AHŞAP YAPı MALZEMELERI

AHŞAP
Ahşap en eski yapı malzemesidir. İnsan oğlunun eski çağlardan beri
barınma ve korunma amaçlı olarak ahşabı kullandığı bilinmektedir.

Günümüzde ormanların çeşitli nedenlerle azalması, yerine yenisinin

yetiştirilmemesi veya geç yetişmesi ahşabın kıymetini artırmıştır.

Çağımızda ahşap yerine plastik, metal, alüminyum, beton ve çimento

gibi malzemelerin kullanılmasına rağmen ahşap, görünüş, izolâsyon ve
istenilen şeklin kolayca verilmesinden dolayı yine tercih edilen bir
malzemedir. Fakat çatı dışında binalarda ve köprülerde artık taşıyıcı
malzeme olarak ahşap kullanılmamaktadır.
 AHŞAP ÇEŞİTLERİ
Bugün ahşabın atıkları değişik şekil ve isimler altında üretilmektedir. Bu mamuller çeşitli isim altında anılmaktadır.
Bunlar;
 Sunta,
 Kontrplâk,
 Heraklit,
 Kontra Tabla Vb. Malzemelerdir.

Ahşabın kesilerek standart boyutlara getirilmiş haline ise, kereste denir.

 AHŞAP
Ahşabın yaş ve canlı olanına ağaç denir.
Ağaçlarda selüloz, lignin, ve hemiselüloz gibi
kimyasal maddeler bulunmaktadır. Bunların dışında
reçine, kül bileşikleri albümin, mum ve bazı boyalı
maddeler de sayılabilir.
AĞAÇLARDA MEVCUT KIMYASAL MADDELER
1-Selüloz: Beyaz, güneşte renk değişikliği olmayan ağaca eğilme
kabiliyeti veren bir maddedir. Ağaç içerisinde ağırlık olarak
oranı, kuru ağaç ağırlığının % 50-60 kadardır.
2-Lignin: Lignin, ağaca gevrek yapı kazandıran bir maddedir.
Otsu bitkilerden farklılığını kazandıran sertliği verir. Ağacın
dik durmasını sağlar. Basınca karşı dayanımı arttırır. Ağacın
yapısındaki lignin miktarı %14-23 oranındadır.
3-Hemiselüloz: Hemiselülozlar polisakkaritlerdendir. Hidrolize
oldukları zaman şekere dönüşürler. Ağaç içerisindeki miktarı
%15-25 oranındadır. Hemiselülozlar genel olarak küldemir,
silisyum, magnezyum, kalsiyum, sodyum, potasyumdan
meydana gelir. Bunların dışında bazı ağaç türlerine göre şu
maddelerde bulunur: Reçine, albumin, nişasta, şeker,
tekstirinye, silikat asidi vb. gibi.
 ENINE KESILEN AĞACıN KıSıMLARı
1. Kabuk: Ağaç gövdesini dış etkilerden koruyan, en dışta ince
bir zar, ortada mantar, altta kitabe tabakasından oluşan
kısımdır.
2. Doğurucu Tabaka-Kambiyum : Kabuk ile dış odun
arasındaki sulu ve kaygan tabaka olup her yıl ilkbahar ve
sonbaharda iki defa halkalar oluşturarak ağacın
kalınlaşmasını ve büyümesini sağlayan kısımdır.
3. Odun: Özün etrafında ağaç kalınlığının yarısı çapında koyu,
iç odun diye adlandırılan ve iç odunun etrafında kabuk
dibine kadar olan ve dış odun diye adlandırılan iki kısımdan
oluşmuştur.
4. Öz: Ağacın fidan halindeki gövdesi olup, zamanla çürür.
5. Öz Işınları: Özden kabuğa doğru uzanan ince ve parlak
çizgilerdir. Ağacın dayanıklılığını azaltır. Çok fazla
bulunması ağacın yaşlılığını gösterir ve ağaç kurutulurken
buralardan çatlar.
6. Yaş Halkaları: Kesit kenarlarına paralel daireler olup; açık,
geniş ve yumuşak olanlara ilkbahar halkaları; koyu renkli,
sert ve ince olanlara ise, sonbahar halkaları denir.
Halkaların sayılmasıyla ağacın yaşı hesaplanabilir.
AĞACıN KıSıMLARı
 AHŞAP SU İLIŞKISI
Bir ağaç 105  5 oC ‘de fırınlanırsa bünyedeki su
tamamen gider , geriye ağaç kitlesi ve hava kalır. Bu
haline tam kuru ağaç denir. Ağaç tamamen su içinde
uzun süre bekletilirse, bünyedeki hava çıkar, yerini
su işgal eder. Bu haline tam yaş ağaç denir.

Ağaçlar hücrelerden oluşmuştur. Ağaç içerisinde

bulunan öz suyunda çeşitli tuzlar vardır. Bu tuzlar
ağaç bünyesine su çeker. Ağaç hücre zarları miseller
vasıtasıyla bu suyu tutarlar. Misellerin birbirini
çekme kuvveti ile suyun çekme kuvveti birbirini
dengeleyinceye kadar havadaki rutubeti bünyesine
alırlar. Bu işlem sonunda boşluklar tamamen suya
doygun hale gelir. Buna lif doygunluğu denir.
 AHŞAP SU İLIŞKISI
Yaş ağaç açık havada bırakılırsa havadaki rutubet
oranına kadar ağaç su kaybederek kuru ağaç, açık
havada bırakılırsa havadaki rutubeti bünyesine alır.
Bu işlem rutubet dengesi sağlanıncaya kadar devam
eder. Ağacın bu haline hava kurusu denir.

Ağaçlar fırınlandıktan sonra bünyelerine havadan

şekil değiştirecek kadar rutubet almaz. Eğer alırsa
su ile direkt teması var demektir. Genel olarak
ahşap doğrama ve mobilya yapımında fırınlanmış ağaç
kullanılması bundan dolayı çok önemlidir.
 AHŞAP SU İLIŞKISI
Ahşaplar rutubet oranlarına göre bulundurdukları su
miktarları şu şekildedir :
 Tam kuru rutubet oranı %0 ‘ dır.
 Hava kurusu “ “ %5-20
 Lif doygunluğu “ “ %30-33
 Taze ağaç “ “ %80-100
 Tam yaş “ “ %150-250

Ağaçlarda göbek odunu yalancı oduna göre daha az

su bulundururlar.
 YAPRAK DURUMUNA GÖRE AĞAÇ TÜRLERI
1. Geniş Yapraklı Ağaçlar
2. İğne Yapraklı Ağaçlar
GENIŞ YAPRAKLı AĞAÇLAR VE KULLANıM ALANLARı
Meşe: Ak, kara, tüylü, mantar ve kızıl meşe gibi çeşitleri
vardır. Parke, kiriş, döşeme, kapı, pencere, duvar
kaplaması, mobilya, kazma ve kürek sapı yapımı gibi
yerlerde kullanılırlar.
Akçaağaç: Mobilyacılık, parke, alet kolları, rende gövdesi,
takım sapları, oymacılık ve tornacılıkta kullanılırlar.
Dışbudak: Araba, fıçı yapımı, doğrama, kaplama ve merdiven
küpeştesi yapımında kullanılırlar.
Ceviz: Mobilyacılık, merdiven kaplaması, parke, lambri ve model
yapımında kullanılıp, yapıcılıkta fazla kullanılmazlar.
Ihlamur: Resim aletleri, oymacılık, tornacılık, heykelcilik,
modelcilikte kullanılıp, yapıcılıkta fazla kullanılmazlar.
Kızılağaç: Su inşaatlarında, geçici işlerde ve meyve sandığı
yapımında kullanılırlar.
Gürgen: Mobilyacılık, doğramacılık, makine parçaları, torna ve
marangoz tezgahları, işkence, takım sapı, rende gövdesi
yapımında ayrıca fırınlanarak parke üretiminde kullanılırlar.
Kavak: Resim masaları, plançete, bavul, sandık, kağıt ham
maddesi ve tavan kaplaması olarak kullanılırlar.
Karaağaç: Mobilyacılık, doğramacılık, lambri, parke ve
merdiven kaplaması olarak kullanılırlar
Kayın: Mobilyacılık, merdiven basamağı ve parke yapımında
kullanılırlar.
Diğerleri: Diğer ağaçlar huş, kiraz, armut, dut, elma, kestane,
akasya, erik, zeytin, fındık, limon, şimşir vb. gibi
ağaçlardır. Pek çoğu meyve ağacıdır. Kereste elde edilmek
amacıyla yetiştirilmezler. Üretim elde edildiği sürece,
yaşlanmadan kesilmezler. Meyve üretiminde mümkün
olduğunca fazla verim elde etmek amacıyla çok geniş bir
şekilde dallanıp budaklanmasına çalışıldığı için yapı alanında
fazlaca kullanılmazlar.
 İĞNE YAPRAKLı AĞAÇLAR VE KULLANıM ALANLARı
Sarı (Adi) Çam: Mobilyacılık ve her türlü yapı işlerinde
kullanılırlar.
Kara Çam: Ambalaj sandığı yapımı ve yapının kaba
işlerinde kullanılırlar.
Kızıl Çam: Ambalaj sandığı yapımında kullanılırlar.
Fıstık Çamı: Devamlı su içinde, devamlı kuru yerlerde
ve özellikle yetiştiği yerlerde kullanılırlar.
Beyaz (Köknar) Çam: Direk, kiriş yapımı ve kalıp
işlerinde kullanılırlar.
Ladin: Her türlü yapı işleri, doğrama, merdiven,
döşeme, lambri, mobilya ve müzik aletleriyle
kontraplak yapımında kullanılırlar.
Selvi: Her türlü doğrama yapımında kullanılırlar.
 LIF DURUMUNA GÖRE AĞAÇ TÜRLERI
İnce lifli ağaçlar: Akçaağaç, söğüt, v.b;
Kalın lifli ağaçlar: Dışbudak, karaağaç, meşe v.b;
Uzun lifli ağaçlar: Karaağaç, yabanî çam ve diğer çam
türleri;
Kısa lifli ağaçlar: Akçaağaç, beyaz kayın v.b;
Eğri lifli ağaçlar: Ceviz vb. ağaçlar şeklinde
gruplandırılabilirler.
 YAPıCıLıKTA KULLANıLAN AĞAÇ TÜRLERI
Sert Ağaçlar : Meşe, gürgen, kestane, kayın,
akçaağaç, karaağaç, dışbudak vb.
Beyaz Ağaçlar : Kavak, ıhlamur, köknar, çınar vb.
Sakızlı ( Çıralı ) Ağaçlar : Bütün çam türleri.
İnce Dokulu ve Kıymetli Ağaçlar : Ceviz, armut, şimşir,
maun, abanoz vb. ağaçlar diye gruplandırılabilirler.
 AĞAÇ ZARARLıLARı
A- Hayvanlar: Kıl keçileri, geyik, karaca, sincap,
orman fareleri, ağaç kakanlar, kunduzlar, ağaç
kurtları vb.
B- Böcekler: Çam, çalgıcı böcekler, çürük çam,
meşe, ev kurtları, ağaç arıları, ağaç karıncaları, ağaç
delen kelebekler, termitler vb.
C- Mantar Hastalıkları: Delikli çürük, ardaklanma,
morarma, kızıl, yeşil ak ve boğum çürükler ile ev ve
bodrum mantar hastalıkları vb.
D- Yangın.
AĞACıN KESILMESI
Ağaçlar sonbaharda veya kışın içinde besin
suyunun en az olduğu zaman kesilir. Dalları
budanıp, soyularak tomruk haline getirilir.
 AHŞAP BOZULMALARı
Renk değişimi: Çoğulukla mantar etkisiyle meydana gelen renk
değişimidir. Reçinelerde yaş halkalarında mavileşme,
kayınlarda sarı lekelerin oluşması olarak göze çarparlar. Aynı
zamanda bu lekeli yerlerde yumuşama söz konusudur.
Çürüme:Genellikle çürümeler mantar etkisiyle ortaya çıkar.
Çürüme olan yerler yumuşar , tozlaşır ve zamanla kovuk haline
dönüşür. Bu çürümeler genellikle rutubetli ışıksız ve hava
akımının olmadığı yerlerde depolanan ahşaplarda rastlanır. Bu
ortamlar mantarlaşmayı kolaylaştırır. Ahşabın mekanik ve
fiziksel özelliklerini olumsuz yönde etkiler .
Böcekler; Ahşabın diğer bir düşmanı da odunu yiyerek beslenen
bazı böceklerdir .Bu böceklerin faaliyeti ile ahşabın içinde
birtakım boşluk ve kanalcıklar şeklinde böcek ve kurt
yenikleri oluşur. Kesitin azalması nedeni ile dayanım
düşüklüğüne sebep olan bu gibi yeyintiler de ahşap için kusur
sayılır.
Ahşap bu zararlılardan civabiklorür , kreozot bakır sülfat,
çinko klorür,krom,arsenik, bor veya flor tuzları yada bezir
yağı ile korunmalıdır.
 AĞACıN KURUTULMASı
% 80 kadar olan su miktarının % 10-12 arası değere
kadar indirilmesine ağacın kurutulması denir.
Kurutma iki metotla yapılır.
1. Tabii Kurutma
2. Sunii Kurutma
 TABII KURUTMA
Tabi kurutma iki halde yapılır.
1. Tabii hava şartlarında üstü kapalı alanlarda kurutma,
2. Vantilatörle kurutma .
Tabii kurutmanın sakıncaları :
 Kurutma süresi uzundur,
 İstenilen rutubet derecesine kadar kurutulamaz,
 Kurutmanın uzun süre almasından dolayı mantar ve
böcekler zarar verir,
 Kurutmanın uzun süre almasından dolayı sermaye bağlı kalır
ve ticari açıdan ekonomik olmaz.
Tabii kurutmanın yararları
 Büyük bir tesise ihtiyaç göstermez,
 Ağaç tabii rengini muhafaza eder,
 Kullanım alanında rutubet alış-verişi yapmamasından dolayı
eşyada veya elemanda deformasyon olmaz.
 SUNI KURUTMA
Suni kurutma kereste istifi çevresinden sıcak
hava dolaştırılmasıyla kereste bünyesindeki suyun
sıcak hava yardımıyla uzaklaştırılması işlemidir. Bu
işlem değişik metotlarla yapılır.
 Suni kurutma metotları şunlardır
 Kurutma odasında kurutma,
 Kurutma kanalında kurutma,
 Yüksek frekansla kurutma,
 Mor ötesi ışınlarla ( radyasyon ) kurutma,
 Vakumla kurutma,
 Kimyasal kurutma,
 Çözücü buharla kurutma.
 SUNI KURUTMANıN FAYDALARı
 Kurutma süresi tabii kurutmaya göre çok kısadır.
Bundan dolayı herhangi bir mantar ve böcek
keresteye zarar veremez,
 Sermaye bağlı kalmaz,
 Kereste istenilen rutubet derecesine kadar
kurutulur,
 Daha kuru kereste elde edilir.
 SUNI KURUTMANıN MAHSURLARı

 Ayrı bir tesis gerektirir,

 Kerestede renk değişikliği olabilir,
 Kullanıldığı yerde ortam nemine yakın rutubet alır.
Buda eşyanın ve elemanın rahat çalışmasını
engeller.
 AĞACıN BUHARLANMASı
Günlük yaşantıda fırınlanmış veya fırınlanmamış
kereste ifadesi kerestenin (ağacın) buharlanıp
buharlanmadığının karşılığıdır. Bunun kanatmayla
ilgisi yoktur.
Buharlanma 35 m3 hacmindeki bir odada yapılır. Bu
odaya 4 atm. basıncında 100 oC’de buhar verilerek
içindeki kerestenin kullanım alanlarında doğal
renginden biraz daha koyu renk alması ve
rutubetten daha az etkilenmesi için yapılır. Ayrıca
kerestenin işlenmesi daha kolay olur.
AĞACıN EMPRENYE EDILMESI
Emprenye ; sıvı , katı ve gaz halindeki bulunan
maddeleri ahşabın bünyesinden geçirilmesi işlemine
denir ( T.S. 343 ).
Emprenye Metotları
1- Fırça ile sürme veya püskürtme metodu,
2- Kısa süreli ( 3-4 dak. ) daldırma ,
3- Daldırma ( 0,5-3 saate kadar ),
4- Uzun süreli daldırma,
5- Kazanda basınçla emdirme.
 AHŞABıN (TOMRUĞUN) BIÇILMESI
Yuvarlak kesitli ahşabın birleşmesi ve gereğinden fazla kesitli kereste
kullanılmasından dolayı ekonomik ve kullanım yönünden uygun değildir. Bu
nedenlerden dolayı yuvarlak ahşapları dikdörtgen veya kare kesitli hale
sokmak daha uygundur. Tomruğu biçerken hem en fazla kereste almayı,
hem de elde edilecek kerestenin özelliklerine göre nerelerde
kullanılacağını hesaba katmak gerekir.

Tomruklar, katraklar ve şerit testerelerle biçilir. Ayrıca yer alma, baş

alma, ve boylara ayırma için çeşitli testereler kullanılır.
 BELLI BAŞLı BIÇME ŞEKILLERI
a) Basit biçme: Tomruğu olduğu gibi katrağa vererek tamamiyle biçmedir.
b) Prizmatik biçme: Tomruğun iki tarafında iki kalın kapak alınarak, çevrildikten
sonra katrağa vermedir.
c) Çeyrek biçme (ayna biçmesi): Tomruğun önce dört parçaya ayırıp bunları
merkezi olarak biçmedir.
d) Diyagram biçmeleri: Değerli ağaç tomrukları en iyi desen elde edilecek şekilde
çeşitli doğrultularda çevrilerek ustalıkla biçilir.

İhtiyaca göre kereste hazırlanırken en ekonomik olanı tercih edilmeli, fazla

zayiattan kaçınılmalıdır.
 AHŞABıN FAYDALARı
 Hafif olup küçük kesitlerle yapımı mümkündür,
 Montajı kolay ve çabuktur. Beton ve betonarmedeki gibi
donatının döşenmesi ve kalıbın yapılması beklenmediğinden
kullanım daha süratle gerçekleşir.
 Şantiyeye taşınması kolaydır,
 İşçiliği kolay imalatı hızlı olur,
 Montajdan sonra tam yükle yüklenmesi mahsurlu değildir,
 Yerinden söküldükten sonra az bir zayiatla tekrar
kullanılabilir,
 Şekil vermek kolay olup, sıcak malzemedir ve buda
tercihini artırır,
 Asit, baz, tuz ve dumanlı gazlara karşı çok dayanıklıdır.
 AHŞABıN SAKıNCALARı
 Sıcakta çeker, rutubette şişer. Bu durumda çatlaklar
meydana gelir,
 Homojen bir malzeme değildir, mukavemeti lif
doğrultularına göre değişir.
 Rutubete maruz kalması mantarların çoğalmasını sağlar,
 Yanıcıdır ve yanan artığının kullanımı mümkün değildir,
 Dayanımı düşüktür. Boyama ve cila gibi sürekli bakım
gerektirir,
 Küçük yapı yapılmasını gerektirir. Emniyet gerilmesi küçük
olduğundan büyük açıklıklarda kullanılmaları mümkün
değildir.
KERESTENIN KUSURLARı
Budaklar: Ağaç gövdesinden dışarıya doğru büyüyen dalların en kesitleridir. Parçanın
lifleri budak etrafından geçerek dönükleştiği için bir kesiklik meydana gelir.

Eğik lifler ( Burukluk ): Ağacın eksenine paralel olmayan liflerdir. Büyüme şekli veya
kesim metodundan kaynaklanır.

Yarıklar: Büyüme sırasındaki zararlar veya çeşitli doğrultudaki rötrelerin eşit

olmamasından doğan çatlaklardır.

Peşlenme: Eşit olmayan hacim değişmeleri ve farklı su miktarından (su miktarı

değişikliklerinden) doğar.

Reçine keseleri: Ağaç yaşken meydana gelen yaralar ve böceklerin meydana getirdiği
delikleri kapatmak için reçine üreterek bu delik ve yaralı kısımlarda reçine
keselerinin oluşmasına neden olur.

Yıllık halka kalınlığı: İğne yapraklı ağaçlarda yıllık halka kalınlığının mekanik
dayanımları azaltır.

Sulama (Yalpaklık): Ahşabın dikdörtgen veya kare kesitli hale getirildikten sonra kesit
üzerinde kalan kabuk veya çalağın düşmesidir.

Çarpılmalar: Kurutma ve istifleme hatalarından doğan bir kusur olup parça yüzeylerinin
düzlemlilikten uzaklaşmıştır.

Çarpılma çeşitleri:

a- Oluklaşma, b – Eğilme, c – Burulma, d - Kılıcına eğilme veya bunların bileşiğidir.

AHŞAP İMALAT KUSURLARı
Biçme sırasında meydana gelen kusurlardır.

Çap kaçıklığı : Kalınlıkta meydana gelen eşitsizlikle yani

fazlalık veya eksikliklerdir.

En kaçıklığı : Bir veya iki yanın eksenden kaçmasıdır.

Sakal : Parça yanlarının çok pürüzlü olması.

Ondüle : Parça yüzeyinin dalgalı biçilmesi.

Testere yanığı : Kör testere ile hızlı şekilde kesmeye

çalışma esnasında meydana gelen yanmadır.
 KERESTENIN KORUNMASı
1. Kerestenin Besinli Suyunun Giderilmesi
Fırınlarda veya açık havada kurutmak,
Besin suyunun kısmen de olsa çıkmasını sağlamak için temiz suya sokularak
bekletmek,
Ahşapların kazanlara konulup, buhar gönderilerek buharlanması.
2. Kereste Yüzeyinin Koruyucu Maddelerle Kaplanması
Yüzeyinin hafifçe yakılarak kömürleştirilmesi,
Eritilmiş zift, asfalt, maden v.b. maddeler sürülerek kaplanması,
Kurutulduktan sonra bezir, neft, vernik ve boya sürülmesi.
3. İçerisine Koruyucu Madde Şırınga Edilmesi
Ağaç gövdesine açılan yarıklara çanaklar ile akıtılarak,
Kesik ağaç başlarından basınç ile sokularak yapılır.
4. Diğer Metotlar
Ağaç eriyiğe daldırılarak, daldırma usulü ile,
Basınçla ağaca eriyik içirilerek, tam daldırma usulü ile,
Basınçla önce hava sonra eriyik içirilerek, basınçlı hava usulü ile korunabilir.
YAPı KERESTESININ KORUNMASı
Ahşap açıkta kalınca üzeri esmerleşir. Havanın
rutubeti de ahşabı çürütür. Bu etkilerden
korunması ve güzel görünmesi için boyanır. Ahşap
önce kurutulmalı zımpara ve perdah edilmeli,
macun ile delikler tıkanıp tekrar perdah yapılmalı
1. kat bezir ile gözenekler doldurulup ilk kat
astar ve iki kat yağlı boya ile sülyenlenmelidir.
Tabiî görünüşünün bozulmaması gerekiyor ise,
dış tesirlerin etkisindeki yerlerde vernik, iç
kısımlarda cila kullanılmalıdır.
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KULLANıLAN KERESTELER
(TS 51)
Keresteler yapıda kullanılacakları yere ve ağacın cinsine
göre çeşitli boyutlarda ve özel isimler altında piyasaya
sürülür. Çam ile kayın kerestelerinin bazı standart
boyutları vardır. Diğer ağaçların keresteleri gövdenin
durumuna göre değişik boyutlarda olabilir.

Piyasada bulunan kerestelerin ölçü ve isimleri aşağıya

çıkartılmıştır. Kerestenin boyları ise 3-4,5 m. arasında
değişir, bunlara normal boy denir. Normal boy
keresteleri her yerde bulmak mümkündür. 3m. den
küçük, 5 m. den büyük boylara normal boy denmez ve
bunları her yerde bulmak mümkün değildir.
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KULLANıLAN KERESTELER
(TS 51)
1. Kapak tahtası : Tomrukların biçilmesi esnasında artan, bir
yüzü kavisli dış ağaç kısmıdır. Ucuz temin edilebilmeleri
dolayısıyla tahta perdelerde, geçici şantiye barakalarında,
döşeme arası dolgularında kullanılır.
2. Çıta : Kalınlığı,1,5 -3 cm, genişliği 2-5 cm. ve uzunluğu 0,5-4
m. dir. Kalıp klapalarında, bağdadi sıva yapımında, kagir
kısımların ek yerlerini örtmede, çatılarda kiremit altı çıtası
vb.. yerlerde kullanılır.
3. Kadron: Kare kesitli kerestelerdir. Kesitleri 4x4 ile 12x12 ,
uzunlukları ise 3-5m. arasındadır. Genellikle kalıplarda dikme
olarak, beton üzerine ahşap döşemede yastık olarak,
çatılarda aşık, toprak iksalarında destekleyici dikme olarak
kullanılır.
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KULLANıLAN KERESTELER
(TS 51)
4. Lata: Dikdörtgen kesitli kerestelerdir. Kalınlığı 2.5 x 6cm.
genişliği 8x12 cm. uzunlukları ise 2,5 -4 m. arasındadır.
Genellikle çatıda mertek ve , tavan kirişi, betonarme
kalıplarda ızgara kirişi olarak kullanılır.
5. Direk : Yuvarlak ve kare kesitli kerestelerdir. Kalınlık ve
genişlik 12x12 cm. ve daha büyük, uzunluğu 3-5 m.dir.
Çatılarda dikme, toprak iksalarında dayanak olarak kullanılır.
6. Kiriş : Dikdörtgen kesitli kerestelerdir. Kalınlıkları 8-28 cm.
yüksekliği 10-30 cm. ve uzunluğu 2,5-4 m. dir. Ağır döşeme
kirişi olarak, kemer, köprü kalıplarında ve tahkimat işlerinde
kullanılır.
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KULLANıLAN KERESTELER
(TS 51)
7. Tahta : Kalınlığı 1-3.5 cm, genişliği 15-32 cm, uzunluğu 3-
6 m. dir. Çatılarda kiremit altında, kalıplarda, tavan, döşeme
ve duvar kaplamalarında, kapı ve pencere doğramalarında,
iskelelerde, köprü döşemelerinde ve toprak iksalarında
kullanılırlar.
8. Kalas : 40-100 mm. kalınlığında, 15 – 40 cm. genişliğinde,
50’şer cm. artarak 3-6 m. uzunluğunda olurlar. Doğrama,
iskele, iksa ve köprü döşemelerinde kullanılırlar.
9. Azman : 20-30 cm. kalınlığında, 20-30 cm. genişliğinde,
50’şer cm. artarak 2,5-4 m. uzunlukta olurlar. Çatı, iksa,
köprü ve tahkimatlarda kullanılırlar.
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KULLANıLAN KERESTELER
(TS 51)
10. Döşemelik : 22-26 mm. kalınlığında, 8-15 cm.
genişliğinde,50’şer cm. artarak 3-4 m. uzunluğunda olurlar.
Kaplama ve döşemelerde kullanılırlar.
11. Yuvarlak sanayi odunu : Kabuksuz orta çapı 5-8 cm, boyu
50-140 cm arasında değişen yuvarlak odundur.
12. Sırık : Kabuklu orta çapı 4-7 cm boyu yaklaşık olarak 200
cm olan yuvarlak ağaçlardır.
13. Çubuk : Kabuklu orta çapı 4 cm den az , boyu 100 cm veya
daha fazla olan yuvarlak ağaçtır.
14. Kereste : Yuvarlak tomruklardan testere ile biçilerek elde
edilen parçalara kereste denir.
15. Parça : Standart boyutlardaki kerestelerden bir tanesidir.
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KULLANıLAN KERESTELER
(TS 51)
16. Yanları alınmış bir kereste : Tomruk ve yuvarlak ağaçların
yanları alınarak dikdörtgen veya kare kesitli hale getirilmiş
kerestedir. Yan yüzler birine dik ve paraleldir.
17. Bul : Bir tomruktan biçilen , iki yanı da alınmadan ve tomruk
içerisindeki sırası bozulmadan blok halinde istif edilmiş
parçalardır.
18. Yüz : Parçanın uzun ekseni doğrultusundaki geniş iki yüzeyidir.
Kare kesitli parçaların uzun eksen doğrultusundaki yüzeylerin
dördüde yüz sayılır . Tomruğun özünden en uzak yüzeye dış yüzey
en yakın yüzeye de iç yüzey denir.
19. Yan (Cumba) : Uzun eksen doğrultusundaki iki dar yüzeye denir.
20. Baş : Ağacın en kesit yüzeyidir.
21. Boy : İki baş arasındaki en uzak mesafedir.
22. Genişlik : Yanlar arasındaki en uzak mesafeye denir.
23. Kalınlık : İki yüz arasındaki uzaklıktır
YAPı KERESTESINDE ARANıLAN ÖZELLIKLER
 Hangi cins olursa olsun yeni olmalıdır,
 İnce dokulu ve sert olmalıdır,
 Çatlak, yırtık, kurt yenikli ve çürük olmamalıdır,
 Elyaf yönünde biçilmiş olmalıdır,
 Kadron, kiriş ve kalasların 1m. boyunda ikiden fazla,
döşeme tahtalarının 1m2 sinde üçten fazla budak
bulunmamalıdır,
 Budak çapları 3 cm. yi geçmemeli ve budaklar kenarda
olmamalıdır,
 İşlenmesi kolay olmalıdır,
 Kullanıldığı yerdeki tesirlere dayanabilmelidir.
AHŞABıN KALITE YÖNÜNDEN SıNıFLANDıRıLMASı

Bir yapı elemanına gelen kuvvetlere göre, bu elemanda

kullanılacak kerestede lif, budak ve imalat hususları göz
önünde tutularak bir kalite aranır. Bu bakımdan ahşap,
kalitesine göre:
I. sınıf,
II. sınıf ve
III sınıf olmak üzere üç sınıfa ayrılır.

Taşıyıcı iskelet malzemesi olarak kullanılabilecek ahşap,

emniyet gerilmesi ve kalitesine göre 3 sınıfa ayrılmıştır. I.
sınıf ahşap yüksek mukavemetli, II. sınıf ahşap normal
mukavemetli, III. sınıf ahşap ise, zayıf mukavemetli
ahşaptır.
AHŞABıN BÜNYE KUSURLARı
I. sınıf kerestede ; Kırmızı veya beyaz çürükler, kahverengi
şeritler, ayrık halkalar, halka yıldırım ve don çatlakları, kurt
ve haşere yeniği, oluklar veya delikler bulunmamalıdır. Ancak
ahşap kuruda kullanılacaksa mavilik ve kırmızı sert şeritler
bulunabilir.
II. ve III. sınıf kerestelerde ; Kahverengi şeritler halkavari
kabuklanmalar bulunmayacaktır. Aşırı uzunlukta olmamak
şartıyla yıldırım ve don çatlakları bulunabilir. Kuru yerde
kullanılacak kuru ahşapta (nem oranı % 20’den az) bu sınıflar
için müsaade edilen en büyük budak çapından büyük olmamak
şartıyla kırmızı veya beyaz çürükler ve satıhta kurt ve
haşere delikleri bulunabilir. Tekil haşere oyuklarına müsaade
vardır.
AHŞAP YAPı ÖRNEKLERI