Modyul 13 Mga Salik na Pinagbabatayan kung ang Tao ay
Mga Isyung Moral Tungkol sa Buhay Lulong sa Ilegal na Droga
ISYU (www.depinisyon.com)
isang mahalagang katanungan na
kinapapalooban ng dalawa o higit pang mga
panig o posisyon na magkakasalungat at
nangangailangan ng mapanuring pag-aaral
upang malutas
Ang buhay na ipinagkaloob sa tao ay itinuturing
na banal o sagrado.
“Perspective: Current Issues in Values Education”
(De Torre, 1992)
“Ang buhay ng tao ay maituturing na
pangunahing pagpapahalaga. Ang isang tao ay hindi
maaaring gmawa at mag-ambag sa lipunan kung wala
siyang buhay. Ang isang tao ay dapat unang isilang
upang mapaunlad ang kaniyang sarili at
makapaglingkod sa kapuwa, pamayanan, at bansa.
Kaya kinakailangang isilang at mabuhay siya.”
I. Ang Paggamit ng Ipinagbabawal na
Gamot
“isang estadong sikiko (psychic) o pisikal na
pagdepende sa isang mapanganib na
gamot, na nangyayari matapos gumamit
nito nang paulit-ulit ar sa tuloy-tuloy na
pagkakataon” (Agapay, 2017)
Ipinagbabawal na Gamot
“ilegal na droga”
anumang sangkap na nakapagpapabago sa
takbo ng kaisipan at katawan ng tao
Mga salik na nagtutulak sa tao na sumubok ng
ilegal na gamot
1. Peer Pressure
2. Curiosity
3. To “escape from reality”
4. Dependence
Mga Ipinagbabawal na Gamot na Kadalasang
Ginagamit
1. Marijuana
2. Cocaine
3. Shabu
4. Heroin
1. Pananalita
- “Pare, nasa langit na ba ako? Parang
lumilipad ako. Ang sarap ng feeling!”
2. Kilos
- bayolente
- parating aligaga
- ‘di malinaw na pagsasalita
3. Pisikal na Anyo
- mapula ang mga mata
- payat
- nagbabalat ang labi
Dahil sa droga, ang isip ng tao ay
nagiging blank spot. Nahihirapan ang isip na
proseso ang iba’t ibang impormasyon na
dumadaloy dito.
II. Alkoholismo
labis na pagkonsumo ng alak
Palatandaan ng Pagiging Alkoholiko
1. Nahihirapang kontrolin ang dami ng alak na
iniinom
2. Hinahanap hanap ang pag-inom ng alak
3. Pakiramdam na kailangan palaging uminom
ng marami
4. Pagbabago ng kilos kapag nakainom na
5. Paggatos ng malaking halaga para lamang
sa inumin
Masasamang epekto ng alak o alkohol sa tao
nagpapahina sa kaniyang enerhiya,
nagpapabagal ng pag-iisip, at sumisira sa
kaniyang kapasidad na maging malikhain
naaapektuhan ang ang operasyon ng isip at
kilos-loob na nagiging dahilan kung bakit
nakagagawa ng mga bagay na ‘di
inaasahan (pakikipag-away sa kapuwa)
may masamang epekto sa kalusugan
 Ang pag-inom ng alak ay hindi masama kung
paiiralin lamang ang pagtitimpi at disiplina.
III. Aborsiyon (Pagpapalaglag)
pag-alis ng isang fetus o sanggol sa
sinapupunan ng ina
Sa ilang mga bansa, ang aborsiyon ay
itinuturing na isang lehitimong paraan
upang kontrolin o pigilin ang paglaki ng
pamilya o populasyon, ngunit sa Pilipinas
itinuturing itong isang krimen. (Agapay,
2007)
PRO-LIFE
1. Ang sanggol ay itinuturing na isang tao
mula sa sandal ng paglilihi.
2. Kung ang pagbubuntis ay resulta ng
kapabayaan, dapat harapin ng ina ang
kahihinatnan nito.
3. Kung magiging katanggap-tanggap sa
lipunan ang aborsiyon, maaring gamitin ito
ng mga tao bilang regular na paraan para
hindi ituloy ang pagbubuntis.
4. Ang lahat ng sanggol ay may mahusay na
potensyal; bawat isa na ipinalalaglag ay
maaaring lumaki at maging kapaki-
pakinabang sa lipunan o sa buong mundo.
5. Maraming relihiyon ang hindi nag-eendorso
ng pagpapalaglag o ilang paraan ng birth
control dahil sa paniniwalang ang
pakikipagtalik ay para sa layuning
pagpaparami (procreation) lamang.
PRO-CHOICE
1. Ang bawat batang isinisilang sa mundo ay
dapat mahalin at alagaan.
Ang tamang pagpaplano ay
nagdudulot ng mas magandang
buhay para sa mga bata.
2. Ang fetus ay hindi pa maituturing na isang
ganap na tao dahil wala pa itong
kakayahang mabuhay sa labas ng bahay-
bata ng kaniyang ina.
May karapatan ang ina na
magpasiya para sa sariling katawan.
3. Sa mga kasong rape at incest, ang sanggol
ay maaaring maging tagapagpaalala sa
babae ng trauma na kaniyang naranasan.
4. Kung sakaling ituloy ang pagbubuntis,
maaring mauwi sa bahay-ampunan ang
bata na kulang sa kapasidad upang
maibigay ang pangunahing
pangangailangan nito.
5. Ang aborsyon, sa pangkalahatan, ay ligtas
na pamamaran.
1. Kusa (Miscarriage)
pagkawala ng isang sanggol bago ang
ika-20 linggo ng pagbubuntis
natural na pangyayari
2. Sapilitan (Induced)
pagwawawakas ng pagbubuntis at
pagpapaalis ng isang sanggol sa
pamamagitan ng pag-opera o
pagpapainom ng mga gamot
Sto. Tomas de Aquino: May mga oras kung kalian
ang isang kilos na nararapat gawin ay maaaring
madala ng mabuti at masamang epekto.
Bilang resulta, nagkakaroon ng isang
problemang etikal.
Maaaring pumili ng isang kilos na magdudulot
ng masamang epekto kung matutugunan ang
sumusunod na apat na kondisyon:
1. Ang layunin ng kilos ay nararapat na
mabuti.
2. Ang masamang epekto ay hindi dapat
direktang nilayon ngunit bunga lamang ng
naunang kilos na may layuning mabuti.
3. Ang mabuting layunin ay hindi dapat
makuha sa pamamagitan ng masamang
pamamaraan.
4. Kinakailangan ang pagkakaroon ng mabigat
at makaturiwang dahilan upang maging
katanggap-tanggap ang masamang epekto.
IV. PAGPAPATIWAKAL (Suicide)
sadyang pagkitil ng isang tao sa
sariling buhay at naaayon sa sariling
kagustuhan
may maliwanag na intensiyon ang
isang tao sa pagtatapos ng kaniyang
buhay
Magiting na kilos ang mawalan ng buhay
sa pagtatangkang pangalagaan ang buhay ng iba.
kawalan ng pag-asa (despair)
karaniwang dahilan ng pagpapatiwakal
pagkawala ng tiwala sa sarili at kapwa
pagkawala ng paniniwala na may mas
magandang bukas pang darating
“Self-Mastery” (Eduardo A. Morato, 2012)
Upang mapigilan ang kawalan ng pag-asa,
kinakailangang mag-isip ang isang tao ng mga
malalaking posibilidad at natatanging mga paraan
upang harapin ang kaniyang kinabukasan.
Hindi nararapat ilagay sa sarili nating mga
kamay ang pagpapasiya kung dapat nang wakasan
ang buhay na ipinagkaloob sa atin ng Diyos.
Upang makaiwas sa depresyon at hinndi
mawalan ng pag-asa:
 Maging positibo sa buhay
 Panatilihing abala ang sarili sa
makabuluhang gawain
 Pagkakaroon ng matibay na support
system (pamilya + tunay na mga kaibigan)
V. EUTHANASIA (Mercy Killing)
gawain kung saan napadadali ang
kamatayan ng isang taong may matindi at
wala nang lunas na karamdaman
paggamit ng mga modernong medisina at
kagamitan upang tapusin ang paghihirap ng
isang maysakin
assisted suicide
o May pagnanais o motibo ang isang
biktima na wakasan ang kaniyang
buhay, ngunit isang tao na may
kaalaman sa kaniyang sitwasyon ang
gagawa nito para sa kaniya.
Hindi maaaring hilingin ng isang tao na tapusin
ang kaniyang paghihirap sa pamamagitan ng
kamatayan. Higit na mabuti kung pagmamahal at
pag-aalala ang ibibigay sa kanila, hindi kamatayan.
Ang pagpapatigil sa paggamit ng mga life
support ay hindi masamang gawain (pagsunod
lamang sa natural na proseso.)
Mga gawaing tuwirang naglalayon na
mapadali ang buhay (lason, overdose)
Bibliya
Ang kabanalan ng buhay ay maiuugnay sa
kapangyarihan ng Diyos bilang Dakilang
Manlilikha.
Ang tao ay natatanggi sa mga hayop a
ibang nilikha ng Diyos sa dahil siya ay
nilalang na may espiritu.
“Ang buhay ng tao ay napakahalaga; kahit na
ang mga pinakamahihina at madaling matukso, mga
may sakit, matatanda, mga hindi pa isinisilang at
mahihirap, ay mga obra ng Diyos na ginawa sa sarili
Niyang imahe, laan upang mabuhay magpakailanman,
at karapat-dapat ng mataas na paggalang at respeto.”
Papa Francis ng Roma
mga
DIGNIDAD ng Tao
Nagmula sa Diyos
likas sa tao at umiiral sa pangkalahatan
nagiging karapat-dapat ang tao sa
pagpapahalaga at paggalang mula sa
kaniyang kapuwa
Lahat ng tao, kahit iyong isinilang na may
kapansanang pisikal o sa pag-iisip, ay may
karapatang mabuhay at bigyan ng paggalang.
Bawat isa sa atin, normal man o hindi, ay
maaaring makapagbigay ng kontribusyon at
makapag-ambag sa pagbabago ng lipunan.
 Sa pananaw ng iba’t ibang mga
relihiyon, ang buhay ay sagrado. Ito ay kaloob
mula sa Diyos. Itinuturing na maling gawain ang
hindi paggalang sa kabanalan ng buhay dahil
ito ay indikasyon ng kawalan ng pasasalamat at
pagkilala sa kapangyarihan ng Diyos.