods to ...Mary Burchard
Orvis1919 The South Slav JournalΤόμος 8 Σελίδα 112. 1985 The
development of Yugoslav advertising has been greatly influenced by
Western advertising techniques. ... £25.00 With Dr. Papastratis's important
85
book the late-flowering school of Greek historical studies establishes a

distinguished ...
George Lois on His Creation of the Big Idea Σελίδα 1933 George Lois
2008 30, 1 975 62 Road signs Jiffy Lube logo, 1 982 63 Rolling Stones
logo, 1 972 / Want My MTV! ad campaign, 1 982 64 The Resurrection of
... 1 962 Pizza Box ad campaign for Data General, 1 982 66 Famous
brothers throughout history The Brothers Deli ad campaign, 1980 ... 1 983
71 RCA ad, Paul Rand, 1 954 Tommy Hilfiger ad, 1 985 72 Haralampos
Lois as Greek Evzone, 1914 Greek National Tourist ...
BRITISH ALMANAC ADVERTISING SHEET. HART AND SON.
Greek— Thomas Luby, D.D. .. 1847 Reg. Civil Law— J. Amter, LL.D. ..
1850 Reg. Feudal and English Law — M. LongfiekLLLD 1834 Reg.
Physic— Vim. Stokes, M.D 1845 King's Divinity Lecturer — (Vacant)
Eccies. History— Wm. Lee, D.D..
440 Great ColΝόμοι for Top Students: Find the Right ... Σελίδα 483.
Peterson's 2009 Drury University Accounting; advertising; architecture;
art history, criticism and conservation; arts management; ... Duke
University African American/Black studies; anatomy; ancient/classical
Greek; anthropology; art; art history, criticism and ...
Library of Congress Subject Headings Σελίδα 4133 Library of Congress.
Cataloging Policy and Support Office 2007 Works on ancient Greek law
are entered under Law, Greek. —Hungary —— Roman influences UF
Roman law—Influence— Hungary BT Rome—Civilization —India ——
History NT Hindu law ... Law, Administrative USE Administrative law
Law, Advertising USE Advertising laws Law, Agricultural USE
Agricultural laws and ...
Library of Congress Subject Headings Σελίδα 371 2012 Coup (The French
word) BT French language-Etymology Coup d'état, Mali, 1968 USE Mali-
History-Coup d'état, 1968 Coup d'états USE ... Couplets, Greek (Modem)
(Мау Subd Geog) UF Greek couplets, Modern Modern Greek couplets BT
Greek poetry, Modern Couplets, ... Food USE Food stamps Coupons
(Retail trade) (May Subd Geog) [HF6127 (Advertising)] BT Advertising
Premiums (Retail trade) ...
COPY the Core of Advertising; SECOND REVISED EDITION AESOP
GLIM1963 Bury analyzes its evolution in the thought of Greece, Rome,
the Middle Ages, the Renaissance, to its flowering in all branches of ... In
86
this epoch-making history, which has never been surpassed in

comprehensiveness and wealth of learning, ...
The Oxford history of Western Art Σελίδα 38 Martin Kemp2000 In
private villas, decorative statues of Greek gods and heroes encouraged the
viewer to fantasy, as well as advertising the ... Roman statues are therefore
primary historical documents for reconstructing the sensibilities of
different types of ...
Greek History: The Basics Σελίδα 13 Robin Osborne2014 Douris' psykter
makes it clear that ligaturing carried a message about sex, and in particular
about sexual restraint. But advertising sexual restraint only makes sense in
circumstances in which loss of sexual restraint might be expected: by ...
Trade with GreeceΤεύχη 89-92 Σελίδα 23 1986 The results were:Culture
and history: Greece rank second (8.66).Value of foreign currency: Greece
rank secone (8.40).Romanticism: Greece rank third (7.36).Attractive
voyage: Greece rank second (7.97).Country s advertising in the ...
International Literary Market Place Σελίδα 307 Information Today, Inc,
Sally Wecksler 2004 ... Agriculture, Biological Sciences, Chemistry,
Chemical Engineering, Education, English as a Second Language, Fiction,
History. ... Only books printed in Greek need import license; all
advertising matter other than price lists require license.
Explorations in New Cinema History: Approaches and Case ...Richard
Maltby, Daniel Biltereyst, Philippe Meers 2011 Australia's Greek
diasporic cinemas, she argues, did not operate in 'opposition' to Hollywood
– indeed, they ... the entertainment equivalent of corner stores – opened
almost anonymously, without advertising, reporting or building permits.
Advertising in India: Trends and Impact Σελίδα 9 Oma Gupta 2005 The
history of Advertising Advertising is dated back to the Christian Era. One
of the first known methods of advertising was outdoor signs, they would
be painted on the wall of a building and were usually very eye catching.
Archaeologists have ...
History of Greek Cinema Σελίδα 133 Vrasidas Karalis 2012 The film,
while the most successful blockbuster in the history of Greek cinema, was
highly spurious ideologically and extremely ... The whole film, almost 120
minutes, was essentially a vicious commercial advertising dyed blond hair!
Herodotus and Greek history (Routledge Revivals) Σελίδα 66 John Hart
2014 ... of the mainland itself, another advertising land to be distributed
87
in Libya, and that concerning Demonax of Mantinea already referred to. ...
Had it not been, neither Herodotus nor any other intelligent Greek would
have taken notice of it.
Greek Notions of the Past in the Archaic and Classical ... Σελίδα 142 John
Marincola, Lloyd Llewellyn-Jones, Calum Maciver 2012 ... though it is
not a direct quotation, one has the sense that what Epimenides was
advertising was not a novel ability but ... On post-classical religious
history, see most recently J. Dillery, 'Greek sacred history', American
Journal of Philology ...
The history Written on the Classical Greek Body Σελίδα 217 Robin
Osborne 2011 Moses Finley, the last Wiles Lecturer to speak about Greek
history, once suggested that classical Athens was indeed a ... decision-
making institutions and communication by decrees advertising
propositions demonstrates that laughter and ...
The Cambridge history of Classical Literature: Vol. 1, ... Σελίδα 160 P.
Easterling, Bernard M. W. Knox1989 We need to take what he says about
tragedy and comedy much more as advertising material for the kind of play
he is presenting than as documentation. That said, it can be seen that he is
writing for an audience which likes to feel at home with ...
Linguistic Analysis of the Greek New Testament: Studies in ...Stanley
Porter2015 Land, C. D. “Varieties of the Greek Language.” In The
Language of the New Testament: Context, History, and Development,
edited by S. Porter and A. W. Pitts, 243–60. ECHC 3; LBS 6 ... Leech, G.
N. English in Advertising: A Linguistic Study ...
Publishers WeeklyΤόμος 197,Μέρος 1 Σελίδα 218 1970 DIAL PRESS
ONCE UPON THE POLO GROUNDS: The Mets That Were by Leonard
Shecter ($4.95) is a history of the first two ... National advertising and
promotion, DOUBLEDAY WAR IS HEAVEN! by D. Keith Mano (Apr.
3, $5.95) is a novel about ... DEMOCRACY AT GUNPOINT: The Greek
Front by Andreas Papandreou (Apr. 17, $6.95) documents the author's own
historical involvement in the Greek ...
Encyclopedia of AssociationsΤόμοι 1-2;Τόμος 33 Σελίδα 1967. Christine
Maurer1998 Conventions/Meetings: semiannual National
Philoptochosconvention, meets concurrently with Greek Orthodox
Clergy/Laity Congress ... I Short history ol Ecumenical Patriarchate ol
Constantinople O Pamphlets. ... Advertising: not accepted.
88
History of the Communist Party in Cyprus: Colonialism, ... Σελίδα 254

Yiannos Katsourides2014 History of PSE-PEO (1991), Nicosia: PEO
Publications [in Greek]. history ... On History, Athens: Themelio
Publications [in Greek]. ... 'Socioeconomic development and nationalism:
nationalism and advertising in the Cypriot press, 1900–1931', ...
Propaganda and the Ethics of Persuasion Randal Marlin 2002 This book
aims to develop a sophisticated understanding of propaganda.
Cengage Advantage Books: Making America: A history of the ...Carol
Berkin, Christopher Miller, Robert Cherny2015 Together, advertising,
mail-order catalogs (in rural areas), and department stores (in urban areas)
began to change ... oligopoly A market or industry dominated by a few
firms (from Greek words meaning “few sellers”); more common than a ...
Cengage Advantage Books: Making America, Vol. 2 Since ...Carol Berkin,
Christopher Miller, Robert Cherny2015 Together, advertising, mail-order
catalogs (in rural areas), and department stores (in urban areas) began to
change ... oligopoly A market or industry dominated by a few firms (from
Greek words meaning “few sellers”); more common than a ...
Book Review DigestΤόμος 53 Σελίδα 322. 1958 ROBERT— Continued
plus a timely and dramatic subject, make it a good buy for public libraries
and college history collections. ... from articles written for the trade
magazine, Sponsor, and based on the author's varied experience in
advertising and television. ... is to explore the processes by which
prehistoric narratives were adopted in historical Greek literature and
elaborated with realistic details of ...
Readings in Advertising, Society, and Consumer Culture Roxanne
Hovland, Joyce M. Wolburg, Eric Haley2014 The Lynds found that
25percent ofall advertising inthe Middletown papersof 1890 waspatent
medicine advertising, slightly ahead of department store advertising.
35When ... double the next leading category.36 It is hard to exaggeratethe
importance ofpatent medicines in the history of advertising. ... The
identification would often be with something exoticasin Hayne's Arabian
Balsam, Hoofland's Greek Oil, ...
Encyclopedia of Associations: International Organizations 1989
Advertising: not accepted • Journal of the American Historical Society of
Germans from Russia, quarterly. .... Sponsors English language classes for
foreigners and Greek language classes for non-Greek speaking individuals.
Awards: ...
89
The World Book EncyclopediaΤόμος 1 Σελίδα 82 1997 Handbook of

Markets and Economies: East Asia, Southeast ...Anthony Pecotich,
Clifford J. Shultz, 2nd 2005 This attitude, captured in the saying "Jack is
as good as his master," has prevailed for much of Australia's history,
certainly ... An advertising campaign for Winfield cigarettes in 1973 using
Paul Hogan, a popular Australian identity and later Hollywood ... The same
sort of cultural references are used in the Nescafe advertisements, those of
informality, individualism, humor, and that this Greek boy is just as ...
Encyclopedia of Associations: pts. 1-2. National ...Alan Hedblad, Gale
Group 2003 overs prehistory, history, and natural history of the Great
Plains of North America. Price: included ... Advertising: not accepted.
Alternate ... Description: Scholars in the field of modern Greek studies;
friends of Greece; institutions and libraries.
The Monthly Review Σελίδα 436 1829 ... serve, like shade in a picture, or
discord in music, to form a contrast and set off the disinterested offers of
other advertisers. ... We find our authors, accordingly, entering into
investigations upon the history of Greece, replete with interest and ...
Animation: A World History: Vol. II: The Birth of a ... Σελίδα 215
Giannalberto Bendazzi2015 In 1975, Mykonos by Aleksis Kirizopulos
(a.k.a. KYR) criticized the greedy exploitation of the Greek islands, and I
termites ... for Italian animated films rose in 1958, one year after state-
owned television opened the small screen to advertising.
Athens on Trial: The Antidemocratic Tradition in Western ...Jennifer
Tolbert Roberts 2011 Although to some degree the history of Greece
continued to serve as a field to be mined for convenient object lessons ...
was himself fairly ancient, his history appeared in 1729 with an
imprimatur advertising its utility in the “improvement of ...
Postwar: A history of Europe Since 1945 Tony Judt 2006 A history of
Europe Since 1945 Tony Judt. Teenage discretionary spending—on ...
Expenditure on retail advertising in Great Britain rose from £102 million
a year in 1951 to £2.5 billion in 1978. In France, spending on magazine
adverts aimed ...
Geōgraphikē hyphēgēsis Claudius Ptolemaeus, Marino Zorzi, Susy
Marcon199?
Imperial Rome AD 284 to 363: The New Empire Σελίδα 35 Jill Harries
2012 This pattern of long journeys to advertise the imperial concern for
all parts of the empire continued after Galerius' elevation as Caesar. ... The
90
populations spoke a multitude of languages, including Greek, Aramaic,

Syriac and Arabic, and trade routes for exotic products extended through
the region, connecting the ... Jan Retsö, The Arabs in Antiquity: Their
history from Four lords of the world, AD 284–311 35.
A Grammar of New Testament Greek: Vol. 1: The Prolegomena James
Hope Moulton, Wilbert Francis Howard, Nigel Turner2000 The abolition
of a distinction between duality and plurality is almost inevitable sooner or
later in language history. ... (Mt 2721) by the archaism “whether of the
twain,” we are only advertising the fact that the original was normal speech
and our ...
History of Artificial Cold, Scientific, Technological and ... Σελίδα ix
Kostas Gavroglu2013 Christiana Christopoulou received her D.Phil. in
2008 from the Department of history and Philosophy of Science of the
University of Athens. ... She also holds the position of Managing Director
at the Greek publishing house Ekdotike Athenon S.A. She is a co-editor of
... His current research investigates the public understanding of modern
technology as reflected in media, advertising and popular culture.
Dedicated Switch-Hitting, Risking Safety, Embodied ... 2008 The work
borrows from a diverse range of sources such as Greek mythology,
contemporary advertising, camp, cinema, art history, and representations
of technological progress. DEDICATED SWITCH-HITTING, RISKING
SAFETY, EMBODIED ...
Routledge Encyclopedia of Translation Studies Mona Baker, Gabriela
Saldanha 2009 Appropriate for any college or university library
supporting a program in linguistics, this is vital in those institutions that
train students to become translators.' – Rettig on Reference
'Congratulations should be given to Mona Baker ...
The Commodification of Textual Engagements in the English ...Michael
Saenger 2006 Henry Sampson observes in his study of the history of
advertising that the "touting" of goods and services of all kinds was an
ancient phenomenon ... Sampson traces this phrase back to the Greek
legend of Hermes searching for Psyche (36).
Vending Machines: An American Social History Kerry Segrave 2002 This
text is richly illustrated and includes appendices on vending dollar value,
vending sales by location type and vending statistics.
My Brother Stevie: A Marine's Untold Story Σελίδα 22 Marianne Kelsey
Orestis2014 The next Saturday his Form was putting on the play “Richard
91
III” and they were doing some heavy advertising for it and ... French,
European history Fifth Form — English, Geometry, Sacred Studies,
Greek, Chemistry Sixth Form — English, ...
Art and Experience in Classical Greece Jerome Jordan Pollitt1972 The
development of Greek sculpture, architecture, and painting during the
Classical period is examined within a social and cultural context
Key Readings in Journalism Σελίδα 386 Elliot King, Jane Chapman 2012
... they may offend powerful advertisers.30 With the rise in the price of
advertising spots, the forgone revenue increases; ... issues—they prefer
programs on Greek antiquities, the ballet, and items of cultural and national
history and nostalgia.
Untold Stories in Organizations Σελίδα 76 Michal Izak, Linda Hitchin,
David Anderson 2014 They include adult human characters of
indeterminate gender, such as a clown advertising printers (PCWK
2000/5:157). ... As already mentioned, the idea of androgyny has a long
and interesting history. The name derives from Greek, a combination of
the terms of male and female and it was often used to describe an ideal, ...
The Text of the New Testament in Contemporary Research: ...Bart D.
Ehrman, Michael W. Holmes 2012 THE MAJORITY TEXT THEORY:
HISTORY, METHODS, AND CRITIQUE Daniel B. Wallace For the rst
two thirds of the ... a name originating in an advertising blurb in the second
edition (1633) of the Elzevirs' Greek New Testament, refers to ...
Semiotics and Visual Communication: Concepts and Practices Σελίδα x
Evripides Zantides 2014 ... Figure 1-3: the complete history of shelf
supports Figure 1-4: One Day I'll design the Perfect Paper Lampshade
Figure ... European Years Figure 2-6: Print advertising of Cyprus Bank
Figure 2-7: Print advertising of the Greek mobile network ...
Radioactivity: A history of a Mysterious Science Σελίδα 211 Marjorie C.
Malley 2011 As the Greek philosopher Heraclitus observed, we never
step into the same river twic... saved;” gushed an advertising brochure for
the Nowata Radium Sanitarium Company, a radium water establishment
in Indian Territory (later Oklahoma).
Mythology: A Teaching Unit Σελίδα 37 Aileen M. Carroll1997 What did
each of the following figures from American history or myth have in
common with the ancient Greek hero Hercules? ... What characters in
comic books, cartoons, or advertising do you think might be based on
Hercules? 4. Consider ...
92
Roman provincial administration, 227 BC to AD 117John Richardson1976

Discusses Roman government in areas under its control from the First
Punic War up to 200 A.D.
Encyclopedia of African history 3-Vol. Set Σελίδα 807Kevin
Shillington2013 ... Arab music, European shows were mainly BBC relays,
and all programs were kept free from politics and advertising. ... By 1950
Egyptian State Broadcasting was transmitting programs in Arabic, English,
Greek, and Italian, and there were ...
Costumes of the Greeks and RomansThomas Hope1962 Provides more
than seven hundred illustrations that depict authentic clothing from ancient
Greece and Rome.
Astrology Anthology: Contemporary Topics in Astrology and ...Greek
astronomer Ptolemy was the first ever person to write a book on Astrology.
He codified the sun sign ... history of Astrology is an important part of
civilization and goes back to the early days of the human racApart from
being centers of ...
A history of Psychology: A Global Perspective: A Global ...Eric Shiraev
2010 This text provides a fresh and engaging perspective on psychology’s
history, covering the discipline’s development around the world and
highlighting its interdisciplinary nature.
The 1900s Bob Batchelor 2002 This Vol. offers a wealth of information
on popular culture at the dawn of the 20th century.
Research Methods for Leisure and Tourism: A Practical Guide Anthony
James Veal 2006 Historical research history is of course a major
discipline with its own approaches to research. ... Textual analysis In some
fields of inquiry the focus of research is textualfor example, the content of
organisations' annual reports, politicians' speeches or advertising
messages. ... Delphi technique The Delphi technique (named after the
classical Greek Research methods for leisure and tourism LXXXVI ...
Literacy in the Digital Age Σελίδα 15 R.W. Burniske 2008 Help students
discover distinctions between advertisements for computer merchandise in
various media and the promotional material ... be considered as part of a
larger discussion and placed in the context of significant cultural,
historical, and technological developments. ... The Greek root of
“technology” is techne, and for the Greeks a techne could be an art or a
craft, “a set of rules, system or method of ...
93
Webcasting Worldwide: Business Models of an Emerging ... Σελίδα xxii

Louisa S. Ha, Richard J. Ganahl2013 She has an interest in advertising as
she has been working in an advertising agency in Montreal where she has
also worked in the internet ... BBC Online, the Daily Telegraph website
(electronictelegraphcouk) and a plethora of Greek print, broadcast, and
electronic media. ... He edited and published books and articles on reading
habits, media history, local journalism, internet, Dutch media,
international ...
Type: The Secret history of s Σελίδα 38 Simon Loxley 2006 The Secret
history of s Simon Loxley ... The Nymph and the Grot, London, 1999. the
stone was that the inscription was in three forms: Greek, which European
scholars could read, Demotic, the everyday language of literate Egyptians,
and ...
Etica Nicomaquea: llibres I-IV ; vol. 2, llibres V-X Aristote1995
Ohio Historic Places DictionaryΤόμος 2 Σελίδα 888 Editorial Staff, State
history Publications, LLC 2008 Editorial Staff, State history Publications,
LLC ... Monteith Hall is unusual as a Greek Revival house enlarged and
modified into an excellent example of the Neo-Classical Revival styl...
manufacturer, county sheriff and Mayor of Elyria, and William N. Gates,
founder of the second oldest advertising agency in the nation and ...
American Independent Cinema Σελίδα 39 Geoff King2014 ... the
financiers paid for prints and advertising, and went on to take an
extraordinary $241 million in the USA alone, overtaking 77it' Blair Witch
Project as the most successful indie feature in history (the total including
overseas box-office and video/DVD is put at some $600 million). ... My
Big Fat Greek Wedding remained in cinemas from April until the end of
the summer blockbuster season in the autumn, ...
The Jews Under Roman Rule: From Pompey to Diocletian ...Mary
Smallwood2001 A.D.. The sale of thousands of Jewish prisoners into
slavery in 70 and 135 l meant that the decline in the population of Palestine
was ... who had acquired Greek citizenship at the price of repudiating their
Jewish allegiance and were advertising their rise in the social scal... But
the Jews of Smyrna did not make any impact on recorded history till the
mid- second century, when they appear in league with ...
The Master and His Emissary: The Divided Brain and the ... Σελίδα 498
Iain McGilchrist 2009 Images used in advertising, which are aimed not at
the empathic right hemisphere, but at the 'grasping' left hemisphere, show
94
a ... For the different points in the history of the Ancient world that have
been put forward as candidates in this development, see, for example, ...
He sees Snell taking 'modern ideas about personality and selfhood as being
normative, and [classifies] ancient Greek ideas as ...
Why It Sells: Decoding the Meanings of Brand Names, Logos, ...Marcel
Danesi 2007 Decoding the Meanings of Brand Names, Logos, Ads, and
Other Marketing and Advertising Ploys Marcel Danesi ... —Pablo Picasso,
1881—1973 In Ch. 2, the topic of the Nike logo came up—a logo
representing the wing of the Nike, the Greek goddess of victory. ... two
signifying levels creates a perception of the logo—and thus the product—
as having a connection to both reality and narrative history.
What is the New Rhetoric? Σελίδα x
Susan Thomas 2009

Originally it was a classical Greek word for “the art of public speaking,”6
and was “invented” to allow people to make courtroom ... in Sicily.7 In the
Latin-using intellectual culture that succeeded Greek culture and lasted
from at least 100 B.C. to well after 1600 A.D., the term it came ...
persuasion skills of ancient Greece and Rome, as modified and extended
by one thousand years of western cultural history.
Jesus, King of Edessa: The biblical Jesus discovered in ...Ralph Ellis 2012
This is the book that the Catholic Church has been dreading for the last
1700 years. This is the book that will end Christianity as we know it. And
this is not advertising hyperbole, this really is the end of the Christian
fairytale.
Food in the Ancient World from A to Z Σελίδα 10Andrew Dalby 2003
Figure 2 Amphora shapes of the first centuries BC and AD, based on
examples from the Athenian Agora excavations. ... “Canaanite jars” and
the late Bronze Age Aegeo—Levantine wine trade' in The Ori— gins and
Ancient history of Wine ... Amphorae and amphora stamps, Greek;
Amphorae and amphora stamps, Roman.
Media Spectacle Σελίδα 70 Douglas Kellner 2003 ... in terms of increased
ticket sales, television advertising revenue, increased profits from products
endorsed, the exploitation of his name by ... making Jordan one of the
highest paid and most fecund generators of social meaning and capital in
the history of media cultur... Nike is the Greek personification of victory,
95
represented as a figure with wings who could run and fly at great speeda
mythological ...
Talking and Listening in the Age of Modernity: Essays on ... Σελίδα 123
Joy Damousi, Desley Deacon 2007 Essays on the history of Sound Desley
Deacon Joy Damousi ... 2 In this schema, and in the views of the radio and
advertising industries, radio—or, to use the more evocative term,
wireless—was ... Weekly, traced mankind's efforts to gather and
disseminate knowledge from the Greek philosophers, physicists and
physicians, ...
The history of Radiology Σελίδα 59 Adrian M. K. Thomas, Arpan K.
Banerjee2013 There is a long-standing interaction between science and
popular culture and many medical images and themes in literature,
advertising, and films. ... The word ephemera comes from the Greek and
refers to the flies that only live for a day.
The Delicious history of the Holiday Σελίδα 113 Fred Inglis 2005 I To
take holidays as the focus for a short history of consumerism is to study,
as I have suggested, the form of the ... Without Greek colonnades and
porticos, no spas; without the Alhambra, no urban ... was turned by
capitalism's alchemy and its house magicians in the advertising agencies
into an unprecedented world.
Communities of Practice in the history of English Σελίδα 177 Joanna
Kopaczyk, Andreas H. Jucker2013
... Compared with the Greek and French Dramatic Poets: With Some
Remarks upon the Misrepresentations ofMons. ... of inadequate
advertising, the first print run of 1,000 copies quickly sold out (Myers
1990: 199; Eger 2003: 131; Eger (ed.) ...
Vanishing Philadelphia: Ruins of the Quaker City J.P. Webster 2014
Delaware Station resembles a Greek temple with smokestacks. Upon its ...
Working closely withPECO's top industrial engineer, William C.L. Elgin,
McCall brought the technical aspect of PECO's operations to the forefront
of its advertising.
History of Language Steven Roger Fischer1999 Steven Roger Fischer's
fascinating book charts the history of communication from the time before
human language was conceived through to the media explosion of the
present day.BOOK JACKET.
96
Texas flags Σελίδα xvii t is the visual distillation of more than a hundred
years of history. ... As the events of the Trojan War related in Homer's Iliad
established the basic mythos of the Greek world, so too has the Texas ...
storage facilities as places of honor, and though we abuse its colorful folds
with advertising slogans and contort it into bizarre ...
Martinsville Joanne Raetz Stuttgen, Curtis Tomak 2008 The formal term
for the study and collecting of postcards is deltiology, which derives from
a Greek word referring to a small ... parks, postal history, famous people,
theaters, royalty, holidays, children, advertising, courthouses, and animals.
Creating Worldviews: Metaphor, Ideology and Language Σελίδα 209
James Underhill 2011 The explanation is the same throughout history.
Why did Greek become a language of international communication in the
Middle East over 2,000 years ago? ... and prestige also came about through
the 'growth of com- petitive industry and [he adds] business brought an
explosion of international marketing and advertising [.
A history of the World in 6 Glasses Tom Standage 2009 A history of the
World in 6 Glasses tells the story of humanity from the Stone Age to the
21st century through the lens of beer, wine, spirits, coffee, tea, and cola.
The Naming of the Shrew: A Curious history of Latin Names John Wright
2014 A Curious history of Latin Names John Wright. easy way ... As all
advertising agencies know, nothing sells like sex, and Linnaeus sold it like
no one before him. He called it ... The slightly intimidating technical words
that Linnaeus used for his classes and orders are merely Latinised Greek
words for rather homely concepts.
Protagoras and Logos: A Study in Greek Philosophy and Rhetoric Edward
Schiappa2013 A Study in Greek Philosophy and Rhetoric Edward
Schiappa ... Bruce A. Kimball's Orators and Philosophers: A history of the
Idea of Liberal Education exemplifies this tendency: "The Sophists ...
already the elements of a theory of rhetoric which can stand comparison
with modern accounts of the technique of advertising.
An Advertisement Touching a Holy War Francis Bacon, Laurence
Lampert2000
Making Jews Modern: The Yiddish and Ladino Press in the ...Sarah
Abrevaya Stein 2003 Sarah Abrevaya Stein explores how such questions
were formulated and answered within these communities by examining the
texts most widely consumed by Jewish readers: popular newspapers in
Yiddish and Ladino.
97
The Severed Head: Capital Visions Σελίδα 151Julia Kristeva 2012 ... 17
Acts of Pilate, 42 Adorno, Theodor W., xv, xxi Advertising, xv, 133n2
Aesthetic barbarism, xv–xvi Agostini, Philippe, ... Hannah, 104 Argus, 75
Aristotle, 49, 52 Art: Christian, 24, 45; figure produced by, xxii; Greek,
skulls in, 23–24; history, ...
The Poster: Art, Advertising, Design, and Collecting, ... Σελίδα 81Ruth
Iskin2014 Art, Advertising, Design, and Collecting, 1860sÐ1900s Ruth
Iskin ... Henri Beraldi, 1889 THE ICONOPHILE PLAYED a unique role
in the cultural history of the poster. ... critics asked;and why turn to
Greek—can't one speak French totheFrench?3 Duchesne Aîné chosethe
word “icon”because itdesignated all varieties ...
Addertising history Greece
A history of advertising Σελίδα 20. 1874. The " history of Signboards,"

a very exhaustive and valuable book, quotes Aristotle, and refers to Lucian,
Aristophanes, and others, in proof of the fact that signboard advertisements
were used in ancient Greece, but the information is extremely ...
Introduction to Public Relations and Advertising Σελίδα 80 D F du
Plessis2000 Moving from a historical analysis of the advertising
phenomenon, we shift to an analysis of the role of advertising in the ... It
was also a custom of early Greeks to affix advertisements to the statues of
their infernal deities and demons calling ...
A history of Advertising from the Earliest Times: ... Σελίδα 20 Henry
Sampson1875 The " history of Signboards," a very exhaustive and
valuable book, quotes Aristotle, and refers to Lucian, Aristophanes, and
others, in proof of the fact that signboard advertisements were used in
ancient Greece, but the information is extremely ...
Advertiser's weekly. Τόμος 59, Τεύχη 788-800 Σελίδα 231 1928
ADVERTISING history in Greece can be divided into three periods : pre-
war, war, and after-war. During the pre-war period competition was small
and trade conditions were therefore not conducive to advertising.
Furthermore, a feeling existed ...
History of Soybeans and Soyfoods in Greece, the European ...William
Shuetleff; Akiko Aoyagi2015 Just when it looked like they were about to
recover their losses, the terrible new competition began. And the
98
competitors are using every trick in the book, including unfair means and
deceptive advertising. They have no sense of purity of ...
OECD Competition Assessment Reviews: Greece Σελίδα 217 OECD2014
The history of this law is particularly instructiv... The Greek Advertising
and Communications Agents' Association (Eνωση Eταιριών Διαφήμισης
& Eπικοινωνίας Ελλάδος, EDEE) reports that during the period 1996 to
2009 the advertising ...
Soap, Sex, and Cigarettes: A Cultural history of American ... Σελίδα 4
Juliann Sivulka 2011 lthough American advertising as we know it has its
roots in the nineteenth century, the history of advertising is a large part of
the history of commerc... Lost and found notices on papyrus were common
in ancient Greece, Rome, and Egypt.
Advertising and Sales Promotion Σελίδα 1-3 Activities included in
advertising : Advertising usually includes the following forms of messages
: the messages ... used till about 200 years ago, as a business tool it is not
new. lt has the longest history taking us back to the history of mankind
and the human civilization. ... Ancient times-up to the 5th Century The use
of advertising for the transmission of information dates back to ancient
Greece and Rome.
History of advertising Σελίδα 10 Philippe Schuwer1966 It is significant
that under his Greek name the crier traces his origin back to Hermes,
messenger of the gods, and himself god of commerce and theft. It is
probable that inns in Greece were indicated by the sign of the pine-cone
(from the practice ...
Ancient History: Key Themes and Approaches Σελίδα 136 Neville Morley
2002
In Greece the success that counted was first political and secondly forensic,
and its weapon was rhetoric, the art of persuasion. Following the analogy,
one might assign to rhetoric the place now occupied by advertising.
Certainly the art of ...
Culture and Customs of Greece Σελίδα 171 Artemis Leontis 2009 Loufa
kai parallagi ( 2006– 2008, mentioned earlier) found absurdity in the
history of Greek television itself. ... of television policies, authorities are
debating questions of “the amount of broadcast time allocated to
advertising, program quotas, ...
99
Advertising Σελίδα 47 Dorothy Cohen1972 Ifl (Courtesy Frank Presbrey,

The history and i S Development of Advertising, Doubleday and
Company, Inc., I929.) ... The Greeks, with their desire for beauty and
perfection, demanded art in their public criers also, and these men were
required ...
Advertising in Modern and Postmodern Times Σελίδα 23 Pamela Odih
2007 Advertising. History. It is customary to argue that pre-modern
advertising developed to sell goods, in a particular form of ... there is
evidence available tracing advertising to the medieval era, to ancient
Greece and even Babylonian scriptures ...
The Application of Commercial Advertising Methods to ...Mary Burchard
Orvis1919
Library of Congress Subject Headings Σελίδα A-106 2011 ... 560–510
B.C. Age of God USE God (Judaism)—Age Age of Pericles USE
Greece—History—Athenian supremacy, ... immigrants USE Older
immigrants Aged in advertising USE Older people in advertising Aged in
art USE Older people in art ...
LCSH Σελίδα 1302 Library of Congress, Library of Congress. Office for
Subject Cataloging Policy, Library of Congress. Cataloging Policy and
Support Office1992
... coupons Coupons, Food USE Food stamps Coupons (Retail trade) (May
Subd Geog) [HF6127 (Advertising)] ВТ Advertising Premiums ... ВТ
Government, Resistance to history Political science Revolutions — Benin
NT Benin— History— Coup d'état, 1977 — Bolivia NT ... Subd Geog) NT
Gambia — History— Coup d'état, 1981 NT Ghana— History— Coup
d'état, 1981 □ Greece NT Greece— history ...
The South Slav JournalΤόμος 8 Σελίδα 112 1985 The development of
Yugoslav advertising has been greatly influenced by Western advertising
techniques. ... £25.00 With Dr. Papastratis's important book the late-
flowering school of Greek historical studies establishes a distinguished ...
Media Now, 2010 Update: Understanding Media, Culture, and ...Joseph
Straubhaar, Robert LaRose, Lucinda Davenport 2009 ADVERTISING
HISTORY: THE ORIGINS OF A CREATIVE INDUSTRY The history of
advertising is the story of advertising practitioners' creative insights. ...
Signage on the walls of ancient cities of Greece and Rome marketed food
and wine.
100
A history of Greece, 1300 to 30 BCVictor Parker2013 Timoleon

established democracy in the city, restored its population (depleted by the
civil wars) by advertising for immigrants from mainland Greece, and
suppressed tyrants in the other Greek cities on the island (Diod. XVI 70,
72–73; Plut. Tim.
The Business of Advertising (RLE Advertising)Clarence Moran2013
CH. II THE history OF ADVERTISING “The trade of advertising is now
so near to perfection, that it is not easy to ... nearly approaching to what we
understand by the word meet us in the remains of ancient Egypt, Greece,
and Rome.
Trade with GreeceΤεύχη 89-92 Σελίδα 231986 The results were:Culture
and history: Greece rank second (8.66).Value of foreign currency: Greece
rank secone (8.40).Romanticism: Greece rank third (7.36).Attractive
voyage: Greece rank second (7.97).Country s advertising in the ...
George Lois on His Creation of the Big Idea Σελίδα 1933George Lois 2008
30, 1 975 62 Road signs Jiffy Lube logo, 1 982 63 Rolling Stones logo, 1
972 / Want My MTV! ad campaign, 1 982 64 The Resurrection of ... 1 962
Pizza Box ad campaign for Data General, 1 982 66 Famous brothers
throughout history The Brothers Deli ad campaign, 1980 ... 1 983 71 RCA
ad, Paul Rand, 1 954 Tommy Hilfiger ad, 1 985 72 Haralampos Lois as
Greek Evzone, 1914 Greek National Tourist ...
COPYthe Core of Advertising; SECOND REVISED EDITION AESOP
GLIM1963 Bury analyzes its evolution in the thought of Greece, Rome,
the Middle Ages, the Renaissance, to its flowering in all branches of ... In
this epoch-making history, which has never been surpassed in
comprehensiveness and wealth of learning, ...
International Literary Market Place Σελίδα 307 Information Today, Inc,
Sally Wecksler 2004 ... Agriculture, Biological Sciences, Chemistry,
Chemical Engineering, Education, English as a Second Language, Fiction,
History. ... Only books printed in Greek need import license; all
advertising matter other than price lists require license.
Library of Congress Subject Headings Σελίδα 1074 Library of Congress.
Office for Subject Cataloging Policy1991 ... Book USE Book coupons
Coupons (Retail trade) (May Subd Geog) [HF612 7 (Advertising); BT
Advertising Premiums (Retail ... Works on individual coups d'état are
entered under the name of the country with appropriate historical
subdivision, e.g. France—History—Coup d'état, 1851. ... NT Ghana—
101
History—Coup d'état, 1981 — Greece NT Greece—History—Coup d'état,

1909 Greece—History—Coup ...
Marketing Communications Σελίδα 4 John Egan2014 Nevett (1982), in
his review of advertising history, urges us to 'not indulge in speculation as
to whether prehistoric cave paintings, ... Ancient Greece provides clear
evidence of what today would be recognised as advertising or sales
promotion.
A Concise history of Greece Σελίδα 251 Richard Clogg2013 ...
advertising (in addition to VAT) that was paid not to the state but to the
pension and health fund of journalists and ... to bail out what were
caricatured in its tabloid press as lazy Greeks, whose principal aim in life
was held to be to retire early ...
Occidentalism : Images of the West: Images of the West Σελίδα 265 James
G. Carrier1995 ... see also Japanese advertising objectification in
Bourdieu 73-4 Occident: ambiguity of in Greece 223-5 analytic dissolution
... Laura 9-10 Nandy, Ashis 234-5, 249-2, 255 Natal: colonial history 204-
8; uncertainties in 205-6 early history 194-5, ...
A history of Trust in Ancient Greece Σελίδα 20 Steven Johnstone 2011
This approach aligns with the attempts of other Greek historians to use the
evidence of comedy to say something about society.65 Many Greeks
considered the agora a place for cheating: ... For sellers, the methods of
advertising were limited.
The Oxford history of Greece and the Hellenistic World Σελίδα 31 John
Boardman, Jasper Griffin, Oswyn Murray2001 ... patroness of Athens and
(Pisistratus liked to claim) of Pisistratus himself, by the encouragement or
creation of national festivals and games: the Panathenaea, at which (shrewd
advertising) the prizes were jars of Attic olive oil; the Dionysia, ...
The Oxford Illustrated history of Greece and the ... Σελίδα 28 John
Boardman, Jasper Griffin, Oswyn Murray2001 ... patroness of Athens and
(Pisistratus liked to claim) of Pisistratus himself, by the encouragement or
creation of national festivals and games: the Panathenaea, at which (shrewd
advertising) the prizes were jars of Attic olive oil; the Dionysia, ...
Advertising, Literature and Print Culture in Ireland, ...John Strachan,
Claire Nally 2012 The Panhellenic Games of ancient Greece, to which J.
F. Maguire MP referred in The Industrial Movement in Ireland, were
celebrated by a ... Inthe nineteenth century, mercantile Ireland also had its
own, generally more prosaic, panegyrists, the advertising copywriters, the
102
visibility of ... supplements'.12 An importantpart of his argument,itmight

bepointed out, was predicatedonIreland andits recent history.
Greek Notions of the Past in the Archaic and Classical ... Σελίδα 142 John
Marincola, Lloyd Llewellyn-Jones, Calum Maciver 2012 ... though it is
not a direct quotation, one has the sense that what Epimenides was
advertising was not a novel ability but ... On post-classical religious
history, see most recently J. Dillery, 'Greek sacred history', American
Journal of Philology ...
Publishers WeeklyΤόμος 197, Μέρος 1 Σελίδα 218 1970 DIAL PRESS
ONCE UPON THE POLO GROUNDS: The Mets That Were by Leonard
Shecter ($4.95) is a history of the first two years of ... National advertising
and promotion, DOUBLEDAY WAR IS HEAVEN! by D. Keith Mano
(Apr. 3, $5.95) is a novel about jungle ... He writes personally and
passionately of the turmoil that has plagued Greece for years and presents
an indictment of American intervention.
Encyclopedia of Associations: National Organizations of ...Christine
Maurer1999 Maintains library of 2000 Vol.s emphasizing Chian and Greek
history, Greek literature, and history of Greeks in America. Awards:
Homeric .... Circulation: 8,000. Advertising: not accepted 0 News,
quarterly O Also publishes s.
Book Review DigestΤόμος 71 Σελίδα 1010 1975 Peter Carroll Best Sell
35:249 N '75 170w "The light-hearted reminiscences of a. long career In
advertising. ... Rome — Social conditions SBN 0-8052-3562-0 LC 74-
8782 The author presents a social history of worn- l In the Greek and
Roman ...
Advertising for Know-It-Alls Σελίδα 5 Filiquarian Publishing, LLC, For
Know-It-Alls 2008 [2][3] history Commercial messages and political
campaign displays have been found in the ruins of ancient Arabia. ... create
sales messages and wall posters, while lost-and-found advertising on
papyrus was common in Ancient Greece and ...
The World Book Encyclopedia: B.Τόμος 2 Σελίδα 46 World Book,
Inc2001
The Monthly Review Σελίδα 436 1829 ... serve, like shade in a picture, or
discord in music, to form a contrast and set off the disinterested offers of
other advertisers. ... We find our authors, accordingly, entering into
investigations upon the history of Greece, replete with interest and ...
103
Posters, Propaganda, and Persuasion in Election Campaigns ...Steven A.

Seidman 2008 One example of this was the use of spot advertisements in
Australia's 1931 campaign.3 Campaign television ... on television;5 in
Greece's 1993 election, 94 percent of the advertising expenditures went to
television.6 While American political ...
Encyclopedia of Associations: International Organizations1989
Advertising: not accepted • Journal of the American Historical Society of
Germans from Russia, quarterly. .... National. Description: Persons from
the Dodecanese region of Greece or those interested in the affairs of the
people of that region.
Making "pictures in Our Heads": Government Advertising in ... Σελίδα
45Jonathan W. Rose2000 While the history of commercial advertising
has been explored in some depth, and scholars such as Kathleen Hall ... of
Greece and Italy have in the past taken full-page ads Ch. Two: The Rise of
Government Advertising in Canada.
Screen Time: How Electronic Media-From Baby Videos to ...Lisa
Guernsey 2012 7 Eachbanis slightlydifferent, of course.(Greece, for
example, bans toy advertisingon TVbefore10 pm.) Fora history of the
regulations on advertising to children, see McGinnis, Gootman, and Kraak,
2006, pp. 30–33. The information on Greece, ...
Contemporary Archaeology in Theory: The New Pragmatism Robert W.
Preucel, Stephen A. Mrozowski 2011 579 Some Implications of Modern
Advertising for Archaeology The foregoing analysis of overarching themes
and techniques in ... architecture and history), which are cited by Davidson
in his discussion of advertising in the postmodern age (1992), are
particularly apt in ... Several abstract notions are stabilized by those
simplifications: ancient Greece can continue to be cast historically as our
intellectual ...
Athens on Trial: The Antidemocratic Tradition in Western ...Jennifer
Tolbert Roberts 2011 Although to some degree the history of Greece
continued to serve as a field to be mined for convenient object lessons ...
was himself fairly ancient, his history appeared in 1729 with an
imprimatur advertising its utility in the “improvement of ...
A concise history of Greece 2003 Animation: A World History: Vol. II:
The Birth of a ... Σελίδα 55Giannalberto Bendazzi2015 Through the 1950s
the studio won several prizes for advertising films. ... One of the most
famous scenes in Norwegian film history is when the newlywed composer
104
Petter finally finds the tune and text to his next song hit by watching birds
forming the notes of the ... by the world conflict, Ch. 2: Greece 55 Finland
Greece.
History of Artificial Cold, Scientific, Technological and ... Σελίδα ixKostas
Gavroglu2013 Christiana Christopoulou received her D.Phil. in 2008
from the Department of history and Philosophy of Science of the
University of Athens. ... She also holds the position of Managing Director
at the Greek publishing house Ekdotike Athenon S.A. She is a co-editor of
... His current research investigates the public understanding of modern
technology as reflected in media, advertising and popular culture.
Roman provincial administration, 227 BC to AD 117 John Richardson1976
Discusses Roman government in areas under its control from the First
Punic War up to 200 A.D.
Art and Experience in Classical Greece Jerome Jordan Pollitt1972 The
development of Greek sculpture, architecture, and painting during the
Classical period is examined within a social and cultural context
Mythology: A Teaching Unit Σελίδα 37 Aileen M. Carroll1997 What did
each of the following figures from American history or myth have in
common with the ancient Greek hero Hercules? ... What characters in
comic books, cartoons, or advertising do you think might be based on
Hercules? 4. Consider ...
Everybody Writes: Your Go-To Guide to Creating ... Σελίδα 62 Ann
Handley2014 Citizens in Greece hung “Lost” posters in hopes of being
reunited with children, jewelry, or slaves. And elaborately ... The history
of advertising is full of the tools, tactics, and strategies you—as online
marketer—still usLet me show you why ...
Asklepios, Medicine, and the Politics of Healing in ... Σελίδα 89 Bronwen
L. Wickkiser 2008 ... venues for advertising widely Athens'
accomplishments and aspirations. It is perhaps significant ... ofnew
territory. Asklepios and Athenian Empire 7 The history offifth-century
Athenian religion Asklepios and the Topography ofAthenian Cult 89.
Interpreting Islam Σελίδα 76 Hastings Donnan 2002 World history was
defined largely as synonymous with the history of Greece, Rome,
medieval Christendom and modern EuropApart from small numbers of ...
Muslims from television, films, advertising and print journalism.
Stereotypes and ...
105
Material Culture: Critical Concepts in the Social Sciences Victor Buchli

2004 Critical Concepts in the Social Sciences Victor Buchli. 61
BUILDING POWER IN THE CULTURAL LANDSCAPE OF BROOME
COUNTY, NEW YORK, 1880 TO 1940 Randall H. McGuire Source: R.
H. McGuire and R. Paynter (eds) The ...
Careers in Focus Σελίδα 171 Ferguson 2010 Research assistants who work
in radio, film, or television often help locate and organize historical facts,
find experts to be ... Advertising and marketing agencies hire research
assistants to help them discover consumer desires and the best ways to
advertise and market products. ... assistant to the library to uncover
everything possible about the Italian military presence in Greece during
World War II.
Geōgraphikē hyphēgēsis Claudius Ptolemaeus, Marino Zorzi, Susy
Marcon199?
Encyclopedia of Hair: A Cultural history Σελίδα vii Victoria Sherrow
2006 A Cultural history Victoria Sherrow. List of Entries Guide to Related
Topics CELEBRITY HAIR Advertising African Americans Aniston, ...
Farrah Feathered Hairstyle Fekkai, Frederic Flappers Folliculitis Fontange
Fragrance French Revolution Gibson Girl Gillette Company Greece,
Ancient Hair (the musical) Hair List of Entries.
Questioning Judaism Σελίδα 26 Jacques Derrida, Elisabeth Weber 2004
PIERRE VIDAL-NAQUET ELISABETH WEBER: You are a historian
who specializes in the history of ancient Greece, but ... Everything, from
television to handbooks to advertising, is designed to stop us from
remembering, to prevent memory ...
The Master and His Emissary: The Divided Brain and the ... Σελίδα 498
Iain McGilchrist 2009 Images used in advertising, which are aimed not at
the empathic right hemisphere, but at the 'grasping' left hemisphere, show
... For the different points in the history of the Ancient world that have
been put forward as candidates in this development, see, ... Yet a proper
understanding of the origins of Greek thought remains difficult because all
too frequently we measure the products of early Greece by the ...
Women of Strength: Biographies of 106 Who Have Excelled in ...Louis
Baldwin1996 iographies of 106 Who Have Excelled in Traditionally Male
Fields, A.D. 61 to the Present Louis Baldwin ... two years doing something
he'd always wanted to do, as the second person in history to ride horseback
106
from Buenos Aires to New York. ... Body Shops began appearing in
Sweden, Belgium, Greece, all over the map.
The Rebirth of Dialogue: Bakhtin, Socrates, and the ... Σελίδα 28James
Philip Zappen 2004 Socratic "rhetorical machinery" to "successful
advertising, propaganda, and other even more fearful manipulations of ...
and opinion and practitioner of a negative dialectic that enables each of us
to contest that truth.94 In his history of Greece, ...
The Edinburgh Companion to the history of Democracy Σελίδα
525Benjamin Isakhan, Stephen Stockwell 2012 History. of. Democracy.
Stephen S tockwell In the preceding Ch.s, the contributors have brought
their expertise to bear on many ... movements, such as the protests against
austerity measures in Greece and other European Union countries and the
Occupy Wall Street movement. ... the advertising industry and mass media
provided them with world views hedged by brands, celebrity and
obscene ...
Chicago's Sweet Candy history Σελίδα 55Leslie Goddard 2012 Nicholas
and George DeMet emigrated from their native Greece to Minneapolis, but
when a fire destroyed their candy store, ... The marquee advertising A
Farewell to Arms at the Oriental Theater across the street dates this
photograph to 1932.
History and Popular Memory: The Power of Story in Moments ...Paul A
Cohen2014 1 Similarly, the story of Joan of Arc spoke (or could be made
to speak), depending on historical context, to republicans in the political ...
the cultural traditions of China, knew the stories well, much as European
elites were versed in the classical learning of Greece and Rom... plays,
poems, operas, films, paintings, sculpture, children's books, and such
aspects of popular culture as advertising, television, ...
What is the New Rhetoric? Σελίδα x Susan Thomas 2009 Originally it was
a classical Greek word for “the art of public speaking,”6 and was
“invented” to allow people to make courtroom ... in Sicily.7 In the Latin-
using intellectual culture that succeeded Greek culture and lasted from at
least 100 B.C. to well after 1600 A.D., the term it came ... persuasion skills
of ancient Greece and Rome, as modified and extended by one thousand
years of western cultural history.
A Narrative history of Experimental Social Psychology: The ...Shelley
Patnoe2013 He said, "I took courses with Leon as I did with Stan and we
did this car advertising study, the Ehrlich, Guttman, Schonbach ... There
107
was the economist Papandreou who is now the prime minister of Greece
and Nat Flanders from education.
Etica Nicomaquea: llibres I-IV ; vol. 2, llibres V-X Aristote1995
Monster of God: The Man-Eating Predator in the Jungles of ... Σελίδα 31
David Quammen 2004 Peacocks and peahens customarily descend from
their roosts at daylight, and a cock has now begun advertising ... Whatever
seemed so enticing about those baggage camels of Xerxes to the lions of
central Greece doesn't appear to hold ...
Magnum: Fifty Years at the Front li.of History Russell Miller 2010 Fifty
Years at the Front li.of history Russell Miller ... He had been out all day
chasing a news story in Greece and was sitting down for the first time in
hours on a brown leather couch in the ... The big picture magazines were
caught in a double bind, with vital advertising declining as advertisers
switched to television and ...
Taxation: A Very Short Introduction Σελίδα ii Stephen Smith2015 ...
Nobes ADVERTISING Winston Fletcher AFRICAN AMERICAN
RELIGION Eddie S. Glaude Jr. AFRICAN history John ... Ian Shaw
ANCIENT EGYPTIAN ART AND ARCHITECTURE Christina Riggs
ANCIENT GREECE Paul Cartledge 2.
The Mediterranean Way of Eating: Evidence for Chronic ... Σελίδα 187
John J.B. Anderson, Marilyn C. Sparling2014 Mediterranean diet:
Historical and research overview. Am J Clin Nutr 61:1313s–1320s. ...
Cambridge World history of Food, Vol. 2, pp. 1193–1203. Cambridge ...
A.M., and Kanellou, A. 2009. Healthy food options and advertising in
Greece.
Algorithmic Game Theory: 7th International Symposium, SAGT ...Ron
Lavi2014 ... and Svetlana Obraztsova1 1 National Technical University of
Athens, Athens, Greece 2 Cornell University, Ithaca, NY, USA 3 Athens
... threshold models where the switching and selection functions may also
depend on the node activation history. ... 1 Introduction A large part of
recent research on social networks concerns the design of marketing
strategies for advertising new products over a network.
Judaism: A Very Short Introduction Σελίδα iiNorman Solomon2014 ...
Nobes ADVERTISING Winston Fletcher AFRICAN AMERICAN
RELIGION Eddie S. Glaude Jr. AFRICAN history John ... Williams
ANAESTHESIA Aidan O'Donnell ANARCHISM Colin Ward ANCIENT
EGYPT Ian Shaw ANCIENT GREECE ...
108
Corporate Social Responsibility: A Very Short Introduction Σελίδα

iiJeremy Moon2014 ... Nobes ADVERTISING Winston Fletcher
AFRICAN AMERICAN RELIGION Eddie S. Glaude Jr. AFRICAN
history ... ANCIENT EGYPTIAN ART AND ARCHITECTURE
Christina Riggs ANCIENT GREECE Paul Cartledge THE ANCIENT ...
Global Catastrophes: A Very Short Introduction Σελίδα ii Bill
McGuire2014 ... Nobes ADVERTISING Winston Fletcher AFRICAN
AMERICAN RELIGION Eddie S. Glaude Jr. AFRICAN history John ...
Williams ANAESTHESIA Aidan O'Donnell ANARCHISM Colin Ward
ANCIENT EGYPT Ian Shaw ANCIENT GREECE ...
Knowledge: A Very Short Introduction Jennifer Nagel2014 ... Nobes
ADVERTISING Winston Fletcher AFRICAN AMERICAN RELIGION
Eddie S. Glaude Jr. AFRICAN history John ... Williams ANAESTHESIA
Aidan O'Donnell ANARCHISM Colin Ward ANCIENT EGYPT Ian Shaw
ANCIENT GREECE ...
Thucydides and the Modern World: Reception, ... Σελίδα 140 Katherine
Harloe, Neville Morley 2012 ... have popped up throughout history in a
variety of unexpected places — in advertising slots on London buses in
1915, ... rung upon it, first in classical Greece itself and then in the
English—speaking world, examining how issues of identity, ...
A history of the World in Six Glasses Tom Standage 2010 What is the
relationship between coffee and revolution? And how did Coca-Cola
become the number one poster-product for globalization decades before
the term was even coined? From the Hardcover edition.
The Wrath of Nations: Civilizations and the Furies of ... Σελίδα 44 William
Pfaff1994 The modern Balkan nations and some of those in East-Central
Europe were built or rebuilt out of the lumber of history and sometimes of
myth. Thus, for example, did modern Greece, Romania, Albania,
Czechoslovakia, and reconstituted Serbia come into existence — and ...
and weddings in Britain today— and in British industrial conglomerates'
advertising of their whisky, and publicizing of their export ...
Challenges of the Twenty-first Century: Conference 1991 ... Σελίδα 326
1993 In this the study of history and of national histories assumes an
extraordinary significance, as we know from the politics of history writing
... Recently an educated young man from an Indian advertising agency
requested me to lend an idol of the deity who is trampling a baby. ... of
109
India alone, but unfortunately common in many countries, including

Greece, which is spoken of as mother of European culture.
The Arrogance of American Power: What U.S. Leaders are ... Σελίδα 44
Nancy Snow 2007 ... ERP was even supporting trade unionism against the
traditionally Communist-controlled labor unions in Italy, France, and
Greece. ... De Grazia notes in the New York Times that J. Walter
Thompson, then the world's advertising giant, took over the NATO
account at a ... The ad men's advice was that for its 10th anniversary, in
1959, NATO should be reshaped "to forge a history of community and
tradition ...
Appeals in Modern Rhetoric: An Ordinary-language Approach 2005
Throughout the history of rhetoric, appeals to the body have been
associated with the ideals — and the shortcomings — of democracy. ... In
ancient Greece, the politically conservative Plato portrayed the rhetoric of
his democratic competitors in Athenian education as a low ... In modern
times, the critic and historian Daniel Boorstin, in the same spirit, has
belittled rhetoric by associating it with advertising ...
Choosing Your A Levels and Post-16 Options Σελίδα 30 Gary Woodward
2006 Media Studies is more specifically about the media and media
products such as radio, TV, film, advertising and so on. Modern ... Ancient
history focuses specifically on the civilisation and culture of Ancient
Rome and Greece. GCE A level ...
The Persians and Other Plays: The Persians / Prometheus ...Aeschylus
2009 Aeschylus thus was advertising that he was following in Phrynichus'
footsteps, but we can be sure that his treatment of the ... 'the defeat of
Xerxes' – this must mean Salamis, the only Greek victory over the Persians
at which Xerxes was present in .... But neither in actual history, nor in the
edited version of history with which Aeschylus presents us was it obvious
to anyone without the blessings of hindsight.
Perfect: The Marvelous history of Our Alphabet From ...David Sacks
2007 The Marvelous history of Our Alphabet From A to Z David Sacks
... from a left-wing symbol of defiance in contemporary, authoritarian
Greece—spoke of government conspiracy and the end of freedom. ...
Today Z is visible everywhere, borne on a recent tide of advertising and
marketing that exploits certain s as visual ...
Critical Reviews of Oxidative Stress and Aging: Advances ...Richard G.
Cutler, Henry Rodriguez 2003 Cancer is a disease that has afflicted our
110
race since the beginning of recorded history. ... In ancient Greece,

Hippocrates described cancers of the breast, stomach, skin cervix, and
rectum. ... Therefore, it follows, unhappily, that we should not expect any
"magic bullet" for a cure that comes from the advertising hype of a drug ...
Memory and Memorials: From the French Revolution to World ...Matthew
J. B. Campbell, Jacqueline M. Labbe, Sally Shuttleworth 2004 Owenson
became increasingly critical of colonial modernization, however, and
extended her critique to the matter of Greece {Woman; or, Ida of Athens,
1809) ... References to elegiac memory abound in this glamorization of a
civilization about to disappear into the abyss of history. ... advertising her
family relationship to soldiers involved in these wars (her brother and her
husband) and partly by working ...
Henry Winstanley and the Eddystone Lighthouse Adam Hart-Davis, Emily
Troscianko2013 ... was a great scholar and helped promote
Greekknowledge andculture far beyond the geographical boundaries of
Greece. ... of thetower, sothatitwould be visible bynight aswell as by day,
advertising hisgreat new metropolis aroundthe clock.
Vol1 Wk 9 8-6-10 Σελίδα 8 ... at (720) 515-NEWSfor subscription or
advertising rates, archive Continued from front from lkg or 2kg per tree to
almost 20kg. ... The highest quality oils, according to the international olive
oil council come from Italy, Greece and Spain (based on retail ... They give
an interesting history of the olive in china: China belongs to the semi-
tropical climate and has found some adaptable regions of olive growing.
Story of Jesus Lorenz Graham2013 From 1941 to 1971, he introduced
young readers to the realms of literature, history, folklore, mythology, and
science in such ... No outside advertising appeared on the covers or pages.
... and distributed in numerous foreign countries (including Canada, Great
Britain, the Netherlands, Greece, Brazil, Mexico, and Australia), ...
Form Follows Fun: Modernism and Modernity in British ...Bruce
Peter2013 They may have been intended to suggest luxury, romance, good
birth and breeding, foreign parts, ancient history, and ... Buthow many
among their audiences could have connected the Hippodrome to
horseracing in ancient Greece, or the Rialto to Venice, ... Singleton, on
the other hand, insisted that only afive name would pay,and so Cosmo was
the compromise.5 Designinggraphic and advertising ...
Shape a Circle Ever Wider: Liturgical Inculturation in the ... Σελίδα
113Mark R. Francis2000 On my way to work every day I pass the
111
impressive Field Museum of Natural History, located on Lake Shore Drive

in Chicago. This building's neoclassical facade resembles an ancient Greek
temple and lends a note of classical elegance to both the Chicago lake-
front and ... While the architecture of the Field Museum remains the same
to this day, an interesting way of advertising current exhibitions has ...
The Innocents Abroad ; Roughing it Σελίδα 995Mark Twain, Guy
Cardwell1984 The textual history of The Innocents Abroad may be
approached by considering certain of Clemens' activities and projected
aetivities ... In late February 1867, Clemens saw a circular advertising an
... Egypt, the Crimea, Greece, and Intermediate Points of Interest" that
settled for him the way to proceed with s for the Alta.
The Medieval Imagination Σελίδα 18Jacques Le Goff1992 He outlined a
purely secular and terrestrial periodization of history but let stand the old
Christian chronology of six ages since the creation of the world. ... By
affirming modernity yet presenting it as a return to true antiquity, to the
antiquity of Greece, Rome, and, as is too often forgotten, the ... By
contrasting "modern times" with the Middle Ages they were advertising
nothing less than a cultural revolution.
Against Race: Imagining Political Culture Beyond the Color ...Paul
Gilroy2000 ... to become aesthetic to hold the attention of people
sensitized to the accelerated communicative pace of advertising. The
recent bloody histories of authoritarian regimes in Iran, Greece, Latin
America, Indo-China, and Africa all suggest that fascism is not
productively ... Though it is neither the flipside of a Europe-centered
modernity nor something eternal and evil, outside of history and secular
morality ...
American Commodities in an Age of Empire Σελίδα 95Mona Domash2013
... of food, and so far reduced its cost that the human family to-day is better
fed and better clothed than at any time in all its previous history. ... in
Russia, Italy, France, Spain, Greece and Great Britain, as well as in the
republics of South America, the McCormick machines is as well known,
highly ... McCormick catalog, 1885 McCormick Harvesting Machine
Company's advertising strategies in the late 4.
Censorship Σελίδα 62Philip Steele1999advertising 9, 14, 17 internet 6, 10,
13, 14, 19, 44 printing 12, 28 Afghanistan 21 Iraq 30 privacy
27,32,36,37,42 Africa 10 Israel 36 propaganda 15, 31 Albania 21 ... 18, 24,
32, Germany 23, 32, 44, 47 paparazzi 36 50, 51, 58 Greece (Ancient) 41
112
photographs 8, 30, 31, 36 pirating 29 videos 6, 19, 46, 52 Haiti 15 plays

16, 26 violence 45, 46 history 10 politics 9, 13, 17, 18, 25, 26 pornography
19, 44, ...
CBS's Don Hollenbeck: An Honest Reporter in the Age of ... Σελίδα
308Loren Ghiglione 2008 “Columnist Jack O'Brian Enthralls Advertising
Women with Star Tales.” Buffalo ... to Inquire into the Murder at Salonika,
Greece, May 16, 1948, of Columbia Broadcasting System Correspondent
George Polk.” ca. 1949. ... Pages from History.
The Talking Cure: TV Talk Shows and Women Jane M. Shattuc2014 The
concept of the public sphere emanates from the agora ofdemocratic ancient
Greece, part marketplace andpublic forum. ... Insteadofpublic opinion,
private-interest advertising andpublic relations have takenover. ...
Habermasconcedes thatthepublic sphere has beenmore an ideal than
factdownthrough history, theconcept still serves asa powerful elementin
the assumptions ofcapitalist democracy.
ΔΙΑΛΑΛΩ συμπλήρωμα στη Διαφήμιση
Διαλαλώ. φωνάζω κάτι δυνατά ώστε να το μάθει όλος ο κόσμος

Επιλέξτε σημασία για να δείτε τα συνώνυμά της-Μέρος-Πλήρες
Ερμήνευμα
διαλαλώ (οι μικροπωλητές διαλαλούν το εμπόρευμά τους στις λαϊκές)-Ρ.
μετ.-ΔιαΦημίζω φωναχτά τα προϊόντα μου, συνήθως ως υπαίθριος
πωλητής
διατυμπανίζω (οι φίλαθλοι διαλαλούσαν όλο το βράδυ τη νίκη της ομάδας
τους) -Ρ.-εκφράζω δημόσια κάτι με τρόπο επιδεικτικό, θορυβώδη ή
θριαμβευτικό ή ανοίκειο…
διαλαλώ. ρήμα μεταβατικό (ρήμα) διαδίδω διαλαλώ τα νέα …
Παράδειγμα με ποινές "διαλαλώ", μεταφραστική μνήμη

Όχι μόνο αυξήθηκε σταδιακά το ύψος του συνολικού χρέους, όχι μόνο η
επιβάρυνση των επιτοκίων συχνά υπερβαίνει το ποσό του αρχικά
κατατεθειμένου κεφαλαίου, αλλά το βαρύ αυτό φορτίο παρεμποδίζει
τελικά εκείνη την ανάπτυξη, που αντιθέτως τόσο διαλαλάται. Στις
οικονομικής φύσης δυσχέρειες προστίθενται στη συνέχεια και άλλες.
113
Θα πρέπει να το διαλαλήσουμε ολόψυχα: απελευθερώστε εκείνες τις

γυναίκες από τα δεσμά τους, από αυτό το βασανιστήριο, από αυτή τη βία!
Και τότε, όλοι οι σάλιαγκες ξεβιδώνουν το όστρακό τους...... και το έχουν
για ντουντούκα και διαλαλούν τη συναυλία
Μην το διαλαλείς παντού!
Πάντοτε πείθομαι περισσότερο όταν οι άνθρωποι δεν το διαλαλούν
Και τότε, οι σάλιαγκες ξεβιδώνουν το όστρακό τους...... και το έχουν για
ντουντούκα και διαλαλούν τη συναυλία
Η γιαγιά μου όμως καθόταν στις ‧ φούστες της για χρόνια και διαλαλούσε,
ότι έφερνε στην αγορά
Μπορώ να πω για κάποια που παίρνει σε εκπομπή... και το διαλαλεί σε
όλο τον κόσμο
Ευρυπίδης Cyclops li.175
…τε δραγμὸς καὶ †παρεσκευασμένου† ψαῦσαι χεροῖν λειμῶνος

ὀρχηστύς θ' ἅμα κακῶν τε λῆστις. εἶτ' ἐγὼοὐ κυνήσομαι
τοιόνδε πῶμα, τὴν Κύκλωπος ἀμαθίαν κλαίειν κελεύων καὶ τὸν
ὀφθαλμὸν μέσον; {Χο.} ἄκου', Ὀδυσσεῦ· διαλαλήσωμέν τί σοι.
{Οδ.} καὶ μὴν φίλοι γε προσφέρεσθε πρὸς φίλον. {Χο.} ἐλάβετε Τροίαν
τὴν Ἑλένην τε χειρίαν; {Οδ.} καὶ πάντα γ' οἶκον Πριαμιδῶν ἐπέρσαμεν.
{Χο.} οὔκουν, ἐπειδὴ τὴν νεᾶνιν εἵλετε, ἅπαντες αὐτὴν διεκροτήσατ' ἐν
μέρει,
Πλούταρχος Conjugalia praecepta (138a-146a)

Stephanus page 141, Sec. D, li.8
Ὁ Σωκράτης ἐκέλευε τῶν ἐσοπτριζομένων

νεανίσκων τοὺς μὲν αἰσχροὺς ἐπανορθοῦσθαι τῇ
ἀρετῇ, τοὺς δὲ καλοὺς μὴ καταισχύνειν τῇ κακίᾳ
τὸ εἶδος. καλὸν οὖν καὶ τὴν οἰκοδέσποιναν, ὅταν
ἐν ταῖς χερσὶν ἔχῃ τὸ ἔσοπτρον, αὐτὴν ἐν ἑαυτῇ
διαλαλεῖν, τὴν μὲν αἰσχράν “τί οὖν, ἂν μὴ σώφρων
γένωμαι;” τὴν δὲ καλήν “τί οὖν, ἂν καὶ σώφρων
γένωμαι;” τῇ γὰρ αἰσχρᾷ σεμνὸν εἰ φιλεῖται
διὰ τὸ ἦθος μᾶλλον ἢ τὸ κάλλος.
Πλούταρχος Regum et imperatorum Αποφθέγματα. [Sp.?] (172b-208a)

114
Stephanus page 180, Sec. C, li.4
Δαρείῳ μήτε τὴν γῆν ἡλίους δύο μήτε τὴν Ἀσίαν δύο
βασιλεῖς ὑπομένειν.
Μέλλοντι δ' αὐτῷ περὶ τῶν ὅλων ἐν Ἀρβήλοις
κινδυνεύειν πρὸς ἑκατὸν μυριάδας ἀντιτεταγμένας, προς-
ῄεσαν οἱ φίλοι τῶν στρατιωτῶν κατηγοροῦντες ὡς ἐν
ταῖς σκηναῖς διαλαλούντων καὶ συντιθεμένων, ὅπως
μηδὲν τῶν λαφύρων εἰς τὸ βασιλικὸν ἀνοίσουσιν, ἀλλ'
αὐτοὶ κερδανοῦσιν. ὁ δὲ μειδιάσας ‘ἀγαθά’ φησίν ‘ἀγ-
γέλλετε· νικᾶν γὰρ ἀνδρῶν οὐ φεύγειν παρεσκευασμένων
ἀκούω διαλογισμούς.’ καὶ προσιόντες αὐτῷ πολλοὶ τῶν
στρατιωτῶν ἔλεγον .
Book 13, Kaibel par.82, li.9
… ἀπήγαγε χρησόμενος αὐτῷ. ὁ μὲν οὖν παῖς τὸ

ἴδιον ἱμάτιον ἐπὶ τῇ πόᾳ ὑπέστρωσεν, τὴν δὲ τοῦ
Σοφοκλέους χλανίδα περιεβάλοντο. μετ' οὖν τὴν ὁμι-
λίαν ὁ παῖς ἁρπάσας τὸ τοῦ Σοφοκλέους χλανίδιον
ᾤχετο, καταλιπὼν τῷ Σοφοκλεῖ τὸ παιδικὸν ἱμάτιον.
οἷα δὲ εἰκὸς διαλαληθέντος τοῦ συμβεβηκότος Εὐρι-
πίδης πυθόμενος καὶ ἐπιτωθάζων τὸ γεγονὸς καὶ αὐτός
ποτε ἔφη τούτῳ κεχρῆσθαι τῷ παιδί, ἀλλὰ μηδὲν προς-
θεῖναι, τὸν δὲ Σοφοκλέα διὰ τὴν ἀκολασίαν καταφρο-
νηθῆναι. καὶ ὁ Σοφοκλῆς ἀκούσας ἐποίησεν εἰς
αὐτὸν τὸ τοιοῦτον ἐπίγραμμα.
Φίλων Ιουδαίος De Josepho Sec. 175, li.2
μέλειαι· παρεκάλουν, ἱκέτευον, ἐξετάζων ὅσον ἐστὶ τὸ ἀνοσιούργημα,

μὴ θυμῷ χαρίζεσθαι· συναινεῖν δέον, ταῖς ἀβουλίαις ἑαυτῶν εἴξατε.
τοιγαροῦν καρπούμεθα τῆς αὐθαδείας καὶ ἀσεβείας τἀπίχειρα· ζητεῖται
μὲν ἡ ἐπ' ἐκείνῳ τυρευθεῖσα ἐπιβουλή, ὁ δὲ ζητῶν οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος,
ἀλλ' ἢ θεὸς ἢ λόγος ἢ νόμος θεῖος.” ταῦτα δ' ἤκουεν ὁ πραθεὶς
ἀδελφὸς ἡσυχῇ διαλαλούντων, ἑρμηνέως μεταξὺ ὄντος· καὶ νικηθεὶς
ὑπὸ τοῦ πάθους, μέλλων δακρύειν, ὡς μὴ γένοιτο καταφανής, ἀπο-
στρέφεται καὶ προχέας θερμὰ καὶ ἐπάλληλα δάκρυα καὶ πρὸς ὀλίγον
ἐπικουφισθείς, τὴν ὄψιν ἀπομαξάμενος, ἐπιστρέφει καὶ κελεύει τὸν
ἡλικίᾳ δεύτερον τῶν ἀδελφῶν ἐν ὄψεσι ταῖς ἁπάντων δεθῆναι, τὸν αὐτῷ
κατάλληλον – ὁ γὰρ ἐν πλείοσι δεύτερος τῷ παρεσχάτῳ κατάλληλος.
115
Φίλων Ιουδαίος Quod omnis probus liber sit Sec. 90, li.3
ἀγριότητα θηρίων ἐκνικῆσαι σπουδάσαντες, οὐδὲν παραλιπόντες τῶν εἰς

ὠμότητα, τοὺς ὑπηκόους ἀγεληδὸν ἱερεύοντες ἢ καὶ ζῶντας ἔτι μαγείρων
τρόπον κατὰ μέρη καὶ μέλη κρεουργοῦντες ἄχρι τοῦ τὰς αὐτὰς ὑπομεῖναι
συμφορὰς ὑπὸ τῆς τὰ ἀνθρώπεια ἐφορώσης δίκης οὐκ ἐπαύσαντο· οἱ
δὲ τὸ παρακεκινημένον καὶ λελυττηκὸς εἰς ἑτέρας εἶδος κακίας
μεθαρμοσάμενοι, πικρίαν ἄλεκτον ἐπιτηδεύσαντες, ἡσυχῇ διαλαλοῦντες,
ἠρεμαιοτέρας φωνῆς ὑποκρίσει βαρύμηνι ἦθος ἐπιδεικνύμενοι, κυνῶν
ἰοβόλων τρόπον προσσαίνοντες, ἀνιάτων γενόμενοι κακῶν αἴτιοι, κατὰ
πόλεις μνημεῖα τῆς ἑαυτῶν ἀσεβείας καὶ μισανθρωπίας ἀπέλιπον τὰς
τῶν πεπονθότων ἀλήστους συμφοράς .

Book 11, Ch. 35, Sec. 4, li.1
καὶ προπηλακισμοὺς ἐλεύσοιτο ἐξ οἵων ἀγαθῶν. εἰσῄει

τ' αὐτοὺς λογισμός, ὅτι τοῦ περὶ τῆς ἐλευθερίας νόμου
καταλυθέντος οὐδὲν ἔσται τὸ κωλῦον καὶ τὰς αὑτῶν
γυναῖκας καὶ θυγατέρας τὰ αὐτὰ ἐκείνῃ παθεῖν. ταῦτά
τε δὴ καὶ πολλὰ τούτοις ὅμοια ἐπιλογιζόμενοι καὶ πρὸς
ἀλλήλους διαλαλοῦντες ἔκλαιον. ὁ δὲ Ἄππιος, οἷα δὴ
φύσιν τε οὐ φρενήρης ἀνὴρ καὶ ὑπὸ μεγέθους ἐξου-
σίας διεφθαρμένος, οἰδῶν τε τὴν ψυχὴν καὶ ζέων τὰ
σπλάγχνα διὰ τὸν ἔρωτα τῆς παιδός, οὔτε τοῖς λόγοις
τῶν ἀπολογουμένων προσεῖχεν οὔτε τοῖς δάκρυσιν αὐ-
τῆς ἐπεκλᾶτο, τήν τε συμπάθειαν τῶν παρόντων .
Δίων Κάσσιος Book 64, Ch. 12, Sec. 1, li.7
Παννονίας παρῆσαν· ὅ τε μέγιστον ἐν τοῖς τοιούτοις ἐστίν, ἐφί-

λουν τε τὸν Ὄθωνα καὶ πᾶσαν αὐτῷ εὔνοιαν οὐκ ἀπὸ τῆς γλώττης
μόνον ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς ψυχῆς εἶχον), 8καὶ ἱκετευόντων αὐτὸν μήθ'
ἑαυτὸν μήτε σφᾶς προδοῦναι, ἐπέσχε μέχρις οὗ καὶ οἱ λοιποὶ πρὸς
τὴν ἀγγελίαν συνέδραμον, καί τι πρὸς ἑαυτὸν διαλαλήσας ἔπειτα
πρὸς τοὺς στρατιώτας ἐδημηγόρησεν ἄλλα τε πολλὰ καὶ ταῦτα·
“ἀρκεῖ τὰ γεγονότα, ἀρκεῖ. μισῶ πόλεμον ἐμφύλιον, κἂν κρατῶ·
φιλῶ πάντας Ῥωμαίους, κἂν μὴ ὁμολογῶσί μοι. νικάτω Οὐιτέλ-
λιος, ἐπεὶ τοῦτο τοῖς θεοῖς ἔδοξε· σωζέσθωσαν καὶ οἱ ἐκείνου
στρατιῶται, ἐπεὶ τοῦτ' ἐμοὶ δοκεῖ.
116
Cassius Dio Hist., Historiae Romanae

Book 66, Ch. 17, Sec. 3, li.2
δὲ σημεῖα αὐτῷ φέροντα ἐς τοῦτο ὅ τε ἀστὴρὁ κομήτης ἐπὶ πολὺ

φαντασθεὶς καὶ τὸ μνημεῖον τὸ τοῦ Αὐγούστου αὐτόματον ἀνοιχθέν.
τῶν δὲ ἰατρῶν ἐπιτιμώντων αὐτῷ ὅτι τῇ τε ἄλλῃ διαίτῃ ὁμοίᾳ
νοσῶν ἐχρῆτο καὶ πάντα τὰ προσήκοντα τῇ ἀρχῇ ἔπραττε, “τὸν
αὐτοκράτορα” ἔφη “ἑστῶτα δεῖ ἀποθνήσκειν”. καὶ πρὸς τοὺς περὶ
τοῦ κομήτου τι διαλαλοῦντας “οὐκ ἔμοιγε” εἶπεν “ἀλλὰ τῷ τῶν
Πάρθων βασιλεῖ προσημαίνει· ἐκεῖνος μὲν γὰρ κομᾷ, ἐγὼ δὲ φα-
λακρός εἰμι”. ἐπειδή τε ἐπίστευσεν ὅτι τελευτήσει, ἔφη “θεὸς ἤδη
γίνομαι”. ἔζησε δὲ ἔτη ἐννέα καὶ ἑξήκοντα καὶ μῆνας ὀκτώ, ἐμο-
νάρχησε δὲ ἔτη δέκα ἡμερῶν ἓξ δέοντα. κἀκ τούτου συμβαίνει
ἐνιαυτόν τε καὶ δύο καὶ εἴκοσιν ἡμέρας ἀπὸ τοῦ θανάτου .
Φλάβιος Ιώσηφος. Περί Ιουδαϊκού πολεμου. libri vii

Book 1, Sec. 586, li.4
Τὰς δὲ δούλας χωρὶς ἑκάστην Ἡρώδης ἐβασάνιζεν. ἐρρήθη

δὲ παρὰ πάσαις τὰ προειρημένα σύμφωνα, καὶ διότι κατὰ συν-
θήκην Ἀντίπατρος μὲν εἰς Ῥώμην, Φερώρας δ' ὑποχωρήσειεν εἰς
τὴν Περαίαν· πολλάκις γὰρ αὐτοὺς διαλαλεῖν, ὡς μετ' Ἀλέξανδρον
καὶ Ἀριστόβουλον ἐπ' αὐτοὺς Ἡρώδης μεταβήσεται καὶ τὰς ἑαυτῶν
γυναῖκας. οὐ γὰρ φείσεσθαι μετὰ Μαριάμμην καὶ τοὺς ἐξ ἐκεί-
νης ἑτέρου τινός, ὥστε ἄμεινον εἶναι φεύγειν ὡς πορρωτάτω
τοῦ θηρίου. πολλάκις δὲ ἀποδυρόμενον πρὸς τὴν μητέρα τὸν Ἀντί-
πατρον εἰπεῖν, ὡς αὐτὸς μὲν εἴη πολιὸς ἤδη.
Φλάβιος Ιώσηφος. Περί Ιουδαϊκού πολεμου. libri vii Book 4, Sec. 38, li.1
τοῦ τείχους ἐγένετο. πλεῖστοι μὲν οὖν Ῥωμαίων κατὰ ταύτην ἔπεσον
τὴν μάχην, ἐν οἷς ὁ δεκαδάρχης Αἰβούτιος, ἀνὴρ οὐ μόνον ἐφ' ἧς
ἔπεσε παρατάξεως, ἀλλὰ πανταχοῦ καὶ πρότερον γενναιότατος φανεὶς
καὶ πλεῖστα κακὰ Ἰουδαίους ἐργασάμενος. ἑκατοντάρχης δέ τις,
Γάλλος ὀνόματι, μετὰ στρατιωτῶν δέκα περισχεθεὶς ἐν τῇ ταραχῇ
κατέδυ μὲν εἴς τινος οἰκίαν, τῶν δ' ἐν αὐτῇ διαλαλούντων παρὰ
δεῖπνον ὅσα κατὰ τῶν Ῥωμαίων ἢ περὶ σφῶν ὁ δῆμος ἐβουλεύετο
κατακροασάμενος, ἦν δὲ αὐτός τε καὶ οἱ σὺν αὐτῷ Σύροι, νύκτωρ
ἐπανίσταται καὶ πάντας ἀποσφάξας μετὰ τῶν στρατιωτῶν εἰς τοὺς
117
Ῥωμαίους διασώζεται.
Οὐεσπασιανὸς δ' ἀθυμοῦσαν τὴν στρατιὰν ἀνοίᾳ .
Πολύβιος ιστορίεςBook 1, Ch. 85, Sec. 3, li.1
δείς, τότε προδήλου τῆς αἰκίας διὰ τὴν περικάκη-

σιν ἐκ τῶν πολλῶν τοῖς ἡγεμόσιν ὑπαρχούσης, ἔκρι-
ναν οἱ περὶ τὸν Αὐτάριτον καὶ Ζάρζαν καὶ Σπέν-
διον ἐγχειρίζειν ἑαυτοὺς τοῖς πολεμίοις καὶ δια-
λαλεῖν περὶ διαλύσεως Ἀμίλκᾳ. πέμψαντες οὖν
κήρυκα καὶ λαβόντες συγχώρημα περὶ πρεσβείας
ἧκον, ὄντες δέκα, πρὸς τοὺς Καρχηδονίους. πρὸς
οὓς Ἀμίλκας ὁμολογίας ἐποιήσατο τοιαύτας· ἐξεῖ-
ναι Καρχηδονίοις ἐκλέξασθαι τῶν πολεμίων οὓς
ἂν αὐτοὶ βούλωνται δέκα·
Ὁ μὲν οὖν Χλαινέας τοιαῦτα διαλεχθεὶς καὶ

δόξας δυσαντιρρήτως εἰρηκέναι κατέπαυσε τὸν λό-
γον. μετὰ δὲ ταῦτα Λυκίσκος ὁ τῶν Ἀκαρνάνων
πρεσβευτὴς εἰσελθὼν τὸ μὲν πρῶτον ἐπέσχε, θεω-
ρῶν τοὺς πολλοὺς ἐν αὑτοῖς διαλαλοῦντας ὑπὲρ τῶν
προειρημένων, ἐπεὶ δέ ποτε καθησύχασαν, οὕτως
πως ἤρξατο τοῦ λέγειν “Ἡμεῖς, ἄνδρες Λακεδαιμό-
νιοι, παρεγενόμεθα μὲν ὑπὸ τοῦ κοινοῦ τῶν Ἀκαρ-
νάνων ἀπεσταλμένοι πρὸς ὑμᾶς, μετέχοντες δὲ σχε-
δὸν ἀεί ποτε Μακεδόσι τῶν αὐτῶν ἐλπίδων.
Πολύβιος ιστορίες
Book 18, Ch. 46, Sec. 10, li.3
ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως τοῖς πρόσθεν, τηλικοῦτον συνέβη

καταρραγῆναι τὸν κρότον ὥστε καὶ μὴ ῥᾳδίως ἂν
ὑπὸ τὴν ἔννοιαν ἀγαγεῖν τοῖς νῦν ἀκούουσι τὸ γε-
γονός. ὡς δέ ποτε κατέληξεν ὁ κρότος, τῶν μὲν
ἀθλητῶν ἁπλῶς οὐδεὶς οὐδένα λόγον εἶχεν ἔτι, πάν-
τες δὲ διαλαλοῦντες, οἱ μὲν ἀλλήλοις, οἱ δὲ πρὸς
σφᾶς αὐτούς, οἷον εἰ παραστατικοὶ τὰς διανοίας
ἦσαν. ᾗ καὶ μετὰ τὸν ἀγῶνα διὰ τὴν ὑπερβολὴν
τῆς χαρᾶς μικροῦ διέφθειραν τὸν Τίτον εὐχαρι-
118
στοῦντες· οἱ μὲν γὰρ ἀντοφθαλμῆσαι κατὰ πρόσω-

πον καὶ σωτῆρα προσφωνῆσαι βουλόμενοι.
Chariton Scr. Erot., De Chaerea et Callirhoe Book 6, Ch. 1, Sec. 5, li.4
“μὴ παρῇς τὸν παρθένιον· ἑλοῦ τὸν πρῶτον φιλήσαντα, τὸν πολίτην,
ἵνα καὶ τὸν πατέρα ἴδῃς· εἰ δὲ μή, ζήσεις ἐπὶ ξένης ὡς φυγάς·”
αἱ δ' ἕτεραι “τὸν εὐεργέτην ἑλοῦ, τὸν σώσαντα, μὴ τὸν ἀπο-
κτείναντα· τί δὲ ἂν πάλιν ὀργισθῇ Χαιρέας; πάλιν τάφος; μὴ
προδῷς τὸν υἱόν· τίμησον τὸν πατέρα τοῦ τέκνου.” τοιαῦτα διαλα-
λούντων ἦν ἀκούειν, ὥστε εἶπεν ἄν τις ὅλην Βαβυλῶνα εἶναι
δικαστήριον.
Flavius Philostratus Soph., Vita Apollonii Ch. 8, Sec. 12, li.47
“οὐ θαυμάζω Τελεσῖνον” εἶπεν “ὑπερκαθεύδοντα,

καὶ γὰρ δὴ καὶ ὑπερεγρήγορέ μου πάλαι, τὰ δ' ὑπὲρ
τῆς δίκης πεύσεσθε μέν, οὐ μὴν ἐνταῦθα, δείλη τε
γὰρ ἱκανῶς ἤδη καὶ βαδίζειν ὥρα ἐς ἄστυ, ἡδίους
δ' οἱ καθ' ὁδὸν λόγοι παραπέμψαι βαδίζοντας. ἴωμεν
οὖν διαλαλοῦντες ὑπὲρ ὧν ἐρωτᾶτε, λέξω δὲ τὰ τή-
μερον δήπου ἐν τῷ δικαστηρίῳ πραχθέντα. τὰ γὰρ
πρὸ τῆς κρίσεως ἄμφω ἴστε, σὺ μὲν παρατυχών, σὺ
δ' ἠκροαμένος, οἶμαι, τούτου, μὰ Δία, οὐχ ἅπαξ,
ἀλλὰ καὶ πάλιν, εἰ μὴ ἐκλέλησμαι Δημητρίου, ἃ δ'
οὔπω ἴστε, δίειμι, διείρων ἀπὸ τῆς προρρήσεως .
Alciphron Rhet., Soph., Epistulae Book 1, epistle 8, Sec. 1, li.4
Οἱ τὴν γνώμην ἀμφίβολοι τὴν παρὰ τῶν εὐνοούν-

των κρίσιν ἐκδέχονται. κἀγὼ τὰ πολλὰ ταῖς αὔραις
διαλαλήσας – οὐδὲ γὰρ οὐδὲν πρὸς σὲ ἐθάρρουν ὦ
γύναι – νῦν ἐξαγορεύω καὶ δέομαι τὸ λῷον ᾑρημένην
συμβουλεῦσαι. ἄκουε δὴ ὡς ἔχει καὶ πρὸς ὅ τι σε δεῖ
τὴν γνώμην ἐξενεγκεῖν. τὰ ἡμέτερα, ὡς οἶσθα, παν-
τελῶς ἐστιν ἄπορα καὶ βίος κομιδῇ στενός· τρέφει γὰρ
οὐδὲν ἡ θάλαττα.
Clemens Romanus et Clementina Theol., Homiliae [Sp.]

Homily 8, Ch. 3, Sec. 3, li.6
119
ἀμειψαμένων οὖν ἀλλήλους ταῖς ἐν μέρει διηγήσεσιν εἰσῄει τις τῶν

συνήθων ἀπαγγέλλων Πέτρῳ ὅτι· Σίμων μαθών σε ἐπιδημήσαντα τὴν ἐπὶ
Συρίαν ὥρμησεν ὁδόν, οἱ δὲ ὄχλοι τὴν μίαν ταύτην νύκτα ὡς ἐνιαυτοῦ
χρόνον ἡγησάμενοι καὶ ἀναμένειν τὴν δοθεῖσαν ὑπὸ σοῦ προθεσμίαν μὴ
δυνάμενοι, πρὸ τῶν θυρῶν ἑστήκασιν κατὰ συστάσεις καὶ συλλόγους,
ἀλλήλοις περὶ τῆς τοῦ Σίμωνος διαβολῆς διαλαλοῦντες ὅτι μετεωρίσας
αὐτοὺς καὶ ἐπὶ πολλοῖς κακοῖς σε ἐλέγξειν ἐλθόντα ὑποσχόμενος, ἐπιδη-
μήσαντα γνοὺς νύκτωρ ἔφυγεν· πλὴν ἐπιθυμοῦσιν αὐτοῖς ἀκοῦσαί σου
οὐκ οἶδα πόθεν φήμη τις ἐπέπεσεν ὡς μέλλοντός σου σήμερον αὐτοῖς
διαλέγεσθαι. ἵνα οὖν μὴ ἐπὶ πολὺ καμόντες ἀλόγως διαλύωνται, τί χρή
σε ποιεῖν, αὐτὸς γινώσκεις.
Clemens Romanus et Clementina Theol., Pseudo-Clementina (epit. de

gestis Petri praemetaphrastica) [Sp.] Sec. 61, li.9
τες δώδεκα. προσαγορεύσαντες οὖν ἀλλήλους εἰσῄει τις τῶν συνήθων

ἀπαγ-
γέλλων Πέτρῳ· ὅτι Σίμων ὁ μάγος μαθών σε ἐπιδημήσαντα, τὴν ἐπὶ
Συρίαν
ὥρμησεν ὁδόν· οἱ δὲ ὄχλοι τὴν μίαν ταύτην νύκτα ὡς ἐνιαυτοῦ χρόνον
ἡγησά-
μενοι, καὶ ἀναμένειν τὴν δοθεῖσαν ὑπό σου προθεσμίαν μὴ δυνάμενοι
πρὸ
τῶν θυρῶν ἑστήκασιν κατὰ συστάσεις καὶ συλλόγους ἀλλήλοις περὶ τῆς
τοῦ
Σίμωνος διαβολῆς διαλαλοῦντες, ὅτι μετεωρίσας αὐτοὺς καὶ ἐπὶ πολλοῖς
κακοῖς σε ἐλέγξειν ἐλθόντα ὑποσχόμενος, ἐπιδημήσαντα γνοὺς νύκτωρ
ἔφυγεν· πλὴν ἐπιθυμοῦσιν αὐτοὶ ἀκοῦσαί σου.
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio α sive Recensio vetusta

Book 1, Ch. 44, Sec. 4, li.1
στρατῷ τὰς σάρκας ὀπτῶντας τροφῆς κορεσθῆναι· οἱ δὲ τῆς λιμοῦ ἀναγ-

καζούσης ἐχρῶντο. θρυλούντων δὲ τῶν στρατιωτῶν καὶ λεγόντων· ‘Τί
ἔδοξεν Ἀλεξάνδρῳ πάντας τοὺς ἵππους ἀναιρῆσαι; πρὸς μὲν γὰρ τὸ
παρὸν
ἐκορέσθημεν τῆς τροφῆς, ἄνοπλοι δέ ἐσμεν τῶν ἱππέων ἔξωθεν μὴ
φυλας-
σόντων τὸ στράτευμα’ ἀκούσας ὁ Ἀλέξανδρος τὰ διαλαλούμενα καὶ
εἰσελθὼν
εἰς τὸ στρατόπεδον οὕτως ἔφη· ‘Ἄνδρες συστρατιῶται, τοὺς ἵππους ἀπέ-
120
σφαξα καίτοι ἀναγκαιοτάτους ὄντας πρὸς πόλεμον, ὅπως ὑμεῖς

κορεσθῆτε
τῆς τροφῆς. ποία γὰρ ἡμῖν χρεία τῶν ἵππων, τελευτώντων τῶν ἱππέων;
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio F (cod. Flor. Laurentianus Ashburn

1444) Ch. 81, Sec. 2, li.6
Καὶ ἀπ' αὐτοῦ ἐπερπάτησεν ὀμπρὸς τέσσαρες ἡμέρες καὶ

ἦλθεν εἰς τὴν σκοτεινὴν γῆν. Καὶ αὐτοῦ ὅρισεν καὶ ἤφεραν φορά-
δια, ὁποὺ εἶχαν πουλάρια· καὶ ἄφηκαν τὰ πουλάρια ἔξω δεμένα
καὶ ἐκαβαλλίκευσαν οἱ Μακεδόνες καὶ ἐσέβηκαν ἀπέσω εἰς τὸ σκό-
τος καὶ ἐπερπάτησαν μία νύκτα. Καὶ ὅρισεν τὸν Ἀντίοχον νὰ δια-
λαλήσουν εἰς τὸ φουσάτον πᾶσα ἄνθρωπος νὰ πεζεύση καὶ νὰ ἐπά-
ρην εἰς τὸ δισσάκιν του ἀπὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς ἐκείνης. Καὶ ὅσοι
ἤκουσαν καὶ ἠπῆραν αὐτὸ τὸ χῶμα ἦτον ὅλον χρυσάφιν καὶ πολυ-
τίμητα λιθαρόπουλα καὶ τρανὸν μαργαριτάρι. Καὶ ὅσοι οὐδὲν ἠπῆραν
ὅλοι ἐθλίβηκαν πολλά.
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio E (cod. Eton College 163) Ch. 55, Sec.
10, li.4
Καὶ αὐτοῦ ἐσύντυχεν ὁ Ἀλέξανδρος, εἰς τὸν πόλεμον ἔρχετον, καὶ

εἶχεν μὲ τὸν ἐμαυτόν του δέκα φορὲς ἀπὸ ἑκατὸ χιλιάδες, ὅλοι
ἀρματωμένοι. Καὶ ὅρισε καὶ ἐδιαλάλησαν ἀπὸ ὅλον τὸ φουσάτον·
“Ὅποιος πλὴν τὸν πόλεμον πεζεύσει, νὰ γδέρνεται ὡσὰν ἄπιστος καὶ
δημηγέρτης θέλει ἐπάρει θάνατον· καὶ ἂς ἔχη αὐτὸς τὸ κρίμα ὄχι ἐγώ.”
Αὐτὴν τὴν νύκταν εἶδεν εἰς τὸν ὕπνον του ὁ Ἀλέξανδρος τὸν
προφήτην Ἱερεμίαν καὶ εἶπε του· “Υἱὲ τοῦ Φιλίππου Ἀλέξανδρε,
σύρε, μηδὲν ἔχης ἔγνοιαν καμμίαν ἀπὸ τὸν Τάρειον· ἐσὺ ἔχεις μὲ
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio E (cod. Eton College 163)

Ch. 81, Sec. 2, li.6
Καὶ ἀπ' αὐτοῦ ἐπερπάτησεν ἡμέρες δʹ καὶ ἦλθεν

εἰς τὴν γῆν τὴν σκοτεινήν. Καὶ αὐτοῦ ὅρισε καὶ ἤφεραν φοράδια,
ὁποὺ εἶχαν πουλάρια· καὶ ἀφῆκεν τὰ πουλάρια ἔξω δεμένα καὶ ἐ-
καβαλλίκευσαν οἱ Μακεδόνες καὶ ἐσέβησαν ἀπέσω εἰς τὸ κάστρον
καὶ ἐπερπάτησαν μίαν νύκταν. Καὶ ὅρισε τὸν Ἀντίοχον νὰ δια-
λαλήση εἰς τὸ φουσάτον ὅτι· “Πᾶσα ἄνθρωπος νὰ πεζεύση καὶ νὰ
ἐπάρη ἀπὸ τὸ χῶμαν τῆς γῆς αὐτεινῆς.” Καὶ ὡς ἤκουσαν, ἠπῆραν αὐτὸ τὸ
121
χῶμα· ἦτον ὅλον χρυσάφιν καὶ λιθάριν καὶ τρανὸ μαργαριτάριν. Καὶ
ὅσοι οὐδὲν ἐπῆραν, ἐλυπήθηκαν πολλά.
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio K (cod. 236 Kutlumussiu-Kloster des

Athos) Page 271, li.2
ἀμὴ ὁ ῥιζικός μας καλῶς νικᾶ. Ἐγὼ ἐσκότωσα τὸν Μίμαν[τον] καὶ
ἐὰν ἐσκοτώσωμεν τὸν Δάρειον, τότες θέλομεν γένη χωρὶς ἔγνοιαν. Καὶ
ὅσοι ἄνθρωποι ἐγλύτωσαν εἰς τὸν πρῶτον πόλεμον, εἰς ἐτοῦτον τὸν
πόλεμον οὐδὲν θέλουν ἔλθει». Καὶ οὕτως ἐλάλησεν Ἀλέξανδρος. Ἀλέ-
ξανδρος εἰς τὸν πόλεμον ἐκίνησεν καὶ εἶχεν μὲ τοῦ λόγου του χίλιες
χιλιάδες ἀρματωμένους καὶ ὅρισεν καὶ ἐδιαλάλησαν εἰς ὅλον του τὸ
φουσάτο· «Ὁποῖος ἄνθρωπος πλήρην τὸν πόλεμον νὰ πεζεύση, νὰ ἐκ-
δέρνεται· ὡσὰν δημιόρτης καὶ ἄπιστος θέλει ἐπάρει θάνατον καὶ ἂς
ἔχει αὐτὸς τὸ κρίμα, οὐχὶ ἐγώ». Εἰς αὐτὴν τὴν νύκταν εἰς τὸν ὕπνον
του εἶδεν Ἀλέξανδρος τὸν προφήτην Ἰερεμίαν καὶ εἶπεν του. «Υἱέ μου
Ἀλέξανδρε, σύρε, μηδὲν ἔχης ἔγνοιαν καμμιὰ ἀπὸ τὸν Δάρειον.
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio φ Sec. 121, li.6
Καὶ ὅρισεν ὁ Ἀλέξανδρος καὶ ἐδιαλάλησε εἰς ὅλον του τὸ φου-

σάτον ὅτι εἴ τις πεζεύση πρὶν νὰ τελειώση ὁ πόλεμος, νὰ δέρνεται
ὡσὰν ἄπιστος καὶ νὰ θανατώνεται ὡς ἀποστάτης καὶ ἃς ἔχη αὐτὸς
τὸ κρίμα.
Τότε ὁ Ἀλέξανδρος μὲ ὅλους τοὺς αὐθεντάδες καὶ ὅλον τὸ φου-

σάτον ἔθαψε τὸν Δάρειον μὲ τιμὴν πολλήν. Καὶ ἐπρόσταξε καὶ ἐδια-
λάλησαν ὅτι ὅποιος ἐσκότωσε τὸν Δάρειον νὰ ἔλθη νὰ τοῦ δώση
ὅ,τι ἀξία θελήση. Καὶ ἦλθαν οἱ φονεῖς τοῦ Δαρείου καὶ εἶπε τους:
Διατί ἐφονεύσεταν τὸν βασιλέα σας; Καὶ αὐτοὶ ἀπεκρίθησαν καὶ
εἶπαν: Ὁ θάνατος αὐτοῦ σὲ ἔκαμε βασιλέα τῆς Περσίας. Καὶ ὁ Ἀλέ-
ξανδρος τοὺς εἶπε: Τὸν αὐθέντην σας τὸν φυσικόν, ὁποὺ σᾶς ἀνά-
θρεψε καὶ σᾶς ἐτίμησε, τὸν ἐσκοτώσατε·

122
Ὕστερον δὲ ἀπὸ ἐκεῖ ἐπεριπατοῦσαν ἡμέρες τέσσαρες καὶ ἦλ-

θαν εἰς τὴν σκοτεινὴν γῆν. Καὶ ἐκεῖ ὅρισεν ὁ Ἀλέξανδρος καὶ ἤ-
φεραν φοράδες ὁποὺ εἶχαν πουλάρια μικρά. Καὶ ἄφηκαν τὰ πουλάρια
ἔξω καὶ ἐσέβησαν εἰς τὸ σκότος καὶ ἐπεριπάτησαν ἕως εἴκοσι τές-
σαρες ὧρες. Καὶ ἐκεῖ ἐδιαλάλησαν εἰς ὅλον τὸ φουσάτον ὅτι πᾶς
εἷς νὰ πεζεύση νὰ πάρη ἀπὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς ἐκείνης. Καὶ ὅσοι
ἐπῆραν, ὅταν ἐξέβησαν ἔξω, εἶδαν τὸ χῶμα καὶ ἦτον ὅλον χρυσάφι.
Καὶ ἐπικράνθηκαν, πὼς δὲν ἐπῆραν περισσόν. Καὶ ἀπ' αὐτοῦ ἐπε-
ριπάτησεν ἡμέρας τέσσαρας.
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio poetica (recensio R) li.1449
διακόσια ὀγδοήκοντα στὸ χέρι πλερωμένος.

Καὶ εἴτις ἔχει πόθεση, σ' ἐκεῖνον νὰ παγαίνη,
νὰ λύεται ἡ πόθεσις κ' εὐχαριστιὰ νὰ παίρνη.
Κι ὅποιος δὲν κάμη ὁρισμόν, σὰν λέγει καὶ ὁρίζει,
ἀφέντης ὁ Ἀλέξανδρος θέλει αὐτὸν μαστίζει.»
Πάλι ὅρισεν Ἀλέξανδρος γιὰ νὰ διαλαλήσουν·
πὀσκότωσαν τὸν Δάρειον νὰ 'λθοῦν νὰ τοῦ μιλήσουν,
νὰ τοὺς ποιήση τὸ λοιπὸν ἄρχοντες εἰς τὸν τόπον,
χῶρες γιὰ νὰ ὁρίζουσι διχῶς κανέναν κόπον·
»Λοιπὸν ἂν ἔζη Δάρειος, μὰ κάλλια ποὺ ἐσφάη,
διότις πάντα του μ' ἐμὲν ἤθελε πολεμάει.
Ἡμεῖς τὸν ἐσκοτώσαμεν Δάρειον τὸν ἐχθρόν σου

καὶ πάλι τὸ δυνόμεσθεν ἡμεῖς τὸν ὁρισμόν σου.»
Σὰν τ' ἄκουσεν Ἀλέξανδρος, εἶπε διὰ νὰ ποίσουν,
ἀπάνω 'ς τάφον Δάρειου νὰ πᾶν νὰ τοὺς φουρκίσουν.
Ἀπιλογήθησαν λοιπὸν αὐτοὶ οἱ ὀργισμένοι·
»Τὴ διαλαλιὰ ἀκούσαμεν ὁπού 'τον γεναμένη.
Λοιπόν, ἀφέντη βασιλιά, τοὺς λόγους σ' ἀφανίζεις;
Τὴ διαλαλιὰ ὁπὄκαμες, βλέπομε, δὲν τὴν χρήζεις.»
Ἀπιλογήθ' Ἀλέξανδρος· «Ἐσᾶς οὐδὲν ψηφοῦμε,
γιὰ τούτους πού 'ν ὁλόγυρα, γιατ' αὖτ' ἀπιλογοῦμαι·
ἐπεὶ δὲν ἦτον μπορετὸ ἀλλέως γιὰ νὰ 'λθῆτε.
Σὰν τ' ἄκουσεν Ἀλέξανδρος, εἶπε διὰ νὰ ποίσουν,

ἀπάνω 'ς τάφον Δάρειου νὰ πᾶν νὰ τοὺς φουρκίσουν.
123
Ἀπιλογήθησαν λοιπὸν αὐτοὶ οἱ ὀργισμένοι·

»Τὴ διαλαλιὰ ἀκούσαμεν ὁπού 'τον γεναμένη.
Λοιπόν, ἀφέντη βασιλιά, τοὺς λόγους σ' ἀφανίζεις;
Τὴ διαλαλιὰ ὁπὄκαμες, βλέπομε, δὲν τὴν χρήζεις.»
Ἀπιλογήθ' Ἀλέξανδρος· «Ἐσᾶς οὐδὲν ψηφοῦμε,
γιὰ τούτους πού 'ν ὁλόγυρα, γιατ' αὖτ' ἀπιλογοῦμαι·
ἐπεὶ δὲν ἦτον μπορετὸ ἀλλέως γιὰ νὰ 'λθῆτε,
τὸν λόγον μου σχημάτισα ἐσεῖς νὰ κομπωθῆτε·
Hieronymus Phil., Fragmenta Fragment 35, li.7
ib. 604d: Ἱερώνυμος δ' ὁ Ῥόδιος ἐν τοῖς ἱστορικοῖς ὑπομνήμασίν φησιν

ὅτι
Σοφοκλῆς εὐπρεπῆ παῖδα ἔξω τείχους ἀπήγαγε χρησόμενος αὐτῷ. ὁ μὲν
οὖν παῖς
τὸ ἴδιον ἱμάτιον ἐπὶ τῇ πόᾳ ὑπέστρωσεν, τὴν δὲ τοῦ Σοφοκλέους χλανίδα
περιεβά-
λοντο. μετ' οὖν τὴν ὁμιλίαν ὁ παῖς ἁρπάσας τὸ τοῦ Σοφοκλέους χλανίδιον
ᾤχετο,
καταλιπὼν τῷ Σοφοκλεῖ τὸ παιδικὸν ἱμάτιον. οἷα δὲ εἰκὸς διαλαληθέντος
τοῦ συμ-
βεβηκότος Εὐριπίδης πυθόμενος καὶ ἐπιτωθάζων τὸ γεγονὸς καὶ αὐτός
ποτε ἔφη
τούτῳ κεχρῆσθαι τῷ παιδί, ἀλλὰ μηδὲν προσθεῖναι, τὸν δὲ Σοφοκλέα διὰ
τὴν
ἀκολασίαν καταφρονηθῆναι.
Gregorius Nyssenus Theol., In sanctum Ephraim Vol. 46, page 849, li.7
τῶν ζώντων· ὅτι μεγίστη τοῖς πολλοῖς ἐπὶ τὰ βελτίω

παράκλησίς τε καὶ προτροπὴ, ἡ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν
εὐφημία. Ἐκίνησε δὲ πρὸς τούτους ἡμᾶς τοὺς λό-
γους καὶ τολμητίας εἰργάσατο, πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα.
Ἐῶ γὰρ ἐγὼ τὰ πολυειδῆ προτερήματα, καὶ τὸ τοῦ
βίου καὶ λόγου κόσμῳ παντὶ διαλάλητον· τούτων δὲ
πλέον ἡ θαυμαστή σου ἐπιστασία, καὶ ἀπολύτρωσις
ἡ εἰς τὸν σοὶ γεγενημένον ὁμώνυμον, τὸν καὶ πρὸς
τούτους ἡμᾶς ἀποδύσασθαι τοὺς ἀγῶνας προτρεψά-
μενον, ὃς ὑπὸ βαρβάρων ἐκγόνων τοῦ Ἰσμαὴλ δορυ-
άλωτος ἀπαχθεὶς, καὶ τῆς ἐνεγκαμένης οὐ μικρὸν
Ευσέβιος θεολόγος ., Praeparatio evangelica Book 8, Ch. 12, Sec. 18, li.2
124
ἔτι μαγείρων τρόπον κατὰ μέρη καὶ μέλη κρεουργοῦντες, ἄχρι τοῦ τὰς
αὐτὰς ὑπομεῖναι συμφορὰς ὑπὸ τῆς τὰ ἀνθρώπεια ἐφορώσης δίκης, οὐκ
ἐπαύσαντο· οἱ δὲ τὸ παρακεκινημένον καὶ λελυττηκὸς εἰς ἑτέρας εἶδος
κακίας μεθαρμοσάμενοι, πικρίαν ἄλεκτον ἐπιτηδεύσαντες ἡσυχῆ
διαλαλοῦντες, ἠρεμαιοτέρας φωνῆς ὑποκρίσει βαρύμηνον ἦθος
ἐπιδεικνύμενοι, κυνῶν ἰοβόλων τρόπον προσσαίνοντες ἀνιάτων
γενόμενοι κακῶν αἴτιοι κατὰ πόλεις μνημεῖα τῆς αὑτῶν
ἀσεβείας καὶ μισανθρωπίας ἀπέλιπον τὰς τῶν πεπονθότων ἀλήστους
συμφοράς)·
Καὶ περὶ τούτου πάσης Ἑβραίων γραφῆς διαλαλούσης, τοτὲ μὲν δι'
ὧν φησι· 8“Καὶ εἱλιγήσεται ὁ οὐρανὸς ὡς βιβλίον” τοτὲ δὲ δι' ὧν
ἐπιλέγει·
8“Καὶ ἔσται ὁ οὐρανὸς καινὸς καὶ ἡ γῆ καινή, ἃ ἐγὼ ποιῶ μένειν ἐνώπιόν
μου,
λέγει κύριος” καὶ πάλιν ἄλλοτε δι' ὧν φησι· 8“Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ
κόσμου τούτου,” καὶ ὁ Πλάτων ἄκουε ὅπως τὸ δόγμα συνίστησι λέγων
ἐν 8Τιμαίῳ·
Ευσέβιος θεολόγος ., Demonstratio evangelica Book 9, Ch. 6, Sec. 5, li.6
ἔρημον τῆς πάλαι πάντων τῶν κατὰ θεὸν ἀγαθῶν ἐρήμου, λέγω δὴ
τῆς ἐξ ἐθνῶν ἐκκλησίας, σύμβολον περιέχειν ἡγοῦμαι, τὸν δὲ ποταμὸν
τὸν ἐπὶ τῆς ἐρήμου καθαίροντα πάντας τοὺς ἀπολουομένους ἐν αὐτῷ
καθαρσίου τινὸς εἶναι κατὰ διάνοιαν θεωρουμένου εἰκόνα, περὶ οὗ
διαλαλοῦσιν αἱ γραφαὶ λέγουσαι· «τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα εὐφραί-
νουσι τὴν πόλιν τοῦ θεοῦ».
Ευσέβιος θεολόγος ., De ecclesiastica theologia

Book 3, Ch. 5, Sec. 5, li.7
«ταῦτα λελάληκα ὑμῖν παρ' ὑμῖν μένων· ὁ δὲ παράκλητος, τὸ πνεῦμα

τὸ ἅγιον ὃ πέμψει ὁ πατήρ μου ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖνος ὑμᾶς
διδάξει πάντα καὶ ὑπομνήσει ὑμᾶς πάντα ὅσα εἶπον ὑμῖν». ἀκούεις
ὅπως πληθυντικῷ κέχρηται τρόπῳ τὸ «ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ'
αὐτῷ ποιησόμεθα» περὶ αὑτοῦ καὶ τοῦ πατρὸς φήσας, καὶ ὡς περὶ
τοῦ ἁγίου πνεύματος διαλαλῶν ὡς περὶ ἑτέρου ἔλεγεν τὸ «ἐκεῖνος
ὑμᾶς διδάξει πάντα». τοιοῦτον δὲ ἦν καὶ τὸ «ἐγὼ ἐρωτήσω τὸν
πατέρα καὶ ἄλλον παράκλητον δώσει ὑμῖν ἵνα μεθ' ὑμῶν ᾖ εἰς τὸν
αἰῶνα, τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας». οὐκοῦν ἕτερος ἦν παρ' αὐτὸν ὁ
125
παράκλητος, περὶ οὗ τὰ τοσαῦτα ἐδίδασκεν. εἰκότως οὖν αὖθις προς-

ετίθει λέγων «ταῦτα λελάληκα ὑμῖν παρ' ὑμῖν μένων·

Vol. 3, page 298, li.17
λαλεῖν, τοὺς δὲ ἀπέκλεισαν ἄκοντας καὶ τοὺς καθῃρημένους δὲ ἐκ

διαφόρων ἐπαρχιῶν εἶχον μεθ' ἑαυτῶν καὶ τοὺς παρὰ κανόνα κατα-
σταθέντας ἦγον μεθ' ἑαυτῶν, ὡς πανταχόθεν θορύβου πλῆρες γενέσθαι
τὸ συνέδριον, καθὼς καὶ ὁ λαμπρότατος κόμης Λεωνᾶς καὶ ὁ λαμπρό-
τατος ἡγούμενος τῆς ἐπαρχίας Λαυρίκιος αὐτοψίᾳ παρέλαβε, τούτου
ἕνεκεν διαλαλοῦμεν, ὡς οὐ φεύγομεν τὴνἐκτεθεῖσαν αὐθεντικὴν
πίστιν ἐν τοῖς ἐγκαινίοις τοῖς κατὰ Ἀντιόχειαν, προκομίζοντεςαὐτήν,
ᾗ καὶ αὐτοὶ μάλιστα οἱ πατέρες ἡμῶν κατ' ἐκεῖνο καιροῦ πρὸς τὸ
ὑποκείμενον τῆς ζητήσεως συνέδραμον· ἐπειδὴδὲ πολλοὺς ἐθορύ-
βησε τὸ ὁμοούσιον καὶ τὸ ὁμοιοούσιον ἐν τοῖς παρελθοῦσι χρόνοις
καὶ μέχρι νῦν, ἀλλὰ καὶ ἕως ἄρτι λέγεται καινοτομεῖσθαι ὑπό τινων.
Porphyrius Phil., Zetemata codicis Vaticani Page 322col1, li.16
μην δ' ἐξ οἴκοιο γυνὴ προέηκεν ἀλετρίς (υ 105). ὥστεὄσσα

μὲν καὶὀμφή καὶκληδών ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ,φήμη δὲ ἐπὶ τῆς θείας
κληδόνος καὶ τῆς ἀνθρωπίνης διαλαλήσεως· οἴεται γὰρ φωνὴν
εἶναι Ὅμηρος, ἧς τοὺς μάντεις ἀκούειν –ὣς γὰρ ἐγὼν ὄπ'
ἄκουσα θεῶν (Η 53) – , ταύτην δὲ διαδίδοσθαι μηδενὸς προκατάρ-
ξαντος ἀνθρώπου·
Porphyrius Phil., Quaestionum Homericarum liber i (recensio Χ)

Sec. 100, li.12
καὶ τὴν κληδόνα που εἴρηκεν· «φή-μην δ' ἐξ οἴκοιο γυνὴ προέηκεν ἀλε-
τρίς». ὥστε ὄσσα μὲν καὶ ὀμφὴ καὶ κληδὼν ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ, φήμη δὲ καὶ
ἐπὶ τῆς θείας κληδόνος καὶ ἐπὶ τῆς ἀνθρωπίνης διαλαλήσεως· οἴεται
γὰρ θείαν εἶναι φωνὴν Ὅμηρος, ἧς τοὺς μάντεις ἀκούειν – »ὣς γὰρ
ἐγὼν ὄπ' ἄκουσα θεῶν» – , ταύτην .
Αθανάσιος θεολόγος Expositiones in Psalmos Vol. 27, page 224, li.45
… δηλαδὴ, ὀργάνου δίκην ἐπηχοῦντος, δι' οὗ πρὸς

ὕμνον τρέπεται ἡ ψυχὴ, δι' ἑκάστου αἰσθητηρίου καὶ
126
μέλους καὶ μέρους ἐπιστημόνως κινουμένη.

Ἵνα τί φοβοῦμαι ἐν ἡμέρᾳ πονηρᾷ; Ἐντεῦθεν
ἄρχεται, τῆς διδασκαλίας τὰ πρῶτα ὡς ἐν προοιμίοις
διαλαλήσας. Ἄρχεται δὲ κατ' ἐρώτησιν, ἵνα καὶ ἀπό-
κρισιν λάβοι. Ἡ δὲ ἐρώτησίς ἐστιν αὕτη· Ἵνα τί
φοβοῦμαι; μέχρι γὰρ τοῦ φοβοῦμαι δεῖ στίξαι, ἵνα
ᾖ ἡ διάνοια αὕτη Εἴ τις ἐρωτᾷ, φησὶν, Ἵνα τί φο-
βοῦμαι; τὴν αἰτίαν θέλων γνῶναι παρ' ἐμοῦ τῆς
συνεχούσης με ἀγωνίας, ἀκουέτω μετὰ παῤῥησίας.
Αθανάσιος θεολόγος Expositiones in Psalmos

Vol. 27, page 244, li.21
μιασμοῦ· ἢ μᾶλλον, ἐξ αἱμάτων, τῶν δι' αἵματος

θυσιῶν, ὡς τὰ ἐπαγόμενα τοῦ ψαλμοῦ διαδείκνυσιν
εἰπόντος· Ὅτι, εἰ ἠθέλησας θυσίαν, ἔδωκα
ἂν, καὶ τὰ ἑξῆς. Ἀγαλλιάσεται ἡ γλῶσσά
μου τὴν δικαιοσύνην σου. Τοῦτο ὁ Σύμμαχος
οὕτως ἡρμήνευσε· Διαλαλήσει ἡ γλῶσσά μου τὴν
ἐλεημοσύνην σου· οὐ γὰρ σιγήσω τῆς ἀφέσεως
ἀπολαύσας, ἀλλ' ὑμνῶν σε διατελέσω καὶ τὰς σὰς
διηγούμενος χάριτας. Ἐπειδὴ τὰς ἐν νόμῳ, φησὶ,
παρῃτήσω θυσίας, οὐ γὰρ δύνανται ἀφιέναι ἁμαρτίας
τούτου χάριν ἣν ἠγάπησάς σοι προσήνεγκα.
Αθανάσιος θεολόγος De sancta trinitate (dialogi 1, 3, 5) [Sp.]

Vol. 28, page 1208, li.1
Αὕτη ἡ δόξα, καὶ βουλὴ, καὶ δύναμις, καὶ ἡ

θεότης, τοῦ Πατρός ἐστι καὶ τοῦ Υἱοῦ; Μακ. Μὴ γέ-
νοιτο εἰπεῖν! Ὀρθ. Πῶς οὖν λέγει ὁ Υἱός· «Πάντα τὰ
ἐμὰ σά ἐστιν, καὶ τὰ σὰ ἐμά;» Μακ. Περὶ τῶν ἀπο-
στόλων λέγει. Ὀρθ. Οἶδα κἀγὼ, ὅτι περὶ τῶν μαθη-
τῶν διαλαλῶν εἶπε ταῦτα· ἀλλὰ συνῆψε τοῖς μαθη-
ταῖς πάντα, οὐκ ἔτι εἰπὼν, Οἱ ἐμοὶ σοί εἰσιν, ἀλλὰ,
»Πάντα τὰ ἐμὰ σά ἐστι, καὶ τὰ σὰ ἐμά.»
Βασίλειος θεολόγος Enarratio in prophetam Isaiam [Dub.]
Ch. 7, Sec. 200, li.10
μεγάλα καὶ ἐπουράνια, παραιτεῖται ζητῆσαι σημεῖον, ὡς

μεῖζον ὑπάρχον τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἢ ὡς παρὰ τὴν
ἐντολὴν μέλλων ποιεῖν, τὴν εἰποῦσαν· Οὐκ ἐκπειράσεις Κύ-
127
ριον τὸν Θεόν σου. Ἀναγκαίως δὲ οἱ περὶ τῶν τηλικούτων

λόγοι τῷ τότε κεκρατηκότι βασιλεῖ γίνονται, ἵνα δι' αὐτοῦ
εἰς πάντας διαλαληθῇ τὰ προφητευόμενα. Ἡσαΐας μὲν γὰρ
ἂν ἴσως ἠπιστήθη (ἢ φθόνῳ τῶν κατ' αὐτὸν ἀνθρώπων, ἢ
τῇ λοιπῇ περὶ τὸν βίον ταπεινότητι) ὡς μὴ δεξάμενος τῆς
ἐπιδημίας τοῦ Ἐμμανουὴλ παρὰ τοῦ Κυρίου χρηματισμὸν,
ἀλλ' ἐκ τῆς ἰδίας καρδίας ἀναπλάσας τὸν λόγον.
Ωριγένης Commentarii in evangelium Joannis (lib. 19, 20, 28, 32)

Book 32, Ch. 5, Sec. 60, li.4
εἰσιν οἱ τὸ «Μὴ ἅψῃ, μὴ γεύσῃ, μὴ θίγῃς» φάσκοντες περὶ πάντων

τῶν εἰς φθορὰν καὶ ἀπόχρησιν τῶν ἀνθρώπων, κατά τινα πολὺ τῆς
θείας ὑποβεβηκυῖαν τῆς «Ὡς ἄνθρωπος ἀποθάνῃ» διδασκαλίαν. τί
δὲδεῖ περὶ τῶν ἐν ταῖς αἱρέσεσιν κλυδωνιζομένων καὶ περιφερο-
μένων παντὶ ἀνέμῳ ἐπὶ τὴν κυβείαν τῶν ἀνθρώπων λέγειν, διαλα-
λούντωνὡς σωτήρια τὰ ὀλέθρια καὶ ὡς ἐπὶ σεβασμῷ τοῦ Ἰησοῦ τὰ
ψευδῆ περὶ αὐτοῦ δοξαζόντων; πολλάκις δὲ τὸν Πέτρον τοιοῦτον ἡ
γραφὴ ἐσημειώσατο, θερμότερον εἰς τὸ ἐπαγγέλλεσθαι τὰ φαινόμενα
αὐτῷ κρείττονα· καθάπερ καὶ ἐν τῷ ἀνεξετάστως εἰρημένῳ καὶ ἀθε-
τητικῶς τῆς Ἰησοῦ περὶ τῶν μαθητῶν προφητείας εἰπόντος·
Hephaestion Astrol., Apotelesmatica Page 8, li.5
τὰς λαγόνας ἢ ὑπὸ τὸν μαστὸν καὶ περὶ τὰ νευρικὰ τάσις.

οἱ δὲ κλιμακτῆρες αὐτοῦ ἔτος ζʹ, ιγʹ, κβʹ, λαʹ, μγʹ, νϛʹ,
ξαʹ, οδʹ, πδʹ, ϙαʹ. οἱ δὲ ἔχοντες τὸν τρίτον ἔσονται ἐκ
μεγάλων γονέων καὶ αὐτοὺς διαστήσουσι καὶ τὰ αὐτῶν
οὐ καλῶς διοικήσουσι καὶ ἐκδημοῦσι καὶ ναυαγίων
πειρῶνται καὶ ἐπονειδίστως καὶ ἐμπαθῶς διαλαλοῦνται καὶ
σινοῦνται ἐπὶ τὸν συνουσιαστικὸν τόπον καὶ ἀναπόλαυστοι
γίνονται τῶν κατὰ φυσικὴν συνουσίαν ἡδονῶν καὶ τοῦ
ἀξιωματικοῦ προσχήματος μεθίστανται καὶ ἄωροί τινες
αὐτῶν ἀποθνῄσκουσιν. τὰ δὲ σημεῖα αὐτῶν· τῷ προσώπῳ
εὐειδεῖς καὶ ἐπιτερπεῖς, ἐοικότες γυναικί.
ἐν τῇ συνόδῳ τοὺς μὲν ἡμῶν ὕβρισαν τοὺς δὲ ἐπεστόμισαν, οὐ

συγχωροῦντες
λαλεῖν, τοὺς δὲ ἀπέκλεισαν ἄκοντας, καὶ τοὺς καθῃρημένους δὲ ἐκ
128
διαφόρων
ἐπαρχιῶν εἶχον μεθ' ἑαυτῶν, καὶ τοὺς παρὰ κανόνα καταστάντας ἦγον
μεθ'
ἑαυτῶν, ὡς πανταχόθεν θορύβου πλήρη γενέσθαι τὴν σύνοδον, καθὼς καὶ
ὁ
λαμπρότατος κόμης Λεωνᾶς καὶ ὁ λαμπρότατος ἡγούμενος τῆς ἐπαρχίας
Λαυρίκιος αὐτοψίᾳ παρέλαβον, τούτου ἕνεκεν διαλαλοῦμεν ταῦτα· ὡς οὐ
φεύγομεν τὴν ἐκτεθεῖσαν αὐθεντικὴν πίστιν ἐν τοῖς ἐγκαινίοις τοῖς κατὰ
τὴν
Ἀντιόχειαν, προκομίζοντες αὐτὴν, εἰ καὶ τὰ μάλιστα οἱ πατέρες ἡμῶν κατ'
ἐκεῖνο τοῦ καιροῦ πρὸς τὸ ὑποκείμενον τῆς ζητήσεως συνέδραμον.
Ιωάννης Δαμασκηνός Fragmenta in Jeremiam (in catenis)

Vol 64, pg 813, ln 19
Ἐννόησον ὅσον κακόν· Οὐκ ἐπίστευον ἀπειλοῦντι,

οὐκ ἐπίστευον τιμωρουμένῳ, καὶ κολάζοντι, πολλοὶ
καὶ νῦν οἱ περὶ τῆς γεέννης εἰσὶ [ἴσ. εἰσὶ τὰ αὐτὰ]
οἱ ταῦτα διαλαλοῦντες, ἀπιστοῦντες τῷ Θεῷ. Ὁ
οἶκος Ἰσραὴλ, καὶ ὁ οἶκος Ἰούδα ἐψεύσατο.
Οἱ προφῆται ἡμῶν ἦσαν εἰς ἄνεμον.
Ἐκεῖνοι γὰρ τὰ πρὸς ἡδονὴν δημηγοροῦντες, οὐκ
εἴων γενέσθαι βελτίους ποτέ.
Ιωάννης Δαμασκηνός In Psalmum 50 (homilia 2) [Sp.]

Vol 55, pg 586, ln 58
μάτων, ὁ Θεὸς, ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου. [Συνεχῶς

ἐπὶ τῇ μνήμῃ περιστρέφει τοῦ Οὐρίου τὸν φόνον. Τοῦτο
γὰρ κἀν τῷ προοιμίῳ δεδήλωκεν, ὅτι Ἡ ἁμαρτία μου
ἐνώπιόν μου ἐστὶ διὰ παντός. Ἀγαλλιάσεται ἡ
γλῶσσά μου τὴν δικαιοσύνην σου. Τοῦτο ὁ Σύμμαχος
οὕτως ἡρμήνευσε· Διαλαλήσει ἡ γλῶσσά μου τὴν
ἐλεημοσύνην σου. Οὐ γὰρ σιγήσω τῆς ἀφέσεως ἀπο-
λαύσας, ἀλλ' ὑμνῶν σε διατελέσω, καὶ τὰς σὰς διηγούμε-
νος χάριτας. Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ
στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου. Ἡ γὰρ ἁμαρ-
τία πέφυκε τὴν γλῶτταν δεσμεῖν, ἐμφράττειν τὸ στόμα.
Apollinaris Theol., Fragmenta in Joannem (in catenis)

Fragment 121, li.3
129
Τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάληψιν αἰνιττόμενος τοῖς λοιποῖς, τοῖς δὲ οὔπω

δῆλον τὸ λεγόμενον, ὀκνοῦσι δὲ ἐρωτᾶν. ὅθεν σκοποῦσιν αὐτοὶ καθ'
ἑαυτοὺς καὶ διαλαλοῦσιν ἡσυχῇ. ἦν δὲ οὐκ ἀνάγκη πυνθάνεσθαι λόγῳ
τοῦ καὶ πρὸ ἐρωτήσεως ἐπισταμένου τὴν ἐν καρδίᾳ ζήτησιν αὐτῶν
(ἀκούει δὲ Χριστὸς τῶν ἐν καρδίᾳ νοημάτων πρὸ τῶν ἐν χείλεσιν
ῥημάτων) καὶ ὡς ἐρωτήσασιν αὐτοῖς καὶ προτείνασιν τὴν ζήτησιν
ἀποκρίνεται ἐνδεικνύμενος αὐτοῖς καὶ διὰ τούτου τὴν θεότητα πρὸς
βεβαιότητα τῆς πίστεως·ζητεῖτε γάρ, φησίν, περὶ τοῦ λόγου τοῦ
μετὰ βραχὺ μὲν δηλοῦντος τὴν ἐμὴν ἀναχώρησιν.
Didymus Caecus Scr. Eccl., De trinitate (lib. 1) [Sp.] Ch. 28, Sec. 13, li.3
λαὸν εἰς κρίσιν. αὐτὸς κύριος εἰς κρίσιν ἥξει μετὰ τῶν πρεσβυτέρων τοῦ
λαοῦ καὶ μετὰ τῶν ἀρχόντων αὐτοῦ. ὑμεῖς δὲ τί ἐνεπυρίσατε τὸν
ἀμπελῶνά
μου;”.
ἥξει δὲ αὐτὸς κύριος εἰς κρίσιν μετὰ τῶν διδασκάλων καὶ ἀρχόντων, οὐχ
ὡς αὐτὸς ὑπ' ἄλλου κριθησόμενος, ἀλλ' ὡς ἐλέγξων αὐτούς, καθάπερ
διαλαλεῖ ἐν ἄλλῳ μέρει· “δεῦτε καὶ διακριθῶμεν, λέγει κύριος, οἷα”,
φησίν, “τὰ ἀπ' ἐμοῦ ὑπῆρξεν ὑμῖν καὶ οἷα τὰ ἀφ' ὑμῶν γέγονεν εἰς ἐμὲ
καὶ τοὺς δούλους μου”.
Didymus Caecus Scr. Eccl., De trinitate (lib. 2.8-27) [Sp.]

Vol. 39, page 608, li.29
Ἰουδαίᾳ ὁ Θεὸς,» καὶ ὅσα τοιαῦτα· ἐν ἄλλοις οὐ νοη-

θήσεται δυνατὸς, καὶ ἐνεργητικὸς, καὶ ἐπιφανής;
Σκέψαι δὲ ὁμοίως, ὅτι πᾶσαν μὲν ἀπαμφιέννυσιν
αἱρετικὴν πειθανολογίαν, διεγγυῶνται δὲ διαφόρως
τὴν θεϊκὴν αὐτοῦ αὐτεξουσιότητα, τὴν ὁμόφρονα τοῦ
Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, αἱ οὕτω διαλαλοῦσαι λέξεις·
»Κατὰ τὴν αὐτοῦ θέλησιν·» καὶ, «Διαιρεῖ ἰδίᾳ ἑκά-
στῳ καθὼς βούλεται·» καὶ ὅτι συνεπιμαρτυρεῖ τού-
τοις, ὅ τε Θεὸς Πατὴρ σημείοις καὶ τέρασιν, ὅ τε
Σωτὴρ λέγων· «Τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ παρὰ
τοῦ Πατρὸς ἐκπορεύεται·» καὶ, «Τὸ Πνεῦμά ἐστιν
Pseudo-Macarius Scr. Eccl., Epistula magna Page 256, li.11
ἀσπασάμενοι, αὐτάρκως εἴρηται· περὶ δὲ τῆς συναγωγῆς καὶ

130
τῆς ἱερᾶς συγκροτήσεως τῶν μοναστηρίων τῆς ἀδελφότητος

πῶς τε ὀφείλουσι συνδιάγειν καὶ συνδιατελεῖν ἀλλήλοις, δι'
ὁποίων τε πόνων καὶ ἱδρώτων καὶ ἐπιτηδεύσεως τοῦ προειρη-
μένου τῆς εὐσεβείας σκοποῦ ἐπιτυχεῖν οἱ φιλαλήθεις δύνανται
ἀναγκαῖον διαλαλῆσαι, ὅπως καὶ τὴν ἀπάγουσαν ὁδὸν εἰς
τὴν οὐράνιον πόλιν προθύμως οἱ σπουδαῖοι καὶ ἑδραῖοι ταύτης
ἐπιβάντες οὕτως τρέχωσιν ἕως οὗ καταλάβωσι. πρῶτον
πάντων ὁ τῷ σκοπῷ τῆς εὐσεβείας τρέχων καὶ τοῖς ἴχνεσι
τοῦ κυρίου βαίνειν ἐπιθυμῶν ἀναχωρήσας τε τοῦ βίου καὶ.
Palladius Scr. Eccl., Dialogus de vita Joannis Chrysostomi Page 87, li.11
ἐδύνατο φυγαδεῦσαι ἢ ἀργυρίῳ ἢ δυναστείᾳ. ταῦτα προεορακὼς

ὁ Ἰωάννης σκέπτεται μετὰ τῆς παρούσης συνόδου τινὰς τῶν
παρόντων ἐπισκόπων ἀποσταλῆναι εἰς τὴν Ἀσίαν ἐπὶ ἐρω-
τήσει τῶν μαρτύρων. ἐξαυτῆς οὖν ὡρίσθησαν τρεῖς ἐπίσκοποι
κατελθεῖν, Συγκλήτιος μητροπολίτης Τραϊανουπόλεωςκαὶ
Ἡσύχιος ὁ Παρίου καὶ Παλλάδιος ὁ Ἑλενουπόλεως, διαλαλη-
σάσης τῆς συνόδου ἐν τοῖς ὑπομνήμασιν, ὡς τὸν ἐντὸς δύο μηνῶν
μὴ ἀπαντήσαντα καὶ συστάντα τοῖς ἑαυτοῦ δικαίοις ἐν Ὑπαί-
ποις τῇ Ἀσιανῶν πόλει (διὰ τὸ ἐκ γειτόνων εἶναι καὶ τοὺς
ἐλεγχομένους καὶ τοὺς λοιποὺς τῶν ἐπισκόπων τοὺς ὀφείλοντας
συνδικάσαι τοῖς περὶ Συγκλήτιον), τοῦτον ἀκοινώνητον γίνεσθαι.

Page 238, li.8
χρήματος προβατωρίαν πορίζεσθαι, τύπον πραγματικὸν ἑαυτοῖς

ἐξεμύζησαν μηδενὶ συγχωροῦντα γραμμάτων ἄνευ βασιλικῶν ἐπὶ
στρατείαν ὑπὸ τοῖς ἐπάρχοις διαβαίνειν. τὸ δὲ ὅλον πρὸς ἀτιμίας
ἐπράττετο τῆς ἀρχῆς, τοῦ νόμου δόντος ἀνέκαθεν αὐτῇ, δι'
οἰκείων ψήφων οὓς ἂν ἐθέλῃ τοῖς ταχυγράφοις τοῦ δικαστηρίου
συναριθμεῖν· καὶ πολλοὺς αὐτὸς ἐπίσταμαι ἀπὸ διαλαλιᾶς στρα-
τευσαμένους, διαπρέψαντάς τε ἅμα καὶ τὴν ζώνην ἐντίμως ἀπο-
θεμένους. καὶ ταύτης δὴ οὖν τῆς ὁδοῦ τὸ λοιπὸν σχολαζούσης,
εἰς παντελῆ δυστυχίαν ἤλασε τὰ τῆς τάξεως· τὸ δὲ τῶν κα-
λουμένων ματρικουλαρίων ῥιζόθεν ἀνασπασθὲν ὄλωλε φρόντι-
σμα. καὶ τί λέγω, αὐτῶν πάντων καθ' ὁμαλοῦ μετὰ τὸ τῆς .
Michael Psellus Polyhist., Poemata Poem 8, li.676

131
ὁ νομικὸς συμψηφισμὸς τῶν χρόνων, στεφηφόρε,

ἑβδόμης ὥρας ἄρχεται νυκτὸς καὶ μέχρις ἕκτης
νυκτὸς τῆς ἄλλης ἀκριβῶς τὴν περαίωσιν ἔχει.
ἡ ἔκκλητος ἐκδίδοται ἐντὸς ἡμερῶν δέκα.
μετὰ διάζευξιν ἀνδρὸς ἐν τριάκονθ' ἡμέραις
διαλαλείτω ἡ γυνὴ ὡς πέφυκεν ἐγκύμων.
καὶ μετὰ τὴν φανέρωσιν τῆς διαθήκης, ἄναξ,
ὁ κληρονόμος ἴνβεντον ἐν τρισὶ μησὶ δράτω.
τῶν ἐκ πλαγίου συγγενῶν αἱ διακατοχαὶ δὲ
ἡμερῶν ψῆφον ἑκατὸν ἔχουσι προθεσμίαν.
Προσέταξε δὲ τηνικαῦτα διαλαλιὰν εἰς ἅπαν τὸ στράτευμα

γενέσθαι, ἅπαντα τὰ τῶν Σκυθῶν ἀναλαβομένους ὅπλα εἰς ἕνα τόπον
καταθέσθαι, τοὺς δὲ δεσμώτας παραφυλάττειν. Ταῦτα
κελεύσας ἐν ἀμεριμνίᾳ τὸ λοιπὸν τῆς νυκτὸς ἦν. Περὶ
μέσην δὲ φυλακὴν τῆς νυκτὸς εἴτ' ἐκ θείας ὀμφῆς εἴτε καὶ
ὅπως οὐκ οἶδα, ὅμως δ' οὖν ὡς ἐξ ἑνὸς συνθήματος μικροῦ
Theodorus Studites Scr. Eccl., Theol., Epistulae Epistle 173, li.17
τυρικούς, τὸ πρόθυμον καὶ ζέον τῆς καρδίας, ἐξ ὧν καὶ ὑπήχθης

εἰσελθεῖν εἰς τὸ στάδιον τῆς μαρτυρίας Χριστοῦ. ἔτι ἀρίστευσον, ἔτι
ἀνδραγάθησον δι' ὑπομονῆς, ἵνα χορεύσῃς σὺν ὁμολογηταῖς, σὺν
μάρτυσιν. περὶ τῆς φυλακῆς τῆς ψυχῆς σου περισσόν μοί ἐστι τὸ
γράφειν σοι, εἰδὼς τὴν ἀκρίβειάν σου, τὸ ἀπαρρησίαστον, τὸ νηφά-
λεον, τὸ διεγερτικόν. ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ διαλαλῆται,
μνημόνευε τῆς ἡμέρας τοῦ θανάτου καὶ ἀνολίγωρος ἔσῃ πάντοτε.
Εὔχου καὶ ὑπερεύχου τῆς ταπεινώσεώς μου ἵνα σῴζωμαι ἐν πᾶσιν·
οἱ σὺν ἐμοὶ ἀδελφοί σου ἀσπάζονταί σε πλεῖστα. ἡ χάρις μετὰ σοῦ·
ἀμήν.
Theodorus Studites Scr. Eccl., Theol., Epistulae Epistle 412, li.10
καὶ εὖγε, εὖγε, ἀνδρειοτάτη ἐν γυναιξίν, ὅτι τῆς ἥττης περιφανεστέ-

ραν τὴν ἀναπάλαισιν ἀπειργάσω, εὐφράνασα θεόν τε καὶ ἀγγέλους
καὶ τῶν ἀνθρώπων τοὺς εὐσεβεστάτους. καὶ σὺ ὄντως ἀληθῶς εὐ-
γενής, τῶν ἀφ' ἡλίου ἀνατολῶν ὁρμωμένη· σὺ φιλόθεος καὶ φιλά-
ρετος, σὺ παθοκτόνος καὶ ἐχθρόκοσμος. ὡς αἰνετόν σου τὸ ὄνομα
καὶ διαλαλητή σου ἡ μαρτυρία. τί ταῦτα; ἔλαβες τὴν εὐαγγελικὴν
132
μάχαιραν ὡς στρατιῶτις Χριστοῦ, διέκοψας ἐν ἐκστάσει τὰς σχέσεις

τοῦ σώματος, ἀπετμήθης κεφαλῆς ὑποκυπτούσης, θυγατρὸς μονο-
κλαδούσης, “ἔρρωσθε” φράσασα πόλει βασιλευούσῃ, γένει περι-
βλέπτῳ, φίλοις ὑπερέχουσιν, οἰκίᾳ ὑπερλάμπρῳ, ἀξίᾳ ὑπερφυεστάτῃ,
τῶν κατὰ χθόνα οἰκετῶν πλήθει, ὑπάρξει παντοδαπῇ
Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica Page 68, li.9
ἐπίσκοπος ἐξῄτει τὰς ἐπιδεδομένας παρ' αὐτοῦ τῇ βασι-

λείᾳ δεήσεις ἀναγνωσθῆναι, φήσας ἐπὶ λέξεως ταῦτα·
“Ἠδίκημαι παρὰ Διοσκόρου, ἠδίκηται ἡ πίστις, ἐφο-
νεύθη Φλαβιανὸς ὁ ἐπίσκοπος, ἅμα ἐμοὶ ἀδίκως καθῃρέθη
παρ' αὐτοῦ· κελεύσατε τὰς δεήσεις μου ἀναγνωσθῆναι.”
Οὗ δὴ διαλαληθέντος γενέσθαι, ἡ δέησις ἀναγνώσεως
ἔτυχε ταυτὶ φθεγγομένη τὰ ῥήματα·
“Παρὰ Εὐσεβίου τοῦ ἐλαχίστου ἐπισκόπου Δορυλαίου,
ποιουμένου τὸν λόγον ὑπέρ τε ἑαυτοῦ καὶ τῆς ὀρθοδόξου
πίστεως, καὶ ὑπὲρ τοῦ ἐν ἁγίοις Φλαβιανοῦ τοῦ γενομένου
ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.
Φλάβιος Ιουστινιανός Epistula contra tria capitula

Sec. 64, li.1
κατακρίσει καὶ ἀνατροπῆι τῆς ἀσεβοῦς ἐκείνης ἐπιστολῆς Ἴβαν

παρασκευάσαι ποιῆσαι. θαυμάζομεν τοίνυν ὑμᾶς ὅτι τὴν μυσαρὰν
ἐκείνην ἐπιστολὴν ἐκδικεῖτε, ἣν οὐδὲ αὐτὸς Ἴβας ἢ ἐν
Τύρωι ἢ καὶ μετὰ ταῦτα ἐν τῆι ἁγίαι κατὰ Καλχηδόνα συνόδωι
ἐτόλμησεν ἰδίαν εἰπεῖν ἢ ἐκδικῆσαι, ἀλλὰ καὶ τοῖς γράμμασιν τῶν
κληρικῶν Ἐδέσσης καὶ τῆι ψήφωι Φωτίου καὶ Εὐσταθίου ἐχρήσατο
πρὸς τὸ ἀποφυγεῖν τὴν περὶ τῆς ἀσεβοῦς ἐπιστολῆς κατ' αὐτοῦ γενομένην
κατηγορίαν. Πρὸς δὲ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν τοῖς κακῶς παρ' ὑμῶν
ἑρμηνευθεῖσι καὶ τὴν Εὐνομίου διαλαλιὰν τὴν περὶ Ἴβα γενομένην πρὸς
ψευδῆ ἔννοιαν μετηγάγετε διαβεβαιούμενοι τὴν διαλαλιὰν Εὐνομίου
ὑπὲρ τῆς ἀσεβοῦς ἐπιστολῆς γεγενῆσθαι. λέγετε γὰρ περιέχειν τὴν αὐτὴν
διαλαλιὰν ὅτι ἐν τοῖς ἀνωτέροις τῆς ἐπιστολῆς ὑβρίσας Ἴβας τὸν ἐν
ἁγίοις Κύριλλον ἐν τοῖς τελευταίοις ἑαυτὸν ἐπανωρθώσατο, ὁπότε δῆλόν
ἐστι τὴν Εὐνομίου διαλαλιὰν οὐ περὶ τῆς ἀσεβοῦς ἐκείνης ἐπιστολῆς,
ἀλλὰ περὶ τῆς καταθέσεως Ἴβα τῆς ἐν Τύρωι γενομένης.

Sec. 64, li.2
133
μάζομεν τοίνυν ὑμᾶς ὅτι τὴν μυσαρὰν ἐκείνην ἐπιστολὴν ἐκδικεῖτε, ἣν

οὐδὲ αὐτὸς Ἴβας ἢ ἐν
ἐτόλμησεν ἰδίαν εἰπεῖν ἢ ἐκδικῆσαι,
ἀλλὰ καὶ τοῖς γράμμασιν τῶν κληρικῶν Ἐδέσσης καὶ τῆι ψήφωι Φωτίου
καὶ Εὐσταθίου ἐχρήσατο
κατηγορίαν.
Πρὸς δὲ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν τοῖς κακῶς παρ' ὑμῶν ἑρμηνευθεῖσι καὶ τὴν
Εὐνομίου διαλαλιὰν
τὴν περὶ Ἴβα γενομένην πρὸς ψευδῆ ἔννοιαν μετηγάγετε διαβεβαιούμενοι
τὴν διαλαλιὰν Εὐνομίου
διαλαλιὰν ὅτι ἐν τοῖς
ἀνωτέροις τῆς ἐπιστολῆς ὑβρίσας Ἴβας τὸν ἐν ἁγίοις Κύριλλον ἐν τοῖς
τελευταίοις ἑαυτὸν
ἐπανωρθώσατο, ὁπότε δῆλόν ἐστι τὴν Εὐνομίου διαλαλιὰν οὐ περὶ τῆς
ἀσεβοῦς ἐκείνης ἐπι-
στολῆς, ἀλλὰ περὶ τῆς καταθέσεως Ἴβα τῆς ἐν Τύρωι γενομένης παρὰ
Φωτίωι καὶ Εὐσταθίωι
εἰρῆσθαι. ἐν γὰρ τοῖς παρ' αὐτοῖς πεπραγμένοις φανερῶς Ἴβας
ὡμολόγησεν

Sec. 64, li.3

ἐτόλμησεν ἰδίαν εἰπεῖν ἢ ἐκδικῆσαι,
ἀλλὰ καὶ τοῖς γράμμασιν τῶν κληρικῶν Ἐδέσσης καὶ τῆι ψήφωι Φωτίου
καὶ Εὐσταθίου ἐχρήσατο
κατηγορίαν.
Πρὸς δὲ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν τοῖς κακῶς παρ' ὑμῶν ἑρμηνευθεῖσι καὶ τὴν
Εὐνομίου διαλαλιὰν
τὴν περὶ Ἴβα γενομένην πρὸς ψευδῆ ἔννοιαν μετηγάγετε διαβεβαιούμενοι
τὴν διαλαλιὰν Εὐνομίου
διαλαλιὰν ὅτι ἐν τοῖς
ἀνωτέροις τῆς ἐπιστολῆς ὑβρίσας Ἴβας τὸν ἐν ἁγίοις Κύριλλον ἐν τοῖς
τελευταίοις ἑαυτὸν
ἐπανωρθώσατο, ὁπότε δῆλόν ἐστι τὴν Εὐνομίου διαλαλιὰν οὐ περὶ τῆς
ἀσεβοῦς ἐκείνης ἐπι-
134
στολῆς, ἀλλὰ περὶ τῆς καταθέσεως Ἴβα τῆς ἐν Τύρωι γενομένης παρὰ
Φωτίωι καὶ Εὐσταθίωι
εἰρῆσθαι
Alexander Scr. Eccl., Laudatio Barnabae apostoli li.778
Αὐτὸς δὲ παραλαβὼν τῶν ἐπισκόπων τοὺς ἐπισήμους,

ὥρμησεν ἐπὶ τὴν βασιλίδα καὶ κατήχθη ἐν τῷ ἐπι-
σκοπείῳ· ἐμηνύθη δὲ τῷ βασιλεῖ ἡ παρουσία αὐτοῦ καὶ
ἐπέτρεψε τῷ πατριάρχῃ διακοῦσαι μετὰ τῆς ἐνδημούσης
συνόδου τὰ μεταξὺ τῶν μερῶν καὶ τὸ παριστάμενον
διαλαλῆσαι. Τοῦ δὲ συνεδρίου συγκροτηθέντος καὶ τῆς
ὑποθέσεως κινηθείσης, οἱ ἐξεναντίας χρώμενοι, ὡς ᾤ-
οντο, τοῖς ἑαυτῶν δικαίοις, ἔλεγον ὅτι πατριαρχικός ἐστιν
ὁ τῆς Ἀντιοχέων θρόνος καὶ ἀποστολικός, καὶ δεῖ τὰς
ἄλλας ἐπαρχίας εἶναι ὑπ' αὐτόν. Ἐδόκουν δὲ τοῖς παροῦσιν
εὔλογα λέγειν.
Joannes Malalas Chronogr., Chronographia Page 389, li.11
Ἰλλοῦς καὶ οἱ μετ' αὐτοῦ καὶ ἀνῆλθαν μετὰ Βηρίνης εἰς τὸ Παπῦ-
ριν καστέλλιον· καὶ Βηρῖνα μὲν ἰδίῳ θανάτῳ τελευτᾷ. Παμπρέ-
πιος δέ τις ὡς προδότης μετ' αὐτῶν ὢν ἐσφάγη ἄνω καὶ ἐῤῥίφη
τὸ λείψανον αὐτοῦ εἰς τὰ ὄρη. Ἰλλοῦς δὲ καὶ Λεόντιος φοσσευ-
θέντες παρελήφθησαν· καὶ πρόοδον δεδωκότες παρὰ τῷ ἄρχοντι
Σελευκείας τῆς Ἰσαυρίας ἀπὸ διαλαλιᾶς ἀπεκεφαλίσθησαν· καὶ αἱ
κεφαλαὶ αὐτῶν εἰσηνέχθησαν Ζήνωνι ἐν Κωνσταντινουπόλει εἰς
κοντὸν πεπηγμέναι· καὶ πολὺς ὄχλος ἀπῄει θεωρῶν αὐτάς· ἦσαν
γὰρ ἀπενεχθεῖσαι πέραν ἐν Σύκαις ἐπὶ τὸν ἅγιον Κόνωνα.
Ἐπὶ δὲ τῆς αὐτοῦ βασιλείας ἐβασίλευσε Περσῶν Περόζης·
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum

Vol. 1, page 784, li.21
Οὗτος ὁ Φιλιππικὸς ὁ καὶ Βαρδάνης ἐν μὲν ταῖς διαλαλιαῖς

αὐτοῦ λόγιος καὶ ἐχέφρων ἐλογίζετο, ἐν δὲ ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ
ἀσέμνως καὶ ἀνικάνως καὶ αἰσχρῶς τὸν βίον αὐτοῦ διατελῶν πάντῃ
ἀδόκιμος ἐδείκνυτο. ἐμμανῶς γὰρ κινηθεὶς κατὰ τῆς ἁγίας ϛʹ
συνόδου ἀνατρέπειν ἔσπευδε τὰ ὑπ' αὐτῆς δογματισθέντα θεῖα
δόγματα. εὗρε γὰρ ὁμόφρονας αὐτοῦ αὐτόν τε τὸν Ἰωάννην,
Κωνσταντίνος Ζ Πορφυρ. αυτ. ιστορικός ., De legationibus

Page 236, li.35
135
ὁ κήρυξ προσελθὼν εἰς τὸ μέσον καὶ κατασιωπησάμενος διὰ τοῦ

σαλπιγκτοῦ τὸν θόρυβον ἀνηγόρευσε ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως τοῖς
πρόσθεν, τηλικοῦτον συνέβη καταρραγῆναι τὸν κρότον ὥστε μὴ
ῥᾳδίως ἂν ὑπὸ τὴν ἔννοιαν ἀγαγεῖν τοῖς νῦν ἀκούουσι τὸ γεγονός.
ὡς δέ ποτε καὶ κατέληξεν ὁ κρότος, τῶν μὲν ἀθλητῶν ἁπλῶς
οὐδεὶς οὐδένα λόγον εἶχεν ἔτι, πάντες δὲ διαλαλοῦντες, οἱ μὲν
ἀλλήλοις οἱ δὲ πρὸς σφᾶς αὐτούς, οἱονεὶ παραστατικοὶ τὰς δια-
νοίας ἦσαν. ᾗ καὶ μετὰ τὸν ἀγῶνα διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῆς χαρᾶς
μικροῦ διέφθειραν τὸν Τίτον εὐχαριστοῦντες· οἱ μὲν γὰρ ἀντοφ-
θαλμῆσαι κατὰ πρόσωπον καὶ σωτῆρα προσφωνῆσαι βουλόμενοι,
τινὲς δὲ τῆς δεξιᾶς ἅψασθαι σπουδάζοντες, οἱ δὲ πολλοὶ στεφά

Page 280, li.19
τῆς εὐνοίας αὐτοῦ καὶ προθυμίας τῆς εἰς τὸ ἔθνος εἰπὼν κατέ-
στρεψε τὸν λόγον. ἐφ' οἷς ἀναστὰς ὁ τῶν Ἀχαιῶν στρατηγὸς
Ἀρίσταινος ἤρετο τόν τε παρὰ τοῦ Πτολεμαίου πρεσβευτὴν καὶ
τοὺς ἐξαπεσταλμένους ὑπὸ τῶν Ἀχαιῶν ἐπὶ τὴν ἀνανέωσιν, ποίαν
ἧκε συμμαχίαν ἀνανεωσάμενος. οὐδενὸς δ' ἀποκρινομένου, πάντων
δὲ διαλαλούντων πρὸς ἀλλήλους, πλῆρες ἦν τὸ βουλευτήριον ἀπο-
ρίας. ἦν δὲ τὸ ποιοῦν τὴν ἀλογίαν τοιοῦτον. οὐσῶν καὶ πλειόνων
συμμαχιῶν τοῖς Ἀχαιοῖς πρὸς τὴν Πτολεμαίου βασιλείαν, καὶ
τούτων ἐχουσῶν μεγάλας διαφορὰς κατὰ τὰς τῶν καιρῶν περι-
στάσεις, οὔθ' ὁ παρὰ τοῦ Πτολεμαίου πρεσβευτὴς οὐδεμίαν ἐποιή-
σατο διαστολήν, ὅτ' ἀνενεοῦτο.
Josephus Genesius Hist., Βασιλεῖαι Book 3, Sec. 15, li.14
ἐν λεκανομαντείᾳ τῇ διὰ τοῦ Ἰωάννου τὸν αὐτοῦ τῆς βασιλείας διάδο-

χον ἑωράκει Βασίλειον. κατὰ πληροφορίαν δὴ τῆς τοιαύτης προφάσεως
ἐν αὐτῷ σημανθείσης, τῷ μονήρει βίῳ τὸν ἐκ τοῦ γένους ἄνδρα κατέκρι-
νε Μαρτηνάκιον, τὸν αὐτοῦ οἶκον μεταποιήσας εἰς μοναχῶν φροντιστή-
ριον. ἐντεῦθεν διαδιδράσκει τὴν ἐκ βασιλέως ἐπιτεινομένην ἐπήρειαν.
πολλοῖς δὲ στόμασι τοῦ γυναίου διαλαλουμένου καὶ ἀποθειαζομένου
ἐν ἅπασι, Κωνσταντῖνος Τριφύλλιος ὁ τὴν κλῆσιν ἐπευμοιρῶν καὶ ταῖς ἐκ
βασιλέως κατὰ πρεσβείαν τιμαῖς ἁβρυνόμενος, προσφθέγγεται τῷ γυ-
ναίῳ ἐρεῖν καὶ αὐτῷ τὰ ἐσόμενα. τὸ δὲ διαπρυσίως τὸ μέλλον ἀποφοι-
βάζεται, ὅτι περ “αὐτὸς σὺ καὶ τὰ σὰ τέκνα ἀποκαρήσεσθε ἱερωθησόμε-
νοι κληρικῶν καταστήματι ἐπὶ αὐτοκράτορος Βασιλείου.
136
Georgius Monachus Chronogr., Chronicon breve (lib. 1-6) (redactio

recentior) Vol. 110, page 909, li.11
Μετὰ δὲ Ἰουστινιανὸν τὸ βʹ ἐβασίλευσε Φιλιπ-

πικὸς ὁ καὶ Βαρδάνης ἔτη βʹ, ὃς ἐν ταῖς διαλαλιαῖς
αὐτοῦ λόγιος καὶ 625 ἐχέφρων ἐλογίζετο, ἐν δὲ
ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ αἰσχρῶς τὸν βίον διατελῶν,
πάντη ἀδόκιμος ἐδείκνυτο.
Georgius Monachus Chronogr., Chronicon breve (lib. 1-6) (redactio

recentior) Vol. 110, page 1124, li.3
(44) Ἤρξατο δὲ νοσηλεύεσθαι Λέων ὁ βασι-

λεὺς κοιλιακῷ νοσήματι, ὥστε μὴ δυνηθῆναι ἐξελ-
θεῖν ἐν τῇ Μαναύρᾳ τὴν δημηγορίαν διαλαλῆσαι ἐν
τῇ ἀρχῇ τῶν Νηστειῶν. Γέγονε δὲ καὶ ἐμπρησμὸς
εἰς τὰ κηρουλάρια τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας,
καέντων τῶν χαρτοθεσίων πάντων 795 καὶ τῆς
σακέλλης. Μαΐῳ δὲ μηνὶ ιαʹ τελευτᾷ Λέων
προχειρισάμενος Ἀλέξανδρον, τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ,

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub t
Page 170, li.3
Φιλιππικὸς ὁ καὶ Βαρδάνης ἐβασίλευσεν ἔτη δύο· ὃς

ἐν μὲν ταῖς διαλαλιαῖς αὐτοῦ λόγιος καὶ ἐχέφρων ἐλογίζετο,
ἐν δὲ ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ ἀσέμνως καὶ ἀνικάνως καὶ αἰσχρῶς
τὸν βίον διατελῶν πάντῃ ἀδόκιμος ἐδείκνυτο. ἦν δὲ καὶ κα-
κόδοξος, μὴ αἰσχυνθεὶς ὁρμῆσαι τοῦ κινῆσαι ὅρια τὰ τῆς
ἁγίας συνόδου ἐκτεθειμένα· ταῦτα καὶ γὰρ ἀνατρέψαι ἐσπού-
δαζεν, ὑπὸ ἐγκλείστου τινὸς ἐν τοῖς Καλλιστράτου.

Page 285, li.7
γοῦ ὄντος Σάμῳ Ῥωμανοῦ τοῦ μετὰ ταῦτα βασιλεύσαντος.

ἡττήθη δὲ Ἱμέριος καὶ μόλις διεσώθη σχεδὸν πάντων ἐκεῖ
κινδυνευσάντων. ἤρξατο δὲ νοσηλεύεσθαι Λέων ὁ βασιλεὺς
137
κοιλιακῷ νοσήματι, ὥστε μὴ δυνηθῆναι ἐξελθεῖν ἐν τῇ Μα-

ναύρᾳ τὴν δημηγορίαν διαλαλῆσαι ἐν τῇ ἀρχῇ τῶν νηστειῶν.
γέγονε δὲ καὶ ἐμπρησμὸς εἰς τὰ κηρουλάρια τῆς μεγάλης ἐκ-
κλησίας, καέντων τῶν χαρτοθεσίων πάντων καὶ τῆς σακέλλης.
Μαΐῳ δὲ ἑνδεκάτῃ τελευτᾷ Λέων ὁ βασιλεὺς προχειρισάμε-
νος Ἀλέξανδρον τὸν αὐτοῦ ἀδελφόν· ὃν ἰδών, ὥς φασι, εἰς-
ερχόμενον πρὸς αὐτὸν ἔφη “ἴδε ὁ κακὸς καιρὸς μετὰ τοὺς.
Theophylactus Simocatta Epist., Hist., Historiae

Book-dialogue-index 3, Ch. 12, Sec. 1, li.1
ἐπεὶ δὲ τὰ τῆς διαλαλιᾶς ἀπεπερατοῦτο τῷ

αὐτοκράτορι, ὁ μὲν κρότος παρὰ τῶν ὑπηκόων ἐπήγαζεν, καὶ
τὰ τῆς εὐφημίας ὥσπερ ἐπομβρίας τινὸς λαβροτέραν χύσιν
ἐλάμβανεν. τῷ ὄντι γὰρ οὐκ ἀναξιόλογος ἡ χειροτονία τῷ
Καίσαρι ἐξηρτύετο. ὁ μὲν οὖν Καῖσαρ αὐτοκρατορικῆς νόμον
πληρῶν ἀναγορεύσεως ἐνεχάραττε γράμματα καὶ ταῦτα τῷ
Theophylactus Simocatta Epist., Hist., Historiae

Book-dialogue-index 4, Ch. 14, Sec. 1, li.1
λεστέρων παρεῖται, σύνες, ὦ βασιλεῦ, τὸ λειπόμενον. πολλὰ

γὰρ ἀπὸ τῆς ἀγωνίας τὸν λογισμὸν ἀποδιδράσκειν φιλεῖ·
οὐκ οἶδε γὰρ ἀνάγκη μελέτης ἀνέχεσθαι ἢ φροντίδος ἐπι-
βολαῖς πειθαρχεῖν, ἀεὶ διαπορθμευούσης τὸν νοῦν τῷ ταράχῳ
τῆς συγκυρήσεως.”
Τούτων οὕτω διαλαληθέντων ὑπὸ τῶν πρέσβεων,
καὶ τῆς ἀξιώσεως τὸ πιθανὸν καὶ ἐπίχαρι κληρωσαμένης τῇ
εὐροίᾳ τοῦ λόγου, ὑπό τε τῆς βουλῆς καὶ τοῦ αὐτοκράτορος
δογματίζεται ἐπικουρήσειν τῷ Χοσρόῃ Ῥωμαίους, τῷ δὲ Βαρὰμ
κάρτα κομιδῇ παρασκευάζεσθαι πόλεμον, ἀνάξιον Λατινίδος
ἀρχῆς τοῦ αὐτοκράτορος κρίναντος ὅπλα τοῖς ἀδικοῦσι .

θεσμοί, ἀλλαχοῦ τῶν ἐκκλησιῶν εἰσι, καὶ προσδραμοῦμαι ταύταις καὶ

παρ' ἐκείνων θεραπευθήσομαι. Ἡμῖν μὲν οὖν τὰ κατὰ γνώμην εἴρηται,
ὑμῖν δὲ σκεπτέον τὸ ποιητέον βουλευομένοις συνάμ' ἐκείνῳ· οὐδὲ γὰρ
καὶ εἰσέτι ἀνέξομαι πάσχειν ἀνίατα. Καλὸν γὰρ ἢ παρ' ὑμῖν ἰᾶσθαι, ἢ
ζητεῖν τὸν τρόπον τῆς θεραπείας ἑτέρωθεν.» Ταῦτα τοῦ βασιλέως τοῖς
ἀρχιερεῦσι διαλαλήσαντος καὶ οἷον πρὸς τὰ τῆς μάχης
ἀκροβολισαμένου, ἐκεῖνοι, ἐφ' ἑκάστῳ τῶν λεγομένων τοῖς ἀχθομένοις
138
προσεοικότες, δῆλοι ἦσαν τὰ πρὸς βασιλέα τοῦ πατριάρχου συνόλως οὐκ

ἀποδεχόμενοι· καὶ διὰ τοῦτο πολλὰ καὶ αὐτοὶ προτιθέντες καὶ ἅμα συνεί-
ροντες, θεραπεύειν ἤθελον τὸν κρατοῦντα.
Georgius Pachymeres Hist., Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vii de

Andronico Palaeologo) Page 144, li.16
καὶ συνετῶς κρίνων ὡς εἴπερ εὑρεθεῖεν ἀληθῆ τἀγαθά, ἀνάγκη

πᾶσα συναφανίζεσθαι τὰ κακά, παρυποστάσεις ὄντα ἐκ τῆς τῶν
ἀγαθῶν ἀπουσίας, ὡς μὴ ἅμα τοῦ αὐτοῦ οἴκου καὶ φῶς καὶ σκό-
τος χωροῦντος, συνάξεις ἐπιτελέσας κοινάς. εὑρὼν τοὺς τἀγαθὰ
λέγοντας καὶ τὰ πιστὰ λαβὼν παρ' ἐκείνων ὡς μαρτυρησόντων
ἐνόρκως, αὐτίκα διαλαλεῖ τῷ λαῷ κοινῶς περὶ τούτων, καὶ πρῶ-
τον μὲν τὴν κακίαν ὡς ἐκ τοῦ πονηροῦ δείκνυσι, καὶ τὸν κακὸν
θησαυρὸν ὅθεν αἱ κατὰ ἀνθρώπων διαβολαὶ θριαμβεύει· ἔπειτα
δὲ καὶ παρ' ἑκάτερα στήσας τὰ ἀγαθὰ μαρτυρήσοντας, προσέ-
ταττε λέγειν ἐκείνους ἃ δὴ καὶ συνοίδασι περὶ τἀνδρὸς ἑαυτοῖς.
οἱ δὲ τοσοῦτον πιθανῶς ἔλεγον.
Georgius Pachymeres Hist., Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vii de

Andronico Palaeologo) Page 248, li.17
ταῦτα πολλοῖς μὲν ἐπῄει χλευάζειν καὶ τὸν λόγον ἐπιεικῶς ὡς ἰὸν
πικρίας καὶ ὄφεων ἀποστρέφεσθαι· ἐπέπυστο δὲ καὶ βασιλεὺς
πλατυνομένου τοῦ λόγου, καὶ ὡς εἰκὸς περιαλγήσας καὶ τῶν πρα-
γμάτων καταστενάξας, εἰ μὴ μόνον τοῖς σχιζομένοις ἀλλὰ καὶ
αὐτοῖς δὴ τοῖς ἡνωμένοις τὰ τῶν ἰδίων χλευάζονται, σύνοδον
συγκροτεῖ, καὶ διαλαλεῖ πᾶσι τὰ τέως λεχθέντα, καὶ ὡς ἦν κατὰ
τὸ εἰκὸς τοὺς λόγους διευθετεῖ, ἐκβάλλων ὑποψίαν ματαίαν ἐκ
καρδιῶν ἀκουόντων ἐνσκιρρουμένην ἤδη τῷ Θεολήπτῳ. αὐτὸς
δὲ πειράσας κακοῦν τὸν τὴν τοῦ σκανδάλου πυρκαϊὰν ὑπανά-
ψαντα αἰδοῖ τοῦ ἀνδρὸς εἴργεται, τὸ μὲν διὰ τὴν ἐκείνου κατά-
στασιν (ἦν γὰρ ταῖς ἀληθείαις εὐλαβὴς ὁ ἀνήρ, .
Ducas Hist., Historia Turcobyzantina Ch. 16, Sec. 2, li.9
τῷ Τεμήρ. Ὡς δὲ καὶ αὐτὸς προσήγγισε τοῖς μέρεσι Γαλατίας, ἔμαθεν, ὅτι

Τεμὴρ ἐν Ἀγγύρᾳ τῇ πόλει πληκεύων ἦν. Ἐγγίσας δὲ κἀκεῖνος πλησίον
καὶ τὰς σκηνὰς πήξας ἐν μέσῳ τοῦ κάμπου πλησίον Ἀγγύρας, εἶχε καὶ
τὸν ποταμὸν εὐθυῤῥοοῦντα καὶ τὸ πότιμον ὕδωρ διά τε τὴν χρείαν τοῦ
στρατοῦ καὶ τῶν ἵππων καὶ πάσης τῆς παρατάξεως· ὁ δὲ Τεμὴρ ἦν οἰκῶν
139
ἐν ἀνύδρῳ γῇ. Πλὴν τί γίνεται; Κελεύει ὁ Παγιαζὴτ διαλαλιὰς γενέσθαι

ἐν μέσῳ τοῦ φωσάτου τῇ ἐπιούσῃ ἐξελθεῖν ἅπαντας ἐν κυνηγεσίῳ.
Ἐξῆλθεν οὖν σὺν παντὶ τῷ στρατεύματι τρεῖς ἡμέρας κυνηγετῶν καὶ
ἐλάφους διώκων. Ὁ δὲ Τεμὴρ ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ τόπου, οὗ ἦν, ἦλθε καὶ
ἐσκήνωσεν ἐν ταῖς ὄχθαις τοῦ ποταμοῦ, ὅπου ἐκάθητο πρώην ὁ
Παγιαζήτ. Ὕδατος τοίνυν σπανίζοντος, ἐπεὶ καὶ ὁ ἥλιος ἐν τῷ λέοντι
τὴν πορείαν ἐποίει, ὁ Τεμὴρ οὐκ ἐφρόντιζε πλέον περὶ ὑδροποσίας.
νον καὶ λάμπον, ὃ καὶ λαμπαδίας καλεῖται, ἄχρι τῆς φθινοπωρινῆς

ἰσημερίας,
τοῦ ἡλίου ἐν τῷ ζυγῷ τὴν πορείαν ἀρξαμένου ποιεῖσθαι.
Ἀλλ' ἐπανίωμεν αὖθις καὶ ἴδωμεν τὰ τοῦ Θεοῦ ξένα τεράστια, πῶς
τὸν Φαραὼ κατεπόντισε δι' ἑτέρου Φαραὼ καὶ πῶς ὁ τοῦ Κυρίου λαὸς
εὗρεν
ἀνακωχὴν τῶν πολλῶν πόνων αὐτοῦ· ἀλλ' οὐκ εἶδεν οὐδὲ συνῆκε.
Ὁ Σκύθης οὖν διαλαλιὰς ἀφ' ἑσπέρας ποιήσας ἐν παντὶ τῷ στρατοπέδῳ
ὥστε πρωῒ εὑρεθῆναι τοὺς πάντας ἐπωχουμένους καὶ περιφραγμένους
τοῖς ὅπλοις,
ἀναστὰς ἤδη ὄρθρου βαθέος παρετάξατο πάντας τοὺς ταγματάρχας καὶ
χιλιάρ-
χους καὶ ἐν μὲν τῷ δεξιῷ κέρατι ἔστησεν ἀρχηγὸν τὸν πρῶτον τῶν υἱῶν
αὐτοῦ, ἐν δὲ τῷ ἀριστερῷ τὸν ἔγγονον αὐτοῦ, ἦν γὰρ ὑπὲρ τὰ ξʹ ἔτη ὁ
Τεμήρ, ἐν δὲ τῇ οὐραγίᾳ αὐτὸς ἐτέτακτο. Τότε προσέταξεν αὐτοῖς λέγων·
Pseudo-Symeon Hist., Chronographia (partim edita e cod. Paris. gr.

1712) Page 612, li.20
ζητεῖν πάκτα χρυσίου καὶ ἱματισμοῦ ἀριθμὸν πολὺν καὶ κοράσια

ἐπίλεκτα ποσότητα τινά. καὶ δὴ ποιήσας ὁ Λέων βουλὴν μετὰ
τῶν ἀρχόντων ἐδήλωσε τὸν Κροῦμον ὅτι ἐλθὲ ἕως τοῦ αἰγιαλοῦ
μετὰ ὀλίγων τινῶν μὴ ἐπιφερομένων ὅπλα, καὶ ἡμεῖς ἐξερχόμεθα
διὰ τῆς θαλάσσης ἄοπλοι μετὰ χελανδίου, καὶ συλλαλοῦμεν, καὶ
ἅπερ ᾐτήσω πάντα ποιοῦμεν. καὶ ταῦτα διαλαλήσαντες, διὰ τῆς
νυκτὸς ἐξαγαγόντες τινὰς ἐνωπλισμένους τρεῖς ἄνδρας, κατέκρυ-
ψαν αὐτοὺς ἐν δωματίοις τισὶ τῶν Γάλλης ἔξωθεν τῆς πόρτης τῶν
Βλαχερνῶν, δώσαντες αὐτοῖς σύσσημον ὅτι διαλεγομένων ἡμῶν
μετὰ τοῦ Κρούμου, σημεῖόν τι ἔχομεν ποιῆσαι, ὅπερ θεασάμενοι
ἐξέλθατε καὶ ἀποκτείνατε αὐτόν.
Φώτιος Βιβλιοθήκη. Codex 51, Bekker page 12a, li.41

140
ἈνεγνώσθηἩσυχίου πρεσβυτέρου Κωνσταν-

τινουπόλεως εἰς τὸν χαλκοῦν ὄφιν λόγοι δʹ. Ἔστι δὲ
ὁ λόγος εἰς ἐπίδειξιν διεσκευασμένος καὶ ἐν ἠθοποιΐας
εἴδει μεμελετημένος, ἐν οἷς δημηγορίαι τε διατυποῦνται
τοῦ Μωϋσέως πρὸς τὸν λαόν, καὶ αὐτῶν πάλιν κα-
τασχηματίζονται πρὸς τὸν Μωϋσέα διαλαλιαί, ἔτι δὲ
καὶ τοῦ θείου πρός τε Μωϋσέα καὶ τὸν λαόν, καὶ τού-
των ἐν τύπῳ δεήσεων καὶ ἀπολογίας ἐκπεποιημένοι
λόγοι· ἐν οἷς καὶ ὁ πολὺς αὐτῷ κατηνάλωται τοῦ βι-
βλίου λόγος, πολύστιχον ὄγκον ἐμπεριειληφώς.
οὕτω κελευσθεὶς παρὰ Χοσρόου, καὶ τρισχιλίους ὡπλισμένους ἀπ-

έστειλεν αὐτῷ. ἀλλ' ἀκμὴν οὐκ ἔφθασαν. ταῦτα δὲ μαθὼν ὁ βασι-
λεὺς προαπέλυσε τὸ τοῦλδον ἔμπροσθεν· καὶ αὐτὸς ἐπηκολούθει
σκεπτόμενος εὑρεῖν τόπον, ἐν ᾧ ὤφειλε πολεμῆσαι πρὸ τοῦ ἑνωθῶσιν
αὐτοῖς οἱ τρισχίλιοι. εὑρὼν δὲ πεδίον ἐπιδέξιον πρὸς πόλεμον καὶ
διαλαλήσας τῷ λαῷ παρετάξατο. ὁ δὲ Ῥαζάτης καταλαβὼν καὶ αὐτὸς
παρετάξατο τρισὶ φούλκοις καὶ κατὰ τοῦ βασιλέως ἐχώρησεν. τῇ δὲ
ιβʹ τοῦ Δεκεμβρίου μηνὸς ἡμέρᾳ σαββάτῳ ἐκροτήθη ὁ πόλεμος· καὶ
προπηδήσας πάντων ὁ βασιλεὺς ἄρχοντι τῶν Περσῶν συνήντησεν·
καὶ τῇ τοῦ θεοῦ δυνάμει καὶ τῇ βοηθείᾳ τῆς θεοτόκου τοῦτον κατ-
έβαλεν· καὶ οἱ σὺν αὐτῷ προεκπηδήσαντες ἐτράπησαν· καὶ αὖθις
Θεοδώρετος θελόγος Interpretatio in Psalmos

Vol. 80, page 1249, li.28
ρίας μου.» Συνεχῶς ἐν τῇ μνήμῃ περιστρέφει τὸν

τοῦ Οὐρίου φόνον. Τοῦτο κἀν τῷ προοιμίῳ δεδή-
λωκεν, «ὅτι ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διὰ παν-
τός.» – »Ἀγαλλιάσεται ἡ γλῶσσά μου τὴν δικαιο-
σύνην σου.» Τοῦτο ὁ Σύμμαχος οὕτως ἡρμήνευσε·
Διαλαλήσει ἡ γλῶσσά μου τὴν ἐλεημοσύνην
σου. Οὐ γὰρ σιγήσω τῆς ἀφέσεως ἀπολαύσας, ἀλλ'
ὑμνῶν σε διατελέσω, καὶ τὰς σὰς διηγούμενος χά-
ριτας.
Cyrillus Theol., Epistulae paschales sive Homiliae paschales (epist. 1-30)

Vol. 77, page 605, li.23
141
τῆς μὲν ἁγίας Τεσσαρακοστῆς, ἀπὸ ἑβδόμης καὶ εἰ-

κάδος τοῦ Μεχὶρ μηνὸς, τῆς δὲ ἑβδομάδος τοῦ σωτη-
ριώδους Πάσχα ἀπὸ δευτέρας τοῦ Φαρμουθὶ μηνὸς,
καταπαύοντες μὲν τὰς νηστείας τῇ ἑβδόμῃ τοῦ αὐτοῦ
Φαρμουθὶ μηνὸς, ἑσπέρᾳ Σαββάτου, ὡς τὸ εὐαγγελι-
κὸν διαλαλεῖ κήρυγμα· ἑορτάζοντες δὲ τῇ ἑξῆς ἐπι-
φωσκούσῃ Κυριακῇ, τῇ ὀγδόῃ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς, συν-
άπτοντες ἑξῆς καὶ τὰς ἑπτὰ ἑβδομάδας τῆς ἁγίας
Πεντηκοστῆς. Οὕτω γὰρ βασιλείαν οὐρανῶν κληρο-
νομήσομεν, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ'
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum Kallierges page 269,

li.37
Τοῦτον μὲν καλῶς διεπηνίκισας λόγον.

Εἴρηται ἀπὸ τῆς πηνίκης, ἥ ἐστι περιθετὴ κόμη, ὡς
ἡ φενάκη, ἣ τοὺς ὁρῶντας ἀπατᾷ, ὡς φύσει οὖσα.
Τινὲς δὲ τὸ ποικίλλω ἐξηγοῦνται· ἀπὸ τῶν πηνῶν ἢ
πηνίων, ὄντων ποικίλων· ἵν' ᾖ πηνίζω, καὶ πηνικίζω.
Διαπερδικίσαι: Διαλαλῆσαι, διαφυγεῖν.
Διαπιθηκίσαι: Τὸ διαπαῖξαι· ἀπὸ τῶν πιθήκων·
φιλοπαιγμονέστατον γὰρ τὸ ζῷον.
Διαπατταλεύω: Τὸ διερευνᾶν καὶ ζητεῖν ἐπιμε-
λῶς· ἢ τὸ διατείνεσθαι παττάλοις, τρόπῳ βύρσης·
ἀπὸ τῶν τὰς βύρσας διατεινόντων.

li.29
Ψηφῖδες: Αἱ μικραὶ λιθάδες καὶ λεπταὶ, Ἰλιάδος φʹ. Ἐκ τοῦ ψῆφος. Τοῦτο
παρὰ τὸ ψῶ, τὸ προσεγγίζω. Ἔστι δὲ κρίσις, ἀπόφασις, διαλαλιὰ,
λόγος. Ψῆνες: Αἱ μικραὶ μυῖαι· ἐξ οὗ καὶπροεψηνισμένος. Καὶ ψῆνας
λέγουσι τὸ σπέρμα τῶν φοινίκων.
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας De engastrimytho contra Origenem

Ch. 16, Sec. 4, li.2
142
εἶτα τοῦ Σαμουὴλ ἐγκώμια διεξιών, ὅσα περὶ αὐτοῦ διαλαλοῦσιν αἱ

θεῖαι γραφαί, τηνικαῦτα πάλιν ὑπὸ τὴν τοῦ δαίμονος ἐξουσίαν ἀποφαίνων
αὐτὸν αὐτοῖς ῥήμασι καὶ αὐταῖς ἐπέφραζε συλλαβαῖς· «ἆρ' οὖνεἰ ὁ
τηλικοῦτος ὑπὸ τὴν γῆν ἦν καὶ ἀνήγαγεν αὐτὸν ἡ ἐγγαστρίμυθος, ξουσίαν
ἔχει δαιμόνιον ψυχῆς προφητικῆς;»
Ephraem Syrus Theol., Institutio ad monachos Page 329, li.7
Καὶ περὶ μὲν τῆς ἐλπίδος τοῦ σκοποῦ, ὁποῖον ὀφείλουσιν ἔχειν μάλιστα
οἱ
τὸν μονήρη βίον ἐπανῃρημένοι καὶ παρθενίαν ἀσπασάμενοι, αὐτάρκως
εἴρηται·
[καὶ] περὶ δὲ τῆς συναγωγῆς καὶ τῆς ἱερᾶς συγκροτήσεως τῶν
μοναστηρίων
τῆς ἀδελφότητος, πῶς τε ὀφείλουσι συνδιάγειν καὶ συνδιατελεῖν
ἀλλήλοις, δι'
ὁποίων τε πόνων καὶ ἱδρώτων καὶ ἐπιτηδεύσεων τοῦ προειρημένου
σκοποῦ τῆς
εὐσεβείας ἐπιτυχεῖν οἱ φιλαλήθεις δύνανται, ἀναγκαῖον διαλαλῆσαι,
ὅπως καὶ
τὴν ἀπάγουσαν ὁδὸν εἰς τὴν οὐράνιον πόλιν προθύμως οἱ σπουδαῖοι καὶ
ἑδραῖοι
ταύτης ἐπιβάντες, οὕτω τρέχωσιν, ἕως οὗ καταλάβωσι.
ἐπόρθησεν· καὶ τίς ἂν ἐξείπῃ κατ' ὄνομα ταύτας ἃς χειρωσάμενος

ὑποφόρους τοῖς Ῥωμαίοις Ἰωάννης ὁ Κουρκούας καὶ δομέστικος
τῶν σχολῶν [ἐποιήσατο;] τοῖς εἴκοσι καὶ δύο χρόνοις πόλεις χιλίας
σχεδὸν καὶ πλέον κατεστήσατο καὶ τῇ Ῥωμανίᾳ προσήγαγεν· καὶ
ἦν ἰδεῖν τὸν ἄγρυπνον Ἰωάννην τὸν Κουρκούαν ἐπὶ παρατάξεως
πολεμικῆς διαλαλιαῖς καὶ παραινέσεσι πιθαναῖς τοῖς Ῥωμαίοις
χρώμενον, καὶ ἄλλον Τραϊανὸν ἢ Βελισάριον εἰκάσαι καὶ ὀνομάσαι
τοῦτον. καὶ εἴ τις πρὸς τούτους παραθήσει τὸν ἄνδρα, εὑρήσει
πλείονας τὰς τοῦ Κουρκούα ἀνδραγαθίας καὶ ἀριστείας. οἱ δὲ
λαμπρῶς ποθοῦντες καὶ θέλοντες μαθεῖν τὰς τοῦ Ἰωάννου Κουρ-
κούα ἀριστείας καὶ συγγραφὰς εὑρήσουσιν ἐν ὀκτὼ βιβλίοις .
Lexica Segueriana, Collectio verborum utilium e differentibus rhetoribus

et sapientibus multis (Σb) (recensio aucta e cod. Co psi, page 419, li.30
143
ψῆνες: μικραὶ μυῖαι. ἢ αἱ τῶν αἰγείρων θύλακες.

ψήρας: ψαρούς.
ψῆφος: κρίσις. ἀπόφασις. διαλαλιά.
ψηφοφορία: ἡ πολλῶν ψῆφος καὶ ἀποδοχή.
ψήχειν: καταμάσσειν.

λδ Διδασκαλία Πέτρου πρεσβυτέρου Ἀλεξανδρείας καὶ νοταρίου περὶ

τῶν Νεστορίου
ὁμιλιῶν: –
λε Διαλαλιὰ Ἰουβεναλίου ἐπισκόπου Ἱεροσολύμων περὶ τῆς ἀναγνώσεως
τοῦ θείου γράμ-
ματος τοῦ πρὸς ἕκαστον μητροπολίτην ἀποσταλέντος: –
λϛ Αἴτησις Φίρμου ἐπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας καὶ κατάθεσις
Μέμνονος ἐπισκόπου
Ἐφέσου περὶ τοῦ ποιῆσαι τοὺς ἐπισκόπους ἡμέρας δέκα καὶ ἓξ ἐν
Ἐφέσωι μετὰ τὴν
ὁρισθεῖσαν προθεσμίαν, καὶ τότε συνήδρευσαν…

λε Διαλαλιὰ Ἰουβεναλίου ἐπισκόπου Ἱεροσολύμων περὶ τῆς ἀναγνώσεως

τοῦ θείου γράμ-
ματος τοῦ πρὸς ἕκαστον μητροπολίτην ἀποσταλέντος: –
λϛ Αἴτησις Φίρμου ἐπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας καὶ κατάθεσις
Μέμνονος ἐπισκόπου
Ἐφέσου περὶ τοῦ ποιῆσαι τοὺς ἐπισκόπους ἡμέρας δέκα καὶ ἓξ ἐν
Ἐφέσωι μετὰ τὴν
ὁρισθεῖσαν προθεσμίαν, καὶ τότε συνήδρευσαν: –
λζ Διαλαλιὰ Θεοδότου ἐπισκόπου Ἀγκύρας περὶ τοῦ παραγενέσθαι
Νεστόριον ἐν τῆι
συνόδωι: –
λη Καταθέσεις τῶν ἐπισκόπων τῶν ἀποσταλέντων πρὸς Νεστόριον: –
λθ Διαλαλιὰ Φλαβιανοῦ ἐπισκόπου Φιλίππων περὶ τοῦ κληθῆναι
144
Νεστόριον ἐκ δευτέρου: –
μ Καταθέσεις τῶν ἀποσταλέντων ἐπισκόπων ἐν τῆι δευτέραι κλήσει
Νεστορίου: –
μα Διαλαλιὰ Φλαβιανοῦ περὶ τρίτης κλήσεως: –

πη Διαλαλιὰ Ἰουβεναλίου ἐπισκόπου Ἱεροσολύμων περὶ τῆς ἀναγνώσεως

τῶν αὐτῶν
λιβέλλων: –
πθ Καταθέσεις τῶν ἐπισκόπων τῶν ἀποσταλέντων παρὰ τῆς συνόδου
πρὸς Ἰωάννην
Ἀντιοχείας: –
Ϟ Διαλαλιὰ τῆς συνόδου ἀνατρέπουσα τὰ πεπραγμένα παρὰ Ἰωάννου
κατὰ Κυρίλλου καὶ
Μέμνονος: –
Ϟα Ἐπιστολὴ ἀποσταλεῖσα παρὰ τῆς συνόδου τοῖς καθ' ἑκάστην ἐπαρχίαν
τε καὶ πόλιν
ἐπισκόποις πρεσβυτέροις διακόνοις καὶ παντὶ τῶι λαῶι: –
Ϟβ Ἴσον ἀναφορᾶς τῆς συνόδου πρὸς τοὺς βασιλεῖς: –
Ϟγ Ἴσον σάκρας ἀποσταλείσης διὰ Ἰωάννου τοῦ κόμητος τῶν σάκρων
τῆι συνόδωι: –
Οικουμενική Σύνοδος (ACO), Concilium universale Chalcedonense

anno 451 Tomëvolumëpart 2,1,1, page 84, li.6
Ὅτι ὤμοσεν, πάντες οἴδαμεν· ὅτι δὲ οὐκ ἀνεγνώσθη, ὁμολογοῦμεν.

Οἱ ἐνδοξότατοι ἄρχοντες καὶ ἡ ὑπερφυὴς σύγκλητος εἶπον· Οἱ
εὐλαβέστατοι ἐπίσκοποι οἷς ἡ αὐθεντία τότε τῶν πραττομένων παρὰ τῆς
βασιλικῆς ἐδέδοτο κορυφῆς, λεγέτωσαν διὰ τί ἡ ἐπιστολὴ τοῦ ὁσιωτάτου
ἀρχιεπισκόπου Λέοντος οὐκ ἀνεγνώσθη, μάλιστα καὶ διαλαλιᾶς
προχωρησάσης τῆς παρακελευομένης αὐτὴν ἀναγνωσθῆναι.
Διόσκορος ὁ εὐλαβέστατος ἐπίσκοπος Ἀλεξανδρείας εἶπεν· Τὰ
πεπραγμένα δηλοῖ ὅτι δεύτερον προσεφώνησα ἀναγνωσθῆναι τὸ γράμμα
τοῦ εὐλαβεστάτου ἐπισκόπου Ῥώμης. Οἱ ἐνδοξότατοι ἄρχοντες καὶ ἡ
ὑπερφυὴς σύγκλητος εἶπον· Τίνος οὖν αἰτίαι μετὰ τὴν διαλαλιὰν τὴν σὴν
ἡ ἀνάγνωσις τῆς ἐπιστολῆς οὐκ ἐγένετο;

Hierosolymitana anno 536
Tome 3, page 52, li.18
145
IN LOCO VEL NVMERO SEVERVM ATQVE PETRVM

IAMDVDVM APOSTOLICAE SEDIS HABERE DECREVERINT
CONSTITVTA, IN EPISTVLAM SANCTAE RECORDATIONIS
PAPAE ORMISDAE AD SECVNDAE SYRIAE MON-
ACHOS VEL AD BEATAE MEMORIAE EPIPHANIVM HVIVS
REGIAE VRBIS ARCHIEPISCOPVM DESTINATAM
LEGITVR DEFINITVM. QVARVM PRAESTO HABETVR
AVCTORITAS, QVAM PRAESENTIBVS ACTIS PORRIGIMVS
RECENSENDAM. Ἑρμηνεία τῆς προκειμένης διαλαλιᾶς
Οἱ ἁγιώτατοι ἐπίσκοποι τῶν μερῶν τῆς Ἰταλίας καὶ οἱ εὐλαβέστατοι τῆς
ἀποστολικῆς καθέδρας διάκονοι εἶπον·
Magica, Papyri magicae Preisendanz number 13, li.266
ἐνιαυτόν, κύριε τῆς ζωᾶς.’ λέγε τὸ ὄνομα. ἐὰν θέλῃςὄφιν

ἀποκτεῖναι, λέγε· ‘στῆθι, ὅτι σὺ εἶ ὁ Ἀφυφις’ καὶ λαβὼν βάϊν
χλωρὰν καὶ τῆς καρδίας κρατήσας σχίσον εἰς δύο ἐπιλέγων
τὸ ὄνομα ζʹ, καὶ εὐθέως σχισθήσεται
ἢ ῥαγήσεται. πρόγνωσις ἥδε τῇ προειρημένῃ πράξειγίνεται,
τῇ διὰ τοῦ νίτρου, καὶ ὡς θεῷ διαλαλήσει σοι· σοῦ γὰρ παρόν-
τος πολλάκις ἐποίησα τὴν πρᾶξιν.ἀβλεψίας δὲ οὕτως·
’δεῦρό μοι, τὸ πρωτοφαὲς σκότος, καὶ κρύψον με προς-
τάγματι τοῦ ὄντος ἐν οὐρανῷ αὐτογενέτορος, τὸν δεῖνα.’ λέγε τὸ ὄνομα.
[ἄλλως· ‘σὲ μόνον ἐπικαλοῦμαι, τὸν μόνον ἐν κόσμῳ διατά-]
ξαντα θεοῖς καὶ ἀνθρώποις,…
Scholia In Euripidem, Scholia in Euripidem

Vita-argumentum-scholion sch Ph, Sec. 301, li.5
Φοίνισσαν ὦ νεάνιδες: οἱ τούτων ἐπιλαμβανόμενοι καὶ

λέγοντες πῶς ὅτι οὐδὲν αὐτῶν εἰπουσῶν Φοινικικῶς φησιν Ἰοκάστη
Φοινίσσαν βοὰν κλύουσα, ἀγνοοῦσιν ὅτι κατὰ τὴν φωνὴν ὑποτίθεται
ὁ Εὐριπίδης αὐτὰς τῇ κοινολογίᾳ τῶν Φοινίκων οὐχ οἷον βαρβαρικῶς
διαλαλούσας, ἐπεὶ οὐδ'ἂν ὁ Πολυνείκης αὐτῶν ἤκουσεν, ἀλλὰ τῷ τῆς
λαλιᾶς ἤχῳ ποιούσας τι τοιοῦτον ὥστε σημῆναι ὅτι εἰσὶ Φοίνισσαι καὶ
ἐμφαινούσας τινὰ χαρακτῆρα τῆς πατρίου φωνῆς. εἰ γὰρ καὶ Ἑλληνι-
κῶς ἐλάλουν, ἀλλ' οὖν γε τὴν πάτριον ἔσῳζον ἀπήχησιν τῆς φωνῆς·
ὡς Σοφοκλῆς Ἑλένης ἀπαιτήσει [frg. 179]· ‘καὶ γὰρ χαρακτὴρ αὐτὸς ἐν
γλώσσῃ τί με παρηγορεῖ Λάκωνος ὀσμᾶσθαι λόγου’
Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclis Oedipum tyrannum (scholia

146
recentiora) Source of scholion sch mos, scholion 723, li.2
διαστέλλων λέγειφῆμαι μαντικαί, ἐπεὶ

λέγεται φήμη καὶ ἐπὶ τῆς ἀνθρωπίνης διαλαλήσεως. διώ-
ρισαν] ἐκύρωσαν. ἐντρέπου] ἐπιστρέφου. μηδέν] μηδαμῶς. ὧν
– φανεῖ] ἤγουν, ἃ γὰρ ἂν ὁ θεὸς ζητῇ, πρέποντα κρίνας
ζητεῖσθαι, ῥᾳδίως, ἤγουν εὐκόλως, αὐτὸς δείξει.
φεῦ, οἷον πλάνημα, ἤγουν οἷα φροντὶς καὶ στροφὴ .
Σχόλια στον Θουκυδίδην (scholia vetera et recentiora) Book 1, Ch. 86,

Sec. 5, li.2
παρὰ τῷ ῥήτορι· οὐ χρὴ δὲ ἐν τῷ πολιτικῷ λόγῳ λέγειν αὐτήν

τοὺς μέλλοντας ἀδικεῖν: τοὺς Ἀθηναίους καὶ ταῦτα πρὸς
Ἀρχίδαμον ψηφίζεσθε: διαλαλεῖτε (?), κηρύσσετε c1
κρίνουσι γὰρ βοῇ καὶ οὐ ψήφῳ: τὴν ἀποδοχὴν τοῦ λόγου οὐ ψήφῳ
κρίνουσιν οἱ Λακεδαιμόνιοι τῶν παρόντων, ἀλλὰ βοῇ, οἷον ἢ πάντες
βοῶσιν ἢ ἡσυχάζουσί τινες, τινὲς δὲ βοῶσιν ἐπαινοῦντες τὸ εἰρημένον
c1δείξας τι χωρίον αὐτοῖς: τὸ ἑξῆς τῆς διανοίας οὕτως·
Σούδα λεξικόν psi, 83, li.1
Ψηφολόγοι· ψηφολόγοι εἰσὶν οἱ ψηφοπαῖκται. ψηφολογικοὶ

γοῦν οἱ πλανῶντες καὶ ἀπατῶντες, ὥσπερ οἱ ψηφολόγοι τοὺς ὀφθαλ-
μοὺς τῷ τάχει τῆς μεταθέσεως τῶν ψήφων ἀπατῶντες συναρπάζουσι.
Ψηφολόγοι: οἱ λόγον καὶ φροντίδα ποιούμενοι τῆς διὰ τῶν
ψήφων ἀπάτης.Ψῆφος: κρίσις, ἀπόφασις, διαλαλιά, λόγος.
καὶἈψήφιστον. ὁ κατέχων τὸ ἀψήφιστον ἐν γνώσει ἐπιτελεῖ πᾶσαν τὴν
γραφήν. καὶ αὖθις· οὐ γὰρ ἔσται δύναμις, οὐδ' ἢν ἑπτάκις σὺ ψηφίσῃ. οἱ
γὰρ γέροντες ἀεὶ ἐψηφίζοντο, τί πρακτέον καὶ τί μή.Ψῆφος. ψῆφον
καλοῦμεν τὸν λίθον τὸν ἐν τῷ δακτυλίῳ καὶ τῶν χρημάτων τὸν ἀριθμόν.
ΚΗΡΥΚΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ
Να συσχετισθεί με κείμενο Διαφήμιση
[αυτός που φέρνει ειδήσεις, μηνύματα] αγγελιοφόρος: ο Ερμής ήταν ο

αγγελιοφόρος των θεών αγγελιαφόρος άγγελος: άγγελος καλών ειδήσεων
κήρυκας μαντατοφόρος διαγγελέας διάγγελος ντελάλης [αυτός που
φέρνει άσχημες ειδήσεις] άγγελος κακών (φράση / έκφραση ν.ε.)
147
[πρόσωπο του αρχαίου δράματος το οποίο αφηγείται όσα δεν γίνονται

επί σκηνής, αλλά έλαβαν χώρα μέσα στο ανάκτορο ή τον οίκο]
εξάγγελος...
Κήρυκας στην αρχαιότητα

Από τη Βικιπαίδεια. Κήρυκας στην αρχαιότητα ονομαζόταν ο επίσημος
αγγελιοφόρος που μετέφερε μηνύματα προς άλλα κράτη, αλλά και ο,
τρόπον τινά, δημόσιος υπάλληλος ή αυλικός που ανακοίνωνε δημοσίως τις
εξαγγελίες της κυβέρνησης ή του ηγεμόνα προς το λαό. Συχνά μετείχε,
μόνον με την παρουσία του και σπανίως ενεργά, στην επιβολή του νόμου
και σε δικαστικές διαδικασίες. Στην Ελλάδα οι κήρυκες ανήκαν συνήθως
στον ιερατικό κλάδο και μετείχαν επίσης σε θρησκευτικές τελετουργίες,
κάτι που δεν ίσχυε για όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Οι κήρυκες είχαν
γενικά ποικίλες ιδιότητες και αρμοδιότητες, ανάλογα με τη χώρα και την
εποχή στην οποία ζούσαν: άλλες από αυτές αντιστοιχούν στων σημερινών
κληρικών ή στων κατώτερων διπλωματικών αλλά και δικαστικών
υπαλλήλων, ενώ άλλες στων τελεταρχών μεγάλων διοργανώσεων ή και
στων απλών αυλικών. Ως τελετάρχες και αυλικοί διατήρησαν το ρόλο τους
και κατά το Μεσαίωνα. Ο όρος (herald) σήμερα επιβιώνει ως λειτούργημα
κυρίως στις αγγλοσαξονικά κράτη. Οι λέξεις preacher, marchal και
poursuivants που συχνά χρησιμοποιούνται ως μετάφραση του αρχαίου
όρου, δεν αποδίδουν πιστά το ρόλο του κήρυκα στην αρχαία Ελλάδα,
Μεσοποταμία, Περσία και Ρώμη.
Αρχαιότητα
Οι κήρυκες στην αρχαιότητα ήταν σεβαστοί διεθνώς και είχαν ως
πρόσωπα το απαραβίαστο –ήταν παράνομο να τους συλλάβουν ή να τους
τραυματίσουν πολίτες, είτε του ίδιου κράτους είτε άλλων. Ειδικά στην
Ελλάδα η επίθεση σε κήρυκα θεωρείτο και ανοσιούργημα, επειδή στις
ελληνικές πόλεις-κράτη αυτοί οι λειτουργοί ανήκαν στον ιερατικό κλάδο.
Το θρησκευτικό περίβλημα του ρόλου τους, τους επέτρεπε να προβαίνουν
και σε εχθρικές διακοινώσεις σε άλλες πόλεις-κράτη με σχετική –όχι
όμως και απόλυτη- ασφάλεια. Οι κήρυκες ανακοίνωναν πάντως και
φιλικές εξαγγελίες, όπως εκεχειρίες σε μάχες. Ειδικά οι εκεχειρίες
(σπονδές) που γίνονταν για πανελλήνιες εορτές και αγώνες,
ανακοινώνονταν από άλλους λειτουργούς, τους σπονδοφόρους.
Φορούσαν συχνά στο κεφάλι τους στεφάνι από ελιά ή κρατούσαν κλαρί
ελιάς («κλάδος ελαίας» ως σύμβολο ειρηνικών προθέσεων) και έφεραν
148
κηρύκειο ως διακριτικό σήμα και σύμβολο του λειτουργήματός τους.

Όταν βρίσκονταν σε αποστολή εκτός πόλης, όπου συχνά δεν πήγαιναν
μόνοι αλλά δύο ή και τρεις κήρυκες μαζί (στις δε εκστρατείες πολύ
περισσότεροι για να επιβάλλονται στο στράτευμα), το κηρύκειο ήταν
εκείνο που δήλωνε το αξίωμά τους και τους παρείχε κύρος ή και όταν
χρειαζόταν, προστασία. Επίσης έφεραν και σάλπιγγα που αν είχε γαλατικό
σχήμα (χυτή) ονομαζόταν κάρνυξ[1] ή κάρνο και ίσως υπάρχει συγγένεια
μεταξύ των λέξεων αυτών και της λέξης «κάρυξ» (ο κήρυξ στα δωρικά).
Σαλπιγκτές ή και κήρυκες σήμαιναν (με την σάλπιγγά τους) την έναρξη
των αθλητικών αγώνων και μετά οι κήρυκες φώναζαν τα ονόματα και
την ιδιαιτέρα πατρίδα των αγωνιζομένων. Υπήρχε μάλιστα και αντίστοιχο
αγώνισμα στους Ολυμπιακούς μετά το 396 π.Χ., όπου αγωνίζονταν
κήρυκες και σαλπιγκτές. Σε αυτό ένας σαλπιγκτής ο Ηρόδοτος από τα
Μέγαρα που αναφέρεται και από τον Αθήναιο από την Ναύκρατι, νίκησε
σε πολλές συνεχόμενες Ολυμπιάδες. Οι κήρυκες και οι σαλπιγκτές που
διακρίνονταν στο δικό τους αγώνισμα, είχαν μετά την τιμή να εκφωνούν
τα ονόματα των νικητών. Ο νικητής σαλπιγκτής συνήθως σάλπιζε δυνατά
για να γίνει ησυχία και να ακουστεί ο κήρυκας[2] που έπαιρνε στη συνέχεια
το λόγο για την εκφώνηση αγωνισμάτων, πόλεων και νικητών αθλητών.
Μερικοί κήρυκες ήταν και σαλπιγκτές, αλλά οι δύο ειδικότητες δεν ήταν
πάντως ταυτόσημες και ο καθένας είχε τη δική του αποστολή.
Στα ειρηνικά αστικά καθήκοντα των κηρύκων περιλαμβανόταν το να
συγκαλούν τη λαϊκή συνέλευση και να δίνουν το λόγο σε ομιλητές.
Υπήρχε μάλιστα και η «κήρυκος λίθος» (ο βράχος του κήρυκα) στον
οποίο ανέβαινε ο κήρυκας για να στέκει ψηλότερα[3]. Στην αθηναϊκή
Εκκλησία του δήμου οι κήρυκες παραχωρούσαν στον ομιλητή το κηρύκειο
που κρατούσαν ώστε να μην τον διακόπτουν οι άλλοι ρήτορες και γενικά
οι υπόλοιποι συμμετέχοντες στη διαδικασία.
Στις ελληνικές πόλεις οι κήρυκες επιλέγονταν από συγκεκριμένες
οικογένειες, το δε λειτούργημά τους ήταν κληρονομικό και ισόβιο. Στην
Σπάρτη επιλέγονταν από το γένος των Ταλθυβιάδων[4] απογόνων του
Ταλθύβιου που ήταν κήρυκας του Αγαμέμνονα στην Τροία, ενώ στην
Αθήνα από το γένος[5] είτε των Ευμολπιδών είτε των Κηρύκων. Οι
απόγονοι όμως του Ευμολπίδη και του Κήρυκα ήταν συγγενείς, οπότε
επρόκειτο ουσιαστικά για μεγάλη μεν, αλλά ουσιαστικά μία οικογένεια. Η
ετυμολογία των ονομάτων του ήρωα Ευμόλπου (ωραία, μελωδική φωνή)
και Κήρυκα (καρκαίρω, κηρύττω, διαλαλώ) παραπέμπει εξάλλου σε
επαγγέλματα συναφή με αναγγελίες.
149
Οι Κήρυκες επιλέγονταν με βασικό κριτήριο τη δυνατή φωνή τους, τα

εξίσου δυνατά πνευμόνια τους, την καθαρή άρθρωση και την ισχυρή
μνήμη τους, επειδή έπρεπε να ακούγονται καθαρά από μεγάλη απόσταση,
να σαλπίζουν επίσης ηχηρά όποτε χρειαζόταν και να απομνημονεύουν
σωστά όσα θα έπρεπε να μεταφέρουν αυτολεξεί. Έπρεπε επίσης να
απομνημονεύουν εξίσου σωστά τις απαντήσεις που συχνά τους έδιναν οι
παραλήπτες των μηνυμάτων. Εάν έσφαλλαν επίτηδες ή κατά λάθος,
τιμωρούνταν αυστηρά. Ο Αριστοφάνης[6] και άλλοι[7] αναφέρουν ότι η
ποινή για κήρυκα που παραποιούσε επίτηδες ένα μήνυμα, ήταν να του
κόβουν τη γλώσσα. Ο Πλάτωνας αναφέρει μόνον ότι «τιμωρούνταν όπως
έπρεπε»[8]
Στα αστικά καθήκοντα των κηρύκων περιλαμβανόταν η ανακοίνωση
νόμων και ψηφισμάτων στην αγορά και αλλού, ώστε να μην μπορεί
κανένας πολίτης να παρανομήσει επικαλούμενος άγνοια του νόμου.
Επίσης, όταν έφευγαν πλοία για αποίκηση ή πόλεμο, ο κήρυκας
αναλάμβανε το θρησκευτικό κατευόδιο, κάνοντας μια τελετή παρόμοια
με τον αγιασμό που τελούν σήμερα οι κληρικοί[9] Άλλο αντικείμενο του
κήρυκα ήταν να αναγγέλλει τους προσερχόμενους στην αυλή
συγκεκριμένων αρχόντων τους οποίους υπηρετούσε -εκεί όπου το
πολίτευμα ήταν βασιλεία-, να φροντίζει για τις θυσίες τους κ.λπ.
Στους κήρυκες συνήθως δεν επιτρεπόταν καμία πρωτοβουλία προς
διαπραγμάτευση και έπρεπε να περιορίζονται να μεταφέρουν κατά λέξη
μηνύματα. Συχνά συνόδευαν πρεσβευτές, όχι όμως για να συμμετάσχουν
ενεργά στις συζητήσεις με ξένους λαούς ή με άλλες ελληνικές πόλεις, αλλά
για να καλύπτουν με τη δική τους ιερή ασυλία προστατευτικά τους
προξένους ή τους πρεσβευτές σε καιρό πολέμου ή σε περιόδους «ψυχρού
πολέμου».
Κήρυκες και πόλεμος
Οι Αθηναίοι διαχώριζαν τον κήρυκα από τον πρεσβευτή[10] και ο πρώτος
σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορούσε να πει περισσότερα από το απόλυτα
οριοθετημένο μήνυμα που του ανέθεταν. Είχε επίσης μόνιμη θέση ενώ οι
πρόξενοι και οι πρεσβευτές επιλέγονταν κατά περίπτωση από τον κλάδο
των ρητόρων. Ορισμένοι ταυτίζουν το ρόλο του κήρυκα με τον πόλεμο και
του πρεσβευτή με την ειρήνη[11], αλλά αυτό οφείλεται και στο ότι είχαν
δικαίωμα διαπραγματεύσεων μόνον οι πρεσβευτές ενώ οι κήρυκες
προέβαιναν αποκλειστικά σε ανακοινώσεις και είχαν κυρίως τελετουργικό
ρόλο[12], οπότε δεν υπήρχε ουσιαστικά κανένα περιθώριο διαλόγου μαζί
τους. Επίσης είναι πιθανό να ταυτίστηκε σταδιακά ο κήρυκας με τον
150
πόλεμο γιατί περιβαλλόμενος με το ιερατική του αίγλη, συνόδευε όλες τις

δυσάρεστες αποστολές ώστε να τις προστατεύει αλλά και να προσδίδει σε
αυτές θρησκευτικό κύρος. Για παράδειγμα όταν γινόταν σύλληψη πολίτη
συνήθως το απόσπασμα συνοδευόταν από κήρυκα που καλούσε τον
υπόδικο να βγει από το σπίτι του και να παρουσιαστεί ώστε να οδηγηθεί
σε δίκη. Όταν γίνονταν δίκες, δική του δουλειά ήταν η του
κατηγορητηρίου . Όταν λαμβάνονταν μέτρα δυσάρεστα, αποστελλόταν
και πάλι κήρυκας για να τα διακοινώσει. Οι κήρυκες ονομάζονταν και
κατάγγελοι στην αρχαιότητα, αλλά αυτή η λέξη δεν είχε απαραιτήτως
αρνητική χροιά όπως σήμερα η καταγγελία. Κατά κανόνα, πάντως, οι
ευχάριστες αποστολές δεν συνοδεύονταν από κήρυκες, γιατί τα μέλη τους
δεν κινδύνευαν. Είναι λοιπόν πιθανό η ταύτιση των κηρύκων με
δυσάρεστες, εχθρικές ή πολεμικές ανακοινώσεις να οφείλεται στο γεγονός
ότι ήταν οι μόνοι που μπορούσαν να τις εξαγγείλλουν, χωρίς όμως αυτό να
σημαίνει πως δεν αναλάμβαναν ποτέ ειρηνικές αποστολές[13]
Σπονδοφόροι και Κήρυκες
Πολλοί ταυτίζουν τους σπονδοφόρους με τους κήρυκες επειδή και οι δύο
είχαν την εξουσιοδότηση να επιβάλουν εκεχειρία (σπονδές). Όμως οι δύο
τίτλοι δεν τεκμηριώνεται ότι ταυτίζονταν και τουλάχιστον για μακρό
χρονικό διάστημα διέφεραν σημαντικά Οι «σπονδοφόροι» ήταν σαφής
τίτλος συγκεκριμένων κηρύκων με πολύ ειδική αποστολή. Ήταν εκείνοι
που επέβαλαν ειρήνη αποκλειστικά για να διενεργηθούν μεγάλες γιορτές
και όπως αναφέρει στον αντίστοιχο ορισμό του[14] στο «Λεξικόν» ο
πατριάρχης Φώτιος ανήγγειλαν τους πανελληνίους αγώνες «περιερχόμενοι
στις εμπόλεμες πόλεις και διατάζοντας τους εμπολέμους να κάνουν
ανακωχή». Ο ίδιος, δηλαδή ο Φώτιος, στο λήμμα για τον κήρυκα
Ανθεμόκριτο[15] που εκτελέστηκε στα Μέγαρα, αναφέρεται σε αυτόν ως
κήρυκα και όχι ως σπονδοφόρο.
Κάποιοι πιστεύουν ότι σπονδοφόροι λέγονταν -αρχικά τουλάχιστον-
μόνον οι κήρυκες της Ηλείας που ανήγγελλαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Σε μία μαρμάρινη επιγραφή της Ηλείας αναφορικά με την ειρήνευση για
τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων[16] αναφέρονται ονομαστικά οι
«θεοκόλοι» (υπηρέτες των θεών) και οι «σπονδοφόροι» εκείνης της
χρονιάς , γεγονός που τεκμηριώνει ότι στην Ηλεία[17] οι αναγγέλλοντες τις
σπονδές λέγονταν σπονδοφόροι. Αυτό διόλου βέβαια δεν αποκλείει να
λέγονταν σπονδοφόροι και άλλοι κήρυκες εκεχειρίας για εορτές, αφού
αργότερα αναφέρονται ως «σπονδοφόροι» και εκείνοι που ανήγγελλαν σε
διάφορες πόλεις την εκεχειρία για τα Ελευσίνια Μυστήρια.
151
Τεκμαίρεται πάντως ότι όσοι δεν έφεραν μηνύματα σχετικά με

θρησκευτικές ή αθλητικές εορτές πρέπει να λέγονταν επισήμως
τουλάχιστον απλώς κήρυκες πιθανόν και ιεροί κήρυκες, αλλά όχι
σπονδοφόροι[18]
Το κύρος τους
Σε ορισμένα κείμενα, κυρίως σε παλιότερα και, συγκεκριμένα, στα
ομηρικά, ο κήρυκας παρουσιάζεται ταυτόχρονα σαν αυλικός και
ακόλουθος ή βοηθός ευγενών αλλά και ως αξιοσέβαστος ιερέας. Στην
Οδύσσεια αναφέρονται κήρυκες να κερνάνε κρασί τους μνηστήρες της
Πηνελόπης μαζί με τους υπηρέτες του παλατιού[19], ενώ σε άλλο σημείο ο
Οδυσσέας όταν βρίσκεται στη χώρα των Λωτοφάγων, δηλαδή σε άγνωστη
χώρα με πιθανούς κινδύνους, στέλνει εμπροσθοφυλακή λίγους άνδρες μαζί
με κήρυκες, προφανώς με την ελπίδα οι τελευταίοι θα προστατέψουν όλη
την αποστολή με το ιερατικό τους κύρος σε περίπτωση εχθρικής
υποδοχής[20]. Αλλού αναφέρονται σαν διαιτητές μονομαχιών και αλλού
σαν απλοί ντελάληδες ή σαν άτομα που φρόντιζαν να κάνει το στράτευμα
ησυχία για να ακουστεί ο αρχηγός. Ειδικά στις εκστρατείες πρέπει να
συμμετείχαν πολλοί κήρυκες, αφού ο Όμηρος[21] αναφέρει ότι
«χρειάστηκαν εννέα κήρυκες για να ησυχάσει το στράτευμα και να
ακουστούν οι αρχηγοί»
Στην Ιλιάδα ο Αγαμέμνονας για να πάρει τη Βρισηίδα από τον Αχιλλέα
που δεν ήθελε να του την παραδώσει, στέλνει δύο κήρυκες, τον Ταλθύβιο
και τον Ευρυβάτη, κάτι που δείχνει ότι ήταν οι μόνοι που μπορούσαν να
διεκδικήσουν την κόρη από τον οργισμένο και ισχυρό Αχιλλέα. Τον
πλησιάζουν διστακτικά παρότι κήρυκες, αλλά εκείνος τους προσφωνεί με
σεβασμό [22] «εκπροσώπους θεών και ανθρώπων» και τους παραδίδει την
Βρησηίδα χωρίς αντιρρήσεις, λέγοντας πως δεν τρέφει μίσος εναντίον τους
για την πράξη αυτή (την αρπαγή της Βρησηίδας), αλλά εναντίον του
Αγαμέμνονα.
Γενικά οι Κήρυκες ήταν σεβαστά άτομα σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας,
αλλά υπήρξαν και παραβιάσεις αυτής της πανελλήνιας διπλωματικής ή
ιερατικής ασυλίας.
Φόνοι κηρύκων
Οι Μεγαρείς σκότωσαν κατά τις παραμονές του Πελοποννησιακού
Πολέμου τον Αθηναίο κήρυκα Ανθεμόκριτο εξαιτίας του Μεγαρικού
ψηφίσματος. Σύμφωνα με μια εκδοχή τον σκότωσαν όταν τους ανήγγειλε
πως οι Αθηναίοι τους απαγόρευαν να δέχονται φυγάδες δούλους τους και
152
να καλλιεργούν ιερά κτήματα της Ελευσίνας, στα όρια της Μεγαρίδας και
της Αττικής.[23] Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι τον σκότωσαν όταν τους
ανήγγειλε εκτεταμένο εμπάργκο και συγκεκριμένα, ότι «επειδή δέχονταν
δούλους φυγάδες και καλλιεργούσαν ιερή γη της Δήμητρας, στο εξής τα
εμπορεύματά τους δεν θα γίνονταν δεκτά σε κανένα λιμάνι της αθηναϊκής
συμμαχίας». Ο Ανθεμόκριτος τάφηκε τιμητικά στην Ιερά Οδό και οι
Αθηναίοι στη συνέχεια αποφάσισαν «άσπονδη έχθρα» και όρισαν να
εκτελείται οποιοσδήποτε Μεγαρέας συλλαμβανόταν σε αθηναϊκό έδαφος.
Οι Φωκείς φέρονται επίσης να παραβίασαν ιερές σπονδές[24] αφού
συνέλαβαν τα μέλη μιας πρεσβείας, όμως δεν είναι σαφές αν οι Φωκείς
συνέλαβαν απλούς πρέσβεις ή και τους σπονδοφόρους που είχαν πάει να
ανακοινώσουν εκεχειρία για τα Ελευσίνια. Η σύλληψη πρεσβευτών μπορεί
να παραβίαζε το άγραφο διεθνές δίκαιο της εποχής, όμως δεν αποτελούσε
ανοσιούργημα γιατί πολλές φορές οι διπλωμάτες θεωρούνταν (όπως και
σήμερα εξάλλου) και κατάσκοποι.
Κήρυκες σκότωσαν επίσης οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες στα Μηδικά.
Συγκεκριμένα εκτέλεσαν τους Πέρσες κήρυκες που ζήτησαν εκ μέρους
του βασιλιά τους την παράδοση των πόλεών τους. Επειδή μάλιστα οι
Σπαρτιάτες απέδωσαν πολλά από τα κατοπινά δεινά τους στην οργή του
γενάρχη Ταλθυβίου, γεννήτορα των Λακεδαιμονίων κηρύκων, έστειλαν
στα Σούσα δύο νεαρούς, γόνους ευγενών τους, ως θυσία, ώστε να
εκτελεστούν στην Περσία και να καθαρθούν οι ίδιοι από το αμάρτημα του
φόνου κηρύκων. Ο Ξέρξης όμως αρνήθηκε τη γενναία προσφορά τους,
τους χάρισε τη ζωή και έδωσε μια απάντηση που έδειχνε ότι όχι μόνον οι
κήρυκες αλλά και οι απεσταλμένοι εν γένει ήταν απαραβίαστα πρόσωπα.
Είπε συγκεκριμένα «εγώ δεν θα κάνω αυτά που κατηγορώ, δηλαδή σαν
εσάς που σκοτώνοντας κήρυκες παραβήκατε ένα νόμο σεβαστό από όλους
τους ανθρώπους, ούτε εκτελώντας σας θα απαλλάξω τους Λακεδαιμονίους
από την ενοχή»[25] Οι νέοι γύρισαν στην Ελλάδα αλλά όταν έφτασαν σε
ελληνικό έδαφος εκτελέστηκαν από Αθηναίους και αντίστοιχα αργότερα
οι Σπαρτιάτες σκότωσαν για εκδίκηση αλλά και από πολιτική σκοπιμότητα
απεσταλμένους των Αθηναίων ενώ πήγαιναν για διαπραγματεύσεις στα
Σούσα. Αυτά τα δύο τελευταία περιστατικά, όμως, δεν αφορούσαν
κήρυκες αλλά απεσταλμένους.
Επίσης φυλακίσεις και βασανιστήρια κηρύκων αναφέρει και ο Φίλιππος
στις επιστολές του προς τους Αθηναίους διαμαρτυρόμενος για την
κακομεταχείριση κηρύκων του[26]
Γνωστοί κήρυκες
153
Στην αρχαιότητα γνωστοί κήρυκες υπήρξαν ο Στέντωρ που ήταν κήρυκας

του Νέστορα στην Ιλιάδα και που φώναζε τόσο δυνατά, ώστε βγήκε η
φράση «στεντόρεια φωνή». Ο Όμηρος αναφέρει ότι τα πνευμόνια του ήταν
σαν από χαλκό και η φωνή του έκανε για πενήντα ανδρών[27]. Σημαντικός
κήρυκας ήταν και ο Ταλθύβιος του Αγαμέμνονα, που απέκτησε και ηρώο
και λατρευόταν στην Σπάρτη και από τον οίκο του οποίου ορίζονταν στο
εξής οι κήρυκες των Λακεδαιμονίων. Ο Ευρυβάτης ήταν κήρυκας επίσης
του Αγαμέμνονα στην Ιλιάδα αλλά γνωστός έγινε από την Οδύσσεια και ο
συνονόματός του Ευρυβάτης από την Ιθάκη που συνόδεψε τον Οδυσσέα
κατά την επιστροφή του. Επίσης γνωστός έγινε ένας ηλικιωμένος κήρυκας
του Πρίαμου στην Τρωάδα, ο Ιδαίος, που διακινδύνευσε μαζί του για να
μεταφέρουν τον νεκρό Έκτορα[28]. Γνωστός έγινε και ο Ανθεμόκριτος που
βρήκε τραγικό θάνατο κατά την αποστολή του στα Μέγαρα για την
ανακοίνωση του Μεγαρικού Ψηφίσματος.
Ρωμαϊκά χρόνια και Βυζάντιο
Στα ρωμαϊκά χρόνια ο ρόλος του κήρυκα κατατμήθηκε σε διάφορους
τίτλους, όπως μετά ακόμα περισσότερο, στο Βυζάντιο. Οι Ρωμαίοι σπάνια
χρησιμοποιούσαν τον όρο kerux (κήρυκας) που πάντως υπήρχε. Ειδικά
για εκείνους που έκαναν αναγγελίες με τη δυνατή φωνή τους, είχαν κυρίως
δύο άλλους επαγγελματίες, τους praecones και τους fetialis.
Οι praecones ουσιαστικά ήταν ντελάληδες και διαλαλούσαν στους
δρόμους πλειστηριασμούς. Επίσης συμμετείχαν σε αυτούς. Αν ένας
πολίτης έχανε κάτι, προσλάμβανε ντελάλη που έβγαινε στην αγορά και
φώναζε μήπως το βρήκε κανείς[29]. Πιο αξιοπρεπής ενασχόληση των
ατόμων αυτής της ειδικότητας ήταν στα δικαστήρια για να απαγγέλλουν
το κατηγορητήριο[30] και να καλούν τον υπόδικο και τον μηνυτή. Ακόμα
αξιοπρεπέστερη ήταν στη Βουλή των Λατίνων για την ψήφιση νόμων και
την καταμέτρηση των ψήφων. Εντούτοις[31] το επάγγελμα ξέπεσε επειδή
δωροδοκούνταν και κάποια στιγμή απαγορεύτηκαν οι προσλήψεις σε
τιμητικές θέσεις όσων προηγουμένως είχαν υπηρετήσει ως praecones.
Οι fetialis[32] ανήκαν στον ιερατικό κλάδο όπως οι Έλληνες κήρυκες και
μετέφεραν επίσημα μηνύματα, αλλά αποτελούσαν και ένα είδος
συμβουλευτικού διπλωματικού σώματος, που ήταν υπεύθυνο για το τυπικό
σκέλος των διπλωματικών πράξεων –π.χ. με ποια σειρά διακοινωνόταν η
κήρυξη πολέμου σε ορισμένες πόλεις. Το συμβούλιό τους ήταν ιδιαίτερα
σημαντικό και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του δεν μπορούσε να υπογραφεί
καμία ανακωχή. Οσοι ήταν fetialis αντί για κηρύκειο και στεφάνι από ελιά
ή «κλάδο ελαίας», ξερίζωναν επί τούτου από το Καπιτώλιο ένα φυτό και
154
το είχαν ως διακριτικό τους. Το κρατούσαν ψηλά για να φαίνεται όταν

προσέγγιζαν εχθρική περιοχή στην οποία έπρεπε να κάνουν ανακοινώσεις.
Αντικείμενό τους ήταν η ανακωχή αλλά και η κήρυξη πολέμου.
Ο χριστιανισμός άλλαξε ριζικά το νόημα της λέξης «κηρύττω» και
«κήρυκας». Τα πρώτα χρόνια ένας βασικός λόγος σύγχυσης των εννοιών
ήταν ότι οι κήρυκες της αρχαιότητας έχαιραν ασυλίας, ενώ οι κήρυκες του
ευαγγελίου διώκονταν βίαια[33]. Καθιερώθηκε όμως σταδιακά η φράση το
«κήρυγμα του Κυρίου» και το «κήρυγμα του Ευαγγελίου» ή η λέξη
«ιεροκήρυκας» για όσους «έκαναν κήρυγμα». Αυτό οφείλετο στην
πρώτη γλώσσα του Ευαγγελίου, την ελληνική, η οποία στα
πρωτοχριστιανικά χρόνια ήταν η lingua franca της Μεσογείου, δηλαδή μια
γλώσσα που τη μιλούσαν πολλές εθνότητες. Ήταν αντίστοιχη με τα
λατινικά αργότερα και με τα αγγλικά σήμερα –την μιλούσαν σπαστά οι
περισσότεροι λαοί της περιοχής και ειδικά οι παραλιακοί πολιτισμοί. Η
λέξη κήρυκας διατήρησε στα χριστιανικά χρόνια την έννοια της αυθεντίας,
αλλά έχασε την πολεμική και πολιτική χροιά της μέσα στο λεξιλόγιο της
ανατολικής χριστιανικής θρησκείας, όπως και της δυτικής. Όταν τα
πρωτοχριστιανικά κείμενα μεταφράστηκαν μετά τον 3ο-4ο αιώνα από τα
ελληνικά στα λατινικά και πολύ αργότερα σε άλλες γλώσσες, η λέξη
κήρυκας δεν αποδόθηκε στα αγγλικά κυριολεκτικά, δηλαδή ως herald,
αλλά ως preacher που ως έννοια έχει πραότητα και που ίσως έχει κοινή
ρίζα με τη λατινική λέξη praecones. Ρόλο έπαιξε κατά την εποχή των
μεταφράσεων των χριστιανικών κειμένων και η μεγάλη αντιπάθεια προς
την αρχαιοελληνική κουλτούρα, επειδή ήταν κατεξοχήν ειδωλολατρική
και «εθνική».
Οι κήρυκες στο Βυζάντιο δεν είχαν πια καμία θρησκευτική ιδιότητα και
ήταν είτε αυλικοί αρχόντων είτε πρόσωπα που απασχολούνταν στους
δημόσιους χώρους όπου γίνονταν αγωνίσματα ή εορταστικές εκδηλώσεις.
Ο ρόλος του αρχαίου κήρυκα κατατμήθηκε κάτω από την επιρροή των
Ρωμαίων αλλά και των άλλων πολιτισμών που συναπάρτιζαν τη βυζαντινή
αυτοκρατορία. Κήρυκες χρησιμοποιούνταν στις διαπομπεύσεις -το
ρεζίλεμα καταδίκων για σοβαρά εγκλήματα πριν από την εκτέλεση της
βασικής ποινής αλλά και γυναικών που είχαν απλώς κατηγορηθεί για
μοιχεία. Ήταν εκείνοι που διαλαλούσαν το συγκεκριμένο αδίκημα που είχε
διαπραχθεί. Αυτοί οι κήρυκες σύμφωνα με τον Φαίδωνα Κουκουλέ[34]
ονομάζονταν πλατσάριοι και ραβδούχοι, ήταν δε το αντικείμενό τους
αστυνομικό και δικαστικό, αλλά κατώτερης βαθμίδας. Κήρυκες
ονομάζονταν και εκείνοι που με τη φωνή τους επέβαλαν την τάξη στους
αγώνες στον Ιππόδρομο[35]. Επίσης κήρυκες καλούσαν στα δικαστήρια
155
όσους μετείχαν στη δίκη και κήρυκες επέβαλαν την ησυχία στο δικαστήριο
στη διάρκεια της διαδικασίας και καλούσαν τους κατηγορούμενους[36].
Ο ρόλος του κήρυκα διατηρήθηκε για πάρα πολλά χρόνια ως «άγγελου»
αφού και πρακτικά δεν υπήρχε άλλος τρόπος να διαλαλήσει μια
κυβέρνηση ή ένας ευγενής τη βούλησή του. Η σάλπιγγα και η δυνατή
ανθρώπινη φωνή ήταν πρακτικά ο μόνος τρόπος να κάνει ένας άρχοντας
κατά το Μεσαίωνα ανακοινώσεις είτε στους υπηκόους του στα χωριά είτε
έξω από τις πύλες ενός κάστρου για κήρυξη πολέμου. Στον «Εκατονταετή
πόλεμο» Γάλλοι κήρυκες κάλεσαν σε μάχη τον βασιλιά Ερρίκο τον Ε΄ και
στο τέλος αποφάνθηκαν για την έκβαση της μάχης ως διαιτητές. Ακόμα
και η έλευση του τηλεβόα δεν κατάργησε το ρόλο του κήρυκα. Οι κήρυκες
κατά το Μεσαίωνα πάντως ήταν κυρίως αυλικοί πάντως και δεν είχαν
καμία θρησκευτική ιδιότητα. Σπάνια αναλάμβαναν διπλωματικά
καθήκοντα και αποστέλλονταν κυρίως για ανακοινώσεις ή συνόδευαν
διπλωματικούς για να προσφέρουν στην ακολουθία τους επισημότητα.
Τουρκοκρατία και Απελευθέρωση
Στην τουρκοκρατία ο κήρυκας συνέχισε να υπάρχει αλλά με άλλες
ονομασίες, γιατί και η τουρκική κυβέρνηση είχε ανάγκη να ανακοινώνει
τις αποφάσεις της διαλαλώντας τες στα χωριά και στις πόλεις.
Ο όρος πάντως επιβίωσε στην Ελλάδα και μετά την απελευθέρωση ήταν
συνήθης για τους ντελάληδες. Το 1840 οι κήρυκες εργάζονταν σε θέατρα
για να κηρύσσουν την έναρξη των έργων και να επιβάλλουν την ησυχία,
όταν μάλιστα για πρώτη φορά ανέβηκε γυναίκα ηθοποιός σε αθηναϊκή
σκηνή, το γεγονός ήταν τόσο σημαντικό, που «ο κήρυκας ανακοίνωσε ότι
απόψε το ρόλο της γυναίκας, θα τον υποδυθεί γυναίκα» [37].
Οι Ελληνες κατά τον 19ο αιώνα ανέφεραν ως «κηρυκτικά πλοία» εκείνα
που είχαν το απαραβίαστο, όπως το γαλλλικό “L’ Epervier”, πάνω στο
οποίο επιβινάστηκε τον Ιούλιο του 1815 ο Ναπολέοντας για να
μετεπιβιβαστεί στη συνέχεια στο αγγλικό «Βελλερεφών». Πιθανόν να τα
έλεγαν έτσι θεωρώντας κηρυκτικά και τα ιερά πλοία της αρχαιότητας
Σαλαμινία και Πάραλος
Επίσης ο όρος συνέχισε να χρησιμοποιείται στην Ελλάδα. Στο στρατό,
τουλάχιστον μέχρι το 1930, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τον όρο και για
τις αποστολές στρατιωτών για παράδοση ή προς διαπραγμάτευση –
αποστέλλονταν συνήθως τρεις άντρες, ένας με λευκή σημαία και ένας με
τρομπέτα ή τύμπανο που ήταν και ο κήρυκας. Συχνά συνοδεύονταν και
από διερμηνέα. Τα πρόσωπά τους ήταν διεθνώς απαραβίαστα, αλλά ο
156
εχθρός μπορούσε να αρνηθεί τη συνάντηση, επειδή συχνά (όπως και στην

αρχαιότητα) οι κήρυκες στέλνονταν υστερόβουλα για να καθυστερήσουν
τον εχθρό όσο κρατούσαν οι ανακοινώσεις. Κήρυκας όπως ανέφεραν οι
παλιές εγκυκλοπαίδειες, που όμως δεν χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα του
λαού θα αποστελλόταν και με αεροπλάνο το Νοέμβριο του 1918 στη
Γερμανία για τη σύναψη της ειρήνης και οι σύμμαχοι σκέφτονταν το
αεροπλάνο να φέρει τεράστια λευκή σημαία. Στο τέλος όμως έστειλαν τον
κήρυκα οδικά.
Σήμερα
Σε λίγες χώρες, όπως σε εκείνες με βασιλικό πολίτευμα, ο τίτλος του
κήρυκα (herald) παραμένει ως είχε αλλά ενσωματώθηκε και σε βαθμό
αξιωματικών του στρατού (herald of arms). Ο κήρυκας της αυλής
αναγγέλλει το θάνατο βασιλιά, τη στέψη του διαδόχου και (σπανίως) τον
τίτλο όσων προσέρχονται σε επίσημη ακρόαση. Κήρυκες έχουν στην
υπηρεσία τους και διάφορα μέλη της βρετανικής αριστοκρατίας, όπως οι
λόρδοι.
Σήμερα ο όρος αυτός στην Ελλάδα χρησιμοποιείται με την αρχαία και
μεσαιωνική έννοιά του σε φράσεις όπως «κήρυκες πολέμου» αλλά και σε
ρόλους τελεταρχών διαφόρων μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων. Επίσης
εξακολουθεί να υπάρχει ως όρος στους πλειστηριασμούς. Οι πολλαπλοί
ρόλοι του αρχαίου κήρυκα γενικά πάντως έχουν πια διανεμηθεί σε ποικίλα
επαγγέλματα χωρίς το ειδικό βάρος του αρχαίου κήρυκα. Εξακολουθεί να
χρησιμοποιείται η φράση «κήρυξη των εργασιών της Βουλής», αλλά η
έναρξη αυτή κηρύσσεται από τον Πρόεδρό της με την αρωγή υπαλλήλων
της Βουλής. Ο Πρόεδρός της επίσης δίνει το λόγο στους βουλευτές και
φροντίζει με το «καμπανάκι» και με τις παραινέσεις του να κυριαρχεί ο
σεβασμός προς το λόγο των ομιλητών. Εκείνοι που αναγγέλλουν την
έλευση του δικαστή στα αγγλοσαξονικά δικαστήρια και λένε π.χ.
«εγέρθητι» ή «σηκωθείτε» είναι δικαστικοί υπάλληλοι και συχνά απλοί
κλητήρες –καλούνται και καλούν τους άλλους. Το κατηγορητήριο
διαβάζεται από δικαστικούς. Οι αστυνομικοί στις συλλήψεις συνοδεύονται
από εισαγγελικό λειτουργό και η κλήτευση ή το «κλητήριο θέσπισμα»
προς υπόδικους ή μάρτυρες παραδίδεται πλέον γραπτά από δικαστικούς
επιμελητές ή κλητήρες. Οι ρόλοι των θυσιαρχών (με τη θυσία στο
χριστιανικό κόσμο να εκφράζεται με τάματα ή με το άναμμα του κεριού)
δεν ανατίθενται πουθενά και ο ρόλος εκείνου που προσεύχεται για
λογαριασμό του πιστού, σε παράκληση, αγιασμό ή κατευόδιο ανατίθεται
157
πλέον σε κληρικό. Ο διπλωματικός ρόλος ανατίθεται σε διάφορες

βαθμίδες του διπλωματικού σώματος.
Επίσης κήρυκες αναφέρονται σήμερα και στην ορολογία των μασονικών
στοών, κατά απομίμηση του αρχαίου «ιεροκήρυκα» που αποτελούσε
λειτουργό των Ελευσινίων Μυστηρίων και ήταν εκείνος που φώναζε να
απομακρυνθούν «οι μιαροί» (όσοι είχαν αμαρτήσει) και όσοι δεν γνώριζαν
ελληνικά.
Θουκυδίδης ιστορικός. Ιστορίες. Book 1, Ch. 29, Sec. 3, li.3
…ἐστρατήγει δὲ τῶν μὲν νεῶν Ἀριστεὺς ὁ Πελλίχου καὶ Καλλικράτης ὁ

Καλλίου καὶ Τιμάνωρ ὁ Τιμάνθους, τοῦ δὲ πεζοῦ Ἀρχέτιμός τε ὁ
Εὐρυτίμου καὶ Ἰσαρχίδας ὁ Ἰσάρχου. ἐπειδὴ δ' ἐγένοντο ἐν Ἀκτίῳ τῆς
Ἀνακτορίας γῆς, οὗ τὸ ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνός ἐστιν, ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ
Ἀμπρακικοῦ κόλπου, οἱ Κερκυραῖοι Κήρυκά τε προύπεμψαν αὐτοῖς ἐν
ἀκατίῳ ἀπεροῦντα μὴ πλεῖν ἐπὶ σφᾶς καὶ τὰς ναῦς ἅμα ἐπλήρουν,
ζεύξαντές τε τὰς παλαιὰς ὥστε πλωίμους εἶναι καὶ τὰς ἄλλας
πισκευάσαντες. ὡς δὲ ὁ κῆρύξ τε ἀπήγγειλεν οὐδὲν εἰρηναῖον παρὰ τῶν
Κορινθίων καὶ αἱ νῆες αὐτοῖς ἐπεπλήρωντο οὖσαι ὀγδοήκοντα …
Diogenes Laertius Biogr., Vitae philosophorum “Diogenis Laertii vitae

philosophorum, 2 vols.”, Ed. Long, H.S.Oxford: Clarendon Press, 1964,
Repr. 1966.Book 6, Sec. 29, li.10
…τοὺς παρασκευαζομένους συμβιοῦν τοῖς δυνάσταις καὶ μὴ προσιόντας.

ἔλεγε δὲ καὶ δεῖν τὰς χεῖρας ἐπὶ τοὺς φίλους ἐκτείνειν μὴ συγκεκαμμένοις
τοῖς δακτύλοις. φησὶ δὲ Μένιππος ἐν τῇ Διογένους Πράσει (Wachsmuth
p. 82, n. 7) ὡς ἁλοὺς καὶ πωλούμενος ἠρωτήθη τί οἶδε ποιεῖν.
ἀπεκρίνατο, “ἀνδρῶν ἄρχειν”· καὶ πρὸς τὸν Κήρυκα, “κήρυσσε,” ἔφη,
“εἴ τις ἐθέλει δεσπότην αὑτῷ πρίασθαι.” κωλυθεὶς καθίζεσθαι, “οὐδέν,”
ἔφη, “διαφέρει· καὶ γὰρ τοὺς ἰχθῦς ὅπως ἂν κέοιντο πιπράσκεσθαι.”
θαυμάζειν τ' ἔφη εἰ χύτραν μὲν καὶ λοπάδα ὠνούμενοι κομποῦμεν·
Πλούταρχος Theseus Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.1, 4th edn.”, Ed.
Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1969.Ch. 22, Sec. 2, li.3
… τὸ ἱστίον, ᾧ τὴν σωτηρίαν αὐτῶν ἔδει γνώριμον τῷ Αἰγεῖ γενέσθαι,

τὸν δ' ἀπογνόντα ῥῖψαι κατὰ τῆς πέτρας ἑαυτὸν καὶ διαφθαρῆναι.
καταπλεύσας δ' ὁ Θησεὺς ἔθυε μὲν αὐτὸς ἃς ἐκπλέων θυσίας εὔξατο τοῖς
158
θεοῖς Φαληροῖ, Κήρυκα δ' ἀπέστειλε τῆς σωτηρίας ἄγγελον εἰς ἄστυ.
οὗτος ἐνέτυχεν ὀδυρομένοις τε πολλοῖς τὴν τοῦ βασιλέως τελευτήν, καὶ
χαίρουσιν ὡς εἰκὸς ἑτέροις καὶ φιλοφρονεῖσθαι καὶ στεφανοῦν αὐτὸν ἐπὶ
τῇ σωτηρίᾳ προθύμοις οὖσι. τοὺς μὲν οὖν στεφάνους δεχόμενος τὸ
κηρύκειον ἀνέστεφεν.
Πλούταρχος Theseus Ch. 22, Sec. 4, li.3
… οὔπω πεποιημένου σπονδὰς τοῦ Θησέως, ἔξω περιέμεινε, μὴ

βουλόμενος τὴν θυσίαν ταράξαι. γενομένων δὲ τῶν σπονδῶν, ἀπήγγειλε
τὴν τοῦ Αἰγέως τελευτήν. οἱ δὲ σὺν κλαυθμῷ καὶ θορύβῳ σπεύδοντες
ἀνέβαινον εἰς τὴν πόλιν. ὅθεν καὶ νῦν ἐν τοῖς Ὠσχοφορίοις στεφανοῦσθαι
μὲν οὐ τὸν Κήρυκα λέγουσιν, ἀλλὰ τὸ κηρύκειον, ἐπιφωνεῖν δ' ἐν ταῖς
σπονδαῖς ‘ἐλελεῦ ἰοὺ ἰοὺ’ τοὺς παρόντας, ὧν τὸ μὲν σπένδοντες ἀναφω-
νεῖν καὶ παιωνίζοντες εἰώθασι, τὸ δ' ἐκπλήξεως καὶ ταραχῆς ἐστι.
Athenaeus Soph., Deipnosophista“Athenaei Naucratitae

deipnosophistarum libri xv, 3 vols.”, Ed. Kaibel, G.
Leipzig: Teubner, 1–2:1887; 3:1890, Repr. 1–2:1965; 3:1966.
Book 1, Kaibel par.6, li.7
Κλέαρχός φησι (FHG II 308) Χάρμον τὸν Συρακούσιον εὐτρεπίσθαι

στιχίδια καὶ παροιμίας εἰς ἕκαστον τῶν ἐν τοῖς δείπνοις παρατιθεμένων·
εἰς μὲν τὸν ἰχθύν· ἥκω λιπὼν Αἰγαῖον ἁλμυρὸν βάθος (Eur. Tro. 1),
εἰς δὲ τοὺς Κήρυκας· χαίρετε, Κήρυκες, Διὸς ἄγγελοι (A 334),
εἰς δὲ τὴν χορδήν·
Σοφοκλής Trachiniae (0011: 001)“Sophocle, vol. 1”, Ed. Dain, A.,

Mazon, P.Paris: Les Belles Lettres, 1955, Repr. 1967 (1st edn. rev.).
Line 227
{ΔΗ.} Ὁρῶ, φίλαι γυναῖκες, οὐδέ μ' ὄμματος φρουρὰ παρῆλθε τόνδε μὴ
λεύσσειν στόλον· χαίρειν δὲ τὸν Κήρυκα προὐννέπω, χρόνῳ
πολλῷ φανέντα, χαρτὸν εἴ τι καὶ φέρεις. {ΛΙΧΑΣ}
Όμηρος. Ιλιάδα. (0012: 001)“Homeri Ilias, vols. 2–3”, Ed. Allen,

T.W.Oxford: Clarendon Press, 1931.Book 3, li.116
Ὣς ἔφαθ', οἳ δ' ἐχάρησαν Ἀχαιοί τε Τρῶές τε ἐλπόμενοι παύσασθαι

ὀϊζυροῦ πολέμοιο. καί ῥ' ἵππους μὲν ἔρυξαν ἐπὶ στίχας, ἐκ δ' ἔβαν αὐτοί,
159
τεύχεά τ' ἐξεδύοντο· τὰ μὲν κατέθεντ' ἐπὶ γαίῃ πλησίον ἀλλήλων, ὀλίγη δ'
ἦν ἀμφὶς ἄρουρα· Ἕκτωρ δὲ προτὶ ἄστυ δύω Κήρυκας ἔπεμπε
καρπαλίμως ἄρνάς τε φέρειν Πρίαμόν τε καλέσσαι· αὐτὰρ ὃ Ταλθύβιον
προΐει κρείων Ἀγαμέμνων νῆας ἔπι γλαφυρὰς ἰέναι, ἠδ' ἄρν' ἐκέλευεν
οἰσέμεναι· ὃ δ' ἄρ' οὐκ ἀπίθησ' Ἀγαμέμνονι δίῳ.
Όμηρος. Ιλιάδα. Book 4, li.192
…ζῶμά τε καὶ μίτρη, τὴν χαλκῆες κάμον ἄνδρες. Τὸν δ' ἀπαμειβόμενος
προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων· αἲ γὰρ δὴ οὕτως εἴη φίλος ὦ Μενέλαε·
ἕλκος δ' ἰητὴρ ἐπιμάσσεται ἠδ' ἐπιθήσει φάρμαχ' ἅ κεν παύσῃσι
μελαινάων ὀδυνάων. Ἦ καὶ Ταλθύβιον θεῖον Κήρυκα προσηύδα·
Ταλθύβι' ὅττι τάχιστα Μαχάονα δεῦρο κάλεσσον φῶτ' Ἀσκληπιοῦ υἱὸν
ἀμύμονος ἰητῆρος, ὄφρα ἴδῃ Μενέλαον ἀρήϊον Ἀτρέος υἱόν,
ὅν τις ὀϊστεύσας ἔβαλεν τόξων ἐῢ εἰδὼς Τρώων ἢ Λυκίων, τῷ μὲν κλέος,
ἄμμι δὲ πένθος.
Πηλεΐδης δ' οἴκοιο λέων ὣς ἆλτο θύραζε οὐκ οἶος, ἅμα τῷ γε δύω
θεράποντες ἕποντο ἥρως Αὐτομέδων ἠδ' Ἄλκιμος, οὕς ῥα μάλιστα
τῖ' Ἀχιλεὺς ἑτάρων μετὰ Πάτροκλόν γε θανόντα, οἳ τόθ' ὑπὸ ζυγόφιν λύον
ἵππους ἡμιόνους τε, ἐς δ' ἄγαγον Κήρυκα καλήτορα τοῖο γέροντος,
κὰδ δ' ἐπὶ δίφρου εἷσαν· ἐϋξέστου δ' ἀπ' ἀπήνης ᾕρεον Ἑκτορέης
κεφαλῆς ἀπερείσι' ἄποινα. κὰδ δ' ἔλιπον δύο φάρε' ἐΰννητόν τε χιτῶνα,
ὄφρα νέκυν πυκάσας δοίη οἶκον δὲ φέρεσθαι. δμῳὰς δ' ἐκκαλέσας λοῦσαι
κέλετ' ἀμφί τ' ἀλεῖψαι
…ἀνδράσιν ἐν δηΐοισιν, ἐπεί σ' εἴασεν Ἀχιλλεύς. καὶ νῦν μὲν φίλον υἱὸν
ἐλύσαο, πολλὰ δ' ἔδωκας· σεῖο δέ κε ζωοῦ καὶ τρὶς τόσα δοῖεν ἄποινα
παῖδες τοὶ μετόπισθε λελειμμένοι, αἴ κ' Ἀγαμέμνων γνώῃ σ' Ἀτρεΐδης,
γνώωσι δὲ πάντες Ἀχαιοί. Ὣς ἔφατ', ἔδεισεν δ' ὃ γέρων, Κήρυκα δ'
ἀνίστη. τοῖσιν δ' Ἑρμείας ζεῦξ' ἵππους ἡμιόνους τε, ῥίμφα δ' ἄρ' αὐτὸς
ἔλαυνε κατὰ στρατόν, οὐδέ τις ἔγνω. Ἀλλ' ὅτε δὴ πόρον ἷξον ἐϋρρεῖος
ποταμοῖο Ξάνθου δινήεντος, ὃν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς,
Όμηρος. Οδύσσεια Homeri Odyssea”, Ed. von der Mühll, P.Basel:

Helbing & Lichtenhahn, 1962.Book 7, li.178
καλῇ χρυσείῃ, ὑπὲρ ἀργυρέοιο λέβητος,

νίψασθαι· παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν.
160
σῖτον δ' αἰδοίη ταμίη παρέθηκε φέρουσα,

εἴδατα πόλλ' ἐπιθεῖσα, χαριζομένη παρεόντων.
αὐτὰρ ὁ πῖνε καὶ ἦσθε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς.
καὶ τότε Κήρυκα προσέφη μένος Ἀλκινόοιο·
“Ποντόνοε, κρητῆρα κερασσάμενος μέθυ νεῖμον
πᾶσιν ἀνὰ μέγαρον, ἵνα καὶ Διὶ τερπικεραύνῳ
σπείσομεν, ὅς θ' ἱκέτῃσιν ἅμ' αἰδοίοισιν ὀπηδεῖ.”
ὣς φάτο, Ποντόνοος δὲ μελίφρονα οἶνον ἐκίρνα,
νώμησεν δ' ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενος δεπάεσσιν.
Όμηρος. Οδύσσεια Book 8, li.399
αἶψα δὲ πάντα φέρωμεν ἀολλέα, ὄφρ' ἐνὶ χερσὶ

ξεῖνος ἔχων ἐπὶ δόρπον ἴῃ χαίρων ἐνὶ θυμῷ.
Εὐρύαλος δέ ἑ αὐτὸν ἀρεσσάσθω ἐπέεσσι
καὶ δώρῳ, ἐπεὶ οὔ τι ἔπος κατὰ μοῖραν ἔειπεν.”
ὣς ἔφαθ', οἱ δ' ἄρα πάντες ἐπῄνεον ἠδ' ἐκέλευον,
δῶρα δ' ἄρ' οἰσέμεναι πρόεσαν Κήρυκα ἕκαστος.
τὸν δ' αὖτ' Εὐρύαλος ἀπαμείβετο φώνησέν τε·
Όμηρος. Οδύσσεια Book 16, li.328
ἣ φέρε Τηλέμαχον Πυλόθεν καὶ πάντας ἑταίρους.

οἱ δ' ὅτε δὴ λιμένος πολυβενθέος ἐντὸς ἵκοντο,
νῆα μὲν οἵ γε μέλαιναν ἐπ' ἠπείροιο ἔρυσσαν,
τεύχεα δέ σφ' ἀπένεικαν ὑπέρθυμοι θεράποντες,
αὐτίκα δ' ἐς Κλυτίοιο φέρον περικαλλέα δῶρα.
αὐτὰρ Κήρυκα πρόεσαν δόμον εἰς Ὀδυσῆος,
ἀγγελίην ἐρέοντα περίφρονι Πηνελοπείῃ,
οὕνεκα Τηλέμαχος μὲν ἐπ' ἀγροῦ, νῆα δ' ἀνώγει
ἄστυδ' ἀποπλείειν, ἵνα μὴ δείσασ' ἐνὶ θυμῷ
ἰφθίμη βασίλεια τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβοι.
τὼ δὲ συναντήτην κῆρυξ καὶ δῖος ὑφορβὸς
Δημοσθένης [Philippi] epistula (0014: 012)“Demosthenis orationes,

vol. 1”, Ed. Butcher, S.H.Oxford: Clarendon Press, 1903, Repr. 1966.Sec.
4, li.2
δ' εἰς τοῦτ' ἦλθε παρανομίας ὥστ' Ἀμφίλοχον ὑπὲρ τῶν

αἰχμαλώτων ἐλθόντα πρεσβευτὴν συλλαβὼν καὶ τὰς ἐσχάτας
ἀνάγκας ἐπιθεὶς ἀπελύτρωσε ταλάντων ἐννέα· καὶ ταῦτα
τῷ δήμῳ συνδοκοῦντ' ἐποίησεν. καίτοι τὸ παρανομεῖν εἰς
161
Κήρυκα καὶ πρέσβεις τοῖς ἄλλοις τε πᾶσιν ἀσεβὲς εἶναι

δοκεῖ καὶ μάλισθ' ὑμῖν· Μεγαρέων γοῦν Ἀνθεμόκριτον
ἀνελόντων εἰς τοῦτ' ἐλήλυθεν ὁ δῆμος ὥστε μυστηρίων μὲν
εἶργον αὐτούς, ὑπομνήματα δὲ τῆς ἀδικίας ἔστησαν ἀνδριάντα
πρὸ τῶν πυλῶν. καίτοι πῶς οὐ δεινόν, ἐφ' οἷς παθόντες
οὕτως ἐμισήσατε τοὺς δράσαντας, νῦν αὐτοὺς φαίνεσθαι
Δημοσθένης De corona Sec. 166, li.9
δήμῳ χαίρειν. ἣν μὲν ἀπ' ἀρχῆς εἴχετε πρὸς ἡμᾶς αἵρεσιν, οὐκ
ἀγνοῶ, καὶ τίνα σπουδὴν ἐποιεῖσθε προσκαλέσασθαι βουλόμενοι
Θετταλοὺς καὶ Θηβαίους, ἔτι δὲ καὶ Βοιωτούς· βέλτιον δ' αὐτῶν
φρονούντων καὶ μὴ βουλομένων ἐφ' ὑμῖν ποιήσασθαι τὴν ἑαυτῶν
αἵρεσιν, ἀλλὰ κατὰ τὸ συμφέρον ἱσταμένων, νῦν ἐξ ὑποστροφῆς
ἀποστείλαντες ὑμεῖς πρός με πρέσβεις καὶ Κήρυκα συνθηκῶν
μνημονεύετε καὶ τὰς ἀνοχὰς αἰτεῖσθε, κατ' οὐδὲν ὑφ' ἡμῶν
πεπλημμελημένοι. ἐγὼ μέντοι ἀκούσας τῶν πρεσβευτῶν
συγκατατίθεμαι τοῖς παρακαλουμένοις καὶ ἕτοιμός εἰμι ποιεῖσθαι
τὰς ἀνοχάς, ἄν περ τοὺς οὐκ ὀρθῶς συμβουλεύοντας ὑμῖν παρα-
πέμψαντες τῆς προσηκούσης ἀτιμίας ἀξιώσητε. ἔρρωσθε.]
Ηρωδιανός Ab excessu divi Marci (0015: 001)“Herodiani ab excessu

divi Marci libri octo”, Ed. Stavenhagen, K.Leipzig: Teubner, 1922, Repr.
1967.Book 5, Ch. 4, Sec. 10, li.3
εἴη, πότερον ἐν τῷ πλήθει τῶν κειμένων ἢ ἀποδρὰς ᾤχε-

το, ἠγνόουν τε πῶς χρήσονται τῷ πράγματι· οὔτε γὰρ
μάχεσθαι ἤθελον ὑπὲρ τοῦ μὴ παρόντος, παραδοῦναί τε
αὑτοὺς ἐκδότους καὶ ὥσπερ αἰχμαλώτους ᾐδοῦντο. ὡς
δὲ παρὰ τῶν αὐτομόλων ἐπύθετο Ἀντωνῖνος τὴν τοῦ
Μακρίνου φυγήν, πέμψας Κήρυκας διδάσκει αὐτοὺς ὅτι
μάτην ὑπὲρ ἀνάνδρου καὶ φυγάδος μάχονται, ἄδειάν τε
καὶ ἀμνηστίαν ἐνόρκως ὑπισχνεῖται, καλεῖ τε καὶ αὑτὸν
δορυφορήσοντας. οἳ μὲν οὖν πεισθέντες προσεχώρησαν,
ὁ δὲ Ἀντωνῖνος πέμπει τοὺς διώξοντας τὸν Μακρῖνον
πολὺ προκεχωρηκότα. ἐν Χαλκηδόνι γοῦν τῆς Βιθυνίας
Ηρόδοτος ιστορίες (0016: 001)“HérodotHistoires, 9 vols.”, Ed.

Legrand, Ph.–E.Paris: Les Belles Lettres, 1:1932; 2;1930; 3:1939; 4 (3rd
edn.): 1960; 5:1946; 6:1948; 7:1951; 8:1953; 9:1954, Repr. 1:1970;
2:1963; 3:1967; 5:1968; 6:1963; 7:1963; 8:1964; 9:1968.Book 1, Sec. 2,
li.12
162
σφι γενέσθαι· μετὰ δὲ ταῦτα Ἕλληνας αἰτίους τῆς δευ-

τέρης ἀδικίης γενέσθαι. Καταπλώσαντας γὰρ μακρῇ νηῒ
ἐς Αἶάν τε τὴν Κολχίδα καὶ ἐπὶ Φᾶσιν ποταμόν, ἐνθεῦτεν,
διαπρηξαμένους καὶ τἆλλα τῶν εἵνεκεν ἀπίκατο, ἁρπάσαι
τοῦ βασιλέος τὴν θυγατέρα Μηδείην. Πέμψαντα δὲ τὸν
Κόλχων βασιλέα ἐς τὴν Ἑλλάδα Κήρυκα αἰτέειν τε δίκας
τῆς ἁρπαγῆς καὶ ἀπαιτέειν τὴν θυγατέρα· τοὺς δὲ ὑπο-
κρίνασθαι ὡς οὐδὲ ἐκεῖνοι Ἰοῦς τῆς Ἀργείης ἔδοσάν σφι
δίκας τῆς ἁρπαγῆς· οὐδὲ ὦν αὐτοὶ δώσειν ἐκείνοισι. Δευ-
τέρῃ δὲ λέγουσι γενεῇ μετὰ ταῦτα Ἀλέξανδρον τὸν Πριά-
μου ἀκηκοότα ταῦτα ἐθελῆσαί οἱ ἐκ τῆς Ἑλλάδος δι'
Ηρόδοτος ιστορίες Book 1, Sec. 21, li.2
Κυψέλου ἐόντα Θρασυβούλῳ τῷ τότε Μιλήτου τυραν-

νεύοντι ξεῖνον ἐς τὰ μάλιστα, πυθόμενον τὸ χρηστήριον
τὸ τῷ Ἀλυάττῃ γενόμενον, πέμψαντα ἄγγελον κατειπεῖν,
ὅκως ἄν τι προειδὼς πρὸς τὸ παρεὸν βουλεύηται. Μιλήσιοι
μέν νυν οὕτω λέγουσι γενέσθαι. Ἀλυάττης δέ, ὥς οἱ ταῦτα
ἐξηγγέλθη, αὐτίκα ἔπεμπε Κήρυκα ἐς Μίλητον βουλόμενος
σπονδὰς ποιήσασθαι Θρασυβούλῳ τε καὶ Μιλησίοισι χρόνον
ὅσον ἂν τὸν νηὸν οἰκοδομέῃ. Ὁ μὲν δὴ ἀπόστολος ἐς τὴν
Μίλητον ἦν, Θρασύβουλος δὲ σαφέως προπεπυσμένος
πάντα λόγον καὶ εἰδὼς τὰ Ἀλυάττης μέλλοι ποιήσειν,
μηχανᾶται τοιάδε.
Ηρόδοτος ιστορίες
Ἐν τῷ μέρεϊ δὲ ἑσσούμενος ὁ Ἰσαγόρης ἀντιτεχνᾶται

τάδε· ἐπικαλέεται Κλεομένεα τὸν Λακεδαιμόνιον, γενό-
μενον ἑωυτῷ ξεῖνον ἀπὸ τῆς Πεισιστρατιδέων πολιορκίης·
τὸν δὲ Κλεομένεα εἶχε αἰτίη φοιτᾶν παρὰ τοῦ Ἰσαγόρεω
τὴν γυναῖκα. Τὰ μὲν δὴ πρῶτα πέμπων ὁ Κλεομένης ἐς τὰς
Ἀθήνας Κήρυκα ἐξέβαλλε Κλεισθένεα καὶ μετ' αὐτοῦ
ἄλλους πολλοὺς Ἀθηναίων, τοὺς Ἐναγέας ἐπιλέγων.
Ταῦτα δὲ πέμπων ἔλεγε ἐκ διδαχῆς τοῦ Ἰσαγόρεω· οἱ μὲν
γὰρ Ἀλκμεωνίδαι καὶ οἱ συστασιῶται αὐτῶν εἶχον αἰτίην
τοῦ φόνου τούτου, αὐτὸς δὲ οὐ μετεῖχε οὐδ' οἱ φίλοι αὐτοῦ.
Οἱ δ' Ἐναγέες Ἀθηναίων ὧδε ὠνομάσθησαν.
163
ἐν θώματι γενόμενοι ἐπορεύοντο τὴν ταχίστην διώκοντες·

σὺν δέ σφι τῶν περιοίκων Λακεδαιμονίων λογάδες πεντα-
κισχίλιοι ὁπλῖται τὠυτὸ τοῦτο ἐποίευν. Οἱ μὲν δὴ ἐς τὸν
Ἰσθμὸν ἠπείγοντο.
Ἀργεῖοι δὲ ἐπείτε τάχιστα ἐπύθοντο τοὺς μετὰ Παυσα-
νίεω ἐξεληλυθότας ἐκ Σπάρτης, πέμπουσι Κήρυκα τῶν
ἡμεροδρόμων ἀνευρόντες τὸν ἄριστον ἐς τὴν Ἀττικήν,
πρότερον αὐτοὶ Μαρδονίῳ ὑποδεξάμενοι σχήσειν τὸν
Σπαρτιήτην μὴ ἐξιέναι· ὃς ἐπείτε ἀπίκετο ἐς τὰς Ἀθή-
νας ἔλεγε τάδε· «Μαρδόνιε, ἔπεμψάν με Ἀργεῖοι φρά-
σοντά τοι ὅτι ἐκ Λακεδαίμονος ἐξελήλυθε ἡ νεότης, καὶ
Φίλων Ιουδαίος De specialibus legibus (lib. i–iv) (0018: 024)

“Philonis Alexandrini opera quae supersunt, vol. 5”, Ed. Cohn, L.
Berlin: Reimer, 1906, Repr. 1962.Book 4, Sec. 221, li.1
ὡς προσενεκτέον οὐ φίλοις καὶ συμμάχοις αὐτὸ μόνον ἀλλὰ καὶ τοῖς τῆς
συμμαχίας ἀφισταμένοις. ἐὰν γάρ, φησίν, εἴσω τειχῶν κατακλείσαντες
αὑτοὺς ἀπαυχενίζωσιν, ἡ ὑμετέρα νεότης εὐοπλοῦσα μετὰ τῶν εἰς
πόλεμον
παρασκευῶν ἐπίτω καὶ στρατόπεδον ἐν κύκλῳ βαλλομένη καραδοκείτω
μηδὲν ὀργῇ πρὸ λογισμοῦ χαριζομένη, βεβαιότερον ὅπως καὶ σταθερώ-
τερον ἐγχειρῇ τοῖς πρακτέοις. εὐθὺς οὖν πεμπέτω Κήρυκας τοὺς προκα-
λεσομένους εἰς συμβάσεις καὶ ἅμα τὸ ἀξιόμαχον τῆς παριδρυμένης δυνά-
μεως δηλώσοντας· καὶ ἐὰν μὲν ἐφ' οἷς ἐνεωτέρισαν μετανοήσαντες
ὑπείκωσι πρὸς τὸ εἰρηναῖον τραπόμενοι, δεχέσθωσαν ἄσμενοι τὰς
σπονδάς·
Αριστοφάνης Aves (0019: 006)“Aristophane, vol. 3”, Ed. Coulon, V.,

van Daele, M.Paris: Les Belles Lettres, 1928, Repr. 1967 (1st edn.
corr.).Line 561
ἱερὸν πόλεμον πρωυδᾶν αὐτῷ, καὶ τοῖσι θεοῖσιν ἀπειπεῖν

διὰ τῆς χώρας τῆς ὑμετέρας ἐστυκόσι μὴ διαφοιτᾶν,
ὥσπερ πρότερον μοιχεύσοντες τὰς Ἀλκμήνας κατέβαινον
καὶ τὰς Ἀλόπας καὶ τὰς Σεμέλας· ἤνπερ δ' ἐπίωσ', ἐπιβάλλειν
σφραγῖδ' αὐτοῖς ἐπὶ τὴν ψωλήν, ἵνα μὴ βινῶσ' ἔτ' ἐκείνας.
Τοῖς δ' ἀνθρώποις ὄρνιν ἕτερον πέμψαι Κήρυκα κελεύω,
164
ὡς ὀρνίθων βασιλευόντων θύειν ὄρνισι τὸ λοιπόν,

κἄπειτα θεοῖς ὕστερον αὖθις· προσνείμασθαι δὲ πρεπόντως
τοῖσι θεοῖσιν τῶν ὀρνίθων ὃς ἂν ἁρμόττῃ καθ' ἕκαστον·
Ἢν Ἀφροδίτῃ θύῃ, κριθὰς ὄρνιθι φαληρίδι θύειν·
Hesiodus Epic., Fragmenta (0020: 004)“Fragmenta Hesiodea”, Ed.

Merkelbach, R., West, M.L.Oxford: Clarendon Press, 1967.Fragment
170, li.1Schol. Pind. Nem. II. 17 (III. 34/35 Drachmann)
Τηϋγέτη τ' ἐρόεσσα καὶ Ἠλέκτρη κυανῶπις

Ἀλκυόνη τε καὶ Ἀστερόπη δίη τε Κελαινὼ
Μαῖά τε καὶ Μερόπη, τὰς γείνατο φαίδιμος Ἄτλας
pergit schol. Pind.
Κυλλήνης ἐν ὄρεσσι θεῶν Κήρυκα τέχ' Ἑρμῆν
P. Oxy. 1359 fr. 4, ed. Grenfell –
Αισχίνης De falsa legatione (0026: 002)“EschinDiscours, vol. 1”, Ed.

Martin, V., de Budé, G.Paris: Les Belles Lettres, 1927, Repr. 1962.Sec.
13, li.11
φῶντος, καὶ πολλήν τινα ἐξαγγείλαντος πρὸς τούτοις

φιλανθρωπίαν, καὶ τοῦ δήμου σφόδρα ἀποδεξαμένου καὶ
τὸν Κτησιφῶντα ἐπαινέσαντος, ἀντειπόντος δ' οὐδενός,
ἐνταῦθα ἤδη δίδωσι ψήφισμα Φιλοκράτης ὁ Ἁγνούσιος, καὶ
ὁ δῆμος ἅπας ὁμογνωμονῶν ἐχειροτόνησεν, ἐξεῖναι Φιλίππῳ
δεῦρο Κήρυκα καὶ πρέσβεις πέμπειν ὑπὲρ εἰρήνης. Πρό-
τερον μὲν γὰρ καὶ αὐτὸ τοῦτ' ἐκωλύετο ὑπό τινων, οἷς ἦν
τοῦτ' ἐπιμελές, ὡς αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ἔδειξεν.
Dinarchus Orat., In Aristogitonem (0029: 005)“Dinarchi orationes cum

fragmentis”, Ed. Conomis, N.C.Leipzig: Teubner, 1975.Sec. 14, li.6
Εἶτ' ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὃν οἱ νόμοι μὲν πολλάκις ὑμῖν

παραδεδώκασι τιμωρήσασθαι, κατεψηφισμένον δ' ὑπὸ
τῶν πολιτῶν καὶ ⌈ἀπ⌉αχθέντ⌈α⌉ φυλάξαι {δ'} οὔθ' οἱ ἕν-
δεκα δεδύνηνται οὔτε τὸ δεσμωτήριον, τούτῳ βουλήσεσθε
συμβούλῳ χρῆσθαι; καὶ ὁ μὲν νόμος εὐξάμενον κελεύει τὸν
Κήρυκα μετ' εὐφημίας πολλῆς, οὕτως ὑμῖν τὸ βουλεύεσθαι
περὶ τῶν πραγμάτων παραδιδόναι· ὑμεῖς δὲ τὸν ἀνόσιον
καὶ περὶ πάντας πονηρὸν καὶ μάλιστα περὶ τὸν ἑαυτοῦ
πατέρα γεγενημένον, τοῦτον μεθ' ὑμῶν καὶ μετὰ τῶν
165
ὑμετέρων οἰκείων καὶ συγγενῶν ἐάσετε πολιτεύεσθαι;
Novum Testamentum, Epistula Petri ii (0031: 022)“The Greek New

Testament, 2nd edn.”, Ed. Aland, K., Black, M., Martini, C.M., Metzger,
B.M., Wikgren, A.Stuttgart: Württemberg Bible Society, 1968.
Ch. 2, Sec. 5, li.2
ἔκπαλαι οὐκ ἀργεῖ, καὶ ἡ ἀπώλεια αὐτῶν οὐ νυστάζει.

Εἰ γὰρ ὁ θεὸς ἀγγέλων ἁμαρτησάντων οὐκ ἐφείσατο,
ἀλλὰ σιραῖς ζόφου ταρταρώσας παρέδωκεν εἰς κρίσιν
τηρουμένους, καὶ ἀρχαίου κόσμου οὐκ ἐφείσατο, ἀλλὰ
ὄγδοον Νῶε δικαιοσύνης Κήρυκα ἐφύλαξεν, κατακλυσμὸν
κόσμῳ ἀσεβῶν ἐπάξας,
Xenophon Hist., Hellenica (0032: 001)“Xenophontis opera omnia, vol.

1”, Ed. Marchant, E.C.Oxford: Clarendon Press, 1900, Repr. 1968.
εἰσήνεγκε τὴν ἑαυτῆς γνώμην Καλλιξένου εἰπόντος τήνδε·

Ἐπειδὴ τῶν τε κατηγορούντων κατὰ τῶν στρατηγῶν καὶ
ἐκείνων ἀπολογουμένων ἐν τῇ προτέρᾳ ἐκκλησίᾳ ἀκηκόασι,
διαψηφίσασθαι Ἀθηναίους ἅπαντας κατὰ φυλάς· θεῖναι δὲ
εἰς τὴν φυλὴν ἑκάστην δύο ὑδρίας· ἐφ' ἑκάστῃ δὲ τῇ φυλῇ
Κήρυκα κηρύττειν, ὅτῳ δοκοῦσιν ἀδικεῖν οἱ στρατηγοὶ οὐκ
ἀνελόμενοι τοὺς νικήσαντας ἐν τῇ ναυμαχίᾳ, εἰς τὴν προτέραν
ψηφίσασθαι, ὅτῳ δὲ μή, εἰς τὴν ὑστέραν· ἂν δὲ δόξωσιν
ἀδικεῖν, θανάτῳ ζημιῶσαι καὶ τοῖς ἕνδεκα παραδοῦναι καὶ
τὰ χρήματα δημοσιεῦσαι, τὸ δ' ἐπιδέκατον τῆς θεοῦ εἶναι.
Lycurgus Orat., Oratio in Leocratem (0034: 001)“Lycurgi oratio in

Leocratem”, Ed. Conomis, N.C. (post C. Scheibe & F. Blass)
Leipzig: Teubner, 1970.Sec. 87, li.4
δυοῖν ἀνδρῶν ἐκ τοῦ στρατοπέδου καὶ τὰ κατὰ τὴν

πόλιν πυνθανομένων, τὸν ἕτερον αὐτῶν ἀποκτεῖναι τῷ
δρεπάνῳ παίσαντα· τὸν δὲ περιλελειμμένον, παροξυνθέντα
{τῷ Κόδρῳ} καὶ νομίσαντα πτωχὸν εἶναι, σπασάμενον
τὸ ξίφος ἀποκτεῖναι τὸν Κόδρον. τούτων δὲ γενομένων
οἱ μὲν Ἀθηναῖοι Κήρυκα πέμψαντες ἠξίουν δοῦναι τὸν
166
βασιλέα θάψαι, λέγοντες αὐτοῖς ἅπασαν τὴν ἀλήθειαν·

οἱ δὲ Πελοποννήσιοι τοῦτον μὲν ἀπέδοσαν, γνόντες δ'
ὡς οὐκέτι δυνατὸν αὐτοῖς τὴν χώραν κατασχεῖν ἀπεχώ-
ρησαν.
Philippus II Rex Macedonum Epist., Epistulae “Epistolographi

Graeci”, Ed. Hercher, R.Paris: Didot, 1873, Repr. 1965.Epistle 2, Sec. 4,
li.1
καίτοι τὸ παρανομεῖν εἰς Κήρυκας

καὶ πρέσβεις τοῖς ἄλλοις τε πᾶσιν ἀσεβὲς εἶναι δοκεῖ,
καὶ μάλιστα ὑμῖν. Μεγαρέων γοῦν Ἀνθεμόκριτον ἀνε-
λόντων εἰς τοῦτο ἐλήλυθεν ὁ δῆμος, ὥστε μυστηρίων
μὲν εἶργον αὐτούς, ὑπόμνημα δὲ τῆς ἀδικίας ἔστησαν
ἀνδριάντα πρὸ τῶν πυλῶν. καίτοι πῶς οὐ δεινόν, ἐφ'
Philippus II Rex Macedonum Epist., Epistulae

Epistle 4, Sec. 1, li.9
ποιεῖσθε προσκαλέσασθαι βουλόμενοι Θετταλοὺς καὶ

Θηβαίους, ἔτι δὲ καὶ Βοιωτούς· βέλτιον δ' αὐτῶν
φρονούντων καὶ μὴ βουλομένων ἐφ' ὑμῖν ποιήσασθαι
τὴν ἑαυτῶν αἵρεσιν, ἀλλὰ κατὰ τὸ συμφέρον ἱστα-
μένων, νῦν ἐξ ὑποστροφῆς ἀποστείλαντες ὑμεῖς πρός
με πρέσβεις καὶ Κήρυκα συνθηκῶν μνημονεύετε καὶ
τὰς ἀνοχὰς αἰτεῖσθε, κατ' οὐδὲν ὑφ' ἡμῶν πεπλημμε-
λημένοι. ἐγὼ μέντοι ἀκούσας τῶν πρεσβευτῶν συγ-
κατατίθεμαι τοῖς παρακαλουμένοις καὶ ἕτοιμός εἰμι
ποιεῖσθαι τὰς ἀνοχάς, ἄν περ τοὺς οὐκ ὀρθῶς συμβου-
λεύοντας ὑμῖν παραπέμψαντες τῆς προσηκούσης ἀτι
Γαληνός ιατρός Adhortatio ad artes addiscendas (0057: 001)

“”Galens Protreptikosfragment””, Ed. Wenkebach, E., 1935; Quellen und
Studien zur Geschichte der Naturwissenschaften und Medizin 4.3.
Sec. 13, li.42
ὅτι μὲν εἰς οὐδὲν τῶν κατὰ τὸν βίον ἔργων χρήσιμος ἡ τῶν ἀθλητῶν ἄς-
κησις εὖ οἶδ' ὅτι σαφὲς ἤδη γέγονεν· ὅτι δὲ καὶ ἐν αὐτοῖς οἷς ἀσκοῦσιν
οὐδενός
εἰσιν ἄξιοι λόγου μάθοιτ' ἄν, εἰ διηγησαίμην ὑμῖν τὸν μῦθον ἐκεῖνον, ὃν
τῶν
167
οὐκ ἀμούσων ἀνδρῶν τις ἐντείνας ἔπεσι διεσκεύασεν. ἐστὶ δὲ οὗτος·

εἰ Διὸς γνώμῃ πᾶσι τοῖς ζῴοις ὁμόνοια καὶ κοινωνία γένοιτο
πρὸς τὸν βίον, ὡς τὸν ἐν Ὀλυμπίᾳ Κήρυκα μὴ μόνον ἀνθρώπους τοὺς
ἀγωνιου-
μένους καλεῖν ἀλλὰ καὶ πᾶσιν ἐπιτρέπειν τοῖς ζῴοις εἰς τὸ στάδιον ἥκειν,
ἐν τοῖς ἀγῶσιν οὐδένα ἂν ἄνθρωπον οἶμαι στεφθήσεσθαι. ’ἐν μὲν γὰρ
δολιχῷ καὶ ὑπέρτατος, φησίν, ἔσσεται ἵππος, τὸ στάδιον δὲ λαγωὸς
ἀποίσεται, ἐν δὲ διαύλῳ δορκὰς ἀριστεύσει.
Aeneas Tact., Poliorcetica (0058: 001)“Énée le tacticien. Poliorcétique”,

Ed. Dain, A., Bon, A.–M.Paris: Les Belles Lettres, 1967.
Ch. 22, Sec. 3, li.2
μετ' αὐτοῦ τετάχθαι καὶ περὶ τὰ ἀρχεῖα καὶ τὴν ἀγοράν,

ἐὰν ὀχυρότητος μετέχῃ· εἰ δὲ μή, προκατειληφέναι τόπον
τῆς πόλεως ἐρυμνότατόν τε καὶ ἐπὶ πλεῖστον ἀπ' αὐτοῦ
[τῆς πόλεως] ὁρώμενον.
Περὶ δὲ τὸ στρατήγιον σκηνοῦν καὶ διατελεῖν ἀεὶ τὸν
σαλπιγκτὴν καὶ τοὺς δρομοΚήρυκας, ἵν', ἐάν τι δέῃ
σημῆναι ἢ παραγγεῖλαι, ἐξ ἑτοίμου ὑπάρχωσι, καὶ οἵ τε
ἄλλοι φύλακες τὸ μέλλον αἴσθωνται καὶ οἱ περίοδοι ὅπου
ἂν ὄντες τύχωσι κατὰ περιοδίαν τῆς πόλεως.
Πλάτων Respublica (0059: 030)“Platonis opera, vol. 4”, Ed. Burnet,

J.Oxford: Clarendon Press, 1902, Repr. 1968.Stephanus page 580, Sec. b,
li.8
πέντε ὄντας κρῖνε, βασιλικόν, τιμοκρατικόν, ὀλιγαρχικόν,

δημοκρατικόν, τυραννικόν. Ἀλλὰ ῥᾳδία, ἔφη, ἡ κρίσις. καθάπερ γὰρ
εἰσῆλθον ἔγωγε ὥσπερ χοροὺς κρίνω ἀρετῇ καὶ κακίᾳ καὶ εὐδαιμονίᾳ
καὶ τῷ ἐναντίῳ. Μισθωσώμεθα οὖν Κήρυκα, ἦν δ' ἐγώ, ἢ αὐτὸς ἀνείπω
ὅτι ὁ Ἀρίστωνος ὑὸς τὸν ἄριστόν τε καὶ δικαιότατον εὐδαι-
μονέστατον ἔκρινε, τοῦτον δ' εἶναι τὸν βασιλικώτατον καὶ
βασιλεύοντα αὑτοῦ, τὸν δὲ κάκιστόν τε καὶ ἀδικώτατον
ἀθλιώτατον, τοῦτον δὲ αὖ τυγχάνειν ὄντα ὃς ἂν τυραννικώ-
τατος ὢν ἑαυτοῦ τε ὅτι μάλιστα τυραννῇ καὶ τῆς πόλεως;
Διοδωρος Σικελός ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1–20) (0060: 001)

“Diodori bibliotheca historica, 5 vols., 3rd edn.”, Ed. Vogel, F., Fischer,
168
K.T. (post I. Bekker & L. Dindorf)Leipzig: Teubner, 1:1888; 2:1890;

3:1893; 4–5:1906, Repr. 1964.Book 1, Ch. 29, Sec. 4, li.4
δωρεὰ τοῦ σίτου. πρὸς δὲ τούτοις αἱ τελεταὶ καὶ

τὰ μυστήρια ταύτης τῆς θεοῦ τότε κατεδείχθησαν
ἐν Ἐλευσῖνι. τά τε περὶ τὰς θυσίας καὶ τὰς ἀρ-
χαιότητας ὡσαύτως ἔχειν Ἀθηναίους καὶ τοὺς Αἰγυ-
πτίους· τοὺς μὲν γὰρ Εὐμολπίδας ἀπὸ τῶν κατ'
Αἴγυπτον ἱερέων μετενηνέχθαι, τοὺς δὲ Κήρυκας
ἀπὸ τῶν παστοφόρων. τήν τε Ἶσιν μόνους τῶν
Ἑλλήνων ὀμνύειν, καὶ ταῖς ἰδέαις καὶ τοῖς ἤθεσιν
ὁμοιοτάτους εἶναι τοῖς Αἰγυπτίοις. πολλὰ δὲ καὶ
ἄλλα τούτοις παραπλήσια λέγοντες φιλοτιμότερον
ἤπερ ἀληθινώτερον, ὥς γ' ἐμοὶ φαίνεται,.
Διοδωρος Σικελός ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20) Book 5, Ch. 75,

Sec. 2, li.5
ὠφέλειαν ἀμφοτέροις εἶναι κοινὴν τοῖς ἐν τῷ πο-

λέμῳ τὴν εἰρήνην μεταλαμβάνουσι. φασὶ δ' αὐτὸν
καὶ μέτρα καὶ σταθμὰ καὶ τὰ διὰ τῆς ἐμπορίας
κέρδη πρῶτον ἐπινοῆσαι καὶ τὸ λάθρᾳ τὰ τῶν ἄλ-
λων σφετερίζεσθαι. παραδεδόσθαι δ' αὐτὸν καὶ κή-
ρυκα τῶν θεῶν, ἔτι δ' ἄγγελον ἄριστον διὰ τὸ
σαφῶς αὐτὸν ἕκαστα τῶν εἰς ἐντολὴν δοθέντων
ἑρμηνεύειν· ἀφ' οὗ καὶ τετευχέναι τῆς προσηγορίας
αὐτὸν ταύτης, οὐχ εὑρετὴν τῶν ὀνομάτων καὶ λέ-
ξεων γενόμενον, ὥς τινές φασιν, ἀλλὰ τὸ τῆς ἀπαγ-
γελίας ἄρτιον καὶ σαφὲς ἐκπεπονηκότα περιττότερον

Sec. 2, li.2
κτεῖναι τὸν Φάλανθον, Ἀγαθιάδας ἐραστὴς αὐτοῦ

γεγονὼς εἶπεν, ὡς τοῦτο πράξαντες εἰς μεγίστην
στάσιν ἐμβαλοῦσι τὴν Σπάρτην, ἐν ᾗ κρατήσαντες
ἀλυσιτελῆ ποιήσονται νίκην, καὶ σφαλέντες ἄρδην
ἀπολέσουσι τὴν πατρίδα. συνεβούλευσεν οὖν τὸν
Κήρυκα ἀναγορεῦσαι τὴν κυνῆν ἐᾶν ὡς ἔχει Φάλαν-
θον. οὗ γενομένου τοὺς μὲν παρθενίας ἀποστή-
169
σασθαι τῆς ἐπιβολῆς καὶ πρὸς διάλυσιν ὁρμῆσαι. οἱ

δὲ ἐπευνακταὶ θεωροὺς πέμψαντες εἰς Δελφοὺς ἐπη-
ρώτων, εἰ δίδωσιν αὐτοῖς τὴν Σικυωνίαν. ἡ δ' ἔφη
καλόν τοι τὸ μεταξὺ Κορίνθου καὶ Σικυῶνος·
Sec. 2, li.6
γυναικός, οὐ πρεσβύτου φειδόμενοι. Διονύσιος δὲ

βουλόμενος ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν, ὅπως
ἀθροισθῇ χρήματα, τὸ μὲν πρῶτον ἀνεῖργε τοὺς
στρατιώτας τοῦ φονεύειν τοὺς αἰχμαλώτους· ὡς δ'
οὐδεὶς αὐτῷ προσεῖχεν, ἀλλ' ἑώρα τὴν τῶν Σικελιω-
τῶν ὁρμὴν ἀκατάσχετον οὖσαν, παρεστήσατο Κήρυκας
τοὺς μετὰ βοῆς δηλώσοντας τοῖς Μοτυαίοις φυγεῖν
εἰς τὰ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν ἱερὰ τιμώμενα. οὗ γενη-
θέντος οἱ μὲν στρατιῶται τοῦ φονεύειν ἔληγον, ἐπὶ
δὲ τὴν τῶν κτήσεων διαρπαγὴν ὥρμησαν· καὶ διε-
φορεῖτο πολὺς μὲν ἄργυρος, οὐκ ὀλίγος δὲ χρυσός,
Λουκιανός Verae historiae (0062: 012)“Luciani opera, vol. 1”, Ed.

Macleod, M.D.Oxford: Clarendon Press, 1972.Ch. 1, Sec. 39, li.1
δὲ οἱ Καρκινόχειρες· οἱ γὰρ Τριτωνομένδητες τὴν ἡσυχίαν ἦγον

οὐδετέροις συμμαχεῖν προαιρούμενοι. ἡμεῖς δὲ προαπαντήσαντες
αὐτοῖς παρὰ τὸ Ποσειδώνιον συνεμίξαμεν πολλῇ βοῇ χρώμενοι,
ἀντήχει δὲ τὸ κῆτος ὥσπερ τὰ σπήλαια. τρεψάμενοι δὲ αὐτούς,
ἅτε γυμνῆτας ὄντας, καὶ καταδιώξαντες ἐς τὴν ὕλην τὸ λοιπὸν
ἐπεκρατοῦμεν τῆς γῆς. καὶ μετ' οὐ πολὺ Κήρυκας ἀποστείλαντες
νεκρούς τε ἀνῃροῦντο καὶ περὶ φιλίας διελέγοντο· ἡμῖν δὲ οὐκ
ἐδόκει σπένδεσθαι, ἀλλὰ τῇ ὑστεραίᾳ χωρήσαντες ἐπ' αὐτοὺς
πάντας ἄρδην ἐξεκόψαμεν πλὴν τῶν Τριτωνομενδήτων. οὗτοι δέ,
ὡς εἶδον τὰ γινόμενα, διαδράντες ἐκ τῶν βραγχίων ἀφῆκαν αὑτοὺς
εἰς τὴν θάλατταν. ἡμεῖς δὲ τὴν χώραν ἐπελθόντες ἔρημον ἤδη
Λουκιανός Timon (0062: 022)“Luciani opera, vol. 1”, Ed. Macleod,

M.D.Oxford: Clarendon Press, 1972.Sec. 43, li.4
δακρύοντα ἢ ἐπικουρῆσαι δεομένῳ παρανομία καὶ κατάλυσις τῶν

ἐθῶν· μονήρης δὲ ἡ δίαιτα καθάπερ τοῖς λύκοις, καὶ φίλος εἷς
Τίμων. οἱ δὲ ἄλλοι πάντες ἐχθροὶ καὶ ἐπίβουλοι· καὶ τὸ προς-
ομιλῆσαί τινι αὐτῶν μίασμα· καὶ ἤν τινα ἴδω μόνον, ἀποφρὰς ἡ
170
ἡμέρα· καὶ ὅλως ἀνδριάντων λιθίνων ἢ χαλκῶν μηδὲν ἡμῖν δια-

φερέτωσαν· καὶ μήτε Κήρυκα δεχώμεθα παρ' αὐτῶν μήτε σπονδὰς
σπενδώμεθα· ἡ ἐρημία δὲ ὅρος ἔστω πρὸς αὐτούς. φυλέται δὲ καὶ
φράτορες καὶ δημόται καὶ ἡ πατρὶς αὐτὴ ψυχρὰ καὶ ἀνωφελῆ
ὀνόματα καὶ ἀνοήτων ἀνδρῶν φιλοτιμήματα. πλουτείτω δὲ
Τίμων μόνος καὶ ὑπεροράτω ἁπάντων καὶ τρυφάτω μόνος καθ'
ἑαυτὸν κολακείας καὶ ἐπαίνων φορτικῶν ἀπηλλαγμένος·
Agatharchides Geogr., Fragmenta (0067: 004)“FGrH #86”.

Vol.-Jacobyʹ-F 2a,86,F, fragment 11, li.10
ὡς τρυφῶντι παρ' ὀλίγον ἐξέβαλον ἐκ τῆς πόλεως, ἀπειλήσαντες τοῦτο

ποιήσειν, εἰ μὴ τὸν βίον ἐπανορθώσοιτο· εἰπόντος τοῦ Λυσάνδρου ὅτι καὶ
Ἀγησίλαος, ὅτε διέτριβεν περὶ τὸν Ἑλλήσποντον πολεμῶν τοῖς
βαρβάροις,
ὁρῶν τοὺς Ἀσιαγενεῖς ταῖς μὲν στολαῖς πολυτελῶς ἠσκημένους, τοῖς
σώμασιν
δ' οὕτως ἀχρείους ὄντας, γυμνοὺς πάντας ἐκέλευσε τοὺς ἁλισκομένους
ἐπὶ
τὸν Κήρυκα ἄγειν καὶ χωρὶς πωλεῖν τὸν τούτων ἱματισμόν, ὅπως οἱ
σύμμα-
χοι γιγνώσκοντες, διότι πρὸς μὲν ἆθλα μεγάλα, πρὸς δ' ἄνδρας εὐτελεῖς
ὁ ἀγὼν συνέστηκε, προθυμότερον ταῖς ψυχαῖς ὁρμῶσιν ἐπὶ τοὺς
ἐναντίους.
Φλάβιος Αρριανός Phil., Alexandri anabasis (0074: 001)

“Flavii Arriani quae exstant omnia, vol. 1”, Ed. Roos, A.G., Wirth, G.
Leipzig: Teubner, 1967 (1st edn. corr.).Book 3, Ch. 30, Sec. 5, li.2
οἰκεῖον καὶ εὐεργέτην γενόμενον Δαρεῖον τὰ μὲν πρῶτα

ξυνέλαβε καὶ δήσας ἦγεν, ἔπειτα ἀπέκτεινε. καὶ ὁ
Βῆσσος οὐ μόνῳ οἷ ταῦτα δόξαντα πρᾶξαι ἔφη, ἀλλὰ
ξὺν τοῖς τότε ἀμφὶ Δαρεῖον οὖσιν, ὡς σωτηρίαν σφίσιν
εὑρέσθαι παρ' Ἀλεξάνδρου. Ἀλέξανδρος δὲ ἐπὶ τοῖσδε
μαστιγοῦν ἐκέλευεν αὐτὸν καὶ ἐπιλέγειν τὸν Κήρυκα
ταὐτὰ ἐκεῖνα ὅσα αὐτὸς τῷ Βήσσῳ ἐν τῇ πύστει ὠνεί-
δισε. Βῆσσος μὲν δὴ οὕτως αἰκισθεὶς ἀποπέμπεται ἐς
Βάκτρα ἀποθανούμενος. καὶ ταῦτα Πτολεμαῖος ὑπὲρ
Βήσσου ἀνέγραψεν·
Φλάβιος Αρριανός Phil., Alexandri anabasis Book 4, Ch. 21, Sec. 6, li.7
171
ἀπόρου πάντῃ τοῦ ἐγχειρήματος· ὡς δὲ τοξεύματα

ἤδη ἐς τὴν πέτραν ἐξικνεῖτο καὶ αὐτοὶ ἀδύνατοι ἦσαν
ἄνωθεν ἐξείργειν τοὺς Μακεδόνας (ἐπεποίητο γὰρ
αὐτοῖς προκαλύμματα πρὸς τὰ βέλη, ὡς ὑπ' αὐτοῖς
ἀβλαβῶς ἐργάζεσθαι) ἐκπλαγεὶς ὁ Χοριήνης πρὸς τὰ
γιγνόμενα Κήρυκα πέμπει πρὸς Ἀλέξανδρον, δεόμενος
Ὀξυάρτην οἱ ἀναπέμψαι. καὶ πέμπει Ὀξυάρτην Ἀλέξ-
ανδρος. ὁ δὲ ἀφικόμενος πείθει Χοριήνην ἐπιτρέψαι
Ἀλεξάνδρῳ αὑτόν τε καὶ τὸ χωρίον. βίᾳ μὲν γὰρ
οὐδὲν ὅ τι οὐχ ἁλωτὸν εἶναι Ἀλεξάνδρῳ καὶ τῇ
στρατιᾷ τῇ ἐκείνου, ἐς πίστιν δὲ ἐλθόντος καὶ φιλίαν,
Διονύσιος Αλικαρνασσεύς Antiquitates Romanae (0081:

001)“Dionysii Halicarnasei antiquitatum Romanarum quae supersunt, 4
vols.”, Ed. Jacoby, K.Leipzig: Teubner, 1:1885; 2:1888; 3:1891; 4:1905,
Repr. 1967.Book 1, Ch. 47, Sec. 4, li.2
διὰ μακροῦ πάλιν ἐπὶ τὰ σφέτερα κατελεύσεσθαι ἤλ-

πιζον τῶν πολεμίων ἀποπλευσάντων, Ἀχαιοὶ δὲ ἀν-
δραποδισάμενοι τὴν πόλιν καὶ τὰ σύνεγγυς χωρία
καὶ φρούρια δῃώσαντες παρεσκευάζοντο μὲν ὡς καὶ
τοὺς ἐν τοῖς ὄρεσι χειρωσόμενοι. πεμψάντων δὲ κή-
ρυκας αὐτῶν περὶ διαλύσεων καὶ δεομένων μὴ σφᾶς
εἰς ἀνάγκην καταστῆσαι πολέμου, συνελθόντες εἰς
ἐκκλησίαν ἐπὶ τοῖςδε ποιοῦνται πρὸς αὐτοὺς τὰς δια-
λύσεις· Αἰνείαν μὲν καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ τὰ χρήματα
φέροντας ὅσα διεσώσαντο κατὰ τὴν φυγὴν ἐν ὡρισμέ
Διονύσιος Αλικαρνασσεύς Antiquitates Romanae Book 2, Ch. 37, Sec.

3, li.8
λοντες ἐξάγειν οἱ Σαβῖνοι τὰς δυνάμεις ἔγνωσαν

ἀποστεῖλαι πρεσβείαν πρῶτον ὡς τοὺς πολεμίους τάς
τε γυναῖκας ἀξιώσουσαν ἀπολαβεῖν καὶ δίκας ὑπὲρ
αὐτῶν αἰτήσουσαν τῆς ἁρπαγῆς, ἵνα δὴ δι' ἀνάγκην
δοκῶσιν ἀνειληφέναι τὸν πόλεμον οὐ τυγχάνοντες
τῶν δικαίων, καὶ τοὺς Κήρυκας ἔπεμπον ἐπὶ ταῦτα.
Ῥωμύλου δὲ ἀξιοῦντος τὰς μὲν γυναῖκας, ἐπειδὴ
οὐδ' αὐταῖς ἀκούσαις ὁ μετὰ τῶν ἀνδρῶν βίος ἦν, ἐᾶν
παρὰ τοῖς γεγαμηκόσι μένειν, εἰ δέ τινος ἄλλου δέον-
ται λαμβάνειν ὡς παρὰ φίλων, πολέμου δὲ μὴ ἄρχειν,
Αισχύλος Agamemnon (0085: 005)“Aeschyli tragoediae, 2nd edn.”, Ed.

172
Murray, G.Oxford: Clarendon Press, 1955, Repr. 1960.

Line 515
τόξοις ἰάπτων μηκέτ' εἰς ἡμᾶς βέλη·

ἅλις παρὰ Σκάμανδρον ἦσθ' ἀνάρσιος,
νῦν δ' αὖτε σωτὴρ ἴσθι καὶ παιώνιος,
ἄναξ Ἄπολλον. τούς τ' ἀγωνίους θεοὺς
πάντας προσαυδῶ, τόν τ' ἐμὸν τιμάορον
Ἑρμῆν, φίλον Κήρυκα, κηρύκων σέβας,
ἥρως τε τοὺς πέμψαντας, εὐμενεῖς πάλιν
στρατὸν δέχεσθαι τὸν λελειμμένον δορός.
ἰὼ μέλαθρα βασιλέων, φίλαι στέγαι,
σεμνοί τε θᾶκοι, δαίμονές τ' ἀντήλιοι,
εἴ που πάλαι, φαιδροῖσι τοισίδ' ὄμμασι
Αισχύλος Fragmenta (0085: 008)“Die Fragmente der Tragödien des

Aischylos”, Ed. Mette, H.J.Berlin: Akademie–Verlag, 1959.
Tetralogy 20, play A, fragment 156, li.11
ρης ἐν Ὀγχηστῶι Ποσειδῶνος τεμένει τιτρώσκει· ὁ δὲ κομισθεὶς εἰς

Ὀρχομενὸν ἡμιθνὴς ἐπισκήπτει τελευτῶν Ἐργίνωι τῶι παιδὶ ἐκδικῆσαι
τὸν θάνατον αὐτοῦ. (68) στρατευσάμενος δὲ Ἐργῖνος ἐπὶ Θήβας, κτείνας
οὐκ ὀλίγους ἐσπείσατο μεθ' ὅρκων, ὅπως πέμπωσιν αὐτῶι Θηβαῖοι
δασμὸν ἐπὶ εἴκοσιν ἔτη κατὰ ἔτος ἑκατὸν βόας. ἐπὶ τοῦτον τὸν δασμὸν εἰς
Θήβας τοὺς Κήρυκας ἀπιόντας συντυχὼν Ἡρακλῆς ἐλωβήσατο·
ἀποτεμὼν γὰρ αὐτῶν τὰ ὦτα καὶ τὰς ῥῖνας καὶ διὰ σχοινίων τὰς χεῖρας
δήσας ἐκ τῶν τραχήλων ἔφη τοῦτον Ἐργίνωι καὶ Μινύαις δασμὸν
κομίζειν. (69) ἐφ' οἷς ἀγανακτῶν ἐστράτευσεν ἐπὶ Θήβας. Ἡρακλῆς δὲ
λαβὼν ὅπλα παρ' Ἀθηνᾶς καὶ πολεμαρχῶν Ἐργῖνον μὲν ἔκτεινε, τοὺς δὲ
Μινύας ἐτρέψατο καὶ τὸν δασμὸν διπλοῦν ἠνάγκασε Θηβαίοις φέρειν.
Αριστοτέλης Ἀθηναίων πολιτεία (0086: 003)“Aristotelis Ἀθηναίων

πολιτεία”, Ed. Oppermann, H.Leipzig: Teubner, 1928, Repr. 1968.Sec.
39, subSec. 2, li.2
Ἐγένοντο δ' αἱ διαλύσεις ἐπ' Εὐκλείδου ἄρχοντος κατὰ

τὰς συνθήκας τάσδε. τοὺς βουλομένους Ἀθηναίων τῶν
ἐν ἄστει μεινάντων ἐξοικεῖν ἔχειν Ἐλευσῖνα ἐπιτίμους
ὄντας καὶ κυρίους καὶ αὐτοκράτορας ἑαυτῶν καὶ τὰ αὑτῶν
καρπουμένους. τὸ δ' ἱερὸν εἶναι κοινὸν ἀμφοτέρων, ἐπι-
173
μελεῖσθαι δὲ Κήρυκας καὶ Εὐμολπίδας κατὰ τὰ πάτρια.

μὴ ἐξεῖναι δὲ μήτε τοῖς Ἐλευσινόθεν εἰς τὸ ἄστυ μήτε τοῖς
ἐκ τοῦ ἄστεως Ἐλευσῖνάδε ἰέναι, πλὴν μυστηρίοις ἑκατέ-
ρους. συντελεῖν δὲ ἀπὸ τῶν προσιόντων εἰς τὸ συμμαχι-
κὸν καθάπερ τοὺς ἄλλους Ἀθηναίους.
Αριστοτέλης Ἀθηναίων πολιτεία Sec. 62, subSec. 2, li.7
… τῇ δὲ κυρίᾳ ἐννέα ὀβολούς· ἔπειτα

τὰ δικαστήρια τρεῖς ὀβολούς· εἶθ' ἡ βουλὴ πέντε ὀβολούς·
τοῖς δὲ πρυτανεύουσιν εἰς σίτησιν ὀβολὸς προστίθεται
⟦δέκα προστίθενται⟧. ἔπειτ' εἰς σίτησιν λαμβάνουσιν ἐννέ'
ἄρχοντες τέτταρας ὀβολοὺς ἕκαστος, καὶ παρατρέφουσι
Κήρυκα καὶ αὐλητήν· ἔπειτ' ἄρχων εἰς Σαλαμῖνα δραχμὴν
τῆς ἡμέρας. ἀθλοθέται δ' ἐν πρυτανείῳ δειπνοῦσι τὸν
Ἑκ[ατ]ομβαιῶνα μῆνα, ὅ[τ]αν ᾖ τὰ Παναθήναια, ἀρξά-
μενοι ἀπὸ τῆς τετράδος ἱσταμένου. ἀμφικτύονες εἰς Δῆλον
δραχμὴν τῆς ἡμέρας ἑκάστης ἐκ Δήλου λαμβάνουσι.
λαμβάνουσι δὲ καὶ ὅσαι ἀποστέλλονται ἀρχαὶ εἰς Σάμον
Αριστοτέλης Politica “Aristotelis politica”, Ed. Ross, W.D.Oxford:

Clarendon Press, 1957, Repr. 1964.Bekker page 1284a, li.29
τοιαύτην αἰτίαν· οὐ γὰρ ἐθέλειν αὐτὸν ἄγειν τὴν Ἀργὼ μετὰ τῶν ἄλλων,
ὡς ὑπερβάλλοντα πολὺ τῶν πλωτήρων. διὸ καὶ τοὺς ψέγοντας τὴν
τυραννίδα καὶ τὴν Περιάνδρου Θρασυβούλῳ συμβουλίαν οὐχ ἁπλῶς
οἰητέον ὀρθῶς ἐπιτιμᾶν (φασὶ γὰρ τὸν Περίανδρον εἰπεῖν μὲν οὐδὲν πρὸς
τὸν πεμφθέντα Κήρυκα περὶ τῆς συμβουλίας, ἀφαιροῦντα δὲ τοὺς
ὑπερέχοντας τῶν σταχύων ὁμαλῦναι τὴν ἄρουραν· ὅθεν ἀγνοοῦντος μὲν
τοῦ Κήρυκος τοῦ γιγνομένου τὴν αἰτίαν, ἀπαγγείλαντος δὲ τὸ συμπεσόν,
συννοῆσαι τὸν Θρασύβουλον ὅτι δεῖ τοὺς ὑπερέχοντας ἄνδρας ἀναιρεῖν).
τοῦτο γὰρ οὐ μόνον συμφέρει τοῖς τυράννοις, οὐδὲ μόνον οἱ τύραννοι
ποιοῦσιν.
Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ κλίσεως ὀνομάτων (0087: 013)“Grammatici

Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1870, Repr.
1965.Part+Vol. 3,2, page 736, li.40
τῆς παραληγούσης τῶν ἄλλων πτώσεων, καὶ ἐγένετο λέουσιν. τοῦ γὰρ
υ προσελθόντος οὐκέτι εὑρίσκεται ἐλάττων ἡ παραλήγουσα τῆς δοτικῆς
τῶν πληθυντικῶν τῆς παραληγούσης τῶν ἄλλων πτώσεων, ἀλλὰ
174
τοὐναντίον καὶ μείζων· τὸ γὰρ φύσει μακρὸν μεῖζόν ἐστι τοῦ θέσει
μακροῦ.
πρόσκειται «χωρὶς εἰ μὴ χαρακτὴρ κωλύσῃ»· ἐπειδή ἐστι Κήρυκες κηρύ-
κων κήρυξι Κήρυκας Κήρυκες καὶ Φοίνικες Φοινίκων Φοίνιξι Φοίνικας
Φοίνικες. καὶ ἰδοὺ ἐπὶ τούτων ἡ δοτικὴ τῶν πληθυντικῶν ἐλάττονα
ἔχει τὴν ἰδίαν παραλήγουσαν τῆς παραληγούσης τῶν ἄλλων πτώσεων.
ἡ μὲν γὰρ δοτικὴ θέσει μακρὸν ἔχει τὸ ι, αἱ δὲ ἄλλαι πτώσεις φύσει
μακρὸν ἔχουσιν αὐτό, τὸ δὲ φύσει μακρὸν μεῖζόν ἐστι τοῦ θέσει μακροῦ.
Diogenianus Gramm., Paroemiae (epit. operis sub nomine Diogeniani)

(e cod. Mazarinco) (0097: 001)“Corpus paroemiographorum Graecorum,
vol. 1”, Ed. von Leutsch, E.L., Schneidewin, F.G.Göttingen:
Vandenhoeck & Ruprecht, 1839, Repr. 1965.Centuria 2, Sec. 96, li.2
Ἀρχίλοχον πατεῖς: ἐπὶ τῶν λοιδορούντων. Τοι-

οῦτος γὰρ ὁ Ἀρχίλοχος.
Ἄρνα προβάλλει: ἐπὶ τῶν πολεμεῖν αἱρουμένων.
Οἱ γὰρ πόλεμον αἴρειν βουλόμενοι Κήρυκα ἔπεμπον ἄρνα
ἐπιφερόμενον, ὃν ἠφίει ἔνδον ἐνδεικνύμενος, μηλόβοτον
αὐτῶν τὴν οὐσίαν ἔσεσθαι καὶ τὴν πόλιν.
Ἀρχὴ ἥμισυ παντός: ἐπὶ τῶν εἴς τι προκο-
πτόντων. Παρῆκται δὲ ἐκ τῆς Ἡσιόδου.
Στράβων γεωγραφικά (0099: 001)“Strabonis geographica, 3 vols.”, Ed.

Meineke, A.Leipzig: Teubner, 1877, Repr. 1969.
Book 3, Ch. 2, Sec. 7, li.15
γων τε καὶ φαλαινῶν καὶ φυσητήρων, ὧν ἀναφυση-

σάντων φαίνεταί τις νεφώδους ὄψις κίονος τοῖς πόρ-
ρωθεν ἀφορῶσι· καὶ οἱ γόγγροι δὲ ἀποθηριοῦνται πολὺ
τῶν παρ' ἡμῖν ὑπερβεβλημένοι κατὰ τὸ μέγεθος, καὶ αἱ
σμύραιναι καὶ ἄλλα πλείω τῶν τοιούτων ὄψων. ἐν δὲ
Καρτηίᾳ Κήρυκας δεκακοτύλους καὶ πορφύρας φασίν·
ἐν δὲ τοῖς ἐξωτέροις τόποις καὶ μείζους ὀγδοήκοντα
μνῶν τὴν σμύραιναν καὶ τὸν γόγγρον, ταλαντιαῖον δὲ
τὸν πολύποδα, διπήχεις δὲ τὰς τευθίδας καὶ τὰ παρα-
πλήσια. πολὺς δὲ καὶ ὁ θύννος συνελαύνεται δεῦρο
ἀπὸ τῆς ἄλλης τῆς ἔξωθεν παραλίας πίων καὶ παχύς.
Στράβων γεωγραφικά Book 14, Ch. 3, Sec. 2, li.12

175
παραπλησία καὶ τοῖς Παμφύλοις ἐστὶ καὶ τοῖς Τρα-

χειώταις Κίλιξιν· ἀλλ' ἐκεῖνοι μὲν ὁρμητηρίοις ἐχρή-
σαντο τοῖς τόποις πρὸς τὰ λῃστήρια, αὐτοὶ πειρατεύον-
τες ἢ τοῖς πειραταῖς λαφυροπώλια καὶ ναύσταθμα πα-
ρέχοντες· ἐν Σίδῃ γοῦν πόλει τῆς Παμφυλίας τὰ ναυ-
πήγια συνίστατο τοῖς Κίλιξιν, ὑπὸ Κήρυκά τε ἐπώλουν
ἐκεῖ τοὺς ἁλόντας ἐλευθέρους ὁμολογοῦντες· Λύκιοι
δ' οὕτω πολιτικῶς καὶ σωφρόνως ζῶντες διετέλεσαν
ὥστ' ἐκείνων διὰ τὰς εὐτυχίας θαλαττοκρατησάντων
μέχρι τῆς Ἰταλίας ὅμως ὑπ' οὐδενὸς ἐξήρθησαν αἰσχροῦ
κέρδους,
Anacreon Lyr., Epigrammata (0237: 004); AG 6.134–145, 346; 7.160,

226, 263; 9.715–716; 11.47–48; 13.4.Book 6, epigram 143, li.1
Εὔχεο Τιμώνακτι θεῶν Κήρυκα γενέσθαι

ἤπιον, ὅς μ' ἐρατοῖς ἀγλαΐην προθύροις
Ἑρμῇ τε κρείοντι καθέσσατο· τὸν δ' ἐθέλοντα
ἀστῶν καὶ ξείνων γυμνασίῳ δέχομαι.
Philiscus Rhet., Fragmentum (0257: 001)“Iambi et elegi Graeci, vol. 2”,

Ed. West, M.L.Oxford: Clarendon Press, 1972.Line 5
δεῖ σ' ἀρετῆς Κήρυκα τεκεῖν τινα Λυσίαι ὕμνον

†δόντα καταφθιμένων καὶ σοφῶι ἀθάνατον†,
ὃς τό τ' ἐμῆς ψυχῆς δείξει φιλέταιρον ἅπασιν
καὶ τὴν τοῦ φθιμένου πᾶσι βροτοῖς ἀρετήν.
Αίλιος Αριστειδης Παναθηναϊκός (0284: 013)“Aristides, vol. 1”, Ed.

Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.Jebb page 144, li.11
ἤγετο· πρὸς δὲ τούτοις καὶ τῶν ἐκ Δελφῶν λογίων, ὡς

λέγεται, διαρρήδην μαρτυρούντων, εἰ γένοιντο Ἀθηναῖοι
μετὰ τούτων, οἰχήσεσθαι τοῖς Ἕλλησι τὰ πράγματα. ἐδό-
κει δὴ τῷ βασιλεῖ καὶ τὸν φόβον ὠνουμένῳ καὶ τὸ κέρ-
δος ἐνθυμουμένῳ πειρᾶσθαι τῆς πόλεως· καὶ πέμπει δὴ
Κήρυκας τἀναντία τοῖς πρόσθεν λέγοντας. ἀντὶ γὰρ ὧν
ᾔτει πρότερον γῆς καὶ ὕδατος, ταῦτα ἐδίδου τότε, οὐκ
ἀπὸ ἴσου τοῦ μέτρου, ἀλλὰ τοῦτο μὲν τὴν πόλιν καὶ τὴν
χώραν αὐτοῖς ἀπεδίδου πᾶσαν, τοῦτο δὲ τὴν λοιπὴν Ἑλ-
176
λάδα δωρεὰν προσετίθει. χωρὶς δὲ τούτων ἐπῆν χρήματα

ὑπὲρ πάνθ' ὅσ' ἐν Ἕλλησι καὶ φίλους καὶ συμμάχους
Chaeremon Trag., Fragmenta “Tragicorum Graecorum fragmenta, vol.

1”, Ed. Snell, B.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1971.Fragment 11,
li.3
ἔνθ' αἱ μὲν αὐτῶν εἰς ἀπείρονα στρατόν ἀνθέων ἄλογχον ἐστράτευσαν,

ἡδοναῖς θηρώμεναι ×οντα λειμώνων τέκνα {οἱ παῖδες}
στεφάνους ἑτοιμάζουσιν, οὓς εὐφημίας Κήρυκας εὐχαῖς προὐβάλοντο
δαιμόνων
Δίων Κάσσιος (0385: 001)

“Cassii Dionis Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, 3
vols.”, Ed. Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1:1895; 2:1898; 3:1901,
Repr. 1955.Book 8, Ch. 36, Sec. 10, li.3
παρεσκεύασαν Suid. s. παράκρουσιν, οὐχ ὅσον – παρεσκεύασαν

Suid. s. οὐχ ὅσον, οἱ δὲ Ῥωμαῖοι – ἐψηφίσαντο Suid. s. ἀκη-
ρυκτεί. cf. Suid. s. ἀξιουμένου).
πολλὰ μὲν δὴ οὖν καὶ ἄλλα τοῦ ἀνθρωπείου γένους θαυμά-
σειεν ἄν τις, οὐχ ἥκιστα δὲ τὰ τότε γενόμενα· οἵ τε γὰρ Ῥωμαῖοι
ὑπεραυχήσαντες, ὥστε μήτε Κήρυκα ἔτι ἐπ' εἰρήνῃ παρὰ τῶν Σαυ-
νιτῶν προσδέχεσθαι ψηφίσασθαι καὶ προσελπίσαι καὶ αὐτοβοεὶ
πάντας αὐτοὺς αἱρήσειν, παθήματι δεινῷ περιέπεσον καὶ ἐν αἰ-
σχύνῃ οἵᾳ οὐ πώποτε ἐγένοντο, καὶ ἐκεῖνοι ἄλλως τε ὑπερδείσαν-
τες καὶ ἐν μεγάλῃ συμφορᾷ τὸ μὴ σπείσασθαι ποιησάμενοι παν-
συδίᾳ τε τὸ στρατόπεδον αὐτῶν ἐζώγρησαν .
ἦρχεν μὲν αὐτῆς ὁ Βασιλιανός, ὃν καὶ ἐς τὴν τοῦ Ἰουλιανοῦ

χώραν ἔπαρχον ὁ Μακρῖνος ἐπεποιήκει, διῆγεν δέ τινα καὶ Μάριος
Σεκοῦνδος, καίπερ βουλευτής τε ὑπὸ τοῦ Μακρίνου γεγονὼς καὶ
τῆς Φοινίκης προστατῶν· καὶ ἦσαν κατὰ ταῦτα ἀμφότεροι αὐτῷ
προσκείμενοι, καὶ διὰ τοῦτο καὶ τοὺς τοῦ Ψευδαντωνίνου δρομοκήρυκας
ἀπέκτειναν. μέχρι μὲν δὴ οὖν ἐν ἀμφιβόλῳ τὰ πράγματα
ἦν, μετέωροι καὶ αὐτοὶ καὶ οἱ στρατιῶται οἵ τε ἰδιῶται ἦσαν, οἱ
μέν τινες αὐτῶν ταῦτα οἱ δὲ ἐκεῖνα κατὰ τὸ στασιωτικὸν καὶ βου-
λόμενοι καὶ εὐχόμενοι καὶ διαθρυλοῦντες. ἐπεὶ δὲ τῆς ἥττης τοῦ
177
Μακρίνου ἀγγελία ἀφίκετο, στάσις ἰσχυρὰ ἐγένετο καὶ τοῦ τε δή-

μου πολλοὶ καὶ τῶν στρατιωτῶν οὐκ ὀλίγοι διώλοντο, ὅ τε Σε
Alexis Comic., Fragmenta Fragment 279, li.2
οὐδέν γ' ἔοικ' ἄνθρωπος οἴνῳ τὴν φύσιν·

ὁ μὲν ἀπογηράσκων ἀηδὴς γίνεται,
οἶνον δὲ τὸν παλαιότατον σπουδάζομεν·
{Β.} ὁ μὲν δάκνει γάρ, ὁ δ' ἱλαροὺς ἡμᾶς ποιεῖ.
πίννας, κάραβον,
βολβούς, κοχλίας, Κήρυκας, ᾤ', ἀκροκώλια,
τοσαῦτα· τούτων ἂν τίς εὕροι φάρμακα
ἐρῶντι ἑταίρας ἕτερα χρησιμώτερα;
ὦ παῖ, μέγιστος ἔρανός ἐστί μοι τὸ σὲ
θρέψαι κατὰ τρόπον· ὃν γὰρ αὐτὸς ἀπέλαβον
παρὰ τοῦ πατρός, δεῖ τοῦτον ἀποδοῦναί με σοί.
Anaxilas Comic., Fragmenta (0406: 001)“Comicorum Atticorum

fragmenta, vol. 2”, Ed. Kock, T.Leipzig: Teubner, 1884.Fragment 18, li.4
{Β.} ἀπόλλυμαι. τρέφω γὰρ ἐν ἀγρῷ χωρίον.

ἐν τοῖς βαλανείοις οὐ τίθεται λουτήρια.
ξανθοῖς τε μύροις χρῶτα λιπαίνων,
χλανίδας θ' ἕλκων, βλαύτας σύρων,
βολβοὺς τρώγων, τυροὺς κάπτων,
ᾠὰ κολάπτων, Κήρυκας ἔχων,
Χῖον πίνων, καὶ πρὸς τούτοις
ἐν σκυταρίοις ῥαπτοῖσι φορῶν
Ἐφεσήια γράμματα καλά.
Machon Comic., Fragmenta (0473: 001)“Machon. The fragments”, Ed.

Gow, A.S.F.Cambridge: Cambridge University Press, 1965.Fragment 11,
li.122
Ὁ γὰρ ἐπίβουλος κἀναγὴς ψάλτης, ἔφη,

ὡς βοῦν ἐπὶ φάτνῃ δειπνίσας ἀπέκτονεν.
Στρατόνικος εἰς Ἄβδηρ' ἀποδημήσας ποτέ
ἐπὶ τὸν ἀγῶνα τὸν τιθέμενον αὐτόθι,
ὁρῶν ἕκαστον τῶν πολιτῶν κατ' ἰδίαν
178
κεκτημένον Κήρυκα κηρύττοντά τε

ἕκαστον αὐτῶν ὅτε θέλοι νουμηνίαν
σχεδόν τε τοὺς Κήρυκας ἐν τῷ χωρίῳ
ὄντας πολὺ πλείους κατὰ λόγον τῶν δημοτῶν,
ἐπ' ἄκρων ἐβάδιζε τῶν ὀνύχων ἐν τῇ πόλει
σχέδην, δεδορκὼς ἀτενὲς εἰς τὴν γῆν κάτω.
Παυσανίας Ελλαδας περιήγησης (0525: 001)“Pausaniae Graeciae

descriptio, 3 vols.”, Ed. Spiro, F.Leipzig: Teubner, 1903, Repr.
1:1967.Book 1, Ch. 10, Sec. 4, li.14
Βαβυλῶνα ἀναβεβηκότες ἱκέτευον Σέλευκον ἐς πόλεμον

πρὸς Λυσίμαχον καταστῆναι· καὶ Φιλέταιρος ἅμα, ᾧ
τὰ χρήματα ἐπετέτραπτο Λυσιμάχου, τῇ τε Ἀγαθοκλέους
τελευτῇ χαλεπῶς φέρων καὶ τὰ παρὰ τῆς Ἀρσινόης
ὕποπτα ἡγούμενος καταλαμβάνει Πέργαμον τὴν ὑπὲρ
Καΐκου, πέμψας δὲ Κήρυκα τά τε χρήματα καὶ αὑτὸν
ἐδίδου Σελεύκῳ. Λυσίμαχος δὲ ταῦτα πάντα πυνθανό-
μενος ἔφθη διαβὰς ἐς τὴν Ἀσίαν καὶ ἄρξας αὐτὸς πο-
λέμου συμβαλών τε Σελεύκῳ παρὰ πολύ τε ἐκρατήθη
καὶ αὐτὸς ἀπέθανεν.
Παυσανίας Ελλαδας περιήγησης

Book 2, Ch. 28, Sec. 3, li.9
καὶ εἰκὸς ἔχει, γράψω. Κεῖσος καὶ οἱ λοιποὶ Τημένου

παῖδες μάλιστα ᾔδεσαν Δηιφόντην λυπήσοντες, εἰ δια-
λῦσαί πως ἀπ' αὐτοῦ τὴν Ὑρνηθὼ δυνηθεῖεν. ἀφί-
κοντο οὖν ἐς Ἐπίδαυρον Κερύνης καὶ Φάλκης· Ἀγραίῳ
γὰρ τῷ νεωτάτῳ τὰ ποιούμενα οὐκ ἤρεσκεν. οὗτοι δὲ
στήσαντες τὸ ἅρμα ὑπὸ τὸ τεῖχος Κήρυκα ἀποστέλλουσι
παρὰ τὴν ἀδελφήν, ἐλθεῖν δῆθεν ἐς λόγους αὐτῇ βου-
λόμενοι. ὡς δὲ ὑπήκουσε καλοῦσιν, ἐνταῦθα οἱ νεα-
νίσκοι πολλὰ μὲν Δηιφόντου κατηγόρουν, πολλὰ δὲ
αὐτὴν ἱκέτευον ἐκείνην ἐπανήκειν ἐς Ἄργος, ἄλλα τε
ἐπαγγελλόμενοι καὶ ἀνδρὶ δώσειν αὐτὴν Δηιφόντου
Φλάβιος Ιώσηπος. Ιουδαϊκή αρχαιότητα

Book 8, Ch. 365, li.1
τὸν Ἄχαβον. ὁ δ' οὐκ ὢν ὅμοιος αὐτῷ τῇ στρατιᾷ πρὸς μάχην

μὲν οὐ παρετάξατο, πάντα δ' εἰς τὰς ὀχυρωτάτας πόλεις ἐγκλείσας
179
τὰ ἐν τῇ χώρᾳ αὐτὸς μὲν ἔμεινεν ἐν Σαμαρείᾳ· τείχη γὰρ αὕτη

λίαν ἰσχυρὰ περιεβέβλητο καὶ τὰ ἄλλα δυσάλωτος ἐδόκει· ὁ δὲ Σύρος
ἀναλαβὼν τὴν δύναμιν ἧκεν ἐπὶ τὴν Σαμάρειαν καὶ περικαθίσας
αὐτῇ τὸν στρατὸν ἐπολιόρκει. πέμψας δὲ Κήρυκα πρὸς Ἄχαβον
ἠξίου πρεσβευτὰς δέξασθαι παρ' αὐτοῦ, δι' ὧν αὐτῷ δηλώσει τί
βούλεται. τοῦ δὲ τῶν Ἰσραηλιτῶν βασιλέως πέμπειν ἐπιτρέψαν-
τος ἐλθόντες οἱ πρέσβεις ἔλεγον κατ' ἐντολὴν τοῦ βασιλέως τὸν
Ἀχάβου πλοῦτον καὶ τὰ τέκνα αὐτοῦ καὶ τὰς γυναῖκας Ἀδάδου τυγ-
χάνειν· ἂν δ' ὁμολογήσῃ καὶ λαβεῖν αὐτὸν τούτων ὅσα βούλεται
Demades Orat., Rhet., Fragmenta (0535: 001)“Demade

oratorTestimonianze e frammenti, 2nd edn.”, Ed. de Falco, V.Naples:
Libreria Scientifica Editrice, 1955.Fragment 121, li.1
ἐλευθερία ὠτακουστὴν οὐκ εὐλαβεῖται. ὀλισθηραὶ δὲ καὶ συνεχεῖς αἱ

παρὰ τῶν πραγμάτων γινόμεναι μεταβολαί. ψηφίσματι γὰρ εὐνοίας ὁ τῆς
ἀθανασίας ἀφίδρυται βωμός. ἐπιστήσεις αὐτοῖς Κήρυκα τὸν χρόνον
φθεγγόμενον.
Hellanicus Hist., Fragmenta (0539: 002)“FGrH #4, #323a, #601a,

#608a, #645a, #687a”.Vol.-Jacobyʹ-F 1a,4,F, fragment 31, li.56
τῶν Τρωικῶν ἐγένετο. (3) οἱ μὲν οὖν σὺν Αἰνείαι διασωθέντες ἐκ τῆς
καταλήψεως ἐν τούτοις ὑπομένοντες τοῖς χωρίοις οὐ διὰ μακροῦ πάλιν
ἐπὶ τὰ σφέτερα κατελεύσεσθαι ἤλπιζον τῶν πολεμίων ἀποπλευσάντων,
Ἀχαιοὶ δὲ ἀνδραποδισάμενοι τὴν πόλιν καὶ τὰ σύνεγγυς χωρία καὶ
φρούρια δηιώσαντες παρεσκευάζοντο μὲν ὡς καὶ τοὺς ἐν τοῖς ὄρεσι
χειρωσόμενοι. (4) πεμψάντων δὲ Κήρυκας αὐτῶν περὶ διαλύσεων καὶ
δεομένων μὴ σφᾶς εἰς ἀνάγκην καταστῆσαι πολέμου, συνελθόντες εἰς ἐκ-
κλησίαν ἐπὶ τοῖσδε ποιοῦνται πρὸς αὐτοὺς τὰς διαλύσεις·
Lysias Orat., Epitaphius [Sp.] (0540: 002)“Lisia. I discorsi”, Ed. Albini,

U.Florence: Sansoni, 1955.Sec. 7, li.6
Ἀδράστου δὲ καὶ Πολυνείκους ἐπὶ Θήβας στρατευσάν-

των καὶ ἡττηθέντων μάχῃ, οὐκ ἐώντων Καδμείων θάπτειν
τοὺς νεκρούς, Ἀθηναῖοι ἡγησάμενοι ἐκείνους μέν, εἴ τι
ἠδίκουν, ἀποθανόντας δίκην ἔχειν τὴν μεγίστην, τοὺς δὲ
κάτω τὰ αὑτῶν οὐ κομίζεσθαι, ἱερῶν δὲ μιαινομένων τοὺς
ἄνω θεοὺς ἀσεβεῖσθαι, τὸ μὲν πρῶτον πέμψαντες Κήρυκας
ἐδέοντο αὐτῶν δοῦναι τῶν νεκρῶν ἀναίρεσιν, νομίζοντες
180
ἀνδρῶν μὲν ἀγαθῶν εἶναι ζῶντας τοὺς ἐχθροὺς τιμωρήσα-

σθαι, ἀπιστούντων δὲ σφίσιν αὐτοῖς ἐν τοῖς τῶν τεθνεώ-
των σώμασι τὴν εὐψυχίαν ἐπιδείκνυσθαι· οὐ δυνάμενοι δὲ
τούτων τυχεῖν ἐστράτευσαν ἐπ' αὐτούς, οὐδεμιᾶς διαφορᾶς
Ιούλιος Πολυδεύκης ονομαστικόν (0542: 001)“Pollucis onomasticon, 2

vols.”, Ed. Bethe, E.Leipzig: Teubner, 9.1:1900; 9.2:1931, Repr. 1967;
Lexicographi Graeci 9.1–9.2.Book 1, Sec. 151, li.4
ἄμικτοι, θηριώδεις, ὕπουλοι, ἄπιστοι, ἄσπειστοι, διάφοροι, ἐναντίοι·

χρηστέον δέ ποτε καὶ τῷ ἀντίπαλοι, εἴ γε καὶ τὸν πόλεμον ἀγῶνα
κλητέον καὶ τὸ νικῆσαι καταγωνίσασθαι. πολέμους ἀκηρύκτους ἐπά-
γοντες, ἀκηρύκτως πολεμοῦντες, πικροί, δυσμενεῖς, ἐπικηρυκείας οὐκ
ἔχοντες, ἐπικηρυκείας οὐ δεχόμενοι, Κήρυκα καὶ πρεσβείαν οὐ προσιέ-
μενοι, ἀκηρύκτοις πολέμοις χρώμενοι, ἀκατάλλακτοι, ἀδιάλλακτοι,
ἀσύμβατοι, ἀσύμβολοι. τὰ δὲ ἐναντία ἥμεροι, πρᾶοι. μέχρι τοῦ
δεδίξασθαι πολεμοῦντες, μόνον φόβον ἀνασείοντες, σπονδὰς
ὑποφευγόντων διδόντες, εἰς εἰρήνην ῥέποντες, ἐπικηρυκευομένους
προσιέμενοι, εὐδιάλλακτοι, εὐδιαλλάκτως διακείμενοι, οὐκ εἰς ἀεὶ τὰς
Ιούλιος Πολυδεύκης ονομαστικόν Book 4, Sec. 94, li.6
ἀλλ' οὐδὲν Θεοπόμπῳ σταθμητὸν εἰς ἑρμηνείας κρίσιν. τὸ δ' ἔργον

αὐτὸ τῶν κηρύκων κηρυκεῦσαι ἔλεγον, καὶ Ἰσαῖός (frg 162 Tur) που
λέγει κηρυκευσάτω. προκηρῦξαι δ' ἐστὶ τὸ προκαλέσασθαι ὑπὸ κή-
ρυκος, καὶ ὑποκηρύξασθαι τὸ προειπεῖν ἡσυχίαν ἢ καὶ ἐπαγγεί-
λασθαί τι δημοσίᾳ· προκηρυκευσάμενοι, ὡς Ἰσαῖος (frg 162 Tur)
εἴρηκεν. τάχα δ' ἄν τις τοὺς Κήρυκας καὶ ἑρμηνέας καὶ σπονδο-
φόρους καὶ ἐκεχειροφόρους καὶ ἀγγέλους ὀνομάσειεν. τὸ δὲ φθέγμα
αὐτῶν μέγα, ἁδρόν, ὑψηλόν, πρόμηκες ἐπίμηκες, σαφές, ἀρτίστομον,
συνεχές, διηνεκές, ἀποτάδην φθεγγόμενον, ἀπνευστί, καὶ τἆλλα
ὅσα ἐν τοῖς περὶ φωνῆς εἴρηται.
Πολύβιος ιστορίες“Polybii historiae, vols. 1–4”, Ed. Büttner–Wobst,

T.Leipzig: Teubner, 1:1905; 2:1889; 3:1893; 4:1904, Repr. 1:1962; 2–
3:1965; 4:1967.Book 1, Ch. 81, Sec. 2, li.2
ἀναγγελθέντος ποιεῖν μὲν οὐδὲν εἶχον, ἐσχετλία-

ζον δὲ καὶ περιπαθεῖς γινόμενοι τῇ συμφορᾷ πρὸς
μὲν Ἀμίλκαν καὶ τὸν ἕτερον τῶν στρατηγῶν Ἄν-
νωνα πρεσβευτὰς ἐξέπεμπον, δεόμενοι βοηθεῖν καὶ
τιμωρεῖν τοῖς ἠτυχηκόσι. πρὸς δὲ τοὺς ἠσεβηκότας
181
Κήρυκας ἐξαπέστελλον περὶ τῆς τῶν νεκρῶν ἀναι-

ρέσεως. οἱ δ' οὔτ' ἔδοσαν, προεῖπόν τε τοῖς παρ-
οῦσιν μήτε Κήρυκα πέμπειν πρὸς σφᾶς μήτε πρε-
σβευτήν, ὡς τῆς αὐτῆς κολάσεως ὑπομενούσης τοὺς
παραγενομένους ἧς νῦν Γέσκων τέτευχε. πρὸς δὲ
τὸ λοιπὸν ἐδογματοποίησαν καὶ παρῄνεσαν αὑτοῖς,
Πολύβιος ιστορίες Book 1, Ch. 85, Sec. 3, li.2
σιν ἐκ τῶν πολλῶν τοῖς ἡγεμόσιν ὑπαρχούσης, ἔκρι-

ναν οἱ περὶ τὸν Αὐτάριτον καὶ Ζάρζαν καὶ Σπέν-
διον ἐγχειρίζειν ἑαυτοὺς τοῖς πολεμίοις καὶ δια-
λαλεῖν περὶ διαλύσεως Ἀμίλκᾳ. πέμψαντες οὖν
Κήρυκα καὶ λαβόντες συγχώρημα περὶ πρεσβείας
ἧκον, ὄντες δέκα, πρὸς τοὺς Καρχηδονίους. πρὸς
οὓς Ἀμίλκας ὁμολογίας ἐποιήσατο τοιαύτας· ἐξεῖ-
ναι Καρχηδονίοις ἐκλέξασθαι τῶν πολεμίων οὓς
ἂν αὐτοὶ βούλωνται δέκα· τοὺς δὲ λοιποὺς ἀφιέ-
ναι μετὰ χιτῶνος. γενομένων δὲ τούτων εὐθέως
Claudius Aelianus Soph., Varia historia (0545: 002)

“Claudii Aeliani de natura animalium libri xvii, varia historia, epistolae,
fragmenta, vol. 2”, Ed. Hercher, R.Leipzig: Teubner, 1866, Repr. 1971.
Κλαζομενίων τινὲς ἐς τὴν Σπάρτην ἀφικόμενοι

καὶ ὕβρει καὶ ἀλαζονείᾳ χρώμενοι τοὺς τῶν ἐφόρων
θρόνους ἔνθα εἰώθασι καθήμενοι χρηματίζειν καὶ
τῶν πολιτικῶν ἕκαστα διατάττειν, ἀλλὰ τούτους γε
τοὺς θρόνους ἀσβόλῳ κατέχρισαν. μαθόντες δὲ οἱ
ἔφοροι οὐκ ἠγανάκτησαν, ἀλλὰ τὸν δημόσιον Κήρυκα
καλέσαντες προσέταξαν αὐτὸν δημοσίᾳ κηρύξαι τοῦτο
δὴ τὸ θαυμαζόμενον ‘ἐξέστω Κλαζομενίοις ἀσχη-
μονεῖν.’
Anaximenes Hist., Rhet., Fragmenta (0547: 003)“FGrH #72”.

τοὺς ταῦτα ποιοῦντας. (3) ἔτι τοίνυν περὶ τοὺς αὐτοὺς χρόνους Διοπείθης
ἐμβαλὼν
εἰς τὴν χώραν Κρωβύλην μὲν καὶ τὴν Τιρίστασιν ἐξηνδραποδίσατο, τὴν
182
δὲ προσεχῆ
Θράικην ἐπόρθησε, τέλος δ' εἰς τοῦτ' ἦλθε παρανομίας ὥστ' Ἀμφίλοχον
ὑπὲρ τῶν
αἰχμαλώτων ἐλθόντα πρεσβευτὴν συλλαβὼν καὶ τὰς ἐσχάτας ἀνάγκας
ἐπιθεὶς ἀπελύ-
τρωσε ταλάντων ἐννέα· καὶ ταῦτα τῶι δήμωι συνδοκοῦντ' ἐποίησεν. (4)
καίτοι τὸ
παρανομεῖν εἰς Κήρυκα καὶ πρέσβεις τοῖς ἄλλοις τε πᾶσιν ἀσεβὲς εἶναι
δοκεῖ καὶ
μάλισθ' ὑμῖν· δράσαντας, νῦν αὐτοὺς φαίνεσθαι ποιοῦντας;
Αππιανός ιστορικός Iberica (0551: 007)“Appiani historia Romana, vol.

1”, Ed. Viereck, P., Roos, A.G., Gabba, E.Leipzig: Teubner, 1939, Repr.
1962 (1st edn. corr.).Sec. 143, li.2
καὶ δῆσαι λαθόντα. προσέταξεν δὲ καὶ τοῖς χιλιάρχοις

τοὺς πιστοτάτους ἕκαστον ἀφανῶς ἅμα ἕῳ ξιφήρεις ἔχειν
καὶ τὰ εὔκαιρα τῆς ἐκκλησίας ἐκ διαστημάτων καταλαβόν-
τας, ἤν τις ἐπανιστῆται, κατακεντεῖν καὶ κατακαίνειν
αὐτίκα ἄνευ παραγγέλματος. αὐτὸς δ' ἄρτι φαινομένης
ἡμέρας ἐπὶ τὸ βῆμα ἐκομίζετο καὶ τοὺς Κήρυκας ἐς ἐκ-
κλησίαν ἐποτρύνειν περιέπεμπεν. οἳ δέ, αἰφνιδίου μὲν
αὐτοῖς τοῦ κηρύγματος γενομένου, αἰδούμενοι δ' ἔτι
νοσοῦντα τὸν στρατηγὸν σφῶν παρακρατεῖν καὶ νομίζοντες
ἐπὶ τὰς ἀμοιβὰς καλεῖσθαι, συνέθεον ὁμοῦ πάντοθεν, οἳ
Αππιανός ιστορικός Iberica Sec. 204, li.2
γενομένων ἔλεγόν τινας ἀγνοοῦντας τὰ ὡμολογημένα

ἁμαρτεῖν. ὃ δὲ τοὺς μὲν ἑκατὸν ἱππέας ἔδησε, τοὺς δ'
ἵππους αὐτῶν ἀποδόμενος καὶ τὸ πεδίον καταδραμὼν τὴν
λείαν διεῖλεν τῷ στρατῷ καὶ τῇ πόλει παρεστρατοπέδευσε.
Νεργόβριγες δέ, προσαγομένων αὐτοῖς μηχανημάτων ἅμα
καὶ χωμάτων, Κήρυκα πέμψαντες λυκῆν ἀντὶ κηρυκείου
περικείμενον ᾔτουν συγγνώμην. ὃ δὲ οὐκ ἔφη δώσειν, εἰ
μὴ πάντες Ἀρουακοὶ καὶ Βελλοὶ καὶ Τίτθοι δεηθεῖεν
ὁμοῦ. ὧν τὰ μὲν ἔθνη πυθόμενα προθύμως ἐπρεσβεύετο
καὶ τὸν Μάρκελλον ἠξίουν, ποινὴν αὐτοῖς ἐπιθέντα μετρίαν,
ἐς τὰς Γράκχου συνθήκας ἀναγαγεῖν· ἀντέλεγον δ' αὐτοῖς
Clemens Alexandrinus Theol., Fragmenta (0555: 008)

183
“Clemens Alexandrinus, vol. 3, 2nd edn.”, Ed. Stählin, O., Früchtel, L.,
Treu, U.Berlin: Akademie–Verlag, 1970; Die griechischen christlichen
Schriftsteller 17.Fragment 22, li.14
ἐν ἀρχῇ ἀπέτρεψεν αὐτούς, τὸ ὄνομα θείς.» εἶτα ὑποβὰς ἐπιλέγει·

»ἤδη δὲ ὡς ὁ μακάριος ἔλεγεν πρεσβύτερος, ἐπεὶ ὁ κύριος. ἀπόστολος
ὢν τοῦ παντοκράτορος, ἀπεστάλη πρὸς Ἑβραίους, διὰ μετριότητα ὁ
Παῦλος, ὡς ἂν εἰς τὰ ἔθνη ἀπεσταλμένος, οὐκ ἐγγράφει ἑαυτὸν
Ἑβραίων ἀπόστολον διά τε τὴν πρὸς τὸν κύριον τιμὴν διά τε τὸ ἐκ
περιουσίας καὶ τοῖς Ἑβραίοις ἐπιστέλλειν, ἐθνῶν Κήρυκα ὄντα καὶ
ἀπόστολον.»
Asclepiodotus Tact., Tactica (0556: 001)“Aeneas Tacticus,

Asclepiodotus, Onasander”, Ed. Oldfather, C.H., Oldfather, W.A.
Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1923, Repr. 1962.
Ch. 2, Sec. 9, li.3
μὲν πάλαι, νῦν δὲ καὶ ἑκατοντάρχης, οἱ δὲ τῆς

τάξεως διπλάσιοι σύνταγμα καὶ ὁ ἐπὶ τούτοις
συνταγματάρχης.
Τοὺς δὲ ἐκτάκτους τὸ μὲν παλαιὸν ἡ τάξις
εἶχεν, ὡς καὶ τοὔνομα σημαίνει, δι' ὅτι τῆς τάξεως
ἐξάριθμοι ὑπῆρχον, στρατοΚήρυκα, σημειοφόρον,
σαλπιγκτήν, ὑπηρέτην, οὐραγόν· τὸν μέν, ὅπως
τῇ φωνῇ σημαίνοι τὸ προσταττόμενον, τὸν δὲ
σημείῳ, εἰ μὴ φωνῆς κατακούειν ἐνδέχοιτο διὰ
θόρυβον, τὸν δὲ τῇ σάλπιγγι, ὁπότε μηδὲ σημεῖον
Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae (0557: 001)

“Epicteti dissertationes ab Arriano digestae”, Ed. Schenkl, H.
Leipzig: Teubner, 1916, Repr. 1965.
Book 3, Ch. 21, Sec. 13, li.4
σάμενοι· τηλικούτου δ' ἔργου ἁψάμενός τις ἄνευ θεῶν

ἀσφαλῶς ἅψεται καὶ οἱ τούτῳ προσιόντες εὐτυχῶς προς-
ελεύσονται; τί ἄλλο ποιεῖς, ἄνθρωπε, ἢ τὰ μυστήρια
ἐξορχῇ καὶ λέγεις ‘οἴκημά ἐστι καὶ ἐν Ἐλευσῖνι, ἰδοὺ
καὶ ἐνθάδε. ἐκεῖ ἱεροφάντης· καὶ ἐγὼ ποιήσω ἱεροφάν-
την. ἐκεῖ κήρυξ· κἀγὼ Κήρυκα καταστήσω. ἐκεῖ δᾳδοῦ-
χος· κἀγὼ δᾳδοῦχον. ἐκεῖ δᾷδες· καὶ ἐνθάδε. αἱ φωναὶ
αἱ αὐταί· τὰ γινόμενα τί διαφέρει ταῦτα ἐκείνων’; ἀσε-
184
βέστατε ἄνθρωπε, οὐδὲν διαφέρει; καὶ παρὰ τόπον ταῦ-

τα ὠφελεῖ καὶ παρὰ καιρόν· καὶ μετὰ θυσίας δὲ καὶ
μετ' εὐχῶν καὶ προηγνευκότα καὶ προδιακείμενον τῇ
Hellenica, Fragmenta Londinensia (P. Oxy. 5.842) (0558: 002)

“Hellenica Oxyrhynchia”, Ed. Bartoletti, V.
Leipzig: Teubner, 1959.
Fragment D, column 20, Sec. 5, li.15
γ]ενέσθαι, λαβὼν παρὰ τοῦ Λεωνύμου τῶν τε [Καρῶν]

συχνοὺς καὶ τοὺς | Ἕλληνας ἅπαντας ἐξήγαγεν [αὐτο]ὺς
ἐκ τῆς πόλεως· ἔπειτα τοὺς μὲν [ἔξ]ωθεν αὐτοῦ τοῦ στρα-
τοπέδου περιέστησεν, τοὺς [δὲ ...].[.....]ν̣ πρός τε
τὰς ναῦς κα[ὶ] τὸν αἰγιαλὸν [διετάξατο. τα]ῦτα δὲ ποιή-
σας καὶ κελεύσας κηρῦξαι τ[ὸν Κήρυκα χω]ρ̣εῖν ἕκαστον
τῶν στρα|τιωτῶν ἐπὶ τὴ̣[ν ἑαυτοῦ, συ]ν̣έλαβε τῶν Κυ-
πρίων τόν τε Καρπασέ[α καὶ τῶν ἄλ]λων ἑξήκοντα, καὶ
τοὺς μὲν ἀπέκτειν[ε, τὸν δὲ στρα]τηγὸν ἀνεσταύρωσεν.
ἀκούσαντες δ[ὲ
Longus Scr. Erot., Daphnis et Chloe (0561: 001)

“Longus. Pastorales (Daphnis et Chloé)”, Ed. Dalmeyda, G.
Paris: Les Belles Lettres, 1934, Repr. 1971.
ἀλλὰ γεωργοὶ καὶ ποιμένες ὑβρίζοντας τοὺς νεανίσκους

ἔδρασαν ταῦτα, μετεγίνωσκον μὲν ὀξύτερα τολμήσαντες
εἰς γείτονα πόλιν ἢ σωφρονέστερα, σπουδὴν δὲ εἶχον
ἀποδόντες πᾶσαν τὴν ἁρπαγὴν ἀδεῶς ἐπιμίγνυσθαι καὶ
κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν. Τὸν μὲν οὖν Κήρυκα τοῖς
Μιτυληναίοις ὁ Ἵππασος ἀποστέλλει, καίτοιγε αὐτοκράτωρ
στρατηγὸς κεχειροτονημένος· αὐτὸς δὲ τῆς Μηθύμνης
ὅσον ἀπὸ δέκα σταδίων στρατόπεδον βαλόμενος τὰς ἐκ
τῆς πόλεως ἐντολὰς ἀνέμενε.
Orphica, Hymni (0579: 001)“Orphei hymni, 3rd edn.”, Ed. Quandt, W.

Berlin: Weidmann, 1962, Repr. 1973.Hymn P, li.23
ἐννέα καὶ Χάριτάς τε καὶ Ὥρας ἠδ' Ἐνιαυτὸν

Λητώ τ' εὐπλόκαμον, Θείην σεμνήν τε Διώνην
Κουρῆτάς τ' ἐνόπλους Κορύβαντάς τ' ἠδὲ Καβείρους
καὶ μεγάλους Σωτῆρας ὁμοῦ, Διὸς ἄφθιτα τέκνα,
Ἰδαίους τε θεοὺς ἠδ' ἄγγελον Οὐρανιώνων,
185
Ἑρμείαν Κήρυκα, Θέμιν θ', ἱεροσκόπον ἀνδρῶν,

Νύκτα τε πρεσβίστην καλέω καὶ φωσφόρον Ἦμαρ,
Πίστιν τ' ἠδὲ Δίκην καὶ ἀμύμονα Θεσμοδότειραν,
Ῥείαν τ' ἠδὲ Κρόνον καὶ Τηθὺν κυανόπεπλον
Ὠκεανόν τε μέγαν, σύν τ' Ὠκεανοῖο θύγατρας
Ἄτλαντός τε καὶ Αἰῶνος μέγ' ὑπείροχον ἰσχὺν
Alexander Rhet., Soph., De figuris (0594: 002)

“Rhetores Graeci, vol. 3”, Ed. Spengel, L.
Page 25, li.19
πραγμάτων παρασυναγωγὴν ποιησάμενοι μὴ τοὺς λό-

γους μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐναργήματα καὶ τὰ πάθη καὶ
τὰ εἴδη διατυπώμεθα, ὡς ὁ Αἰσχίνης, γίνεσθέ μοι
μικρὸν χρόνον τὴν διάνοιαν, μὴ ἐν τῷ δικα-
στηρίῳ, ἀλλ' ἐν τῷ θεάτρῳ. καὶ νομίσατε ὁρᾶν
προσιόντα τὸν Κήρυκα, καὶ τὴν ἐκ τοῦ ψη-
φίσματος ἀνάρρησιν μέλλουσαν γίνεσθαι,
καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ ὥς φησι Δημοσθένης, ὅτε γὰρ εἰς
Δελφοὺς ἐπορευόμεθα, ἦν ὁρᾶν ταῦτα πάντα,
οἰκίας κατεσκαμμένας, τείχη περιῃρημένα,
γύναια καὶ παιδάρια ὀλίγα καὶ ἄθλια καὶ
Aelius Theon Rhet., Progymnasmata Rhetores Graeci, vol. 2”, Ed.

Spengel, L.Leipzig: Teubner, 1854, Repr. 1966.Page 86, li.24
πεντηκονταετίαν, ἔπειτα κατῆλθεν ἐπὶ τὸν Πελοποννη-

σιακὸν πόλεμον. ἔξεστι δὲ καὶ ἀπὸ τῶν τελευταίων ἀρ-
ξάμενον ἐλθεῖν ἐπὶ τὰ μέσα, καὶ οὕτως ἐπὶ τὴν ἀρχὴν
καταντῆσαι, ὅπερ Ἡρόδοτος διὰ τῆς τρίτης ἡμᾶς διδά-
σκει λέγων οὕτω· πέμψας Καμβύσης εἰς Αἴγυ-
πτον Κήρυκα αἴτεε Ἄμασιν θυγατέρα, αἴτεε
δὲ ἐκ συμβουλῆς ἀνδρὸς Αἰγυπτίου, ὃς μεμ-
φόμενος Ἄμασιν ἔπρηξε ταῦτα, ὅτι μιν ἀπο-
σπάσας γυναικός τε καὶ τέκνων ἔκδοτον
ἐποίησεν εἰς Πέρσας· εἶτα καὶ τὰ αἴτια διηγεῖται,
ὅτι ὁ τῶν Περσῶν βασιλεὺς ᾐτήκει παρὰ τοῦ Αἰγυπτίων
Dio Chrysostomus Soph., Orationes (0612: 001)“Dionis Prusaensis

quem vocant Chrysostomum quae exstant omnia, vols. 1–2, 2nd edn.”,
186
Ed. von Arnim, J.Berlin: Weidmann, 1:1893; 2:1896, Repr. 1962.

Oration 2, Sec. 18, li.2
πάλιν δὲ ἤρετο αὐτὸν ὁ Φίλιππος, Ἀλλὰ τὸν Ὅμηρον οὕτω σφόδρα,

ὦ Ἀλέξανδρε, θαυμάζων, πῶς ὑπερορᾷς αὐτοῦ τὴν σοφίαν; Ὅτι, ἔφη,
καὶ τοῦ Ὀλυμπίασι Κήρυκος ἥδιστ' ἂν ἀκούοιμι φθεγγομένου μέγα καὶ
σαφές, οὐ μέντοι κηρύττειν ἐβουλόμην αὐτὸς ἑτέρους νικῶντας, ἀλλὰ
πολὺ μᾶλλον κηρύττεσθαι. [ταῦτα δὲ λέγων ἐποίει φανερὸν ὅτι τὸν
μὲν Ὅμηρον ἐνόμιζε δαιμόνιον καὶ θεῖον τῷ ὄντι Κήρυκα τῆς ἀρετῆς,
αὑτὸν δὲ καὶ τοὺς ἄνδρας ἐκείνους ἀθλητάς τε καὶ ἀγωνιστὰς τῶν
καλῶν ἔργων ἡγεῖτο.] οὐδὲν μέντοι ἄτοπον, εἶπεν, ὦ πάτερ, εἰ
καὶ ποιητὴς ἀγαθὸς εἴην παρεχούσης τῆς φύσεως· ἐπεί τοι καὶ
ῥητορικῆς δέοι ἂν τῷ βασιλεῖ. σὺ γοῦν ἀντιγράφειν πολλάκις
ἀναγκάζει καὶ ἀντιλέγειν Δημοσθένει, μάλα δεινῷ ῥήτορι καὶ γόητι,
Dio Chrysostomus Soph., Orationes Oration 7, Sec. 123, li.1
τοῖς ἐρειπίοις· οὐ δὴ φοβηθέντες οὐδένα τούτων οὐδὲ τοὺς ἐπιτιμή-

σοντας ἡμῖν, ὡς τὰ σπουδαιότατα παρὰ τοῖς Ἕλλησι ψέγομεν, ἅπαντα
τὰ τοιαῦτα οὐκ αἰδημόνων οὐδὲ ἐλευθέρων ἀνθρώπων ἀποφαινόμενοι
ἔργα, ὡς ἄλλα τε πολλὰ δυσχερῆ πρόσεστιν αὐτοῖς καὶ δὴ μέγιστον
τὸ τῆς ἀναιδείας, τὸ μᾶλλον τοῦ δέοντος φρονεῖν τὸν ὄχλον, ὅπερ
[μέγιστον] θρασύνεσθαι καλεῖν ὀρθότερον. οὔκουν οὐδὲ Κήρυκας
ὠνίων οὐδὲ κλοπῶν ἢ δρασμῶν μήνυτρα προτιθέντας ἐν ὁδοῖς καὶ
ἐν ἀγορᾷ φθεγγομένους μετὰ πολλῆς ἐλευθερίας, οὐδὲ συμβολαίων
καὶ προκλήσεων καὶ καθόλου τῶν περὶ δίκας καὶ ἐγκλήματα συγ-
γραφεῖς, προσποιουμένους νόμιμον ἐμπειρίαν, οὐδὲ αὖ τοὺς σοφούς
τε καὶ δεινοὺς δικορράφους τε καὶ συνηγόρους, μισθοῦ πᾶσιν
Πολύαινος Strategemata Book 1, Ch. 39, Sec. 4, li.2
κλου λαβόντων, ἐν ᾧ ξύλα πολλὰ ἦν, οὐχ ἱκανὸς ὢν

ἀμύνασθαι τὰ ξύλα ἐνέπρησεν· ἡ δὲ φλὸξ ἐπὶ μέγα
αἰρομένη τοὺς πολεμίους ἀπεκρούετο. ἐν τῷ τέως ἡ
ἀπὸ Θάψου δύναμις ἐπελθοῦσα προσεβοήθησεν.
Νικίας ὑπὸ Γυλίππου διωκόμενος ἤδη καταλαμ-
βανόμενος ἔπεμψε Κήρυκα πρὸς αὐτὸν, φάσκων πάντα
ποιήσειν τὰ προσταττόμενα, καὶ ὡς ἤδη τινὰ χρὴ
πέμπειν τὸν δώσοντα ὅρκους καὶ ληψόμενον. Γύλιπ-
πος τῷ Κήρυκι πιστεύσας κατεστρατοπέδευσε καὶ τοῦ
διώκειν ἀποσχόμενος τῷ Κήρυκι τῷ ἀπὸ Νικίου συν-
έπεμψε τὸν συνθησόμενον.
187
Ἀντίγονος Κασσάνδρειαν ἐπολιόρκει βουλόμενος

ἐξελεῖν Ἀπολλόδωρον τὸν Κασσανδρέων τύραννον. δέκα
μηνῶν χρόνος ἦν τῇ πολιορκίᾳ. αὐτὸς μὲν ἀνεχώρη-
σεν· Ἀμεινίαν δὲ τὸν ἀρχιπειρατὴν καθῆκε συνθησό-
μενον φιλίαν πρὸς Ἀπολλόδωρον. ὁ δὲ Κήρυκα πέμψας
πραϋνεῖν Ἀντίγονον ἐπηγγέλλετο καὶ σιτία πολλὰ καὶ
οἶνον πέμψειν, ὥστ' ἐδόκει πιστὸς Ἀμεινίας. οἱ δὲ
ἀμφὶ τὸν τύραννον τῇ τε Ἀμεινίου φιλίᾳ πιστεύοντες
καὶ τῆς ἀπουσίας τῆς Ἀντιγόνου καταφρονοῦντες οὐκ
ἀκριβῶς ἐφύλαττον τὰ τείχη.
Μεγακλῆς Μεσήνιος τῆς ἐν Σικελίᾳ Μεσήνης

Ἀγαθοκλεῖ τῷ Συρακουσίων τυράννῳ τἀναντία πράτ-
των διετέλει καὶ πολλοὺς Σικελιώτας κατ' αὐτοῦ συνί-
στη καὶ τοῖς ἀνελοῦσιν αὐτὸν ἐκήρυξε μεγάλας δωρεάς.
Ἀγαθοκλῆς παροξυνθεὶς πολιορκεῖν Μεσήνην παρε-
σκευάζετο καὶ πέμψας Κήρυκα ἐξῄτει Μεγακλέα· εἰ δὲ
μὴ λάβοι, τὴν πόλιν ἐξανδραποδιεῖσθαι κατὰ κράτος
ἑλὼν ἠπείλει. Μεγακλῆς τὸν θάνατον οὐκ ἔδεισεν, ἀλλ'
ἑκὼν αὑτὸν εἰς τὴν ἔκδοσιν ἐπέδωκεν, εἰ πέμποιτο
πρεσβευτής. ψηφισαμένων ταῦτα Μεσηνίων ἐλθὼν εἰς
τὸ στρατόπεδον τοῦ Ἀγαθοκλέους ‘ἐγώ τοι’, ἔφη, ‘καὶ
Πολύαινος Excerpta Polyaeni Excerpt 28, Sec. 4, li.1
τῶν οἰκετῶν ἐσθῆτα, τοῖς δὲ οἰκέταις τὴν τῶν στρατιωτῶν.

Ὅτι Μέμνων Κυζικηνοῖς ἐπιὼν ἀπεκδεχομένοις Χάλκαν
τὸν Μακεδόνα πρὸς συμμαχίαν αὐτός τε καὶ οἱ μετ' αὐτοῦ
σχῆμα Μακεδονικὸν περιθέμενοι ὑπὸ Κυζικηνῶν ὡς σύμ-
μαχοι προσεδέχθησαν ἀνοιξάντων τὰς τοῦ ἄστεος πύλας.
Ὅτι καὶ Φιγαλεῖς πολιορκούμενοι πέμψαντες Κήρυκα
ἐξεκαλοῦντο Ἀργείους πρὸς συμμαχίαν, ὃν κρατήσαντες οἱ
Λάκωνες Ἀργείων σχῆμα μεταμφιασάμενοι ἐφέροντο ὡς ἀπὸ
τῆς ἐξ Ἀργείων ἀπαγούσης ὁδοῦ· οὓς ἰδόντες Φιγαλεῖς καὶ
νομίσαντες τὴν συμμαχίαν ἥκειν ἀνοίξαντες τὰς πύλας ὑπε-
δέξαντο.
188
Flavius Philostratus Soph., Vitae sophistarum (0638: 003)

“Flavii Philostrati opera, vol. 2”, Ed. Kayser, C.L.Leipzig: Teubner,
1871, Repr. 1964.Ch. 2, Olearius page 550, li.21
ἄγαλμα ἐλεφάντινον ὡς κυβερνώσης πάντα. μετε-

κόσμησε δὲ καὶ τοὺς Ἀθηναίων ἐφήβους ἐς τὸ νῦν
σχῆμα χλαμύδας πρῶτος ἀμφιέσας λευκάς, τέως γὰρ
δὴ μελαίνας ἐνημμένοι τὰς ἐκκλησίας περιεκάθηντο
καὶ τὰς πομπὰς ἔπεμπον πενθούντων δημοσίᾳ τῶν
Ἀθηναίων τὸν Κήρυκα τὸν Κοπρέα, ὃν αὐτοὶ ἀπέκ-
τειναν τοὺς Ἡρακλείδας τοῦ βωμοῦ ἀποσπῶντα.
ἀνέθηκε δὲ Ἡρώδης Ἀθηναίοις καὶ τὸ ἐπὶ Ῥηγίλλῃ
θέατρον κέδρου ξυνθεὶς τὸν ὄροφον, ἡ δὲ ὕλη καὶ ἐν
ἀγαλματοποιίαις σπουδαία·
Alciphron Rhet., Soph., Epistulae (0640: 001)“Alciphronis rhetoris

epistularum libri iv”, Ed. Schepers, M.A.Leipzig: Teubner, 1905, Repr.
1969.Book 1, epistle 7, Sec. 1, li.3
Ἔπεμψά σοι ψῆτταν καὶ σανδάλιον καὶ κεστρέα καὶ

Κήρυκας πέντε καὶ τριάκοντα, σὺ δέ μοι τῶν ἐρετμῶν
δύο πέμψον, ἐπειδὴ τἀμὰ κατέαγεν. ἀντίδοσις γὰρ
[ἡ] παρὰ φίλων εἰς φίλους. ὁ γὰρ προχείρως καὶ
θαρσαλέως αἰτῶν εὔδηλός ἐστιν ἅπαντα κοινὰ [τὰ πρὸς
τοὺς φίλους καὶ] τὰ τῶν φίλων [ἔχειν] ἡγούμενος.
Pseudo-Justinus Martyr, Quaestiones et responsiones ad orthodoxos

(0646: 009)“Corpus apologetarum Christianorum saeculi secundi, vol. 5,
3rd edn.”, Ed. Otto, J.C.T.Jena: Mauke, 1881, Repr. 1969.Morel page
429, Sec. A, li.5
κατὰ τὸν Ἰωνᾶν τοῖς κατὰ τὸν σωτῆρα, οὐκέτι ἠδύνατο ἐκεῖνα
τούτων εἶναι τύπος ἢ εἰκών. Χρὴ οὖν τὴν ἀλήθειαν πλέον
τι τοῦ τύπου ἔχειν, κατὰ τὸ εἰρημένον· Πλέον Ἰωνᾶ ὧδε.
Ὑπόδειγμα δὲ ἀψευδὲς νοεῖται τὸ κατὰ τὸν Ἰωνᾶν τοῦ κατὰ
τὸν σωτῆρα τοῦτον τὸν τρόπον, ὅτι, ὥσπερ ὁ Ἰωνᾶς σημεῖον
πίστεως εἶχε τοῦ παρὰ τοῦ θεοῦ ἀποσταλῆναι αὐτὸν Κήρυκα
τῆς καταστροφῆς τῶν Νινευϊτῶν τὴν τριήμερον ἐκ τοῦ κήτους
ἀναγωγήν, οὕτως καὶ ὁ σωτὴρ σημεῖον πίστεως εἶχε τοῦ παρὰ
189
τοῦ θεοῦ ἀποσταλῆναι αὐτὸν Κήρυκα τῆς βασιλείας τῶν οὐρα-

νῶν τὴν τριήμερον ἐκ τοῦ τάφου ἀνάστασιν.
Herodas Mimogr., Mimiambi (0650: 001)“Herodas. Mimiambi”, Ed.

Cunningham, I.C.Oxford: Clarendon Press, 1971.Mime 4, li.13
Ποδαλείριός τε καὶ Μαχάων χαιρόντων,

κὤσοι θεοὶ σὴν ἐστίην κατοικεῦσιν
καὶ θεαί, πάτερ Παίηον· ἴλεωι δεῦτε
τοῦ ἀλέκτορος τοῦδ', ὄντιν' οἰκίης †τοίχων†
Κήρυκα θύω, τἀπίδορπα δέξαισθε.
οὐ γάρ τι πολλὴν οὐδ' ἔτοιμον ἀντλεῦμεν,
ἐπεὶ τάχ' ἂν βοῦν ἢ νενημένην χοῖρον
πολλῆς φορίνης, κοὐκ ἀλέκτορ', ἴητρα
νούσων ἐποιεύμεσθα τὰς ἀπέψησας
ἐπ' ἠπίας σὺ χεῖρας, ὦ ἄναξ, τείνας.
Parthenius Myth., Narrationes amatoriae “Parthenii Nicaeni quae

supersunt”, Ed. Martini, E.Leipzig: Teubner, 1902; Mythographi Graeci
2.1, suppl..Ch. 4, Sec. 5, li.3
νῷ δὲ λαβὼν τὸ τῆς Οἰνώνης ἔπος, ὅτε ἔφατο αὐτὸν πρὸς αὐτῆς μόνης
οἷόν τε εἶναι ἰαθῆναι, Κήρυκα πέμπει δεησόμενον, ὅπως ἐπειχθεῖσα
ἀκέσηταί τε αὐτὸν καὶ τῶν παροιχομένων λήθην ποιήσηται, ἅτε δὴ κατὰ
θεῶν βούλησιν [τε] ἀφικομένων.
Heliodorus Scr. Erot., Aethiopica (0658: 001)“HéliodorLes Éthiopiques

(Théagène et Chariclée), 3 vols., 2nd edn.”, Ed. Rattenbury, R.M., Lumb,
T.W., Maillon, J.Paris: Les Belles Lettres, 1960.
Book 9, Ch. 20, Sec. 2, li.3
Ὁ δὲ Ὑδάςπης ὥσπερ ἀπὸ σκοπῆς τοῦ πύργου λαμπρᾶς ἤδη τῆς

νίκης θεωρὸς γινόμενος Κήρυκας διαπέμπων εἰς τοὺς διώκοντας
τοῦ μὲν φονεύειν ἀπέχεσθαι προηγόρευε ζῶντας δὲ οὓς
δύναιντο καὶ συλλαμβάνειν καὶ ἄγειν, καὶ πρὸ πάντων τὸν
Ὀροονδάτην· ὡς δὴ καὶ ἐγένετο.
190
Oribasius Med., Collectiones medicae (lib. 1–16, 24–25, 43–50) (0722:

001)“Oribasii collectionum medicarum reliquiae, vols. 1–4”, Ed. Raeder,
J.Leipzig: Teubner, 6.1.1:1928; 6.1.2:1929; 6.2.1:1931; 6.2.2:1933;
Corpus medicorum Graecorum, vols. 6.1.1–6.2.2.Book 2, Ch. 53, Sec. 1,
li.1
Κήρυκας καὶ πορφύρας ὄστρεά τε καὶ χήμας ὅσα τε ἄλλα τοιαῦτα

ὀστρακόδερμα καλοῦσιν, ἐπειδὴ ὀστράκῳ παραπλήσιον ἔχει τὸ ἔξωθεν
περικείμενον. κοινὸν δ' ἁπάντων τούτων ἁλυκὸν ἔχειν χυμὸν ἐν τῇ
σαρκὶ λαπακτικὸν τῆς γαστρὸς ἡμῶν· ἴδιον δ' ἑκάστῳ τὸ μᾶλλόν τε
καὶ ἧττον ἐν τούτῳ κατὰ ποιότητα καὶ ποσότητα· τὰ μὲν γὰρ ὄστρεα
μαλακωτάτην ἔχει τῶν ἄλλων ὀστρακοδέρμων ἁπάντων τὴν σάρκα, τὰ
Oribasius Med., Collectiones medicae (lib. 1-16, 24-25, 43-50)

Book 15, Ch. 3, Sec. 5, li.2
𐅻 ιγ, λιβάνου 𐅻 η, ὕδατος 𐅻ο δ. τὴν λιθάργυρον καὶ τὸ ψιμύθιον τούς τε

Κήρυκας καὶ τὸν λιβανωτὸν λεάνας χωρὶς ἕκαστον ἐν θυείᾳ, ἐπι-
χέας τὸ ὕδωρ καὶ τὸ ἔλαιον ἀνάτριψον ἐπιμελῶς, εἶτα ἐν χύτρᾳ
καινῇ ἕψε κινῶν συνεχῶς σπάθῃ, προσέχων μὴ προσκαῇ. ἰδὼν
δ' αὐτὰ ἡμίεφθα ἔμβαλε τὴν ῥητίνην, εἶτα τὸν λιβανωτόν· ἕψε δ' ἕως
Alexander Phil., Problemata (lib. 1–2) [Sp.] (0732: 002)“Physici et

medici Graeci minores, vol. 1”, Ed. Ideler, J.L.Berlin: Reimer, 1841,
Repr. 1963.Book 1, Sec. Pr, li.23
δὲ τὰ φυτὰ φύλλοις μὲν καὶ φλοιῷ καὶ τοῖς ὁμοίοις ἠμφία-

σεν ἀντὶ πτερῶν. προῄδει γὰρ ὡς ἄμετρος ψύξις ἢ θερμό-
της ἐδύνατο λυμήνασθαι ταῦτα. ἀκάνθαις δὲ καθώπλισεν
ἀντὶ βελῶν διὰ τὴν ἀπὸ τῶν ζῴων φθοράν. ἄνθεσι δὲ
ποικίλοις ἐστεφάνωσε ταῦτα κόσμου καὶ κάλλους ἕνεκεν,
καὶ πάλιν ὥσπερ Κήρυκας προμηνύοντας τὴν τῶν καρπῶν
προκύπτουσαν γένεσιν. ὅσοι μὲν τοιαῦτα γνωστὰ καὶ σαφῆ
προτείνουσιν, ἄντικρυς δέονται νοῦ· ὅσοι δὲ διχοστατοῦ-
σιν, εἰ σύμφυτος τῷ πυρὶ σύνεστιν ἡ θερμότης, ἁπτικῆς
αἰσθήσεώς εἰσιν ἐνδεεῖς. ὅσοι δέ, πότερον φύσις καὶ λόγος
προνοητικὸς προμυθεύεται τὰ ἐν γενέσει καὶ φθορᾷ, τὴν
191
Eutecnius Soph., Paraphrasis in Oppiani halieutica (fort. auctore

Eutecnio) (0752: 005)“Ἀνωνύμου παράφρασις εἰς τὰ Ὀππιανοῦ
Ἁλιευτικά”, Ed. Papathomopoulos, M.Joannina: University of Joannina
Press, 1976.Book 5, Sec. 8, li.2
ἐστιν ἀναδραμεῖν καί τινος ἀποδῆσαι πέτρας τὴν ἄκατον,

μέχρις ἀπειπὸν τὸ θηρίον πρὸς τὰς ὁρμάς τε καὶ ἀντισπάσεις
ὑπείξῃ λαβόν τινα ἔννοιαν τελευτῆς· τότε γὰρ εἷς τῶν
ἀσκῶν ἀνατρέχει, σαφὲς τῆς ἥττης τοῦ θηρίου τεκμήριον.
Οἱ δὲ ἁλιεῖς αὐτὸν ὁρῶσι σὺν ἡδονῇ, ὡς ἐκ πολέμου
Κήρυκα λευχειμονοῦντα θεώμενοι καὶ πρὸς τὰ τῆς ἀγγελίας
αἴσια κεχηνότες. Εἶτα καὶ τοὺς ἄλλους εὐθὺς ὁρῶσιν
ἀσκούς, μέγα τι θηρίον ἕλκοντας, ὀδύνῃ τε καὶ μόχθῳ νενι-
κημένον, προσελαύνουσί τε οὕτω τὰ σκάφη, πολλήν τινα
κραυγὴν καὶ κτύπον ἐγείροντες, ἐπικελευόμενοί τε ἀλλήλοις
ὡς ἐν πολέμῳ· τοιαύτη γὰρ ἴσχει τότε αὐτοὺς προθυμία,
Thessalus Astrol., Med., De virtutibus herbarum (e codd. Paris. gr.

2256 + Venet. App. cl. V 13 + Mos415) (1004: 005)“Thessalos von
Tralles”, Ed. Friedrich, H.–V.Meisenheim am Glan: Hain, 1968; Beiträge
zur klassischen Philologie 28.Book 2, Ch. prol, Sec. 1, li.27
Παντοκράτωρ κύριε, δημιουργὲ πάσης κτίσεως ἀοράτου τε καὶ

ὁρατῆς, ὁ τὰ τῆς ὁρατῆς τῆσδε τῆς κτίσεως μέρη, τὰ μὲν συμ-
φυῆ καὶ σύμφωνα ποιήσας ἀλλήλοις, ὡς ἰσοδυναμεῖν ἐν τοῖς
ὑπ' αὐτῶν γινομένοις, τὰ δ' αὖθις ἀσυμπαθῆ καὶ ἀσύμφωνα,
πλὴν καὶ οὕτως ἐκ τῆς δι' ἀλλήλων κράσεως τε καὶ ἑνώσεως
μίξιν εὔκρατον συνίστασθαι καὶ εἶναι ταῦτα Κήρυκας διαπρυ-
σίους τῆς σῆς μεγαλειότητος, αὐτὸς καὶ νῦν ἐν τῇ ἀναλήψει
τῆς παρούσης βοτάνης τῆς δεῖνα, ἣν συμπαθεῖν ὥρισας τῷ ἐκ
τῶν πλανωμένων ἀστέρι τῷ δεῖνι, ἐνδόκησον ἰσχυρὰν ταύτην
καὶ ἐνδύναμον καὶ δραστικωτάτην εἶναι κατὰ τὴν τῶν βοηθημά-
των χρείαν τῶν γινομένων εἰς ἀποτροπὴν τῶν συμβαινόντων...
Andron Hist., Fragmenta (1123: 002)“FHG 2”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 11, li.4
κεν Ἄνδρων ἐν ηʹ Συγγενειῶν. Ἦν δὲ Ποσειδῶνος υἱὸς

ὁ Φόρβας, καθά φησιν Ἑλλάνικος ἐν αʹ Ἀτθίδος.
Schol. Sophocl. Oed. Col. 1046: Ἄνδρων μὲν
192
οὖν γράφει, οὐ τὸν [πρῶτον] Εὔμολπον εὑρεῖν τὴν

μύησιν, ἀλλ' ἀπὸ τούτου Εὔμολπον πέμπτον γεγονότα.
Εὐμόλπου γὰρ γενέσθαι Κήρυκα· τοῦ δὲ Εὔμολπον·
τοῦ δὲ Ἀντίφημον· τοῦ δὲ Μουσαῖον τὸν ποιητήν· τοῦ
δὲ Εὔμολπον τὸν καταδείξαντα τὴν μύησιν, καὶ ἱερο-
φάντην γεγονότα.
Strabo IX: Οἵτε δὴ τὴν Ἀτθίδα συγγρά-
ψαντες, πολλὰ διαφωνοῦντες, τοῦτό γε ὁμολογοῦσιν,
Androtion Hist., Fragmenta (1125: 003)“FHG 1”, Ed. Müller, K.

ὀνομασθῆναι μὲν Ἀμφικτίονας τοὺς συνελθόντας,

ἐκνικῆσαι δὲ ἀνὰ χρόνον τὸ νῦν σφισιν ὄνομα.
Schol. Sophocl. Oed. Col. 1046 (1108): Ἀν-
δροτίων μὲν οὖν γράφει, οὐ τὸν Εὔμολπον εὑρεῖν [τὴν]
μύησιν, ἀλλ' ἀπὸ τούτου Εὔμολπον πέμπτον γεγο-
νότα. Εὐμόλπου γὰρ γενέσθαι Κήρυκα, τοῦ δὲ Εὔ-
μολπον, τοῦ δὲ Μουσαῖον τὸν ποιητὴν, τοῦ δὲ Εὔ-
μολπον, τὸν καταδείξαντα τὴν μύησιν, καὶ ἱεροφάν-
την γεγονότα.
Steph. Byz.: Τετράπολις, τῆς Ἀττικῆς ... Ἀνδρο-
τίων δὲ τετραπόλιδός φησι διὰ τοῦ δ.
Anonymus Presbyter Scr. Eccl., Fragmentum (1136: 001)
“Reliquiae sacrae, vol. 1, 2nd edn.”, Ed. Routh, M.J.Oxford: Oxford
University Press, 1846, Repr. 1974.Page 385, li.10
ΗΔΗ δὲ ὡς ὁ μακάριος ἔλεγε Πρεσβύτερος, ἐπεὶ ὁ Κύριος

ἀπόστολος ὢν τοῦ παντοκράτορος, ἀπεστάλη πρὸς
Ἑβραίους, διὰ μετριότητα ὁ Παῦλος ὡς ἂν εἰς τὰ ἔθνη
ἀπεσταλμένος, οὐκ ἐγγράφει ἑαυτὸν Ἑβραίων ἀπόστολον,
διά τε τὴν πρὸς τὸν Κύριον τιμὴν, διά τε τὸ ἐκ περιου-
σίας καὶ τοῖς Ἑβραίοις ἐπιστέλλειν ἐθνῶν Κήρυκα ὄντα
καὶ ἀπόστολον.
Apollonius Soph., Lexicon Homericum (1168: 001)

“Apollonii Sophistae lexicon Homericum”, Ed. Bekker, I.
Berlin: Reimer, 1833, Repr. 1967.
Page 45, li.31
193
Ἀστερίς νήσου ὄνομα πρὸ τῆς Ἰθάκης· “Ἀστερὶς οὐ μεγάλη.”

ἀσφόδελον ἀσφοδελώδη. ἔστι δὲ φυτόν.
ἀσβέστη δυσκατάσβεστος.
ἀστεροπητής ἐπίθετον μόνου Διὸς ἐπὶ τῆς ἀστραπῆς· αὕτη
γὰρ ἀναστρέφειν ποιεῖ τοὺς ὦπας.
ἀστυβοώτην ἐπιθέτως τὸν Κήρυκα, ἀπὸ τοῦ ἐν ἄστει βοᾶν.
τῶν ἅπαξ εἰρημένων.
Ἀσίνη πόλις ἐν Ἄργει· “Ἑρμιόνην Ἀσίνην τε.”
Ἀσκανίη πόλις Φρυγίας.
Ἀσωπός ποταμὸς Βοιωτίας.
ἄτος ἀκόρεστος, ἢ βλαπτικὸς κατὰ πόλεμον.
Archestratus Parodius, Fragmenta (1175: 001)“Parodorum epicorum

Graecorum et Archestrati reliquiae”, Ed. Brandt, P.Leipzig: Teubner,
1888; Corpusculum poesis epicae Graecae Ludibundae, fasc. 1.
Fragment 56, li.6
τοὺς μῦς Αἶνος ἔχει μεγάλους, ὄστρεια δ' Ἄβυδος,

τὰς ἄρκτους Πάριον, τοὺς δὲ κτένας ἡ Μιτυλήνη·
πλείστους δ' Ἀμβρακίη παρέχει καὶ ἄπλατα μετ' αὐτῶν ...
Μεσσήνῃ δὲ πελωριάδας στενοπορθμίδι κόγχας.
κἀν Ἐφέσῳ λήψει τὰς λείας οὔτι πονηράς.
τήθεα Καλχηδών· τοὺς Κήρυκας δ' ἐπιτρίψαι
ὁ Ζεύς, τούς τε θαλασσογενεῖς καὶ τοὺς ἀγοραίους,
πλὴν ἑνὸς ἀνθρώπου· κεῖνος δέ μοί ἐστιν ἑταῖρος
Λέσβον ἐριστάφυλον ναίων, Ἀγάθων δὲ καλεῖται.
τοῦ δὲ λαγὼ πολλοί τε τρόποι πολλαί τε θέσεις μὲν
σκευασίης εἰσίν· κεῖνος δ' οὖν ἐστιν ἄριστος,
Archestratus Parodius, Fragmenta et tituli (1175: 002)

“Supplementum Hellenisticum”, Ed. Lloyd–Jones, H., Parsons, P.
Berlin: De Gruyter, 1983.
Fragment 187, li.6
τὰς ἄρκτους Πάριον, τοὺς δὲ κτένας ἡ Μιτυλήνη,

πλείστους δ' Ἀμβρακίη παρέχει καὶ ἄπλατα μετ' αὐτῶν
Μεσσήνῃ δὲ πελωριάδας στενοπορθμίδι κόγχας

κἀν Ἐφέσῳ λήψει τὰς λείας οὔτι πονηράς.
τήθεα Καλχηδών, τοὺς Κήρυκας δ' ἐπιτρίψαι
194
ὁ Ζεὺς τούς τε θαλασσογενεῖς καὶ τοὺς ἀγοραίους,

πλὴν ἑνὸς ἀνθρώπου, κεῖνος δέ μοί ἐστιν ἑταῖρος
Λέσβον ἐριστάφυλον ναίων, Ἀγάθων δὲ καλεῖται.
Aristonicus Gramm., De signis Iliadis (1194: 002)

“Aristonici περὶ σημείων Ἰλιάδος reliquiae emendatiores”, Ed.
Friedländer, L.Göttingen: Dieterich, 1853, Repr. 1965.
Book of Iliad 7, verse in book 187, li.of scholion 4
ἐκ δ' ἔθορε κλῆρος κυνέης: ἡ διπλῆ, ὅτι ἀνέ-

σειον τοὺς κλήρους, οὐκ ἐξῃροῦντο, ὡς ἡμεῖς νῦν. A.
ὅς μιν (κλῆρον) ἐπιγράψας κυνέῃ βάλε, φαί-
διμος Αἴας: ἡ διπλῆ, ὅτι οὐ γράμμασι τῆς λέξεως, ἀλλ'
ἐγχαράξας σημεῖα· εἰ γὰρ κοινῶς ᾔδεσαν γράμματα, ἔδει τὸν
Κήρυκα ἀναγνῶναι καὶ τοὺς ἄλλους οἷς ἐπεδείκνυτο ὁ κλῆ-
ρος A. Ar. 104.
Aristonicus Gramm., De signis Iliadis Book of Iliad 12, verse in book

h342-3, li.of scholion 1
(Eustath.). Neque tamen alteram lectionem – πᾶσαι γὰρ ἐπῴ-

χατο – prorsus rejecit, siquidem sequentia aut ab Aristonico
aut a Didymo profecta sunt: τὸ δὲ ἐπῴχατο διὰ τοῦ α καὶ
σὺν τῷ ι, οἷον ἐπικεκλιμέναι ἦσαν, ἐπέκειντο. Ζηνόδοτος
ἐπῴχετο. A. αἶψα δ' ἐπ' Αἴαντα προΐει Κήρυκα Θοώτην·
ἔρχεο δῖε Θοῶτα, θέων Αἴαντα κάλεσσον.
ἡ διπλῆ ὅτι οἰκεῖον ὄνομα Κήρυκος, ἀπὸ τοῦ τα-
χύνειν, καὶ ὅτι ὀνομαθετικὸς ὁ ποιητής. Ζηνόδοτος δὲ ἐν
ἀμφοτέροις τοῖς στίχοις Αἴαντε γράφει. A.
Celsus Phil., Ἀληθὴς λόγος (1248: 001)“Der Ἀληθὴς λόγος des Kelsos”,
Ed. Bader, R.Stuttgart: Kohlhammer, 1940; Tübinger Beiträge zur
Altertumswissenschaft 33.Ch. 5, Sec. 6, li.11
μάτων ὀνειρώττουσιν ἐγχρίμπτειν λεγομένους εὖ μάλα θρησκεύειν, τοὺς

δ' ἐναργῶς οὕτω καὶ λαμπρῶς ἅπασι προφητεύοντας, δι' ὧν ὑετούς
τε καὶ θάλπη καὶ νέφη καὶ βροντάς, ἃς προσκυνοῦσι, καὶ ἀστραπὰς
καὶ καρποὺς καὶ γονὰς ἁπάσας ταμιεύεσθαι, δι' ὧν αὐτοῖς ἀνακαλύπ-
195
τεσθαι τὸν θεόν, τοὺς φανερωτάτους τῶν ἄνω Κήρυκας, τοὺς ὡς ἀλη-
θῶς οὐρανίους ἀγγέλους, τούτους ἡγεῖσθαι τὸ μηδέν.
Ἠλίθιον δ' αὐτῶν καὶ τὸ νομίζειν, ἐπειδὰν ὁ θεὸς ὥσπερ
μάγειρος ἐπενέγκῃ τὸ πῦρ, τὸ μὲν ἄλλο πᾶν ἐξοπτήσεσθαι γένος, αὐτοὺς
δὲ μόνους διαμενεῖν, οὐ μόνον τοὺς ζῶντας ἀλλὰ καὶ τοὺς πάλαι ποτὲ
ἀποθανόντας αὐταῖς σαρξὶν ἐκείναις ἀπὸ τῆς γῆς ἀναδύντας, ἀτεχνῶς
Clearchus Phil., Fragmenta (1270: 001)“Klearchos”, Ed. Wehrli, F.

Basel: Schwabe, 1969; Die Schule des Aristoteles, vol. 3, 2nd edn..
Fragment 60, li.12
τρίβων ἐμπνέοι. διὸ πρεπόντως ἄν τις εἴποι τῷ σοφῷ τούτῳ φιλοσόφῳ τὰ

ἐκ
τοῦ Ἀναξίλα Λυροποιοῦ
ξανθοῖς τε μύροις χρῶτα λιπαίνων,
χλανίδας θ' ἕλκων, βλαύτας σύρων,
βολβοὺς τρώγων, τυροὺς κάπτων,
ᾠὰ κολάπτων, Κήρυκας ἔχων,
Χῖον πίνων, καὶ πρὸς τούτοις
ἐν σκυταρίοις ῥαπτοῖσι φορῶν
Ἐφεσήια γράμματα καλά (fr. 18 K).
Athenaeus IX 396 e: Κλέαρχος δ' ἐν τοῖς περὶ βίων εἰς τοῦτό
φησιν ὠμότητος Φάλαριν τὸν τύραννον ἐλάσαι ὡς γαλαθηνὰ θοινᾶσθαι
βρέφη.
Clemens Romanus et Clementina Theol., Homiliae [Sp.] (1271: 006)

“Die Pseudoklementinen I. Homilien, 2nd edn.”, Ed. Rehm, B., Irmscher,
J., Paschke, F.Berlin: Akademie–Verlag, 1969; Die griechischen
christlichen Schriftsteller 42.Homily 1, Ch. 11, Sec. 11, li.4
τως ἀκούσεσθε (εἴπερ ἀποκρίσεως καταξιωθήσεσθε) τάδε· Ἐγὼ πά-

σας τὰς ἐσομένας πρὸ καταβολῆς κόσμου εἰδὼς προαιρέσεις, ἑκάστῳ
πρὸς τὸ αὐτοῦ ἄξιον λανθανόντως προαπήντησα· τοῦτο δὲ αὐτὸ ὅτι
οὕτως ἔχει βουληθεὶς τοὺς προσπεφευγότας μοι πληροφορῆσαι διὰ τί ἀπ'
ἀρχῆς ἐκ προτέρων γενεῶν τὴν ἐμὴν βούλησιν δημοσίᾳ οὐκ εἴασα
κηρυχθῆ-ναι, νῦν πρὸς τῷ τέλει τοῦ βίου Κήρυκας ἐμῆς βουλῆς
ἀπέστειλα, οἳ καὶ γελῶνται καὶ ὑβριζόμενοι χλευάζονται ὑπὸ τῶν μηδὲν
ὠφελεῖσθαι θελόντων καὶ ἐπιτεταμένως τὴν ἐμὴν φιλίαν
παραιτησαμένων. ὢ μεγάλης ἀδικίας· μέχρι φόνου κινδυνεύουσιν
Κήρυκες, καὶ ταῦτα ὑπὸ τῶν εἰς σωτηρίαν καλουμένων ἀνδρῶν.
196

καλὰ ὄντα ἀψευδῶς ἀντέβαλλον, ἅμα καὶ τὴν προαίρεσιν ἐξέφανα, ὡς

αὐτὸν
γλίχεσθαι καὶ ἰδεῖν σε. μέγα οὖν αὐτῷ δῶρόν σε διὰ τῶν ἐμῶν προσφέρω
χειρῶν. καὶ τοῦτ' εἰπὼν προσενέγκας ἔφη· Οὗτός ἐστιν Κλήμης, Πέτρε. ὁ
δ' ἀγαθὸς προσπηδήσας ἅμα τῷ ἀκοῦσαι τὸ ὄνομα κατεφίλησεν καὶ καθ-
εσθῆναί με ποιήσας ἐξ αὐτῆς ἔφη· Καλῶς ἐποίησας τὸν τῆς ἀληθείας
Κήρυκα ξενίσας Βαρνάβαν εἰς τιμὴν τοῦ ὄντως θεοῦ μεγαλοφρόνως,
οὐκ αἰδε-
σθείς, οὐ φοβηθεὶς τὸν τῶν ἀπαιδεύτων ὄχλων θυμόν. μακάριος ἔσῃ.
ὡς γὰρ σὺ τὸν τῆς ἀληθείας πρεσβευτὴν ὄντα ἐξένισας πάσῃ τιμῇ, καὶ
αὐτή σε ἡ ἀλήθεια ξένον ὄντα τῆς ἰδίας πόλεως καταστήσει πολίτην·
καὶ τότε χαρήσῃ μεγάλως ὅτι βραχεῖαν νῦν δανείσας χάριν, προαίρεσιν
λόγων καλῶν λέγω, ἀιδίων καὶ ἀναφαιρέτων ἀγαθῶν ἔσῃ κληρονόμος.
Clidemus Hist., Fragmenta (1276: 003)“FHG 1”, Ed. Müller, K.

«Εἰς τὸ ἱερὸν τὸ μητρῷον τὸ ἐν Ἄγραις.»

Athen. XIV, 23: Ἐν τῷ πρώτῳ τῆς
Ἀτθίδος Κλείδημος φῦλον ἀποφαίνει μαγείρων ἐχόντων
δημιουργικὰς τιμὰς, οἷς καὶ τὸ πλῆθος ἐνεργεῖν ἔργον ἦν.
Athen. X, 7: Κλείδημος τοὺς μαγεί-
ρους Κήρυκάς φησι καλεῖσθαι.
Harpocrat.: Μελανίππειον, Λυκοῦργος ἐν τῷ κατὰ
Λυκόφρονος. Μελανίππου τοῦ Θησέως ἡρῷόν ἐστι, ὥς
φησιν Ἀσκληπιάδης Τραγῳδουμένοις. Κλείδημος δ' ἐν
πρώτῃ Ἀτθίδος ἐν Μελίτῃ αὐτὸ εἶναι λέγει.
Corpus Hermeticum, Πρὸς Τὰτ ὁ κρατὴρ ἢ μονάς (1286: 004)

“Corpus Hermeticum, vol. 1”, Ed. Nock, A.D., Festugière, A.–J.
Paris: Les Belles Lettres, 1946, Repr. 1972.Sec. 4, li.2
Καὶ ποῦ αὐτὸν ἱδρύσατο; – Κρατῆρα μέγαν πληρώσας τούτου

κατέπεμψε, δοὺς Κήρυκα, καὶ ἐκέλευσεν αὐτῷ κηρύξαι ταῖς τῶν
ἀνθρώπων καρδίαις τάδε· βάπτισον σεαυτὴν ἡ δυναμένη εἰς τοῦτον τὸν
197
κρατῆρα, ἡ πιστεύουσα ὅτι ἀνελεύσῃ πρὸς τὸν καταπέμψαντα τὸν

κρατῆρα, ἡ γνωρίζουσα ἐπὶ τί γέγονας.
Aelius Dionysius Attic., Ἀττικὰ ὀνόματα (1323: 001)

“Untersuchungen zu den attizistischen Lexika”, Ed. Erbse, H.
Berlin: Akademie–Verlag, 1950; Abhandlungen der deutschen Akademie
der Wissenschaften zu Berlin, Philosoph.–hist. Kl..
delta, 29, li.2
1103 M. = fr. 372 K.) εἴρηκε καὶ ‘ναυφύλαξ’.

δόνακα ὑπολύριον· τὸ γὰρ παλαιὸν ἀντὶ τοῦ κέρατος κάλαμον
ὑπετίθεντο
ταῖς λύραις. Ἀριστοφάνης ἐν Βατράχοις (233).
δορίδες· μαγειρικαὶ τράπεζαι.
δόρυ καὶ κηρύκειον· ἐπὶ τῶν ἅμα παρακαλούντων καὶ ἀπειλούντων· οἱ
γὰρ ὑπ' Ἀθηναίων πολεμούμενοι Γεφυραῖοι προέπεμψαν Κήρυκα καὶ
κατόπιν καθώπλισαν
ἑαυτοὺς κἀντεῦθεν ἡ ῥηθεῖσα παροιμία.
δόχμη· τὸ τετραδάκτυλον. Ἀρίσταρχος δὲ ὀξύνει, ὡς καὶ Ἀριστοφάνης ἐν
τῷ
(IV 627 M. = fr. ad. 571 K.)·
’οὔ τοι δ' ἀφεστήκασι πλεῖν ἢ δύο δοχμά.’
ἐν μέντοι τοῖς ἀκριβεστέροις ἀντιγράφοις ὀξεῖα ἐπίκειται τῇ πρώτῃ
συλλαβῇ κατὰ τὸ λόχμη, λόγχη,
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio α sive Recensio vetusta (1386:

001)“Ιστορία Μ. Αλέανδρου vol. 1”, Ed. Kroll, W.
Berlin: Weidmann, 1926.Book 2, Ch. 16, Sec. 3, li.5
Ὡς δὲ εἶπεν ὁ βασιλεύς, πάντες αὐτὸν εὐφήμουν. πολλὰς οὖν χέρσους

καὶ στίβους διευθύνας εὗρε τὸν ὄχλον ἐπὶ τὰ νῶτα τοῦ Στράγγου. ὁ δὲ
Δαρεῖος ὡς ἐθεάσατο τὸν στρατὸν Ἀλεξάνδρου ὀλιγοστὸν ὄντα
ἐχλεύασεν
ὡς μηδὲν· καὶ εὑρὼν ἐπίπηκτον τὸν ποταμὸν διεπέρασεν, ἐπιστῆναι βου-
λόμενος τοῖς στρατοῖς Ἀλεξάνδρου, καὶ Κήρυκας ἐκπέμπει καλεῖν εἰς
τὴν
μάχην. καὶ ἦν μὲν Περσικὸν πλῆθος ἄμετρον καὶ ἅρματα δρεπανηφόρα
ἐτύγχανε. τῶν δὲ Μακεδόνων προῆγεν ὁ Ἀλέξανδρος ἐγκαθίσας τὸν Βου-
κέφαλον ἵππον· προσεγγίσαι δὲ τούτῳ οὐδεὶς ἠδύνατο διὰ τὴν ἐν αὐτῷ
198
θειότητα. ὡς οὖν ἑκατέρους ἔκλῃζεν ἡ πολέμιος σάλπιγξ, πολύς [δὲ]

τις θροῦς συνεκλονεῖτο καὶ κλαγγὴ τῶν στρατῶν·
Harpocration Gramm., Lexicon in decem oratores Atticos (1389: 001)

“Harpocrationis lexicon in decem oratores Atticos, vol. 1”, Ed. Dindorf,
W.Oxford: Oxford University Press, 1853, Repr. 1969.Page 125, li.8
Ἐπικεκηρυχέναι: Δημοσθένης ἐν τῷ περὶ τῆς πρεσβείας.

ὁπότε βούλοιτο πόλις ἢ ἄρχων ἀναιρεθῆναί τινα τῶν μὴ ὑφ' ἑαυτοῖς,
ἐκήρυττε δώσειν χρήματα, εἴ τις αὐτὸν ἀνέλοι, τόσα καὶ τόσα,
καθάπερ Ξέρξῃ ἐπεκήρυξαν οἱ Ἕλληνες, εἴ τις ἢ ζῶντα ἢ νεκρὸν
κατάγοι Ἀθήναζε, δώσειν ρʹ τάλαντα. Ἐπικηρυκεία: τὸ περὶ φιλίας
καὶ διαλλαγῶν Κήρυκας πέμπειν· Δημοσθένης Φιλιππικῶν εʹ.
Hecataeus Hist., Fragmenta (1390: 002)“FGrH #264”.

ταύτης τῆς θεοῦ τότε κατεδείχθησαν ἐν Ἐλευσῖνι. (4) τά τε περὶ τὰς θυσίας
καὶ τὰς
ἀρχαιότητας ὡσαύτως ἔχειν Ἀθηναίους καὶ τοὺς Αἰγυπτίους· τοὺς μὲν γὰρ
Εὐμολπίδας
ἀπὸ τῶν κατ' Αἴγυπτον ἱερέων μετενηνέχθαι, τοὺς δὲ Κήρυκας ἀπὸ τῶν
παστοφόρων. τήν τε
Ἶσιν μόνους τῶν Ἑλλήνων ὀμνύειν, καὶ ταῖς ἰδέαις καὶ τοῖς ἤθεσιν
ὁμοιοτάτους εἶναι τοῖς
Αἰγυπτίοις. (5) πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα τούτοις παραπλήσια λέγοντες
⟦φιλοτιμότερον ἤπερ
ἀληθινώτερον, ὥς γ' ἐμοὶ φαίνεται⟧ τῆς ἀποικίας ταύτης ἀμφισβητοῦσι διὰ
τὴν δόξαν τῆς
πόλεως. (6) καθόλου δὲ πλείστας ἀποικίας Αἰγύπτιοί φασιν ἐκπέμψαι τοὺς
ἑαυτῶν
Hegesianax Astron., Epic., Fragmenta (1393: 005)“FHG 3”, Ed. Müller,

K.Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 1, li.24
Ἑλένην ἔγημεν, ἡ μὲν Οἰνώνη μεμφομένη τῶν πρα-

χθέντων τὸν Ἀλέξανδρον εἰς Κεβρῆνα, ὅθεν περ ἦν γένος,
ἀπεχώρησεν, ὁ δὲ παρήκοντος ἤδη τοῦ πολέμου διατο-
199
ξευόμενος Φιλοκτήτῃ τιτρώσκεται. Ἐν νῷ δὲ λαβὼν τὸ

τῆς Οἰνώνης ἔπος, ὅτε ἔφατο αὐτὸν πρὸς αὐτῆς μόνης
οἷόν τε εἶναι ἰαθῆναι, Κήρυκα πέμπει δεησόμενον,
ὅπως ἐπειχθεῖσα ἀκέσηταί τε αὐτὸν καὶ τῶν παροιχο-
μένων λήθην ποιήσηται, ἅτε δὴ κατὰ θεῶν βούλησίν
γε ἀφικομένων· ἡ δὲ αὐθαδέστερον ἀπεκρίνατο, ὡς χρὴ
παρ' Ἑλένην αὐτὸν ἰέναι κἀκείνης δεῖσθαι, αὐτὴ δὲ
μάλιστα ἠπείγετο, ἔνθα δὴ ἐπέπυστο κεῖσθαι αὐτόν.
Heraclides Lembus Hist., Fragmenta (1407: 002)

“FHG 3”, Ed. Müller, K.Paris: Didot, 1853.Fragment 5, li.10
ὁ Λέμβος ἐν τῇ τριακοστῇ ἑβδόμῃ τῶν Ἱστοριῶν, λέγων

οὕτως· «Ἀλέξαρχος, ὁ τὴν Οὐρανόπολιν κτίσας, δια-
λέκτους ἰδίας εἰσήνεγκεν· ὀρθροβόαν μὲν τὸν ἀλεκτρυόνα
καλῶν καὶ βροτοκέρτην τὸν κουρέα, καὶ τὴν δραχμὴν
ἀργυρίδα, τὴν δὲ χοίνικα ἡμεροτροφίδα, καὶ τὸν κή-
ρυκα ἀπύτην. Καὶ τοῖς Κασανδρέων δὲ ἄρχουσι τοιαῦτά
ποτ' ἐπέστειλεν·
Martyrium Polycarpi, Epistula ecclesiae Smyrnensis de martyrio

sancti Polycarpi (1484: 001)“The acts of the Christian martyrs”, Ed.
Musurillo, H.Oxford: Clarendon Press, 1972.Ch. 2, Sec. 4, li.2
ἀνέβλεπον τὰ τηρούμενα τοῖς ὑπομείνασιν ἀγαθά, ἃ οὔτε οὖς

ἤκουσεν, οὔτε ὀφθαλμὸς εἶδεν, οὔτε ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώ-
που ἀνέβη, ἐκείνοις δὲ ὑπεδείκνυτο ὑπὸ τοῦ κυρίου, οἵπερ μηκέτι
ἄνθρωποι ἀλλ' ἤδη ἄγγελοι ἦσαν. ὁμοίως δὲ καὶ οἱ εἰς τὰ θηρία
κατακριθέντες ὑπέμειναν δεινὰς κολάσεις, Κήρυκας μὲν ὑποστρων-
νύμενοι καὶ ἄλλαις ποικίλων βασάνων ἰδέαις κολαζόμενοι ἵνα, εἰ
δυνηθείη ὁ τύραννος, διὰ τῆς ἐπιμόνου κολάσεως εἰς ἄρνησιν αὐτοὺς
τρέψῃ.
Phaenias Phil., Fragmenta (1578: 001)

“Phainias von Eresos. Chamaileon. Praxiphanes”, Ed. Wehrli, F.
Fragment 29, li.4
Gr Hist 84 F 17 a) καὶ Φανίας, Περκώτην καὶ Παλαίσκηψιν εἰς στρωμνὴν

200
καὶ ἀμπεχόνην. Hesychius Lexicon s. Κήρυκες (cf. Harpocration s.

Κήρυκες): οἱ ἄγγελοι, οἱ διάκονοι, οἱ τὰς ὑπηρετικὰς ἐπιτελοῦντες
πράξεις. ἐκαλεῖτο δὲ καὶ τένος ἰθαγενῶν, ἀπὸ Κήρυκος τοῦ Ἑρμοῦ·
Φανίας. καὶ τοὺς ἐρινάζοντας τοὺς ἐρινοὺς Κήρυκας λέγουσι. Diogenes
Laert. VI 8: ἐρωτηθεὶς (sc. Ἀντισθένης) ὑπό του, καθά φησι Φανίας ἐν τῷ
περὶ τῶν Σωκρατικῶν, τί ποιῶν καλὸς κἀγαθὸς ἔσοιτο, ἔφη·
Pherecydes Hist., Fragmenta (1584: 003)“FHG 1”, Ed. Müller, K.

τησσὸν, πορεύεται εἰς Λιβύην, ἔνθα ἀναιρεῖ Ἀνταῖον

τὸν Ποσειδῶνος, ὑβριστὴν ὄντα. Εἶτα ἀφικνεῖται ἐπὶ
τὸν Νεῖλον εἰς Μέμφιν, παρὰ Βούσιριν τὸν Ποσειδῶ-
νος· ὃν κτείνει, καὶ τὸν παῖδα αὐτοῦ Ἰφιδάμαντα,
καὶ τὸν Κήρυκα Χάλβην, καὶ τοὺς ὀπάονας, πρὸς τῷ
βωμῷ τοῦ Διὸς, ἔνθα ἐξενοκτόνουν.
Ἀφικόμενος δὲ εἰς Θήβας, καὶ διὰ
τῶν ὀρῶν εἰς τὴν ἔξω Λιβύην, ἧς ἐν τοῖς ἐρή-
μοις πολλὰ τῶν θηρίων τοξεύων ἀναιρεῖ, καθή-
ρας δὲ τὴν Λιβύην,
Philo Mech., Parasceuastica et poliorcetica Exzerpte aus Philons

Mechanik B. VII und VIII”, Ed. Diels, H., Schramm, E.Berlin: Reimer,
1920; Abhandlungen der preussischen Akademie der issenschaften,
Philosoph.–hist. Kl., no. 12.Thevenot page 102, li.30
καθάπερ Αἰγύπτιοι ποιοῦσιν αὐτό. (76) κατὰ δὲ [τὴν] προδο-

σίαν ἢ μεταπεμψάμενός τινα τῶν ἔνδοθεν ὡς διαλεξόμενον περὶ
διαλλαγῶν ἢ δι' ἐπιστολῶν ἀφα νῶν Κήρυκας ἢ πρεσβευτὰς
εἰσπέμπων καὶ σύμβολα διδοὺς καὶ χρήματα. (77) γράφονται δ' αἱ ἐπιστο-
λαὶ εἰς καυσίαν καινὴν ἢ εἰς τὸν χρῶτα κηκῖδος θλασθεί-
σης καὶ ὕδατι βραχείσης·
Philoxenus Gramm., Fragmenta (1602: 001)“Die Fragmente des

Grammatikers Philoxenos”, Ed. Theodoridis, C.
Berlin: De Gruyter, 1976; Sammlung griechischer und lateinischer
Grammatiker 2.Fragment 568, li.16
ὡς παρὰ τὸ πέμπω γίνεται πομπὸς καὶ παρὰ τὸ φέρβω φορβὸς καὶ

συφορβός, καὶ ἕλκω ὁλκός, οὕτως καὶ παρὰ τὸ ἕπω, τὸ ἀκολουθῶ, γίνεται
ὀπός, ἐξ οὗ παράγωγον ὀπάζω, ὡς γυμνὸς γυμνάζω, μόνος μονάζω,
201
ἵππος ἱππάζω, οἷον “ὣς Ἕκτωρ ὤπαζεν” (Θ 341), οἱονεὶ ἑπόμενος

ἐδίωκεν· παρέπεται γὰρ τῷ διώκοντι ἕπεσθαι τῷ διωκομένῳ, οἷον “δὴ
τότ' ἐγὼ Κήρυκά τ' ὀπασσάμενος καὶ ἑταῖρον” (κ 59), ἀντὶ τοῦ ἕπεσθαι
ποιήσας, ὡς τὸ “οἶνον δὲ φθινύθουσι” (α 250), ἀντὶ τοῦ φθίνειν ποιοῦσιν.
καὶ ὄπις, ἡ ἐξόπισθεν ἑπομένη τίσις. ἐκ τοῦ οὖν ὀπάζω ὀπάσω γίνεται
ὀπαδός, ὡς φράζω φράσω φραδή, κομίζω κομίσω κομιδή. ἐκ δὲ τοῦ
ὀπαδὸς γίνεται κατὰ μετάθεσιν ὀπηδός, ἐξ οὗ ῥῆμα ὀπηδεῖ· “γέρων δέ τοι
οὗτος ὀπηδεῖ” (Ω 368).
Speusippus Phil., Fragmenta (1692: 005)“Speusippus of Athens”, Ed.

Tarán, L.Leiden: Brill, 1981; Philosophia Antiqua 39.Fragment 8, li.1
Athenaeus II, 68 E (I, p. 161, 22 – 26) Σπεύσιππος δ' ἐν τοῖς Ὁμοίοις τὸν
πέπονα καλεῖ σικύαν· Διοκλῆς
δὲ πέπονα ὀνομάσας οὐκ ἔτι καλεῖ σικύαν· καὶ ὁ Σπεύσιππος δὲ σικύαν
εἰπὼν πέπονα οὐκ ὀνομάζει.
Athenaeus III, 86 C – D (I, p. 200, 8 – 9 and 13 – 15)
Σπεύσιππος δ' ἐν βʹ Ὁμοίων παραπλήσια εἶναι Κήρυκας, πορφύρας,
στραβήλους, κόγχους...ἔτι ὁ Σπεύσιππος ἑξῆς πάλιν ἰδίᾳ
καταριθμεῖται κόγχους, κτένας, μῦς, πίννας, σωλῆνας, καὶ ἐν ἄλλῳ μέρει
ὄστρεα, λεπάδας.
Athenaeus III, 105 B (I, p. 240, 19 – 21)
Σπεύσιππος δὲ ἐν βʹ Ὁμοίων παραπλήσιά φησιν εἶναι τῶν μαλα
Tatianus Apol., Oratio ad Graecos (1766: 001)

“Die ältesten Apologeten”, Ed. Goodspeed, E.J.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1915.
Ch. 17, Sec. 1, li.11
τρόπῳ τῷ αὐτῷ καὶ ὁ τὸν μάγον Ὀστάνην καυχώμενος ἐν ἡμέρᾳ

συντελείας πυρὸς αἰωνίου βορᾷ παραδοθήσεται. καὶ ὑμεῖς δέ,
τοῦ γέλωτος ἢν μὴ ἀποπαύσησθε, τῶν αὐτῶν ὧνπερ καὶ οἱ
γόητες τιμωριῶν ἀπολαύσετε. διόπερ, ὦ Ἕλληνες, κεκραγότος
ὥσπερ ἀπὸ τοῦ μετεώρου κατακούσατέ μου μηδ' ἐπιτωθάζον-
τες τὴν ὑμετέραν ἀλογιστίαν ἐπὶ τὸν Κήρυκα τῆς ἀληθείας με-
τάγετε. πάθος
οὐκ ἔστι δι' ἀντιπαθείας ἀπολλύμενον, οὐδὲ
ὁ μεμηνώς· σκυτίδων ἐξαρτήμασι θεραπεύεται.
Themistius Phil., Rhet., Πρεσβευτικὸς ὑπὲρ Κωνσταντινουπόλεως

ῥηθεὶς ἐν Ῥώμῃ (2001: 003“Themistii orationes quae supersunt, vol. 1”,
Ed. Schenkl, H., Downey, G.Leipzig: Teubner, 1965.Harduin page 44,
202
Sec. b, li.11
συνεπλήρωσαν, μᾶλλον δὲ αἱ πόλεις ἀλλήλαις ἀντιδε-

δώκασιν, ἡ μὲν ἐλευθερωθεῖσα τὸν οἰκιστήν, ἡ δὲ οἰκι-
σθεῖσα τὸν σώσαντα.
Τὸ μὲν δὴ θέατρον τοῦ στεφάνου οὕτω λαμπρόν τε καὶ
εὔνουν καὶ ἐπιτήδειον αὐτῆς προὐσκέψατο ἡ καλλίπολις.
θέα δὲ, ὦ βασιλεῦ, καὶ τὸν Κήρυκα ἐφ' ᾧ πεποίηται τὴν
ἀνάρρησιν, εἴ τί σοι καὶ κατὰ τοῦτο φανήσεται σεμνό-
τερον ἀποφαίνειν τὸ χαριστήριον.
Flavius Claudius Julianus Imperator Phil., Περὶ τῶν τοῦ αὐτοκράτορος

πράξεων ἢ περὶ βασιλείας ( 2003: 003)“L'empereur Julien. Oeuvres
complètes, vol. 1.1”, Ed. Bidez, J.Paris: Les Belles Lettres, 1932.
Sec. 21, li.15
ὁ μέν, ὁπηνίκα χαλεπαίνειν καὶ στασιάζειν ἤρχοντο περὶ

τῆς αἰχμαλώτου κόρης, λέγειν ἐπιχειρῶν οὕτω δή τι πείθει
τὸν βασιλέα καὶ τὸν τῆς Θέτιδος, ὥστε ὁ μὲν ἀκόσμως
διέλυσε τὸν ξύλλογον, ὁ δὲ οὐδὲ περιμείνας ἀφοσιώσασθαι
τὰ πρὸς τὸν θεόν, ἔτι δὲ αὐτὰ δρῶν καὶ ἀφορῶν ἐς τὴν
θεωρίδα, στέλλει τοὺς Κήρυκας ἐπὶ τὴν Ἀχιλλέως σκηνήν,
ὥσπερ οἶμαι δεδιὼς μὴ τῆς ὀργῆς ἐπιλαθόμενος καὶ ἀπαλ-
λαγεὶς τοῦ πάθους μεταγνοίη καὶ ἀποφύγοι τὴν ἁμαρτάδα·
ὁ δὲ ἐκ τῆς Ἰθάκης ῥήτωρ πολυτρόπως πείθειν ἐπιχειρῶν
πρὸς διαλλαγὰς Ἀχιλλέα καὶ δῶρα πολλὰ διδούς, μυρία δὲ
ἐπαγγελλόμενος, οὕτω τὸν νεανίσκον παρώξυνεν,.

πράξεων ἢ περὶ βασιλείας Sec. 23, li.12
ὑμᾶς τούτων ἕνεκα καὶ διωχλήκαμεν, μακροτέρους τοὺς

ὑπὲρ αὐτῶν ποιούμενοι λόγους· καὶ γάρ ἐστε λίαν αὐτῶν
ἤδη διακορεῖς καὶ ὑμῶν ἐστι τὰ ὦτα πλήρη, καὶ οὐ μή
ποτε ἐπιλείπωσιν οἱ τούτων ποιηταί, πολέμους ὑμνοῦντες
καὶ νίκας ἀνακηρύττοντες λαμπρᾷ τῇ φωνῇ κατὰ τοὺς
Ὀλυμπίασι Κήρυκας· παρέσχεσθε γὰρ ὑμεῖς τῶν ἀνδρῶν
τούτων ἀφθονίαν, ἀσμένως ἐπακούοντες. Καὶ οὐδὲν θαυ-
μαστόν· εἰσὶ γὰρ αἱ τούτων ὑπολήψεις ἀγαθῶν πέρι καὶ
φαύλων ταῖς ὑμετέραις ξυγγενεῖς, καὶ ἀπαγγέλλουσι πρὸς
203
ὑμᾶς τὰ ὑμῶν αὐτῶν διανοήματα ἃ ὥσπερ ἐσθῆτι ποι-

κίλῃ τοῖς ὀνόμασι σκιαγραφήσαντες καὶ διαπλάσαντες
Flavius Claudius Julianus Imperator Phil., Ἐπὶ τῇ ἐξόδῳ τοῦ

ἀγαθωτάτου Σαλουστίου παραμυθητικὸς εἰς ἑαυτόν ( 2003: 004)
“L'empereur Julien. Oeuvres complètes, vol. 1.1”, Ed. Bidez, J.
Paris: Les Belles Lettres, 1932.Sec. 3, li.4
Ὡς μὲν οὖν εἰκότως ἀλγῶ τοῖς παροῦσιν, οὐ φίλου

μόνον, ἀλλὰ καὶ συνεργοῦ πιστοῦ, δοίη δὲ ὁ δαίμων, καὶ
πρὸς ὀλίγον ἀπαλλαττόμενος, οἶμαι καὶ Σωκράτην τὸν
μέγαν τῆς ἀρετῆς Κήρυκα καὶ διδάσκαλον ἔμοιγε συνομο-
λογήσειν, ἐξ ὧν ἐκεῖνον γνωρίζομεν, λέγω δὲ τῶν Πλάτωνος
λόγων, τεκμαιρόμενος ὑπὲρ αὐτοῦ· φησὶ γοῦν ὅτι «Χαλε-
πώτερον ἐφαίνετό μοι ὀρθῶς τὰ πολιτικὰ διοικεῖν· οὔτε
γὰρ ἄνευ φίλων ἀνδρῶν καὶ ἑταίρων πιστῶν οἷόν τε εἶναι
πράττειν, οὔτ' εὐπορεῖν τούτων ξὺν πολλῇ ῥᾳστώνῃ».
Synesius Phil., Epistulae ( 2006: 001)“Epistolographi Graeci”, Ed.

Hercher, R.Paris: Didot, 1873, Repr. 1965.Epistle 46, li.3
Οὐδὲ Ἄμασις μὲν καλός, φυλαξάμενος ἐπιδακρῦσαι

τοῦ Πολυκράτους ταῖς συμφοραῖς, ἃς ἐσομένας προεί-
δετο, ἀλλ' οἷς εὐτυχοῦντι Κήρυκα πέμψας τὴν φιλίαν
ἀπείπατο, δῆλον ἐποίησεν ὅτι κἂν ἐδάκρυσεν, εἰ πρού-
λαβεν ἡ συμφορὰ τὴν ἀπόρρησιν. σὺ δὲ ἡμῖν ἕως
μὲν οὐ προσεκόπτομεν τῇ τύχῃ συνέμεινας, ἔπειτα
συναπῆρας αὐτῇ· λέγει γὰρ ἡ φήμη διὰ τῶν ἀπὸ
Θρᾴκης ἡκόντων οὐδὲν οὔτε φρονεῖν σε περὶ ἡμῶν
Synesius Phil., Epistulae Epistle 107, li.10
λέξεις ὡς οὐκ ἐξὸν ἰδιώταις ἀνθρώποις ὁπλοφορεῖν,

ἀποθνήσκειν δ' ἐξόν, εἴπερ καὶ ἡ πολιτεία χαλεπαίνει
τῷ πειρωμένῳ σώζεσθαι; ἀλλ' εἰ μηδὲν ἄλλο κερδανῶ,
τὸ γοῦν τοὺς νόμους γενέσθαι κυρίους ἀντὶ τούτων τῶν
ἀλαστόρων. καὶ πόσου δοκεῖς τοῦτο τιμῶμαι, πάλιν
εἰρήνην ἰδεῖν καὶ βῆμα κείμενον καὶ Κήρυκα σιγὴν
ἐπιτάττοντα. αὐτίκα τεθναίην τὸ πρῶτον σχῆμα τῆς
πατρίδος ἀπολαβούσης.
204
Gregorius Nyssenus Theol., Oratio funebris in Meletium episcopum

(2017: 021)“Gregorii Nysseni opera, vol. 9.1”, Ed. Spira, A.Leiden:
Brill, 1967.Vol. 9, page 441, li.8
Ηὔξησεν ἡμῖν τὸν ἀριθμὸν τῶν ἀποστόλων ὁ νέος ἀπόστο-

λος, ὁ συγκαταψηφισθεὶς μετὰ τῶν ἀποστόλων· εἵλκυσαν
γὰρ οἱ ἅγιοι πρὸς ἑαυτοὺς τὸν ὁμότροπον, τὸν ἀθλητὴν οἱ
ἀθληταί, τὸν στεφανίτην οἱ στεφανῖται, τὸν ἁγνὸν τῇ ψυχῇ
οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, τὸν Κήρυκα τοῦ λόγου οἱ ὑπηρέται τοῦ
λόγου. ἀλλὰ μακαριστὸς μὲν ὁ πατὴρ ἡμῶν τῆς τε ἀποστολικῆς
συσκηνίας καὶ τῆς πρὸς τὸν Χριστὸν ἀναλύσεως, ἐλεεινοὶ δὲ
ἡμεῖς· οὐ γὰρ ἐᾷ μακαρίζειν ἡμᾶς τοῦ πατρὸς τὴν εὐκληρίαν
ἡ ἀωρία τῆς ὀρφανίας. ἐκείνῳ κρεῖττον ἦν τὸ σὺν Χριστῷ
εἶναι διὰ τῆς ἀναλύσεως, ἀλλ' ἡμῖν χαλεπὸν τὸ διαζευχθῆναι
Ευσέβιος θεολόγος ., Historia ecclesiastica Book 2, Ch. 1, Sec. 6, li.4
αὐτοῦ δὴ τοῦ δικαίου καὶ ὁ Παῦλος μνημονεύει γράφων·

»ἕτερον δὲ τῶν ἀποστόλων οὐκ εἶδον, εἰ μὴ Ἰάκωβον τὸν ἀδελφὸν
τοῦ κυρίου.» ἐν τούτοις καὶ τὰ τῆς τοῦ σωτῆρος ἡμῶν πρὸς
τὸν τῶν Ὀσροηνῶν βασιλέα τέλος ἐλάμβανεν ὑποσχέσεως. ὁ
γοῦν Θωμᾶς τὸν Θαδδαῖον κινήσει θειοτέρᾳ ἐπὶ τὰ Ἔδεσσα
Κήρυκα καὶ εὐαγγελιστὴν τῆς περὶ τοῦ Χριστοῦ διδασκαλίας ἐκπέμπει,
ὡς ἀπὸ τῆς εὑρεθείσης αὐτόθι γραφῆς μικρῷ πρόσθεν ἐδηλώσαμεν· ὃ δὲ
τοῖς τόποις ἐπιστάς, τόν τε Ἄβγαρον ἰᾶται
τῷ Χριστοῦ λόγῳ καὶ τοὺς αὐτόθι πάντας τοῖς τῶν θαυμάτων
παραδόξοις ἐκπλήττει. ἱκανῶς τε αὐτοὺς τοῖς ἔργοις διαθεὶς
καὶ ἐπὶ σέβας ἀγαγὼν τῆς τοῦ Χριστοῦ δυνάμεως, μαθητὰς
μετ' ἄρτου ἅλες καὶ ὕσσωπον. πρὸς τούτοις γράφει τὸν τῆς προ-
στασίας τρόπον τῶν τὰς ἐκκλησιαστικὰς λειτουργίας ἐγκεχει-
ρισμένων διακονίας τε καὶ τὰς ἐπὶ πᾶσιν ἀνωτάτω τῆς ἐπισκο-
πῆς προεδρίας. τούτων δ' ὅτῳ πόθος ἔνεστι τῆς ἀκριβοῦς
ἐπιστάσεως, μάθοι ἂν ἐκ τῆς δηλωθείσης τοῦ ἀνδρὸς ἱστορίας·
ὅτι δὲ τοὺς πρώτους Κήρυκας τῆς κατὰ τὸ εὐαγγέλιον διδασκα-
λίας τά τε ἀρχῆθεν πρὸς τῶν ἀποστόλων ἔθη παραδεδομένα
καταλαβὼν ὁ Φίλων ταῦτ' ἔγραφεν, παντί τῳ δῆλον.
Πολύς γε μὴν τῷ λόγῳ καὶ πλατὺς ταῖς διανοίαις, ὑψηλός
205
τε ὢν καὶ μετέωρος ἐν ταῖς εἰς τὰς θείας γραφὰς θεωρίαις

γεγενημένος, ποικίλην καὶ πολύτροπον τῶν ἱερῶν λόγων πε

Vol. 1, page 231, li.21
«εἰς ὄνομα ἁγίου πνεύματος» οὐ διῃρημένος ὁ σύνδεσμος οὐδὲ ἀπηλ-

λοτριωμένος, τῆς μιᾶς θεότητος ἔχων τὴν σφραγῖδα.
4. Καὶ ἀνελήφθη εἰς οὐρανὸν ἐν αὐτῷ τῷ σώματι καὶ τῇ ψυχῇ
καὶ τῷ νῷ, συνενώσας εἰς μίαν ἑνότητα καὶ μίαν πνευματικὴν ὑπό-
στασιν καὶ ἔνθεον ἀποτελέσας, ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ πατρός, πέμψας
Κήρυκας εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην, Σίμωνα Πέτρον, Ἀνδρέαν τὸν
ἀδελφὸν αὐτοῦ, Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην τοὺς υἱοὺς Ζεβεδαίου οὓς
πάλαι ἐξελέξατο, Φίλιππον καὶ Βαρθολομαῖον, Ματθαῖον Θωμᾶν τε
καὶ Ἰούδαν καὶ Θαδδαῖον, Σίμωνα τὸν ζηλωτήν· Ἰούδας γὰρ ὁ Ἰσκα-
ριώτης, εἰ καὶ πρώην ἐν τοῖς δώδεκα ἐψηφίζετο, προδότης γενόμενος
ἀπετμήθη τοῦ ἁγίου τῶν ἀποστόλων καταλόγου.
Γρηγοριος Ναζηανζινός Epistulae (2022: 001)“Saint Grégoire de

NazianzLettres, 2 vols.”, Ed. Gallay, P.Paris: Les Belles Lettres, 1:1964;
2:1967.Epistle 185, Sec. 6, li.6
Μή, παρακαλῶ, μὴ δῷς χώραν ταῖς τοιαύταις συκο-

φαντίαις· ἀλλ' εἰ μὲν δυνατόν, εἰρήνευσον τὰ διεστῶτα
καὶ προστεθήτω τοῦτο τοῖς σοῖς ἐπαίνοις· εἰ δὲ μή,
τοῦτό γε μὴ δέξῃ καθυβρίζεσθαι πάντας ἡμᾶς διὰ τῆς
τοιαύτης ἐπηρείας, οἷς καὶ συνεβίωσε καὶ συνεγήρασεν,
οὓς οἶδας ἀκριβεῖς τῆς Θεότητος Κήρυκας καὶ μετὰ
κινδύνων καὶ ἀκινδύνως, καὶ μηδὲν ὑφαιρεῖν ἀνεχομένους
τῆς μιᾶς καὶ ἀπροσίτου Θεότητος.
Γρηγοριος Ναζηανζινός Christus patiens [Dub.] (fort. auctore

Constantino Manasse) (2022: 003)“Grégoire de NazianzLa passion du
Christ”, Ed. Tuilier, A.Paris: Cerf, 1969; Sources chrétiennes 149.
Line 1719
ὡς ἀξίαν μὲν λίαν, ἀλγεινὴν δ' ὅμως· αὐτὸς δ' ἑαυτὸν αἰτιάσθω τῆς δίκης.
Οὐ γάρ τι λέξει πρὸς πρόφασιν, ὡς τάχα οὐκ ἦλθεν, οὐκ ἤμυνεν, οὐδ'
206
ἐπεστράφη, εὐεργετῶν πάλαι τε καὶ νῦν εὐτρόπως. Τίνας γὰρ οὐκ ἔστειλε
Κήρυκας πάλαι; οἵων δὲ δώρων οὐκ ἔπλησέ νιν ξένων, ὃν ἐξαγαγὼν καὶ
πικρᾶς τυραννίδος, ἐθνῶν ἄνακτ' ἔθηκε πανσθενῶς μέγαν, ὅτ' ἀμφὶ
Βασὰν τήν τ' Ἀμορραίων χθόνα ἐθνῶν ἀρίστοις ἐμπεσὼν κατὰ στόμα
Porphyrius Phil., Quaestionum Homericarum ad Iliadem pertinentium

reliquiae Iliad book 19, Sec. 40, li.4
τευκτος ἦν, καὶ νῦν οὐ φράζει, ὡς καὶ τὴν Πατρόκλου πυρὰν δεινο-
λογήσας (Ψ 164 sqq.) τὴν Ἕκτορος παρέδραμεν.
Ἐζήτηται διὰ ποίαν αἰτίαν οὐ χρῆται Κήρυκι Ἀχιλλεὺς πρὸς
τὸ συγκαλέσαι τοὺς ὄχλους. ῥητέον οὖν ὅτι ἔθος ἐστὶν ἀρχαῖον αὐτό·
οὕτως γοῦν καὶ ἐν τῇ Α ῥαψῳδίᾳ (54) αὐτὸς Ἀχιλλεὺς συγκαλεῖ. ἄλλως
τε διὰ τὴν χαρὰν μετὰ σπουδῆς συνδεδραμήκασιν οὐδὲ τοὺς Κήρυκας
ἀναμείναντες.
Porphyrius Phil., Quaestionum Homericarum ad Iliadem pertinentium

reliquiae Iliad book 20, Sec. 67sqq, li.59
καὶ ἡ Σπάρτη καὶ ἡ Μυκήνη, ὥς φησιν ἐν τῇ Δ (51). Ἀθηνᾶ δὲ διὰ

τὸ ἀποδοκιμασθῆναι ὑπὸ Ἀλεξάνδρου, ἢ διὰ τὸ ἀλλοτρίους εἶναι τῆς
συνέσεως τοὺς βαρβάρους. Ποσειδῶν δέ, ἐπεὶ οἱ πλείους τῶν Ἑλλήνων
νησιῶταί εἰσι, καὶ διὰ τὸ ὀργίζεσθαι μὲν Λαομέδοντι ἐπὶ ἀποστερήσει
μισθοῦ τῆς τειχοποιίας. Ἑρμῆς δὲ [Λητοῖ, ἤτοι ὁ λόγος τῇ λήθῃ], ἢ
ὅτι ἐξ Ἀρκαδίας, ἢ ὅτι λόγιος, ἢ ὅτι Κήρυκας ἀποσταλέντας πρὸς αὐτοὺς
ὑπὸ Ἑλλήνων ἐπὶ διαλύσει τῶν διαφορῶν Ὀδυσσέα καὶ Μενέλαον
ἠβουλήθησαν ἀνελεῖν πεισθέντες Ἀντιμάχῳ (Λ 138 sqq.), προστάτης δὲ
τῶν κηρύκων ὁ Ἑρμῆς. Ἥφαιστος δὲ διὰ τὸ μισεῖν Ἄρην, ὅτι ἐμοί-
χευσε τὴν γυναῖκα αὐτοῦ Ἀφροδίτην. τοῖς δὲ Τρωσὶ παρέστη Ἄρης
τὸ ὅμοιον μεταδιώκων·
Αθανάσιος θεολόγος De synodis Arimini in Italia et Seleuciae in

Isauria (2035: 010)“Athanasius Werke, vol. 2.1”, Ed. Opitz, H.G.Berlin:
De Gruyter, 1940.Ch. 10, Sec. 6, li.2
τε καὶ εὑρετὰς ὑπεριδεῖν, οἵτινες κατὰ τὸν παλαιὸν τῆς ἐκκλησίας θεσμὸν
ἅπαντα
φρονοῦντες διαμεμενήκασιν, ὧν ὁ θεὸς τὴν πίστιν καὶ εἰς τοὺς σοὺς
χρόνους τῆς βασιλείας
μετέδωκε διὰ τοῦ δεσπότου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι' οὗ σοι καὶ τὸ
βασιλεύειν οὕτως
207
ὑπῆρξεν, ὡς καὶ τῆς καθ' ἡμᾶς οἰκουμένης κρατεῖν. πάλιν γοῦν οἱ

ἐλεεινοὶ καὶ οἰκτροὶ
τῷ φρονήματι ἀθεμίτῳ τολμήματι τῆς δυσσεβοῦς φρονήσεως Κήρυκας
ἑαυτοὺς ἀνήγγειλαν
καὶ ἐπιχειροῦσιν ἀνατρέπειν πᾶν ἀληθείας σύνταγμα. ὡς γὰρ κατὰ τὸ σὸν
πρός-
ταγμα τὸ συνέδριον τῆς συνόδου συγκεκρότητο, κἀκεῖνοι τῆς ἰδίας
ἀπάτης ἐγύμνουν τὴν
σκέψιν. ἐπειρῶντο γὰρ πανουργίᾳ τινὶ καὶ ταραχῇ προσφέροντές τι
καινοτομεῖν
Joannes Stobaeus Anthologus, Anthologium (2037: 001)

“Ioannis Stobaei anthologium, 5 vols.”, Ed. Wachsmuth, C., Hense, O.
Berlin: Weidmann, 1–2:1884; 3:1894; 4:1909; 5:1912, Repr. 1958.
Book 4, Ch. 1, Sec. 120, li.9
τὴν σὴν δόξαν εὐδαιμονίᾳ καὶ τίς δεύτερος, καὶ τοὺς ἄλ-
λους ἑξῆς πέντε ὄντας κρῖνε, βασιλικόν, τιμοκρατικόν, ὀλι-
γαρχικόν, δημοκρατικόν, τυραννικόν. Ἀλλὰ ῥᾳδία, ἔφη,
ἡ κρίσις. καθάπερ γὰρ εἰσῆλθον ἔγωγε ὥσπερ χοροὺς
κρίνω ἀρετῇ καὶ κακίᾳ καὶ εὐδαιμονίᾳ καὶ τῷ ἐναντίῳ.
Μισθωσώμεθα οὖν Κήρυκα, ἦν δ' ἐγώ, ἢ αὐτὸς ἀνείπω,
ὅτι ὁ Ἀρίστωνος υἱὸς τὸν ἄριστόν τε καὶ δικαιότατον
εὐδαιμονέστατον ἔκρινε, τοῦτον δ' εἶναι τὸν βασιλικώ-
τατον καὶ βασιλεύοντα αὑτοῦ, τὸν δὲ κάκιστόν τε καὶ
ἀδικώτατον [καὶ] ἀθλιώτατον·
Acta Thomae, Acta Thomae (2038: 001)“Acta apostolorum apocrypha,

vol. 2.2”, Ed. Bonnet, M.Leipzig: Mendelssohn, 1903, Repr. 1972.
Sec. 4, li.9
αὕτη ἡ ἑορτὴ ἡ ἐν τῇ πόλει ταύτῃ; Ἔλεγον δὲ αὐτῷ οἱ ἐκεῖ

ὅτι Καὶ σὲ οἱ θεοὶ ἤγαγον ἵνα εὐωχηθῇς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ.
ὁ γὰρ βασιλεὺς θυγατέρα μονογενῆ ἔχει, καὶ νῦν αὐτὴν ἐκ-
δίδωσιν ἀνδρὶ πρὸς γάμον· τῶν οὖν γάμων ἡ χαρὰ καὶ ἡ
πανήγυρίς ἐστιν αὕτη σήμερον ἣν εἶδες ἑορτήν. ὁ δὲ βασιλεὺς
Κήρυκας ἀπέστειλεν κηρύξαι πανταχοῦ πάντας παρατυχεῖν εἰς
τοὺς γάμους, πλουσίους τε καὶ πένητας, δούλους τε καὶ ἐλευ-
θέρους, ξένους τε καὶ πολίτας· εἴ τις δὲ παραιτήσηται καὶ
μὴ παρατύχῃ εἰς τοὺς γάμους, ὑπεύθυνος ἔσται τῷ βασιλεῖ.
208
Βασίλειος θεολόγος Homiliae in hexaemeron (2040: 001)

“Basile de CésaréHomélies sur l'hexaéméron, 2nd edn.”, Ed. Giet, S.
Paris: Cerf, 1968; Sources chrétiennes 26 bis.
τισμένης· ἑσμὸς τῶν ἐφεπομένων μυρίος τῶν τε ἐπὶ σιτίων

καὶ τῶν κατὰ τὰς χρείας αὐτῷ προσεδρευόντων, οὓς καὶ
προϊὼν καὶ πάλιν ἐπανιὼν ἐπισυρόμενος ἐπίφθονός ἐστι τοῖς
ἐντυγχάνουσι. Πρόσθες τῷ πλούτῳ καὶ πολιτικήν τινα
δυναστείαν, ἢ καὶ τὰς ἐκ βασιλέων τιμάς· ἢ ἐθνῶν
ἐπιμέλειαν· ἢ στρατοπέδων ἡγεμονίαν· τὸν Κήρυκα μέγα
βοῶντα πρὸ αὐτοῦ· τοὺς ῥαβδούχους ἔνθεν καὶ ἔνθεν βαρυ-
τάτην κατάπληξιν τοῖς ἀρχομένοις ἐμβάλλοντας τὰς πληγάς·
τὰς δημεύσεις· τὰς ἀπαγωγάς· τὰ δεσμωτήρια, ἐξ
ὧν ἀφόρητος ὁ παρὰ τῶν ὑποχειρίων συναθροίζεται φόβος.
Βασίλειος θεολόγος Homiliae super Psalmos (2040: 018); MPG 29.

Vol. 29, page 397, li.8
διδακτοῖς ἀνθρωπίνης σοφίας λόγοις, οἴδαμεν, ὅτι

πλουσία χάρις ἐστὶν ἐκκεχυμένη παρὰ Θεοῦ ἐπὶ τοῖς
περὶ Χριστοῦ λόγοις. Διὰ τοῦτο ἐν ὀλίγῳ τῷ χρόνῳ
πᾶσαν σχεδὸν τὴν οἰκουμένην διῆλθε τὸ κήρυγμα,
ἐπειδὴ πλουσία καὶ ἄφθονος ἡ χάρις ἐκκέχυται ἐπὶ
τοὺς Κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου, οὓς καὶ χείλη Χριστοῦ
ὠνόμασεν ἡ Γραφή. Διὰ τοῦτο ἐν εὐκαταφρονήτοις
λεξειδίοις πολὺ τὸ ἀγωγὸν καὶ πρὸς σωτηρίαν
ὁλκὸν ἔχει τοῦ Εὐαγγελίου τὸ κήρυγμα.
Βασίλειος θεολόγος Asceticon magnum sive Quaestiones (regulae

fusius tractatae) (2040: 048); MPG 31.Vol. 31, page 977, li.28
τὸν πένητα. Τοῦ δὲ Ἀποστόλου λέγοντος· Μὴ τὰ

ὑψηλὰ φρονοῦντες, ἀλλὰ τοῖς ταπεινοῖς συν-
απαγόμενοι, ἐξεταζέτω ἕκαστος ἑαυτὸν, ἡ πρὸς τίνα
ὁμοίωσις ἁρμοδιωτέρα ἐστὶ Χριστιανοῖς, τοὺς ἐν τοῖς
βασιλείοις οἰκοῦντας, καὶ τὰ μαλακὰ ἠμφιεσμένους,
ἢ ἡ πρὸς τὸν ἄγγελον καὶ Κήρυκα τῆς τοῦ Κυρίου
ἐπιδημίας, οὗ μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν
οὐκ ἐγήγερται. Ἰωάννην λέγω, τὸν τοῦ Ζαχαρίου, οὗ
209
τὸ ἔνδυμα ἦν ἐκ τριχῶν καμήλου. Καὶ οἱ πάλαι δὲ

ἅγιοι περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασι.
Τὸν δὲ σκοπὸν τῆς χρήσεως ὑπέβαλεν ὁ Ἀπό
Βασίλειος θεολόγος Regulae morales (2040: 051); MPG 31.

Vol. 31, page 864, li.36
πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων. Πορευθέντες μαθητεύ-

σατε πάντα τὰ ἔθνη. ΠΡΟΣ ΚΟΡ. αʹ. Οὕτως ἡμᾶς
λογιζέσθω ἄνθρωπος, ὡς ὑπηρέτας Χριστοῦ, καὶ
οἰκονόμους μυστηρίων Θεοῦ· ὃ δὲ λοιπὸν, ζητεῖ-
ται ἐν τοῖς οἰκονόμοις, ἵνα πιστός τις εὑρεθῇ.
Ὡς Κήρυκας βασιλείας οὐρανῶν ἐπὶ καταλύσει τοῦ
ἔχοντος τὸ κράτος τοῦ θανάτου ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ.
ΜΑΤΘΑΙΟΣ. Πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε λέγον-τες· Ὅτι ἤγγικεν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν. ΠΡΟΣ ΤΙΜ. βʹ. Διαμαρτύρομαι ἐγὼ ἐνώπιον τοῦ
Βασίλειος θεολόγος De jejunio (homilia 3) [Sp.] (2040: 063); MPG 31.

Vol. 31, page 1508, li.18
τῆς τῶν βρωμάτων ἀποχῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς τῶν ἁμαρ-

τιῶν ἀπαλλαγῆς. Ἀπαλλάξαντες τοίνυν ἑαυτοὺς
ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας, προθύμως νηστεύσωμεν· εἰδό-
τες, ὅτι νηστεία ἀπόφασιν Θεοῦ ἀνεκαλέσατο. Νόμος
τοίνυν ἐκκλησιαστικὸς τὴν νηστείαν προμηνύει, κήρυκα
μεγαλοφωνότατον προστησάμενος τὸν προφητικὸν
καὶ ἀποστολικὸν χορόν. Καλεῖ δὲ οὗτος οὐκ ἄνδρας καὶ
πρεσβύτας μόνους, ἀλλὰ καὶ γυναῖκας καὶ παῖδας· τῶν
μὲν ἀνανεῶν τὴν νεότητα, τῶν δὲ μεταβάλλων τὴν
φύσιν εἰς ἀνδρικὴν ἀρετήν. «Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ
οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ.» Ἆθλα δὲ τοῖς ἀγωνιζομέ
Βασίλειος θεολόγος Sermones de moribus a Symeone Metaphrasta

collecti (2040: 075); MPG 32.Vol. 32, page 1264, li.50
210
κατ' ἄλλας χρείας αὐτῷ προσεδρευόντων· οὓς καὶ

προϊὼν καὶ πάλιν ἐπανιὼν καὶ ἐπισυρόμενος, ἐπί-
φθονός ἐστι τοῖς ἐντυγχάνουσι. Πρόσθες τῷ πλούτῳ
καὶ πολιτικὴν δυναστείαν, ἢ καὶ τὰς ἐκ βασιλέων
τιμὰς, ἢ ἐθνῶν ἐπιμέλειαν, ἢ στρατοπέδων ἡγεμο-
νίαν, τὸν Κήρυκα μέγα πρὸ αὐτοῦ βοῶντα, τοὺς
ῥαβδούχους ἔνθεν καὶ ἔνθεν βαρυτάτην κατάπληξιν
τοῖς ἀρχομένοις ἐμβάλλοντας, τὰς πληγὰς, τὰς δη-
μεύσεις, τὰς ἀπαγωγὰς, τὰ δεσμωτήρια, ἐξ ὧν ἀφό-
ρητος ὁ τῶν ὑποχειρίων συναθροίζεται φόβος. Καὶ
τί μετὰ τοῦτο; Μία νὺξ, καὶ πυρετὸς εἷς, ἢ πλευρῖ
Ωριγένης Contra Celsum (2042: 001)“OrigènContre Celse, 4 vols.”,

Ed. Borret, M.Paris: Cerf, 1:1967; 2:1968; 3–4:1969; Sources chrétiennes
132, 136, 147, 150.Book 5, Sec. 6, li.14
ἐγχρίμπτειν λεγομένους εὖ μάλα θρησκεύειν, τοὺς δ' ἐναργῶς

οὕτως καὶ λαμπρῶς ἅπασι προφητεύοντας, δι' ὧν ὑετούς
τε καὶ θάλπη καὶ νέφη καὶ βροντάς, ἃς προσκυνοῦσι, καὶ
ἀστραπὰς καὶ καρποὺς καὶ γονὰς ἁπάσας ταμιεύεσθαι, δι'
ὧν αὐτοῖς ἀνακαλύπτεσθαι τὸν θεόν, τοὺς φανερωτάτους
τῶν ἄνω Κήρυκας, τοὺς ὡς ἀληθῶς οὐρανίους ἀγγέλους,
τούτους ἡγεῖσθαι τὸ μηδέν. Ἐν τούτοις δὲ δοκεῖ μοι συγκε-
χύσθαι ὁ Κέλσος καὶ ἀπὸ παρακουσμάτων ἃ μὴ ᾔδει γεγρα-
φέναι· σαφὲς γὰρ τοῖς τὰ Ἰουδαίων ἐξετάζουσι καὶ τὰ
Χριστιανῶν ἐκείνοις συνάπτουσιν ὅτι τῷ μὲν νόμῳ
Ωριγένης Contra Celsum Book 5, Sec. 12, li.38
νεφῶν καὶ βροντῶν καὶ ἀστραπῶν καὶ καρπῶν καὶ πασῶν

γονῶν αἰσθητῶν. Ἀλλὰ κἂν ἔχωσιν ἥλιος καὶ σελήνη καὶ
ἀστέρες προφητεύειν προφητείας κρείττονας ὑετῶν, οὐδ'
οὕτως αὐτοὺς ἀλλὰ τὸν πατέρα τῶν ἐν αὐτοῖς προφητειῶν
καὶ τὸν διάκονον αὐτῶν λόγον τοῦ θεοῦ προσκυνήσομεν.
Ἀλλ' ἔστω καὶ Κήρυκας αὐτοῦ εἶναι καὶ ἀληθῶς οὐρανίους
ἀγγέλους, πῶς οὖν οὐχὶ καὶ οὕτως τὸν κηρυσσόμενον ὑπ'
αὐτῶν θεὸν καὶ τὸν ἀγγελλόμενον μᾶλλον προσκυνητέον ἢ
τοὺς Κήρυκας καὶ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ;
Ωριγένης Contra Celsum

211
οὕτως αὐτοὺς ἀλλὰ τὸν πατέρα τῶν ἐν αὐτοῖς προφητειῶν

καὶ τὸν διάκονον αὐτῶν λόγον τοῦ θεοῦ προσκυνήσομεν.
Ἀλλ' ἔστω καὶ Κήρυκας αὐτοῦ εἶναι καὶ ἀληθῶς οὐρανίους
ἀγγέλους, πῶς οὖν οὐχὶ καὶ οὕτως τὸν κηρυσσόμενον ὑπ'
αὐτῶν θεὸν καὶ τὸν ἀγγελλόμενον μᾶλλον προσκυνητέον ἢ
τοὺς Κήρυκας καὶ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ;
Ἑαυτῷ δὲ λαμβάνει Κέλσος ὅτι ἥλιον καὶ σελήνην καὶ
ἀστέρας ἡγούμεθα εἶναι τὸ μηδέν. Περὶ ὧν ὁμολογοῦμεν ὅτι
καὶ αὐτοὶ «τὴν ἀποκάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ θεοῦ» ἀπεκδέ-
χονται, «τῇ» τῶν ὑλικῶν σωμάτων «ματαιότητι» ἐπὶ τοῦ
παρόντος ὑποτεταγμένοι, «διὰ τὸν ἐπ' ἐλπίδι ὑποτάξαντα».
Ωριγένης Commentarium in evangelium Matthaei (lib. 10–11) (2042:

029)“OrigènCommentaire sur l'évangile selon Matthieu, vol. 1”, Ed.
Girod, R.Paris: Cerf, 1970; Sources chrétiennes 162.
Book 10, Sec. 21, li.26
Ἰουδαίων αὕτη, ἀλλὰ μὴ μέχρι ἀναιρέσεως τῶν πιστευόντων

χωρῇ, δοκούσης κατὰ νόμον γίγνεσθαι.
Ἡρώδης δὲ κρατήσας τὸν Ἰωάννην ἔδησεν ἐν φυλακῇ
καὶ ἀπέθετο σύμβολον ποιῶν τοῦ – τὸ ὅσον ἐφ' ἑαυτῷ καὶ
τῇ κακίᾳ τοῦ λαοῦ – καταδῆσαι καὶ κατακλεῖσαι λόγον τὸν
προφητικὸν καὶ κωλῦσαι αὐτὸν ἔτι μένειν τῆς ἀληθείας Κήρυκα
ἐπ' ἐλευθερίᾳ, ὡς τὸ πρότερον. Τοῦτο δὲ πεποίηκεν Ἡρώδης
διὰ Ἡρωδιάδα τὴν γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ·
ἔλεγε γὰρ αὐτῷ ὁ Ἰωάννης· οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν αὐτήν.
Οὗτος δὲ ὁ Φίλιππος ἦν τετράρχης «τῆς Ἰτουραίας καὶ Τρα-
χωνίτιδος χώρας».
Nonnus Epic., Dionysiaca (2045: 001)“Nonni Panopolitani Dionysiaca,

2 vols.”, Ed. Keydell, R.Berlin: Weidmann, 1959.Book 7, li.90
ἤδη δ' ἀγλαόδωρος ἐμὸς πάις ἐν χθονὶ πήξει

ὑγρὸν ἀκεσσιπόνοιο θυώδεα καρπὸν ὀπώρης,
νηπενθὴς Διόνυσος, ἀπενθέα βότρυν ἀέξων,
ἀντίπαλος Δήμητρι· καὶ αἰνήσεις με δοκεύων
ἄμπελον οἰνοτόκοισιν ἐρευθιόωσαν ἐέρσαις
εὐφροσύνης Κήρυκα, καὶ ἀγρονόμους παρὰ ληνῷ
ποσσὶ βαρυνομένοισιν ἐπιθλίβοντας ὀπώρην,
Βασσαρίδων δὲ φάλαγγα φιλεύιον ὑψόθεν ὤμων
ἄπλοκον αἰθύσσουσαν ἐς ἠέρα λυσσάδα χαίτην·
212
Salaminius Hermias Sozomenus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica (2048:

001)“Sozomenus. Kirchengeschichte”, Ed. Bidez, J., Hansen, G.C.
Berlin: Akademie–Verlag, 1960; Die griechischen christlichen
Schriftsteller 50.Book 2, Ch. 9, Sec. 13, li.2
δόξαι τοῖς ἀγνοοῦσι τιμωρίαν ὑπέχειν ὡς ἄπιστον περὶ τὴν βασιλείαν ἢ

ἄλλως κακοῦργον ἁλόντα. καὶ ὥστε δῆλον τοῦτο γενέσθαι, κῆρυξ βοῶν
σημανεῖ πᾶσιν ὅτι Οὐσθαζάδης τὴν κεφαλὴν ἀποτέμνεται μοχθηρὸς μὲν
οὐδαμῶς ἔν τινι ἐν τοῖς βασιλείοις φανείς, Χριστιανὸς δὲ ὢν καὶ τὸν ἴδιον
θεὸν ἀπαρνεῖσθαι τῷ βασιλεῖ μὴ πειθόμενος.» καὶ ὁ μὲν εὐνοῦχος
ἤγγειλε ταῦτα. Σαβώρης δὲ κατὰ τὴν αἴτησιν Οὐσθαζάδου Κήρυκα
βοῆσαι προσέταξεν. ᾤετο γὰρ τοὺς ἄλλους ἑτοίμως παύεσθαι
χριστιανίζειν, εἰ κατὰ νοῦν λάβοιεν ὡς οὐδενὸς Χριστιανοῦ φείσεται
πρεσβύτην τροφέα καὶ οἰκεῖον εὔνουν ἀνελών.
Socrates Scholasticus Hist., Historia ecclesiastica (2057: 001)

“Socrates' ecclesiastical history, 2nd edn.”, Ed. Bright, W.
Oxford: Clarendon Press, 1893.Book 1, Ch. 20, li.47
τῆς αἰχμαλώτου λαμβάνει τὸν Θεὸν, καὶ τοῦτον καλεῖ βοηθόν· καὶ
ἅμα γε εὔχετο, καὶ τὸ ἐκ τῆς ὁμίχλης διελύετο σκότος. Θαυμάζων
δὲ τὸ γενόμενον, χαίρων ἐπὶ τὰ οἰκεῖα ἀνεχώρει, καὶ τὸ συμβε-
βηκὸς διηγεῖτο τῇ γυναικί. Καὶ τὴν αἰχμάλωτον εὐθὺς μεταπέμπε-
ται, καὶ τίς εἴη ὃν σέβει Θεὸν ἐπυνθάνετο· ἡ δὲ εἰς πρόσωπον
ἐλθοῦσα, Κήρυκα τοῦ Χριστοῦ τὸν τῶν Ἰβήρων βασιλέα ἐποίησε
γενέσθαι. Πιστεύσας γὰρ τῷ Χριστῷ διὰ τῆς εὐσεβοῦς γυναικὸς,
πάντας τοὺς ὑπ' αὐτὸν Ἰβήρας συγκαλεῖ· καὶ τὰ συμβάντα περί
τε τῆς θεραπείας τῆς γυναικὸς καὶ τοῦ παιδίου, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ
τὰ κατὰ τὴν θήραν ἐκθέμενος, παρῄνει σέβεσθαι τὸν τῆς αἰχμα-
λώτου Θεόν. Ἐγένοντο οὖν ἀμφότεροι Κήρυκες τοῦ Χριστοῦ·
Asterius Scr. Eccl., Homiliae 1–14 (2060: 001)“Asterius of Amasea.

Homilies i–xiv”, Ed. Datema, C.Leiden: Brill, 1970.Homily 8, Ch. 1, Sec.
2, li.7
μαρτύρων ἐγκωμιάζειν μέλλοντες ἀπαγορεύουσι πρὸς τὸν ἔπαινον καὶ

λαμπρᾷ τῇ φωνῇ τὴν σφῶν αὐτῶν ὁμολογοῦσιν ἀσθένειαν, τίς ἂν
γενοίμην ἐγὼ σήμερον, ὁ τοὺς διδασκάλους τῶν μαρτύρων ἔχων
προκειμένους εἰς εὐφημίαν, τοὺς γνησίους καὶ πρώτους μαθητὰς τοῦ
Χριστοῦ, τοὺς πατέρας τῶν ἐκκλησιῶν, τοὺς μόνους ἀξιοπίστους τοῦ
εὐαγγελίου Κήρυκας, τοὺς Θεῷ λαλήσαντας καὶ τὴν παρὰ Θεοῦ φωνὴν
δεξαμένους ταῖς ἀκοαῖς;
213
Ιωάννης Δαμασκηνός Ad Theodorum lapsum (lib. 1) (2062: 002)

“Jean ChrysostomA Théodore”, Ed. Dumortier, J.
Paris: Cerf, 1966; Sources chrétiennes 117.
Sect 5, ln 34
πώτερα τῶν προτέρων ἐπεδείξατο. Ἃ γὰρ οἱ σοφοὶ μάγοι

Γαζαρηνοὶ διασαφῆσαι οὐκ ἴσχυσαν, ἀλλ' ὡμολόγουν μείζονα
ἢ κατὰ ἀνθρωπίνην εἶναι διάνοιαν, ταῦτα παιδίον αἰχμάλωτον
ἐπιλύσασθαι ποιήσας αὐτῷ, οὕτως αὐτὸν ἐπηγάγετο ἐκείνῳ
τῷ θαύματι, ὡς μὴ μόνον αὐτὸν πιστεῦσαι, ἀλλὰ καὶ τῇ οἰκου-
μένῃ πάσῃ τοῦ δόγματος τούτου γενέσθαι Κήρυκα καὶ διδάσκα-
λον σαφῆ· ὥστε εἰ καὶ πρὶν ἢ σημεῖον τοιοῦτον λαβεῖν, ἀσύγ-
γνωστος ἦν ἀγνοῶν τὸν θεόν, πολλῷ μᾶλλον μετ' ἐκεῖνο τὸ
τέρας καὶ τὴν ὁμολογίαν αὐτοῦ καὶ τὴν διδασκαλίαν τὴν εἰς
ἑτέρους γεγενημένην. Οὔτε γὰρ ἂν μὴ πιστεύσας καλῶς ὅτι
Ιωάννης Δαμασκηνός Expositiones in Psalmos Vol 55, pg 457, ln 34
ἰδεῖν, οὐ τὸν καιρὸν προμαθεῖν, οὐ δυσκολίαν, οὐ τό-

πον, οὐκ ἄλλο τῶν τοιούτων οὐδέν. Καὶ γὰρ καὶ ἐν
ἀγορᾷ, καὶ ἐν οἰκίᾳ, καὶ παιζόντων καὶ ῥᾳθυμούντων
ἐπιτίθενται αὗται αἱ φάλαγγες· ὥστε πεφραγμένους
καὶ διαπαντὸς δεῖ εἶναι. Οὐ γὰρ οἶδεν ἀνακωχὴν ὁ
πόλεμος, οὐδὲ ἔχει Κήρυκας, οὐδὲ πρέσβεις, οὐδὲ
ἄλλο τῶν τοιούτων οὐδὲν, ἀλλ' ἀΚήρυκτός ἐστιν ἡ μά-
χη· διὸ δὴ μάλιστα πάντοθεν φράττεσθαι καὶ τρέφε-
σθαι εὐτόνως χρή. Τροφὴ δὲ τοῦ πολέμου τούτου, καὶ
ὅπλα τῶν τοιούτων στρατιωτῶν, τῶν θείων Γραφῶν
ἡ ἀκρόασις. Ταύτης ὁ μὴ ἀπολαύων, λιμῷ τήκεται.
Ιωάννης Δαμασκηνός In Matthaeum (homiliae 1-90) Vol 57, pg 391, ln

20
αἱ συναγωγαὶ τῶν Ἰουδαίων, οἱ δῆμοι τῶν Ἑλλήνων,

ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι. Ἐντεῦθεν γὰρ οὐχὶ μόνον τὴν
Παλαιστίνην αὐτοῖς καὶ τὰ ἐν αὐτῇ κακὰ προανεφώνη-
σεν, ἀλλὰ καὶ τοὺς τῆς οἰκουμένης παρήνοιξε πολέμους,
εἰπών· Ἐπὶ βασιλεῖς ἀχθήσεσθε καὶ ἡγεμόνας·
δεικνὺς ὅτι καὶ τοῖς ἔθνεσι μετὰ ταῦτα Κήρυκας αὐτοὺς
ἔμελλε πέμπειν. Τὴν οἰκουμένην ἡμῖν ἐξεπολέμωσας,
τοὺς τὴν γῆν οἰκοῦντας ἅπαντας ὥπλισας καθ' ἡμῶν,
δήμους, τυράννους, βασιλεῖς. Καὶ τὸ ἑξῆς δὲ πολὺ φρι-
214
κωδέστερον, ὅταν καὶ ἀδελφοκτόνοι καὶ παιδοκτόνοι

καὶ πατροκτόνοι δι' ἡμᾶς μέλλωσιν οἱ ἄνθρωποι γίνεσθαι.
Ιωάννης Δαμασκηνός In epistulam ad Philippenses (homiliae 1–15)

(2062: 160); MPG 62.Vol 62, pg 193, ln 7
μενοι· οὐ γὰρ οὕτως ἐξέβαινεν. Ἐκεῖνοι μὲν γὰρ

ἐνόμιζόν με τούτῳ λυπεῖν, ἐγὼ δὲ ἔχαιρον ὅτι τὸ
κήρυγμα ἐπεδίδου. Οὕτως ἔνι, ἔργον ποιῆσαι ἀγαθὸν
οὐκ ἀπὸ προαιρέσεως ἀγαθῆς· καὶ οὐ μόνον οὐ κεῖται
μισθὸς ὑπὲρ τούτου, ἀλλὰ καὶ κόλασις. Ἐπειδὴ γὰρ
μείζοσι κινδύνοις περιβαλεῖν τὸν τοῦ Χριστοῦ Κήρυκα
βουλόμενοι, τὸν Χριστὸν ἐκήρυττον, οὐ μόνον οὐ λή-
ψονται μισθὸν, ἀλλὰ καὶ τιμωρίας ἔσονται ὑπεύθυ-
νοι καὶ κολάσεως. Οἱ δὲ ἐξ ἀγάπης, εἰδότες ὅτι εἰς
ἀπολογίαν τοῦ Εὐαγγελίου κεῖμαι.
Ιωάννης Δαμασκηνός Homilia dicta in templo sanctae Anastasiae

(2062: 176); MPG 63.Vol 63, pg 498, ln 57
λομένων ἡμᾶς διαβάλλειν ἔδοξεν ἂν ὕποπτον εἶναι τὸ

κήρυγμα· νῦν δὲ ἐλαυνόμενοι, διωκόμενοι, τεμνόμενοι,
καιόμενοι, κατακρημνιζόμενοι, μυρία πάσχοντες καὶ μὴ
ἐνδιδόντες, ἀλλὰ προθυμότεροι ταύτῃ γινόμενοι, καὶ τοῖς
σφόδρα ἀναισχυντεῖν βουλομένοις ἱκανὴν παρέχομεν ἀπό-
δειξιν τοῦ ἀληθείας εἶναι Κήρυκας, καὶ θείαν τινὰ δύνα-
μιν ἐν ἡμῖν εἶναι, καὶ πάντα ταῦτα ἐξευμαρίζουσαν,
καὶ οὐκ ἐῶσαν τῶν πειρασμῶν τὸ πλῆθος περιγενέσθαι
τῶν κηρυττόντων, καὶ ταῦτα ὀλίγων ὄντων, διὰ τοσούτων
κρατῆσαι κωλυμάτων.
Didymus Caecus Scr. Eccl., Fragmenta in Psalmos (e commentario

altero) (2102: 021)“Psalmenkommentare aus der Katenenüberlieferung, 2
vols.”, Ed. Mühlenberg, E.Berlin: De Gruyter, 1:1975; 2:1977;
Patristische Texte und Studien 15 & 16.Fragment 780a, li.14
Στύλους δὲ αὐτῆς τῆς τακείσης γῆς τοὺς εὔτονον καὶ φρόνημα ἀληθὲς
ἔχοντας λέγει ἢ τοὺς Κήρυκας τῆς ἀληθείας, οὓς στερεοῖ ὁ ἐν τάξει τῇδε
οὔσῃ ἱδρύων αὐτοὺς ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ θεοῦ σωτήρ.
215
Ps 74,4.5a
Στερεώσας τῆς ἐκκλησίας τοὺς στύλους τοῖς λοιποῖς παρῄνεσα μὴ
παρανομεῖν. λέγοιτο δ' ἂν πρὸς τὸ καταστασιάσαν τάγμα καὶ κατεπαρθὲν
τοῦ
Χριστοῦ, δι' οὓς ἐτάκη αὐτῶν ἡ γῆ καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες αὐτήν.
Cyrillus Scr. Eccl., Catecheses ad illuminandos 1–18 (2110: 003)

“Cyrilli Hierosolymorum archiepiscopi opera quae supersunt omnia, 2
vols.”, Ed. Reischl, W.C., Rupp, J.Munich: Lentner, 1:1848; 2:1860,
Repr. 1967.Catechesis 4, Ch. 11, li.8
καταχθόνια, ἵνα κἀκεῖθεν λυτρώσηται τοὺς δικαίους. Ἐβούλου

γὰρ, εἰπέ μοι, τοὺς μὲν ζῶντας ἀπολαῦσαι τῆς χάριτος, καὶ ταῦ-
τα τῶν πλείστων οὐχ ὁσίων ὄντων· τοὺς δὲ ἀπὸ Ἀδὰμ πο-
λυχρονίως ἀποκεκλεισμένους, μὴ τυχεῖν τῆς ἐλευθερίας λοιπόν;
Ἡσαΐας ὁ προφήτης τοσαῦτα περὶ αὐτοῦ μεγαλοφώνως ἐκήρυξεν·
οὐκ ἤθελες ἵνα βασιλεὺς κατελθὼν λυτρώσηται τὸν Κήρυκα; Δα-
βὶδ ἦν ἐκεῖ καὶ Σαμουὴλ, καὶ πάντες οἱ προφῆται καὶ αὐτὸς
Ἰωάννης ὁ λέγων διὰ τῶν ἀποσταλέντων· Σὺ εἶ ὁ ἐρχόμενος, ἢ
ἕτερον προσδοκῶμεν; Οὐκ ἤθελες, ἵνα καταβὰς λυτρώσηται τοὺς
τοιούτους;
Amphilochius Scr. Eccl., In natalitia domini (orat. 1) (2112: 001)

“Amphilochii Iconiensis opera”, Ed. Datema, C.Turnhout: Brepols, 1978.
Line 32
ὦ θεῖε προφῆτα, κηρύττεις τὸν κύριον; Παρρησιάσομαι γὰρ ἐν

τούτῳ τῷ μέρει πρός σε τὸ τῶν παλαιῶν ἀνδρῶν πρόσωπον ἀνα-
δεδεγμένος, τῶν ταῦτα [εἰς] τὴν πανύμνητον μὴ ἑορτασάντων
πανήγυριν, μήτε δὲ τοῦ καινοῦ καὶ πανάγνου τοκετοῦ τῆς ἀχράν-
του παρθένου πεπειραμένων, μήτε μὴν τὸν οὐράνιον θεασαμένων
Κήρυκα, φημὶ δὴ τὸν θεοειδέστατον ἀστέρα, μήτε τὰ τῶν ἁγίων
ἀγγέλων ἑωρακότων σκιρτήματα, μήτε τὰς θείας ἀκηκοότων
φωνὰς ἃς πρὸς τοὺς ἱερεῖς ποιμένας ἀνευφημοῦντες τὸν γεγεν-
νημένον σωτῆρα γεγηθότες ἀπήγγελλον, μήτε μὴν τῶν μάγων τὰ
δῶρα συνιέντων καὶ τὴν προσκύνησιν τὴν θεϊκήν· ἐκείνων ἀναδε-
ξάμενος τὸ πρόσωπον ἐρωτήσαιμί σε τὸν τρόπον τῆς παρουσίας.
Aratus Hist., Fragmenta (2162: 003)“FHG 3”, Ed. Müller, K.

ἀπολέλοιπεν Ὑπομνημάτων. Καίτοι πολλὰ παθεῖν καὶ

216
παραβαλέσθαι φησὶν αὐτὸς ὑπὲρ Ἀθηναίων, ὅπως

ἡ πόλις ἀπαλλαγείη φρουρᾶς καὶ Μακεδόνων· εἶτα
τούτους ἐπὶ τὴν πατρίδα ... εἰσήγαγεν κτλ. Plutarch. Cleom. c. 17:
ἀνέζευξε διὰ ταχέων, καὶ Κήρυκα πόλεμον προεροῦντα τοῖς Ἀχαιοῖς
ἔπεμψεν οὐκ εἰς Ἄρ-γος, ἀλλ' εἰς Αἴγιον, ὥς φησιν Ἄρατος, ὅπως φθάσῃ
τὴν παρασκευὴν αὐτῶν.
Libanius Rhet., Soph., Epistulae 1–1544 (2200: 001)“Libanii opera,

vols. 10–11”, Ed. Foerster, R.Leipzig: Teubner, 10:1921; 11:1922, Repr.
1997.Epistle 264, Sec. 4, li.4
καί μοι μετέμελε τῶν ἔμπροσθεν ἐπεσταλμένων, πάντως δὲ ἔξ-

εστί μοι καὶ μὴ γράφοντι φιλεῖν. ἐπεὶ δὲ ἄγχων Ἀσκλη-
πιὸς καὶ φάσκων οὐδ' ἄν, εἴ τι γένοιτο, ἀφήσειν ἐνέβαλεν εἰς
τὴν ἐπιστολήν, ποίησον ὃ τὸν δίκαιον εἰκός. εἰ δέ τις ἀηδία
γένοιτο διὰ τῶν γραμμάτων, ἀφεὶς τοὺς Κήρυκας αἰτιῶ τὸν
Ἀγαμέμνονα.
Acta Xanthippae Et Polyxenae, Acta Xanthippae et Polyxenae (sub

auctore Onesimo) (2248: 001)“Apocrypha anecdota”, Ed. James, M.R.
Cambridge: Cambridge University Press, 1893, Repr. 1967; Texts and
Studies 2.3.Sec. 13, li.12
λαβοῦσα τριακοσίους χρυσίνους, ἦλθεν πρὸς τὰς πύλας λέγουσα

ἐν ἑαυτῇ· Ἴσως τῇ ποσότητι τῶν χρημάτων πεισθήσεται ὁ πυ-
λωρός. ὁ δὲ, πονηρὸς ὢν καὶ ἀπονενοημένος, οὐκ ἐπείθετο τοῦτο
πρᾶξαι· ἡ δὲ, λύσασα καὶ τὴν ζώνην αὐτῆς, διάλιθον οὖσαν δια-
κοσίων χρυσίνων, δίδωσιν αὐτῷ καὶ ἐξῆλθεν λέγουσα· Κύριε, τοὺς
δούλους μου χρήμασιν πείθω διὰ τὸ μὴ τὸν Κήρυκά σου Παῦλον
θλιβῆναι ὑπὸ τοῦ Πρόβου. ἤρχετο δὲ ἡ Ξανθίππη ἐπὶ τὴν
οἰκίαν Φιλοθέου τοῦ ἀπὸ ἐπάρχων, ὥσπερ ἐπὶ μεγίστῳ καὶ παρα-
δόξῳ πράγματι, τρέχουσα καὶ δοξάζουσα τὸν θεόν· διερχομένης
οὖν αὐτῆς ἐν τινὶ τόπῳ, οἱ δαίμονες κατέδραμον αὐτὴν μετὰ
πυρίνων λαμπάδων καὶ ἀστραπῶν· ἡ δὲ στραφεῖσα ὁρᾷ κατό
Menander Rhet., Περὶ ἐπιδεικτικῶν (2586: 002)“Menander rhetor”,
Ed. Russell, D.A., Wilson, N.G.Oxford: Clarendon Press, 1981.
Spengel page 406, li.16
ἀλλ' ἢ τῆς ἀλκῆς ἧς ἔχεις καὶ ῥώμης ἐπίδειξιν βουλό-

μενοί σε ποιήσασθαι, ἵνα ἐπί σοι σεμνυνώμεθα αὐτοί
τε οἱ τοῦ γένους καὶ ἡμεῖς οἱ ἡλικιῶται· σὺ δὲ μὴ ἐν φαύ-
λῳ τὰ τῆς ἐπιδείξεως ποιήσῃ· καὶ εἰ μὲν ἀθληταὶ ἦμεν,
217
καὶ ἀγωνίζεσθαι Ὀλυμπίασιν ἔδει ἢ Πυθοῖ πρὸς ἄνδρας

ἀθλητάς, ἐχρῆν καὶ βραβεῖον προκεῖσθαι καὶ Κήρυκα παρεῖ-
ναι καὶ κριτήν τινα τῆς νίκης καὶ στάδιον ὑπάρχειν
δημόσιον· ἐπεὶ δὲ τελετὴ γάμου τὰ δρώμενα, βραβευ-
τὴς δὲ Ἔρως, κῆρυξ δὲ Ὑμέναιος, καὶ στάδιον ὑμῖν ὁ
θάλαμος, φέρε μὴ τὰ τῶν φευγόντων ἐν τοῖς πολέμοις
Procopius Rhet., Scr. Eccl., Commentarii in Isaiam (2598: 004); MPG

87.2.Page 2324, li.53
δέ φασιν, ὡς οὐκ ἀναιρεῖ τὰς ἐλπίδας τῆς ἀναστά-

σεως· δηλοῖ δὲ μᾶλλον, ὡς Εἰς ᾅδην ἀπωλείας ἀπελη-
λύθειν, μὴ τῆς παρὰ σοῦ βοηθείας τυχὼν παριδόντος
τὰς ἐμὰς ἁμαρτίας. Διὸ τῆς σφαλερᾶς ἐκείνης ἐν-
νοίας παυσάμενος, σπεύσω πρὸς γάμον καὶ παιδο-
ποιΐαν ἐλθεῖν, καὶ τοὺς ἐξ ἐμοῦ Κήρυκας τῆς σῆς
ἀποδεῖξαι δικαιοσύνης. Κἀγὼ δὲ πρὸς τὴν αἰσθητὴν
δοθεῖσαν ἡμῖν παραμυθίαν, τὸν σὸν οἶκον ἰὼν, εἰς
τὸν σὸν ἡμᾶς φόβον συστέλλουσαν, χαριστηρίους
ἀποδώσω φωνάς.
[Musaeus] Phil., Testimonia (2691: 001)“Die Fragmente der

Vorsokratiker, vol. 1, 6th edn.”, Ed. Diels, H., Kranz, W.
Berlin: Weidmann, 1951, Repr. 1966.Fragment 3a, li.5
SCHOL. SOPH. Oed. Col. 1053 τινὲς δέ φασι καὶ τὸν Εὔμολπον εὑρεῖν
τὴν μύησιν τὴν συντελουμένην κατ' ἐνιαυτὸν ἐν Ἐλευσῖνι Δήμητρι καὶ
Κόρηι. Ἄνδρων [F GrHist. 10 F 13 I 163] μὲν οὖν γράφει οὐ τοῦτον τὸν
Εὔμολπον εὑρεῖν τὴν μύησιν, ἀλλ' ἀπὸ τούτου Εὔμολπον πέμπτον
γεγονότα· Εὐμόλπου γὰρ γενέσθαι Κήρυκα, τοῦ δὲ Εὔμολπον, τοῦ δὲ
Ἀντίφημον, τοῦ δὲ Μουσαῖον τὸν ποιητήν, τοῦ δὲ Εὔμολπον τὸν
καταδείξαντα τὴν μύησιν καὶ ἱεροφάντην γεγονότα.
Michael Psellus Polyhist., Orationes forenses et acta (2702: 007)

“Michaelis Pselli orationes forenses et acta”, Ed. Dennis, G.T.Stuttgart:
Teubner, 1994.oration 1, li.770
ῥήματος τὴν ἀσέβειαν; ἀλλὰ βασκάνους μὲν ἀποκαλεῖς

τοὺς δημοσιεύσαντας τὴν ἐκείνων ἀσέβειαν, στεφανοῖς δὲ
τούτους τῷ λόγῳ καὶ ἐν μέσῳ θεάτρῳ ἀνακηρύττεις καὶ
ἀναγορεύεις τῷ διαδήματι. κἀκεῖνοι μέν, ὁπηνίκα τὴν δί-
κην ὑπεῖχον τοῦ ἀσεβήματος, ἀσεβεῖν οὐδὲν ἧττον τῶν ἄλ-
λων ὡμολογήκασι, σὺ δὲ Κήρυκας θεολογίας ποιεῖς καὶ
218
προμάχους ἀληθείας καὶ μάρτυρας. ἀλλὰ τί μοι πρὸς

τοῦτον ὁ λόγος; ἐγὼ δὲ ἡδέως ἂν καὶ πάλιν πυθοίμην
ὑμῶν, εἴ γε εὐσεβῆ ταῦτα καὶ πρὸς μηδεμίαν τῶν ἡμετέ-
ρων προσκρούει φωνῶν. ἀλλ' οὐδεὶς ἂν εἴποι, εἰ μὴ με-
λαγχολᾶν ἄντικρυς ἢ σκιαμαχεῖν βούλοιτο
Michael Psellus Polyhist., Oratoria minora (2702: 009)

“Michaelis Pselli oratoria minora”, Ed. Littlewood, A.R.
Leipzig: Teubner, 1985.Oration 4, li.44
ταύτης ἡ σωφροσύνη καὶ τὸ ἐγκρατὲς πρὸς τὰς ἡδονὰς καὶ ἀήττητον, ἡ

κοσμιότης τοῦ ἤθους, ἡ κάθαρσις τῆς ψυχῆς, ἡ πτεροφυΐα τοῦ νοῦ καὶ
πρὸς τὸν θεὸν ὕψωσις.
Βούλει καὶ γονὰς ἑτέρας ἰδεῖν καὶ ἄλλα γεννήματα; ὅρα μοι τὸν Νῶε,
τὸν Μωυσῆ, τὸν Ἐλισσαῖον, ξύμπαντας τοὺς προφήτας, τοὺς
ἀποστόλους,
τοὺς αὐτόπτας τοῦ λόγου καὶ Κήρυκας· τούτων γὰρ ὁ μὲν τάσδε τὰς
ἀρετάς, ὁ δὲ τάσδε ἤσκησάν τε καὶ ἐπετήδευσαν, νηστείᾳ δὲ πάντες τὸ
σῶμα λεπτύναντες καὶ τὴν ψυχὴν τῶν τῆς φύσεως δεσμῶν ἀπολύσαντες
οἱ μὲν καὶ μετὰ τῶν σωμάτων εἰς οὐρανοὺς ἐπτερώθησαν, οἱ δὲ τὸν νοῦν
τῆς ὕλης μετεωρήσαντες τὸ τῆς τριάδος εἰσεδέξαντο φῶς. βούλεταί τι καὶ
πλέον ὁ λόγος εἰπεῖν καὶ νεανικώτερον φθέγξασθαι. ἐνήστευσε καὶ ὁ
Manuel Philes Poeta, Scr. Rerum Nat., Carmina (2718: 001)

“Manuelis Philae Carmina, vols. 1–2”, Ed. Miller, E.Paris, 1855–1857,
Repr. 1967.Ch. 2, poem 22, li.34
Ὡς ἂν ἔχοις γνώρισμα τὰς τρίβους, μάκαρ·

Δεικνὺς δὲ καὶ τὸ σχῆμα τῆς ἐξουσίας,
Ἐν ᾧ τὸν ἐχθρὸν καταπατῶν συντρίβεις,
Τὸ βῆμα τυποῖς τῇ βίᾳ τοῦ πέλματος·
Ἵνα δὲ καὶ φεύγοντα μηδείς σε κρίνοι,
Κήρυκα φωτὸς ἀπλανῆ δεδειγμένον,
Τοὺς τῆς ἀγωγῆς οὐκ ἀφανίσει τύπους.
Πλὴν θαῦμα καὶ τὸ σχῆμα τοῦ κοίλου τύπου·
Τὰς γὰρ φύσεις ἤμειψας, οὐρανοδρόμε,
Φανεὶς ἀγαθὸς τῷ θεῷ πεζοδρόμος.
Manuel Philes Poeta, Scr. Rerum Nat., Carmina Ch. 2, poem 232, li.33
Οὐδεὶς φυσικοῦ συγγραφεὺς λόγου Πλάτων·

219
Ληρεῖ γὰρ αὐτὸς καὶ καθεύδει Σωκράτης

Πρὸς τὴν μετεμψύχωσιν οὐκέτι βλέπων.
Ἔχω παρόντα Πέτρον, ὃς λύει νόσους·
Ἔχω γραφέντα Παῦλον, ὃς θραύει πόνους·
Ἔχω σοφοὺς Κήρυκας ἐξ ἀγραμμάτων.
Τὸ γὰρ ἔαρ πάρεστι τῆς ἐγέρσεως,
Ὃ καὶ γυναῖκες εἶδον ὡς χελιδόνες,
Καὶ νῦν περιλαλοῦσι τοὺς ἀποστόλους
Ἀηδόνας φανέντας ἀντὶ τεττίγων.
Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica (2733: 001)

“The ecclesiastical history of Evagrius with the scholia”, Ed. Bidez, J.,
Parmentier, L.London: Methuen, 1898, Repr. 1979.Page 146, li.23
ὑποθήκαις τούτου τὴν ῥῆσιν προστεθῆναι· καὶ κοντῷ περι-

αρτήσας ἀνέκραγεν ἐπιτωθάζων ὡς αὐτὸς ἄρα τῆς τριάδος
ἐπίβουλος εἴη. Καὶ οὕτως τὰ τῆς στάσεως ἤρθη πάντα
ληϊζομένης καὶ πᾶσαν ἰσχὺν ὑπερβάσης, ὡς τὸν βασιλέα
πρὸς ἀνάγκης οἰκτιζόμενον στεφάνων ἄνευ πρὸς τὴν ἱππο-
δρομίαν ἀφικέσθαι, Κήρυκάς τε τῷ δήμῳ διαπέμψασθαι
βοῶντας ὡς καὶ τὴν βασιλείαν ἑτοιμότατα μὲν ἀποτί-
θεται, τῶν ἀδυνάτων δὲ καθεστάναι πάντας ἐπὶ ταύτην
ἀναβῆναι, ἥκιστα πολλῶν ἀνεχομένην, ἕνα δὲ πάντως
τυγχάνειν τὸν μετ' αὐτὸν ταύτην διακυβερνήσοντα. Ἅπερ
θεασάμενος ὁ λεὼς ὥσπερ ἔκ τινος θείας ῥοπῆς μετετί
Φλάβιος Ιουστινιανός Epistula contra tria capitula (2734: 004)“Drei

dogmatische Schriften Iustinians, 2nd edn.”, Ed. Amelotti, M., Albertella,
R., Migliardi, L. (post Schwartz)Milan: Giuffrè, 1973; Legum Iustiniani
imperatoris vocabularium. Subsidia 2.Sec. 54, li.50
τῶν δώδεκα κεφαλαίων τοῦ ἐν ἁγίοις Κυρίλλου· οἱ ὅροι οἱ προενεχθέντες

κατὰ Νεστορίου
παρὰ Κυρίλλου τοῦ τῆς ἁγίας μνήμης ἐν βεβαίωι μενέτωσαν. πάσης δὲ
ἀσεβείας πεπληρωμένη
ἡ μυσαρὰ ἐπιστολὴ ἓν μόνον τῶν ἀληθῶν ἀποκρύψαι οὐκ ἴσχυσεν ὅτι
ἀπὸ ὀρθοδόξων καὶ ἁγίων
ἀνθρώπων Θεόδωρος ἐπ' ἐκκλησίας καὶ μετὰ θάνατον ἀνεθεματίσθη, ὃν
ἀσεβῆ Θεόδωρον διδάσκα-
λον τῆς ἐκκλησίας καὶ Κήρυκα τῆς ἀληθείας καλεῖ ἡ αὐτὴ ἀσεβὴς
220
ἐπιστολὴ τὸν ὑπὲρ πάντας τοὺς

αἱρετικοὺς βλασφημήσαντα. οὗτινος τῶν βλασφημιῶν μέρος ἐλάχιστον
δι' ἑτέρας ὑμῖν ἐπι- στολῆς ἐπ' αὐτῶν ὑμῖν τῶν ῥημάτων ἤδη
ἐφανερώσαμεν ἀποδείξαντες καὶ τί οἱ ἅγιοι πατέρες
Eudocia Augusta Poeta, Homerocentones (fort. conditore operis et

auctore Patricio quodam episcopo) (2766: 002)“Eudociae Augustae,
Procli Lycii, Claudiani carminum Graecorum reliquiae”, Ed. Ludwich,
A.Leipzig: Teubner, 1897.Hypothesis-apologia-cento 6, li.237
Δῶρα δὲ οἰσέμεναι πρόεσαν Κήρυκα ἕκαστος·

δύσετό τ' ἠέλιος καί τε κλυτὰ δῶρα παρῆεν.
δεξάμενοι δ' ἄρα παῖδες ἀμύμονος, ἁγνοτόκοιο
δῶρα, τά οἱ φέρον ἀστέρα δερκόμεν' ἀντολίηθεν,
μητρὶ παρ' αἰδοίῃ ἔθεσαν περικαλλέα δῶρα,
χρύσεον, ὄφρ' ἐμέθεν μεμνημένος ἤματα πάντα.
Ησύχιος Homilia ii de sancta Maria deipara (homilia 6) (2797:

033)“Les homélies festales d'Hésychius de Jérusalem, vol. 1. Les
homélies i–xv”, Ed. Aubineau, M.Brussels: Societé des Bollandistes,
1978; Subsidia hagiographica 59.Sec. 5, li.19
Τίς τὸ πρὸς Ἰουδαίους ὑμῶν δυσμενὲς δυνήσεται

ἀναγγεῖλαι; Βδελυκτοὶ γὰρ μετὰ τῶν ἄλλων ἀληθῶς Ἰουδαῖοι,
οὐδὲν πεινῶντες καὶ διψῶντες ἀεὶ ἀλλ' ἢ φόνους ἀθῴους, οὐδενὶ
χαίροντες ἢ τὸ λάκκοις, ἐρρίπτειν τοὺς προφήτας, τὸ κατ' ἐδά-
φους ἕλκειν καὶ λιθάζειν δικαίους, τὸ μαχαίραις ἐκκεντεῖν καὶ
μερίζειν πρίοσι τοὺς τῆς εὐσεβείας Κήρυκας, τὸ κόπτειν χειρῶν
καὶ ποδῶν μέρη τῶν εὐσεβῶν, καὶ ταῖς χερσὶν ᾑμαγμέναις κρα-
τεῖν τὰ πρὸς ἄμυναν ὄργανα, τὸ τὰς παλάμας φοινίσσειν τῇ συνεχεῖ
ἀναιρέσει τῶν δικαίων· οἵτινες τοσοῦτον πρὸς δυσσεβεστάτην
κατὰ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἐληλάκασι τόλμαν ὡς ἀνέδην ἐπὶ τοῦ
παρόντος πρὸς αὐτὸν ἀνακράζειν·
Ησύχιος In sanctum Stephanum (homilia 9) (2797: 036)

“Les homélies festales d'Hésychius de Jérusalem, vol. 1. Les homélies i–
xv”, Ed. Aubineau, M.Brussels: Societé des Bollandistes, 1978; Subsidia
hagiographica 59.Sec. 19, li.9
πάλιν τὰ ἐν τῇ νυκτὶ τῆς ἀναστάσεως τελούμενα θαύματα, ἐπειδὴ

νυμφῶνα τὸν τάφον ἑώρων, ἐσφραγισμένον τὸ μνῆμα καὶ τὸν
221
νεκρὸν μετὰ ζωῆς ἐκτρέχοντα, τοὺς στρατιώτας ὡς νε-

κρούς, τὰς γυναῖκας μυροφορούσας, ἀγγέλους τὰς
ὀθόνας φυλάττοντας, ἄλλον ἐπὶ τοῦ λίθου καθεζόμενον τῆς ἀνα-
στάσεως Κήρυκα, τότε ἔλεγον· «Πῶς ἂν γένοιτο πρωΐ;» ἵνα
παράσχωμεν τοῖς στρατιώταις ἀργύρια, ἵνα τὸν Πιλᾶτον δια-
φθείρωμεν, ἵνα κλέψωμεν ἀπάτῃ τὴν ἀλήθειαν, ἵνα φημίσωμεν
»ὅτι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ νυκτὸς ἐλθόντες ἔκλεψαν αὐτόν, ἡμῶν
κοιμωμένων».
Basilius Scr. Eccl., Sermones xli (2800: 002); MPG 85.

Page 217, li.6
τὴν σύγκρισιν, καὶ φεύγεις τὴν μίμησιν· ἀλλ' ἄκου-

σον ὅπως ἐκ τελωνικοῦ βίου πρὸς εὐαγγελικὸν με-
τεπέδησε, τὰ ἑστῶτα τῇ φύσει θηρεύσας τῷ τρόπῳ.
Ἤκουσας Παῦλον τῷ πτερῷ τῆς δικαιοσύνης εἰς τρί-
τον οὐρανὸν ἀνιπτάμενον· ἀλλὰ διώκτης πρότερον,
εἰς Κήρυκα μεταβάλλεται. Πέτρος, τῶν ἀποστόλων ὁ
κορυφαῖος, ὁ τῶν Χριστοῦ μαθητῶν προστάτης, ὁ
τῶν παρὰ τοῦ Πατρὸς ἀποκαλύψεων ἑρμηνευτὴς
ἀκριβὴς, ὁ τῶν κυμάτων τῆς θαλάσσης ἐπιβάτης·
ἀλλ' ἐν καιρῷ ταραχῆς γλῶσσαν εἶχεν ἀρνήσεως ὄρ-
γανον· καὶ ἅπερ οὐκ εἶχεν ἡ γνώμη, ταῦτα ἡ γλῶττα
Basilius Scr. Eccl., Sermones xli Page 336, li.44
δόξαν τῷ κατορθοῦντι μερίζεσθαι. Προσαναστελλέ-

σθω τῆς ἀπιστίας τὰ ῥήματα, ἐμφραττέσθω γλῶττα,
χώραν συκοφαντίας οὐκ ἔχουσα. Μὴ λεγέτω τις ἀσε-
βὴς, χώρας ὁμοῦ καὶ πόλεις αὐτομολῆσαι ὁρῶν πρὸς
τὸ κήρυγμα· Πῶς γὰρ οὐκ ἔμελλε πείθειν Χριστός;
σοφιστὰς προεβάλλετο Κήρυκας· ὅπλοις φοβήσας
ψυχὰς παρεστήσατο· χρήματα δείξας, ὀφθαλμοὺς
ἐδελέασε· φόβῳ τὴν γνώμην κεχείρωται· πλήθεσι
τὰ πλήθη πρὸς ἑαυτὸν ὑπηγάγετο. Τούτων ἁπάντων
ὑμεῖς γεγυμνωμένοι, γυμνοὺς ἐκγλημάτων τοὺς
συκοφάντας ἐλέγξατε.

222
τῆς οἰκουμένης περίβολος τοῖς δεσποτικοῖς συνελή-

φθη δικτύοις. Ἀλλ', ὢ τῶν παραδόξων καὶ ὑπὲρ
φύσιν πραγμάτων! Ἐπειδὴ γὰρ πλήττεται τοῖς ὁρω-
μένοις διάβολος, οὐ φέρων ὁρᾷν ἁπλουμένην τὴν σω-
τηρίαν, θανάτῳ περιβάλλει τοὺς Κήρυκας, καθάπερ
τινὰς ἀγριωτέρους ἰχθύας κατὰ τῶν ἁλιέων ἐγείρας.
Ἀλλὰ δέχονται μὲν τὸν θάνατον, οὐ μὴν ἐπαύσαντο
τῆς ἁλίας καὶ τελευτήσαντες· ἀλλ' ἐργάζονται καὶ
μετὰ θάνατον τὸ τοῦ Δεσπότου πρόσταγμα, καὶ κρυ-
πτόμενοι τάφῳ τῆς θήρας οὐκ ἐπελάθοντο.
Oecumenius Phil., Rhet., Commentarius in Apocalypsin (2866: 001)

“The complete commentary of Oecumenius on the Apocalypse”, Ed.
Hoskier, H.C.Ann Arbor: University of Michigan Press, 1928.
Page 211, li.14
δύο εἰς τὴν λίμνην τοῦ πυρὸς τὴν καιομένην ἐν θείῳ. καὶ οἱ
λοιποὶ ἀπεκτάνθησαν ἐν ῥομφαίᾳ τοῦ καθημένου τοῦ ἵπ-
που τῇ ἐξελθούσῃ ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ, καὶ πάντα τὰ
ὄρνεα ἐχορτάσθησαν ἐκ τῶν σαρκῶν αὐτῶν.
οἶμαι τοῦτον τὸν ἅγιον ἄγγελον περὶ οὗ νῦν ὁ λόγος
στρατοΚήρυκά τινα ὑπάρχειν τῆς θείας παρατάξεως. καὶ
πᾶσιν ἐγκελεύεσθαι τοῖς ἐν οὐρανῷ ἁγίοις ἀγγέλοις, οὓς
τροπικῶς ὄρνεα καλεῖ διὰ τὸ μετέωρον αὐτῶν καὶ ἀεροπόρον,
μετασχεῖν τοῦ κατὰ τῶν ἐχθρῶν φόνου· οὐχ ὅτι ἀνίκανος
ἦν καὶ εἷς ἄγγελος πᾶσαν τῶν πολεμίων ἀνελεῖν τὴν
παράταξιν, τοῦτο γὰρ ἔδειξε σαφῶς ὁ ἐν μιᾷ νυκτὶ τῶν Ἀς
Ρωμανός μελωδός υμνογράφος , Cantica (2881: 001)

“Romanos le MélodHymnes, vols. 1–5”, Ed. Grosdidier de Matons, J.
Paris: Cerf, 1:1964; 2:1965; 3:1965; 4:1967; 5:1981; Sources chrétiennes
99, 110, 114, 128, 283.Hymn 39, Sec. 20, li.6
Αὐτῆς τὴν πρόθεσιν βλέπων ὁ πάντας ἐκδεχόμενος,

ὡς περὶ ὥραν μὲν πρώτην καὶ μέχρι ἑνδεκάτης δὲ
οὐκ ὀκνήσας ἐξιέναι
καὶ προσκαλεῖσθαι τοὺς ἐκλεκτοὺς καὶ τοὺς κλητοὺς πρὸς τὴν ζωήν,
ὥσπερ Παῦλον πρώην ἐζήτησε καὶ εὗρε καὶ ἐκάλεσε
καὶ ἔδειξε Κήρυκα ἑαυτοῦ καὶ ἀπόστολον,
οὕτως ἐκλεκτὸν ἔκρινεν Ἰούδαν ποτὲ
ὃς εὗρε σταυρὸν καὶ μετωνομάσθη καλῶς·
223
τοῦ προδότου ὄνομα εἶχε τὸ πρίν, ἀλλ' ἐνήλλαξεν αὐτό,

ἐπειδήπερ οὐ προδότης ἀνεδείχθη, ἀλλ' ἔφθασεν
ἐν τῷ παραδείσῳ.
Ρωμανός μελωδός υμνογράφος , Cantica Hymn 47, Sec. pro 1, li.1
Τοὺς ἀσφαλεῖς καὶ θεοφθόγγους Κήρυκας,

τὴν κορυφὴν τῶν μαθητῶν σου, κύριε,
προσελάβου εἰς ἀπόλαυσιν τῶν ἀγαθῶν σου καὶ ἀνάπαυσιν
τοὺς πόνους γὰρ ἐκείνων καὶ τὸν θάνατον
ἐδέξω ὑπὲρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν,
ὁ μόνος γινώσκων τὰ ἐγκάρδια.
Ρωμανός μελωδός υμνογράφος , Cantica Hymn 47, sect pro 2, li.2
τοὺς πόνους γὰρ ἐκείνων καὶ τὸν θάνατον ἐδέξω ὑπὲρ

πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν, ὁ μόνος γινώσκων τὰ ἐγκάρδια.
Ὁ σοφίσας ὑπὲρ ῥήτορας τοὺς ἁλιεῖς καὶ ἐκπέμψας ὥσπερ
Κήρυκας πάσῃ τῇ γῇ τῇ ἀφάτῳ φιλανθρωπίᾳ σου, Χριστὲ ὁ Θεός,
δι' αὐτῶν κραταίωσον τὴν ἐκκλησίαν σου καὶ τοῖς
πιστοῖς κατάπεμψον τὴν εὐλογίαν σου, ὁ μόνος γινώσκων τὰ
ἐγκάρδια.
Maximus Confessor Theol., Quaestiones ad Thalassium (2892: 001)

“Maximi confessoris quaestiones ad Thalassium, 2 vols.”, Ed. Laga, C.,
Steel, C.Turnhout: Brepols, 1:1980; 2:1990; Corpus Christianorum.
Series Graeca 7 & 22.Sec. 13, li.20
καὶ θειότης ἡ συνεκτικὴ τῶν ὄντων πρόνοια καὶ ἡ κατ' αὐ-

τὴν ἐκθεωτικὴ τῶν προνοουμένων ἐνέργεια.
Ἢ τάχα τὰ ἀόρατα τοῦ θεοῦ εἰσιν οὐκ ἄλλό τι παρὰ τὴν
ἀΐδιον αὐτοῦ δύναμιν καὶ θειότητα, ἔχουσας διαπρυσίους
Κήρυκας τὰς τῶν γεγονότων ὑπερφυεῖς μεγαλοπρεπείας.
Ὡς γὰρ ἐκ τῶν ὄντων τὸν κυρίως ὄντα θεὸν ὅτι ἔστι
πιστεύομεν, οὕτως ἐκ τῆς τῶν ὄντων οὐσιώδους κατ' εἶδος
διαφορᾶς τὴν κατ' οὐσίαν ἔμφυτον αὐτοῦ σοφίαν ὑφεστῶ-
σαν καὶ τῶν ὄντων συνεκτικὴν διδασκόμεθα· καὶ πάλιν, ἐκ
τῆς οὐσιώδους κατ' εἶδος τῶν ὄντων κινήσεως τὴν κατ' οὐ
224
Constitutiones Apostolorum, Constitutiones apostolorum (fort.

compilatore Juliano Ariano) (2894: 001)“Les constitutions apostoliques,
3 vols.”, Ed. Metzger, M.Paris: Cerf, 1:1985; 2:1986; 3:1987; Sources
chrétiennes 320, 329, 336.Book 2, Ch. 17, li.36
μὴ παρασιωπᾶν, ἀλλ' ἐλέγχειν, νουθετεῖν, ὑποπιέζειν, στι-

βοῦν νηστείαις, ὅπως καὶ τοῖς ἑτέροις εὐλάβειαν ἐμποιήσῃ.
»Εὐλαβεῖς γάρ, φησίν, ποιήσατε τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ.»
Χρὴ γὰρ τὸν ἐπίσκοπον καὶ τῶν ἁμαρτιῶν κωλυτὴν
διὰ τῆς νουθεσίας γίνεσθαι, καὶ τῆς δικαιοσύνης σκοπὸν
καὶ τῶν ἡτοιμασμένων ὑπὸ Θεοῦ ἀγαθῶν Κήρυκα καὶ τῆς
μελλούσης ὀργῆς ἐν τῇ κρίσει διαγγελτῆρα, ὅπως μὴ κατα-
φρονήσας τῆς τοῦ Θεοῦ φυτουργίας ἀκούσῃ διὰ ἀμέλειαν
τὸ ἐν τῷ Ὠσηὲ εἰρημένον· «Ἵνα τί παρεσιωπήσατε ἀσέβειαν
καὶ τὸν καρπὸν αὐτῆς ἐτρυγήσατε;»
Ιωάννης Δαμασκήνος Orationes de imaginibus tres (2934: 005)“Die

Schriften des Johannes von Damaskos, vol. 3”, Ed. Kotter, B.Berlin: De
Gruyter, 1975; Patristische Texte und Studien 17.
Sec. 1,17, li.15
ἀσήπτων καὶ καταχρυσῶσαι ταύτην ἔσωθέν τε καὶ

ἔξωθεν καὶ ἐνθεῖναι τὰς πλάκας, τὴν ῥάβδον, τὴν
στάμνον τὴν χρυσῆν ἔχουσαν τὸ μάννα πρὸς ὑπό-
μνησιν τῶν γεγονότων καὶ προτύπωσιν τῶν μελ-
λόντων. Καὶ τίς οὐκ ἐρεῖ ταύτας εἰκόνας διαπρυσίους
τε Κήρυκας; Καὶ ταῦτα οὐκ ἐκ πλαγίων ἔκειτο τῆς
σκηνῆς, ἀλλὰ κατενώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ, πρὸς ἃ
βλέποντες τῷ δι' αὐτῶν ἐνεργήσαντι θεῷ προσέφε-
ρον τὴν προσκύνησιν καὶ τὴν λατρείαν. Δῆλον οὐχ
ὡς αὐτοῖς λατρεύοντες, ἀλλὰ δι' αὐτῶν εἰς ὑπόμνη-
σιν τῶν θαυμάτων ἀγόμενοι καὶ τῷ τερατουργῷ
Ιωάννης Δαμασκήνος Orationes de imaginibus tres Sec. 3,60, li.5
Ἐπινικίους μὲν ἀνδριάντας οἱ βασιλεῖς τοῖς στρατηγοῖς νικήσασιν

ἀνατιθέασι, νικηφόρους δέ τινας στήλας ἐπεγείρουσιν ἄρχοντες ἡνιόχοις
καὶ ἀθληταῖς καὶ τῷ ἐπιγράμματι ὡς στέμματι Κήρυκα τῆς νίκης τὴν
ὕλην ἐργάζονται. Ἄλλοι πάλιν ἐν βίβλοις καὶ γράμμασι τοὺς ἐπαίνους
τοῖς νικηταῖς γράφουσι τὴν αὐτῶν ἐν τῷ ἐπαίνῳ δύναμιν ἰσχυροτέραν
τῶν ἐπαινουμένων δεῖξαι θέλοντες. Καὶ λογογράφοι καὶ ζωγράφοι καὶ
225
λιθογλύπται καὶ δῆμοι καὶ ἄρχοντες καὶ πόλεις καὶ χῶραι τοὺς νικητὰς
θαυμάζουσιν. Οὐδεὶς δὲ φεύγοντος καὶ μὴ πολεμήσαντος εἰκόνας
ἔγραψεν.
Ιωάννης Δαμασκήνος Encomium in sanctum Joannem

Chrysostomum (2934: 059); MPG 96.Vol. 96, page 780, li.15
ιζʹ. Εἴτε οὖν οὕτως, εἴτε ἐκείνως, ἀφαιρεῖται τῆς

Ἐκκλησίας ὁ πρόεδρος, ἡ κεφαλή τε τοῦ σώματος,
καὶ χηρεύει τὸ ποίμνιον τοῦ καλοῦ ποιμένος τοῦ χρι-
στομιμήτως ἀεὶ τὴν ψυχὴν τιθέντος τὴν ἑαυτοῦ ὑπὲρ
τῶν προβάτων. Καὶ ἐπόθει ἡ Ἐκκλησία τὸν Κήρυκα,
τὸν νομέα, τὰ πρόβατα, καὶ τὴν σύριγγα· οἱ τοῦ
Χριστοῦ ὑπερασπισταὶ τὸν ταξίαρχον, καὶ τὴν σάλ-
πιγγα κατ' ἐχθρῶν νοητῶν ταράττουσαν, τὸν προ-
ασπιστὴν αἱ χῆραι· οἱ ὀρφανοὶ τὸν πατέρα· οἱ νο-
σοῦντες τὸν κομιστὴν, οἱ ξένοι ξεναγωγόν· ἡ τῶν
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum Vol. 1, page

589, li.16
μῳδίαν, “ἤστραπτεν, ἐβρόντα, συνεκύκα τὰ πράγματα.” ἐγγὺς

τοίνυν ἀναρχίας καὶ λῃστῶν πλήρη τὰ πάντα.
Τῷ εʹ ἔτει Ἰουδαῖοι ἐν Ἀλεξανδρείᾳ πολλὰ κακὰ Χριστιανοῖς
ἐπεδείξαντο. συνθέμενοι γὰρ πρὸς ἀλλήλους γνώρισμα φορεῖν
δακτύλιον ἀπὸ φοίνικος, τῇ νυκτὶ βοᾶν παρεσκεύασαν Κήρυκας
ὅτι ἡ ἐκκλησία ἀνεπρήσθη, τῶν δὲ Χριστιανῶν συνδραμόντων
τούτους οἱ Ἰουδαῖοι κατέσφαξαν. φωραθέντος οὖν τοῦ δράματος
οἱ Χριστιανοὶ ἄρχοντες τούτους τῆς Ἀλεξανδρείας ἐξήλασαν καὶ
τὰς ὑποστάσεις αὐτῶν ἐδήμευσαν.

Vol. 1, page 757, li.2
σις αὐτῶν οὕτως. Παυλικιάνοι οἱ καὶ Μανιχαῖοι. μετωνομά-

σθησαν δὲ ἀντὶ Μανιχαίων Παυλικιάνοι ἀπὸ Παύλου τινὸς Σαμο-
σατέως, υἱοῦ γυναικὸς Μανιχαίας Καλλινίκης τοὔνομα, ἥτις δύο
υἱοὺς ἔσχε, τοῦτον τὸν Παῦλον καὶ Ἰωάννην. τούτους οὖν τὴν
Μανιχαϊκὴν αἵρεσιν διδάξασα ἐκ τοῦ Σαμοσάτου εἰς Ἀρμενιακοὺς
Κήρυκας τῆς αἱρέσεως αὐτοὺς ἀπέστειλεν· οἵτινες ἐλθόντες εἰς
κώμην τινὰ τῆς Φαναρροίας ἐκεῖσε τὴν ἑαυτῶν αἵρεσιν ἐνέσπειραν.
226
ἔκτοτε οὖν ἡ μὲν κώμη μετωνομάσθη Ἐπίσπαρις, οἱ δὲ μαθηταὶ

αὐτῶν Παυλικιάνοι ἐκλήθησαν. οὗτοι μετὰ χρόνους πολλοὺς τῆς
διαδοχῆς τοῦδε τοῦ Παύλου ἕτερον ἔσχον διδάσκαλον Κωνσταντῖ-
νον καλούμενον, τὸν προρρηθέντα Σιλβανόν.
Κωνσταντίνος Ζ Πορφυρ. αυτ. ιστορικός ., De legationibus (3023:

001)“Excerpta historica iussu imp. Constantini Porphyrogeniti confecta,
vol. 1: excerpta de legationibus, pts. 1–2”, Ed. de Boor, C.
Berlin: Weidmann, 1903.Page 39, li.24
12. Ὅτι καθ' ὃν χρόνον οἱ τῶν Ῥωμαίων πρέσβεις ἐν ταῖς

Ἀθήναις ἐποιοῦντο τὴν διατριβήν, Νικάνορος τοῦ παρὰ Φιλίππου
κατατρέχοντος τὴν Ἀττικὴν ἕως τῆς Ἀκαδημίας, προδιαπεμψάμενοι
πρὸς αὐτὸν οἱ Ῥωμαῖοι Κήρυκα συνέμιξαν αὐτῷ καὶ παρεκάλεσαν
ἀναγγεῖλαι τῷ Φιλίππῳ, διότι Ῥωμαῖοι παρακαλοῦσι τὸν βασιλέα
τῶν μὲν Ἑλλήνων μηδενὶ πολεμεῖν, τῶν δὲ γεγονότων εἰς Ἄτταλον
ἀδικημάτων δίκας ὑπέχειν ἐν ἴσῳ κριτηρίῳ, καὶ διότι πράξαντι
μὲν ταῦτα τὴν εἰρήνην ἄγειν ἔξεστι πρὸς Ῥωμαίους, μὴ βουλομένῳ
δὲ πείθεσθαι τἀναντία συνεξακολουθήσειν ἔφασαν.

Page 529, li.21
καὶ ἐλευθέρους ἀναγεγράφθαι, ἐλευθέρους δ' ἔτι τοὺς πολιορκου-

μένους εἶναι. καὶ ἐκράτησεν ἡ γνώμη.
16. Ὅτι Κλαύδιος ὁ διάδοχος Νωβελίωνος τοὺς Νεργόβριγας,
οἳ γένος εἰσὶ Κελτιβήρων, καταδραμὼν τῇ πόλει παρεστρατο-
πέδευσεν. οἱ δέ, προσαγομένων αὐτοῖς μηχανημάτων ἅμα καὶ
χωμάτων, Κήρυκα πέμψαντες λυκῆν ἀντὶ κηρυκείου περικείμενον
ᾔτουν συγγνώμην. ὁ δὲ οὐκ ἔφη δώσειν, εἰ μὴ πάντες Ἀρβακοὶ
καὶ Βελλοὶ καὶ Τιτθοὶ δεηθεῖεν ὁμοῦ. ὧν τὰ μὲν ἔθνη πυθόμενα
προθύμως ἐπρεσβεύετο, καὶ τὸν Κλαύδιον Μάρκελλον ἠξίουν ποινὴν
αὐτοῖς ἐπιθέντα μετρίαν ἐς τὰς Γράκχου συνθήκας ἀναγαγεῖν·
ἀντέλεγον δ' αὐτοῖς ἐπιχώριοί τινες ὑπ' ἐκείνων πεπολεμημένοι.

Page 563, li.7
ὑπὸ σάλπιγγι καὶ τὸν Κήρυκα ἀνειπεῖν ἐκέλευσεν· ὁ δῆμος ὁ Ῥω-

μαίων καὶ ἡ σύγκλητος καὶ Φλαμίνιος ὁ στρατηγός, Μακεδόνας
καὶ βασιλέα Φίλιππον ἐκπολεμήσαντες, ἀφιᾶσι τὴν Ἑλλάδα ἀφρού-
ρητον ἀφορολόγητον ἰδίοις ἤθεσι καὶ νόμοις χρῆσθαι. πολλῆς
δ' ἐπὶ τούτῳ βοῆς καὶ χαρᾶς γενομένης, θόρυβος ἥδιστος ἦν, ἑτέ-
227
ρων μεθ' ἑτέρους τὸν Κήρυκα καὶ παρὰ σφᾶς ἀνειπεῖν μετακα-
λούντων. στεφάνους τε καὶ ταινίας ἐπέβαλλον τῷ στρατηγῷ καὶ
ἀνδριάντας ἐψηφίζοντο κατὰ πόλεις πρέσβεις τε μετὰ χρυσῶν
στεφάνων ἔπεμπον ἐς τὸ Καπιτώλιον, οἳ χάριν ὡμολόγουν καὶ ἐς
τοὺς Ῥωμαίων συμμάχους ἀνεγράφοντο. καὶ δεύτερος ὅδε πόλεμος
Ῥωμαίοις τε καὶ Φιλίππῳ ἐς τοῦτο ἐτελεύτα.
Κωνσταντίνος Ζ Πορφυρ. αυτ. ιστορικός ., De virtutibus et vitiis Vol.

2, page 16, li.10
ἐσπαρμένην ἅμα τε διεξήιε τὸ λήιον, ἐπειρωτῶν τε καὶ ἀναποδί-

ζων τὸν Κήρυκα κατὰ τὴν ἀπὸ Κορίνθου ἄπιξιν, καὶ ἐκόλουε ἀεὶ
ὅκως τινὰ ἴδοι τῶν ἀσταχύων ὑπερέχοντα, κολούων τε ἔρριπτε,
ἐς ὃ τοῦ ληίου τὸ κάλλιστόν τε καὶ βαθύτατον διέφθειρε τρόπῳ
τοιῷδε· διεξελθὼν δὲ τὸ χωρίον καὶ ὑποθέμενος ἕως οὐδὲν ἀπο-
πέμπει τὸν Κήρυκα. νοστήσαντος δὲ τοῦ Κήρυκος ἐς τὴν Κόρινθον
ἦν πρόθυμος πυνθάνεσθαι τὴν ὑποθήκην ὁ Περίανδρος. ὁ δὲ
οὐδέν οἱ ἔφη Θρασύβουλον ὑποθέσθαι, θαυμάζειν τε αὐτοῦ παρ'
οἷόν μιν ἄνδρα ἀποπέμψειεν, ὡς παραπλῆγά τε καὶ τῶν ἑωυτοῦ
σινάμορον, ἀπηγεόμενος τάπερ πρὸς Θρασυβούλου ὀπώπεε.
Georgius Monachus Chronogr., Chronicon (lib. 1-4)

Page 718, li.16
ἔστι δὲ ἡ αἵρεσις αὐτῶν οὕτως. Παυλικιάνοι οἱ καὶ Μα-

νιχαῖοι μετωνομάσθησαν ἀντὶ Μανιχαίων Παυλικιάνοι ἀπὸ
Παύλου τινὸς Σαμωσατέως, υἱοῦ γυναικὸς Μανιχαίας Καλ-
λινίκης τοὔνομα, ἥτις δύο υἱοὺς ἔσχεν, τοῦτον τὸν Παῦλον
καὶ Ἰωάννην. τούτους οὖν τὴν Μανιχαϊκὴν αἵρεσιν διδά-
ξασα ἐκ τοῦ Σαμωσάτου εἰς Ἀρμενιάκους Κήρυκας τῆς αἱρέ-
σεως αὐτῶν ἀπέστειλεν, οἵτινες ἐλθόντες εἰς κώμην τινὰ
τῆς Φαναροίας ἐκεῖσε τὴν ἑαυτῶν αἵρεσιν ἐνέσπειραν. ἔκ-
τοτε οὖν ἡ μὲν κώμη μετωνομάσθη Ἐπίσπαρις,
Nicephorus Bryennius Hist., Historiae (3088: 002)“Nicéphore

Bryennios. Histoire”, Ed. Gautier, P.Brussels: Byzantion, 1975; Corpus
fontium historiae Byzantinae 9. Series Bruxellensis.Book 4, Sec. 14, li.2
πρὸς τὸ ξυμπεσὸν ἐνδιδόναι. Ἕως μὲν οὖν αὐτῷ ἡ χεὶρ οὐ κεκοπία-

κεν, οὐκ ἐνέδωκε παίων τε καὶ παιόμενος· ἐπεὶ δὲ κατάκοπος ἤδη
γέγονεν, εἶξε καὶ ἄκων ταῖς τῶν ἐχθρῶν παρακλήσεσι καὶ οὕτω συνέβη
τοῦτον ἁλῶναι.
228
Λαβόντες οὖν τοῦτον οἱ βάρβαροι μετὰ πλείστης ὅτι τιμῆς

πρὸς τὸν Κομνηνὸν ἐχώρουν Ἀλέξιον, Κήρυκας ἐκπέμψαντες πρότερον
τὴν ἅλωσιν τούτου μηνύσοντας. Ταῦτα μὲν οὖν τοῦτον ἐπράχθη τὸν
τρόπον· τὸν δὲ τούτου αὐτάδελφον ἐντυχών τις τῶν Φράγγων μετὰ
τὸ σύμπτωμα καὶ πεζὸν θεασάμενος ἐπὶ τοῦ ἵππου ἀναβιβάσας διέ-
σωσε μέχρι τῆς Ἀδριανουπόλεως·
Nicolaus I Mysticus Theol., Epist., Epistulae (3100: 001)

“Nicholas I, Patriarch of Constantinople, s”, Ed. Jenkins, R.J.H.,
Westerink, L.G.Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, 1973; Corpus
Fontium Historiae Byzantinae 6.Epistle 135, li.45
Οὐκ ἦν εἰκὸς ταῦτα γράφειν ἡμᾶς· θείᾳ γὰρ χάριτι διδάσκειν κατα-
σταθεὶς ἑτέρους, καὶ μάλιστα παιδόθεν τοιούτοις διδάγμασιν ἐντεθραμ-
μένος, οὐκ ἐν χρείᾳ τούτων καθέστηκας ἑτέρωθεν ἐπακούειν. Ἀλλ'
ἵνα μὴ δόξωμεν ὥσπερ ἀκίνητοι πρὸς τὰ γραφέντα, καὶ ταῦτα γέγραπται
καὶ ὀλίγα ἔτι προστεθήσεται. Ἀπόβλεψον πρὸς τοὺς μακαρίους τοῦ
εὐαγγελίου Κήρυκας, ὧν σὺ κατηξιώθης τῷ καταλόγῳ συναριθμηθῆναι,
καὶ τὰ ἐκείνων πάθη καὶ τοὺς καθ' ἡμέραν θανάτους καὶ τὴν χαρὰν ἣν
ἐπὶ τούτοις ἔχαιρον, καὶ κατάλιπε τὸ θρηνεῖν καὶ τὸ ἀθυμεῖν διότι μὴ
τὰ ἀνθρώπινα πράγματα κατὰ ῥοῦν ἡμῖν φέρεται.
Theodosius Diaconus Hist., Poeta, De Creta capta (3125: 001)

“Theodosii diaconi de Creta capta”, Ed. Criscuolo, H.Leipzig: Teubner,
1979.Praefatio-poem poem, li.228
εἴπερ παρῆν τις νωθρότης τοῖς οἰκέταις. Ἐπεὶ δὲ καὶ φῶς ἡμέρα
προμηνύειν λευκοῖς χιτῶσιν ἤρξατο ζοφοφθόρος,
’πέπλοις’ δὲ λαμπροῖς ‘ἐστόλισεν’ αἰθέρα, ἦν ‘γῆν θεωρεῖν’
λευκόμορφον καὶ μάχης Κήρυκα τῶν σῶν ἐκδραμεῖν στρατευμάτων,
τείχει δὲ μακρῷ τὴν φάλαγγα προσξέειν ἐπεισπεσοῦσαν τῶν ἐναντίων
ἄφνω. ἐκεῖ τὸ πλῆθος τῶν φερεκλοίων ἅπαν τάξας στρατηγὸς τμητικῶς
ἀναρπάσαι, οἱ συστρατάρχαι τῆς πικρᾶς ἀλγηδόνος
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epit. historiarum (lib. 1–12) (3135:

001)“Ioannis Zonarae epit. historiarum, 3 vols.”, Ed. Dindorf, L.Leipzig:
Teubner, 1:1868; 2:1869; 3:1870.Vol. 1, page 264, li.4
… καὶ ὡς ὀλίγοις ὁ ἐκείνου θάνατος ἔγνωσται, ἐπιθέσθαι τῇ βασιλείᾳ

ἐσκέψατο· καὶ τὸν ἀδελφὸν ὁμωνυμοῦντα τῷ Σμέρδῃ καὶ πολλὴν πρὸς
ἐκεῖνον ἐμφέρειαν ἔχοντα εἰς τὸν θρόνον ἐκάθισε τὸν βασί-λειον, οὐχ ὡς
οἰκεῖον ὁμαίμονα, ἀλλ' ὡς τοῦ Κύρου υἱὸν καὶ τοῦ Καμβύσου ὁμόγνιον·
καὶ Κήρυκας διέ-πεμψε πανταχοῦ βασιλέα τὸν Κύρου Σμέρδην ἀγγέλ-
229
λοντας. μαθὼν οὖν ταῦτα καὶ ὁ Καμβύσης τὸν

Πρηξάσπην ἀνέκρινεν ὡς μὴ πληρώσαντά οἱ τὸ κε-
λευσθέν. ὁ δὲ διεβεβαίου μὴ τὸν ἀδελφὸν ἐπαναστῆναι
αὐτῷ. “ἐκεῖνον γὰρ ἐγώ” ἔλεγεν, “ὡς σὺ ἐνετείλω,
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epit. historiarum (lib. 1-12)

νατος, καὶ οὐ πόρρω τῆς θείας δυνάμεως ἀπηρτήμεθα.

ταῦτα ἐγὼ μὲν οὕτω φρονῶ, ἀξιῶ δὲ καὶ ὑμᾶς τῇ
γνώμῃ προσθέσθαι ταύτῃ. καὶ μή τις οἰήσαιτο ὅτι
κλῆρον ποιήσομαι ἢ κόρην κελεύσω θανεῖν ἢ μειρά-
κιον· αὐτὸς γὰρ ἐγὼ ἑκὼν ἐμαυτὸν ὑμῖν ἐπιδίδωμι,
ἵνα σήμερον αὐτίκα Κήρυκα πέμψητέ με καὶ πρεσβευ-
τὴν τοῖς χθονίοις θεοῖς, ἐσόμενον ὑμῖν ἀεὶ προστά-
την καὶ σύμμαχον.” ταῦτα εἰπὼν ὁ Κούρτιος τὰ
ὅπλα ἐνεδιδύσκετο, εἶτα καὶ τοῦ ἵππου ἐπέβη. οἱ δ'
ἄλλοι περιαλγεῖς ἐγίνοντο καὶ περιχαρεῖς, .
Ζωναράς. λεξικόν. (3136: 001)“Iohannis Zonarae lexicon ex tribus

codicibus manuscriptis, 2 vols.”, Ed. Tittmann, J.A.H.Leipzig: Crusius,
1808, Repr. 1967. alpha, page 208, li.21
Ἀναποδίζω. τὸ ἐξετάζω. [καὶ ὡσανεὶ συγ-

κρούειν. Ἡρόδοτος· ἐπερωτῶν τε καὶ ἀναποδί-
ζων τὸν Κήρυκα. τὸ δ' αὐτὸ καὶ ποδίζειν ἔλε-
γον. ποδίζειν γὰρ κυρίως τὸ τοῖς ποσὶν μετρεῖν
τὶ χωρίον, καὶ τὴν σκιὰν μετρεῖν, πρὸς ἣν ἐπὶ
τὸ δεῖπνον ἐβάδιζον.]
Ζωναράς, λεξικόν epsilon, page 802, li.11
Ἐπικαρπίας. τὰ κέρδη.
Ἐπικαμπὴς τάξις. ἐπὰν τὰ μέσα τοῖς πολε-
μίοις προσπίπτει, τὰ δὲ κέρατα ἐκ τῶν ὀπίσω
μερῶν ὄρθια ἐφ' ἑαυτὴν ἔχει τεταγμένα.
Ἐπικηρυκεία. ἡ ἐκ τῶν πολεμίων φιλία, ἢ τὸ
περὶ φιλίας καὶ διὰ λόγων Κήρυκας πέμπειν. †καὶ ἐπικηρυκεύεται† διὰ
Κήρυκος τινὸς συνθή- κας τινὰς ἢ πρεσβείας ποιεῖται. Ἐπισύστασις. ἡ
ἐπὶ δευτέρου ἐπανόρθωσις.
230
Λαόνικος Χαλκοκονδύλης (3139: 001)“Laonici Chalcocandylae

historiarum demonstrationes, 2 vols. in 3”, Ed. Darkó, E.Budapest:
Academia Litterarum Hungarica, 1:1922; 2.1:1923; 2.2:1927.Vol. 2, page
32, li.1
καὶ τρεψάμενοι ἐδίωκον φεύγοντας ἐπὶ τὸν Ἴστρον.

Μεζέτης μὲν οὖν ἀφικόμενος ἐπὶ Ἀρδέλιον οὕτως ἐτελεύτησε,
καὶ ἀπεγένετο οὐκ ὀλίγον τι τοῦ στρατεύματος· βασιλεὺς δὲ
ὡς ἐπύθετο τὸν Μεζέτου θάνατον, συμφοράν τε ἐποιεῖτο, καὶ
παρεσκευάζετό τε αὐτὸς ἐπὶ Παιονοδακίαν στρατευσόμενος, καὶ
Κήρυκας πέμπων περιαγγέλλοντας τὴν ἐξέλευσιν αὐτοῦ ἅμα ἦρι
ἐδόκει ἐξελαύνειν. μετὰ δὲ συμβουλεύσαντος Σαβατίνεω εὐνούχου,
ἀνδρὸς τὰ ἐς πόλεμον αὐτοῦ πολλαχῇ γενομένου, ἐπέτρεψέ τε
τὸν στρατὸν αὐτῷ, καὶ ἐκέλευσε λαβόντα ἐξηγήσασθαι ἐπὶ Παιο-
νοδακίαν, καὶ μὴ ἀνιέναι πρὶν ἢ καταστρεψάμενον ἀπελαύνειν.
οὗτος μὲν δὴ παραλαβὼν τὸν βασιλέως στρατὸν καὶ.
ἐμπρησμοῦ τῆς χώρας, οὔτε εὑρὼν παρὰ βασιλέα ἀπηγγέλλετο

τὰ γενόμενα περὶ Δακῶν ἐς τοὺς βασιλέως ἄνδρας, καὶ χαλεπῶς
ἤνεγκε. λέγεται δέ, ὡς καὶ πληγὰς ἐνέβαλε τῷ ἀνδρί. νομίζεται
δὲ καὶ τοῦτο ἐς τὰς θύρας τοῦ βασιλέως οὐ πάνυ τι αἰσχρὸν
εἶναι, τούτους οὓς ἀπὸ ἀνδραπόδων καὶ μὴ Τούρκων παῖδας
αὐτῷ ἐς τὴν ἀρχὴν παραγενομένους. Κήρυκας μέντοι πέμπων
ἁπανταχῇ ἐκέλευεν αὐτῷ παρεῖναι τὴν στρατιὰν ἐξωπλισμένην
καλῶς, καὶ τοὺς ἱπποδρόμους αὐτῷ ἕπεσθαι ξύμπαντας ἐς τήνδε
τὴν στρατείαν. οἱ δὲ τοῦ βασιλέως Κήρυκες οἱ τὰς ἀγγελίας
φέροντες αὐτῷ ἐς τὴν χώραν καὶ οἱ ἄγγελοι, ἐπειδάν τι νεώτε-
ρον ξυμβαίνοι.
καὶ ὁ ἵππος ἐς τόδε διανύσαι οἷος τε ἦν. μετὰ δὲ ἄλλον εὑρά-

μενος καταβιβάζει, τὸν δὲ ἵππον τὸν πρότερον παραδίδωσι τῷ
ἀνθρώπῳ. καὶ οὕτω βραχὺ διαναπαυόμενοι μέγιστον διανύουσι
δρόμον. ἐζώννυντο δὲ καὶ τὸ σῶμα ἅπαν, ὥστε μὴ ἄγαν πονεῖν
ἢ κάμνειν σφίσι τὸ σῶμα, ἐπεὶ θέοιντο. καὶ ἀπὸ Πελοποννήσου
ἐς Ἀδριανούπολιν Κήρυκας ἴσμεν ἐν πέντε ἡμέραις ἀφικομένους,
ὁδὸν πεντεκαίδεκα ἡμερῶν ἀνδρὶ ἱππεύοντι ἐς τὰ μάλιστα.
231
καλοῦνται δ' οὗτοι οἱ Κήρυκες οὐλάκιδες.
Joannes Cananus Hist., De Constantinopoli oppugnata (3144: 001)

“Giovanni Cananos. L'assedio di Costantinopoli”, Ed. Pinto, E.
Messina: EDAS, 1977.Line 5
1. «Μυστήριον βασιλέως κρύπτειν

καλόν, τὰ δὲ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἀνακη-
ρύττειν ἔνδοξον»· εἶπε γὰρ ὁ ἄγγελος τῷ Τωβήτ.
Τοῦτο νῦν καὶ ἐμὲ λίαν ὠθεῖ καὶ θαρρύνει καὶ τολμηρὸν
ποιεῖ Κήρυκα, ὅπως τὸ πανθαύμαστον θαῦμα τῆς Πα-
ναγίας μου διηγήσομαι. Ἐκκόπτει δ' ἐμὲ ἡ ἀπειρία τοῦ
λόγου, ἀντωθεῖ δ' ἐμὲ πάλιν καὶ ἕλκει τὸ ἴδιον τῆς
ὀρέξεως, τὸ ἀνθρώπινον πάθος. Καὶ ἥττημαι, καὶ τὴν
ἧτταν ὁμολογῶ, καὶ ἀπὸ τούτων τὴν ἱστορίαν ἠρξάμην.
Joannes Anagnostes Hist., Poeta, De extremo Thessalonicensi excidio

narratio (3145: 001)“Ἰωάννου Ἀναγνώστου Διήγησις περὶ τῆς τελευταίας
ἁλώσεως τῆς Θεσσαλονίκης. Μονῳδία ἐπὶ τῇ ἁλώσει τῆς Θεσσαλονίκης”,
Ed. Tsaras, G.Thessalonica: Tsaras, 1958.Sec. 8, li.13
παίειν μὲν αὐτὸ προστάξας τῇ χειροποιήτῳ τοῦ λίθου

βροντῇ, τοὺς δ' ἄνωθεν κωλύειν τῆς ἐπὶ τῶν τειχῶν στά-
σεως διὰ τῶν ἀφιεμένων βελῶν καὶ παντὶ μηχανήματι
πρὸς τὸ κρατῆσαι κεχρῆσθαι τῆς πόλεως. Ὁ δὲ τούτων
μὲν ἔδειξεν οὐδέν, μικρὸν δ' ἡσυχάσας καὶ τὴν πόλιν κύκλῳ
περιβλεψάμενος, Κήρυκας καὶ αὖθις ἐξέπεμψεν, ἐλευθερίαν
ἡμῖν ὑπισχνούμενος καὶ φιλοτιμίας ἑτέρας, τοῖς παρ' αὐ-
τοῖς ταυτὶ πιστούμενος ὅρκοις, εἰ τὴν πόλιν προοίμεθα
τοῖς τούτου λόγοις πεισθέντες καὶ τἀναντία πάλιν αὐτῶν
προσετίθει καὶ χαλεπώτερα τούτων, εἰ μὴ καταπειθεῖς
ἐν τούτῳ γενοίμεθα.
Joannes Anagnostes Hist., Poeta, De extremo Thessalonicensi excidio

narratio Sec. 9, li.16
καὶ κομίζουσα τοῦτον ἐν τῇ πόλει χρῃζούσῃ. Οἱ δ' ὑπετό-

πασαν ταύτην ἰδόντες συμμάχους ἔχειν καὶ ὅπλα διὰ
τὸν πόλεμον καὶ δεδιότες τὴν ἧτταν, συμμαχίας ἐπὶ τὴν
πόλιν ἐλθούσης, ὅλῃ δεῖν ᾤοντο χρήσασθαι τῇ τούτων δυ-
232
νάμει καὶ περὶ τὰ πολεμικὰ τέχνῃ πρὶν τὴν ὁλκάδα καθορ-

μισθῆναι. Μικρὸν μὲν οὖν πρότερον, ὅτε καὶ τοὺς Κήρυκας
ἔπεμπεν, ὑπεισερχόμενοι τὸ προτείχισμα μέρος τῶν πολε-
μούντων ἀωρὶ τῶν νυκτῶν καὶ τοῦθ' ὑπορύττοντες ἐν ἀδείᾳ
(οὔτε γὰρ ἐπ' αὐτῷ φύλακες ἦσαν, οὐκ ἀρκούντων τῶν
ἔνδον, οὔτ' ἐξωθεῖν αὐτοὺς εἶχεν οὐδεὶς οὐδ' ὁπωσοῦν,
τούτου προβεβλημένου) πολλὰ τούτου .
“ἔστωσαν ὑμῶν κέρδη.” – Τότε οἱ πάντες εὐφήμησαν.

Ἑσπέρας δὲ γενομένης Κήρυκας κύκλῳ τοῦ στρατοπέδου στείλας
ἐπρόςταττεν, ἐν πάσῃ σκηνῇ φῶτα μεγάλα καὶ πυρκαϊὰς ἀνάψαι καὶ τῶν
φώτων ἀναφθέντων πάντας σὺν ἤχῳ καὶ βοῇ ἀλαλάξαι τὴν μιαρὰν αὐτῶν
φωνὴν τὴν δηλοῦσαν τὴν αὐτῶν ἀσέβειαν. Καὶ ἦν ἰδεῖν καὶ ἀκοῦσαι
ξένον τέρας· τὰ γὰρ φῶτα ὑπερεκχυθέντα ἐν γῇ καὶ θαλάσσῃ ὑπὲρ τὸν
ἥλιον ἔλαμπον τὴν πᾶσαν Πόλιν, …
τες τὰς ἡμιόνους καὶ οἱ μάγειροι, πάντες ἐξαντλοῦντες ἔφερον.

Ὁ δὲ Ἰωάννης ὁ Ἰουστινιανός, ὃν φθάσας ὁ λόγος ἔπεμψεν ἐν τῇ νηί,
τοῦ θεραπευθῆναι τὴν πληγήν, ἣν ὑπέστη, κατευθύς, ὄντος αὐτοῦ ἐν τῷ
λιμένι,
τινὲς τῶν αὐτοῦ φεύγοντες, ἔδραμον λέγοντες, πῶς οἱ Τοῦρκοι εἰσίασιν
ἐν τῇ
πόλει καὶ ὁ βασιλεὺς ἐσφάγη. Ἀκούσας τὸν πικρότατον καὶ δριμὺ λόγον
οὖν,
προστάττει τοὺς Κήρυκας διὰ σαλπίγγων ἀνακαλεῖν τοὺς αὐτοῦ
ὑπασπιστὰς καὶ
συμπλώτας.
Michael Critobulus Hist., Historiae (3147: 004)“Critobuli Imbriotae

historiae”, Ed. Reinsch, D.R.Berlin: De Gruyter, 1983; Corpus fontium
historiae Byzantinae 22. Series Berolinensis.Book 3, Ch. 16, Sec. 7, li.4
οἱ δέ γε Ἰλλυριοὶ κατέχοντες ἤδη τὰ ὑψηλὰ (οὐ γὰρ ἐτόλμων

καταβῆναι ἐς τὰ πεδία) καὶ τὴν αὐτῶν ἀγομένην καὶ φερομένην ὁρῶν-
τες καὶ πορθουμένην κακῶς καὶ ἅμα δεδιότες περὶ αὐτῶν ἐς ἀνάγκην
καταστάντες τρέπονται ἐς συμβάσεις καὶ Κήρυκα πέμψαντες δέονται
233
τοῦ βασιλέως σπονδῶν τυχεῖν ὁμήρους τε δόντες καὶ πιστὰ ἦ μὴν

δασμόν τε ἐτήσιον ἀποφέρειν τῷ βασιλεῖ παῖδάς τε ῥητοὺς καὶ βοσκη-
μάτων ἀγέλας (οὐ γὰρ ἦσαν αὐτοῖς χρήματα) καὶ στρατιώτας ἐν ταῖς
ἐκστρατείαις τοῦ βασιλέως καὶ φίλους εἶναι καὶ συμμάχους ἀδόλους.
καὶ ὁ βασιλεὺς δέχεται ἐπὶ τούτοις καὶ σπένδεται· καὶ λαβὼν τοὺς…
Michael Critobulus Hist., Historiae Book 4, Ch. 7, Sec. 6, li.4
οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει καὶ βασιλεὺς αὐτῶν ἀκούσαντες ταῦτα ἐδέξαντό

τε τοὺς λόγους ἡσύχως καὶ τοῦ μεγάλου βασιλέως ἔφασαν παραγενο-
μένου συμβήσεσθαι. τῇ δὲ ὑστεραίᾳ παραγίνεται καὶ οὗτος καὶ στρα-
τοπεδεύεται πρὸ τῆς πόλεως καὶ Κήρυκα πέμψας τὸν αὐτὸν Θωμᾶν
προκαλεῖται καὶ αὐτὸς ἐπὶ συμβάσεις αὐτοὺς ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς καὶ ὁμοί-
οις, ἐφ' οἷσπερ καὶ Μαχουμούτης. οἱ δὲ τοῦ Κήρυκος ἀκούσαντες
δῶρά τε πλεῖστα καὶ κάλλιστα ἑτοιμάσαντες εὐθὺς καὶ ἄνδρας τοὺς
ἀρίστους σφῶν ἀπολεξάμενοι καὶ πίστεις δόντες αὐτοῖς ἐκπέμπουσιν.
Ιωάννης 7ος Κντακουζηνός ιστορίες(3169: 001)“Ioannis Cantacuzeni
eximperatoris historiarum libri iv, 3 vols.”, Ed. Schopen, L.Bonn: Weber,
1:1828; 2:1831; 3:1832; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.
Vol. 1, page 385, li.20
πρὸς Μπενέτον. κἂν δέξηται πεισθεὶς τὴν εὐεργεσίαν, παντα-

χόθεν ἂν ἔχοι καλῶς· ἐὰν δὲ τῇ προτέρᾳ παρανοίᾳ χρώμενος,
τῶν μὲν ἐν χερσὶν ἀπόσχηται ἀγαθῶν, τῶν δὲ μήτε ὄντων
μήτε ἐσομένων ἐπιθυμοίη, εἰ μὴ αὐτὸν ὡς ἀδύνατα ἀξιοίη
πεῖσαι δυνησόμεθα, ἀλλὰ τούς γε παρόντας οὐ μάρτυρας
μόνον ἕξομεν, ἀλλὰ καὶ Κήρυκας καὶ τῆς σῆς καλοκαγαθίας
καὶ φιλοτιμίας περὶ τὰς εὐεργεσίας, βασιλεῦ, καὶ τῆς ἐκείνου
παραπληξίας, καὶ δύο τὰ μέγιστα ἐντεῦθεν κερδανοῦμεν, ἡμᾶς
τε αὐτοὺς ἀπαλλάττοντες ἀδοξίας οὐ προσηκούσης καὶ τοὺς
ἄλλους τῆς ἐκ τοῦ ψεύδους ἐλευθεροῦντες προσγενησομένης
βλάβης.” Τοιαῦτα μὲν ὁ μέγας δομέστικος εἶπε· βασιλεὺς
καὶ ὅσοι τῶν ἐν τέλει ἦσαν πόλεων ἐπιτροπεύοντες, πρὸς ἀλλή-

λους ἐπικηρυκευσάμενοι καὶ συμφρονήσαντες, οἱ πλείους μὲν
κατελείποντο διοικοῦντες τὰς ἀρχάς· πιγκέρνης δὲ ὁ Ἄγγελος
καὶ ὁ Παλαιολόγος Κωνσταντῖνος καὶ Τζαμπλάκων πρὸς τὸν μέ-
γαν δομέστικον ἀπεστέλλοντο, τὰ κοινῇ δηλώσοντες πᾶσι δεδο-
γμένα. ἔτι δὲ ἐχόμενοι ὁδοῦ, Κήρυκα προπέμψαντες, ἐδήλουν
234
γράμμασι τῷ μεγάλῳ δομεστίκῳ, μηδὲν περὶ ἑαυτοῦ κινεῖν

τῶν καθεστώτων, μηδὲ πράττειν μηδὲν, μήτε τῶν δοκούντων
βελτιόνων ἢ χειρόνων, ἂν μὴ παρῶσι καὶ αὐτοί· πάντως δὲ
παρέσονται ὅσον οὐδέπω. δίκαιον δὲ εἶναι πείθεσθαι αὐτοῖς,
οὐ μόνον ἐν τοῖς πρώτοις τῶν φίλων τεταγμένοις.
Pseudo-Sphrantzes Hist., Chronicon sive Maius (partim sub auctore

Macario Melisseno) (3176: 001)“Georgios Sphrantzes. Memorii 1401–
1477”, Ed. Grecu, V.Bucharest: Academie Republicii Socialiste
România, 1966; Scriptores Byzantini 5.Page 152, li.4
λήψασθαι δέον, εἰ μὴ ἀδικεῖν οὗτος ἐθελήσειε τὴν ἀλήθειαν ὡς οἱ τοὺς

Οὕτε γοῦν πρὸς χάριν οὔτε
πρὸς φθόνον, ἀλλ' οὐδὲ πρὸς μῖσος ἢ καὶ πρὸς εὔνοιαν συγγράφειν χρεών
ἐστι τὸν
συγγράφοντα, ἀλλ' ἱστορίας μόνον χάριν καὶ τοῦ μὴ λήθης βυθῷ, ἣν ὁ
χρόνος οἶδε
γεννᾶν, παραδοθῆναι τὴν ἱστορίαν, μένειν δὲ ζῶσάν τε καὶ λαλοῦσαν
φωνὴν καὶ ἔμψυ-
χον καὶ διαπρύσιον Κήρυκα δι' ἀπεράντων αἰώνων.
Οὕτως τοίνυν κἀγὼ Γεώργιος Φραντζῆς ὁ χρηματίσας πρωτοβεστια-
ρίτης καὶ Γρηγόριος τάχα μοναχός, ὁ καὶ μέγας λογοθέτης
γεγονώς, πρὶν τοῦ τὸ μοναχικὸν σχῆμα λαβεῖν,
ταῦτα ἔγραψα περὶ τῶν καθ' ἑαυτῶν καί τινων μερικῶν ἀναγκαίων γεγο-
νότων ἐν τῷ τῆς ζωῆς μου χρόνῳ πρὶν τῆς αἰχμαλωσίας ..

Macario Melisseno) Page 498, li.26
σέπεσον καὶ προσεκύνησαν οἱ μὲν τοῖς ἀποστόλοις, οἱ δὲ τοῖς ἐκείνων

διαδόχοις καὶ
μαθηταῖς καὶ ἐπίστευσαν, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ ἀληθινὸς θεός, ὁ Χριστός,
αὐτός ἐστιν
ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ ζῶντος· καὶ ἐλυποῦντο καὶ ἔκλαιον τὰς παρελθούσας
ἡμέρας, ἃς πε-
ριεπάτησαν ἐν τῇ σκοτίᾳ καὶ τῇ πλάνῃ τοῦ Σατανᾶ. Ὁ δὲ πανάγαθος θεὸς
καὶ ἐλεή-
μων ἐδέξατο αὐτῶν τὴν μετάνοιαν καὶ αὐτοὺς τοὺς διώκοντας τὸ τοῦ
Χριστοῦ ὄνομα
κατέστησε ποιμένας καὶ διδασκάλους καὶ Κήρυκας τοῦ εὐαγγελίου καὶ
τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ. Καὶ λαβόντες οἱ πάντες τὸ εὐαγγέλιον μετέγραψαν
235
καὶ εἶχον αὐτὸ εἶς ἕκαστος καὶ ἀνεγίνωσκε καὶ ἐμάνθανε καὶ ἐδιδάσκετο
καὶ προσεκύνει τὰ ἐν αὐτῷ γεγραμμένα.
Elias Phil., Eliae (olim Davidis) in Aristotelis categorias mmentarium

(4020: 002)“Eliae in Porphyrii isagogen et Aristotelis categorias
commentaria”, Ed. Busse, A.Berlin: Reimer, 1900; Commentaria in
Aristotelem Graeca 18.1.Page 110, li.23
Φαίδρῳ ὅτι ἡ ψυχὴ πᾶσα ἀθάνατος καὶ ἐν τῷ Φαίδωνι ὅτι ἀδαμαντίνοις

δεῖ δεσμοῖς τὴν δόξαν ταύτην ἔχοντα περὶ τῆς ἀθανασίας τῆς ψυχῆς εἰς
Ἅιδου ἰέναι, κἀν τοῖς Νόμοις ὅτι ἀληθέστερα τὰ νῦν λεγόμενα τοῦ τὴν
Κρήτην νῆσον εἶναι (ἐν Κρήτῃ γὰρ τὰς διατριβὰς ἐποιεῖτο· οὐ γὰρ ἠξίου
ἔτι σκηνὰς τῶν αὑτοῦ διαλόγων ποιεῖσθαι τὰς Ἀθήνας διὰ τὰ συμβάντα
ἐπὶ Σωκράτει), καὶ ἐν τῇ Πολιτείᾳ φησὶν ὅτι μισθωσώμεθα Κήρυκα
Στέντορος μεγαλοφωνότερον, ὅστις ἀναβὰς ἐφ' ὑψηλοῦ βήματος
ἀναβοήσει ὡς ὁ μὲν δίκαιος εὐδαίμων, καὶ εἰ λάθῃ πάντας ἀνθρώπους
τοιοῦτος ὢν καὶ διὰ τοῦτο ἄδικος νομιζόμενος μαστιγοῖτο, ὁ δὲ ἄδικος
ἄθλιος, καὶ εἰ λάθῃ πάντας ἀνθρώπους τοιῦτος ὢν καὶ διὰ τοῦτο δίκαιος
νομιζόμενος τιμῷτο ὑπὸ πάντων. ἐπεξέτεινα δ' ἂν τὰς χρήσεις τοῦ
Πλάτωνος κατασκευαζούσας
Proclus Phil., In Platonis Alcibiadem i (4036: 007)

“Proclus Diadochus. Commentary on the first Alcibiades of Plato”, Ed.
Westerink, L.G.Amsterdam: North–Holland, 1954.Sec. 107, li.11
Ἔτι τοίνυν καὶ τῶν ῥημάτων ἕκαστον θεασώμεθα. τὸ μὲν δὴ ‘οἴει‘

πρόσκειται ἐν τοῖς ἐκκειμένοις ῥήμασιν ἱκανὸς ἔλεγχος τῆς ψευδοῦς
ὑπολήψεως. τί γὰρ ἄλλο διὰ τῆς προσθήκης ἐνδείκνυται ταύτης ἢ ὅτι
οἴει μέν, οὐ μέντοι ἔχει ταῦτα οὕτως; καὶ πρόσεστι καὶ τὸ ἀλαζονικὸν
καὶ τὸ φορτικόν, αὐτὸν εἶναι τὸν Κήρυκα τῆς εὐδαιμονίας, αὐτὸν τὸν
κηρυττόμενον, αὐτὸν τὸν ἐπαινέτην, αὐτὸν τὸν ἐπαινούμενον.
Φώτιος Βιβλιοθήκη. (4040: 001)“Photius. Bibliothèque, 8 vols.”, Ed.

Henry, R.Paris: Les Belles Lettres, 1:1959; 2:1960; 3:1962; 4:1965;
5:1967; 6:1971; 7:1974; 8:1977.Codex 186, Bekker page 134b, li.17
τομῆς φαρμάκων ἐπιστήμων) ὡς τρωθείς ποτε ὑπ'

Ἀχαιῶν καὶ μὴ τυγχάνων θεραπείας δεήσεται αὐτῆς,
οἴκαδε ᾔει· ὕστερον δὲ Ἀλέξανδρος ἐν τῇ ὡς Ἀχαιοὺς
ὑπὲρ Τροίας μάχῃ τρωθεὶς ὑπὸ Φιλοκτήτου καὶ δεινῶς
ἔχων δι' ἀπήνης ἐκομίζετο πρὸς τὴν Ἴδην, καὶ προεκ-
236
πέμψας Κήρυκα ἐδεῖτο Οἰνώνης· ἡ δὲ ὑβριστικῶς μά-

λα τὸν Κήρυκα διωσαμένη πρὸς Ἑλένην ἰέναι Ἀλέ-
ξανδρον ἐξωνείδιζε· καὶ Ἀλέξανδρος μὲν κατὰ τὴν
ὁδὸν ὑπὸ τοῦ τραύματος τελευτᾷ, τὴν δὲ μήπω πε-
πυσμένην τὴν τελευτὴν μετάμελος ὅμως δεινὸς εἶχε,
καὶ δρεψαμένη τῆς πόας ἔθει φθάσαι ἐπειγομένη.
δαίων ὡς ἀστὴρ ἔσται τῆς κατὰ σάρκα γεννήσεως τοῦ

κοινοῦ σωτῆρος μηνυτής, ἐκείνοις δὲ ὡς ὁμοτέχνοις
ἀναθεῖναι τὴν πρόρρησιν τὸν Βαλαὰμ ἐκεῖνον, ὃς καὶ
ἄκων ἀντὶ κατάρας εὐλογήσας τὸν Ἰσραήλ, τῇ εὐ-
λογίᾳ συμπεριέλαβε καὶ τὴν τοῦ τεχθησομένου γένεσιν
βασιλέως καὶ τὸν ταύτης Κήρυκα ἀστέρα. Ἐμφανίζεται
δὲ τεχθεὶς Πέρσαις πρὸ τῶν ἄλλων ἐθνῶν ὁ δεσπό-
της ἑαυτόν, δεικνὺς ὅτι καὶ μάγων καὶ γοήτων τοῖς
ἐθέλουσιν ἡ δι' αὐτοῦ παρέχεται χάρις καὶ σωτηρία.
Φώτιος Βιβλιοθήκη. Codex 256, Bekker page 469b, li.41
ἄδικον φόνον, ὃν Μαξιμιανὸς οὐ λήγει κατὰ τῶν χρι-

στιανῶν παλαμώμενος, ἤδη μοι τὴν μακαρίαν δίδωσι
λῆξιν». Τρίτον δ' ἤδη τότε ἦν ἔτος τοῦ καθ' ἡμῶν
διωγμοῦ, ἐν ᾧ καὶ Κωνστάντιος πρὸς τὴν ἄφθαρτον βα-
σιλείαν τὴν ἐπίκηρον ἤμειψε, καὶ τὸν υἱὸν ἀνακηρύξας
βασιλέα Κήρυκα τῆς εὐσεβείας καὶ τῶν χριστιανῶν
ὑπέρμαχον καταλέλοιπεν.
Ὅτι φησί, Σεβήρου νόσῳ τελευτήσαντος Λικίννιος
ὁ ἐπ' ἀδελφῇ γαμβρὸς Κωνσταντίνου βασιλεύει,
τὴν δὲ λοιπὴν τῆς ἑῴας μοῖραν Μαξιμιανὸς ἐπεῖχε.
Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Fragmenta in epistulam ii ad

Corinthios (in catenis) (4040: 016)“Pauluskommentar aus der
griechischen Kirche aus Katenenhandschriften gesammelt”, Ed. Staab, K.
Münster: Aschendorff, 1933.Page 594, li.16
σιν ταύτην τῆς προτέρας παρακλήσεως. καὶ ταῦτα λέγει μᾶλλον αὐτοὺς
εἰς τὴν ἀγάπην Τίτου ἐφελκόμενος· ἔμελλε γὰρ πάλιν σὺν τῇ ἐπιστολῇ
πέμπειν αὐτὸν πρὸς αὐτούς. τί δὲ ἦν ἡ ἀνάπαυσις Τίτου ἐφ' ᾧ
237
καὶ ἔχαιρεν; ἢ αὐτὴ ἡ διόρθωσις αὐτῶν ἐφ' ᾗ καὶ Παῦλος παρεκέκλητο;

ἡ εἰς πάντα ὑπακοὴ αὐτῶν καὶ ἡ μετ' εὐλαβείας καὶ πίστεως ξενία καὶ
ὑποδοχὴ αὐτῶν· καὶ γὰρ τεκμήριον εὐσεβείας ἡ εἰς τὸν Κήρυκα αὐτῆς
τιμὴ καὶ εὐλάβεια.
Θεοφάνης Χρονογραφία. (4046: 001)“Theophanis chronographia, vol.

1”, Ed. de Boor, C.Leipzig: Teubner, 1883, Repr. 1963.Page 81, li.32
Τούτῳ τῷ ἔτει οἱ Ἰουδαῖοι ἐν Ἀλεξανδρείᾳ κακὰ πολλὰ

Χριστιανοῖς ἐνεδείξαντο. συνθέμενοι γὰρ πρὸς ἀλλήλους φορεῖν
δακτύλιον ἀπὸ φοίνικος, τῇ νυκτὶ βοᾷν παρεσκεύασαν Κήρυκας, ὅτι
ἡ ἐκκλησία ἐνεπρήσθη. τῶν δὲ Χριστιανῶν συνδραμόντων, τούτους
οἱ Ἰουδαῖοι κατέσφαζον. τοῦ δὲ δράματος φωραθέντος, οἱ Χριστια-
νοὶ ἄρχοντες τούτους τῆς Ἀλεξανδρείας ἐξήλασαν καὶ τὰς ὑποστάσεις
αὐτῶν ἐδήμευσαν.
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας Commentarii ad Homeri Iliadem (4083:

001)“Eustathii archiepiscopi Thessalonicensis commentarii ad Homeri
Iliadem pertinentes, vols. 1–4”, Ed. van der Valk, M.Leiden: Brill,
1:1971; 2:1976; 3:1979; 4:1987.Vol. 1, page 123, li.16
πτοεῖται τὸ τῆς ἐγχειρήσεως ἐπικίνδυνον καὶ μάλιστα, ἐπεὶ καὶ Ἀχιλλέως

ἀκούει δεινὰ ἐπαπειλησαμένου καὶ μεταφράζεται καὶ οὐκέτι αὐτὸς
ἔρχεται, ἀλλὰ στέλλει Κήρυκας, ὡς ῥηθήσεται. Κλισία δὲ ἡ αὐτοσχέδιος
καὶ οὐ πολυτελὴς οἴκησις καὶ καιρική, ἥτις οὔτε θάλαμος οὔτε οἶκος οὔτε
δόμος οὔτε μέγαρον οὔτ' ἄν τι τῶν τοιούτων κυρίως ῥηθείη. ταῦτα γὰρ
καὶ οἰκοδομητὰ καὶ παρα-
μόνιμα. Σκηνὴ δὲ μάλιστα ἡ τοιαύτη λέγεται οἴκησις, καὶ οὐκ ἔστι
καιριωτέραν ἄλλην ἑρμηνείαν εὑρεῖν. ταὐτὸν γὰρ κλισία τε καὶ σκηνή,
πλὴν ὅσον ἡ μὲν κλισία μιμεῖταί πως οἰκίαν πύλας τε ἔχουσά τινας καὶ
μοχλὸν ἐπὶ ταῖς πύλαις,
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας Commentarii ad Homeri Iliadem

Vol. 1, page 173, li.29
ἀφίει», οὕτω καὶ ὧδε ἐν τῷ «ὣς εἰπὼν προΐει» συνέστειλεν Ἰωνικῶς τὸ

δίχρονον τοῦ ἵει μακρὸν ἄλλως φύσει ὂν δι' αὔξησιν κατὰ τὸ «κνίσση δ'
οὐρανὸν
ἷκε» καὶ τὰ ὅμοια. (330) Ὅτι μυριαχοῦ φίλον τοῖς ῥήτορσιν ἀντὶ κατα-
φάσεων εὐειδεῖ χρᾶσθαι σχήματι τῷ κατὰ ἀπόφασιν, ὡς καὶ ὅτε εἴπῃ τὸ
«οὐ
γάρ μιν ἀφαυρότατος βάλεν», ἀλλὰ δηλαδὴ ὁ ἰσχυρότατος. οὕτω καὶ ὧδέ
238
φησιν, ὡς οὐ γήθησεν Ἀχιλλεὺς ἰδὼν τοὺς ἐκ βασιλέως Κήρυκας, ἀλλ'

ὑπερε-λυπήθη δηλονότι. τοιοῦτον καὶ τῶν ὕστερον, Ἐπικούρου μὲν τὸ
«οὐ παραγένη-σις» ἤτοι ἀποδημία, καὶ Θουκυδίδου…

Vol. 2, page 628, li.21
Τὸ δὲ «Κήρυκες ἀνὰ ἄστυ ἀγγελλόντων» ἀποτελέσει ἐν τοῖς ἑξῆς τὸ

«κῆρυξ
ἀστυβοώτης». Διῒ δὲ φίλοι οἱ Κήρυκες οὐ κατὰ τὸν Ἕκτορα, ὃ προσεχῶς
ἐλέχθη, ἀλλὰ διὰ τὸν ἐξ Ἑρμοῦ Κήρυκα, ὡς καὶ ἐν ἄλλοις ἐρρέθη, καὶ ὡς
βασιλέων δὲ ὑπουργοί, οὓς δίους καὶ διοτρεφεῖς καὶ διογενεῖς ὁ παλαιὸς
οἶδε
λόγος. Ἡ δὲ ἀλληγορία Διῒ φίλους Κήρυκας, ἤγουν ἀέρι, φησί.
Φωνητικοὶ γὰρ οἱ Κήρυκες, ὅθεν καὶ ἠερόφωνοι κατὰ τὴν ποίησιν, οἳ καὶ
ἀπὸ τοῦ γαρύω, τὸ φωνῶ, τὴν ἐτυμολογίαν ἔχουσι. Τὸ δὲ «Διΐ» ἐκτείνει
τὴν λήγουσαν καὶ ἐνταῦθα τρόπῳ κοινῆς συλλαβῆς. (518 – 522) Ὅτι ἡ
διὰ κηρύκων ἀνὰ ἄστυ στρατηγικὴ ἀγγελία τοῦ Ἕκτορος τοιαύτη ἦν
«παῖδας πρωθήβας πολιοκροτά
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας Commentarii ad Homeri Odysseam

ἐν τῷ, Κήρυκες ὕδωρ ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν. οὕτω δὲ καὶ τοῦ μὲν σώφρονος
Τηλεμάχου τὴν τράπεζαν. διε-
σκεύασεν ἤδη ἐν στίχοις πλείοσιν, ἐναβρυνόμενος οἷον τῇ ἐκφράσει. τὴν
μέντοι τῶν ὑπερφιάλων μνη-
στήρων, ἐπιτρέχων συντέμνει ἐν ὀλίγοις ἔπεσι. τάχιον οἷον σπεύδων
αὐτῆς ἀπαλλάττεσθαι. φησὶ γάρ.
τοῖς δὲ, Κήρυκες μὲν ὕδωρ ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν. σῖτον δὲ δμωαὶ
παρενήνεον ἐν κανέοισι. κοῦροι δὲ κρητῆ-
ρας ἐπεστέψαντο ποτοῖο. οὕτως ἐν καιρῷ καὶ πλατύνει τὰς ἐννοίας καὶ
ἐπιτέμνει ὁ ποιητής. Ἰστέον
δὲ ὅτι Κήρυκας οἱ μὲν πλείους Ὁμηρικῶς οἴδασι. Κλείδημος δὲ κατὰ τὴν
τοῦ δειπνοσοφιστοῦ ἱστορίαν.
καὶ τοὺς μαγείρους οὕτω καλεῖσθαι φησίν. ἐνταῦθα δὲ ἴσως, Κήρυκας
τοὺς οἰνοχόους εἶπεν ὁ ποιητής.
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας Commentarii ad Homeri Odysseam

Vol. 1, page 325, li.20
239
πάνυ μακρὰν δι' αὐτοῦ ἐξῶσε τὸν Ὀδυσσέα ὁ ποιητὴς τῶν τοῖς Ἕλλησι
γνωρίμων τόπων. (Vers. 89.)
Ἔτι ἰστέον καὶ ὅτι οὐκ ἐνταῦθα μόνον ἀλλά που καὶ ἐν τοῖς ἑξῆς ἑταῖροι
δύο στέλλονται καὶ τρίτατος
κῆρυξ εἰς ἔμφασίν τε τοῦ βασιλικὴν οὐ μὴν ἰδιωτικὴν εἶναι τὴν τῆς ὁδοῦ
πρόφασιν. βασιλέων γὰρ ὑπο-
δρηστῆνες οἱ Κήρυκες διογενῶν ἀνδρῶν θεῖον γένος αὐτοί. ἔτι δὲ καὶ ὡς
ἂν οἱ στελλόμενοι ἄσυλοι
ἀπεκβαίνωσιν. ἱεροὶ γὰρ οἱ Κήρυκες ὡς ἐξ Ἑρμοῦ καὶ αἰδέσιμοι, μετὰ
κηρυκίου προϊόντες. ὅπερ αὐτοῖς
τοῦ Κήρυκας εἶναι σύμβολον ἦν. Λαιστρυγόνες μέντοι ἄδηλον εἴτε
ἐφείσαντο τοῦ Κήρυκος εἴτε ἐθοινή-
σαντο. Ὅμηρος γὰρ ἐκεῖ τὴν σπουδὴν τῆς τῶν σταλέντων φυγῆς
μιμούμενος οὐκ εἶπε τίς ἦν ὁ εἷς ἐκεῖνος
ὃν ὁ Ἀντιφάτης Λαιστρυγὼν ἀπώλεσεν, ἀλλὰ μόνον ἐρεῖ ὅτι ἕνα μάρψας
ὡπλίσσατο δόρπον, οἱ δὲ δύο ἀναΐξαντες ἔφυγον. Κύκλωψ δὲ εἴπερ ἂν
φείσαιτο Κήρυκος, ἀπόσχοιτο ἂν καὶ λέων πεινῶν ζῴου παρεμπεσόντος
αὐτῷ. (Vers. 94.)
Zosimus Hist., Historia nova (4084: 001)“ZosimHistoire nouvelle, vols.

1–3.2”, Ed. Paschoud, F.Paris: Les Belles Lettres, 1:1971; 2.1–2.2:1979;
3.1:1986; 3.2:1989.Book 2, Ch. 44, Sec. 2, li.1
Ἑκατέρου τοίνυν Κήρυκας περὶ τούτου πρὸς Βετρανίωνα στείλαντος

εἵλετο Κων-σταντίῳ θέσθαι μᾶλλον ἢ Μαγνεντίῳ· τῶν οὖν Μαγνεντίου
πρέσβεων ἀναχωρησάντων ἀπράκτων συνελθεῖν ἐς ταὐτὸ
τὰ στρατόπεδα Κωνστάντιος παρεκάλει, καὶ σκέμμα
κοινὸν περὶ τοῦ πρὸς Μαγνέντιον προτεθῆναι πολέμου.
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) kappa, 2560, li.4
Κήρυκες· οἱ ἄγγελοι, οἱ διάκονοι, οἱ τὰς ὑπηρετικὰς ἐπιτε-

λοῦντες πράξεις. ἐκαλεῖτο δὲ καὶ γένος ἰθαγενῶν, ἀπὸ Κήρυκος
τοῦ Ἑρμοῦ. Φανίας. καὶ τοὺς ἐρινάζοντας τοὺς ἐρινοὺς κήρυ-
κας λέγουσι
κηρυκίνη· ἡ καταρωμένη
κηρύκειον· σκῆπτρον. καὶ ἐφ' ᾧ ἀναβὰς κηρύσσει
[κήρυγμα· ἀχρεῖον. ἀσθενές]
Κηρύκειον· ὄρος τῆς Ἐφέσου r. p, ἐφ' οὗ μυθεύουσι τὸν Ἑρμῆν
κηρύξαι τὰς γονὰς Ἀρτέμιδος
240
Θεοδώρετος θελόγος Graecarum affectionum curatio (4089:

001)“Théodoret de Cyr. Thérapeutique des maladies helléniques, 2
vols.”, Ed. Canivet, P.Paris: Cerf, 1958; Sources chrétiennes 57.
πετὲς μὲν γὰρ ἦν καὶ μάλα ῥᾴδιον τῇ τῆς σοφίας πηγῇ, ἣ καὶ
δυσσεβέσιν ἀνθρώποις τὴν καλουμένην εὐστομίαν δεδώρηται, καὶ
Πλάτωνος εὐγλωττοτέρους καὶ δεινοτέρους Δημοσθένους καὶ
ὄγκῳ τὸν Ὀλόρου κατακρύπτοντας καὶ τὸν Νικομάχου καὶ
Χρύσιππον τοῖς τῶν ξυλλογισμῶν ἀλύτοις δεσμοῖς ἀποφῆναι τῆς
ἀληθείας τοὺς Κήρυκας. Ἀλλ' οὐκ ἐβουλήθη πέντε ἢ δέκα ἢ
πεντεκαίδεκα ἢ ἑκατὸν ἢ δὶς τοσούτους τῶν σωτηρίων ἀπολαῦσαι
ναμάτων, ἀλλὰ πάντας ἀνθρώπους, καὶ Ἕλληνας καὶ βαρβάρους,
καὶ τοὺς λόγοις ἐντεθραμμένους καὶ τοὺς λόγων οὐ γεγευμένους,
καὶ σκυτέας καὶ ὑφάντας καὶ χαλκοτύπους καὶ τοὺς ἄλλους,
ὅσοι τὰς τέχνας μεταχειρίζουσι, καὶ πρὸς τούτοις καὶ οἰκέτας
Θεοδώρετος θελόγος Interpretatio in xiv epistulas sancti Pauli (4089:

030); MPG 82.Vol. 82, page 52, li.35
δυνάμεως μετὰ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν αὐτοῦ τοῦ

Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
εʹ. Δι' οὗ ἐλάβομεν χάριν καὶ ἀποστολὴν εἰς
ὑπακοὴν πίστεως, ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν ὑπὲρ
τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ. Αὐτὸς γὰρ ἡμᾶς προὐβάλετο
Κήρυκας, τῶν ἐθνῶν ἁπάντων ἐγχειρίσας τὴν σωτη-
ρίαν, καὶ ἀναλογοῦσαν τῷ κηρύγματι δωρησάμενος
χάριν, ὥστε ἡμῖν, καὶ ὑπακούειν, καὶ πιστεύειν τῷ
λόγῳ, τοὺς δεχομένους τὸ κήρυγμα.
Θεοδώρετος θελόγος Interpretatio in xiv epistulas sancti Pauli

Vol. 82, page 168, li.15
δαίων, δι' αὐτῶν αὔξει τὴν κατ' ἐκείνων κατηγορίαν·

καὶ τελευταῖον πρῶτον τέθεικε, τὸ τῆς τῶν κηρύκων
ἀποστολῆς, δεικνὺς ἄνωθεν ταῦτα προτεθεσπισμένα.
Καὶ γὰρ ἀκόλουθον ἦν τοῦτο πρὸ τῶν ἄλλων ἐπι-
δεῖξαι. Δεῖ γὰρ πρῶτον χειροτονηθῆναι τοὺς κήρυ-
κας, εἶτα κηρύξαι, ἔπειτα τῶν κηρυγμάτων ἀκοῦσαι,
καὶ τηνικαῦτα πιστεῦσαι. Φέρει τοίνυν τοῦ Ἡσαΐου
τὴν προφητείαν, καί φησιν· Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες
τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομέ-
241
νων τὰ ἀγαθά! Καὶ γὰρ τοῖς ἀποστόλοις ὁ Κύριος

ἐνετείλατο εἰς οἰκίαν εἰσιοῦσι λέγειν·
Θεοδώρετος θελόγος Interpretatio in xiv epistulas sancti Pauli

Vol. 82, page 873, li.35
οὐ ποιῶ· παράκλησιν δὲ προσφέρω. Εἶτα τῇ τοῦ

εἰρημένου ταπεινότητι περιτίθησι κόμπον. «Τοι-
οῦτος ὢν ὡς Παῦλος πρεσβύτης.» Βλέπε τίς ὁ
αἰτῶν· ἀρκεῖ δὲ ἡ τοῦ ὀνόματος μνήμη καταιδέσαι
καὶ τὸν λίαν ἀντίτυπον. Ὁ γὰρ Παῦλον ἀκούσας,
τῆς οἰκουμένης ἀκούει τὸν Κήρυκα, γῆς καὶ θαλάττης
τὸν γεωργὸν, τῆς ἐκλογῆς τὸ σκεῦος, καὶ τἄλλα μυ-
ρίων δεῖται γλωττῶν εἰς διήγησιν. Προστέθεικε δὲ
καὶ τὸν πρεσβύτην, ἐπιδεικνὺς πολιὰν ἐν πόνοις
βλαστήσασαν, καὶ ταύτῃ τὸν λόγον ἀξιοπιστότερον
ἐργαζόμενος. Ἐπισυνάπτει καὶ ἕτερον
Cyrillus Theol., Commentarii in Joannem (4090: 002)

“Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis
evangelium, 3 vols.”, Ed. Pusey, P.E.Oxford: Clarendon Press, 1872,
Repr. 1965.Vol. 1, page 236, li.9
λάκις ἀκηκόασι λόγων, ὁμοῦ μὲν ἐλέγχων εὐφυῶς, ὡς τῇ τῶν

χρησίμων λήθῃ κεκαρωμένους, καὶ περὶ τὴν οὕτω σεμνο-
τάτην διδασκαλίαν ἀπονυστάζοντας, ὁμοῦ δὲ ἀναπείθων τῆς
θείας μεμνῆσθαι γραφῆς, ἅτε δὴ τῇ ἐπὶ τούτοις φιλομαθείᾳ
συντεθραμμένους· τίνα μὲν ἔσεσθαι κηρύττει Χριστόν· τίνα
δὲ αὖ πάλιν τὸν προΚήρυκα βαπτιστήν· οὕτω γὰρ ἔμελλον
τὴν ἐφ' ἑκάστῳ γνῶσιν ἀναδεξάμενοι χαλεπαίνειν οὐδαμῶς,
ἐν τοῖς ἑκάστῳ πρέπουσιν ὁρῶντες αὐτούς. δεήσομαι τοι-
γαροῦν οὐχ ἑτέρων, φησὶν, εἰς τοῦτο μαρτύρων, αὐτηκόους
ἔχω τοὺς ἐμαυτοῦ μαθητάς· ὡμολόγηκα τὴν δουλείαν, προ-
κηρύξων Ἀπεστάλην· ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ὁ Χριστός·
Choricius Rhet., Soph., Opera (4094: 001)“Choricii Gazaei opera”, Ed.

Foerster, R., Richtsteig, E.Leipzig: Teubner, 1929.Oration-declamation-
dialexis 12, Sec. 2, par.65, li.3
εἵμαρτο χρήσεσθαι πλῷ, πρὶν ἢ ζημιωθῆναι τὸν βασιλέα

τῇ θυγατρὶ τῆς περὶ τὴν θεὸν προπετείας. ἐμοὶ δὲ τίς
ἀνεῖλε θεῶν Ἀχιλλεῖ Πολυξένην ἐκδοῦναι;
Ἀλλὰ φῄς, ὡς Ἀγαμέμνων οὐδὲ πρὸς γάμον ὤκνησεν
242
Ἀχιλλεῖ μίαν ἐκδοῦναι τῶν θυγατέρων, ὅτι μὴ τὸν Ὀρέστην

ὑπὸ τούτου σφαττόμενον εἶδεν, ὅτι Κήρυκας ἐκέλευσεν
ἄγειν τὴν κόρην καὶ τὴν ἐπὶ τούτῳ θεραπεύων ὀργὴν
ἐδίδου τὴν παῖδα· ἐγὼ δὲ ποῖον Ταλθύβιον ἐπὶ τὴν σκηνὴν
Ἀχιλλέως ἀπέστειλα; ποίαν ἥρπασα Βρισηίδα;
Etymologicum Genuinum, Etymologicum genuinum (α – ἁμωσγέπως)

(4097: 001)“Etymologicum magnum genuinum. Symeonis etymologicum
una cum magna grammatica. Etymologicum magnum auctum, vol. 1”,
Ed. Lasserre, F., Livadaras, N.Rome: Ateneo, 1976. alpha, 193, li.2
Hom. Αἰθούσῃσι (Ζ 243)· στοαῖς ταῖς καταλαμπομέναις ὑπὸ τοῦ ἡλίου·

αἴθουσαι δὲ ἀπὸ τοῦ αἴθεσθαι ἐν αὐταῖς τοῦ χειμῶνος ἢ διὰ τὴν ἡλίου
βολήν B, Sym. 262, EM 465. Comm. Hom. Αἰθαλίδην (Ap. Rh. 1, 641)·
οἷον (l. c.)· Αἰθαλίδην Κήρυκα θοόν, τῷ πέρ τε έλεσθαι † Ἑρμείας.

li.25
Ἑπικηρυκεύεται: Διὰ Κήρυκος τινὸς συνθήκας

τινὰς ἢ πρεσβείας ποιεῖται· καὶ ἐπικηρυκεία, ἡ
ἐκ τῶν πολεμίων φιλία· ἢ τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλ-
λαγῶν Κήρυκας πέμπειν· τὸ διὰ Κήρυκος εἰς φιλίαν
ἐλθεῖν ἐχθροὺς ὄντας. Ἐπίκλοπος: Ἀσύνετος, καὶ παραλογιστικός·
ἢ ἀπατέων· οἷον, Θηητὴρ ἐπίκλοπος. Νῦν ὁ ἐπιθυμητής· κλέπτειν γὰρ τὸ
ἐπιθυμεῖν·

li.16
Οἱονεὶ ἑπόμενος ἐδίωκε· παρέπεται γὰρ τῷ διώκοντι

ἕπεσθαι τῷ διωκομένῳ· οἷον,
Δὴ τότ' ἐγὼ Κήρυκά τ' ὀπασσάμενος καὶ ἑταίρους·
ἀντὶ τοῦ ἕπεσθαι ποιήσας, ὡς τὸ,
Οἶνον δὲ φθινύθουσιν·
Catenae (Novum Testamentum), Catena in Joannem (catena integra) (e

codd. Paris. Coislin. 23 + Oxon. Bodl. Auct. T.1.4) (4102: 005)
“Catenae Graecorum patrum in Novum Testamentum, vol. 2”, Ed.
243
Cramer, J.A.Oxford: Oxford University Press, 1841, Repr. 1967.

Page 181, li.25
λοχωρεῖ δὲ ταῖς μὴ βουλομέναις φωτισθῆναι ψυχαῖς· οὐδὲ γὰρ

ἀνάγκῃ καὶ βίᾳ, ἀλλὰ βουλήσει καὶ γνώμῃ προσάγεται ἡμῖν ὁ
Θεός.
Ἐγένετο ἄνθρωπος ἀπεσταλμένος παρὰ Θεοῦ.
Διαλεχθεὶς ἡμῖν συμμέτρως περὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὁδῷ καὶ
τάξει προβαίνων ἐπὶ τὸν τοῦ Λόγου Κήρυκα τὸν Ἰωάννην ἔρχεται.
Ἀκούοντες δὲ ὅτι παρὰ Θεοῦ ἀπεστάλη, μηδὲν λοιπὸν ἀνθρώπινον
νομίσωμεν εἶναι τῶν λεγομένων· οὐ γὰρ τὰ αὐτοῦ, ἀλλὰ τοῦ
πέμψαντος ἅπαντα φθέγγεται, διὸ καὶ ἄγγελος προσηγόρευται·
ἀγγέλου δὲ ἀρετὴ τὸ μηδὲν ἴδιον εἰπεῖν·
Julianus Scr. Eccl., Commentarius in Job (4105: 001)“Der

Hiobkommentar des Arianers Julian”, Ed. Hagedorn, D.Berlin: De
Gruyter, 1973; Patristische Texte uns Studien 14.Page 2, li.4
τὸν αὐτὸν χρόνον Ἰὼβ καὶ Μωυσέα γεγενῆσθαι, ἐντεῦθεν πείθειν αὐτὸν
προσήκει, ὡς ὅτι τὸ τῆς Γενέσεως βιβλίον αὐτὸς ἱστόρησεν οὐχ ὡς
παρὼν ἡνίκα τὰ πάντα ἐγένετο (τρισχιλίων γὰρ ἐτῶν πράξεις
συνέταξεν), ἀλλ' ἐκ τῆς τοῦ θεοῦ χάριτος τῆς αὐτὸν ἀναδειξάσης
προφήτην τῶν τε παρῳχηκότων καὶ ἐπιόντων καὶ ἱεροφάντην
τῶν θείων μυστηρίων καὶ τῶν ἔργων τοῦ θεοῦ καὶ τῆς καταλλήλου ἐφ'
ἑκάστου αὐτῶν προνοίας μεγαλοφωνότατον Κήρυκα. οὐδεὶς γὰρ τῶν
πρὸ αὐτοῦ ἕτερος ἠξιώθη τὴν τοῦ κόσμου κτίσιν γραφῇ παραδοῦναι,
ὅπως καὶ ὑφ' ὅτου καὶ δι' ἣν αἰτίαν γέγονεν οὗτος, παιδεῦσαί τε πάντας
ἀνθρώπους περὶ αὐτοῦ, ὡς οὔτ' ἄναρχος οὔτ' ἀνεπιτρόπευτος οὔτ'
αὐτόματος ὑπέστη οὔτ' ἀλόγῳ φορᾷ καὶ τυχαίᾳ κινήσει ἄγεται
καὶ ἀπάγεται, ἀλλ' ὑπὸ θεοῦ μὲν γέγονεν ἐξ ἀρχῆς οὐκ ἐπισυμβὰς αὐτῷ
οὔτ' ἀνάρχως συνών.
Theophilus Scr. Eccl., Fragmenta in Matthaeum (in catenis) (4115:

029)“Matthäus–Kommentare aus der griechischen Kirche”, Ed. Reuss, J.
Fragment 2, li.3
Ἄνθρωπός τις εἶχεν δύο υἱοὺς καὶ ὁ μὲν πρῶτός ἐστιν τὰ ἔθνη,
οὓς ὁ θεὸς ὁ κοινὸς πατὴρ πρώτους ἐκάλεσεν· τὸν γὰρ διδακτὸν καὶ
φυσικὸν νόμον ταῖς διανοίαις ἐγκατασπείρας ἔδωκε Κήρυκας τὰ
ὁρώμενα, ἀλλ' ἡ τῆς ψυχῆς αὐτῶν εὐταξία συνεχύθη ἐπὶ ξύλα καὶ λίθους·
«εἶπαν», γὰρ «τῷ ξύλῳ· πατήρ μου εἶ σύ». διὸ οὐκ ἠνέσχοντο
κωλυόμενοι· εἶπον γὰρ οὐκ οἴδαμεν τὸν κύριον.
244
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας Oratio in illud: Dominus creavit me

initium viarum suarum (fragmenta) (4117: 005)“Recherches sur les
écrits d'Eustathe d'Antioche avec une édition nouvelle des fragments
dogmatiques et exégétiques”, Ed. Spanneut, M.Lille: Facultés
Catholiques, 1948.Fragment 20, li.3
Ὁπηνίκα οὖν τὸν ἄνθρωπον ναουργήσας ἐφόρεσεν ὁ Λόγος, σώματι μὲν

τοῖς ἀνθρώποις ἐπιφοιτῶν, παντοδαπὰς ἀοράτως θαυματουργίας
ἐπεδείκνυτο, τοὺς δὲ ἀποστόλους Κήρυκας τῆς ἀϊδίου βασιλείας
ἐξέπεμπε. Οὐ γὰρ εἶπεν ὁ Παῦλος συμμόρφους τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ
συμμόρ-φους τῆς εἰκόνος τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ, ἄλλο μέν τι δεικνύων τὸν Υἱὸν
εἶναι, ἄλλο δὲ τὴν εἰκόνα αὐτοῦ.
Diodorus Scr. Eccl., Fragmenta in epistulam ad Romanos (in catenis)

Page 112, li.12
ἀπορρήτῳ ἦν, μυστηριώτερον μὲν ὑπ' αὐτῶν παραδιδόμενον, σχεδὸν δὲ

ὑπὸ μόνων αὐτῶν γνωριζόμενον. ἐπειδὴ δήποτε ἐπαιδεύθη τὰ ἔθνη διὰ
τῆς τῶν Ἰουδαίων ἐπιμιξίας τὸν ἐπὶ πάντων γνωρίζειν θεόν,
τηνικαῦτα καὶ ὁ σωτὴρ ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐν σαρκὶ ἐπιδημήσας τῷ
κόσμῳ, τοὺς ἑαυτοῦ μαθητὰς ἀποστέλλει Κήρυκας αὐτοῦ τῆς γνώσεως.
διαλανθανούσης μὲν ἐν χρόνοις, κηρυχθησομένης δὲ ἐν ἐσχάτοις καιροῖς,
οἳ καὶ πανταχόσε φοιτῶντες κατήγγελλον τὸν Χριστὸν θεὸν ἐκ θεοῦ
ἀνάρχως καὶ ἀχρόνως γεγεννημένον, μαρτυροῦντες ἅμα καὶ τῷ ἁγίῳ
καὶ φωτιστικῷ πνεύματι, ὅτι τὴν ὁμοούσιον τριάδα συμπληροῖ ἐκ πατρὸς
δι' υἱοῦ εἰς ἀνθρώπους χορηγούμενον. τῆς οἰκονομίας οὖν αὐτοῦ τὴν
Ephraem Syrus Theol., Sermo in Ionam prophetam et de paenitentia

Niniuitarum (4138: 153)“Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου ἔργα, vol. 7”, Ed.
Phrantzoles, Konstantinos G.Thessalonica: Το περιβόλι της Παναγίας,
1998.Page 319, li.11
Ἔλαβεν ὁ βασιλεὺς τὰς ἑαυτοῦ δυνάμεις καὶ ἐξελθὼν τὴν πόλιν πᾶσαν
ἐπε-
σκέψατο. Ἀπέστειλε Κήρυκας τοῦ κηρύξαι πανταχοῦ, ἵνα μετανοήσωσι
πάντες ὁμο-
θυμαδόν· ἀπολειπέτω, ἔλεγεν ὁ βασιλεύς, εἷς ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ
πονηρίαν, ἵνα μὴ
ἐν πολέμῳ τρωθῇ καὶ καταβληθῇ. Ὁ ἅρπαξ μεταδότω, ὁ ἄσωτος
σωφρονείσθω, ὁ
ὀργίλος πρᾷος ἔστω, ὁ τρυφῶν νηστευέτω. Μηδεὶς μνησικακείτω, μηδείς
245
τινα ἀρά-
σθω, μηδείς τινα θλιβέτω, μήτε μὴν λοιδορείτω.
Severianus Scr. Eccl., De caeco et Zacchaeo (olim sub auctore Joanne

Chrysostomo) (4139: 081); MPG 59.Vol. 59, page 602, li.40
θελήσαντα ἀκολουθῆσαι κωλύει, τὸν δὲ οὐ κωλύει; διὰ

τί τούτῳ μὲν ἐπιτρέπει τὴν ἀκολούθησιν, ἐκείνῳ δὲ οὐκ
ἐπιτρέπει; Κἀκείνῳ χρησίμως, καὶ τούτῳ συμφερόντως.
Τὸν μὲν ἀκολουθεῖν οὐ συνεχώρει δι' ἑτέραν αἰτίαν,
ἐπειδὴ δαιμονιῶν ἦν· τοῦ δὲ δαιμονιῶντος καὶ ἡ λέξις
καὶ ἡ γλῶσσα διέστραπτο. Ἀποστέλλει οὖν αὐτὸν Κήρυκα,
ἵνα ἐκ τῆς καταστάσεως κηρύξῃ τὸν εὐεργέτην. Ξένον
γὰρ ἦν θέαμα ἰδεῖν τόν ποτε μὴ καθεστηκότα, καθεστη-
κότας κηρύττειν λόγους. Ποιεῖ οὖν αὐτὸ τὸ ὄργανον τοῦ
εὐεργετηθέντος Κήρυκα τοῦ σώσαντος.
Nicephorus Gregoras Hist., Historia Romana Vol. 2, p. 613, li.7
καὶ δικαίωμα μέγιστον εἰς τὸ φανερῶς ἀμύνεσθαι, καὶ τὰ πάλαι

τῆς ψυχῆς ἀπόῤῥητα ἀῤῥωστήματα παῤῥησιαζομένῃ καὶ ἀκρατῶς
ἐχούσῃ τῇ γλώττῃ ἐς τὰς τῶν ὅλων ἐπαντλεῖν ἀκοὰς, καὶ δι-
καιοῦν μὲν ἑαυτοὺς ὀρθῶς σκοπουμένους ἐκ πολλοῦ τὴν ἐκείνων
δηλαδὴ κακίαν, ἐν σπαργάνοις ἔτι καὶ γάλαξι κυοφορουμένην
(μάρτυρα γὰρ εἶναι καὶ Κήρυκα διαπρύσιον τῶν προτέρων στοχα-
σμῶν τὸ νῦν πεπραγμένον, πρὸς ἐντελῆ τινα προενεχθὲν τὸν τό-
κον ὀψέ) ἀνενδοιάστως ἤδη καὶ ἀπαρακαλύπτως πρὸς ἄσπονδον
καὶ ἀΚήρυκτον ἐκίνησε τὰ πράγματα μάχην. (Ε.)
Nicephorus Gregoras Hist., Historia Romana

Vol. 2, page 633, li.15
τες ἄνδρα ποιοῦσιν ὀπισθοφάλακρον μὲν ὡς ἐπίπαν, οὐ πάνυ

δ' ἀναφαλαντίαν, ἀλλὰ μέτωπον προϊσχόμενον λάσιον καὶ κό-
μην ἐκεῖθεν μακρὰν καθειμένον. τἄλλα γὰρ ὄντες σοφοὶ μόνης
λείπονται φωνῆς ἐνταῦθα· καὶ ταύτην δὴ ταῖς τῶν χρωμάτων
ἥκιστα μιμεῖσθαι δύνανται βαφαῖς· ὅθεν σιγῶσαν οὑτωσί πως
ἱστᾶσι νομοθεσίας εἰκόνα, καὶ ἀνεκλάλητον Κήρυκα πᾶσιν ἀεὶ
διανέμουσιν, οἷς ἐῤῥᾳθυμημένον τὸν βίον ἀνύειν οὐκ ἔστιν αἰδὼς,
μονονουχὶ βοῶντες, ὡς κατόπιν ἰοῦσι τριχῶν οὐ παρέξει λαβὴν
ὁ Καιρὸς, ἀλλ' ὄλισθον καὶ ἀποτυχίαν τοῦ ποθουμένου μακρὰν,
τῆς ἐμπροσθίας ἤδη τοῦ χρόνου λαβῆς παρεῤῥυηκυίας καὶ ὅλως
ἀπηγορευκυίας ἅπαν τὸ ἁμιλλώμενον.
246
Theophanes Continuatus, Chronographia (lib. 1–6) (4153: 001)

“Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon Magister,
Georgius Monachus”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1838; Corpus
scriptorum historiae Byzantinae.Page 457, li.22
ἐπακροώμενος καὶ τὴν ψυχὴν ἡδυνόμενος καὶ χαιρόμενος.

37 Οὕτως ἠγάπησεν ὡς ἄλλος οὐδεὶς τῶν πρὸ αὐτοῦ
πιστῶν, καὶ μνήμῃ λαμπροτάτῃ τετίμηκεν καὶ τὸ εὐφυὲς τοῦ Χρυ-
σοστόμου, ἐπαινῶν τὴν συνθήκην τῶν λόγων καὶ περιβολῶν καὶ
τὰ τῶν κύκλων σχοινοτενῆ καὶ ἐνθυμημάτων, ἐν οἷς τὸν τῆς μετα-
νοίας Κήρυκα λαμπρῶς καὶ ἀγλαῶς ἐμεγάλυνεν.
38 Τὸν δὲ βασιλέα Ῥωμανὸν τὸν υἱὸν αὐτοῦ οὕτως ἐφί-
λησεν καὶ ἠγάπησεν ὡς ἄλλος οὐδείς, καὶ τοῦτον πρὸ πάντων
παρῄνει ἔχειν τὴν κατὰ θεὸν εὐσέβειαν, ἔπειτα καὶ λόγον καὶ ἦθος
καὶ βάδισμα καὶ γέλωτα καὶ στολὴν καὶ καθέδραν καὶ στάσιν βα-
σιλικὴν ἐξεπαίδευεν.
Joannes Rhet., Commentarium in Hermogenis librum περὶ ἰδεῶν

(4235: 002)“Rhetores Graeci, vol. 6”, Ed. Walz, C.Stuttgart: Cotta, 1834,
Repr. 1968.6, Page 432, li.19
λδʹ. Ἐνδιάθετον μέντοι σχῆμα καὶ τὸ δει-κτικόν· οὗτος οὐρανὸν

ἔστησεν, οὗτος κἀμὲ ποιεῖ κή-ρυκα. καὶ πάλιν· τοῦτο τὸ πνεῦμα
συνδημιουργεῖ μὲν πα-τρὶ καὶ τῷ υἱῷ τὴν κτίσιν. διὰ τί δὲ ταῦτα
ἐνδιαθέτου, ζητητέον, μή ποτε ἄρα καὶ αὐτὰ τοῦ ἐπισημαίνεσθαι,
καὶ ἡ τοιαύτη διαπόρησις ἡ ἔχουσα τὸ σχετλιαστικὸν ἢ θαυμαστόν· ὢ τίς
Ἱερεμίας ὀδύραιτο· ἀπόλυτος δὲ ἀ-πορία.

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169) (4294: 001)“Lexicon
Vindobonense”, Ed. Nauck, A.St. Petersburg: n.p., 1867, Repr. 1965.
alpha, 45, li.3
ἀναίρεσις ἡ σφαγή· καὶ ἀναίρεσις ἡ ἀνακομιδή. Εὐρι-

πίδης· ὀστέων φυλάσσων ἀναίρεσιν. καὶ Λυσίας· πέμψαντες κήρυκας
ἐδέοντο αὐτῶν δοῦναι τῶν νεκρῶν ἀναίρεσιν. καὶ ἀναίρεσις ἡ
ἐκβολὴ καὶ ὁ ἀφανισμός. θεολόγος· οὐ γὰρ ὥσπερ τῶν ἁμαρτη-
μάτων ἐξάλειψιν ἔχει τὸ λουτρόν, οὕτω καὶ τῶν κατορθωμάτων ἀναί-
ρεσιν.

247
Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169) epsilon, 51, li.1
ἐπισχεῖν ἀντὶ τοῦ ἐμποδὼν στῆναι. καὶ ἐπισχεῖν μαστὸν

βρέφει.
εἰμὶ ἀντὶ τοῦ ὑπάρχω. περίειμι ἀντὶ τοῦ ζῶ· καὶ ἀντὶ τοῦ
νικῶ, ὅτε μετὰ γενικῆς συνταχθῇ.
ἐπέθηκεν ἐπιστολὴν ἀντὶ τοῦ παρέδωκεν.
ἐπικηρυκεία τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν Κήρυκας
πέμπειν. ἐναποψύχειν παρ' Ἡσιόδῳ τὸ ἐναποφυσᾶν, παρ' Ὁμή-
ρῳ τὸ λειποθυμεῖν.

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169) epsilon, 276, li.3
δήλως. Θουκυδίδης· καὶ περὶ αὐτῶν ὁ Θεμιστοκλῆς τοῖς Ἀθη-

ναίοις κρύφα πέμπει ὡς ἥκιστα ἐπιφανῶς κατασχεῖν καὶ μὴ ἀφεῖ-
ναι πρὶν ἂν αὐτοὶ πάλιν κομισθῶσιν.
ἐπικηρυκεύεται ἀντὶ τοῦ διὰ Κήρυκος συνθήκας τινὰς
ἢ πρεσβείας ποιεῖται. καὶ ἐπικηρυκεία ἡ τῶν πολεμίων φιλία ἢ τὸ
περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν Κήρυκας πέμπειν.
ἐπικεκηρυχέναι. ὁπότε βούλοιτο πόλις ἢ ἄρχων τινὰ
τῶν μὴ ὑφ' ἑαυτὸν ποιήσασθαι, ἐκήρυττε χρήματα τῷ ἀνελόντι ἢ
ζῶντα προσαγαγόντι, καθὰ καὶ Ξέρξην ἐπεκήρυξαν.
ἐπὶ Δελφινίῳ δικαστήριον ἦν ἐν Ἀθήναις, ἐν ᾧ ἐκρίνοντο
οἱ πρόδηλον καὶ ἀναμφίβολον φόνον ἐργασάμενοι.

431 (5000: 001)“Acta conciliorum oecumenicorum, vol. 1.1.1–1.1.7”, Ed.
Schwartz, E.Berlin: De Gruyter, Tomëvolumëpart 1,1,1, page 81, li.26
Ἀκούω βίαν ὑπομένειν τοὺς κληρικοὺς μεγίστην τοὺς καθολικῶς

φρονοῦντας, οἷς
ἡμεῖς κοινωνοῦμεν, ὡς λέγεσθαι αὐτοὺς καὶ τῆς πόλεως ἀποκεκλεῖσθαι.
χαίρομεν ὅτι
τὸ ἔπαθλον τῆς ὁμολογίας ἐκέρδαναν, ἀλλὰ λυπούμεθα ὅτι ἐπίσκοπος ὁ
διώκων. ὁ
μακάριος ἀπόστολος Παῦλος ἀπὸ διώκτου εἰς Κήρυκα μετηλλάγη· νῦν
δὲ μέγιστον ἀσέ-
βημα εἰς διώκτην ἀπὸ Κήρυκος μετηλλάχθαι. ἀρίθμει τοὺς πάλαι
αἱρετικούς, οἵτινες
248
τοιαύτας ζητήσεις ταῖς ἐκκλησίαις ἐπήνεγκαν. τίς πώποτε ἀπὸ τοιαύτης

ἔριδος νικήσας
ἀνεχώρησεν; ἔχεις τῆς πόλεως τῆς σῆς ὑπόδειγμα·
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem

Treatise Pan, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 118,10, li.17
κρίσιν, ἐστράτευσε κατ' αὐτῶν. μηκυνομένου δὲ τοῦ πολέ-

μου, ἔχρησεν ὁ θεὸς, Ἐρεχθέα θῦσαι τὴν θυγατέρα
Ἄγραυλον. καὶ τούτου γενομένου, ἔδοξεν Εὐμόλπῳ κατα-
λῦσαι τὴν ἔχθραν. διὸ τὸ μὲν γένος αὐτοῦ ἀπ' ἐκείνου
κατέστη δικάζειν ἐν Ἐλευσῖνι τὰ περὶ ἀσεβείας καὶ ἀρ-
χιερατεύειν. διὸ Κήρυκας καὶ Εὐμολπίδας ἐνταῦθα ἔστιν
ἀκούειν· τὸ δὲ τοῦ Ἐρεχθέως βασιλεύειν. ἰστέον δὲ ὅτι ἡ
Ἔρσα καὶ Πανδρόσα, αἱ τῆς Ἀγραύλου ἀδελφαὶ, συνα-
νεῖλον ἑαυτὰς τῇ ἀδελφῇ· ὅρκῳ γὰρ πρόσθεν ἑαυτὰς κα-
τέλαβον κοινωνεῖν ἐν ἅπασι ταύτῃ. AC. καὶ οὗτοι γὰρ
ὥσπερ αἱ Ἀμαζόνες ἡττήθησαν·
Scholia In Aristophanem, Commentarium in aves (scholia vetera et

recentiora Tzetzae) (5014: 020)“Jo. Tzetzae commentarii in
Aristophanem”, Ed. Koster, W.J.W.Groningen: Bouma, 1962; Scholia in
Aristophanem 4.3.Argumentum-dramatis personae-scholion arg av 3,
Sec.-verse 1, li.69
καὶ ἀρχαιότεροι Διὸς καὶ Κρόνου καὶ τῆς Γῆς δε,

ἐξέστησαν τοῦ ἄρχειν δε οἰκείᾳ ῥᾳθυμίᾳ,
εὐθὺς ἀνεπτερώθησαν πάλιν λαβεῖν τὸ κράτος.
καὶ πόλιν πρῶτα κτίζουσιν ἐν μέσῳ τῷ ἀέρι
μεγάλην καὶ περίβλεπτον, Νεφελοκοκκυγίαν·
εἶτα Κήρυκα στέλλουσι κάτω πρὸς τοὺς ἀνθρώπους
ὄρνισι θύειν λέγοντα, μηκέτι τοῖς θεοῖς δε.
μή πω καλῶς τῆς πόλεως ταύτης ἐξειργασμένης
εὐθὺς ὑμνῶν τίς ποιητὴς ἀνέδραμεν ἐκείνην
καὶ χρησμολόγος μετ' αὐτόν, εἶτα καὶ γεωμέτρης
καὶ μετ' αὐτὸν ἐπίσκοπος καὶ ψηφισματογράφος…
Scholia In Demosthenem, Scholia in Demosthenem (fort. auctore

Ulpiano) (5017: 001)“Scholia Demosthenica, 2 vols.”, Ed. Dilts,
M.R.Leipzig: Teubner, 1:1983; 2:1986.Oration 19, sect 342, li.7
249
Κερσοβλέπτην ἀπέστειλεν ὕστερον Εὐκλείδην αἰτιασόμενον Φίλιππον

διὰ
τὰ ἐν Θρᾴκῃ γενόμενα. ὁ δὲ ἀπεκρίνατο μηδὲν ἡμαρτηκέναι· ὀψὲ γάρ
ποτε συντυχεῖν τοῖς πρέσβεσι καὶ πρὸ τῶν ὅρκων λαβεῖν αὐτά. σκόπει δὲ
καὶ τὰς λέξεις καὶ ἐπιτήρει πῶς μὲν ἐπὶ τοῖς ἀνευθύνοις τὸ ‘ἀπῄραμεν’ λέ-
γει (163), πῶς δὲ ἐπὶ τοῖς μεμπτοῖς ‘ἦλθον εἰς Ὠρεὸν οὗτοι’, πόρρω ἑαυ-
τὸν ποιῶν, καὶ τὸ ‘οὐκ ἀνέμειναν τὸν Κήρυκα’, καὶ τὰ τοιαῦτα ἐπιτήρει.
gT
ὅτι τοίνυν οὐδ' ἄρνησίς ἐστιν αὐτοῖς] ἀπολογησάμενος ὑπὲρ ἑαυτοῦ
καὶ συστήσας ὅτι οὐ δι' αὐτὸν ἀπώλετο Κερσοβλέπτης, ἐντεῦθεν ἄρχεται
τῶν ἀποδείξεων τῶν κατ' Αἰσχίνου, συνιστὰς δι' αὐτὸν ἀπολωλέναι τὴν
Θρᾴκην. gT
Scholia In Euripidem, Scholia in Euripidem (5023: 001)“Scholia in

Euripidem, 2 vols.”, Ed. Schwartz, E.Berlin: Reimer, 1:1887; 2:1891,
Repr. 1966.Vita-argumentum-scholion sch Hec, Sec. 533, li.2
† πλῆρες δ' ἐν χεροῖν: πρῶτον γὰρ οἶνον ἔρρανεν ἐν τῷ τάφῳ

τοῦ Ἀχιλλέως, ὅπως ἀνέλθῃ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ καὶ τότε ἀνελθούσης τῆς
ἐκείνου ψυχῆς σφάξῃ τὴν Πολυξένην: – A
προσφέρει τῷ πατρὶ χοάς: – Mi
σίγα: κοινή ἐστι κατὰ τὸ μέτρον: – M
μεμίμηται τὸ πολλάκις κηρύττειν τὰ αὐτὰ τοὺς Κήρυκας: – MAB
ἀθόρυβον ἥσυχον:
Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα. (5026: 001)

“Scholia Graeca in Homeri Iliadem (scholia vetera), vols. 1–5, 7”, Ed.
Erbse, H.Berlin: De Gruyter, 1:1969; 2:1971; 3:1974; 4:1975; 5:1977;
7:1988.Book of Iliad 1, verse 334a1, li.of scholion 5
ex. Διὸς ἄγγελοι: ἢ ὅτι τὰς ἑορτὰς αὐτοῦ ἀγγέλλουσιν,

ἢ ὅτι ἀπὸ Ἑρμοῦ εἰσιν, ὃς ἄγγελος Διός. καλῶς δὲ
οὐκ Ἀγαμέμνονος ἔφη, ἀλλ' ἀνδρῶν καὶ Διός, οἷς δικαίως ὑπηρε-
τοῦσι· τούτῳ γὰρ ἀδίκως. b(BCE3E4)T κοινὸς δὲ νόμος μὴ
ἀδικεῖσθαι Κήρυκα· ἱεροὶ γὰρ οὗτοι καὶ τὰ πρὸς θυσίαν ἑτοιμάζοντες·
{ἀμέλει παρ' Ἀθηναίοις τὸ τῶν Κηρύκων γένος}
“Κήρυκες δ' ἀπάνευθεν ὑπὸ δρυΐ” (Σ 558), “Κήρυκες Τρώων καὶ
Ἀχαιῶν νεῖμαν” (Γ 274). T
D | ex. Διὸς ἄγγελοι: ἄσυλον γὰρ – Κήρυκα, ἀφ' οὗ τὸ
τῶν Κηρύκων γένος, ὡς ἱστορεῖ Πτολεμαῖος (fr. inc. sed. 2 [p. 46 .
Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα.

250
Book of Iliad 1, verse 334a2, li.of scholion 1
τοῦσι· τούτῳ γὰρ ἀδίκως. b(BCE3E4)T κοινὸς δὲ νόμος μὴ

ἀδικεῖσθαι Κήρυκα· ἱεροὶ γὰρ οὗτοι καὶ τὰ πρὸς θυσίαν ἑτοιμάζοντες·
{ἀμέλει παρ' Ἀθηναίοις τὸ τῶν Κηρύκων γένος}
“Κήρυκες δ' ἀπάνευθεν ὑπὸ δρυΐ” (Σ 558), “Κήρυκες Τρώων καὶ
Ἀχαιῶν νεῖμαν” (Γ 274).
D | ex. Διὸς ἄγγελοι: ἄσυλον γὰρ – Κήρυκα, ἀφ' οὗ τὸ
τῶν Κηρύκων γένος, ὡς ἱστορεῖ Πτολεμαῖος (fr. inc. sed. 2 [p. 46
Chatz.]) | ἢ ὅτι τὰς ἑορτὰς αὐτοῦ ἀγγέλλουσιν, ἢ ὅτι ἀπὸ Ἑρμοῦ
εἰσιν, ὃς ἄγγελος Διός.

Book of Iliad 2, verse 278-82, li.of scholion 5
Ariston. | ex. ἀνὰ δ' ὁ πτολίπορθος Ὀδυσσεύς / ἔστη –

βουλήν: πρὸς τὸ σχῆμα. | ψῆφον λαβὼν παρὰ τοῦ πλήθους τολμᾷ
παρελθεῖν. ἡ δὲ Ἀθηνᾶ πρὸς ἡσυχίαν καὶ πειθώ· πῶς γὰρ ἄλλως
ἡσύχασαν, οὓς πρώην ἐννέα μόγις ἐπεῖχον Κήρυκες; ἔθος δὲ ἦν τοῖς
δημηγόροις παρίστασθαι Κήρυκα, ὅπως σιωπήσωσι καὶ νοήσωσιν. διὰ
τί δὲ ὁ Ὀδυσσεὺς πρὸ τοῦ Νέστορος πρεσβύτου ὄντος λέγει; ὅτι
αὐτὸς συνήγαγε τὴν ἐκκλησίαν· καὶ θορύβου τοσούτου ὄντος ὡς καὶ
τὴν Ἀθηνᾶν εἰδομένην Κήρυκι σιωπᾶν λαὸν ἀνώγειν, ἔδει τὸν πρῶ-
τον δημηγοροῦντα γεγωνότερον βοᾶν, ὡς ἅμα οἱ πρῶτοί τε καὶ
ὕστατοι μῦθον ἀκούσειαν.
Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum “Scholia vetera in Pindari

carmina, 3 vols.”, Ed. Drachmann, A.B.Leipzig: Teubner, 1:1903;
2:1910; 3:1927, Repr. 1:1969; 2:1967; 3:1966.
Ode O 6, scholion 129b, li.4
ἀληθῶς οἱ τοῦ Ἀγησίου πρόγονοι τὴν Κυλλήνην κατοι-

κοῦντες τὸ Ἀρκάδιον ὄρος ἐτίμησαν διὰ δώρων καὶ θυσιῶν
πολλῶν πολλάκις τὸν Κήρυκα τῶν θεῶν τὸν Ἑρμῆν τὸν
τῶν ἀγώνων δεσπόζοντα καὶ τὰς μερίδας τῶν ἄθλων κεκλη-
ρωμένον, τὸν τὴν Ἀρκαδίαν τιμῶντα, τοῦτον ἂν εἴποιμεν
καὶ νῦν, ὦ Σωστράτου παῖ, σὺν τῷ ἑαυτοῦ πατρὶ τελειοῦν
σοι τὴν ἐπὶ τῇ νίκῃ εὐδαιμονίαν.

Sec. 1, li.3
251
…πεμφθέντας Κερκυραίων, μηδὲν πράττοντας εἰς κάκωσιν, ἕως

ἂν δίκας δώσουσιν c1 κατὰ χώραν: ἐφ' ἡσυχίας, ἵνα μὴ
ἐν τῷ μεταξὺ ἀλλήλους ἀδικῶσι
ὑπήκουον: πρὸς γενικῆς ἀντὶ τοῦ ἠνείχοντο c1
προπέμψαντες Κήρυκα: ὅρα ὡς κατεφρόνουν οἱ Κορίν-
θιοι· καὶ γὰρ οὐ λάθρα ἐβούλοντο πλεῖν Κήρυκα:
κήρυξ ἐν πολέμῳ, πρέσβεις ἐν εἰρήνῃ ἄραντες: τὸ
ἑξῆς· ἄραντες ἔπλεον c1 δισχιλίοις τε ὁπλίταις: καὶ μὴν
ἄνω (cap. 27, 2) τρισχιλίους ἡτοίμαζον. ῥητέον οὖν ὅτι ἴσως
οὐκ ἦν χρεία τῶν χιλίων, ἢ καὶ καταφρονοῦντες τῶν Κερκυ-
ραίων τοῦτο ποιοῦσιν .

Sec. 3, li.3
οὐκ ἦν χρεία τῶν χιλίων, ἢ καὶ καταφρονοῦντες τῶν Κερκυ-

ραίων τοῦτο ποιοῦσιν ἐναντία: ἀντὶ τοῦ κατὰ
πρόσωπον c1
ἐν Ἀκτίῳ τῆς Ἀνακτορίας γῆς: ἡ
Ἀνακτορία γῆ ἐστι τῆς ἠπείρου, τὸ δ' Ἄκτιον λιμήν κή-
ρυκά τε προύπεμψαν: ἵνα εἰρηνικὰ φρονοῦντες δηλώσω-
σιν. ἀπεροῦντα: ἀπαγορεύσοντα c1ʃ ἀποστρέψοντα, τὰ
ἐναντία ἐροῦντα. ἐπλήρουν: ἀνδρῶν δηλονότι. ζεύξαν-
τες: ζυγώματα αὐταῖς ἐνθέντες εἰς τὸ συνέχεσθαι ʃ
ζήτει κεφάλαιον αʹ τοῦ περὶ μεθόδου δεινότητος (Hermog.
Σούδα λεξικόν Suidae lexicon, 4 vols.”, Ed. Adler, A.

Leipzig: Teubner, 1.1:1928;; Lexicographi Graeci 1.1–1.4.
alpha, 2386, li.1
Ἀνείρηκε τὸν χρησμόν· καὶ τὸν Κήρυκα ἀνειπεῖν λέγουσιν.

Ἀνεῖρπεν: ἐσύρετο. Ἀνειρύσω: ἀνελκύσω. ἢν δέ μέ χ', ὡς ἐκ νόσου
ἀνειρύσω, ὧδε καὶ ἐχθρᾶς ἐκ πενίης ῥύσῃ, δέξο χιμαιροθύτην.
Σούδα λεξικόν epsilon, 2377, li.2
Ἐπικηρυκεύεται: διὰ Κήρυκός τινος συνθήκας τινὰς ἢ

πρεσβείας ποιεῖται. ἢ φιλίαν σπένδει.
Ἐπικηρυκεύω· δοτικῇ.
Ἐπικηρυκεία: φιλία ἡ ἐκ τῶν πολεμίων. Ἐπικηρυκεία,
252
τὸ περὶ φιλίας καὶ διαλλαγῶν Κήρυκας πέμπειν. Δημοσθένης εʹ Φι-

λιππικῶν.
Σούδα λεξικόν epsilon, 3804, li.1
Εὐφωνία· ζήτει ἐν τῷ γλῶττα.

Εὔφωνον Κήρυκα: δυνάμενον μέγα βοῆσαι.
Εὐφώρατον: φανερόν.
Εὐφραδής: σαφής, ὁ καλῶς λέγων.
Εὐφραίνομαί σοι· Εὐφραίνω σε δέ.
Σούδα λεξικόν xi, 54, li.3
Ξέρξης, Περσῶν βασιλεύς. οὗτος τοῦ πατρὸς Δαρείου τελευτῶν-

τος καὶ μέμνησο Μαραθῶνος εἰπόντος, ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα ἐστράτευσε
καὶ πρῶτον Κήρυκας ἔπεμψεν αἰτοῦντας γῆν καὶ ὕδωρ. Ἀθηναῖοι μὲν
οὖν τοὺς πρέσβεις ἐξεκήρυξαν ἐκ τῆς πόλεως, καὶ τὸν ὑπακούειν συμ-
βουλεύσαντα κατέλευσαν καὶ γυναῖκα καὶ παῖδας· Λακεδαιμόνιοι δὲ
εἰς φρέαρ ἐμβαλόντες γῆν ἐπέβαλον. μηνίσαντος δὲ τοῦ θεοῦ ἐνόση-
σαν· χρήσαντος δὲ τοῦ θεοῦ δίκας δοῦναι Ξέρξῃ ὑπὲρ τῶν κηρύκων,
Βοῦλις καὶ Σπέρχις αὐθαίρετοι ἐς Πέρσας ἀνῆλθον δώσοντες δίκας.
Σούδα λεξικόν chi, 142, li.1
Χαρτόν· Σοφοκλῆς· χαίρειν δὲ τὸν Κήρυκα προὐννέπω, χρόνῳ

πολλῷ φανέντα, χαρτὸν εἴ τι καὶ φέρεις.
Χαρτοφυλάκιον: τὰ παρὰ τὸ φυλάσσω ἅπαντα διὰ τοῦ ι
γράφεται καὶ προπαροξύνεται· οἷον χαρτοφυλάκιον, σκευοφυλάκιον
καὶ τὰ τούτοις ὅμοια· πλὴν τοῦ σιτοφυλακεῖον καὶ νομοφυλακεῖον.
Χάρυβδις: ἡ ἀναπινομένη θάλασσα περὶ τὰ Γάδειρα καὶ πάλιν .
Suda, Onomasticon tacticon “Suidae lexicon, vol. 4”, Ed. Adler, A.

Leipzig: Teubner, 1935, Repr. 1971; Lexicographi Graeci 1.4.Sec. 34,
li.5
Ὀνομασίαι τῶν τάξεων τῶν ψιλῶν καὶ ποσότης αὐτῶν.

λόχος ἀνδρῶν ηʹ. σύστασις, τέσσαρες λόχοι, ἀνδρῶν λβʹ. πεντηκοντ-
αρχία δύο συστάσεις, ἀνδρῶν ξδʹ. ἑκατονταρχία, δύο πεντηκονταρχίαι,
ἀνδρῶν ρκηʹ. ἑκάστη δὲ ἑκατονταρχία ἐκτάτους ἔχει εʹ· σημειοφόρον,
οὐραγόν, σαλπιγκτήν, ὑπηρέτην, στρατοΚήρυκα. ψιλαγία, δύο ἑκατοντ-
253
αρχίαι, ἀνδρῶν σνϛʹ. ξεναγία, δύο ψιλαγίαι, ἀνδρῶν φιβʹ.
Ignatius Biogr., Poeta, Vita Nicephori “Nicephori archiepiscopi

Constantinopolitani opuscula historica”, Ed. de Boor, C.Leipzig:
Teubner, 1880, Repr. 1975.Page 153, li.14
… ὁ ἐν γῇ βιοὺς καὶ ἀγγέλων ἁμιλληθεὶς ὅση δύναμις,

σὺν τῇ ἀλήπτῳ ψυχῇ καὶ τὰς τῆς ἱερατείας ἡνίας χειρὶ
θεοῦ παραθέμενος, ἐλιπάρει διὰ καθαρᾶς, ὡς ἐγῷμαι, τὸ
θεῖον ἐντεύξεως, τὸν ἄξιον τῆς ἀρχιερωσύνης ἡγήσασθαι,
καὶ τῆς πλησίον Χριστοῦ ἐκκλησίας περιλάλητον ἀναδειχθή-
σεσθαι Κήρυκα. πόνοις γὰρ πολλοῖς καὶ ἱδρῶσι τὴν ἐν
αὐτῇ φυεῖσαν τῆς αἱρέσεως ἄκανθαν προθέλυμνον ἐκτεμὼν
καὶ τὰ ἐν μέσῳ σκῶλα καὶ σκάνδαλα τῇ χειραγωγίᾳ τοῦ
πνεύματος ὑφελόμενος καὶ τῷ λογικῷ ἀρότρῳ νεώσας τὴν
τῆς πίστεως ἄρουραν, καὶ σπείρας οὐκ ἐφ' ὁδοῦ καὶ πέτρας
καὶ ἀκανθῶν τὰ τῆς Χριστοῦ οἰκονομίας θεοπαράδοτα.
Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια
ΦΗΜΗ
Διάδοση
Επικοινωνία
reputation
Θα χρησιμοποιηθεί στην εργασία μου Διαφήμηση
Αποσπάσματα από αρχαία-κλασικά κείμενα για

Φήμα και διάδοση
Θεσσαλονίκη 2016
254
Περιεχόμενα
Φήμη ........................................................................................ Error! Bookmark not defined.

Διάδοσις ................................................................................................................................ 664
Επικοινωνία ........................................................................................................................... 680
Φήμη 1. καλό ή κακό όνομα H φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα της

χώρας. 2. πληροφορία που διαδίδεται κυκλοφορεί η φήμη ότι…
Ορισμός: «η γνώμη και η άποψη κάποιου για κάτι». (Sabater and
Sierra 2001). Διάδοση φήμης για κάποιον = Παροχή
πληροφοριών. Φήμη = κοινωνικό προϊόν ...
Reputation of a social entity is an opinion about that entity, typically a
result of social evaluation on a set of criteria. It is important in business,
education, online ...
Φήμη
Thucydides Hist., Historiae “Thucydidis historiae, 2 vols.”, Ed. Jones,

H.S., Powell, J.E.Oxford: Clarendon Press, 1:1942 (1st edn. rev.); 2:1942
(2nd edn. rev.), Repr. 1:1970; 2:1967.Book 1, Ch. 11, Sec. 2, li.9
…καὶ οὐχ ἁθρόοι, ἀλλὰ μέρει τῷ αἰεὶ παρόντι ἀντεῖχον, πολιορκίᾳ δ' ἂν
προσκαθεζόμενοι ἐν ἐλάσσονί τε χρόνῳ καὶ ἀπονώτερον τὴν Τροίαν
εἷλον. ἀλλὰ δι' ἀχρηματίαν τά τε πρὸ τούτων ἀσθενῆ ἦν καὶ αὐτά γε δὴ
ταῦτα, ὀνομαστότατα τῶν πρὶν γενόμενα, δηλοῦται τοῖς ἔργοις
ὑποδεέστερα ὄντα τῆς φήμης καὶ τοῦ νῦν περὶ αὐτῶν διὰ τοὺς ποιητὰς
λόγου κατεσχηκότος· ἐπεὶ καὶ μετὰ τὰ Τρωικὰ ἡ Ἑλλὰς…
Diogenes Laertius Biogr., Vitae philosophorum “Diogenis Laertii vitae

philosophorum, 2 vols.”, Ed. Long, H.S.Oxford: Clarendon Press, 1964,
Repr. 1966. Book 8, Sec. 69, li.6
Ἕρμιππος (FHG III. 42) δέ φησι Πάνθειάν τινα Ἀκραγαντίνην

255
ἀπηλπισμένην ὑπὸ τῶν ἰατρῶν θεραπεῦσαι αὐτὸν καὶ διὰ τοῦτο τὴν
θυσίαν ἐπιτελεῖν· τοὺς δὲ κληθέντας εἶναι πρὸς τοὺς ὀγδοήκοντα.
Ἱππόβοτος δέ φησιν ἐξαναστάντα αὐτὸν ὡδευκέναι ὡς ἐπὶ τὴν Αἴτνην,
εἶτα παραγενόμενον ἐπὶ τοὺς κρατῆρας τοῦ πυρὸς ἐναλέσθαι καὶ
ἀφανισθῆναι, βουλόμενον τὴν περὶ αὑτοῦ φήμην βεβαιῶσαι ὅτι γεγόνοι
θεός, ὕστερον δὲ γνωσθῆναι, ἀναρριπισθείσης αὐτοῦ μιᾶς τῶν κρηπίδων·
χαλκᾶς γὰρ εἴθιστο ὑποδεῖσθαι. πρὸς τοῦθ' ὁ Παυσανίας
ἀντέλεγε. Διόδωρος δ' ὁ Ἐφέσιος περὶ Ἀναξιμάνδρου γράφων φησὶν ὅτι
τοῦτον ἐζηλώκει, τραγικὸν ἀσκῶν τῦφον καὶ σεμνὴν ἀναλαβὼν.
Diogenes Laertius Biogr., Vitae philosophorum Book 8, sec 91, li.11
παρὰ δ' αὐτὸν λέχριος στὰς ἐλιχμήσατο στολήν, προφανῶς τοῦτο

διδάσκων, Ἀποδύσῃ βιοτὴν ὅσον οὔπω. διὸ καί οἱ ταχέως ἦλθε
μόρος, δεκάκις πέντ' ἐπὶ τρισσαῖς ἐσιδόντι Πλειάδας. Τοῦτον ἀντὶ
Εὐδόξου Ἔνδοξον ἐκάλουν διὰ τὴν λαμπρότητα τῆς φήμης. Ἐπειδὴ δὲ
περὶ τῶν ἐλλογίμων Πυθαγορικῶν διεληλύθαμεν, νῦν ἤδη περὶ τῶν
σποράδην, ὥς φασι, διαλεχθῶμεν. λεκτέον δὲ πρῶτον περὶ Ἡρακλείτου.
Ευρυπίδης Fragmenta (“Tragicorum Graecorum fragmenta”, Ed.

Nauck, A.Leipzig: Teubner, 1889, Repr. 1964.Fragment 865, li.1
…ἐναὐτὸς αὑτῷ πάντα συλλαβὼν ἔχει ἥκει δ' ἐπ' ὤμοις ἢ συὸς φέρων
βάρος ἢ τὴν ἄμορφον λύγκα, δύστοκον δάκος. παίζω· μεταβολὰς γὰρ
πόνων ἀεὶ φιλῶ. φήμη τὸν ἐσθλὸν κἀν μυχοῖς δείκνυσι γῆς. ἀλλ' ἥδε μ'
ἐξέσῳσεν, ἥδε μοι τροφός, μήτηρ, ἀδελφή, δμωίς, ἄγκυρα στέγης. ἀλλ'
ἄγχιμος γὰρ ἥδε Φοιβεία γυνή θεοὶ χθόνιοι ζοφερὰν ἀδίαυλον ἔχοντες.
Ευρυπίδης Electra “Euripidis fabulae, vol. 2”, Ed. Diggle, J.

Oxford: Clarendon Press, 1981.Line 818
κἄσφαξ' ἐπ' ὤμων μόσχον ὡς ἦραν χεροῖν δμῶες, λέγει δὲ σῶι

κασιγνήτωι τάδε· Ἓν τῶν καλῶν κομποῦσι τοῖσι Θεσσαλοῖς εἶναι τόδ',
ὅστις ταῦρον ἀρταμεῖ καλῶς ἵππους τ' ὀχμάζει· λαβὲ σίδηρον, ὦ
ξένε, δεῖξόν τε φήμην ἔτυμον ἀμφὶ Θεσσαλῶν. ὁ δ' εὐκρότητον Δωρίδ'
ἁρπάσας χεροῖν, ῥίψας ἀπ' ὤμων εὐπρεπῆ πορπάματα, Πυλάδην μὲν
εἵλετ' ἐν πόνοις ὑπηρέτην, δμῶας δ' ἀπωθεῖ· καὶ λαβὼν μόσχου πόδα
λευκὰς ἐγύμνου σάρκας ἐκτείνων χέρα·
Ευρυπίδης Iphigenia Taurica li.1496

256
… μοίρας εὐδαίμονες ὄντες. ἀλλ', ὦ σεμνὴ παρά τ' ἀθανάτοις καὶ παρὰ
θνητοῖς, Παλλὰς Ἀθάνα, δράσομεν οὕτως ὡς σὺ κελεύεις. μάλα γὰρ
τερπνὴν κἀνέλπιστον φήμην ἀκοαῖσι δέδεγμαι. [ὦ μέγα σεμνὴ Νίκη,
τὸν ἐμὸν βίοτον κατέχοις καὶ μὴ λήγοις στεφανοῦσα.]
Ευρυπίδης Helena “Euripidis fabulae, vol. 3”, Ed. Diggle, J.

{Ελ.} μί' ἔστιν ἐλπὶς ἦι μόνηι σωθεῖμεν ἄν.

{Με.} ὠνητὸς ἢ τολμητὸς ἢ λόγων ὕπο;
{Ελ.} εἰ μὴ τύραννόςσ' ἐκπύθοιτ' ἀφιγμένον.
{Με.} οὐ γνώσεταί μ' ὅς εἰμ', ἐγὦιδ'· ἐρεῖ δὲ τίς;
{Ελ.} ἔστ' ἔνδον αὐτῶι ξύμμαχος θεοῖς ἴση.
{Με.} φήμη τις οἴκων ἐν μυχοῖς ἱδρυμένη;
{Ελ.} οὔκ, ἀλλ' ἀδελφή· Θεονόην καλοῦσί νιν.
Ευρυπίδης Phoenisae “Euripidis fabulae, vol. 3”, Ed. Diggle, J.

{Αγ.} μέθες μ'· ἔρημος παῖς ὑπασπιστοῦ σέθεν.

{Ιο.} κακόν τι κεύθεις καὶ στέγεις ὑπὸ σκότωι.
{Αγ.} οὐκ ἄν γε λέξαιμ' ἐπ' ἀγαθοῖσί σοι κακά.
{Ιο.} ἢν μή γε φεύγων ἐκφύγηις πρὸς αἰθέρα.
{Αγ.} αἰαῖ· τί μ' οὐκ εἴασας ἐξ εὐαγγέλου
φήμης ἀπελθεῖν, ἀλλὰ μηνῦσαι κακά;
τὼ παῖδε τὼ σὼ μέλλετον, τολμήματα
αἴσχιστα, χωρὶς μονομαχεῖν παντὸς στρατοῦ.
[λέξαντες Ἀργείοισι Καδμείοισί τε
ἐς κοινὸν οἷον μήποτ' ὤφελον λόγον.
Ευρυπίδης Iphigenia Aulidensis “Euripidis fabulae, vol. 3”, Ed. Diggle,

J.Oxford: Clarendon Press, 1994.Line 426
κρήνην ἀναψύχουσι θηλύπουν βάσιν

αὐταί τε πῶλοί τ'· ἐς δὲ λειμώνων χλόην
καθεῖμεν αὐτάς, ὡς βορᾶς γευσαίατο.
ἐγὼ δὲ πρόδρομος σῆς παρασκευῆς χάριν
ἥκω· πέπυσται γὰρ στρατός – ταχεῖα γὰρ
διῆιξε φήμη – παῖδα σὴν ἀφιγμένην.
257
πᾶς δ' ἐς θέαν ὅμιλος ἔρχεται δρόμωι,

σὴν παῖδ' ὅπως ἴδωσιν· οἱ δ' εὐδαίμονες
ἐν πᾶσι κλεινοὶ καὶ περίβλεπτοι βροτοῖς.
λέγουσι δ'· Ὑμέναιός τις ἢ τί πράσσεται;
ἢ πόθον ἔχων θυγατρὸς Ἀγαμέμνων ἄναξ.
Ευρυπίδης Rhesus (0006: 052)“Euripidis fabulae, vol. 3”, Ed. Diggle,

J.Oxford: Clarendon Press, 1994.Line 656
τῆς ὑμνοποιοῦ παῖδα Θρήικιον θεᾶς

[Μούσης· πατρὸς δὲ Στρυμόνος κικλήσκεται].
{Αλ.} ἀεί ποτ' εὖ φρονοῦσα τυγχάνεις πόλει
κἀμοί, μέγιστον δ' ἐν βίωι κειμήλιον
κρίνας σέ φημι τῆιδε προσθέσθαι πόλει.
ἥκω δ' ἀκούσας οὐ τορῶς – φήμη δέ τις
φύλαξιν ἐμπέπτωκεν – ὡς κατάσκοποι
ἥκουσ' Ἀχαιῶν. χὠ μὲν οὐκ ἰδὼν λέγει,
ὁ δ' εἰσιδὼν μολόντας οὐκ ἔχει φράσαι·
ὧν οὕνεκ' εὐνὰς ἤλυθον πρὸς Ἕκτορος.
{Αθ.} μηδὲν φοβηθῆις· οὐδὲν ἐν στρατῶι νέον·
Πλούταρχος Theseus “Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.1, 4th edn.”, Ed.
κατὰ τῶν πετρῶν, ὡς μὲν ὁ πολὺς λόγος λῃστεύοντα

τοὺς παριόντας, ὡς δ' ἔνιοι λέγουσιν ὕβρει καὶ τρυφῇ
προτείνοντα τὼ πόδε τοῖς ξένοις καὶ κελεύοντα νίπτειν,
εἶτα λακτίζοντα καὶ ἀπωθοῦντα νίπτοντας εἰς τὴν θά-
λασσαν. οἱ δὲ Μεγαρόθεν συγγραφεῖς (FGrH 487 F 1)
ὁμόσε τῇ φήμῃ βαδίζοντες καὶ ‘τῷ πολλῷ χρόνῳ’, κατὰ
Σιμωνίδην (fr. 193 B49), ‘πολεμοῦντες’, οὔθ' ὑβριστὴν οὔτε
λῃστὴν γεγονέναι τὸν Σκείρωνά φασιν, ἀλλὰ λῃστῶν μὲν
κολαστήν, ἀγαθῶν δὲ καὶ δικαίων οἰκεῖον ἀνδρῶν καὶ
φίλον. Αἰακόν τε γὰρ Ἑλλήνων ὁσιώτατον νομίζεσθαι,
καὶ Κυχρέα τιμὰς θεῶν ἔχειν Ἀθήνησι τὸν Σαλαμίνιον.
Πλούταρχος Romulus “Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.1, 4th edn.”,

Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1969.
Ch. 4, Sec. 4, li.1
πίστιν ἔσχεν ἡ τεκοῦσα τὰ βρέφη τεκεῖν ἐξ Ἄρεως

φάσκουσα. καίτοι τοῦτο παθεῖν αὐτὴν ἐξαπατηθεῖσαν λέ-
γουσιν, ὑπὸ τοῦ Ἀμουλίου διαπαρθενευθεῖσαν, ἐν ὅπλοις
258
ἐπιφανέντος αὐτῇ καὶ συναρπάσαντος. οἱ δὲ τοὔνομα

τῆς τροφοῦ δι' ἀμφιβολίαν ἐπὶ τὸ μυθῶδες ἐκτροπὴν τῇ
φήμῃ παρασχεῖν· λούπας γὰρ ἐκάλουν οἱ Λατῖνοι τῶν τε
θηρίων τὰς λυκαίνας καὶ τῶν γυναικῶν τὰς ἑταιρούσας·
εἶναι δὲ τοιαύτην τὴν Φαιστύλου γυναῖκα τοῦ τὰ βρέφη
θρέψαντος, Ἄκκαν Λαρεντίαν ὄνομα. ταύτῃ δὲ καὶ θύουσι
Ῥωμαῖοι, καὶ χοὰς ἐπιφέρει τοῦ Ἀπριλίου μηνὸς [αὐτῇ]
ὁ τοῦ Ἄρεως ἱερεύς, καὶ Λαρενταλίαν καλοῦσι τὴν ἑορτήν.
Πλούταρχος Solon “Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.1, 4th edn.”, Ed.
ματος γενομένου τούτους, ἂν κατασχῶσι τὴν νῆσον,

κυρίους εἶναι τοῦ πολιτεύματος. ἀναχθέντα δὲ συχναῖς
ἁλιάσιν, ἅμα τριακοντόρου συμπλεούσης, ὑφορμίσασθαι
τῇ Σαλαμῖνι κατὰ χηλήν τινα πρὸς τὴν † Εὔβοιαν ἀπο-
βλέπουσαν. πυθομένους δὲ τοὺς ἐν Σαλαμῖνι Μεγαρεῖς
ἔκ τινος φήμης οὐδὲν βέβαιονἐχούσης, αὐτοὺς μὲν
εἰς τὰ ὅπλα θορυβουμένους βαδίζειν, ναῦν δ' ἀποστεῖλαι
κατασκεψομένην τὰ τῶν πολεμίων· ἧς ἐγγὺς ἐλθούσης
κρατῆσαι τὸν Σόλωνα καὶ καθεῖρξαι τοὺς Μεγαρεῖς,
ἐμβιβάσαι δὲ τῶν Ἀθηναίων τοὺς κρατίστους,
Πλούταρχος Themistocles “Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.1, 4th

edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1969.Ch. 27, Sec. 6, li.3
προσκυνήσεις, ἔστι σοι καὶ θεάσασθαι βασιλέα καὶ προς-

ειπεῖν· εἰ δ' ἄλλο τι φρονεῖς, ἀγγέλοις ἑτέροις χρήσῃ
πρὸς αὐτόν. βασιλεῖ γὰρ οὐ πάτριον ἀνδρὸς ἀκροᾶσθαι
μὴ προσκυνήσαντος.’ ταῦθ' ὁ Θεμιστοκλῆς ἀκούσας, λέ-
γει πρὸς αὐτόν· ‘ἀλλ' ἐγὼ τὴν βασιλέως ὦ Ἀρτάβανε
φήμην καὶ δύναμιν αὐξήσων ἀφῖγμαι, καὶ αὐτός τε πεί-
σομαι τοῖς ὑμετέροις νόμοις, ἐπεὶ θεῷ τῷ μεγαλύνοντι
Πέρσας οὕτω δοκεῖ, καὶ δι' ἐμὲ πλείονες τῶν νῦν βασι-
λέα προσκυνήσουσιν. ὥστε τοῦτο μηδὲν ἐμποδὼν ἔστω
τοῖς λόγοις οὓς βούλομαι πρὸς ἐκεῖνον εἰπεῖν.’ ‘τίνα δέ’
εἶπεν ὁ Ἀρτάβανος ‘Ἑλλήνων ἀφῖχθαι φῶμεν;.
Πλούταρχος Camillus .“Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.1, 4th edn.”,

Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1969.Ch. 22, Sec. 3, li.1
259
κοντα καὶ τριακοσίων ἐτῶν πλείονα βραχεῖ χρόνον ἀπὸ

τῆς κτίσεως ἔχουσαν, εἴ τῳ πιστὸν ἀποσῴζεσθαί τινα
τῶν χρόνων ἀκρίβειαν, οἷς καὶ περὶ νεωτέρων ἄλλων
ἀμφισβήτησιν ἡ σύγχυσις ἐκείνη παρέσχε. τοῦ μέντοι
πάθους αὐτοῦ καὶ τῆς ἁλώσεως ἔοικεν ἀμυδρά τις εὐθὺς
εἰς τὴν Ἑλλάδα φήμη διελθεῖν. Ἡρακλείδης γὰρ ὁ Πον-
τικὸς (fg. 102 Wehrli) οὐ πολὺ τῶν χρόνων ἐκείνων ἀπο-
λειπόμενος ἐν τῷ Περὶ ψυχῆς συντάγματί φησιν ἀπὸ
τῆς ἑσπέρας λόγον κατασχεῖν, ὡς στρατὸς ἐξ Ὑπερβο-
ρέων ἐλθὼν ἔξωθεν ᾑρήκοι πόλιν Ἑλληνίδα Ῥώμην,
ἐκεῖ που συνῳκημένην περὶ τὴν μεγάλην θάλασσαν.
Πλούταρχος Camillus Ch. 24, Sec. 1, li.1
Ἡ δὲ φήμη ταχὺ διαγγέλλουσα τὴν πρᾶξιν ἐπὶ

τὰς πόλεις, ἐξεκαλεῖτο πολλοὺς τῶν ἐν ἡλικίᾳ συνιστα-
μένους, μάλιστα δὲ Ῥωμαίων ὅσοι διαφυγόντες ἐκ τῆς
ἐπ' Ἀλίᾳ μάχης ἐν Βηίοις ἦσαν, καὶ ὠδύροντο κατὰ
σφᾶς αὐτούς· ‘οἷον ἡγεμόνα τῆς Ῥώμης ὁ δαίμων ἀφε-
λόμενος Ἀρδεάτας ἐκόσμησε τοῖς Καμίλλου κατορθώμα.
Πλούταρχος Camillus Ch. 30, Sec. 4, li.4
ἐπεδείκνυντο, ποθουμένας ὄψεις τοῖς πολίταις, δεχομέ-

νοις μετὰ χαρᾶς, ὥσπερ αὐτῶν τῶν θεῶν αὖθις εἰς τὴν
Ῥώμην συγκατερχομένων. θύσας δὲ τοῖς θεοῖς καὶ κα-
θάρας τὴν πόλιν ἐξηγουμένων τῶν περὶ ταῦτα δεινῶν,
τὰ μὲν ὄντα τῶν ἱερῶν κατέστησεν, αὐτὸς δ' ἱδρύσατο
νεὼν Φήμης καὶ Κληδόνος, ἀνευρὼν ἐκεῖνον τὸν τόπον
ἐν ᾧ νύκτωρ ἡ καταγγέλλουσα τὴν τῶν βαρβάρων στρα-
τείαν ἐκ θεοῦ τῷ Καιδικίῳ φωνὴ προσέπεσε.
Χαλεπῶς μὲν οὖν καὶ μόλις αἱ τῶν ἱερῶν ἀνεκα-
λύπτοντο χῶραι φιλοτιμίᾳ τοῦ Καμίλλου καὶ πόνῳ πολλῷ
τῶν ἱεροφαντῶν. ὡς δὲ καὶ τὴν πόλιν ἀνοικοδομεῖν ἔδει .
Πλούταρχος Marcius Coriolanus “Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.2,

3rd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1964.
Ch. 32, Sec. 4, li.7
θόντων οὖν τῶν ἱερέων ἔδοξεν ἀτρεμοῦντας ἐν τῇ πόλει

τὰ τείχη φυλάττειν καὶ προσβάλλοντας ἀποκρούεσθαι τοὺς
260
πολεμίους, ἐν τῷ χρόνῳ μάλιστα καὶ τοῖς ἀπὸ τῆς τύχης

παραλόγοις τιθεμένοις τὰς ἐλπίδας, ἐπεὶ δι' αὑτῶν γε
σωτήριον οὐδὲν ἠπίσταντο πράττοντες, ἀλλὰ ταραχὴ καὶ
πτοία καὶ φήμη πονηρὰ τὴν πόλιν κατεῖχεν, ἄχρι οὗ συνέβη
τι πρᾶγμα τῷ πολλάκις ὑφ' Ὁμήρου λεγομένῳ, μὴ πάνυ
δὲ πείθοντι πολλούς, ὅμοιον. λέγοντος γὰρ αὐτοῦ καὶ ἀνα-
φωνοῦντος ἐπὶ ταῖς μεγάλαις πράξεσι καὶ παραλόγοις.
Πλούταρχος Timoleon “Plutarchi vitae parallelae, vol. 2.1, 2nd edn.”,

Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1964.Ch. 21, Sec. 6, li.2
μίων δίκαιον ἀναθεῖναι τῇ τῶν μαχομένων ἀνδραγαθίᾳ καὶ τῇ δεινότητι

τοῦ στρατηγοῦ· τὸ δὲ μήτ' ἀποθανεῖν τινα μήτε τρωθῆναι τῶν Κοριν-
θίων ἴδιον ἔργον αὑτῆς ἡ Τιμολέοντος ἐπεδείξατο τύχη, καθάπερ διαμιλ-
λωμένη πρὸς τὴν ἀρετὴν τοῦ ἀνδρός, ἵνα τῶν ἐπαινουμένων αὐτοῦ τὰ
μακαριζόμενα μᾶλλον οἱ πυνθανόμενοι θαυμάζωσιν. οὐ γὰρ μόνον
Σικελίαν πᾶσαν οὐδ' Ἰταλίαν εὐθὺς ἡ φήμη κατέσχεν, ἀλλ' ἡμερῶν
ὀλίγων ἡ Ἑλλὰς διήχει τὸ μέγεθος τοῦ κατορθώματος, ὥστε τὴν τῶν
Κορινθίων πόλιν ἀπιστοῦσαν, εἰ διαπέπλευκεν ὁ στόλος, ὁμοῦ καὶ
σεσῳσμένους καὶ νενικηκότας ἀκούειν τοὺς ἄνδρας. οὕτως εὐρόησαν αἱ
πράξεις, καὶ τοσοῦτο τῷ κάλλει τῶν ἔργων τὸ τάχος ἡ τύχη προσέθηκεν.
Πλούταρχος Timoleon Ch. 29, Sec. 5, li.1
χίλιοι τὸ πλῆθος· ἥλω δὲ καὶ διακόσια τῶν τεθρίππων. καλλίστην δὲ

καὶ μεγαλοπρεπεστάτην ὄψιν ἡ Τιμολέοντος ἐπεδείκνυτο σκηνή, περισω-
ρευθεῖσα παντοδαποῖς λαφύροις, ἐν οἷς χίλιοι μὲν θώρακες ἐργασίᾳ καὶ
κάλλει διαφέροντες, μύριαι δ' ἀσπίδες προετέθησαν. ὀλίγοι δὲ πολλοὺς
σκυλεύοντες καὶ μεγάλαις ἐντυγχάνοντες ὠφελείαις, τρίτῃ μόλις ἡμέρᾳ
μετὰ τὴν μάχην ἔστησαν τρόπαιον. ἅμα δὲ τῇ φήμῃ τῆς νίκης ὁ Τιμολέων
εἰς Κόρινθον ἔπεμψε τὰ κάλλιστα τῶν αἰχμαλώτων ὅπλων, βουλόμενος
αὐτοῦ τὴν πατρίδα πᾶσιν ἀνθρώποις ζηλωτὴν εἶναι, θεωμένοις ἐν ἐκείνῃ
μόνῃ τῶν Ἑλληνικῶν πόλεων τοὺς ἐπιφανεστάτους ναοὺς οὐχ
Ἑλληνικοῖς κεκοσμημένους λαφύροις, οὐδ' ἀπὸ συγγενῶν φόνου καὶ
ὁμοφύλων [ἀναθημάτων] μνήμας ἀτερπεῖς ἔχοντας.
Πλούταρχος Aemilius Paullus “Plutarchi vitae parallelae, vol. 2.1, 2nd

edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1964. Ch. 24, Sec. 4, li.1
Μακεδονίας. καὶ δοκεῖ τοῦτο μαρτυρεῖν τοῖς εὐτυχίᾳ τινὶ τὰς πράξεις
261
ἐκείνας γεγονέναι φάσκουσιν. ἔτι δὲ καὶ τὸ περὶ τὴν θυσίαν σύμπτωμα

δαιμόνιον ἦν· ἐν Ἀμφιπόλειγὰρ θύοντος τοῦ Αἰμιλίου καὶ τῶν ἱερῶν
ἐνηργμένων, κεραυνὸς ἐνσκήψας εἰς τὸν βωμὸν ἐπέφλεξε καὶ
συγκαθήγισε
τὴν ἱερουργίαν. ὑπερβάλλει δὲ θειότητι πάντα καὶ τύχῃ τὰ τῆς φήμης.
ἦν μὲν γὰρ ἡμέρα τετάρτη νενικημένῳ Περσεῖ περὶ Πύδναν, ἐν δὲ τῇ
Ῥώμῃ τοῦ δήμου θεωροῦντος ἱππικοὺς ἀγῶνας, ἐξαίφνης ἐνέπεσε λόγος
εἰς τὸ πρῶτον τοῦ θεάτρου μέρος, ὡς Αἰμίλιος μεγάλῃ μάχῃ νενικηκὼς
Περσέα καταστρέφοιτο σύμπασαν Μακεδονίαν. ἐκ δὲ τούτου ταχὺ τῆς
φήμης ἀναχεομένης εἰς τὸ πλῆθος, ἐξέλαμψε χαρὰ μετὰ κρότου καὶ
βοῆς,
Πλούταρχος Aemilius Paullus Ch. 24, Sec. 5, li.2
τὴν ἱερουργίαν. ὑπερβάλλει δὲ θειότητι πάντα καὶ τύχῃ τὰ τῆς φήμης.

ἦν μὲν γὰρ ἡμέρα τετάρτη νενικημένῳ Περσεῖ περὶ Πύδναν, ἐν δὲ τῇ
Ῥώμῃ τοῦ δήμου θεωροῦντος ἱππικοὺς ἀγῶνας, ἐξαίφνης ἐνέπεσε λόγος
βοῆς,
τὴν ἡμέραν ἐκείνην κατασχοῦσα τὴν πόλιν. εἶθ' ὡς ὁ λόγος οὐκ εἶχεν εἰς
ἀρχὴν ἀνελθεῖν βέβαιον, ἀλλ' ἐν πᾶσιν ὁμοίως ἐφαίνετο πλανώμενος,
τότε
μὲν ἐσκεδάσθη καὶ διερρύη τὰ τῆς φήμης· ὀλίγαις δ' ὕστερον ἡμέραις
πυθόμενοι σαφῶς, ἐθαύμαζον τὴν προδραμοῦσαν ἀγγελίαν, ὡς ἐν τῷ

βοῆς, τὴν ἡμέραν ἐκείνην κατασχοῦσα τὴν πόλιν. εἶθ' ὡς ὁ λόγος οὐκ
εἶχεν εἰς
ἀρχὴν ἀνελθεῖν βέβαιον, ἀλλ' ἐν πᾶσιν ὁμοίως ἐφαίνετο πλανώμενος,
τότε
μὲν ἐσκεδάσθη καὶ διερρύη τὰ τῆς φήμης· ὀλίγαις δ' ὕστερον ἡμέραις
πυθόμενοι σαφῶς, ἐθαύμαζον τὴν προδραμοῦσαν ἀγγελίαν, ὡς ἐν τῷ
ψεύδει τὸ ἀληθὲς εἶχε. Λέγεται δὲ καὶ τῆς ἐπὶ Σάγρᾳ ποταμῷ μάχης
Ἰταλιωτῶν αὐθημε-ρὸν ἐν Πελοποννήσῳ λόγον γενέσθαι, καὶ Πλαταιᾶσι
τῆς ἐν Μυκάλῃ πρὸς Μήδους. ἣν δὲ Ῥωμαῖοι Ταρκυνίους μετὰ Λατίνων
ἐπιστρατεύσαντας
262
διῶντες· ἡ δ' εὐθὺς ἐκ μελαίνης τριχὸς εἰς πυρρὰν μεταβαλοῦσα, τῷ

μὲν λόγῳ πίστιν, τῷ δ' ἀνδρὶ παρασχεῖν ἐπίκλησιν τὸν Ἀηνόβαρβον, ὅπερ
ἐστὶ χαλκοπώγωνα. πᾶσι δὲ τούτοις τὸ καθ' ἡμᾶς γενόμενον πίστιν παρ-
έσχεν. ὅτε γὰρ Ἀντώνιος ἀπέστη Δομετιανοῦ καὶ πολὺς πόλεμος ἀπὸ
Γερμανίας προσεδοκᾶτο, τῆς Ῥώμης ταραττομένης ἄφνω καὶ αὐτομάτως
ὁ δῆμος ἐξ αὑτοῦ φήμην ἀνέδωκε νίκης, καὶ τὴν Ῥώμην ἐπέδραμε
λόγος
αὐτόν τε τὸν Ἀντώνιον ἀνῃρῆσθαι, καὶ τοῦ σὺν αὐτῷ στρατεύματος ἡττη-
μένου μηδὲν μέρος λελεῖφθαι· τοσαύτην δὲ λαμπρότητα καὶ ῥύμην ἡ
πίστις ἔσχεν, ὥστε καὶ θῦσαι τῶν ἐν τέλει πολλούς. ζητουμένου δὲ τοῦ
πρώτου φράσαντος ὡς οὐδεὶς ἦν, ἀλλ' ὁ λόγοςεἰς ἄλλον ἐξ ἄλλου διω-
κόμενος ἀνέφευγε καὶ τέλος καταδὺς ὥσπερ εἰς πέλαγος ἀχανὲς τὸν ἄπει
αὐτόν τε τὸν Ἀντώνιον ἀνῃρῆσθαι, καὶ τοῦ σὺν αὐτῷ στρατεύματος ἡττη-
μένου μηδὲν μέρος λελεῖφθαι· τοσαύτην δὲ λαμπρότητα καὶ ῥύμην ἡ
πίστις ἔσχεν, ὥστε καὶ θῦσαι τῶν ἐν τέλει πολλούς. ζητουμένου δὲ τοῦ
κόμενος ἀνέφευγε καὶ τέλος καταδὺς ὥσπερ εἰς πέλαγος ἀχανὲς τὸν ἄπει-
ρον ὄχλον ἐφάνη μηδεμίαν ἀρχὴν ἔχων βέβαιον, αὕτη μὲν ἡ φήμη ταχὺ
τῆς πόλεως ἐξερρύη, πορευομένῳ δὲ τῷ Δομετιανῷ μετὰ δυνάμεως ἐπὶ
τὸν πόλεμον ἤδη καθ' ὁδὸν ἀγγελία καὶ γράμματα φράζοντα τὴν νίκην
ἀπήν-τησεν. ἡ δ' αὐτὴ τοῦτε κατορθώματος ἡμέρα καὶ τῆς φήμης
ἐγίγνετο, ἐπὶ πλέον ἢ δισμυρίους σταδίους τῶν τόπων διεστώτων. ταῦτα
μὲν οὐδεὶς ἀγνοεῖ τῶν καθ' ἡμᾶς.

κόμενος ἀνέφευγε καὶ τέλος καταδὺς ὥσπερ εἰς πέλαγος ἀχανὲς τὸν ἄπει-
ρον ὄχλον ἐφάνη μηδεμίαν ἀρχὴν ἔχων βέβαιον, αὕτη μὲν ἡ φήμη ταχὺ
τῆς
πόλεως ἐξερρύη, πορευομένῳ δὲ τῷ Δομετιανῷ μετὰ δυνάμεως ἐπὶ τὸν
πόλεμον ἤδη καθ' ὁδὸν ἀγγελία καὶ γράμματα φράζοντα τὴν νίκην ἀπήν-
τησεν. ἡ δ' αὐτὴ τοῦτε κατορθώματος ἡμέρα καὶ τῆς φήμης ἐγίγνετο,
ἐπὶ πλέον ἢ δισμυρίους σταδίους τῶν τόπων διεστώτων. ταῦτα μὲν οὐδεὶς
263
ἀγνοεῖ τῶν καθ' ἡμᾶς.

Γναῖος δ' Ὀκτάβιος ὁ ναυαρχῶν Αἰμιλίῳ προσορμισάμενος τῇ
Σαμοθρᾴκῃ τὴν μὲν ἀσυλίαν παρεῖχε τῷ Περσεῖ διὰ τοὺς θεούς, ἔκπλου
δὲ καὶ φυγῆς εἶργεν. οὐ μὴν ἀλλὰ λανθάνει πως ὁ Περσεὺς Ὀροάνδην
τινὰ
ἀπειθείας γέμοντι καὶ κακίας στρατεύματι χρησάμενος οὕτω καλὰς

κατώρθωσε καὶ μεγάλας πράξεις· θαυμάζειν δὲ τὸν δῆμον, εἰ τοῖς ἀπ'
Ἰλλυριῶν καὶ Λιγύων ἀγαλλόμενος θριάμβοις αὑτῷ φθονεῖ τὸν Μακε-
δόνων βασιλέα ζῶντα καὶ τὴν Ἀλεξάνδρου καὶ Φιλίππου δόξαν ἐπιδεῖν
ὑπὸ τοῖς Ῥωμαίων ὅπλοις ἀγομένην αἰχμάλωτον. “πῶς γὰρ οὐ δεινὸν”
εἶπεν, “εἰ φήμης μὲν περὶ νίκης ἀβεβαίου πρότερον εἰς τὴν πόλιν
ἐμπεσού-
σης ἐθύσατε τοῖς θεοῖς, εὐχόμενοι τοῦ λόγου τούτου ταχέως ἀπολαβεῖν
τὴν ὄψιν, ἥκοντος δὲ τοῦ στρατηγοῦ μετὰ τῆς ἀληθινῆς νίκης ἀφαιρεῖσθε
τῶν μὲν θεῶν τὴν τιμήν, αὑτῶν δὲ τὴν χαράν, ὡς φοβούμενοι θεάσασθαι
τὸ μέγεθος τῶν κατορθωμάτων, ἢ φειδόμενοι τοῦ πολεμίου βασιλέως·
καίτοι κρεῖττον ἦν τῷ πρὸς ἐκεῖνον ἐλέῳ, μὴ τῷ πρὸς τὸν αὐτοκράτορα
Πλούταρχος Titus Flamininus (0007: 028)“Plutarchi vitae parallelae,

vol. 2.2, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1968.Ch. 9, Sec. 1,
li.4
χάρακος ἔτι τῶν Ῥωμαίων διωκόντων, ὥστε μηθὲν εὑ-

ρεῖν ἐκείνους ἐπανελθόντας.
Πρῶτον μὲν οὖν ἐγένοντο λοιδορίαι καὶ διαφοραὶ
πρὸς ἀλλήλους αὐτοῖς· ἐκ δὲ τούτων μᾶλλον ἀεὶ τὸν
Τίτον ἐλύπουν, ἑαυτοῖς ἀνατιθέντες τὸ νίκημα καὶ τῇ
φήμῃ προκαταλαμβάνοντες τοὺς Ἕλληνας, ὥστε καὶ γρά-
φεσθαι καὶ ᾄδεσθαι προτέρους ἐκείνους ὑπὸ ποιητῶν
καὶ ἰδιωτῶν, ὑμνούντων τὸ ἔργον. ὧν μάλιστα διὰ στό-
ματος ἦν τουτὶ τὸ ἐπίγραμμα (Anth. Pal. VII 247).
Πλούταρχος Lysander (0007: 032)“Plutarch's lives, vol. 4”, Ed. Perrin,

B.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1916, Repr. 1968.
Ch. 26, Sec. 2, li.1
264
τὴν ἐπιμέλειαν. ὄνομα δὲ τῷ παιδὶ Σειληνὸς

ἐκ δή τινος αἰτίας ἐτέθη. ταύτην λαβὼν ὁ
Λύσανδρος ἀρχήν, τὰ λοιπὰ παρ' ἑαυτοῦ προσε-
τεκταίνετο καὶ συνύφαινεν, οὐκ ὀλίγοις χρώ-
μενος οὐδὲ φαύλοις τοῦ μύθου συναγωνισταῖς,
οἳ τήν τε φήμην τῆς γενέσεως τοῦ παιδὸς εἰς
πίστιν ἀνυπόπτως προῆγον, ἄλλον τε λόγον ἐκ
Δελφῶν ἀντικομίσαντες εἰς τὴν Σπάρτην κατέ-
βαλον καὶ διέσπειραν, ὡς ἐν γράμμασιν ἀπορ-
ρήτοις ὑπὸ τῶν ἱερέων φυλάττοιντο παμπάλαιοι
δή τινες χρησμοί, καὶ λαβεῖν οὐκ ἔξεστι τούτους
Πλούταρχος Sertorius Ch. 9, Sec. 8, li.1
προσηγάγετο, καὶ τὴν Τίγγιν, εἰς ἣν ὁ Ἄσκαλις συνέφυγε μετὰ τῶν ἀδελ-
φῶν, ἐξεπολιόρκησεν. ἐνταῦθα τὸν Ἀνταῖον οἱ Λίβυες ἱστοροῦσι κεῖσθαι,
καὶ τὸν τάφον αὐτοῦ Σερτώριος διέσκαψε, τοῖς βαρβάροις ἀπιστῶν διὰ
μέγεθος. ἐντυχὼν δὲ τῷ σώματι, πηχῶν ἑξήκοντα μῆκος ὥς φασι, κατ-
επλάγη, καὶ σφάγιον ἐντεμὼν συνέχωσε τὸ μνῆμα καὶ τὴν περὶ αὐτοῦ
τιμήν
τε καὶ φήμην συνηύξησε. Τιγγῖται δὲ μυθολογοῦσιν Ἀνταίου
τελευτήσαν-
τος τὴν γυναῖκα Τίγγην Ἡρακλεῖ συνελθεῖν, Σόφακα δ' ἐξ αὐτῶν γενό-
μενον βασιλεῦσαι τῆς χώρας καὶ πόλιν ἐπώνυμον τῆς μητρὸς ἀποδεῖξαι·
Σόφακος δὲ παῖδα γενέσθαι Διόδωρον, ᾧ πολλὰ τῶν Λιβυκῶν ἐθνῶν ὑπ-
ήκουσεν, Ἑλληνικὸν ἔχοντι στράτευμα τῶν αὐτόθι κατῳκισμένων ὑφ'
Ἡρακλέους Ὀλβιανῶν καὶ Μυκηναίων. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἀνακείσθω τῇ
Πλούταρχος Pompeius (0007: 045)“Plutarch's lives, vol. 5”, Ed. Perrin,

B.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1917, Repr. 1968.
Ch. 60, Sec. 3, li.1
ἀχανὲς ἀπὸ κρημνοῦ τινος ἑαυτούς, μύσας τῷ

λογισμῷ καὶ παρακαλυψάμενος πρὸς τὸ δεινόν,
καὶ τοσοῦτον μόνον Ἑλληνιστὶ πρὸς τοὺς παρόν-
τας ἐκβοήσας, “Ἀνερρίφθω κύβος,” διεβίβαζε
τὸν στρατόν.
Ὡς δὲ πρῶτον ἡ φήμη προσέπεσε καὶ κατέσχε
τὴν Ῥώμην μετὰ ἐκπλήξεως θόρυβος καὶ φόβος
οἷος οὔπω πρότερον, εὐθὺς μὲν ἡ βουλὴ φερομένη
πρὸς τὸν Πομπήϊον συνέτρεχε καὶ παρῆσαν αἱ
265
ἀρχαί, πυθομένου δὲ τοῦ Τύλλου περὶ στρατιᾶς

καὶ δυνάμεως καὶ τοῦ Πομπηΐου μετά τινος μελ
Πλούταρχος Agis et Cleomenes (0007: 051)“Plutarchi vitae parallelae,

vol. 3.1, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1971.
Ch. 26, Sec. 1, li.5
πολεμίων, οὐ πόσοι εἰσίν, ἀλλὰ ποῦ εἰσιν.

Ἐπεὶ δὲ τοῖς Ἠλείοις πολεμουμένοις ὑπὸ τῶν
Ἀχαιῶν βοηθήσας, καὶ περὶ τὸ Λύκαιον ἀπιοῦσιν ἤδη τοῖς
Ἀχαιοῖς ἐπιβαλών, ἅπαν μὲν ἐτρέψατο καὶ διεπτόη-
σεν αὐτῶν τὸ στράτευμα, συχνοὺς δ' ἀνεῖλε καὶ ζῶντας
ἔλαβεν, ὥστε καὶ περὶ Ἀράτου φήμην ἐκπεσεῖν εἰς τοὺς
Ἕλληνας ὡς τεθνηκότος, ὁ μὲν Ἄρατος ἄριστα τῷ καιρῷ
χρησάμενος ἐκ τῆς τροπῆς ἐκείνης εὐθὺς ἐπὶ Μαντί-
νειαν ἦλθε καὶ μηδενὸς ἂν προσδοκήσαντος εἷλε τὴν
πόλιν καὶ κατέσχε, τῶν δὲ Λακεδαιμονίων παντάπασι
ταῖς γνώμαις ἀναπεσόντων καὶ τῷ Κλεομένει πρὸς τὰς
Πλούταρχος Agis et Cleomenes Ch. 59, Sec. 2, li.1
εἶτα παρεκάθισε· καὶ τέλος ἔχοντος ἤδη, περιβαλὼν τὸν

νεκρὸν ἑαυτὸν ἐπικατέσφαξε.
Κλεομένης μὲν οὖν ἑκκαίδεκα τῆς Σπάρτης
βασιλεύσας ἔτη καὶ τοιοῦτος ἀνὴρ γενόμενος, οὕτω
κατέστρεψε.
Τῆς δὲ φήμης εἰς τὴν πόλιν ὅλην σκεδασθείσης, ἡ
μὲν Κρατησίκλεια, καίπερ οὖσα γενναία γυνή, προὔδωκε
τὸ φρόνημα πρὸς τὸ τῆς συμφορᾶς μέγεθος, καὶ περι-
βαλοῦσα τὰ παιδία τοῦ Κλεομένους ὠλοφύρετο. τῶν δὲ
παιδίων τὸ πρεσβύτερον ἀποπηδῆσαν, οὐδενὸς ἂν προς-
δοκήσαντος, ἀπὸ τοῦ τέγους ἐπὶ κεφαλὴν ἔρριψεν ἑαυτό·
Πλούταρχος Cicero (0007: 055)“Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.2, 3rd

σαν· τοσοῦτοι γάρ σου κατεψηφίσαντο· σοὶ δ' οἱ τριά-

κοντα οὐκ ἐπίστευσαν· οὐ γὰρ πρότερον ἀπέλυσαν ἢ
ἔλαβον τὸ ἀργύριον.” ὁ μέντοι Καῖσαρ οὐ κατεμαρτύρησε
κληθεὶς ἐπὶ τὸν Κλώδιον, οὐδ' ἔφη μοιχείαν κατεγνωκέ-
ναι τῆς γυναικός, ἀφεικέναι δ' αὐτὴν ὅτι τὸν Καίσαρος
ἔδει γάμον οὐ πράξεως αἰσχρᾶς μόνον, ἀλλὰ καὶ φήμης
266
καθαρὸν εἶναι.
Διαφυγὼν δὲ τὸν κίνδυνον ὁ Κλώδιος καὶ δήμαρχος
αἱρεθείς, εὐθὺς εἴχετο τοῦ Κικέρωνος, πάνθ' ὁμοῦ πράγ-
ματα καὶ πάντας ἀνθρώπους συνάγων καὶ ταράττων ἐπ'
αὐτόν. τόν τε γὰρ δῆμον ᾠκειώσατο νόμοις
Πλούταρχος Cicero Ch. 38, Sec. 6, li.2
θόν ἐστι Γραικὸν ἔχειν ἔπαρχον”. Καίσαρος δὲ κατορ-

θοῦντος τὰ πλεῖστα καὶ τρόπον τινὰ πολιορκοῦντος
αὐτούς, Λέντλῳ μὲν εἰπόντι πυνθάνεσθαι στυγνοὺς
εἶναι τοὺς Καίσαρος φίλους ἀπεκρίνατο “λέγεις αὐτοὺς
δυσνοεῖν Καίσαρι”. † Μορίκκου δέ τινος ἥκοντος ἐξ Ἰταλίας
νεωστὶ καὶ λέγοντος ἐν Ῥώμῃ φήμην ἐπικρατεῖν, ὡς πο-
λιορκοῖτο Πομπήιος, “εἶτ' ἐξέπλευσας” εἶπεν “ἵνα τοῦτο
πιστεύσῃς αὐτὸς θεασάμενος;” μετὰ δὲ τὴν ἧτταν Νωνίου
μὲν εἰπόντος ὅτι δεῖ χρηστὰς ἐλπίδας ἔχειν, ἑπτὰ γὰρ
ἀετοὺς ἐν τῷ στρατοπέδῳ τοῦ Πομπηίου λελεῖφθαι, “κα
Πλούταρχος Antonius (0007: 058)“Plutarchi vitae parallelae, vol. 3.1,

2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1971.Ch. 10, Sec. 7, li.4
γυναικοκρασίας ὀφείλειν, πάνυ χειροήθη καὶ πεπαιδαγω-

γημένον ἀπ' ἀρχῆς ἀκροᾶσθαι γυναικῶν παραλαβοῦσαν
αὐτόν. οὐ μὴν ἀλλὰ κἀκείνην ἐπειρᾶτο προσπαίζων καὶ
μειρακιευόμενος ἱλαρωτέραν ποιεῖν ὁ Ἀντώνιος· οἷον
ὅτε Καίσαρι πολλῶν ἀπαντώντων μετὰ τὴν ἐν Ἰβηρίᾳ
νίκην, καὶ αὐτὸς ἐξῆλθεν· εἶτ' ἄφνω φήμης εἰς τὴν
Ἰταλίαν ἐμπεσούσης, ὡς ἐπίασιν οἱ πολέμιοι Καίσαρος
τεθνηκότος, ἀνέστρεψεν εἰς Ῥώμην. λαβὼν δὲ θερά-
ποντος ἐσθῆτα, νύκτωρ ἐπὶ τὴν οἰκίαν ἦλθε, καὶ φήσας
ἐπιστολὴν Φουλβίᾳ παρ' Ἀντωνίου κομίζειν, εἰσήχθη
πρὸς αὐτὴν ἐγκεκαλυμμένος. εἶθ' ἡ μὲν ἐκπαθὴς οὖσα,
Πλούταρχος Dion (0007: 060)“Plutarchi vitae parallelae, vol. 2.1, 2nd

ἡγεῖσθαι τὸν Δίωνα πρὸς τὰς Συρακούσας. ἀποσκευασάμενος οὖν τὰ

περιόντα τῶν ὅπλων καὶ τῶν φορτίων ἐκεῖ, καὶ τοῦ Συνάλου δεηθεὶς
ὅταν ᾖ καιρὸς ἀποστεῖλαι πρὸς αὐτόν, ἐβάδιζεν ἐπὶ τὰς Συρακούσας.
πορευομένῳ δ' αὐτῷ πρῶτον μὲν Ἀκραγαντίνων προσεχώρησαν ἱππεῖς
δια-
267
κόσιοι τῶν περὶ τὸ Ἔκνομον οἰκούντων, μετὰ δὲ τούτους Γελῷοι.

Ταχὺ δὲ τῆς φήμης διαδραμούσης εἰς Συρακούσας, Τιμοκράτης ὁ τῇ
Δίωνος γυναικὶ συνοικῶν [Διονυσίου ἀδελφῇ], τῶνδ' ἀπολελειμμένων
ἐν τῇ πόλει φίλων προεστώς, ἐκπέμπει κατὰ τάχος ἄγγελον τῷ Διονυ-
σίῳ, γράμματα κομίζοντα περὶ τῆς Δίωνος ἀφίξεως. αὐτὸς δὲ τοῖς κατὰ
τὴν πόλιν προσεῖχε θορύβοις καὶ κινήμασιν, ἐπηρμένων μὲν πάντων, διὰ
δ' ἀπιστίαν ἔτι καὶ φόβον ἡσυχαζόντων. τῷ δὲ πεμφθέντι γραμματοφόρῳ
Πλούταρχος Brutus (0007: 061)“Plutarchi vitae parallelae, vol. 2.1,

ἀλλ' ἐξελύθη καὶ κατεμαραίνετο, τῆς ψυχῆς ἀλυούσης διὰ τὴν ἀπορίαν·
καὶ παρελθεῖν μὲν εἰς τὸ δωμάτιον οὐκ ἔφθη, περιΐστατο δ' αὐτὴν ὥσπερ
ἐτύγχανεν ἐν μέσῳ καθεζομένην λιποθυμία καὶ θάμβος ἀμήχανον, ἥ τε
χρόα μεταβολὴν ἐλάμβανε, καὶ τὴν φωνὴν ἐπέσχητο παντάπασιν. αἱ δὲ
θεράπαιναι πρὸς τὴν ὄψιν ἀνωλόλυξαν, καὶ τῶν γειτόνων συνδραμόντων
ἐπὶ θύρας, ταχὺ προῆλθε φήμη καὶ διεδόθη λόγος ὡς τεθνηκυίας αὐτῆς.
οὐ μὴν ἀλλ' ἐκείνην μὲν ἀναλάμψασαν ἐν βραχεῖ καὶ παρ' ἑαυτῇ γενομέ-
νην αἱ γυναῖκες ἐθεράπευον· ὁ δὲ Βροῦτος ὑπὸ τοῦ λόγου προσπεσόντος
αὐτῷ συνεταράχθη μὲν ὡς εἰκός, οὐ μὴν [δὲ] κατέλιπε τὸ κοινὸν οὐδ'
ἐρρύη πρὸς τὸ οἰκεῖον ὑπὸ τοῦ πάθους.
Πλούταρχος Aratus (0007: 063)“Plutarchi vitae parallelae, vol. 3.1,

ενυκτέρευον. ἄφνω δ' ἐπιπεσὼν αὐτοῖς καὶ συλλαβὼν

ἅπαντας, οὐδένα δ' ἀποκτείνας, εὐθὺς διεπέμπετο πρὸς
τοὺς φίλους ἀνακαλούμενος ἕκαστον ἀπ' οἰκίας. καὶ συν-
δραμόντων πανταχόθεν, ἡμέρα μὲν ὑπέλαμπεν ἤδη καὶ
τὸ θέατρον ἦν ὄχλου μεστόν, ἔτι πρὸς τὴν ἄδηλον αἰωρου-
μένων φήμην καὶ σαφὲς οὐδὲν εἰδότων ὑπὲρ τῶν πρατ-
τομένων, πρίν γε δὴ προελθὼν ὁ κῆρυξ εἶπεν, ὡς Ἄρατος
ὁ Κλεινίου παρακαλεῖ τοὺς πολίτας ἐπὶ τὴν ἐλευθερίαν.
Τότε δὲ πιστεύσαντες ἥκειν ἃ πάλαι προσεδόκων,
ὥρμησαν ἀθρόοι πρὸς τὰς θύρας τοῦ τυράννου πῦρ
ἐπιφέροντες. ἤρθη δὲ φλὸξ μεγάλη καὶ καταφανὴς μέχρι
Πλούταρχος Galba (0007: 065)“Plutarch's lives, vol. 11”, Ed. Perrin, B.

Ch. 5, Sec. 1, li.3
268
κος φιλίαν, ἢ καὶ κατηγορητέον εὐθὺς αὐτοῦ καὶ

πολεμητέον, ὅτι σὲ βούλεται Ῥωμαίους ἔχειν
ἄρχοντα μᾶλλον ἢ Νέρωνα τύραννον.”
Ἐκ τούτου προγράμματι μὲν ἐδήλωσεν ὁ
Γάλβας ἡμέραν ἐν ᾗ τὰς κατὰ μέρος ἐλευθερώ-
σεις ἀποδώσει τοῖς δεομένοις, λαλιὰ δὲ καὶ φήμη
προεκπεσοῦσα πλῆθος ἀνθρώπων ἤθροισε προ-
θύμων ἐπὶ τὸν νεωτερισμόν. οὐκ ἔφθη γοῦν
φανερὸς ἐπὶ τοῦ βήματος γενόμενος, καὶ πάντες
αὐτὸν ὁμοφώνως αὐτοκράτορα προσεῖπον.
Πλούταρχος Galba Ch. 26, Sec. 2, li.8
τοῦ δὲ ἀνθρώπου τὴν πίστιν εἰπόντος καὶ τὸν

ὅρκον ὃν ὤμοσε, καὶ τοῦ πλήθους ἐπιβοῶντος ὡς
εὖ, καὶ κροτοῦντος, ἐμβὰς εἰς τὸ φορεῖον ἐκομί-
ζετο τῷ τε Διῒ θῦσαι καὶ φανῆναι τοῖς πολίταις
βουλόμενος. ἐμβαλόντος δὲ εἰς τὴν ἀγοράν,
ὥσπερ τροπαία πνεύματος, ἀπήντησε φήμη κρα-
τεῖν τὸν Ὄθωνα τοῦ στρατεύματος. οἷα δὲ ἐν
πλήθει τοσούτῳ, τῶν μὲν ἀναστρέφειν, τῶν δὲ
προϊέναι, τῶν δὲ θαρρεῖν, τῶν δὲ ἀπιστεῖν βοών-
των, καὶ τοῦ φορείου, καθάπερ ἐν κλύδωνι, δεῦρο
κἀκεῖ διαφερομένου καὶ πυκνὸν ἀπονεύοντος, ἐφαί
Πλούταρχος De amicorum multitudine (93a–97b) (0007: 073)

“Plutarch's moralia, vol. 2”, Ed. Babbitt, F.C.Cambridge, Mass.: Harvard
University Press, 1928, Repr. 1962.Stephanus page 93, Sec. E, li.2
κορον ὁ πρόσφατος ἀεὶ καὶ ἀνθῶν ἐπάγεται, καὶ

μετατίθησι πολλὰς ὁμοῦ καὶ ἀτελεῖς ἀρχὰς πράτ-
τοντας φιλίας καὶ συνηθείας, ἔρωτι τοῦ διωκομέ-
νου παρερχομένους τὸν καταλαμβανόμενον.
Πρῶτον μὲν οὖν ὥσπερ ἀφ' ἑστίας ἀρξάμενοι
τῆς τοῦ βίου φήμης ἣν ὑπὲρ φίλων βεβαίων
ἀπολέλοιπεν ἡμῖν, τὸν μακρὸν καὶ παλαιὸν αἰῶνα
μάρτυρα ἅμα τοῦ λόγου καὶ σύμβουλον λάβωμεν,
ἐν ᾧ κατὰ ζεῦγος φιλίας λέγονται Θησεὺς καὶ
269
Πειρίθους, Ἀχιλλεὺς καὶ Πάτροκλος, Ὀρέστης καὶ

Πυλάδης, Φιντίας καὶ Δάμων, Ἐπαμεινώνδας καὶ …
Πλούταρχος Septem sapientium convivium (146b–164d) (0007: 079)

“Plutarch's moralia, vol. 2”, Ed. Babbitt, F.C.
τῶν συμπλεόντων, οὐκ ἀγεννὴς ὡς ἔοικε νεανίας,

οὗ καὶ τοὔνομα διαμνημονεύουσιν Ἔναλον. οὗτος
ἀμήχανόν τινα τοῦ βοηθεῖν τῇ παρθένῳ προθυμίαν
ἐν τῷ τότε πάθει λαβὼν παρὰ τὸν καιρὸν ὥρμησε
καὶ περιπλακεὶς ὁμοῦ συγκαθῆκεν ἑαυτὸν εἰς τὴν
θάλατταν. εὐθὺς μὲν οὖν φήμη τις οὐκ ἔχουσα
τὸ βέβαιον, ἄλλως δὲ πείθουσα πολλοὺς ἐν τῷ
στρατοπέδῳ διηνέχθη περὶ σωτηρίας αὐτῶν καὶ
κομιδῆς. ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ τὸν Ἔναλόν φασιν
ἐν Λέσβῳ φανῆναι καὶ λέγειν ὡς ὑπὸ δελφίνων
φορητοὶ διὰ θαλάττης ἐκπέσοιεν ἀβλαβεῖς εἰς
Πλούταρχος Regum et imperatorum Αποφθέγματα. [Sp.?] (172b–

208a) (0007: 081)“Plutarchi moralia, vol. 2.1”, Ed. Nachstädt, W.
Leipzig: Teubner, 1935, Repr. 1971.Stephanus page 184, sect A, li.10
Εὐμένης ἐπιβουλευθεὶς ὑπὸ Περσέως ἔδοξε τεθνάναι·

τῆς δὲ φήμης εἰς Πέργαμον κομισθείσης Ἄτταλος ὁ
ἀδελφὸς αὐτοῦ περιθέμενος τὸ διάδημα καὶ τὴν γυναῖκα
γήμας ἐβασίλευσε· πυθόμενος δὲ προσιόντα ζῶντα τὸν
ἀδελφὸν ἀπήντησεν ὥσπερ εἰώθει μετὰ τῶν σωματο-
φυλάκων δοράτιον ἔχων· ὁ δ' Εὐμένης φιλοφρόνως ἀσπα-
σάμενος αὐτὸν καὶ πρὸς τὸ οὖς εἰπών (N29 p. 275 Soph.
Πλούταρχος Mulierum virtutes (242e–263c) (0007: 083)

“Plutarchi moralia, vol. 2.1”, Ed. Nachstädt, W.Leipzig: Teubner, 1935,
Repr. 1971.Stephanus page 247, Sec. F, li.3
ΛΥΚΙΑΙ
270
Τὸ δ' ἐν Λυκίᾳ γενέσθαι λεγόμενον μυθῶδες μέν ἐστιν,

ἔχει δέ τινα φήμην ὁμοῦ μαρτυροῦσαν. Ἀμισώδαρος γάρ,
ὥς φασιν, ὃν Ἰσάραν Λύκιοι καλοῦσιν, ἧκεν ἐκ τῆς περὶ
Ζέλειαν ἀποικίας Λυκίων, λῃστρίδας ἄγων ναῦς, ὧν
Χίμαρρος ἡγεῖτο, πολεμιστὴς μὲν ἀνὴρ ὠμὸς δὲ καὶ
θηριώδης. ἔπλει δὲ πλοίῳ λέοντα μὲν ἔχοντι πρῴραθεν
ἐπίσημον, ἐκ δὲ πρύμνης δράκοντα, | καὶ πολλὰ κακὰ
Πλούταρχος Aetia Romana et Graeca (263d–304f) (0007: 084)

“Plutarchi moralia, vol. 2.1”, Ed. Titchener, J.B.Leipzig: Teubner, 1935,
Repr. 1971.Stephanus page 264, Sec. E, li.5
’Διὰ τί τοὺς τεθνάναι φημισθέντας ἐπὶ ξένης

ψευδῶς, κἂν ἐπανέλθωσιν, οὐ δέχονται κατὰ θύρας,
ἀλλὰ τῷ κεράμῳ προσβαίνοντες εἴσω καθιμῶσιν αὐ-
τούς;’ ὁ μὲν γὰρ Βάρρων αἰτίαν μυθικὴν ὅλως ἀπο-
δίδωσι. φησὶ γὰρ ἐν τῷ περὶ Σικελίαν πολέμῳ ναυμα-
χίας μεγάλης γενομένης καὶ κατὰ πολλῶν φήμης οὐκ
ἀληθοῦς ὡς ἀπολωλότων ῥυείσης ἐπανελθόντας αὐτοὺς
ὀλίγῳ χρόνῳ πάντας τελευτῆσαι, ἑνὶ δ' εἰσιόντι τὰς
θύρας ἀπαντῆσαι κλειομένας ἀπ' αὐτομάτου καὶ μὴ
χαλᾶν ἐπιχειρούντων ἀνοίγειν. τὸν δ' ἄνθρωπον αὐτοῦ
καταδαρθόντα πρὸ τῶν θυρῶν ἰδεῖν κατὰ τοὺς ὕπνους
Πλούταρχος De fortuna Romanorum (316c–326c) (0007: 086)

“Plutarchi moralia, vol. 2.2”, Ed. Nachstädt, W.Leipzig: Teubner, 1935,
Repr. 1971.Stephanus page 319, Sec. A, li.7
Τύχης ἅμα τῷ καθιερωθῆναι φωνὴν ἀφεῖναι καὶ εἰπεῖν

’ὁσίως με πόλεως νόμῳ, γυναῖκες ἀσταί, καθιδρύσασθε’.
καὶ μὴν καὶ Φούριος Κάμιλλος, ὅτε τὸ Κελτικὸν ἔσβεσε
πῦρ καὶ τὴν Ῥώμην ἀντίρροπον χρυσῷ κεκλιμένην ἀπὸ
τοῦ ζυγοῦ καὶ τῆς πλάστιγγος καθεῖλεν, οὔτ' Εὐβουλίας
οὔτ' Ἀνδρείας, ἀλλὰ Φήμης ἱδρύσατο καὶ Κληδόνος ἕδη
παρὰ τὴν Καινὴν ὁδόν, ὅπου φασὶ πρὸ τοῦ πολέμου
Μάρκῳ Καιδικίῳ βαδίζοντι νύκτωρ φωνὴν γενέσθαι
κελεύουσαν ὀλίγῳ χρόνῳ Γαλατικὸν πόλεμον προς-
δέχεσθαι. τὴν δὲ πρὸς τῷ ποταμῷ Τύχην ‘φόρτιν’
καλοῦσιν (ὅπερ ἐστὶν ἰσχυρὰν ἢ ἀριστευτικὴν ἢ ἀν
271
Πλούταρχος De Iside et Osiride (351c–384c) (0007: 089)

“Plutarchi moralia, vol. 2.3”, Ed. Sieveking, W.Leipzig: Teubner, 1935,
ἐρείκη κάλλιστον ἔρνος ὀλίγῳ χρόνῳ καὶ μέγιστον ἀναδρα-

μοῦσα περιέπτυξε καὶ περιέφυ καὶ ἀπέκρυψεν ἐντὸς ἑαυτῆς.
θαυμάσας δ' ὁ βασιλεὺς τοῦ φυτοῦ τὸ μέγεθος καὶ
περιτεμὼν τὸν περιέχοντα τὴν σορὸν οὐχ ὁρωμένην κορμὸν
ἔρεισμα τῇ στέγῃ ὑπέστησε. ταῦτά τε πνεύματί φασι
δαιμονίῳ φήμης πυθομένην τὴν Ἶσιν εἰς Βύβλον ἀφικέσθαι
καὶ καθίσασαν ἐπὶ κρήνης ταπεινὴν καὶ δεδακρυμένην
ἄλλῳ μὲν μηδενὶ προσδιαλέγεσθαι, τῆς δὲ βασιλίδος τὰς
θεραπαινίδας ἀσπάζεσθαι καὶ φιλοφρονεῖσθαι τήν τε κόμην
παραπλέκουσαν αὐτῶν καὶ τῷ χρωτὶ θαυμαστὴν εὐωδίαν
ἐπιπνέουσαν ἀφ' ἑαυτῆς. ἰδούσης δὲ τῆς βασιλίδος τὰς
Πλούταρχος De defectu oraculorum (409e–438d) (0007: 092)

“Plutarchi moralia, vol. 3”, Ed. Sieveking, W.Leipzig: Teubner, 1929,
Repr. 1972.Stephanus page 433, Sec. C, li.6
μῶν οὐδενὶ δύνανται συναγαγεῖν οὐδὲ κολλῆσαι τὴν

τέφραν.’ ’Οὐ θαυμαστέον οὖν, εἰ πολλὰ τῆς γῆς ἄνω ῥεύματα
μεθιείσης ταῦτα μόνα τὰς ψυχὰς ἐνθουσιαστικῶς διατίθησι
καὶ φαντασιαστικῶς τοῦ μέλλοντος. ἀμέλει δὲ καὶ τὰ τῆς
φήμης συνᾴδει τῷ λόγῳ· καὶ γὰρ ἐνταῦθα τὴν περὶ τὸν
τόπον δύναμιν ἐμφανῆ γενέσθαι πρῶτον ἱστοροῦσιν νο-
μέως τινὸς ἐμπεσόντος κατὰ τύχην, εἶτα φωνὰς ἀναφέ-
ροντος ἐνθουσιώδεις, ὧν τὸ μὲν πρῶτον οἱ παραγενόμενοι
κατεφρόνουν, ὕστερον δὲ γενομένων ὧν προεῖπεν ὁ ἄνθρω-
πος ἐθαύμασαν. οἱ δὲ λογιώτατοι Δελφῶν καὶ τοὔνομα τοῦ
Πλούταρχος De fraterno amore (478a–492d) (0007: 097)

“Plutarchi moralia, vol. 3”, Ed. Pohlenz, M.Leipzig: Teubner, 1929,
Repr. 1972.Stephanus page 489, Sec. E, li.4
γὰρ ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺς ἐχθρὸς ὢν αὐτῷ παρε-

σκεύασε τοὺς ἀποκτενοῦντας· οἱ δὲ περὶ Δελφοὺς ἐνήδρευον
αἰσθόμενοι βαδίζοντα πρὸς τὸν θεὸν ἀπὸ θαλάσσης. γενό-
μενοι δ' ὄπισθεν αὐτοῦ λίθους μεγάλους ἐμβάλλουσιν εἴς
τε τὴν κεφαλὴν καὶ τὸν τράχηλον, ὑφ' ὧν σκοτωθεὶς καὶ
πεσὼν ἔδοξε τεθνάναι· καὶ περιῆλθε φήμη πανταχόσε, καὶ
272
φίλοι τινὲς ἀφίκοντο καὶ θεράποντες εἰς Πέργαμον αὐτάγ-

γελοι τοῦ πάθους ἥκειν δοκοῦντες. Ἄτταλος οὖν ὁ πρες-
βύτατος αὐτοῦ τῶν ἀδελφῶν, ἀνὴρ ἐπιεικὴς καὶ περὶ τὸν
Εὐμένη πάντων ἄριστος, οὐ μόνον βασιλεὺς ἀνηγορεύθη
διαδησάμενος, ἀλλὰ καὶ τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ
Πλούταρχος De garrulitate (502b–515a) (0007: 101)

“Plutarchi moralia, vol. 3”, Ed. Pohlenz, M.Leipzig: Teubner, 1929,
λόγος. ὡς γὰρ ἡ μονὰς οὐκ ἐκβαίνει τὸν ἑαυτῆς ὅρον | ἀλλ'

ἅπαξ τὸ ἓν μένει (διὸ κέκληται μονάς), ἡ δὲ δυὰς ἀρχὴ
διαφορᾶς ἀόριστος (εὐθὺς γὰρ ἑαυτὴν ἐξίστησι τῷ διπλα-
σιασμῷ εἰς τὸ πλῆθος τρεπομένη), οὕτω λόγος ἐν τῷ
πρώτῳ καταμένων ἀπόρρητος ὡς ἀληθῶς ἐστιν· ἂν δ' εἰς
ἕτερον ἐκβῇ, φήμης ἔσχε τάξιν. ‘ἔπεα’ γὰρ ‘πτερόεντα’
φησὶν ὁ ποιητής (Hom. passim)· οὔτε γὰρ πτηνὸν ἐκ
τῶν χειρῶν ἀφέντα ῥᾴδιόν ἐστιν αὖθις κατασχεῖν, οὔτε
λόγον ἐκ τοῦ στόματος προέμενον συλλαβεῖν καὶ κρατῆσαι
δυνατόν, ἀλλὰ φέρεται ‘λαιψηρὰ κυκλώσας πτερά’, δι'
ἄλλων ἐπ' ἄλλους σκιδνάμενος. νεὼς μὲν γὰρ ἁρπαγείσης
Πλούταρχος De garrulitate (502b-515a) Stephanus page 507, Sec. E, li.1
‘ταῦτα μηδενὶ φράσῃς ἀλλὰ σιώπα’, οὐ φθάνει τὸ θερα-

παινίδιον ἀποχωρῆσαν αὐτῆς, καὶ τῶν ὁμοδούλων εὐθὺς
ἣν μάλιστ' εἶδε σχολάζουσαν ἐμβάλλει τὸν λόγον· ἐκείνη
δὲ τῷ ἐραστῇ παραγενομένῳ πρὸς αὐτὴν ἔφρασεν. οὕτω
δ' εἰς ἀγορὰν τοῦ διηγήματος ἐκκυλισθέντος ὥστε προδρα-
μεῖν τὸν πλασάμενον τὴν φήμην, ἀπαντήσας τις αὐτῷ τῶν
γνωρίμων ‘ἀρτίως’ εἶπεν ‘οἴκοθεν εἰς ἀγορὰν καταβαί-
νεις;’ ‘ἀρτίως’ εἶπεν ἐκεῖνος. ‘οὐκοῦν οὐδὲν ἀκήκοας;’
’γέγονε γάρ τι καινὸν ἄλλο’; ‘κόρυδος ὦπται πετόμενος
κράνος ἔχων χρυσοῦν καὶ δόρυ, καὶ μέλλουσι περὶ τούτου
σύγκλητον ἔχειν οἱ ἄρχοντες.’ κἀκεῖνος γελάσας ‘εὖ τοῦ
Πλούταρχος De garrulitate (502b-515a)

Stephanus page 509, Sec. B, li.3
πραγίαν ἀπήγγειλε πρῶτος, ἐν Πειραιεῖ πυθόμενος οἰκέτου

273
τινὸς τῶν ἀποδεδρακότων ἐκεῖθεν· εἶτ' ἀφεὶς τὸ ἐργα-

στήριον εἰς ἄστυ συνέτεινε δρόμῳ ‘μή τις κῦδος ἄροιτο’
τὸν λόγον εἰς τὴν πόλιν ἐμβαλών, ‘ὁ δὲ δεύτερος ἔλθοι’
(Χ 207). γενομένης δὲ ταραχῆς οἷον εἰκὸς εἰς ἐκκλησίαν
ἀθροισθεὶς ὁ δῆμος ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἐβάδιζε τῆς φήμης.
ἤγετ' οὖν ὁ κουρεὺς καὶ ἀνεκρίνετο, μηδὲ τοὔνομα τοῦ
φράσαντος εἰδὼς ἀλλ' εἰς ἀνώνυμον καὶ ἄγνωστον ἀνα-
φέρων τὴν ἀρχὴν πρόσωπον. ὀργὴ δὴ καὶ βοὴ τοῦ θεά-
τρου· ‘βασάνιζε καὶ στρέβλου τὸν ἀλάστορα· πέπλασται
ταῦτα καὶ συντέθεικε· τίς δ' ἄλλος ἤκουσε; τίς δ' ἐπί
Πλούταρχος Quaestiones convivales (612c–748d) (0007:

112)“Plutarchi moralia, vol. 4”, Ed. Hubert, C.Leipzig: Teubner, 1938,
Repr. 1971.Stephanus page 680, Sec. C, li.5
Περὶ τῶν καταβασκαίνειν λεγομένων
Περὶ τῶν καταβασκαίνειν λεγομένων καὶ βάσκανον

ἔχειν ὀφθαλμὸν ἐμπεσόντος λόγου παρὰ δεῖπνον οἱ μὲν
ἄλλοι παντάπασιν ἐξεφλαύριζον τὸ πρᾶγμα καὶ κατεγέ-
λων· ὁ δ' ἑστιῶν ἡμᾶςΜέστριος Φλῶρος ἔφη τὰ μὲν
γινόμενα τῇ φήμῃ θαυμαστῶς βοηθεῖν, τῷ δ' αἰτίας ἀπο-
ρεῖν ἀπιστεῖσθαι τὴν ἱστορίαν, οὐ δικαίως, ὅπου μυρίων
ἐμφανῆ τὴν οὐσίαν ἐχόντων ὁ τῆς αἰτίας λόγος ἡμᾶς δια-
πέφευγεν· ‘ὅλως δ'’ εἶπεν ‘ὁ ζητῶν ἐν ἑκάστῳ τὸ εὔλογον
ἐκ πάντων ἀναιρεῖ τὸ θαυμάσιον· ὅπου γὰρ ὁ τῆς αἰτίας
ἐπιλείπει λόγος, ἐκεῖθεν ἄρχεται τὸ ἀπορεῖν, τουτέστι τὸ
Πλούταρχος Quaestiones convivales (612c-748d) Stephanus page 737,

Sec. C, li.3
Κασσίῳ δὲ Λογγίνῳ λόγου προσπεσόντος ἀδεσπότου,

τὸν υἱὸν ἐπὶ ξένης τεθνάναι, καὶ τὸ ἀληθὲς ἔχοντος εἰπεῖν
οὐδενὸς οὐδ' ἀνελεῖν τὸ ὕποπτον, εἰσελθὼν συγκλητι-
κὸς ἀνὴρ πρὸς αὐτὸν ἤδη πρεσβύτερος ‘οὐ καταφρονήσεις’
ἔφη, ‘Λογγῖνε, λαλιᾶς ἀπίστου καὶ κακοήθους φήμης,
274
ὥσπερ οὐκ εἰδὼς οὐδ' ἀνεγνωκὼς τὸ ‘φήμη δ' οὔ τις πάμ-

παν ἀπόλλυται’ (Hes. OD 763);’ ὁ δ' ἐν Ῥόδῳ στίχον αἰτή-
σαντι γραμματικῷ ποιουμένῳ δεῖξιν ἐν τῷ θεάτρῳ προ-
τείνας (κ 72)
Πλούταρχος Quaestiones convivales (612c-748d)

Κασσίῳ δὲ Λογγίνῳ λόγου προσπεσόντος ἀδεσπότου,

τὸν υἱὸν ἐπὶ ξένης τεθνάναι, καὶ τὸ ἀληθὲς ἔχοντος εἰπεῖν
οὐδενὸς οὐδ' ἀνελεῖν τὸ ὕποπτον, εἰσελθὼν συγκλητι-
κὸς ἀνὴρ πρὸς αὐτὸν ἤδη πρεσβύτερος ‘οὐ καταφρονήσεις’
ἔφη, ‘Λογγῖνε, λαλιᾶς ἀπίστου καὶ κακοήθους φήμης,
ὥσπερ οὐκ εἰδὼς οὐδ' ἀνεγνωκὼς τὸ ‘φήμη δ' οὔ τις πάμ-
παν ἀπόλλυται’ (Hes. OD 763);’ ὁ δ' ἐν Ῥόδῳ στίχον αἰτή-
σαντι γραμματικῷ ποιουμένῳ δεῖξιν ἐν τῷ θεάτρῳ προ-
τείνας (κ 72)
Πλούταρχος De Herodoti malignitate (854e–874c) (0007:

123)“Plutarch's moralia, vol. 11”, Ed. Pearson, L.Cambridge, Mass.:
Harvard University Press, 1965, Repr. 1970.Stephanus page 874, Sec. B,
li.2
ἔλαθε, κενὰ δὲ πολυάνδρια τιμώμενα τοῖς ἑκάστου,

ψευστῶν δὲ γραμμάτων μεστοὶ τρίποδες ἑστᾶσι
καὶ βωμοὶ παρὰ τοῖς θεοῖς, μόνος δὲ τἀληθὲς
Ἡρόδοτος ἔγνω, τοὺς δ' ἄλλους ἅπαντας ἀνθρώ-πους, ὅσοι λόγον
Ἑλλήνων ἔχουσιν, ἐξηπάτηκεν ἡ φήμη τῶν τότε κατορθωμάτων, ὡς
ὑπερφυῶν γε-νομένων;
Πλούταρχος De facie in orbe lunae (920b–945e) (0007: 126)“Plutarchi

moralia, vol. 5.3, 2nd edn.”, Ed. Pohlenz, M.
Leipzig: Teubner, 1960.Stephanus page 938, Sec. E, li.11
οὖν κωλύει καὶ τὴν σελήνην ζῴων μὲν ἔρημον εἶναι, παρέ-
χειν δ' ἀνακλάσεις τε τῷ φωτὶ περὶ αὐτὴν διαχεομένῳ
καὶ συρροὴν ταῖς τῶν ἀστέρων αὐγαῖς ἐν αὐτῇ καὶ σύγ-
κρασιν, ᾗ συνεκπέττει τε τὰς ἀπὸ τῆς γῆς ἀναθυμιάσεις
ἅμα τε καὶ τοῦ ἡλίου τὸ ἔμπυρον ἄγαν καὶ σκληρὸν ἀν-
ίησι. καί πού τι καὶ παλαιᾷ φήμῃ διδόντες Ἄρτεμιν
275
αὐτὴν νομισθῆναι φήσομεν ὡς παρθένον καὶ ἄγονον,

ἄλλως δὲ βοηθητικὴν καὶ ὠφέλιμον.
Ἐπεὶ τῶν γ' εἰρημένων οὐδέν, ὦ φίλε Θέων, ἀδύνατον
δείκνυσι τὴν λεγομένην ἐπ' αὐτῆς οἴκησιν. ἥ τε γὰρ δίνη
πολλὴν ἔχουσα πραότητα καὶ γαλήνην ἐπιλεαίνει τὸν ἀέρα
Πλούταρχος Fragmenta (0007: 145)“Plutarchi moralia, vol. 7”, Ed.

Sandbach, F.H.Leipzig: Teubner, 1967.Fragment 99, li.1
Ταῦτα διαγράφειΠλούταρχος, ὡς εὐτελῆ καὶ ἀνάξια

παιδευτικῆς Μούσης· μὴ οὐρεῖν ἐν προχοαῖς ποταμῶν ἢ
ἐπὶ κρηνῶν μηδ' ἀποπατεῖν· τοῦτο γὰρ τὸ ἀποψύχειν.
Ibid. in OD 760/764:
ὧδ' ἔρδειν· δεινὴν δὲ βροτῶν ὑπαλεύεο φήμην
Πλούταρχος Fragmenta Fragment 99, li.8
(Τοῦτο τὸ τέλος ἐστὶ τῶν παραγγελμάτων, ἱκανὸν εἰς

τὸ παιδεῦσαι ἡμᾶς τὸ ἑαυτῶν ἦθος, εὐλαβουμένους τὴν φή-
μην.) οὐ γὰρ ὅσον ἀρετῆς οἱ ἄνθρωποι σφάλλονται, τοσοῦ-
τον καὶ κρίσεως ἀρετῆς, φησὶν ὁ Πλάτων ... ἔτι δὲ καὶ ἀρξα-
μένην ταύτην παῦσαι χαλεπόν· εἰώθασι γὰρ οἱ ἄνθρωποι
πολλαπλασιάζειν ἃς ἂν παραλάβωσι φήμας καὶ ἐκ σμι-
κρῶν μεγάλας ποιεῖν. καὶ τέλος προσέθηκεν ὅτι κιν-
δυνεύει καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἀληθὴς εἶναι πᾶσα φήμη ‘ἣν
μην.) οὐ γὰρ ὅσον ἀρετῆς οἱ ἄνθρωποι σφάλλονται, τοσοῦ-

τον καὶ κρίσεως ἀρετῆς, φησὶν ὁ Πλάτων ... ἔτι δὲ καὶ ἀρξα-
μένην ταύτην παῦσαι χαλεπόν· εἰώθασι γὰρ οἱ ἄνθρωποι
πολλαπλασιάζειν ἃς ἂν παραλάβωσι φήμας καὶ ἐκ σμι-
κρῶν μεγάλας ποιεῖν. καὶ τέλος προσέθηκεν ὅτι κιν-
λαοὶ πολλοὶ φημίξωσι’, καὶ διὰ τοῦτο ἔχειν τι καὶ αὐτὴν
θεῖον· πολλάκις γοῦν ὁ μὲν ἄρξας αὐτῆς οὐκ ἔστιν, εὔστο-
χος δ' αὕτη δι' αὐτῶν ἀναφαίνεται τῶν ἀποβαινόντων,
ὥστε εἰκότως δεῖ φυλάττεσθαι τὴν κακὴν φήμην. κατὰ
276

λαοὶ πολλοὶ φημίξωσι’, καὶ διὰ τοῦτο ἔχειν τι καὶ αὐτὴν
θεῖον· πολλάκις γοῦν ὁ μὲν ἄρξας αὐτῆς οὐκ ἔστιν, εὔστο-
χος δ' αὕτη δι' αὐτῶν ἀναφαίνεται τῶν ἀποβαινόντων,
ὥστε εἰκότως δεῖ φυλάττεσθαι τὴν κακὴν φήμην. κατὰ
τοῦτο οὖν χρήσιμον τὸ δεῖν καὶ δόξαν ὑφορᾶσθαι τὸν
παιδευόμενον. οὐ γὰρ ἁπλῶς ἀληθὲς ὃ ἔλεγε Γοργίας·
ἔλεγε δέ ‘τὸ μὲν εἶναι ἀφανὲς μὴ τυχὸν τοῦ δοκεῖν, τὸ δὲ
δοκεῖν ἀσθενὲς μὴ τυχὸν τοῦ εἶναι’ (B 26 Diels – Kranz).
παρὰ γὰρ τοῖς πολλοῖς καὶ τὸ δοκεῖν ἰσχὺν ἔχει καὶ τὰ ἐκ
Πλούταρχος De proverbiis Alexandrinorum [Sp.] (0007: 149)

“Plutarchi de proverbiis Alexandrinorum libellus ineditus”, Ed.
Crusius, O.Tübingen: Fues & Kostenbader, 1887.Fragment 1, li.4
ΠΑΡ' ἈΛΕΧΑΝΔΡΕΥΣΙ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ
οἶδα Σίμωνα καὶ Σίμων ἐμέ· Τελχίνων φύσει βασκάνων ὄντων (καὶ γὰρ
τῷ τῆς Στυγὸς ὕδατι τὴν γῆν καταρραίνοντες ἄγονον ἐποίουν) δύο
ἐγένοντο ἡγεμόνες,
Σίμων καὶ Νίκων. ὑπερίσχυσε δὲ ὁ Σίμων κακοτροπώτατος ὢν ὥστε καὶ
τὴν ἐπὶ Νίκωνι
φήμην ἀπαλεῖψαι. διόπερ οἱ παροιμιαζόμενοι μόνον τὸν Σίμωνα
ὀνομάζουσι. λεχθείη
δ' ἂν ἡ παροιμία ἐπὶ τῶν ἀλλήλους ἐπὶ κακίᾳ γινωσκόντων.
τὸΒάβυος χεῖρον: Μαιάνδρῳ τῷ ποταμῷ δύο ἐγενέσθην παῖδε, Βάβυς
καὶ Μαρσύας· ὧν ὁ Μαρσύας μὲν δυσὶ καλάμοις κατὰ τὸν Φρύγιον ηὔλει
νόμον, ἑνὶ δὲ μόνῳ ὁ Βάβυς. ἀλλ' ὁ μὲν ἐπαρθεὶς τοῖς αὐλοῖς εἰς
τοσοῦτον ἀπονοίας ἦλθεν [ὁ Μαρσύας], ὣς καὶ τῷ Ἀπόλλωνι περὶ
αὐλητικῆς φιλονεικῆσαι. ἀγανακτήσαντος δὲ τοῦ
Αθηναίος σοφιστής Δειπνοσιφιστές(0008: 001)“Athenaei Naucratitae

deipnosophistarum libri xv, 3 vols.”, Ed. Kaibel, G.Leipzig: Teubner, 1–
2:1887; 3:1890, Repr. 1–2:1965; 3:1966.Book 1, Kaibel par.12, li.12
τὰς ἐν Σμύρνῃ μέγισται καὶ τοὺς ἐν Ἀλεξανδρείᾳ

277
ἀστακούς. ἀκούσαςοὖν καὶ κατὰ Λιβύην γίνεσθαι

ὑπερμεγέθεις ἐξέπλευσεν οὐδ' ἀναμείνας μίαν ἡμέραν.
καὶ πολλὰ κακοπαθήσας κατὰ τὸν πλοῦν ὡς πλησίον
ἧκε τῶν τόπων πρὶν ἐξορμῆσαι τῆς νεὼς (πολλὴ δ'
ἐγεγόνει παρὰ Λίβυσι φήμη τῆς ἀφίξεως αὐτοῦ), προς-
πλεύσαντες ἁλιεῖς προσήνεγκαν αὐτῷ τὰς καλλίστας
καρίδας. ὃ δ' ἰδὼν ἐπύθετο εἰ μείζους ἔχουσιν· εἰ-
πόντων δὲ μὴ γίνεσθαι ὧν ἤνεγκαν, ὑπομνησθεὶς
τῶν ἐν Μιντούρναις ἐκέλευσε τῷ κυβερνήτῃ τὴν αὐ-
τὴν ὁδὸν ἐπὶ Ἰταλίαν ἀναπλεῖν μηδὲ προσπελάσαντι
Αθηναίος σοφιστής ΔειπνοσιφιστέςBook 10, Kaibel parag 55, li.13
τούς τε ἄλλους θεοὺς καὶ δὴκαὶ Διόνυσον παρα-

καλεῖν εἰς τὴν τῶν πρεσβυτῶν τελετὴν ἅμα καὶ παι-
διάν, ἣν τοῖς ἀνθρώποις ἐπίκουρον τῆς τοῦ γήρως
αὐστηρότητος ἐδωρήσατο τὸν οἶνον φάρμακον, ὥστε
ἀνηβᾶν ἡμᾶς καὶ δυσθυμίας λήθην γίγνεσθαι.’ καὶ
ἑξῆς δέ φησι (672 b)· ‘λόγος καὶ φήμη ὑπορρεῖ, ὡς ὁ
θεὸς οὗτος ὑπὸ τῆς μητρυιᾶς Ἥρας διεφορήθη τῆς
ψυχῆς τὴν γνώμην· διὸ τάς τε βακχείας καὶ τὴν μα-
νικὴν πᾶσαν ἐμβάλλει χορείαν τιμωρούμενος, ὅθεν
καὶ τὸν οἶνον ἐπὶ τοῦτ' αὐτὸ δεδώρηται.’
Φάλαικος δ' ἐν τοῖς ἐπιγράμμασι γυναῖκά
Αθηναίος σοφιστής ΔειπνοσιφιστέςBook 12, Kaibel par.24, li.13
καὶ τοὺς μὲν πολλοὺς αὐτῶν καλλίονας τὰς οἰκίας

ποιῆσαι τῶν ἱερῶν, τοὺς δ' ἡγεμόνας τῶν Ἰαπύγων
ἐφυβρίζοντας τὸ θεῖον πορθεῖν ἐκ τῶν ἱερῶν τὰ τῶν
θεῶν ἀγάλματα, προειπόντας μεθίστασθαι τοῖς κρείτ-
τοσιν. διόπερ ἐξ οὐρανοῦ βαλλόμενοι πυρὶ καὶ χαλκῷ
ταύτην διέδοσαν τὴν φήμην. ἐφάνη γὰρ ην μέχρι
πόρρω κεχαλκευμένα τῶν ἐξ οὐρανοῦ βελῶν· καὶ πάντες
οἱ ἀπ' ἐκείνων μέχρι τήμερον ἐν χρῷ κεκαρμένοι καὶ
πένθιμον στολὴν ἀμπεχόμενοι ζῶσιν, πάντων τῶν πρὶν
ὑπαρξάντων ἀγαθῶν σπανίζοντες.
εὐπορίᾳ καὶ πλούτῳ τρυφῶντας ἐθίζεσθαι.

Πολύβιος δ' ἐν τῇ ἑβδόμῃ (c. 1, 1) 8ΚΑΠΥΗΣΙΟΥΣ
278
τοὺς ἐν Καμπανίᾳ διὰ τὴν ἀρετὴν τῆς γῆς πλοῦτον περι-

βαλομένους ἐξοκεῖλαι εἰς τρυφὴν καὶ πολυτέλειαν, ὑπερ-
βαλλομένους τὴν περὶ Κρότωνα καὶ Σύβαριν παραδεδο-
μένην φήμην. ‘οὐ δυνάμενοι οὖν, φησίν, φέρειν τὴν
παροῦσαν εὐδαιμονίαν ἐκάλουν τὸν Ἀννίβαν· διόπερ
ὑπὸ Ῥωμαίων ἀνήκεστα δεινὰ ἔπαθον. Πετηλῖνοι δὲ
τηρήσαντες τὴν πρὸς Ῥωμαίους πίστιν εἰς τοσοῦτον
καρτερίας ἦλθον πολιορκούμενοι ὑπ' Ἀννίβα ὥστε μετὰ
ἀπεθεώθη δὲ καὶ αὐτὸ τὸ τῆς Δίκης ὄνομα· ὥστε παρ'

ἐνίοις καὶ βωμοὺς καὶ θυσίας γίνεσθαι Δίκῃ. μετὰ
ταύτην δὲ καὶ Σωφροσύνην καὶ Ἐγκράτειαν ἐπεισεκώ-
μασαν καὶ πλεονεξίαν ἐκάλεσαν τὴν ἐν ἀπολαύσεσιν
ὑπεροχήν· ὥστε τὸν πειθαρχοῦντα τοῖς νόμοις καὶ τῇ
τῶν πολλῶν φήμῃ μετριάζειν περὶ τὰς σωματικὰς ἡδονάς.’
καὶ Δοῦρις δέ φησιν ἐν τῇ κγʹ τῶν Ἱστοριῶν
(FHG II 477) ὡς ἦν τὸ παλαιὸν τοῖς δυνάσταις ἐπιθυ-
μία τῆς μέθης. διὸ ποιεῖν τὸν Ὅμηρον τῷ 8ΑΓΑΜΕ-
ΜΝΟΝΙ λοιδορούμενον τὸν Ἀχιλλέα καὶ λέγοντα (Α 225)·
οἰνοβαρές, κυνὸς ὄμματ' ἔχων.
Αθηναίος σοφιστής Δειπνοσιφιστές(epit.) (0008: 003)“Athenaei

dipnosophistarum epit., vols. 2.1–2.2”, Ed. Peppink, S.P.
Leiden: Brill, 2.1:1937; 2.2:1939.Vol. 2,2, page 40, li.19
δὲ μετρίου γεύεσθαι μέχρι τριάκοντα ἐτῶν, μέθης δὲ καὶ πολυοινίας τὸ

παράπαν τὸν νέον ἀπέχεσθαι· τεσσαράκοντα δὲ ἐπιβαίνοντα ἐτῶν ἐν τοῖς
συσσιτίοις εὐωχηθέντα καλεῖν τούς τε ἄλλους καὶ δὴ Διόνυσον εἰς τὴν
τῶν πρεσβυτέρων τελετὴν ἅμα καὶ παιδείαν, ἣν τοῖς ἀνθρώποις
ἐπίκουρον
τῆς τοῦ γήρως αὐστηρότητος ἐδωρήσατο τὸν οἶνον φάρμακον, ὥστε
ἀνηβᾶν
ἡμᾶς καὶ δυσθυμίας λήθην γίνεσθαι. καὶ ἑξῆς δέ φησι· φήμη ὑπορρεῖ, ὡς
ὁ θεὸς οὗτος ὑπὸ τῆς μητρὸς Ἥρας διεφορήθη τῆς ψυχῆς τὴν γνώμην·
διὸ τάς τε βακχείας καὶ τὴν μανικὴν πᾶσαν ἐμβάλλει χορείαν τιμωρού-
μενος, ὅθεν καὶ τὸν οἶνον ἐπὶ τοῦτ' αὐτὸ δεδώρηται. Φάλαικος δὲ καὶ γυ-
ναῖκά τινα ἀναγράφει πολυπότιν Κλεὼ ὄνομα λέγων· χρυσωτὸν
κροκόεντα
279
Αθηναίος σοφιστής Δειπνοσιφιστές(epit.) Vol. 2,2, page 83, li.26
δ' ἐλαίῳ πολυτελεῖ καὶ μύροις· τοῖς δὲ γραμματείοις – οὕτω δ' ἐκάλουν
τὰ κοινὰ τῶν συνδείπνων – ὡς ἐν οἰκητηρίοις διαιτᾶσθαι, καὶ τὸ πλεῖον
τῆς ἡμέρας γαστρίζεσθαι. Ζακυνθίους δέ φασιν ἀπείρους εἶναι πολέμου
διὰ
τὸ ἐν εὐπορίᾳ καὶ πλούτῳ τρυφῶντας ἐθίζεσθαι. Πολύβιος δέ φησι
Καπυησίους
τοὺς ἐν Καμπανίᾳ διὰ τὴν ἀρετὴν τῆς γῆς πλουτήσαντας καὶ εἰς τρυφὴν
καὶ πολυτέλειαν† ὑπερβαλλομένους τὴν περὶ Κρότωνα καὶ Σύβαριν
φήμην
καὶ μὴ δυναμένους φέρειν τὴν παροῦσαν εὐδαιμονίαν καλεῖν τὸν
Ἀννίβαν· διὸ
ὑπὸ Ῥωμαίων ἀνήκεστα ἔπαθον· οἱ τε Πετηλῖνοι τηρήσαντες τὴν πρὸς
Ῥωμαίους πίστιν ἐς τοσοῦτον ἐκαρτέρησαν πολιορκούμενοι ὑπ' Ἀννίβα,
ὥστε
μετὰ τὸ πάντα τὰ κατὰ τὴν πόλιν δέρματα καταφαγεῖν, ἁπάντων δὲ
τῶν κατὰ τὴν πόλιν δένδρων τοὺς φλοιοὺς καὶ τοὺς ἁπαλοὺς πτόρθους
Αθηναίος σοφιστής Δειπνοσιφιστές(epit.) Vol. 2,2, page 95, li.21
τὸ χρύσεον ὄμμα τὸ τᾶς Δίκας. ἀπεθεώθη δὲ καὶ αὐτὸ τὸ τῆς δίκης

ὄνομα· ὥστε παρ' ἐνίοις καὶ βωμοὺς καὶ θυσίας γίνεσθαι Δίκῃ. μετὰ
ταύτην δὲ σωφροσύνην καὶ ἐγκράτειαν ἐπεισεκώμασαν, καὶ πλεονεξίαν
ἐκάλεσαν τὴν ἐν ἀπολαύσεσιν ὑπεροχήν. ὥστε τὸν πειθαρχοῦντα τοῖς
νόμοις καὶ τῇ τῶν πολλῶν φήμῃ μετριάζειν περὶ τὰς σωματικὰς ἡδονάς.
ὅτι τὸ παλαιὸν τοῖς δυνάσταις ἐπιθυμία ἦν μέθης, ὥς φησι Δοῦρις. διὸ
ποιεῖν τὸν Ὅμηρον τῷ Ἀγαμέμνονι λοιδορούμενον τὸν Ἀχιλλέα καὶ
λέγοντα· οἰνοβαρές, κυνὸς ὄμματ' ἔχων. καὶ τὸν θάνατον δ' ἀποσημαίνων
τοῦ βασιλέως φησίν· ὡς ἀμφὶ κρητῆρα τραπέζας τε πληθούσας κείμεθα.
φιλήδονος δ' ἦν καὶ Σπεύσιππος ὁ Πλάτωνος συγγενὴς καὶ διάδοχος
Ισοκράτης Ad Demonicum (orat. 1) (0010: 007)“IsocratDiscours, vol.

1”, Ed. Mathieu, G., Brémond, É.Paris: Les Belles Lettres, 1929, Repr.
1963.Sec. 43, li.7
βοῦ ψόγον ἢ κίνδυνον· δεῖ γὰρ εἶναι φοβερὰν τοῖς μὲν

φαύλοις τὴν τοῦ βίου τελευτὴν, τοῖς δὲ σπουδαίοις τὴν ἐν
280
τῷ ζῆν ἀδοξίαν. Μάλιστα μὲν πειρῶ ζῆν κατὰ τὴν ἀσφά-

λειαν· ἐὰν δέ ποτέ σοι συμβῇ κινδυνεύειν, ζήτει τὴν ἐκ
τοῦ πολέμου σωτηρίαν μετὰ καλῆς δόξης, ἀλλὰ μὴ μετ'
αἰσχρᾶς φήμης· τὸ μὲν γὰρ τελευτῆσαι πάντων ἡ πεπρω-
μένη κατέκρινεν, τὸ δὲ καλῶς ἀποθανεῖν ἴδιον τοῖς σπου-
δαίοις ἀπένειμεν.
Καὶ μὴ θαυμάσῃς, εἰ πολλὰ τῶν εἰρημένων οὐ
πρέπει σοι πρὸς τὴν νῦν παροῦσαν ἡλικίαν· οὐδὲ γὰρ ἐμὲ
τοῦτο διέλαθεν· ἀλλὰ προειλόμην διὰ τῆς αὐτῆς πραγματείας
Ισοκράτης Panegyricus (orat. 4) (0010: 011)“IsocratDiscours, vol. 2”,

Ed. Mathieu, G., Brémond, É.Paris: Les Belles Lettres, 1938, Repr. 1967
(1st edn. reet corr.).Sec. 30, li.7
ἄν τις καταφρονήσειεν τῶν λεγομένων ὡς ἀρχαίων ὄντων,

ἐκ τῶν αὐτῶν τούτων εἰκότως ἂν καὶ τὰς πράξεις γεγε-
νῆσθαι νομίσειεν· διὰ γὰρ τὸ πολλοὺς εἰρηκέναι καὶ πάντας
ἀκηκοέναι προσήκει μὴ καινὰ μὲν, πιστὰ δὲ δοκεῖν εἶναι τὰ
λεγόμενα περὶ αὐτῶν. Ἔπειτ' οὐ μόνον ἐνταῦθα καταφυ-
γεῖν ἔχομεν, ὅτι τὸν λόγον καὶ τὴν φήμην ἐκ πολλοῦ παρει-
λήφαμεν, ἀλλὰ καὶ σημείοις μείζοσιν ἢ τούτοις ἔστιν
ἡμῖν χρήσασθαι περὶ αὐτῶν.
Ισοκράτης Panegyricus (orat. 4) Sec. 186, li.1
ἐστιν, ὅστις οὐ μετασχεῖν βουλήσεται ταύτης τῆς στρατιᾶς

τῆς ὑπ' Ἀθηναίων μὲν καὶ Λακεδαιμονίων στρατηγουμένης,
ὑπὲρ δὲ τῆς τῶν συμμάχων ἐλευθερίας ἁθροιζομένης, ὑπὸ
δὲ τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης ἐκπεμπομένης, ἐπὶ δὲ τὴν τῶν
βαρβάρων τιμωρίαν πορευομένης;
Φήμην δὲ καὶ μνήμην καὶ δόξαν πόσην τινὰ χρὴ νομίζειν ἢ ζῶντας
ἕξειν ἢ τελευτήσαντας καταλείψειν τοὺς ἐν τοῖς
τοιούτοις ἔργοις ἀριστεύσαντας; Ὅπου γὰρ οἱ πρὸς Ἀλέ-
ξανδρον πολεμήσαντες καὶ μίαν πόλιν ἑλόντες τοιούτων
ἐπαίνων ἠξιώθησαν, ποίων τινῶν χρὴ προσδοκᾶν ἐγκωμίων
Ισοκράτης Philippus (orat. 5) (0010: 020)“IsocratDiscours, vol. 4”, Ed.

Mathieu, G., Brémond, É.Paris: Les Belles Lettres, 1962.Sec. 78, li.1
εἰ φαίνοιτο τούτοις ἐπιβουλεύων ὑπὲρ ὧν ὁ πρόγονος αὐτοῦ

προείλετο κινδυνεύειν, καὶ τὴν μὲν εὔνοιαν, ἣν ἐκεῖνος
281
κατέλιπεν τοῖς ἐξ αὑτοῦ γεγενημένοις, μὴ πειρῷτο διαφυ-

λάττειν, ἀμελήσας δὲ τούτων ἐπονειδίστων ἐπιθυμοίη καὶ
πονηρῶν πραγμάτων;
Ὧν ἐνθυμούμενον χρὴ μὴ περιορᾶν τοιαύτην φήμην
σαυτῷ περιφυομένην, ἣν οἱ μὲν ἐχθροὶ περιθεῖναί σοι
ζητοῦσι, τῶν δὲ φίλων οὐδεὶς ὅστις οὐκ ἂν ἀντειπεῖν ὑπὲρ
σοῦ τολμήσειεν. Καίτοι περὶ τῶν σοὶ συμφερόντων ἐν ταῖς
τούτων ἀμφοτέρων γνώμαις μάλιστ' ἂν κατίδοις τὴν
ἀλήθειαν.
Ισοκράτης Philippus (orat. 5) Sec. 134, li.5
θῆναι τῆς ψυχῆς. Ἀλλὰ γὰρ οὐ πρὸς τὰς τού-

των κτήσεις ἀποβλέψας ποιοῦμαι τοὺς λόγους, ἀλλ'
οἰόμενος ἐκ τούτων μεγίστην σοι καὶ καλλίστην γενήσεσθαι
δόξαν. Ἐνθυμοῦ δ' ὅτι τὸ μὲν σῶμα θνητὸν ἅπαντες ἔχομεν
κατὰ δὲ τὴν εὐλογίαν καὶ τοὺς ἐπαίνους καὶ τὴν φήμην
καὶ τὴν μνήμην τὴν τῷ χρόνῳ συμπαρακολουθοῦσαν ἀθα-
νασίας μεταλαμβάνομεν, ἧς ἄξιον ὀρεγομένους καθ' ὅσον
οἷοί τ' ἐσμὲν ὁτιοῦν πάσχειν.
Ἴδοις δ' ἂν καὶ τῶν
ἰδιωτῶν τοὺς ἐπιεικεστάτους ὑπὲρ ἄλλου μὲν οὐδενὸς ἂν
Σοφοκλής Trachiniae (0011: 001)“Sophocle, vol. 1”, Ed. Dain, A.,

Mazon, P.Paris: Les Belles Lettres, 1955, Repr. 1967 (1st edn. rev.).
Line 204
ξύνεστιν· ὄψει δ' αὐτὸν αὐτίκ' ἐμφανῆ.

{ΔΗ.} Ὦ Ζεῦ, τὸν Οἴτης ἄτομον ὃς λειμῶν' ἔχεις,
ἔδωκας ἡμῖν ἀλλὰ σὺν χρόνῳ χαράν.
Φωνήσατ', ὦ γυναῖκες, αἵ τ' εἴσω στέγης αἵ τ' ἐκτὸς αὐλῆς, ὡς ἄελπτον
ὄμμ' ἐμοὶ φήμης ἀνασχὸν τῆσδε νῦν καρπούμεθα.
Σοφοκλής Trachiniae li.1150
Οἴμοι, φρονῶ δὴ ξυμφορᾶς ἵν' ἕσταμεν.

Ἴθ', ὦ τέκνον· πατὴρ γὰρ οὐκέτ' ἔστι σοι·
κάλει τὸ πᾶν μοι σπέρμα σῶν ὁμαιμόνων,
κάλει δὲ τὴν τάλαιναν Ἀλκμήνην, Διὸς
μάτην ἄκοιτιν, ὡς τελευταίαν ἐμοῦ
282
φήμην πύθησθε θεσφάτων ὅσ' οἶδ' ἐγώ.

{ΥΛ.} Ἀλλ' οὔτε μήτηρ ἐνθάδ', ἀλλ' ἐπακτίᾳ
Τίρυνθι συμβέβηκεν ὥστ' ἔχειν ἕδραν,
παίδων δὲ τοὺς μὲν ξυλλαβοῦσ' αὐτὴ τρέφει
τοὺς δ' ἂν τὸ Θήβης ἄστυ ναίοντας μάθοις·
ἡμεῖς δ' ὅσοι πάρεσμεν, εἴ τι χρή, πάτερ,
Σοφοκλής Oedipus tyrannus (0011: 004)“Sophocle, vol. 2”, Ed. Dain,

A., Mazon, P.Paris: Les Belles Lettres, 1958, Repr. 1968 (1st edn. rev.).
Line 43
οὐδ' ἐκδιδαχθείς, ἀλλὰ προσθήκῃ θεοῦ

λέγῃ νομίζῃ θ' ἡμὶν ὀρθῶσαι βίον.
Νῦν τ', ὦ κράτιστον πᾶσιν Οἰδίπου κάρα,
ἱκετεύομέν σε πάντες οἵδε πρόστροποι
ἀλκήν τιν' εὑρεῖν ἡμίν, εἴτε του θεῶν
φήμην ἀκούσας εἴτ' ἀπ' ἀνδρὸς οἶσθά του·
ὡς τοῖσιν ἐμπείροισι καὶ τὰς ξυμφορὰς
ζώσας ὁρῶ μάλιστα τῶν βουλευμάτων.
Ἴθ', ὦ βροτῶν ἄριστ', ἀνόρθωσον πόλιν·
ἴθ', εὐλαβήθηθ'· ὡς σὲ νῦν μὲν ἥδε γῆ
σωτῆρα κλῄζει τῆς πάρος προθυμίας·
Σοφοκλής Oedipus tyrannus Line 86
σωτῆρι βαίη, λαμπρὸς ὥσπερ ὄμματι.

{ΙΕ.} Ἀλλ' εἰκάσαι μέν, ἡδύς· οὐ γὰρ ἂν κάρα
πολυστεφὴς ὧδ' εἷρπε παγκάρπου δάφνης.
{ΟΙ.} Τάχ' εἰσόμεσθα· ξύμμετρος γὰρ ὡς κλύειν.
Ἄναξ, ἐμὸν κήδευμα, παῖ Μενοικέως,
τίν' ἡμὶν ἥκεις τοῦ θεοῦ φήμην φέρων;
{ΚΡΕΩΝ}
Ἐσθλήν· λέγω γὰρ καὶ τὰ δύσφορ', εἰ τύχοι
κατ' ὀρθὸν ἐξελθόντα, πάντ' ἂν εὐτυχεῖν.
{ΟΙ.} Ἔστιν δὲ ποῖον τοὔπος; οὔτε γὰρ θρασὺς
οὔτ' οὖν προδείσας εἰμὶ τῷ γε νῦν λόγῳ.
Σοφοκλής Electra (0011: 005)“Sophocle, vol. 2”, Ed. Dain, A., Mazon,
P.Paris: Les Belles Lettres, 1958, Repr. 1968 (1st edn. rev.).Line 65
283
ἔργοισι σωθῶ κἀξενέγκωμαι κλέος;

δοκῶ μὲν οὐδὲν ῥῆμα σὺν κέρδει κακόν·
ἤδη γὰρ εἶδον πολλάκις καὶ τοὺς σοφοὺς
λόγῳ μάτην θνῄσκοντας· εἶθ', ὅταν δόμους
ἔλθωσιν αὖθις, ἐκτετίμηνται πλέον·
ὣς κἄμ' ἐπαυχῶ τῆσδε τῆς φήμης ἄπο
δεδορκότ' ἐχθροῖς ἄστρον ὣς λάμψειν ἔτι.
Ἀλλ', ὦ πατρῴα γῆ θεοί τ' ἐγχώριοι,
δέξασθέ μ' εὐτυχοῦντα ταῖσδε ταῖς ὁδοῖς,
σύ τ', ὦ πατρῷον δῶμα· σοῦ γὰρ ἔρχομαι
δίκῃ καθαρτὴς πρὸς θεῶν ὡρμημένος·
Σοφοκλής Electra Line 1109

ἡμῶν ποθεινὴν κοινόπουν παρουσίαν;
{ΧΟ.} Ἥδ', εἰ τὸν ἄγχιστόν γε κηρύσσειν χρεών.
{ΟΡ.} Ἴθ', ὦ γύναι, δήλωσον εἰσελθοῦσ' ὅτι
Φωκῆς ματεύουσ' ἄνδρες Αἴγισθόν τινες.
{ΗΛ.} Οἴμοι τάλαιν', οὐ δή ποθ' ἧς ἠκούσαμεν
φήμης φέροντες ἐμφανῆ τεκμήρια;
{ΟΡ.} Οὐκ οἶδα τὴν σὴν κληδόν'· ἀλλά μοι γέρων
ἐφεῖτ' Ὀρέστου Στροφίος ἀγγεῖλαι πέρι.
{ΗΛ.} Τί δ' ἔστιν, ὦ ξέν'; ὥς μ' ὑπέρχεται φόβος.
{ΟΡ.} Φέροντες αὐτοῦ σμικρὰ λείψαν' ἐν βραχεῖ
τεύχει θανόντος, ὡς ὁρᾷς, κομίζομεν.
Σοφοκλής Fragmenta (0011: 008)“Tragicorum Graecorum fragmenta,

vol. 4”, Ed. Radt, S.öttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1977.
Fragment 208, li.2
⸏φήμη γὰρ α[ ἐδεξάμην τ[ ⸏κόραξ ἐπᾴδ[ ἄριστος ὦ δυσ̣[ ⸏κράζει θυηλη̣[

τί δ' ο̣ὖν οσωσδ̣[
Όμηρος Οδύσσεια (0012: 002)“Homeri Odyssea”, Ed. von der Mühll,

P.Basel: Helbing & Lichtenhahn, 1962.Book 2, li.35
ἠέ τιν' ἀγγελίην στρατοῦ ἔκλυεν ἐρχομένοιο,

ἥν χ' ἥμιν σάφα εἴποι, ὅτε πρότερός γε πύθοιτο;
ἦέ τι δήμιον ἄλλο πιφαύσκεται ἠδ' ἀγορεύει;
ἐσθλός μοι δοκεῖ εἶναι, ὀνήμενος. εἴθε οἱ αὐτῷ
Ζεὺς ἀγαθὸν τελέσειεν, ὅ τι φρεσὶν ᾗσι μενοινᾷ.”
284
ὣς φάτο, χαῖρε δὲ φήμῃ Ὀδυσσῆος φίλος υἱός,

οὐδ' ἄρ' ἔτι δὴν ἧστο, μενοίνησεν δ' ἀγορεύειν,
στῆ δὲ μέσῃ ἀγορῇ· σκῆπτρον δέ οἱ ἔμβαλε χειρὶ
κῆρυξ Πεισήνωρ, πεπνυμένα μήδεα εἰδώς.
πρῶτον ἔπειτα γέροντα καθαπτόμενος προσέειπεν·
“ὦ γέρον, οὐχ ἑκὰς οὗτος ἀνήρ, τάχα δ' εἴσεαι αὐτός,
Όμηρος Οδύσσεια Book 20, li.100
χλαῖναν μὲν συνελὼν καὶ κώεα, τοῖσιν ἐνεῦδεν,

ἐς μέγαρον κατέθηκεν ἐπὶ θρόνου, ἐκ δὲ βοείην
θῆκε θύραζε φέρων, Διὶ δ' εὔξατο χεῖρας ἀνασχών·
“Ζεῦ πάτερ, εἴ μ' ἐθέλοντες ἐπὶ τραφερήν τε καὶ ὑγρὴν
ἤγετ' ἐμὴν ἐς γαῖαν, ἐπεί μ' ἐκακώσατε λίην,
φήμην τίς μοι φάσθω ἐγειρομένων ἀνθρώπων
ἔνδοθεν, ἔκτοσθεν δὲ Διὸς τέρας ἄλλο φανήτω.”
ὣς ἔφατ' εὐχόμενος· τοῦ δ' ἔκλυε μητίετα Ζεύς,
αὐτίκα δ' ἐβρόντησεν ἀπ' αἰγλήεντος Ὀλύμπου,
ὑψόθεν ἐκ νεφέων· γήθησε δὲ δῖος Ὀδυσσεύς.
φήμην δ' ἐξ οἴκοιο γυνὴ προέηκεν ἀλετρὶς
Όμηρος Οδύσσεια Book 20, li.105
φήμην τίς μοι φάσθω ἐγειρομένων ἀνθρώπων

ἔνδοθεν, ἔκτοσθεν δὲ Διὸς τέρας ἄλλο φανήτω.”
ὣς ἔφατ' εὐχόμενος· τοῦ δ' ἔκλυε μητίετα Ζεύς,
αὐτίκα δ' ἐβρόντησεν ἀπ' αἰγλήεντος Ὀλύμπου,
ὑψόθεν ἐκ νεφέων· γήθησε δὲ δῖος Ὀδυσσεύς.
φήμην δ' ἐξ οἴκοιο γυνὴ προέηκεν ἀλετρὶς
πλησίον, ἔνθ' ἄρα οἱ μύλαι εἵατο ποιμένι λαῶν.
τῇσιν δώδεκα πᾶσαι ἐπερρώοντο γυναῖκες
ἄλφιτα τεύχουσαι καὶ ἀλείατα, μυελὸν ἀνδρῶν·
αἱ μὲν ἄρ' ἄλλαι εὗδον, ἐπεὶ κατὰ πυρὸν ἄλεσσαν,
ἡ δὲ μί' οὔ πω παύετ', ἀφαυροτάτη δὲ τέτυκτο·
Δημοσθένης De falsa legatione (0014: 019)“Demosthenis orationes, vol.

1”, Ed. Butcher, S.H.Oxford: Clarendon Press, 1903, Repr. 1966.Sec.
243, li.3
285
τὸ πρᾶγμ' αὐτῶν ὑφελόμενος;’ μὴ σύ γε, ἀλλ' ὑπὲρ ὧν ἀγω-

νίζει, περὶ τούτων ἀπολογοῦ· τότε δ', ἡνίκ' ἐκεῖνον ἔκρινες,
ἐξῆν σοι κατηγορεῖν καὶ λέγειν ὅ τι ἐβούλου.
Ἀλλὰ μὴν καὶ ἔπη τοῖς δικασταῖς ἔλεγες, οὐδένα μάρτυρ'
ἔχων ἐφ' οἷς ἔκρινες τὸν ἄνθρωπον παρασχέσθαι·
φήμη δ' οὔ τις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα λαοὶ
πολλοὶ φημίξωσι· θεός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή.
οὐκοῦν, Αἰσχίνη, καὶ σὲ πάντες οὗτοι χρήματ' ἐκ τῆς πρε-
σβείας φασὶν εἰληφέναι, ὥστε καὶ κατὰ σοῦ δήπουθεν ‘φήμη
δ' οὔ τις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα λαοὶ πολλοὶ φημίξωσιν.’
ὅσῳ γὰρ αὖ σὲ πλείους ἢ 'κεῖνον αἰτιῶνται, θεώρησον ὡς εἴσει.
Δημοσθένης De falsa legatione Sec. 243, li.6 Ἀλλὰ μὴν καὶ ἔπη τοῖς
δικασταῖς ἔλεγες, οὐδένα μάρτυρ'
ἔχων ἐφ' οἷς ἔκρινες τὸν ἄνθρωπον παρασχέσθαι·
φήμη δ' οὔ τις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα λαοὶ
οὐκοῦν, Αἰσχίνη, καὶ σὲ πάντες οὗτοι χρήματ' ἐκ τῆς πρε-
σβείας φασὶν εἰληφέναι, ὥστε καὶ κατὰ σοῦ δήπουθεν ‘φήμη
τὸν μὲν Τίμαρχον οὐδ' οἱ πρόσχωροι πάντες ἐγίγνωσκον, ὑμᾶς
δὲ τοὺς πρέσβεις οὐδεὶς Ἑλλήνων οὐδὲ βαρβάρων ἔσθ' ὅστις
οὔ φησι χρήματ' ἐκ τῆς πρεσβείας εἰληφέναι. ὥστ', εἴπερ
Δημοσθένης De falsa legatione Sec. 244, li.5

τὸν μὲν Τίμαρχον οὐδ' οἱ πρόσχωροι πάντες ἐγίγνωσκον, ὑμᾶς
δὲ τοὺς πρέσβεις οὐδεὶς Ἑλλήνων οὐδὲ βαρβάρων ἔσθ' ὅστις
οὔ φησι χρήματ' ἐκ τῆς πρεσβείας εἰληφέναι. ὥστ', εἴπερ
ἐστ' ἀληθὴς ἡ φήμη, καθ' ὑμῶν ἐστιν ἡ παρὰ τῶν πολλῶν,
ἣν ὅτι πιστὴν εἶναι δεῖ καὶ ‘θεός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή,’ καὶ
ὅτι σοφὸς ἦν ὁ ποιητὴς ὁ ταῦτα ποιήσας, σὺ διώρισας
αὐτός.
Ηρωδιανός Ab excessu divi Marci (0015: 001)“Herodiani ab excessu

divi Marci libri octo”, Ed. Stavenhagen, K.Leipzig: Teubner, 1922, Repr.
1967.Book 1, Ch. 4, Sec. 8, li.2
286
ὑπτίαζεν. οἶκτος δὲ πάντας ἐλάμβανε τοὺς παρόντας,

ὡς μηδὲ κατασχόντας αὑτῶν τινὰς ἐς οἰμωγὴν ἀναβοῆσαι.
ὃ μὲν οὖν νυκτός τε καὶ ἡμέρας ἐπιβιώσας μιᾶς ἀνεπαύσα-
το, πόθον τε τοῖς καθ' αὑτὸν ἀνθρώποις ἐγκαταλιπὼν
ἀρετῆς τε ἀίδιον μνήμην ἐς τὸν ἐσόμενον αἰῶνα. τελευ-
τήσαντος δὲ Μάρκου, ἐπειδὴ διεφοίτησεν ἡ φήμη, πᾶν
τε τὸ παρὸν στρατιωτικὸν καὶ τὸ δημῶδες πλῆθος ὁμοίως
πένθει κατείχετο, οὐδέ τις ἦν ἀνθρώπων τῶν ὑπὸ τὴν
Ῥωμαίων ἀρχὴν ὃς ἀδακρυτὶ τοιαύτην ἀγγελίαν ἐδέχετο.
πάντες δ' ὥσπερ ἐκ μιᾶς φωνῆς, οἳ μὲν πατέρα χρηστόν,
οἳ δ' ἀγαθὸν βασιλέα, γενναῖον δὲ ἕτεροι στρατηγόν, οἳ
Ηρωδιανός Ab excessu divi Marci Book 1, Ch. 7, Sec. 1, li.5
χρημάτων, πάντα ἐδίδου τὰ αἰτούμενα.

τῆς δὲ ἐξόδου διαγγελθείσης κίνησις δὴ μεγίστη κατα-
λαμβάνει τὸ στρατόπεδον, καὶ πάντες αὐτῷ συναπελθεῖν
ἤθελον, ὡςἂν ἀπαλλαγεῖεν μὲν τῆς ἐν τῇ πολεμίᾳ δια-
τριβῆς, ἀπολαύσειαν δὲ τῆς ἐν Ῥώμῃ τρυφῆς. ἐπειδὴ δὲ
διεφοίτησεν ἡ φήμη ἄγγελοί τε ἧκον κηρύττοντες τὴν
τοῦ βασιλέως ἄφιξιν, ὑπερήσθη τε ὁ Ῥωμαίων δῆμος
καὶ χρηστὰς εἶχεν ἐλπίδας νέου αὐτοκράτορος ἐπιδημίᾳ,
πατρῴζειν τὸ μειράκιον ἡγούμενοι. ἀνύσας δὲ τὴν ὁδοι-
πορίαν ὁ Κόμοδος μετὰ νεανικῆς σπουδῆς καὶ διαδρα-
μὼν τὰς ἐν μέσῳ πόλεις, ὑποδεχθείς τε πανταχοῦ βα
νομίσματα διδάξαντές τε τῆς ἐπιβουλῆς τὰ λανθάνοντα

αὐτοὶ μὲν ἔτυχον μεγάλων δωρεῶν· ἀγνοοῦντος δὲ ταῦτα
τοῦ Περεννίου μηδέν τέ τι τοιοῦτον προσδεχομένου νύ-
κτωρ ὁ Κόμοδος πέμψας ἀποτέμνει τὴν κεφαλήν· καὶ τὴν
ταχίστην, ὅπως τὴν τῶν πραττομένων γνῶσιν φθάσωσιν,
ἐκπέμπει τοὺς πορευσομένους φήμης ὀξυτέρῳ δρόμῳ
ἐπιστῆναί τε δυνησομένους τῷ παιδὶ τοῦ Περεννίου τὰ
ἐπὶ τῆς Ῥώμης ἀγνοοῦντι, γράμματά τε φιλικὰ ποιήσας
καὶἐπὶ μείζοσι φήσας καλεῖν ἐλπίσιν αὐτὸν ἥκειν κε-
λεύει. ὃ δὲ μήτετι τῆς παρασκευῆς πω καὶ τῶν βεβου-
λευμένων μήτε τι τῶν κατὰ τὸν πατέρα εἰδώς, τῶν ἀγ
287
ἐκεῖνο καιροῦ τῶν τότε ἀνθρώπων ὅτι γνώμῃ θεῶν καὶ

δυνάμει ἤρξατό τε τὸ πῦρ καὶ ἐπαύσατο. συνεβάλλοντο
δέ τινες ἐκ τῶν καταλαβόντων, πολέμων σημεῖον εἶναι
τὴν τοῦ νεὼ τῆς Εἰρήνης ἀπώλειαν. τὰ γοῦν ἀκολου-
θήσαντα, ὡς ἐν τοῖς ἑξῆς ἐροῦμεν, ἐκ τῆς ἀποβάσεως
τὴν προϋπάρχουσαν φήμην ἐπιστώσατο.
πολλῶν δὴ καὶ δεινῶν συνεχῶς κατειληφότων τὴν
πόλιν οὐκέτι ὁ Ῥωμαίων δῆμος μετ' εὐνοίας τὸν Κόμο-
δον ἐπέβλεπεν, ἀλλὰ καὶ τὰς αἰτίας τῶν ἀλλεπαλλήλων
συμφορῶν ἐς τοὺς ἐκείνου ἀκρίτους φόνους καὶ τὰ λοι-
πὰ τοῦ βίου ἀνέφερεν ἁμαρτήματα. οὐδὲ γὰρ ἐλάνθανε
τὸν μὲν οὖν ἀνδριάντα μετὰ τὴν ἐκείνου τελευτὴν

καθελοῦσα ἡ σύγκλητος Ἐλευθερίας εἰκόνα ἵδρυσεν· ὁ
δὲ Κόμοδος μηκέτι κατέχων ἑαυτοῦ δημοσίᾳ θέας ἐπε-
τέλεσεν, ὑποσχόμενος τά τε θηρία πάντα ἰδίᾳ χειρὶ κατα-
κτενεῖν καὶ τοῖς ἀνδρειοτάτοις τῶν νεανιῶν μονομαχή-
σειν. διαδραμούσης δὲ τῆς φήμης συνέθεον ἔκ τε τῆς
Ἰταλίας πάσης καὶ τῶν ὁμόρων ἐθνῶν, θεασόμενοι ἃ
μὴ πρότερον μήτε ἑωράκεσαν μήτε ἠκηκόεσαν. καὶ γὰρ
διηγγέλλετο αὑτοῦ τῆς χειρὸς τὸ εὔστοχον, καὶ ὅτι ἔμε-
λεν αὐτῷ ἀκοντίζοντι καὶ τοξεύοντι μὴ πταίειν.
βασιλέως οὕτως κλαπὲν ἐκκομισθέν τε τῆς αὐλείου θύ-

ρας νύκτωρ ὀχήματι ἐπιθέντες ἐς τὸ προάστειον ἀπέ-
πεμψαν.
ὁ δὲ Λαῖτος καὶ Ἔκλεκτος ἅμα τῇ Μαρκίᾳ τὸ πρα-
κτέον ἐβουλεύοντο. ἔδοξε δὲ αὐτοῖς περὶ μὲν τοῦ θανά-
του φήμην ἐγκατασπεῖραι, ὅτι δὴ αἰφνιδίως τετελευτή-
κοι ἀποπληξίας ἐπιπεσούσης· καὶ γὰρ ἐνδεχομένων πίστιν
ἕξειν ᾤοντο τὴν φήμην προδιαβεβλημένης τῆς ἀκορέστου
καὶ ὑπερβαλλούσης ἐκείνου τρυφῆς. πρῶτον δὲ ἔδοξεν
αὐτοῖς ἐπιλέξασθαι ἄνδρα πρεσβύτην τινὰ καὶ σώφρονα
τὸν διαδεξόμενον τὴν ἀρχήν, ὅπως αὐτοί τε σωθεῖεν καὶ
288
ὁ δὲ Λαῖτος καὶ Ἔκλεκτος ἅμα τῇ Μαρκίᾳ τὸ πρα-

κτέον ἐβουλεύοντο. ἔδοξε δὲ αὐτοῖς περὶ μὲν τοῦ θανά-
του φήμην ἐγκατασπεῖραι, ὅτι δὴ αἰφνιδίως τετελευτή-
κοι ἀποπληξίας ἐπιπεσούσης· καὶ γὰρ ἐνδεχομένων πίστιν
ἕξειν ᾤοντο τὴν φήμην προδιαβεβλημένης τῆς ἀκορέστου
καὶ ὑπερβαλλούσης ἐκείνου τρυφῆς. πρῶτον δὲ ἔδοξεν
αὐτοῖς ἐπιλέξασθαι ἄνδρα πρεσβύτην τινὰ καὶ σώφρονα
τὸν διαδεξόμενον τὴν ἀρχήν, ὅπως αὐτοί τε σωθεῖεν καὶ
ἀπὸ τῆς πικρᾶς καὶ ἀκολάστου τυραννίδος πάντες ἀνα-
πνεύσειαν. καθ' ἑαυτοὺς δὴ ἀναλογιζόμενοι οὐδένα
τόπεδον ἠπείγοντο. ἤδη δὲ καὶ τὸ πλεῖστον τῆς νυκτὸς

προκεχωρήκει καὶ τῆς ἑορτῆς ἐνεστώσης πρὸ ἡμέρας πάν-
τα ἐπράττετο. διαπέμπουσι δή τινας τῶν πιστῶν τοὺς
διαβοήσοντας ὅτι ὁ Κόμοδος μὲν τέθνηκε, Περτίναξ δὲ
ἐπὶ τὸ στρατόπεδον βασιλεύσων ἄπεισι. διαδραμούσης
δὲ τῆς φήμης πᾶς ὁ δῆμος ἐνθουσιῶντι ἐοικὼς ἐξεβακ-
χεύετο διέθεόν τε, καὶ τοῖς οἰκείοις ἕκαστος χαίρων
ἀπήγγελλε καὶ μάλιστα τοῖς ἐπ' ἀξιώσεως ἢ πλουσίοις·
ἐκείνοις γὰρ καὶμάλιστα ἐπιβουλεύοντα ᾔδεσαν τὸν
Κόμοδον. ἔθεόν τε περί τε τὰ ἱερὰ καὶ βωμούς, χάριτας
θεοῖς ὁμολογοῦντες. ἐβόων δὲ διάφορα, οἳ μὲν κεῖσθαι
τοιαῦτα ὁ Περτίναξ εἰπὼν ὑπερῆσέ τε τὴν σύγκλητον

βουλήν, καὶ πρὸς πάντων εὐφημηθεὶς πάσης τε τιμῆς
καὶ αἰδοῦς παρ' αὐτῶν τυχὼν ἔς τε τὸν τοῦ Διὸς νεὼν
καὶ τὰ λοιπὰ ἱερὰπροπεμφθεὶς τάς τε ὑπὲρ τῆς βα-
σιλείας θυσίας τελέσας ἐς τὴν βασίλειον ἐπανῆλθεν αὐλήν.
ἐπεὶ δὲ διεφοίτησεν ἡ φήμη τῶν τε λεχθέντων ὑπ'
αὐτοῦ ἐν τῇ συγκλήτῳ καὶ τῶν πρὸς τὸν δῆμον γρα-
φέντων, ὑπερήδοντο πάντες, σεμνὸν καὶ ἤπιον ἄρχοντα
καὶ πατέρα, οὐ βασιλέα ἕξειν ἐλπίζοντες. τούς τε γὰρ
289
στρατιώτας ἐκέλευσε παύσασθαι τῆς πρὸς τοὺς δημότας

ὕβρεως καὶ μήτε πελέκεις φέρειν μετὰ χεῖρας μήτε παίειν
δικαστηρίοις πρᾶον καὶ ἥμερον ἦθος ἐπεδείκνυτο. καὶ

τῆς Μάρκου ἀρχῆς ζήλῳ τε καὶ μιμήσει τοὺς μὲν πρες-
βυτέρους ὑπομιμνήσκων εὔφραινε, τοὺς δ' ἄλλους πάν-
τας ἐξ ὠμῆς καὶ ἐφυβρίστου τυραννίδος ἐς σώφρονα
καὶ ἀμέριμνον βίον μεταχθέντας ῥᾷστα ἐς εὔνοιαν ᾠκει-
ώσατο. τῆς τε ἡμέρου ἀρχῆς ἡ φήμη διαθέουσα πάντα
ἔθνη, ὅσα τε Ῥωμαίοις ὑπήκοα καὶ ὅσα φίλα, καὶ πάντα
στρατόπεδα, ἐκθειάζειν αὐτοῦ τὴν ἀρχὴν ἔπειθεν. ἀλλὰ
μὴν καὶ τῶν βαρβάρων, ὅσοι πρότερον ἀφηνίαζον ἢ
ἐστασίαζον, φόβῳ τε καὶ μνήμῃ τῆς ἐν ταῖς προτέραις
αὐτοῦ στρατείαις ἀρετῆς, πίστει τε γνώμης ὅτι μηδένα
καθ' ὃν δὲ καιρὸν τὰ προειρημένα ἐν Ῥώμῃ ἐπράττετο,

Συρίας ἡγεῖτο πάσης. πολλὴ δὲ ἦν καὶ μεγίστη ἀρχὴ
τότε, τοῦ τε Φοινίκων ἔθνους παντὸς καὶ τῆς μέχρις
Εὐφράτου γῆς ὑπὸ τῇ Νίγρου ὄντων ἐξουσίᾳ. ἦν δὲ
αὐτὸς τὴν μὲν ἡλικίαν ἤδη μετρίως προβεβηκώς, εὐδο-
κιμήσας δὲ ἐν πολλαῖς καὶ μεγάλαις πράξεσι. φήμη τε
περὶ αὐτοῦ διεφοίτα ὡς ἐπιεικοῦς καὶ δεξιοῦ καὶ τὸν
τοῦ Περτίνακος βίον ζηλοῦντος· ὑφ' ὧν μάλιστα οἱ
Ῥωμαῖοι ἐπείθοντο. ἐκάλουν τε αὐτὸν συνεχῶςἐν ταῖς
τοῦ δήμου συνόδοις, καὶ βλασφημοῦντες τὸν Ἰουλιανὸν
παρόντα ἐκεῖνον βασιλικαῖς φωναῖς εὐφήμουν ἀπόντα.
φρονεῖσθαι ὡς ἀνάξιον ἧς ἐώνητο ἀρχῆς, ἐπιδίδωσιν

αὑτὸν τῇ τῆς βασιλείας ἐλπίδι. καὶ τὰ μὲν πρῶτα κατ'
ὀλίγους ἡγεμόνας τε καὶ χιλιάρχους τούς τε τῶν στρα-
τιωτῶν ἐξέχοντας οἴκαδε μεταπεμπόμενος διελέγετο καὶ
ἀνέπειθε, τὰ ἐκ τῆς Ῥώμης δηλούμενα φανερὰ ποιῶν,
ὡς ἂν διαθέουσα ἡ φήμη ἔκπυστα καὶ γνώριμα ποιῇ τοῖς
τε στρατιώταις καὶ τοῖς λοιποῖς κατὰ τὴν ἀνατολὴν ἀν-
θρώποις· οὕτω γὰρ ῥᾷστα ἤλπιζε πάντας αὑτῷ προσχω-
ρήσειν, πυνθανομένους ὅτι μὴ αὐτὸς ἐξ ἐπιβουλῆς μνᾶ-
290
ται τὴν ἀρχήν, ἀλλὰ καλούμενος καὶ βοηθήσων ἄπεισι

Ῥωμαίοις δεομένοις. ἀνεπτόηντο δὲ πάντες καὶ μηδὲν
τὴν ἰδιωτικὴν ἀλλὰ βασίλειον αὐλὴν νομίζοντες, πᾶσι

κοσμήσαντες ἔξωθεν βασιλικοῖς συμβόλοις.
ἐπὶ τούτοις δὴ ὁ Νίγρος πάνυ τὴν ψυχὴν ηὐφραίνετο,
ὠχυρῶσθαί τε αὑτῷ τὰ τῆς ἀρχῆς ἡγεῖτο διά τε τὴν τῶν
Ῥωμαίων γνώμην καὶ τὴν περὶ αὐτὸν σπουδὴν τῶν ἀν-
θρώπων. ὡς γὰρ διιπταμένη ἡ φήμη πάντα ἐπῆλθεν
ἔθνη ὅσα τὴν ἀντικειμένην ἤπειρον τῇ Εὐρώπῃ κατοικεῖ,
οὐδείς τε ἦν ὅστις οὐχ ἑκὼν ἐς τὸ ὑπακούειν αὐτῷ ἠπεί-
γετο, πρεσβεῖαί τε ἀπ' ἐκείνων τῶν ἐθνῶν ἐς τὴν Ἀντιό-
χειαν ὡς πρὸς βασιλέα ὁμολογούμενον ἐστέλλοντο. οἵ τ'
ἐπέκεινα Τίγριδος καὶ Εὐφράτου σατράπαι καὶ βασιλεῖς
εδείκνυτο βασιλικήν. ὅθεν καὶ μείζονα παρὰ τῶν στρα-

τιωτῶν εὔνοιαν ἐπιστώσατο· οὐ γὰρ μόνον αὐτὸν συμ-
πονοῦντα ἀλλὰ καὶ τῶν καμάτων ἄρχοντα οἱ στρατιῶται
αἰδούμενοι μετὰ προθυμίας πάντα ἔπραττον.
ὃ δὲ τὴν Παιονίαν διαδραμὼν ἐπέστη τοῖς τῆς Ἰτα-
λίας ὅροις, καὶ τὴν φήμην φθάσας πρότερον ὤφθη τοῖς
ἐκεῖσε παρὼν βασιλεὺς ἢ ἀφιξόμενος ἠκούσθη. δέος τε
μέγα τὰς Ἰταλιώτιδας πόλεις κατελάμβανε πυνθανομένας
τοσούτου ἔφοδον στρατοῦ. οἱ γὰρ κατὰ τὴν Ἰταλίαν ἄν-
θρωποι, ὅπλων καὶ πολέμων πάλαι ἀπηλλαγμένοι, γεωργίᾳ
καὶ εἰρήνῃ προσεῖχον. ἐς ὅσον μὲν γὰρ ὑπὸ δημοκρατίας
Ηρωδιανός Ab excessu divi Marci

παρὰ τὰς ὑπωρείας τῆς Ἀρμενίας, οἳ δὲ τὴν ἐπὶ Γαλατίας

τε καὶ Ἀσίας, φθάσαι θέλοντες τὸν Ταῦρον ὑπερβῆναι,
ὡς ἐντὸς τοῦ ἐρύματος γένοιντο. ὁ δὲ τοῦ Σεβήρου
στρατὸς περαιωθεὶς διὰ τῆς Κυζικηνῆς χώρας διαβάς τε
291
ἐπὶ τὴν Βιθυνίαν ὅμορον οὖσαν ἠπείγετο.

ὡς δὲ διέδραμεν ἡ φήμη τῆς Σεβήρου νίκης, εὐθὺς
ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν ἐκείνοις στάσις καὶ διάφορος γνώ-
μη ἐνέπεσε ταῖς πόλεσιν, οὐχ οὕτως τῇ πρὸς τοὺς πολε-
μοῦντας βασιλέας ἀπεχθεία τινὶ ἢ εὐνοίᾳ ὡς ζήλῳ καὶ
ἔριδι τῇ πρὸς ἀλλήλας φθόνῳ τε καὶ καθαιρέσει τῶν
ὁμοφύλων. ἀρχαῖον τοῦτο πάθος Ἑλλήνων, οἳ πρὸς ἀλ
κατὰ μὲν δὴ Καππαδοκίαν ταῦτα ἐπράττετο, ἐστα-

σίασαν δὲ πρὸς ἀλλήλους τῷ αὐτῷ ζήλῳ καὶ [μίσει]
Λαοδικεῖς μὲν κατὰ Συρίαν Ἀντιοχέων μίσει, κατὰ δὲ
Φοινίκην Τύριοι Βηρυτίων ἔχθει· μαθόντες τε τὸν Νί-
γρον πεφευγότα τὰς μὲν τιμὰς ἐκείνου καθελεῖν ἐπει-
ράθησαν, τὸν δὲ Σεβῆρον εὐφήμηςαν. ὡς δὲ γενόμενος
ἐν Ἀντιοχείᾳ ταῦτα ὁ Νίγρος ἐπύθετο, ἄλλως μὲν τὸ
ἦθος πρότερον χρηστὸς ὤν, ἀγανακτήσας δὲ τότε εἰκότως
ἐπὶ τῇ ἀποστάσει αὐτῶν καὶ ὕβρει, ἐπιπέμπει ταῖς πό-
λεσιν ἀμφοτέραις Μαυρουσίους τε ἀκοντιστὰς οὓς εἶχε
καὶ μέρος τοξοτῶν, φονεύειν τε τοὺς ἐντυγχάνοντας
ἐς τὸν Γέταν ἔβλεπε· φαντασίαν γάρ τινα ἐπιεικείας

ἐπεδείκνυτο, μέτριόν τε καὶ πρᾶον ἑαυτὸν τοῖς προς-
ιοῦσι παρεῖχεν, ἐπιτηδεύμασί τε σπουδαιοτέροις ἐχρῆτο,
προσιέμενός τε τοὺς ἐπὶ παιδείᾳ ἐπαινουμένους, ἐσπου-
δακώς τε περὶ παλαίστραν καὶ γυμνάσια ἐλεύθερα· χρη-
στός τε ὢν καὶ φιλάνθρωπος τοῖς συνοῦσι, φήμῃ καὶ
δόξῃ ἀρίστῃ πλείους ἐς εὔνοιαν καὶ φιλίαν προυκαλεῖτο.
ὁ δ' Ἀντωνῖνος ἐμβριθῶς τὰ πάντα καὶ θυμοειδῶς ἔπρατ-
τε, πολὺ δὲ ἀπάγων ἑαυτὸν τῶν προειρημένων στρατιω-
τικοῦ τε καὶ πολεμικοῦ βίου ἐραστὴς εἶναι προσεποιεῖτο·
ὀργῇ τε πάντα πράττων, καὶ ἀπειλῶν μᾶλλον ἢ πείθων,
τερον γένος νοθεύεσθαι. τὰ μὲν οὖν πρῶτα τοιαῦτά

τινα ἐπιστέλλων παρῃτεῖτο· ἐγκειμένου δὲ τοῦ Ἀντωνί-
νου, δώροις τε πολλοῖς καὶ ὅρκοις τὴν πρὸς τὸν γάμον
σπουδήν τε καὶ εὔνοιαν πιστουμένου, πείθεται ὁ βάρ-
292
βαρος, καὶ δώσειν τε ὑπισχνεῖται, καλεῖ τε γαμβρὸν ἐσό-

μενον. διαδραμούσης δὲ τῆς φήμης οἱ μὲν βάρβαροι εὐ-
τρέπιζον πάντα ἐς τὴν ὑποδοχὴν τοῦ Ῥωμαίων βασιλέως,
ἔχαιρόν τε εἰρήνης αἰωνίου ἐλπίδι· ὁ δ' Ἀντωνῖνος δια-
βὰς τοὺς ποταμοὺς ἀκωλύτως, εἰσελάσας ἐς τὴν Παρ-
θυαίων γῆν ὡς ἰδίαν ἤδη, πανταχοῦ θυσιῶν αὐτῷ προς-
αγομένων βωμῶν τε ἐστεμμένων, ἀρωμάτων καὶ θυμια
ἄρα Ἀντωνίνου υἱός ἐστι φύσει, τῇ δὲ ὑπολήψει ἄλλου

δοκοίη· ἐπιφοιτῆσαι γὰρ αὐτὸν ταῖς θυγατράσιν αὐτῆς
νέαις τε οὔσαις καὶ ὡραίαις, καθ' ὃν καιρὸν ἐν τοῖς βα-
σιλείοις σὺν τῇ ἀδελφῇ διέτριβεν. ὅπερ ἐκεῖνοι ἀκού-
σαντες, τοῖς συστρατιώταις κατ' ὀλίγον ἀπαγγέλλοντες
διαβόητον ἐποίησαν τὴν φήμην, ὡς ἐς πᾶν χωρῆσαι τὸ
στρατιωτικόν. τῇ δὲ Μαίσῃ ἐλέγετο σωροὺς εἶναι χρη-
μάτων, ἐκείνην δὲ ἑτοίμως πάντα προέσθαι τοῖς στρα-
τιώταις, εἰ τὴν βασιλείαν τῷ γένει ἀνανεώσαιντο. ὡς δὲ
συνέθεντο νύκτωρ, εἰ κατέλθοιεν λαθόντες, ἀνοίξειν τὰς
πύλας καὶ δέξεσθαι πᾶν τὸ γένος ἔνδον βασιλέα τε καὶ
δεια καὶ παῖδας καὶ γυναῖκας, ὅσα τε εἶχον ἐν κώμαις ἢ

ἀγροῖς τοῖς πλησίον, εἰσκομίσαντες, τάς τε πύλας ἀπο-
κλείσαντες, παρεσκεύαζον ἑαυτοὺς ὡς, εἰ δέοι, ὑπομε-
νοῦντες πολιορκίαν.
ὡς δὲ ταῦτα ἀπηγγέλη τῷ Μακρίνῳ ἐν Ἀντιοχείᾳ δια-
τρίβοντι, ἥ τε φήμη διέδραμεν ἀνὰ τὰ λοιπὰ στρατόπεδα
ὅτι τε Ἀντωνίνου υἱὸς εὑρέθη καὶ ὅτιἡ Ἰουλίας
ἀδελφὴ χρήματα δίδωσι, πάντα τὰ λεγόμενα καὶ ἐνδε-
χόμενα καὶ ἀληθῆ πιστεύσαντες εἶναι τὰς ψυχὰς ἐξεπτό-
ηντο. ἐνῆγε δ' αὐτοὺς καὶ ἀνέπειθεν ἐς πραγμάτων και-
νοτομίαν τό τε Μακρίνου μῖσος καὶτὸ Ἀντωνίνου
σης, ἀπορρίψας τὸ χλαμύδιον καὶ εἴ τι σχῆμα βασιλικὸν

περιέκειτο, λαθὼν ἀποδιδράσκει σὺν ὀλίγοις ἑκατοντάρ-
χαις, οὓς πιστοτάτους ᾤετο, τὸ γένειον ἀποκειράμενος,
ὡς μὴ γνωρίζοιτο, ἐσθῆτά τε ὁδοιπορικὴν λαβὼν καὶ
293
τὴν κεφαλὴν ἀεὶ σκέπων. νύκτωρ τε καὶ μεθ' ἡμέραν

ὡδοιπόρει, φθάνων τὴν φήμην τῆς ἑαυτοῦ τύχης, τῶν
τε ἑκατοντάρχων μεγάλῃ σπουδῇ τὰ ὀχήματα ἐπειγόντων,
ὡς ἂν ὑπὸ Μακρίνου ἔτι βασιλεύοντος ἐπί τινα σπου-
δαῖα πεμφθέντων.
ὃ μὲν οὖν ἔφυγεν, ὡς εἴρηται· ὁ δὲ στρατὸς ἑκατέρω-
θεν ἐμάχοντο, ὑπὲρμὲν τοῦ Μακρίνου οἱ σωματοφύ
τος. ὡς δὲ τὰ τῆς ἐπιβουλῆς αὐτῷ οὐ προεχώρει, παρα-

λῦσαι τῆς τοῦ Καίσαρος τιμῆς ἠθέλησε τὸν παῖδα, καὶ
οὔτε ἐν ταῖς προσαγορεύσεσιν οὔτε ἐν ταῖς προόδοις
Ἀλέξανδρος ἔτι ἑωρᾶτο. οἱ δὲ στρατιῶται ἐπεζήτουν τε
αὐτόν, καὶ ἠγανάκτουν ὅτι δὴ τῆς ἀρχῆς παραλυθείη. δι-
εσκέδασε δὲ ὁ Ἀντωνῖνος καὶ φήμην ὡς τοῦ Ἀλεξάνδρου
τεθνήξεσθαι μέλλοντος, ἐποιεῖτό τε ἀπόπειραν ὄπως οἴ-
σουσιν οἱ στρατιῶται τὸ θρυλούμενον. οἳ δ' ἐπεὶ μήτε
τὸν παῖδα ἔβλεπον ὑπό τε τῆς φήμης τὰς ψυχὰς ἐτρώ-
θησαν, ἀγανακτήσαντες οὔτε τὴν συνήθη φρουρὰν
ἔπεμψαν τῷ Ἀντωνίνῳ, κατακλείσαντές τε αὑτοὺς ἐν τῷ
Ἀλέξανδρος ἔτι ἑωρᾶτο. οἱ δὲ στρατιῶται ἐπεζήτουν τε

αὐτόν, καὶ ἠγανάκτουν ὅτι δὴ τῆς ἀρχῆς παραλυθείη. δι-
εσκέδασε δὲ ὁ Ἀντωνῖνος καὶ φήμην ὡς τοῦ Ἀλεξάνδρου
τεθνήξεσθαι μέλλοντος, ἐποιεῖτό τε ἀπόπειραν ὄπως οἴ-
σουσιν οἱ στρατιῶται τὸ θρυλούμενον. οἳ δ' ἐπεὶ μήτε
τὸν παῖδα ἔβλεπον ὑπό τε τῆς φήμης τὰς ψυχὰς ἐτρώ-
θησαν, ἀγανακτήσαντες οὔτε τὴν συνήθη φρουρὰν
ἔπεμψαν τῷ Ἀντωνίνῳ, κατακλείσαντές τε αὑτοὺς ἐν τῷ
στρατοπέδῳ τὸν Ἀλέξανδρον ἐντῷ ἱερῷ ἠξίουν ἰδεῖν.
ὁ δ' Ἀντωνῖνος ἐν δέει πολλῷ γενόμενος, παραλαβὼν
τὸν Ἀλέξανδρον, συγκαθεσθεὶς αὐτῷ ἐν τῷ βασιλικῷ
ὡς ἔλεγε, χρησμῶν καὶ ὀνειράτων τὴν τοσαύτην τύχην

προειρηκότων, εἰπὼν πρὸς τοὺς στρατιώτας ὅτι ἄκων
μὲν καὶ οὐ βουλόμενος ἀναδέχεται, πειθόμενος τῇ ἐκεί-
νων βουλήσει, παραγγέλλει δ' αὐτοῖς ἔργῳ βεβαιῶσαι
294
τὰ δόξαντα ἀραμένους τε τὰ ὅπλα σπεύδειν ἐπιστῆναι

τῷ Ἀλεξάνδρῳ ἀγνοοῦντι, τὴν φήμην φθάσαντας, ἵν'
ἐκπλήξαντες τοὺς συνόντας ἐκείνῳ στρατιώτας καὶ φρου-
ροὺς τοῦ σώματος ἢ πείσαιεν ὁμογνωμονῆσαι ἢ ῥᾷστα
βιάσαιντο ἀπαρασκεύους τῷ μηδὲν προσδοκᾶν. ὡς δ'
αὐτοὺς ἐς εὔνοιαν καὶ προθυμίαν πάνυ προεκαλέσατο,
τά τε σιτηρέσια ἐπεδιπλασίασε, νομάς τε καὶ δόσεις με
πεῖσαι μετὰ τὸ διαβῆναι τὸν Μαξιμῖνον λύσαντας τὴν

γέφυραν προδοῦναι τοῖς βαρβάροις, οὐχ ὑπαρχούσης
αὐτῷ ἐπανόδου· πλάτει γὰρ καὶ βάθει μέγιστος ὁ ποτα-
μὸς ῥέων ἄβατος αὐτῷ ἐγίνετο, οὔτε νεῶν οὐσῶν ἐν ταῖς
πολεμίαις ὄχθαις τῆς τε γεφύρας λυθείσης. ἡ μὲν τῆς
ἐπιβουλῆς φήμη τοιαύτη ἐγένετο, εἴτε ἀληθὴς ὑπάρξασα
εἴτε ὑπὸ τοῦ Μαξιμίνου συσκευασθεῖσα· ἀκριβὲς δὲ εἰπεῖν
οὐ ῥᾴδιον, ἐπεὶ ἔμενεν ἀνεξέλεγκτος. μήτε γὰρ κρίσεως
τινι μεταδοὺς μήτε ἀπολογίας, πάντας οὓς ὑπώπτευεν
αἰφνιδίως συναρπασθέντας ἀφειδῶς ἐφόνευσεν.
νωνὸς τῶν κινδύνων γένῃ, αὐτός τε τῆς ἐν βασιλείᾳ

τιμῆς ἀπολαύσεις, τό τε ἡμῖν προκείμενον ἔργον ἐπαι-
νεθήσεται καὶ οὐ κολασθήσεται.”
τοιαῦτά τινα λέγοντος τοῦ νεανίσκου οὐκ ἀνασχόμενον
τὸ λοιπὸν πλῆθος, συνδραμόντων ἤδη καὶ πάντων τῶν
κατὰ τὴν πόλιν ἐπειδὴ διεφοίτησεν ἡ φήμη, Σεβαστὸν
Γορδιανὸν ἀναγορεύει. παραιτούμενος δὲ καὶ γῆρας προ-
ϊσχόμενος ἐκεῖνος, ἄλλως δὲ φιλόδοξος ὤν, οὐδὲ ἀηδῶς
ὑπέστη, ἑλόμενος μᾶλλον τὸν μέλλοντα κίνδυνον ἢ τὸν
παρόντα, ἔν τε γήρᾳ ἐσχάτῳ οὐ πάνυ τι δεινὸν νομίζων,
εἰ δέοι, ἐν βασιλικαῖς τιμαῖς καὶ τελευτῆσαι. πᾶν δὴ τὸ
ρησαν, οἰόμενοι Μαξιμίνου τὴν κέλευσιν εἶναι· καὶ γὰρ

ἐποίει τοῦτο πολλάκις καὶ περὶ τοὺς δοκοῦντας εἶναι
φιλτάτους. κατελθόντες δὲ διὰ μέσης τῆς ἱερᾶς ὁδοῦ προ-
τιθέασι τὰ πρὸς τὸν δῆμον τοῦ Γορδιανοῦ γράμματα,
295
τοῖς τε ὑπάτοις καὶ τοῖς λοιποῖς τὰ ἐπεσταλμένα διδόασι·

διασκεδάννυταί τε ὑπ' αὐτῶν φήμη ὡς ἄρα καὶ Μαξι-
μῖνος εἴη ἀνῃρημένος. ὡς δὲ διεφοίτησε ταῦτα, εὐθέως
πᾶς ὁ δῆμος ὥσπερ ἐνθουσιῶν διέθει πανταχοῦ· καὶ
πάντες μὲν γὰρ ὄχλοι κοῦφοι πρὸς τὰ καινοτομούμενα,
ὁ δὲ Ῥωμαίων δῆμος ἐν πλήθει μεγίστῳ καὶ ποικίλῳ
συγκλύδων τε ἀνθρώπων πολὺ καὶ ῥᾴδιον ἔχει τὸ τῆς
τῆς οὖν χειροτονίας ἐκείνους ἀνειπούσης Σεβαστοί τε

ἀνηγορεύθησαν, καὶ πάσαις ταῖς βασιλικαῖς τιμαῖς ἡ
σύγκλητος διὰ δόγματος αὐτοὺς ἐκόσμησεν.
ὁ δὲ δῆμος τούτων ἐν τῷ Καπετωλίῳ πραττομένων,
εἴτε ὑποβαλόντων τινῶν Γορδιανοῦ φίλων καὶ οἰκείων
εἴτε γνόντες ὑπὸ φήμης, παρειστήκεσαν ταῖς πύλαις,
φράξαντες πᾶσαν τὴν ἐς τὸ Καπετώλιον ἄνοδον τῷ
πλήθει τῶν ὄχλων, λίθους τε καὶ ξύλα ἐπεφέροντο, ἀν-
τιπράττοντες τοῖς ὑπὸ τῆς συγκλήτου ἐψηφισμένοις, καὶ
μάλιστα τὸν Μάξιμον παραιτούμενοι·ἦρξέ τε γὰρ
στερρότερον τῆς πόλεως, πολύ τε τὸ ἐπιστρεφὲς ἔσχε
Ηρόδοτος ιστορίες (0016: 001)“HérodotHistoires, 9 vols.”, Ed.

Legrand, Ph.–E.Paris: Les Belles Lettres, 1:1932; 2;1930; 3:1939; 4 (3rd
edn.): 1960; 5:1946; 6:1948; 7:1951; 8:1953; 9:1954, Repr. 1:1970;
2:1963; 3:1967; 5:1968; 6:1963; 7:1963; 9:1968.Book 1, Sec. 31, li.20
καὶ ὀφθεῖσι ὑπὸ τῆς πανηγύριος τελευτὴ τοῦ βίου ἀρίστη

ἐπεγένετο, διέδεξέ τε ἐν τούτοισι ὁ θεὸς ὡς ἄμεινον εἴη
ἀνθρώπῳ τεθνάναι μᾶλλον ἢ ζώειν. Ἀργεῖοι μὲν γὰρ
περιστάντες ἐμακάριζον τῶν νεηνιέων τὴν ῥώμην, αἱ δὲ
Ἀργεῖαι τὴν μητέρα αὐτῶν, οἵων τέκνων ἐκύρησε. Ἡ δὲ
μήτηρ περιχαρὴς ἐοῦσα τῷ τε ἔργῳ καὶ τῇ φήμῃ, στᾶσα
ἀντίον τοῦ ἀγάλματος εὔχετο Κλεόβι τε καὶ Βίτωνι τοῖσι
ἑωυτῆς τέκνοισι, οἵ μιν ἐτίμησαν μεγάλως, τὴν θεὸν
δοῦναι τὸ ἀνθρώπῳ τυχεῖν ἄριστόν ἐστι. Μετὰ ταύτην δὲ
τὴν εὐχὴν ὡς ἔθυσάν τε καὶ εὐωχήθησαν, κατακοιμηθέντες
ἐν αὐτῷ τῷ ἱρῷ οἱ νεηνίαι οὐκέτι ἀνέστησαν, ἀλλ' ἐν τέλεϊ
ὄρος ἐζήτεον τὸ θηρίον, εὑρόντες δὲ καὶ περιστάντες

296
αὐτὸ κύκλῳ ἐσηκόντιζον. Ἔνθα δὴ ὁ ξεῖνος, οὗτος δὴ ὁ

καθαρθεὶς τὸν φόνον, καλεόμενος δὲ Ἄδρηστος, ἀκοντίζων
τὸν ὗν τοῦ μὲν ἁμαρτάνει, τυγχάνει δὲ τοῦ Κροίσου
παιδός. Ὁ μὲν δὴ βληθεὶς τῇ αἰχμῇ ἐξέπλησε τοῦ ὀνείρου
τὴν φήμην, ἔθεε δέ τις ἀγγελέων τῷ Κροίσῳ τὸ γεγονός,
ἀπικόμενος δὲ ἐς τὰς Σάρδις τήν τε μάχην καὶ τὸν τοῦ
παιδὸς μόρον ἐσήμηνέ οἱ. Ὁ δὲ Κροῖσος τῷ θανάτῳ τοῦ
παιδὸς συντεταραγμένος μᾶλλόν τι ἐδεινολογέετο ὅτι μιν
ἀπέκτεινε τὸν αὐτὸς φόνου ἐκάθηρε. Περιημεκτέων δὲ τῇ
τῶν οἱ σιτοφόρων ἡμιόνων μία ἔτεκε. Ὡς δέ οἱ ἐξηγγέλθη

καὶ ὑπὸ ἀπιστίης αὐτὸς ὁ Ζώπυρος εἶδε τὸ βρέφος, ἀπεί-
πας τοῖσι ἰδοῦσι μηδενὶ φράζειν τὸ γεγονὸς ἐβουλεύετο.
Καί οἱ πρὸς τὰ τοῦ Βαβυλωνίου ῥήματα, ὃς κατ' ἀρχὰς
ἔφησε, ἐπεάν περ ἡμίονοι τέκωσι, τότε τὸ τεῖχος ἁλώσες-
θαι, πρὸς ταύτην τὴν φήμην Ζωπύρῳ ἐδόκεε εἶναι ἁλώσι-
μος ἤδη ἡ Βαβυλών· σὺν γὰρ θεῷ ἐκεῖνόν τε εἰπεῖν καὶ
ἑωυτῷ τεκεῖν τὴν ἡμίονον. Ὡς δέ οἱ ἐδόκεε μόρσιμον εἶναι
ἤδη τῇ Βαβυλῶνι ἁλίσκεσθαι, προσελθὼν Δαρείῳ ἀπεπυν-
θάνετο εἰ περὶ πολλοῦ κάρτα ποιέεται τὴν Βαβυλῶνα
ἑλεῖν. Πυθόμενος δὲ ὡς πολλοῦ τιμῷτο, ἄλλο ἐβουλεύετο,
θείσης δὲ τῆς βουλῆς καὶ οὐ βουλομένης πείθεσθαι ὅ τε

Κλεομένης καὶ ὁ Ἰσαγόρης καὶ οἱ στασιῶται αὐτοῦ κατα-
λαμβάνουσι τὴν ἀκρόπολιν. Ἀθηναίων δὲ οἱ λοιποὶ τὰ αὐτὰ
φρονήσαντες ἐπολιόρκεον αὐτοὺς ἡμέρας δύο· τῇ δὲ τρίτῃ
ὑπόσπονδοι ἐξέρχονται ἐκ τῆς χώρης ὅσοι ἦσαν αὐτῶν
Λακεδαιμόνιοι. Ἐπετελέετο δὲ τῷ Κλεομένεϊ ἡ φήμη. Ὡς
γὰρ ἀνέβη ἐς τὴν ἀκρόπολιν μέλλων δὴ αὐτὴν κατασχήσειν,
ἤιε ἐς τὸ ἄδυτον τῆς θεοῦ ὡς προσερέων· ἡ δὲ ἱρηίη ἐξα-
ναστᾶσα ἐκ τοῦ θρόνου πρὶν ἢ τὰς θύρας αὐτὸν ἀμεῖψαι εἶπε·
»Ὦ ξεῖνε Λακεδαιμόνιε, πάλιν χώρεε μηδὲ ἔσιθι ἐς τὸ
ἱρόν· οὐ γὰρ θεμιτὸν Δωριεῦσι παριέναι ἐνθαῦτα»· ὁ δὲ
ἀστῶν δοκιμώτατος. Ἐπεὶ δὲ ἀπίκατο καὶ οὗτοι ἐς Θήβας,

297
πέμψας ὁ Μαρδόνιος ἱππέας ἐκέλευσέ σφεας ἐπ' ἑωυτῶν

ἐν τῷ πεδίῳ ἵζεσθαι. Ὡς δὲ ἐποίησαν ταῦτα, αὐτίκα
παρῆν ἡ ἵππος ἅπασα. Μετὰ δὲ ταῦτα διεξῆλθε μὲν διὰ
τοῦ στρατοπέδου τοῦ Ἑλληνικοῦ τοῦ μετὰ Μήδων ἐόντος
φήμη ὡς κατακοντιεῖ σφεας, διεξῆλθε δὲ δι' αὐτῶν Φωκέων
τὠυτὸ τοῦτο. Ἔνθα δή σφι ὁ στρατηγὸς Ἁρμοκύδης
παραίνεε λέγων τοιάδε· «Ὦ Φωκέες, πρόδηλα γὰρ ὅτι
ἡμέας οὗτοι οἱ ἄνθρωποι μέλλουσι προόπτῳ θανάτῳ δώσειν,
διαβεβλημένους ὑπὸ Θεσσαλῶν, ὡς ἐγὼ εἰκάζω· νῦν ὦν
ἄνδρα πάντα τινὰ ὑμέων χρεόν ἐστι γενέσθαι ἀγαθόν· κρές
τους μὲν Ἰώνων, τοῖσι καὶ κατεδόκεον νεοχμὸν ἄν τι

ποιέειν δυνάμιος ἐπιλαβομένοισι, τρόποισι τοιούτοισι
προεφυλάσσοντο οἱ Πέρσαι· αὐτοὶ δὲ συνεφόρησαν τὰ γέρρα
ἕρκος εἶναι σφίσι.
Ὡς δὲ ἄρα παρεσκευάδατο τοῖσι Ἕλλησι, προσήισαν πρὸς
τοὺς βαρβάρους. Ἰοῦσι δέ σφι φήμη τε ἐσέπτατο ἐς τὸ
στρατόπεδον πᾶν καὶ κηρυκήιον ἐφάνη ἐπὶ τῆς κυματωγῆς
κείμενον· ἡ δὲ φήμη διῆλθέ σφι ὧδε, ὡς οἱ Ἕλληνες τὴν
Μαρδονίου στρατιὴν νικῷεν ἐν Βοιωτοῖσι μαχόμενοι. Δῆλα
δὴ πολλοῖσι τεκμηρίοισί ἐστι τὰ θεῖα τῶν πρηγμάτων, εἰ
καὶ τότε τῆς αὐτῆς ἡμέρης συμπιπτούσης τοῦ τε ἐν Πλα
προεφυλάσσοντο οἱ Πέρσαι· αὐτοὶ δὲ συνεφόρησαν τὰ γέρρα

ἕρκος εἶναι σφίσι.
Ὡς δὲ ἄρα παρεσκευάδατο τοῖσι Ἕλλησι, προσήισαν πρὸς
τοὺς βαρβάρους. Ἰοῦσι δέ σφι φήμη τε ἐσέπτατο ἐς τὸ
στρατόπεδον πᾶν καὶ κηρυκήιον ἐφάνη ἐπὶ τῆς κυματωγῆς
καὶ τότε τῆς αὐτῆς ἡμέρης συμπιπτούσης τοῦ τε ἐν Πλα-
ταιῇσι καὶ τοῦ ἐν Μυκάλῃ μέλλοντος ἔσεσθαι τρώματος
φήμη τοῖσι Ἕλλησι τοῖσι ταύτῃ ἐσαπίκετο, ὥστε θαρσῆσαί

298

καὶ τότε τῆς αὐτῆς ἡμέρης συμπιπτούσης τοῦ τε ἐν Πλα-
ταιῇσι καὶ τοῦ ἐν Μυκάλῃ μέλλοντος ἔσεσθαι τρώματος
φήμη τοῖσι Ἕλλησι τοῖσι ταύτῃ ἐσαπίκετο, ὥστε θαρσῆσαί
τε τὴν στρατιὴν πολλῷ μᾶλλον καὶ ἐθέλειν προθυμότερον
κινδυνεύειν. Καὶ τόδε ἕτερον συνέπεσε γενόμενον, Δήμη-
τρος τεμένεα Ἐλευσινίης παρὰ ἀμφοτέρας τὰς συμβολὰς
εἶναι· καὶ γὰρ δὴ ἐν τῇ Πλαταιίδι παρ' αὐτὸ τὸ Δημήτριον
ἐγίνετο, ὡς καὶ πρότερόν μοι εἴρηται, ἡ μάχη, καὶ ἐν
κινδυνεύειν. Καὶ τόδε ἕτερον συνέπεσε γενόμενον, Δήμη-

τρος τεμένεα Ἐλευσινίης παρὰ ἀμφοτέρας τὰς συμβολὰς
εἶναι· καὶ γὰρ δὴ ἐν τῇ Πλαταιίδι παρ' αὐτὸ τὸ Δημήτριον
ἐγίνετο, ὡς καὶ πρότερόν μοι εἴρηται, ἡ μάχη, καὶ ἐν
Μυκάλῃ ἔμελλε ὡσαύτως ἔσεσθαι. Γεγονέναι δὲ νίκην τῶν
μετὰ Παυσανίεω Ἑλλήνων ὀρθῶς σφι ἡ φήμη συνέβαινε
ἐλθοῦσα· τὸ μὲν γὰρ ἐν Πλαταιῇσιτρῶμα πρωὶ ἔτι τῆς
ἡμέρης ἐγίνετο, τὸ δὲ ἐν Μυκάλῃ περὶ δείλην. Ὅτι δὲ τῆς
αὐτῆς ἡμέρης συνέβαινε γίνεσθαι [μηνός τε τοῦ αὐτοῦ],
χρόνῳ οὐ πολλῷ σφι ὕστερον δῆλα ἀναμανθάνουσι ἐγίνετο.
Ἦν δὲ ἀρρωδίη σφι πρὶν ἢ τὴν φήμην ἐσαπικέσθαι, οὔτι
μετὰ Παυσανίεω Ἑλλήνων ὀρθῶς σφι ἡ φήμη συνέβαινε

ἐλθοῦσα· τὸ μὲν γὰρ ἐν Πλαταιῇσιτρῶμα πρωὶ ἔτι τῆς
ἡμέρης ἐγίνετο, τὸ δὲ ἐν Μυκάλῃ περὶ δείλην. Ὅτι δὲ τῆς
αὐτῆς ἡμέρης συνέβαινε γίνεσθαι [μηνός τε τοῦ αὐτοῦ],
χρόνῳ οὐ πολλῷ σφι ὕστερον δῆλα ἀναμανθάνουσι ἐγίνετο.
Ἦν δὲ ἀρρωδίη σφι πρὶν ἢ τὴν φήμην ἐσαπικέσθαι, οὔτι
περὶ σφέων αὐτῶν οὕτω ὡς τῶνἄλλων Ἑλλήνων, μὴ περὶ
Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ Ἑλλάς. Ὡς μέντοι ἡ κληδὼν αὕτη
σφι ἐσέπτατο, μᾶλλόν τι καὶ ταχύτερον τὴν πρόσοδον
ἐποιεῦντο. Οἱ μὲν δὴ Ἕλληνες καὶ οἱ βάρβαροι ἔσπευδον ἐς
τὴν μάχην, ὥς σφι καὶ αἱ νῆσοι καὶ ὁ Ἑλλήσποντος ἄεθλα
Φίλων Ιουδαίος De migratione Abrahami (0018: 014)

299
“Philonis Alexandrini opera quae supersunt, vol. 2”, Ed. Wendland, P.

Berlin: Reimer, 1897, Repr. 1962.Sec. 86, li.6
Τίς οὖν ἡ τετάρτη δωρεά; τὸ μεγαλώνυμον· φησὶ γάρ·

“μεγαλυνῶ τὸ ὄνομά σου” (Gen. 12, 2). τὸ δέ ἐστιν, ὥς γ' ἐμοὶ φαί-
νεται, τοιόνδε· ὥσπερ τὸ ἀγαθὸν εἶναι καὶ καλόν, οὕτω καὶ τὸ δοκεῖν
εἶναι λυσιτελές. καὶ ἀμείνων μὲν δόξης ἀλήθεια, εὔδαιμον δὲ τὸ ἐξ
ἀμφοῖν· μυρίοι γὰρ ἀνόθως καὶ ἀκολακεύτως προσελθόντες ἀρετῇ καὶ τὸ
γνήσιον αὐτῆς ἐναυγασάμενοι κάλλος, τῆς παρὰ τοῖς πολλοῖς φήμης οὐ
φροντίσαντες ἐπεβουλεύθησαν, κακοὶ νομισθέντες οἱ πρὸς ἀλήθειαν ἀγα-
θοί. καὶ μὴν | οὐδὲ τοῦ δοκεῖν ὄφελος μὴ πολὺ πρότερον τοῦ εἶναι
προσόντος, ὥσπερ ἐπὶ σωμάτων πέφυκεν ἔχειν· εἰ γὰρ πάντες ἄνθρωποι
τὸν νοσοῦντα ὑγιαίνειν ἢ τὸν ὑγιαίνοντα νοσεῖν ὑπολάβοιεν, ἡ δόξα καθ'
αὑτὴν οὔτε νόσον οὔτε ὑγείαν ἐργάσεται. ᾧ δὲ ἀμφότερα δεδώρηται
Φίλων Ιουδαίος De Josepho (0018: 021)“Philonis Alexandrini opera

quae supersunt, vol. 4”, Ed. Cohn, L.Berlin: Reimer, 1902, Repr.
1962.Sec. 268, li.1
μέλλον χρησιμωτέρων μεθέξοντες ἢ ζῶντος ἔτι τοῦ πατρὸς

ἐκαρποῦσθε.”
τοιούτοις θαρσύνας τοὺς ἀδελφοὺς λόγοις, ἔργοις τὰς ὑποσχέσεις
ἐβεβαίου μᾶλλον οὐδὲν παραλιπὼν τῶν εἰς ἐπιμέλειαν. μετὰ δὲ τὸν
λιμόν, ἐπ' εὐθηνίᾳ καὶ εὐετηρίᾳ τῆς χώρας ἤδη γεγηθότων τῶν
οἰκητόρων,
ἐτιμᾶτο πρὸς ἁπάντων ἀμοιβὰς ἀντεκτινόντων ὑπὲρ ὧν εὖ πεπόνθεσαν ἐν
καιροῖς ἀβουλήτοις. ἡ δὲ φήμη ῥυεῖσα τὰς ἑξῆς πόλεις κατέπλησε τῆς ἐπὶ
τῷδε τῷ ἀνδρὶ εὐκλείας. ἔτη δὲ βιώσας δέκα πρὸς τοῖς ἑκατὸν
ἐτελεύτησεν εὔγηρως ἐπ' ἄκρον ἐλθὼν εὐμορφίας καὶ φρονήσεως καὶ
λόγων δυνάμεως. μαρτυρεῖ δὲ τὸ μὲν κάλλος τοῦ σώματος ἔρως ὃς
ἐξέμηνεν | ἐπ' αὐτῷ γυναῖκα, τὴν δὲ σύνεσιν ἡ ἐν ταῖς ἀμυθήτοις τῶν
κατὰ τὸν βίον ἀνω-μαλίαις ὁμαλότης εὐαρμοστίαν τοῖς ἀναρμόστοις καὶ
συμφωνίαν τοῖς ἐξ
Φίλων Ιουδαίος De vita Mosis (lib. i–ii) (0018: 022)“Philonis

Alexandrini opera quae supersunt, vol. 4”, Ed. Cohn, L.Berlin: Reimer,
1902, Repr. 1962.Book 1, Sec. 266, li.1
προεῖπε γὰρ τοῖς μὲν ἐπομβρίας θέρους ἀκμάζοντος, τοῖς δ' αὐχμόν
τε καὶ φλογμὸν ἐν μέσῳ χειμῶνι, τοῖς δ' ἐξ εὐετηρίας ἀφορίαν καὶ
ἔμπαλιν ἐκ λιμοῦ φοράν, ἐνίοις δὲ πλημμύρας ποταμῶν καὶ κενώσεις
καὶ θεραπείας λοιμικῶν νοσημάτων καὶ ἄλλων μυρίων, ὧν ἕκαστον ὁ
300
προθεσπίζειν δοκῶν ὀνομαστότατος ἦν ἐπὶ μέγα εὐκλείας προερχόμενος

διὰ τὴν ἐπιβαίνουσιν ἀεὶ καὶ φθάνουσαν πανταχόσε φήμην. ἐπὶ τοῦτον
ἐξέπεμπε τῶν ἑταίρων τινὰς παρακαλῶν ἥκειν καὶ δωρεὰς τὰς μὲν ἤδη
παρεῖχε, τὰς δὲ δώσειν ὡμολόγει τὴν χρείαν ἧς ἕνεκα μεταπέμποιτο
δηλῶν· ὁ δ' οὐκ ἀπὸ φρονήματος εὐγενοῦς καὶ βεβαίου, | ἀλλὰ τὸ πλέον
ἀστεϊζόμενος ὡς δὴ τῶν ἐλλογίμων προφητῶν γεγονὼς καὶ μηδὲν ἄνευ
Φίλων Ιουδαίος De vita contemplativa (0018: 028)“Philonis

Alexandrini opera quae supersunt, vol. 6”, Ed. Cohn, L., Reiter, S.
τῆς ἐπινοίας τὰ ὦτα δελεάζειν· ὧν ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος οἱ Μωυσέως

γνώριμοι, μεμαθηκότες ἐκ πρώτης ἡλικίας ἐρᾶν ἀληθείας,
καταφρονοῦσιν
ἀνεξαπάτητοι διατελοῦντες.
Ἀλλ' ἐπειδὴ τὰ διωνομασμένα συμπόσια τοιαύτης μεστὰ
φλυαρίας ἐστίν, ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντα τὸν ἔλεγχον, εἴ τις μὴ πρὸς δόξας καὶ
τὴν διαδοθεῖσαν περὶ αὐτῶν ὡς δὴ πάνυ κατωρθωμένων φήμην ἐθελή-
σειεν ἀφορᾶν, ἀντιτάξωτὰ τῶν ἀνατεθεικότων τὸν ἴδιον βίον καὶ
ἑαυτοὺς ἐπιστήμῃ καὶ θεωρίᾳ τῶν τῆς φύσεως πραγμάτων κατὰ τὰς
τοῦ προφήτου Μωυσέως ἱερωτάτας ὑφηγήσεις. οὗτοι τὸ μὲν πρῶτον
ἀθροίζονται δι' ἑπτὰ ἑβδομάδων, οὐ μόνον τὴν ἁπλῆν ἑβδομάδα ἀλλὰ
καὶ τὴν δύναμιν τεθηπότες· ἁγνὴν γὰρ καὶ ἀειπάρθενον αὐτὴν ἴσασιν.
Φίλων Ιουδαίος In Flaccum (0018: 030)“Philonis Alexandrini opera

quae supersunt, vol. 6”, Ed. Cohn, L., Reiter, S.Berlin: Reimer, 1915,
Repr. 1962.Sec. 45, li.2
προνοητικὰ δυνάμενος ἢ ὡς ἄρχων κελεύειν ἢ συμβουλεύειν ὡς φίλος.

ὁ δὲ – συνεχειρούργει γὰρ ἕκαστα τῶν ἁμαρτανομένων – καὶ
ἀπὸ μείζονος ἐξουσίας ἀναρριπίζειν καινοτέραις ἀεὶ κακῶν προσθήκαις
τὴν στάσιν ἠξίου καὶ τό γ' ἐφ' αὑτὸν ἧκον μέρος ἅπασαν ὀλίγου δεῖν
φάναι τὴν οἰκουμένην ἐμφυλίων πολέμων ἐπλήρωσεν. οὐ γὰρ ἦν ἄδηλον,
ὅτι ἡ περὶ τὴν κατάλυσιν τῶν προσευχῶν φήμη λαβοῦσα τὴν ἀρχὴν
ἀπὸ τῆς Ἀλεξανδρείας διαδοθήσεται μὲν εὐθὺς εἰς τοὺς ἐν Αἰγύπτῳ
νομούς, δραμεῖται | δ' ἀπὸ μὲν Αἰγύπτου πρὸς ἀνατολὰς καὶ ἔθνη τὰ ἑῷα,
ἀπὸ δὲ τῆς ὑποταινίου καὶ Μαρείας, αἳ Λιβύης εἰσὶν ἀρχαί, πρὸς δυσμὰς
καὶ ἔθνη τὰ ἑσπέρια· Ἰουδαίους γὰρ χώρα μία διὰ πολυανθρωπίαν οὐ
χωρεῖ. ἧς αἰτίας ἕνεκα τὰς πλείστας καὶ εὐδαιμονεστάτας τῶν ἐν Εὐρώπῃ
Φίλων Ιουδαίος Legatio ad Gaium (0018: 031)“Philonis Alexandrini

301
opera quae supersunt, vol. 6”, Ed. Cohn, L., Reiter, S.

πλήρεσι τοῖς ὄγκοις ἀπλήρωτοι ἐπιθυμίαι θερμολουσίαι τε ἄκαιροι καὶ

ἔμετοι καὶ εὐθὺς πάλιν οἰνοφλυγίαι καὶ ἔφεδροι γαστριμαργίαι, λαγνεῖαι
διὰ παίδων καὶ γυναικῶν, καὶ ὅσα ἄλλα καθαιρετικὰ ψυχῆς καὶ σώματος
καὶ τῶν ἐν ἑκατέρῳ δεσμῶν συνεπέθετο. τὰ δὲ ἐπίχειρα ἐγκρατείας
μὲν ὑγεία καὶ ἰσχύς, ἀκρασίας δὲ ἀσθένεια καὶ νόσος γειτνιῶσα θανάτῳ.
Διαγγελείσης οὖν τῆς ὅτι νοσεῖ φήμης, ἔτι πλοΐμων ὄντων
– ἀρχὴ γὰρ ἦν μετοπώρου, τελευταῖος πλοῦς τοῖς θαλαττεύουσιν, ἀπὸ
τῶν πανταχόθεν ἐμπορίων εἰς τοὺς οἰκείους λιμένας καὶ ὑποδρόμους
ἐπανιοῦσι, καὶ μάλιστα οἷς πρόνοια τοῦ μὴ διαχειμάζειν ἐπὶ ξένης ἐστί
– μεθέμενοι τὸν ἁβροδίαιτον βίον ἐσκυθρώπαζον, συννοίας τε καὶ κατη
Φίλων Ιουδαίος Legatio ad Gaium Sec. 18, li.2
πάντων, ψυχικῆς εὐσθενείας, εἰρήνης, ἐλπίδων, μετουσίας καὶ

ἀπολαύσεως
ἀγαθῶν. ἀνεπόλουν γὰρ ὅσα καὶ ἡλίκα κακὰ ἐξ ἀναρχίας φύεται· λιμόν,
πόλεμον, δενδροτομίας, δῃώσεις χωρίων, στερήσεις χρημάτων,
ἀπαγωγάς,
τοὺς περὶ δουλείας καὶ θανάτου φόβους ἀνηκέστους, ὧν ἰατρὸς ἦν
οὐδείς,
μίαν ἐχόντων θεραπείαν τὸ ῥωσθῆναι Γάιον. ὅτε γοῦν ἤρξατο λωφᾶν
ἡ νόσος, ἐν βραχεῖ καὶ οἱ μέχρι περάτων συνῄσθοντο – φήμης γὰρ
οὐδὲν ὠκύτερον – , καὶ μετέωρος πᾶσα πόλις ἦν ἀκοῆς ἀεὶ διψῶσα
βελτίονος, ἕως διὰ τῶν ἐπιφοιτώντων παντελὴς ῥῶσις εὐηγγελίσθη, δι'
ἣν πάλιν ἐξ ὑπαρχῆς ἐπὶ τὰς αὐτὰς ἐτρέποντο θυμηδίας, ἰδίαν ἑαυτῶν
νομίζουσαι σωτηρίαν πᾶσαι μὲν ἤπειροι πᾶσαι δὲ νῆσοι. μέμνηται γὰρ
οὐδεὶς τοσαύτην μιᾶς χώρας ἢ ἑνὸς ἔθνους γενέσθαι χαρὰν ἐπὶ σωτηρίᾳ
τὰς φύσεις ἐσμὲν εἰρηνικοὶ καὶ τὴν προαίρεσιν, καὶ αἱ διὰ παιδοτροφίαν
φιλεργίαι τοῦτο ἡμᾶς ἐξ ἀρχῆς ἐπαίδευσαν τὸ ἐπιτήδευμα. Γαΐῳ παρα-
λαβόντι τὴν ἡγεμονίαν πρῶτοι τῶν κατὰ Συρίαν ἁπάντων ἡμεῖς συνή-
σθημεν, Οὐιτελλίου τότε, παρ' οὗ διεδέξω τὴν ἐπιτροπήν, ἐν τῇ πόλει
διατρίβοντος, ᾧ τὰ περὶ τούτων ἐκομίσθη γράμματα, καὶ ἀπὸ τῆς ἡμε-
τέρας πόλεως εὐαγγελιουμένη πρὸς τὰς ἄλλας ἔδραμεν ἡ φήμη. πρῶτον
τὸ ἡμέτερον ἱερὸν ἐδέξατο τὰς ὑπὲρ τῆς ἀρχῆς Γαΐου θυσίας, ἵνα πρῶτον
ἢ καὶ μόνον ἀφαιρεθῇ τῆς θρησκείας τὸ πάτριον; ἐξιστάμεθα τῶν
302
πόλεων,
παραχωροῦμεν τῶν οἰκιῶν καὶ κτημάτων, ἔπιπλα καὶ χρήματα καὶ κει-
μήλια καὶ τὴν ἄλλην ἅπασαν λείαν εἰσοίσομεν ἑκόντες· λαμβάνειν, οὐ
διδόναι, ταῦτα νομιοῦμεν. ἓν ἀντὶ πάντων αἰτούμεθα, μηδὲν ἐν τῷ
ἐλευθερίαν γοῦν ἢ φόρων ἄφεσιν, οὐδὲν ἀπετόλμησα τοιοῦτον

αἰτήσασθαι,
τὸ δὲ φορητότατον, χάριν σοὶ μὲν ἀζήμιον δοῦναι, τῇ δὲ πατρίδι λαβεῖν
ὠφελιμωτάτην· τί γὰρ ἂν γένοιτο εὐμενείας ἡγεμόνος ὑπηκόοις ἄμεινον
ἀγαθόν; ἐν Ἱεροσολύμοις πρῶτον, αὐτοκράτορ, ἠγγέλη σου ἡ εὐκταία
διαδοχή, καὶ ἀπὸ τῆς ἱεροπόλεως ἐπὶ τὰς παρ' ἑκάτερα ἠπείρους ἐχώ-
ρησεν ἡ φήμη· προνομίας καὶ διὰ τοῦτο τυγχάνειν ἐστὶν ἀξία παρὰ σοί.
καθάπερ γὰρ ἐν ταῖς συγγενείαις οἱ πρεσβύτατοι παῖδες τυγχάνουσι πρε-
σβείων, ὅτι πρῶτοι τὸ πατρὸς καὶ τὸ μητρὸς ὄνομα τοῖς γονεῦσιν ἐφή-
μισαν, τὸν αὐτὸν τρόπον, ἐπειδὴ τῶν ἀνατολικῶν πρώτη πόλις αὕτη σε
προσεῖπεν αὐτοκράτορα, δικαία τυγχάνειν πλειόνων ἐστὶν ἀγαθῶν, εἰ δὲ
Αριστοφάνης Equites (0019: 002)“Aristophane, vol. 1”, Ed. Coulon, V.,

corr.).Line 1320
{ΑΛ.} Εὐφημεῖν χρὴ καὶ στόμα κλείειν καὶ μαρτυριῶν ἀπέχεσθαι,

καὶ τὰ δικαστήρια συγκλείειν, οἷς ἡ πόλις ἥδε γέγηθεν,
ἐπὶ καιναῖσιν δ' εὐτυχίαισιν παιωνίζειν τὸ θέατρον.
{ΧΟ.} Ὦ ταῖς ἱεραῖς φέγγος Ἀθήναις καὶ ταῖς νήσοις ἐπίκουρε,
τίν' ἔχων φήμην ἀγαθὴν ἥκεις, ἐφ' ὅτῳ κνισῶμεν ἀγυιάς;
{ΑΛ.} Τὸν Δῆμον ἀφεψήσας ὑμῖν καλὸν ἐξ αἰσχροῦ πεπόηκα.
{ΧΟ.} Καὶ ποῦ 'στιν νῦν, ὦ θαυμαστὰς ἐξευρίσκων ἐπινοίας;
{ΑΛ.} Ἐν ταῖσιν ἰοστεφάνοις οἰκεῖ ταῖς ἀρχαίαισιν Ἀθήναις.
{ΧΟ.} Πῶς ἂν ἴδοιμεν; Ποίαντιν' ἔχει σκευήν; Ποῖος γεγένηται;
{ΑΛ.} Οἷός περ Ἀριστείδῃ πρότερον καὶ Μιλτιάδῃ ξυνεσίτει.
Αριστοφάνης Vespae (0019: 004)“Aristophanes. Wasps”, Ed.

MacDowell, D.M.Oxford: Clarendon Press, 1971.Line 865
{Χο.} καὶ μὴν ἡμεῖς

ἐπὶ ταῖς σπονδαῖς καὶ ταῖς εὐχαῖς
φήμην ἀγαθὴν λέξομεν ὑμῖν,
303
ὅτι γενναίως ἐκ τοῦ πολέμου

καὶ τοῦ νείκους ξυνέβητον.
{Βδ.} εὐφημία μὲν πρῶτα νῦν ὑπαρχέτω.
{Χο.} ὦ Φοῖβ' Ἄπολλον Πύθι', ἐπ' ἀγαθῇ τύχῃ
Αριστοφάνης Aves (0019: 006)“Aristophane, vol. 3”, Ed. Coulon, V.,

corr.).Line 720
ὅτε χρὴ χλαῖναν πωλεῖν ἤδη καὶ ληδάριόν τι πρίασθαι.

Ἐσμὲν δ' ὑμῖν Ἄμμων, Δελφοί, Δωδώνη, Φοῖβος Ἀπόλλων.
Ἐλθόντες γὰρ πρῶτον ἐπ' ὄρνις οὕτω πρὸς ἅπαντα τρέπεσθε,
πρός τ' ἐμπορίαν, καὶ πρὸς βιότου κτῆσιν, καὶ πρὸς γάμον ἀνδρός.
Ὄρνιν τε νομίζετε πάνθ' ὅσαπερ περὶ μαντείας διακρίνει·
φήμη γ' ὑμῖν ὄρνις ἐστί, πταρμόν τ' ὄρνιθα καλεῖτε,
ξύμβολον ὄρνιν, φωνὴν ὄρνιν, θεράποντ' ὄρνιν, ὄνον ὄρνιν.
Ἆρ' οὐ φανερῶς ἡμεῖς ὑμῖν ἐσμὲν μαντεῖος Ἀπόλλων;
Ἢν οὖν ἡμᾶς νομίσητε θεούς, ἕξετε χρῆσθαι μάντεσι Μούσαις
αὔραις, ὥραις, χειμῶνι, θέρει,
Αριστοφάνης Fragmenta (0019: 012)“The fragments of Attic comedy,

vol. 1”, Ed. Edmonds, J.M.Leiden: Brill, 1957.Fragment 164, li.1
πτισάνην διδάσκεις αὐτὸν ἕψειν ἢ φακῆν;

ἄλλος δὲ πλεκτῷ προσέφερ' ἐν κανισκίῳ
ἄρτων περίλοιπα θρύμματα.
ᾖσαν εὐθὺ τοῦ Διονυσίου
πόλος τόδ' ἐστίν; εἶτα ποστὴν ἥλιος τέτραπται;
φήμη 'στὶν ἐξ ᾠῶν βροτοὺς ἅπαντας ἐκλαπῆναι.
ἦν δὲ
τὸ πρᾶγμ' ἑορτή· περιέτρεχε δ' ἡμῖν κύκλῳ λεπαστὴν
ταχὺ προσφέρων παῖςτις, ἐνέχει τε σφόδραγε κυανοβενθῆ.
χαριεντίζει καὶ καταπαίζεις ἡμῶν καὶ βωμολοχεύει.
ψιθυρός τ' ἐκαλοῦ καὶ ψωμοκόλαξ.
Hesiodus Epic., Opera et dies (0020: 002)“Hesiodi opera”, Ed.

Solmsen, F.Oxford: Clarendon Press, 1970.Line 760
ποινή. μηδ' ἱεροῖσιν ἐπ' αἰθομένοισι κυρήσας

304
μωμεύειν ἀίδηλα· θεός νύ τι καὶ τὰ νεμεσσᾷ.

μηδέ ποτ' ἐν προχοῇς ποταμῶν ἅλαδε προρεόντων
μηδ' ἐπὶ κρηνάων οὐρεῖν, μάλα δ' ἐξαλέασθαι·
μηδ' ἐναποψύχειν· τὸ γὰρ οὔ τοι λώιόν ἐστιν.]
ὧδ' ἔρδειν· δεινὴν δὲ βροτῶν ὑπαλεύεο φήμην·
φήμη γάρ τε κακὴ πέλεται κούφη μὲν ἀεῖραι
ῥεῖα μάλ', ἀργαλέη δὲ φέρειν, χαλεπὴ δ' ἀποθέσθαι.
φήμη δ' οὔ τις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα πολλοὶ
λαοὶ φημίξουσι· θεός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή.
Hesiodus Epic., Opera et dies li.761
μωμεύειν ἀίδηλα· θεός νύ τι καὶ τὰ νεμεσσᾷ.

μηδέ ποτ' ἐν προχοῇς ποταμῶν ἅλαδε προρεόντων
Hesiodus Epic., Opera et dies li.763

Hesiodus Epic., Fragmenta (0020: 004)“Fragmenta Hesiodea”, Ed.

Merkelbach, R., West, M.L.Oxford: Clarendon Press, 1967.Fragment
176, li.2
Schol. Soph. El. 539 (p. 128 Papageorgios)

ἣ τέκεθ' Ἑρμιόνην δουρικλειτῶι Μενελάωι·
ὁπλότατον δ' ἔτεκεν Νικόστρατον ὄζον Ἄρηος
Schol. Eur. Or. 249 (I. 123. 8 – 21 Schwartz)
τῆισιν δὲ φιλομμειδὴς Ἀφροδίτη
ἠγάσθη προσιδοῦσα, κακῆι δέ σφ' ἔμβαλε φήμηι.
305
Τιμάνδρη μὲν ἔπειτ' Ἔχεμον προλιποῦσ' ἐβεβήκει,

ἵκετο δ' ἐς Φυλῆα φίλον μακάρεσσι θεοῖσιν·
ὣς δὲ Κλυταιμήστρηπρολιποῦσ' Ἀγαμέμνονα δῖον
Αἰγίσθωι παρέλεκτο καὶ εἵλετο χείρον' ἀκοίτην·
ὣς δ' Ἑλένη ἤισχυνε λέχος ξανθοῦ Μενελάου
Oppianus Epic., Cynegetica (0024: 001)“Oppian, Colluthus,

Tryphiodorus”, Ed. Mair, A.W.Cambridge, Mass.: Harvard University
Press, 1928, Repr. 1963.Book 2, li.540
ἐγχρίμψας θηκτῇσιν ἀπειρεσίαις γενύεσσιν·
ὁππότε δ' ἐν μερόπων βριαρῇσι πέλει παλάμῃσι,
λήθετο μὲν θυμοῖο, λίπεν δέ μιν ἄγριον ἦτορ·
ἔτλη καὶ ζεύγλην καὶ χείλεσι δέκτο χαλινὰ
καὶ παῖδας νώτοισι φέρει σημάντορας ἔργων.
Φήμη δ' ὡς ἐλέφαντες ἐπ' ἀλλήλοις λαλέουσι,
φθογγὴν ἐκ στομάτων μεροπηΐδα τονθρύζοντες·
ἀλλ' οὐ πᾶσιν ἀκουστὸς ἔφυ θήρειος ἀϋτή,
κεῖνοι δ' εἰσαΐουσι μόνον τιθασεύτορες ἄνδρες.
θαῦμα δὲ καὶ τόδ' ἄκουσα, κραταιοτάτους ἐλέφαντας
μαντικὸν ἐν στήθεσσιν ἔχειν κέαρ, ἀμφὶ δὲ θυμῷ
Αισχίνης In Timarchum (0026: 001)“EschinDiscours, vol. 1”, Ed.

Martin, V., de Budé, G.
Paris: Les Belles Lettres, 1927, Repr. 1962.Sec. 48, li.5
ἡμῶν γιγνώσκοντας, ἀλλὰ τοὺς τούτων φίλους. Ἂν

δ' ἄρα καὶ τούτους πείσωσι μὴ μαρτυρεῖν, ὡς οὐκ οἴομαί
γε· εἰ δὲ μή, ἀλλ' οὐχ ἅπαντας· ἐκεῖνό γε οὐ μήποτε
δυνήσονται, ἀφελέσθαι τὴν ἀλήθειαν, οὐδὲ τὴν ἐν τῇ πόλει
περὶ Τιμάρχου φήμην, ἣν οὐκ ἐγὼ τούτῳ παρεσκεύασα,
ἀλλ' αὐτὸς οὗτος ἑαυτῷ. Οὕτω γὰρ χρὴ καθαρὸν εἶναι τὸν
βίον τοῦ σώφρονος ἀνδρός, ὥστε μηδ' ἐπιδέχεσθαι δόξαν
αἰτίας πονηρᾶς.
Βούλομαι δὲ κἀκεῖνο προειπεῖν, ἐὰν ἄρα ὑπακούσῃ
ὁ Μισγόλας τοῖς νόμοις καὶ ὑμῖν. Εἰσὶ φύσεις ἀνθρώπων
Αισχίνης In Timarchum
Sec. 125, li.3
Ὥστε σὺ πολλὰ πορνεῖα τῇ τῆς πράξεως εὐχερείᾳ

πεποίηκας. Μὴ οὖν, ὅπου ποτὲ ἔπραττες, ἐρώτα, ἀλλ' ὡς
306
οὐ τοῦτο πεποίηκας, ἀπολογοῦ.

Ἥξει δ' ὡς ἔοικε καὶ ἕτερος λόγος τις ὑπὸ τοῦ
αὐτοῦ σοφιστοῦ συγκείμενος. Λέγει γὰρ ὡς οὐδέν ἐστιν
ἀδικώτερον φήμης, ἀγοραῖα τεκμήρια καὶ παντελῶς ἀκό-
λουθα τῷ αὑτοῦ βίῳ παρεχόμενος. Πρῶτον μὲν γὰρ τὴν ἐν
Κολωνῷ συνοικίαν τὴν Δήμωνος καλουμένην ψευδῆ φησι
τὴν ἐπωνυμίαν ἔχειν· οὐ γὰρ εἶναι Δήμωνος· ἔπειτα τὸν
Ἑρμῆν τὸν Ἀνδοκίδου καλούμενον οὐκ Ἀνδοκίδου, ἀλλ'
Αἰγῇδος φυλῆς εἶναι ἀνάθημα.
Αισχίνης In Timarchum Sec. 127, li.9
καὶ παντοδαποὺς καὶ οὐδέποτε τοὺς αὐτοὺς ἀκούω λόγους

λεγομένους· οὐ γάρ εἰσιν ἐν αὐτοῖς οὔτε καλαὶ οὔτε αἰσχραὶ
πράξεις, ἀλλ' ὁ προσαψάμενος αὐτῶν καὶ παρατυχών,
ὅστις ἂν ᾖ, κατὰ τὸ μέγεθος τῆς αὑτοῦ δόξης λόγον
παρέχει· περὶ δὲ τὸν τῶν ἀνθρώπων βίον καὶ τὰς πράξεις
ἀψευδής τις ἀπὸ ταὐτομάτου πλανᾶται φήμη κατὰ τὴν
πόλιν, καὶ διαγγέλλει τοῖς πολλοῖς τὰς ἰδίας πράξεις, πολλὰ
δὲ καὶ μαντεύεται περὶ τῶν μελλόντων ἔσεσθαι.
Καὶ
οὕτως ἐναργές ἐστι καὶ οὐ πεπλασμένον ὃ λέγω ὥσθ' εὑρή-
σετε καὶ τὴν πόλιν ἡμῶν καὶ τοὺς προγόνους φήμης ὡς
Sec. 128, li.3
ἀψευδής τις ἀπὸ ταὐτομάτου πλανᾶται φήμη κατὰ τὴν

πόλιν, καὶ διαγγέλλει τοῖς πολλοῖς τὰς ἰδίας πράξεις, πολλὰ
δὲ καὶ μαντεύεται περὶ τῶν μελλόντων ἔσεσθαι.
Καὶ
θεοῦ μεγίστης βωμὸν ἱδρυμένους, καὶ τὸν Ὅμηρον
πολλάκις ἐν τῇ Ἰλιάδι λέγοντα πρὸ τοῦ τι τῶν μελλόντων
γενέσθαι· «φήμη δ' εἰς στρατὸν ἦλθε», καὶ πάλιν τὸν
Εὐριπίδην ἀποφαινόμενον τὴν θεὸν ταύτην οὐ μόνον τοὺς
ζῶντας ἐμφανίζειν δυναμένην, ὁποῖοί τινες ἂν τυγχάνωσιν
307
Sec. 128, li.6
Καὶ
θεοῦ μεγίστης βωμὸν ἱδρυμένους, καὶ τὸν Ὅμηρον
ὄντες, ἀλλὰ καὶ τοὺς τετελευτηκότας, ὅταν λέγῃ·
φήμη τὸν ἐσθλὸν κἀν μυχῷ δείκνυσι γῆς.
ὁ δ' Ἡσίοδος καὶ διαρρήδην θεὸν αὐτὴν ἀποδείκνυσι,
Sec. 128, li.10

πάνυ σαφῶς φράζων τοῖς βουλομένοις συνιέναι· λέγει
γάρ·
φήμη δ' οὔτις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα λαοὶ

308

πάνυ σαφῶς φράζων τοῖς βουλομένοις συνιέναι· λέγει
γάρ·
καὶ τούτων τῶν ποιημάτων τοὺς μὲν εὐσχημόνως βεβιω-
κότας εὑρήσετε ἐπαινέτας ὄντας· πάντες γὰρ οἱ δημοσίᾳ
φιλότιμοι παρὰ τῆς ἀγαθῆς φήμης ἡγοῦνται τὴν δόξαν
κομιεῖσθαι· οἷς δ' αἰσχρός ἐστιν ὁ βίος, οὐ τιμῶσι τὴν θεὸν
γάρ· φήμη δ' οὔτις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα λαοὶ

ταύτην· κατήγορον γὰρ αὐτὴν ἀθάνατον ἔχειν ἡγοῦνται.
Ἀναμνήσθητε οὖν, ὦ ἄνδρες, τίνι κέχρησθε φήμῃ
περὶ Τιμάρχου. Οὐχ ἅμα τοὔνομα λέγεται καὶ τὸ ἐρώτημα
εὐθὺς ἐρωτᾶτε· «ποῖος Τίμαρχος; ὁ πόρνος;» ἔπειτα εἰ

ταύτην· κατήγορον γὰρ αὐτὴν ἀθάνατον ἔχειν ἡγοῦνται.
Ἀναμνήσθητε οὖν, ὦ ἄνδρες, τίνι κέχρησθε φήμῃ
περὶ Τιμάρχου. Οὐχ ἅμα τοὔνομα λέγεται καὶ τὸ ἐρώτημα
εὐθὺς ἐρωτᾶτε· «ποῖος Τίμαρχος; ὁ πόρνος;» ἔπειτα εἰ
μὲν μάρτυρας παρειχόμην περί τινος, ἐπιστεύετ' ἄν μοι·
εἰ δὲ τὴν θεὸν μάρτυρα παρέχομαι, οὐ πιστεύσετε; ᾗ οὐδὲ
ψευδομαρτυριῶν θέμις ἐστὶν ἐπισκήψασθαι.

309
μὲν μάρτυρας παρειχόμην περί τινος, ἐπιστεύετ' ἄν μοι·

εἰ δὲ τὴν θεὸν μάρτυρα παρέχομαι, οὐ πιστεύσετε; ᾗ οὐδὲ
ψευδομαρτυριῶν θέμις ἐστὶν ἐπισκήψασθαι.
Ἐπεὶ
καὶ περὶ τῆς Δημοσθένους ἐπωνυμίας, οὐ κακῶς ὑπὸ τῆς
φήμης, ἀλλ' οὐχ ὑπὸ τῆς τίτθης Βάταλος προσαγορεύεται,
ἐξ ἀνανδρίας καὶ κιναιδίας ἐνεγκάμενος τοὔνομα. Εἰ γάρ
τίς σου τὰ κομψὰ ταῦτα χλανίσκια περιελόμενος καὶ
τοὺς μαλακοὺς χιτωνίσκους, ἐν οἷς τοὺς κατὰ τῶν φίλων
λόγους γράφεις, περιενέγκας δοίη εἰς τὰς χεῖρας τῶν
Αισχίνης De falsa legatione (0026: 002)“EschinDiscours, vol. 1”, Ed.

Martin, V., de Budé, G.Paris: Les Belles Lettres, 1927, Repr. 1962.Sec.
144, li.3
τῶν Ἑλλήνων, συναγορευόντων δέ μοι Φωκέων καὶ Βοιωτῶν

ἁλοίην;
Ἐτόλμησε δ' εἰπεῖν ὡς ἐγὼ τοῖς ἐμαυτοῦ λόγοις
περιπίπτω. Φησὶ γάρ με εἰπεῖν, ὅτ' ἔκρινον Τίμαρχον, ὅτι
πάντες κατ' αὐτοῦ τὴν τῆς πορνείας φήμην παρειλήφασι,
τὸν δ' Ἡσίοδον ποιητὴν ἀγαθὸν ὄντα λέγειν,
πολλοὶ φημίξωσι· θεός νυ τίς ἐστι καὶ αὐτή,
τὴν δ' αὐτὴν ταύτην ἥκειν νῦν θεὸν ἐμοῦ κατηγοροῦσαν·
πάντας γὰρ λέγειν ὡς χρήματα ἔχω παρὰ Φιλίππου.
Αισχίνης De falsa legatione Sec. 144, li.5
ἁλοίην; Ἐτόλμησε δ' εἰπεῖν ὡς ἐγὼ τοῖς ἐμαυτοῦ λόγοις

περιπίπτω. Φησὶ γάρ με εἰπεῖν, ὅτ' ἔκρινον Τίμαρχον, ὅτι
πάντες κατ' αὐτοῦ τὴν τῆς πορνείας φήμην παρειλήφασι,
Εὖ δ' ἴστε, ὦ Ἀθηναῖοι, ὅτι πλεῖστον διαφέρει φήμη
καὶ συκοφαντία. Φήμη μὲν γὰρ οὐ κοινωνεῖ διαβολῇ, δια
310

καὶ συκοφαντία. Φήμη μὲν γὰρ οὐ κοινωνεῖ διαβολῇ, δια-
βολὴ δὲ ἀδελφόν ἐστι συκοφαντίᾳ. Διοριῶ δ' αὐτῶν ἑκά-
τερον σαφῶς. Φήμη μέν ἐστιν, ὅταν τὸ πλῆθος τῶν
πολιτῶν αὐτόματον ἐκ μηδεμιᾶς προφάσεως λέγῃ τινὰ ὡς
γεγενημένην πρᾶξιν· συκοφαντία δ' ἐστίν, ὅταν πρὸς τοὺς

πολλοὺς εἷς ἀνὴρ αἰτίαν ἐμβαλών, ἔν τε ταῖς ἐκκλησίαις

τερον σαφῶς. Φήμη μέν ἐστιν, ὅταν τὸ πλῆθος τῶν πολιτῶν αὐτόματον
ἐκ μηδεμιᾶς προφάσεως λέγῃ τινὰ ὡς
ἁπάσαις πρός τε τὴν βουλὴν διαβάλλῃ τινά. Καὶ τῇ μὲν
φήμῃ δημοσίᾳ θύομεν ὡς θεῷ, τῶν δὲ συκοφαντῶν ὡς
311

ἁπάσαις πρός τε τὴν βουλὴν διαβάλλῃ τινά. Καὶ τῇ μὲν
φήμῃ δημοσίᾳ θύομεν ὡς θεῷ, τῶν δὲ συκοφαντῶν ὡς
κακούργων δημοσίᾳ προβολὰς ποιούμεθα. Μὴ οὖν σύναγε
εἰς ταὐτὸν τὰ κάλλιστα τοῖς αἰσχίστοις.
Ἐπὶ πολλοῖς μὲν οὖν ἔγωγε τῶν κατηγορημένων
ἠγανάκτησα, μάλιστα δὲ ἡνίκα ᾐτιᾶτό με εἶναι προδότην·
ἅμα γὰρ ταῖς αἰτίαις ταύταις φανῆναί με ἔδει θηριώδη καὶ
τοῦ σώματος κρίνοντι Φορμίωνα.

Εἰσῆλθες εἰς
εὐδαιμονοῦσαν οἰκίαν τὴν Ἀριστάρχου τοῦ Μόσχου·
ταύτην ἀπώλεσας. Προὔλαβες τρία τάλαντα παρ' Ἀρι-
στάρχου φεύγοντος· τοῦτον τὰ τῆς φυγῆς ἐφόδια
ἀπεστέρησας, οὐκ αἰσχυνθεὶς τὴν φήμην, ἣν προσεποιήσω,
ζηλωτὴς εἶναι τῆς ἡλικίας τοῦ μειρακίου. Οὐ γὰρ δὴ τῇ γε
ἀληθείᾳ· οὐ προσδέχεται δίκαιος ἔρως πονηρίαν. Ταῦτ'
ἐστὶν ὁ προδότης καὶ τὰ τούτοις ὅμοια.
Ἐμνήσθη δέ που περὶ στρατείας, καὶ τὸν καλὸν
στρατιώτην ἐμὲ ὠνόμαζεν. Ἐγὼ δὲ οὐχ ἕνεκα τῆς τούτου
Andocides Orat., De mysteriis (0027: 001)“AndocidDiscours”, Ed.

Dalmeyda, G.Paris: Les Belles Lettres, 1930, Repr. 1966.Sec. 131, li.2
ὅτι παρὰ τοῖς παιδαρίοις τοῖς μικροτάτοις καὶ τοῖς

γυναίοις κληδὼν ἐν ἁπάσῃ τῇ πόλει κατεῖχεν, ὅτι Ἱππό-
νικος ἐν τῇ οἰκίᾳ ἀλιτήριον τρέφει, ὃς αὐτοῦ τὴν τρά-
πεζαν ἀνατρέπει. Μέμνησθε ταῦτα, ὦ ἄνδρες.
Πῶς
οὖν ἡ φήμη ἡ τότε οὖσα δοκεῖ ὑμῖν ἀποβῆναι; οἰόμενος
γὰρ Ἱππόνικος υἱὸν τρέφειν ἀλιτήριον αὑτῷ ἔτρεφεν, ὃς
ἀνατέτροφεν ἐκείνου τὸν πλοῦτον, τὴν σωφροσύνην, τὸν
ἄλλον βίον ἅπαντα. Οὕτως οὖν χρὴ περὶ τούτου γιγνώ-
312
σκειν, ὡς ὄντος Ἱππονίκου ἀλιτηρίου.

Ἀλλὰ γάρ, ὦ ἄνδρες, διὰ τί ποτε τοῖς ἐμοὶ νυνὶ
Dinarchus Orat., Fragmenta (0029: 007)“Dinarchi orationes cum

fragmentis”, Ed. Conomis, N.C.Leipzig: Teubner, 1975.
Oration 6, fragment 14, li.8
τούτῳ δῆλον ὅτι χρυσοχοεῖν ἐμάνθανεν, ἀλλ' οὐ

τὸ προκείμενον αὐτῷ πράττειν ἢ πάσχειν. κέχρηται
δὲ τῇ παροιμίᾳ καὶ Πλάτων ἐν εʹ Πολιτείας (450 b) λέ-
γων· τί δέ; ἦ δ' ὃς ὁ Θρασύμαχος, χρυσοχοήσοντας οἴει
τούσδε νῦν ἐνθάδε ἀφῖχθαι, ἀλλ' οὐ λόγων ἀκουσομένους;
ἄρξασθαι δέ φασι τὴν παροιμίαν ἐντεῦθεν. ἔπεσέ τις φήμη
ποτὲ εἰς τὸ πλῆθος τὸ Ἀθηναίων ὡς ἐν Ὑμηττῷ χρυσοῦ
ψῆγμα πολὺ φανείη καὶ φυλάττοιτο ὑπὸ τῶν μαχίμων μυρ-
μήκων. οἱ δ' ἀναλαβόντες ὅπλα ἐξέθεον ἐπ' αὐτούς.
ἄπρακτοι δ' ὑποστρέψαντες καὶ μάτην κεκακοπαθηκότες
ἔσκωπτον ἀλλήλους, λέγοντες “σὺ δὲ ᾤου χρυσοχοήσειν”,
Novum Testamentum, Evangelium secundum Matthaeum (0031: 001)

“The Greek New Testament, 2nd edn.”, Ed. Aland, K., Black, M.,
Martini, C.M., Metzger, B.M., Wikgren, A.Stuttgart: Württemberg Bible
Society, 1968.Ch. 9, Sec. 26, li.1
Ἀναχωρεῖτε, οὐ γὰρ ἀπέθανεν τὸ κοράσιον ἀλλὰ καθεύ-

δει. καὶ κατεγέλων αὐτοῦ.
ὅτε δὲ ἐξεβλήθη ὁ ὄχλος,
εἰσελθὼν ἐκράτησεν τῆς χειρὸς αὐτῆς, καὶ ἠγέρθη τὸ
κοράσιον.
καὶ ἐξῆλθεν ἡ φήμη αὕτη εἰς ὅλην τὴν γῆν
ἐκείνην Καὶ παράγοντι ἐκεῖθεν τῷ Ἰησοῦ ἠκολούθησαν
[αὐτῷ] δύο τυφλοὶ κράζοντες καὶ λέγοντες, Ἐλέησον
ἡμᾶς, υἱὲ Δαυίδ.
Novum Testamentum, Evangelium secundum Lucam (0031: 003)

“The Greek New Testament, 2nd edn.”, Ed. Aland, K., Black, M.,
Martini, C.M., Metzger, B.M., Wikgren, A.Stuttgart: Württemberg Bible
Society, 1968.Ch. 4, Sec. 14, li.2
Καὶ συντε-λέσας πάντα πειρασμὸν ὁ διάβολος ἀπέστη ἀπ' αὐτοῦ

ἄχρι καιροῦ. Καὶ ὑπέστρεψεν ὁ Ἰησοῦς ἐν τῇ δυνάμει τοῦ πνεύ-
313
ματος εἰς τὴν Γαλιλαίαν. καὶ φήμη ἐξῆλθεν καθ' ὅλης τῆς περιχώρου
περὶ αὐτοῦ.
Phalaridis Epistulae, Epistulae (0053: 001)“Epistolographi Graeci”,

Ed. Hercher, R.Paris: Didot, 1873, Repr. 1965.Epistle 56, Sec. 1, li.16
ποις, μάλιστα δὲ παρὰ σοφοῖς ἀνδράσιν, ἐλθὲ πρός με

συγγενησόμενος, ὥσπερ ἄλλοι πολλοὶ τῶν ἀξίων λό-
γου. γνώσῃ γὰρ ἐκ πείρας τά τε ἄλλα πάντα παρ'
ἐμοὶ κάλλιον καὶ σεμνότερον, εἰ δὲ δεῖ εἰπεῖν μηδὲν
ὀκνήσαντα, καὶ φιλανθρωπότερον ἢ πρὸς τὴν κατέ-
χουσαν φήμην ἐσχηματισμένα καὶ τὸν ταῦτα διέ-
ποντα καὶ κοσμοῦντα Φάλαριν οὐδενὸς τῶν σφόδρα
ἐπὶ τούτοις θαυμαζομένων δεύτερον.
Phalaridis Epistulae, Epistulae Epistle 117, Sec. 1, li.9
ὑμεῖς μὲν οὖν ἴσως, οἷον αὐτοί με εἶναι δοκεῖν ἐθέ-

λετε, τοιοῦτον οἴεσθε ὑπολαμβάνεσθαι καὶ παρ' ἑτέ-
ροις· ἐγὼ δὲ οἶδα παρὰ μὲν τοῖς ἄλλοις ἅπασι κακὸς
ὑπολαμβανόμενος, παρὰ δ' ὑμῖν κἂν νομίζωμαι ἀγα-
θός, οὐδὲν ἐκτεῖναι δυνάμενος ἐντεῦθεν ἐπὶ τοὺς ἄλλους
τὴν φήμην, πολὺ δὲ μᾶλλον εἰς τὰς ψευδοδοξίας τῶν
ἀνθρώπων βλάψων ὑμᾶς, ὅτι τὸν κάκιστον οὐκ ἄν, εἰ
μὴ τοιοῦτοι καθειστήκειτε, ἐπῃνεῖτε. ἐξ ὧν τοίνυν
ὑμεῖς μὲν ἂν ἀδίκως πονηροί, ἐγὼ δ' οὐδὲν ἐπιεικέ-
στερος [ἐμαυτοῦ] ὑπελαμβανόμην, οὐκ ᾤμην δεῖν ἐμαυ-
τὸν τιμᾶσθαι.
Phalaridis Epistulae, Epistulae Epistle 135, Sec. 1, li.3
Τεύκρῳ.
Τοὺς μὲν γάμους ἦχθαι τῆς Φιλοδήμου θυγατρὸς θᾶτ-

τον ἢ σὺ ἐπέστειλας ἔτυχες ἡμῖν ἠκούσαμεν· φθάνει γὰρ
ἡ φήμη καὶ τοὺς πάνυ πολλῇ σπουδῇ περὶ τὰς μηνύσεις
κεχρημένους, ἐπεὶ ταχεῖα τῶν γινομένων, κἂν διὰ
μακρᾶς τὸ πραχθὲν κομίζῃ, ἄγγελος ἡ θεός. καὶ
ἡμεῖς τάχα ἂν εἰκότως ἐμεμψάμεθα αὐτὴν τὸ τοιοίδε
παραδεδόσθαι καὶ διὰ τἄλλα μὲν ἀδίκως εἰς τοσαύτην
ὠμότητα διαβαλλόμενοι, οὐχ ἥκιστα δὲ καὶ διὰ ταύτην
314
Themistoclis Epistulae, Epistulae (0055: 001)“Epistolographi Graeci”,

Ed. Hercher, R.Paris: Didot, 1873, Repr. 1965.Epistle 8, li.114
μᾶλλον ἢ παρακεκινδυνευμένον ἀναρρίπτω κύβον, ἀλλ'

οὐδὲν ἧττον ἀναρρίπτω καὶ τολμῶ καὶ δέδοκταί μοι,
κἀμὲ μήτε Λέαγρος οὑμὸς ἑταῖρος ἐπισχεῖν θελήσει
τῆς ὁρμῆς (οὐ γὰρ ἐφέξει) μήτε Νεοκλῆς ὁ πατὴρ ἢ
Θεμιστοκλῆς ὁ θεῖος ἀναβιώσαντες νῦν καὶ δεῦρο ἀφι-
κόμενοι, ἀλλὰ μηδ' ὄρνις μηδὲ φήμη μηδ' αὐτὸς ὁ τὸ
ξύλινον τεῖχος περιτειχίσασθαι τοῖς πολίταις σου θεσπί-
σας. ἀλλ' εὐφήμει, ὦ κράτιστε, καὶ θεοῖς εὔχου
σωτηρίαν καὶ νόστον ἡμῖν ἀπήμονα ὀπίσω πέμψαι
καὶ τὸ τέλος τῶν ἐγχειρουμένων μὴ μόνον ὡς ἐλπίζο-
μεν ἀλλὰ καὶ ὡς ἄξιοι ἐσμὲν οὕτως ἡμῖν ἐπιθέσθαι.
Γαληνός ιατρός De placitis Hippocratis et Platonis (0057: 032)

“Galen. On the doctrines of Hippocrates and Plato”, Ed. De Lacy, P.
Berlin: Akademie–Verlag, 1978; Corpus medicorum Graecorum, vol.
5.4.1.2, pts. 1–2.Book 3, Ch. 5, Sec. 3, li.1
δὲ τὴν ῥῆσιν ἅπασαν, εἰ καὶ μακροτέρα πώς ἐστιν, ἔχουσαν

ὧδε· “τῆς μὲν οὖν ὀργῆς γιγνομένης ἐνταῦθα, εὔλογον καὶ
τὰς λοιπὰς ἐπιθυμίας ἐνταῦθ' εἶναι καὶ νὴ Δίακαὶ τὰ
λοιπὰ πάθη καὶ τοὺς διαλογισμοὺς καὶ ὅσα τούτοις ἐστὶ
παραπλήσια.
σαινόμενοι δὲ φήμῃ οἱ πολλοὶ τούτων πολλὰ
κατὰ τὴν ἀλήθειαν ἐπιλέγουσι τοιαῦτα ἐχόμενοι τῆς ῥηθείσης
φορᾶς. πρῶτον μὲν γὰρ πάντες, ἵνα ἐντεῦθεν ἄρξωμαι,
κατὰ τοῦτό φασιν ἀναβαίνειν τινῶν τὸν θυμὸν καὶ καταπίνειν
τὴν χολήν τινας ἀξιοῦσι, λέγοντές τε καταπίνεσθαί τινα αὐ
Γαληνός ιατρός De libris propriis liber (0057: 104)“Claudii Galeni

Pergameni scripta minora, vol. 2”, Ed. Marquardt, J., Müller, I.,
Helmreich, G.Leipzig: Teubner, 1891, Repr. 1967.Kühn Vol. 19, page 21,
li.3
ἰατροῖς σχεδὸν ἅπασιν, ὅσοι τὴν παλαιὰν ἰατρικὴν

315
μετεχειρίζοντο, καὶ τῶν φιλοσόφων τοῖς ἀπ' Ἀριστο-

τέλους, ἐπειδὴ κἀκείνῳ ‖ τοιαύτη τις ἐγεγόνει πραγ-
ματεία, τῶν βασκάνων τινὲς ὑπὸ φθόνου τὴν πόλιν
ἐπλήρωσαν τῆς μοχθηρᾶς φήμης, ὡς ἕνεκα τοῦ δόξαι
πάμπολυ τοὺς ἔμπροσθεν ὑπερβεβλῆσθαι πολλὰ τῶν
οὐδ' ὅλως φαινομένων ἐν ταῖς ἀνατομαῖς γράψαιμι·
μὴ γὰρ ἂν ἅπαντας αὐτὰ λαθεῖν. ἐγὼ μὲν οὖν ἐγέ-
λων τε καὶ κατεφρόνουν αὐτῶν· ἀγανακτοῦντες δ' οἱ
φίλοι παρεκάλουν με δημοσίᾳ δεῖξαι κατά τι τῶν
Πλάτων Apologia Socratis (0059: 002)“Platonis opera, vol. 1”, Ed.

Burnet, J.Oxford: Clarendon Press, 1900, Repr. 1967.
Stephanus page 18, Sec. c, li.1
καὶ τούτους δεινούς· ἀλλ' ἐκεῖνοι δεινότεροι, ὦ ἄνδρες, οἳ

ὑμῶν τοὺς πολλοὺς ἐκ παίδων παραλαμβάνοντες ἔπειθόν
τε καὶ κατηγόρουν ἐμοῦ μᾶλλον οὐδὲν ἀληθές, ὡς ἔστιν τις
Σωκράτης σοφὸς ἀνήρ, τά τε μετέωρα φροντιστὴς καὶ τὰ
ὑπὸ γῆς πάντα ἀνεζητηκὼς καὶ τὸν ἥττω λόγον κρείττω
ποιῶν. οὗτοι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,οἱ ταύτην τὴν φήμην
κατασκεδάσαντες, οἱ δεινοί εἰσίν μου κατήγοροι· οἱ γὰρ
ἀκούοντες ἡγοῦνται τοὺς ταῦτα ζητοῦντας οὐδὲ θεοὺς νομίζειν.
ἔπειτά εἰσιν οὗτοι οἱ κατήγοροι πολλοὶ καὶ πολὺν χρόνον
ἤδη κατηγορηκότες, ἔτι δὲ καὶ ἐν ταύτῃ τῇ ἡλικίᾳ λέγοντες
πρὸς ὑμᾶς ἐν ᾗ ἂν μάλιστα ἐπιστεύσατε, παῖδες ὄντες ἔνιοι
Πλάτων Apologia Socratis Stephanus page 20, Sec. c, li.7
ταῦτα· ἀλλ' οὐ γὰρ ἐπίσταμαι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι.

Ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑμῶν ἴσως· “Ἀλλ', ὦ Σώκρατες,
τὸ σὸν τί ἐστι πρᾶγμα; πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγό-
νασιν; οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον
πραγματευομένου ἔπειτα τοσαύτη φήμη τε καὶ λόγος γέγονεν,
εἰ μή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί. λέγε οὖν ἡμῖν τί
ἐστιν, ἵνα μὴ ἡμεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωμεν.” ταυτί μοι
δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων, κἀγὼ ὑμῖν πειράσομαι ἀπο-
δεῖξαι τί ποτ' ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐμοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνομα
καὶ τὴν διαβολήν. ἀκούετε δή. καὶ ἴσως μὲν δόξω τισὶν
Πλάτων Cratylus (0059: 005)“Platonis opera, vol. 1”, Ed. Burnet, J.

Oxford: Clarendon Press, 1900, Repr. 1967.Stephanus pa 395, Sec. e, li.5
316
καὶ τελευτήσαντι ἐν Ἅιδου ἡ ὑπὲρ τῆς κεφαλῆς τοῦ λίθου

ταλαντεία θαυμαστὴ ὡς σύμφωνος τῷ ὀνόματι· καὶ ἀτεχνῶς
ἔοικεν, ὥσπερ ἂν εἴ τις βουλόμενοςταλάντατον ὀνομάσαι
ἀποκρυπτόμενος ὀνομάσειε καὶ εἴποι ἀντ' ἐκείνου “Τάνταλον,”
τοιοῦτόν τι καὶ τούτῳ τὸ ὄνομα ἔοικεν ἐκπορίσαι ἡ τύχη τῆς
φήμης. φαίνεται δὲ καὶ τῷ πατρὶ αὐτοῦ λεγομένῳ τῷ Διὶ
παγκάλως τὸ ὄνομα κεῖσθαι· ἔστι δὲ οὐ ῥᾴδιον κατανοῆσαι.
ἀτεχνῶς γάρ ἐστιν οἷον λόγος τὸ τοῦ Διὸς ὄνομα, διελόντες
δὲ αὐτὸ διχῇ οἱ μὲν τῷ ἑτέρῳ μέρει, οἱ δὲ τῷ ἑτέρῳ χρώμεθα –
οἱ μὲν γὰρ “Ζῆνα,” οἱ δὲ “Δία” καλοῦσιν – συντιθέμενα
δ' εἰς ἓν δηλοῖ τὴν φύσιν τοῦ θεοῦ, ὃ δὴ προσήκειν φαμὲν
Πλάτων Politicus (0059: 008)“Platonis opera, vol. 1”, Ed. Burnet, J.

Oxford: Clarendon Press, 1900, Repr. 1967.Stephanus page 309, Sec. e,
li.8
μᾶλλον πρὸς θηριώδη τινὰ φύσιν; {ΝΕ. ΣΩ.} Πῶς δ' οὔ;
{ΞΕ.} Τί δὲ τὸ τῆς κοσμίας φύσεως; ἆρ' οὐ τούτων μὲν
μεταλαβὸν τῶν δοξῶν ὄντως σῶφρον καὶ φρόνιμον, ὥς γε ἐν
πολιτείᾳ, γίγνεται, μὴ κοινωνῆσαν δὲ ὧν λέγομεν ἐπονεί-
διστόν τινα εὐηθείας δικαιότατα λαμβάνει φήμην;
{ΝΕ. ΣΩ.} Πάνυ μὲν οὖν.
{ΞΕ.} Οὐκοῦν συμπλοκὴν καὶ δεσμὸν τοῦτον τοῖς μὲν
κακοῖς πρὸς σφᾶς αὐτοὺς καὶ τοῖς ἀγαθοῖς πρὸς τοὺς κακοὺς
μηδέποτε μόνιμον φῶμεν γίγνεσθαι, μηδέ τινα ἐπιστήμην
αὐτῷ σπουδῇ πρὸς τοὺς τοιούτους ἂν χρῆσθαί ποτε;
Πλάτων Philebus (0059: 010)“Platonis opera, vol. 2”, Ed. Burnet, J.

Oxford: Clarendon Press, 1901, Repr. 1967.Stephanus page 16, Sec. c,
li.8
πώποτε διὰ ταύτης φανερὰ γέγονε. σκόπει δὲ ἣν λέγω.

{ΠΡΩ.} Λέγε μόνον.
{ΣΩ.} Θεῶν μὲν εἰς ἀνθρώπους δόσις, ὥς γε καταφαίνεται
ἐμοί, ποθὲν ἐκ θεῶν ἐρρίφη διά τινος Προμηθέως ἅμα
φανοτάτῳ τινὶ πυρί· καὶ οἱ μὲν παλαιοί, κρείττονες ἡμῶν
καὶ ἐγγυτέρω θεῶν οἰκοῦντες, ταύτην φήμην παρέδοσαν,
ὡς ἐξ ἑνὸς μὲν καὶ πολλῶν ὄντων τῶν ἀεὶ λεγομένων εἶναι,
πέρας δὲ καὶ ἀπειρίαν ἐν αὑτοῖς σύμφυτον ἐχόντων. δεῖν
317
οὖν ἡμᾶς τούτων οὕτω διακεκοσμημένων ἀεὶ μίαν ἰδέαν περὶ

παντὸς ἑκάστοτε θεμένους ζητεῖν – εὑρήσειν γὰρ ἐνοῦσαν –
ἐὰν οὖν μεταλάβωμεν, μετὰ μίαν δύο, εἴ πως εἰσί, σκοπεῖν,
Πλάτων Respublica
Stephanus page 415, Sec. d, li.6
Οὐδαμῶς, ἔφη, ὅπως γ' ἂν αὐτοὶ οὗτοι· ὅπως μεντἂν οἱ

τούτων ὑεῖς καὶ οἱ ἔπειτα οἵ τ' ἄλλοι ἄνθρωποι οἱ ὕστερον.
Ἀλλὰ καὶ τοῦτο, ἦν δ' ἐγώ, εὖ ἂν ἔχοι πρὸς τὸ μᾶλλον
αὐτοὺς τῆς πόλεώς τε καὶ ἀλλήλων κήδεσθαι· σχεδὸν γάρ
τι μανθάνω ὃ λέγεις.
Καὶ τοῦτο μὲν δὴ ἕξει ὅπῃ ἂν αὐτὸ ἡ φήμη ἀγάγῃ·
ἡμεῖς δὲ τούτους τοὺς γηγενεῖς ὁπλίσαντες προάγωμεν
ἡγουμένων τῶν ἀρχόντων. ἐλθόντες δὲ θεασάσθων τῆς
πόλεως ὅπου κάλλιστον στρατοπεδεύσασθαι, ὅθεν τούς τε
ἔνδον μάλιστ' ἂν κατέχοιεν, εἴ τις μὴ ἐθέλοι τοῖς νόμοις
Πλάτων Timaeus (0059: 031)“Platonis opera, vol. 4”, Ed. Burnet, J.

Oxford: Clarendon Press, 1902, Repr. 1968.Stephanus pa 27, Sec. b, li.4
ἐμὲ δὲ μετὰ τοῦτον, ὡς παρὰ μὲν τούτου δεδεγμένον ἀνθρώ-

πους τῷ λόγῳ γεγονότας, παρὰ σοῦ δὲ πεπαιδευμένους δια-
φερόντως αὐτῶν τινας, κατὰ δὲ τὸν Σόλωνος λόγον τε καὶ
νόμον εἰσαγαγόντα αὐτοὺς ὡς εἰς δικαστὰς ἡμᾶς ποιῆσαι
πολίτας τῆς πόλεως τῆσδε ὡς ὄντας τοὺς τότε Ἀθηναίους,
οὓς ἐμήνυσεν ἀφανεῖς ὄντας ἡ τῶν ἱερῶν γραμμάτων φήμη,
τὰ λοιπὰ δὲ ὡς περὶ πολιτῶν καὶ Ἀθηναίων ὄντων ἤδη
ποιεῖσθαι τοὺς λόγους.
{ΣΩ.} Τελέως τε καὶ λαμπρῶς ἔοικα ἀνταπολήψεσθαι τὴν
τῶν λόγων ἑστίασιν. σὸν οὖν ἔργον λέγειν ἄν, ὦ Τίμαιε,
τὸ μετὰ τοῦτο, ὡς ἔοικεν, εἴη καλέσαντα κατὰ νόμον θεούς.
Πλάτων Timaeus Stephanus page 72, Sec. b, li.3
καὶ φωνηθέντα ὑφ' ἑαυτοῦ κρίνειν, ἀλλ' εὖ καὶ πάλαι λέγεται

τὸ πράττειν καὶ γνῶναι τά τε αὑτοῦ καὶ ἑαυτὸν σώφρονι
μόνῳ προσήκειν. ὅθεν δὴ καὶ τὸ τῶν προφητῶν γένος ἐπὶ
ταῖς ἐνθέοις μαντείαις κριτὰς ἐπικαθιστάναι νόμος· οὓς
μάντεις αὐτοὺς ὀνομάζουσίν τινες, τὸ πᾶν ἠγνοηκότες ὅτι
τῆς δι' αἰνιγμῶν οὗτοι φήμης καὶ φαντάσεως ὑποκριταί,
καὶ οὔτι μάντεις, προφῆται δὲ μαντευομένων δικαιότατα
318
ὀνομάζοιντ' ἄν.
Πλάτων Minos [Sp.] (0059: 033)“Platonis opera, vol. 5”, Ed. Burnet,
J.Oxford: Clarendon Press, 1907, Repr. 1967.Stephanus page 320, Sec. d,
li.8
καὶ πλείστων ἤνασσε περικτιόνων ἀνθρώπων,

Ζηνὸς ἔχων σκῆπτρον· τῷ καὶ πολέων βασίλευεν.
καὶ οὗτος λέγει τὸ τοῦ Διὸς σκῆπτρον οὐδὲν ἄλλο ἢ τὴν

παιδείαν τὴν τοῦ Διός, ᾗ εὔθυνε τὴν Κρήτην.
{ΕΤ.} Διὰ τί οὖν ποτε, ὦ Σώκρατες, αὕτη ἡ φήμη κατε-
σκέδασται τοῦ Μίνω ὡς ἀπαιδεύτου τινὸς καὶ χαλεποῦ ὄντος;
{ΣΩ.} Δι' ὃ καὶ σύ, ὦ βέλτιστε, ἐὰν σωφρονῇς, εὐλαβήσῃ,
καὶ ἄλλος πᾶς ἀνὴρ ὅτῳ μέλει τοῦ εὐδόκιμον εἶναι, μηδέποτε
ἀπεχθάνεσθαι ἀνδρὶ ποιητικῷ μηδενί. οἱ γὰρ ποιηταὶ μέγα
δύνανται εἰς δόξαν, ἐφ' ὁπότερα ἂν ποιῶσιν εἰς τοὺς ἀνθρώ
Πλάτων Νόμοι “Platonis opera, vol. 5”, Ed. Burnet, J.Oxford:

Clarendon Press, 1907, Repr. 1967.Stephanus page 664, Sec. d, li.4
κοντα ἐτῶν, τόν τε Παιᾶνα ἐπικαλούμενος μάρτυρα τῶν

λεγομένων ἀληθείας πέρι καὶ τοῖς νέοις ἵλεων μετὰ πειθοῦς
γίγνεσθαι ἐπευχόμενος. δεῖ δὲ δὴ καὶ ἔτι τρίτους τοὺς ὑπὲρ
τριάκοντα ἔτη μέχρι τῶν ἑξήκοντα γεγονότας ᾄδειν· τοὺς
δὲ μετὰ ταῦτα – οὐ γὰρ ἔτι δυνατοὶ φέρειν ᾠδάς – μυθολόγους
περὶ τῶν αὐτῶν ἠθῶν διὰ θείας φήμης καταλελεῖφθαι.
{ΚΛ.} Λέγεις δέ, ὦ ξένε, τίνας τούτους τοὺς χοροὺς τοὺς
τρίτους; οὐ γὰρ πάνυ συνίεμεν σαφῶς ὅτι ποτὲ βούλει
φράζειν αὐτῶν πέρι.
{ΑΘ.} Καὶ μὴν εἰσίν γε οὗτοι σχεδὸν ὧν χάριν οἱ πλεῖστοι
τῶν ἔμπροσθεν ἐρρήθησαν λόγων.
Πλάτων Νόμοι Stephanus page 672, Sec. b, li.3
παραδέχεσθαι. καὶ γὰρ ἔτι πλείω τις ἂν ἐπεξέλθοι λέγων·

ἐπεὶ καὶ τὸ μέγιστον ἀγαθὸν ὃ δωρεῖται λέγειν μὲν ὄκνος
εἰς τοὺς πολλοὺς διὰ τὸ κακῶς τοὺς ἀνθρώπους αὐτὸ ὑπο-
λαβεῖν καὶ γνῶναι λεχθέν.
{ΚΛ.} Τὸ ποῖον δή;
{ΑΘ.} Λόγος τις ἅμα καὶ φήμη ὑπορρεῖ πως ὡς ὁ θεὸς
319
οὗτος ὑπὸ τῆς μητρυᾶς Ἥρας διεφορήθη τῆς ψυχῆς τὴν

γνώμην, διὸ τάς τε βακχείας καὶ πᾶσαν τὴν μανικὴν ἐμ-
βάλλει χορείαν τιμωρούμενος· ὅθεν καὶ τὸν οἶνον ἐπὶ τοῦτ'
αὐτὸ δεδώρηται. ἐγὼ δὲ τὰ μὲν τοιαῦτα τοῖς ἀσφαλὲς ἡγου-
μένοις εἶναι λέγειν περὶ θεῶν ἀφίημι λέγειν, τὸ δὲ τοσόνδε
{ΑΘ.} Φέρε δή, τίνα δεῖ διανοηθῆναί ποτε τὴν πόλιν

ἔσεσθαι; λέγω δὲ οὔτι τοὔνομα αὐτῆς ἐρωτῶν ὅτι ποτ' ἔστι
τὰ νῦν, οὐδὲ εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον ὅτι δεήσει καλεῖν αὐτήν –
τοῦτο μὲν γὰρ τάχ' ἂν ἴσως καὶ ὁ κατοικισμὸς αὐτῆς ἤ τις
τόπος, ἢ ποταμοῦ τινος ἢ κρήνης ἢ θεῶν ἐπωνυμία τῶν ἐν τῷ
τόπῳ, προσθείη τὴν αὑτῶν φήμην καινῇ γενομένῃ τῇ πόλει –
τόδε δὲ περὶ αὐτῆς ἐστιν ὃ βουλόμενος μᾶλλον ἐπερωτῶ,
πότερον ἐπιθαλαττίδιος ἔσται τις ἢ χερσαία.
{ΚΛ.} Σχεδόν, ὦ ξένε, ἀπέχει θαλάττης γε ἡ πόλις, ἧς πέρι
τὰ νυνδὴ λεχθέντα ἡμῖν, εἴς τινας ὀγδοήκοντα σταδίους.
{ΑΘ.} Τί δέ; λιμένες ἆρ' εἰσὶν κατὰ ταῦτα αὐτῆς, ἢ τὸ
Πλάτων Νόμοι Stephanus page 713, Sec. c, li.2
{ΚΛ.} Σφόδρ' ἄν, ὡς ἔοικ', εἴη περὶ αὐτῆς δέον ἀκούειν.

{ΑΘ.} Ἐμοὶ γοῦν φαίνεται· διὸ καὶ παρήγαγον αὐτὴν εἰς
τὸ μέσον τοῖς λόγοις.
{ΚΛ.} Ὀρθότατά γε δρῶν· καὶ τόν γε ἑξῆς περαίνων ἂν
μῦθον, εἴπερ προσήκων ἐστίν, μάλ' ὀρθῶς ἂν ποιοίης.
{ΑΘ.} Δραστέον ὡς λέγετε. φήμην τοίνυν παραδε-
δέγμεθα τῆς τῶν τότε μακαρίας ζωῆς ὡς ἄφθονά τε καὶ
αὐτόματα πάντ' εἶχεν. ἡ δὲ τούτων αἰτία λέγεται τοιάδε
τις. γιγνώσκων ὁ Κρόνος ἄρα, καθάπερ ἡμεῖς διεληλύθαμεν,
ὡς ἀνθρωπεία φύσις οὐδεμία ἱκανὴ τὰ ἀνθρώπινα διοικοῦσα
αὐτοκράτωρ πάντα, μὴ οὐχ ὕβρεώς τε καὶ ἀδικίας μεστοῦ
τῶν πεντακισχιλίων καὶ τετταράκοντα ἀριθμόν, ὃς πάσας

τὰς διανομὰς ἔχει μέχρι τῶν δώδεκα ἀπὸ μιᾶς ἀρξάμενος
πλὴν ἑνδεκάδος – αὕτη δ' ἔχει σμικρότατον ἴαμα· ἐπὶ θάτερα
γὰρ ὑγιὴς γίγνεται δυοῖν ἑστίαιν ἀπονεμηθείσαιν – ὡς δ'
320
ἐστὶν ταῦτα ἀληθῶς ὄντα, κατὰ σχολὴν οὐκ ἂν πολὺς ἐπι-

δείξειεν μῦθος. πιστεύσαντες δὴ τὰ νῦν τῇ παρούσῃ φήμῃ
καὶ λόγῳ, νείμωμέν τε ταύτην, καὶ ἑκάστῃ μοίρᾳ θεὸν ἢ θεῶν
παῖδα ἐπιφημίσαντες, βωμούς τε καὶ τὰ τούτοις προσήκοντα
ἀποδόντες, θυσιῶν πέρι συνόδους ἐπ' αὐτοῖς ποιώμεθα δύο
τοῦ μηνός, δώδεκα μὲν τῇ τῆς φυλῆς διανομῇ, δώδεκα δὲ
αὐτῷ τῷ τῆς πόλεως διαμερισμῷ, θεῶν μὲν δὴ πρῶτον χάριτος
Πλάτων Νόμοι Stephanus page 792, Sec. d, li.3
{ΑΘ.} Οὐ σμικροῦ πέρι νῦν εἶναι νῷν τὸν λόγον. ὅρα δὲ

καὶ σύ, συνεπίκρινέ τε ἡμᾶς, ὦ Μέγιλλε. ὁ μὲν γὰρ ἐμὸς δὴ
λόγος οὔθ' ἡδονάς φησι δεῖν διώκειν τὸν ὀρθὸν βίον οὔτ' αὖ
τὸ παράπαν φεύγειν τὰς λύπας, ἀλλ' αὐτὸ ἀσπάζεσθαι τὸ
μέσον, ὃ νυνδὴ προσεῖπον ὡς ἵλεων ὀνομάσας, ἣν δὴ διά-
θεσιν καὶ θεοῦ κατά τινα μαντείας φήμην εὐστόχως πάντες
προσαγορεύομεν. ταύτην τὴν ἕξιν διώκειν φημὶ δεῖν ἡμῶν
καὶ τὸν μέλλοντα ἔσεσθαι θεῖον, μήτ' οὖν αὐτὸν προπετῆ
πρὸς τὰς ἡδονὰς γιγνόμενον ὅλως, ὡς οὐδ' ἐκτὸς λυπῶν
ἐσόμενον, μήτε ἄλλον, γέροντα ἢ νέον, ἐᾶν πάσχειν ταὐτὸν
τοῦθ' ἡμῖν, ἄρρενα ἢ θῆλυν, ἁπάντων δὲ ἥκιστα εἰς δύναμιν
κότα, οὔτε ὀρθῶς ἂν οὔτ' οἶμαι προσφιλῶς τοῖς δρομεῦσιν

ἡμᾶς ἂν τὰ ἐγκώμια προσάπτειν ἀνθρώποις οὖσιν· νῦν δὲ δὴ
περὶ θεοὺς τὰ αὐτὰ ταῦτα ἐξαμαρτανόντων ἡμῶν, ἆρ' οὐκ
οἰόμεθαὃ γελοῖόν τε καὶ οὐκ ὀρθὸν ἐκεῖ γιγνόμενον ἦν ἂν
τότε, νῦν ἐνταυθοῖ καὶ ἐν τούτοισι γίγνεσθαι γελοῖον μὲν
οὐδαμῶς, οὐ μὴν οὐδὲ θεοφιλές γε, ψευδῆ φήμην ἡμῶν κατὰ
θεῶν ὑμνούντων.
{ΚΛ.} Ἀληθέστατα, εἴπερ γε οὕτω ταῦτ' ἐστίν.
{ΑΘ.} Οὐκοῦν ἂν μὲν δείξωμεν οὕτω ταῦτ' ἔχοντα, μαθητέα
μέχρι γε τούτου τὰ τοιαῦτα πάντα, μὴ δειχθέντων δὲ ἐατέον;
καὶ ταῦτα ἡμῖν οὕτω συγκείσθω;
γελοίοις τε ἅμα ἐν πάσῃ τε σπουδῇ τραγικῇ λεγομένῃ πολ-

λάκις, ὅταν ἢ Θυέστας ἤ τινας Οἰδίποδας εἰσάγωσιν, ἢ
Μακαρέας τινὰς ἀδελφαῖς μειχθέντας λαθραίως, ὀφθέντας
321
δὲ ἑτοίμως θάνατον αὑτοῖς ἐπιτιθέντας δίκην τῆς ἁμαρτίας;

{ΜΕ.} Ὀρθότατα λέγεις τό γε τοσοῦτον, ὅτι τὸ τῆς φή-
μης θαυμαστήν τινα δύναμιν εἴληχεν, ὅταν μηδεὶς μηδαμῶς
ἄλλως ἀναπνεῖν ἐπιχειρήσῃ ποτὲ παρὰ τὸν νόμον.
{ΑΘ.} Οὐκοῦν ὀρθὸν τὸ νυνδὴ ῥηθέν, ὅτι νομοθέτῃ, βου-
λομένῳ τινὰ ἐπιθυμίαν δουλώσασθαι τῶν διαφερόντως τοὺς
ἀνθρώπους δουλουμένων, ῥᾴδιον γνῶναί γε ὅντινα τρόπον
χειρώσαιτο ἄν· ὅτι καθιερώσας ταύτην τὴν φήμην παρὰ πᾶσι,
μης θαυμαστήν τινα δύναμιν εἴληχεν, ὅταν μηδεὶς μηδαμῶς

ἄλλως ἀναπνεῖν ἐπιχειρήσῃ ποτὲ παρὰ τὸν νόμον.
{ΑΘ.} Οὐκοῦν ὀρθὸν τὸ νυνδὴ ῥηθέν, ὅτι νομοθέτῃ, βου-
λομένῳ τινὰ ἐπιθυμίαν δουλώσασθαι τῶν διαφερόντως τοὺς
ἀνθρώπους δουλουμένων, ῥᾴδιον γνῶναί γε ὅντινα τρόπον
χειρώσαιτο ἄν· ὅτι καθιερώσας ταύτην τὴν φήμην παρὰ πᾶσι,
δούλοις τε καὶ ἐλευθέροις καὶ παισὶ καὶ γυναιξὶ καὶ ὅλῃ
τῇ πόλει κατὰ τὰ αὐτά, οὕτω τὸ βεβαιότατον ἀπειργασμένος
ἔσται περὶ τοῦτον τὸν νόμον.
{ΜΕ.} Πάνυ μὲν οὖν· ὅπως δὲ αὖ τὸ τοιοῦτον ἐθέλοντας
λέγειν πάντας δυνατὸν ἔσται ποτὲ παρασχεῖν –
Πλάτων Νόμοι Stephanus page 870, Sec. a, li.7
τοῦσα ψυχῆς ἐξηγριωμένης ὑπὸ πόθων· τοῦτο δ' ἐστὶν

μάλιστα ἐνταῦθα οὗ πλεῖστός τε καὶ ἰσχυρότατος ἵμερος
ὢν τυγχάνει τοῖς πολλοῖς, ἡ τῶν χρημάτων τῆς ἀπλήστου
καὶ ἀπείρου κτήσεως ἔρωτας μυρίους ἐντίκτουσα δύναμις διὰ
φύσιν τε καὶ ἀπαιδευσίαν τὴν κακήν. τῆς δὲ ἀπαιδευσίας
ἡ τοῦ κακῶς ἐπαινεῖσθαι πλοῦτον αἰτία φήμη πρὸς τῶν
Ἑλλήνων τε καὶ βαρβάρων· πρῶτον γὰρ τῶν ἀγαθῶν αὐτὸ
προκρίνοντες, τρίτον ὄν, τούς τ' ἐπιγιγνομένους λωβῶνται
καὶ ἑαυτούς. τὸ γὰρ ἀληθὲς λέγεσθαι περὶ τοῦ πλούτου
κατὰ πόλεις πάσας πάντων κάλλιστον καὶ ἄριστον, ὡς
ἕνεκα σώματός ἐστι, καὶ σῶμα ψυχῆς ἕνεκα· ἀγαθῶν μὲν
ἀνθρώπων καὶ ἐὰν μή – ὁ γὰρ νόμος ἀπαγορεύει καὶ ἀπαγο-

ρεύων ὑπὲρ πάσης τῆς πόλεως ἀεὶ φαίνεταί τε καὶ φανεῖται
322
– ὁ δὲ μὴ ἐπεξιὼν δέον, ἢ μὴ προαγορεύων εἴργεσθαι, τῶν

ἐντὸς ἀνεψιότητος, πρὸς ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν προσήκων
τῷ τελευτήσαντι, πρῶτον μὲν τὸ μίασμα εἰς αὑτὸν καὶ τὴν
τῶν θεῶν ἔχθραν δέχοιτο, ὡς ἡ τοῦ νόμου ἀρὰ τὴν φήμην
προτρέπεται, τὸ δὲ δεύτερον ὑπόδικος τῷ ἐθέλοντι τιμωρεῖν
ὑπὲρ τοῦ τελευτήσαντος γιγνέσθω. ὁ δὲ ἐθέλων τιμωρεῖν,
τῶν τε ἐπὶ τούτοις λουτρῶν φυλακῆς πέρι καὶ ὅσων ἂν ἑτέρων
ὁ θεὸς περὶ ταῦτα νόμιμα παραδῷ, πάντα ἀποτελῶν, καὶ τὴν
πρόρρησιν προαγορεύων, ἴτω ἀναγκάζων τὸν δράσαντα ὑπέ
διοπομπήσασθαι τὸν οἶκον χρεὼν ἔστω κατὰ νόμον, ἔπειτα

συνελθόντας, καθάπερ εἴπομεν νυνδή, τοὺς οἰκείους ἅμα
νομοφύλαξιν σκέψασθαι γένος ὅτιπερ ἂν ᾖ τῶν ἐν τῇ πόλει
εὐδοκιμώτατον πρὸς ἀρετὴν καὶ ἅμα εὐτυχές, ἐν ᾧ ἂν παῖδες
γεγονότες ὦσιν πλείους· ὅθεν ἕνα τῷ τοῦ τελευτήσαντος πατρὶ
καὶ τοῖς ἄνω τοῦ γένους ὑὸν ὡς ἐκείνων εἰσποιοῦντας, φήμης ἕνεκα
ἐπονομάζοντας, γεννήτορά τε αὑτοῖς καὶ ἑστιοῦχον καὶ
θεραπευτὴν ὁσίων τε καὶ ἱερῶν ἐπ' ἀμείνοσι τύχαις γίγνεσθαι
τοῦ πατρός, τούτῳ τῷ τρόπῳ ἐπευξαμένους, αὐτὸν κληρονόμον
καταστῆσαι κατὰ νόμον, τὸν δ' ἐξαμαρτόντα ἀνώνυμον ἐᾶν
καὶ ἄπαιδα καὶ ἄμοιρον κεῖσθαι, ὁπόταν αὐτὸν καταλάβωσιν
τῇ πόλει τριῶν, ἑνὸς μὲν κοινοῦ τοῖς πλείστοις περὶ ἀγοράν,

σωτηρίας ἕνεκα τοῖς πολλοῖς τῶν σωμάτων, ἑνὸς δὲ περὶ τὸν
τῶν νύκτωρ συλλεγομένων σύλλογον, σωφρονιστήριον ἐπονο-
μαζόμενον, ἑνὸς δὲ αὖ κατὰ μέσην τὴν χώραν, ὅπῃπερ ἂν
ἔρημός τε καὶ ὡς ὅτι μάλιστα ἀγριώτατος ᾖ τόπος, τιμωρίας
ἔχων ἐπωνυμίαν φήμην τινά· περὶ ἀσέβειαν δὲ ὄντων αἰτίαις
μὲν τρισίν, αἷσπερ καὶ διήλθομεν, δύο δὲ ἐξ ἑκάστης τῆς
τοιαύτης αἰτίας γενομένων, ἓξ ἂν γίγνοιντο ἃ καὶ διακρίσεως
ἄξια γένη τῶν περὶ τὰ θεῖα ἐξαμαρτανόντων, οὐκ ἴσης οὐδ'
ὁμοίας δίκης δεόμενα. ᾧ γὰρ ἂν μὴ νομίζοντι θεοὺς εἶναι
τὸ παράπαν ἦθος φύσει προσγένηται δίκαιον, μισοῦντές τε
Ὁ δὲ ἀλλαττόμενος ἢ νόμισμα ἀντὶ νομίσματος, ἢ καὶ

τῶν ἄλλων ζῴων ὁτιοῦν ἢ καὶ μὴ ζῴων, ἀκίβδηλον πᾶν
323
διδότω καὶ δεχέσθω τῷ νόμῳ συνεπόμενος· προοίμιον δέ,

καθάπερ ἄλλων νόμων, δεξώμεθα καὶ περὶ ὅλης ταύτης τῆς
κάκης. κιβδηλείαν δὲ χρὴ πάντα ἄνδρα διανοηθῆναι καὶ
ψεῦδος καὶ ἀπάτην ὡς ἕν τι γένος ὄν, τοῦτο ᾧ τὴν φήμην
ἐπιφέρειν εἰώθασιν οἱ πολλοί, κακῶς λέγοντες, ὡς ἐν καιρῷ
γιγνόμενον ἑκάστοτε τὸ τοιοῦτον πολλάκις ἂν ὀρθῶς ἔχοι,
τὸν καιρὸν δὲ καὶ ὅπου καὶ ὁπότε ἀτάκτως καὶ ἀορίστως
ἐῶντες, τῇ λέξει ταύτῃ πολλὰ ζημιοῦνταί τε καὶ ζημιοῦσιν
ἑτέρους. νομοθέτῃ δὲ οὐκ ἐγχωρεῖ τοῦτο ἀόριστον ἐᾶν,
οὖν οὕτω φύσει διατεταγμένων, τοῖς μὲν ἀγαθοῖς ἕρμαιον

πρόγονοι γηραιοί, ζῶντες μέχρι τῶν ἐσχάτων τοῦ βίου, καὶ
ἀπιόντες νέοι σφόδρα ποθεινοί, τοῖς δὲ κακοῖς εὖ μάλα
φοβεροί. πᾶς δὴ τιμάτω πάσαις τιμαῖς ταῖς ἐννόμοις τοὺς
αὑτοῦ γεννήτορας τοῖς νῦν πεισθεὶς λόγοις· εἰ δ' οὖν τινα
κατέχοι φήμη κωφὴ τῶν τοιούτων προοιμίων, νόμος ὅδε ἐπὶ
τούτοις ὀρθῶς κείμενος ἂν εἴη· Ἐάν τις ἐν τῇδε τῇ πόλει
γονέων ἀμελέστερον ἔχῃ τοῦ δέοντος, καὶ μὴ τῶν ὑέων καὶ
πάντων τῶν ἐκγόνων αὑτοῦ καὶ ἑαυτοῦ μειζόνως εἰς ἅπαντα
ἐπιτρέπων καὶ ἀποπληρῶν ᾖ τὰς βουλήσεις, ἐξαγγελλέτω
μὲν ὁ πάσχων τι τοιοῦτον, εἴτε αὐτὸς εἴτε τινὰ πέμπων,
φυλάττειν τὴν ἄλλην πόλιν, ἀποβλέποντας εἰς αὐτοὺς

διαφερόντως τε τηροῦντας, καὶ τιμᾶν μὲν κατορθοῦντας,
ἀτιμάζειν δὲ μᾶλλον τῶν ἄλλων, ἐὰν ἀποβαίνωσι χείρους
τῶν πολλῶν. εἰς δὴ τοῦτον τὸν σύλλογον ὁ θεωρήσας
τὰ ἐν τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις νόμιμα ἀφικόμενος εὐθὺς
πορευέσθω, καὶ εἴ τινα φήμην τινῶν περὶ θέσεως νόμων
ἢ παιδείας ἢ τροφῆς ηὗρεν τινας ἔχοντας φράζειν, εἴτε καὶ
αὐτὸς νενοηκὼς ἄττα ἥκοι, κοινούτω τῷ συλλόγῳ ἅπαντι·
καὶ ἐάντε μηδὲν χείρων μηδέ τι βελτίων ἥκειν δόξῃ, χάριν
γοῦν τῆς σφόδρα προθυμίας αἰνείσθω, ἐὰν δὲ πολὺ βελτίων,
πολύ τ' ἐπαινείσθω μᾶλλον ζῶν, τελευτήσαντά τε τιμαῖς
{ΚΛ.} Πῶς γὰρ οὔ;

324
{ΑΘ.} Μῶν οὖν οὐχ ἓν τῶν καλλίστων ἐστὶν τὸ περὶ τοὺς

θεούς, ὃ δὴ σπουδῇ διεπερανάμεθα, ὡς εἰσίν τε καὶ ὅσης
φαίνονται κύριοι δυνάμεως, εἰδέναι τε εἰς ὅσον δυνατόν
ἐστιν ταῦτ' ἄνθρωπον γιγνώσκειν, καὶ τοῖς μὲν πλείστοις
τῶν κατὰ πόλιν συγγιγνώσκειν τῇ φήμῃ μόνον τῶν νόμων
συνακολουθοῦσιν, τοῖς δὲ φυλακῆς μεθέξουσιν μηδὲ ἐπι-
τρέπειν, ὃς ἂν μὴ διαπονήσηται τὸ πᾶσαν πίστιν λαβεῖν
τῶν οὐσῶν περὶ θεῶν; τὴν δὲ μὴ ἐπιτροπὴν εἶναι τὸ μηδέ-
ποτε τῶν νομοφυλάκων αἱρεῖσθαι τὸν μὴ θεῖον καὶ δια-
πεπονηκότα πρὸς αὐτά, μηδ' αὖ τῶν πρὸς ἀρετὴν ἔγκριτον
Πλάτων Epinomis [Dub.] (fort. auctore Philippo Opuntio) (0059:

035)“Platonis opera, vol. 5”, Ed. Burnet, J.Oxford: Clarendon Press,
1907, Repr. 1967.Stephanus page 988, Sec. a, li.2
παραλάβωσι, κάλλιον τοῦτο εἰς τέλος ἀπεργάζονται· καὶ δὴ

καὶ περὶ τὰ νῦν λεγόμενα ταὐτὸν δεῖ διανοηθῆναι τοῦτο, ὡς
χαλεπὸν μὲν πάντα τὰ τοιαῦτα ἀναμφισβητήτως ἐξευρίσκειν,
πολλὴ δ' ἐλπὶς ἅμα καὶ καλὴ κάλλιον καὶ δικαιότερον
ὄντως τῆς ἐκ τῶν βαρβάρων ἐλθούσης φήμης τε ἅμα καὶ
θεραπείας πάντων τούτων τῶν θεῶν ἐπιμελήσεσθαι τοὺς
Ἕλληνας, παιδείαις τε καὶ ἐκ Δελφῶν μαντείαις χρω-
μένους καὶ πάσῃ τῇ κατὰ νόμους θεραπείᾳ. τόδε δὲ μηδείς
ποτε φοβηθῇ τῶν Ἑλλήνων, ὡς οὐ χρὴ περὶ τὰ θεῖά ποτε
πραγματεύεσθαι θνητοὺς ὄντας, πᾶν δὲ τούτῳ διανοηθῆναι
Πλάτων Epinomis [Dub.] (fort. auctore Philippo Opuntio)

Stephanus page 992, Sec. a, li.7
– εἰ δ' ἄλλως πως ταῦτα μεταχειριεῖταί τις, τύχην δεῖ καλεῖν,

ὥσπερ καὶ λέγομεν. οὐ γὰρ ἄνευ γε τούτων μήποτέ τις ἐν
πόλεσιν εὐδαίμων γένηται φύσις, ἀλλ' οὗτος ὁ τρόπος, αὕτη
ἡ τροφή, ταῦτα τὰ μαθήματα· εἴτε χαλεπὰ εἴτε ῥᾴδια, ταύτῃ
πορευτέον. ἀμελῆσαι δὲ οὐ θεμιτόν ἐστιν θεῶν, καταφανοῦς
γενομένης τῆς πάντων αὐτῶν κατὰ τρόπον λεγομένης φήμης
εὐτυχοῦς. τὸν δὲ σύμπαντα ταῦτα οὕτως εἰληφότα, τοῦτον
λέγω τὸν ἀληθέστατα σοφώτατον· ὃν καὶ διισχυρίζομαι
παίζων καὶ σπουδάζων ἅμα, ὅτε θανάτῳ τις τῶν τοιούτων
τὴν αὑτοῦ μοῖραν ἀναπλήσει, σχεδὸν ἐάνπερ ἔτ' ἀποθανὼν
ᾖ, μήτε μεθέξειν ἔτι πολλῶν τότε καθάπερ νῦν αἰσθήσεων,
325
Πλάτων Epistulae [Dub.] (0059: 036)“Platonis opera, vol. 5”, Ed.

Burnet, J.Oxford: Clarendon Press, 1907, Repr. 1967.Stephanus page
323, Sec. c, li.4
λυθὲν μέγα τύχοι γενόμενον, ἐπῳδῆς ἡστινοσοῦν μᾶλλον

ἂν συμφῦσαι καὶ συνδῆσαι πάλιν εἰς τὴν προϋπάρχουσαν
φιλότητά τε καὶ κοινωνίαν, ἣν ἂν μὲν φιλοσοφῶμεν ἅπαντες
ἡμεῖς τε καὶ ὑμεῖς, ὅσον ἂν δυνώμεθα καὶ ἑκάστῳ παρείκῃ,
κύρια τὰ νῦν κεχρησμῳδημένα ἔσται. τὸ δὲ ἂν μὴ δρῶμεν
ταῦτα οὐκ ἐρῶ· φήμην γὰρ ἀγαθὴν μαντεύομαι, καὶ φημὶ
δὴ ταῦθ' ἡμᾶς πάντ' ἀγαθὰ ποιήσειν, ἂν θεὸς ἐθέλῃ.
Ταύτην τὴν ἐπιστολὴν πάντας ὑμᾶς τρεῖς ὄντας ἀναγνῶναι
χρή, μάλιστα μὲν ἁθρόους, εἰ δὲ μή, κατὰ δύο, κοινῇ κατὰ
δύναμιν ὡς οἷόν τ' ἐστὶν πλειστάκις, καὶ χρῆσθαι συνθήκῃ
καὶ νόμῳ κυρίῳ, ὅ ἐστιν δίκαιον, ἐπομνύντας σπουδῇ τε ἅμα
Διοδωρος Σικελός ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1–20) (0060: 001)

“Diodori bibliotheca historica, 5 vols., 3rd edn.”, Ed. Vogel, F., Fischer,
K.T. (post I. Bekker & L. Dindorf)Leipzig: Teubner, 1:1888; 2:1890;
3:1893; 4–5:1906, Repr. 1964.Book 1, Ch. 24, Sec. 5, li.3
μετονομασθῆναι, οὐχ ὅτι δι' Ἥραν ἔσχε κλέος, ὥς

φησιν ὁ Μᾶτρις, ἀλλ' ὅτι τὴν αὐτὴν ἐζηλωκὼς προ-
αίρεσιν Ἡρακλεῖ τῷ παλαιῷ τὴν ἐκείνου δόξαν ἅμα
καὶ προσηγορίαν ἐκληρονόμησε. συμφωνεῖν δὲ τοῖς
ὑφ' ἑαυτῶν λεγομένοις καὶ τὴν παρὰ τοῖς Ἕλλησιν
ἐκ πολλῶν χρόνων παραδεδομένην φήμην, ὅτι κα-
θαρὰν τὴν γῆν τῶν θηρίων ἐποίησεν Ἡρακλῆς· ὅπερ
μηδαμῶς ἁρμόττειν τῷ γεγονότι σχεδὸν κατὰ τοὺς
Τρωικοὺς χρόνους, ὅτε τὰ πλεῖστα μέρη τῆς οἰκου-
μένης ἐξημέρωτο γεωργίαις καὶ πόλεσι καὶ πλήθει
τῶν κατοικούντων τὴν χώραν πανταχοῦ. μᾶλλον οὖν
Διοδωρος Σικελός ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

Book 1, Ch. 45, Sec. 6, li.3
τῶν οἰκίας, ἃς μὲν τετρωρόφους, ἃς δὲ πεντωρό-

φους κατασκευάσαι, καὶ καθόλου τὴν πόλιν εὐδαι-
μονεστάτην οὐ μόνον τῶν κατ' Αἴγυπτον, ἀλλὰ καὶ
326
τῶν ἄλλων πασῶν ποιῆσαι. διὰ δὲ τὴν ὑπερβολὴν

τῆς περὶ αὐτὴν εὐπορίας τε καὶ δυνάμεως εἰς πάντα
τόπον τῆς φήμης διαδεδομένης ἐπιμεμνῆσθαι καὶ
τὸν ποιητὴν αὐτῆς φασιν ἐν οἷς λέγει
οὐδ' ὅσα Θήβας
Αἰγυπτίας, ὅθι πλεῖστα δόμοις ἔνι κτήματα κεῖται,
αἵθ' ἑκατόμπυλοί εἰσι, διηκόσιοι δ' ἀν' ἑκάστην
ἀνέρες ἐξοιχνεῦσι σὺν ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν.

Book 2, Ch. 16, Sec. 10, li.7
ται προσεκαρτέρουν τοῖς ἔργοις ἔν τινι περιβόλῳ

περιῳκοδομημένῳ καὶ πύλας ἔχοντι τηρουμένας ἐπι-
μελῶς, ὥστε μηδένα μήτε τῶν ἔσωθεν ἐξιέναι τεχνι-
τῶν μήτε τῶν ἔξωθεν εἰσιέναι πρὸς αὐτούς. τοῦτο
δ' ἐποίησεν, ὅπως μηδεὶς τῶν ἔξωθεν ἴδῃ τὸ
γινόμενον μηδὲ διαπέσῃ φήμη πρὸς Ἰνδοὺς περὶ
τούτων.
Ἐπεὶ δ' αἵ τε νῆες καὶ τὰ θηρία κατεσκευά-
σθησαν ἐν τοῖς δυσὶν ἔτεσι, τῷ τρίτῳ μετεπέμψατο
τὰς πανταχόθεν δυνάμεις εἰς τὴν Βακτριανήν. τὸ
δὲ πλῆθος τῆς ἀθροισθείσης στρατιᾶς ἦν, ὡς Κτη

Book 3, Ch. 11, Sec. 1, li.3
πειν, αὐτοδιδάκτου πρὸς τὰ τοιαῦτα τῆς φύσεως

οὔσης ἅπασι τοῖς ζῴοις. περὶ μὲν οὖν Αἰθιόπων
καὶ τῆς χώρας αὐτῶν τοσαῦτα λέγομεν.
Περὶ δὲ τῶν συγγραφέων ἡμῖν διοριστέον, ὅτι
πολλοὶ συγγεγράφασι περί τε τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς
Αἰθιοπίας, ὧν οἱ μὲν ψευδεῖ φήμῃ πεπιστευκότες,
οἱ δὲ παρ' ἑαυτῶν πολλὰ τῆς ψυχαγωγίας ἕνεκα
πεπλακότες, δικαίως ἂν ἀπιστοῖντο. Ἀγαθαρχίδης
μὲν γὰρ ὁ Κνίδιος ἐν τῇ δευτέρᾳ βίβλῳ τῶν περὶ
τὴν Ἀσίαν, καὶ ὁ τὰς γεωγραφίας συνταξάμενος
Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος κατὰ τὴν ὀγδόην βίβλον,
327

Book 3, Ch. 40, Sec. 9, li.3
εἰς οἶκτον καὶ συμπάθειαν ἄγει τῶν ἀπολωλότων

πρόσταγμα γάρ ἐστι βασιλέως ἐᾶν τὰ τοιαῦτα συμ-
πτώματα τοῖς πλέουσι διασημαίνειν τοὺς τὸν ὄλε-
θρον περιποιοῦντας τόπους. παρὰ δὲ τοῖς πλησίον
κατοικοῦσιν Ἰχθυοφάγοις παραδέδοται λόγος, ἐκ προ-
γόνων ἔχων φυλαττομένην τὴν φήμην, ὅτι μεγάλης
τινὸς γενομένης ἀμπώτεως ἐγεώθη τοῦ κόλπου πᾶς
ὁ τόπος ὁ τὴν χλωρὰν ἔχων τοῦ τύπου πρόσοψιν,
μεταπεσούσης τῆς θαλάττης εἰς τἀναντία μέρη, καὶ
φανείσης τῆς ἐπὶ τῷ βυθῷ χέρσου πάλιν ἐπελθοῦ-
σαν ἐξαίσιον πλήμην ἀποκαταστῆσαι τὸν πόρον εἰς

Book 3, Ch. 73, Sec. 5, li.5
καὶ πρωτεύσαντα κατ' ἀρετὴν Ὀλύμπιον προσαγορευ-

θῆναι. τὸν δ' οὖν Διόνυσον λέγεται διδάξαι τοὺς
Αἰγυπτίους τήν τε τῆς ἀμπέλου φυτείαν καὶ τὴν
χρῆσιν καὶ τὴν παράθεσιν τοῦ τε οἴνου καὶ τῶν
ἀκροδρύων καὶ τῶν ἄλλων καρπῶν. πάντῃ δὲ δια-
διδομένης περὶ αὐτοῦ φήμης ἀγαθῆς μηδένα καθά-
περ πρὸς πολέμιον ἀντιτάττεσθαι, πάντας δὲ προθύ-
μως ὑπακούοντας ἐπαίνοις καὶ θυσίαις ὡς θεὸν
τιμᾶν. τῷ δ' αὐτῷ τρόπῳ φασὶν ἐπελθεῖν τὴν οἰκου-
μένην, ἐξημεροῦντα μὲν τὴν χώραν ταῖς φυτείαις,
εὐεργετοῦντα δὲ τοὺς λαοὺς μεγάλαις τιμαῖς καὶ

Book 4, Ch. 41, Sec. 1, li.6
βολήν. καὶ πρῶτον μὲν περὶ τὸ Πήλιον ναυπηγή-

σασθαι σκάφος, πολὺ τῷ μεγέθει καὶ τῇ λοιπῇ
κατασκευῇ τὴν τότε συνήθειαν ὑπερβάλλον, διὰ τὸ
σχεδίαις πλεῖν τοὺς τότε ἀνθρώπους καὶ μικροῖς
παντελῶς ἀκατίοις. διὸ καὶ τῶν ἰδόντων αὐτὸ τότε
καταπληττομένων, καὶ τῆς φήμης διαδοθείσης κατὰ
328
τὴν Ἑλλάδα περί τε τοῦ ἄθλου καὶ τῆς κατὰ τὴν

ναυπηγίαν ἐπιβολῆς, οὐκ ὀλίγους τῶν ἐν ὑπεροχαῖς
νεανίσκων ἐπιθυμῆσαι μετασχεῖν τῆς στρατείας. Ἰά-
σονα δὲ καθελκύσαντα τὸ σκάφος καὶ κοσμήσαντα
πᾶσι τοῖς ἀνήκουσι πρὸς ἔκπληξιν λαμπρῶς, ἐκλέ

Book 4, Ch. 47, Sec. 2, li.7
ταῦτα βασιλεύοντος τῆς Κολχίδος Αἰήτου χρησμὸν

ἐκπεσεῖν ὅτι τότε καταστρέψει τὸν βίον ὅταν ξένοι
καταπλεύσαντες τὸ χρυσόμαλλον δέρος ἀπενέγκωσι.
διὰ δὴ ταύτας τὰς αἰτίας καὶ [διὰ] τὴν ἰδίαν ὠμό-
τητα καταδεῖξαι θύειν τοὺς ξένους, ἵνα διαδοθείσης
τῆς φήμης εἰς ἅπαντα τόπον περὶ τῆς Κόλχων
ἀγριότητος μηδεὶς τῶν ξένων ἐπιβῆναι τολμήσῃ τῆς
χώρας. περιβαλεῖν δὲ καὶ τῷ τεμένει τεῖχος καὶ
φύλακας πολλοὺς ἐπιστῆσαι τῶν ἐκ τῆς Ταυρικῆς·
ἀφ' ὧν καὶ τερατώδεις παρὰ τοῖς Ἕλλησι πλασθῆ-
ναι μύθους. διαβεβοῆσθαι γὰρ ὅτι πυρίπνοοι ταῦροι

Book 4, Ch. 50, Sec. 1, li.2
θέντας εἰς Σαμοθρᾴκην κομισθῆναι, καὶ τοῖς με-

γάλοις θεοῖς τὰς εὐχὰς ἀποδόντας πάλιν ἀναθεῖναι
τὰς φιάλας εἰς τὸ τέμενος τὰς ἔτι καὶ νῦν δια-
μενούσας.
Τῆς δὲ τῶν ἀριστέων ἀνακομιδῆς ἀγνοουμένης
ἔτι κατὰ τὴν Θετταλίαν, φασὶ προσπεσεῖν φήμην
ὅτι πάντες οἱ μετὰ Ἰάσονος στρατεύσαντες ἐν τοῖς
κατὰ τὸν Πόντον τόποις ἀπολώλασι. διόπερ τὸν
Πελίαν καιρὸν ἔχειν ὑπολαμβάνοντα τοὺς ἐφέδρους
τῆς βασιλείας πάντας ἄρδην ἀνελεῖν, τὸν μὲν
πατέρα τὸν Ἰάσονος ἀναγκάσαι πιεῖν αἷμα ταύρου,

δίων χιλίων ἑπτακοσίων, ἡ δ' ἀπὸ Λιλυβαίου μέχρι

329
Παχύνου τῆς Συρακοσίας χώρας σταδίων χιλίων

καὶ πεντακοσίων, ἡ δ' ἀπολειπομένη σταδίων χιλίων
ἑκατὸν τεσσαράκοντα. οἱ ταύτην οὖν κατοικοῦντες
Σικελιῶται παρειλήφασι παρὰ τῶν προγόνων, ἀεὶ
τῆς φήμης ἐξ αἰῶνος παραδεδομένης τοῖς ἐκγόνοις,
ἱερὰν ὑπάρχειν τὴν νῆσον Δήμητρος καὶ Κόρης· ἔνιοι
δὲ τῶν ποιητῶν μυθολογοῦσι κατὰ τὸν τοῦ Πλού-
τωνος καὶ Φερσεφόνης γάμον ὑπὸ Διὸς ἀνακάλυπ-
τρα τῇ νύμφῃ δεδόσθαι ταύτην τὴν νῆσον. τοὺς
δὲ κατοικοῦντας αὐτὴν τὸ παλαιὸν Σικανοὺς αὐτό

Book 5, Ch. 46, Sec. 3, li.8
ὑπὸ Διὸς ἠγμένοις εἰς τὴν Παγχαίαν, ὅτε κατ' ἀν-

θρώπους ὢν ἐβασίλευε τῆς οἰκουμένης· καὶ τούτων
σημεῖα φέρουσι τῆς διαλέκτου, δεικνύντες τὰ πολλὰ
διαμένειν παρ' αὑτοῖς Κρητικῶς ὀνομαζόμενα· τήν
τε πρὸς αὐτοὺς οἰκειότητα καὶ φιλανθρωπίαν ἐκ
προγόνων παρειληφέναι, τῆς φήμης ταύτης τοῖς
ἐκγόνοις παραδιδομένης ἀεί. ἐδείκνυον δὲ καὶ ἀνα-
γραφὰς τούτων, ἃς ἔφασαν τὸν Δία πεποιῆσθαι
καθ' ὃν καιρὸν ἔτι κατ' ἀνθρώπους ὢν ἱδρύσατο
τὸ ἱερόν. ἔχει δ' ἡ χώρα μέταλλα δαψιλῆ χρυσοῦ
τε καὶ ἀργύρου καὶ χαλκοῦ καὶ καττιτέρου καὶ σι

Book 10, Ch. 12, Sec. 2, li.7
κεῖσθαι, διότι βίον οἷον ἄν τις ἕληται ζῶν, τοιαύ-

της ἀξιωθήσεται μετὰ τὸν θάνατον μνήμης, ἵνα μὴ
περὶ τὰς τῶν λιθίνων μνημείων κατασκευὰς σπου-
δάζωσιν, ἃ καὶ τόπον ἕνα κατέχει καὶ φθορᾶς ὀξείας
τυγχάνει, ἀλλὰ περὶ λόγον καὶ τὰς ἄλλας ἀρετάς,
αἳ πάντῃ φοιτῶσι διὰ τῆς φήμης. ὁ δὲ χρόνος ὁ
330
πάντα μαραίνων τἄλλα ταύτας ἀθανάτους φυλάτ-

τει, καὶ πρεσβύτερος γενόμενος αὐτὸς ταύτας ποιεῖ
νεωτέρας. δῆλον δὲ ἐπὶ τῶν ἀνδρῶν ἐγένετο 8τὸ
προειρημένον· πάλαι γὰρ γεγονότες ὥσπερ νῦν ὄν-
τες ὑπὸ πάντων μνημονεύονται. [Exc. de virt. et

Book 11, Ch. 35, Sec. 1, li.4
έβη τοὺς μὲν Πέρσας ἀπιστῆσαι τοῖς Ἕλλησι, τοὺς

δ' Ἕλληνας ἀλλήλοις συντίθεσθαι περὶ ἀποστάσεως.
οἱ δ' Ἕλληνες κατασκεψάμενοι τὰ κατ' αὐτοὺς ἀπε-
βίβασαν τὴν δύναμιν. τῇ δ' ὑστεραίᾳ παρασκευαζο-
μένων αὐτῶν τὰ πρὸς τὴν παράταξιν, προσέπεσε
φήμη ὅτι νενικήκασιν οἱ Ἕλληνες τοὺς Πέρσας κατὰ
τὰς Πλαταιάς. διόπερ οἱ μὲν περὶ Λεωτυχίδην
ἀθροίσαντες ἐκκλησίαν, τὰ πλήθη παρεκάλεσαν εἰς
τὴν μάχην, τά τε ἄλλα προφερόμενοι καὶ τὴν ἐν
Πλαταιαῖς νίκην τραγῳδοῦντες, δι' ἣν ὑπελάμβανον
θρασυτέρους ποιήσειν τοὺς μέλλοντας ἀγωνίζεσθαι.

Book 11, Ch. 38, Sec. 6, li.2
Συρακούσας, τὰς δὲ τύρσεις Ἀγαθοκλῆς κατέβαλε

διὰ τὸν φθόνον. ἀλλ' ὅμως οὔτε Καρχηδόνιοι διὰ
τὴν ἔχθραν οὔτε Ἀγαθοκλῆς διὰ τὴν ἰδίαν κακίαν
οὔτε ἄλλος οὐδὲ εἷς ἠδυνήθη τοῦ Γέλωνος ἀφελέ-
σθαι τὴν δόξαν· ἡ γὰρ τῆς ἱστορίας δικαία μαρ-
τυρία τετήρηκε τὴν περὶ αὐτοῦ φήμην, κηρύττουσα
διαπρυσίως εἰς ἅπαντα τὸν αἰῶνα. δίκαιον γὰρ ἅμα
καὶ συμφέρον ἐστὶ τῷ κοινῷ βίῳ διὰ τὴν ἱστορίαν
τοὺς μὲν πονηροὺς τῶν ἐν ταῖς ἐξουσίαις γεγενη-
μένων βλασφημεῖσθαι, τοὺς δὲ εὐεργετικοὺς τυγχά-
νειν ἀθανάτου μνήμης· οὕτω γὰρ μάλιστα
Sec. 2, li.2
Τῆς δὲ μάχης ταύτης ἤδη τέλος ἐχούσης κατέ-

πλευσαν πρὸς τὴν Ἱμέραν πέντε πρὸς ταῖς εἴκοσι
331
τριήρεις παρὰ τῶν Σικελιωτῶν, ἃς πρότερον μὲν

ἀπεστάλκεισαν τοῖς Λακεδαιμονίοις ἐπὶ συμμαχίαν,
τότε δ' ἀνέστρεψαν ἀπὸ τῆς στρατείας. διεδόθη
δὲ καὶ φήμη τις κατὰ τὴν πόλιν, ὅτι Συρακόσιοι
μὲν πανδημεὶ μετὰ τῶν συμμάχων πορεύονται τοῖς
Ἱμεραίοις βοηθεῖν, Ἀννίβας δὲ μέλλοι τὰς ἐν Μοτύῃ
τριήρεις πληροῦν τῶν κρατίστων ἀνδρῶν καὶ περι-
πλεύσας ἐπὶ Συρακούσας ἔρημον τὴν πόλιν τῶν
ἀμυνομένων καταλαβέσθαι. διόπερ Διοκλῆς ὁ τῶν

Book 13, Ch. 63, Sec. 6, li.4
καὶ τῶν Συρακοσίων οἱ πλεῖστοι μετεμελήθησαν,

ἀναξίως τῆς ἰδίας ἀρετῆς ὁρῶντες πεφυγαδευμένον
τὸν Ἑρμοκράτην. διὸ καὶ περὶ αὐτοῦ πολλῶν
λόγων γινομένων ἐν ταῖς ἐκκλησίαις, ὁ μὲν δῆμος
φανερὸς ἦν βουλόμενος καταδέχεσθαι τὸν ἄνδρα,
ὁ δ' Ἑρμοκράτης ἀκούων τὴν περὶ αὑτοῦ φήμην
ἐν ταῖς Συρακούσαις παρεσκευάζετο πρὸς τὴν αὑτοῦ
κάθοδον ἐπιμελῶς, εἰδὼς τοὺς ἀντιπολιτευομένους
ἀντιπράξοντας. καὶ τὰ μὲν κατὰ Σικελίαν ἐν
τούτοις ἦν.

Book 14, Ch. 56, Sec. 5, li.4
διδοὺς ἄνεσιν. διόπερ ἐξεκόμιζον ἐκ τῆς πόλεως

τέκνα καὶ γυναῖκας καὶ τὰ πολυτελέστατα τῶν χρη-
μάτων εἰς τὰς ἀστυγείτονας πόλεις. τινὲς δὲ τῶν
Μεσσηνίων ἀκούοντές τι παλαιὸν αὐτοῖς εἶναι λό-
γιον, ὅτι δεῖ Καρχηδονίους ὑδροφορῆσαι κατὰ τὴν
πόλιν, ἐξεδέχοντο 8τὸ κατὰ τὴν φήμην πρὸς τὸ συμ-
φέρον ἑαυτοῖς, νομίζοντες δουλεύσειν ἐν Μεσσήνῃ
τοὺς Καρχηδονίους. διὸ καὶ ταῖς ψυχαῖς εὐθαρσεῖς
ὄντες πολλοὺς καὶ τῶν ἄλλων προθύμους ἐποιοῦντο
εἰς τοὺς ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας κινδύνους. εὐθέως δὲ
τῶν νεωτέρων ἐπιλέξαντες τοὺς ἀρίστους ἀπέστειλαν
332

Book 16, Ch. 26, Sec. 3, li.6
εἰώθει φθέγγεσθαι. τὸν δ' ἐπιστατοῦντα ταῖς αἰξὶ

θαυμάσαι τὸ παράδοξον καὶ προσελθόντα τῷ χάσματι
καὶ κατιδόντα οἷόνπερ ἦν ταὐτὸ παθεῖν ταῖς αἰξίν·
ἐκείνας τε γὰρ ὅμοια ποιεῖν τοῖς ἐνθουσιάζουσι καὶ
τοῦτον προλέγειν τὰ μέλλοντα γίνεσθαι. μετὰ δὲ
ταῦτα τῆς φήμης παρὰ τοῖς ἐγχωρίοις διαδοθείσης
περὶ τοῦ πάθους τῶν προσιόντων τῷ χάσματι πλείους
ἀπαντᾶν ἐπὶ τὸν τόπον· διὰ δὲ τὸ παράδοξον πάντων
ἀποπειρωμένων τοὺς αἰεὶ πλησιάζοντας ἐνθουσιάζειν.
δι' ἃς αἰτίας θαυμαστωθῆναί τε τὸ μαντεῖον καὶ νο-
μισθῆναι τῆς Γῆς εἶναι τὸ χρηστήριον. καὶ χρόνον

Book 16, Ch. 66, Sec. 7, li.1
τριήρης ἔχουσα πρεσβευτὰς Καρχηδονίους. οὗτοι δ'

ἐντυχόντες τῷ Τιμολέοντι διεμαρτύραντο μὴ κατάρχειν
πολέμου μηδ' ἐπιβαίνειν τῇ Σικελίᾳ. ὁ δὲ Τιμολέων,
ἐπικαλουμένων αὐτὸν τῶν Ῥηγίνων καὶ συμμαχήσειν
ἐπαγγελλομένων, ἐξέπλευσεν εὐθέως ἐκ τοῦ Μεταπον-
τίου σπεύδων φθάσαι τὴν περὶ αὐτὸν φήμην· σφόδρα
γὰρ εὐλαβεῖτο μήποτε Καρχηδόνιοι θαλασσοκρατοῦντες
κωλύσωσιν αὐτὸν εἰς Σικελίαν διαπλεῦσαι. οὗτος μὲν
οὖν κατὰ σπουδὴν ἐτέλει τὸν εἰς Ῥήγιον πλοῦν.
Καρχηδόνιοι δὲ βραχὺ πρὸ τούτων τῶν καιρῶν
πυθόμενοι τὸ μέγεθος τοῦ κατὰ Σικελίαν ἐσομένου

Book 16, Ch. 84, Sec. 3, li.4
νυκτὸς ἀπαγγέλλοντες τὴν κατάληψιν τῆς πόλεως καὶ

διότι ταχέως ἥξει Φίλιππος μετὰ τῆς δυνάμεως εἰς
τὴν Ἀττικήν. οἱ δὲ στρατηγοὶ τῶν Ἀθηναίων διὰ τὸ
παράδοξον τῆς πράξεως καταπλαγέντες τούς τε σαλ-
πικτὰς μετεπέμποντο καὶ σημαίνειν προσέταττον δι'
ὅλης τῆς νυκτός. τῆς δὲ φήμης εἰς πᾶσαν οἰκίαν
διαδοθείσης ἡ μὲν πόλις ὀρθὴ διὰ τὸν φόβον ἦν, ὁ
δὲ δῆμος ἅπας ἅμ' ἡμέρᾳ συνέδραμεν εἰς τὸ θέατρον
πρὸ τοῦ συγκαλέσαι τοὺς ἄρχοντας ὡς ἦν ἔθος. ὡς
333
δ' ἧκον οἱ στρατηγοὶ καὶ τὸν μηνύσαντα παρῆγον κἀ-

κεῖνος εἶπεν, σιωπὴ μὲν καὶ φόβος κατεῖχε τὸ θέατρον

Book 16, Ch. 92, Sec. 2, li.5
στεφάνοις, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀξιολόγων πόλεων αἱ πλείους,

ἐν αἷς ἦν καὶ ἡ τῶν Ἀθηναίων. ἀναγορευομένου δὲ
τοῦ στεφάνου τούτου διὰ τοῦ κήρυκος τὸ τελευταῖον
εἶπεν, ἄν τις ἐπιβουλεύσας Φιλίππῳ τῷ βασιλεῖ κατα-
φύγῃ πρὸς Ἀθηναίους, παραδόσιμον εἶναι τοῦτον. διὰ
δὲ τῆς αὐτοματιζούσης φήμης ὥσπερ θείᾳ τινὶ προνοίᾳ
διεσήμαινε τὸ δαιμόνιον τὴν ἐσομένην ἐπιβουλὴν εὐθὺς
τῷ Φιλίππῳ. ἀκολούθως δὲ τούτοις καὶ ἕτεραί τινες
ὥσπερ ἐνθεάζουσαι ἐγένοντο φωναί, προδηλοῦσαι τὴν
τοῦ βασιλέως καταστροφήν. ἐν γὰρ τῷ βασιλικῷ πότῳ
Νεοπτόλεμος ὁ τραγῳδός, πρωτεύων τῇ μεγαλοφωνίᾳ
Sec. 3, li.4
πλήθει τῶν ἀμυνομένων ἀνδρῶν κεχορηγημένην πολ-

λὰς ἡμέρας πολιορκήσας καὶ πολλοὺς τῶν στρατιωτῶν
ἀποβαλὼν μόγις εἷλε κατὰ κράτος. εὐθὺ δὲ τῆς περὶ
τὸν στρατηγὸν ἐνεργείας διαβοηθείσης αἱ πλείους τῶν
Κυκλάδων νήσων διεπρεσβεύοντο. προσπεσούσης δὲ
φήμης εἰς τὴν Ἑλλάδα διότι Μέμνων μετὰ τοῦ στόλου
μέλλει πλεῖν ἐπ' Εὐβοίας αἱ μὲν κατὰ τὴν νῆσον
ταύτην πόλεις περίφοβοι καθειστήκεισαν, οἱ δὲ τὰ
τῶν Περσῶν αἱρούμενοι τῶν Ἑλλήνων, ἐν οἷς ὑπῆρχον
καὶ Σπαρτιᾶται, μετέωροι ταῖς ἐλπίσιν ἐγίνοντο πρὸς
καινοτομίαν. ὁ δὲ Μέμνων χρήμασι διαφθείρων πολ

Book 17, Ch. 80, Sec. 3, li.2
λευκέναι τῷ βασιλεῖ, τριετῆ μὲν χρόνον ἐν φυλακῇ

τηρούμενος διετέλεσε, διὰ τὴν πρὸς Ἀντίγονον οἰκει-
ότητα τετευχὼς ἀναβολῆς, τότε δ' εἰς τὴν τῶν Μακε-
δόνων κρίσιν παραχθεὶς καὶ κατὰ τὴν ἀπολογίαν ἀπο-
ρηθεὶς λόγων ἐθανατώθη. ὁ δ' Ἀλέξανδρος ἐκπέμψας
334
τινὰς ἐπὶ δρομάδων καμήλων καὶ φθάσας τὴν φήμην

τῆς περὶ τὸν Φιλώταν τιμωρίας τὸν πατέρα τοῦ Φι-
λώτου Παρμενίωνα ἐδολοφόνησε, τεταγμένον μὲν τῆς
Μηδείας ἄρχοντα, πεπιστευμένον δὲ τοὺς βασιλικοὺς
θησαυροὺς ἐν Ἐκβατάνοις, ἔχοντας ταλάντων ὀκτωκαί-
δεκα μυριάδας. ὁ δ' Ἀλέξανδρος ἐπιλεξάμενος ἐκ τῶν

Book 17, Ch. 88, Sec. 7, li.1
παραγγελθὲν καὶ βελῶν ἅμα πολλῶν ἐνεχθέντων ἐπὶ

τὸν Ἰνδὸν καὶ πάντων ἐπιτυγχανόντων διὰ τὸ μέγεθος
τοῦ σκοποῦ ὁ μὲν Πῶρος ἡρωικῶς ἀγωνισάμενος καὶ
διὰ τὸ πλῆθος τῶν τραυμάτων γενόμενος ἔξαιμος ἐλι-
ποψύχησεν καὶ περικλασθεὶς περὶ τὸ θηρίον πρὸς τὴν
γῆν κατηνέχθη. διαδοθείσης δὲ φήμης ὅτι τετελεύτηκεν
ὁ βασιλεύς, τὸ λοιπὸν πλῆθος τῶν Ἰνδῶν πρὸς φυγὴν
ὥρμησεν. ἐν δὲ τῇ φυγῇ πολλοῦ φόνου γενομένου ὁ μὲν
Ἀλέξανδρος ἐπιφανεῖ μάχῃ νικήσας ἀνεκαλέσατο τῇ σάλ-
πιγγι τοὺς στρατιώτας. ἔπεσον δὲ ἐν τῇ μάχῃ τῶν Ἰνδῶν
πλείους τῶν μυρίων καὶ δισχιλίων, ἐν οἷς ὑπῆρχον καὶ

Book 17, Ch. 99, Sec. 5, li.5
βασιλέως θυμὸν πάντας τοὺς περιτυχόντας ἀνῄρουν

καὶ τὴν πόλιν νεκρῶν ἐπλήρωσαν. ἐπὶ πολλὰς δὲ
ἡμέρας τοῦ βασιλέως ἀσχοληθέντος περὶ τὴν θεραπείαν
οἱ κατὰ τὴν Βακτριανὴν καὶ Σογδιανὴν κατοικισθέντες
Ἕλληνες ἐκ πολλοῦ μὲν τὸν ἐν τοῖς βαρβάροις κατ-
οικισμὸν χαλεπῶς ἔφερον, τότε δὲ φήμης προσπεσούσης
αὐτοῖς ὅτι τρωθεὶς ὁ βασιλεὺς τετελεύτηκεν ἀπέστησαν
ἀπὸ τῶν Μακεδόνων. ἀθροισθέντες δὲ εἰς τρισχι-
λίους, κατὰ τὴν εἰς οἶκον ἀνακομιδὴν πολλὰ πονή-
σαντες, ὕστερον ὑπὸ τῶν Μακεδόνων κατεκόπησαν
μετὰ τὴν Ἀλεξάνδρου τελευτήν.

Book 20, Ch. 14, Sec. 7, li.1
335
εἰληφέναι τὰ μυθολογούμενα παρ' αὐτῷ περὶ τὴν ἐν

Ταύροις θυσίαν, ἐν οἷς εἰσάγει τὴν Ἰφιγένειαν ὑπὸ
Ὀρέστου διερωτωμένην
»τάφος δὲ ποῖος δέξεταί μ', ὅταν θάνω;
πῦρ ἱερὸν ἔνδον χάσμα τ' εὐρωπὸν χθονός.»
καὶ ὁ παρὰ τοῖς Ἕλλησι δὲ μῦθος ἐκ παλαιᾶς φήμης
παραδεδομένος ὅτι Κρόνος ἠφάνιζε τοὺς ἰδίους παῖδας,
παρὰ Καρχηδονίοις φαίνεται διὰ τούτου τοῦ νομίμου
τετηρημένος.

Book 20, Ch. 41, Sec. 4, li.2
γινομένων αὐτῇ παίδων ἁπάντων τελευτώντων βαρυ-

θυμοῦσαν ἐπὶ τῷ πάθει καὶ φθονοῦσαν ταῖς τῶν ἄλ-
λων γυναικῶν εὐτεκνίαις κελεύειν ἐκ τῶν ἀγκαλῶν
ἐξαρπάζεσθαι τὰ βρέφη καὶ παραχρῆμα ἀποκτέννειν.
διὸ καὶ καθ' ἡμᾶς μέχρι τοῦ νῦν βίου παρὰ τοῖς
νηπίοις διαμένειν τὴν περὶ τῆς γυναικὸς ταύτης φήμην
καὶ φοβερωτάτην αὐτοῖς εἶναι τὴν ταύτης προσηγορίαν.
ὅτε δὲ μεθύσκοιτο, τὴν ἄδειαν διδόναι πᾶσιν ἃ βού-
λοιντο ποιεῖν ἀπαρατηρήτως. μὴ πολυπραγμονούσης
οὖν αὐτῆς κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον τὰ γινόμενα
τοὺς κατὰ τὴν χώραν ὑπολαμβάνειν μὴ βλέπειν

Book 20, Ch. 66, Sec. 4, li.2
καὶ τὴν φυγὴν ποιούμενοι διὰ τῶν δυσχωριῶν κατ-

εκρημνίζοντο, τῆς ψυχῆς ἐπτοημένης διὰ τὸν ἀπρος-
δόκητον φόβον. τὸ δὲ τέλος πλειόνων ἢ πεντακισχιλίων
ἀπολομένων τὸ λοιπὸν πλῆθος διεσώθη πρὸς τὴν Καρ-
χηδόνα. οἱ δ' ἐν τῇ πόλει τότε μὲν συνεξαπατηθέντες
τῇ φήμῃ τῶν ἰδίων ὑπέλαβον ἡττῆσθαι μάχῃ καὶ τῆς
δυνάμεως τὸ πλεῖστον διεφθάρθαι. διόπερ ἀγωνιῶντες
ἀνέῳξαν τὰς πύλας καὶ μετὰ θορύβου καὶ πτοήσεως
ἐδέχοντο τοὺς στρατιώτας, φοβούμενοι μὴ τοῖς ἐσχάτοις
οἱ πολέμιοι συνεισπέσωσιν· ἡμέρας δὲ γενομένης μα-
θόντες τἀληθὲς μόλις ἀπελύθησαν τῆς τῶν δεινῶν
336

Book 28, Ch. 10, Sec. 1, li.2
ἀμφισβητήσεως τυγχάνῃ· δώσειν γὰρ αὐτῷ τὴν

θυγατέρα γυναῖκα. καὶ τούτων ῥηθέντων τῶν
λόγων οἱ Ῥωμαῖοι οὐκ εὐδοκοῦντες ἐχωρίσθησαν.
(Const. Exc. 4, pp. 361 – 362.)
Ὅτι Ἀννίβας διὰ μόνης τῆς περὶ αὐτὸν
φήμης καθ' ὅλην τὴν οἰκουμένην περίβλεπτος ἐγί-
νετο, κατὰ πᾶσαν πόλιν ἑκάστου σπεύδοντος θεάσα-
σθαι τὸν ἄνδρα. (Const. Exc. 2(1), p. 271.)
Ὅτι οἱ παρὰ Νάβιδος καὶ Φλαμινίου πεμ-
φθέντες εἰς Ῥώμην πρεσβευταὶ περὶ τῶν συνθηκῶν
ἐπεὶ διελέχθησαν τῇ συγκλήτῳ περὶ ὧν τὰς ἐντολὰς

Book 29, Ch. 34, Sec. 2, li.2
σιωπήσαντος, ἡ σύγκλητος τὸν Εὐμένη ἐλεφαντίνῳ

τιμήσασα δίφρῳ καὶ τῆς ἄλλης ἀποδοχῆς ἀξιώσασα
φιλοφρόνως, ἐξαπέστειλεν εἰς τὴν Ἀσίαν.
(Const. Exc. 1, p. 401.)
Ὅτι μετὰ τὴν ἐπιβουλὴν τὴν κατὰ Εὐμένους
εἰς τὸ Πέργαμον διαδοθείσης φήμης ὅτι τετελεύτη-
κεν Εὐμένης, Ἄτταλος ἐπεπλάκη τῇ βασιλίσσῃ
προχειρότερον. οὐ μὴν Εὐμένης γε προσεποιήθη
μετὰ ταῦτ' ἀνακάμψας, ἀλλὰ φιλοφρόνως ἀσπα-
σάμενος τὸν ἀδελφὸν διέμεινεν ἐν τῇ πρὸς αὐτὸν
εὐνοίᾳ. (Const. Exc. 2(1), p. 276.)

Book 31, Ch. 25, Sec. 1, li.4
μὲν ἐρώμενοι τῶν ἀγρῶν, τὰ δὲ κεράμια τοῦ

ταρίχου τῶν ζευγηλατῶν. (Const. Exc. 4, p. 375.)
Ὅτι ὁ Αἰμίλιος ὁ Περσέα καταπολεμήσας
τιμητὴς ὢν καὶ σχεδὸν ἐν πᾶσι τοῖς μέρεσι τῆς
ἀρετῆς πρωτεύων τῶν πολιτῶν ἐτελεύτησεν. ὡς
δὲ ἡ περὶ αὐτοῦ φήμη τῆς τελευτῆς διεδόθη καὶ
συνήγγιζεν ὁ τῆς ἐκφορᾶς καιρός, τοιαύτην συνέβη
337
γενέσθαι πάσης τῆς πόλεως συμπάθειαν ὥστε μὴ

μόνον τοὺς ἐργαστηριακοὺς καὶ τὸν ἄλλον ὄχλον
συντρέχειν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄρχοντας καὶ τὴν σύγ-
κλητον ὑπερθέσθαι τοὺς χρηματισμούς. ἀκολούθως

Book 31, Ch. 27, Sec. 6, li.6
ὁρῶν γὰρ τὸν ἀδελφὸν ἑαυτοῦ κατεδεέστερον ὄντα

τοῖς χρήμασι, ἐπεχορήγησεν αὐτῷ τὴν ἰδίαν μερίδα
τῆς κληρονομίας, οὔσης ὑπὲρ ἑξήκοντα τάλαντα
τῆς τιμήσεως, καὶ τοῦτον τὸν τρόπον ἐποίησεν ἴσην
ἑαυτῷ πρὸς τὸν ἀδελφὸν γενέσθαι τὴν ὅλην ὕπαρ-
ξιν. ἀποδοχῆς δὲ τυγχάνων καὶ φήμης ἀγαθῆς
παρὰ πᾶσι θαυμασιώτερόν τι διεπράξατο. τοῦ γὰρ
ἀδελφοῦ Φαβίου μονομαχίας βουλομένου ποιεῖν ἐπὶ
τῷ πατρί, μὴ δυναμένου δὲ ὑποδέξασθαι τὴν δαπά-
νην διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀναλισκομένων εἰς ταῦτα
χρημάτων, τὴν ἡμίσειαν τῶν ἀναλωμάτων ἔδωκεν

Book 32, Ch. 7, Sec. 1, li.7
τότε δὲ χιλίαρχος ὤν, τῶν ἄλλων τοὺς εἰς ὁμολογίαν

καὶ ὅρκους καταντήσαντας παρασπονδούντων καὶ
τὴν δοθεῖσαν πίστιν ἀθετούντων, οὗτος τοὐναντίον
μάλιστα τὰς δοθείσας πίστεις τοῖς πολιορκουμένοις
ἐτήρει καὶ τοῖς ἑαυτοὺς ἐγχειρίζουσιν ἐπιεικῶς
προσεφέρετο. διὸ καὶ τῆς περὶ αὐτοῦ φήμης
δικαίας διαδιδομένης κατὰ τὴν Λιβύην, οὐθεὶς τῶν
πολιορκουμένων ἐνεπίστευεν αὑτόν, εἰ μὴ Σκιπίωνι
συντίθοιτο τὰς ὁμολογίας.

Book 34/35, Ch. 28, Sec. 1, li.11
συλῆσαι, καὶ μετὰ τούτων νυκτὸς ἀπᾶραι εἰς τὴν

Ἑλλάδα. συλᾶν δὲ ἐπιβαλόμενος διά τινων βαρ-
βάρων τὸ τοῦ Διὸς ἱερόν, καὶ φωραθείς, ἐκινδύνευσε
338
μὲν μετὰ τῆς δυνάμεως ἐκ χειρὸς τυχεῖν τῆς ἁρμοτ-

τούσης τιμωρίας, φθὰς δὲ καὶ διαδρὰς μετ' ὀλίγων
ἐπεβάλετο φεύγειν εἰς Σελεύκειαν. τῆς δὲ φήμης
αὐτὸν καταταχούσης, οἱ Σελευκεῖς ἀκούσαντες τὰ
περὶ τὴν ἱεροσυλίαν ἀπέκλεισαν αὐτὸν τῆς πόλεως.
ὁ δὲ ἀποπεσὼν καὶ ταύτης τῆς ἐπιβολῆς ὥρμησε
φεύγειν ἐπὶ τὸ Ποσίδειον, ἀντεχόμενος τῶν παρα-
θαλαττίων τόπων. (Const. Exc. 2(1), p. 309.)

Book 37, Ch. 25, Sec. 1, li.2
ἀλκήν, προβάλλουσα τὴν τῆς ἐνδείας ἀνάγκην.

ὑπέμενεν ἕκαστος εὐψύχως τὴν διὰ σιδήρου γινο-
μένην τοῦ βίου καταστροφήν, δεδιὼς τὸν ἐκ τῆς
ἐνδείας θάνατον. (Const. Exc. 4, pp. 399 – 400.)
Ὅτι ὁ Σύλλας τὰς πράξεις καλῶς ἐχείριζε
καὶ ἐνεργῶς, καὶ δόξης καὶ καλῆς φήμης ἐν Ῥώμῃ
κατηξιοῦτο, καὶ τὸ πλῆθος ἐδοκίμασεν αὐτὸν ἄξιον
ὑπάρχειν ὕπατον αἱρεῖσθαι, καὶ περιβόητος ἦν ἐπ'
ἀνδρείᾳ τε καὶ στρατηγικῇ συνέσει, καὶ καθόλου
φανερὸς ὑπῆρχεν εἰς μεῖζον πρόσχημα δόξης προ-
αχθησόμενος.

Book 38/39, Ch. 9, Sec. 1, li.22
συνελέξατο καὶ διατάξας καθώπλισε. προσαγγελ-

θεισῶν δὲ τῶν περὶ αὐτὸν πράξεων εἰς τὴν Ῥώμην,
ἅπαντες οὐ τὴν ἀρετὴν ἀλλὰ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ λο-
γιζόμενοι κατ' ἀρχὰς κατεφρόνησαν, ὡς τῶν προς-
αγγελλόντων κενῶς τὰ περὶ αὐτὸν τραγῳδούντων·
ὡς δ' ἡ προσηγγελμένη φήμη διὰ τῶν ἀποτελε-
σμάτων ἀληθὴς ἐφάνη, ἡ σύγκλητος ἐξέπεμψεν Ἰού-
νιον, ὃν τρεψάμενος ἐνίκησεν.
Λουκιανός Phalaris “Lucian, vol. 1”, Ed. Harmon, .M.Cambridge,

Mass.: Harvard University Press, 1913, Repr. 1961.Ch. 1, Sec. 1, li.10
ἥκομεν, ταῦτά ἐστιν· ἃ δέ γε πρὸς ὑμᾶς ἐπέ-

στειλεν τάδε· Ἐγώ, φησίν, ὦ Δελφοί, καὶ παρὰ πᾶσι μὲν τοῖς
Ἕλλησι τοιοῦτος ὑπολαμβάνεσθαι ὁποῖός εἰμι,
339
ἀλλὰ μὴ ὁποῖον ἡ παρὰ τῶν μισούντων καὶ φθο-

νούντων φήμη ταῖς τῶν ἀγνοούντων ἀκοαῖς παρα-
δέδωκεν, ἀντὶ τῶν πάντων ἀλλαξαίμην ἄν, μάλιστα
δὲ παρ' ὑμῖν, ὅσῳ ἱεροί τέ ἐστε καὶ πάρεδροι τοῦ
Πυθίου καὶ μόνον οὐ σύνοικοι καὶ ὁμωρόφιοι τοῦ
θεοῦ. ἡγοῦμαι γάρ, εἰ ὑμῖν ἀπολογησαίμην καὶ
πείσαιμι μάτην ὠμὸς ὑπειλῆφθαι, καὶ τοῖς ἄλλοις
Λουκιανός Alexander (0062: 038)“Lucian, vol. 4”, Ed. Harmon,

A.M.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1925, Repr. 1961.
Sec. 15, li.2
τεχθέντα, ὅτε ἄλλοι ἅπαξ τίκτοντ' ἄνθρωποι,”

οὐκ ἐκ Κορωνίδος μὰ Δί' οὐδέ γε κορώνης, ἀλλ'
ἐκ χηνὸς γεγεννημένον. ὁ δὲ λεὼς ἅπας ἠκολούθει,
πάντες ἔνθεοι καὶ μεμηνότες ὑπὸ τῶν ἐλπίδων.
Ἡμέρας μὲν οὖν τινας οἴκοι ἔμεινεν ἐλπίζων
ὅπερ ἦν, ὑπὸ τῆς φήμης αὐτίκα μάλα παμπόλλους
τῶν Παφλαγόνων συνδραμεῖσθαι. ἐπεὶ δὲ
ὑπερεπέπληστο ἀνθρώπων ἡ πόλις, ἁπάντων
τοὺς ἐγκεφάλους καὶ τὰς καρδίας προεξῃρημένων
οὐδὲν ἐοικότων σιτοφάγοις ἀνδράσιν, ἀλλὰ μόνῃ
τῇ μορφῇ μὴ οὐχὶ πρόβατα εἶναι διαφερόντων, ἐν
Λουκιανός Dialogi mortuorum (0062: 066)“Lucian, vol. 7”, Ed.

Macleod, M.D.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1961.
Dialogue 25, Sec. 4, li.2
Ὁ μὲν εἴρηκεν οὐκ ἀγεννῆ τὸν λόγον οὐδὲ ὡς

Λίβυν εἰκὸς ἦν ὑπὲρ αὑτοῦ. σὺ δέ, ὦ Ἀλέξανδρε,
τί πρὸς ταῦτα φῄς;
{ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ}
Ἐχρῆν μέν, ὦ Μίνως, μηδὲν πρὸς ἄνδρα
οὕτω θρασὺν· ἱκανὴ γὰρ ἡ φήμη διδάξαι σε, οἷος
μὲν ἐγὼ βασιλεύς, οἷος δὲ οὗτος λῃστὴς ἐγένετο.
ὅμως δὲ ὅρα εἰ κατ' ὀλίγον αὐτοῦ διήνεγκα, ὃς νέος
ὢν ἔτι παρελθὼν ἐπὶ τὰ πράγματα καὶ τὴν ἀρχὴν
τεταραγμένην κατέσχον καὶ τοὺς φονέας τοῦ
πατρὸς μετῆλθον, κᾆτα φοβήσας τὴν Ἑλλάδα τῇ
Agatharchides Geogr., Fragmenta (0067: 004“FGrH #86”.

340
PLIN. NH I 7: ... ex auctoribus ... externis Herodoto (§ 10),

Aristea (§ 10), Baetone (§ 11), Isigono (§ 12) Cratete (§ 13),
Agatharchide
(§29 = F 22), Calliphane (§ 15) ......
DIOD. III 11: περὶ δὲ τῶν συγγραφέων ἡμῖν διο-
ριστέον, ὅτι πολλοὶ συγγεγράφασι περί τε τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς
Αἰθιοπίας,
ὧν οἱ μὲν ψευδεῖ φήμηι πεπιστευκότες, οἱ δὲ παρ' ἑαυτῶν πολλὰ τῆς
ψυχαγωγίας ἕνεκα πεπλακότες, δικαίως ἂν ἀπιστοῖντο. (2) Ἀγαθαρχίδης
μὲν γὰρ ὁ Κνίδιος ἐν τῆι δευτέραι βίβλωι τῶν περὶ τὴν Ἀσίαν καὶ ὁ τὰς
Γεωγραφίας συνταξάμενος Ἀρτεμίδωρος ὁ Ἐφέσιος κατὰ τὴν ὀγδόην
βίβλον
(V) καί τινες ἕτεροι τῶν ἐν Αἰγύπτωι κατοικούντων, ἱστορηκότες τὰ
πλεῖστα
τῶν προειρημένων (c. 2 – 10) ἐν πᾶσι σχεδὸν ἐπιτυγχάνουσι. (3) καὶ γὰρ
Φλάβιος Αρριανός Phil., Alexandri anabasis (0074: 001)

“Flavii Arriani quae exstant omnia, vol. 1”, Ed. Roos, A.G., Wirth, G.
Leipzig: Teubner, 1967 (1st edn. corr.).Book 6, chapt 11, Sec. 2, li.5
ἐγκελευσαμένου Ἀλεξάνδρου τῷ ξίφει ἐπιτεμεῖν τὴν

πληγὴν καὶ κομίσασθαι τὸ βέλος. ἐν δὲ τῇ κομιδῇ
φορὰ αἵματος πολλοῦ γίγνεται, ὥστε λειποψυχῆσαι
αὖθις Ἀλέξανδρον καὶ οὕτω σχεθῆναι αὐτῷ τὸ αἷμα
ὑπὸ τῇ λειποψυχίᾳ. πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα ἀναγέγραπται
τοῖς ξυγγραφεῦσιν ὑπὲρ τοῦ παθήματος, καὶ ἡ φήμη
παραδεξαμένη αὐτὰ κατὰ τοὺς πρώτους ψευσαμένους
ἔτι καὶ εἰς ἡμᾶς διασώζει, οὐδὲ ἀφήσει παραδιδοῦσα
καὶ ἐφεξῆς ἄλλοις τὰ ψευδῆ, εἰ μὴ ὑπὸ τῆσδε τῆς
ξυγγραφῆς παύσεται.
Ἐν ᾧ δὲ Ἀλέξανδρος αὐτοῦ μένων τὸ τραῦμα

ἐθεραπεύετο, ἐς τὸ στρατόπεδον, ἔνθενπερ ὡρμήθη ἐπὶ
τοὺς Μαλλούς, ὁ μὲν πρῶτος λόγος ἧκεν ὅτι τεθνηκὼς
εἴη ἐκ τοῦ τραύματος. καὶ τὰ μὲν πρῶτα οἰμωγὴ ἦν
τῆς στρατιᾶς ξυμπάσης ἄλλου ἄλλῳ παραδιδόντος τὴν
φήμην· παυσάμενοι δὲ τῆς οἰμωγῆς ἄθυμοί τε καὶ
ἄποροι ἦσαν, ὅστις μὲν ἐξηγούμενος ἔσται τῆς στρατιᾶς
341
(πολλοῖς γὰρ δὴ ἐν ἴσῳ τὰ τῆς ἀξιώσεως ἐδόκει πρός

τε αὐτοῦ Ἀλεξάνδρου καὶ πρὸς Μακεδόνων καθεστη-
κέναι), ὅπως δὲ ἀποσωθήσονται ἐς τὴν οἰκείαν,
τοσούτων μὲν ἐθνῶν μαχίμων περιειργόντων σφᾶς ἐν
πιδος τῷ ἱερῷ Πείθωνά τε ἐγκοιμηθέντα καὶ Ἄτταλον

καὶ Δημοφῶντα καὶ Πευκέσταν, πρὸς δὲ Κλεομένην
τε καὶ Μενίδαν καὶ Σέλευκον, ἐπερωτᾶν τὸν θεὸν εἰ
λῷον καὶ ἄμεινον Ἀλεξάνδρῳ εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ θεοῦ
κομισθέντα καὶ ἱκετεύσαντα θεραπεύεσθαι πρὸς τοῦ
θεοῦ· καὶ γενέσθαι φήμην τινὰ ἐκ τοῦ θεοῦ μὴ
κομίζεσθαι εἰς τὸ ἱερόν, ἀλλὰ αὐτοῦ μένοντι ἔσεσθαι
ἄμεινον. ταῦτά τε ἀπαγγεῖλαι τοὺς ἑταίρους καὶ
Ἀλέξανδρον οὐ πολὺ ὕστερον ἀποθανεῖν, ὡς τοῦτο
ἄρα ἤδη ὂν τὸ ἄμεινον. οὐ πόρρω δὲ τούτων οὔτε
Ἀριστοβούλῳ οὔτε Πτολεμαίῳ ἀναγέγραπται. οἱ δὲ
Φλάβιος Αρριανός Phil., Historia successorum Alexandri (fragmenta

ap. Photium, Bibl. cod. 92) (0074: 011)“Flavii Arriani quae exstant
omnia, vol. 2”, Ed. Roos, A.G., Wirth, G.Leipzig: Teubner, 1968 (1st
edn. corr.).Fragment 1,27, li.8
φεύγει δὲ Νεοπτόλεμος παρὰ Ἀντίπατρον καὶ Κρατερὸν

σὺν ὀλίγοις, καὶ πείθει τούτους ἐπὶ συμμαχίαν κατὰ
Εὐμένους ἐλθεῖν αὐτῷ Κρατερόν· καὶ πολεμοῦσιν ἄμφω
Εὐμένει. καὶ πάντα ποιήσας Εὐμένης ὥστε λαθεῖν τοὺς
σὺν αὐτῷ Κρατερὸν αὐτῷ πολεμεῖν, ἵνα μὴ τῇ περὶ
αὐτὸν ἁλόντες φήμῃ ἢ προσχωρήσωσιν αὐτῷ ἢ καὶ μέ-
νοντες ἀτολμότεροι εἶεν, καὶ κρατήσας τοῖς τεχνάσμασι,
κρατεῖ καὶ τῷ πολέμῳ· καὶ πίπτει μὲν Νεοπτόλεμος τῇ
αὐτοῦ Εὐμένους τοῦ γραμματέως δεξιᾷ, ἀνὴρ στρατιω-
τικὸς καὶ πολέμοις ἠριστευκώς, Κρατερὸς δὲ ὑπό τινων
Παφλαγόνων, ἀφειδῶς πρὸς πάντα μαχόμενος καὶ χω
Φλάβιος Αρριανός Phil., Fragmenta (0074: 018)“FGrH #156”.

Vol.-Jacobyʹ-F 2b,156,F, fragment 9, li.71
342
ἀνέχεται. (27) ὑποπτεύεται Εὐμένει Νεοπτόλεμος, καὶ συγκροτεῖται πρὸς

ἀλλήλους πόλεμος, καὶ νικᾶι κατὰ κράτος Εὐμένης. φεύγει δὲ
Νεοπτόλεμος
παρὰ Ἀντίπατρον καὶ Κρατερὸν σὺν ὀλίγοις καὶ πείθει τούτους ἐπὶ συμ-
μαχίαν κατὰ Εὐμένους ἐλθεῖν αὐτῶι Κρατερόν· καὶ πολεμοῦσιν ἄμφω
Εὐμένει. καὶ πάντα ποιήσας Εὐμένης ὥστε λαθεῖν τοὺς σὺν αὐτῶι
Κρατερὸν αὐτῶι πολεμεῖν, ἵνα μὴ τῆι περὶ αὐτὸν ἁλόντες φήμηι ἢ προς-
χωρήσωσιν αὐτῶι ἢ καὶ μένοντες ἀτολμότεροι εἶεν· καὶ κρατήσας τοῖς
τεχνάσμασι, κρατεῖ καὶ τῶι πολέμωι. καὶ πίπτει μὲν Νεοπτόλεμος τῆι
αὐτοῦ Εὐμένους τοῦγραμματέως δεξιᾶι, ἀνὴρ στρατιωτικὸς καὶ
πολέμοις ἠριστευκώς, Κρατερὸς δὲ ὑπό τινων Παφλαγόνων ἀφειδῶς
πρὸς πάντα μαχό-μενος καὶ χωρῶν ὥστε γνωσθῆναι· ἀλλ' ἔφθη πεσὼν μὴ
γνωσθείς, καίτοι καὶ
Διονύσιος Αλικαρνασσεύς Antiquitates Romanae “Dionysii

Halicarnasei antiquitatum Romanarum quae supersunt, 4 vols.”, Ed.
Jacoby, K.Leipzig: Teubner, 1:1885; 2:1888; 3:1891; 4:1905, Repr.
1967.Book 2, Ch. 36, Sec. 2, li.4
κατὰ τὸν ἀγῶνα γενομένους οὐδὲν ἔτι διαθεῖναι κα-κὸν ἠξίωσεν, ἀλλὰ
καὶ ταύτην ἐποίησεν ἄποικον Ῥω-μαίων τὴν πόλιν ὥσπερ τὰς προτέρας.
Κρουστομέριον Ἀλβανῶν ἀπόκτισις πολλοῖς πρότε-
ρον τῆς Ῥώμης ἀποσταλεῖσα χρόνοις. διαγγελλούσης
δὲ τῆς φήμης πολλαῖς πόλεσι τήν τε κατὰ πολέμους
γενναιότητα τοῦ ἡγεμόνος καὶ πρὸς τοὺς κρατηθέντας
ἐπιείκειαν ἄνδρες τε αὐτῷ προσετίθεντο πολλοὶ καὶ
ἀγαθοὶ δυνάμεις ἀξιοχρέους πανοικίᾳ μετανιστα-
μένας ἐπαγόμενοι, ὧν ἐφ' ἑνὸς ἡγεμόνος ἐκ Τυρρη-
νίας ἐλθόντος, ᾧ Καίλιος ὄνομα ἦν, τῶν λόφων τις,

1, li.3
ὅτῳ ἂν τρόπῳ δύνωνται, φιλίαν τῷ δήμῳ συνθέσθαι

πρὸς τοὺς πατρικίους ἄτερ δόλου καὶ ἀπάτης καὶ κατα-
γαγεῖν τοὺς φεύγοντας ἐπὶ τὰ σφέτερα ἐν τάχει.
Ταύτας οἱ πρέσβειςπαρ' αὐτῶν λαβόντες
τὰς ἐντολὰς αὐθημερὸν ἐξῄεσαν. φθάσασα δὲ τὴν
παρουσίαν αὐτῶν ἡ φήμη διήγγειλε τοῖς ἐπὶ στρατο-
πέδου πάντα τὰ ἐν τῇ πόλει γενόμενα, καὶ αὐτίκα πάν-
τες ἐκλιπόντες τὸ ἔρυμα ὑπήντων ἔτι καθ' ὁδὸν οὖσι
τοῖς πρεσβευταῖς. ἦν δέ τις ἐν τῷ στρατοπέδῳ πάνυ
343
ταραχώδης καὶ στασιαστὴς ἀνήρ, ὀξὺς τῇ γνώμῃ προι-

δεῖν τι τῶν ἐσομένων ἐκ πολλοῦ, καὶ εἰπεῖν ὅ τι νοή

Book 8, Ch. 54, Sec. 3, li.9
αὐτοὺς ἄλλον τινὰ αἱρεῖσθαι στρατηγὸν δι' ἀπορίαν

ἀγαθοῦ ἡγεμόνος, ἢ παρακινδυνεύσαντας ὁτῳδήτινι
παραδοῦναι τὰς δυνάμεις σὺν μεγάλῃ διδαχθήσεσθαι
βλάβῃ τὴν τοῦ συμφέροντος αἵρεσιν. τὰ μὲν δὴ βου-
λευθέντα αὐτοῖς καὶ δόξαντα δίκαιά τε καὶ ὅσια εἶναι,
φήμης τ' ἀγαθῆς ἐφ' ᾗ μάλιστα ὁ ἀνὴρ ἐσπούδαζε
παρὰ πᾶσι τευξόμενα, τοιάδε ἦν. ἐτάραττε δέ τις αὐ-
τοὺς ὑποψία δέος ἔχουσα, μή ποτε ἀλόγιστος ὄχλος ἐν
ἐλπίδι τοῦ καταπεπολεμηκέναι τὸ ἀντίπαλον ἤδη ὢν
δι' ὀργῆς ἀκράτου λάβῃ τὴν ἀποτυχίαν κἄπειτα ὡς
προδότην αὐτὸν οὐδὲ λόγου μεταδοὺς αὐτοχειρίᾳ φθάσῃ

Book 8, Ch. 55, Sec. 1, li.3
νέσθαι, καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ ἐπαγωγὰ διαλεχθεὶς παρα-

σκευάζεσθαι ἐκέλευσεν ὡς τῇ ἐπιούσῃ νυκτὶ ἀναστρα-
τοπεδεύσοντας.
Ῥωμαῖοι δ' ὡς ἔμαθον, ὅτι λέλυται σφῶν ὁ
κίνδυνος· ἔφθασε γὰρ τῶν γυναικῶν τὴν παρουσίαν
προλαβοῦσα ἡ φήμη· σὺν πολλῇ χαρᾷ καταλιπόντες
τὴν πόλιν ἔθεον ἔξω καὶ ὑπήντων ταῖς γυναιξὶν ἀσπα-
σμοὺς καὶ παιᾶνας καὶ πάνθ' ὅσα ἐκ μεγάλων κινδύ-
νων εἰς ἀδόκητον εὐτυχίαν ἄνθρωποι καταστάντες
πράττουσί τε καὶ λέγουσιν ὑπὸ χαρᾶς, τὰ μὲν ἀθρόοι,
τὰ δὲ καθ' ἕνα ἕκαστον ἀποδεικνύμενοι. ἐκείνην μὲν
Διονύσιος Αλικαρνασσεύς De Demosthenis dictione (0081:

006)“Dionysii Halicarnasei quae exstant, vol. 5”, Ed. Usener, H.,
Radermacher, L.Leipzig: Teubner, 1899, Repr. 1965.Sec. 50, li.29
λῆς καὶ κατηχήσεως χρονίου· οὐ γὰρ δὴ πλάσται μὲν

καὶ ζωγράφων παῖδες, εἰ μὴ πολλὴν ἐμπειρίαν λά-
βοιεν, χρόνῳ τρίψαντες τὰς ὁράσεις μακρῷ περὶ τὰς
τῶν ἀρχαίων δημιουργῶν τέχνας, οὐκ ἂν εὐπετῶς
344
αὐτὰς διαγνοῖεν καὶ οὐκ ἂν ἔχοιεν εἰπεῖν βεβαίως, ὅτι

[τῇ φήμῃ παραλαβόντες] τουτὶ μέν ἐστι Πολυκλείτου
τὸ ἔργον, τουτὶ δὲ Φειδίου, τουτὶ δὲ Ἀλκαμένους, καὶ
τῶν γραφῶν Πολυγνώτου μὲν αὕτη, Τιμάνθους δὲ
ἐκείνη, αὕτη δὲ Παρρασίου. λόγων δὲ ἆρα τινὲς ἀκρι-
βῶς ἐξ ὀλίγων παραγγελμάτων καὶ προσκαίρου κατη-
χήσεως ἐμμελοῦς ἁρμονίας εἴσονται φύσιν; πολλοῦ γε
Αισχύλος Supplices (0085: 001)“Aeschyli tragoediae, 2nd edn.”, Ed.

Line 760
{ – } περίφρονες δ' ἄγαν ἀνιέρῳ μένει {[ἀντ. β.} μεμαργωμένοι

κυνοθρασεῖς, θεῶν οὐδὲν ἐπαΐοντες.
{Δα.} ἀλλ' ἔστι φήμη κρείσσονας λύκους κυνῶν
εἶναι· βύβλου δὲ καρπὸς οὐ κρατεῖ στάχυν.
{Χο.} † ὡς καὶ ματαίων ἀνοσίων τε κνωδάλων
ἔχοντας ὀργάς, χρὴ φυλάσσεσθαι κράτος.
{Δα.} οὔτοι ταχεῖα ναυτικοῦ στρατοῦ στολή,
οὐδ' ὅρμος, οὗ δεῖ πεισμάτων σωτήρια
Αισχύλος Septem contra Thebas (0085: 004)“Aeschyli tragoediae, 2nd

edn.”, Ed. Murray, G.Oxford: Clarendon Press, 1955, Repr. 1960.Line
866
{ – } ἀλλὰ γὰρ ἥκουσ' αἵδ' ἐπὶ πρᾶγος

πικρὸν Ἀντιγόνη τ' ἠδ' Ἰσμήνη,
θρῆνον ἀδελφοῖν· οὐκ ἀμφιβόλως
οἶμαί σφ' ἐρατῶν ἐκ βαθυκόλπων
στηθέων ἥσειν ἄλγος ἐπάξιον.
ἡμᾶς δὲ δίκη πρότερον φήμης
τὸν δυσκέλαδόν θ' ὕμνον Ἐρινύος
ἀχεῖν Ἀίδα τ' ἐχθρὸν παιᾶν' ἐπιμέλπειν.
{ – } ἰώ. δυσαδελφόταται πασῶν ὁπόσαι
Αισχύλος Agamemnon (0085: 005)“Aeschyli tragoediae, 2nd edn.”, Ed.

Line 938
{Κλ.} ηὔξω θεοῖς δείσας ἂν ὧδ' ἔρδειν τάδε;

345
{Αγ.} εἴπερ τις, εἰδώς γ' εὖ τόδ' ἐξεῖπον τέλος.

{Κλ.} τί δ' ἂν δοκεῖ σοι Πρίαμος, εἰ τάδ' ἤνυσεν;
{Αγ.} ἐν ποικίλοις ἂν κάρτα μοι βῆναι δοκεῖ.
{Κλ.} μή νυν τὸν ἀνθρώπειον αἰδεσθῇς ψόγον.
{Αγ.} φήμη γε μέντοι δημόθρους μέγα σθένει.
{Κλ.} ὁ δ' ἀφθόνητός γ' οὐκ ἐπίζηλος πέλει.
{Αγ.} οὔτοι γυναικός ἐστιν ἱμείρειν μάχης.
{Κλ.} τοῖς δ' ὀλβίοις γε καὶ τὸ νικᾶσθαι πρέπει.
{Αγ.} ἦ καὶ σὺ νίκην τήνδε δήριος τίεις;
{Κλ.} πιθοῦ· κρατεῖς μέντοι παρεὶς ἑκὼν ἐμοί.
Αισχύλος Choephoroe (0085: 006)“Aeschyli tragoediae, 2nd edn.”, Ed.

Line 741
ἀνὴρ ἀπ' ἀνδρὸς τὴν νεάγγελτον φάτιν

ἐλθὼν πύθηται· τὴν δὲ πρὸς μὲν οἰκέτας
θέτο σκυθρωπόν, ἐντὸς ὀμμάτων γέλων
κεύθουσ' ἐπ' ἔργοις διαπεπραγμένοις καλῶς
κείνῃ – δόμοις δὲ τοῖσδε παγκάκως ἔχει,
φήμης ὕφ', ἧς ἤγγειλαν οἱ ξένοι τορῶς.
ἦ δὴ κλύων ἐκεῖνος εὐφρανεῖ νόον,
εὖτ' ἂν πύθηται μῦθον. ὦ τάλαιν' ἐγώ·
ὥς μοι τὰ μὲν παλαιὰ συγκεκραμένα
ἄλγη δύσοιστα τοῖσδ' ἐν Ἀτρέως δόμοις
τυχόντ' ἐμὴν ἤλγυνεν ἐν στέρνοις φρένα,
Αισχύλος Choephoroe li.1045
μνήμῃ φυλάσσειν ὡς ἐπορσύνθη κακά,

καὶ μαρτυρεῖν μοι, Μενέλεωςὅταν μόλῃ.
ἐγὼ δ' ἀλήτης τῆσδε γῆς ἀπόξενος,
ζῶν καὶ τεθνηκὼς τάσδε κληδόνας λιπών –
{Χο.} ἀλλ' εὖ γ' ἔπραξας, μηδ' ἐπιζευχθῇς στόμα
φήμῃ πονηρᾷ μηδ' ἐπιγλωσσῶ κακά.
ἠλευθέρωσας πᾶσαν Ἀργείων πόλιν,
δυοῖν δρακόντοιν εὐπετῶς τεμὼν κάρα.
Αριστοτέλης Ethica Nicomachea (0086: 010)“Aristotelis ethica

Nicomachea”, Ed. Bywater, I.Oxford: Clarendon Press, 1894, Repr.
346
1962.Bekker page 1153b, li.27
τύχης δοκεῖ τισὶ ταὐτὸν εἶναι ἡ εὐτυχία τῇ εὐδαιμονίᾳ, οὐκ

οὖσα, ἐπεὶ καὶ αὐτὴ ὑπερβάλλουσα ἐμπόδιός ἐστιν, καὶ ἴσως
οὐκέτι εὐτυχίαν καλεῖν δίκαιον· πρὸς γὰρ τὴν εὐδαιμονίαν
ὁ ὅρος αὐτῆς. καὶ τὸ διώκειν δ' ἅπαντα καὶ θηρία καὶ ἀν-
θρώπους τὴν ἡδονὴν σημεῖόν τι τοῦ εἶναί πως τὸ ἄριστον αὐτήν·
φήμη δ' οὔτις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥν τινα λαοί
πολλοί ...
ἀλλ' ἐπεὶ οὐχ ἡ αὐτὴ οὔτε φύσις οὔθ' ἕξις ἡ ἀρίστη οὔτ' ἔστιν
οὔτε δοκεῖ, οὐδ' ἡδονὴν διώκουσι τὴν αὐτὴν πάντες, ἡδονὴν μέν-
τοι πάντες. ἴσως δὲ καὶ διώκουσιν οὐχ ἣν οἴονται οὐδ' ἣν ἂν
φαῖεν, ἀλλὰ τὴν αὐτήν· πάντα γὰρ φύσει ἔχει τι θεῖον.
Αριστοτέλης De generatione animalium (0086: 012)“Aristotelis de

generatione animalium”, Ed. Drossaart Lulofs, H.J.Oxford: Clarendon
Press, 1965, Repr. 1972.Bekker pa 756b, li.24
ράκων, τὴν δὲ τοῖς ῥύγχεσι πρὸς ἄλληλα κοινωνίαν πολ-

λάκις ἣν πάντα ποιεῖται τὰ κορακώδη τῶν ὀρνέων· δῆλον
δὲ τοῦτο ἐπὶ τῶν τιθασευομένων κολοιῶν. τὸ δ' αὐτὸ τοῦτο
ποιεῖ καὶ τὸ τῶν περιστερῶν γένος· ἀλλὰ διὰ τὸ καὶ ὀχευό-
μενα φαίνεσθαι, διὰ τοῦτο ταύτης οὐ τετυχήκασι τῆς φήμης.
τὸ δὲ κορακῶδες γένος οὐκ ἔστιν ἀφροδισιαστικόν (ἔστι γὰρ
τῶν ὀλιγογόνων), ἐπεὶ ὦπταί γ' ἤδη καὶ τοῦτο ὀχευόμενον.
τὸ δὲ δὴ μὴ συλλογίζεσθαι πῶς εἰς τὰς ὑστέρας ἀφικνεῖ-
ται τὸ σπέρμα διὰ τῆς κοιλίας πεττούσης ἀεὶ τὸ ἐγγιγνόμε-
νον καθάπερ τὴν τροφήν, ἄτοπον. ὑστέρας δ' ἔχουσι καὶ
Αριστοτέλης Problemata (0086: 036)“Aristotelis opera, vol. 2”, Ed.

Bekker, I.Berlin: Reimer, 1831, Repr. 1960.Bekker page 962b, li.7
ὑγιαίνει καὶ δύναται πέττειν. ὅταν γὰρ κρατήσῃ ἡ ἐν τῇ

κεφαλῇ θερμότης τὴν ὑγρότητα, τὸ πνεῦμα τότε γίνεται
πταρμός. διὸ καὶ τοὺς ἐκθνήσκοντας κινοῦσι πταρμικῷ, ὡς
ἐὰν μὴ τούτῳ δύνωνται πάσχειν, ἀσώτους ὄντας. ὥστε ὡς
σημεῖον ὑγείας τοῦ ἀρρώστου καὶ ἱερωτάτου τόπου προσκυνοῦσιν
ὡς ἱερόν, καὶ φήμην ἀγαθὴν ποιοῦνται.
Διὰ τί ἄνθρωπος πτάρνυται μάλιστα τῶν ἄλλων ζῴων;
πότερον ὅτι τοὺς πόρους εὐρεῖς ἔχει, δι' ὧν τὸ πνεῦμα καὶ ἡ
ῥύμη εἰσέρχεται; τούτοις γὰρ πληρουμένοις πνεύματος πτάρ-
347
νυται. ὅτι δ' εὐρεῖς, σημεῖον ὅτι ἥκιστα ὀσφραντικὸν τῶν

ζῴων. ἀκριβέστεροι δὲ οἱ λεπτοὶ πόροι. εἰ οὖν εἰς μὲν τοὺς
Αριστοτέλης Rhetorica (0086: 038)“Aristotelis ars rhetorica”, Ed. Ross,

W.D.Oxford: Clarendon Press, 1959, Repr. 1964.Bekker page 1408b,
li.16
τὰ δὲ ὀνόματα τὰ διπλᾶ καὶ [τὰ] ἐπίθετα πλείω καὶ τὰ ξένα

μάλιστα ἁρμόττει λέγοντι παθητικῶς· συγγνώμη γὰρ ὀργιζο-
μένῳ κακὸν φάναι οὐρανόμηκες, ἢ πελώριον εἰπεῖν, καὶ ὅταν
ἔχῃ ἤδη τοὺς ἀκροατὰς καὶ ποιήσῃ ἐνθουσιάσαι ἢ ἐπ-
αίνοις ἢ ψόγοις ἢ ὀργῇ ἢ φιλίᾳ, οἷον καὶ Ἰσοκράτης ποιεῖ
ἐν τῷ Πανηγυρικῷ ἐπὶ τέλει “φήμην δὲ καὶ μνήμην” καὶ “οἵ-
τινες ἔτλησαν”· φθέγγονται γὰρ τὰ τοιαῦτα ἐνθουσιάζοντες,
ὥστε καὶ ἀποδέχονται δηλονότι ὁμοίως ἔχοντες. διὸ καὶ τῇ
ποιήσει ἥρμοσεν· ἔνθεον γὰρ ἡ ποίησις. ἢ δὴ οὕτως δεῖ, ἢ
μετ' εἰρωνείας, ὥσπερ Γοργίας ἐποίει καὶ τὰ ἐν τῷ Φαίδρῳ.
Τὸ δὲ σχῆμα τῆς λέξεως δεῖ μήτε ἔμμετρον εἶναι μήτε
Αριστοτέλης Fragmenta varia “Aristotelis qui ferebantur librorum

fragmenta”, Ed. Rose, V.Leipzig: Teubner, 1886, Repr. 1967.Category 8,
treatise title 44, fragment 547, li.6
γράφειν ὅτι τὴν ὑπ'Ἀριστοτέλους παραδιδομένην ἱστο-

ρίαν περὶ τῆς ἀποικίας ἀληθινωτέραν εἶναι συμβαίνει τῆς
ὑπὸ Τιμαίου λεγομένης. σύνοιδα γὰρ τοῖς ἀνθρώποις ὁμο-
λογοῦσιν ὅτι παραδόσιμος αὐτοῖς ἐστιν αὕτη περὶ τῆς ἀποι-
κίας ἡ φήμη παρὰ πατέρων, ἣνἈριστοτέλης εἴρηκεν, οὐ
Τίμαιος. καὶ τούτων γε τοιαύτας ἔφερον ἀποδείξεις. πρῶτον
μὲν ὅτι πάντα τὰ διὰ προγόνων ἔνδοξα παρ' αὐτοῖς ἀπὸ
τῶν γυναικῶν, οὐκ ἀπὸ τῶν ἀνδρῶν ... (6) ἐκ τούτων
ἄν τις συλλογιζόμενοςἈριστοτέλει πρόσσχοι μᾶλλον ἢ Τι-
μαίῳ. καὶ μὴν τὸ συνεχὲς τούτῳ τελέως ἄτοπον· τὸ γὰρ
Αίλιος Ηρωδιανός ., De prosodia catholica Part+Vol. 3,1, page 86, li.3
νύμφαι», λόγος «Λογίδες σεμναί», φορμός «φορμίς· ἰσχάδιον» παρ'

348
Ἀλέξιδι. ΚάδμοςΚαδμίς παρ' Ἰβύκῳ «παρελέξατο Καδμίδι κούρᾳ»,

ΠαρνασσόςΠαρνασσίς, ΜολοσσόςΜολοσσίς, ΚηφισόςΚηφισίς,
ΤευμησσόςΤευμησσίς· τὸἄσις ἀντίκειται «τόσσην οἱ ἄσιν ἐφύπερθε
καλύψω» (Φ 321)· ὑποπίπτει γὰρ ἑτέρῳ κανόνι· τὰ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ γέ-
νους παραλαμβανόμενα καὶ ταὐτὰ σημαίνοντα ὁμοτονεῖ φήμηφῆμις,
ἄσηἄσις.
Τὰ εἰςις πατρωνυμικὰ ἢ τύπον ἔχοντα πατρωνυμικῶν ὀξύνονται
Πριαμίς, Τανταλίς, Τυνδαρίς ἡ τοῦ Τυνδάρεω,Ἑλικωνίς, Αὐ-
σονίς, Βιστονίς, Ἀβαντίς, Εὐξαντίς καθ' ὕφεσιν τοῦα ἐκ τοῦ
Εὐξαντιάς.
Κρήτης,Πέρινθος πόλις Θρᾴκης ἀπὸ Περίνθου Ἐπιδαυρίου τοῦ μετὰ

Ὀρέστου στρατευσαμένου.Κόρινθος καὶ ὁ κτίστης καὶ ἡ πόλις ἔσω τοῦ
ἰσθμοῦ τῆς Πελοποννήσου. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ.Ἀκροκόρινθος ἀρσενι-
κῶς.Ἀμάρυνθος νῆσος Εὐβοίας.ὄλυνθος τὸ μὴ πέπειρον καὶὌλυν-
θος πόλις Θρᾴκης ἀπὸ Ὀλύνθου τοῦ Ἡρακλέους.Ἀράκυνθος ὄρος
Βοιωτίας, ἀφ' οὗ ἡ Ἀθηνᾶ Ἀρακυνθιὰς ὡς Ῥιανὸς ἐν τῇ Φήμῃ «κλῦθί
μοι εὐχάων Ἀρακυνθιὰς εὐπατέρεια».Ἄψυνθος πόλις Θρᾴκης. ἔστι
καὶ εἶδος φυτοῦ. διχῶς δ' ἡ γραφὴ καὶ διὰ τοῦυ καὶ διὰ τοῦι.
Ζήρυνθος πόλις καὶ ἄντρον Ἑκάτης ἐν Θρᾴκῃ. Λυκόφρων (77)
»Ζήρυνθον ἄντρον τῆς κυνοσφαγοῦς θεᾶς».Ζάκυνθος ὁ Δαρδάνου
καὶ ἀπ' αὐτοῦ πόλις. ἀρσενικῶς Ὅμηρος καὶ θηλυκῶς «καὶ ὑλήεσσα
μείωται τὸοἰκουρός καὶκηπουρός. ἔτι τὰ ὑπερδισύλλαβα Ῥωμαῖος

φιλορώμαιος, Ἀθηναῖοςφιλαθήναιος.
Τὰ ἀπὸ ὀξυτόνων προπαροξύνονται, δμητόςἄδμητος, κτητόςδο-
ρίκτητος, κακόςἄκακος, σοφόςἄσοφος, ποιητόςδημοποίητος,
ἐλατόςδημήλατος. Αἰσχύλος Ἱκετίσιν (614) «ἄτιμον εἶναι ξὺν
φήμῃ δημηλάτῳ». πρατόςδημιόπρατος. Ἀριστοφάνης Ἱππεῦσιν
(103) «ἐπίπαστα λείξας δημιόπραθ' ὁ βάσκανος». βοτόςἱππόβο-
τος, φατόςἈρηΐφατος «αἵ ῥά τε φῶτας ἀρηϊφάτους κατέδουσι»
(Τ 31), βατόςἄμβατος. «ἔνθα μάλιστα ἄμβατός ἐστι πόλις» (Ζ 434).
χωρὶς τῶν ἐπὶ ἐθνικῶν λαμβανομένων, Ἀχαιόςφιλαχαιός, Βοιωτός
φιλοβοιωτός καὶ χωρὶς εἰ μὴ διὰ σημασίαν τινὰ φυλαχθῇ ἐν τῇ συν

349
τωνε ὀξύνεται, δρέμωδρομή, τέμνωτομή καὶἀνατομή, νέμω

νομή καὶπρονομή, δέμωδομή, τὸ μέντοικόμη βαρύνεται ἀπὸ τοῦ
κόσμος γεγονυῖα, κόσμη γάρ. ὡσαύτως καὶ τὸΕὐρυνόμη καὶἈμφι-
νόμη βαρύνονται.
Τὰ εἰςμη φύσει μακρᾷ παραληγόμενα βαρύνεται,μνήμη, κνήμη,
φήμη, χήμη, νοσήμη, θελήμη, φιλήμη ἡ φιλία.ῥώμη καὶῬώμη
διασημοτάτη πόλις Ἰταλίας,γνώμη, κώμη εἴρηται ἀπὸ τοῦ ἐν αὐταῖς
κοιμᾶσθαί τε καὶ αὐλίζεσθαι, ὡς Φιλόξενος.βρώμη, τρώμη, Ἰθώμη
πόλις Θεσσαλίας τῆς Πελασγιώτιδος. Ὅμηρος «οἵ τ' εἶχον Τρίκκην καὶ
Ἰθώμην κλωμακόεσσαν (Β 729). ἔστι καὶ Μεσσήνης. ἀπὸ Ἰθώμου βασι-
λέως. καλεῖται δὲ ὁ τόπος τῆς Θεσσαλικῆς Θούμαιον ἀποβολῇ τοῦι καὶ
Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παθῶν (0087: 009)“Grammatici Graeci, vol.

3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1870, Repr. 1965.Part+Vol. 3,2,
page 383, li.6
Ep. Cr. I 173, 21: ἕρδοι «μὴ νυκτὶ θοῇ ἀποθύμια ἕρδοι» (Ξ 261)
παρὰ τὸ ῥέζω ὑπερθέσει τοῦε καὶ τροπῇ τοῦζ εἰςδ ἕρδω· γίνεται δὲ
ὑπέρθεσις ὥσπερ σπείρω σπόριον ὄσπριον, νόθος νοθεῖον ὀθνεῖον·
μείρω μέμαρκα μέμορε ἔμμορε.
M. 379, 31: ἔροτις ἡ ἑορτή. ὡς γὰρ παρὰ τὸ κάλπη κάλπις
καὶ φήμη φῆμις, οὕτω καὶ παρὰ τὸ ἑορτή παρώνυμον ἔροτις ὡς αὐλή
αὐλίς. Ep. Cr. I 71, 28: τὸ ἄγρει ἐστὶν ὡς προστακτικὸν ἐπίρρημα καὶ
πληθυντικὸν ἀγρεῖτε φασὶ καὶ ὁ ποιητής «ἀγρεῖθ' αἱ μὲν δῶμα κορή-
σατε» (υ 149). ὁ δέ γε Ἀντίμαχος ἀργεῖτε ἔφη ὑπερβιβάσας τὸρ.
ῥαπίδες· κρηπῖδες. ἆρον τὸκ καὶ τρέψον τὸη εἰςα.
Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας (0087: 011)“Grammatici

Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1870, Repr. 1965.
Part+Vol. 3,2, page 417, li.8
ἀπὸ τῶν εἰςων περισπωμένων, Ξενοφῶν Ξενοφώντειος, Δημοφῶν

Δημοφώντειος πλὴν τοῦ Ποσειδῶν Ποσειδώνιος· καὶ τὰ ἀπὸ τῶν εἰς
ων βαρυτόνων μὴ κλινομένων διὰ τοῦντ δίφθογγον ἔχει «Θέων Θεώ-
νειος, Τρύφων Τρυφώνειος πλὴν τοῦ Ἀπόλλων Ἀπολλώνιος καὶ Ἀμ-
μώνιος. τὰ θηλυκὰ αὐτῶν ταῦτα διφθογγογραφεῖται Ἀπολλωνεία βάξις
καὶ Ἀπολλωνεία φήμη. οὕτωςἩρωδιανός.
M. 629, 7:ὀπτανεῖον· δεῖ γινώσκειν ὅτι διὰ τῆςει διφθόγ-
γου γράφεται, πρῶτον μὲν ὅτι λέγεται ὀπτανήϊον, δεύτερον δὲ τῷ
λόγῳ τοῦ βαλανεῖον· λέγει δὲ ὁἩρωδιανὸς καὶ ἐνταῦθα καὶ ἐν τῇ
350
καθόλου, ὅτι παρὰ τοῖς Ἀττικοῖς καὶ διὰ τοῦι γράφεται καὶ προπαρ-
οξύνεται, οἷον ὀπτάνιον.
Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας Part+Vol. 3,2, page 562, li.12
ὅτι: ἰστέον ὅτι τὸ ὅτι πῇ μέν ἐστι σύνδεσμος αἰτιολογικός, πῇ δὲ

ὄνομα οὐδέτερον. ἐὰν δὲ ἀναδιπλασιασμὸν δέξηται τοῦτο ὅτι, μόνον
ἐστὶ ὄνομα ἐν μιᾷ λέξει ἀκουόμενον καὶ οὐκέτι συμπίπτει συνδέσμῳ,
ἀλλ' ἔστιν οὐδέτερον ὄνομα.
ὄττεσθαι κλῃδονίζεσθαι. ὀττεύεσθαι ὁμοίως. – ὄσσα κλῃδὼν καὶ
φήμη. οὐθέν οὐδέν – οὐδένεια οὐθένεια. οὐκί οὐχί.
οὔριος ἐπιτήδειος, ἐπιδέξιος ἄνεμος, τὸ δὲ οὔρειος ὄρειος.
οὕτως τὸ ἀνάλογον, τὸ δὲ οὕτω κατ' ἔλλειψιν.
ὀφείλει δεῖ γενέσθαι κατ' ἀνάγκην. – ὀφέλλει ὠφελεῖ αὔξει.
Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων (0087: 026)“Grammatici Graeci,

vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1870, Repr. 1965.Part+Vol. 3,2,
page 852, li.12
Epim. Cr. I 224, 31: τὰ εἰςις παρώνυμα ὀξύνεται, δρυμός Δρυ-

μίς, λόγος Λογίς, φορμός φορμίς, Κάδμος Καδμίς· τὸ ἄσις ἀντιπίπτει,
ὑπόκειται γὰρ ἑτέρῳ κανόνι· τὰ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ γένους παραλαμβανό-
μενα καὶ ταὐτὰ σημαίνοντα ὁμοτονεῖ φήμη φῆμις, ἄση ἄσις.
Arc. 28, 24: τὰ εἰςις πατρωνυμικὰ ἢ τύπον ἔχοντα πατρωνυμι-
κῶν ὀξύνεται Πριαμίς, Τανταλίς, Τυνδαρίς.
Arc. 29, 13: τὰ εἰςβις ὑπερδισύλλαβα παρώνυμα ὀξύνεται Νιοβίς,
Λυκαμβίς, Περραιβίς. σεσημείωται τὸ κάνναβις.
Arc. 31, 19: τὸ κάβαλλις ἐπιθετικὸν παρώνυμον ἀπὸ τῶν εἰςης
Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ μονήρους λέξεως (0087: 033)“Grammatici

Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1870, Repr.
1965.Part+Vol. 3,2, page 923, li.17
φήν εἷς τῶν ἑκατὸν ἡρώων, ἠλακατήν, καὶ τοῦτο ὄνομα ἰχθύος κητώ-
δους, ἀλλὰ καὶ τὸ κύριον. δῆλον ὅτι σημειώδης ὁ δοθιὴν παρ' Ἀττι-
κοῖς λεγόμενος καὶ μὴ ἔχων πρὸ τοῦη σύμφωνον. Τηλεκλείδης
ὅδ' ἀπ' Αἰγίνης νήσου χωρεῖ δοθιῆνος ἔχων τὸ πρόσωπον,
καὶ Ἕρμιππος ἐν Θεοῖς
φήμης ἱερᾶς ἐξοιγνυμένης ὥσπερ πέπονος δοθιῆνος.
351
εἰ δέ τις λέγοι, ὅτι καὶ τὸ ζαήν καθαρεύει, οὗ καὶ αἰτιατικὴ παρὰ τῷ

ποιητῇ κατ' ἔκθλιψιν τοῦα, ὦρσε δ' ἐπὶ ζαῆν' ἄνεμον (μ 313),
πρῶτον μὲν εἴσεται, ὡς οὐχ ὑγιῶς τὸ τοιοῦτο παραλήψεται, οὗ πίστιν
ὀφείλει ἐξ ἄλλων πτώσεων παραθέσθαι. προείπομεν δέ, ὅτι κατὰ χρῆ
Αίλιος Ηρωδιανός ., Partitiones (= Ἐπιμερισμοί) [Sp.?] (e codd. Paris.

2543 + 2570) (0087: 036)“Herodiani partitiones”, Ed. Boissonade,
J.F.London, 1819, Repr. 1963.Page 61, li.12
ἐσθίων, ἔστι δὲ ἐπώνυμον τοῦ Ἡρακλέους· θοίνομαι, ῥῆμα,

τὸ εὐωχοῦμαι· καὶ θοιμάτιον, κατὰ συναλοιφὴν, τὸ ἱμά-
τιον. Πᾶσα λέξις ἀπὸ τῆς θρυ συλλαβῆς ἀρχομένη, διὰ τοῦ υ
ψιλοῦ γράφεται· οἷον· θρυλλῶ, τὸ Φημίζω· θρύλλημα, ἡ
φήμη· θρύλλος, τὸ αὐτό· θρυαλὶς, ὁ σπινθήρ· θρύπτω,
τὸ εἰς μικρὰ τέμνω· θρύπτομαι, τὸ ἀκκίζομαι· καὶ τὰ
λοιπά. Οἱ τοῦ ἰῶτα ἐπιμερισμοὶ προεγράφησαν εἰς τὸ η.

2543 + 2570) Page 67, li.6
νος· κλινήρης, τὸ αὐτό· κλίμαξ, ἡ σκάλα, καὶ κλίνεται

κλίμακος· κλιμακηδὸν, ἀντὶ τοῦ δίκην κλίμακος· κλισία,
ἡ σκηνή· κλισμὸς, ἡ καθέδρα· κλίτος, τὸ μέρος κλιτὺς, ἡ
ἐξοχὴ τοῦ ὄρους, καὶ κλίνεται κλιτύος· κλίβανος, ἡ κάμι-
νος· καὶ τὰ λοιπά. Πλὴν τοῦ κληδὼν, ἡ φήμη καὶ ἡ μαντεία, καὶ κλίνεται
κληδόνος· κληδονισμὸς, τὸ αὐτό· Κληδόνιος, κύριον· κλή-
μαξ, ἡ ἄμπελος, καὶ κλίνεται κλήματος· κλῆμα, τὸ τῆς
ἀμπέλου· Κλήμης, κύριον, καὶ κλίνεται Κλήμεντος·
κλῆρος· κληρουχία· καὶ κληρονομία, τὸ αὐτό· κληρονομῶ,
ῥῆμα· κλητώριον, ἡ τράπεζα· κληΐζω, τὸ δοξάζω· καὶ

2543 + 2570) Page 103, li.8
ὡρακιῶ, τὸ δειλιῶ· Ὠρεὸς, καὶ Ὠροπὸς, τόπος· Ὠρίων,

κύριον, καὶ κλίνεται Ὠρίωνος· Ὢρ, κύριον· καὶ Ὠρείθυια,
ὄνομα θεᾶς.
Τὸ ο πρὸ τοῦ σ διὰ τοῦ ο μικροῦ γράφεται· οἷον· ὅσον, τὸ
ὁποῖον, καὶ τὸ πολύ· ὁσῶραι καὶ ὁσημέραι· ὄσσα, ἡ
φήμη καὶ ἡ μαντεία· Ὄσσα, ὄνομα ὄρους· ὄσσος, ὁ ὀφθαλ-
352
μός· Ὄσιρις, κύριον, καὶ κλίνεται Ὀσίριδος· ὀστοῦν·

ὄστρακον· ὀσσόμενος, ὁ βλέπων· καὶ τὰ λοιπά.
Πλὴν τοῦ ὡσεὶ, ἀντὶ τοῦ καθά· ὡσανεί· Ὠσηὲ, κύριον·
ὠστίζω, τὸ ἀποδιώκω· ὠστὸν, τὸ ἀποδίωκτον· ὦσχος, ὁ
κλάδος· ὠσχοφόρον δένδρον, τὸ κλαδηφόρον· καὶ ὦς, τὸ

2543 + 2570) Page 104, li.1
ὠστίζω, τὸ ἀποδιώκω· ὠστὸν, τὸ ἀποδίωκτον· ὦσχος, ὁ

κλάδος· ὠσχοφόρον δένδρον, τὸ κλαδηφόρον· καὶ ὦς, τὸ
ὠτίον, ὃ καὶ κλίνεται ὠτός.
Τὸ ο πρὸ τοῦ τ σμικρύνεται· οἷον· ὅττοβος, ὁ ἦχος· ὁττο-
βῶ, τὸ ἠχῶ· ὀττοτοὶ, ἐπίῤῥημα, ἀντὶ τοῦ φεῦ· ὄττα, ἡ
φήμη καὶ ἡ μαντεία· ὀττεία, τὸ αὐτό· ὅτι· ὅτε δήποτε·
ὀτρύνω· ὀτρηρὸς, ὁ σπουδαῖος· καὶ τὰ λοιπά.
Πλὴν τοῦ ὠτίον, ἡ ἀκοή· ὠτακουστῶ· ὠτειλὴ, τὸ τραῦ-
μα· ὠτὶς, ὄρνεον, καὶ κλίνεται ὠτίδος· καὶ Ὦτος κύριον, ὁ
υἱὸς τοῦ Ἀλωέως.

543 + 2570) Page 143, li.9
φεται· οἷον· φιλῶ· φίλος· φιλία· καὶ τὰ ἐξ αὐτῶν· φιλάν-

θρωπος· Φίλιππος, Φίλων, Φιλῖνος, καὶ Φιλοκτήτης,
κύρια· φιάλη, τὸ ποτήριον· φιμῶ, τὸ χαλινῶ· φιμὸς, ὁ
χαλινός· φίτυς, ὁ πατήρ· φιτύω, τὸ γεννῶ· φιτρὸς, ὁ
κορμός· καὶ τὰ λοιπά.
Πλὴν τοῦ φήμη· Φημίζω· φημισμός· Φήμιος, κύριον·
φηλῶ, τὸ ἀπατῶ· φηλήτης, ὁ ἀπατεών· φήνη, ὄρνεον·
φηγὸς, ἡ δρῦς· φημὶ, τὸ λέγω· καὶ φῆναι, ἀπαρέμφατον,
ἀντὶ τοῦ φάναι.
Δίφθογγα δὲ ταῦτα· φείδομαι· Φειδίας, κύριον· Φεί-
δων, κύριον, καὶ κλίνεται Φείδωνος· καὶ Φειὰ, ὄνομα πόλεως.

2543 + 2570) Page 177, li.11
τὰ ὅμοια. Σὺν τούτοις καὶ Μίλητος, νῆσος, θηλυκόν.

Ἡράκλειτος δὲ, καὶ Πολύκλειτος, κύρια, δίφθογγα.
Τὰ διὰ τοῦ ιμος προπαροξύτονα διὰ τοῦ ἰῶτα γράφε-
353
ται· οἷον· ὄψιμος· ἄνθιμος· πρώϊμος· ἔντιμος· ἄτιμος· καὶ

τὰ ὅμοια.
Πλὴν τῶν παρὰ τὸ σῆμα, καὶ σχῆμα, καὶ φήμη, καὶ
δῆμος γενομένων. Παρὰ τὸ σῆμα· οἷον· ἄσημος· ἐπίσημος·
παράσημος. Τὰ παρὰ τὸ σχῆμα· οἷον· εὔσχημος· κακό-
σχημος· πολύσχημος. Τὰ παρὰ τὸ φήμη· οἷον· εὔφημος·
δύσφημος· πολύφημος. Τὰ παρὰ τὸ δῆμος· οἷον· πάνδη-
μος· ἀπόδημος· ἐπίδημος· καὶ τὰ ὅμοια.

2543 + 2570) Page 177, li.14
ται· οἷον· ὄψιμος· ἄνθιμος· πρώϊμος· ἔντιμος· ἄτιμος· καὶ

τὰ ὅμοια.
Πλὴν τῶν παρὰ τὸ σῆμα, καὶ σχῆμα, καὶ φήμη, καὶ
δῆμος γενομένων. Παρὰ τὸ σῆμα· οἷον· ἄσημος· ἐπίσημος·
παράσημος. Τὰ παρὰ τὸ σχῆμα· οἷον· εὔσχημος· κακό-
σχημος· πολύσχημος. Τὰ παρὰ τὸ φήμη· οἷον· εὔφημος·
δύσφημος· πολύφημος. Τὰ παρὰ τὸ δῆμος· οἷον· πάνδη-
μος· ἀπόδημος· ἐπίδημος· καὶ τὰ ὅμοια. Εὔφιμος δὲ
ἵππος, ὁ εὐχαλίνωτος, καὶ δύσφιμος, ὁ δυσχαλίνωτος, διὰ
τοῦ ἰῶτα γράφονται.
Τὰ διὰ τοῦ ιστος προπαροξύτονα διὰ τοῦ ι γράφονται·
Aristoxenus Mus., Fragmenta (0088: 006)“Aristoxenos”, Ed. Wehrli, F.

Fragment 50, li.58
καὶ πάλιν (Soph. fr. 11 N2) τὸ χρύσεον ὄμμα τὸ τᾶς Δίκας.

ἀπεθεώθη δὲ καὶ αὐτὸ τὸ τῆς Δίκης ὄνομα. ὥστε παρ' ἐνίοις καὶ βωμοὺς
καὶ θυσίας γίνεσθαι Δίκῃ. μετὰ ταύτην δὲ καὶ Σωφροσύνην καὶ
Ἐγκράτειαν ἐπεισεκώμασαν καὶ πλεονεξίαν ἐκάλεσαν τὴν ἐν
ἀπολαύσεσιν ὑπεροχήν. ὥστε τὸν πειθαρχοῦντα τοῖς νόμοις καὶ τῇ τῶν
πολλῶν φήμῃ μετριάζειν περὶ τὰς
σωματικὰς ἡδονάς.
354
Aesopus et Aesopica Scr. Fab., Fabulae Libanii (0096: 005)

“Corpus fabularum Aesopicarum, vol. 1.2, 2nd edn.”, Ed. Hausrath, A.,
Hunger, H.Leipzig: Teubner, 1959.Fable 2, li.14
ἵππον μὴ ἀπαρνηθῆναι τὴν ἀγωνίαν. ἀποδείκνυται δὴ τὸ

στάδιον καὶ ἡμέρα τῷ δρόμῳ. καὶ τὸ ἐντεῦθεν ὁ μὲν ἵππος
ἐτρύφα παρὰ τῇ φάτνῃ, τῇ δὲ χελώνῃ μελέτη ἦν συνεχὴς
καὶ οὐδὲ νυκτὸς προϊούσης ἔληγεν. ἧκε δὲ ἡ κυρία καὶ
μεστὸν ἦν τὸ θέατρον καμήλων, ὄνων, ὀρνέων οἷς τε ἄν-
θρωποι χρῶνται. καὶ μὴν καὶ ἐλάφους συνήγαγεν ἡ φήμη,
καὶ ἐμειδία τὸ θέατρον ὡς παραπαιούσης τῆς χελώνης.
ἐπεὶ δὲ ἤρθη τὸ σημεῖον καὶ θεῖν ἐχρῆν, ὁ μὲν ἵππος ὥσπερ
καὶ πρῴην πεπεδημένος ἔμεινεν ἐν ἀργίᾳ τε καὶ κόρῳ, τῇ
δὲ ἡ μελέτη τάχος ἐδεδώκει καὶ νίκην.
καὶ σύ, ὦ παῖ, μὴ τῇ φύσει πιστεύσας κάθευδε, ἀλλ'
Diogenianus Gramm., Paroemiae (epit. operis sub nomine Diogeniani)

(e cod. Mazarinco) (0097: 001)“Corpus paroemiographorum Graecorum,
vol. 1”, Ed. von Leutsch, E.L., Schneidewin, F.G.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1839, Repr. 1965.
Centuria 7, Sec. 26, li.3
τελευτήσαντα ἐπαινεῖν, καὶ εἰ φαῦλος ἦν.

Ὁ κνὶψ ἐν χώρᾳ: ἐπὶ τῶν ταχέως μεταπιπτόν-
των. Κνὶψ γάρ ἐστι θηρίον ξυλοφάγον.
Οἶδα Σίμωνα, καὶ Σίμων ἐμέ: δύο ἐγένοντο
ἡγεμόνες, Νίκων καὶ Σίμων. Ὑπερίσχυσε δὲ ὁ Σίμων
κακοτροπώτατος ὢν, ὥστε καὶ τὴν ἐπὶ Νίκωνα φήμην
ἀπαλεῖψαι. Λεχθείη δ' ἂν ἡ παροιμία ἐπὶ τῶν ἀλλή-
λους ἐπὶ κακίᾳ γινωσκόντων.
Ὁ ἄπληστος πίθος: οὗτος λέγεται ἐν Ἅιδου
εἶναι. Οἶνος καὶ ἀλήθεια: Εὔανδρος παρὰ τοῖς Πέρ
Zenobius SophistaParoemiogr., Epit. collectionum Lucilli Tarrhaei et

Didymi (0098: 001)“Corpus paroemiographorum Graecorum, vol. 1”,
Ed. von Leutsch, E.L., Schneidewin, F.G.Göttingen: Vandenhoeck &
Ruprecht, 1839, Repr. 1965.Centuria 2, Sec. 17, li.9
καὶ ἔπεμψαν εἰς Λακεδαίμονα συμμαχίας δεόμενοι· οἱ δὲ

ἀπεκρίναντο αὐτοῖς, ὅτι δύναμιν μὲν οὐ δώσουσι, τοὺς
δὲ Διοσκούρους αὐτοῖς ἐπιπέμψουσιν. Ἀναστρέψαντες δὲ
355
οἱ Λοκροὶ μάχης γενομένης ἐνίκησαν τοὺς Κροτωνιάτας,

τῶν Διοσκούρων συλλαβομένων· τὴν δὲ νίκην ἐκ τοῦ αὐ-
τομάτου φήμη τις ἤνεγκεν εἰς τὴν Λακεδαίμονα, μηδε-
νὸς ἀφιγμένου ἀγγέλου. Μετὰ δὲ ταῦτα ἐλθόντες τινὲς
ἀπήγγειλαν τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ γεγενῆσθαι τὴν μάχην καὶ τὴν
νίκην. Ἐπειδὴ οὖν τὰ παρὰ τῆς φήμης ἀγγελθέντα
ὑπῆρχον ἀληθῆ, ἡ παροιμία εἴρηται ἐπὶ τῶν πάνυ ἀλη-
θῶν. Σάγρα δ' ἔστι τόπος, ἐν ᾧ τὴν μάχην ἐνίκησαν

Didymi Centuria 2, Sec. 17, li.12
οἱ Λοκροὶ μάχης γενομένης ἐνίκησαν τοὺς Κροτωνιάτας,

τῶν Διοσκούρων συλλαβομένων· τὴν δὲ νίκην ἐκ τοῦ αὐ-
τομάτου φήμη τις ἤνεγκεν εἰς τὴν Λακεδαίμονα, μηδε-
νὸς ἀφιγμένου ἀγγέλου. Μετὰ δὲ ταῦτα ἐλθόντες τινὲς
ἀπήγγειλαν τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ γεγενῆσθαι τὴν μάχην καὶ τὴν
νίκην. Ἐπειδὴ οὖν τὰ παρὰ τῆς φήμης ἀγγελθέντα
ὑπῆρχον ἀληθῆ, ἡ παροιμία εἴρηται ἐπὶ τῶν πάνυ ἀλη-
θῶν. Σάγρα δ' ἔστι τόπος, ἐν ᾧ τὴν μάχην ἐνίκησαν
οἱ Λοκροί. Αἲξ Σκυρία: Χρύσιππος φησὶν ἐπὶ τῶν τὰς εὐερ-
γεσίας ἀνατρεπόντων τετάχθαι τὴν παροιμίαν· ἐπειδὴ πολ

κῶσιν ἐπιλανθάνεσθαι τοῦ θεοῦ.

Οἶδα Σίμωνα καὶ Σίμων ἐμέ: Τελχίνων φύ-
σει βασκάνων ὄντων, (καὶ γὰρ τῷ τῆς Στυγὸς ὕδατι τὴν
γῆν καταῤῥαίνοντες ἄγονον ἐποίουν,) δύο ἐγένοντο ἡγεμόνες,
Σίμων καὶ Νίκων. Ὑπερίσχυε δὲ ὁ Σίμων κακοτροπώτα-
τος ὢν, ὥστε τὴν ἐπὶ Νίκωνι φήμην ἀπαλεῖψαι. Διόπερ
οἱ παροιμιαζόμενοι μόνον τὸν Σίμωνα ὀνομάζουσι. Λε-
χθείη δ' ἂν ἡ παροιμία ἐπὶ τῶν ἀλλήλους ἐπὶ κακίᾳ γινω-
σκόντων.
356

Πάντα λίθον κίνει: παροιμία. Ὅτε γὰρ Ξέρ-

ξης ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας ἐπεστράτευσεν, ἡττηθεὶς περὶ Σαλα-
μῖνα, αὐτὸς μὲν ἀνέζευξε, Μαρδόνιον δὲ κατέλιπε πολε-
μήσοντα τοῖς Ἕλλησιν. Ἡττηθέντος δὲ καὶ τούτου τὴν
ἐν Πλαταιαῖς μάχην, φήμη τις κατέσχεν, ὡς ἐν τῷ περι-
βόλῳ τῆς σκηνῆς ὁ Μαρδόνιος θησαυρὸν καταλέλοιπε.
Πριάμενος οὖν Πολυκράτης ὁ Θηβαῖος τὸν τόπον, χρόνον
μὲν πολὺν ἐζήτει τὸν θησαυρόν· ὡς δ' οὐδὲν ἐπέραινε, πέμ-
ψας εἰς Δελφοὺς ἐπηρώτα, πῶς ἂν εὕροι τὰ χρήματα.
Τὸν δὲ Ἀπόλλωνα ἀποκρίνασθαί φασι,πάντα λίθον
Στράβων γεωγραφικά (0099: 001)“Strabonis geographica, 3 vols.”, Ed.

Meineke, A.Leipzig: Teubner, 1877, Repr. 1969.
Book 1, Ch. 2, Sec. 14, li.16
τεχούσαις δόξαις ἀκολουθεῖν, Ὁμήρῳ δὲ πᾶν ὅ τι ἂν

ἐπ' ἀκαιρίμαν γλῶσσαν ἴῃ κελαδεῖν; χωρὶς γὰρ τῶν
λεχθέντων περὶ τοῦ τρόπου τῆς πρεπούσης Ὁμήρῳ
μυθοποιίας καὶ τὸ πλῆθος τῶν συγγραφέων τῶν ταὐτὰ
θρυλούντων κἀκ τῆς κατὰ τοὺς τόπους ἐπιχωριαζού-
σης φήμης διδάσκειν δύναται, διότι ταῦτα οὐ ποιη-
τῶν πλάσματά ἐστιν οὐδὲ συγγραφέων, ἀλλὰ γεγενη-
μένων ἴχνη καὶ προσώπων καὶ πράξεων.
Καὶ Πολύβιος δ' ὀρθῶς ὑπονοεῖ τὰ περὶ τῆς πλά-
νης· τὸν γὰρ Αἰόλον τὸν προσημαίνοντα τοὺς ἔκπλους
ἐν τοῖς κατὰ τὸν πορθμὸν τόποις ἀμφιδρόμοις οὖσι
μνήμης ὑπέλαβε, καὶ ταῦτα πρὸς εἰδότας· καθάπερ

οὐδ' Ἀλκαῖος, καίτοι φήσας ἀφῖχθαι καὶ αὐτὸς εἰς Αἴ-
γυπτον. αἱ δὲ προσχώσεις καὶ ἐκ τῶν ἀναβάσεων μὲν
δύνανται ὑπονοεῖσθαι καὶ ἐξ ὧν δὲ εἶπε περὶ τῆς Φά-
ρου. ὁ γὰρ ἱστορῶν αὐτῷ περὶ τῆς Φάρου, μᾶλλον δὲ
ἡ κοινὴ φήμη, διότι μὲν τότε τοσοῦτον ἀπεῖχεν ἀπὸ τῆς
ἠπείρου ὅσον φησί, δρόμον νεὼς ἡμερήσιον, οὐκ ἂν
εἴη διατεθρυλημένη ἐπὶ τοσοῦτον ἐψευσμένως. ὅτι δ'
ἡ ἀνάβασις καὶ αἱ προσχώσεις τοιαῦταί τινες, κοινό-
357
τερον πεπύσθαι εἰκὸς ἦν· ἐξ ὧν συνθεὶς ὁ ποιητὴς

ὅτι πλέον ἢ τότε ἀφειστήκει τῆς γῆς ἡ νῆσος κατὰ τὴν
πυρα καὶ τὴν ἀμφίβολον ἄγκυραν καὶ τὸν κεραμικὸν

τροχόν. ταῦτα δὲ λέγω σαφῶς μὲν εἰδὼς ὅτι καὶ οὗτος
αὐτὸς οὐ τἀληθέστατα λέγει περὶ πάντων, καὶ δὴ καὶ
τὸ τοῦ Ἀναχάρσιδος· πῶς γὰρ ὁ τροχὸς εὕρημα αὐ-
τοῦ, ὃν οἶδεν Ὅμηρος πρεσβύτερος ὤν; ἀλλ' ἐκεῖνα δια-
σημῆναι βουλόμενος ὅτι κοινῇ τινι φήμῃ καὶ ὑπὸ τῶν
παλαιῶν καὶ ὑπὸ τῶν ὑστέρων πεπιστεῦσθαι συνέβαι-
νε τὸ τῶν νομάδων, τοὺς μάλιστα ἀπῳκισμένους ἀπὸ
τῶν ἄλλων ἀνθρώπων γαλακτοφάγους τε εἶναι καὶ ἀβί-
ους καὶ δικαιοτάτους, ἀλλ' οὐχ ὑπὸ Ὁμήρου πεπλάσθαι.
Περί τε τῶν Μυσῶν δίκαιός ἐστιν ὑποσχεῖν λόγον
Πλαταμώδης, ἀφ' ἧς ἐπὶ τὸ Κορυφάσιον καὶ τὴν νῦν

καλουμένην Πύλον ἑκατόν εἰσι στάδιοι. ἔστι δὲ καὶ
νησίον καὶ πολίχνιον ἐν αὐτῷ ὁμώνυμον Πρωτή. οὐκ
ἂν δ' ἐξητάζομεν ἴσως ἐπὶ τοσοῦτον τὰ παλαιά, ἀλλ'
ἤρκει λέγειν ὡς ἔχει νῦν ἕκαστα, εἰ μή τις ἦν ἐκ παί-
δων ἡμῖν παραδεδομένη φήμη περὶ τούτων· ἄλλων δ'
ἄλλα εἰπόντων ἀνάγκη διαιτᾶν. πιστεύονται δ' ὡς
ἐπὶ τὸ πολὺ οἱ ἐνδοξότατοί τε καὶ πρεσβύτατοι καὶ κατ'
ἐμπειρίαν πρῶτοι· Ὁμήρου δ' εἰς ταῦτα ὑπερβεβλη-
μένου πάντας, ἀνάγκη συνεπισκοπεῖν καὶ τὰ ὑπ'
πολλὰ ψευδῆ διὰ τὴν Ἀλεξάνδρου φιλοτιμίαν· ἐπειδὴ

γὰρ ὡμολόγητο ἐκ πάντων ὅτι διείργει τὴν Ἀσίαν ἀπὸ
τῆς Εὐρώπης ὁ Τάναϊς ποταμός, τὸ δὲ μεταξὺ τῆς θα-
λάττης καὶ τοῦ Τανάιδος πολὺ μέρος τῆς Ἀσίας ὂν
οὐχ ὑπέπιπτε τοῖς Μακεδόσι, στρατηγεῖν δ' ἔγνωστο
ὥστε τῇ φήμῃ γε κἀκείνων δόξαι τῶν μερῶν κρατεῖν
τὸν Ἀλέξανδρον, εἰς ἓν συνῆγον τήν τε Μαιῶτιν λί-
μνην τὴν δεχομένην τὸν Τάναϊν καὶ τὴν Κασπίαν θά-
λατταν, λίμνην καὶ ταύτην καλοῦντες καὶ συντετρῆ-
358
σθαι φάσκοντες πρὸς ἀλλήλας ἀμφοτέρας, ἑκατέραν

δὲ εἶναι μέρος τῆς ἑτέρας. Πολύκλειτος δὲ καὶ πίστεις
ἐστὶν ὑπὸ φύλων οἰκούμενα μικτῶν ἔκ τε Αἰγυπτίων

ἐθνῶν καὶ Ἀραβίων καὶ Φοινίκων· τοιοῦτοι γὰρ οἱ
τὴν Γαλιλαίαν ἔχοντες καὶ τὸν Ἱερικοῦντα καὶ τὴν Φι-
λαδέλφειαν καὶ Σαμάρειαν, ἣν Ἡρώδης Σεβαστὴν
ἐπωνόμασεν. οὕτω δ' ὄντων μιγάδων ἡ κρατοῦσα μά-
λιστα φήμη τῶν περὶ τὸ ἱερὸν τὸ ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις
πιστευομένων Αἰγυπτίους ἀποφαίνει τοὺς προγόνους
τῶν νῦν Ἰουδαίων λεγομένων.
Μωσῆς γάρ τις τῶν Αἰγυπτίων ἱερέων ἔχων τι μέ-
ρος τῆς [κάτω] καλουμένης χώρας, ἀπῆρεν ἐκεῖσε ἐν-
θένδε δυσχεράνας τὰ καθεστῶτα, καὶ συνεξῆραν αὐ
Rhianus Epic., Fragmenta (0219: 001)“Collectanea Alexandrina”, Ed.

Powell, J.U.Oxford: Clarendon Press, 1925, Repr. 1970.Frag 56, li.t
E libro incerto
Οὔρεος ἀργεννοῖο περὶ πτύχας ἐστρατόωντο χείματά τε ποιάς τε δύω καὶ

ἐείκοσι πάσας. Πάρ τε τρηχὺν Ἐλαιὸν ὑπὲρ δρυμόν τε Λύκοιο
Φήμη Κλῦθί μοι εὐχάων Ἀρακυνθιὰς εὐπατέρεια.
Rhianus Epic., Fragmenta (0219: 005)“FGrH #265”.Vol.-Jacobyʹ-F

3a,265,F, fragment 59, li.2
καὶ ἄλλη Μακεδονίας .... καὶ τὸ ἔθνος Φύσκοι ὡς Λοκροί .....

CHOIROBOSK. Gr. Gr. IV 1. p. 123, 12 Hilg: εἰσὶ δὲ καὶ ἄλλα τινὰ
Δωρικὰ συστέλλοντα τὸα, ὡς παρ' Ἡσιόδωι (Th. 521) «δήσας
ἀλυκτοπέδηισι Προμηθέα»,
καὶ παρὰ τῶι Ῥιανῶι«λίθος μέγας (?)«.
STEPH. BYZ. s. Ἀράκυνθος· ὄρος Βοιωτίας, ἀφ' οὗ ἡ Ἀθηνᾶ Ἀρακυν-
θιάς, ὡς Ῥιανὸς ἐν τῆι Φήμηι«κλῦθί μοι εὐχάων Ἀρακυνθιὰς εὐπα-
τέρεια«. STOB. Flor. 3, 4, 33: Ῥιανοῦ.«ἦ ἄρα δὴ μάλα πάντες
ἁμαρτίνοοι πελόμεσθα / ἄνθρωποι, φέρομεν δὲ θεῶν ἑτερόρ-
ροπα δῶρα / ἀφραδίηι κραδίης· βιότοιο μὲν ὅς κ' ἐπιδευὴς /
στρωφᾶται, μακάρεσσιν ἐπὶ ψόγον αἰνὸν ἰάπτει / ἀχνύμε
359
Eratosthenes et Eratosthenica Philol., Catasterismi (0222: 001)

“Pseudo–Eratosthenis catasterismi”, Ed. Olivieri, A.Leipzig: Teubner,
1897; Mythographi Graeci 3.1.Ch. 1, Sec. 28, li.8
Κένταυρον εἶναι, ἕτεροι δ' οὔ φασι διὰ τὸ μὴ τετρα-

σκελῆ αὐτὸν ὁρᾶσθαι, ἀλλ' ἑστηκότα καὶ τοξεύοντα·
Κενταύρων δὲ οὐδεὶς τόξῳ κέχρηται· οὗτος δ' ἀνὴρ
ὢν σκέλη ἔχει ἵππου καὶ κέρκον καθάπερ οἱ Σάτυροι·
διόπερ αὐτοῖς ἀπίθανον ἐδόκει εἶναι, ἀλλὰ μᾶλλον
Κρότον τὸν Εὐφήμης τῆς τῶν Μουσῶν τροφοῦ υἱόν·
οἰκεῖν δ' αὐτὸν καὶ διαιτᾶσθαι ἐν τῷ Ἑλικῶνι· ὃν
καὶ αἱ Μοῦσαι τὴν τοξείαν εὑράμενον τὴν τροφὴν
ἀπὸ τῶν ἀγρίων ἔχειν ἐποίησαν, καθάπερ φησὶ Σωσί-
θεος· συμμίσγοντα δὲ ταῖς Μούσαις καὶ ἀκούοντα αὐ-
τῶν ἐπισημασίαις ἐπαινέσαι κρότον ποιοῦντα· τὸ γὰρ
Hermippus Comic., Fragmenta (0252: 001)“Comicorum Atticorum

fragmenta, vol. 1”, Ed. Kock, T.Leipzig: Teubner, 1880.Fragment 30, li.1
{Β.} ἐγὼ δ' ἐνέκαψα λανθάνων τὴν διφροφόρον.

καὶ πρὸς κύβους ἕστηκ' ἔχων τὸ κήθιον.
ἐξ ἀγορᾶς δ' ἐγὼ
ὠνήσομαι λύχνον τιν' ἢ στίλβην.
τόν τε κότυλον πρῶτον ἤνεγκ' ἐνέχυρον τῶν γειτόνων.
φήμης ἱερᾶς ἐξοιγνυμένης ὥσπερ πέπονος δοθιῆνος.
λεπάδας δὲ πετρῶν ἀποκόπτοντες κρεμβαλιάζουσι.
καὶ σέ τι χρὴ παραταιναρίζειν.
πεντελιθίζειν
Hermippus Comic., Fragmenta (0252: 002)“Fragmenta comicorum

Graecorum, vol. 2.1”, Ed. Meineke, A.Berlin: Reimer, 1839, Repr. 1970.
Play The, fragment 3, li.1
Ὥσπερ αἱ κανηφόροι
λευκοῖσιν ἀλφίτοισιν ἐντετριμμένοις.
ἐγὼ δ' ἐνέκαψα λανθάνων τὴν διφροφόρον.
Φήμης ἱερᾶς ἐξοιγνυμένης ὥσπερ πέπονος δοθιῆνος.
Τόν τε κότυλον πρῶτον ἤνεγκ' ἐνέχυρον τῶν γειτόνων.
Λεπάδας δὲ πετρῶν ἀποκόπτοντες κρεμβαλιάζουσι.
Καὶ πρὸς κύβους ἕστηκ' ἔχων τὸ κήθιον.
360
Καί σε τί χρὴ παραταιναρίζειν;
Αίλιος Αριστειδης Ἐπὶ Ἀλεξάνδρῳ ἐπιτάφιος (0284: 012)

“Aristides, vol. 1”, Ed. Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.
Jebb page 87, li.26
εὑρεῖν ὁποτέρῳ τῷ γένει μᾶλλον ἀνὴρ τίμιος, πότερα τῷ

Ῥωμαίων, ἢ τῷ Ἑλληνικῷ, οὕτω πολλοῦ τοῖς ἄρχουσιν
ἄξιον παρέσχεν ἑαυτόν. ἐν τίσι δὲ ἀνθρώπων οὐκ εἰκὸς
ἐκείνου λόγον εἶναι καὶ πάλαι καὶ νῦν; τίνες οὕτως ἐπ'
ἐσχάτοις οἰκοῦσι; τίνες οὕτω τῶν καλῶν ἀναίσθητοι; τίς
οὐ δακρύσει τῆς φήμης ἐπελθούσης; καὶ γὰρ εἰ καθ'
ὥραν ὁ θάνατος, ἀλλ' οὐ τοῖς γε Ἕλλησιν ὡραῖον ἀνδρὸς
τοιούτου στερηθῆναι. ἦ που νῦν ἅπασα μὲν ποίησις
ἀπήνθηκε, πᾶσα δὲ συγγραφὴ συνέσταλται, πάντα δ'
ὑπολέλοιπε τὸν ἐξηγητὴν καὶ προστάτην οὐκ ἔχοντα, χήρα
δ' ἡ τέχνη. συνέσταλται δ' ἀναγκαίως μικρὰ μικρῶς τοῖς
Αίλιος Αριστειδης Παναθηναϊκός (0284: 013)“Aristides, vol. 1”, Ed.

ὥσπερ ῥεῦμα φέρων ὑπήνεγκε βίᾳ· ἀναχωρεῖν οὖν ὅθεν

ἐξέβην καιρός.
Πέμπουσι δὴ θείᾳ πομπῇ γῆν ἐπὶ πᾶσαν ἀφορμὰς
τοῦ βίου, καθάπερ θεωρικοῦ τινος διάδοσιν ἐπιστήσαντες
τῶν Δήμητρος, ὡς λέγεται, τροφίμων ἕνα, καὶ τὸ ἅρμα
πτερωτὸν εἶναι φήμη κατέσχεν, ὅτι θᾶττον ἐλπίδος ᾔει
πανταχοῦ, καὶ πρόσαντες οὐδ' ἄβατον οὐδὲν ἦν αὐτῷ,
ἀλλ' ὥσπερ διὰ ψιλοῦ τοῦ ἀέρος, οὕτως ἐκομίζετο. δοκοῦσι
δέ μοι κἀκεῖνον τὸν λόγον ἔργῳ πρῶτοι βεβαιῶσαι, καὶ
καταδεῖξαι τὰς χάριτας ταχείας εἶναι τὴν φύσιν· εὖ γὰρ
ποιοῦντες ἔφθανον τὴν ἐπιθυμίαν τῶν εὖ παθεῖν δεομέ
Αίλιος Αριστειδης Προσφωνητικός Σμυρναϊκός (0284: 022)

Jebb page 270, li.9
ἡμετέρας σοί τε γενέσθαι γνωρίσαι καὶ τοῖς παροῦσι τῶν

Ἑλλήνων ὅσοι τε πολῖται καὶ ὅσοι ξένοι. ὅλως μὲν γὰρ
ἔμοιγε σχεδὸν εἰς ἔθος καθέστηκεν ἀπόντι πανηγυρίζειν,
361
ἐπειδή γε ὁ θεὸς ταύτην ἄγει. ὁ δὲ νυνὶ λόγος καὶ πάνυ

μοι κατὰ καιρόν ἐστιν. ἐπεὶ γὰρ καὶ τῆς ἀνελπίστου φή-
μης ἀφικομένης πρῶτος ὑπὲρ τῆς πόλεως ἐμνήσθην πρὸς
τοὺς πάντα ἀρίστους βασιλέας διατρίψας οὐ πλέον μιᾶς
νυκτὸς, εἰκός τοι καὶ περὶ τῶν εἰς εὐφημίαν ἡκόντων οὕ-
τως ἔχειν ὡς ἐμαυτῷ προσηκόντων. τὰ μὲν οὖν παλαιὰ
μέμνησαι κατὰ τὴν πρώτην ἀκούσας ἀρχὴν, ἣν τῷ πατρὶ
συνῆρχες, Διός τινα γένεσιν καὶ χορείας Κουρήτων καὶ
Αίλιος Αριστειδης Ἱεροὶ λόγοι δʹ (0284: 026)“Aristides, vol. 1”, Ed.

σκεπασμάτων τὰ περιττὰ ἀφῃρέθη, οἵ τε ἀνώνυμοι κα-

τάρροι καὶ σφάκελοι περὶ τὰς φλέβας καὶ τὰ νεῦρα ἀπε-
παύσαντο. τροφὴ δέ πως ἤδη διῳκεῖτο καὶ ἀγῶνας ἐντελεῖς
ἠγωνιζόμεθα οἴκοι τε κἀν τοῖς δημοσίοις. καὶ δὴ καὶ πό-
λεις εἰσήλθομεν ἡγουμένου τοῦ θεοῦ μετὰ τῆς ἀγαθῆς
φήμης καὶ τύχης. καὶ χρόνοις δὴ ὕστερον ἡ λοιμώδης
ἐκείνη συνέβη νόσος, ἧς ὅ τε σωτὴρ καὶ ἡ δέσποινα Ἀθηνᾶ
περιφανῶς ἐρρύσαντό με. καὶ ἓξ μῆνας μέν τινας θαυ-
μαστῶς ὡς τὸ μετὰ τοῦτο διήγαγον· ἔπειτα ἡ ξηρότης
πολλὴ ξυνέβη καὶ ἕτερα ἠνώχλησεν· ἃ πάντα ὁ θεὸς
καθίστη τε καὶ σὺν αὐτῷ γε εἰρῆσθαι καθίστησι ταῖς
Αίλιος Αριστειδης Ἱεροὶ λόγοι δʹ Jebb page 325, li.8

πευτὴς τῶν παλαιῶν καί τινα τρόπον πρόθυμος περὶ λό-
γους. οὗτος καὶ τὸ πρόβλημα ἦν ὁ προβαλών· καὶ ἦν γε
τὸ πρόβλημα τοιόνδε· μέμνημαι γὰρ, ἅτε καὶ πρῶτον λα-
βών· Ἀλεξάνδρου, φησὶν, ἐν Ἰνδοῖς ὄντος συμβουλεύει
Δημοσθένης ἐπιθέσθαι τοῖς πράγμασιν. εὐθὺς μὲν οὖν
ἐδεξάμην τὴν φήμην τὸν Δημοσθένη τε αὖθις λέγοντα
καὶ τοὺς λόγους ὄντας περὶ τῆς ἡγεμονίας. καὶ μικρὸν
ἐπισχὼν ἠγωνιζόμην, καὶ τά τε δὴ τῆς ἄλλης δυνάμεως ἦν
οἷα θεοῦ παρασκευάζοντος, καὶ ἔδοξεν ὁ τοῦ ἐνιαυτοῦ
χρόνος οὐ σιωπῆς, ἀλλ' ἀσκήσεως εἶναι.
Ἀρχὴ μὲν οὖν αὕτη τῆς μελέτης τῶν λόγων ἡμῖν ἐγέ
Αίλιος Αριστειδης Ἱεροὶ λόγοι δʹ Jebb page 332, li.12
ἔν τε τῷ ὕπνῳ γανύμενος καὶ ἔτι ἀφυπνιζόμενος, ἐκμελε-

τῶν καὶ στρέφων μὴ λάθῃ με διαφυγόν· καὶ οὕτω δὴ
362
κατεδησάμην. μετὰ δὲ ταῦτα βουλευομένοις ἡμῖν κοινῇ

περὶ τοῦ ἀναθήματος συνεδόκει καὶ τῷ ἱερεῖ καὶ τοῖς
νεωκόροις ἀναθεῖναι ἐν Διὸς Ἀσκληπιοῦ, ταύτης γὰρ οὐκ
εἶναι χώραν καλλίω· καὶ οὕτω δὴ τοῦ ὀνείρατος ἡ φήμη
ἐξέβη. καὶ ἔστιν ὁ τρίπους ὑπὸ τῇ δεξιᾷ τοῦ θεοῦ, εἰ-
κόνας χρυσᾶς ἔχων τρεῖς, μίαν καθ' ἕκαστον τὸν πόδα,
Ἀσκληπιοῦ, τὴν δὲ Ὑγιείας, τὴν δὲ Τελεσφόρου. καὶ τὸ
ἐπίγραμμα ἐπιγέγραπται καὶ ὅτι ἐξ ὀνείρατος προσπαραγέ-
γραπται. ἀνέθηκα δὲ καὶ τῷ Διὶ τῷ Ὀλυμπίῳ τὸ ἐπί
Αίλιος Αριστειδης Ἱεροὶ λόγοι εʹ (0284: 027)“Aristides, vol. 1”, Ed.

τῇ ἐσθῆτι ἐν ᾗπερ καθήμην ἐπὶ τοῦ ὀχήματος, διενυκτέ-

ρευσα καθήμενος τὰ πλείω ἐπὶ τοῦ σκίμποδος. ἀστέρων
δὲ πρὸς ἡμέραν φερομένων ἀναστὰς ἤνυσα ἀναμείνας οὐ-
δένα. καί μοι παραμύθιον ἦν τῆς πορείας τὸ τῷ λόγῳ
προσέχειν, ὃν ἔδει τοῖς Κυζικηνοῖς ἐπιδεῖξαι κατὰ τὴν τοῦ
ἐνυπνίου φήμην· ὥστε καὶ ἐποιήθη οὕτω παρὰ τὴν ὁδὸν
τὰ εὑρισκόμενα ἀεὶ ἀναλαμβάνοντι. τὴν μὲν οὖν σπουδὴν
τὴν συμβᾶσαν περὶ τὸν λόγον οὐ μόνον ἡνίκα ἐδείκνυτο
ἐν τῷ βουλευτηρίῳ, ἀλλὰ καὶ ὕστερον ἐν τῇ πανηγύρει,
εἰδεῖεν ἂν οἱ παραγενόμενοι καὶ οἱ τούτων ἀκούσαντες, ἐμοὶ
δ' οὐχ ἥδιστον ἐν τοῖς τοιούτοις διατρίβειν. ἀλλ' ἐπειδὴ
Αίλιος Αριστειδης Ἱεροὶ λόγοι εʹ Jebb page 353, li.17
τροφῆς ἀνεπαυόμην. καὶ μὴν τά γε ἄλλα σαφῶς ἐγίγνετο

σὺν θεῷ σπουδῇ τῶν ἀνθρώπων, καὶ σύνοδοι κατὰ τοὺς
λόγους καὶ δέος μὴ θᾶττον ἀπαλλαγείημεν. ταυτὰ δὲ
ταῦτα καὶ ὕστερον ὡς ἐν τῇ Σμύρνῃ ἐγενόμεθα. μᾶλλον
δὲ καὶ πρὶν εἰσελθεῖν εἰς τὴν πόλιν ἦσαν οἱ κατὰ τὴν
φήμην ἀπαντῶντες, καὶ τῶν τε νέων οἱ γνωριμώτατοι σφᾶς
αὐτοὺς ἐδίδοσαν καὶ τύπος τις ἤδη τεταγμένος διατριβῆς
ἦν, καὶ διὰ πάντων ἡ κλῆσις ἠκριβοῦτο. Αἰγυπτίου δέ
τινος ἀνθρωπίσκου περὶ τὸν χρόνον τοῦτον εἰσκωμάσαντος
εἰς τὴν πόλιν καὶ τῶν τε βουλευτῶν ἔστιν οὓς διαφθεί-
ραντος καί τισι τῶν πολλῶν καὶ ἰδιωτῶν δόξαν παραστή
Αίλιος Αριστειδης Ἱεροὶ λόγοι εʹ Jebb page 356, li.35

363
τοιαῦτ' ἦν τὰ κινήσαντα. ὡς τοίνυν ἐγενόμην ἐν τῇ πόλει,

πολλὴ μὲν ἦν σπουδὴ τῶν ἡγεμόνων, πολλὴ δὲ τῶν ἄλλων
ἀνθρώπων, ὅμως δὲ εἰς μὲν τὸ δημόσιον οὐ παρῆλθον,
προσδοκώντων ὁσημέραι καὶ θαυμαστὰ ποιούντων, κατ'
οἰκίαν δὲ συνῆν τοῖς ἐπιεικεστάτοις καὶ σχεδὸν ἐξεπληροῦ-
το ἡ τοῦ ἐνυπνίου φήμη, ἦν γὰρ εἰς τοὺς πεντήκοντα ὁ
σύλλογος. χρονιζομένης δὲ τῆς διατριβῆς καὶ χαίροντός
μου καὶ τῷ χωρίῳ καὶ τοῖς παροῦσι πᾶσιν, ἄλλα τε δὴ
ὀνείρατα γίγνεται ἀνιστάντα καὶ διαρρήδην ἐγένετο ὡς τὸ
ἀνωτέρω τοῦ Ἑλλησπόντου οὐκ ἐπιτήδειον πρὸς διατριβήν.
ἐπανῄειμεν οὖν· καὶ γὰρ δὴ Διὸς Ὀλυμπίου θυσία πάν
Αίλιος Αριστειδης Εἰς τὸ ἐναντίον (0284: 030)“Aristides, vol. 1”, Ed.

ταῦτα; ἐκ μὲν τοῦ τἀνταῦθα πονήρως ἔχειν, θάρσος τοῖς

ἐκεῖ γίγνεται πολεμίοις, ὡς εἰ μικρὸν ἀντίσχοιεν, οὐ
περαιτέρω κινδυνεύσοντας, ἐκ δ' αὖ τοῦ παρὰ γνώμην
ἐκεῖ πρᾶξαί τι τοῖς ἐνταῦθα πᾶσι συγκινδυνεύειν ἐστί.
μὴ γὰρ ὅτι κρατηθέντος ἡμῶν τοῦ στόλου, ἢ τοῖς ὅλοις
ἐκείνων ὑπερεχόντων, ἀλλ' εἰ ψευδὴς μόνον φήμη καὶ
δόξα ἀφίκοιτο, ὅτι ἐπταίκαμεν, πάντα ἀνακεχαίτισται καὶ
μεθέστηκε, καὶ τῶν νῦν κατ' ἀνάγκας ὑμῶν ἀκροωμένων
οὐδείς ἐστιν ὅστις οὐ διὰ Λακεδαιμονίων εὐθὺς τὰ ἑαυ-
τοῦ ποιήσεται. εἰ δὲ στερησόμεθα, ὦ Ἀθηναῖοι, τῶν συμ-
μάχων καὶ τῶν προσόδων, τί τὸ λοιπὸν ὑμῖν; ἐγὼ μὲν
Αίλιος Αριστειδης Συμμαχικὸς βʹ (πρὸς Θηβαίους περὶ τῆς

συμμαχίας) (0284: 039)“Aristides, vol. 1”, Ed. Dindorf, W.
Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.Jebb page 496, li.35
ἴσως τρόπον· εἰ δ' ἅπαξ οὗτος ἐγκρατὴς ὑμῶν ἔσται, οὐκ

οἶδ' ὅ τι μεῖζον παρ' ὑμῶν αὐτῶν εἰσαῦθις εὑρήσετε. εἶτα
κἀκεῖνο μὲν ἦν ἂν μὴ λαβεῖν δίκην παρὰ Φωκέων, τοῦτο
δ' αὐτοὺς σῶσαι μὴ βεβουλῆσθαι. βέλτιον δὲ δήπουθεν
ἄλλων φείσασθαι δι' αὑτοὺς ἢ δι' ἄλλους αὑτοὺς ἀξιοῦν
ἀπολωλέναι. οὐ τοίνυν οὐδ' ὅσ' ἐβλαςφήμηςαν οὗτοι περὶ
ἡμῶν οὐδένα νοῦν ἔχει. τί γὰρ ἂν γένοιτο ἀλογώτερον ἢ
κατηγορεῖν μὲν εἴ τι πρὸς ἀλλήλους ἡμῖν ὑπάρχει δύσκο-
364
λον, εἰ δέ τι χρηστὸν νῦν πράξομεν συστάντες, ἀσχάλλειν

καὶ μὴ συνιέναι τοῖς αὑτῶν λόγοις ἐλεγχομένους; εἰ μὲν
γὰρ ὀρθῶς ἐκεῖνα πέπρακται, τί κατηγοροῦσιν; εἰ δ'
Αίλιος Αριστειδης Πρὸς Πλάτωνα περὶ ῥητορικῆς (0284: 045)

Jebb page 60, li.21
φυλάττουσιν· ἐπεὶ καὶ τὴν ὑφ' ἡμῶν ταύτην κληθεῖσαν

φιλοσοφίαν, εἴ τις βούλοιτο κακίζειν, πόλλ' ἂν ἔχοι πα-
ράγειν ἐν τοῖς λόγοις· οἷον εἰ Διαγόρου κατηγοροίη καὶ
Ἀναξαγόρου καί τινας ἄλλους ἐκλέξας ὕστερον ἢ καὶ τὸ
πρότερον γενομένοις ἀτόπους ἀνθρώπους· ὧν οἱ μὲν
διέφθειραν δή που τινὰς, οἱ δ' ἐβλαςφήμηςαν περὶ θεοὺς,
οἱ δὲ λόγους ἄλλους τινὰς εἶπον, οὓς οὐκ ἄμεινον ἦν
ὅλως, οἱ δὲ αὐθαδείας πλέον ἢ φρονήσεως εἰσηνέγκαντο.
ἀλλὰ μὴ οὕτω βέλτιον ᾖ λέγειν, ὅτι οὐκ, εἴ τινες φιλοσο-
φίας προβλήματι χρώμενοι φαῦλοι καὶ μηδὲν βελτίους τῶν
πολλῶν γεγόνασιν, ἢ νὴ Δία καὶ δεινότεροι κακουργεῖν,
Αίλιος Αριστειδης Πρὸς Πλάτωνα ὑπὲρ τῶν τεττάρων (0284: 046)

Jebb page 150, li.16
τοὺς πολλοὺς οὐδὲ ἀμελητέον τῆς δόξης τῆς παρ' αὐτῶν,

ἀλλ' ἔνι τι κἀν τούτοις εὔστοχον θείᾳ τινὶ μοίρᾳ τῆς
ἀληθείας ἐφαπτόμενον, αὐτὸς Πλάτων ὁ διδάσκων καὶ
λέγων ἐστίν· ἔτι δὲ ἀνωτέρω Πλάτωνος πολλαῖς γενεαῖς
ὕμνησεν Ἡσίοδος ποιήσας τὰ ἔπη ταῦτα ἃ πάντες ᾄδουσι
Φήμη δ' οὔτις πάμπαν ἀπόλλυται ἥντινα πολλοὶ
λαοὶ φημίξωσι· θεός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή.
οὐκοῦν ἡ φήμη μαρτυρεῖ τῷ Περικλεῖ τὰ κάλλιστα, καὶ
θεὸς οὖσα αὕτη φησὶν ἐκεῖνον κρείττονα ἢ κατ' ἄνθρω-
πον γενέσθαι. καὶ μὴν οὐδ' ἐκεῖνό γ' ἔστιν εἰπεῖν ὡς ἄρα
φαύλως πράττοντες ὑπὸ συμφορῶν Ἀθηναῖοι ταύτην αὐτῷ
Αίλιος Αριστειδης Πρὸς Πλάτωνα ὑπὲρ τῶν τεττάρων

Jebb page 150, li.18
ἀληθείας ἐφαπτόμενον, αὐτὸς Πλάτων ὁ διδάσκων καὶ

λέγων ἐστίν· ἔτι δὲ ἀνωτέρω Πλάτωνος πολλαῖς γενεαῖς
365
ὕμνησεν Ἡσίοδος ποιήσας τὰ ἔπη ταῦτα ἃ πάντες ᾄδουσι

Φήμη δ' οὔτις πάμπαν ἀπόλλυται ἥντινα πολλοὶ
λαοὶ φημίξωσι· θεός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή.
οὐκοῦν ἡ φήμη μαρτυρεῖ τῷ Περικλεῖ τὰ κάλλιστα, καὶ
θεὸς οὖσα αὕτη φησὶν ἐκεῖνον κρείττονα ἢ κατ' ἄνθρω-
πον γενέσθαι. καὶ μὴν οὐδ' ἐκεῖνό γ' ἔστιν εἰπεῖν ὡς ἄρα
φαύλως πράττοντες ὑπὸ συμφορῶν Ἀθηναῖοι ταύτην αὐτῷ
παρεῖσαν τὴν τιμὴν, ὥσπερ χρόνῳ ὕστερον ἔσθ' ἃ καὶ
παρ' ἀξίαν συνεχώρησαν ταπεινωθέντες.
Αίλιος Αριστειδης Αἰγύπτιος (0284: 048)“Aristides, vol. 2”, Ed. Dindorf,

W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr. 1964.Jebb page 359, li.33
τέτμηκε προσχῶν ἀεί. καὶ τοῦτ' οὖν ἔχει νῦν οὕτω κἀ-
κεῖνα, φασὶν, ὀρθῶς Ὅμηρος εἴρηκε. τούτοις δὲ ἤδη
σαφῶς Ὅμηρος αὐτὸς ἀντιλέγει. πῶς; ὅτι οἶδε καὶ αὐτός
που τὸν Μενελάου σὺν Ἑλένῃ πλοῦν εἰς Αἴγυπτον. ὁ τοί-
νυν Κάνωβος ὄνομά ἐστι Μενελάου κυβερνήτου, ὡς Ἑκα-
ταῖός τε δή φησιν ὁ λογοποιὸς καὶ τὸ κοινὸν τῆς φήμης,
οὗ τελευτήσαντος περὶ τὸν τόπον τοῦτον λείπεται τοὔνο-
μα, ταυτὶ φημὶ, ὡς Ἕλληνες λέγουσιν, ἐπεὶ ἔγωγε ἤκουσα
ἐν αὐτῷ Κανώβῳ τῶν ἱερέων οὐ τοῦ φαυλοτάτου ὅτι μυ-
ρίοις ἔτεσι πρότερον ἢ Μενέλαον ἐκεῖσε προσχεῖν τὸ χωρίον
οὕτως ὠνομάζετο. καὶ οὐκ ἄντικρυς μὲν ἔλεγε τοὔνομα
Αίλιος Αριστειδης Πρὸς Λεπτίνην ὑπὲρ ἀτελείας (0284: 054)

Jebb page 32, li.7
κατὰ τὸν σὸν λόγον ἡμεῖς, ἢ μηδενὸς λόγου τοὺς σοὺς

ποιεῖσθαι φληνάφους, εἴ γε τὴν ἁπάντων μαρτυρίαν καὶ
ψῆφον τοσοῦτον ἔχουσαν ἴσμεν τὸ συγκεχωρηκὸς ὡς μὴ
μόνον ἑκασταχοῦ τῶν πραγμάτων ταύτην χρῆναι διώκειν
καὶ προτιμοτέραν τῆς ἐν μέρει πολλῷ τῷ ὄντι νομίζειν,
ἀλλὰ καὶ τὴν ἐντεῦθεν φήμην θεὸν προσειρῆσθαι. καὶ
τούτου μάρτυς αὐτὸς, οὐχ ἕνα καὶ δύο, ἀλλ' Ἀθη-
ναίους πάντας καὶ δι' αὐτῶν πάντας ἀνθρώπους συμ-
ψήφους καὶ συναγωνιστὰς λαβεῖν ἐθέλων τοῦ νόμου, ὡς
366
τὴν ἐν μέρει μαρτυρίαν οὐδὲν οὖσαν μὴ παρούσης ἐκεί-

νης. εἶεν.
Critias Eleg., Phil., Trag., Fragmenta (0319: 004)“Die Fragmente der

Vorsokratiker, vol. 2, 6th edn.”, Ed. Diels, H., Kranz, W.Berlin:
Weidmann, 1952, Repr. 1966.Fragment 44, li.13
ἔλεγε. πρὸς δὲ τούτοις, ἦ δ' ὅς, οὔτε ὅτι μοιχὸς ἦν, ἤιδει-
μεν ἄν, εἰ μὴ παρ' αὐτοῦ μαθόντες, οὔτε ὅτι λάγνος καὶ
ὑβριστής, καὶ τὸ ἔτι τούτων αἴσχιστον, ὅτι τὴν ἀσπίδα
ἀπέβαλεν. οὐκ ἀγαθὸς ἄρα ἦν ὁ Ἀρχίλοχος μάρτυς
ἑαυτῶι τοιοῦτον κλέος ἀπολιπὼν καὶ τοιαύτην ἑαυτῶι
φήμην’. ταῦτα οὐκ ἐγὼ Ἀρχίλοχον αἰτιῶμαι, ἀλλὰ Κ.
– – X 17 λέγει Κ. Θεμιστοκλέα τὸν Νεοκλέους
πρὶν ἢ ἄρξασθαι πολιτεύεσθαι τρία τάλαντα ἔχειν τὴν οὐσίαν
τὴν πατρώιαν· ἐπεὶ δὲ τῶν κοινῶν προέστη, εἶτα ἔφυγε καὶ
ἐδημεύθη αὐτοῦ ἡ οὐσία, κατεφωράθη ἑκατὸν ταλάντων πλείω
οὐσίαν ἔχων. ὁμοίως δὲ καὶ Κλέωνα πρὸ τοῦ παρελθεῖν ἐπὶ τὰ κοινὰ
Theodectas Trag., Fragmenta (0329: 001)“Tragicorum Graecorum

fragmenta, vol. 1”, Ed. Snell, B.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht,
1971.Fragment 16, li.2
καὶ δαίμον' ἤτοι χρηστὸν ἢ τοὐναντίον

γονέων τὰ τέκνα †σῴζουσιν αἱ συμβουλίαι
ἐγὼ μὲν οὔποτ' εὐγένειαν ᾔνεσα
τὴν προστάταισι χρωμένην ἀναξίοις
πολυσπερεῖ μέν, ὦ γέρον, καθ' Ἑλλάδα
φήμῃ πλανᾶται καὶ διέγνωσται πάλαι
τὸ μὴ βεβαίους τὰς βροτῶν εἶναι τύχας
(ὁ ἥλιος αἴτιος) τοῦ μέλανας εἶναι καὶ οὐλότριχας τοὺς Αἰθίοπας,
οἷς ἀγχιτέρμων ἥλιος διφρηλατῶν
σκοτεινὸν ἄνθος ἐξέχρωσε λιγνύος
εἰς σώματ' ἀνδρῶν καὶ συνέστρεψεν κόμας
Δίων Κάσσιος (0385: 001)“Cassii Dionis Cocceiani historiarum

Romanarum quae supersunt, 3 vols.”, Ed. Boissevain, U.P.Berlin:
Weidmann, 1:1895; 2:1898; 3:1901, Repr. 1955.
καὶ τὰς δαπάνας οὐκ ἀκουσίως ὑπομένομεν.” Bekk. Anecd. p. 161 3.

367
Δίωνος βʹ βιβλίῳ “δόξαν τὴν ἐκείνων ἐπίπροσθέν σφισι τῆς

αὐξήσεως ἔσεσθαι.” Bekk. Anecd. p. 139 12.
ὅ τε Τοῦλλος καὶ ὁ Μέττιος οὐδέτεροι συνεχώρουν τὴν μετα-
νάστασιν, ἀμφότεροι δὲ τὰ σφέτερα περιέστελλον· ὅ τε γὰρ Τοῦλ-
λος πρός τε τὴν φήμην τὴν περὶ Ῥωμύλου καὶ πρὸς τὴν δύναμιν
τὴν παροῦσαν καὶ ὁ Φουφήτιος πρός τε τὴν ἀρχαιότητα τῆς Ἄλβης
καὶ ὅτι καὶ μητρόπολις ἄλλων τε πολλῶν καὶ αὐτῶν τῶν Ῥω-
μαίων ἦν, ἐπαιρόμενοι μικρὸν οὐδὲν ἐφρόνουν. δι' οὖν ταῦτα τῆς
ἀμφισβητήσεως ἐκείνης ἀπέστησαν, περὶ δὲ τῆς ἡγεμονίας διηνέ-
χθησαν· ἀστασία ...
νος, οὐκ ἀνέμενε τοῖς ἔργοις τὴν διάνοιαν αὐτῶν ἐκμανθάνειν, ἀλλ'
ὡς καὶ βουλομένους σφᾶς ἀδικεῖν ὅτι ἐδύναντο τραχύτατα μετε-
χειρίζετο, προποιῆσαί τέ τι μᾶλλον ἢ προπαθεῖν ἄμεινον ἡγεῖτο,
καὶ ἐφ' ἑαυτῷ τοὺς ἄλλους, ἀλλ' οὐκ ἐφ' ἑτέροις ἑαυτὸν εἶναι
ἠξίου. τό τε σύμπαν εἰπεῖν, τῇ φύσει τῶν πραγμάτων, ἀλλ' οὐ
τοῖς ἐς φήμην αὐτῶν εὐδοκιμοῦσιν, ὁσάκις γε μὴ κατ' αὐτὸ καὶ
ἄμφω συνέπιπτε, προσέκειτο. καὶ μέντοι καὶ ἐτίμα καθ' ὑπερ-
βολὴν ὅτου δέοιτο· δούλους τε γὰρ τοῦ τοιούτου τοὺς πλείστους
ἡγεῖτο εἶναι, καὶ κινδυνεύειν ἐπ' αὐτῷ καὶ παρὰ τὸ συμφέρον
σφίσιν ἐθέλοντας ἑώρα. καὶ διὰ ταῦτα καὶ τῶν κερδῶν καὶ τῶν
ἄλλων τῶν ἡδίστων αὐτὸς μὲν πολλάκις ἀπείχετο,
ἐβεβαίου, ὥστε καὶ μεγαλόφρων καὶ μεγαλοπράγμων, οὐκ ἐκ κενοῦ

αὐχήματος ἀλλ' ἐξ ἐχεγγύου διανοίας, δοκεῖν εἶναι. διά τε οὖν
ταῦτα, καὶ διότι καὶ τὸ θεῖον ἀκριβῶς ἤγαλλεν, ἐχειροτονήθη.
οὐδὲν γὰρ οὔτ' οὖν δημόσιον οὔτ' ἴδιον πρὶν ἔς τε τὸ Καπιτώλιον
ἀναβῆναι καὶ χρόνον τινὰ ἐνδιατρῖψαι ἐνεχειρίζετο. καὶ διὰ τοῦτο
φήμην ἔλαβεν ἐκ τοῦ Διὸς ἐς δράκοντα ἐν τῇπρὸς τὴν μητέρα αὐ-
τοῦ συνουσίᾳ μεταβαλόντος γεγεννῆσθαι. καί τινας καὶ ἐκ τούτου
πολλοῖς ἐλπίδας ἐς αὑτὸν ἐνεποίει. 40 (p. 601) et
τὰς ἐλπίδας ἔχον οὐκ ἐγένετο. 48 (p. 606).

368
... | σχόντες στρατόπεδόν τε ἐν ἐπιτηδείῳ ἐποιήσαντο, καὶ

πᾶν αὐτὸ σταυρώμασι περιέ8φραξαν, χάρακας ἐπ' αὐτὸ τοῦτ' ἐνεγ-
κάμενοι. ἄρτι τε κατεσκεύαστο, καὶ δράκων παρ' αὐτὸ μέγας διὰ
τῆς ἐπὶ τὴν Καρχηδόνα φερούσης ὁδοῦ παρείρπυσεν, 8ὥστε καὶ ἐκ
τούτου τὸν Σκιπίωνα κατὰ τὴν περὶ τοῦ γονέως αὐτοῦ φήμην ἐπι-
θαρσήσαντα προθυμότ8ερ8ον τήν τε χώ8ραν πορθῆσαι καὶ ταῖς πόλεσι
προσμῖξαι. 8καί τινας καὶ εἷλεν αὐτῶν· οἵ τε Καρχηδόνιοι μηδ8έπω
.φ.... 8πα8ρεσκευασμένοι ἡσύχαζον, καὶ ὁ Σύφαξ 8ὀνόμ8ατι μὲν φίλος
αὐτῶν ἦν, τῷ δὲ ἔργῳ ἐκ μέσου εἱστή8κει· καὶ γὰρ πρὸς τὸν Σκι-
πίωνα καταλλαγὰς αὐτοῖς 8πρυτανεύειν ἐβούλετο, κρατήσαντας τοὺς
λίναν, καὶ οὐκ ἐτόλμησεν ἁπλῶς ἐς τὴν ἐκκλησίαν ἐσελθεῖν ὥσπερ

εἰώθει, ἀλλὰ τούς τε ἐπιτηδείους συνεπηγάγετο παρεσκευασμένους
ἀμῦναί οἱ εἴ τι δεινὸν γένοιτο, καὶ θώρακα τῆς τε ἑαυτοῦ ἀσφα-
λείας καὶ τῆς ἐκείνων διαβολῆς ἕνεκα, ὑπὸ μὲν τὴν ἐσθῆτα, παρα-
φαίνων δ' αὐτὸν ἐξεπίτηδες, ἐνεδύσατο. ἔκ τε οὖν τούτου, καὶ ὅτι
καὶ ἄλλως φήμη τις ἐγένετο ὅτι ἐπιβουλεύεται, ὅ τε δῆμος δεινῶς
ἠγανάκτησε καὶ οἱ συνομωμοκότες τῷ Κατιλίνᾳ φοβηθέντες αὐτὸν
ἡσύχασαν. καὶ οὕτως ὕπατοί τε ἕτεροι ᾑρέθησαν, καὶ ἐκεῖνος οὐκ-
έτι λάθρᾳ, οὐδὲ ἐπὶ τὸν Κικέρωνα τούς τε σὺν αὐτῷ μόνους, ἀλλὰ
καὶ ἐπὶ πᾶν τὸ κοινὸν τὴν ἐπιβουλὴν συνίστη. ἐκ γὰρ τῆς Ῥώμης
αὐτῆς τούς τε κακίστους καὶ καινῶν ἀεί ποτε πραγμάτων
πάντως αὐτὸ ποιεῖν. θυμῷ μὲν δὴ οὐδὲν ἐχαρίζετο, τοῦ δὲ δὴ

καιροῦ διεσκόπει, καὶ τούς γε πλείους οὐδὲ αἰσθανομένους μετῄει.
οὐ γὰρ ὅπως δόξειεν ἀμύνεσθαί τινας ἔπρασσεν, ἀλλ' ὅπως ὅτι
ἀνεπιφθονώτατα πρὸς τὸ συμφέρον ἑαυτῷ πάντα διοικήσειε. καὶ
διὰ τοῦτο καὶ ἀδήλως, καὶ ἐν οἷς ἥκιστα ἄν τις προσεδόκησε, τὰς
τιμωρίας ἐπῆγε, τῆς τε φήμης ἕνεκα, τοῦ μὴ δοκεῖν ὀργίλως ἔχειν,
καὶ τοῦ μή τινα προαισθανόμενον προφυλάξασθαι ἢ καὶ προποιῆ-
σαί τι δεινὸν αὐτόν, πρὶν παθεῖν, ἐπιχειρῆσαι. οὐ γὰρ τῶν ἤδη
γεγονότων μᾶλλόν τι αὐτῷ ἔμελεν ἢ ἵνα ...... καὶ λυθείη. κἀκ
τούτου πολλοῖς μὲν καὶ τῶν μεγάλα αὐτὸν λυπησάντων συνεγίγνω-
σκεν ἢ καὶ ἐπὶ βραχὺ ἐπεξῄει, ὅτι οὐδὲν ἔτι κακουργήσειν αὐτοὺς
369
τους τοὺς δὲ ἀντιστρατήγους τοὺς δὲ ἀντιταμίας ὀνομάσαντες.

πάνυ γάρ που τῶν πατρίων αὐτοῖς ἔμελε τά τε ὅπλα ἀνταιρομέ-
νοις καὶ τὴν πατρίδα ἐκλελοιπόσιν, ὥστε μὴ πάντα τὰ ἀναγκαῖα
πρὸς τὴν τῶν παρόντων ἀπαίτησιν καὶ παρὰ τὴν τῶν τεταγμένων
ἀκρίβειαν ποιεῖν. οὐ μὴν ἀλλὰ τῷ μὲν ὀνόματι οὗτοί σφισιν ἑκα-
τέροις ἦρχον, ἔργῳ δὲ ὁ Πομπήιος καὶ ὁ Καῖσαρ, τῆς μὲν φήμης
ἕνεκα τὰς ἐννόμους ἐπικλήσεις, ὁ μὲν τὴν τοῦ ὑπάτου ὁ δὲ τὴν
τοῦ ἀνθυπάτου, ἔχοντες, πράττοντες δὲ οὐχ ὅσα ἐκεῖναι ἐπέτρεπον
ἀλλ' ὅσα αὐτοὶ ἤθελον.
οὖν φυλακὴν οἱ βουλευταὶ τῆς πόλεως ἀκριβεστέραν τῷ ἱππάρχῳ

ἐψηφίσαντο, καὶ στρατιωτῶν ἅπασα ὡς εἰπεῖν ἡ πόλις ἐπληρώθη.
οὐ μέντοι καὶ παῦλά τις ἐγένετο. ὁ γὰρ Δολοβέλλας ἀπογνοὺς συγ-
γνώμης τινὸς παρὰ τοῦ Καίσαρος τεύξεσθαι, μέγα τι κακὸν ἐπε-
θύμει δράσας ἀπολέσθαι ὡς καὶ ὄνομα ἐκ τούτου ἐς ἀεὶ σχήσων·
ἤδη γάρ τινες καὶ τῶν κακίστων ἔργων ἐρασταὶ ἐπὶ τῇ φήμῃ γίγ-
νονται. ὑφ' οὗπερ καὶ ἐκεῖνος τά τε ἄλλα ἐτάραττε, καὶ τοὺς νό-
μους, τόν τε περὶ τῶν χρεῶν καὶ τὸν περὶ τῶν ἐνοικίων, ἐν ῥητῇ
τινὶ ἡμέρᾳ θήσειν ὑπέσχετο. ὡς οὖν τοῦτό τε προεπήγγελτο καὶ
ὁ ὄχλος τά τε περὶ τὴν ἀγορὰν ἀποφράξας καὶ πύργους ἔστιν ᾗ
ξυλίνους ἐπικαταστήσας ἕτοιμος παντὶ τῷ ἐναντιωθησομένῳ σφίσιν
τας κολάσασθαι πάντας δὲ τοὺς ἀντιστασιάσαντας νουθετῆσαι, ἢ ἵνα

καὶ ἀνδραγαθίζεσθαι ἀσφαλῶς καὶ εὐτυχεῖν εὐκλεῶς δύνωμαι. οὔτε
γὰρ ἄλλως καλὸν ἢ δίκαιον, ὅσα τις τοῖς διχογνωμονήσασιν ἐπεκά-
λεσε, ταῦτα αὐτὸν ποιοῦντα ἐξελεγχθῆναι· οὔτ' ἂν ἔγωγε ἀξιώσαιμί
ποτε, τῇ τῶν ἔργων ζηλώσει ὁμοιωθεὶς αὐτοῖς, μόνῃ τῇ τῆς παντε-
λοῦς νίκης φήμῃ διαλλάξαι. τίς μὲν γὰρ πλείω καὶ μείζω τινὰς εὖ
ποιεῖν ὀφείλει τοῦ μάλιστα δυναμένου; τίς δὲ ἧττον ἐξαμαρτάνειν
τοῦ πλεῖστον ἰσχύοντος; τίς εὐβουλότερον τοῖς ἐκ τοῦ δαιμονίου δο-
θεῖσι χρῆσθαι τοῦ τὰ μέγιστα παρ' αὐτοῦ λαβόντος; τίς ὀρθότερον
370
τὰ παρόντα ἀγαθὰ μεταχειρίζεσθαι τοῦ πλεῖστά τε ἔχοντος καὶ μά-

λιστα περὶ αὐτῶν μὴ καὶ ἀπόληται φοβουμένου;
νῦν ἐπαινῶ τοῦ Καίσαρος, ὅτι τὰ μὲν νεώτατα ἐκ πολλῶν καὶ γεν-
ναίων ἀνδρῶν ἔφυ, τὰ δὲ ἀρχαιότατα ἐκ βασιλέων καὶ θεῶν ἐγί-
γνετο, ἀλλ' ὅτι πρῶτον μὲν τῆς πόλεως ἡμῶν ὅλης συγγενής ἐστιν
(ἐκ γὰρ ὧν οὗτος ἐγεννήθη, πρὸς τούτων ἡμεῖς ᾠκίσθημεν), ἔπειθ'
ὅτι τῶν προπατόρων αὐτοῦ ἐς τὸ θεῖον δι' ἀρετὴν ἀνήκειν νομι-
σθέντων οὐχ ὅπως ἐπηλήθευσε τὴν φήμην, ἀλλὰ καὶ ἐπηύξησεν,
ὥστ' εἰ καί τις ἠμφεσβήτει πρότερον μήποτ' ἂν ἐκ τῆς Ἀφροδί-
της τὸν Αἰνείαν γενέσθαι, νῦν δὴ πιστευσάτω. θεοῖς μὲν γὰρ ἤδη
τινὲς οὐκ ἄξιοι παῖδες ἐπεφημίσθησαν· τούτου δὲ οὐδ' ἂν εἷς ἀπα-
ξιώσειεν θεοὺς τοὺς προγόνους γεγονέναι. ἐβασίλευσε μὲν γὰρ καὶ
αὐτὸς ὁ Αἰνείας καὶ τῶν ἐγγόνων αὐτοῦ τινες. τοσούτῳ δὲ οὗτος
δὲ καὶ παρὰ τῶν συμμάχων ἠργυρολόγησε.

καὶ ὁ μὲν ταῦτα πράξας ἐς τὴν Αἴγυπτον ἀπῆρεν, οἱ δὲ δὴ
οἴκοι Ῥωμαῖοι ἠγνόουν μὲν οὐδὲν τῶν γεγονότων, οὐχ ὅτι τἀληθὲς
ἐκεῖνος ἐπέστειλέ σφισι (πάντα γὰρ δὴ τὰ δυσχερῆ συνέκρυπτε,
καὶ ἔστιν ἅ γε αὐτῶν καὶ ἐς τὸ ἐναντιώτατον, ὡς καὶ εὐπραγῶν,
ἔγραφεν), ἀλλ' ὅτι ἥ τε φήμη τὴν ἀλήθειαν ἐσήγγελλε, καὶ ὁ Καῖ-
σαρ οἵ τε ἄλλοι οἱ συνόντες αὐτῷ καὶ ἐπολυπραγμόνουν ἀκριβῶς
αὐτὰ καὶ διεθρύλουν, οὐ μέντοι καὶ ἐν τῷ κοινῷ διήλεγχον, ἀλλὰ
καὶ ἐβουθύτουν καὶ ἑώρταζον· τοῦ γὰρ Καίσαρος πρὸς τὸν Σέξτον
ἔτι καὶ τότε προσπταίοντος οὔτε εὐπρεπὴς οὔτε ἐπίκαιρος ὁ ἔλεγχος
πρὸ τῶν βασιλείων αὐτοῦ προτίθεσθαι, καὶ τὸ τὸν στέφανον τὸν

δρύινον ὑπὲρ αὐτῶν ἀρτᾶσθαι, τότε οἱ ὡς καὶ ἀεὶ τούς τε πολε-
μίους νικῶντι καὶ τοὺς πολίτας σώζοντι ἐψηφίσθη. (καλεῖται δὲ τὰ
βασίλεια παλάτιον, οὐχ ὅτι καὶ ἔδοξέ ποτε οὕτως αὐτὰ ὀνομάζεσθαι,
ἀλλ' ὅτι ἔν τε τῷ Παλατίῳ ὁ Καῖσαρ ᾤκει καὶ ἐκεῖ τὸ στρατήγιον
εἶχε, καί τινα καὶ πρὸς τὴν τοῦ Ῥωμύλου προενοίκησιν φήμην ἡ
οἰκία αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ παντὸς ὄρους ἔλαβε· καὶ διὰ τοῦτο κἂν ἄλ-
λοθί που ὁ αὐτοκράτωρ καταλύῃ, τὴν τοῦ παλατίου ἐπίκλησιν ἡ
καταγωγὴ αὐτοῦ ἴσχει). ἐπεὶ δὲ καὶ τῷ ἔργῳ αὐτὰ ἐπετέλεσεν,
οὕτω δὴ καὶ τὸ τοῦ Αὐγούστου ὄνομα καὶ παρὰ τῆς βουλῆς καὶ
371
παρὰ τοῦ δήμου ἐπέθετο. βουληθέντων γάρ σφων ἰδίως
ἦν δὲ καὶ ἀκούειν αὐτὸ τοῦτο λεγόντων ὅτι Νέρων τὴν μητέρα

ἀνεχρήσατο· συχνοὶ γὰρ ὡς καὶ λελαληκότας τινὰς αὐτὸ ἐσήγγελον,
οὐχ οὕτως ἵν' ἐκείνους ἀπολέσωσιν, ὡς ἵνα τὸν Νέρωνα διαβάλωσιν.
ὅθεν οὐδεμίαν τοιαύτην δίκην προσήκατο, ἤτοι μὴ βουλόμενος ἐπὶ
πλεῖον δι' αὐτῆς τὴν φήμην ἐπαυξῆσαι, ἢ καὶ καταφρονῶν ἤδη
τῶν λεγομένων. ὁ μέντοι ἥλιος σύμπας ἐν μέσαις ταῖς θυσίαις
ταῖς ἐπὶ τῇ Ἀγριππίνῃ κατὰ τὸ ψήφισμα γενομέναις ἐξέλιπεν,
ὥστε καὶ ἀστέρας ἐκφῆναι· καὶ οἱ ἐλέφαντες οἱ τὴν τοῦ Αὐγούστου
ἁρμάμαξαν ἄγοντες ἐς μὲν τὸν ἱππόδρομον ἐσῆλθον καὶ μέχρι τῆς
τῶν βουλευτῶν ἕδρας ἀφίκοντο, γενόμενοι δὲ ἐνταῦθα ἔστησαν
τοὺς δοτῆρας αὐτῶν ἀπενεγκεῖν καὶ λαβεῖν τὸ ἐπιγεγραμμένον.

διατελέσας δὲ ταῦτα, καὶ τῇ γε τελευταίᾳ ἡμέρᾳ καταδακρύσας
ὥστε πάντα τὸν δῆμον ἰδεῖν, οὐδὲν ἔτι μέγα ἔπραξεν, ἀλλὰ τῷ
ἐπιγιγνομένῳ ἔτει, ἐπί τε τοῦ Φλαουίου καὶ ἐπὶ τοῦ Πωλίωνος τῶν
ὑπάτων, καθιερώσας ὅσα εἴρηται, μετήλλαξεν ἐν τοῖς ὕδασιν ἐν
οἷς καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ, ὡς μὲν ἡ φήμη λέγει, πρὸς τοῦ ἀδελφοῦ
ἀναλωθείς, ὅτι καὶ πρότερον ἐπεβεβούλευτο ὑπ' αὐτοῦ, ὡς δέ τινες
γράφουσι, νοσήσας· ἔμπνουν γάρ τοι αὐτὸν ὄντα καὶ τάχα περιγε-
νέσθαι δυνάμενον ἐς λάρνακα χιόνος πολλῆς γέμουσαν ὁ Δομιτιανὸς
ἐνέβαλεν, 8ὡς δεομένης τῆς νόσου τάχα τινὸς περιψύξεως ἵνα θᾶσσον
ἀποθάνῃ. ἔτι γοῦν ζῶντος αὐτοῦ ἔς τε τὴν Ῥώμην ἀφίππευσε
λάσθησαν, ὧν ἔνιαι καὶ ὑπ' αὐτοῦ ἐμοιχεύθησαν. καὶ ἄλλαις δ' αἰ-
τίαις πολλοὶ καὶ ἐζημιώθησαν καὶ ἀπέθανον· γυνὴ 8γάρ τις ὅτι ἀπε-
δύσατο ἐναντίον εἰκόνος 8αὐτοῦ ἐκρίθη τε καὶ ἀπώλετο, 8καὶ ἕτερος
ὡς ἀστρολόγοις ὡμιληκώς. ἐν δὲ τοῖς τότε τελευτήσασι πολλοῖς
οὖσι καὶ Μέττιος Πομπουσιανὸς ἐγένετο, ὃν ὁ μὲν Οὐεσπασιανὸς
μαθὼν ἐκ φήμης τινὸς ὅτι μοναρχήσει οὐδὲν κακὸν εἰργάσατο,
ἀλλὰ καὶ ἐτίμα, λέγων ὅτι “πάντως μου μνημονεύσει καὶ πάντως
με ἀντιτιμήσει”, ἐκεῖνος δὲ πρότερον μὲν ἐς Κύρνον ἐξώρισε,
τότε δὲ καὶ ἐφόνευσεν, ἐγκληθέντα ἄλλα τε καὶ ὅτι τὴν οἰκουμένην
ἐν τοῖς τοῦ κοιτῶνος τοίχοις εἶχεν ἐγγεγραμμένην, καὶ τὰς δημη-
γορίας τὰς τῶν βασιλέων τῶν τε ἄλλων ἀνδρῶν τῶν πρώτων, τὰς
372
πράξειν, καὶ προσέτι καὶ αὐτὰ ἐκεῖνα ἀπολέσειν. ἐν γὰρ τῷ χρόνῳ

ἐν ᾧ ἐπὶ τὸν ὠκεανὸν κατέπλει καὶ ἐκεῖθεν αὖθις ἀνεκομίζετο,
πάντα τὰ ἑαλωκότα ἐταράχθη καὶ ἀπέστη, καὶ τοὺς παρὰ σφίσιν
ἕκαστοι φρουροὺς οἱ μὲν ἐξέβαλλον οἱ δ' ἀπεκτίννυσαν.
μαθὼν δὲ ταῦτα ὁ Τραϊανὸς ἐν Βαβυλῶνι (καὶ γὰρ ἐκεῖσε
ἦλθε κατά τε τὴν φήμην, ἧς οὐδὲν ἄξιον εἶδεν ὅ τι μὴ χώματα
καὶ λίθους καὶ ἐρείπια, καὶ διὰ τὸν Ἀλέξανδρον, ᾧ καὶ ἐνήγισεν
ἐν τῷ οἰκήματι ἐν ᾧ ἐτετελευτήκει) – μαθὼν δὲ ταῦτα τόν τε Λού-
σιον καὶ τὸν Μάξιμον ἐπὶ τοὺς ἀφεστηκότας ἔπεμψε. καὶ οὗτος
μὲν ἀπέθανεν ἡττηθεὶς μάχῃ, Λούσιος δὲ ἄλλα τε πολλὰ κατώρ-
θωσε καὶ τὴν Νίσιβιν ἀνέλαβε, τήν τε Ἔδεσσαν ἐξεπολιόρκησε καὶ
ἔμαθεν, ὅμως ἐπειδήπερ ἅπαξ ὑπεκεκινήκει οὐ μετεβάλετο, ἀλλὰ

τά τε ἐντὸς τοῦ Ταύρου πάντα διὰ βραχέος προσεποιήσατο καὶ
παρεσκευάζετο ὡς καὶ πολέμῳ τὸ κράτος ἕξων· ὁ δὲ δὴ Μᾶρκος
παρὰ τοῦ Οὐήρου τοῦ τῆς Καππαδοκίας ἄρχοντος τὴν ἐπανάστασιν
αὐτοῦ μαθὼν τέως μὲν συνέκρυπτεν αὐτά, ἐπεὶ δὲ οἱ στρατιῶται
τῇ τε φήμῃ ἰσχυρῶς ἐταράσσοντο καὶ ἐλογοποίουν πολλά, συνεκά-
λεσεν αὐτοὺς καὶ ἀνέγνω τοιάδε·
“οὐκ ἀγανακτήσων, ὦ συστρατιῶται, ἢ ὀδυρούμενος παρελήλυθα.
χαλεπαίνειν μὲν γὰρ τί δεῖ πρὸς τὸ δαιμόνιον, ᾧ πάντα ἔξεστιν;
ὀλοφύρεσθαι δὲ ἴσως ἀνάγκη τοὺς ἀδίκως δυστυχοῦντας· ὃ καὶ
ἐμοὶ νῦν συμβέβηκε. πῶς γὰρ οὐ δεινὸν πολέμοις ἡμᾶς ἐκ
κέρωτας ἀπέκτεινε καὶ καμηλοπάρδαλιν. ταῦτα μέν μοι κατὰ

παντὸς τοῦ περὶ αὐτὸν λόγου γέγραπται. Xiph. 273, 18 – 25 R. St.
[Exc. Val.] ὅτι τῷ Οὐικτωρί-
νῳ πολιαρχήσαντι ἀνδριὰς ἔστη.
ἀπέθανε δὲ οὐκ ἐξ ἐπιβουλῆς,
καὶ δή ποτε πολλῆς μὲν φήμης
πολλῶν δὲ καὶ λόγων ὡς εἰ-
πεῖν περὶ τοῦ ὀλέθρου αὐτοῦ
γιγνομένων ἀπεθρασύνατο, καὶ
πρὸς τὸν Περέννιον προσελ-
θὼν “ἀκούω” ἔφη “ὅτι με
373
ἢ πείσοντας ὑπο-
στρέψαι ἢ εἴρξον-
τας τῶν παρόδων,
προσεχώρουν αὐτῷ,
οἵ τε δορυφόροι, οἷς μάλιστα ὁ Ἰουλιανὸς ἐθάρρει, τῇ τε συνε-
χείᾳ τῶν πόνων ἀπεκναίοντο καὶ πρὸς τὴν φήμην τῆς τοῦ Σεουή-
ρου παρουσίας δεινῶς ἐξεπλήττοντο, συγκαλέσας ἡμᾶς ὁ Ἰουλιανὸς
κοινωνὸν αὑτῷ τῆς ἀρχῆς ἐκέλευε τὸν Σεουῆρον ψηφίσασθαι. οἱ
δὲ δὴ στρατιῶται ἐκ γραμμάτων τοῦ Σεουήρου πεισθέντες ὅτι
οὐδὲν κακόν, ἂν τοὺς σφαγέας τοῦ Περτίνακος ἐκδῶσι καὶ αὐτοὶ
τὴν ἡσυχίαν ἄγωσι, πείσονται, τούς τε ἀποκτείναντας
των οὐδένα ἂν ἠθέλησας προδόντα σε πρὸς ἐκεῖνον αὐτομολῆσαι.

ἐξέταζε οὖν μὴ τὰ σώματα ἡμῶν μηδὲ τὰ ὀνόματα, ἀλλ' αὐτὰ τὰ
πράγματα. πᾶν γὰρ ὅ τι ἂν ἡμῶν καταγνῷς, τοῦτο καὶ σεαυτοῦ
καὶ τῶν σῶν ἑταίρων καταψηφιῇ· καὶ γὰρ εἰ τὰ μάλιστα μήτε
δίκῃ μήτ' ἀποφάσει τινὶ ἁλώσῃ, ἀλλὰ τῇ παρὰ τοῖς ἀνθρώποις
φήμῃ, ἧς ἐς ἀίδιον μνήμη καταλελείψεται, δόξεις ταῦτα ἐφ' οἷς
συνέβη ἑτέροις ἐγκαλεῖν”. τοῦτον μὲν οὖν ὁ Σεουῆρος τῆς παρρη-
σίας θαυμάσας, τὴν ἡμίσειαν αὐτῷ τῆς οὐσίας ἔχειν συνεχώρησεν.
Xiph. 299, 9 – 25 R. St.
ὅτι συχνοὶ ὡς καὶ τὰ τοῦ Νίγρου φρονήσαντες, καὶ τῶν οὔτ'
ἰδόντων ποτὲ αὐτὸν οὔτε συναραμένων οἱ, ἐπηρεάσθησαν. Exc. Val. 343
ἐσῆλθε. καὶ ὃς ἰδὼν αὐτὸν ἀνέθορέ τε ἐρρυθμισμένως, καὶ προς-

ειπόντα, οἷα εἰκὸς ἦν, “κύριε αὐτοκράτορ χαῖρε,” θαυμαστῶς τόν
τε αὐχένα γυναικίσας καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐπεγκλάσας ἠμείψατο,
καὶ ἔφη οὐδὲν διστάσας “μή με λέγε κύριον· ἐγὼ γὰρ κυρία εἰμί.”
καὶ ὁ μὲν συλλουσάμενός τε αὐτῷ παραχρῆμα, καὶ ἐπὶ πλεῖον ἐκ
τῆς γυμνώσεως, ἅτε καὶ ἰσόρροπον τῇ φήμῃ εὑρὼν αὐτὸν ὄντα,
πασχητιάσας ἔν τε τοῖς στέρνοις αὐτοῦ κατεκλίθη, κἀν τοῖς κόλ-
ποις ὥσπερ τις ἐρωμένη δεῖπνον εἵλετο· ὁ δὲ Ἱεροκλῆς φοβηθεὶς
μὴ καὶ μᾶλλον αὐτὸν ἑαυτοῦ δουλώσηται, καί τι δι' αὐτοῦ δεινόν,
οἷα ἐν ἀντερασταῖς εἴωθε γίγνεσθαι, πάθῃ, φαρμάκῳ τινὶ αὐτὸν
διὰ τῶν οἰνοχόων, προσφιλῶν που ἑαυτῷ ὄντων, ἐξεθήλυνε.
374
Δίων Κάσσιος (versio 1 in volumine 1) (0385: 002)“Cassii Dionis

Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, vol. 1”, Ed.
Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1895, Repr. 1955.Page 122, li.16
σάμενος. κατασκόπους τέ τινας συλλαβών, δείξας τὴν δύναμιν αὐτοῖς

καὶ ἐπειπὼν πολλαπλασίαν ἄλλην ἔχειν, ἀπέπεμψεν. ἐπὶ τούτοις ὁ Πύρ-
ρος καταπλαγεὶς οὐ μάχεσθαι ἤθελεν, ὅτι καὶ τῶν συμμάχων οὔπω
τινὲς συνῆλθον αὐτῷ, ἐπιλείψειν τε τοῖς Ῥωμαίοις τὰ ἐπιτήδεια ἤλπι-
ζεν ἐν πολεμίᾳ διάγουσι. ταῦτα δὲ καὶ ὁ Λαουίνιος λογιζόμενος ἔσπευδε
συμμίξαι. τῶν δὲ στρατιωτῶν πρὸς τὴν τοῦ Πύρρου φήμην καὶ διὰ
τοὺς ἐλέφαντας ἐκπεπληγμένων, συγκαλέσας αὐτοὺς πολλὰ πρὸς θάρσος
παρακαλοῦντα ἐδημηγόρησε, καὶ παρεσκευάζετο καὶ ἄκοντι τῷ Πύρρῳ
[Zonaras 8, 3, 6 – 9 (2, 112, 8 sqB. = 2, 179, 21 sqD.)]
Δίων Κάσσιος (versio 1 in volumine 1) Page 168, li.15
πεπωκέναι φάρμακον δηλητήριον, καὶ μέλλειν πάντως ὑπ' αὐτοῦ ἀπο-

λέσθαι. καὶ οὔτε ἡ σύμβασις γέγονεν οὔτε τῶν αἰχμαλώτων ἡ ἀμοιβή.
ἀπιόντος δ' αὐτοῦ σὺν τοῖς πρέσβεσιν ἀντελάβοντο ἄλλοι τε καὶ οἱ
παῖδες καὶ ἡ γυνή· οἱ δ' ὕπατοι μήτ' ἐθέλοντα καταμεῖναι αὐτὸν ἐκ-
δώσειν ἔφασαν μήτ' ἀπιόντα κατασχεῖν. καὶ οὕτω προτιμήσας μὴ παρα-
βῆναι τοὺς ὅρκους ἀνεκομίσθη. καὶ αἰκισθεὶς ὑπ' αὐτῶν, ὡς ἡ φήμη
λέγει, ἀπέθανε. τὰ γὰρ βλέφαρα αὐτοῦ περιτεμόντες, καὶ χρόνον τινὰ
ἐν σκότει καθείρξαντες, εἶτα εἰς σκεῦός τι σύμπηκτον κέντρα παντα-
χόθεν ἔχον ἐμβαλόντες αὐτὸν καὶ τρέψαντες πρὸς τὸν ἥλιον, οὕτως ὑπὸ
κακοπαθείας καὶ ἀγρυπνίας μὴ δυνάμενόν πῃ κλιθῆναι διὰ τὰ κέντρα
διέφθειραν. ἃ πυθόμενοι οἱ Ῥωμαῖοι τοὺς πρώτους τῶν παρ' αὐτοῖς
Καὶ Πόπλιος δὲ Σουλπίκιος μετὰ Αἰτωλῶν καὶ συμμάχων ἑτέρων

πολλὰ τῆς Ἀχαΐας ἐπόρθησε. τοῦ δὲ Φιλίππου τοῦ Μακεδόνος τοῖς
Ἀχαιοῖς συμμαχήσαντος παντελῶς ἂν τῆς Ἑλλάδος ἐξηλάθησαν οἱ Ῥω-
μαῖοι, εἰ μὴ τοῦ κράνους τοῦ Φιλίππου περιρρυέντος οἱ Αἰτωλοὶ τοῦτο
ἔσχον, καὶ φήμης εἰς τοὺς Μακεδόνας γενομένης ὡς τέθνηκε, στάσις τε
γέγονεν ἐκεῖ καὶ ἐφοβήθη μὴ τῆς βασιλείας στερηθῇ, καὶ πρὸς Μακε-
δονίαν ἠπείχθη. ἐντεῦθεν οἱ Ῥωμαῖοι τῇ Ἑλλάδι προσέμειναν καί τινων
ἐκράτησαν πόλεων.
375
Τῷ δ' ἐπιόντι ἔτει ὡς Ἀσδρούβας ἠγγέλλετο προσιών, οἱ ἐν τῇ

Ῥώμῃ τὰς δυνάμεις τε ἤθροιζον καὶ τοὺς συμμάχους σφῶν μετεπέμ
θωσιν ἐν τούτῳ πάντες ἐπήλπιζον. διὰ γοῦν ταῦτα καὶ ἐφθόνησε τῷ

Ἀννίβᾳ καὶ ἐφοβήθη αὐτὸν ἵνα μή τι δυνηθεὶς μεταβάληται· καὶ οὔτε
στράτευμα παρέσχεν αὐτῷ οὔτ' ἐς τὴν Καρχηδόνα ἔπεμψεν· οὐδ' ἐν ταῖς
συνουσίαις αὐτῷ κατακόρως ἐκέχρητο, ἀλλὰ καὶ ἐπετήδευε μηδὲν τῶν
πραττομένων αὐτοῦ δοκεῖν εἶναι.
19. Ἡ δὲ περὶ τοῦ Ἀντιόχου φήμη πολλὴ τὴν Ῥώμην κατέσχε καὶ
ἐς φροντίδα τοὺς Ῥωμαίους οὐκ ἐλαχίστην κατέστησε. συχνῶν δὲ περὶ
τοῦ Ἀντιόχου θρυλλουμένων, καὶ τῶν μὲν ὅτι τὴν Ἑλλάδα πᾶσαν ἤδη
κατέχει, τῶν δ' ὅτι ἐπὶ τὴν Ἰταλίαν ἐπείγεται λογοποιούντων, οἱ Ῥωμαῖοι
πρέσβεις εἰς τὴν Ἑλλάδα ἄλλους τε καὶ Φλαμίνιον οἰκείως αὐτοῖς ἔχοντα
ἔστειλαν, ὅπως τόν τε Φίλιππον καὶ ἐκείνους ἐπίσχῃ μηδὲν νεοχμῶσαι,
τείχει τε ὀχυρῷ περιέζωσται), εἰ μὴ ὁ Γέντιος μέγα ἐπὶ τῇ δυνάμει ἐλπί-

σας ἑκὼν εἰς μάχην ἐχώρησε. κἀκ τούτου τήν τε ἀρχὴν αὐτοῦ πᾶσαν
ὁ Ἀνίκιος προσηγάγετο καὶ μέχρι τῆς Ἠπείρου προελθών, πρὶν τὸν
Παῦλον ἐλθεῖν, κἀκείνην ταραττομένην ἡμέρωσεν.
Οἱ δ' ἐν τῇ Ῥώμῃ ἔμαθον μὲν τὴν τοῦ Παύλου νίκην τετάρτῃ
μετὰ τὴν μάχην ἡμέρᾳ ἔκ τινος φήμης, οὐ μέντοι καὶ ἀκριβῶς ἐπίστευον.
εἶτα γραμμάτων ὑπὲρ ταύτης κομισθέντων τοῦ Παύλου, ὑπερήσθησαν,
καὶ οὐχ ὡς τὸν Περσέα νενικηκότες καὶ τὴν Μακεδονίαν κτησάμενοι,
ἀλλ' ὡς τὸν Φίλιππον ἐκεῖνον τὸν πάνυ καὶ αὐτὸν τὸν Ἀλέξανδρον μετὰ
πάσης τῆς ἀρχῆς ἐκείνης, ἣν ἔσχηκε, νικήσαντες ἐσεμνύνοντο. ἐλθόντι
δ' ἐς Ῥώμην τῷ Παύλῳ πολλὰ ἐψηφίσθη, καὶ ἡ πομπὴ τῶν νικητηρίων
Δίων Κάσσιος (versio 1 in volumine 3) (0385: 004)“Cassii Dionis

Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, vol. 3”, Ed.
Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1901, Repr. 1955.Book 71, Ch. 23,
Sec. 1, li.2
τὸν Κάσσιον, κρύφα πέμψασα τῶν

αὐτῇ πιστῶν τινας, ἐπιθέσθαι
τῇ βασιλείᾳ, ἢν αἴσθηται τὸν
Μάρκον τεθνεῶτα, συνοικήσειν
τε αὐτῷ καὶ τἄλλα συμπρά-
ξειν ὑποσχομένη. ὃς φήμης τι-
νὸς ψευδοῦς τεθνηκέναι οἱ δη-
376
λωσάσης τὸν βασιλέα, προεξανέ-

στη τῆς ἀληθείας, ἄκων τε πο-
λέμιος ἀνεφάνη τῷ αὐτοκράτορι.
(τούτων μὲν οὖν ἕνεκα κ.τ.λ. vide
Δίων Κάσσιος (Xiphilini epit.) (0385: 010)“Cassii Dionis Cocceiani

historiarum Romanarum quae supersunt, vol. 3”, Ed. Boissevain, U.P.
Berlin: Weidmann, 1901, Repr. 1955.Dindorf-Stephanus page S155, li.25
ἀναγινώσκειν πολλαχόθι ὁμοίως γεγραμμένον “Νέρων Ὀρέστης

Ἀλκμέων μητροκτόνοι”, ἦν δὲ καὶ ἀκούειν αὐτὸ τοῦτο λεγόντων
ὅτι Νέρων τὴν μητέρα ἀνεχρήσατο· συχνοὶ γὰρ ὡς καὶ λελαληκότας
τινὰς αὐτὸ εἰσήγγελον, οὐχ οὕτως ἵν' ἐκείνους ἀπολέσωσιν, ὡς ἵνα
τὸν Νέρωνα διαβάλωσιν. ὅθεν οὐδεμίαν τοιαύτην δίκην προσήκατο,
ἤτοι μὴ βουλόμενος ἐπὶ πλεῖον δι' αὐτῆς τὴν φήμην ἐπαυξῆσαι, ἢ καὶ
καταφρονῶν ἤδη τῶν λεγομένων. ὁ μέντοι ἥλιος σύμπας ἐν μέσαις ταῖς
θυσίαις ταῖς ἐπὶ τῇ Ἀγριππίνῃ κατὰ τὸ ψήφισμα γενομέναις ἐξέλιπεν,
ὥστε καὶ ἀστέρας ἐκφῆναι· καὶ οἱ ἐλέφαντες οἱ τὴν τοῦ Αὐγούστου
ἁρμάμαξαν ἄγοντες ἐς μὲν τὸν ἱππόδρομον ἐσῆλθον καὶ μέχρι τῆς
τῶν βουλευτῶν ἕδρας ἀφίκοντο, γενόμενοι δὲ ἐνταῦθα ἔστησαν καὶ
Δίων Κάσσιος (Xiphilini epit.) Dindorf-Stephanus page S216, li.8
ἀπενεγκεῖν καὶ λαβεῖν τὸ ἐπιγεγραμμένον. διατελέσας δὲ ταῦτα, καὶ

τῇ γε τελευταίᾳ ἡμέρᾳ καταδακρύσας ὥστε πάντα τὸν δῆμον ἰδεῖν,
οὐδὲν ἔτι μέγα ἔπραξεν, ἀλλὰ τῷ ἐπιγιγνομένῳ ἔτει, ἐπί τε τοῦ
Φλαβίου καὶ ἐπὶ τοῦ Πωλίωνος τῶν ὑπάτων, καθιερώσας ὅσα εἴρη-
ται, μετήλλαξεν ἐν τοῖς ὕδασιν ἐν οἷς καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ, ὡς μὲν
ἡ φήμη λέγει, πρὸς τοῦ ἀδελφοῦ ἀναλωθείς, ὅτι καὶ πρότερον ἐπε-
βεβούλευτο ὑπ' αὐτοῦ, ὡς δέ τινες γράφουσι, νοσήσας· ἔμπνουν γάρ
τοι αὐτὸν ὄντα καὶ τάχα περιγενέσθαι δυνάμενον ἐς λάρνακα χιόνος
πολλῆς γέμουσαν ὁ Δομιτιανὸς ἐνέβαλεν, ἵνα θᾶσσον ἀποθάνῃ. ἔτι
γοῦν ζῶντος αὐτοῦ ἔς τε τὴν Ῥώμην ἀφίππευσε καὶ ἐς τὸ στρατό-
πεδον ἐσῆλθε, τήν τε ἐπίκλησιν καὶ τὴν ἐξουσίαν τοῦ αὐτοκράτορος
Γραυλίωνι ὑπατεύσασι τότε τὰ αὐτὰ σημεῖα λέγεται γενέσθαι· καὶ ἀπ'

αὐτῶν τῷ μὲν Γραυλίωνι ὄλεθρος, τῷ δὲ Τραϊανῷ ἡ τῆς αὐτοκρα-
τορίας ἀρχὴ προερρέθη. γυνὴ δέ τις ὅτι ἀπεδύσατο ἐναντίον εἰκόνος
377
τοῦ Δομετιανοῦ ἐκρίθη τε καὶ ἀπώλετο. ἐν δὲ τοῖς τότε τελευτήσασι

πολλοῖς οὖσι καὶ Μέτιος Πομπουσιανὸς ἐγένετο, ὃν ὁ μὲν Οὐεσπα-
σιανὸς μαθὼν ἐκ φήμης τινὸς ὅτι μοναρχήσει οὐδὲν κακὸν εἰργάσατο
ἔτιδὲ καὶ ἐτίμα, λέγων ὅτι “πάντως μου μνημονεύσει καὶ πάντως
με ἀντιτιμήσει”· ἐκεῖνος δὲ πρότερον μὲν ἐς Κύρνον ἐξώρισε, τότε δὲ
καὶ ἐφόνευσεν, ἐγκληθέντα ἄλλα τε καὶ ὅτι τὴν οἰκουμένην ἐν τοῖς
τοῦ κοιτῶνος τοίχοις εἶχεν ἐγγεγραμμένην, καὶ τὰς δημηγορίας τὰς
τῶν βασιλέων τῶν τε ἄλλων ἀνδρῶν τῶν πρώτων,
νων πράξειν, καὶ προσέτι καὶ αὐτὰ ἐκεῖνα ἀπολέσειν. ἐν γὰρ τῷ

χρόνῳ ἐν ᾧ ἐπὶ τὸν ὠκεανὸν κατέπλει καὶ ἐκεῖθεν αὖθις ἀνεκομί-
ζετο, πάντα τὰ ἑαλωκότα ἐταράχθη καὶ ἀπέστη, καὶ τοὺς παρὰ σφί-
σιν ἕκαστοι φρουροὺς οἱ μὲν ἐξέβαλλον οἱ δ' ἀπεκτίννυσαν. μαθὼν
δὲ ταῦτα ὁ Τραϊανὸς ἐν πλοίῳ (καὶ γὰρ ἐκεῖσε ἦλθε κατά τε τὴν
φήμην, ἧς οὐδὲν ἄξιον εἶδεν ὅ τι μὴ χώματα καὶ μύθους καὶ ἐρείπια,
καὶ διὰ τὸν Ἀλέξανδρον, ᾧ καὶ ἐνήγισεν ἐν τῷ οἰκήματι ἐν ᾧ ἐτετε-
λευτήκει) – μαθὼν δὲ ταῦτα τόν τε Λούσιον καὶ τὸν Μάξιμον ἐπὶ τοὺς
ἀφεστηκότας ἔπεμψε. καὶ οὗτος μὲν ἀπέθανεν ἡττηθεὶς μάχῃ, Λούσιος
δὲ ἄλλα τε πολλὰ κατώρθωσε καὶ τὴν Νίσιβιν ἀνέλαβε, τήν τε Ἔδε-
σαν ἐξεπολιόρκησε καὶ διέφθειρε καὶ ἐνέπρησε. ἑάλω δὲ καὶ ἡ Σε
μάλιστα μὴ ἐς μακρὰν τἀληθὲς ἔμαθεν, ὅμως ἐπειδήπερ ἅπαξ ὑπο-

κεκινήκει οὐ μετεβάλετο, ἀλλὰ τά τε ἐντὸς τοῦ Ταύρου πάντα διὰ
βραχέος προσεποιήσατο καὶ παρεσκευάζετο ὡς καὶ πολέμῳ τὸ κράτος
ἕξων· ὁ δὲ δὴ Μάρκος παρὰ τοῦ Βήρου τοῦ τῆς Καππαδοκίας
ἄρχοντος τὴν ἐπανάστασιν αὐτοῦ μαθὼν τέως μὲν συνέκρυπτεν αὐτά,
ἐπεὶ δὲ οἱ στρατιῶται τῇ τε φήμῃ ἰσχυρῶς ἐταράσσοντο καὶ ἐλογο-
ποίουν πολλά, συνεκάλεσεν αὐτοὺς καὶ ἀνέγνω τοιάδε· “οὐκ ἀγα-
νακτήσων, ὦ συστρατιῶται, ἢ ὀδυρούμενος παρελήλυθα. χαλεπαί-
νειν μὲν γὰρ τί δεῖ πρὸς τὸ δαιμόνιον, ᾧ πάντα ἔξεστιν; ὀλοφύ-
ρεσθαι δὲ ἴσως ἀνάγκη τοὺς ἀδίκως δυστυχοῦντας· ὃ καὶ ἐμοὶ νῦν
συμβέβηκε. πῶς γὰρ οὐ δεινὸν πολέμοις ἡμᾶς ἐκ πολέμων συμφέ
ἀεί τινας ὡς δολοφονήσοντας αὐτὸν ἀπέστειλεν. ἐπεὶ δὲ ἐκεῖνος ἐς

τὴν Ἰταλίαν ἀφίκετο καὶ τὴν Ῥάβενναν ἀκονιτὶ παρέλαβε, καὶ οὓς
378
ἐκεῖνος ἐπ' αὐτὸν ἔπεμπεν ἢ πείσοντας ὑποστρέψαι ἢ εἴρξοντας

τῶν παρόδων, προσεχώρουν αὐτῷ, οἵ τε δορυφόροι, οἷς μάλιστα ὁ
Ἰουλιανὸς ἐθάρρει, τῇ τε συνεχείᾳ τῶν πόνων ἀπεκναίοντο καὶ πρὸς
τὴν φήμην τῆς τοῦ Σευήρου παρουσίας δεινῶς ἐξεπλήττοντο, συγ-
καλέσας ἡμᾶς ὁ Ἰουλιανὸς κοινωνὸν αὑτῷ τῆς ἀρχῆς ἐκέλευσε τὸν
Σευῆρον ψηφίσασθαι. οἱ δὲ δὴ στρατιῶται ἐκ γραμμάτων τοῦ
Σευήρου πεισθέντες ὅτι οὐδὲν κακόν, ἂν τοὺς σφαγέας τοῦ Περτί-
νακος ἐκδῶσι καὶ αὐτοὶ τὴν ἡσυχίαν ἄγωσι, πείσονται, τούς τε ἀπο-
κτείναντας τὸν Περτίνακα συνέλαβον, καὶ αὐτὸ τοῦτο Σιλίῳ
στην· οὐδὲ γὰρ οὐδὲ σὺ τῶν παρακαθημένων σοι καὶ συνδικαζόντων

τούτων οὐδένα ἂν ἠθέλησας προδόντα σε πρὸς ἐκεῖνον αὐτομολῆσαι.
ἐξέταζε οὖν μὴ τὰ σώματα ἡμῶν μηδὲ τὰ ὀνόματα, ἀλλ' αὐτὰ τὰ
πράγματα. πᾶν γὰρ ὅ τι ἂν ἡμῶν καταγνῷς, τοῦτο καὶ σεαυτοῦ
καὶ τῶν σῶν ἑταίρων καταψηφιῇ· καὶ γὰρ εἰ τὰ μάλιστα μήτε δίκῃ
μήτ' ἀποφάσει τινὶ ἁλώσῃ, ἀλλὰ τῇ παρὰ τοῖς ἀνθρώποις φήμῃ, ἧς
ἐς ἀίδιον μνήμη καταλείψεται, δόξεις ταῦτα ἐφ' οἷς συνέβη ἑτέροις
ἐγκαλεῖν.” τοῦτον μὲν οὖν ὁ Σευῆρος τῆς παρρησίας θαυμάσας, τὴν
ἡμίσειαν αὐτῷ τῆς οὐσίας ἔχειν συνεχώρησεν. οἱ δὲ δὴ Βυζάντιοι
καὶ ζῶντος τοῦ Νίγρου καὶ τελευτήσαντος πολλὰ καὶ θαυμαστὰ
ἔδρασαν. ἡ δὲ πόλις αὐτῶν ἐν καιρῷ πάνυ καὶ τῶν ἠπείρων καὶ
καὶ ὃς ἰδὼν ἀνέθορέ τε ἐρρυθριασμένως, καὶ προσειπόντα, οἷον εἰκὸς

ἦν, “κύριε αὐτοκράτορ χαῖρε,” θαυμαστῶς τόν τε αὐχένα γυναικίσας
καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐπεγκλάσας ᾐμείψατο, καὶ ἔφη οὐδὲν διστάσας
“μή με λέγε κύριον· ἐγὼ γὰρ κυρία εἰμί.” καὶ ὁ μὲν συλλουσάμενός
τε αὐτῷ παραχρῆμα, καὶ ἐπὶ πλεῖον ἐκ τῆς γυμνώσεως, ἅτε καὶ
ἰσόρροπον τῇ φήμῃ εὑρὼν αὐτὸν ὄντα, πασχητιάσας ἔν τε τοῖς στέρ-
νοις αὐτοῦ κατεκλίθη, κἀν τοῖς κόλποις ὥσπερ ἐρωμένη δεῖπνον
εἵλετο· ὁ δὲ Ἱεροκλῆς φοβηθεὶς μὴ καὶ μᾶλλον αὐτὸν ἑαυτοῦ δου-
λώσηται, καί τι δι' αὐτοῦ δεινόν, οἷα ἐν ἀντερασταῖς εἴωθε γίνεσθαι,
πάθῃ, φαρμάκῳ τινὶ αὐτὸν διὰ τῶν οἰνοχόων, προσφιλῶν που ἑαυτῷ
Δίων Κάσσιος (Joannis Antiochni excerpta e Dione derivata) (0385: 013)

“Cassii Dionis Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, vol.
3”, Ed. Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1901, Repr. 1955.Page 761,
li.30
379
αὐτὴ γὰρ τὸν Μάρκον ἀρρωστήσαντα τεθνήξεσθαί τε καὶ ἄλλως

νοσώδη ὄντα οἰηθεῖσα, δείσασά τε μὴ εἰς ἕτερον περιελθούσης τῆς
ἡγεμονίας ἰδιωτεύσῃ, τοῦ Κομόδου ἔτι νέου ὄντος καὶ ἄρχειν οὐκ
ἐπιτηδείου, ἔπεισε τὸν Κάσσιον, κρύφα πέμψασα τῶν αὐτῇ πιστῶν
τινάς, ἐπιθέσθαι τῇ βασιλείᾳ, ἢν αἴσθηται τὸν Μάρκον τεθνεῶτα,
συνοικήσειν τε αὐτῷ καὶ τἄλλα συμπράξειν ὑποσχομένη. ὅς, φήμης
τινὸς ψευδοῦς τεθνηκέναι οἱ δηλωσάσης τὸν βασιλέα, προεξανέστη
τῆς ἀληθείας, ἄκων τε πολέμιος ἀνεφάνη τῷ αὐτοκράτορι. τούτων
μὲν οὖν ἕνεκα ὁ Μάρκος τόν τε Κόμοδον ἐκ τῆς Ῥώμης διεπέμψατο,
καὶ ἐπὶ τὴν Συρίαν ἐκ τῆς Παιονίας ἐστάλη· οὐ μὴν ὅπλων αὐτῷ
κατὰ τῶν ἐπαναστάντων ἐδέησεν·
Acta Pauli, Acta Pauli et Theclae (partis finalis recensio e codice G)

(0388: 005)“Acta apostolorum apocrypha, vol. 1”, Ed. Lipsius, R.A.
Leipzig: Mendelssohn, 1891, Repr. 1972.Line 9
ἤτοι Ῥοδεῶνος· καὶ εὑροῦσα ἐκεῖ σπήλαιον εἰσῆλθεν αὐτῷ. καὶ ἦν ἐκεῖ
ἐπὶ ἔτη ἱκανά, καὶ πολλοὺς καὶ χαλεποὺς πειρασμοὺς ὑπέστη ὑπὸ τοῦ δια-
βόλου, καὶ ὑπήνεγκεν γενναίως βοηθουμένη ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ. μαθοῦσαι
δέ τινες τῶν εὐγενίδων γυναικῶν περὶ τῆς παρθένου Θέκλης, ἀπίησαν
πρὸς
αὐτὴν καὶ ἐμάνθανον τὰ λόγια τοῦ θεοῦ· καὶ πολλαὶ ἐξ αὐτῶν ἀπετάξαντο
τῷ βίῳ καὶ συνήσκουν αὐτῇ. καὶ φήμη ἀγαθὴ ἤχθη πανταχοῦ περὶ αὐτῆς,
καὶ ἰάσεις ἐγίνοντο ὑπ' αὐτῆς. γνοῦσα οὖν πᾶσα ἡ πόλις καὶ ἡ περίχωρος,
ἔφερον τοὺς ἀρρώστους αὐτῶν ἐν τῷ ὄρει, καὶ πρινὴ τῇ θύρᾳ
προσεγγίσωσι,
θᾶττον ἀπηλλάττοντο, οἵῳ δήποτε κατείχοντο νοσήματι, καὶ τὰ πνεύματα
Παυσανίας Ελλαδας περιήγησης (0525: 001)“Pausaniae Graeciae

descriptio, 3 vols.”, Ed. Spiro, F.Leipzig: Teubner, 1903, Repr.
1:1967.Book 1, Ch. 3, Sec. 3, li.6
λιστα ἀποδειξάμενος τὴν Ἀθηναίων. στοὰ δὲ ὄπισθεν

ᾠκοδόμηται γραφὰς ἔχουσα θεοὺςτοὺς δώδεκα κα-
λουμένους· ἐπὶ δὲ τῷ τοίχῳ τῷ πέραν Θησεύς ἐστι
γεγραμμένος καὶ Δημοκρατία τε καὶ Δῆμος. δηλοῖ δὲ
ἡ γραφὴ Θησέα εἶναι τὸν καταστήσαντα Ἀθηναίοις ἐξ
ἴσου πολιτεύεσθαι· κεχώρηκε δὲ φήμη καὶ ἄλλως ἐς
τοὺς πολλούς, ὡς Θησεὺς παραδοίη τὰ πράγματα τῷ
δήμῳ καὶ ὡς ἐξ ἐκείνου δημοκρατούμενοι διαμείναιεν,
πρὶν ἢ Πεισίστρατος ἐτυράννησεν ἐπαναστάς. λέγεται
380
μὲν δὴ καὶ ἄλλα οὐκ ἀληθῆ παρὰ τοῖς πολλοῖς οἷα

ἱστορίας ἀνηκόοις οὖσι καὶ ὁπόσα ἤκουον εὐθὺς
Παυσανίας Ελλαδας περιήγησης Book 1, Ch. 4, Sec. 6, li.8
τὸ πρὸς Γαλάτας ἔχουσα. ἣν δὲ νέμονται οἱ Περ-

γαμηνοί, Καβείρων ἱεράν φασιν εἶναι τὸ ἀρχαῖον·
αὐτοὶ δὲ Ἀρκάδες ἐθέλουσιν εἶναι τῶν ὁμοῦ Τηλέφῳ
διαβάντων ἐς τὴν Ἀσίαν. πολέμων δὲ τῶν μὲν ἄλλων,
εἰ δή τινας ἐπολέμησαν, οὐκ ἐς ἅπαντας κεχώρηκεν ἡ
φήμη· τρία δὲ γνωριμώτατα ἐξείργασταί σφισι, τῆς τε
Ἀσίας ἀρχὴ τῆς κάτω καὶ ἡ Γαλατῶν ἀπ' αὐτῆς ἀναχώ-
ρησις καὶ τὸ ἐς τοὺς σὺν Ἀγαμέμνονι Τηλέφου τόλμη-
μα, ὅτε Ἕλληνες ἁμαρτόντες Ἰλίου τὸ πεδίον ἐλεηλά-
τουν τὸ Μήιον ὡς γῆν [τὴν] Τρῳάδα. ἐπάνειμι δὲ ἐς
τὴν ἀρχὴν ὅθεν ἐξέβην τοῦ λόγου.
μησεν ἀναθήμασι καὶ κατασκευαῖς ἢ δωρεὰς πόλεσιν

ἔδωκεν Ἑλληνίσι, τὰς δὲ καὶ τῶν βαρβάρων τοῖς δεη-
θεῖσιν, ἔστιν οἱ πάντα γεγραμμένα Ἀθήνῃσιν ἐν τῷ
κοινῷ τῶν θεῶν ἱερῷ. τὰ δὲ ἐς Ἄτταλον καὶ Πτολε-
μαῖον ἡλικίᾳ τε ἦν ἀρχαιότερα, ὡς μὴ μένειν ἔτι τὴν
φήμην αὐτῶν, καὶ οἱ συγγενόμενοι τοῖς βασιλεῦσιν ἐπὶ
συγγραφῇ τῶν ἔργων καὶ πρότερον ἔτι ἠμελήθησαν·
τούτων ἕνεκά μοι καὶ τὰ τῶνδε ἐπῆλθε δηλῶσαι ἔργα
τε ὁποῖα ἔπραξαν καὶ ὡς ἐς τοὺς πατέρας αὐτῶν πε-
ριεχώρησεν Αἰγύπτου καὶ ἡ Μυσῶν καὶ τῶν προσοί-
κων ἀρχή.
τιὰν τῶν βασιλέων, τοὺς δὲ χρήματα, Ἀντίγονον δὲ

καὶ ἀμφότερα αἰτῶν· ἀφικομένων δὲ τῶν ἀγγέλων, ὥς
οἱ γράμματα ἀπεδόθη, συναγαγὼν τοὺς ἐν τέλει τῶν
τε ἐξ Ἠπείρου καὶ τῶν Ταραντίνων, ὧν μὲν εἶχε τὰ
βιβλία ἀνεγίνωσκεν οὐδέν, ὁ δὲ ἥξειν συμμαχίαν ἔλεγε.
ταχὺ δὲ καὶ ἐς τοὺς Ῥωμαίους ἦλθε φήμη Μακεδόνας
καὶ ἄλλα ἔθνη περαιοῦσθαι τῶν Ἀσιανῶν ἐς τὴν Πύρ-
ρου βοήθειαν· Ῥωμαῖοι μὲν δὴ ταῦτα ἀκούοντες ἡσύ-
381
χαζον, Πύρρος δὲ ὑπὸ τὴν ἐπιοῦσαν περαιοῦται νύκτα

πρὸς τὰ ἄκρα τῶν ὀρῶν, ἃ Κεραύνια ὀνομάζουσι.
μετὰ δὲ τὴν ἐν Ἰταλίᾳ πληγὴν ἀναπαύσας
ἅπαντας ἐπίσημα καὶ Ἐλέου βωμός, ᾧ μάλιστα θεῶν

ἐς ἀνθρώπινον βίον καὶ μεταβολὰς πραγμάτων ὄντι
ὠφελίμῳ μόνοι τιμὰς Ἑλλήνων νέμουσιν Ἀθηναῖοι.
τούτοις δὲ οὐ τὰ ἐς φιλανθρωπίαν μόνον καθέστηκεν,
ἀλλὰ καὶ θεοὺς εὐσεβοῦσιν ἄλλων πλέον, καὶ γὰρ Αἰ-
δοῦς σφισι βωμός ἐστι καὶ Φήμης καὶ Ὁρμῆς· δῆλά
τε ἐναργῶς, ὅσοις πλέον τι ἑτέρων εὐσεβείας μέτεστιν,
ἴσον σφίσι παρὸν τύχης χρηστῆς. ἐν δὲ τῷ γυμνασίῳ
τῆς ἀγορᾶς ἀπέχοντι οὐ πολύ, Πτολεμαίου δὲ ἀπὸ τοῦ
κατασκευασαμένου καλουμένῳ, λίθοι τέ εἰσιν Ἑρμαῖ
θέας ἄξιοι καὶ εἰκὼν Πτολεμαίου χαλκῆ· καὶ ὅ τε Λίβυς
πᾶσα ὁμοίως γῆ – καὶ γὰρ ὅσοις θεοὺς καθέστηκεν

ἄλλους ἐν τοῖς δήμοις σέβειν, οὐδέν τι ἧσσον τὴν
Ἀθηνᾶν ἄγουσιν ἐν τιμῇ – , τὸ δὲ ἁγιώτατον ἐν κοινῷ
πολλοῖς πρότερον νομισθὲν ἔτεσινἢ συνῆλθον ἀπὸ
τῶν δήμων ἐστὶν Ἀθηνᾶς ἄγαλμα ἐν τῇ νῦν ἀκροπόλει,
τότε δὲ ὀνομαζομένῃ πόλει· φήμη δὲ ἐς αὐτὸ ἔχει πεσεῖν
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἐπέξειμι εἴτε οὕτως
εἴτε ἄλλως ἔχει, λύχνον δὲ τῇ θεῷ χρυσοῦνΚαλλί-
μαχος ἐποίησεν· ἐμπλήσαντες δὲ ἐλαίου τὸν λύχνον
τὴν αὐτὴν τοῦ μέλλοντος ἔτους ἀναμένουσιν ἡμέραν,
ἔλαιον δὲ ἐκεῖνο τὸν μεταξὺ ἐπαρκεῖ χρόνον τῷ λύχνῳ
καιρὸν Ἐπωπεὺς ἀφικόμενος ἐκ Θεσσαλίας ἔσχε τὴν

ἀρχήν. ἐπὶ τούτου βασιλεύοντος στρατόν σφισι πολέ-
μιον λέγουσιν ἐς τὴν χώραν τότε ἐλθεῖν πρῶτον, τὰ
πρὸ τοῦ πάντα τὸν χρόνον διατελέσασιν ἐν εἰρήνῃ.
αἰτία δὲ ἥδε· Ἀντιόπης ἐν Ἕλλησι τῆς Νυκτέως ὄνομα
ἦν ἐπὶ κάλλει, καί οἱ καὶ φήμη προσῆν Ἀσωποῦ θυ-
γατέρα, ὃς τὴν Θηβαΐδα καὶ Πλαταιίδα ὁρίζει, καὶ οὐ
382
Νυκτέως εἶναι. ταύτην οὐκ οἶδα εἴτε γυναῖκα αἰτήσας

εἴτε θρασύτερα ἐξ ἀρχῆς βουλευσάμενος Ἐπωπεὺς ἁρ-
πάζει· ὡς δὲ οἱ Θηβαῖοι σὺν ὅπλοις ἦλθον, ἐνταῦθα
τιτρώσκεται μὲν Νυκτεύς, ἐτρώθη δὲ κρατῶν τῇ μάχῃ
Ἀκρίσιος δὲ λανθάνει κατὰ δαίμονα ὑποπεσὼν τοῦ

δίσκου τῇ ὁρμῇ. καὶ Ἀκρισίῳ μὲν ἡ πρόρρησις τοῦ
θεοῦ τέλος ἔσχεν, οὐδὲ ἀπέτρεψέν οἱ τὸ χρεὼν τὰ ἐς
τὴν παῖδα καὶ τὸν θυγατριδοῦν παρευρήματα· Περ-
σεὺς δὲ ὡς ἀνέστρεψεν ἐς Ἄργος – ᾐσχύνετο γὰρ τοῦ
φόνου τῇ φήμῃ – , Μεγαπένθην τὸν Προίτου πείθει
οἱ τὴν ἀρχὴν ἀντιδοῦναι, παραλαβὼν δὲ αὐτὸς τὴν
ἐκείνου Μυκήνας κτίζει. τοῦ ξίφους γὰρ ἐνταῦθα
ἐξέπεσεν ὁ μύκης αὐτῷ, καὶ τὸ σημεῖον ἐς οἰκισμὸν
ἐνόμιζε συμβῆναι πόλεως. ἤκουσα δὲ καὶ ὡς διψῶντι
ἐπῆλθεν ἀνελέσθαι οἱ μύκητα ἐκ τῆς γῆς, ῥυέντος δὲ
οὗτος. ἐκ δὲ τοῦ παρὰ Κυρηναίοις τὸ ἐν Λεβήνῃ τῇ

Κρητῶν ἐστιν Ἀσκληπιεῖον. διάφορον δὲ Κυρηναίοις
τοσόνδε ἐς Ἐπιδαυρίους ἐστίν, ὅτι αἶγας οἱ Κυρηναῖοι
θύουσιν, Ἐπιδαυρίοις οὐ καθεστηκότος. θεὸν δὲ Ἀς-
κληπιὸν νομισθέντα ἐξ ἀρχῆς καὶ οὐκ ἀνὰ χρόνον λα-
βόντα τὴν φήμην τεκμηρίοις καὶ ἄλλοις εὑρίσκω καὶ
Ὁμήρου μαρτυρεῖ μοι τὰ περὶ Μαχάονος ὑπὸ Ἀγα-
μέμνονος εἰρημένα Ταλθύβι', ὅττι τάχιστα Μαχάονα δεῦρο κάλεσσον
φῶτ' Ἀσκληπιοῦ υἱόν, ὡς ἂν εἰ λέγοι θεοῦ παῖδα ἄνθρωπον.
έντος δὲ – ἦν γὰρ δὴ τὸ ὑπόλοιπον ποταμοῦ ῥεῦμα –

ὠνόμασεν Εὐρώταν. ἅτε δὲ οὐκ ὄντων· αὐτῷ παίδων
ἀρρένων βασιλεύειν καταλείπει Λακεδαίμονα, μητρὸς
μὲν Ταϋγέτης ὄντα, ἀφ' ἧς καὶ τὸ ὄρος ὠνομάσθη, ἐς
Δία δὲ πατέρα ἀνήκοντα κατὰ τὴν φήμην· συνῴκει
δὲ ὁ Λακεδαίμων Σπάρτῃ θυγατρὶ τοῦ Εὐρώτα. τότε
δὲ ὡς ἔσχε τὴν ἀρχήν, πρῶτα μὲν τῇ χώρᾳ καὶ τοῖς
383
ἀνθρώποις μετέθετο ἀφ' αὑτοῦ τὰ ὀνόματα, μετὰ δὲ

τοῦτο ᾤκισέ τε καὶ ὠνόμασεν ἀπὸ τῆς γυναικὸς πόλιν,
ἣ Σπάρτη καλεῖται καὶ ἐς ἡμᾶς. Ἀμύκλας δὲ ὁ Λακε
ἑτέρωθι δηλώσω. τὸ μὲν δὴ τῆς Λαφρίας ἀφίκετο

ὄνομα ἔς τε Μεσσηνίους καὶ ἐς Πατρεῖς Ἀχαιῶν μό-
νους, Ἐφεσίαν δὲ Ἄρτεμιν πόλεις τε νομίζουσιν αἱ
πᾶσαι καὶ ἄνδρες ἰδίᾳ θεῶν μάλιστα ἄγουσιν ἐν τιμῇ·
τὰ δὲ αἴτια ἐμοὶ δοκεῖν ἐστὶν Ἀμαζόνων τε κλέος, αἳ
φήμην τὸ ἄγαλμα ἔχουσιν ἱδρύσασθαι, καὶ ὅτι ἐκ παλαι-
οτάτου τὸ ἱερὸν τοῦτο ἐποιήθη. τρία δὲ ἄλλα ἐπὶ τού-
τοις συνετέλεσεν ἐς δόξαν, μέγεθός τε τοῦ ναοῦ τὰ
παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις κατασκευάσματα ὑπερηρκότος
καὶ Ἐφεσίων τῆς πόλεως ἡ ἀκμὴ καὶ ἐν αὐτῇ τὸ ἐπι-
φανὲς τῆς θεοῦ.
Ὀρτυγίη τις κεῖται ἐν ἠεροειδέι πόντῳ,

Θρινακίης καθύπερθεν, ἵν' Ἀλφειοῦ στόμα βλύζει
μισγόμενον πηγαῖσιν ἐυρρείτης Ἀρεθούσης.
κατὰ τοῦτο οὖν, ὅτι τῇ Ἀρεθούσῃ τοῦ Ἀλφειοῦ τὸ
ὕδωρ μίσγεται, καὶ τοῦ ἔρωτος τὴν φήμην τῷ ποταμῷ
πείθομαι γενέσθαι. ὅσοι δὲ Ἑλλήνων ἢ Αἰγυπτίων ἐς
Αἰθιοπίαντὴν ὑπὲρ Συήνης καὶ ἐς Μερόην Αἰθιό-
πων πόλιν ἀναβεβήκασι, λέγουσιν οὗτοι τὸν Νεῖλον,
ἐσιόντα ἐς λίμνην καὶ δι' αὐτῆς διεξιόντα ὥσπερ ἐκ
χέρσου, μετὰ τοῦτο ἤδη δι' Αἰθιοπίας τῆς κάτω καὶ
τος καὶ Μόψος ἐστὶν ὁ Ἄμπυκος· ἐν μέσῳ δὲ αὐτῶν

ἀνὴρ ἑστηκὼς ἐπαυλεῖ, καθότι καὶ ἐφ' ἡμῶν ἐπὶ τῷ
ἅλματι αὐλεῖν τῶν πεντάθλων νομίζουσιν. Ἰάσονι δὲ
καὶ Πηλεῖ τὸ ἔργον τῆς πάλης ἐξ ἴσου καθέστηκε.
πεποίηται δὲ καὶ Εὐρυβώτας ἀφιεὶς δίσκον, ὅστις δὴ
οὗτός ἐστιν ἐπὶ δίσκῳ φήμην ἔχων. οἱ δ' ἐς ἅμιλλαν
δρόμου καθεστηκότες Μελανίων ἐστὶ καὶ Νεοθεὺς καὶ
Φαλαρεύς, τέταρτος δὲ Ἀργεῖος καὶ Ἴφικλος πέμπτος·
τούτῳ δὲ νικῶντι ὀρέγει τὸν στέφανον ὁ Ἄκαστος· εἴη
384
δ' ἂν ὁ Πρωτεσιλάου πατὴρ τοῦ στρατεύσαντος ἐς

Ἴλιον. κεῖνται δὲ καὶ τρίποδες, ἆθλα δὴ τοῖς νικῶσι,
χόμενον ἐς τὰ βάραθρα τὰ ἐν τοῖς ὄρεσιν, ἄνεισιν

ἐνταῦθα καὶ ποιεῖ τῷ Λάδωνι τὰς πηγάς. τοῦτο μὲν
δὴ οὐκ ἔχω σαφῶς εἰπεῖν, εἴτε οὕτως εἴτε ἄλλως ἐστὶν
ἔχον· ὁ δὲ Λάδων ποταμῶν τῶν ἐν Ἑλλάδι ὕδωρ
παρέχεται κάλλιστον, ἔχει δὲ καὶ ἄλλως ἐς ἀνθρώπους
φήμην Δάφνης τε εἵνεκα καὶ † τὰ ᾀδόμενα ἐς τὴν
Δάφνην. τοῦ λόγου δὲ τοῦ ἐς Δάφνην τὰ μὲν Σύροις
τοῖς οἰκοῦσιν ἐπὶ Ὀρόντῃ ποταμῷ παρίημι, λέγεται δὲ
καὶ ἄλλα τοιάδε ὑπὸ Ἀρκάδων καὶ Ἠλείων. Οἰνομάῳ
τῷ δυναστεύσαντι ἐν Πίσῃ Λεύκιππος ἦν υἱός. οὗτος
ἐρασθεὶς Δάφνης ὁ Λεύκιππος ἐκ μὲν τοῦ εὐθέος
κάτεισι τὸ ἐν Ὀγκείῳ· καλοῦσι δὲ Ἐρινὺν οἱ Θελ-

πούσιοι τὴν θεόν, ὁμολογεῖ δέ σφισι καὶ Ἀντίμαχος
ἐπιστρατείαν Ἀργείων ποιήσας ἐς Θήβας· καί οἱ τὸ
ἔπος ἔχει,
Δήμητρος τόθι φασὶν Ἐρινύος εἶναι ἔδεθλον.
ὁ μὲν δὴ Ὄγκιος Ἀπόλλωνός ἐστι κατὰ τὴν φήμην
καὶ ἐν τῇ Θελπουσίᾳ περὶ τὸ χωρίον ἐδυνάστευε τὸ
Ὄγκιον, τῇ θεῷ δὲ Ἐρινὺς γέγονεν ἐπίκλησις· πλανω-
μένῃ γὰρ τῇ Δήμητρι, ἡνίκα τὴν παῖδα ἐζήτει, λέγου-
σιν ἕπεσθαί οἱ τὸν Ποσειδῶνα ἐπιθυμοῦντα αὐτῇ
μιχθῆναι, καὶ τὴν μὲν ἐς ἵππον μεταβαλοῦσαν ὁμοῦ
ἐνταῦθα ἔστι μὲν ἱερὸν Ἀσκληπιοῦ καὶ ἀγάλματα αὐτός

τε καὶ Ὑγεία, εἰσὶ δὲ ὑποκαταβάντι ὀλίγον θεοὶ –
παρέχονται δὲ καὶ οὗτοι σχῆμα τετράγωνον, Ἐργάται
δέ ἐστιν αὐτοῖς ἐπίκλησις – Ἀθηνᾶ τε Ἐργάνη καὶ
Ἀπόλλων Ἀγυιεύς· τῷ δὲ Ἑρμῇ καὶ Ἡρακλεῖ καὶ Εἰλει-
θυίᾳ πρόσεστιν ἐξ ἐπῶν τῶν Ὁμήρου φήμη, τῷ μὲν
Διός τε αὐτὸν διάκονον εἶναι καὶ ὑπὸ τὸν Ἅιδην ἄγειν
τῶν ἀπογινομένων τὰς ψυχάς, Ἡρακλεῖ δὲ ὡς πολλούς
385
τε καὶ χαλεποὺς τελέσειεν ἄθλους· Εἰλειθυίᾳ δὲ ἐποί-

ησεν ἐν Ἰλιάδι ὠδῖνας γυναικῶν μέλειν. ἔστι δὲ καὶ
ἄλλο ὑπὸ τὸν λόφον τοῦτον Ἀσκληπιοῦ Παιδὸς ἱερόν·
καλουμένην ἔτι καὶ ἐς ἡμᾶς Καδμείαν ᾤκισεν. αὐξη-

θείσης δὲ ὕστερον τῆς πόλεως, οὕτω τὴν Καδμείαν
ἀκρόπολιν συνέβη τῶν κάτω γενέσθαι Θηβῶν. Κάδμῳ
δὲ γάμος τε ἐπιφανὴς ὑπῆρξεν, εἰ δὴ θυγατέρα Ἀφρο-
δίτης καὶ Ἄρεως κατὰ λόγον τὸν Ἑλλήνων ἔσχε, καὶ
αἱ θυγατέρες εἰλήφασιν αὐτῷ φήμην, Σεμέλη μὲν τεκεῖν
ἐκ Διός, Ἰνὼ δὲ θεῶν εἶναι τῶν θαλασσίων. ἐπὶ μὲν
δὴ Κάδμου μέγιστον μετά γε αὐτὸν Κάδμον ἠδύναντο
οἱ Σπαρτοί, Χθόνιος καὶ Ὑπερήνωρ καὶ Πέλωρος καὶ
Οὐδαῖος· Ἐχίονα δὲ ὡς προέχοντα κατ' ἀνδραγαθίαν
γαμβρὸν ἠξίωσεν ὁ Κάδμος ποιήσασθαι. τοὺς δὲ ἄν
λελέχθαι – εἶναι πείθομαι τὸν τίγριν· ὀδόντας δὲ

αὐτὸ τριστοίχους καθ' ἑκατέραν τὴν γένυν καὶ κέντρα
ἐπὶ ἄκρας ἔχειν τῆς οὐρᾶς, τούτοις δὲ τοῖς κέντροις
ἐγγύθεν ἀμύνεσθαι καὶ ἀποπέμπειν ἐς τοὺς πορρωτέρω
τοξότου ἀνδρὸς ὀιστῷ ἴσον, ταύτην οὐκ ἀληθῆ τὴν
φήμην οἱ Ἰνδοὶ δέξασθαι δοκοῦσί μοι παρ' ἀλλήλων
ὑπὸ τοῦ ἄγαν ἐς τὸ θηρίον δείματος. ἠπατήθησαν
δὲ καὶ ἐς τὴν χρόαν αὐτοῦ, καὶ ὁπότε κατὰ τοῦ ἡλίου
φανείη σφίσιν ὁ τίγρις τὴν αὐγήν, ἐρυθρός τ' ἐδόκει
καὶ ὁμόχρους ἢ ὑπὸ τῆς ὠκύτητοςἢ – εἰ μὴ θέοι –
ήκειν· αὐτοὶ δὲ – μοῖραν γὰρ δίδωσί σφισιν Ἀθάμας

τῆς γῆς – Ἁλιάρτου καὶ Κορωνείας ἐγένοντο οἰκισταί.
πρότερον δὲ ἔτι τούτων Ἀνδρεὺς Εὐίππην θυγατέρα
Λεύκωνος λαμβάνει παρὰ Ἀθάμαντος γυναῖκα, καὶ
υἱὸς Ἐτεοκλῆς αὐτῷ γίνεται, Κηφισοῦ δὲ τοῦ ποταμοῦ
κατὰ τῶν πολιτῶν τὴν φήμην, ὥστε καὶ τῶν ποιησάν-
των τινὲς Κηφισιάδην τὸν Ἐτεοκλέα ἐκάλεσαν ἐν τοῖς
ἔπεσιν. οὗτος ὡς ἐβασίλευσεν ὁ Ἐτεοκλῆς, τὴν μὲν
386
χώραν ἀπὸ Ἀνδρέως ἔχειν τὸ ὄνομα εἴασε, φυλὰς δὲ

Κηφισιάδα, τὴν δὲ ἑτέραν ἐπώνυμον αὑτῷ κατεστή-
σατο. ἀφικομένῳ δὲ πρὸς αὐτὸν Ἄλμῳ τῷ Σισύφου
Χάριτας γοῦν οἱ κατ' ἐμὲ ἔπλασσόν τε καὶ ἔγραφον

γυμνάς.
γενομένης δὲ Ἐτεοκλεῖ τῆς τελευτῆς ἡ βασιλεία
περιῆλθεν ἐς τὸ Ἄλμου γένος. Ἄλμῳ δὲ αὐτῷ μὲν
θυγατέρες Χρυσογένεια ἐγένετο καὶ Χρύση· Χρύσης δὲ
τῆς Ἄλμου καὶ Ἄρεως ἔχει φήμη γενέσθαι Φλεγύαν,
καὶ τὴν ἀρχὴν [τὴν] Ἐτεοκλέους ἀποθανόντος ἄπαιδος
ὁ Φλεγύας ἔσχεν οὗτος. τῇ μὲν δὴ χώρᾳ τῇ πάσῃ
Φλεγυαντίδα ὄνομα εἶναι μετέθεντο ἀντὶ Ἀνδρηίδος,
πόλις δὲ ἐγένετο ἥ τε ἐξ ἀρχῆς οἰκισθεῖσα ἡ Ἀνδρηὶς
καὶ προσέκτισεν ὁ Φλεγύας ὁμώνυμον αὑτῷ,
κατὰ ἔτος ἕκαστον ὁ ἱερώμενος ἐν οἰκήματι ἔχει τὸ

σκῆπτρον· καί οἱ θυσίαι ἀνὰ πᾶσαν ἡμέραν θύονται,
καὶ τράπεζα παράκειται παντοδαπῶν κρεῶν καὶ πεμ-
μάτων πλήρης.
ὁπόσα δὲ εἶναι τῶνἩφαίστου ποιηταί τε ᾄδουσι
καὶ τῶν ἀνθρώπων ἠκολούθηκεν ἡ φήμη, τούτων, ὅτι
μὴ τὸ Ἀγαμέμνονος σκῆπτρον, ἄλλο γε οὐδὲν ἀξιόχρεών
ἐστιν ἐς πίστιν. Λύκιοι μέν γε ἐν Πατάροις ἐν τῷ
ναῷ τοῦ Ἀπόλλωνος χαλκοῦν ἐπιδεικνύουσι κρατῆρα,
ἀνάθημα εἶναι φάμενοι Τηλέφου καὶ ἔργον Ἡφαίστου·
καὶ σφᾶς, ὥς γε εἰκός, λέληθε Θεόδωρον καὶ Ῥοῖκον
χωρίῳ. Κλέων δὲ ἀνὴρ Μάγνης, οἳ τῷ Ἕρμῳ προσοι-

κοῦσιν, ἔφασκεν ἐς τὰ παράδοξα ἀπίστους εἶναι τῶν
ἀνθρώπων οἷς ἂν μὴ παρὰ τὸν αὐτῶν γένηται βίον
θεάμασιν ἐπιτυχεῖν λόγου μείζοσιν· αὐτὸς δὲ καὶ Τι-
τυὸν καὶ ἄλλους ἔφη πείθεσθαι γεγονέναι κατὰ τὴν
φήμην· τυχεῖν γὰρ δὴ ὢνἐν Γαδείροις, καὶ ἐκπλεῦ-
387
σαι μὲν αὐτός τε καὶ τὸν ἄλλον πάντα ὄχλον ἐκ τῆς

νήσου κατὰ τὸ Ἡρακλέους πρόσταγμα, ὡς δὲ αὖθις
ἐπανήκειν ἐς τὰ Γάδειρα, ἄνδρα εὑρεῖν θαλάσσιον
ἐκπεπτωκότα ἐς τὴν γῆν· τοῦτον πλέθρα μὲν πέντε
μάλιστα ἐπέχειν, κεραυνωθέντα δὲ ὑπὸ τοῦ θεοῦ καί
ρῶν κέντρα ἐκτιθέασιν αὐτὸν ἐς τὴν Πλαταιίδα, ὄρος

τὸν Κιθαιρῶνα· Κόρινθος δὲ καὶ ἡ ἐπὶ τῷ ἰσθμῷ
χώρα τροφὸς τῷ Οἰδίποδι ἐγένετο· γῆ δὲ ἡ Φωκὶς καὶ
ὁδὸς ἡ Σχιστὴ τοῦ πατρῴου φόνου τὸ μίασμα ὑπε-
δέξατο· Θηβαίοις δὲ καὶ ἐς πλέον γάμων τέ σφισι τῶν
Οἰδίποδος καὶ ἀδικίας τῆς Ἐτεοκλέους ἐστὶν ἡ φήμη.
Οἰδίποδι μὲν ὁδὸς ἡ Σχιστὴ καὶ τόλμημα τὸ ἐπ' αὐτῇ
κακῶν ἦρχε, καὶ τὰ τοῦ Λαΐου μνήματα καὶ οἰκέτου
τοῦ ἑπομένου ταὐτὰ ἔτι ἐν μεσαιτάτῳ τῆς τριόδου
ἐστὶ καὶ ἐπ' αὐτῷ λίθοι λογάδες σεσωρευμένοι· Δα-
μασίστρατον δὲ ἄνδρα ἐν Πλαταιαῖς βασιλεύοντα

Λαρισαῖος, Πτολεμαῖος δὲ ἐπὶ τῇ συνωρίδι Μακεδών·
ἔχαιρον γὰρ δὴ Μακεδόνες οἱ ἐν Αἰγύπτῳ καλούμενοι
βασιλεῖς, καθάπερ γε ἦσαν. δάφνης δὲ στέφανος ἐπὶ
τῶν Πυθίων τῇ νίκῃ κατ' ἄλλο μὲν ἐμοὶ δοκεῖν ἐστιν
οὐδέν, ὅτι δὲ τῆς Λάδωνος θυγατρὸς Ἀπόλλωνα ἐρα-
σθῆναι κατέσχηκεν ἡ φήμη.
καταστήσασθαι δὲ συνέδριον ἐνταῦθα Ἑλλήνων οἱ
μὲν Ἀμφικτύονα τὸν Δευκαλίωνος νομίζουσι καὶ ἀπὸ
τούτου τοῖς συνελθοῦσιν ἐπίκλησιν Ἀμφικτύονας γενέ-
σθαι, Ἀνδροτίων δὲ ἐν τῇ Ἀτθίδι ἔφη συγγραφῇ ὡς
τὸ ἐξ ἀρχῆς ἀφίκοντο ἐς Δελφοὺς παρὰ τῶν
τῶν μὲν δὴ Μασσαλιωτῶν χαλκοῦν τὸ ἀνάθημά ἐστι·

χρυσοῦ δὲ ἀσπίδα ὑπὸ Κροίσου τοῦ Λυδοῦ τῇ Ἀθηνᾷ
τῇ Προνοίᾳ δοθεῖσαν, ἐλέγετο ὑπὸ τῶν Δελφῶν ὡς
Φιλόμηλος αὐτὴν ἐσύλησε. πρὸς δὲ τῷ ἱερῷ τῆς
Προνοίας Φυλάκου τέμενός ἐστιν ἥρωος· καὶ ὁ Φύλακος
οὗτος ὑπὸ Δελφῶν ἔχει φήμην κατὰ τὴν ἐπιστρατείαν
388
σφίσιν ἀμῦναι τὴν Περσῶν. ἐν δὲ τοῦ γυμνασίου

τῷ ὑπαίθρῳ πεφυκέναι ποτὲ ἀγρίαν φασὶν ὕλην, καὶ
Ὀδυσσέα, ἡνίκα ὡς τὸν Αὐτόλυκον ἀφικόμενος μετὰ
τοῦ Αὐτολύκου τῶν παίδων ἐθήρευε, τότε αὐτὸν τὸ
τραῦμα τὸ ὑπὲρ τοῦ γόνατος ἐνταῦθα σχεῖν ὑπὸ τοῦ
τητοςτῆς ἐς Καλλιέας. ἐπίχρυσος δὲ εἰκών, ἀνά-

θημα Γοργίου τοῦ ἐκ Λεοντίνων, αὐτὸς Γοργίας ἐστίν
[εἰκών].
παρὰ δὲ τὸν Γοργίαν ἀνάθημά ἐστιν Ἀμφικτυόνων
Σκιωναῖος Σκύλλις, ὃς καταδῦναι καὶ ἐς τὰ βαθύτατα
θαλάσσης πάσης ἔχει φήμην· ἐδιδάξατο δὲ καὶ Ὕδναν
τὴν θυγατέρα δύεσθαι. οὗτοι περὶ τὸ ὄρος τὸ Πήλιον
ἐπιπεσόντος ναυτικῷ τῷ Ξέρξου βιαίου χειμῶνος προς-
εξειργάσαντό σφισιν ἀπώλειαν, τάς τε ἀγκύρας καὶ
εἰ δή τι ἄλλο ἔρυμα ταῖς τριήρεσιν ἦν ὑφέλκοντες.
ἀντὶ τούτου μὲν οἱ Ἀμφικτύονες καὶ αὐτὸν Σκύλλιν
Φλάβιος Ιώσηπος. Ιουδαϊκή αρχαιότητα “Flavii Iosephi opera, vols. 1–

4”, Ed. Niese, B.Berlin: Weidmann, 1:1887; 2:1885: 3:1892; 4:1890,
Repr. 1955.Book 5, Ch. 227, li.1
ἐποίησαν. ταραχὴ δὲ λαμβάνει τοὺς ἀνθρώπους ἔτι [τε] ὑπνοῦντας

καὶ δείματα· νὺξ γὰρ ἦν καὶ ὁ θεὸς τοῦτο ἤθελεν. ἐκτείνοντο δὲ
ὀλίγοι μὲν ὑπὸ τῶν πολεμίων, οἱ δὲ πλείους ὑπὸ τῶν συμμάχων
διὰ τὸ τῇ γλώσσῃ διαφωνεῖν. ἅπαξ δὲ καταστάντες εἰς ταραχὴν
πᾶν τὸ προστυχὸν ἀνῄρουν νομίζοντες εἶναι πολέμιον, φόνος τε
πολὺς ἦν. καὶ φήμῃ πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας τῆς Γεδεῶνος νίκης ἀφι-
κομένης ἐν τοῖς ὅπλοις ἦσαν, καὶ διώξαντες λαμβάνουσι τοὺς πολε-
μίους ἐν κοίλῳ τινὶ χαράδραις περιειλημμένῳ οὐ δυναμέναις δια-
περᾶναι χωρίῳ καὶ περιστάντες κτείνουσιν ἅπαντας καὶ δύο τῶν
βασιλέων Ὤρηβόν τε καὶ Ζῆβον. οἱ δὲ λοιποὶ τῶν ἡγεμόνων τοὺς
περιλειφθέντας τῶν στρατιωτῶν ἐνάγοντες, ἦσαν δὲ μύριοι καὶ
Φλάβιος Ιώσηπος. Ιουδαϊκή αρχαιότητα Book 6, Ch. 272, li.4
τοῦ προφήτου πυθόμενος εἰ ἐπιτρέπει νίκην. τοῦ δὲ σημαίνειν

φήσαντος ἐξώρμησεν ἐπὶ τοὺς Παλαιστίνους μετὰ τῶν ἑταίρων καὶ
φόνον τε αὐτῶν πολὺν ἐξέχεε καὶ λείαν ἤλασεν. καὶ παραμείνας
τοῖς Κιλλανοῖς ἕως οὗ τὰς ἅλως καὶ τὸν καρπὸν συνεῖλον ἀδεῶς
389
Σαούλῳ τῷ βασιλεῖ μηνύεται παρ' αὐτοῖς ὤν· τὸ γὰρ ἔργον καὶ

τὸ κατόρθωμα οὐκ ἔμεινε παρ' οἷς ἐγένετο, φήμῃ δ' ἐπίπαν εἴς
τε τὰς τῶν ἄλλων ἀκοὰς καὶ πρὸς τὰς τοῦ βασιλέως διεκομίσθη
αὑτό τε συνιστάνον καὶ τὸν πεποιηκότα. χαίρει δὲ Σαοῦλος ἀκού-
σας ἐν Κίλλα τὸν Δαυίδην, καί “θεὸς ἤδη χερσὶ ταῖς ἐμαῖς ὑπ-
έθετο αὐτόν, εἰπών, ἐπεὶ καὶ συνηνάγκασεν ἐλθεῖν εἰς πόλιν τείχη
καὶ πύλας καὶ μοχλοὺς ἔχουσαν”, τῷ λαῷ παντὶ προσέταξεν ἐπὶ
αὐτῷ κελεύσας ἕπεσθαι, διακοσίους δὲ φύλακας τῶν σκευῶν κατα-

λιπών, ἤδη γὰρ εἶχεν ἑξακοσίους, ἐπὶ τὸν Νάβαλον ἐβάδιζεν ὀμό-
σας ἐκείνῃ τῇ νυκτὶ τὸν οἶκον αὐτοῦ καὶ τὴν κτῆσιν ὅλην ἀφανίσειν·
οὐ γὰρ ἄχθεσθαι μόνον ὅτι γέγονεν ἀχάριστος ἐπ' αὐτοὺς μηδὲν
ἐπιδοὺς πολλῇ φιλανθρωπίᾳ πρὸς αὐτὸν χρησαμένοις, ἀλλ' ὅτι
καὶ προσεβλαςφήμηςε καὶ κακῶς εἶπε μηδὲν ὑπ' αὐτῶν λελυπη-
μένος.
βασιλέα προήχθη λόγους εἰπεῖν, ὑφ' ὧν ἠλέγχθη σφόδρα τὴν διά-

νοιαν ἐπὶ τοῖς προειρημένοις ἡττημένη· “πάντα μὲν γάρ, εἶπεν, ὦ
βασιλεῦ, τὰ δι' ἀκοῆς εἰς γνῶσιν ἐρχόμενα μετ' ἀπιστίας παραγί-
νεται, τῶν δὲ σῶν ἀγαθῶν, ὧν αὐτός τε ἔχεις ἐν αὑτῷ, λέγω δὲ
τὴν σοφίαν καὶ τὴν φρόνησιν, καὶ ὧν ἡ βασιλεία σοι δίδωσιν, οὐ
ψευδὴς ἄρα ἡ φήμη πρὸς ἡμᾶς διῆλθεν, ἀλλ' οὖσα ἀληθὴς πολὺ
καταδεεστέραν τὴν εὐδαιμονίαν ἀπέφηνεν ἧς ὁρῶ νῦν παροῦσα τὰς
μὲν γὰρ ἀκοὰς πείθειν ἐπεχείρει μόνον, τὸ δὲ ἀξίωμα τῶν πραγ-
μάτων οὐχ οὕτως ἐποίει γνώριμον, ὡς ἡ ὄψις αὐτὸ καὶ τὸ παρ'
αὐτοῖς εἶναι συνίστησιν. ἐγὼ γοῦν οὐδὲ τοῖς ἀπαγγελλομένοις διὰ
πλῆθος καὶ μέγεθος ὧν ἐπυνθανόμην πιστεύουσα πολλῷ πλείω τού
θαλάττῃ καταστήσας παραγαγεῖν εἰς τὰ ἐνδοτέρω τῶν ἐθνῶν παν-

τοίαν ἐμπορίαν προσέταξεν, ὧν ἐξεμπολουμένων ἄργυρός τε καὶ
χρυσὸς ἐκομίζετο τῷ βασιλεῖ καὶ πολὺς ἐλέφας Αἰθίοπές τε καὶ
πίθηκοι. τὸν δὲ πλοῦν ἀπιοῦσαί τε καὶ ἐπανερχόμεναι τρισὶν
ἔτεσιν ἤνυον.
Φήμη δὲ λαμπρὰ πᾶσαν ἐν κύκλῳ τὴν χώραν περιήρχετο
διαβοῶσα τὴν Σολόμωνος ἀρετὴν καὶ σοφίαν, ὡς τούς τε πανταχοῦ
390
βασιλεῖς ἐπιθυμεῖν εἰς ὄψιν αὐτῷ παραγενέσθαι τοῖς λεγομένοις

δι' ὑπερβολὴν ἀπιστοῦντας, καὶ δωρεαῖς μεγάλαις προσεμφανίζειν
τὴν περὶ αὐτὸν σπουδήν· ἔπεμπον γὰρ αὐτῷ σκεύη χρυσᾶ καὶ ἀρ-
γυρᾶ καὶ ἁλουργεῖς ἐσθῆτας καὶ ἀρωμάτων γένη πολλὰ καὶ ἵππους
λεται πόλιν ἀποστέλλοντα μετὰ τῶν ἰδίων καὶ ἀνακτίζειν τὰ ἐδάφη

καὶ κατοικεῖν· προεῖπέ τε παρασκευάζεσθαι αὐτοὺς ἕως ἔτι καιρός
ἐστι σῖτον καὶ οἶνον καὶ ἔλαιον, ὅπως ἔχωσι διὰ τοῦ χειμῶνος τρέ-
φεσθαι. ταῦτα διαλεχθεὶς πρὸς αὐτοὺς ἀπέλυσε [διὰ] τῆς χώρας
εἰς ὃν ἕκαστος ἐβούλετο τόπον.
Διαδραμούσης δὲ φήμης εἰς τὰ περὶ τὴν Ἰουδαίαν ἔθνη,
ὅτι τοὺς ἀπὸ τῆς φυγῆς παρ' αὐτὸν ἐλθόντας Γαδαλίας ἐδέξατο
φιλανθρώπως καὶ τὴν γῆν αὐτοῖς γεωργοῦσι κατοικεῖν ἐφῆκεν, ἐφ'
ᾧ τελεῖν φόρον τῷ Βαβυλωνίῳ, συνέδραμον αὐτοὶ πρὸς τὸν Γαδα-
λίαν καὶ τὴν χώραν κατῴκησαν. κατανοήσαντες δὲ τὴν χώραν καὶ
τὴν τοῦ Γαδαλίου χρηστότητα καὶ φιλανθρωπίαν Ἰωάννης καὶ οἱ
μετὰ τῶν χιλίων ἧκεν εἰς Πτολεμαΐδα σὺν Τρύφωνι. τῶν δ' ἐν τῇ
Πτολεμαΐδι κλεισάντων τὰς πύλας, τοῦτο γὰρ ἦν αὐτοῖς ὑπὸ τοῦ
Τρύφωνος προστεταγμένον, Ἰωνάθην ἐζώγρησεν, τοὺς δὲ σὺν αὐτῷ
πάντας ἀπέκτεινεν. ἔπεμψεν δὲ καὶ ἐπὶ τοὺς ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ κατα-
λειφθέντας δισχιλίους, ὅπως ἂν καὶ τούτους ἀπολέσωσιν· ἀλλ'
οὗτοι μὲν ὑπὸ φήμης τῶν περὶ τὸν Ἰωνάθην συμβεβηκότων ἔφθη-
σαν πρὶν ἢ τοὺς ὑπὸ Τρύφωνος ἀπεσταλμένους ἀφικέσθαι φραξά-
μενοι τοῖς ὅπλοις ἐκ τῆς χώρας ἀπελθεῖν. οἱ δ' ἐπ' αὐτοὺς πεμ-
φθέντες ἰδόντες ἑτοίμους ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἀγωνίζεσθαι μηδὲν αὐ-
τοῖς ἐνοχλήσαντες πρὸς τὸν Τρύφωνα ὑπέστρεψαν.
Οἱ δ' ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις ἀκούσαντες τὴν Ἰωνάθου σύλ
φιλόστοργον τῆς περὶ τὸν Ἡρώδην διαθέσεως, τὸ δὲ χαλεπόν, εἰ

μηδ' ἀποθνήσκοντος ὑστερήσειεν ἀπωλείας καὶ θανάτου τυραννι-
κοῦ, προλαμβάνουσαι χαλεπὴν τὴν ὑπόνοιαν τοῦ ῥηθέντος εἶχον.
Ἐν δὲ τούτῳ καὶ λόγος ἐγένετο κατὰ τὴν πόλιν τῶν Ἱερο-
σολυμιτῶν παρὰ τῶν ἐν ἔχθει τὸν Ἡρώδην ἐχόντων, ὡς Ἀντώνιος
αἰκισάμενος αὐτὸν ἀποκτείνειεν. ἡ δὲ φήμη πάντας μὲν ἐτάραξεν,
ὡς εἰκός, τοὺς περὶ τὸ βασίλειον, μάλιστα δὲ καὶ τὰς γυναῖκας.
391
Ἀλεξάνδρα δὲ καὶ τὸν Ἰώσηπον ἀναπείθει τῶν βασιλείων ἐξελ-

θόντα σὺν αὐταῖς προσφυγεῖν τοῖς σημείοις τοῦ Ῥωμαϊκοῦ τάγμα-
τος, ὃ τότε περὶ τὴν πόλιν ἐπὶ φρουρᾷ τῆς βασιλείας ἐστρατοπέ-
δευεν ἡγουμένου υἱοῦ ἰούδα· διὰ γὰρ τοῦτο πρῶτον μέν, εἰ καί τις
τοὶ Ῥωμαίους εὐμενεῖς ἔχοντες· ἔπειτα καὶ τεύξεσθαι παντὸς ἠλ-

πικέναι τὴν Μαριάμμην Ἀντωνίου θεασαμένου, δι' οὗ καὶ τὴν
ἀρχὴν ἀναλήψεσθαι καὶ μηδενὸς ὑστερήσειν ὧν εἰκὸς τοῖς ἐν εὐ-
γενείᾳ βασιλικῇ γεγονόσιν.
Ἐπὶ τούτων δὲ τῶν λογισμῶν τετυχηκόσιν αὐτοῖς γράμματα
παρ' Ἡρώδου περὶ τῶν ὅλων ἀφίκετο τῆς φήμης ἐναντία καὶ τῶν
προλαληθέντων. ἐπειδὴ γὰρ ἐγένετο παρ' Ἀντωνίῳ, ταχὺ μὲν αὐ-
τὸν ἀνεκτήσατο τοῖς δώροις ἃ φέρων ἧκεν ἐκ τῶν Ἱεροσολύμων,
ταχὺ δὲ ταῖς ὁμιλίαις παρεστήσατο χαλεπῶς ἔχειν εἰς αὐτόν, οἵ
τε τῆς Κλεοπάτρας λόγοι πρὸς τὴν ἐξ ἐκείνου θεραπείαν ἧττον
ἠδυνήθησαν·
ἐπιτηδεύεσθαι τοῖς βιοῦν κατ' αὐτὸν προῃρημένοις. ὥστε ἐκέλευον

οἱ σοφισταὶ τὸν ἀετὸν κατασπᾶν· καὶ γὰρ εἴ τις γένοιτο κίνδυνος
τῷ εἰς θάνατον ἀνακειμένῳ, πολὺ τῆς ἐν τῷ ζῆν ἡδονῆς λυσιτελε-
στέραν φαίνεσθαι τὴν προστιθεμένην ἀρετὴν ὑπ' αὐτοῦ τοῖς ἐπὶ
σωτηρίᾳ καὶ φυλακῇ τοῦ πατρίου μελλήσουσι τελευτᾶν διὰ τὸ ἀί-
διον τοῦ ἐπαινεῖσθαι φήμην κατασκευασαμένους ἔν τε τοῖς νῦν
ἐπαινεθήσεσθαι καὶ τοῖς ἐσομένοις ἀειμνημόνευτον καταλείπειν τὸν
βίον. καίτοι γε καὶ τοῖς ἀκινδύνως διαιτωμένοις ἄφυκτον εἶναι
τὴν συμφοράν, ὥστε καλῶς ἔχειν τοῖς ἀρετῆς ὀριγνωμένοις τὸ κατε-
ψηφισμένον αὐτοῦ μετ' ἐπαίνων καὶ τιμῶν δεχομένοις ἀπιέναι τοῦ
βίου. φέρειν γὰρ κούφισιν πολλὴν τὸ ἐπὶ καλοῖς ἔργοις ὧν μνη
τεκοῦσα δ' ἐξ αὐτοῦ παῖδα προσηγόρευσεν Ἀγρίππαν. ἀλλ' ὃν

μὲν τρόπον ὁ νεανίας οὗτος σὺν τῇ γυναικὶ κατὰ τὴν ἐκπύρωσιν
τοῦ Βεσβίου ὄρους ἐπὶ τῶν Τίτου Καίσαρος χρόνων ἠφανίσθη,
μετὰ ταῦτα δηλώσω.
Βερενίκη δὲ μετὰ τὴν Ἡρώδου τελευτήν, ὃς αὐτῆς ἀνὴρ
392
καὶ θεῖος ἐγεγόνει, πολὺν χρόνον ἐπιχηρεύσασα, φήμης ἐπισχούσης,

ὅτι τἀδελφῷ συνείη, πείθει Πολέμωνα, Κιλικίας δὲ ἦν οὗτος βα-
σιλεύς, περιτεμόμενον ἀγαγέσθαι πρὸς γάμον αὐτήν· οὕτως γὰρ
ἐλέγξειν ᾤετο ψευδεῖς τὰς διαβολάς. καὶ ὁ Πολέμων ἐπείσθη μά-
λιστα διὰ τὸν πλοῦτον αὐτῆς· οὐ μὴν ἐπὶ πολὺ συνέμεινεν ὁ γάμος,
ἀλλ' ἡ Βερενίκη δι' ἀκολασίαν, ὡς ἔφασαν, καταλείπει τὸν Πολέ
Φλάιος Ιώσηπος Josephi vita (0526: 002)“Flavii Iosephi opera, vol. 4”,
Ed. Niese, B.Berlin: Weidmann, 1890, Repr. 1955.Sec. 132, li.1
σίωνα καὶ Ἰανναῖον τὸν τοῦ Ληουῖ, φίλους ἐν τοῖς μάλιστα τοῦ
βασιλέως καθεστῶτας, τὰ ἐκ τῆς ἁρπαγῆς σκεύη λαβόντας διαπέμ-
ψασθαι πρὸς ἐκεῖνον ἐκέλευον, θάνατον ἀπειλήσας αὐτοῖς τὴν
ζημίαν, εἰ πρὸς ἕτερον ταῦτα ἀπαγγελοῦσιν.
Ἐπισχούσης δὲ φήμης τὴν Γαλιλαίαν ἅπασαν, ὡς τῆς
χώρας αὐτῶν μελλούσης ὑπ' ἐμοῦ τοῖς Ῥωμαίοις προδίδοσθαι καὶ
πάντων παροξυνθέντων ἐπὶ τὴν ἐμὴν τιμωρίαν, οἱ τὰς Ταριχέας
κατοικοῦντες καὶ αὐτοὶ τοὺς νεανίσκους ἀληθεύειν ὑπολαβόντες πεί-
θουσι τοὺς σωματοφύλακας καὶ τοὺς ὁπλίτας κοιμώμενόν με κατα-
λιπόντας παραγενέσθαι θᾶττον εἰς ἱππόδρομον, ὡς ἐκεῖ
βουλευ-
Φλάιος Ιώσηπος Josephi vita Sec. 182, li.2
ήθη πάλαι, γράφει πρὸς τοῦτον τὰς καθ' ἑαυτὸν τύχας ἀπαγγέλ-
λων καὶ παρακαλῶν τὰ παρ' αὐτοῦ πεμφθέντα γράμματα πρὸς
τοὺς βασιλέας ἀποστεῖλαι. καὶ Μόδιος δεξάμενος τὰς ἐπιστολὰς
ἐχάρη σφόδρα σώζεσθαι τὸν Φίλιππον ἐξ αὐτῶν ἐπιγνούς, καὶ πρὸς
τοὺς βασιλέας ἔπεμψε τὰ γράμματα περὶ Βηρυτὸν ὄντας. ὁ δὲ
βασιλεὺς Ἀγρίππας ὡς ἔγνω ψευδῆ τὴν περὶ Φιλίππου φήμην
γενομένην, λόγος γὰρ διῆλθεν, ὡς στρατηγοίη τῶν Ἰουδαίων ἐπὶ
τὸν πρὸς Ῥωμαίους πόλεμον, ἔπεμψεν ἱππεῖς τοὺς παραπέμψον-
τας τὸν Φίλιππον. καὶ παραγενόμενον ἀσπάζεταί τε φιλοφρόνως
τοῖς τε Ῥωμαίων ἡγεμόσιν ἐπεδείκνυεν, ὅτι δὴ Φίλιππος οὗτός ἐστιν,
περὶ οὗ διεξῄει λόγος ὡς Ῥωμαίων ἀποστάντος.
ὅτι τοιαῦτα δρᾶν ὁμοφύλους οὐκ ἔστιν ὅσιον. ἐπεὶ δ' οὔτε παρα-
καλοῦντος οὔτε προστάσσοντος ἤκουον, ἐνίκα δὲ τὸ μῖσος τὰς παρ-
αινέσεις, τοὺς πιστοτάτους τῶν περὶ ἐμὲ φίλων ἐκέλευσα διαδοῦναι
393
λόγους, ὡς Ῥωμαίων μετὰ μεγάλης δυνάμεως κατὰ τὸ ἕτερον μέρος

τῆς πόλεως εἰσβεβληκότων. ταῦτα δ' ἐποίουν ὑπὲρ τοῦ τῆς φήμης
ἐμπεσούσης ἐπισχεῖν μὲν τῶν Γαλιλαίων τὰς ὁρμάς, διασῶσαι δὲ
τὴν τῶν Σεπφωριτῶν πόλιν. καὶ τέλος προυχώρησε τὸ στρατήγημα·
τῆς γὰρ ἀγγελίας ἀκούσαντες ἐφοβήθησαν ὑπὲρ αὑτῶν· καὶ κατα-
λιπόντες τὰς ἁρπαγὰς ἔφευγον, μάλιστα δ', ἐπεὶ κἀμὲ τὸν στρα-
τηγὸν ἑώρων ταῦτα ποιοῦντα· πρὸς γὰρ τὸ πιστὸν τῆς φήμης
τῆς πόλεως εἰσβεβληκότων. ταῦτα δ' ἐποίουν ὑπὲρ τοῦ τῆς φήμης
ἐμπεσούσης ἐπισχεῖν μὲν τῶν Γαλιλαίων τὰς ὁρμάς, διασῶσαι δὲ
τὴν τῶν Σεπφωριτῶν πόλιν. καὶ τέλος προυχώρησε τὸ στρατήγημα·
τῆς γὰρ ἀγγελίας ἀκούσαντες ἐφοβήθησαν ὑπὲρ αὑτῶν· καὶ κατα-
λιπόντες τὰς ἁρπαγὰς ἔφευγον, μάλιστα δ', ἐπεὶ κἀμὲ τὸν στρα-
τηγὸν ἑώρων ταῦτα ποιοῦντα· πρὸς γὰρ τὸ πιστὸν τῆς φήμης
ἐσκηπτόμην ὁμοίως αὐτοῖς διατεθεῖσθαι. Σεπφωρῖται δὲ παρ'
ἐλπίδα τὴν ἑαυτῶν ὑπὸ τοῦ ἐμοῦ σοφίσματος ἐσώθησαν.
Καὶ Τιβεριὰς δὲ παρ' ὀλίγον ἀνηρπάσθη ὑπὸ Γαλιλαίων
τοιαύτης αἰτίας ὑποπεσούσης· τῶν ἐκ τῆς βουλῆς οἱ πρῶτοι γρά-
φουσι πρὸς τὸν βασιλέα παρακαλοῦντες ἀφικέσθαι πρὸς αὐτοὺς
Φλάιος Ιώσηπος Contra Apionem (= De Judaeorum vetustate)

σάτωσαν ὅτι κρατίστους ἔχομεν νόμους. εἰ δὲ φαύλοις οὕτως ἡμᾶς

ἐμμένειν ὑπολαμβάνουσι, τί οὐκ ἂν αὐτοὶ δικαίως πάθοιεν τοὺς
κρείττονας οὐ φυλάττοντες; ἐπεὶ τοίνυν ὁ πολὺς χρόνος πιστεύεται
πάντων εἶναι δοκιμαστὴς ἀληθέστατος, τοῦτον ἂν ποιησαίμην ἐγὼ
μάρτυρα τῆς ἀρετῆς ἡμῶν τοῦ νομοθέτου καὶ τῆς ὑπ' ἐκείνου φή-
μης περὶ τοῦ θεοῦ παραδοθείσης· ἀπείρου γὰρ τοῦ χρόνου γεγο-
νότος, εἴ τις αὐτὸν παραβάλλοι ταῖς τῶν ἄλλων ἡλικίαις νομοθετῶν,
παρὰ πάντας εὕροι τοῦτον
ὑφ' ἡμῶν τε διηλέγχθησαν οἱ νόμοι καὶ τοῖς ἄλλοις ἅπα-
σιν ἀνθρώποις ἀεὶ καὶ μᾶλλον αὑτῶν ζῆλον ἐμπεποιήκασι. πρῶτοι
μὲν γὰρ οἱ παρὰ τοῖς Ἕλλησι φιλοσοφήσαντες τῷ μὲν δοκεῖν τὰ
Φλάβιος Ιώσηφος. Περί Ιουδαϊκού πολεμου. libri vii (0526: 004)

“Flavii Iosephi opera, vol. 6”, Ed. Niese, B.Berlin: Weidmann, 1895,
Repr. 1955.Book 1, Sec. 278, li.6
394
δελφοῦ τελευτὴν ἀπαγγέλλεται. προσλαβὼν δὲ πένθους ὅσον ἀπε-

θήκατο φροντίδων ᾔει προσωτέρω. καὶ δὴ βραδέως ὁ Ἄραψ μετα-
νοήσας ἔπεμψεν διὰ τάχους τοὺς ἀνακαλέσοντας τὸν ὑβρισμένον.
ἔφθανεν δὲ καὶ τούτους Ἡρώδης εἰς Πηλούσιον ἀφικόμενος, ἔνθα
τῆς παρόδου μὴ τυγχάνων ὑπὸ τῶν ἐφορμούντων τοῖς ἡγεμόσιν
ἐντυγχάνει· κἀκεῖνοι τήν τε φήμην καὶ τὸ ἀξίωμα τἀνδρὸς αἰδες-
θέντες προπέμπουσιν αὐτὸν εἰς Ἀλεξάνδρειαν. ὁ δὲ παρελθὼν
εἰς τὴν πόλιν ἐδέχθη μὲν λαμπρῶς ὑπὸ Κλεοπάτρας στρατηγὸν
ἐλπιζούσης ἕξειν εἰς ἃ παρεσκευάζετο· διακρουσάμενος δὲ τὰς παρα-
κλήσεις τῆς βασιλίδος καὶ μήτε τὴν ἀκμὴν τοῦ χειμῶνος ὑποδείσας
μήτε τοὺς κατὰ τὴν Ἰταλίαν θορύβους ἐπὶ Ῥώμης ἔπλει.
li.2
ἐχθροὺς ἐπιπίπτει συμφορὰ δαιμόνιος ἄλλη, κατ' ἔτος μὲν τῆς

βασιλείας ἕβδομον, ἀκμάζοντος δὲ τοῦ Ἀκτίου πολέμου. ἀρχομένου
γὰρ ἔαρος ἡ γῆ σεισθεῖσα βοσκημάτων μὲν ἄπειρον πλῆθος ἀν-
θρώπων δὲ τρεῖς διέφθειρεν μυριάδας, τὸ δὲ στρατιωτικὸν ἔμει-
νεν ἀβλαβές· ὕπαιθρον γὰρ ηὐλίζετο. κἀν τούτῳ τοὺς Ἄραβας ἐπὶ
μεῖζον θράσος ἦρεν ἡ φήμη προσλογοποιοῦσα τοῖς σκυθρωποῖς
ἀεί τι χαλεπώτερον· ὡς γοῦν ἁπάσης Ἰουδαίας κατερριμμένης οἰη-
θέντες ἐρήμου τῆς χώρας κρατήσειν ὥρμησαν εἰς αὐτὴν προθυσά-
μενοι τοὺς πρέσβεις, οἳ παρὰ Ἰουδαίων ἔτυχον ἥκοντες πρὸς αὐτούς.
πρὸς δὲ τὴν ἐμβολὴν καταπλαγὲν τὸ πλῆθος καὶ μεγέθει συμφο-
ρῶν ἐπαλλήλων ἔκλυτον συναγαγὼν Ἡρώδης ἐπειρᾶτο παρορμᾶν

βασανίσας δὲ τὸν φρούραρχον Ἡρώδης οὐδὲν ἤκουσεν οὐδὲ παρ'

ἐκείνου τῶν διαβεβλημένων.
Ἀλλὰ καίτοι τοὺς ἐλέγχους εὑρίσκων ἀσθενεῖς τοὺς υἱοὺς
ἐκέλευσεν τηρεῖν, ἔτι μέντοι λελυμένους, τὸν δὲ λυμεῶνα τῆς οἰκίας
καὶ δραματουργὸν ὅλου τοῦ μύσους Εὐρυκλέα σωτῆρα καὶ εὐεργέτην
καλῶν πεντήκοντα δωρεῖται ταλάντοις. ὁ δὲ τὴν ἀκριβῆ φήμην
φθάσας εἰς Καππαδοκίαν ἀργυρίζεται καὶ παρὰ Ἀρχελάου, τολμή-
σας εἰπεῖν ὅτι καὶ διαλλάξειεν Ἡρώδην Ἀλεξάνδρῳ. διάρας δ' εἰς
τὴν Ἑλλάδα τοῖς ἐκ κακῶν κτηθεῖσιν εἰς ὅμοια κατεχρήσατο· δὶς
γοῦν ἐπὶ Καίσαρος κατηγορηθεὶς ἐπὶ τῷ στάσεως ἐμπλῆσαι τὴν
395
li.5
λιμένα τῆς Καισαρείας κατάγεται.

Παρυπήντησεν δ' αὐτῷ παρὰ δόξαν ἐρημία πολλὴ πάντων
ἐκτρεπομένων καὶ μηδενὸς προσιέναι τολμῶντος· ἐμισεῖτο μὲν γὰρ
ἐπίσης, καὶ τότε φανῆναι τὸ μῖσος ἔσχεν παρρησίαν, πολλοὺς δὲ
ὁ ἐκ τοῦ βασιλέως φόβος ἀπέστρεψεν, ἐπειδὴ πᾶσα πόλις ἤδη
τῆς κατ' Ἀντιπάτρου φήμης πεπλήρωτο καὶ μόνος ἠγνόει τὰ κατ'
αὐτὸν Ἀντίπατρος· οὔτε δὲ προεπέμφθη λαμπρότερόν τις ἐκείνου
πλέοντος ἐπὶ Ῥώμης οὔτε ἀτιμότερον ὑπεδέχθη. ὁ δὲ ἤδη μὲν
ἐνενόει τὰς οἴκοι συμφοράς, ἔτι δὲ ἐκ πανουργίας ὑπεκρύπτετο
καὶ τῷ δέει τεθνηκὼς ἔνδοθεν σοβαρὸς εἶναι τὸ πρόσωπον ἐβιά-
ζετο. φυγὴ δ' οὐκέτι ἦν οὐδ' ἐκ τῶν περιεχόντων ἀνάδυσις, καὶ

φέρῃ τὸν νόμον, ἀγανακτεῖν ὡς ὁριζομένης ἀπανθρωπίας, περιορᾶν

δ' ὅτε Ῥωμαῖοι καὶ ὁ Καῖσαρ ἔκσπονδος γίνεται. δεδοικέναι μέντοι,
μὴ τὰς ὑπὲρ ἐκείνων ἀπορρίψαντες θυσίας κωλυθῶσι θύειν καὶ τὰς
ὑπὲρ ἑαυτῶν γένηταί τε ἔκσπονδος τῆς ἡγεμονίας ἡ πόλις, εἰ μὴ
ταχέως σωφρονήσαντες ἀποδώσουσιν τὰς θυσίας καὶ πρὶν ἐξελθεῖν
ἐφ' οὓς ὑβρίκασιν τὴν φήμην διορθώσονται τὴν ὕβριν.
Ἅμα ταῦτα λέγοντες παρῆγον τοὺς ἐμπείρους τῶν πατρίων
ἱερεῖς ἀφηγουμένους, ὅτι πάντες οἱ πρόγονοι τὰς παρὰ τῶν ἀλλο-
γενῶν θυσίας ἀπεδέχοντο. προσεῖχεν δὲ οὐδεὶς τῶν νεωτεριζόντων,
ἀλλ' οὐδὲ προσίεσαν οἱ λῃστρικοὶ καὶ τὴν τοῦ πολέμου καταβολὴν
ἐνσκευαζόμενοι. συνιδόντες οὖν οἱ δυνατοὶ τήν τε στάσιν ἤδη δυς
li.1
χωσαν. περὶ δὲ δείλην πάλιν ἀναστήσαντες προσῆγον τὸν κριὸν

ᾗ προπεπονήκει τυπτόμενον τὸ τεῖχος. ἔνθα τις τῶν ἀμυνομένων
ἀπ' αὐτοῦ βάλλει τὸν Οὐεσπασιανὸν βέλει κατὰ τὸν ταρσὸν τοῦ
ποδὸς καὶ τιτρώσκει μὲν ἐπιπολαίως προεκλύσαντος τὸ βληθὲν
τοῦ διαστήματος, μέγιστον δὲ θόρυβον ἐνεποίησεν τοῖς Ῥωμαίοις·
πρὸς γὰρ τὸ αἷμα ταραχθέντων τῶν πλησίον φήμη διὰ παντὸς
ἐπῄει τοῦ στρατοῦ, καὶ τῆς πολιορκίας οἱ πλείους ἀφέμενοι μετ'
396
ἐκπλήξεως καὶ δέους ἐπὶ τὸν στρατηγὸν συνέθεον. πρὸ δὲ πάντων

Τίτος δείσας περὶ τῷ πατρὶ παρῆν, ὡς τὸ πλῆθος καὶ τῇ πρὸς
τὸν ἡγούμενον εὐνοίᾳ καὶ τῇ τοῦ παιδὸς ἀγωνίᾳ συγχυθῆναι.
ῥᾷστα μέντοι τόν τε υἱὸν ὁ πατὴρ δεδιότα καὶ τὴν στρατιὰν

ἐξαιρῶσιν τῆς Ἰόππης. οἱ μὲν οὖν κατὰ τὰ προσταχθέντα τὴν

χώραν κατατρέχοντες καθ' ἡμέραν ἔτεμνόν τε καὶ ἠρήμουν ἅπασαν.
Ὡς δὲ εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα τὸ κατὰ τὴν Ἰωταπάτην πάθος
ἠγγέλη, τὸ μὲν πρῶτον ἠπίστουν οἱ πολλοὶ καὶ διὰ τὸ μέγεθος
τῆς συμφορᾶς καὶ διὰ τὸ μηδένα τῶν λεγομένων αὐτόπτην παρεῖναι·
διεσώθη γὰρ οὐδὲ ἄγγελος, ἀλλ' αὐτοματὶ διεκήρυσσεν φήμη τὴν
ἅλωσιν οἰκεία φύσει τῶν σκυθρωποτέρων. κατ' ὀλίγον δὲ διὰ τῶν
προσχώρων ὥδευε τἀληθὲς καὶ παρὰ πᾶσιν ἀμφιβολίας ἦν ἤδη
βεβαιότερον, προσεσχεδιάζετό γε μὴν τοῖς πεπραγμένοις καὶ τὰ μὴ
γενόμενα· τεθνεὼς γὰρ ἐπὶ τῆς ἁλώσεως καὶ ὁ Ἰώσηπος ἠγγέλλετο.
τοῦτο μεγίστου τὰ Ἱεροσόλυμα πένθους ἐπλήρωσεν· κατὰ μέν γε
li.1
ἱεροῦ προελθεῖν δυναμένοις ἐγνώσθη τὰ κατὰ τὴν χώραν λαθραίως

ἐνεργούμενα; νῦν δ' ἔγνωσαν, ὅτε δεῖ δοῦναι δίκας τῶν τετολμημέ-
νων, ἕως δ' ἦσαν ἀδεεῖς αὐτοί, προδότης ἡμῶν οὐδεὶς ὑπωπτεύετο;
εἰ δ' ἐπὶ τὸν δῆμον ἀναφέρουσι τὴν αἰτίαν, ἐν φανερῷ δήπουθεν
ἐβουλεύσαντο, οὐδεὶς ἀπεστάτει τῆς ἐκκλησίας, ὥστε τάχιον ἂν τῆς
μηνύσεως ἔσπευσεν ἡ φήμη πρὸς ὑμᾶς φανερωτέρα. τί δέ; οὐχὶ
καὶ πρέσβεις ἔδει πέμπειν ψηφισαμένους τὰς διαλύσεις; καὶ τίς
ὁ χειροτονηθείς; εἰπάτωσαν. ἀλλὰ τοῦτο μὲν δυσθανατούντων καὶ
πλησίον οὔσας τὰς τιμωρίας διακρουομένων σκῆψίς ἐστιν· εἰ γὰρ
δὴ καὶ προδοθῆναι τὴν πόλιν εἵμαρτο, μόνους ἂν τολμῆσαι καὶ
τοῦτο τοὺς διαβάλλοντας, ὧν τοῖς τολμήμασιν ἓν μόνον [κακὸν]

εἰς τὴν Ἰταλίαν περαιωθῆναι καὶ ταῦτα χειμῶνος ὥρᾳ πλέοντα·

σφαδάζουσαν ἤδη κατεῖχεν τὴν ὀργήν.
Συνιόντες δὲ οἵ τε ἡγεμόνες καὶ στρατιῶται καθ' ἑταιρίαν
397
φανερῶς ἤδη μεταβολὴν ἐβουλεύοντο καὶ διαγανακτοῦντες ἐβόων, ὡς

οἱ μὲν ἐπὶ τῆς Ῥώμης στρατιῶται τρυφῶντες καὶ μηδ' ἀκούειν
πολέμου φήμην ὑπομένοντες διαχειροτονοῦσιν οἷς βούλονται τὴν
ἡγεμονίαν καὶ πρὸς ἐλπίδα λημμάτων ἀποδεικνύουσιν αὐτοκράτο-
ρας, αὐτοὶ δὲ διὰ τοσούτων κεχωρηκότες πόνων καὶ γηρῶντες ὑπὸ
τοῖς κράνεσιν ἑτέροις χαρίζονται τὴν ἐξουσίαν καὶ ταῦτα τὸν ἀξιώ-
τερον ἄρχειν παρ' αὑτοῖς ἔχοντες. ᾧ τίνα δικαιοτέραν ποτὲ τῆς
εἰς αὐτοὺς εὐνοίας ἀποδώσειν ἀμοιβήν, εἰ τὴν νῦν καταπροοῖντο;

ἑτέρα πληγὴ μετελάμβανε· τῶν γὰρ παρὰ τοῖς Σύροις τις αὐτομόλων
φωρᾶται τῶν τῆς γαστρὸς λυμάτων χρυσοῦς ἐκλέγων· καταπίνοντες
δέ, ὡς ἔφαμεν, αὐτοὺς προῄεσαν, ἐπειδὴ διηρεύνων πάντας οἱ στα-
σιασταί, καὶ πολὺ πλῆθος ἦν ἐν τῇ πόλει χρυσοῦ· δώδεκα γοῦν
Ἀττικῶν ὠνοῦντο πρότερον ἰσχύοντας πέντε καὶ εἴκοσιν. ἀλλά τοι
τῆς ἐπινοίας ἐλεγχθείσης δι' ἑνὸς ἀναπίμπλαται μὲν φήμης τὰ
στρατόπεδα, ὡς μεστοὶ χρυσίου παρεῖεν οἱ αὐτόμολοι, τὸ δὲ τῶν
Ἀράβων πλῆθος καὶ οἱ Σύροι τοὺς ἱκέτας ἀνατέμνοντες ἠρεύνων
τὰς γαστέρας. καὶ τούτου τοῦ πάθους οὐδὲν ἔμοιγε δοκεῖ συμβῆναι
Ἰουδαίοις χαλεπώτερον· μιᾷ γοῦν ἀνεσχίσθησαν νυκτὶ πρὸς δις-
χιλίους.
li.4
κατὰ δὲ τῶν τοῦ ναοῦ βάθρων αἷμά τ' ἔρρει πολὺ καὶ τὰ τῶν ἄνω
φονευομένων σώματα κατωλίσθανε.
Καῖσαρ δ' ὡς οὔτε τὰς ὁρμὰς ἐνθουσιώντων τῶν στρατιω-
τῶν κατασχεῖν οἷός τε ἦν καὶ τὸ πῦρ ἐπεκράτει, παρελθὼν μετὰ
τῶν ἡγεμόνων ἔνδον ἐθεάσατο τοῦ ναοῦ τὸ ἅγιον καὶ τὰ ἐν αὐτῷ,
πολὺ μὲν τῆς παρὰ τοῖς ἀλλοφύλοις φήμης ἀμείνω, τοῦ δὲ κόμπου
καὶ τῆς παρὰ τοῖς οἰκείοις δόξης οὐκ ἐλάττω. τῆς φλογὸς δὲ οὐ-
δέπω διικνουμένης οὐδαμόθεν εἴσω, τοὺς δὲ περὶ τὸν ναὸν οἴκους
νεμομένης, νομίσας, ὅπερ ἦν, ἔτι σώζεσθαι τὸ ἔργον δύνασθαι προ-
398
πηδᾷ, καὶ αὐτός τε παρακαλεῖν τοὺς στρατιώτας ἐπειρᾶτο τὸ πῦρ

σβεννύειν καὶ Λιβεράλιον ἑκατοντάρχην τῶν περὶ αὐτὸν λογχοφόρων

ξειν· ἡνίκα γὰρ πρῶτον ἡ τῆς ἀποστάσεως αὐτῶν ἀγγελία τῇ Ῥώμῃ

προσέπεσε, Δομετιανὸς Καῖσαρ πυθόμενος οὐχ ὡς ἂν ἕτερος ἐν
τούτῳ τῆς ἡλικίας, νέος γὰρ ἦν ἔτι παντάπασιν, τηλικοῦτον ἄρασθαι
μέγεθος πραγμάτων ὤκνησεν, ἔχων δὲ πατρόθεν ἔμφυτον τὴν ἀν-
δραγαθίαν καὶ τελειοτέραν τὴν ἄσκησιν τῆς ἡλικίας πεποιημένος
ἐπὶ τοὺς βαρβάρους εὐθὺς ἤλαυνεν. οἱ δὲ πρὸς τὴν φήμην τῆς
ἐφόδου καταπεσόντες ἐπ' αὐτῷ σφᾶς αὐτοὺς ἐποιήσαντο μέγα τοῦ
φόβου κέρδος εὑράμενοι τὸ χωρὶς συμφορῶν ὑπὸ τὸν αὐτὸν πάλιν
ζυγὸν ὑπαχθῆναι. πᾶσιν οὖν ἐπιθεὶς τοῖς περὶ τὴν Γαλατίαν τάξιν
τὴν προσήκουσαν Δομετιανός, ὡς μηδ' αὖθις ἄν ποτε ῥᾳδίως ἔτι
τἀκεῖ ταραχθῆναι, λαμπρὸς καὶ περίβλεπτος ἐπὶ κρείττοσι μὲν
Septuaginta, Machabaeorum ii (0527: 024)

“Septuaginta, vol. 1, 9th edn.”, Ed. Rahlfs, A.
Stuttgart: Württembergische Bibelanstalt, 1935, Repr. 1971.
Ch. 4, Sec. 39, li.3
καὶ τοὺς χιτῶνας περιρρήξας περιαγαγὼν καθ' ὅλην τὴν πόλιν ἐπ'
αὐτὸν τὸν τόπον, οὗπερ τὸν Ονιαν ἠσέβησεν, ἐκεῖ τὸν μιαιφόνον
ἀπεκόσμησεν τοῦ κυρίου τὴν ἀξίαν αὐτῷ κόλασιν ἀποδόντος.
Γενομένων δὲ πολλῶν ἱεροσυλημάτων κατὰ τὴν πόλιν ὑπὸ
τοῦ Λυσιμάχου μετὰ τῆς τοῦ Μενελάου γνώμης καὶ διαδοθείσης
ἔξω τῆς φήμης ἐπισυνήχθη τὸ πλῆθος ἐπὶ τὸν Λυσίμαχον χρυσω-
μάτων ἤδη πολλῶν διενηνεγμένων.
ἐπεγειρομένων δὲ τῶν ὄχλων
καὶ ταῖς ὀργαῖς διεμπιπλαμένων καθοπλίσας ὁ Λυσίμαχος πρὸς
τρισχιλίους κατήρξατο χειρῶν ἀδίκων προηγησαμένου τινὸς Αυρα-
νου προβεβηκότος τὴν ἡλικίαν, οὐδὲν δὲ ἧττον καὶ τὴν ἄνοιαν·
Septuaginta, Machabaeorum iii (0527: 025)“Septuaginta, vol. 1, 9th

edn.”, Ed. Rahlfs, A.Stuttgart: Württembergische Bibelanstalt, 1935,
Repr. 1971.Ch. 3, Sec. 2, li.1
Ἃ καὶ μεταλαμβάνων ὁ δυσσεβὴς ἐπὶ τοσοῦτον ἐξεχόλησεν

399
ὥστε οὐ μόνον τοῖς κατὰ Ἀλεξάνδρειαν διοργίζεσθαι, ἀλλὰ καὶ

τοῖς ἐν τῇ χώρᾳ βαρυτέρως ἐναντιωθῆναι καὶ προστάξαι σπεύσαν-
τας συναγαγεῖν πάντας ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ χειρίστῳ μόρῳ τοῦ ζῆν
μεταστῆσαι.
τούτων δὲ οἰκονομουμένων φήμη δυσμενὴς ἐξηχεῖτο
κατὰ τοῦ γένους ἀνθρώποις συμφρονοῦσιν εἰς κακοποίησιν ἀφορ-
μῆς διδομένης εἰς διάθεσιν ὡς ἂν ἀπὸ τῶν νομίμων αὐτοὺς κω-
λυόντων.
Septuaginta, Machabaeorum iv (0527: 026)“Septuaginta, vol. 1, 9th

edn.”, Ed. Rahlfs, A.Stuttgart: Württembergische Bibelanstalt, 1935,
Repr. 1971.Ch. 4, Sec. 22, li.2
ἡμῶν γυμνάσιον κατασκευάσαι, ἀλλὰ καὶ καταλῦσαι τὴν τοῦ ἱεροῦ

κηδεμονίαν.
ἐφ' οἷς ἀγανακτήσασα ἡ θεία δίκη αὐτὸν αὐτοῖς τὸν
Ἀντίοχον ἐπολέμωσεν.
ἐπειδὴ γὰρ πολεμῶν ἦν κατ' Αἴγυπτον
Πτολεμαίῳ, ἤκουσέν τε ὅτι φήμης διαδοθείσης περὶ τοῦ τεθνάναι
αὐτὸν ὡς ἔνι μάλιστα χαίροιεν οἱ Ιεροσολυμῖται, ταχέως ἐπ' αὐ-
τοὺς ἀνέζευξεν,
καὶ ὡς ἐπόρθησεν αὐτούς, δόγμα ἔθετο ὅπως,
εἴ τινες αὐτῶν φάνοιεν τῷ πατρίῳ πολιτευόμενοι νόμῳ, θάνοιεν.
καὶ ἐπεὶ κατὰ μηδένα τρόπον ἴσχυεν καταλῦσαι διὰ τῶν δογμά
Septuaginta, Proverbia (0527: 029)“Septuaginta, vol. 2, 9th edn.”, Ed.

Rahlfs, A.Stuttgart: Württembergische Bibelanstalt, 1935, Repr. 1971.
Proverb 15, Sec. 30, li.2
κρείσσων ὀλίγη λῆμψις μετὰ δικαιοσύνης

ἢ πολλὰ γενήματα μετὰ ἀδικίας.
καρδία ἀνδρὸς λογιζέσθω δίκαια,
ἵνα ὑπὸ τοῦ θεοῦ διορθωθῇ τὰ διαβήματα αὐτοῦ.
θεωρῶν ὀφθαλμὸς καλὰ εὐφραίνει καρδίαν,
φήμη δὲ ἀγαθὴ πιαίνει ὀστᾶ.
ὃς ἀπωθεῖται παιδείαν, μισεῖ ἑαυτόν·
ὁ δὲ τηρῶν ἐλέγχους ἀγαπᾷ ψυχὴν αὐτοῦ.
φόβος θεοῦ παιδεία καὶ σοφία,
400
καὶ ἀρχὴ δόξης ἀποκριθήσεται αὐτῇ.

πάντα τὰ ἔργα τοῦ ταπεινοῦ φανερὰ παρὰ τῷ θεῷ,
Pseudo-Γαληνός ιατρός De theriaca ad Pamphilianum (0530: 032)

“Claudii Galeni opera omnia, vol. 14”, Ed. Kühn, C.G.Leipzig:
Knobloch, 1827, Repr. 1965.Vol. 14, page 297, li.9
γὰρ τρόπον αὐλοῦ καὶ λύρας καὶ τῶν ἄλλων μουσικῶν

ὀργάνων οὐδὲν πλέον τοῖς κεκτημένοις μὲν, μὴ χρωμένοις
δὲ, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ἐπὶ τῶν ἀντιδότων ἔχει, οἷον καὶ
ἐπὶ τῶν ἄλλων ἰατρικῶν φαρμάκων οὐδὲν ὀνίνησιν ἡ κτῆ-
σις αὐτῶν, τῆς χρήσεως ὑστεριζούσης. εἰ μὲν γὰρ, ὡς ἡ
παρὰ τοῖς πολλοῖς ἐπικρατοῦσα φήμη, πρὸς μόνα τὰ δή-
γματα τῶν ἰοβόλων καὶ πρὸς τὰς τῶν δηλητηρίων φαρμά-
κων ἐποίει πόσεις, ἔδει καθάπερ τι κειμήλιον οἴκοι κατα-
κείμενον περιορᾷν τὸ φάρμακον, ὑπὸ τοῦ χρόνου δαπανώμε-
νον, τῆς χρείας οὐ καλούσης. ἐπεὶ δὲ πρὸς τούτοις καὶ
εὐγηρίαν ὑπισχνεῖται καὶ μακροβιότητα καὶ ἀκρίβειαν αἰ
Achilles Tatius Scr. Erot., Leucippe et Clitophon (0532: 001)

“Achilles Tatius. Leucippe and Clitophon”, Ed. Vilborg, E.
Stockholm: Almqvist & Wiksell, 1955.Book 6, Ch. 9, Sec. 3, li.5
εὐτυχῶς, ἀλλὰ πᾶς ὁ φόρτος αὐτοῦ γέγονε τῆς θαλάσσης.

ἀκού-
σασα τὴν τύχην ἠλέησα καὶ ἀνεμνήσθην σου καὶ παρέσχον ἑστίαν,
’Τάχα,’ λέγουσα, ‘καὶ Θέρσανδρος οὕτω που πλανᾶται· τάχα,’ λέ-
γουσα, ‘τὶς κἀκεῖνον ἐλεήσει γυνή. εἰ δὲ τῷ ὄντι τέθνηκε κατὰ
θάλατταν, ὡς ἡ φήμη λέγει, φέρε πάντα τιμῶμενὡς αὐτοῦ τὰ
ναυάγια.’ πόσους καὶ ἄλλους ἔθρεψα νεναυαγηκότας;
πόσους ἔθαψα τῆς θαλάσσης νεκρούς, εἰ ξύλον ἐκ ναυαγίας τῇ γῇ
προσπεσὸν ἐλάμ-βανον, ‘Τάχα,’ λέγουσα, ‘Θέρσανδρος ἐπὶ ταύτης τῆς
νηὸς ἔπλει’; εἷς δὴ καὶ οὗτος ἦν τῶν ἐκ τῆς θαλάσσης σωζομένων
ἔσχατος·
Achilles Tatius Scr. Erot., Leucippe et Clitophon Book 6, Ch. 10, Sec. 3,
li.1
οὕτω γὰρ αὐτῇ ἦν ἐγκεῖσθαι πρὸς τὴν ζήτησιν φανερῶς, ὡς καὶ τὸν
Θέρσανδρον ἐπαναγκάσαι. ταῦτα οὖν ὑποκριναμένη πιθανῶς κἀκεῖνα
προσετίθει· “Πίστευσον, ἄνερ· οὐδέν
μου, φίλτατε, παρὰ τὸν τῆς συμβιώσεως κατέγνωκας χρόνον· μηδὲ
401
νῦν τοιοῦτον ὑπολάβοις.

ἡ δὲ φήμη διαπεφοίτηκεν ἐκ τῆς εἰς τὸν
νεανίσκον τιμῆς, οὐκ εἰδότων τῶν πολλῶν τὴν αἰτίαν τῆς κοινωνίας.
καὶ γὰρ σὺ φήμῃ τέθνηκας.
Φήμη δὲ καὶ Διαβολὴ δύο συγγενῆ
κακά· θυγάτηρ ἡ Φήμη τῆς Διαβολῆς. καὶ ἔστι μὲν ἡ Διαβολὴ
μαχαίρας ὀξυτέρα, πυρὸς σφοδροτέρα, Σειρήνων πιθανωτέρα, ἡ δὲ
Φήμη ὕδατος ὑγροτέρα, πνεύματος δρομικωτέρα, πτερῶν ταχυτέρα.
ὅταν οὖν ἡ Διαβολὴ τοξεύσῃ τὸν λόγον, ὁ μὲν δίκην βέλους ἐξί
li.4
μαχαίρας ὀξυτέρα, πυρὸς σφοδροτέρα, Σειρήνων πιθανωτέρα, ἡ δὲ

Φήμη ὕδατος ὑγροτέρα, πνεύματος δρομικωτέρα, πτερῶν ταχυτέρα.
ὅταν οὖν ἡ Διαβολὴ τοξεύσῃ τὸν λόγον, ὁ μὲν δίκην βέλους ἐξί-
πταται καὶ τιτρώσκει μὴ παρόντα καθ' οὗ πέμπεται· ὁ δὲ ἀκούων
ταχὺ πείθεται, καὶ ὀργῆς αὐτῷ πῦρ ἐξάπτεται, καὶ ἐπὶ τὸν βληθέντα
μαίνεται. τεχθεῖσα δὲ ἡ Φήμη τῷ τοξεύματι ῥεῖ μὲν εὐθὺς πολλὴ
καὶ ἐπικλύζει τὰ ὦτα τῶν ἐντυχόντων, διαπνεῖ δὲ ἐπὶ πλεῖστον
καταιγίζουσα τῷ τοῦ λόγου πνεύματι καὶ ἐξίπταται κουφιζομένη τῷ
τῆς γλώττης πτερῷ.
ταῦτά με τὰ δύο πολεμεῖ· ταῦτά σου τὴν
ψυχὴν κατέλαβε καὶ ἀπέκλεισέ μου τοῖς λόγοις τῶν ὤτων σου τὰς
li.2
ἱερεύς, τοῦ Σωστράτου δεηθέντος, ἐνεγυήσατο αὐτὸν ἔχειν καὶ παρέ-

ξειν εἰς τὸν δῆμον, ὅταν δέῃ. οὕτω μὲν δὴ τῶν δεσμῶν ἀπολύομαι
καὶ ἐπὶ τὸ ἱερὸν ταχὺ μάλα ἠπειγόμην· καὶ ὁ Σώστρατος κατὰ
πόδας, οὐκ οἶδα εἰ τὰ ὅμοια ἐμοὶ χαίρων.
οὐκ ἔστι δὲ οὕτως ἄν-
θρωπος δρομικώτατος, ὃν οὐ τῆς φήμης φθάνει τὸ πτερόν· ἣ καὶ
τότε ἡμᾶς ἐπὶ Λευκίππην προὔλαβεν, ἀπαγγέλλουσα πάντα καὶ τὰ
τοῦ Σωστράτου καὶ τἀμά. ἰδοῦσα δὲ ἡμᾶς ἐξεπήδησε τοῦ νεὼ καὶ
τὸν μὲν πατέρα περιεπτύξατο, τοὺς δὲ ὀφθαλμοὺς εἶχεν ἐπ' ἐμέ.
ἐγὼ δὲ εἱστήκειν, αἰδοῖ τῇ πρὸς τὸν Σώστρατον κατέχων ἐμαυτὸν
(καὶ ἅπαντα ἔβλεπον εἰς τὸ ἐκείνης πρόσωπον) ἐπ' αὐτὴν ἐκθορεῖν.
402
Callimachus Philol., Hecala (0533: 009)“Callimachus, vol. 1”, Ed.

Pfeiffer, R.Oxford: Clarendon Press, 1949.Fragment 260, li.22
καί ῥ' ὅτ' ἐ̣πο̣ ̣φ̣[..]........ἐ̣φ̣' ὃν ἄν τιν' ἕκαστοι

Οὐρανίδαι.ἐπάγοιεν ἐμῷ πτ[ε]ρῷ, ἀλλά ἑ Παλλάς
τ̣ῆς μὲν ἔσ̣ω δηναιω̣να ̣ ̣φ̣η̣ δρ[ό]σον Ἡφαίστοιο
μ̣ε.̣ φ̣.οτε Κεκροπιδ.....ε̣π.̣ ........λ.αν
λάθριον ἄρρητον, γενεῇ δ' ὅθεν οὔτε νιν ἔγνων
οὔτ' ἐδάην, φήμη δὲ κατ' ὠγυγίους εφαν[.]υται
οἰωνούς, ὡς δῆθεν ὑφ' Ἡφαίστῳ τέκεν αἶα.
τουτάκι δ' ἡ μὲν ἑῆς ἔρυμα χθονὸς ὄφρα βάλοιτο,
τήν ῥα νέον ψήφῳ τε Διὸς δυ[ο]καίδεκά τ' ἄλλων
ἀθανάτων ὄφιός τε κατέλλαβε μαρτυρίῃσιν,
Πελλήνην ἐφίκανεν Ἀχαιίδα· τόφρα δὲ κοῦραι
Ephorus Hist., Fragmenta (0536: 003)“FGrH #70”.Vol.-Jacobyʹ-F

λέγει περὶ πάντων, καὶ δὴ καὶ τὸ τοῦ

Ἀναχάρσιδος – πῶς γὰρ ὁ τροχὸς
εὕρημα αὐτοῦ, ὃν οἶδεν Ὅμηρος πρες-
βύτερος ὢν (Il. Σ 600)·
’ὡς δ' ὅτε τις κεραμεὺς τροχὸν ἅρμενον ἐν παλάμηισι’ καὶ τὰ ἑξῆς – ἀλλ'
ἐκεῖνα διασημῆναι βουλόμενος, ὅτι κοινῆι τινι φήμηι καὶ ὑπὸ τῶν
παλαιῶν
καὶ ὑπὸ τῶν ὕστερον πεπιστεῦσθαι συνέβαινε τὸ τῶν Νομάδων, τοὺς μά-
λιστα ἀπωικισμένους ἀπὸ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων γαλακτοφάγους τε εἶναι
καὶ ἀβίους καὶ δικαιοτάτους, ἀλλ' οὐχ ὑπὸ Ὁμήρου πεπλάσθαι.
Hecataeus Hist., Fragmenta (0538: 002)“FGrH #1”.Vol.-Jacobyʹ-F

HERODIAN. π. μον. λέξ. 36, 26 (II 942, 11 L): φάρος ...

ἀρσενικόν· οὕτω γὰρ ὁ [ἐπὶ] Μενελάου ἐκαλεῖτο πρωρεύς. ἀλλὰ καὶ τὸ
θηλυκὸν ἐπὶ τῆς νήσου ἀπ' αὐτοῦ τὸ ὄνομα λαβούσης, ὥς φησιν
Ἑκαταῖος.
ARISTEID. XXXVI 108 (II 297 K): ὁ τοίνυν Κάνωβος ὄνομά
ἐστι Μενελάου κυβερνήτου, ὡς Ἑκαταῖός τε δή φησιν ὁ λογοποιὸς καὶ τὸ
κοινὸν τῆς φήμης, οὗ τελευτήσαντος περὶ τὸν τόπον τοῦτον λείπεται
403
τοὔνομα.
STEPH. BYZ. s. Ἑλένειον· τόπος πρὸς τῶι Κανώβωι. Ἑκα-
ταῖος Περιηγήσει Λιβύης. τὸ ἐθνικὸν Ἑλενειεύς.
– s. Ἔφεσος· ... ἔστι καὶ Ἔφεσος νῆσος ἐν τῶι Νείλωι, καὶ
Χίος καὶ Λέσβος καὶ Κύπρος καὶ Σάμος καὶ ἄλλαι, ὡς Ἑκαταῖος.
– s. Σῆνος· πόλις Αἰγύπτου. Ἑκαταῖος ἐν αὐτῆς Περιηγήσει.
Lysias Orat., Epitaphius [Sp.] (0540: 002)“Lisia. I discorsi”, Ed. Albini,

U.Florence: Sansoni, 1955.Sec. 3, li.2
λελεῖφθαι, ἱκανὰ δὲ καὶ τοῖς ἐπιγιγνομένοις ἐξεῖναι εἰπεῖν·

οὔτε γὰρ γῆς ἄπειροι οὔτε θαλάττης οὐδεμιᾶς, πανταχῇ
δὲ καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις οἱ τὰ αὑτῶν πενθοῦντες
κακὰ τὰς τούτων ἀρετὰς ὑμνοῦσι.
Πρῶτον μὲν οὖν τοὺς παλαιοὺς κινδύνους τῶν προγό-
νων δίειμι, μνήμην παρὰ τῆς φήμης λαβών· ἄξιον γὰρ πᾶ-
σιν ἀνθρώποις κἀκείνων μεμνῆσθαι, ὑμνοῦντας μὲν ἐν ταῖς
ᾠδαῖς, λέγοντας δ' ἐν τοῖς τῶν ἀγαθῶν ἐγκωμίοις, τιμῶν-
τας δ' ἐν τοῖς καιροῖς τοῖς τοιούτοις, παιδεύοντας δ' ἐν
τοῖς τῶν τεθνεώτων ἔργοις τοὺς ζῶντας.
Ἀμαζόνες γὰρ Ἄρεως μὲν τὸ παλαιὸν ἦσαν θυγατέ
Menander Comic., Sicyonius (0541: 031)“Menandri reliquiae selectae”,

Ed. Sandbach, F.H.Oxford: Clarendon Press, 1972.Line 370
{(Δρ)} οὐκέτι ὕδατος δεήσει.

{(Θη)} τοιγαροῦν αὐτὸν καλῶ.
{(Δρ)} ἀναφέρεται γὰρ οὑτοσί. Κιχησία.
{(Κι)} τί ἐστι; ποῦ γῆς εἰμι; καὶ τίνος λόγου
ἤκουσα φήμην;
{(Δρ)} ἔστι σοι καὶ σώιζεται
τὸ θυγάτριον. {(Κι)} καλῶς δὲ σώιζεται, Δρόμων, ἢ σώιζετ', αὐτὸ
τοῦτο; {(Δρ)} παρθένος γ' ἔτι,
Ιούλιος Πολυδεύκης ονομαστικόν (0542: 001)“Pollucis onomasticon, 2

vols.”, Ed. Bethe, E.Leipzig: Teubner, 9.1:1900; 9.2:1931, Repr. 1967;
Lexicographi Graeci 9.1–9.2.Book 1, Sec. 18, li.1
μαντεῖον καὶ χρηστήριον καὶ ἀνάκτορον. τὸ δὲ πρᾶγμα χρησμῳδῆσαι

καὶ μαντεύσασθαι – ἔνιοι δὲ τῶν Ἀττικῶν(?) καὶ μαντεῦσαι λέγουσι –
ἀνειπεῖν, ἀναφθέγξασθαι, προειπεῖν, προθεσπίσαι – τὸ γὰρ θεσπιῳδῆσαι
διθυραμβῶδες – προαγορεῦσαι, προμηνῦσαι, προδηλῶσαι, προδιδάξαι,
404
χρησμοδοτῆσαι, χρησμολογῆσαι, ἀνελεῖν, προφητεῦσαι, χρῆσαι.

καὶ τὸ μὲν ἔργον μαντεία, χρησμολόγιον, λόγιον, φήμη ἐκ θεοῦ, πρόρ-
ρησις, προαγόρευσις, χρησμῳδία, χρησμολογία, ἀνάρρησις, μάντευμα·
καὶ διαλῦσαι τὰ μεμαντευμένα, τὰ ἀνειρημένα, τὰ κεχρησμένα, τὰ
κεχρησμῳδημένα, τὰ προηγορευμένα, τὰ τεθεσπισμένα· ἰδίως δὲ τὸ
ἐκ Δελφῶν καλεῖται πυθόχρηστον. καὶ οἱ χρώμενοι θεωροί.
ὀνομάζοιτο δ' ἂν καὶ ἡ τέχνη μαντική προαγορευτική, χρησμο
ἐκ Δελφῶν καλεῖται πυθόχρηστον. καὶ οἱ χρώμενοι θεωροί.

ὀνομάζοιτο δ' ἂν καὶ ἡ τέχνη μαντική προαγορευτική, χρησμο-
λογική. τὸν δὲ χρῶντα καλοίης ἂν προφήτην, μάντιν, χρησμῳδόν,
χρησμολόγον· ποιητῶν γὰρ (Aeschyl Ag 1134, Eurip Med 668 etc)
ὁ θεσπιῳδός. ἔχοις δ' ἂν εἰπεῖν καθ' ἕτερον εἶδος χρείας, ἧκεν ἐκ
θεοῦ φήμη, ἧκε μάντευμα ἐκ θεοῦ, ἧκε λόγιον, ἐξέπεσε χρησμός,
ἠνέχθη μάντευμα, ἀνεῖπεν ὁ θεός, ἀνεῖλεν ὁ θεός, ἀνεφθέγξατο ἀμέ-
τρως, ἐν ἑξαμέτρῳ τόνῳ, καὶ τὰ τοιαῦτα. οἷς προσθετέον τὸ θεο-
μανεῖν, τὸ θεοκλυτεῖν, θεολογεῖν. θεόληπτος, φοιβόληπτος, νυμφό-
ληπτος, μουσόληπτος, ἐκ Πανὸς ἢ ἄλλου τινὸς θεοῦ κάτοχος ἢ
κατεχόμενος.
Ἴσον, ἰσάριθμον, ἰσοπληθές, ἰσοτελές, ἰσόμηκες, ἰσομέγεθες, ἰσο-

μέτρητον, ἰσοστάσιον, ἰσόσταθμον, ἰσόνομον, ἰσότιμον. καὶ κατ'
ἄλλο χρείας εἶδος ὅμοιον, ἐοικός, ἀντίπαλον ἰσόπαλον ἰσοπαλές,
ἰσοκρατές, ἐνάμιλλον ἐφάμιλλον· τὸ γὰρ ἀγχώμαλον, εἰ καὶ Θου-
κυδίδης (III 49 saep) εἶπε, τραχύ.
Κλέος, δόξα, φήμη, ὄνομα, εὐφημία πολυφημία, λαμπρότης,
εὐδοξία, εὐδοκίμησις, καὶ ἀκμὴ δόξης, εὐθηνία δόξης, ζῆλος, εὔ-
κλεια, μνήμη. καὶ εὐκλεής, ἔνδοξος, ὀνομαστός, εὔδοξος, εὐδό-
κιμος, λαμπρός, ζηλωτός, ἐκφανής ἐπιφανής, περίβλεπτος, περι-
βόητος διαβόητος, περίφημος, ἀείμνηστος, ἀκμάζων δόξῃ, εὐθηνού-
μενος, ὀνόματι γνώριμος. τὰ δ' ἐπιρρήματα εὐκλεῶς, ἐνδόξως,
Πολύβιος ιστορίες(0543: 001)“Polybii historiae, vols. 1–4”, Ed.

Büttner–Wobst, T.Leipzig: Teubner, 1:1905; 2:1889; 3:1893; 4:1904,
Repr. 1:1962; 2–3:1965; 4:1967.Book 1, Ch. 39, Sec. 11, li.2
μένων περιπετειῶν συνέβη πάλιν ἐπικυδέστερα γενέ-

405
σθαι τὰ τῶν Καρχηδονίων πράγματα. τῆς μὲν γὰρ

θαλάττης ἀδεῶς ἐπεκράτουν ἐκκεχωρηκότων τῶν
Ῥωμαίων, ἐν δὲ ταῖς πεζικαῖς δυνάμεσι μεγάλας
εἶχον ἐλπίδας. καὶ τοῦτ' ἔπασχον οὐκ ἀλόγως· οἱ
γὰρ Ῥωμαῖοι, διαδοθείσης φήμης περὶ τῆς ἐν τῇ
Λιβύῃ μάχης ὅτι τὰ θηρία τάς τε τάξεις αὐτῶν
διασπάσαι καὶ τοὺς πλείστους διαφθείραι τῶν ἀν-
δρῶν, οὕτως ἦσαν κατάφοβοι τοὺς ἐλέφαντας ὡς
ἐπὶ δύ' ἐνιαυτοὺς τοὺς ἑξῆς τῶν προειρημένων και-
ρῶν πολλάκις μὲν ἐν τῇ Λιλυβαιίτιδι χώρᾳ, πολλάκις
σιν ἔλεος ἕπεται μετὰ συγγνώμης καὶ ἐπικουρία, τοῖς

δὲ διὰ τὴν αὑτῶν ἀβουλίαν ὄνειδος καὶ ἐπιτίμησις
συνεξακολουθεῖ παρὰ τοῖς εὖ φρονοῦσιν. ἃ δὴ
καὶ τότε παρὰ τῶν Ἑλλήνων εἰκότως ἂν τοῖς
Ἠπειρώταις ἀπηντήθη. πρῶτον γὰρ τίς οὐκ ἂν
τὴν κοινὴν περὶ Γαλατῶν φήμην ὑπιδόμενος εὐλα-
βηθείη τούτοις ἐγχειρίσαι πόλιν εὐδαίμονα καὶ πολ-
λὰς ἀφορμὰς ἔχουσαν εἰς παρασπόνδησιν; δεύτερον
τίς οὐκ ἂν ἐφυλάξατο τὴν αὐτοῦ τοῦ συστήματος
ἐκείνου προαίρεσιν; οἵ γε τὴν μὲν ἀρχὴν ἐξέπεσον
ἐκ τῆς ἰδίας, συνδραμόντων ἐπ' αὐτοὺς τῶν
διόπερ ἐν τοιούτοις ὢν διαλογισμοῖς, ὡς ἐπυνθά-

νετο καὶ σεσῶσθαι καὶ πολιορκεῖν αὐτὸν ἤδη τινὰς
πόλεις ἐν Ἰταλίᾳ, κατεπέπληκτο τὴν τόλμαν καὶ τὸ
παράβολον τἀνδρός. τὸ δ' αὐτὸ συνέβαινεν καὶ τοῖς
ἐν τῇ Ῥώμῃ πεπονθέναι περὶ τῶν προσπιπτόντων.
ἄρτι γὰρ τῆς τελευταίας φήμης καταληγούσης ὑπὲρ
τῶν Καρχηδονίων ὅτι Ζάκανθαν εἰλήφασιν, καὶ πρὸς
ταύτην βεβουλευμένων τὴν ἔννοιαν, καὶ τὸν μὲν
ἕνα τῶν στρατηγῶν ἐξαπεσταλκότων εἰς τὴν Λι-
βύην, ὡς αὐτὴν τὴν Καρχηδόνα πολιορκήσοντα,
τὸν ἕτερον δ' εἰς Ἰβηρίαν, ὡς πρὸς Ἀννίβαν ἐκεῖ

406
ὑπεναντίοις, τὴν δὲ διὰ τῶν ἑλῶν εἰς Τυρρηνίαν

φέρουσαν δυσχερῆ μὲν σύντομον δὲ καὶ παράδοξον
φανησομένην τοῖς περὶ τὸν Φλαμίνιον. ἀεὶ δέ πως
οἰκεῖος (ὢν) τῇ φύσει τούτου τοῦ μέρους ταύτῃ
προέθετο ποιεῖσθαι τὴν πορείαν. διαδοθείσης δὲ
τῆς φήμης ἐν τῷ στρατοπέδῳ διότι μέλλει διά τινων
ἑλῶν ἄγειν αὐτοὺς ὁ στρατηγός, πᾶς τις εὐλαβῶς
εἶχε πρὸς τὴν πορείαν, ὑφορώμενος βάραθρα καὶ
τοὺς λιμνώδεις τῶν τόπων. Ἀννίβας δ' ἐπιμελῶς
ἐξητακὼς τεναγώδεις καὶ στερεοὺς ὑπάρχοντας τοὺς
κατὰ τὴν δίοδον τόπους, ἀναζεύξας εἰς μὲν τὴν
μόνον σαλπιγκτοῦ δεομένων. Κυναιθεῖς δὲ μεγάλοις

ἀτυχήμασιν ὑπ' Αἰτωλῶν καὶ μεγάλαις συμφοραῖς
περιπεσόντες ὅμως πάντων ἀνθρώπων ἔδοξαν ἠτυ-
χηκέναι δικαιότατα.
Ἐπειδὴ δὲ κοινῇ τὸ τῶν Ἀρκάδων ἔθνος ἔχει
τινὰ παρὰ πᾶσι τοῖς Ἕλλησιν ἐπ' ἀρετῇ φήμην, οὐ
μόνον διὰ τὴν ἐν τοῖς ἤθεσι καὶ βίοις φιλοξενίαν
καὶ φιλανθρωπίαν, μάλιστα δὲ διὰ τὴν εἰς τὸ θεῖον
εὐσέβειαν, ἄξιον βραχὺ διαπορῆσαι περὶ τῆς Κυ-
ναιθέων ἀγριότητος, πῶς ὄντες ὁμολογουμένως Ἀρ-
κάδες τοσοῦτο κατ' ἐκείνους τοὺς καιροὺς διήνεγκαν
πουσί τινα καὶ λίαν ἰσχυρὰ τῆς πρὸς αὑτοὺς εὐνοίας

αἰθύγματα. οἵ γε χωρὶς τῶν ἄλλων καὶ τότε, πολι-
τευόμενοι κατὰ τὰ πάτρια σχεδὸν ἤδη τρεῖς ἐνιαυ-
τοὺς μετὰ τὴν Κλεομένους ἔκπτωσιν, οὐδ' ἐπενόησαν
οὐδέποτε βασιλεῖς καταστῆσαι τῆς Σπάρτης· ἅμα
δὲ τῷ τὴν φήμην ἀφικέσθαι περὶ τῆς Κλεομένους
τελευτῆς εὐθέως ὥρμησαν ἐπὶ τὸ βασιλεῖς καθιστάναι
τά τε πλήθη καὶ τὸ τῶν ἐφόρων ἀρχεῖον. καὶ κατέ-
στησαν οἱ κοινωνοῦντες ἔφοροι τῆς αἱρέσεως τοῖς
στασιώταις, οἱ καὶ τὴν πρὸς Αἰτωλοὺς συνθέμενοι
συμμαχίαν, ὑπὲρ ὧν τὸν ἄρτι λόγον ἐποιησάμην,

407
μενος, ὅπερ εἴωθε συμβαίνειν πρὸς τοὺς μεγαλό-

φρονας τῶν ἀνδρῶν,
μὴ μὰν ἀσπουδεί γε καὶ ἀκλειῶς ἀπολοίμην,
ἀλλὰ μέγα ῥέξας τι καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι.
παρατηρήσας οὖν ἔξοδον τοῦ βασιλέως εἰς Κάνω-
βον, διέδωκε τοῖς φυλάττουσιν αὑτὸν φήμην ὡς
ἀφίεσθαι μέλλων ὑπὸ τοῦ βασιλέως, καὶ διὰ ταύ-
την τὴν αἰτίαν αὐτός τε τοὺς αὑτοῦ θεράποντας
εἱστία καὶ τοῖς φυλάττουσιν ἱερεῖα καὶ στεφάνους,
ἅμα δὲ τούτοις οἶνον ἐξαπέστειλε. τῶν δὲ χρωμέ-
νων τούτοις ἀνυπονοήτως καὶ καταμεθυσθέντων,
ταῖς πορείαις καὶ καθ' αὑτοὺς στρατοπεδεύοντας καὶ

τὸ ὅλον ἀπειθοῦντας καὶ πεφρονηματισμένους, εἰς
ἀμηχανίαν ἐνέπιπτεν οὐ τὴν τυχοῦσαν· ἅμα μὲν
γὰρ ἠγωνία μὴ πρὸς τὸν Ἀχαιὸν ἀπονεύσαντες συν-
επίθωνται τοῖς αὑτοῦ πράγμασιν, ἅμα δ' ὑφεωρᾶτο
τὴν ἐξακολουθοῦσαν αὐτῷ φήμην, ἐὰν περιστήσας
τοὺς στρατιώτας διαφθείρῃ πάντας τοὺς δοκοῦντας
διὰ τῆς ἰδίας πίστεως πεποιῆσθαι τὴν εἰς τὴν Ἀσίαν
διάβασιν. διὸ τῆς προειρημένης ἀφορμῆς λαβόμενος
ἐπηγγείλατο κατὰ μὲν τὸ παρὸν ἀποκαταστήσειν αὐ-
τοὺς πρὸς τὴν διάβασιν καὶ τόπον δώσειν εὐφυῆ
δὲ μετέωρος ὢν ταῖς ἐπιβολαῖς ἐπὶ τὸν κατὰ τῶν

Αἰτωλῶν πόλεμον διὰ τὸ μηδέν πω συνεικέναι τῶν
ἐν Ἰταλίᾳ γεγονότων. συνέβαινε δέ, καθ' οὓς και-
ροὺς ἐπολιόρκει τὰς Θήβας Φίλιππος, ἡττῆσθαι Ῥω-
μαίους ὑπ' Ἀννίβου τῇ περὶ Τυρρηνίαν μάχῃ, τὴν
δὲ φήμην ὑπὲρ τῶν γεγονότων μηδέπω προσπεπτω-
κέναι τοῖς Ἕλλησιν. ὁ δὲ Φίλιππος, τῶν λέμβων
ὑστερήσας καὶ καθορμισθεὶς πρὸς Κεγχρεαῖς τὰς μὲν
καταφράκτους ναῦς ἐξαπέστειλε, συντάξας περὶ Μα-
λέαν ποιεῖσθαι τὸν πλοῦν ὡς ἐπ' Αἰγίου καὶ Πα-
τρῶν, τὰ δὲ λοιπὰ τῶν πλοίων ὑπερισθμίσας ἐν
408
Πολύβιος ιστορίες Book 6, Ch. 11a, Sec. 7, li.19
ἐν δὲ τούτοις ἐπ' ἀγαθῷ πᾶσι γενόμενος καὶ συνερ-

γῶν καὶ συγκατασκευάζων τοῖς δεομένοις ἀεί τι τῶν
χρησίμων, ἅμα δὲ καὶ τῇ τοῦ βίου χορηγίᾳ μεγαλο-
ψύχως εἰς τὸ δέον ἑκάστοτε καὶ σὺν καιρῷ χρώ-
μενος, ἐν πολλοῖς μὲν ἀπετίθετο χάριν, ἐν πᾶσι δ'
εὔνοιαν ἐνειργάσατο καὶ φήμην ἐπὶ καλοκἀγαθίᾳ καὶ
τῆς βασιλείας ἔτυχεν. [Cod. Turon. fol. 109. Exc.
Vales. p. 9. Confer Suidam Λεύκιος.]
Πρᾶγμα ποιῶν φρονίμου καὶ νουνεχοῦς ἀνδρός,
τὸ γνῶναι κατὰ τὸν Ἡσίοδον ὅσῳ πλέον ἥμισυ παν-
τός. [Cod. Urbin. margo fol. 65]
της παρορμήσεως οὐ μόνον τοὺς ἀκούοντας καὶ

παρόντας ἐκκαλοῦνται πρὸς τὴν ἐν τοῖς κινδύνοις
ἅμιλλαν καὶ ζῆλον, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐν οἴκῳ μένον-
τας· οἱ γὰρ τυχόντες τῶν τοιούτων δωρεῶν χωρὶς
τῆς ἐν τοῖς στρατοπέδοις εὐκλείας καὶ τῆς ἐν οἴκῳ
παραχρῆμα φήμης καὶ μετὰ τὴν ἐπάνοδον τὴν εἰς
τὴν πατρίδα τάς τε πομπὰς ἐπισήμως πομπεύουσι
διὰ τὸ μόνοις ἐξεῖναι περιτίθεσθαι κόσμον τοῖς ὑπὸ
τῶν στρατηγῶν ἐπ' ἀνδραγαθίᾳ τετιμημένοις, ἔν τε
ταῖς οἰκίαις κατὰ τοὺς ἐπιφανεστάτους τόπους τι-
θέασι τὰ σκῦλα, σημεῖα ποιούμενοι καὶ μαρτύρια
VII. REIPUBLICAE ROMANAE CUM ALIIS COLLATIO.
Σχεδὸν δὴ πάντες οἱ συγγραφεῖς περὶ τούτων

ἡμῖν τῶν πολιτευμάτων παραδεδώκασι τὴν ἐπ' ἀρετῇ
φήμην, περί τε τοῦ Λακεδαιμονίων καὶ Κρητῶν καὶ
409
Μαντινέων, ἔτι δὲ Καρχηδονίων· ἔνιοι δὲ καὶ περὶ

τῆς Ἀθηναίων καὶ Θηβαίων πολιτείας πεποίηνται
μνήμην. ἐγὼ δὲ ταύτας μὲν ἐῶ, τὴν γὰρ Ἀθηναίων
καὶ Θηβαίων οὐ πάνυ τι πολλοῦ προσδεῖσθαι πέ-
πεισμαι λόγου διὰ τὸ μήτε τὰς αὐξήσεις ἐσχηκέναι
τυχεῖν, τῆς ἐναντίας πεῖραν εἰληφέναι μεταβολῆς.

Θηβαῖοι μὲν γὰρ τῇ Λακεδαιμονίων ἀγνοίᾳ καὶ τῷ
τῶν συμμάχων πρὸς αὐτοὺς μίσει συνεπιθέμενοι,
διὰ τὴν ἑνὸς ἀνδρὸς ἀρετὴν ἢ καὶ δευτέρου, τῶν
τὰ προειρημένα συνιδόντων, περιεποιήσαντο παρὰ
τοῖς Ἕλλησι τὴν ἐπ' ἀρετῇ φήμην. ὅτι γὰρ οὐχ ἡ
τῆς πολιτείας σύστασις αἰτία τότ' ἐγένετο Θηβαίοις
τῶν εὐτυχημάτων, ἀλλ' ἡ τῶν προεστώτων ἀνδρῶν
ἀρετή, παρὰ πόδας ἡ τύχη τοῦτο πᾶσιν ἐποίησε
δῆλον· καὶ γὰρ συνηυξήθη καὶ συνήκμασε καὶ συγ-
κατελύθη τὰ Θηβαίων ἔργα τῷ τ' Ἐπαμινώνδου καὶ
ταῖς ψυχικαῖς τόλμαις· μεγάλην δὲ καὶ διὰ τῶν ἐθι-

σμῶν πρὸς τοῦτο τὸ μέρος ποιοῦνται τῶν νέων παρ-
όρμησιν. ἓν δὲ ῥηθὲν ἱκανὸν ἔσται σημεῖον τῆς τοῦ
πολιτεύματος σπουδῆς, ἣν ποιεῖ(ται) περὶ τὸ τοιού-
τους ἀποτελεῖν ἄνδρας ὥστε πᾶν ὑπομένειν χάριν
τοῦ τυχεῖν ἐν τῇ πατρίδι τῆς ἐπ' ἀρετῇ φήμης.
Ὅταν γὰρ μεταλλάξῃ τις παρ' αὐτοῖς τῶν ἐπι-
φανῶν ἀνδρῶν, συντελουμένης τῆς ἐκφορᾶς κομί-
ζεται μετὰ τοῦ λοιποῦ κόσμου πρὸς τοὺς καλουμένους
ἐμβόλους εἰς τὴν ἀγορὰν ποτὲ μὲν ἑστὼς ἐναργής,
σπανίως δὲ κατακεκλιμένος. πέριξ δὲ παντὸς τοῦ
Πολύβιος ιστορίες
Book 27, Ch. 9, Sec. 1, li.1
προκόπτων δ' οὐδέν, ἀλλὰ καὶ τῶν πλείστων φίλων

ἐπιτιμώντων αὐτῷ καὶ φασκόντων ὅτι νικῶν ποιεῖ τὰ τοῦ
λειπομένου καὶ τοῖς ὅλοις ἐπταικότος, οὕτως ἠναγκάσθη
τὰς διαπρεσβείας ἀπογνοὺς μεταστρατοπεδεῦσαι πάλιν
410
ἐπὶ τὸ Συκύριον. καὶ ταῦτα μὲν ἐπὶ τούτων ἦν. –

Ὅτι τῆς κατὰ τὴν ἱππομαχίαν φήμης
μετὰ τὴν νίκην τῶν Μακεδόνων εἰς τὴν Ἑλλάδα
διαγγελθείσης ἐξέλαμψε καθαπερεὶ πῦρ ἡ τῶν πολλῶν
πρὸς τὸν Περσέα διάθεσις, τὸν πρὸ τούτου χρόνον
ἐπικρυπτομένων τῶν πλείστων. ἦν δὲ περὶ αὐτοὺς
τοιαύτη τις, ἐμοὶ δοκεῖ, διάθεσις· παραπλήσιον ἦν τὸ
Sextus Empiricus Phil., Adversus mathematicos (0544: 002)

“Sexti Empirici opera, vols. 2 & 3 (2nd edn.)”, Ed. Mutschmann, H.,
Mau, J.Leipzig: Teubner, 2:1914; 3:1961.Book Pr, Sec. 3, li.4
ἀκουστὴν ἔχθραν· πολλοὺς γὰρ τῶν νέων συνεῖχε καὶ

τῶν μαθημάτων σπουδαίως ἐπεμελεῖτο, μάλιστα δὲ ῥη-
τορικῆς· γενόμενος οὖν τούτου μαθητὴς ὁ Ἐπίκουρος
ὑπὲρ τοῦ δοκεῖν αὐτοδίδακτος εἶναι καὶ αὐτοφυὴς φιλό-
σοφος ἠρνεῖτο ἐκ παντὸς τρόπου, τήν τε περὶ αὐτοῦ
φήμην ἐξαλείφειν ἔσπευδε, πολύς τε ἐγίνετο τῶν μαθη-
μάτων κατήγορος, ἐν οἷς ἐκεῖνος ἐσεμνύνετο. φησὶ
γοῦν ἐν τῇ πρὸς τοὺς ἐν Μυτιλήνῃ φιλο-
σόφους ἐπιστολῇ ‘οἶμαι δὲ ἔγωγε τοὺς βαρυστόνους καὶ
μαθητήν με δόξειν τοῦ πλεύμονος εἶναι, μετὰ μειρακίων
τινῶν κραιπαλώντων ἀκούσαντα’, νῦν πλεύμονα καλῶν
Claudius Aelianus Soph., De natura animalium (0545: 001)

“Claudii Aeliani de natura animalium libri xvii, varia historia, epistolae,
fragmenta, vol. 1”, Ed. Hercher, R.Leipzig: Teubner, 1864, Repr. 1971.
τὸν μέγιστον εἰργάσατο, μάθησις δὲ πραότατον ἀπέ-

φηνε καὶ εὐάγωγον. εἰ μὲν οὖν ἔμελλον τὴν ἐν Ἰν-
δοῖς αὐτῶν εὐπείθειαν καὶ εὐμάθειαν ἢ τὴν ἐν Αἰ-
θιοπίᾳ ἢ τὴν ἐν Λιβύῃ γράφειν, ἴσως ἄν τῳ καὶ
μῦθον ἐδόκουν τινὰ συμπλάσας κομπάζειν, εἶτα ἐπὶ
φήμῃ τοῦ θηρίου τῆς φύσεως καταψεύδεσθαι· ὅπερ
ἐχρῆν δρᾶν φιλοσοφοῦντα ἄνδρα ἥκιστα καὶ ἀλη-
θείας ἐραστὴν διάπυρον. ἃ δὲ αὐτὸς εἶδον καὶ ἅτι-
να πρότερον ἐν τῇ Ῥώμῃ πραχθέντα ἀνέγραψαν
ἄλλοι προειλόμην εἰπεῖν, ἐπιδραμὼν ὀλίγα ἐκ πολ-
λῶν, οὐχ ἥκιστα καὶ ἐντεῦθεν ἀποδεικνὺς τὴν τοῦ
411
Claudius Aelianus Soph., De natura animalium Book 2, Sec. 34, li.2
ὅσαις ἂν ἡμέραις ἐπῳάζον εἶτα ἐκγλύψῃ τὰ νεόττια·

ἤδη δὲ ἔγωγε ἤκουσα, ὁ κροκόδειλος ὅταν ἀποθάνῃ,
σκορπίον ἐξ αὐτοῦ τίκτεσθαι, κέντρον δὲ ἄρα οὐ-
ραῖον αὐτὸν ἔχειν λέγουσιν ἰοῦ πεπληρωμένον.
Εἰ σαφῆ ταῦτα καὶ μὴ ἀμφίλογα, Ἰνδῶν λόγοι
πειθέτωσαν· ἃ δὲ νῦν ἐρῶ, τῆς ἐκεῖθεν φήμης δια-
κομιζούσης, ταῦτά ἐστιν. ὁμώνυμον τῷ φυτῷ κιννά-
μωμον ὄρνιν ἔγωγε τοῦ παιδὸς τοῦ Νικομάχου λέ-
γοντος ἤκουσα. καὶ τὸν μὲν ὄρνιν κομίζειν τὸ φερώ-
νυμον τοῦτο δὴ φυτὸν ἐς Ἰνδούς, εἰδέναι δὲ ἄρα
τοὺς ἀνθρώπους ὅπου τε καὶ ὅπως φύεται οὐδὲ ἕν.
Claudius Aelianus Soph., De natura animalium Book 3, Sec. 2, li.20
ραπείᾳ τῇ ἔξωθεν. ταῦτά τοι καὶ περὶ τῶν κυνῶν

ἔπεισι νοεῖν μοι. κύων Κρῆσσα κούφη καὶ ἁλτικὴ
καὶ ὀρειβασίαις σύντροφος· καὶ μέντοι καὶ αὐτοὶ
Κρῆτες τοιούτους αὑτοὺς παραδεικνύασι, καὶ ᾄδει ἡ
φήμη. θυμικώτατος δὲ κυνῶν Μολοσσός, ἐπεὶ θυμω-
δέστατοι καὶ οἱ ἄνδρες. ἀνὴρ δὲ Καρμάνιος καὶ
κύων ἀμφότεροι ἀγριωτάτω καὶ μειλιχθῆναι ἀτέγκτω,
φασίν.
Ἴδια δὲ ἄρα φύσεως ζῴων καὶ ταῦτα ἦν. ὗν
οὔτε ἄγριον οὔτε ἥμερον ἐν Ἰνδοῖς γίνεσθαι λέγει
Claudius Aelianus Soph., Fragmenta Fragment 346, li.3

De Archia et Myscello.
Ἀρχίας Συρακόσιος καὶ Μύσκελλος Ἀχαιὸς ἧκον

ἐς Δελφοὺς ἐν τῷ αὐτῷ τοῦ χρόνου, καὶ ᾔτουν ἄρα
ὑπὲρ ὧν ἔμελλον οἰκίζειν πόλεων φήμην ἀγαθὴν
λαβεῖν, τὸν ἐπινησθέντα αὐτοῖς τε καὶ ταῖς πόλεσιν
αὐτῶν βίον. λέγει δὲ ἡ Πυθία
χώρας καὶ πόλεως οἰκήτορα λαὸν ἔχοντες
ἤλθετ' ἐρησόμενοι Φοῖβον, τίνα γαῖαν ἵκησθε.
ἀλλ' ἄγε δὴ φράζεσθ' ἀγαθῶν πότερόν κεν ἕλοισθε,
412
Αππιανός ιστορικός Illyrica (0551: 012)“Appiani historia Romana, vol.

1”, Ed. Viereck, P., Roos, A.G., Gabba, E.eipzig: Teubner, 1939, Repr.
1962 (1st edn. corr.).Sec. 70, li.2
πρῶτον ἤρξαντο ἱκετεύειν. καὶ αὐτοὺς ὁ Καῖσαρ ἐπαίνῳ τε

τῆς ἀρετῆς καὶ ἐλέῳ τῆς ἱκεσίας οὔτε ἔκτεινεν οὔτε
ἀνέστησεν, ἀλλὰ χρήμασιν ἐζημίωσε καὶ τῆς πόλεως μέρος
διατειχίσας ἐσήγαγεν ἐς αὐτὸ φρουρὰν πέντε καὶ εἴκοσι
σπειρῶν. καὶ ὃ μὲν τάδε ἐργασάμενος ἐς Ῥώμην ἀνέζευ-
ξεν, ὡς ἦρος ἐπανήξων ἐς τὴν Ἰλλυρίδα. φήμης δ' ἐπι-
δραμούσης, ὅτι τὴν φρουρὰν οἱ Σεγεστανοὶ διέφθειραν,
ἐξέθορε χειμῶνος, καὶ τὸ μὲν τέλος τῆς φήμης ψευδὲς
εὗρε, τὴν δὲ αἰτίαν ἀληθῆ. γεγόνεσαν γὰρ ἐν κινδύνῳ,
τῶν Σεγεστανῶν αὐτοὺς ἄφνω περιστάντων, καὶ πολλοὺς
τὸ αἰφνίδιον ἀπωλωλέκει, τῆς δ' ἐπιούσης προελθόντες
Αππιανός ιστορικός Illyrica Sec. 70, li.4
ἀνέστησεν, ἀλλὰ χρήμασιν ἐζημίωσε καὶ τῆς πόλεως μέρος

διατειχίσας ἐσήγαγεν ἐς αὐτὸ φρουρὰν πέντε καὶ εἴκοσι
σπειρῶν. καὶ ὃ μὲν τάδε ἐργασάμενος ἐς Ῥώμην ἀνέζευ-
ξεν, ὡς ἦρος ἐπανήξων ἐς τὴν Ἰλλυρίδα. φήμης δ' ἐπι-
δραμούσης, ὅτι τὴν φρουρὰν οἱ Σεγεστανοὶ διέφθειραν,
ἐξέθορε χειμῶνος, καὶ τὸ μὲν τέλος τῆς φήμης ψευδὲς
εὗρε, τὴν δὲ αἰτίαν ἀληθῆ. γεγόνεσαν γὰρ ἐν κινδύνῳ,
τῶν Σεγεστανῶν αὐτοὺς ἄφνω περιστάντων, καὶ πολλοὺς
τὸ αἰφνίδιον ἀπωλωλέκει, τῆς δ' ἐπιούσης προελθόντες
ἐκράτουν τῶν Σεγεστανῶν. ὁ οὖν Καῖσαρ ἐπὶ Δαλμάτας
μετῄει, γένος ἕτερον Ἰλλυριῶν, Ταυλαντίοις ὅμορον.
Αππιανός ιστορικός Bellum civile (0551: 017)“Appian's Roman history,

vols. 3–4 (ed. H. White)”, Ed. Viereck, P.Cambridge, Mass.: Harvard
University Press, 1913, Repr. 3:1964; 4:1961.Book 3, Ch. 3, Sec. 25, li.1
βέλλᾳ, Συρίαν καὶ τὰ ἐς Παρθυαίους ἐπιτετραμ-

μένῳ, διότι καὶ ὁ Καῖσαρ αὐτοῖς ἐς Παρθυαίους
ἔμελλε χρῆσθαι – πρὸς ἑαυτὸν ἐπενόει μετενεγ-
κεῖν, ὅτι καὶ μάλιστα ἦν ἀγχοῦ, ὡς τὸν Ἰόνιον
413
περάσαντα εὐθὺς ἐν τῇ Ἰταλίᾳ εἶναι.

Ἄφνω δὴ φήμη κατέσκηψε, Γέτας τὸν
θάνατον τὸν Καίσαρος πυθομένους Μακεδονίαν
πορθεῖν ἐπιτρέχοντας, καὶ ὁ Ἀντώνιος τὴν
βουλὴν ᾔτει τὸν στρατὸν ὡς Γέταις ἐπιθήσων
δίκην· ἔς τε γὰρ Γέτας αὐτὸν πρὸ Παρθυαίων
Καίσαρι παρεσκευάσθαι καὶ τὰ Παρθυαίων
ἔσχεν ὥστε λοιδορήσασθαι, κρατούμενος δὲ ὑπὸ τῆς ὀργῆς ἐλάκτισε

προσιοῦσαν. εὐστόχως οὖν ὁ ποὺς κατὰ τοῦ διαφράγματος ἐνεχθεὶς
ἐπέσχε τῆς παιδὸς τὴν ἀναπνοήν, ἐρριμμένην δὲ αὐτὴν αἱ θερα-
παινίδες βαστάσασαι κατέκλιναν ἐπὶ τὴν κοίτην.
Καλλιρόη μὲν οὖν ἄφωνος καὶ ἄπνους ἐπέκειτο νεκρᾶς εἰκόνα πᾶσι
παρέχουσα, Φήμη δὲ ἄγγελος τοῦ πάθους καθ' ὅλην τὴν πόλιν διέτρε-
χεν, οἰμωγὴν ἐγείρουσα διὰ τῶν στενωπῶν ἄχρι τῆς θαλάττης· καὶ
πανταχόθεν ὁ θρῆνος ἠκούετο, καὶ τὸ πρᾶγμα ἐῴκει πόλεως ἁλώσει.
Χαιρέας δὲ ἔτι τῷ θυμῷ ζέων δι' ὅλης νυκτὸς ἀποκλείσας ἑαυτὸν
ἐβασάνιζε τὰς θεραπαινίδας, πρώτην δὲ καὶ τελευταίαν τὴν ἅβραν.
ἔτι δὲ καιομένων καὶ τεμνομένων αὐτῶν ἔμαθε τὴν ἀλήθειαν. τότε
Τότ' οὖν εἶπεν ἡ Καλλιρόη “παῦσαί μου καταγελῶν καὶ θεὸν

ὀνομάζων τὴν οὐδὲ ἄνθρωπον εὐτυχῆ.” λαλούσης δὲ αὐτῆς ἡ φωνὴ
τῷ Διονυσίῳ θεία τις ἐφάνη· μουσικὸν γὰρ ἐφθέγγετο καὶ ὥσπερ
κιθάρας ἀπεδίδου τὸν ἦχον. ἀπορηθεὶς οὖν καὶ ἐπὶ πλέον ὁμιλεῖν
καταιδεσθεὶς ἀπῆλθεν εἰς τὴν ἔπαυλιν, φλεγόμενος ἤδη τῷ ἔρωτι.
μετ' οὐ πολὺ δὲ ἧκεν ἐξ ἄστεος ἡ παρασκευή, καὶ ταχεῖα φήμη
διέδραμε τοῦ γεγονότος. ἔσπευδον οὖν πάντες τὴν γυναῖκα ἰδεῖν,
προσεποιοῦντο δὲ πάντες τὴν Ἀφροδίτην προσκυνεῖν. αἰδουμένη δὲ
ἡ Καλλιρόη τὸ πλῆθος οὐκ εἶχεν ὅ τι πράξει· πάντα γὰρ ἦν αὐτῇ
ξένα καὶ οὐκ ἔβλεπεν οὐδὲ τὴν συνήθη Πλαγγόνα, ἀλλ' ἐκείνη περὶ
τὴν ὑποδοχὴν ἐγίνετο τοῦ δεσπότου. προκοπτούσης δὲ τῆς ὥρας καὶ
ἐπεδείκνυτο· καὶ τὸ ἀξιόπιστον ὡς σύμβουλος ἤθελεν ἔχειν.

Συνέβη δέ τι τοιόνδε. Διονύσιος ἐνδιέτριβε τοῖς χωρίοις, προ-
414
φάσει μὲν ἄλλοτε ἄλλῃ, τὸ δὲ δὴ ἀληθὲς οὔτε ἀπαλλαγῆναι τῆς

Καλλιρόης δυνάμενος οὔτε ἐπάγεσθαι θέλων αὐτήν· ἔμελλε γὰρ περι-
βόητος ὀφθεῖσα ἔσεσθαι, καὶ τὸ κάλλος ὅλην τὴν Ἰωνίαν δουλαγω-
γήσειν ἀναβήσεσθαί τε τὴν φήμην καὶ μέχρι τοῦ μεγάλου βασιλέως.
ἐν δὲ τῇ μονῇ πολυπραγμονῶν ἀκριβέστερον τὰ περὶ τὴν κτῆσιν,
ἐμέμψατό που καὶ τὰ περὶ τὸν οἰκονόμον Φωκᾶν· τὸ δὲ τῆς μέμψεως
οὐ περαιτέρω προῆλθεν, ἀλλὰ μέχρι ῥημάτων. εὗρε δὴ καιρὸν ἡ
Πλαγγών, καὶ περίφοβος εἰσέδραμε πρὸς τὴν Καλλιρόην, σπαράς-
σουσα τὴν κόμην ἑαυτῆς· λαβομένη δὲ τῶν γονάτων αὐτῆς “δέομαί
τὴν ψυχὴν ἐβαπτίζετο, ὅμως δὲ ἀνακύπτειν ἐβιάζετο καθάπερ ἐκ

τρικυμίας τοῦ πάθους. καὶ τότε οὖν ἐπέστησε τοιούτοις λογισμοῖς·
“ἐν ἐρημίᾳ μέλλω γαμεῖν ὡς ἀληθῶς ἀργυρώνητον; οὐχ οὕτως εἰμὶ
ἀχάριστος, ἵνα μὴ ἑορτάσω τοὺς Καλλιρόης γάμους. ἐν τούτῳ πρώτῳ
τιμῆσαί με δεῖ τὴν γυναῖκα. φέρει δέ μοι ἀσφάλειαν καὶ πρὸς τὰ
μέλλοντα· πάντων γὰρ πραγμάτων ὀξύτατόν ἐστιν ἡ Φήμη· δι' ἀέρος
ἄπεισιν ἀκωλύτους ἔχουσα τὰς ὁδούς· διὰ ταύτην οὐδὲν δύναται
παράδοξον λαθεῖν· ἤδη τρέχει φέρουσα τὸ καινὸν εἰς Σικελίαν
διήγημα ‘ζῇ Καλλιρόη, καὶ τυμβωρύχοι διορύξαντες τὸν τάφον
ἔκλεψαν αὐτήν, καὶ ἐν Μιλήτῳ πέπραται.’ καταπλεύσουσιν ἤδη
τριήρεις Συρακοσίων καὶ Ἑρμοκράτης στρατηγὸς ἀπαιτῶν τὴν θυγα
ἐπὶ τὸν τάφον προφάσει μὲν στεφάνους καὶ χοὰς ἐπιφέρων, τὸ δὲ

ἀληθὲς γνώμην ἔχων ἑαυτὸν ἀνελεῖν· οὐ γὰρ ὑπέμενε Καλλιρόης
ἀπεζεῦχθαι, μόνον δὲ τὸν θάνατον τοῦ πένθους ἰατρὸν ἐνόμιζε·
παραγενόμενος δὲ εὗρε τοὺς λίθους κεκινημένους καὶ φανερὰν τὴν
εἴσοδον. ὁ μὲν οὖν ἰδὼν ἐξεπλάγη καὶ ὑπὸ δεινῆς ἀπορίας κατεί-
χετο τοῦ γεγονότος χάριν· ἄγγελος δὲ Φήμη ταχεῖα Συρακοσίοις
ἐμήνυσε τὸ παράδοξον. πάντες οὖν συνέτρεχον ἐπὶ τὸν τάφον,
ἐτόλμα δὲ οὐδεὶς ἔνδον παρελθεῖν, πρὶν ἐκέλευσεν Ἑρμοκράτης.
ὁ δὲ εἰσπεμφθεὶς πάντα ἀκριβῶς ἐμήνυσεν. ἄπιστον ἐδόκει τὸ
μηδὲ τὴν νεκρὰν κεῖσθαι. Τότ' οὖν εἰσήϊξε Χαιρέας αὐτὸς ἐπιθυμίᾳ
τοῦ πάλιν Καλλιρόην ἰδεῖν κἂν νεκράν· ἐρευνῶν δὲ τὸν τάφον οὐδὲν
Clemens Alexandrinus Theol., Stromata (0555: 004)“Clemens

415
lexandrinus, vols. 2, 3rd edn. and 3, 2nd edn.”, Ed. Stählin, O., Früchtel,
L., Treu, U.Berlin: Akademie–Verlag, 2:1960; 3:1970; Die griechischen
christlichen Schriftsteller 52(15), 17.Bo 5, Ch. 5, Sec. 29, subSec. 4, li.2
ὅμοιον, οἷα γεγονὸς ἐκ τᾶς αὐτᾶς ὕλας, ὑπὸ τεχνίτα δὲ εἰργασμένον

λῴστω, ὃς ἐτεχνίτευσεν αὐτὸ ἀρχετύπῳ χρώμενος ἑαυτῷ.» καὶ ὅλως
ὁ Πυθαγόρας καὶ οἱ ἀπ' αὐτοῦ σὺν καὶ Πλάτωνι μάλιστα τῶν ἄλλων
φιλοσόφων σφόδρα τῷ νομοθέτῃ ὡμίλησαν, ὡς ἔστιν ἐξ αὐτῶν
συμβαλέσθαι τῶν δογμάτων. καὶ κατά τινα μαντείας εὔστοχον φή-
μην οὐκ ἀθεεὶ συνδραμόντες ἔν τισι προφητικαῖς φωναῖς τὴν ἀλή-
θειαν κατὰ μέρη καὶ εἴδη διαλαβόντες, προσηγορίαις οὐκ ἀφεγγέσιν
οὐδὲ ἔξωθεν τῆς τῶν πραγμάτων δηλώσεως πορευομέναις ἐτίμησαν,
τῆς περὶ τὴν ἀλήθειαν οἰκειότητος ἔμφασιν εἰληφότες. ὅθεν ἡ μὲν
Ἑλληνικὴ φιλοσοφία τῇ ἐκ τῆς θρυαλλίδος ἔοικεν λαμπηδόνι, ἣν
ἀνάπτουσιν ἄνθρωποι,
Clemens Alexandrinus Theol., Quis dives salvetur (0555: 006)

“Clemens Alexandrinus, vol. 3, 2nd edn.”, Ed. Stählin, O., Früchtel, L.,
Treu, U.Berlin: Akademie–Verlag, 1970; Die griechischen christlichen
Schriftsteller 17.Ch. 11, Sec. 4, li.3
πτωχοί, «ἀγνοοῦντες» δὲ θεὸν καὶ «δικαιοσύνην θεοῦ», κατ' αὐτὸ

μόνον τὸ ἄκρως ἀπορεῖν καὶ ἀμηχανεῖν βίου καὶ τῶν ἐλαχίστων
σπανίζειν μακαριώτατοι καὶ θεοφιλέστατοι καὶ μόνοι ζωὴν ἔχοντες
αἰώνιον) οὔτε καινὸν τὸ ἀπείπασθαι πλοῦτον καὶ χαρίσασθαι πτωχοῖς
ἢ πατρίσιν, ὃ πολλοὶ πρὸ τῆς τοῦ σωτῆρος καθόδου πεποιήκασιν,
οἳ μὲν τῆς εἰς λόγους σχολῆς καὶ νεκρᾶς σοφίας ἕνεκεν, οἳ δὲ φήμης
κενῆς καὶ κενοδοξίας, Ἀναξαγόραι καὶ Δημόκριτοι καὶ Κράτητες.
Τί οὖν ὡς καινὸν καὶ ἴδιον θεοῦ παραγγέλλει καὶ μόνον ζωο-
ποιοῦν, ὃ τοὺς προτέρους οὐκ ἔσωσεν; εἰ δὲ ἐξαίρετόν τι ἡ «καινὴ
κτίσις», ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, μηνύει καὶ διδάσκει, οὐ τὸ φαινόμενον, ὅπερ
ἄλλοι πεποιήκασι, παρεγγυᾷ, ἀλλ' ἕτερόν τι διὰ τούτου σημαινόμενον
Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae (0557: 001)

“Epicteti dissertationes ab Arriano digestae”, Ed. Schenkl, H.
Leipzig: Teubner, 1916, Repr. 1965.Book 1, Ch. 29, Sec. 10, li.2
ὄντα κύριον; τῶν ἐπ' ἐμοί; οὐδὲ εἷς ἐστιν. τῶν οὐκ ἐπ'
ἐμοί; καὶ τί μοι αὐτῶν μέλει;
Ὑμεῖς οὖν οἱ φιλόσοφοι διδάσκετε καταφρονεῖν τῶν
βασιλέων; { – } Μὴ γένοιτο. τίς ἡμῶν διδάσκει ἀντιποιεῖ-
416
σθαι πρὸς αὐτούς, ὧν ἐκεῖνοι ἔχουσιν ἐξουσίαν; τὸ σω-

μάτιον λάβε, τὴν κτῆσιν λάβε, τὴν φήμην λάβε, τοὺς
περὶ ἐμὲ λάβε. ἄν τινας τούτων ἀναπείθω ἀντιποιεῖσθαι,
τῷ ὄντι ἐγκαλείτω μοι. ‘ναί· ἀλλὰ καὶ τῶν δογμάτων
ἄρχειν θέλω.’ καὶ τίς σοι ταύτην τὴν ἐξουσίαν δέδω-
κεν; ποῦ δύνασαι νικῆσαι δόγμα ἀλλότριον; ‘προσά-
γων’, φησίν, ‘αὐτῷ φόβον νικήσω.’ ἀγνοεῖς ὅτι αὐτὸ αὑτὸ
Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae Book 2, Ch. 8, Sec. 2,

li.2
ηʹ. Τίς οὐσία τοῦ ἀγαθοῦ.
Ὁ θεὸς ὠφέλιμος· ἀλλὰ καὶ τἀγαθὸν ὠφέλιμον. εἰκὸς

οὖν, ὅπου ἡ οὐσία τοῦ θεοῦ, ἐκεῖ εἶναι καὶ τὴν τοῦ
ἀγαθοῦ. τίς οὖν οὐσία θεοῦ; σάρξ; μὴ γένοιτο. ἀγρός;
μὴ γένοιτο. φήμη; μὴ γένοιτο. νοῦς, ἐπιστήμη, λόγος
ὀρθός. ἐνταῦθα τοίνυν ἁπλῶς ζήτει τὴν οὐσίαν τοῦ
ἀγαθοῦ. ἐπεί τοι μή τι αὐτὴν ἐν φυτῷ ζητεῖς; οὔ. μή
τι ἐν ἀλόγῳ; οὔ. ἐν λογικῷ οὖν ζητῶν τί ἔτι ἀλλαχοῦ
ζητεῖς ἢ ἐν τῇ παραλλαγῇ τῇ πρὸς τὰ ἄλογα; τὰ φυτὰ
οὐδὲ φαντασίαις χρηστικά ἐστιν· διὰ τοῦτο οὐ λέγεις
Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae Book 3, Ch. 24, Sec.

68, li.3
ἐν Ἀθήναις καὶ εἰς Περραιβοὺς δ' ἂν ἀπελθὼν ὡσαύ-

τως εἶχεν. οὕτως ἐλευθερία γίνεται. διὰ τοῦτο ἔλεγεν
ὅτι ‘ἐξ οὗ μ' Ἀντισθένης ἠλευθέρωσεν, οὐκέτι
ἐδούλευσα’. πῶς ἠλευθέρωσεν; ἄκουε, τί λέγει· ‘ἐδί-
δαξέν με τὰ ἐμὰ καὶ τὰ οὐκ ἐμά. κτῆσις οὐκ ἐμή· συγ-
γενεῖς, οἰκεῖοι, φίλοι, φήμη, συνήθεις τόποι, διατριβή,
πάντα ταῦτα ὅτι ἀλλότρια. “σὸν οὖν τί; χρῆσις φαν-
τασιῶν.” ταύτην ἔδειξέν μοι ὅτι ἀκώλυτον ἔχω, ἀνα-
νάγκαστον· οὐδεὶς ἐμποδίσαι δύναται, οὐδεὶς βιάσασθαι
ἄλλως χρήσασθαι ἢ ὡς θέλω. τίς οὖν ἔτι ἔχει μου ἐξ-
ουσίαν; Φίλιππος ἢ Ἀλέξανδρος ἢ Περδίκκας ἢ ὁ μέγας
Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae

Book 4, Ch. 1, Sec. 87, li.4
417
τοὺς ἐν ἡμῖν τυράννους ἀποβεβλήκαμεν, οὓς ἐφ' ἑκά-

στοις καθ' ἡμέραν ἔχομεν, ποτὲ μὲν τοὺς αὐτούς, ποτὲ
δ' ἄλλους; ἀλλ' ἔνθεν ἄρξασθαι δεῖ καὶ ἔνθεν καθελεῖν
τὴν ἀκρόπολιν, ἐκβάλλειν τοὺς τυράννους· τὸ σωμάτιον
ἀφεῖναι, τὰ μέρη αὐτοῦ, τὰς δυνάμεις, τὴν κτῆσιν, τὴν
φήμην, ἀρχάς, τιμάς, τέκνα, ἀδελφούς, φίλους, πάντα
ταῦτα ἡγήσασθαι ἀλλότρια. κἂν ἔνθεν ἐκβληθῶσιν οἱ
τύραννοι, τί ἔτι ἀποτειχίζω τὴν ἀκρόπολιν ἐμοῦ γε
ἕνεκα; ἑστῶσα γὰρ τί μοι ποιεῖ; τί ἔτι ἐκβάλλω τοὺς
δορυφόρους; ποῦ γὰρ αὐτῶν αἰσθάνομαι; ἐπ' ἄλλους
ἔχουσιν τὰς ῥάβδους καὶ τοὺς κοντοὺς καὶ τὰς μαχαί
Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae

Book 4, Ch. 3, Sec. 10, li.3
ἐγὼ αἰδῶ. ἀλλ' οὐ κραυγάζω, ὅπου ἀπρεπές· ἀλλ' οὐκ

ἀναστήσομαι, ὅπου μὴ δεῖ. ἐλεύθερος γάρ εἰμι καὶ φί-
λος τοῦ θεοῦ, ἵν' ἑκὼν πείθωμαι αὐτῷ. τῶν δ' ἄλλων
οὐδενὸς ἀντιποιεῖσθαί με δεῖ, οὐ σώματος, οὐ κτήσεως,
οὐκ ἀρχῆς, οὐ φήμης, ἁπλῶς οὐδενός· οὐδὲ γὰρ ἐκεῖνος
βούλεταί μ' ἀντιποιεῖσθαι αὐτῶν. εἰ γὰρ ἤθελεν, ἀγαθὰ
πεποιήκει αὐτὰ ἂν ἐμοί. νῦν δ' οὐ πεποίηκεν· διὰ τοῦτο
οὐδὲν δύναμαι παραβῆναι τῶν ἐντολῶν.’ τήρει τὸ ἀγα-
θὸν τὸ σαυτοῦ ἐν παντί, τῶν δ' ἄλλων κατὰ τὸ διδό-
μενον μέχρι τοῦ εὐλογιστεῖν ἐν αὐτοῖς, τούτῳ μόνῳ
Longus Scr. Erot., Daphnis et Chloe (0561: 001)“Longus. Pastorales

(Daphnis et Chloé)”, Ed. Dalmeyda, G.Paris: Les Belles Lettres, 1934,
Repr. 1971.Book p, Ch. 1, Sec. 1, li.6
Ἐν Λέσβῳ θηρῶν ἐν ἄλσει Νυμφῶν θέαμα εἶδον κάλ-

λιστον ὧν εἶδον· εἰκόνα γραπτήν, ἱστορίαν ἔρωτος. Καλὸν
μὲν καὶ τὸ ἄλσος, πολύδενδρον, ἀνθηρόν, κατάρρυτον· μία
πηγὴ πάντα ἔτρεφε, καὶ τὰ ἄνθη καὶ τὰ δένδρα· ἀλλ' ἡ
γραφὴ τερπνοτέρα καὶ τέχνην ἔχουσα περιττὴν καὶ τύχην
ἐρωτικήν· ὥστε πολλοὶ καὶ τῶν ξένων κατὰ φήμην ᾔεσαν,
τῶν μὲν Νυμφῶν ἱκέται, τῆς δὲ εἰκόνος θεαταί.
Longus Scr. Erot., Daphnis et Chloe Book 4, Ch. 25, Sec. 3, li.1
418
νημένος ἔτι θέλει εἶναι αἰπόλος· κἀκείνας μὲν θεραπεύ-

σων ἐπέμφθη τις ἄλλος, οἱ δὲ θύσαντες Διὶ Σωτῆρι συμ-
πόσιον συνεκρότουν. Εἰς τοῦτο τὸ συμπόσιον μόνος οὐχ
ἧκε Γνάθων, ἀλλὰ φοβούμενος ἐν τῷ νεῲ τοῦ Διονύσου
καὶ τὴν ἡμέραν ἔμεινε καὶ τὴν νύκτα, ὥσπερ ἱκέτης.
Ταχείας δὲ φήμης εἰς πάντας ἐλθούσης ὅτι Διονυσο-
φάνης εὗρεν υἱόν, καὶ ὅτι Δάφνις ὁ αἰπόλος δεσπότης τῶν
ἀγρῶν εὑρέθη, ἅμα ἕῳ συνέτρεχον ἄλλος ἀλλαχόθεν, τῷ
μὲν μειρακίῳ συνηδόμενοι, τῷ δὲ πατρὶ αὐτοῦ δῶρα κομί-
ζοντες· ἐν οἷς καὶ ὁ Δρύας πρῶτος ὁ τρέφων τὴν Χλόην.
Marcus Aurelius Antoninus Imperator Phil., Τὰ εἰς ἑαυτόν (0562: 001)

“The meditations of the emperor Marcus Aurelius, vol. 1”, Ed.
Farquharson, A.S.L.Oxford: Clarendon Press, 1944, Repr. 1968.
Book 2, Ch. 17, Sec. 1, li.3
ὁτιοῦν ἐνεργῇ, δέον καὶ τὰ μικρότατα κατὰ τὴν ἐπὶ τὸ τέλος

ἀναφορὰν γίνεσθαι· τέλος δὲ λογικῶν ζῴων τὸ ἕπεσθαι τῷ τῆς
πόλεως καὶ πολιτείας τῆς πρεσβυτάτης λόγῳ καὶ θεσμῷ.
Τοῦ ἀνθρωπίνου βίου ὁ μὲν χρόνος στιγμή, ἡ δὲ οὐσία ῥέουσα, ἡ
δὲ αἴσθησις ἀμυδρά, ἡ δὲ ὅλου τοῦ σώματος σύγκρισις εὔσηπτος, ἡ
δὲ ψυχὴ ῥόμβος, ἡ δὲ τύχη δυστέκμαρτον, ἡ δὲ φήμη ἄκριτον·
συνελόντι δὲ εἰπεῖν, πάντα τὰ μὲν τοῦ σώματος ποταμός, τὰ δὲ
τῆς ψυχῆς ὄνειρος καὶ τῦφος, ὁ δὲ βίος πόλεμος καὶ ξένου ἐπιδημία,
ἡ δὲ ὑστεροφημία λήθη. τί οὖν τὸ παραπέμψαι δυνάμενον; ἓν καὶ
μόνον φιλοσοφία· τοῦτο δὲ ἐν τῷ τηρεῖν τὸν ἔνδον δαίμονα ἀνύβρι-
στον καὶ ἀσινῆ, ἡδονῶν καὶ πόνων κρείττονα, μηδὲν εἰκῇ ποιοῦντα
Maximus Soph., Dialexeis (0563: 001)“Maximi Tyrii philosophumena”,

Ed. Hobein, H.Leipzig: Teubner, 1910.Lecture 2, Ch. 1, Sec. a, li.2
Εἰ θεοῖς ἀγάλματα ἱδρυτέον.
Ἀρωγοὶ ἀνθρώποις θεοί, πάντες μὲν πᾶσιν, ἄλλοι

δὲ ἄλλοις ἐνομίσθησαν κατὰ τὴν φήμην τῶν ὀνο-
μάτων, καὶ διένειμαν αὐτοῖς οἱ ἄνθρωποι τιμὰς καὶ
ἀγάλματα, οἱ ἐς τὰ ἴδια ἕκαστοι ὠφεληθέντες. Οὕτω
μὲν ναῦται ἐπὶ ἀκλύστου πέτρας ἀνέθηκαν οἴακας θα-
λαττίοις· οὕτω δέ τις ποιμένων τὸν Πᾶνα τιμᾷ ἐλάτην
αὐτῷ ὑψηλὴν ἐξελόμενος, ἢ ἄντρον βαθύ· καὶ γεωργοὶ
419
Maximus Soph., Dialexeis

Lecture 2, Ch. 1, Sec. h, li.8
μένων, καὶ αἱ τέχναι τιμῆς θεῶν ἑκάστη εὔπορος, ἄλλο

ἄλλη προστησαμένη ἄγαλμα· εἰ δέ που τὶ γένος ἀν-
θρώπων ἐστὶν οὐ θαλάττιον οὐδὲ γεωργικὸν, ἀλλ'
ἀστυπολοῦν καὶ ἀνακεκραμένον κοινωνίᾳ πολιτικῇ νό-
μου καὶ λόγου, ἆρα τούτοις ἀγέραστον ἔσται τὸ θεῖον
καὶ ἀτίμητον; ἢ τιμήσουσιν μέν, τῇ δὲ φήμῃ μόνῃ·
ἀγαλμάτων δὲ καὶ ἱδρυμάτων οὐκ οἰήσονται δεῖν τοῖς
θεοῖς; οὐδὲ γὰρ δεῖ τοῖς θεοῖς ἀγαλμάτων οὐδὲ ἱδρυ-
μάτων μᾶλλον, ἢ εἰκόνων ἀγαθοῖς ἀνδράσιν.
Ὥσπερ δέ, οἶμαι, τῷ κατὰ τὰς φωνὰς λόγῳ οὐδὲν δεῖ
πρὸς σύστασιν χαρακτήρων Φοινικίων τινῶν, ἢ Ἰωνικῶν,
Maximus Soph., Dialexeis Lecture 17, Ch. 4, Sec. b, li.4
χρείας καὶ ἡδονῆς, κατ' οὐδέτερον αὐτοῖν ἐπιτήδεια

τὰ ἔπη τῇ Πλάτωνος πολιτείᾳ, οὔτε κατὰ τὴν χρείαν,
οὔτε κατὰ τὴν ἡδονήν. Ἥ τε γὰρ χρεία ξυνελήλαται
αὐτοῖς εἰς τροφὴν ἀκριβῆ καὶ ἀκούσματα ἀναγκαῖα,
οὐδὲν αὐθαίρετον, οὐδὲ αὐτεξούσιον, οὐδὲ οἷον ἂν
δέξαιντο παρὰ μητέρων παῖδες ὑπὸ φήμης ἀλόγου
πλασθέντα μῦθον· οὐδὲν γὰρ ἐκεῖ οὐδὲ ἐκ τοῦ προς-
τυχόντος, οὔτε ἄκουσμα, οὔτε παίδευμα· οὔτε ἀθύρ-
ματα παρέλθοι ἂν εἰς τοιαύτην πόλιν, ὥστε καὶ δεη-
θῆναι Ὁμήρου, τὰς οὔσας περὶ θεῶν δόξας ἐμμελῶς
μεγαλύνοντος, καὶ τρέφοντος τὰς τῶν πολλῶν ψυχὰς
Maximus Soph., Dialexeis Lecture 20, Ch. 5, Sec. d, li.5
εὐτυχῶν, ἐπαιρόμενος δὲ παρὰ τὴν ἀξίαν, καὶ τρεπό-

μενος παντοδαπὰς τροπὰς καὶ αἰφνιδίους· ἐπὶ σαρκῶν
ἡδονὰς συντεταγμένος, καὶ φλεγμαίνων σῶμα σώματι
ἀναμιγνύει, καὶ προσφυόμενος οὔτέ τινα εὐσχήμονα
οὔτε νόμιμον οὔτε ἐρωτικὴν τῷ ὄντι ξυνυφήν. Ἐπι-
σπᾶται δὲ αὐτὸν κάλλους φήμη οἰστρούμενον, ὑπὸ δὲ
τῆς ἀγνοίας πλανώμενον.
Ὁ δὲ τούτῳ ἐναντίος, μόνῳ τῷ τίκτοντι εἰς γένεσιν
τοῦ ὁμοίου ἀπὸ ὀρέξεως ἐμφύτου μετὰ δικαιοσύνης
420
ξυνών, καὶ διορίζων τὸ θῆλυ· οὗτος θεῶν Γαμηλίων

τε καὶ Ὁμογνίων καὶ Γενεθλίων θεσμός, ἐπὶ πάσῃ
Maximus Soph., Dialexeis Lecture 20, Ch. 9, Sec. e, li.1
των, ἐὰν μὴ τύχῃ χρυσοῦ. Οὐδὲ γὰρ ὁ Πέρσης βα-

σιλεὺς ἧψεν βρόχον ἀτυχήσας χρυσίου, ὁ πάντων χρη-
ματιστῶν ἀκορεστότατος καὶ ἐπιμανέστατος, ὃς ἄρχων
αὐτῆς γῆς, καὶ ἐν τοσαύταις ἡδοναῖς φυρόμενος, ὅσαι
πληροῦσιν βασιλέως ἀκολάστου ὀρέξεις, ἐπεβούλευσεν
νεκροῦ τάφῳ. Φήμη δὲ αὐτὸν ἐπεσπάσατο χρυσοῦ
κατορωρυγμένου σὺν τῷ νεκρῷ, καὶ ἐτυμβωρύχει ὁ
μέγας βασιλεὺς τὴν τιάραν ἔχων, καὶ τὸν μὲν χρυσὸν
οὐχ εὗρεν, ἐπίγραμμα δὲ ἔνδοθεν ἐπὶ τῷ τάφῳ, ὃ
νεκρὸς λέγει· ‘ὦ πάντων ἀνθρώπων ἀπληστότατε· ὃς
ἔτλης ἐν νεκροῦνεκροῦ θίγειν δι' ἔρωτα χρυσοῦ.’
Maximus Soph., Dialexeis Lecture 20, Ch. 9, Sec. f, li.3
οὐχ εὗρεν, ἐπίγραμμα δὲ ἔνδοθεν ἐπὶ τῷ τάφῳ, ὃ

νεκρὸς λέγει· ‘ὦ πάντων ἀνθρώπων ἀπληστότατε· ὃς
ἔτλης ἐν νεκροῦνεκροῦ θίγειν δι' ἔρωτα χρυσοῦ.’
Τοῦτο εἴποι ἂν καὶ Ἕλλην λόγος πρὸς Ἕλληνα ἄνδρα
ἐπὶ ὕβριν σαρκῶν ὑπὸ ἀκορέστου ἐπιθυμίας ὁρμη-
θέντα, ὅταν αὐτὸν ἐπισπάσηται φήμη κάλλους κατο-
ρωρυγμένου ἐν σώματι. Ὦ πάντων ἀνθρώπων ἀνοη-
τότατε, νεκρὸν ἀνορύττεις· οὐ γὰρ ἂν ἔτλης θίγειν
σαρκὸς ἄρρενος, κἀθικτοῦ χρήματος σαρκὶ ἄρρενι·
ἄδικος ἡ μῖξις· ἄγονος ἡ συνουσία· ἐπὶ πετρῶν σπεί-
ρεις, ψάμμους ἀροῖς. Μετένεγκε τὰς εὐφροσύνας ἐπὶ
Antigonus Paradox., Historiarum mirabilium collectio (0568: 001)

“Paradoxographorum Graecorum reliquiae”, Ed. Giannini, A.
Milan: Istituto Editoriale Italiano, 1965.Ch. 152b, Sec. 1, li.2
τριάκοντα σταδίων οἰκοῦσιν κατιοῦσθαι χαλκώματα.

Τὴν δὲ ἐν τοῖς Σαρμάταις λίμνην Ἡρακλείδην
γράφειν, ὅτι οὐδὲν τῶν ὀρνέων ὑπεραίρειν, τὸ δὲ προσελθὸν
ὑπὸ τῆς ὀσμῆς τελευτᾶν.
Ὃ δὴ καὶ περὶ τὴν Ἄορνίν τι δοκεῖ γίγνεσθαι καὶ κατίσχυ-
κεν ἡ φήμη παρὰ τοῖς πλείστοις.
ὁ δὲ Τίμαιος τοῦτο
421
μὲν ψεῦδος ἡγεῖται εἶναι· τὰ πλεῖστα γὰρ κατατυχεῖν τῶν

εἰθισμένων παρ' αὐτῇ διαιτᾶσθαι· ἐκεῖνο μέντοι λέγει, διότι
συνδένδρων τόπων ἐπικειμένων αὐτῇ καὶ πολλῶν κλάδων καὶ
φύλλων διὰ πνεύματα τῶν μὲν κατακλωμένων,
Nicolaus Hist., Fragmenta (0577: 003)“FHG 3”, Ed. Müller, K.

ποιεῖς, ὦ δαιμόνιε (4), καὶ τὰ ἄχυρα τῷ ἀνθρώπῳ ἐπι-

φέρεις;» Τὸν δὲ ἀποκρίνασθαι· «Φθονῶ (5) αὐτῷ· μέλ-
λει γὰρ βασιλεύειν ἁπάντων ὧν νῦν ἄρχει Σαρδανά-
παλλος.» Ταῦτ' ἰδών τε καὶ ἀκούσας ὁ Βαβυλώνιος
τὸν Μῆδον ἐγείρει καθεύδοντα, καὶ δή (6) τι πλέον τὰ
θεῖα εἰδὼς, συμβάλλει τὴν τοῦ ὀνείρου φήμην, καὶ κε-
λεύει τὸν Ἀρβάκην ἰέναι παρὰ τὸν Τίγριν ποταμὸν
ῥέοντα πλησίον τῆς Νίνου καὶ προσκλύζοντα τὸ τεῖχος.
Ἰόντων δὲ καὶ πολλὰ λεσχηνευομένων, ὡς ἂν ἑταίρων,
λέγει ὁ Βέλεσυς· «Ἄγε δὴ, ὦ Ἀρβάκη, εἰ σὲ θείη
σατράπην Κιλικίας (7) Σαρδανάπαλλος ὁ δεσπότης,
Nicolaus Hist., Fragmenta Fragment 58, li.18
ὁ δὲ Ἀετίων εἰς Ὀλυμπίαν αὐτὸ ὑπεκτίθεται καὶ ἔτρε-

φεν, ὡς ἂν ἱκέτην τοῦ θεοῦ. Μετὰ δὲ ταῦτα θαρσήσας
εἰς Κλεωνὰς ἤγαγε, μειράκιον ἔτι ὄντα καὶ πολλῶν
διαφέροντα τὴν ἰδέαν καὶ τὴν ἀρετήν. Ἀνὰ δὲ χρόνον
ὁ Κύψελος βουλόμενος κατελθεῖν εἰς Κόρινθον, ἐχρηστη-
ριάζετο (5) ἐν Δελφοῖς. Συμφέρουσαν δὲ δεξάμενος φήμην
οὐδὲν μελλήσας ἧκεν εἰς Κόρινθον, καὶ ταχὺ τῶν ἀστῶν
ἐν τοῖς μάλιστα ἀγαστὸς ἦν, ἀνδρεῖός τε καὶ σώφρων
καὶ δημωφελὴς δοκῶν εἶναι παρὰ τοὺς ἄλλους Βακχιά-
δας ὑβριστάς τε ὄντας καὶ βιαίους. Πολεμαρχήσας
εἰπών· «Ἀξιώτερος σύγε εἶ Ἀστυάγου φορεῖν, θεοῦ σοι

διδόντος δι' ἀρετὴν, καὶ Πέρσας Μήδων βασιλεύειν.» Τά
τε χρήματα πάντα εἰς Πασαργάδας ἀπεκόμιζον, ἐφεστῶ-
τος Οἰβάρα καὶ ἐπιμελητὰς καταστήσαντος. Ἄπλετα
δ' ἦν καὶ ἃ οἱ Πέρσαι κατὰ σκηνὰς τρεπόμενοι τὰς ἰδιω-
τικὰς ὠφελοῦντο. Καὶ μετ' οὐ πολὺ [ἡ] φήμη πάντη διήγ-
γελλε τὴν Ἀστυάγου φυγήν τε καὶ ἧτταν, ὥς τε ὑπὸ θεῶν
422
του ἀφῄρηται τὸ κράτος. Καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀφίσταντο

καὶ τὰ ἔθνη. Πρῶτος δ' [ὁ] Ὑρκανῶν ἄρχων Ἀρτασύρας
ἧκε εʹ μυριάδας ἄγων στρατιᾶς Κύρῳ, καὶ προσεκύνησεν,
εἶπέ τε ἑτοίμην εἶναι καὶ ἄλλην πολὺ πλείω, ἐὰν κε
λεύσασθαι περὶ αὐτῶν· μέγαν (6) δ' εἶναι τὸν κίνδυνον

τοῖς τοῦ ἀνῃρημένου συγγενέσι, ὃν δεῖ πρῶτον σκοπεῖν (7)
ὅπως διαφεύξεται· οὐ μικρὰν γὰρ εἶναι μερίδα τὴν
τῶν σφαγέων, οἳ τοὺς Καίσαρος ἐλαύνουσί τε καὶ ἀναι-
ροῦσι. Ταῦτα ἀκούσαντες, ἐν πολλῷ θορύβῳ ἦσαν, μέλ-
λοντες ὅσον οὔπω δειπνήσειν. Ταχὺ δ' ἡ φήμη καὶ
τοῖς ἔξω διήγγελλε καὶ ἀν' ἅπασαν ἐφοίτα τὴν πόλιν
τἀκριβὲς μὲν οὐ δηλοῦσα, ὅτι μέντοι κακόν τι μέγα εἴη
προσπεπτωκός. Συνῄεσαν γοῦν πολλοὶ περὶ ἄκραν
ἑσπέραν σὺν φωτὶ τῶν πρώτων Ἀπολλωνιατῶν, διαπυν-
θανόμενοι ὑπ' εὐνοίας ὅ τι εἴη τὸ ἠγγελμένον. Βουλευο
σόμενος αὐταῖς ἄχρι Βρεντεσίου. Οἰόμενος δὲ καιρὸν

ἐπιτήδειον ἔχειν πρὸς ἃ ἐπενόει, διαδίδωσι λόγον, ὡς
ἄρα ἐπιβουλεύοιτο. Καί τινας συλλαβὼν στρατιώτας
ἔδησεν ὡς ἐπ' αὐτὸ τοῦτο πεμφθέντας, ὅπως αὐτὸν ἀνέ-
λοιεν· ᾐνίττετο δὲ Καίσαρα, οὐ μήν πω σαφῶς ἐδήλου.
Ταχὺ δ' ἡ φήμη κατὰ τὴν πόλιν διήγγελλεν (5), ὡς
ἐπιβουλευθείη ὁ ὕπατος, καὶ συλλάβοι τοὺς ἐπ' αὐτὸν
ἥκοντας, σύνοδοί τε τῶν ἐκείνου φίλων εἰς τὴν οἰκίαν
ἐγίγνοντο, καὶ στρατιωτῶν σὺν ὅπλοις μεταπέμψεις.
Περὶ δὲ δείλην ὀψίαν ἔρχεται καὶ εἰς Καίσαρα ὁ (6)
λόγος, ὅτι κινδυνεύσειεν Ἀντώνιος ἀποσφαγῆναι, καὶ
Orphica, Argonautica (0579: 002)“Les argonautiques d'Orphée”, Ed.

Dottin, G.Paris: Les Belles Lettres, 1930.Line 594
τεινάμενος δέ οἱ ἧκε βέλος, τὸ δ' ἀπέπτατο τηλοῦ·

Δῶκε δ' ἄρ' Αἰσονίδῃ Μινύης λόχος εἵνεκα τιμῆς
πλέξας εὐανθῆ στέφανον τανυφύλλου ἐλαίης.
423
Αὐτὰρ ἐμοὶ μολπῆς γέρας ὤπασε δῖος Ἰήσων

ἐμβάδα χρυσείην γε τιταινομένην πτερύγεσσι.
Λῦτο δ' ἀγὼν, φήμη δὲ διέπτατο δώματος εἴσω
Κυζίκου οἰχομένου· τοῦ δ' ὡς κλύε σύγγαμος αἰνή
στήθεα δρυπτομένη λίγ' ἐκώκυεν· ἀμφὶ δὲ δειρῆς
ἀψαμένη μήρινθα, βρόχῳ ἀπὸ θυμὸν ὄλεσσε.
Γῆ δ' ὑποδεξαμένη πλακὶ δάκρυα, πίδακος ἧκε
βλύζουσ' ἀργυροειδὲς ὕδωρ κρήνης ἀπὸ μέσσης
Philochorus Hist., Fragmenta (0583: 002)“FGrH #328”.

Vol.-Jacobyʹ-F 3b,328,F, fragment 192a, li.2
πατρίων ἄνδρες.
SCHOL. T HOM. Il. Ζ 136: Θέτις δ' ὑπεδέξατο κόλπωι (scil.
Διώνυσον)] Θέτις ἵν' εὐλόγως τὸν ἀμφορέα λάβηι (Od. ω 73/5)· ἢ ὅτι
χρησμὸς
ἐδόθη † ἁλιεύειν «ἐν †τόπωι Διόνυσον ἁλιέα βαπτίζοι τε», ὡς Φιλόχορος.
SCHOL. PINDAR. Ol. 12, 10d: ... Φιλόχορος δὲ τὰς
ἐκ φήμης μαντείας, τουτέστι κληδόνας καὶ πταρμούς, σύμβολόν φησι
λέγεσθαι,
χρήσασθαι δὲ αὐτοῖς πρῶτον Δήμητραν.
SCHOL. V ARISTOPH. Au. 721:
σύμβολον ὄρνιν] καὶ γὰρ ταῦτα συμβόλους ἐποίουν τὰ πρῶτα
Philochorus Hist., Fragmenta Vol.-Jacobyʹ-F 3b,328,F, fragment 192c,

li.2
SCHOL. V ARISTOPH. Au. 721:

σύμβολον ὄρνιν] καὶ γὰρ ταῦτα συμβόλους ἐποίουν τὰ πρῶτα
συναντῶντα καὶ
ἐξ ἀπαντήσεώς τι προσημαίνοντα. ταῦτα δὲ πάντα Δημήτερι ἀνέκειτο, ὥς
φησι
Φιλόχορος.
HESYCH. s.ξυμβόλους· τοὺς διὰ τῶν πταρμῶν οἰωνισμοὺς
ἔλεγον· ἀνετίθεντο δὲ οὗτοι Δήμητρι. τινὲς δὲ τὰς διὰ τῆς φήμης
γινομένας
μαντείας, ἃς Φιλόχορός φησι Δήμητρα εὑρεῖν.
SCHOL. SOPHOKL. O. R. 21: ἐπ' Ἰσμηνοῦ τε μαντείαι σποδῶι]
καὶ γάρ ἐστι παρὰ τῶι Ἰσμηνῶι Ἀπόλλωνος ἱερόν· διό φησι «μαντείαι
σποδῶι»
424
Publius Aelius Phlegon Paradox., De mirabilibus (0585: 001)

“Paradoxographorum Graecorum reliquiae”, Ed. Giannini, A.
Milan: Istituto Editoriale Italiano, 1965.Ch. 1, Sec. 13, li.3
τὴν οἰκίαν γενομένου διὰ τὸ πάθος, ὡς ἀνηκέστου γεγονότος

συμπτώματος ἅμα τε ἀπίστου θεάματος, ταχέως ἐγένετο
διὰ πόλεως τὸ πρᾶγμα περιβόητον καί μοι προσηγγέλθη.
τὴν μὲν οὖν νύκτα ἐκείνην διακατέσχον ἐγὼ τοὺς ὄχλους
ἀθροιζομένους ἐπὶ τὴν οἰκίαν, εὐλαβηθεὶς μή τις εἴη νεωτερι-
σμὸς διαδεδομένης τοιαύτης φήμης.
ὄρθρου δὲ βαθέος
πλῆρες ἦν τὸ θέατρον. ῥηθέντων δὲ πάντων [τῶν] κατὰ
μέρος ἔδοξεν πρῶτον εἰσελθεῖν ἐπὶ τὸν τάφον ἡμᾶς καὶ ἀνοίξαντας
εἰδῆσαι, πότερον εἴη τὸ σῶμα ἐπὶ τῆς κλίνης ἢ κενὸντὸν
τόπον εὑρήσομεν· οὐδὲ γὰρ ἑξάμηνοςἐπεγεγόνει τῷ θανάτῳ
Publius Aelius Phlegon Paradox., Fragmenta (0585: 003)

“FGrH #257”.Vol.-Jacobyʹ-F 2b,257,F, fragment 36, li.67
σῶμα. τῆς δὲ μητρὸς περιχυθείσης καὶ τοῦ πατρὸς περὶ αὐτὴν καὶ
θορύβου πολλοῦ καὶ θρήνου κατὰ τὴν οἰκίαν γενομένου διὰ τὸ πάθος,
ὡς ἀνηκέστου γεγονότος συμπτώματος ἅμα τε ἀπίστου θεάματος,
ταχέως ἐγένετο διὰ πόλεως τὸ πρᾶγμα περιβόητον καί μοι προσηγγέλθη.
(9) τὴν μὲν οὖν νύκτα ἐκείνην διακατέσχον ἐγὼ τοὺς ὄχλους
ἀθροιζομένους ἐπὶ τὴν οἰκίαν, εὐλαβηθεὶς μήτις εἴη νεωτερισμὸς
διαδεδομένης τοιαύτης φήμης. ὄρθρου δὲ βαθέος πλῆρες ἦν τὸ θέατρον.
ῥηθέντων δὲ πάντων τῶν κατὰ μέρος ἔδοξεν πρῶτον εἰσελθεῖν ἐπὶ τὸν
τάφον ἡμᾶς καὶ ἀνοίξαντας εἰδῆσαι, πότερον εἴη τὸ σῶμα ἐπὶ τῆς κλίνης
ἢ κενὸντὸν τόπον εὑρήσομεν· οὐδὲ γὰρ ἑξάμηνοςἐπεγεγόνει τῶι θανάτωι
τῆς ἀνθρώπου. ἀνοιχθείσης δὲ ὑφ' ἡμῶν τῆς καμάρας.
Antisthenes Phil., Rhet., Fragmenta varia (0591: 002)“Antisthenis

fragmenta”, Ed. Caizzi, F.Milan: Istituto Editoriale Cisalpino,
τους συνὼν διατελεῖ. οὗτος μὲν οὖν οὕτως εἶπεν.

ARRIAN. Epict. diss. III, 24, 67. οὕτως ἐλευθερία
γίνεται. διὰ τοῦτο ἔλεγεν (ὁ Διογένης) ὅτι “ἐξ οὗ μ'
Ἀντισθένης ἠλευθέρωσεν, οὐκέτι ἐδούλευσα,” πῶς ἠλευ-
θέρωσεν; ἄκουε τί λέγει· “Ἐδίδαξέν με τὰ ἐμὰ καὶ τὰ
οὐκ ἐμά. κτῆσις οὐκ ἐμή· συγγενεῖς, οἰκεῖοι, φίλοι, φήμη,
425
συνήθεις, τόποι, διατριβή, πάντα ταῦτα ὅτι ἀλλότρια.”

Σὸν οὖν τί; “Χρῆσις φαντασιῶν. ταύτην ἔδειξέν μοι ὅτι
ἀκώλυτον ἔχω, ἀνανάγκαστον· οὐδεὶς ἐμποδίσαι δύναται,
οὐδεὶς βιάσασθαι ἄλλως χρήσασθαι ἢ ὡς θέλω”.
STOB. anthol. III, 8, 14. ὅστις δὲ ἑτέρους δέδοικε,
Hermogenes Rhet., Περὶ εὑρέσεως [Sp.] (0592: 003)

“Hermogenis opera”, Ed. Rabe, H.
Ch. 4, Sec. 13, li.25
διὰ τὸ κεκωλῦσθαι καὶ παρρησίαν μὴ ἔχειν ἐπὶ σχή-

ματι ἄλλης ἀξιώσεως ἐμφαίνωμεν κατὰ τὴν σύνθεσιν
τοῦ λόγου καὶ τὸ οὐκ ἐξὸν εἰρῆσθαι, ὡς εἶναί τε
νοῆσαι τοῖς ἀκούουσι καὶ μὴ ἐπιλήψιμον εἶναι τῷ
λέγοντι· οἷον τὸν μαινόμενον φεύγειν ὁ νόμος ἐκέλευε,
φήμης οὔσης, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ τοῦ υἱοῦ
γυναικί, ἀξιοῖ ὁ παῖς ὡς μαινόμενος φεύγειν· ἐν-
ταῦθα γὰρ τῷ μὲν δοκεῖν περὶ τῆς φυγῆς διαλέγεται
καὶ τούτῳ τῷ λόγῳ ἐπερείδεται, διόλου δὲ ἐμφαίνει τὴν
μοιχείαν τοῦ πατρὸς κατὰ τῆς γυναικός.
Τὰ μὲν οὖν πλάγια καὶ τὰ ἐναντία ἐν τούτῳ διαλ
Hermogenes Rhet., Περὶ εὑρέσεως [Sp.] Ch. 4, Sec. 13, li.77
Τὸ δὲ κατὰ ἔμφασιν σχῆμα τοιοῦτόν ἐστιν, οἷον καὶ

προειρήκαμεν. μελετᾶται δὲ ἐνίοτε μὲν σχήματος εὑρέσει
κἀκεῖνο τοιούτου, ἵνα τις ἄντικρυς λέγων τὸ πρᾶγμα
μὴ δοκῇ λέγειν, ὃ δὴ καὶ εὕρημά ἐστιν ἐμὸν ἐν μελέτῃ
γενόμενον ἐμῇ καὶ ἐκδέδοται· οἷον φήμη ἦν, ὅτι σύν-
εστιν ὁ πατὴρ τοῦ υἱοῦ τῇ γυναικί, ἔγκυος ἐγένετο ἡ
γυνή, ἔχρησεν ὁ θεὸς τὸ γεννηθησόμενον φονέα ἔσεσθαι
τοῦ πατρός, οὐ βούλεται ἐκτιθέναι τὸ γεννηθὲν ὁ παῖς
καὶ ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἀποκηρύσσεται. ἐνταῦθα γὰρ ὁ παῖς
πρὸς τὴν ἀποκήρυξιν ἀπολογούμενος ὀφείλει τὴν ἐντρέ
εστιν ὁ πατὴρ τοῦ υἱοῦ τῇ γυναικί, ἔγκυος ἐγένετο ἡ

γυνή, ἔχρησεν ὁ θεὸς τὸ γεννηθησόμενον φονέα ἔσεσθαι
τοῦ πατρός, οὐ βούλεται ἐκτιθέναι τὸ γεννηθὲν ὁ παῖς
καὶ ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἀποκηρύσσεται. ἐνταῦθα γὰρ ὁ παῖς
426
πρὸς τὴν ἀποκήρυξιν ἀπολογούμενος ὀφείλει τὴν ἐντρέ-

χουσαν φήμην τῆς μοιχείας κατὰ ἔμφασιν δηλοῦν, ὡς
ἀνεπιλήπτως ἐλέγχειν τὸν πατέρα καὶ εὐσχημόνως, φα-
νερῶς δὲ μὴ λέγειν ὅτι ‘μοιχεύει τὴν γυναῖκα τὴν ἐμήν’
καὶ δηλοῦν, ὅτι τοῦτο γίνεται. οὕτως οὖν εὐπορήσαμεν
σχήματος τοιούτου καὶ ἄντικρυς εἰπόντες αὐτὸ λέγειν
οὐκ ἐδόξαμεν· ἔστι δὲ τόδε ‘σὸν εἶναι λόγισαι, πάτερ, τὸ
οὐκ ἐδόξαμεν· ἔστι δὲ τόδε ‘σὸν εἶναι λόγισαι, πάτερ, τὸ

παιδίον, οὐκ ἐμόν· ἐκτίθης, ὃ ἐγέννησας, ῥίπτεις παι-
δίον, οὗ γέγονας πατήρ’. – Δεῖ δὲ ἐν τοῖς τοιούτοις, τοῖς
κατ' ἔμφασιν λέγω, καὶ ὀνομάτων εὐπορῆσαι διττὰ δη-
λῶσαι δυναμένων, καὶ τὸ ἀνεύθυνον καὶ τὸ σεσημασμέ-
νον· οἷον φήμη ἦν, ὅτι σύνεστι τῇ ἰδίᾳ θυγατρὶ ὁ πα-
τήρ, ἀπόρρητόν τι ἡ μήτηρ εἰποῦσα τῷ υἱῷ ἀπήγξατο,
πυνθάνεται ὁ πατὴρ τὸ ἀπόρρητον καὶ οὐ λέγοντα τὸν
υἱὸν ἀποκηρύσσει, οἷον ἡμῖν ἐξενήνεκται καὶ περὶ τοῦδε
προοίμιον δεύτερον τόδε ‘τῆς μὲν οὖν ἀποκηρύξεως
ταύτης ἔλαττον ἐμοὶ μέλει· λυποῦμαι δὲ ὑπὲρ τοῦ
ἀνθρώποις, δοκεῖ δὲ μάλιστα ἴδια εἶναι τῇ ὑποκει-

μένῃ ἐμφάσει ὡς δηλῶσαι δυνάμενα καὶ τὸ ἀνεύθυνον
καὶ τὸ σεσημασμένον, τό τε ‘συνέσται’ φημὶ καὶ τὸ ‘συζή-
σεται’. – Ἀλλὰ καὶ ἡ τῆς συνθέσεως πάλιν ἀκολουθία
συγκειμένη μὲν ἄλλο δηλοῖ, διαιρουμένη δὲ ἄλλο
ἐμφαίνει· οἷον φήμη ἦν, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ τοῦ
υἱοῦ γυναικί, μοιχὸν καταλαβὼν ἐγκεκαλυμμένον ὁ
υἱὸς ἀφῆκε καὶ ἀποκηρύσσεται ὑπὸ τοῦ πατρός· ἐρεῖ
γὰρ ‘ὅπου καὶ τοῦ μοιχοῦ λαβόμενος ἐβόων ‘πάτερ’‘·
τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ πατρὸς εὐθέως τῷ μοιχῷ παρα-
κείμενον ἐν τῇ συνθέσει ἐποίησε τὴν ἔμφασιν. καὶ τὸ
Gorgias Rhet., Soph., Fragmenta (0593: 003)“Die Fragmente der

Vorsokratiker, vol. 2, 6th edn.”, Ed. Diels, H., Kranz, W.
Berlin: Weidmann, 1952, Repr. 1966.Fragment 11, li.9
427
μῶμον ἐπιτιθέναι· ἴση γὰρ ἁμαρτία καὶ ἀμαθία μέμφεσθαί τε τὰ

ἐπαινετὰ καὶ ἐπαινεῖν τὰ μωμητά. (2) τοῦ δ' αὐτοῦ ἀνδρὸς λέξαι
τε τὸ δέον ὀρθῶς καὶ ἐλέγξαι τοὺς μεμφομένους Ἑλένην, γυ-
ναῖκα περὶ ἧς ὁμόφωνος καὶ ὁμόψυχος γέγονεν ἥ τε τῶν ποιητῶν
ἀκουσάντων πίστις ἥ τε τοῦ ὀνόματος φήμη, ὃ τῶν συμφορῶν
μνήμη γέγονεν. ἐγὼ δὲ βούλομαι λογισμόν τινα τῶι λόγωι δοὺς τὴν
μὲν κακῶς ἀκούουσαν παῦσαι τῆς αἰτίας, τοὺς δὲ μεμφομένους ψευ-
δομένους ἐπιδείξας καὶ δείξας τἀληθὲς [ἢ] παῦσαι τῆς ἀμαθίας.
(3) ὅτι μὲν οὖν φύσει καὶ γένει τὰ πρῶτα τῶν πρώτων ἀνδρῶν
καὶ γυναικῶν ἡ γυνὴ περὶ ἧς ὅδε ὁ λόγος, οὐκ ἄδηλον οὐδὲ ὀλίγοις.
Zenodorus Gramm., Περὶ συνηθείας (e cod. Paris. suppl. gr. 1164 [olim
cod. Athon.]) (0597: 001)“”Opuscles divers””, Ed. Miller, E.Hildesheim:
Olms, 1965; Lexica Graeca minora (ed. K. Latte & H. Erbse).Page 254,
li.4
Μοῖρα, ἡ εἱμαρμένη (Il. Ζ, 488) καὶ ἡ διανομή (Od. Θ, 470)· τίθεται

δὲ καὶ ἀντὶ τοῦ κατ' ἀξίαν.
Δόξα, παρὰ τῇ συνηθείᾳ τιμὴ, παρὰ δὲ τῷ Ποιητῇ ἡ κατὰ ψυχὴν ἔννοια
καὶ δόκησις.
Αἶσα (Il. Υ, 127), ταυτὸν σημαίνει τῇ μοίρᾳ.
Κλέος, λαμβάνεται καὶ ἀντὶ τῆς δόξης καὶ ἀντὶ τῆς φήμης.
Δίκη, συνήθως μὲν ἡ δικαιοσύνη, ποιητικῶς δὲ τίθεται καὶ ἐπὶ τοῦ καθή-
κοντος (Il. Ψ, 542).
Rhetorica Anonyma, Progymnasmata (0598: 011)“Rhetores Graeci,

vol. 1”, Ed. Walz, C.Stuttgart: Cotta, 1832, Repr. 1968.Vol. 1, page 606,
li.20
εὐπορῶν, οὐδὲν ὅλως ἄχαρι ὑποστήσεται, μᾶλλον δὲ τί

τῶν συμφερόντων οὐκ ἂν ἐργάσαιτο, τὰ γὰρ χρήματα
πόλεις τὰς μὲν προσούσας ἀσφαλῶς συντηρεῖ, τὰς δ'
οὐκ οὔσας προστίθησι, στρατεύματα ἄπειρά τε καὶ ἀνυ-
πόστατα συνίστησι, καὶ στόλους ὑπὲρ ἀριθμὸν πήγνυ-
ται, ὧν καὶ φήμῃ μόνῃ τοῖς ἐχθροῖς φοβεροὶ οἱ ἔχον-
τες καθεστήκασιν, ἂν δὲ καὶ προσβαλεῖν αὐτοῖς δέῃ,
πολλοὺς ἂν ἐκεῖ τοὺς ἀριστέας θεάσαιο, ἐπεὶ καὶ τὰ
γέρα πολλὰ, καὶ ὅσα οἱ νικήσαντες βούλονται, κἀντεῦ-
θεν τοὺς μὲν ῥᾷστα τρέπονται, τοὺς δὲ πανωλεθρίᾳ
διδόασιν· εἰ δὲ καί τινες ὑπὲρ αὐτοὺς τὴν ἰσχὺν
428
Rhetorica Anonyma, Epit. artis rhetoricae (0598: 016)“Rhetores

Graeci, vol. 3”, Ed. Walz, C.Stuttgart: Cotta, 1834, Repr. 1968.Vol. 3,
page 668, li.17
ἀλόγιστος. καὶ Λακεδαιμόνιοι οὐδεμίαν τὴν ὑπὲρ ἡμᾶς

ἰσχὺν κέκτηνται. καὶ εἰ ὁ βάρβαρος καὶ ἀλόγιστος Ξέρ-
ξης καὶ οἱ ἀνίσχυροι Λακεδαιμόνιοι τοιαῦτα δρᾷν οὐκ
ἀπαναίνονται, ἡμεῖς τὸ διορύξαι Χεῤῥόνησον κατοκνή-
σομεν; οὐ γὰρ καιρὸς χειμῶνος, οὐ δύσβατος τόπος· εἰ
γὰρ καὶ μὴ Ἀθηναῖοι, ἡμῶν γοῦν καὶ φήμη πάντων
ἢ πλάτος, εἰ μὴ πρὸς Ξέρξην ἡμῖν ἡ μάχη, μηδὲ πρὸς
Περσῶν στρατὸν τὸν πολεμικώτατον· τῆς ἑαυτῶν οὐκ
ἔδει ἀσφαλείας ἕνεκα Χεῤῥόνησον διορύξαι. ἐπεὶ δὲ ταῦ-
τα, πόσῳ μᾶλλον διορύσσειν· ἔστω δὲ καὶ νῦν μὴ πρὸς
ἡμᾶς τοὺς πολεμίους. ἧξαι· ἔστω, τί αὐτοῖς
Rhetorica Anonyma, Περὶ τῶν τοῦ λόγου σχημάτων (0598: 019)

“Rhetores Graeci, vol. 3”, Ed. Spengel, L.Leipzig: Teubner, 1856, Repr.
1966.Vol. 3, page 119, li.16
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ, ΗΤΟΙ ΤΟΥ ΚΑΤ' ΕΜΦΑΣΙΝ.
Φήμη ἦν ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ τοῦ υἱοῦ γυναικί·

ἔγκυος ἐγένετο ἡ γυνή, ἔχρησεν ὁ θεὸς τὸ γεννηθησό-
μενον φονέα ἔσεσθαι τοῦ πατρός. οὐ βούλεται ἐκτιθέ-
ναι τὸ γεννηθὲν ὁ παῖς, καὶ ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἀποκηρύτ-
τεται. λέγει τοίνυν ὁ υἱὸς πρὸς τὸν πατέρα· σὸν εἶναι
λόγισαι, πάτερ, τὸ παιδίον, οὐκ ἐμόν, ἐκτίθης ὃ ἐγέν
Dio Chrysostomus Soph., Orationes (0612: 001)“Dionis Prusaensis

quem vocant Chrysostomum quae exstant omnia, vols. 1–2, 2nd edn.”,
Ed. von Arnim, J.Berlin: Weidmann, 1:1893; 2:1896, Repr. 1962.
Oration 1, Sec. 57, li.3
ἐγκρατῶς καὶ σωφρόνως. Συμβαλεῖς δέ, ἔφη, ποτὲ ἀνδρὶ καρτερῷ,

πλείστης ἄρχοντι χώρας καὶ ἀνθρώπων· τούτῳ μήποτε ὀκνήσῃς
εἰπεῖν τόνδε τὸν μῦθον, εἰ καί σου καταφρονεῖν τινες μέλλοιεν ὡς
429
ἀδολέσχου καὶ πλάνητος. οἱ γὰρ ἀνθρώπων λόγοι καὶ τὰ πάντα

σοφίσματα οὐδενὸς ἄξια πρὸς τὴν παρὰ τῶν θεῶν ἐπίπνοιαν καὶ
φήμην. ὅσοι γάρ ποτε σοφοὶ καὶ ἀληθεῖς κατ' ἀνθρώπους λόγοι
περὶ θεῶν τε καὶ τοῦ σύμπαντος, οὐκ ἄνευ θείας ποτε βουλήσεως καὶ
τύχης [ἐν ψυχῇ ποτε] ἀνθρώπων ἐγένοντο διὰ τῶν πρώτων μαν-
τικῶν τε καὶ θείων ἀνδρῶν· οἷον ἐν Θρᾴκῃ τινὰ λέγουσιν Ὀρφέα
γενέσθαι Μούσης υἱόν, ἄλλον δὲ ποιμένα ἐν ὄρει τινὶ τῆς Βοιω-
τίας αὐτῶν ἀκοῦσαι τῶν Μουσῶν· ὅσοι δὲ ἄνευ δαιμονίου κατοχῆς
δέ γε Ἀφροδίτην οὕτως αἰσχρὰν καὶ ἄδικον καὶ ἀσύμφορον δοῦναι δω-

ρεάν, καὶ μηδένα ποιήσασθαι λόγον μήτε τῆς Ἑλένης ἀδελφῆς οὔσης
μήτε τοῦ Ἀλεξάνδρου τοῦ προκρίναντος αὐτήν, ἀλλὰ χαρίζεσθαι
τοιοῦτον γάμον δι' ὃν αὐτός τε ἔμελλεν ἀπόλλυσθαι καὶ οἱ γονεῖς
αὐτοῦ καὶ ἡ πόλις. ἔτι δὲ οὐκ ἄξιον οἶμαι παριδεῖν οὐδὲ τὸ τῆς
Ἑλένης, ἣ τοῦ Διὸς λεγομένη θυγάτηρ διὰ μὲν τὴν ἄδικον φήμην
περιβόητος ἐπ' αἰσχύνῃ γέγονε, διὰ δὲ τὴν αὑτῆς ἰσχὺν θεὸς ἐνο-μίσθη
παρὰ τοῖς Ἕλλησιν. ἀλλ' ὅμως ὑπὲρ τηλικούτων ὄντος
τοῦ λόγου τινὲς τῶν σοφιστῶν ἀσεβεῖν με φήσουσιν Ὁμήρῳ ἀντι-
λέγοντα καὶ ἐπιχειρήσουσι διαβάλλειν πρὸς τὰ δύστηνα μειράκια,
ὧν ἐμοὶ ἐλάττων λόγος ἐστὶν ἢ πιθήκων.
ἀνάστατοι ἐγένοντο, καὶ πολλοὶ μνημονεύοντες τὴν ἅλωσιν μηδὲν

τούτων ἐννοῆσαι μηδὲ κωλῦσαι τὸν Ἀλέξανδρον μηδένα αὐτῶν;
τίνα δὲ τρόπον ἀφικόμενος εἰς τὴν Ἑλλάδα συνῆν τῇ Ἑλένῃ καὶ
διελέγετο καὶ τελευτῶν ἀνέπεισεν αὐτήνφυγεῖν, μήτε γονέων
μήτε πατρίδος μήτε ἀνδρὸς ἢ θυγατρὸς μήτε τῆς παρὰ τοῖς Ἕλλησι
φήμης φροντίσασαν, ἀλλὰ μηδὲ τοὺς ἀδελφοὺς φοβηθεῖσαν περι-
όντας, οἳ πρότερον αὐτὴν ἀφείλοντο Θησέως καὶ οὐ περιεῖδον
ἁρπασθεῖσαν; τοῦτο μὲν γὰρ παρόντα τὸν Μενέλαον πῶς ταῦτα
ἔλαθε γιγνόμενα; τοῦτο δὲ ἀπόντος ἀνδρὸς γυναῖκα εἰς ὁμιλίαν
ἀφικνεῖσθαι ξένῳ ἀνδρὶ πῶς εἰκός [τοῦτο δὲ] μηδὲ τῶν ἄλλων
μηδένα αἰσθέσθαι τὴν ἐπιβουλὴν ἢ αἰσθομένους κρύψαι, προσέτι
430
Valerius Babrius Scr. Fab., Mythiambi Aesopici (0614: 001)

“Babrius and Phaedrus”, Ed. Perry, B.E.Cambridge, Mass.: Harvard
University Press, 1965.Sec. 1, fable 49, li.5
χάριν εἴσομαί σοι· καὶ πλέον με μὴ τίμα.”

Ἐκάθευδε νύκτωρ ἐργάτης ὑπ' ἀγνοίης
φρέατος ἐγγύς. τῆς Τύχης δ' ἐπιστάσης
ἔδοξ' ἀκούειν “οὗτος, οὐκ ἐγερθήσῃ;
μὴ σοῦ πεσόντος αἰτίη παρ' ἀνθρώποις
ἐγὼ λέγωμαι καὶ κακὴν λάβω φήμην.
ἐμοὶ γὰρ ἐγκαλοῦσι πάντα συλλήβδην,
ὅσ' ἂν παρ' αὑτοῦ δυστυχῇ τις ἢ πίπτῃ.”
Ἔφευγ' ἀλώπηξ, τῆς δ' ὄπισθε φευγούσης
κυνηγὸς ἐτρόχαζεν. ἡ δ' ἐκεκμήκει,
δρυτόμον δ' ἰδοῦσα “πρὸς θεῶν σε σωτήρων,
Valerius Babrius Scr. Fab., Mythiambi Aesopici Sec. 1, fable 103, li.6
Λέων ἐπ' ἄγρην οὐκέτι σθένων βαίνειν

(πολλῷ γὰρ ἤδη τῷ χρόνῳ γεγηράκει)
κοίλης ἔσω σπήλυγγος οἷά τις νούσῳ
κάμνων ἐβέβλητ' οὐκ ἀληθὲς ἀσθμαίνων,
φωνὴν βαρεῖαν προσποιητὰ λεπτύνων.
θηρῶν δ' ἐπ' αὐλὰς ἦλθεν ἄγγελος φήμη,
καὶ πάντες ἤλγουν ὡς λέοντος ἀρρώστου,
ἐπισκοπήσων δ' εἷς ἕκαστος εἰσῄει. τούτους ἐφεξῆς λαμβάνων
ἀμοχθήτως κατήσθιεν, γῆρας δὲ λιπαρὸν ηὑρήκει. σοφὴ δ' ἀλώπηξ
ὑπενόησε καὶ πόρρω
Aspasius Phil., In ethica Nichomachea commentaria (0615: 001)

“Aspasii in ethica Nicomachea quae supersunt commentaria”, Ed.
Heylbut, G.Berlin: Reimer, 1889; Commentaria in Aristotelem Graeca
19.1.Page 152, li.19
τῆς περὶ τὰ κάλλιστα διατριβῆς καὶ θεωρίας· τοῦτο δὲ οὐκ εὐτυχές. ὅτι δὲ
πρὸς τοὺς κατὰ τῆς ἡδονῆς λόγους ἐνιστάμενος ἐπιχειρεῖ, καὶ ἐκ τῶν ἑξῆς
φανερόν. ὃ γὰρ ἔλεγόν τινες εἰς ἀπόδειξιν τοῦ φαῦλον εἶναι τὴν ἡδονὴν
τὸ
τὰ θηρία καὶ τὰ παιδία διώκειν αὐτήν, τοῦτό φησιν ὑπὲρ τῆς ἡδονῆς
μᾶλλον
λέγεσθαι. σημεῖον γὰρ τίθεσθαι τὸ ὑπὸ πάντων αὐτὴν διώκεσθαι τοῦ
431
εἶναι
τὸ ἄριστον τὴν ἡδονήν. καὶ ἐντεῦθεν παρέλαβε τὸ ποιητικόν· φήμη δ' οὔ-
τις πάμπαν ἀπόλλυται· οὐ γὰρ ἂν μάτην, ὡς ἔοικε, διώκεται ὑπὸ πάν-
των, ἀλλ' εὐλόγως, ἐπεὶ σύνεστι τῇ εὐδαιμονίᾳ.
Τὸ δὲ μετὰ ταῦτα λεγόμενον γένοιτο ἂν γνώριμον μικρὰ προβάλλουσι.
παντὸς πράγματος κανὼν καὶ μέτρον ὁ κατὰ φύσιν διακείμενος, οἷον
ὑγιεινὰ
Πολύαινος Strategemata (0616: 001)“Polyaeni strategematon libri viii”,

Ed. Woelfflin, E., Melber, J.Leipzig: Teubner, 1887, Repr. 1970.Book 4,
Ch. 3, Sec. 30, li.4
αὑτόν τε καὶ τὴν πέτραν παρέδωκεν Ἀλεξάνδρῳ θειο-

τέραν αὐτοῦ τὴν δύναμιν καὶ τὴν τύχην ἡγούμενος.
Ἀλέξανδρος Καθαίους, μοῖραν Ἰνδῶν ἐξ ἀπονοίας
ἀντιστᾶσαν ἡβηδὸν ἔκτεινε καὶ πόλιν αὐτῶν Σάγγαλα
τὴν καρτερωτάτην κατέσκαψεν. διῆκε τοὺς Ἰνδοὺς
φήμη πονηρὰ ὡς Ἀλεξάνδρου φονικῶς καὶ βαρ-
βαρικῶς πολεμοῦντος. ὁ δὲ μεταβάλλειν τὴν δόξαν
βουλόμενος ἄλλην πόλιν (διὰ) τῆς Ἰνδικῆς ἑλὼν, ὁμή-
ρους λαβὼν, σπεισάμενος ἐπὶ τρίτην πόλιν ἦλθεν εὐ-
μεγέθη καὶ πολυάνθρωπον, τάξας πρὸ τῆς φάλαγγος
τοὺς ὁμήρους, γέροντας, παῖδας, γυναῖκας. οἱ δὲ τοὺς
ρους λαβὼν, σπεισάμενος ἐπὶ τρίτην πόλιν ἦλθεν εὐ-

μεγέθη καὶ πολυάνθρωπον, τάξας πρὸ τῆς φάλαγγος
τοὺς ὁμήρους, γέροντας, παῖδας, γυναῖκας. οἱ δὲ τοὺς
ὁμοφύλους γνωρίσαντες καὶ τὰ ἔργα τῆς Ἀλεξάνδρου
φιλανθρωπίας ὁρῶντες ἀνοίγουσί τε τὰς πύλας καὶ
μετὰ ἱκετηριῶν αὐτὸν ἐδέξαντο. αὐτίκα ἡ φήμη δια-
δραμοῦσα ἔπεισεν Ἰνδοὺς ἑκόντας Ἀλέξανδρον δέχεσθαι.
Ἀλέξανδρος τὴν Κοσσαίων χώραν ἑώρα τραχεῖάν
τε καὶ ὄρη ὑψηλὰ καὶ ἀπρόσιτα καὶ πλῆθος ἐν τοῖς
ὄρεσιν ἀνδρῶν δοκίμων· οὐ τοίνυν ἑλεῖν ἐλπίς. ἧκέ
τις ἀγγέλλων ‘Ἡφαιστίων ἐν Βαβυλῶνι τέθνηκεν’. ὁ
μενίων ὅρους διελθόντα φίλος ὢν Ἀρσάμης ὑπεδέξατο.

432
στρατηγοὶ Σελεύκου Ἀχαιὸς καὶ Ἀνδρόμαχος μετὰ

πολλῆς δυνάμεως ἐδίωκον. πολλὴ μὲν αὐτῶν ἐγένετο
ἡ παράταξις. τέλος [δὲ] τρωθεὶς Ἀντίοχος ὑποφεύγει
ἐς τὴν ὑπερκειμένην ὑπώρειαν τῆς στρατιᾶς ἐν ὁμαλεῖ
στρατοπεδευούσης ὑπὸ ταῖς λαγόσι τοῦ ὄρους· φήμην
διέδωκεν, ὡς Ἀντίοχος ἐν τῇ μάχῃ πεπτώκοι. τῆς δὲ
στρατιᾶς οὐκ ὀλίγον μέρος νύκτωρ ἐκέλευσε καταλαβέ-
σθαι τὰς ὑπωρείας. μεθ' ἡμέραν πρεσβευτὰς ἔπεμψαν
οἱ Ἀντιόχου στρατιῶται, Φιλέταιρον ἡγεμόνα Κρῆτα,
Διονύσιον Λυσιμαχέα, ὑπόσπονδον Ἀντιόχου τὸ σῶμα
τῶν ἰδίων στρατιωτῶν. οἱ δὲ δυσμενῶς ἔχοντες συν-

θέοντες μετὰ χαρᾶς ἀλλήλοις τὸ πταῖσμα διηγοῦντο·
[Διονύσιος] συναρπάσας τοὺς ἐφηδομένους ἀπέκτεινεν.
Διονύσιος ἀρρωστεῖν προσποιησάμενος λόγον διέ-
δωκεν, ὡς ἐσχάτως εἴη διακείμενος. ἐπεὶ δὲ πολλοὶ
πρὸς τὴν φήμην ὑπερήσθησαν, αὐτὸς μετὰ τῶν δορυ-
φόρων ἐπεξελθὼν ἅπασιν ἐφάνη καὶ τοὺς ἐφηδομένους
ἀπαχθῆναι προσέταξεν.
Διονύσιος Καρχηδονίους ἐπὶ μεγάλοις λύτροις
ἀπεδίδου, τοὺς δὲ Ἕλληνας ἄνευ λύτρων. Καρχηδό-
νιοι τὴν τυράννου φιλανθρωπίαν ὑποπτεύσαντες, οὓς
οἱ μὲν Κυρηναῖοι προεκινδύνευον, αἱ δὲ γυναῖκες

αὐτῶν χάρακας περιέβαλλον, τάφρους ὤρυττον, βέλη
προσέφερον, λίθους προσεκόμιζον, τοὺς τραυματίας
ἐθεράπευον, τροφὴν παρεσκεύαζον. σφαλέντων δὲ τῶν
ἀνδρῶν, τοῦ Λυκωποῦ τὰ πράγματα μεταστήσαντος
ἐς μοναρχίαν, ἐπὶ τοσοῦτον ἐβλαςφήμηςαν τὸν μόναρ-
χον, ὥστε παροξυνθεὶς τὰς πλείστας αὐτῶν ἀπέκτεινεν
ἑκούσας ἐπὶ τὴν σφαγὴν θεούσας.
Πολύαινος Excerpta Polyaeni (0616: 002)“Polyaeni strategematon libri

viii”, Ed. Woelfflin, E., Melber, J.Leipzig: Teubner, 1887, Repr.
1970.Excerpt 31, Sec. 8, li.4
ἐπιφαίνεσθαι, αὐτὸς δὲ μετὰ τοῦ ὁπλιτικοῦ καὶ τῷ τοιούτῳ

τρόπῳ κατέσχεν τὴν πόλιν.
433
Ὅτι Ἀντίοχος βουλόμενος κρατῆσαι Δαμασκοῦ ἣν ἐφύ-

λασσεν Δίων, ἐπήγγειλε τῇ στρατιᾷ καὶ τῇ χώρᾳ πάσῃ Περ-
σικὴν ἑορτὴν θαλιάζειν καὶ προσεῖχε ταῖς εὐωχίαις μετὰ
πάντων τῶν ὑπ' αὐτόν. ἡ τοιαύτη δὲ φήμη ἔπεισε τὸν
Δίωνα τὴν φυλακὴν κατολιγωρῆσαι τῆς πόλεως. Ἀντίοχος
δὲ προστάξας ἄπυρα σιτία κομίζειν ἤγαγε τὴν στρατιὰν διά
τε ἐρημίας καὶ ἀτραπῶν κρημνωδῶν καὶ ἀπροσδοκήτως ἐπι-
φανεὶς αἱρεῖ Δαμασκόν.
Ὅτι Ῥόδιοι βασιλεῖ Πτολεμαίῳ πολεμοῦντες περὶ Ἔφε
Πολύαινος Excerpta Polyaeni Excerpt 54, Sec. 1, li.3
Πόλεων ἁλώσεις.
Ὅτι ἐὰν μηχανήσηταί τις, ὡς στάσις ἐγένετο ἐν τῷ

αὑτοῦ στρατοπέδῳ καὶ δι' αὐτομόλου δηλώσας τοῖς πολιορ-
κουμένοις ὑπαναχωρήσῃ μετὰ τὴν φήμην μικρὸν, εἶτα πάλιν
ὑποστρέψας ἐνεδρεύσῃ καὶ, ἡνίκα ἴδῃ καταφρονητὰς ὅσον
ἐκ τῆς ἀγγελίας καὶ τῶν ὁρωμένων τοὺς πολίτας, ἐπιπέσῃ
τῇ πόλει ἀφυλάκτως, τροποῦται ταύτην.
Ὅτι καὶ [δι'] ὑδρορρόης δύναταί τις ἀσέληνον νύκτα
παρατηρήσας εἰσενεγκεῖν στρατιώτας καὶ κρατῆσαι πόλεως.
Hippocrates et Corpus Hippocraticum Med., Lex (0627: 014)

“Oeuvres complètes d'Hippocrate, vol. 4”, Ed. Littré, É.Paris: Baillière,
1844, Repr. 1962.Sec. 1, li.9
ἁμαρτὰς τὰ μάλιστά μοι δοκέει ἔχειν αἰτίην τοιήνδε· πρόστιμον

γὰρ ἰητρικῆς μούνης ἐν τῇσι πόλεσιν οὐδὲν ὥρισται, πλὴν ἀδοξίης·
αὕτη δὲ οὐ τιτρώσκει τοὺς ἐξ αὐτέης συγκειμένους. Ὁμοιότατοι γάρ
εἰσιν οἱ τοιοίδε τοῖσι παρεισαγομένοισι προσώποισιν ἐν τῇσι τρα-
γῳδίῃσιν· ὡς γὰρ ἐκεῖνοι σχῆμα μὲν καὶ στολὴν καὶ πρόσωπον
ὑποκριτοῦ ἔχουσιν, οὐκ εἰσὶ δὲ ὑποκριταὶ, οὕτω καὶ ἰητροὶ, φήμῃ
μὲν πολλοὶ, ἔργῳ δὲ πάγχυ βαιοί.
Χρὴ γὰρ, ὅστις μέλλει ἰητρικῆς ξύνεσιν ἀτρεκέως ἁρμόζεσθαι,
τῶνδέ μιν ἐπήβολον γενέσθαι· φύσιος· διδασκαλίης· τόπου εὐφυέος·
παιδομαθίης· φιλοπονίης· χρόνου. Πρῶτον μὲν οὖν πάντων δεῖ
φύσιος· φύσιος γὰρ ἀντιπρησσούσης, κενεὰ πάντα· φύσιος δὲ
Flavius Philostratus Soph., Vita Apollonii (0638: 001)“Flavii

Philostrati opera, vol. 1”, Ed. Kayser, C.L.Leipzig: Teubner, 1870, Repr.
1964.Ch. 2, Sec. 32, li.17
434
ἀνδρὸς ἐπιτηδείου τῷ πατρί, ὅς με ἐκέλευσε δια-

βάντα τὸν Ὑδραώτην ποταμὸν ξυγγίγνεσθαί οἱ περὶ
τῆς ἀρχῆς τῆς ἐνταῦθα, πολλὰς γὰρ ἐλπίδας εἶναί
μοι ἀνακτήσασθαι αὐτὴν μὴ ἐλινύοντι. τὸ μὲν δὴ
δρᾶμα θεῶν τις οἶμαι ἐπὶ νοῦν ἤγαγε καὶ εἱπόμην
τῇ φήμῃ, διαβὰς δὲ τὸν ποταμὸν τὸν μὲν ἕτερον τῶν
βεβιασμένων ἐς τὴν ἀρχὴν τεθνάναι ἤκουσα, τὸν δὲ
ἕτερον ἐν τοῖς βασιλείοις πολιορκεῖσθαι τούτοις. ἐχώ-
ρουν δὴ ξυντείνων καὶ βοῶν πρὸς τοὺς ἐν ταῖς κώ-
μαις, δι' ὧν ἔστειχον, ὡς ὁ τοῦ δεῖνος εἴην υἱὸς καὶ
ἐπὶ τὴν ἀρχὴν τὴν ἐμαυτοῦ ἴοιμι, οἱ δὲ χαίροντές τε
Flavius Philostratus Soph., Vita Apollonii Ch. 8, Sec. 15, li.13
γους ἀφίκοντο δι' ἡμέρας ἕκτης ἐπὶ τὰς τοῦ Ἀλφειοῦ

ἐκβολάς, ἀφ' ὧν ὁ ποταμὸς οὗτος Ἀδρίᾳ καὶ Σικε-
λικῷ πελάγει ἐπιχεῖται πότιμος. ἀποβάντες οὖν τῆς
νεὼς καὶ πολλοῦ ἄξιον ἡγούμενοι τὸ ἐς Ὀλυμπίαν
ἥκειν διῃτῶντο ἐν τῷ ἱερῷ τοῦ Διός, οὐδαμοῦ ὑπὲρ
Σκιλλοῦντα ἀποφοιτῶντες, φήμης δ' ἀθρόας τε καὶ
ξυντόνου κατασχούσης τὸ Ἑλληνικὸν ζῆν τὸν ἄνδρα
καὶ ἀφῖχθαι ἐς Ὀλυμπίαν, καταρχὰς μὲν ἐδόκει μὴ
ἐρρῶσθαι ὁ λόγος, πρὸς γὰρ τῷ μὴ ἐλπίδος τι ἀν-
θρωπείας ἐπ' αὐτῷ ἔχειν, ἐπειδὴ δεδέσθαι αὐτὸν
ἤκουσαν, οὐδὲ ἐκείνων ἀνήκοοι ἦσαν ἀποθανεῖν κατα
Flavius Philostratus Soph., Vitae sophistarum (0638: 003)“Flavii

Philostrati opera, vol. 2”, Ed. Kayser, C.L.Leipzig: Teubner, 1871, Repr.
1964.Ch. 2, Olearius page 588, li.26
κος Ἀθήναζε ὑπὲρ μυστηρίων ἐστάλη, ἐκράτει μὲν

ἤδη τοῦ τῶν σοφιστῶν θρόνου ὁ ἀνὴρ οὗτος, ἐν
μέρει δὲ ὁ Μάρκος τῆς τῶν Ἀθηνῶν ἱστορίας ἔθετο
μηδὲ τὴν ἐκείνου σοφίαν ἀγνοῆσαι· καὶ γὰρ δὴ καὶ
ἐπέταξεν αὐτὸν τοῖς νέοις οὐκ ἀκροάσει βασανίσας,
ἀλλὰ ξυνθέμενος τῇ περὶ αὐτοῦ φήμῃ. Σεβήρου δὲ
ἀνδρὸς ὑπάτου διαβάλλοντος αὐτὸν ὡς τὰς σοφιστι-
κὰς ὑποθέσεις ἐκβακχεύοντα διὰ τὸ ἐρρῶσθαι πρὸς
τοὺς ἀγῶνας ἔλεγχον τούτου ποιούμενος ὁ Μάρκος
προὔβαλε μὲν αὐτῷ τὸν Ὑπερείδην τὸν ἐς μόνας
ἐπιστρέφοντα τὰς Δημοσθένους γνώμας, ὅτε δὴ ἐν
435
Aristophanes Gramm., Aristophanis historiae animalium epit.

subjunctis Aeliani Timothei aliorumque eclogis (0644: 001)
“Excerptorum Constantini de natura animalium libri duo. Aristophanis
historiae animalium epit.”, Ed. Lambros, S.P.Berlin: Reimer, 1885;
Commentaria in Aristotelem Graeca, suppl. 1.1.Ch. 2, Sec. 110, li.12
μένους ἀκούειν καὶ συνιέναι ἤχων διαφορὰς ἢ βραδύνειν ἐνδιδόντων ἢ

τα-χύνειν παρορμώντων, μαθὼν οἶδεν ἐλέφας, καὶ ἀκριβοῖ καὶ οὐ
σφάλλεται. οὕτως ἄρα ἡ φύσις μεγέθει μὲν αὐτὸν μέγιστον εἰργάσατο,
μαθήσει δὲ πραότατον ἀπέφηνε καὶ εὐάγωγον. εἰ μὲν οὖν ἔμελλον τὴν ἐν
Ἰνδοῖς αὐτῶν εὐπείθειαν καὶ εὐμαθίαν ἢ τὴν ἐν Αἰθιοπίᾳ ἢ τὴν ἐν Λιβύῃ
γράφειν, ἴσως καὶ μῦθον ἐδόκουν τινὰ συμπλάσας κομπάζειν, εἶτα ἐπὶ
φήμῃ τοῦ θηρίου τῆς φύσεως καταψεύδεσθαι· ὅπερ ἐχρῆν δρᾶν
φιλοσοφοῦντα ἄνδρα ἥκιστα καὶ ἀληθείας ἐραστὴν διάπυρον. ἃ δὲ αὐτὸς
εἶδον καὶ ἅτινα πρότερον ἐν τῇ Ῥώμῃ πραχθέντα ἀνέγραψαν ἄλλοι
προειλόμην εἰπεῖν, ἐπιδραμὼν ὀλίγα
Justinus Martyr Apol., Apologia (0645: 001)“Die ältesten Apologeten”,

Ed. Goodspeed, E.J.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1915.
Ch. γραμμάτων οὐδὲ πρὸς χάριν ὁμιλήσοντες, ἀλλ'
ἀπαιτήσοντες κατὰ τὸν ἀκριβῆ καὶ ἐξεταστικὸν λόγον τὴν κρίσιν
ποιήσασθαι προσεληλύθειμεν, μὴ προλήψει μηδ' ἀνθρωπαρεσκείᾳ
τῇ δεισιδαιμόνων κατεχομένους ἢ ἀλόγῳ ὁρμῇ καὶ χρονίᾳ προ-
κατεσχηκυίᾳ φήμῃ κακῇ τὴν καθ' ἑαυτῶν ψῆφον φέροντας.
ἡμεῖς μὲν γὰρ πρὸς οὐδενὸς πείσεσθαί τι κακὸν δύνασθαι
λελογίσμεθα, ἢν μὴ κακίας ἐργάται ἐλεγχώμεθα ἢ πονηροὶ
διεγνώσμεθα· ὑμεῖς δ' ἀποκτεῖναι μὲν δύνασθε, βλάψαι δ' οὔ.
Ἀλλ' ἵνα μὴ ἄλογον φωνὴν καὶ τολμηρὰν δόξῃ τις
ταῦτα εἶναι, ἀξιοῦμεν τὰ κατηγορούμενα αὐτῶν ἐξετάζεσθαι,
Justinus Martyr Apol., Apologia

Ch. 3, Sec. 1, li.5
διεγνώσμεθα· ὑμεῖς δ' ἀποκτεῖναι μὲν δύνασθε, βλάψαι δ' οὔ.

Ἀλλ' ἵνα μὴ ἄλογον φωνὴν καὶ τολμηρὰν δόξῃ τις
ταῦτα εἶναι, ἀξιοῦμεν τὰ κατηγορούμενα αὐτῶν ἐξετάζεσθαι,
καὶ, ἐὰν οὕτως ἔχοντα ἀποδεικνύωνται, κολάζεσθαι ὡς πρέ-
πον ἐστί [μᾶλλον δὲ κολάζειν]· εἰ δὲ μηδὲν ἔχοι τις ἐλέγχειν,
οὐχ ὑπαγορεύει ὁ ἀληθὴς λόγος διὰ φήμην πονηρὰν ἀναι-
τίους ἀνθρώπους ἀδικεῖν, μᾶλλον δὲ ἑαυτούς, οἳ οὐ κρίσει
436
ἀλλὰ πάθει τὰ πράγματα ἐπάγειν ἀξιοῦτε.
Pseudo-Justinus Martyr, Quaestiones et responsiones ad orthodoxos

(0646: 009)“Corpus apologetarum Christianorum saeculi secundi, vol. 5,
3rd edn.”, Ed. Otto, J.C.T.Jena: Mauke, 1881, Repr. 1969.Morel page
444, Sec. D, li.7
Ἐρώτησις πζʹ.
Εἰ πρὸ τῆς τοῦ Βαπτιστοῦ ἀναιρέσεως τῇ ποιήσει τῶν

θαυμάτων ὁ δεσπότης διέπρεπεν, ὥς φησιν ὁ Ματθαῖος, καὶ
πάντας ἡ περὶ τούτου φήμη τοὺς ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ κατέλαβε, πῶς
μετὰ τὴν τοῦ προδρόμου ἀναίρεσιν ἀκούων τὰ ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ
γινόμενα θαύματα ὁ Ἡρώδης σὺν τοῖς Ἰουδαίοις ἔλεγεν ὅτι
Ἰωάννης ἐστὶ πρὸς ζωὴν ὑποστρέψας καὶ ποιῶν τὰ σημεῖα;
Ταῦτα γὰρ ἡμῖν διηγεῖται ὁ μακάριος Μάρκος.
Triphiodorus Epic., Gramm., Ἅλωσις Ἰλίου (0647: 001)“Opian,

Colluthus, Tryphiodorus”, Ed. Mair, A.W.Cambridge, Mass.: Harvard
University Press, 1928, Repr. 1963.Line 236
καπνὸν ἐρευγομένη περιδινέα φοιτάδι ῥιπῇ·

Ἥφαιστος δ' ἐκέλευεν ἐρίβρομος· ἐκ δὲ θυέλλας
παντοίας ἐτίνασσεν ἐπιπνείουσα καὶ αὐτή,
μήτηρ ἀθανάτοιο πυρός, φαεσίμβροτος Ἥρη.
ἤδη δὲ Τρώεσσι καὶ Ἰλιάδεσσι γυναιξὶν
ὄρθρον ὑπὸ σκιόεντα πολύθροος ἤλυθε φήμη
δήιον ἀγγέλλουσα φόβον σημάντορι καπνῷ.
αὐτίκα δ' ἐξέθορον πυλέων πετάσαντες ὀχῆας
πεζοί θ' ἱππῆές τε καὶ ἐς πεδίον προχέοντο
διζόμενοι, μή πού τις ἔην δόλος ἄλλος Ἀχαιῶν.
οἱ δὲ θοοὺς οὐρῆας ὑποζεύξαντες ἀπήναις
Onasander Tact., Strategicus (0648: 001)“Aeneas Tacticus,

Asclepiodotus, Onasander”, Ed. Oldfather, W.A., Pease, A.S., Titchener,
J.B.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1923, Repr. 1962.
Ch. 23, Sec. 3, li.1
437
σφετέρους ἀκούοντες ἐπικυδεστέρους ἀναθαρ-

ροῦσι καὶ διπλάσιοι γίγνονται ταῖς προθυμίαις,
οἵ τε ἐχθροὶ τὰ σφῶν αὐτῶν ἐλαττώματα πυν-
θανόμενοι συγκαταπίπτουσι ταῖς διανοίαις, ὥστ'
ἔστιν ὅτε καὶ εἰς φυγὴν ἅμα τῷ δέξασθαι τοιαύτην
φήμην ὁρμᾶν. οὕτως πολλάκις συνήνεγκεν καὶ
τοὺς φιλίους ἅμα τοῖς πολεμίοις ἐξαπατῆσαι,
τοῖς μὲν τὰ κρείττω, τοῖς δὲ τὰ χείρω ψευδόμενον.
Philostratus Junior Soph., Imagines (0652: 001)“Flavii Philostrati

opera, vol. 2”, Ed. Kayser, C.L.Leipzig: Teubner, 1871, Repr. 1964.
Olearius page 878, li.11
λιτὸν καὶ αὐτοφυὲς τῆς μούσης καὶ ἀτεχνῶς ὄρειον;

ὕστατα δὲ χρησάμενοι τῇ μουσικῇ δι' ἄγνοιαν τοῦ
ἐπ' αὐτοῖς δόλου τεθνᾶσιν, ὡς ὁρᾷς, τῶν πολεμίων
ἐπελθόντων καὶ ἀπελαύνεταί τις λεία πρὸς αὐτῶν.
φήμη δὴ τῶν πραχθέντων ἐς τοὺς λοχῶντας ἐλθοῦσα
ἀνίστανται οὗτοι καὶ ἐφ' ἵππων ἐς τὸν πόλεμον χω-
ροῦσι καὶ τὰς ὄχθας ἔστιν ἰδεῖν πλήρεις τῶν μα-
χομένων καὶ βαλλόντων ἐς αὐτούς. τοὺς δὲ ἐν αὐ-
τοῖς ἀναστρεφομένους καὶ τὴν πεφοινιγμένην λύθρῳ
δαίμονα αὐτήν τε καὶ τὴν ἐσθῆτα τί ἐροῦμεν;
Ammonius Gramm., De adfinium vocabulorum differentia (= Περὶ

ὁμοίων καὶ διαφόρων λέξεων) (fort. epit. operis sub auctore Herennio
Philone) (0708: 001)“Ammonii qui dicitur liber de adfinium vocabulorum
differentia”, Ed. Nickau, K.Leipzig: Teubner, 1966.Lexical 135, li.3
Ὅμηρος (Ο 128) ’φρένας, ἠλεέ, διέφθορας’, διεφθάρης τὰς σαυτοῦ

φρένας.
διαβόητος καὶἐπιβόητος διαφέρει. διαβόητος μὲν γάρ ἐστιν ὁ ἐπ' ἀρετῇ
ἐγνωσμένος· ἐπιβόητος δὲ ὁ μοχθηρὰν ἔχων φήμην. Ἀνακρέων (P.M.G.
354 Page = fr. 23 D.2) ἐν δευτέρῳ ’καὶ μ' ἐπιβόητον κατὰ γείτονας
ποιήσεις’. τοῦτον δ' ἔνιοι τῶν ποιητῶν ἐπίσφατον καλοῦσιν. διαβόητος
περιβοήτου διαφέρει. διαβόητος μὲν γάρ ἐστιν ὁ ἐπ' ἀρετῇ
πολυθρύλλητος, περιβόητος δὲ ὁ ἐπὶ κακίᾳ.
Alexander Phil., Ἠθικὰ προβλήματα [Sp.] “Alexandri Aphrodisiensis

praeter commentaria scripta minora”, Ed. Bruns, I.Berlin: Reimer, 1892;
438
Commentaria in Aristotelem Graeca, suppl. 2.2.Page 129, li.15
τὴν φύσιν ἔχουσιν (οὐ γὰρ ἀνεννόητοι τῶν βελτιόνων οἱ μηδέπω παντά-
πασιν διεστραμμένοι, ἀλλὰ τὰς κοινάς τε καὶ φυσικὰς σώζοντες ἐννοίας·
ὅτι
γὰρ πρὸς τὰ βελτίω νένευκεν ἡ φύσις ἑκάστου, δῆλόν ἐστιν ἐκ τοῦ καὶ
τοὺς
ἐν ἁμαρτήμασιν ὄντας ἤδη ἐπαινεῖν ἔτι τοὺς οὐχ ἁμαρτάνοντας, καὶ τοὺς
ἁμαρτάνοντας τοὺς αὑτῶν παῖδας μὴ ἐπὶ τὰ αὐτὰ ἄγειν), ἱκανὴ δὲ καὶ ἡ
κοινὴ φήμη τε καὶ πρόληψις τῶν ἀνθρώπων τὴν τῶν κακῶν ἀτοπίαν
ὁποία
τίς ἐστι διδάξαι. ἀλλὰ καὶ οἱ νόμοι ταῦτα κηρύττοντες ἱκανοὶ τὰ βελ-
τίω διδάσκειν. πρὸς δὲ τούτοις διδάσκαλοί τε καὶ παιδαγωγοὶ πάντες κοι-
νῶς τὰ κακὰ φεύγειν παραινοῦντες οὐκ ἀνεννοήτους τῶν βελτιόνων τοὺς
νέους ἐῶσιν εἶναι. καὶ ὅτι μὲν οὐκ ἀγνοίᾳ τῶν κακῶν τὰ ἁμαρτήματα,
δῆλον ἐκ τούτων τε καὶ τῶν τοιούτων. ὅτι δὲ μὴ βίᾳ πράττουσιν τὰ
φαῦλα,
Alexander Phil., Problemata (lib. 3–4) [Sp.]“Alexandri Aphrodisiensis
quae feruntur problematorum liber iii et iiii”, Ed. Usener, H., 1859;
Programm Gymnasium Joachimsthal.Book 4, Sec. 51, li.1
σημαίνει τοὺς εἰρημένους τόπους βέλτιον ἔχειν, ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ μὴ

διαχωρούντων (κουφίζει
γὰρ τὸ πνεῦμα διεξιόν), ὥστε καὶ ὁ πταρμὸς τὸν περὶ τὴν κεφαλὴν τόπον
ὅτι ὑγιαίνει
καὶ δύναται πέττειν; ὅταν γὰρ κρατήσῃ ἡ ἐν τῇ κεφαλῇ θερμότης τὴν
ὑγρότητα, τὸ
πνεῦμα τότε γίνεται πταρμός· διὸ καὶ τοὺς ἐκθνήσκοντας κρίνουσι
πταρμικῷ, ὡς ἂν μὴ
τούτῳ δύνωνται πάσχειν, ἀσώτους εἶναι. ὥστε σημεῖον ὑπὲρ τοῦ ἀρίστου
τόπου καὶ
ἱερωτάτου προσκυνοῦσιν ὡς ἱερόν, καὶ φήμην ἀγαθὴν ποιοῦνται. Διὰ τί ὁ
ἄνθρω-
πος μᾶλλον πτάρνυται τῶν ἀλόγων ζῴων; Πότερον ὅτι τοὺς πόρους
εὐρεῖς ἔχει δι' ὧν
τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ῥύμη εἰσέρχεται; τούτοις γὰρ πληρουμένοις πνεύματος
πτάρνυται. ὅτι
δ' εὐρεῖς, σημεῖον ὅτι ἥκιστα ὀσφραντικὸν τῶν ἄλλων ζῴων·
ἀκριβέστεροι δ' οἱ λεπτόποροι.
εἰ ※οὖν εἰς※ μὲν τοὺς εὐρεῖς πλέον καὶ πλεονάκις εἰσέρχεται τὸ ὑγρόν,
οὗ πνευματουμένου ὁ
πταρμὸς γίνεται (τοιούτους δὲ μάλιστα τῶν ζῴων οἱ ἄνθρωποι ἔχουσι),
πλειστάκις ἂν πταρνῦντο
439
Hymni Anonymi, Hymnus in Dionysum (P. Ross. Georg. 1.11) (0742:

013)
“Die griechischen Dichterfragmente der römischen Kaiserzeit, vol. 1,
2nd edn.”, Ed. Heitsch, E.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht,
1963.Line 31
μηνιθμὸς κραδίην, κραιπνῷ δέ μιν οὔτι μενοίνα

αἱρήσειν θανάτῳ, δο[λιχ]α[ῖ]ς δ' ἄταισιν ἐρ[έχθ]ει[ν,]
ἀργαλέην ἵνα τῖσιν ἔτι ζώων ἀποτίσῃ.
[ὦ]ρ[ς]ε δέ̣ οἱ̣ [μα]νίην, ὀφίων δ' ἰνδαλμὸν [ἔ]χ̣ευ[εν,]
ὄφρ' ἀπαλεξήσων τρίβῃ χρόνον, ἄχρις [ὀλοι]ή
φήμη τῆς μανίης πτηνὴ Θήβην ἀφίκηται
Ἄρδυν τ' Ἀστάκιόν τε δύω παῖδας καλέουσα
καὶ Κύτιν, ἥ οἱ γείνατ' ἐν ἀγκοίνῃσι δαμεῖσα.
οἱ δ' ἐπεὶ οὖν ἀφίκοντο πολυγλώσσου διὰ φήμης,
ἄρτι νέον λήγοντα πόνου κιχέτην Λυκόοργον
τρυόμενον μανίῃ, περὶ δ' αὐτῷ χεῖρ' ἐβάλοντο
Hymni Anonymi, Hymnus in Dionysum (P. Ross. Georg. 1.11) li.34
[ὦ]ρ[ς]ε δέ̣ οἱ̣ [μα]νίην, ὀφίων δ' ἰνδαλμὸν [ἔ]χ̣ευ[εν,]

ὄφρ' ἀπαλεξήσων τρίβῃ χρόνον, ἄχρις [ὀλοι]ή
φήμη τῆς μανίης πτηνὴ Θήβην ἀφίκηται
Ἄρδυν τ' Ἀστάκιόν τε δύω παῖδας καλέουσα
καὶ Κύτιν, ἥ οἱ γείνατ' ἐν ἀγκοίνῃσι δαμεῖσα.
οἱ δ' ἐπεὶ οὖν ἀφίκοντο πολυγλώσσου διὰ φήμης,
ἄρτι νέον λήγοντα πόνου κιχέτην Λυκόοργον
τρυόμενον μανίῃ, περὶ δ' αὐτῷ χεῖρ' ἐβάλοντο
κείμενον ἐν κονίῃ, μέγα νήπιοι· ἦ γὰρ ἔμελλον
φθίσεσθαι ὑπὸ πατρὸς ἐναντίον ὄμμασι μητρός.
οὐ γὰρ δὴν πάλι Λύσσα κελεύοντος Διονύσου
Eutecnius Soph., Paraphrasis in Nicandri theriaca “Eutecnii

paraphrasis in Nicandri theriaca”, Ed. Gualandri, I.Milan: Istituto
Editoriale Cisalpino, 1968.
Page 46, li.3
483 – 492. Ἔστι μὲν ταπεινὸς τὴν πρόσοψιν ὁ ἀσκαλα-

βώτης, τὸ δὲ δῆγμα οὐκ ἔστι ταπεινός. Διαγγέλλει δὲ ἡ
φήμη περὶ αὐτοῦ ταῦτα, ὅτι ἡ Δημήτηρ ἀχθεσθεῖσα αὐτῷ
440
δεινῶς ἐνεμέσησε καὶ ἀμυνομένη. Τριπτόλεμον γὰρ δὴ

τὸν ἐκ Μετανείρας (ἥ οἱ ἦν θεραπαινὶς τοῦ Καλλιχόρου)
πλησίον ἐλθών, ἐν τῇ Ἐλευσῖνι, παρ' αὐτὸ τὸ φρέαρ,
ὁ ἀσκαλαβώτης, ὡς ὁ λόγος [τὸν Τριπτόλεμον] λέγει
ἐνταῦθα ἔπληξεν. Ἔστι μὴν ἑρπετῶν γένη ἄλλων καὶ
Eutecnius Soph., Paraphrasis in Nicandri alexipharmaca (0752: 002)

“Eutecnii paraphrasis in Nicandri alexipharmaca”, Ed. Geymonat, M.
Milan: Istituto Editoriale Cisalpino, 1976.Sec. 14, li.11
καῖον εἰς τὴν βοήθειαν τῆς ῥᾳδίως πρὸς τὴν ὑγεῖαν [νάρδους] πεφυκυίας
κελεύειν
νάρδου τοῖς ῥιζίοις σταθμῷ, φέρει δὲ ταῦτα μὴν τὰ ῥιζία τὰ Κιλίκων ὄρη,
ὄθεν περ
ὁ Κέστρος δεῦρο τοῦ ῥεῖν ἄρχεται ποταμός· σμύρνιον δέ, καὶ γὰρ τοῦτό
ἐστιν
ἐπωφελέστατον πρὸς ταῦτα, λάμβανε, καὶ ἶριν ὁμοίως, καὶ λίριον, ἐστὶ δὲ
βο-
τάνη τὸ λίριον, καὶ τὸ ἄνθος αὐτῆς ὡς ὄνου δείκνυται τὸ μόριον· ἐρίσαι
γὰρ
οὖν τῇ Ἀφροδίτῃ περὶ λευκότητος ἡ φήμη καὶ τοῦτο διαγγέλλει, τὴν
τοίνυν
Διώνης καὶ Διὸς νεμεσήσασαν ἐπὶ τούτῳ μεταξὺ τῶν φύλλων τοῦ λιρίου
ἀν-
έχειν ὥσπερ τὴν τοῦ ζώου κορύνην δεδωκέναι. Ἀλλὰ μὴν καὶ τῆς
κεφαλῆς
τὰς τρίχας ξυρῷ περιαιρούμενος κατάπλαττε αὐτὴν ἄρτι μὲν ἀλεσθεισῶν
κρι-
θῶν τῷ ἀλεύρῳ, ἄρτι δὲ πηγάνου συναχθέντος φύλλοις· ὁμοῦ
συναναφυρέντων
πρόσαγε τῇ χρείᾳ, πρότερον μέντοι ποτίζων τὴν κεφαλὴν νάρδῳ, εἶθ'
οὕτως
Eutecnius Soph., Paraphrasis in Oppiani cynegetica (fort. auctore

Eutecnio) “Die Paraphrase des Euteknios zu Oppians Kynegetika”, Ed.
Tüselmann, O.Berlin: Weidmann, 1900; Abhandlungen der königlichen
Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, Philol.–hist. Kl., N.F.
4.1.Page 30, li.7
φίλτρον διασώζουσιν ὅμοιον, ἀλλὰ θάτερον μὲν στέργουσι καὶ

ἀσπάζονται, θάτερον δὲ
ὁμοῦ τε εἰς φῶς προήνεγκαν καὶ τοῦ φωτὸς ἀπεστέρησαν κτείναντες.
Ἀσπαλάκων δὲ πέρι γράφειν μὴ καὶ γελοῖον ᾖ, οὐχ ὅτι μόνον τυφλοὶ καὶ
441
γη-
γενεῖς, ἀλλ' ὅτι καὶ βορώτατοι καὶ ἀνθρώποις πολέμιοι ζημιοῦντες αὐτοὺς
περὶ τὰ
τῆς γῆς καὶ μοχθεῖν πολλάκις μάτην παρασκευάζοντες. Ἱστορίαν μέντοι
περὶ αὐτῶν
ξενίζουσαν οὐκ ἄξιον σιγῇ παρελθεῖν· φήμη γὰρ εἰς ἀνθρώπους
πεφοίτηκεν, ὡς ἄρα
ἀσπάλαξ ἄνθρωπος πάλαι ἦν τὴν διαδοχὴν ἔχων τοῦ γένους ἐκ βασιλείου
τοῦ αἵματος·
Ctesias Hist., Med., Fragmenta “FGrH #688”.Vol.-Jacobyʹ-F 3c,688,F,

fragment 1b, li.471
καὶ κάμηλον, ὑφ' οὗ φερόμενον φαντασίαν τοῖς πόρρωθεν ὁρῶσιν

ἀληθινοῦ θη-
ρίου παρείχετο. (10) οἱ δὲ ταῦτα κατασκευάζοντες αὐτῆι τεχνῖται
προσεκαρ-
τέρουν τοῖς ἔργοις ἔν τινι περιβόλωι περιωικοδομημένωι καὶ πύλας
ἔχοντι
τηρουμένας ἐπιμελῶς, ὥστε μηδένα μήτε τῶν ἔσωθεν ἐξιέναι τεχνιτῶν
μήτε
τῶν ἔξωθεν εἰσιέναι πρὸς αὐτούς· τοῦτο δ' ἐποίησεν, ὅπως μηδεὶς τῶν
ἔξωθεν
ἴδηι τὸ γινόμενον μηδὲ διαπέσηι φήμη πρὸς Ἰνδοὺς περὶ τούτων. (17)
ἐπεὶ δ'
αἵ τε νῆες καὶ τὰ θηρία κατεσκευάσθησαν ἐν τοῖς δυσὶν ἔτεσι, τῶι τρίτωι
μετ-
επέμψατο τὰς πανταχόθεν δυνάμεις εἰς τὴν Βακτριανήν.τὸ δὲ πλῆθος τῆς
ἀθροισθείσης στρατιᾶς ἦν, ὡς Κτησίας ὁ Κνίδιος ἀνέγραψε,
πεζῶν μὲν τριακόσιαι μυριάδες, ἱππέων δὲ εἴκοσι μυριάδες,
ἁρμάτων δὲ δέκα μυριάδες. (2) ὑπῆρχον δὲ καὶ ἄνδρες ἐπὶ .
Aristonicus Gramm., De signis Odysseae (1194: 001)

“Aristonici περὶ σημείων Ὠδυσσείας reliquiae emendatiores”, Ed.
Carnuth, O.
Leipzig: Hirzel, 1869.
Book of Odyssey 2, verse in book 216, li.of scholion 2
ὀλοώτατος ὀδμή. δ 709: πουλὺν ἐπ' ὑγρήν. ε 422: κλυτὸς

Ἀμφιτρίτη. ε 467: θῆλυς ἐέρση. ζ 122: θῆλυς αὐτή. ζ 271:
τῷδε ἐνὶ χώρᾳ. ο 161: ἀργὴν χῆνα. τ 38: κίονες ἔχοντες.
442
τ 131: ὑλήεντι Ζακύνθῳ.

ἢ ὄσσαν ἀκούσω. ) [ἡ διπλῆ ὅτι ὄσσαν] θείαν φήμην [λέγει] S. cf. L. Ar.
87. α 282.
Aristonicus Gramm., De signis Odysseae Book of Odyssey 4, verse in

book 317, li.of scholion 2
τίπτε δέ σε χρειὼ δεῦρ' ἤγαγε;

) [ἡ διπλῆ] πρὸς τὴν ἑρμηνείαν, [τίπτε] (τί ποτέ) σε
χρειὼ ἤγαγε δήμιον ἢ ἴδιον; H.
cf. γ 14.
κληηδόνα πατρὸς ἐνίσποις.
) [ἡ διπλῆ ὅτι] λείπει ἡ περὶ, ἵνα ᾖ, εἰ τινά μοι φήμην
περὶ τοῦ πατρὸς ἐνίσποις
cf. F. Ar. 26.
τοὔνεκα νῦν τὰ σὰ γούναθ' ἱκάνομαι, αἴ κ' ἐθέ-
λῃσθα.
Athenagoras Apol., Legatio sive Supplicatio pro Christianis (1205:

001)“Athenagoras. Legatio and De resurrectione”, Ed. Schoedel, W.R.
Oxford: Clarendon Press, 1972.Ch. 2, Sec. 1, li.5
Καὶ εἰ μέν τις ἡμᾶς ἐλέγχειν ἔχει ἢ μικρὸν ἢ μεῖζον ἀδικοῦντας,

κολάζεσθαι οὐ παραιτούμεθα, ἀλλὰ καὶ ἥτις πικροτάτη καὶ ἀνηλεὴς
τιμωρία, ὑπέχειν ἀξιοῦμεν· εἰ δὲ μέχρις ὀνόματος ἡ κατηγορία
(εἰς γοῦν τὴν σήμερον ἡμέραν ἃ περὶ ἡμῶν λογοποιοῦσιν ἡ κοινὴ
καὶ ἄκριτος τῶν ἀνθρώπων φήμη, καὶ οὐδεὶς ἀδικῶν Χριστιανὸς
ἐλήλεγκται), ὑμῶν ἤδη ἔργον τῶν μεγίστων καὶ φιλανθρωποτάτων
καὶ φιλομαθεστάτων βασιλέων ἀποσκευάσαι ἡμῶν νόμῳ τὴν
ἐπήρειαν, ἵν' ὥσπερ ἡ σύμπασα ταῖς παρ' ὑμῶν εὐεργεσίαις καὶ
καθ' ἕνα κεκοινώνηκε καὶ κατὰ πόλεις, καὶ ἡμεῖς ἔχωμεν ὑμῖν
χάριν σεμνυνόμενοι ὅτι πεπαύμεθα συκοφαντούμενοι.
Athenagoras Apol., Legatio sive Supplicatio pro Christianis

Ch. 2, Sec. 6, li.4
δὴ τὸ ἴσον καὶ ἐφ' ἡμῶν· ὁ τῶν κρινομένων ἐξεταζέσθω βίος, τὸ δὲ

ὄνομα παντὸς ἀφείσθω ἐγκλήματος.
ἀναγκαῖον δέ μοι ἀρχομένῳ
443
ἀπολογεῖσθαι ὑπὲρ τοῦ λόγου δεηθῆναι ὑμῶν, μέγιστοι αὐτο-

κράτορες, ἴσους ἡμῖν ἀκροατὰς γενέσθαι καὶ μὴ τῇ κοινῇ καὶ ἀλόγῳ
φήμῃ συναπενεχθέντας προκατασχεθῆναι, ἐπιτρέψαι δὲ ὑμῶν τὸ
φιλομαθὲς καὶ φιλάληθες καὶ τῷ καθ' ἡμᾶς λόγῳ. ὑμεῖς τε γὰρ
οὐ πρὸς ἀγνοίας ἐξαμαρτήσετε καὶ ἡμεῖς τὰ ἀπὸ τῆς ἀκρίτου τῶν
πολλῶν φήμης ἀπολυσάμενοι παυσόμεθα πολεμούμενοι.
Τρία ἐπιφημίζουσιν ἡμῖν ἐγκλήματα, ἀθεότητα, Θυέστεια
δεῖπνα, Οἰδιποδείους μίξεις. ἀλλὰ εἰ μὲν ἀληθῆ ταῦτα, μηδενὸς
Chrysippus Phil., Fragmenta logica et physica (1264: 001)

“Stoicorum veterum fragmenta, vol. 2”, Ed. von Arnim, J.
Leipzig: Teubner, 1903, Repr. 1968.Fragment 891, li.9
μηδὲν παρελθεῖν. παραθήσομαι δὲ τὴν ῥῆσιν ἅπασαν, εἰ καὶ μακροτέρα

πώς ἐστιν, ἔχουσαν ὧδε·
“Τῆς μὲν οὖν ὀργῆς γιγνομένης ἐνταῦθα, εὔλογον καὶ τὰς
λοιπὰς ἐπιθυμίας ἐνταῦθ' εἶναι, καὶ ἤδη τὰ λοιπὰ πάθη καὶ
τοὺς διαλογισμοὺς καὶ ὅσα τούτοις ἐστὶ παραπλήσια. σαινό-
μενοι δὲ φήμῃ οἱ πολλοὶ τούτων, πολλὰ κατὰ τὴν ἀλήθειαν
ἐπιλέγουσι τοιαῦτα, ἐχόμενοι τῆς ῥηθείσης φορᾶς· πρῶτον
μὲν γάρ, ἵνα πάντες ἐντεῦθεν ἄρξωμαι, κατὰ τοῦτό φασιν ἀνα-
βαίνειν τινῶν τὸν θυμόν, καὶ καταπίνειν τὴν χολήν τινας
ἀξιοῦσι, λέγοντές τε καταπίνεσθαί τινα αὐτοῖς σπαράγματα
καὶ μὴ καταπίνεσθαι κατὰ τὴν τοιαύτην φορὰν λέγομεν.
Chrysippus Phil., Fragmenta logica et physica Fragment 911, li.32
..... ἡ γὰρ περὶ τὴν διάνοιαν γιγνομένη ταραχὴ καθ' ἕκαστον τούτων αἰ-
σθητῶς περὶ τοὺς θώρακάς ἐστιν. Τῆς μὲν οὖν ὀργῆς γιγνομένης ἐνταῦθα,
εὔλογον καὶ τὰς λοιπὰς ἐπιθυμίας ἐνταῦθ' εἶναι καὶ νὴ Δία τὰ λοιπὰ πάθη
καὶ τοὺς διαλογισμοὺς καὶ ὅσα τούτοις ἐστὶ παραπλήσια. σαινόμενοι δὲ
φή-
μῃ οἱ πολλοὶ τούτων πολλὰ κατὰ τὴν ἀλήθειαν ἐπιλέγουσι τοιαῦτα,
ἐχόμενοι
τῆς ῥηθείσης φορᾶς. πρῶτον μὲν γὰρ πάντες, ἵνα ἐντεῦθεν ἄρξωμαι, κατὰ
τοῦτό φασιν ἀναβαίνειν τινῶν τὸν θυμόν, καὶ καταπίνειν τὴν χολήν τινας
ἀξιοῦσι, λέγοντές τε καταπίνεσθαί τινα αὐτοῖς σπαράγματα καὶ μὴ
καταπί-
νεσθαι κατὰ τὴν τοιαύτην φορὰν λέγομεν. οὕτω δὲ λέγεται καὶ “μηδὲν
αὐ-
τοῖς τούτων καταβαίνειν” καὶ ὅτι “καταπιὼν τὸ ῥηθὲν ἀπῆλθεν”, ὅ τε
Ζήνων
444
Chrysippus Phil., Fragmenta logica et physica Fragment 978, li.17
τὸν Λάϊον, καὶ τοῦτο ἐκπεφευγέναι τὴν Ἀπολλωνίαν ὄψιν· τεκνώσαντι

δ' αὐτῷ ἐπεῖναι ἀνάγκην ἄφυκτον ὑπὸ τοῦ φύντος αὐτὸν ἀποθανεῖν·
οὕτως οὖν τὴν ἐπὶ τῷ μέλλοντι ἀνάγκην παρέχειν τῷ μάντει τὴν τοῦ
γενησομένου προαίσθησιν.
(p. 261 a. ἀλλὰ καὶ τὸν Ἐπίκουρον, ὃν σὺ πολλά, ὦΧρύσιππε,
ἐβλαςφήμηςας, ἐγὼ τό γε ἐπὶ σοὶ ἀφίημι τῶν ἐγκλημάτων· τί γὰρ
πάθῃ ὃς οὐχ ἑκὼν ἦν μαλακὸς οὐδὲ ἄδικος, ὥσπερ πολλάκις αὐτὸν
ἐλοιδόρησας;)
Alexander Aphrod. de fato cp. 13 p. 181, 13 Bruns. ἀναι-
ροῦντες γὰρ τὸ ἐξουσίαν ἔχειν τὸν ἄνθρωπον τῆς αἱρέσεώς τε καὶ
πράξεως τῶν ἀντικειμένων λέγουσινἐφ' ἡμῖν εἶναι τὸ γινόμενον
Clemens Romanus et Clementina Theol., Homiliae [Sp.] (1271: 006)

“Die Pseudoklementinen I. Homilien, 2nd edn.”, Ed. Rehm, B., Irmscher,
J., Paschke, F.Berlin: Akademie–Verlag, 1969; Die griechischen
christlichen Schriftsteller 42.Homily 1, Ch. 6, Sec. 1, li.2
γουσιν ἐπὶ τοῖς τῇ λύσει θανόντων σωμάτων σκύλλουσιν τὰς ψυχάς.

ἐγὼ δὲ ταῦτα ἀκούσας ὀκνηρότερος μὲν πρὸς τὸ τοιοῦτον ἐγχειρῆσαι
ἐγενόμην, τῆς δὲ ἀπ' ἀρχῆς μου οὐκ ἐπαυσάμην βουλῆς, ἀλλ' ὡς ἐμπο-
δισθεὶς τὴν ὁρμὴν ἠθύμουν.
Καὶ ἵνα μή σοι τὰ τοιαῦτα μακρῷ διηγήσωμαι λόγῳ, ἐν τοσούτοις
λογισμοῖς καὶ πράγμασιν ὄντος μου φήμη τις ἠρέμα ἐπὶ τῆς Τιβερίου
Καίσα-
ρος βασιλείας ἐξ ἐαρινῆς τροπῆς τὴν ἀρχὴν λαμβάνουσα ηὔξανεν
ἑκάστοτε
καὶ ὡς ἀληθῶς ἀγαθὴ θεοῦ ἄγγελος διέτρεχε τὸν κόσμον, τὸ τοῦ θεοῦ
βούλη-
μα σιγᾶν στέγειν μὴ δυναμένη. ἑκάστοτε οὖν πλείων καὶ μείζων ἐγίνετο,
λέ-
γουσα ὥς τίς ποτε ἐν Ἰουδαίᾳ, ἐξ ἐαρινῆς τροπῆς λαβὼν τὴν ἀρχήν,
Ἰουδαίοις
τὴν τοῦ ἀιδίου θεοῦ εὐαγγελίζεται βασιλείαν, ἧς ἀπολαύειν λέγει ἐάν τις

445
ποιεῖ ἀκούειν, τυφλοὺς ἀναβλέπειν, κυλλοὺς χωλοὺς ὀρθοῖ, πᾶσαν

νόσον
ἀπελαύνει, πάντα δαίμονα φυγαδεύει. ἀλλὰ καὶ λεπροὶ [ψωροὶ] ἐκ
διαστή-
ματος μόνον ἐνορῶντες αὐτῷ ἰώμενοι ἀπαλλάσσονται. νεκροὶ δὲ
προσφερό-
μενοι ἐγείρονται, καὶ οὐδέν ἐστιν ὃ ἀδυνατεῖ ποιεῖν. καὶ ὅσῳ γε μᾶλλον
ὁ χρόνος προέκοπτεν, πολὺ μείζων διὰ πλειόνων τῶν ἐπιδημούντωνκαὶ
βεβαιοτέρα ἐγίνετο οὐκέτι φήμη λέγω, ἀλλὰ τοῦ πράγματος ἡ ἀλήθεια·
ἤδη
γάρ ποτε καὶ συστήματα κατὰ τόπους ἐγίνετο βουλῆς καὶ σκέψεως τοῦ
τίς ἂν
εἴη ὁ φανεὶς καὶ τί βούλεται λέγειν. καὶ δή ποτέ τις πρὸς αὐτῷ τῷ ἔτει
ἐν φθινοπωρινῇ τροπῇ δημοσίᾳ στὰς ἐβόα λέγων· Ἄνδρες Ῥωμαῖοι,
ἀκού-
σατε· ὁ τοῦ θεοῦ υἱὸς ἐν Ἰουδαίᾳ πάρεστιν, ἐπαγγελλόμενος πᾶσιν τοῖς
βουλομένοις ζωὴν αἰώνιον, ἐὰν [τὰ] κατὰ γνώμην τοῦ πέμψαντος αὐτὸν
Demetrius Rhet., Formae epistolicae (1302: 001)“Demetrii et Libanii

qui feruntur τύποι ἐπιστολικοί et ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες”, Ed.
Weichert, V.Leipzig: Teubner, 1910.Sec. 9, li.6
πράξεως κατά τινος ἐξαγγέλλωμεν. οὕτως·

Ὁ δεῖνα ὡς κέχρηται τοῖς ἐγκεχειρισμένοις ἀνελευθέρως
καὶ τῆς προαιρέσεως ἀναξίως, κἂν ἐγὼ σιωπῶ, παρ' ἄλλων
ἀκούσῃ· γράφειν γὰρ προσήκει περὶ ὧν ἂν μή τινες ἐπιστῶν-
ται· περὶ δὲ τῶν ἅπασι φανερῶν καὶ ὑπ' αὐτῆς τῆς φήμης
ἀναγγελλομένων περισσόν τι καὶ τὸ μηνύειν ἃ δι' αὐτῶν ἐλέγ-
χεται σιωπωμένων. Ἐπαινετικὸς δέ ἐστιν, ὅταν ἐφ' οἷς [ἂν] ἔπραξέ
τις ἢ προείλετο, παρακαλῶμεν ἀποδεχόμενοι τὸν τρόπον τοῦτον·
Ἐγὼ καὶ πρότερον εἰ ἔγραψας γράμμασι μετειλήφειν τῆς
Aelius Dionysius Attic., Ἀττικὰ ὀνόματα (1323: 001)“Untersuchungen

zu den attizistischen Lexika”, Ed. Erbse, H.Berlin: Akademie–Verlag,
1950; Abhandlungen der deutschen Akademie der Wissenschaften zu
Berlin, Philosoph.–hist. Kl.. omicron, 32, li.1
’ὦ πότνι' Εἰλείθυια, ἐπίσχες τοῦ τόκου, ἕως ἂν εἰς ὅσιον ἀπέλθω

χωρίον’. καὶ ὅσια χρήματα· τὰ μὴ ἱερά. λέγεται δὲ καὶ τὸ δίκαιον ὅσιον.
ὄσσος· ὀφθαλμός. ἐν τῇ τραγῳδίᾳ (deest ap. Nauck) ἀρσενικῶς, παρ'
Ὁμήρῳ οὐδετέρως (g. Ν 616s.).
ὄττα· φήμη, μαντεία διὰ κληδόνος. καὶ ὀττεύεσθαι· τὸ κληδονίζεσθαι.
446
οὐδεὶς δυσώνης χρηστὸν ὀψωνεῖ κρέας (fr. com. ad. 277 K.).
οὐδεὶς κομήτης ὅστις οὐ περαίνεται (fr. com. ad. 14 K.).
οὐδὲν λευκῶν ἀνδρῶν ὄφελος (fr. com. ad. 791 K.).
οὐδὲν πρὸς ἔπος.
οὐδὲν φρονεῖ δίκαιον ἐστυκὼς ἀνήρ (fr. com. ad. 598 K.).
Dionysius Epic., Fragmenta (1326: 001)“Die griechischen

Dichterfragmente der römischen Kaiserzeit, vol. 1, 2nd edn.”, Ed.
Heitsch, E.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1963.Fragment 7, li.1
Κάσπειροι μετὰ φῦλα, τά τ' ἄφθιτος ἔλλαχεν ἠώς.

ἠδ' ὅσοι Ἀρσανίην ναῖον πόλιν εὐρυάγυιαν,
ἔνθα τε πέπλα γυναῖκες Ἀθηναίης ἰότητι
αὐτῆμαρ κροκόωσιν ἐφ' ἱστοπόδων τανύουσαι,
αὐτῆμαρ δ' ἔταμόν τεκαὶ ἐξ ἱστῶν ἐρύσαντο.
οἱ δὲ θοῶς προγένοντο Διωνύσου κατὰ φήμην.
Μαίδων τ' ἄγρια φῦλα καὶ Ὤδονες ἐγχεσίπαλλοι.
[]. ὅπποθι χρωτὸς ἐπαύροι
[]ἰλαδὸν ἁλισθέντες
[ἑς]πομένοισιν ἀϋτῶν
καὶ τότε Βωλίγγῃσι μετ' ἀνδράσι Τέκταφος ὦρτο
Empedocles Poet. Phil., Testimonia (1342: 003)“Die Fragmente der

καὶ θύειν αὐτῶι δεῖν καθαπερεὶ γεγονότι θεῶι. (69) Ἕρμιππος [fr. 27
FHG III 42]
δέ φησι Πάνθειάν τινα Ἀκραγαντίνην ἀπηλπισμένην ὑπὸ τῶν ἰατρῶν
θεραπεῦσαι
αὐτὸν καὶ διὰ τοῦτο τὴν θυσίαν ἐπιτελεῖν· τοὺς δὲ κληθέντας εἶναι πρὸς
τοὺς ὀγδοή-
κοντα. Ἱππόβοτος [Heraclides fr. 77 Voss] δέ φησιν ἐξαναστάντα αὐτὸν
ὡδευκέναι ὡς ἐπὶ τὴν Αἴτνην, εἶτα παραγενόμενον ἐπὶ τοὺς κρατῆρας τοῦ
πυρὸς
ἐναλέσθαι καὶ ἀφανισθῆναι, βουλόμενον τὴν περὶ αὑτοῦ φήμην
βεβαιῶσαι ὅτι
γεγόνοι θεός, ὕστερον δὲ γνωσθῆναι, ἀναρριπισθείσης αὐτοῦ μιᾶς τῶν
κρηπίδων·
χαλκᾶς γὰρ εἴθιστο ὑποδεῖσθαι. πρὸς τοῦθ' ὁ Παυσανίας ἀντέλεγε. (70)
(Διό-
447
δωρος δ' ὁ Ἐφέσιος περὶ Ἀναξιμάνδρου γράφων φησὶν ὅτι τοῦτον

ἐζηλώκει,
τραγικὸν ἀσκῶν τῦφον καὶ σεμνὴν ἀναλαβὼν ἐσθῆτα). τοῖς Σελινουντίοις
ἐμπε-
σόντος λοιμοῦ διὰ τὰς ἀπὸ τοῦ παρακειμένου ποταμοῦ δυσωδίας, ὥστε
καὶ αὐτοὺς
Eudoxus Astron., Fragmenta (1358: 001)

“Die Fragmente des Eudoxos von Knidos”, Ed. Lasserre, F.
Berlin: De Gruyter, 1966.
Fragment 290, li.55
15 Ἐκ δὲ τούτου πυθέσθαι περὶ τῆς λάρνακος, ὡς πρὸς τὴν Βύβλου

χώραν ὑπὸ
τῆς θαλάττης ἐκκυμανθεῖσαν αὐτὴν ἐρείκῃ τινὶ μαλθακῶς ὁ κλύδων
προσέμιξεν· ἡ δ'
ἐρείκη κάλλιστον ἔρνος ὀλίγῳ χρόνῳ καὶ μέγιστον ἀναδραμοῦσα
περιέπτυξε καὶ περιέφυ
καὶ ἀπέκρυψεν ἐντὸς ἑαυτῆς· θαυμάσας δ' ὁ βασιλεὺς τοῦ φυτοῦ τὸ
μέγεθος καὶ περι-
τεμὼν τὸν περιέχοντα τὴν σορὸν οὐχ ὁρωμένην κορμὸν ἔρεισμα τῆς
στέγης ὑπέστησε.
Ταῦτά τε πνεύματί φασι δαιμονίῳ φήμης πυθομένην τὴν Ἶσιν εἰς Βύβλον
ἀφικέσθαι, καὶ
καθίσασαν ἐπὶ κρήνης ταπεινὴν καὶ δεδακρυμένην ἄλλῳ μὲν μηδενὶ
προσδιαλέγεσθαι,
τῆς δὲ βασιλίδος τὰς θεραπαινίδας ἀσπάζεσθαι καὶ φιλοφρονεῖσθαι τήν
τε κόμην παρα-
πλέκουσαν αὐτῶν καὶ τῷ χρωτὶ θαυμαστὴν εὐωδίαν ἐπιπνέουσαν ἀφ'
ἑαυτῆς. Ἰδούσης
δὲ τῆς βασιλίδος τὰς θεραπαινίδας, ἵμερον ἐμπεσεῖν τῆς ξένης τῶν τε
τριχῶν τοῦ τε
χρωτὸς ἀμβροσίαν πνέοντος· οὕτω δὲ μεταπεμφθεῖσαν καὶ γενομένην
συνήθη ποιήσα
Eudemus Rhet., Περὶ λέξεων ῥητορικῶν (excerpta) (1376: 001)

448
“”Excerpta ex Eudemi codice Parisino n. 2635“”, Ed. Niese, B., 1922;

Philologus, suppl. 15.Folio 171b, li.31
πανδημεί: παντὸς τοῦ πλήθους.

πανδήμου: παντὸς τοῦ πλήθους ἢ παντὸς τοῦ δημώδους
καὶ ἀγελαίου ὄχλου.
πανδοκεύτρια: καπηλὶς ἀπὸ τοῦ τοὺς πάντας δέχεσθαι.
παννύχιον: ὅλην τὴν νύκτα.
πανομφαίῳ: ᾧ πᾶσα φήμη καὶ μαντεία ἀναφαίνεται.
πανόπτος: πολυόφθαλμος. Πάνθειον: τόπος.
παν....: ἡ διὰ τῶν ὀσπρίων μῖξις.
πανοῦργος: ὁ πάντα ἐν πονηρίᾳ ἐργαζόμενος. λέγεται
δὲ καὶ ὁ πάνυ φρόνιμος καὶ ὁ πάντα ἐπιστάμενος.
πανσθενέστατον: ἰσχυρότατον.
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio α sive Recensio vetusta (1386: 001)

“Ιστορία Μ. Αλέανδρου vol. 1”, Ed. Kroll, W.
Berlin: Weidmann, 1926.
εἶπεν· ‘Λέξον μοι βασίλισσα ἐνιαυτόν, μῆνα καὶ τὴν ἡμέραν καὶ τὴν
ὥραν
τῆς ἑαυτῆς γεννήσεως.’ Τῆς δὲ εἰρηκυίας ὁ Νεκτανεβὼς ψηφίζει τὴν
ἑαυτοῦ καὶ τὴν αὐτῆς γέννησιν, εἰ συναστρεῖ. ἰδὼν δὲ εὖ κειμένην τὴν
ἀστροθεσίαν φησί· ‘Τί θέλεις ἀκοῦσαι βασίλισσα’; Ἡ δὲ εἶπε· ‘Τὰ περὶ
τὸν Φίλιππον μαθεῖν θέλω· φημίζεται γάρ μοι μετὰ τὸν πόλεμον ἀπο-
βαλεῖν με καὶ γαμεῖν ἄλλην.’ Ὁ Νεκτανεβὼς εἶπε· ‘Ψευδὴς ἡ φήμη
γέγονε
βασίλισσα τοῦ νῦν χωρισμοῦ· μετὰ καιρὸν γὰρ ὄντως τοῦτο γίνεται. πλὴν
δύναμαί σοι ὡς Αἰγύπτιος προφήτηςκαὶ μάγος εἰς πολλὰ βοηθὸς
γενέσθαι, ὅταν μουἐπὶ πράγει τοιούτῳ χρεία γίνηται. τὸ γὰρ νῦν
εἵμαρταί σοι, καθ' ἣν τέθεικές μοι σαυτῆς γένεσιν, θεῷ ἐπιγείῳ
συνελθεῖν
καὶ ἐξ αὐτοῦ σύλληψιν ἔχειν καὶ παιδοποιηθῆναί σοι ἔκδικον γενόμενον
449
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio α sive Recensio vetusta

μονα παραγίνεται. οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι θέλοντες αὑτῶν ἐνδείξασθαι τὸ

γενναῖον καὶ καταισχῦναι τοὺς Ἀθηναίους, ὅτι ἐφοβήθησαν αὐτόν,
ἀπέκλεισαν
τὰς πύλας καὶ τὰς ναῦς ἔπλησαν· μᾶλλον γὰρ ναύμαχοι ἦσαν ἢ ἐπὶ γῆς
πολεμισταί. μαθὼνδὲ αὐτῶν τὴν παράταξιν πέμπει ἐπιστολὴν πρῶτον·
’Ἀλέξανδρος Λακεδαιμονίοις γράφει· πρῶτον συμβουλεύω ἣν εἴχετε
ἀπὸ προγόνων φήμην φυλάσσειν· τὸ γὰρ χαίρειν ἐν ὑστέρῳ ἔστω, ἄνπερ
ἦτε ἄξιοι ... καὶ πολεμισταὶ καὶ ἀήττητοι, ὁρᾶτε μὴ νῦν καθαιρεθῆτε
τῆς δόξης μηδὲ ἐνδείξασθαι βουλόμενοι τὸ σθεναρὸν Ἀθηναίοις ὑπὸ
αὐτῶν
καταγελασθῆτε ἡττηθέντες ὑπὸ Ἀλεξάνδρου. ὥστε ἀπόβητε τῶν νηῶν
ἑκόντες, ἵνα μὴ τὸ πῦρ ὑμᾶς καταφλέξῃ.’
Οὕτως ἀναγνωσθείσης τῆς ἐπιστολῆς οὐκ ἐπείσθησαν, ἀλλ' ὥρμησαν
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio β (1386: 002)

“Der griechische Alexanderroman. Rezension β”, Ed. Bergson, L.
Stockholm: Almqvist & Wiksell, 1965.
πάντας ἀποστῆναι καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· “προφῆτα, σκέψαι περὶ ἐμοῦ καὶ
Φιλίππου τὴν γέννησιν.” ἐφημίζετο γὰρ περὶ αὐτῆς, ὅτι ἐὰν παραγίνηται
Φί-
λιππος ἀπὸ τοῦ πολέμου, ταύτην ἀποβάλλεται καὶ ἑτέραν γαμεῖ. ὁ δὲ
Νεκτεναβὼ
εἶπε πρὸς αὐτήν· “θὲς τὴν σὴν γέννησιν, θὲς καὶ τοῦ Φιλίππου.” καὶ τί
λοιπὸν
ποιεῖ ὁ Νεκτεναβώ; τίθησι καὶ τὴν ἑαυτοῦ γέννησιν πρὸς τὴν τῆς
Ὀλυμπιάδος
καὶ ψευσάμενος εἶπε πρὸς αὐτήν· “οὐκ ἔστι ψεῦδος ἣν ἀκούεις φήμην
περὶ σοῦ.
δύναμαι δέ σοι ὡς Αἰγύπτιος προφήτης βοηθῆσαι τοῦ μὴ ἀπόβλητόν σε
γε-
νέσθαι ὑπὸ Φιλίππου.” ἡ δὲ εἶπεν· “πῶς δύνασαι;” ὁ δὲ ἔφη· “δεῖ σε θεῷ
450
ἐπι-
γείῳ συνελθεῖν καὶ ἐκ τούτου συλλαβεῖν καὶ τεκεῖν υἱὸν καὶ ἀναθρέψαι,
τοῦτον
δὲ ἔκδικόν σου ἔχειν τῶν ὑπὸ Φιλίππου γενομένων πρός σε
ἁμαρτημάτων.” καὶ
λέγει αὐτῷ ἡ Ὀλυμπιάς· “ποίῳ θεῷ;” ὁ δὲ εἶπεν· “τῷ τῆς Λιβύης
Ἄμμωνι.”
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio ε Ch. 15, Sec. 2, li.3
δέσποτα, εἶπον, οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἐλπὶς σωτηρίας ἀπὸ τοῦδε τοῦ
Μακεδονικοῦ στίφους. ὡς δὴ ἡμῖν ὑποληπτέον καὶ τὰ ἐνταῦθα
κατεπείγεται φθάσαι.
Δαρεῖος δὲ ταῦτα μαθὼν ἀγγέλους πρὸς Ἀλέξανδρον
ἀποστέλλει καὶ ἐπιστολὴν περιέχουσαν τάδε·
Φήμη τις ἦλθε ταῖς ἡμῶν ἀκοαῖς, ὦ παῖ Φιλίππου, ὡς πᾶ-
σαν περιδραμὼν γῆν Ἑλλάδα τελείως αὐτὴν κατηδάφισας
καὶ μέχρι Ῥώμης καὶ ταῖς ἐνδοτέραις βασιλείαις δυσμῶν
ἐπέβης, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ μέχρι Ὠκεανοῦ, Βαρβαρίαις τε καὶ
ταῖς ἐνδοτέραις Αἰθιοπίαις καὶ πᾶσι τοῖς ὑπὸ τὴν ἀήττητον
χεῖρα ἡμῶν, καὶ πολὺν σεαυτῷ συνήθροισας πλοῦτον. τού
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio ε Ch. 38, Sec. 3, li.1
ρότατα ἐπολέμουν μηδενὶ ὑποτασσόμεναι. ὡς δὲ τὰ περὶ Ἀλε-

ξάνδρου ἀνέμαθον, ὅτι μέλλει τὴν πόλιν αὐτῶν καταλαμβάνειν,
πρέσβεις πρὸς αὐτὸν ἀποστέλλουσι γυναῖκας εὐειδεστάτας καὶ
δῶρα πολύτιμα καὶ φόρους ἐτῶν τριῶν καὶ ἐπιστολὴν τάδε
ἀναγορεύουσαν·
Φήμη τις ἦλθε ταῖς ἡμετέραις ἀκοαῖς, ὦ δέσποτα κοσμο-
κράτορ, ὡς τὴν ἡμετέραν καταλαβέσθαι πολύχουν ἠθέλησας
καὶ μετὰ γυναικείου μαχήσασθαι στίφους. καὶ τοῦτο ἡμεῖς μὲν
οὐ πιστούμεθα τόδε σοι εἶναι ἐνθύμιον, ὅμως ὡς τῷ κόσμου
κυρίῳ καὶ ἡμεῖς ὑπείκειν ἠθελήσαμεν καὶ τάδε ἡμῶν εὐτελῆ
ἀπεστείλαμεν δῶρα σὺν τοῖς ἐτησίοις φόροις. δέχοι' οὖν καὶ
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio φ (1386: 016)

“Ἡ φυλλάδα τοῦ μεγαλέξαντρου. Διήγησις Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος”,
Ed. Veloudis, G.
Athens: Hermes, 1977; Νέα Ἑλληνικὴ Βιβλιοθήκη 39.
451
Sec. 2, li.5
ἀπὸ μεσημβρίας μὲ τὴν Ἤπειρον

καὶ Θεσσαλίαν καὶ ἀπὸ δύσιν
μὲ τὸ Ἰόνιον Πέλαγος. Αὐτὴ ποτὲ καιρὸν ἔφθασεν εἰς ἄκρον βαθμὸν
τῆς μεγαλειότητος διὰ πολλῶν βασιλέων ὁποὺ ἔλαβεν, καὶ μάλιστα
διὰ Φιλίππου καὶ Ἀλεξάνδρου, πατρὸς καὶ υἱοῦ. Καὶ πρῶτον μὲν
ἔλαβεν τὴν ἀρχὴν τῆς φήμης ἀπὸ τὸν Φίλιππον διὰ τοὺς πολλοὺς
πολέμους ὁποὺ ἔκαμεν ἐναντίον τῶν Ὀλυνθίων καὶ ἄλλων δημοκρα-
τιῶν τῆς Ἑλλάδος· ὁ ὁποῖος ἐβασίλευσεν εἰς τοὺς πέντε χιλιάδες
καὶ ἑκατὸν τριάκοντα ἕξη χρόνους ἀπὸ κτίσεως κόσμου. Καὶ εἰς
τὸν δέκατον ἕκτον χρόνον τῆς αὐτοῦ βασιλείας ἔδωσεν εἰς τὸ φῶς
ἡ Ὀλυμπιάς, ἡ γυνή του, τὸν μέγαν καὶ θαυμαστὸν Ἀλέξανδρον,
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio φ

Sec. 72, li.10t
ὅταν ἐζύγωσαν εἰς τὴν Ῥώμην εἰς συναπάντησιν τῶν ἀρχόντων,

ὅρισε καὶ ἔσερναν τὰ ἄλογα ὅλα ἔμπροσθέν του. Καὶ ὅρισε καὶ ἐλα-
λοῦσαν ἀπὸ τὲς δύο μερέες τὲς τρουμπέτες καὶ πᾶσα λογῆς ὄργανον
καὶ ἐδιόρθωσε τὰ φουσάτα του εἰς δώδεκα μέρη, νὰ ἔρχεται κάθε
μέρος εἰς τὴν τάξιν του.
Φήμη τῶν Ῥωμαίων.
Καὶ ἐζύγωσαν οἱ πρωτοκαβαλλαραῖοι τῆς Ῥώμης καὶ ἐπροσκύ-

νησαν τὸν Ἀλέξανδρον καὶ εἶπαν ὅλοι μίαν φωνήν: Πολλὰ τὰ ἔτη
τοῦ Ἀλεξάνδρου, τοῦ υἱοῦ τοῦ Φιλίππου καὶ τῆς Ὀλυμπιάδος τῆς
βασίλισσας. Καὶ ἦλθαν τὰ κοράσια καὶ ἐπροσκύνησάν τον καὶ εὐφή-
μισάν τον καὶ ἐδιάβηκαν
Ιστορία Μ. Αλέανδρου Recensio φ

Sec. 116, li.11
τευμά του καὶ εἶπεν: Ὦ θαυμαστοὶ καὶ ἀνδρειωμένοι Μακεδόνιοι

452
καὶ Παμφλαγόνες καὶ Λακεδαιμόνιοι, ἀκούσατε ὅλοι. Ἡ σκέπη τοῦ

μεγάλου Θεοῦ Σαβαώθ, ὁποὺ μᾶς ἐβοήθησεν καὶ ἐπήραμεν τὴν Ῥώ-
μην καὶ ὅλα τὰ νησία, τὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ τὴν Αἴγυπτον καὶ ἕως
τὸν μέγαν βασιλέα Δάρειον ἤλθαμεν· καὶ ἐὰν αὐτὸν νικήσωμεν,
φήμην μεγάλην θέλομεν λάβει· εἰ δὲ νικήση μας, εἰς ὅλον τὸν κό-
σμον θέλει μᾶς κυνηγήσει. Ἀμὴ κάλλιον εἶναι εἰς ἡμᾶς τὴν σήμερον
ἡμέραν νὰ ἀποθάνωμεν ὅλοι εἰς τὸν
πόλεμον, παρὰ νὰ φύγωμεν
ἀπὸ τοὺς Πέρσας.
Hecataeus Hist., Fragmenta (1390: 002)“FGrH #264”.Vol.-Jacobyʹ-F

αὐτὸν ὑποστήσασθαι σταδίων ἑκατὸν καὶ τετταράκοντα, οἰκοδομήμασι

δὲ μεγάλοις καὶ
ναοῖς ἐκπρεπέσι καὶ τοῖς ἄλλοις ἀναθήμασι κοσμῆσαι θαυμαστῶς. (5)
ὁμοίως δὲ καὶ τὰς τῶν
ἰδιωτῶν οἰκίας ἃς μὲν τετρωρόφους, ἃς δὲ πεντωρόφους κατασκευάσαι·
καὶ καθόλου τὴν
πόλιν εὐδαιμονεστάτην οὐ μόνον τῶν κατ' Αἴγυπτον ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων
πασῶν ποιῆσαι.
(6) διὰ δὲ τὴν ὑπερβολὴν τῆς περὶ αὐτὴν εὐπορίας τε καὶ δυνάμεως εἰς
πάντα τόπον τῆς
φήμης διαδεδομένης ἐπιμεμνῆσθαι καὶ τὸν ποιητὴν αὐτῆς φασιν ἐν οἷς
λέγει (I 381/4)
»οὐδ' ὅσα Θήβας / Αἰγυπτίας, ὅθι πλεῖστα δόμοις ἔνι κτήματα κεῖται, / αἵ θ'
ἑκατόμπυλοί
εἰσι, διηκόσιοι δ' ἂν ἑκάστην / ἀνέρες ἐξοιχνεῦσι σὺν ἵππευσιν καὶ
ὄχεσφιν». (7) ἔνιοι δέ
φασιν οὐ πύλας ἑκατὸν ἐσχηκέναι τὴν πόλιν, ἀλλὰ πολλὰ καὶ μεγάλα
προπύλαια τῶν ἱερῶν,
ἀφ' ὧν ἑκατόμπυλον ὠνομάσθαι καθαπερεὶ πολύπυλον· δισμύρια δ'
ἅρματα πρὸς ἀλήθειαν
ἐξ αὐτῆς εἰς τοὺς πολέμους ἐκπορεύεσθαι· τοὺς γὰρ ἱππῶνας ἑκατὸν
γεγονέναι κατὰ τὴν
Heraclides Ponticus Phil., Fragmenta (1409: 001)“Herakleides

Pontikos”, Ed. Wehrli, F.Basel: Schwabe, 1969; Die Schule des
Aristoteles, vol. 7, 2nd edn..Fragment 85, li.6
Diogenes Laert. VIII 69: Ἕρμιππος δέ φησι Πάνθειάν

453
τινα Ἀκραγαντίνην ἀπηλπισμένην ὑπὸ τῶν ἰατρῶν θεραπεῦσαι αὐτὸν

(sc.
Ἐμπεδοκλέα) καὶ διὰ τοῦτο τὴν θυσίαν ἐπιτελεῖν· τοὺς δὲ κληθέντας
εἶναι
πρὸς τοὺς ὀγδοήκοντα. Ἱππόβοτος δέ φησιν ἐξαναστάντα αὐτὸν
ὡδευκέναι
ὡς ἐπὶ τὴν Αἴτνην, εἶτα παραγενόμενον ἐπὶ τοὺς κρατῆρας τοῦ πυρὸς
ἐναλέσθαι καὶ ἀφανισθῆναι, βουλόμενον τὴν περὶ αὑτοῦ φήμην βεβαιῶ-
σαι ὅτι γεγόνοι θεός, ὕστερον δὲ γνωσθῆναι, ἀναρριπισθείσης αὐτοῦ
μιᾶς
τῶν κρηπίδων, χαλκᾶς γὰρ εἴθιστο ὑποδεῖσθαι. πρὸς τοῦθ' ὁ Παυσανίας
ἀντέλεγε.
Apollodori Chronica fr. 43 Jacoby (Diogenes Laert.
VIII 52):
Heraclides Ponticus Phil., Fragmenta

Fragment 102, li.3
ἄλλῳ τινὶ τῶν φύσει τερπνῶν ἄνευ φωτὸς ὑπὸ σκότους χαίρειν, ἀλλὰ
τοῦτο
πᾶσαν ἡδονὴν καὶ πᾶσαν διατριβὴν καὶ ἀπόλαυσιν ὥσπερ τι κοινὸν
ἥδυσμα κατα-
μιγνύμενον ἱλαρὰν ποιεῖ καὶ φιλάνθρωπον.
Plutarchus Camillus XXII: τοῦ μέντοι πάθους αὐτοῦ (sc. τῆς παρὰ
τῷ Ἀλίᾳ ποταμῷ μάχης) καὶ τῆς ἁλώσεως (sc. Ῥώμης) ἔοικεν ἀμυδρά τις
εὐθὺς
εἰς τὴν Ἑλλάδα φήμη διελθεῖν. Ἡρακλείδης γὰρ ὁ Ποντικός, οὐ πολὺ
τῶν χρό-
νων ἐκείνων ἀπολειπόμενος, ἐν τῷ περὶ ψυχῆς συντάγματί φησιν ἀπὸ τῆς
ἑσπέ-
ρας λόγον κατασχεῖν ὡς στρατὸς ἐξ Ὑπερβορέων ἐλθὼν ἔξωθεν ᾑρήκοι
πόλιν
Ἑλληνίδα Ῥώμην, ἐκεῖ που συνῳκημένην περὶ τὴν μεγάλην θάλασσαν.
οὐκ ἂν
οὖν θαυμάσαιμι μυθώδη καὶ πλασματίαν ὄντα τὸν Ἡρακλείδην ἀληθεῖ
λόγῳ τῷ
περὶ τῆς ἁλώσεως ἐπικομπάσαι τοὺς Ὑπερβορέους καὶ τὴν μεγάλην
θάλασσαν.
454
Heraclides Ponticus Phil., Fragmenta Fragment 128b, li.4
τὴν ἐν Σαυρομάταις λίμνην οὐδὲν τῶν ὀρνέων ὑπεραίρειν, τὸ δὲ

προσελθὸν ὑπὸ
τῆς ὀσμῆς τελευτᾶν. ὃ δὴ καὶ περὶ τὴν Ἄορνιν κατὰ τὴν Ἰταλίαν δοκεῖ
γίνεσθαι.
Antigonus Historiae mirabiles CLII: τὴν δὲ ἐν τοῖς Σαρ-
μάταις λίμνην Ἡρακλείδην γράφειν, ὅτι οὐδὲν τῶν ὀρνέων ὑπεραίρειν, τὸ
δὲ
προσελθὸν ὑπὸ τῆς ὀσμῆς τελευτᾶν. ὃ δὴ καὶ περὶ τὴν Ἀορνῖτιν δοκεῖ
γίγνεσθαι,
καὶ κατίσχυκεν ἡ φήμη παρὰ τοῖς πλείστοις. Cf. Paradoxogr. Florent. 22.
Etymologicon Magnum 513, 44 Κιμμερίους· φησὶν Ἡρακλείδης
ὁ Ποντικὸς ὑποκάτω τοῦ Πόντου εἶναι. γράφεται δὲ καὶ Κερβερίων
(Crates ad
Hom. λ 14)· καὶ ἔοικε καὶ Σοφοκλῆς περιπεπτωκέναι τῇ Κερβερίων
(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., De diversis verborum

ignificationibus (= Περὶ διαφόρους σημασίας) (epit. operis Herennii
Philonis) (e cod. Paris.suppl. gr. 1238) (1416: 001)“Herennius Philo. De
diversis verborum significationibus”, Ed. Palmieri, V.
Naples: d'Auria, 1988. delta, 50, li.2
τοῖς ἀρχαίοις. δοῦλοι μὲν γὰρ τῶν ἡδ̣ο̣ν̣ω̣=ν λέγονται καὶ

πάντες οἱ τεταγμένοι ὑπὸ βασιλέως, οἰκέται δὲ δεσποτῶν, θε-
ράποντες δὲ οἱ ὑποτεταγμένοι φίλοι, ὑφ' ὧν θεραπεύονται οἱ
προσήκοντες. διαβόητος καὶ ἐπιβόητος διαφέρει. διαβόητος μὲν γὰρ
ὁ ἐπ' ἀρετῇ ἐπεγνωσμένος· ἐπιβόητος δὲ ὁ μοχθηρὰν ἔχων φήμην.
Ἀνακρέων (pmg 354) ἐν δευτέρῳ·
(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., De propria dictione (= Περὶ

κυριολεξίας (epit. operis sub nomine Herennii Philonis) (e cod. Venet.
Marciano gr. 512) (1416: 003)“Herennius Philo. De diversis verborum
significationibus”, Ed. Palmieri, V.Naples: d'Auria, 1988. 16, li.1
ἐν Κυρήνῃ τοὺς ἐφήβους τριακατίους καλοῦσιν, ἐν δὲ

Κρήτῃ ἀποδρόμους διὰ τὸ μὴ τῶν κοινῶν δρόμων μετέχειν.
Ἀχαιοὶ κούρους, † δάκες † ἀγούρους.
455
διαβόητος ἐπ' ἀρετῇ, ἐπιβόητος ὁ ἔχων φήμην μοχθη-

ράν. τοῦτον ἔνιοι τῶν ποιητῶν ἐπίφατον καλοῦσιν.
(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., De diversis verborum

significationibus (= Περὶ διαφόρους σημασίας κατ' ἀλφάβητον) (epit.
operis Herennii Philonis) (e codd. Paris suppl. gr. 1270 + Leid. Voss.
Misc. 14 + Bodl. d'Orville B 131 + Vat. regin. 131 + Laur. 42) (1416:
007)“”’Eranius’ Philo, De differentia significationis””, Ed. Palmieri, V.,
1981; Revue d'histoire des textes 11. delta, 44, li.2
δοῦλοι, οἰκέται καὶ θεράποντες διαφέρουσιν. δοῦλοι μὲν γὰρ καὶ τῶν
ἡδονῶν λέγονται καὶ πάντες οἱ ὑποτεταγμένοι τῷ βασιλεῖ, οἰκέται δὲ οἱ
ἀργυ-
ρώνητοι, θεράποντες δὲ οἱ ὑποτεταγμένοι φίλοι, ὑφ' ὧν θεραπεύονται οἱ
προσή-
κοντες, ὡς Ἀχιλλεὺς καὶ Πάτροκλος.
διαβόητος καὶ ἐπιβόητος διαφέρει. διαβόητος μὲν γὰρ ὁ ἐπ' ἀρετῇ
βοώμενος, ἐπιβόητος δὲ ὁ μοχθηρὰν ἔχων φήμην.
διπλοῦν καὶ διπλάσιον διαφέρει. διπλοῦν μὲν γὰρ κατὰ τὸ μέγεθος,
διπλάσιον δὲ κατὰ τὸν ἀριθμόν.
Ilias Parva, Ilias parva (fragmenta) (1444: 001)

“Poetarum epicorum Graecorum testimonia et fragmenta, pt. 1”, Ed.
Bernabé, A.Leipzig: Teubner, 1987.Fragment 27, li.1
ἔνθ' ἄλλοι μὲν πάντες ἀκὴν ἔσαν υἷες Ἀχαιῶν,

Ἄντικλος δὲ σέ γ' οἶος ἀμείψασθαι ἐπέεσσιν
ἤθελεν· ἀλλ' Ὀδυσεὺς ἐπὶ μάστακα χερσὶ πίεζε
νωλεμέως κρατερῆισι, σάωσε δὲ πάντας Ἀχαιούς,
τόφρα δ' ἔχ' ὄφρα σε νόσφιν ἀπήγαγε Παλλὰς Ἀθήνη.
φήμη δ' εἰς στρατὸν ἦλθε
Ἴλιον ἀείδω καὶ Δαρδανίην ἐύπωλον,
ἧς πέρι πόλλ' ἔπαθον Δαναοί, θεράποντες Ἄρηος.
ἄμπελον ἣν Κρονίδης ἔπορεν οὗ παιδὸς ἄποινα
χρυσείην, φύλλοισιν ἀγαυοῖσιν κομόωσαν
βότρυσί θ' οὓς Ἥφαιστος ἐπασκήσας Διὶ πατρὶ
456
Josephus Et Aseneth, Confessio et precatio Aseneth (1451:

001)“Joseph et Aséneth”, Ed. Philonenko, M.Leiden: Brill, 1968.Ch. 1,
Sec. 9, li.1
Καὶ ἦν μεγάλη ὡς Σάρρα καὶ ὡραία ὡς Ῥεβέκκα καὶ καλὴ ὡς

Ῥαχήλ· καὶ ἦν τὸ ὄνομα τῆς παρθένου ἐκείνης Ἀσενέθ.
Καὶ ἀπῆλθεν ἡ φήμη τοῦ κάλλους αὐτῆς εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐκείνην
⌈καὶ ἕως περάτων αὐτῆς⌉, καὶ ἐμνηστεύοντο αὐτὴν πάντες οἱ υἱοὶ τῶν
μεγιστάνων καὶ τῶν σα-τραπῶν καὶ τῶν βασιλέων, νεανίσκοι πάντες.
Καὶ ἦν ἔρις πολλὴ ἐν αὐτοῖς δι' αὐτὴν καὶ ἐπειρῶντο πολεμεῖν πρὸς
ἀλλήλους
Juba II Rex MauretaniaeHist., Fragmenta (1452: 003)“FHG 3”, Ed.

Müller, K.Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 19, li.9
Ἐνταῦθα τὸν Ἀνταῖον οἱ Λίβυες ἱστοροῦσι κεῖσθαι· καὶ

τὸν τάφον αὐτοῦ Σερτώριος διέσκαψε τοῖς βαρβάροις
ἀπιστῶν διὰ μέγεθος. Ἐντυχὼν δὲ τῷ σώματι πηχῶν
ἑξήκοντα μῆκος, ὥς φασι, κατεπλάγη καὶ σφάγιον ἐν-
τεμὼν συνέχωσε τὸ μνῆμα καὶ τὴν περὶ αὐτοῦ τιμήν
τε καὶ φήμην συνηύξησε. Τιγεννῖται δὲ μυθολογοῦσιν
Ἀνταίου τελευτήσαντος τὴν γυναῖκα Τίγγην Ἡρακλεῖ
συνελθεῖν, Σόφακα δ' ἐξ αὐτῶν γενόμενον βασιλεῦσαι
τῆς χώρας καὶ πόλιν ἐπώνυμον τῆς μητρὸς ἀποδεῖξαι,
Σόφακος δὲ παῖδα γενέσθαι Διόδωρον, ᾧ πολλὰ τῶν
Λιβυκῶν ἐθνῶν ὑπήκουσεν Ἑλληνικὸν ἔχοντι στράτευμα
Maximus Astrol., Περὶ καταρχῶν (epit.) (1487: 002)“Maximi et

Ammonis carminum de actionum auspiciis reliquiae”, Ed. Ludwich, A.
Leipzig: Teubner, 1877.Sec. 8, li.49
ἐὰν δὲ μετὰΔιὸς ἢ Ἀφροδίτης συνοδεύῃ ἡ

Σελήνη, ἀφανισθήσεται ὁ φυγὼν καὶ οὐ μὴ εὑρεθῇ
(402 – 424).
εἰ δὲ συνοδεύῃ τῷἙρμῇ ἡ Σελήνη, εὐθέως εὑ-
ρεθήσεται ὁ φυγών· φήμη γὰρ περὶ αὐτοῦ εὐθέως
ἔρχεται μηνύουσα αὐτόν (425 – 428).
Σελήνησυνοδεύουσα τῷ Ἡλίῳ ἢ πανσελη-
νιάζουσα ἐκτοπίζει τὸν φυγόντα (429 – 432).
457
Σελήνη συνοδεύουσαΚρόνῳ ποιεῖ τὸν φυγόντα

ὑπό τινων ἐν τῇ ὁδῷ κακούργων ἐπιβουλευθῆναι καὶ
Memnon Hist., Fragmenta (1496: 003)“FHG 3”, Ed. Müller, K.

καὶ τὴν ὀργὴν ἐκλύων καὶ μεθοδεύων ταῖς ἀναβολαῖς,

τὰ δὲ ἀντιπαρασκευαζόμενος. (2) Ἐπεὶ δὲ ἢ θανάτῳ
ἢ νόσῳ κατὰ Βαβυλῶνα γεγονὼς Ἀλέξανδρος τὸν βίον
διέδραμεν, Εὐθυμίας μὲν ὁ Διονύσιος ἄγαλμα τὴν ἀγ-
γελίαν ἀκούσας ἱδρύσατο, παθὼν τῇ πρώτῃ προσβολῇ
τῆς φήμης ὑπὸ τῆς πολλῆς χαρᾶς, ὅσα ἂν ἡ σφόδρα
λύπη δράσειε· μικροῦ γὰρ περιτραπεὶς εἰς τὸ πεσεῖν
ὑπήχθη, καὶ ἄνους ὤφθη γενόμενος. (3) Περδίκκα δὲ
τῶν ὅλων ἐπιστάντος, οἱ μὲν τῆς Ἡρακλείας φυγάδες
πρὸς τὰ αὐτὰ καὶ τοῦτον παρώξυνον. Διονύσιος δὲ ταῖς
ὁμοίαις μεθόδοις χρώμενος ἐπὶ ξυροῦ ἀκμῆς πολλοὺς
Memnon Hist., Fragmenta Fragment 31, li.12
Ταῦτα μαθὼν Μιθριδάτης, παραγεγονότος αὐτῷ καὶ

τοῦ συμμαχικοῦ, ἄρας ἀπὸ τοῦ πρὸς τῇ Ἀμασίᾳ πε-
δίου διὰ τῆς Παφλαγονίας ᾔει, πεντεκαίδεκα μυριάδας
στρατὸν ἐπαγόμενος. (2) Μάνιος δὲ, τῶν ἀμφὶ Νικο-
μήδην συστρατευομένων αὐτῷ μόνῃ τῇ τοῦ Μιθρι-
δάτου φήμῃ διασκεδασθέντων, μετὰ Ῥωμαίων ὀλίγων
ἀντιπαρατάσσεται Μηνοφάνει τῷ Μιθριδάτου στρα-
τηγῷ, καὶ τραπεὶς φεύγει, πᾶσαν τὴν δύναμιν ἀπο-
βαλών. (3) Ἐμβαλὼν δὲ σὺν ἀδείᾳ Μιθριδάτης εἰς
τὴν Βιθυνίαν τάς τε πόλεις καὶ τὴν χώραν ἀμαχὶ κα-
τέσχε, καὶ τῶν ἄλλων δὲ πόλεων τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν
Oracula Sibyllina, Oracula (1551: 001)“Die Oracula Sibyllina”, Ed.

Geffcken, J.Leipzig: Hinrichs, 1902; Die griechischen christlichen
Schriftsteller 8.Sec. , li.266
πιστολέται καὶ τῶν δικαίων φθισήνορες ἀνδρῶν·

ἠδ' ὁπόσοι δολίοις καὶ ἀναιδέσιν ἀμφιπροσώποις
πρεσβύτεροι γεραροί τε διήκονες εἰσορόωσιν
.....................
αἰδόμενοι κρίνουσ' ἀδίκως ἑτέροισι ποιοῦντες
458
ψευδαπάταις φήμῃσι πεπεισμένοι ..........

παρδαλίων τε λύκων ὀλοώτεροι ἠδὲ [κάκιστοι·]
ἠδ' ὁπόσοι μεγάλως ὑπερήφανοι ἠδὲ τοκισταί,
οἳ τόκον ἔκ γε τόκων συναθροίζοντες κατὰ οἴκους
ὀρφανικοὺς χήρας τε καταβλάπτουσιν [ἕκαστα·]
ἠδ' ὁπόσοι χήρῃσι καὶ ὀρφανικοῖσι διδοῦσιν
Oracula Sibyllina, Oracula Sec. 5, li.246
φαῖνέ τε καὶ προὔβαλλε καὶ ἥμερα πᾶσιν ἔτελλεν.

τοῦδ' ἕνεκεν, στενόβουλε κακῶν ἀρχηγὲ μεγίστων,
καὶ ῥαμφὴ καὶ πένθος ἐλεύσεται ἤματι κείνῳ.
ἀρχὴ καὶ καμάτοιο καὶ ἀνθρώποις μέγα τέρμα
βλαπτομένης κτίσεως καὶ σῳζομένης πάλι Μοίραις,
κλῦθι πικρᾶς φήμης δυσηχέος, ἀνδράσι πῆμα.
ἀλλ' ὁπόταν Περσὶς γαῖ' ἀπόσχηται πτολέμοιο
λοιμοῦ τε στοναχῆς τε, τότ' ἔσσεται ἤματι κείνῳ
Ἰουδαίων μακάρων θεῖον γένος οὐράνιόν τε,
οἳ περιναιετάουσι θεοῦ πόλιν ἐν μεσογαίοις·
ἄχρι δὲ καὶ Ἰόπης τεῖχος μέγα κυκλώσαντες
Pausanias Attic., Ἀττικῶν ὀνομάτων συναγωγή (1569: 001)

“Untersuchungen zu den attizistischen Lexika”, Ed. Erbse, H.
Berlin: Akademie–Verlag, 1950; Abhandlungen der deutschen Akademie
der Wissenschaften zu Berlin, Philosoph.–hist. Kl..
alpha, 64, li.7
δέ. μέμνηται τῆς παροιμίας Μένανδρος ἐν Ἀνατιθεμένῃ (fr. 31 Kö.).

Σάγρα γὰρ ποταμὸς τῆς Λοκρίδος. Λοκροὺς δέ φασι τοὺς Ἐπιζεφυρίους
πόλεμον ἔχοντας πρὸς τοὺς πλησιοχώρους Κροτωνιάτας αἰτῆσαι
συμμαχίαν τοὺς Λακεδαιμονίους· τῶν δὲ στρατὸν μὲν οὐκ ἔχειν
φησάντων, διδόναι δὲ αὐτοῖς τοὺς Διοσκούρους τοὺς Λοκροὺς
οἰωνισαμένους τὸ κερτομηθὲν τήν τε ναῦν ἀποστρέψαι καὶ δεηθῆναι τῶν
Διοσκούρων συμπλεῖν αὐτοῖς. νικησάντων δὲ αὐθημερὸν καὶ τῆς
φήμης διαγγελθείσης εἰς Σπάρτην τὸ μὲν πρῶτον ἀπιστηθῆναι, ἐπεὶ δὲ
εὑρέθη ἀληθῆ, ἐκβῆναι ἐκεῖθεν τὴν ῥηθεῖσαν παροιμίαν.
ἀληλεσμένον βίον· οἱ μὲν ἐπὶ τῶν βαλανίτῃ βίῳ χρωμένων ἐδέξαντο, οἱ
δὲ ἐπὶ τῶν ἀταλαιπώρως βιούντων· οἷον κατειργασμένον, πρὸς τροφὴν
ἕτοιμον.
Pausanias Attic., Ἀττικῶν ὀνομάτων συναγωγή eta, 10, li.1

459
ἠλακατῆνες· ἰχθύες θαλάσσιοι κωβιώδεις ταριχευόμενοι.

ἤλεκτρον· ἀλλότυπον χρυσίον μεμειγμένον ὑέλῳ καὶ λιθείᾳ.
ἥλῳ τὸν ἧλον ἐκκρούεις (com. fr. ad. 494 K.)· ἀντὶ τοῦ ἁμαρτήματι τὸ
ἁμάρτημα σπεύδεις ἐξελάσαι.
ἠμὲν κλέος ἠδὲ καὶ ἦσθα· παροιμία ἐπὶ τῶν ὁμοίων τῇ περὶ αὐτῶν φήμῃ.
ἡμένη πελειάς· παροιμία ἐπὶ τῶν ἁπλουστάτων καὶ ἀκακοήθων
ταττομένη, κατ'
ἀντεξέτασιν τῶν παλευτριῶν, αἳ ἐξιπτάμεναι ἄλλας προσάγουσιν.
ἡμερωρεῖν· ἡμεροφυλακεῖν.
ἡμίεκτον· τὸ δωδέκατον μέρος τοῦ μεδίμνου. ἔστι γάρ τι μέτρον ἑκτεύς,
ὅπερ ἐστὶ τὸ
ἕκτον μέρος τοῦ μεδίμνου ἔχοντος χοίνικας τεσσαράκοντα ὀκτὼ ὥστε
εἶναι τὸν ἑκτέα ὀκτὼ χοινίκων.
Phaenias Phil., Fragmenta (1578: 001)

“Phainias von Eresos. Chamaileon. Praxiphanes”, Ed. Wehrli, F.
Fragment 26, li.18
λόγος· ἡμῖν δὲ πολλῶν νόμων καὶ καλῶν ὄντων κάλλιστος οὗτός ἐστι,
τιμᾶν
βασιλέα καὶ προσκυνεῖν ὡς εἰκόνα θεοῦ τοῦ πάντα σώζοντος. εἰ μὲν οὖν
ἐπαινῶν
τὰ ἡμέτερα προσκυνήσεις, ἔστι σοι καὶ θεάσασθαι βασιλέα καὶ
προσειπεῖν· εἰ
δ' ἄλλο τι φρονεῖς, ἀγγέλοις ἑτέροις χρήσῃ πρὸς αὐτόν. βασιλεῖ γὰρ οὐ
πάτριον
ἀνδρὸς ἀκροᾶσθαι μὴ προσκυνήσαντος.” ταῦθ' ὁ Θεμιστοκλῆς ἀκούσας
λέγει
πρὸς αὐτόν· “ἀλλ' ἐγὼ τὴν βασιλέως, ὦ Ἀρτάβανε, φήμην καὶ δύναμιν
αὐξήσων
ἀφῖγμαι, καὶ αὐτός τε πείσομαι τοῖς ὑμετέροις νόμοις, ἐπεὶ θεῷ τῷ
μεγαλύνοντι
Πέρσας οὕτω δοκεῖ, καὶ δι' ἐμὲ πλείονες τῶν νῦν βασιλέα
προσκυνήσουσιν. ὥστε
τοῦτο μηδὲν ἐμποδὼν ἔστω τοῖς λόγοις, οὓς βούλομαι πρὸς ἐκεῖνον
εἰπεῖν.”
460
“τίνα δ', εἶπεν ὁ Ἀρτάβανος, Ἑλλήνων ἀφῖχθαι φῶμεν; οὐ γὰρ ἰδιώτῃ τὴν
γνώ-μην ἔοικας.” καὶ ὁ Θεμιστοκλῆς· “τοῦτ' οὐκ ἄν, ἔφη, πύθοιτό τις,
Ἀρτάβανε,
Pseudo-Phocylides Gnom., Sententiae (1605: 001)“Theognis”, Ed.

Young, D. (post Diehl)Leipzig: Teubner, 1971.Line 146
βέλτερον ἀντ' ἐχθροῦ τεύχειν φίλον εὐμενέοντα.

Ἀρχόμενον τὸ κακὸν κόπτειν ἕλκος τ' ἀκέσασθαι.
⟦ἐξ ὀλίγου σπινθῆρος ἀθέσφατος αἴθεται ὕλη.
Ἐγκρατὲς ἦτορ ἔχειν, καὶ λωβητῶν δ' ἀπέχεσθαι.
φεῦγε κακὴν φήμην, φεῦγ' ἀνθρώπους ἀθεμίστους.⟧
Μὴ δέ τι θηρόβορον δαίσηι κρέας, ἀργίποσιν δέ
λείψανα λεῖπε κυσίν· θηρῶν ἄπο θῆρες ἔδονται.
Φάρμακα μὴ τεύχειν, μαγικῶν βίβλων ἀπέχεσθαι.
Νηπιάχοις ἀταλοῖς μὴ ἅψηι χεῖρα βιαίως.
Φεῦγε διχοστασίην καὶ ἔριν πολέμου προσιόντος.
Marcus Antonius Polemon Soph., Declamationes (1617: 001)

“Polemonis declamationes quae exstant duae”, Ed. Hinck, H.
Leipzig: Teubner, 1873.Declamation 1, Sec. 43, li.4
ἣν ὅλον τὸ στρατόπεδον τὸ μὲν ἔπιπτεν ἐν μέρει, τὸ

δὲ ἐμάχετο, καὶ τὰ τραύματα τοῖς στοιχείοις διένει-
μεν. ἄξιός γε ἦσθα, ὦ Κυναίγειρε, τῆς Βριάρεω
πολυχειρίας ἵνα πᾶσάν μοι τὴν Ἀσίαν ἐκράτησας· καὶ
νῦν πρὸς τοσοῦτον μέρος ἀντήρκεσας ὅσον Νάξον ἔφε-
ρεν, ὅσον Ἐρέτριαν· οἳ ἀπήγαγον βασιλεῖ φήμην οὐκ
ἀγεννῆ λέγοντες· “βασιλεῦ, ἐπ' ἄνδρας ἐπλεύσαμεν
ἀδαμαντίνους οἷς κοπτομένων τῶν χειρῶν οὐ μέλει,
ἐπὶ δεξιὰς ὅλαις ναυσὶ παρισουμένας· καὶ νῦν μόλις
ἀνήχθημεν ἐκ Κυναιγείρου.” ὦ παῖ, τὰς μὲν σὰς
Pseudo-Auctores Hellenistae (PsVTGr), Fragmenta (1639: 001)

“Fragmenta pseudepigraphorum quae supersunt Graeca”, Ed. Denis, A.–
M.Leiden: Brill, 1970; Pseudepigrapha veteris testamenti Graece 3.
Page d, li.83
ἄλλως οὐ θεμιτὸν δὲ λέγειν· τρομέω δέ γε γυῖα,

(Τ: ἀλλ' – ὡς οὐ θεμιτόν με λέγειν, τρομέω δὲ τελίην – )
461
ἐν νόῳ· ἐξ ὑπάτου κραίνει περὶ πάντ' ἐνὶ τάξει.

ὦ τέκνον, σὺ δὲ τοῖσι νόοισι πελάζευ, γλώσσης
(Τ: σοῖσι νόοις πέλας ἴσθι ἐς αὐτόν,)
εὖ μάλ' ἐπικρατέων, στέρνοισι δὲ ἔνθεο φήμην.
(Τ: μηδ' ἀπόδος, μάλ' ἐπικρατέων στέρνοις θεοφήμην.)
Ptolemaeus Gramm., De differentia vocabulorum (= Περὶ διαφορᾶς

λέξεων) [Sp.] (e codd. Ottobon. gr. 43 + Vat. gr. 197) (1643: 003)
“”Ptolemaeus περὶ διαφορᾶς λέξεων””, Ed. Heylbut, H., 1887; Hermes
22.Page 396, li.14
τὸαἰτεῖν τοῦαἰτεῖσθαι διαφέρει· αἰτεῖ μὲν γὰρ ὃ μη-

κέτι ἀποδίδωσιν, αἰτεῖται δὲ τὸ ἀποδοθησόμενον πάλιν.
διαβόητος αὶἐπιβόητος τἀναντία σημαίνει· διαβόητος
μὲν γάρ ἐστιν ὁ ἐπ' ἀγαθῷ παρὰ πᾶσιν ἐγνωσμένος·
ἐπιβόητος δὲ ὁ μοχθηρὰν ἔχων τὴν φήμην.
ἴσθι καὶγίνου διαφέρει, ὅτι τὸ ἴσθι σημαίνει τὸ γίνωσκε·
σημαίνει δὲ καὶ τὸ γίνου.
ψέλιον καὶψάλιον διαφέρει· ψέλιον μὲν γάρ ἐστιν τὸ τοῖς
ἄκροις βραχίοσι τῶν γυναικῶν περιτιθέμενον χρυσοῦν
κόσμημα, ψάλιον δὲ τὸ τοῖς ἵπποις περιτιθέμενον ἐν τῷ
Theophilus Apol., Ad Autolycum (1725: 001)“Theophilus of Antioch.

Ad Autolycum”, Ed. Grant, R.M.Oxford: Clarendon Press, 1970.
Οὐδὲ γὰρ ἐχρῆν ἡμᾶς ταῦτα ἀνασκευάζειν, εἰ μὴ ὅτι σε θεωρῶ

νυνὶ διστάζοντα περὶ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας.φρόνιμος γὰρὢν
ἡδέως μωρῶν ἀνέχῃ· ἐπεί τοι οὐκ ἂν ἐκινήθης ὑπὸ ἀνοήτων
ἀνθρώπων κενοῖς λόγοις ἀπάγεσθαι καὶ φήμῃ πείθεσθαι προκατε-
σχηκυίῃ, στομάτων ἀθέων ψευδῶς συκοφαντούντων ἡμᾶς, τοὺς
θεοσεβεῖς καὶ χριστιανοὺς καλουμένους, φασκόντων ὡς κοινὰς ἁπάν-
των οὔσας τὰς γυναῖκας ἡμῶν καὶ ἀδιαφόρῳ μίξει ζῶντας, ἔτι μὴν
καὶ ταῖς ἰδίαις ἀδελφαῖς συμμίγνυσθαι, καί, τὸ ἀθεώτατον καὶ
ὠμότατον πάντων, σαρκῶν ἀνθρωπίνων ἐφάπτεσθαι ἡμᾶς
Timaeus Hist., Fragmenta (1733: 002)“FGrH #566”.Vol.-Jacobyʹ-F

3b,566,F, fragment 12, li.7
462
τὴν τῶν Λοκρῶν πόλιν καὶ παρεσχῆσθαι χρείας αὐτοῖς ἀναγκαίας ... (3)
ἐξ ὧν ... ἡμᾶς
ἠμείψαντο τοῖς τιμίοις καὶ φιλανθρώποις· διόπερ ὀφείλω μᾶλλον
εὐλογεῖν Λοκροὺς ἢ τοὐναν-
τίον. (4) ἀλλ' ὅμως οὐκ ὤκνησα καὶ λέγειν καὶ γράφειν ὅτι τὴν ὑπ'
Ἀριστοτέλους παραδι-
δομένην ἱστορίαν περὶ τῆς ἀποικίας ἀληθινωτέραν εἶναι συμβαίνει τῆς
ὑπὸ Τιμαίου λεγομένης.
(5) σύνοιδα γὰρ τοῖς ἀνθρώποις ὁμολογοῦσιν ὅτι παραδόσιμος αὐτοῖς
ἐστιν αὕτη περὶ τῆς
ἀποικίας ἡ φήμη παρὰ πατέρων, ἣν Ἀριστοτέλης εἴρηκεν, οὐ Τίμαιος·
καὶ τούτων γε τοιαύτας
ἔφερον ἀποδείξεις. (6) πρῶτον μὲν ὅτι πάντα τὰ διὰ προγόνων ἔνδοξα
παρ' αὐτοῖς ἀπὸ τῶν
γυναικῶν, οὐκ ἀπὸ τῶν ἀνδρῶν ἐστιν, οἷον εὐθέως εὐγενεῖς παρά σφισι
νομίζεσθαι τοὺς ἀπὸ
τῶν ἑκατὸν οἰκιῶν λεγομένους· (7) ταύτας δ' εἶναι τὰς ἑκατὸν οἰκίας τὰς
προκριθείσας ὑπὸ
τῶν Λοκρῶν πρὶν ἢ τὴν ἀποικίαν ἐξελθεῖν, ἐξ ὧν ἔμελλον οἱ Λοκροὶ κατὰ
τὸν χρησμὸν κληροῦν τὰς ἀποσταλησομένας παρθένους εἰς Ἴλιον. (8)
τούτων δή τινας τῶν γυναικῶν
Βέττιος ΒάλενςAnthologiarum libri ix (1764: 001)“Vettii Valentis

anthologiarum libri”, Ed. Kroll, W.Berlin: Weidmann, 1908, Repr. 1973.
Page 46, li.22
κητὰς πραγμάτων, εὐμεταδότους· τινὰς μὲν οὖν ἀθλητικούς, στε-

φηφόρους, τιμῶν εἰκόνων ἀνδριάντων καταξιουμένους. ἐὰν δέ πως
καὶ ἐν χρηματιστικοῖς τόποις τύχωσι, θησαυρῶν εὑρετὰς καὶ ναῶν,
ἱερῶν ἐπιστάτας ποιοῦσιν, ἀνακτίσουσί τε καὶ καταφυτεύσουσι καὶ
τόπους συγκοσμήσαντες ἀειμνήστου φήμης τεύξονται.
Ζεὺς Ἑρμῆς Ἀφροδίτη ἀγαθοί, περίκτησιν βίου καὶ εὐ-
ημερίας πράξεων ἀποτελοῦντες· γίνονται δὲ συνετοί, ἁπλοῖ, εὐ-
μετάδοτοι, ἡδεῖς, φιλοσυμβίωτοι, εὐφραντικοί, παιδείας καὶ μουσι-
κῆς μέτοχοι, καθάριοι, εὐπρεπεῖς, τιμῆς καὶ δόξης καταξιούμενοι,
μετὰ μειζόνων ἀναστρεφόμενοι καὶ πίστεων καὶ οἰκονομιῶν
Βέττιος ΒάλενςAnthologiarum libri ix Page 173, li.4
δεκάζῳδον Ἥλιόν τε καὶ Σελήνην καὶ τοὺς πέντε πλανήτας ἀστέρας,

δι' ὧν ὁ πᾶς βίος ἡνιοχεῖται, αὐτήν τε τὴν πρόνοιαν καὶ τὴν
463
ἱερὰν ἀνάγκην, ἐν ἀποκρύφοις ταῦτα συντηρῆσαι καὶ μὴ μεταδοῦναι

τοῖς ἀπαιδεύτοις, εἰ μὴ τοῖς ἀξίοις καὶ δυναμένοις διαφυλάσσειν
καὶ ἀμείβεσθαι δικαίως, αὐτῷ τε ἐμοὶ Οὐάλεντι τῷ εἰσηγησαμένῳ
ἀείμνηστον καὶ ἀγαθὴν φήμην ἀπονέμειν, καὶ μάλιστα ἐπιγνόντας
τὸ ἄφθονον καὶ τὸ τῆς ἀληθείας μέρος ὡς ὑπὸ οὐδενὸς ἀνδρὸς
ἐπιλελυμένον αὐτὸς ἐφώτισα, μηδὲ παρέντας τὸ ἐμὸν ὄνομα
ἑτέρους ἐπεισφέρειν ταύτῃ τῇ συντάξει μηδὲ λωβῆσαί τι τῶν
προγεγραμμένων ἢ μελλόντων λέγεσθαι πρὸς τὸ ἀθετῆσαι τοὺς
ἐντυγχάνοντας καί μοι ψόγον ἐπενέγκαι. καὶ ταῦτα μὲν
Vitae Homeri,Plutarchi De Homero 2 (1805: 012)“[Plutarchi] De

Homero”, Ed. Kindstrand, J.F.Leipzig: Teubner, 1990.Line 2602
χνον καὶ ἀδίδακτον, τουτέστιν ἐνύπνια καὶ ἐνθουσιασμούς. οὐδὲ ταῦτα

οὖν Ὅμηρος ἠγνόησεν ἀλλ' οἶδε μὲν μάντεις καὶ ἱερεῖς καὶ ὀνειροπό-
λους, ἔτι δὲ καὶ οἰωνιστὰς καί τινα ἐν Ἰθάκῃ σοφὸν
ὄρνιθας [τε] γνῶναι καὶ ἐναίσιμα μυθήσασθαι.
καὶ Ὀδυσσεύς φησιν εὐχόμενος φήμην τίς μοι φάσθω ἐγειρομένων
ἀνθρώπων ἔνδοθεν, ἔκτοσθεν δὲ Διὸς τέρας ἄλλο φανήτω.
καὶ πταρμὸς δὲ παρ' αὐτῷ σύμβολον ἀγαθὸν γίνεται. τοῖς δὲ μνηστῆρ-
σιν ἐφίσταται ἔνθεος μάντις, ἔκ τινος ἐπιπνοίας σημαίνων τὰ
μέλλοντα. ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ Ἕλενος αὐτήκοός φησι θείας φωνῆς
Dionysius Scytobrachion Gramm., Fragmenta (1881: 002)“FGrH #32”.

στῆσαι βασιλέα Δία τὸν Κρόνου καὶ Ῥέας, παῖδα τὴν ἡλικίαν ὄντα· παρα-
καταστῆσαι δ' αὐτῶι καὶ ἐπιστάτην Ὄλυμπον, ἀφ' οὗ τὸν Δία
παιδευθέντα
καὶ πρωτεύσαντα κατ' ἀρετὴν Ὀλύμπιον προσαγορευθῆναι. (5) τὸν δ' οὖν
Διόνυσον λέγεται διδάξαι τοὺς Αἰγυπτίους τήν τε τῆς ἀμπέλου φυτείαν
καὶ τὴν χρῆσιν καὶ τὴν παράθεσιν τοῦ τε οἴνου καὶ τῶν ἀκροδρύων καὶ
τῶν ἄλλων καρπῶν. πάντηι δὲ διαδιδομένης περὶ αὐτοῦ φήμης ἀγαθῆς
μηδένα καθάπερ πρὸς πολέμιον ἀντιτάττεσθαι, πάντας δὲ προθύμως ὑπα-
κούοντας ἐπαίνοις καὶ θυσίαις ὡς θεὸν τιμᾶν. (6) τῶι δ' αὐτῶι τρόπωι
φασὶν ἐπελθεῖν τὴν οἰκουμένην ἐξημεροῦντα μὲν τὴν χώραν ταῖς
φυτείαις,
Dionysius Scytobrachion Gramm., Fragmenta Vol.-Jacobyʹ-F 1a,32,F,

fragment 14, li.22
464
δόξης ὀρεγόμενον καὶ τὸ ἆθλον δυσέφικτον μέν, οὐ κατὰ πᾶν δ' ἀδύνατον
κρίνοντα,
καὶ διὰ τοῦτο μᾶλλον αὑτὸν ἐπιφανέστερον ἔσεσθαι διαλαμβάνοντα,
παρασκευάσασθαι
τὰ πρὸς τὴν ἐπιβολήν. (41) καὶ πρῶτον μὲν περὶ τὸ Πήλιον
ναυπηγήσασθαι σκάφος.
πολὺ τῶι μεγέθει καὶ τῆι λοιπῆι κατασκευῆι τὴν τότε συνήθειαν
ὑπερβάλλον, διὰ τὸ
σχεδίαις πλεῖν τοὺς τότε ἀνθρώπους καὶ μικροῖς παντελῶς ἀκατίοις. διὸ
καὶ τῶν
ἰδόντων αὐτὸ τότε καταπληττομένων, καὶ τῆς φήμης διαδοθείσης κατὰ
τὴν Ἑλλάδα
περί τε τοῦ ἄθλου καὶ τῆς κατὰ τὴν ναυπηγίαν ἐπιβολῆς, οὐκ ὀλίγους τῶν
ἐν ὑπε-
ροχαῖς νεανίσκων ἐπιθυμῆσαι μετασχεῖν τῆς στρατείας. (2) Ἰάσονα δὲ
καθελκύσαντα
τὸ σκάφος καὶ κοσμήσαντα πᾶσι τοῖς ἀνήκουσι πρὸς ἔκπληξιν λαμπρῶς,
ἐκλέξαι τῶν
ὀρεγομένων τῆς αὐτῆς προαιρέσεως τοὺς ἐπιφανεστάτους ἀριστεῖς, ὥστε
σὺν αὐτῶι

fragment 14, li.167
μασθῆναι, τὸν δὲ Φρίξον εἰς τὸν Πόντον πορευθέντα καταχθῆναι μὲν

πρὸς τὴν Κολχίδα,
κατὰ δέ τι λόγιον θύσαντα τὸν κριὸν ἀναθεῖναι τὸ δέρος εἰς τὸ τοῦ Ἄρεος
ἱερόν.
(2) μετὰ δὲ ταῦτα βασιλεύοντος τῆς Κολχίδος Αἰήτου χρησμὸν ἐκπεσεῖν
ὅτι τότε
καταστρέψει τὸν βίον ὅταν ξένοι καταπλεύσαντες τὸ χρυσόμαλλον δέρος
ἀπενέγκωσι.
διὰ δὴ ταύτας τὰς αἰτίας καὶ διὰ τὴν ἰδίαν ὠμότητα καταδείξειν θύειν
τοὺς ξένους,
ἵνα διαδοθείσης τῆς φήμης εἰς ἅπαντα τόπον περὶ τῆς Κόλχων
ἀγριότητος μηδεὶς
τῶν ξένων ἐπιβῆναι τολμήσηι τῆς χώρας. περιβαλεῖν δὲ καὶ τῶι τεμένει
τεῖχος καὶ φύλακας πολλοὺς ἐπιστῆσαι τῶν ἐκ τῆς Ταυρικῆς· ἀφ' ὧν καὶ
τερατώδεις παρὰ τοῖς Ἕλλησι πλασθῆναι μύθους.
465

fragment 14, li.253
ἓξ οἴηις σὺν νηυσὶ καὶ ἀνδράσι παυροτέροισιν Ἰλίου ἐξαλάπαξε πόλιν,

χήρωσε
δ' ἀγυιάς.’⟧ (8) τοὺς δ' Ἀργοναύτας φασὶν ἐκ τῆς Τρωιάδος ἀναχθέντας
εἰς Σαμο-
θράικην κομισθῆναι καὶ τοῖς μεγάλοις θεοῖς τὰς εὐχὰς ἀποδόντας πάλιν
ἀναθεῖναι
τὰς φιάλας εἰς τὸ τέμενος τὰς ἔτι καὶ νῦν διαμενούσας.
(50) Τῆς δὲ τῶν ἀριστέων ἀνακομιδῆς ἀγνοουμένης ἔτι κατὰ τὴν
Θετταλίαν,
φασὶ προσπεσεῖν φήμην ὅτι πάντες οἱ μετὰ τοῦ Ἰάσονος στρατεύσαντες
ἐν τοῖς κατὰ
τὸν Πόντον τόποις ἀπολώλασι. διόπερ τὸν Πελίαν καιρὸν ἔχειν
ὑπολαμβάνοντα τοὺς ἐφέδρους τῆς βασιλείας πάντας ἄρδην ἀνελεῖν, τὸν
μὲν πατέρα τὸν Ἰάσονος ἀναγκάσαι πιεῖν αἷμα ταύρου, τὸν δ' ἀδελφὸν
Πρόμαχον, παῖδα τὴν ἡλικίαν ὄντα, φονεῦσαι.
Plotinus Phil., Enneades (2000: 001)“Plotini opera, 3 vols.”, Ed. Henry,

P., Schwyzer, H.–R.Leiden: Brill, 1:1951; 2:1959; 3:1973.Ennead 1, Ch.
2, Sec. 1, li.25
ἑκάστου τούτων ὁμοῦοἰκειοπραγίαν ἀρχῆς πέρι καὶ

τοῦ ἄρχεσθαι. Ἆρ' οὖν οὐ κατὰ τὰς πολιτικὰς ὁμοιούμεθα,
ἀλλὰ κατὰ τὰς μείζους τῷ αὐτῷ ὀνόματι χρωμένας; Ἀλλ'
εἰ κατ' ἄλλας, κατὰ τὰς πολιτικὰς ὅλως οὔ; Ἢ ἄλογον
μηδ' ὁπωσοῦν ὁμοιοῦσθαι κατὰ ταύτας – τούτους γοῦν
καὶ θείους ἡ φήμη λέγει καὶ λεκτέον ἀμῃγέπῃ ὡμοιῶσθαι
– κατὰ δὲ τὰς μείζους τὴν ὁμοίωσιν εἶναι. Ἀλλ' ἑκατέρως
γε συμβαίνει ἀρετὰς ἔχειν κἂν εἰ μὴ τοιαύτας. Εἰ οὖν τις
συγχωρεῖ, [κἂν εἰ μὴ τοιαύτας] ὁμοιοῦσθαι δύνασθαι, ἄλλως
ἡμῶν ἐχόντων πρὸς ἄλλας, οὐδὲν κωλύει, καὶ μὴ πρὸς ἀρετὰς
ὁμοιουμένων, ἡμᾶς ταῖς αὑτῶν ἀρεταῖς ὁμοιοῦσθαι τῷ μὴ
Plotinus Phil., Enneades Ennead 3, Ch. 2, Sec. 13, li.16
παθεῖν ἐχρῆν ἐκεῖνον. Μὴ γὰρ δὴ κατὰ συντυχίαν δοῦλον

μηδὲ αἰχμάλωτον ὡς ἔτυχε μηδὲ ὑβρισθῆναι εἰς σῶμα
εἰκῇ, ἀλλ' ἦν ποτε ταῦτα ποιήσας, ἃ νῦν ἐστι πάσχων·
καὶ μητέρα τις ἀνελὼν ὑπὸ παιδὸς ἀναιρεθήσεται γενό-
466
μενος γυνή, καὶ βιασάμενος γυναῖκα ἔσται, ἵνα βιασθῇ.

Ὅθεν καὶ θείᾳ φήμῃἈδράστεια· αὕτη γὰρ ἡ διάταξις
Ἀδράστεια ὄντως καὶ ὄντως Δίκη καὶ σοφία θαυμαστή.
Τεκμαίρεσθαι δὲ δεῖ τοιαύτην τινὰ εἶναι τὴν τάξιν ἀεὶ
τῶν ὅλων ἐκ τῶν ὁρωμένων ἐν τῷ παντί, ὡς εἰς ἅπαν
χωρεῖ καὶ ὅ τι μικρότατον, καὶ ἡ τέχνη θαυμαστὴ οὐ μόνον
ἐν τοῖς θείοις, ἀλλὰ καὶ ὧν ἄν τις ὑπενόησε καταφρονῆσαι
Plotinus Phil., Enneades Ennead 4, Ch. 4, Sec. 27, li.16
ὅσον ἐτμήθησαν ἀφῃρημένοι. Ἕκαστον μὲν οὖν μέρος ἴχνος

ἔχειν δεῖ νομίζειν, ἐπιθεῖν δὲ ἐπὶ τούτῳ τὸ πᾶν φυτικόν,
ὃ οὐκέτι τοῦδέ ἐστιν ἢ τοῦδε, ἀλλὰ τῆς ὅλης· εἶτα τὴν τοῦ
αἰσθητικοῦ φύσιν οὐκέτι τῷ σώματισυμπεφυρμένην,
ἐποχουμένην δέ· εἶτα τὴν ἄλλην ψυχὴν καὶ νοῦν, ἣν δὴ
Ἑστίαν καὶ Δήμητραν ἐπονομάζουσιν ἄνθρωποι θείᾳ φήμῃ
καὶ φύσει ἀπομαντευομένῃ τὰ τοιαῦτα χρώμενοι.
Καὶ ταῦτα μὲν ταύτῃ. Ἐπανιτέον δὲ πάλιν καὶ
περὶ τοῦ θυμοειδοῦς ζητητέον, εἰ, ὥσπερ τῶν ἐπιθυμιῶν
τὴν ἀρχὴν καὶ ἀλγηδόνας καὶ ἡδονάς –
Themistius Phil., Rhet., Περὶ τῶν ἠτυχηκότων ἐπὶ Οὐάλεντος (2001:

007)“Themistii orationes quae supersunt, vol. 1”, Ed. Schenkl, H.,
Downey, G.Leipzig: Teubner, 1965.Harduin page 101, Sec. a, li.6
... ἐν ᾗ δεῖ σε μνήμην ἀθάνατον καὶ ἀγήρω καταλιπεῖν.

οὐ γὰρ μόνον οἱ τὰς πόλεις εὖ ποιοῦντες ἀθανάτους κατα-
λείπουσι τὰς μνήμας, ἀλλὰ καὶ οἱ τὰ κάλλιστα τῶν ἐπι-
τηδευμάτων τιμῶντες. ἀεὶ γάρ, ἕως ἂν ᾖ γένος ἀνθρώπων,
οὐκ ἐπιλείψουσιν οἱ περὶ τοὺς θειοτέρους τῶν λόγων φιλο-
χωροῦντες. ὥστε ἀνάγκη διαδόσιμον γενέσθαι τὴν φήμην
τῶν καλῶς αὐτῇ προσενεχθέντων εἰς ἅπαντα σχεδὸν τὸν
αἰῶνα.

πράξεων ἢ περὶ βασιλείας ( 2003: 003)“L'empereur Julien. Oeuvres
complètes, vol. 1.1”, Ed. Bidez, J.Paris: Les Belles Lettres, 1932.Sec. 11,
li.7
467
διηγουμένων προσέχειν ἐθέλοι μηδὲ ἔπεσιν εὖ πεποιη-

μένοις, ἐς αὐτὰ δὲ ὁρᾶν τὰ ἔργα, κρινέτω· ἑξῆς δέ, εἰ
βούλεσθε, τὴν Αἴαντος ὑπὲρ τῶν νεῶν καὶ τὴν ἐπὶ τοῦ
τείχους τῶν Ἀχαιῶν ἀντιθῶμεν μάχην τοῖς ἐπὶ τῆς πόλεως
ἐκείνης ἔργοις, ᾗ δὴ Μυγδόνιος ποταμῶν κάλλιστος τὴν
αὑτοῦ προστίθησι φήμην, οὔσῃ γε καὶ Ἀντιόχου βασιλέως
ἐπωνύμῳ· γέγονε δὲ αὐτῇ καὶ ἕτερον ὄνομα βάρβαρον,
σύνηθες τοῖς πολλοῖς ὑπὸ τῆς πρὸς τοὺς τῇδε βαρβάρους
ἐπιμιξίας. Ταύτην δὴ τὴν πόλιν στρατὸς ἀμήχανος πλήθει
Παρθυαίων ξὺν Ἰνδοῖς περιέσχεν, ὁπηνίκα ἐπὶ τὸν τύραν-
νον βαδίζειν προὔκειτο· καὶ ὅπερ Ἡρακλεῖ φασιν ἐπὶ τὸ

πράξεων ἢ περὶ βασιλείας Sec. 17, li.8
δὲ μηδὲ ἐς ἄστυ ἰέναι μηδὲ ἀπολείπειν τὴν μάχην, μέλ-

λοντά γε οὐ στρατηγοῦ καὶ βασιλέως ἐπιτελεῖν ἔργον,
διακόνου δὲ καὶ ὑπηρέτου, Ἰδαίου τινὸς ἢ Ταλθυβίου τάξιν
ἀναληψόμενον. Ἀλλ' ἔοικε γάρ, ὅπερ ἔφαμεν ἐξ ἀρχῆς,
πρόφασις εὐπρεποῦς εἶναι φυγῆς τοῦτο· καὶ γὰρ ὁπότε τῷ
Τελαμωνίῳ ξυνίστατο πεισθεὶς τῇ φήμῃ τοῦ μάντεως,
ἀσπασίως διελύθη καὶ ἔδωκε δῶρα, τὸν θάνατον ἐκφυγὼν
ἀσμένως· καθόλου δὲ εἰπεῖν, φεύγουσιν ἕπεται θρασέως,
αἴτιος δέ ἐστιν οὐδαμοῦ νίκης καὶ τροπῆς, πλὴν ὅτε
πρῶτος ἐσήλατο τεῖχος Ἀχαιῶν ξὺν τῷ Σαρπηδόνι.
Flavius Claudius Julianus Imperator Phil., Εἰς τὸν βασιλέα Ἥλιον πρὸς
Σαλούστιον Sec. 40, li.10
τοῦτο κοινὸν ὄνομα καὶ πᾶσι γνώριμον. Ὅπως δὲ αὐτῷ

πάντη καὶ πάντα προσήκομεν οἱ Ῥωμυλίδαι τε καὶ Αἰνεά-
δαι, πολλὰ ἔχων εἰπεῖν ἐρῶ βραχέα τὰ γνωριμώτατα.
Γέγονε, φασίν, ἐξ Ἀφροδίτης Αἰνείας, ἥπερ ἐστὶν
ὑπουργὸς Ἡλίῳ καὶ συγγενής. Αὐτὸν δὲ τὸν κτιστὴν ἡμῶν
τῆς πόλεως Ἄρεως ἡ φήμη παρέδωκε παῖδα, πιστουμένη
τὸ παράδοξον τῶν λόγων διὰ τῶν ὕστερον ἐπακολουθη-
σάντων σημείων. Ὑπέσχε γὰρ αὐτῷ μαζόν, φησί, θήλεια
λύκος. Ἐγὼ δὲ ὅτι μὲν Ἄρης Ἄζιζος λεγόμενος ὑπὸ τῶν
468
οἰκούντων τὴν Ἔδεσσαν Σύρων Ἡλίου προπομπεύει,

καίπερ εἰδὼς καὶ προειπὼν ἀφήσειν μοι δοκῶ.
Synesius Phil., Epistulae ( 2006: 00Epistolographi Graeci”, Ed.

γενείας ἀμφισβητῶν τῷ Κέκροπι διετέλεσε. τούτου

τοῦ πλέον ἢ Κέκροπος τὴν θυγατριδῆν ὁ θεῖος Ἡρώ-
δης καὶ θυρωρὸς εἰς Σωσίας τε καὶ Τιβίους ἀπέδοτο,
πλὴν εἰ μή τι λέγουσιν ὅσοι καὶ τὸν νυμφίον ἡμῖν μη-
τρόθεν ἀποσεμνύνουσι, γενεαλογοῦντες αὐτὸν ἀπὸ τῆς
ἐν φήμῃ Λαΐδος. ἡ γὰρ Λαΐς, ἔφη τις ἤδη λογογρά-
φος, ἀνδράποδον ἦν Ὑκκαρικὸν ἐκ Σικελίας ἐωνημέ-
νον, ὅθεν ἡ καλλίπαις ἡ τεκοῦσα τὸν περιβόητον. καὶ
αὐτὴ πάλαι μὲν ἐπαλλακεύετο ναυκλήρῳ δεσπότῃ,
ἔπειτα μέντοι ῥήτορι, καὶ τούτῳ δεσπότῃ· τρίτῳ μετ'
ἐκείνους ὁμοδούλῳ, καὶ λάθρᾳ τῇ πόλει, ἔπειτα λαμ
Gregorius Nyssenus Theol., Contra usurarios (2017: 012)

“Gregorii Nysseni opera, vol. 9.1”, Ed. Gebhardt, E.Leiden: Brill,
1967.Vol. 9, page 199, li.30
σαυτὸν ἐκτήκεις τὰς ἡμέρας ἀριθμῶν, τοὺς μῆνας ψηφίζων,

τὸ κεφάλαιον ἐννοῶν, τὰς προσθήκας ὀνειροπολῶν, φοβού-
μενος τὴν προθεσμίαν, μὴ ἄκαρπος παραγένηται ὡς θέρος
χαλαζωθέν; περιεργάζεται ὁ δανειστὴς τοῦ χρεώστου τὰς
πράξεις, τὰς ἐκδημίας, τὰ κινήματα, τὰς μεταβάσεις, τὰς
ἐμπορίας. κἂν φήμη τις παραγένηται σκυθρωπή, ὅτι λῃσταῖς
ὁ δεῖνα περιέπεσεν ἢ ἔκ τινος περιστάσεως εἰς πενίαν αὐτῷ
μετεβλήθη ἡ εὐπορία, κάθηται τὼ χεῖρε συνδήσας, στένει
συνεχῶς, ὑποδακρύει πολλά, ἀνελίττει τὸ χειρόγραφον,
θρηνεῖ ἐν τοῖς γράμμασι τὸν χρυσὸν προκομίζων τὸ συμβό-
λαιον ὡς ἱμάτιον υἱοῦ τελευτήσαντος· ἀπ' ἐκείνου θερμότερον
Gregorius Nyssenus Theol., Oratio funebris in Meletium episcopum

(2017: 021)“Gregorii Nysseni opera, vol. 9.1”, Ed. Spira, A.Leiden: Brill,
1967.Vol. 9, page 452, li.14
ἀνελήφθη καὶ Ἐλισσαῖος οὐχ ὑπελείφθη. ἠκούσατε τοῦ Ἰερε-

μίου φωνάς τινας σκυθρωπὰς καὶ γοώδεις, αἷς ἐρημωθεῖσαν
τὴν πόλιν Ἱεροσολυμιτῶν κατεθρήνησεν, ὃς ἄλλα τέ τινα
469
περιπαθῶς διεξῆλθε καὶ τοῦτό φησιν· Ὁδοὶ Σιὼν πενθοῦσιν.

ταῦτα τότε μὲν εἴρηται, νῦν δὲ πεπλήρωται. ὅταν γὰρ
περιαγγείλῃ τὸ πάθος ἡ φήμη, τότε πλήρεις ἔσονται αἱ
ὁδοὶ τῶν πενθούντων καὶ προχυθήσονται οἱ ὑπ' αὐτοῦ
ποιμαινόμενοι τὴν τῶν Νινευϊτῶν φωνὴν ἐπὶ τοῦ πάθους
μιμούμενοι, μᾶλλον δὲ κἀκείνων ἀλγεινότερον ὀδυνώμενοι.
τοῖς μὲν γὰρ ὁ θρῆνος τὸν φόβον ἔλυσεν, τούτοις δὲ λύσις
οὐδεμία τῶν κακῶν ἀπὸ τῶν θρήνων ἐλπίζεται.
Gregorius Nyssenus Theol., Epistulae (2017: 033)“Gregorii Nysseni

opera, vol. 8.2, 2nd edn.”, Ed. Pasquali, G.Leiden: Brill, 1959.
Epistle 1, Sec. 6, li.7
νὴν αὐτὸν ἐνορίαν διάγειν μαρτύρων ἐπιτελοῦντα μνήμας,

τὰ μὲν πρῶτα τῆς ὁδοῦ εἰχόμην, εὐπρεπέστερον εἶναι κρί-
νων ἐπὶ τῆς μητροπόλεως γενέσθαι τὴν συντυχίαν· ὡς δέ
τις τῶν γνησίων κατὰ σπουδήν μοι συντετυχηκὼς ἀρρωστεῖν
αὐτὸν διεβεβαιώσατο, καταλιπὼν ἐν τῷ τόπῳ τὸ ὄχημα, ἐν
ᾧ παρὰ τῆς τοιαύτης κατελήφθην φήμης, ἵππῳ τὸ μεταξὺ
διῆλθον διάστημα, κρημνῶδες καὶ ὀλίγου ἀπόρευτον ταῖς
τραχυτάταις ἀνόδοις. ἦν δὲ πεντεκαίδεκα σημεῖα, ὡς παρὰ
τῶν ἐγχωρίων ἠκούσαμεν, οἷς τὸ ἐν τῷ μέσῳ διεμετρεῖτο
διάστημα. τούτων τὰ μὲν ἐκ ποδὸς τὰ δὲ διὰ τοῦ ἵππου
μόλις διελθών, ὄρθριος, μέρει τινὶ καὶ τῆς νυκτὸς συγχρη
Ευσέβιος θεολόγος ., Praeparatio evangelica “Eusebius Werke, Band 8:

Die Praeparatio evangelica”, Ed. Mras, K.Berlin: Akademie–Verlag,
43.1:1954; 43.2:1956; Die grichischen christlichen Schriftsteller 43.1 &
43.2.Book 1, Ch. 3, Sec. 10, li.2
ἀναιδῶς παρεσκευασμένων. τίς γὰρ οὐκ ἀλήθειαν ὁμολογήσειεν

τῇ προρρήσει, τῶν πραγμάτων ἐναργῶς οὕτως μονονουχὶ φωνὴν
ἀφιέντων
ὅτι δὴ θεοῦ δύναμις, ἀλλ' οὐκ ἀνθρωπεία φύσις ἦν ἡ ταῦτα τοῦτον
ἐσόμενα τὸν τρόπον πρὸ τοῦ γενέσθαι θεασαμένη προφήσασά τε καὶ
ἔργοις ἐπιτελέσασα; πεπλήρωκε γοῦν τὴν σύμπασαν, ὅσην ἥλιος
ἐφορᾷ, ἡ τοῦ κατ' αὐτὸν εὐαγγελίου φήμη, καὶ πάντα τὰ ἔθνη διέδραμεν
εἰσέτι τε νῦν αὔξει καὶ ἐπιδίδωσι τὰ περὶ αὐτοῦ κηρύγματα ταῖς αὐτοῦ
φωναῖς ἀκολούθως. ἥ τε ὀνομαστὶ προθεσπισθεῖσα ἐκκλησία αὐτοῦ
470
ἕστηκεν κατὰ βάθους ἐρριζωμένη καὶ μέχρις οὐρανίων ἁψίδων εὐχαῖς

ὁσίων καὶ θεοφιλῶν ψυχῶν μετεωριζομένη δοξαζομένη τε ὁσημέραι
ἱερὰ γεγονέναι μαρτυρεῖ λόγια 8“ἄνθρωπον ἄμεμπτον, ἀληθινόν, δίκαιον,

θεοσεβῆ, ἀπεχόμενον ἀπὸ παντὸς πονηροῦ πράγματος.” οὗτός γέ τοι
οὐδὲν
προσήκων τῷ Ἰουδαίων γένει ἐπὶ πᾶσι τοῖς τῆς εὐσεβείας κατορθώμασι
μεμαρτύρηται. οἵ γε μὴν τοῦ Ἰακὼβ παῖδες τὴν πάτριον θεογνωσίαν
τε καὶ εὐσέβειαν διὰ σπουδῆς πεποιημένοι τὴν τῶν ἀνέκαθεν Ἑβραίων
φή-
μην ἐπὶ μέγα δόξης προῆγον, ὥστε ἤδη καὶ πάσης Αἰγύπτου τὴν ἀρχὴν
ἀνάψασθαι. ὁ γάρ τοι Ἰωσὴφ τοῖς σωφροσύνης προαναστεφθεὶς βρα-
βείοις κἄπειτα τὴν Αἰγυπτίων ἀναδησάμενος ἡγεμονίαν, τὸν θεοφιλῆ
τῶν Ἑβραίων διέδειξε τρόπον, ὃν καὶ αὐτὸν ζηλοῦν δι' εὐχῆς
πεποιήμεθα, δοῦλον [γὰρ] αὐτὸν ἐξ οἰκείων ἐπιβουλῆς γεγενημένον καὶ
δοῦλον Αἰγυπτίου ἀνδρός. τὰ μὲνγὰρ ἄλλα ὅσα εἰς ὡραιότητα καὶ
Ευσέβιος θεολόγος ., Praeparatio evangelica Book 13, Ch. 12, Sec. 5,

li.41
ὡς λόγος ἀρχαίων, ὡς ὑδογενὴς διέταξεν,

ἐκ θεόθεν γνώμῃσι λαβὼν κατὰ δίπλακα θεσμόν.
ἄλλως οὐ θεμιτὸν δὲ λέγειν· τρομέω δέ γε γυῖα,
ἐν νόῳ· ἐξ ὑπάτου κραίνει περὶ πάντ' ἐνὶ τάξει.
ὦ τέκνον, σὺ δὲ τοῖσι νόοισι πελάζευ, γλώσσης
εὖ μάλ' ἐπικρατέων, στέρνοισι δὲ ἔνθεο φήμην.
καὶ Ἄρατος δὲ περὶ τῶν αὐτῶν φησιν οὕτως·
Ἐκ θεοῦ ἀρχώμεσθα, τὸν οὐδέποτ' ἄνδρες ἐῶσιν
ἄρρητον· μεσταὶ δὲ θεοῦ πᾶσαι μὲν ἀγυιαί,
πᾶσαι δ' ἀνθρώπων ἀγοραί, μεστὴ δὲ θάλασσα
καὶ λιμένες, πάντη δὲ θεοῦ κεχρήμεθα πάντες.
ἐκεῖνοι φαῖεν, ἄρχοντας, μὴ οὐχὶ πᾶσιν τὰ δι' ἀρρητοποιίας ἀπονεί-

μαντας χρέα. τούτοις δῆτα συνέβαινεν διακόνοις χρώμενον τὸν
471
ἐπιχαιρεσίκακον δαίμονα τοὺς μὲν πρὸς αὐτῶν ἀπατωμένους

οἰκτρῶς οὕτως εἰς ἀπώλειαν ἀνδραποδίζεσθαι, τοῖς δ' ἀπίστοις
ἔθνεσιν πολλὴν παρέχειν κατὰ τοῦ θείου λόγου δυσφημίας περιου-
σίαν, τῆς ἐξ αὐτῶν φήμης εἰς τὴν τοῦ παντὸς Χριστιανῶν ἔθνους
διαβολὴν καταχεομένης. ταύτῃ δ' οὖν ἐπὶ πλεῖστον συνέβαινεν
τὴν περὶ ἡμῶν παρὰ τοῖς τότε ἀπίστοις ὑπόνοιαν δυσσεβῆ καὶ
ἀτοπωτάτην διαδίδοσθαι, ὡς δὴ ἀθεμίτοις πρὸς μητέρας καὶ
ἀδελφὰς μίξεσιν ἀνοσίαις τε τροφαῖς χρωμένων. οὐκ εἰς
μακρόν γε μὴν αὐτῷ ταῦτα προυχώρει, τῆς ἀληθείας αὐτῆς
ἐμαστιγώθη ποτὲ ἢ ἐλιθοβολήθη; οὐδαμόσε οὐδαμῶς,

ἄλλῳ δὲ θανάτῳ τελευτῆσαι λέγονται Μοντανός τε καὶ
Μαξίμιλλα. τούτους γὰρ ὑπὸ πνεύματος βλαψίφρονος
ἑκατέρους ὑποκινήσαντος λόγος ἀναρτῆσαι ἑαυτοὺς οὐχ
ὁμοῦ, κατὰ δὲ τὸν τῆς ἑκάστου τελευτῆς καιρὸν φήμη
πολλὴ καὶ οὕτω δὲ τελευτῆσαι καὶ τὸν βίον καταστρέψαι
φρονῶν αἱρέσεως, πρὸς τῆς ὑπὸ Ὠριγένους πρεσβευομένης

ἀληθείας ἐλεγχθεὶς καὶ ὡς ἂν ὑπὸ φωτὸς καταυγασθεὶς
τὴν διάνοιαν, τῷ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὀρθοδοξίας προστίθεται
λόγῳ.
καὶ ἄλλοι δὲ πλείους τῶν ἀπὸ παιδείας, τῆς περὶ
τὸν Ὠριγένην φήμης πανταχόσε βοωμένης, ᾔεσαν ὡς
αὐτόν, πεῖραν τῆς ἐν τοῖς ἱεροῖς λόγοις ἱκανότητος τἀνδρὸς
ληψόμενοι· μυρίοι δὲ τῶν αἱρετικῶν φιλοσόφων τε τῶν
μάλιστα ἐπιφανῶν οὐκ ὀλίγοι διὰ σπουδῆς αὐτῷ προσεῖχον,
μόνον οὐχὶ πρὸς τοῖς θείοις καὶ τὰ τῆς ἔξωθεν φιλοσοφίας
πρὸς αὐτοῦ παιδευόμενοι.
οὖν εἰς παράστασιν ἐκκείσθω τῆς τε τοῦ ψευδηγόρου

συκοφαντίας καὶ τῆς Ὠριγένους καὶ περὶ τὰ Ἑλλήνων
μαθήματα πολυπειρίας, περὶ ἧς πρός τινας μεμψαμένους
αὐτῷ διὰ τὴν περὶ ἐκεῖνα σπουδὴν ἀπολογούμενος, ἐν
472
ἐπιστολῇ τινι ταῦτα γράφει·

»ἐπεὶ δὲ ἀνακειμένῳ μοι τῷ λόγῳ, τῆς φήμης
διατρεχούσης περὶ τῆς ἕξεως ἡμῶν, προσῄεσαν ὁτὲ μὲν
αἱρετικοί, ὁτὲ δὲ οἱ ἀπὸ τῶν Ἑλληνικῶν μαθημάτων καὶ
μάλιστα τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ, ἔδοξεν ἐξετάσαι τά τε τῶν
αἱρετικῶν δόγματα καὶ τὰ ὑπὸ τῶν φιλοσόφων περὶ ἀληθείας
λέγειν ἐπαγγελλόμενα.
Ῥωμαίων ἀρχήν, ἐπὶ τέτταρσιν μόνοις· ἔτεσιν Ἀντωνίνου

διαγενομένου. ἐν τούτῳ δὲ καὶ ἐπὶ τῆς Ἀντιοχέων ἐκκλησίας
Ἀσκληπιάδην Φιλητὸς διαδέχεται.
τοῦ δ' αὐτοκρά-
τορος μήτηρ, Μαμαία τοὔνομα, εἰ καί τις ἄλλη θεοσεβεστάτη
γυνή, τῆς Ὠριγένους πανταχόσε βοωμένης φήμης, ὡς καὶ
μέχρι τῶν αὐτῆς ἐλθεῖν ἀκοῶν, περὶ πολλοῦ ποιεῖται τῆς
τοῦ ἀνδρὸς θέας ἀξιωθῆναι καὶ τῆς ὑπὸ πάντων θαυμαζομένης
περὶ τὰ θεῖα συνέσεως αὐτοῦ πεῖραν λαβεῖν.
ἣν Ὠριγένης ἀντιγράφει πληρέστατα.

τοῦ δ' αὐτοῦ
Ἀφρικανοῦ καὶ ἄλλα τὸν ἀριθμὸν πέντε Χρονογραφιῶν
ἦλθεν εἰς ἡμᾶς ἐπ' ἀκριβὲς πεπονημένα σπουδάσματα·
ἐν οἷς φησιν ἑαυτὸν πορείαν στείλασθαι ἐπὶ τὴν Ἀλεξάνδρειαν
διὰ πολλὴν τοῦ Ἡρακλᾶ φήμην, ὃν ἐπὶ λόγοις φιλοσόφοις
καὶ τοῖς ἄλλοις Ἑλλήνων μαθήμασιν εὖ μάλα διαπρέψαντα,
τὴν ἐπισκοπὴν τῆς αὐτόθι ἐκκλησίας ἐγχειρισθῆναι ἐδηλώ-
σαμεν.
Ευσέβιος θεολόγος ., De martyribus Palaestinae (recensio brevior)

(2018: 003)“Eusèbe de CésaréHistoire ecclésiastique, vol. 3”, Ed. Bardy,
G.Paris: Cerf, 1958, Repr. 1967; Sources chrétiennes 55.
Ch. 3, Sec. 3, li.2
γάρ τοι τῶν ἐθνῶν ἑορτὴν καὶ συνήθεις θέας ἀγόντων,

μετὰ τῶν ἄλλως αὐτοῖς σπουδαζομένων καὶ τοὺς ἀρτίως
θηρίοις κατακριθέντας πολὺς ἦν ὁ λόγος ἐπιδείξεσθαι τὸν
ἀγῶνα.
473
αὐξούσης δῆτα καὶ πλεοναζούσης παρὰ πᾶσι

τῆς φήμης, νεανίαι τὸν ἀριθμὸν ἕξ, ὧν ὁ μὲν Ποντικὸς τὸ
γένος ἦν, ὄνομα Τιμόλαος, ὁ δ' ἐκ Τριπόλεως τῆς Φοινίκης,
Διονύσιος ἐκαλεῖτο, ἕτερος δ' αὐτῶν τῆς ἐν Διοσπόλει
παροικίας ὑποδιάκονος, Ῥωμύλος ἦν καὶ τούτῳ προσηγορία,
δύο τε ἐπὶ τούτοις Αἰγύπτιοι, Πάησις καὶ Ἀλέξανδρος,
καὶ ἄλλος τούτῳ συνώνυμος Ἀλέξανδρος τῶν ἀπὸ Γάζης,
Ευσέβιος θεολόγος ., Demonstratio evangelica (2018: 005)

“Eusebius Werke, Band 6: Die Demonstratio evangelica”, Ed. Heikel,
I.A.Leipzig: Hinrichs, 1913; Die griechischen christlichen Schriftsteller
23.Book 3, Ch. 5, Sec. 54, li.8
Ἑλλάδα, καὶ τοῖς τούτων σοφοῖς ἀντικηρύττωμεν, μηδ' Αἰγυπτίους

ἀνῶμεν, πολεμῶμεν δὲ καὶ τοὺς τούτων θεούς, μὴ τὰ Μωσέως πρό-
σθεν κατ' αὐτῶν γενόμενα ἀνατεινόμενοι, τὸν δὲ τοῦ ἡμετέρου δι-
δασκάλου θάνατον ὥσπερ τι φόβητρον αὐτοῖς ἀντιτάττοντες, καὶ τὴν
ἀπ' αἰῶνος ἐξ αὐτῶν εἰς πάντας ἀνθρώπους προελθοῦσαν περὶ θεῶν
φήμην μὴ ῥηματίοις καὶ λόγοις δυνάμει δὲ τοῦ σταυρωθέντος διδα-
σκάλου καταλύωμεν,
Epiphanius Scr. Eccl., Ancoratus (2021: 001)“Epiphanius, Band 1:

Ancoratus und Panarion”, Ed. Holl, K.Leipzig: Hinrichs, 1915; Die
griechischen christlichen Schriftsteller 25.Ch. Pr2, Sec. 5, li.2
καὶ χαλεπῷ κλύδωνι συσχεθέντες μηδένατε τῶν παρ' ἡμῖν ἱκανὸν εὑρεῖν
δυνηθέντες τὸν διαλύσοντα τὰ ζητούμενα καὶ τὴν ὑγιῆ πίστιν ἡμῖν ἐκ-
θέσθαι δυνάμενον, ἐπὶ τὴν σὴν θεσσέβειαν ἀνενέγκαι τὸ πρᾶγμα ἠπείχθη-
μεν, τὴν φωνὴν ταύτην εἰκότως καὶ αὐτοὶ ἀφιέντες· «ἐπιστάτα, σῶσον».
δεόμεθα οὖν τῆς ἀνυποκρίτου σου καὶ ὀρθῆς πίστεως, ἣν προλαβοῦσα
ἀγαθὴ φήμη καὶ μάρτυρες ἀξιόπιστοι μαρτυροῦσι καὶ ἀνακηρύττουσι·
κατα-ξίωσον, εἰς τοῦτο παρὰ τοῦ σωτῆρος τεταγμένος, ἀνεξικάκως τὴν
παρά-κλησιν ἡμῶν δέξασθαι καὶ θελῆσαι ἱεροῖς συγγράμμασι διὰ
πλατυτέρου καὶ σαφεστέρου διηγήματος τὴν τῆς ἁγίας τριάδος ἐκθέσθαι
πίστιν καὶ ταῦτα ἡμῖν ἀποστεῖλαι, πρὸς τὸ καὶ ἡμᾶς ἐν ταύτῃ
βεβαιωθέντας τυχεῖν τῶν σπουδαζομένων καὶ τοὺς ἤδη ἐν αὐτῇ εὖ
βεβηκότας ἀγαλλιαθῆναι
Epiphanius Scr. Eccl., Panarion (= Adversus haereses) (2021: 002)

“Epiphanius, Bände 1–3: Ancoratus und Panarion”, Ed. Holl, K.
Leipzig: Hinrichs, 1:1915; 2:1922; 3:1933; Die griechischen christlichen
474
Schriftsteller 25, 31, 37.Vol. 1, page 153, li.17
Τῷ κυρίῳ ἡμῶν καὶ τιμιωτάτῳ κατὰ πάντα, εὐλαβεστάτῳ πατρὶ

Ἐπιφανίῳ ἐπισκόπῳ Ἀκάκιος πρεσβύτερος καὶ Παῦλος πρεσβύτερος,
ἀρχι-
μανδρῖται, ἐν κυρίῳ χαίρειν.
Ἤρκει μὲν ἡ θέα τῆς σῆς θεοσεβείας, πάτερ, ἐμπλήσασα πνευματι-
κῶν ῥημάτων καὶ ἐμφυτεύσασα τὸν τοσοῦτον πρὸς ἡμᾶς πόθον γεγονότα
τοῖς τῆς σῆς αὐτοψίας μεταλαβοῦσιν. ἀλλ' ἐπειδὴ πρόδρομος φήμη
μαθητοῦ τοῦ σωτῆρος κηρύττουσα τὴν τῆς εὐωδίας τῶν ῥημάτων καὶ
πράξεων ὀσμὴν ἄγχει καὶ λέξεων καὶ νοῦ κορεσθῆναι, ἔδει μὲν αὐτοψίᾳ
ἐλθόντας μεταλαβεῖν τῆς ἐκ θεοῦ σοι δοθείσης χάριτος ὡς τοῖς
ἀποστόλοις.
Γρηγοριος Ναζηανζινός Epistulae (2022: 001)“Saint Grégoire de

NazianzLettres, 2 vols.”, Ed. Gallay, P.Paris: Les Belles Lettres, 1:1964;
2:1967.Epistle 7, Sec. 2, li.2
ΚΑΙΣΑΡΙΩΙ
Ἱκανῶς ἠρυθριάσαμεν ἐπὶ σοί· τὸ γὰρ ὅτι καὶ

ἐλυπήθημεν, τί χρὴ γράφειν τῷ γε πάντων μάλιστα
πεπεισμένῳ; Ἵνα γὰρ μὴ τὰ ἡμέτερα λέγωμεν,
μηδὲ ὅσης ἀθυμίας ἐνέπλησεν ἡμᾶς ἡ περὶ σὲ φήμη,
δὸς δὲ εἰπεῖν καὶ δέους, ἐβουλόμην, εἴ πως οἷόν τε ἦν,
παρεῖναί σε τοῖς τῶν ἄλλων λόγοις, οἰκείων τε ὁμοίως
καὶ ξένων, τῶν ὁπωσοῦν γνωρίμων ἡμῖν, ἀλλ' οὖν
Χριστιανῶν, οὓς περὶ σοῦ τε καὶ ἡμῶν λέγουσιν, οὐχ ὁ
μέν, ὁ δ' οὔ, ἀλλὰ πάντες ἑξῆς ὁμοίως, ἐπειδὴ καὶ προθυ
Γρηγοριος Ναζηανζινός Epistulae Epistle 63, Sec. 4, li.3
τὰς ἐλπίδας τῆς ζωῆς ἐν ἐκείνῳ θέμενος καὶ μόνον μὲν

ἔρεισμα, μόνον δὲ σύμβουλον ἀγαθόν, μόνον δὲ κοινωνὸν
εὐσεβείας ὑπολαμβάνων.
Καὶ τίσι τοῦτο εἰκάζεις;
Εἰ μὲν τοῖς πρώτοις, ἐνθυμήθητι ὅτι καὶ διέβην μέχρις
ὑμῶν ἐξεπίτηδες, τῇ φήμῃ τεταραγμένος, καὶ κοινωνῆσαι
γνώμης ὑμῖν πρόθυμος ἐγενόμην, ἡνίκα καὶ καιρὸς ἦν ἔτι
475
περὶ τούτων βουλεύεσθαι· καὶ πάντα μᾶλλον ἢ ταύτης

ἡμῖν ἐκοινωνήσατε, εἴτε ὑπὸ τῆς αὐτῆς ἀπορίας, εἴτ'
οὐκ οἶδ' ὅ τι βουληθέντες.
Γρηγοριος Ναζηανζινός Epistulae Epistle 183, Sec. 3, li.3
Ἀλλ' ἐμοί τι κέρδος καὶ παρὰ τῆς συμφορᾶς (εἰ δεῖ παραδόξως
εἰπεῖν), καὶ ὄντως ῥόδα ἐξ ἀκανθῶν, ὡς ἡ παροιμία, συλλέγομεν.
Ἐγὼ γοῦν οὔπω πρότερον οὔτε κατ' ὄψιν συντετυχηκὼς
τῇ σῇ εὐλαβείᾳ, οὔτε διὰ γραμμάτων ὡμιληκώς, ἀλλὰ τῇ
περὶ σοῦ φήμῃ μόνῃ καταυγαζόμενος, νῦν καὶ εἰς ἀνάγκην
ἦλθον τῆς διὰ τῶν γραμμάτων ἐντεύξεως καὶ χάρις πολλὴ
τῷ τοῦτο χαρισαμένῳ.
Τὸ μὲν οὖν τοῖς ἄλλοις
ἐπισκόποις περὶ ὧν ἐπέστειλας γράφειν, οὔπω γὰρ τούτου
καιρός, παραλείψομεν καὶ ἅμα ἡ ἀρρωστία ὀκνηροτέρους
Iamblichus Phil., De vita Pythagorica (2023: 001)

“Iamblichi de vita Pythagorica liber”, Ed. Klein, U. (post L. Deubner)
Leipzig: Teubner, 1937, Repr. 1975.Ch. 2, Sec. 3, li.3
σόμεθα τὸν ἀρχηγὸν καὶ πατέρα τῆς θείας φιλοσοφίας,

μικρόν γε ἄνωθεν προλαβόντες περὶ τοῦ γένους αὐτοῦ
καὶ τῆς πατρίδος.
Λέγεται δὴ οὖν Ἀγκαῖον τὸν κατοικήσαντα Σάμην τὴν
ἐν τῇ Κεφαληνίᾳ γεγενῆσθαι μὲν ἀπὸ Διός, εἴτε δι' ἀρετὴν
εἴτε διὰ ψυχῆς τι μέγεθος ταύτην τὴν φήμην αὐτοῦ ἀπενεγ-
καμένου, φρονήσει δὲ καὶ δόξῃ τῶν ἄλλων Κεφαλήνων
διαφέρειν. τούτῳ δὲ γενέσθαι χρησμὸν παρὰ τῆς Πυθίας
συναγαγεῖν ἀποικίαν ἐκ τῆς Κεφαληνίας καὶ ἐκ τῆς Ἀρκα-
δίας καὶ ἐκ τῆς Θετταλίας, καὶ προσλαβεῖν ἐποίκους παρά
τε τῶν Ἀθηναίων καὶ παρὰ τῶν Ἐπιδαυρίων καὶ παρὰ
Iamblichus Phil., De communi mathematica scientia (2023: 003)

“Iamblichi de communi mathematica scientia liber”, Ed. Klein, U. (post
N. Festa)Leipzig: Teubner, 1891, Repr. 1975.Sec. 6, li.18
λέγομεν· οὐ γὰρ ἄνευ γε τούτων μήποτέ τις ἐν πόλε-

σιν εὐδαίμων γένηται φύσις, ἀλλ' οὗτος ὁ τρόπος,
αὕτη τροφή, ταῦτα μαθήματα, εἴτε χαλεπὰ εἴτε ῥᾴδια,
ταύτῃ πορευτέον. ἀμελῆσαι δὲ οὐ θεμιτόν ἐστι θεῶν,
476
καταφανοῦς γενομένης τῆς πάντων αὐτῶν κατὰ τρό-

πον λεγομένης φήμης εὐτυχοῦς. τὸν δὲ ξύμπαντα
ταῦτα οὕτως εἰληφότα, τοῦτον λέγω τὸν ἀληθέστατα
σοφώτατον· τὴν γὰρ πάντων καλλίστην καὶ θειοτάτην
φύσιν, ὅσην ἀνθρώποις θεὸς ἔδωκε κατιδεῖν, οὔποτε
ἄνευ τῶν νῦν δὴ εἰρημένων μὴ κατιδὼν ἐπεύξηταί
τις ῥαστώνῃ παραλαβεῖν.
Valerius Apsines Rhet., Περὶ τῶν ἐσχηματισμένων προβλημάτων

(2027: 002)“Rhetores Graeci, vol. 1”, Ed. Spengel, L.
Leipzig: Teubner, 1856, Repr. 1966.Page 407, li.22
τὸ μὴ εἶναι σῖτον, καὶ εἰ ἔστιν ἁπλῶς λαβεῖν ἄνευ τοι-

αύτης ἀντιδόσεως. κατὰ ἔμφασιν δέ ἐστιν ὅταν λέγειν
μὴ δυνάμενοι τῷ κεκωλῦσθαι καὶ παρρησίαν μὴ ἔχειν ἐν
σχήματι ἄλλης ἀξιώσεως ἐμφαίνωμεν κατὰ τὴν σύνθεσιν
τοῦ λόγου, οἷον, τὸν μαινόμενον φεύγειν ὁ νόμος ἐκέ-
λευεν· φήμης οὔσης ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ γυναικὶ
τοῦ υἱοῦ ἀξιοῖ ὁ παῖς ὡς μαινόμενος φεύγειν· ἐνταῦθα
γὰρ τῷ μὲν δοκεῖν περὶ τοῦ φεύγειν διαλέγεται καὶ τού-
τῳ τῷ λόγῳ ἐπερείδεται, δι' ὅλου δὲ δοκεῖ ἐμφαίνειν τὴν
τοῦ πατρὸς μοιχείαν τὴν κατὰ τῆς γυναικός.]
Sopater Rhet., Διαίρεσις ζητημάτων (2031: 001)“Rhetores Graeci, vol.

8”, Ed. Walz, C.Stuttgart: Cotta, 1835, Repr. 1968.Vol. 8, page 32, li.29a
ΠΡΟΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΜΕΝΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ.
Πλούσιος καὶ πένης ἐχθροὶ τὰ πολιτικά. πολέμου καταλαβόν-

τος τὴν πόλιν, ὁ πλούσιος κεχειροτόνηται στρατηγὸς, καὶ τοῦ πένη-
τος παῖδες τρεῖς κατελέγησαν στρατεύεσθαι· φήμης γενομένης ἐν τῷ
στρατοπέδῳ, ὅτι προδιδόασιν οἱ τοῦ πένητος παῖδες, ὁ στρατη-
γὸς λαβὼν τὸν πρῶτον ἐβασάνισεν· οὐδὲν ἐξειπόντα ἀπέκτεινεν· τὸν
δεύτερον ὁμοίως· τὸν τρίτον ἐξειπόντα ἀπέκτεινεν· οὐκ ἐπέξεισιν ὁ
πατὴρ, καὶ κρίνεται συνειδότος.
Sopater Rhet., Διαίρεσις ζητημάτων Vol. 8, page 35, li.8
δυστυχήματα· ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα καθ' ἑαυτὸν ἐν-

νοῶν, πολέμου μέλλοντος, καὶ τριῶν ἢ τεττάρων χειρο-
τονησάντων αὐτὸν, στρατηγὸς ἀνεῤῥήθη, καὶ μετὰ τὴν
477
ψῆφον τὸ τῆς πόλεως ἀξίωμα λαβὼν χαίρειν μὲν εἴασε

τοὺς χορούς· ἐπὶ δὲ τοὺς παῖδας τοὺς ἐμοὺς ἐστρα-
τεύετο, καὶ τὰ ἑξῆς· φήμη τὸ βασανίζειν τὸν πρῶτον,
καὶ ζητεῖν ἀπάνθρωπα βασανιστήρια· ἐν δὲ τούτοις κα-
τάμιξον καὶ θρῆνον τοῦ πατρός· ὡς δὲ βασανιζόμενος ὁ
πρῶτος ἀπέθανεν, εὐθὺς ἐστρέβλου τὸν δεύτερον, οὐδα-
μοῦ τὸ δικαστήριον, οὐδὲ τὸ παραδοῦναι τοῖς νόμοις
τοὺς παῖδας σκοπῶν, ἀλλ' ἀνελὼν καὶ τὸν δεύτερον ὡς
Sopater Rhet., Διαίρεσις ζητημάτων Vol. 8, page 36, li.10
γονε προδοσίας; τίς μαρτυρία; τίς ἔλεγχος; τί τεκμήριον

ἄλυτον; ποῦ τοῖς πολεμίοις ὤφθησαν κοινολογούμενοι,
δῶρα ἔχοντες, αὐτομολοῦντες; τίς τῶν συνειδότων αὐτοὺς
κατεμήνυσεν; συνομώσας ἑάλω τίς; ἐπιστέλλοντες τοῖς
πολεμίοις ὤφθησαν; τούτων γὰρ ἕν τι δεῖξον, καὶ συν-
απόλεσον κἀμὲ τοῖς παισίν· ἀλλὰ τὴν φήμην εἰς μαρτυ-
ρίαν καλεῖς, ἣν οὐ δύνασαι παραστῆσαι τῷ βήματι· ἣν
αὐτὸς θρυλλήσας διέσπειρας· εἰ δὲ κατήγορος σὺ, καὶ τὰ
ψεύδη μαρτυρεῖς, καὶ σφαγεὺς ἄδικος τῶν ἀθλίων παί-
δων γεγένησαι· τί καὶ νῦν δυστυχῶν παίδων δυστυχῆ πα-
τέρα συκοφαντεῖς; εἶτα ἐπάγαγε παραδείγματα· πολλαὶ
Porphyrius Phil., In Platonis Timaeum commentaria (fragmenta)

(2034: 009)“Porphyrii in Platonis Timaeum commentariorum
fragmenta”, Ed. Sodano, A.R.Naples: n.p., 1964.Book 1, fragment 26,
li.13
διαφερόντως αὐτῶν τινας, κατὰ δὲ τὸν Σόλωνος λό-

γον τε καὶ νόμον εἰσαγαγόντα αὐτοὺς ὡς εἰς δικαστὰς
ἡμᾶς ποιῆσαι πολίτας τῆς πόλεως τῆσδε ὡς ὄντας
τοὺς τότε Ἀθηναίους, οὓς ἐμήνυσεν ἀφανεῖς ὄντας
ἡ τῶν ἱερῶν γραμμάτων φήμη, τὰ λοιπὰ δὲ ὡς περὶ
πολιτῶν καὶ Ἀθηναίων ὄντων ἤδη ποιεῖσθαι τοὺς λόγους [27 A 2 – B 6].
Porphyrius Phil., Quaestionum Homericarum ad Iliadem

pertinentium reliquiae (2034: 014)“Porphyrii quaestionum
Homericarum ad Iliadem pertinentium reliquiae, fasc. 1 & 2”, Ed.
Schrader, H.Leipzig: Teubner, 1:1880; 2:1882.Iliad book 2, Sec. 649,
li.12
478
μετ' Ἰδομενέως ἀπὸ Τροίας ἀποπλεύσαντας πορθῆσαι Λύκτον καὶ τὰς

ἐγγὺς πόλεις, ἃς ἔχων Λεύκων ὁ Τάλω πόλεμον ἐξήνεγκε τοῖς ἐκ Τροίας
ἐλθοῦσιν, εἰκότως ἂν φαίνοιτο μᾶλλον τοῦ ποιητοῦ ἡ ἀκρίβεια ἢ ἐναν-
τιολογία τις. οἱ μὲν γὰρ εἰς Τροίαν ἐλθόντες ἐξ ἑκατὸν ἦσαν πόλεων,
τοῦ δὲ Ὀδυσσέως εἰς οἶκον ἥκοντος ἔτει δεκάτῳ μετὰ Τροίας ἅλωσιν
καὶ φήμης διηκούσης, ὅτι πεπόρθηνται δέκα πόλεις ἐν Κρήτῃ καὶ οὔκ
εἰσί πως συνῳκισμέναι, μετὰ λόγου φαίνοιτ' ἂν Ὀδυσσεὺς λέγων ἐνενη-
κοντάπολιν τὴν Κρήτην, ὥστε, εἰ καὶ μὴ τὰ αὐτὰ περὶ τῶν αὐτῶν λέγει,
οὐ μέντοι διὰ τοῦτο καὶ ψεύδεται.Ἀριστοτέλης δὲ οὐκ ἄτοπόν
φησιν, εἰ μὴ πάντες τὰ αὐτὰ λέγοντες πεποίηνται αὐτῷ· οὕτως γὰρ
Porphyrius Phil., Zetemata codicis Vaticani (2034: 015)

“Porphyrii quaestionum Homericarum ad Iliadem pertinentium reliquiae,
fasc. 2”, Ed. Schrader, H.Leipzig: Teubner, 1882.Page 319col1, li.18
τε τὸ κακῶς συναλεῖψαι διὰ τὸ

σύμφωνον, οὐδ' ἔστιν ὅπου τὸ ὑπο-
βλέπεσθαι ὄσσεσθαι λέγει. ἀλλὰ ση-
μαίνει τὸκακοσσόμενος ἐν συν-
θέτῳ ῥηθέν κακόμαντιν ἀπο-
καλεῖ. ἐπεὶ γὰρὄσσα ἡ θεία φήμη,
ἣν καὶ Διὸς ἄγγελον ἔφη –μετὰ
δέ σφισιν ὄσσα δεδήει ὀτρύ-
νουσ' ἰέναι, Διὸς ἄγγελος (Β
93) – , Διὸς δὲ ἄγγελοι καὶ οἱ
μάντεις καὶ τῆς ὀπὸς τῶν θεῶν
Αθανάσιος θεολόγος De decretis Nicaenae synodi Ch. 33, Sec. 1, li.3
Εὐσεβίου Καισαρέως τοῦ ἀρειανόφρονος ἐπιστολὴ πρὸς τοὺς τῆς

παροικίας αὐτοῦ.
Τὰ περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς πίστεως πραγματευθέντα κατὰ τὴν μεγάλην

σύνοδον
τὴν ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθεῖσαν εἰκὸς μὲν ὑμᾶς, ἀγαπητοί, καὶ ἄλλοθεν
μεμαθηκέναι, τῆς
φήμης προτρέχειν εἰωθυίας τὸν περὶ τῶν πραττομένων ἀκριβῆ λόγον.
ἀλλ' ἵνα μὴ ἐκ
479
τοιαύτης ἀκοῆς τὰ τῆς ἀληθείας ἑτεροίως ὑμῖν ἀπαγγέλληται, ἀναγκαίως

διεπεμψάμεθα
ὑμῖν πρῶτον μὲν τὴν ὑφ' ἡμῶν προταθεῖσαν περὶ τῆς πίστεως γραφήν,
ἔπειτα τὴν δευτέ-
ραν, ἣν ταῖς ἡμετέραις φωναῖς προσθήκας ἐπιβαλόντες ἐκδεδώκασιν. τὸ
μὲν οὖν παρ'
ἡμῶν γράμμα ἐπὶ παρουσίᾳ τοῦ θεοφιλεστάτου ἡμῶν βασιλέως
ἀναγνωσθὲν εὖ τε ἔχειν
καὶ δοκίμως ἀποφανθὲν τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον·
Αθανάσιος θεολόγος Epistula ad episcopos Aegypti et Libyae (2035:

041); MPG 25.Vol. 25, page 553, li.36
μὴ γινωσκόμενοι παρὰ τῶν λαῶν, ὅμως διὰ τὴν ἀσέ-

βειαν ἐπραγματεύσαντο ἑαυτοῖς τὸ ὄνομα τοῦ ἐπισκό-
που. Διὰ τοῦτο γοῦν καὶ Γεώργιον ἀπὸ τῆς
Καππαδοκίας τινὰ μισθωσάμενοι, θέλουσι νῦν
ἀποστεῖλαι πρὸς ὑμᾶς. Ἀλλ' οὐδὲ περὶ τούτου λόγος
οὐδείς. Φήμη γὰρ ἐν τοῖς μέρεσίν ἐστι τούτοις,
ὅτι μηδόλως Χριστιανός ἐστιν οὗτος, ἀλλὰ μᾶλλον τὰ
τῶν εἰδώλων ἐζήλωσε, καὶ τὸν τρόπον ἐστὶ δή-
μιος· διὸ καὶ τοιοῦτον αὐτὸν ὄντα προσελάβοντο, ὥστε
ἀδικεῖν, ἁρπάζειν, φονεύειν δύνασθαι· ταῦτα γὰρ
πλέον ἤσκησε, καὶ οὐδόλως οἶδε τὰ ἴδια τῆς εἰς
Αθανάσιος θεολόγος Vita Antonii (2035: 047); MPG 26.

Vol. 26, page 956, li.15
Χριστὸν ἐνεργουμένης· ἥντινα ἐὰν σχοίητε καὶ ὑμεῖς,

οὐκέτι τὰς διὰ λόγων ἀποδείξεις ζητήσετε· ἀλλ' αὐτ-
άρκη τὴν εἰς τὸν Χριστὸν πίστιν ἡγήσεσθε. Ταῦτα τοῦ Ἀντωνίου τὰ
ῥήματα· ἐκεῖνοι δὲ καὶ ἐν τούτῳ
θαυμάζοντες, ἀνεχώρουν, κατασπαζόμενοι αὐτὸν, καὶ ὁμολογοῦντες
ὠφελεῖσθαι παρ' αὐτοῦ.
Ἔφθασε δὲ καὶ μέχρι βασιλέων ἡ περὶ Ἀντω-
νίου φήμη. Ταῦτα γὰρ μαθόντες Κωνσταντῖνος ὁ Αὔ-
γουστος, καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ Κωνστάντιος καὶ Κώνστας
οἱ Αὔγουστοι, ἔγραφον αὐτῷ ὡς πατρὶ, καὶ ηὔχοντο
λαμβάνειν ἀντίγραφα παρ' αὐτοῦ. Ἀλλ' οὔτε τὰ
γράμματα περὶ πολλοῦ τινος ἐποιεῖτο, οὔτε ἐπὶ ταῖς
ἐπιστολαῖς ἐγεγήθει
480
Αθανάσιος θεολόγος Expositiones in Psalmos (2035: 061); MPG 27.

Vol. 27, page 109, li.41
διὰ τῆς κατ' ἐνέργειαν ἁμαρτίας.

Καὶ ἐσαλεύθη καὶ ἔντρομος ἐγενήθη ἡ γῆ. Τὰ
παραχθέντα τότε ἐπὶ τῇ καθόδῳ τοῦ Κυρίου εἰση-
γεῖται· πάντες γὰρ οἱ τὴν γῆν οἰκοῦντες ἐκινήθη-
σαν· πᾶσά τε χώρα ἐπληροῦτο τῆς περὶ αὐτοῦ φή-
μης. Καὶ τὰ θεμέλια τῶν ὀρέων ἐταράχθησαν.
Ὄρη δυνάμεις εἰσὶ πονηραὶ αἱ ἐπαιρόμεναι κατὰ τῆς
δόξης τοῦ Θεοῦ. Θεμέλια δὲ αὐτῶν τοὺς ἐν βάθει λο-
γισμούς φησιν. Καὶ ἐσαλεύθησαν, ὅτι ὠργίσθη
αὐτοῖς ὁ Θεός. Διότι ἐν μακρῷ αἰῶνι τοὺς ἐπὶ τῆς
γῆς ἠπάτησαν διὰ τῆς πολυθέου δεισιδαιμονίας.
Joannes Stobaeus Anthologus, Anthologium Book 4, Ch. 41, Sec. 25, li.3
πολλάκις δ' ἀνατρέπουσι καὶ μάλ' εὖ βεβηκότας

ὑπτίους κλίνουσ'· ἔπειτα πολλὰ γίγνεται κακά ...
καὶ βίου χρήμῃ πλανᾶται καὶ νόου παρήορος.
Θεοδέκτου (fr. 16 p. 806 N.2).
Πολυσπερὴς μέν, ὦ γέρον, καθ' Ἑλλάδα
φήμη πλανᾶται καὶ διέγνωσται πάλαι,
τὸ μὴ βεβαίους τὰς βροτῶν εἶναι τύχας.
Εὐριπίδου Κρήσσαις.
Σοφοκλέους Φαίδρᾳ (fr. 619 N.2).

Αἴσχη μέν, ὦ γυναῖκες, οὐδ' ἂν εἷς φύγοι
βροτῶν ποθ', ᾧ καὶ Ζεὺς ἐφορμήσῃ κακά.
νόσους δ' ἀνάγκη τὰς θεηλάτους φέρειν.
Τοῦ αὐτοῦ Οἰδίποδι (86 ss.).
Τίν' ἡμὶν ἥκεις τοῦ θεοῦ φήμην φέρων;
{ – }Ἐσθλήν. λέγω γὰρ καὶ τὰ δύσφορ', εἰ τύχοι
κατ' ὀρθὸν ἐξελθόντα, πάντ' ἂν εὐτυχεῖν.
Εὐριπίδου Ἑλένης (253 s.).
481
Ἔχεις μὲν ἀλγείν', οἶδα· σύμφορον δέ σοι

ὡς ῥᾷστα τἀναγκαῖα τοῦ βίου φέρειν.
Acta Thomae, Acta Thomae (2038: 001)“Acta apostolorum apocrypha,

vol. 2.2”, Ed. Bonnet, M.Leipzig: Mendelssohn, 1903, Repr. 1972.
Sec. 16, li.18
λαβεν αὐτὴν μεθ' ἑαυτοῦ. ἐξηγησαμένων δὲ αὐτῇ τὸ πρᾶγμα

τὸ γεγονὸς ἐπὶ τῶν νεωτέρων ἐχάρη πάνυ ἀκούσασα, καὶ
ἀποθεμένη τὴν λύπην εἶπεν· Νῦν εὗρον κἀγὼ ὧδε ἀνάπαυσιν.
Καὶ ἀναστᾶσα ἀπῆλθεν πρὸς αὐτούς, καὶ ἦν σὺν αὐτοῖς
χρόνον ἱκανόν, ἕως οὗ κατήχησαν καὶ τὸν βασιλέα. πολλοὶ δὲ
καὶ τῶν ἀδελφῶν συνηθροίζοντο ἐκεῖ, ἕως ὅτε φήμης ἤκουσαν
τοῦ ἀποστόλου, ὅτι ἐν ταῖς πόλεσιν τῆς Ἰνδίας κατήχθη καὶ
ἐκεῖ διδάσκει. καὶ ἀπελθόντες κατεμίγησαν αὐτῷ.
Acta Thomae, Acta Thomae Sec. 46, li.6
Καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ δαίμων ἔκλαιεν λέγων· Ἀφίημί

σε τὴν καλλίστην μου σύζυγον, ἣν πρώην πολλῷ χρόνῳ εὗρον
καὶ ἀνεπάην· καταλιμπάνω σε τὴν βεβαίαν μου ἀδελφὴν τὴν
ἀγαπητὴν ἐν ᾗ ηὐδόκησα. τί ποιήσω οὐκ οἶδα, ἢ τίνα ἐπι-
καλέσομαι ἵνα μοι ἐπακούσας ἐπαμύνῃ. οἶδα τί ποιήσω· ἀπε-
λεύσομαι εἴς τινας τόπους ἔνθα ἡ φήμη τοῦ ἀνδρὸς τούτου
οὐκ ἠκούσθη, καὶ τάχα σε τὴν ἐμὴν ἀγαπητὴν ἀντονομάσω.
Καὶ ἐπάρας αὐτοῦ τὴν φωνὴν εἶπεν· Μένε ἐν εἰρήνῃ, τὸ κατα-
φύγιον λαβοῦσα εἰς τὸν μείζονά μου· ἐγὼ δὲ ἀπελεύσομαι καὶ
ζητήσω σου ὁμοίαν, καὶ ἐὰν μὴ εὕρω, πάλιν ἐπὶ σὲ ἐπιστρέφω·
οἶδα γὰρ ὅτι τούτου τοῦ ἀνδρὸς ἔγγιστα ὑπάρχουσα εἰς αὐτὸν
καὶ ὑποδεικνύων ὅτι οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς περὶ οὗ

αἱ γραφαὶ ἐκήρυξαν, ὃς ἐλθὼν σταυροῦται καὶ ἐγείρεται διὰ
τριῶν ἡμερῶν ἐκ νεκρῶν. ὑπεδείκνυεν δὲ αὐτοῖς δεύτερον
σαφηνίζων ἀπὸ τῶν προφητῶν ἀρξάμενος τὰ περὶ τοῦ Χριστοῦ,
ὅτι ἔδει αὐτὸν ἐλθεῖν καὶ ἐν αὐτῷ τελεσθῆναι πάντα τὰ προ-
λεχθέντα περὶ αὐτοῦ. διέδραμεν δὲ ἡ τούτου φήμη εἰς πάσας
τὰς πόλεις καὶ χώρας, καὶ πάντες οἱ ἔχοντες νοσοῦντας ἢ
ὀχλουμένους ὑπὸ πνευμάτων ἀκαθάρτων προσέφερον, οὓς δὲ
καὶ ἐν τῇ ὁδῷ ἐτίθουν ἐν ᾗ ἔμελλεν διελθεῖν, καὶ πάντας ἐν
482
τῇ δυνάμει τοῦ κυρίου ἐθεράπευεν. τότε εἶπον πάντες ὁμο-

θυμαδὸν οἱ δι' αὐτοῦ ἰαθέντες μιᾷ φωνῇ· Δόξα σοι Ἰησοῦ
ἵνα μὴ ταράξωσιν τὸν ἀπόστολον τοῦ θεοῦ. ἐγγὺς δὲ γενα-

μένων τῆς πύλης τῆς πόλεως παραστρέψαντες ἔστησαν πρὸ
τῶν θυρῶν τῆς οἰκίας τοῦ στρατηλάτου. ὁ δὲ στρατηλάτης
εἶπεν· Ἀσυγχώρητόν μοί ἐστιν ἐξηγήσασθαι τὰ γεγονότα, ἀλλὰ
τὸ τέλος ἰδὼν τότε λέξω. Ἡ οὖν πόλις πᾶσα ἤρχετο ἰδοῦσα
τοὺς ὀνάγρους ἐζευγμένους· ἤκουσαν δὲ καὶ τὴν φήμην τοῦ
ἀποστόλου μέλλοντος ἐκεῖ ἐπιδημεῖν. ὁ δὲ ἀπόστολος ἐπυν-
θάνετο τοῦ στρατηλάτου· Ποῦ ἐστίν σου ἡ οἴκησις καὶ ποῦ
ἡμᾶς ἀπάγεις; Ὃ δὲ εἶπεν αὐτῷ· Σὺ αὐτὸς ἐπίστασαι ὅτι πρὸ
τῶν θυρῶν ἑστήκαμεν, καὶ οὗτοι οἱ διὰ τῆς σῆς ἐντολῆς
ἐλθόντες σὺν σοὶ μᾶλλον ἐμοῦ ἐπίστανται.
Βασίλειος θεολόγος Epistulae (2040: 004)“Saint BasilLettres, 3 vols.”,

Ed. Courtonne, Y.Paris: Les Belles Lettres, 1:1957; 2:1961;
3:1966.Epistle 1, Sec. 1, li.12
Ἐγὼ κατέλιπον τὰς Ἀθήνας κατὰ φήμην τῆς σῆς

φιλοσοφίας ὑπεριδὼν τῶν ἐκεῖ. Παρέδραμον δὲ τὴν ἐφ'
Ἑλλησπόντῳ πόλιν ὡς οὐδεὶς Ὀδυσσεὺς Σειρήνων μέλη.
Καὶ τὴν Ἀσίαν ἐθαύμασα μέν, πρὸς δὲ τὴν μητρόπολιν
τῶν ἐν αὐτῇ καλῶν ἠπειγόμην. Ἐπεὶ δὲ κατέλαβον τὴν
πατρίδα καὶ σὲ ἐν αὐτῇ τὸ μέγα ὄφελος ζητήσας οὐχ
Βασίλειος θεολόγος Epistulae Epistle 45, Sec. 2, li.1
τί με δεῖ καταλέγειν ἕκαστα; Μνήσθητι ὅσα ἁγίων στόματα

φιλήματι κατησπάσω, ὅσα ἱερὰ σώματα περιεπτύξω, ὅσοι
σου τὰς χεῖρας ὡς ἀχράντους περιέθαλπον, ὅσοι δοῦλοι
Θεοῦ, ὥσπερ λάτρεις, ὑπέδραμον τοῖς γόνασί σου περι-
πλεκόμενοι.
Καὶ τούτων τὸ τέλος τί; Μοιχικῆς φήμης διαβολή,
βέλους ὀξύτερον διιπταμένη, τιτρώσκει ἡμῶν τὰς ἀκοάς,
ἀκμαιοτέρῳ τῷ κέντρῳ τὰ σπλάγχνα ἡμῶν διανύττουσα.
Τίς ἡ τοῦ Γόητος τοσαύτη ἔντεχνος ποικιλία εἰς τοσοῦτόν
σε περιήγαγεν ὀλέθριον σκέλισμα; Ποία πολύπλοκα τοῦ
483
Ωριγένης Homiliae in Job (fragmenta in catenis, typus II) (e codd.

Marc. gr. 21, 538) (2042: 073); MPG 17.Vol. 17, page 61, li.25
ἔτι μικρόν. Στ. θʹ. Ἀλλ' εἶπόν τι ῥῆμ εἰς Κύριον, καὶ
τελεύτα.
Μετὰ τὸ τὴν τραγῳδίαν ἀκριβῶς διηγήσασθαι, τότε
τὴν ἀναίσχυντον ἐπιφέρει συμβουλήν. Καὶ οὐδὲ αὐ-
τῷ φανερῶς εἶπε, Βλαςφήμηςον. Οἱ γὰρ πονηρὰ συμ-
βουλεύοντες οὐ τολμῶσιν ἀνακεκαλυμμένην εἰσά-
γειν τὴν συμβουλήν. Τί λέγεις, ὦ γύναι; Δέον ἐξι-
λεώσασθαι, δέον καταλλάξαι, παροξῦναι μᾶλλον παρ-
αινεῖς; Εἰ γὰρ ὁ Θεὸς ταῦτα ἐποίησε, παρακαλέσαι
αὐτὸν, οὐ βλασφημῆσαι δεῖ.
Ωριγένης Excerpta in Psalmos [Dub.] (2042: 074); MPG 17.

Vol. 17, page 109, li.56
καὶ ἐσαλεύθησαν, ὅτι ὠργίσθη αὐτοῖς ὁ Θεός.

Προδήλως δείκνυσι τοῦ Θεοῦ τὴν κατάβασιν διὰ τὰ
προειρημένα, τόν τε θάνατον καὶ τὰς ὠδῖνας τοῦ
ᾅδου. Ἐξ οὗ δὲ καταβάντος, κατὰ τὸν Ἀκύλαν, ἐκι-
νήθη καὶ ἐσείσθη ἡ γῆ. Πᾶσα γὰρ ἀκοὴ Ἑλληνικὴ
καὶ βάρβαρος ἐπληροῦτο τῆς περὶ αὐτοῦ φήμης. Γῆν
γὰρ ἔφη τοὺς ἐπὶ γῆς. Ὀρέων δὲ, τῶν ἀντικει-
μένων δυνάμεων· αἳ τῇ πλάνῃ τῶν εἰδώλων τοὺς ἀν-
θρώπους ἐνέμοντο, τῆς τοῦ Θεοῦ κατεπαιρόμεναι γνώ-
σεως. Τὰ θεμέλια, καὶ οἱ βαθεῖς διαλογισμοὶ, αἰσθα-
νόμενα τῆς τοῦ Κυρίου δυνάμεως, ἐταράχθησαν
Hephaestion Astrol., Apotelesmatica (2043: 001)

“Hephaestionis Thebani apotelesmaticorum libri tres, vol. 1”, Ed.
Pingree, D.Leipzig: Teubner, 1973.Page 241, li.16
γενέσεως προσκεψαμένους τὴν προγενομένην σύνοδον ἢ

πανσέληνον. ταῖς δὲ τῆς Σελήνης προσεκτέον φάσεσι
σπουδαίως – λέγω δὲ ἐν αἷς τὸν Ἥλιον μετὰ τὰ ἀσύνδετα
σχήματα κατὰ διαμέτρους ἢ τριγώνους ἢ τετραγώνους
ἀκτινοβολίας καὶ μαρτυρίας ἐφορῶσα καὶ ἐφορᾶται.
484
Εἴτε γὰρ φήμη τις ἢ ἄκουσμα ἢ κίνησις ἁπλῶς παντὸς

πράγματος πόλει ἢ χώρᾳ ἢ τοῖς καθ' ἕκαστον ἀνθρώποις
γένηται ἢ περὶ γραμμάτων ἢ ἐντολῶν ἢ μαντειῶν ἢ
ὀνείρων πονηρῶν καὶ τὸ ἀληθὲς ἐπιζητοίη τις, φάσιν μὲν
ποιουμένης τῆς Σελήνης ἀληθῆ ταῦτα καὶ βέβαια εὑρεθή-
σεται, καὶ μάλιστα τοῦ τοῦ Ἑρμοῦ
Hephaestion Astrol., Apotelesmatica Page 279, li.1
φυλάσσειν ἐν τούτοις τοῖς ζῳδίοις καὶ τοὺς φθοροποιούς·

ἀπάτης γὰρ αἴτιοι γίνονται συσχηματιζόμενοι. ἐὰν δὲ
Κριῷ καὶ Καρκίνῳ καὶ Λέοντι καὶ Παρθένῳ καὶ Σκορπίῳ
καὶ Ὑδροχόῳ κομισθείη ἀληθῆ καὶ βέβαια μηνύσει, καὶ
μάλιστα ἐφορώντων τῶν ἀγαθοποιῶν. καὶ ταῦτα καθὼς
γέγραπται παρὰ τοῖς ἀρχαίοις ἐκτιθέσθω, περὶ δὲ φήμης
καὶ ἀγγελίας ὁμοίως σκέπτου.
Hephaestion Astrol., Apotelesmatica (epitomae quattuor) (2043: 002)

“Hephaestionis Thebani apotelesmaticorum libri tres, vol. 2”, Ed.
Pingree, D.Leipzig: Teubner, 1974.Page 78, li.4t
θέντα οὕτω κλέψαι, ἐὰν δὲ Ἄρης δυνάμει καὶ βίᾳ ἢ τοιχ-

ορυγίᾳ ἢ ὑποβολῇ κλειδίου ἑτέρου ἢ θύρας μετοχλήσει
δηλοῖ γενέσθαι τὸ κλέμμα, ἐὰν δὲ Ἀφροδίτη διὰ φιλικὰς
προφάσεις ἢ ἑταιρείας ἢ εὐφροσύνας ἢ γυναῖκας, ἐὰν δὲ
Ἑρμῆς διὰ πανουργίας.
πζʹ. Περὶ ἐπιστολῶν καὶ φήμης καὶ ἀγγελίας

Ἡφαιστίωνος φιλοσόφου Θηβαίου
Εἰ δὲ φήμη τις ἢ ἄκουσμα ἢ κίνησις ἁπλῶς παντὸς

πράγματος πόλει ἢ χώρᾳ ἢ τοῖς καθ' ἑκάστην ἀνθρώποις
γένηται ἢ περὶ γραμμάτων ἢ ἐντολῶν ἢ μαντειῶν πονηρῶν
καὶ τὸ ἀληθὲς ἐπιζητοίη τις μαθεῖν, φάσιν μὲν ποιουμένης
Hephaestion Astrol., Apotelesmatica (epitomae quattuor)

Page 85, li.2
Περὶ φήμης καὶ ἀγγελίας

485
Εἴτε γὰρ φήμη τις ἢ ἄκουσμα ἢ κίνησις ἁπλῶς παντὸς

πράγματος πόλει ἢ χώρᾳ ἢ τοῖς καθ' ἕκαστον ἀνθρώποις
γένηται ἢ περὶ γραμμάτων ἢ ἐντολῶν ἢ μαντειῶν πονη-
ρῶν καὶ τὸ ἀληθὲς ἐπιζητοίη τις, φάσιν μὲν ποιουμένης
τῆς Σελήνης ἀληθῆ ταῦτα καὶ βέβαια εὑρεθήσεται, καὶ
μάλιστα τοῦ Ἑρμοῦ συμπαρόντος ἢ μαρτυροῦντος αὐτῇ.
Nonnus Epic., Dionysiaca (2045: 001)“Nonni Panopolitani Dionysiaca,

2 vols.”, Ed. Keydell, R.Berlin: Weidmann, 1959.Book 5, li.370
οὐκέτι γινώσκουσιν ἐμὴν ἑτερόθροον ἠχώ.”

ἡμιθανὴς τάδ' ἔλεξε, καὶ οὐκ ἀίοντα λιτάων
θηρείῃ κύνα μάργον ἐλίσσετο πενθάδι φωνῇ·
μύθους μὲν προέηκεν ἐχέφρονας, ἀντὶ δὲ φωνῆς
ἀνδρομέης κελάδησεν ἀσημάντου θρόος ἠχοῦς.
ἤδη δ' αὐτοδίδακτος ὀρεστιὰς ἵπτατο Φήμη
Αὐτονόῃ βοόωσα κυνοσπάδα παιδὸς ἀνάγκην,
οὐ μὲν ὅπως ἐλάφοιο δασύτριχα δύσατο μορφήν,
ἀλλ' ὅτι μοῦνον ὄλωλε. φιλοστόργῳ δὲ μενοινῇ
νήλιπος ἀκρήδεμνος ἱμάσσετο πένθεϊ μήτηρ·
καὶ πλοκάμους ἐδάιξεν, ὅλον δ' ἔρρηξε χιτῶνα,
Nonnus Epic., Dionysiaca Book 5, li.512
εἰ μὴ χωομένη πάλιν Ἄρτεμις εἰς φυτὸν ὕλης

τόξον ἐμὸν μετάμειψεν, ἐμὴν δ' ἤλλαξε φαρέτρην.
ὄλβιος Ὦτος ἔην, ὅτι μὴ πέλε νεβρὸς ἀλήτης·
οὐ κύνες Ὠρίωνα κυνοσσόον .... αἴθε καὶ αὐτὸν
σκορπίος Ἀκταίωνα κατέκτανεν ὀξέι κέντρῳ.
δειλὸς ἐγώ· κενεὴ γὰρ ἐμὸν νόον ἤπαφε φήμη·
εἰσαΐων δ', ὅτι Φοῖβος, ἀδελφεὸς Ἰοχεαίρης,
Κυρήνῃ παρίαυεν, ἐμὸν δ' ἔσπειρε τοκῆα,
Ἄρτεμιν ὠισάμην ἐμφύλιον εἰς γάμον ἕλκειν.
καὶ πάλιν εἰσαΐων, ὅτι νυμφίον ἀργέτις Ἠὼς
ἥρπασεν Ὠρίωνα καὶ Ἐνδυμίωνα Σελήνη,
καὶ Λίβυες στρατόωντο παρ' Ἑσπέριον κλίμα γαίης

ἀγχινεφῆ ναίοντες ἀλήμονος ἄστεα Κάδμου·
486
κεῖθι γὰρ ἀντιπόρων ἀνέμων πεφορημένος αὔραις

εἰς χρόνον ᾤκεε Κάδμος, ἔχων Σιθωνίδα νύμφην
σύμπλοον, Ἁρμονίην ἔτι παρθένον, ἧς διὰ μορφὴν
γείτονας ἀντιβίους πολεμητόκος ὥπλισε φήμη,
ἣν Χαρίτην ὀνόμηνε Λίβυς στρατός – ἁβροτέρη γὰρ
Βιστονὶς ἐβλάστησεν ἐπιχθονίη Χάρις ἄλλη,
τῆς ἄπο καὶ Λιβύης Χαρίτων λόφος – , ἧς ἐπὶ μορφῇ
ἅρπαγος ὑσμίνης δεδονημένος ἄφρονι κέντρῳ
φρικτὸς ἐρωμανέων ἐκορύσσετο βάρβαρος ἄρης,
καὶ νυχίην παλίνορσος ἐκούφισε μύστιδα πεύκην

Μυγδόνι θερμαίνουσα τὸ δεύτερον ἠέρα πυρσῷ.
ἀλλὰ μετὰ βροτέην προμάχων ἡρωίδα φύτλην
καὶ στρατιὴν ζαθέην με διδάξατε, Φοιβάδες αὖραι.
πρῶτα μὲν ἐκ Λήμνοιο πυριγλώχινος ἐρίπνης
φήμη ἀελλήεσσα Σάμου παρὰ μύστιδι πεύκῃ
υἱέας Ἡφαίστοιο δύω θώρηξε Καβείρους,
οὔνομα μητρὸς ἔχοντας ὁμόγνιον, οὓς πάρος ἄμφω
οὐρανίῳ χαλκῆι τέκε Θρήισσα Καβειρώ·
Ἄλκων Εὐρυμέδων τε, δαήμονες ἐσχαρεῶνος.
καὶ βλοσυροὶ Κρήτηθεν ἀολλίζοντο μαχηταὶ
Quintus Epic., Posthomerica Book 4, li.171
οὐδὲ μὲν ἱππασίῃ οὐδὲ σταδίῃ ἐνὶ χάρμῃ,

κάλλεΐ θ' ὡς Δαναοὺς μέγ' ὑπείρεχεν, ὥς τέ οἱ ἀλκὴ
ἔπλετ' ἀπειρεσίη, ὁπότ' Ἄρεος ἔσσυτο δῆρις.
Εὔχετο δ' ἀθανάτοισι καὶ υἱέα τοῖον ἰδέσθαι
κείνου ἀπὸ Σκύροιο πολυκλύστοιο μολόντα.
Ἀργεῖοι δ' ἄρα πᾶσιν ἐπευφήμηςαν ἔπεσσιν
αὐτή τ' ἀργυρόπεζα Θέτις, καί οἱ πόρεν ἵππους
ὠκύποδας, τοὺς πρόσθεν ἐυμμελίῃ Ἀχιλῆι
Τήλεφος ὤπασε δῶρον ἐπὶ προχοῇσι Καΐκου,
εὖτέ ἑ μοχθίζοντα κακῷ περὶ ἕλκεϊ θυμὸν
ἠκέσατ' ἐγχείῃ, τῇ μιν βάλε δηριόωντα
Quintus Epic., Posthomerica Book 6, li.93
νίκην εὐχομένοισι καὶ Ἑλλάδα γαῖαν ἵκωμαι,

δώσω οἱ παράκοιτιν ἐμὴν ἐρικυδέα κούρην
Ἑρμιόνην καὶ πολλὰ καὶ ὄλβια δῶρα σὺν αὐτῇ
487
προφρονέως· οὐ γάρ μιν ὀίομαι οὔτε γυναῖκα

οὔτ' ἄρα πενθερὸν ἐσθλὸν ὑπερφιάλως ὀνόσασθαι.»
Ὣς ἄρ' ἔφη· Δαναοὶ δὲ συνευφήμηςαν ἔπεσσι.
Καὶ τότε λῦτ' ἀγορή· τοὶ δ' ἐσκίδναντ' ἐπὶ νῆας
ἱέμενοι δείπνοιο τὸ δὴ πέλει ἀνδράσιν ἀλκή.
Καί ῥ' ὅτε δὴ παύσαντο κορεσσάμενοι μέγ' ἐδωδῆς,
δὴ τόθ' ὁμῶς Ὀδυσῆι περίφρονι Τυδέος υἱὸς νῆα θοὴν εἴρυσσεν
ἀπειρεσίης ἁλὸς εἴσω·
Syriani, Sopatri Et Marcellini Scholia Ad Hermogenis Status, Scholia

ad Hermogenis librum περὶ στάσεων (2047: 001)“Rhetores Graeci,
vol. 4”, Ed. Walz, C.Stuttgart: Cotta, 1833, Repr. 1968.Vol. 4, page 103,
li.17
λιπε· τῶν γὰρ ἠθικῶν τὰ μὲν ἦθος μόνον ἔχει καὶ διὰ
ἦθος πλάττεται, τὰ δὲ καὶ ἦθος καὶ σχηματισμόν·
οἷον γεωργὸς συνεχῶς τὴν γυναῖκα ἀνιοῦσαν εἰς ἄστυ
κρίνει πορνείας· τοῦτο ἠθικόν· καὶ ἤθους ἕνεκα πλάτ-
τεται μόνου ἵνα γεωργοῦ δείξωμεν ἦθος. Λεκτέον δέ
τι καὶ τῶν ἐσχηματισμένων· φήμη ἦν τὸν πατέρα συν-
εῖναι τῇ γυναικὶ τοῦ υἱοῦ, ἀποπέμπεται τὴν γυναῖκα ὁ
υἱός· τοῦ πατρὸς ἀπαιτοῦντος τὴν αἰτίαν, δι' ἣν ἐξω-
θήσατο τὴν γυναῖκα, οὐ λέγει ὁ υἱὸς, καὶ ἀποκηρύττει
αὐτὸν ὁ πατήρ· ἐνταῦθα γὰρ καὶ τὸ ἦθος ἐμφαίνεται
τοῦ υἱοῦ· ὅτι λελύπηται, καὶ σχηματισμὸς ὑπόκειται,

ad Hermogenis librum περὶ στάσεων
Vol. 4, page 122, li.18
λείοις χρήμασι· καὶ ὁ μὲν κατήγορος φυγῇ αὐτὸν ζη-

μιοῖ, ὁ δὲ τεθνάναι ἀξιοῖ· τοῦτο γὰρ ἐσχημάτισται· οὐ
γὰρ ἀποθανεῖν βούλεται, ἀλλ' εὔνουν διὰ τούτου ἑαυ-
τὸν δεῖξαι βούλεται τῇ πόλει· ἐκ τοῦ μείζονος δὲ λέγε-
ται, διὰ τὸ προτεῖναι μεῖζον τοῦ κατηγόρου τὸ οἰκεῖον
ἐπιτίμιον· ἕτερον δὲ πάλιν κατὰ τὸ πλάγιον· οἷον φήμη
συνεῖναι τὸν πατέρα τῇ τοῦ υἱοῦ γυναικὶ, καὶ νόμος τὸν
τρισαριστέα αἰτεῖν ὃ βούλεται γέρας· ἠρίστευσεν ὁ πα-
τὴρ, ἐλειποτάκτησε δὲ ὁ παῖς· καὶ ὁ μὲν πατὴρ ἀξιοῖ
488
εἰς τὸ γέρας μένειν τὸν υἱόν· ὁ δὲ παῖς φεύγειν αἰτεῖ.

πλαγίως γὰρ τὴν μοιχείαν εἰσφέρει, καὶ οὐ φανερῶς,

ad Hermogenis librum περὶ στάσεων Vol. 4, page 389, li.12
δὲ, ὡς οὐ μόνον ἐν τοῖς ἀφ' ὧν ἕτεροι πεποιήκασιν τὰ

ἀπ' ἀρχῆς ἄχρι τέλους πεπλανημένα εὑρίσκεται χρώμα-
τα καὶ ἀνακόλουθα, ἀλλὰ καὶ ἐν οἷς αὐτός τις ποιήσας
κρίνεται, ὡς ἐπὶ τούτου· ἄσωτος καταναλώσας τὴν ἑαυ-
τοῦ οὐσίαν ἠγόρασεν ὀρεινὸν χωρίον καὶ βάρβαρα ἀν-
δράποδα, ἐν αὐτῷ διαιτωμένου αὐτοῦ φήμη γίνεται λῃ-
στῶν ἐν τῇ χώρᾳ· ἀνελθόντες οἱ στρατηγοὶ ἐν τῷ χω-
ρίῳ τὸν μὲν ἄσωτον οὐχ εὗρον, τὰ δὲ ἀνδράποδα καὶ
ὅπλα κυνηγετικὰ κατήγαγον, μεταξὺ τῆς ὁδοῦ ἐπέθεντο
καὶ τραυματίσαντες οἱ θεράποντες τοὺς στρατηγοὺς
ἔφυγον, καὶ κρίνεται ὁ ἄσωτος λῃστείας· ἐνταῦθα
Salaminius Hermias Sozomenus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica (2048:

001)“Sozomenus. Kirchengeschichte”, Ed. Bidez, J., Hansen, G.C.
Schriftsteller 50.Book 1, Ch. 11, Sec. 1, li.3
ὁ δηλωθεὶς ἐξ ἐκείνων τῶν ὁμολογητῶν, οὓς Μαξιμῖνος ἐν τοῖς μετάλλοις

ἐργάζεσθαι κατεδίκασε, τοὺς δεξιοὺς αὐτῶν ἐκκόψας ὀφθαλμοὺς καὶ τὰς
ἀριστερὰς ἀγκύλας ἀποτεμών.
Κατὰ τούτους δὲ γενέσθαι παρειλήφαμεν καὶ Σπυρίδωνα τὸν Τριμυ-
θοῦντος τῆς Κύπρου ἐπίσκοπον, οὗ τὴν ἀρετὴν ἐπιδεῖξαι τὴν ἔτι
κρατοῦσαν
περὶ αὐτοῦ φήμην ἀρκεῖν ἡγοῦμαι. τῶν δὲ δι' αὐτοῦ σὺν θείᾳ ῥοπῇ
γενομένων
τὰ μὲν πλείω, ὥς γε εἰκός, οἱ ἐπιχώριοι ἴσασιν, ἐγὼ δὲ τὰ εἰς ἡμᾶς
ἐλθόντα
οὐκ ἀποκρύψομαι. ἐγένετο γὰρ οὗτος ἄγροικος, γαμετὴν καὶ παῖδας
ἔχων,
ἀλλ' οὐ παρὰ τοῦτο τὰ θεῖα χείρων. φασὶ δέ ποτε νύκτωρ ἐλθεῖν κακούρ-
γους ἄνδρας ἐπὶ τὴν αὐλὴν τῶν αὐτοῦ προβάτων καὶ κλέψαι
ἐπιχειρήσαντας
ἐξαπίνης γενέσθαι δεσμίους μηδενὸς δήσαντος· ἅμα δὲ ἡμέρᾳ
παραγενόμενον
Salaminius Hermias Sozomenus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica

489
Book 2, Ch. 23, Sec. 3, li.1
μενοι ἄγουσι λάθρα πρός τινα τῶν αὐτοῖς συνήθων καὶ τὰ αὐτὰ σπουδα-
ζόντων· Πρίνης ὄνομα αὐτῷ ἦν, πρεσβύτερος μοναστηρίου· ἐνταῦθά τε
τὸν Ἀρσένιον κρύψαντες σπουδῇ περιῄεσαν κατὰ τὰς ἀγορὰς καὶ τοὺς
συλ-
λόγους τῶν ἐν τέλει λογοποιοῦντες τοῦτον πεφονεῦσθαι παρὰ
Ἀθανασίου.
παρεσκεύαστο δὲ πρὸς τοιαύτην κατηγορίαν καὶ Ἰωάννης μοναχός τις ὁ
Ἀρχὰφ λεγόμενος. ταύτης δὲ τῆς αἰσχρᾶς φήμης εἰς πολλοὺς διασπαρεί-
σης ἐπὶ τοσοῦτον, ὡς καὶ βασιλέως ἀκοὰς φθάσαι, ὁρῶν Ἀθανάσιος ὡς,
εἰ συμβαίη αὐτὸν καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ αἰτίᾳ γραφὴν ὑπομεῖναι, χαλεπόν ἐστιν
ἀπολογήσασθαι παρὰ δικασταῖς τοιαύταις φήμαις προκατειλημμένοις,
ἀντ-
εστρατήγει ταῖς τῶν ἐναντίων τέχναις, καὶ ὡς ἐνεδέχετο πάντας πιστού
Eunapius Hist., Soph., Vitae sophistarum (2050: 001)“Eunapii vitae

sophistarum”, Ed. Giangrande, J.Rome: Polygraphica, 1956.
κέκλιτο. ὁ γοῦν ταῦτα γράφων ἐκ παιδὸς ἀκροατὴς Χρυσαν-

θίου γενόμενος, μόλις εἰς εἰκοστὸν ἔτος ἠξιοῦτο τῶν ἀλη-
θεστέρων, οὕτω μέγα τι χρῆμα εἰς ἡμᾶς τῆς Ἰαμβλίχου
φιλοσοφίας διετάθη καὶ συμπαρέτεινε τῷ χρόνῳ.
Ἰαμβλίχου δὲ καταλιπόντος τὸ ἀνθρώπειον, ἄλλοι μὲν
ἀλλαχῆ διεσπάρησαν, καὶ οὐδεὶς ἦν ἔξω φήμης καὶ ἄγνω-
στος. Σώπατρος δὲ ὁ πάντων δεινότερος, διά τε φύσεως
ὕψος καὶ ψυχῆς μέγεθος, οὐκ ἐνεγκὼν τοῖς ἄλλοις ἀνθρώ-
ποις ὁμιλεῖν, ἐπὶ τὰς βασιλικὰς αὐλὰς ἔδραμεν ὀξύς, ὡς τὴν
Κωνσταντίνου πρόφασίν τε καὶ φορὰν τυραννήσων καὶ μετα-
στήσων τῷ λόγῳ. καὶ ἐς τοσοῦτόν γε ἐξίκετο σοφίας καὶ δυ
Eunapius Hist., Soph., Vitae sophistarum Book 10, Ch. 3, Sec. 17, li.2
λείαν εἶχον αὐτοί. ὁ δὲ καὶ πρὸς τὴν φυγὴν μετὰ πενίας

ἰσχυρᾶς ὥσπερ ὁ Πεισίστρατος ἐκπεσὼν κατῆλθε τὸ δεύτε-
ρον· ἀλλ' ὁ μὲν διὰ πλοῦτον, Προαιρεσίῳ δὲ ὁ λόγος ἤρκει
μόνος, ὥσπερ ὁ Ὁμηρικὸς Ἑρμῆς ἐπὶ τὴν σκηνὴν τὴν Ἀχιλ-
λέος κἀν τοῖς πολεμίοις παραπέμπων τὸν Πρίαμον. συνῆν δέ
τις αὐτῷ καὶ ἀγαθὴ τύχη νεώτερον ἀνθύπατον κατὰ φήμην
ἀγανακτοῦντα ἐπὶ τοῖς γινομένοις ἐπιστήσασα τοῖς πράγ-
490
μασιν. καὶ ὁ μέν, οὕτω βασιλέως ἐπιτρέψαντος, καὶ μετα-

πεσόντος ὀστράκου, κατῄει τὸ δεύτερον εἰς τὰς Ἀθήνας, οἱ
δὲ ἐχθροί, τὸ δεύτερον αὖθις ἑλιχθέντες καὶ συσπειρασά-
μενοι καθ' ἑαυτούς, ἀνίσταντο καὶ πρὸς τὸ μέλλον ἑτέρας
Eunapius Hist., Soph., Vitae sophistarum Book 16, Ch. 1, Sec. 8, li.1
ταχὺ μάλα καὶ κατ' αὐτὴν ἐξέλαμψεν, εἰς συνουσίαν τε ἄριστος

καὶ χαριέστατος φανείς, καὶ εἰς ἐπίδειξιν λόγων ἐπαφρόδιτος.
διαβολῆς δὲ αὐτῷ τινος γενομένης περὶ τὰ μειράκια – θεμι-
τὸν οὐκ ἦν ἐμοὶ γράφειν, ἐς μνήμην ἀξιολόγων ἀνέντι τὴν
γραφήν – ἐκπεσὼν τῆς Κωνσταντίνου πόλεως, κατέσχε τὴν
Νικομήδειαν. κακεῖ δέ, τῆς φήμης ἐπισπομένης καὶ παρα-
θεούσης αὐτῷ διὰ ταχέων ἀποκρουσθείς, ἐπὶ τὴν ἑαυτοῦ
πατρίδα καὶ πόλιν ἐπανέρχεται, κἀκεῖ τὸν πάντα ἐβίω
χρόνον, μακρὸν καὶ παρατείνοντα γενόμενον.
Μνήμην μὲν οὖν αὐτῷ τὴν πρέπουσαν κἀν τοῖς βιβλίοις
τοῖς κατὰ τὸν Ἰουλιανὸν ἡ γραφὴ πεποίηται, τὰ δὲ καθ'
Eunapius Hist., Soph., Fragmenta historica (2050: 002)“Historici

Graeci minores, vol. 1”, Ed. Dindorf, L.Leipzig: Teubner, 1870.
Vol. 1, page 250, li.31
Ὅτι ἐπὶ Θεοδοσίου τοῦ Μαξίμου στασιάσαντος

καὶ βαρβάρων κατὰ Ῥωμαίων ἐκστρατευσάντων φήμη
κατέσχε τοὺς βαρβάρους ὡς οἱ Ῥωμαῖοι στρατὸν ὅτι
πλεῖστον συλλέγουσι. καὶ συλλογισάμενοι τὸ δεινὸν
οἱ βάρβαροι ἐπὶ τὸ σύνηθες ἀνέδραμον σόφισμα, καὶ
κατέδυσαν ἐπὶ τὰς Μακεδονικὰς λίμνας. καὶ συμφα-
νές γε ἅπασι κατέστη ὡς ἡ Ῥωμαίων βασιλεία
Eunapius Hist., Soph., Fragmenta historica Vol. 1, page 265, li.23
νίκης ἄξιον | .. καὶ οὗτοι (?) μὲν (πρᾶγμα ὀλέθρου?)

.. ἐστὶ καὶ ὑπέσπειρον ἐς τὰ βασίλεια τῷ | λόγῳ
ποικίλλοντές τε καὶ περιγράφοντες ὡς βάρβαρος βαρ-
βάρῳ | καὶ μύστης μύστῃ παρέχων διαφυγὴν καὶ
σωτηρίαν· ὁ δὲ Φράβιθος μάλα φαιδρῶς γελάσας
πρὸς .. ἐπὶ Κωνσταντίνου πόλιν οὕτω τῆς φήμης τὸ
ἀφανὲς καὶ σκοτεινὸν ὑφέρπον τῆς προφερομένης ἔς
τε τύχας ἀλγεινὰς .. παρελθὼν ἐς τὰ βασίλεια φαι-
491
δρὸς καὶ γεγηθὼς ἁπάντων (ἐκπεπληγ?)μένων πρὸς

τὸ παράλογον τῆς τύχης καὶ θεὸν ὁρᾶν ὑπολαμβα-
νόντων μᾶλλον ἢ ἄνθρωπον· οὕτως ὅτι ἐστὶ τὸ νικᾶν
Himerius Soph., Declamationes et orationes (2051: 001)

“Himerii declamationes et orationes cum deperditarum fragmentis”, Ed.
Colonna, A.Rome: Polygraphica, 1951.Oration 2, li.32
ἔφην, οὐδὲ δέχομαι φυγάδας ἐξ ἐπιτάγματος, οὐδὲ τῷ Φω-

κέων αὐθέντῃ κελεύοντος ἄλλου σπένδομαι· ἀλλ' ἕως ἂν
ἔχω λιμένας, ἕως ἡλικίαν ἀκμάζουσαν, ἕως ἀριθμῶ τὰ τρό-
παια, ἕως μία γοῦν ἐκ Πειραιῶς ἔτι τριήρης ἀνάγεται, οὐ
προΐεμαι τοὺς νόμους, οὐδὲ τῆς πολιτείας ἀφίσταμαι, οὐδὲ
ποιῶ τὴν φήμην αὐτῆς τῆς πόλεως πόρθησιν· οὐδ' ὑπο-
πτεύων τὰ παρὰ τῆς τύχης ἀμφίβολα, φθάνω τὴν δουλείαν
αὐτὸς ἑκουσίως αἱρούμενος ...
Κατίτω τοίνυν Αἰσχίνης, Δημοσθένους, ἀλλὰ μὴ Ἀλε-
ξάνδρου, κελεύοντος, παρανομοῦντος ῥήτορος, ἀλλὰ μὴ
βασιλέως προστάττοντος, ὡς φυγὰς ἐλεούμενος, μὴ φοβε
Himerius Soph., Declamationes et orationes Oration 2, li.77
μὲν γὰρ ἡ πόλις ἤδη που πολλάκις ἔσωσεν, οὐκ ἐπαινοῦσα

τὴν γνώμην, ἀλλὰ τὴν τύχην οἰκτείρουσα· ὑπήκουσε δὲ
οὐδενὶ κατὰ τῶν νόμων, ἡνίκα ἐτήρει τὸ φρόνημα ...
Τί οὖν οὐκ ἤδη ... προαγγέλλω; τί δὲ οὐκ ἔξειμι τοῦ
βίου, πρὶν ἰδεῖν τὴν πόλιν δουλεύουσαν; ...
Ἐγὼ γοῦν καὶ αὐτὸς ἡγοῦμαι τὴν φήμην ἔχειν, οὐχ
οὕτω δ' ἔχειν ὡς τερατεύονταί τινες· σκοπῶν πρῶτον μέν,
ὦ Ἀθηναῖοι, τὸν Ἀλεξάνδρου τρόπον. τίς δὲ οὗτός ἐστιν;
ὁμοῦ τε ἐγχειρεῖ, καὶ πέπρακται· μᾶλλον δὲ φθάνει τοὺς
μὲν λογισμοὺς ταῖς πράξεσιν, οἷς δὲ ἐγχειρεῖ, τοὺς διαγγέλ-
λοντας· ἐπεὶ καὶ τὰ πολλὰ δὴ ταῦτα καὶ μεγάλα τῶν
Himerius Soph., Declamationes et orationes Oration 2, li.92
γίσασαι. οὕτω Σάρδεις εἷλεν, οὕτω Καρίαν ἐπόρθησεν,

οὕτω Λυκίαν παρέσυρεν, οὕτω Παμφυλίαν ἐπέδραμεν, οὕ-
τως ὤφθη Κίλιξιν, οὕτως ἐπέστη Πέρσαις, οὕτω Δαρεῖον
ἐξέπληξεν – οἴμοι, τῶν ἐγγὺς κακῶν – οὕτω καὶ Θήβας
ἀνήρπασεν. ἔπεσε πόλις ἐπὶ τῆς Ἑλλάδος μέσης, φθάσαντος
τὴν φήμην τοῦ πτώματος· κἀγὼ μὲν ἠγνόουν τὴν συμ-
492
φοράν, τὴν δὲ πόλιν εἶχε τὸ πολυάνδριον. τοῦτο μὲν δὴ

πρῶτον οὐκ ἐᾷ με προσέχειν· δεύτερον δέ, ὅτι οἶδεν Ἀλέ-
ξανδρος, κἂν εἰ σφόδρα τις αὐτὸν μεθύειν ὑπὸ τῆς εὐτυχίας
ὑπείληφε ...
Socrates Scholasticus Hist., Historia ecclesiastica (2057: 001)“Socrates'

ecclesiastical history, 2nd edn.”, Ed. Bright, W.Oxford: Clarendon Press,
1893.Book 1, Ch. 8, li.169
τὸν ὅρον τῆς πίστεως διεπέμψατο, τὴν τοῦ ‘ὁμοουσίου’ λέξιν ἑρμη-
νεύσας, ἵνα μηδὲ ὅλως τις ὑπόνοιαν ἀνθ' ὧν ἐπέστησεν ἔχῃ περὶ
αὐτοῦ. Ἔστι δὲ αὐτὰ τοῦ Εὐσεβίου τὰ γραφέντα, κατὰ λέξιν τάδε.
Τὰ περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς πίστεως πραγματευθέντα κατὰ τὴν μεγάλην
σύνοδον τὴν ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθεῖσαν εἰκὸς μὲν καὶ ὑμᾶς, ἀγαπητοὶ,
μεμα-
θηκέναι, τῆς φήμης προτρέχειν εἰωθυίας τὸν περὶ τῶν πραττομένων
ἀκριβῆ
λόγον. Ἀλλ' ἵνα μὴ ἐκ μόνης τοιαύτης ἀκοῆς τὰ τῆς ἀληθείας ἑτεροίως
ὑμῖν
ἀπαγγέλληται, ἀναγκαίως διεπεμψάμεθα ὑμῖν πρῶτον μὲν τὴν ὑφ' ἡμῶν
προτεθεῖσαν περὶ τῆς πίστεως γραφὴν, ἔπειτα τὴν δευτέραν, ἣν ταῖς
ἡμετέ-ραις φωναῖς προσθήκας ἐπιβαλόντες ἐκδεδώκασι. Τὸ μὲν οὖν παρ'
ἡμῶν γράμμα, ἐπὶ παρουσίᾳ τοῦ θεοφιλεστάτου ἡμῶν βασιλέως
ἀναγνωσθὲν
έφερεν οὐδέν· οὐδὲ γὰρ ἠπίστατο· δεξαμένη δὲ τὸν παῖδα, καὶ εἰς
τὸ ἐκ τριχῶν ὑφασμένον αὐτῇ στρωμάτιον ἀνακλίνασα, λόγον εἶπεν
ἁπλοῦν· ‘Ὁ Χριστὸς,’ φησὶν, ‘ὁ πολλοὺς ἰασάμενος, καὶ τοῦτο τὸ
βρέφος ἰάσεται.’ Ἐπευξαμένης τε ἐπὶ τῷ λόγῳ τούτῳ, καὶ ἐπικαλε-
σαμένης Θεὸν, παραχρῆμα ὁ παῖς ἀνερρώννυτο, καὶ εἶχεν ἐξ ἐκείνου
καλῶς· φήμη τε ἐντεῦθεν τὰς τῶν βαρβάρων γυναῖκας καὶ αὐτὴν
τὴν τοῦ βασιλέως διέτρεχε· καὶ φανερωτέρα ἡ αἰχμάλωτος ἐγίνετο.
Μετ' οὐ πολὺ δὲ καὶ ἡ τοῦ βασιλέως γυνὴ ἀρρωστίᾳ περιπεσοῦσα
τὴν αἰχμάλωτον γυναῖκα μετεπέμπετο. Τῆς δὲ παραιτησαμένης
μετριαζούσης τε ἐν τοῖς ἤθεσιν, αὐτὴ φέρεται παρ' αὐτήν· ποιεῖ
δὲ ἡ αἰχμάλωτος ἃ καὶ ἐπὶ τοῦ παιδὸς πεποιήκει πρότερον·
ἄχρι νῦν ἐν τῇ Κωνσταντινουπόλει δείκνυται, ὡς ἔφην, ὄπισθεν

493
τῆς ἀγορᾶς Κωνσταντίνου καὶ τοῦ ἐν τῇ στοᾷ μακέλλου, πάντων

τε τῶν παριόντων ἐγειρόντων δάκτυλον κατ' αὐτοῦ, ἀειμνημόνευτον
τοῦ θανάτου τὸν τρόπον ἀπεργαζόμενος. Τούτου γενομένου φόβος
καὶ ἀγωνία κατεῖχε τοὺς περὶ τὸν Νικομηδέα Εὐσέβιον· διέτρεχέ
τε ἡ φήμη δι' ὅλης τῆς πόλεως, ὡς δὲ εἰπεῖν, καὶ τῆς συμπάσης
οἰκουμένης. Ὡς δὲ ὁ βασιλεὺς τῷ Χριστιανισμῷ μᾶλλον προς-
ετίθετο, καὶ ἀληθῶς ἐκ Θεοῦ μεμαρτυρῆσθαι τὴν ἐν Νικαίᾳ πίστιν
ἔφησεν, εὐφραίνετο ἐπὶ τοῖς γεγονόσι· καὶ ἐπὶ τρισὶν υἱοῖς οὓς
Καίσαρας ἀνηγορεύκει, ἕκαστον κατὰ δεκάδα ἐνιαυτῶν τῆς βασι-
λείας αὐτοῦ, τὸν μὲν πρῶτον ὁμώνυμον ἑαυτοῦ Κωνσταντῖνον τῶν
Philostorgius Scr. Eccl., Historia ecclesiastica (fragmenta ap. Photium)

Book 4, fragment 8, li.17
οἱ περὶ Βασίλειον καὶ κατὰ πρόσωπον τοῦ βασιλέως περὶ τῆς πίστεως
διειλεγμένοι, ἐν οἷς τὸ μὲν ὅμοιον τῷ πατρὶ λέγειν κατὰ πάντα τὸν
υἱὸν διετρανοῦτο, οὐσίας δὲ ὅλως οὐδὲ ὀνόματι μνήμη τοῖς ἄλλοις
λόγοις συνεισήγετο. ταύτην δὲ τὴν δόξαν καὶ συνόδου κρίσει καὶ
ὑπογραφαῖς βεβαιῶσαι διεσπούδασαν. μετ' οὐ πολὺ δὲ καὶ Εὐνόμιος,
τῆς φήμης τῶν ὑπὸ Βασιλείου πραχθέντων καταλαβούσης τὴν Ἀν-
τιόχειαν, τήν τε χειροτονίαν τοῦ διακόνου ὑποδέχεται καὶ πρέσβυς
ἀποσταλεὶς πρὸς Κωνστάντιον ἀναλῦσαι τὰ ἐψηφισμένα, ἁλίσκεται
κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπὸ τῶν ἀμφὶ Βασίλειον καὶ εἰς Μιδάειον φυγαδεύεται,
πόλιν τῆς Φρυγίας· τὸν δὲ Ἀέτιον, ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν πεσόντα τῶν
ἀμφὶ τὸν Βασίλειον, ὑπερόριον ἡ Πέπουζα τῆς Φρυγίας εἶχεν·
Alexander Theol., Tractatus de placitis Manichaeorum (2059: 001)

“Alexandri Lycopolitani contra Manichaei opiniones disputatio”, Ed.
Brinkmann, A.Leipzig: Teubner, 1895.Sec. 2, li.14
ἐγένετο τῆς τοῦ ἀνδρὸς δόξης ἐξηγητὴς καὶ μετὰ τοῦ-

τον Θωμᾶς καί τινες ἕτεροι μετ' αὐτούς – , αὐτὸς δὲ
ἐπὶ Οὐαλεριανοῦ μὲν γεγονέναι λέγεται, συστρατεῦσαι
Σαπώρῳ τῷ Πέρσῃ, προσκρούσας δέ τι τούτῳ ἀπο-
λωλέναι.
Τοιάδε οὖν τις φήμη τῆς ἐκείνου δόξης ἀπὸ τῶν
γνωρίμων τοῦ ἀνδρὸς ἀφίκετο πρὸς ἡμᾶς. ἀρχὰς ἐτί-
θετο θεὸν καὶ ὕλην, εἶναι δὲ τὸν μὲν θεὸν ἀγαθόν,
τὴν δὲ ὕλην κακόν· ἀγαθῷ δὲ πλείονι τὸν θεὸν ὑπερ-
βάλλειν ἢ κακῷ τὴν ὕλην. τὴν δὲ ὕλην λέγει οὐχ ἣν
Πλάτων, τὴν πάντα γινομένην ὅταν λάβῃ ποιότητα καὶ
494
Asterius Scr. Eccl., Homiliae 1–14 (2060: 001) “Asterius of Amasea.

Homilies i–xiv”, Ed. Datema, C.Leiden: Brill, 1970.Homily 8, Ch. 6, Sec.
1, li.6
Ἐλθόντος δὲ εἰς ἐπίδοσιν καὶ προκοπὴν ἱκανὴν τοῦ τῶν χριστιανῶν

τάγματος, ἐπειδὴ πρὸς ταῖς λογικαῖς διδασκαλίαις καὶ παραινέσεσι καὶ
τῆς πρακτικῆς δυνάμεως θαυμαστὴν παρεῖχε τὴν πεῖραν, ἄρτιον ἀνα-
στήσας τὸν χωλὸν ἐκ τῶν τοῦ ναοῦ προπυλαίων, χωλὸν ἐκεῖνον τὸν ἐκ
κοιλίας μητρὸς πταίσματι φύσεως παθόντα τὴν νόσον, ἅπας δὲ ὁ λαὸς
ἐπὶ τὸ ἱερὸν συνερρύη τῇ φήμῃ τῆς μεγαλουργίας δημαγωγηθεὶς πρὸς
τὴν
θέαν, καὶ πρὸς τὸν ἄνδρα πάντες ἔβλεπον ἀτενῶς ἐκπεπληγμένοι τῷ
θαύματι·ἀπεφράγη τε τῶν ἐχθρῶν τοῦ Χριστοῦτὰ στόματα καὶ ὁ
σταυρὸς λοιπὸν ἦν τρόπαιον νίκης, οὐκ ὄνειδος.
Asterius Scr. Eccl., Homiliae 1-14 Homily 9, Ch. 4, Sec. 1, li.6
Ταῦτα δὲ διῆλθον, ἵνα δείξω ὡς ὁ σήμερον ἡμῖν παρασχὼν τοῦ

συλλόγου τὴν ἀφορμὴν τῶν ἑταίρων καὶ συναγωνιστῶν ἐστι περιφα-
νέστερος. Οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι οὐ πάντες παρὰ πᾶσι γνωρίζονται, οὐδὲ
βεβοημένην ἔχουσι τὴν ἀνδραγαθίαν· Φωκᾶν δὲ οὐκ ἔστιν ὃς ἀγνοεῖ·
ἀλλ' ὥσπερ ἡ ἀκτὶς τοῦ ἡλίου πᾶσιν ὀφθαλμοῖς ἐφήπλωται, οὕτως καὶ ἡ
τοῦ μάρτυρος τούτου φήμη πᾶσαν ἀκοὴν περιήχησε· καὶ ἵνα συνελὼν
εἴπω, ὅσοι τὸν Δεσπότην ἐγνώρισαν Χριστόν, οὗτοι καὶ τὸν πιστὸν
δοῦλον ἐγνώρισαν·
μᾶλλον δέ, εἰ δοκεῖ, τῶν κοινῶν πρὸς τοὺς ἄλλους ἐγκωμίων ἀφέμενος
τὰ ἐξαίρετα τοῦ μάρτυρος διηγήματα ὑμῖν τοῖς φιλομάρτυσι διηγήσομαι.
Ἤνεγκε τοίνυν τὸν ἅγιον ἄνδρα, τὸ μέγα χριστιανῶν ὄφελος
Asterius Scr. Eccl., Homilia 9 (ex Symeone Metaphraste) (2060: 002)

“Asterius of Amasea. Homilies i–xiv”, Ed. Datema, C.Leiden: Brill, 1970.
Homily 9, page 116, li.30
Ταῦτα δὲ διῆλθον, ἵνα δείξω ὡς ὁ σήμερον ἡμῖν παρασχὼν τοῦ συλ-

λόγου τὴν ἀφορμὴν τῶν ἑταίρων καὶ συναγωνιστῶν ἐστι περιφανέστερος.
Οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι οὔτε πάντες παρὰ πᾶσι γνωρίζονται, οὔτε βεβοημένην
ἔχουσι τὴν ἀνδραγαθίαν· Φωκᾶν δὲ οὐκ ἔστιν ὃς ἀγνοεῖ· ἀλλ' ὥσπερ
ἡ ἀκτὶς τοῦ ἡλίου πᾶσιν ὀφθαλμοῖς ἐφήπλωται, οὕτω καὶ ἡ τοῦ μάρτυρος
τούτου φήμη πᾶσαν ἀκοὴν περιήχησεν· εὐθὺς γὰρ ἐν τῷ τιμίῳ τούτου
σήκῳ γενόμενος καὶ τῇ ἱερᾷ θήκῃ τοῦ σώματος προσψαύων ἐκ τοῦ
495
τόπου πληροῦμαι τῆς μνήμης πάντων ὁμοῦ τῶν ἐπ' αὐτῷ λεγομένων
διηγημάτων· βλέπω τὸν κηπουρὸν τὸ ἐπιτήδευμα, τὸ ἄπλαστον τῆς
ψυχῆς, τὸ φιλόξενον, τὸν τῆς παραλίας ἐξαίρετον, τὸν τῆς μεσογείας
Ιωάννης Δαμασκηνός Adversus Judaeos (orationes 1–8) (2062: 021);

MPG 48.Vol 48, pg 885, ln 41
ἄλλο οὐδὲν ἴσχυσεν αὐτῆς ἀφανίσαι τὴν μνήμην· ἀλλὰ

βασιλίδων πασῶν, καὶ βασιλέων ἁπάντων λαμπρο-
τέρα νῦν ἐστιν ἡ γυνὴ, καὶ χρόνος οὐδεὶς λήθῃ τὸ γε-
νόμενον παρέδωκε. Πόθεν; εἰπέ μοι· τίνος τοῦτο
ἐργασαμένου; οὐχὶ τοῦ θεραπευθέντος τότε Θεοῦ,
πανταχοῦ τὴν φήμην ταύτην διασπείραντος; Ταῦτα
οὖν ἀνθρωπίνης δυνάμεως, εἰπέ μοι, τὸ τοιαῦτα
προαναφωνεῖν; καὶ τίς ἂν ταῦτα εἴποι νοῦν ἔχων;
Τὸ μὲν γάρ τι τῶν ὑπ' αὐτοῦ γενομένων προλέγειν,
θαυμαστὸν μὲν καὶ παράδοξον· τὸ δὲ καὶ τὰ παρ'
ἑτέρων γινόμενα προλέγειν, καὶ ποιεῖν εὔπιστα γίνε
Ιωάννης Δαμασκηνός Adversus Judaeos (orationes 1-8) Vol 48, pg 933,

ln 22
ἐνήστευσαν, πόσοι παρεσύρησαν; ἀλλ' ἐπιμελώμεθα

αὐτῶν. Κἂν πολλοὶ ὦσιν οἱ νηστεύσαντες, σὺ μὴ ἐκ-
πομπεύσῃς, ἀγαπητὲ, μηδὲ παραδειγματίσῃς τῆς
Ἐκκλησίας τὴν συμφορὰν, ἀλλὰ θεράπευσον. Κἂν
εἴπῃ τις, ὅτι Πολλοὶ ἐνήστευσαν, ἐπιστόμισον, ὥστε
μὴ γενέσθαι δήλην τὴν φήμην, καὶ εἰπὲ πρὸς αὐτόν·
Ἐγὼ μὲν οὐδένα οἶδα· ἠπάτησαι, ἄνθρωπε, καὶ ψεύ-
δῃ· ἂν δύο καὶ τρεῖς ἴδῃς παρασυρέντας, πολλοὺς αὐ-
τοὺς εἶναι λέγεις. Καὶ τὸν μὲν κατηγοροῦντα ἐπι-
στόμισον, τῶν δὲ παρασυρέντων μὴ ἀμελήσῃς, ἵνα
ἑκατέρωθεν πολλὴ τῇ Ἐκκλησίᾳ ἀσφάλεια γένηται,

ln 28
Ἐγὼ μὲν οὐδένα οἶδα· ἠπάτησαι, ἄνθρωπε, καὶ ψεύ-

δῃ· ἂν δύο καὶ τρεῖς ἴδῃς παρασυρέντας, πολλοὺς αὐ-
τοὺς εἶναι λέγεις. Καὶ τὸν μὲν κατηγοροῦντα ἐπι-
στόμισον, τῶν δὲ παρασυρέντων μὴ ἀμελήσῃς, ἵνα
496
ἑκατέρωθεν πολλὴ τῇ Ἐκκλησίᾳ ἀσφάλεια γένηται,

ἀπό τε τοῦ τὴν φήμην μὴ ἐκπομπεύεσθαι, ἀπό τε τοῦ
τοὺς παρασυρέντας αὐτοὺς πρὸς τὴν ἱερὰν ἀγέλην
ἄγεσθαι πάλιν.
Μὴ τοίνυν περιιόντες λέγωμεν, Τίνες ἥμαρτον; ἀλλὰ
σπουδάσωμεν, ὅπως διορθώσωμεν τοὺς ἡμαρτηκότας
μόνον. Καὶ γὰρ δεινὸν ἔθος, δεινὸν τὸ κατηγορεῖν τῶν

ln 43
πῶς, ἐγὼ λέγω. Ἤκουσέ τις παρὰ σοῦ λέγοντος, ὅτι

πολλοὶ ἐνήστευσαν μετὰ Ἰουδαίων καὶ μηδὲν ἐξετά-
σας εἰς ἕτερον τὸ ῥῆμα ἐξήνεγκε· πάλιν ἐκεῖνος μη-
δὲν πολυπραγμονήσας, ἑτέρῳ τοῦτο ἐξεῖπεν· εἶτα
κατὰ μικρὸν τῆς πονηρᾶς ταύτης αὐξανομένης φή-
μης πολὺ μὲν τῇ Ἐκκλησίᾳ ὄνειδος κατασκεδάννυ-
ται, τοῖς δὲ ἀπολωλόσιν οὐδὲν ὄφελος γίνεται, ἀλλὰ
καὶ βλάβος καὶ τούτοις καὶ ἑτέροις πολλοῖς. Κἄν τε
γὰρ ὀλίγοι ὦσιν, ἡμεῖς αὐτοὺς ταῖς φήμαις ταῖς πολ-
λαῖς πολλοὺς ποιοῦμεν, καὶ τοὺς ἑστῶτας ἀσθενεστέ-
ρους ἐργαζόμεθα, καὶ τοὺς μέλλοντας πίπτειν ὠθοῦ

ln 8
ὀλίγοι ὦσιν οἱ ἡμαρτηκότες, πολλοὺς αὐτοὺς νομί-

ζεσθαι ποιοῦσιν· οὕτως οἱ συστέλλοντες, καὶ τοὺς
ἐκπομπεύοντας ἐπιστομίζοντες, καὶ τῶν πεπτωκό-
των ἐπιμελούμενοι, κἂν πολλοὶ ὦσιν, αὐτούς τε ἐκεί-
νους διορθοῦνται ῥᾳδίως, καὶ οὐδένα ἕτερον ἐκ τῆς
τούτων ἀφιᾶσι παραβλαβῆναι φήμης. Οὐκ ἤκουσας
ὅτι θρηνῶν τὸν Σαοὺλ ὁ Δαυῒδ ἔλεγε· Πῶς ἔπεσον
δυνατοί; Μὴ ἀναγγείλητε εἰς Γὲθ, μηδὲ εὐαγγε-
λίσησθε ἐν ταῖς ὁδοῖς Ἀσκάλωνος, ὅπως μὴ εὐ-
φρανθῶσι θυγατέρες ἀλλοφύλων, μηδὲ γαυριά-
σωσι θυγατέρες ἀπεριτμήτων.
Didymus Caecus Scr. Eccl., Commentarii in Ecclesiasten (7–8.8)

(2102: 006)“Didymos der BlindKommentar zum Ecclesiastes, pt. 4”, Ed.
Kramer, J., Krebber, B.Bonn: Habelt, 1972; Papyrologische Texte und
497
Abhandlungen 16.Codex page 196, li.12
δικαιοσύνῃ. | οὐκέτι γὰρ ὑπὸ τὸν “ἥλιον τῆς δικαιοσύνης” ἐστὶν [αὐτὸς]
ο̣ὗ-̣ τ̣[ος] ὁ ὑπερβὰς τὴν σκι|ὰν καὶ ἐν αὐτῇ τῇ ἀληθείᾳ γενόμενος
“πρός[ωπον πρὸς πρ]όσωπον” αὐτὴν | ὁρῶν.
ἀγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον καὶ ἡμέρα τοῦ θανάτου ὑ[πὲρ
ἡ]μέραν γενέσεως αὐτοῦ. | προτρέπει ἐπιμέλεσθαι καλῆς φήμης. εἴρηται
γὰ̣[ρ· “φήμη] ἀ̣γαθὴπιαίνει ὀστᾶ”. καὶ εἰώ|θαμεν̣ λ̣έγειν καλὸν ὄνομα
κεκτῆσθαι τοὺς ἀρε[τῆς ἐπ]ιμελο-μένους καὶ κα|κὸν νομα λαμβάνειν τὸν
φαύλως διάγοντα. προτρέπεται οὖν φήμης ἐπι|μέλεσθαι. ὑπὲρ γὰρ τὸ
ἔλαιον τὸ δοκοῦν ἡδὺ εἶναι ἀγαθόν ἐστιν τὸ ὄνομα τοῦτο. |
Didymus Caecus Scr. Eccl., Commentarii in Ecclesiasten (7-8.8)

Codex page 196, li.15
ἀγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον καὶ ἡμέρα τοῦ θανάτου ὑ[πὲρ

ἡ]μέραν γενέσεως αὐτοῦ. |
προτρέπει ἐπιμέλεσθαι καλῆς φήμης. εἴρηται γὰ̣[ρ· “φήμη] ἀ̣γαθὴπιαίνει
ὀστᾶ”. καὶ εἰώ|θαμεν̣ λ̣έγειν καλὸν ὄνομα κεκτῆσθαι τοὺς ἀρε[τῆς
ἐπ]ιμελο-
μένους καὶ κα|κὸν ὄνομα λαμβάνειν τὸν φαύλως διάγοντα. προτρέπεται
οὖν
φήμης ἐπι|μέλεσθαι. ὑπὲρ γὰρ τὸ ἔλαιον τὸ δοκοῦν ἡδὺ εἶναι ἀγαθόν
ἐστιν
τὸ ὄνομα τοῦτο. |
ἐπερ()· φανερὸν τὸ ῥητόν;
ἐλεειν̣οὶ̣ δοκοῦσιν οἱ ἐν τῷ βίῳ εὖ διάγοντες – | ἔστιν δὲ μετὰ κακοδο-
ξίας τοῦτο ἔχειν· οἷος ἦν ὁ μετὰ Λαζάρου μνημονευ|θεὶς πλούσιος καὶ ὁ
μὲν ἀκούσας· “ἄφρων, ταύτῃ τῇ νυκτὶ ἀπαιτοῦσιν | τὴν ψυχήν σου ἀπὸ
σοῦ.
Didymus Caecus Scr. Eccl., Commentarii in Ecclesiasten (7-8.8)

Codex page 196, li.27
ἵνα μὴ τὸ ὄνο|μα ψιλὸν ᾖ{ν}, τὸ ὄνομα τὸ ἀγαθὸν κ[α]τὰ ἀρετὴν

συνίστα-
ται. σὺν καμάτῳ δὲ καὶ | πόνῳ καὶ ἱδρῶτι τοῦτό τις κτᾶτα[ι. τ]ὸ δὲ ἐκ τοῦ
παραχρῆμα γινόμενον ἡδὺ | ἀκμητὶ πολλάκις παραγ[ί]νεται καὶ ἔξωθεν
τῆς αὐ-
τῶν σπουδῆς. τοῦτό ἐ[ς]τ̣ι̣ν̣ | ὃ παραιτεῖται ὁ ἅγιος λέγ[ω]ν· “ἔλαιον
498
ἁμαρ-
τωλῶν μὴ λιπανάτω τὴν κεφα|λήν μου”, ὃ νομίζουσιν αὑ̣[το]ῖ̣σ̣ ἡδὺ καὶ
ἐλαι-
οῦν αὑτούς, μὴ ὑπαρξάτω μοι. μὴ γὰρ πᾶ|σα φήμη ἐπαινετή ἐστ[ι]ν.
τὸ δὲ ὄνομα ὧδε ἴσον φήμῃ δύναται. πολλοί εἰσιν | εὐφημού[μενοι, οἳ
δύ-
νανται] καταπονεῖν ἄλλους, ὅτι πλούσιοι, ὅτι ἄρχοντες. | τοῦτο οὖν τ[ὸ
ὄνο-
μα οὐχ ὑπὲρ ἔλαιόν ἐς]τ̣ιν. οὐδὲ γὰρ ἄλλο τοῦ ἐλέους ἐστίν. τὸ δὲ ἀληθῶς
|
αἱρετὸν καὶ τ̣[..... ..... .....]ετ̣ον φέρων τῷ κεκτημένῳ ὑπὲρ τὰ ἥδεα | τοῦ
βίου ἐστ[ίν. ὁμοίως λέγει περὶ ἡ]μέρας, ὅτι οἱ ὄντως τὰ πρεσβεῖα
φέροντες κατὰ
Pseudo-Macarius Scr. Eccl., Sermones 1–22, 24–27 (2109: 003)

“Neue Homilien des Makarius/Symeon”, Ed. Klostermann, E., Berthold,
H.Berlin: Akademie–Verlag, 1961; Texte und Untersuchungen 72.
κόσμον τὸν μὴ φαινόμενον. τὸ αὐτὸ καὶ ὁ πονηρὸς διὰ τῆς ἀφανοῦς

δυνάμεως αἰχμαλωτίζει εἰς διακονίας φαινομένας τῆς ἀνομίας.
Ἐρώτησις. Τί ἐστιν ὅτι ἐρωτώμενος ὁ διάβολος «πόθεν παραγέγο-
νας» ἀπεκρίνατο· «ἐμπεριπατήσας τὴν ὑπ' οὐρανὸν πάρειμι»;
Ἀπόκρισις. Τὰ μὲν πλείονα τούτων ἐστὶν ἀκατάληπτα, πλὴν τοῦτο
ἐκ φήμης ἀκήκοα, ὅτι οἱ γόητες ἐν ὑποταγῇ ἔχουσι τοὺς δαίμονας·
λοιπὸν συμβαίνει ἐν μίᾳ ὥρᾳ εἴκοσι ἢ καὶ τριάκοντα διὰ τῶν ἐπαοι-
δῶν καὶ τῆς γοητείας τοὺς αὐτοὺς δαίμονας ἐπικαλεῖσθαι εἰς τὸ κα-
κοποιῆσαι, καὶ ἕκαστος αὐτῶν, εἰς τὰ μέρη τῆς δύσεως ἢ τῆς ἀνατολῆς
ὤν, φθάνει ἐν τῇ αὐτῇ ὥρᾳ τοῖς πᾶσιν ἐμφανισθῆναι καὶ ἐνεργῆσαι
εἰς τὸ κακόν. εἰ οὖν τὸ κακὸν οὕτω φθάνει ἐν ῥοπῇ ὥρας πᾶσιν ὑπ
Pseudo-Macarius Scr. Eccl., Αποφθέγματα. (2109: 011); MPG 34.

Vol. 34, page 252, li.54
Ἔλεγεν ὁ ἀββᾶς Παφνούτιος ὁ μαθητὴς τοῦ

ἀββᾶ Μακαρίου, ὅτι παρεκάλεσα τὸν πατέρα μου,
λέγων· εἰπέ μοι λόγον. ὁ δὲ ἔφη· μὴ κακοποιήσῃς
τινά, μηδὲ κατακρίνῃς τινά· ταῦτα τήρει καὶ σώζῃ.
Εἶπεν ὁ ἀββᾶς Μακάριος· μὴ κοιμηθῇς εἰς
κελλίον ἀδελφοῦ ἔχοντος κακὴν φήμην.
Παρέβαλόν ποτε τῷ ἀββᾷ Μακαρίῳ ἀδελφοὶ
εἰς Σκῆτιν, καὶ οὐχ εὗρον ἐν τῷ κελλίῳ αὐτοῦ
499
οὐδὲν, εἰ μὴ ὕδωρ σαπρόν, καὶ λέγουσιν αὐτῷ· ἀββᾶ,

δεῦρο ἄνω εἰς τὴν κώμην, καὶ ἀναπαύομέν σε. λέγει
αὐτοῖς ὁ γέρων· οἴδατε, ἀδελφοί, τὸ ἀρτοκοπεῖον τοῦ
Cyrillus Scr. Eccl., Catecheses ad illuminandos 1–18 (2110: 003)

“Cyrilli Hierosolymorum archiepiscopi opera quae supersunt omnia, 2
vols.”, Ed. Reischl, W.C., Rupp, J.Munich: Lentner, 1:1848; 2:1860,
Repr. 1967.Catechesis 6, Ch. 25, li.3
μία καὶ ἄκοντα αὐτὸν ἑαυτοῦ κατήγορον ἐποίει γενέσθαι· ἵνα ἐν

Περσίδι νομίσας ἑαυτὸν τιμᾷν, παρ' Ἕλλησι μανίας ἑαυτὸν κα-
ταγγέλλῃ ἐπώνυμον.
Ἐτόλμα δὲ λέγειν ἑαυτὸν εἶναι τὸν Παράκλητον).
Καὶ γέγραπται· Ὃς δ' ἂν βλασφημήσῃ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,
οὐκ ἔχει ἄφεσιν. Ἐβλαςφήμηςεν οὖν, Πνεῦμα ἅγιον ἑαυτὸν
εἰπών. Ὁ ἐκείνοις κοινωνῶν, βλεπέτω μετὰ τίνων ἑαυτὸν ἐν-
τάσσει. Ἐσάλευσεν ὁ οἰκέτης τὴν οἰκουμένην, ἐπειδὴ διὰ τριῶν
σείεται ἡ γῆ· καὶ τὸ τέταρτον οὐ δύναται φέρειν, ἐὰν οἰκέτης
βασιλεύσῃ. Καὶ μέσος ἐλθὼν, λοιπὸν τὰ ὑπὲρ ἄνθρωπον ἐπηγ-
γέλλετο. Ἐνόσει τοῦ βασιλέως Περσῶν ὁ υἱός· καὶ ἰατρῶν δα
Palladius Scr. Eccl., Historia Lausiaca (recensio G) Vita 17, Sec. 11, li.1
εἴποτε πλείονες αὐτῷ ὤχλουν, κρυπτῶς ἐκ τῆς κέλλης αὐτοῦ

ἐξιὼν ἀπίει εἰς τὸ σπήλαιον, καὶ οὐδεὶς αὐτὸν εὕρισκε.
Διηγεῖτο οὖν ἡμῖν τις τῶν σπουδαίων αὐτοῦ μαθητῶν καὶ
ἔλεγεν ὅτι ἀπιὼν ἕως τοῦ σπηλαίου εἰκοσιτέσσαρας ἐποίει
εὐχάς, καὶ ἐρχόμενος εἰκοσιτέσσαρας.
Περὶ τούτου ἐξῆλθε φήμη ὅτι νεκρὸν ἤγειρεν, ἵνα
αἱρετικὸν πείσῃ μὴ ὁμολογοῦντα ἀνάστασιν εἶναι σωμάτων.
Καὶ αὕτη ἡ φήμη ἐκράτει ἐν τῇ ἐρήμῳ.
Τούτῳ προσηνέχθη ποτὲ δαιμονιῶν νεανίσκος παρὰ τῆς
ἰδίας μητρὸς ὀλοφυρομένης, δυσὶ νεανίσκοις δεδεμένος. Καὶ
ταύτην εἶχε τὴν ἐνέργειαν ὁ δαίμων· μετὰ τὸ φαγεῖν τριῶν
Palladius Scr. Eccl., Historia Lausiaca (recensio G) Vita 17, Sec. 11, li.3
Διηγεῖτο οὖν ἡμῖν τις τῶν σπουδαίων αὐτοῦ μαθητῶν καὶ

ἔλεγεν ὅτι ἀπιὼν ἕως τοῦ σπηλαίου εἰκοσιτέσσαρας ἐποίει
εὐχάς, καὶ ἐρχόμενος εἰκοσιτέσσαρας.
Περὶ τούτου ἐξῆλθε φήμη ὅτι νεκρὸν ἤγειρεν, ἵνα
αἱρετικὸν πείσῃ μὴ ὁμολογοῦντα ἀνάστασιν εἶναι σωμάτων.
Καὶ αὕτη ἡ φήμη ἐκράτει ἐν τῇ ἐρήμῳ.
500
Τούτῳ προσηνέχθη ποτὲ δαιμονιῶν νεανίσκος παρὰ τῆς

ἰδίας μητρὸς ὀλοφυρομένης, δυσὶ νεανίσκοις δεδεμένος. Καὶ
ταύτην εἶχε τὴν ἐνέργειαν ὁ δαίμων· μετὰ τὸ φαγεῖν τριῶν
μοδίων ἄρτους καὶ πιεῖν κιλικίσιον ὕδατος, ἐρευγόμενος εἰς
ἀτμὸν ἀνέλυε τὰ βρώματα· οὕτω γὰρ ἀνηλίσκετο τὰ βρωθέν
Amphilochius Scr. Eccl., Epistula synodalis (2112: 015)“Amphilochii

Iconiensis opera”, Ed. Datema, C.Turnhout: Brepols, 1978.Line 3
Ἀμφιλοχίου ἐπισκόπου Ἰκονίου ἐπιστολὴ συνοδική.
Καὶ πρὶν κομίζεσθαι τὰ παρὰ τῆς ἀγάπης ὑμῶν γράμματα,

περιήγγειλεν εἰς ἡμᾶς ἡ φήμη καὶ τὸ τῆς πίστεως ὑμῶν ἀκραιφνὲς
καὶ πρὸς τοὺς κινδύνους παρατεταμένον καὶ πρὸς τὰ παθήματα
τὰ ὑπὲρ Χριστοῦ καρτερικὸν καὶ τῆς εἰς θεὸν ἀγάπης καὶ τὸ τῆς
μελλούσης ἐλπίδος ἐν ὑμῖν βέβαιον. Ἐπεὶ δὲ καὶ τοῖς γράμμασι τῆς
εὐλαβείας ὑμῶν ἐντετυχήκαμεν, εἴδομεν ὄντως ἐκκλησίας ἀπο-
στολικῆς χαρακτῆρα καὶ ποιμένων ἀγαθῶν ζῆλον καὶ σπουδὴν
Arcadius Gramm., De accentibus [Sp.] (2116: 001)“Ἐπιτομὴ τῆς

καθολικῆς προσῳδίας Ἡρωδιανοῦ”, Ed. Schmidt, M.Jena: Mauke, 1860.
Page 126, li.20
Τὰ εἰς ΜΗ ἰαμβικὰ παραληγόμενα τῷ Ο, ἀπὸ ῥη-

μάτων παραληγόντων Ε, ὀξύνεται· δρέμωδρομή, τέμνω
τομή, νομή. τὸ μέντοικόμη βαρύνεται ἀπὸ τοῦ
κόσμος γεγονυῖα, κόσμη γάρ.
Τὰ εἰς ΜΗ φύσει μακρᾷ παραληγόμενα βαρύνεται·
μνήμη κνήμη φήμη λύμη Σύμη (τὸ κύριον). σε-
σημείωται τὸτιμή προσηγορικὸν ὀξυνόμενον.Τίμη
δὲ τὸ κύριον βαρύνεται.
Τὰ εἰς ΝΗ μονογενῆ μετ' ἐπιπλοκῆς συμφώνου
βαρύνεται·πάχνη λάχνη ἄχνη τέχνη Αἴτνη φάτ-
νη δάφνη ὄρφνη (ἡ νύξ). τὸ δὲ ψεδνόςψεδνή
Publius Herennius Dexippus Hist., Fragmenta (2141: 003)

“FHG 3”, Ed. Müller, K.Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 2a, li.70
ζʹ. Ὅτι ἐν τοῖς πολέμοις μάλιστα αἱ τῆς τύχης

πλεονεξίαι ἄλλοτε ἐπ' ἄλλους ὁρμὴν ἔχουσι, κατὰ τὸ
501
ἀεὶ συμβαῖνον περιήκουσαι. Κάλλιόν τε ὑμῖν ὑπὲρ τοῦ

ποιῆσαι μᾶλλον ἢ παθεῖν αἱρεῖσθαι τὸ ἀγώνισμα. Κα-
λοῖς δὲ ἔργοις ἀεὶ συνέπεται καλὸς ἔπαινος, ὡς τά γε
ἐναντία φήμην ἀναξίαν ὑμῶν ἔχει τῆς εὐκλείας.
Ταῦτα τοῦ Ὑπερίδου.
ηʹ. Ὅτι [οὐ] χρὴ ταῖς ἡδίσταις ἀκροάσεσιν ἀγομέ-
νους συνεῖναι ταῖς δυσχερείαις ἐπὶ τῶν πράξεων, ἀλλ'
ἕως περ ἔστι τις ἄδεια, βουλῇ χρωμένους τὸ βέλτιον
αἱρεῖσθαι, μηδὲ σφαλέντας μεταμέλειαν ἔχειν τοῦ γνω
Staphylus Hist., Fragmenta (2182: 003)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Θέτιν ὁ Πηλεὺς, Διὸς διδόντος αὐτῷ· οἱ δὲ θεοὶ μετ'

ὄμβρου καὶ χειμῶνος ἥξουσιν εἰς τὸν γάμον. Ταῦτα
φημίσας, παρετήρει τὸν χρόνον, ἐν ᾧ ὑδάτων ἔμελλεν
ἔσεσθαι ἐπομβρία καὶ πνεύματα ἐξαίσια, καὶ τότε δί-
δωσι Πηλεῖ Φιλομήλαν. Καὶ οὕτως ἐπεκράτησεν ἡ φή-
μη, ὅτι τὴν Θέτιν ἔγημε. Schol. Iliad. II, 175: Ἐκ τίνος Πηλεὺς Πολυδώ-
ραν ἔσχεν; ὡς μὲν Στάφυλος ἐν τῇ γʹ (al. ϛʹ) Θεσσα-λικῶν, ἐξ Εὐρυδίκης
τῆς Ἄκτορος θυγατρός· Φερεκύδης δὲ ἐξ Ἀντιγόνης τῆς Εὐρυτίωνος,
ἄλλοι δὲ ἐκ Λαοδαμείας τῆς Ἀλκμαίωνος.
Libanius Rhet., Soph., Epistulae 1–1544 (2200: 001“Libanii opera,

vols. 10–11”, Ed. Foerster, R.Leipzig: Teubner, 10:1921; 11:1922, Repr.
1997.Epistle 22, Sec. 2, li.4
δένδρα, θαυμάζω μεταβαλών, ὅτι δὴ τοιαύτης γῆς καὶ μικρὸν

ἀπανίστασαι χρόνον.
ἴσως που τοιοῦτος ἦν ὁ κῆπος ὁ
δόξας μῆλα δεδωκέναι χρυσᾶ, ἃ χρυσᾶ μὲν οὐκ ἦν, οὐ γὰρ
οὗτος φυτῶν νόμος, διὰ δὲ κάλλος ἐκτήσατο τὴν ἀπὸ τοῦ χρυ-
σοῦ φήμην. ἀλλὰ καὶ τοιαύτης οὔσης σοι τῆς ὀπώρας κατὰ
τὴν ὥραν ἐκράτει τὰ γράμματα· τοσοῦτον ἄνθους μετεῖχε.
θεράπευε δὴ θεοὺς ἐφόρους γεωργίας. δεῖ δέ σε οὐ πονεῖ-
σθαι τοῖς ἀναθήμασι. μὴ γὰρ δὴ ἔστω τούτων ὧν ἐργάζεται
χρυσοχόων τέχνη, ἀλλ' ἀφ' ὧν ἔδοσαν τιμάσθων. εὖ οἶδα
γάρ, ὡς ἥδιον αὐτοῖς χρυσίδων βότρυες
Libanius Rhet., Soph., Epistulae 1-1544 Epistle 66, Sec. 2, li.2
γράμματα, ἤρετο. τὰ δ', ὡς ἔοικεν, ὁ μὲν ἔπεμψε τὸν δώ-

502
σοντα, πρὶν δ' ἢ λαβεῖν αὐτὸς ἦν ἐπ' ἀγορᾶς. εἶτα ἀναστρέψας

εἶχον τὴν φίλην ἐπιστολὴν φράζουσαν ἃ πάλαι ἠπιστάμην,
ὡς αὖθις συγγένοιο τῷ βασιλεῖ.
σὺ μὲν ταυτὶ μόνα, παρὰ
δὲ τῆς φήμης ταῦτά τε καὶ πλείω, τιμαί τε ὅτι σοι μείζους ἢ
πρότερον γένοιντο τραπέζης τε κοινωνία πλείω δηλοῦσα τὴν
οἰκειότητα καὶ ὡς ὅσα ἐπήγγελλες φίλων ἦν κηδομένου καὶ
ὡς ὅσων μνησθείης εὐθὺς ἐν ἀμείνοσι καὶ ὡς ὁ διδοὺς παρ-
ῄει τὴν τοῦ λαμβάνοντος ἡδονήν.
Eutropius Hist., Breviarium ab urbe condita (Paeanii translatio) (2236:

001)“”Παιανίου μετάφρασις εἰς τὴν τοῦ Εὐτροπίου Ῥωμαϊκὴν
ἱστορίαν””, Ed. Lambros, S.P., 1912; Νέος Ἑλληνομνήμων 9.
Book 4, Ch. 25, li.3
καὶ Κύντος Μούκιος Σκαιβολᾶς κατὰ Δαλματῶν ἐθριάμβευσαν.

Εἶτα πολλοῖς ὕστερον χρόνοις ὁ ὕπατος Κάτων, κατὰ Σκορ-
δίσκων κινήσας πόλεμον, ἡττήθη τε αἰσχρῶς καὶ ἀπεχώρησε.
Γαΐου δὲ Καικιλίου Μετέλλου καὶ Γνέου Κάρβωνος ὑπάτων
γενομένων, οἱ ἀδελφοὶ Μέτελλοι κατὰ τὴν Ῥώμην ἐθριάμβευσαν, ὁ
μὲν κατὰ Σαρδῶν, κατὰ Θρᾳκῶν δὲ ἕτερος. Τότε φήμην κατέλαβε
Ῥωμαίους Γάλλων τοὺς καλουμένους Κίμβρους ἔφοδον κατὰ τῆς
Ἰταλίας ποιήσασθαι.
Κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον, ἤδη Πουβλίου Σκιπίωνος τοῦ Νασί-
κου καὶ Πουβλίου Καλπουρνίου Βηστίου τὴν ἀρχὴν ὑποδεξαμένων, ὁ
πρὸς Ἰουγούρθαν τὸν Νουμίδην ἤρξατο πόλεμος, αἰτίαν ἔχων τὸν

auctore Onesimo) (2248: 001)“Apocrypha anecdota”, Ed. James, M.R.
Cambridge: Cambridge University Press, 1893, Repr. 1967; Texts and
Studies 2.3.Sec. 10, li.1
εἶπεν· Ἀλλὰ πρὸς σὴν θέλησιν ταῦτα πάσχεις, ὅτι καὶ ἕως
μαστίγων τῶν κηρυγμάτων σου οὐκ ἠμέλησας· τοῦτο δὲ πάλιν
λέγω σοι, ὅτι οἱ σοὶ δεσμοὶ χείρωσις τοῦ ὑποβάλλοντος γίνεται,
καὶ ἡ σὴ ταπείνωσις ἐκείνων ἐξολοθρεύσιον.
Διέδραμεν δὲ ἡ φήμη τῆς παρουσίας αὐτοῦ ἐν ὅλῃ τῇ
πόλει καὶ τῇ περιχώρῳ ἐκείνῃ· τινὲς γὰρ τῆς πόλεως ἐκείνης
ὄντες ἐν τῇ Ῥώμῃ ἑωράκασι τὰ ὑπὸ τοῦ μακαρίου Παύλου γενό-
503
μενα τέρατα καὶ σημεῖα, καὶ παρεγένοντο τοῦ ἰδεῖν εἰ ἐκεῖνος

αὐτός ἐστιν· πολλοὶ οὖν ἤρχοντο ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ Πρόβου, καὶ
αὐτὸς ἤρξατο ἀγανακτεῖν καὶ λέγειν

auctore Onesimo) Sec. 14, li.51
ἀστὴρ, ἐκ δὲ τοῦ Ἰούδα σκύμνος, σὺ ἡ ἐκ τοῦ Ἰεσσαὶ ῥάβδος,

ἐκ δὲ τῆς Μαρίας ἄνθρωπος καὶ θεὸς, σὺ ὁ ἐν τῷ κόλπῳ τοῦ
πατρὸς ἀχώριστος θεὸς καὶ ὑπὸ τῶν χερουβὶμ ἀνατενιστὸς,
καὶ ἐν τῷ Ἰσραὴλ ἐνυβριστὸς, δόξα σοι τῷ ἐπὶ γῆς ὀφθέντι
καὶ ὑπὸ λαοῦ κρατηθέντι καὶ ἐπὶ ξύλου κρεμασθέντι καὶ ὑπὸ
φήμης ἀνόμων ψευδῶς κλαπέντι, καὶ ἡμᾶς δημοσίως ἀγορά-σαντι. Καὶ
ἔτι ταῦτα αὐτῆς λεγούσης, ἐφάνη σταυρὸς ἐν τῷ
ἀνατολικῷ τοίχῳ, καὶ εὐθέως εἰσῆλθεν δι' αὐτοῦ νεανίας εὐειδὴς,
ἔχων κυκλόθεν ἀκτῖνας τρεμούσας αὐτὸν, καὶ ὑποκάτωθεν αὐτοῦ
φῶς διαπλούμενον, ἐφ' ᾧ καὶ ἐβάδιζεν· καὶ εἰσελθόντος αὐτοῦ
Myrsilus Hist., Fragmenta (2331: 003)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fragment 12b, li.17
Ἔτυχε δέ τις ἐρῶν αὐτῆς τῶν συμπλεόντων, οὐκ ἀγεν-

νὴς, ὡς ἔοικε, νεανίας, οὗ καὶ τὸ ὄνομα διαμνημονεύου-
σιν Ἔναλον. Οὗτος ἀμήχανόν τινα τοῦ βοηθεῖν τῇ
παρθένῳ προθυμίαν ἐν τῷ τότε πάθει λαβὼν, παρὰ τὸν
καιρὸν ὥρμησε, καὶ περιπλακεὶς ὁμοῦ συγκαθῆκεν ἑαυ-
τὸν εἰς τὴν θάλασσαν. Εὐθὺς μὲν οὖν φήμη τις οὐκ
ἔχουσα τὸ βέβαιον, ἄλλως δὲ πείθουσα πολλοὺς ἐν τῷ
στρατοπέδῳ, διηνέχθη περὶ σωτηρίας αὐτῶν καὶ κομι-
δῆς. Ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ τὸν Ἔναλόν φασιν ἐν Λέσβῳ
φανῆναι, καὶ λέγειν, ὡς ἐπὶ δελφίνων φορητοὶ διὰ θα-
λάττης ἐκπέσοιεν ἀβλαβῶς εἰς τὴν ἤπειρον.
Nausiphanes Phil., Testimonia (2334: 001)“Die Fragmente der

SEXT. admath. I 2 διὰ τὴν πρὸς Ναυσιφάνην τὸν Πύρρωνος ἀκουστὴν

ἔχθραν· πολλοὺς γὰρ τῶν νέων συνεῖχε καὶ τῶν μαθημάτων σπουδαίως
ἐπεμελεῖτο, μάλιστα δὲ ῥητορικῆς. γενόμενος οὖν τούτου μαθητὴς ὁ
Ἐπίκουρος ὑπὲρ τοῦ δοκεῖν αὐτο-δίδακτος εἶναι καὶ αὐτοφυὴς φιλόσοφο
504
ἠρνεῖτο ἐκ παντὸς τρόπου, τήν τε περὶ αὐτοῦ φήμην ἐξαλείφειν ἔσπευδε,

πολύς τε ἐγίνετο τῶν μαθημάτων κατήγορος ἐν
οἷς ἐκεῖνος ἐσεμνύνετο. φησὶ γοῦν ἐν τῆι Πρὸς τοὺς ἐν Μυτιλήνηι φίλους
ἐπι-
στολῆι [fr. 114 Us.] ‘οἶμαι δὲ ἔγωγε τοὺς βαρυστόνους καὶ μαθητήν με
δοξάζειν
τοῦ πλεύμονος εἶναι μετὰ μειρακίων τινῶν κραιπαλώντων ἀκούσαντα’,
νῦν ‘πλεύ-
μονα’ καλῶν τὸν Ναυσιφάνην ὡς ἀναίσθητον· καὶ πάλιν προβὰς πολλά
τε κατειπὼν
τἀνδρὸς ὑπεμφαίνει τὴν ἐν τοῖς μαθήμασιν αὐτοῦ προκοπὴν λέγων ‘καὶ
γὰρ
Chronicon Paschale, Chronicon paschale Page 712, li.20
ρικῶν, ἀλλὰ γὰρ καὶ ἐργαστηριακῶν καὶ δημοτῶν ἐξ ἑκατέρου

μέρους καὶ πλήθους ἄλλου οὐκ ὀλίγου, πλησιάσαντος τῷ μακρῷ
τείχει τοῦ Χαγάνου τῶν Ἀβάρων μετὰ πλήθους ἀπείρου, μελ-
λούσης, ὡς καθὼς ἐφημίσθη, μεταξὺ Ῥωμαίων καὶ Ἀβάρων
εἰρήνης γίνεσθαι, καὶ μέλλοντος ἱππικοῦ ἐν Ἡρακλείᾳ ἄγεσθαι,
τῇ φήμῃ ταύτῃ συναπαχθὲν πλῆθος ἄπειρον ἐξῆλθεν ἐκ τῆς παν-
ευδαίμονος, καὶ περὶ ὥραν δʹ τῆς κυριακῆς αὐτῆς ὁ Χαγάνος
τῶν Ἀβάρων τῷ φραγελλίῳ αὐτοῦ ἔνευσεν, καὶ πάντες οἱ σὺν
αὐτῷ ὁρμήσαντες εἰσῆλθαν τὸ μακρὸν τεῖχος, ἐκείνου μείναντος
ἔξωθεν τοῦ τείχους μετά τινων τῶν αὐτοῦ, καὶ ὡς καθὼς εἶπεν
ὅτι καὶ τὸ τεῖχος εἰσήρχετο καὶ τὴν πόλιν παρελάμβανεν,.
Chronicon Paschale, Chronicon paschale Page 729, li.8
αὐτοῦ μηνός, μετὰ τὸ ποιῆσαι τὸν θεομίσητον Χοσρόην τὰς δʹ

ἡμέρας σιδηροδέσμιον ἐν πάσῃ ὀδύνῃ, ἀνεῖλε τὸν αὐτὸν ἀγνώ-
μονα καὶ θεομάχον καὶ ὑπερήφανον καὶ βλάσφημον πικροτάτῳ,
θανάτῳ, ἵνα γνῷ ὅτι Ἰησοῦς ὁ τεχθεὶς ἐκ Μαρίας, ὁ σταυρω-
θεὶς ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων, καθὼς αὐτὸς ἦν γράψας, εἰς ὃν ἐβλας-
φήμηςε, θεὸς παντοδύναμός ἐστιν, καὶ ἀπέδωκεν αὐτῷ κατὰ
τὰ παρ' ἡμῶν γραφέντα αὐτῷ. καὶ ἐν τῷ μὲν βίῳ τούτῳ οὕτως
ἀπώλετο ὁ θεομάχος ἐκεῖνος. ἀπῆλθε δὲ τὴν ὁδὸν Ἰούδα τοῦ
Ἰσκαριώτου τοῦ ἀκούσαντος ἀπὸ τοῦ παντοδυνάμου ἡμῶν θεοῦ
ὅτι καλὸν ἦν τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ μὴ γεννηθῆναι, εἰς τὸ πῦρ τὸ
ἀκατάσβεστον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ Σατανᾷ καὶ τοῖς ἀξίοις αὐ
Philogelos, Philogelos sive Facetiae (sub auctoribus Hierocle et

505
Philagrio) (2404: 001)“Philogelos der Lachfreund von Hierokles und

Philagrios”, Ed. Thierfelder, A.Munich: Heimeran, 1968.Sec. 152, li.5
ὡραίαν ἔφη· Μὴ τὴν ὄψιν θεραπεύων τὸ βάθος φθείρῃς.

{a:} Εὐτράπελοι δύο πατραλοῖαι πρὸς ἀλλήλους ἐδυς-
φόρουν πρὸς τὸ φονεῦσαι τοὺς ἑαυτῶν γονεῖς. ὁ δὲ ἕτερος πρὸς
τὸν ἄλλον ἔφη· Ἵνα μὴ πατροκτόνοι παρά τισι λογισθῶμεν,
σὺ φόνευσον τὸν ἐμὸν πατέρα, κἀγὼ τὸν σόν· καὶ κακῆς φεύ-
γομεν φήμης.
{β:} Δύο εὐτραπέλων πρὸς ἀλλήλους δυσφορούντων ἐπὶ
τὸ φονεῦσαι τοὺς ἑαυτῶν γονεῖς ἔφη ὁ εἶς πρὸς τὸν ἕτερον· Ἐὰν
αὐτοχείρως τοῦτο πράξωμεν, πατραλοῖαι λογισθῆναι ἔχομεν.
ἀλλὰ σὺ μᾶλλον διαχείρισαι τὸν ἐμόν, κἀγὼ τὸν σόν· καὶ κακῆς
φήμης ἐκφύγομεν.
Philogelos, Philogelos sive Facetiae (sub auctoribus Hierocle et

Philagrio) Sec. 152, li.10
... φήμης. {β:} Δύο εὐτραπέλων πρὸς ἀλλήλους δυσφορούντων ἐπὶ τὸ

φονεῦσαι τοὺς ἑαυτῶν γονεῖς ἔφη ὁ εἶς πρὸς τὸν ἕτερον· Ἐὰν αὐτοχείρως
τοῦτο πράξωμεν, πατραλοῖαι λογισθῆναι ἔχομεν.
ἀλλὰ σὺ μᾶλλον διαχείρισαι τὸν ἐμόν, κἀγὼ τὸν σόν· καὶ κακῆς
φήμης ἐκφύγομεν.
Εὐτράπελος παλαίων εἰς πηλὰ ἐνέπεσε καὶ ἵνα μὴ
δοκῇ ἀπάλαιστος εἶναι, περιστραφεὶς καὶ δι' ὅλου πηλωθεὶς
ἀνέστη ἐναβρυνόμενος.

(2580: 001)“Ioannes Lydus. On powers or the magistracies of the Roman
state”, Ed. Bandy, A.C.Philadelphia: American Philosophical Society,
1983.Page 122, li.26
δὲ λογικοῖς καὶ ἀφηγήσεσι πραγμάτων ἀρχαιοτέρων μετὰ τῶν

περὶ ταῦτα σχολαζόντων εἰλούμενος. καὶ καιρὸς οὐδεὶς αὐτῷ
διδαγμάτων ἐστὶν ἀμέριμνος, ὡς τοὺς τῶν λόγων ἐξηγητὰς δε-
διέναι τὴν πρὸς αὐτὸν ἐντυχίαν· πράγμασι γὰρ αὐτοὺς καὶ στρο-
φαῖς περιβάλλει μετρίως ὑπελέγχων ὡς λέγοιντο μόνον, οὐκ
εἰσὶ δὲ τοιοῦτοι ὁποίους αὐτοὺς ἡ φήμη διαθρυλεῖ. ἐμοὶ δὲ
μάλιστα σκοτοδινίας οὐ μικρὰς ἀνακινεῖ ἡ πρὸς αὐτὸν συνήθεια.
χαίρω γὰρ αὐτῷ, ὅτι καλὸς ἅμα καὶ ἐλεύθερος καὶ τύφου καὶ
κορύζης ἐκτός, ἀστεῖός τε καὶ κοινός· ἀλλ' ἐφίησί μοι, ὡς εἴρηται
506
δή, φροντίδας οὐ μικράς, μηδὲν ὧν ἐπίστασθαι δοκῶ προτείνων

εἰς ζήτησιν, τὰ δὲ παντελῶς ἠγνοημένα παρεισάγων,
Joannes Laurentius Lydus Hist., De mensibus (2580: 002)

“Ioannis Lydi liber de mensibus”, Ed. Wünsch, R.Leipzig: Teubner,
1898, Repr. 1967.Book 4, Sec. 10, li.42
καὶ διαφερόντως τῆς νεολαίας ἀνέμενον· κατὰ δὲ τὴν

ἑβδόμην χειμῶνα μὲν πάντως – καὶ γὰρ ψυχρὸς ὁ Κρό-
νος – εὐετηρίαν τε ὅσην, ἐπεὶ ἔφορος τῶν καρπῶν
αὐτὸς εἶναι ὑπείληπται, νόσους τε καὶ κινδύνους καὶ
ἀνέμους τῷ θέρει καὶ χαλάζης ἐπιφορὰν περὶ τὸν
καρκῖνον καὶ φήμην τοῖς πράγμασιν ἀδόκητον οἰωνί-
ζοντο.
Ὅτι τὸν φοίνικά φασιν διὰ πεντακοσίων
ἐτῶν εἴς τινα τόπον τῆς ἄνω Ἰνδίας κατιέναι καὶ πα-
ρασκευάζειν ἑαυτῷ ἔκ τε κινναμώμου καὶ φύλλων
νάρδου τε καὶ μαράθου θημῶνα ἐπιβαίνειν τε τούτου·
Joannes Laurentius Lydus Hist., De mensibus Book incert, Sec. 4, li.7
ὁ δ' Ἀριστοτέλης ἐν πέπλῳ ὀνομάζεσθαι αὐτὰς λέγει

Θελξιέπειαν Ἀγλαοφήμην Πασινόην.
Ὅτι Ῥωμαῖος ὁ Φάβιος καιρίως τρωθεὶς
ἐπὶ τοῦ πρώτου Φοινικικοῦ πολέμου μετ' ὀργῆς ἐπὶ
τὸν Ἀννίβαν ἐνεχθεὶς καὶ ἁρπάσας αὐτοῦ τὸ διάδημα
ἐναπέθανεν αὐτῷ. ἐν τῷ Περσικῷ δέ φησιν ὁ Ἀρι-
στείδης, ὅτι Λεωνίδης ὁ στρατηγὸς θεασάμενος τὸ τῶν
Manetho Astrol., Apotelesmatica (2583: 001)“Poetae bucolici et

didactici”, Ed. Koechly, A.Paris: Didot, 1862.Book 2, li.298
ἄγριά τ' ἐν πραπίσιν βουλεύματα ποικίλλοντας,

πρὸς δὲ κακοφροσύνῃσιν ἀεὶ μερόπεσσι συνόντας,
ὡς δὴ καί τ' ἄλλοις ὑποφήτορας ἔμμεν ἀνιῶν·
καὶ δὲ δικορραφίης δεδαηκότες εἰν ἀγορῇσιν
καὶ κρίσιας θαμινὰς καὶ νείκεα πυκνὰ ἑκόντες
ἴσχουσιν, φήμη δὲ κακὴ περιδέδρομεν αὐτοὺς
καί τε δικῶν μέγα πλῆθος, ὃ δὴ μάλ' ἀχρήμονας ἔρδει·
πολλοὶ καὶ παίδων τῶνδ' ἡγητῆρες ἔασιν·
507
πρὸς δ' ἔτι καὶ ψεύστας, ἀθέους, ἀθεμίστια ἔργα

μηδομένους, κλῶπας; ληίστορας, ἀνδροφονῆας,
ὅρκων οὐδ' ὅσσον τι νόῳ κρυερῷ ἀλέγοντας.
Manetho Astrol., Apotelesmatica Book 2, li.449
αὐτοὺς δ' ἀπροκόπους καὶ δειμαλέους περὶ πρῆξιν

ἐνσινέας τε τίθησιν. ἀπορρείουσα δὲ τούτου,
ἢν μὲν Ζηνὶ συνάπτῃ ἢ ἁβροκόμῳ Κυθερείῃ,
ἐσθλὴ καὶ δώτειρα βίου πλούτοιό τε πολλοῦ,
πυροφόρων δ' ἀγρῶν κτῆσιν κρατερῶν τε μελάθρων
δῶκεν, καὶ κῦδος φήμην τ' ἀγαθὴν παρὰ δήμοις,
καὶ φιλίην ἀνδρῶν, ἧσπερ χρῄζουσιν, ἑταίρων·
ἢν δ' Ἑρμῇ, πινυτούς τε καὶ εὔφρονας ἐξετέλεσσεν.
ἢν δὲ Κρόνον προλιποῦσα κενὸν δρόμον ἐξανύῃσιν,
ἢ καὶ Ἄρῃ μετέπειτα συνάπτῃ, πάγχυ κακίστη·
αὐχμηροὺς τεύχει γὰρ ἀναγκαίου βιότοιο,
Manetho Astrol., Apotelesmatica Book 3, li.87
ἠδὲ γάμων ταραχὰς καὶ χηροσύνας, ποτὲ μέν τε

ἐν ξείνῃ ποσίων, ποτὲ δ' αὖ μεγάροισιν ἐόντων.
καὶ δ' ἔτι καὶ δύνουσα κακὴ περὶ λέκτρα γυναικῶν·
ἢ γὰρ ἀποζεύγνυσι συνεύνων, ἢ πολυκοίνους
δῶκ' ἀλόχους, ὧν δὴ θάμ' ἐπασχάλλουσιν ἐφ' ὕβρει·
καὶ δ' αὐτοὺς φήμῃσι κακαῖς νεότητος ἐν ὥραις
ἀμφέβαλεν, μάχλους τ' ἐς ἀεικέα θήκατο κύπριν,
ἀλλοτρίων τε μέλαθρον ὀπιπεύουσι γυναικῶν.
Ἑρμῆς δ' ἀντέλλων μὲν ἐφ' ὥρης εὐκλέας ἄνδρας
καὶ πολλῆς σοφίης ἐπιίστορας ἐξετέλεσσεν·
πολλάκι καὶ προδαῆναι ἐνὶ πραπίδεσσι βροτοῖσιν
Menander Rhet., Περὶ ἐπιδεικτικῶν (2586: 002)“Menander rhetor”,

Ed. Russell, D.A., Wilson, N.G.Oxford: Clarendon Press, 1981.
Spengel page 378, li.12
ἐπ' ἀγαθῇ μοίρᾳ ἥκει, ἢ καὶ αὐτὸν ἑαυτῷ τὸν λέ-

γοντα ὅτι τεθέαται ἢ πόλιν ἢ ἄρχοντα, ὃν πάλαι τε καὶ
ἐκ πλείονος ἰδεῖν ἐπεπόθει· κἂν μὲν ἄρχοντα, εὐθὺς
ἐρεῖς· ἀλλ' ἥκεις μὲν ἐπ' αἰσίοις συμβόλοις ἐκ βασιλέως
λαμπρός, ὥσπερ ἡλίου φαιδρά τις ἀκτὶς ἄνωθεν ἡμῖν
508
ὀφθεῖσα· οὕτω πάλαι μὲν ἀγαθὴ φήμη διήγγειλε τὴν

ἐπ' αἰσίοις ἄφιξιν καὶ εὐκταιοτάτην μοῖραν τῶν ὑπη-
κόων· εἶτα κατασκευάσεις ὅτι βεβαιοῖς ἐν ἔργῳ τὴν
φήμην, ἢ ὅτι ὑπερβάλλεις τὴν φήμην, ἢ ὡς ἂν ὁ
καιρὸς διδῷ. εἶτα μετὰ τὸ προοίμιον τοῦτο ἥξεις εἰς
τὸν περὶ τῶν ὑπηκόων λόγον. διπλοῦς δ' οὗτος· ἢ
Menander Rhet., Περὶ ἐπιδεικτικῶν Spengel page 378, li.15
ἐρεῖς· ἀλλ' ἥκεις μὲν ἐπ' αἰσίοις συμβόλοις ἐκ βασιλέως

λαμπρός, ὥσπερ ἡλίου φαιδρά τις ἀκτὶς ἄνωθεν ἡμῖν
ὀφθεῖσα· οὕτω πάλαι μὲν ἀγαθὴ φήμη διήγγειλε τὴν
ἐπ' αἰσίοις ἄφιξιν καὶ εὐκταιοτάτην μοῖραν τῶν ὑπη-
κόων· εἶτα κατασκευάσεις ὅτι βεβαιοῖς ἐν ἔργῳ τὴν
φήμην, ἢ ὅτι ὑπερβάλλεις τὴν φήμην, ἢ ὡς ἂν ὁ
καιρὸς διδῷ. εἶτα μετὰ τὸ προοίμιον τοῦτο ἥξεις εἰς
τὸν περὶ τῶν ὑπηκόων λόγον. διπλοῦς δ' οὗτος· ἢ
γὰρ κακῶς πεπονθότων αὐτῶν παρὰ τοῦ μικρῷ πρόσθεν
ἄρχοντος διατυπώσεις καὶ αὐξήσεις τὰ δυσχερῆ, μη-
δὲν βλασφημῶν τὸν παυσάμενον, ἀλλὰ ἁπλῶς τὴν
Philo Paradox., De septem orbis spectaculis (2595: 001)“Reiseführer zu

den sieben Weltwundern”, Ed. Brodersen, K.Frankfurt am Main: Insel
Verlag, 1992.Page 20, li.1
Φίλωνος Βυζαντίου περὶ τῶν ἑπτὰ θεαμάτων
τῶν ἑπτὰ θεαμάτων ἕκαστον φήμῃ μὲν γινώσκεται πᾶ-

σιν, ὄψει δὲ σπανίοις ὁρᾶται. δεῖ γὰρ εἰς Πέρσας ἀπο-
δημῆσαι καὶ διαπλεῦσαι τὸν Εὐφράτην καὶ τὴν Αἴγυπ-
τον ἐπελθεῖν καὶ τοῖς Ἠλείοις τῆς Ἑλλάδος ἐνεπι-
δημῆσαι καὶ τῆς Καρίας εἰς Ἁλικαρνασσὸν ἐλθεῖν καὶ
Ῥόδῳ προσπλεῦσαι καὶ τῆς Ἰωνίας τὴν Ἔφεσον θεά
Procopius Rhet., Scr. Eccl., Commentarii in Isaiam (2598: 004); MPG

87.2.Page 2160, li.53
Τὰ δὲ τῆς ῥήσεως τῆς παρούσης διαφόροις προσώποις

509
διῄρηται· καὶ τὴν ἀρχὴν οἱ μὲν ἀπὸ προσώπου Βα-

βυλῶνός φασιν, ὡς ἀκουσάσης τὰ μέλλοντα δυσχερῆ,
καὶ Εἴθε παρέλθοι, λεγούσης, ὡς πνεῦμα δι' ἐρήμου
χωροῦν. Ὧν γὰρ ἡ ἀκοὴ φοβεῖ, τίς ἡ πεῖρα γενήσεται;
μὴ οὖν γένοιτο τὴν φήμην εἰς ἔργον ἐλθεῖν. Κατὰ
δέ τινας, ὁ προφήτης, ἀναγγελθέντων αὐτῷ παρὰ
Θεοῦ τῶν συμβησομένων αὐτῇ περὶ Μήδων, φησὶν ὡς
οὕτω διελεύσονται τὴν ἔρημον καθιππεύοντες, ὡσα-
νεὶ καὶ ἀνέμων καταιγὶς δι' ἐρήμου διέλθοι, τὴν κό-
νιν ἐξανιστᾶσα καὶ συγχέουσά πως τὸ πᾶν.
Procopius Rhet., Scr. Eccl., Commentarii in Isaiam Page 2313, li.23
χαίροντα τὸν λαὸν Θεοῦ νομίζων αὐτά. Εἶτα συλλο-

γίζεται, ὡς εἰ τοὺς ἄλλους οὐκ ἔσωσαν οἱ θεοὶ, οὐδὲ
τὸν Ἰούδαν ὁ Κύριος, οὐδὲν τῶν ἄλλων αὐτὸν δια-
φέρειν οἰόμενος. Πρὸς ἃ ῥηθέντα κατὰ πρόσταγμα
σιγῶσι βασιλικόν. Εὐσεβῶς γὰρ οὐκ ἀποκρίνεται
βλαςφήμης, ἀντὶ ὡς μὴ πρὸς τοῦτο μειζόνως αὐ-
τὸν ἐρεθίσειεν. Κατὰ τὸ, «Μὴ ἔκκαιε ἄνθρακας
ἁμαρτωλοῦ.» Καὶ ἀνόνητον δὲ τοῖς ἀνίατα τὴν ψυ-
χὴν νοσοῦσι προσδιαλέγεσθαι, πρὸς οὓς δεῖ πεφρά-
χθαι τῇ σιωπῇ, κρύπτοντας μὲν τοὺς ἀληθεῖς λόγους
ἐν ἑαυτοῖς, περιμένοντας δὲ τὴν ἐκ Θεοῦ κατὰ τούτων
Procopius Rhet., Scr. Eccl., Commentarii in Isaiam

Page 2313, li.48
μίαις περιῤῥήγνυσθαι τοὺς χιτῶνας· τοιγαροῦν εἰ-

πόντος τοῦ Σωτῆρος, «Ἀπάρτι ὄψεσθε τὸν Υἱὸν τοῦ
ἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως, καὶ
ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ,» ὁ ἀρχιε-
ρεὺς διέῤῥηξε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ λέγων, «Ἐβλαςφή-
μησεν.» Καὶ δι' ἑνὸς δὲ λέγει τῶν προφητῶν, «Διαῤ-
ῥήξατε τὰς καρδίας ὑμῶν, καὶ μὴ τὰ ἱμάτια.» Τὰς
ἑαυτῶν γὰρ ᾤοντο θεραπεύειν παρανομίας, εἰ ἐπὶ
ταῖς κατὰ Θεοῦ βλασφημίαις περιῤῥηγνύοιντο τὴν
ἐσθῆτα. Τοῦτο δὲ καὶ νῦν ἔδρων, ὡς δυσσεβῶν κε-
κοινωνηκότες ῥημάτων διὰ τῆς ἀκοῆς, ἢ ὡς δι' αὐτοῦ
510
Procopius Rhet., Scr. Eccl., Commentarii in Isaiam

Page 2317, li.55
ἐκίνησεν, ἐξέδωκε Σύμμαχος, ὄπισθέν σου κε-

φαλὴν ἐκίνησε. Μὴ δοῦσα γάρ σοι πρὸς τὰς βλασφη-
μίας ἀπόκρισιν, ἀποστρέψαντί φησιν, ἐπὶ σοὶ κε-
κίνηκε κεφαλὴν, ἔλεγέν τε μηκέτι σιγῶσα, τίνα
ὠνείδισας καὶ παρώξυνας; ἀνθ' οὗ, ἐβλαςφή-
μησας ἐξέδωκαν οἱ λοιποί· οὐ λογισάμενος ὡς
ὕψιστός ἐστι καὶ Θεὸς Ἰσραὴλ, οἰηθεὶς μηδὲν διαφέ-
ρειν τῶν ὑπὸ σοὶ γεγονότων θεῶν, καὶ ἱππικῇ δυ-
νάμει τῆς ἑαυτοῦ ἀναβεβηκέναι πρὸς ὕψος ὀρῶν
καὶ ἐπ' ἐσχάτου Λιβάνου κυπαρίττους ἀποκεκο-
φέναι, καὶ κέδρους,
Procopius Rhet., Scr. Eccl., Commentarii in Isaiam Page 2328, li.27
Θεοῦ παραδέδωκας, τὴν θείαν οὐ διδάξας ὑπεροχὴν,

οὐδ' ὅτι τοῖς αὐτοῦ νεύμασιν ἡ κτίσις ὑποχωρεῖ. Ὁ
δὲ πρὸς μὲν τὸ, τί λέγουσιν, οὐδὲν ἀποκρίνεται,
τὸν ἔλεγχον δεδιώς. Πρὸς δὲ τὸ, πόθεν ἥκασιν, ἀλα-
ζονικῶς λέγων· ἐκ γῆς μακρόθεν, ὡς κατὰ κλέος
αὐτοῦ τῆς φήμης αὐτοὺς καὶ πόῤῥωθεν ἐνεγκούσης,
ὅτε καὶ τὴν ἐκ Θεοῦ κατὰ τούτου λοιπὸν ἀπόφασιν
ἤγαγεν· πάντα ληφθήσεσθαι παρὰ Βαβυλωνίων
εἰπὼν καὶ τοὺς ἐξ αὐτοῦ καταγομένους, εὐνού-
χους τῷ τούτων ἔσεσθαι βασιλεῖ. Τοῦτο δὲ γέ-
γονεν, ὡς ἐν ταῖς Βασιλείαις ἐγνώκαμεν, ἐν ἡμέραις
Timaeus Sophista Gramm., Lexicon Platonicum (e cod. Coislin. 345)

Epistle- eta, page 989b, li.19
Ητρον. ὁ μεταξὺ ὀμφαλοῦ τε καὶ αἰδοίου τόπος, ἔνθα μάλιστα

Γίνετ' Ἄρης ἀλεγεινὸς ὀϊζυροῖσι βροτοῖσιν.Ηχήν, ἦχον ἢ φήμην.

Epistle- omicron, page 998a, li.5
Οστράκου μεταπεσόντος. Πλατωνικὴ παροιμία ἐπὶ

τῶν ἀπροφασίστως μεταβαλλομένων ἀπὸ τῶν πρώτων
αὐτοῖς πρεσβευομένων.
511
Οταν. – – Πλάτων ἐν Γοργίᾳ τὸ ὅταν μετὰ μέλλοντος

λέγων· “ὅταν βουλήσεσθε παρ' ἐμὲ ἥκειν οἴκαδε.”
Οττα. φήμη, μαντεία διὰ κληδόνος.
Οὐδενὶ σὺν νῷ, τουτέστιν ἀφρόνως.
Οὐδέν σου παρίεμαι· οὐδὲν παραιτοῦμαι, οὐδὲν ἀπο-
τρέπομαι.
Οὐδ' ἴκταρ βάλλει. εἴρηται δὲ κατὰ γλῶτταν, ὥσπερ
Τὸ διωλύγιον, ἀντὶ τοῦ, οὐδὲ μικρὸν ἐξισάζει.

Epistle- upsilon, page 1005b, li.18
θρώπινον, ἀλλ' ὑηνῶν τινῶν μᾶλλον εἶναι θρεμμάτων.”

Πλάτων Νόμων ζʹ.
Υμνεῖν, ὀδύρεσθαι, μέμφεσθαι, λοιδορεῖν, κατ' εὐφημι-
σμόν, ὡς ἐν αʹ Πολιτείας.
Υμνούντων· ὅτι ψιλῶς ἀντὶ τοῦ λεγόντων. Νόμων ϛʹ
Πλάτων· “ψευδῆ φήμην ἡμῶν κατὰ θεῶν ὑμνούν-
των.”

Epistle- chi, page 1007b, li.27
ἀναθήσειν ἐν ἄστει, ἐν Πυθοῖ, ἐν Ὀλυμπίᾳ.

Χρυσοχοεῖν. – – – κέχρηται τῇ παροιμίᾳ καὶ Πλάτων ἐν
εʹ Πολιτείας λέγων “τί δέ; ἦ δ' ὃς ὁ Θρασύμαχος,
χρυσοχοεῖν οἴει τούσδε νῦν ἐνθάδε ἀφῖχθαι, ἀλλ' οὐ
λόγων ἀκουσομένους;” ἄρξασθαι δέ φασι τὴν παροι-
μίαν ἐντεῦθεν. ἔπεσέ τις φήμη ποτὲ εἰς τὸ πλῆθος
τὸ Ἀθηναίων ὡς ἐν Ὑμηττῷ φανείη χρυσοῦ ψῆγμα
πολὺ καὶ φυλάττοιτο ὑπὸ τῶν μαχίμων μυρμήκων.
οἱ δὲ ἀναλαβόντες τὰ ὅπλα ἐξέθεον ἐπ' αὐτούς. ἄπρα-
κτοι δ' ὑποστρέψαντες καὶ μάτην κεκακοπαθηκότες
ἔσκωπτον ἀλλήλους λέγοντες “σὺ δὲ ᾤου χρυσοχοήσειν,”
Testamentum Salomonis, Vita Salomonis (cod. 132 Monasterii sancti

Dionysii in Monte Atho) (2679: 007)“The testament of Solomon”, Ed.
McCown, C.C.Leipzig: Hinrichs, 1922.Page 96, li.23
ἄρχων δὲ τοῦ τῶν δαιμόνων ὑπάρχω συστήματος. 6. καὶ ὁ

βασιλεύς· «δύνασαι ποιῆσαί μέ τι;» ὁ δέ φησι·» δύναμαι ἐμ-
φυσῆσαί σοι καὶ ἀπαγαγεῖν σε εἰς τὸ ἔσχατον τῆς γῆς.» καὶ
512
ἅμα τῷ λόγῳ ἐνεφύσησεν αὐτὸν καὶ ἀπήγαγεν εἰς τὰ ἔσχατα

τῆς γῆς.
VIII. Διεφημίζετο δὲ ἡ φήμη τοῦ βασιλέως εἰς πάντα τὰ
πέρατα τῆς γῆς, καὶ προσκυνοῦντες ἦσαν αὐτῷ πάντες οἱ βασι-
λεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ ἄρχοντες, καὶ χορηγοῦντες εἰς τὴν τοῦ
ναοῦ οἰκοδομήν. 2. τῷ δὲ καιρῷ ἐκείνῳ ἐρρητόρευσε τὸ
ἆσμα τῶν ἀσμάτων. καὶ ἔλεγεν οὕτως· «ἐκτησάμην βασιλείαν·
Testamentum Salomonis, Narratio de propheta et sapientissimo rege

Salomone (cod. Monasterii sancti Saba 290) (2679: 010)
“The testament of Solomon”, Ed. McCown, C.C.Leipzig: Hinrichs, 1922.
Page 117, li.9
τὸν δαίμονα ἐπὶ τὸν τράχηλον καὶ ἐπριόνιζεν λίθους καὶ μάρ-
μαρα καὶ ἐκουβαλοῦσαν καὶ ἀσβέστην εἰς τὸν ναὸν τοῦ θεοῦ.
X. Καὶ εὐφημίσθη ὁ βασιλεὺς Σολομῶν καὶ πάντες οἱ βασι-
λεῖς καὶ οἱ ἄρχοντες καὶ οἱ μεγιστάνοι ὅλοι τους τὸν ἐπροσκυ-
νοῦσαν ὡς βασιλέαν καὶ τιμημένον ἀπὸ ὅλους τοὺς βασιλεῖς τῆς
γῆς καὶ τὸν εἶχαν εἰς μεγάλην φήμην εἰς ὅλον τὸν κόσμον καὶ
ἐθαύμαζαν ὅλοι τους καὶ εὐχαριστοῦσαν καὶ ἐδόξαζαν τὸν θεὸν
τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς ὁποῦ τὸν ἔδωσεν τοιαύτην ἐξουσίαν καὶ
ὅρισεν ὅλους τοὺς δαίμονας τῆς γῆς καὶ τοῦ ἀέρος καὶ τῆς θα-
λάσσης καὶ τῶν καταχθονίων. 2. καὶ μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τοῦ
Michael Psellus Polyhist., Chronographia (2702: 001)“Michel Psellos.

Chronographie ou histoire d'un siècle de Byzance (976–1077), 2 vols.”,
Ed. Renauld, É.Paris: Les Belles Lettres, 1:1926; 2:1928, Repr. 1967.
Ch. 2, Sec. 2, li.18
πάντων οὓς βασιλειῶντας ὑπώπτευε, καὶ διὰ τοῦτο ἐτιμω-

ρεῖτο δεινῶς, οὐ τὸ νῦν ἀνείργων, οὐδὲ περιγράφων αὐτοὺς,
οὐδ' ἀπροΐτους ποιούμενος, ἀλλ' εὐθὺς σιδήρῳ τοὺς ὀφθαλ-
μοὺς ὀρυττόμενος· ταύτην δὲ τὴν κόλασιν πᾶσιν ἀπεμέτρει,
κἂν ὁ μὲν μείζονα, ὁ δὲ ἐλάττονα ἁμαρτάνειν ἔδοξε, καὶ ὁ
μὲν ἔργου ἥπτετο, ὁ δὲ μέχρι φήμης προέβαινεν· οὐ γὰρ
ἐφρόντιζεν ὅπως ἂν ἀναλόγους τὰς τιμωρίας ἀποδώσει
τοῖς ἁμαρτήμασιν, ἀλλ' ὅπως ἂν ἑαυτὸν ἐλευθερώσειε τῶν
ὑποψιῶν· ἐδόκει δὲ αὐτῷ καὶ ἡ τοιαύτη βάσανος κουφο-
τάτη τῶν ἄλλων· διότι δὲ τοὺς τιμωρουμένους ἀπράκτους
ἐποίει, ταύτῃ μᾶλλον ἐχρῆτο· προέβη δὲ οὕτω ποιῶν ἀπὸ
513
Michael Psellus Polyhist., Chronographia Ch. 3, Sec. 10, li.22
τοῦ βαρβαρικοῦ λόχου τῷ τοῦ ἵππου συμπλανώμενος δρόμῳ

καὶ πνεύματι, καὶ πρός τινι ἐγεγόνει λόφῳ, καὶ ἄποπτος
ὦπτο τοῖς θέουσί τε καὶ παραθέουσι (κατηγόρει γὰρ τοῦτον
τὸ περὶ τῷ πεδίλῳ χρῶμα), καὶ πρὸς ἑαυτὸν πολλοὺς τῶν
φευγόντων ἐπέσχε, καὶ ὑπ' ἐκείνοις κυκλωθεὶς ἵστατο. Εἶτα
δὴ τῆς περὶ αὐτὸν φήμης ἤδη διασπαρείσης, ἄλλοι τε
προσῄεσαν, καὶ δῆτα καὶ ἡ εἰκὼν αὐτῷ τῆς Θεομήτορος
ἐμφανίζεται, ἣν οἱ τῶν Ῥωμαίων βασιλεῖς ὥσπερ τινα
στρατηγὸν καὶ τοῦ παντὸς στρατοπέδου φύλακα ἐν τοῖς
πολέμοις συνήθως ἐπάγονται· μόνη γὰρ αὕτη οὐχ ἁλωτὸς
ταῖς βαρβαρικαῖς ἐγεγόνει χερσίν.
ναὸν, ἐπειδὴ πλήρης ὁ θεῖος σηκὸς, ἅμα τῷ πεπλασμένῳ

υἱῷ τὴν μητέρα καὶ βασιλίδα ἐξαγαγόντες πληροῦσι τὸ σπου-
δάζον· ἡ μὲν γὰρ ἀπὸ τῶν τοῦ θείου προθύρων βήματος εἰς
υἱοῦ τάξιν ἀναλαμβάνει, ὁ δὲ αὐτοκράτωρ ὡς υἱὸν βασι-
λίδος τιμῶν τε καὶ σεβαζόμενος εἰς τὴν τοῦ καίσαρος ἀξίαν
ἀναβιβάζει· καὶ ἐπευφήμηςαν οἱ συνειλεγμένοι. Εἶτα δὴ
καὶ τελεῖται ἐπὶ τῷ καίσαρι ὁπόσα δὴ ἐπὶ τούτῳ τῷ σχή-
ματι λέγεσθαί τε καὶ πράττεσθαι εἴωθεν. Καὶ ὁ σύλλογος
διαλύεται. Καὶ ὁ Ἰωάννης ὡς τὸ πᾶν ἠνυκὼς καὶ τὸ κράτος
εἰς τὸ γένος περιαγαγὼν, οὐκ εἶχεν ὅπως τῷ πλήθει χρή-
σαιτο τῆς χαρᾶς.
μέλαν τοῦ δεξιοῦ κατακεχυμένον ἀγκῶνος τριχὶ δασείᾳ

ἐξηνθηκός· ὡς δὲ καὶ τοῦτο εἶδεν, ἔτι μᾶλλον προσφὺς τὸν
τράχηλόν τε τούτου καὶ τὸ στῆθος καταφιλεῖ, καὶ δεξιῶς
ἄμφω τὸ ἔργον μεταχειρίζονται· ἑκάστοις γοῦν προσιόντες
ἐν μέρει τὴν φήμην ἐπηύξησαν, καὶ πρὸς τὸ γνήσιον οἱ
πλείους σπέρμα τὰς γνώμας μετέθεσαν. Γέγονεν οὖν ὡσανεὶ
πολυαρχία ἡ μοναρχία, τῶν μὲν τοῦτον, τῶν δὲ ἐκεῖνον
αἱρουμένων· εἶτα δὴ καὶ πρὸς ἀλλήλους σπεύδονται, καὶ
514
τοὺς ἡγεμόνας ἀλλήλοις καταλλάττουσι, κἀντεῦθεν ὁμο-

διαίτω μὲν ἤστην, ἀλλήλοιν δὲ διελεγέσθην, πλὴν ἅτερος
Άννα Κομνηνή ., Alexias (2703: 001)“Anna ComnènAlexiade, 3 vols.”,

Ed. Leib, B.Paris: Les Belles Lettres, 1:1937; 2:1943; 3:1945, Repr. 1–
2:1967.Book 1, Ch. 6, Sec. 1, li.17
μένων Φράγγων προσκεχωρηκότων τῷ Βρυεννίῳ διὰ τὴν

προγεγενημένην τροπήν. Καὶ γὰρ τῶν ἵππων ἀποβεβηκότων
τῶν Φράγγων καὶ δεξιὰς διδόντων αὐτῷ, καθάπερ δὴ
πάτριόν ἐστι διδόναι τὰς πίστεις, ἄλλος ἀλλαχόθεν πρὸς
τούτους ξυνέρρεον θεασόμενοι τὸ γινόμενον. Διεσάλπιζε
γὰρ ἡ φήμη τὸ στράτευμα, ὡς ἄρα καὶ οἱ Φράγγοι τούτοις
προσέθεντο τὸν ἀρχιστράτηγον καταλελοιπότες Ἀλέξιον.
Οὕτω δῆτα συγκεχυμένως ἔχοντας τούτους οἱ ἀμφὶ τὸν
ἐμὸν πατέρα καὶ τοὺς νεήλυδας Τούρκους θεασάμενοι
εἰς τρεῖς μοίρας ἑαυτοὺς διενείμαντο καὶ τὰς μὲν δύο ἐλλο-
χεῖν αὐτοῦ που διέταττον, τὴν δὲ τρίτην μερίδα χωρεῖν ἐπὶ
γνώμας καὶ θάνατον ἑλέσθαι μᾶλλον ἢ τῆς σφῶν ἐπιθυμίας

ἀποτυχεῖν βουλομένους, ὁμογνώμονας ἐν μιᾷ καιροῦ ῥοπῇ
γεγονότας, καὶ τοσοῦτον ὡς μηδ' εἴ ποτε στάσις μεταξὺ
τούτων ὅλως ἦν ἐπιγινώσκεσθαι.
Ἐν ὅσῳ ταῦτα ἐτελεῖτο, φήμη τις περὶ τοῦ
Μελισσηνοῦ διέτρεχε φθάσαι τοῦτον μηνύουσα περὶ τὴν
Δάμαλιν μεθ' ἱκανῆς στρατιᾶς εὐφημεῖσθαί τε ὡς βασιλέα
ἤδη καὶ ἁλουργὰ ἠμφιεσμένον· οἱ δὲ τῷ λεγομένῳ πιστεύειν
τέως οὐκ εἶχον. Τὰ δὲ κατ' αὐτοὺς κἀκεῖνος μαθὼν πρέ-
σβεις ταχὺ πρὸς αὐτοὺς ἐξαπέστειλεν, οἳ καὶ καταλαβόντες
πισκόπου Βουλγαρίας χρηματίζοντος περὶ τοῦ δουκὸς

Δυρραχίου Ἰωάννου τοῦ υἱοῦ τοῦ σεβαστοκράτορος διαβε-
βαιούμενα ἀποστασίαν ἐκεῖνον ὠδίνειν, ἀθυμῶν διὰ πάσης
νυκτὸς καὶ ἡμέρας ἦν πῂ μὲν διὰ τὸν ἐκείνου πατέρα ἀνα-
βαλλόμενος τὴν τῆς ὑποθέσεως ἐξέτασιν, πῂ δὲ καὶ δεδιὼς
μὴ ἅπερ ἡ φήμη λέγει οὐ ψεύσεται. Καὶ ἐπεὶ μειράκιον ἦν
ὁ Ἰωάννης, ὡς ἐπίπαν τὰς τῶν τοιούτων ὁρμὰς ἀκαθέκ-
515
τους γινώσκων, ἐδεδίει μή τι νεωτερίσειε καὶ λύπης ἀφο-

ρήτου ἀμφοῖν τῷ τε πατρὶ καὶ θείῳ πρόξενος γένοιτο. Δεῖν
οὖν ἐλογίσατο διὰ πάσης μεθόδου σπεῦσαι τὴν ἐκείνου
σφῆλαι βουλήν. Ἐκήδετο γὰρ τούτου ὁπόσον ἄν τις εἴποι.
μετρίων ἀκροβολισμῶν. Συμπαρῆσαν δὲ τούτοις καί τινες

τῆς λατινικῆς διαλέκτου εἰδήμονες, ἵνα τὰς ἀναφυομένας
μεταξὺ μάχας καταστέλλωσιν. Ἀλλ' ὅπως σαφέστε-
ρον ἀφηγησαίμην τὸ πρᾶγμα καὶ κατὰ μέρος, ταύτης τῆς
φήμης διαδραμούσης ἁπανταχοῦ πρῶτος ὁ Γοντοφρὲ τὴν
ἰδίαν ἀπεμπολήσας χώραν τῆς προκειμένης ὁδοῦ εἴχετο.
Ἀνὴρ δὲ οὗτος πολυχρήματος καὶ ἐπὶ γενναιότητι καὶ
ἀνδρείᾳ καὶ γένους περιφανείᾳ μεγάλως αὐχῶν· ἕκαστος
γὰρ τῶν Κελτῶν ἔσπευδε προτρέχειν τῶν ἄλλων. Καὶ
γέγονε συγκίνησις οἵαν οὐδέπω τις μέμνηται ἀνδρῶν τε καὶ
τῶν Κελτῶν ἐρασιχρήματον δύο τινὰς δραστηρίους τὴν

γνώμην μεταπεμψάμενος ἐνετείλατο ἀπελθεῖν πρὸς τὸ
στράτευμα τοῦ Κουκουπέτρου διακηρυκεύοντας ὡς οἱ Νορ-
μάνοι, κατασχόντες τὴν Νίκαιαν, δασμὸν τῶν ἐνόντων ἐν
αὐτῇ ποιοῦνται.
Αὕτη ἡ φήμη τοὺς μετὰ τοῦ Πέτρου
συνόντας καταλαβοῦσα δεινῶς συνετάραξε. Δασμὸν γὰρ καὶ
χρήματα ἀκηκοότες παραχρῆμα τῆς πρὸς τὴν Νίκαιαν
φερούσης ὁδοῦ ἀσυντάκτως ἥψαντο ἐπιλαθόμενοι μονονοὺ
καὶ στρατιωτικῆς ἐμπειρίας καὶ τῆς τοῖς πρὸς μάχην
ἀπιοῦσιν ... εὐταξίας.
Ἐν τῷ μεταξὺ δὲ γίνεταί τι τοιοῦτον. Μεταπεμψαμένου γὰρ τοῦ

βασιλέως τινὰς τῶν μετὰ τοῦ Γοντοφρὲ κομήτων ἐφ' ᾧ τούτοις συμ-
βουλεύσασθαι ὑποθέσθαι αὐτῷ πληρῶσαι τὸν ὅρκον, τρι-
βομένου τε τοῦ καιροῦ διὰ τὸ φύσει λάλον τε καὶ μακρηγο-
ρώτατον τῶν Λατίνων ψευδὴς διέδραμεν εἰς αὐτοὺς φήμη
κατασχεθῆναι τοὺς κόμητας παρὰ τοῦ βασιλέως. Εὐθὺς
οὖν πυκιναὶ κατὰ τῆς Βυζαντίδος κεκίνηντο φάλαγγες καὶ
516
παραχρῆμα τὰ κατὰ τὴν Ἀργυρᾶν καλουμένην Λίμνην δια-

κείμενα παλάτια παντελῶς ἐξηρίπωσαν, ἅμα δὲ καὶ τῶν
τειχῶν τῆς Βυζαντίδος ἀπεπειρῶντο κἂν μὴ δι' ἑλεπόλεων,
Manuel Philes Poeta, Scr. Rerum Nat., Carmina (2718: 001)“Manuelis

Philae Carmina, vols. 1–2”, Ed. Miller, E.Paris, 1855–1857, Repr.
1967.Ch. 1, poem 191, li.21
Ἀναψύχει λάπτοντας ὀσῶδες γάλα.

Δεῖ γὰρ ἀτεχνῶς καὶ τὰ βοσκήματά σου
Ὁπήποτ' ἂν ᾖ, τοὺς ταλαιπώρους τρέφειν·
Αὐτὰς δὲ τὰς ὗς τὰς βολοθριοτρόφους
Καὶ τὰς ὄϊς λέγουσιν οἱ κτηνοτρόφοι
Πληροῦν ὅλας κοιλάδας, ὢ φήμης φίλης!
Εἶναι δὲ καὶ κώδωνας ἐν τῷ ποιμνίῳ
Κύνας τε πολλὰς καὶ λυκοκτόνους φύσει,
Καὶ νυκτερινοὺς τοὺς νομεῖς χοροστάτας,
Εἰ τῆς ἐπὶ σύριγγι ῥᾳστώνης δέοι.
Κἄν τις βλέπων ἔροιτο, Καὶ τίνος τάδε,
Ὢ φύσις, ὢ νοῦς, ὢ μέγας Δομέστικος·

Οὗ μῶμος οὐδεὶς τῇ φυῇ προσετρίβη·
Μὴ τὴν ἀγαθὴν τοῦ προπάτορος φύσιν,
Ἥτις ποτ' ἦν, δείκνυσιν ἀνθρώπων μόνος;
{Νοῦς.} Ἂ ἂ πάλιν, βέλτιστε, μανθάνων κρότει·
Φήμης ποθὲν γάρ τινος ἐκφοιτησάσης,
Ὡς βαρβάρων στράτευμα κυκᾷ τὴν Θρᾴκην,
Ὅπλοις βρύων ἔξεισιν εἰς πράξεις νέας,
Μέσον δὲ τῆς φάλαγγος ἑστὼς ἀτρέμας,
Ὡσεὶ λέων ἕτοιμος εἰς θήραν βρύχει
Καὶ τοὺς ἐπιτρέχοντας αἱρεῖ τῇ σπάθῃ.
Καὶ νήχομαι ζῶν εἰς τὸ φῶς τῶν ἐλπίδων.
{Νοῦς.} Κἂν ὠκεανὸν τοῦτον ἡ τέχνη γράφοι,
Οὐκ ἂν ἐπ' αὐτῷ παντελῶς ἁμαρτάνοι·
Τοὺς γὰρ ποταμοὺς τῶν καλῶν προσλαμβάνει·
Πᾶσαν δὲ ταῖς χάρισι κυκλοῖ τὴν κτίσιν,
517
Φήμης ἀγαθῆς ἐμμελῆ ῥοῖζον φέρων·

Μᾶλλον δὲ τὴν φρόνησιν ὡς χύμα στρέφων
Εἰς τήνδε τὴν γῆν καὶ τὸ τῆς τύχης πλάτος.
{Φιλῆς.} Ἶρίς τις ἐστὶν ὁ χρυσοῦς οὗτος γίγας,
Ὡς οὐρανὸν κοσμοῦσα τὴν κάτω κτίσιν·
Σημαντικὸς γάρ ἐστι κοινῆς αἰθρίας
Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica

Page 204, li.21
εἰς ἄπειρον ὕψος ἐπαιρόμενα, ἀλλὰ καὶ Εὐφράτης καὶ

Ἀβόρας οἱ ποταμοὶ κυκλοῦντες καὶ ὥσπερ ἀπονησοῦντες
τὴν πόλιν. Αὐτὸς δὲ σὺν τοῖς ἀμφ' αὐτὸν τὸν Τίγρητα
διαβὰς ποταμὸν ἐπὶ τὴν Νίσιβιν τὴν ἔλασιν ἐποιεῖτο.
Ταῦτα δὲ γιγνόμενα μέχρι πολλοῦ τοὺς Ῥωμαίους ἐλάν-
θανεν, ὥστε Ἰουστῖνον φήμῃ πειθόμενον λεγούσῃ Χοσρόην
ἢ τεθνάναι ἢ πρὸς αὐτὰς τὰς τελευταίας ἀναπνοὰς εἶναι,
ἀσχάλλειν ἐπὶ τῇ δῆθεν βραδυτῆτι τῆς πολιορκίας τοῦ
Νίσιβι, πέμψαι τε τοὺς ἐπείξοντας τὸν Μαρκιανόν, καὶ
τὰς κλεῖς τῶν πυλῶν ὡς τάχιστα οἴσοντας. Ὡς δὲ
οὐδαμῆ οὐδαμῶς τὸ πρᾶγμα προῄει, ἀλλὰ καὶ πολλὴν
Αποφθέγματα. patrum (collectio a) (2742: 001); MPG 65.Page 121,

li.46
γέρων σαλός ἐστιν. Ἤκουσεν οὖν αὐτῆς ὁ γέρων, καὶ

φωνήσας αὐτὴν λέγει· Πόσους κόπους ἐποίησα ἐν
ταῖς ἐρήμοις, ἵνα κτήσωμαι τὴν σαλότητα ταύτην,
καὶ διὰ σὲ ἔχω ἀπολέσαι αὐτὴν σήμερον!
ιʹ. Ἦλθέ ποτε ὁ ἀββᾶς Ἀμμωνᾶς εἰς τόπον γεύ-
σασθαι, καὶ ἦν ἐκεῖ εἷς ἔχων φήμην κακήν· καὶ συνέβη
ἐλθεῖν τὴν γυναῖκα, καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὸ κελλίον τοῦ
ἀδελφοῦ τοῦ ἔχοντος τὴν κακὴν φήμην. Μαθόντες οὖν
οἱ οἰκοῦντες εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον, ἐταράχθησαν, καὶ
συνήχθησαν, ὥστε διῶξαι αὐτὸν ἐκ τοῦ κελλίου. Καὶ
γνόντες ὅτι ὁ ἐπίσκοπος Ἀμμωνᾶς εἰς τὸν τόπον
Αποφθέγματα. patrum (collectio a)

Page 121, li.48
518
ταῖς ἐρήμοις, ἵνα κτήσωμαι τὴν σαλότητα ταύτην,

καὶ διὰ σὲ ἔχω ἀπολέσαι αὐτὴν σήμερον!
ιʹ. Ἦλθέ ποτε ὁ ἀββᾶς Ἀμμωνᾶς εἰς τόπον γεύ-
σασθαι, καὶ ἦν ἐκεῖ εἷς ἔχων φήμην κακήν· καὶ συνέβη
ἐλθεῖν τὴν γυναῖκα, καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὸ κελλίον τοῦ
ἀδελφοῦ τοῦ ἔχοντος τὴν κακὴν φήμην. Μαθόντες οὖν
οἱ οἰκοῦντες εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον, ἐταράχθησαν, καὶ
συνήχθησαν, ὥστε διῶξαι αὐτὸν ἐκ τοῦ κελλίου. Καὶ
γνόντες ὅτι ὁ ἐπίσκοπος Ἀμμωνᾶς εἰς τὸν τόπον
ἐκεῖνόν ἐστιν, ἐλθόντες παρεκάλεσαν αὐτὸν, ὅπως
παραγένηται σὺν αὐτοῖς
Αποφθέγματα. patrum (collectio a) Page 124, li.17
Περὶ τοῦ ἀββᾶ Ἀχιλᾶ
αʹ. Παρέβαλόν ποτε τρεῖς γέροντες τῷ ἀββᾷ Ἀχιλᾷ,

καὶ ὁ εἷς ἐξ αὐτῶν εἶχε φήμην κακήν. Εἶπε δὲ αὐτῷ
εἶς τῶν γερόντων· Ἀββᾶ, ποίησόν μοι μίαν σαγήνην.
Ὁ δὲ εἶπεν· Οὐ ποιῶ. Καὶ ὁ ἄλλος εἶπε· Ποίησον
ἀγάπην, ἵνα ἔχωμέν σου μνημόσυνον εἰς τὴν μονήν.
Ὁ δὲ ἔφη· Οὐ σχολάζω. Λέγει αὐτῷ ὁ ἄλλος ὁ ἔχων
τὴν κακὴν φήμην·
Αποφθέγματα. patrum (collectio a)

Page 124, li.22
καὶ ὁ εἷς ἐξ αὐτῶν εἶχε φήμην κακήν. Εἶπε δὲ αὐτῷ

εἶς τῶν γερόντων· Ἀββᾶ, ποίησόν μοι μίαν σαγήνην.
Ὁ δὲ εἶπεν· Οὐ ποιῶ. Καὶ ὁ ἄλλος εἶπε· Ποίησον
ἀγάπην, ἵνα ἔχωμέν σου μνημόσυνον εἰς τὴν μονήν.
Ὁ δὲ ἔφη· Οὐ σχολάζω. Λέγει αὐτῷ ὁ ἄλλος ὁ ἔχων
τὴν κακὴν φήμην· Ἐμοὶ ποίησον μίαν σαγήνην
ἵνα ἐκ τῶν χειρῶν σου ἔχω, ἀββᾶ. Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς
εὐθέως εἶπεν αὐτῷ· Ἐγώ σοι ποιῶ. Καὶ εἶπον αὐτῷ
κατ' ἰδίαν οἱ δύο γέροντες· Πῶς ἡμεῖς παρεκαλέσα-
μεν σε, καὶ οὐκ ἠθέλησας ἡμῖν ποιῆσαι, καὶ τούτῳ
εἶπας· Ἐγώ σοι ποιῶ; Λέγει αὐτοῖς ὁ γέρων

519
τὴν Ἀλεξανδρέων, ὃς ἦν μητρὸς Μαρίας υἱός. Οὗτος

ἱππικοῦ ἐπιτελουμένου κατέπεσεν· εἶτα ἀναστὰς παρ-
ῆλθε τὸν καταβεβληκότα, καὶ ἐνίκησε. Καὶ τὸ πλῆ-
θος ἀνεβόησεν· Ὁ Υἱὸς Μαρίας πέπτωκε καὶ ἐγήγερ-
ται καὶ ἐνίκησε. Ταύτης ἔτι τῆς φωνῆς λεγομένης,
ἐνέπεσεν ἡ περὶ τοῦ ἱεροῦ τοῦ Σεράπιδος φήμη τῷ
πλήθει, ὅτι ὁ μέγας Θεόφιλος ἀνελθὼν, τὸ τοῦ Σερά-
πιδος κατέστρεψεν εἴδωλον, καὶ τοῦ ναοῦ γέγονεν
ἐγκρατής.
κηʹ. Ἔλεγεν ὁ ἀββᾶς Παφνούτιος ὁ μαθητὴς τοῦ

ἀββᾶ Μακαρίου, ὅτι Παρεκάλεσα τὸν Πατέρα μου,
λέγων· Εἰπέ μοι λόγον. Ὁ δὲ ἔφη· Μὴ κακοποιήσῃς
τινὰ, μηδὲ κατακρίνῃς τινά. Ταῦτα τήρει, καὶ σώζῃ.
κθʹ. Εἶπεν ὁ ἀββᾶς Μακάριος· Μὴ κοιμηθῇς εἰς
κελλίον ἀδελφοῦ ἔχοντος κακὴν φήμην.
θέλω εἰσενεγκεῖν αὐτὸν εἰς τὸ κελλίον μου· ἐὰν δὲ

ἴδω καλὸν, χαίρω μετ' αὐτοῦ. Λέγει αὐτῷ ὁ γέρων·
Εἰ ποιεῖς τῷ καλῷ ἀδελφῷ μικρὸν ἀγαθὸν, διπλοῦν
ποίησον μετ' ἐκείνου. Οὗτος γάρ ἐστιν ὁ ἀσθενῶν.
Ἦν γάρ τις ἐν κοινοβίῳ ὀνόματι Τιμόθεος ἀναχωρη-
τής· καὶ ἤκουσεν ὁ ἡγούμενος φήμην περί τινος
ἀδελφοῦ περὶ πειρασμοῦ, καὶ ἐπηρώτησε τὸν Τιμό-
θεον περὶ αὐτοῦ· καὶ συνεβούλευσεν αὐτῷ, ἐκβαλεῖν
τὸν ἀδελφόν. Ὅτε οὖν ἐξέβαλεν αὐτὸν, ἐτέθη ὁ πειρα-
σμὸς τοῦ ἀδελφοῦ ἐπάνω τοῦ Τιμοθέου, ἕως οὗ ἐκιν-
δύνευσεν. Ἔκλαιεν οὖν ὁ Τιμόθεος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ,
Historia Monachorum In Aegypto, Historia monachorum in Aegypto

(2744: 001)“Historia monachorum in Aegypto”, Ed. Festugière, A.–J.
Brussels: Société des Bollandistes, 1971.Vita 8, li.52
μει διάγων τοῦ πνεύματος σημεῖά τε καὶ ἰάσεις ἐπιτελῶν θαυ-

520
μαστάς, ἃς οὐκ ἄν τις ὑπερβολῇ θαύματος ἐξειπεῖν δύναιτο, κα-

θὼς παρὰ τῶν συνόντων αὐτῷ πρεσβυτέρων ἠκούσαμεν καὶ αὐ-
τῶν τελείων ὄντων καὶ ἡγουμένων πολλῆς ἀδελφότητος. γέ-
γονεν οὖν εὐθὺς διαβόητος ὁ ἀνὴρ ὡσὰν νέος τις προφήτης καὶ
ἀπόστολος τῇ ἡμετέρᾳ γενεᾷ ἐπιφοιτήσας. φήμης τε πολλῆς πε-
ρὶ αὐτοῦ διαδραμούσης πάντες οἱ πέριξ σποράδην μένοντες μο-
ναχοὶ πρὸς αὐτὸν ἀεὶ ἔφθανον ὡς πατρὶ γνησίῳ τὰς ἑαυτῶν ψυ-
χὰς δῶρα προσφέροντες. ὁ δὲ οὓς μὲν πρὸς θεωρίαν προσκαλού-
μενος οὓς δὲ τὴν πρακτικὴν συνεβίβαζεν μετελθεῖν ἀρετήν, πρῶ-
τον δεικνὺς ἔργῳ ἅπερ λόγῳ ποιεῖν αὐτοὺς ἐνουθέτει
Historia Monachorum In Aegypto, Historia monachorum in Aegypto

Vita 8, li.193
πάντων ἔλυσεν τοὺς δεσμούς. οἱ δὲ ὁμοθυμαδὸν ἅπαντες ἐπ' αὐ-

τὸν ὥρμησαν τῷ σωτῆρι τῶν ὅλων καὶ παραδοξοποιῷ θεῷ κατα-
πιστεύσαντες καὶ τὸ εἴδωλον εὐθὺς τῷ πυρὶ παραδόντες. οὓς
ἅπαντας κατηχήσας ταῖς ἐκκλησίαις προσέθηκεν. πολλοὶ δὲ αὐ-
τῶν μέχρι νῦν ἐν τοῖς μοναστηρίοις διάγουσιν. διέδραμεν δὲ παν-
ταχοῦ ἡ φήμη περὶ αὐτοῦ καὶ ἐπίστευσαν πολλοὶ ἐπὶ τὸν κύριον,
ὡς μηκέτι ἐν τοῖς ὁρίοις αὐτοῦ Ἕλληνα ὀνομάζεσθαι.
Μετ' οὐ πολὺ δὲ τοῦ χρόνου δύο κῶμαι πρὸς ἀλλήλας συμ-
βάλλουσι πόλεμον ὑπὲρ ἀρουρῶν διαμαχόμεναι. ὡς δὲ ἀπηγγέλη
τῷ ἀνδρί, εὐθὺς κατῄει πρὸς αὐτοὺς διαλλάσσων αὐτοὺς εἰς εἰ-
ρήνην.
Eudocia Augusta Poeta, Homerocentones (fort. conditore operis et

auctore Patricio quodam episcopo) (2766: 002)“Eudociae Augustae,
Procli Lycii, Claudiani carminum Graecorum reliquiae”, Ed. Ludwich,
A.Leipzig: Teubner, 1897.Hypothesis-apologia-cento apol, li.38
ἀθανάτους ἤεισε καὶ υἱέα καὶ γενετῆρα.

ἀλλ' ἔμπης ξυνὸς μὲν ἔφυ πόνος ἀμφοτέροισι,
Πατρικίῳ κἀμοί, καὶ θηλυτέρῃ περ ἐούσῃ·
κεῖνος δ' ἤρατο μοῦνος ἐν ἀνθρώποις μέγα κῦδος,
ὃς πάμπρωτος ἐπήξατο κλεινὸν ἕδος γε δόμοιο
καλὴν ἐξανάγων φήμην βροτέοιο γενέθλης.
Ησύχιος Homilia ii in sanctum Lazarum (homilia 12) (2797: 039)“Les

homélies festales d'Hésychius de Jérusalem, vol. 1. Les homélies i–xv”,
Ed. Aubineau, M.Brussels: Societé des Bollandistes, 1978; Subsidia
521
hagiographica 59.Sec. 7, li.9
κτείνωσιν ὅτι πολλοὶ δι' αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδίων καὶ ἐπί-
στευον εἰς τὸν Ἰησοῦν.» Ὢ τοῦ πονηροῦ βουλεύματος. Ἀλη-
θές, ὦ ἱερεῖς, τὸ συμβὰν ἢ ψευδές; Εἰ μὲν γὰρ ἀληθές, μάτην
βουλεύεσθε σφάττειν τὸν πάλιν ἀναστῆναι δυνάμενον. Εἰ δὲ
πλάσμα τὸ θαῦμα, περιεργάζεσθε τὸ τοῦ θαύματος ὕψος. Εἰ
φήμη τὸ συμβάν, ζήτω μᾶλλον ὁ ψευδῶς φημισθεὶς ἐγηγέρθαι,
ἵνα πάντες προσιόντες παρὰ ζῶντος μανθάνωσιν ὡς ἐκ νεκρῶν
οὐκ ἐγήγερται. Ἐὰν δὲ σφάξητε τοῦτον, βοηθεῖτε τῇ φήμῃ τὸν
τῆς φήμης ἀπολέσαντες ἔλεγχον, ὡς εἶναι τὸ βούλευμα διπλοῦν
κατ' ἀμφότερα.
Ησύχιος Homilia ii in sanctum Lazarum (homilia 12) Sec. 7, li.11
θές, ὦ ἱερεῖς, τὸ συμβὰν ἢ ψευδές; Εἰ μὲν γὰρ ἀληθές, μάτην

Ὢ τοῦ πολυστενάκτου νοσήματος. Ἡ θεραπεία τῶν φθο-
νουμένων τραυματισμὸς τῶν φθονούντων, ὁ εὐεργέτης ὡς ὁ βλάπ-
των ἐπίφθονος, ὁ σῴζων ὡς ὁ φονεύων ἐχθρός. Χαίρειν ἐχρῆν
Ησύχιος Homilia ii in sanctum Lazarum (homilia 12) Sec. 7, li.12

Ὢ τοῦ πολυστενάκτου νοσήματος. Ἡ θεραπεία τῶν φθο-
νουμένων τραυματισμὸς τῶν φθονούντων, ὁ εὐεργέτης ὡς ὁ βλάπ-
των ἐπίφθονος, ὁ σῴζων ὡς ὁ φονεύων ἐχθρός. Χαίρειν ἐχρῆν
οὐκ ἀλγεῖν ἐγειρομένων νεκρῶν. Ἀνέστη νεκρός· πρόφασιν
522
Basilius Scr. Eccl., Sermones xli (2800: 002); MPG 85.Page 313, li.41
οίμια, καὶ τὴν ἀντιλάμπουσαν ἡλίῳ πόλιν, διὰ κάλ-

λος, εἰς ἔδαφος κεκλιμένην προσβλέπομεν· εἰ
οἷς ὁρῶμεν οὐ παιδευόμεθα, δέος μὴ οἷς οὐχ ὁρῶμεν
πεσούμεθα. Πόσους τὰ καθ' ἡμᾶς ἐσωφρόνισεν! εἰς
πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος τῶν ἡμετέρων
κακῶν· καὶ καθάπερ βροντῆς, τῆς φήμης δια-
δραμούσης, οἱ τῆς οἰκουμένης ἄνθρωποι κατεπλάγη-
σαν· καὶ τὸ πένθος οἰκειωσάμενοι πρὸς εὐγνωμοσύ-
νην ἐτράπησαν, καὶ τῷ φόβῳ τῆς φήμης τὰς τῆς
πονηρίας ὁδοὺς ἀπετείχισαν. Ἆρ' οὖν ἡμεῖς ἄκαρπον
ἕξομεν τὴν ἑαυτῶν τιμωρίαν, καὶ ἀχαλίνωτος μενεῖ
πεσούμεθα. Πόσους τὰ καθ' ἡμᾶς ἐσωφρόνισεν! εἰς

πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος τῶν ἡμετέρων
κακῶν· καὶ καθάπερ βροντῆς, τῆς φήμης δια-
δραμούσης, οἱ τῆς οἰκουμένης ἄνθρωποι κατεπλάγη-
σαν· καὶ τὸ πένθος οἰκειωσάμενοι πρὸς εὐγνωμοσύ-
νην ἐτράπησαν, καὶ τῷ φόβῳ τῆς φήμης τὰς τῆς
πονηρίας ὁδοὺς ἀπετείχισαν. Ἆρ' οὖν ἡμεῖς ἄκαρπον
ἕξομεν τὴν ἑαυτῶν τιμωρίαν, καὶ ἀχαλίνωτος μενεῖ
πρὸς κακίαν ὁ λογισμός; Μὴ βιασώμεθα τὸν φιλάν-
θρωπον Δεσπότην πρὸς ἀγανάκτησιν μείζονα. Μὴ
παρασκευάσωμεν τὸν εὐεργέτην, ποθοῦντα πρὸς τὸ
Basilius Scr. Eccl., De vita et miraculis sanctae Theclae libri ii [Sp.]

(2800: 018)“Vie et miracles de sainte Thècle”, Ed. Dagron, G.
Brussels: Societé des Bollandistes, 1978; Subsidia hagiographica 62.
ὦ φιλτάτη, καὶ φύγε τοιαύτας διαβολὰς καὶ λοιδορίας, καὶ ἀπό-

στησον τῆς μιαρᾶς ἐκείνης φωνῆς τὴν σὴν ἀκοήν, ἐπίπροσθεν δὲ
τῆς ἀπατηλῆς ταύτης καὶ ξένης ἡδονῆς ποίησαι τὴν οἰκείαν
αἰδὼ καὶ σωφροσύνην, κατάλιπε λοιπὸν καὶ τὴν θυρίδα ταύτην,
τόπον οὔτε πρὸς ἐλευθέρας καὶ κόρης ὄντα, καὶ οὐκ ἀγαθῆς
523
φήμης πάντως ἐσόμενόν σοι πρόξενον. Εἰ δέ σοι μὴ φορτικόν, ὡς

ἔτι παρθένῳ, νομισθείη τὸ ῥῆμα, καὶ τὸν πολύευκτον ἤδη περαί-
νωμεν γάμον, σὺν εὐμενεῖ τῷ δαίμονι.» Τούτοις μὲν καὶ τοιού-
τοις ἔτι πλείοσιν ἐχρήσατο λόγοις ὁ Θάμυρις, συνικετευούσης
ἅμα καὶ τῆς Θεοκλείας, καὶ πεισθῆναι τὴν παῖδα βιαζομένης,
προβαλλομένης ἅμα καὶ μαστὸν καὶ πολιάν, καὶ μὴ καταισχῦναι
Antonius Hagiographus Scr. Eccl., Vita Symeonis Stylitae senioris

(2807: 001)“Das Leben des heiligen Symeon Stylites”, Ed. Lietzmann, H.
Leipzig: Hinrichs, 1908; Texte und Untersuchungen 32.4.Sec. 12, li.10
ρίον ἐπιλεγόμενον Γελασοῖς, καὶ οἰκοδομεῖ ἐκεῖ αὐτῷ τόπον

μικρὸν ἀπὸ ξηρολίθων, καὶ στήκει μέσον χρόνους τέσσαρας
νιφόμενος, βρεχόμενος, καυματούμενος, καὶ πολλοὶ ἀπήρχοντο
πρὸς αὐτόν· ἡ δὲ τροφὴ αὐτοῦ ἦν φακὴ βρεκτὴ καὶ τὸ πόμα
αὐτοῦ ὕδωρ. Καὶ μετὰ ταῦτα ἐποίησεν ἑαυτῷ στῦλον πηχῶν
τεσσάρων καὶ στήκει ἐν αὐτῷ ἔτη ἑπτά, καὶ ἦν ἡ φήμη αὐτοῦ
πανταχοῦ διατρέχουσα· καὶ μετὰ ταῦτα οἰκοδομοῦσιν αὐτῷ οἱ
ὄχλοι μάνδρας δύο ἀπὸ ξηρολίθου, καὶ ἐπιτιθοῦσιν θύραν τῇ
ἔσωθεν μάνδρᾳ καὶ ποιοῦσιν αὐτῷ στῦλον πηχῶν τριάκοντα,
καὶ στήκει ἐν αὐτῷ ἔτη δεκαπέντε πολλὰς ἰάσεις ἐπιτελῶν·
πολλοὶ γὰρ δαιμονιῶντες ἀπῄεσαν ἐκεῖ καὶ ἐθεραπεύοντο.
Olympiodorus Diaconus Scr. Eccl., Commentarii in Job Page 14, li.24
τα. ἀλλὰ καὶ πάλιν κατὰ κόρρης εἴληφε τὴν πληγὴν ἀκούσας·εἰ
τὰ ἀγαθὰ ἐδεξάμεθα ἐκ χειρὸς κυρίου, τὰ κακὰ οὐχ
ὑποίσομεν;
οὕτω τοῦ διαβόλου πολλάκις ὑπὸ τοῦ ἀθλητοῦ καὶ ἐν πολλαῖς ταῖς
προσβολαῖς περιτραπέντος καὶ καταραχθέντος τρεῖς ἔνδοξοί τινες
φίλοι τοῦ Ἰὼβ τῆς φήμης αὐτοῦ πανταχοῦ τὰς συμφορὰς περιαγγελλού-
σης ἀκούσαντες τὰ συμβεβηκότα ἦλθον αὐτοῦ πρὸς τὴν ἐπίσκεψιν. πα-
ραμυθίας δὲ οὐχ εὑρίσκοντες φάρμακον διὰ τὴν τῶν κακῶν ὑπερβολὴν
σιωπῇ παρεκαθέζοντο τῇ προσεδρείᾳ τὴν συμπάθειαν ἐπιδεικνύμενοι.
Olympiodorus Diaconus Scr. Eccl., Commentarii in Job Pa 389, li.15
Αἱ λέξεις
524
42, 11 ἤκουσαν δὲ πάντες οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ αἱ ἀδελφαὶ αὐτοῦ

πάντα τὰ συμβεβηκότα αὐτῷ, καὶ ἦλθον πρὸς αὐτόν, καὶ πάντες, ὅσοι
ᾔδεισαν αὐτὸν ἐκ πρώτου.
ἀδελφοὺς καὶ ἀδελφὰς πάντας τοὺς συγγενεῖς εἴωθεν ἡ θεία προσα-
γορεύειν γραφή. φήμη δὲ ἀγαθὴ κατὰ θεοῦ χάριν περιτρέχουσα καὶ τὰ
κατ' αὐτὸν περιαγγέλλουσα πάντας πρὸς αὐτὸν τοὺς γνωρίμους ἐκάλει.
τὸ δὲἤκουσαν πάντα τὰ συμβεβηκότα αὐτῷ οὐχ ὅτι
ἠγνόουν τὰ τῆς συμφορᾶς, ἀλλ' ὅτι ἕκαστος πρὸς τὸν πλησίον ἅπαντα
ἔλεγε τά τε τοῦ πειρασμοῦ καὶ τῆς θείας ἐπισκέψεως· καὶ ἡδὺ πᾶσι
καὶ ἐπωφελὲς διήγημα τὰ κατὰ τὸν Ἰὼβ ἐτύγχανεν.
Olympiodorus Diaconus Scr. Eccl., Commentarii in Ecclesiasten

(2865: 002); MPG 93.Vol. 93, page 560, li.17
»Ἀγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον ἀγαθὸν, καὶ ἡμέρα

τοῦ θανάτου ὑπὲρ ἡμέραν γεννήσεως αὐτοῦ.» Σύμ-
μαχος, ἀντὶ τοῦ, ὑπὲρ ἔλαιον ἀγαθὸν, ὑπὲρ μύρον
εὐῶδες, ἐκδέδωκε. Ἐκ δὲ τοῦ μύρου, ὄλην τὴν ἐν
ἀνθρώποις ἡδονὴν ἐσήμανε. Ἀγαθὸν οὖν, φησὶν, ἐστὶ,
ἐκ τῶν ἀρετῶν φήμην καλὴν καρπώσασθαι, καὶ
ἔχειν ὄνομα ἀπογεγραμμένον ἐν οὐρανοῖς διὰ τῆς
κατὰ Θεὸν πολιτείας, ἢ πᾶσαν ἀνθρωπίνην ἡδονήν.
Ἀγαθὸν δὲ ἀποφαίνεται καὶ τὴν τῆς ἐξόδου ἡμέραν
ὑπὲρ τὴν τῆς γεννήσεως.
Oecumenius Phil., Rhet., Fragmenta in epistulam ad Hebraeos (in

catenis) (2866: 015)“Pauluskommentar aus der griechischen Kirche aus
Katenenhandschriften gesammelt”, Ed. Staab, K.Münster: Aschendorff,
1933.Page 467, li.14
Ἢ διὰ τῆς πίστεως.λαλεῖ δὲ τῇ φήμῃ, τῇ δόξῃ, τῇ μνήμῃ.
Joannes Malalas Chronogr., Chronographia

Page 473, li.14
πρόσωπα εὗρεν ἐξ αὐτῶν ὀνόματα ἑπτὰ αἰτίους φόνων· καὶ ψη-

φισάμενος τῶν μὲν τεσσάρων καρατόμησιν, τῶν δὲ τριῶν ἀνα-
525
σκολοπισμόν. καὶ περιβωμισθέντων αὐτῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν πό-

λιν καὶ περασάντων αὐτῶν, καὶ τῶν μὲν κρεμασθέντων, ἐξέπεσαν
δύο τῶν ξύλων ῥαγέντων, ἑνὸς μὲν Βενέτου, καὶ ἑτέρου Πρασί-
νου. καὶ ἑωρακὼς ὁ περιεστὼς λαὸς τὸ συμβὰν εὐφήμηςαν τὸν
βασιλέα. ἀκηκοότες δὲ οἱ πλησίον τοῦ ἁγίου Κόνωνος μοναχοὶ
καὶ ἐξελθόντες, εὗρον ἐκ τῶν κρεμασθέντων δύο ζῶντας κειμέ-
νους εἰς τὸ ἔδαφος. καὶ καταγαγόντες αὐτοὺς πλησίον θαλάς-
σης, καὶ ἐμβαλόντες ἐν πλοίῳ, ἔπεμψαν αὐτοὺς ἐν τῷ ἁγίῳ
Λαυρεντίῳ ἐν ἀσύλοις τόποις. καὶ γνοὺς ταῦτα ὁ τῆς πόλεως
Κύριλος βιογράφος Vita Euthymii (2877: 001)“Kyrillos von

Skythopolis”, Ed. Schwartz, E.Leipzig: Hinrichs, 1939; Texte und
Untersuchungen 49.2.Page 16, li.17
χρόνοις ὕστερον εἰς τοὺς περὶ τὴν κώμην Μέτωπα τόπους διέλαμψαν
καὶ μοναστήρια συνεστήσαντο. οἵτινες τὸν ἀββᾶν Θεοδόσιον τὸν
γεγονότα τῆς ἐρήμου ταύτης μέγαν κοινοβιάρχην καὶ τῶν κοινοβίων
ἀρχιμανδρίτην εἰς μοναχικὴν προήγαγον τελεότητα. ἐν ὀλίγωι δὲ
χρόνωι τῆς περὶ Εὐθυμίου φήμης διαδραμούσης συνήρχοντο πολλοὶ
πρὸς αὐτὸν καὶ τὸν λόγον τοῦ θεοῦ ἀκούοντες ἐπεθύμουν οἰκῆσαι
παρ' αὐτῶι. ὁ μέντοι μισόδοξος καὶ φιλόθεος Εὐθύμιος τοῦ πρώτου
μακαρισμοῦ μετὰ τῶν ἄλλων τυχεῖν σπεύδων ὡς ξένου τόπον ἐπέχων
παρεδίδου ἔκαστον τῶν ἀποτασσομένων τῶι βίωι τῶι μακαρίτηι
Θεοκτίστωι πάνπολλα παρακαλέσας αὐτὸν τὴν τούτων ἔχειν φροντίδα.
τῆς πίστεως καὶ ἐκφωνηθέντα ὅρον ὑπὸ τῆς συνόδου λαβόντες ἦλθον
δρομαῖοι πρὸς τὸν μέγαν Εὐθύμιον δεδιότες μὴ ἀγανακτηθῶσιν
ὡς ἠγανακτήθη Αὐξόλαος ἐκ τῆς ληιστρικῆς συνόδου παραγενό-
μενος. τούτους τοίνυν δεξάμενος ὁ πατὴρ ἡμῶν Εὐθύμιος καὶ τῶι
περὶ πίστεως ὅρωι ἐντυχὼν ἀπεδέξατο τὴν ἐν αὐτῶι τῆς πίστεως
ὁμολογίαν ὡς ἀληθῶς ὀρθῆς διανοίας ἐξεταστής. τῆς δὲ φήμης
διαδραμούσης λεγόντων ὅτι ἐδέξατο ὁ μέγας Εὐθύμιος τὸν ἐν Χαλ-
κηδόνι ἐκφωνηθέντα περὶ τῆς πίστεως ὅρον δέξασθαι ἤμελλον ἅπαντες
οἱ μοναχοί, εἰ μὴ ἐκώλυσεν Θεοδόσιός τις σχήματι μὲν μοναχός, τοῦ
δὲ ἀντιχρίστου πρόδρομος. ὅστις ἐλθὼν ἐν Παλαιστίνηι συναρπάζει
μὲν τὴν αὐγούσταν Εὐδοκίαν τότε παροῦσαν,
τῆς πόλεως πρόεδρον ἐν τῶι ἁγίωι βαπτιστηρίωι κατασφάξας καὶ

526
τὸν πατριαρχικὸν θρόνον ἁρπάσας. ἐντεῦθεν τοίνυν πάσης Αἰγυ-

πτιακῆς διοικήσεως θορύβου καὶ ταραχῆς πληρωθείσης δύο ἀναχω-
ρηταὶ ἀξιομνημόνευτοι ἐξελθόντες ἀπὸ τοῦ ὄρους τῆς Νιτρίας ἦλθον
ἐν Παλαιστίνηι καὶ παρεγένοντο πρὸς τὸν σημειοφόρον Εὐθύμιον
ὑπὸ τῆς περὶ αὐτοῦ πανταχόσε διαθεούσης φήμης ἑλκόμενοι, ἔμειναν
δὲ παρ' αὐτῶι ἕκαστος ἐν ἰδιάζοντι κελλίωι. καὶ ὃ μὲν Καππαδόκης
ἦν τῶι γένει, Μαρτύριος δὲ τῶι ὀνόματι, ὃ δὲ Ἡλίας μὲν ὠνομάζετο,
τῆς δὲ Ἀραβίας ὑπῆρχεν. τούτους τοὺς δύο λίαν ἀγαπήσας ὁ τὸν
νοῦν πεφωτισμένος Εὐθύμιος συχνότερον εἰς συντυχίαν προετρέπετο
διορατικῶι ὄμματι μᾶλλον προβλέπων ὅτι τὸν τοῦ ἁγίου Ἰακώβου
γεννηθεὶς καὶ τριέτης γεγονὼς ἀφιερώθη τῶι θεῶι ἐν ἀρχῆι τῆς

Θεοδοσίου τοῦ μεγάλου βασιλείας καὶ διελθὼν διὰ πάντων τῶν
ἐκκλησιαστικῶν βαθμῶν ἦλθεν εἰς Ἱεροσόλυμα τῶι εἰκοστῶι ἐνάτωι
ἔτει τῆς ἑαυτοῦ ἡλικίας καὶ ποιήσας ἐν τῆι ἐρήμωι ἔτη ἑξήκοντα ὀκτὼ
τελευτᾶι ἐτῶν ἐνενήκοντα ἑπτὰ ἐπὶ τῆς πέμπτης Λέοντος τοῦ βασι-
λέως ὑπατείας τῶι ἑξκαιδεκάτωι ἔτει τῆς αὐτοῦ βασιλείας. φήμη δὲ
διαδραμοῦσα καθ' ὅλης τῆς περιχώρου συνήγαγεν ἄπειρον ὄχλον
μοναχῶν τε καὶ λαικῶν, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ὁ ἁγιώτατος ἀρχιεπίσκοπος
Ἀναστάσιος παραλαβὼν πλῆθος κληρικῶν τε καὶ στρατιωτῶν παρ-
εγένετο εἰς τὴν λαύραν, μεθ' οὗ παρῆσαν Χρύσιππός τε καὶ Γαβριήλιος
καὶ Φίδος ὁ διάκονος. συνήχθησαν δὲ πάντοθεν καὶ οἱ τῆς ἐρήμου
Κύριλος βιογράφος Vita Sabae (2877: 002)“Kyrillos von Skythopolis”,

Ed. Schwartz, E.Leipzig: Hinrichs, 1939; Texte und Untersuchungen
49.2.Page 102, li.27
δὲ ὑπεράνω τῆς θεοκτίστου ἐκκλησίας πέτρα ἀκρότομος καὶ ὑψηλο-

τάτη λίαν· ἐφ' ἧι ὠικοδόμησεν ἑαυτῶι ὁ πατὴρ ἡμῶν Σάβας πύργον,
[καὶ] ἀνάβασιν κρυπτὴν ἔνδον τοῦ ἁγίου ἄντρου ὡς ἐπὶ κοχλίου
εὑρὼν ἀπὸ τοῦ διακονικοῦ ἐπὶ τὸν πύργον, καὶ εἰς αὐτὸν ἔμενεν χάριν
τοῦ κανόνος καὶ τῆς λοιπῆς διοικήσεως. πολλαχοῦ μὲν οὖν τῆς περὶ
αὐτοῦ φήμης διαθεούσης πλεῖστοι ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν πολλὰ
προσφέροντες αὐτῶι, μάλιστα ὁρῶντες τήν τε ἀγγελικὴν αὐτοῦ πολιτείαν
καὶ τὴν ἄυλον διαγωγήν· ὁ δὲ μακαρίτης τὰ πλεῖστα τῶν προσφερο-
μένων εἰς οἰκοδομὰς μᾶλλον καὶ εἰς σύστασιν τοῦ τόπου ἀνήλισκεν.
καὶ ὅπερ εὐάρεστον ἐνόμιζεν εἶναι τῶι θεῶι, τοῦτο ἐποίει καὶ οὐδεὶς
τῶν ὑπ' αὐτὸν ἐτόλμα ἔν τινι ἐναντιωθῆναι αὐτῶι, Μαρτυρίου τὸ

527
ἐν σαρκὶ ζωῆς οὗτός ἐστιν. ἦλθεν μὲν ἐν Παλαιστίνηι ἐτῶν δέκα καὶ
ὀκτὼ καὶ ἔμεινεν ἐν τῶι κοινοβίωι ἔτη δεκαεπτὰ καὶ ἐν ταῖς ἐρήμοις
καὶ ἐν τῆι Μεγίστηι λαύραι ἐποίησεν ἔτη πεντήκοντα ἐννέα, τελευτᾶι
δὲ τῶι ἐνενηκοστῶι τετάρτωι τῆς ἑαυτοῦ ἡλικίας χρόνωι μετὰ τὴν
ὑπατείαν Λαμπαδίου καὶ Ὀρέστου τὸ δεύτερον, τῶι ἕκτωι ἔτει τῆς
παρούσης θεοφυλάκτου βασιλείας. φήμης δὲ διαδραμούσης καθ'
ὅλης τῆς περιχώρου τῆς τούτου κοιμήσεως συνήγαγεν ἄπειρον πλῆθος
μοναχῶν τε καὶ λαικῶν, παρεγένετο δὲ καὶ ὁ ἁγιώτατος ἀρχιεπίσκοπος
Πέτρος μετὰ τῶν εὑρεθέντων ἐπισκόπων καὶ τῶν τῆς ἁγίας πόλεως
λογάδων. καὶ οὕτως τὸ τίμιον αὐτοῦ κατετέθη λείψανον ἐν τῆι Μεγίστηι
λαύραι μεταξὺ τῶν δύο ἐκκλησιῶν, ἐν ὧι τόπωι τὸν στῦλον τοῦ πυρὸς
Κύριλος βιογράφος Vita Joannis Hesychastae (2877: 003)“Kyrillos

von Skythopolis”, Ed. Schwartz, E.Leipzig: Hinrichs, 1939; Texte und
Untersuchungen 49.2.Page 202, li.18
Τοῦ μέντοι εἰκοστοῦ ὀγδόου τῆς αὐτοῦ ἡλικίας χρόνου εἰσεληλυ-

θότος καὶ τῆς ἐν αὐτῶι ἀπαστραπτούσης χάριτος πάντοσε διαθεούσης
ὁ τῆς Σεβαστείας μητροπολίτης ὑπό τε τῆς περὶ αὐτοῦ φήμης δυσω-
πηθεὶς καὶ ὑπὸ τῶν τῆς Κολωνίας λεγομένης πόλεως παρακληθεὶς
οἰκητόρων ὡς ἐπὶ ἄλλωι πράγματι τοῦτον μεταπεμψάμενος ἤδη τὴν
τῶν ἐκκλησιαστικῶν βαθμῶν ἀκολουθίαν διεξελθόντα χειροτονεῖ
αὐτὸν ἐπίσκοπον τῆς εἰρημένης πόλεως, τοῦ αὐτῆς ἐπισκόπου τελευ-
τήσαντος
Ρωμανός μελωδός υμνογράφος , Cantica “Romanos le MélodHymnes,

vols. 1–5”, Ed. Grosdidier de Matons, J.Paris: Cerf, 1:1964; 2:1965;
3:1965; 4:1967; 5:1981; Sources chrétiennes 99, 110, 114, 128,
283.Hymn 32, Sec. 6, li.4
τότε μέν· «Τί γέγονε;», νῦν δέ· «Τίς ἐστιν, ἔλεγον,

ὁ ἐρχόμενος τὸν Ἀδὰμ ἀνακαλέσασθαι;»
Βαΐοις βρέφη ὕμνουν σε υἱὸν Δαυὶδ καλοῦντές σε,
εἰκότως, ὦ δέσποτα· καὶ σὺ γὰρ ἀπέκτεινας
τὸν ὀνειδιστὴν νοητὸν Γολιάθ·
ἐκεῖνον αἱ χορεύουσαι μετὰ νίκην εὐφήμηςαν·
»Ἀπέκτεινε Σαοὺλ ἐν ταῖς χιλιάσι καὶ μυριάσιν ὁ Δαυίδ.»
Ὅ ἐστιν ὁ νόμος καὶ μετ' αὐτὸν ἡ χάρις σου, Ἰησοῦ μου·
ὁ νόμος ἦν Σαοὺλ φθονῶν καὶ διώκων,
Δαυὶδ δὲ διωχθεὶς τὴν χάριν βλαστάνει·
σὺ γὰρ εἶ ὁ κύριος Δαυίδ· εὐλογημένος εἶ
528
Ρωμανός μελωδός υμνογράφος , Cantica Hymn 37, Sec. 15, li.6
Ἀκούσας ταῦτα ὁ δαίμων γέλωτος ἐνεπλήσθη,

καὶ τῷ Θανάτῳ ὡς δειλῷ ἐμβλέψας ἀπεκρίθη·
»Ἤδη σε καὶ ἄτονον καὶ ἄθλιον
ἐκ τῶν τοῦ Λαζάρου ἐπίσταμαι
καὶ ἐκ τῶν ἄλλων πάντων ὧν ἀφῄρησαι,
ὅτι τρέμεις καὶ τὴν φήμην Ἰησοῦ,
καὶ δοῦλόν σε ἀχρεῖον ἔχει ὁ πανταχοῦπαρὼν καὶ τὰ πάνταπληρῶν.
– Νῦν ὀνειδίζων με λέγεις ὅπερ λέγεις, ὦ δράκον·
ἐγὼ δὲ πλέον οἶδά σε φοβούμενον καὶ τρέμω,
οἶδα καὶ δονούμενον καὶ τρέμοντα.
Οὐκ ἐκ τῶν μνημάτων σὲ ἀπήλασεν;
Ρωμανός μελωδός υμνογράφος , Cantica dubia (2881: 003)

“Sancti Romani Melodi cantica: cantica dubia”, Ed. Maas, P., Trypanis,
C.A.Berlin: De Gruyter, 1970.Hymn 70, proem-strophe strop, Sec. 19,
li.1
βλέπει οὖν δόξαν τῶν ἐν ὑψίστοις τὸ στερέωμα ὅλον σὺν τῇ δυνάμει·

οὕτω ποτὲ Ἰακὼβ τοὺς ἀγγέλους ἑώρα νυκτὸς
ὑπάρχων ἐπὶ τὸ φρέαρ, ὡς ἐν κλίμακι βλέπων τὸν κύριον·
αὐτὸν ὁ πλάστης εὐλόγησεν ὡς καὶ τοῦτον ἐν στύλῳ τὸν ὅσιον
|:πρεσβεύων ἀπαύστως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.:|
Τότε ἡπλοῦτο ὅλῃ τῇ κτίσει ἡ πανεύφημος φήμη τοῦ ὁσίου
ἀνδρὸς τῶν ἰαμάτων τοῖς θαύμασι·
τούτου ἡ μήτηρ μαθοῦσα ταῦτα ἐπορεύθη τὰ πάντα καταλιποῦσα·
ηὔχετο μὲν ἐκτενῶς θεωρῆσαι τὸν γόνον αὐτῆς,
ποθοῦσα δὲ πυρπολεῖται καὶ ὁδοὺς ἀκαμάτους ἡγήσατο·
ἐκ γῆς μακρόθεν βαδίζουσα ὡς δρομεὺς ταχινὸς παραγίνεται
|:πρεσβείαν ποιοῦσα ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.:|
Maximus Confessor Theol., Scholia in Ecclesiasten (in catenis: catena

trium patrum) (2892: 097)“Anonymus in Ecclesiasten commentarius qui
dicitur catena trium patrum”, Ed. Lucà, S.Turnhout: Brepols, 1983;
Corpus Christianorum. Series Graeca 11.Sec. 10, li.133
πετεινὸν τοῦ οὐρανοῦ ἀποίσει τὴν φωνήν σου, καὶ ὁ ἔχων

πτέρυγας ἀπαγγελεῖ λόγον σου.
Τουτέστι, κἂν τοιοῦτοι δὲ ὦσιν οἱ δυναστεύοντες, ἀλλὰ
529
σὺ μηδ' ἐν τῷ κρυπτῷ κάκωσιν ἐπενεχθῆναι βασιλεῖ ἤ τινι

τῶν ὄντων ἐν εὐπορίᾳ καὶ διὰ δώρων παρὰ τοῖς ἄρχουσι
βλάψαι σε δυναμένων, αἰτήσῃς παρὰ θεοῦ. Ἡ γὰρ φήμη,
ταχὺ διατρέχουσα, οἷάπερ τις ὄρνις ἐναέριος καὶ ὑπόπτε-
ρος, εἰς τὰ τούτων ὦτα τὴν σὴν ὑπαγάγῃ φωνήν, καὶ ἐπὶ
πλεῖον τὴν τούτων ὀργὴν ὑπανάψας, κατὰ σοῦ στιλβώσεις
τὴν μάχαιραν.
Ιωάννης Δαμασκήνος Orationes de imaginibus tres (2934: 005)

“Die Schriften des Johannes von Damaskos, vol. 3”, Ed. Kotter, B.
Berlin: De Gruyter, 1975; Patristische Texte und Studien 17.
Sec. 1,33=2,29=3,45, li.8
σχήματα τῆς ἡμῶν ἕνεκεν χειραγωγίας περιτίθησι, τί ἀπρεπὲς τὸν

σχήματι καὶ μορφῇ ὑποκύψαντα καὶ φύσει ὁραθέντα ὡς ἄνθρωπον
φιλανθρώπως δι' ἡμᾶς εἰκονίζειν ἀναλόγως ἡμῖν αὐτοῖς;
Λόγος ἄνωθεν εἰς ἡμᾶς παραδεδομένος κάτεισιν,
Αὔγαρον, τὸν Ἐδέσσης ἄνακτα, φήμῃ τῇ τοῦ
κυρίου πρὸς θεῖον ἐκπυρσευθέντα ἔρωτα ἀπεσταλ- κέναι πρέσβεις τὴν
αὐτοῦ ἐπίσκεψιν ἐξαιτοῦντας. Εἰ δὲ ἀρνηθείη τοῦτο δράσειν, τὸ τούτου
κελεύει ὁμοίωμα ζωγράφῳ ἐκμάξασθαι· ὃ γνόντα τὸν πάντα εἰδότα καὶ
πάντα δυνάμενον τὸ ῥάκος εἰληφέναι
Ιωάννης Δαμασκήνος Sacra parallela (recensiones secundum alphabeti

litteras dispositae, quae tres libros conflant) (fragmenta e cod. Vat. gr.
1236) (2934: 018); MPG 95 & 96.Vol. 95, page 1068, li.26
Βʹ. Περὶ φιλανθρωπίας Θεοῦ, καὶ ἀγαθότητος, καὶ

μακροθυμίας· καὶ ὅτι κρεῖττον ἐμπεσεῖν εἰς
χεῖρας Θεοῦ, ἢ εἰς χεῖρας ἀνθρώπων.
Γʹ. Περὶ φυσικῶν.
Δʹ. Περὶ φήμης· ὅτι οὐ δεῖ ἑκάστῳ πιστεύειν.
Εʹ. Περὶ φιλέργων, καὶ σπουδαίων· καὶ ὅτι χρὴ πο-
νεῖν· καὶ ὠφέλειαν γὰρ παρέχει.
ϛʹ. Περὶ φιλαρχίας· ὅτι οὐ δεῖ ἀπροὔπτως ἐπι-
πηδᾷν ταῖς ἀρχαῖς, καὶ τιμῆς καὶ δόξης ὀρέγε-
σθαι.

litteras dispositae, quae tres libros conflant) (fragmenta e cod.
530
Vol. 96, page 128, li.3
καταστέλλω. Οἶδα γὰρ ὅση τοῦ συνειδότος ἡ ἀπόγνω-

σις. Ἐφέστηκεν ὁ διάβολος ξίφη ἀκονῶν καὶ ταῦτα
λέγων τὰ ῥήματα Ὅλην τὴν νεότητά σου κατῄσχυ-
νας· ὅλον τὸν βίον σου ἀνήλωσας· πρότερον μετὰ πόρ-
νης, μετὰ ταῦτα ἥρπασας, ἐπλεονέκτησας, ἐψεύσω,
ἐπιόρκησας, ἐβλαςφήμηςας. Ποία σωτηρίας ἐλπίς;
ἀπώλου, λοιπὸν ἀπόλαυε καὶ τοῦ παρόντος βίου. Ταῦτα
τοῦ διαβόλου τὰ ῥήματα· ἀλλὰ τὰ ἐμὰ ἐναντία. Ἀπ-
ώλου; ἀλλὰ δύνασαι σωθῆναι. Ἐμοίχευσας; ἀλλὰ δύ-
νασαι ἀπαλλαγῆναι. Ἔπεσας; ἀλλὰ δύνασαι ἀναστῆ-
ναι. Μικρὰ ἡ μετάνοιά σου;

litteras dispositae, quae tres libros conflant) (fragmenta e cod. Vol. 96,
page 400, li.20
Ὥσπερ τὸ παρὰ φύσιν ἐγκεντρίσαι, καὶ εἰσοι-

κίσαι τι τῇ φύσει δυσεργὸν, οὕτω καὶ αὖ πάλιν
τὰ φύσει πεφυκότα μεταθεῖναι καὶ ἀναχαιτίσαι.
Εἴρηται γάρ· Εὖ φύσεως ἀντιπραττούσης, κενὰ
πάντα. ΤΙΤΛ. Δʹ. – Περὶ φήμης· καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἑκάστῳ
πιστεύειν. »Φήμη ἀγαθὴ πιαίνει ὀστᾶ.»
»Ὁ ταχὺ ἐμπιστεύων, κοῦφος καρδίας.»
»Ἀγαπητοὶ, μὴ παντὶ πνεύματι πιστεύετε.»
Οἶδεν πολλάκις καὶ φήμη καθελεῖν, καὶ ἀναστῆσαι
Acta Philippi, Acta Philippi Sec. 37, li.1
ἅπαντας καὶ ἐξελθὼν ἐπὶ τῆς ξηρᾶς ἐβάπτισεν αὐτοὺς εἰς τὸ

ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος·
καὶ ἐμεγαλύνοντο τῇ πίστει.
Ὡς δὲ πολλὴ φήμη περιέδραμεν περὶ τοῦ ἀποστό-

λου Φιλίππου εἰς τὴν Ἄζωτον ἐπὶ τοῖς δι' αὐτοῦ γινομένοις
θαύμασι, πολλοὶ συνέτρεχον πρὸς αὐτόν, καὶ ἦσαν θερα-
πευόμενοι ἀπὸ τῶν νοσημάτων αὐτῶν. πολλὰ δὲ καὶ δαιμό-
νια φυγαδευόμενα ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων ἐβόων ὥσπερ μαστι-
ζόμενα καὶ ἔλεγον ὅτι Καὶ ὧδε πάρει Φίλιππε, ἐντεῦθεν
531
Acta Philippi, Acta Philippi (epit.) (2948: 004)“Acta apostolorum

apocrypha, vol. 2.2”, Ed. Bonnet, M.Leipzig: Mendelssohn, 1903, Repr.
1972.Sec. 37, li.1
Ὁ δὲ ἀπόστολος κατηχήσας αὐτοὺς πολλὰἀπὸ τῶν

θείων γραφῶν καὶ ὑποδείξας αὐτοῖς τὴν τῆς σωτηρίας ὁδόν,
λαβὼν αὐτοὺς ἐξῆλθεν ἐπὶ τῆς ξηρᾶς καὶἐβά-
πτισεν αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου τριά-
δος·καὶ ἐμεγαλύνοντο ἐντῇ πίστει τοῦ Χριστοῦ.
Ὡς δὲ πολλὴ, φήμη διέδραμεν περὶ τοῦ ἀπο-
στόλου Φιλίππου εἰς πᾶσαντὴν Ἄζωτον ἐπὶ τοῖς
δι' αὐτοῦ γενομένοις σημείοις, πολλοὶ συνέτρεχον
πρὸς αὐτὸν καὶ ἐθεραπεύοντο ἀπὸ τῶν νόσων αὐτῶν.
Μεθ' ὧν καί τις γυνὴ Θεόκλεια ἐπονομαζομένη,
Joannes Camaterus Astrol., Astron., Introductio in astronomiam

(3014: 001)“Johannes Kamateros. Εἰσαγωγὴ ἀστρονομίας”, Ed. Weigl,
L.Leipzig: Teubner, 1908.Line 2982
Ταῖς δὲ Σελήνης συνεχῶς φάσεσι τηρητέον,

ἐν αἷς μετὰ τὸν Ἥλιον σχήματα διαφέρει.
τρίγωνα καὶ διάμετρα μετὰ τῶν τετραγώνων.
ἐφορῶσα τὸν Ἥλιον, εἰ παρ' αὐτοῦ θεωρεῖται,
ὅταν φήμη τις γένηται ἄκουσμά τε καὶ φόβος
ἢ κίνησις ἐθνῶν τινων ἐν πόλει τε καὶ χώρᾳ
ἢ καὶ πρὸς τὸν καθ' ἕκαστον ἄνθρωπον ἢ καὶ πρᾶγμα,
περὶ πραγμάτων, ἐντολῶν πονηρῶν ἀγαθῶν τε,
πρὸς τίνος ἐπιζήτημα τῶν ἐπιζητουμένων
ἢ ταπεινὴ καὶ δυστυχὴς χωρὶς κηδεμονίας,
Joannes Cameniates Hist., De expugnatione Thessalonicae (3015: 001)

“Ioannis Caminiatae de expugnatione Thessalonicae”, Ed. Böhlig, G.
Berlin: De Gruyter, 1973; Corpus fontium historiae Byzantinae 4. Series
Berolinensis.Ch. 1, Sec. 4, li.5
αἱρουμένοις αὐτήν.
ἐγὼ δὲ τὴν ἐπιταγὴν πληρώσειν ἀναβαλέσθαι
τέως ἐδόκουν δυοῖν ἕνεκεν, τό τε πρὸς σὲ περὶ τοιούτων γράφειν ἐπα-
χθὲς κρίνων, ἄνδρα τοσοῦτον, οὗ λόγοι μὲν τὰς πράξεις ἰθύνουσι, πρά-
532
ξεις δὲ συμφωνοῦσαι τοῖς λόγοις τὸ ἀκριβὲς ἀλλήλοις ἀντιδιδόασιν (ἤδη

γὰρ ἡ φήμη βοᾷ τὴν σὴν ἐν ἅπασι τελειότητα, καὶ σιωπῶντα ταῖς
ἡμετέραις ἐγνώρισεν ἀκοαῖς), καὶ τὸ μηδὲν δύνασθαι περὶ ὧν τὴν ζήτη-
σιν ἐποιήσω καλῶς ἐξηγήσασθαι, τὴν οἰκείαν ἀμαθίαν ὡς εὐπρόσωπον
προβαλλόμενος ἀπολογίαν, ὥστε μὴ καθυβρίσαι μηδὲ σμικρῦναι τῷ
λόγῳ τὸ περιφανὲς τῶν παρὰ σοῦ ζητηθέντων πραγμάτων, καὶ πραγ-
μάτων ἐκείνων τῶν μικροῦ δεῖν ἅπασαν πληρωσάντων τῇ ἀκοῇ τὴν
Joannes Cameniates Hist., De expugnatione Thessalonicae Ch. 23, Sec.

2, li.1
φερομένας δεήσεις ὡς ὀρθοτομία βίου καὶ ἀρίστων ἐπιμέλεια πράξεων.

Ἐν ὅσῳ γὰρ ὑφ' ἡμῶν ἐπὶ ματαίῳ ταῦτα διεσπουδάζετο, ἧκέ
τις τὰς βαρβαρικὰς νῆας ἤδη που παρὰ τὸν αὐχένα τοῦ ῥηθέντος Ἐκ-
βόλου πλησιάσαι καταμηνύων κυριακῆς ἡμερῶν ἐπιφωσκούσης, ἐνάτης
καὶ εἰκάδος ἀγομένης μηνὸς Ἰουλίου, ἔτους ͵ϛυιβʹ.
τῆς οὖν φήμης
ταύτης πᾶσαν ἀθρόον διαδραμούσης τὴν πόλιν θόρυβος μὲν παρὰ πᾶσιν
ἀνήγερτο καὶ κλόνος καὶ τάραχος, ἄλλων ἄλλο τι βοώντων καὶ περὶ
τοῦ προκειμένου βουλευομένων, ὁπλιζομένων τε πάντων ὡς οἷόν τε
ἦν, καὶ πρὸς τὸ τεῖχος κατασπευδόντων.
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum (3018: 001)

“Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, 2 vols.”, Ed. Bekker, I.
Bonn: Weber, 1:1838; 2:1839; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.
Vol. 1, page 308, li.11
Οἱ δὲ τὴν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ ἀναγράφοντες εἰς τὸ ͵εφʹ

ἔτος καὶ τὸ πάθος ἐν τῷ ͵εφλγʹ σφάλλουσι, μὴ τὴν ἀκρίβειαν τοῦ
ἔτους ἐπιστάμενοι.
Κατὰ τοὺς χρόνους τῆς ἐνσάρκου ἐπιδημίας Χριστοῦ τοῦ
ἀληθινοῦ θεοῦ ἡμῶν ἦν τις τοπάρχης πόλεως Ἐδέσσης, ὀνόματι
Αὔγαρος. διαδοθείσης οὖν πανταχοῦ τῆς τῶν θαυμασίων φήμης
Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν, ἀκούσας καὶ αὐτὸς ὁ ῥηθεὶς τοπάρχης
ἐξίστατο ἐπὶ τούτοις καὶ ἐπόθει ἰδεῖν τὸν Χριστόν. οὐκ ἠδύνατο
δὲ διὰ τὸ ἀνιάτως νοσεῖν. γράφει τοίνυν ἐπιστολὴν πρὸς αὐτόν,
ἣν ἀπέστειλε δι' Ἀνανίου τῶν αὐτοῦ ταχυδρόμων, ὃς ἐν πείρᾳ
ἐτύγχανε καὶ τῆς ζωγραφικῆς τέχνης. παρήγγειλε δὲ αὐτῷ ὁ
Georgius Cedrenus Chronogr., Compendium historiarum Vol. 1, page

444, li.3
533
κατεδάμασε τὴν ἀκμὴν τοῦ σώματος ὡς ὁρᾶσθαι παντελῶς αὐτὸν

ἀπεσκληκέναι· οἴνου γὰρ καὶ ἐλαίου καὶ τῶν λοιπῶν ἀπεχόμενος
ἀνατροπὴν τοῦ θώρακος μεγίστην ὑπέμεινεν. ἔνθεν γέ τοι δια-
βόητος γενόμενος ὡς διαπρέπων ἔργῳ καὶ λόγῳ, πολλοὺς Ἕλλη-
νας τὴν εἰδωλομανίαν βδελύττεσθαι πείσας μαρτυρίου στέφανον
ἀναδήσασθαι παρεσκεύασε. πολλῆς οὖν φήμης περὶ αὐτοῦ τρε-
χούσης καὶ πολλῶν μακρόθεν πρὸς αὐτὸν συρρυέντων, οὐ μόνον
Ἕλληνας φιλοσόφους καὶ αἱρετικοὺς ἐλλογίμους πρὸς εὐσέβειαν
εἵλκυσεν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ὄντας Χριστιανοὺς μᾶλλον στοιχειώσας
ἐπεβεβαίωσεν. ὃν ὁ προλεχθεὶς Ἀμβρόσιος ἱκετεύσας πολλὰ καὶ
παραβιασάμενος ἐν Καισαρείᾳ, καὶ ταχυγράφους μὲν αὐτῷ παρα

Vol. 1, page 629, li.13
σίου τοῦ μεγάλου ἔπεσεν ἀπὸ τοῦ σεισμοῦ καὶ συνετρίβη. τότε καὶ
ἀνήρ τις χειμευτής, ἐκ τῶν τῆς χείμης τεχνῶν εὐφυὴς ὢν ταῖς
ἀπάταις ὀφθαλμοπλανῆσαι, ὑπεδείκνυεν ἀργυροπράταις καὶ ἑτέ-
ροις χεῖρας καὶ πόδας ἀνδριάντων καὶ ἕτερα εἴδη χρυσᾶ, λέγων
θησαυρὸν εὑρηκέναι, καὶ πολλοὺς ἀπατήσας εἰς πενίαν ἤνεγκε.
φήμης οὖν περὶ αὐτοῦ γενομένης κρατηθεὶς ἤχθη τῷ Ἀναστασίῳ.
ὁ δὲ προσήνεγκεν αὐτῷ χαλινὸν ἵππου ὁλόχρυσον διὰ μαργαριτῶν·
ὃν λαβὼν ὁ βασιλεὺς ἔφη “ὄντως σύ, εἰ καὶ πάντας ἠπάτησας,
ἐμὲ οὐκ ἀπατήσεις.” καὶ ἐξώρισεν αὐτὸν εἴς τι φρούριον, ἔνθα
καὶ τελευτᾷ.
Joannes Cinnamus Gramm., Hist., Epit. rerum ab Joanne et Alexio

Comnenis gestarum (3020: 001)“Ioannis Cinnami epit. rerum ab Ioanne
et Alexio Comnenis gestarum”, Ed. Meineke, A.Bonn: Weber, 1836;
Corpus scriptorum historiae Byzantinae.Page 44, li.10
ἀντιμετωποῦσαν τοῦ τῶν ἐναντίων στρατεύματος, ἔνθα πλείστους

τε καὶ ἀρίστους ξυνέβαινεν εἶναι Περσῶν. Πέρσαι τοίνυν μά-
χαις οἶμαι ταῖς προλαβούσαις περιῃρημένοι τὴν τόλμαν, ἐπειδὴ
τὴν Ῥωμαϊκὴν εἶδον ῥομφαίαν, τὴν τάξιν ἀπολιπόντες οὐδενὶ
κόσμῳ ἐφέροντο, ὅπως αὐτὸς ἕκαστος πρῶτος ἐνθένδεν ἀπαλ-
λάσσοιτο σπουδὴν ἔχοντες. ἔνθα καὶ τὸν σουλτὰν ἡ φήμη παρεῖ-
ναι διήγγελλε. φευγόντων οὖν Ῥωμαῖοι τῇ διώξει ἐγκείμενοι πο-
λύν τινα κατέτριψαν χρόνον. καὶ οἱ μὲν ἐν τούτοις ἦσαν· τὸ
δὲ ἄλλο Ῥωμαίων στράτευμα κατὰ νώτου συντεταγμένως ὥσπερ
534
εἴρηται ἐπιὸν τὸ μὲν πρῶτον λόχοις τισὶν ἐξ ἀπροσδοκήτου περι-

τυχὸν ἐτρέψατο, εἶτα καὶ τῶν ἄλλων κατόπιν ἐπιθεμένων αὐτοῖς,

Comnenis gestarum Page 45, li.16
οὕτω πολλάκις ἓν βούλευμα συνετὸν ὑπὲρ μυριοπληθεῖς ὤνησε

χεῖρας, καὶ ἀνδρὸς ἑνὸς ἀρετὴ πολλῶν ἀσπίδων δυνατωτέρα γί-
νεται. ἀλλὰ τότε μὲν ἐπειδὴ τάχιστα νὺξ ἐγένετο, αὐτοῦ που
ηὐλίσαντο· ὄρθρου δὲ ἄρας ἐκεῖθεν πρὸς Ἰκονίῳ ἐστρατοπεδεύ-
σατο. ὡς δὲ κύκλῳ περιελθὼν οὐκ εὐέφοδον εἶναι αὐτὸ κατε-
νόει, ἥ τε φήμη, ἣ ἔθνη τὰ πρὸς δύοντα ἥλιον ἐξ ἐθῶν ἐπανα-
στάντα τῶν πατρίων ἐπὶ τὴν Ῥωμαίων παμπληθεὶ ἐμήνυε φέρε-
σθαι, ἑκάστης ηὔξανεν ἡμέρας, τοῦ μὲν πολιορκεῖν ἀπέσχετο,
χρόνου τε πλείονος καὶ μείζονος ἄλλης ἢ κατ' ἐκείνην δῆθεν νο-
μίσας παρασκευῆς, δῃώσας δὲ καὶ ἀφανισμῷ τὰ ἐν ποσὶ παρα-
δοὺς ἐκεῖθεν ἀπήλαυνεν. ὅτε δὴ λέγεται ὡς τοῖς πρὸ τῆς πόλεως

Comnenis gestarum Page 93, li.2
τὴν δέουσαν. στόλον οὖν νεῶν τριήρεων μὲν πεντακοσίων, ἱπ-

παγωγῶν δὲ καὶ φορταγωγῶν ἐς χιλιοστὺν ὅλην ἑτοιμασάμενος,
αὐτὸς μὲν ᾔει διὰ τῆς ἠπείρου, ὁ δὲ στόλος διαπόντιος ἐφέρετο
ἐξαίσιος οἷος.
3. Ἄρτι δὲ περὶ τὴν πόλιν Φιλίππου γεγονότι τῷ αὐτο-
κράτορι φήμη περιέπτη, ὅτι δὴ στρατεύματα Σκυθικὰ Ἴστρον
περαιωσάμενα κείρουσί τε τὰ ἐν ποσὶ καὶ ληΐζονται πάντα, καὶ
εἷλόν γε καὶ πόλιν λόγου ἀξίαν, τῶν Ἴστρου καὶ αὐτὴν πίνουσαν
ναμάτων. τὰ μὲν δὴ τῆς φήμης ἐν τούτοις ἦν. ὁ δὲ βασι-
λεὺς ἐκεῖθεν ἀποκλίνας, τὴν ἐπὶ τὸν Ἴστρον ἐφέρετο, ναῦς ἐκ
Βυζαντίου δι' Ἀγχιάλου πόλεως ἐπὶ τὸν Ἴστρον ἀναχθῆναι κε
Κωνσταντίνος Ζ Πορφυρ. αυτ. ιστορικός ., De legationibus (3023:

vol. 1: excerpta de legationibus, pts. 1–2”, Ed. de Boor, C.Berlin:
Weidmann, 1903.Page 74, li.24
δ' ἀξίᾳ τετιμημένου, συνεξῄει τούτῳ καὶ Ἰωάννης τῶν βασιλικῶν

ὑπογραφέων, οὓς τριβούνους καλοῦσιν, ἄρχων γεγενημένος, οἷα
γνώριμος Ἀλλαρίχῳ καὶ πρόξενος. οἱ γὰρ ἀπὸ τῆς Ῥώμης
535
ἠπίστουν, εἰ αὐτὸς Ἀλλάριχος ἔτι πάρεστι καὶ αὐτός, ὃς τὴν

Ῥώμην εἴη πολιορκῶν. ἐκ γὰρ τῆς προλαβούσης ἐβουκολοῦντο
φήμης, ὡς ἕτερος εἴη τῶν τὰ Στελίχωνος φρονούντων αὐτὸν ἐπα-
γαγὼν τῇ πόλει. οἱ δὲ πρέσβεις ὡς αὐτὸν ἀφικόμενοι κατεδύοντο
μὲν ἐπὶ τῇ χρόνον τοσοῦτον κατασχούσῃ τοὺς Ῥωμαίους ἀγνοίᾳ,
τὰ δὲ τῆς γερουσίας ἀπήγγελον. ὧν Ἀλλάριχος ἀκούσας, καὶ ὅτι
μεταχειριζόμενος ὁ δῆμος ὅπλα πρὸς πόλεμον παρεσκεύασται,
δασύτερος ὢν ὁ χόρτος,ἔφη, τέμνεσθαι ῥᾷον ἢ ἀραιότερος. καὶ

Page 93, li.14
αὐτοῖς πύθωνται πρότερον. ἔδοξε τοίνυν ὑπὲρ τούτων Ῥουφῖνον

μὲν ἐς Βυζάντιον στέλλεσθαι, τοὺς δὲ ἄλλους, ἕως αὐτὸς ἐπανίη,
μένειν, καὶ χρόνος ἡμερῶν οʹ Ῥουφίνῳ ξυνέκειτο ἐς τὴν ἄφιξιν.
ὡς δὲ ὁ Ῥουφῖνος βασιλεῖ ἀπήγγελλεν, ὅσα Χοσρόῃ ἀμφὶ τῇ εἰ-
ρήνῃ δοκοῦντα εἴη, ἐκέλευσε βασιλεὺς κατὰ ταῦτα σφίσι τὴν εἰρήνην
ξυνίστασθαι. ἀλλ' ἐν τούτῳ φήμη τις οὐκ ἀληθὴς ἥκουσα ἐς τὰ
Περσῶν ἤθη βασιλέα Ἰουστινιανὸν ἤγελλεν ὀργισθέντα Ῥουφῖνον
κτεῖναι. οἷς δὴ Χοσρόης ξυνταραχθεὶς καὶ θυμῷ πολλῷ ἤδη
ἐχόμενος τῷ παντὶ στρατῷ ἐπὶ Ῥωμαίους ᾔει. Ῥουφῖνος δέ οἱ
μεταξὺ ἐπανήκων ἐνέτυχε πόλεως Νισίβιδος οὐ μακρὰν ἄποθεν.
διὸ δὴ αὐτοί τε ἐν τῇ πόλει ταύτῃ ἐγένοντο.
Κωνσταντίνος Ζ Πορφυρ. αυτ. ιστορικός ., De legationibus Page 158,

li.4
τιος ἐπὶ ταῦτα πεμφθείη· κρεῖττον οὖν εἶναι αὐτοῖς, ἕως ἔτι
ἄπεστιν, κατὰ πλείονα σχολὴν τὰ κατ' αὐτοὺς διοικήσασθαι.
ταῦτα καὶ τοῖς στρατιώταιςλέγων τοῖς ἐκεῖ φυλάττουσιν οὖσιν
ὡς δισχιλίοις, οἳ καὶ ἀμύνασθαι ἐπιόντα πρός γε τὸ παραχρῆμα
ῥᾳδίως ἠδύναντο, ἔπεισεν ὁμοῦ πάντας ἐκλιπεῖν Ἐπίδαμνον καὶ
λέγων καὶ ταράττων καὶ φήμην ἀεὶ καινὴν πειρώμενος ἐμβάλλειν,
καὶ ὅτι βασιλεῖ ἀπεχθήσονται μᾶλλον ἀντιστῆναι θέλοντες· καὶ
πρὸς τὸν Βαλαμήρου εὐθέως ἐπέστελλεν ὡς τάχος ἐπείγεσθαι.
ὁ δὲ τὸ τοῦ Σιδιμούνδου ἐπέμενε δήλωμα καὶ τὴν αὑτοῦ ἀδελφὴν
νόσῳ κατεχομένην, ἐξ ἧς ἐτελεύτησεν. φανερὰν μέντοι τῆς καθέ-
δρας πρόφασιν ἐποιεῖτο τὴν τοῦ πρεσβευτοῦ παρὰ Ζήνωνος ἄφιξιν
536

Page 217, li.20
λοις, τὸν Ἀνδίγαν παρακρούσασθαι Ζαχαρίαν ὑποτοπήσαντα ἐφ'

ᾧ θέσθαι συνθήκας οὐκ ἐς τὸ εὐπρεπές, ἀλλὰ γὰρ πάντη ἀσυμ-
φόρους τῇ Ῥωμαίων ἀρχῇ, φάναι λέγεται τοιάδε· τείχη καὶ πύλαι
καὶ εἴ τι τοιοῦτον, ὦ ἄνδρες, φυλακτήριον, φυλάττειν μέν, ὡς
εἰκός, δυνήσεται καὶ πόλιν καὶ πολιτείαν ὅλην· ἐν οἷς δὲ τυγχά-
νουσιν οἱ τούτοις περιπεφραγμένοι, κρύπτεινοὐ ῥᾴδιον. φήμη
γὰρ ἀεὶ χειροῦται τὰ πράγματα καὶ τὰ δοκοῦντά πως ἄδηλα κα-
θεστάναι προτίθησι ταῖς ἀκοαῖς ὥσπερ ἐπ' ἀγορᾶς ἐν φανερῷ
τῷ βουλομένῳ πρίασθαι ὤνια. τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς ἐξεπιστάμεθα
τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν πολέμοις ἀντερείδουσαν πλείστοις καὶ πολλα-
χόσε τῆς οἰκουμένης ὅπλα κινοῦσαν καὶ τῇ δυνάμει μεμερισμένην

Page 241, li.21
δ' εἰς τὴν Ὑπάταν διεσάφουν τοῖς ἀποκλήτοις τὰ γεγονότα καὶ

τοὺς ῥηθέντας λόγους. ὧν ἀκούσαντες τότε πρῶτον ἔννοιαν ἔλαβον
Αἰτωλοὶ τῆς αὑτῶν ἀγνοίας καὶ τῆς ἐπιφερομένης αὐτοῖς ἀνάγκης.
διὸ γράφειν ἔδοξεν εἰς τὰς πόλεις καὶ συγκαλεῖν τοὺς Αἰτωλοὺς
χάριν τοῦ βουλεύσασθαι περὶ τῶν προσταττομένων. διαδοθείσης
δὲ τῆς φήμης ὑπὲρ τῶν ἀπηντημένων τοῖς περὶ τὸν Φαινέαν, οὕ-
τως ἀπεθηριώθη τὸ πλῆθος, ὥστ' οὐδ' ἀπαντᾶν οὐδεὶς ἐπεβάλετο
πρὸς τὸ διαβούλιον. τοῦ δ' ἀδυνάτου κωλύσαντος βουλεύσασθαι
περὶ τῶν ἐπιταττομένων, ἅμα δὲ καὶ τοῦ Νικάνδρου κατὰ τὸν
καιρὸν τοῦτον καταπλεύσαντος ἐκ τῆς Ἀσίας εἰς τὰ Φάλαρα τοῦ
κόλπου τοῦ Μηλιέως, ὅθεν καὶ τὴν ὁρμὴν ἐποιήσατο, καὶ διασα

Page 259, li.10
πρὸς τοὺς Αἰτωλούς. γενομένης δὲ τῆς τῶν πραγμάτων εὐροίας

τοιαύτης, ἀπήγαγε τὴν στρατιὰν ὁ Νίκανδρος εἰς τὴν οἰκείαν
δοκῶν ἠσφαλίσθαιτὰ κατὰ τὴν Αἰτωλίαν τοῖς προειρημένοις
ἔθνεσι καὶ τόποις τοῦ μηδένα δύνασθαι κακοποιεῖν τὴν χώραν
αὐτῶν. ἄρτι δὲ τούτων συμβεβηκότων καὶ τῶν Αἰτωλῶν ἐπὶ τοῖς
γεγονόσι φρονηματιζομένων, προσέπεσε φήμη περὶ τῆς κατὰ τὴν
Ἀσίαν μάχης, ἐν ᾗ γνόντες ἡττημένον ὁλοσχερῶς τὸν Ἀντίοχον
αὖθις ἀνετράπησαν ταῖς ψυχαῖς. ὡς δὲ παραγενηθεὶς ἐκ τῆς
Ῥώμης ὁ Δαμοτέλης τόν τε πόλεμον ἀνήγγειλε διότι μένει κατά-
537
μονος, καὶ τὴν τοῦ Μάρκου καὶ τῶν δυνάμεων διάβασιν ἐπ' αὐτούς,
τότε δὴ παντελῶς εἰς ἀμηχανίαν ἐνέπιπτον καὶ διηπόρουν πῶς

Page 360, li.28
τέλος δὲ καὶ τῆς συγκλήτου καὶ τῶν ἀρχόντων ἐν ἀμηχανίαις ὄν-

των, τί τὸ πέρας ἔσται τῆς τῶν νέων ἀναισχυντίας (τούτῳ γὰρ
ἠναγκάζοντο χρῆσθαι τῷ ῥήματι διὰ τὰ συμβαίνοντα), Πόπλιος
Κορνήλιος Ἀφρικανὸς νέος μὲν ὤν, δοκῶν δὲ σύμβουλος γεγονέναι
τοῦ πολέμου, ἐπὶ καλοκαγαθίᾳ καὶ σωφροσύνῃ δόξαν ὁμολογου-
μένην πεποιημένος, τῆς δὲ ἐπ' ἀνδρείᾳ φήμης προσδεόμενος,
θεωρῶν τὴν σύγκλητον ἀπορουμένην ἀναστὰς εἶπεν εἴτε χιλίαρχον
εἴτε πρεσβευτὴν πέμπειν αὐτὸν εἰς τὴν Ἰβηρίαν μετὰ τῶν ὑπάτων
ἐξεῖναι· πρὸς ἀμφότερα γὰρ ἑτοίμως ἔχειν. καίτοι γ' ἔφη κατ'
ἰδίαν μὲν αὑτῷ τὴν εἰς Μακεδονίαν ἔξοδον ἅμα μὲν ἀσφαλεστέ-
ραν εἶναι (συνέβαινε γὰρ τότε τοὺς Μακεδόνας ἐπ' ὀνόματος

Page 374, li.2
ἔλαβεν. ἐγνώκει γὰρ καὶ τὴν Ἀραβίαν Ἡρώδῃ διδόναι.

10. Ὅτι στάσεως ἐν Ἀλεξανδρείᾳ γενομένης ἐπὶ Γαΐου Καί-
σαρος Ἰουδαίων τε οἳ ἐνοικοῦσι καὶ Ἑλλήνων τρεῖς ἀφ' ἑκατέρας
στάσεως πρεσβευταὶ αἱρεθέντες παρῆσαν ὡς τὸν Γάιον. καὶ ἦν
γὰρ τῶν Ἀλεξανδρέων πρέσβεων εἷς Ἀπίων, ὃς πολλὰ εἰς τοὺς
Ἰουδαίους ἐβλαςφήμηςεν ἄλλα τε λέγων καὶ ὡς τῶν Καίσαρος τι-
μῶν περιορῷεν· πάντων γοῦν, ὁπόσοι τῇ Ῥωμαίων ἀρχῇ ὑποτελεῖς
εἶεν, βωμοὺς τῷ Γαΐῳ καὶ νεὼς ἱδρυμένων τά τε ἄλλα πᾶσιν αὐτὸν
ὥσπερ τοὺς θεοὺς δεχομένων, μόνους τούσδε ἄδοξον ἡγήσασθαι
ἀνδριᾶσι τιμᾶν καὶ ὅρκιον αὐτοῦ τὸ ὄνομα ποιεῖσθαι. πολλὰ δὲ
καὶ χαλεπὰ Ἀπίωνος εἰρηκότος, ὑφ' ὧν ἀρθῆναι ἤλπιζε τὸν Γάιον
Josephus Genesius Hist., Βασιλεῖαι (3040: 001)“Iosephi Genesii regum

libri quattuor”, Ed. Lesmüller–Werner, A., Thurn, J.Berlin: De Gruyter,
1978; Corpus fontium historiae Byzantinae 14. Series Berolinensis.Book
1, Sec. prol, li.5
Ἡ τῶν πάλαι πεπονημένων διάληψις μεγίστην ὄντως ὠφέλειαν

παριστῶσα τοὺς ἐπειλημμένους αὐτῆς πρὸς γραφὴν αὐτῶν διανίστησιν.
538
ὅθεν κἀγὼ νῦν τὴν περὶ τούτων γραφικὴν σπουδὴν πολυτρόπως

ἀνῃρημένος, ἔκ τε τῶν τότε βεβιωκότων καὶ ἀμωσγέπως εἰδότων ἔκ τε
φήμης δῆθεν δραμούσης ἠκουτισμένος, εἰς τόνδε τὸν ἀγῶνα παρ-
ώρμημαι, τὸ μὲν εἴ πως πρός τι λυσιτελὴς τοῖς μετέπειτα διοφθείην,
τὸ δὲ καὶ ἐμαυτῷ τοῦτο καρπώσοιμι, ἅτε ταῦτά γε καὶ διαιτῆσαι
προστεταγμένος πρὸς Κωνσταντίνου τοῦ αὐτοκράτορος, ἄλλως τε
φιλοκάλου τὴν φύσιν καὶ τὴν προαίρεσιν, καὶ τῶν πώποτε βασιλέων
λογιωτάτου, υἱοῦ Λέοντος τοῦ πανσόφου ἀειμνήστου ἄνακτος, ὡς ἂν
τοῦ τῶν Ἀρμενιακῶν στρατηγοῦντος, τούτους περινοίαις ἐπιπειθεῖς

ἄγοντος, καὶ Κατάκυλα τοῦ Ὀψικίου τῷ βασιλεῖ Μιχαήλ γε προσκει-
μένων. καὶ τοσοῦτον ἐπολυπλασίαζε τὸ πλῆθος κατὰ τῶν ὁμοφύλων,
ὥστε καὶ τοὺς Σαρακηνοὺς ἐπ' ἀδείας λαβέσθαι καιροῦ πάσας νήσους
καὶ χώρας καταληΐζεσθαι καὶ καθέξειν ὅλως αὐτάς, εἰ καὶ μετὰ ταῦτα
τούτοις διὰ πολλῆς φήμης ἀνανταγώνιστος ὁ Θωμᾶς ἀνεδέδοκτο.
διὸ καὶ πειρᾶται πρὸς αὐτοὺς κηρυκεύεσθαι τρόπῳ τοιῷδε, πανούργως
ἐνδελεάσας, ὅπερ αὐτοῖς βουλητὸν ἠσμενίζετο, τῇ ἐκείνου παμπληθεῖ
δυνάμει καταπλαγεῖσιν. διαπέμπεται οὖν πρὸς αὐτοὺς εἰρήνην ἀνα-
καλούμενος, πολλῷ δὲ μᾶλλον συνασπισμόν, τῆς βασιλικῆς ἀνθέξεσθαι
ἀποπτώσεως. ποιεῖται τοίνυν σπονδὰς μετ' Ἀγαρηνῶν, εἰδήσει τοῦ

ἑάλω, ἣν ὑπέθετο καταπράξασθαι τούτῳ Νικηφόρος ὁ τηνικαῦτα τὸ
βασιλεύειν λαχών, τῷ Βαρδάνῃ βασκαίνων διὰ τὴν προσοῦσαν καλο-
κἀγαθίαν αὐτῷ· φεύγων δὲ τὴν ἐπὶ τῇ μοιχείᾳ δίκην, ἣν καταπράξασθαι
μὲν ἐπειράθη, οὐκ εἰς ἔργον δὲ προέβη, εἰς Συρίαν ἀπέδρα. καὶ πρῶτον
μὲν τὴν εἰς Χριστὸν ἐξήρνηται πίστιν, καὶ χρόνον συχνὸν ἐν αὐτοῖς
διατρίψας, ὡσεὶ εʹ καὶ κʹ παρελκυσθῆναι ἐνιαυτούς, ψευδῆ φήμην
ἑαυτῷ περιποιεῖται, Κωνσταντῖνον εἶναι αὐτὸν εἰσηγούμενος τὸν
Λέοντος καὶ Εἰρήνης. οὗτος δὲ ἄρα διὰ τὴν μοχθηρίαν τῶν τρόπων
μετὰ τῶν ὀφθαλμῶν καὶ τῆς βασιλείας ἐστέρηται καὶ ἐξ ἀνθρώπων
ἠφάνισται μετὰ βραχὺ τῆς ἐκπτώσεως, καὶ ὁ τοῦδε νεκρὸς ἔν τινι
κατετέθη σορῷ τότε τῶν ἐν τῇ βασιλευούσῃ σεμνείων. ἀλλ' ὅ γε
Μιχαήλ· ὁ δὲ τῷ στασιώτῃ ταύτην καὶ ψευδωνύμῳ ἀποστέλλει πατρί.

ἀλλ' οὗτος μὲν οὐδέν τι τῆς ἀπονοίας ἠφίετο, ἀλλ' ἅμα τῷ νηΐτῃ
Λεσβόθεν
539
ἥκοντι στόλῳ, καὶ αὐτὸς ναυσὶν ἱππαγωγοῖς κεχρημένος, νύκτα διασκο-

πήσας ἀσέληνον, ἐκ παράλου τοπίου τινός, ὃ δὴ πρὸς τῶν ἐγχωρίων
καλεῖται Ὁρκόσιον, πολλαχοῦ περαιοῦται τῆς Θρᾴκης λαθών, εὑρὼν
δὴ πάντας Θρᾷκας κατηκόους αὐτῷ, καίτοι τοῦ βασιλέως, ὅτε δὴ φήμῃ
περιηγγέλη, ὡς διαβαίνει ναυσὶν ὁ ἀποστάτης τὸν κατὰ τὴν Ἄβυδον
τῆς θαλάττης πορθμόν, ἐκστρατεύσαντός τε κατ' αὐτοῦ ὀλιγίστῳ
στρατῷ καὶ ἐκ πασῶν πόλεων Θρᾳκικῶν ὡς συμμαχήσουσιν βασιλεῖ
πίστεις λαβόντος· ὅμως ταύτας ἁπάσας παρ' οὐδὲν θεμένων αὐτῶν,
πολὺς ὁ τύραννος ἐγεγόνει, καὶ τούτων προσρυέντων αὐτῷ. παρα
Georgius Monachus Chronogr., Chronicon (lib. 1–4) (3043: 001)

“Georgii monachi chronicon, 2 vols.”, Ed. de Boor, C.Leipzig: Teubner,
1904, Repr. 1978 (1st edn. corr. P. Wirth).Page 209, li.7
δακρύων ὀχετοῖς ἔμβροχον τὴν γενειάδα καθωμάλιζες. καὶ

τί με δεῖ καταλέγειν ἕκαστα; μνήσθητι ὅσα ἁγίων στόματα
φιλήματι κατησπάσω, ὅσα ἱερὰ σώματα περιεπτύξω, ὅσοι
σου τὰς χεῖρας ὡς ἀχράντους περιέθαλπον, ὅσοι δοῦλοι
θεοῦ τοῖς γόνασί σου περιεπλέκοντο. καὶ τί τούτων τὸ
τέλος; μοιχικῆς φήμης διαβολὴ βέλους ὀξύτερον διϊπτα-
μένη τιτρώσκει ἡμῶν τὰς ἀκοὰς καὶ τὴν καρδίαν. ποῦ μοι
τὰ διηγήματα τῶν σῶν πόνων; οἴχεται. κατῄσχυνας τὸ τῆς
ἁγνείας καύχημα, ἐμωμήσω τῆς σωφροσύνης τὸ ἐπάγγελμα.
ἐγενόμεθα ἐχθρῶν μὲν τραγῳδία, φίλων δὲ θρηνῳδία. διέ
Georgius Monachus Chronogr., Chronicon (lib. 1-4) Page 454, li.16
παντελῶς αὐτὸν ἀπεσκληκέναι. οἴνου γὰρ καὶ ἐλαίου καὶ

τῶν λοιπῶν ἀπεχόμενος ἀνατροπὴν τοῦ θώρακος μεγίστην
ὑπέμεινεν. ἔνθεν γέ τοι διαβόητος γενόμενος ὡς διαπρέ-
πων ἔργῳ καὶ λόγῳ πολλοὺς Ἕλληνας τὴν εἰδωλομανίαν
βδελύττεσθαι πείσας μαρτυρίου στέφανον ἀναδήσασθαι παρε-
σκεύασεν. πολλῆς οὖν φήμης περὶ αὐτοῦ τρεχούσης, καὶ
πολλῶν μακρόθεν πρὸς αὐτὸν συρρεόντων, οὐ μόνον Ἕλλη-
νας φιλοσόφους καὶ αἱρετικοὺς ἐλλογίμους πρὸς τὴν εὐσέ-
βειαν εἵλκυσεν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ὄντας χριστιανοὺς μᾶλλον
στοιχειώσας ἐπεβεβαίωσεν. ὃν ὁ προλεχθεὶς Ἀμβρόσιος ἱκε-
τεύσας πολλὰ καὶ παραβιασάμενος ἐν Καισαρείᾳ καὶ ταχυ
Georgius Syncellus Chronogr., Ecloga chronographica (3045: 001)

“Georgius Syncellus. Ecloga chronographica”, Ed. Mosshammer, A.A.
Leipzig: Teubner, 1984.Page 364, li.20
540
παῖδα Φασάιλον, Ἡρώδην δὲ νέον κομιδῆ τῆς Γαλιλαίας καὶ τῶν περὶ
ταύ-την πόλεων οὐκ ἀποδέουσαν τῆς Φασαΐλου ἀρχῆς. αὐτίκα δ' οὗτος
εὐδο-κιμεῖ τῷ δεινῷ τοῦ φρονήματος εὑρηκὼς ὕλην ἁρμόζουσαν
Ἡρώδης, ὡς γενέσθαι Σέξτῳ Καίσαρι γνώριμος διὰ τὰς κατὰ λῃστῶν
ἀριστείας. Ἐζεκίαν γὰρ ἀρχιλῃστὴν μετὰ πολλῶν τοῦ στίφους
συλλαβόμενος κατα-
τρέχοντα Συρίας ἀνεῖλε, φήμη τε περὶ αὐτοῦ μεγάλη κατὰ χώρας καὶ πό-
λεις ἐγένετο, ὡς εἴη καὶ πρὸς τὸ βασιλεύειν ἐπιτήδειος. ἐκ τούτου κινεῖται
καὶ Ὑρκανὸς κατ' αὐτοῦ ζηλοτυπίᾳ, καταδίκῃ φονικῇ συνεχεῖ πειραθείς.
Ἡρώδης δὲ πρὸς Σέξτον εἰς Δαμασκὸν ἀνεχώρησε Καίσαρα καὶ τὴν
ἀρχὴν παρ' αὐτοῦ κοίλης Συρίας καὶ Σαμαρείας λαβὼν στρατηγὸς ἀνα-
δείκνυται, μετὰ στρατεύματός τε παρεγένετο καταλύσων
Michael Glycas Astrol., Hist., Annales Page 430, li.18
ζεται παρὰ τοῖς πολλοῖς τῇ Μαγδαληνῇ ἐκείνῃ ἐντυχεῖν τὸν

Γαληνὸν ἰατρόν, καὶ ἀκοῦσαι παρ' αὐτῆς ὅτι τυφλὸν ἐκ γενε-
τῆς ὁ Χριστὸς ἰάσατο, κἀντεῦθεν εἰπεῖν πρὸς αὐτὴν καλῶς
ἐκεῖνον εἰδέναι τὰ τῆς γῆς μέταλλα (εἰ μὴ γὰρ τοῦτο ἦν,
οὐκ ἂν τὸν τυφλὸν ἐκεῖνον ὠμμάτωσε), οἴδαμεν τοῦτο καὶ
ἡμεῖς, ἀλλὰ τὴν τοιαύτην φήμην μετὰ τῶν μύθων ἐτάξαμεν.
ἀδύνατον γὰρ τῇ Μαγδαληνῇ ἐντυχόντα Γαληνόν, ὡς ἐκεῖ-
νοί φασι, Μάρκου μὲν βασιλέως ἐν τοῖς πρὸς Πίσωνα μεμνῆ-
σθαι, Κομμόδου δὲ πάλιν ἐν τῷ περὶ ἠθῶν πρώτῳ βιβλίῳ
αὐτοῦ· ἀπὸ γὰρ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἕως
αὐτῆς τῆς βασιλείας Κομμόδου ὡσεὶ ἑκατὸν πεντήκοντα ἔτη
Michael Glycas Astrol., Hist., Annales Page 565, li.12
ὄντα τῶν σχολῶν καὶ πολλὰ τρόπαια στησάμενον κατὰ τῶν

ἑώων Σαρακηνῶν, καὶ κατ' αὐτῶν δὴ τῶν ἐν Κρήτῃ Σαρα-
κηνῶν ἐκπέμπει· καὶ ὃς πολλὰ μὲν εἰπὼν πλείω δὲ οἰκονο-
μήσας, καὶ τὴν νῆσον αὐτὴν πολιορκῶν καὶ εἰς χεῖρας ἤδη
ἔχων ἔμελλεν ἂν ἐπὶ πλέον αὐτὴν καταδουλῶσαί τε καὶ κατα-
χειρώσασθαι. φήμης δὲ κρατούσης ὅτι ὁ κατασχὼν αὐτὴν
Ῥωμαῖος ἐξ ἀνάγκης βασιλεύσει Ῥωμαίων, ἅμα τῷ γνωσθῆ-
ναι τὴν τῆς νήσου κατάσχεσιν, ταῖς τοῦ Ἰωσὴφ ὑποθήκαις
ἀποστείλας ὁ Ῥωμανὸς τὸν Νικηφόρον ἐκεῖθεν μετεκαλέσατο.
Georgius Monachus Continuatus, Chronicon (continuatio) (redactio

A) (3051: 001)“Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon
541
Magister, Georgius Monachus”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1838;

καὶ ἀργύρῳ καὶ μαρμάροις πολυτίμοις, καὶ μνήμη αὐτοῦ νῦν οὐκ
ἔστιν. καὶ σύ, βασιλεῦ, κοπροθέσιον ποιήσας καὶ ἀλόγων ἀνά-
παυσιν, καὶ λέγεις μνημονεύεσθαι διὰ τοῦτο;” ὁ δὲ ἀποτυχὼν
τῶν ἐξ αὐτοῦ ἐπαίνων καὶ ὀργισθείς, τυπτόμενος καὶ συρόμενος
ἐξεβλήθη ὁ πτωχομάγιστρος.
20. Φήμης δὲ διαθεούσης περὶ Βάρδα Καίσαρος ὅτι τῇ
νύμφῃ αὐτοῦ συμφθείρεται, τοῦτο ἀκούσας Ἰγνάτιος ὁ πατριάρ-
χης πολλάκις παρῄνεσεν αὐτὸν ἀποσχέσθαι τοῦ τοιούτου μύσους
καὶ μὴ πρόσκομμα εἶναι πολλῶν τὸν ἀρετῆς ὑπόδειγμα εἶναι ὀφεί-
λοντα καὶ σώφρονος βίου. ὁ δὲ φρονεῖν κατεπείγετο. καὶ δή
ποτε μέλλοντα κοινωνεῖν τὸν Βάρδαν ὁ πατριάρχης ἀπώσατο ὡς
Joannes Scylitzes Hist., Synopsis historiarum (3063: 001)

“Ioannis Scylitzae synopsis historiarum”, Ed. Thurn, J.Berlin: De
Gruyter, 1973; Corpus fontium historiae Byzantinae 5. Series
Berolinensis.Emperor life Mich1, Sec. 4, li.11
ἐπιθέσθαι καὶ τῆς βασιλείας, εἰ δύναιτο, γενέσθαι ἐγκρατὴς καὶ ἐναν-

τίοις διὰ παντὸς βαλλόμενος λογισμοῖς καὶ φλεγόμενος μὲν ὑπὸ τοῦ
τῆς βασιλείας ἔρωτος, δεδιὼς δὲ καὶ φρίσσων πρὸς τὸ τοῦ
συμπεράσματος
ἄδηλον, ἐπείπερ ἐπύθετο κατὰ τὸ Φιλομίλιον ἔγκλειστόν τινα εἶναι
μοναχὸν ἀρετῆς τε εἰς ἄκρον ἐληλακότα καὶ προλέγειν τὰ μέλλοντα
φήμην ἔχοντα, ἐγνώκει δέον εἶναι κοινώσασθαι τούτῳ τὸ βούλευμα
καὶ τὴν ἐξ αὐτοῦ δέξασθαι κρίσιν. σκεψάμενος δ' οὕτως καὶ σκηψάμενος
κυνηγέσιον μεθ' ἑαυτοῦ τε λαβὼν τὸν Λέοντα, δι' εὐπρέπειάν τε προσώ-
που καὶ γενναῖον κατάστημα καὶ τὸ πολλοῖς ἐμπρέψαι πολιτικοῖς προ-
τερήμασιν ὑπηρετοῦντά τε αὐτῷ καὶ τῶν ἱπποκόμων κατάρχοντα, σὺν
τούτῳ δὲ καὶ Μιχαὴλ τὸν ἐξ Ἀμωρίου τὸν τραυλόν, ὃν προείπομεν,
Joannes Scylitzes Hist., Synopsis historiarum Emperor life Mich2, Sec.

1, li.15
ὁ δὲ Μιχαὴλ τῆς ἐκ τοῦ παπίου φρουρᾶς ἀνεθείς, ἔτι τοὺς πόδας ἐν

σιδηροπέδαις ἔχων κατισχημένους διὰ τὸ τὴν κλεῖν τῶν σιδήρων ἐν
τῷ κόλπῳ τοῦ Λέοντος φυλάττεσθαι, οὕτως, ὡς εἶχε, μετὰ τῶν σιδή-
ρων ἐπὶ τὸν βασίλειον ἐκάθισε θρόνον καὶ παρὰ πάντων τῶν τέως
ὄντων ἐν τῷ παλατίῳ ἀναγορευθεὶς προσεκυνήθη. ἤδη δὲ καὶ μεσούσης
ἡμέρας τῆς φήμης πανταχοῦ διαδραμούσης, τῶν δεσμῶν θλασθέντων
ὑπὸ σφύρας βιαίως, οὐ χεῖρας ἀπονιψάμενος, οὐ τὸν τοῦ θεοῦ φόβον
542
ἐπὶ νοῦν εἰληφώς, οὐκ ἄλλο οὐδὲν τῶν δεόντων πράξας πρὸς τὸν μέγαν
τῆς Σοφίας ναὸν προελήλυθε, χειρὶ τοῦ πατριάρχου στεφθῆναι γλιχό-
μενος καὶ τῆς πανδήμου τυχεῖν ἀναρρήσεως, ἐκείνοις μόνοις θαρρῶν
τοῖς συνωμόταις τοῖς ἐξηνυκόσι τὸν φόνον. ἔνθα καί τις ἀμφοτέρων
Joannes Scylitzes Hist., Synopsis historiarum Emperor life Mich2, Sec.

12, li.2
καὶ τοῦ Κατάκυλα, ποτὲ μὲν τὰ τοῦ βασιλέως ἐπικρατέστερα ἦν, ποτὲ
δὲ τὰ τοῦ ἀποστάτου, οὐ μὴν ἀγῶνές τινες λαμπροὶ καὶ νεανικοὶ ἐκ παρα-
τάξεως συνέστησαν, ἅτε δὴ πολλῷ τοῦ βασιλέως ἐλαττουμένου τῷ πλή-
θει καὶ μὴ πρὸς τὴν τοῦ τυράννου δύναμιν ἀντιτάσσεσθαι δυναμένου.
Ἐν τούτοις ὄντων αὐτῶν Μορτάγων ὁ τῶν Βουλγάρων βασι-
λεύς (καὶ γὰρ ἔφθασεν ἡ φήμη πληρῶσαι τὴν οἰκουμένην, ὡς ὁ βασιλεὺς
τῶν Ῥωμαίων συγκλεισθεὶς τειχήρης ἐστὶ καὶ πολιορκεῖται) λάθρᾳ τινὰ
πεπομφὼς εἰς αὐτὸν ἐξαποστεῖλαι βοήθειαν αὐτομάτῳ ἐπηγγέλλετο
γνώμῃ καὶ συμμαχίαν. ὁ δὲ Μιχαήλ, εἴτε τῇ ἀληθείᾳ τὸ τῶν ὁμοφύλων
οἰκτείρων πλῆθος, εἴτε καὶ χρημάτων φειδόμενος (ἐτύγχανε γὰρ τῶν
πώποτε βασιλέων σμικρολογώτατος), τὴν μὲν γνώμην τοῦ Βουλγάρου
Scylitzes Continuatus, Continuatio Scylitzae (3064: 002)“Ἡ συνέχεια

τῆς χρονογραφίας τοῦ Ἰωάννου Σκυλίτση”, Ed. Tsolakes, .T.Thessalonica:
n.p., 1968; Ἑταιρεία Μακεδονικῶν Σπουδῶν. Ἵδρυμα Μελετῶν ερσονήσου
τοῦ Αἵμου 105.Page 127, li.12
αὐτῷ, ὃν αὐτὸς βασιλέα χειροτονήσας ὡς ἐνέχυρον εἶχεν ἢ συστράτηγον,

εἴ πῃ πολλάκις παρήκων ἐκ τοῦ αἰφνιδίου πολυτρόπως τῷ χρεὼν λειτουρ-
γήσειεν. Αὐτὸς δὲ μετὰ τῶν εὐζωνοτέρων ὄπισθεν ἐδίωκε τῶν ἐχθρῶν
διὰ πολλῶν ὑψηλοτάτων βουνῶν τῆς Τεφρικῆς καὶ τῆς Ἀργαοῦ καὶ τοῖς
ἐχθροῖς ἐπιτεθῆναι ἐκ τοῦ ἐγκαρσίου ἠπείγετο. Ὅθεν καὶ ἀδόκητος αὐ-
τοῖς ἐπεισπεσὼν καὶ τῇ φήμῃ τῆς αὑτοῦ παρουσίας πάντας ἐκδειματώσας
αὐτίκα νῶτα δεδωκέναι ποιεῖ καὶ πρὸς φυγὴν ὁρμῆσαι. Φόνος μὲν οὖν
αὐτῶν οὐκ ἐγένετο πολὺς προκατειργασμένων τῶν τοῦ βασιλέως ταῖς
ἀνοδίαις, ζωγρίαι δὲ πολλοὶ ἑάλωσαν· τῆς δὲ ἰδίας ζωῆς οὐκ ἀπώναντο
μαχαίρας ἔργον γενόμενοι. Ἡ λεία μέντοι πᾶσα ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτή-
νους ἐλευθερωθεῖσα τὸν βασιλέα καὶ γλώσσῃ καὶ θαύματι ἐπευφήμηςαν·
Leo Diaconus Hist., Historia (3069: 001)“Leonis diaconi Caloënsis

historiae libri decem”, Ed. Hase, K.B.Bonn: Weber, 1828; Corpus
543
ἑξήκοντα φρούρια, καὶ λείαν ὅτι πλείστην συνεκφορήσας, καὶ

νίκην ἐπιφανεστάτην καὶ οἵαν οὐκ ἄλλος ἀναδησάμενος, ἐκεῖθεν
τὴν δύναμιν ἀνελάμβανε, καὶ κατὰ τὰ σφῶν ἔστελλεν ἤθη, ἀμύ-
θητον τὸν πλοῦτον ἀθροίσασαν· αὐτὸς δὲ πρὸς τὸν αὐτοκράτορα
ἔθει, τῶν πόνων τὰ γέρα ληψόμενος.
ιʹ. Ἄρτι δὲ μεσοῦντι τὴν ὁδοιπορίαν τῷ στρατηγῷ φήμη τις
ὑπηντίαζε, τὴν ἐντεῦθεν ἐκδημίαν τοῦ ἄνακτος Ῥωμανοῦ διαγ-
γέλλουσα. ὁ δὲ, τῷ ἀπροσδοκήτῳ τῆς φήμης ἐκταραχθεὶς, ἐπέ-
σχε τε τὴν διαπορείαν, καὶ κατὰ χώραν ὑπέμενε. λέγεται δὲ τοῦ-
τον τὸν τρόπον ἐκπλῆσαι τὸν βίον τὸν αὐτοκράτορα Ῥωμανόν.
ἐπειδὴ παρειληφὼς τὴν ἀρχὴν ἐπιεικῆ τε καὶ μέτριον αὑτὸν καὶ
Leo Diaconus Hist., Historia Page 30, li.11
τὴν δύναμιν ἀνελάμβανε, καὶ κατὰ τὰ σφῶν ἔστελλεν ἤθη, ἀμύ-

θητον τὸν πλοῦτον ἀθροίσασαν· αὐτὸς δὲ πρὸς τὸν αὐτοκράτορα
ἔθει, τῶν πόνων τὰ γέρα ληψόμενος.
ιʹ. Ἄρτι δὲ μεσοῦντι τὴν ὁδοιπορίαν τῷ στρατηγῷ φήμη τις
ὑπηντίαζε, τὴν ἐντεῦθεν ἐκδημίαν τοῦ ἄνακτος Ῥωμανοῦ διαγ-
γέλλουσα. ὁ δὲ, τῷ ἀπροσδοκήτῳ τῆς φήμης ἐκταραχθεὶς, ἐπέ-
σχε τε τὴν διαπορείαν, καὶ κατὰ χώραν ὑπέμενε. λέγεται δὲ τοῦ-
τον τὸν τρόπον ἐκπλῆσαι τὸν βίον τὸν αὐτοκράτορα Ῥωμανόν.
νην τῷ τοῦ Μαγίστρου τιμήσας ἀξιώματι, Δομέστικον τῆς Ἀνα-

τολῆς ἀνηγόρευσεν, ἐντάλματά τε καὶ διατάγματα πανταχοῦ τῆς
Ῥωμαϊκῆς ἡγεμονίας ἐξέπεμπε, καὶ στρατηγοὺς προχειρισάμε-
νος ἐπὶ τὸν Εὔξεινον, καὶ τὰ παράκτια πάντα, καὶ Ἄβυδον
ἔστελλεν, ἀπτέρῳ τάχει ἀπιέναι τούτοις ἐγκελευσάμενος· τοῦτο
τάχα, ὡς ἔοικε, προμηθούμενος, πρὸ τοῦ διαπτῆναι τὴν φήμην
τῆς ἀναῤῥήσεως, τῆς ὑγρᾶς τοὺς πορθμοὺς καὶ τοὺς πόρους προ-
κατασχεῖν. οὕτω γὰρ ᾤετο κατὰ νοῦν αὑτῷ χωρήσειν τὰ πρά-
γματα, καὶ μὴ ἐπινεμεσήσειν τὴν τύχην αὑτῷ, ἐπιμειδιᾶσαι δὲ
μᾶλλον ἱλαρόν τι καὶ ἥμερον, εἴ γε προτερήσοι τὴν τῶν ἐπικαι-
ροτάτων χωρίων κατάληψιν. ταῦτα ὁ Νικηφόρος διαπραξάμενος,
χρημα τυγχάνουσαν Λάκαιναν, πρὸς γάμον ἠγάγετο, καὶ πρὸς

τὸ τῆς κρεωδαισίας ἀπὸ τῆς κεκολασμένης διαίτης μετεσκεύαστο
τρυφηλότερον. ὑπεψιθυρίζετο δὲ, μὴ ἔννομον συνδραμεῖν, πα-
544
ράλογον δέ πως τὸ συνοικέσιον, ὡς ἀνάδοχον ἐκ τοῦ θείου λου-

τροῦ γεγονότα τὸν Νικηφόρον τῶν τοῦ αὐτοκράτορος Ῥωμανοῦ
καὶ τῆς Θεοφανοῦς παίδων. τῆς οὖν φήμης ἀπτέρῳ τάχει εἰς τὰς
ἀκοὰς τοῦ ἱεραρχοῦντος Πολυεύκτου ἐνηχηθείσης, ἀπείργειν
παντὶ σθένει τῶν ἱερῶν περιβόλων ἐπειρᾶτο τὸν ἄνακτα· ζήλου
γὰρ θείου περίπλεως ὢν ὁ ἀνήρ, καὶ τὴν παντοδαπὴν γνῶσιν καὶ
ἀρετὴν ἀπρόσιτος, διελέγχειν καὶ βασιλεῖς οὐκ ᾐσχύνετο. ὁ δὲ βα-
σιλεὺς,

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub titulo
Epit. fort. sub auctore Trajano Patricio) (3070: 001)“Leonis Grammatici
chronographia”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1842; Corpus scriptorum
historiae Byzantinae.Page 122, li.1
πρώην ἑστῶσα Θεοδοσίου ἦν τοῦ μεγάλου· ἥτις ἀπὸ σεισμοῦ

πεσοῦσα συνετρίβη. ἐφ' οὗ ἀνήρ τις ἐκ τῆς χείμης τεχνῶν
εὐφυὴς ὢν ἐπεδείκνυεν ἀργυροπράταις τε καὶ ἑτέροις χεῖρας
καὶ πόδας ἀνδριάντων καὶ ἕτερα εἴδη χρυσᾶ, λέγων θησαυ-
ροὺς εὑρηκέναι· καὶ διὰ τοῦτο πολλοὺς ἀπατῶν εἰς πενίαν
ἤνεγκε. φήμης οὖν περὶ αὐτοῦ διαθεούσης κρατηθεὶς ἤχθη
Ἀναστασίῳ. προσήνεγκε δὲ τῷ βασιλεῖ ἵππου ὁλόχρυσον χα-
λινὸν διὰ μαργαριτῶν· ὃν λαβὼν ὁ βασιλεὺς ἔφη αὐτῷ
“ὄντως σὺ ἐμὲ οὐ κομπάγεις.” ἐξώρισε δὲ αὐτὸν εἴς τι φρού-
ριον, ἔνθα καὶ τελευτᾷ. ἐπὶ αὐτοῦ Δευτέριος ἐπίσκοπος
Βυζαντίου Ἀρειανός, βάρβαρόν τινα βαπτίζων

Page 240, li.3
μαρμάροις πολυτίμοις· καὶ μνήμη αὐτοῦ νῦν οὐκ ἔστι. καὶ

σὺ βασιλεῦ κοπροθέσιον ποιήσας καὶ ἀλόγων ἀνάπαυσιν λέ-
γεις μνημονεύεσθαι διὰ τούτου;” ὁ δὲ ἀποτυχὼν τῶν ἐξ αὐ-
τοῦ ἐπαίνων καὶ ὀργισθεὶς τυπτόμενον καὶ συρόμενον ἐξήγα-
γεν τὸν πτωχομάγιστρον.
Φήμης δὲ διαθεούσης περὶ Βάρα Καίσαρος ὅτι τῇ νύμφῃ
αὐτοῦ συμφθείρεται, τοῦτο ἀκούσας Ἰγνάτιος ὁ πατριάρχης
πολλάκις παρῄνεσεν αὐτὸν ἀποσχέσθαι τοῦ τοιούτου μιάσμα-
τος καὶ μὴ πρόσκομμα εἶναι πολλῶν τὸν ἀρετῆς ὑπόδειγμα
545
καὶ σώφρονος βίου εἶναι ὀφείλοντα. ὁ δὲ μὴ πειθόμενος ἐν-

εῖχε τῷ πατριάρχῃ. καὶ δή ποτε μέλλοντος κοινωνεῖν τὸν
Constantinus Manasses Hist., Poeta, Compendium chronicum (3074:

001)“Constantini Manassis breviarium historiae metricum”, Ed. Bekker,
I.Bonn: Weber, 1837; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.Line 875
τοὺς δὲ πολλοὺς ἐλάνθανεν τοῦ Σμέρδιος ὁ φόνος.

ὡς οὖν Καμβύσης ἔπιε τὸν τοῦ θανάτου σκύφον,
οἱ τῶν δωμάτων φύλακες τῶν βασιλείων Μάγοι,
ὧν ὁ μὲν εἷς ἐλέγετο Σμέρδις ὁ δ' Ἀσπαθίνης,
εἰς σφᾶς αὐτοὺς μεθείλκυσαν τὸ κράτος καὶ τὸ κῦρος.
καὶ φήμη μὲν ἐφέρετο καὶ λόγος παρὰ Πέρσαις
ὡς τῆς ἀρχῆς τῆς Περσικῆς ἡνίας ἔχει Σμέρδις,
αὐτοὶ δ' οὐκ ἦσαν θεατοί, τὸ πλῆθος δεδιότες·
νόμος γὰρ μέγας ἄρρηκτος ἐκράτει παρὰ Πέρσαις,
οὐκ ἐπιτρέπων ἄρχεσθαι τούτους ὑπ' ἄλλου γένους
οὐδ' ἔχειν ἄλλον κράτορα, πρὶν ἂν ὑπὸ θανάτου
Constantinus Manasses Hist., Poeta, Compendium chronicum

Line 1255
καὶ τέλεον ἐκτρίβουσιν ὅσα τῶν πολεμίων.

ἤκουστο μὲν οὖν Ἕλλησι τὰ περὶ τῆς Ἑλένης,
ὡς ὁ Πρωτεὺς ὁ βασιλεὺς ἀφέλοιτο τὸν Πάριν,
ὡς παρ' αὐτοῦ φυλάττοιτο κατὰ τὴν πόλιν Μέμφιν·
ἀλλ' ἠγωνίζοντό, φασι, περιγενέσθαι Τροίας,
φήμης κρατούσης παρ' αὐτοῖς ὡς θησαυροῖς χρυσίου
ἐνευθηνοῖτο, καὶ πολλῷ τῷ πλούτῳ περιβρίθοι.
ἤθελον δὲ καὶ τίσασθαι τοὺς προλελυπηκότας·
ἄνανδρον γὰρ καὶ μαλακὸν καὶ ταπεινὸν ἡγοῦντο
μὴ λήψεσθαι τῆς ὕβρεως ποινὰς τὰς προσηκούσας.
ὡς οὖν οἱ Τρῶες ἔβλεψαν τὸν τηλικοῦτον στόλον,
Constantinus Manasses Hist., Poeta, Compendium chronicum

Line 4939
καὶ σίμβλα τὰ τῆς γνώσεως κηροπλαστῶν ἐντεῦθεν

ὡς μέλισσα φιλόπονος ἀνθῶν ἐκ λειμωνίων,
λυβυρινθώδεσί τισι καὶ γρίφοις ἐντυγχάνει.
ὧν ἐκλεπίσαι τὸ σκληρὸν καὶ τὸ στυγνὸν φωτίσαι
546
οὐδεὶς ὀρθῶς δεδύνητο, καίτοι μυρίων ὄντων

τῶν φήμην μεγαλώνυμον ἐχόντων ἐπὶ γνώσει.
μεγάλως οὖν τῷ βασιλεῖ τότε βαρυθυμοῦντι
εἷς τῶν προκοίτων πρόσεισι καὶ θαλαμηπολούντων,
καὶ τὸν Μεθόδιον ὑμνεῖ, καὶ πάντα καταλέγει,
τὴν πολυμάθειαν αὐτοῦ, τὸ πόριμον, τὴν γνῶσιν
καὶ τὴν οὐρανοβάμονα σύνεσιν καὶ σοφίαν,
Michael Attaliates Hist., Historia (3079: 001)“Michaelis Attaliotae

historia”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1853; Corpus scriptorum historiae
Byzantinae.Page 13, li.16
Τῇ δ' ἐπαύριον ἔτι τοῖς πολλοῖς ἀγνώστου καθεστῶτος

τοῦ πράγματος, φιλοτιμία περὶ τῶν διηγημάτων τῆς παρελ-
θούσης ἡμέρας ἐγίνετο, τοῦ μὲν τάδε τοῦ δὲ τάδε θαυμαστι-
κῶς ἐπιλέγοντος, καὶ ἄλλου προφθάνειν ἐπειγομένου τὸ παρε-
θέν, καὶ πάντων ἀποσεμνύνειν βουλομένων τὰ κράτιστα. ὡς
δὲ κατέπτη τὰ τοῦ πάθους τῷ δήμῳ καὶ περιέδραμεν ἡ φήμη
τοὺς περικύκλῳ, εὐθὺς ἦν ἰδεῖν ἀθρόον τὴν ἐναντίαν μεταβο-
λὴν κατασχοῦσαν τοὺς σύμπαντας, καὶ ἀντεσηκώθη τοῖς χαρ-
μοσύνοις τὰ σκυθρωπά, καὶ ἀντὶ τιμῆς καὶ φιλοτιμίας, ἣν
πρὸς τὸν κρατοῦντα ἐδείκνυον, μῖσος ἄσπονδον ἐξηγείρετο, καὶ
ἄλλος ἄλλου θερμότερος ἔσπευδε γενέσθαι καὶ τῆς κατ' αὐ
Michael Attaliates Hist., Historia Page 30, li.15
ἐν ῥομφαίᾳ καὶ τόξῳ καὶ βέλει συνεχῶς διαζῆν, μυσαρὸν δὲ

τὰ πρὸς τὸ ζῆν καὶ τὴν ἄλλην διαγωγήν, καὶ μιαροφαγιῶν
οὐδαμῶς ἀπεχόμενον. τοῦτο πονηρᾷ τινὶ τύχῃ τοῖς Ῥωμαίοις
ἐπεισκωμάσαν ὁρίοις πολλὰ δεινὰ καὶ λόγῳ ῥηθῆναι καθεξῆς
μὴ δυνάμενα ἐς ὕστερον διαπέπραχε. τέως δ' οὖν τῆς περὶ
τούτων φήμης ἐπιδραμούσης τὰς πρὸς ἥλιον λήγοντα δυνά-
μεις ὁ βασιλεὺς αὐτοῖς ἐπεστήσατο. οἱ δὲ τῆς τε ἀλλοτρίας
ἔτι καθεστῶτες ἀπείρατοι, καὶ νόσῳ λοιμώδει κατατρυχόμε-
νοι, ἀσυνήθως δὲ καὶ πρὸς τὰς Ῥωμαϊκὰς φάλαγγας ἀντι-
στρατεύεσθαι ἔχοντες, χεῖρας μὲν ἀντᾶραι τούτοις οὐκ ἐδο-
κίμασαν, τοὺς δὲ ἀρχηγοὺς αὐτῶν καὶ συνταγματάρχας δόν

547
πάντες ὁμοῦ συνεδιώχθησαν ἄχρι τοῦ Ῥεντακίου βουνοῦ.

καὶ εἰ μὴ τοῖς δρυμοῖς καὶ ταῖς νάπαις κατέφυγον, κἂν
ἔκειντο πάντες τῆς Ῥωμαϊκῆς μαχαίρας γενόμενοι παρα-
νάλωμα.
Τοῦτον δὲ τὸν τρόπον προτερησάντων τῶν Ῥωμαίων,
μετὰ χρόνον τινὰ φήμη τις ἐπιτρέχει τοὺς Σκύθας λέγουσα
μετὰ δυνάμεως ἱκανῆς παρεμβαλεῖν εἰς τὸν Τοπλιτζόν· τό-
πος δὲ οὗτος οὐ μικρὸν ἄποθεν τῆς Ἀδριανουπόλεως κείμε-
νος. συναγαγὼν οὖν ἅπαν τὸ στρατιωτικὸν ὁ δηλωθεὶς στρα-
τηγός, τῶν σημείων ἀρθέντων χωρεῖ πρὸς τὴν ἄμυναν. καὶ
περιτυχὼν κατεστρατοπεδευμένοις αὐτοῖς μάχῃ καὶ τούτων
τέλος οἱ ἀντιτεταγμένοι τὸ κράτος ἠνέγκαντο, καὶ τοὺς Ῥω-

μαίους νικήσαντες ζῶντα τὸν Λιπαρίτην κατέσχον καὶ πρὸς
τὸν ἐθνάρχην αὐτῶν ὡς θήραμά τι τῶν μεγίστων ἀπήγαγον.
καλεῖται δ' οὗτος σουλτάνος τῇ Περσικῇ διαλέκτῳ. ἀλλ' ὅγε
τοῦτον ἰδών, καὶ τὸ γένος τούτου μεμαθηκὼς (προκατέλαβε
γὰρ αὐτὸν ἡ φήμη τῆς τοῦ ἀνδρὸς γενναιότητος), ἤρετο τοῦ-
τον ὅπως δὴ χρηστέον αὐτῷ. ὁ δὲ βασιλικῶς ἔφη. καὶ αὐ-
τίκα τῆς δυστήνου τύχης τοῦτον ὁ σουλτάνος ἐλευθεροῖ, καὶ
πάντων ὧν κατὰ τὸν πόλεμον ἀποβεβλήκει πολλαπλασίονα
τὴν ἀντέκτισιν δούς, τὴν πρὸς Ῥωμαίους οὕτω συνεχώρει ἔξο-
δον, θαυμάσας τὴν τοῦ ἀνδρὸς εὐψυχίαν
γει προβούλευμα πρὸς τὸ εἰ καὶ ἑκατέρωθεν μελετώμενον.

Ἤρξαντο οὖν πάντες μιᾶς μερίδος τῆς Κομνηνοῦ γίνε-
σθαι, καὶ κατηρείπωτο τὸ κράτος τοῦ γέροντος· οὕτω γὰρ
αὐτὸν ἐκάλεσεν ἡ τῶν συμπνευσάντων κατ' αὐτοῦ συμμορία,
καὶ ὁ λόγος οὗτος ἄχρι καὶ τήμερον ἐπεκράτησε. καὶ μικρὸν
ἄποθεν τῆς ἀντιπέραν κώμης τῆς Χρυσοπόλεως φήμη τὸν
Κομνηνὸν περὶ τούτων κατέλαβε, θαρρεῖν παρεγγυωμένη ὅτι
προηνέῳκται αὐτῷ τὰ ἀνάκτορα, καὶ ὁ δῆμος ἅπας τῆς πό-
λεως αὐτὸν εὐφημεῖ. ἐπέσχε δὲ τὴν ὁρμήν, ἕως ἐντελές τι
καὶ περὶ τῆς τοῦ γέροντος καθαιρέσεως πύθοιτο. καὶ δῆτα
τοῦ πατριάρχου πάντας τοὺς ἐν τέλει μετακαλεσαμένου πρὸς

548
τιζε κατὰ τὰ ἑσπέρια μέρη τῆς πόλεως. ὁ δὲ βασιλεὺς ἠκόνα

τὴν σκαιωρίαν καὶ τὴν ῥομφαίαν ἐστίλβου καὶ τὸν ἐνδομυ-
χοῦντα θυμὸν τοῖς ἐγγίζουσι παρεγύμνου καὶ προπέμπει
τῶν τινὰ οἰκείων ὡς ἱερατικὸν συνομιλήσοντα τῷ ἀρχιερεῖ
περὶ τινῶν τυχὸν ἀπορρήτων, καὶ τὸν καιρὸν τῆς κατ' αὐτὸν
σκέψεως καὶ τῆς φήμης τούτῳ ἀποτειχίσοντα. καὶ τῆς δια-
λέξεως γινομένης ἐπικατέλαβε πλῆθος στρατιωτῶν ὅπλοις κα-
τάφρακτον, καὶ περιχυθέντες πανταχόθεν αὐτῷ ἀνάρπαστον
ἐκ τοῦ θρόνου τοῦτον ἀτίμως ἐπαίρουσι. καὶ ἡμιόνῳ καθί-
σαντες συνήλαυνον ἄχρι τῆς ἐν Βλαχέρναις ἀκτῆς· καὶ προ-
στάγματος καταπτάντος βασιλικοῦ ἑνὶ τῶν λέμβων σπουδαίως
καταλαμβάνεσθαι· ῥιζόθεν δ' αὕτη τμηθεῖσα σὺν πολλῇ τῇ

βοῇ ὑπτία τῇ γῇ προσήρεισε. γέγονεν ὁ βασιλεὺς ἐνεὸς κα-
ταμαθὼν οἵας μικροῦ δεῖν τελευτῆς ἔμελλε τυχεῖν, καὶ ἦν
προοίμιον οὐκ ἀγαθὸν τὸ συγκύρημα.
Προβιβάζων δὲ τὴν στρατιὰν ἐπεπορεύετο ταύτῃ. ἐπε-
τάχυνε δ' αὐτὸν καί τις φήμη ψευδὴς καὶ οὐκ ἔμπρακτος,
τυραννίδος ἀπάρχεσθαι λέγουσα τὸν πρὸς ἑώαν ἀποσταλέντα
παρ' αὐτοῦ πολιτικὸν ἄνδρα διὰ τὴν τῶν δημοσίων κτημά-
των ἐξίσωσιν. καὶ μέχρι τῆς βασιλίδος γενόμενος καὶ πρὸς
τὸ οἰκτρὸν τοῦ συμβάντος εἰκότως ἀνιαθείς, καὶ τὴν κατηγο-
ρίαν τοῦ ἄρχοντος ἐπίπλαστον ἐγνωκώς, ἀνελάμβανεν ὅμως
θῆσαι κατὰ τὸ δυνατόν· ἀπείργετο δὲ τοῖς τε συμβούλοις

καὶ τῇ ἀγνοίᾳ τοῦ πλήθους τῶν ἐναντίων καὶ τῇ παρακοπῇ
τῶν μετὰ τοῦ κουροπαλάτου δυνάμεων. ὅθεν καὶ ἄκων τοῖς
βασιλείοις ἐπέμεινεν.
Ἡμερῶν δὲ διαγενομένων τινῶν ἑτέρα τις φήμη τὸν βα-
σιλέα καὶ τὸ Ῥωμαϊκὸν ἀνεκτήσατο. ἦν γὰρ ὅτε ὁ τῶν Τούρ-
κων ἡγούμενος καὶ καταπολεμήσας τὸ ἡμέτερον στράτευμα
καὶ τὸν στρατὸν ὑποχείριον ποιησάμενος, ὃν πολλῶν ταλάντων
πρίασθαι οἱ τοῦ γένους αὐτοῦ παρεσκεύασαν, προσέρχεται τῷ
βασιλεῖ μόνος μετὰ τοῦ στρατηγοῦ, φιλῶν οἰκέτης μᾶλλον
Ἀντεισαγαγὼν δὲ εἰς τὸ ἄστυ πλῆθος Ῥωμαϊκὸν καὶ

549
στρατηγὸν ἐπιστήσας, ἐπανῆλθεν εἰς τὴν παρεμβολήν, παιά-

νοις καὶ εὐφημίαις καὶ νικητικοῖς ἐπιφωνήμασι σεμνυνόμε-
νος. τῇ δ' ἐπαύριον μέλλοντος αὐτοῦ συνθήμασιν ἐγγράφοις
καὶ δαπάνῃ τῶν ἔνδον κατοχυρῶσαι τὸ φρούριον καὶ αὐτίκα
πρὸς τὸ Χλίατ ἀναδραμεῖν, φήμη τις ἐπεφοίτησε πολεμίους
ποθὲν ἐπιτεθῆναι τοῖς εἰς τὴν λείαν ἐξιοῦσι στρατιωτῶν ὑπη-
ρέταις προσαπαγγέλλουσα, καὶ διαταράττειν καὶ κατατρύχειν
αὐτούς. φθανούσης δὲ τὴν ἑτέραν ἑτέρας, ᾠήθη ὁ βασιλεὺς
ἡγεμόνα τοῦ σουλτάνου τινὰ μετά τινος μερικῆς δυνάμεως
ἐπιστῆναι καὶ διακλονεῖν τοὺς σποράδας τῆς Ῥωμαϊκῆς ὑπη
Nicephorus I Scr. Eccl., Hist., Theol., Breviarium historicum de rebus

gestis post imperium Mauricii (e cod. Vat. gr. 977) Page 35, li.11
διὰ τὴν δυσχωρίαν τοῦ τόπου, ἀνελάμβανόν τε αὑτοὺς καὶ

προθυμότεροι ἐγίνοντο. ὁ δὲ βασιλεὺς νόσῳ ποδαλγικῇ συ-
σχεθεὶς καὶ ὀξυπαθήσας ἐπὶ Μεσήμβρειαν τὴν πόλιν ἀπέπλει
θεραπείας ἕνεκεν, προστάξας τοῖς ἄρχουσι καὶ τοῖς λαοῖς
προσεδρεύειν τῷ ὀχυρώματι καὶ ὅσα πρὸς ἄμυναν τοῦ ἔθνους
κατεργάσασθαι. φήμη δέ τις ἐδέδοτο τὸν βασιλέα φεύγειν
μηνύουσα, δι' ἣν θορυβηθέντες οὐδενὸς διώκοντος συν-
τόνως ἔφευγον. οἱ δὲ Βούλγαροι ἐπιδόντες ἐπεδίωκον καρ-
τερῶς, καὶ ὅσους μὲν τοῦ λαοῦ κατελάμβανον ἀνῄρουν,
πλείστους δὲ καὶ ἐτραυμάτιζον. περαιωθέντες δὲ τὸν Ἴστρον
ἐπὶ τὴν λεγομένην Βάρναν πλησίον Ὀδύσσου καὶ τοῦ ὑπερ
Nicephorus I Scr. Eccl., Hist., Theol., Breviarium historicum de rebus

gestis post imperium Mauricii (e cod. Vat. gr. 977) Page 45, li.21
πίπτει, εἰς τρεῖς καὶ ἑβδομήκοντα χιλιάδας τῶν καταπον-

τισθέντων ἀριθμηθέντων, ὧν τὰ πτώματα ἐξ Ἀμάστριδος
πόλεως μέχρις Ἡρακλείας ὑπὸ τῆς θαλάσσης ἀπερρίπτετο.
ἐφ' οἷς οὐ λυπηθεὶς ἀλλὰ καὶ λίαν περιχαρὴς γενόμενος
Ἰουστινιανὸς πάλιν βουλεύεται ἕτερον ἐκεῖσε ἐκπέμπειν στό-
λον. οἱ δὲ τῶν χωρῶν τούτων ἄρχοντες τῆς φήμης αἰσθό-
μενοι ἑαυτοὺς ὅση δύναμις ἠσφαλίζοντο, πρὸς δὲ τοὺς Χα-
ζάρεις διαπρεσβεύονται ὥστε ἐπὶ φυλακὴν τούτων λαὸν
ἀποστέλλειν καὶ περισώζειν τοὺς ἐν αὐτοῖς περιλειφθέντας.
ταῦτα Ἰουστινιανὸς μεμαθηκὼς Γεώργιον τὸν πατρίκιον
ἀποστέλλει καὶ Ἰωάννην τὸν τῆς πόλεως ὕπαρχον σὺν ἑτέ
Nicephorus Bryennius Hist., Historiae Book 2, Sec. 7, li.3

550
πορεῖν ἤρξατο διὰ πάσης τῆς νυκτός, οὔτε ὅπλα ἀπέβαλεν, οὔτε τοῦ
δρόμου ἐπαύσατο, μέχρις ὅτου πρὸς τὸ ἐν Γαβαδονίᾳ πολίχνιον ἐγένετο.
Ἐκεῖσε δ' αὐτοῦ γενομένου συνέθεον ἅπαντες οἱ ἐγχώριοι, οἳ
καὶ ὁρῶντες αὐτοῦ τὴν ἐπὶ θώρακος χλαῖναν κατάστικτον τῷ λύθρῳ
τοῦ αἵματος ἔστενόν τε καὶ ἐδάκρυον ὡς εἰκός. Ὡς δ' ἡ φήμη τὴν ἄφι-
ξιν τούτου τοῖς δυναστεύουσι παρέπεμψεν, ἀφίκοντό τε πρὸς αὐτὸν
καὶ οἴκοι τοῦτον ἀπῆγον μετὰ τιμῆς ὅτι πλείστης φιλοφρόνως ὑποδε-
ξάμενοι· στολὰς δὲ ἐκόμιζον πρεπούσας ἀνδρὶ τοιούτῳ καὶ θεραπεύειν
τὸ σῶμα τοῦ νέου παντοίως προεθυμοῦντο, ὡς καὶ κάτοπτρον τούτῳ
κομίσαι κατὰ τὸ παρ' ἐκείνοις ἔθος καὶ πρὸς αὐτὸ ἀτενίζεινπαρακα
Nicetas Choniates Hist., Scr. Eccl., Rhet., Historia (= Χρονικὴ

διήγησις) (3094: 001)“Nicetae Choniatae historia, pars prior”, Ed. van
Dieten, J.Berlin: De Gruyter, 1975; Corpus fontium historiae Byzantinae
11.1. Series Berolinensis.Reign John2, page 6, li.of page 25
γνώμην τοῦ πατρὸς αὐτόν φασι τόδε πεποιηκέναι, ὡς δίδωσιν ἐννοεῖν

τὰ μετὰ βραχὺ ῥηθησόμενα. αὐτίκα τοίνυν ὁ Ἰωάννης τοὺς συμφράδμο-
νας ἠθροικὼς καὶ τὸ πραχθὲν ἠγγελκὼς ἐπὶ κέλλητος μεθ' ὅπλων πρὸς τὸ
μέγιστον ἀρχεῖον ἐξώρμησε, κατ' αὐτὴν τὴν τῶν Μαγγάνων μονὴν καὶ
τὰς ἀγυιὰς ὁμοίως τῆς πόλεως ὑπὸ πλήθους τοῦ σύμφρονος καὶ τῶν κατὰ
φήμην τῶν δρωμένων συναλιζομένων ἀστῶν βασιλεὺς αὐτοκράτωρ
ἀνευφημούμενος.
Ἡ βασιλὶς δὲ Εἰρήνη καὶ μήτηρ τοῦ Ἰωάννου, πρὸς τῶν οὕτω γινο-
μένων ἐκθαμβηθεῖσα, στείλασα μετεπέμπετο τὸν υἱὸν καὶ παρῄνει τῶν ἐν
χερσὶν ἀποσχέσθαι. ὡς δ' ἦν ὅλος τῶν δρωμένων ὁ Ἰωάννης καὶ κατ'
οὐδένα τρόπον τῆς μητρὸς ἐπεστρέφετο, τὸν Βρυέννιον ἐπιρρώννυσιν
Nicetas Choniates Hist., Scr. Eccl., Rhet., Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign John2, page 34, li.of page 25
ἐδυσπράγησεν. ἔστι μὲν γὰρ καὶ ἄλλως ἡ Καππαδοκῶν χώρα κρυμώδης

πᾶσα καὶ τὸ κλίμα τοῦτο ψυχεινὸν καὶ δριμύτατον, τότε δὲ καὶ χειμῶνος
ἐπιγενομένου ἀήθους πολυτρόποις κακοῖς προσεπάλαισε. τά τε γὰρ πρὸς
δίαιταν ἐπιτήδεια σχεδὸν εἰς τέλος ἐξέλιπον καὶ τῶν ζώων ὁπόσα σκευο-
φόρα τε καὶ πολεμιστήρια διεφθάρη παντάπασι. κἀκ τοῦδε τὸ ἀλλόθρουν
πλειόνως ἀναθαρρῆσαν, ἐπεὶ καὶ ἄφθεγκτόν ἐστι τῇ φήμῃ μηδὲν
ἀνεξερεύ-
νητόν τε καὶ ἀνεξέλεγκτον, ἐφόδοις ἀκηρύκτοις ἐχρῆτο συχναῖς, καὶ
λῃστρικοῖς ἐπιτιθέμενον κλέμμασιν, ἐνιαχοῦ δὲ καὶ προδήλως διαμιλλώ-
551
μενον κατὰ μάχην ἐνώπιον, ἀεὶ τὰς τῶν Ῥωμαίων ἐλυμαίνετο φάλαγγας·
κατὰ γὰρ νέφος συνεχὲς τὴν σύστασιν ἐφιστάμενον ἐκ τοῦ αὐτίκα, τῇ
ποδωκείᾳ πεποιθὸς τῶν ἵππων, τῆς ὁμαιχμίας ἀφίστατο, ὡς εἴπερ ἀνέ
Nicetas Choniates Hist., Scr. Eccl., Rhet., Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign John2, page 39, li.of page 19
δέ γε Κίλικες καὶ Σύροι προσρέψαιεν ἐκείνῳ.

Γράφων τοίνυν κατὰ τήνδε τὴν ἄνοδον καὶ τὴν αὐτοῦ προσημαίνων
τοῖς Ἀντιοχεῦσιν ἄφιξιν οὐδαμῶς ἀνίει, ὥστε καὶ μήπω τῶν ὁρίων ἐπιβὰς
τῆς Συρίας πρεσβείαν ἐφειλκύσατο ἐκεῖθεν μάλα ἀγαθὰς αὐτῷ τὰς
ἐλπίδας
ἐπὶ τοῖς μέλλουσιν ὑποβάλλουσαν. ἐπεὶ δὲ τῇ Ἀντιόχου προσήγγισεν,
ἀλλοίους εὕρατο τὰς γνώμας τοὺς Ἰταλούς, τῆς φήμης προαγγειλάσης
ὁπόσα ἐνδόμυχα καὶ τῶν χειλέων τοῦ βασιλέως ἀπρόϊτα. μὴ γοῦν
ῥᾳδίαν εὑρίσκων καὶ τῇ γνώμῃ συμβαίνουσαν τὴν εἰς τὴν Ἀντιόχου πάρ-
οδον, ἀλλ' ἔνορκον ὁρῶν συγχωρουμένην αὐτῷ τὴν εἰσέλευσιν καὶ τὸ
ὅλον ἀπᾴδουσαν οἷς ὥρμαινε κατὰ ψυχήν, καὶ ὡς εἴπερ εἰσελεύσεται,
πρὸς ἡμέρας ἐνσκηνησάμενος καὶ προσκυνηθεὶς καὶ τιμηθεὶς τὰ εἰκότα
πά
Nicolaus I Mysticus Theol., Epist., Epistulae (3100: 001)“Nicholas I,

Patriarch of Constantinople, s”, Ed. Jenkins, R.J.H., Westerink,
L.G.Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, 1973; Corpus Fontium
Historiae Byzantinae 6.Epistle 5, li.33
... ἐμεσίτευσαν καὶ Βουλγάροις· οὐδὲ πάλιν τῶν δευτέρων ἃ τῆς

πρώτης κακῶς διαλελυμασμένης εἰρήνης εἰς ἀνακαινισμὸν καθιστῶντα
αὐτὴν ὑπὸ σοῦ αὐτοῦ γεγενημένα ὅρκοις φρικτοῖς κατησφαλίσθησάν
τε καὶ ὠχυρώθησαν.
Τί τοῦτο, τέκνον ἡμῶν; Ποῦ μοι τὸ περὶ σὲ καύχημα; Ποῦ ἐκεῖνα
τὰ καλὰ ὅσα ἡ ἀγαθὴ περιφέρουσα ταῖς ἀκοαῖς ἡμῶν φήμη, ὡς ὁ ἐκ
θεοῦ ἄρχων ἀγαθός, φιλόθεος, δίκαιος, μισοπόνηρος, ἐραστὴς ἀληθείας,
πολέμιος ψεύδους, καὶ τί με δεῖ καθ' ἕκαστον λέγειν, ὅσα κομίζουσα
ἡμῖν ἡ καλὴ ἐκείνη καὶ δεξιὰ φήμη ἐποίει χαίρειν ἐπὶ σοί, εὐφραίνεσθαι,
σεμνύνεσθαι, εὐχαριστίαν θεῷ ἀναφέρειν, δοξάζειν τὸν τῶν ὅλων
ἄρχοντα καὶ θεὸν καὶ δεσπότην, ὅτι τοιοῦτον ἄνδρα τῷ γένει τῶν
Βουλγάρων κε
552
Nicolaus I Mysticus Theol., Epist., Epistulae Epistle 5, li.36
Τί τοῦτο, τέκνον ἡμῶν; Ποῦ μοι τὸ περὶ σὲ καύχημα; Ποῦ ἐκεῖνα

τὰ καλὰ ὅσα ἡ ἀγαθὴ περιφέρουσα ταῖς ἀκοαῖς ἡμῶν φήμη, ὡς ὁ ἐκ
θεοῦ ἄρχων ἀγαθός, φιλόθεος, δίκαιος, μισοπόνηρος, ἐραστὴς ἀληθείας,
πολέμιος ψεύδους, καὶ τί με δεῖ καθ' ἕκαστον λέγειν, ὅσα κομίζουσα
ἡμῖν ἡ καλὴ ἐκείνη καὶ δεξιὰ φήμη ἐποίει χαίρειν ἐπὶ σοί, εὐφραίνεσθαι,
σεμνύνεσθαι, εὐχαριστίαν θεῷ ἀναφέρειν, δοξάζειν τὸν τῶν ὅλων
ἄρχοντα
καὶ θεὸν καὶ δεσπότην, ὅτι τοιοῦτον ἄνδρα τῷ γένει τῶν Βουλγάρων κε-
φαλὴν καὶ ἄρχοντα ἔδωκεν; Ποῦ ταῦτα, δι' ὧν καὶ νυκτὶ καὶ ἡμέρᾳ
χαίρων ἐπὶ σοὶ εὐχὰς ἀνέφερον, εἰ καὶ ταπεινός, εἰ καὶ ἀχρεῖος τοῦ ἁγίου
θυσιαστηρίου παραστάτης, μὴ ἐπιλιπεῖν τὸ σὸν σπέρμα ποτὲ τοῦ ἄρχειν
Ἐπὶ πᾶσι τοῖς εἰρημένοις καὶ ὡς πατὴρ κατὰ πνεῦμα, εἰ καὶ ἐλά-
χιστος, καὶ ὡς ἱερεὺς καὶ τοῦ ἁγίου θυσιαστηρίου παραστάτης, εἰ καὶ
ἀνάξιος, καὶ λαβὼν ἐξουσίαν παρὰ τοῦ παναγίου πνεύματος δεσμῷ
ὑποβαλεῖν τοὺς ἐξαμαρτάνοντας, εἰ καὶ πάντων ἁμαρτωλῶν ἐγὼ πρῶτος,
δεσμῷ ὑποβάλλομέν σε ἐν πατρὶ καὶ υἱῷ καὶ ἁγίῳ πνεύματι, ἵνα, εἴ τι
τοιοῦτον βεβούλησαι, καὶ ὡς ἡ φήμη προέδραμεν, ἐπὶ τυραννίδι πρὸς
τὴν πόλιν διέγνως, καταργήσῃς τὸ ὅρμημα καὶ πρὸς τὴν οἰκείαν ἐξουσίαν
ὑποστρέψῃς καὶ τὴν ἐξ ἀρχῆς εἰρήνην στέρξῃς καὶ μηδὲν καινοτομῆσαι
τολμήσῃς· γινώσκων ὡς, εἰ τοῦτο πράξεις, ἀλύτοις δεσμοῖς τὸν πάντα
αἰῶνα τοῦ παναγίου πνεύματος ὑποβεβλημένος ἔσῃ καὶ τῶν ἱερῶν καὶ
ἀχράντων μυστηρίων ἀκοινώνητος.
τοῦ συνειδότος ἔχεις τὴν μνήμην) τότε προσεῖπες· ταῦτά με κινεῖ πρὸς
τὸ ἔσχατον τοῦτο γράμμα.
Ποῦ τοίνυν, ὡς παρών σοι προσφθέγγομαι, τῶν σῶν λόγων αἱ ὑπο-
σχέσεις; Τί γέγονεν ἡ μακαρία ἐκείνη ἐν τοῖς ῥήμασιν εἰρήνη, ἧς καὶ
μόνον ἡ φήμη καὶ ἐν τῇ τῶν Βουλγάρων χώρᾳ καὶ ἐν τῇ τῶν Ῥωμαίων
διαχεθεῖσα πᾶσαν γλῶσσαν εἰς θεοῦ εὐχαριστίαν ἐκίνησεν; Παντὶ μὲν
ἀνθρώπῳ τρόπος ἀγαθὸς ἐν τούτῳ γνωρίζεται, ἐν τῷ τιμᾶν τὴν ἀλήθειαν,
ἀρχῇ δὲ μάλιστα τῇ πρὸς μεγαλοπρέπειαν ἐξῃρημένῃ οὐδὲν οὕτως ἄλλο
εἰς δόξαν συντελεῖ καὶ σεμνότητα τῆς ἀρχῆς ὡς ἡ τῶν λόγων ἀλήθεια καὶ
τῶν ἐπαγγελλομένων τὸ ἀδιάψευστον.

553
Δέσποτα καὶ τέκνον μου εὐλογημένον· φήμην ἠκούσαμεν (παράσχοι

δὲ θεὸς ψευδῆ ταύτην εἶναι) ὅτι πρὸς τὴν Λάμψακον ἐπέρασαν
Βούλγαροι
καὶ ἐποίησαν κακώσεις τινάς. Εἴτε οὖν ψευδής ἐστιν ἡ φήμη, μὴ κα-
ταφρονήσωμεν τῶν λεγομένων, ἀλλὰ μετὰ τῆς τοῦ θεοῦ βοηθείας ἀσφά-
λεια γενέσθω εἰς τὸν τόπον· εἴτε ἀληθής ἐστιν, καὶ ὡς οὕτω πλέον καὶ
πλέον γενέσθω πρόνοια τοῦ μὴ συμβῆναι ἄλλο τι τοιοῦτον. Εἰ γὰρ
ἐγένετο ἀρχὴ τοιαύτη, καὶ μικρόν τι ἀποθαρρήσωσι τοῦ περνᾶν πρὸς τὰ
μέρη τῆς Λαμψάκου, πολλῆς μετὰ ταῦτα δεησόμεθα σπουδῆς, ἵνα τὸ
πρᾶγμα
Ὅσῳ πάντων τῶν σῶν ὁμοφύλων, ὦ εὐγενεστάτη τῶν Σαρακη-

νῶν κορυφή, παρὰ θεοῦ ἔλαβες τὸ ὑπερέχειν καὶ ὑπεράνω καθῆσθαι,
τοσοῦτον καὶ τῇ ἄλλῃ ἀρετῇ πάντων ὀφείλεις τὸ ἐξαίρετον ἔχειν. Καὶ
λέγω ταῦτα, οὐχ ὅτι μὴ τοιοῦτόν σε ὑπάρχειν ὑπολαμβάνω (διδάσκει γὰρ
ἡμᾶς ἡ ἀγαθὴ περὶ σοῦ φήμη ἅ γε διδάσκει, καὶ μανθάνομεν ἐκ ταύτης
ὅτι ὥσπερ κατὰ τὴν ἀρχήν, οὕτω καὶ φρονήσει καὶ δικαιοσύνῃ καὶ τῇ
ἄλλῃ
καλοκἀγαθίᾳ τῶν τρόπων τῶν σῶν διαφέρεις ὑποχειρίων), ἀλλ' ἐπειδὴ
λόγος ἄτοπος καὶ παράδοξος ταῖς ἡμετέραις ἀκοαῖς προσῆλθεν ὡς κατὰ
τῶν ὑποκειμένων ὑμῖν Χριστιανῶν εἰς φοβερὰν ὀργὴν ἐξηνέχθης, ἀπ'
οὐδεμιᾶς ἀληθοῦς αἰτίας, ἀπὸ δὲ ψιλῆς μόνης συκοφαντίας, διὰ τοῦτο
Theognostus Gramm., Canones sive De orthographia (3128: 001)

“Anecdota Graeca e codd. manuscriptis bibliothecarum Oxoniensium,
vol. 2”, Ed. Cramer, J.A.Oxford: Oxford University Press, 1835, Repr.
1963.Sec. 110, li.3
Τὸ δ πρὸ αὐτοῦ ἔχειν ἐν ἀρχῇ λέξεως τὴν οι δίφθογγον

πλὴν τινῶν λέξεων οὐκ ἀνέχεται· σχέδον γὰρ τὰ πάντα διὰ
τοῦ υ ψιλοῦ γράφεται· οἷον, ὕδης, συνετός· ὕδη, φήμη, ᾠδή·
ὕδαρος· ὕδειν, τρέχειν, λέγειν· ὕδος τὸ ὕδωρ· ὕδρος· ὕδρα·
σεσημείωται τὸ οἶδα· οἶδμα· οἰδαίνεται· Οἰδήπους, διὰ τῆς
οι διφθόγγου γραφόμενα.
Theognostus Gramm., Canones sive De orthographia

Sec. 345, li.6
554
Τὰ διὰ τοῦ ημος ἁπλᾶ οὐκ ἔστιν εὑρεῖν διὰ τοῦ η γραφό-
μενα, εἰ μὴ τὸ ἔρημος, ὅπερ καὶ αὐτὸ γέγονεν ἀπὸ τοῦ ἥρεμος
κατὰ ἐναλλαγὴν τῶν στοιχείων· ἢ ἀπὸ τοῦ ἔρα ἔραμος, καὶ
τροπῇ τοῦ α εἰς η ἔρημος· ἔρα δέ ἐστιν ἡ γῆ· καὶ τὸ Κέημος
ὄνομα νήσου· πρόσκειται ἁπλᾶ διὰ τὸ σῆμα εὔσημος· ἄση-
μος· ἐπίσημος· φήμη εὔφημος· βλάσφημος· πάνδημος ὡς
ἀπὸ τοῦ δῆμος· Νικόδημος· ἐπίδημος· τὰ δὲ ἁπλᾶ· οἷον, ἄλ-
κιμος· κύδιμος· φαίδιμος· δόκιμος· καὶ τἄλλα τῶν παραδειγ-
μάτων ἐῶ διὰ τὸ πλῆθος.
Τὰ διὰ τοῦ υμος προπαροξύτονα διὰ τοῦ υ ψιλοῦ γράφον-
ται· Ἔλυμος· ἤδυμος· νήδυμος ἔτυμος ὁ ἀληθὴς, καὶ ἐν
Theognostus Gramm., Canones sive De orthographia

Sec. 681, li.2
φονται· οἷον, λύμη· ῥύμη· Κύμη ἡ πόλις· Δύμη· Στρύμη·

τρύμη ἡ ταλαιπωρία· ζύμη· τὸ κοίμη ἐπὶ τοῦ ὕπνου, ἐξ οὗ
καὶ τὸ κοιμῶ κοιμαῖς διὰ τῆς οι διφθόγγου· ἀπὸ γὰρ τοῦ
κείομαι κεῖμαι κοίμη, ὡς καὶ ἀπὸ τοῦ οἷμος οἴμη.
Τὰ διὰ τοῦ ημη δισύλλαβα βαρύτονα τὸ η παραλήγεται·
οἷον, μνήμη· φήμη· κνήμη· χήμη· τούτοις ἀκόλουθον καὶ
τὸ τιμὴ ὀξυνόμενον τὸ προσηγορικόν· τὸ γὰρ κύριον βαρύνεται·
ἀμφότερα δὲ διὰ τοῦ ι γράφεται.
Τὰ εἰς μη ὑπὲρ δύο συλλαβὰς μονογενῆ τὸ η παραλή-
γεται· οἷον, νοσίμη· θελήμη· φιλήμη, οὕτως ἡ φιλία.
Τὰ διὰ τοῦ ωμη δισύλλαβα βαρύτονα, διὰ τοῦ ω μεγάλου
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epit. historiarum (lib. 1–12) (3135:
001)“Ioannis Zonarae epit. historiarum, 3 vols.”, Ed. Dindorf, L.Leipzig:
Teubner, 1:1868; 2:1869; 3:1870.Vol. 1, page 84, li.7
μυεῖται ὁ Σαμουὴλ παρὰ τοῦ θεοῦ ὅπου ἐκέκρυπτο,

καὶ ἀχθέντα ἔστησε μέσον. καὶ ἦν ὑπερωμίας καὶ
πάντων ὑπερέχων κατὰ τὴν ἡλικίαν τοῦ σώματος.
καὶ πρὸς τὸ πλῆθος ἔφησεν ὁ προφήτης “τοῦτον
ἔχρισεν ὑμῖν εἰς βασιλέα ὁ κύριος, ᾧ οὐκ ἔστιν
ὅμοιος ἐν πᾶσιν ὑμῖν.” ὁ δὲ λαὸς ἐπευφήμηςε καὶ
εἶπεν “ζήτω ὁ βασιλεύς.” οὕτω δὲ τῷ Σαοὺλ βασι-
λεύσαντι πολλοὶ μὲν προσεῖχον ὡς βασιλεῖ καὶ κατὰ
τὸ προσῆκον ἐτίμων αὐτόν, πολλοὶ δὲ κατεφρόνουν
τε καὶ ἐχλεύαζον.
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epit. historiarum (lib. 1-12) Vol. 1, page
555
109, li.20
λεν ἄρτι τὰ ἴδια ποίμνια ὁ Ἀβεσαλώμ, καὶ εἰς πότον

τοὺς ἀδελφοὺς συνεκάλεσεν. ἐνετείλατο δὲ τοῖς ὑπη-
ρετουμένοις αὐτῷ προχωροῦντος τοῦ πότου πατάξαι
τὸν Ἀμνὼν καὶ ἀποκτεῖναι. καὶ ἐποίησαν οὕτως οἱ
παῖδες Ἀβεσαλώμ. ἰδόντες δὲ οἱ λοιποὶ τοῦ βασι-
λέως υἱοὶ τὸ γενόμενον ἔφυγον. φήμης δὲ προελθού-
σης ὡς ἔκτεινε πάντας τοὺς τοῦ βασιλέως υἱοὺς ὁ
Ἀβεσαλώμ, διέρρηξε τὴν ἐσθῆτα αὐτοῦ ὁ Δαβὶδ καὶ
ἔπεσεν ἐπὶ τὴν γῆν θρηνῶν. ἐν τοσούτῳ δ' ἥκασιν
οἱ τοῦ βασιλέως υἱοὶ καὶ τὸν φόνον τοῦ Ἀμνὼν πεν-
θοῦντες ἀπήγγειλαν.
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epit. historiarum (lib. 1-12)

Vol. 1, page 367, li.11
τὴν Ἀντωνίου τιμὴν τὴν πρὸς αὐτὸν διηγούμενα, καὶ

ὡς συνεδρεύει αὐτῷ ἐν ταῖς διαγνώσεσι καὶ ὡς συν-
εστιᾶται, καὶ ὅτι τούτων τυγχάνει καὶ ταῦτα τῆς
Κλεοπάτρας χαλεπῆς οὔσης αὐτῷ πρὸς διαβολήν.
τούτων τῶν γραμμάτων κομισθέντων ἡ ψευδὴς ἐπαύ-
σατο φήμη.
Ἐπεὶ δὲ προπέμψας ὁ βασιλεὺς Ἡρώδης τὸν Ἀν-
τώνιον ἐπὶ Πάρθους εἰς τὴν Ἰουδαίαν ὑπέστρεψεν,
εὐθὺς ἡ ἀδελφὴ Σαλώμη καὶ ἡ μήτηρ αὐτῶν κατη-
γόρουν Ἀλεξάνδρας καὶ Μαριάμ. ἡ δὲ Σαλώμη καὶ
κατὰ τοῦ ἀνδρὸς ἑαυτῆς λόγον εἰσῆγεν ὡς μιγνυμέ
Joannes Zonaras Gramm., Hist., Epit. historiarum (lib. 1-12) Vol. 2, page
45, li.3
χρόνους ἡ γυνὴ σὺν τῷ παιδὶ νεανίᾳ γεγενημένῳ

ἀφανισθῆναι κατὰ τὸ Βέσβιον ὄρος, πυρφόρον ὂν
καὶ τότε μᾶλλον ἐκπυρωθέν. Βερνίκη δὲ ἑτέρα
ἀδελφὴ τοῦ Ἀγρίππου, συνοικοῦσα Ἡρώδῃ τῷ θείῳ,
θανόντος ἐκείνου Πολέμωνι συνηρμόσθη, περιτμη-
θῆναι θελήσαντι, διὰ τὴν φήμην τὴν λέγουσαν αὐτὴν
τῷ ἀδελφῷ συνιέναι κατ' ἔρωτα, ἵν' οὕτω τὴν δια-
βολὴν ἀποφήνῃ ψευδῆ. οὐ μὴν ἔμεινεν ὁ γάμος ἐπὶ
πολύ, τῆς Βερνίκης καταλιπούσης τὸν Πολέμωνα.
556
Τελευτᾷ δὲ Κλαύδιος Καῖσαρ βασιλεύσας ἔτη

τρισκαίδεκα καὶ μῆνας ὀκτὼ ἐφ' ἡμέραις εἴκοσι. λό

ἐστρατοπεδεύετο παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ τῆς λίμνης. ἐν-
ταῦθα ὡς ἀφίκοντο οἱ πρέσβεις Ἀμουράτεω, τύχῃ τινὶ ἀγαθῇ
χρησάμενοι διεφήμιζον ὡς συμμαχομένους σφίσι τοὺς Ἕλληνας
ἔχοντες ἥκοιεν, καὶ ἐπὶ τὸ στρατόπεδον τοῦ Μουσταφᾶ ἐφώνουν
ἐπαπειλοῦντες ὡς ἀπειλημμένῳ ἐν τῇ Ἀσίᾳ. ἐνταῦθα φήμης
παρὰ τὸ στρατόπεδον τοῦ Μουσταφᾶ γενομένης, ὡς σφίσιν οὐ
παρῆσαν οἱ πρέσβεις, καὶ δεδιότες, μὴ οἱ Ἕλληνες τὸν Ἑλλή-
σποντον κατασχόντες τοῦ λοιποῦ μὴ ἐπιτρέπωσι διαβαίνειν καὶ
αὐτοῦ ταύτῃ ἀπόλοιντο, λόγον τε σφίσιν ἐδίδοσαν, καὶ νυκτὸς
ἐπιγενομένης αὐτὸς ὁ Ζουναΐτης ὁ τῆς Σμύρνης ἡγεμὼν ἀπέδρα
ὑποτεμόμενοι τὴν κεφαλὴν ἀπήγαγον ἐς βασιλέα. Θερίζης δὲ

ἦν τοὔνομα ὁ νέηλυς, ᾧ διὰ τοῦτο ἀνδρεῖόν τι νέον ἐπέτρεψε
βασιλεὺς Ἀμουράτης ἔχειν καὶ μεγάλα ἐτίμα. Ἀμουράτης μὲν
οὖν ἐνταῦθα λέγεται, ὡς ἑώρα ἐμβαλόντας τοὺς Παίονας καὶ
μαχομένους ἀξίως λόγου, ὥρμητο ἐς φυγήν· πρὶν δὲ αὐτὸν ἐς
φυγὴν τραπῆναι, τὶς ἰδὼν αὐτὸν ἐβλαςφήμηςε, δεινὸν λογισάμενος
εἰ ἐκφύγοιεν, κατέσχε τε αὐτόν, καὶ μετ' οὐ πολὺ τὴν κεφαλὴν
τοῦ βασιλέως Παιόνων ἐς βασιλέα Μουσουλμάνων ἀπήγαγον.
Οἱ μὲν ἀμφὶ τὸν βασιλέα Παίονες ὡς ἀπήλαυνον, ἐζήτουν
τὸν βασιλέα· μετὰ δὲ ταῦτα, ὡς ᾔσθοντο ἐνταῦθα πεσόντος καὶ
ἀποθανόντος, ἐνέβαλον μὲν αὐτίκα, πειρώμενοι ἀνελέσθαι τὸν
τὸν βασιλέα· μετὰ δὲ ταῦτα, ὡς ᾔσθοντο ἐνταῦθα πεσόντος καὶ

ἀποθανόντος, ἐνέβαλον μὲν αὐτίκα, πειρώμενοι ἀνελέσθαι τὸν
νεκρόν, οὐ μέντοι γε περιεγένοντο· ἐπύρωσε γὰρ τοὖργον τοὺς
νεήλυδας, καὶ ἐμάχοντο μεγάλως. μετὰ δέ, ὡς οὐκ ἠδύναντο
ἀνελέσθαι τὸν νεκρόν, ἀπήλαυνον ἐπὶ τὸ στρατόπεδον. καὶ αὐτίκα
ἡ φήμη ἀφικομένη ἐπὶ τὸν Χωνιάτην καὶ ἐς τοὺς ἄλλους τοὺς
ἐν ταῖς συντάξεσιν ἔπαυσέ τε τῆς μάχης. καὶ ἀποχωροῦντος καὶ
ἰόντος ἐν οὐδενὶ κόσμῳ, ἐπυνθάνετο ἕκαστα, οὐκέτι ἤλαυνεν ἐπὶ
557
τὸ στρατόπεδον, ἀλλ' εὐθὺ τοῦ Ἴστρου ἐπορεύετο αὐτός τε καὶ

οἱ Δᾶκες, καὶ ὡς εἶχον σπουδῆς, ἔφευγον ἐν οὐδενὶ κόσμῳ καὶ
οἱ ἀμφὶ τὸν βασιλέα Παιόνων.
Joel Chronogr., Chronographia compendiaria (3140: 001)“Ioelis

chronographia compendiaria”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1836; Corpus
ἐσφάγη ὑπὸ κουβικουλαρίου. ἐφ' οὗ καὶ ὁ ἅγιος Χαρίτων ὡμο-

λόγησε, καὶ Μάνης ὁ μιαρὸς καὶ τρισκατάρατος ἀνεφύη, Χριστὸν
ἑαυτὸν καὶ πνεῦμα ἅγιον ὁ δαιμονιώδης μορφαζόμενος. Παῦλος
δέ τις τῷ Μανέντι τούτῳ σύγχρονος γεγονώς, τὸ γένος μὲν Σα-
μοσατεύς, Ἀντιοχείας δὲ τῆς μεγάλης πρόεδρος, ψιλὸν ἄνθρωπον
εἶναι τὸν κύριον ἐδυςφήμηςεν. εἶτα Ἀπολινάριός τις ἀνεφύη,
πρόεδρος Λαοδικείας τῆς Συρίας, ὃς σάρκα μὲν ἐψυχωμένην
ψυχῇ ζωτικῇ ἀνειληφέναι τὸν κύριον ἔλεγεν, ἄνουν δέ. μεθ' ὃν
ἀναφαίνεταί τις Θεόδωρος, Μοψουεστίας πόλεως ἐν Κιλικίᾳ τὴν
ἡγεμονίαν λαχών, ὃς ἕνα τῶν καθ' ἡμᾶς κοινῶν ἀπεκάλει τὸν δε-
σπότην Χριστόν, καὶ ἐκ προκοπῆς λαβόντα καὶ κατὰ χάριν τὸ
Georgius Acropolites Hist., Annales (3141: 002)“Georgii Acropolitae

opera, vol. 1”, Ed. Heisenberg, A.Leipzig: Teubner, 1903, Repr. 1978
(1st edn. corr. P. Wirth).Sec. 1, li.28
πολέμων συρρήξεις καὶ ἀνδραποδισμοὺς καὶ νίκας καὶ ἥττας

καὶ ὅσα τοιαῦτα συμβαίνει τοῖς καθ' ἡμᾶς. πολυσχιδῶν
γὰρ τουτωνὶ τελούντων καὶ μηδὲ παρ' αὐτῶν ἴσως τῶν
ἐνεργούντων γινωσκομένων, σχολῇ γε ἂν τοῖς ἐξιστοροῦσι
τοῦ ἀληθοῦς παντάπασι γενήσεται ἡ ἐπίτευξις· ἐκ τοῦ
μᾶλλον δὲ καὶ ὅσα τῇ κοινῇ φήμῃ γνωρίζεται, ταῦτα τὸν
ἐξιστοροῦντα παραλήψασθαι δέον, εἰ μὴ ἀδικεῖν οὗτος ἐθε-
λήσειε τὴν ἀλήθειαν ὡς οἱ τοὺς ὀβολοὺς κερματίοις ἐλλυ-
μαινόμενοι ἢ καὶ παραχαράττειν βουλόμενοι. οὔτε γοῦν πρὸς
χάριν οὔτε πρὸς φθόνον, ἀλλ' οὐδὲ πρὸς μῖσος ἢ καὶ πρὸς
εὔνοιαν συγγράφειν χρεών ἐστι τὸν συγγράφοντα, ἀλλ' ἱστο
Georgius Acropolites Hist., Annales Sec. 11, li.20
παρὰ ταύτης ἀπῃτοῦντο. τὸ δὲ Βουλγάρων φῦλον ἔκσπον-

δον μὲν τὰ πρῶτα Ῥωμαίοις τελοῦν καὶ πολλῶν πολέμων
πρόξενον γεγονὸς αὐτοῖς ἀνδραποδισμῶν τε καὶ ἁλώσεων
558
πόλεων καὶ μυρίων ἄλλων δεινῶν, καὶ ταῦτα ἐν πολλοῖς

τοῖς ἔτεσιν, ὕστατα παρὰ τοῦ βασιλέως Βασιλείου χειροῦνται,
ὃν διὰ ταῦτα Βουλγαροκτόνον ἡ φήμη ἐκάλεσε. μέχρι γοῦν
τοῦ βασιλέως Ἰσαακίου ὑπόφορον τὸ γένος ἐτέλει Ῥωμαίοις,
διὰ δὲ τὴν τοιαύτην πρόφασιν μεμελέτηκεν ἀνταρσίαν. καὶ
ἀνίσταταί τις Ἀσὰν τοὔνομα καὶ βασιλεύει τῆς χώρας,
ἅπαντα τὰ ἐντὸς τοῦ Αἵμου μέχρι καὶ τοῦ Ἴστρου ὑφ'
ἑαυτὸν ποιησάμενος. ἐκ τούτου οὐκ ὀλίγα πράγματα .
ἐλθέτω καὶ αὖθις ὁ τῆς ἱστορίας εἱρμός. οἱ ἐν τῇ Κων-

σταντινουπόλει, ἐπειδή, ὡς προειρήκειμεν, ὁ Ῥομπέρτος, ὃν ὡς
βασιλέα ὁ λόγος ἔχειν τούτους ἱστόρησε, τὴν Εὔριπον κατα-
λαβὼν τετελεύτηκεν, ἐναπελείφθη δὲ ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ Βαλ-
δουῖνος ἔτι ἀφῆλιξ ὤν, στέλλουσι πρεσβείαν πρὸς Ἰωάννην
τὸν ὀνομαζόμενον Ἱεροσολύμων ῥῆγα, φήμην τε πολλὴν
αὐχοῦντα περὶ τὰς στρατιωτικὰς μεθόδους βριαρόν τε χεῖρα
καὶ τῷ μεγέθει τοὺς κατ' αὐτὸν ὑπερβάλλοντα, ὡς ἄν τε
ἀφίκοιτο πρὸς αὐτοὺς καὶ βασιλεὺς Κωνσταντινουπόλεως
φημισθείη καὶ ἄρξοι ὡς αὐτοκράτωρ τῶν εἰς αὐτήν, ἐπι-
γαμβρεύσοι δὲ ἑαυτῷ καὶ τὸν ὃν εἶχον εἰς τὴν κληρονομίαν,
μέρη τῶν Πηγῶν διατρίβειν, ἀφεὶς μετ' αὐτοῦ καὶ τὸν

Μουζάλωνα Ἰωάννην, μυστικὸν μὲν ὄντα ὅτε τοῖς κοσμικοῖς
συνετάττετο, τότε δὲ μοναχὸς ἦν, ἀνὴρ ὀξύνους καὶ δραστή-
ριος καὶ βασιλικοῖς τῶν ἄλλων πλέον ἐμπρέπων πράγμασι,
καὶ τὸν Λιβαδάριον Μιχαήλ, μέγαν ἑταιρειάρχην ὄντα.
ὡς γοῦν τῆς φήμης ὁ βασιλεὺς ᾔσθετο, σιωπὴν παραγγεί-
λας τοὺς εἰδότας ἄγειν καὶ μηδενὶ περὶ τούτου κοινωνεῖν,
εἰς συμβιβάσεις μετὰ τοῦ ἐντὸς Ἰωάννου χωρεῖ, πρέσβιν ἐν
τούτοις λαβὼν τὸν Ἰωάννου πατέρα τὸν Ἄγγελον Θεόδωρον.
πληρουμένων γοῦν ἡμερῶν τεσσαράκοντα ἐγένοντο αἱ σπον-
δαὶ καὶ οἱ ὅρκοι προέβησαν·
τῶν Σερρῶν ἄστυ, ᾧ πρώτως προσβαλεῖν ἔδει, ἄμαχον μέν

ἐστιν ἐκ τοῦ ὑπερκεῖσθαι τῆς γῆς, κυκλωθῆναι δὲ τοσούτῳ
στρατεύματι οὐκέτι ῥᾷόν ἐστιν· ἑλεπόλεις δὲ στῆσαι κατ'
559
αὐτοῦ τῶν ἀμηχάνων καθέστηκε. προσβαλεῖν δὲ καὶ μετὰ

πεῖραν ἀποκρουσθῆναι αἰδὼς μὲν ὑπάρχει τῷ κράτει τῆς
τῶν Ῥωμαίων ἀρχῆς – φήμη γὰρ αὐτοῖς ἐπὶ τοῖς τοι-
ούτοις πάνυ πολλὴ – καὶ τὸ πρὸς μάχην παροτρῦναι
Βουλγάρους ἐφησυχάζοντας οὐκέτι συμφέρει. ταῦτα συν-
εβούλευον οἱ τὸν βασιλέα τῆς ἐγχειρήσεως ἀποτρέποντες.
ὁ δὲ Παλαιολόγος Ἀνδρόνικος, ὃν μέγαν δομέστικον ὁ λό-
γος μοι προϊστόρησε,

Palaeologo) (3142: 001)“Georges Pachymérès. Relations historiques, 2
vols.”, Ed. Failler, A., Laurent, V.Paris: Les Belles Lettres, 1984; Corpus
fontium historiae Byzantinae 24.1–2. Series Parisiensis.Page 47, li.9
ιαʹ. Ὅπως ἀποστέλλεται Χαδηνὸς ἀναγαγεῖν αὐτὸν σιδηρόδετον.

Ἀλλὰ τοῦ Δυρραχίου πρὸς Θεσσαλονίκην ὑποστραφέντος διὰ τὴν
σύγχυσιν κἀκείνου ὡς εἰκὸς διαπονουμένου, ἐφ' ᾧ συσταλείη τὸ
ἀνθιστάμενον, φήμη προτρέχει τὸν τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμητα
Χαδηνὸν ὅσον οὐκ ἤδη καταλαμβάνειν Θεσσαλονίκην ἀγγέλλουσα, οὐκ
ἄλλου χάριν ἢ τοῦ τὸν Παλαιολόγον καθέξοντα ὡς βασιλέα δέσμιον
ἐνεγκεῖν· καὶ ὅς – ἔφθασε γὰρ διατρίβων ἐν Θεσσαλονίκῃ τῷ τηνικάδε – ,
ἀκούσας τὸ φημιζόμενον, δεινὰ ἐποίει καὶ στρέφων ἦν ἐπὶ λογισμῶν τί
ποτε ἄρα τῷ βασιλεῖ δόξαν, ὡς

ἀμφότεροι, ἐκεῖνον μὲν ἐπ' ἀγαθαῖς ἐλπίσιν εἶχον μετεωρίζειν, ἑαυτοῖς

δέ,
εἰ μὴ οὕτως ἀποβαίη, παραίτησιν ὑπελείποντο ὡς ἁμαρτοῦσι τῆς
ἐξηγήσεως,
ἄλλο τι τῆς φωνῆς τάχα δηλούσης ἢ ὡς ἐκείνοις ἐξήγητο.
Πλὴν ἀλλ' ἐν τοσούτῳ φθάνει καὶ ὁ τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμης, ὁ
δηλω-
θεὶς Χαδηνός, καὶ ἐπιβαίνει ἀπτέρῳ τάχει Θεσσαλονίκης καὶ αὐτίκα τὸ
πιστὸν τῆς φήμης ἔδειξε πράξας, τὸν Παλαιολόγον ἐν ἀσφαλεῖ
κατασχών.
Σιδήροις μέντοι οὐκ ἔγνω δεσμεύειν τὼ πόδε, ὡς δή οἱ καὶ
προστεταγμένον
ἦν, οὐκ οἶδ' εἴτε τὸ τοῦ ἀνδρὸς αἰδούμενος εὐγενές, εἴτε τι καὶ φιλίας
πρὸς
ἐκεῖνον ἔχων· τὸ γὰρ ὑπονοεῖν τι περὶ ἐκείνου τῶν ἀγαθῶν τὰ τῆς ὀργῆς
560
οὐκ ἐδίδουν. Τέως δ' ἀφοσιωσάμενος ἐκείνῳ τὰ τῆς τιμῆς ὡς οἷόν τε

ἀσφαλῶς, μὴ καὶ ἐπὶ πολλῶν ἐντὸς ἀτιμῷτο τῆς πόλεως τοῖς σιδήροις

ὡς μηδὲ τολμᾶν ἐξιέναι, ἅμα δὲ καὶ τοῦ αὐτὸν βασιλέα δόξαι νικᾶν καὶ
πᾶσαν τὴν αὐτοῦ δύναμιν ἐπὶ ταὐτὸ συνελθοῦσαν ἅμα. Τότε γοῦν
πολλῶν καθ' ἡμέραν ἐκ τοῦ τείχους βαλλομένων τε καὶ πιπτόντων
ἰοβόλοις μεγίστοις μαγγάνοις, ὥστε καὶ οἰκτίζοντο κατειρωνευόμενοι, μὴ
θέλοντες βάλλειν, ἀλλ' ἀποπέμπειν τὸν ἐντὸς τοῦ βέλους ἰόντα διὰ τὴν
ἐγγύτητα, ὡς τῇ γυναικί, ὡς ἔλεγον, διασῴζοιτο, καὶ ἅμα φήμης
διαχεθείσης, ὡς ἐξ ἀπο-στολῆς ἐπέστησαν ἄλλοι πλεῖστοι καὶ ἰσχυροί,
ὑπερπαθήσας οἷον διά τε τὸ τοῦ κόπου κενὸν καὶ μετὰ τὴν τῶν πεσόντων
ἀποβολήν, εἰ καὶ γέλωτα ὤφλει μηδὲν καταπράξας, ἔγνω καταλύειν τὸν
πόλεμον, πλὴν οὐ κατὰ συνθήκας, ἵν' ἑαυτῷ ἀπολογίαν εὐπρεπῆ
καταλείψοι, ὡς καὶ πάλιν κατ' ἀγαθὰς ἐλπίδας ἐπιθησόμενος.

πέπλοις τε χρυσοῖς ὑπ' ἀκοιμήτῳ φωτί, ἐχόμενα τῆς ἐκείνου στρωμνῆς

θέντα,
τιμᾶν τοῖς προσήκουσιν, ἕως, ἐκεῖθεν ἀναχωρούντων αὐτῶν εἰς
Σηλυβρίαν,
ἐντίμως καὶ λαμπρῶς μετακομίσαντες, ἐν τῇ τοῦ Σωτῆρος κατατιθεῖσι
μονῇ.
Ἐκεῖθεν τοίνυν ἐπανακάμπτουσι πρὸς τὸ Νύμφαιον καθιστῶντο τὰ κατὰ
δύσιν ἄχρι καὶ Ὀρεστιάδος καὶ τὸ ἐπέκεινα, προφθασάσης τῆς βασιλέως
φήμης καὶ καταστελλούσης τὸ ἀνορμοῦν.
κβʹ. Ὅπως ὁ πατριαρχεύων Νικηφόρος συνάμα βασιλεῖ καταλαμβάνει τὸ
Νύμφαιον. Καταλαβόντων δὲ σὺν πολλῷ τάχει τὸ Νύμφαιον, ὁ
πατριαρχεύων, συνὼν τῷ κρατοῦντι, ἐπεὶ ὁ Θεσσαλονίκης καὶ ὁ τῶν
Σάρδεων, τοῖς δόξασι σφίσιν ἀμεταθέτως ἐμμένοντες, ἐκποδὼν ἦσαν
ἐξωρισμένοι, ἀντικαθιστᾷ τούτων
Joannes Cananus Hist., De Constantinopoli oppugnata li.183
κίαν ταύτην ἐσυνάχθησαν ἐκ πάσης τῆς γῆς Μουσουλ-

μάνων ἀναρίθμητα πλήθη, ὥστε ἐκατεθαύμαζον πάντες
561
οἱ θεωροῦντες τὴν πλησμονὴν τοῦ φωσάτου.

9. Τότε δὴ καὶ σαγίττας συνῆξαν τοσοῦτον ἀνα-
ρίθμητον πλῆθος ὥστε ἐδυσπιστοῦμεν τὸ πρῶτον τὴν
φήμην τοῦ λόγου ἕως τοῦ πολέμου τὴν ὥραν. Ἡ δὲ συ-
ναγωγὴ τούτων ἐγένετο οὕτως. Πᾶσα οἰκία παντὸς ἀν-
θρώπου τοῦ εὑρισκομένου εἰς τὴν δεσποτείαν τῶν Τούρ-
κων ἀνατολῆς καὶ δύσεως πάσης δέδωκε τούτων ἑκάστη
ἀπὸ δέκα ἕως εἴκοσι σαγίττας τῶν τόξων. Ἀλλὰ καὶ
πλείονας τούτων ἐδόξευσαν τοῦ πολέμου τὴν ὥραν,
Ducas Hist., Historia Turcobyzantina (3146: 001)“Ducas. Istoria

Turco–Bizantină (1341–1462)”, Ed. Grecu, V.Bucharest: Academia
Republicae Popularis Romanicae, 1958; Scriptores Byzantini 1.Ch. 10,
Sec. 2, li.6
Καὶ εἰσελθὼν ἐν τῷ παλατίῳ ἀπῆλθεν ἕως τῶν ἐνδοτάτων οἰκίσκων·

εὗρε τὴν δέσποιναν σὺν τῷ υἱῷ αὐτῆς καθεζομένην, μὴ φροντισάσης τὸ
καθόλου
μηδὲ παρασαλευθείσης τὸ οἱονοῦν τῆς μήνιδος, ἧς ἐπεφέρετο κατὰ τοῦ
Καντα-
κουζηνοῦ, ἀλλ' ἐκάθητο ἀτρεμοῦσα καὶ μὴ φοβηθεῖσα τὸ καθόλου. Ὁ δὲ
Καντα-
κουζηνὸς ἀνακεκαλυμμένῃ τῇ κορυφῇ προσεγγίσας κατεφίλει τὴν χεῖρα
τοῦ νέου,
εἶτα ὡς ἔθος προσκυνήσας καὶ τὴν μητέρα καὶ δέσποιναν τοῦ νέου,
εὐφήμηςεν
αὐτοὺς ὡς βασιλεῖς τῶν Ῥωμαίων. Τότε ἅπαν τὸ στράτευμα ἰδὸν τὴν
ἄκραν
αὐτοῦ ἀγαθότητα καὶ τὴν εἰς τοὺς ἐχθροὺς ἀνεξικακίαν εὐφήμηςε καὶ
ἐδόξασε.
Τοὺς δὲ Τούρκους φιλοξενήσας, ὡς ἔπρεπε, σὺν δώροις πλείστοις
ἀπέπεμψε, χά-
ριτας ὁμολογῶν τῷ ἡγεμόνι καὶ γαμβρῷ αὐτοῦ τῷ Ὀρχάν, τοὺς δὲ
πολίτας φιλο-
τησίαις καὶ γέρα πλεῖστα δωρήσας.
μηδὲ παρασαλευθείσης τὸ οἱονοῦν τῆς μήνιδος, ἧς ἐπεφέρετο κατὰ τοῦ

Καντα-
κουζηνοῦ, ἀλλ' ἐκάθητο ἀτρεμοῦσα καὶ μὴ φοβηθεῖσα τὸ καθόλου. Ὁ δὲ
562
Καντα-
κουζηνὸς ἀνακεκαλυμμένῃ τῇ κορυφῇ προσεγγίσας κατεφίλει τὴν χεῖρα
τοῦ νέου,
εἶτα ὡς ἔθος προσκυνήσας καὶ τὴν μητέρα καὶ δέσποιναν τοῦ νέου,
εὐφήμηςεν
αὐτοὺς ὡς βασιλεῖς τῶν Ῥωμαίων. Τότε ἅπαν τὸ στράτευμα ἰδὸν τὴν
ἄκραν
αὐτοῦ ἀγαθότητα καὶ τὴν εἰς τοὺς ἐχθροὺς ἀνεξικακίαν εὐφήμηςε καὶ
ἐδόξασε.
Τοὺς δὲ Τούρκους φιλοξενήσας, ὡς ἔπρεπε, σὺν δώροις πλείστοις
ἀπέπεμψε, χά-
ριτας ὁμολογῶν τῷ ἡγεμόνι καὶ γαμβρῷ αὐτοῦ τῷ Ὀρχάν, τοὺς δὲ
πολίτας φιλο-
τησίαις καὶ γέρα πλεῖστα δωρήσας.
Καὶ τὴν δεσποίνην θεραπεύσας ἐν ἡδύσμασι λόγων καὶ προβλεπτικαῖς

πράξεσιν, ἔπεισε ταύτην καταπειθῆ τοῦ λαβεῖν εἰς νύμφην τὴν αὐτοῦ
θυγατέρα
Ἑλένην εἰς τὸν αὐτῆς υἱὸν Ἰωάννην τὸν Παλαιολόγον καὶ υἱὸν τοῦ
βασιλέως
Ἀνδρονικοῦ τοῦ Παλαιολόγου, τὸν ὃν προφθάσας ὁ λόγος ἐδήλωσε.
Ἑτοιμάζον-
ται τοίνυν γάμοι καὶ ὁ ναὸς τῆς εὐλογημένης δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου
ὁ ἐν
Βλαχέρναις ἑτοιμάζεται· καὶ ἱεροτελεστίαι καὶ στέψεις ὁμοῦ γίνονται καὶ
φήμη
εὐπαῤῥησίαστος· “Ἰωάννου τοῦ εὐσεβεστάτου βασιλέως καὶ
αὐτοκράτορος Ῥω-
μαίων τοῦ Παλαιολόγου καὶ Ἑλένης τῆς εὐσεβεστάτης αὐγούστης πολλὰ
τὰ ἔτη·”
Ὁμοίως καὶ ὁ Καντακουζηνὸς Ἰωάννης καὶ πενθερὸς τοῦ βασιλέως καὶ
αὐτὸς
στεφθεὶς σὺν τῇ συζύγῳ βασιλεὺς Ῥωμαίων ἀνηγορεύετο καὶ Ματθαῖος,
ὁ υἱὸς
αὐτοῦ, δεσπότης.
Michael Critobulus Hist., Historiae (3147: 004)“Critobuli Imbriotae

historiae”, Ed. Reinsch, D.R.Berlin: De Gruyter, 1983; Corpus fontium
historiae Byzantinae 22. Series Berolinensis.Book 2, Ch. 2, Sec. 1, li.3
563
ἐν δὲ ταῖς αὐταῖς ἡμέραις μετακαλεῖται καὶ τὸν Γεννάδιον,

ἄνδρα σοφὸν πάνυ καὶ θαυμαστόν· τούτου γὰρ τῆς τε σοφίας καὶ φρο-
νήσεως καὶ ἀρετῆς καὶ πρόσθεν πολὺν ἔχων λόγον ὑπὸ τῆς φήμης εὐθὺς
μετὰ τὴν ἅλωσιν ἐζήτει τὸν ἄνδρα ποθῶν ἰδεῖν τε αὐτὸν καὶ ἀκοῦσαι
τῆς σοφίας αὐτοῦ. ἔνθεν τοι καὶ σὺν πολλῷ πόνῳ ζητήσας αὐτὸν ἐν
Ἀδριανουπόλει εὑρίσκει παρά τινι τῶν δυνατῶν ἐν κώμῃ τινὶ φυλατ-
τόμενον μέν, ἐν πολλῇ δὲ θεραπείᾳ τυγχάνοντα· ᾐδεῖτο γὰρ αὐτοῦ τὴν
ἀρετὴν ὁ κατέχων καὶ πολέμιος ὤν.
Theodorus Scutariota Hist., Additamenta ad Georgii Acropolitae

historiam (3157: 001)“Georgii Acropolitae opera, vol. 1”, Ed.
Heisenberg, A.Leipzig: Teubner, 1903, Repr. 1978 (1st edn. corr. P.
Wirth).Fragment 52, li.10
τὸ ὅλον ἀρεϊκόν, δι' οὗ τοὺς ἐναντιουμένους ἐπτόησεν ἁπαξ-

άπαντας καὶ κατετροπώσατο, καὶ οὐ μόνον τοὺς γείτονας
Πέρσας σὺν τῷ αὐτῶν ἄρχοντι εἰς προσκύνησιν ἤγαγεν ἑαυ-
τοῦ, πᾶν ὃ ἦν αὐτοῖς ὕλης τιμίας μικροῦ δουλικῶς προς-
κομίζοντας, ἀλλὰ καὶ Ἄρραβας καὶ τῆς Αἰγύπτου τὸν
δυναστεύοντα δῶρα τούτῳ μέγιστα στέλλειν ἐκ φήμης μόνης
παρέπεισεν. εἰσὶ δ' οἳ καὶ τὸ φιλότιμον καὶ μεγαλόδωρον
καὶ πλουτοποιὸν τῆς αὐτοῦ δεξιᾶς ἐκθειάζουσιν, ἕτεροι δὲ
ἕτερα τῶν αὐτοῦ θεοσδότων πλεονεκτημάτων, πολλῶν ὄντων
καὶ μεγάλων, ἐκπλήττονται καὶ ὑπερεξαίρουσι. τοὺς γὰρ τοῦ
πατρὸς καὶ βασιλέως διατηρήσας τύπους ἐν πᾶσιν ὅσοις τὸ
Ιωάννης 7ος Κντακουζηνός ιστορίες(3169: 001)“Ioannis Cantacuzeni

eximperatoris historiarum libri iv, 3 vols.”, Ed. Schopen, L.Bonn: Weber,
1:1828; 2:1831; 3:1832; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.Vol. 1,
page 62, li.5
συνῄδει πλὴν Ἀποκαύχου· ἐκείνῳ γὰρ μόνῳ τὴν αἰτίαν ἐκοινώ-

σαντο τῶν πραττομένων· οἱ δ' ἄλλοι τινὸς μὲν ἕνεκα μεγάλου
τὴν μετάκλησιν ὑπενόουν εἶναι, καὶ τεκμήριον ἐποιοῦντο τὸ
τοὺς ἵππους ἔχοντας ἰέναι πρὸς τὰ βασίλεια κελευσθῆναι, εἶ-
χον δὲ εἰδέναι σαφὲς οὐδὲν, πλὴν τὰ περὶ τοῦ Καθαροῦ τῆς
φήμης διαθρυλλούσης, (διεδέδοτο γὰρ ἤδη πρὸς πάντας,) ἰδεῖν
τι καὶ ἀκοῦσαι καινότερον ἤλπιζον. οἱ μὲν ἐν τούτοις ἦσαν.
ιγʹ. Βασιλεὺς δ' ὁ νέος νύξιν ὑποκριθεὶς τῆς γαστρὸς καὶ
πρὸς τοὺς ἐξωτέρω τῶν βασιλείων ἐξελθὼν οἴκους, τὸν μέγαν
564
δομέστικον ἀνεζήτει· εὑρὼν δὲ, σὺν ἄλγει καὶ ἀθυμίᾳ ψυχῆς

“σὺ δ', ὦ ἀγαθὲ” ἤρετο “ὅπου μέχρι νῦν ἦς;” ὁ δὲ περιπαθέ
ὁ βάρβαρος, εἰκός· ἀδικίαν μέντοι τοὺς στρατιώτας ἐκείνους

οὐδενὸς φεισαμένους εἰργάσθαι, ἀλλὰ τοὺς μὲν ἀποπνίξαντας
ἐν τῷ ῥείθρῳ, τοὺς δὲ κατακοντίσαντας ἀφειδῶς. τοιαῦτα δια-
λεχθεὶς ἀπῆλθεν, ὅτι Ῥωμαίων εἴη βασιλεὺς ὁ διαλεγόμενος
αὐτοῖς ἠγνοηκώς. τὸ δὲ πολὺ τῆς στρατιᾶς ἔτι τῇ Ῥωμαίων
ἱκανὰς ἐνδιατρίψαντες ἡμέρας, ἐπανέζευξαν καὶ αὐτοί. φήμη
μέντοι τις ᾔρετο διὰ πάντων ὁμαλῶς, ὡς πρότερόν τε βασιλεὺς
ὁ πρεσβύτερος ἔχθει τῷ πρὸς τὸν ἔγγονον Σκύθας ἐπάξαι Ῥω-
μαίοις, καὶ νῦν οὐδὲν ἧττον, κρύφα διαπρεσβευσάμενος πρὸς
αὐτοὺς, βουλόμενος ἀναστῆσαι Θρᾴκην, ὅτι προσέκειτο τῷ νέῳ
βασιλεῖ. εἶχε δὲ ὑγιὲς οὐδὲν, ἀλλὰ καίτοι ὑπὸ πολλῶν φημι
ὅτι δέον σε σπουδάσαι, μή πως προλάβῃ ὑμᾶς ἡ βασιλεία

μου· καὶ ἰδοὺ, ὡς βλέπω, οὕτω μέλλει γίνεσθαι. ἐγὼ γὰρ ἄλ-
λο οὐδὲν ἐκδέχομαι ἢ ἀπὸ τῶν αὐτόθι μήνυμα. ποῦ γοῦν
ἐστιν ἡ ἐπιμέλειά σου; ποῦ ἐστιν ἡ σὴ ὑπόσχεσις; ἀπὸ γὰρ
τοῦ Ἰουλίου μηνὸς οὐδὲν ἐγνώρισά τι ἀκριβῶς ἀπὸ τῶν αὐ-
τόθι, ἀλλ' ἢ μόνον ἀπὸ τῆς φήμης, καὶ ἂς γνωρίσω κατὰ
πᾶσαν συντομίαν, ὅτι, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, οὐδὲν ἄλλο ἐκ-
δεχόμεθα, ἢ τὸ μήνυμα ὑμῶν.” καὶ Κωκαλᾶς δὲ οὑτοσὶ πρω-
τοβεστιαρίῳ τῷ γαμβρῷ γράφων, ἀμέλειαν αὐτοῦ πολλὴν καὶ
ῥᾳθυμίαν καταγινώσκει, καὶ ὡς μὴ τὰς ἐπαγγελίας ἐκπλη-
ροῦντι ἐπιπλήττει, ὡς λυπουμένου μὲν βασιλέως διὰ ταῦτα,
Ephraem Hist., Poeta, Chronicon li.4243

ὅμως κρίνων ὄνειδος οἰκεῖον κράτωρ
πρωτεξαδέλφου τὴν φυγὴν Ἀνδρονίκου
ἀπόδρασίν τε κἀπὶ τῆς ξένης ἄλην,
ἐπιμελὲς τίθησιν ἔργον καὶ λόγον
ὥστ' ἀπολαβεῖν τόνδε πατρίδα πάλιν,
καὶ μᾶλλον οἷς ἤγγελλε φήμη καὶ τάδε,
ὅτι Σκυθικὴν στρατιὰν παροξύνει
Θρᾴκης ἐπελθεῖν Μακεδονίας ὅροις.
565
ἐκεῖθεν οὐκοῦν εὐμενῶς αὐτοκράτωρ

πίστεις παρασχὼν καὶ λαβὼν ἐπανάγει
Κομνηνὸν Ἀνδρόνικον πρὸς τὴν πατρίδα.
ὡς παρὰ μικρὸν τόνδε φυγεῖν τὸν μόρον,

πεσεῖν δὲ πολλοὺς στρατιώτας γεννάδας.
ὅμως διεκδὺς δυστίβητον χωρίον
καὶ πρὸς Βερρόην ἀποσωθεὶς σὺν βίᾳ
ἔμφροντιν εὗρεν στρατιὰν τούτου χάριν,
φήμῃ δυσήχῳ μάλα τεθροημένην.
τῷ τοι βασιλεὺς τὴν Κωνσταντίνου φθάνει,
ἐκ τοῦδε φήμην οὐ καλὴν ἀνατρέπων.
μικρὸν δ' ὀφρύος καθυφῆκε καὶ τύφου
ἐπαναδραμὼν εἰς πόλιν τὴν τοῦ κράτους,
ἀθυμίας δόρασιν ἐμπεπαρμένην
ὅμως διεκδὺς δυστίβητον χωρίον

καὶ πρὸς Βερρόην ἀποσωθεὶς σὺν βίᾳ
ἔμφροντιν εὗρεν στρατιὰν τούτου χάριν,
φήμῃ δυσήχῳ μάλα τεθροημένην.
τῷ τοι βασιλεὺς τὴν Κωνσταντίνου φθάνει,
ἐκ τοῦδε φήμην οὐ καλὴν ἀνατρέπων.
μικρὸν δ' ὀφρύος καθυφῆκε καὶ τύφου
ἐπαναδραμὼν εἰς πόλιν τὴν τοῦ κράτους,
ἀθυμίας δόρασιν ἐμπεπαρμένην
ἐφ' οἷς κακῶς πέπονθε τὴν ψυχὴν ἔχων.
πρὸ τοῦ δ' ἀνασπῶν τὰς ὀφρῦς ἐπῃρμένως
κἀκεῖ διαθεὶς τὰ κατὰ νοῦν ὡς δέον,

διὰ Χουναβίας τε καὶ Μάτης τόπων
Κιτζάβεως Δεύρης τε τῶν πολιχνίων,
ὡς εἶχε κατέλαβεν ἄστυ Πριλάπου.
ἔνθα διατρίβοντι κατ' ἄστυ τόδε
δυσάγγελος φήμη τις ἧκεν ἀθρόον
ὅτι περ ἁλοὺς Χαβάρων Κωνσταντῖνος
566
ἐν καστελλίῳ Κανίνων πρὸς Μαρίας

γυναικαδέλφης Μιχαὴλ τοῦ δεσπότου,
ἐρωτοδέσμαις ἀπατηθεὶς καὶ γάμῳ,
εἱρκτὴν κατακέκριτο κλοιὰ καὶ πέδας·
οἰκουμένης θαῦμά τε καὶ μέγα κλέος,

ἠλευθερώθη Λατίνων τυραννίδος
καὶ Ῥωμαϊκῷ καθυπεκλίθη κράτει.
Τῷ δὲ κρατάρχῃ Μιχαὴλ σκηνουμένῳ
περὶ Μετεώριον ἤκουστ' ἀθρόως
εὐάγγελος φήμη τις, ἡδονῆς πλέα,
πρὸς κασιγνήτης φιλτάτης Εὐλογίας,
ὡς τὴν περιλάλητον ἅπασι πόλιν
περιπολοῦσι τὰ στίφη τῶν Αὐσόνων.
εἶτ' ἄγγελός τις ὢν θεατὴς πραγμάτων
ἐλθὼν σαφῶς ἤγγειλε τὰ πεπραγμένα·

Macario Melisseno) (3176: 001)“Georgios Sphrantzes. Memorii 1401–
1477”, Ed. Grecu, V.Bucharest: Academie Republicii Socialiste
România, 1966; Scriptores Byzantini 5.Page 150, li.24
πολλάκις ἐξιστορήθη, οὐχὶ λέγειν με. Καὶ πρὸς ἀλλήλους οἱ πλείους οὐ

συνεφώνησαν τὰ τῶν βασιλέων συγγράφοντες, ἀλλοιώσεις τε χωρῶν καὶ
πόλεων στάσεις καὶ πολέ-μων συῤῥήξεις καὶ ἀνδραποδισμοὺς καὶ νίκας
καὶ ἧττας καὶ ὅσα τοιαῦτα συμβαίνει τοῖς καθ' ἡμᾶς. Πολυσχιδῶν γὰρ
τουτωνὶ τελούντων καὶ μηδὲ παρ' αὐτῶν ἴσως τῶν ἐνεργούντων
γινωσκομένων, σχολῇ γε ἂν τοῖς ἐξιστοροῦσι τοῦ ἀληθοῦς παντάπασι
γενήσεται ἡ ἐπίτευξις· ἐκ τοῦ μᾶλλον δὲ καὶ ὅσα τῇ κοινῇ φήμῃ
γνωρίζεται, ταῦτα παραλήψασθαι δέον, εἰ μὴ ἀδικεῖν οὗτος ἐθελήσειε τὴν
ἀλήθειαν ὡς οἱ τοὺς ὀβολοὺς κερματίοις ἐλλυμαινόμενοι ἢ καὶ
παραχαράττειν βουλόμενοι. Οὕτε γοῦν πρὸς χάριν οὔτε πρὸς φθόνον,
ἀλλ' οὐδὲ πρὸς μῖσος ἢ καὶ πρὸς εὔνοιαν συγγράφειν χρεών ἐστι τὸν
συγγράφοντα, ἀλλ' ἱστορίας μόνον χάριν καὶ τοῦ μὴ λήθης βυθῷ, ἣν ὁ
χρόνος οἶδε γεννᾶν, παραδοθῆναι τὴν ἱστορίαν, μένειν δὲ ζῶσάν τε καὶ
λαλοῦσαν .

567
κίνδυνον τοῦ παιδὸς καὶ τῶν ὅλων πραγμάτων, θλιβόμενος καὶ

στενοχωρούμενος ὑ-
πῆρχε καὶ κατὰ νοῦν ἐθορυβεῖτο, τίς ἂν εἴη ἐκ τῆς συγκλήτου ὁ
δυνάμενος τοσού-
τους καὶ τοιούτους κλύδωνας καὶ θαλάσσας κυβερνῆσαι καὶ τὰς νῆας καὶ
τοὺς πλέον-
τας οὐ βλάψαι ἢ καταποντίσαι. Ἐφάνη αὐτῷ περὶ τοῦ εἰρημένου
Κομνηνοῦ Μιχαήλ,
ἵνα διὰ συνδρομῆς αὐτοῦ τῷ πατριάρχῃ βοηθήσῃ. Ἦν δὲ ὁ ἀνὴρ τοῖς
πᾶσιν ἐπίσημος
καὶ περίβλεπτος, καὶ ἡ φήμη αὐτοῦ τὰς τῶν ἁπάντων ἀκοὰς ἐνηχίζουσα,
φιλούμενος
ὑπὸ πολλῶν, ὡς εἴρηται· ὁμοίως καὶ ὁ πατριάρχης τῶν ἐκεῖνον
ἀγαπώντων οὐ μακρὰν
διέκειτο, ἀλλὰ κρεῖττον καὶ πλέον τῶν ἄλλων καὶ αὐτὸς ἐφίλει τὸν
τοιοῦτον. Καίτοι
γε καὶ τὰς κλεῖς τῶν βασιλικῶν θησαυρῶν αὐτῷ μόνῳ ἐνεμπίστευε· καὶ
οἵῳ δὴ καιρῷ χρημάτων τὰ στρατιωτικὰ ἐδέοντο πράγματα καὶ ἡ τῶν
κοινῶν χρεία, αὐτῷ ἀπῄτουν· ὃ εἰς τὰ μελετούμενά ποτε καιρῷ περὶ
αὐτοῦ ἀνυσιμώτατον, καὶ τοῖς θρυλλουμένοις

χαήλ. Καὶ αὐτὴ ἡ αἰτία γίνεται πρώτη πρὸς τὸν Μιχαὴλ τῆς εἰς βασιλείαν
ἀναγωγῆς
καὶ καταστάσεως. Μετὰ δέ τινας ἡμέρας, πάλιν ἑτέρας μηχανὰς
ῥάπτουσιν οἱ σπου-
δάζοντες ἀναβιβάσαι αὐτὸν εἰς τὴν τῆς βασιλείας περιωπήν. Βουλὴν
καινὴν ἀναμέσον
αὐτῶν ποιήσαντες ἔλεγον ἔν τε πλατείαις καὶ ῥύμαις. “Οὔκ ἔστι πρέπον
οὐδὲ δίκαιον
τὸν τὰ κοινὰ διοικοῦντα πράγματα καὶ πρέσβεις πολλῶν ἐθνῶν
ἀναδεχόμενον μὴ ἔ-
χειν καί τι ἀξίωμα μέγα ἐγγὺς τῆς βασιλείας, ἵνα πρῶτον ἔσηται φήμη
καὶ μεγαλοπρέ-
πεια τῷ γένει τῷν Ῥωμαίων καὶ βεβαίωσις τῶν γινομένων καταστάσεων
τοῖς ἔθνεσι.”
Δι' ἣν αἰτίαν καὶ ὑποκεκρυμένην ἔννοιαν καὶ τὸ δεσποτικὸν ἀξίωμα
δέχεται γνώμῃ
τοῦ λαοῦ καὶ τοῦ πατριάρχου καὶ τοῦ δυστυχοῦς κληρονόμου τῆς
βασιλείας. Ἐν ἐκεί-
568
νοις δὲ τοῖς καιροῖς τὰ βασίλεια καὶ ὁ πατριάρχης ἐν Νικαίᾳ τῆς Βιθυνίας

ὑπῆρχε
διὰ τὸ κρατεῖσθαι τὴν τῶν πόλεων βασιλεύουσαν ὑπὸ τῶν Ἰταλῶν.
Scriptor Incertus De Leone Armenio Hist., De Leone Armenio (e cod.

Paris. gr. 1711) (3177: 001)“Leonis Grammatici chronographia”, Ed.
Bekker, I.Bonn: Weber, 1842; Corpus scriptorum historiae zantinae.Page
340, li.10
μυθουμένων αὐτῷ, καὶ βουλευομένων τί ἂν ποιήσωσιν, καὶ

ἐκδεχομένων ἵνα σωρευθῶσιν πάντα τὰ θέματα καὶ δώσῃ ὁ
βασιλεὺς διαταγήν, τὸ θέμα τῶν ἀνατολικῶν πρῶτοι φυγόν-
τες τοῦ πολέμου ἐποίησαν βουλὴν πονηράν, ἔχοντες στρατη-
γὸν υἱὸν Βάρδα τοῦ Ἀρμενίου, καὶ μουλτεύσαντες ἐξευφή-
μησαν τὸν αὐτὸν Λέοντα εἰς βασιλέα, καὶ μηδενὸς ἀνθιστα-
μένου ἀνοίξαντες τὰς πόρτας εἰσήγαγον αὐτὸν παμπληθεὶ εἰς
τὴν πόλιν. ἀκούσας δὲ ταῦτα Μιχαὴλ ὁ βασιλεὺς προσέφυ-
γεν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, καὶ λαβὼν λόγον ἀπεκείρατο γενόμενος
μοναχός.

1712) (3182: 001)“Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon
Magister, Georgius Monachus”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1838;
φησίν “Ἰουστινιανὸς ἔκτισε τὴν μεγάλην ἐκκλησίαν κοσμήσας χρυ-

σῷ καὶ ἀργύρῳ καὶ μαργάροις πολυτίμοις, καὶ ἡ μνήμη αὐτοῦ
νῦν οὐκ ἔστι· καὶ σύ, βασιλεῦ, κοπρῶνα ποιήσας καὶ ἀλόγων
ἀνάπαυσιν λέγεις μνημονεύεσθαι διὰ τοῦτο;” ὁ δὲ ὀργισθεὶς ὡς
τοῦ ἐπαίνου ἀποτυχὼν τυπτόμενον καὶ συρόμενον αὐτὸν ἐξήγαγεν.
28. Τῷ ζʹ αὐτοῦ ἔτει, φήμης διαθεούσης ὡς Βάρδας ὁ
Καῖσαρ τῇ νύμφῃ αὐτοῦ Εὐδοκίᾳ συμφθείρεται, ὁ πατριάρχης
Ἰγνάτιος πολλάκις τούτῳ παραινεῖ ἀποσχέσθαι τοῦ κακοῦ. ὁ δὲ
μὴ πειθόμενος μᾶλλον ἐνεῖχε τῷ πατριάρχῃ, σωφρονεῖν αὐτὸν
κατεπείγοντος. καὶ δή ποτε μέλλοντος κοινωνεῖν τοῦ Βάρδα, ὁ
πατριάρχης ὡς ἀνάξιον ἀπώσατο· ὃς ὀργῆς πληγεὶς τὴν ψυχὴν
569

1712)
Page 725, li.17
αὐτοῦ δοῦλον καὶ εὔνουν τὰ πρὸς αὐτόν, ὡς ἂν ᾖ σὺν αὐτῷ καὶ

διαφυλάττῃ αὐτόν, καὶ σύμμαχον ἔχῃ καὶ βοηθὸν ἐν οἷς ἂν δέῃ.
πολλάκις γὰρ περὶ τούτου λαληθεὶς Ῥωμανὸς ἀπείπατο. αὐτο-
χείρως οὖν ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος γραμματεῖον ποιήσας τῷ
Ῥωμανῷ ἔπεμψε κατὰ τοῦ παρακοιμωμένου. τῆς φήμης οὖν ταύ-
της διαθεούσης, καὶ τοῦ παρακοιμωμένου καταναγκάζοντος Ῥω-
μανὸν ἀποκινῆσαι μετὰ τοῦ στόλου, αὐτὸς προεφασίζετο ἀδυνά-
τως ἔχειν τοῦ ἀποπλεῖν, μὴ τοῦ στόλου τὴν νενομισμένην ῥόγαν
λαβόντος. ὁ παρακοιμώμενος Κωνσταντῖνος καταναγκάζων αὐτὸν
ἐν τῇ ἐξαρτύσει ἔξεισιν. ὁ δὲ τοῦτον δουλικῷ τῷ σχήματι προ
Anonymus De Scientia Politica Hist., De scientia politica dialogus

(olim sub auctore Petro Patricio) (e cod. Vat. gr. 1298) (3185:
001)“Menae patricii cum Thoma referendario de scientia politica
dialogus”, Ed. Mazzucchi, C.M.
Milan: Università Cattolica del Sacro Cuore, 1982.Page 44, li.16
[πολι]τ̣ι̣κῶν μόχθων ἀνεθεὶς εἰκότως ἂν αὐ̣τ̣ὸς αὑτ̣[ῷ] τοὺς τῆς

δ̣ιδ̣ α
̣ σκαλίας ἐπιθήσοι πό̣νους, διάγ̣[ων] τοὺσ̣ πολίτας πρὸς τοὺς
ἀνδρείας μάλιστα π̣ρ̣α̣κτ̣ ικοὺς λόγους, ἐντιθείς τε αὐτοῖς τὸν τῆς
πολιτ̣[είας] ἔ̣ρωτα· ο̣ὕτ̣ ̣ω γὰρ ἂν τῇ ἀληθείᾳ ὃς, ἀνὴρ γενόμε-
νο̣σ,̣ ζ̣ῶν τε “θεὸς ὣς τί̣οιτο δήμῳ” καὶ τελευτήσας ἐ̣ν̣θ̣ά̣δε μὲν
μνήμην [ἐν] ἀνθρώποις ἀθάνατο̣ν̣ κ̣α̣ὶ̣ [φ]ή̣μ̣η̣[ν] τὴν μεγίστην
ἀ̣ποφέροιτο, ἐκεῖσε δὲ ἀπ̣ι̣ὼν̣ ἐ̣σ̣ [μα]κάρων εὐδαίμονα κα̣ταντή-
σοι λῆξιν.
Joannes Actuarius Med., De urinis (3188: 002)“Physici et medici

Graeci minores, vol. 2”, Ed. Ideler, J.L.Berlin: Reimer, 1842, Repr.
1963.Book 7, Ch. proem, Sec. 4, li.5
τίθησι τοῖς ἀσκήσασιν. Οἵ τε γὰρ κάμνοντες πυθόμενοι

ἃ πάσχουσι, πρὶν ἢ φάναι, ἑτοίμως ἑαυτῶν τὴν σωτηρίαν
τούτοις πιστεύουσι, καὶ οἱ δ' αὖ μετ' ἀσφαλείας καὶ βεβη-
κότος φρονήματος λέγουσί τε καὶ πράττουσι τὰ δέοντα,
570
φήμη δ' ἀγαθὴ περιρρεῖ τοὺς πολλοὺς τῆς ἐπὶ τοὺς κάμνον-
τας προγνώσεως τὸ ἀξιόπιστον παρεσχηκυίας τοῖς ἀσκή-
σασι.
Aristaenetus Epist., Epistulae (4000: 001)“Aristaeneti epistularum libri

ii”, Ed. Mazal, O.Stuttgart: Teubner, 1971.Book 1, 26, li.1
κίζουσα ἢ σίδηρος ἐλαυνέσθω σιδήρῳ· οὐ γὰρ ἀπορήσω τρεῖς ἀνθ'

ἑνὸςτὴν ἄπληστον ἀφελέσθαι.
Πάλαι μέν μοι προδιέγραψε τὴνσὴν χάριν ἡ φήμη,

πάντων ἀνὰ στόμα ταύτην φερόντων, νῦν δὲ παρέστηκε
πρῶτον. ᾗ καὶ πλέον ἄγαμαί σε τοῦ κάλλους, ὅσῳ γε
μᾶλλον ἢ κατὰ φήμην ὁρῶ. τίς οὐ τεθαύμακεν ὀρχουμένην;
τίς ἰδὼν οὐκ ἠράσθη; Πολύμνιαν, Ἀφροδίτην ἔχουσιν οἱ
θεοί· ἐκείνας ἡμῖν, ὡς ἐφικτόν, ὑποκρίνει παρ' αὐτῶν
Aristaenetus Epist., Epistulae Book 1, 26, li.4
Πάλαι μέν μοι προδιέγραψε τὴνσὴν χάριν ἡ φήμη,

πάντων ἀνὰ στόμα ταύτην φερόντων, νῦν δὲ παρέστηκε
πρῶτον. ᾗ καὶ πλέον ἄγαμαί σε τοῦ κάλλους, ὅσῳ γε
μᾶλλον ἢ κατὰ φήμην ὁρῶ. τίς οὐ τεθαύμακεν ὀρχουμένην;
τίς ἰδὼν οὐκ ἠράσθη; Πολύμνιαν, Ἀφροδίτην ἔχουσιν οἱ
θεοί· ἐκείνας ἡμῖν, ὡς ἐφικτόν, ὑποκρίνει παρ' αὐτῶν
κοσμουμένη. ὀνομάσωσε ῥήτορα, προσείπω ζωγράφον;
καὶ πράγματα γράφεις καὶ λόγους παντοδαποὺς ὑποφαίνεις
καὶ φύσεως ἁπάσης ἐναργὴς ὑπάρχεις εἰκών, ἀντὶ χρωμά
Aeneas Phil., Rhet., Theophrastus sive de animarum immortalitate et

corporum resurrectione dialogus (4001: 001)“Enea di Gaza.
Teofrasto”, Ed. Colonna, M.E.
Naples: Iodice, 1958.Page 33, li.8
ἀλλ' εἰ πάντα διαφεύξεται· ἐναντίον μὲν γὰρ ἄλλο ἄλλῳ, τῷ δὲ παντὶ

οὐδέν· ἁρμονίας γὰρ καὶ τοῦτο καὶ ἐξ ἐναντίων τῶν φθόγγων μίαν τὴν
μελῳδίαν ἐργάζεσθαι. Εἰ μὲν οὖν ἄδικος ὁ τοῦ διεφθαρμένου πατήρ, ἵνα
μᾶλλον ἀλγήσας ἔσται μετριώτερος, οὐ διεκωλύθη τὸ σύμπτωμα, εἰ δ' αὖ
δίκαιος, εἰς λαμπροτέραν δοκιμασίαν ἀπέβη. Ἤδη γὰρ ὁ γεγηρακώς, τῷ
571
πάθει νεανικῶς ἀνταγωνιζόμενος, ἀντὶ τοῦ παιδὸς καλλίω φήμην ἐκτή-

σατο καὶ ζῇ μετὰ καλῆς ἐλπίδος ᾗ ἐποχούμενος ῥᾷον φέρει τὸ γῆρας,
τὸ πάθος τῆς πρὸ τῆς ὥρας τοῦ παιδὸς τελευτῆς· οὐδὲν γὰρ σεμνόν,
οὐδὲν νεανικὸν ἔμελλεν ὁ παῖς ἐκεῖνος ἐπιδείκνυσθαι· ἦ γὰρ ἂν ἐκ πα-
ραδόξου καὶ κρεῖττον εὐχῆς διεσώθη, οἷα δὴ πολλὰ γέγονε πολλάκις.
Λέγεται οὖν Πελίας τε καὶ Τήλεφος καὶ Κῦρος ἄρτι τεχθέντες ἐρρίφθαι
Aeneas Phil., Rhet., Epistulae (4001: 002)“Enea di Gaza. Epistole, 2nd

edn.”, Ed. Massa Positano, L.Naples: Libreria Scientifica Editrice, 1962;
Collana di studi greci 19.Epistle 18, li.13
Λύκειον, παρ' ἡμῖν τὴν Ἀκαδήμειαν καὶ τὸ Λύκειον εἶναι νομί-

ζοντες. ἐγὼ γοῦν ἱκανὰς ἔχω παρ' ὑμῶν τὰς ἀμοιβάς, εἰ κἀμὲ πρό-
γονον δι' ὑμᾶς ᾄσουσιν Ἴωνες καὶ τῆς ἐμῆς ψυχῆς τὰς εἰκόνας καθα-
ρῶς θεωροῦντες ἤδη καὶ τοῦ σώματος τὸ εἶδος ὑπογράφουσιν· ἡ δὲ
παρ' ὑμῶν στολὴ ἐμοὶ μὲν λαμπρότερον ἀποφαίνει τὸ σχῆμα, σοὶ
δὲ καλλίω τὴν φήμην ἐργάζεται.
Joannes Philoponus Phil., In libros de generatione animalium

commentaria (4015: 007)“Ioannis Philoponi (Michaelis Ephesii) in
libros de generatione animalium commentaria”, Ed. Hayduck, M.Berlin:
Reimer, 1903; Commentaria in Aristotelem Graeca 14.3.Vol. 14,3, page
149, li.15
εὐήθη λέγει λόγον περὶ τῆς ἀνακάμψεως τοῦ θοροῦ καὶ τῶν ᾠῶν’· καὶ τίς
ὁ εὐήθης λόγος, σαφῶς ἐπάγει. ὁ δὲ κολοιός ἐστιν ὄρνεον ὅμοιον
κοττύφῳ.
ποιοῦνται δὲ καὶ τὰ περιστερώδη τὴν ἐν τοῖς ῥύγχεσι πρὸς ἄλληλα κοινω-
νίαν, ἀλλὰ διὰ τὸ ὁρᾶν αὐτοὺς αὐτὰ πολλάκις τῆς ἡμέρας ὀχευόμενα οὐκ
ἠθέλησαν εἰπεῖν ὅτι κατὰ τὸ στόμα μίγνυνται· τούτου γάρ ἐστι δηλωτικὸν
τὸδιὰ τοῦτο ταύτης οὐ τετυχήκασι τῆς φήμης. διὰ τοῦτο οὖν,
φησί, ταύτης οὐ τετυχήκασι τὰ περιστερώδη τῆς φήμης ὑπὸ τῶν
φυσικῶν.
ἡ δὲ ὕαινα ὄνομά ἐστι θηλυκὸν κατηγορούμενον κατὰ τῶν ἀρρένων καὶ
θηλειῶν ὑαινῶν· ὕαινα γὰρ λέγεται καὶ ὁ ἄρρην ὥσπερ καὶ ἡ θήλεια.
ἔστι δὲ ἡ ὕαινα ζῷον ὅμοιον λύκῳ, ὅπερ ἐν Ἐφέσῳ νῦν ὁ πολὺς
ἄνθρωπος
γάννον ὀνομάζει. λέγουσι δὲ ὡς ὦπται ὕαινα ἄρρην ἔχουσα αἰδοῖον
ὑαίνης
Joannes Philoponus Phil., In libros de generatione animalium

commentaria
Vol. 14,3, page 149, li.16
572
ὁ εὐήθης λόγος, σαφῶς ἐπάγει. ὁ δὲ κολοιός ἐστιν ὄρνεον ὅμοιον

κοττύφῳ.
ποιοῦνται δὲ καὶ τὰ περιστερώδη τὴν ἐν τοῖς ῥύγχεσι πρὸς ἄλληλα κοινω-
νίαν, ἀλλὰ διὰ τὸ ὁρᾶν αὐτοὺς αὐτὰ πολλάκις τῆς ἡμέρας ὀχευόμενα οὐκ
ἠθέλησαν εἰπεῖν ὅτι κατὰ τὸ στόμα μίγνυνται· τούτου γάρ ἐστι δηλωτικὸν
τὸδιὰ τοῦτο ταύτης οὐ τετυχήκασι τῆς φήμης. διὰ τοῦτο οὖν,
φησί, ταύτης οὐ τετυχήκασι τὰ περιστερώδη τῆς φήμης ὑπὸ τῶν
φυσικῶν.
ἡ δὲ ὕαινα ὄνομά ἐστι θηλυκὸν κατηγορούμενον κατὰ τῶν ἀρρένων καὶ
θηλειῶν ὑαινῶν· ὕαινα γὰρ λέγεται καὶ ὁ ἄρρην ὥσπερ καὶ ἡ θήλεια.
ἔστι δὲ ἡ ὕαινα ζῷον ὅμοιον λύκῳ, ὅπερ ἐν Ἐφέσῳ νῦν ὁ πολὺς
ἄνθρωπος
γάννον ὀνομάζει. λέγουσι δὲ ὡς ὦπται ὕαινα ἄρρην ἔχουσα αἰδοῖον
ὑαίνης
θηλείας. φησὶν οὖν οὗτος ἔχειν μὲν τὰς ἄρρενας ὑαίνας ὑπὸ τὴν κέρκον
Ammonius Phil., In Aristotelis librum de interpretatione

commentarius (4016: 003)“Ammonius in Aristotelis de interpretatione
commentarius”, Ed. Busse, A.
Berlin: Reimer, 1897; Commentaria in Aristotelem Graeca 4.5.Page 37,
li.9
γένης ἠξίου (εἶναι γὰρ ἐν αὐτοῖς καὶ τὸ φύσει κατὰ τὸ δεύτερον τοῦ φύσει
σημαινόμενον, καὶ μάλιστα τούτοις, δι' ὧν τὰ καθόλου καὶ ἁπλῶς τὰ ἴδια
τῶν πραγμάτων σημαίνομεν, ὡς ἂν ὡρισμένην καὶ ἡμῖν καταληπτὴν
ἔχοντα
τὴν φύσιν· πρὸς γὰρ τὸ κατορθοῦν τὴν πρώτην τῶν ὀνομάτων θέσιν
ἐπὶ τῶν καθ' ἕκαστα παντοδαπῶς μεταβάλλεσθαι πεφυκότων τύχην δεῖ
καλεῖν τῇ φήμῃ συνεργόν) οὔτε οὕτως φύσει, ὡς ὁ Ἡράκλειτος ἔλεγεν·
εἶναι
γὰρ αὐτὰ καὶ θέσει, τὰ μὲν πολλὰ τῶν τιθεμένων τοῖς καθ' ἕκαστα καὶ
κατὰ τὸ φορτικὸν τοῦτο τὸ ὑπὸ τοῦ Ἑρμογένους λεγόμενον θέσει, καὶ
ὅσα
μέντοι τὴν ἀίδιον σημαίνουσι φύσιν, καὶ ταῦτα θέσει κατὰ τὸ δεύτερον .
Syrianus Phil., Commentarium in Hermogenis librum περὶ ἰδεῶν

(4017: 002)“Syriani in Hermogenem commentaria, vol. 1”, Ed. Rabe,
H.Leipzig: Teubner, 1892.Page 37, li.1
δεῖπνον Ἐπειῷ’ καὶ ἔτι κἀκεῖνο ‘πέντ' ἄνδρες δέκα

νηυσὶ συνέδραμον εἰς ἕνα χῶρον, ἐν δὲ λίθοις
ἐμάχοντο, λίθον δ' οὐκ ἦν ἀνελέσθαι, δίψῃ δ'
573
ἐξώλλυντο, ὕδωρ δ' ὑπερεῖχε γενείου’. ἐσχηματισμένα

δὲ ζητήματά εἰσιν, ὡς παρὰ Ἀψίνῃ τῷ Γαδαρεῖ ἐν
ἐκείνῳ τῷ ζητήματι ‘φήμη ἦν ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ
τῇ τοῦ παιδὸς γυναικί, ‘καὶ τοῦ μοιχοῦ λαβόμενος
ἐβόων πάτερ, σὺ δὲ ἦς οὐδαμοῦ’‘ καὶ πάλιν ἐν τῇ
περὶ τῆς ἐκθέσεως τοῦ παιδίου φιλονεικίᾳ ‘ὅπερ ὁ
θεὸς ἀνεῖλε τὸν πατέρα φονεύσειν σὸν εἶναι νόμισον,
ὦ πάτερ, τὸ παιδίον οὐκ ἐμόν· ἐκτιθεῖς ὃν ἔσπειρας,
Olympiodorus Phil., In Platonis Gorgiam commentaria (4019: 005)

“Olympiodori in Platonis Gorgiam commentaria”, Ed. Westerink, L.G.
Leipzig: Teubner, 1970.Ch. 41, Sec. 7, li.24
ὅτι ‘ἔντυχε τῷ Διονυσίῳ, εἰκὸς πείθεις αὐτὸν τοῖς λόγοις

σωφρόνως πολιτεύσασθαι καὶ σῴζεις ὅλας πόλεις’. ὁ δὲ
εἴξας τῇ φιλίᾳ ἐντυγχάνει αὐτῷ. εἶτα ἐρωτᾷ ὁ Διονύσιος
τὸν Πλάτωνα ὅτι ‘τίς γέγονεν εὐδαίμων ἀνθρώπων;’ νομί-
ζων ὅτι ἔχει εἰπεῖν ὁ Πλάτων ὅτι ‘σύ’, ὁ δὲ ἔφη ὅτι ‘Σω-
κράτης’. εἶτα ἐπειδὴ φήμην εἶχεν ὡς καλῶς δικάζων,
λέγει αὐτῷ ὁ Διονύσιος ὅτι ‘μέγιστον ἀγαθὸν τὸ δικάζειν’,
ὁ δὲ Πλάτων ἔφη ὅτι ‘οὔ· ἔοικε γὰρ τὸ δικάζειν ταῖς ἀκε-
στρίσι γυναιξίν, ὅ ἐστι ταῖς ῥαπτούσαις· ὥσπερ γὰρ ἐκεῖ-
ναι ὑγιῆ μὲν καὶ σῶα τὰ ἱμάτια οὐ ποιοῦσιν, ἐπανορθοῦνται
Agathias Scholasticus Epigr., Hist., Historiae (4024: 001)

“Agathiae Myrinaei historiarum libri quinque”, Ed. Keydell, R.
Berlin: De Gruyter, 1967; Corpus fontium historiae Byzantinae 2. Series
Berolinensis.Page 78, li.5
ἄλλων βαρβάρων. 6 ὅσοι δὲ λίαν αὐτὸν σοφὸν ἀποκαλοῦσι καὶ μονον-

ουχὶ τοὺς ὅποι ποτὲ πεφιλοσοφηκότας ὑπερβαλλόμενον, ὡς καὶ ἁπάσης
τέχνης τε καὶ ἐπιστήμης τὰς ἀρχὰς καὶ αἰτίας διαγιγνώσκειν, ὁποῖον
τὸν ἄγαν πεπαιδευμένον οἱ ἐκ τοῦ περιπάτου ὁρίζονται, οἱ δὴ οὖν ταῦτα
οἰόμενοι ἐκείνῃ ἂν μάλιστα φωραθεῖεν οὐ τῶν ἀληθῶν ἐστοχασμένοι,
μόνῃ δὲ τῇ τῶν πολλῶν ἑπόμενοι φήμῃ.
29. Ἀνὴρ γάρ τις Σύρος τὸ γένος, Οὐράνιος ὄνομα, κατὰ τὴν
βασιλέως πόλιν ἠλᾶτο, τέχνην μὲν ἐπαγγελλόμενος τὴν ἰατρικὴν μετ-
ιέναι, τῶν δὲ Ἀριστοτέλους δογμάτων οὐδὲν μὲν ἐς τὸ ἀκριβὲς ἐγί-
γνωσκεν, ἐκομψεύετο δὲ ὡς πλεῖστα εἰδέναι, βρενθυόμενος τῷ δύσερις
εἶναι παρὰ τοὺς ξυλλόγους. 2 πολλάκις γὰρ ἰὼν πρὸ τῆς βασιλείου
574
Agathias Scholasticus Epigr., Hist., Historiae Page 115, li.17
πρὸς τῷ Νεόκνῳ ποταμῷ παραγέγονε καὶ ὅσον οὔπω τοῖς προτέροις

ἀναμεμίξεται. 2 ἀφασίᾳ δὴ οὖν ἅπαντες εἴχοντο, δεδιότες, εἰ μέλλοιεν
τοσούτοις ἤδη πόνοις τετρυχωμένοι πρὸς νέους ἄλλους καὶ ἀκμῆτας
παρατάττεσθαι πολεμίους. ὁ δὲ Ναχοραγὰν οὐδέν τι μελλήσας καὶ ἴλην
τινὰ μετρίαν ἐκ τῶν Περσικῶν ἔστειλε ταγμάτων ἀνὰ τὴν ἀτραπὸν
ἐκείνην, καθ' ἣν ᾤετο διαβήσεσθαι τοὺς περὶ ὧν ἐτύγχανε τῇ φήμῃ
ἐξηπατημένος. 3 οἱ δὲ παραγενόμενοι σπουδῇ τε καὶ ἀγρυπνίᾳ οὐκ
ἐν δέοντι ἐχρῶντο. καταλαβόντες γὰρ τὰ ἐπίκαιρα τῶν χωρίων ὑπε-
κρύπτοντο αὐτοῦ καὶ ἀνέμενον τοὺς οὐδαμῶς παρεσομένους, γνώμην
ἔχοντες ἀφυλάκτως αὐτοῖς τῷ ἀπροσδοκήτῳ τυχὸν προϊοῦσιν.
Anonymi In Aristotelis Artem Rhetoricam Rhet., In Aristotelis artem

rhetoricam commentarium (4026: 001)“Anonymi et Stephani in artem
rhetoricam commentaria”, Ed. Rabe, H.Berlin: Reimer, 1896;
Commentaria in Aristotelem Graeca 21.2.Page 189, li.27
χαίρωσι τοῖς ἐπαίνοις ἢ τοῖς ψόγοις καὶ κρίνωσι τὸν ῥήτορα δικαίως ὀργι-
ζόμενον καθ' οὗ ὀργίζεται ἢ δικαίως ψέγοντα ὃν ψέγει ἢ δικαίως
ἐπαινοῦντα
καὶ οἷον ἐνθουσιῶσι, καὶ τότε δεῖ χρᾶσθαι τοῖς διπλοῖς καὶ ἐπιθέτοις ὀνό-
μασι, καὶ εἴ τι ἂν βούλοιο. [b15] ὁ δὲἸσοκράτης ἐγκώμιον ποιεῖται
στρατιωτῶν πολεμησάντων καὶ τινῶν μὲν σφαγέντων τινῶν δὲ καὶ
σωθέντων,
καί φησιν ἐν τῷ τέλει τοῦ ἐγκωμίου‘φήμη δὲ πάντωνκαὶ ἡ γνώμη
πάντων οὕτως ἔχειν ταῦτα, ἃ λέγω ἐπαινῶν, μαρτυροῦσι καὶ
διαβεβαιοῦσι
καὶ μὴ ἄλλως· ἀλλὰ λέγουσι ταῦτα καὶ οἱ στρατιῶται οἱ τὸν τότε ὑπο-
στάντες πόλεμον, οἳ καὶ ἔτλησαν τὰ δεινὰ καὶ διεσώθησαν.’ [b17]
φθέγγονται γὰρ τὰ τοιαῦτα ἤτοι τὰ παράλληλα, οἷον φήμη, γνώμη,
ἐνθουσιάζοντες· ὥστε καὶ οἱ ἀκροαταὶὁμοίως ἔχοντες ἤτοι .
Stephanus Gramm., Ethnica (epit.) (4028: 001)“Stephan von Byzanz.

Ethnika”, Ed. Meineke, A.Berlin: Reimer, 1849, Repr. 1958.Page 109,
li.9
τὸ ἐθνικὸν Ἀραιθυρεεύς καὶ Ἀραιθυρέηθεν.

Ἀραί, Ἰωνίας νῆσοι τρεῖς, οὕτω λεγόμεναι διὰ τὰς ἀρὰς
ἃς Δωριεῖς ἐποιήσαντο πρὸς τοὺς Πενταπολίτας, ὡς Ἀριστεί-
δης. ἄλλοι δ' ἄλλως. τὸ ἐθνικὸν Ἀραῖος.
575
Ἀράκυνθος, ὄρος Βοιωτίας, ἀφ' οὗ ἡ Ἀθηνᾶ Ἀρακυν-

θιάς, ὡς Ῥιανὸς ἐν τῇ Φήμῃ “κλῦθί μοι εὐχάων Ἀρακυνθιὰς
εὐπατέρεια”. ἔστι γὰρ Ἀρακύνθιος τὸ τοπικὸν καὶ Ἀρακυνθία.
Ἀραντία, [Πελοποννήσου] πόλις, ἡ ὕστερον Φλιοῦς,
ἀπό τινος Ἄραντος αὐτόχθονος. οἱ πολῖται Ἀραντῖνοι.
Ἄραξα, πόλις Λυκίας, ὡς Ἀλέξανδρος ἐν δευτέρῳ τῶν
Λυκιακῶν. τὸ ἐθνικὸν Ἀραξεῖς, ὡς Πιναρεῖς Λιμυρεῖς
Stephanus Gramm., Ethnica (epit.) Page 228, li.7
Δῆμος, παρ' Ἀθηναίοις ἡ κώμη καὶ ἡ τοῦ πλήθους

συλλογή. καὶ τὸν ἕνα δημότην “οὐ μὲν ἔοικε δῆμον ἐόντα”.
καὶ τὸν τόπον “δήμῳ ἐνὶ Τρώων”. καὶ τὸ κατὰ πόλιν πλῆ-
θος ἐν τοῖς ἀρίστοις “εὐνήν τ' αἰδομένη πόσιος δήμοιό τε
φήμην”. καὶ τὸ Ἑλλήνων πλῆθος ἔξω τῆς ἰδίας χώρας ....
“θεὸς δ' ὣς τίετο δήμῳ”. καὶ τὸ ὅλον ἔθνος. καὶ τόπον
ἐν Ἰθάκῃ ὃς καὶΚροκύλειον. καὶ τὸ πᾶν [πλῆθος], ὡς ἐν
Σφηξί “τὸν δῆμον ἡμῶν βούλεται διιστάνειν”. ὁ οἰκήτωρ
δημότης, ἀφ' οὗ δημόσιος, καὶ δημοτεύομαι ἀντὶ τοῦ οἰκῶ.
καὶ δήμιος, καὶ δημότερος συγκριτικόν.
Stephanus Gramm., Ethnica (epit.) Page 259, li.3
δὲ διὰ τοῦρ πρὸ τῆς Λιβύης”. ἡμεῖς δὲ προὔφθημεν δεί-

ξαντες διὰ πολλῶν μαρτυριῶν ἕτερον [τὸ] διὰ τοῦρ Δώριον
καὶ ἕτερον τὸ διὰ τοῦτ Δώτιον.
Ἔαρες, ἔθνος Ἰνδικὸν τῶν μετὰ Δηριάδου Διονύσῳ
πολεμησάντων. Διονύσιος ἐν Βασσαρικῶν δʹ “οἱ δὲ θοῶς
προγένοντο Διωνύσου κατὰ φήμης ....
Ἔβορα, πόλις παρωκεανῖτις μετὰ τὰ Γάδειρα. τὸ ἐθ-
νικὸν Ἐβορεύς.
Ἐβραῖοι. οὕτως Ἰουδαῖοι ἀπὸ Ἀβράμωνος, ὥς φησι
Χάραξ.
Ἐβρών, πόλις ἐν Χαναναίᾳ τῆς Ἰουδαίας. τὸ ἐθνικὸν
Procopius Hist., De bellis (4029: 001)“Procopii Caesariensis opera

omnia, vols. 1–2”, Ed. Wirth, G. (post J. Haury)Leipzig: Teubner,
1:1962; 2:1963.Book 1, Ch. 22, Sec. 9, li.1
ἡμερῶν ἑβδομήκοντα Ῥουφίνῳ ξυνέκειτο ἐς τὴν ἄφιξιν.

ἐπεὶ δὲ ὁ Ῥουφῖνος ἐς Βυζάντιον ἀφικόμενος βασιλεῖ
576
ἀπήγγελλεν, ὅσα Χοσρόῃ ἀμφὶ τῇ εἰρήνῃ δοκοῦντα εἴη,

ἐκέλευσε βασιλεὺς κατὰ ταῦτα σφίσι τὴν εἰρήνην
ξυνίστασθαι.
Ἀλλ' ἐν τούτῳ φήμη τις οὐκ ἀληθὴς ἥκουσα ἐς τὰ
Περσῶν ἤθη βασιλέα Ἰουστινιανὸν ἤγγελλεν ὀργισθέντα
Ῥουφῖνον κτεῖναι. οἷς δὴ Χοσρόης ξυνταραχθείς τε
καὶ θυμῷ πολλῷ ἤδη ἐχόμενος τῷ παντὶ στρατῷ ἐπὶ
Ῥωμαίους ᾔει. Ῥουφῖνος δέ οἱ μεταξὺ ἐπανήκων ἐνέ-
τυχε πόλεως Νισίβιδος οὐ μακρὰν ἄποθεν. διὸ δὴ
Procopius Hist., De bellis Book 3, Ch. 21, Sec. 16, li.3
πάλιν αὐτὸ τὸ βῆτα διώξει τὸ γάμμα. καὶ τότε μὲν

παίζουσιν αὐτὸ τοῖς παιδίοις εἰρῆσθαι καὶ ἀπολελεῖ-
φθαι ἐν αἰνίγματος ἀπορουμένου μοίρᾳ, νῦν δὲ ἅπασιν
ἄντικρυς φανερὸν εἶναι. πρότερόν τε γὰρ Γιζέριχος
Βονιφάτιον ἐξεδίωξε καὶ τανῦν Γελίμερα Βελισάριος.
τοῦτο μὲν οὖν, εἴτε φήμη τις ἦν εἴτε λόγιον, ταύτῃ
ἐχώρησε.
Τότε δὲ καὶ ὄναρ πολλοῖς μὲν πολλάκις ὀφθὲν
πρότερον, ἄδηλον δὲ γεγονὸς ὅπη ἐκβήσεται, ἐς φῶς
ἐληλύθει. ἐτύγχανε δὲ ὂν τὸ ὄναρ τοιόνδε. Κυπρια-
νὸν, ἅγιον ἄνδρα, μάλιστα πάντων οἱ Καρχηδόνιοι
λόγου πολλοῦ ἄξιον στράτευμα πέμψειεν. οἷς δὴ θαρ-

σοῦντας ἐκέλευε τὴν νύκτα ἐκείνην ἀνακλῖναι σφίσι
πυλίδα μίαν. οἱ δὲ τὰ ἐπηγγελμένα ἐποίουν. οὕτω
τε ὁ Παῦλος ξὺν τοῖς ἑπομένοις ἐντὸς τοῦ περιβόλου
γενόμενος τούς τε πολεμίους ἅπαντας ἔκτεινε καὶ βα-
σιλεῖ Ἀδραμητὸν ἀνεσώσατο, ἥ τε ἀμφὶ Γερμανῷ φήμη
ἐνθένδε ἀρξαμένη ἄχρι ἐς Καρχηδόνα ἐχώρησεν. οἱ δὲ
Μαυρούσιοι καὶ ὁ Στότζας ξὺν τοῖς ἑπομένοις ταῦτα
ἀκούσαντες κατ' ἀρχὰς μὲν κατωρρώδησάν τε καὶ ἐς
τὰς Λιβύης ἐσχατιὰς φεύγοντες ᾤχοντο, ἔπειτα δὲ
γνόντες τὸν ἀληθῆ λόγον δεινὰ ἐποιοῦντο.
πανταχῆ οὖσιν ἐπέστελλεν ὥστε, ἐπειδὰν τοὺς πολε-

μίους ἀκούσωσι κατ' ἄλλην τινὰ τοῦ περιβόλου ἐσβε-
577
βληκέναι μοῖραν, μήτε ἀμύνειν μήτε φυλακὴν τὴν

σφετέραν ἐκλιπεῖν, ἀλλ' ἡσυχῆ μένειν· αὐτῷ γὰρ ὑπὲρ
τούτων μελήσειν. ἔπρασσε δὲ ταῦτα, ὅπως μὴ ἐκ
φήμης οὐκ ἀληθοῦς ἐς ταραχὴν αὖθις καθιστῶνται.
Οὐίττιγις δὲ, Ῥωμαίων ἔτι ἐν θορύβῳ πολλῷ καθεστώ-
των, ἐς πύλην Σαλαρίαν τῶν τινα ἀρχόντων, Οὔακιν
ὄνομα, ἔπεμψεν, οὐκ ἀφανῆ ἄνδρα. ὃς ἐνταῦθα ἐλθὼν
καὶ Ῥωμαίους τῆς ἐς Γότθους ἀπιστίας κακίσας τὴν
προδοσίαν ὠνείδιζεν, ἣν αὐτοὺς ἐπί τε τῇ πατρίδι
Anonymi In Aristotelis Ethica Nicomachea Phil., In ethica

Nicomachea vii commentaria (4033: 002)“Eustratii et Michaelis et
anonyma in ethica Nicomachea commentaria”, Ed. Heylbut, G.Berlin:
Reimer, 1892; Commentaria in Aristotelem Graeca 20.Page 454, li.38
διὰ τοῦτο μᾶλλόν εἰσιν ἀγαθαί, διότι ὑπὸ τῶν θηρίων καὶ παίδων ζητοῦν-
ται. σημεῖον γὰρ τοῦ εἶναιαὐτήν, ἤτοι τὴν ἡδονήν, ἄριστόν πως, ἤτοι
ἀγαθὸν αὐτὸ τοῦτό ἐστιν τὸ ὑπὸ τῶν παιδίων καὶ θηρίων ζητεῖσθαι. οὗ
γὰρ πάντα ἐφίεται, ἀγαθόν, τῆς δὲ ἡδονῆς ἐπεὶ πάντα ἐφίεται καὶ οἱ παῖ-
δες καὶ τὰ θηρία, λοιπὸν ἀγαθόν ἐστιν ἡ ἡδονή. φησὶ γάρ ‘οὐ πάμπαν
ἀπόλλυται φήμη, ἣν πολλοὶ λαοί’. καὶ ταύτην οὖν τὴν ἡδονήν, οἱονεὶ
πάντες φημίζουσιν ἀγαθὸν εἶναι ἐκ τοῦ ζητεῖσθαι ὑπὸ πάντων, ἤτοι
θηρίων
καὶ παίδων.ἀλλ' ἐπεὶ οὐχ ἡ αὐτή ἐστιν, ἤτοι ἀλλ' ἐπεὶ οὐκ ἔστι μία
φύσις καὶ ἕξις ἡ ἀρίστη, ἀλλ' εἰσὶ πολλαὶ φύσεις καὶ ἕξεις (ἔστι γὰρ φύσις
καὶ ἕξις θηριώδης καὶ ἔστι φύσις καὶ ἕξις νοσώδης), διὰ τοῦτο οὐδεμία
ἡδονή ἐστιν ἐν πᾶσιν οὐδὲ τὴν αὐτὴν διώκουσιν ἡδονὴν πάντες. ἄλλο
Anonymi In Aristotelis Ethica Nicomachea Phil., In ethica icomachea

paraphrasis (pseudepigraphum olim a Constantino Palaeocappa
confectum et olim sub auctore Heliodoro Prusensi vel Andronico Rhodio
vel Olympiodoro) (4033: 003)“Heliodori in ethica Nicomachea
paraphrasis”, Ed. Heylbut, G.Berlin: Reimer, 1889; Commentaria in
Aristotelem Graeca 19.2.Page 159, li.21
ἐνεργείᾳ τοῦ εὐδαίμονος· τοῦτο δέ ἐστιν ἡ ἡδονή, ἐνέργεια ἀνεμπόδιστος.

τὶς ἄρα ἡδονή ἐστιν ἡ εὐδαιμονία· ἔτι δὲ δῆλον καὶ ἀπὸ τοῦ θηρία καὶ
ἀνθρώπους καὶ πάντα τὰ αἰσθητικὰ διώκειν τὴν ἡδονήν, ὅτι τὸ ἄριστον
ἡδονή ἐστι· πάντα μὲν γὰρ βοῶσιν ἀγαθὸν εἶναι τὴν ἡδονὴν καὶ ἄριστον,
δι' ὧν εἰς αὐτὴν ἐπείγονται.
φήμη δ' οὔτε γε πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα πολλοί
λαοὶ φημίζουσιν.
οὐ πάντα δὲ διώκουσι τὴν ἀρίστην ἡδονήν, ἐπεὶ οὐδὲ πάντα τὴν αὐτὴν
578
ἕξιν ἔχει ἢ τὴν αὐτὴν φύσιν· πάντα δὲ ἡδονὴν διώκουσιν, εἰ καὶ τὰ μὲν
ἀγαθήν, τὰ δὲ φαύλην. ἴσως δὲ οὐδὲ διώκει οὐδὲν φαύλην ἡδονὴν οὐδὲ
ζητεῖ οὐδὲ ἐφίεται φαύλου τινός· οὐ γὰρ ἣν οἴεται ζητεῖν, καὶ ἣν ἂν εἴ
Michael Phil., In ethica Nicomachea ix–x commentaria (4034: 001)

“Eustratii et Michaelis et anonyma in ethica Nicomachea commentaria”,
Ed. Heylbut, G.Berlin: Reimer, 1892; Commentaria in Aristotelem
Graeca 20.Page 547, li.32
νάς, οὔσας δὲ οὔ. ὡς γὰρ τὸ πλουτεῖν ἀπὸ τοῦ γεωργεῖν αἱρετόν ἐστιν,
ἀπὸ δὲ τοῦ ἱεροσυλεῖν ἢ προδιδόναι πατρίδα κάκιστον, οὕτω καὶ τὸ ἥδες-
θαι ἀπὸ τῶν ὄντως ἡδέων κάλλιστον, χείριστον δὲ τὸ ἀπὸ τῶν ἐπονει-
δίστων. ἢ οὖν μήτε τὰ ἐπονείδιστα ἡδέα [μεθ' ἡδονὰς] ῥητέον μήτε
ἡδονὰς
τὰ ἀπ' αὐτῶν πάθη, ἢ εἰ χρὴ τῇ συνηθείᾳ ἑπομένους καὶ τῇ τῶν
πολλῶν δόξῃ καὶ φήμῃ ἡδονὰς καὶ ἡδέα τὰ ἐπονείδιστα λέγειν, ῥητέον
ὅτι αἱ ἡδοναὶ διαφέρουσι τῷ εἴδει· ἕτεραι γὰρ τῷ εἴδει αἱ τῶν σπουδαίων
καὶ τῶν κατὰ φύσιν ζώντων καὶ ἕτεραιαἱ τῶν ἀκολάστων καὶ φαύλων.
ᾧ γὰρ διαφέρουσιν οἱ σπουδαῖοι τῶν φαύλων τούτῳ καὶ αἱ ἡδοναί, ἃς
διώ-
κουσι καὶ ἃς ἥδεσθαι βούλονται. καὶ δειχθήσεται τοῦτο διὰ πλειόνων ἐν
τῷ παρόντι βιβλίῳ. ὅτι δὲ διαφέρουσιν αἱ ἡδοναί, δῆλον ἐκ τοῦ μήτε
Proclus Phil., In Platonis rem publicam commentarii (4036: 001)

“Procli Diadochi in Platonis rem publicam commentarii, 2 vols.”, Ed.
Kroll, W.Leipzig: Teubner, 1:1899; 2:1901, Repr. 1965.Vol. 1, page 108,
li.5
Τίς ἡ τῶν θεῶν κρίσις ἡ ἐν τοῖς μύθοις τοῖς τοῦ

ποιητοῦ καὶ τίνας αἰνίσσεται βίων διαφοράς.
Ἀλλὰ μὴν καὶ τὴν θρυλουμένην κρίσιν τῶν θεῶν, ἣν

παρὰ τῷ Ἀλεξάνδρῳ γενέσθαι φασὶν οἱ μῦθοι κατὰ τὴν
παλαιὰν φήμην, οὐ δεῖ νομίζειν αὐτῶν ὄντως εἶναι τῶν
θεῶν ἔριν τε πρὸς ἀλλήλας καὶ ὑπ' ἀνδρὸς βαρβάρου κρί-
σιν, ἀλλ' ἡγητέον ὅτι καὶ αἱ τῶν βίων αἱρέσεις, ἃς δὴ
πολλαχοῦ παραδίδωσιν ὁ Πλάτων, ὑπὸ θεοῖς ἐφόροις γίγνον-
ται τῶν ψυχῶν. καὶ τοῦτο δήπου καὶ αὐτὸς ἐνΦαίδρῳ
[p. 252e s265b] διδάσκει σαφῶς, τὸν μὲν βασιλικὸν βίον
579
Proclus Phil., In Platonis rem publicam commentarii Vol. 1, page 110,

li.25
ὧν αὐτὸς ὁ ποιητὴς ἢ Νέστωρ ἢ Ὀδυσσεὺς φαίνεται λέγων.

εἰ δ' οὖν καὶ ταῦτά τις εἰς τὴν Ὁμήρου διάνοιαν ἀναπέμπειν
ἐθέλοι, πάντως οὐκ ἀπορήσει λόγων συμφώνων μὲν ταῖς ἱερα-
τικαῖς ἁπάσαις πραγματείαις, συμφώνων δὲ ταῖς τελεταῖς καὶ
τοῖς μυστηρίοις καὶ ταῖς τῶν θεῶν ἐπιφανείαις, ἃς ὄναρ τε
καὶ ὕπαρ γινομένας ἄνωθεν ἡ τῶν ἀνθρώπων φήμη παρε-
δέξατο. ἐν ἅπασι γὰρ τούτοις οἱ θεοὶ πολλὰς μὲν ἑαυτῶν
προτείνουσι μορφάς, πολλὰ δὲ σχήματα ἐξαλλάττοντες φαί-
νονται· καὶ τότε μὲν ἀτύπωτον αὐτῶν προβέβληται φῶς,
τότε δὲ εἰς ἀνθρώπου μορφὴν ἐσχηματισμένον, τότε δὲ εἰς
ἀλλοῖον τύπον προεληλυθός. καὶ ταῦτα καὶ

li.20
ἐν Πολιτείᾳ τοῦ Σωκράτους ἐπιστάσεις, τοιαῦτα ἂν εἴη.

πάλιν δὲ αὖ ἀπ' ἄλλης ἀρχῆς δεικνύωμεν, ὡς ἄρα καὶ αὐ-
τὸς ὁ Πλάτων πολλαχοῦ,πανταχοῦ μὲν οὖν ὡς εἰπεῖν,
εἰσποιεῖται τὸν Ὅμηρον καὶ φίλον ἡγεῖται καὶ μάρτυρα καλεῖ
τῶν ἑαυτοῦ δογμάτων, τότε μὲν πρὸ τῶν ἀποδείξεων ὥσπερ
εἰς θείαν φήμην ἀναφέρων τὴν τούτου φωνὴν τὴν τῶν
ῥηθησομένων ἀλήθειαν, τότε δὲ μετὰ τὰς ἀποδείξεις ἀνέ-
λεγκτον ἀποφαίνων τὴν ἐπιστήμην ἐκ τῆς Ὁμήρου κρίσεως,
τότε δὲ καὶ ἐν μέσοις τοῖς περὶ τῶν ὄντων λόγοις ἐπ' αὐ-
τὸν ἀναπέμπων τὴν τῆς θεωρίας ἁπάσης ἀρχήν. ἐνΦαί-
δωνι [p. 94d] μὲν γάρ, ὅπου διαφερόντως ὁ Σωκράτης τὴν

li.7
ὅτι τὸν τῶν τοιούτων ἐν τῷ κόσμῳ πραγμάτων φιλοθεά-

μονα καὶ ἀπὸ τῶν ἐμφανῶν ἀνηγμένον καὶ τῶν εἰκόνων
εἰς τὴν ἀφανῆ ταῖς αἰσθήσεσιν ἡμῶν θεωρίαν εἰκότως
τυφλὸν οἱ μυθοπλάσται γεγονέναι λέγουσιν. ἔπρεπεν δὲ ἄρα
τοῖς διὰ συμβόλων ἀεὶ τὴν περὶ τῶν ὄντων ἀλήθειαν κατα-
κρύπτουσιν καὶ τὴν περὶ αὐτῶν φήμην συμβολικώτερον
παραδοθῆναι τοῖς ὕστερον. Οὐκ ἄρα Ὁμήρου Στησίχορος
μουσικώτερος (οὐδὲ γὰρ τὰ αὐτὰ παθήματα περὶ ἑκάτερον
συμβέβηκεν, εἰ μὴ κατὰ τὸ φαινόμενον μόνον τοῦ μύθου
580
πρόσχημα) οὐδὲ Ὁμήρῳ παλινῳδίας ἔδει πρὸς τὸ θεῖον

ἐπιστρέψαντι κάλλος, ἀλλὰ Στησιχόρῳ πέρα τοῦ μέτρου τὸν
Proclus Phil., In Platonis rem publicam commentarii

αὐτὰς τακτέον, ἤδη φανερόν. δῆλον γὰρ ὡς ἐν μὲν τῷ

ἄρχοντι πάσης τῆς πόλεως καὶ προβουλευομένῳ μάλιστα τὴν
φρόνησιν θετέον (τίνος γὰρ ἄλλου τῷ βουλευομένῳ χρεία
μᾶλλον ἢ φρονήσεως; ἧς ἔργον ὁρᾶν τὸ ἐν πάσῃ πράξει
ἀγαθὸν καὶ κακόν), ἐν δὲ τῷ πολεμοῦντι καὶ φρουρητικῷ
γένει τὴν ἀνδρείαν. τούτους γὰρ ἀνδρείους ἡ φήμη καλεῖ,
τοὺς ὑπομενητικοὺς τῶν κινδύνων, τοὺς ἀνανταγωνίστους
τοῖς ἀντιπάλοις, τοὺς τὸν θάνατον περιπτύοντας. ὅπως μὲν
οὖν κρατῶσι πάντων τῶν κατεξανίστασθαι τῆς πολιτείας
ἐπιχειρούντων, ἀνδρείους αὐτοὺς εἶναι προσῆκον· τὰ δὲ μέ-
τρα τῶν ἐνεργειῶν ἀπὸ τῶν ὡς ἀληθῶς ἀρχόντων παρα
Pamprepius Epic., Fragmenta (P. Vindob. 29788 A–C) (4038: 001)

“Die griechischen Dichterfragmente der römischen Kaiserzeit, vol. 1,
2nd edn.”, Ed. Heitsch, E.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht,
1963.Fragment 1v, li.2
[]β̣ασι[λ..].[.......]α̣ς
[]ν ἀδερκέ̣ος ἐ̣λ[π]ί̣δι φήμης
[]ρ̣τεν, ἔδεκτο δὲ θέσπιν ἀνωγήν
Φώτιος Βιβλιοθήκη. (4040: 001)“Photius. Bibliothèque, 8 vols.”, Ed.

Henry, R.Paris: Les Belles Lettres, 1:1959; 2:1960; 3:1962; 4:1965;
5:1967; 6:1971; 7:1974; 8:1977.Codex 80, Bekker page 62a, li.13
ἐξ ὀνόματος καὶ τἄλλα ἔπραττεν.

Ὅτι ὁ ἱστορικός φησι διάγοντος αὐτοῦ κατὰ τὰς Θή-
βας καὶ τὴν Σοήνην ἱστορίας ἕνεκα, ἐν ἐπιθυμίᾳ γενέσθαι
τοὺς φυλάρχους καὶ προφήτας τῶν κατὰ τὴν Τάλμιν
βαρβάρων, ἤτοι τῶν Βλεμμύων, τῆς ἐντυχίας αὐτοῦ·
ἐκίνει γὰρ αὐτοὺς ἐπὶ τοῦτο ἡ φήμη. Καὶ ἔλαβόν με, φησί,
μέχρι αὐτῆς τῆς Τάλμεως, ὥστε κἀκείνους τοὺς χώρους
581
ἱστορῆσαι διέχοντας ἀπὸ τῶν Φιλῶν διάστημα ἡμερῶν

πέντε, μέχρι πόλεως τῆς λεγομένης Πρῖμα, ἥτις τὸ
παλαιὸν πρώτη πόλις τῆς Θηβαΐδος ἀπὸ τοῦ βαρβα-
ρικοῦ ἐτύγχανε· διὸ παρὰ τῶν Ῥωμαίων ῥωμαίᾳ φωνῇ
Ὅτι Λιβάνιόν τινα τερατολογεῖ, Ἀσιανὸν τὸ γένος,

κατὰ τὴν βασιλείαν Ὁνωρίου καὶ Κωνσταντίου ἐπὶ Ῥά-
βενναν παραγενέσθαι. Ἄκρον δὲ τοῦτον εἶναι τελεστικόν.
Καὶ δύνασθαι δέ, φησί, καὶ ὑπισχνεῖσθαι αὐτὸν χωρὶς ὁπλι-
τῶν καὶ κατὰ βαρβάρων ἐνεργεῖν. Εἶτα πεῖραν δούς, φησίν,
οὗτος τῆς ὑποσχέσεως καὶ τῆς φήμης δραμούσης ὥστε καὶ
Πλακιδίαν τὴν βασιλίδα μαθεῖν, ἀναιρεῖται ὁ τελεστής·
ἠπείλει γάρ, φησίν, ἡ Πλακιδία Κωνσταντίῳ χωρισμὸν
τοῦ γάμου εἰ τοῖς ζῶσι Λιβάνιος περιλείποιτο, ἀνὴρ
γόης καὶ ἄπιστος.
Ὅτι Κωνστάντιος Ἰλλυριὸς ἦν τὸ γένος, ἀπὸ Πα
Φώτιος Βιβλιοθήκη. Codex 92, Bekker page 70b, li.42
πτόλεμος παρὰ Ἀντίπατρον καὶ Κρατερὸν σὺν ὀλί-

γοις, καὶ πείθει τούτους ἐπὶ συμμαχίαν κατὰ Εὐμένους
ἐλθεῖν αὐτῷ Κρατερόν· καὶ πολεμοῦσιν ἄμφω Εὐμένῃ.
Καὶ πάντα ποιήσας Εὐμένης ὥστε λαθεῖν τοὺς σὺν αὐτῷ
Κρατερὸν αὐτῷ πολεμεῖν ἵνα μὴ τῇ περὶ αὐτὸν ἁλόν-
τες φήμῃ ἢ προσχωρήσωσιν αὐτῷ ἢ καὶ μένοντες ἀτολ-
μότεροι εἶεν, καὶ κρατήσας τοῖς τεχνάσμασι, κρατεῖ
καὶ τῷ πολέμῳ· καὶ πίπτει μὲν Νεοπτόλεμος τῇ αὐτοῦ Εὐ-
μένους τοῦ γραμματέως δεξιᾷ, ἀνὴρ στρατιωτικὸς καὶ πο-
λέμοις ἠριστευκώς, Κρατερὸς δὲ ὑπό τινων Παφλαγό-
νων, ἀφειδῶς πρὸς πάντα μαχόμενος καὶ χωρῶν ὥστε
χρὴ περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι τὰς τῶν σοφῶν συνουσίας, ἐκ-

κλίνειν δὲ τοὺς φαύλους καὶ ἀπαιδεύτους· περὶ τοῦ δοκεῖν
καὶ τοῦ εἶναι, καὶ ὅτι οὐ τῷ λόγῳ χρὴ κρίνειν τὸν ἄν-
θρωπον ἀλλὰ τῷ τρόπῳ· ὅτι οἱ ἄλλοις ἐπιβουλεύ-
οντες ἑαυτοὺς λανθάνουσι καταβλάπτοντες· περὶ εὐ-
582
δοξίας, περὶ φήμης· ὅτι μέτρον ἄριστον· ὅτι δυσκα-

τόρθωτον ἡ ἀρετή, εὐμεταχείριστον δὲ ἡ κακία· ὅτι
οὐ χρὴ λόγον ποιεῖσθαι τῆς τῶν ἀσυνέτων δοκιμα-
σίας· ὅτι τὴν ὑπόκρισιν, τοῖς κεχρημένοις ἐπιβλαβῆ
οὖσαν καὶ πρὸς οὓς γίνεται, τῆς ψυχῆς ἐκβλητέον· ὅτι οὐ
χρὴ πολυπραγμονεῖν, φθόνου γὰρ καὶ διαβολῆς αἴτιον
γας ἀντὶ Βριγῶν βραχύ τι παραλλαγείσης τῆς λέξεως

μετονομασθέντας. Μίδας δὲ πολλοὺς ἔχων ἀπαγγέλ-
λοντας αὐτῷ τὰ ὅσα ἐλέγετό τε καὶ ἐπράττετο τοῖς
ὑπηκόοις, καὶ διὰ τοῦτο ἐν τῷ ἀνεπιβουλεύτῳ τὴν βα-
σιλείαν ἔχων καὶ εἰς γῆρας ἐλθών, μακρὰ ὦτα ἔχειν
ἐλέχθη, καὶ κατ' ὀλίγον ἡ φήμη ὄνου ὦτα τὰ
μακρὰ μετεποίει, καὶ ἀπὸ τοῦ σκῶψαι τὴν ἀρχὴν ὁ λόγος
ἔργον εἶναι ἐπιστεύθη.
Θεοφάνης Χρονογραφία. (4046: 001)“Theophanis chronographia, vol.

1”, Ed. de Boor, C.Leipzig: Teubner, 1883, Repr. 1963.
Page 22, li.11
βλάσφημον ἐπέδωκαν τῇ συνόδῳ. τοῦ δὲ διαρρηχθέντος, οἱ πεποιηκότες

τοῦτον ἀντιστραφέντες κατεδίκασαν Ἄρειον χωρὶς Σεκούνδου Πτολε-
αΐδος τῆς Αἰγύπτου καὶ Θεωνᾶ τοῦ Μαρμαρικῆς, ὧν ἐκβληθέντων
σὺν Ἀρείῳ καὶ ἀναθεματισθέντων, τὸ ἅγιον σύμβολον τῆς πίστεως
ὑπηγόρευσαν ὑπογράψαντες ἅπαντες σὺν τῷ πανευσεβεῖ βασιλεῖ, καὶ
εὐφήμηςαν, καὶ οὕτω διελύθη ὁ σύλλογος.
Τούτῳ τῷ ἔτει Κρίσπος, ὁ υἱὸς τοῦ βασιλέως, Χριστιανὸς ἐκοι-
μήθη· καὶ τὸ Βυζάντιον ἤρξατο κτίζεσθαι.
Τούτῳ τῷ ἔτει Θεοδόσιος Αὔγουστος Ὀνώριον, υἱὸν αὐτοῦ, τὸν

γεννηθέντα ἐκ Πλακίλλης τῆς εὐσεβεστάτης, ἐπιφανέστατον καὶ ὕπατον
ἀνέδειξεν. εὐτρεπίσθη δὲ πολεμεῖν τῷ τυράννῳ Μαξίμῳ. καὶ πολε-
μοῦντος πρὸς αὐτὸν ἐπὶ τὰ ἑσπέρια μέρη, φήμης ψευδοῦς ἐξελθούσης,
ὅτι νενίκηκε Μάξιμος, οἱ Ἀρειανοὶ ἀνασυρθέντες τὴν οἰκίαν Νεκταρίου
ἐνέπρησαν, τοῦ ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

583
τῶν ἁγίων θεοφανίων ὑφορώμενοι αὐτὸν ὡς ἑλληνόφρονα ἠβούλοντο

αὐτὸν ἀνελεῖν. τοῦ δὲ εἰσελθόντος ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ καὶ προτραπέντος
λαλῆσαι τῷ λαῷ, ἔφη· “ἄνδρες ἀδελφοί, ἡ γέννησις τοῦ θεοῦ καὶ
σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ σιωπῇ τιμάσθω, ὅτι ἀκοῇ καὶ μόνῃ
συνελήφθη ἐν τῇ ἁγίᾳ παρθένῳ ὁ τοῦ θεοῦ λόγος· αὐτῷ ἡ δόξα
εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν.” καὶ ἐχάρη ὁ λαός, καὶ εὐφήμηςαν αὐτόν,
καὶ ἐπισκόπησεν αὐτοὺς εὐσεβῶς.
Τούτῳ τῷ ἔτει ἐτυράννησεν Ἰωάννης ἕτερος, ὁ λεγόμενος Οὐαν-
δαλός, κατὰ Οὐαλεντινιανοῦ ἐν Ῥώμῃ· καὶ ἀποστείλας Θεοδόσιος
δύναμιν σὺν τῷ Ἄσπαρι καὶ Ἀρδαβουρίῳ τοῖς στρατηγοῖς, καὶ πολέμου
Damascius Phil., Vita Isidori (ap. Sudam, Hesychium, Photium et e cod.

Vat. 1950) (4066: 002)“Damascii vitae Isidori reliquiae”, Ed. Zintzen,
C.Hildesheim: Olms, 1967.Fragment 6, li.5
Epitoma Photiana 233; Suda IV 335, 11 s. Σεβῆρος

καὶ δὴ Σεβῆρος ἀνὴρ τῆς Ῥώμης πατρίκιος, ἄλλα τε διηγεῖτο ἐν Ἀλε-
ξανδρείᾳ συνδιαιτώμενος, καὶ ὅτι λίθον ἐθεάσατο ἐν ᾧ σελήνης ἐγίνετο
σχήματα μεταμορφουμένης παντοῖα μέν, ἄλλοτε δ' ἄλλα πρὸς ἥλιον
αὐξο-
μένης καὶ μειουμένης ἐνόντα τῷ λίθῳ, καὶ αὐτὸν τὸν ἥλιον· ὅθεν ἡ φήμη
τοὺς τοιούτους λίθους καλεῖ συνοδίτας. καὶ ἡλίτην δὲ λίθον ἔλεγεν
ἑωρακέναι,
οὐχ οἷον οἱ πολλοὶ ἑωράκαμεν, ἀκτῖνας διαφαίνοντα ἀπὸ τοῦ βάθους
χρυσί-
τιδας, ἀλλὰ δίσκον ἡλιοειδῆ κείμενον μέσον τοῦ λίθου, σφαῖραν αὐτόθεν
πυρὸς ὡς ἰδεῖν· ἀπ' αὐτῆς δὲ τὰς ἀκτῖνας ἐκθρώσκειν ἕως ἐπὶ τὴν ἴτυν·
εἶναι γὰρ σφαιροειδῆ καὶ ὅλον τὸν λίθον. ἰδεῖν δὲ καὶ σεληνίτην, οὐ τὸν

Vat. 1950) Fragment 8, li.2
ἡλικιώτης ἔτη ὀκτωκαίδεκα γεγονώς, ἐπιδειξάμενος εὐθὺς ἐκ νέων

φύσεώς
τινα ῥώμην δαιμονίαν, ἀπὸ τοῦ τέγους πεσὼν ἐτελεύτα παραχρῆμα τὸν
βίον·
καὶ πένθους ἐπ' αὐτῷ μεγάλου συνεστῶτος, ἐπιφοιτῶν ἐνύπνιος τῷ
Ἰσιδώρῳ
τοῦτον παρεμυθεῖτο.
Epitoma Photiana 234
584
τυφλῆς δὲ καὶ ἀσαφοῦς τῆς φήμης περιπλανωμένης.

ὁ μὲν οὖν πλεῖστος λόγος ἀπολωλέναι τὸν Αἰγύπτιον, διεφέρετο δὲ ὅμως
καὶ σωτηρίας τις ἄγγελος φήμη.
Suda III 568, 16 s. ὅσιον χωρίον
ἐπεὶ δ' ὅσιον ἦν ἐπιζητῆσαι τὸν ἀφανῆ γεγονότα ἀδελφὸν τὴν ἐπὶ Καρίας

Vat. 1950) Fragment 9, li.3
τοῦτον παρεμυθεῖτο. Epitoma Photiana 234

τυφλῆς δὲ καὶ ἀσαφοῦς τῆς φήμης περιπλανωμένης.
ὁ μὲν οὖν πλεῖστος λόγος ἀπολωλέναι τὸν Αἰγύπτιον, διεφέρετο δὲ ὅμως
καὶ σωτηρίας τις ἄγγελος φήμη.
Suda III 568, 16 s. ὅσιον χωρίον
ἐπεὶ δ' ὅσιον ἦν ἐπιζητῆσαι τὸν ἀφανῆ γεγονότα ἀδελφὸν τὴν ἐπὶ Καρίας
ἐτράπετο. Suda I 284, 8 s. ἀπήντα
Damascius Phil., In Parmenidem (4066: 004)“Damascii successoris

dubitationes et solutiones, vol. 2”, Ed. Ruelle, C.É.Paris: Klincksieck,
1899, Repr. 1964.Page 150, li.26
ἄλλῳ καὶ τοῦτο κινεῖται. Τέταρτον καὶ δέκατον, αὐτὸ καθ' αὑτὸ
ζητήσωμεν διὰ τί ὁ μὲν πρῶτος πα-τὴρ καὶ ὁ τρίτος οὐ παράγει
κουρητικὴν τάξιν παρὰ τοῖςἝλλησιν, μόνη δὲ ἡῬέα τοὺς κουρῆτας
ἀπογεννᾷ, οὓς ἀμειλίκτους εἶναί φαμεν· ὅλως δὲ διὰ τί
αὐτῇ συντετάχθαι τρεῖς, ἑνὸς ὄντος αὐτῆς ἀμειλίκτου κατὰ τὴν
θεοπαράδοτον φήμην.
Πέμπτον καὶ δέκατον ἐπὶ πᾶσιν, πῶς καὶ τῇἙκάτῃ προσήκει τὸ κινού-
μενον καὶ ἑστώς, καὶ τῇῬέᾳ τῇ ἑλληνικῇ.
Λέγωμεν τοίνυν ἀπ' ἀρχῆς ἀναλαβόντες περὶ ἑκάστου.
Καὶ δὴ πρὸς τὸ πρῶτον ἀποκριτέον ὅτι οὐδὲν ἐπεισοδιῶδες ἐκεῖ, οὐδὲ ὃ
προηγουμένην αἰτίαν ἔχει, οὐδὲ ὃ μὴ ἰδιώτης ἐστὶν οἰκείας ἀρχῆς
ἠρτημένη,
Damascius Phil., Vita Isidori (ap. Photium, Bibl. codd. 181, 242) (4066:
007)“Damascii vitae Isidori reliquiae”, Ed. Zintzen, C.Hildesheim: Olms,
585
ἀλλ' ἐντεῦθέν ποθεν ἀπὸ τῆς τρίτης καὶ περικοσμίου γενέσεως

ἀναδήσασθαι τὰ πείσματα τῆς ἀναγωγοῦ σωτηρίας.
καὶ δὴ Σεβῆρος, ἀνὴρ τῆς Ῥώμης πατρίκιος, ἄλλα τε διηγεῖτο ἐν
Ἀλεξανδρείᾳ συνδιαιτώμενος, καὶ ὅτι λίθον ἐθεάσατο ἐν ᾧ σελήνης
ἐγίνετο
σχήματα μεταμορφουμένης παντοῖα μέν, ἄλλοτε δ' ἄλλα πρὸς ἥλιον
αὐξο-
μένης καὶ μειουμένης ἐνόντα τῷ λίθῳ καὶ αὐτὸν τὸν ἥλιον· ὅθεν ἡ φήμη
τοὺς τοιούτους λίθους καλεῖ συνοδίτας. καὶ ἡλίτην δὲ λίθον ἔλεγεν
ἑωρακέναι,
οὐχ οἷον οἱ πολλοὶ ἑωράκαμεν, ἀκτῖνας διαφαίνοντα ἀπὸ τοῦ βάθους
χρυσίτι-δας, ἀλλὰ δίσκον ἡλιοειδῆ κείμενον μέσον τοῦ λίθου, σφαῖραν
αὐτόθεν πυρὸς ὡς ἰδεῖν· ἀπ' αὐτῆς δὲ τὰς ἀκτῖνας ἐκθρώσκειν ἕως ἐπὶ τὴν
ἴτυν· εἶναι γὰρ
Menander Protector Hist., De legationibus Romanorum ad gentes

(fragmenta ap. Constantinum Porphyrogenitum, De legationibus) (4076:
vol. 111exccrptt deeleggtiooibuu, t.”, Ed. de Boor, C.Berlin: Weidmann,
1903.Sec. 19, li.40
λοις, τὸν Ἀνδίγαν παρακρούσασθαι Ζαχαρίαν ὑποτοπήσαντα ἐφ'

ᾧ θέσθαι συνθήκας οὐκ ἐς τὸ εὐπρεπές, ἀλλὰ γὰρ πάντη ἀσυμ-
φόρους τῇ Ῥωμαίων ἀρχῇ, φάναι λέγεται τοιάδε· τείχη καὶ πύλαι
καὶ εἴ τι τοιοῦτον, ὦ ἄνδρες, φυλακτήριον, φυλάττειν μέν, ὡς
εἰκός, δυνήσεται καὶ πόλιν καὶ πολιτείαν ὅλην· ἐν οἷς δὲ τυγχά-
νουσιν οἱ τούτοις περιπεφραγμένοι, κρύπτεινοὐ ῥᾴδιον. φήμη
γὰρ ἀεὶ χειροῦται τὰ πράγματα καὶ τὰ δοκοῦντά πως ἄδηλα κα-
θεστάναι προτίθησι ταῖς ἀκοαῖς ὥσπερ ἐπ' ἀγορᾶς ἐν φανερῷ
τῷ βουλομένῳ πρίασθαι ὤνια. τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς ἐξεπιστάμεθα
τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν πολέμοις ἀντερείδουσαν πλείστοις καὶ πολλα-
χόσε τῆς οἰκουμένης ὅπλα κινοῦσαν καὶ τῇ δυνάμει.
Menander Protector Hist., De sententiis (ap. Constantinum

Porphyrogenitum, De sententiis) (4076: 005)“Excerpta historica iussu
imp. Constantini Porphyrogeniti confecta, vol. 4: excerpta de sententiis”,
Ed. Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1906.Sec. 40, li.1
ἡγεμόνος κατά τε τὸ Δούβιον καὶ Ἰβηρίαν ταῦτα ἐδυστύχησε στρα-

τιὰ μόνον, αὐτὸς δὲ ὁ Μαυρίκιος ἀπαθὴς κακῶν ἔμεινεν, ἀλλὰ
κἀκεῖνος ἐς τελευταίας διωλίσθησεν ἐλπίδας, ὅμως διεσώθη μόλις.
586
Ὅτι ἡ τῶν προσδοκηθέντων ἀναβολὴ τὸν προσδοκήσαντα

ῥαθυμότερον διατίθησιν.
Ὅτι φήμη ἀεὶ χειροῦται τὰ πράγματα, καὶ τὰ δοκοῦντά
πως ἄδηλα καθεστάναι προτίθησι ταῖς ἀκοαῖς, ὥσπερ ἐπ' ἀγορᾶς
ἐν φανερῷ τῷ βουλομένῳ πρίασθαι ὤνια.
Ὅτι ἠλλάξατο τοῦ πονεῖν βίον τινὰ ἀνειμένον προῃρη-
μένος τοῦ ἐνδοξοτέρου τὸ ἄδοξον.
Musaeus Grammaticus Epic., Hero et Leander (4082: 001)“Hero und

Leander”, Ed. Färber, H.Munich: Heimeran, 1961.Line 275
ὀδμή τ' ἰχθυόεσσα βαρυγδούποιο θαλάσσης.

δεῦρο τεοὺς ἱδρῶτας ἐμοῖς ἐνικάτθεο κόλποις.»
Ὣς ἡ μὲν παρέπεισεν. ὁ δ' αὐτίκα λύσατο μίτρην
καὶ θεσμῶν ἐπέβησαν ἀριστονόου Κυθερείης.
ἦν γάμος, ἀλλ' ἀχόρευτος· ἔην λέχος, ἀλλ' ἄτερ ὕμνων.
οὐ ζυγίην Ἥρην τις ἐπευφήμηςεν ἀείδων,
οὐ δαΐδων ἤστραπτε σέλας θαλαμηπόλον εὐνὴν
οὐδὲ πολυσκάρθμῳ τις ἐπεσκίρτησε χορείῃ...
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας Commentarii ad Homeri Iliadem (4083:

001)“Eustathii archiepiscopi Thessalonicensis commentarii ad Homeri
Iliadem pertinentes, vols. 1–4”, Ed. van der Valk, M.Leiden: Brill,
1:1971; 2:1976; 3:1979; 4:1987.Vol. 1, page 45, li.32
μεταβολὴν καὶ ἀναβέβηκεν εἰς τὴν ἄρχουσαν. [Ὅτι φύσει μὲν ἑκαβόλος
ἐστὶν
Ἀπόλλων ὡς ἑκὰς βάλλων· πρόνοια δὲ μετρικὴ δακτυλικὴ ἔτρεψεν αὐτὸν
εἰς
ἑκηβόλον. οὕτω δὲ σὺν μυρίοις ἄλλοις καὶ ἡ ἐλαφοβόλος Ἄρτεμις
ἐλαφηβόλος
ἐστίν.] (22) Ὅτι εὐφημεῖν παρὰ τῷ ποιητῇ, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ φανεῖται, οὐκ
αὐτόχρημα τὸ ἐπαινεῖν, ἀλλὰ τὸ ἐνθεαστικῶς ἀγαθὰ λέγειν. διὸ ἐνταῦθα
εἰπών
»ἐπευφήμηςαν πάντες Ἀχαιοί» ἐπάγει τί ἦν τὸ ἐπευφήμηςαν «αἰδεῖσθαί
τε
ἱερέα καὶ ἄποινα δέχεσθαι». ἰστέον δὲ ὅτι Εὐριπίδης ἐντεῦθεν λαβὼν ἔφη
τὸ
»λαοὶ δ' ἐπερρόθησαν». Ὅρα δὲ τὸ πάντες. πάντως γὰρ τοῖς πᾶσι καὶ
Ὀδυσσεὺς
καὶ Νέστωρ συνεισάγονται καὶ οἱ λοιποὶ ἀριστεῖς. εἰ τοίνυν οὐ πεισθείη ὁ
587
βασιλεύς, ὑπὲρ πάντας ἐθέλει φρονεῖν μόνος, ὅπερ ἐπισφαλές, εἴ γε «εἷς

ἀνὴρ οὐδεὶς ἀνήρ». οἱ δὲ τοιοῦτοι πάντες ἐπαινετέοι μὲν τῆς εὐπειθείας·

μένους διευκρινῶν, ὡς τοὺς τῆς Πηνελόπης ὁ Ὀδυσσεύς. καί εἰσιν

ἔγγραφοί
τινες τέχναι ὀνειροκριτικαί, ὥσπερ ἦσαν καὶ οἰωνιστικαὶ καὶ θυτικαὶ καὶ
ἕτεραι. ὅτι δὲ τὸν οἰωνοπόλον ἐξέχειν οἶδεν ὁ ποιητής, δῆλον ἐκ τοῦ ὡς
ἐπὶ πολὺ
δι' οἰωνοσκοπίας παρ' αὐτῷ σημαίνεσθαι τὰ μέλλοντα. φανερὸν δὲ καὶ ὅτι
οἶδεν ὁ ποιητὴς καὶ ἄλλους τρόπους μαντικῆς, τήν τε διὰ σημείων καὶ
τεράτων καὶ τὴν διὰ τῆς φήμης δέ, ὡς ἐν Ὀδυσσείᾳ φαίνεται. πολλαὶ δὲ
καὶ ἄλλαι παρὰ τοῖς παλαιοῖς τερθρεῖαι μαντικαί. φύλλων τε γὰρ ψόφοις
τοῖς ἐν τῷ καίεσθαι προειδέναι τὸ μέλλον ᾤοντο καὶ λαχμοῖς τισι καὶ
ἐνοδίοις συμβόλοις,

«συνεκποτέα ἐστί σοι καὶ τὴν τρύγα». ἢ καὶ ἄλλως «ἀεί σοι τὰ κακὰ φίλα
ἐστίν», οὐχ' ὥστε καὶ ποιεῖν αὐτά – [οὐδὲ γὰρ δύνασαι,] – ἀλλ' ὥστε
μαντεύε-
σθαι. ὅτι δὲ τὸ κακοσσόμενός τινές φασιν ἀντὶ τοῦ κακῶς καὶ ἀγρίως
περιβλεψά-
μενος, προερρέθη. νοῆσαι γὰρ τὸ κακοσσόμενος ἀντὶ τοῦ κακολογήσας
οὐκ
ἀρέσκονται οἱ παλαιοὶ λέγοντες μηδέποτε τὴν ὄσσαν ἐπὶ κακῆς ἀλλ' ἐπὶ
θείας
τινὸς φήμης λέγεσθαι. διὸ καὶ ἐπὶ μαντείας ἔστιν ὅτε τίθεται. [Ὅτι δὲ τὸ
κακοσσόμενος καὶ ἐν δυσὶ λέξεσιν εὑρίσκεται κάκ' ὀσσόμενος, ἐν
ἀντιγράφοις
δηλοῦται παλαιοῖς. δῆλον δὲ ὡς καὶ ἀναπόλησιν φαντασιώδη σημαίνει
ἔστιν ὅτε
τὸ ὀσσόμενος, οἷον «ὀσσόμενος πατέρ' ἐσθλόν».] (106) Σημείωσαι δὲ καὶ
ὅτι ἐν τῷ πλεοναχῶς, ὡς εἴρηται, τὴν αὐτὴν ἔννοιαν φράσαι ταὐτολογεῖ ὁ
ποιητὴς ἐπίτηδες πλεονάκις τὸ αὐτὸ στρέψας νόημα ἐν τῷ «μάντι κακῶν»
καὶ
588
Zosimus Hist., Historia nova Book 2, Ch. 42, Sec. 4, li.4
Τῶν δὲ περὶ τὸ δεῖπνον ἀνειπόντων αὐτὸν βασιλέα, πάντες ὁμοίως ὅσοι

τὴν
πόλιν Αὐγουστόδουνον ᾤκουν (ἐν αὐτῇ γὰρ ταῦτα
ἐπράχθη) τῆς αὐτῆς ἐγίνοντο γνώμης· ἐπεὶ δὲ ἡ φήμη
καὶ περαιτέρω διέτρεχεν, ὁ ἐκ τῶν ἀγρῶν ὄχλος εἴσω
συνέρρει τῆς πόλεως· ἐν τούτῳ δὲ καὶ ἐκ τῶν ἐν Ἰλλυριοῖς
ἱππέων εἰς ἀναπλήρωσιν τῶν ἐν Κελτοῖς ταγμάτων
ἀποσταλέντες ἀνεμίγησαν τοῖς ἐπὶ ταύτῃ τῇ πράξει
συνειλεγμένοις.
ὠνειροπόλει, διανοούμενος, ἣν εἶχε θυγατέρα γάμων

ὡραίαν, κατεγγυῆσαι τῷ βασιλεῖ, ὅπερ εἰσδύσεως πρόφασιν
εἶχε· καὶ δὴ καθίησι περὶ τούτου λόγους ἐν παραβύστῳ
διά τινων ἐπὶ τῇ βασιλικῇ θεραπείᾳ τεταγμένων, αὐτὸς
μὲν οἰόμενος μηδένα παντάπασι τὴν σκέψιν εἰδέναι, τῆς
δὲ φήμης ἄχρι τοῦ δήμου τὸ μελετώμενον ἐνεγκούσης.
Ἐκ γὰρ τοῦ τῆς ὑπεροψίας ὄγκου καὶ τῆς ὁσημέραι
προστιθεμένης ἀλαζονείας τὴν περὶ τούτου ἔννοιαν ἅπαντες
ἐτεκμαίροντο, καὶ τὸ κατ' αὐτοῦ κοινὸν ηὐξάνετο μῖσος·
ὃ δέ, ὥσπερ τὰ μετριώτερα πλημμελήματα μείζοσιν
ἀτοπήμασιν ἐξεπίτηδες ἀποκρύψαι βουλόμενος, ἕτερον
ψαμμώδης οὖσα καὶ παντάπασιν ἔρημος καὶ ἀοίκητος

ἀφαιρεῖται τῆς γνώσεως τοὺς ἐπὶ τὴν Ὄασιν ἀπιόντας, τῶν
ἀνέμων τοῖς ἴχνεσι τὴν ψάμμον ἐπιφερόντων, καὶ τῷ μήτε
φυτὸν μήτε οἴκησιν εἶναι, γνώρισμα εἰς εἰκασίαν τι κατα-
λιπεῖν τοῖς ὁδοιποροῦσι δυνάμενα.
Φήμη δὲ ὅμως εἰς
ἅπαντας ᾔει παρὰ Συαγρίου τοῦ παιδὸς ἡρπάσθαι Τιμά-
σιον λέγουσα, διαφυγόντος τοὺς ἐσταλμένους εἰς ἀνα-
ζήτησιν αὐτοῦ καὶ διά τινων ἁρπάσαντος τὸν πατέρα
λῃστῶν· ἀλλ' εἴτε ἀληθῆ ταῦτα ἦν εἴτε Εὐτροπίῳ χαρι-
ζόμενοι ταῦτα ἐν τῷ πλήθει διέσπειραν, οὐκ ἔγνω τις τὸ
589
λέα Μάρκον ἱστορίᾳ τοῦτο περὶ τῆς πόλεως ταύτης

διεξελθόντι) ἐν τῇ Ῥαβέννῃ τοίνυν ταύτῃ παρασκευαζο-
μένῳ Στελίχωνι ταῖς Ἰλλυριῶν πόλεσι μετὰ στρατεύμα-
τος ἐπιστῆναι, καὶ σὺν Ἀλαρίχῳ παρασπάσασθαι μὲν
αὐτὰς Ἀρκαδίου περιποιῆσαι δὲ τῇ Ὁνωρίου βασιλείᾳ,
δύο κωλύματα συνέβη παρεμπεσεῖν, φήμη τε ὡς Ἀλά-
ριχος τεθνεὼς εἴη διαδραμοῦσα, καὶ ἐκ τῆς Ῥώμης Ὁνω-
ρίου γράμματα τοῦ βασιλέως ἀποδοθέντα, δι' ὧν ἐδηλοῦτο
ὡς Κωνσταντῖνος ἐπιθέμενος εἴη τυραννίδι καὶ ἐκ τῆς
Βρεττανικῆς νήσου περαιωθεὶς ἐν τοῖς ὑπὲρ τὰς Ἄλπεις
ἔθνεσι παραγένοιτο, τὰ βασιλέως ἐν ταῖς πόλεσι πράττων.
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) (4085: 002)“Hesychii Alexandrini lexicon,

vols. 1–2”, Ed. Latte, K.Copenhagen: Munksgaard, 1:1953; 2:1966.
alpha, 2236, li.1
fr. 24,6) Σ καὶ ἄκανθα

ἀκέραιος· ἄκακος. ἐλευθέριος. ἢ ἀσφαλής
ἀκακαλλίς· ἄνθος ναρκίσσου. Κρῆτες
ἀκάκητα· ὁ μηδενὸς κακοῦ ἄξιος A ἀντὶ τοῦ ἀκακήτης (Π 185)
†ἀκάκαστον· ἀκαμπές
ἀκακέμφατος· κακῆς φήμης ἀπηλλαγμένος
ἀκακία· βοτάνη
†ἀκακίαγος· ὁμῶς δυνάμενος ...
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο)
alpha, 2512, li.1
ἀκουάζεσθον· τιμῆς ἀξιοῦσθε (Δ 343)
ἄκουε· ἤκουε (η 11)
ἀκουέμεν· ἀκούειν. (Α 547)
ἄκουσα· ἤκουσα (Α 396 ..) ἢ μὴ βουλομένη.
ἀκούσαμεν· ἠκούσαμεν (Β 194)
ἄκουσμα· φήμη.
ἀκουτίσας· διδάξας (g)
a)ἀκούσιος· ὁ μὴ θέλων vgAS b)ἀκούσιον· παρὰ προαίρε-
σιν .
590
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) beta, 133, li.1
Ἀφροδίτης παῖδα τὸν θεὸν ἱστορεῖ

βάκχυλον· σποδίτην ἄρτον. Ἠλεῖοι
βάκχον· κλαυθμόν. Φοίνικες
[βάλαικες· δεσμωτήριον καὶβαλαικάκες]
βαλαιόν· μέγα, πολύ. οἱ δὲ ταχύ
a)βάλανοι· δρύες. ASb)βάξιν· φήμην (Eur. Or. 1458)
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) delta, 951, li.1
διαβεβαιοῦται οὐδέν· ἀντὶ τοῦ ἀσύμφωνον

()διαβήματα· πορείας. περιπατήματα (Psalm. 84,14)
διὰ βίου· διὰ παντός r, ἀεί
διαβιῶσαι· ζῆσαι (Exod. 21,21) ASn
διαβόητος· ἐπὶ καλῷ φήμην ἔχων, ἢ κακῷ
διαβολή· λοιδορία. ἢδιαβολή· ὑπόπτευσις. ἢ ὑπόληψις
διαβολίαν· διαβολήν
[διάβουλοι· διπλοῖ. δίβουλοι]
διαβούλια· ἀμφιβολία. AS ἐνθυμήματα, vgAS διαλογισμοί
Os4,9 ..) AS
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) delta, 2194, li.1
δονάκων· καλάμων AS (Σ) ἢ αὐλῶν (Σ)

δόναξ· κάλαμος ὁ ἁλιευτικός vgAS
δονεῖ· κινεῖ, ταράσσει vgAS σαλεύει ghδονεῖται, δονοῦντι,
δονούμενοι· ὁμοίως
δόξα· φήμη τιμήδόξαν ἑλεῖν· δόξαν λαβεῖν vgAS
a)δοξαρίοις· εὐτελέσι δόγμασιν vgSPn b)δοξαρίων·
ὑπονοιῶν vg AS ὑποκοριστικῶς PS
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) epsilon, 1027, li.1
Ἡσίοδος ἐν τῇ Θεογονίᾳ (38)

εἰ μή τῳ· εἰ μή τινι
εἴρηκεν· εἶπεν, ἔλεγεν (Eur. Hec. 1178)
[εἴρημαι· ἐρωτῶ AS]
εἰρημένος· λελεγμένος (Θ 524) r
εἴρη· ἐρώτησις. φήμη, κληδών
†εἰρήδεται·
591
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο)
kappa, 2883, li.1
κλαυθμυριζομένων· κλαιόντων AS (gs)

κλαυμυριόμενον· κλαίοντα. Ταραντῖνοι
κλαυμυρεῖται· [ἢ] κλαίει
κλαῦσιν· ἀγῶνα. ἄνθος τι
†κλαυτάν· ποιὰν φωνήν (Eur. Tro. 146) AS
κλέα· τὰς ἀνδραγαθίας (Ι 189).Κλέος γὰρ ἡ δόξα, καὶ ἡ φήμη,
καὶ ὁ λόγος
Ησύχιος λεξικόν (Α – Ο) kappa, 2951, li.1
κληδονίσαι· ἀκοῦσαι r φήμην τινά, ⌊μαντεύσασθαι r

κληδόνος· πρεσβείας (Eur. Andr. 561) ASn
κλῃδοῦχος· γυνή, ἀπὸ τοῦ τὰς κλεῖς τῆς οἰκίας ἔχειν (trag. ad.
222)
κληδόσι· φήμαις g
κληδών· κλέος, δόξα, ⌊φήμη r
κληῖδας· τὰς κλεῖδας r. AN
κλήθρη· δένδρου εἶδος (ε 64) r
κληῖδες· τῆς νεὼς τὰ ζυγά, ἐφ' ὧν οἱ ἐρέσσοντες κάθηνται.
ἐνίοτε δὲ καὶ ἡ κλεὶςκληΐς, καὶ θύραι· παρὰ τὸ ἐπικλείεσθαι.
Ησύχιος λεξικόν (Π – Ω) phi, 130, li.1
λὰς ἔχουσα. ἔνιοι λευκὸς ἧλος. ἄλλοι ψελλός. ἄλλοι κωφός

φαλύγματα· ὑγράσματα
φαλύνει· λαμπρύνει
φαλύσσεται· καταῤῥήσσει. περιέρχεται
φαλωθείς· παρατραπείς
φάμαν· φήμην
φαμάξαι· φάσεις
Ησύχιος λεξικόν (Π – Ω) phi, 224, li.1
φάτης· ψεύστης
φάτις· φήμη. δόξα. λόγος. κλῃδών
φάτνη· καὶ ἡ τράπεζα, καὶ ἡ τῶν κτηνῶν, καὶ εἴτι τῶν τοιούτων
592
φατνώματα· σανιδώματα
φατνωτῶν· σανιδωτῶν
φάτο· εἶπε. διενοήθη, ὑπέλαβεν
φατοί· τεθνεῶτες. ῥητοί
Θεοδώρετος θελόγος Historia ecclesiastica (4089: 003)“Theodoret.

Kirchengeschichte, 2nd edn.”, Ed. Parmentier, L., Scheidweiler, F.
Schriftsteller 44.Page 48, li.14
»Τὰ περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς πίστεως πραγματευθέντα κατὰ τὴν

»μεγάλην σύνοδον τὴν ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθεῖσαν εἰκὸς μὲν ὑμᾶς καὶ
»ἄλλοθεν μεμαθηκέναι, τῆς φήμης προτρέχειν εἰωθυίας τὸν περὶ τῶν
»πραττομένων ἀκριβῆ λόγον. ἀλλ' ἵνα μὴ ἐκ τοιαύτης ἀκοῆς τὰ τῆς
»ἀληθείας ἑτεροίως ὑμῖν ἀπαγγέλληται, ἀναγκαίως διεπεμψάμεθα ὑμῖν
»πρῶτον μὲν τὴν ὑφ' ἡμῶν προταθεῖσαν περὶ τῆς πίστεως γραφήν,
»ἔπειτα τὴν δευτέραν, ἣν ταῖς ἡμετέραις φωναῖς προσθήκας ἐπιβα-
»λόντες ἐκδεδώκασι. τὸ μὲν οὖν παρ' ἡμῶν γράμμα, ἐπὶ παρουσίᾳ
Θεοδώρετος θελόγος Historia religiosa (= Philotheus) (4089: 004)

“Théodoret de Cyr. L'histoire des moines de Syrie, 2 vols.”, Ed. Canivet,
P., Leroy–Molinghen, A.Paris: Cerf, 1:1977; 2:1979; Sources chrétiennes
234, 257.Vita 2, Sec. 3, li.3
τῷ πόθῳ καὶ μηδὲν μὲν ὁρᾶν τῶν γηΐνων, μόνον δὲ τὸν

ἐρώμενον καὶ νύκτωρ ὀνειροπολεῖν καὶ μεθ' ἡμέραν φαν-
τάζεσθαι.
Ταύτην αὐτοῦ τὴν ἄκραν φιλοσοφίαν πολλοὶ μεμαθη-
κότες, οἱ μὲν ἐκ γειτόνων οἰκοῦντες, οἱ δὲ πόρρωθεν –
ὑπόπτερος γὰρ ἡ φήμη διέθεε πάντοσε – , ἔδραμον ἱκετεύοντες
τῆς παλαίστρας μεταλαχεῖν καὶ ὑπ' αὐτῷ οἷόν τινι γυμναστῇ
καὶ παιδοτρίβῃ τὸ λοιπὸν βιοτεύειν. Θηρεύουσι γὰρ οὐ
μόνον ὄρνιθες ὄρνιθας ᾄδοντες καὶ πρὸς ἑαυτοὺς τοὺς
ὁμογενεῖς ἐκκαλούμενοι καὶ ταῖς περικειμέναις περιπείροντες
πάγαις, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωποι τοὺς ὁμοφυεῖς, οἱ μὲν εἰς λώβην,
Θεοδώρετος θελόγος Historia religiosa (= Philotheus) Vita 2, Sec. 13,

li.2
593
κερδαλέον ἡγούμενος. Τοσοῦτος γὰρ ὢν καὶ τοιοῦτος τὴν

ἀρετήν, οὐδὲ τῆς τυχούσης τιμῆς ἄξιον ἑαυτὸν ὑπελάμβανε
καὶ ἀπωθεῖτο μὲν αὐτὴν, ὡς οὐδαμόθεν αὐτῷ προσήκουσαν,
ἠνείχετο δὲ πάλιν, ὡς τοὺς δρῶντας εὐεργετοῦσαν.
Ταύτην ἀποδιδράσκων – δῆλος γὰρ ἅπασι γεγονὼς
εἷλκε πρὸς αὑτὸν διὰ τῆς φήμης τοὺς τῶν ἀγαθῶν ἐραστάς – ,
τὸ τέλος ἐπὶ τὸ Σίναιον ὄρος μετ' ὀλίγων τῶν συνηθεστέρων
ἐξώρμησεν, οὐ πόλεως ἐπιβαίνων, οὐ κώμης, ἀλλὰ τὴν
ἄβατον ἔρημον βατὴν ἐργαζόμενος. Ἔφερον δὲ ἐπὶ τῶν
ὤμων καὶ τὴν ἀναγκαίαν τροφὴν – τὸν ἄρτον φημὶ καὶ
τοὺς ἅλας .
Θεοδώρετος θελόγος Epistulae: Collectio Sirmondiana (epistulae 1-95)
Epistle 21, li.1
ΕΥΣΕΒΙῼ ΣΧΟΛΑΣΤΙΚῼ.
Οἱ μὲν τὴν μεγίστην ταύτην κατασπείραντες φήμην ᾠήθη-

σαν ταύτῃ πάντως ἀνιάσειν ἡμᾶς, δυσάγγελον αὐτὴν ἄγαν
ὑπειληφότες. Ἡμεῖς δέ, διὰ τὴν θείαν χάριν, καὶ τὴν φήμην
ἀσπασίως ἐδεξάμεθα καὶ τὴν πεῖραν ἀσμένως προσμένομεν·
καὶ πᾶν ὁτιοῦν ἀλγεινὸν ὑπὲρ τῶν θείων δογμάτων ἐπιφερόμε-
νον λίαν ἡμῖν ἐστιν ἀξιέραστον. Εἰ γὰρ ἀληθῶς ταῖς Δεσποτι

Epistle 21, li.3
Οἱ μὲν τὴν μεγίστην ταύτην κατασπείραντες φήμην ᾠήθη-

σαν ταύτῃ πάντως ἀνιάσειν ἡμᾶς, δυσάγγελον αὐτὴν ἄγαν
ὑπειληφότες. Ἡμεῖς δέ, διὰ τὴν θείαν χάριν, καὶ τὴν φήμην
ἀσπασίως ἐδεξάμεθα καὶ τὴν πεῖραν ἀσμένως προσμένομεν·
καὶ πᾶν ὁτιοῦν ἀλγεινὸν ὑπὲρ τῶν θείων δογμάτων ἐπιφερόμε-
νον λίαν ἡμῖν ἐστιν ἀξιέραστον. Εἰ γὰρ ἀληθῶς ταῖς Δεσποτι-
καῖς ἐπαγγελίαις πιστεύομεν,οὐκ ἄξια τὰ παθήματα τοῦ
νῦν καιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν

Epistle 60, li.2
Πολλοῖς μὲν καὶ ἄλλοις εἴδεσιν ἀρετῆς κοσμεῖσθαι τὴν σὴν

ἁγιωσύνην ἀκούομεν – ὑπόπτερος γὰρ ἡ φήμη πάντοσε δια-
δραμοῦσα τῆς σῆς εὐκλείας τὰς ἁπάντων ἐνέπλησεν ἀκοάς – ·
594
οὐχ ἥκιστα δὲ ἅπαντες ᾄδουσι τὸ τοῦ φρονήματος μέτριον· ὃ

νομοθετῶν ὁ Δεσπότης ἑαυτὸν ἡμῖν ἀρχέτυπον προὔθηκεν,
Μάθετε, λέγων,ἀπ' ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι καὶ ταπει-
νὸς τῇ καρδίᾳ. Φύσει γὰρ ὢν ὑψηλός, μᾶλλον δὲ ὕψιστος
Θεοδώρετος θελόγος Commentaria in Isaiam (4089: 008)“Théodoret

de Cyr. Commentaire sur Isaïe, vols. 1–3”, Ed. Guinot, J.–N.Paris: Cerf,
1:1980; 2:1982; 3:1984; Sources chrétiennes 276, 295, 315.Sec. 5, li.64
τῆς Ἑλλάδος ἐστράτευσεν. Διὰ τούτων δὲ ἅπαντες δυσσε-

βείας καὶ παρανομίας ποινὴν εἰσεπράττοντο.
6Ὀλολύζετε· ἐγγὺς γὰρ ἡ ἡμέρα κυρίου Σαβαώθ, καὶ
συντριβὴ παρὰ τοῦ θεοῦ ἥξει.
(Πάλιν) ἡμέραν κυρίου καλεῖ
τὸν τῆς τιμωρίας καιρόν. 7Διὰ τοῦτο πᾶσα χεὶρ ἐκλυθήσεται,
καὶ πᾶσα ψυχὴ ἀνθρώπου δειλιάσει.
Ἀπόχρη γὰρ καὶ ἡ φήμη
τῶν πολεμίων τὴν δειλίαν ἐργάσασθαι. 8Καὶ ταραχθήσονται
οἱ πρέσβεις, καὶ ὠδῖνες ἕξουσιν αὐτοὺς ὡς γυναικὸς τικ-
Θεοδώρετος θελόγος Commentaria in Isaiam Sec. 11, li.197
ἐδεξάμην, ἐγὼ τὴν τιμωρίαν ἐποίσω. 7Ἰδοὺ ἐγὼ ἐμβα(λῶ εἰς

αὐ)τὸν πνεῦμα, καὶ ἀκούσας ἀγγελίαν ἀποστραφήσεται εἰς
τὴν χώραν αὐτοῦ καὶ πεσεῖται (μαχαίρᾳ ἐν) τῇ γῇ αὐτοῦ.
Πνεῦμα τὴν δειλίαν ἐκάλεσεν· οὕτω γὰρ καὶ ὁ θεῖος

ἀπόστολος λέγει· «Οὐ γὰρ ἔδωκεν (ἡμῖν ὁ θεὸς) πνεῦμα
δειλίας.» Δηλοῖ δὲ καὶ τὰ ἐπαγόμενα· φήμην γάρ τινα
δεξάμενος πονηρὰν ἀνα(στρέψει μὲν) εἰς τὴν πατρίδα, δέξεται
δὲ τὴν τιμωρίαν ἐκεῖ. Οὕτω τούτων συμπληρωθέντων
[ἀπέστρεψεν] ἐκεῖνο[ς ὁ] Ῥαψάκης [καὶ] τὴν πολιορκίαν
καταλιπὼν τὸν πεπομφότα κατέλαβε |145 a| βασιλέα τὴν
Λόβναν πολιορκοῦντα – πόλις δὲ αὕτη τῆς Ἰουδαίας – ,
Θεοδώρετος θελόγος Quaestiones et responsiones ad orthodoxos

[Dub.] (4089: 016)“Θεοδωρήτου ἐπισκόπου πόλεως Κύρρου πρὸς τὰς
ἐπενεχθείσας”, Ed. Papadopoulos–Kerameus, A.St. Petersburg:
Kirschbaum, 1895.Page 91, li.18
νείαν ἐκείνην ζητήσας εὑρήσεις ἐν αὐτῇ τὴν πάντων ἑρμηνείαν

595
ὧν ἐζήτησας.
ϙΘʹ.
Ἐρώτησις. Εἰ πρὸ τῆς τοῦ βαπτιστοῦ ἀναιρέσεως τῇ ποιή-
σει τῶν θαυμάτων ὁ δεσπότης διέπρεπε, καθώς φησιν ὁ Ματ-
θαῖος, καὶ πάντας ἡ περὶ τούτων φήμη τοὺς ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ
κατέλαβε, πῶς μετὰ τὴν τοῦ προδρόμου ἀναίρεσιν ἀκούων τὰ ὑπὸ
τοῦ Χριστοῦ γενόμενα θαύματα Ἡρώδης τοῖς Ἰουδαίοις ἔλεγεν,
ὅτι Ἰωάννης ἐστὶ πρὸς ζωὴν ὑποστρέψας ὁ ποιῶν τὰ σημεῖα;
ταῦτα γὰρ ἡμῖν διηγεῖται ὁ μακάριος Μάρκος.
Ἀπόκρισις.
Cyrillus Theol., Commentarius in xii prophetas minores (4090: 001)

“Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in xii prophetas, 2
vols.”, Ed. Pusey, P.E.Oxford: Clarendon Press, 1868, Repr. 1965.Vol. 1,
page 320, li.20
ὥσπερ διὰ παντὸς ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος, καὶ οἷς ἂν φθέγξαιτο

τὸ ἀντιστατοῦν οὐδὲν, εἴκει δὲ μᾶλλον καὶ τὰ σκληρὰ καὶ
ἀντίτυπα· καταθραύεται γὰρ εὐκόλως, καὶ τοῖς δεσποτικοῖς
θελήμασι καὶ οὐχ ἑκόντα παραχωρεῖ. μεγάλη δὴ οὖν καὶ
ἐπιφανὴς ἡ ἡμέρα, φησὶ, διὰ τὴν εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους τῶν
ἐπαχθησομένων δεινῶν διατρέχουσαν φήμην. καὶ τίς ἔσται
ἱκανὸς αὐτῇ; τουτέστιν, οὐδεὶς ἂν γένοιτο τῶν ἐπὶ γῆς ἀτε-
ράμων οὕτως καὶ εὐσθενὴς, ὡς ἀντεξάγειν δύνασθαι ταῖς
θείαις ὀργαῖς. καὶ σοφὸς ἦν ἄγαν ὁ θεσπέσιος Δαυεὶδ ἀνα-
κεκραγὼς πρὸς Θεόν “Σὺ φοβερὸς εἶ, καὶ τίς ἀντιστή-
“σεταί σοι ἀπὸ τῆς ὀργῆς σου;”
Cyrillus Theol., Commentarius in xii prophetas minores

οὐκ ἦν ὁ κωλύων αὐτὸν τοῦ ἀποστρέψαι.

Δύο κατὰ ταυτὸν συμβήσεσθαι λέγει, παραβολήν τε καὶ
θρῆνον. καὶ ἡ μὲν παραβολὴ σημαίνειν ἔοικε τὸ οἱονείπως ἐν
στόματι πάντων τὸν ἐπ' αὐτοῖς, ἤτοι περὶ αὐτῶν, γενέσθαι
λόγον· μνημονεύεται γὰρ ἀεὶ καὶ τὰ ἐξαίσια τῶν κακῶν, καὶ
τῶν τοιούτων ἡ φήμη πόλεις τε καὶ χώρας ἐπιφοιτᾷ, καὶ
μέχρι τερμάτων τῆς ὅλης διάττει γῆς. ὁ θρῆνος δέ γε τὸ
δάκρυον καὶ τὰς ἐπ' αὐτοῖς οἰμωγὰς, ἃς ἂν ἕτεροι ποιοῖντο
τυχὸν, ἤγουν αὐτοὶ κατὰ σφᾶς αὐτοὺς τὰ οἰκεῖα κλαίοντες
πάθη. τοιγάρτοι φησί Ταλαιπωρίᾳ ἐταλαιπωρήσαμεν. καὶ
τίς ἂν νοοῖτο τῆς ταλαιπωρίας ὁ τρόπος, διατρανοῖ λέγων
596
Cyrillus Theol., Commentarii in Joannem (4090: 002)

“Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis
evangelium, 3 vols.”, Ed. Pusey, P.E.
Oxford: Clarendon Press, 1872, Repr. 1965.
Vol. 2, page 160, li.25
καὶ ἐπέχρισέ μου τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ εἶπέ μοι Ὕπαγε νίψαι
εἰς τὸν Σιλωάμ. ἀπελθὼν οὖν καὶ νιψάμενος ἀνέβλεψα.
Ὅτι μὲν Θεὸς κατὰ φύσιν ἐστὶν ὁ Σωτὴρ ἀγνοῶν ἔτι
φαίνεται· οὐ γὰρ ἂν οὕτω μικροπρεπῶς ἐλάλησε περὶ αὐτοῦ·
ἔοικε δέ πως ὡς περί τινος τῶν ἁγίων τὸ ἐπ' αὐτῷ φρονεῖν
καὶ λογίζεσθαι, ἐξ ἀμυδροτέρας ὡς εἰκὸς καὶ τοῦτο φήμης
ἑλὼν περιφοιτώσης ἅπασαν τὴν Ἱερουσαλὴμ, καὶ ἐκτεθρυ-
λημένης τῆς ἐπ' αὐτῷ λαλιᾶς πανταχῇ. ἄλλως τε καὶ οὐ
σφόδρα διὰ σπουδῆς ὑπάρχον ὁρῶμεν τοῖς καὶ τὸ σῶμα
λελωβημένοις καὶ ἀκράτῳ μαχομένοις ἐνδείᾳ, τὸ περὶ γνῶσιν
ἀσχολεῖσθαι τὴν τινῶν, δαπανώσης ὥσπερ ὅλην αὐτῶν τὴν
Cyrillus Theol., Commentarii in Joannem

Vol. 2, page 298, li.15
εἷς ἦν τῶν συνανακειμένων αὐτῷ.

Καταφρονήσας τῆς τῶν Ἰουδαίων ἐπιβουλῆς ὁ Κύριος,
ἑαυτὸν ἑκουσίως πρὸς τὸ παθεῖν ἐκδίδωσιν, ἐπεὶ παρῆν ὁ τοῦ
πάθους καιρὸς, εἰς τὴν Βηθανίαν ἐλθὼν, οὐ μὴν εἰς τὴν Ἱερου-
σαλὴμ, ἵνα μὴ αἰφνιδίως ὀφθεὶς τοῖς Ἰουδαίοις, ἐκκαύσῃ
αὐτοὺς εἰς ὀργὴν, ἀλλὰ διὰ τῆς φήμης τοῦ εἶναι αὐτὸν ἐγγὺς,
καταστείλῃ τὸ ζέον τοῦ ἐκείνων θυμοῦ. συνεσθίει δὲ τῷ
Λαζάρῳ, διὰ τούτου ὑπομιμνήσκων τοὺς ὁρῶντας τῆς θεο-
πρεποῦς αὐτοῦ ἐξουσίας. δείκνυσι δὲ ὁ Εὐαγγελιστὴς διὰ
τοῦ διηγήματος, ὅτι οὐ κατεφρόνει ὁ Χριστὸς τοῦ νόμου·
ὅθεν καὶ πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα, .
Georgius Choeroboscus Gramm., Epimerismi in Psalmos (4093: 008)

“Georgii Choerobosci epimerismi in Psalmos, vol. 3”, Ed. Gaisford, T.
Oxford: Clarendon Press, 1842.Page 122, li.12
ΠΑΡΡΗΣΙΑ, ἐκ τοῦ πᾶς παντὸς καὶ τοῦ ῥῶ τὸ λέγω, παν-

597
τορρησία καὶ παρρησία.

ΔΟΚΙΜΙΟΝ ἐκ τοῦ δόκιμος, ἢ παρὰ δέχω. Τὸ ΚΙ Ι, διατί;
Τὰ διὰ τοῦ ΙΜΟΣ παράγωγα διὰ τοῦ Ι γράφεται, πλὴν τοῦ
ἔρημος καὶ ἦμος· καὶ τὰ παρὰ τὸ φήμη καὶ σχῆμα καὶ σῆμα
διὰ τοῦ Η, οἷον εὔφημος, εὔσχημος, εὔσημος.
ἈΡΓΥΡΙΟΝ, παρὰ τὸ ἄργυρος· τοῦτο παρὰ τὸ ἀργὸς, ὃ
σημαίνει τὸ λευκόν· σημαίνει δὲ δύο, τὸν λευκὸν, ὡς τὸ
αἰετὸς ὑψιπέτης ...
Georgius Choeroboscus Gramm., Epimerismi in Psalmos Page 169, li.25
ἘΔΟΚΙΜΑΣΑΝ, ἐκ τοῦ δοκιμάζω, τοῦτο παρὰ τὸ δόκιμος,

ὡς φρονῶ φρονήσω φρόνιμος. Ὁ ΚΙ Ι, διατί; Τὰ διὰ τοῦ
ΙΜΟΣ παράγωγα διὰ τοῦ Ι γράφεται, πλὴν τῶν παρὰ τὸ
φήμη καὶ σχῆμα καὶ σῆμ(α) καὶ δῆμος συγκειμένων.
ΠΡΟΣΩΧΘΙΣΑ, ἐκ τοῦ προσοχθίζω, τοῦτο παρὰ τὸ ὄχθη,
σημαίνει δύο, τὰ χείλη τοῦ ποταμοῦ, ὡς τὸ
ὄχθαι δ' ἀμφὶ περὶ μέγαλ' ἴαχον,
Georgius Choeroboscus Gramm., De spiritibus (excerpta) (4093: 009)

“Ammonius. De differentia adfinium vocabulorum, 2nd edn.”, Ed.
Valckenaer, L.C.
Leipzig: Weigel, 1822.Page 209, li.25
ἐπαγομένου, ἐν ταῖς ὑπὲρ μίαν συλλαβὴν λέξεσι, ψιλοῦται.

οἷον ὄστρεον. ὄστρακον. ὀστοῦν. Ὀσφὺς, ὁ περὶ τοὺς νεφροὺς
τόπος. ἀφ' οὗ καὶ Ὀσφυὴξ, ὁ κεκλασμένος καὶ ἀσθενὴς τὴν
ὀσφύν. ἐκ τοῦ Ἄγω, ἄξω, ὃ δηλοῖ τὸ κλῶ. ὡς τὸ, γέροντος
ὀσφυῆγος. Ὀστία, ἡ θύρα παρὰ Ῥωμαίοις. καὶ Ὀστιάριος,
ὁ θυρωρός. Ὄσσα, ἡ φήμη, καὶ ἡ μαντεία, καὶ ὄνομα
ὄρους. Ὄσσω, τὸ βλέπω. ἀφ' οὗ καὶ Ὄσσε, τὼ ὀφθαλμὼ,
δυϊκῶς. ὄσφρησις καὶ τὰ λοιπά. πρόσκειται ἐν ταῖς ὑπὲρ
μίαν συλλαβὴν λέξεσι. διὰ τὸ Ὃς, ὁ ἴδιος. Ὃς, ἀντὶ τοῦ
οὗτος. καὶ Ὃς ἀντὶ τοῦ ὅστις. φωνήεντος δὲ ἐπαγομένου
δασύνεται. οἷον ὅσιος. ὁσιῶ. ὅσος. ὅσον. καὶ Ὁσία, ἡ ταφή. .
Choricius Rhet., Soph., Opera (4094: 001)“Choricii Gazaei opera”, Ed.

Foerster, R., Richtsteig, E.Leipzig: Teubner, 1929.Oration-declamation-
dialexis 2, Sec. 2, par.16, li.3
598
καὶ τίνες αἱ πρῶται τῶν ἀμοιβῶν; ἤδη μὲν ἔνια τῶν

ὑμετέρων ἐν προτέροις ἡμῖν εἴρηται λόγοις, καὶ δὶς δέ τοι
καὶ τρὶς καλόν φασιν εἶναι τὸ καλὰ λέγειν.
Τεῖχος ἡμῖν πρότερον ἦν οὕτως ὄνομα μόνον· ὁ μὲν
γὰρ πλεῖστος περίβολος ἀνέῳκτο τοῖς εἰσιοῦσιν, ὁ δὲ λειπό-
μενος ἔτι διαβατὸς ἐγεγόνει τῷ χώματι. ἐντεῦθεν ἡ Φήμη
κατεγέλα τῆς πόλεως καὶ πολέμους ἐκήρυττε πολεμίων
ἡσυχαζόντων. διανείμας τοίνυν τὴν ἐπιμέλειαν τοῖς ἐν
τέλει τῶν οἰκητόρων, ἵνα συντέμω καὶ τῷ λόγῳ τὴν
ὑμετέραν ζηλώσω σπουδήν, δευτέραν ἀσφάλειαν τὴν τοῦ
χώματος ἐξεῦρες διωρυχήν, ὡς ἀντὶ τείχους ἑτέρου γεγενῆ
Choricius Rhet., Soph., Opera Oration-declamation-dialexis 3, Sec. 2,

par.29, li.6
ταύτην ἐγώ σου τὴν νίκην τιμιωτέραν φημὶ

τῶν ὅπλοις καὶ πυρὶ καὶ σιδήρῳ σοι πεπραγμένων. πολυ-
χειρίας μὲν γὰρ κατορθούσης πάντες μερίζονται τῶν εἰρ-
γασμένων τὴν δόξαν, ἄλλων ἄλλους καταβαλλόντων, κἂν ὁ
στρατηγὸς τῇ τραγῳδίᾳ δοκῇ τὴν εὔκλειαν ἄρνυσθαι· ὅτε
δὲ τῇ φήμῃ τοῦ στρατηγοῦ τὸ δυσμενὲς ὑποκύπτει, ἕνα
δεσπότην ἔχει καὶ κληρονόμον ἡ νίκη τὸν ἐμβαλόντα τὸ
δέος.

par.59, li.5
αῦτά σοι μαρτυροῖεν; μείζονα γὰρ συνειδέναι σοι τούτων.

τί γὰρ τῶν σῶν ἐκεῖνος πλεονεκτημάτων ἠγνόησεν;
οὐ τῶν ἀποκρίσεων αὐτῷ τὰς μεγίστας ὑπηρετεῖς; οὐ το-
σαύτην ὀξύτητα ταῖς χρείαις εἰσάγεις, ὡς ἐννοεῖσθαί
τιναμὴ τοιοῦτος ἂν ὁ Περσεὺς ὑπόπτερος ὠνο-
μάσθη τῷ μύθῳ; οὐ τὴν Φήμην ἀεὶ θορυβεῖς οὐδὲ
χώραν αὐτῇ προξενῶν ὅπου γῆς εἴης ἀγγέλλειν.
καὶ
θαυμαστὸν οὐδὲν εἶναι τοιοῦτον ἄνδρα περὶ τὸ θεῖον το-
σαύτῃ χρώμενον θεραπείᾳ τε καὶ τιμῇ δείκνυσινὁ νεὼς
οὗτος ἐν ἄστει πολυτελὴς τοῦ μὲν ἱερέως ἐπιμελείᾳ, σῇ δὲ

par.12, li.8
599
κάζοντο, ἄνδρες σοβαροὶ καὶ φιλοκίνδυνοι καὶ μισοῦντες

τὴν ἡσυχίαν, καὶ προῆλθε ταῖς πόλεσιν ἐλευθερία σαφὴς
ἐξ ἀφορήτου δουλείας, ἥτις ἐπενείματο μὲν τῶν ἀλλο-
φύλων τοὺς γείτονας, κατέβη δὲ πρὸς τοὺς τούτων ὁμόρους,
ἥψατο δὲ τῶν ὑπολοίπων χωρίων, ὁδῷ δὲ προϊοῦσα καὶ
πρὸς ἡμᾶς ἧκε τῇ φήμῃ, σοῦ δὲ φανέντος κατὰ μικρὸν
ὑποστρέψασα γίνεται παρὰ τοῖς ἐναντίοις.

par.15, li.10
τος ἀκήκοα. ἐπαινοῦντος οὖν ἐκείνου τὸν Κῦρον καὶ

πλεῖστα ὅσα διεξιόντος ὑπολαβὼν ὁ Τιγράνηςσύ ἔφη,
ὦ Κῦρε, μήτοι θαυμάσῃς, ἢν ἐγὼ σιωπῶ· ἡ γάρ
μοι ψυχὴ οὐχ ὡς ἐνδοιάζουσά τι φησὶνἠρεμεῖ,
ἀλλὰ καὶ περιττὸς ἔφηὁ λόγος οὐχ οἷός τε ὢν
αὐξῆσαι τὴν φήμην.

(4097: 001)“Etymologicum magnum genuinum. Symeonis etymologicum
una cum magna grammatica. Etymologicum magnum auctum, vol. 1”,
Ed. Lasserre, F., Livadaras, N.Rome: Ateneo, 1976. alpha, 335, li.1
ἥτις ἱστορεῖται μωροτάτη [ὡς καὶ τῷ] κατόπτρῳ διαλέγεσθαι B, Sym.

399, EM 662. Lex. αἱμ. Ἀκίχητα (Ρ 75)· ἀκατάληπτα· ἀπὸ τοῦ κιχῶ (l.
c.)· Ἕκτορ, σὺ μὲν ὧδε θέεις ἀκίχητα διώκων B, Sym. 400, EM 659.
Comm. Hom. Ἀκλειῶς (Χ 304)· ἀκληδονίστως, ὡς μηδὲ φήμην τινὰ
γενέσθαι (l. c.)· μὴ μὰν † ἀσπουδή γε καὶ ἀκλειῶς † ἀπολλοίμην B,
Sym. 401, EM 663. Comm. Hom. Ἀκμαῖος· ὁ νεανίας, † τὸν μὴ
ἀποκάμνοντα πρὸς τοὺς πόνους· ἢ παρὰ τὴν ἀκμὴν ὁ ἀκμὴν ἔχων τῆς
ἡλικίας καὶ ἀκμάζων .

alpha, 434, li.5
δεινὴν δὲ βροτῶν ὑπαλεύεο φήμην· φήμη γάρ τε κακὴ πέλεται,

κούφη μὲν ἀεῖραι ῥεῖα μάλ', ἀργαλέον δὲ φέρειν, χαλεπὴ δ' ἀποθέσθαι.
σχόλιον· ἀπόφευγε τὰς διαβολάς· ἡ γὰρ κακὴ φήμη καὶ ἐλαφρὴ μέν ἐστι
καὶ εὐχερῶς αὐτὴν λαμβάνεις, ἀλλὰ χαλεπή ἐστινεἰς τὸ φέρειν αὐτήν.
600

alpha, 434, li.6
σημαίνει τὴν θερμασίαν, γίνεται ἀλέω καὶ ἀλεύω· κυρίως τὸ ἀπὸ

τοῦ ψύχους εἰς θερμασίαν φεύγω· Ἡσίοδος ἐν Ἔργοις καὶ Ἡμέ-
ραις (Op. 760 – 762)· δεινὴν δὲ βροτῶν ὑπαλεύεο φήμην·
φήμη γάρ τε κακὴ πέλεται, κούφη μὲν ἀεῖραι
ῥεῖα μάλ', ἀργαλέον δὲ φέρειν, χαλεπὴ δ' ἀποθέσθαι.
σχόλιον· ἀπόφευγε τὰς διαβολάς· ἡ γὰρ κακὴ φήμη καὶ ἐλαφρὴ
μέν ἐστι καὶ εὐχερῶς αὐτὴν λαμβάνεις, ἀλλὰ χαλεπή ἐστινεἰς
τὸ φέρειν αὐτήν. ἄλλως· ῥᾴδιον γὰρ κακὴν φήμην λαβεῖν, ὅσον οὐ
ῥᾴδιον

alpha, 434, li.8
τοῦ ψύχους εἰς θερμασίαν φεύγω· Ἡσίοδος ἐν Ἔργοις καὶ Ἡμέ-

ραις (Op. 760 – 762)·
δεινὴν δὲ βροτῶν ὑπαλεύεο φήμην·
τὸ φέρειν αὐτήν.
ἄλλως· ῥᾴδιον γὰρ κακὴν φήμην λαβεῖν, ὅσον οὐ ῥᾴδιον
ἀγαθήν (Hes. op. 763 – 764)·
φήμη δ' οὔ τις πάντων ἀπόλλυται, ἥν τινα πολλοὶ

alpha, 434, li.11

601

ἀγαθήν (Hes. op. 763 – 764)·
λαοὶ φημίξουσι· θεός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή
AB, Sym. 502, EM 804. Schol. Hes. op.
Ἀλεύας· μετοχή· ἀλέω ἀλεύω, τὸ δὲ ἀλέω παρὰ τὸ

alpha, 434, li.13

ἀγαθήν (Hes. op. 763 – 764)·
λαοὶ φημίξουσι· θεός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή
AB, Sym. 502, EM 804. Schol. Hes. op.
Ἀλεύας· μετοχή· ἀλέω ἀλεύω, τὸ δὲ ἀλέω παρὰ τὸ
ἀλῶ· οἱ γὰρ φεύγοντες πλανῶνται. ἡ μετοχὴ ἀλεύας, καὶ (Ξ 462)
ἀλεύατο κῆρα μέλαιναν.
Catenae (Novum Testamentum), Catena in Marcum (recensio ii) (e

codd. Oxon. Bodl. Laud. 33 + Paris. Coislin. 23 + Paris. gr. 178) (4102:
002)
“Catenae Graecorum patrum in Novum Testamentum, vol. 1”, Ed.
Cramer, J.A.
Oxford: Oxford University Press, 1840, Repr. 1967.Page 308, li.4
Ἐννόησον γὰρ ἡλίκα ὑπέσχετο τοῖς οὐδὲ ἐν τῇ χώρᾳ γνωρίμοις

οὖσι τῇ αὐτῶν, ὅτι γῆ καὶ θάλασσα αὐτοὺς εἴσεται, καὶ πρὸς
τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης ἥξουσιν οὐ φήμῃ μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ
τῆς εὐεργεσίας ἐνεργείᾳ.
Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς, βλέπετε τί ἀκούετε. ἐν ᾧ μέτρῳ
μετρεῖτε, μετρηθήσεται ὑμῖν, καὶ προστεθήσεται ὑμῖν
602
τοῖς ἀκούουσιν. ὃς γὰρ ἂν ἔχῃ, δοθήσεται αὐτῷ, καὶ ὃς

οὐκ ἔχει, καὶ ὃ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ' αὐτοῦ.
Catenae (Novum Testamentum), Catena in Marcum (recensio ii) (e codd.

ποιεῖν, ὡς ἂν τῆς παιδίσκης οὐκ ἀποθανούσης, ἀλλὰ καθευδούσης·

ἐδήλου γὰρ ὅτι τοὺς ἀποθανοῦντας οὕτω ῥαδίως ἀνίστησι βουλό-
μενος, ὡς ἂν ἕτερος καθεύδοντας· ἅμα δὲ καὶ τὸν κόμπον ἀφαιρεῖ
τοῦ πράγματος, καθεύδειν τὴν τεθνηκυίαν εἰπὼν, καὶ μὴ ἄντικρυς
ἐπαγγειλάμενος ἀναστήσειν αὐτήν. αὐτὸς μὲν οὖν μεταδιώκει τὸ
ἀκόμπαστον· ἡ δὲ τοῦ πράγματος ὑπερβολὴ τὴν φήμην ἐργά-
ζεται. ἐκβαλὼν γὰρ τὸ πλῆθος ἐκράτησέ τε τῆς χειρὸς τὸ κορά-
σιον καὶ εὐθὺς ἀνέστη· καὶ πολὺ μὲν ἅπασι γενέσθαι τὸ θαῦμα·
διαδοθῆναι δὲ κατὰ πάσης τῆς περιχώρου τὸ γεγονός· πάντων ὡς
εἰκὸς τὰ τοιαῦτα μετὰ σπουδῆς ἀπαγγελλόντων.

στάγματα διὰ ῥημάτων, ἀλλ' ὑψηλότερον πολλῷ καὶ φιλοσοφώ-

τερον, καὶ μετὰ πλείονος τῆς πίστεως εἵποντο τῆς θεραπείας. ἡ
γὰρ αἱμορροοῦσα πάντας ἐδίδαξε φιλοσοφεῖν. ἀλλ' ὅμως ὁ χρόνος
οὐ μόνον οὐκ ἐξέλυσε τὴν πίστιν, ἀλλὰ καὶ μείζονα εἰργάσατο
καὶ ἀκμάζουσαν διετήρησεν. οὐκ ἀπεικὸς δὲ ἦν καὶ τοῦ χρόνου
προβαίνοντος καὶ τῆς φήμης ὑπὸ τῶν γενομένων αὐξανομένης,
μείζονα τὴν περὶ αὐτοῦ πίστιν τοῖς ἀνθρώποις ἐγγίνεσθαι.

Ὅτι κατ' ἐξουσίαν ἡ ἴασις ἦν, ἔδειξε λέγων, “τί θέλεις ποιήσω
“σοι;” δήλη δὲ καὶ ἡ τιμὴ τοῦ πλήθους ἣν εἶχον πρὸς αὐτὸν,
οὐκ ἐπιτρέποντες τῷ τυφλῷ βοᾷν, ὥσπερ ἐπὶ βασιλέως παριόντος.
ὥστε οὐδ' ἂν συνῄρατο πρὸς τὴν Χριστοκτονίαν ὁ λαὸς, εἰ μὴ ὑπὸ
τῶν ἀρχόντων παρήχθη. βλάπτει γὰρ λαὸν ἐξουσία πονηρά. υἱὸν
δὲ Δαβὶδ ἐκάλει ὁ τυφλὸς, τὴν διατρέχουσαν ἐν τῷ λαῷ φήμην
ἀκούων, καὶ τὴν προσδοκίαν τὴν ἐκ προφητῶν πεπεισμένος. καὶ
603
οὐκ ἀναίνεται τὸ γένος ὁ Κύριος, καίτοι δείξας ἀλλαχοῦ ὅτι καὶ

ὑπὲρ τὸ γένος ἐστὶ τὸ σαρκικόν. οὐ γὰρ τῷ ψευδομένῳ καὶ κα-
λοῦντι υἱὸν Δαβὶδ, πάρεσχεν ἂν τὴν ἴασιν ἐκ ψεύδους πίστεως
καὶ ἐκ δυσφήμου λόγου, .
Catenae (Novum Testamentum), Catena in Lucam (typus B) (e codd.

Paris. Coislin. 23 + Oxon. Bodl. Misc. 182) (4102: 004)“Catenae
Graecorum patrum in Novum Testamentum, vol. 2”, Ed. Cramer,
J.A.Oxford: Oxford University Press, 1841, Repr. 1967.Page 73, li.27
ὑπεροχή τε καὶ διδασκαλία καὶ δόξα οὐδενὶ τῶν ὄντων ἔνεστι

φυσικῶς, πλὴν ὅτι αὐτῷ τε καὶ μόνῳ. ἀξία τοίνυν θαύματος ἡ
τοῖς ἁγίοις Ἀποστόλοις ἐκνεμηθεῖσα χάρις, ἐπέκεινα δὲ ἐπαίνου
καὶ θαύματος ἡ τοῦ νέμοντος ἀφθονία· τὴν ἑαυτοῦ γὰρ, ὡς ἔφην,
ἐχαρίζετο δόξαν· ἄνθρωπος ἐξουσίαν κατὰ πνευμάτων δέχεται
πονηρῶν, καὶ τὴν οὕτως ὑπέροπτον ὀφρὺν τὴν τοῦ διαβόλου φήμην
καταστρέφει, καί τοι λέγοντα ποτὲ “τὴν οἰκουμένην ὅλην κατα-
“λήψομαι τῇ χειρὶ ὡς νοσσίαν, καὶ ὡς καταλελειμμένα ὠὰ ἀρῶ,
“καὶ οὐκ ἔστιν ὃς διαφεύξεταί με, ἢ ἀντείπῃ μοι.” ἐσφάλλετο
δὲ τῆς ἀληθείας καὶ διημάρτηκε τῆς ἐλπίδος ὁ σοβαρὸς καὶ θρα-
σύς, καὶ τῆς ἁπάντων ἀσθενείας κατακαυχώμενος.
Catenae (Novum Testamentum), Catena in Lucam (typus B) (e codd.

Paris. Coislin. 23 + Oxon. Bodl. Misc. 182)
Page 125, li.1
φησὶν, ἔλειχον τὰ ἕλκη αὐτοῦ, οὐκ ἀδικοῦντες ἀλλ' οἷον συναλ-

γοῦντες καὶ θεραπεύοντες τῇ γλώττῃ, καὶ τὸ λυποῦν ἀποξέοντες,
καὶ φιλοφρόνως περιαλείφοντες, ὅπως καὶ ἐν τούτῳ δειχθῇ ὁ
πλούσιος καὶ θηρῶν ἀπηνέστερος, ὡς ἀσυναλγὴς καὶ ἀφιλοικτίρμων
καὶ μεστὸς πάσης ἀπανθρωπίας. ὑπάρχων δὲ ὁ πένης ἐν τοιούτοις
δεινοῖς, οὔτε ἀπεδυσώπησεν, οὔτε ἐβλαςφήμηςεν, οὔτε ἠγανάκτη-
σεν, οὔτε κατεγόγγυσε τοῦ πλουσίου. πόθεν δὲ τοῦτο δῆλον; ἐξ ὧν
ἀπήγαγον αὐτὸν οἱ Ἄγγελοι δορυφοροῦντες, καὶ εἰς τὸν κόλπον
τοῦ Ἀβραὰμ ἀπεκατέστησαν.
Julianus Scr. Eccl., Commentarius in Job“Der Hiobkommentar des

Arianers Julian”, Ed. Hagedorn, D.Berlin: De Gruyter, 1973; Patristische
Texte uns Studien 14.Page 30, li.11
ἀριθμείτω δὲ ὁ ἀκούων τοὺς χρόνους τῶν ὀδυνῶν, ὅτι οὐκ εἰς μίαν
604
ἡμέραν ἢ δευτέ-
ραν οὐδὲ εἰς μῆνα.... ἀναλογιζέσθω γάρ μοι τὴν διάδοσιν τῆς φήμης, τὴν
ἄ-
φιξιν τῶν βασιλέων μακρόθεν γεγενημένην, καὶ γνώσεται ὅτι πολὺν
χρόνον προσε-
πάλαισε τοῖς κακοῖς ὁ ἀνδρειότατος εὐχαριστῶν πάντοτε θεῷ, αἰνῶν
αὐτόν, δοξά-
ζων, ὑμνῶν αὐτὸν ἀπαύστως, οὐκ ἐπισκήπτων ὡς ἀδίκως διοικοῦντι, οὐ
μεμφόμενος
αὐτοῦ τῇ προνοίᾳ, οὐκ ἄγνοιαν αὐτῷ ἐπεγκαλῶν, οὐ ῥαθυμίαν, οὐκ
ὀλιγωρίαν, οὐχ
ὑπεροψίαν, ἀλλ' ὁσιῶν αὐτὸν πανταχοῦ· καὶ πλούτῳ συνὼν τὸν χορηγὸν
ᾔνει καὶ
Julianus Scr. Eccl., Commentarius in Job Page 75, li.16
σείομαι πᾶσι τοῖς μέλεσιν· οἶδα γὰρ ὅτι οὐκ ἀθῷόν με ἐάσεις.
τὸ γὰρ ἐπαλγὲς τῆς ὀδύνης ἀφέλκει με τῆς μνήμης ἀποσπῶν με ὧν λέγω.
στένω
δὲ πρὸς τὴν σφόδρα ὀδύνην μηδὲν δυνάμενος ἐμαυτῷ ἐπαρήγειν, μόνον
δὲ τῷ στέ-
νειν ἑαυτὸν παραμυθούμενος. τρόμος ἔχει μου τὰ σύμπαντα μέλη τῷ τὰς
ἁρμονίας
αὐτῶν παραλελύσθαι· διὸ παρειμένως στῆναι οὐ σθένω. εἰ γὰρ καὶ πρὶν ἢ
τούτοις
περιπέσω τοῖς δυσχερέσιν ἐδεδίειν αὐτῶν καὶ τὴν φήμην, πῶς ἐν αὐτῇ τῇ
πείρᾳ
τυγχάνων οὐκ ἂν τῷ φόβῳ ἐξαναλωθείην; δι' ἥνπερ ἀνάγκην οὐ φέρων
τὴν βάσανον
φθέγγομαι ποτνιώμενος, εἰδὼς ὡς καὶ περὶ τούτου δίκην παρὰ σοὶ
τιννύσω ὡς
τολμητίας.
Evagrius Scr. Eccl., Tractatus ad Eulogium (sub nomine Nili

Ancyrani) (4110: 020); MPG 79.Vol. 79, page 1120, li.38
Τινὲς διὰ φήμην, καὶ οὐκ ἐπιμέλειαν ψυχῆς, τοῖς

εὐλαβέσι φιλιοῦνται, ἵνα ἑαυτοῖς κόσμον περιποιή-
σωσιν ἀπόνως· ὁ δὲ διὰ μνήμην τῶν ἐπουρανίων, δι'
ἀγάπην πυρούμενος, τὴν ἀρέσκειαν τῶν ἐπιγείων
ἐκ τῆς ἐννοίας ἐκκαθαίρεται. Τὸ διαμαρτυροῦν σοι
συνειδὸς μὴ παραπέμπου λογισμῷ καταφρονοῦντι,
605
Ευστάθιος εκκλ. συγγραφέας De engastrimytho contra Origenem

(4117: 001)
“Origene, Eustazio, Gregorio di Nissa: La maga di Endor”, Ed.
Simonetti, M.
Florence: Nardini, Centro Internazionale del Libro, 1989.
Ch. 14, Sec. 6, li.3
διὰ τούτων ἀποδείκνυται τῶν ἔργων ὅτι τὰ κακὰ τοῖς

ἀδίκοις ἐπιφερόμενα προμεμάθηκεν ὁ διάβολος, ἐπειδὴ
τῶν ἐχθίστων ὁ δραματουργὸς αὐτός ἐστιν ἁπάντων.
Ἐπὶ μέντοι τοῦ Σαοὺλ ὅσα προσθεὶς ἀφ' ἑαυτοῦ
συνέζευξεν τοῖς τοῦ Σαμουὴλ ἀποφθέγμασιν, οὐ μόνον
ἐψεύσατο πιθανῶς, ἀλλὰ καὶ ἐβλαςφήμηςεν ἀσεβῶς.
ἐνθένδε ποθὲν ἡ πρώτη διελέγχεται δυσφημία· πρῶτον
μέν, ὅτι κατὰ μίμησιν, ὡς ὁ κύριος ἔφη τῷ λῃστῇ τὸ
κράτος ὁμολογήσαντι τῆς βασιλείας αὐτοῦ, «σήμερον
ἔσῃ μετ' ἐμοῦ» λέγων «ἐν τῷ παραδείσῳ», ταὐτὸν δὴ
τοῦτο καὶ τῷ Σαοὺλ ἐκπληρώσαντι τὰς μανικὰς αὐτοῦ
Theodorus Scr. Eccl., Fragmenta in Joannem (in catenis) (4126: 004)

“Johannes–Kommentare aus der griechischen Kirche”, Ed. Reuss, J.
Fragment 189, li.1
Ἐκ τούτου οὖν ἔστι γνῶναι, ὅτι οὐκ ἀκρίτως ἐπίστευσεν ὁὄχλος, ἀλλὰ
οἱ μὲν εἶδον, οἱ δὲ ἤκουσαν παρὰ τῶν ἑωρακότων, ὅτι ἀνέστησε τὸν
Λάζαρον.
Jo 12, 19
Ζημίαν ἡγούμενοι τὸ τῶν πιστευόντων κέρδος ταῦτα οἱ Φαρισαῖοι
ἔλεγον.
Jo 12, 20 – 24
Τῆς φήμης πανταχοῦ διερχομένης καὶἝλληνες λοιπὸν παραγίνονται.
ἐξ ὧνπροσῆλθον Φιλίππῳ τῷ ἀπὸ Βηθσαϊδὰ λέγοντες· κύριε,
606
θέλομεν τὸν Ἰησοῦν ἰδεῖν. ὁ δὲΦίλιππος κοινοῦταιτῷ Ἀνδρέᾳ,

ἀμφότεροι δὲ ἀναφέρουσι τῷ διδασκάλῳ. ὁδὲ Ἰησοῦς ἀποκρίνεται αὐτοῖς
λέγων· ἐλήλυθεν ἡ ὥρα. Jo 12, 23 – 24
Ephraem Syrus Theol., Ad imitationem proverbiorum (4138: 006)

“Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου ἔργα, vol. 1”, Ed. Phrantzoles, Konstantinos G.
Thessalonica: Το περιβόλι της Παναγίας, 1988, Repr. 1995.Page 255,
li.14
τούτῳ, ἀλλὰ θαύμαζε ἐπὶ τῷ μισοῦντι τὴν ἐπίγειον δόξαν. Ἐὰν φανῇς
ἐνώπιον τῶν
ἀδελφῶν σου ὡς τὸ χρυσίον καθαρός, σὺ ἡγοῦ σεαυτὸν ὡς τὸ ἀχρεῖον
σκεῦος, καὶ
φεύξῃ ὑπερηφανίαν μισητὴν ὑπὸ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων.
Νεώτερος μοναχὸς περιερχόμενος τὰς κέλλας τῶν μοναχῶν οὐ μόνον
ἀργὸς
μανθάνει, ἀλλὰ καὶ φλύαρος καὶ περίεργος λαλῶν τὰ μὴ δέοντα· ὁ δὲ
ἡσυχάζων
ἐν ταπεινοφροσύνῃ ἀγαπηθήσεται. Μετὰ ἀδελφοῦ ἔχοντος κακὴν φήμην
μὴ πῖνε
οἶνον κατὰ μόνας, μηδὲ πρόσπαιζε ἀπαιδεύτῳ, μηδὲ ὀνείδιζέ τινα.
Σεαυτὸν
ἁγνὸν τήρει, φεῦγε δὲ τὰ συμπόσια, ἵνα μὴ ὀδυνηθῇς ἐπ' ἐσχάτων σου.
Ἐὰν ᾖς
ἀσθενὴς τοῖς τρόποις, μὴ σύναπτε σεαυτὸν τῷ ἀσθενοῦντι τῷ λογισμῷ·
τοῦτο δὲ
λέγω οὐχ ἵνα βδελύξῃ τινὰ ὡς ἁμαρτωλόν, ἀλλὰ μήποτε ἀμφοτέρων τῶν
μερῶν
ἀσθενούντων βλαβήσῃ σὺ δι' ἐκεῖνον, κἀκεῖνος .
Ephraem Syrus Theol., In illud: Attende tibi ipsi (capita xii) (4138:
026)
Thessalonica: Το περιβόλι της Παναγίας, 1989.
Ch. 7, li.1
φροσύνη οὐκ ἐκλείψει, οὐδὲ μαρανθήσεται, ἥτις ἐστὶν ἡ ἐλπὶς τῶν

μελλόν-
των ἀγαθῶν· καθὼς γέγραπται· ἐμνήσθην τοῦ Θεοῦ καὶ εὐφράνθην.
Εὔξασθε καὶ περὶ ἐμοῦ ταλαιπώρου, παρακαλῶ, πρὸς Κύριον· ὅτι
αὐτῷ πρέπει ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
607
Κεφάλαιον ζʹ
Μὴ θέλε κακῶς ἀναστρέφεσθαι καὶ ἔχειν φήμην οὐκ ἀγαθήν, μηδὲ

ἐπάκουε τῇ ἁμαρτίᾳ, ἵνα μή σε ποιήσῃ βδέλυγμα· ἐπάκουε μᾶλλον τῇ δι-
καιοσύνῃ, ὅπως σε ποιήσῃ ἕνα τῶν ἐπιδόξων. Μὴ θέλε εἶναι σκάνδαλον
ψυ-
χῶν, πρόσεχε δὲ σεαυτῷ, ἵνα καὶ ἄλλους ὠφελήσῃς. Ναί, ἐκλεκτὲ τοῦ
Θεοῦ,
σεαυτῷ πρόσεχε, ἵνα καὶ ἑτέρους οἰκοδομήσῃς. Μὴ θέλε εἶναι κακός, ἵνα
μὴ
ὀδυνηθῇς ἐπ' ἐσχάτων σου. Οὐκ ἀκούεις τί λέγει ἡ Γραφή, ὅτι ὑπώπια καὶ
Ephraem Syrus Theol., Sermones paraenetici ad monachos Aegypti

(4138: 036)
Oration 40, li.39
χειν, μὴ δειλιάσωμεν, μηδὲ ἐγκαταλίπωμεν εὐθεῖαν ὁδόν, κατὰ τὸν

λέγον-
τα· ἐὰν παρατάξηται ἐπ' ἐμὲ παρεμβολή, οὐ φοβηθήσεται ἡ καρδία μου.
Καὶ
πάλιν λέγει· ἀνδρίζεσθε, καὶ κραταιούσθω ἡ καρδία ὑμῶν, πάντες οἱ ἐλπί-
ζοντες ἐπὶ Κύριον. Καί· μὴ ζήλου δόξαν ἁμαρτωλοῦ, οὐ γὰρ οἶδας τίς
ἔσται
ἡ καταστροφὴ αὐτοῦ. Κρεῖσσον γὰρ πάντα κατὰ Θεὸν πράττειν καὶ
ἐπαινεῖ-
σθαι ἐν Κυρίῳ, ἢ ἀναστρέφεσθαι κακῶς καὶ ἔχειν αἰσχρὰν φήμην. Τοῦ
Κυ-
ρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰπόντος· οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς
ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσι τὰ καλὰ ἔργα ὑμῶν καὶ
δοξά-
σωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Μὴ οὖν ἐκκλίνῃς εἰς τὰς
ἀνο-
δίας ἀπὸ ὁδοῦ εὐθείας, μήποτε περικυκλώσωσί σε θηρίων ἀγρίων
πλῆθος,
μήποτε συνοχὴ ὑδάτων πολλῶν. Καὶ τότε μεταμεληθήσῃ ὀδυνάμενος. Τίς
608
Ephraem Syrus Theol., De non scandalizando proximo, et de recta

vitae ratione, adhortatio (4138: 086)
Page 160, li.11
σάντων ἐπὶ τῇ ἀναχωρήσει μεταβάλλεται εἰς εὐφροσύνην διὰ τὴν ἀρίστην

τοῦ
υἱοῦ πολιτείαν. Μακαρίζονται γὰρ ὑπὸ φίλων καὶ μάλιστα ὁρώντων τὰς
περι-
στάσεις τῶν ἀναστρεφομένων ἐν τῷ βίῳ· καὶ ὡς δῶρον Κυρίῳ τῶν Θεῷ
προς-
ενέγκαντες μακαρίζονται. Καυχᾶται τὸ γένος ἐπὶ ταῖς ἀνδραγαθίαις τοῦ
γενναίου
ἀθλητοῦ, καὶ γεγηθότες ἐπερωτῶσι τοὺς παρατυγχάνοντας· ἡ δὲ ἀρετὴ
κρυβῆναι
οὐ δύναται. Ἀκούουσι τὴν ἐπικρατοῦσαν περὶ αὐτοῦ ἀγαθὴν φήμην, καὶ
δοξά-
ζουσιν ἐπὶ τούτοις τὸν Κύριον, καὶ ἑαυτοὺς οἰκείους καὶ συγγενεῖς τοῦ
ἀγωνι-
στοῦ διαβεβαιοῦνται ὑπάρχειν. Οἱ ἐν ἀξιώματι τὸν ἀπὸ ἀξιωμάτων
ἐγκωμιά-
ζουσιν· οἱ στρατιῶται τὸν ἀπὸ στρατιωτῶν ὑπερθαυμάζουσιν· οἱ
συντεχνῖται τὸν
ἀπὸ ὁμοιοτέχνων ἐπαινοῦσιν. Οὕτω τοῖς πᾶσι ποθεινοὺς καὶ ἐπιδόξους ἡ
ἀρετὴ
Ephraem Syrus Theol., De uirtutibus et passionibus (4138: 106)

Thessalonica: Το περιβόλι της Παναγίας, 1994.Page 405, li.11
μεταδόσει τε καὶ εὐποιΐᾳ, κέχρηταί τις πρὸς καιρόν, ἀλλ' οὐκ ἐκ τοῦ
ὀλιγάκις
609
ταύτῃ χρήσασθαι ἐλεήμονα κυρίως τοῦτον ἐροῦμεν, καὶ μᾶλλον, ὅταν μὴ

καλῶς
καὶ θεαρέστως τὸ γινόμενον τελῆται· οὐ γὰρ καλὸντὸ καλόν, ὅταν μὴ
καλῶς γένηται· ἀλλὰ καλὸν ὄντως, εἴπερ μὴ ἀπέχει τὸν μισθὸν διὰ τόδε ἢ
τόδε, ἀνθρωπαρέσκειαν τυχὸν ἢ φήμην καὶ θηροδοξίαν, ἢ ἐκ πλεονεξίας
καὶ
ἀδικίας· ἐπεὶ μηδὲ τὰ γινόμενα καὶ δοκοῦντα καλὰ ζητεῖ ὁ Θεός, ἀλλὰ
τὸν
σκοπόν, δι' ὃν γίνονται.
Λέγουσι γὰρ καὶ οἱ θεοφόροι Πατέρες· ὅταν ὁ νοῦς τοῦ τῆς εὐσεβείας
σκο-
ποῦ ἐπιλάθηται, τότε τὸ προφανὲς ἔργον τῆς ἀρετῆς ἀνόνητον γίνεται· τὰ
γὰρ
ἀδιακρίτως καὶ ἀσκόπως γινόμενα, οὐ μόνον οὐδὲν ὠφελοῦσι, κἂν καλὰ
ὦσιν,
Ephraem Syrus Theol., Sermo adversus haereticos, in quo tum ex

margaritae tum ex aliorum claris argumentis ostenditur credendum
esse sanctam deiparam praeter naturae Νόμοι dominum ac deum
nostrum pro mundi salute et concepisse et peperisse (4138: 124)
Thessalonica: Το περιβόλι της Παναγίας, 1995.Page 169, li.6
σεως καὶ τὰ τῆς τέχνης καὶ τὰ τῆς νοητῆς πράξεως. Λεγέτω οὐρανός,
δοὺς ἀστέρα
μάρτυρα, ὃν οὐκ ἔλαβε σὺν ἡλίῳ καὶ σελήνῃ. Μαρτυρείτω ὁ αἰθὴρ ἐν
ἀστραπῇ, ὑπό-
δειγμα τοῦ μέλλοντος γεννᾶσθαι ἐκ Παρθένου ἐν ταῖς κόγχαις
παρασχόμενος. Ἡ
γῆ βοάτω τὸν θησαυρὸν τὸν κρυπτόμενον, ἡ θάλασσα τὸν μαργαρίτην
τὸν μὴ φαινό-
μενον, ἡ γεωργία, ἡ τέχνη οἰκοδόμων, ἡ σπουδὴ τῶν ἐμπόρων, ἡ ἐπίνοια
τῶν ἁλιέων,
ἡ τῶν βασιλέων βουλή, ἡ τῶν στρατηγῶν παράταξις, ἡ τῶν ἀνθρώπων
εὐφήμηςις,
ἡ τῶν σοφῶν αἵρεσις, ἡ τῶν ἀστρολόγων κατάληψις, ἡ τῶν τυράννων
ταραχή, ἡ
ἱερέων χειρίστων κακόνοια, ἡ νηπίων ὁμολογία, ἡ ποιμένων προφητεία,
πάντα
ἡκέτωσαν εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ γέννησιν· ἵνα μόλις οὕτω πιστεύσωσιν
αἱρετικοί, ὅτι
610
Χριστὸς οὐκ ἐν σχήματι ὤφθη, ἀλλ' ἐν φύσει ἀνθρώπου ἐκ Παρθένου

γεγέννηται.
Λέγουσι καὶ Ἰουδαῖοι, οὐ πιστεύομεν ὅτι ὁ Θεὸς σὺν ἀνθρώποις
διέτριψεν ὡς
Nicephorus Gregoras Hist., Historia Romana (4145: 001)“Nicephori

Gregorae historiae Byzantinae, 3 vols.”, Ed. Schopen, L., Bekker, I.
Bonn: Weber, 1:1829; 2:1830; 3:1855; Corpus scriptorum historiae
Byzantinae.Vol. 1, page 14, li.22
σασθαι τὰ ἐκεῖσε, ὡς μηδὲν ἔτι Ῥωμαίοις ἀρχῆς ὑπέκκαυμα λεί-

πεσθαι. καὶ μὲν δὴ ἦρος ἐπιστάντος, Λατινικὰ στρατεύματα
διαπεραιοῦσθαι πρὸς ἕω διὰ μελέτης εἶχον ἅμα αὐτῷ Βαλδουίνῳ.
τάχα δ' ἂν καὶ διεπεραιώθησαν, καὶ τὰ ἔσχατα τῆς ἀπωλείας τοῖς
ἐπιλοίποις Ῥωμαίοις ἐπήνεγκαν, εἰ μὴ καθάπερ ἦχος μεγάλης
βροντῆς ἐξαίφνης ἡ Βουλγαρικὴ φήμη καταῤῥαγεῖσα, τούτους
ἐξέπληξέ τε καὶ τὴν τούτων ὁρμὴν ἀνεχαίτισεν. (Δ.) Ὁ γάρ τοι
τοῦ πρώτου Ἀσὰν ἀδελφὸς καὶ διάδοχος Ἰωάννης πάντας τοὺς
ὑπὸ χεῖρα Βουλγάρους στρατολογήσας, ἐπαγόμενος δὲ καὶ μισθο-
φορικὸν οὐκ ὀλίγον ἐκ τῶν παρὰ τὰ βόρεια μέρη τοῦ Ἴστρου Σκυ-
θῶν, καιρὸν ἔχειν ἔκρινεν ἐπιθέσθαι ταῖς Θρᾳκικαῖς κώμαις καὶ
Nicephorus Gregoras Hist., Historia Romana Vol. 1, page 19, li.11
τῶν μὲν ἄλλων ἄλλοθι διασπαρέντων, τῶν δὲ ξίφους ἔργον Λα-

τινικοῦ γενομένων, τὸ λειπόμενόν ἐστιν ἢ τὸ παράπαν οὐδὲν,
ἢ λίαν βραχὺ, καὶ ὅσον μόλις εἰς ἑνὸς ταξιάρχου σύστημα συμ-
περαίνεσθαι. κἀντεῦθεν οὑτωσί πως γνωσιμαχεῖν αὐτὸν ἐφ' ἑαυ-
τοῦ συνέβαινε, καὶ νῦν μὲν εἰς ὀνείρατος λόγον ἀπάγειν τὴν τῆς
βασιλικῆς ἐπελεύσεως φήμην, νῦν δ' εἰς ἀνοίας καὶ κουφότητος
ὑποθήκην τῆς τόλμης ἅμα καὶ τῆς ὁρμῆς τὴν ὀξύτητα. ὅμως
οὐκ ἀμελητέον ἔδοξεν εἶναί οἱ τὸ πρᾶγμα. ἔφησε γὰρ, ὡς ἔστιν
ὅτε καὶ τὸ βραχὺ δεινὸν παρορώμενον μέγαν ἀπέτεκε κίνδυνον,
καὶ βραχεῖαι δυνάμεις πολλάκις ὀξύτητι καὶ σπουδῇ χρησάμεναι
μεγάλας ὁμοῦ καὶ πολλαπλασίους ῥᾷστα κατηγωνίσαντο, διὰ ῥᾳ

611
ἄρας τοὺς οἰκείους ὑπερέβαινε χώρους ἐπὶ πονήρῳ τῶν δυτικῶν

πόλεων, αἳ τοῖς Ῥωμαίων βασιλεῦσιν ὑπῆρχον ὑπήκοοι· ὡς
ἀνάγκην εἶναι ἢ τὸν βασιλέα Ἰωάννην στρατεύειν ἐπ' ἐκεῖνον, ἢ
κίνδυνον εἶναι πάσας ὑπὸ τῷ Μιχαὴλ τὰς δυτικὰς γενέσθαι πό-
λεις. ἦρος οὖν ἐπιγενομένου, πλείστην ὁ βασιλεὺς ἠθροικὼς
στρατιὰν, ἔξεισι κατὰ τοῦ ἀποστάτου Μιχαήλ. τῆς δὲ φήμης
ῥεούσης καὶ προπορευομένης, αἱ μὲν δυτικαὶ τῶν Ῥωμαίων πό-
λεις ἀνεῤῥώννυντο πρὸς τὸ εὐθαρσές τε καὶ ἀνδρικώτερον· τὰ δὲ
τοῦ Μιχαὴλ ὑπέῤῥει καὶ ὑπεπτήχει. ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς περὶ
Θεσσαλονίκην καὶ Μακεδονίαν ἐγένετο, πάλιν ὑπ' αὐτῷ ῥᾳδίως
αἱ πλείους τῶν δυτικῶν ἐγίνοντο πόλεων,.
κόων ἑκουσίου γνώμης καὶ προαιρέσεως, τοῦτο δ' οὐ πάνυ ἐβού-

λετο. πολλὰ γάρ φησι νεωτερίζειν οἶδεν ὁ χρόνος, ὁπότε μὴ κα-
τὰ λόγον εὕροι τὸν ἑκάστῳ προσήκοντα τὴν τῶν πραγμάτων γινο-
μένην κατάστασιν. ἡ γὰρ νεότης ὀξύῤῥοπόν τι καὶ αὔθαδες οἴ-
κοθεν οὖσα ἀλόγως ἄττει πρὸς πάνθ' ὅσα τὸ βουλόμενον εἰση-
γεῖται. ἂν δὲ καὶ βασιλικὴν ἐλπίδα καὶ φήμην προσλάβηται, δι'
ἣν καὶ δῆμος ἕπεται μειρακίων τρυφώντων καὶ πάσης ἀτόπου
γλώσσης τὰς ἀκοὰς ἐμπιπλώντων, ὅμοιον γίνεται τηνικαῦτα,
ὥσπερ ἂν εἴ τις μεθύων ἄνθρωπος καὶ πάντα παράφορα φέ-
ρων τε καὶ δεικνὺς, ὁπόσα περὶ λογισμὸν καὶ διάνοιαν καὶ ὁπόσα
τἀκ κεφαλῆς ἄχρι ποδῶν, ἔπειτα μεγάλης οἴακας ὁλκάδος ἄγειν
ἑώρα νέον καὶ λαμπραῖς ταῖς φιλοτιμίαις ἀνθοῦντα καὶ τελε-

σιουργοῖς ταῖς ὁρμαῖς χρώμενον ἐς τὰ πράγματα, ἔγνω τὸ συνοῖ-
σον ὀψὲ καὶ τὰς προτέρας ἀνεκαλεῖτο σπονδάς. ἦν γὰρ ἐν ἐλ-
πίσιν αὐτῷ ῥᾷστα τυχεῖν τῆς βασιλικῆς εὐμενείας, ὅτι γαμβρὸς
ἦν ἐπ' ἀδελφῇ τούτῳ ὁ βασιλεύς· καὶ ἅμα ᾔδει ὡς καὶ ἡ ἐκ
Θετταλίας φήμη τοῦ ἀποστάτου Μιχαὴλ βιαίως αὐτὸν ἀνθέλ-
κουσα ἵστατο, τὰ ἐκεῖσε τὴν ταχίστην ἀπελθόντα καταστήσα-
σθαι, πρὶν ὑπὸ χεῖρα γενέσθαι πάντα τῷ Μιχαήλ. ἦν γὰρ οὐ
μικρὸν οὐδὲ τοῦτο, δυνηθῆναι πεῖσαι σπείσασθαι αὐτῷ. καὶ μέν-
τοι καὶ πρέσβεις ἀποστείλας ἐς βασιλέα ῥᾷον ἢ κατὰ τὰς ἐλπί-
δας ἔτυχε τῶν σπονδῶν, ἀποδοὺς πάνθ' ὅσα μετὰ τὴν παρα

612
δομέστικον ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος τετίμηκεν ὕστερον. ἐκ τούτων ὁ

Κομνηνὸς γεγένηται Μιχαὴλ ὁ Παλαιολόγος, διπλοῦς ὡς εἰπεῖν Πα-
λαιολόγος ὢν, πατρόθεν ἅμα καὶ μητρόθεν. εἶχε μὲν οὖν κἀντεῦθεν
ἀφορμὰς, ὡς εἴρηται, οὐ μικρὰς ἐς τὴν νῦν προκειμένην ὑπόθεσιν.
καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, τοῖς πᾶσι πολλαχόθεν ἐπίσημος ἦν ὁ ἀνὴρ καὶ πε-
ρίβλεπτος, καὶ ἡ περὶ τούτου φήμη ἠρέμα περιῄει τὰς ἁπάντων κλέ-
πτουσα καὶ γοητεύουσα ἀκοάς. (Γ.) Ὅ γε μὴν πατριάρχης ἀλλ' οὐδ'
αὐτὸς πόῤῥω τῶν ἐκεῖνον φιλούντων ἔκειτο· ἀλλ' εἰ μὴ πλέον τῶν
ἄλλων, οὐδενὸς μέντοι ἧττον ἐκεῖνον καὶ αὐτός γε ἐφίλει καὶ
μυστηρίων αὐτῷ ἐκοινώνει καὶ, τό γε μεῖζον, τὰς κλεῖς τοῦ βα-
σιλικοῦ πρυτανείου μόνῳ ἐπίστευεν, ὁπότε χρημάτων ἐδεῖτο τὰ
ἐλαυνόμενον, πρῶτα μὲν εἰς ὅπλα καὶ πόλεμον ἔβλεψε, συνη-

θροικὼς εἴ τί που τῶν Λατίνων ὑπῆρχεν ὁπλιτικόν. τάχιστα δ'
αὖθις ἐγνωκὼς ἀνηνύτοις ἐπιχειρῶν χαίρειν ἀπεῖπε καὶ σύμβολα
βασιλείας καὶ βασιλείαν αὐτήν. ὁ δ' ἁλιάδι τινὶ γυμνὸν ἑαυτὸν
ἐμβαλὼν φυγῇ τὴν σωτηρίαν πορίζεται. (Ε.) Ῥέουσα δ' ἡ
φήμη φθάνει αὐθήμερον καὶ ἐς τοὺς τὴν Δαφνουσίαν πολιορ-
κοῦντας. οἳ δὴ καὶ ἄραντες ἐκεῖθεν ταχυναυτοῦσιν εἴπερ ποτὲ,
καὶ ὁρῶνται τῇ ὑστεραίᾳ τὰ τείχη τῆς πόλεως παραπλέοντές τε
καὶ περιπλέοντες καὶ τοὺς ἐκπίπτοντας τῶν Λατίνων σωρεύον-
τες ὅσον ἐφικτόν. καὶ τοῦτ' ἐξ ἑσπέρας εἰς ὄρθρον ποιοῦντες
διετετελέκεισαν, ἅμα δ' ἕω τὰ ἱστία διαπετάσαντες εὐθὺ τῆς …
πραχα σοφοῖς ἀνδράσιν ἐγὼ, τῷ τε μεγάλῳ φημὶ λογοθέτῃ καὶ

ὅσοι μετὰ τῆς σοφίας καὶ ἀρχιερωσύνῃ τὴν ἑαυτῶν ἐκόσμησαν
ἀρετήν. οἷς καὶ φρικῶδες εὐθὺς ἀκούσασι γέγονε, καὶ Μασσα-
λιανῶν ἐκάλεσαν αἵρεσιν ταυτηνὶ, κἀμὲ τῶν τοιούτων ἀπέχεσθαι
παρῄνεσαν ὁμιλιῶν προθέσεσιν ὅλαις ψυχῆς· εἶναι γὰρ παλαιάν
τινα φήμην, ὡς μέλλον κατὰ τῆς τοῦ θεοῦ ἐκκλησίας ἔσεσθαί
τινα μάλα μεγίστην αἵρεσιν, κἀκ πασῶν συμμιγῆ καὶ ποικίλην,
ἣν διορθωθήσεσθαι παγκοσμίου μικροῦ συναχθείσης συνόδου,
πάντων σχεδὸν συνιόντων ἐπισκόπων ἅμα καὶ πατριαρχῶν· καὶ
ταύτην ὀγδόην τε εἶναι καὶ τελευταίαν ὁμοῦ. Τοῦ δὲ χρόνου
ῥέοντος, ἐπιμῖξαι καὶ Βαρλαὰμ ἐγεγόνει Ῥωμαίοις, Καλαβρίας.

613
θα γενέσθαι τοῖς ἄρχουσι, καὶ φιλίας οὐ πάνυ μικρᾶς πρὸς αὐ-

τῶν ἠξιῶσθαι διὰ τὸ περιὸν τῆς σοφίας· καὶ σοὶ μάλιστα πάν-
των καὶ πρὸ πάντων γενέσθαι δεκτὸν, ἅτε φιλολογεῖν ἐξ ἀρχῆς
αἱρουμένῳ, καὶ βίβλους πολλὰς καὶ παντοίας κτᾶσθαι φιλοτι-
μουμένῳ, καὶ λέγειν τι καὶ ἀκούειν καινότερον ἐν σπουδῇ τιθε-
μένῳ μεγίστῃ. Μετὰ δέ τινα χρόνον φήμη μακρὰ καὶ συνεχὴς,
διαθέουσα τὰς τῶν πολλῶν ἀκοὰς, ὀψὲ καὶ ὡς ἡμᾶς ἀφίκετο,
δηλοῦσα τὸν Βαρλαὰμ, ἐν Θεσσαλονίκῃ λόγοις τισὶν ἐντυχόντα
τοῦ Παλαμᾶ, ἐπιλαβέσθαι διαῤῥήδην γράφοντος αὐτοῦ καὶ λέ-
γοντος, σωματικοῖς ὀφθαλμοῖς ὁρᾷν τοῦ θεοῦ τὴν οὐσίαν.
οὖν καὶ ἀσφαλεστέρας τυγχανούσης τοῖς γε μὴ οὕτως ἔχειν ἀλλ'

οὕτως διαπληκτιζομένοις ἀεί. ἄριστον μὲν γὰρ ἦν, εἰ γυμνῆς
ὑπαρχούσης τῆς ἀληθείας καὶ ἡμεῖς ἐκτὸς παραπετάσματος τὴν
πανείδησιν οἱ ἄνθρωποι εἴχομεν· ἐπεὶ δὲ ὁ πολὺς ῥεύσας χρόνος
οἷόν τι κάλυμμα ἡμῖν προστεθὲν ἀσθενεστέραν τὴν γνῶσιν ἐργά-
ζεται, δεῖ τῇ γε φήμῃ καὶ κληδόνι πειθομένους εἰς φῶς ἄγειν πο-
σῶς τὰ πράγματα, ἀλλ' οὐχὶ τῷ ποταμῷ τῆς λήθης παραδοῦναι
ὁλοσχερῶς.
πράγμασι τεθεικότος καὶ τὴν αὐτοῦ πρὸς τοὺς πολέμους ἀπειρίαν

καταμαρτυρήσαντος, πῇ δὲ καὶ τῶν ἐφικνουμένων καὶ καταλαμ-
βανόντων ἀσθενεστάτων ὄντων καὶ οὐ κατὰ μάχην γενναίαν τε καὶ
διασείειν τείχη εἰδότων, ἀλλ' οὐδὲ τοῦ κατὰ πύργους ἱσταμένου
ἀνδρὸς ὑποχώρησίν τινα παρασκευαζόντων. ὡς οὖν ἐφαίνετο
ταῦτα οὐ κατὰ τὴν προτέραν διαθρυλήσασαν πάντα φήμην καὶ
διακωδωνίσασαν, ἥττω δὲ καὶ ὡς ἔκ τινος ἀσθενεστάτης φρενὸς
διακυβερνώμενα καὶ ἐκπερατούμενα, ἀνεθάρρησέ τε ἡ πολιορκου-
μένη πόλις εὐθέως, καὶ τοσοῦτον ἑκηβολωτέροις ἐχρῆτο τοῖς βέ-
λεσιν ὡς πόρρω που τούτους αὐλισθῆναι ἐπαναγκάσαι, τὰς τοσαύ-
τας μηχανὰς ἐγκαταλιπόντας,
λαμπροὶ καὶ νεανικοὶ ἐκ παρατάξεως καὶ τῆς ἰσορρόπου δυνάμεως

ἔσχον τὸ κῦρος, ἅτε δὴ πολλῷ τοῦ Μιχαὴλ ἐλαττουμένου καὶ μὴ
614
πρὸς τὴν ἐκείνου εὔζωνόν τε καὶ ἱππικὴν στρατιὰν ἀντιτάσσεσθαι

δυναμένου.
17 Ἐν τούτοις οὖν ὄντων αὐτῶν, Μορτάγων ὁ τῶν Βουλ-
γάρων βασιλεὺς (καὶ γὰρ ἔφθασεν ἡ φήμη κατὰ τὴν οἰκουμένην
τὸν βασιλέα τῶν Ῥωμαίων πολιορκούμενον διαγγέλλουσα) λάθρα
τινὰς ἐς βασιλέα πέμψας ἐξαποστεῖλαι αὐτομάτῳ γνώμῃ συμμα-
χίαν καθυπισχνεῖτο καὶ βοήθειαν αὐτῷ τὴν ἀρκοῦσαν διδόναι καθ-
ωμολόγει. ἀλλ' ὅ γε Μιχαήλ, εἴτε τῇ ἀληθείᾳ τὸ τῶν ὁμοφύλων
πλῆθος καταιδούμενός τε καὶ ἐλεῶν, εἴτε καὶ
τὰ λεγόμενα, τάφρον μὲν ἤγειραν πρῶτον βαθεῖαν, καὶ χάρακα

ἐν ταύτῃ καταπήξαντες, ἔνθα καὶ νῦν λαβὼν τὴν ἐπωνυμίαν ὁ τό-
πος σώζει τὴν προσηγορίαν, Χάνδαξ ὀνομαζόμενος, ἐκεῖσε διε-
νυκτέρευον, φυλακάς τε τὰς προσηκούσας ποιούμενοι καὶ τὰς
ὡφελείας αὐτῶν ἐκεῖσε ἀποθησαυρίζοντες. (22) χρόνος δὲ ἐρρύη
πολὺς οὐδαμῶς, καὶ πάντα τὸν βασιλέα ἡ φήμη ἐδίδαξε. καὶ δὴ
τὸν πρωτοσπαθάριον Φωτεινόν, πρόπαππον μὲν Ζωῆς τῆς ἐν μα-
καρίᾳ τῇ λήξει θεοστέπτου Αὐγούστης τυγχάνοντα, στρατηγοῦντα
δὲ τηνικαῦτα τῶν Ἀνατολικῶν, τὰ τῆς Κρήτης ἅπαντα διοικεῖν
προεβάλετο· ὃς ἐκεῖσε παραγενόμενος, καὶ τῶν μὲν γενόμενος
θεατὴς τῶν δὲ καὶ ἀκροατής, τρανότερον ἀνεδίδασκε τὸν Μιχαὴλ
ἀδελφῷ. ὁ δ' ὡς τῶν βασιλικῶν ἤκουσε γραμμάτων πρὸς τὸν

ἐχθρὸν αὐτὸν καθοπλιζόντων καὶ ἀνδραγαθεῖν παρακελευομένων,
ἀλλοιωθείς τε καὶ περὶ τῶν πραγμάτων τὴν ὅπως ἕξουσι καλῶς
βουλευόμενος ἐν τῷ κατὰ τὴν Ἔφεσον Ἁγίῳ ὄρει προσήδρευεν,
εἴτ' ἀπολεγόμενος εἴτε καὶ τῆς ἄνωθεν ἐπικουρίας δεόμενος. ἐκεῖσε
γοῦν αὐτοῦ τὸ τέως ἐνδιαιτωμένου, φήμη τις ἄγγελος προτρέχουσα
Ἰωάννην ἐκεῖνον μοναχόν τε καὶ περιβόητον, μακρὸν ὄντα τὸ εἶδος,
ἀνυπόδετον τοὺς πόδας ἀεὶ καὶ κατὰ τὸ Λάτρος ἐνδιατρίβοντα,
αὐτομολοῦντα διήγγειλεν. τοῦτον ἡσυχάζοντα καὶ τοῦ ἑαυτοῦ κελ-
λίου μήποτε ἐξερχόμενον ὁ χρόνος ἐκεῖνος ἐθαύμαζεν. ὡς δ' οὖν
περὶ τοῦ ἀνδρὸς ὁ πατρίκιος διακήκοεν ὡς ὅτι που πλησίον ἐστὶν

615
καὶ δι' ἐπαινουμένης ἀγωγῆς καὶ τροφῆς εἰς ἄνδρας τελέσας, καὶ
εὐεξίᾳ σώματος καὶ ῥώμῃ διαφέρων καὶ παντοδαπαῖς κοσμούμενος
ἀρεταῖς, πολλοὺς ἐκίνει τοὺς δι' ἐπιγαμίας θέλοντας αὐτὸν οἰκειώ-
σασθαι. γυνὴ δέ τις εὐγενὴς καὶ κοσμία κατὰ τὴν Ἀδριανούπο-
λιν τὴν οἴκησιν ἔχουσα, ἀποιχομένου τοῦ ταύτης ἀνδρὸς σωφρό-
νως τὴν χηρείαν ἀνύουσα, (φήμη γάρ τις διέτρεχεν οὐ παντελῶς
ἀμυδρὰ ἐκ τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου ἕλκειν αὐτὴν τὴν συγγέ-
νειαν) τῶν ἄλλων προτιμοτέρα τῶν τε καθ' οὓς παρῴκησεν ἐνομί-
σθη αὐτῷ, καὶ διὰ τοῦτο τὴν ταύτης θυγατέρα εὐγενείᾳ καὶ κάλλει
διαφέρουσαν σώματος καὶ αἰδοῖ κεκοσμημένην ἠγάγετο· ἐξ ὧν
ἐβλάστησεν ἡ βασίλειος αὕτη ῥίζα Βασίλειος, πατρόθεν μὲν ἕλκων
Paraphrases In Dionysium Periegetam, In Dionysii periegetae orbis

descriptionem (4174: 001)“Geographi Graeci minores, vol. 2”, Ed.
Müller, K.Paris: Didot, 1861, Repr. 1965.Sec. 384-397, li.12
ἀπλήρωτον ῥεῦμα τὴν Ἰλλυρικὴν γῆν περιστρέφεται

ἕως τῆς ἄκρας τῶν ὑψηλῶν ὀρῶν, τῶν καλουμένων
Κεραυνίων διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐκεῖσε πιπτόντων κεραυ-
νῶν. Περὶ ἐκεῖνον δὲ τὸν κόλπον ἴδοις ἂν καὶ τὸν με-
γαλόδοξον τύμβον, περὶ ὃν ἡ τοῦ Κάδμου καὶ τῆς Ἁρ-
μονίας τῆς γυναικὸς αὐτοῦ φήμη λέγεται. Ἐκεῖσε
γὰρ εἰς σκολιῶν ὄφεων γένος ἠλλάχθησαν, ἤγουν εἰς
ὄφεις μετεβλήθησαν, ὁπόταν ἀπὸ τοῦ Ἰσμηνοῦ ποτα-
μοῦ τῆς Βοιωτίας ἢ τῶν Θηβῶν ἐπὶ τὸ γῆρας παρεγέ-
νοντο, τουτέστιν ὅτε ἐγήρασαν καὶ ἔμελλον λιπαροῦ
βίου καὶ ἐπιμελείας ἀξιοῦσθαι, μετὰ τὰ ἐν Θήβαις
Dionysius Soph., Epistulae (4184: 001)“Epistolographi Graeci”, Ed.

Ἀκούω σε φιλανθρώπου τῆς τύχης πειρᾶσθαι καὶ τῇ

φήμῃ συνήδομαι καὶ τὰ βελτίω παραμεῖναι ἐπεύχομαι.
μελέτω δέ σοι καὶ τῶν δικαίων ἅμα καὶ τῶν ἐν τοῖς
τρόποις ἐπαίνων, ὡς ἂν ἐπιδειχθῇς ἔχων τὴν εὐτυ-
χίαν ὀφειλομένην, οὐ πλανωμένην.
Οὐ μετρία μὲν ἡ συμφορά. πῶς γὰρ ἄν; ὅτε καὶ
πατρὸς ἀπεστέρημαι καὶ παιδευτοῦ καὶ φιλοῦντος,
616
Joannes Rhet., Commentarium in Hermogenis librum περὶ ἰδεῶν

(4235: 002)“Rhetores Graeci, vol. 6”, Ed. Walz, C.Stuttgart: Cotta, 1834,
Repr. 1968.6, Page 475, li.24
μὲν οὖν ἁπλῶς οὕτως νοεῖν νοήματα λέγεται, τὸ δὲ ζη-

τεῖν τί σημαίνει ζήτημα, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ νοηθὲν καὶ
εὑρεθὲν ζητεῖται πῶς ἐκφρασθήσεται· ἑτέρως πάλιν τὸ
ζήτημα τὰς ὑποθέσεις ἂν σημήνειεν· εἰσὶ γάρ τινες αὐ-
στηραὶ ὑποθέσεις κάλλους δεόμεναι πρὸς τὴν κατασκευήν·
οἷον φήμη ἦν, ὅτι συγγίνεται τῇ τοῦ υἱοῦ γυναικὶ ὁ πα-
τήρ· ἐν τούτῳ γὰρ τῷ ζητήματι κάλλους χρεία καὶ μέσων
λέξεων, ἵνα δείξωμεν λέγειν τὴν μοιχείαν καὶ πάλιν μὴ
λέγειν, μηδὲ λύειν τὰς ἐμφάσεις, ὥσπερ ἐν τῷ περὶ τού-
των ἐδείξαμεν λόγῳ. τούτου δὲ μάλιστα κατὰ τὴν διή-
γησιν καὶ τὰς διατυπώσεις χρεία καὶ ἀσφάλεια πολλὴ,

et sapientibus multis (Σb) (recensio aucta e cod. Co eta, page 253, li.14
ηὔδα: ἔλεγεν. εἶπεν.ἥφαιστος: ὁ θεός. καὶ τὸ πῦρ.

ηὐλήσαντο: ἐταράχθησαν. ἐστράφησαν. πεφύσηνται.
ἠφειδοκότες: καταπαύσαντες. μὴ φεισάμενοι.
ἠφείθη: ἐάθη. συνεχωρήθη.ἠχήν: ἦχον. ἢ φήμην.
ἤχλυσεν: συνεσκότασεν.ἠώς: ἡμέρα ἀπὸ ὄρθρου.
ἠιτιάσατο: ἀντὶ τοῦ κατηγόρησεν·Αἰσχίνης
ἐν τῷ κατὰ Τιμάρχου·ᾐτιάσατό τινας.

et sapientibus multis (Σb) (recensio aucta e cod. Co
kappa, page 284, li.18
κύβος: πᾶν τετράγωνον.

κυβεία: πανουργία.
κυδάλιμον: ἔνδοξον. τίμιον. εὐπρεπές.
κυδοιμός: θόρυβος. τάραχος.
κύδιστος: ἔνδοξος.
κῦδος: γαῦρος. δύναμις. φήμη. δόξα.
κύει: γεννᾷ.
κυζηθμός: ἡ ἀσαφὴς τῶν κυνῶν βοή.
κυκᾷ: ταράττει.
617
Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (α – ἁμωσγέπως)

Vol. 1, page 277, li.21
παρατατικοῦ κλίνεται Z135. Et. gen. 433.

ἀλεύω· σημαίνει τὸ ἀποφεύγω – 276, 9 τὸ ἀπὸ ψύχους εἰς
θερμασίαν ἀποφεύγω· Ἡσίοδος ἐν Ἔργοις καὶ Ἡμέραις (Op. 760 –
762)·
δεινὴν δὲ βροτῶν ὑπαλεύεο φήμην·
ῥεῖα μάλ', ἀργαλέη δὲ † φερέμεν, χαλεπὴ δ' ἀποθέσθαι.
σχόλιον· ἀπόφευγε – 16 μέν ἐστι καὶ ἐλαφρῶς αὐτὴν λαμβά-
νεις, ἀλλὰ χαλεπή ἐστινεἰς τὸ φέρειν αὐτήν.
ἄλλως· ῥᾴδιονγὰρ – 19 ἀγαθήν (Hes. Op. 763 – 764)·
φήμη δ' οὔ τις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥν τινα πολλοὶ
Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (α – ἁμωσγέπως)

Vol. 1, page 277, li.26

ῥεῖα μάλ', ἀργαλέη δὲ † φερέμεν, χαλεπὴ δ' ἀποθέσθαι.
σχόλιον· ἀπόφευγε – 16 μέν ἐστι καὶ ἐλαφρῶς αὐτὴν λαμβά-
νεις, ἀλλὰ χαλεπή ἐστινεἰς τὸ φέρειν αὐτήν.
ἄλλως· ῥᾴδιονγὰρ – 19 ἀγαθήν (Hes. Op. 763 – 764)·
φήμη δ' οὔ τις πάμπαν ἀπόλλυται, ἥν τινα πολλοὶ
λαοὶ φημίξουσι· θεός νύ τοί ἐστι καὶ αὐτή.
Et. gen. 434.
Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (ἀνακωχῆς –

βώτορες) (4311: 002)“Etymologicum magnum genuinum. Symeonis
etymologicum una cum magna grammatica. Etymologicum magnum
auctum, vol. 2”, Ed. Lasserre, F., Livadaras, N.Athens: Parnassos Literary
Society, 1992.Vol. 1, page 244, li.13
Ἀσιάδος κρούσματα,
τὰ τῆς κιθάρας Z318. Et. gen. 1270 + 1271.
Ἀσινεῖς (Call. Fr. 25)· οἱ Δρύοπες οἱ τὴν Ἀσίνην
κατοικοῦντες. Et. gen. 1272.
ἄσις (Φ 321)· ἡ ἀκαθαρσία· ἔστι δὲ παρώνυμον τοῦ
618
ἄση, ὡςγὰρ φήμη φῆμις,οὕτως ἄση ἄσις. οὕτως Ἡρω-

διανός (Ι 86, 1). τὸ δὲ ἄση γέγονεν ἐκ τοῦ ἄω, τὸ βλάπτω, ἄσω
ἄση Z318. Et. gen. 1273.
Ἀσίῳ (Β 461)· ἀπὸ τῆς Ἀσίας εὐθείας. ἡ γενικὴ Ἀσίου·
Ὅμηρος (l. c.)·
Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (ἀνακωχῆς –

βώτορες) Vol. 1, page 308, li.27
φερόμενα ὀνομάζομεν· καὶ ἐπαύλεις τὰς μετὰ τὰς κελεύθους – 7

διαθέει M' Z343. Et. gen. 1395.
αὖλιν ἔθεντο (Ι 232)· αὐλισμὸν ἐποιήσαντο, ἐστρα-
τοπεδεύσαντο.Ὀππιανός (Hal. 1, 34)·
ἀτερπέα δ' αὖλιν.
ἐκ τοῦ αὐλή αὖλις, ὥσπερ φήμη φῆμις· κλίνεται δὲ αὔλιος αὔ-
λεως. ἢ αὔλισις καὶ ἐν συγκοπῇ αὖλις M'. Et. gen. 1396.
αὐλῆς ἐν χόρτῳ (Λ 774)· ἐν τῇ μεσαύλῳ. χόρτοι
δὲ οἱ τριγχοί, ἐπειδὴ ἀπὸ χόρτου τὸ παλαιόν M'. Et. gen. 1397.
Αὐλίς· πόλις – 18 τὸν στρατόν M'. Et. gen. 1398.
αὐλή (Λ 774)· ὁ περιτετειχισμένος καὶ ὕπαιθρος τόπος.
Joannes Antiochenus Hist., Fragmenta (4394: 001)“FHG 4”, Ed.

Müller, K.Paris: Didot, 1841–1870Fragment 118, li.13
εἰς ἕτερον περιελθούσης τῆς ἡγεμονίας ἰδιωτεύσῃ, τοῦ

Κομόδου ἔτι νέου ὄντος καὶ ἄρχειν οὐκ ἐπιτηδείου,
ἔπεισε τὸν Κάσσιον, κρύφα πέμψασα τῶν αὐτῇ πιστῶν
τινὰς, ἐπιθέσθαι τῇ βασιλείᾳ, ἢν αἴσθηται τὸν Μάρκον
τεθνεῶτα, συνοικήσειν τε αὐτῷ καὶ τἄλλα συμπράξειν
ὑποσχομένη. Ὃς, φήμης τινὸς ψευδοῦς τεθνηκέναι οἱ
δηλωσάσης τὸν βασιλέα, προεξανέστη τῆς ἀληθείας,
ἄκων τε πολέμιος ἀνεφάνη τῷ αὐτοκράτορι.
Joannes Antiochenus Hist., Fragmenta Fragment 122, li.5
Ibid.: Οἱ δὲ ἐπιβουλεύσαντες αὐτῷ, κρύψαι

τὸ γενόμενον βουλευσάμενοι, εἰς στρωμνήν τινα εὐτελῆ
ὑποβαλόντες τὸ σωμάτιον, καὶ καταρράψαντες, δι' οἰ-
κετῶν, πάντας λαθόντες, τῆς βασιλείου αὐλῆς ἐξεφό-
ρησαν· αὐτοὶ δὲ τὸ πρακτέον ἐβουλεύοντο, φήμην ἐγκα-
τασπείραντες, ὅτι ἐν τῷ μονομαχίῳ ἀποπληξίᾳ ὁ Κό-
619
μοδος ἐτελεύτησεν. Ἔδοξεν δὲ αὐτοῖς ἐπιλέξασθαι

ἄνδρα πρεσβύτην τινὰ, τὸν διαδεξόμενον τὴν ἀρχὴν,
ὅπως ἀπὸ τῆς πικρᾶς καὶ ἀκολάστου τυραννίδος πάντες
ἀναπνεύσειεν.
τὰ πεπραγμένα, ἐπιδίδωσιν ἑαυτόν. Καὶ συμπαραλα-

βόντες καὶ τῶν λοιπῶν ὅσοι παρῆσαν, ἐπὶ τὸ στρατόπε-
δον ἠπείγοντο. Διαπέμπουσι δέ τινας τοὺς διαβοήσον-
τας, ὅτι Κόμοδος [μὲν] τέθνηκε, Περτίναξ δὲ ἐπὶ τὸ
στρατόπεδον ἄπεισι βασιλεύς. Διαδραμούσης δὲ τῆς
φήμης, πᾶς ὁ δῆμος ἐνθουσιῶντι ἐοικὼς ἐξεβάκχευε καὶ
διέτρεχε, βοῶν τε ἀπρεπῆ, καὶ ὅσα πρότερον ἐπεῖ-
χεν ὁ φόβος, ταῦτα, προελθούσης ἀδείας καὶ ἐλευθερίας,
[ῥᾳδίως] ἐλέγετο. Ἐπεὶ δὲ ἐγένοντο ἐν τῷ στρατοπέδῳ,
ὅ τε Λαῖτος καὶ Ἔκλεκτος εἰσῆλθον ἄγοντες τὸν Περτί-
νακα· καὶ ἀναγορεύεται βασιλεύς.
χῆς παρόντες πάθοιεν. Τοιοῦτον μὲν δὴ τέλος τῷ Περ-

τίνακι βασιλεύσαντι μῆνας ἕξ.
6. Οἱ δὲ στρατιῶται, ὡς εἶδον μηδένα τολμῶντα
ὑπεξελθεῖν τῷ φόνῳ, ἀναβάντες ἐπὶ τὸ τεῖχος ἐκήρυτ-
τον, «Τίς βούλεται τὴν βασιλείαν ὠνήσασθαι;» Ὡς [δὲ]
διεφοίτησεν ἡ φήμη, Ἰουλιανός τις, ἤδη μὲν τετελεκὼς
τὴν ὕπατον ἀρχὴν, ἐν εὐπορίᾳ δὲ πολλῇ [εἶναι δοκῶν],
ζῶν δὲ κραιπάλαις καὶ τρυφαῖς, καὶ ἄλλοις κακοῖς .
προδιαλεχθεὶς τῷ στρατοπέδῳ, εὐθέως τὴν ἐπὶ τὴν

Ῥώμην ἄφιξιν προηγόρευσεν, ὀλίγον τινὰ δοὺς καιρὸν
τοῖς στρατιώταις ἀναπαύσεως. Ὡς δὲ τῆς ὁδοιπορίας
ἤρξατο, οὐδαμοῦ τρυφὴν βασιλικὴν ἐνδεικνύμενος,
ἀλλὰ σὺν τοῖς στρατιώταις διαιτώμενος, ἐπέστη τε τοῖς
τῆς Ἰταλίας ὅροις, τήν τε φήμην προφθάσας τοῖς ἐκεῖσε
παρὼν ὤφθη· καὶ πάντες αὐτὸν δαφνηφοροῦντες καὶ
ταῖς πύλαις ἠνεωγμέναις ἐδέχοντο. [Ὡς δὲ ταῦτα τῷ
Ἰουλιανῷ ἀπηγγέλλετο, ἐν ἐσχάτῃ ἀπογνώσει ἦν,] τοῦ
620
μὲν στρατοῦ τὴν δύναμιν καὶ τὸ πλῆθος ἀκούων, οὔτε

δὲ τῷ δήμῳ πιστεύων, οὔτε τοῖς στρατιώταις θαρρῶν

ἡμετέρας πίστεως ὡς περὶ σεαυτοῦ ἐξήνεγκας, θέλων περὶ τοῦ θεοῦ

λόγου ἄλλως κηρῦξαι ἤπερ ἡ
πάντων πίστις ἔχει. ἰδοὺ νῦν εἰς οἵαν καλούμεθα ἀπόφασιν περὶ σοῦ· ἰδοὺ
οἷαί εἰσιν αἱ εὐεργεσίαι τῶν σῶν καινοτήτων. ἀφ' οὗ ἀγνοούμενος μὲν
ἐπελέχθης, γνωσθεὶς δὲ κατηγορήθης, λοιπὸν μετὰ τοῦ τῶν ἐθνῶν
διδασκάλου λεκτέον· τί γὰρ εὐξόμεθα ὡς χρή, οὐκ ἴσμεν. ἆρα οὐ ταῦτα
τὰ ῥήματα ἐκείνηι τῆι ἐκκλησίαι πρέπει, ἥτις δεδοκιμασμένων ἐν αὐτῆι
ἀνθρώπων κατε-φρόνησεν, ἀκολουθήσασα τῆι σῆι φήμηι, οὐ τῆι γνώσει;
ἠπατήθη ἡ ὑπόνοια τῶν καλῶς

γὰρ ὡς ἀνώνυμόν τι καὶ ἀνυπόγραφον κατά τι μέρος τῆς πόλεως

προετέθη, δηλοῦν αὐτοῦ
τὴν ἀταξίαν καὶ ἀκανόνιστον γνώμην, καθ' ἑκάστην δὲ προσκαλούμενος
τὸ σεμνὸν βουλευ-
τήριον καὶ τοὺς λαμπροτάτους καὶ ἐξαιτῶν μετὰ ἀνάγκης ψηφίσματα
ὥστε εἰς τὸν τόπον
τὸν ἐμὸν χειροτονῆσαι, ὡς πάντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν πόλιν
ὀρθοδόξους τυγχάνοντας
τοὺς εὐκτηρίους κατειληφέναι τόπους καὶ ἐν αὐτοῖς οἰκεῖν, ἵνα μὴ ἡ
ἐκείνου προπέτεια καὶ
ἀκανόνιστος θρασύτης ἡ διὰ τῶν προθεμάτων εἰς ἔργον ἀχθῆι τῆς φήμης.
ὅθεν καὶ ἐν
τῶι ἁγίωι ἀποστόλωι Ἰωάννηι ἀνελθὼν καὶ τοῦτο ὑπεμφήνας ὡς ὀφείλειν
αὐτὸν ἐκεῖ χει-
ροτονῆσαι, στάσιν καὶ ταραχὴν τῶι τόπωι ἐνεποίησε καὶ μετὰ πλήθους
ἀτάκτων ὡπλισμέ-
νων ἀνελθών, ὡς καὶ τινὰς τῶν ἐκεῖσε πτωχῶν ἡμιθανεῖς ποιῆσαι, ὡς καὶ
ὑβρισθεὶς παρὰ
τῶν ἐκεῖσε, ἀνήνεγκεν ἐπὶ φθόνωι τῆς ἁγίας συνόδου. καταξιώσατε
τοίνυν, ὁσιώτατοι,
621
πᾶσαν σπουδὴν θέσθαι καὶ τὴν ἀπόνοιαν καὶ ἀκανόνιστον γνώμην

Ἰωάννου καὶ τῶν σὺν
Erotica Adespota, Chione (fort. auctore Charitone) (codex Thebanus

deperditus) (5003: 028)“Ancient Greek novels: the fragments”, Ed.
Stephens, S., Winkler, J.
Princeton: Princeton University Press, 1995.Column col2, li.7
ἦσαν πρὸς τ[ῷ] περ[ὶ αὐ-]τῶν βουλεύεσθαι· ταχέως δὲ διεφοίτησε

ἀνὰ τὴν πόλιν ἅπασαν...φας φήμ[η καὶ] οὐθε[ὶς] ἄλλο οὐδὲν ἐλάλει [ἢ]
περὶ τοῦ γάμου. πάνες δὲ ἤχθοντο λογιζόμενοι τὸ περὶ τῆς ἀπειλῆς αὐτῶν
.
Epimerismi, Epimerismi Homerici (5004: 001)“Epimerismi Homerici,

pars prior epimerismos continens qui ad Iliadis librum α pertinent”, Ed.
Dyck, A.R.erlin: De Gruyter, 1983; Sammlung griechischer und
teinischer Grammatiker 5.1.Line of Iliad 1+source of gloss 22,b, li.of
gloss 1
…ἀντὶ τοῦ ἐκεῖσε. | ψιλοῦται· τὸε καταλῆγον εἰςν, ἐπιφερομένου

συμφώνου,
ψιλοῦται. Ps ἐπευφήμηςαν: ἐκ τοῦ εὐφημῶ· τοῦτο παρὰ τὸ εὔφημος·
τοῦτο παρὰ
τὸ εὖ μόριον καὶ τὸ φήμη· τοῦτο παρὰ τὸ φῶ, τὸ λέγω, φημί, φήσω,
φήμη,
ὡς κωλύσω, κωλύμη, νοήσω, νοήμη καὶ νόμη καὶ γνώμη, κινήσω, κινήμη
καὶ κνήμη. | τὰ διὰ τοῦιμος δὲ παράγωγα διὰ τοῦι γράφονται, πλὴν τοῦ
ἔρημος, εὔσημος, εὔφημος, βλάσφημος.
Epimerismi, Epimerismi Homerici li.of Iliad 1+source of gloss 22,b, li.of

gloss 2
ἔνθα: σημαίνει χρόνον, ὡς ἐνταῦθα, καὶ τόπον, ὡς τὸ ἔνθα καθεῦδ'

ἀναβάς (Α 611), ἀντὶ τοῦ ἐκεῖσε. | ψιλοῦται· τὸε καταλῆγον εἰςν,
ἐπιφερομένου συμφώνου, ψιλοῦται. Ps ἐπευφήμηςαν: ἐκ τοῦ εὐφημῶ·
τοῦτο παρὰ τὸ εὔφημος· τοῦτο παρὰ τὸ εὖ μόριον καὶ τὸ φήμη· τοῦτο
παρὰ τὸ φῶ, τὸ λέγω, φημί, φήσω, φήμη, ὡς κωλύσω, κωλύμη, νοήσω,
νοήμη καὶ νόμη καὶ γνώμη, κινήσω, κινήμη
καὶ κνήμη. | τὰ διὰ τοῦιμος δὲ παράγωγα διὰ τοῦι γράφονται, πλὴν τοῦ
ἔρημος, εὔσημος, εὔφημος, βλάσφημος. αἰδεῖσθαι: πρώτης συζυγίας τῶν
622
περισπωμένων, ἀπαρέμφατον ἀντὶ προστακτικοῦ· | εἰώθασι γὰρ οἱ

ποιηταὶ ἀπαρεμφάτοις χρῆσθαι ἀντὶ
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem (5008:

001)“Aristides, vol. 3”, Ed. Dindorf, W.Leipzig: Reimer, 1829, Repr.
1964.
Treatise Pan, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 105,12, li.10
φιμον τὸν τοῦ δεσπότου υἱόν φασιν οἱ προήκοντες ἡλι-

κίᾳ τούτου δοῦλοι, οἱ, ὡς ἂν εἴποι τις, παιδοκόμοι· τοῦτο
γὰρ αὐχοῦντες οἱ γεραίτεροι τῶν δούλων τοὺς τῶν δεσπο-
τῶν παῖδας καλοῦσιν, οὓς ἔνιοι καὶ δεσποσύνους φασὶ,
τοὺς ὡς ἂν νῦν ἡ χυδεία λέξις αὐθεντοπώλους καλέσῃ. D.
καὶ τὸ ἅρμα πτερωτὸν εἶναι φήμη· κατέσχεν] τὸ μυ-
θικὸν ἡρμήνευσε τὸ τάχος ἅρματι πτερωτῷ παραβαλών.
λέγεται γὰρ ὅτι Δημήτηρ τῷ υἱῷ τοῦ Κελεοῦ, τῷ Τρι-
πτολέμῳ, παρέσχεν ἅρμα ἐξ ὄφεων πτερωτῶν, ἵνα ἐπὶ τού-
του ὀχούμενος διδῷ τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις τὸν σῖτον, καὶ
ταχέως πληρώσαι τοῦ σίτου τὴν γῆν.
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem Treatise

Pan, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 128,13, li.1
κόλπον, δείκνυσιν ὅτι πανταχόθεν συνήγαγε στρατιὰν, καὶ

πάντας ἐξέπληξε τῇ ὑπὲρ φύσιν ταύτῃ παρασκευῇ· εἰ καί
τινες οἴονται ὡς τὸν Ἄτλαντα κατέσκαψε, πλανώμενοι
ἐκ τοῦ προτέρου λόγου, ὃν Ἀριστείδης εἶπεν, ὅτι ἠπείλει
τὸν Ἄτλαντα τεμὼν εἰς τὸ πέλαγος ἐμβαλεῖν. AC.
οὐκ ἔσεισεν] τῇ τῆς στρατιᾶς φήμῃ. C.
τῶν εἰσεχόντων] ἤγουν τῶν εἰσρεόντων τεσσάρων κόλ-
πων.
Scholia In Aeschylum, Scholia in Aeschylum (5010: 001)“Scholia

Graeca in Aeschylum quae exstant omnia, vols. 1 & 2.2”, Ed. Smith,
O.L.Leipzig: Teubner, 1:1976; 2.2:1982.Play Ag, hypothesis-epigram-
scholion 10a, li.1
φυλάσσω] μηνύω. F φέρουσαν] τήν. F

βάξιν] φήμην. F κρατεῖ] ἤγουν κρατεῖται. F
623
ἀνδρόβουλον κέαρ] τὸ μείζονα ἢ κατὰ γυναῖκα βουλευόμενον,

γενναῖον· ἢ κατὰ ἀνδρὸς βουλευομένης. M
ἀνδρόβουλον κέαρ] τὸ μείζονα ἢ κατὰ γυναῖκα βουλευόμενον,
γενναῖον· ἢ κατὰ ἄνδρα βουλευόμενον. F
Scholia In Aeschylum, Scholia in Aeschylum

Play Ch, hypothesis-epigram-scholion 505a, li.1
πέδαις δ' ἀχαλκεύτοις] ἐπιβουλευτοῖς πέπλοις.

ἤτοι δίκην ... λαβεῖν] ἢ τὴν δίκην συμμαχοῦσαν ἡμῖν κατ'
αὐτῶν πέμψον ἢ σὺ κόλασον αὐτούς.
ἀντίδος] ἀντίλαβε.
οὐδέπερ θανών] ἐὰν ἡμεῖς ὦμεν.
κληδόνες σωτήριοι] διὰ φήμης σώζοιέν σε.
κληδόνες] εὐφημίαι.
φελλοὶ] ἐκεῖνοι γὰρ ἐπιπλέοντες σημαίνουσι τὴν ἐν βυθῶι
σαγήνην· οὕτω καὶ ἡμεῖς ζῶντες σὲ τὸν θανόντα.
φελλοί· τὰ κοῦφα ξύλα τὰ ἀναβαστάζοντα ἐν τῆι θαλάσσηι τὰ
δίκτυα.

Play Ch, hypothesis-epigram-scholion 740, li.1
ἄμισθος] κακόμισθος· δάκρυα γὰρ προξενεῖ. Κίλισσαν δέ φησι

τὴν Ὀρέστου τροφόν, Πίνδ(αρος) δὲ Ἀρσινόην, Στησίχο(ρος)
Λαοδάμειαν.
ἡ κρατοῦσα] ἡ τοὺς ξένους κρατοῦσα καὶ ὑποδεξαμένη Αἴγισθον
καλεῖν ἐκέλευσεν.
νεάγγελτον] τὴννεωστὶ ἀγγελθεῖσαν.
παγκάκως] ἀντὶ κακῶςὁ οἶκος διάκειται ὑπὸ τῆς φήμης ἧς
ἤγγειλαν οἱ ξένοι σαφῶς.
τορῶς] σαφῶς.
ἦ] ἀντὶ ὄντως.
ὥς] λίαν.
τὰ μὲν παλαιὰ] ἡ κρεουργία τῶν Θυέστου παίδων καὶ ὁ
624

Play Eum, hypothesis-epigram-scholion 379-380, li.1
σφαλερὰ τὰ κῶλα διὰ τὴν ἐπιοῦσαν ἄτην δύσφορον ὑπ' ἐμοῦ. οἷον, καὶ
οἱ ταχυδρόμοι οὐ δύνανταί με ἐκφυγεῖν. M
ὑπ' ἄφρονι] παραφρονῶν γὰρ οὐκ αἰσθάνεται τοῦ κακοῦ. M
κνέφας] σκότος φρενῶν· λείπει, φασί, διά, διὰ μύσος. οὐκ ἔστι
δέ· αὐτὸ γὰρ τὸ μύσοςκνέφας εἴρηκεν. M
αὐδᾶται] κακὴ δὲ φήμη περὶ τοῦ οἴκου αὐτοῦ λέγεται. M
εὐμήχανοι] λείπει τὸ ἐσμέν. ἡμεῖς γὰρ εὐμήχανοι ἐσμὲν καὶ
ἐπιτελεστικαὶ καὶ τῶν κακῶν μνήμονες. M
δυσπαρήγοροι] οὐ ταχέως παρηγορούμεναι ὑπὸ βροτῶν. M
διόμεναι λάχη] μετερχόμεναι λάχη ὑπὲρ ὧν οὐ τιμώμεθα
ὑπὸ θεῶν. M

Play Supp, hypothesis-epigram-scholion 534, li.1
πτερωτῶν· δρακόντων.
ἄλευσον] καταπόντωσον αὐτῶν τὴν ὕβριν.
εὖ] ἀντὶ δικαίως.
τὰν μελανόζυγαταν] τὴν ναῦν ἐν ἧι βλαβήσονται.
παλαίφατον] πολυβόητον.
νέωσον ... αἶνον] ἀνανέωσον τὴν φήμην ὅτι σοῦ ἐσμεν.
πολυμνήστωρ] πολλὴν μνήμην ἔχων γενοῦ ἐφάπτωρ τῆς Ἰοῦς.
γᾶς ἀπὸ τᾶσδ'] τῆς δίας Αἰγύπτου, τῆς τοῦ Διὸς ἱερᾶς γῆς.
εἰς ἴχνος] εἰς Ἄργος.

Play Supp, hypothesis-epigram-scholion 580b, li.1
τίς ἦν] ὡς ἐν ἐρωτήσει.

θέλξας] θεραπεύσας.
σθένει] λείπει ὁ καί.
δακρύων ... αἰδῶ] ἐννοοῦσα ὃ πέπονθεν.
ἕρμα] τὸ βάρος.
ἀψευδεῖ λόγωι] καθὼς ἡ φήμη βούλεται.
γένος] τὸ γένος τῆς Ἰοῦς.
625
καὶ ... κυρήσαις] καὶ τὸ γένος ἡμῶν ἐξ Ἐπάφου λέγων

εἶναι τῆς ἀληθείας κυρήσεις καὶ οὐ ψεύσηι.
αὐτόχειρ] αὐτὸς ὁ πατὴρ φυτουργὸς τοῦ γένους, ὁ τῆι ἑαυτοῦ
χειρὶ θεραπεύσας τὴν Ἰώ.
Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii

Argonautica Page 10, li.21
Στίλβης νύμφης ὠνομάσθησαν.

45 – 47aοὐδὲ μὲν Ἴφικλος: οὔτε Ὅμηρος οὔτε Ἡσίοδος
(fg 50 Rz.2) οὔτε Φερεκύδης (3 fg 110 J.) λέγουσι τὸν Ἴφικλον συμ-
πεπλευκέναι τοῖς Ἀργοναύταις. ὅτι δὲ μητρὸς ἦν Ἀλκιμέδης ὁ Ἰάσων,
Φερεκύδης (3 fg 104a J.) μὲν συμφωνεῖ τῷ Ἀπολλωνίῳ. Ἡρόδωρος
(31 fg 40 J.) δὲ Πολυφήμην τὴν Αὐτολύκου φησὶν Ἰάσονος εἶναι μητέρα.
Ἄνδρων δὲ ἐν τῇ ἐπιτομῇ τῶν Συγγενειῶν (10 fg 5 J.) Αἴσονος καὶ
Θεογνήτης τῆς Λαοδίκουφησὶν Ἰάσονα γεγονέναι υἱόν. b τὸν δὲ
Ἴφικλον Ἡσίοδος (fg 117 Rz.2) ἐπὶ πυρίνων ἀθέρων τρέχειν φησίν,
Δημαρέτης (42 fg 1 J.) δὲ ἐπὶ τῆς θαλάσσης. ἔστι δὲ υἱὸς Φυλάκου
καὶ Κλυμένης τῆς Μινύου.

τὴν Δολιονίαν. Δηίοχος (fg 3 M. II 17) δὲ τὸ ἱερὸν οὐκ Ἐκβασίου

Ἀπόλλωνός φησιν εἶναι, ἀλλ' Ἰασονίου Ἀπόλλωνος, Σωκράτης δὲ ἐν
Ἐπικλήσεσι (fg 15a M. IV 499) Κυζικηνοῦ Ἀπόλλωνος.
967θυηπολίης: θυσίας. Lg
968ἄναξ: ὁ Κύζικος. Lg
969 – 70aφάτις: φήμη ἢ χρησμός. Lg
bὁ δὲ στόλος ἐνταῦθα ὡς περιληπτικὸν ὄνομα συντάσσεται
πρὸς πληθυντικὸν ῥῆμα τὸἵκωνται. P
972aἶσόν που κἀκείνῳ: [ἀντὶ τοῦ νεωστί.] τοῦτό [δέ] φησιν
ὡς καὶ τοῦ Κυζίκου τὴν αὐτὴν ἡλικίαν ἄγοντος τῷ Ἰάσονι. γράφεται
δέἁρμοῖ που κἀκείνῳ ὑποσταχύεσκον ἀντὶ τοῦ· ἀρτίως,

Ἀμύκου τοὺς ἥρωας, καίτοι Πολυδεύκους μόνου τοῦτο δεδρακότος.

626
αὐθέντης δὲ λέγεται ὁ δι' ἑαυτοῦ ἐπί τινος φόνον ἱέμενος, οἷον

αὐτοέντης τις ὤν.
bαὐθένται: οἱ φονευταί. LgGgSm
cκατὰ κλέος, ὃ πρὶν ἄκουον: κατὰ τὴν διαδεδομένην
φήμην. Lg(P) 755aἀρθμόν: φιλίαν. Lg(P) bἀρθμόν: συμβίβασιν. Sm
758ἀντιβίην Βέβρυξιν: ἐχθροὶ ἀεὶ ἐγένοντο οἱ Μαριαν-
δυνοὶ τῶν Βεβρύκων. ἡττήθησαν δὲ πολλάκις ὑπ' αὐτῶν,... καὶ ὁ
ἀδελφὸς αὐτοῦ Πριόλας συλληφθεὶς ὑπὸ τοῦ Ἀμύκου ἀνῃρέθη.

955 – 61aΤρικκαίοιο: ἡνίκα ὁ Ἡρακλῆς ἐστράτευσεν ἐπὶ

Ἀμαζόνας, σύμμαχοι ὄντες οἱ περὶ τὸν Αὐτόλυκον ἐπλανήθησαν καὶ περὶ
τὴν νῦν καλουμένην Σινώπην ᾤκησαν. ἄλλοι δέ φασιν ἑκουσίως κατα-
λειφθῆναι αὐτούς, ἵνα τοὺς περὶ Σινώπην καταπολεμήσωσι τόπους.
bΔηιλέων τε καί: οὗτοι καταλειφθέντες ὑπὸ Ἡρακλέους ἐπὶ τὸν
τῆς Ἀμαζόνος ζωστῆρα κεχωρηκότος, φήμηςδιαδοθείσης ὡς ἀπόλωλεν
Ἡρακλῆς, τῶν Σινωπέων λεγόντων, παραπλεόντων τῶν Ἀργοναυτῶν
παρεκάλεσαν ἀναλαβεῖν αὐτοὺς τῇ νηί. τινὲς δέ φασιν, ὅτι ἐπλανήθησαν
ἀπὸ Ἡρακλέους καὶ περὶ τὴν νῦν καλουμένην Σινώπην ᾤκησαν. L
cἀργέσταο: τοῦ ζεφύρου· ἢ οὕτως λεγομένου, ὃς ἄρχεται
πνεῖν ἀπὸ θερινῶν δύσεων.

ὄντα καὶ ἀστρονομίας ἔμπειρον, βουλόμενον τὸν Πηλέα ἔνδοξον

ποιῆσαι,
μεταπέμψαιΦιλομήλαν τὴν Ἄκτορος θυγατέρα τοῦ Μυρμιδόνος καὶ
λόγους διασπεῖραι, ὅτι μέλλει γαμεῖν τὴν Θέτιν Πηλεὺς Διὸς διδόντος
αὐτῷ, οἱ δὲ θεοὶ μετ' ὄμβρου καὶ χειμῶνος ἥξουσιν. ταῦτα φημίσας
παρετήρει τὸν χρόνον, ἐν ᾧ ὕδατα πολλὰ καὶ πνεύματα ἐξαίσια, καὶ
δίδωσι Πηλεῖ Φιλομήλαν· καὶ οὕτως ἐπεκράτησεν ἡ φήμη.
820ἀνέμων ἄικας: αἱ ἐν τῷ πολέμῳ ἐφ' ἑκάτερα κλίσεις·
ὁ δὲ Ἀπολλώνιος τὰς ἀντιπνοὰς τῶν ἀνέμων εἴρηκεν.
825 – 31aμηδὲ σύγ' ἠὲ Χάρυβδιν: ἡ Σικελία ἀντικρὺ κεῖται
τῆς Ἰταλίας, ἔστι δὲ τούτων μέσος πορθμὸς ἔχων σταδίους διακοσίους
... ἀπὸ Σικελίας εἰς Ἰταλίαν.... τὸ οὖν ἓν ἄκρον, τὸ Πέλωρον,

627
1671πρῖεν: ἔπριεν. Lg 1672δίκηλα: εἴδωλα, φαντάσματα. Lm(P)

1673ἄηται: φέρεται, κεκίνηται. Lm(P)
1677βρίμῃ: τῇ ἰσχύι. παρὰ δὲ τὸβρι πέπτωκε ῥῆμα τὸ βρίθω,
οὗ ὁ μέλλων βρίσω καὶ ῥηματικὸν ὄνομα βρίμη. τὰ γὰρ εἰςμη λήγοντα
καὶ ἑνὶ φωνήεντι παραληγόμενα βαρύνεται, οἷον χρήμη φήμη κνήμη·
τὰ δὲ ἔχοντα πρὸ τοῦμ ἕτερον σύμφωνον ὀξύνεται, οἷον γραμμή.
1679πετραίῳ στόνυχι: στόνυξ ἐστὶ κυρίως τὸ ἄκρον τοῦ
δόρατος, καταχρηστικῶς δὲ πᾶν τὸ εἰς ὀξὺ λῆγον.
1693Σαλμωνὶς ἢ Σαλμώνιον ἀκρωτήριον Κρήτης.
Scholia In Aratum, Scholia in Aratum (5013: 001)

“Scholia in Aratum vetera”, Ed. Martin, J.Stuttgart: Teubner, 1974.
Scholion 636, li.8
ρίωνα. εἶτα ἐπάγει βιωφελῶς τὴν ἱστορίαν, δεικνὺς

ὅτι δεῖ μὴ ἀσεβεῖν ἐξ ὧν ὁ Ὠρίων πέπονθεν. ἀρχό-
μενος δὲ τῆς ἱστορίας, ἐξευμενίζεται τὴν Ἄρτεμιν,
ὅτι ἄρχεται λέγειν ὡς ὑπὸ ἀνθρώπου Ὠρίωνος ἐβιά-
ζετο, καὶ τὴν αἰτίαν ἀφοσιοῦται λέγων ὅτι “τῶν πα-
λαιοτέρων ἐστὶν ἡ φήμη, καὶ οὐκ ἐμοῦ”. καὶ σφόδρα
ἀστείως αὐτὸ πεποίηκε. βιωφελῆ γὰρ ἐκτιθέμενος τὴν
ἱστορίαν, ἐξ ὧν προευμενίζεται δείκνυσιν ὅτι οὐδὲ
λόγῳ θεμιτὸν ταῦτα λέγειν, μὴ ὅτι γε καὶ πράττειν.
Sπροτέρων δὲλόγος ὅτι μυθικόν τινα λόγον
διηγεῖται. ἀναφέρει γὰρ ἐπὶ τοὺς ἀρχαίους τὸ τοῦ
Scholia In Aristophanem, Scholia in nubes (scholia scholiorumque

partes editionis Aldinae propria) (5014: 004)“Prolegomena de comoedia.
Scholia in Acharnenses, Equites, Nubes”, Ed. Koster, W.J.W.Groningen:
Bouma, 1977; Scholia in Aristophanem 1.3.1.Play sch nub, ver1068, li.3
super 1024: ἀντιστροφὴ κώλων ιβʹκαὶ μὴν πάλ' ἔγωγ' ἐπνιγόμην: εἴσθεσις
... (3) εἶναι. τὸ δὲ
μέτρον ἱππωνάκτειον. (5) ἐπὶ τῷ ... νενευκυῖα. post sch.vet. 1068a (21) ἡ
Θέτις ... ἐνέβαλλε τοὺς ... (22) ἑτέρους:
... (24) κωλύσαι ... (27) ἐν τῷ Περὶ Θεσσαλίας ... (28) ἔνδοξον γενέσθαι,
μεταπέμψαι τὴν ... ἡ φήμη.
ἢν δ' εὐρύπρωκτος: ἔκθεσις ... (3) ὀκτωκαίδεκα δίμετρα ἀκατά-
ληκτα. τὸ μέντοι ἕβδομον καὶ ἑνδέκατον τρίμετρα καὶ τὸ δέκατον
628
πενθημιμερές, τὸ πεντεκαιδέκατον καὶ ἑπτακαιδέκατον μονόμετρα, τὸ δὲ

τελευταῖον ἑφθημι-μερές. ἐπὶ τῷ τέλει (9) ... τὸ τέλος.
τί δῆτα; πότερον: σύστημα ... (2) κῶλα ἰαμβικὰ ...
Scholia In Aristophanem, Scholia in nubes (scholia anonyma

recentiora) Play sch recent nub, verse 459c, li.1
ἕτοιμον] θαρραλέον Chis, τολμηρόν Par (cf. sch.vet. 458 et Tz

457b, l. 18; Tz2 458), πρόχειρον lChalcHarl.5, εὔκολον Lb.
ταῦτα] ἅπερ ζητεῖς ChisReg, τὸν κρείττονα λόγον καὶ τὸν ἐλάττονα
Cr.
μαθὼν] διδαχθείς ParLb, τὸν κρείττονα λόγον καὶ τὸν ἐλάττονα Cr.
κλέος] φήμην Cr, δόξαν LbChalcHoHarl.5.
οὐρανόμηκες] μέγα ChisRegVaHoHarl.5 (= Tz1 459), μεγίστην
Lb (cf. sch.vet. 459 in.), ὑψηλόν Cant.2Lb(hic -ήν) VaHoHarl.5, μέχρι
οὐρανοῦ φθάνον Lb ἀνιοῦσαν Chalc (de fem. cf. 459c).
τί] κλέος ChisReg. τί πείσομαι] ὑποβολιμαῖον τὸ σχῆμα Cr (cf. Tz 457b,
p. 495, l. 6, ubi
Scholia In Aristophanem, Scholia in vespas (scholia vetera, recentiora

Tricliniana et Aldina) (5014: 007)“Scholia in Vespas, Pacem, Aves et
Lysistratam”, Ed. Koster, W.J.W.Groningen: Bouma, 1978; Scholia in
Aristophanm 2.1.Argumentum-dramatis personae-scholion sch vesp,
verse 864, li.1
ἀκατάληκτα· Ald τὸ ζʹ καὶ τὸ ηʹ δίμετρα ἀκατάληκτα· τὸ θʹ

ἀναπαιστικὴ βάσις, ὃ καὶ παρατέλευ-τον ὀνομάζεται, τὸ δὲ ιʹ τὸ“τὴν
ἀκαλήφην ἀφελέσθαι” δίμετρον καταληκ-τικὸν(όν) ⌈ἤτοι ἑφθημιμερές, ὃ
καλεῖται παροιμιακόν Lh. ⌈ἐφ' ἑκάστῃ περιόδῳ
παράγραφος· Ald ἐπὶ τῷ τέλει αἱ συνήθεις δύο διπλαῖ ἔξω νενευκυῖαι.
LhAld vet Trφήμην ἀγαθὴν: ⌈ἀντὶ τοῦ Γ3 [ἤγουν Lh] ⌈ἡμεῖς Γ3
⌈συνευχόμεθά Γ3 [συνευξόμεθά LhAld] σοι ὥστε ταῦτα γενέσθαι.
Γ3LhAld Trκαὶ τοῦ νείκους: ⌈ἐκ Ald τῆς φιλονεικίας. LhAld
vet Tr ξυνέβητον] εἰς φιλίαν ἐτράπητε. Γ3LhAld Tr – . Ald
vet νῦν ὑπαρχέτω] ἐν τῷ δικαστηρίῳ ἔθος τοῦτο λέγειν. Γ3
Scholia In Aristophanem, Scholia in pacem (scholia vetera et

recentiora Triclinii) (5014: 008)“Scholia in Vespas, Pacem, Aves et
Lysistratam”, Ed. Holwerda, D.Groningen: Bouma, 1982; Scholia in
629
Aristophanem 2.2.Argumentum-dramatis personae-scholion sch pac,

verse 619, li.9
Μεγαρεῖς, οἵ, φησί, πρῶτοι τὴν εἰρήνην ἐσκορόδισαν. νῦν δὲ πάλιν τοὺς
Ἀθηναίους
ἀποφαίνεται αἰτιωτάτους τοῦ πολέμου, δι' ὧν τὸν Περικλέα φησὶ γράψαι
τὸ κατὰ
Μεγαρέων πινάκιον, καὶ ἀδικουμένους τοὺς συμμάχους εἰς ἀπόστασιν
κεχωρηκέναι.
τίς οὖν ἡ τοῦ ποιητοῦ τέχνη; ὅτε μὲν δέος ἦν τῆς εἰρήνης αὐτοὺς
ἀποτυχεῖν, ἐπὶ τοὺς
ἄλλους ἀνήνεγκε τὴν αἰτίαν· ὅτε δὲ αὐτοῖς λοιπὸν κατὰ γνώμην
προκεχώρηκε τὰ
πράγματα, φήμη δὲ τὸ τῆς εἰρήνης τυχεῖν, ἤδη καὶ πρὸς αὐτοὺς
παρρησιάζεται οὐκ
ὀνειδίσαι βουλόμενος αὐτοῖς – ἤδη γὰρ ἔγνωσαν ὄντως εἶναι αἴτιοι – ἀλλ'
ἀποστῆσαι
προαιρούμενος αὐτοὺς τῶν τοιούτων ἐθῶν, ὡς ἂν μὴ τοῖς αὐτοῖς
ἐμμένοντες δύσνους ἔχωσι τοὺς ὑπηκόους. VΓLh
vet Trσεσηρότας VΓ: ἀπὸ τῶν κυνῶν ἡ μεταφορά. ΓLh ὅταν γὰρ
ὀργίζων-ται, σεσήρασιν ἀλλήλοις.
Scholia In Aristophanem, Scholia in aves (5014: 009)

“Scholia Graeca in Aristophanem”, Ed. Dübner, F.Paris: Didot, 1877,
Repr. 1969.Argumentum-scholion sch av, verse 784, li.1
ἀντὶ τοῦ ἐκτύπησεν. R. ἄνακτας: Ἀντὶ τοῦ τοὺς θεούς. ἔνθεν καὶ ἀνά-
κτορα τὰ ἱερά. Ὀλυμπιάδες: Αἱ κατοικοῦσαι ἐν τῷ Ὀλύμπῳ.
Vict. εὐφήμηςαν. R. ⟦οὐδὲν ἔστ' ἄμεινον: Τὸ ἀντεπίρρημα ὅμοιον
τῷ ἐπιρρήματι. ἐπὶ τῷ τέλει διπλῆ ἔξω νενευκυῖα.⟧
χοροῖσι τῶν τραγῳδῶν: Ὡς μακρῶν ὄντων τούτων.

Ulpiano) Oration 2, Sec. 115c, li.3
λει καὶ ταῦτα. F4S (→ 115c) TBcAfVbWd (→ 115b)

βούλεται δεῖξαι ὅτι καὶ οὗτοι δόξαν μέν τινα ἔχουσι καὶ ὑπόνοιαν
πολεμικήν, οὐ μέντοι ἐστὶν ἀληθῆ ἐξ ὧν ἐπιφέρει. TBcAfVbWd
οἱ ... ὄντες] καὶ συμμάχους αὐτὸν καὶ τοὺς ὑπηκόους ἀφελόμενος
ἐπὶ τὸ ξενικὸν ἐχώρησε. καὶ κέχρηται συνδρομῇ λέγων ‘δόξαν μὲν
630
ἔχουσιν’, ἵνα μὴ δοκῇ μόνος ἐναντιοῦσθαι τῇ περὶ αὐτὸν φήμῃ. βουλόμε-

νος δὲ καθελεῖν αὐτῶν τὴν δόξαν ἐπὶ ἄτεχνον πίστιν ἐχώρησεν, ἵνα μὴ
πάν-
τα αὐτὸς ἐνθυμούμενος καὶ ἀποδεικνὺς φιλονεικίᾳ τῇ πρὸς Φίλιππον
μᾶλ-
λον δοκῇ λέγειν ἢ ὡς αὐτὴν τὴν ἀλήθειαν ἐγνωκώς. ἀνενεγνὼν δὲ τὴν
μαρτυρίαν τοῦ ἀνθρώπου εἰς τὸ περὶ τῶν ξένων οὐκ ἀφῆκεν
ἀκατάσκευον
τὴν μαρτυρίαν, ἀλλὰ λογισμοὺς αὐτῷ περιέθηκεν, ὅτι τοὺς μὲν ἀνδρείους

Ulpiano) Oration 16, Sec. 3, li.72
τοῦτο, ἐντελεστάτως δὲ γυμνάζει. πρὸς τοῦτο ἀντέπεσεν ἐκ τῆς

ἐργασίας (cf. 25) ‘τί οὖν, ἐὰν μὴ συγχωρῶσιν ἡμῖν Θηβαῖοι κατοικίζειν
Θεσπιὰς καὶ Πλαταιὰς καὶ Ὀρχομενὸν καὶ Κορώνειαν;’ τοῦτο τὸ ἀντι-
πῖπτον λύων ἐπήγαγεν ὅτι ‘κἂν μὴ βούλωνται τὰ δίκαια ποιεῖν Θηβαῖοι
[κατοικίζειν Θεσπιάς], ἀλλ' οὖν γε αἰσχυνόμενοι συγχωρήσουσιν’. εἶτα
συμβουλεύει λογοποιεῖν καὶ διαδιδόναι φήμην εἰς τοὺς Ἕλληνας, ὅτι
κατ-
οικίσουσι τὰς ἐν Βοιωτίᾳ πόλεις, ἵνα μὴ Λακεδαιμόνιοι Μεγαλοπολίταις
ἐπιβουλεύωσιν· ἐὰν γὰρ ὁρῶσι Θηβαῖοι τοῖς ἀδικουμένοις ἅπασιν ἡμᾶς
ἀεὶ βοηθοῦντας, οὐδὲν ἀντεροῦσι κατοικιζομένων τῶν πόλεων. gT
λέγουσι τοίνυν οἱ μάλιστα δοκοῦντες δίκαια λέγειν ὡς δεῖ τὰς στήλας
καθελεῖν] ἄλλην ἔθηκεν ἀντίθεσιν ἀπὸ τοῦ δικαίου, μάλα θαυμαστῶς

αὐτοῖς ‘ᾠχόμην’, αὐτοὺς ἀπατήσας τῷ λόγῳ. ἢ ὅλον ἀπ' αὐτοῦ τοῦ ῥήτο-
ρος ‘πῶς ὑμῖν ἔδοξα;’ εἶτα καὶ ἐκεῖνοι ‘τί κατώρθωκας’, καὶ ἐπάγει τὰ
ἑξῆς. gT
μὴ σύ γε] ἰστέον ὅτι τῷ μὲν κατηγόρῳ ἔξεστι κατηγορεῖν ὃ βούλεται,
τῷ δὲ ἀπολογουμένῳ μόνον τῶν κατηγορηθέντων ποιεῖσθαι τὴν λύσιν. A
ὡς εἴπερ ἐστὶν ἀληθὴς ἡ φήμη] οὐ διστάζων εἶπεν, ἀλλ' ἔστιν
’ἐπείπερ’ ὡς καὶ ἐν τῷ κατὰ Ἀριστοκράτους (23, 40) ‘εἴπερ ἦν Ἕλλην ὁ
παθών’.

631
συνάπτειν τὰ ὁμοιογενῆ, κἂν τοῖς χρόνοις διεστήκῃ· ὄντων γὰρ

ἐξαγωνίων καὶ τούτων κἀκείνων καὶ πάντων τῶν ἐν τῇ παρεκβάσει
κειμένων, πάντα
συνάγων εἰς ἓν χωρίον ἔταξε. TBcFj
τοσαύτην ἀφθονίαν οὗτος πεποίηκε] σφόδρα τεχνικὸν καὶ βίαιον τὸ
ἐπ' ἐγκλήμασιν ἀπολογούμενον περιτρέπειν ταῦτα εἰς κατηγορίαν. ἔστι
δὲ τὸ ἔγκλημα τὸ λυποῦν αὐτὸν ἡ φήμη τοῦ φόνου. δοκεῖ γὰρ
Ἀρίσταρχος
παρὰ τοῦ Δημοσθένους ἀναπεισθεὶς ἀνῃρηκέναι τὸν Νικόδημον· ἦν γὰρ
οὗτος τῶν περὶ τὸν Εὔβουλον ἐσπουδακότων. εἰκὸς δὲ ἦν τοὺς
συναγωνιζο-
μένους τοῖς ἐχθροῖς περικόπτειν τὸν ῥήτορα. δεδοικὼς οὖν τὴν φήμην
οὔτε φανερῶς ἀπελογήσατο μηδενὸς κατηγοροῦντος (εὔηθες γάρ) οὔτε
μὴν εἴασεν ἁπλῶς· οὐ γὰρ ἀνδρὸς πολιτικοῦ περιορᾶν ἑαυτὸν ἀδοξοῦντα.

τοσαύτην ἀφθονίαν οὗτος πεποίηκε] σφόδρα τεχνικὸν καὶ βίαιον τὸ

ἐπ' ἐγκλήμασιν ἀπολογούμενον περιτρέπειν ταῦτα εἰς κατηγορίαν. ἔστι
δὲ τὸ ἔγκλημα τὸ λυποῦν αὐτὸν ἡ φήμη τοῦ φόνου. δοκεῖ γὰρ
Ἀρίσταρχος παρὰ τοῦ Δημοσθένους ἀναπεισθεὶς ἀνῃρηκέναι τὸν
Νικόδημον· ἦν γὰρ οὗτος τῶν περὶ τὸν Εὔβουλον ἐσπουδακότων. εἰκὸς
δὲ ἦν τοὺς συναγωνιζο-μένους τοῖς ἐχθροῖς περικόπτειν τὸν ῥήτορα.
δεδοικὼς οὖν τὴν φήμην
οὔτε φανερῶς ἀπελογήσατο μηδενὸς κατηγοροῦντος (εὔηθες γάρ) οὔτε
μὴν εἴασεν ἁπλῶς· οὐ γὰρ ἀνδρὸς πολιτικοῦ περιορᾶν ἑαυτὸν ἀδοξοῦντα.
τί οὖν πεποίηκεν; εὗρε τὸν παρόντα καιρόν, ἐν ᾧ σχηματίζεται καὶ τῆς
κατηγορίας ἀποτρίψασθαι τὴν φήμην, καὶ παρατίθησι τῷ Μειδίᾳ τὴν
αἰτίαν. εἰκὸς γὰρ τὸν ἐν πολλοῖς ἐπιβουλεύοντα καὶ ἄνωθεν ὄντα

Vita-argumentum-scholion sch Or, Sec. 249, li.10
ἔχει δὲ ἡ χρῆσις οὕτως [frg. 26]· ‘οὕνεκά ποτε Τυνδάρεως ῥέζων πᾶσι
θεοῖς μόνης λάθετ' ἠπιοδώρου Κύπριδος, κείνα δὲ Τυνδάρεω κούραις
χολωσαμένη διγάμους τε καὶ τριγάμους τίθησι καὶ λιπεσάνορας’. καὶ
Ἡσίοδος δέ [frg. 117]·
τῇσιν δὲ φιλομμειδὴς Ἀφροδίτη
ἠγάσθη προσιδοῦσα, κακὴν δέ σφ' ἔμβαλε φήμην.
Τιμάνδρη μὲν ἔπειτ' Ἔχεμον προλιποῦσ' ἐβεβήκει,
ἵκετο δ' ἐς Φυλῆα φίλον μακάρεσσι θεοῖσιν.
632
ὣς δὲ Κλυταιμνήστρηπρολιποῦσ' Ἀγαμέμνονα δῖον

Αἰγίσθῳ παρέλεκτο, καὶ εἵλετο χείρον' ἀκοίτην.
ὣς δ' Ἑλένη ᾔσχυνε λέχος ξανθοῦ Μενελάου: – MTAB

πόλεως ἀκούσας καὶ ἰδὼν τὸν σύλλογον τὸκτενοῦντας πρὸς

τὸν σύλλογον ἀπέδωκεν: – MTA
† θᾶσσον ἢ ὡς ἐχρῆν με παρεγενόμην διὰ τῆς πόλεως τὸν ἐπὶ σὲ
καὶ τὴν σὴν ἀδελφὴν σύλλογον τῆς πόλεως καὶ ἀκούσας καὶ τοῖς ὀφθαλ-
μοῖς ἰδών: – B
σύλλογον πόλεως ἀκούσας: ὡς τῆς φήμης διαδραμούσης
ἄχρι Φωκίδος. οὐ μόνον οὖν, φησὶν, ἤκουσα σύλλογον κατὰ σοῦ
γεγενῆσθαι, ἀλλὰ καὶ παρὼν εἶδον: – MTAB
†ἰδὼν αὐτὸς σαφῶς: τὸ σαφῶς καὶ τὸ ἐναργῶς διαφέρουσι κἂν
δοκῶσιν εἶναι ταὐτά. ἐναργὲς γὰρ λέγεται ὃ ὀφθαλμοὶ ὁρῶσι, σαφὲς δὲ
ὅπερ χεῖρ ἐπαφᾶται. παχύτερον δὲ τὸ ἐπαφώμενον τοῦ ὁρωμένου δηλο

[Η 111]· ‘μηδ' ἔθελ' ἐξ ἔριδος σεῦ ἀμείνονι φωτὶ μάχεσθαι’: – MTAB

δεινὰ καὶ δραστήρια: ὅ ἐστι χαλεπὰ καὶ δράματος ἄξια.
τὸ γὰρ δρᾶσαι ὡς ἐπὶ πολὺ ἐπὶ τοῦ χαλεποῦ τάσσουσι. κατὰ τὸ
σιωπώμενον δὲ εἰκὸς ἀπηγγέλθαι τῷ Μενελάῳ τὰ κατὰ τὸν οἶκον γενό-
μενα: – MTABβάξιν: ἀντὶ τοῦ φήμην. ἐνόμιζε γάρ τινα πεπλακέναι
ταῦτα: – MAgB ἣν φόβῳ σφαλείς: ἥντινά τις διὰ τὸν φόβον μὴ ἀκριβῶς
νοήσας ἤγγειλεν: – MTAB ἕως τέλους ὑποκρίνεται ὁ Μενέλαος: –
MiTBiἀλλὰ τοῦ μητροκτόνου: οἴεται ὅτι Ὀρέστης ἔσπειρε φήμην ὡς
Anonymi In Hermogenem Rhet., Prolegomena in librum περὶ

στάσεων (5024: 002)“Prolegomenon sylloge”, Ed. Rabe, H.Leipzig:
Teubner, 1931; Rhetores Graeci 14.Vol. 14, page 211, li.19
κατὰ μὲν τὸ μεῖζον, οἷον ἑάλω Δημοσθένης ἐπὶ τοῖς Ἁρπα-

λείοις χρήμασι, καὶ ὁ μὲν κατήγορος αὐτῷ τιμᾶται φυγῆς, ὃ
δὲ ἀντιτιμᾶται αὑτῷ θανάτου προσποιούμενος τὸ μεῖζον,
ἵνα συγχωρηθῇ τὸ ἧττον, καὶ ὅπως ὀνειδίσῃ, ὅτι ὅλως
αὐτοῦ κατεψηφίσαντο. – Κατὰ δὲ τὸ πλάγιον· νόμος
τὸν μαινόμενον φεύγειν· φήμης οὔσης, ὅτι σύνεστιν ὁ
πατὴρ τῇ τοῦ υἱοῦ γυναικί, ἀξιοῖ ὁ παῖς ὡς μαινόμενος
φεύγειν. καλεῖται δὲ καὶ κατ' ἔμφασιν· ἐνταῦθα γὰρ
633
τῷ μὲν δοκεῖν περὶ τῆς μανίας ὁ παῖς διαλέγεται, πλά-

γιον δὲ ἐμφαίνει τὴν τοῦ πατρὸς μοιχείαν ὅτι ‘τοὺς πο-
λίτας ἐρυθριῶν οὐ φέρω τοῦ λοιποῦ τὸ πάθος’. –
Anonymi In Hermogenem Rhet., Commentarium in librum περὶ

στάσεων (5024: 018)“Rhetores Graeci, vol. 7.1”, Ed. Walz, C.
Stuttgart: Cotta, 1834, Repr. Vol. 7, page 247, li.15
σει δὲ ὅμως πρὸς πίστιν ἡμῖν Σώπατρος· οὕτως γὰρ ἐν

τῷ περὶ διαιρέσεως τοῦ στοχασμοῦ φησι·” προκατεσκευ-
ασμένος στοχασμός· πένης καὶ πλούσιος ἐχθρὸς τὰ πο-
λιτικά· πολέμου καταλαβόντος τὴν πόλιν ὁ πλούσιος κε-
χειροτόνηται στρατηγὸς, καὶ τοῦ πένητος παῖδες τρεῖς
κατελέγησαν στρατεύεσθαι· φήμης γενομένης ἐν τῷ στρα-
τοπέδῳ, ὅτι προδιδόασιν οἱ τοῦ πένητος παῖδες, ὁ στρα-
τηγὸς λαβὼν ἐβασάνισεν· οὐδὲν ἐξειπόντα τὸν πρῶτον
ἀπέκτεινεν, ὡσαύτως καὶ τὸν δεύτερον· τὸν τρίτον καὶ
πρὸ τῶν βασάνων ἐξειπόντα ἀπέκτινεν, οὐκ ἐπέξεισιν ὁ
πατὴρ, καὶ κρίνεται συνειδότος.

στάσεων Vol. 7, page 354, li.19
αὐτὸς δολοφονηθεὶς, καὶ κρίνεται ὁ πλούσιος ἐπ' ἀμ-

φοτέροις φόνου. Εὕρηται καὶ ἄλλο σπάνιον εἶδος τοῦ
κατ' ἀμφισβήτησιν· οἷον ὅπερ οὐκ ἔχει γεγονός τι ὑπὲρ
τῶν προσώπων, ἀλλ' ἔξωθέν τι συμβεβηκὸς, ἀφ' ὧν τὸ
πρόσωπον προφέρουσιν, οἷον ἀτελὴς παῖς ἀπεδήμησεν·
φήμη ἐγένετο, ὡς τετελεύτηκε, καὶ ἀμφισβητοῦσι περὶ τοῦ
κλήρου οἵ τε ἐπίτροποι καὶ οἱ κληρονόμοι· ἐνταῦθα
σημεῖον οὐδὲν προφέρονται παρ' αὐτῶν, ἀλλὰ τὴν φή-
μην διϊσχυρίζονται· τούτων δὲ τῶν στοχασμῶν τοὺς μὲν
ἀντεγκληματικοὺς εἶπε, τοὺς δὲ λοιποὺς παρῆκεν· εἰσὶ
δὲ καὶ ἄλλοι, συμπεπληγμένοι δὲ καλοῦνται,

στάσεων Vol. 7, page 354, li.22
τῶν προσώπων, ἀλλ' ἔξωθέν τι συμβεβηκὸς, ἀφ' ὧν τὸ

πρόσωπον προφέρουσιν, οἷον ἀτελὴς παῖς ἀπεδήμησεν·
φήμη ἐγένετο, ὡς τετελεύτηκε, καὶ ἀμφισβητοῦσι περὶ τοῦ
κλήρου οἵ τε ἐπίτροποι καὶ οἱ κληρονόμοι· ἐνταῦθα
634
σημεῖον οὐδὲν προφέρονται παρ' αὐτῶν, ἀλλὰ τὴν φή-

μην διϊσχυρίζονται· τούτων δὲ τῶν στοχασμῶν τοὺς μὲν
ἀντεγκληματικοὺς εἶπε, τοὺς δὲ λοιποὺς παρῆκεν· εἰσὶ
δὲ καὶ ἄλλοι, συμπεπληγμένοι δὲ καλοῦνται, διότι ἑτέ-
ραις στάσεσιν ἐπιμίγνυνται, ὧν ἐστι καὶ οὗτος πρῶτος·
οἷον μειράκιον ἔφη ἐντὸς τριάκοντα ἡμερῶν εὐπορή-
σειν, ἢ πορνεύσειν μεταξὺ τῶν ἡμερῶν τούτων·

ἰδεῶν (5024: 020)“Rhetores Graeci, vol. 7.2”, Ed. Walz, C.
Stuttgart: Cotta, 1834, Repr. 1968.Vol. 7, page 950, li.4
Πέντ' ἄνδρες δέκα νηυσὶ κατέδραμον εἰς ἕνα χῶρον.

Ἐν δὲ λίθοις ἐμάχοντο, λίθον δ' οὐκ ἦν ἀνελέσθαι·
Δίψει δ' ἐξώλλυντο· ὕδωρ δ' ὑπερεῖχε γενείου.
ἐσχηματισμένα δέ εἰσιν, ὡς τὰ παρὰ Ἀψίνῃ τῷ Γαδαρεῖ
ἐν ἐκείνῳ τε τῷ ζητήματι· φήμη ἦν, ὅτι σύνεστιν ὁ
πατὴρ τῇ τοῦ υἱοῦ γυναικί. καὶ τοῦ μοιχοῦ λαβόμενος
ἐβόων· πάτερ· σὺ δὲ ἦς οὐδαμοῦ. καὶ πάλιν ἐν τῇ περὶ
τῆς ἐκθέσεως τοῦ παιδίου φιλονεικίᾳ· ὅπερ ὁ θεὸς ἀνεῖ-
λε τὸν πατέρα φονεύσειν, σὸν εἶναι νόμισον, ὦ πάτερ,
τὸ παιδίον, οὐκ ἐμόν.
Anonymi In Hermogenem Rhet., Commentarium in librum περὶ ἰδεῶν

Vol. 7, page 950, li.20
λόγον· ὅπερ ἴδιον εὐκρινείας. ὅσα δὲ μὴ διὰ τὸ ἐμφαντι-

κὸν ἀσαφῶς λέγεται, ἀλλὰ διὰ σύγκρισιν, τοῦτο ἄντι-
κρυς κακία.
λϛʹ. Τῆς ἀσαφείας εἴδη δύο, τὸ μὲν κατὰ σύγχυσιν,
τὸ δὲ, ᾧ χρώμεθα ἐν τοῖς ἐσχηματισμένοις ὀνόμασι καὶ
ζητήμασιν· οἷον ὅτε φήμη ἦν, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ
τοῦ υἱοῦ γυναικί· μοιχὸν καταλαβὼν ὁ παῖς ἐγκεκαλυμ-
μένον ἀφῆκε, καὶ ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἀποκηρύττεται· ἐν τού-
τῳ γὰρ τῷ ζητήματι καὶ ἐσχηματισμένῳ ὄντι ὁ σκοπὸς
ἀσαφὴς, δι' ὃν ἀποκηρύττει τὸν παῖδα. δοκεῖ μὲν γὰρ
ἀγανακτεῖν, διότι τὸν μοιχὸν ὁ παῖς ἀφῆκε· καὶ διὰ ...
Scholia In Hesiodum, Scholia in opera et dies

Prolegomenon-scholion sch, Sec.-verse 760-764, li.5
635
μίοις ῥεύμασιν ἵστασθαι· ἢ ἀποπλύνειν ἢ ἀπονίπτειν.

ὧδ' ἔρδειν· δεινὴν δὲ βροτῶν ὑπαλεύεο φήμην, ἕως τοῦθε-
ός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή: τοῦτο τὸ τέλος ἐστὶ τῶν παραγγελμάτων ἱκανὸν
εἰς τὸ παιδεῦσαι ἡμᾶς τὸ ἑαυτῶν ἦθος εὐλαβουμένους τὴν φήμην. οὐ γὰρ
ὅσον ἀρετῆς οἱ ἄνθρωποι σφάλλονται, τοσοῦτον καὶ
κρίσεως ἀρετῆς, φησιν ὁ Πλάτων· τὴν οὖν χαλεπὴν φή-
μην φυλακτέον εἰς δύναμιν. ἡ γὰρ κακὴ φήμη κούφη μέν
ἐστιν, ἐν γλώσσαις ἀνθρώπων φερομένη καὶ ἐν ἀέρι πλητ-
τομένη ὑπὸ τούτων· ἐργῶδεςδέ ἐστιν ὑπενεγκεῖν,

ός νύ τίς ἐστι καὶ αὐτή: τοῦτο

τὸ τέλος ἐστὶ τῶν παραγγελμάτων ἱκανὸν εἰς τὸ παιδεῦσαι
ἡμᾶς τὸ ἑαυτῶν ἦθος εὐλαβουμένους τὴν φήμην. οὐ γὰρ
ὅσον ἀρετῆς οἱ ἄνθρωποι σφάλλονται, τοσοῦτον καὶ
κρίσεως ἀρετῆς, φησιν ὁ Πλάτων· τὴν οὖν χαλεπὴν φή-
μην φυλακτέον εἰς δύναμιν. ἡ γὰρ κακὴ φήμη κούφη μέν
ἐστιν, ἐν γλώσσαις ἀνθρώπων φερομένη καὶ ἐν ἀέρι πλητ-
τομένη ὑπὸ τούτων· ἐργῶδεςδέ ἐστιν ὑπενεγκεῖν,
κεντοῦσα τοὺς ὑπ' αὐτῆς ὀνειδίστους γενομένους, ἔτι
δὲ καὶ ἀρξαμένην ταύτην παῦσαι χαλεπόν. εἰώθασι
γὰρ οἱ ἄνθρωποι πολλαπλασιάζειν ἃς ἂν παραλάβωσι φήμας

κεντοῦσα τοὺς ὑπ' αὐτῆς ὀνειδίστους γενομένους, ἔτι

δὲ καὶ ἀρξαμένην ταύτην παῦσαι χαλεπόν. εἰώθασι
γὰρ οἱ ἄνθρωποι πολλαπλασιάζειν ἃς ἂν παραλάβωσι φήμας
καὶ ἐκ σμικρῶν μεγάλας ποιεῖν. καὶ τέλος προσέθηκεν
ὅτι κινδυνεύει καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἀληθὴς εἶναι πᾶσι
φήμηἣν πολλοὶ λαοὶ φημίξωσι· καὶ
διὰ τοῦτο ἔχειν τι καὶ αὐτὴν θεῖον. πολλάκις γοῦν ὁ
μὲν ἄρξας αὐτῆς οὐκ ἔστιν, εὔστοχος δὲ αὕτη δι' αὐτῶν
ἀναφαίνεται τῶν ἀποβαινόντων, ὥστε εἰκότως δεῖ φυλάττε-
σθαι τὴν κακὴν φήμην. κατὰ τοῦτο οὖν χρήσιμον τὸ δεῖν
καὶ δόξαν ὑφορᾶσθαι τὸν παιδευόμενον. οὐ γὰρ ἁπλῶς ἀλη
636

ὅτι κινδυνεύει καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἀληθὴς εἶναι πᾶσι

φήμηἣν πολλοὶ λαοὶ φημίξωσι· καὶ
διὰ τοῦτο ἔχειν τι καὶ αὐτὴν θεῖον. πολλάκις γοῦν ὁ
μὲν ἄρξας αὐτῆς οὐκ ἔστιν, εὔστοχος δὲ αὕτη δι' αὐτῶν
ἀναφαίνεται τῶν ἀποβαινόντων, ὥστε εἰκότως δεῖ φυλάττε-
σθαι τὴν κακὴν φήμην. κατὰ τοῦτο οὖν χρήσιμον τὸ δεῖν
καὶ δόξαν ὑφορᾶσθαι τὸν παιδευόμενον. οὐ γὰρ ἁπλῶς ἀλη-
θὲς ὃ ἔλεγε Γοργίας (Vorsokr. 82 B 26 Diels – Kranz6)· ἔλε-
γε δὲ ‘τὸ μὲν εἶναι ἀφανὲς μὴ τυχὸν τοῦ δοκεῖν, τὸ δὲ
δοκεῖν ἀσθενὲς μὴ τυχὸν τοῦ εἶναι’. παρὰ γὰρ τοῖς πολ-
λοῖς καὶ τὸ δοκεῖν ἰσχὺν ἔχει καὶ τὰ ἐκ τοῦ δοκεῖν ἀπο
Scholia In Hesiodum, Scholia in opera et dies (scholia vetera partim

Procli et recentiora partim Moschopuli, Tzetzae et Joannis Galeni) (5025:
002)
“Poetae minores Graeci, vol. 2 [Scholia ad Hesiodum]”, Ed. Gaisford, T.
Leipzig: Kühn, 1823.
Prolegomenon-scholion prol proc, page-verse 3, li.4
lis) ἀθετεῖ.
ΠΡΟΚΛΟΥ ΔΙΑΔΟΧΟΥ.
ΤΗΝ μὲν Θεογονίαν ὁ γενναῖος Ἡσίοδος δοκεῖ μοι συνθεῖναι

πάσης τῆς περὶ τὸν κόσμον τῶν θεῶν προνοίας τὰς ἀρχὰς ἐθε-
λήσας παραδοῦναι τοῖς μεθ' ἑαυτὸν κατὰ τὴν πάτριον τῶν Ἑλ-
λήνων φήμην ἀπὸ τῶν ἐν τοῖς ἱεροῖς θρυλλουμένων μύθων
τὸ σύγγραμμα περιεργασάμενος· τὰ δὲ Ἔργα καὶ τὰς Ἡμέ-
ρας εἰς οἰκονομίαν καὶ ἀπράγμονα ζωὴν παρακαλῶν τοὺς ἀν-
θρώπους ἀπὸ τῆς ἀγοραίου καὶ φορτικῆς, οὐχ ἁπλῶς εἰς ἡδο-
637
νὴν ἀποβλέπων τῶν ἐντευξομένων, ἀλλὰ ταύτην μὲν πάρ-

εργον θέμενος, τὴν δὲ ὠφέλειαν τὴν εἰς τὸ ἦθος προηγούμενον

Procli et recentiora partim Moschopuli, Tzetzae et Joannis Galeni
Prolegomenon-scholion sch, page-verse 60quat, li.2
γει στεφανοῦν, ἀπὸ τοῦ ἀκολούθου· αἱ ὧραι γὰρ τίνι ἂν ἄλ-

λῳ ἢ ἄνθεσι στεφανώσωσι; καὶ τὸν στέφανον δὲ ἀπὸ ἐαρι-
νῶν πλέκουσιν ἀνθέων, ἀκολούθως καὶ τοῦτο· ἐν τῷ ἔαρι
γὰρ τὰ φυτὰ ἀνθεῖ, ἀφ' ὧν οἱ στέφανοι πλέκονται. MOSCHOP,
ΠΕΡΙΚΛΥΤΟΝ. Ἤγουν περίφημον· τουτέστιν, οὗ
ἡ φήμη ᾄδεται. MOSCHOP.
ὉΤΙ ΤΑΧΙΣΤΑ. Ἐπίτασιν ἔχει τὸ ὅτι· καὶ οὕτω
δὲ ἔχον, μετὰ ὑπερθετικοῦ τίθεται καὶ παρὰ τῇ κοινῇ συνη-
θείᾳ, καθὰ λέγεται καὶ τὸ πρώτιστος ὑπερθετικὸν ἐπὶ ὑπερθε-
τικῷ. MOSCHOP.
ΘΕΜΕΝ ΑΥΔΗΝ. Αὐδὴν δὲ νῦν, οὐ τὴν φωνὴν

Prolegomenon-scholion sch, page-verse 71, li.9
μαρτεν ὁ αἰδούμενος. Φαίνεται δὴ τὸ αἰδοῖος ταυτὸν εἶναι

τῷ αἰδέσιμος, πλὴν ὅτι τὸ μέν ἐστι ποιητικὸν, τὸ αἰδοῖος, τὸ
δὲ παρὰ τοῖς κοινοῖς ἐν χρήσει· αἰδήμων δὲ ὁ εἰδὼς αἰδεῖσθαι.
Τὸ πᾶν δὲ τοιοῦτον· οὕτως ἔφη· πλατὺν δὲ ἐγέλασε γέλωτα
ὁ πατὴρ τῶν ἀνδρῶν καὶ τῶν θεῶν· τὸν Ἥφαιστον δὲ, οὗ ἡ
φήμη περιᾴδεται, ἐκέλευσε γῆν ὕδατι μιγνύναι ὅτι τάχιστα,
ἤγουν πηλὸν ποιεῖν· ἐνθεῖναι δὲ αὐτῷ ἁρμονίαν μελῶν ἀνθρω-
πίνων καὶ δύναμιν· ὁμοιοῦν δὲ τὸ πλάσμα εἰς ὄψιν ταῖς ἀθα-
νάτοις θεαῖς ταῖς παρθένοις· τουτέστιν εἰς τύπον παρθένου αὐτὸ
638
ποιεῖν, κατ' εἶδος εὔμορφον, ἐπέραστον· τὴν Ἀθηνᾶν δὲ ἐκέ-

λευσε διδάξαι αὐτὴν τὴν ὑπὸ τοῦ Ἡφαίστου πλασθησομένην

Ἑρμῆν δὲ τὸν διάκτορον τὸν Ἀργειφόντην ἤνωγεν, ἤγουν ἐκέ-

λευσεν, ἐνθεῖναι αὐτῇ κυνὸς ἀναίδειαν ἔχοντα νοῦν, καὶ ἦθος
κλεπτικῆς καὶ παραλογιστικῆς μετέχον δυνάμεως. Οὕτως εἶ-
πεν· οἱ δὲ ἐπείθοντο τῷ Διῒ τῷ υἱῷ τοῦ Κρόνου τῷ ἄνακτι.
Αὐτίκα δὲ ἔπλασεν ἀπὸ τῆς γῆς ὁ κλυτὸς Ἥφαιστος, ἤγουν
οὗ ἡ φήμη ᾄδεται, πλάσμα ὅμοιον παρθένῳ αἰδοῦς ἀξίᾳ, διὰ τὴν
βουλὴν τοῦ Κρονίδου, ἔξωσε δὲ καὶ ἐστόλισεν αὐτὴν ἡ θεὰ ἡ Ἀθη-
νᾶ ἡ ὀξὺ ὁρῶσα καὶ στιλπνόν. Περιέθεσαν δὲ τῷ χροῒ αὐτῆς,
ἀντὶ τοῦ τῷ τραχήλῳ, αἱ θεαὶ αἱ Χάριτες, καὶ ἡ σεβασμία
Πειθὼ, αἱ μὲν ἵνα χαριεστάτη δηλονότι ᾖ, ἡ δ' ἵνα πείθῃ, ὡς
ἡ κεκοσμημένη γυνὴ πείθει τὸν ἄνδρα εἰς συνουσίαν,

λῷ ῥεύματι χρυσοῦ περιῤῥέοντας ἄνδρας δυνάστας, καὶ ὑπερ-

όχους, ὧν τοῦ πλούτου πολλοὶ ἀπαρύονται, ἀποτίκτουσιν· ἀλλὰ
νῦν αἱ τοιαῦται κρῆναι παντοίων οὔρων ἐπλήσθησαν. TZETZ.
ὩΔ' ἙΡΔΕΙΝ. Τοῦτο τὸ τέλος ἐστὶ τῶν παραγ-
γελμάτων, ἱκανὸν δὲ εἰς τὸ παιδεῦσαι ἡμᾶς τὸ ἑαυτὸν ἦθος
εὐλαβουμένους τὴν φήμην. Οὐ γὰρ ὅσον ἀρετῆς οἱ ἄνθρωποι
σφάλλονται, τοσοῦτον καὶ κρίσεως ἀρετῆς, φησὶν ὁ Πλάτων.
Τὴν οὖν χαλεπὴν φήμην φυλακτέον εἰς δύναμιν. Ἡ γὰρ κακὴ
φήμη, κούφη μέν ἐστιν ὑπενεγκεῖν, κεντοῦσα τοὺς ὑπ' αὐ-
τῆς ὀνειδίστους γινομένους, ἔτι δὲ καὶ ἀρξαμένην ταύτην παῦ-
σαι χαλεπόν·
639

Book of Iliad 2, verse 41, li.of scholion 1
ex.θήσειν γὰρ ἔτι: ἡ προαναφώνησις ἐγερτική. πείθεται δὲ

ὀνείρῳ Ἀγαμέμνων σφαλλόμενος ὑπὸ Διός.
ex.διὰ κρατερὰς ὑσμίνας: τὸὑσμίνας αἰτιατικὴ ἀντὶ
γενικῆς b(BCE3) ἀντὶ τοῦ διὰ ὑσμινῶν.
Ariston. | Dἀμφέχυτ' ὀμφή: ὅτιὀμφή ἡ θεία κληδών, οὐ πᾶσα φήμη·
διὸ καὶ ὁ Ζεὺς πανομφαῖος (cf. Θ 250), ὁ κληδόνιος. A |ὀμφὴ δὲ ἡ τὸ
ὂν φαίνουσα. λέγει δὲ ὅτι ἔναυλον εἶχε τὴν τοῦ ὀνείρου φωνήν. ἐμφαν-
τικὸν δὲ τὸἀμφέχυτο πρὸς τὸ μηδὲν αὐτῆς ἐπιλελῆσθαι. .

Book of Iliad 2, verse 93c1, li.of scholion 2
ᾧ καὶ ἀκολουθεῖ· σημαίνει δὲ τὸ b(BCE3) μετὰ συστροφῆς καὶ

εὐκινησίας. Ariston.ὄσσα: ὅτιὄσσα ἡ θεία κληδών, οἱ δὲ νεώτεροι ψιλῶς
ἐπὶ πάσης φωνῆς. μετὰ δέ σφισιν ὄσσα δεδήει: ἐν αὐτοῖς δὲ θεία τις
φήμη ἐξῆπτο καὶ διηγείρετο παρορμῶσα τὸν λαὸν ἐπὶ τὴν ἀγοράν. T
δεδήει δὲ ἀντὶ τοῦ ἐξήπτετο παρὰ τὸ δαίω.
ex.Διὸς ἄγγελος: πανομφαῖος γὰρ ὁ Ζεὺς λέγεται (cf.
Θ 250), ὅτι τὰ αὐτομάτως γινόμενα εἰς αὐτὸν ἀναφέρεται.ἄγγε-
λος δὲ ἡ θεία κληδών, ἣ περὶ ἀπόπλου λέγειν ἔμελλε.
ex.τετρήχει:

Book of Iliad 4, verse 127b, li.of scholion 3
“ἱππεῦσι μὲν πρῶτα, / ὃς δέ κ' ἀνήρ” (Δ 301. 306), T ἢ τὸ

ἐναντίον· ἢ ἀπὸ προσώπου εἰς πρόσωπον, ὡς νῦν b(BCE3E4)T
οὐδὲ σέθεν, Μενέλαε· T ἢ ἀπὸ τόπου εἰς τόπον. b(BCE3E4)T
ex.οὐδὲ ... λελάθοντο: κατὰ ἀντίφρασιν ἀντὶ τοῦ
ἐφρόντισαν. ἡ δὲ ἀντίφρασις ἢ κατὰ ἐναντίωσιν, ὡς νῦν, ἢ κατὰ εὐ-
φήμηςιν, ἢ παρ' ὑπόνοιαν, ὡς “χωρίον σκληρὸν μέν, οὐκ ἔχον δὲ
ὕλην”, δέον εἰπεῖν “εὔγειον μέν”. b(BE3E4)T
Nic.ἀθάνατοι·πρώτη δὲ Διὸς θυγάτηρ ἀγελείη:
βραχὺ διασταλτέον ἐπὶ τὸἀθάνατοι· κοινὸν γὰρ ἐπὶ τὸ ἑξῆς τὸ †οὐκ
ἔλαθεν.
640

ex.πολυμήχαν' Ὀδυσσεῦ: πρὸς ἐπιστροφὴν τὸ ἐπίθετον.

ἔστι δὲ γεωργός, “ἐν ποίῃ, δρέπανον μέν” (σ 368)· κυβερνήτης, “αἰεὶ
γὰρ πόδα νηός” (κ 32)· τέκτων ἀπὸ τῆς κλίνης (cf. ψ 189) AT καὶ
τοῦ δουρείου ἵππου (at cf. λ 523): T ναυπηγὸς ἀπὸ τῆς σχεδίας
(cf. ε 243 – 61)· κυνηγὸς ἀπὸ τοῦ Παρνασοῦ (cf. τ 428 – 54)· μάν-
τις, “φήμην τίς μοι φάσθω” (υ 100)· μάγειρος, “δαιτρεῦσαί τε καὶ
ὀπτῆσαι” (ο 323)· ἰατρός, “ὄφρα οἱ εἴη | ἰοὺς χρίεσθαι” (α 261 – 2)·
μουσικός, “μῦθον δ' ὡς ὅτ' ἀοιδός” (λ 368)· πύκτης, “πὺξ μὲν ἐνίκησα
Κλυτομήδεα” (Ψ 634)· παλαιστής, “Ἀγκαῖον δὲ πάλῃ Πλευρώνιον”
(Ψ 635)· δισκευτὴς παρὰ Φαίαξι (cf. θ 186 – 98)· τοξότης, “εὖ μὲν
τόξον οἶδα” (θ 215)· ἀκοντιστής, “δουρὶ δ' ἀκοντίζω” (θ 229)· ῥή

Book of Iliad 10, verse 308-12a, li.of scholion 2
ex.οἵ κεν ἀριστεύωσι θοῇς ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν:

ὡς τῶν Ἑλλήνων αὖθις ἡττηθησομένων. Aim
Hrd.οἷ τ' αὐτῷ: ὀρθοτονεῖται καὶ περισπᾶται καὶ εἰς σύνθετον
μεταλαμβάνεται. A
ex.ἔκ τε πυθέσθαι/ – καμάτῳ ἀδηκότες
αἰνῷ: ὁ μὲν Νέστωρ τὴν πρᾶξιν ἐξεφαύλισεν, ἐπὶ φήμης ἀκοὴν πέμ-
πων τὸν κατάσκοπον ἢ ἐπὶ σύλληψιν μονωθέντος τινὸς πολεμίου (cf.
Κ 206 – 7), ὁ δὲ Ἕκτωρ ἐπὶ τὴν γνῶσιν τῶν ὅλων.
ex.ἔκ τε πυθέσθαι/ – καμάτῳ ἀδηκότες αἰνῷ:
τὰ ἀκριβῆ περὶ πάντων ἀκοῦσαι. ὁ δὲ Νέστωρ “εἴ
τινά που δηΐων ἕλοι ἐσχατόωντα”

Book of Iliad 11, verse 671-761, li.of scholion 13
βασιλεὺς ἀφικομένους ἵππους Νηλέως ἐπὶ τὸν Ὀλυμπικὸν ἀγῶνα

ἤ τινα τῶν ἐπιταφίων ἀφείλετο. τοῦτο ἐκίνησε Πυλίους. γενομένης
δὲ μάχης ἄλλοι τε ἀποθνῄσκουσι καὶ Ἰτυμονεὺς ὑπὸ τοῦ Νέστορος.
νικήσαντες δὲ Πύλιοι τὴν λείαν διενέμοντο. b(BCE3E4)T ἐπι-
στρατεύουσι δὲ αὐτοῖς ἡμέρᾳ τρίτῃ ἐκεῖνοι. πολιορκούντων δὲ
αὐτῶν τὸ Θρύον φήμη τις ἦλθεν εἰς Πύλον μηνύουσα τὴν ἔφοδον
τῶν πολεμίων. στρατεύσαντες δὲ Πύλιοι πάλιν νικῶσι τοὺς Ἠλείους,
καὶ ἀριστεύει ὁ Νέστωρ. b(BE3E4)T
641
Nic. | Did.ἀμφὶ βοηλασίῃ,ὅτ' ἐγὼ κτάνον Ἰτυμονῆα: βραχὺ

διασταλτέον μετὰ τὸβοηλασίῃ· δύναται δὲ καὶ τοῖς ἑξῆς συνάπτε

γενεῖσθαι, διαίρεσις “γενέεσθαι”. οὐκ ἔσῃ οὖν ἄπρακτος, οὗ προθυμῇ.

b(BCE3E4)T καλῶς δὲ ὁ μὲν ποιητὴς κατείλοχε τὴν δύναμιν
τοῦ κεστοῦ (sc. Ζ 216 – 7), οὐχὶ δὲ Ἀφροδίτη, πρὸς τὸ μὴ μεγεθο-
ποιεῖν τὴν χάριν. T
Did. (?)μείδησεν: γράφεται “γήθησεν”. T
Ariston.μειδήσασα {δ' ἔπειτα}: ὅτι ἐπὶ τῇ φήμῃ οἰωνισαμένη
ἐμείδησε· προείρηκε γὰρ ‘οὐκ ἔσῃ ἄπρακτος’ (cf. Ξ 220 – 1). καὶ ἐν
Ὀδυσσείᾳ τὸ ὅμοιον· “Ζεύς τοι δοίη, ξεῖνε / ὅττι μάλιστ' ἐθέλεις. /
ὣς ἄρ' ἔφη, χαῖρεν δὲ κληδόνι δῖος Ὀδυσσεύς” (σ 112 – 3. 117). A
ὅμοιόν ἐστι τῷ “χαῖρεν δὲ †κελεηδόνη† δῖος Ὀδυσσεύς”.

Book of Iliad 16, verse 515c1, li.of scholion 4
“ὁμόσε” (Μ 24). οὕτως οὖν εἰ “πάντοθεν ἐκ κευθμῶν” (Ν 28), καὶ

“πάντοσε δαιδάλλων” (Σ 479). A
ex.πάντοσ' ἀκούειν: Ἀρίσταρχος τὸ πλῆρες ‘πάντοσε’.
Ζηνόδοτος “πάντ' ἐσακούειν”. τινὲς δὲ “πάντοθι”. οἱ δὲ ὡς τὸ
“πεύθετο γὰρ Κύπρον δέ” (Λ 21)· ὅταν ἐκ τόπου εἰς τόπον ἀφικνου-
μένης φωνῆς ἢ φήμης ἄφιξιν δηλοῖ, τῷ εἰς τόπον χρῆται. T
Ἀρίσταρχος τὸ πλῆρες ἀντὶ τοῦ †παντός†, Ζηνόδοτος
δὲ ἀντὶ τοῦ †παντί†. ἄμεινον δὲ τὸ τοπικόν, ὡς Ἡρωδιανός. b(BCE3)
ex.ἀνέρι {κηδομένῳ}: ἀντὶ τοῦ ἀνέρος· “Ἀχιλλῆος ὀλοὸν
κῆρ/ γηθεῖ – / δερκομένῳ” (Ξ 139 – 41), “τῆς δ' αὐτοῦ
λύτο γούνατα – / σήματ' ἀναγνούσῃ” (ψ 205 – 6).

Book of Iliad 17, verse 377, li.of scholion 2
ναπαυόμενοι. καὶ Ἀρίσταρχός φησιν ὡς ἀντιποιεῖ-

ται μὲν ὁ λέγων “ἐμόν ἐστι”, μεταποιεῖται δὲ ὁ “καὶ ἐμόν ἐστιν”.
b(BCE3E4)T ex.(?)ἀφεσταότες: τοῦ Πατρόκλου. Aa
ex.δύο δ' οὔπωφῶτε πεπύσθην: οὐχ ὡς τῶν ἄλλων
πυθομένων (ἄτοπον γὰρ ἐπὶ πάντας διαβῆναι τὴν φήμην), ἀλλὰ τῶν
642
ἀρίστων. τοῦτο δὲ ποιεῖ, ἐπεὶ θάτερον αὐτῶν ἀναστέλλειν ἐθέλει

φίλτατον ὄντα Ἀχιλλεῖ (cf. Ρ 651 – 701). b(BCE3E4)T
ex.(?)ἐνὶ πρώτῳ ὁμάδῳ: ἐν τοῖς πρωταγωνισταῖς. Aa
ex.τὼ δ' ἐπιοσσομένω – Νέστωρ: οἱ περὶ τὸν
Ἀντίλοχον περιεβλέποντο ἀπὸ τῶν ὄσσων, περιέβλεπον δὲθάνατον
Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα. (scholia vetera et recentiora e cod.

Genevensi gr. 44) (5026: 003)“Les scolies genevoises de l'Iliade, vol. 1”,
Ed. Nicole, J.Geneva: Georg, 1891, Repr. 1966.Book of Iliad 2, verse 41,
li.of scholion 1
σύμβουλος ἦν τῶν Ἑλλήνων. ἵνα οὖν ταχέως πείσῃ τὸν Ἀγαμέμνονα

τούτῳ αὑτὸν εἴκασεν.
[σοῦ] ἀντιδιαστολὴ πρὸς Ἀχιλλέα, ἢ ὅτι πρόκειται τοῦ ῥήμα-
τος ἡ ἀντωνυμία.
[ὕπνος ἀνήῃ] διαίρεσις. καὶ Πλάτων – ὁ ὕπνος.
[ὀμφὴ] θεία φήμη, οἱονεὶ ἡ τὸ ὂν φαίνουσα.
[ἀμφέχυτο] ἐμφαντικὸν δὲ τὸ «ἀμφέχυτο» πρὸς τὸ μηδὲν αὐτῆς
ἐπιλελῆσθαι. [θείη δέ μιν ἀμφέχυτ' ὀμφή] λέγει ὅτι ἔναυλον εἶχε τὴν τοῦ
ὀνεί-ρου φωνήν.
[χιτῶνα] χιτών παρὰ τὸ περικεχύσθαι ὅλῳ τῷ σώματι.
Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα. (scholia recentiora Theodori Meliteniotis)

(e cod. Genevensi gr. 44) Les scolies genevoises de l'Iliade, vol. 2”, Ed.
Nicole, J.Geneva: Georg, 1891, Repr. 1966.Book of Iliad 8, verse 250,
li.of scholion 1
[ἐπιστεφέας] πλήρεις. ὁ τρόπος μεταφορά.

ὑπερμενέων] ὑπὲρ τὸ δέον βιαίων, ὑπερεχόντων τῇ δυνάμει,
ἀνδρείων.
αἰετὸν] μέγιστον ἢ ἐντελῆ – δηλοῦν τὸ ἀληθές.
πὰρ δὲ Διὸς βωμῷ]
[πανομφαίῳ]πανομφαῖος ὁ πάσης φήμης καὶ κληδόνος αἴτιος·
ὀμφὴ γὰρ ἡ θεία κληδών.
Scholia In Homerum, Scholia in Odysseam

Book 1, hypothesis-verse 283, li.4
ἦν. H.M. ὄσσαν] τὴν ἐκ θεῶν κληδόνα. ἐκ Διὸς] τὰς γὰρ φήμας εἰς Δία
643
ἀναφέρουσιν. ὅθεν καὶ πανομφαίου Διὸς ἱερὸν, εἰς ὃν πᾶσα φήμη καὶ
κληδὼν ἀναφέρεται· ὄσσαν δὲ τὴν ἐκ θεῶν κληδόνα περὶ ἀγνοουμένων
εἰώθασι καλεῖν. E.T. κληδόνα καὶ φήμην περὶ ἀγνοουμένων. νῦν
κληδόνα, του-τέστι κλέος καὶ δόξαν. H.
πρῶτα μὲν ἐς Πύλον] πέμπει αὐτὸν παιδευθησόμενον, καὶ
ἅμα ἔνδοξον ἐσόμενον, ἐπεὶ διὰ πατέρα ἀπεδήμησεν.
πέμπει αὐτὸν παιδευθησόμενον παρὰ τὸν Νέστορα· οὗτος γὰρ εἶχε
τὴν ἀπὸ γήρως ἐμπειρίαν· εἶτα εἰς Σπάρτην πρὸς Μενέλαον· οὗτος

νος λείπει τὸ εἴη, ἀντὶ τοῦ, εἴη ὀνηθησόμενος. ἡ δὲ στιγμὴ εἰς τὸ

εἶναι. τὸ δὲ ὀνήμενος ἠθικῶς ἀναπεφώνηται. B. ἀντὶ τοῦ ὠφελῶν
αὐτὸς ἑαυτὸν εἴη καὶ ὄνησιν αὑτοῦ λάβοι.
οἱ] ἀπολύτως ἡ οἱ. H.
μενοινᾷ] κατὰ διάνοιαν ἐνθυμεῖται, μεριμνᾷ, λογίζεται. H.
φήμῃ] τῇ κληδόνι, τῇ μαντείᾳ. λέγει δὲ τὸν λόγον τοῦ Αἰ-
γυπτίου, ὃν ὡς μαντείαν ἐκδεξάμενος ὁ Τηλέμαχος ἐχάρη οἰωνιζόμενος
ἐκ τούτου ὅτι τὰ κατὰ σκοπὸν αὐτῷ πάντα εἰς τέλος ἀχθήσε-
ται.

εἶμι γὰρ εἰς Σπάρτην] πορεύσομαι εἰς τὴν Σπάρτην. S.

ἠμαθόεντα] ὡς τὸ “ὀλοόεντος ἐχίδνης,” ἀντὶ τοῦ ὀλοοέσσης.
νόστον πευσόμενος] τὴν ὑποστροφὴν ἀκουσόμενος τοῦ πατρὸς
τοῦ ἐπὶ πολὺν χρόνον. S.
ἤν τίς μοι εἴπῃσι βροτῶν] λείπει τὸ ἰδών. S.
ὄσσαν] θείαν φήμην, ἢ ἀπὸ μαντείας ἀκούσω. S.
ἦτ' ἂν τρυχόμενός περ] καταπονούμενος, δαμαζόμενος καρ-
τερήσω, ὑπομείνω. S.
χεύω] Πτολεμαῖος ὁ τοῦ Ὀροάνδου χείω γράφει, καὶ Ἀρί-
σταρχος, Ἡρωδιανὸς δὲ χεύω, ἵν' ᾖ ἐνεστὼς ἀντὶ τοῦ μέλλοντος.
H.M.

644
χαίοις ὂν τὸ λῃστεύειν, καὶ Θουκυδίδης εἴρηκεν. H.Q.T.

ληϊστὴρ καὶ κατὰ θάλαττάν ἐστι καὶ κατὰ γῆν· πειρατὴς δὲ μό-
νος ὁ κατὰ θάλασσαν λῃστὴς, ἀπὸ τοῦ περῶ.
ψυχὰς παρθέμενοι] ἀφειδήσαντες, εἰς κίνδυνον παραβαλόντες
τὰς ἑαυτῶν ψυχάς. M.
μέγα κῦδος] ἄξια τῆς διαδεδομένης φήμης τοῦ Νέστορος εἰς
ἅπασαν Ἑλλάδα τὰ τῆς εἰσβολῆς πρὸς τὴν φράσιν. M.P.
καταλέξω] τὸ καταλέξω οὐκ ἔστιν ἁπλῶς ἀντὶ τοῦ εἴπω, ἀλλ'
εἰς τέλος τοῦ λόγου ἀφίξομαι.
εἴρεαι] εὐλαβῶς λίαν, ὡς αὐτὸς μὴ προκατάρξας λόγων, ἀλλὰ
πρὸς πεῦσιν ἀποκρινόμενος.

γενικῆς, ἵνα καὶ ἀμφότερα νοοῦνται, ἀπὸ μὲν τῆς ὑπό προθέσεως τὸ
Νήϊον, ἀπὸ δὲ τῆς γενικῆς ἡ ἀπό. B.
οὐ δήμιος] Ἀριστοφάνης, ἐκδήμιος, ἀντὶ τοῦ ἔξω τοῦ δήμου.
ἀγορεύω] ὁ ἐνεστὼς ἀντὶ τοῦ μέλλοντος ἀγορεύσω. M.
ἤν που ἀκούσω] ἔρχομαι, φησὶν, ἤν πως φήμην ἀκούσω περὶ
τοῦ ἐμοῦ πατρός.
σὺν σοὶ μαρνάμενον] τοῦτό φησι θεραπεύων τὸν γέροντα λίαν.
ὑπασπιστὴν γὰρ αὐτοῦ τὸν πατέρα ὑποδείκνυσιν, ὡς εἴ τις Μηριόνην
Ἰδομενέως λέγοι ὑπασπιστήν.

νῶτα θαλάσσης] μεταφορικῶς τὸ πλάτος τῆς θαλάσσης εἶ-

πεν.ἔνισπε] γρ. ἐνίσπες. κλῃδόνα πατρὸς] ἀπὸ τοῦ κλέος κλεΐζω κλεϊδὼν
καὶ κλῃδὼν, ὡς τὸ χρέος χρεΐζω χρῄζω. μένει δὲ τὸ ι προσγεγραμμένον.
λείπει ἡ περί, ἵνα ᾖ, εἴ τινά μοι φήμην περὶ τοῦ πατρὸς ἐνίσποις.
πίονα ἔργα] τὰ ἐκ τῶν ἰδίων κτημάτων γεώργια, ἃ δι' ἐργα-
σίας κτᾶταί τις. μῆλ' ἀδινὰ] λεπτὰ, πρὸς σύγκρισιν τῶν βοῶν. ἢ ἀντὶ τοῦ
πυκνῶς. τὸ δὲ ἕλικας βοῦς τοὺς ἑλικοειδῆ κέρατα ἔχοντας, ἢ τοὺς
ἑλικοειδῆ τὴν πορείαν ποιουμένους, ἢ τοὺς μέλανας.

645
τος κατὰ Ἡσίοδον. πάντα γὰρ ἰᾶται ὁ πλοῦτος. H.P.

τούτου καὶ Δήμητρος ὁ Πλοῦτος. ἦν δὲ Κρὴς ὁ Ἰασίων. Ἑλ-
λάνικος δὲ Ἠλέκτρας καὶ Διὸς αὐτὸν γενεαλογεῖ. ἔνιοι δέ φασιν
αὐτὸν γεωργικώτατον ὄντα δόξαν ἔχειν ὅτι τῇ Δήμητρι συνῴκει.
τινὲς δέ φασι μετὰ τὸν ἐπικλυσμὸν παρὰ μόνῳ Ἰασίωνι σπέρμα πυ-
ρῶν εὑρεθῆναι ἐν Κρήτῃ, ὅθεν διαδοθῆναι φήμην ὅτι ἡ Δημήτηρ αὐτῷ
συνῴκει καὶ ἐγέννησε Πλοῦτον. H.P.Q.
ὁ Ἰασίων γεωργὸς ἦν καὶ ἐδίδου αὐτῷ ἡ γῆ καρπὸν περιττὸν εἰσαεὶ
ἐμφοροῦσα, καὶ ἦν πλούσιος. ἔλεγον οὖν αὐτὸν συνευνάζεσθαι τῇ γῇ,
καὶ διὰ τοῦτο διδόναι αὐτῷ τὴν εὐφορίαν.
Σχόλια στην Ομήρου Ιλιάδα. (= D scholia) Book of Iliad 2, verse 41,

li.of scholion 5
Ἔγρετο. Διηγέρθη, ἐγρηγόρησε.Θείη δέ μιν. Θεία

δὲ αὐτὸν εἶχε κληδών. ὅ ἐστιν, ἀνεμνή-
σθη τὸ ὄναρ.Ἀμφέχυτο. Περὶ ἐκέχυτο.
Ὀμφή. Θεία φήμη καὶ κληδὼν, ἡ τὸ
ὂν φαίνουσα. Λέγει δὲ, ὅτι ἔναυλον εἶχε
τὴν τοῦ ὀνείρου φωνήν. Ἐμφαντικὸν δὲ
τὸ, ἀμφέχυτο, πρὸς τὸ μηδὲν αὐτῆς ἐπι-
λελῆσθαι.

li.of scholion 4
πάροιθεν. Ἔμπροσθεν.Ἐστιχόωντο.
Ἐν τάξει παρεγένοντο. Ἰλαδόν.
Τουτέστι, κατὰ ἴλας καὶ συστροφάς.
Μετὰ δέ σφισιν. Ἐν αὐτοῖς δέ.Ὄς-
σα. Θεία φήμη καὶ κληδών.Δεδῄει.
Ἐξῆπτο, διεγήγερτο.
Ὀτρύνουσα.
Παρακελευομένη, παρορμῶσα.Ἰέναι.
Παραγενέσθαι.Ἀγέροντο. Συνηθροί-
ζοντο.

li.of scholion 3
646
Πάρεστέ τε. Ἐν τοῖς πράγμασιν ἐστέ.Ἴστε

τε. Καὶ ἐπίστασθε. Κλέος οἶ-
ον. Ἤτοι, μόνην τὴν δόξαν τῶν ἀν-
δρῶν. ἢ, μόνον φήμην τινὰ ἀνδρῶν ἀκού-
ομεν. Παρὰ τὸ κλύειν ῥῆμα, ὅ ἐστιν,
ἀκούειν.Ἴδμεν. Ἐπιστάμεθα, οἴ-
δαμεν.

li.of scholion 2
τὸ ἀΐσσειν, ἀλλὰ παρὰ τὸ ἐτεὸν δηλοῦν,

ὅ ἐστιν, ἀληθές. Νεβρόν. Ἐλά-
φου γέννημα. Πανομφαίῳ. Πά-
σης φήμης καὶ κληδόνος. Ὀμφὴ γὰρ, ἡ
θεία κληδών.
Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) (5030: 001)“Lycophronis
Alexandra, vol. 2”, Ed. Scheer, E.Berlin: Weidmann, 1958.Scholion
1454, li.4
τωνἄγαν πληττόμεναι δυσπλήτιδες δὲ αἱ δυσκόλως

πληττόμεναι. s4 δασπλήτιδες δὲ αἱ καταπληκτικαί. T
πίστιν γὰρ ἡμῶν· ἀπὸ κοινοῦ ss3s4 τὸἐγχρί-
σας· τὸ δὲ ἐξῆς ἐν sψευδηγόροις φήμαις τοὺς λόγους
καὶ τὴνἀψευδῆ φρόνησιν τῶν μαντευμάτων ss4ἐγχρίσας
s φήμην γὰρ διήγειρεν ὁ Ἀπόλλων ὅτι Κασσάνδρα οὐκ
ἔστι μάντις, ἀλλὰ μαινομένη μάτην λαλεῖ. ss3s4Λεψιεὺς
ὁ δεινὰ καὶ κεκαλυμμένα λέγων, ἀπὸ μεταφορᾶς τοῦ λέπους. s6
λέκτρων στερηθεὶς· βουληθέντος γὰρ Ἀπόλλω-
νος συγγενέσθαι τῇ Κασσάνδρᾳ αὕτη οὐκ ἔδωκεν ἑαυτήν, διὸ
μηνίων ss3s6 ὁ Ἀπόλλων s παρεσκεύασεν ἵνα,
Scholia In Oppianum, Scholia et glossae in cynegetica (scholia vetera

et recentiora) (5032: 001)“Scholia et paraphrases in Nicandrum et
Oppianum in Scholia in Theocritum (ed. F. Dübner)”, Ed. Bussemaker,
647
U.C.Paris: Didot, 1849.Book 2, scholion 591, li.6
Τῶν οὐδέν· ἀσπαλάκων δὲ πέρι γράφειν μὴ καὶ

γελοῖον ᾖ, οὐχ ὅτι μόνον τυφλοὶ καὶ γηγενεῖς, ἀλλ' ὅτι
καὶ βορώτατοι καὶ ἀνθρώποις πολέμιοι, ζημιοῦντες
αὐτοὺς περὶ τὰ τῆς γῆς σπέρματα καὶ μοχθεῖν πολλά-
κις μάτην παρασκευάζοντες· ἱστορία (αν?) μέντοι περὶ
αὐτῶν ξενίζουσαν οὐκ ἐξὸν σιγῇ παρελθεῖν· φήμη γὰρ
εἰς ἀνθρώπους πεφοίτηκεν, ὡς ἀσπάλαξ πάλαι ἦν τὴν
τοῦ γένους ἔχων διαδοχὴν ἐκ βασιλείας αἵματος.
Εἰσοράασθαι· ὁρᾶσθαι.
Πουλύν· πολὺν, λευκόν.
Scholia In Oppianum, Scholia et glossae in cynegetica (scholia vetera et

recentiora) Book 2, scholion 614, li.1
Δυσειδέα· δυσπρόσωπα.
Ἀτάλαντον· ὅμοιον. ποθητόν· πόθον.
Ἔκτεινε· ἄντι τοῦ ἐκτείνετο.
Ποιοφάγων· βοτανηφάγων. ἀλαῶν· τυφλῶν.
μέλπειν· ἀείδειν.
Βάξις· φήμη.
Εὐχετάασθαι· αὐχῆναι· μῦθος, ὡς ἀφ' αἵματος
ἀνθρωπίνου οἱ ἀσπάλακες ἐγένοντο.
Φινέϊ· ἤγουν Φινέως.
Ἀτίταλλεν· ἔθρεψεν.
Scholia In Oppianum, Scholia et glossae in halieutica (scholia vetera et

recentiora) (5032: 002)“Scholia et paraphrases in Nicandrum et
Oppianum in Scholia in Theocritum (ed. F. Dübner)”, Ed. Bussemaker,
U.C.Paris: Didot, 1849.Hypothesis-book 1, scholion 399, li.1
δος φέρειν τὸ ἑαυτῆς καύκλον (sic).

Δυσπενθέες· αἴτιαι πένθους, αἱ ἐπὶ κακῷ πενθοῦ-
σαι, ἢ φωνοῦσαι· δυσοιώνιστοι γάρ εἰσιν· αἱ κακὸν πένθος
ἔχουσαι, αἱ κακῶς πενθοῦσαι. ἀλεγεινήν· φευκτὴν, ἀλγει-
νὴν, ἐλεεινὴν, χαλεπὴν, καὶ πένθος κακὸν καὶ ἐλεεινόν.
Ὄσσαν· φωνὴν, βοήν. Ὄσσα ἡ φήμη καὶ
ἡ ὀμφὴ, ἐπὶ τῶν μάντεων παρ' Ὁμήρῳ (Od. α 282 et
saepius alibi)· σήμαινε. κροκάλοισιν· αἰγιαλοῖς· κροκάλη
648
ἀπὸ τοῦ κρούω καὶ τοῦ ἁλὸς, ἡ θάλασσα, ὁ αἰγιαλὸς, ἐν

ᾧ κρούονται τὰ κύματα. κροκάλαι κυρίως εἰσὶν αἱ περὶ
τὸν αἰγιαλὸν σμικρόταται ψηφῖδες. κροκαλοῖσι· ταῖς

recentiora) Hypothesis-book 1, scholion 554, li.1
Ἀποφθινύθουσι· φθείρονται· ἀπὸ τοῦ φθίνω

φθινύω καὶ φθινύθω κατὰ παραγωγήν.
Αἰνοτάτοισι· δεινοῖς. γάμοις· τοῖς τοῦ ἄῤῥενος,
οἱ ἄῤῥενες. τόκοισιν· κυήσεσιν, αἱ θήλειαι, γένναις,
Ἀμφί· περί. φάτις· φήμη, λόγος. ἔρχεται·
ᾅδεται. ἀΐδηλος· ψευδὴς, ἀφανὴς, ἄγνωστος ἀνθρώποις.
οὐκ ἀΐδηλος· ἀλλὰ φανερά.
Ὥς· ὅτι. ὄφις· ἔχιδνα κυρίως, ὥς φησιν ὁ μέγας
βασιλεύς· ἐχίδνην τὸ χαλεπὸν θηρίον. γαμέει· εὐνά-
ζεται. ἐξ ἁλός· ἔξω ἁλός. ἔρχεται· καὶ ἐξέρχεται.

πτων. δαχμάζων· δάκνων, τρώγων. γενύεσσι· στόμασιν.

παθῶν· ἕνεκα. ἀπετίσατο· ἀνταπέδωκεν, ἀπέδωκε ταῖς
ἀμίαις, ἠφάνισεν. λώβην· λώβη ἀπὸ τοῦ λαὸς καὶ τοῦ
βαίνω, λαόβη τις οὖσα, καὶ κράσει τοῦ αο εἰς ω
μέγα λώβη.
Ξυλόχοισιν· ὄρεσιν. ἔχει φάτις· κρατεῖ φήμη.
ἀγρευτήρων· κυνηγῶν.
Θῶας· λυκοπάνθηρας, λυκοπανθήρους. ὑπερ-
φιάλους· ἀλαζόνας, ἀναιδεῖς καὶ μεγάλους. ποιπνύε-
σθαι· σπουδάζειν, πονεῖν, ἀπὸ τοῦ πονῶ πονύω γίνεται
ποπνύω, καὶ πλεονασμῷ τοῦ ι ποιπνύω. ποιπνύεσθαι·

Ἰχθυβόλοι· ἁλιεῖς. τῷ· διό. σὺν ἀγραίοισιν· ἀγρευ-

τικοῖς, σὺν τοῖς ἐφόροις τῆς ἄγρας, τοῖς συνέργοις. ἀΰ-
σας· ὑμνήσας, προϋμνήσας, καὶ γίνεται ἐκ τοῦ αὔω τὸ
φωνῶ· φωνῶ ἐφ' ὕμνῳ, ἐννέπω ἐπὶ θρήνων· διὰ τοῦτο
καί σε σὺν τοῖς τῆς ἁλιευτικῆς ἀγρευτικῆς ἄγρας ἐφόροις
649
θεοῖς βοήσας ἐπὶ τὴν φήμην τῆς ἄγρας τῆς καλῆς ἔρ-
χομαι.
Δαίμοσιν· θεοῖς, Ποσειδῶνι καὶ Ἑκάτῃ· δαί-
μονες οὐσίαι ἄϋλοι βλαπτικοὶ, θεοὶ οὐσίαι ἄϋλοι ἀγα-
θοποιοὶ, ἥρωες δὲ πάντες οἱ ἀρετὴν μετερχόμενοι. κατὰ
κλέος· ἐς, εἰς, εἰς τὴν ᾠδὴν, εἰς τὴν φήμην. οἴμης· ᾠδῆς,

θεοῖς βοήσας ἐπὶ τὴν φήμην τῆς ἄγρας τῆς καλῆς ἔρ-
χομαι. Δαίμοσιν· θεοῖς, Ποσειδῶνι καὶ Ἑκάτῃ· δαί-
μονες οὐσίαι ἄϋλοι βλαπτικοὶ, θεοὶ οὐσίαι ἄϋλοι ἀγα-
θοποιοὶ, ἥρωες δὲ πάντες οἱ ἀρετὴν μετερχόμενοι. κατὰ
κλέος· ἐς, εἰς, εἰς τὴν ᾠδὴν, εἰς τὴν φήμην. οἴμης· ᾠδῆς,
τῆς ποιήσεως.
Πρῶτα μέν· διήγησιν νῦν ἄρχεται λέγειν, ὁποῖον
δεῖ εἶναι τὸν ἁλιέα, οὐ μόνον ἐν τῷ σώματι ἀνδρεῖον,
ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ ψυχῇ· φησὶ γάρ· τὸν ἁλιέα μήτε παχὺν
ὀφείλει εἶναι, μήτε λεπτὸν, ἀλλὰ μέσον λεπτότητος καὶ
Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum Ode O 7, scholion 17a, li.2
Aἱλάσκομαι: ἱλαροὺς ποιῶ τοὺς τὸν ὕμνον λαμ-

βάνοντας νικηφόρους, ὡς ὁ προπίνων πενθερὸς τῷ γαμ-
βρῷ τὴν φιάλην καὶ δωρούμενος λαμπρὸν κατασκευάζει τὸν
λαμβάνοντα καὶ γεγηθότα. 19
BCDEQὁ δ' ὄλβιος: οὗτος δέ ἐστιν εὐδαίμων, ὃν ἀγα-
θὴ δόξα καὶ φήμη κατέχει.
ἤτοι γνωμικῶς· ἢ ἰδίως,
ὃν ἂν εὐφημήσω.
Aὄλβιος: καθόλου πᾶς ὁ καλῶς ἀκούων ὄλβιός
ἐστιν ........ φῆμαι ἀγαθαὶ κατέχουσιν ἐκ τῶν ἐμῶν
ποιημάτων, οἷον τὸν ὑπ' ἐμοῦ μνησθέντα. 12
Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum Ode O 8, scholion 91a, li.1
Aἀπεθήκατο γυίοις: ἀπεθήκατο τοῖς γυίοις τῶν

ἀνταγωνιστῶν τὴν ἰδίαν δύναμιν, τουτέστιν ἀπὸ τοῦ παρα-
650
κολουθοῦντος τὸ ἐνίκησε δʹ καὶ ἐποίησεν αὐτῶν τὸν νόστον

ἔχθιστον.
BCDEQνόστον ἔχθιστον: ἀντὶ τοῦ φήμην κακὴν
ἐποίησε παρ' αὐτοῖς· ἕκαστος γὰρ τῶν ὁρώντων ἐπὶ τῆς
γλώττης· οὗτός ἐστιν ὁ νενικηκώς, ἐπιφέρει.
Aἀτιμοτέραν γλῶσσαν: οἱ γὰρ ἡττώμενοι καὶ
σιωπῶσι καὶ λάθρᾳ ἀναχωροῦσιν ὡς ἀπαρρησίαστοι καὶ
ἄγνωστοι τῇ πατρίδι.
Scholia In Platonem, Scholia in Platonem (scholia recentiora Arethae)

(5035: 002)“Scholia Platonica”, Ed. Greene, W.C.Haverford,
Pennsylvania: American Philological Association, 1938.
Dialogue Euthphr, Stephanus page 3b, li.2
δίκην γὰρ βούλονται λέγειν πᾶσαν τὴν περὶ τὰ συμβόλαια ἀμφισβή-

τησιν, γραφὴν δὲ τὴν περὶ τὰ ἐγκλήματα κατηγορίαν.
κακουργεῖν τὴν πόλιν.
σημείωσαι διὰ τὴν σύνταξιν.
ὡς οὕτω γ' ἀκοῦσαι.
ἀντὶ τοῦ κατ' αὐτὴν τὴν πρώτην ἀκοήν, ὡς αὐτὴ ἡ φήμη βούλεται.
ἢ ἀντὶ τοῦ ἵνα οὕτως εἴπωμεν.
διαβαλών (B T w: διαβάλλων W t).
ἐν ἄλλῳ διαβάλλων.
ἀλλ' ὁμόσε ἰέναι.
ἀλλ' ὁμόσε ἰέναι. δύο σημαίνει τοῦτο, παρὰ μὲν τοῖς ῥήτορσι τὸ
Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclis Ajacem (5037: 001)

“Τὰ ἀρχαῖα σχόλια εἰς Αἴαντα τοῦ Σοφοκλέους”, Ed. Christodoulos, G.A.
Athens: University of Athens Press, 1977.
Hypothesis-scholion 134a, li.11
λώτων κηδεμονικὸν μέν, ὡς Αἰσχύλος ἐνΘρῄσσαις, οὐ μὴν εὐ-

πρόσωπον· ὅρα γὰρ οἷον αἰχμαλώτους ἐπιτιμᾶν τῷ Μενελάῳ. πιθανὴ
δὲ καὶ ἡ εἴσοδος· ἀκούσας γὰρ ὁ Ὀδυσσεὺς παρὰ τῆς Ἀθηνᾶς (66 – 7)·
δείξω δὲ καὶ σοὶ τήνδε περιφανῆ νόσον
ὡς πᾶσιν Ἀργείοισιν εἰσιδὼν θροῇς·
καὶ μαθὼν τὸ σαφὲς δεδήλωκε τοῖς Ἀχαιοῖς. ταύτης οὖν τῆς φήμης
ἀκούσαντες οἱ Σαλαμίνιοι παραγεγόνασι μηδέπω ὑπὸ τῆς εὐνοίας
πεπεισμένοι ὡς αὐτὸς εἴη ὁ πράξας, ἀλλ' ἀπιστοῦντες ὡς ὑπὸ ἐχθροῦ
651
πεπλάσθαι οἰόμενοι.
Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclis Ajacem Hypothesis-

scholion 173a, li.3
ἰδίας δὲ προνοίας. LFONHVGMRm εἰς τὸν Ταῦρον τὸ ὄρος

ἀναστρεφομένη ἢ ἐν τοῖς Ταύροις τῆς Σκυθίας τιμωμένη. Osl
ὦ μεγάλα φάτις: ὁ χορὸς οὐδέπω πεπιστευκὼς ὅτι ὁ
Αἴας τὰ τεθρυλημένα διεπράξατο, ἀλλ' οἰόμενος ἔκ τινος ὀργῆς θεῶν
ταύτην τὴν φήμην γεγενῆσθαι, ποιεῖται πρὸς τὴν φήμην τὸν λόγον.
ἔστι δὲ διὰ μέσου ἡ ἀναφώνησις· ὦ θαυμαστὴ φήμη, ἥτις ἐγέννησάς
μοι ταύτην τὴν αἰσχύνην· κακὴ γὰρ φήμη ὑπῆρξεν αὕτη περὶ τοῦ Αἴ-
αντος. LFONHGMRm προαναφώνησις διὰ μέσου. Fsl
θαυμαστὴ φήμη.
Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclis Ajacem Hypothesis-

scholion 173a, li.4
εἰς τὸν Ταῦρον τὸ ὄρος ἀναστρεφομένη ἢ ἐν τοῖς Ταύροις τῆς

Σκυθίας τιμωμένη. Osl
αντος.
Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclis Ajacem

Hypothesis-scholion 173a, li.5
Σκυθίας τιμωμένη. Osl

αντος. LFONHGMRm
προαναφώνησις διὰ μέσου. Fsl
θαυμαστὴ φήμη.
Σχόλια στον Θουκυδίδην (scholia vetera et recentiora) (5039:

652
001)“Scholia in Thucydidem ad optimos codices collata”, Ed. Hude,

K.Leipzig: Teubner, 1927, Repr. 1973.Book 1, Ch. 25, Sec. 4, li.25
ζόντων λέγει καὶ οὐχὶ ἀφ' ἑαυτοῦ· ἀεὶ γὰρ τὸ μυθῶδες φεύγει
ABFGMc2ʃ ἀντὶ τοῦ ὁμοίως τῇ προενοικήσει τῶν Φαιάκων.
προενοικήσει λέγει τῆς Κερκύρας· καὶ γὰρ οἱ Φαίακες παλαιό-
τεροι ἦσαν τῶν Κερκυραίων καὶ ἄριστοι τὰ ναντικά.κλέος
ἐχόντων: τῶν Φαιάκων ἐς τὰ περὶ τὰς ναῦς c1ᾗ καὶ
μᾶλλον: τὸ ᾗ ἀντὶ τοῦ διό· καὶ μᾶλλον· διὰ τὴν φήμην
τῶν Φαιάκων, μὴ φανεῖεν χείρους ABFGMc2καὶ ἦσαν οὐκ
ἀδύνατοι: τὸ οὐκ ἀδύνατοι μεσότητός ἐστι ῥῆμα, οἷον οὔτε
τελείως δυνατοὶ οὔτε ἀσθενεῖς.πολεμεῖν: πρὸς Κορινθίους
Aʃ τοῖς Κορινθίοις δηλονότι .

Sec. 5, li.4
τὰ περὶ τῆς πρώτης αὐτοῦ παρουσίας διηγεῖται προς-

ήκοντες: διαφορὰ προσήκοντος καὶ συγγενοῦς.τῷ δὲ
λόγῳ: τῇ φήμῃ. αὐτῷ: τῷ Πέρσῃ. Παυσανίας
κτἑ.: ἐπιστολὴ Παυσανίου πρὸς Ξέρξην γνώμην
ποιοῦμαι: διάθεσιν ποιεῖ (?) τινα Fεἰ οὖν τί σε τούτων
ἀρέσκει: ἀντὶ τοῦ σοί. Ἀττικὴ δὲ καὶ ἀρχαία ἡ φράσις, ἀντὶ
Σχόλια στον Θουκυδίδην (scholia vetera et recentiora)

Book 1, Ch. 136, Sec. 2, li.1
ὅτι, εἰ τοῦτο γένηται καὶ τὰς μὴ συμμαχησάσας πόλεις ἀν-

έλωμεν, μεῖζον πάθος ἔσται τῇ Ἑλλάδι ἤπερ εἰ ὁ Πέρσης
αὐτῆς κυριεύσας ἐπεξῆλθε. καὶ διὰ τοῦτο ἦν εὐεργέτης
ἀπέχθεσθαι: ἐχθρὸς γενέσθαι.διακομίζεται: ἄγεται.ἐς
τὴν ἤπειρον τὴν καταντικρύ: τὴν Θεσπρωτίδα
πύστιν: φήμην.οὐ φίλον: πέμψαντος γάρ ποτε
Ἀδμήτου Ἀθήναζε περὶ συμμαχίας αἰτήσεως ὁ Θεμιστοκλῆς
ἀνέπεισε τὴν πόλιν μὴ δοῦναι αὐτῷ βοήθειαν, καὶ διὰ τοῦτο
οὐκ ἦν αὐτῷ φίλος καταλῦσαι: καταλῦσαι κυρίως
ἐπὶ τῶν ὀχουμένων ἐπὶ ἅρματος, κατάγεσθαι δὲ ἐπὶ νεώς
Σχόλια στον Θουκυδίδην (scholia vetera et recentiora)

Book 4, Ch. 70, Sec. 2, li.1
653
παρὰ μικρὸν ἀπετελέσθη Msc2οἱ ἐν τῇ Νισαίᾳ: οἱ Πελο-

ποννήσιοι δηλονότι.ἐχρῶντο: σίτῳ δηλονότι.τῷ τε ἄρ-
χοντι: ἤγουν τῷ ἄρχοντι τῶν Λακεδαιμονίων.
ὁμολογήσαντες: ἤγουν συμφωνήσαντες.
τῷ λόγῳ: ἀντὶ τοῦ τῇ φήμῃ.σφᾶς: ἤγουν
τοὺς περὶ αὐτόν. αἱ δὲ τῶν Μεγαρέων στάσεις: οἱ στασιά-
σαντες.σφίσιν: τοῖς Μεγαρεῦσιν.οὐκ ἐδέξαντο: τὸν
Βρασίδαν. περιιδεῖν: ἀντὶ τοῦ περισκοπῆσαι

Sec. 2, li.5
νέγκοι: συντελῆ ἂν εἴη. ἐπὶ γὰρ πόλεις ...: καθ'

ὑπερβατόν. ἐπὶ γὰρ πόλεις, ὡς ἐγὼ ἀκοῇ αἰσθάνομαι, μέλ-
λομεν ἰέναι μεγάλας τό τε πλῆθος, ὡς ἐν μιᾷ νήσῳ, πολλὰς
τὰς Ἑλληνίδας Mvc2ὡς ἐγὼ ἀκοῇ αἰσθάνομαι: ἀκριβῆ
κατάληψιν ἔχω ἀπὸ φήμης.μεγάλας: ἤγουν ἰσχυράς.ὑπη-
κόους ἀλλήλων: ἤγουν δεδουλωμένας ἀλλήλαις.οὐδὲ δεο-
μένας μεταβολῆς: αἱ ἐν Σικελίᾳ πόλεις οὐ δέονται μετα-
βολῆς ὥσπερ αἱ πρὸς βίαν δουλεύουσαι Mvc2ἄλλαι εἰσὶν
ἑπτά: Συράκουσαι, Σελινοῦς, Γέλα, Ἀκράγας, Μεσσήνη, Ἱμέρα,
Καμάρινα.
Anthologia Graeca, Anthologia Graeca (7000: 001)“Anthologia

Graeca, 4 vols., 2nd edn.”, Ed. Beckby, H.Munich: Heimeran, 1–2:1965;
3–4:1968.Book 7, epigram 351, li.6
Οὐ μὰ τόδε φθιμένων σέβας ὅρκιον, αἵδε Λυκάμβεω, αἳ λάχομεν

στυγερὴν κλῃδόνα, θυγατέρες, οὔτε τι παρθενίην ᾐσχύναμεν οὔτε
τοκῆας οὔτε Πάρον, νήσων αἰπυτάτην ἱερῶν· ἀλλὰ καθ' ἡμετέρης γενεῆς
ῥιγηλὸν ὄνειδος
φήμην τε στυγερὴν ἔφλυσεν Ἀρχίλοχος. Ἀρχίλοχον, μὰ θεοὺς καὶ
δαίμονας, οὔτ' ἐν ἀγυιαῖς εἴδομεν οὔθ' Ἥρης ἐν μεγάλῳ τεμένει. εἰ δ'
ἦμεν μάχλοι καὶ ἀτάσθαλοι, οὐκ ἂν ἐκεῖνος ἤθελεν ἐξ ἡμέων γνήσια
τέκνα τεκεῖν.
Anthologia Graeca, Anthologia Graeca Book 10, epigram 89, li.1
Εἰ θεὸς ἡ Φήμη, κεχολωμένη ἐστὶ καὶ αὐτὴ

Ἕλλησι, σφαλεροῖς ἐξαπατῶσα λόγοις.
Φήμη δ', ἄν τι πάθῃς, ἀναφαίνεται εὐθὺς ἀληθής·
πολλάκι καὶ Φήμην ἔφθασεν ἡ ταχυτής.
654
Anthologia Graeca, Anthologia Graeca Book 10, epigram 89, li.3
Εἰ θεὸς ἡ Φήμη, κεχολωμένη ἐστὶ καὶ αὐτὴ

Ἕλλησι, σφαλεροῖς ἐξαπατῶσα λόγοις.
Φήμη δ', ἄν τι πάθῃς, ἀναφαίνεται εὐθὺς ἀληθής·
πολλάκι καὶ Φήμην ἔφθασεν ἡ ταχυτής.
Anthologiae Graecae Appendix, Epigrammata dedicatoria (7052:

001)“Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice
nova, vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris: Didot, 1890.Epigram 319, li.9
αἰῶνος δολιχήν, ἀτρεκέως ἔφρασε.

Καὶ τὰ μὲν αὐτὸς ἐπεῖδε, τὰ δ' ἐκ βίβλων ἀναλέξας
ηὕρατο παντοίην ἱστορίης ἀτραπόν.
Ἦ μέγα κλεινὸς ἀνήρ, ὃς νοῦ ἄπο μυρίον ὄμμα
ἐκτείνας, χρονίους πρήξιας ἐξέμαθε.
Φήμη μὲν περίβωτος ἀν' Ἑλλάδα, τὴν ὁ νεανθὴς
αἶνος Δεξίππῳ δῶκεν ἐφ' ἱστορίῃ.
Τοὔνεκα καὶ παῖδες τὸν ἀγακλειτὸν γενετῆρα
μορφήεντα λίθου θῆκαν ἀμειβόμενοι.
Anthologiae Graecae Appendix, Epigrammata sepulcralia

“Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice nova,
vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris: Didot, 1890.Epigram 171, li.4
Ἐσθλὸν τῇδ' ἱερῆα καὶ εὐσεβῆ ἀμφικαλύπτει

χθὼν ἥδε Κλιτοφῶντα τὸν Ἐρασισθένους·
στήλην δ' ἔστησεν θυγάτηρ ἐπὶ σήματι τήνδε
αὔξουσα φήμην πατρὸς εὐκλεᾶ γραφῇ·
Anthologiae Graecae Appendix, Epigrammata sepulcralia

Epigram 733, li.8
Μαξιμίων ἔτευξε τοῦτο τοῖς πόνοις.

Ἀλλ' εἰς μείωσιν ἦλθε τῷ χρόνῳ ποτέ,
655
ἥπερ συνυπάρχει τοῖς χρόνοις ὑπηρέτις.

Ὁ δ' Εὐνόμειος καινίσας τὴν σύστασιν
ὡς σοφὸς ὑπάρχων ἰατρὸς καὶ γεννάδας
ἤγειρεν αὐτὸ προγονικῆς φήμης χάριν,
αὐτὸς προθύμως κληρονομήσας, ὡς πάλαι.
Gregorius Paroemiogr., Paroemiae (e cod. Leidense) (9006: 002)

“Corpus paroemiographorum Graecorum, vol. 2”, Ed. von Leutsch, E.L.
Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1851, Repr. 1958.
Χρυσὸς Κολοφώνιος: οἱ Κολοφώνιοι τὸν κάλλι-

στον χρυσὸν εἰργάζοντο. καὶ γὰρ πολύ φασι παραλλάττειν
τοῦ ἄλλου τὸν Κολοφώνιον χρυσόν.
Ἐγὼ δὲ ᾤμην χρυσοχοήσειν: κέχρηται τῇ παρ-
οιμίᾳ Πλάτων·τί δὲ, ἦ δ' ὃς ὁ Θρασύμαχος, χρυσο-
χοεῖ. ἔλαβεν ἀρχὴν ἐντεῦθεν. ἔπεσέ τις φήμη ποτὲ εἰς
τὸ πλῆθος τῶν Ἀθηναίων, ὡς ἐν Ὑμηττῷ χρυσοῦ ψῆγμα
πολὺ φανείη καὶ φυλάττοιτο ὑπὸ τῶν μαχίμων μυρμήκων.
οἱ δὲ ἀναλαβόντες ὅπλα ἐξέθεον ἐπ' αὐτούς· ἄπρακτοι δὲ
ὑποστρέψαντες καὶ μάτην κακοπαθήσαντες ἔσκωπτον ἀλ-
λήλους, [λέγοντες] σὺ δὲ ᾤου ψῆγμα πολὺ συλλέξας χρυσο
Appendix Proverbiorum, Appendix proverbiorum (9007: 001)

“Corpus paroemiographorum Graecorum, vol. 1”, Ed. von Leutsch, E.L.,
Schneidewin, F.G.Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1839, Repr.
1965.Centuria 4, Sec. 95, li.2
Τὸν αὐλητὴν αὐλεῖν: αὐλητὴς ἐγένετο μὴ πάνυ

τοῖς αὐλητικοῖς ἐμμένων νόμοις, ἀλλὰ παρακινῶν· ὅθεν
ἡ παροιμία. Τὸ δέ τοι κλέος ἐσσομένοιο: ἐπὶ τῶν δαιμο-
νίως γενέσθαι προδηλουμένων φήμῃ τινί. Τοῦ δ' ἄρ' ὁ Κωρυκαῖος
ἠκροάζετο: πειραταῖς τισί τινες τῶν ἐκ Κωρύκου συνέπραττον
περιεργαζόμενοι τῶν πλεόντων τὰ φορτία, καὶ καθ' ἣν ἡμέραν ἀ-
ποπλεύσουσιν ἐμήνυον ταῦτα τοῖς πειραταῖς.
Macarius Chrysocephalus Paroemiogr., Paroemiae (9008: 001)

Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1851, Repr. 1958.Centuria 1, Sec.
84, li.3
Ἀληλεσμένον βίον: καί·Μεμαγμένον βίον:

656
ἐπὶ τοῦ ἑτοίμου καὶ προχείρου καὶ ἀκόπου.

Ἀληθέστερα τῶν ἐπὶ Σάγρᾳ: εἰς τὸν ἐπὶ Ἰτα-
λίαν ποταμὸν Σάγραν νικησάντων μάχῃ Λακεδαιμονίων,
αὐθημερὸν ἡ φήμη κατέλαβε τὴν Σπάρτην.
Ἄλλος οὗτος Ἡρακλῆς: ἐπὶ τῶν βίᾳ τι πραττόντων.
Ἄλλος βίος, ἄλλη δίαιτα: ἐπὶ τῶν εἰς ἀμείνονα
βίον μεταβαλλόντων. Ἄλλην δρῦν βαλάνιζε: ἐπὶ τῶν ἐνδελεχῶς αἰ-
τούντων.
Michael Apostolius Paroemiogr., Collectio paroemiarum (9009: 001)

Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1851, Repr. 1958. Centuria 2, Sec.
12, li.10
πλησιοχώρους Κροτωνιάτας αἰτῆσαι συμμαχίαν τοὺς Λακε-

δαιμονίους. τὸν δὲ στρατὸν μὲν οὐκ ἔχειν φησάντων, δι-
δόναι δὲ αὐτοῖς τοὺς Διοσκόρους, οἰωνισαμένους τὸ κερτο-
μηθὲν τήν τε ναῦν ἀποστρέψαι καὶ δεηθῆναι τῶν Διοσκό-
ρων συμπλεῖν αὐτοῖς. νικησάντων δὲ αὐθημερόν, καὶ τῆς
φήμης διαγγελθείσης εἰς Σπάρτην, τὸ μὲν πρῶτον ἀπι-
στηθῆναι, ἐπεὶ δὲ εὑρέθη ἀληθῆ, ἐπιλέγειν τοῖς ἀληθε-
στάτοις μὲν, οὐ πιστευομένοις δέ.
Michael Apostolius Paroemiogr., Collectio paroemiarum

Μὴ σπεῦδε γῆμαι πρὶν τελευτήσαντ' ἴδῃς:

ἐπὶ τῶν ἀκαίρως καὶ ῥᾳθύμως ποιούντων τί. Εὐμενὴς γὰρ
ἐπιβουλευθεὶς ὑπὸ Περσέως ἔδοξε τεθνάναι· τῆς δὲ φήμης
εἰς Πέργαμον κομισθείσης, Ἄτταλος ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ
περιθέμενος τὸ διάδημα καὶ τὴν γυναῖκα γήμας ἐβασί-
λευσε πυθόμενος δὲ προσιόντα ζῶντα τὸν ἀδελφὸν ἀπήν-
τησεν ὥσπερ εἰώθει μετὰ τῶν σωματοφυλάκων δοράτιον
ἔχων.
Σούδα λεξικόν (9010: 001)“Suidae lexicon, 4 vols.”, Ed. Adler,

A.Leipzig: Teubner, 1.1:1928; 1.2:1931; 1.3:1933; 1.4:1935, Repr.
1.1:1971; 1.2:1967; 1.3:1967; 1.4:1971; Lexicographi Graeci 1.1–1.4.
alpha, 836, li.10
διηγωνίσθαι πρὸς σφᾶς. ἀντὶ τοῦ ἐξ εὐκόλου. θέλων ἀκεραίοις

657
χρήσασθαι ταῖς τῶν Κελτῶν ὁρμαῖς. ἐξ ὁλοκλήρου. καὶ αὖθις· οὐ

δυνάμενος δὲ πείθειν ἐξ ἀκεραίου διὰ τὴν εὐλάβειαν καὶ ἀπραγίαν
τοῦ προειρημένου βασιλέως ἠναγκάσθη φʹ τάλαντα προτεῖναι. καὶ δὴ
συγκατέθετο βοηθήσειν ὁ Σέλευκος. καὶ αὖθις· οὐ βουλομένοι ἀκέ-
ραιον ἀπενεγκεῖν τὴν φήμην αὐτοῦ ἤρξαντο διασύρειν αὐτόν.
Ἀκεραιοσύνη· ἀκερωσύνη δέ.
Σούδα λεξικόν alpha, 912, li.1
Ἄκμηνος: ἄγευστος. ἄκμηνον δόρποιο.

Ἀκμῆτες: μὴ κάμνοντες. καὶἈκμήτης, ὁ μὴ κοπιῶν.
Ἀκμητί: ἀκαμάτως. ζήτει ἐν τῷ ἀπονητί.
Ἄκμονος.
Ἄκνηστις: ἡ ῥάχις. ἣν οὐ δύναταί τις εὐκόλως κνήθεσθαι.
Ἀκοή: τὸ μέρος τοῦ σώματος. ἔστι δὲ καὶ ἡ φήμη. οὐκ ἀγαθὴ
ἡ ἀκοὴ, ἣν ἀκούω περὶ ὑμῶν. ὁ Ἠλεὶ ὁ ἱερεύς φησι πρὸς τοὺς υἱοὺς
αὐτοῦ. ζήτει περὶ ἀκοῆς ἐν τῷ αἰσθήσεις εʹ.
Ἐπιζεφυρίους, πόλεμον ἔχοντας πρὸς τοὺς πλησιοχώρους Κροτωνιάτας

αἰτῆσαι συμμαχίαν τοὺς Λακεδαιμονίους. τῶν δὲ στρατὸν μὲν οὐκ ἔχειν
φησάντων, διδόναι δὲ αὐτοῖς τοὺς Διοσκούρους· τοὺς Λοκροὺς
οἰωνισαμένους τὸ κερτομηθὲν τήν τε ναῦν ἀποστρέψαι καὶ δεηθῆναι τῶν
Διοσκούρων συμπλεῖν αὐτοῖς. νικησάντων δὲ αὐτῶν αὐθημερὸν καὶ τῆς
φήμης διαγγελθείσης εἰς Σπάρτην τὸ μὲν πρῶτον ἀπιστηθῆναι, ἐπεὶ
δὲ εὑρέθη ἀληθῆ, ἐπιλέγειν τοῖς ἀληθεστάτοις μέν, οὐ πιστευομένοις
δέ. ἀληθέστερα οὖν τῶν ἐπὶ Σάγρᾳ, ἐπὶ τῶν πάνυ ἀληθευόντων.
λέγεται γὰρ τὴν περὶ τῆς νίκης φήμην αὐθημερὸν ἀπὸ Ἰταλίας ἐλθεῖν
εἰς τὴν Σπάρτην. ὅθεν καὶ εἰς παροιμίαν ἐξενεχθῆναι τὸν λόγον ἐπὶ
τῶν ἀληθινῶν πραγμάτων.
νους τὸ κερτομηθὲν τήν τε ναῦν ἀποστρέψαι καὶ δεηθῆναι τῶν Διο-

σκούρων συμπλεῖν αὐτοῖς. νικησάντων δὲ αὐτῶν αὐθημερὸν καὶ τῆς
φήμης διαγγελθείσης εἰς Σπάρτην τὸ μὲν πρῶτον ἀπιστηθῆναι, ἐπεὶ
δὲ εὑρέθη ἀληθῆ, ἐπιλέγειν τοῖς ἀληθεστάτοις μέν, οὐ πιστευομένοις
δέ. ἀληθέστερα οὖν τῶν ἐπὶ Σάγρᾳ, ἐπὶ τῶν πάνυ ἀληθευόντων.
λέγεται γὰρ τὴν περὶ τῆς νίκης φήμην αὐθημερὸν ἀπὸ Ἰταλίας ἐλθεῖν
εἰς τὴν Σπάρτην. ὅθεν καὶ εἰς παροιμίαν ἐξενεχθῆναι τὸν λόγον ἐπὶ
τῶν ἀληθινῶν πραγμάτων.
658
Δάλις, Ἰφιγέρων, Κρῆτες, Δανάη, Κένταυροι.

Ἀπολώλαμεν καὶἈπολώλασιν Ἀττικῶς.Ἀπολώλει-
σαν δὲ ὑπερσυντελικός.
Ἀπόλλων, Ἀπόλλωνος. καὶ ἡ κλητικὴ, ὦ Ἄπολλον. ὅτι ὁ
Ἀπόλλων ὑποφήτης ἐστὶ τοῦ πατρὸς καὶ παρ' ἐκείνου λαμβάνει τὰς
μαντείας καὶ
τοῖς ἀνθρώποις ἐκφέρει. καὶ ζήτει ἐν τῷ Διὸς φήμη.
Ἀπολωλεκώς: ἀπολέσας. καὶἈπολώλεκεν.
Ἀπολωλώς· ἀρσενικῶς. καὶἈπολωλός, οὐδετέρως.
Ἀπολλώνεια ἔργα: τοῦ Ἀπόλλωνος.
Ἀπολλωνιάς, Ἀττάλου, τοῦ πατρὸς Εὐμένους τοῦ βασιλέως,
γαμετή· ἥτις δημότις οὖσα βασίλισσα ἐγεγόνει καὶ ταύτην διεφύλαξε
τὴν ὑπεροχὴν μέχρι τῆς τελευταίας ἡμέρας, οὐχ ἑταιρικὴν προσφερο-

μένη πιθανότητα, σωφρονικὴν δὲ καὶ πολιτικὴν σεμνότητα καὶ καλο-
κἀγαθίαν. τέτταρας γὰρ υἱοὺς γεννήσασα πρὸς πάντας τούτους ἀνυ-
πέρβλητον ἐφύλαξεν εὔνοιαν καὶ φιλοστοργίαν μέχρι τελευτῆς, καίτοι
χρόνον οὐκ ὀλίγον ὑπερβιώσασα τἀνδρός. πλὴν οἵγε περὶ τὸν Ἄττα-
λον ἐν τῇ παρεπιδημίᾳ καλὴν περιεποιήσαντο φήμην, ἀποδιδόντες τῇ
μητρὶ τὴν καθήκουσαν χάριτα καὶ τιμήν. ἄγοντες γὰρ ἐξ ἀμφοῖν τοῖν
χεροῖν μέσην αὐτῶν τὴν μητέρα παρῄεσαν τά θ' ἱερὰ καὶ τὴν πόλιν
μετὰ τῆς θεραπείας. ἐφ' οἷς οἱ θεώμενοι μεγάλως τοὺς νεανίσκους
ἀπεδέχοντο καὶ κατηξίουν, καὶ μνημονεύοντες τῶν περὶ Κλέοβιν καὶ
Βίτωνα συνέκρινον τὰς αἱρέσεις αὐτῶν, καὶ τὸ τῆς προθυμίας .
κενοὶ κενὰ λογίζονται κατὰ τὴν παροιμίαν. καὶ γὰρ ἐκεῖνος δόξας φʹ
τάλαντα προσλήψεσθαι καὶ τὰ προϋπάρχοντα χρήματα καὶ τὸ πνεῦμα
προσαπέβαλεν.
Ἀρχίας, Συρακούσιος καὶ Μύσκελλος Ἀχαιὸς ἧκον ἐς Δελφοὺς
ἐν τῷ αὐτῷ τοῦ χρόνου καὶ ᾔτουν ἄρα ὑπὲρ ὧν ἔμελλον οἰκίζειν
πόλεων φήμην ἀγαθὴν λαβεῖν, τὸν ἐπινησθέντα αὐτοῖς τε καὶ ταῖς
πόλεσιν αὐτῶν βίον. λέγει δὲ ἡ Πυθία· χώρας καὶ πόλεως οἰκήτορα
λαὸν ἔχοντες ἤλθετ' ἐρησόμενοι Φοῖβον, τίνα γαῖαν ἵκησθε· ἀλλ' ἄγε
δὴ φράζεσθ' ἀγαθῶν πότερόν κεν ἕλοισθε, πλοῦτον ἔχειν κτεάνων ἢ
τερπνοτάτην ὑγίειαν. ἐπεὶ τοίνυν ταῦτα ἠκουσάτην, Ἀρχίας ὢν φιλο
659
πόλεσιν αὐτῶν βίον. λέγει δὲ ἡ Πυθία· χώρας καὶ πόλεως οἰκήτορα

λαὸν ἔχοντες ἤλθετ' ἐρησόμενοι Φοῖβον, τίνα γαῖαν ἵκησθε· ἀλλ' ἄγε
δὴ φράζεσθ' ἀγαθῶν πότερόν κεν ἕλοισθε, πλοῦτον ἔχειν κτεάνων ἢ
τερπνοτάτην ὑγίειαν. ἐπεὶ τοίνυν ταῦτα ἠκουσάτην, Ἀρχίας ὢν φιλο-
χρήματος πλούτου περιβολὴν αἱρεῖται, οὐδὲ ἐψεύσθη τῆς ἐλπίδος·
παμπλούσιος γοῦν Συράκουσα ἡ πόλις κατὰ τὴν φήμην τὴν Πυθιάδα
ἐγένετο. Μύσκελλος δὲ αἱρεῖται αὐτός τε ὑγιαίνειν καὶ ἡ πόλις· καὶ
ἀπώνητο ὧν ᾔτησε. δεῖγμα γοὖν τῆς ἐν Κρότωνι ὑγιείας ῥωμαλέοι
τέ εἰσιν οἱ οἰκήτορες, καὶ ἀθλητῶν ἡ πόλις πολλῶν καὶ ἀγαθῶν μήτηρ
ἐγένετο. πλοῦτος ἄρα καὶ ὑγίεια δῶρα ἄμφω ἐστόν· αἵρεσις δὲ ἐρρω-
μένη καὶ διάνοια ὑγιαίνουσα αἱρεῖται τὰ βελτίω.
Σούδα λεξικόν beta, 95, li.1
Βάνδον: οὕτω καλοῦσι Ῥωμαῖοι τὸ σημεῖον τὸ ἐν πολέμῳ.

Βάξιν: φήμην. Σοφοκλῆς· εἰ γὰρ ἐν ταῖς ξυμφοραῖς ταῖς νῦν
νομίζεις πρός γ' ἐμοῦ πεπονθέναι λόγοισιν εἴτ' ἔργοισιν εἰς βλάβην
φέρον, οὔτοι βίου μοι τοῦ μακραίωνος πόθος φέροντι τήνδε βάξιν.
ἀντὶ τοῦ οὐ βούλομαι ζῆν ἐπὶ ταύτῃ τῇ φήμῃ.
Βαπτά: βαπτὰ ἱμάτια ἐφόρουν οἱ νυμφίοι πρὸς τὸ φαίνεσθαι
τεκμήριον τῆς φθορᾶς. Ἀριστοφάνης Πλούτῳ·
Σούδα λεξικόν beta, 95, li.4
πᾶσιν, ἐπὶ τούτοις μεγαλαυχεῖ. Βάνδον: οὕτω καλοῦσι Ῥωμαῖοι τὸ

σημεῖον τὸ ἐν πολέμῳ. Βάξιν: φήμην. Σοφοκλῆς· εἰ γὰρ ἐν ταῖς
ξυμφοραῖς ταῖς νῦν νομίζεις πρός γ' ἐμοῦ πεπονθέναι λόγοισιν εἴτ'
ἔργοισιν εἰς βλάβην φέρον, οὔτοι βίου μοι τοῦ μακραίωνος πόθος
φέροντι τήνδε βάξιν. ἀντὶ τοῦ οὐ βούλομαι ζῆν ἐπὶ ταύτῃ τῇ φήμῃ.
Βαπτά: βαπτὰ ἱμάτια ἐφόρουν οἱ νυμφίοι πρὸς τὸ φαίνεσθαι
τεκμήριον τῆς φθορᾶς. Ἀριστοφάνης Πλούτῳ· οὔθ' ἱματίων βαπτῶν
δαπάναις κοσμῆσαι ποικιλομόρφων. ἀντὶ τοῦ ἑτεροχρόων.
Βαπτίζω· αἰτιατικῇ.

660
κατέπτη, κρεῖττον ὑπάρχον πάσης ἀνθρωπίνης χειρὸς καὶ ἀνάλωτον,

ὅθεν καὶ διοπετὲς αὐτὸ καὶ οὐράνιον βρέτας ἐκάλουν, παρὰ τὸ βροτῷ
ἐοικέναι. ὅπερ οὐχ οὕτως ἦν ἡ περὶ τῶν ἀγαλμάτων ματαία καὶ
πεπλανημένη δόξα· ἀλλὰ τοὺς ἀγαλματοποιοὺς ἢ ἀποκτένοντες ἢ
φυγαδεύοντες, ἵνα μηδένες εἰπεῖν ἔχοιεν ὅτι χειροποίητόν ἐστι τὸ
ξόανον, φήμην πλάσαντες ἐν ταῖς ἀκοαῖς τῶν πεφενακισμένων ἠφί-
εσαν, ἥτις καὶ τὴν Ἐφεσίων ἐπλάνα πόλιν. ὅτι δὲ ἀληθές ἐστι τοῦτο,
μαρτυρεῖ τὸ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ γενόμενον· Πτολεμαῖος γὰρ συναγαγὼν
τεχνίτας ὥστε τὸν τῆς Ἀρτέμιδος ἀνδριάντα ποιῆσαι, μετὰ τὸ ἔργον
βόθρον μέγαν ὀρύξας καὶ τὸν δόλον κρύψας ἐκέλευσε τοὺς τεχνίτας
ἐν αὐτῷ δειπνῆσαι· οἵτινες δειπνοῦντες ἐκεῖσε κατεχώσθησαν καὶ
στέλλοντες καὶ ὁ δᾳδοῦχος ἐν Ἐλευσῖνι, καὶ ἄλλοι τινὲς πρὸς τοὺς

καθαρμοὺς ὑποστορνύντες αὐτὰ τοῖς ποσὶ τῶν ἐναγῶν.
Δίοσμος: ἡ διαπορθμευτικὴ δύναμις τῶν ὀσφραντῶν παρὰ
Θεοφράστῳ. οὐκ ἔστι δὲ ἡ ῥὶς τὸ αἰσθητήριον, ἀλλ' ἡ μαστοειδὴς τοῦ
ἐγκεφάλου ἀπόθεσις.
Διὸς φήμη: ἡ μαντεία. ὁ γὰρ Ἀπόλλων ὑποφήτης τοῦ
πατρός, καὶ παρ' ἐκείνου λαμβάνειν τὰς μαντείας καὶ τοῖς ἀνθρώποις
ἐκφέρειν. καὶ Ὅμηρος· Διὸς ἄγγελος ὄσσα δεδήει.
Διὸς ψῆφος: οὕτως καλεῖται, ἐν ᾧ Ἀθηνᾶ καὶ Ποσειδῶν
ἐκρίθησαν. Κρατῖνος Ἀρχιλόχοις· ἔνθα Διὸς μεγάλου θᾶκοι πεσσοί τε
καλοῦνται. ὁ γὰρ τόπος, ἐν ᾧ ἐκρίθησαν, Διὸς ψῆφος καλεῖται.
Σούδα λεξικόν pi, 205, li.1
Πανιώνιος κρατήρ.
Πανόλβιος, ἐπῶν ποιητής. ἔγραψε διάφορα καὶ πρὸς Αἰθέριον
μετὰ τὴν νόσον δι' ἐπῶν· καὶ πρὸς Ἐρύθριον καὶ πρὸς Δωρόθεον
ἡγεμόνα καὶ κόμητα· καὶ εἰς Ἀφθόνιον κόμητα· καὶ ἐπιτάφιον Ὑπα-
τίας θυγατρὸς Ἐρυθρίου.
Πανομφαίῳ: ᾧ πᾶσα φήμη καὶ μαντεία ἀναφαίνεται.
Παννονία: χώρα.
Σούδα λεξικόν pi, 222, li.2
Πάντα ἐν ἐλάττονι θέμενοι ἀδεῶς ἐπόρθουν.

Πάντ' ἔχεις: πάντ' ἔγνωκας.
Πάντα κάλων σείειν: παροιμία ἐπὶ τῶν πάσῃ προθυμίᾳ χρω-
μένων. παρῆκται δὲ ἀπὸ τῶν τὰ ἄρμενα χαλώντων.
Πάντα κινήσω πέτρον: ὁμοία τῇ πάντα λίθον κίνει· τοῦ
661
Μαρδονίου ἡττηθέντος ἐν Πλαταιαῖς, φήμη κατεῖχεν, ὡς ἐν τῷ περι-

βόλῳ τῆς σκηνῆς θησαυρὸν κατορύξας ἀπολελοίπει. πριάμενος οὖν
Πολυκράτης ὁ Ἀθηναῖος τὸν τόπον πολὺν χρόνον ἐζήτει. ὡς δὲ
οὐδὲν ἐπέραινε, πέμψας εἰς Δελφοὺς ἐπηρώτα, πῶς ἂν εὕροι. τὸν
δὲ Ἀπόλλωνα ἀποκρίνασθαί φασι, πάντα λίθον κίνει. τὸ δέ, πάντα
κάλων σείειν, ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν τὰ ἄρμενα κινούντων.
Σούδα λεξικόν tau, 872, li.3
τὴν ναῦν ὅπως τάχιστα τῶν κακῶν ἀπαλλαγῆναι. ταῦτ' ἔστι τρία Θη-
ραμένους, ἅ σοι φυλακτέ' ἐστίν. Ἀριστοφάνης Τριφάλητι· ἐγὼ γὰρ ἀπὸ
Θηραμένους δέδοικα τὰ τρία ταυτί.
Τῷ νῦν λόγῳ: ἀντὶ τοῦ ποίῳ; καί, τῷ τοῦτο κρίνεις; ἀντὶ τοῦ
ποίῳ σημείῳ; Ἀριστοφάνης Πλούτῳ. ἡ τύχη κενῶς κεκληρονόμηκε
τοιαύτην φήμην. αἴτιοι δ' εἰσὶν οἱ χειρίζοντες τὰς πράξεις, τῷ ταῖς
αὐταῖς ἐπιτρέχειν σεμνότητα καὶ μέγεθος, ποτὲ δὲ τοὐναντίον.
Τῶν ὑπό οἱ τεταγμένων: τῶν ὑφ' ἑαυτῷ. ὁ δὲ Καῖσαρ τὸν
γενναιότατον ἡγεμόνα κελεύει τῶν ὑπὸ οἱ τεταγμένων ἡγήσασθαι
στρατιωτῶν.
Σούδα λεξικόν tau, 1232, li.3
φύσεως τάξις ἐπιζητεῖ τὸ ἐν τοῖς γινομένοις ἀκόλουθον, οὕτως ἕκαστα

γεγενῆσθαί φησιν. ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης ἐν τῇ Κοσμογενείᾳ λέγει.
Τύχαιος: ὁ τῆς Τύχης ναός.
Τύχη: συντυχία, παρὰ Σοφοκλεῖ. Πολύβιος· εἰ χρὴ τύχην
λέγειν ἐπὶ τῶν τοιούτων· μήποτε γὰρ αὕτη μὲν κενῶς κληρονομεῖ
τοιαύτην φήμην, αἴτιοι δ' εἰσὶν οἱ χειρίζοντες τὰς πράξεις, τῷ ταῖς
αὐταῖς ἐπιτρέχειν σεμνότητα καὶ μέγεθος, ποτὲ δὲ τοὐναντίον. καὶ
Πισίδης· οὐκ ηὐλαβήθης οὐ τὰς δι' ἡμᾶς ἀντιπραττούσας τύχας· εἰ
χρὴ καλεῖν με τὰς ἁμαρτίας τύχας.
Σούδα λεξικόν phi, 122, li.2
νήσου. καὶ παροιμία·Φασηλιτῶν θῦμα, ἐπὶ τῶν εὐτελῶν καὶ

ἀναίμων τίθεται· Φασηλίτας γὰρ τάριχον τῷ Καλαβρῷ θύειν φησὶ
Καλλίμαχος ἐν Βαρβαρικοῖς νομίμοις. ἄφευε τῶν φασηλῶν, ὦ γύναι,
τρεῖς χοίνικας. Φασί: λέγουσι.Φᾶσις δὲ ποταμὸς Σκυθίας. καὶ λέξις,
μήνυσις· ἢ δημόσιον ἔγκλημα· φήμη, λόγος. μηδαμῆ μηδέ φασιν
ὑπάρχειν νοτίδος. καὶΦασιανοί, οἱ οἰκήτορες τοῦ τόπου. καὶ
662
καὶ ἔδοξε τράγος εἶναι μὴ ταῦρος ἐκεῖνο τὸ φάσμα.

Φατέ: λέγετε. Πολύβιος· φατέον, ἡγεμόνος ἀγαθοῦ ἔργον
εἶναι τὸ μὴ δεῖν μηδέποτε χωρὶς προθέσεως μηδ' ἐκ πάσης ἀφορμῆς
ποιεῖσθαι τοὺς ὁλοσχερεῖς κινδύνους, καὶ μάλιστα, εἰ τυγχάνοι τις ὢν
ἀπαράσκευος.
Φάτις: φήμη, λόγος. Σοφοκλῆς· ἀλλ' ἀπερύκοι Φοῖβος Ἀρ-
γείων φάτιν. τὴν νόσον τοῦ Αἴαντος. καὶ αὖθις· φθεῖσθαι Ἀλέξαν-
δρον ψευδὴς φάτις, εἴπερ ἀληθὴς Φοῖβος. ἀνικήτων ἅπτεται οὐδ'
Ἀΐδης. καὶ αὖθις Σοφοκλῆς· τὴν δ' ὅταν κλύῃ φάτιν. τὴν ῥῆσιν.
Φάτνη: ἡ τράπεζα. τὴν Ἀντωνίου θεραπεύων καὶ ὑπαικάλλων ἅμα
φάτνην.
των, ὡς λέγεις, ἀβελτέρων. καὶΦηλωθεῖσα, ἀντὶ τοῦ ἐξαπατηθεῖσα.

ἐν Μύθοις· κέρδεσι φηλωθεῖσα θοὴ κεμάς. ἔνθεν καὶ φήληκες τὰ
ἄγρια σῦκα, τὰ τῇ δείξει πέπειρα.
Φηλώματα: ἐξαπάτας. οὕτως Ἀντιφῶν.
Φηλώσεις: ἀπατήσεις.
Φήμη· τέκνον ἐλπίδος ἄμβροτε φήμη. παρ' ὅσον ἐν ἐλπίδι τινὲς
γινόμενοι χρησμοὺς αἰτοῦσιν ἀπὸ τοῦ θεοῦ. καὶ αὖθις· φήμη τὸν
ἐσθλὸν κἀν μυχοῖς δείκνυσι γῆς. Εὐριπίδης φησί.
Φημί: λέγω, ὑπολαμβάνω. ὅτι Ἀρκεσίλαος ὁ φιλόσοφος φυ-
σικῶς ἐν τῷ διαλέγεσθαι ἐχρῆτο τῷ φήμ' ἐγώ, οὐ συγκαταθήσεται
τούτοις ὁ δεῖνα· εἰπὼν τοὔνομα. καὶ Δαβίδ· φησὶν ὁ παράνομος.
ἐν Μύθοις· κέρδεσι φηλωθεῖσα θοὴ κεμάς. ἔνθεν καὶ φήληκες τὰ

ἄγρια σῦκα, τὰ τῇ δείξει πέπειρα.
Φηλώματα: ἐξαπάτας. οὕτως Ἀντιφῶν.
Φηλώσεις: ἀπατήσεις.
Φήμη· τέκνον ἐλπίδος ἄμβροτε φήμη. παρ' ὅσον ἐν ἐλπίδι τινὲς
γινόμενοι χρησμοὺς αἰτοῦσιν ἀπὸ τοῦ θεοῦ. καὶ αὖθις· φήμη τὸν
ἐσθλὸν κἀν μυχοῖς δείκνυσι γῆς. Εὐριπίδης φησί.
663

ἀντὶ τοῦ ἡγεῖται ὑπολαμβάνει.

ἀντὶ τοῦ ἡγεῖται ὑπολαμβάνει.
Φημίζω. αἰτιατικῇ.
Φημισμός: ἡ φήμη.
Φήνας: συκοφαντήσας, φενακίσας.
ὅσοι δὲ λίαν αὐτὸν σοφὸν ἀποκαλοῦσι καὶ μονονουχὶ τοὺς ὅποι ποτὲ
πεφιλοσοφηκότας ὑπερβαλλόμενον, ὡς καὶ ἁπάσης τέχνης τε καὶ
ἐπιστήμης τὰς ἀρχὰς καὶ αἰτίας διαγινώσκειν, ἐκεῖνοι ἂν μάλιστα
φωραθεῖεν οὐ τῶν ἀληθῶν ἐστοχασμένοι, μόνῃ δὲ τῇ τῶν πολλῶν
ἑπόμενοι φήμῃ. Χοῦς θανάτου: ὁ τάφος, ἅτε δὴ χωννυμένων τῶν
θαπτομένων. Δαβίδ· καὶ εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με.
τοὺς ἐναντιωθέντας τῇ χρήμῃ αὐτοῦ. ὅμως ἐν δαπανήμασι μεγά-

λοις ἐγένετο. τουτέστι μετρίῳ πλούτῳ καὶ περιουσίᾳ.
Χρῆ μοι: μαντεύεται. Σοφοκλῆς· χρῆ μοι τοιαῦθ' ὁ Φοῖβος, ὧν
πεύσῃ τάχα.
Χρῆν: ἔδει. καὶἘχρῆν, ἔπρεπε. χρῆν δὲ μή, τὸ λεγό-
μενον, ἄστροις τὰ καθ' ὑμᾶς σημαίνεσθαι, μηδὲ τί λέγει φήμη πυνθά-
νεσθαι, ἀλλὰ μάλιστα μὲν ἔχειν συνόντας, εἰ δὲ μή, γράμμασιν ὑμε-
τέροις ἐντυγχάνειν.
Χρῆναι: πρέπειν. χρῆναι γὰρ ἤδη ἀφῖχθαι παρ' αὐτόν.
Χρῇς: χρῄζεις. ζήτει ἐν τῷ χρή.
ὁρᾷ φάος ἠελίοιο.

Χρυσοχοεῖον· Δείναρχός φησι· πάλιν παρ' Αἰσχίνην ἀποφοι-
τήσας, παρὰ τούτῳ δηλονότι χρυσοχοεῖν ἐμάνθανεν, ἀλλ' οὐ τὸ προ-
664
κείμενον αὐτῷ πράττειν ἢ πάσχειν. κέχρηται δὲ τῇ παροιμίᾳ καὶ

Πλάτων· τί δέ; ἦδ' ὃς ὁ Θρασύμαχος, χρυσοχοεῖ. ἄρξασθαι δέ φασι
τὴν παροιμίαν ἐντεῦθεν· ἔπεσέ τις φήμη ποτὲ εἰς τὸ πλῆθος τῶν
Ἀθηναίων, ὡς ἐν Ὑμηττῷ χρυσοῦ ψῆγμα πολὺ φανείη καὶ φυλάττοιτο
ὑπὸ τῶν μαχίμων μυρμήκων. οἱ δὲ ἀναλαβόντες ὅπλα ἐξέθεον ἐπ'
αὐτούς· ἄπρακτοι δὲ ὑποστρέψαντες καὶ μάτην κεκακοπαθηκότες
ἔσκωπτον ἀλλήλους, λέγοντες, σὺ δὲ ᾤου χρυσοχοήσειν. ὅπερ δηλοῖ,
σὺ δὲ ᾤου ψῆγμα πολὺ συλλέξας καὶ χρυσοχοήσας πλουτήσειν.
Arsenius Paroemiogr., Αποφθέγματα. (9018: 001)“Corpus

aroemiographorum Graecorum, vol. 2”, Ed. von Leutsch, E.L.Göttingen:
Vandenhoeck & Ruprecht, 1851, Repr. 1958.Centuria 13, Sec. 15m, li.1
Οὐδ' ὄναρ λευκοῦ ποτε ἄρτου ἐμφορηθείς.

Οὐ γὰρ εἰδείης ἀνδρὸς νόον οὐδὲ γυναικός,
πρὶν ἂν πειραθείης ὥσπερ ὑποζυγίου.
Οὐ βούλομαι πλουτοῦντι δωρεῖσθαι πένης·
μή μ' ἄφρονα κρίνῃς,ἢν διδοὺς αἰτεῖν δοκῶ.
Οὐδὲν πρὸς τὴν χορδήν: ἐπὶ τῶν ἀσύμφωνα τῇ φήμῃ
βιούντων. ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν μὴ χρωμένων τοῖς ποσὶ πρὸς λύραν·
ἐμμέτρως. Οὐδεὶς ἐραστὴς ὅστις οὐκ ἀεὶ φιλεῖ.
Οὐδεὶς ἐπλούτησε ταχέως δίκαιος ὢν⁝ Μενάνδρου.
Οὐ δεῖ φιλεῖν ὡς μισήσοντα, ἀλλὰ μᾶλλον μισεῖν.
Διάδοσις
Εξάπλωση διάδοση πληροφορίας
Πλούταρχος Quaestiones convivales (612c-748d) Stephanus page 681,

Sec. C, li.2
ἐκπῖπτον, εἴτ' ἄρα φῶς εἴτε ῥεῦμα, τοὺς ἐρῶντας ἐκτήκει

καὶ ἀπόλλυσι μεθ' ἡδονῆς ἀλγηδόνι μεμιγμένης, ἣν αὐτοὶ
γλυκύπικρον ὀνομάζουσιν· οὔτε γὰρ ἁπτομένοις οὔτ'
ἀκούουσιν οὕτω τιτρώσκεσθαι συμβαίνει καὶ πάσχειν, ὡς
προσβλεπομένοις καὶ προσβλέπουσι. τοιαύτη γὰρ γίνεται
διάδοσις καὶ ἀνάφλεξις ἀπὸ τῆς ὄψεως, ὥστε παντελῶς
ἀπειράτους ἔρωτος ἡγεῖσθαι τοὺς τὸν Μηδικὸν νάφθαν
665
θαυμάζοντας ἐκ διαστήματος ὑπὸ τοῦ πυρὸς ἀναφλεγό-

μενον· αἱ γὰρ τῶν καλῶν ὄψεις, κἂν πάνυ πόρρωθεν ἀντι-
βλέπωσι, πῦρ ἐν ταῖς τῶν ἐρωτικῶν ψυχαῖς ἀνάπτουσιν.
καὶ μὴν τό γε τῶν ἰκτερικῶν βοήθημα πολλάκις ἱστοροῦ.
Γαληνός ιατρός De semine libri ii Vol. 4, page 584, li.16
νεται, πᾶν ἀλλοιούντων καὶ τούτων τὸ σῶμα τὴν ἐναν-

τίαν τοῖς δηλητηρίοις ἀλλοίωσιν, οὐ τῆς οὐσίας αὐτῶν εἰς
ὅλον διασπειρομένης τὸ ζῶον, (οὐ γὰρ οἷόν τε βραχὺν οὕτω
χυμὸν ἐλαχίστῳ χρόνῳ πληροῦν ὄγκον σώματος ἐνίοτε μέ-
γιστον,) ἀλλὰ τῆς ποιότητος διαδιδομένης, οἵα περ ὁρᾶται
διάδοσις, ἐκτὸς μὲν τῆς ἡλιακῆς αὐγῆς εἰς τὸ περιέχον,
ἐν ἡμῖν δὲ ἐκ καρδίας μὲν εἰς ἀρτηρίας, ἐξ ἐγκεφάλου δὲ
εἰς νεῦρα. τί δὴ θαυμαστόν ἐστι, κᾀκ τῶν ὄρχεων εἰς
ὅλον τὸ σῶμα διαδίδοσθαί τινα δύναμιν, οἵα τοῖς μὲν
νεύροις αἰσθήσεώς τε καὶ κινήσεως ἐξ ἐγκεφάλου, ταῖς δ'
ἀρτηρίαις τοῦ σφύζειν ἐκ καρδίας;
Γαληνός ιατρός De placitis Hippocratis et Platonis

αἱ γὰρ κατ' ἀλλοίωσιν εἰς τὰ συνεχῆ σώματα

διαδόσεις τῶν ποιοτήτων ἐπιρροαὶ δυνάμεως ὑπ' αὐτῶν λέ-
γονται, καθάπερ ὅταν ἐπὶ τοῦ περιέχοντος ἀέρος ἐκ τῆς
ἡλιακῆς αὐγῆς ὁρμηθεῖσά τις ποιότητος εἰς ἅπαν αὐτοῦ μέρος
ἀφικνῆται διάδοσις, αὐτῆς τῆς οὐσίας τοῦ ἡλίου μενούσης
κατὰ χώραν· ἐπιδέδεικται γὰρ ἡμῖν τοῦτο κατὰ τὴν περὶ τῆς ἀπο-
δείξεως πραγματείαν.
οὔκουν οἷόν τε προχείρως ἀποφήνασθαι
πότερον οὕτως ἐξ ἐγκεφάλου δύναμις ἐπιρρεῖ τοῖς μέλεσι διὰ
νεύρων, ἢ τῆς τοῦ πνεύματος οὐσίας παραγινομένης ἄχρι τῶν
Γαληνός ιατρός De placitis Hippocratis et Platonis

Book 7, Ch. 4, Sec. 24, li.2
γίγνεται τῶν δυνάμεων καὶ μάλισθ' ὅταν ἤτοι μεῖζον ἢ σκλη-

ρότερον ᾖ τὸ δεχόμενον ἢ σφοδροτέρας ἀλλοιώσεως δεόμε-
νον, εἰ δέ γε λεπτομεροῦς οὐσίας ἄχρι τινὸς ἔμπτωσις γίγνοιτο
μετὰ βίας τε καὶ πληγῆς, αὐξηθήσεται τὰ τῆς ἀλλοιώσεως;
666
ἐλέχθη γὰρ ὅτι τοῦτο δὴ τὸ καλούμενον ὑπὸ τῶν πολλῶν

διάδοσις δυνάμεως ἀλλοιώσεώς ἐστι μετάδοσις, οἵα καὶ κατὰ
τὸν ἀέρα γίγνεται πρὸς τῆς ἡλιακῆς αὐγῆς. οὕτως γοῦν εἰκός
ἐστι καὶ τὸ παραγιγνόμενον εἰς ὀφθαλμοὺς πνεῦμα κατὰ μὲν
τὴν πρώτην ἔμπτωσιν ἑνοῦσθαί τε τῷ περιέχοντι καὶ συναλ-
λοιοῦν αὐτὸ πρὸς τὴν ἰδιότητα τῆς ἑαυτοῦ φύσεως, οὐ μὴν

2, li.1
καὶ σπουδάζοντες ὑπὲρ ἀφέσεως τοῦ ἀνδρὸς μαλακώ-

τεροι τούτων ἀκούσαντες ἐγένοντο, τὸ δὲ κακόηθες
ἅπαν, ὃ τοῦ δήμου πλεῖστον μέρος ἦν, ἐκ παντὸς ἀπο-
λέσαι τὸν ἄνδρα δήπου προθυμούμενον, ἔτι μᾶλλον
εἰς ταῦτ' ἐπερρώσθη μεγάλης ἀφορμῆς καὶ φανερᾶς
λαβόμενον. ἦν γὰρ ἀληθὴς ἡ τῶν λαφύρων διάδοσις,
οὐ μὴν ἐκ προαιρέσεώς γε πονηρᾶς καὶ ἐπὶ κατασκευῇ
τυραννίδος, ὡς ὁ Δέκιος ᾐτιᾶτο, γενομένη, ἀλλ' ἀπὸ
παντὸς τοῦ βελτίστου καὶ ἐπανορθώσεως ἕνεκα τῶν
κατεχόντων τὰ κοινὰ κακῶν. στασιάζοντος γὰρ ἔτι καὶ
διεστηκότος ἀπὸ τῶν πατρικίων τοῦ πλήθους τότε .
Αριστοτέλης De incessu animalium Bekker page 705a, li.33
σθεν καὶ τὸ ὄπισθεν, ἔτι δὲ τὸ δεξιὸν καὶ τὸ ἀριστερόν, τὸ μὲν

ἄνω καὶ κάτω μόριον πάντ' ἔχει τὰ ζῶντα. οὐ μόνον γὰρ
ἐν τοῖς ζῴοις ἐστὶ τὸ ἄνω καὶ κάτω, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς
φυτοῖς. διείληπται δ' ἔργῳ, καὶ οὐ θέσει μόνον τῇ πρός τε
τὴν γῆν καὶ τὸν οὐρανόν. ὅθεν μὲν γὰρ ἡ τῆς τροφῆς διά-
δοσις καὶ ἡ αὔξησις ἑκάστοις, ἄνω τοῦτ' ἐστι· πρὸς ὃ δ'
ἔσχατον αὕτη περαίνει, τοῦτο κάτω. τὸ μὲν γὰρ ἀρχή τις,
τὸ δὲ πέρας· ἀρχὴ δὲ τὸ ἄνω. καίτοι δόξειέ γ' ἂν τοῖς φυ-
τοῖς οἰκεῖον εἶναι τὸ κάτω μᾶλλον· οὐχ ὁμοίως γὰρ ἔχει
τῇ θέσει τὸ ἄνω καὶ κάτω τούτοις καὶ τοῖς ζῴοις. ἔχει δὲ
πρὸς μὲν τὸ ὅλον οὐχ ὁμοίως, κατὰ δὲ τὸ ἔργον ὁμοίως.
Αριστοτέλης De spiritu Bekker page 482b, li.2
ἔτι δέοιτο κάτω. τὸ δὲ σύμφυτον πνεῦμα δι' ὅλου, καὶ

ἀρχὴ ἀπὸ τοῦ πνεύμονος. δοκεῖ δὲ καὶ τὸ τῆς ἀναπνοῆς
εἰς πάντα διαδίδοσθαι κατὰ συνέχειαν, ὥστε τοῦτο δεικτέον
667
ὡς οὐκ ἔστιν. ἄτοπον δὲ εἰ μὴ δεῖταί τινος κινήσεως καὶ

οἷον τροφῆς. εἰ δὲ διαπνεῖ πρὸς πᾶν, οὐκἂν ἔτι καταψύξεως
εἴη χάριν. ἀλλὰ μὴν καὶ ἡ διάδοσις ἄλλως τ' ἀναίσθη-
τος, καὶ τὸ τάχος αὐτῆς. καὶ πάλιν τὸ τῆς παλιρροίας,
εἴπερ ἀπὸ πάντων, θαυμαστόν, πλὴν εἰ ἄλλον τρόπον ἀπὸ
τῶν ἐσχάτων, τὸ δὲ πρώτως καὶ κυρίως ἀπὸ τῶν περὶ τὴν
καρδίαν. ἐν πολλοῖς δ' οὕτω τὸ τῶν ἐνεργειῶν καὶ τῶν δυ-
νάμεων. ἄτοπον οὖν ὅμως εἰ καὶ εἰς τὸ ὀστοῦν διαδίδοται·
Theophrastus Phil., De causis plantarum (lib. 2-6) Book 2, Ch. 14, Sec.
3, li.11
κύων ἐλέχθη πρότερον ὅτι βρεχομένων ἐν γάλακτι τῶν

σπερμάτων ἢ ἐν μελικράτῳ γλυκύτεροι γίνονται. Καὶ
ἐπ' ἄλλων. Αὗται δὲ καὶ τὴν τροφὴν πεπεμμένην
μᾶλλον λαμβάνουσαι καὶ αὐταὶ μεταβάλλουσαι συμ-
μεταβάλλειν ποιοῦσι καὶ τὸ δένδρον· ἀπὸ γὰρ τούτων
ἡ διάδοσις. Ἐπεὶ καὶ αἱ πολυϋδρίαι καὶ τὰ ἐδάφη
καὶ αἱ κατεργασίαι περὶ ταύτας πρῶτον καὶ ἀπὸ τούτων
ἀρχόμεναι τὰ ἄλλα συναλλοιοῦσι.
Πρὸς ἕτερα δ' ἴσως καὶ ἕτεραι βοήθειαι συνεργοῦσιν οἷον αἱ
σχάσεις συκῶν καὶ κλάσεις τῶν ἀμπέλων καὶ αἱ κολάσεις τῶν
Theophrastus Phil., De causis plantarum (lib. 2-6) Book 6, Ch. 11, Sec.
4, li.10
δ' ἄλλων μορίων ὅλως μηδὲν ὥσπερ ἐπὶ τῶν ἴων καὶ
τῶν ῥόδων. Ἔχει δὲ καὶ τὸ πρῶτον λεχθὲν ἀπορίαν
ὅσων ἐν ταῖς ῥίζαις ἡ εὐχυμία καὶ ἡ εὐοσμία τυγχάνει·
ἄμφω μὲν γὰρ ταῦτα πέψει γίνεται. Τὸ δὲ πλείστην
ἔχον καὶ ἀεὶ καινὴν τροφὴν ἀφ' οὗ τοῖς ἄλλοις ἡ διά-
δοσις ἥκιστ' εὔλογον εἰς πέψιν ἥκειν ἢ εὐχυλίας ἢ
εὐοσμίας ὡς οὐδὲ τῶν ζώων αἱ κοιλίαι.
Αίλιος Αριστειδης Ἱεροὶ λόγοι βʹ Jebb page 295, li.20
κρυστάλλῳ συνεχεῖ, καὶ τὸ ὕδωρ οἷον εἰκὸς ἐν τοιούτῳ

ἀέρι. ἐπεὶ δ' ἐξηγγέλθη τὰ τῆς ἐπιφανείας, παρέπεμπον
ἡμᾶς οἱ φίλοι, καὶ τῶν ἰατρῶν οἵ τε δὴ συνήθεις καὶ
ἄλλοι οἱ μὲν ὡς ἀγωνιῶντες, οἱ δὲ καὶ τῆς ἱστορίας ἕνεκα·
ἐπεγένετο δὲ καὶ ἄλλος ὄχλος συχνὸς, καὶ γάρ τις καὶ
διάδοσις ἔτυχεν ἔξω πυλῶν οὖσα καὶ πάντ' ἦν κάτοπτα
668
ἀπὸ τῆς γεφύρας. ἦν δέ τις Ἡρακλέων ἰατρὸς, ἑταῖρος

ἡμέτερος, ὃς πρὸς ἐμὲ ὡμολόγησε τῇ ὑστεραίᾳ ἦ μὴν
πεπεικὼς αὑτὸν ἰέναι, ὡς εἰ τὰ κράτιστα πράξαιμι, ὀπι-
σθοτόνῳ συνέξομαι, ἤ τῳ ἄλλῳ τοιούτῳ. ὡς δὴ ἐγενόμεθα
ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ, οὐδὲν ἔδει τοῦ παρακελευσομένου, ἀλλ'
Claudius Ptolemaeus Math., De judicandi facultate et animi principatu

Vol. 3,2, page 5, li.21
εἶεν καὶ ἀκρότητες ἁπλαῖ καὶ ἀμιγεῖς τὴν φύσιν· ἡ δ'

αἴσθησις καὶ ὁ λόγος, διάστημα καὶ μεσότητες ὥσπερ
πορισταὶ κατὰ τὰς πρὸς τὰ ἄκρα διαδόσεις· τῆς τε γὰρ
αἰσθητικῆς δυνάμεως αἰσθητήρια μέν ἐστι τὰ τοῦ σώ-
ματος ὄργανα δι' ὧν ἅπτεται τῶν αἰσθητῶν· φαντασία
δ' ἡ τύπωσις καὶ διάδοσις ἡ ἐπὶ τὸν νοῦν, οὗ τὴν κατο-
χὴν καὶ μνήμην τῶν διαδοθέντων καλοῦμεν ἔννοιαν· καὶ
μέχρι τῶν τοσούτων μόνον δυνάμεων φθάνει καὶ ἡ τῶν
ἀλόγων ζῴων ψυχή. τοῦ δὲ λογικοῦ, καθὸ τὸ τῶν ἀνθρώ-
πων ἴδιον ὥρισται, διάνοια μέν ἐστιν ὁ λόγος ὁ ἐνδιάθετος
διέξοδός τις οὖσα καὶ ἀναπόλησις καὶ διάκρισις
τε πανήγυριν τὴν εὐκταίαν, ἣν τῆς στρατείας αὑτοῦ ἕνεκα προ-

υπέσχητο, διέθηκε καὶ τῷ δήμῳ τῷ σιτοδοτουμένῳ πέντε μὲν καὶ
ἑβδομήκοντα δραχμὰς ἅπασι διέδωκεν, ἔστι δ' οἷς καὶ πλέον, ὥστε
καὶ ἐς τριακοσίας καὶ δώδεκα καὶ ἡμίσειάν τισι γενέσθαι. οὐ μέν-
τοι καὶ πάντα αὐτὸς διένειμεν, ἀλλὰ καὶ οἱ γαμβροὶ αὐτοῦ, ἐπειδή-
περ ἐπὶ πλείους ἡμέρας ἡ διάδοσις ἐγένετο καὶ ἠθέλησε καὶ δικάσαι
ἐν ταύταις. τοῖς τε Κρονίοις τὴν πέμπτην ἡμέραν τὴν καταδειχθεῖ-
σάν τε ὑπὸ τοῦ Γαΐου καὶ μετὰ τοῦτο καταλυθεῖσαν ἀπέδωκε.
καὶ ἐπειδὴ ὁ ἥλιος ἐν τοῖς γενεθλίοις αὐτοῦ ἐκλείψειν ἔμελλεν,
ἐφοβήθη τε μή τις ἐκ τούτου ταραχὴ γένηται, ἐπεὶ ἄλλα ἄττα τέ-
ρατα συνεβεβήκει, καὶ προέγραψεν οὐ μόνον ὅτι τε ἐκλείψει καὶ
Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae Book 1, Ch. 12, Sec.

6, li.2
Πολὺ πρότερον οὖν ἀναγκαῖόν ἐστι περὶ ἑκάστου τούτων

ἐπεσκέφθαι, πότερα ὑγιῶς ἢ οὐχ ὑγιῶς λεγόμενόν ἐστιν.
εἰ γὰρ μὴ εἰσὶν θεοί, πῶς ἐστι τέλος ἕπεσθαι θεοῖς; εἰ
δ' εἰσὶν μέν, μηδενὸς δ' ἐπιμελούμενοι, καὶ οὕτως πῶς
669
ὑγιὲς ἔσται; ἀλλὰ δὴ καὶ ὄντων καὶ ἐπιμελομένων εἰ

μηδεμία διάδοσις εἰς ἀνθρώπους ἐστὶν ἐξ αὐτῶν καὶ νὴ
Δία γε καὶ εἰς ἐμέ, πῶς ἔτι καὶ οὕτως ὑγιές ἐστιν; πάντα
οὖν ταῦτα ὁ καλὸς καὶ ἀγαθὸς ἐπεσκεμμένος τὴν αὑτοῦ
γνώμην ὑποτέταχεν τῷ διοικοῦντι τὰ ὅλα καθάπερ οἱ
ἀγαθοὶ πολῖται τῷ νόμῳ τῆς πόλεως. ὁ δὲ παιδευόμενος
ταύτην ὀφείλει τὴν ἐπιβολὴν ἔχων ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ
Hippocrates et Corpus Hippocraticum Med., De morbis popularibus (=

Epidemiae) Book 3, Ch. 3, Sec. 4, li.27
καὶ ποὺς ὅλος. Ἦν δὲ πάντων χαλεπώτατον τῶν τοιού-

των, ὅ τι περὶ ἥβην καὶ αἰδοῖα γένοιτο. Τὰ μὲν περὶ
ἕλκεα καὶ μετὰ προφάσιος τοιαῦτα· πολλοῖσι δὲ ἐν πυρετοῖσι,
καὶ πρὸ πυρετοῦ, καὶ ἐπὶ πυρετοῖσι ξυνέπιπτεν. Ἦν δὲ καὶ τού-
των ὅσα μὲν ἀπόστασιν ποιήσαιτο διὰ τοῦ ἐκπυῆσαι, ἢ κατὰ
κοιλίην ταραχή τις ἐπίκαιρος, ἢ χρηστῶν οὔρων διάδοσις γένοιτο,
διὰ τούτων λελύσθαι· οἷσι δὲ μηδὲν τούτων ξυμπίπτοι, ἀσήμως
δὲ ἀφανιζομένων, θανατώδεα γίνεσθαι. Πουλὺ μὲν οὖν τοῖσι πλεί-
στοισι ξυνέπιπτε τὰ περὶ τὸ ἐρυσίπελας τοῦ ἦρος· παρείπετο δὲ
καὶ διὰ τοῦ θέρεος, καὶ ὑπὸ φθινόπωρον.
Hippocrates et Corpus Hippocraticum Med., De morbis popularibus (=

Epidemiae) Book 3, Ch. 3, Sec. 13, li.13
μὲν οὖν τοῖσι πλείστοισι τούτων ἐξαίφνης ἐκ τούτων κακοῦ-

σθαι· φρικώδεες πυκνά· πολλάκις πυρετοὶ ξυνεχέες, ὀξέες·
ἱδρῶτες ἄκαιροι, πουλλοὶ, ψυχροὶ διὰ τέλεος· πουλλὴ ψύξις,
καὶ μόλις πάλιν ἀναθερμαινόμενοι· κοιλίαι ποικίλως ἐφιστάμε-
ναι, καὶ πάλιν ταχὺ καθυγραινόμεναι, περὶ δὲ τελευτὴν πᾶσι βιαίως
καθυγραινόμεναι· καὶ τῶν περὶ πλεύμονα πάντων, διάδοσις κάτω·
πλῆθος οὔρων οὐ χρηστῶν· ξυντήξιες κακαί. Αἱ δὲ βῆχες ἐνῆσαν
μὲν, διὰ τέλεος πολλαὶ, καὶ πουλλὰ ἀνάγουσαι πέπονα καὶ ὑγρὰ,
μετὰ πόνων δὲ οὐ λίην· ἀλλ' εἰ καὶ ὑπεπόνεον, πάνυ πρηέως
πᾶσιν ἡ κάθαρσις τῶν ἀπὸ πλεύμονος ἐγίνετο. Φάρυγγες οὐ
λίην δακνώδεες, οὐδὲ ἁλμυρίδες οὐδὲν ἠνώχλεον· τὰ μέντοι
Justinus Martyr Apol., Apologia Ch. 67, Sec. 5, li.6
ἔπειτα ἀνιστάμεθα κοινῇ πάντες καὶ εὐχὰς πέμπομεν· καί, ὡς

προέφημεν, παυσαμένων ἡμῶν τῆς εὐχῆς ἄρτος προσφέρεται καὶ οἶνος
670
καὶ ὕδωρ, καὶ ὁ προεστὼς εὐχὰς ὁμοίως καὶ εὐχαριστίας, ὅση δύναμις
αὐτῷ, ἀναπέμπει, καὶ ὁ λαὸς ἐπευφημεῖ λέγων τὸ Ἀμήν, καὶ ἡ
διάδοσις καὶ ἡ μετάληψις ἀπὸ τῶν εὐχαριστηθέντων ἑκάστῳ
γίνεται, καὶ τοῖς οὐ παροῦσι διὰ τῶν διακόνων πέμπεται.
Alexander Phil., In librum de sensu commentarium Page 25, li.15
κλασις γὰρ τὸ πάθος. ἐν γὰρ τῷ ὀφθαλμῷ, ὅς ἐστιν ὁ ὁρῶν, ἡ

ἔμφασις, διότι λεῖος. ἡ γὰρ ἔμφασις πάθος τί ἐστι κατὰ ἀνάκλασιν γινό-
μενον ἐν τοῖς λείοις τε καὶ σύστασίν τινα ἔχουσιν, ὡς δύνασθαι σῴζειν
τὸ ἐμφαινόμενον διὰ τοῦ μεταξὺ διαφανοῦς γινόμενον, ὁποῖόν ἐστι καὶ ὁ
ὀφθαλμός. ὅθεν πάλιν ὡς τὸ ὁρατὸν ἔχοντος ἐν αὑτῷ, τοῦτο δέ ἐστιν ἡ
ἔμφασις, ἐπ' ἄλλο τι διάδοσις τῆς ἐμφάσεως γίνεται καὶ ἐπ' αὐτὸν τὸν
ὁρῶντα. τῷ οὖν καὶ τὸν ὀφθαλμὸν τοιοῦτον εἶναι (λεῖος γάρ) γίνεται
καὶ ἐν τούτῳ ἡ ἔμφασις κατὰ τὴν τῶν ὁρωμένων ἀνάκλασιν διὰ τοῦ
μεταξὺ
διαφανοῦς, ὅταν κατ' ἐνέργειαν τοιοῦτον ᾖ. κοινότερον δὲ χρῆται τῷ τῆς
ἀνακλάσεως ἐπὶ τῆς ἐμφάσεως ὀνόματι, ὡς καθωμιλημένῳ ἐπὶ τούτων·
ἐπεὶ ὅτι γε οὐ κατ' ἀνάκλασιν ταῦτα γίνεται,
Alexander Phil., De anima Page 48, li.20
ἀγγείου ἡ πρόοδος τοῦ ψόφου κατὰ διάδοσιν γίνοιτ' ἄν, ὁ δὲ τελευταῖος ὁ

πρὸς τῷ ἀγγείῳ πληγείς τε καὶ σχηματισθεὶς κωλυθεὶς εἰς τὸ πρόσω δια-
δοῦναι τὴν πληγὴν ὑπὸ τοῦ ἀγγείου, ἀνάπαλιν ὑπὸ τῆς τοῦ στερεοῦ ἀντι-
τυπίας ἀπωσθείς, ὡς σφαῖρα ἀπὸ στερεοῦ τινος, τὸν ἐπὶ τάδε αὐτοῦ
πλήσσοι
τε ἂν καὶ σχηματίζοι πάλιν, καὶ οὗτος πάλιν τὸν πρὸ αὐτοῦ, καὶ οὕτως ἡ
διάδοσις ἐπὶ ταὐτὰ γίνεσθαι τῆς· τε πληγῆς καὶ τοῦ ψόφου ὅθεν ἤρξατο
τὴν
ἀρχήν, ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν κατόπτρων τὸ ὁρᾶν αὐτοὺς γίνεται. ἐπεὶ δὲ ὁ
ἀὴρ δοκεῖ κενὸς εἶναι, οὗτος δὲ τοῦ ἀκούειν αἴτιος (διὰ γὰρ ἀέρος τὸ
ἀκούειν, ὁ γὰρ ἐν τοῖς ὠσὶν ἀὴρ ἐγκατῳκοδομημένος ὄργανον τοῦ
ἀκούειν),
διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν εὐλόγως δοκεῖ λέγεσθαι εὖ ὑπό τινων τὸ ἀκούειν
ἡμᾶς τῷ κενῷ. ἡ δὲ φωνὴ εἶδός ἐστι ψόφου.
Alexander Phil., De anima Page 63, li.16
πέρας τοῦτο ἕν τε καὶ πολλά, καθόσον μὲν πολλῶν ἐστι καὶ διαφερόντων
671
πέρας, πολλά, καθόσον δὲ πάντα ἀλλήλοις ἐφήρμοσεν, ἕν, οὕτως ἔχειν

ὑπο-
ληπτέον καὶ τὴν κοινὴν αἴσθησιν τὸ ἕν τε καὶ πολλά. τῷ μὲν γὰρ ἑκά-
στης τῶν διὰ τῶν αἰσθητηρίων γινομένων κινήσεων ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν
ἐν τῷ ἐσχάτῳ αἰσθητηρίῳ πέρας εἶναι τὴν αἰσθητικὴν δύναμιν (μέχρι γὰρ
ἐκείνου καὶ ἐπ' ἐκεῖνο ἡ ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν διὰ τῶν αἰσθητηρίων
διάδοσις)
πολλὰ ἔσται, πολλῶν καὶ διαφόρων κινήσεων γινομένη πέρας, τῷ δὲ δύ-
ναμις ἀσώματος εἶναι ὁμοίως ἡ αὐτὴ παντός τε οὖσα τοῦ ἐσχάτου αἰσθη-
τηρίου καὶ ἑκάστου μέρους αὐτοῦ, ἀδιαίρετός τε ἔσται καὶ μία. ἓν δὴ καὶ
οὐχ ἓν ἡ δύναμις ἡ αἰσθητική.
Themistius Phil., Rhet., In Aristotelis libros de anima paraphrasis

Vol. 5,3, page 64, li.18
τὸ κενὸν κύριον ὑπολαμβάνουσι τοῦ ἀκούειν, κενὸν ἡγούμενοι τὸν ἀέρα,

οὐ πάντη διαμαρτάνουσι. Ψοφητικὸν μὲν οὖν ἐστὶ τὸ κινητικὸν ἑνὸς
ἀέρος συνεχοῦς μέχρις ἀκοῆς, ἀκοὴ δὲ συμφυὴς ἀέρι· ἐγκατῳκοδόμηται
γὰρ ἐν τοῖς ὠσὶν ἀὴρ ὑπὸ τῆς φύσεως τῇ μήνιγγι συμφυὴς καὶ τῷ ἐν αὐτῇ
πνεύματι ἐν ᾧ πρώτῳ ἡ αἴσθησις. κινουμένου τοίνυν τοῦ ἔξω ἀέρος
γίνεται διάδοσις εἰς τὸν εἴσω συνεχῆ αὐτῷ γινόμενον· συνεχὴς γὰρ ἀὴρ
ἀέρι, καὶ οὐχ ἅπτεται, ὥσπερ οὐδὲ ὕδωρ ὕδατος, ἀλλ' ἓν γίγνεται.
παραπέμπει οὖν ὁ ἔξω διὰ τοῦ εἴσω τὴν φωνήν, διόπερ οὐκ ἐκ παντὸς
μορίου τὸ ζῶον ἀκούει, ἀλλ' ἐν ᾧ μόνῳ ὑπὸ τῆς φύσεως ὁ ἀὴρ
ἐγκατῳκοδόμηται. αὐτὸς μὲν δὴ ἄψοφον ὁ ἀήρ·
Gregorius Nyssenus Theol., Ad Ablabium quod non sint tres dei

Vol. 3,1, page 48, li.23
παρὰ τοῦ υἱοῦ ἑτοιμάζεται καὶ τῆς τοῦ πατρὸς ἐξῆπται

βουλήσεως.
Ἐπειδὴ τοίνυν καθ' ὁμοιότητα τοῦ εἰρημένου πᾶσαν
ἐνέργειαν οὐ διῃρημένως ἐνεργεῖ κατὰ τὸν τῶν ὑποστάσεων
ἀριθμὸν ἡ ἁγία τριάς, ἀλλὰ μία τις γίνεται τοῦ ἀγαθοῦ
θελήματος κίνησίς τε καὶ διάδοσις, ἐκ τοῦ πατρὸς διὰ τοῦ
υἱοῦ πρὸς τὸ πνεῦμα διεξαγομένη, ὡς οὐ λέγομεν τρεῖς
ζωοποιοὺς τοὺς τὴν μίαν ἐνεργοῦντας ζωὴν οὐδὲ τρεῖς
ἀγαθοὺς τοὺς ἐν τῇ αὐτῇ ἀγαθότητι θεωρουμένους οὐδὲ τὰ
ἄλλα πάντα πληθυντικῶς ἐξαγγέλλομεν, οὕτως οὐδὲ τρεῖς
ὀνομάζειν δυνάμεθα τοὺς τὴν θεϊκὴν ταύτην ἤτοι ἐποπτικὴν
672
Gregorius Nyssenus Theol., In Canticum canticorum (homiliae 15)

Vol. 6, page 467, li.14
αὐτοῖς. ἔδωκε γὰρ ὡς ἀληθῶς τοῖς μαθηταῖς τοιαύτην

δόξαν ὁ εἰπὼν πρὸς αὐτούς· Λάβετε πνεῦμα ἅγιον. ἔλαβε
δὲ ταύτην τὴν δόξαν ἣν πάντοτε εἶχε πρὸ τοῦ τὸν κόσμον
εἶναι ὁ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν περιβαλόμενος, ἧς δοξασθείσης
διὰ τοῦ πνεύματος ἐπὶ πᾶν τὸ συγγενὲς ἡ τῆς δόξης τοῦ
πνεύματος διάδοσις γίνεται ἀπὸ τῶν μαθητῶν ἀρξαμένη.
διὰ τοῦτό φησι· Τὴν δόξαν, ἣν ἔδωκάς μοι, ἔδωκα αὐτοῖς,
ἵνα ὦσιν ἕν, καθὼς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν· ἐγὼ ἐν αὐτοῖς καὶ
σὺ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσι τετελειωμένοι εἰς τὸ ἕν. ὁ τοίνυν ἐκ μὲν
νηπίου πρὸς ἄνδρα τέλειον ἀναδραμὼν διὰ τῆς αὐξήσεως
καὶ φθάσας εἰς τὸ μέτρον τῆς νοητῆς ἡλικίας,
Gregorius Nyssenus Theol., De virginitate Ch. 23, Sec. 5, li.10
βίῳ ἡμῶν πρὸς τὸ ἀκρότατον ταῖς κατ' ὀλίγον προσθήκαις

ἀκριβωθεῖσα, ἧς ἔξεστι μετασχεῖν τὸν τοῖς τοιούτοις ἴχνεσι
περιπατοῦντα καὶ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου τούτου κατόπιν
ἑπόμενον «τῆς εὐωδίας τοῦ Χριστοῦ» ἀναπίμπλασθαι.
Καθάπερ γὰρ μιᾶς ἐξαφθείσης λαμπάδος εἰς πάντας τοὺς
προσεγγίζοντας λύχνους ἡ τῆς φλογὸς διάδοσις γίνεται,
οὔτε τοῦ πρώτου φωτὸς ἐλαττουμένου καὶ τοῖς διὰ μετα-
λήψεως φωτιζομένοις κατὰ τὸ ἴσον προσγινομένου, οὕτω
καὶ ἡ τοῦ βίου τούτου σεμνότης ἀπὸ τοῦ κατωρθωκότος
αὐτὴν ἐπὶ τοὺς προσεγγίζοντας διαδίδοται· ἀληθὴς γὰρ
ὁ προφητικὸς λόγος, «τὸν μετὰ ὁσίου καὶ ἀθῴου καὶ ἐκλε
Gregorius Nyssenus Theol., De opificio hominis Page 164, li.1
τε τῆς ὕλης, ὅταν μονωθῇ τῆς φύσεως, διηνέχθη τὸ

ἄσχημον (ἄμορφον γάρ τι καθ' ἑαυτὴν ἡ ὕλη καὶ
ἀκατάσκευον) καὶ τῇ ἀμορφίᾳ ταύτης συνδιεφθάρη τὸ
κάλλος τῆς φύσεως, ἢ διὰ τοῦ νοῦ καλλωπίζεται.
Καὶ οὕτως ἐπ' αὐτὸν τὸν νοῦν τοῦ κατὰ τὴν ὕλην
αἴσχους διὰ τῆς φύσεως ἡ διάδοσις γίνεται, ὡς μη-
κέτι τοῦ Θεοῦ τὴν εἰκόνα ἐν τῷ χαρακτῆρι καθορᾶσθαι
τοῦ πλάσματος. Οἷον γάρ τι κάτοπτρον κατὰ νώτου
τὴν τῶν ἀγαθῶν ἰδέαν ὁ νοῦς ποιησάμενος, ἐκβάλλει
673
μὲν τῆς ἐκλάμψεως τοῦ ἀγαθοῦ τὰς ἐμφάσεις, τῆς

δὲ ὕλης τὴν ἀμορφίαν εἰς ἑαυτὸν ἀναμάσσεται·
Γρηγοριος Ναζηανζινός Funebris oratio in laudem Basilii Magni

Caesareae in Cappadocia episcopi (orat. 43) Ch. 66, Sec. 2, li.3
ἔχει δύναμιν τοσοῦτον ὡς ἀπ' ἄκρων τὰ ἄκρα ἰσοτίμως

καταφωτίζειν, καὶ μηδὲν ἐλαττοῦσθαι τὴν θερμὴν τοῖς
διαστήμασι·
τοῦ δὲ κάλλος μὲν ἡ ἀρετή, μέγεθος δὲ
ἡ θεολογία, δρόμος δὲ τὸ ἀεικίνητον καὶ μέχρι Θεοῦ φέρον
ταῖς ἀναβάσεσι, δύναμις δὲ ἡ τοῦ λόγου σπορὰ καὶ διάδοσις·
ὥστε ἐμοί γε, οὐδὲ τοῦτο εἰπεῖν ὀκνητέον, τὸ εἰς πᾶσαν
τὴν γῆν ἐξελθεῖν τὸν φθόγγον αὐτοῦ, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς
οἰκουμένης τῶν ῥημάτων τὴν δύναμιν· ὃ περὶ τῶν ἀπο-
στόλων ὁ Παῦλος ἔφησε, παρὰ Δαβὶδ ἐκδεξάμενος.
Γρηγοριος Ναζηανζινός De theologia (orat. 28) Sec. 22, li.11
ἡμῖν μένων, καὶ πάντα ἐφοδεύων τάχει φορᾶς καὶ ῥεύσεως; πῶς
μεταλαμβάνεται λόγῳ καὶ μεταδίδοται, καὶ δι' ἀέρος χωρεῖ, καὶ μετὰ
τῶν πραγμάτων εἰσέρχεται; πῶς αἰσθήσει κοινωνεῖ, καὶ συστέλλεται
ἀπὸ τῶν αἰσθήσεων; καὶ ἔτι πρὸ τούτων, τίς ἡ πρώτη πλάσις
ἡμῶν καὶ σύστασις ἐν τῷ τῆς φύσεως ἐργαστηρίῳ; καὶ τίς ἡ τελευ-
ταία μόρφωσις καὶ τελείωσις; τίς ἡ τῆς τροφῆς ἔφεσις καὶ διάδοσις;
καὶ τίς ἤγαγεν ἐπὶ τὰς πρώτας πηγὰς καὶ τοῦ ζῆν ἀφορμὰς αὐτο-
μάτως; πῶς σιτίοις μὲν σῶμα, λόγῳ δὲ ψυχὴ τρέφεται; τίς ἡ τῆς
φύσεως ὁλκὴ καὶ πρὸς ἄλληλα σχέσις τοῖς γεννῶσι καὶ τοῖς γεννω-
μένοις, ἵνα τῷ φίλτρῳ συνέχηται; πῶς ἑστηκότα τε τὰ εἴδη καὶ
τοῖς χαρακτῆρσι διεστηκότα, ὧν τοσούτων ὄντων αἱ ἰδιότητες

Εἴπερ οὖν ὑγιῶς λέγεται τέλος εἶναι τὸ ἕπεσθαι θεῷ,
ἀναγκαῖον περὶ ἑκάστου τούτων ἐπεσκέφθαι. Εἰ γὰρ μὴ
εἰσὶ θεοί, πῶς ἐστι τέλος ἕπεσθαι θεοῖς; Εἰ δὲ εἰσὶ
μέν, μηδενὸς δὲ ἐπιμελούμενοι, καὶ οὕτω πῶς ὑγιὲς ἔσται;
Ἀλλὰ δὴ καὶ ὄντων καὶ ἐπιμελουμένων, εἰ μηδεμία διά-
δοσις εἰς ἀνθρώπους ἐστὶν ἐξ αὐτῶν καὶ νὴ Δία γε καὶ
εἰς ἐμέ, πῶς ἔτι καὶ οὕτως ὑγιές ἐστιν; Πάντα οὖν ταῦτα
674
ὁ καλὸς κἀγαθὸς ἐπεσκεμμένος τὴν αὑτοῦ γνώμην ὑπο-

τέταχε τῷ διοικοῦντι τὰ πάντα, καθάπερ οἱ ἀγαθοὶ πολῖ-
ται τῷ νόμῳ τῆς πόλεως.
ἀποστεῖλαι τὰ γράμματα περιέπεμπον πανταχοῦ. Ἑπτὰ

γὰρ πρότερον ἡμέραις τοῦ εἰς τὰς ἐμὰς ἀφικέσθαι χεῖρας
ἐφάνη ἡ ἐπιστολή, οἳ ἐξ ἑτέρων διαδεξάμενοι ἑτέροις
ἔμελλον παραπέμπειν. Οὕτω γὰρ ἐπενόησαν ἕνα ἑνὶ παρα-
διδόναι, ἵνα ταχεῖα αὐτῆς κατὰ πᾶσαν τὴν χώραν γένηται
ἡ διάδοσις. Καὶ ταῦτ' ἐλέγετο μὲν ἔτι τότε παρὰ τῶν
σαφέστατα ἡμῖν τὰ ἐκείνων ἐξαγγελλόντων. Ἐκρίναμεν
δὲ σιωπᾶν, ἕως ἂν ὁ ἀποκαλύπτων τὰ βαθέα σαφεστάτοις
καὶ ἀναντιρρήτοις ἐλέγχοις δημοσιεύσῃ τὰ κατ' αὐτούς.
ἀπορίᾳ δὲ καὶ ἀμηχανίᾳ καὶ τῷ μὴ ἔχειν εἰπεῖν τι τῆς

λύπης ἄξιον.
Ἕως ἐν τούτοις ἦμεν, ἐπικατέλαβεν ἡμᾶς ἕτερα γράμ-
ματα πρὸς Δαζίζαν τινὰ γεγραμμένα δῆθεν, τῇ δὲ ἀληθείᾳ
πᾶσιν ἀνθρώποις ἐπεσταλμένα, ὡς δηλοῖ αὐτῶν ἡ οὕτως
ὀξεῖα διάδοσις ὡς ἐν ὀλίγαις ἡμέραις ἐν παντὶ μὲν τῷ
Πόντῳ κατασπαρῆναι καὶ τὴν Γαλατίαν ἐπιδραμεῖν. Φασὶ
δέ τινες ὅτι καὶ Βιθυνοὺς διεξελθόντες οἱ τῶν ἀγαθῶν
τούτων ἄγγελοι μέχρις αὐτοῦ ἔφθασαν Ἑλλησπόντου. Τίνα
δὲ ἦν τὰ καθ' ἡμῶν πρὸς Δαζίζαν ἐπεσταλμένα πάντως
μὲν οἶδας.
Βασίλειος θεολόγος Homiliae super Psalmos Vol. 29, page 225, li.41
πνεῦμα οὐκ ἀνέχεται ἐν τῷ ἑνὶ στῆναι τὴν ἀτι-

μίαν, ἀλλ' εὐθὺς ἡλικιῶται συμπαρελήφθησαν· κῶμοι,
καὶ μέθαι, καὶ αἰσχρὰ διηγήματα ἑταίρα συμπί-
νουσα, τούτῳ προσμειδιῶσα, κἀκεῖνον διερεθίζουσα,
καὶ πάντας πρὸς τὴν αὐτὴν ἁμαρτίαν συμφλέγουσα.
Ἆρα μικρὸς ὁ λοιμὸς οὗτος, ἢ μικρὰ ἡ διάδοσις τοῦ
κακοῦ; Τί δὲ, ὁ τὸν πλεονέκτην ζηλῶν, ἢ ὁ τὸν ἐξ
ἄλλης τινὸς πονηρίας περιφανῆ τινα πολιτικὴν δυνα-
στείαν περιβεβλημένον, ἢ ἐθνῶν ἡγεμονίαν ἔχον-
τα, ἢ στρατοπέδων ἄρχοντα, εἶτα τοῖς αἰσχίστοις
πάθεσιν ἐμφυρόμενον.
675
Michael Psellus Polyhist., Opuscula logica, physica, allegorica, alia

Opusculum 42, li.74
εἴτε τι ἄλλο τῶν μεγαλοπρεπῶν καὶ θείων, οὐ διαφέρομαι, ὅτι τὰ θεῖα

ἀπέχει μὲν τῶν ἐνταῦθα καλῶν, εἰς δὲ νόησιν λαμβανόμενα ἐμφέρειάν
τινα τῆς οἰκείας οὐσίας ἀπὸ τῶν παρ' ἡμῖν θαυμαζομένων δίδωσι. διὰ
ταῦτα χρυσῷ εἴκασται ἡ ἀνέχουσα τούτους δύναμις.
Ἐπεὶ δὲ τὸ κάλλιστον τῶν ὄντων ἡ πρὸς θεὸν ὁμιλία ἐστὶ καὶ ἡ τοῦ
νοῦ πρὸς ἐκεῖνον διάδοσις, ἧς αἱ θεῖαι φύσεις καθαρῶς ἀπολαύουσι,
διὰ ταῦτα πανδαισίᾳ τῷ ποιητῇ ἡ ὁμιλία ἀπείκασται. εὐωχίας δέ, καὶ
μάλιστ πανδήμου, γνωρίσματα ψυκτῆρες καὶ κρατῆρες καὶ φιάλαι
καὶ πρόχοοι καὶ ὑδρορρόαι, κύλικές τε καὶ εἴ τι ἄλλο Θηρίκλειον
ἔκπωμα καὶ ἡ ἑτέρα τῆς τοσαύτης κατασκευῆς ἰδέα. ἀλλ' ὄντως τὴν
ποικιλίαν τῆς θοίνης παρωσάμενος, ἐπειδὴ καὶ ἁπλοῦν καὶ θεῖον τὸ
Michael Psellus Polyhist., Opuscula psychologica, theologica,
daemonologica
Page 16, li.12
μίασις πυρώδης καὶ ἐκ πυρός, ὥστε εἶναι τῶν τεττάρων σωμάτων γῆς
μὲν τὰς δύο, ἁφήν τε καὶ γεῦσιν (ἡ γὰρ γεῦσις ἁφῆς τι εἶδος), ὕδατος δὲ
τὴν ὄψιν, ἀέρος δὲ τὴν ἀκοήν, πυρὸς δὲ τὴν ὄσφρησιν.
Μίαν δὲ καὶ τῷ ἀριθμῷ τὴν αἰσθητικὴν ψυχὴν λέγει, καὶ ταύτην ἐν τῇ
καρδίᾳ οἰκίζει, ἀφ' ἧς ἐπὶ τὸν ἐγκέφαλον ἡ τῆς αἰσθήσεως γίνεται διά-
δοσις. πόροι γὰρ ἐντεῦθεν ἐπὶ τὸν ἐγκέφαλον διατείνουσι τρεῖς, εἶτα ἀπὸ
τοῦ ἐγκεφάλου ὁ μὲν αὐτῶν ἐπὶ τὴν ὄψιν, ὁ δὲ ἐπὶ τὴν ἀκοήν, ὁ δὲ ἐπὶ τὴν
ὄσφρησιν καθήκουσιν. οἱ δὲ τῆς ἁφῆς καὶ τῆς γεύσεως ἐπ' εὐθείας ἀπὸ
τῆς καρδίας τέτανται, ἀλλ' οὐ διὰ τῆς ἐπὶ τὸν ἐγκέφαλον ὁδοῦ.
Theodorus Studites Scr. Eccl., Theol., Homilia in nativitatem Mariae

(olim sub auctore Joanne Damasceno) Vol. 96, page 692, li.52
κῆς χροιᾶς ποικιλώτερον ἐξ ἀρετῆς ἁπάσης ἥδυσμα,

ἐξ ἧς ἄνεισιν ἄνθος ὁμοίῳ ὅμοιον κατὰ μητρικὴν
ἐμφέρειαν, ἐφ' ᾧ ἑπτὰ τὰ ἀναπαυόμενα πνεύματα,
ὡς ὁ Λόγος. Χαῖρε, νάρδος νάουσα, καὶ ἀρδεύουσα
κατὰ τὰ μυρεψικὰ τῆς ἁγνείας ἀρώματα, ὧν ἡ διά-
δοσις ὀσμὴ ἡδεῖα τῷ φήσαντι ἐν ᾌσμασι· Νάρδος
μου ἔδωκεν ὀσμὴν αὐτοῦ. Χαῖρε, στακτὴ, ἡ ἐκ παρ-
θενικῆς βαλσαμουργίας ἀποστάξασα Χριστῷ, στακτὴν
ἁγιάσματος, ἤτοι γάλακτος, ἡ ψάλλουσα ἐν ᾌσμα-
676
σιν· Ἀπόδεσμος τῆς στακτῆς ἀδελφιδοῦς μου

ἐμοὶ, ἀναμέσον τῶν μαστῶν μου αὐλισθήσεται.
Pseudo-Dionysius Areopagita Scr. Eccl., Theol., De caelesti hierarchia

Page 45, li.2
τοῖς νοεροῖς ἀναλόγως ἐπιφαίνεται καὶ τὴν οἰκείαν φωτοδοσίαν ἐγχειρί-

ζουσα ταῖς πρεσβυτάταις οὐσίαις δι' αὐτῶν ὡς πρώτων εἰς τὰς ὑπο-
βεβηκυίας αὐτὴν εὐκόσμως διαδίδωσι κατὰ τὴν ἑκάστης διακοσμήσεως
θεοπτικὴν συμμετρίαν. Ἢ ἵνα σαφέστερον εἴπω καὶ δι' οἰκείων παρα-
δειγμάτων εἰ καὶ ἀποδεόντων θεοῦ τοῦ πάντων ἐξῃρημένου, πλὴν ἡμῖν
ἐμφανεστέρων· ἡ τῆς ἡλιακῆς ἀκτῖνος διάδοσις εἰς πρώτην ὕλην εὐδια-
δότως χωρεῖ τὴν πασῶν διειδεστέραν καὶ δι' αὐτῆς ἐμφανέστερον ἀνα-
λάμπει τὰς οἰκείας μαρμαρυγάς, προσβάλλουσα δὲ ταῖς παχυτέραις ὕλαις
ἀμυδροτέραν ἔχει τὴν διαδοτικὴν ἐπιφάνειαν ἐκ τῆς τῶν φωτιζομένων
ὑλῶν πρὸς φωτοδοσίας διαπορθμευτικὴν ἕξιν ἀνεπιτηδειότητος καὶ κατὰ
σμικρὸν ἐκ τούτου πρὸς τὸ τελείως σχεδὸν ἀδιάδοτον συστέλλεται.
Πάλιν
Pseudo-Dionysius Areopagita Scr. Eccl., Theol., De divinis nominibus

Page 201, li.17
τῶν ἀπηχημάτων αὐτῆς συνέχει καὶ διακρατεῖ καθάπερ καὶ ἐπὶ τῶν κατ'
αἴσθησιν δυνατῶν ὁρῶμεν, ὅτι τὰ ὑπέρλαμπρα φῶτα καὶ μέχρι τῶν
ἀμβλειῶν ὁράσεων φθάνει, καὶ τοὺς μεγάλους φασὶ τῶν ψόφων καὶ εἰς
τὰς μὴ λίαν εὐκόλως τῶν ἤχων ἀντιλαμβανομένας ἀκοὰς εἰσδύεσθαι. Τὸ
γὰρ πάντη ἀνήκοον οὐδὲ ἀκοὴ καὶ τὸ καθόλου μὴ βλέπον οὐδὲ ὅρασις.
3 Αὕτη δ' οὖν ἡ ἀπειροδύναμος τοῦ θεοῦ διάδοσις εἰς πάντα τὰ
ὄντα χωρεῖ, καὶ οὐδὲν ἔστι τῶν ὄντων, ὃ παντελῶς ἀφῄρηται τὸ ἔχειν
τινὰ δύναμιν, ἀλλ' ἢ νοερὰν ἢ λογικὴν ἢ αἰσθητικὴν ἢ ζωτικὴν ἢ οὐσιώδη
δύναμιν ἔχει, καὶ αὐτὸ δέ, εἰ θέμις εἰπεῖν, τὸ εἶναι δύναμιν εἰς τὸ εἶναι
ἔχει παρὰ τῆς ὑπερουσίου δυνάμεως.

litteras dispositae, quae tres libros conflant) (fragmenta e cod. Vol. 96,
page 356, li.43
Τὸ τῆς πορνείας πνεῦμα οὐκ ἀνέχεται ἐν τῷ ἑνὶ

στῆναι τὴν ἀνομίαν, ἀλλ' εὐθὺς ἡλικιῶται, κῶμοι,
καὶ μέθαι, καὶ αἰσχρὰ διηγήματα, ἑταῖρα συμπί-
νουσα, τούτῳ προσμηδιῶσα, κἀκεῖνον διερεθίζουσα,
καὶ πάντας πρὸς τὴν αὐτῆς ἁμαρτίαν συμφλέγουσα.
677
Ἆρα μικρὸς ὁ λοιμὸς οὗτος, ἢ μικρὰ ἡ διάδοσις τοῦ κακοῦ;
Nicolaus I Mysticus Theol., Epist., Opuscula diversa Sec. 199,XVI, li.5
τὸν νόμον καὶ ποιεῖσθαι τύπον τὰ παραβαθέντα καὶ παράδειγμα.

Ὅτι ἡ οἰκονομία οὐκ ἐπὶ βεβαιώσει τῶν ἁμαρτανομένων γίνε-
ται, ἀλλ' ἐπὶ ἀπαλλαγῇ τῆς ἁμαρτίας καὶ σωτηρίᾳ τοῦ ἁμαρτάνοντος·
ὅτι ἡ οἰκονομία ἐπὶ καταγνώσει τοῦ σφάλματος γίνεται ἐφ' ᾧ ἀξιοῦν-
ται τῆς οἰκονομίας διὰ φιλανθρωπίαν οἱ ἐχόμενοι τῷ ἁμαρτήματι·
ὅτι ἡ οἰκονομία κοινή τίς ἐστι καὶ διάδοσις ἐπὶ πάντας τοὺς ἐφ' ὧν
ἐπὶ εὐεργεσίᾳ καὶ σωτηρίᾳ τελεῖται, ἀλλ' οὐκ ἰδία τις καὶ ἀποτεταγμέ-
νη τοῖς λαμβάνουσι χάρις.
Δωρίππη. κύριον.Δωρίς, Δωρίδος. ἡ κλητικὴ ὦ Δωρί.

Δωδεκάκρουνος. κρήνη ἐν Ἀθήναις. Θουκυδί-
δης ἐννεάκρουνον λέγει.
Δωνατική. διάδοσις διδομένη παρὰ τοῦ βασι-
λέως τοῖς στρατεύμασι. Δωδώνη. ὄρος.
Simplicius Phil., In Aristotelis physicorum libros commentaria Vol. 10,

page 1350, li.17
Λύσας τὴν ἔνστασιν, τὴν πρὸς τὸν λέγοντα λόγον, ὅτι πᾶν τὸ κινού-
μενον ὑπό τινος κινεῖται, καὶ ἐνισταμένην ἀπὸ τῶν ῥιπτουμένων, ἅτινα
καὶ παυσαμένου τοῦ ῥίψαντος αὐτὰ μένει κινούμενα, λύσας δὲ διὰ τοῦ τὸ
πρῶτον κινῆσαν ποιεῖν τὸ ὑφ' ἑαυτοῦ κινηθὲν οἷόν τε καὶ αὐτὸ κινεῖν καὶ
ἐκεῖνο τὸ μεθ' ἑαυτὸ καὶ ἐφεξῆς οὕτως (ἐπὶ πάντων γὰρ ὁ αὐτὸς λόγος),
νῦν ἐπάγει, ὅτι ἡ τοιαύτη διάδοσις τῆς κινήσεως οὐκ ἐπὶ τῶν ἀιδίων
ἐστίν, ἀλλὰ προσήκει τοῖς ἐνδεχομένοις ὁτὲ μὲν κινεῖσθαι, ὁτὲ δὲ
ἠρεμεῖν.
καὶ ἐπάγει μετ' ὀλίγον·διὸ ἐν ἀέρι καὶ ὕδατι γίνεται ἡ τοιαύτη
κίνησις. καὶ ἐπιδείκνυσιν, ὅτι οὐκ ἔστι συνεχὴς αὕτη, καὶ ἐκ τοῦ τοῖς
ποτὲ μὲν κινουμένοις, ποτὲ δὲ ἠρεμοῦσιν ὑπάρχειν (ἡ γὰρ τοιαύτη κίνη-
σις διακόπτεται ταῖς ἠρεμίαις) καὶ ἐκ τοῦ τὸ κινοῦν τὸ ῥιπτούμενον.
Simplicius Phil., In Aristotelis libros de anima commentaria [Sp.?] (fort.

auctore Prisciano Lydo) Vol. 11, page 141, li.32
678
ῥιπτουμένων. ὁ δὴ τελευταῖος ὁ πρὸς τῷ ἀγγείῳ πληγείς τε καὶ σχημα-

τισθείς, κωλυθεὶς ἐπὶ τὸ πρόσω διαδοῦναι τὴν πληγὴν ὑπὸ τοῦ ἀγγείου,
ἀνάπαλιν ὑπὸ τῆς τοῦ στερεοῦ ἀντιτυπίας ἀπωσθεὶς ὡς σφαῖρα ὑπὸ
στερεοῦ
τινος, τὸν ἐπὶ τάδε αὐτοῦ πάλιν ἔπληξέ τε καὶ ἐσχημάτισε, καὶ οὕτω πάλιν
ἡ διάδοσις ἐπὶ τὰ αὐτὰ τῆς πληγῆς καὶ τοῦ ψόφου γίνεται.” οἷς ἅπασι τοῦ
Ἀλεξάνδρου οὖσιν ἐπιστήσειεν ἄν τις ὡς ἐν σχήματι τὸν ἦχον τιθεμένοις
καὶ ὡς μὴ διορίζουσι τὴν τῆς πληγῆς διάδοσιν, πότερον ὁ πρῶτος πληγεὶς
ἀὴρ τὸν μετ' αὐτὸν πλήττει, ὥσπερ καὶ σχηματίζειν λέγεται σαφῶς, καί
τις ἂν γένοιτο ἀέρος ὑπὸ ἀέρος συνεχοῦς καὶ ἑνὸς μένοντος πληγὴ καὶ
ἠχητικὴ πληγή, ἢ τοῦ πλήξαντος στερεοῦ τὸν πρῶτον ἀέρα .
Simplicius Phil., In Aristotelis libros de anima commentaria [Sp.?] (fort.

auctore Prisciano Lydo) Vol. 11, page 146, li.11
ὡς τὰ ἀπὸ τῶν λείων, ὅταν τις κρούσῃ, ἁλλόμενα. διὰ γὰρ τὸ μὴ

θρύπτεσθαι
ἀνάγκη οὕτως ἀποπάλλεσθαι, ὥστε μένειν ἓν καὶ συνεχές, πληγὲν μὲν ἢ
πρώτως ἢ καὶ προηγουμένως ἄλλοις πληγεῖσι συμπαθόν, οὕτω δὲ πληγέν,
ὡς
φθάνειν τὴν πληγὴν καὶ τὴν ἐπ' αὐτῇ ἐνδιδομένην ἠχητικὴν τῶν
πληξάντων
ἐνέργειαν πρὸ τῆς θρύψεως. καὶ ἡ κίνησις αὕτη οὐ φορὰ οὖσα ὡς ἡ τῶν
ἁλλομένων, ἀλλὰ διάδοσις ταχεῖα τῆς τε πληγῆς καὶ τῆς ἐνεργείας, ἀπει-
κασθεῖσα τῇ ἅλσει τῇἀπὸ τῶν λείων, ὅταν τις κρούσῃ, διά τε τὸ κατὰ
πληγὴν καὶ ταύτην γίνεσθαι καὶ στερεῶν καὶ λείων καὶ ἀθρόαν, καὶ ἔτι
ἀπὸ τούτων ἐπ' ἄλλα μεταβαίνειν. ἐπεὶ οὖν καὶ τὸ τύπτον καὶ τὸ τυπτό-
μενον πλάτος τι ἔχειν χρὴ καὶὁμαλόν, τουτέστι λεῖον, ὥστε τὸν ἀέρα
πλείω
ἐναπολαμβανόμενονἀθρόον ἀφάλλεσθαι καὶ σείεσθαι,.
Joannes Philoponus Phil., In Aristotelis libros de anima commentaria

Vol. 15, page 361, li.17
μέχρι γὰρ ἂν ἰσχυροτέρα ἡ διαδιδομένη πληγὴ ὑπάρχῃ τῆς θρύψεως τοῦ

ἀέρος, μέχρι τότε μένει ἄλλος παρ' ἄλλου σχηματιζόμενος. ὁ δὴ τελευ-
ταῖος πρὸς τὸ ἀγγεῖον πληγείς τε καὶ σχηματισθεὶς καὶ κωλυθεὶς εἰς τὸ
πρόσω διαδοῦναι τὴν πληγὴν ὑπὸ τοῦ ἀγγείου ἀνάπαλιν ὑπὸ τῆς τοῦ
στερεοῦ ἀντιτυπίας ἀπωσθεὶς ὥσπερ σφαῖρα ἀπὸ στερεοῦ τινος τὸν ἐπὶ
τάδε αὐτοῦ πάλιν ἔπληξε καὶ ἐσχημάτισε, καὶ οὕτως ἡ διάδοσις πάλιν
ἐπὶ ταῦτα τῆς τε πληγῆς καὶ τοῦ ψόφου γίνεται. ἔναρθρος δὲ ἡ ἠχὼ
γίνεται, ἐπειδὴ ὁ πρῶτος ὑφ' ἡμῶν διαλεγομένων πληττόμενος ἀὴρ πρῶ-
679
τος καὶ ἀνακλᾶται φέρων εἰς ἡμᾶς πάλιν τῆς πρώτης λέξεως τὴν ἠχώ,
καὶ ὁ δεύτερος τῆς δευτέρας, καὶ οὕτως ἡ τάξις τῆς διαλέκτου φυλάττε-
ται. ἐντεῦθεν πιθανῶς ἔστι συλλογίσασθαι καὶ τὸ ἐπὶ τοῦ κατὰ.
Olympiodorus Phil., In Aristotelis meteora commentaria Page 38, li.5
ἐξαφθῇ, καὶ κατὰ μῆκος μόνον γίνεται· καὶ εἰ τοῦτο, ἢ οἱονεὶ ἀποσπιν-
θηρίζει καὶ γίνονται αἱ αἶγες διὰ τὸ ἐοικέναι τοὺς ἀποσπινθηρισμοὺς τῶν
αἰγῶν τοῖς ἐκκρεμέσι μαλλοῖς, ἢ οὐκ ἀποσπινθηρίζει καὶ γίνονται δαλοί.
εἰ δὲ διεσπαρμένη εἴη ἡ ἔκκαυσις, γίνονται οἱ διᾴττοντες. οὐχ ὅτι δὲ
ἔλλειψις γίνεται πυρός, λέγομεν διεσπάρθαι, ἀλλ' ἐπειδὴ οὐ διόλου ἐστὶν
ἡ καπνώδης ἀναθυμίασις, ἀλλὰ διεσπαρμένη. διάδοσις οὖν γίνεται ἐν τῷ
μεταξύ, διὰ τὸ λεπτομερὲς δὲ οὐ διαφαίνεται, καὶ δίκην τοῦ ἐσβεσμένου
πυρὸς καὶ ἁπτομένου ἐκ τῆς ὑποκειμένης φλογός· ἡ γὰρ ἐν τῷ μεταξὺ
δίοδος τῆς φλογὸς οὐ φαίνεται διὰ τὸ λεπτομερές, ἀλλὰ τότε μόνον,
ἡνίκα
φθάσει περὶ τὴν θρυαλλίδα ὡς ἐπὶ τοῦ ἐσβεσμένου λύχνου. οὕτως οὖν
καὶ ἐνταῦθα. ἔστι δὲ καὶ ἕτερος τρόπος τῆς γενέσεως διᾳττόντων· γίνεται
Sophonias Phil., In Aristotelis libros de anima paraphrasis Page 28, li.12
καλοῦσι σῶμα. δεῖ γὰρ ἔχειν αὐτὴν ὃ ζωοποιήσει ἀεί, εἴπερ μὴ μάτην
φύσει
ζωοποιός. τούτῳ γοῦν ἐνιδρυμένη ὡς αἰσθομένη καὶ κρίνουσα εἰσδέχεται
τὰς
τῶν αἰσθητῶν προσβολάς. μέσον γὰρ τοῦτο ψυχῆς ἐν τῇ κοινωνίᾳ καὶ τοῦ
παχέος ἵσταται σώματος, καὶ τῶν ἐξωτερικῶν εἰς ψυχὴν κινήσεων ἕδρα
καὶ
τελευταία περάτωσις, ἀρχὴ δ' αὖ τῶν ἐκεῖθεν εἰς τὸ σῶμα διικνουμένων
ἐνερ-
γειῶν καὶ διάδοσις. ὅθεν ἡ μὲν αἴσθησις ἀπὸ τωνδὶτῶν αἰσθητῶν καὶ
μερικῶν
ἀνατρέχει πρὸς τοῦτο ἐντευξομένη τῇ ψυχῇ, ἡ δ' ἀνάμνησις αὖ αὐτόθεν
πρὸς
τὰς ἐν τοῖς αἰσθητηρίοις κινήσεις ἢ μονάς· μνησθέντες γὰρ πολλάκις
φοβεροῦ
τινος ὠχριάσαμεν καὶ τὸν πλοῦν ἐννοοῦντες ἐναυτιάσαμεν. καὶ σχεδὸν τὰ
ἐν
σώματι πάντα πάθη, ἃ τὰ μὲν κατὰ ποιάν τινα φορὰν τὰ δὲ κατ'
ἀλλοίωσιν.
Sophonias Phil., In Aristotelis libros de anima paraphrasis Page 66, li.19

680
καὶ ἐνέργειαν ὀνομάζοιμεν. ἀλλὰ πᾶσα μὲν κίνησις καὶ ἐνέργεια, οὐκ
ἔμπαλιν
δέ· καὶ πᾶν πάθος κίνησις, οὐκ ἀντιστρέφει δέ. δεῖ γὰρ διαιρεῖν· καὶ ἡ
μὲν ἐκ τοῦ δυνάμει εἰς τὸ ἐνεργείᾳ ἀτελὴς ἐλέγετο πρόοδος, ἐνέργεια δὲ
πρὸς
ταύτῃ καὶ ἡ τελεία προβολὴ τῆς ἕξεως, ἥ τε ἀθρόα ὁμοῦ καὶ μὴ
συμπροϊοῦσα
τῇ κινήσει μηδὲ τῷ χρόνῳ συρρέουσα, ὥσπερ ἡ τοῦ φωτὸς ἐν τῷ παντὶ
προβολὴ καὶ διάδοσις ἄχρονος (ἅμα γὰρ τῷ φανῆναι φωτιστικόν, καὶ
ἀθρόως
ᾧ [δ'] ἂν προσβάλοι, ἀστράπτεται) καὶ ἐν παντὶ μέρει χρόνου ταῖς
ἐνεργείαις
ὁμοίως ἔχει ἑστῶσα καθ' ἕν, ὡς ἂν καὶ ἐπὶ τῶν αἰσθήσεων εἴποιμεν (καὶ
κατὰ ταὐτὸ γὰρ τό τε ὄμμα διήραμεν καὶ τῶν ὁρατῶν ἀντελάβομεν) ἥ τε
μεριστὴ καὶ τῷ χρόνῳ συμπαροδεύουσα, οἷα τὰ τοῦ διανοητικοῦ
ἐνεργήματα
καὶ κινήματα τὰ ἀπὸ προτάσεως ἐπὶ .
Proclus Phil., De sacrificio et magia Page 149, li.8
ἴδοι ἂν αὐτὴν ἐξαπτομένην μὴ ψαύουσαν τοῦ πυρός, καὶ τὴν ἔξαψιν

ἄνωθεν τοῦ κατωτέρω γινομένην. Ἀναλόγως οὖν ἡ μὲν προθέρμαν-
σις νοείσθω σοι τῇ συμπαθείᾳ τῶν τῇδε πρὸς ἐκεῖνα, ἡ δὲ προσα-
γωγὴ καὶ ἐν καλῷ θέσις τῇ τῆς ἱερατικῆς τέχνης κατά τε καιρὸν τὸν
πρέποντα καὶ τρόπον τὸν οἰκεῖον προσχρήσει τῶν ὑλῶν, ἡ δὲ τοῦ
πυρὸς διάδοσις τῇ παρουσίᾳ τοῦ θείου φωτὸς εἰς τὸ δυνάμενον
μετέχειν, ἡ δὲ ἔξαψις τῇ θειώσει τῶν θνητῶν καὶ τῇ περιλάμψει τῶν
ἐνύλων, ἃ δὴ κινεῖται πρὸς τὸ ἄνω λοιπὸν κατὰ τὸ μετασχεθὲν ὑπ'
αὐτῶν σπέρμα θεῖον, ὥσπερ τὸ τῆς ἐξαφθείσης θρυαλλίδος φῶς.
Καὶ ὁ λωτὸς δὲ παρίστησι τὴν συμπάθειαν, μεμυκὼς μὲν πρὸ τῶν
ἡλιακῶν αὐγῶν, διαπτυσσόμενος δέ πως ἠρέμα τοῦ ἡλίου πρῶτον
Δῶμα: ὁ οἶκος. καὶΔωμάτιον, οἰκημάτιον.Δωνατικὴ διάδοσις: ἡ

διδομένη παρὰ τοῦ βασιλέως τοῖς στρατεύμασι.Δῶρα θεοὺς πείθει καὶ
αἰδοίους βασιλῆας· οἱ μὲν Ἡσιόδειον οἴονται τὸν στίχον, εἴρηται δὲ καὶ
Πλάτωνος ἐν τρίτῃ Πολιτείᾳ.
Επικοινωνία
681
Πλάτων Sophista“Platonis opera, vol. 1”, Ed. Burnet, J.Oxford:

Clarendon Press, 1900, Repr. 1967.Stephanus page 252, Sec. d, li.3
τὸν πολέμιον καὶ ἐναντιωσόμενον ἔχοντες, ἐντὸς ὑποφθεγγόμενον

ὥσπερ τὸν ἄτοπον Εὐρυκλέα περιφέροντες ἀεὶ πορεύονται. {ΘΕΑΙ.}
Κομιδῇ λέγεις ὅμοιόν τε καὶ ἀληθές.
{ΞΕ.} Τί δ', ἂν πάντα ἀλλήλοις ἐῶμεν δύναμιν ἔχειν
ἐπικοινωνίας; {ΘΕΑΙ.} Τοῦτο μὲν οἷός τε κἀγὼ διαλύειν. {ΞΕ.}
Πῶς; {ΘΕΑΙ.} Ὅτι κίνησίς τε αὐτὴ παντάπασιν ἵσταιτ' ἂν καὶ
στάσις αὖ πάλιν αὐτὴ κινοῖτο, εἴπερ ἐπιγιγνοίσθην ἐπ' ἀλλήλοιν.
Theophrastus Phil., Fragmenta (0093: 010)“Theophrasti Eresii opera,
quae supersunt, omnia”, Ed. Wimmer, F.Paris: Didot, 1866, Repr.
1964.Fragment 4, Sec. 67, li.8
καὶ ἡ τοῦ οἴνου κατάμιξις καὶ μύρα ἔνια καὶ θυμιά-

ματα εὐοσμότερα καθάπερ τὴν σμύρναν. Δοκεῖ δὲ
καὶ τὸ μύρον ἡδύνειν τοὺς οἴνους, διὸ καὶ οἱ μὲν ἐν τῇ
οἰνοποιΐᾳ μιγνύουσιν οἱ δὲ οὕτως ἐπιχεόμενον πίνουσιν.
Οὐκ ἄλογον δὲ συνέγγυς τὰς αἰσθήσεις οὔσας καὶ ἐν
τοῖς αὐτοῖς ὑποκειμένοις ἔχειν τινὰ ἐπικοινωνίαν· ὡς
γὰρ ἐπὶ τὸ πᾶν οὐδεὶς οὔτε χυλὸς ἄοσμος οὔτε ὀσμὴ
ἄχυλος· τοῦτο δὲ ὅτι οὐδεμία ἐκ μὴ ἔχοντος χυλόν.
Συμβαίνει δὲ καὶ μεταβάλλειν τὰς ὀσμὰς ἅμα
τοῖς χυλοῖς ὥσπερ ἐπί τε τοῦ οἴνου καὶ ἐπὶ καρπῶν
τινῶν· ἐνίων δὲ καὶ ἐν τῷ ἄνθει πρότερον ὥσπερ τῶν.
Epiphanius Scr. Eccl., Panarion (= Adversus haereses) “Epiphanius,

Bände 1–3: Ancoratus und Panarion”, Ed. Holl, K.Leipzig: Hinrichs,
1:1915; 2:1922; 3:1933; Die griechischen christlichen Schriftsteller 25, 31,
37.Vol. 3, page 365, li.3
[ἐκ] τοῦ ὑπὲρ τὰ ἔνδοξα γεγονόταὄντος τὸ προκριτέον καὶ ὑπὲρ αὐτὰ

ὂν ἀναλόγως θεωρῆται. ὁ δὲ οὐκέτι τῇ τούτων ὀνομασίᾳ
682
κικλησκόμενος,
τῇ δὲτοῦ προκριτέου ὁμοουσιότητι ἐκ τοῦ τετέχθαι συνηνωμένως
ἔχων τὸ ἀξίωμα, εἰ διοίσει τοῦ προκριτέουδιὰ τὴν παραλλαγήν,
καὶ τῷ προκριτέῳ ἔλαττον ἀξίωμα περιποιήσεται, διαλλαττομένης τῆς
κατὰ τὸ προκριτέον τοῦ γεννήματος ἐπικοινωνίας. διὸ ὅμοιος ἐξ ὁμοίου
καὶ ἴσος ἐξ ἴσου ἡμῖν ὁ βλαστὸς οὐκ ἀπὸ σωματικῆς ἐννοίας τῇ πίστει
κατεί-
ληπται, ἀλλ' ὡς θεὸς ἐκ θεοῦ, φῶς ἐκ φωτὸς καὶ λόγος πατρὸς
ἐνυπόστατος,
σῳζομένης τῆς ἀμεταθέτου τοῦ προκριτέου δόξης, ἐν τῷ τὸ προκριτέον
οὐκ αὐτὸ ἑαυτοῦεἶναι αἴτιον, ἀλλ' ἀπ' αὐτοῦ τὸ ἴσον γεννῶν ἀχράντῳ
καὶ ἀκαταλήπτῳ οὐσίᾳ, ὁμοουσίως τὸ οὐσιῶδες καὶ ἐνυπόστατον θεῖον
.
Epiphanius Scr. Eccl., Panarion (= Adversus haereses) Vol. 3, page 371,

li.4
ὑπ' αὐτῆς κεκτισμένον. ἐπειδὴ δὲ ἀνὰ μέσον τοῦ ποιητικοῦ καὶ

ποιουμένου
καὶ κτιστοῦ καὶ κτιζομένου ἄλλη τίς ἐστιν ὀνομασία, ἐγγίζουσα μὲν τῷ
ἀγεννήτῳ ὀνόματι, μακρυνομένη δὲ ἀπὸ τοῦ κτιστοῦ ὀνόματος,
ἀδύνατόν
ἐστι πάντα συγχέειν, ὦ Ἀέτιε, καὶ ἀφανίζειν ἀπὸ σαυτοῦ τῆς τελείας
κατὰ ἀληθινὴν σχέσιν υἱοῦ πρὸς πατέρα ἀεὶ ὄντος καὶ ἀκτίστου
ὀνομασίας
ἐπικοινωνίαν. ἀδύνατονγάρ ἐστι τὴν ἀγέννητον καὶ ἄκτιστον φύσιν
κτιστήν ποτε γενέσθαι, καὶ ἀπὸ τοῦ κεκτίσθαι πάλιν μεταμεληθεῖσαν
ἀναδραμεῖν ἐπὶ τὴν αὐτῆς ἀγεννησίαν, κἄν τε μυρία ἡμῖν πλέκῃς
Ἀριστο-
τελικὰ ζητήματα, καταλείψας τὴν ἄνωθεν ἁπλῆν καὶ ἁγνὴν τοῦ
πνεύματος
ἁγίου διδασκαλίαν.

li.18
τὸ «θεόν μου καὶ θεὸν ὑμῶν» κατὰ τὴν τοῦ υἱοῦ θεότητα καὶ κατὰ τὴν
683
μαθητῶν υἱοθεσίαν πληρωτέον· ἀλλὰτῷ «θεόν μου καὶ θεὸν ὑμῶν»

διὰ τὴν ἡμετέρανσωτηρίαν περὶ τῆς ἑαυτοῦ ἐνανθρωπήσεως μυστη-
ριωδῶς ὁ ἀληθεύων ἐν ἅπασι τοὺς μαθητὰς ἠσφαλίζετο· πατέρα δέ μου
καὶ πατέρα ὑμῶνεἰπὼν διὰ τοῦ ἐμοῦσημαίνει τὴν τοῦ θεοῦ πρὸς
αὐτὸν κατὰ φύσιν καὶ ὁμοῦ πρὸς ἡμᾶς ἐπικοινωνίαν, ἧς ἐγὼ μέν,φησίν,
κατὰ φιλανθρωπίαν ἐνδημήσας ἔδωκα ὑμῖν περιγενέσθαι κατὰ τὸ
ῥητόν· «ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα θεοῦ γενέσθαι». διόπερ καὶ
αὐτὸς
παρ' αὐτοῖς γενόμενος μορφὴν δούλου ἔλαβε, προσφάτως προσφάτῳ
ἐπικοινωνήσας, τῶν ἀρχαϊζόντων μενόντων ἐν ταυτότητι καὶ μὴ εἰς
σύγχυσιν μεταβαινόντων, υἱῶν μὲν ἀνθρώπων διὰ τῆς μετοχῆςθεοῦ

li.2
μένων, καὶ τοῦ τὴν μορφὴν δούλου λαβόντος διὰ τοῦ μὲν «λαβόντος»
τὸ πρόσφατον δηλοῦντος, διὰ δὲ τοῦ «ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχοντος» εἰς
τροπὴν μὴ παρερχομένου. τούτων δὲ οὕτως ὄντων καὶ ἐν τελείᾳ γνώσει
οὕτως παρὰ τοῖς θεοδιδάκτοις σοφῶς ὁμολογουμένων, οὔτε τὸ «θεός
μου καὶ θεὸς ὑμῶν» οὔτε τὸ «πατήρ μου καὶ πατὴρ ὑμῶν», ἀπὸ τῆς
κατὰ τὸ εὔλογον ἐπικοινωνίας διὰ τοῦ ὁμωνύμου διοίσει τῆς
ἀκραιφνοῦς οὐσίαςοὐδὲ ἀπὸ τῆς ὑπεροχῆς τῆς ἰδίας ἑνότητος πατρὸς
πρὸς υἱὸν καὶ υἱοῦ πρὸς πατέρα καὶ ἁγίου πνεύματος ὡσαύτως. 35.
8ιη. Εἰ ἡ ἀγέννητος οὐσία κρείττων ἐστὶ γενέσεως, οἴκοθεν ἔχουσα τὸ
κρεῖττον, αὐτοουσία ἐστὶν ἀγέννητος. οὐ γὰρ βουλόμενος
ὅτι βούλεται γενέσεώς ἐστι κρείττων, ἀλλ' ὅτι πέφυκεν. αὐτὸ οὖν
Hephaestion Astrol., Apotelesmatica (epitomae quattuor) Hephaestionis

Thebani apotelesmaticorum libri tres, vol. 2”, Ed. Pingree, D.Leipzig:
Teubner, 1974. Page 267, li.20
ῥᾳδίας τὰς μεταβολὰς ἤτοι ἐπὶ τὸ ἄμεινον ἢ ἐπὶ τὸ χεῖρον,

τὰ δὲ στερεὰ ἀμετάτρεπτον τὸ ζητούμενον πρᾶγμα, τὰ δὲ
δίσωμα τὴν τῶν ζητουμένων ἀπόβασιν ἔσεσθαι διμερῆ.
καὶ τὰ μὲν ἔνυδρα τῶν ζῳδίων ἐνύδρους τοὺς τόπους
σημαίνουσιν, τὰς δὲ πράξεις δι' ὑγρῶν ἢ ἐν ὑγροῖς, τὰ δὲ
ἀμφίβια ἐπικοινωνίαν τῶν τε ἀπὸ γῆς καὶ τῶν ὑγρῶν, τὰ
684
δὲ χερσαῖα ἠπείρους καὶ ὄρη, τὰ δὲ πολύσπερμα καὶ πολύ-

γονα ὄχλους καὶ δήμους, τὰ δὲ ἄγονα ἐρημίας καὶ ἀπρα-
γίας. καὶ οἱ μὲν σύνδεσμοι τοῦ τῆς Σελήνης κύκλου ἀτε-
λέστατα καὶ ἐλλιπῆ τὰ πράγματα καὶ εἰς τὸ ἐναντίον τὴν
μετατροπὴν ἄγοντες, αἱ δὲ τῆς Σελήνης συναφαὶ κα.
Commentaria In Dionysii Thracis Artem Grammaticam, Scholia aticana

(partim excerpta ex Georgio Choerobosco, Georgio )“Grammatici Graeci,
vol. 1.3”, Ed. Hilgard, A. Leipzig: Teubner, 1901, Repr. 1965.Page 219,
li.12
…περιστερά, ἡ χελιδών, ὁ ἀετός, ὁ κόραξ, ἡ κορώνη.Πορφυρίου. –

Διαφέρει τὸ κοινὸν τοῦ ἐπικοίνου, ὅτι τὸ μὲν κοινὸν καὶ ἑκατέροις τοῖς
ἄρθροις χρῆται καὶἑκατέροις τοῖς σημαινομένοις, τὸ δὲ ἐπίκοινον
ἑκατέροις μὲν τοῖς σημαινομένοις χρῆται, ἑνὶ δὲ ἄρθρῳ. Ὠνομάσθη δὲ
τὸ μὲν κοινόν, ὅτι κοινόν ἐστιν ἀρσενικοῦ καὶ θηλυκοῦ, τὸ δὲ ἐπίκοινον
διὰ τοῦτο, ὅτι ἐπικοινωνίαν ἔχει δι' ἑνὸς ἄρθρου πρὸς ἕτερον
σημαινόμενον· ὃν τρόπον ἐπικοινωνεῖν ἐν τῷ βίῳ φαμὲν τὸν καθ' ἥμισυ
μὲν μέρος κοινωνοῦντα πράγματι,οὐ κοινωνοῦντα δὲ κατὰ τὸ ἕτερον.
Πολιτική διαφήμιση στην αρχαία Πομπηία. Μ Α Τιβέριος 25

Νοεμβρίου 2008,
Πολιτική διαφήμιση στην αρχαία Πομπηία * Στις προεκλογικές «αφίσες»

συχνά διαβάζουμε: «Ψηφίστε τον Χ άξιο για τη διαχείριση των κοινών»
Μ. Α. ΤΙΒΕΡΙΟΣ Οι πρόσφατες εθνικές εκλογές μου δίνουν την ευκαιρία
να αναφερθώ σήμερα σε προεκλογικούς αγώνες κατά την αρχαιότητα.
Βεβαίως δεν διαθέτουμε τόσες πληροφορίες που να μας επιτρέπουν να
έχουμε πλήρη εικόνα γι» αυτούς. Υπάρχει ωστόσο μια εξαίρεση. Η
έκρηξη
Οι πρόσφατες εθνικές εκλογές μου δίνουν την ευκαιρία να αναφερθώ

σήμερα σε προεκλογικούς αγώνες κατά την αρχαιότητα. Βεβαίως δεν
διαθέτουμε τόσες πληροφορίες που να μας επιτρέπουν να έχουμε πλήρη
εικόνα γι’ αυτούς. Υπάρχει ωστόσο μια εξαίρεση. Η έκρηξη του
Βεζουβίου στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. σταμάτησε απότομα όλες τις
δραστηριότητες στην Πομπηία, την οποία και σκέπασε με παχιά
στρώματα λάβας. Η καταστροφή αυτή έγινε λίγους μήνες μετά από τις
685
τοπικές εκλογές και ενώ δεν είχαν περάσει 60 μέρες από τότε που οι
νεοεκλεγμένοι αξιωματούχοι είχαν αναλάβει τα καθήκοντά τους.
Επόμενο ήταν η αρχαιολογική σκαπάνη να αποκαλύψει, εκτός των
άλλων, και ενδιαφέρουσες πτυχές από τον τελευταίο κυρίως προεκλογικό
αγώνα της πόλης και δευτερευόντως και από παλιότερους. Πρέπει βέβαια
να υπενθυμίσω μια ουσιώδη διαφορά που υπήρχε στις τότε εκλογικές
διαδικασίες σε σχέση με τις σημερινές. Τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο
και στη Ρώμη στις εκλογές δεν κατέβαιναν κόμματα – τέτοιοι μηχανισμοί
όπως τους ξέρουμε στις μέρες μας ήταν άγνωστοι – αλλά μεμονωμένα
άτομα, τα οποία με τη βοήθεια των υποστηρικτών τους, φίλων,
ομοτέχνων, γειτόνων, διεκδικούσαν την ψήφο των συμπολιτών τους.
Τα πιο αποκαλυπτικά σημάδια των προεκλογικών δρώμενων στην

Πομπηία είναι ένας μεγάλος αριθμός επιγραφών – πλησιάζουν τις 3.000
– που έφεραν στο φως οι ανασκαφές και που κάλλιστα μπορούν να
χαρακτηρισθούν ως προεκλογικές «αφίσες», αφού σ’ αυτές
αναγράφονται και προβάλλονται ονόματα υποψηφίων. Είναι γραμμένες
με μαύρο ή κόκκινο χρώμα σε προσόψεις σπιτιών και μαγαζιών, πάνω σε
άσπρο υπόστρωμα. Καθώς οι μισές περίπου από αυτές φαίνεται να
σχετίζονται με τις τελευταίες εκλογές, μπορούμε να μιλούμε για μια
σοβαρή «αφισορύπανση», αν λάβουμε υπόψη ότι η Πομπηία ήταν μια
μικρή πόλη 20.000 κατοίκων περίπου. Υπάρχουν ωστόσο δύο στοιχεία
που μετριάζουν την αρνητική αυτή εικόνα. Οι προεκλογικές επιγραφές
φαίνεται ότι γράφονταν όχι σε τοίχους δημοσίων κτιρίων αλλά σε
προσόψεις ιδιωτικών οικημάτων με πρωτοβουλία των ίδιων των
ιδιοκτητών τους που, χωρίς άλλο, θα ήταν υποστηρικτές των υποψηφίων
που ονοματίζονταν σ’ αυτές. Ακόμη, προκειμένου να μην προσβάλλεται
βάναυσα και σε καθημερινή βάση η αισθητική των πολιτών και των
ξένων επισκεπτών, την αναγραφή τους την αναλάμβαναν εξειδικευμένα
άτομα ή ακόμη και εξειδικευμένα συνεργεία. Οι καλλιγράφοι αυτοί
γραφίστες έβρισκαν μάλιστα την ευκαιρία να αναγράψουν και τα
ονόματά τους στις προεκλογικές αυτές επιγραφές, διαφημίζοντας με τον
τρόπο αυτό ανέξοδα τη δουλειά τους. Ετσι, τα κείμενα αυτά είναι
καλαίσθητα, διαβάζονται εύκολα και τραβούν αβίαστα τα βλέμματα των
διερχομένων.
Στις προεκλογικές «αφίσες» συχνά διαβάζουμε: «Ψηφίστε τον Χ άξιο για

τη διαχείριση των κοινών» ή « ψηφίστε τον Χ από τους πιο τίμιους και
πιο ενάρετους». Αλλα συνθήματα δεν διαφημίζουν την εντιμότητα των
υποψηφίων αλλά την επιτυχημένη επαγγελματική τους σταδιοδρομία,
ένδειξη ότι το ίδιο επιτυχής θα είναι και η ενασχόλησή τους με την
πολιτική. Μερικές φορές αναγράφεται και το όνομα του «πάτρωνα» του
υποψηφίου, δηλαδή του ισχυρού υποστηρικτή του που ανήκε στην
686
άρχουσα τάξη. Σίγουρα διέθεταν χιούμορ οι εμπνευστές ενός συνθήματος

το οποίο αναφέρεται σε υποψήφιο που προφανώς δεν συμπαθούσαν και
απεύχονταν την εκλογή του. Τον παρουσιάζουν να έχει την υποστήριξη
των σωματείων των… υπναράδων, των μπεκρίδων, των κλεφτών και των
κοπανατζίδων δούλων της πόλης! Ενας άλλος υποψήφιος, ο οποίος
απέβλεπε προφανώς στην ψήφο ευυπόληπτων πολιτών, μόλις αντίκρισε
ένα σύνθημα στο οποίο δύο κοπέλες ενός κακόφημου πιθανόν
ποτοπωλείου δήλωναν αναφανδόν την προτίμησή τους στο πρόσωπό του,
έβαλε να το ασπρίσουν για να μη διαβάζεται.
Επίζηλα μέρη για την αναγραφή προεκλογικών συνθημάτων ήταν τα

καπηλειά και οι ταβέρνες. Οπως τα σημερινά καφενεία, ήταν οι χώροι
όπου οι άνδρες θαμώνες εμπλέκονταν σε ατέρμονες πολιτικές
συζητήσεις. Σίγουρα θα περνούσαν από εδώ και υποψήφιοι, καθώς
υπήρχε συγκεντρωμένο ακροατήριο πρόθυμο να ακούσει το πρόγραμμά
τους. Προεκλογικές διαφημίσεις οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ακόμη και
στα πορνεία. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού και τα κορίτσια της δίνουν την
υποστήριξή τους συνήθως στον ίδιο υποψήφιο, όχι όμως πάντοτε. Σε
άλλα εκλογογραφήματα βλέπουμε να υποστηρίζονται με πάθος κάποιοι
υποψήφιοι από τους πολιτικούς φίλους τους, ανάμεσα στους οποίους
υπάρχουν και γυναίκες, παρόλο που αυτές στερούνταν του δικαιώματος
του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι». Ιδιαίτερο τόνο στους προεκλογικούς
αγώνες έδινε η εμπλοκή σ’ αυτούς διαφόρων συλλογικών οργάνων, όπως
θρησκευτικών σωματείων, επαγγελματικών ενώσεων, πολιτιστικών
συλλόγων, που φρόντιζαν και για τη δημοσιοποίηση των προτιμήσεών
τους.
Ολα τα παραπάνω, χωρίς άλλο, δίνουν με παραστατικό τρόπο μια εικόνα

από την προεκλογική κίνηση στην Πομπηία. Ακόμη μας επιτρέπουν να
αισθανθούμε κάτι από τον παλμό και το προεκλογικό κλίμα που
επικρατούσε στην πόλη λίγο πριν από τις τελευταίες της εκλογές, λίγο
πριν εξαφανιστεί από προσώπου γης. Και ο επίλογος. Η κάλπη
αναδείκνυε πάντοτε νικητές μέλη της τοπικής αριστοκρατίας, την οποία
αποτελούσαν πλούσιοι γαιοκτήμονες, «βιομήχανοι», έμποροι. Ωστόσο το
παρασκήνιο της εκλογής τους φαίνεται ότι δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Γι’
αυτό και ο Κικέρων, με κάποια δόση ειρωνείας, υποστήριζε ότι «είναι πιο
εύκολο να γίνει κανείς συγκλητικός στη Ρώμη παρά βουλευτής στην
Πομπηία»!
Ο κ. Μιχάλης Α. Τιβέριος είναι καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
10 Amazingly Ancient Advertisements. Ben Gazur Septem. 24, 2017

687
Advertisements are the scourge of the modern world. They have become
more clever and intrusive as people become more aware of their
presencAds on the Internet can follow us between websites and address
us by name.
They are not a modern invention, though. Whether there were dollars,
dinars, or denarii jangling in your pocket, there was always someone
encouraging you to spend them through the use of an advertisement.
Listverse - Daily Highlights Sponsored by Connatix

10 Pompeii BrothelsPhoto credit: WolfgangRieger
Don’t you hate it in fast-food restaurants when people get to the front of
the li.and still haven’t decided what they’re having? Well, the owners of
the brothels in the Roman city of Pompeii clearly faced a similar
problem.
They erected paintings of people in various states of sexual congress so
that customers could decide what they wanted from the many services
that were offered.[1] Romans were a lot less judgmental than most modern
societies when it came to sex. Brothels were not hidden away but were
able to advertise their wares publicly.
For example, the Lupanare (“Wolf’s Den”) was a purpose-built brothel in
Pompeii that contained 10 rooms for guests to usIts wall paintings served
as ads for its various sexual services.
As well as in the large establishments, sex could be bought on the streets.
Graffiti left all over the city directs people where to find the best
prostitutes and brothels. “If anyone sits here, let him read this first of all:
if anyone wants a screw, he should look for Attice; she costs 4 sestertii,”
reads one.
Another gives more accurate directions to follow. “At Nuceria, look for
Novellia Primigenia near the Roman gate in the prostitutes’ district.”
9 Pompeii Politics
Photo credit: eruptionmtvesuvius.weebly.com
688
Prostitution is called the world’s oldest profession. But another profession

has many similarities: politics. A politician must sell himself to the public
just as assiduously as any brothel dweller, and in Pompeii, they turned to
many of the same tactics. The local positions of aedile and duoviri were
clearly sought after because election notices are painted all over the walls
of Pompeii.
“Neighbors beg you to elect Lucius Statius Receptus duumvir with
judicial power, a worthy man. Aemilius Celer wrote this, a neighbor. You
jealous one who destroys this, may you fall ill.”[2]
Written in large, black, capital s, the advertisement is hard to miss. The
general formula for these ads was to state that some person supports a
certain candidate and you should, too.
In one ad, a group of prostitutes urges the public to vote a certain way.
Was this a genuine ad or an act of negative campaigning? “All the
deadbeats and Macerius ask for Vatia as aedile” seems to be a clear
attack ad.
8 Greek Pottery
Classical Greek pottery is often heavily decorated in red or black figures.
The stylized movements of the characters make them seem to come alive
as the pot is turned.
Many pots are signed by the artists, their names no doubt helping to sell
these wares to collectors just as a signed Monet would be snapped up
today. Signatures are their own type of advertising.
One bitter potter, Euthymides, even took the time to advertise how much
better his work was than one of his rivals. He wrote “better than
Euphronios could ever have done” on one of his vases.[3] Sometimes,
however, artistic skill was not sufficient to guarantee a sal
In the Louvre, there is a jug showing two men leading horses. It is a
pleasant scene, and no doubt, someone would have wanted it in his
homPerhaps not, though, as it has some added text between the figures. In
what the Louvre considers one of the first advertising slogans, the potter
has written: “Buy me, you will be getting a bargain.”
7 Jinan Liu’s Fine Needle Shop
Photo credit: retentionscience.com
689
Printing changed the world and especially the world of advertising.

Leaflets and posters became a practical way for a company to spread the
good news about their products. When did printing become a tool of
marketing? A thousand years ago in China, one company seems to have
been an early adopter.
Jinan Liu made good needles, and he wanted you to know about them.
“We buy high quality steel rods and make fine quality needles, to be
ready for use at home in no time,” runs the text of the ad.[4]
As advertising copy goes, it may not be the best. But the advertisement
does show another innovation. Above the writing, there is the image of a
rabbit holding a needlHere we see the earliest mascot for a brand.
A copper plate was engraved with the ad so that many paper copies could
be churned out and passed on to potential customers. Blame Jinan Liu the
next time a printed leaflet is left under your car’s windshield wiper.
6 Coins
Photo credit: forumancientcoins.com
The perfect advertisement is one that is omnipresent and inserts its
message into the customer’s mind, almost without him realizing it. One
method is to place the ad on an object that is used every day.
Coins have long been a tool of propaganda and still are today. British
coins have “ELIZABETH II D G REG F D” stamped on them, meaning
“Elizabeth II, Dei gratia regina fidei defensor” or “Elizabeth II, by the
grace of God, Queen, Defender of the Faith.” Ancient coiners were also
keen on advertising the importance of the person whose head was
shown.
Julius Caesar put his face on Roman coins and used them to proclaim his
descent from the goddess Venus. His assassin, Brutus, also used coins as
propaganda. Brutus included two daggers on the reverse to show just how
he had gotten there and to tell the people they had him to thank for the
end of tyranny.[5]
Brutus was defeated, and Caesar was declared a god. Of course, more
emperors followed and each of them was keen to use coinage to brand
themselves. Augustus, the adopted son of Caesar, had written on his coins
that he was the son of a god, which was technically true.
690
Other emperors preferred to show their military prowess. Trajan

decorated the reverse of his coins with images of his triumph over the
Dacians. At a time when literacy was far from guaranteed, one picture on
a coin could be worth far more than a thousand written words.
5 Stamped Bricks
Photo credit: britishmuseum.org
Mesopotamia, the land between the Euphrates and Tigris rivers in modern
Iraq, was home to one of the earliest civilizations. Almost every building
was made from mud bricks, not stonThese bricks offered a powerful
opportunity for advertising.
Over 4,000 years ago, the bricks used in construction had messages
impressed in them in cuneiform writing. These messages usually bore the
name of the king who had commanded the building. When you pass a
wall covered with the king’s name, you tend to remember him.
When King Nebuchadnezzar turned Babylon from a market town into the
capital of an empire, he made sure that people knew he was responsible
for the change by building Babylon with his own branded bricks.
“Nebuchadnezzar, king of Babylon, who provides for Esagila and Ezida,
the eldest son of Nabopolassar, king of Babylon, am I” was written on
each onHowever, these bricks only advertised to the builders involved.
Once they were in place, the inscriptions were hidden from sight.[6]
When Saddam Hussein rebuilt the ruins of Babylon, he went one better
than Nebuchadnezzar. On the bricks used in the reconstruction, he had
written, “Saddam Hussein, the protector of Iraq, rebuilt civilization and
rebuilt Babylon.”
This time, the writing was visible to all. After Saddam’s fall, all the
bricks were removed.
4 Sponsored Games
Photo credit: thehistoryhub.com
Big sports are big money. Thousands, even millions, of eyes will be
turned to the event. Any advertisement placed there is sure to get
noticed. You might even sponsor the whole game and have your name on
everyone’s lips.
691
But sponsorship of games is not a modern invention. We must turn to the

bloody gladiatorial bouts of the Romans for the early use of sport as
advertising and propaganda.
Pompeii was home to a large amphitheater where gladiator shows were
often performed. We even know that the games got out of hand
sometimes, such as when a series of taunts turned into a riot and the
games were banned. Once the Senate allowed them to be held again, the
games were used for political ends. Painted advertisements on walls
announced who was paying for the games.
“20 pairs of gladiators of Gnaeus Alleius Nigidius Maius . . . will fight
without any public expense at Pompeii.”
“20 pairs of gladiators of Decimus Lucretius Satrius Valens, perpetual
priest of Nero Caesar, son of Augustus, and 10 pairs of gladiators of
Decimus Lucretius Valens will fight at Pompeii on 4 April. There will be
a hunt.”[7]
When the time came to vote, it was hoped that the ads would remind
people who had given the best entertainment.
3 Fish Sauce And Olive Oil
Photo credit: urbangrains.net
Amphorae were large pottery vessels that were used to transport and store
goods in the Greek and Roman worlds. An amphora often had a stamp
placed on it to let the purchaser know the exact origin of the product
insidSome may have been purely for management of stock (knowing
what you had in store), but many stamps were a form of advertising.
At Pompeii, archaeologists found jars of garum (a fish sauce made from
fermented fish juice) that declared the contents: “Finest garum from the
factory of Umbricius Abascantus” and “First-rate garum from the factory
of Marcus Acceius Telemachus.”[8]
Olive oil was one of the most important products of the ancient world. It
was used in food, as fuel in lamps, in medicine, and to clean the body.
Like those who hunt out extra virgin olive oil, people would seek out the
best quality oils.
Many amphorae from Baetica in Spain that contained olive oil have been
found with stamps showing the origin of the oil. Perhaps its oil was in
demand and having that stamp of origin helped sales. On the other hand,
692
amphorae of olive oil from North Africa are rarely marked, which may
suggest that there was no benefit in advertising the origin of that oil.
2 Runaway Slaves
Photo credit: britishmuseum.org
When a dog or cat goes missing, we often see posters advertising the fact
and calling for the animal’s return. In the ancient world, slaves had much
the same position as pets to their owners. The slavemaster wanted his
property back, so he would advertise his loss. Messages were painted on
walls with descriptions of the fugitive slave and details of the reward for
the finder.
The painted message on a wall is familiar from Pompeii. But in other
ancient places, there were different ways to spread the news of a runaway
slavIn Egypt, pieces of papyrus have been found with ads for lost slaves.
One promises a reward to whomever brings the fugitive slave back to the
army barracks.[9]
Unlike a lost pet, however, a returned slave could not expect to be
received with lovCaptured slaves faced any of a number of punishments
for their dereliction.
1 Ancient Alcohols
Photo credit: Ancient Origins
People like to get drunk, so advertising alcohol should be an easy thing.
It has been claimed that humans gave up their hunter-gatherer ways
expressly to be able to brew alcohol. Supposedly, the oldest
advertisement in the world is for a Mesopotamian beer.
Alan D. Eames, who described himself as a beer anthropologist, found a
tablet with the image of an ample-breasted woman holding jugs of the
alNext to the image, Eames believed the writing said, “Drink Elba, the
beer with the heart of a lion.” Unfortunately, no photographic evidence of
this find was ever produced.However, not all advertising is conveyed
through pictures or text. Word of mouth is perhaps the oldest form of
advertising. In those terms, Falernian wine had one of the best
campaigns.Poets wrote about the joys of this winAccording to Martial, it
was a drink fit to be poured for Zeus himself. It developed a myth around
its creation and was supposedly a divine gift from the god Bacchus. One
particular vintage from 121 BC became so acclaimed that its price
693
reached absurd levels.If you want to sell something, it seems that

tastemakers have always been a good investment.
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ
advertisement, 52, 54, 55, 68, 687, 688, διαλαλούντων, 114, 116, 135
689, 690, 692 διαλαλοῦσαι λέξεις, 129
Advertisements, 74, 82, 686, 687 διαλαλοῦσιν αἱ γραφαὶ, 124
advertising, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, διαλαλώ, 112, 148
60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, διαφημήσαντες, 20
71, 72, 73, 74, 75, 77, 78, 79, 80, 81, 82, διαφημίζει, 11, 13, 15, 34
83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, διαφημίζειν, 8, 13
94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, διαφημίζεσθαι, 11, 16, 17
103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, διαφημίζοιτο, 26
111, 112, 688, 689, 690, 691, 692 διαφημιζόμενον, 12, 18, 30
Ancient Greece, 52, 101, 102 διαφημίζονται, 11, 16
Archaic Greek, 84 διαφημίζουσι, 16
Greece, 83, 85, 86, 89, 91, 92, 94, 97, 98, διαφημίζουσιν, 19, 30
99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, διαφημίζω, 8
107, 108, 109, 110, 111, 112 Διαφημίζω, 8, 23, 29, 31, 112
Greek, 12, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, Διαφημίζων, 28
91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, διαφημίσαι, 11, 17, 22, 27
101, 102, 104, 105, 106, 109, 111, 165, διαφημίσαντες, 12, 13, 14, 21, 22, 24, 25
312, 621, 688, 691 διαφημισάντων, 12, 18
Greeks, 84, 92, 97, 99, 101, 102 διαφημίσας, 25
ἀγγελίαν, 115, 261, 286, 594 διαφημίσῃ, 13
ἀγγελίας, 191, 230, 393, 433, 484 Διαφήμιση, 4, 7, 8, 9, 44, 46, 52, 112, 146
ἀγγελλόμενον, 210 Διαφήμισης, 8, 9, 10, 48, 49, 98
ἄγγελοι, 158, 199, 200, 230, 239, 249, διαφημισθέντος, 18, 19, 20
250, 478, 674 διαφημισθήσεται, 11, 15
ἄγγελον, 158, 162, 168, 184, 208, 222, διαφημίσωσι, 26
267, 478 Διευφημῶ, 23, 32
ἄγγελος, 29, 222, 231, 243, 249, 250, 313, διεφήμιζον, 33, 36, 37, 41, 43, 556
396, 413, 414, 430, 444, 478, 584, 614, διεφημίζοντο, 43
639, 660 διεφημίξαντο, 33, 34, 43
διαδίδω, 8, 112 διεφήμισαν, 27, 32, 35, 37, 38, 40, 42
διαδοθείσης, 327, 328, 332, 334, 336, 398, διεφήμισεν, 39
399, 405, 406, 464, 532, 536, 626 Διεφημίσθη, 13, 33, 34, 35, 36, 38, 40
διαλαλεῖ κήρυγμα, 141 δρομοκήρυκας, 176
διαλαλεῖ τῷ λαῷ, 138 Ιωάννης Δαμασκηνός, 37, 38, 128, 213,
διαλαλεῖν, 113, 116 214, 495, 496
διαλαληθέντος τοῦ συμβεβηκότος, 114 Ιωάννης Δαμασκήνος, 20, 40, 224, 225,
διαλαλήσας, 115, 118, 126, 140 529, 530, 676
διαλαλιὰ, 122, 123, 141 κήρυγμα,, 208
διαλαλιὰν, 131, 132, 133, 144 κήρυκα, 117, 147, 148, 149, 150, 151,
διαλαλούμενα, 119 153, 154, 155, 156
694
Κήρυκα, 148, 157, 158, 159, 160, 161, Σούδα, 31, 32, 146, 251, 252, 656, 657,
162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 170, 658, 659, 660, 661, 662, 663, 680
171, 172, 173, 174, 175, 176, 178, 179, στρατοΚήρυκα, 183, 252
180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, φήμη, 39, 42, 119, 125, 146, 203, 254,
188, 189, 191, 192, 193, 194, 196, 197, 255, 256, 259, 260, 262, 264, 267, 268,
199, 200, 201, 202, 203, 204, 207, 208, 269, 271, 274, 275, 276, 277, 278, 283,
210, 211, 212, 213, 214,215, 216, 217, 285, 286, 288, 289, 290, 291, 292, 294,
218, 219, 221, 222, 224, 225, 226, 227, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 301, 302,
228, 229, 231, 232, 233, 234, 235, 236, 303, 304, 306, 307, 308, 309, 310, 311,
237, 238, 241, 242, 243, 245, 246, 247, 312, 313, 314, 315, 317, 318, 321, 323,
248, 249, 250, 251, 252, 253 326, 330, 331, 336, 338, 339, 340, 342,
Κήρυκά, 157, 175, 201, 216, 242 343, 344, 345, 346, 347, 348, 349, 350,
κήρυκα μεγαλοφωνότατον, 209 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358,
Κήρυκας, 147, 156, 158, 159, 161, 163, 360, 362, 363, 364, 365, 368, 370, 371,
166, 168, 169, 171, 172, 173, 174, 175, 374, 375, 376, 379, 380, 381, 384, 386,
176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 186, 387, 389, 390, 394, 395, 396, 399, 400,
188, 189, 190, 191, 193, 195, 197, 198, 401, 402, 404, 411, 413, 416, 418, 419,
199, 200, 201, 202, 204, 205, 206, 207, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 426, 427,
208, 209, 210, 212, 213, 214, 216, 217, 428, 430, 431, 433, 436, 437, 438, 439,
218, 219, 220, 221, 223,224, 225, 227, 440, 441, 442, 444, 445, 448, 453, 454,
228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 237, 455, 456, 462, 465, 467, 468, 469, 471,
238, 239, 240, 242, 243, 244, 247, 248, 473, 474, 477, 478, 479, 480, 481, 484,
249, 252 485, 486, 487, 488, 490, 492, 493, 494,
Κήρυκας καὶ τοὺς ἀγγέλους, 210 497, 498, 499, 500, 502, 503, 505, 506,
κηρύκειον, 158, 197, 239 508, 511, 512, 514, 515, 519, 520, 521,
κήρυκες, 38, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 523, 524, 526, 528, 529, 530, 531, 532,
153, 154, 155, 156, 157 533, 534, 535, 536, 540, 542, 543, 545,
Κήρυκες, 149, 150, 151, 152, 154, 156, 546, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 553,
158, 174, 195, 200, 212, 230, 231, 238, 554, 555, 556, 558, 559, 562, 564, 565,
239, 249, 250 566, 567, 570, 573, 574, 576, 577, 579,
Κήρυκος, 173, 186, 194, 200, 227, 229, 580, 582, 583, 584, 585, 586, 588, 589,
233, 239, 242, 247 590, 591, 592, 593, 594, 595, 597, 599,
Κήρυκός, 251 600, 601, 610, 611, 612, 613, 614, 615,
κήρυξ, 135, 148, 183, 251 616, 617, 618, 619, 621, 622, 624, 625,
κηρύττειν, 165, 186, 245, 249 626, 627, 628, 629, 630, 631, 633, 634,
μεγαλοφωνότατον, 243 635, 636, 637, 638, 639, 640, 642, 643,
Οικονομικός, 48 645, 647, 648, 649, 650, 651, 655, 656,
Όμηρος, 51, 84, 151, 153, 158, 159, 160 657, 658, 660, 661, 662, 663
Ὁμήρου, 260, 357, 382, 384, 402, 419, Φήμη, 254, 305, 309, 310, 311, 358, 364,
579 365, 389, 401, 413, 414, 420, 428, 450,
πέμπει τὸν Κήρυκα, 227 451, 479, 485, 530, 588, 598, 653, 654,
πέμπειν, 164, 179, 181, 186, 198, 213, 662
229, 236, 242, 247, 252, 396, 537 φήμη γενέσθαι, 386
πέμψαντες, 117, 161, 165, 169, 179, 181, φήμη διαθέουσα, 289
182, 187, 226, 232, 246 φήμῃ διδόντες, 274
πλανᾶται φήμη, 306 φήμη διέδραμεν, 292, 531
πρέσβεις, 41, 152, 161, 164, 166, 179, φήμη ἐξῆλθεν, 313
182, 213, 226, 227, 251, 252, 285, 342, φήμη καὶ διεδόθη, 267
375, 394, 396, 450, 529, 535, 556, 567, Φήμη μέν ἐστιν, 310, 311
594, 611 φήμῃ παρασχεῖν, 258
φήμη ῥυεῖσα, 299
695
φήμῃ τῆς νίκης, 260 649, 650, 651, 652, 653, 654, 657, 658,
φήμη ὑπορρεῖ, 277, 278, 318 659, 660, 661
φήμην, 255, 256, 258, 262, 264, 265, 266, φήμης, 41, 50, 254, 255, 256, 258, 261,
267, 270, 272, 275, 276, 277, 278, 279, 262, 263, 265, 266, 267, 268, 269, 270,
280, 281, 282, 284, 287, 288, 290, 292, 271, 272, 273, 274, 280, 281, 283, 286,
293, 294, 296, 298, 300, 302, 304, 305, 287, 288, 292, 293, 295, 299, 301, 306,
309, 311, 313, 315, 316, 319, 320, 321, 307, 308, 309, 315, 316, 317, 318, 322,
322, 323, 325, 327, 328, 330, 331, 332, 324, 326, 327, 328, 329, 332, 333, 334,
334, 335, 340, 341,346, 347, 354, 355, 335, 336, 337, 338, 339, 342, 343, 344,
361, 362, 365, 366, 367, 368, 370, 371, 345, 346, 350, 355, 356, 359, 360, 361,
372, 373, 374, 376, 377, 378, 380, 382, 365, 368, 369, 371, 372, 374, 375, 377,
383, 384, 385, 386, 387, 388, 391, 392, 379, 390, 391, 392, 393, 395, 397, 398,
394, 395, 397, 398, 403, 405, 406, 407, 399, 401, 402, 403, 405, 406, 408, 409,
408, 409, 410, 411, 414, 416, 417, 418, 410, 411, 412, 415, 417, 418, 419, 423,
421, 426, 429, 430, 432, 433, 435, 437, 424, 425, 427, 429, 434, 439, 443, 445,
438, 442, 446, 449, 452, 453, 454, 455, 447, 451, 452, 457, 458, 462, 463, 464,
456, 459, 460, 461, 463, 465, 466, 467, 469, 471, 472, 473, 476, 478, 481, 482,
470, 472, 473, 475, 477, 480, 482, 488, 483, 484, 489, 490, 492, 493, 496, 497,
489, 491, 495, 496, 498, 501, 502, 504, 498, 502, 503, 505, 510, 512, 513, 515,
506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 516, 520, 521, 522, 523, 525, 526, 527,
517, 518, 519, 520, 524, 528, 535, 538, 529, 530, 532, 533, 534, 535, 536, 537,
540, 541, 543, 546, 550, 553, 555, 558, 538, 539, 540, 541, 543, 544, 545, 546,
561, 565, 570, 571, 573, 575, 578, 579, 548, 549, 551, 555, 556, 558, 559, 560,
584, 590, 591, 593, 594, 595, 599, 600, 563, 564, 568, 569, 571, 572, 575, 577,
601, 602, 603, 604, 606, 607, 608, 609, 580, 581, 582, 584, 587, 588, 589, 592,
610, 611, 612, 613, 616, 617, 618, 619, 593, 596, 602, 604, 605, 611, 618, 619,
622, 624, 626, 628, 630, 631, 632, 635, 620, 623, 626, 632, 633, 640, 641, 642,
636, 638, 640, 641, 643, 644, 645, 646, 644, 646, 650, 653, 655, 656, 657
φήμης πανταχόσε βοωμένης, 471
TLG Texts doing_search επικοινωνια tlg Go
UTF-8 search TLG Texts

Οδυσσέας Γκιλής. ΔΙΑΦΗΜΙΣΙΣ-ΔΑΦΗΜΙΣΗ-ΦΗΜΗ-ΑΓΓΕΛΙΑ- Advertising in Ancient Greece. 2016

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οδυσσέας Γκιλής. ΔΙΑΦΗΜΙΣΙΣ-ΔΑΦΗΜΙΣΗ-ΦΗΜΗ-ΑΓΓΕΛΙΑ- Advertising in Ancient Greece. 2016

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Αποσπάσματα από κλασικά κείμενα

Η πρώτη εικόνα για Διαφήμιση............................................................................................ 4

Η πρώτη εικόνα για Διαφήμιση

Το πρώτο δείγμα “graffiti” στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε στην

Thesaurus Graecae linguae. - Σελίδα 1203 - Henri Estienne – 1833.

Εκ γούν του μη προσβαλείν αυτούς τον στρατηγών ατολμίαν αυτού

[Διακωδωνέω, i. g. Διακωδωνίζω, Exploro, ap. Schol. Plat, p. 364 (ad

ΔιαΦημίζω. Famam spargo, Vulgo fama aliquid,ut Virgil, dicit Bella

Ο Ντελάλης* διαλαλούσε τα νέα, τις παραγγελίες που έπαιρνε από τις

μεγάφωνο οι αρχές είχαν πρόβλημα να επικοινωνήσουν με τους κατοίκους

Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποίησαν παπύρους για να κάνουν μηνύματα

Το πρώτο δείγμα γκράφιτι στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε στην Έφεσο.

Το πρώτο δείγμα “graffiti” στην Αρχαία Ελλάδα το συναντάμε στην

Η ιστορία της Διαφήμισης ξεκινάει από την Αρχαία Ελλάδα έχοντας τη

Λεξικό Liddell-Scott. δια-Φημίζω, μέλ. -ίσω, διαδίδω, εξαπλώνω

ἐπι-κοινωνέω, μέλ. -ήσω, 1. επικοινωνώ με κάποιον, με δοτ., σε Πλάτ.

Μάρκου 2.6 45 ὁ δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ διαφημίζειν

Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

Ως Διαφήμιση νοείται η μονομερής (δηλαδή από τον πομπό, χωρίς τη

Ο σύγχρονος ορισμός της Διαφήμισης...

Διαφήμιση είναι διαδικασία γνωστοποίησης και επηρεασμού του

πλεονεκτήματα του προϊόντος σε σχέση με τα ανταγωνιστικά.

Η Διαφήμιση ανήκει στο μείγμα προβολής και επικοινωνίας του

Η Διαφήμιση παραδοσιακά ανήκει στο τμήμα Μάρκετινγκ μίας

Κάθε Διαφήμιση έχει διαφορετικό σκοπό ως προς τα αποτελέσματα που

Να γνωστοποιήσει την ύπαρξη ενός νέου προϊόντος ή υπηρεσίας

Κάθε Διαφήμιση αποτελεί ένα μήνυμα το οποίο είναι κωδικοποιημένο

Αποσπάσματα κειμένων, χρονολογική ταξινόμηση.

1. ΒΈΤΤΙΟΣ ΒΑΛΕΝΣ Astrol. Anthologiarum libri ix (A.D. 2) Page 213

2. ΒΈΤΤΙΟΣ ΒΑΛΕΝΣ Astrol. Anthologiarum libri ix (A.D. 2) Page 246

3. ΒΈΤΤΙΟΣ ΒΆΛΕΝΣ Astrol. Anthologiarum libri ix (A.D. 2) Page 250

4. Ευσέβιος θεολόγος. Quaestiones evangelicae ad Marinum (A.D. 4) Vol.

5.Αθανάσιος θεολόγος . In caecum a nativitate [Sp.] (A.D. 4) Vol. 28 page

γενετῆς τυφλός· γνωρίζομεν ἡμεῖς ἐκεῖνον· πολλο-

6. Συμεών Λογοθέτης Chronicon (sub nomine Leonis Grammatici vel

7. Άννα Κομνηνή, Αλεξιάς. (A.D. 11-12) Book 2 Ch. 4 Sec. 9 li.16

8. Άννα Κομνηνή, Αλεξιάς. (A.D. 11-12) Book 9 Ch. 9 Sec. 1 li.14

Διόδωρος Σικελός. (lib. 21–40) “Diodorus of Sicily, vols. 11–12”, Ed.

Καινή Διαθήκη. Evangelium secundum Marcum “The Greek New

B.M., Wikgren, A.Stuttgart: Württemberg Bible Society, 1968.Ch. 1, Sec.

...ἀσφαλίσασθαι. προῆγε δὲ μετὰ τῶν ἐνόντων στρατιωτῶν, καὶ διαβὰς

Πράξεις Αποστόλων. Ιωάννης. Acta apostolorum apocrypha, vol. 2.1”,

…εὑρεθέντων καὶ τὸν τῆς ὑπομονῆς καρπὸν τρυγησάντων στεψαμένων τε

Πολύαινος. Excerpta Polyaeni “Polyaeni trategematon libri viii”, Ed.

Ὅτι κατόπιν τῆς πέτρας τοὺς κρημνοβατεῖν ἐπιτηδείους λαθραίως

Πολύαινος. Excerpta Polyaeni Excerpt 56, Sec. 8, li.1. 2ος μ. Χ.

Ευτέκνιος. Paraphrasis in Oppiani cynegetica (fort. auctore Eutecnio)

…προσόμοιον, μόνον δὲ τὸ δέρμα ποικίλον τε καὶ πολύχροον ἐν

Ποσειδώνιος ., Fragmenta “Posidonios. Die Fragmente, vol. 1”, Ed.

…τῶν πλείστων στρατιωτῶν ἀπολελυμένων, καιρὸν παρεῖχε διὰ τῆς ἀνα-

εἰς πόλιν Ἡράκλειαν. ἐκ γοῦν τοῦ μὴ προσβαλεῖν αὐτοῖς τὸν στρατηγὸν

Βέττιος ΒάλενςAnthologiarum libri ix “Vettii Valentis anthologiarum

…ἐπίλυπον ἢ ὑπερθετικὴν ἔκβασιν κατελαβόμην. ὅθεν ἐπὶ πάσης

Βέττιος ΒάλενςAnthologiarum libri ix Page 246, li.17

διά τινος μεθόδου ἀναλαβὼν χαρὰν ἀντιπαραδίδωσι τὸ λύπης

Βέττιος Βάλενς Anthologiarum libri ix Page 250, li.5

…[οἱ] ἐλέγχοντες καὶ ἀφαιρέται τῶν περικτηθέντων γενόμενοι

Ευσέβιος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Constantini imperatoris

…ἑώλοις τε καὶ ψευδέσι φήμαις διαβοῶσιν. οἱ γάρ τοι ποιηταὶ παῖδας

Ευσέβιος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Constantini imperatoris oratio ad

…ἐν προφανεῖ δ' ἀλήθεια, τῆς τῶν ἡμετέρων ἀνδρῶν ἐπι-

Ευσέβιος θεολόγος ., Quaestiones evangelicae ad Marinum. MPG

22.Vol. 22, page 944, li.6