■ Blood ( રકત ) ■

★ રકત :-

સવવદ :- નમકકન

ઘનતવ :- સમવનય તવપમવનન 1.055 to 1.062 .

દન ખવવ :- અપવરદરરક દદ રવય

ગ :- વવરનષ પદરકવરનક ગધ
સસગ ધ ગ
ગસણ :- કવરકય ( ph = 7.38 to 7.45 )

મવતદ ર વ :- સવસથ પસરષ = 6 liter .

સવસથ મવહલવ = 4 - 5 liter .

રગગ :- ધમનકમવગ વહન તવ લલહકનલ રગગ લવલ ( રસદ રકત or Oxygenated

)

હલય છન . રકરવમવગ વહન તવ લલહકનલ રગગ રકગગનક ( ડવકર રનડ ) હલય છન .

( અરસદ રકત or Deoxygenated ) .

1) પલવઝમવ -- 1) પવણક 90% - 92%

2) પદરલટકન 7%

રકત 3) અનય ઘટક 15%

2) રકત કણલ -- 1) R.B.C

2) W.B.C

3) Platelets
 ★ પલવઝમવ ( Plasma ) :-

- પકળવ રગગ નલ દદ રવકય ભવગ

- ઘનતવ :- 1.041 to 1.067

પલવઝમવ પદ ર લટકન :- પલવઝમવ પદરલટકનનવગ તદરણ પદરકવર છન .

1) ફવઈબબદરનલજન ( Fibrinogen )

2) ગલલબયસબલન ( Globulin )

3) આલબયસવમન ( Albumin )

1) ફવઈબબદ ર નલજન :-

-- પલવઝમવ પદરલટકનનલ 4% ભવગ

-- તનનસગ વનમવરણ યકકત દદ રવરવ વવટવવમન ' K ' નવગ પદરભવવથક થવય
છન .

-- આ પદરલટકન રવધર ગઠ
ગ વઈ જવવનક બકદરયવમવગ આ આવશયક
છન .

-- રવધર ગઠ
ગ વઈ ગયવ પછક જન પવછળનસગ દદ રવય મળન તનનન Serum
કહન .

2) ગલલબયસ બ લન :-

-- પલવઝમવ પદરલટકનનલ 36% ભવગ .

-- ગલલબયસબલનનવગ તદરણ ભવગ = આલફવ , બકટવ , ગવમવ

-- આલફવ , બકટવ ગલલબયસબલનનસગ વનમવરણ યકકત દદ રવરવ થવય છન .

આ ચરબક
 મવગ દદ રવવય વવટવવમન તથવ બલવપડ નન રકતમવગ વહન કરવવક એક
સથવન
થક બકજ સથવન પર લઈ જય છન .

-- ગવમવ ગલલબયસબલન એનટકબલડકનવ રપમવગ કવમ કરન છન . જનનવથક

પલબલયલ ,

ધનસર અનન ઓરક ( Measles ) રલગલનન રલકવવમવગ મદદ કરન છન .

3) આલબયસ વ મન :-

-- પલવઝમવ પદરલટકનનલ 60% ભવગ .

-- મસખય કવયર અસથવયક દબવણ ( Osmotic Pressure ) નન

સવમવનય
બનવવક રવખવસગ .જનથક પલવઝમવનસગ પવણક લલહકમવગ જ રહન . જલ
કલઈ
કવરણલસર પલવઝમવમવગ આલબયસવમનનક મવતદરવ ઘટક જય તલ
અસથવયક
દબવણ ઓછસ ગ થઈ જય જનનવ લકધન પવણક રકતપદરવવહ મવગથક
નકકળક
નન પનરકઓમવગ જમવ થઈ જય છન . જનનવથક વયવકતનન સલજલ
થઈ
જય છન .

કવર ( Salts ) :-
-- અકવબરનકક ઈલન કટદરલસવઈટ કવર પવણક ઓગળવવથક ધનવકજ
ભવર
( Positive Charge ) કન ૠણવકજ ભવર ( Negative Charge )
 થવય છન .

-- સલવડયમ મસખય positive Charged ion છન . જનમવગ Osmotic pre.

પર મહતવપપણર અસર થવય છન . જન બવહયકલષકય દદ રવયનવગ

વલલયસમનન
વસથર રવખવવમવગ સહવય કરન છન .

-- કલલરવઈડ Negative Charged ion છન .

-- પલવઝમવમવગ પલટન બરયમ , કન વલરયમ , ફલસફન ટ , મન ગનનરકયમ

તથવ
આયલડવઈડ હલય છન . જન બધવ કવરલ જવનતત
ગ સનવગ આવનગલનવ
વહન ,

ગ સલન બનવવવવમવગ , સનવયસનવગ

કવર તથવ એબસડનક વચચન સત
સક
ગ લચન
અનન કલષલનવ ઉતપવદનમવગ ઉપયલગક છન .

અનય પલષક પદવથર અનન અવરન ષ :-

-- ભલજનમવગ કવબબહવઈડદ રટનવગ પવચન પછક ગલપકલઝ , પદરલટકન ,
એવમનલ
એબસડમવગ તથવ ચરબક , ફન ટક એબસડમવગ અનન ગલવઈસરલલ નવગ
રપમવગ આગત
દદ રવરવ રકત પલવઝમવમવગ અવરલવષત થવય છન .

-- આ રરકરનવ સનવયસનન રવકત આપન છન . એટલન આ આવશયક પલષક

તતવ
હલય છન . તનનવગ બસવવય વવટવવમન , પદરલથલવમબન , અનન એનટકબલડક
પણ
 પલષકમવગ મદદરપ રહન છન .

-- પલવઝમવમવગ યસવરયવ , યસવરક એબસડ વગનરન અવરનષ પદવથર પણ હલય

છન .

જન ઉતસજન દદ રવરવ બહવર નકકળન છન .

★ રકત કલષ ( Blood Cells )

* લવલ રકતકણ ( R.B.C or Erythrocyte ) :-

-- આ કલબરકવ પર પવતળક રગગહકન અત
ગ રછવલ (Membrane)
હલય
છન . જન બલચકલક હલય છન .

-- આકવર :- નકચન ઉપર અત ર , વચચન પવતળવ અનન બકનવરક

ગ મસખ
મલટક .

-- તનનક અદ
ગ ર વહમલગલલબકન હલય છન , પરગતસ કન નદદ રક નથક હલતસ.ગ
-- પદ ર મવણ :- 40 - 50 લવખ / વમ. મક ઘન.

-- લવલ રકતકલષનક રચનવ મવટન ભલજનમવગ પદરલટકન (એમકનલ

એબસડ ) ,

તથવ આયનરનક મવતદરવ જરરક છન .

-- R.B.C નક ઉતપબત યકકત, પલકહવ, ચપટક અનન સપવટ અવસથનવ

ગ નવ વછદદ રમવગ , છવતકનક (Sternum)નક અવસથ મજજ મવગ

અત

અનન અવસથ મજજમવગ થવય છન .

 -- પદરથમ અવસથવમવગ મલટવ આકવરનક અનન કન નદદ ર અનન
વહમલગલલબકન હલય
છન . પછક કન નદદ ર વવલકન થવય છન તથવ આકવરમવગ પવતળવ દલરવ
જનવક થઈ
જય છન . અનન સવઈટલપલવઝમમવગ તરતક રહન છન . આવવ કણલનન

Reticulocyte કહન છન .

-- જવન અવવધ 120 વદવસનક હલય છન . પછક પલકહવ, લબસકવ

ગવગઠલ
( Lymphonodes ) તથવ યકકતમવગ નષ થઈ જય છન .

-- તનનવ દવરવ રકતમવગ ચકકનવઇ બનક રહન છન .

-- આ કલબરકવ રરકરનવ કસ લ રકત નવ અડધવ ભવગમવગ હલય છન . તનમવગ

પદરલટકન અનન વહમલગલલબકન રહન છન . અનન ઓકસકજન વવહક

પણ હલય
છન .

* વહમલગલલબકન ( Haemoglobin ) :

-- R.B.C નસગ મસખય ઘટક -- રગગ :- ઘવટલ લવલ .

-- ઓકસકજન નવ વવહન નસગ કવયર

-- Hb 95% પદરલટકન ( ગલલબબન ) અનન 5% હકમન વટન નવમનસગ આયનર

યસકત
પકગમન નટ હલય છન .
 -- Hb નસગ મસખય કવયર ફન ફસવથક O2 નન રરકરનવ ઓકસકજન નક
જરર વવળવ
સનવયસ સસધક પહલચવડન
ગ અનન તયવગથક CO2 લઈનન ફન ફસવગ સસધક
પહલચવડન
ગ છન .

-- હકમન વટન ઓવકસજન નન તનનવમવગ રલવષ-લન છન .

* સવન ત રકતકણ ( W.B.C or Leucocytes )

-- રગગહકન અનન પવરદરરક હલય છન .

-- આરવમનવ સમય પર આકકવત ગલળવકવર હલય છન . અનન ગવતનવ સમયન

આકકવત
સપવટ અનન બદલવતક રહન છન .

-- દરનક કણલમવગ એક કન બન કન નદદ ર હલય છન . આ રકત વવવહનકનક

દકવવલલનક સવથન

ગ જય છન .
ચવલકનન આ સનવયસ સસધક પહલચક

-- તનનક બનવવટ ફલર જનલક જનવવ પદવથર જનવક હલય છન . તનથક તન પવતળક

ગ રકન છન .
રકતવવવહનક મવગ પણ પહલચક

-- તનનક ઉતપબત અવસથ મજજ ( Bone marrow ) તથવ લબસકવ ગદરથ

ગ ક

( Lymph Glands ) મવગ થવય છન .

-- સગખ યવ :- 6000 - 10000 per cu.mm હલય છન . તથવ તનનક

બકદરયવરકલતવ

ગ યવમવગ વકદદવધ થતક રહન છન .

થક સખ

-- સખ સગ કદદવધ ( Leucocytosis ) કહન છન . જન

ગ યવ વધક જય તલ સવન તવણવ
 નયસમલવનયવ , એપનવનડસવઇટકસ કન રરકરમવગ કલઈ ઇનફન કરન નવ
કવરણ હલય છન .

-- સખ
ગ યવ ઘટક જય તલ સવન તકલબરકલપતવ ( Leucopenia) કહન છન . જન
ટવઈફલઈડ કન કયરલગ ( Tuberculosis) નવ કવરણ હલય છન .

1) Lymphocyte 20 - 25 %

Types of W.B.C 2) Monocytes 3 - 8 %

3) Granular Leucocytes 60 - 70 %

1) બલમફલસવઈટદ સ :-

-- R.B.C થક આકવરમવગ મલટવ.

-- ઉતપબત :- અવસથ મજજનવ વહમલસવઈટલબલવસટ

( Heamocytoblast )

નવમનવગ કલબરકવમવગ થવય છન .

-- આ કલષનવ કન નદદ ર આકવરમવગ મલટવ અનન ગલળ હલય છન . જન પકળવ

રગગનવ
અકણકકકય સવઈટલપલવઝમ ( Non Granular Cytoplasm) થક

ઘનરવયનલ હલય છન .

-- બલમફલસવઈટદ સ મલટવ ભવગન લબસકવ ગવગઠલ , બરલળ ( Spleen ) , કવકડવ

( Tonsils ) , અનન આહવર નળકનવ લબસકવ પનરકઓમવગ ( Lymphatic

Tissues) મવગ ઉતપન થવય છન .

2) મલનલસવઈટદ સ :-
 -- ઉતપબત :- અવસથ મજજનક મલનલબલવસટ નવમનક કલબરકવમવગ .

-- એક કન નદદ ર ( Mononeuclear ) વવળક W.B.C મવગ સસથક મલટક હલય છન .

-- કન નદદ ર વટવણવ નવ બકજનવ આકવરનસગ તથવ કલબરકવ નવ બકનવરવ પર

વસથત હલય
છન . તનમવગ વરવકતકવઓ ( Vaculoes ) મળન છન .

-- તનનક બકદરયવ ભકક કલષ ( Phagocytes ) નક જનવક હલય છન .

* કણકકકય સવન ત રકતકણ ( Granulocytes ) :-

-- આ કણલ (Granular) સવઈટલપલવઝમમવગ મળન છન . તનથક તનનન
ગદરનનયસલલસવઈટદ સ
કહન છન .

-- આ કણલમવગ બન થક વધવરન કન નદદ ર હલય છન . તનથક તનનન

Polymorphonuclear

કહન છન .

-- આ કલબરકવનક ઉતપબત અવસથ મજજનક મવઈલલબલવસટ

(Myeloblast )

નવમનક કલબરકવ થક થવય છન .

-- કસ લ W.B.C નવ 70 % ભવગ આ કલબરકવનલ હલય છન .

-- આયસષય 20 વદવસનસગ હલય છન .

Types of Granulocytes :-

1) નયસ ટદ રલફકલસ ( Neutrophils ) :-

 -- તનનવ કન નદદ ર સખ
ગ યવમવગ ઘણવ હલય છન . જન અબભરગજત થઈ રકગગણક
રગગનવ દન ખવય
છન . કન નદદ ર પવગચ ખડ
ગ નવ હલય છન . જન દલરવ જનવક રચનવથક એક-બકજ
થક
જલડવયનલ હલય છન .

-- આ સસકમ જવવણન
સ વ ભકણ કરવવમવગ સમથર હલય છન . એટલન
Phagocytes

પણ કહન છન .

-- આ તકવદર સક ગ યવમવગ વધવરલ કરન છન .

ગ દ રમણથક સસરકવ આપવવ તનનક સખ

2) ઈઓસકનલવફલસ ( Eosinophils) :-

-- કણ રફ અનન મલટવ હલય છન .

-- ઈઓસકન એબસડ (Eosin Acid) થક અબભરગજત થવય છન .

-- કન નદદ ર બન ખડ
ગ વવળવ તથવ મલટવ દલરવ જનવવ પદવથરથક જલડવયનલ હલય છન .
-- Eosinophils નક સખ
ગ યવ વધવરન થવવ પર Bronchial Asthma તથવ
એલજર નક વસથવત ઉતપન થઈ જય છન .

3) બન સ લવફલસ ( Basophils) :-

-- કવરકય રગજકથક રલવષત કરવવ પર વવદળક તથવ રકગણક રગગનવ થઈ

જય છન .

-- આ કણલનન સવમવનય રકતમવગ મન ળવવવ મસશકન લ છન . કવરણ કન 0.5% નવ

પદરમવણમવગ હલય છન . એક કન વધવરન કન નદદ ર હલય છન .

 -- આ કણલ સય
ગ લજ સનવયસ ( Connective Tissues) મવગ મળન છન .

* પલન ટ લન ટદ સ ( Platelets or Thrombocytes ) :-

-- કન નદદ ર નથક હલતસગ .

-- સખ
ગ યવ :- 3,00,000 per cu.mm
-- આયસષય :- 5 to 10 day .

-- ઉતપબત :- અવસથમજજ નવ વહમલબલવસટ નવમક કલબરકવમવગ.

-- આ કલબરકવ રકતનવ ગઠ
ગ વવવનક બકદરયવમવગ ( Haematosis ) મવગ કવયર કરન
છન .

-- જયવરન રકત નકકળન તયવરન બબમબવણસગ મવગથક થદરલમબલપલવવસતન નકકળન

છન . અનન તન

ગ કર મવગ આવન છન . અનન

રકતનવ કન વલસયમ તથવ પદરલથલવમબનનવ સપ
બકદરયવ સવરપ
પદરલટકન ( જન હગ મનરવ રકતમવગ રહન છન ) નવ ફવબબદરનલજન મવગથક
ફવઈબબદરન બનક
બનક જય છન . જન નવનવગ-નવનવગ કણલનવ આકવરમવગ બનન છન . આ
ફવઈબબદરન ,

બબમબવણસગ થક મળકનન ઈજગદરસત ભવગ પર જળ બનવવન છન . જનમવગ

રકતનવ
કણલ ફસવઈ જય છન . તનનવ એકતદર થવવથક રકત ગઠ
ગ વઈ જય છન .
જન ધકરન -
ધકરન હવવનવ સપ
ગ કરમવગ તન કઠલર થઈ જય છન અનન રકત નકકળવવનસગ
બધ
ગ થઈ
 જય છન .

★ Function Of Blood :-
-- આગતરડવથક પલષક તતવલનન સનવયસ સસધક પહલચવડવસ
ગ .ગ

-- ફન ફસવથક ઓવકસજન સનવયસ સસધક પહલચવડવસ

ગ .ગ

-- રકત કલબરકવમવગ ઉતપન waste product નન ગદરહણ કરકનન ઉતસજરન અગ

ગ લ
સસધક લઈ
જઈનન રરકરનક બહવર કવઢન છન .

-- ગદરગબથમવગથક સતદરવવકત હલમલરન કન રસનન યલગય સથવન સસધક લઈ જય છન .

-- રકત જળ સવ
ગ હન નવ કવરણન રરકરનવ સનવયસનન નરમ તથવ મસલવયમ રવખન છન .
-- રકત રરકરમવગ થયનલ રલગનવ જવવણસગ નન Anti - Toxin ઉતપન કરક નષ કરન
છન .

-- રકત રરકરનવ દદ રવયલ તથવ સનવયસનવ Osmotic Pressure નન સવમવનય બનવવક

રવખન
છન .

-- રકત Body Temperature નન normal અનન વનયત

ગ દરણ કરન છન .
-- રકત કવતગદરસત અથવવ મકત રકત કલબરકવનન બરલળ તથવ યકકત સસધક
પહલચવડન
ગ છન .

-- રકત રકતસતદરવવ થવવ પર clot બનવવન છન .

★ Blood Groups :-
-- બલડ ગદરપ 4 પદરકવરનવ હલય છન . A , B , AB , O

-- જયવરન કલઈ મવનવ નન કલઈ અલગ રકત વગર વવળવ મવનવનસગ રકત આપવવમવગ
આવન તલ
અસગ ગ તતવ નવ કવરણન લવલ રકત કણલ ગસચછ ( જથથલ ) બનવવક એકતદર થઈ
જય છન .

આ સમપહ બનવવનન એગલપટકનનરન ( Agglutination ) કહન છન .

-- લવલ રકતકણ આ સમપહ બનવવનવ કવરણન ફવટક જય છન . આ કણલ નવ

ફવટવવનન
લવઈસકસ ( Lysis ) કહન છન .

-- લવઈસકસ નવ કવરણન રકતનબલકવ નલ મવગર રલકવઈ જય છન . જનનવ કવરણન

રકત -

પવરભદરમણ પપર ગ થઈ જય છન . અનન રકતનબલકવનન નસકસવન થવય છન . જનનવ

લકધન
મવનવનક મકતયસ થઈ જય છન .

-- લવલ રકતનક સપવટક પર એનટકજન મળન છન . જનનન એગલસટકનલજજનસ કહન છન .

આ એગલસટકનલજજનસ બસરમ જલ 'A' વગરનક છન તલ તન રકત વગરનન 'A' વગર

કહન વવય છન .

જલ 'B' વગરનક એગલસટકનલજજનસ છન તલ રકત 'B' વગર કહન વવય . અનન જલ બન

ગ ન
વગર નવ
એગલસટકનલજજનસ છન તલ 'AB' વગર કહન વવય અનન કલઈ ભક વગર નવ
એગલસટકનલજજનસ
નવ હલય તલ તન રકત વગરનન 'O' વગર કહન છન .
-- કલઈ વયવકતનન રકત ચડવવવવનક આવશયકતવ છન તલ રકતદવતવનવ રકતવગર
થક રકત
લન વવ વવળક વયવકતનવ રકતવગર થક મન ળવવસગ આવશયક છન .

-- રકત નક તપવસ કરવવ મવટન લવલ રકતકણલ નલ નમપનલ લન વવય છન . તથવ R.B.C
નવ
નમસનવનન રકત પદરવપત કરતવનવ થલડવ પલવઝમવ મવગ એનટકબલડક રહન છન . જનનન

એગલપવટવનનસ ( Agglutinins ) કહન છન .

-- જલ પલવઝમવમવગ મન ળવવય અનન ગસચછલ બનન તલ રકત નવ ચડવવવસગ આ સવવભવવ

જણવવ
મવટન પરસપર પલવઝમવ થક મન ળવવસગ જરરક છન .

-- 'AB' રકતવગર વવળવ વયવકતનન કલઈપણ રકતવગર વવળવ વયવકતનસગ રકત આપક
રકવય
કવરણ કન તનમવગ એગલપવટવનનસ નથક હલતવ તનથક તન ' સવરગદરવહક ' ( Universal

Recipient ) છન . પરગતસ ' AB ' વગરનસગ રકત મવતદર ' 'AB' વવળવ વયવકતનન આપક
રકવય .

-- ' O ' વગરવવળવ વયવકત બધવ જ વગર વવળવ વયવકતનન રકત આપક રકન છન .
કવરણ કન
તનનવ પલવઝમવ મવગ Anti -A અનન Anti-B એગલપવટવનનસ હલય છન . અનન R.B.C
નક
સપવટક પર એગલપવટનલજજન નથક હલતવ તનથક તન ' સવરદવતવ ' ( Universal
Donor )

કહન વવય છન .
★ રવહસસ કવરક ( Rh Factor ) :-
-- રહકસસ નવમનવ વવગદરવ નવ R.B.C મવગ એનટકજન હલય છન . એટલન તનનન
રહકસસ નવમ
આપયસગ .

-- Rh Factor એક પદરકવરનવ એગલપવટનલજજન હલય છન .

-- જન વયવકતનવ રકતમવગ આ કવરક હલય છન તનનન Rh positive ( Rh+) તથવ જન

વયવકતનવ રકતમવગ આ કવરક નથક હલતવ તન વયવકતનન Rh negative ( Rh- )

કહન છન .

-- લગભગ 85% વયવકતમવગ રકત Rh+ હલય છન . અનન 15% વયવકતમવગ Rh- હલય
છન .

-- જલ કલઈ પણ Rh- રકતવવળવ વયવકતનન Rh+ રકત ચડવવવવમવગ આવન તલ તન

વયવકતનન
રકતમવગ Anti Rh- aggltinin ઉતપન થઈ જય છન કદવચ જલ ફરક તન
વયવકતનન Rh+

રકત ચડવવવવમવગ આવન તલ રકતનક કલબરકવ Chemical Reaction નવ કવરણન

એકતદર
થઈ ગસચછ બનવવક નષ થઈ જય છન .

★ The Storage of Blood and Blood plasma.

-- રકત અનન રકત પલવઝમવ નસગ કલન કરન ઓછવ તવપમવન પર કકટવણસગ રવહત
પવતદરમવગ

ગ વ છન . એટલસગ ઓછસ ગ તવપમવન પણ ન હલવસગ જલઈએ કન રકત જમક જય .

સભ

જનનવથક રકત કલબરકવ જમકનન તપટક જય .

-- રકતનન સવવસથય મવટન વગર હવવન પહસચવડન એક મવહનવ સસધક સગ

ગ દરહ કરક
રકવય છન .
પરગતસ વધવરન વદવસન રવખવવમવગ કલબરકવ ઓકસકજન ગદરહણ કરક લઈ જવવમવગ
અસમથર
હલય છન . કવરણ કન જપનક થવવ પર કલબરકવઓ નષ થઈ જય છન .

-- પદરણવબલબદ ( Systematic ) રકત પવરવહન તત

ગ દર :-
હકદય > ધમનક > ધમનકકવઓ > રસકમ કલબરકવઓ > બરરવ

-- રકત મવનવ રરકરમવગ આ રકત વવવહનક દવરવ પદરતયનક અગ

ગ થક અગ
ગ નક એક
- એક

ગ છન .
કલબરકવ સસધક પહલચન

-- રકત વવવહનક એક સવથન મલટક , પવતળક અનન અતયત

ગ પવતળક સવમસવહક
રપથક એક
પવરબદ ( Close Circuit ) બનવવન છન . જનનવથક રકત કયવરન પણ વવયસ મડ
ગ ળ
નવ

ગ કર મવગ નથક આવતસગ .

સપ

-- આ પવતળક અનન સપકમ દધમનકકવઓ ( Capillaries ) જયવગ પસરક થવય છન ,

તયવગથક
 સપકમ અનન પવતળક બરવરકવઓ ( Venules ) રર થવય છન . આ બરવરકવઓ
સય
ગ ક
સ ત
થઈ બરરવ તથવ મહવબરરવ બનવવન છન . અનન રકતનન હકદયનવ ડવબવ ભવગમવગ
પહલચવડન
ગ છન .

ગ વવસગ ( Clotting / Coagulation of Blood )

★ રકતનસગ ગ ઠ
-- રકત વવહકનકઓ નવ કવતગદરસત થવવ પર રકત નકકળન છન , જન થલડવ સમય
પછક બધગ
બધગ થઈ જય છન . આ બકદરયવ રકતનવ વવયસનવ સપ ગ વ છન .
ગ કરમવગ આવવવથક સભ
આ બકદરયવ

ગ ન ( Hemostasis ) કહન છન .
નન રકત સતભ

-- Blood Clotting નક પદરબકદરયવનવ 3 તબકવ મવગ પસરક થવય છન .

1) રકત વવવહનક સક
ગ લચન ( Vasoconstrictive phase )
2) પલન ટલન ટદસ ( Platelets Phase )

3) રકત ગઠ
ગ વવસગ ( Coagulation Phase )

1) રકત વવવહનક સગક લચન તબકલ :-

-- સનવયસનવ ઈજગદરસત થવવ પર તથવ રકતવવવહનક થક રકત નકકળવવ પર

પદરવતબકદરયવ

ગ સ બચત ( Constructive ) થઈ જય છન . અનન

સવરપ રકત વવહકનકઓ સક
રકત
રકતપદરવવહ ધકમલ પડક જય છન . જનનવથક પલન ટલન ટદસ નન ડવટ લગવવવમવગ
સહવયતવ મળન
 છન .

2) પલન ટ લન ટદ સ તબકલ :-

-- પલન ટલન ટદસ રકત વવહકનકથક બહવર નકકળક આવન છન જન આસપવસ નવ

સયગ લજ સનવયસ
ગ જય છન . આ ચલટવવથક વવવહકમવગ સવગકડક થવય છન .
નવ કલલન જનથક ચલટક
જનનવથક
પલન ટલન ટદસ વધવરન ચકકણવ થઈ જય છન અનન કવતગદરસત કનતદરમવગ એકવતદરત
થઈ
એક - બકજ સવથન ચલટક
ગ જય છન .
-- લગભગ એક વમવનટ મવગ પલન ટલન ટદસ નક ડવટ બનક રકતવવવહનક નવ
કવતગદરસત વછદદ ર

ગ કરન છન . આ બકદરયવનન Platelets Aggregation કહન છન .

બધ

3) રકત સકગદ ન પદ ર બકદ રયવ :-

-- રકત વવહકનકઓ નવ કવતગદરસત થવવ પર પલન ટલન ટદસ ડવટ સદરવવનન રલકક નથક
રકતક આ
વસથવતમવગ આ બકદરયવ થવય છન .

-- કવતગદરસત સનવયસ કલબરકવથક રકત નકકળવવનવ પછક પલન ટલન ટદસ અનન
પલવઝમવ
ગલલબયસલકન જનનન એનટક વહમલવફબલક ( AHF ) ફન કટર કહન છન . તનનવ મળવવ
પર
 થદરલમબલકવઈનનઝ નવમનસગ એનઝવઈમ મસકત થવય છન . તન પછક પલન ટલન ટદસ ,
AHF અનન

થદરલમબલકવઈનનઝ મળકનન થદરલમબલપલવવસટન ( Thromboplastin ) બનક

જય છન .

-- થદરલમબલપલવવસટન રકતમવગ રહન લ કન વલરયમ , બલડ ફન કટર તથવ પલવઝમવમવગ

વસથત
પદરલથલવમબન થક મળક એક નવવ પદવથર મવગ પવરવવતરત થવય છન . જનનન
થદરલવમબન કહન છન .

-- થદરલવમબન એક સબકદરય એનઝવઈમ છન જન પલવઝમવ મવગ વવદદ યમવન

ફવબબદરનલજન નવમનવ
પદરલટકન પર બકદરયવ કરક અધસલનરકલ તત
ગ સમય પદવથરનસગ વનમવરણ કરન છન જનનન
ફવઈબબદરન
કહન છન .

-- ફવઈબબદરન નવ તત
ગ સ આપસમવગ ફસવઈનન જળ બનવવન છન . જનમવગ રકત
કલબરકવઓ ફસવઈ
જય છન , અનન રકત ગઠ
ગ વઈ જય છન . થલડવ સમય પછક તન સક
ગ લચવઈ જય છન
અનન
બસરમ અલગ થઈ જય છન . સકરમ આછવ પકળવ રગગનસગ ચલખખસગ તરલ હલય છન .
જનમવગ
રકત જમક ગયનલ ભવગ તરવવ લવગન છન . સકરમ એવસગ પલવઝમવ છન , જનમવગથક

ફવઈબબદરનલજન અલગ થઈ ગયસગ હલય છન .