You are on page 1of 213

E-book is created by shanyoma

E-book is created by shanyoma


wcsdeu
f &Sr;f jynfEidk if aH &;avmuwGif
t"duta&;ygvSaom tcPf;u@rsm;ü
Ek;d Mum;wuf<upGm yg0ifvyI &f mS ;OD;aqmifcahJ om

-ppfNyD;acwf &Srf;jynfEkdifiHa&; orm;a[mif;


-vGwfvyfa&;acwf &Srf;jynfrsKd;cspfjynfcspfyk*¾KdvfBuD;
-&Sr;f jynfjynfoYl vGwv
f yfa&;tzGcYJ sKyf(&-y-v-z)twGi;f a&;rSL;csKyfa[mif;

E-book is created by shanyoma


OD;xGef;jrifh(awmifBuD;)
a&;om;jyKpkcJhonfh

á &Sr;f jynfb,fvJ 24-12-10955


á cGaJ &; wGaJ &;jyóem 23-1-1957
á &Sr;f jynf\epfemcsurf sm; 29-10-1957
á jynfaxmifpwk iG ;f rS wef;wlaom &Sr;f jynf 24-2-1961

4- tkyfaygif;csKyftjyif...
á 0d"l&ocifcspfarmif\
&Sr;f rleJ Ujynfaxmifpak emifa&;

ESifh

àtjcm;aemufqufwGJrsm;à
xkwfa0ol\pum;csD;
uRefawmf[m Ekid if aH &;udk pdw0f ifpm;wJo h Qrf;jynfom;wa,mufjzpfygw,f/
OD;xGe;f jrif(h awmifBuD;)a&;om;jyKpkcw hJ hJ 'Dpmtkypf mwrf;awG[m oQrf;jynf&UJ Ekid if H
a&;orkid ;f udk waphwapmif; rD;armif;xk;d jyaeygw,f/ ajymjyaeygw,f/ &Sm;yg;wJph mtkyf
pmwrf;jzpfovkd oQrf;jynfrsKd;cspfy*k K¾ v d wf idk ;f ? Ekid if aH &;pdw0f ifpm;olwidk ;f avhvmod&x dS m;
oifw h ohJ Qrf;jynfEidk if aH &;orkid ;f rSww f rf;jzpfygw,f/ aemufNyD; ttkycf sKyfcH trsKd;om;
wa,muf? jynfow l a,muf&UJ pmtkypf mwrf;jzpfvYdk trsm;tm;jzifh ]&mZya,m*}uif;wJh
pmtkyjf zpfw,fvv Ydk J ,kMH unfw,f/ tJ'gaMumifh tm;vk;H pkaygif;ykEH ydS x f w k af 0bkYd tmoDo
E-book is created by shanyoma

jyif;cJhw,f/
tvsOf;oifv h Ydk oQrf;jynfrsKd;cspfjynfcspfy*k K¾ v d w f OD;vJjzpf? a&SUrSaD emufrv DS jJ zpfwhJ
]]vkef;cGef}}eJYoduRrf;ajymqkdaqG;aEG;cGifh&&muae olYvkdyk*¾KdvfrsKd;&JUtrSmpm[m 'Dpmtkyf
aygif;csKyfukd zwf&&I mrSm todw&m;eJo Y wdxm;Ekid b f ?Ydk ocFP;f pm,lEidk bf Ykd pmzwfy&dowf
twGuf taxmuftuljzpfvrd rhf ,fvYdk ,lqrdygw,f/
]]vke;f cGe}f }[m 1942-ckEpS af vmufupNyD; oQrf;jynfvrl aI &;udpaö wG toif;tzGYJ
vIy&f mS ;rIawGrmS yg0ifcw hJ ,f/ 1945-ck? ausmif;om;b0rSm oQrf;jynfte,fe,ft&yf&yf
u vmwJhausmif;rsm;&JUtzGJYtpnf;awGrSm yg0ifvkH;yrf;cJhbl;ygw,f/ 1946-47-txd
pmayvIyf&Sm;rItwGuf oQrf;pmayokawoetoif;zGJYpnf;&mrSmvJ OD;aqmifvmcJhw,f/
]]yefvek }f }nDvmcHBuD;rSm oQrf;ausmif;om;acgif;aqmifwOD;tjzpf yg0ifcw hJ ,f/ oQrf;jynf
ausmif;om;rsm;&JUoydwfwkdufyGJawGrSm OD;aqmifcJhbl;w,f/ oQrf;jynfEkdifiHa&;vIyf&Sm;rI
rSm &-y-vtzGJYukd zGJYpnf;EkdifbdkY oQrf;jynfausmif;om;rsm;tzGJYudk pnf;vkH;vIHYaqmfay;cJh
w,f/
'gaMumifhbJ oQrf;jynf0g&ifhEkdifiHa&;orm;BuD; OD;xGef;jrifh(awmifBuD;)&JUpmtkyf
pmwrf;udk pkaygif;ykHESdyfxkwfa0&mrSm oQrf;jynfobm&ifhrsKd;cspfyk*¾KdvfwOD;jzpfwJh ]]vkef;
cGe}f }ukd trSmpma&;ay;bkYd wku d w
f eG ;f awmif;qkcd &hJ wm jzpfygw,f/ 'DtrSmpmeJOY ;D xGe;f jrifh
(awmifBuD;)eJY ]]vkef;cGef}}wkdYudk *g&0jyKvkdufygw,f/

Ä tareJq
Y &m^acgif;aqmifa[mif;rsm;udk xm0pOf OD;nTwv
f suf Ä

xkwfa0ol
vkef;cGef\trSmpm

olonf rsKd;cspfwOD;jzpfonf/ xkdYaMumifh ,ckOD;xGef;jrifh(awmifBuD;)a&;om;cJh


aom pmtkypf mwrf;rsm;udk cufcufccJ J &SmazGpak ygif;ykEH ydS v f udk jf cif;jzpfonf/ apwemrSm
jynfaxmifpu k dk rnfou l 0ifO;D aqmifonfjzpfap? w&m;enf;vrf;ESit hf nD rQrQwwjzpfygrS
wef;wlciG ?hf vGwv f yfciG ?hf ud, k yf idk jf y|mef;cGiwhf Ydk tjynft h 0&Syd grS wk;d wufom,maom 'Drdk
ua&pDwidk ;f jynfjzpfEidk rf nf-qko d nfrh eG jf rwfaom pdwaf pwemaMumifyh if/
xkduJhodkYaom apwemjzifh OD;xGef;jrifh(awmifBuD;)\&Sm;yg;aompmtkyfpmwrf;

E-book is created by shanyoma


rsm;udk xkwfa0&ef &nfoefí uREkfyftm; trSmpma&;ckdif;vmjcif;aMumifh þtrSmpmukd
pdwv f v dk uf& a&;jzpfcjhJ cif; jzpf\/
uREkfyfodcJhbl;aom &Srf;jynf\EkdifiHa&; taetxm;tay:rlwnfí þpmtkyf
rsm;udk zwf&&I mwGif ya,m*uif;uif;ESihf zwfwwfrw S wf wfbv Ydk o dk nf[k uREkyf t f aejzifh
jrifonf/ yl;aygif;cJMh u&mü ]vnf}olu ]t}oludk rnfoo Ykd rd ;f oGi;f wwfyw Hk tYdk ay: tod
w&m;ESio hf wdxm;qifjcifEidk af p&ef wifjyvkyd gonf/
&Sr;f rsm;taejzifh wyg;olEiS ahf ygif;oif;rdwzf MYJG u&mwGif tvGet f m;emwwfMu\/
tavQmhay; tepfemcHí aygif;wwfMu\/ txufp;D ,l&ef rqkx d m;ESi/hf txufp;D ,lo
a,mif? tcGit hf a&;,lv[ dk ef olwyg;u tjrifa&mufomG ;rnfuykd if tvGepf ;dk &drw f wfMu
onf/
a&S;,cifu jrefrmjynf? ArmEkid if pH ojzifh r&Scd yhJ g/ &Scd o hJ nfrmS [Hom0wD? yk*?H tif;
0paom ya'o&mZf {u&mZfwkdif;jynfuav;rsm;om jzpfonf/ t*FvdyfwkdYe,fcsJUusL;
ausmfxal xmifay;awmhrS Armjynf? jrefrmEkid if pH ojzifh txifu& ay:xGe;f aygufzmG ;vm
cJhjcif;jzpfonf/
qkvd o dk nfrmS xm;0,f? weoFm&D? oxk?H jynfNrdKUponfrh eG w f yYdk idk f Ekid if tH ygt0if
ausmufn§yf? a&Tusif? jzL;? wkdufBuD;paom &Srf;e,fa'orsm;ESifh&ckdifwkdYykdif &ckdifEkdfifiHukd
t*Fvyd w f Ydk odr;f ydu k v f u dk af omtcg atmufArmjynfukd odr;f ydu k &f &So d nf[k a&;om;rSwf
wrf;wifaMujimrd&mrS atmufArmjynf[í l jzpfomG ;NyD; Armu wkid ;f jynfwcku k dk tacsmif
&vku d [ f efjzpfco hJ nf/ txufArmjynf[k t*Fvyd w f u Ydk orkwv f u dk jf yefonfEiS hf jrefrmu
aemufxyfwidk ;f jynfwck tacsmif&vku d jf yefouJo h Ykd jzpfco hJ nf/ vlrsKd;ukv d nf; t*Fvyd w f Ydk
u xm;0,fvrl sKd;? rGev f rl sKd;pojzifh cGjJ cm;rac:bJ odr;f MuKH;í Arm[kac:cJ&h mrS Armvl
rsKd;onf tjcm;vlrsKd;pkw\ Ydk txufp;D vlrsKd;BuD;ae&m &vku d jf cif;jzpf\/
¤if;wkrYd n S ahf c:íjzpfvmaom Armjynfukd t*Fvyd w f Ydk tkycf sKyf&mü wku d &f u dk u
f v
dk dk
eDuRefjyKtkycf sKyfcjhJ cif;jzpf\/ t*Fvyd w f Ydk wku
d &f u
dk o f rd ;f ydu
k í
f Armjynft0dik ;f t0ef; t
wGif; oGwfoGif;cHcJh&aom &Srf;a'orsm;um;]wkdif;vsef}(crf;wD;? [kr®vef;? ajrvwf&Srf;
eD)e,fajrrsm;jzpf\/ aemifwiG f ppfuidk ;f wkid ;f [lí zGpYJ nf;cJo h nf/ &Sr;f a'orsm; &Sr;f wkv Yd uf
vGwfqkH;&IH;cJh&onf/
64ç000 pwk&ef;rkdifus,f0ef;onfh,ck&Srf;jynftbdkYrSmrlum; xkdodkYr[kwfay/
t*FvdyfwkdYodrf;ydkuftkyfcsKyf uRefjyKvkdufonfh(t*FvdyfwkdYorkwfí trnfwGifcJhaomArm
jynf)e,fajrESifhwoD;wjcm;tjzpfxm;NyD; tapmifha&SmufcH e,fajrjzpfcJhonf/ t*Fvdyf
wkuYd þa'o\uk, d yf ikd jf y|mef;cGiEhf iS t hf csKyftjcmtmPmydik q f idk cf iG u
hf kd aESmuf,uS x f yd g;
E-book is created by shanyoma

jcif; rjyKbJ apmifah &Smufay;cJo h nf/


xkpd Ofu uREkyf w f Ydk wkid ;f jynf\vu©PmESiyhf uwdtaetxm;udk ay:vGiv f map
&ef xyfqifh&Sif;vif;vkdygonf/
tapmift h a&SmufcH Ekid if q H o
dk nfrmS rdrw d \ Ydk tcsKyftjcmtmPmudk ydik q f idk v f suf
apmifha&SmufolEkdifiHESifhtay;t,loabmwly#dnmOfpmcsKyf csKyfqkdqufqHonf/ apmifh
a&Smuf&efwm0efay;ouJhodkY tcGifhta&;vnf; owfrSwfjy|mef;ay;onf/ tapmifht
a&SmufcHEkdifiHudk udkvkdeDwkdif;jynfuJhodkY tkyfcsKyfonf/ xkdodkYtkyfcsKyfaomfvnf; wkduf&kduf
odrf;ydkuf uRefjyKjcif;r[kwfay/ tapmifhta&SmufcHEkdifiH\wkdif;oljynfom;wkdYonf t
apmifth a&Smufct H jzpf cH,x l m;jcif;oufoufomjzpfí apmifah &Smufo\ l aus;uRefr[kwf
ay/
wzef Ekid if aH &;a0g[m&rsm;ESiyhf wfoufí t,ltquGmjcm;rI? em;vnfyt Hk "d-
yÜg,faz:ykuH mG [rIwu Ydk v
kd nf; tav;xm;owdjyK&ef vkyd gonf/ Oyrm-
a0g[m& uREkfyfwkdY\t,ltq (r[m)ArmwkdYt"dyÜg,faz:ykH
yl;aygif; yl;wG?J 1 ESihf 1 wGí J 11 1+1 aygif; 2 jzpf
jzpfonfo h abm 1 rsm;aysmufu, G f
cGJxGuf pkaqmif;xnfh0ifxm;&mrS wOD;wa,mufydkifudkNzdKzsuf
jyefEkwf,l zJhxkwfvk,l
z,f'&,f w&m;rQwonfhtcGifhta&; cGJxGuf
tjynft h 0jzifh vGwv f yfaom?
wef;wlaom ud, k yf ikd jf y|mef;cGi&hf /dS
wef;wl qlMuKHerd jhf rifrh &S?d jrefrmuom txufp;D &? txuf
tcGifhta&;wl? pD;&ae&efvufeufvkH;0ykdif?
taESmifhtzGJYuif; ppfwyftm;ud;k jzifh xde;f csKyf?
EkdifxufpD;eif;rIrjyK? usefvlrsm;ukd tedrfhusqkH;xm;?
tjyeftvSefav;pm;? tcGit hf a&;qko d nfrmS tajym
wOD;\twGif;a&;udkwOD;u oufoufom&Sd/
0ifr&Iyf/
pnf;vkH;nDnGwf wOD;\tusKd;pD;yGm;ukd wOD;u igajymovdv k yk ?f c,? 0yfwmG ;
rxdyg;rd&ef arwåmjzifq h ufqH tEkdifusifh/
aygif;oif;/
þokdYjzifh uREkfyfwkdYESifh(r[m)Armrsm;ESifht,ltqcsif; wbufpDqefYusifbuf

E-book is created by shanyoma


jzpfcohJ nf/ ajymqko d ;Hk EIe;f Mu&mü r[mArmwkeYd nf;wl rpOf;pm; rawG;jrifbJ qifqifjcif
jcif ajym&efvydk gonf/ xkrd [mrsm; Armpum;udk uREkyf w f aYdk vmufyif rodMuygavm[lí
aumufcsufcsrSwfom;rdygonf/
wzef þwkid ;f jynf\trnfukd jynfaxmifpjk refrmEkid if t H jzpf rSnahf c:vku d wf idk ;f
jrefrmEkid if [
H k ac:aomaMumifh jynfaxmifpq k odk nfrmS Armykid ?f Arme,f? Armjynf\tpdwf
tydik ;f omjzpfonf[(k r[m)Armwku Yd ,lqMuayrnf/ xm0&tydik f odr;f vkMd uayrnf/
acgif;aqmifBuD; Akv d cf sKyfatmifqef;\jynfaxmifpzk pYJG nf;a&;? vGwv f yfa&;t&
,la&;udprö sm;ü xnfo h iG ;f rdeMYf um;cJah om pum;rsm;udk csifch sdeaf xmuf&rI nfqv dk Qif &Sr;f
jynfonf jrefrmwkdYESifhwajy;nDaom oD;oefYjzpfaom wef;wlaomwkdif;jynfjzpfaMumif;
awG&Y &dS ayonf/ ]yefvpHk mcsKyf}udk csKyfqcdk &hJ jcif;rSmvnf; &Sr;f jynfonf Armjynf\tpdwf
tydik ;f r[kwaf Mumif; txift&Sm; jyqkjd cif;jzpf\/ tu,fí xdt k csdeu f Armjynf\t
pdwftykdif;wcktjzpf ,lqcJhygu ]wkdif;vsef}(&Srf;eD)rsm;uJhodkY pmcsKyfwGif yg0ifvufrSwf
a&;xk;d &jcif;r&SEd idk af y/ wenf;qkv d Qif &Sr;f jynfonf Armjynf\tpdwt f ydik ;f wckqydk gu
yefvpHk mcsKyfBuD;ay:aygufvm&efyif taMumif;vk;H 0r&Sad cs/
xko d iG jf yifvu©Pmrsm;udk Munfjh cif;tm;jzifh &Sr;f ESi&hf rS ;f jynfonf tNyD;wkid f olY
uRefrjzpfco hJ nfrmS xif&mS ;\/ odaYk omf Armrsm;ESit hf wl uRefjzpfcMhJ uonf[k ajymaeMu
jcif;um; tb,fenf;/ em;a,mifp&mayavm/ apm'uwufvu dk wufEidk yf gonf/ ajz
&rnfrmS - txufwiG f wifjyoGm;ouJo h Ykd pmemwwfveG ;f aompdwjf zifh epfemaeolwzuf
om;twGuf cHomatmif rdru d , dk u
f kd ESrd chf swef;wlxm;? 'kuu © dk rQa0cHpm;jcif;jzifh oufom
apvkad omqE´aMumifjh zpf\/ tcsKdUrSm &Sr;f rsm;tm; wriferd u hf sap&ef? aMumufpw d af y:
ap&ef? tnHch t H &I;H ay;ap&ef? odrif ,fap&ef? uRefpw d w f ynfph w d af y:ap&ef? wrifem;axG;
em;a,mifjzpfap&ef vkyv f u dk jf cif;vnf; jzpfEidk af yonf/
tb,fah Mumifq h adk omf - þuJo h Ykd rdru d ,
kd rf rd d nHzh sif;onf? atmufusonf? w
bufom;udk tm;uk;d vkpd w d rf sm; &So d nfpaom a&;om;rIrsKd; trsm;tjym;yif awGcY &hJ aom
aMumifw h nf;/ þonfukd wrifa&;onf? oufoufqaJG qmiford ;f oGi;f onf[k uREkyf rf qkd
vkad y/ pma&;ol\apwemudk em;vnfav;pm;yg\/ ,kv H nf; ,kMH unfyg\/ odaYk omf t
jcm;rxifrw S b f J a&;om;cJo h nfrsm;aMumifh xif[yfaeapcJah omtjzpfukd wifjyjcif;om
jzpf\/ ykwcf wfpyG pf aJG ejcif; tvsOf;r[kwyf g/ uREkyf rf vkv d m;ouJo h Ykd jzpfomG ;rdvQif cGihf
vTwfem;vnfapvkdygonf/
uREkyf t f aeESihf rnfou Yl rkd Q repfem rxdcu dk af pvkyd g/ odaYk omf wifjyxku d of nfukd
wifjyvkyd gonf/ wkid ;f jynfEiS v hf rl sKd;twGuf wm0efrrJrh ad p&ef wifjyjcif;jzpf\/ (ysufp;D
E-book is created by shanyoma

apvkdol? zsufqD;olwkdY\p&kdufESifhenf;y&d,m,fwkdYudk wpdwfwa'oaxmufjyvdkjcif;om


jzpfonf/)
&efou l uREkyf w f v Ydk rl sKd;tay: a&&Snu f RefjyKtkypf ;dk vko d jzifh tEkid u f sift h yk pf ;D Ekid f
&ef tm;enf;aysmhnaHh p&rnf/ tm;enf;aysmhno hH mG ;ap&ef tcsif;csif;roifrh wifjh zpfap
&rnf/ xkjYd yif uREkyf w f Ydk jynfov l x l t k m; tpm;qif;&J taeqif;&Jjzpfapum iwfjywfcsKdU
wJhNyD; þb0rS&kef;xGufEkdifrnfhvrf;yif rawGYEkdifatmif Muyfwnf;usOf;ajrmif;aeap&ef
trsKd;rsKd;zefw;D rnf/ odjYk zifh a'ocHjynfe,ftpk;d &onfvnf; tajcrckid cf sdeaYJ ernf/ xkd
t*Fgvu©Pmrsm;ESifhjynfhpkHtcufMuKHvmvQif NzdKcGJzsufqD;&ef vG,fulaom taetxm;
wGi&f adS eNyDjzpf\/
þwGif &efoo l nf Ncdr;f ajcmufjcif;? tMurf;zufjcif; enf;emrsm;jzifh armfrMunfh
0haH tmif aMumuf&UHG 0yfwmG ;aeap&ef? &efot l ay: txifBuD;tm;ud;k vkpd w d rf sm;&Sv d map
&ef? ud, k u hf , kd u f dk ao;odro f nf[k txifa&mufap&ef? t&I;H ay;tnhcH v H pdk w
d rf sm; ude;f 0yf
vmap&ef - 0g'jzefv Y yI &f mS ;jcif;? jzm;a,mif;aoG;aqmifjcif;? rufv;Hk ay;jcif;? rdrw d t Ydk
wGif; 0ifa&mufoyfvQKdNyD; vQKdU0Sufykef;uG,fí vIdufpm;NzdKzsuftEkdif,ljcif; ponfwkdYudk
tpOfwpdu k f tok;H jyKvmcJo h nf/
txufyg wifjycsufukd tajccHí wkid ;f wyg;u uREkyf w f t Ydk ay: rnfonft h csdef
ü rnfonfeh nf;jzifh rnfou Yl kd rnfonft h qifw h iG f tok;H cstjrwfxw k cf MhJ uonf/ uREkyf f
wkt Yd ay: rnfov Ydk n
S phf m; tEkid , f cl MhJ uonfwu Ydk kd rSe;f qwGucf sufí &Ekid af umif;\[karQmf
vifrh o d nf/ rnfou l nHí h rnfou l awmfonf? (odrYk [kw)f rnfou l rawmfaomfvnf;
rnfou l nHah eonfudk odEidk af umif;\[k ,lqrdonf/ þonfwu Ydk kd ocFP;f pm,ltrSwf
jyKNyD; vkv d Qif MuHq enf;vrf;&Ekid Mf uvdrrhf nf[v k nf; arQmfvifrh ad yonf/
aumif;aomtvm;tvmodkY a&muf&Sdatmif vkyfaqmifay;rnfhtod? owdESifh
enf;vrf;wku Yd kd &&Sad p&ef tajccHjzpfEidk rf nfqydk gu þpmtkyaf &;om;jyKpkot l bdaYk &m? w
tkyfwnf;tjzpf topfxyfrHpkpnf;xkwfay;oltbdkYyg vkH;yrf;&usKd;eyfayrnf/
taumif;jrif&Ia'gifhjzifh tjyKoabmt& okH;oyfMunfhygu ppftwGif; ppfNyD;
acwfEiS v hf w G v f yfa&; BudK;yrf;aom acwfumvwavQmufv;Hk &Sr;f jynfEiS &hf rS ;f jynfvrl sKd;
aygif;pkt H wGuf jrefrmwkEYd iS w hf &if;wES;D ul;vl;aygif;oif;qufqNH yD; Ekid if aH &;udprö sm; vkyf
udik pf rG ;f aqmifay;cJMh uol acgif;aqmifrsm;\tawG;tac:vkyef nf;vky[ f efwu Ydk kd txl;
avhvmrSwfom;cGifh&ojzifh aus;Zl;rsm;vSayonf/
þpmtkyrf sm;um; wBudrw f cgrQ jyefvnfaz:xkwcf jhJ cif;r&Sb d ;l ao;aom pmtkyf
rsm;jzpf\/ em;usnf;rIn§DapmfESifhjzpfay:ajymif;vJcJhaom &Srf;jynf\orkdif;rSwfwkdifrsm;

E-book is created by shanyoma


yifjzpf\/ pmtkyo f nf yg;vTmao;i,faomfvnf; wefb;dk te*¢ uka#uk#myif xku d wf ef
ygonf/
pma&;olO;D xGe;f jrif(h awmifBuD;)onf vGwv f yfaom &Sr;f jynf\yXrOD;qk;H vli,f
EkdifiHa&;orm;jzpfcJh\/ vGwfawmftwGif;0efvnf; jzpfcJhbl;\/ &Srf;jynfvli,frsm;tzGJY
\ud, k pf m;vS,t f jzpf urÇmudv k nf; vSnchf b hJ ;l \/ Ekid if aH &;wGif wk;d wufaomtjrif&\ dS /
vufawGYvnf; taumiftxnfaz:aqmif&Gufwwfoljzpfonf/ 1960-61 wGif jynf
axmifppk pfppfjzpfay:ap&ef pkid ;f jyif;BudK;yrf;&mü a&SUwef;rSyg0ifco hJ nf/ jrefrmrIwiG f uRrf;
usifoEl idk if aH &; pma&;q&mjzpf\/ vGwv f yfaom tawG;tac:&SNd yD; vGwv f yfpmG aESmif
BudK;rJah evko d jl zpfojzifh 1962-ckEpS f ppfwyftmPmodr;f csderf pS í q,fEpS w f idk f ae0if;ppf
tkypf \ k zrf;qD;csKyfaESmifjcif;cH&olvnf;jzpf\/ OD;usKd;atmif þrQMumMum rw&m;t
zrf;tqD;cH&ol? pdw'f u k t
© ay;cH&qk;H oljzpfco hJ nf/ (jynfaxmifpw k 0Sr;f vk;H wGif þodu Yk s
cH&olrsm; &Sr;f jynfrS trsm;qk;H jzpfonf/)
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;)\pmtkyfrsm;udk zwf&INyD; tESpfcsKyfokH;oyfMunfhaomf-
(1) qkdcJhNyD;onfhtwkdif; uREkfyfwkdY &Srf;jynfonf tqifhjriftaetxm;wGif &SdaecJhaomf
vnf;t*Fvyd f uRefjrefrmwkt Yd ay: waoG;wom;wnf;uJo h Ykd pdwo f abmxm;BuD;cJNh yD; cif
rifn§mwmudk,fcsif;pmcJhonf/
(2) rdrdwkdYuom wbufowf jynfaxmifpkBuD; rjzpfraeay:aygufvmap&ef vkdvkdvm;
vm; vIy&f mS ;tepfemcH aqmif&u G cf o hJ nf/
(3) rdrw d o Ydk nf rdom;pktoGif yGiyhf iG v hf if;vif; oefo Y ef&Y iS ;f &Si;f jzifh jynfaxmifpBk uD;ukd BudK;
yrf;wnfaqmufcJhMuaomfvnf; wbufom;(r[m)ArmwkdYu uREkfyfwkdYuJhodkY trsm;\t
usKd;? tm;vk;H \tusKd;udk vkv d m;vkyaf qmifay;vkjd cif; r&S?d uk, d u f sKd;twGuo f m wbuf
owfaqmif&u G cf jhJ cif;? tMuHorm;omjzpfcjhJ cif;wku Yd kd txift&Sm; awGjY rifo;Hk oyfEidk o f nf/
(4) xkdr[mwkdYonf apwemroefY? ,kwfnHhaomajracG;ÓPfudk ay:vGifaponfomru
vufawGw Y iG v f nf; uREkyf w
f Ydk awmifay:om;rsm; pOf;pm;awG;0Hjh cif;r&Sad om vky&f yfrsm;
usL;vGejf cif;rsm; taomrwwfEidk af tmif &Scd o hJ nf/ xkt
d ed|m&krH sm;taMumif;um; ajym
í rukeEf idk af tmif&adS eonfrmS vlwidk ;f todyif/
&Sr;f jynfom;rsm;ESijhf ynfaxmifpo k m;rsm; tESpf 40 ausmf cHpm;odjrifvm&rIrmS
aemufaemif jynfaxmifpBk uD;wnfaqmuf&mü 1947-ckEpS u f uJo
h Ykd ayghayghwefwefEiS v hf yk f
í r&awmhay/ wyg;olukd rdrv d o
dk abmxm;NyD; tMuHorm; a>rayG;ukd cg;ydu k rf aqmifrd
ap&ef? ykid ;f jcm;qk;H jzwfwwfonfyh nmÓPftajrmftjrifjzifh pnf;vk;H rI? nDnw T rf ?I owå?d
Aswådjynfh0pGm vkyfoifhvkyfxkdufaomvkyfief;rsm;udk owdrvpfapbJ tcgrvyf vkyfudkif
E-book is created by shanyoma

pGr;f aqmifEidk Mf uap&eftwGuu f m; - þpmtkyo f nf wzufwvrf;rSaeí rD;&SL;wefaqmif


BuD;ozG,f vrf;nTefaeayonf/
vGwv f yfa&;acwf? ygvDref'rD udk a&pDacwf - &Sr;f jynf\Ekid if aH &;orkid ;f ocFP;f
pmrsm;wkjYd zifh - þpmtkyrf sm; jyefvnfajymjyEkid af om wefb;dk avmuf rnfonft h &murQ
aus;Zl;rBuD;[kqkdvQif rSm;tHhrxif/

]]vkef;cGefMumOD;}}
21-3-91



&Sr;f jynfb,fvJ

E-book is created by shanyoma


trSm

þpmtkyu f kd a&;ol OD;xGe;f jrif(h awmifBuD;)rSm &Sr;f trsKd;om;acgif;aqmifwOD;


jzpfí &Sr;f jynfjynfov Yl wG v
f yfa&;tzG(YJ &-y-v)ukd wnfaxmif&mrSpí acgif;aqmifcef;
rS yg0ifcahJ vonf/ z-q-y-vtpd;k &u vli,fu, dk pf m;vS,tf zGu YJ kd urÇmt&yf&yfoaYkd p
vTwaf omtcg udx k eG ;f jrifrh mS &Sr;f vli,frsm; uk, d pf m;vS,t f jzpfjzifh vku d cf ahJ vonf/
1947-ckEpS wf iG f wkid ;f jyKjynfjyK vTwaf wmftrwftjzpfjzifh ta&G;cH&NyD; ygvDref
twGi;f 0eftjzpfjzifh twefMumaqmif&u G cf ohJ nf/ xkaYd emuf xk&d mxl;rS EIwx f u G Nf yD; ygvD
E-book is created by shanyoma

refwiG f twku d t
f cHtrwftjzpfjzifh aqmif&u G cf ahJ vonf/ ygvDrefwiG f jynfwiG ;f ppf&yfpJ
a&;-tqkrd sm;udk wifoiG ;f cJb h ;l onf/ jrefrmjynfEidk if aH &;üum; jynfoNYl idr;f csrf;a&;tzGYJ
aygif;pkHwGif¤if; jynfolYnDnTwfa&;ygwDwGif¤if; acgif;aqmifwa,muftjzpfjzifh yg0ifcJh
avonf/
jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmf w&kyjf ynfoo Yl rwEkid if o
H Ykd yxrqk;H tBudrf apvTwf
aomocifukd,fawmfrIdif;acgif;aqmifonfhudk,fpm;vS,ftzGJYwGif yg0ifvkdufygoGm;&av
onf/ urÇmNh idr;f csrf;a&; uGe*f &uf tvkyt f rIaqmif vlBuD;wa,mufvnf; jzpfco hJ nf/
,cktcg OD;xGe;f jrifh &Sr;f jynfoYkd jyefa&mufaeonf/
þpmtkyrf mS 0g'-ygwD-toD;oD; uGjJ ym;aeMuaomfvnf; &Sr;f jynfwiG f ya'o
&mZfpHepfudk NzdKzsufí 'Drkdua&pD&Srf;jynfwnfaqmufvkdonfh&Srf;jynfcspf tiftm;pkrsm;
\tawGYtMuKHzvS,faqG;aEG;yGJ(qrDem)odkY aqG;aEG;EkdifMu&ef wifjyvkdufaom pmwrf;
jzpfayonf/

]]xkwfa0ol}}
1 &Srf;jynfb,fvJ

ed'gef;

&Srf;jynf\aemufcHum;csyf

jynfaxmifpjk refrmEkid if wH iG f &Sr;f jynfe,fonf yx0D0iftaetxm;t&¤if;? ayg


rsm;<u,f0aom o,HZmw-obm0ypön;f rsm;t&¤if;? tvGet f a&;BuD;aom tcPf;odYk
a&muf&Sdaeavonf/
,aeY &Srf;jynfe,fwGif tajccHt,l0g' trsKd;rsKd;&Sdaom ygwDtzGJYtpnf;rsm;
onf ¤if;wk\ Yd tajccHt,l0g'toD;oD;t& Ekid if aH &;aqmif&u G af eonfudk awG&Y ayonf/

E-book is created by shanyoma


wbufwGif ya'o&mZfvlwef;pm;ESifhtaygif;ygr[mrdwfwkdYonf rdrdwkdY\ya'
o&mZfEkdifiHa&;tmPm qufvufckdifNrJa&;ç ya'o&mZfpD;yGg;a&;-cs,fvS,frI qufvuf
vTr;f rk;d a&;ç ya'o&mZf-vlaY bmif qufvufwnfNrJa&;wkt Yd wGuf tMurf;enf;-tEkenf;
-ajAmifwrsKd;-vQKdU0SufíwoG,f-EkdifiHa&;y&d,m,fpkHvifpGmjzifh tm;xkwfBudK;yrf;vsuf
&Sdavonf/
tjcm;wbufwGif ya'o&mZfqefYusifa&;-tiftm;pkrsm;onf vlwef;pm;t
ajccHt& 0g'oabmw&m; trsKd;rsKd;uGjJ ym;um ]]ya'o&mZfpeH pf zsuford ;f a&;ç jynfoYl
tpkd;xlaxmifa&;}} &;}}twGuf olwrsKd; igwzkH enf;rsKd;pkHjzifh BudK;yrf;tm;xkwfvsuf&Sdae
Muonf/
xkdrSwzef ya'o&mZfvlwef;pm;ESifhya'o&mZfqefYusifa&;tiftm;pkrsm; t
Mum;wGif ArmjynfrS Ekid if aH &;MoZmvTr;f rk;d rIonf waeYwjcm; 0ifa&mufpu G zf ufvmonf
udk awG&Y jyefayonf/
,if;odYk &Sr;f jynfe,fEidk if aH &;wGif ArmjynfrS Ekid if aH &;MoZm0ifa&muf pGuzf ufvm
onfudk taMumif;jyKí &Sr;f jynfe,fwiG f usOf;ajrmif;aom vlrsKd;a&;oabmw&m;wck
onf aygufzmG ;vmcJah vonf/
Armjynfr\Ekid if aH &;MoZmvTr;f rk;d rIç Ekid if aH &;pGuzf ufru I kd tcsKdUu ]]Arme,fcsJU
pHepf}}}[lí¤if;? tcsKdUu ]]ArmvlrsKd;BuD;0g'}} 0g'}}[lí¤if;? trsKd;rsKd; trnfemray;um vl
rsKd;a&;vIaYH qmfrrI sm; jyKvkyv f suf&MdS uavonf/
usOf;ajrmif;aom vlrsKd;a&;oabmw&m;udk tajcjyKvsuf ]]Arme,fcsJUpHepf}}
]]ArmvlrsKd;BuD;0g'}}udk &Srf;jynfe,fwrsKd;om;vkH; pnf;vkH;nDnTwfpGm wkdufzsuf&rnf[l
í¤if;? ,if;odkY ]]Arme,fcsJUpHepf}} ]]ArmvlrsKd;BuD;0g'}}ukd wkdufzsuf&mwGif ya'o&mZf
qefu Y sifa&;u@ (0g) 'Dru dk a&pDawmfveS af &;udk vk;H 0pGeyYf pfí ya'o&mZfvw l ef;pm;ESihf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 2

t<uif;rJyh ;l aygif;&rnf[í l ¤if;? ya'o&mZfapmfbmG ;tcsKdU]]aps;qpfa&;}}tuGuo f mjzpf


aom &Sr;f jynfe,fcx JG u G af &;\avoHukd tm;ay;um oD;jcm;ya'o&mZfEidk if H xlaxmif&
rnf[í l ¤if;? &Sr;f -Arm tem*wfqufqaH &;twGuf pd;k &drpf &maumif;aom t,ltqBuD;
onf waeYwjcm; tpdik t f cJtjzpf wnf&v dS mavonf/
ya'o&mZfvw l ef;pm;onf ysufp;D ,k, d iG ;f vsuf&adS om ya'o&mZfpeH pf qufvuf
xde;f odr;f &ef taMumuftuefBudK;pm;rnfrmS "r®wmyifjzpfonf/
ok&Yd mwGif ya'o&mZfqefu Y sifa&;tiftm;pkrsm;tcsif;csif;wGif ya'o&mZfpeH pf
zsufodrf;a&;ç jynfolYtpkd;&xlaxmifa&;ç[laom a<u;aMumfoHcsif; wlnDaevifhupm;
tajccHvrf;pOfcsif; uGjJ ym;aeMuonf/ ya'o&mZfpeH pfukd OD;wnfwu dk Mf u&rnft h pm; t
E-book is created by shanyoma

csif;csif; wOD;udw k OD; NzdKcG&J ef tm;xkwaf eMuonf/


xkrd Qru ya'o&mZfqefu Y sifa&;tiftm;pkrsm;twGi;f wGif vuf0-J vufusfm[l
í uGjJ ym;jyefum vuf0o J rm;rsm;tcsif;csif; txJüyif tuGu J jJG zpfcg *dP k ;f *Ppdwo f nf
o&zlaqmif;vsuf&adS vonf/ vuf0o J rm;tcsKdUonf vusfmtpGe;f odu Yk ;l ajymif;um usOf;
ajrmif;aom vlrsKd;a&;w&m;udk vufcv H monfudk awG&Y onf/
,if;odYk ya'o&mZfqefu Y sifa&;orm;tcsif;csif;\uGjJ ym;rIukd qef;ppfMunfah omf
ya'o&mZfqefYusifa&;orm;rsm;onf txl;ojzifh vuf0Jtiftm;pkrsm;onf &Srf;jynf
e,fvlYabmifzGJYpnf;rI\vu©Pmrsm;udk okH;oyf&mwGif¤if;? &Srf;jynfe,f vlYabmiftajc
taeay:rlwnfí &Srf;jynfe,fawmfvSefa&;tqifhowfrSwf&mwGif¤if;? wlnDrIr&SdMubJ
&Sr;f jynfe,fawmfveS af &;\vkyif ef;pOfrsm;a&;qG&J mwGi¤f if;? awmfveS af &;tiftm;pkrsm;
udk wGucf suf&mwGi¤f if;? awmfveS af &;\vu©Pmrsm;ESiahf &SUtvm;tvmukd odjrif&mwGif
¤if;? wlnrD rI &SMd uaomaMumifo h m jzpfayonf/
pma&;olonf 1948-ck vGwfvyfa&; rausnmrDtxd &Srf;jynfe,fonf Arm
jynfEiS w hf ygwnf; e,fcsJUxrf;yk;d atmufrS vGwaf jrmufa&;twGuf &Sr;f jynfe,fEidk if aH &;
vkyif ef;rsm;wGif acgif;aqmifyidk ;f rS yg0ifaqmif&u G cf ahJ omfvnf; 1948-cktv,fyidk ;f &Sr;f
jynfjynfov Yl wG vf yfa&;tzGcYJ sKyf(&-y-v)ESijhf ynfo&Yl aJ bmftzGw YJ t dYk m; ya'o&mZfrsm;u
&ufpufpmG ajcrIe;f vku d o f nft h csderf pS í ArmjynfrwGif aomifwifum &Sr;f jynfEidk if aH &;
ESiuhf ,kd x f vd ufa&muf uif;uGmaecJah yonf/ 1953-ckEpS t f xd ArmjynfrEkid if aH &;ESiu hf rÇmh
Nidr;f csrf;a&;vkyif ef;rsm;wGif 0ifa&mufaqmif&u G af ecJah omfvnf; xkpd Oftcgu rdrv d uf
0,f &&Sx d m;aomwkid ;f jynfjyKvTwaf wmf(ygvDref)ESi&hf rS ;f jynfe,faumifpyD vufazmif;rsm;
udk tpGr;f uket f ok;H jyKum &Sr;f jynfe,fta&;twGuf wwfEidk o f rQ aqmif&u G cf ahJ vonf/
1953-ckEpS w f iG f rdr\ d aeYpOf0rf;a&;jyóem tcuftcJaMumifh ArmjynfrS &Sr;f
3 &Srf;jynfb,fvJ

jynfe,fojYkd yefvmcJ&h ayonf/ rdr&d rS ;f jynfoYkd jyefvmaomtcsdeo f nf &Sr;f jynfe,fwiG f Ekid f


iHa&;aqmif&u G &f ef tcsdet
f cgaumif; r[kwcf ahJ y/ taMumif;qk;d pGm &Sr;f jynfe,fppftyk f
csKyfa&;umvESifhMuKHawGYaecJh&ayonf/
&Srf;jynfe,fodkY rjyefvmrD pma&;olESifhtvGef&if;ESD;aom rdwfaqGvnf;jzpf qkd
&S,v f pfacgif;aqmifwOD;vnf;jzpfí ppf&;Hk tmPmykid w f OD;vnf;jzpfaom ume,fatmif
BuD;ESiahf wGq Y aHk qG;aEG;&mwGif &Sr;f jynfppftyk cf sKyfa&;onf trnftm;jzifh qk;d aomfvnf;
ppftyk cf sKyfa&;\&nfreS ;f csufrsm;onf &Sr;f jynfe,fvx l t
k wGuf tusKd;&So d a,mifa,mif
em;vnfc&hJ ayonf/ pma&;ol &Sr;f jynfe,fojYkd yefa&mufu &Sr;f jynfe,fEidk if aH &;wGif 0if
a&mufaqmif&u G &f ef ume,fatmifBuD;u wku d wf eG ;f cJo
h nf/ &Sr;f jynfe,f ppftyk cf sKyfa&;

E-book is created by shanyoma


ausnmrI tufOya'ukd pma&;olonf rltm;jzifh vufcEH idk o f rl [kw&f um; &Sr;f jynfe,f
odjYk yefa&mufu Edik if aH &;wGif 0ifa&mufaqmif&u G rf nf-raqmif&u G rf nfudk xkpd Ofu ume,f
atmifBuD;tm; rajymMum;cJah y/ &Sr;f jynfe,fojYkd yefa&mufNyD; tajctaeudk avhvmMunfh
rnf/ tajctaeavhvmNyD; 0rf;a&;u tcGifhay;vQif EkdifiHa&;vkyfoifhu vkyfrnf[lí
om pdwq f ;Hk jzwfco hJ nf/
&Sr;f jynfe,foYkd jyefa&mufonht f cg ppftyk cf sKyfa&;umv\&Sr;f jynfe,fEidk if aH &;
onf pma&;oltm; bdwaf c:vufurf;rjyKonfomru pma&;ol &Sr;f jynfe,fojYkd yefa&muf
vQifa&mufcsif; &ifbwfukd qD;wGe;f vku d af yonf/ xkrd Qru ArmjynfrokYd jyefvnfxu G cf gG
oGm;&ef Budrzf efrsm;pGm BudK;pm;cJah vonf/ ppftyk cf sKyfa&;umvwGif pma&;oltm; zrf;
qD;awmhrnf[al om avoHudk q,fBudrx f ufreJ wqifMh um;cJ&h onf/
BuD;rm;pGm &ifqidk af e&aom 0rf;a&;jyóemaMumif¤h if;? 'Dru dk a&pDuif;rJah eaom
EkdifiHa&;tajctaeu cGifhrjyKojzifh¤if;? wwfEkdiforQ vufawGYEkdifiHa&;ESifhuif;a0;pGm
aexkid cf íhJ om pma&;olonf zrf;qD;csKyfaESmifjcif;ab;rS vGwu f if;cJ&h ayonf/
pma&;olonf &Sr;f jynfe,fEidk if aH &;ESiv hf ufawGu Y if;a0;Ekid o f rQ uif;a0;pGmae
xkdifcJhvifhupm; &Srf;jynfe,fEkdifiHa&;vIyf&Sm;rIBuD;udk a&Smif&Sm;ír&cJhyg/ aeYpOfESifhtrQ
jrifae&onfç Mum;ae&onfç awGYae&onfç odae&onfç EkdifiHa&;]]0goemtkd;}}rsm;ESifh
awGMY uKHqpHk nf;wkid ;f rvGrJ a&Smifom aqG;aEG;a0zefc&hJ onf/
ppftyk cf sKyfa&;ukd &Sr;f jynfe,fvx l Bk uD;u vufrcH? axmufct H m;ay;jcif;vnf;
rjyKcJah y/ ppftyk cf sKyfa&; tmPmykid rf sm;tbkYd t&I;H ESit hf jrwf Z,m;raxrdcyhJ g/ xkaYd Mumifh
1954-ckwGif ppftkyfcsKyfa&;ukd t&IH;pm&if;ESifh&kyfodrf;vkduf&ayonf/
ppftkyfcsKyfa&;umvtwGif; &Srf;jynfe,fEkdifiHa&;u pma&;oltm; z,f&Sm;cJh
onft h aMumif;&if;rSm Ekid if aH &;t,l0g' jcm;em;rIaMumifh r[kwo f nfukd awGcY &hJ onf/ pm
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 4

a&;olEiS Ehf idk if aH &;acgif;aqmifrsm; aqG;aEG;onft h cgwkid ;f ya'o&mZfpeH pf zsuford ;f a&;ç


jynfot Yl pk;d &xlaxmifa&;wGif oabmxm;csif; uGv J rJG rI &dcS ahJ cs/ pma&;olwifjyaom t
,ltqESifhjcm;em;onfht,ltqrsm; jyefvnfwifjyonhftcgvnf; r&SdcJhyg/
pma&;ol &Sr;f jynfe,fEidk if aH &;xJ 0ifa&mufvmrnfukd ]]aMumuf}}aeMuonf[l
íom wqifhpum;Mum;cJh&onf/ pma&;oltm; tb,ftwGufaMumifh ]]aMumuf}}Muyg
oenf;/
oabmw&m;t,l0g'ta&;aMumif]h ]aMumuf}}onf[q k ydk gvQif ¤if;rSm Ekid if aH &;
ryDoaom taMumufw&m;omjzpfayvdrfrnf/ EkdifiHa&;wGif ]]t,l0g'}}onf aMumuf
vefpY &mr[kwaf y/ ]]t,l0g'}}udk ]]t,l0g'}}ESijhf yefvnfwu dk Mf u&ayrnf/ rSeu f efaom
E-book is created by shanyoma

]]t,l0g'}}onfom aemufq;Hk vTr;f rk;d ayvdrrhf nf/ wBudru f ]]aMumufp&maumif;aom


tawG;tac:[lí tESrd cf &H aom]]t,l0g'}}onf ,aeYqAdk , D ufEidk if H w&kwjf ynfEiS jhf ynf
ol'Y rD u
dk a&pDEidk if rH sm;wGif jrwfE;dk p&maumif;aomt,l0g'tjzpf vTr;f rk;d vsuf&adS eavNyD/
yk*K¾ vd af &; vTr;f rk;d rIonf ckacwfEidk if aH &;wGif t"dygÜ ,fr&SEd idk af wmhay/
(&-y-v)acgif;aqmifrsm; &Sr;f jynfe,fEidk if aH &;twGi;f odYk jyefvnf0ifa&mufvm
vQif rdrw d \Ydk acgif;aqmifrq I ;Hk &I;H &acs&JU[laom taMumufw&m;omvQif¤if;wk]Yd ]aMumuf}}
jcif;\t"dutaMumif;&if;cHjzpfaMumif; aemufq;Hk wGif em;vnfc&hJ ayonf/
xko d rl sm;onf acgif;aqmifru I kd vky,
f vl &Ydk onf[k ,kMH unfMu[efwo l nf/ &Sr;f
jynfe,f ya'o&mZfqefu Y sifa&;twGuf us,fjyefaY om wyfaygif;pkz&YJG rnfupdk eG v Yf wT x f m;
rnfwlonf/
Ä Ä Ä Ä Ä

ya'o&mZfuek x f w
k v
f yk rf pI eH pfatmufwiG f ya'o&mZfvw l ef;pm;ESiyhf a'o&mZf
qefu Y sifa&; vlwef;pm;[lí uGjJ ym;um vlwef;pm;wku d yf JG vlwef;pm; y#dyu©rsm;&S&d rnf
rSm vlaY bmifzpYJG nf;rIEiS ohf ufqidk af om urÇmeh , d mrw&m;yif jzpfayonf/ urÇmeh , d mrw
&m;rsm;udk tb,fvo l m; tb,fvpl rG ;f aumif;rS rzefqif;Ekid af y/ tb,fvo l m; tb,f
vlprG ;f aumif;\ya,m*jzifh urÇmeh , d mrw&m;rsm;udk jyKjyifajymif;vJí r&Ekid af y/
ocsFmaA'wGif taygif;ESit hf EIw&f o
dS vkd &lyaA'wGif "mwfzEdk iS "hf mwfr&Sod vkd "g
wkaA'wGif tEkjrLaygif;pnf;jcif;ESifhuGJxGufjcif;&Sdovkd vlYabmifwGifvnf; vlwef;pm;
wkud yf &JG &dS rnfyifjzpfayonf/ ¤if;wkrYd mS ed,mrw&m;rsm;yif jzpfayonf/
ya'o&mZfpeH pfonf &Sr;f jynfe,f-vlaY bmifw;dk wufrt I wGuf twm;tqD;BuD;
jzpfaeayonf/ ya'o&mZfvw l ef;pm;onf jynfov l x
l tk ay: zdEydS af oG;pkwaf eonf/ jynf
5 &Srf;jynfb,fvJ

olvx l ok nf ya'o&mZfpeH pfatmufrS vGwaf jrmuf&ef BudK;pm;rnfrmS "r®wmyifjzpfonf/


ya'o&mZfzEd ydS rf I aoG;pkwrf &I adS eorQ umvywfv;Hk ya'o&mZfvw l ef;pm;ESiyhf a'o&mZf
qefu Y sifa&;vlwef;pm;rsm;onf y#dyu©jzpfaeMu&rnfom jzpfayonf/
vlom;wk\ Yd pdwq f E´ya,m*jzifh jyKjyifajymif;vJjcif;iSm rpGr;f Ekid af om urÇmeh , d m
rw&m;rsm;ukd Armjynfqkd&S,fvpfacgif;aqmifrsm;u jyKjyifajymif;vJ&ef BudK;pm;cJhav
onf/
&Sr;f jynfe,fv;Hk qkid &f mtzGcYJ sKyftrnfjzifh &nf&, G cf sufvyk if ef;pOfrsm;a&;qGu J m
&Sr;f jynfe,fya'o&mZfvw l ef;pm;ESiyhf a'o&mZf qefu Y sifa&;vlwef;pm;wkt Yd m; yl;aygif;
nDnTwf]]ap}}cJh\/ n§yfykHoGef;bdtvm; tzGJYcsKyfwGif a&moGef;vkduf\/ apwvkH;ykdif&Sif

E-book is created by shanyoma


uJhodkY ]]yl;aygif;nDnTwfMuap}}cJh\/
jynfolYvGwfvyfa&;tzGJYcsKyf(y-v-&)acgif;aqmiftrsm;pku tzGJYcsKyfwGif]]yl;
aygif;nDnw T Mf uap}}ukd pnf;a0;í y,fcscJMh uonf/ ytk0d t f rsKd;om;tzGcYJ sKyfu vufrcH
EkdifaMumif; ausnmcJhonf/ odkY&mwGif ]ap}wvkH;ykdif&Sifrsm;onf twif;t"r®yif]ap}cJh
Muavonf/
ed,mrw&m;ESifhqefYusifum zGJYpnf;aom tzGJYcsKyfonf puwnf;u tufoHyg
vmcJ\ h / pnf;&k;H a&;&nfreS ;f csuf wm;*uf (Target) rsm;wckrrS uku d jf zpfc\ hJ / vlxpk nf;&k;H
rI'Da&onf w[kefxkd;usqif;oGm;cJh\/
xktd cg ]ap}wvk;H ykid &f iS rf sm;onf rdrw d \
Ydk rlrrSeaf om zGpYJ nf;rIru l kd jyefvnfqef;
ppf&rnft h pm; ]]&Sr;f }}jynfrmS wkpYd nf;&k;H a&;ratmifjrifwm 'Dv'l v D al wGaMumif?h 'Dv'l v D l
awG &Sr;f jynfrmS &Sad ewm 0rf;eJbaYdk umif;w,f[k ajymMum;vmMuavonf/ ]]'Dv'l v D }l }
rsm;teuf OD;jzL? Akv d af usmfped ?f udx
k eG ;f &DwuYdk kd zrf;qD;vku d af vonf/
olwt Ydk bdYk vlzrf;qD;jcif;jzifh Ekid if aH &;jyóem ajz&Si;f Ekid o f nf[k ,kMH unfMu[ef
wlonf/
okdYaomf ]]tzGJYcsKyf}}pnf;&kH;a&;onf wkd;wufírvm/ usonfxuf usqkH;vm
onf/ apmfbmG ;rsm;onf ]]tzGcYJ sKyf}}\0g'vrf;pOfEiS phf nf;&k;H a&;rlwckv;Hk udk vufcí H &Sr;f
jynfawmifwef;om; pnf;vkH;nDnTwfa&;tzGJYcsKyf(&wpnz)[laomemrnfjzifh wpifcGJ
axmifvkdufonf/ ya'o&mZfqefYusifa&;orm;rsm;ESifhyl;wGJrvkyfEkdif[k jiif;y,fvkduf
onf/ acgif;aygif;p wvlvçl rSeu f m;BuD;awG w0D0çD aiGawG a&vko d ;Hk í wnfaxmifziG hf
vSpcf ahJ om]]tzGcYJ sKyf}}rSm aemufq;Hk qkid ;f bkwEf iS ahf [mif;avmif;om usef&pfavawmhonf/
,aeY&Srf;jynfe,f EkdifiHa&;wGif ya'o&mZfvlwef;pm;taeESifh(&wpnz)[lí
¤if;? &Sr;f jynfq&dk , S v f pf'rD udk &ufwpfygwD[í l ¤if;? ya'o&mZfEidk if aH &; tzGt YJ pnf;rsm;
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 6

&Sad eaomfvnf; ya'o&mZfqefu Y sifa&;tiftm;pkrsm;bufwiG f Ekid if aH &;ygwDtzGt YJ pnf;


[lí wduspGm r&Sad o;ay/
(y-v-&)onf ]]tzGJYcsKyf}}twGif;odkY ]]n§yfykHoGif;}}cHvkduf&NyD;onfhaemufwGif
EkdifiHa&;tzGJYtpnf;taejzifh toufjyefr&Sifvmawmhay/
&Sr;f jynfawmifov l ,form; tpnf;t&k;H (&wvp)ç jcH,mv,form;tzGçYJ ytk0d hf
trsKd;om;tzGcYJ sKyfponfjzifh vlxv k rl sKd;a&;tzGtYJ pnf;rsm;taeESihf ya'o&mZfqefu Y sif
a&; vIy&f mS ;rIrsm; vkyaf qmifaeonfuo dk m awGjY rif&onf/
ya'o&mZf qefu Y sifa&;tzGt YJ pnf;rsm; tcsif;csif;onf nDnw T rf rI &SMd u? vkyf
ief;csif; aygif;pnf;rIr&SMd u? wyfaygif;pkoabmw&m; em;rvnf? *kP d ;f *Ppdwjf yif;xef
E-book is created by shanyoma

pGm tcsif;csif; ykwcf wf pGypf aJG eMuonf/ tcsif;csif; pnf;&k;H a&; e,fvak eMuonf/ wOD;
udk wOD; NzdKcG&J ef BudK;pm;aeMuonf/
,if;odYk tcsif;csif;wku d af eMujcif;aMumifh um,uHajrmuftm;jzifh ya'o&mZf
pHepfukd taxmuftuljyKaeMuayonf/
+ + + + +

pma&;olonf EkdifiHa&;rStem;,lum aeYpOf0rf;a&;twGuf vkH;yrf;&if; ,aeY


&Sr;f jynfe,f Ekid if aH &;tajctaeudk txufutwkid ;f awGjY rifryd gonf/
&Sr;f jynfe,f ya'o&mZfqefu Y sifa&;vkyif ef;wGif wlnaD omoabmw&mç wlnD
aomvkyif ef;pOfrsm; csrSwí f us,fjyefaY om ya'o&mZfqefu Y sifa&; wyfaygif;pkBuD;wnf
aqmuf&ef vkt d yfonf[k pma&;olonf &d;k om;pGm ,kMH unfcyhJ gonf/
ya'o&mZfqefu Y sifa&; wyfaygif;pkBuD; ay:aygufvma&;twGuf tajccHtjzpf
&Sr;f jynfEidk if aH &;orm;a[mif;rsm;a&m Ekid if aH &;orm;opfrsm;yg0ifí ya'o&mZfqefu Y sif
a&;olwkdif; wufa&mufEkdifaom ]]ya'o&mZfqefYusifa&; oabmxm;ESD;aESmzvS,fyGJ}}
wckusif;y&ef wOD;csif;taeESifhpma&;olonf ,ckESpfOD;avmufwGif pwifaqmfMocJhyg
onf/
ya'o&mZf qefYusifa&;tiftm;pkrsm;tm;vkH;uyif vkdvm;axmufcHtm;ay;
vmMuygonf/
]]tzGJYcsKyf}}twGif;odkY ykHoGef;xm;NyD;jzpfonfh(yv&)tpkacgif;aqmifykdif;tcsKdU
ESifhvnf; aqG;aEG;cJhygonf/ (yv&)acgif;aqmifrsm;onf tEl;tnTwfoabmwlMuyg
onf/ yk*K¾ v d t f aeESio
hf abmwlMu&krH Qru xkpd Ofu awmifBuD;NrdKUwGif usif;yvsuf&adS om
(yv&)wk;d csJUOD;pD;nDvmcHwiG f &Sr;f jynfe,fv;Hk qkid &f m Ekid if aH &;ES;D aESmzvS,yf JG ac:,lusif;
7 &Srf;jynfb,fvJ

y&ef tqkw d &yftaejzifyh if qk;H jzwfcsuf csvku d af yao;onf/ ES;D aESmzvS,yf jJG zpfajrmuf
a&;twGuf wm0ef,laqmif&Guf&ef tmPmydkiftzGJYudkyif xkdOD;pD;nDvmcHu cefYtyfvkduf
ayao;onf/
(yv&)OD;pD;nDvmcHtNyD;aemuf tmPmykid t f zGYJ &efuek o
f qYkd if;oGm;NyD;tjyefwiG f
&efukef&Sd q&mhq&mBuD;rsm;u b,fuJhodkY Mo0g'ay;vkdufonfrod? tajctaewrsKd;
ajymif;vJvmum Ekid if aH &;ES;D aESmzvS,yf JG usif;ya&;qk;H jzwfcsufBuD;onf ,aeYwidk f wdrf
jr§KyfaysmufuG,faeavawmhonf/
ESD;aESmzvS,fyGJ usif;y&efvkdtyfaMumif; pwifaqmfMoaqG;aEG;wkdif; pma&;ol
onf ESD;aESmzvS,fyGJodkYwufrnf? EkdifiHa&;vrf;pOf wifjyrnf? wuf<upGm yg0ifaqG;aEG;

E-book is created by shanyoma


rnf? (odaYk omf) ES;D aESmzvS,yf t
JG NyD; pma&;olonf Ekid if aH &;xJ yg0ifvmvdrrhf nf[í l awmh
rarQmfvifMh uygESi?hf pD;yGg;a&;tajctae tvGeq f ;dk 0g;aeonfponfjzifh yGiv hf if;pGmajym
xm;cJyh gvsufu,fEiS hf ES;D aESmzvS,yf JG rjzpfajrmufawmhonfah emufyikd ;f wGif pma&;olonf
&Srf;jynfe,fEkdifiHa&;xJ 0ifaygufrawGYí ESD;aESmzvS,fyGJjzifh 0ifayguf&Smavoa,mif
azgufvaJG zgufjyef oGm;ykwaf vvGihf ajymaeoHuv kd nf; Mum;&ayonf/
pma&;olonf EkdifiHa&; usm;aoBuD;r[kwfyg/ ]]&Srf;jynfEkdifiHa&;xJ 0ifayguf
rawGí Y }}qko d nfrmS vnf; ,kwrdå &Syd g/ ppftyk cf sKyfa&; Ekid if aH &;tpku jiif;y,faomfvnf;
ppftkyfcsKyfa&;EkdifiHa&;tpkr[kwfolrsm;u bdwfac:aeygonf/ ,aeYEkdifiHa&;vkyfvQif
,aeYtm;ay;rnfo h l tajrmuftjrm;&Syd gonf/ tvGet Yf vGef pD;yGg;a&;tajctaeqk;d í
om atmift h ;D ae&ygonf/

Ä Ä Ä Ä Ä

]&Sr;f jynfb,fv}J [laomjyóemonf ,aeY&rS ;f jynfe,f ya'o&mZfqefu Y sifa&;


orm;wkid ;f a&Smifví JG r&Ekid af omjyóemBuD;jzpfaeayonf/
]]&Sr;f jynfb,fv}J }jyóemudk avhvm&mwGif tajctjrpfu pwifí avhvm&ef
vkt
d yfonf[k pma&;olu ,kMH unfygonf/
tajctjrpfu avhvm&mü &Sr;f jynfe,f vlaY bmifzpYJG nf;yko H rkid ;f rS tajccH&rnf
jzpfayonf/ xkrd w S zef ,aeY&rS ;f jynfe,f vlaY bmifzpYJG nf;wnfaerI\t*Fgvu©Pmrsm;udk
avhvm&ayrnf/ &Sr;f jynfe,f vlaY bmifzpYJG nf; wnfaerI\t*Fgvu©Pmrsm;udk rSeu f efpmG
em;vnfEidk rf S ¤if;t*Fgvu©Pmrsm;tay: tajccHí &Sr;f jynfe,fawmfveS af &;ykpH u H dk owf
rSwvf &Ydk Ekid af yrnf/ rSeu
f efaom awmfveS af &;ykpH u
H kd awG&Y rSd S rSeu
f efaomawmfveS af &;vrf;
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 8

pOfukd csrSwEf idk af yrnf/ xkrd w S qifh awmfveS af &;\&eforl sm;ESirhf [mrdwrf sm;udk cGjJ cm;Ekid f
ayrnf/ odrYk o S mvQif ,aeY&rS ;f jynfe,fwiG f usa&mufaeaom awmfveS af &;\obm0ESihf
a&SUtvm;tvmrsm;udk aumif;pGmoabmayguf em;vnfEidk Mf urnfjzpfayonf/
]]&Srf;jynfb,fvJ}}pmwrf;wGif txufyg tpDtpOftwkdif; pma&;olonf rdrd
avhvmawGjY rifxm;aom t,ltqrsm;udk wifjyaqG;aEG;xm;ygonf/ ,if;odYk rdrad vhvm
awGjY rifxm;aom t,ltqrsm;ukd wifjyaqG;aEG;&mwGif pma&;olonf rdrw d ifjycsufrsm;
rSeu f ef&rnf NyD;jynfph o Hk nf[í l rdrud ,dk u f dk txifrBuD;yg/ t,ltqvGrJ mS ;rI wifjycsuf
rjynfhpkHrIESifhtjcm;csKdU,Gif;csufrsm; &Sdaumif;&Sdygvdrfhrnf/
]]&Sr;f jynfb,fv}J }pmwrf;onf vlwOD;wa,mufuakd omf¤if;? vlwpkuadk omf¤if;?
E-book is created by shanyoma

yk*v¾ "d|mef ykwcf wfpyG pf &JG ef rMuH&,


G yf g/ wpkw H ckaom taMumif;aMumifh wpkw H &mudk yGihf
vif;pGm a0zefonf&adS omf pma&;ol\&k;d om;aomapwemudk BudKwifem;vnfxm;Muap
vkyd gonf/ "r®"|d mefusus tjyKoabmESiahf 0zef&efom pma&;oltmoDoqE´jzpfygonf/
vuf0J Ekid if o
H rm;tbdYk a0zefa&;ESiu hf ,
kd u
hf ,
dk u
f kd a0zefa&;onf Ekid if aH &;touf
yif jzpfygayonf/
tu,fí pma&;ol\t,ltq oabmw&m;ESifha0zefcsufrsm; rSm;,Gif;ae
onf[k ,lqygvQif pma&;oltm; yGiv hf if;pGm jyefvnfa0zefMuapvkyd gonf/ pma&;ol
onf MunfjzLpGmjzifh a0zefcsufudk cH,l&ef toifh&Sdygonf/ t,ltqoabmw&m;ESifh
ywfoufí jyefvnfwifjy aqG;aEG;vkyd gvQifvnf; av;pm;pGm em,lvydk gonf/ aqG;aEG;
vkdygonf/
]]&Sr;f jynfb,fv}J }pmwrf;wckv;Hk onf a0zefr?I aqG;aEG;rI? jiif;ckrH w I jYdk zpfay:&m
]]tajccHpmwrf;}}tjzpfoYkd a&muf&ydS gvQif pma&;olonf þpmwrf;a&;&BudK;eyfNyD[k ,kH
Munfygonf/
,if;odkY a0zefaqG;aEG;jiif;ckHjcif;onfyif &Srf;jynfe,fEkdifiHa&; ESD;aESmzvS,fyGJ
\a&SUawmfajy;jzpfayvdrfhrnfomwnf;/

xGef;jrifh
awmifBuD;NrdKU? 1955-ck? 'DZifbmv 24-&uf/
9 &Srf;jynfb,fvJ

tcPf;(1)
&Srf;jynfb,fvJ
ya'o&mZf &Sr;f jynf
&Sr;f jynfe,fonf {&d,mpwk&ef;rkid af ygif; 56000-cefY us,f0ef;í vlO;D a& 2-
oef;eD;yg;cefY &Sad vonf/ uke;f jyifjrifjh zpfí awmawmifxx l yfonf/ tbd;k wef uRef;opf
ESifhysOf;uwkd;awmrsm; aygrsm;onf/ &moDOwkrQwí rkdCf;toifhtwifh &GmoGef;aom
aMumifh ajrMoZmaumif;rGefonf/ jrufcif;jyifrsm;&Sdonf/ aumufyJoD;ESHESifhopfoD;0vH
pku
d yf sKd;a&;-wd&pämefarG;jrLa&;vkyif ef;rsm;twGuf tvGeo f ifah vsmfonf/ unifjcH? um
zDjcH? vbufjcHrsm;twGuf tvGeaf umif;onf/ a&Tç aiGç ausmufç oHç ywåjrm;ç aMu;eDaMu;

E-book is created by shanyoma


0gç oHç cJaemufç cJprd ;f ç tNzdKufç oGyçf ausmufr;D aoG;ponft h bd;k wef "mwfowåK&wem
rsm;jzifh aygrsm;<u,f0onf/ oHviG jf rpfonf ajrmuft&yfrS awmifbufoYkd &Sr;f jynfe,f
tm; tv,fA[krd S jzwfoef;pD;qif;vsuf&o dS nf/ a&tm;vQyfppf tajrmuftrsm; xkw, f l
Ekdifaom erfharm(a&TvD)? erfhwl(jrpfi,f)? erfhwdef;tp&SdaomjrpfBuD;rsm;ESifhrefqef? wdef
tp&Sad om a&wHceG Bf uD;rsm; tESt YH jym;&Sod nf/ tbd;k wefí om,mvSyaom tif;av;
uefonf &Sr;f jynfe,f\Muufoa&aqmif jzpfonf/
&Sr;f jynfe,fum; ,cktcg ta&SUydik ;f ? awmifyikd ;f ? ajrmufyikd ;f [lí 3-ykid ;f cGjJ cm;
xm;onf/ ya'o&mZf apmfbGm;ydkife,faygif; 35-e,fyg0ifonf/ ¤if; 35-e,fteuf
rk;d NAJe,fonf Oya't& &Sr;f jynfe,fwiG f yg0ifaomfvnf; vufawGt Y yk cf sKyfa&;wGif u
,m;jynfe,fEiS w hf b
JG ufvsuf &So
d nf/ rk;d NAJe,fvrl sm;pku &Sr;f jynfe,frcS x JG u
G íf u,m;
jynfe,fEiS yhf ;l aygif;&ef qE´&MdS uonf/ txuftmPmydik rf sm;u rk;d NAJe,fjyóemudk tjcm;
Ekid if aH &;*,ufrsm;udk aMumuf&UHG í qkid ;f ihx H m;onf/ rNyD;jywfaomudpaö Mumifh rk;d NAJe,f
om;rsm;onf ygvDrefa&G;aumufyGJwGif a&G;aumufjcif; yg0ifta&G;cHjcif; rjyKEkdifjzpf&
onf/
&Srf;jynfe,f\ajrmufbufwGif w&kyfjynfolYorwEkdifiH&SdNyD;? ta&SUbufwGif AD
,uferforwEkdifiHESifh,kd;',m;jynfrsm;&SdMuonf/ awmifbufwGif u,m;jynfe,f&dSNyD;
taemufbufü uomç rEÅav;ç ausmufqnfç rdwv d¬ mESi&hf rnf;oif;c&kid rf sm; &SMd uonf/
&Srf;jynfe,fwGif vlOD;a& 2-oef;cefY&Sdonfhteuf w0ufcefYrSm &Srf;vlrsKd;rsm;
jzpfNyD; usefw0ufcefrY mS ytk0d çhf tif;om;ç "Ekç yavmifç ucsifç &Sr;f w&kyçf *kçH v0paom
tjcm;vlrsKd;pkrsm;jzpfonf/
&Srf;jynfvlrsKd;rsm;onf &Srf;jynfe,frSty Armjynfw0Srf;vkH;wGifvnf; ae&m
tESt YH jym;ü a&S;ESpaf ygif;rsm;pGmupí tajcpku d af exkid v
f mcJah vonf/ txufArmjynf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 10

ajrmufyikd ;f qifuvifcEÅ;D rS awmifbuf Nrdwaf 'otxd &Sr;f vlrsKd;rsm;udk awGEY idk af yonf/
txl;ojzifh jrpfBuD;em;ESiu hf omMum;&Sd {&m0wDjrpf0rS ;f wavQmufwiG ¤f if;? oxkçH &efuek çf
awmifiçl ysOf;rem;ç ywf0ef;usifa'ow0ku d w
f iG ¤f if;? ,aeYwidk f &Sr;f vlrsKd;rsm; tajrmuf
trsm; tpkta0;ESifhaexkdifvsuf&SdMuonf/
waumif;NrdKUudk Armu pwnfoavm? &Sr;f u pwnfoavm ukvm;u pwnf
oavm[laom jyóemukd orkdif;q&mwkdY wduspGmpl;prf;avhvmxm;csuf r&Sdao;ay/
]]waumif;}}rSm &Sr;f bmom]]wmacgif}}(pnfawmfNrdKU)[laom pum;rS ajymif;vJvmaom
trnfyifjzpfayonf/
E-book is created by shanyoma

&Srf;vlrsKd;orkdif;
NAdwed &f dS tm&Swu dk q
f idk &f m tzG0YJ if 'AvsLaumhu&de;f pD&ifa&;om;aom ]]&Sr;f vl
rsKd;rsm;}}taMumif;pmtkyf yxrwGw J iG f &Sr;f vlrsKd;rsm; qif;oufvmyko H rkid ;f udk aphpyfao
csmpGm pl;prf;avhvmxm;onfudk awG&Y ayonf/ ok&Yd mwGif ¤if;pmtkyrf mS ,kMH unfu;dk pm;
avmufawmh pmtkyfr[kwfyg/ e,fcsJUolrsm;\tjrifESifht,ltqrsm; pmtkyfae&mtESHY
tjym;wGif vTr;f rk;d vsuf&adS vonf/ &Sr;f vlrsKd;taMumif;ESiyhf wfoufaompmtkypf mwrf;
rsm;wGif aumhu&de;f \pmtkyo f mvQif tawmftoift h jynfph qHk ;Hk jzpfaeí vlrsKd;a&;orkid ;f
q&mrsm; ¤if;pmtkyu f kd xkw, f u l ;dk um;ae&ayonf/
tif'cdk sKdi;f em;uRef;qG,af e&mtESt YH jym;wGif &Sr;f vlrsKd;rsm;Ä rSm oef;aygif; 20
-xufreJ aexkdifvsuf&Sdonf[k 'AvsLaumhu&def;u &kdrif;uufovpf bkef;BuD;rsm;\
wGufqcsufudk udk;um;í az:jyxm;avonf/ ,if;udk;um;csufonf ,kwåd&Sdayonf/
tmoHjynf&dS t[kr&f rS ;f rsm;onf¤if;? ,k;d ',m;? uarÁm'D;,m;ESiAhf , D uferfEidk if rH sm;&Sd avm
vlrsKd; ,Gef;vlrsKd;rsm;onf¤if;? &Srf;vlrsKd;tppftrSefrsm; jzpfMuonf/ ,kd;',m;vlrsKd;
ukd,fwkdifyif &Srf;rsKd;qufjzpfayonf/
w&kyjf ynfawmifyikd ;f ae&mtESt YH jym;wGiv f nf; &Sr;f vlrsKd; odrYk [kwf &Sr;f rsKd;quf
rsm; oef;aygif; 20-xufreJ &So d nf[í l a'gufwma'ghEiS rhf pöwmz&D;rif;wk\ Yd pmtkyrf sm;
udk ud;k um;í aumhu&de;f u az:jyxm;ayonf/ ¤if;rSmvnf; ,kwrdå &S[ d k rqkEd idk af y/ w
&kyjf ynfawmifyikd ;f (,ck ,leef)wGif c&pfray:rD ESpaf ygif; 500-ausmufcefu Y &Sr;f vlrsKd;
rsm;on ef efcsKdEidk if aH wmfBuD;udk wnfaxmifcahJ yonf/ ,aeY uGr;f wkeef ,f&dS ]][wfum}}
vlrsKd;rsm;onf rsufESmykHyef;oP²mefESifhtavhtxrsm;rSm &Srf;vlrsKd;ESifhtvGefeD;pyfae
onfukd awG&Y onf/ ,aeY,el efe,f&dS ]],D}}]]xkid ;f }}tp&Sad om vlrsKd;pkrsm;onf &Sr;f jynf
Ä 'AvsLaumhu&de;f \&Sr;f vlrsKd;rsm;pmtkyu
f kd &efuek Nf rdKUü 1915-ckEpS w
f iG f xkwaf 0cJo
h nf/ ud;k um;csufrsm;rSm 1915-ck
rwkdifrDu awGY&Sdcsufrsm;yifjzpf\/
11 &Srf;jynfb,fvJ

e,f&dS &Sr;f vlrsKd;rsm;]ajrmif}ESichf jJG cm;í r&Ekid af tmif wlvaS yonf/


þpmwrf;wGif &Sr;f vlrsKd; qif;oufaygufzmG ;yku H kd tus,fw0ifh aqG;aEG;&ef qE´
r&Syd g/ od&Yk mwGif ,aeY &Sr;f jynfe,f[k ac:wGiaf om &Sr;f jynfa'o pwifjzpfay:vmyku H kd
tenf;i,f az:jy&efvadk yrnf/
'kw, d urÇmppfBuD;twGi;f tdE, d´ jynf]]qif;rvm;NrdKU}}a&muf Armjynf ppfajy;
tpk;d &u xkwaf 0aom]]Armjynfvufp}JG }pmtkyw f iG f &Sr;f vlrsKd;rsm; ArmjynftwGi;f odYk 13
-&mpktwGi;f u 0ifa&mufvmonf[í l a&;om;onf/ ¤if;rSm ,kwt då axmuftxm;ESihf
tvGefuif;a0;aeayonf/
xked nf;twl ]]&Sr;f &mZ0if}}rsm;jzpfaom rk;d eJ&mZ0ifç uke;f abmif(oDayg)&mZ0ifç

E-book is created by shanyoma


odE&Dé mZ0ifrsm;wGif rk;d eJNrdKUudk c&pfray:rD 519-ESpw f iG ¤f if;? oDaygNrdKUudk c&pfray:rD 423
-ESpw f iG ¤f if;? odENDé rdKUudk c&pfray:rD 441-ESpw f iG ¤f if; wnfaxmifcMhJ uonf[í l az:jy
xm;onf/ ¤if;rSmvnf; ,kwt då axmuftxm;rsm;ESiu hf if;rJah eonf/ tqkyd gNrdKUwnfouú
&mZfrsm;onf eefcsKdjynfxal xmifaom ouú&mZfEiS ahf &maxG;aeMu[efwal yonf/
,ck&rS ;f jynfe,fac:wGiaf oma'owGif &Sr;f vlrsKd;rsm;]]urÇmOD;tp}}uwnf;u
aexkid v f mMuonfr[kwaf y/ urÇmOD;ya'omyifacwfEiS ahf us;ydik u f Refyidk af cwfrsm;udk &Sr;f
vlrsKd;rsm;onf &mZ0ifq&mç vlrsKd;a&;orkid ;f q&mwkYd &SmazGavhvmí rawG&Y adS o;aom
a'owGif a&S;a&S;ESpaf ygif;rsm;pGmu ausmfveG cf NhJ yD;jzpfayonf/
&Sr;f vlrsKd;rsm;onf [kv d rl sKd; 'Dvrl sKd;ESiahf &mpyfNyD; umva&GUavsmrS &Sr;f vlrsKd;
jzpfvmonfr[kw/f tvGeaf &S;usaomvlrsKd;BuD;wrsKd; jzpfonf[al omtcsufonf ,aeY
&Sr;f vlrsKd;tbdYk txl;*kP, f pl &mw&yf jzpfaeayonf/
vlrsKd;a&;orkid ;f q&mwkYd wwfEidk o f rQ ajc&mcHí vku d vf &H mS azGMu&mwGif &Sr;f vl
rsKd;wk\Yd Zpfjrpfukd w&kyjf ynftv,fyikd ;f wae&mwGif oGm;awGMY uonf/ od&Yk mwGif orkid ;f
q&mwku Yd xkad e&monf &Sr;f vlrsKd;wk\ Yd rlvZmwd[k r,lqEkid Mf uao;ay/ xkad e&mwGif ajc
&maysmufomG ;íom vufavQmhxm;Mu&avonf/
rSeyf gonf/ urÇm]h ]vl,Ofacwf}}OD;avmufrpS í &Sr;f vlrsKd;onf w&kyjf ynftv,f
ydkif;wGif aexkdifcJhMuonf/ &Srf;vlrsKd;wkdY\]]vlMurf;acwf}}]]vl&kdif;acwf}}rsm;onf vlwkdY
rodao;aom a&S;orkid ;f twGi;f yif wdrjf r§Kyfaeonf/
taemufajrmufyikd ;f rS w&kyv f rl sKd;wkYd qif;oufvmrIaMumifh &Sr;f vlrsKd;rsm; w&kyf
jynfawmifyidk ;f odYk a&GUqif;vmcJMh u&onf/ c&pfray:rD ESpaf ygif; 500-ausmfcefw Y iG f w&kyf
jynfawmifykdif;ü eefcsKdwkdif;jynfBuD; wnfaxmifcJhMuonf/ eefcsKdwkdif;jynfonf &Srf;vl
rsKd;rsm;tbkYd txifu& &mZ0ifrw S w f idk Bf uD;yifjzpfayonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 12

eefcsKdwidk ;f jynfrmS w&kyjf ynf&mZ0ifrw S w f rfrsm;t&¤if;? taemufwidk ;f c&D;onf


rsm;\rSwfwrf;rsm;t&¤if;? xkdacwfu tvGefcrf;em;BuD;us,faom ya'o&mZfwefckd;
BuD;EkdifiHwck jzpfcJhayonf/ w&kyfjynf yDuif;bk&if\]]yPÖmqufEkdifiH}}jzpfcJhaomfvnf;?
w&kyjf ynfEiS yhf ck;H csif; ,SOEf idk af vmufatmif wBudru f wefc;dk BuD;cJah vonf/
eefcsKdEidk if aH wmfukd wnfaxmifNyD;rS &Sr;f vlrsKd;rsm;onf Armjynfajrmufyidk ;f od¤Yk if;?
tmoHjynfbufo¤Ykd if;? tif'cdk sKdi;f em;bufo¤Ykd if;? wpdrphf rd hf qif;oufvmcJMh uonf/ tif
'kcd sKdi;f em;wGif uarÁm'D;,m;jynfukd wnfaxmifNyD;? Armjynfajrmufyikd ;f armjrpf(a&Tv)D
0Sr;f wGif armEkid if u H kd wnfaxmifcMhJ uonf/
c&pfouú&mZf 10-&mpkEpS f 'DbufwiG f eefcsKdEidk if EH iS w hf &kyEf idk if w H Ydk rMumcPppfruf
E-book is created by shanyoma

jzpfymG ;um eefcsKdEidk if BH uD; ysufp;D ;,k, d iG ;f cJ&h onf/ eefcsKdEidk if BH uD; wefc;dk MoZm arS;rdeS v f m
onfukd csufaumif;,lí uarÁm'D;,m;jynfonf eefcsKdEidk if \ H yPÖmqufEidk if jH zpfaom arm
wkid ;f jynfoYkd tmPmpuf csJUxGiv f mcJo h nf/
uarÁm'D;,m;&Sr;f rif;rsm; armwkid ;f jynfwiG f Mum&Snpf mG tkypf ;kd vmcJo h nfudk t
aMumif;jyKí &Sr;f jynftm; ,aeYwidk f ]]uarÁmZ-&Sr;f jynf}}[k ac:a0:avh&MdS uonf/
vlrsKd;a&;orkid ;f udk þrQ&Snv f sm;pGm aumufEw k af z:jyae&jcif;rSm &mZ0iftuk;d
tum;rsm;udk tjiif;yGm;vkí d r[kwyf g/ armwkid ;f jynf pwifwnfaxmifonft h csderf pS í
&Sr;f jynfa'owGif ya'o&mZfpeH pfonf xGe;f um;vmcJo h nht f aMumif; az:jyvkí d omjzpf
ygonf/
Armbk&if taemf&xmrif;vufxufrS oDaygrif;ygawmfro l nftxd Arm&mZ0if
udk avhvmvQif &Sr;f jynfonf Armbk&if\]]yPÖmqufEidk if }H }jzpfonft h cgvnf; jzpfco hJ nf/
&Sr;f rif;u ESpaf ygif;tawmfMum Armjynfukd tkypf ;kd cJo h nft h cgvnf; &Scd o hJ nf/ 'DtMum;
xJ wcgwcg w&kyjf ynf\yPÖmqufEidk if v H nf; jzpfvu dk &f ao;onf/
ya'o&mZfacwf yPÖmqufEidk if EH iS t hf &if;&Siaf cwf udv k edk ED idk if oH nf tajccHtm;
jzifh jcm;em;ayonf/
yPÖmqufEkdifiHonf bk&ifh{u&mZfxH o®D;unmESifhvufaqmifyPÖmavmufom
qufo&onf/ ukv d edk ED idk if u
H kd e,fcsJUEkid if uH Ekid if aH &;ç pD;yGg;a&;ç ,Ofaus;rIç tppt&m
&mwGif 0ifa&mufaoG;pkycf s,fv, S o
f nf/
armwkdifjynf pwifwnfaxmifonfhumvrSpí &Srf;jynfwGif wnf&SdvmcJhaom
ya'o&mZfpeH pfonf t*Fvyd ef ,fcsJUorm;rsm; &Sr;f jynftm; txufArmjynfEiS ahf &SUqifh
aemufqifh odr;f ydu k v f u dk o f nft h csdetf xd ajymif;vJrrI &Scd ahJ y/
a&S;ya'o&mZfpeH pfonf a&S;ya'o&mZfpeH pftjzpfom wnfNrJvmcJah vonf/
13 &Srf;jynfb,fvJ

a&S;ya'o&mZf&rS ;f jynf\Ekid if aH &; pD;yGg;a&;pHepfwiG f atmufygt*Fgvu©Pmrsm;


udk awGjY rif&avonf/
&Sr;f jynfya'o&mZfe,fy,frsm;onf pkppk nf;pnf; nDnn D w T n f w T rf &Scd /hJ &Sr;f 99-
NrdKUudk pk;d ykid cf ahJ om ya'o&mZfe,f&iS rf sm;onf olwe,f-igwrif; rif;rltyk pf ;kd cJMh uonf/
rMumcP we,fEiS w hf e,f ppfrufcif;í tmPmvkyJG usif;ycJMh uonf/
acwfrv D rf;yef;qufo, G af &; vk;H 0r&Scd ahJ y/ vSn;f vrf;ç jrif;vrf;ç vm;vrf;rsm;
yif aumif;pGmr&Scd ahJ y/ we,fEiS w hf e,f wwkid ;f wjynfpt D aejzifh ul;vl;qufqaH &; t
vGeef nf;yg;avonf/ &Sr;f wrsKd;om;xJ[í l r&S?d rk;d eJom; anmifa&Tom; odEo Dé m; ponf
jzifoh m e,fy,fa'oom;rsm; jzpfaecJMh uonf/

E-book is created by shanyoma


ya'o&mZf pD;yGg;a&;\t"dut*Fg&yfrSm udk,fhudk,fwkdif zlvkH;a&;yifjzpfonf/
awmifov l ,form;rsm;onf rdrw d 0Ydk rf;pmtwGuf rdrw d uYdk , kd w f idk f pku d yf sKd;Muonf/ t0wf
twGuf ud, k w f idk Af idk ;f iifí ud, k wf idk , f ufvyk Mf uonf/ aetdrt f wGuf uk, d w f idk o f pf0g;ckwf
í uk, d w f idk af qmufvyk Mf uonf/ awmif,mv,fvyk Bf ud,mtwGuf ud, k w f idk yf if vkyMf u&
onf/
ukepf nfa&mif;0,fazmufum;rI rxGe;f um;í aiGaMu;vJv, S rf I ray:aygufcahJ y/
tcsKdUa'owGio f m aiGw;Hk udk uGr;f oD;n§yjf zifh n§yí f ok;H pGMJ uonf/
awmifov l ,form;rsm;\v,f,mxGuu f ek rf S q,fbw Ydk bku Yd kd ya'o&mZftcGef
twkyt f jzpf qufo&onf/ tcGet f wkyrf sm;ukd ya'o&mZfrsm;onf jynfojl ynfom;rsm;
twGuf jyefvnftok;H rjyKMu/ ya'o&mZfrsm;onf ukex f w k v f yk af &;wGif yg0ifjcif;r&Scd ?hJ
awmifov l ,form; qif;&Jom;rsm; tay:om acgif;ykjH zwf aoG;pkyí f omaecJo h nf/ ]a&
ajrhocifaus;Zl;&SifoufOD;qHydkif}rsm;tjzpfom tkyfpkd;cJhMuonf/
ya'o&mZfrsm;onf v,fajrtajrmuftrsm; ykid q f idk íf awmifov l ,form;rsm;
tm; oD;pm;csxm;onfvnf; &So d nf/ ]bufpm;}ay;onfvnf; &So d nf/
awmifolv,form;rsm;onf ya'o&mZfv,f&Sifrsm;\oD;pm;tjzpfaomf¤if;?
bufpm;tjzpfaomf¤if; vky&f onf/ ud, k yf ikd af jruGuu f av;wGif ud, k w f idk vf yk í f tcGeaf y;
&onfvnf; &So d nf/ v,fawmfç ,mawmfç jcHawmfrsm;udk tcrJu h , dk yf idk v f ,fvyk Bf ud,mESihf
vkyaf y;&onfvnf; &So d nf/ ya'o&mZf e,f&iS f y,f&iS Ef iS yhf a'o&mZf rSL;BuD;rwf&mrsm;
xH tcrJt h vSnu hf s uk, d wf idk t
f vkyt f auR;jyK&onfvnf;&So d nf/ ya'o&mZfrsm; ppfxu G f
vQif ppfonfawmftjzpfvnf; vku d &f ao;onf/
&Sr;f jynfe,f awmifov l ,form;rsm;onf ya'o&mZfe,fpm; y,fpm;rsm;\w
u,fhaus;awmfrsKd; uRefawmfrsKd;yifjzpfayonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 14

yao&mZfw\ Ydk zdEydS af oG;pkyrf aI tmufwiG f awmifov l ,form;rsm;onf vk;H 0vGwf


vyfrrI &S/d ya'o&mZfrsm;\qE´tavsmuf zrf;Ekid o f nf qD;Ekid o f nf &ku d Ef u
S Ef idk of nf ao
'Pfyif tjypfay;Ekid o f nf/
ya'o&mZfw\ Ydk ESpaf ygif; 2000-eD;yg; &ufpufpmG Murf;MuKwfpmG zdEydS af oG;pkyf
vmcJo h nfah tmufwiG f jynfov l x
l ok nf Ekid if aH &; pD;yGg;a&; ,Ofaus;rIww Ydk iG f wk;d wufrI
wpkw H &m r&Scd ahJ y/ vlO;D a& enf;yg;í ul;oef;oGm;vm&ef cufcaJ om &Sr;f uke;f jrifah 'o
wGif jynfolvlxkonf pkpkpnf;pnf; r&Sd? olwe,f igwrif; tkyfpdk;aom]]oufOD;qHydkif}}
ya'o&mZfrsm;\"g;vGwaf tmufwiG f wkww f w k rf Q rvIyEf idk jf zpfc&hJ &Smonf/
BuD;us,fcrf;em;aom eefcsKdEidk if BH uD;udk wnfaxmifvmcJah om&Sr;f vlrsKd;rsm;onf
E-book is created by shanyoma

ESpfaygif; 2000-ausmftwGif; tjcm;vlrsKd;toD;oD; wkd;wufBuD;yGm;ygaomfvnf; t


b,faMumifh rBuD;yGg;rwk;d wuf jzpfcyhJ goenf;/
ya'o&mZfpeH pfonfom t"dutaMumif;&if;cHjzpfayonf/
Z
15 &Srf;jynfb,fvJ

tcPf;(2)
e,fcsJUvufatmufcH ukv d edk D ya'o&mZf-&Sr;f jynf
(1
(188 88 6-19488)
6-194
886-194
1885-ck Ek0d ifbmv 28-&ufaeYwiG f t*Fvyd ef ,fcsJUorm;onf oDaygbk&ifukd
zrf;qD;cJhavonf/
Armjynfov l xl Bk uD; t*Fvyd ef ,fcsJUorm;xH tnHrh cH tiftm;&So d rQESichf ck w H eG ;f
vSefcJhonfhenf;wl &Srf;jynfvlxkonfvnf;]]ukvm;jzL}}wkdY\tkyfpkd;rIudk tvG,fwul t
nHhrcHcJhay/ ArmrsKd;cspftiftm;pkrsm;ESifhyl;aygif;í &Srf;jynfa'orS pGrf;tm;&SdorQ ckcH
wGef;vSefcJhayao;onf/

E-book is created by shanyoma


txufArmjynftm; t*Fvyd ef ,fcsJUorm;u odr;f ydu k af Mumif; trdejYf yefwrf;udk
1886-ck? Zefe0g&Dv(1)&ufaeYwiG f xkwjf yefEidk cf ahJ omfvnf; &Sr;f jynfe,fa'o\ckcw H eG ;f
vSerf aI Mumifh 1886-ck? arv(4)&ufaeYwiG rf S &Sr;f jynfa'otm; NAdwo d Q-tdE, d´ jynfe,f
we,ftjzpf ausnmEkid cf ahJ yonf/
,if;uJo h Ydk ausnmEkid jf cif;rSmvnf; a&S;OD;pGm &Sr;f apmfbmG ;ESpOf ;D u e,fcsJUorm;
tm; rEÅav;odYk oGm;a&mufum ac:aqmifcahJ vonf/ ¤if;opömazmuf &Sr;f apmfbmG ;ESpf
OD;u a&SUaqmifaom]]ukvm;jzL}}wyfcw JG ckonf &Sr;f jynfa'ow0Sr;f vk;H udk vku d v f modr;f
ydkufcJhavonf/
ukvm;jzLe,fodrf;wyfcGJESifh&Srf;trsKd;om;rsm;\wkdufyGJrsm;taMumif;ESifhywf
oufí pma&;olonf i,fpOftcgu a&S;rSv D Bl uD;olrrsm;\ajymjycsufukd oli,fwb Ydk m0
'@m&Drsm;tjzpf em;axmifcahJ omfvnf; trSepf ifppf xdw k u dk yf rJG sm;onf &Sr;f jynfov l x l k
u e,fcsJUqefu Y sifa&;twGuf a&S;OD;pGm aoG;ajruscJo h nfeh ,fcsJUqefu Y sifa&; wku d yf rJG sm;
yif jzpfayonf/
t*Fvdyfe,fcsJUorm;onf txufArmjynfESifh&Srf;jynfa'otm; odrf;ydkufNyD;
aemuf ArmjynfwiG f bk&iftyk pf ;dk rIpeH pfukd zsuford ;f cJah omfvnf; &Sr;f jynfa'owGif ya'
o&mZfe,f&iS t f yk pf ;kd rIpeH pfukd zsuford ;f &ef rMuH&, G cf ahJ y/ xku d o hJ Ykd rMuH&, G af Mumif; xkpd Of
u rEÅav;wGif &kH;pkdufcJhaom ajrmufydkif;ta&;ydkifu &Srf;apmfbGm;rsm;xHodkY ay;ydkYaom
trSmpmwGif atmufygtwkid ;f az:jyxm;avonf/
]]...&Sr;f e,frsm;okYd t&m&Sw d OD;tm; apvTw&f onf&h nf&, G cf sufrmS jzpfay:rnfh
jyóemudk &Si;f vif;&ef? awGMY uKHrnft h cuftcJukd y,f&mS ;&efEiS &hf rS ;f apmfbmG ;rsm;a&m ¤if;
wk\Yd e,foel ,fom;rsm;ukyd g a&S;u ydik q f idk cf ahJ om tcGit hf a&;rsm;udk qufvufcpH m;cGihf
&ap&ef jzpfygonf/}}
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 16

rnfonfh udv k edk eD ,fcsJUorm;wkid ;f rqkd vufuikd x f m;&Sad omay:vpDw&yfrmS rdrd


wko Yd rd ;f ydu
k tf yk pf ;kd aom atmufusaemufus]]t&kid ;f tpkid ;f }}a'owkid ;f &Sd ya'o&mZfe,f
&Sify,f&Sif(tBuD;tuJ)wkdY\tkyfcsKyfykHpHepfudk rysufrpD; xdef;odrf;ay;&ef jzpfavonf/
tdE, d´ ]]&mZm}}rsm;ud¤k if;? rmvm,kEiS t hf if'ekd ;D &Sm;&Sd ]]plvwef}}rsm;ud¤k if;? tmz&duwku d f
&Sd tBuD;tuJrsm;ud¤k if;? &Sr;f ]]apmfbmG ;}}rsm;enf;wl e,fcsJUtkypf ;dk rI umvwavQmufv;Hk
wGif ¤if;wk\ Yd tkycf sKyfrpI eH pfukd axmufct H m;ay;í rysufrpD; qufvufxed ;f odr;f ay;cJh
onf/
&Sr;f jynftm; e,fcsJUorm;u odr;f ydu k v
f u dk Nf yD;onfah emuf &Sr;f apmfbmG ;pHepfukd
rzsuford ;f &bJ qufvufxm;&Sad y;&onft h wGuf 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfaMumif; 1886-
E-book is created by shanyoma

ck? atmufwb dk mv (19)&ufaeYpjJG zifh tdE, d´ tpk;d &u bdvyf&dS tdE, d´ qkid &f m twGi;f 0ef
xH ay;ydaYk ompmwGif atmufygtwkid ;f awG&Y &Sd ayonf/
]]tBuD;tuJrsm; odrYk [kwf (¤if;wkt Yd ac:)apmfbmG ;rsm;rSm ¤if;wk\ Yd tcGit hf a&;
ESit hf BuD;tuJtjzpf uREkyf w f u Ydk todtrSwjf yKygvQif uREkyf w f \ Ydk vkt d ifqE´EiS t hf nD ¤if;
wk\ Yd e,foel ,fom;rsm;wGif Nidr0f yfyjd ym;a&;&Sad p&efEiS u hf REkyf wf \ Ydk MoZmtmPmukd vufcH
&ef qE´&MdS uyH&k aMumif;? uREkyf w f tYdk bkrYd mS rlum; rvko d nft h yk cf sKyfa&;wm0eftqifu h kd wk;d
csJUcH,&l ef qE´r&So d nft h avsmuf þpnf;urf;rsm;ukd 0rf;ajrmuf0rf;omvufcaH Mumif;}}
e,fcsJUorm;onf &Sr;f jynfya'o&mZfpeH pfukd rysufp;D ap&ef wwfEidk o f rQ xde;f
odrf;cJhaomfvnf; t&if;&Sife,fcsJUpkd;rkd;rIatmufwGif &Srf;jynfvlYabmifzGJYpnf;rIonf t
ajccHtm;jzifh ajymif;vJvmcJ&h ayonf/
e,fcsJUpHepf0ifa&mufvmojzifh rlvwnf&v dS mcJah om uk, d uhf , kd u
f kd zlvaHI &;ç ya'
o&mZfpD;yGg;a&;ykHpHonf ysufpD;cJh&avonf/
e,fcsJUtpk;d &onf tkycf sKyfrv I , G uf al &; wkid ;f jynfNidr0f yfyjd ym;a&; jynfwiG ;f xGuf
ukeMf urf;rsm; o,f,al &;ESiu hf ek af csmrsm; wifyaYdk &mif;csa&;wkt Yd wGuf rD;&xm;vrf; armf
awmfum;vrf;rsm; azmufvkyfcJh&avonf/ pmwkdufaMu;eef;rsm; zGifhvSpfcJh&onf/ EkdifiH
jcm;rS tmvl; *sKHEiS u hf mzDrsKd;aphrsm; wifoiG ;f í &Sr;f jynfwiG f pdu k yf sKd;apcJo h nf/
,cifu rdrdwkdY0rf;pmzlvIHa&;twGufom pkdufysKd;cJhaom aumufyJoD;ESHrsm;udk
awmifolv,form;rsm;onf a&mif;ukefpHepftjzpf pdkufysKd;vmMuonf/ aumufyJoD;ESH
udk a&mif;csí ukeaf csmrsm; 0,f,o l ;Hk pGvJ mMuonf/ wae&mrS wae&m oGm;vmrIv, G uf l
vmojzifh ukepf nfu;l oef;a&mif;0,frI xGe;f um;vmonf/ tmvl;ç *sKHç umzDaphç vbufç
oeyfzufç [if;oD;[if;&Guçf vdar®mo f ;D tp&So d nfwu Ydk dk ArmjynftESt YH jym;odYk wifyaYkd &mif;
csvmMuonf/ *sKHEiS t hf mvl;udk tdE, d´ txdyif wifyaYkd &mif;cscJo h nf/
17 &Srf;jynfb,fvJ

e,fcsJUt&if;&Sio f nf rdrw d idk ;f jynftwGuf vkt d yfaom ukeMf urf;rsm;ukd &Sr;f jynf
e,frS xkw, f cl o hJ nf/
uRef;opf ESppf Ofwefaygif; ig;aomif;ausmf &Sr;f jynfrS xkw, f cl o
hJ nf/ &Sr;f jynf
wGif tbd;k wef "gwfowåKtrsm;tjym;awG&Y cdS ahJ omfvnf; rdrw d idk ;f jynf\pufrv I yk if ef;t
wGuf tokH;0ifaom"mwfowåKrsm;ESifhtjrwftpGef; trsm;qkH;&Ekdifaom "mwfowåKrsm;
udo k m xkw, f cl o hJ nf/
owåKwGi;f wl;az:a&;vkyif ef;tjzpf er®wal bmfwiG ;f rkid ;f wckom wnfaxmifchJ
onf/ ¤if;owåKwGi;f rS (aiG)cJ oGyf aMu;eD 'efEiS chf aJ emufprd ;f rsm; &&Scd o hJ nf/ ESppf Oftjrwf
tpGe;f ysrf;rQaMu; ode;f 100-ausmf&cJo h nf/

E-book is created by shanyoma


wkdif;jynftwGuf tokH;0ifí tbkd;wefaom ausmufrD;aoG;ESifhoHowåKrsm;udk
rdrw d \
Ydk yifrtusKd;udk xdcu dk rf nfp;dk í wl;az:jcif;rjyKcJah y/ xde0f u S í
f yif xm;cJah vao;
onf/ ausmufr;D aoG;udk oDayge,fEiS v hf m;&I;d teD;w0du k w
f iG f tajrmuftrsm; &So d nf[k
od&onf/ oHukd usKdi;f wkeH ,fwiG ¤f if;? 0e,fwiG ¤f if;? ajrmufyidk ;f yefveHk ,fwiG ¤f if;? awmif
BuD;teD;wGi¤f if;? tajrmuftrsm; awG&Y &dS onf/
þodkYvQif e,fcsJUpHepf 0ifa&mufvmojzifh &Srf;jynfa'owGif rlvukd,fhudk,fukd
zlvaHI &;[laomya'o&mZf ukex f w k v
f yk af &;pHepfonf ysufp;D í e,fcsJUwkid ;f jynfoYkd ukef
Murf;ydNYk yD; e,fcsJUEkid if rH S ukeaf csmudk 0,f,o l ;Hk pG&J aom ukv d edk yD a'o&mZfp;D yGg;a&;pHepfoYdk
ajymif;vJvmcJhavonf/
&Sr;f jynfe,fonf ppfa&;ppf&mtwGu¤f if;? tifyg,mwnfwahH &;twGu¤f if;? e,f
csJUorm;rsm;tbkYd tvGet f a&;BuD;onfjzpf&m &Sr;f jynfe,ftm; Ekid if aH &;ç pD;yGg;a&;ç ,Of
aus;rIww Ydk iG f atmufusaemufus jzpfaeap&ef e,fcsJUay:vpDt& wrifwum zefw;D
xm;cJhayonf/
Armjynftm; Ekid if aH &;t& tkycf sKyfru I kd wpwp wk;d jr§iahf y;vmcJah omfvnf; &Sr;f
jynftm; ]]>cif;csefxm;aoma'o}}}tjzpf csefvSyfxm;ypfcJhavonf/ wm0efcHtpkd;&zGJY
pnf;ay;&ef pdwu f ;l xJyif rxnfch ahJ y/
e,fcsJUpHepfESifhya'o&mZfpHepfwkdY\ESpfqifhaoG;pkyfrIatmufwGif &Srf;jynfolxk
onf evHrxlEidk ?f waeYwjcm; rGo J nfxufru JG m wkid ;f &if;om; "e&Sirf sm; ray:aygufEidk f
cJah y/ pufrv I yk if ef;rsm; vk;H 0rxGe;f um;cJah y/ tdrw f iG ;f vufrv I yk if ef;tcsKdUom xGe;f um;
cJhavonf/
]]ynmwwfrsm;vQif wkdYukd ykefuefrnf[laom0g'}}t& e,fcsJUorm;ESifhya'o
&mZfrsm;onf ynma&;twGuf tm;ay;jcif;r&Scd ahJ y/ e,fcsJUya'o&mZf tkycf sKyfa&;,EÅ
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 18

&m;twGuf vkdtyfaomtrIxrf;OD;a&; xGufay:vm&kHrQom pmoifausmif;rsm; wnf


axmifay;cJhonf/ 'kwd,urÇmppfBuD;rjzpfrD tcsdeftxd &Srf;jynfw0Srf;vkH;wGif pmoif
ausmif;aygif; 200-cefo Y m &Scd o
hJ nf/ ¤if;ausmif;rsm;teuf txufwef;ausmif; 4-5
ausmif;cefrY mS tpd;k &u wnfaxmifay;aom ausmif;r[kwaf y/ ]tpk;d &taxmufychH EH iS hf
tpdk;&todtrSwfjyK}aom omoemjyKausmif;rsm;omjzpfayonf/ tv,fwef;ESifhrlv
wef;ausmif;rsm;rSmvnf; trsm;tm;jzifh xked nf;twl ]]tpk;d &taxmuftyHch EH iS t hf pk;d &
todtrSwfjyK}}ausmif;ESifhukd,fykdifausmif;rsm;om jzpfayonf/ xkdausmif;rsm;wGif 0if
a&mufpmoifMum;Ekid af om ausmif;om;OD;a&rSmvnf; 15000-xuf rausmfveG cf ahJ y/
'kwd,urÇmppfBuD;twGif;wGif zufqpf*syefrsm;onf ]]ta&SUtm&SomwlnDrQ
E-book is created by shanyoma

a&;}}a<u;aMumfoHjzifh &Srf;jynftygt0if Armjynfw0Srf;vkH;udk 0ifa&mufodrf;ykdufcJhay


onf/ zufqpf*syefe,fcsJUorm;vufatmufwiG f &Sr;f jynfov l x l Bk uD;onf ydí k zdEydS f ydí
k
n§i;f qJ ykí
d aoG;pkycf cH &hJ onf/ pD;yGg;a&;t& zGwo f xufnp§ u f m ydí k rGjJ ymuscJo
h nf/
e,fcsJUorm;wk\ Yd ay:vpDtwkid ;f zufqpf*syefrsm;uvnf; &Sr;f jynfya'o&mZf
e,f&Sifajr&Sifpkd;rkd;rIukd qufvuf xdef;odrf;ay;cJhavonf/
&Sr;f jynfov l x l o k nf zufqpfw\ Ydk zdEydS rf u
I dk rcH&yfEidk jf zpfvmum 1945-ckEpS w f iG f
ArmwrsKd;om;vk;H ESiv hf ufwí JG &mZ0ifajymifajrmufaom zufqpfawmfveS af &;BuD; qif
ETJcJhayonf/
odkY&mwGif rSefuefonfhacgif;aqmifrI r&SdcJhojzifh zufqpf*syefwkdY usqkH;cJhaomf
vnf; &Sr;f jynftm; e,fcsJUESiyhf a'o&mZfwo dYk nf qufvufvrT ;f rk;d NrJ vTr;f rd;k aecJah yonf/
e,fcsJUvTrf;rkd;rIatmufwGif &Srf;jynfe,fü y#dyu©rItoGif 2-&yfudk xif&Sm;pGm
awGYjrif&ayonf/
e,fcsJUpHepfESifh&Srf;wrsKd;om;vkH; y#dyu©/
ya'o&mZfpeH pfEiS &hf rS ;f jynfov l x l k y#dyu©/

ãããããããããããã
19 &Srf;jynfb,fvJ

tcPf;(3)
jynfawmfom ya'o&mZfq&dk ,
S v
f pf&rS ;f jynf

ESpfaygif;ESpfaxmifumvu wnf&Sdvmaom&Srf;jynfya'o&mZf vlYabmifonf


e,fcsJUorm;wkdYtkyfpdk;onfhtESpf(60)umvtwGif;üvnf; tajccHtm;jzifh rajymif;vJcJh
aMumif; txufwiG f az:jycJo h nf/ e,fcsJUya'o&mZfpeH pfaMumifh &Sr;f jynfov
l x
l Bk uD;onf
wk;d wufrI r&cJah Mumif;vnf; az:jycJah vNyD/
1948-ck? Zefe0g&Dv (4)&ufaeYwiG f &Sr;f jynftygt0if Armjynfwjynfv;Hk onf
e,fcsJUxrf;ydk;rS &kef;xGufum vGwfvyfaomEkdifiHwnfaxmifcJhMuonf/ e,fcsJUxrf;ydk;rS

E-book is created by shanyoma


vGwaf jrmufcahJ omfvnf; &Sr;f jynfov l xl ok nf ya'o&mZfxrf;yd;k ukd qufvufíxrf;yd;k
aevm&onf/
,aeY&rS ;f jynfe,f&dS vlaY bmifonf ya'o&mZfvaYl bmifomjzpfNyD; ukex f w k v
f yk f
rIpeH pfrmS vnf; udv k edk yD a'o&mZf ukexf wk vf yk rf pI eH pfom jzpfayonf/

e,fcsJUtEÅ&m,f
,aeY &Sr;f -Armvlxo k nf NAdwo d Qe,fcsJUxrf;yd;k atmufrS vGwaf jrmufco
hJ nfrmS
rSeaf omfvnf; e,fcsJUtEÅ&m,fonf ryaysmufao;ay/
urÇmay:wGif vuf0g;BuD;tkyt f &if;&Sipf eH pf wnfNrJaeorQumvywfv;Hk e,fcsJU
pHepfwnf&adS ernfomwnf;/ e,fcsJUpHepf&adS eorQ e,fcsJUMoZmcHr[kwaf om Ekid if rH sm;onf
e,fcsJU\Ncdr;f ajcmufru I kd tpOftNrJ cHae&rnfrmS rvGyJ ifwnf;/ txl;ojzifh &Sr;f jynftbkYd
e,fcsJUtEÅ&m,fESifhydkrkdeD;uyfvSayonf/
ya'o&mZf e,f&iS t f yk pf ;dk rIpeH pfonf urÇm&h mZ0ift& e,fcsJUpHepf 0ifa&mufvm
&ef tvGeaf umif;aom tajccHpcef;rsm; jzpfavonf/
urÇmht&if;&Sife,fcsJUpHepf\acgif;aqmif tar&duefe,fcsJUpHepfonf wwd,
urÇmppfjzpfa&;ç tm&SwkdufokdY0ifa&mufusL;ausmfa&;wkdYtwGuf aea&mnOfhyg BudK;yrf;
vsuf&Sdavonf/ urÇmt&yf&yfwGif ppftkyfpkrsm; zGJYpnf;um ppftajccHpcef;rsm; wnf
aqmufaeonf/
tm&Swu dk f 0ifa&mufusL;ausmfa&; pDru H ed ;f jzpfaom ta&SUawmiftm&Sppftyk f
pk(qDw;dk )tzG0YJ if ,d;k ',m;jynfonf &Sr;f jynfe,fajr\ta&SUbufwiG f ausmcsif;uyfvsuf
&Sad yonf/ tar&duefe,fcsJU\taxmuftyHch H w&kyjf zLwyf<uif;rsm;onf &Sr;f jynfe,f
ajrta&SUydkif;a'otcsKdUukd odrf;ydkufxm;vsufyif &Sdao;onf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 20

xkaYd Mumifh ,aeY&rS ;f jynfonf vGwv


f yfaeNyDjzpfí e,fcsJUqefu Y sifa&;tcef; r&Sd
awmh[k ajymqkad eMuolrsm;rSm jynfov l x
l t
k m; rIid ;f wku
d af eolrsm;ESiahf &wGi;f xJu zm;ol
i,ftjrif&o dS rl sm;om jzpfavonf/
&Sr;f jynfe,f\pD;yGg;a&;tajccHrmS e,fcsJU\tarGtESpt f jzpfjzifh udv k edk yD a'o
&mZf pD;yGg;a&;yifjzpfaMumif; txufwiG f az:jycJNh yD/

udkvkdeDya'o&mZf pD;yGg;a&;
&Srf;jynfe,f\pD;yGg;a&;tajctaeudk qef;ppfMupkdY/
&Sr;f jynfe,fwiG f acwfrpD ;D yGg;a&;vkyif ef;BuD;rsm; jzpfxeG ;f &efjzpfEidk yf goavm¿
E-book is created by shanyoma

jzpfEidk yf gonf/ jzpfEidk &f ef tajccHrsm;vnf; &Syd gonf/ &S&d rHk u ydv k QHíyifaeygonf/
pufrv I yk if ef;BuD;rsm;\tajccHrsm;jzpfonfah &tm;vQyfppfukd vko d nfxuf ykí d
xkwf,lEkdifonf/ ausmufrD;aoG;vnf;&Sdonf/ oHç oGyfç cJç aMu;eDç aMu;0gç rif;*eD;pfç
tifwrdk edk tD p&So d nfo h wåKrsKd;pkv
H nf; &Sod nf/ 'gjzifh bmvkad eoenf;/ oBudK&kEH iS phf ufBud
,m (Machine Tools) tvky&f rHk sm;wnfaqmuf&ef t&if;tES;D ESiyhf nm&Sirf sm;vko d nf/
þvkt d ifukd MuHqvQif enf;vrf;rsm;&Ekid o f nf/ aumif;NyD? þvkt d ifukd MuHqae
MuNyDavm/ wkid ;f jynfw;dk wufa&;twGuf wm;qD;aeaom ya'o&mZfpeH pfonf wkid ;f jynf
wk;d wufa&;vkyif ef;rsm;ukd MuHqrnfr[kwaf y/ jynfaxmifpt k pk;d &uawmh MuHqaeovm;
rMuHqao;yg/ awmifBuD;NrdKUteD;wGif tbk;d wefaomoHEiS o hf yG o
f wåKrsm;udk tjrefq;Hk xkwf
,lí Ekid if jH cm;odu Yk ek Mf urf;tjzpf a&mif;um avsmhyg;aeaom Ekid if jH cm;vJv, S af iGukd jznhf
wif;&efom MuHpnftm;xkwaf eMuavonf/ &Sr;f jynfe,fwiG f pufrv I yk if ef;rsm; xGe;f um;
vmí &Sr;f vlxw k ;dk wufBuD;yGg;vmrnfukd aMumuf&UHG pd;k &draf eMuavoavm[k awG;awm
&efyif jzpfayonf/

Arme,fcsJUpHepf &So
d avm
]]Arme,fcsJUpHepf}}[laom t,l0g'a&;ESiyhf wfoufí qufvufa0zefo;Hk oyf&ef
vkdtyfvmayonf/
,aeY Arme,fcsJUpHepfonf &SdEkdifoavm¿ rmhu©-vDeif0g'oabmw&m;t&qkd
vQif Arme,fcsJUpHepfonf r&SEd idk af o;ay/
]]e,fcsJUpHepf}]qko
d nfrmS t&if;&Sipf eH pf\tjrifq
h ;Hk tqifjh zpfaom ]]vuf0g;BuD;
tkyft&if;&SifpHepf}}jzpfonf[k vDeifu qkdxm;onf/
vDeifa&;aom]]e,fcsJUpHepft&if;&SifpHepf\tjrifhqkH;tqifh}}usrf;wGif e,fcsJU
21 &Srf;jynfb,fvJ

pHepf\pD;yGg;a&;toGifig;&yfudk az:jyxm;onf/
(1) xkwu f ek Ef iS t
hf &if;onf BuD;rm;pGm pkyv Hk mum vuf0g;BuD;tkyt f &Si;f &Sirf sm;tjzpfjzifh
wkdif;jynfpD;yGg;a&;avmuxJokdY 0ifa&mufcs,fvS,fvmonf/
(2) bPft&if;ESifhpufrIvkyfief;t&if;onf yl;aygif;í b@m&if;&SifBuD;rsm;tjzpfjzifh
wkid ;f jynfukd tkycf sKyfvmMuonf/
(3) Ekid if jH cm;okYd ukepf nfxw k yf jYdk cif;rS jcm;em;í t&if;tES;D ydjYk cif;onf tvGet f a&;BuD;
vmonf/
(4) t&if;&SifBuD;rsm;onf EkdifiHwum vuf0g;BuD;tkyft&if;&SifBuD;rsm;tzGJY zGJYpnf;um
urÇmBuD;tm; rdrt d csif;csif; cGaJ 0Muonf/

E-book is created by shanyoma


(5) t&if;&SiEf idk if BH uD;rsm; tcsif;csif; urÇmw h 0Sr;f vk;H tm; a'otvku d f cGaJ 0NyD;jzpfonf/
txufyg e,fcsJUpHepf\pD;yGg;a&;toGifig;&yfESifhppfaq;MunfhvQif Arme,fcsJU
pHepfonf ,cktcg ray:aygufao;ay/ Armt&if;tES;D rsm;onf vuf0g;BuD;tkyt f &if;
tES;D tjzpfoYkd a&mufbaYdk 0;ao;pG/ ,aeYtpk;d &\rrSeu f efaom pD;yGg;a&;0g'aMumifh wkid ;f
&if;om;t&if;tES;D rsm;onf Ekid if jH cm;t&if;tES;D \zdEydS rf aI tmufwiG f tvl;tvSrd cf aH e
&ayonf/
]]Arme,fcsJUpHepf r&Sdao;}}[kqkdaomfvnf; ]]ArmvlrsKd;BuD;0g'}}onf ,aeYr&Sd
[k qkEd idk &f ef cJ,Of;ayonf/

ArmvlrsKd;BuD;0g'
]]ArmvlrsKd;BuD;0g'}}onf &mZ0ifwavQmufvkH;wGif ay:aygufcJhNyD; ,aeYjynf
axmifpw k iG f ArmvlrsKd;BuD;0g't&dyt f a&mifonf &Sad eayonf/
,aeY zqyvtpk;d &\oabmxm;onf Arme,fcsJUpHepfoabmrsKd; r[kwv f ifh
upm; &Sr;f jynfe,ftm; olw\ Ydk ]]yPÖmqufEidk if }H }tjzpf xm;vk&d ef qE´&[
dS efwal yonf/
]]&Sr;f jynfov l x
l Bk uD; b,fvadk eae wkt Yd pk;d & wnfNrJa&;twGuf axmufcv H QifNyD;a&m}}[l
aomoabmxm;onf zqyvtrsKd;om;pnf;vkH;nDnTwfa&;\tajccHoabmxm;yif
jzpfavonf/
xkaYd Mumif(h zqyv)onf ,aeY&rS ;f jynfe,fwiG f ya'o&mZfapmfbmG ;tkycf sKyfa&;
pHepfudk wbufu xdef;odrf;ay;NyD; ]]yPÖmqufEkdifiH}}ckdifNrJa&;twGuf tjcm;wbufu
EkdifiHa&;pGufzufrIudk vkyfaeavonf/
ArmvlrsKd;BuD;0g'onf(zqyv)twGif;ü&Sdoavm? ]]rajy;aomfuef&m&Sd}}qkdo
uJo h Ykd ArmvlrsKd;BuD;0g' t&dyt f a&mifonf &Sad eayonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 22

zqyv\]]&SpEf pS -f jynfawmfompDru H ed ;f }}ukd pma&;olonf rltm;jzifh vufcyH g


onf/ odaYk omf pDru H ed ;f udk avhvmvQif pDru
H ed ;f \t"duok;H aiGrmS ArmjynfrtwGujf zpf
ayonf/ pufrv I yk if ef;BuD;rsm;udv
k nf; ArmjynfrrSmyif wnfaxmifMuayrnf/ &Sr;f jynf
e,fwGif pufrIvkyfief;BuD;rsm;jzpfxGef;&ef tajccHrsm;&Sdaomfvnf; xkdjynfawmfom pDrH
ude;f wGif &Sr;f jynfe,ftwGuf rygao;ay/
ynma&;wGif Munfyh gOD;? &Sr;f jynfe,ftwGuf aumvdyaf usmif;wausmif;ay;&ef
awmif;qdkcJhonf/ ray;Ekdifao;bl;[k ajzqkdcJhonf/ ucsifjynfe,ftwGuf wausmif;
awmif;cJjh yefonf/ ray;Ekid af o;bl;[kyif ajzcJo h nf/
od&Yk mwGif aumvdyrf sm; ausmufjzLwGif wausmif;ç armfvNrdKifwiG f wausmif;ç
E-book is created by shanyoma

ykord w
f iG f wausmif;ç rauG;wGif wausmif;awmh jzpfajrmufatmif wnfaxmifay;Ekid cf hJ
onf/
,if;wko Yd nf vlrsKd;BuD;0g't&dyt f a&mifrsm; r[kwyf goavm¿ odaYk omf þt&dyf
ta&mifrsm;onf vlrsKd;BuD;0g'avm? ygvDrefr&J a&;avm[laom 0d0g'twGuf a&SUquf
tjiif;yGg;vkdu yGg;Ekdifygonf/

EkdifiHa&;pGufzufrIrsm;
,aeY&rS ;f jynfe,fwiG f zqyvESiq hf &dk ,
S v
f pfygwDonf ajAmifjzpfapç vQKdU0Suí f
jzpfapç Ekid if aH &;pGuzf ufrrI sm; vkyaf eonfrmS jiif;uG,í f r&ay/
zqyvESiq hf &dk ,
S v f pfygwDacgif;aqmifrsm;onf Ekid if aH &;pGuzf ufrnft h pm; &Sr;f
jynfe,fwGif qkd&S,fvpfygwDESifhzqyvtzGJYrsm;udk ajAmifxlaxmifoifhayonf/ ,if;okdY
ajAmifxal xmifygvQif ¤if;wk\ Yd vkyaf qmifrrI sm;udk &Sr;f vlxu k pGuzf ufr[ I í
l rjrif? zq
yvESiq hf &dk ,
S vf pfygwDw\ Ydk Ekid if aH &;vkyif ef;[líom jrifMuayrnf/ zqyvESiq hf &dk ,
S v
f pf
ygwDwkdYrSm Armcsnf; oD;oefYtzGJYtpnf;rsm; r[kwfMuojzifh &Srf;jynfe,fwGif ajAmifxl
axmifygu atmifjrifoifo h avmuf atmifjrifayvdrrhf nf/
od&Yk mwGif qk&d , S v f pfacgif;aqmifrsm;onf zqyvESiq hf &dk ,
S v
f pfygwDwt Ydk m; &Sr;f
vlxu k ArmtzGt YJ pnf;taeESijhf rifum vlrsKd;a&;*,ufay:aygufvmrnfukd pk;d &GUH í t
a&jcKHtrsKd;rsKd;jzifh &Sr;f jynfEidk if aH &;twGi;f 0ifa&mufvmMuavonf/ ,if;odYk ta&jcKH
trsKd;rsKd;jzifh 0ifa&mufjcif;onfyif vlrsKd;a&;*,ufudk ydrk í dk &ku d cf wfapNyD; usOf;ajrmif;
aom vlrsKd;a&;pdw"f mwfukd ydrk adk ygufzmG ;apcJah vonf/
apwemt&if;cH aumif;onfjzpfap qk;d onfjzpfap 1952-ck? &Sr;f jynfe,fppf
tkycf sKyfa&;onf Ekid if aH &;pGuzf ufrBI uD;yifjzpfayonf/ ppftyk cf sKyfa&;umv\aqmif&u G f
23 &Srf;jynfb,fvJ

csufrsm;onf wbufowfusNyD; wm0efcrH sm;\ruRrf;usif rvdrm® rIaMumifh &Sr;f jynfe,f


aumif;usKd;twGuf bmwuGufrS t&mrxif? vlxkuvnf; rkef; apmfbGm;uvnf; rkef;
aemufq;Hk wGif t&I;H ESi&hf w k o f rd ;f cJ&h ayonf/ ppftyk cf sKyfa&;umvtwGi;f ppfppHk rf;axmuf
vSr;f a&;Xmewm0efcrH sm;\ajc&Iyrf I cavmufqrH u I dk jynfov l xl o k nf atmhEv S ;kH emrqk;H
jzpfco hJ nf/
qk&d , S v f pfacgif;aqmifrsm;onf &Sr;f jynfvx l \ k b0ESiu hf if;a0;aom ]]tzGcYJ sKyf}}
vrf;pOfudk a&;qGí J (w-p-n-z)ESi(hf y-v-&)tm; yl;aygif;apcJo h nfrmS vnf; Ekid if aH &;
pGuzf ufrBI uD;yif jzpfayonf/ ¤if;]]tzGcYJ sKyf}}rSm zqyv\]]a&SUajy;&kyaf zsmuftzGcYJ sKyf}}
yifjzpfayonf/ ]]tzGJYcsKyf}}vrf;pOfudk &Srf;jynfolvlxku vufcHap&ef t"r®BudK;yrf;cJh

E-book is created by shanyoma


Muonf/ vufrcHEidk o f nft h pdwt f ykid ;f u
f dk ESyd u
f yG cf ohJ nf/
]]tzGJYcsKyf}]vrf;pOfrSmvnf; ppftkyfcsKyfa&;uJhodkYyif &nfrSef;csufrsm; ratmif
jrif vlxak tmhEv S ;Hk emrIom tzwfwifcahJ vonf/
Ekid if aH &;pGuzf ufrt I wGuf wyfrawmf\tpdwt f ydik ;f tcsKdUudk vufuidk 'f w k jf yKjcif;
onf omvGeí f roifjh rwfay/
wyfrawmftm; Ekid if aH wmf\tcsKyftcsmtmPmudk usL;ausmfapmfum;vmolrsm;
tm; wGe;f vSew f u dk x f wk &f efEiS jhf ynfow l \ Ydk touft;dk tdrEf iS phf nf;pdrw f u Ydk kd umuG,af pmifh
a&Smuf&eftwGuf[laom rGefjrwfaom&nf&G,fcsufESifhzGJYpnf;xm;avonf/
wyfrawmfonf &Srf;jynfe,fajr\ta&SUydkif;wjcrf;vkH;ukd 0ifa&mufusL;ausmf
apmfum;vmaom w&kyjf zLwyfrsm;udk pGr;f pGr;f wrH armif;ESiw f u dk xf w k cf o hJ nf/ &Sr;f vlxk
BuD;onf wyfrawmftm; csD;vnf; csD;usL;cJhonf/ aus;Zl;Oyum&vnf; txl;wifcJh
onf/ w&kyfjzLwyf<uif;rsm; wa,mufrusef &Srf;jynfe,fajrrS wkdufxkwfay;bdkY wyfr
awmftay: tm;xm;arQmfu;kd vsufyif &Sad vonf/
w&kyjf zLwyfrsm; ESpv f tawmfMum tajcpdu k f usL;ausmfcahJ omrkid ;f wkH rkid ;f [ef
rkid ;f qyfa'owkw Yd iG f &Sr;f vlxw k ;dk wufa&; oufomacsmifcsda&;ç ynma&;wkt Yd wGuf wyf
rawmfrS udk,fusKd;ryg aqmif&Gufay;csufrsm;udk &Srf;jynfvlxkBuD; w&yfvkH;u csD;usL;
Muonf aus;Zl;wifMuonf/
wyfrawmftm; jynfow Yl yfrawmftjzpfoYdk a&muf&ef BudK;pm;onht f ykid ;f u BudK;
pm;aeMuonf/ wyfrawmfom;rsm;tm; ]]ukefvkyfpGrf;tm;rJhb0}}rS ukefvkyfpGrf;tm;&Sd
]]jynfolYwyfrawmfom;rsm;}} jzpfvmap&ef wyfrawmf pkdufysKd;a&;pDrHudef;ç wyfrawmf
uRJEmG ;wd&pämefarG;jrLa&;pDru H ed ;f ç wyfrawmfpufrv I yk if ef;ponfwu Ydk kd pDrpH idk ;f jyif;aeonf
[k od&ayonf/ ,if;pDrHudef;rsm;om taumiftxnfay:vmvQif ukefvkyfpGrf;tm;rJh
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 24

wyfrawmfonf ud, k u hf ,kd zf v


l aHI om wyfrawmfjzpfvmayvdrrhf nf/
w&kyjf zL usL;ausmfa&;orm;rsm;tm; armif;xkwcf í hJ ¤if;? vlxjk yKjyifa&;vkyf
ief;aqmif&u G af y;í¤if;? wyfrawmf\*kPo f wif;rsm; arG;BudKifco hJ avmuf &Sr;f jynfe,f
tcsKdUa'owkw Yd iG f wyfrawmf]]tajr§mif}}wku Yd wyfrawmfudk tok;H jyKum Ekid if aH &;vkyaf e
Muí wyfrawmfukd rke;f aeMuonf/ ]]Armwyf}}]]Armppfom;}}[laom tok;H tEIe;f onf
ar;aighrkef;wD;aom tokH;tEIef;jzpfvmonf/
qifjzLawmfrSDí MuHpkyfaeMuaomwyfrawmf]]tajr§mif}}wkdY tcsKdUa'owkdYwGif
vmrnfah &G;aumufyt JG wGuf wyfrawmf\trnfukd a&mif;pm;í tjrwfxw k af eMuonf/
txufaz:jyyg EkdifiHa&;pGufzufrIrsm;aMumifh ]]Arme,fcsJUpHepf}}[laomt,l
E-book is created by shanyoma

0g'wckyif ay:vmcJah vonf/


zqyvqk&d , S v f pfacgif;aqmifrsm;onf ,if;taMumif;w&m;rsm;udk a&SUta&;
awG;jrifum tcsderf D jyKjyifajymif;vJjcif;rjyKygu ra0;vSaom tem*wfumvwGif t
usKd;w&m;onf &Sr;f -ArmqufqaH &;twGuf BuD;rm;pGm tEÅ&m,fjyKvmvdrrhf nfrmS rvGJ
aywnf;/
apmfbmG ;rsm;onf wbufwiG f qk&d , S v f pfacgif;aqmifrsm;ESio hf yÜg,oifah tmif
aygif;zufaeNyD; tjcm;wbufwiG f &Sr;f vlxt k m; tpGr;f ukef zdEydS af oG;pkyaf eonf/ (wç
pç nç z)onf &Sr;f jynftm; ]]jynfawmfomqk&d , S v f pf}}vrf;pOft& xlaxmifrnf[í l ¤if;?
a<u;aMumfNyD; wjcm;wbufwGif ya'o&mZfaoG;pkyfrIpHepfwnfNrJa&;twGuf xdef;odrf;
&ef BudK;yrf;aeMuavonf/
apmfbmG ;rsm;onf rdrw d \Ydk tdwaf xmifx h J a&mufaeMuonf[k qk&d , S v
f pfacgif;
aqmifrsm;u ,lqaeaomfvnf; trSerf mS qk&d , S vf pfacgif;aqmifrsm;om ya'o&mZfwYdk
\tdwaf xmifx h oJ Ykd a&mufaeayonf/
]]jynfawmfom ya'o&mZf qk&d , S vf pf&rS ;f jynf}}[laomtrnfemronf ,aeY&rS ;f
jynfEidk if aH &;o&kyt f wGuf trSeq f aD vsmfaom trnfemryif jzpfayonf/

õõõõõõõõõõ
25 &Srf;jynfb,fvJ

tcPf;(4)
&Srf;jynf-awmfvSefa&;

&Sr;f jynfov l x l o k nf t&if;&Sief ,fcsJUorm;rsm;tm; 3-Budrw f idk w


f idk f wku d yf q JG if
ETcJ o
hJ nf/ 1886-ck? NAdwo d Qe,fcsJUorm;rsm;u &Sr;f jynfa'otm; vma&muford ;f ydu k pf Of
&Sr;f rsKd;cspfrsm;onf ArmrsKd;cspfrsm;ESiyhf ;l aygif;um e,fcsJUorm;tm; ckcH w H eG ;f vSecf ahJ v
onf/ 1945-ckwiG f &ufpufMurf;MuKwfaom zufqpf*syefrsm;tm; Armjynfow l &yfv;Hk
ESiv hf ufwuJG m awmfveS cf o hJ nf/ 1945-ckrS 1947-cktxd ArmvlxEk iS yhf ;l aygif;um NAdwd
oQe,fcsJUtkyfpkd;rIatmufrS &kef;xGufcJhonf/

E-book is created by shanyoma


,aeY&rS ;f jynfe,f\ukex f wk vf yk rf pI eH pfrmS ukvd edk yD a'o&mZf pHepfyifjzpfaeao;
aMumif;ç &Srf;jynfe,fvlYabmifzGJYpnf;ykHrSm tajccHtm;jzifh ya'o&mZfvlYabmifyif jzpf
aMumif;ç ArmvlrsKd;BuD;0g't&dyt f a&mifrsm;&Sad eaMumif;ç ukv d edk b D 0rS vGwaf jrmufcahJ omf
vnf; t&if;&Sife,fcsJUpHepf\tEÅ&m,frsm;&SdaeaMumif;ç tcPf;(3)wGif az:jychJNyD;jzpf
ayonf/
,if;odkYjzpfvQif ,aeY&Srf;jynfawmfvSefa&;u OD;wnfwkduf&rnfh&efolrsm;um;
tb,folrsm; jzpfoenf;¿
e,fcsJUpHepf-ya'o&mZfpeH pfEiS v hf rl sKd;BuD;0g't&dyt f a&mifwo Ydk nf ,aeY&rS ;f jynf
awmfveS af &;\&eforl sm; jzpfayonf/
tar&duefacgif;aqmifaom t&if;&Sief ,fcsJUorm;rsm;onf rEkóvlom;rsm;
tm;vk;H ysufjyKef;aprnfw h wd,urÇmppfBuD;zefw;D a&;ç tm&Swu dk o f 0Ydk ifa&mufusL;ausmf
a&;wkt Yd wGuf tm;xkwBf udK;yrf;vsuf&o dS nf/ wwd,urÇmppfBuD; jzpfygG ;vmvQif &Sr;f jynf
e,f trSerf ck s ppfwvif;jzpf&acsrnf/ &Sr;f jynfov l x
l \ k touft;dk tdrpf nf;pdrw f o Ydk nf
ysufp;D cH&ayrnf/ tar&duefvufuidk w f w k jf zpfaom w&kwjf zLwyfrsm;onf w&kyjf ynfoYl
orwEkid if t H m; wku d cf udk af &;twGuf ppftajccHpcef;tjzpf &Sr;f jynfe,fv;Hk vkd odr;f ydu k f
&ef BudK;pm;ayvdrrhf nf/
xkdYaMumifh &Srf;jynfolvlxkonf e,fcsJUtEÅ&m,f[lorQudk rsufajcrjywfapmifh
Munfah e&ayrnf/ e,fcsJUtEÅ&m,f[o l rQudk pGr;f pGr;f wrH ckcu H muG,af e&ayrnf/
ya'o&mZfpeH pfonf &Sr;f jynfov l x l w k &yfv;Hk tm; zdEydS af oG;pkyaf eonfomru
&Sr;f jynfvaYl bmifw;dk wufa&;twGuf BuD;rm;aom twm;tqD;BuD; jzpfaMumif; az:jy
cJoh nf/ e,f&iS yf a'o&mZfrsm;onf Ekid if aH &;tmPmESit hf yk cf sKyfa&;tmPmrsm;udk pkaygif;
vuf0g;BuD;tkyu f m &Sr;f jynfe,ftcGeaf wmf\BuD;rm;aomtpdwt f ydik ;f udk rdrw d uYdk , kd u f sKd;
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 26

twGuf tokH;jyKvsuf&Sdavonf/ bk&m;apwDykxdk;rsm;udk bef;jyum]]oGm;&nfpmbkd;}}


odef;aomif;csDí&&Sdaom avmif;upm;yGJrsm; trsm;tjym;usif;yaeavonf/ wbuf
wGif apmfbmG ;rsm;onf waeYwjcm; ode;f aygif;rsm;pGm csrf;omvmMuoavmuf tjcm;w
bufwiG f jynfov l xl o k nf aiG;aMu;Muyfwnf; rGaJ wum tiwfjyóemESi&hf ifqidk w f ;dk ae
&ayonf/ ya'o&mZfaoG;pkyrf t I ay: xyfqifí h ukeaf ps;EIe;f wufí aexkid rf pI &dwBf uD;
av;vmjcif;\'Pfç urÇmph ;D yGg;a&;uyf\tpG,t f yGg;u &ku d cf wfvmjcif;\'Pfwu Ydk v kd nf;
cHae&ayonf/
ArmvlrsKd;BuD;0g'onfvnf; ya'o&mZfpeH pfuo hJ yYkd if &Sr;f jynfovl x l t
k ay: zd
ESdyfonf? &Srf;jynfe,fvlYabmifwkd;wufa&;twGuf twm;tqD;BuD;yif jzpfavonf/
E-book is created by shanyoma

jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfzpYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya't& wkid ;f jynftwGuf


ta&;BuD;aom vkyif ef;rSeo f rQ A[kt d pk;d &vufwiG ;f üom &Sad vonf/ jynfe,frsm; ud, k f
ykid tf yk cf sKyfa&;&&So d nfqadk omfvnf; Oya'jyKtmPmESit hf cGeaf wmfaumufcrH I tmPmrsm;
rSm a'oEÅ&tpk;d &tmPmomomavmufom &&Sx d m;ayonf/ jynfe,frsm;\t"dub@m
awmfaiGukd A[kt d pk;d &u cGaJ 0ay;aom jynfe,faxmufyahH iGrsm;tay: rScD t dk m;xm;ae&
avonf/ jynfe,frsm;axmufyahH iG cGaJ 0ykpH eH pfrmS vnf; wduspGm csrSwx f m;jcif;r&S?d jynf
axmifpt k pk;d &\pdwq f E´t& cGaJ 0ay;aom bwf*sufa0ykrH S jynfe,frsm;tBuD;ti,ft
vku d f tcsKd;us jyefvnfcaJG 0,lMu&onf/ usm;BuD;pdwaf umif;ygrS EGm;uav;awG csrf;
om&m &Muayawmhrnf/ Ä
t*Fvyd ef ,fcsJUtpk;d &vufxuftcgwGif &Sr;f jynfya'o&mZfe,fajrpkonf Arm
jynfrS axmufyahH iGrsm;udk 1940-41-ESprf sm;wGif atmufygtwkid ;f &cJah vonf/
(1) qdyu f rf; taumufawmfceG f pkpak ygif;\ 7-&mckid Ef eI ;f
(2) oMum;qm;aiGom;ESiphf ;D u&ufrsm;tay:rS &&Sad omtcGeaf wmf pkpak ygif;\7. 6 &m
ckdifEIef;/
(3) &Sr;f jynfow Ydk ifyaYkd om "mwfqD a&eHqD rD;jcpfrsm;rS &&Sad omtcGeaf wmftm;vk;H
(4) er®wal bmfwiG ;f rkid ;f ukrP Ü rD &S &Sad om tjrwfawmfceG \ f 99-&mckid Ef eI ;f
(5) &Sr;f jynftwGi;f &Sd tpk;d &trIxrf;rsm;ESirhf ;D &xm;XmetrIxrf;rsm;rS &&Sad omtjrwf
awmfcGeftm;vkH;
(6) &Sr;f jynfü a&mif;&aom tpk;d &ode;f xD0ifaiG\ 40-&mckid Ef eI ;f
(7) &Sr;f jynfoYkd wifyaYdk om wkid ;f &if;jzpf ao&nfao&ufrsm;rS&&Sad om,pfrsKd;cGet f m;vk;H
(8) Ekid if jH cm;odw Yk ifyaYkd om csdytf ay:rS&&Sad om xGuu f ek t f aumufawmf\93. 1&mckid Ef eI ;f
Ä aemufqufwZJG ,m;wGif Munfyh g/
27 &Srf;jynfb,fvJ

(9) Ekid if jH cm;odw Yk ifyaYdk om &Sm;tay:rS &&Sad omxGuu f ek t f aumufawmf\ 2-&mckid Ef eI ;f


(10) jrefrmjynfr;D &xm;tjrwfaiG\ 7-&mckid Ef eI ;f
(11) jrefrmjynfpmwku d f aMu;eef;XmetjrwfaiG\ 7-&mckid Ef eI ;f
(12) aiG'*Fg;XmerS jrefrmjynftpk;d &u tdE, d´ tpk;d &xHrS tjrwfaiG&onft h cg 5-&mcdik f
EIef;/
&Sr;f jynfya'o&mZfe,fajrpkrS jrefrmjynfoYkd 1939-40 ESihf 1940-41-ckEpS rf sm;
wGif jyefvnfay;oGi;f &aom aiGrsm; atmufygtcsKd;twkid ;f jzpfayonf/
(1) qdyu f rf; taumufawmfXme ukeu f sp&dwaf iG pkpak ygif;\6. 2-&mckid Ef eI ;f /
(2) qm;oMum;ESifhrD;jcpftay: taumufawmf aumuf&mwGif ukefusaomp&dwfaiG\

E-book is created by shanyoma


6. 2 &mckid Ef eI ;f /
(3) jrefrmjynf rD;&xm;Xme &I;H aiG\ 7-&mckid Ef eI ;f /
(4) pmwku d af Mu;eef;Xme &I;H aiG\ 7-&mcdik Ef eI ;f /
(5) rD;&xm;pmwku d af Mu;eef;twGuf jrefrmjynfu tdE, d´ okaYd y;qyf&aom taMu;aiG\
7-&mckdifEIef;
(6) tdE, d´ jynfoYkd jrefrmjynfu ay;qyf&aom ta<u;aiG\ 6. 8 &mcdik Ef eI ;f /
(7) oef;acgifpm&if; aumuf,al &;twGuf ukeu f sp&dwu f kd vlO;D a& tcsKd;twkid ;f &mcdik f
EIef;/
(8) aiG'*Fg;oGe;f vkyaf &;ü tdE, d´ tpk;d okYd jrefrmjynftpk;d &u ay;&aomaiG\ 5-&mcdik f
EIef;/
(9) yifpifvpmaiGrsm;twGuf tdE, d´ tpk;d &odYk jrefrmjynftpk;d &u ay;oGi;f &aom aiG\
6. 8 &mckid Ef eI ;f /
(10) umuG,af &;XmeESichf &pf,mefbmoma&;Xme ukeu f sp&dwaf iG\ 6. 8 &mcdik Ef eI ;f /
(11) jrefrmjynftpk;d &\Ekid if jH cm;a&;&mudpt ö wGuf ukeu f saiG\6. 8 &mckid Ef eI ;f /
txufyg EIe;f csKd;twkid ;f 1940-41-ckEpS w f iG f &Sr;f jynfEiS Ahf rmjynf tjyeftvSef
ay;oGi;f aiGrmS atmufygtwkid ;f jzpfonf/
jrefrmjynfu &Sr;f jynfoYkd aiG 58ç81ç000d
&Sr;f jynfu jrefrmjynfoYkd aiG 23ç82ç000d
35ç06ç000d
(OD;tke;f jrifah &; - wk&Yd rS ;f jynfpmtkyrf )S
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'ukd vk;H vk;H raumif;
[k rqkdvkday/ ArmvlrsKd;BuD;0g' vkH0uif;pifaom A[kdtpkd;&vufatmufwGif tqkdyg
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 28

tajccHOya't&yif jynfe,frsm; BuD;yGg;wk;d wufEidk yf gonf/ jynfe,frsm;twGi;f aumuf


cH&&Sad om tcGeaf wmfaiGrsm;ESiAhf [dt k pk;d &\axmufyahH iGrsm;tay:wGio f m trSjD yKí jynf
e,fBuD;yGg;wk;d wuf&rnfqv dk Qif jynfe,frsm; b,faomtcgrS BuD;yGg;wk;d wufvmawmhrnf
r[kwfay/
jynfe,fa'otoD;oD;ü wnf&adS om obm0xkwu f ek yf pön;f rsm;ay: tajcwnf
í aiGvkH;aiG&if; okH;pGJaiGrsm;jzifh pD;yGm;a&;vkyfief;BuD;rsm; wnfaxmifjcif;ç aumvdyf
ausmif;ç txufwef;pufryI nmoifausmif;rsm; wnfaxmifay;jcif;jzifo h m jynfe,frsm;
BuD;yGg;wkd;wufvmayvdrfhrnf/ ,if;vkyfief;rsm;rSm zGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'A[kd
tpk;d &u aqmif&u G &f rnfv
h yk if ef;rsm; jzpfayonf/
E-book is created by shanyoma

xkdYaMumifh atmufusaemufus jzpfaeaom &Srf;jynfolvlxk\EkdifiHa&;ç pD;yGg;


a&;ç ,Ofaus;rItqift h wef;wk;d wufBuD;yGg;a&;twGuf e,fcsJUya'o&mZfEiS v hf rl sKd;BuD;
0g't&dyt f a&mifrsm; vk;H 0uif;pifatmif NzdKzsufMurnfom jzpfayownf;/
29 &Srf;jynfb,fvJ

tcPf;(5)
&Srf;jynfe,fawmfvSefa&;\vkyfief;rsm;

e,fcsJU - ya'o&mZfEiS v hf rl sKd;BuD;0g'onf ,aeY&rS ;f jynfe,f awmfveS af &;\OD;


wnfwkduf&rnfh&efolrsm;tjzpf awGYjrif&vQif ¤if;wdkYtm; wkdufzsuf&ef tb,fvkyfief;
rsm; vkyaf qmifMu&rnfenf;/
e,fcsJUtEÅ&m,fukd &Sr;f wrsKd;om;vk;H omru ArmwrsKd;om;vk;H ESiyhf ;l wGu J m pk&;Hk
umuG,fMu&rnfjzpfayonf/
(1) <uif;usef&pfaeao;aom w&kyjf zLrsm;tm; wa,mufrusef wku d x
f wk yf pf&rnf/

E-book is created by shanyoma


(2) wwd,urÇmppfr;D BuD; rawmufygG ;vmEkid af p&ef wm;qD;Mu&rnf/
(3) urÇmBh uD;Nidr;f csrf;a&;ukd r&rae umuG,x f ed ;f odr;f &ef urÇmjh ynfovl xl Ek iS yhf ;l aygif;
í aqmif&u G Mf u&ayrnf/
ya'o&mZfpHepf zsufodrf;a&;ESifhywfoufí tcsKdUu apmfbGm;rsm; tmPmpGefY
vTwaf &; taumiftxnfay:vQif NyD;qk;H NyD[k ,lqaeMuonf/ apmfbmG ;rsm; tkycf sKyfrI
tmPmpGeo Yf nfq&dk rHk Qjzifh ya'o&mZfpeH pfBuD; ysufp;D roGm;ay/ ESpaf ygif;ESpaf xmifcefY &Sr;f
jynfvaYl bmifwiG f tjrpfwiG v f maom ya'o&mZfEidk if aH &;? ya'o&mZfp;D yGg;a&; ,Ofaus;
rIrsm;udk tjrpfupí NzdKzsufypf&rnfjzpfayonf/

'Drkdua&pDEkdifiHa&;
ya'o&mZfEidk if aH &;udk NzdKzsufí 'Dru dk a&pDEidk if aH &; wnfaqmuf&ef atmufyg
vkyif ef;rsm;udk aqmif&u G &f rnf/
(1) jynfov Yl w
G vf yfciG hf tajccH'rD u dk a&pD tcGit hf a&;rsm; jynf0h pGm cHpm;cGi&hf &Sad &;/
(2) zdEydS cf sKyfcs,frOI ya'rsm; &kyo f rd ;f a&;/
(3) Ekid if aH &; tusOf;orm;rsm;tm;vk;H >cif;csufr&Sd vTwyf pfa&;/
(4) rw&m; toif;tjzpf ausnmxm;aom toif;tzGrYJ sm;tm; w&m;0iftoif;tjzpf
ausnma&;/
(5) ya'o&mZfjAL&ku d &uftyk cf sKyfa&;,EÅ&m;rsm;udk zsuford ;f í a'oEÅ&aumifpt D qifh
qifjh zifh tkycf sKyfaom 'Dru dk a&pDtyk cf sKyfa&;pHepfwnfaxmifa&;/
(6) vlrsKd;pkvw T af wmfoYkd apmfbmG ; 25-OD; a&G;aumufyJG r0ifbJ wufa&mufaejcif;udk &yf
pJapa&;/
(7) vlrsKd;pkrsm; &oif&h xku d af om tcGit hf a&;rsm; &&Scd pH m;apa&;/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 30

(8) jynfwiG ;f ppf &yfpaJ &;/

jynfolYpD;yGg;a&;
ya'o&mZfpD;yGg;a&;udk zsufodrf;í jynfolYpD;yGg;a&;wnfaxmif&mwGif-
(1) ya'o&mZfe,f&iS rf sm;ESit hf jcm;ajr&SiBf uD;rsm; ydik q f idk af omv,f,mjcHajrrsm;udk ]]v,f
,mvkyo f l v,f,mykid af &;}}pHepft& jcH,mv,form;rsm;odYk cGaJ 0ay;&rnf/
(2) jcH,mv,form;rsm;tay: rw&m;wif&adS om a<u;NrDrsm; avQmfypf&rnf/
(3) twkd;BuD;pm;pHepf zsufodrf;ypf&rnf/
(4) oóar"tcGefudk vkH;0zsufodrf;&rnf/
E-book is created by shanyoma

(5) ajrcGe-f jcHceG f ,mcGef v,fceG rf sm; avQmhaygh&rnf/


(6) acwfrrDaom pkdufysKd;a&;pHepftpm; acwfrDavmu"mwfenf; puf,EÅ&m;enf;jzifh
xGef,ufpkdufysKd;a&;pHepfudk wDxGiftm;ay;&rnf/
(7) &Sr;f jynfw0Sr;f vk;H &Sd obm0xGuu f ek yf pön;f rsm;udk xkwv f yk &f rnf/
(8) &Sr;f jynfe,fwiG f yifrt&if;cHpufrv I yk if ef;BuD;rsm;ESiahf eYpOfo;Hk ukepf ufrv
I yk if ef;rsm;
obm0ypön;f &Sad om a'otvku d w
f nfaxmifay;&ef A[kt d pk;d &okYd ta&;qk&d rnf/ &Sr;f
jynfe,ftwGuf pufrv I ufrv I yk if ef;xGe;f um;a&; pDru H ed ;f oD;jcm;a&;qGaJ pí vkt d yfaom
aiG&if;pufBud,mESiyhf nm&Sirf sm; tultnDukd Ekid if jH cm;rS Ekid if aH &;taESmiftzGu YJ if;aom
tultnDrsm; &,lap&ef A[kdtpkd;&odkYta&;qkd&rnf/
(9) acwfrv D rf;yef;qufo, G af &; wk;d csJU&rnf/ (rD;&xm;vrf; armfawmfum; pmwku d af Mu;
eef; w,fvzD ek ;f )

,Ofaus;rI
atmufygvkyif ef;rsm;t&omvQif ya'o&mZf ,Ofaus;rIukd tjrpfuyg okwo f if
NzdKzsufEkdifayrnf/
(1) pmrwwfol yaysmufa&;/
(2) aus;&Gmwkdif; rlvwef;ausmif;&Sda&;/
(3) tv,fwef;ausmif;ESifhtxufwef;ausmif;rsm; wkd;csJUa&;/
(4) wuúov dk Ef iS t
hf xufwef; pufryI nmausmif;rsm; wnfaxmifa&;/
(5) vlrsKd;toD;oD;\bmompmay wkd;wufjyefYyGm;a&;/
(6) avmif;upm;yGrJ sm; zsuford ;f a&;/
(7) pke;f ua0 wapä rEÅ&m; tif;tkid f rSiaf Mumif vufzYJG t,l0g'tpGrJ sm;udk (tpk;d &tm
31 &Srf;jynfb,fvJ

Pmok;H jcif; tMuyfuidk jf cif; rjyKbJ ynmay;jcif; tEl;tnTwf odr;f oGi;f jcif;jzif)h yaysmuf
apa&;/

ArmvlrsKd;BuD;0g'wm;qD;a&;
ArmvlrsKd;BuD;0g'udk wm;qD;&mwGif uRrf;usifrIr&SdvQif ]]Armtvkdr&Sd}}]]&Srf;rS
wk&Yd rS ;f }}[laom usOf;ajrmif;aomvlrsKd;a&;w&m;rsm; 0ifa&mufvmwwfayonf/ usOf;
ajrmif;aomvlrsKd;a&;oabmw&m;onf t"du&kP;f udk jzpfapwwfonf/ vlrsKd;a&;pdwf
emvQif awmfawmfEiS u hf rk &/
Armvlxok nf &Sr;f vlx\ k &eforl [kwaf y/ ArmvlrsKd;BuD;0g' t&dyt f a&mifrsm;

E-book is created by shanyoma


om &Sr;f vlx\ k &eforl sm;jzpfayonf/ vlrsKd;BuD;t&dytf a&mifrsm;udk yGiv
hf if;pGm az:xkwf
í ta&;qkMd u&rnfomjzpfayonf/

ááááááá
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 32

tcPf;(6)
&Srf;jynfe,fawmfvSefa&; tiftm;pkrsm;

&Sr;f jynfe,f vlaY bmifwiG f vlwef;pm;(5)&yfwnf&adS eayonf/


(1) ya'o&mZfvw l ef;pm;/
(2) "e&Sivf w l ef;pm;/
(3) vlvwfwef;pm;/
(4) awmifolv,form;vlwef;pm;/
(5) ypönf;rJhtvkyform;vlwef;pm;/
E-book is created by shanyoma

¤if;vlwef;pm; (5)&yfteuf rnfonfv h w


l ef;pm;onf &Sr;f jynfawmfveS af &;udk
tusKd;jyKonf tusKd;,kwaf ponf ponfwu Ydk dk tMurf;tm;jzifh qef;ppfMunfMh upk/Yd

(1) ya'o&mZfvw l ef;pm;


þvlwef;pm;wGif ya'o&mZfe,f&iS yf ,f&iS rf sm;tm;vk;H ESiv hf ,f,mjcHyidk &f iS Bf uD;
rsm; yg0ifavonf/
ya'o&mZfe,f&iS rf sm;wGif e,f&iS Bf uD; e,f&iS af v;[lí jcm;em;rI&NdS yD; 0ifaiGteJ
trsm;ESiw hf efc;dk tmPmcGaJ 0rIwiG f wlnrD rI &Sí d tcsif;csif;y#dyu©&o dS nfum; rSeaf yonf/
e,fcsJUqefu Y sifa&;tcPf;wGif tcsKdUe,f&iS u f av;rsm;onf rdrw d cYkd pH m;ae&aom tcGihf
ta&;rsm;tay: rlwnfí ygvmEdik af omfvnf; 'Dru dk a&pDwnfaqmufa&;wGif e,f&iS Bf uD;
i,fruGJ wpkw&k;H wnf; qefu Y sifaeMuonf/
]]jynfawmfomya'o&mZfq&dk , S v f pf}}acwfwiG f apmfbmG ;rsm;onf apmfbmG ;t&
omwGif qdrt hf í D aeMuonf/ enf;rsKd;pkjH zifh pD;yGg;tjzpfBuD;jzpfaeMuonf/ e,fcsJUvuf
eufatmufwiG f zGwu f m;pkwyf if rwwfEidk af om apmfbmG ;i,frsm;rSm ]]jynfawmfomya'
o&mZfq&dk , S v f pf}}acwfwiG f rSeu f m;opfBuD;awG w0D0pD ;D um ig;aomif;txuf wefb;kd &Sd
aom wku d t f rd rf sm; wnfaqmufaeMuonf/ þrQpnf;pdr, f pfaeMu&aom apmfbmG ;rsm;
tvkt d avsmuf pdwaf pwemaumif;ESit hf mPmpGeMYf uvdrrhf nf[k arQmfvifah eolrsm;rSm &Sw d f
pyD;,m;ykjH yifxu J uJo
h Ykd ]]aEGvtv,f oef;acgif,t H yd rf ufqef;}}rufaeolrsm;aomf¤if;?
&Srf;jynf\]]aqmif;wGiftdyfruf uawmufuwuf}}rufaeolaomf¤if;? jzpfayonf/
tjcm;v,f,mjcHyidk &f iS Bf uD;rsm;rSmvnf; 'Dru dk a&pDawmfveS af &;\&eforl sm;jzpf
ayonf/
33 &Srf;jynfb,fvJ

(2) "e&Siv f w l ef;pm;


&Sr;f jynfe,fwidk ;f &if;om; pufrv I yk if ef;rsm; rxGe;f um;cJo h jzifh pufrt I &if;&Sif
BuD;rsm; ray:aygufcJhay/ odkY&mwGif qefpuf qDpuf *sKHpuf opfpufydkif&Sifuav;rsm;
ae&mtESt YH jym;wGif awGEY idk af yonf/ owåKvkyif ef;ykid &f iS rf sm;ESiahf Mu;&nfwufuek o f nf
BuD;rsm;yg xnfhwGufvQif &Srf;jynfe,fwGif pD;yGg;a&;jzpfay:rI twkdif;txGmtavsmuf
"e&Sifvlwef;pm;toifhtwifh &Sdonf[kqkd&ayrnf/
urÇm&h mZ0ifukd avhvmvQif 1917-ckrwkid rf D ya'o&mZfpeH pfukd "e&Siv f w l ef;pm;
u acgif;aqmifí NzdKzsufvmcJo h nf/
&Sr;f jynfe,f "e&Siv f wl ef;pm;teuf ya'o&mZfp;D yGg;a&;jzifh tnrnqufpyf

E-book is created by shanyoma


aeolrsm; ya'o&mZfpeH pfukd tvkyt f auR;jyKaeolrsm;(Oyrm - upm;'kid t f yk rf sm; vuf
0g;BuD;tkyfyGJpm;BuD;rsm;)rSty usefpufrIvkyfief;ykdif&Sifrsm;rSm &mZ0ifb0ay;t& ya'
o&mZfqefYusifa&;tcPf;wGif yg0ifaeMuayonf/
&kyyf ikd ;f &mZ0ift& "e&Siv f wl ef;pm;ESiyhf a'o&mZfpeH pfonf BuD;pGmy#dyu©jyKae
Muonf/ "e&Siv f wl ef;pm;onf "e&Si'f rD u dk a&pDjzpfay:rIukd a&S;&Ií ya'o&mZfpeH pfonf
"e&Sipf eH pfjzpfay:rIukd wm;qD;aeonf/
Oyrm - pufyikd &f iS rf sm;onf rdrw d pYdk ufxu G yf pön;f rsm;udk a&mif;&ef jynfov l rl sm;
pkjzpfaom awmifov l ,form;wd\ Yk 0,ftm;ay: rScD adk e&\/ awmifov l ,form;\0,f
tm;aumif;rS rdrw d uYdk ek yf pön;f udk rsm;rsm;a&mif;&onf/ ypön;f rsm;rsm;a&mif;í tjrwf
tpGe;f rsm;rsm;&rS "e&Sipf eH pf xGe;f um;onf/ ya'o&mZfpeH pfaMumifh &Sr;f jynfawmifol
v,form;rsm; qif;&JraJG waeMuonf/ ukeyf pön;f rsm;udk vko d avmuf zlvaHI tmif 0,f
,l&ef 0,ftm;r&Sad y/ awmifov l ,form;rsm; ya'o&mZfaoG;pkyrf rI S vGwaf jrmufro S m
pufrIvkyfief;&Sifrsm; BuD;yGg;Ekdifayrnf/ ya'o&mZf\e,fy,ftrsKd;rsKd;uGJjym;NyD; xkH;pH
"avhtrsKd;rsKd;jzpfaejcif;rSmvnf; acwfrDul;oef;a&mif;0,fa&;ESifhpufrIvkyfief;xGef;
um;a&;udk wm;qD;aeayonf/ pD;yGg;a&;avmuwGif rdrw d yYdk g0ifae&aomb0t&yif "e
&Sivf w
l ef;pm;onf ya'o&mZfqefu Y sifa&;oabm &Sad yonf/

(3) vlvwfwef;pm;
vlvwfwef;pm;onf us,fajymí vlwef;pm;tvTmtrsKd;rsKd; uGjJ ym;aeavonf?
vlvwfwef;pm;wGif ynmwwfrsm; ausmif;om;rsm; NrdKUaeqif;&Jom;rsm; vcpm;rsm;
vufrIynmonfrsm; q&m0efESifha&SUaea&SU&yfrsm; ukefonfuav;rsm;yg0ifayonf/
awmifov
l ,form;rsm; pD;yGg;a&;b0t& vlvwfwef;pm;yif jzpfaomfvnf; ya'o&mZf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 34

Ekid if w
H iG f awmifov l ,form;OD;a&onf 80-&mcdik Ef eI ;f rS 90-&mcdik Ef eI ;f txd &SMd uay&m
¤if;vlwef;pm;twGuf oD;jcm;avhvm&ayonf/
vlvwfwef;pm;tvTmrsm;udk wvTmpD qef;ppfMunfMupk/Yd
(u) ynmwwfESifhausmif;om;\vTmwGif ausmif;om;xkESifhtxufwef;ausmif;xGuf
aumvdyx f u
G rf sm; yg0ifayonf/ ¤if;wkt Yd euf ya'o&mZfvufyg;aprsm;rSty? useftm;
vkH;rSm ya'o&mZfpHepf\zdESdyfrIudk cHae&onf/ wkdif;jynfrwkd;wufí tvkyfvufrJhrsm;
onf þvlwef;pm;tvTmtwGuf tem*wfta&;onf pdwfrat;p&mjzpfonf/ b0vkH
jcKHrrI &Sd ausmif;uxGuv f Qif tvkyv f ufrjhJ yóemESi&hf ifqidk w f ;dk &onf/ tvkyt f ukid uf ,
dk f
wkdif&onf xm;OD;? ¤if;wkdYonf ya'o&mZfavmif;&dyfrdaeaom&Srf;jynfESifhjynfolvlxk
E-book is created by shanyoma

atmufusaemufus jzpfaejcif;udo k m awGjY rifNyD; rausreyf jzpfaeMuonf/ acwfynm


wwfNyD; Ekid if aH &;Ek;d Mum;rI&í dS &Sr;f jynfawmfveS af &;twGuf tok;H 0ifaom tiftm;pkjzpf
ayonf/
(c) NrdKUaeqif;&Jom;tvTmwGif Aswfx;dk acgif;&GuEf iS v hf rf;avQmufaps;onfrsm; wGe;f vSn;f
EGm;vSn;f rsm; uk, d yf idk u
f ,dk v f yk rf sm;ESit
hf vkyv f ufrrhJ sm; yg0ifayonf/ þvlwef;pm;t
vTmonf tvGeq f if;&JraJG wayonf/ &if;ES;D p&m vSn;f EGm;ponfw&Ydk í dS om vlvwfwef;
pm;wGif yg0ifaeonf/ trSerf mS ypön;f rJw h ykid ;f jzpfonf/ tcsKdUNrdKUaeqif;&Jom;rsm;onf
puf&yHk pön;f rJt h vkyo f rm;rsm;xufyif qif;&JraJG wMuonf/ awmfveS af &;twGuf ,kMH unf
tm;udk;&aom tiftm;pkyifjzpfonf/
(*) vcpm;tvTmwGif tpd;k &rIxrf;&mxrf; vcpm;rsm;ESit hf jcm;ukew f u dk f yG&J v
Hk cpm;rsm;
yg0ifayonf/ þvlwef;pm;onf rnfou l rdk Q aoG;rpky?f rdrw d w Ydk wfuRrf;aom ynmjzifh
toufarG;aeMuonf/ b,fawmhtvkyjf yKwfNyD; tvkyv f ufrjhJ zpfrvJ[al om pk;d &drrf o I nf
þvlwef;pm;tvTmudk vTrf;rkd;aeonf/ awmfvSefa&;wGif yg0ifEdkifaom tiftm;pkjzpf
onf/
(C) vufrIynmonfrsm;wGif yef;wdrfç yef;ykç oHjzLq&mç vuform;tp&Sdaom woD;
yk*¾vvufrIynmonfrsm;yg0ifonf/ xkdolwkdYvnf; ya'o&mZfpHepfaMumifh rBuD;yGg;Ekdif
tvkyfvufrJh tiwfjyóemESifhawGYMuKHaeMu&onf/ awmfvSefa&;\tiftm;pkyifjzpf
onf/
(i) q&m0efEiS ahf &SUaea&SU&yfrsm;rSm ynmukd trSjD yKí toufarG;0rf;ausmif;jyKaeolrsm;
jzpfonf/ þvlwef;pm;onf 0ifaiGaumif;í "e&Sipf w d af ygufwwfaomfvnf; awmfveS f
a&;wGif yg0ifEidk af om tiftm;pkyifjzpfayonf/
(p) ukeo f nfuav;rsm;onf vufryI nm&Sirf sm;enf;wl ya'o&mZfaoG;pkyrf aI tmufwiG f
35 &Srf;jynfb,fvJ

vl;vSrd ahf eonf/ tvkyv


f ufrt
hJ iwfjyóem\Ncdr;f acsmufru
I dk cHae&onf/ awmfveS af &;
wGif yg0ifEidk o
f nf/

(4) awmifolv,form;vlwef;pm;
&Sr;f jynfe,fawmifov l ,form;onf &Sr;f jynfe,fvOl ;D a&&mckid Ef eI ;f 80-ausmf
yg0ifonf/ awmifolv,form;rsm;onf trsm;tm;jzifh t&if;tESD;ESifhukefvkyfBud,m
(v,f,mjcHç uRJç EGm;ESiv hf ,fvyk Bf ud,m)rsm; tenf;trsm;ykid q f idk Mf uonf/ odaYk omf rsm;
aomtm;jzifh qif;&JraJG waom tajctaerSmyif &So d nf/
&Sr;f jynfe,fonf xGe, f ufpu kd yf sKd;Ekid af om ajr{&d,maygrsm;NyD;vlO;D a&enf;yg;

E-book is created by shanyoma


onfth wGuf v,f,mvufrjhJ yóemonf tvGeef nf;yg;onf/ e,f&iS af pmfbmG ;rsm;\t
&mawmfv,f,majrrsm;ESiv hf ,f,mjcHyidk &f iS Bf uD;rsm;wk\ Yd v,f,mwkw Yd iG f oD;pm;vkyu f ikd &f
aom awmifov l ,form;rsm;rSty awmifov l ,form;trsm;pkonf uk, d yf idk jf cH,mv,f
uav;rsm;udk ud, k 0hf rf;pm uk, d zf v l aHI &;twGuf tdro f m;wpk 0kid ;f 0ef;vkyu f ikd pf m;aomuf
Mu&onf/ uk, d 0hf rf;pm ud, k rf zlvaHI omtdraf xmifpak wmifov l ,form;rsm;onf tjcm;
v,f,mjcHrsm;okYd ]]tm;c}}vku d í f aomf¤if;? rde;f rrsm; aq;vdycf w Hk iG f aq;vdyv f yd cf ,lí
aomf¤if;? a,musfm;rsm; NrdKUwufusbrf; ulvv D yk í
f aomf¤if; vkt d yfaom0rf;pmudk jznfh
wif;ay;&onf/
ud, k 0hf rf;pm ud, k zf v l oHI nfqadk om awmifov l ,form;rSm vlaerI tvGeef rd u hf s
aom rdrwd \ Ydk b0twGuf xrif;ESi[ hf if;qkí d yJyw k f jiKwfo;D jzifo
h m tm[m&jznfw h if;ae
&&Smonf/ vlrpI nf;pdrcf pH m;cGiu hf kd &Sr;f jynfawmifov l ,form;rsm; em;rvnfMu&Smay/
aumufyo J ;D ESH ysufp;D onft h cg tiwfjyóemESi&hf ifqidk af eMu&onf/
awmifolv,form;rsm;onf &Srf;jynfya'o&mZfqefYusifa&;twGuf rygrNyD;
t"dutiftm;pkyif jzpfayonf/

(5) ypönf;rJhvlwef;pm;
&Sr;f jynfe,fwiG f e,fcsJUya'o&mZfwYdk jyif;xefpmG zdEydS af oG;pkyv f mcJrh aI Mumifh puf
rIvyk if ef;BuD;rsm; rjzpfxeG ;f Ekid cf ahJ y/ xkaYd Mumifh acwfrpD ufrv
I yk if ef; tvkyof rm;vlwef;
pm;w&yftaeESifhrm;rm;rwfrwf ray:aygufEkdifcJhyg/ qefpufç qDpufç *sKHpufç opfpuf
rsm;rSmvnf; tao;pm;puf&rHk sm;jzpfNyD; tvkyo f rm; 2-a,muf 3-a,mufrS 10-a,muf
15-a,mufcefo Y m vkyuf ikd Mf u&onf/ puf&rHk sm; jyefBY uJaeí tvkyo f rm;rsm; pkpnf;rI
r&SMd uay/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 36

ypön;f rJt
h vkyo
f rm;tpkta0;ESi[ hf í
l &Sr;f jynfajrmufyikd ;f er®wal bmfwiG ;f om
&Sad eao;onf/ ypön;f rJvh w
l ef;pm;onf OD;a&tm;jzifh enf;yg;ç tawGt Y MuKHtm;jzifh Ek
e,fç ,Ofaus;rItm;jzifh edru hf saeao;aomfvnf; &Sr;f jynfe,fawmfveS af &;twGuf t"d
uvnf;jzpf awmfveS af &;vnf; tusqk;H aom acgif;aqmifvw l ef;pm;yif jzpfayonf/
E-book is created by shanyoma
37 &Srf;jynfb,fvJ

tcPf;(7)
bmawmfvSefa&;rsKd;vJ

&Sr;f jynfe,fvaYl bmif tajctaersm;udk orkid ;f pOfEiS w hf bJG ufí ok;H oyfcNhJ yD;av
NyD/ &Sr;f jynfe,f awmfveS af &;\&efoçl awmfveS af &;\vkyif ef;ç awmfveS af &;\tiftm;
pkrsm;udv k nf; ppfí owfrw S cf ahJ vNyD/
a&SUqufí ,aeY&rS ;f jynfe,fwiG f usa&mufaeaom awmfveS af &;onf rnfonfh
awmfveS af &;trsKd;tpm; jzpfonfukd qef;ppfMu&ayrnf/
,aeY&rS ;f jynfe,f\t"du&eforl mS e,fcsJUpHepfEiS yhf a'o&mZfpeH pfjzpf&m &Sr;f jynf

E-book is created by shanyoma


e,f\awmfvSefa&;rSm e,fcsJUpHepfqefYusifa&; ya'o&mZfpHepfzsufodrf;a&;yifjzpfay
onf/ e,fcsJUpHepfqefYusifa&;rSm trsKd;om;toGif&Sdí ya'o&mZfpHepfzsufodrf;a&;rSm
'Drkdua&pDtoGif&Sdayonf/
&Sr;f jynfe,fonf ,aeYuv dk edk ED idk if bH 0r[kwaf wmhí e,fcsJUpHepfqefu Y sifa&;vkyf
ief;onf trsKd;om;vGwfajrmufa&;vkyfief;toGif r[kwfawmhay/ e,fcsJUtEÅ&m,fckcH
a&;ç wwd,urÇmppfwm;qD;a&;ç urÇmhNidrf;csrf;a&; xdef;odrf;umuG,fvkyfief;rsm;om
e,fcsJUpHepf qefu Y sifa&;vkyif ef;rsm; jzpfayonf/
jynfwiG ;f ü ya'o&mZfpeH pf zsuford ;f í 'Dru dk a&pDEidk if w
H nfaxmif&rnfyifjzpf
ayonf/ awmfvSefa&;tqifhonf ya'o&mZfpHepfzsufodrf;í qkd&S,fvpfavmuodkY csD
wuf&ef r[kwaf o;yg/ atmufusaemufus ya'o&mZf&rS ;f jynftm; acwfrw D ;dk wufaom
'Dru dk a&pD&rS ;f jynftjzpfoYkd wnfaqmuf&rnft h qifw h iG o
f m &Sad o;onf/
xkaYd Mumifh ,aeY&rS ;f jynfe,fwiG f qifE&JT rnfah wmfveS af &;trsKd;tpm;onf 'Dru dk
a&pDawmfveS af &;trsKd;tpm;yif jzpfayonf/ od&Yk mwGif 1900-ckrwkid rf D Oa&mywku d w
f iG f
ay:aygufcahJ om "e&Si'f rD u dk a&pDawmfveS af &;trsKd;tpm;rsKd; r[kwb f J 1917-ckEpS f 'D
buf &k&Sm;jynf atmufwkdbmawmfvSefa&;tNyD; xl;jcm;opfvGifpGm ay:aygufvmaom
jynfolY'Drkdua&pDawmfvSefa&;trsKd;tpm;om jzpfayonf/
1900-ckEpS rf wkid rf \ D "e&Sif 'Dru dk a&pDawmfveS af &;ESi1hf 917-ckEpS f 'Dbuf jynf
ol'Y rD u dk a&pDawmfveS af &;wko Yd nf rnfojYkd cm;em;avoenf;/ awmfveS af &;umvonf t
ajccHtm;jzifh jcm;em;ayonf/ 1900-ck rwkid rf w D iG f t&if;&Sipf eH pfonf wk;d wufonft h
ydik ;f wGif &Sad ecJoh nf/ 1917-ck atmufwb dk mqk&d , S v
f pfawmfveS af &;BuD;tNyD; 'DbufwiG f
t&if;&Sipf eH pfonf waeYwjcm; usqk;H aeí wbufwiG f qk&d , S v f pfpeH pf wk;d wufaeav
onf/ yXrurÇmppfBuD;tNyD;wGif qk&d , S v f pfEidk if t H jzpf qkAd ,
D uf,el , D w H Ekid if wH nf; ay:
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 38

aygufcahJ omfvnf; 'kw, d urÇmppfBuD;tNyD;wGif w&kyjf ynfoo Yl rwEkid if BH uD;ESit


hf jcm;jynf
ol'Y rD udk a&pDEidk if rH sm; ay:aygufvmavonf/ urÇmv h Ol ;D a&oef;aygif; 900-enf;yg;onf?
qk&d , S v f pfpeH pfwnfaqmufaeMuavonf/ qkAd , D ufEidk if rH mS qk&d ,
S vf pfacwfxuf wqifh
jrifah om uGejf rLepfpeH pfoyYkd if csDwufaeavNyD/
xkadY Mumifh ,ckumv (0g) t&if;&Sipf eH pfusqk;H aeNyD; qk&d , S vf pfpeH pf wk;d wufae
onfhumvwGif ay:aygufaom 'Drkdua&pDawmfvSefa&;udk t&if;&SifESifhvlwef;pm;onf
acgif;aqmifrI ray;Ekid af y/ acgif;aqmifyguvnf; awmfveS af &;ukd atmifjrifonftxd
qifEEJT idk rf nf r[kwaf y/ ypön;f rJv h wl ef;pm;omvQif acgif;aqmif&ayrnf/ 1945-ck? &Sr;f
jynfe,fzufqpfawmfveS af &;wGi¤f if;? 1945-1948-e,fcsJUawmfveS af &;wGi¤f if;? ypön;f
E-book is created by shanyoma

rJh odkYr[kwf ypönf;rJhoabmw&m;acgif;aqmifrIr&SdcJhí 'Drkdua&pDawmfvSefa&;onf r


atmifjrifcahJ y/ ya'o&mZfpeH pfom qufvufwnfNrJcahJ yonf/

ÕÕÕÕÕÕÕÕÕÕÕÕÕÕÕ
39 &Srf;jynfb,fvJ

tcPf;(8)
awmfvSefa&;\tvm;tvm

&Srf;jynfe,fawmfvSefa&;onf jynfolY'Drkdua&pD awmfvSefa&;tqifhjzpfí þ


awmfveS af &;udk ypön;f rJv h w l ef;pm;omvQif acgif;aqmif&rnf[k a&SUtcPf;wGif az:jy
cJah vNyD/
&Sr;f jynfe,fwiG f ypön;f rJv h w
l ef;pm;onf BuD;rm;onft h iftm;pkrjzpfvmao;?
pnf;&k;H aomvlwef;pm;vnf; r[kwaf o;? xkjYd yif ypön;f rJv h w
l ef;pm;\a&SUaqmifEikd if aH &;
ygwDonf ray:aygufao;onfrmS rSeyf gonf/ odaYk omfvnf; &Sr;f jynfe,fwiG f ypön;f rJv h l

E-book is created by shanyoma


wef;pm;onf BuD;xGm;vsuf &SNd yD; ypön;f rJo h abmw&m; 0g rmhupf v f eD if0g'onf jyefyY mG ;
vsuf &Sad yonf/
&Sr;f jynfe,fjynfo'Yl rD u dk a&pD awmfveS af &;BuD;atmifjrifonftxd qifE&JT ef &Sr;f
jynfe,fypönf;rJhvlwef;pm;onf acgif;aqmifí odkYr[kwf ypönf;rJhvlwef;pm;\rmhufpf
vDeif0g'onf ypönf;rJhvlwef;pm;ESifhawmifolv,form;vlwef;pm;wkdYonf cdkifrmaom
r[mrdwftjzpf zGJYpnf;um vlvwfwef;pm;ESifhwkdif;&if;"e&Sifrsm;yg0ifaom ya'o&mZf
qefYusifa&;wyfaygif;pkBuD; zGJYpnf;&rnfjzpfayonf/
&Sr;f jynfe,f ypön;f rJrh sm;onf aoG;aMumiftm;i,fp&m r&S?d jrefrmjynfrESiw hf uG
urÇmw0Srf;vkH;&Sd ypönf;rJhrsm;ESifhwkd;wufaomtiftm;pkrsm;tm;vkH;onf &Srf;jynfe,f
ypön;f rJrh sm;\ckid rf maomr[mrdwrf sm;yif jzpfayonf/ urÇmw0Sr;f vk;H &Sd ypön;f rJrh sm;ESihf
wk;d wufaom tiftm;pkrsm;onf azmufjyefaomajr&Siyf a'o&mZfpeH pfEiS u hf rÇmt
h &if;&Sif
e,fcsJUpHepfBuD;wckv;Hk udk ajrjr§KyfoN*ØK[f&ef atmufajcrS wGe;f vSeNf zdKvSv J suf &Sad vonf/
&Sr;f trsKd;wko Yd nf jrefrmtrsKd;om;ESijhf cm;em;aom vlrsKd;wrsKd;jzpf\/ od&Yk mwGif
&mZ0ifjzpfpOfaMumif¤h if;? wrsKd;wnf;aom e,fcsJUorm;atmufwiG f Ekid if w H Ekid if üH twl
ae&ojzif¤h if;? &Sr;f jrefrmEkid if aH &;uHMur®monf qufaecJah yonf/ pD;yGg;a&;ESi, hf Ofaus;
rIrsm;t&vnf; &if;ES;D pGm qufaecJah yonf/ xkaYd Mumifh &Sr;f jynfvx l Ek iS jhf refrmvlxo k nf
EdkifiHa&;ç pD;yGg;a&;ESifh,Ofaus;rIrsm; wkd;wufatmif yl;wGJaqmif&GufcJhMu&avonf/
NAdwdoQwkdYum; &Srf;vlxkESifhArmvlxktm; vGwfvyfa&;wkd;wufa&;wkdYwGif yl;
aygif;aqmif&u G Ef idk jf cif;r&Sad tmif tNrJwap BudK;pm;cJo h nf/ &Sr;f jynfrmS ya'o&mZfpeH pf
udk usm;uefay;xm;jcif;rSmvnf; xk&d nf&, G cf sufaMumifyh if jzpfonf/ 0kid t f rfbaD t *sDpD
bDat 0HomEkrsm; Ekid if o H rm;rsm;u Ekid if aH &;wk;d wufrI awmif;qkw d idk ;f &Sr;f apmfbmG ;rsm;
tm; uysuf,zsuf vkyfapcJhonfrSmvnf; þ&nf&G,fcsufaMumifhyif jzpfonf/ wkdYArm
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 40

tpnf;t&k;H 0if ocifrsm; &Sr;f jynfov Ykd mvQif csufcsif; e,fEiS yf pfjcif;udv k nf; awGcY MhJ u
&onf/ odaYk omf &Sr;f vlxo k nf jrefrmvlxEk iS t hf wl NAdwo d Qe,fcsJUvufatmifrS &k;H xGu&f ef
BudK;pm;cJ\ h / zufqpf*syefuv kd nf; jrefrmvlxEk iS t hf wlyif awmfveS cf \ hJ / ppftNyD; vGwf
vyfaom tcsKyftcsmtmPmydik f jynfaxmifpjk refrmEkid if w H nfaxmifEikd &f ef vlrsKd;pktm;
vkH; aemifawmfArmESifhpnf;vkH;nDatmif &Srf;trsKd;om;rsm;uyif ur®uxjyKvkyfcJhay
onf/ þwGif jynfaxmifpw k nfaqmufa&;\tkwjf rpfjzpfaom yifvn Hk vD mcHü &Sr;f jynf
e,fcsJUya'o&mZf tiftm;pk\&-y-v-u xrf;aqmifcahJ omtcef;rSm wefb;kd BuD;rm;
vSayonf/
Arm-u&if-ucsif-csif;paom jynfaxmifpo k m;wkoYd nf vGwv f yfaom tcsKyf
E-book is created by shanyoma

tcsmtmPmykdif jynfaxmifpkBuD;udk acwfrDaom pufrIvufrIxGef;um;aom'Drkdua&pD


jynf0h aom Nidr;f csrf;om,maom <u,f0aom jynfaxmifpjk zpfatmif wnfaqmufaeMu
&m &Sr;f jynfjynfov l x
l o k nfvnf; &Sr;f jynfEiS yhf wfoufaom ud, k bhf Ydk usoifah omwm0ef
udk &Sr;f jynf\tajctaersm;t& &Sr;f jynfvx l t k rsm;qk;H tusKd;&Sad tmif vufnw D uf
nD xrf;aqmifomG ;Murnfjzpfayonf/
&Sr;f jynf\tem*wfukd jynfov l x
l rk sm;uom ykid o f nf/
&Srf;jynfolvlxktaygif;wkdY? &mZ0ifbD;udk aemufjyefqGJvSnfh&ef BudK;pm;aeMu
aom azmufjyefa&;tiftm;pkrsm;aemufov Ykd u dk Mf urnfavm---/
okrdY [kwf xGe;f vif;awmufajymifpmG jrifawGaY e&NyDjzpfaom tem*wf&rS ;f jynfopf
odYk vufwcJG sDwufMurnfavm/
41 &Srf;jynfb,fvJ

&Sr;f jynf b,fvJ


aemufqufwGJ
usm;oem;rS EGm;csrf;omwJh axmufyahH &;

þpmwrf; pmrsufEmS (45)wGif ca&yGijhf yxm;aom usm;BuD;pdwaf umif;ygrS EGm;


uav;awG csrf;om&m &Muayawmhrnf}}qkad ompum;\rSeu f efjcif;udk atmufyg*Pef;
rsm;u om"uxif&mS ;jyvsuf &Sad eygonf/

jynfaxmifpEk idk if aH wmf tpk;d &0ifaiG

E-book is created by shanyoma


ckEpS f taumufawmfXmerS ,pfrsKd;rS xDrS
1951-52 193ç124ç000 14ç639ç000 7ç330ç000
52-53 199ç788ç465 15ç065ç303 8ç265ç303
53-54 254ç455ç737 189ç59ç462 9ç173ç485
54-55 241ç900ç000 21ç309ç000 8ç600ç000
55-56 238ç200ç000 32ç406ç000 9ç000ç000

txufyg jynfaxmifpk A[kt d pk;d &0ifaiG*Pef;t& 1914-ckEpS u


f pHjyKxm;onfh
pepf 7. 6 &mckid Ef eI ;f ESiw
hf u
G v
f Qif taumufawmfwXmexJuyif atmufygtcsKd;twkid ;f
&Sr;f jynfe,fu &oifah Mumif; txift&Sm; jzpfaeygonf/
Ä Ä Ä Ä Ä

ckEpS f taumufawmfXmerSaiG &Sr;f jynfu &oifah iG 7. 6 &mcdik Ef eI ;f


1951-52 193ç124ç000 14ç677ç424
52-53 199ç788ç465 15ç183ç923
53-54 254ç455ç737 19ç339ç636
54-55 241ç900ç000 18ç384ç400
55-56 238ç200ç000 18ç103ç000

Ä Ä Ä Ä Ä
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 42

txufyg *Pef;jyt& &Sr;f jynfe,frS &oifah iGud od&NyD;aemuf ,ck&rS ;f jynfe,f


u wu,f&&Sad eaom*Pef;udk qufvufí avhvmaomf jynfaxmifpAk [kt d pk;d &u jynf
e,frsm;odYk axmufyahH iG*Pef;rSm atmufygtwkid ;f jzpf\/ jynfe,ftoD;oD;odYk cGaJ 0ay;
ykrH mS &Sr;f ç ucsifç u,m;ç u&ifjynfe,frsm;twGuf tcsKd;wGuu f ed ;f 5;3;1;1 twkid ;f ay;
xm;onfph eH pft& &Sr;f jynfe,fu &&So d nfah 0yku
H sukd þodaYk wG&Y ygvdrrhf nf/
Ä Ä Ä Ä Ä

ckEpS f jynfe,frsm;okdYaxmufyHhaiGpkpkaygif; &Sr;f jynfu a0yku


H s&aiG
1950-51 9ç722ç235
E-book is created by shanyoma

51-52 18ç500ç000 10ç277ç780


52-53 22ç950ç000 11ç910ç390
53-54 31ç500ç000 14ç460ç500
54-55 31ç500ç000 14ç460ç000
55-56 26ç200ç000 12ç500ç000

txufygpm&if;Z,m;jy *Pef;o&kyrf sm;ukd tjyefjyeftvSev f eS f a0befaqG;aEG;


MuygvQif usm;BuD;oem;rS EGm;uav;awG csrf;omrnfah xmufyahH &; jzpfaeonfukd awGY
&rnfomjzpfaMumif;om"u wifjyygownf;/
Ä Ä Ä Ä Ä
43 &Srf;jynfb,fvJ

cGaJ &;wGaJ &;jyóem

E-book is created by shanyoma


OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 44

&Srf;jynfe,f
E-book is created by shanyoma

cGJa&;wGJa&;jyóem
wifjyol

OD;xGef;jrihf(awmifBuD;)

&Srf;jynfvGwfvyfa&;tzGJYcsKyf
taxGaxGtwGi;f a&;rSL;a[mif;

(&-y-v)tzGJY0ifa[mif;rsm;
pkaygif;xkwfa0onf/
45 &Srf;jynfb,fvJ

✰ tEl;tnTwfawmif;yeftyfygonf/
&Sr;f jynfvil ,fu, kd pf m;vS,rf sm;u z-q-y-vtvkyo f rm;tzGo YJ dYk 20^2^46
aeYpjJG zifh ay;ykcYd ahJ om trSmpmudk þpmtky\ f aemufqufwt JG jzpf xnfo
h iG ;f az:jy&ef MuH
&G,cf ahJ omfvnf; 'kw, d ESyd jf cif;xGu&f ef tvGetf rif;aESmifah ES;MuefMY umvmcJo h nfth wGuf
¤if;trSmpmudk 0rf;enf;pGm csefvyS cf yhJ gonf/
wwd,ESyd jf cif;wGif rysufruGuf xnfo h iG ;f ykEH ydS rf nfjzpfygaMumif;/
xkwfa0ol
✰✰ ✰ ✰✰

E-book is created by shanyoma


1957-ck ZGev f
'kw,d ESyd jf cif; apmifa& (10000)

arwåm&yfcHcsuf/
þpmapmifukd wqif&h u dk Ef ydS af 0iSawmfrMl uyg/ jynfaxmifpw k &Sr;f vk;H okYd
apmifa&wodef;(100000)txd/
a0iS&ef pDpOfvsuf&ydS gonf/
jynfe,fzNYHG zdK;a&;ukd axmufco H w l idk ;f wu,fjh ynfaxmifpBk uD; wnfNrJa&;udk
vkv d m;olwidk ;f ? &HyaHk iGun l aD wmfrMl uyg/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;)
a&at;uGif;&yf
awmifBuD;NrdKU? &Sr;f jynfe,f/

&Sr;f jynfe,f\&kyyf ikd ;f &mZ0ifEiS Ehf idk if aH &;vrf;pOfukd az:jyxm;aom

&Sr;f jynfb,fvJ
pmtkyuf dk zwfMuyg/
atmufygXmersm;wGif tenf;i,f&Ekdifao;onf/
ukef;jrifhpmayjzefYcsda&;Xme/ a&TjynfwefykHESdyfwkduf/
vrf;rawmf-awmifBuD;NrdKU/ ESi;f yef;vrf;? a&ausmf-
&efuek Nf rdKU/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 46

'kw, d ESyd jf cif;twGuf - trSm/


cGaJ &;-wGaJ &;jyóemonf &mZ0wfrrI [kwyf g/
jynfe,fcGJa&;-wGJa&;udpöonf zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'u jynfe,frsm;
tm;ukd,fykdifjy|mef;cGifhjyKxm;onhfudpöjzpfygonf/ vlrsKd;pk-vlrsKd;i,frsm;-udk,fhtrsKd;
om; tcGit hf a&;udk xde;f odr;f umuG,af pmifah &Smuf&ef r&Srd jzpfonfv h ufeufvnf;jzpfyg
onf/
tjcm;jynfe,frsm;wGif rnfojYdk zpfaeonfukd rod&aomfvnf; cGaJ &;-wGaJ &;jyó
emonf &Sr;f jynfe,fwiG f trSeyf ifay:aygufaeygonf/ Ncdr;f ajcmufrjI zif¤h if;? txifao;
rIjzif¤h if;? zk;H uG,x f m;ír&Ekid yf g/ cGaJ &;-wGaJ &;jyóemonf twGi;f Budwjf rKHpm;aeonfh
E-book is created by shanyoma

aoG;pkemBuD;ESit hf vGew f yl gonf/ OD;Ek-p0fceG cf sKdw\ Ydk ukpm;enf;onf tay:,Haq;vdr;f


enf;omjzpfaeygonf/ tajctjrpfupí rukpm;ygvQif þaoG;pkemBuD;onf taES;ESihf
tjref &ifrh maygufuJG vmayvdrrhf nf/
cGaJ &;-wGaJ &;jyóemudk yGiyhf iG v hf if;vif; aqG;aEG;a0zefMu&ef aMumuf&UHG aeMu
onfudk awG&Y ygonf/
cGJa&;orm;rsm;uvnf; aMumufaeMuygonf/
wGJa&;orm;rsm;uvnf; aMumufaeMuygonf/
olwYdk bmudk aMumufaeMuoenf;/
cGaJ &;-wGaJ &;jyóemonf trSepf ifppf trsKd;om;a&;jyóemjzpfygonf/ cGaJ &;
orm;rsm;u cGaJ &;twGuf vIaYH qmfvQif &mZ0wfro I ifrh nf[k xifMuonf/ tajccHOya'
u cGijhf yKxm;aomudpö rdrw d t
Ykd rsKd;om;a&;udpjö zpfonfukd oabmraygufMuao;/
wGJa&;orm;rsm;uvnf; wGJa&;twGuf rvIHYaqmf0HhMuyg/ trsKd;om;a&;epfem
csuf tcGit hf a&; qk;H &I;H csufawGukd b,foq Ykd ,fwif&rnf/ ArmvlrsKd;BuD;0g'ukd b,foYkd
wku d zf suf&rnfponfwu Ydk kd az:rjybJ wGaJ &;udk vIaYH qmfvQif wGaJ &;orm;rsm;onf trsKd;
om;a&;tcPf;ESifhuif;vGwfaeayvdrfhrnf/ trsKd;om;a&;tcPf;ESifhuif;vGwfaeaom
vIaYH qmfcsufonf trsKd;om;rsm;\axmufcrH u I kd &Ekid rf nfr[kwyf g/
,aeY &Sr;f jynfe,fvx l \
k qE´tppftrSeu f kd csdecf iG v
f Qmay:wif csdepf ufMunfv h Qif
cGaJ &;bufu aZmufx;dk BuD; tav;omaeonfudk awG&Y rnfrmS rvGyJ g/
xkaYd Mumifh &Sr;f jynfe,f cGaJ &;avoHonf vlwpk\avoHr[kwaf Mumif; em;vnf
xm;&ygrnf/ cGaJ &;orm;aygif;rsm;pGmwko Yd nf trsKd;om;pdw"f mwf jyif;xefNyD; cGx J uG cf sif
aeMuonf/ trsKd;om;udpö trsKd;om;tcGit hf a&; b,fox Ykd cd u
dk ef pfemaeonfukd rodol
awGu rsm;aeygonf/ cGJxGufNyD; wGJcJhonfxufomatmif b,fvkdvkyfMurnfqkdonfudk
47 &Srf;jynfb,fvJ

&mxm;csuf r&SMd uyg/ cGx J u


G Nf yD; ay:aygufvmrnft h EÅ&m,frsm;udv k nf; BudKwifwu G cf suf
xm;jcif; r&SMd uyg/ þolrsm;onf tqk;H pGecf aJG &;orm;rsm; (0g) bmbJjzpfjzpf cGx J u G cf sif
olrsm; jzpfMuygonf/
&Srf;jynfe,fcGJxGufa&;onf tyya,m*aMumifh ay:vmonfr[kwfyg/ trsKd;
om;a&;epfemcsufrS ay:aygufvmygonf/ tn§&D &dS m ,iftw Hk wfouJo h Ykd cGaJ &;udpo ö nf
yxrjzpfNyD; ya,m*&Sv d Qif ya,m*onf 'kw, d jzpfayvdrrhf nf/
&Srf;jynfe,fcGJxGufa&;onf wpkHwckaomtqifhtxd rSefuefaom trsKd;om;
a&;udpjö zpfaeaomfvnf; t&rf;uma&m cGx J uG jf cif;rsKd; (0g) bmbJjzpfjzpf cGx J u
G jf cif;rsKd;
onf rrSefuefyg/ xkdodkYcGJxGufjcif;rsKd;onf &Srf;jynfe,ftm; tm&SNidrf;csrf;a&;omru

E-book is created by shanyoma


urÇmNh idr;f csrf;a&;udyk g xdcu dk yf sufp;D Ekid o
f nfu
h rÇmppfr;D avmifpmtjzpfoYkd usa&mufomG ;
apEkdifygonf/
qk;H &I;H epfemaeaom &Sr;f trsKd;om;rsm;\tcGit hf a&;rsm;udk cGx J u G jf cif;enf;w
enf;jzifhom q,fwifEkdifonfr[kwfyg/ qkH;&IH;epfemcsuf\taMumif;&if;cHjzpfaom z-
q-y-v\vlrsKd;BuD;0g'ukd tusKd;wltjcm;vlrsKd;pk? vlrsKd;BuD;0g'udk raxmufcaH om Arm
tiftm;pkrsm;ESiyhf ;l aygif;um Ekid if aH &;t& wku d yf qJG ifjcif;jzifvh nf; trsKd;om;a&;\epf
emcsufrsm;udk &,lEidk o f nf[k uRefawmf,MHk unfygonf/
z-q-y-vonf rdr\ d vlrsKd;BuD;0g'trSm;udk rjyKjyif? vlrsKd;pkrsm;\qE´ukd r
av;pm;? vdycf w J if;vif; qufvufwif;rmaernfqu dk mrS cGx
J u G af &;vufeufukd aemuf
qk;H taeESit hf ok;H jyKMu&ygrnf/ cGx J u G af &;vufeufudk tok;H rjyKrD cGx J u G Nf yD;aemufawGY
&rnft h EÅ&m,frsm;rS wm;qD;Ekid &f ef BudKwifjyifqifrrI sm; vkyx f m;&ygrnf/

z-q-y-vESifhvlrsKd;BuD;0g'
z-q-y-vtzGcYJ sKyf\zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk Oya'&nf&, G cf sufrsm;wGif vlrsKd;BuD;0g'
t&dyt f a&mifrsm; ryg&Sad omfvnf; z-q-y-vacgif;aqmifyikd ;f \vlrsKd;pkrsm;tay: usifh
ok;H yko
H abmxm;onf Great Nation Chauvinism ac:vlrsKd;BuD;0g' &kyv f ;Hk ay:aygufae
onfukd awG&Y ygonf/
vGecf o
hJ nfrh wfv(7)&ufaeYu jynfov Yl w
T af wmfnv
D mcHwiG f ajymMum;cJah om z-
q-y-vtzGcYJ sKyfOuú|Ekid if aH wmf0efBuD;csKyfO;D Ek\atmufygpum;&yfrsm;onf z-q-y-
v\vlrsKd;BuD;0g'udk txG#t f xdyaf &mufatmif o&zlaqmif;ay;vku d o
f nfEiS w hf yl gonf/
]].............&ckdifjynfe,fray;jcif;rSm &ckdifudkrkef;í r[kwfaMumif;
trSeaf jym&vQif jynfe,fonf aumif;aompHepf r[kwaf Mumif; jynfe,frsm;ay;cJph Ofu
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 48

pHepfaumif;onf[k ,kMH unfoabmusaomaMumifh ay;cJjh cif;r[kwaf Mumif;....ZD;aph


avmufEkdifiHwGif jynfe,ftuGJuGJtjym;jym; rvkdvm;tyfaMumif;? vGwfvyfa&;BudK;yrf;
pOfu t*Fvdyf\aoG;cGJpHepftkyfpkd;xm;rIaMumifh jyóemudk ajz&Sif;Ekdif&ef jynfe,fudk
oabmwlc&hJ aMumif;/ .....jynfe,fpeH pfonf jynfaxmifpt k wGuf tusKd;&Sq d ;Hk jzpfonf
[k ,kMH unfí ay;&jcif;r[kwaf Mumif;? tajctaet& ay;cJ&h aMumif;.....}}
(10-3-57)aeYpyJG g &efuek af eYpOfowif;pm e,fxw k f pmrsufEmS (2)rS aumufEw I f
az:jyygonf/
vlrsKd;i,frsm;ta&;udk vlrsKd;BuD;u 0ifa&mufcs,fv, S pf ;kd rk;d jcif;zdEydS jf cif;onf
vlrsKd;BuD;0g' (Great Nation Chauvinism) jzpfygonf/ Ekid if w H Ekid if o
H nf ZD;aphavmufom
E-book is created by shanyoma

r[kwf ESrf;aphavmufbJ&Sd&Sd? vlrsKd;pktrsm;tjym; pkaygif;aexkdifvQif vlrsKd;pktoD;oD;


twGuf vlO;D a&tvku d f Autonomy ac: uk, d yf ikd t
f yk cf sKyfa&;jynfe,ftqift h wef;trsKd;
rsKd;ay;&ygonf/ Autonomy udk tusKd;rJah wmif;qkMd uonfr[kwyf g/ vlrsKd;BuD;\0ifa&muf
cs,fv, S pf ;dk rk;d rIzEd ydS rf uI kd pk;d &drí
f rdru d ,
dk uf kd umuG,&f ef trsKd;udk xde;f odr;f apmifah &Smuf
&eftwGufjzpfygonf/
pdww f u l , kd w f l yl;aygif;Muaom jynfaxmifpk oabmw&m;tppftrSew f iG f uk,
d f
ydkiftkyfcsKyfa&;ESifhcGJxGufvkdu cGJxGufa&;onf rygrjzpfonfht*Fg&yfrsm;jzpfygonf/ vl
rsKd;i,fonf þt*FgESp&f yfukd vkcd sifMuonf/ vlrsKd;BuD;uray;vQif vlrsKd;BuD;vTr;f rk;d rI
0g'yifjzpfonf/ vlrsKd;BuD;pkd;rkd;cs,fvS,frIudk Autonomy jzifhyxrumuG,fMuygonf/
Autonomy jzifr h vkaH vmufonft h cgrS cGx J uG af &;vufeufukd tok;H jyKMu&ygonf/
vlrsKd;pk vlrsKd;i,frsm;&SdaeNyD; jynfe,fESifhcGJxGufcGifhudk ray;vQif wusDusDESifh
awmif;aeMurnfrmS rvGyJ g/ (Oyrm - a&S;u tdik , f mvef? ,ck &ckid )f vlrsKd;pk\qE´udk
vkdufavsmjcif;rSwyg; wm;qD;íum; r&Ekdif? trsKd;jyKef;roGm;jcif; wusDusDwpmwpm
awmif;qkdaeMuygrnf/
z-q-y-vacgif;aqmifykdif;onf vlrsKd;toD;oD;\qE´ESifhtnD rSefuefaom
vlrsKd;a&;oabmxm; rxm;&SEd idk v f Qif rMumjrifrh t D wGi;f BuD;rm;onft h EÅ&m,fEiS &hf ifqikd f
&rnfrmS rvG[ J k uRefawmfxifygonf/
OD;Ek\jynfov Yl wT af wmfnv D mcHwiG f ajymMum;aompum;&yfrsm;onf z-q-y-
v pnf;rsOf;Oya'&nf&, G cf sufoabmxm;rsm;ESiq hf efuY sif rqefu Y sifukd z-q-y-vt
zG0YJ ifrsm; jyefvnfo;Hk oyfoifo h nf[k uRefawmf,q l ygonf/
z-q-y-v\vlrsKd;pkrsm;ESiyhf wfoufaom oabmxm;udk z-q-y-vzGpJY nf;
tkyfcsKyfykHtajccHOya'tcPf;(1) tykd'f(3)&nf&G,fcsufrsm;wGif atmufygtwkdif; a&;
49 &Srf;jynfb,fvJ

qGJxm;onf/
(u) vlwrsKd;onf rdrw d \Ykd uHMur®mudk rdrw d o Ydk mvQif zefw;D Ekid cf iG &hf o
dS nftm;avsmfpmG t
rsKd;om;tm;vk;H \vk;H 0vGwv f yfa&;&&Sad p&eftvkidY mS ? ArmEkid if t H wGi;f &Sd wkid ;f &if;vlrsKd;
tm;vk;H ¤if;wkrYd S qif;oufaygufzmG ;aomolrsm;? wkid ;f om;rsm;tjzpf cH,&l &So d t l aygif;
udk nDnTwfpnf;&kH;ap&ef/
(c) Armjynfukd Armjynf&w dS idk ;f &if;om; vlrsKd;toD;oD;wkt Yd m;vk;H oabmwlvw G v f yfpmG
zGpJY nf;xm;aomwkid ;f jynfBuD;wnfaxmif&ef? þokw Yd nfaxmif&mü yg0ifaom vlrsKd;toD;
oD;tm; rdrw d u Ydk MH ur®mudk rdrw d b Ydk mom zefw;D Ekid af omtcGit hf a&;ay;xm;&ef/
(*) ]]ArmEkid if u H kd wkid ;f oljynfom;vltrsm;\qE´twkid ;f jyefvnfxal xmif&ef}}

E-book is created by shanyoma


OD;Ek\ajymMum;csufpum;&yfrsm;onf þpnf;rsOf;oabmxm;rsm;ESiq hf efu
Y sif
aeonf[k uRefawmf,lqygonf/
]]vlrsKd;toD;oD;tm; rdrdwkdYuHMur®mudk rdrdwkdYuom zefwD;EkdifaomtcGifhta&;
ay;xm;&ef? (Right of Self determination) t& jynfe,fupd u ö dk oufqidk &f m vlrsKd;pktrsm;
pkuom qk;H jzwf&ygrnf/ ArmvlrsKd;BuD;u ay;oifh ray;oifh pOf;pm;qk;H jzwfaep&mrvkd
yg/ (Oyrm - &ckid -f ytk0d -hf oD;jcm;jynfe,fupd )ö ,aeY z-q-y-vacgif;aqmifyidk ;f \wkid ;f
&if;om; pnf;vkH;nDnTwfa&;rlrSm rSefuefaom jynfaxmifpkoabmw&m;t& wkdif;&if;
om;vlrsKd;pktm;vkH;\wu,fhapwempdwfqE´t& pnf;vkH;nDnTwfaeaomrlr[kwfyJ &m
xl;tcGifhta&;ay;jcif;jzifh¤if;? vlrsKd;pktiftm; 2-ck uGJapí tv,fu tav;wif;
onfph eH pfjzif¤h if;? aqmif&u G af eonfukd awG&Y ygonf/
&Srf;jynfe,fwGif
(1) bmyJjzpfjzpf cGrJ nf/
(2) bmyJjzpfjzpf wGJrnf[laomt,ltq 2-&yf jzpfaeonfwGif tusKd;&SdvQif wGJrnf?
tusKd;r&SdvQif cGJrnf[laom t,ltqopfw&yfudk &Srf;jynfe,f cGJa&;-wGJa&;jyóem
pmtkyif ,fwiG f az:jyxm;ygonf/
þpmtkyif ,f yxrtBudrf &ku d Ef ydS af 0iSpOf aMumufpw d t f awmfvrT ;f aeMuygonf/
odaYk omf ,cktcgonf aMumufpw d rf mS uG,af ysmufoavmuf jzpfomG ;onfukd 0rf;ajrmuf
bG,&f m awG&Y ygonf/ 'Dru dk a&pDtiftm; wvSr;f wufvmjcif;yif jzpfonf/
,aeY cGaJ &;-wGaJ &;jyóemudk ajAmifaqG;aEG;&JvmMuNyD? a0zefvmMuNyD/
uRefawmfwifjyxm;aom t,ltqudk &Sr;f jynfe,fvBl uD;ydik ;f vli,fyikd ;f u t
ajrmuftrsm; axmufct H m;ay;vmMuygonf/ tjcm;vlrsKd;pkrsm;jzpfaom csif;? ucsif?
u,m;? &ckid rf sm;rS axmufct H m;ay;qufo, G rf rI sm; a&mufvmygonf/ txl;ojzifh &Sr;f
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 50

jynfe,ftwGif;&Sd tqkH;pGef cGJa&;orm;aygif;rsm;pGmwkdYonf uRefawmf\wifjycsufudk


vufcv H mí 0rf;ajrmufryd gonf/ xyfryH EHk ydS x f w k af 0&ef awmif;qkv d mMuonf/ &HyaHk iGrsm;
ulnDvmMuonf/
,if;odkYt&yf&yfrS axmufcHtm;ay;rIaMumifhom 'kwd,tBudrfykHESdyfxkwfa0Ekdif
jcif;jzpfygonf/ 'kw, d tBudryf EHk ydS jf cif;rjyKrD &if;ES;D onfrh wd af qGrsm;xHrS a0zefjznfph u G f
csuftMuHay;csufrsm; awmif;cHc&hJ m trsm;pku k rlvtwkid ;f yif xkwaf 0&ef tMuHay;onfh
twkdif; tcsuftvuf tcsKdUtenf;i,f jznfhpGufjyifqifonfrSty rlvpmtkyftwkdif;
tajccHoabmxm;rysuf xkwfa0vkdufygonf/
rdwaf qGtrsm;tjym;u &Sr;f bmom-ytk0d b hf momjzifv h nf; xkwaf 0&ef tMuHay;
E-book is created by shanyoma

Muygonf/ &Sr;f bmom-ytk0d b hf momokYd jyefqv dk suf&&dS m NyD;pD;vke;D ygNyD/ &Sr;f bmomjzifh
apmifa& 10000-waomif;twGuf &HykHaiG 5000d-cefYvkdygonf/ ytkd0fhbmomtwGuf
1000-cefv Y ydk gonf/ &Sr;f bmom-ytk0d b hf momjzifh xkwaf 0Ekid &f ef &HyaHk iG 0dik ;f 0ef;ulnv
D rd hf
[k arQmfvif, h MHk unfygonf/ jrefrmbmomjzifv h nf; rlv&nfreS ;f xm;onft h wkid ;f apmif
a&wodef;txd qufvuf&kdufESdyfa0iSoGm;ygrnf/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

(& y v)tzGYJcsKyfBuD;tm; a&SUaqmifzGJYpnf;Murnfh&Srf;jynfvli,fukd,fpm;vS,f


9-OD;onf? 1946-ck? Zefe0g&DvtwGi;f wGif usif;yonfzh -q-y-vtv,fypö,n H vD m
cHokdY wufa&mufcJhygonf/ z-q-y-vnDvmcHNyD;pD;onfhaemufwGif &Srf;vli,fukd,fpm;
vS,rf sm;ESizhf -q-y-vtvkyt f rIaqmiftzGw
YJ o Ydk nf z-q-y-vXmecsKyfwiG f awGq Y íHk
&Srf;jynfa&;&mjyóemrsm; aqG;aEG;Muygonf/ xkdaqG;aEG;yGJESifhywfoufí &Srf;jynfvl
i,frsm;\a0zefcsuf oabmxm;pmwrf; 20-2-46-aeYpGJjzifh z-q-y-vtzGJYcsKyfokdY
ay;ydcYk yhJ gonf/ taMumif;trsKd;rsKd;aMumifh xkpd mwrf;udk vQKdU0Sux f m;cJ&h m ,aeY 10-ESpf
ausmfveG v f maomumv tajctaet&(& y v)acgif;aqmifrsm;\oabmxm;udk &Sr;f
jynfvlxkBuD; odoifhodxkdufonfomru xkdpmwrf;yg tcsuftvufrsm;pGmonf ,aeY
&Sr;f jynftajctaeESiq hf aD vsmfonf[k ,lqMuNyD; ykEH ydS x f w
k af 0&ef (& y v)vkyaf z:ukid f
zufa[mif;rsm;u wku d w f eG ;f Muonft h wGuf &Sr;f jynfe,f cGa&;-wGaJ &;pmwrf;\aemuf
qufwGJtaejzifh ykHESdyfxkwfa0vkdufygonf/
]]&Srf;jynfe,fcGJa&;-wGJa&;jyóem}}wifjycsufonf uRefawmfwOD;wnf;\o
abmxm;wifjycsufr[kwfyg/
(&-y-v)tzGcYJ sKyf\oabmxm;vrf;pOfrsm;udk rSjD irf;jyKíwifjyjcif;jzpfygonf/
51 &Srf;jynfb,fvJ

(&-y-v)tzGcYJ sKyfBuD;\aqmify'k rf mS ]]&Sr;f jynfonf &Sr;f wkid ;f om;rsm;tbd}Yk } jzpf


NyD;/
(u) &Sr;f jynf\uHMur®mudk &Sr;f wkid ;f om;rsm;uom zefw;D Ekid cf iG &hf &dS ef/
(c) &Sr;f jynftm; e,fcsJUvufatmufrS Ekid if aH &;-pD;yGm;a&;-vlrq I ufqaH &;wGif vk;H 0vGwf
vyfa&;&&Sdatmif vkH;yef;aqmif&Guf&ef/
(*) txufyg (u) (c) atmifjrifjzpfajrmuf&eftwGuf &Sr;f jynftwGi;f &S?d wkid ;f &if;om;
vlrsKd;tm;vk;H ¤if;wkrYd S qif;oufaygufzmG ;aomolrsm;? wkid ;f &if;om;tjzpf cH,&l &So d rl sm;
taygif;udk pHepfwuspnf;&kH;oGm;&ef[laom &nf&G,fcsufrsm;csrSwfcJhygonf/
,aeY&Srf;jynfe,f\tajctaeonf (& y v)\aqmifyk'f&nf&G,fcsufrsm;ESifh

E-book is created by shanyoma


omvGeí f pyf[yfaeonf[k ,lqygonf/
(& y v)\tvHawmfukd iGm;iGm;pGiphf iG hf jyefvnfviT whf ifEidk af tmif BudK;pm;Muyg
pd/Yk
xGef;jrifh
awmifBuD;NrdKU? 1957-ckEpS ?f {NyDv-4 &ufaeYp/JG
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 52

&Sr;f jynfe,fcaJG &;-wGaJ &; jyóem

jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf zGpYJ nf;tkycf sKyfyt


Hk ajccHOya'yk'rf (201)ESi(hf 202)
wkt
Yd & jynfaxmifpw k iG f yg0ifzpYJG nf;xm;aom jynfe,frsm;onf tajccHOya'twnfjyK
onfhaeYrS q,fESpfausmfvmonfhtcg cGJxGufvkdu cGJxGufEkdifaom tcGifhta&;rsm;&SdMu
onf/
q,fEpS u
f mvonf trSwrf xif csOf;eif;0ifa&mufvmavNyD/ tajccHOya't
wnfjyKcJo
h nfrmS 1957-ckEpS ?f pufwifbmv 24-&ufaeYwiG f q,fEpS w f if;wif;jynfah y
awmhrnf/
E-book is created by shanyoma

jynfe,frsm;cGxJ uG af &; odrYk [kwf qufvufy;l wGaJ &;jyóemonf obm0vnf;


us? tcsdet f cgvnf; rSeo f nf[k ,lqygonf/
0 0 0 0 0 0

,aeYjynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfwiG f ArmjynfrESiw hf uG atmufygvlrsKd;pka'o


rsm; yg0ifzGJYpnf;xm;onf/
1/ &Sr;f jynfe,f
2/ ucsifjynfe,f
3/ u,m;jynfe,f
4/ u&ifjynfe,f
5/ csif;0daoowkid ;f
txufyg vlrsKd;pka'orsm;teuf ucsifjynfe,f-u&ifjynfe,fEiS chf sif;0daoo
wkid ;f wkrYd mS tajccHOya'yg jy|mef;csufrsm;t& cGx J uG Ef idk af om tcGit hf a&;rsm;r&SMd uyg/
&Srf;jynfe,fESifhu,m;jynfe,frsm;om cGJxGufEkdifcGifh&SdMuygonf/
xkjd ynfe,frsm;wGif jynfaxmifpEk iS q hf ufvufwb JG ufí aevko d rl sm;vnf; &SMd u
rnf/ cGx J u G í f oD;jcm;Ekid if x
H al xmif&ef qE´&o dS rl sm;vnf; &SMd uayrnf/
qufvufwGJbufí aevkdolrsm;wGif-
1/ ukd,fusKd;tcGifhta&;aMumifh qufvufwGJbufaevkdolrsm;
2/ qufvufwí JG aejcif;jzifh rdrw d \
Ydk jynfe,fvx l t k wGuf wu,ftusKd;&Srd nf[k &k;d om;
pGm ,kMH unforl sm;[lí ESprf sKd;ESppf m;awGEY idk af yonf/
xkdenf;wl cGJa&;orm;rsm;wGifvnf;
1/ uk, d u f sKd;tcGit hf a&; r&&Sí d odrYk [kwf xdcu dk í f cGx J u G &f ef qE´&o
dS rl sm;
53 &Srf;jynfb,fvJ

2/ cGx J u G í f oD;jcm;Ekid if x H al xmifjcif;jzifo h m rdrw d jYdk ynfe,frsm; wk;d wufBuD;yGm;Ekifd o f nf


[k &k;d om;pGm ,kMH unforl sm;[lí ESprf sKd;ESppf m;&SMd uavonf/
qufvufí wGb J ufaevdo k nf[q k wdk idk ;f ud, k u f sKd;&Smolrsm; tcGix hf ;l cH-&mxl;
rufolrsm;-trsKd;udk rcspfolrsm;[lí wbufowf&IHUcsykwfcwfjcif;rjyKoifhovkd cGJxGuf
&efqE´&o dS wl idk ;f tm;vnf; jynfaxmifpNk zdKcG&J efMuHaqmiforl sm;? Ekid if aH wmfopömazmufrsm;?
e,fcsJUyOörrH sm;[lí wbufowfErdS chf spGypf jJG cif;rsm; rjyKoifah y/
udk,fusKd;twGuf wGJbufaevkdolrsm;ESifhudk,fusKd;tcGifhta&;r&&Sdí cGJxGuf&ef
vIaYH qmforl sm;ty &k;d om;pGm wGaJ &;udk ,kMH unforl sm;ESi&hf ;dk om;pGm cGaJ &;udk ,kMH unforl sm;
\rdrw d b Ydk maMumifh wGb J ufaevkMd uonf? odrYk [kwf bmaMumifh cGx J uG af evkMd uonfqadk om

E-book is created by shanyoma


tusKd;taMumif;jcif;&mrsm;udk oabmxm;BuD;BuD;xm;í av;av;pm;pm;avhvmem,l
oifhMuayonf/
oufqidk &f m jynfe,fvx l t
k m; vGwv f w G v f yfvyfEiS u hf s,fus,fjyefjY yefY wifjyaqG;
aEG;cGihf jyKMu&rnf/
jynfe,fvlxktrsm;pk\qkH;jzwfcsufonfom tqkH;owfjzpfayvdrfhrnf/
uRefawmft h aeESi, hf aeY&rS ;f jynfe,fwiG f cGaJ &;-wGaJ &; jyóemBuD;ay:aygufvm
jcif;onf &Sr;f jynfe,f vlxBk uD;tm; rsufaphziG ahf y;onft h vGet f bd;k wefaom Ekid if aH &;
vIy&f mS ;rIBuD;[k jrifygonf/
þcGJa&;-wGJa&;jyóemonfyif &Srf;jynfe,f\'Drkdua&pD a&csdefudk az:jyay
vdrfhrnf/
xdaYk Mumifh &Sr;f jynfe,fcaJG &;wGaJ &;twGuf qE´&o dS rl sm;udk csKd;ESrd jf cif;rjyKoifo h
vkd wGb J ufaevko d rl sm;udv k nf; wbufowf ykwo f wfpyG pf jJG cif;rsm; rjyKoif[ h k uRefawmf
,lqygonf/
vGecf o hJ nfh 28-12-56 aeY? awmifoEd rDé idk ;f &,fNrdKUwGif usif;yaom&Sr;f jynfe,f
nDnw T af &;ygwD«jynfon Yl n D w T af &;ygwD(Armjynf)ESirhf nforYdk Q roufqidk yf g»nDvmcHq;Hk jzwf
csufrsm;wGif &Srf;jynfe,f jynfaxmifpkrS cGJxGuf&efqkdaomqkH;jzwfcsufw&yfyg&Sdonfukd
owif;pmrsm;wGif zwf&Ivkduf&ygonf/
,if;uJo h Ydk jynfaxmifprk S cGx J u
G &f efqadk om qk;H jzwfcsufrmS Ekid if aH &;tzGt YJ pnf;
w&yftaeESifh 'Drkdua&pDtcGifhta&;t& csrSwfEkdifcGifh&Sdayonf/ odkY&mwGif rnfonfht
aMumif;rsm;aMumifh cGx J u G v f o dk nf[í l um; az:jyxm;jcif; r&Sad y/
xknd v D mcH\tjcm;aom qk;H jzwfcsufrsm;ESiq hf ufpyfí avhvmMunfv h Qif cGx J u G f
vkdaomtaMumif;&if;rsm;ukd &dyfrdEkdifygonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 54

cGJxGufa&;ESifhqufpyfEdkifonfhqkH;jzwfcsufrsm;rSm-
1/ &Sr;f jynfe,fya'o&mZfapmfbmG ;rsm; tmPmpGerYf u I kd oabmrwl? Akv d af eNrJ usm;aeNrJ
olwe,f igwrif; qufvuftyk pf ;dk vkjd cif;/
2/ jynfaxmifprk S &Sr;f jynfe,ftwGuf &oif&h xku d af om tcGeaf wmfaiGrsm;tcsKd;usr&&Sd
jcif;/
3/ &Sr;f jynfe,ftwGi;f &Sv d yk if ef;rsm;«Oyrm - er®wal bmfwiG ;f »&Sr;f jynfe,fu (t"duouf
qkdif&mapmfbGm;rsm;)tcsKd;ustusKd;cHpm;cGifh r&Sdjcif;/
4/ tjrwfawmfceG f tufOya'&Sr;f jynfe,foYkd ysHUESv YH mí apmfbmG ;e,frsm;wGif oóar"
tcGeaf wmfraumufcEH idk af wmhjcif;? apmfbmG ;e,frsm; 0ifaiGavsmhyg;jcif;/
E-book is created by shanyoma

xkd&Srf;jynfe,f nDnTwfa&;ygwD(&ynz)\qkH;jzwfcsufrsm;owif;pmrsm;wGif
ygvmNyD;onfhaemuf p0fcGefcsKdacgif;aqmifonfh&Srf;jynfe,f awmifwef;om;pnf;vkH;nD
nTwfa&;tzGJY(&wpnz)u &Sif;vif;csufwapmif xkwfjyefvkdufavonf/
xkd&Sif;vif;csuf\oabmrSm (&ynz)\qkH;jzwfcsufrsm;onf (&wpnz)ESifh
rnforYdk Q roufqidk ?f (&wpnz)wGif wm0efr&S?d cGx J u G af &;udp(ö &wpnz)wGif raygif;zuf
[líyifjzpfonf/
(&wpnz)onf cGaJ &;wGaJ &;udpu ö kd wdwv d if;vif; raz:jyxm;ay/
(&wnz)\&Si;f vif;csufEiS rhf a&S;raESmif; wGaJ &;bufawmfom;rsm;jzpfaom &Sr;f
jynfe,fv;Hk qkid &f mtzG?YJ (&ynz)tm; wkejYf yefaom ausnmcsufwapmif owif;pmrsm;
wGif xGuaf y:vmonf/
xk&d rS ;f jynfe,fv;Hk qkid &f mtzGcYJ sKyf\ausnmcsufonf (&ynz)tm; jynfaxmifpk
NzdKcG&J efMuHpnfol Ekid if o H pömazmufe,fcsJUyOörrH sm;[k jypfwif&UHI csNyD; wm0ef&adS om &Sr;f jynf
e,f0efBuD;wOD;jzpfol OD;bk;d rIet f m; &mxl;rS xkwyf ,fypf&ef awmif;qkx d m;ayonf/
þonfvnf; tajccHrrl eS af om wkejYf yefcsufr[kwyf g/ jynfe,f0efBuD;wOD;onf
cGx
J u G af &;udpö rajymqk&d [laomuefo Y wfcsuf r&Sad y/
&Sr;f jynfe,faumifpED iS &hf rS ;f jynfe,ftpk;d &tzGo YJ nf jynfe,fta&;twGuf ud, k f
ydik jf y|mef;cGi&hf dS oD;jcm;uif;vGwcf iG v hf nf; &Sad vonf/
xkjYd yif jynfe,faumifpOD uú|rsm;ESijhf ynfe,f0efBuD;rsm;onf tpd;k &trIxrf;rsm;
r[kwfMu? EkdifiHa&;orm;rsm;jzpfonfhtm;avsmfpGm cGJa&;wGJa&;udpöwGif rdrdwkdYBudKufESpf
ouf&mukd qk;H jzwfEidk o f nf axmufcEH idk o f nf[k uRefawmf,q l ygonf/
&Sr;f jynfe,fv;Hk qkid &f m tzGcYJ sKyfu wGaJ &;orm;rsm;jzpfonft h wkid ;f cGx
J u G jf cif;
onf bmaMumifrh mS ;onf? rnfuo hJ Ykd tusKd;,kwrf nf? wGb J ufaejcif;jzifh rnfot Ykd usKd;&Sd
55 &Srf;jynfb,fvJ

onf ponfjzifh "r®"|d mefusus az:jyoifah yonf/


xku
d o
hJ yYkd if cGx
J uG v
f o
dk rl sm;uvnf; bmaMumifch x JG u
G v
f o
dk nf wGbJ ufaevkod rl sm;
uvnf; bmaMumifh wGb J ufoifo h nfqadk om jiif;ckjH cif;onfyif &Sr;f jynfvxl t
k wGuf aqG;
aEG;pOf;pm;&ef tajccHtcsufrsm;jzpfvmayvdrfhrnf/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

uRefawmfonf &Srf;ç Armyl;aygif;a&;wGif tBuD;rm;qkH;ESifhwm0eftBuD;qkH;t


pdwt f ydik ;f uxrf;aqmifcahJ om &Sr;f jynfvw G v f yfa&;tzGcYJ sKyfBuD;\taxGaxGtwGi;f a&;
rSL;jzpfco hJ nft h m;avsmfpmG ,aeY&rS ;f jynfe,fwiG f ay:aygufvmaom cGaJ &;wGaJ &;jyóem

E-book is created by shanyoma


ukd "r®"|d mefususESi, hf xmblwusus aqG;aEG;wifjyygrnf/ oabmxm;BuD;rI av;pm;rI
wkjYd zifh aqG;aEG;Muyguke/f a0zefMuyguke/f
&Sr;f jynfe,fonf oD;jcm;vGwv f yfaom Ekid if x
H al xmifEidk af omtajctae&Syd go
vm;/
1/ &Srf;wkdif;&if;om;rsm;onf txufxufu ckdifrmwnfNrJpGm wpkwa0;wnf;jzpfaom
vlrsKd;rsm;jzpfjcif;?
2/ trsm;ok;H wlnaD ombmompum;&Sjd cif;?
3/ waygif;wpnf;wnf;aom yx0D a& ajr a'o&Sjd cif;?
4/ o,HZmw obm0ypön;f aygrsm;<u,f0í pD;yGm;a&;tm;jzifh zlvcHI idk rf maomtajct
ae&Sjd cif;?
5/ wlnaD om bmom,Ofaus;rIx;Hk pH"avh&jdS cif;?
paom vlrsKd;t*Fg 5-&yfEiS jhf ynfph í Hk oD;jcm;vGwv f yfaom Ekid if xH al xmifEidk af om
tajctaersm;&Sdygonf/
oD;jcm;vGwv f yfaom Ekid if x
H al xmifí b,fenf;ESirhf qkd cGx J u
G íf oD;jcm;Ekid if xH l
axmif&rnf[k rqkv d ydk g/

oD;jcm;vGwfvyfcGifhr&/
&Sr;f jynfe,fonf &mZ0ifwavQmufv;Hk wBudrw f cgrS oD;jcm;vGwv f yfaomEkid if H
tjzpf r&yfwnfc&hJ bl;ay/
a&S;]]arm}]wkdif;jynfwnfaxmifcJhpOfrS oDaygrif;ygawmfrlonftxd yPÖmquf
ya'o&mZfEidk if jH zpfc&hJ onf? 1247-ckEpS w
f iG f Armjynfw0Sr;f vk;H ESit
hf wl NAdwo
d Qe,fcsJUpH
epfvufatmufoYkd usa&mufc&hJ onf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 56

1921-ckESpf? 'kdiftmcDtkyfcsKyfa&;rStpjyKí Armjynfrtm; tkyfcsKyfa&; wp


wpwk;d wufay;cJah omfvnf; &Sr;f jynftygt0if awmifwef;a'orsm;tm; aoG;cGt J yk cf sKyf
a&;wnf;[laom e,fcsJUay:vpDt& ArmjynfEiS chf jJG cm;um ukv d edk yD a'o&mZfpeH pfjzifh tkyf
csKyfcJhonf/
e,fcsJUtkypf ;dk rI tESpf 60-umvtwGi;f &Sr;f jynftm; Ekid if aH &;ç pD;yGm;a&;ç ,Of
aus;rItbufbufwiG f rnfonfb h ufwiG rf S wk;d wufatmif aqmif&u G rf ay;cJah y/
EkdifiHa&;t& wm0efcHtkyfcsKyfa&;rsKd;udk rqkdxm;bd? omref'Drkdua&pDtcGifht
a&;rsm;udyk if qefcsnfwrQifavmuf cHpm;cGirhf jyKcJay/
pD;yGm;a&;bufwiG v f nf; &Sr;f uke;f jyifjrifah 'oonf ajray:ajratmuf o,HZm
E-book is created by shanyoma

wypön;f ok;H í rukeaf tmif aygrsm;<u,f0vifu h pm; e,fcsJUorm;onf &Sr;f wkid ;f &if;om;
rsm;twGuf pD;yGm;a&;vkyif ef;qkí d r,fr,f&& bmwckrQ aqmif&u G af y;jcif;rjyKcJah y/

0g;wJuw k f pkwcf smcsm/


&Srf;vlxkonf ]]0g;wJukwf pkwfcsmcsmESifhxrif;&ufcsef a&&ufrSefESifh uyfusef
rGaJ w zGwbf ;dk atrsm;jzpfcMhJ u&\/ yJywk Ef iS rhf n
Hk if;ukd wGiw
f iG pf m;NyD; yifeyD ifjymudo k mt
NrJwrf; qifjref;ae&&Sm\/
usef;rma&;bufwiG v f nf; ]]vlO;D a&woef;cGaJ usmf pwk&ef;rkid f ig;aomif;ajcmuf
axmifausmfus,f0ef;aom &Sr;f jynfwiG f q&m0efBuD;'gZif0ufrjynf?h q&m0efuav;w'g
Zifrjynf?h wkid ;f &if;om;rsm;rSm arG;uwnf;u iSuzf sm;a&m*gpGu J yfvmum Aku d yf el u
H m;jzifh
oufwrf;raphrD aocJMh u&onf}h }zsrf;rQjcif;oufwrf; 24-ESpo f m&Sod nf[k tqk&d o dS nf/
cav; waxmifarG;wkid ;f wESpf rjynfrh D 480-aoqk;H cJ&h onf/

pmwwfol 12-&mckid Ef eI ;f /
ynma&;wGif Munfyh gOD;]]uBuD; cacG;avmufom a&;wwforl sm;yg xnhaf &wGuf
ygrS pma&;pmzwfwwfoOl ;D a& vlw&mvQif 12-a,mufom&Scd o hJ nf/ wuúov dk rf qkxd m;
ESifhaumvdyfausmif;uav;yif r&SdcJhay}}/
e,fcsJUorm;onf &Sr;f jynfvx l Bk uD;tm; wrifwum zdEydS af oG;pkyvf mcJNh yD; &Sr;f
jynftm; t&Suu f if;rJph mG atmufusaemufusa'o[k ac:qkv d u dk af o;onf/
0 0 0 0 0 0 0 0

NAdwo
d Qe,fcsJUtkypf ;kd rI tESpf 60-umvtwGi;f rnfonfyh *k K¾ v
d w
f OD;wa,mufrQ
57 &Srf;jynfb,fvJ

&Sr;f jynfw;dk wufa&; vGwv


f yfa&;wkt
Yd wGuf awmif;qkjd cif; BudK;yrf;jcif;rsm; rjyKcJah y/

&Srf;jynfvGwfvyfa&;tzGJYcsKyf/
1947-ck? &Sr;f jynf&mZ0ifwiG f yXrOD;qk;H vlxEk idk if aH &;tzGBYJ uD;jzpfaom &Sr;f jynf
vGwfvyfa&;tzGJYcsKyfBuD; ay:aygufvmaomtcgrS &Srf;jynfonf &Srf;wkdif;&if;om;rsm;
tbdYk &Sr;f jynfv;Hk 0vGwv f yfa&;ay;[laom a<u;aMumforH sm;onf &Sr;f jynfw0Sr;f vk;H odYk
jyefEY cYHS &hJ onf/
&Sr;f jynfv;Hk 0vGwvf yfa&; t&,l&mwGif &Sr;f jynfonf oD;jcm;vGwv f yfa&;t&
,lrnfavm? ArmjynfESifhyl;wGJí vGwfvyfa&;t&,lrnfavm [laomjyóemonf &Srf;

E-book is created by shanyoma


jynfwiG f ay:aygufvmcJo h nf/
xkdtcg &Srf;jynfe,fvlxkwOD;jzpfaom &Srf;jynfvGwfvyfa&;tzGJYcsKyfBuD;onf
]]e,fcsJUpHepfudk tjyKwfwkdufxkwfypf&ef &Srf;Armyl;aygif;MupdkY}}[laomaqmifyk'fudk a&SU
wef;odkYxkwfcg vlxktm;pnf;&kH;cJhonf/

ykwfcwfMuao;onf/
xkpd Oftcgu &Sr;f apmfbmG ;rsm;onf &Sr;f jynfvw G v
f yfa&;tzGcYJ sKyfBuD;tm; Arm
udk a&mif;pm;aomtzG[ YJ k orkwcf MhJ uonf/ Armrke;f wD;a&;0g' jzefcY MhJ uonf/
&Sr;f Armyl;aygif;í vGwv f yfa&;t&,ljcif;om rSeu f efaomenf;jzpfonf[k &Sr;f
jynfvGwfvyfa&;tzGJYcsKyfBuD;u ,kHMunfonfhtwkdif; &Srf;-Armyl;aygif;a&;ESifhywfouf
aom oabmxm;udk &Sr;f jynfvw G v f yfa&;tzGcYJ sKyf Ouú|BuD;OD;wifat;onf (6-2-47)
aeY txl;xkwf z-q-y-vowif;pmwGi-f

tusKd;wlr[mrdwf/
]]uREkfyfwkdY vkH;0vGwfvyfa&;&vkdonfrSm [kwfNyD? odkYaomf xdkvGwfvyfa&;udk &
atmif b,fvkdvkyf&rvJ/ uREkfyfwkdYonf txD;wnf; vGwfvyfa&;udk r&Ekdif/ tusKd;wl
aom r[mrdwu f kd &Sm&ayrnf/}}[lí¤if;
]]Armvlxo k nf uREkyf w
f EYdk iS t
hf wlwuG NAdwo d Qe,fcsJUpHepfvufwiG ;f odYk oufqif;
cJ&h onf/ xkaYd Mumifh ArmvlxEk iS &hf rS ;f vlxok nf wavSxpJ ;D wc&D;xJomG ; uHwt l usKd;ay;
rsm;jzpfMuonf/ xkaYd Mumifh tjcm;tcsuftvufawG tyxm;NyD; aemify;l aygif;a&; cGcJ gG
a&;udk tyxm;NyD; e,fcsJUpHepfukd wku d zf sufNyD; vGwv f yfa&;t&,l&mürl ArmESix hf xd ad &muf
a&muf yl;aygif;Mu&rnf/ þtcsufü uREkyf w f aYdk wmifay:om;rsm;onf awGa0,dr;f ,kid f
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 58

aep&m oHo,yGm;aep&m r&S/d uREkyf w f o Ydk nf ArmjynfEiS w hf ygwnf;wef;wl vGwv f yfa&;


udk &vko d nf[k woHxJ wNydKifxJ jyif;jyif;xefxef a<u;aMumf&rnf/ qE´jy awmif;qkMd u
&rnf/ qk;H jzwfcsufcsrSwMf u&rnf/ þtcsufukd jrefjrefxufxuf wjynfv;Hk NrdKw Y idk ;f e,f
wkid ;f wGif aqmif&u G Mf u&rnf/ þtcsufukd rlwnfvsuf vlxu k kd pnf;&k;H Mu&rnf}}[líyif
]]ArmjynfrESifhyl;aygif;a&; cGJxGufa&;ESifhywfoufí z-q-y-v uGefjrLepf
paom wk;d wufaomEkid if aH &;ygwDrsm; acgif;aqmifrsm;onf uREkyf w f t
Ydk m; ud, k yf ikd jf y|mef;
cGiuhf kd ay;xm;ayonf/
1/ ,ck ,m,Dy;l aygif;a&;onf aemify;l aygif;a&; cGx J u G af &;udk rxdcu dk af p&/
2/ aemify;l aygif;cJah omfvnf; cGx J uG v
f jdk yefu cGx J u
G cf iG &hf &dS rnf/
E-book is created by shanyoma

3/ wkid ;f jynfjyKvTwaf wmf ac:NyD;aemuf ryl;aygif;Ekid af o;vQif yl;aygif;vkad omtcg yl;


aygif;Ekdif&ef vrf;zGifhay;xm;rnf/
4/ uREkyf w f \ Ydk jynfwiG ;f tkycf sKyfrrI mS vk;H 0vGwv f yfciG hf &Srd nf/
5/ uREkyf w f \Ydk pmay,Ofaus;rIrsm;udk rapmfum; rxdcu dk &f /
þxufum; rnfolrQ oabmxm;rBuD;Ekdifyg/ þwkd;wufacwfrDaomoabm
xm;rsKd;udk uREkyf w f uYdk m; vIu
d v f pJS mG axmufcMH u&rnf/

awmifwef;a'o rygbJ/
]]trSefrSm ArmjynfESifhryl;aygif;bJ uREkfyfwkdYcsnf; oD;jcm;vkyfí vGwfvyfa&;
awmfawmfEiS rhf &Ekid yf g/ uREkyf w f Ydk awmifwef;a'orygbJEiS v hf nf; Armjynf\vGwv f yfa&;
onf ppfreS rf nf? wnfNrJrnf? ckid cf rhH nf[k uREkyf w f Ydk r,kMH unf/ xkaYd Mumifh e,fcsJUpHepfukd yl;
aygif;í wkdufbdkYuREkfyfwkdYwkdif;&if;om;tm;vkH;\wm0efESifhvkyfief;BuD;jzpfayonf}}[lí
¤if; aemufq;Hk pum;ukef ajymvku d rf nf/ t*Fvyd ef ,fcsJUpHepf xGuo f mG ;NyD;aemuf Armu
vlrsm;pkqNdk yD; uREkyf wf &Ydk rS ;f jynftm; e,fcsJUaoG;pky&f ef r[kww f &kwf tm;xkwyf gu csif;?
*sif;azg? u&if? &ckid pf aomuREkyf w f wYdk idk ;f &if;om; vlrsKd;i,frsm; aygif;pnf;í Arme,fcsJU
pHepfukd atmifjrifpmG wGe;f vSeNf zdKzsufypfvu kd Ef ikd yf gonf/ pd;k &drpf &m r&Syd gu oD;jcm;cGxJ u G f
NyD; aevkud vnf; aeEdik Mf uygonf ylp&mr&Syd g/

[dpk Ofu avmavmq,f/


]]odaYk omf xkjd yóemum; vGwv f yfa&;&NyD;aemufrS ay:aygufrnft h em*wfvyk f
ief;jzpfygonf/ avmavmq,fvyk if ef;um; e,fcsJUpHepf tjyKwfwu dk b
f o
Ydk mjzpfonf/
}}xdaYk Mumifh &Sr;f ? Arm? u&if? csif;? *sif;azm? wkid ;f &if;om;tm;vk;H yl;aygif;í
59 &Srf;jynfb,fvJ

vGwv
f yfa&;ukd t&,lMuygpk}Yd }[lí¤if; &Si;f vif;jywfom;pGm xkwaf z:a&;om;cJo
h nf/

t&,lMupkdY/
wzef 5-2-47 aeYwiG f ArmjynfEiS yhf ;l wGí J vGwv f yfa&;udk t&,lMupk[ Yd al om
acgif;pOfjzifh xkwjf yefaom &Sr;f jynfvw G v f yfa&;tzGcYJ sKyfBuD;\aMujimpmwrf;trSw(f 4)
wGifvnf;/
]]avmavmq,f Armjynf\Ekid if aH &;tajctaet& awmifwef;a'otygt0if
jzpfaom uREkyf w f \
Ydk &Sr;f jynf\uHMur®mudk uREkyf w f pYdk rD zH efw;D &ef tifrwef ta&;BuD;vm
NyD}}[k tpcsDcg Armjynftay:wGif xm;&Sad om oabmxm;ESiyhf wfoufí atmufygt

E-book is created by shanyoma


wkid ;f yGiyhf iG v
hf if;vif; az:jyxm;avonf/
]]1247-ckEpS rf pS í ArmjynfEiS w hf NydKifwnf; uRefjzpfvmojzifh uREkyf w f o Ydk nf Arm
jynfEiS w hf NydKifeufxJ wef;wl&nfwl vGwv f yfvo dk nf...}}
]]...xkaYd Mumifh uREkyf w f \
Ydk ArmjynfEiS yhf wfoufaom oabmxm;udk &Si;f vif;
jywfom;pGm xkwjf yefygonf/}}
]]1/ &Srf;jynfonf e,fcsJUpHepfatmufrS vGwfajrmufNyD;aomtcg woD;wjcm;
tmPmydkifEkdifiHwcktjzpfESifhwnfwHhaeEkdifonf[k ,kHMuonf/
2/ &Sr;f jynfvuf&t dS iftm;tajctaeonf e,fcsJUpHepfukd wku d x
f wk Ef idk af vmuf
atmif tiftm;rjynfhpkH[k ,kHMunfonf/ odkYjzpfí &Srf;jynfESifhArmjynfonf rvGwfvyf
ao;orQ umvywfv;Hk ArmjynfrESiyhf ;l wGí J aexkid v f o dk nf/ e,fcsJUpHepfukd tjyKwfwu dk f
xkw&f mwGif &Sr;f ? Arm? csif;? *sif;azg? u&ifpaomwkid ;f &if;om;rsm;onf ruGjJ ym;bJ nD
nDnw T nf w T Ef iS w
hf pD;wvk;H wnf; yl;aygif;wku d cf u
dk rf oS mvQif &Sr;f jynf? Armjynfonf vk;0
vGwv f yfrnf[k ,kMH unfonf/
3/ vGwfvyfNyD;onfhaemuf ESpfjynfaxmif tiftm;BuD;rm;&eftwGuf vmrnfh
wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfwiG f vlrsKd;i,fEiS ¤hf if;wkaYd exkid &f m e,fy,frsm;twGuf vGwv f yfaom
ArmESifhvGwfvyfaom&Srf;? csif;? *sif;azg? u&ifpaom vlrsKd;tcsif;csif; nd§EIdif;wkdifyif
NyD;aemuf wOD;ESiw hf OD; tcGit hf a&;wef;wl&nfwl ckid v f aHk omuwdNrJjrHaom y#dnmOfrsm;
ESifhjynfwGif;a&; udk,fykdifjy|mef;cGifhrsm;udk xnfhoGif;ay;NyD; aemufwaeY cGJxGufvkdu cGJ
xGufEkdifcGifhrsm;udkyg ay;tyfxm;ygu ¤if;tkyfcsKyfa&;pnf;rsOf;t&? ArmjynfrESifhyl;wGJ
í aeoGm;&ef qE´&ydS gonf/
txufwGif az:jycJhaom &Srf;jynfvGwfvyfa&;tzGJYcsKyfBuD;\yl;aygif;a&;rludk
&Sr;f apmfbmG ;rsm;ESiw hf uG csif;? ucsifpaom tjcm;vlenf;pkrsm;y vku d ef mvufcv H monf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 60

yifvkHpmcsKyfed'gef;/
emrnfausmfyifvpHk mcsKyfe'd gef;wGif ]]&Sr;f ? ucsif? csif;vlrsKd;rsm;onf Armjynfr
ESifhyl;aygif;jcif;jzifh vGwfvyfa&; taqmwvsif &Ekdifvdrfhrnf[k ,kHMunfaMumif;}}[lí
az:jyxm;onf/
wzef 1947-ck? rwfv 23-&ufaeY anmifa&TNrdKU anmifa&Ta[mfwiG f usif;yaom
&Sr;f ? ucsif? csif;acgif;aqmifrsm;yg0ifzpYJG nf;xm;aom awmifwef;om; pnf;vk;H nDnw T f
a&;OD;pD;tzGJYcsKyf(puGyf)\tpnf;ta0;wGif atmufygtwkdif; qkH;jzwfcJhonf/
]]2/ vlO;D a&tcsKd;tpm;t& ArmEkid if w H idk jf ynfjyKvTwaf wmfoYkd yg0ifwufa&muf
rnf/ od&Yk mwGif vlrsKd;pkrsm;a'oESio hf ufqidk af omudprö sm;twGuf oufqidk &f mvlrsKd;ud, k f
E-book is created by shanyoma

pm;vS,f 3 ykH 2 ykH rJr&bJ qk;H jzwfjcif;rjyK&/


]](u) wef;wltcGifhta&;/
(c) awmifwef;a'orsm;twGuf vk;H 0uk, d yf idk t
f yk cf sKyfa&;/
(*) vGwv f yfa&;&NyD;aemuf tcsderf a&G; ArmjynfrESichf x JG u G Ef idk af &;}}
&D«p»0DvQHacgif;aqmifaom e,fpyfa'opkpH rf;a&;aumfr&Sio f Ykd awmifwef;a'o
pnf;vkH;nDnTwfa&; OD;pD;tzGJYcsKyfu &Srf;jynfe,fESifhywfoufí wifjyaompmwrf;wGif
atmufygtwkdif; yg&SdcJhonf/
(u) tcGifhta&;ESifhtqifhtwef;nDrQa&;/
(c) &Sr;f jynftwGuf vk;H 0ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfa&;/
(*) vGwv f yfa&;&NyD;aemuf jynfaxmifprk S tcsderf a&G;cGx J u G Ef idk af &;wkt Yd ay:
wGif tajccHí ArmjynfrESijhf ynfaxmifppk eH pft& yl;aygif;rnfjzpfaMumif;/}}
wzefe,fpyfa'o pkHprf;a&;aumfr&Sif\tpD&ifcHpmwGif/
]]ArmjynfEiS yhf ;l aygif;&ef vkv d m;aom oufaotrsm;pku jynfe,frsm;onf t
csderf a&G; cGx
J u G cf iG &hf &ef awmif;qkMd uygaMumif;}}[k az:jyxm;onf/
xkaYd Mumifh &Sr;f Armyl;aygif;a&;onf xm0pOfy;l aygif;a&;[laom t"dygÜ ,fukd r
aqmifaMumif; xif&mS ;ygonf/
wu,fppfreS af om jynfaxmifpo k abmw&m;wGif cGx J u G v
f u kd cGx J u G cf iG rhf mS ryg
vQif rNyD;aom t*Fgw&yfjzpfonf/

rcGcJ sifatmif vkyMf u/


]]cGJxGufcGifhay;&r,f? rcGJcsifatmif vkyfjy&rSmu usKyfwkdYwm0ef}}[k AdkvfcsKyf
atmifqef; ajymouJo h Ykd jynfe,frsm; rcGxJ u
G cf sifatmif vkyjf y&rnfrmS Armjynfr\wm
61 &Srf;jynfb,fvJ

0efjzpfonf/
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk a&;qGMJ upOf cGx J u G Ef idk af om tcGihf
ta&;tcPf;wGif-
]]þtajccHOya'tmPmwnfonfah eYrS q,fEpS t f wGi;f cGx J u G Ef idk af omtcGit hf
a&;udk rok;H rjyK&}}[k yk'rf 202-xnfo h iG ;f onfth cg uREkyf w f Ydk «& y v»tzGcYJ sKyfu, dk pf m;
vS,rf sm;onf jyif;jyif;xefxefuefu Y u
G cf MhJ uygonf/ ,if;odu Yk efu Y u
G Mf ujcif;rSm Armjynfr
ESifhyl;aygif;a&;udk rvkdvm;íum; r[kwfyg/ jynfaxmifpkoabmw&m;udk xdckdufonf/
vlrsKd;i,frsm;\tcGit hf a&;ukd xdygonf[k ,lqjcif;aMumifo h mjzpfonf/
(& y v)tzGcYJ sKyfonf &Sr;f jynfvx l t
k m; rvSnphf m;cJyh g/ txufwiG af z:jycJo h nfh

E-book is created by shanyoma


twkid ;f e,fcsJUpHepfvufatmufrS vGwaf jrmuf&ef ArmjynfEiS yhf ;l aygif;rnf/ &Sr;f jynfvx l k
twGuf tusKd;&Sv d Qif qufvufy;l aygif;rnf tusKd;r&S[ d k xifjrifo h nfw h aeYwiG f cGx J u G f
rnf[k twdtvif;wifjycJhonf/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

(& y v)\BudK;yrf;rI/
(& y v)tzGJY\OD;aqmifBudK;yrf;rIaMumifh &Srf;-Armyl;aygif;a&;onf q,fESpf
wmrQ Mumjrifch ahJ vNyD/
xkdq,fESpfwmumvtwGif; ya'o&mZfwkdY\ESdyfuGyfrIaMumifh &yvonf NydKuGJ
ysufpD;cJhavNyD/
(& y v)\a&SUaqmifvrf;pOft& &Sr;f -Armyl;aygif;jcif;jzifh NAdwo d Qe,fcsJUxrf;
yd;k atmufrS &Sr;f a&m Armyg tvGw&f ek ;f xGuEf idk cf ahJ vNyD/
q,fESpfwmumvtwGif; yl;aygif;cJhjcif;\tusKd;tjrwfpm&if;udk qef;ppf&ef
vdt k yfayNyD/ qufvufy;l aygif;a&; odwYk nf;r[kwf cGx J uG af &;twGuf pOf;pm;Mu&ef t
csdefwefayNyD/
&Srf;-Armyl;aygif;cJhaom q,fESpfwmumv\EkdifiHa&;pD;yGm;a&; ,Ofaus;rIt
usKd;tjrwfZ,m;udk udkvkdeDb0tajctaeESifhEIdif;,SOfí tMurf;tm;jzifh ppfwrf;xkwf
MunfMh upk/Yd

taqmifta,mif/
ukv
d edk b
D 0wGif Ekid if aH &;t& wm0efct H yk cf sKyfa&; r&&Scd ?hJ 'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&;
pk;d pOf;rQ rcHpm;&cJ?h udv
k edk yD a'o&mZftyk cf sKyfa&;om&&Scd o hJ nf/ vGwv f yfa&;q,fEpS t
f
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 62

wGi;f taqmifta,mif wm0efct H yk cf sKyfa&;jzpfaom &Sr;f jynfe,faumifpD &Sr;f jynfe,f


tpk;d &[lí ay:vmonf/ 'Dru dk a&pDtcGit hf a&; wpdww f a'o cHpm;vm&onf/ od&Yk m
wGif twGi;f cHya'o&mZftyk cf sKyfa&;pHepfum; ysufp;D ,k, d iG ;f jcif; r&Sad o;ay/ (zqyv)
tpk;d &\axmufct H m;ay;rIaMumifh tajcckid cf ikd wf nfNrJvsufyif &Sad o;onf/

&Srf;vlxktwGuf rawGY&/
udvk edk b
D 0wGif &Sr;f jynfvx l Bk uD;onf pkwcf smrGaJ wcJ\
h / ,ckvnf; pkwcf smrGaJ w
vsufyif yJywk Ef iS rhf ek n
f i§ ;f pm;onfbh 0u rwufao;ay/ pD;yGm;a&; waeYwjcm; ykí d ykíd
Muyfwnf;vsuf&Sd\/
E-book is created by shanyoma

NAdwod Qe,fcsJUorm;onf &Sr;f jynf\o,HZmwobm0ypön;f rsm;udk e,fcsJUt&if;


&SifvlwpktusKd;twGuf xkwf,lcJh\/ ,ck z q y vtpkd;&onf &Srf;jynf\o,HZmw
obm0ypönf;rsm;udk xkwf,lvsuf&Sd\/ xkwf,l&ef BudK;pm;ae\/ &Srf;vlxktwGuf t
usKd;aus;Zl;[lí wdwdusus rawGY&ao;ay/

rausnmEkdifao;/
ppfrjzpfru
D &Sr;f jynfw0Sr;f vk;H wGif pmoifausmif;aygif;(196)ausmif;&Scd o hJ nf/
(omoemjyKESiw hf oD;yk*v
¾ ykid f ausmif; 90-&mcdik Ef eI ;f ) 1947-ckEpS w
f iG f (138)ausmif;&Sd
cJo
h nf/ pma&;pmzwfwwfol 12-&mcdik Ef eI ;f &Scd ohJ nf/ ,cktcg pmoifausmif;ajrmufrsm;
pGm wk;d wufvmonf/ tpk;d &txufwef;ausmif;(17)ausmif; tv,fwef;ausmif;(19)
ausmif; rlvwef;ausmif;(391)ausmif;&Sdonf[k od&onf/ pma&;pmzwfwwfolOD;a&
rnfrQ wk;d wufvmonfukd &Sr;f tpk;d &u ,ckwikd f rausnmEkid af o;ay/

vrf;yef;qufoG,fa&;/
udkvdkeDb0wGif &Srf;jynfw0Srf;vkH;ü aq;&kHESifhaq;ay;aq;cef;aygif; omoem
jyKESiw
hf oD;yk*v¾ ykid rf sm;tygt0if 33-ck&cdS ohJ nf/ ,cktcg &Sr;f jynfw0Sr;f vk;H wGif aq;&kH
ESifhaq;ay;cef;aygif; rnfírnfrQ&Sdonfukd &Srf;jynfe,fOuú|\tpD&ifcHpmwGif az:jy
xm;jcif; r&Sí d rod&ay/
pmwku d -f aMu;eef;ESiv hf rf;yef;qufo, G af &; wk;d wufrI vk;H 0rawGjY rif&? ukv
d edk D
b0tajctaeudyk if rrDao;/
þum; "r®"|d mefusus qef;ppfxm;aom tusKd;tjrwfpm&if;tMurf;wnf;/
uk,
d uf sKd;tcGit hf a&;rygaom &k;d om;pGm cGxJ u
G v f adk om cGaJ &;ormrsm;onf þ
63 &Srf;jynfb,fvJ

tusKd;tjrwfZ,m;ukd rauseyf? cGx J u G í


f uk, d u
hf MH ur®muk, d zf efw;D ygu þxufyí dk wk;d
wufBuD;yGm;Ekid o f nf[k ,lqMu[ef wl\/
xked nf;wlpmG ud, k u
f sKd;tcGit hf a&;rygaom &k;d om;pGm wGb J uftaevkad om wGJ
a&;orm;rsm;onf þq,fEpS w f mumv tusKd;tjrwfZ,m;onf wu,ft h usKd;tjrwf
BuD;jzpfonf/ a&SUqufvufí wGJbufaejcif;jzifh ykdrkdí tusKd;tjrwfrsm;vmrnf[k ,kH
MunfMu[efwlonf/
cGJa&;orm;xJwGif &Srf;jynfonf wcgrS rvGwfvyfao;í vGwfvyfcsifonfqkd
aom qE´ykdif;orm;rsm;vnf;&Sdonf/
&Sr;f jynfonf &Sr;f vlrsKd;rsm;tbkq Yd adk om rsKd;cspfrsm;vnf; &So d nf/

E-book is created by shanyoma


z-q-y-v? qkd&S,fvpftpkd;&udk tauseyfí cGJxGufcsifolvnf;&Sdonf/ rnf
onfyh pHk rH sKd;jzifh wnfaqmufí rnfoaYkd om vkyif ef;rsm; aqmif&u G rf nf[k xkwaf z:wifjy
jcif;r&SdMuao;ay/
tcsKdUu rwifjy&Jb;l [kqMdk u\/
xkdenf;wl wGJa&;orm;rsm;uvnf; qufvufwGJbufaejcif;jzifh &Srf;jynfonf
¤if;? &Sr;f jynfvx l o k nf¤if; rnfonfu h mvtykid ;f tjcm;twGi;f ü rnfoaYdk om tajctae
txd wk;d wufEidk o f nf? BuD;yGm;Ekid o f nf[al om arQmfreS ;f csufrsm; rwifjyEkid Mf uay/
tcsKdUu]]'gawmhAsm? a&eJMY umvkd jynfaxmifpw k ;dk wufoavmuf &Sr;f jynfvJ wk;d
wufrmS aygh}}[k avQmhcsMu\/
wcsKdUuawmh ]]wGaJ wmh wGcJ sifw,f/ 'gayrJh wGjJ cif;jzifh bmawG tusKd;&Srd ,fq'dk g
udk wifjy&rSm uk, d v fh yd jf ymud,k rf oefb Y ;l }}[k axmufuu G o f abm ajymMu\/
,if;odaYk om tajctaersKd;wGif &Sr;f jynfov l x
l Bk uD;onf cGaJ &;wGaJ &;udpt ö wGuf
b,fokdYvQif qkH;jzwfcsufcsay;Ekdifrnfenf;/

wifjyMuygukef/
cGaJ &;orm;rsm;onf tb,faMumifh cGx J u
G cf sifMuonf cGx
J u
G jf cif;jzifh b,fuo
hJ Ykd
tusKd;aus;Zl;&SdEkdifrnfponfjzifh olYrlighrlwifjyMuygukef/

rauseyfyg/
uRefawmftaeESifh vuf&Sd&Srf;jynfe,f\tajctae? ya'o&mZfapmfbGm;rsm;
tmPmwnfNrJaeonfhtajctae? wkdif;jynfzGHYNzdK;a&;vkyfief;rsm; rwnfaxmifEdkifonfh
tajctae? aumvdyaf usmif; wuúov dk t
f p&So
d nfth xufwef;ynma&;ausmif;rsm;ESihf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 64

toufarG;0rf;ausmif; ausmif;rsm;r&Sdonfhtajctaeudk rauseyfyg/


vuf&t dS ajctaexuf wk;d wufrI r&&SEd idk [
f q
k v
dk Qif uRefawmfvnf; cGx
J u
G cf sif
ygonf cGJa&;orm;wOD;jzpfygonf/

ya'o&mZfru
l kd raxmufc/H
odaYk omf (&ynz)ESi(hf &wpnz)ponft h zGt
YJ pnf;rsm;\cGx
J u
G af &;rlukd raxmuf
cHEkdifyg/
(&ynz)ESi(hf &wpnz)wkYd cGx J u
G í
f wnfaxmifrnfyh pHk rH mS apmfbmG ;rsm; olwe,f
igwrif; xif&mpkid ;f tkypf ;dk rnft
h ar&duefvufatmufcH &Sr;f jynfe,frsKd;yifjzpfvrd rhf nf/
E-book is created by shanyoma

,if;odYk cGx
J uG jf cif;rsKd;udk uRefawmfonf cGaJ &;orm;wOD;taeESiyhf if jyif;jyif;
xefxef ueYuf u
G &f ayvdrrhf nf/

cGJxGufvkdaomrl/
uRefawmf\cGx J u G vf adk omrlrmS atmufygtwkid ;f jzpfonf/
1/ &Sr;f jynfonf oD;jcm;Ekid if x H al xmifEidk af om tajctaewGif &So d nf/
2/ &Sr;f jynf\yx0Da&ajra'ot&¤if; ajray:ajratmuf o,HZmwypön;f rsm;t&¤if;?
acwfrw D ;dk wufaom Ekid if w H Ekid if jH zpfvmEkid o
f nf/
3/ &Srf;jynfonf ArmjynfESifhqufvufwGJbufaeí b,fenf;ESifhrQ tusKd;r&Sdawmh[k
aemufq;Hk ,lqonft h cg atmufygoabmxm;rsm;t& cGx J u
G íf tcsKyftcsmtmPmykid f
vGwvf yfaom jynfoo Yl r®wEkid if H xlaxmifrnf/
(u) cGxJ u G jf cif;onf jyifyya,m*uif;&rnf? jyifyEkid if rH sm;\0ifa&mufpu G zf ufrrI sm; vk;H
0uif;&rnf/
(c) cGx
J u G jf cif;jzifh ya'o&mZfEiS ehf ,fcsJUorm;rsm;\tmPmpuftwGi;f odYk roifqif;ap
&/
(*) &Sr;f jynfonf Ekid if w H umESiw hf ef;wl&nfwjl zpfí urÇmNh idr;f csrf;a&;ukd taxmuftul
jyKonfEh idk if H jzpfap&rnf/
uRefawmfwo Ydk nf tajccHtm;jzifh cGaJ &;orm;rsm;jzpfaomfvnf; uRefawmfwrYdk cGJ
xGucf sifatmif Akv d cf sKyfatmifqef; ajymouJo h Ykd Armjynfru vkyjf y&ayvdrrhf nf/ &Sr;f
jynfe,f acwfrw D ;dk wufBuD;yGm;atmif aqmif&u G af y;&ef vuf&zdS pYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccH
Oya't& jynfaxmifpt k pk;d &tay:wGif t"duwm0ef&adS vonf/
tajccHOya'\jynfe,fOay'jyKpm&if;ESifhtcGefawmfpm&if;rsm;udkMunfhvQif
65 &Srf;jynfb,fvJ

jynfe,frsm;onf wkdif;jynfxlaxmifa&;vkyfief;rsm; zGHYNzdK;a&;vkyfief;rsm; bmwckrQ r


vkyEf idk o
f nfukd awG&Y rnf/
jynfe,fOya'jyK pm&if;pD;yGm;a&;udprö sm;wGif jynfe,frsm;onf v,f,mpku
d yf sKd;
a&;udpaö vmufom aqmif&u G Ef ikd o
f nf/
jynfe,ftcGeaf wmfpm&if;wGif jynfe,frsm;twGi;f \t"du0ifaiGrmS ajrcGeaf wmf
ESio
hf pfawmcGerf sm;omjzpfNyD;? jynfaxmifprk S ay;aom axmufyahH iGrsm;ay: t"durScD adk e
&onf/
tajccHOya't& jynfe,frsm;u aumufcEH ikd af om tcGeaf wmfaiGrsm;rSm jynf
e,frsm; wkd;wufBuD;yGm;a&;twGuf rqkdxm;bd? jynfe,ftpkd;&\omreftokH;p&dwft

E-book is created by shanyoma


wGuyf if rvkaH vmufay/

1956-57 ckEpS t
f wGuf cefrY eS ;f ajcrsm;/
jynfe,ftrnf jynfe,fwGif;tcGefawmf&aiG omreftokH;p&dwf
&Srf;jynfe,f 41ç27ç340d 172ç11ç000d
ucsifjynfe,f 39ç04ç230d 120ç69ç000d
u,m;jynfe,f 5ç06ç390d 29ç38ç000d
u&ifjynfe,f 20ç08ç430d 69ç16ç000d

]]jynfaxmifprk S ay;aomaxmufyahH iGrsm;}}xnfah ygif;aomfvnf; jynfe,ftpd;k &


rsm;\omreftokH;p&dwfudk rumrdao;ay/
jynfe,frsm; 1956-57 jynfaxmifprk aS y;aom axmufyahH iGrsm;
&Srf;jynfe,f 125ç00ç000d
ucsifjynfe,f 75ç00ç000d
u,m;jynfe,f 20ç00ç000d
u&ifjynfe,f 38ç00ç000d

jynfaxmifprk aS xmufyahH iGrsm;rSm trSepf ifppf axmufyahH iGr[kwaf y/ jynfaxmif


pktpk;d &u A[kcd sKyfuikd x
f m;aom qdyu f rf;taumufawmfceG f ,pfrsKd;cGef ode;f xDtjrwf
awmfceG tf p&So
d nfth cGeaf wmfaiGrsm;rS jynfe,frsm;u tcsKd;us&oif&h xdu k af om aiGrsm;
omjzpfonf/
,cktcg xkdaxmufyHhaiGrsm;udk rnfonfhtajccHrl rnfonfhtcsKd;tpm;t& cGJ
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 66

a0ay;aeonfudk rod&bJ jynfaxmifpktpkd;&\pdwfqE´t& apwem&Sdoavmuf cGJa0


ay;aeonfukd awGjY rif&onf/
xdaYk Mumifh xkad xmufyahH Mu;rsm;udk usm;oem;rS EGm;csrf;omonf axmufyahH Mu;
rsm;[k uRefawmfu ]]&Sr;f jynfb,fv}J }}pmtkyw f iG f ac:qkcd yhJ gonf/
¤if;axmufyHhaMu;rsm;ukdom trSDjyKí jynfe,frsm;\zGHYNzdK;a&;wkd;wufBuD;yGm;
a&;twGuf aqmif&u G &f rnfqv dk Qif urÇmajrBuD;ysufjyKef;oGm;rnfjh ynfe,frsm;um;? rnf
onfhtcgrS wkd;wufBuD;yGm;vmrnfr[kwfay/
jynfe,fzNYHG zdK;atmif wk;d wufBuD;yGm;atmif aqmif&u G af y;&ef jynfaxmifpt k pk;d
&wGif vk;H vk;H vsm;vsm; wm0ef&adS eayonf/
E-book is created by shanyoma

pmwkdufaMu;eef; rD;&xm;vrf; um;vrf;tp&SdonfhacwfrDvrf;yef;qufoG,f


a&;? acwfrpD u dk yf sKd;a&;? "mwfowåKwl;az:a&;? pufrv I ufrv I yk if ef;xlaxmifa&;ponfh
pD;yGm;a&;? txufwef;pufrv I ufrEI iS t
hf jcm;oufarG;0rf;aMumif;ynma&; aumvdyEf iS hf
wuúov dk yf nma&;rsm; jynfe,frsm;wGif wnfaxmifay;&rnf/
wnf&Sdaeaom o,HZmwypönf;rsm;t& a'otvkduf vkyfief;BuD;rsm; wnf
axmifay;&rnf/ Oyrm - &Sr;f jynfe,f awmifBuD;NrdKUteD;rS wl;,laom oHEiS o hf yG o
f wåK
rsm;udk rkid af ygif; 400-ausmf uGma0;onf&h efuek Nf rdKUodo Yk ,f,Nl yD; &efuek Nf rdKUteD; oHa&
usKd&w Hk nfaqmufjcif; oHrPdvyk if ef;vkyjf cif;rsKd; rjzpfap&/
tqkyd ga'otvku d f wnfaxmifaomvkyif ef;rS&aom tjrwfaiGrsm;udk oufqidk f
&m jynfe,fzNYHG zdK;a&;twGuf t"duok;H pGaJ y;&rnf/
xkrd Qru jynfe,frsm;wGif (txl;ojzifh &Sr;f jynfe,f)wk;d wufBuD;yGm;a&;twGuf
vlrt I wm;tqD;rsm;(ya'o&mZftyk cf sKyfa&;pHepf)wnf&adS eonfukd zsuford ;f ay;&rnf/
þvkyif ef;rsm;jzifo h m jynfe,frsm; rcGx J u G cf sifatmif jynfaxmifpu k vkyjf yonf
rnfayvdrfhrnf/
,aeY jynfaxmifpt k pk;d &\wm0efukd xrf;&Guaf eaom zqyvqk&d , S v
f pftpk;d &
onf rdrw d aYdk cgif;a&Smifvadk omudprö sKd;qkv d Qif ]]'gu cifAsm;wkYd jynfwiG ;f a&;udp?ö usKyfwYdk
eJY rqkid b f ;l ? usKyfwYdk 0ifr&Iycf sifb;l }}[k ajymavh&o dS nf/ vkycf sifonfu h pd q
ö v
dk Qif rnfonfh
*kPo f u d m© ukrd S raxmufxm; ZGww f &Gwv f yk u
f ikd af vh&o dS nf/ (Oyrm 1952-ckEpS ?f &Sr;f jynf
e,fppftkyfcsKyfa&;Oya'? 1956-ck? Arm-tZÆa&;vfpD;yGm;a&;yl;aygif;aqmif&GufrIpm
csKyf/)
67 &Srf;jynfb,fvJ

t"dubmvJ/
&Sr;f jynfe,f cGaJ &;-wGaJ &;jyóemwGif ud, k u
f sKd;tcGit
hf a&; jyifyya,m*rygbJ
EkdifiHa&;t& tajccHususavhvmvQif e,fajrcGJa&;wGJa&;onf t"dur[kwfay/ &Srf;
jynfe,f wk;d wufBuD;yGm;a&;omvQif t"dujzpfonf/
cGx
J u G í
f &Sr;f jynfe,fBuD;yGm;wk;d wufa&; wGb J ufí &Sr;f jynfe,fBuD;yGm;wk;d wuf
a&;onfom &k;d om;aom cGaJ &;wGaJ &;orm;rsm;\t"dutaMumif;&if;jzpfonfukd jynf
axmifpkom;wkdif; odxm;oihfygonf/
]]trsKd;om;pnf;vkH;a&;}}]]jynfaxmifpkwnfNrJa&;}}[laom*gxmudk wzGzG ref;
rIwaf e&krH Qjzifh cGx
J u G af &;jyóemonf ryaysmufomG ;Ekid af y/ cGx J u G 0f rhH nfr[kw[ f v
k nf;

E-book is created by shanyoma


,kMH unfpw d cf saeírjzpf/ EGm;uGv J Qif usm;udu
k rf nfqadk ompum;yku kH kd a&vJEiS ohf ;Hk í Ncdr;f
acsmufaeívnf; rNyD;/
AkdvfcsKyfatmifqef;\opömpum;uJhodkY rcGJxGufcsifatmif vkyfief;rsm;jzifhom
jynfaxmifpt k pk;d &u vkyjf y&vdrrhf nfjzpfownf;/
jynfaxmifpo k m;wkid ;f wajy;nDpmG wk;d wufBuD;yGm;aom jynfaxmifpBk uD; wnfNrJ
ygap/

awmifBuD;NrdKU?
1957-ckEpS ?f ZEé0g&Dv(23)&ufaeY/
xGef;jrifh
E-book is created by shanyoma OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 68

&Srf;jynfe,f\epfemcsufrsm;
69 &Srf;jynfb,fvJ

1957-ckEpS ?f pufwifbmv 29-&ufaeY


&efuek Nf rdKU? NrdKaY wmfcef;rü usif;yaom
vlrsKd;pkaygif;pkH awGYqkHaqG;aEG;yGJBuD;wGif
&Sr;f jynfe,f ud, k pf m;vS,rf sm; wifjyonfh
&Srf;jynfe,f\epfemcsufrsm;/

obmywdrif;ESiw hf uG <ua&mufvmMuwJo h CH mawmft&Sijf rwfrsm;? *kPo f a&&Sd


vlBuD;rif;rsm;? trwfrif;rsm;? jynfe,ftoD;oD;rS vlrsKd;pkaoG;csif; nD&if;tpfukd uk, d f
pm;vS,af wmfrsm;udk uRefawmf 'Dae&muaeNyD; *g&0jyKvku d yf gw,f/ vIu d v f pJS mG aus;Zl;

E-book is created by shanyoma


wifaMumif;vJ ajymvkyd gw,f/
NyD;awmh uRefawmf[m twkid ;f tqr&Sad tmifbJ *kP, f tl m;wufryd gw,f/ uRef
awmfbmjzpfvYdk 'Davmufawmif *kP, f tl m;wufro d vJqw dk mudk wifjyvkyd gw,f/ yxrt
csufuawmh ckvdk jynfaxmifpjk refrmEkid if o H rkid ;f rSm armfueG ;f wifusef&pfcrhJ hJ vlrsKd;aygif;pkH
awGYqkHaqG;aEG;yGJBuD;rSm uRefawmf[m &Srf;jynfwkdif;&if;om;wOD;taeeJY yg0ifNyD; uaeY
&Srf;jynfrSm cHpm;ae&wJhepfemcsufrsm;udk yGifhvif;pGm wifjyaqG;aEG;cGifh&vkdY jzpfygw,f/
'kw, d tcsuftaeeJY *kP, f t l m;wufrw d muawmh jynfe,ftoD;oD;rS vlrsKd;pkaoG;csif;
nDtpfukdrsm;eJY uRefawmf[m &if;&if;ESD;ESD; awGYqkHaqG;aEG;cGifh&wJhtwGufaMumifh jzpfyg
w,f/ uRefawmfeh nf;wl wjcm;vlrsKd;pktoD;oD;rS uk, d pf m;vS,af wmfrsm;uvJ *kP, f t l m;
wufrdMuvdrfhr,fvkdY uRefawmfvkH;0,kHMunfygw,f/
tJovdk uRefawmf *kP, f t l m;wufrad e,if; wcsdex f rJ mS bJ vGecf w hJ hJ 10-ESpaf usmf
avmufu yxrOD;pGm ckvdk vlrsKd;pkaygif;pkaH wGq Y aHk qG;aEG;cJw h t hJ jzpfukd uRefawmfjyefajymif;
owd&rdygw,f/ tJ'DyxrtBudrfawGYqkHcJhjcif;uawmh uG,fvGefoGm;&SmNyDjzpfwJhAkdvfcsKyf
atmifqef;ESiw fh uG vlrsKd;pkacgif;aqmifBuD;rsm; pkpnf;NyD; 1947-ckEpS ?f azaz:0g&Dv 12
&uf &Sr;f jynfyifvNHk rdKUrSm NcdrNhf cdrohf oJ J atmifjrifpmG usif;ycJw h ahJ rmfueG ;f wif yifvn Hk v D mcH
BuD;ygbJ/ tJ'yD ifvn Hk v
D mcHBuD;rSmbJ uRefawmfwv Ydk rl sKd;pknt D pfuw dk awG[m awGq Y &Hk if;ES;D
NyD; ckdifNrJwJhaoG;pnf;nDnTwfrIBuD;udk t&wnfaqmufcJhMuygw,f/ tck 'DaqG;aEG;yGJBuD;
uvJ tvm;wl ckid rf mwJv h rl sKd;pkaygif;pkH aoG;pnf;nDnw T rf uI kd jyefvnftoufoiG ;f ay;Ekid f
vdrrhf nfvYdk uRefawmf ESpEf pS u f mum ,kMH unfygw,f/
obmywdeJYb0wlvlrsKd;pkukd,fpm;vS,fawmfrsm;cifAsm;/
&Sr;f jynfe,frmS uaeY awGMY uKHcpH m;ae&wJeh pfemcsuf tjzpftrSeaf wGukd rwifjyrD
twdwu f &mZ0ifukd tenf;i,f wifjyyg&ap/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 70

twdwf&mZ0ifykdif;/
twdw&f mZ0ifukd jyefvnfqef;ppfvu dk w f t hJ cgrSm &Sr;f jynfoal wG[m &mZ0ifw
avQmufvkH;]]olYuRef}}jzpfcJh&wJhjzpftifudk 0rf;enf;aMuuGJbG,f&m awGYjrifcJh&ygw,f/
jrefrm{u&mZfrsm; tkypf ;dk pOftcgrSm &Sr;f jynfapmfbmG ; NrdKUpm;rsm;[m a&Tyef;ckid ?f
aiGyef;ckid ?f orD;unmqufoum cpm;cJ&h ygw,f/ &Sr;f jynfoal wGvJ jrefrm{u&mZfw&Ydk UJ
aus;awmfrsKd; uRefawmfrsKd;rsm;jzpfcJh&w,f/ {u&mZfrif;wkdY tcsif;csif; e,fy,fvkwJh
ppfyrJG sm;rSmbJ jzpfjzpf? ,d;k ',m;? rPdy&l pwJEh idk if cH sJUppfyrJG sm;rSmbJjzpfjzpfyg0ifwu dk cf u
dk tf
rIxrf;cJh&ygw,f/
oDaygbk&if ygawmfrw l w hJ csdex f rJ mS bJ &Sr;f jynf[m Armjynfet YJ wl NAdwo d Qe,fcsJU
E-book is created by shanyoma

vufatmufodkY usa&mufcJh&w,f/ 1942-ckESpfrSm zufqpf*syef jrefrmjynfudk odrf;pOf


tcgrSmvJ &Sr;f jynf[m wcgxJ *syefvufatmufukd a&mufc&hJ jyefw,f/ wzef *syefzuf
qpfwt Ydk m; ArmjynfrrS &Jabmfrsm;ESit hf wl wku d x f wk v f u dk w f t
hJ cg &Sr;f jynfrmS vJ Edik if aH &;
t& Ek;d Mum;vmwm awG&Y ygw,f/ uRefb0ukd &GUH rke;f vmw,f/ vGwv f w G v f yfvyf aexkid f
vkw d ,f/ ud, k Mhf ur®mudk zefw;D vmMuw,f/
'gayrJh vGwfvyfa&; taqmwvif vkdvm;wJh&Srf;jynfolawG[m pnf;&kH;rItif
tm; raumif;ao;wmudk awGY&ygw,f/ r[mrdwfvkduf&SmwJhtcg uHwltusKd;ay;jzpfwJh
jrefrmjynfow l u Ydk kd awG&Y ygw,f/ jrefrmjynfvJ &Sr;f jynfet YJ wl NAdwo d Qe,fcsJUvufatmuf
rSm ESpaf ygif;w&mvk;H vk;H pk;H pk;H jr§KyfaewJt h cgrSm pD;yGm;a&;? bmoma&;? ,Ofaus;rI"avh
xk;H pHw[ Ydk mvJ wOD;ESiw hf OD; eD;pyfcyhJ gw,f/ NAdwo d Qe,fcsJUorm;rsm;[m &Sr;f ESijhf refrm? jref
rmESiu hf csifpwJw h idk ;f &if;om;awGukd aoG;cGx J m;cJw h ,f/ 'De,fcsJUtEÅ&m,fukd wku d zf sufbYkd
awmifwef;om;rsm;eJjY ynfru wkid ;f &if;om;rsm; aoG;pnf;nDnw T Mf urSom vGwv f yfa&;
ukd wku d , f El idk af Mumif; oabmaygufvmygw,f/ wuGw J jym;pD wku d , f rl t hJ pm; pk&;Hk aygif;
pnf;NyD; wku d , f b l Ykd oabmaygufvmMuw,f/
tJ'gaMumifh 1947-ck? azaz:0g&DvtwGi;f &Sr;f jynf yifvNHk rdKUrSm wkid ;f &if;om;
vlrsKd;pkacgif;aqmifrsm; awGq Y pHk nf;a0;um nDnw T rf u I kd wnfaxmifcyhJ gw,f/ tJ'w D ek ;f
u vlrsKd;pkw&Ykd UJ oHo,wck[m e,fcsJUudk armif;xkwNf yD;wJt h cg jrefrmwku Yd &Sr;f ? csif;? u
csif? u&ifpwhv J rl sKd;pkwt Ydk ay: Ekid if aH &;t&aomf¤if;? tkycf sKyfa&;t&aomf¤if;? pD;yGm;
a&;t&aomf¤if;? e,fcsJUt*Fvdyfxuf zdESdyfapmfum;rSmpdk;wJhoHo,bJ jzpfygw,f/ &Sif;
&Si;f ajym&r,fq, dk if &Sr;f jynfvx l w k &yfv;Hk vkcd sifwv hJ w G v f yfa&;[m NAdwo d Qtpm; jrefrm
udk yck;H ajymif;wJv h wG v f yfa&;rsKd; r[kwyf g/
tJ'v D dk vlrsKd;i,fw[ Ydk m jrefrmvlrsKd;wkt Yd ay: r,krH Munf jzpfaewJt h wGuf yifvHk
71 &Srf;jynfb,fvJ

nDvmcHrmS Akv d cf sKyfatmifqef;u pdw&f n S v f uf&n S ef YJ tcsdet f awmfMumatmif &Si;f vif;


cJyh gw,f/ tJ't D cgrSm Akv d cf sKyfatmifqef;acgif;aqmifwhJ z-q-y-vEkid if aH &;ygwDet YJ
jcm;wk;d wufwhJ Ekid if aH &;acgif;aqmifrsm;u atmufygtwkid ;f oabmwlajymqku d wdjyKcJh
ygw,f/
1/ ,ck,m,Dy;l aygif;a&;onf aemify;l aygif;a&; cGx J u G af &;udk rxdcu dk af p&/
2/ aemify;l aygif;cJah omfvnf; cGx J uG vf u
dk jyefcx JG uG Ef idk cf iG hf &Sad p&rnf/
3/ wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmfac:NyD;aemuf ryl;aygif;Ekdifao;vQif yl;aygif;vkdwJhtcg yl;
aygif;Ekdif&ef vrf;zGifhay;xm;rnf/
4/ &Sr;f jynf jynfwiG ;f tkycf sKyfrrI mS vk;H 0vGwv f yfciG &fh &dS rnf/

E-book is created by shanyoma


5/ &Sr;f paom vlrsKd;pkw\ Ydk pmay,Ofaus;rIrsmudk rapmfum; rxdcu dk yf g/
'Dxufawmh b,forl S oabmxm;rBuD;Ekid b f ;l qkw d mukd tJ't D cgu vlrsKd;pkrsm;
,kMH unfcw hJ ,f/ 'Dacwfrw D o hJ abmxm;ukd vlrsKd;i,frsm;u vIu d v f pJS mG axmufccH w hJ ,f/
Akv
d cf sKyfatmifqef;ajymcJw h phJ um;rsm;udk oabm&k;d om;pGmeJY vlrsKd;i,frsm; ,kMH unfcw hJ ,f/
tjcm;jynfrEkdifiHa&;acgif;aqmifrsm;udkvJ AkdvfcsKyfatmifqef;enf;wl oefYpifaom o
abm&Sdr,fvkdY,kHMunfcJhygw,f/ 'gayrJh ,ckawmh uRefawmfwkdY oabm&kd;om;pGmeJYjynfr
acgif;aqmifBuD;rsm;udk odr;f usKH;,kMH unfcjhJ cif;[m usaemfw&Ydk UJ r[mtrSm;BuD;jzpfcyhJ gvm;
qkw d m ,aeYjynfe,frmS cHpm;ae&wJt h ajctaeu oufaojyvsuf&ydS gw,f/
vlrsKd;i,frsm;[m usaemf tpD&ifcHcJhovkd jynfracgif;aqmifrsm;&JUuwdpum;
rsm;udk oabm&k;d om;pGmeJ, Y MHk unfu;dk pm;xm;NyD; e,fcsJUt*Fvyd u f kd twlvufww JG udk x f w k f
&ef oabmwlNyD; yifvpHk mcsKyfukd csKyfqv kd ufrwS af &;xk;d cJyh gw,f/
yifvpHk mcsKyfrmS atmufygt"dutcsufrsm; yg0ifaMumif; nTejf yyg&ap/
5/ e,fjcm;a'orsm;twGuf jynfwiG ;f tkycf sKyfrw
]]5/ I iG f vk;H 0uk, d yf idk t f yk cf sKyfciG u
hf kd rltm;
jzifh vufco H nf/
7/ 'Dru dk a&pDEidk if rH sm;wGif owfrw S xf m;aom tajccHtusKd;ESit hf cGit hf a&;rsm;udk e,f
jcm;a'o&Sd wkid ;f &if;om;rsm;wku Yd cHpm;&rnf/
8/ þpmcsKyfwGif vufcHNyD;aom tpDtpOfrsm;onf ya'o&mZf&Srf;jynf\,ck&&Sdxm;
aom ukd,fykdifb@ma&;&mtkyfcsKyfrIudk xdckdufrnf r[kwf}}[k t"dutm;jzifh qkdxm;yg
onf/
cGJxGufcGifhESifhywfoufvkdYvJ AkdvfcsKyfatmifqef;udk,fwkdifu jynfe,frsm;udk ]]cGcGJ
xGufcGifhay;&r,f? rcGJxGufcsifatmif vkyfjy&rSmu usKyfwkdYwm0ef }}vkdY&Sif;vif;jywfom;
pGm rdeMYf um;cJyh gw,f/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 72

BuD;Edik if ,fnO§ ;f qJ0g'udk &Sr;f jynfol jynfom;rsm;tay:rSm rusifo h ;Hk bku Yd v dk J Akv d f
csKyfatmifqef;ud, k wf idk f &Sr;f jynf&dS jrefrmvlrsKd;rsm;tm; rdeMYf um;cJyh gw,f/ ]]&S&Sr;f jynfrmS
aewJhArmawG? &Srf;trsKd;om;rsm;eJYcspfcspfcifcif nD&if;tpfudkvkd aexkdifoGm;Muyg/ t
Ekid rf usifch sifMuygeJ?Y tEkid u f sifrh ,fMuH&if usKyfet YJ &if tk;d pm;uG&J vdrrhf ,f}}vkjYd ywfom;pGm
ajymcJhygw,f/
jynfaxmifpjk refrmEkid if zH pYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'a&;qGpJ Ofu cGx J u G Ef idk w f hJ
tcGifhta&;tcPf;rSm ]]þtajccHOya'tmPmwnfonfhaeYrS q,fESpftwGif; cGJxGuf
Edik af omtcGit hf a&;udk tok;H rjyK&}}[k yk'rf 202-udk xnfo h iG ;f wJt
h cg usaemfw&Ydk UJ uk, d f
pm;vS,rf sm;u jyif;jyif;xefxef uefu Y u G cf MhJ uygw,f/
E-book is created by shanyoma

bmjyKvkYd uefu Y u G &f ovJqadk wmh jynfaxmifpo k abmw&m;rsm;udk xdcu kd v f yYdk gbJ/
vlrsKd;pkwkdY&JUtcGifhta&;udk csKyfcs,fxdyg;vkdYuefYuGufcJhygw,f/
'gayrJh Akv d cf sKyfatmifqef;wku Yd xdpk OftcgrSm urÇmt h ajctae? Ekid if &H UJ vGwv f yf
a&;tajctaeudk &Si;f jyNyD;? 10-ESpu f mvtwGi;f 5-ESppf rD u H ed ;f 2-ckavmuf*CePvkyf
NyD; jynfaxmifpw k 0Sr;f vk;H &JUBuD;yGm;wk;d wufa&;udk vufqyk v f ufuikd jf yyg&ap? tJovkd 10-
ESpaf vmufvyk jf yNyD;rS auseyfrrI &Sv d Qif oabmtwkid ;f cGx J u G Mf uygvkYd pdwxf cd u dk af vmuf
atmif &k;d om;pGm wifjyajymqkw d t
hJ wGuf 10-ESpu f efo Y wfjcif;ukd vku d af vsmoabmwlchJ
Muygw,f/
'Denf;eJY &Sr;f jynf[m ArmjynfEiS yhf ;l aygif;aoG;pnf;um &Sr;f a&m Armyg NAdwo d Q
e,fcsJUxrf;yd;k atmufu vGwaf jrmufvmcJMh uygw,f/ ,aeYq, dk if 10-ESpjf ynfah jrmufvm
cJyh gNyD/ 'Dq,fEpS u f mvtwGi;f yl;aygif;cJjh cif;&JUt&I;H tjrwfpm&if;udk pDppfa0zef&efvv dk m
NyDvYdk usaemf,q l ygw,f/
'D 10-ESpt f wGi;f yl;aygif;vmcJw h m[m Ekid if aH &;? tkycf sKyfa&;? pD;yGm;a&;? ,Of
aus;rIt&I;H tjrwfZ,m;udk e,fcsJUvufatmufcu H vkd edk b
D 0wk;H u tajctaersm;eJY EIid ;f
,OfNyD; tMurf;tm;jzifh a0zefppD pfwifjyoGm;ygr,f/
tJovkd a0zefppD pf&mrSm (1) uRefawmfwrYdk mS wef;wlnrD QwJt h cGit hf a&; & r&?
(2) vk;H 0vGwv f yfwjhJ ynfe,fwiG ;f ud, k jf y|mef;cGihf &Sd r&Sq d w dk hJ t"durl 2-&yfay:rSm tajccH
NyD; a0zefppD pfomG ;ygr,f/

EkdifiHa&;/
yXrqk;H vlrsKd;pkvw
T af wmf zGpYJ nf;ykrH rl rSeyf u
Hk kd tvsOf;oifv h Ydk wifjyyg&ap/ 'Drl
rrSew
f t
hJ ajccHOya'aMumifh &Sr;f jynfow l Ydk &oif&h xku d wf 'hJ rD u
dk a&pDtcGit hf a&;[m qdwf
73 &Srf;jynfb,fvJ

okOf;qkH;&IH;cJh&ygw,f/
tm;vk;H odMuwJt h wkid ;f bJ? usaemfwYdk jynfaxmifpyk gvDrefrmS jynfov Yl w
T af wmf?
vlrsKd;pkvw T af wmfqNdk yD; vTwaf wmf 2-&yf&cdS yhJ gw,f/ jynfov Yl w T af wmfrmS vlO;D a&;tcsKd;
tpm;tvku d f a&G;aumufwifajr§muf&wJt h wGuf Armu vlrsm;pktrwfae&m &ygw,f/
wu,fvYdk 'Dvw T af wmf w&yfxo J m&S, d if trsm;pkjzpfwAhJ rmwku Yd tcsderf a&G; rJEidk af ewm
rkYd tjcm;vlrsKd;pkwrYdk mS ud;k uG,&f mr& jzpfaeMuygvdrrhf ,f/ tJ'gaMumifh vlrsKd;pkw&Ykd UJ tcGihf
ta&;udk umuG,fapmifha&SmufbkdY vlrsKd;pkvTwfawmfukd xm;&Sd&ygw,f/ tJ'gtifrwef
or®morwfuswJt h csufjzpfygw,f/ 'gayrJh vlrsKd;pkvw T af wmf[m vlrsKd;pkw&Ydk UJ tcGit hf a&;
udk t[kwt f rSef umuG,af pmifah &SmufEidk yf g&JUvm;qkw d m qef;ppfMunhMf uyg/ a&S;OD;pGm vl

E-book is created by shanyoma


rsKd;pkvw T af wmfzpYJG nf;yku H kd ppfaq;vku d ,f if rlrrSew
f mudk awG&Y ygw,f/ Oyrm - yk'rf 154
(2)t& vlrsKd;pkvTwfawmfrSm yg0ifwJh&Srf;jynfe,fqkdif&m trwftm;vkH;udk &Srf;jynfe,f
apmfbmG ;rsm;[m rdrw d aYdk pmfbmG ;rsm;xJrS a&G;aumufwifajr§mufMu&ygw,f/ apmfbmG ;rsm;
[m jynfov Yl wT af wmfrmS trwfjzpfEidk cf iG hf r&Syd g/
vlrsKd;pkvw T af wmfrmS &Sr;f jynfrS trwf 25-ae&m &ygw,f/ 'gayrJh tJ't D rwf
25-OD;udk jynfolwkdYu oabmtavsmuf rJqE´jzifha&G;aumufwifajr§mufcGifhr&bJ apmf
bGm;rsm;xJrS olwEYdk pS o f uf&m 25-OD;udk a&G;aumufwifajr§mufMu&ygw,f/ 'gudk axmuf
jcif;tm;jzifh (1)vlrsKd;pkvw T af wmfrmS &Sr;f jynfrS ppfreS af omjynfou Yl ,
dk pf m;vS,rf sm;udk r
wifajr§mufEkdifyg? jynfolwkdYtaeeJY 'Drkdua&pDtcGifhta&;qkH;&IH;cJhw,f/ (2)apmfbGm;rsm;
[m vlrsKd;pkvTwfawmfukd wufcGifh&ayrJh jynfolYvTwfawmfudk wufcGifhr&wJhtwGuf EkdifiH
awmfom;wOD;taeeJY 'Drkdua&pDtcGifhta&; qdwfokOf;qkH;&IH;cJhw,f/ trSefrSm vlrsKd;pk
vTwfawmftrwfrsm;udkvJ &Srf;jynfwjynfvkH;rS apmfbGm;a&m jynfolyg 'Drkdua&pDusus
rJqE´eJYa&G;aumufwifajr§mufNyD; apmfbGm;rsm;udkvJ a&G;aumufjcif;cH&,if jynfolYvTwf
awmfukd wufa&mufciG jhf yKoifyh gw,f/ 'g[m vlrsKd;pkvw T af wmf zGpYJ nf;ykH rlrrSeyf jHk zpfygw,f/
'DurSwqifh jynfe,fOuú| cefYtyfa&;eJYywfoufNyD; wifjyvkdygw,f/ tajccH
Oya'yk'rf (160)t&? jynfe,fOuú|udk cefx Y m;&mrSm 0efBuD;csKyfu &Sr;f jynfe,faumifpD
ESifhnd§EIdif;wkdifyifNyD;rS cefYxm;&w,f/ tay:,HMunfhvkduf,if 'Dyk'f[m wpkHw&m tjypf
wifb, G rf &So d uJo h Ykd xifjrif&ygw,f/ trSerf mS 0efBuD;csKyf[m jynfe,fOuú|ceft Y yf&mrSm
qkdif&m jynfe,faumifpDeJYnd§EIdif;wkdifyifoifhw,f/ 'gayrJh jynfe,fOuú|a&G;aumufwif
ajr§mufEkdifwJhtmPmtppftrSef[m rnfolYxHwGif &Sdoifhw,f? &Sd&r,fqkdwJh tcsuf&Sdoifh
w,f/ 'Drkdua&pDususqkd,if jynfe,fOuú|udk a&G;aumufwifajr§mufEkdfifwJhtmPm[m
qkid &f mjynfe,faumifpüD om &So d ifw
h ,f? &S&d r,f/ 'gayrJh vufawGt Y m;jzifh jzpf&UJ vm;? jzpf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 74

wmvJ &Syd gw,f/ rjzpfwmvJ &Syd gw,f/ aumif;NyD? b,ftcgrSm jzpfEidk o f vJq, dk if qkid &f m
jynfe,fOuú|ta&G;cH&ol[m 0efBuD;csKyf(wenf;)z-q-y-vudk axmufco H jl zpfae,if
aumifpu D a&G;aumufwt hJ wkid ;f 0efBuD;csKyfu 0rf;yef;wom avQmavQm&SL&SLvufcv H u dk f
w,f/ tu,fí 0efBuD;csKyf(wenf;)z-q-y-vudk axmufcrH nfo h l r[kwb f ;l qk, d if xkd
olukd 0efBuD;csKyfu raxmufc/H tu,fí ceft Y yfxm;NyD;jzpfae,ifvJ twif;jzKwfcsyg
w,f/ &Sr;f jynfe,f yXrOD;qk;H Ouú| vif;ac;OD;xGe;f jrifu h kd &Sr;f jynfaumifpu D rJtrsm;pk
jzifh 'Dru dk a&pDusus a&G;aumufwifajr§mufxm;ayrJh 0efBuD;csKyf(OD;Ek)u twif;jzKwfcs
bdYk BudK;pm;cJw h ,f/ aemufq;Hk Xmeajymif;vku d yf gw,f/ (qkid &f myk*K¾ v d f 2-OD;pvk;H touf
xif&Sm;&Sdaeao;wJhtwGuf 'Dtcsufudk 0efcHMu&ygvdrfhr,f/)
E-book is created by shanyoma

jynfe,fOuú| cefx Y m;a&;rSm 0efBuD;csKyfu b,favmuftxd &uf&ufpufpuf


0ifa&mufpu G zf ufaew,fqw dk mudk csif;trsKd;om;rsm;u ykrd o kd abmaygufygw,f/ vuf
&Sdcsif;a&;&m0efBuD;OD;Zm&JvQHudkvJ oufaoxlyg&ap/
tckjzpfaewmu jynfe,fOuú|udk qkdif&mjynfe,faumifpDu rJtrsm;pkeJYa&G;
aumufNyD; 0efBuD;csKyfqw D ifjyae&w,f/ 0efBuD;csKyfu oabmusrSyJ tJ'yD *k K¾ v d [f m cefY
xm;jcif;cH&w,f/ wu,fvkdY oabmrus,if ty,fcH&ygw,f/ 'Dvkdenf;eJYbJ jynfe,f
qkdif&m trwftrsm;pk&JUqE´xuf 0efBuD;csKyfwOD;wnf;&JUqE´u ta&;omaewm xif
&Sm;aeygw,f/ 'g[m 'Dru dk a&pDtpOftvmeJaY jymifajymifBuD; qefu Y sifaoGzaD eygw,f/
'kw, d tcsufuawmh 0efBuD;csKyf[m jynfe,faumifpw D ckv;Hk udk rdr&d UJ tvku d sjzpfatmif
trdeMYf oZmay;ovkd jzpfaew,f/ 'Dtcsufukd &Si;f yg&ap/ wu,fvYdk jynfe,faumifprD mS
trwftrsm;pku z-q-y-vESiq hf efu
Y sifaewJyh gwDu jzpfae,if? olwaYdk &G;aumufvu dk f
wJjh ynfe,fOuú|avmif;vJ tJ'yD gwDubJ jzpfvrd rhf ,f/ tJ't D cgus,if tJ'yD *k K¾ v d u f kd z-
q-y-v0efBuD;csKyfu vufcv H rd rhf ,f r[kwb f ;l / 'gaMumifh z-q-y-v0efBuD;csKyf vuf
cHEidk wf jhJ ynfe,fOuú|avmif;&atmifq, dk if jynfe,faumifpt D rwftrsm;pk[m z-q-y
-vtzG0JY if odrYk [kwf z-q-y-vudk axmufcw H v hJ al wGom jzpf&r,fqw dk m &Si;f aeygw,f/
tJovkq d , dk if aumifprD mS z-q-y-v rJrsm;rsm;&bkYd jynfe,frmS z-q-y-vrJqE´&iS f
rsm;atmifvyk b f bYdk J &Sad wmhw,f/ 'Dvu dk iG ;f qufepYJ Of;pm;,l,if jynfe,fOuú|udv k J q-
q-y-vaxmufcHwJvljzpfatmif vkyf&r,f/ jynfe,faumifpDudkvJ z-q-y-vudk
axmufcaH tmif vky&f awmhr,f/ 'gaMumifrh v Ydk v Ydk J jynfe,f&UJ uk, d yf ikd jf y|mef;cGiu hf kd t"dygÜ ,f
uif;rJah tmif z-q-y-v[m vkyaf ew,f? 'Dvv dk yk af e,if;ubJ jynfe,fxu J kd Ekid if aH &;
tm;jzifh 0ifa&mufpu G zf uf&m a&mufaeNyD; 'Dvdk z-q-y-vwk&Yd UJ &Sr;f jynfef ,ftwGi;f Ekid if H
a&;0ifa&mufpu G zf ufr[ I m vufawGcY ef;rSm ydNk yD;xifxif&mS ;&Sm; awG&Y ygvdrrhf ,f/
75 &Srf;jynfb,fvJ

uJ - vufawGcY ef;jzpfwt
hJ yk cf sKyfa&;? 'Dru
dk a&pDa&;eJt
Y rsKd;om;a&;awGukd wckpD
qef;ppfMu&atmif/

ppftkyfcsKyfa&;/
&Srf;jynfe,ftkyfcsKyfa&;puf,EÅ&m;udk wrsKd;wzkH ajymif;vJoGm;atmif jynfr
tpd;k &[m enf;y&d,m,ftrsKd;rsKd;eJY 0ifa&mufpu G zf ufvmwmukd wifjyyg&ap/ om"u
jy&,if 1952-ckrmS &Sr;f jynfe,foYdk ppftyk cf sKyfa&;ukd oGwo f iG ;f vmcJNh yD; jynfe,f&UJ tkyf
csKyfa&;ukd ysufjym;apcJw h ,f/ jynfrtpk;d &[m &efol w&kyjf zLudk taMumif;jyNyD; &Sr;f jynf
e,fajray:rSm wyfrawmfom;rsm;ukd vko d nfxuf ykrd x dk m;&Scd w hJ ,f/ tpwke;f uawmh &Sr;f

E-book is created by shanyoma


jynfvx l w k &yfv;Hk [m jynfr&JUapwemudk axmyemjyKrdygw,f/ ArmhwyfrawmfBuD;atmif
yGq
J ifEidk bf t Ykd wGuf &Sr;f jynfvx l [ k m wwfEidk w f b hJ ufuaeNyD; a&SUwef;ppfrsufEmS xd tul
tnDtrsKd;rsKd; ay;cJhw,f/ 'gayrJh jynfrtpkd;&[m wbufu w&kyfjzLudk bef;jyNyD;
wbufu rvkv d m;tyfw0hJ ifa&mufpu G zf ufru I kd jyKusifch w hJ ,f/ Oyrm - w&kyjf zL&JUt&dyf
ta&mifurkd S rjrif&wJah nmifa&Te,f? uavme,f? awmifBuD;e,f? rkid ;f yGeef ,f? vG,v f if
vJcsm;ESirhf idk ;f ukid ef ,fa'orsm;udk ppftyk cf sKyfa&;e,fajrtjzpf owfrw S Nf yD; wyfrawmf&UJ
tmPmpufukd oGwo f iG ;f cJMh uw,f/
'gayrJh z-q-y-vjynfrtpkd;&&JUEkdifiHa&;usm;uGufqef;[m rxdrf0SufEkdif
avmufatmif waeYwjcm; ay:vGiv f mcJw h ,f/ ppfppHk rf;axmufvrS ;f a&;wyfz0YJG ifrsm;[m
ppftyk cf sKyfa&;&JUt&Sed u f kd tcGiahf umif;,lNyD; vufeuftm;ud;k eJ&Y rS ;f jynfvx l t
k ay: zuf
qpfqefqef um,uHajrmuf BuD;Ekid if ,fnO§ ;f qJjyKusifch MhJ uw,f/ apmfum;cJMh uw,f/ &uf
pufcMJh uw,f/ 'Dvrdk w&m; jyKrlyu Hk kd b,forl S rjiif;uG,Ef idk yf gbl;/
&Sr;f jynfe,f tkycf sKyfa&;trItcif;awGrmS ppfbufu rqDrqkid f rydik yf gbJeYJ 0if
a&mufpu G zf ufcw hJ ,f/ zrf;qD;cJw h ,f/ ESyd u f yG cf w
hJ ,f/ tJovdk tmPm&Siq f efqef jyKusifh
vkYd ,ck&rS ;f jynfvx l w k &yfv;Hk [m wyfrawmfukd atmhEv S ;Hk emaeMuw,f/ z-q-y-vA[kd
tpk;d &[m rdr&d UJ trSm;udk &yfwef;u r&yfyJ vlv,fvyk v f mjyefao;w,f/ 1955-ckEpS rf mS
ppftyk cf sKyfa&;tmPmudk t&I;H eJb Y J jyefvnf&yk o f rd ;f cJNh yD; Ekid if aH &;y&d,m,fusm;uGuq f if
cJyh gao;w,f/ tjriftm;jzifh ppftyk cf sKyfa&;udk &kyo f rd ;f cJw h ,fqadk yrJh vufawGt Y m;jzifh
xl;jcm;csuf r&Syd g? &Sr;f jynfvx l [ k m olw&Ydk UJ ppfbed yfocH gG atmufrmS tvl;tvGecYf aH eMu
&ygw,f/ ]]ig}}qkw d rhJ mefupkd NJG yD; ]]ig}}vky&f ifjzpfw,fqw dk ohJ abmeJY z-q-y-vA[kt d pk;d &
[m jynfolYwyfrawmfudk ckwkH;vkyfNyD; &Srf;jynfe,f&JUtkyfcsKyfa&;rSm ajymifajymifBuD;0if
a&mufpGufzufaeygw,f/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 76

'gawGuawmh wBudrrf u rcsdatmif cHpm;vku d &f wJph pftyk cf sKyfa&;&JUqk;d 0g;yku H kd


tusOf;csKH;NyD; wifjyjcif;ygbJ/
'Drkdua&pDa&;/
'Drkdua&pDqef;ppfa&;u@rSm ,ck&Srf;jynfe,frSm &SdaewJh'Drkdua&pDtoGifeJYt
qifhtwef;udk <ua&mufvmwJhvlrsKd;pkaygif;pkHa&SUarSmufrSm tcGifh&vkdY wifjyyg&ap/ 'Drkd
ua&pD&UJ tESpo f m&oabmw&m;udk tus,fw0ifh wifjybkv Yd rdk ,frxifygbl;/ 'Dru dk a&pD
qkw d phJ um;vk;H [m urÇmrSm acwfpm;vmcJw h mawmh ESpaf ygif;&mpkecYJ sDNyD; tawmfMumjrifch hJ
ygNyD/ 'gaMumifh xyfrNH yD; rwifjyvkad wmhb;l / 'gayrJh a,bk,soabmudak wmh tMurf;tm;
jzifh wifjybkYd vkv d rd rhf ,fvx Ydk ifygw,f/
E-book is created by shanyoma

'Dru dk a&pDpeH pf[m vlwidk ;f vGwv f yfpmG awG;ac:Ekid cf iG ?hf vGwv f yfpmG ajymqkad 0
zefEkdifcGifh? vGwfvyfpGm a&;omxkwfa0EkdifcGifh? vGwfvyfpGm pnf;&kH;EkdifcGifhqkdwJhvlYtcGifht
a&;t00awGay:rSm rlwnfw,fqkdwm tm;vkH;u vufcHoabmaygufNyD;jzpfygw,f/
aumif;NyD? 'Dvq dk adk wmh 'Dru dk a&pDtajccH0g'ay:rSm rlwnfNyD; xlaxmifxm;w,fqw dk jhJ ynf
axmifpBk uD;xJrmS Mu,fwyGit hf jzpf 0if;0if;awmufyg0ifvmcJw h hJ usaemfwYdk &Sr;f jynfBuD;rSm
bm0g'awGu BuD;pk;d vTr;f rk;d aeovJqw dk mudk wifjyvkyd gw,f/
usaemfwYdk &Sr;f jynfBuD;[m vGwv f yfa&;r&rDumv e,fcsJUacwfw;Hk uyif jynfe,f
wck&UJ tqifrh mS &SNd yD;aMumif;udk xyfrrH wifjyvkad wmhyg/ [kad cwfu tkycf sKyfrt I mPm[m
e,f&SifapmfbGm;BuD;rsm;&JUvufxJrSm &Sdygw,f/ tJ'DacwfwkH;u &Srf;vlxkBuD;w&yfvkH;udk
csKyfcs,faewJyh 'k rf (10)qkw d m &Scd yhJ gw,f/ 'Dy'k rf (10)rSm&Sw d t hJ mPmrsm;t& &Sr;f vlxt k
ay: e,f&iS af pmfbmG ;NrdKUpm;rsm;u ta&;,lzrf;qD;Edik cf yhJ gw,f/
'Dy'k rf (10)udk &Sr;f jynfvx l Bk uD;w&yfv;Hk u tqk;d qk;H yk'rf jzpfw,fvYdk [dak cwfu
wJu rSw, f cl MhJ uw,f/ tJ'yD 'k rf (10)[m wu,fvJ qk;d 0g;cJyh gw,f/ e,fcsJUt*Fvyd af cwf
NyD;aemuf zufqpf*syefacwf a&mufvmjyefawmhv?J uRefawmfw&Ykd UJ cHpm;&rI 'D*&D[m ydrk dk
qk;d 0g;vmygw,f/ Oyrm - yg;&ku d çf em;&ku d çf t"r®ypön;f odr;f ? trsKd;orD;rsm;udk rk'rd ;f
usifph wJzh ufqpfw&Ydk UJ 0g'twkid ;f &kid ;f jypGm usifo h ;Hk cJyh gw,f/ uRefawmfwYdk &Sr;f jynfow l &yf
vk;H [m acgif;ikcYH cH &hJ ygw,f/ 'Dvzdk Ed ydS cf sKyfcs,fraI tmufrmS rcHr&yfEidk w f v hJ xl Bk uD;u tk<H u
vm&wm[m obm0usygw,f/ 1945-ckEpS yf ikd ;f qD a&mufvmwJt h cg zufqpf*syefwYdk uRef
awmfwjYdk refrmwEkid if w H 0Sr;f vk;H &Sd vlxBk uD;w&yfv;Hk u aoG;pnf;nDnw T Nf yD; wGe;f vSecf MhJ u
wJt h wGuf trsKd;om;atmifyBJG uD;udk wcJeuf qifEEJT idk cf yhJ gw,f/ 'Daemuf NyD;cJw h ahJ cwfEpS f
acwf&JUcHpm;&rI[m &Srf;jynfolawG&JUtodw&m;xJrSm udef;atmif;aeNyD; jzpfwJhtwGuf
aMumifh rdrw d &Ydk UJ vGwaf jrmufrS xGu&f yfvrf;udo k m &SmcJMh uygw,f/ 1948-ckEpS rf mS vlrsKd;pk
77 &Srf;jynfb,fvJ

aygif;pk[ H m pkpnf;nDnw T Mf uNyD; e,fcsJUt*Fvyd u f dk tNyD;wkid af rmif;ESio f w k o f ifum vGwf


vyfa&;AdrmefBuD;udk wnfaqmufcMhJ uygw,f/
'Dvw G vf yfwjhJ ynfaxmifpak cwfrmS jynf0h wJ'h rD u dk a&pDtcGit hf a&;awGuadk wmh rvGJ
{uef wif;jynfu h syfjynfch pH m;Mu&awmhrmS bJvYdk &Sr;f jynfow l &yfv;Hk u ,kMH unfarQmfreS ;f cJh
Muygw,f/ 'gayrJh uRefawmfwYdk ,kMH unfarQmfreS ;f cJw h 'hJ rD u dk a&pDtcGit hf a&;awG[m vGwf
vyfa&;&vkYd 10-ESpo f m jynfch w hJ ,f/ jynf0h pGm r&Muyg/ jynfaxmifpzk pYJG nf;tkycf sKyfyHk t
ajccHOya'pnf;rsOf;t& uRefawmfw&Ydk UJ jynfe,fukd vGwv f yfjynf0h wJt h yk cf sKyfrt I mPmudk
ay;cJyh gw,f/ 'gayrJh vufawGrY mS awmh uRefawmfw&Ydk rS ;f jynfrmS z-q-y-vqk&d , S v f pfawG
&JU0ifa&mufcs,fvS,fjcif;udk cHaeMu&ygw,f/ olwkdY&JUMoZmcHtzGJYtpnf;awGudk aiGay;

E-book is created by shanyoma


vufeufay;ajr§mufpm;NyD;? wkid ;f &if;om;tcsif;csif; aoG;uGaJ tmif zefw;D cJyh gw,f/ aoG;
cGt
J yk cf sKyfw0hJ g' (Divide and Rule Policy) ukd usifo h ;Hk cJw h ,f/ 'DvEdk idk if aH &;t& 0ifa&muf
pGuzf ufwmwGif ruao;bJ ppfa&;ESiw hf oG,f &Sr;f jynfukd ESyd u f yG cf sKyfcs,fMuygw,f/ ppf
tkycf sKyfa&;tmPmudk 1952-ckEpS rf mS oGwo f iG ;f NyD; 1955-ckEpS rf mS &kyo f rd ;f cJyh gw,f/ 'g
ayrJh vufawGu Y sawmh ydx Yk m;wJph pfwyfawGukd jyefvnf&yk o f rd ;f jcif; r&Scd yhJ gbl;/ ppfwyf&UJ
tmPmpuf'Pfukd &Sr;f jynfvx l [ k m tvl;tvJ qufvufcpH m;aeMu&qJjJ zpfygw,f/ &Sr;f
jynfukd ppfom;OD;a& ydv k o Ydk m ydv k o Ydk m ydaYk eMuw,f/ 'Dawmh z-q-y-vqk&d , S v f pfawG&UJ
yg;pyfu]]cifAsm;wdYk jynfe,fta&;awGukd 0ifrpGuv f ydk gbl;}}vkYd wzGzG toHaumif;[pfchJ
ayr,fvYdk yg;pyfu bk&m;bk&m; vufu um;,m;um;,m;}}qko d vkd vufawGv Y yk if ef;rSm
awmh ajAmif0ifpu G af ew,fq'dk g? jiif;uG,v f Ydk r&ygbl;/ Oyrm - vlxt k zGt YJ pnf;jzpfwhJ
ytk;d trsKd;om;tzG(YJ y-t-r-z)udk tjrpfu vSeNf yD;ajAmifNzdKzsufwmudk wifjyyg&ap/
a&S;OD;pGm(y-t-r-z)&JUOuú|wOD;jzpfwJh[defarmifudk ac:aqmifoGm;wm ,ck
xufwidk f tpte rawG&Y awmhygbl; tJ'u D pd Eö iS rhf a&S;raESmif;ygbJ? ytk;d trsKd;om;acgif;
aqmifrsm;jzpfMuwJOh ;D jzL? OD;ausmfped ?f OD;xGe;f &Dwu Ydk kd yk'rf (5)eJrY w&m;zrf;qD;csKyfaESmif
cJyh gw,f/ 'gwifruao;bJ? 1956-ckEpS f ygvDrefa&G;aumufyBJG uD;rwkid rf u D yg0ifta&G;
cHrJh ytkd;acgif;aqmifwOD;jzpfwJhygvDreftrwfOD;atmifomESifhwuG taygif;yg 4-OD;wkdY
udk ]]Advk Bf uD; ac:w,f}}qkNd yD;ac:oGm;um &uf&ufpufpuf owfjzwfvu dk Mf uygw,f/ ,aeY
xufxd vlowform;w&m;cHrsm;udk wm0ef&w dS t hJ pk;d &[m raz:xkwcf ahJ o;ygbl;/ tJ'v D dk
vlowfyaJG wGvyk Nf yD; t"r®0g'qefqef 0ifa&mufpu G zf ufwt hJ jyKtrl[m &Sr;f jynfvx l w k
&yfv;Hk &JUESv;Hk oJyw G x f rJ mS oHredI EYJ u S x f m;ovkd pGNJ rJaeygw,f/ tJ'v D dk z-q-y-vwk&Yd UJ vl
owft"r®awGukd &Sr;f jynfvx l Bk uD;[m b,fawmhrS tcJaMurSmr[kwb f ;l qdw k m ajymvkyd g
w,f/ tckvdk vGwv f yfa&;&NyDqw kd ahJ cwfrmS z-q-y-vqk&d , S vf pfawG&UJ jynfov l x
l tk
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 78

ay:&rf;um;yk[ H m zufqpf*syefw&Ydk UJ &ufpufyEHk iS Ehf idI ;f pm&if Akv d af wmifqaJG eygao;w,f/


'gaMumifhrkdYvJ at;csrf;om,mpGm aexkdifMuwJh&Gmol&Gmom;rsm;udk olykefeJYquf
oG,w f ,fvYdk txif&&dS eHk n YJ O§ ;f qJcMhJ uw,f/ ESyd u f yG cf MhJ uw,f/ owfjzwfcMhJ uw,f/ twif;
tMuyfajymif;a&TUapcJw h ,f/ Oyrm - jy&&if vJcsm;e,fawmifaemuf&mG ? [dw k idk &f mG rsm;rSm
&Gmol&mG om;rsm;udk vG,v f ifoYkd ajymif;a&TUapcJw h ,f/ rajymif;ra&TUwJ&h mG awGuakd wmh rD;&IUd
ypfr,fqNdk yD; Ncdr;f ajcmufcw hJ ,f/ NyD;awmh ta&SUykid ;f &Sr;f jynfaf us;vufawm&Gmav;awGrmS
vJ &Gmol&mG om;qif;&Jom;awGukd a&SUwef;ppfrsufEmS rSm ulvt D jzpfeYJ tok;H jyKbkYd zufqpf
*syefuo hJ Ykd acR;wyfawGqcJG yhJ gao;w,f/ acR;wyfqcJG &H wJ&h mG ol&mG om;awG[m rdrw d &Ydk UJ tdrf
rS pm;eyf&u d m© rsm;udk wygwnf; ,laqmifomG ;Mu&w,f/ tJ'&D mG om;awG[m a&SUwef;ppf
E-book is created by shanyoma

rsufEmS rSm vaygif;rsm;pGm &efoal wG&UJ wku d yf u JG snfqMH um;rSm toufqzH sm;pGeNYf yD; wyfr
awmf&JUckdfif;apcsufudk waoGrwdrf; vkdufemvkyfaqmifay;&ygw,f/ tJovdk aMumuf
aMumuf&GHU&GHUeJY vkyfaqmifay;ae&wJhMum;u &kdufESufn§Of;qJuefaMumufrIawG tqpfu
av;tjzpfeYJ cHMu&&Smao;w,f/ &Sr;f jynfta&SUydik ;f erfah vGjrpf]]wmyde;f }}ul;wkrYd mS wyfr
awmfom;rsm;udk ul;wkyYd aYkd y;wJt h cg oabmcsif;rwku d qf idk wf u
hJ ;l wko
Yd rm;rsm;udk a&xJuef
cscJbh ;l ygao;w,f/ wyfrawmf tok;H jyKbkt Yd wGuf jrif;rsm;udk tcaMu;aiG ray;bJ t"r®
qG,J t l ok;H jyKcJyh gw,f/ tcaMu;aiGr&wJt h jyif jrif;&Siu f jrif;xde;f orm;iSm;&rf;NyD;xnfh
ay;Mu&ao;w,f/ ppfa&;ppf&mawGrmS tok;H jyKbkq Yd Ndk yD; armfawmfum;awGukd tcsdet f cg
ra&G; txyfxyftcgcg acsmqGjJ cif;cHae&wmudk ,ckwavm owif;pmawGrmS zwf&rI Md u
ayvdrrhf ,f/ ,aeY&rS ;f jynfarmfawmfum;orm;avmurSm rauseyfraI wG *,uf&u dk af ewm
udk b,fvrdk S jiif;uG,v f rYdk &ygbl;/
&Srf;jynfvlxkw&yfvkH; ,lMuKH;r&jzpf&wJhtjzpfuawmh &Srf;jynfta&SUydkif;rSm
aomif;usef;aewJrh 'k ed ;f rIygbJ? 'DxrJ mS olawmfpifov D &Siw f yg;? rk'ed ;f usifch &H vkYd aoqk;H
oGm;wJt h jzpftysufav;[m jynfaxmifpo k rkid ;f rSm tBuD;qk;H aom trJuu G w f ckygbJ/ NyD;
awmh &Sr;f trsKd;orD;av;rsm;udk wyfrawmfom;rsm;u NrdKUBuD;jyBuD;awGukd ac:aqmifvm
NyD; a&mif;pm;MuykHawGudk em;rcsrf;omp&m? ESvkH;rcsrf;ajrhp&m awGYjrifcHpm;aeMu&yg
w,f/
NyD;awmh tifrwefrS yufpufvw S t hJ jyKtrlwckuawmh &Sr;f trsKd;orD;av;rsm;
udk t&,lEkdifwJhArmhwyfrawmfom;rsm;udk qkaiGrsm;ay;r,fvkdY ajr§mufyifhNyD; vlrsKd;a&;
t& apmfum;jyKrlaeMujcif;yif jzpfw,f/
tJ'Dvkd &Srf;jynfolvlxkawG[m tkyfcsKyfa&;t&¤if;? EkdifiHa&;t&¤if;? vlrsKd;
a&;t&¤if;? trsKd;rsKd; zdEydS n f O§ ;f yef; 0ifa&mufpu G zf ufraI wGukd tvl;tvJcaH e&ygw,f/
79 &Srf;jynfb,fvJ

'gawGaMumifh &Sr;f jynfe,f[m Ekid if aH &;t& udv k edk ED idk if t H oGif vu©Pmudk tjynft h 0BuD;
aqmifaeaMumif; wifjyvkyd gw,f/
pD;yGm;a&;ydkif;/
obmywdESifhb0wlwkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;cifAsm;/
&Sr;f trsKd;om;awG[m Ekid if aH &;t& b,fvb dk 0rsKd;rSm usa&mufcpH m;ae&w,f
qkwd mudw k ifjyNyD;cJw h ahJ emuf pD;yGm;a&;t& b,fvq dk ;Hk &I;H epfemae&w,f? b,fvadk oG;pkyf
cHae&w,fqw dk t hJ csufukd qufvufNyD; wifjyyg&ap/
jynfaxmifpx k rJ mS yg0ifaeMuwJjh ynfe,frsm;teuf &Sr;f jynfe,f[m pD;yGm;a&;
tm;jzifh tawmifw h if;qk;H ? o,HZmwypön;f OpömawG taygrsm;qk;H t<u,f0qk;H jynfe,f

E-book is created by shanyoma


jzpfw,fqw dk m wkid ;f &if;om;vlrsKd;pkrsm; tm;vk;H u od&MdS uNyD;jzpfygw,f/ NyD;awmh &Sr;f
jynf&JUt"dutoufaoG;aMum pD;yGm;a&;vkyfief;awG[m
(1) owåKvkyif ef;
(2) opfawmvkyif ef;ESihf
(3) v,f,mjcHajrpku d yf sKd;a&;vkyif ef;awG jzpfw,fqw dk mudv
k J wkid ;f &if;om;vlrsKd;pktm;
vk;H od&MdS uNyD;jzpfygw,f/
tJ'pD ;D yGm;a&;vkyif ef;awGrmS ]]&Sr;f jynfoal wG[mvJ cHpm;&ygw,f}}qkw d ehJ mrnf
uav;cHEkdif&kH t&kd;t&if;avmufom cHpm;&NyD; tqDtESpfawGudkawmh vkH;0rcHpm;&wJh
taMumif;udk uRefawmf wckpD &Si;f vif;wifjyoGm;ygr,f/
owåKwGif;vkyfief;/
yxrqk;H taeeJY owåKwGi;f vkyif ef;udk wifjyygr,f/ &Sr;f jynf&UJ ajrwGi;f &Sd rukef
crf;Ekid w
f &hJ wemtqDtESpaf wG[m rcefrY eS ;f Ekid af vmufatmif b,favmuftxd aygrsm;
<u,f0w,fqw dk mukd OD;pGmaz:jyvdyk gw,f/ &Sr;f jynfe,f t"dutygt0if oD;jcm;a'o
rsm;rS 1935-1940-ckEpS t f wGi;f ESppf Ofzsrf;rQxGuw f "hJ mwfowåKwefcsdeef w YJ efb;dk aiG[m
atmufygtwkdif; jzpfygw,f/
trSwfpOf owåKtrsKd;trnf xGufonfhyrmP wefbdk;aiG
1 aiG atmifp 6-oef;
2 cJ wefaygif; 77000 pwmvifaygif
3 oGyf wefaygif; 60000 4. 3-oef; jref
4 tNzdKufoH urÇmuvkdoavmuf\ rmaiG 6-uka#
10%ESifhtifykdif,mu cefY
vkod avmuf\ 35%
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 80

'gawG[m e,fcsJUacwfu xGufcJhwJhowåKtrsKd;tpm;eJYta&twGufom jzpfyg


ao;w,f/ rwl;az:&ao;wJhwGif;xGuftqDtESpf&wemawG[mvJ rcefYrSef;Ekdifavmuf
atmif t f ajrmuftjrm; &Syd gao;w,f/
1933-ckEpS f a'gufwmaumh*sifeq YJ eG 'f D (Dr.Coggin and Sondhi) wk&Yd UJ tdE, d´ jynf
yx0DaA'qkid &f m tpD&ifcpH mrsm;udk avhvm,if &Sr;f jynfajrmufyikd ;f &JUwGi;f xGut f qDt
ESp&f wemawG[m r,kMH unfEidk af vmufatmif rsm;jym;<u,f0aMumif; od&ygr,f/
NyD;awmh *sDAaDG [mhAqGef (G.V. Hovson) &JUyx0DaA'tpD&ifcpH mrsm;udk zwf&aI vh
vm,ifvJ &Sr;f jynfawmifyikd ;f &JUwGi;f xGuo f wåKrsm;[m tHzh , G jf zpfavmufatmif awG&Y w dS ;l
az:Ekid af Mumif; awG&Y ygvdrrhf ,f/
E-book is created by shanyoma

'DtcsuftvufawG tpD&ifcpH mawGukd avhvmjcif;tm;jzifh &Sr;f jynf&UJ ajrwGi;f


tqDtESp&f wemypön;f awG[m rukeEf idk ?f rcef;Ekid af tmif aygrsm;<u,f0vsuf&adS Mumif;
xifxif&mS ;&Sm;BuD; od&&dS ygw,f/
'gayrJh 'Davmufaygrsm;<u,f0vSww hJ iG ;f xGut f qDtESp&f wemypön;f awGukd &Sr;f
jynfe,ftpkd;&taeeJY wl;az:xkwfvkyfEkdifwJhtcGifhtmPmawG r&&SdcJhygbl;/ vuf&Sdjynf
axmifpzk pYJG nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'&JUwwd,Z,m;pm&if;(1)eJ(Y 2)t& jynfe,fawG[m
'D&wemawGukd wl;az:cGihf wk;d wufatmif jyKvkyEf idk cf iG ahf wG r&Syd gbl;/ A[kt d pk;d &rSmom
'DtmPmawG &Sw d ,f/ vkyaf qmifEidk w f ,fvq Ydk x dk m;ygw,f/
'g[m vuf&t dS ajccHOya't& jynfe,fawGrmS pD;yGm;a&;tmPmrJyh u Hk kd az:jyjcif;
w&yfygbJ/
vufawGt Y m;jzifv h J jynfe,frsm; tusKd;rJah eyku H kd txl;xkwaf z:wifjyvkyd gao;
w,f/ vuf&t dS usKd;rJyh u Hk kd wifjywJah e&mrSm ukv d edk aD cwfu pD;yGm;a&;t& &Sr;f jynf&UJ cHpm;
&csufawGudk jyefvnfpOf;pm;bdkYvkdygw,f/
Oyrmtm;jzifh udkvkdeDacwfu er®wlbm;rm;aumfykda&;&Sif;[m wESpf wESpfrSm
ode;f aygif; w&mausmf tjrwfaiG &&Scd ahJ Mumif;udk atmufygpm&if;t& od&&dS ygw,f/
av;ESpt f wGi;f 19-Budraf jrmuf tpD&ifcpH mt&/
trSwfpOf ouú&mZf tjrwfaiG
1/ 1936 105-odef;
2/ 1937 165-odef;
3/ 1938 87-odef;
4/ 1939 69-odef;
pkpkaygif;- 426-odef;
81 &Srf;jynfb,fvJ

tJ'Dvkd wESpfvQif odef;w&mausmf&wJhtjrwfaiGawGudk e,fcsJUacwfukdvkdeDb0


wk;H u b,foal wG cHpm;&ovJq, dk if Ekid if jH cm;t&if;&Siu f rk P
Ü BD uD;awGu &&Scd pH m;&ygw,f/
&Sr;f jynfoal wGtbkYd tJ't D usKd;tjrwfukd wjym;wcsyfrQ rcHpm;&ygbl;/
tckvw G v f yfygNyDqwdk hJ jynfaxmifpak cwf usjyefawmhvJ tJ'eD r®wo l wåKwGi;f u
&wJt h usKd;tjrwfawGukd &Sr;f jynfoal wG cHpm;&ovm;qkad wmh rcHpm;&ygbl;/ e,fcsJUt
&if;&Siuf rk P
Ü BD uD;eJzY -q-y-vtpd;k &wk&Yd UJ zufpyfvyk if ef;BuD;jzpfwt hJ wGuf ESppf OfEpS wf idk ;f
&wJhtjrwfaiGawGudk tpktpyf 0ifolESpfOD;om tusKd;cHpm;ae&ygw,f/ ydkNyD;qkd;wmu
e,fcsJUacwf ukv d edk bD 0wk;H uqk, d if tJ't D usKd;tjrwfaiGawGudk &Sr;f jynfoal wG rcHpm;&
ayrJh er®wo l wåKwGi;f rS aumufc&H &Sw d t hJ cGeaf wmfaiG&UJ 99-&mcdik Ef eI ;f ukad wmh &Sr;f tpk;d &

E-book is created by shanyoma


u &&Scd pH m;&ygao;w,f/ vGwv f yfNyDqw dk 'hJ jD ynfaxmifpak cwfusrS er®wo l wåKwGi;f &JUt
usKd;tjrwfawGa&m tcGeaf wmfaiGawGuykd g &Sr;f jynfoel &YJ rS ;f tpk;d &wku Yd vk;H 0rcHpm;&bJ
jzpfoGm;&ygw,f/
wjcm;owåKwGif; vkyfief;rsm;eJYywfoufvdkYqkd,ifvJ tusKd;tjrwfa&m tcGef
awmfaiGawGuykd g &Sr;f jynfoal wG rcHpm;&ygbl;/ tusKd;tjrwfawGudk (M.R.D.C) ac:wJh
"gwfowåKyif&if;tajctjrpfw;dk wufa&;aumfyadk &;&Si;f eJjY refrmvlrsKd;t&if;&Sit f csKdUwku
Yd
om cHpm;Mu&ygw,f/ tcGeaf wmfaiGawGukd A[kt d pk;d &u aumuf,cl pH m;cJyh gw,f/
'gawGaMumifh &Sr;f jynfe,fu wGi;f xGut f qDtESp&f wemypön;f awG b,favmuf
yif aygrsm;<u,f0aeaomfvJ &Sr;f jynfoal wGuawmh qif;&JraJG wvsufyif jzpfaMumif; t
xl;xkwfaz:wifjyvkdygw,f/
'Dae&mrSm apm'uwufEkdifwJhtcsufwckuawmh &Sdygw,f/ ]]jynfe,faxmufyHh
aMu;}}udk b,fae&mrSm oGm;NyD;xm;vku d o f vJvYdk ar;csif,ifvJ ar;Ekid yf gw,f/ 'gudak wmh
oufqidk &f m tcPf;usrSbJ tus,fw0ifh &Si;f vif;wifjyyg&ap/

opfawmvkyfief;
owåKvkyif ef;NyD;wJah emuf 'kw, d vkyif ef;jzpfwo
hJ pfawmvkyif ef;udk wifjya0zef
&r,fq,dk ifvJ &Sr;f jynfe,frmS opfawmawG[m b,favmuftxd aygrsm;<u,f0w,fqdk
wmudk yxrqkH;wifjyyg&ap/ 1938-39-ckESpfpm&if;t&qkd,if opfawm&JUtus,ft
0ef;[m pwk&ef;rkid af ygif; 19036-jzpfNyD; opfvyk if ef;rS &Sr;f tpk;d &u &&Scd w hJ t
hJ cGeaf wmf
aiGuawmh 11-ode;f ausmfjzpfygw,f/
tJ'aD vmuf aygrsm;<u,f0wJo h pfawmawG[m &Sr;f jynfrmS &Sad yrJv
h J opfxw k v f yk f
a&;vkyif ef;awG vkyu f ikd Ef idk b
f Ykd tcGit
hf mPmukad wmh owåKvkyif ef;enf;wlyif zGpYJ nf;csKyf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 82

ykt
H ajccHOya't& &Sr;f tpk;d &u r&&Syd gbl;/ A[kt d pk;d &uomvQif wku d &f u
kd xf w
k vf yk yf idk f
cGifh&Sdygw,f/
NyD;awmh opfawmawGu xGuw f t
hJ usKd;tjrwfawGeYJ tcGeaf iGawGukd e,fcsJUacwf
ukvd edk bD 0wk;H u b,foal wG cHpm;Mu&ovJq, dk if tusKd;tjrwfawGukd e,fcsJUt&if;&Sif
ukrP Ü aD wGu cHpm;&NyD; tcGeaf iGrsm;udk &Sr;f jynfe,ftpk;d &u &ygw,f/ vGwv f yfygNyDqw dk hJ
jynfaxmifpak cwfusawmh tusKd;tjrwfawGukd "S.T.B" ac:wJEh idk if aH wmfopfvyk if ef;tzGYJ
u&&SNd yD; tcGeaf iGawGuakd wmh A[kt d pk;d &u &&Sw d thJ wGuf &Sr;f jynfoel &YJ rS ;f tpk;d &[m t
usKd;tjrwfa&m tcGeaf iGuydk g wjym;wcsyfrQyif r&&Sb d J jzpfc&hJ ygw,f/ 'gaMumifh &Sr;f jynf
e,f[m obm0tm;jzifh opfawmawGepYJ rd ;f vef;pdak jyaeayrJv h J &Sr;f jynfoal wG[m vlpif
E-book is created by shanyoma

rrSD vlwef;raphjzpfae&w,fqw dk mudk txl;xkwaf z:wifjyvkyfd gw,f/


'Dae&mrSmvJ ]]jynfe,faxmufyHhaMu;}}udpöeJYywfoufNyD;awmh apm'uwufEkdif
ygw,f/ 'gudv k J oufqidk w
f u
hJ @usrSbJ tus,fw0ifh &Si;f vif;wifjyyg&ap/

v,f,mjcHajrvkyfief;/
opfvkyfief;udk wifjyNyD;aemuf wwd,tcsufjzpfwJhv,f,mjcHajrpkdufysKd;a&;
vkyfief;udk qufvufwifjyyg&ap/
pduk yf sKd;a&;vkyif ef;udk aemufq;Hk rS wifjyayrJv h J 'Dvyk if ef;[m owåKvkyif ef;opf
vkyif ef;awGerYJ jcm; ta&;BuD;wJv h yk if ef;BuD;jzpfaMumif;udk owdjyKapvkyd gw,f/
'Dpu kd yf sKd;a&;vkyif ef;rSm bmawGyg0ifovJq, dk if qefpyg;? *sKH? ukvm;yJ? ajryJ?
tmvl;? MuufoeG ?f aumfz?D vbufajcmuf? oeyfzuf? emewfo;D ? vdar®mt f p&Swd jhJ cH,mv,f
ajrvkyif ef;awGu ajrmufrsm;pGmyg0ifygw,f/ &Sr;f jynfef ,fvOl ;D a&&JU 80-&mcdkifEIef;[m
'DpdkufysKd;a&;vkyfief;tay:rSm t"dutm;jzifh rSDckdvkyfudkifpm;aomufae&ygw,f/
'DjcH,mv,fajrpku d yf sKd;a&;vkyif ef;udak wmh zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya't& &Sr;f
jynfoEl iS &hf rS ;f tpk;d &[m vGwv f yfpmG vkyu f idk af qmif&u
G Ef idk af Mumif; od&&dS ygw,f/ 'gayrJh
&Sr;f jynfoal wGtwGuf uHq;dk rk;d arSmifuscsifvmawmh rarQmfvifb h J 1959-ck? rwfvtwGi;f
rSm &Sr;f jynfe,fajr&JUpku d yf sKd;a&;ajr{uaygif; woef;ud]k ]ArmtZÆa&;vfp;D yGm;a&;pmcsKyf}}
t& tZÆa&;vft&if;&SifawGxH 0uGufvkdYtyfjcif;cHcJh&ygw,f/
{uwoef;qkdwm[m &Srf;jynf&JUpkdufysKd;EkdifwJhajr{uaygif;tm;vkH;&JUw0ufcefY
jzpfygw,f/ &Sr;f jynfoal wGtwGuf 'Davmufawmif ta&;BuD;wJu h pd Bö uD;rSmawmif z-q-
y-vA[kt d pk;d &[m &Sr;f jynfoal wGe&YJ rS ;f tpk;d &udk w&m;0ifwifBudKaqG;aEG;jcif;? qE´udk
&,ljcif; vk;H 0rjyKbJ olw Y OD;wnf;oabmt& pdwx f ifovkd cs,fv, S vf yk u
f ikd o
f mG ;wmudk
83 &Srf;jynfb,fvJ

awG&Y ygw,f/ 'g[m &Sr;f jynfoal wG&UJ tcGit hf a&;udk wrifapmfum;vku d jf cif;jzpfygw,f/
'g[m Ekid if aH wmf&UJ ajr,mudk Ekid if o H m;awGuom pku d yf sKd;vkyu
f ikd &f r,fqw dk t
hJ ajccHOay'
yg/ jy|mef;csufawGukd wku d &f u
dk cf sKd;azmufvu kd jf cif;jzpfygw,f/
tJ'gaMumifv h J 'D]]ArmtZÆa&;vfp;D yGm;a&;yl;aygif;aqmif&u G rf pI mcsKyf}}udk &Sr;f
jynfu ausmif;om;awG? tvkyo f rm;awG? v,form;awGtp&Sw d rhJ sKd;cspfy*k K¾ vd af wGu wcJ
eufuefu Y uG cf MhJ uygw,f/ 'gayrJh z-q-y-vtpk;d &[m 'Duefu Y u G cf sufawGukd vspfvsL
&INyD; ZGwftwif;vkyfudkifcJhygw,f/
'gawGudk Munfhjcif;tm;jzifh z-q-y-vA[kdtpkd;&[m jynfe,fudpöeJYywfouf
vmvkYd olwrYdk vkyaf y;csifwt hJ cgrsm;qk, d if ]]'guawmh jynfe,ftwGi;f a&;udprö Ydk 0ifrpGuf

E-book is created by shanyoma


zufyg&apeJ/Y pGuzf ufbv Ykd J vk;H 0rvkv d m;ygbl;}}qkw d qhJ ifajcawGukd ay;ay;NyD; 0ifa&muf
pGufzufcsifwJhtcgrsm;qkd,ifawmh (tm;vkH;odMuwJhtwkdif;ygbJ)wOD;wnf;oabmt&
xifovkd cs,fv, S o
f mG ;wmudk awG&Y ygw,f/ 'g[m jynfe,fawGukd ,Of,Ofuav;eJaY pmf
um;vkdufjcif;ygbJ/
'gaMumifh pD;yGm;a&;vkyif ef;eYyJ wfoufNyD; z-q-y-vA[kt d pk;d &[m ]]ArmtZÆ
a&;vfpmcsKyf}}udprö sKd;vkd a&SUudv k J xyfrí H apmfum;armfum;rvkyb f ;l vkYd b,fou l tmrcH
csufay;EkdifrSmvJ/
tJ'gaMumifh 'Dvrl sKd;pkaygif;pkH tpnf;ta0;BuD;uaeNyD; 'Dupd rö sKd;udk av;av;
eufeuf pOf;pm;Ekid &f ef wifjy&jcif;jzpfygw,f/

jynfe,faxmufyHhaMu;/
obmywdeJYb0wlwkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;cifAsm;/
txufyg&Srf;jynf&JUt"dutoufaoG;cJvkyfief;okH;&yfudk &Sif;vif;wifjyNyD;wJh
aemuf apmapmydik ;f u uRefawmf&nfneT ;f ajymqkcd w hJ ]hJ ]jynfe,faxmufyahH Mu;}}udpu ö kd quf
vufwifjytpD&ifcHoGm;ygr,f/
]]axmufyahH Mu;}}qku d wJuu
kd vlBuD;rif;wkYd od&MdS uwJt h wkid ;f (Liability) vkaYd c:
wJh ay;&efwm0eftaeeJYr[kwfbJ apwemtavsmuf A[kdtpkd;&u jynfe,fawGudk ay;
urf;pGefYBuJaxmufyHhjcif;vkdYteuft"dyÜg,f&ygw,f/ 'gu wifpD;whJoabm? tom;,lwJh
oabmjzpfygw,f/
'Dtcsufukd ydNk yD;&Si;f atmif wifjyygtk;H r,f/ e,fcsJuacwfuv kd ekd b
D 0wk;H u &Sr;f
tpdk;&eJYArmjynfrtpkd;&wkdY&JUb@ma&;tquftoG,f[m 1940-41-ckESpfrSm b,f
avmuftxd &Sw d ,fqw dk m uRefawmfwifjyvkyd gw,f/ tJ'b D @mawmfEpS rf mS bJ &Sr;f tpk;d &
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 84

u jynfrtpk;d &xHrS &ydik cf iG t hf aeeJY tcsKd;ustcGeaf wmfaiG&cJw h muawmh-


1/ xGuu f ek 0f ifuek rf S &&Sw d qhJ yd u f rf;taumufawmfceG pf pk ak ygif;\ 7-&mcdik Ef eI ;f /
2/ qm;? oMum;? aiGom;ESiphf ;D u&ufwt Ydk ay:rS &&Sw d EhJ idk if wH iG ;f tcGeaf wmfaiG\ 6. 7 &m
ckdifEIef;/
3/ &Sr;f jynfoYdk wifyaYkd om "mwfq?D a&eHqED iS rhf ;D jcpfrsm;rS &&Sw d t hJ cGeaf wmfaiGtm;vk;H /
4/ er®wb l m;rm;aumfyakd &;&Si;f rS &&Sad omtjrwfawmfceG \ f 99-&mcdik Ef eI ;f /
5/ &Sr;f jynftwGi;f &Sd tpk;d &trIxrf;rsm;ESirhf ;D &xm;XmetrIxrf;rsm;xHrS &&Sad omtjrwf
cGeftm;vkH;/
6/ &Sr;f jynfüa&mif;&aomtpk;d &ode;f xDaiG\ 40-&mckid Ef eI ;f /
E-book is created by shanyoma

7/ &Sr;f jynfoYkd wifyo Ydk nfw h idk ;f &if;jzpf ao&nfao&ufrsm;rS&&Sad om ,pfrsKd;cGet f m;vk;H /
8/ Ekid if jH cm;odw Yk ifyaYkd om csdyt f ay:rS &&So d nfx h u G uf ek t
f aumufawmf\ 93. 1&mckid Ef eI ;f /
9/ Ekid if jH cm;odw Yk ifyaYkd om &Sm;tay:rS &&So d nfx h uG uf ek t f aumufawmf\2-&mcdik Ef eI ;f /
10/ jrefrmjynfr;D &xm;rS &&Sad om tjrwfawmfaiG\ 7-&mckid Ef eI ;f /
11/ jrefrmjynf pmwku d af Mu;eef;XmerS&&Sad om tjrwfaiG\ 7-&mcdik Ef eI ;f /
12/ aiG'*Fg;XmerS jrefrmjynftpk;d &u tdE, d´ tpk;d &xHrS tjrwfaiG &onft h cg 5-&mckid f
EIef;/
ponfjzifh tcsKd;us&cJhwm[m pkpkaygif; 5ç888ç000d^ ajcmufoef;eD;yg;jzpfyg
w,f/ &Sr;f tpk;d &u jrefrmjynftpk;d &udk tJ'b D @mawmfEpS t f wGi;f rSmbJ ]]ay;&efwm0ef}}
taeeJYjyefNyD; tcsKd;usay;cJh&wmuawmh-
1/ qdyu f rf;taumufawmfXme ukeu f sp&dwpf pk ak ygif;\ 6. 2 &mckid Ef eI ;f /
2/ qm;? oMum;ESifhrD;jcpftay: taumufawmfaumuf&mwGif ukefusaomp&dwfaiG\
6. 2&mckid Ef eI ;f /
3/ jrefrmjynf rD;&xm;Xme&I;H aiG\ 7-&mckid Ef eI ;f /
4/ pmwku d af Mu;eef;Xme &I;H aiG\ 7-&mckid Ef eI ;f /
5/ rD;&xm;pmwku d af Mu;eef;twGuf tdE, d´ odaYk y;qyf&aomta<u;aiG\ 7-&mcdik Ef eI ;f /
6/ tdE, d´ jynfoYkd jrefrmjynfu ay;qyf&aomta<u;aiG\ 6. 8 &mcdik Ef eI /f
7/ umuG,af &;XmewGif c&pf,mefbmoma&;twGuf axmufyphH &dw\ f 6. 8 &mcdik Ef eI ;f /
8/ jrefrf mjynftpk;d &\Ekid if jH cm;a&;&m udpt ö wGuf ukeu f sp&dwaf iG\ 6. 8 &mcdik Ef eI /f
9/ oef;acgifpm&if; aumuf,al &;twGuf ukeu f sp&dwu f kd vlO;D a&tcsKd;tpm;twkid ;f \
&mcdkifEIef;/
10/ aiG'*Fg;oGe;f vkyaf &;ü tdE, d´ okYd jrefrmjynftpk;d & ay;&aom aiG\ 5-&mcdik Ef eI ;f /
85 &Srf;jynfb,fvJ

11/ yifpifvpmrsm;twGuf tdE, d´ odjYk refrmjynftpk;d &u ay;oGi;f &aomaiG\ 6. 8 &m


ckdifEIef;/
12/ umuG,af &;Xmeukeu f sp&dw\ f 6. 8 &mcdik Ef eI ;f /
ponfjzifh tcsKd;ustwkid ;f ay;cJ&h wm[m pkpak ygif; 2ç382ç000d^ESpo f ef;ausmf
jzpfygw,f/
'gawGtm;vk;H ukd jyefNyD;qef;ppfvu dk ,
f if udv k edk aD cwfw;Hk u &Sr;f jynfejYJ refrmjynf
b@ma&;tquftoG,[ f m ay;urf;]]axmufy}hH }wJo h abmrsKd;r[kwb f J ]]ay;&efwm0efeYJ
&&efyidk cf iG }hf }oabmrsKd;jzpfaMumif; txift&Sm; awG&Y ygw,f/
udv k edk b
D 0wk;H u &Sr;f jynf[m &&efyidk cf iG t hf aeeJY &,lciG &hf cdS w
hJ mudk vGwv f yfNyDqdk

E-book is created by shanyoma


wJhjynfaxmifpkacwfusrS ]]axmufyHhaMu;}}qkdwJhpum;vkH;udk okH;vkdufwm[m pum;vkH;
t&awmifvu dk Nf yD; tESrd cf aH e&wJt h wGuf tawmfbJ 0rf;enf;p&maumif;ygw,f/
'gawGbv J m;qkad wmh r[kwaf o;ygbl;/ vufawGt Y m;jzifvh J vGwv f yfw,fqw dk hJ
jynfaxmifpkacwfukd a&mufcgrS &Srf;tpkd;&eJYA[dktpkd;&wkdY b@ma&;tquftoG,f[m
omwlnrD Q oabmrsKd; tcsKd;usoabmrsKd;r[kwb f J jynfe,fbufuom wbufowfepf
emaeaMumif; wifjyyg&ap/
&Sr;f tpk;d &u A[kt d pk;d &xHrS ESppf Of &cJw h ]hJ ]axmufyahH Mu;}}ac: &ydik cf iG ahf wG[m
vlO;D a&tvku d f wu,f&oifw h mxuf rsm;pGmavsmhenf;NyD;&cJah Mumif;udk atmufygpm&if;
t& od&EdS idk yf gw,f/
b@ma&;ESpf vlO;D a&tvkud f vlO;D a&tvduk f tom;wif jynfrrSaxmufyahH iG &oifo
h nfxuf
&oifah om uscHoifah om &oifah om avsmh&aomaiG
tcGeaf wmfaiG tok;H p&dwf tcGeaf wmfaiG
1951-52 33ç128ç960 19ç883ç360 13ç245ç600 10ç277ç780 2ç967ç820
1953-54 68ç142ç560 30ç920ç800 37ç221ç760 14ç460ç000 22ç761ç760
1954-55 59ç729ç440 29ç107ç040 30ç822ç400 14ç460ç000 16ç362ç400

tckwifjyvku
d w
f pJh m&if;uawmh A[dt k pk;d &&JUbwf*swftcGeaf wmf&aiGbufu wGucf sufNyD; jyvku
d w
f phJ m&if;jzpfyg
w,f/ bwf*swftok;H aiGbufvn S Nhf yD; wGucf sufvudk ,
f ifvJ &Sr;f jynfe,f[m b,favmuftxd epfemaeaMumif;udk atmufyg
pm&if;eJY xyfavmif;wifjyyg&ap/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 86

1952-53-ckESpf? bwf*swfpm&if;t&/

trSwpf Of tok;H acgif;pOf jynfr&SdvlOD;a&-14ç717ç097 &Srf;jynf&SdvlOD;a&-1ç617ç000


tok;H cefrY eS ;f ajc vlwa,muftwGuf tok;H cefrY eS ;f ajc vlwa,muft
aiGaygif; ok;H aiG aiGaygif; wGuo
f ;Hk aiG
1 opfawm 7ç663ç000 . 52 704ç340 . 44
2 t&yf&yfpD&iftkyf 21ç113ç000 1. 43 1ç241ç250 . 77
tkyfcsKyfrI
3 w&m;a&; 7ç629ç000 . 52 115ç400 . 07
4 &JtzGYJ 66ç974ç000 4. 55 931ç000 . 58
5 ynma&; 52ç263ç100 3. 55 2ç303ç700 1. 42
6 aq;bufqidk &f m 11ç396ç000 . 57 1ç468ç700 . 91
E-book is created by shanyoma

7 jynfolYusef;rma&; 16ç356ç000 1. 11 636ç850 . 39


8 pkdufysKd;a&; 6ç693ç000 . 45 586ç900 . 36
9 wd&pämefaq;uk 1ç045ç000 . 07 293ç600 . 18
10 pufrIvufrIvkyfief; 1ç887ç000 . 13 26ç600 . 02
11 NrdKUjyqkdif&mvkyfief; 32ç789ç000 2. 23 3ç871ç200 2. 39
12 pma&;ud&d,mESifh 4ç537ç000 . 30 39ç000 . 02
ykHESdyfjcif;
pkpkaygif; 230ç345ç000 15. 63 12ç218ç540 7. 55

tJ'Dvkd wef;wlnDrQ tcsKd;ustcGifhta&;awG r&wJhtwGuf &Srf;jynftpdk;&&JU


bwf*swf[m ESpwf idk ;f vkv
d dk tok;H p&dwu
f akd wmif rumrdbJ jzpfae&aMumif; atmufygjynf
e,fbwf*swfpm&if;u oufaojyvsuf &Syd gw,f/

]]1956-57-ckESpf jynfe,fbwf*swfpm&if;}}

jynfe,ftrnf tcGeaf wmf&rnfah iG A[drk S axmufyahH iG omreftok;H p&dwf


&Srf;jynfe,f 4ç127ç340 12ç500ç000 17ç211ç000
ucsifjynfe,f 3ç904ç230 7ç500ç000 12ç069ç000
u,m;jynfe,f 506ç390 2ç000ç000 2ç938ç000
u&ifjynfe,f 2ç008ç430 3ç800ç000 6ç916ç000

'Dvo dk mreftok;H p&dwu f akd wmifrumrdwb hJ wf*swfrsKd;eJo


Y m a&SUudk qufNyD; pcef;
oGm;ae&r,fq, dk if &Sr;f jynf&UJ wk;d wufBuD;yGm;&mBuD;yGm;aMumif; pDru H ed ;f awG vkyif ef;BuD;
awGudk b,fvkdenf;eJY vkyfudkifaqmif&GufEkdifrSmvJ? tem*wfBuD;yGm;a&;twGuf b,fvkd
aqmif&uG Ef idk rf mS vJ/
87 &Srf;jynfb,fvJ

'gawGaMumifh apmapmydkif;u uRefawmfwifjycJhwJh&Srf;jynfe,f&JUt"dutouf


aoG;aMum pD;yGm;a&;vkyif ef;BuD;awGrmS &Sr;f jynfoal wGtusKd;rcHpm;&ykaH wG? A[dt k pk;d &
eJjY ynfe,ftpk;d &wkYd b@mawmfaiGcaJG 0ok;H pG&J mrSm rnDrrQjzpfaeykaH wG? omreftok;H p&dwf
udak wmif rumrdwjhJ ynfe,fbwf*swftajctaeawGukd Munfjh cif;tm;jzifh &Sr;f jynfe,f[m
pD;yGm;a&;t&vJ udv k ekd ED idk if &H UJ toGiv
f u©PmawGukd tjynft
h 0BuD;aqmifaeaMumif; xif
&Sm;pGm awG&Y &dS ygw,f/

ed*kH;
obmywdESifhb0wlwkdif;&if;om;vlrsKd;pktaygif;wkdYcifAsm;/

E-book is created by shanyoma


&Sr;f jynfoal wG[m uRefawmf wifjytpD&ifccH NhJ yD;wJt h wkid ;f ? Ekid if aH &;t&a&m? pD;
yGm;a&;t&yg udv k ekd t
D oGiv f u©Pmudk tjynft h 0BuD;aqmifaeaMumif;? e,fcsJUt*Fvyd f
udvk edk aD cwfb0xufawmif tajctae[m ykNd yD;qk;d 0g;aeaMumif;ukd <ua&mufvmwJb h 0
wlwkdif;&if;om; vlrsKd;pktoD;oD;u aumif;pGm oabmayguf&dyfpm;rdMuNyDvkdY uRefawmf
,kHMunfygw,f/
tJ'v D cdk pH m;cJ&h wJb
h 0'PfcsufawGaMumifh ckcsderf mS qk, d if &Sr;f jynfe,ftwGi;f rSm
rauseyfoaH wG? nnf;nLoHawG? cGx J u G cf sifwahJ voHawG[m waeYwjcm;BuD;rm;onf;xef
vko Yd m xGuaf y:aewJt h ajcudk qku d af &mufaeygNyD/
'gaMumifh ,ckvkd &mZ0ifwiG af prJh 'Dvrl sKd;pkaygif;pkaH wGq Y aHk qG;aEG;yGBJ uD;uaeNyD;
uHqkd;rkd;arSmifusaewJh&Srf;jynfBuD;udk b,fvkdb,fenf;eJY xda&mufpGm u,fwifEkdifr,f/
b,fenf;b,fvrf;eJY wk;d wufBuD;yGm;atmif vkyEf idk rf ,fqw dk mudk tav;teuf xm;NyD;
pOf;pm;aqG;aEG;Muyg&ef b0wlvrl sKd;toD;oD;eJY tzdEydS cf AH rmjynfou l , dk pf m;vS,af wGukd
&Sr;f jynfwidk ;f &if;om;rsm;&Ju, kd pf m; uRefawmfe*d ;Hk csKyftaeeJY wifjytpD&ifccH yhJ gw,fcif
Asm;/

vlrsKd;pkaygif;pkH aoG;pnf;nDnTwfa&;okdY-
E-book is created by shanyoma OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 88

1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
jynfaxmifpw
k iG ;f rS
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
wef;wlaom&Srf;jynf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
89 &Srf;jynfb,fvJ

OD;odef;azjrifh
\
rdwfqufpum;
OD;xGe;f jrif(h awmifBuD;)rSm OD;xGe;f jrifu h av;jzpfí OD;xGe;f jrif(h vif;ac;)um; OD;
xGe;f jrifBh uD;jzpfonf/ ,ckpmtkyif ,fukd a&;om;olO;D xGe;f jrif(h awmifBuD;onf) &Sr;f jynf

E-book is created by shanyoma


rS wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmftrwftjzpfjzifh wufa&mufco hJ jzif¤h if;? &Sr;f jynfe,f0efBuD;\
yxrOD;qkH;ygvDreftwGif;0eftjzpfjzifh aqmif&GufcJhojzifh¤if;? wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmf
onf ,m,DygvDrefjzpfvmtcg twku d t f cH woD;yk*v ¾ ygvDreftrwftjzpfjzifh xufxuf
jrufjrufajymqkad qmif&u G cf o
hJ jzif¤h if;? Edik if aH &;orm;wa,muf tjzpfjzifh xif&mS ;vmcJh
avonf/
OD;xGe;f jrifo h nf &Sr;f jynfEidk if aH &;rSmomru jynfaxmifpjk refrmEkid if w H 0Sr;f vk;H ESihf
csDaom urÇmhNidrf;csrf;a&;ESifhjynfwGif;Nidrf;csrf;a&; vIyf&Sm;rIrsm;wGif yg0ifaqmif&GufcJh
ojzifh ydrk x dk if&mS ;cJah vonf/
olonf rdcif&rS ;f jynfEiS &hf rS ;f trsKd;om;rsm;udk cspf\/ od&Yk mwGif jynfaxmifpEk iS hf
vlrsKd;pkHcspfMunfa&;udk arhavQmhypfy,fwwfaom w,loefrsKd;cspfrsKd;vnf; r[kwfay/
olYtbkdY ukd,fhjynfukd,fhtrsKd; cspfjcif;ESifhjynfaxmifpkESifhvlrsKd;pkHcspfjcif; rQwnDnTwfpGm
aygif;pyfaeayonf/
olonf tcsuftvufEidk o f jl zpf\/ olonf wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmftrwfwOD;
taejzifh jynfaxmifpjk refrmEkid if zH pYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'udk puwnf;u tuRrf;
0ifco hJ jl zpf\/ Ekid if aH &;wGif a&SUwef;rS wuf<upGm yg0ifonfjzpfap? aemufwef;rS cyfnrd f
ndrv f u dk af eonfjzpfap? Ekid if aH &;rS tem;,laeonfjzpfap? &Sr;f jynfNrdKUawmf awmifBuD;
rSmaeNyD; &Sr;f jynftyk cf sKyfa&;udk rsufajcrjywfavhvmaeoljzpfonf/ tajccHOya' 13-
ESpf oufwrf;wGif tawGt Y MuKHtrsKd;rsKd;&&SMd u&m OD;xGe;f jrifo h nf ¤if;wkrYd S ocFP;f pmxkwf
Ekid o
f v l nf; jzpfayonf/
OD;xGe;f jrifo h nf &Sr;f jynfu epfemorQawG tcsuftvufyikd yf ikd jf zifh wifjyxm;
onf/ xkaYd Mumifh jrefrmvlrsKd; pmzwfy&dowfu jyif;xefonf[k xifMuaumif;xifMuay
rnf/ od&Yk mwGif tjcm;vlrsKd;pkrsm;url OD;xGe;f jrifEh iS u hf ,
kd cf sif;pmemMuayvdrrhf nf/ olwYdk
\epfemcsufawG jznfph u G af jymqkv d adk omqE´rsm;yif ay:aygufayvdrrhf nf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 90

OD;xGe;f jrifo h nf epfemcsufawG wifjyjcif;rSm zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'udk


jyifqif&ef b,frQvkad Mumif; oufaoxlaejcif;om jzpfonf/ jrefrmrke;f wD;pdwjf zifh wif
jyaejcif;r[kw/f OD;xGe;f jrifu h jynfaxmifpjk refrmEkid if zH pYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'[k
ac:aomfvnf; jynfaxmifppk eH pf rppfyHk ,lepfw&Dac: wrif;wEkid if pH eH pfomjzpfyHk az:
xkww f ifjyxm;\/ þtcsufukd rnforl Q jiif;Ekid rf nf r[kwaf cs/
jynfaxmifppk eH pfppfa&G;rnfavm? wrif;wEkid if pH eH pfukd a&G;rnfavm/ orkid ;f jzpf
pOft&a&m vlrsKd;pkrsm; wnfaeykt H &yg jynfaxmifppk eH pfppfppfukd a&G;cs,fMu&ayrnf/
jynfaxmifpq k v dk Qif jynfe,ftcsif;csif; wef;wltcGit hf a&;&S&d rnf/ wef;wl&ef
yxrqk; jyifqif&rnft h &mrSm jrefrmjynfrukd jynfe,fwcktjzpf jyefvnfzpYJG nf;&efjzpf
E-book is created by shanyoma

onf/ wef;wlaomjynfe,fawG aygif;vdu k rf S jynfaxmifppk pfreS af yrnf/


jynfe,fawGtcsif;csif; wef;wl&ef rnforYkd nfyHk b@ma&;cGaJ 0oifyh ?Hk rnforYdk nf
ykH tmPmtcGit hf a&; cGaJ 0oifyh ?kH rnforYdk nfyHk wm0efwef;wlcaJG 0oifyh Hk awmfawmfpaHk tmif
wifjyxm;onf/
OD;xGe;f jrif\h yef;wkid rf mS jynfaxmifpw k iG ;f rS cGx
J u
G í
f oD;jcm;aea&;r[kw?f jynf
axmifpck idk Nf rJa&;jzpfonf/ xkyd ef;wkid o f Ykd wef;wla&;[laom vrf;pOfjzifh csDwuf&efjzpfonf/
þpmtkyif ,fukd jrefrmESi&hf rS ;f wko Yd mru tjcm;vlrsKd;pkrsm;uvnf; zwf&x I u
dk f
onf[kxifygonf/ jynfaxmifpkckdifNrJa&;twGuf 0dkif;0ef;BudK;yrf;Mu&mwGif taxmuf
tuljzpfvrd rhf nf[k ajr§mv f ihyf gaMumif;/
odef;azjrifh
(24-2-61)
91 &Srf;jynfb,fvJ

jynfaxmifpkwGif;rS
wef;wlaom&Srf;jynf
]]vlonf obm0tm;jzifh Ekid if aH &;owå0gjzpfonf}}[k t&pöww kd ,fu qko d nf/
uRefawmfonfvnf; Ekid if aH &;owå0gwaumifyif jzpfonf/ qkid ;f oHMum;vQif x
ucsifou l ohJ Ykd uRefawmfonf &Sr;f jynftrsKd;om;a&;vIy&f mS ;rIrsm; wvIyv f yI jf zpfwidk ;f x

E-book is created by shanyoma


íucsifygonf/
]]&Sr;f jynf}}trsKd;om;a&;&m vIy&f mS ;rIBuD;onf 'Da&tvm; wvSrd v hf rdS w hf ufvsuf
&Sv
d mavNyD/
]]&Sr;f qk;d }}[kac:a0:aeonf&h rS ;f olyek x f rIBuD;onfvnf; &Sr;f jynftrsKd;om;a&;
&mvIyf&Sm;rIBuD;\tpdwftydkif;wckjzpfonf/
rMumrDu Ekid if aH wmf0efBuD;csKyfO;D Ek awmifBuD;odYk a&muf&adS epOf &Sr;f olyek t f a&;
ESiyhf wfoufí aqG;aEG;onf[k Mum;od&onf/ &Sr;f olyek t f iftm; b,favmuf&rdS nfxif
ovJ[k OD;Eku ar;jref;&m wm0efcyH *k K¾ v d wf OD;u vufeufuidk t f iftm; 25ç000 cef&Y rdS nf
[k ajzMum;onf[k wqifph um; Mum;od&onf/
rnfoyYdk ifjzpfap? &Sr;f olyek t f a&;onf rao;i,fawmhay/
&Srf;olykefonf ta&SUydkif;a'oESifhuRefawmfaexkdifonfha'orSm tvSrf;uGmvS
ojzifh &Sr;f olyek t f a&;ESiyhf wfoufNyD; EIu d Ef udI cf RwfcRwf bmrQrodyg/
&Sr;f olyek x f aeonfrmS wESpaf usmfMumjrifv h mygNyD/ ,aeYtxd ¤if;wk\ Yd 0g'vrf;
pOfEiS yhf wfoufí ausnmcsufwapmifwavrS uRefawmf rzwf&ao;yg/
xkt d &yfa'orS a&muf&v dS maom rdwaf qGo*F[rsm;xHrS Mum;od&oavmufqdk
vQif &Sr;f olyek w f w Ydk iG f tajccH0g'vrf;pOf[í l &S[ d efrwlay/ Armrke;f wD;a&;wGif tajccH
NyD;jzpfay:vm[efwlayonf/ aemufydkif;wGif &Srf;orwEkdifiHoD;jcm;xlaxmifvkdonf[k
Mum;&onf/
&Sr;f olyek t f a&;ESiyhf wfoufNyD; uRefawmf\Ekid if aH &;t& awGjY rifo;Hk oyfcsufukd
pmwrf;wapmif oyfoyfa&;om;&ef MuH&, G xf m;cJyh gonf/ odaYk omf tbufbuf\txif
rSm;rI? NidKjiifru I kd pk;d &drí f ra&;jzpfcyhJ g/
&Srf;olykefwkdYwGif oD;jcm;orwEkdifiHxlaxmifvkdpdwf &Sdovkd? &Srf;rsKd;cspfyk*¾Kdvf
ajrmufrsm;pGmwkw Yd iG v f nf; oD;jcm;orwEkid if H &k;d om;pGm xlaxmifvadk omqE´ ,aeYay:
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 92

vGifvsuf&Sdavonf/
vlrsKd;wrsKd;onf ajr{&d,m tb,frQao;i,fí vlO;D a& tb,frQ enf;yg;ap
umrl uk, d w hf idk ;f jynf uk,
d vhf v
l w
G v
f yfa&;? uk, fd t
hf csKyftcsmtmPmjzifh aexkid v f Mdk uonf
rSm "r®wmyifjzpfonf/
uRefawmft h m; ]]rif; oD;jcm;vGwv f yfwo hJ rwEkid if t H jzpfeYJ raecsifb;l vm;}}[k
ar;vQif aecsifygonf[k ajzygrnf/
odaYk omf þonfrmS qE´yidk ;f omjzpfonf/ wu,fjh zpf&yfEiS jhf zpfEidk o f nfu wjcm;
jzpfygonf/
vlrsKd;uGjJ ym;wkid ;f oD;jcm;Ekid if wH nfaxmifMurnfqv dk Qif ,aeYurÇmay:wGif oD;
E-book is created by shanyoma

jcm;Ekid if aH ygif; axmifaomif;ru ay:aygufvmygrnf/


tEljrLacwf? N*dK[fwak cwf? 'k;H ysHacwfwiG f e*k&d u f jJG ym;aeonfEh idk if rH sm;yif wenf;
r[kwf wenf;jzifh yl;aygif;vsuf&MdS uonf/
waeYwiG f oD;jcm;wkid ;f jynf oD;jcm;tpk;d & oD;jcm;vlrsKd;rsm;yif &Sad wmhrnfr[kwf
ay/
&Sr;f trsKd;om;rsm;onf ADZqE´tavsmuf oD;jcm;orwEkid if x H al xmifvMdk uonf
ukd rnfolu tjypfwif0HhMurnfenf;/ vlrsKd;BuD;0g'uif;pifaom ArmtrsKd;om;rsm;u
vnf; MunfjzLpGm cGijhf yKMuayvdrrhf nf/
&Srf;oD;jcm;orwEkdifiHukd &Srf;trsKd;om;rsm;wGif vkdcsifqE´jyif;jyvmonfrSm
usOf;ajrmif;aom trsKd;om;0g'aMumifh jzpfvmonf r[kwyf g/
&Sr;f trsKd;om;rsm;wGif epfemcsufawG&o dS nf/ xked pfemcsufrsm;wGif oD;jcm;orw
EkdifiHonf pwiffí tjrpfwG,fvmonf/ ArmvlrsKd;BuD;0g'ESifhzdESdyfa&;0g'onf zGHYNzdK;BuD;
xGm;vmatmif ajrawmifajr§mufay;vku d of nf/
vlrsKd;BuD;0g'orm;rsm;onf rdrw d \Ydk rSm;,Gi;f aom0g'ukd rjrif? &Sr;f trsKd;om;
a&;qE´ukd e,fcsJUya,m*[lí¤if;? usOf;ajrmif;aomtrsKd;om;a&;0g'[lí¤if;? ac:a0:
orkwfMuonf/
uRefawmfESifh&if;ESD;aom tvHeD&JabmfwOD;\vufokH;pum;uJhokdY]]a&Tawmif
aMumifh a&Ta&mifawmuf&jcif;}}yifjzpfygonf/
ArmvlrsKd;BuD;0g'onf ,aeYArmjynfwGif vusfm*kdPf;wGifomru vuf0J*kdPf;
wGiyf if ay:aygufaeonf/
&Sr;f jynfwaJG &;-cGaJ &;jyóemwGi¤f if;? vlrsKd;pkwidk ;f jynfe,f&&Sad &;oabmxm;
wGi¤f if;? z-q-y-v - y-x-p wGio f mru y-r-n-wESiahf wmwGi;f ygwDrsm;xJüyif
93 &Srf;jynfb,fvJ

vlrsKd;BuD;0g' &SMd uonf/


,aeY &Sr;f jynftrsKd;om;a&;udpw ö iG f bDv;l pnf;vlpY nf; cGjJ cm;ay;vdrrhf nf/
&Sr;f jynfe,f trsKd;om;pdw&f o dS rl eS o f rQonf &Sr;f jynfe,ftwGuf epfemcsufrsm;
&So
d nfukd em;vnfMuonf/
ol&Y aI 'gifh - uk, d &hf aI 'gifrh S epfemcsufrsm; az:xkwMf uonf/ tajz&SmMuonf/
odEYk iS v
hf w G vf yfa&;&NyD; 12-ESpaf usmf 13-ESpo f Ykd csOf;eif;0ifa&mufvmonf/
tcsKdUtpdwt f ykid ;f u Armudk eif;uefrek ;f ypfvu dk o f nf/ vufeufpu JG idk f olyek x f
Muonf/ Armqkd tukeo f wfcsifpw d f ay:vmonf/ vkcH snf0wfxm;vQif &Sr;f wkid ;f &if;om;
rsm;udyk if csrf;omray; owfypfvu dk o
f nf/

E-book is created by shanyoma


tcsKdUtpdwt f ydik ;f onf awmcko d yl ek rf xaomfvnf; &Sr;f jynftajctaeudk t*F
vdyef ,fcsJUrS Arme,fcsJUodYk ykc;kH ajymif;vku d wf mbJ[k jrifMuonf/
tcsKdUuvnf; &Sr;f jynfonf uk, d yf ikd jf y|mef;cGihf toift h wif&h o
dS nf/ Armukv d edk D
[k rac:qkEd idk af omfvnf; a&S;acwfyPÖmqufEidk if t H qifah vmufwiG f &So d nf[k qko d nf/
,if;odkY trsKd;rsKd;uGJjym;aeaom Oya'abmifwGif;&Sd &Srf;trsKd;om;a&;orm;
rsm;onf ,aeYqpHk nf;vmMuonf/ tHMh obG,&f m wlnaD omjyóemwckukd jrifawGv Y mMu
onf/
xkjd yóemum; tjcm;r[kw/f
,aeY &Sr;f jynf Armjynf yl;aygif;ykH yl;aygif;enf;onf &Sr;f trsKd;om;wk\ Yd qE´
ESiuhf u
kd n
f aD om yl;aygif;enf; r[kw?f jynfaxmifpzk pYJG nf;ykH enf;pHepfvnf; rrSeu f ef/ tm
PmcGaJ 0rIvnf; rrQw[lí wnDwnTww f nf; az:xkwv f mMu\/
wlnaD om jyóemtwGuf wlnaD om tajz&&ef? pkaygif;í tajz&SmaeMuav
NyD/
&&Srd nft h ajzonf jynfaxmifpt k wGuf tusKd;&Srd nfavm? tusKd;rJrh nfavm [l
onfukd tajctaet&yf&yfu tqk;H tjzwf ay;Muayrnf/
Armjynf&Sd ygwDtzGJYtpnf;rsm;onf udk,fcsif;pmw&m; vufudkifxm;í ulnD
az;rMuvQif jynfaxmifpt k wGuf tusKd;&Srd nft h ajz xGuv f mayrnf/ okrYd [kwb f J vlrsKd;
BuD;0g' vufuidk x f m;í zdEydS zf sufq;D vQif jynfaxmifpt k wGuf tusKd;rJah omtajzxGuf
vmayvdrfhrnf/
vGecf o hJ nfah tmufwb dk mvtwGi;f u usif;ycJah om ygvDrefjynfov Yl wT af wmfnD
vmcHwiG f jynfaxmifpzk pYJG nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya' jyefvnfppD pf&efupd ö ay:aygufvm
cJhayonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 94

rlvu w&kyAf rme,fjcm;owfrw S af &;udp?ö Ak'b ¨ mom Ekid if aH wmfbmom jyKvkyf


a&;udpöESifhtjcm;udpö 3-4-&yftwGufom tajccHOya'udk jyifqif&ef &nf&G,fcJhonf/
odaYk omf &Sr;f ? u&if? ucsif? csif;? u,m;trsKd;om;rsm;wGiv f nf; ¤if;wkEYd iS o hf ufqidk af om
u@rsm;twGuf tajccHOya'ukd jyifqifvv kd mMuonf/
xktd ajcxd jyóemrSm odyrf BuD;vSao;yg/ ok&Yd mwGif jyóemt&yf&yfnE§d idI ;f &m
rS vlrsKd;pkwidk ;f wef;wlnrD QrIr&So d nfu¤kd if;? zGpYJ nf;ykpH eH pf rrSeu f efonfu¤kd if; awGjY rifMu
um zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'wckv;Hk udk jyifqifvMdk uonftxd BuD;us,fvmcJo h nf/
jynfaxmifpt k pk;d &u 0efBuD;a'gufwmat;armif acgif;aqmifaom tajccHOy
a'jyifqifa&;aumfrwDw&yf zGpYJ nf;vku d o f nf/ jynfe,f0efBuD;rsm;yg0ifaom jynfe,f rsm;
E-book is created by shanyoma

jyefvnfo;Hk oyfa&;aumfrwDzu JYG m jynfe,fvx l rk sm;xHrS tMuHay;csufrsm;udk ausnmí


awmif;cJo h nf/ &Sr;f jynfe,fOuú|p0fceG cf sKdu xkx d ufwqifw h ufí us,fjyefpY mG aqmif&u G f
cJhonf/
&Srf;jynfe,ftrwfrsm;tm;vkH;? trwfrsm; rJqE´e,frS udk,fpm;vS,f 2-OD;pD?
&Sr;f jynf&dS ygwDtzGt YJ pnf;rsm;tm;vk;H rS ud, k pf m;vS,f 3-OD;pDEiS &hf rS ;f jynfa&;wGif pdwyf g
0ifpm;aom woD;yk*v ¾ rsm;ESiw hf uG yifvpHk mcsKyfvufrw S af &;xk;d cJah omyk*K¾ v d rf sm;? ,cif
wkid ;f jynfjyKvTwaf wmftrwfa[mif;rsm;tm;vk;H udk bdwaf c:í trsKd;om;nDvmcHoabm
rsKd; usif;ycJo h nf/
xdn k vD mcHobifoYdk wufa&mufaom ud, k pf m;vS,t f m;vk;H uyif vuf&zdS pYJG nf;ykH
pHepfukd rBudKufMuyg/ ydrk w kd u d saom jynfaxmifppk epf (Federation) udk vkcd sifaMumif;wif
jyMuonf/
tajccHOya'jyifqifa&;udpöwGif wrsKd;om;vkH;onf wpnf;wvkH;wnf; &SdMu
onft h wkid ;f wlnaD omtajccHru l kd ndE§ idI ;f NyD; tajccHOya'ukd vkt d yfovkd jyifqifEidk &f ef
twGuf &Sr;f jynfe,ftpd;k &tm; tMuHay;&ef ygwDtzGt YJ pnf;wckvQif ud, k pf m;vS,f 3-
OD;pDEiS whf oD;yk*v ¾ 5-OD;yg0ifaom aumfrwDw&yfukd xkn d v D mcHobifrS zGpYJ nf;vku d af v
onf/
xkad umfrwDonf vkyif ef;rsm; pvsuf&adS yonf/
vlrsKd;wkid ;f wef;wlnrD QrIay:wGif tajccHaom jynfaxmifprk u l kd &SmazGMuvdrrhf nf
[k uRefawmfxifonf/
rnfoyYdk ifjzpfap? trsKd;om;a&;nDvmcHobifwiG f trsm;u qE´jyif;jyonfo h ;D
jcm;&Sr;f orwEkid if u H kd aemufyidk ;f odyYk v Ykd udk Nf yD; wef;wlnrD Qonfjh ynfaxmifprk u l kd vkv
d m;Mu
onfrmS aumif;aomvu©Pm[k uRefawmfjrifygonf/
95 &Srf;jynfb,fvJ

trSerf mS uRefawmfww
Ydk awGonf 1947-ckEpS u
f tvkyu
f kd ,ckrS vkyaf eMu&yg
onf/
1947-ckEpS ?f wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfwiG f uRefawmfwo Ydk nf (1) Ekid if aH &;tawGtY
MuKHEek ,fao;jcif;? (2) Oya'uRrf;usifrrI &Sjd cif;? (3) z-q-y-vacgif;aqmifrsm;tay:
,kMH unfu;dk pm;rI vGeu f jJ cif;? (4) wESpt f wGi;f vk;H 0vGwv f yfa&; &&efom aZmBuD;aejcif;
aMumifh vuf&t dS ajccHOya'ukd cyfayghayghyif vufcv H udk Mf uonf/
e,fcsJUvufatmufu tjrefqkH;vGwf&efom ta&;BuD;onf? e,fcsJUr&Sdonfh
aemufyikd ;f aoG;&if;om;&if;? nDtpfudk tcsif;csif; rl;wif; yJwif;vkyMf uvdrrhf nfr[kwf
[kxifcJhMuonf/

E-book is created by shanyoma


vGwfvyfa&;&NyD;onfhaemufykdif;wGifum; xkdodkYr[kwfyg/ yifvkHnDvmcHESifhwkdif;
jynfjyKvTwaf wmfwiG f xm;&Scd ahJ ompdwx f m;rsm; yaysmufuek Nf yD; Oya'pum;vk;H rsm;udo k m
twdtusajymqkdvmMuayonf/
jynfaxmifpak xmufyahH Mu;ESiyhf wfoufí jynfe,frsm;(txl;ojzifh uRefawmfwYdk
&Sr;f jynfe,f)wGif rMumcPqko d vkd yGpyd pG jd zpfonf/ ,if;odyYk pG yd pG d jzpfonfudk taMumif;
jyKNyD; Adv k cf ifarmifuav; b@ma&;0efBuD;tjzpf aqmif&u G af epOfu (Cabinet) tzGJYokdY
pmwrf;wapmif wifjyonf[o k &d onf/ Akv d cf ifarmifuav;u ¤if;pmwrf;wGif vuf&zdS YJG
pnf;ykt H ajccHOya'ESit hf mPmcGaJ 0rI Z,m;rsm;ukd tajccHum wGucf sufNyD; jynfaxmifpk
tpk;d &onf &Sr;f jynftm; ay;&efwm0ef bmrQr&So d nfomru &Sr;f jynfuyif jynfaxmifpk
tpk;d &okYd ESppf Of ode;f 50-ausmf jyefay;&OD;rnf[k az:jyxm;aMumif; Mum;od&onf/
vuf&zdS pYJG nf;ykpH epfEiS Zhf ,m;rsm;t& Akv d cf ifarmifuav;\wGucf sufro I nf rSef
aumif;rSefayvdrfhrnf/
vuf&zdS pYJG nf;ykpH epfwiG f ArmjynfEiS Ahf rmtpk;d &[lí oD;jcm;r&Sb d J Armtpk;d &onf
jynfaxmifpktpkd;&ESifhvkH;íxm;vkdufonf/
Armjynfe,f - Armtpk;d &[lí oD;jcm;rxm;&So d nft h wGuf Armjynfe,fEiS Ahf rm
tpk;d &twGuf tok;H p&dwrf sm;vnf; oD;jcm;r&Sad y/ rsm;aomtm;jzifh jynfaxmifpt k ok;H
p&dwt f jzpf vk;H íjyxm;vku d &f m jynfe,ftm;vk;H ESihf qkid o f nft h cGeaf wmf&aiGrS jynfe,f
rsm;&&ef r&Sad wmhbJ Akv d cf ifarmifuav; wifjyouJo h Ykd jynfe,frsm;u jyefíyif ay;&OD;
rvkv d dk jzpfaeonf/
0efBuD;csKyfOD;Ekuvnf; Akdvfcifarmifuav;uJhodkYyif oabmxm;[ef wlonf/
jynfe,frsm; axmufyahH &;bkwt f zGt
YJ pnf;ta0;wGif OD;Eku tajccHOya'wGif axmufyhH
aMu;ay;&rnfvYdk qkrd xm;bl;/ usKyfwaYdk y;csifrS ay;Ekid o f nf/ 'Davmufay;wm cifAsm;wkYd
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 96

aus;Zl;wifbdkYaumif;onf[k ajymaMumif;Mum;od&onf/
&Srf;jynfe,ftpkd;&wGif jynfwGif;tcGefawmfuvnf; bmrSr&? jynfaxmifpk
axmufyahH Mu;uvnf; ravmufriSjzpfaeí 0ifaiGyv dk m&ef? &Sr;f jynfwiG f pD;u&ufpufw
puf wnfaxmif&ef MuHpnfco hJ nfqo dk nf/ pD;u&ufpufwpufwnfaxmifvQif wESpv f Qif
0ifaiGoed ;f aygif; w&mcef&Y &Srd nf[k cefrY eS ;f Muonf/
ESppf Ofjynfaxmifpk axmufyahH Mu;a&m jynfwiG ;f tcGeaf wmfygrS ode;f aygif; 200-
cefYom 0ifaiG&Sdaom&Srf;jynfe,ftpkd;&tbdkY wESpfodef; 100-0ifaiG ydk&SdvQif jynfolYt
usKd;jyKvkyif ef; ajrmufrsm;pGm vkyEf idk v f mrnfr[kwyf gavm/
okaYd omf xdpk ;D u&ufprD u H ed ;f ESiyhf wfoufí ArmtmPmykid rf sm;u ]]&Sr;f jynfrmS cif
E-book is created by shanyoma

Asm;wkYd pD;u&ufpufwnfcsif wnfEidk w f ,f/ 'gayrJh tJ'pD ;D u&ufpufu xGuw f phJ ;D u&uf
awGukd Armjynf vmra&mif;&bl;/ vma&mif;&if usKyfwYdk tcGeaf umuf&r,f}}[kajymonfh
twGuf xkpd rD u H ed ;f ysufomG ;onf[k Mum;od&onf/
vuf&zdS pYJG nf;ykt H ajccHOya't& &Sr;f jynfe,ftpk;d &onf puf&-Hk tvky&f ?Hk owåK
wGi;f vkyif ef;rsm; vkyEf idk cf iG rhf &S[ d k od-em;vnfcMhJ uonf/ ,ck y-x-p tpk;d &acwfusrS
a'gufwmOD;at;armifu vkyEf idk cf iG &hf adS Mumif; ajymonf[k od&onf/
odaYk omf puf&?Hk tvky&f ?Hk owåKwGi;f rsm; vkyu f ikd &f ef aiG&if;&SmazGciG Ehf iS x
hf u G u f ek f
ypön;f rsm; Armjynfov Ykd w G v f yfpmG a&mif;cGirhf &Sv d Qif OD;at;armif\vkyEf idk cf iG &hf o dS nf qkd
jcif;onf rnfokdYt"dyÜg,f&Sdygawmhrnfenf;/
&Sr;f jynfwiG f pufrv I yk if ef;rsm; rxGe;f um;ao;í ukeu f sp&dwf umrdrnfr[kwf
ojzifh avmydwvQyfppf"mwftm;udk &Sr;f jynfoYkd vTwaf y;Ekid rf nfr[kwaf Mumif; 0efBuD;OD;
&m&Spu f ajymonf[q k o kd nf/ þtwkid ;f omqkv d Qif &Sr;f jynftif;av;a&udk taMumif;jyK
NyD; jzpfay:vmaom avmydwvQyfppf"mwftm;udk &Sr;f jynfwiG f pufrv I yk if ef;rsm; xGe;f
um;vmonfu h mvrS tok;H jyKEkid af yawmhrnf/
þonfwkdYum; vuf&SdzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'ESifhArmvlrsKd;BuD;0g'wkdY
aMumifh &Sr;f jynftwGuf epfemaeonft h csufwjYdk zpfonf/
tajccHOya'udk jyefvnfppD pfí jyifqif&ef tcGit hf a&;&vmonft h cg 'Dru dk a&
pDukd av;pm;aomtm;jzifh &Sr;f jynftrsKd;om;taygif;wko Yd nf tajccHOya'udk oJorJ rJ J
jyifqif&ef BudK;yrf;MuonfrmS obm0vnf;usonf? w&m;vnf; w&m;onf[k uRefawmf
xifygonf/
zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'jyifqifa&;(0g)wef;wlnrD Qí wajy;nDpmG wk;d wuf
aom jynfaxmifpjk zpfay:a&;tay:wGif &Sr;f jynftrsKd;om;taygif;wko Yd nf trsKd;om;
97 &Srf;jynfb,fvJ

nDnTwfa&;udk wvkH;wpnf;wnf; wnfaqmufvkdufMuayNyD/


þtrsKd;om;nDnTwfa&;BuD;onf ckdifrmBuD;xGm;vsuf &Sdavonf/
ArmvlrsKd;BuD;0g'\vufyg;aprsm;onf þtrsKd;om;nDnw T af &;BuD;udk NzdKcG&J ef
BudK;yrf;Muayvdrfhrnf/
Armjynfov l x l t k aygif;onf jynfaxmifpw k nfNrJa&;ukd BuD;pGmtEÅ&m,fjyKaom
ArmvlrsKd;BuD;0g'udk 0dik ;f 0ef;wku d zf sufum wef;wlnrD Qí wajy;nDpmG wk;d wufaomjynf
axmifpBk uD;ay:aygufa&;twGuf &k;d om;pGm BudK;yrf;aeaom uRefawmfw&Ydk rS ;f jynftrsKd;
om;rsm;tm; az;rulnv D rd rhf nf[k ajr§mv
f ifyh gonf/
uRefawmfhtaejzifh wef;wlnDrQí wajy;nDpGm wkd;wufaom jynfaxmifpkBuD;

E-book is created by shanyoma


ay:aygufa&;udk taxmuftuljyKpdrahf omiSg Ekid if aH ygif; 20-ausmf\zGpYJ nf;ykpH eH pfEiS u hf rÇmh
Oya'ynm&SiBf uD;rsm;\pmtkypf mwrf;rsm;udk rSjD irf;jyKum &Sr;f jynfwrsKd;om;vk;H vkv d m;
aom ]]jynfaxmifppk eH pf}}aqmif;yg;udk qufvufí a&;om;az:jyvku d yf gonf/
uRefawmfonf Oya'ynm wwfuRrf;em;vnfol r[kwo f nfth m;avsmfpmG uRef
awmf\aqmif;yg;wGif t"dyÜg,faz:jycsufESifhOya'ukd;um;csufrsm; rSm;,Gif;aeygvQif
Oya'ynm&Sirf sm;onf uRefawmftm; cGiv hf w
T Mf uyg&ef av;pm;pGm BudKwifí awmif;yef
xm;tyfygonf/

]]uRefawmfwYdk vkv
d m;aom jynfaxmifppk epf}}
(1)
zGpYJ nf;tkycf sKyfyt
Hk ajccHOya'udk jyifqifMu&mü ]]rl}}ukd rysufp;D apbJ jyifqif
Mu&rnf[k tpk;d &u pnf;urf;owfrw S x
f m;onft h wGuf xk]d ]rl}}ESiyhf wfoufí jyóem
ay:cJo
h nf/ tajccHOya'\]]rl}}qkw d m bmvJ[k ar;Mujref;Muonf/
Oya'yg&*lwOD;u jrefrmEkid if aH wmfzpYJG nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'\]]rl}}[m qkd
&S,v
f pfEidk if w
H nfaqmufa&;bJ jzpfonf[k tajzay;onf/
tcsKdUu tajccHOya'\ed'gef;onf tajccHOya'\]]rl}}yif jzpfonf[k ajymMu
onf/
txufygwkrYd mS jyóem\tajz tjynft h pkH r[kw?f tpdwt f ydik ;f om jzpfonf[k
uRefawmf,lqonf/
1947-ckEpS ?f ZGev f (16)&ufaeY wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfnv D mcHwiG f Akv d cf sKyfatmif
qef; wifoiG ;f onfv h rf;nTejf y|mef;csuftqkw d iG yf g&Sad om tcsuf(7)csufonfom tajccH
Oya'\]]rl}}rsm;jzpfygonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 98

vrf;nTefjy|mef;csuftqkd
]]awmifwef;om;rsm;ESiu hf &iferD sm;tygt0if jzpfaom jrefrmEkid if aH wmfo-l Ekid if H
awmfom;wk\ Yd uk,d pf m;vS,rf sm;onf wkid ;f oljynfom;wk\ Yd tmoDoqE´EiS ahf vsmfnpD mG Ekid if H
awmfzpYJG nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'udk pDpOfa&;qG&J eftvkiYd gS pkn H pD ak 0;Muvsuf atmufyg
jy|mef;csufrsm;udk csrSwMf uaMumif;/
(1) EkdifiHawmfzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'onf ]]jrefrmjynfaxmifpkEkdifiHawmf}}[kac:
wGiaf paom vGwv f yfonft h csKyftjcmtmPmydik f orwEkid if \ H zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccH
Oya'jzpfap&rnf/ xkjYd yif-
(2) jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfwiG f zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'u owfrw S af z:jyonfh
E-book is created by shanyoma

woD;yk*v ¾ jynfe,frsm; yg0ifapvsuf? odo Yk wfrw


S af z:jyonfw h oD;yk*v ¾ jynfe,frsm;onf
zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'wGifowfrSwfaz:jyxm;onfESifhtrQ ukd,fydkiftkyfcsKyfa&;
tmPm&&Sad p&rnf/ xkjYd yif-
(3) tcsKyftjcmtmPmydkif vGwfvyfaomorwjrefrmEkdifiHawmfESifhwuG tygt0ifjzpf
onfhjynfe,frsm;ESifhtpkd;&tzGJYtpnf;tm;vkH;wkdY\tcGifhtmPm[lorQwkdYonf wkdif;ol
jynfom;wkx Yd rH S oufqif;ap&rnf/ xkjYd yif-
(4) jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf\wkid ;f oljynfom;rSeo f rQonf vlraI &;&mü¤if;? pD;yGm;
a&;&mü¤if;? Ekid if aH &;&mü¤if;? w&m;rQwrI&adS pvsuf tqift h wef; tcGit hf a&;ESiOhf y
a'oufa&mufrIwkdYwGif qlMuKHedrfhjrifhr&Sd yuwdwlnDap&rnfhtjyif w&m;Oya'ESifhaomf
¤if;? trsm;jynfow l Ydk apmifph nf;tyfaom tusifo h u d m© ESiahf omf¤if; rqefu Y siforQ vGwf
vyfpmG MuHpnfyikd cf iG ?hf xkwaf z:ajymqkyd ikd cf iG ?hf ,kMH unfyidk cf iG ?hf bmomw&m;ud;k uG,yf ikd cf iG ?hf
0wfjyKykid cf iG ?hf y&da,oe&SmrS;D ydik cf iG ?hf pnf;&k;H ykid cf iG ?hf jyKrlaqmif&u G yf ikd cf iG w
hf Ydk &&Swd nfNrJap
&eftwGuf zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'wGif tckid t f vko H wfrw S xf m;&Sad p&rnf/ xkjdY yif-
(5) þzGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'wGif vlenf;pkrsm;tbdYk vkaH vmufaom umuG,cf suf
rsm; xnfo h iG ;f jy|mef;xm;&Sad p&rnf/ xkjYd yif-
(6) vGwv f yfaom tcsKyftjcmtmPmykid f orwjrefrf mEkid if \ H e,fajrwkYd waygif;wpnf;
wnf; wnfwchH idk Nf rJa&;ud¤k if;? Ekid if aH wmf\Munf;? a&? avwku Yd kd tcsKyftjcmpk;d rk;d tkycf sKyf
ydik cf iG u
hf ¤kd if;? w&m;"r®EiS w hf uG jynfaxmiftcsif;csif; Oya't& xde;f apmifx h m;&Sad p&
rnf/ xkjYd yif-
(7) &mZ0ifwiG f xif&mS ;cJah om jrefrmEdik if aH wmfonf urÇmwGif rdr\ d *kPMf uufoa&ESiahf vsmf
nDpmG &oif&h xku d af om tqift h wef;odYk a&muf&adS p&rnft h jyif vlowå0gwk\ Yd wk;d wufa&;
ESiahf umif;usKd;csrf;omjynf0h a&;wku Yd kd wm0eftavsmuf apwemjzifh tpGr;f ukejf znfph u G f
99 &Srf;jynfb,fvJ

xrf;&Guu f m jynfaxmiftcsif;csif; qkid &f mw&m;"r®EiS u hf sif0h wfou d m© udk tajcjyKí urÇmh
Nidrf;csrf;a&; a&SU&Ivsuf EkdifiHwumwkdYESifhrdwf0wfrysuf wGJbuf yl;aygif;aqmif&GufrIukd
ckid Nf rJaom t"d|mefjzifh apmifx h ed ;f awmht/hH
vuf&SdzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'udk xkdrl(7)csufESifhtnDtnTwf a&;qGJxm;
aMumif; OD;Eku wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfnv D mcHwiG f &Si;f vif;cJNh yD; jzpfonf/
xkaYd Mumifh tajccHOya'rlEiS yhf wfoufí uRefawmfwo Ydk nf tjiif;yGm;aep&m? pdwf
wGif pEk;d paemifjh zpfaep&m rvkad wmhay/
vuf&SdtajccHOya'udk uRefawmfwkdYvkdvm;aom jynfaxmifpkpepfokdY jyifqif
ajymif;vJ&mü Akv d cf sKyfatmifqef;csay;cJah om tajccH]]rl}}rsm;ESiq hf efu Y sifph &m xdcudk pf

E-book is created by shanyoma


&mr&SEd idk [ f k uRefawmf,q l ygonf/
(Constitution) udk jrefrmbmomjzif(h Eki d if aH wmfzpYJG nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya')[k
ac:a0:xm;&m t"dygÜ ,ftjynft h 0 az:jyxm;NyD;jzpfonf/
Ekid if aH wmftm; b,fvydk pHk jH zifh zGpYJ nf;í b,fv(dk rl) b,fv(dk pnf;rsOf;)jzifh tkycf sKyf
rnfponfwu Ydk kd a&;qGx J m;aomtajccHOya'onf (Constitution) yifjzpfonf/
rpöwmatmfpwifu tajccHOya'onf tpkd;&taqmufttkHudk wnfaqmuf
ay;onf[k qko d nf/ rpöwm'Dap;url Ekid if \ H tcsKyftjcmtmPmrsm;udk cGaJ 0&mwGi¤f if;?
vufawGu Y sifo h ;Hk &mwGi¤f if;? wkud &f ukd f odw
Yk nf;r[kwf oG,0f u dk í f oufqidk af paom pnf;
urf;Oya'tm;vk;H udk tajccHOya'[kac:aMumif; t"dygÜ ,faz:jyxm;\/
urÇmOh ya'ynm&Sirf sm;\t"dygÜ ,faz:jycsufrmS uRefawmfwv Ydk dk vlNyde;f rsm;tbkYd
odem;vnf&ef cufcyJ gonf/ jrefrmtac:ta0:onfom bwfvu dk &f jHk zifh t"dygÜ ,ftvk;H
pku H kd ikrH o
d mG ;onf/ odem;vnfomG ;aponf[k uRefawmf,q l ygonf/
a&S; acgrynm&Sirf sm;onf zGpYJ nf;tkycf sKyfypHk eH pfukd pd;k rk;d tkycf sKyfol ta&twGuf
ay:rlwnfí cGjJ cm;Muonf/
tcsKyftjcmtmPmonf vlwOD;wa,mufxw H iG f xm;&Sv d Qif {u&mZfpepf (Mon-
archy) [kac:wGiMf uNyD; vlwpkxw H iG f xm;&Sv d Qif t&pöwu kd a&pD (Aristocracy) [kac:wGif
Muonf/ vlrsm;pkwiG f tcsKyftjcmtmPmtyfEx HS m;aompHepfudk ay:vDwD odrYk [kwf 'Drdk
ua&pD[k ac:wGiMf uonf/
{u&mZfpepfESifht&pöwkdua&pDwkdYonf urÇmajrjyifrS wjznf;jznf;wdrfaumy
aysmufcJhNyD;jzpfonf/
rsufarSmufacwf zGpYJ nf;tkycf sKyfypHk eH pfrsm;wGif 'Dru dk a&pDEiS t hf mPm&Sipf eH pf 2-
rsKd;om awGEY idk af yawmhonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 100

'Dru
dk a&pDpeH pfonfvnf; wkid ;f jynfwjynfEiS w hf jynf rwlujJG ym;jcm;em;Muonf/
'Dru
dk a&pDtrsKd;rsKd; trnfemrtrsKd;rsKd;jzifh ac:wGiMf uonf/ (Oyrm - qkAd , D uf'rD u
dk
a&pD? jynfo'Yl rD u dk a&pD? 'Dru
dk a&pDopf? qk&d ,
S v
f pf'rD u
dk a&pD? taemufyikd ;f 'Dru dk a&pD)rsm;
rMumrDu tif'edk ;D &Sm;orwqku d mEkd u (Guided Democracy) yJu h idk 'f rD u
dk a&pD[k xGivf u dk f
jyefonf/
tmPm&Sipf eH pfwiG v f nf; vlwef;pm;ay:wGif tajccHí zufqpftmPm&Sipf eH pf?
ypön;f rJt
h mPm&Sipf eH pf? jynfo'Yl rD u
dk a&pDtmPm&Sipf eH pf[í l uGjJ ym;avonf/ rMumao;
rDu tcsKdUEkid if rH sm;wGif ppftmPm&Sipf eH pfonf acwfpm;vmonf/
E-book is created by shanyoma

'Drkdua&pDqkdwm
tcsKyftjcmtmPmonf jynfojl ynfom;rsm;xHwiG f wnf&v dS Qif omreftm;jzifh
'Dru dk a&pD[í l em;vnfMuonf/ od&Yk mwGif t&G,af &mufow l idk ;f rJqE´ay;í tpk;d &tzGYJ
tm; a&G;aumufwifajr§mufcGifh&jcif;jzifh 'Drkdua&pDonf jynfh0NyD[k r,lqEkdifao;ay/
a&G;aumufwifajr§mufxm;aom tpk;d &tzGt YJ m; jynfo-l jynfom;rsm;u wenf;enf;jzifh
jyefvnfcsKyfuikd x f m;Ekid rf S 'Dru dk a&pDonf jynfph NHk yD;[k qkEd idk af vonf/
'Drudk a&pDukd vufawGu Y sifo
h ;Hk &mü 'Dru dk a&pDEidk if [
H íl ac:wGiaf omEkid if rH sm;wGif
wEkid if EH iS whf Ekid if H wlnrD rI &SMd uacs/
t*FvefwiG f usifo h ;Hk aom'Dru dk a&pDonf tar&duefwiG u f sifoh ;Hk aom 'Dru dk a&
pDEiS jhf cm;em;onf/ xked nf;wlpmG urÇmay:wGif 'Dru dk a&pDtjynft h 0qk;H qko d nfrmS qGZZf m
vefEidk if w H iG f usifo h ;kH onf'h rD udk a&pDrmS t*Fvef? tar&duefww Ydk iG f usifo h ;Hk onf'h rD u dk a&
pDEiS t hf wl jcm;em;jyefonf/
wzef t*Fvef? jyifopf? tar&duef? qGpfZmveftp&Sdonfhtaemuf'Drkdua&pD
Ekid if rH sm;wGif usifo h ;Hk onf'h rD u dk a&pDonf ta&SU'Dru dk a&pD[ak c:onfq h Adk ,D uf,el , D EH iS hf
jynfolY'Drkdua&pDEkdifiHrsm;wGif usifhokH;onfh'Drkdua&pDESifhtajccHtm;jzifh jcm;em;jyefyg
onf/

'Dru
dk a&pD zGpYJ nf;ykpH eH pf
'Drudk a&pDay: tajccHí zGpYJ nf;xm;aom tkycf sKyfypHk eH pfrsm;wGif (Federal) ac:
jynfaxmifppk eH pfEiS hf (Unitary) ac: wjynfaxmifpeH pf (0g) wrsKd;wpm;wnf;tkycf sKyfonfh
pHepf (0g) tpk;d &wzGw YJ nf;[lí 2-rsKd; 2-pm; &SMd uonf/
qkAd ,D uf,el , D ?H tar&duefjynfaxmifp?k qGZd mvef? uae'g? ,l*pdk av;AD;,m;?
101 &Srf;jynfb,fvJ

Mopaw;&D;,m;? tp&So d nfEh idk if rH sm;rSm jynfaxmifppk epfjzifh zGpYJ nf;xm;Muonf/


NAdwed ?f jyifopf? b,fv*sD,?H csufuq kd vkad A;uD;,m;? tDwvD? w&kyjf ynfponf
wkrYd mS wjynfaxmifpeH pf (0g) tpk;d &wzGpYJ eH pfjzifh zGpYJ nf;xm;Muonf/

jynfaxmifppk eH pf
jynfaxmifppk eH pfqo dk nfrmS tcsKyftjcmtmPmykid f vGwv f yfaomEkid if rH sm;? wef;
wl&nfwl qE´tavsmuf yl;aygif;zGpYJ nf;um A[kjd ynfaxmifpEk iS jhf ynfe,frsm;tMum; tm
PmESifhtcGifhta&;rsm; twdtus cGJa0ay;xm;aompHepfyifjzpfonf/
yx0D0iftaetxm; jcm;em;rIaMumifh¤if;? EkdifiHa&;pD;yGm;a&;tusKd;rwlnDrI

E-book is created by shanyoma


aMumif¤h if;? vlrsKd;a&; uGjJ ym;jcm;em;rIaMumif¤h if;? jynfaxmifppk eH pfukd a&G;cs,fzpYJG nf;Mu
onf/
jynfaxmifppk eH pfwiG yf g0ifzpYJG nf;aom jynfe,frsm;\vlO;D a&tenf;trsm; e,f
tus,ft0ef; ponfwo Ydk nf wef;wlnrD QrItwGuf twm;tqD; jzpfp&m taMumif;r&Sd
acs/
uRefawmfw&Ydk rS ;f jynfwiG f Armonf vlO;D a&rsm;jym;í ArmESiahf ygif;vQif tpOf
tNrJ epfemaernf[k ,lqolrsm; &Sb d o d uJo h Ydk jrefrmjynfwiG v
f nf; e,fpyfa'ojynfe,f
rsm;wGif vlO;D a&tvGeef nf;ojzifh ArmESiw hf ef;wl tcGit hf a&;ray;xku d [f k ,lqolrsm;
&SdMuonf/
tar&duefjynfaxmifpw k iG f eDAm;'g;jynfe,fonf vlO;D a&woef;ydyk o dk m&So d nf/
0kid ,
f rdk if;ESi'hf vm;0J,m;wGif ESpo f ed ;f cGpJ oD m &SMd uonf/ e,l;a,mufjynfe,frmS 13-oef;
cGJ&Sdonf/
qGdZmvefjynfaxmifpkwGifvnf; (Cahton) ac: jynfe,f 22-e,f&Sdonfhteuf
Zl;&pfEiS b hf ef;jynfe,frsm;rSm e,fBuD;rsm;jzpfNyD; aA;av;rSm e,fi,fuav;jzpfonf/
qkAd ,D ufjynfaxmifpw k iG vf nf; &k&mS ;jynfe,fpo k rwEkid if oH nf tvGeBf uD;rm;NyD;
tufpwkd;eD;,m;orwEkdifiHrSm tvGefao;i,fygonf/
jynfe,ftBuD;ti,f vlO;D a&tenf;trsm;rSm jynfaxmifppk eH pfzpYJG nf;a&;wGif
ta&;rBuD;yg/ A[kjd ynfaxmifpt k pk;d &ESijhf ynfe,ftpk;d &tMum; tmPmESit hf cGit hf a&;
rsm; rQrQww cGaJ 0rIomvQif ta&;BuD;ygonf/

tmPmcGJa0enf;
jynfaxmifppk eH pfwiG f tmPmESit
hf cGit
hf a&; cGaJ 0ykH cGaJ 0enf;rSm 3-rsKd; 3-pm;
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 102

&Sdonf/
(1) jynfaxmifppk pfppfEidk if rH sm;wGif (Extreme type of federal system) A[kjd ynfaxmifpt k m;
trsm;ESiq hf idk af om tmPmESit hf cGit hf a&;rsm;om ay;xm;NyD; useftmPmESit hf cGit hf a&;
rsm;tm;vk;H (Residuary Powers) udk jynfe,frsm;wGif tyfEiS ;f xm;onf/ Oyrm - qGZd m
vef? tar&duefjynfaxmifp?k Mopaw;vD;,m;/
(2) jynfaxmifprk ppfwppfEidk if rH sm;? wenf;tm;jzifh jynfaxmifpt k aysmhpm;Ekid if rH sm;wGif
(Weak type of federal system) jynfe,frsm;tm; toift h wifh tmPmESit hf cGit hf a&;rsm;
cGaJ 0ay;NyD; useftmPmESit hf cGit hf a&;tm;vk;H ukd A[kjd ynfaxmifpu k odr;f ydu k x f m;onf/
Oyrm - uae'g? awmiftmz&dujynfaxmifp?k jynfaxmifpjk refrmEkid if /H
E-book is created by shanyoma

(3) A[kdjynfaxmifpktwGuf oD;oefYtmPmrsm;ESifhjynfe,frsm;twGuf oD;oefYtmPm


rsm;[lí cGjJ cm;owfrw S x f m;onfomru A[kjd ynfaxmifpak &m jynfe,fygaqmif&u G Ef idk f
onft h mPmrsm; (Concurrent powers) [lí owfrw S x
f m;onf/
Oyrm - qkAd , D uf,el , D ?H ,l*pdk av;AD;,m;/
,if;odYk 3-rsKd; 3-pm; tmPmESit hf cGit
hf a&;rsm; cGaJ 0Muaomfvnf; rnfonfh
trsKd;tpm;jynfaxmifpkbJjzpfjzpf jynfe,frsm;twGuf cGJa0xm;aom tmPmESifhtcGifh
ta&;rsm;udk A[kdjynfaxmifpkrS 0ifa&mufpGufzufcGifhr&Sdacs/ wenf;tm;jzifh jynfe,f
rsm;\jynfwGif;a&;udpörsm;udk 0ifa&mufcs,fvS,fcGifhr&Sdacs/ wenf;tm;jzifh jynfe,f
rsm;onf vk;H 0uk, d yf ikd tf yk cf sKyfa&; &&SMd uonf/
oabm&m;tm;jzifh jynfaxmifppk eH pfwiG f jynfe,frsm;onf ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfa&;
(Complete Autonomy) &&SdMuonfqkdaomfvnf; jynfaxmifpk rppfwppfpHepf (0g) jynf
axmifpktaysmhpm;pHepfwGif jynfe,frsm;onf tcGifhtmPmrsm; tvGefenf;yg;NyD; tif
tm;enf;vGe;f onft h wGuf jynfe,ftqifrh S yPÖmqufEidk if H (Vassal State) tjzpfo¤Ydk if;?
vufatmufceH ,fy,f (Province) tqifo h ¤Ykd if;? usa&mufuek Mf uonf/ Oyrm - uae'g?
jrefrm? awmiftmz&du/
jynfaxmifpkpHepfqkdonfhtwkdif; oD;jcm;jynfaxmifrsm; pkaygif;xm;&m jynf
axmifpt k pd;k &[lí¤if;? jynfe,ftpk;d &[lí¤if;? jynfaxmifpyk gvDref[í l ¤if;? jynfe,f
ygvDref[í l ¤if;? jynfaxmifpw k &m;&k;H [lí¤if;? jynfe,fw&m;&k;H [lí¤if; oD;jcm;pD&MdS u
&avonf/
jynfe,frsm;onf ,if;uJo h o Ydk ;D jcm;tpk;d &(tkycf sKyfa&;)? oD;jcm;ygvDref(Oya'
jyKa&;)? oD;jcm;w&m;&k;H (w&m;pD&ifa&;)rsm;xm;&SNd yD; vk;H 0ud, k yf ikd tf yk cf sKyfa&;&Sjd cif;onf
yif jynfaxmifppk eH pf\t"dutESpo f m&jzpfayonf/
103 &Srf;jynfb,fvJ

jynfaxmifpkygvDref
jynfaxmifpyk gvDrefrsm;wGif vTwaf wmf 2-&yfyg0ifMupNrJjzpfonf/ xdv k wT af wmf
2-&yfukd wkid ;f jynftrsKd;rsKd;wGif trnfemrtrsKd;rsKd;jzifh ac:wGiMf uonf/ vG,u f al p&ef
txufvw T af wmfEiS ahf tmufvw T af wmf[í l yif ac:a0:Muygpk/Yd
atmufvw T af wmfukd vlO;D a&ay: tajcwnfí a&G;aumufwifajr§mufMuonf/
(Proportional Representation) jynfe,frsm;onf vlOD;a&trsKd;tpm;vkduf trwfOD;a&
apvTwfcGifh&Muonf/ txufvTwfawmfonf jynfe,frsm; BuD;onf i,fonfr[l wlnD
aom trwfO;D a& apvTwMf uonf/ txufvw T af wmfonf jynfe,fBuD;u jynfe,fi,f
om;rsm;tm; BuD;Ekid if ,fnO§ ;f qJrsKd;r&Sad p&ef atmufvw T af wmftm; rJwif;ay;&eftwGuf

E-book is created by shanyoma


zGJYpnf;jcif;jzpfonf/ wenf;tm;jzifh jynfe,frsm;tm; umuG,f&ef zGJYpnf;xm;jcif;jzpf
onf/
xkaYd Mumifh vTwaf wmf 2-&yfukd oabmw&m;tm;jzifh wef;wl-&nfwt l cGit hf mPm
wlxm;Muonf/ od&Yk mwGif vufawGt Y m;jzifh vTwaf wmf 2-&yfonf tcGit hf mPmcsif; rwl
Muay/
tar&duefjynfaxmifpw k iG f txufvw T af wmfonf atmufvw T af wmfxuf ykí d
tcGit hf mPm&So d nf/ ykí d *kP&f o dS nf/ atmufvw T af wmftrwfrsm;onf waeYwiG f txuf
vTwaf wmftrwfjzpf&ef arQmfreS ;f Muonf/
qkAd ,D uf,el , D EH iS qhf ZdG mvefwiG f oabmw&m;a&m vufawGw Y iG yf g vTwaf wmf 2
-&yfonf wef;wl&nfwl &dMS uonf/ wlnaD om tcGit hf mPm&SMd uonf/
usef&aSd omjynfaxmifprk sm;(uae'g? Mopaw;vD;,m;? awmiftmz&du? jrefrm
Ekid if )H wGif atmufvw T af wmfonf txufvw T af wmfxuf tmPmykí d &So
d nf/ tajccHOya'
wGif aiGOya'Murf;rsm; atmufvw T af wmfwiG o
f m pwifwifoiG ;f &rnf[k jy|mef;xm;onf/
jrefrmEkid if t H ajccHOya'wGif xkx d ufuí J jynfaxmifpt k pk;d &onf atmufvw T af wmfuo dk m
wm0efcaH Mumif; jy|mef;xm;onf/
txufvw T af wmfoYkd tar&duefjynfaxmifpw k iG f jynfe,fwe,fvQif trwf 2-
OD;pD¤if;? uae'gjynfaxmifpw k iG f 24-OD;pD¤if;? qGZd mvefjynfaxmifpw k iG f 2-OD;pD¤if;? Mo
paw;vD;,m;jynfaxmifpw k iG f 6-OD;pD¤if;? awmiftmz&dujynfaxmifpw k iG f 8-OD;pD¤if;?
toD;oD; apvTwfcGifh&SdMuonf/
jrefrmjynfwiG f (rl)ESit hf csKd;tpm; r&Sad y/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 104

jynfaxmifpktpkd;&
jynfaxmifpt k pk;d &wkw Yd iG f orwtm; tmPmtvk;H pkt H yfEiS ;f aom tpk;d &ESiyhf g
vDreftm; tmPmtyfEiS ;f aomtpk;d &[lí 2-rsKd; 2-pm; &So d nf/
tar&duefjynfaxmifpt k pk;d &onf orwtm; tmPmtyfEiS ;f aomtpk;d &trsKd;
tpm;jzpfNyD; tjcm;jynfaxmifpt k pk;d &rsm;onf ygvDreftm; tmPmtyfEiS ;f aomtpk;d &
trsKd;tpm;rsm; jzpfMuonf/
tar&duefjynfaxmifpo k rwa&G;aumufyaHk &G;aumufenf;rSm urÇmay:wGif rnf
onfhEkdifiHESifhrSrwl wrljcm;ayonf/ tar&dueforwa&G;aumufykH a&G;aumufenf;udk
a&SUwGif tar&duefjynfaxmifpt k aMumif; avhvmonft h cg tus,faz:jyygOD;rnf/
E-book is created by shanyoma

tar&dueforwonf jynfaxmifpkygvDref vTwfawmfw&yf&yf\trwfjzpf&ef


rvk?d wkid ;f oljynfom;u wku d &f u dk af &G;aumufwifajr§mufonf/ orwonf rdr\ d tpk;d &
tzGu YJ dk rdrpd w
d Bf udKuftwkid ;f trwfr[kwo f rl sm;xJrS ceft
Y yfxm;onf/ orwtpd;k &onf
ygvDreftm; wm0efrcHay/ ygvDref\Oya'Murf;ESijhf y|mef;csufrsm;udk y,fcs&ef orw
wGif ADwt dk mPm&Sad vonf/ orwu ADwt kd mPmjzifh y,fcsvku d af omOya'Murf;rsm;ukd
vTwaf wmf 2-&yfu 3-ykH 2-ykH rJjzifh jyefí qk;H jzwfvQif orwu oabmrwlaomfvnf;
twnfjzpfavonf/ þenf;jzifh orwtmPmudk ygvDrefu odr;f uGyx f m;onf/
tjcm;jynfaxmifpt k pk;d &rsm;onf ygvDreftm; tmPmtyfEiS ;f aomtpk&d rsm;
jzpfonf/ tpk;d &tzGo YJ nf ygvDreftm; wm0efc&H onf/ wenf;tm;jzifh tpk;d &tzGo YJ nf
ygvDref\tmPmatmufwiG f &So d nf/
0efBuD;csKyfEiS 0hf efBuD;rsm;onf ygvDreftrwfrsm;jzpf&onf/ ygvDrefwiG f rJqE´
trsm;pk\axmufcrH &I rSom tpk;d &tzGo YJ nf wnfwcH idk Nf rJEidk af vonf/

jynfaxmifpk w&m;pD&ifrI
urÇmay:&Sd jynfaxmifpEk idk if rH sm;wGif (jrefrmjynfrt
S y)A[kjd ynfaxmifpEk iS jhf ynf
e,frsm;twGuf w&m;&k;H rsm; oD;jcm;&SMd uonf/ A[kjd ynfaxmifpt k wGuf tjrifq h ;Hk w&m;
&kH;(w&m;vTwfawmfcsKyf)rS aemufqkH;w&m;&kH;txd wpifwzGJY&SdouJhodkY jynfe,frsm;wGif
vnf; tjrifhqkH;w&m;&kH;(w&m;vTwfawmfcsKyf)rS aemufqkH;w&m;&kH;txd wpifwzGJY oD;
jcm;pD&MdS uonf/ jynfaxmifpw k &m;&k;H rsm;onf jynfaxmifpEk iS o hf ufqidk af om trIupd rö sm;
udo k m w&m;pD&ifMuNyD; jynfe,fw&m;&k;H rsm;odYk 0ifa&mufpu G zf ufjcif;rjyKMuay/ jynfe,f
twGi;f w&m;pD&ifro I nf jynfe,fw&m;vTwaf wmfcsKyfrsm;wGif tqk;H owfMuonf/
105 &Srf;jynfb,fvJ

tajccHOya'jyifqifenf;
zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOay'jyifqifjcif;ESiyhf wfoufí tajccHOya'udk 2-rsKd;
2-pm; cGjJ cm;Muonf/ tajccHOya'udk tjcm;Oya'rsm; jyKouJo h Ykd ygvDrefrS tvG,w f ul
jyifqifEidk v f Qif ¤if;tajccHOya'udk jyifqifv, G af paom tajccHOya' (Flexible Consti-
tution) [kac:onf/ NAdwe d jf ynfEiS t
hf w
D vDjynfwiG f tajccHOya'udk omrefOya'rsm;t
wnfjyKjyifqifouJo h Ykd ygvDrefu jyifEidk af omtmPm&SMd uonf/
tjcm;Ekid if rH sm;wGif (Oyrm - tar&duef? jyifopf? qkAd , D uf,el , D ?H qGZd mvef?
jrefrmEkid if )H tajccHOya'ukd tjcm;Oya'rsm;enf;wl jyifqifEidk cf iG hf r&Sad cs/
tajccHOya'jyifqifEkdifaomenf;udk tajccHOya'wGif txl;owfrSwfjy|mef;

E-book is created by shanyoma


xm;avonf/ xkt d ajccHOya'rsKd;udk Muyfwnf;aom tajccHOya' (Rigid Constitution)
[kac:wGifMuonf/
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHtajccHOya'rsm;udk txl;ojzifh tvG,fwul jyifqif
jcif;rjyKEkid &f ef jy|mef;xm;Muonf/ xkaYd Mumifh jynfaxmifpyk gvDref tajccHOya'rsm;onf
rsm;aomtm;jzifh Muyfwnf;aom tajccHOya'rsm;jzpfMuonf/

cGJxGufcGifh
jynfaxmifpkEkdifiHqkdonfrSm vGwfvyfaom jynfaxmifpkrsm;qE´tavsmuf yl;
aygif;zGJYpnf;xm;jcif;jzpfay&m oabmw&m;tm;jzifh qE´tavsmuf jyefvnfcGJxGufEkdif
cGiv
hf nf; &S&d ayrnf/ odaYk omf ,ckrsufarSmufumvwGif qkAd ,D uf,el ,
D ?H ,l*pdk av;AD;,m;
jynfaxmifpEk iS jhf refrmjynfaxmifpw k \Ydk tajccHOya'rsm;wGio
f m jynfe,frsm; cGx J u G v
f dk
u cGx J u
G Ef idk af omtcGithf a&;rsm; jy|mef;az:jyxm;avonf/

wjynfaxmifpepf
uRefawmfwv Ydk vdk m;aom jynfaxmifppk pfppfrsKd;rS r&vQif vuf&jdS ynfaxmifprk ppf
wppftwkid ;f qufaernft h pm; cGx
J u
G Nf yD; oD;jcm;orwEkid if x H al xmifvQif xlaxmif? odYk
r[kwf (Unitary) ac:wjynfaxmifpeH pfvyk yf pfvu dk [
f íl pdwv f udk rf mefyg ajymqkad omyk*K¾ v
d f
tcsKdU &Sr;f jynfwiG f &SMd uonf/
(Unitary) ac:wjynfaxmifpepf(0g)tpkd;&wzGJYpHepfqkdonfrSm tmPmESifhtcGifh
ta&;rsm;udk A[kt d pk;d &onf wOD;wnf;tmPmykid t f jzpfjzifh tok;H jyKonf/ rdro d abm
tavsmuf a'oEÅ&tkycf sKyfa&; tzGrYJ sm; zGpYJ nf;NyD; tmPmtyfEiS ;f vku d tyfEiS ;f Ekid o
f nf/
a'oEÅ&tkyfcsKyfa&;tzGJYrsm;okdY tyfESif;xm;aom tmPmrsm;udkvnf; tcsdefra&G;jyef
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 106

vnf&yk o f rd ;f Ekid af vonf/ a'oEÅ&tkycf sKyfa&;rxm;bJ wkid ;f rif;BuD; - c&dik 0f efrsm;rSw


qifh tkycf sKyfapvku d vnf; tkycf sKyfapEkid af vonf/ wenf;tm;jzifq h v dk Qif wjynfaxmif
pHepfwiG f a'oEÅ&tpk;d &rsm;onf A[kt d pk;d &\vufcyk w f iG ;f rS a&uJo
h Ykd oGev f o
dk eG f arSmuf
vkad rSmufEidk af omb0wGif usa&mufaeonf/ ]]usm;oem;rS EGm;csrf;om}}b0rsKd;yif jzpf
onf/ wjynfaxmifpHepfrSm oabmw&m;a&;tm;jzifh ,if;odkYjzpfaomfvnf; vufawGY
tkycf sKyfMu&mwGif NAdwed ?f jyifopf? b,fv*f sD,EH ikd if rH sm;&Sd a'oEÅ&tpk;d &rsm;onf tar
&duefjynfaxmifp&k dS jynfe,frsm;enf;wl ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfa&;tmPmrsm;&&Sad eMuonf[k
qkdMuonf/
wjynfaxmifpeH pfonf vuf&jdS refrmjynfaxmifpt k wGuf b,fenf;ESirhf Q roifh
E-book is created by shanyoma

avsmfay/ ArmjynfrwGif vlrsKd;BuD;0g' vTr;f rk;d aeorQumvywfv;Hk jynfe,frsm;wGif Arm


tay: rouFmrIESifhpkd;&drfrIvTrf;rkd;aeorQ umvywfvkH; wjynfaxmifpepfonf atmif
jrifvrd rhf nf r[kwaf y/ tajctaeykí d qk;d oGr;f apvdrrhf nf/

(3)
jynfaxmifpkpepfudk avhvmMunfhonfhtcg tar&duefjynfaxmifpkç qGdZmvef
jynfaxmifpktpkd;&udk pHerlemtjzpfxm;NyD; avhvmavh&Sdonf/ uae'gESifhMopaw;vD;
,m;wku Yd kd t&Hjynfaxmifprk sm;tjzpfxm;NyD; avhvmMuonf/
tb,faMumifq h adk omf tar&duefjynfaxmifpEk iS q hf ZdG mvefjynfaxmifpw k rYkd mS jynf
axmifppk pfwyfBuD;rsm;jzpfMuí¤if;? uae'gESiMhf opaw;vD;,m;wkrYd mS jynfaxmifpq k adk omf
vnf; tmPmcGaJ 0yHk cGaJ 0enf;rSm wjynfEiS w hf jynf ajzmifah jzmifq h efu
Y sifaeí¤if;? om"u
wifjy&ef vG,u f al omaMumifh jzpfonf/
qkAd ,D uf,el , D o H nf urÇmay:wGif tjrifrh m;qk;H jynfaxmifppk eH pfjzpfonf[k qkd
&ayrnf/ qkAd , D uf,el , D o H nf tar&duef? qdZG mvefwu Ydk o hJ Ykd vGwv f yfí tcsKyftjcmtm
Pmydik af om(jynfe,frsm;)pkaygif;xm;onfomr[kw?f xkx d ufru vGwv f yfí tcsKyft
jcmtmPmydik af om (Federal Republics) (jynfaxmifprk sm;)pkaygif;xm;avonf/
qkAd ,
D uf,el , D o H nf jynfaxmifpk 3-qifjh zpfonf[k qk&d ayrnf/ Oyrm - qkAd D
,uf,leD,HwGif yg0ifaom &k&Sm;jynfaxmifpkwGif udk,fydkiftkyfcsKyfa&;a'orsm; aygif;
pnf;xm;aom jynfaxmifpkorwEkdifiH(12)EkdifiHyg0ifvsuf&Sdonf/ ,lu&def;? tZmbkdif
*sH? wm*spf? cgZwf? bkv d &dk &k mS ;? wyfcrif;? cgZpforwEkid if rH sm;onfvnf; tvm;wl jynf
axmifprk sm; jzpfMuonf/
qkdAD,uf,leD,HwGifyg0ifaom jynfaxmifpkorwEkdifiHrsm;onf vGwfvyfpGm cGJ
107 &Srf;jynfb,fvJ

xGuEf idk af om tcGit hf a&;;&SMd uonfomru Ekid if jH cm;rsm;ESiw hf u


dk &f u dk q f ufo, G cf iG hf oHw
refvv J ,S cf iG rhf sm; &&SMd uNyD; ud, k yf ikd pf pfwyfrsm; zGpYJ nf;cGiyhf if &&Sx d m;Muavonf/
uRefawmfwYdk jrefrmjynfaxmifpo k nf vuf&t dS ajctaet& qkAd , D uf,el , D u H o
hJ Ydk
jrifrh m;wk;d wufaom tqifo h w
Ykd ufveS ;f a&; rarQmfreS ;f Edik af o;yg/ tar&duefEiS q hf ZdG mvef
jynfaxmifpyk pHk rH sKd; &&SEd idk &f ef txl;BudK;yrf;Mu&ayOD;rnf/
tar&duefjynfaxmifpEk iS q hf ZdG mvefjynfaxmifpw k \ Ydk ykpH EH iS phf eH pfrsm;udk tMurf;
tm;jzifh avhvmMunfyh gpk/Yd

tar&duefjynfaxmifpk

E-book is created by shanyoma


tar&duefjynfaxmifpkonf tar&duefvGwfajrmufa&;ppfyGJrS aygufzGm;vmcJh
onf/ vGwaf jrmufa&;ppfyrJG wkid rf u D qkvd Qif aemifwiG f tar&duef jynfaxmifp[ k k ac:
wGiaf om jynfe,f(13)e,frmS NAdwo d Q\oD;jcm;udv k edk rD sm;jzpfMuonf/ udv k edk w
D ckvQif oD;
jcm;bk&ifcHESifhoD;jcm;Oya'jyKtzGJY&SdMuonf/
1776-ckEpS ?f Zlvidk v f 4-&ufaeYwiG f ukv d edk (D 13)e,fonf pkaygif;í ]]vGwv f yf
a&; ausnmpmwrf;BuD;}}udk wnDwnTww f nf; xkwjf yefausnmvku d Mf uonf/
odjYk zifh NAdwed uf v
dk edk (D 13)e,frmS tcsKyftjcmtmPmydik f vGwv f yfaomEkid if t H oD;
oD;jzpfvmMuonf/ od&Yk mwGif vGwaf jrmufa&;ppfyJG qk;H cef;wkid af tmif qufvufqifE&JT ef
ESi&hf NyD;aomvGwv f yfa&;udk xde;f odr;f umuG,&f eftwGuf (13)Ekid if o H nf yl;wGaJ qmif&u G f
&ef vkdtyfonfhtwkdif; 1777-ckESpf? Ekd0bFmv 15-&ufaeYwGif rwfo[m,y#dnmOfpm
csKyfw&yfukd a&;qGcJ sKyfqMdk uonf/
pmcsKyftyd'k (f 1)wGif þrdwo f [mtzGt YJ m; tar&duefjynfaxmifp[ k k ac:wGif
ap&rnf[k az:jyxm;onf/
odkY&mwGif xkdtcsdeftxd tar&duefjynfaxmmifpkrSm ]]jynfaxmifpk}} (Federa-
tion) r[kwa f o;ay/ rdwo f [mtzGYJ (Confederation) omjzpfao;onf/
pmcsKyftyk'd (f 2)wGif jynfe,ftoD;oD;onf rdrw d \Ydk tcsKyftjcmtmPmESiv hf w G f
vyfa&;ukd rdrw d \ Ydk vuf0,fwiG f xm;&Sad Mumif;/ xkjYd yif jynfaxmifpu k eG *f &ufvw T af wmf
odkY twdtus vTJtyfxm;aom tmPmESifhtcGifhta&;tm;vkH;ukd odrf;ydkufxm;aMumif;
az:jyxm;onf/
wenf;tm;jzifq h adk omf jynfe,ftoD;oD;onf tcsKyftjcmtmPmykid f vGwv f yf
aom EkdifiHrsm;tjzpf qufvufwnf&SdNyD; tm;vkH;ESifhoufqkdifaom udpörsm;avmufom
uGef*&ufvTwfawmfodkY vTJtyfxm;Muavonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 108

rnfonfu h pd rö sm;udk vTt J yfxm;onfukd az:jyxm;jcif;r&Sb d J uGe*f &ufvw T af wmf


wGif pka0;MuonfhtcgwGifrS rnfonfhudpörsm;udk twlwuG aqmif&GufMurnf[líom
oabmwlxm;Muonf/
pmcsKyftykd'f(3)wGif tusKd;wlyl;wGJumuG,fa&;? vGwfvyfa&;? ckdifNrJa&;ESifht
jyeftvSef odrYk [kwf trsm;tusKd;pD;yGm;wkt Yd wGuf ckid rf maom r[mrdwt f zGt
YJ jzpfzpYJG nf;
aMumif;? usL;ausmfapmfum;rI - wku d cf u
dk rf t I EÅ&m,frsm; ay:aygufvmvQif wOD;udw k OD;
,kid ;f yif;uln&D ef oabmwlnaD Mumif; az:jyxm;onf/
vGwaf jrmufa&; ppfyBJG uD;NyD;qk;H oGm;onfah emufyikd ;f wGif ppfab;ppf'PfEiS jhf yó
emt&yf&yfwu Ydk kd ajz&Si;f onft h cg uGe*f &ufoYkd vTt J yfxm;aomtmPmrsm; rvkaH vmuf
E-book is created by shanyoma

jzpfvmavonf/
odaYk omf NAdwo d Qukvd edk bD 0rS vGwv f yfcgp jynfe,frsm;onf woD;yk*v ¾ pdw"f mwf
jyif;xefaeqJjzpfonf/ wcsKdUjynfe,frsm;onf uGe*f &uftm; vTt J yfxm;onfx h rdk Qavmuf
aom tmPmukyd if rsm;ao;onf[k ,lqMuonf/
jyóemESit hf cuftcJrsm;onf BuD;rm;onfxuf BuD;rm;vm&m 1787-ckEpS ?f az
az:0g&DvwGif usif;yaom uGe*f &ufvw T af wmfu rwfo[mtzGo YJ nf jynfaxmifpw k nf
NrJa&;ESit hf yk cf sKyfa&; udpt ö &yf&yftwGuf tjynft h 0jznfph rG ;f Ekid jf cif;r&Sod nfukd awG&Y &dS
aMumif;/ xkaYd Mumifh rdwo f [mtzGyYJ #dnmOfpmcsKyfukd jyefvnfppD Ofo;Hk oyfNyD; jynfaxmifpk
wnfwchH ikd Nf rJa&;ESit hf yk cf sKyfa&;udpt ö &yf&yftwGuf vkaH vmufaom jy|mef;csufrsm;yg0if
onfjh ynfaxmifpt k ajccHOya'w&yfukd a&;qG&J ef vmrnfah rvwGif zD;av;'fz;D ,m;NrdKUü
nDvmcHobif usif;y&ef qk;H jzwfaMumif; ausnmavonf/
xkn d v D mcHobifwiG f a*smh0g&Siw f eftm; nDvmcHobif\Ouú|tjzpf a&G;aumuf
wifajr§mufMuonf/ rdwo f [mtzGyYJ #dnmOfpmcsKyfukd jyefvnfrpDpOfawmhbJ zGpYJ nf;tkycf sKyf
ykHtajccHOya'topfwckudk a&;qGJvkdufMuonf/ vuf&Sdtar&duefjynfaxmifpkzGJYpnf;
tkycf sKyftajccHOya'onf xkt d cgupí aygufzmG ;vmcJo h nf/
,ckjynfaxmifpk jrefrmEkid if w H iG f tcsif;csif;pk;d &drrf I r,kMH unfrrI sm;&So d vkd xkpd Of
u tar&duefjynfaxmifp(k 13)jynfe,fwiG v f nf; &Scd MhJ uonf/ Oya'jyKtzGt YJ yk cf sKyfrt I
zGJYESifhw&m;pD&ifa&;tzGJYrsm; oD;jcm;vGwfvyfrI&SdMuaomfvnf; tqkH;pGeftmPmrsm; ay;
rxm;bJ wXmeESiw hf Xme tjyeftvSef csKyfxed ;f Muonfukd tar&dueftajccHOya'wGif
awGYjrifEkdifayonf/
tar&duefjynfaxmifpk tajccHOya'udk a&;qGMJ uonfyh *k K¾ v d rf sm;onf atmuf
ygrlBuD; 4-csufukd pGpJ NJG rJNrJ ESv;Hk oGi;f xm;cJMh uonf/
109 &Srf;jynfb,fvJ

1/ tcsKyftjcmtmPmudk jynfojl ynfom;rsm;u ykid q f ikd af &;/


2/ jynfojl ynfom;wkid ;f vk;H 0wef;wlnrD QrI&&Sad &;/
3/ tkycf sKyfa&;tzGuYJ tmPmudk rw&m;aomenf;jzifh odr;f ydu k jf cif;? tvGo J ;Hk pm;jyKjcif;
wkrYd S umuG,af &;/
4/ jynfe,frsm;\tcGit hf a&;rsm;udk A[djk ynfaxmifprk S 0ifa&mufpu G zf ufjcif;rS umuG,f
a&;/

uGef*&ufvTwfawmf
tar&duefueG *f &ufukd vGwaf jrmufa&;ppfyt JG wGi;f u zGpYJ nf;cJo h nf/ rlvu zGYJ

E-book is created by shanyoma


pnf;cJph Ofu ,ckacwf ygvDrefuo hJ Ykd aqmif&u G &f ef &nf&, G í
f zGpJY nf;jcif; r[kwaf cs/ ygvD
refuo hJ Ykd aqmif&uG &f ef &nf&, G cf vhJ Qif ygvDref[í l yif trnfay;aumif;ay;cJah yrnf/ t
ar&duefacgif;aqmifrsm;onf uGe*f &uf[al omtrnfukd w*Fvma&G;cs,fcMhJ uonf/ t
xufwiG f az:jyouJo h Ykd (13)jynfe,frsm;onf jynfaxmifpzk pYJG nf;&ef rMuH&, G cf yhJ g/ rdwf
o[mtzGrYJ sKd;om zGpYJ nf;cJo h nf/ xkaYd Mumifh ,ckacwfEidk if aH &;tzGt YJ pnf;rsm; wyfaygif;
pkzo YJG nfeh nf;wl wlnaD omvkyif ef;rsm; yl;wGaJ qmif&u G &f ef uGe*f &ufzMYJG ujcif;jzpfonf/
txufwGif az:jyonfhtwkdif; vGwfajrmufa&;ppfyGJNyD;onfhaemufydkif;wGif t
ajctaet& ydrk w dk ud saom jynfaxmifpzk pYJG nf;wnfaxmif&ef vkt d yfco hJ nf/ xkaYd Mumifh
wdusaom tajccHOya'udk a&;qGMJ uonf/
uGe*f &ufonf rlv&nf&, G cf o hJ nfrS vTaJ jymif;cg ygvDreftoGio f Ykd jzpfvmcJo h nf/
tar&duefueG *f &ufwiG f txufvw T af wmf (Senate) ESiahf tmufvw T af wmf (House
of Representatives) [lí vTwa f wmf 2-&yf yg0ifonf/
tar&duefjynfaxmifpk pwifwnfaxmifpOfu jynfe,f (13)e,fom yg0ifcahJ omf
vnf; ,cktcg jynfe,faygif;(50)jynfo h mG ;avNyD/ atmufvw T af wmftwGuf vlO;D a&t
csKd;tpm;t& trwfrsm; a&G;aumufwifajr§muf&&m trwfO;D a& pkpak ygif; 437-a,muf
&Sdonf/ txufvTwfawmftwGuf jynfe,fwe,fvQiff trwfOD;a& 2-a,mufpD a&G;
aumufMu&ojzifh txufvw T af wmf trwfppk ak ygif; 100-&So d nf/
txufvw T af wmftrwf\oifwef;onf 6-ESpjf zpfaomfvnf; txufvw T af wmf
onf tpOftNrJ wnf&adS eonf/ tb,faMumifq h adk omf txufvw T af wmftrwfo;Hk ykH w
yko
H nf 2-ESpw f Budrf tvSnu hf sEIwx f u G af y;&NyD; topfjyefvnf a&G;aumuf&aomaMumifh
jzpfavonf/ þenf;jzifh tar&dueftxufvTwfawmfwGif tawGYtMuKH&ifhusufaom
yk*K¾ v d rf sm; tpOftNrJwnf&adS eonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 110

atmufvw T af wmftrwf\oifwef;rSm 2-ESpo f m &So


d nf/ atmufvw T af wmfw&yf
vk;H \a&G;aumufyu JG kd 2-ESpw f Budrf a&G;aumuf&onf/ tar&dueforwudk 4-ESpw f Budrf
a&G;aumuf&&m atmufvTwfawmftrwftm;vkH;ESifhtxufvTwfawmftrwfokH;ykHwykHukd
orwESiw hf csdew f nf; wBudraf &G;aumufMuNyD; orw\oufwef;w0ufww d w d iG f wBudrf
a&G;aumuf&onf/
tar&duefvTwfawmf 2-&yfpvkH;onf Oya'jyK&ef tmPmwef;wl&&SdMuonf/
odkYaomf aiGOya'Murf;rsm;udk atmufvTwfawmfwGifom pwifwifoGif;Ekdifonf/ Oya'
Murf;rsm;udk vTwaf wmf 2-&yfpvk;H rS twnfjyKNyD;onfah emuf orwxHov Ykd ufrw S af &;xk;d
&ef ay;yk&Yd onf/ orwonf AGw D t dk mPmok;H NyD; Oya'Murf;udk y,fcsEkid cf iG &hf o dS nf/ wenf;
E-book is created by shanyoma

tm;jzifh vufrw S rf xd;k bJ aeEkid o f nf/ od&Yk mwGif vTwaf wmf 2-&yfonf ok;H ykEH pS yf Hk rJjzifjh yef
í twnfjyKvQif xkdOya'Murf;rsm;onf orwvufrSwfrxkd;aomfvnf; tvkdavsmuf
Oya'tjzpf twnfjzpfavonf/
tar&duef'kwd,orwonf &mxl;tavsmuf txufvTwfawmf\Ouú|jzpf
onf/ tar&dueftxufvw T af wmf\xl;jcm;csufrmS txufvw T af wmfonf Oya'jyKa&;
udpw ö ckwnf;omru w&m;pD&ifa&;ESit hf yk cf sKyfa&;tmPmrsm;vnf; &&Sx d m;onf/ w&m;
pD&ifEidk cf iG hf qk&d mü omrefw&m;pD&ifa&;ukd qkv d jdk cif; r[kwyf g/ orw - 'kw, d orwESihf
tjcm;yk*K¾ v d Bf uD;rsm;wkt Yd ay: jypfwifpyG pf cJG sufrsm; ay:aygufvmaomf txufvw T af wmf
onf w&m;pD&if&onf/ txufvw T af wmfwiG f pDrcH efcY aJG &;aumfrwDç b@ma&;aumfrwDç
Ekid if jH cm;a&;qufo, G af &;ç aumfrwD ppfa&;aumfrwDponfjzifh tmPmtjynft h pk&H adS om
aumfrwDrsm; zGpYJ nf;xm;&ojzifh tkycf sKyfa&;Xmersm;tay: BuD;rm;pGm MoZmoufa&muf
rI&adS vonf/ xkjYd yif tar&duef txufvw T af wmfuom orwceft Y yfaom 0efBuD;tp&Sd
onf&h mxl;BuD;rsm;ESiEhf idk if jH cm;ESichf sKyfqadk om pmcsKyfpmwrf;rsm;udk twnfjyK&avonf/
xkaYd Mumifh tar&dueftxufvw T af wmfonf vufawGüY atmufvw T af wmfxufyí kd tmPm
&SNd yD; ydík *kP&f o dS nf[k qkMd uonf/ atmufvw T af wmfrmS txufvw T af wmf\oabmwlnD
rIr&Sv d Qif bmrQrvkyEf idk af cs/

tar&dueftpkd;&
tar&duefjynfaxmifpo k nf jynfaxmifppk pfppfjzpfonft
h wkid ;f A[dt
k pk;d &onf
trsm;ESiq hf idk af om tmPmESit hf cGit
hf a&; tueft Y owf tenf;i,fom ,lNyD; useftm
Pmrsm;tm;vkH;udk jynfe,ftpkd;&rsm;odkY tyfESif;xm;onf/ xkdYaMumifh tar&duefA[kd
tpk;d &wGif Xme(10)ckEiS 0hf efBuD; 10-OD;om xm;&Sad vonf/ ¤if;Xme10-ckrmS 1-aiGwu dk f
111 &Srf;jynfb,fvJ

Xme/ 2-ppfXme/ 3-pmwku d Xf me/ 4-a&wyfXme/ 5-jynfxaJ &;Xme/ 6-pku d yf sKd;a&;Xme/


7-tvkyo f rm;Xme/ 8-ul;oef;a&mif;0,fa&;Xme/ 9-w&m;a&;Xme/ 10-Ekid if jH cm;a&;
XmewkjYd zpfonf/
xkXd metBuD;tuJrsm;ukd tjcm;Ekid if t H yk cf sKyfa&;rsm;ESiEhf idI ;f ,SOí f jzpfap? jrefrm
tac:ta0:ESijhf zpfap? tpk;d &tzG0YJ if0efBuD;rsm; ac:a0:aomfvnf; trSepf ifppf tar
&dueforw\twGi;f a&; twGi;f 0efrsm;omjzpfonf/ xk0d efBuD;rsm;onf uGe*f &ufvw T f
awmftrwfrsm;vnf; r[kw?f uGe*f &ufvw T af wmfuv kd nf; wm0efrcH? orwudo k m wm0ef
cHMuonf/
xk0d efBuD;rsm;onf tar&dueforwu txufvw T af wmf\]]oabmwlncD suf}}

E-book is created by shanyoma


jzifh ceft
Y yfxm;olrsm;jzpfonf/ txufvw T af wmf\oabmwlncD sufqo dk nfrmS trSepf if
ppf vlMum;aumif;&kHrQom jzpfonf/ orw\oabmtwkdif; cefYtyfolrsm;ukd txuf
vTwaf wmfu vku d Nf yD; oabmwlay;&jcif;omjzpfonf/
txufvTwfawmfonf trwfrsm; yg0ifzGJYpnf;xm;aomaumfrDwDtoD;oD;rSw
qifh þtpk;d &Xmersm;ukd MoZmay;Ekid af vonf/ 'kw, d orwonf &mxl;tavsmuf t
xufvw T af wmf\Ouú|jzpfav&m orwr&So d nft h cgMurSom wm0ef0wå&m;aqmif&u G &f
onf r[kwb f ?J tkycf sKyfa&;Xmersm;tm; wku d &f udk Bf udK;ukid Ef idk cf iG &hf o
dS nf/

tar&dueforw
tar&dueforwjzpfEidk &f ef touf 35-ESpjf ynfjh zpf&rnft h jyif tar&duefjynf
axmifpw k iG f 14-ESpw f idk f aexkid of v l nf;jzpf&avonf/ xkjYd yif tar&duefEifdk if o H m;tjzpf
cH,x l m;olr[kw&f bJ arG;uwnf;u Ekid if o H m;jzpfoo l m orw-tjzpf ta&G;cHEidk cf iG &hf dS
avonf/
tar&dueforwESi'hf w k , d orwwkt Yd m; 4-ESpw f Budrf a&G;aumufwifajr§muf&
onf/ a&G;aumufykH a&G;aumufenf;rSm atmufygtwkid ;f jzpfonf/
tar&dueforwESi'hf w k , d orwudk jynfojl ynfom;rsm;u wku d &f ukd af &G;aumuf
onfqadk omfvnf;? trSet f m;jzifh 2-qifah &G;aumuf&onf/ yXrtqifw h iG f jynfe,frsm;
onf rdrw d jdYk ynfe,f\uGe*f &ufvw T af wmf 2-&yfoYkd apvTwcf iG &hf adS om trwfO;D a&ESit hf nD
trQa&G;cs,fol (Electors) rsm;tm; trsm;jynforYl q J E´jzifh a&G;aumufwifajr§muf&onf/
Oyrm - jynfe,fwe,fonf uGe*f &ufatmufvw T af wmfoYkd trwf 30? txufvw T af wmf
odkY trwf 2-OD;apvTwfcGifh&SdvQif xkdjynfe,fwGif a&G;cs,fol 32-OD; a&G;aumufwif&
onf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 112

a&G;cs,forl sm;onf uGe*f &ufvw T af wmfw&yf&yf\trwf odw Yk nf;r[kwf tusKd;


tjrwf&mxl;wckcük xrf;&Guaf eolrsm; r[kwaf p&yg/
'kw, d tqifth aejzifh xkad &G;cs,forl sm;u wzef rdrw d BYdk udKufEpS o f ufaom orw
ESi'hf w
k ,
d orwukd rJqE´ay;Mu&onf/
,cktcg tar&duefueG *f &ufwiG f txufvw T af wmftrwf(100)ESiahf tmufvw T f
awmftrwf(437)OD;&Sd&m vGefcJhonfhEkd0ifbmv(7)&ufaeYwGif tar&duefrJqE´&Sif(67)
oef;ausmfwo Ydk nf jynfe,ftoD;oD;wGif a&G;cs,foal ygif; 537-OD;ukd vQKdU0Surf aJ y;pepf
jzifh a&G;aumufwifajr§mufMuonf/
'Drkdu&ufwpforwavmif;uae'Donf rdrdudk rJay;rnfha&G;cs,folokH;&mausmf
E-book is created by shanyoma

&xm;onft h wGuf orwjzpfrnfo h [l íl urÇmu todtrSwjf yKxm;Muonf/


tajccHOya't&qkv d Qif orwa&G;cs,f&ef a&G;cs,forl sm;onf vmrnfZh efe0g
&Dv 'kw, d weif;vmaeYwiG f oufqidk &f mjynfe,frsm;ü pka0;í rJqE´ay;Mu&ygrnf/
tar&duefjynfaxmifpw k iG f ygwDpepfEiS 'hf rD udk a&pDusifo h ;Hk rI tvGe&f ifu h sufae
íom þpepfonf atmifjrifNyD; ,ckuyif uae'Dtm; orwjzpfrnfo h [l í
l ausnmEkid f
jcif;jzpfavonf/
Armjynfvdk ae&mrsKd;rSmomqkv d Qif Ek0d bFmv(7)&ufaeY 'Dbufyidk ;f wGif ta&G;cH
&aom a&G;cs,forl sm;tm; wnfNrJ? oef&Y iS ;f uGpJ Ofu trwfrsm;uJo h Ykd wHwidk ;f txyfxyf
umxm;NyD; txl;apmifah &Smufxm;&ayvdrrhf nf/
tar&dueforw&mxl;onf ,cktcg urÇmhuHMur®mudk zefwD;EkdifpGrf;&Sdavmuf
atmif wefc;dk xufjrufaeayonf/ 4-ESpo f ufwrf;twGi;f tar&duefjynfow l tYdk ay:
tmPm&Siw f rQ wefc;kd MoZmBuD;rm;ayonf/

tar&duef w&m;pD&ifa&;
tar&duefjynfaxmifpw k iG f jynfaxmifpw k &m;&k;H rsm; wpifwzGYJ oD;jcm;jynfe,f
w&m;&krH sm; wpifwzGYJ oD;jcm;xm;&Sad vonf/
jynfaxmifpv k w
T af wmfcsKyfonf tcGit hf mPm 3-&yfom ,lxm;onf/
(1) tajccHOya'w&m;Oya'rsm;ESiphf mcsKyfpmwrf;rsm;rS ay:aygufvmaomudprö sm;/
(2) oHwrHrsm;ESiyhf ifv,fa&aMumif; pD&ifyidk cf iG t hf mPmESio hf ufqidk af omudprö sm;/
(3) jynfaxmifpEk iS jhf ynfe,ftjiif;yGm;rI odrYk [kwf jynfe,ftcsif;csif; tjiif;yGm;rI? odYk
r[kwf jynfaxmifpEk iS Ehf idk if jH cm;rsm; tjiif;yGm;rIupd rö sm;/
tajccHOya'tm; xdef;odrf;apmifha&Smufa&;onf tar&duefw&m;vTwfawmf
113 &Srf;jynfb,fvJ

csKyf\t"duwm0efjzpfayonf/

tar&duefjynfe,frsm;
tar&duefjynfe,f 50 rSm vk;H 0uk,
d yf ikd t
f yk cf sKyfa&;&Sad om orwEkid if rH sm;jzpf
Muonf/
jynfe,forwrsm;udk ,cifuv kd edk t
D pOftvmwkid ;f a*:0gem (Governor) [kac:
a0:Muonf/
jynfe,forwrsm;onf trsm;jynfoq l E´rjJ zifh a&G;aumufwifajr§mufc&H NyD; jynf
e,ftwGi;f wGif jynfaxmifpo k rwuJo h yYkd if wefc;dk tmPm tvGeBf uD;rm;ayonf/

E-book is created by shanyoma


jynfe,fwidk ;f onf olt Y ajccHOya'ESio hf l twdtus&SMd uonf/ Oya'jyKvTwaf wmf
rsm;vnf; txufvw T af wmf atmufvw T af wmf[í l &SMd uonf/ w&m;&k;H rsm;vnf; w&m;
vTwaf wmfcsKyfrS atmuf&;Hk txd wpifwzGYJ &SMd uonf/ jynfe,frsm;onf ud, k yf ikd u
f muG,f
a&;tzGrYJ sm; (Militia) xm;Ekid cf iG &hf o dS nf/ odaYk omf tar&duefjynfe,frsm;onf qkAd , D uf
,le,D rH mS uJoh Ykd Ekid if jH cm;ESiw
hf udk &f udk f oHwrefqufo, G cf iG Ehf iS chf x
JG u
G Ef idk af om tcGit hf a&;
rsm; cHpm;cGihf r&SMd uacs/
tar&duefjynfaxmifpw k iG f A[kEd iS jhf ynfe,frsm; tmPmcGaJ 0a&;ESiyhf wfoufí
rpöwmb&ku d (f p)u jynfe,frsm;onf trsm;qk;H &NyD; A[ko d nf tjrifq h ;Hk udk ,lxm;onf/
þenf;tm;jzifh Xme 3-cktMum; csdecf iG n f m§ udk xde;f odr;f xm;onf[k ajymqkad vonf/
The state gets the most but the nation the hightest so that the balance between
the two is preserved.
(5)
qGZd mvefjynfaxmifpk
qGZd mvefjynfaxmifp\ k tajccHOya'onf urÇmay:wGif 'Dru dk a&pDtjynf0h qk;H
jzpfonf[k qkMd uonf/
tb,fah Mumifq h adk omf qGZd mvefjynfwiG f jynfojl ynfom;rsm;onf 'Dru dk a&pDtm
Pmudk wku d &f udk t
f ok;H jyKEkid cf iG fh &Sjd cif;aMumifjh zpfonf/ (Direct Democracy.) /
'Drudk a&pDtmPmukd (3)enf; (3)rsKd;udk wku d &f u
dk t
f ok;H jyKMuonf/
(1) (Landsgemeide) ac:vlxt k pnf;ta0; usif;yí qk;H jzwfenf;/
(2) (Initiative) rJqE´&iS rf sm; vufrw S af &;xd;k í awmif;qked nf;/
(3) (Referendum) jynfoq Yl E´ay;yGJ usif;yí qk;H jzwfenf;/
eHygwf 1 ESihf 2 rSm urÇmay:wGif qGZd mvefwjynfxnf;üom usifo h ;Hk onf/ jynfoYl
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 114

qE´ay;yGJrSm tcsKdUEkdifiHrsm;wGif oD;jcm;udpötwGuf usif;yay;avh&Sdonf/ jrefrmjynf


axmifpt k ajccHOya'wGif jynfe,fcx JG uG af &; udpu ö kd qk;H jzwfonft h cg jynfoq Yl E´ay; qk;H
jzwfap&ef jy|mef;xm;onf/
jynfov l x
l u
k 'Drudk a&pDtmPmudk wku d &f udk t f ok;H jyKEkid jf cif;onf qdZG mvefjynf
axmifpk\txl;jcm;qkH;vu©Pmjzpfonf/
jynfe,f 6-e,fwiG f ESppf OfEpS w f idk ;f {NyDvaemufq;Hk ywf we*FaEGaeYwiG f uGi;f jyif
ü vlxpk nf;a0;í (Landsgemeide) usif;yavh&MdS uonf/ xkv d x l pk nf;a0;yGw J iG f t
f rsm;
jynfolESifhoufqkdifaomudpörsm;udk aqG;aEG;avh&SdMuonf/ ta&;BuD;aomqkH;jzwfcsuf
rsm;onf csrSwfMuonf/ vkdtyfvQif jynfe,f\tajccHOya'udkyif xkdtpnf;ta0;u
E-book is created by shanyoma

jyifqifMuonf/ w&m;Oya'rsm;udk jy|mef;onf/ tcGeftwkwfudk pnf;MuyfcefYcGJonf/


jynfe,ftpk;d &tay: xdxad &mufa&muf BudK;ukid Mf uonf/
xkdvlxkpnf;a0;yGJrsm;udkvnf; pnf;urf;usus £a`E´&& odu©morm"d&Sd&Sdjzifh
usif;yMuavonf/ xkaYd Mumifh ygarmu©b&Gwf (Prof. Brooks) u xkpd nf;a0;yGrJ sm;ESiyhf wf
oufí ]]'Dru dk a&pD\tvGeo f bm0usaomç tvGet f a&;ygt&ma&mufaomç tvGeEf pS f
vkzd ,G af umif;aom vu©Pmjzpfygayonf}}[k xkwaf z:ajymMum;avonf/
useftjcm;jynfe,frsm;wGif vlxpk nf;a0;yGJ usif;yrIrsKd;r&Sad omfvnf; vufrw S f
a&;xkd;awmif;qkdenf;ESifhjynfolYqE´ay;yGJ usif;yenf;wkdYudk us,fus,fjyefYjyefY tokH;jyK
Muavonf/
jynfe,f (11)e,fwiG f w&m;Oya'rsm; twnfjyK&ef jynfoq Yl E´ay;yGJ rvkyrf ae
&ay/ jynfe,ftm;vk;H onf w&m;Oya'jyKay;&ef vufrw S af &;xk;d awmif;qkEd idk cf iG &hf MdS u
onf/ omrefw&m;Oya'twGuf rJqE´&iS o f ;Hk aomif; vufrw S af &;xk;d awmif;qk&d NyD; t
ajccHOya'jyifqifa&;twGuf ig;aomif;u vufrw S af &;xk;d awmif;qd&k avonf/ jynf
axmifpt k ajccHOya'jyifqifa&;wGif jynfoq Yl E´ay;yGJ rusif;ybJ twnfrjyKEkid af cs/
qGZd mvefjynfaxmifpo k nf 1848-ckEpS ?f rwkid rf D jynfaxmifprk [kwaf o;yg/ a&S;
wkH;uqkdvQif tJvfyfpf (Alps) awmifwef;wavQmufwiG f wnf&adS om jynfaxmifuav;
rsm;onf tusKd;wlvkyfief;rsm;twGuf ]]wyfaygif;pk}}oabmzGJYpnf;aexkdifMuonf/
jyifopfb&k if eykv
d , D oH nf qGZd mveftm; 0ifa&muford ;f ydu k Nf yD;aemuf &S&d if;jynf
axmifrsm;udk zsuford ;f um e,ferd w d t f opf owfrw S af y;NyD;? (18)c&kifd zf pYJG nf;vku d of nf/
xkaYd emuf wjynfaxmifpeH pf (Unitary) tajccHOya' a&;qGaJ y;vku d o f nf/
qGZd mveftrsKd;om;rsm;u vufrcH jiif;y,fMuonf/ eydv k , D b H &k ifonf xkt d ajc
cHOya'ukd jyKjyifNyD; twif;t"r®vufcaH 0jyefygonf/ odaYk omf ratmifjrifacs/
115 &Srf;jynfb,fvJ

wzef eykv d , D b H &k ifonf jynfaxmifrsm;tm; cGNJ yD; tajccHOya'wckpjD zifh tkyf
csKyfjyefonf/ eykv d , D b H &k ifusqk;H onfEiS w hf NydKifwnf; ol\pHepfvnf; ysufoOk ;f oGm;av
awmhonf/
eykv d ,D \ H pk;d rk;d rIatmufwiG f qGZd mvefjynfaxmiftcsif;csif; vufwaJG qmif&u G f
csufrsm;onf aemifjynfaxmifpk zGpYJ nf;&ef rsKd;aphcsay;cJo h nf/
qGZd mvefjynfaxmifrsm;onf wyfaygif;pktzGu YJ kd jyefvnfzpYJG nf;Muonf/ tar
&duefjynfaxmifpk tpOD;ykid ;f uJo h Ykd tusKd;wlvjHk cKHa&;? Ekid if jH cm;usL;ausmfapmfum;rIrsm;
rS umuG,fa&;? vGwfvyfa&;? xdef;odrf;a&;? jynfwGif;Nidrf0yfydjym;a&;wkdYtwGuf yl;wGJ
vkyaf qmifMuonf/ jynfaxmiftoD;oD;um; ud, k yf idk t
f yk cf sKyfa&;? uk, d yf ikd t
f ajccHOya'

E-book is created by shanyoma


jzifh tkycf sKyfMuonf/
(Federal Diet) ac: wyfaygif;pkvw T af wmfoYkd jynfou Yl , dk pf m;vS,rf sm; apvTwjf cif;
rjyKbJ jynfaxmifrsm;\oHwrefrsm;qefqef awGq Y MHk uonf/
xku d mvtwGi;f tcsKdUjynfaxmifrsm;onf vk;H 0cGx J u G íf oD;jcm;aevkMd uonf/
tcsKdUu wyfaygif;pkoabmukd zsuford ;f NyD; ydí k pkpnf;aom 'Dru dk a&pDEidk if H xlaxmifvdk
Muonf/
1846-ckESpfwGif? cGJa&;orm;ESifhwGJa&;orm;rsm; jynfwGif;ppfcif;Muonf/ wGJ
a&;orm;u Ekid Nf yD; qGZd mvefjynfaxmifpu k kd 1848-ckEpS w f iG f zGpYJ nf;vku d Mf uonf/ tar
&duefjynfaxmifp\ k erlemtwkid ;f jynfaxmifpyk gvDrefwiG f txufvw T af wmf (Council of
States) ESia hf tmufvw T af wmf (National Council) [lízGpYJ nf;vku d of nf/ atmufvw T af wmf
udk vlO;D a&tvku d f a&G;aumufwifajr§mufNyD; txufvw T af wmfudk tar&dueftxufvw T f
awmftwkid ;f (Canton) ac:wjynfaxmifvQif (2)OD;us a&G;aumufMuonf/ 0efBuD;(7)
OD;yg0ifaom A[kt d pk;d &tzGjYJ zifh tkycf sKyfMuonf/
1848-ckESpf? tajccHOya'onf tajccHOya'xuf r[mrdwfpmcsKyfESifhydkíwl
onf[k qkMd uonf/ jynfaxmifrsm;onf jynfaxmifp0k ifoabmxuf tcsKyftjcmykid f vGwf
vyfaomEkid if t H jzpf aeMuonf/ A[dt k pk;d &onf jynfaxmifpyk gvDrefukd wm0efrcH ygvD
refESifhqufoG,fvkdrS qufoG,fonf/ tpdk;&tzGJY0if0efBuD;rsm;onfvnf; trsm;tusKd;
xuf uk, d uf ;dk uG,af ombmom? ud, k ahf e&if;a'otusKd;udk ykí d onfy;kd aqmif&u G Mf uonf/
26-ESpw f idk f cGaJ &; wGaJ &; y#dyu©onf qufvufjyif;xefco hJ nf/ aemufq;Hk wGif
jynfaxmifpo k rm;rsm;u atmifjrifNyD; 1874-ckEpS w f iG f vuf&q dS ZdG mvefjynfaxmifpt k
ajccHOya'ukd jyifqifa&;qGv J u
dk Mf uonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 116

qGdpfjynfaxmifpkygvDref
qGpd jf ynfaxmifpw k iG f uefwaHk c: jynfe,f(19)e,fEiS u hf efw0Hk uf(6)e,f wenf;
tm;jzifh uefwkH(22)e,fyg0ifMuonf/
(National Assembly) ac: jynfaxmifpy k gvDrefwiG f txufvw T af wmfEiS ahf tmuf
vTwfawmfyg0ifonf/ txufvTwfawmfodkY uefwkHwe,fvQif udk,fpm;vS,f 2-OD;pD uef
wk0H uf we,fvQif(1)OD;pD apvTwEf idk o f nf/ xku
d , dk pf m;vS,rf sm;\vpmESiphf &dwu f kd ouf
qkid &f mjynfe,fu uscH&onf/ atmufvw T af wmfoYkd vlO;D a&tvku d f a&G;aumuf&mvlO;D
a&(22000)vQif ud, k pf m;vS,w f OD;us a&G;aumufEidk o f nf/ odaYk omf vlO;D a& (11000)
xufydkvQif wOD;a&G;EkdifcGifh&Sdonf/
E-book is created by shanyoma

tmPmcGJa0enf;
jynfaxmifpkESifhjynfe,frsm; tmPmESifhtcGifhta&;cGJa0ykHenf;rSm tar&duef
jynfaxmifpEk iS Mhf opaw;vD;,m;jynfaxmifpw k u Ydk ohJ yYkd if jynfaxmifpt k m; tmPmrsm;uefY
owfay;NyD; jynfe,frsm;u useftmPmtm;vkH;udk ,lxm;Muonf/ odkYaomfvnf; jynf
axmifpktpkd;&ESifhjynfe,frsm; yl;wGJvkyfaqmifEkdifaom tmPmrsm;vnf;&Sdonf/ (Con-
current Powers) /
jynfaxmifpyk gvDrefonf tpk;d &tzG?YJ Ekid if aH wmforw 'kw, d orw ppfaoem
ywdcsKyfESifhw&m;0efBuD;csKyfwkdYtm; a&G;aumufwifajr§mufonf/
jynfe,frsm;wGif &mxl;xrf;&Guv f suf&adS om yk*K¾ v d rf sm;tm;vnf; jynfaxmifpk
ygvDreftrwftjzpf ta&G;cHEidk f cGijhf yKxm;onf/
qGdZmvefjynfaxmifpkygvDrefwGif xl;jcm;csuf(2)csuf&Sdonf/
1/ rdrw d aYdk &G;aumuf wifajr§mufvu dk af om tpk;d &tzG0YJ if 0efBuD;rsm;tm; jyefvnfjzKwfcs
Ekid cf iG hf r&Sjd cif;/
2/ rw&m;Oya'rsm;tm; tNyD;owf twnfjyKEkid jf cif;/
jynfov l x
l t
k m; 'Dru
dk a&pDtmPmudk wku d &f u dk uf sifo
h ;Hk Ekid cf iG hf jyKxm;ojzifh ygvD
refu w&m;Oya'rsm;udk tNyD;owftwnfjyKí r&Ekid jf cif; jzpfonf/

qGdpfjynfaxmifpktpkd;&
jynfaxmifpktpkd;&tzGJYudk vTwfawmf 2-&yfaygif;xm;onf/ jynfaxmifpkygvD
refu a&G;aumufwifajr§muf&onf/ tpk;d &tzGw YJ iG f 0efBuD; 7-OD;yg0ifí 0efBuD;rsm;onf
vTwaf wmfw&yf&yf\trwfrsm; rjzpfap&bJ trwftjzpf ta&G;cHEidk cf iG hf t&nftcsif;
117 &Srf;jynfb,fvJ

ESijhf ynfph aHk omf wkid ;f oljynfom;xJrS jzpf&onf/


jynfe,fBuD;u jynfe,fi,ftm; tEkdifusifhrI vuf0g;BuD;tkyfrI oabmrsKd;r&Sd
apjcif;iSm qGZd mvefjynfaxmifpt k ajccHOya'wGif tpk;d &tzG0YJ if 0efBuD;tjzpf jynfe,f
we,fwnf;rS wOD;xufyí kd wifajr§mufciG hf r&Sad Mumif; jy|mef;xm;avonf/
jynfaxmifpt k pk;d &Xme(7)Xmeom &So d nf/ ¤if;wkrYd mS (1)Ekid if jH cm;a&; (2)jynfxJ
a&; (3)w&m;a&;ESiyhf v k yd Xf me (4)ppfa&; (5)b@ma&;ESit hf aumufawmfceG Xf me (6)pku d f
ysKd;a&;? ul;oef;a&mif;0,fa&;ESifhpufrIvkyfief;Xme (7)pmwkdufESifhrD;&xm;Xme/
tpk;d &tzG0YJ if0efBuD;(7)OD;onf wOD;vQif wXmepDuidk Mf u&onf/ tpk;d &tzGw JY iG f
Ekid if aH wmf0efBuD;csKyf[í l r&Sad y/

E-book is created by shanyoma


ygvDrefu 0efBuD;(7)OD;teufrS Ekid if aH wmforwESi'hf w k ,
d orwudk a&G;aumuf
wifajr§mufonf/ orwESi'hf w k ,d orwwk\ Yd oufwrf;rSm 12-vom&SNd yD; 'kw, d tBudrf
wqufwnf; jyefvnfta&G;cHciG rhf &Sad cs/ Ekid if aH wmforwonfyif tpk;d &tzGw YJ iG f obm
ywdtjzpf aqmif&u G &f onf/ obmywdqadk omfvnf; Ekid if aH wmforwtm; txl;tmPm
rsm; ay;tyfrxm;ay/ (7)Xmeteuf ¤if;ESiq hf idk af om XmewcktwGuo f m tmPm&So d nf/
wenf;tm;jzifh EkdifiHawmforwonf wESpfwmtwGuf tpkd;&tzGJY\obmywdtjzpf
aqmif&u G jf cif;omjzpfonf/

]]tNrJwrf;ppfwyfr&Sd}}
qGZd mvefjynfaxmifpw k iG f tNrJwrf; ppfwyf[í l xm;cGirhf &Sad y/ tajccHOya'
yk'rf (13)wGif twdtvif; jy|mef;xm;onf/ yk'rf (18)t& qGpd t f rsKd;om;tm;vk;H onf
ppfrx I rf;&Gu&f onf/ A[kjd ynfaxmifpt k aejzifh tNrJwrf;ppfwyfrxm;&Sad omfvnf; jynf
e,frsm;onf vkjH cKHa&;twGuf ppfom;tiftm;(300)xufrydak om? ppfwyfrsm; xm;Ekid f
cGifhjyKxm;avonf/
qGZd mvefjynfaxmifpo k nf Oa&mytv,fyikd ;f wGif xl;jcm;pGm wnfaerI? xl;jcm;
aomzGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'? ckid Nf rJaomMum;aea&;0g'? xl;jcm;aom qGpd v f rl sKd;
wk\Yd pdw"f mwfwaYdk Mumifh eydv
k sH\usL;ausmfraI emufyikd ;f wGif ppfab;ppf'PfEiS u hf if;vGwf
um Nidr;f csrf;om,maom jynfaxmifpt k jzpf wnfwv hH mcJah vonf/
qGpd Zf mvefjynf\'Drudk a&pDwu dk &f u
dk u
f sifo
h ;Hk rIrmS t"Ge&Yf n
S pf mG wnfwahH yvdrrhf nf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 118

jrefrmjynfaxmifpk
(6)
urÇmt&yf&yfjynfaxmifpkzGJYpnf;ykH tajccHOya'erlemrsm;udk tMurf;tm;jzifh
avhvmNyD;onfah emuf uRefawmfwYdk jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfzpYJG nf;csKyfyt
Hk ajccHOya'
ukd qufvufavhvmMunfyh gpk/Yd

zm;wykdif; ig;wykdif;
uRefawmfwkdY jynfaxmifpktajccHOya'ukd tmPmESifhtcGifhta&;cGJa0enf;(3)
enf;jzifh pHcsdeu f kd Munfvh Qif jynfaxmifpk rppfwppf trsKd;tpm;(0g)jynfaxmifpt k aysmh
E-book is created by shanyoma

pm;jzpfaMumif; txufwiG f az:jycJNh yD;jzpfygonf/


od&Yk mwGif xyfavmif;í zGpYJ nf;yk?H ykpH EH iS chf sdex
f ;dk Munfyh grl jynfaxmifpt
k aysmhpm;
yif r[kwaf wmhbJ zm;wydik ;f ig;wydik ;f pepftjzpf awGjY rif&ayrnf/
uRefawmfwkdYwGif usOf;ajrmif;aom vlrsKd;a&;0g'w&m;zkH;vTrf;aeí ,if;uJhokdY
awGYjrifMuonfr[kwfyg/
1947-ckEpS f wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfwiG f tajccHOya'ukd a&;qGMJ upOftcg tajc
cHtMuHay;t&m&St d jzpf aqmif&u G cf ahJ om(0g)tajccHOya'a&;qG&J mwGif t"duwm0efukd
xrf;aqmifcahJ om ,ckEidk if aH wmfw&m;vTwaf wmfcsKyfw&m;0efBuD;tjzpf aqmif&u G vf suf
&Sdol ]]owdk;r[moa&pnfol}}OD;csefxGef;u-
]]uRefawmfw&Ydk UJ tajccHOya'[m oabmw&m;tm;jzifh jynfaxmifppk eH pfjzpfay
r,fh vufawGw Y iG f wjynfaxmifpeH pfjzpfygw,f}}[k ajymjyaMumif;/ &efuek w f uúov dk &f m
Z0ifygarmu©a[mif; wifu h m; ((Hugh Tinker) u ol\jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf (The
Union of Burma) pmtkyw f iG f xkwaf z:a&;om;xm;onf/
(The Constitutional Advisor, Chan Htoon observed much later that "Our Con-
stitution though in theory federal, is in practice Unitary")
xkaYd Mumifh zm;wykid ;f ig;wykid ;f pHepfrmS uRefawmfw\
Ydk tjrifoufouf r[kw?f OD;
csefxGef;vdkyk*¾Kdvfuvnf; xkwfaz:0efcHxm;NyD;jzpfonf/
,if;uJo h jYkd zpf&jcif;rSm rawmfwqaMumifv h nf; r[kw?f uRefawmfwv
Ydk rl sKd;pkrsm;
u vkvd m;aomaMumifv h nf; r[kwaf y/
EkdifiHa&;tawGYtMuKH enf;yg;NyD; Oya'ynmem;rvnfaom uRefawmfwkdYtm;
Armacgif;aqmifrsm;ESifhOya'ynm&Sifrsm;u ]]vSnfhpm;vkdufwmbJ}}[k uRefawmfwkdYxif
jrifvmMuygonf/
119 &Srf;jynfb,fvJ

vGwv f yfa&;twGuf BudK;yrf;aeMupOfw;Hk u vGwv f yfNyD;onfah emuf rnfonfyh Hk


pHrsKd;jzifh wkid ;f jynfukd wnfaxmifMurnfenf;[k awG;awmMuHqMuonft h cg ArmtrsKd;
om;acgif;aqmifrsm;onf Armjynfvkd wkdif;jynfi,fav;tzkdY vlrsKd;pkrsm; tcGJcGJtjcrf;
jcrf; tkycf sKyfonfrh u l dk rBudKufMuyg/ wpnf;wvk;H wnf; ykpH w H rsKd;wnf;aomtkycf sKyfa&;
rsKd;? wenf;tm;jzifh wjynfaxmifpHepftpdk;& wrsKd;wpm;pHepf (Unitary) ukdvkdvm;Mu
onf/
AkdvfcsKyfatmifqef;u uRefawmfwkdYtm; wpnf;wvkH;xnf;om 5-ESpfpDrHudef;
2-Budraf jrmuf aqmif&u G vf udk &f vQif tm;vk;H wk;d wufrnf? Armjynfrxuf wqifeh rd u hf s
aeaome,fpyfa'o&Sd vlrsKd;pkrsm;onfvnf; ArmESiw hf ef;wl wk;d wufvmrnf[k ,kMH unf

E-book is created by shanyoma


aMumif; ajymjybl;ygonf/
uRefawmfwYdk (& y v)acgif;aqmifrsm;onf Akv d cf sKyfatmifqef;\&k;d om;aom
apwemudk ,kMH unfMuonf? av;pm;Muonf/
odaYk omf &Sr;f trsKd;om;rsm;taeESihf tajctaeu wrsKd;jzpfaeMuygonf/
&Sr;f vlrsKd;ESiAhf rmvlrsKd;onf vlrsKd;jcif;rwl jcm;em;onf? &Sr;f jynfa'oESiAhf rm
jynfa'oonf uke;f jyifjrifEh iS ahf jrjyefjY cm;em;onf/ &mZ0ift& &Sr;f rsm;onf Armrsm;t
ay:pd;k &drMf uonf/ ouFmruif;&SMd uonf/ tESp(f 60)ausmfe,fcsJUorm;\aoG;cGrJ aI Mumifh
aoG;uGaJ eMuonf/ vGwv f yfa&; BudK;yrf;aeMupOf e,fcsJUjAL&ku d &ufrsm;\aoG;cGrJ -I ajc
xk;d rI-tEÅ&m,fuvnf; BuD;rm;aeonf/ uRefawmfwYdk (& y v)acgif;aqmifrsm;tm; Arm
olvQKdawG Armudk a&mif;pm;olawG[í l apmfbmG ;tcsKdUu pGypf aJG ecsdev f nf; jzpfonf/
uRefawmfwYdk Akv d cf sKyfatmifqef;\apwemudv k nf;aumif;? jynfaxmifppk eH pfrl
udv k nf;aumif;? oHo,r&SMd uyg? Akv d cf sKyfatmifqef; OD;aqmifaom ArmjynfEiS u hf Refawmf
wkYd &Sr;f jynftm; wjynfaxmifpeH pft& yl;aygif;apumrl uRefawmfwt Ydk zkYd pk;d &dryf yl efp&m
r&S[ d k uRefawmfwYdk ,lqonf/
vlyk*¾Kdvfykdif;tajct& xkdodkYjzpfaomfvnf; wuJhjzpf&yftajctaet&qkdvQif
jynfaxmifpkoabmw&m;uvGJí tjcm;rjzpfEkdif[k uRefawmfwkdY (& y v)uqkH;jzwfMu
onf/
uRefawmfw(Ydk & y v)u atmufygjynfaxmifpo k abmw&m;udk a[majymyGrJ sm;
jzif¤h if;? pm&Gupf mwrf;rsm;jzif¤h if; &Sr;f jynftESt YH jym;odYk csjyvku d of nf/

jynfaxmifpo k abmw&m;
(1) ArmjynfrESijhf ynfaxmifppk eH pft& yl;aygif;rnf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 120

(2) ,if;odkYyl;aygif;onfhtcg-
(u) tcGifhta&;ESifhtqifhtwef;wljzpf&rnf/
(c) &Sr;f jynftm; vk;H 0uk, d yf idk tf yk cf sKyfa&;ay;&rnf/
(*) cGx J u G v f udk tcsderf a&G; cGx J u G cf iG ahf y;&rnf/
(3) A[kt d pk;d &tm; atmufygXmersm; vTt J yfay;rnf/
(u) Ekid if jH cm;a&;/
(c) umuG,af &;/
(*) pmwku d Ef iS ahf Mu;eef;/
(C) vrf;yef;qufoG,fa&;/
E-book is created by shanyoma

(i) aiGpuúLESiahf iG'*Fg;xkwv f yk af &;/


(p) qdyu f rf;taumufawmfceG /f
(& y v)\jynfaxmifpo k abmw&m;onf &Sr;f jynfvx l t
k wGi;f euf&idI ;f pGm 0if
oGm;onf/ Armqkv d Qif tvGerf ek ;f NyD; ArmjynfEiS rhf aygif;vkad omyk*K¾ v d rf sm;yifvQif þjynf
axmifpo k abmw&m;ukd vufcv H mMuonf/
(& y v)\jynfaxmifpo k abmw&m;onf &Sr;f jynfe,ferd w d rf S ausmfveG uf m e,f
pyfa'owavQmufvkH;odkY jyefYESHYoGm;cJhonf/ &Srf;-ucsif-csif;-acgif;aqmifrsm;yl;aygif;
zGpJY nf;xm;aom awmifwef;om;pnf;vk;H nDnw T af &;OD;pD;tzGcYJ sKyf (Scouhp) uvnf; jynf
axmifpo k abmw&m;udk vufcv H mMuonf/
jynfaxmifpo k abmw&m;\tESpo f m&onf emrnfausmfyifvpHk mcsKyfwiG f ygvm
&onf/ NAdwo d Qavbmtrwf &dp0f v D sHacgif;aqmifaom e,fpyfa'opkpH rf;a&;aumfr&Sif
\tpD&ifcpH mwGiv f nf; jynfaxmifpo k abmw&m;udk a&SUwef;xkwí f az:jyxm;&onf/
AkdvfcsKyfatmifqef;tp OD;Ektv,f OD;csefxGef;tqkH; ArmtrsKd;om;acgif;
aqmifrsm;uawmh jynfaxmifpo k abmw&m;udk tBudKufMuyg/
OD;baz-a'gufwmAarmf-ocifApdew f v Ydk dk vusfm*kP
d ;f om;rsm;uvnf; rBudKuf
Muyg/
okadY omf OD;atmifqef;-OD;EkwEYdk iS Ohf ;D baz-OD;barmfw\ Ydk tajccHapwemcsif;rSm
jcm;em;Muygonf/
vlrsKd;pkrsm;\jynfaxmifpo k abmw&m;udk y,fzsufí r&Ekid af wmhyg/
wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfwiG f Akv d cf sKyfO;D atmifqef;u tajccHOya'vrf;nTejf y|mef;
csuf tqkw d ifoiG ;f onft h cg tyk'd (f 2)wGif jynfaxmifpo k abmw&m;udk xnfo h iG ;f xm;&
avonf/
121 &Srf;jynfb,fvJ

odaYk omf Akv d cf sKyfwu Ydk sqk;H oGm;NyD;aemuf tajccHOya'udk tNyD;owfa&;qGMJ uonfh
tcg uRefawmfwt Ydk m; rvdrw hf ywfEyS v f u dk o f nf[k uRefawmfawmh pGpJ NJG rJNrJ ,lqaeqJjzpf
onf/
toGit f m;jzifh uRefawmfwYdk e,fpyfa'otm; ESpo f rd ahf p&ef jynfaxmifpt k oGif
ay;xm;NyD; tESpo f m&tm;jzifh wwfEidk o f rQ wjynfaxmifpeH pfjzpfap&ef zefw;D xm;onf
[k uRefawmfxifonf/
OD;csefxGef;onf jynfe,frsm; tcPf;cGJxGufcGifh tcPf;rsm; tajccHOya'wGif
yg0ifxnfo h iG ;f xm;jcif;taMumif;ESiyhf wfoufNyD; Ekid if aH &; tkycf sKyfa&;t& trSev f t dk yf
í r[kwfaMumif;? e,fpyfa'oacgif;aqmifrsm;\oHo,pdwfudk avsmhyg;ap&eftwGuf

E-book is created by shanyoma


omjzpfaMumif;? Armrsm;tay: ESpyf &dapä'Mum&Snpf mG pGpJ NJG rJNrJxm;&Sv d maom t,ko H uFm
pdwrf sm;udk awmifay:om;rsm;onf &kww f &uf pGev Yf wT Ef idk jf cif;r&Sad Mumif;? xkrd ouFmpdwf
rsm;ukd ukpm;aom enf;wenf;omjzpfaMumif;[lí ajymMum;aMumif;jzifh ygarmu©wifu h m
u ol\pmtkyw f iG f qufvuf az:jyxm;avonf/
xdkrQru OD;csefxGef;onf wkdif;jynfjyKvTwfawmfwGif ]]uRefawmfwkdY ,ckvuf&Sd
tajctaersm;udk axmufxm;aomtm;jzifh tpkd;&wzGJYwnf;u tkyfcsKyfwm[m b,f
avmufbJ aumif;w,fqw kd m uRefawmfwt Ydk m;vk;H ,kMH unfMuapumrl ,cktcsderf mS jzpfvQif
jynfaxmifpEk idk if u H o kd m zGpYJ nf;zk&Yd mjzpfaeygw,f}}[lí¤if;/ wzefqufvufNyD; ]]uRefawmf
wkYd tm;vk;H u odyNf yD;rESpNf cdKufaomfvnf; ,ckvuf&dS tajctaet& jynfaxmifpEk idk if H
wnfc&hJ wJt h wGuf aemifukd tajctaet& wOD;wnf;tpk;d &wzGw YJ nf;u tkycf sKyfwEhJ idk if H
rsKd;[m ydNk yD;vkv d m;tyfw,f Armjynfukd Munfv h u dk v f Qif urÇmESiphf mvQif tifrwef i,fvYdk
aemifukd tpk;d &wzGw YJ nf;ESijhf zpfEikd w f hJ (Unitary) Ekid if rH sKd;udk jzpfcsifygw,fqv dk Qif jynfe,f
awGu oabmwlvQif uRefawmfwkdY zefwD;oGm;zkdY&efonf Oya'rSmyg&Sdygw,f}}[lí¤if;?
&Sif;vif;ajymjyoGm;cJhygonf/
tajccHOya'tMuHay;t&m&SdjzpfNyD; tajccHOya'a&;qGJ&mwGif t"duwm0ef
xrf;aqmifcahJ om OD;csefxeG ;f onf jynfaxmifppk eH pfudk tb,frQ rvkv d m; rESpNf cdKufonf
udk ol\pum;rsm;jzifh ay:vGiaf pygonf/
e,fpyfa'orS vlrsKd;pkrsm; qE´jyif;jyí¤if;? rvTrJ a&Smifomí¤if;? wenf;tm;
jzifh e,fpyfa'orS vlrsKd;pkrsm; oHo,uif;ap&ef &aohpw d af jzjyKEkid &f eftwGuf jynfaxmif
pkypHk u
H kd xnfo h iG ;f ay;xm;jcif;jzpfonf/ odaYk omf Armacgif;aqmifrsm;\vkt d ifqE´twkid ;f
wjynfaxmifoabm a&mufEidk o f rQ a&mufap&ef zefw;D ay;cJjh cif;yif jzpfonf/
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'onf ,if;uJo h Ykd zm;
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 122

wykid ;f ig;wykid ;f jzpfro


I nf e,fpyfa'ovlrsKd;rsm;wGif ude;f atmif;aeaom oHo,ruif;
rIukd rajyaysmufaponft h jyif wk;d íyif BuD;rm;vmapcJyh gonf/

wjcrf;yJh jynfaxmifpk
uRefawmfw\ Ydk tajccHOya'onf oabmw&m;tm;jzifh jynfaxmifp[ k k ac:qkd
Ekid jf cif;rSm-
(1) &Srf;-ucsif-u&if-u,m;jynfe,frsm; zGJYpnf;ay;xm;jcif;/
(2) jynfe,frsm;wGif ud, k yf ikd tf yk cf sKyfa&; toift h wifch iG jhf yKxm;jcif;/
(3) jynfe,faumifpaD c: Oya'jyKtzGt YJ pnf;ay;xm;jcif;/
E-book is created by shanyoma

(4) &Sr;f ESiu hf ,m;jynfe,frsm;tm; jynfaxmifp\ k tjrifq h ;Hk tqifjh zpfonfch x JG u G Ef ikd cf iG hf
ay;xm;jcif;rsm;aMumifh jzpfonf/
þrQavmufom uGuu f uG u f av;Munfv h Qif urÇmay:&Sd tjcm;jynfaxmifprk sm;
ESihf toGit f m;jzifh wloa,mifa,mif jzpfonf/
jynfaxmifpq k o dk nfrmS jynfaxmifac: jynfe,frsm; pkaygif;xm;jcif;jzpfonf/
tjcm;vlrsKd;pkrsm;twGuf oD;jcm;jynfe,frsm; zGJYpnf;xm;aomfvnf; vlrsm;pkjzpfaom
Armrsm;tzkYd jynfe,f[í l oD;jcm;r&Sad cs/ oD;jcm;ygvDrefEiS o hf ;D jcm;tpk;d &vnf; r&Sad cs/
&kww f &ufqv dk Qif Armrsm;u tepfemcH&oa,mif oabmaygufayrnf/ eufeuf
eJeJ pOf;pm;Munfyh gu Armrsm;onf jynfaxmifpt k pk;d &tmPmudk vk;H axG;,lvu dk Nf yD; vl
rsKd;pkrsm;tay: tkypf v D u dk jf cif;omjzpfygonf/ þonfukd axmuf&í I OD;csefxeG ;f u ]]vuf
awGw Y iG f wjynfaxmifpeH pfjzpfonf}}[kqv dk udk jf cif;jzpfonf/
xkaYd Mumifh uRefawmfu jynfe,frsm;onf Armjynf\yPÖmqufEidk if rH sm;tqifo h Ykd
usa&mufuek o f nf[k qkv d udk jf cif;jzpfonf/
yPÖmqufEidk if aH c: (Vassal State) ESiyhf wfoufNyD; uRefawmftaeESihf txl;t"d
yÜg,fziG jhf yp&m rvkyd g/ Akv d cf sKyfatmifqef; ruG,v f eG rf D wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfwiG f t"dygÜ ,f
zGifhjycJhonfu ydkít"dyÜg,fav;eufygonf/
(Vassal State) qkdwmu wynfh-uRefEkdifiHvkdoabmrsKd;bJ? uRefqkdayr,fhvkdY
(Colony) ukv d ek v
D nf; r[kwb f ;l ? olb Y momol olrY if;ESio hf cl sif;ESio hf t
Yl pk;d &ESib hf ?J tjyif
brf;tm;jzifah wmh vGwv f yfw,f? odaYk omfvnf; Ekid if BH uD;wEkid if &H UJ MoZmvTr;f rd;k rI csKyfcs,f
rIudk txl;wvnf cHae&wJEh idk if jH zpfvYdk (Vassal State) vkaYd c:w,f/ (wkid ;f jynfjyKvTwaf wmf
nDvmcHrw S w f rf;pmwG-J 1/ tpnf;ta0;trSwf 4? pmrsufEmS - 77)/
ArmvlrsKd;BuD;0g'ESiyhf PÖmqufEidk if [ H al om pum;rsm;udk uRefawmfu wrifxiG f
123 &Srf;jynfb,fvJ

vku d o
f nf[k uRefawmfrh w d af qGrsm;u qkMd uonf/ trSerf mS þpum;vk;H rsm;udk uRefawmf
u xGiv f u dk of nf r[kwyf g/ jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf\ 10-ESpaf usmfb0rS aygufzmG ;
vmaom pum;vk;H rsm;om jzpfygonf/
Armrsm;twGuf oD;jcm;jynfe,f-oD;jcm;tpkd;&-oD;jcm;Oya'jyKtzGJY[lí oD;
jcm;rxm;jcif;ESifhywfoufí OD;csefxGef;uyifArmacgif;aqmifrsm;\ukd,fpm; wkdif;jynf
jyKvTwaf wmfwiG f &Si;f vif;jycJyh gonf/
]]ArmjynfrBuD;u tifrwefBuD;NyD; yg0ifrnfjh ynfe,fawGu tifrwef tus,f
t0ef;rSm i,faewmudk awG&Y ygw,f/ Armjynfrtus,ft0ef;[m &Sr;f jynf ucsifjynf
e,f? u&ifejD ynfe,f/ onfjynfe,f ok;H jynfaygif;vQifawmifrS ArmjynfrmS usefwehJ ,f

E-book is created by shanyoma


awG&JUtus,ft0ef;eJYqkdvQif okH;ykHwykH av;ykHwykHavmufyJ &Sdw,f/ vlOD;a&tm;jzifhqkd
vQif omNyD;uGmjcm;ao;w,f/ vlO;D a&(17)oef; &Sw d t hJ euf Armjynfru (15)oef;&Sw d ,f?
&Sr;f jynf? ucsifjynf? u&ifejD ynfe,fu&Sv d Qif (2)oef;avmufbJ &Sw d ,f/ NyD;awmh b@m
a&;udpt ö ajctaerSmvnf; ,ckvuf&dS tajctaeudk Munfrh nfqv dk Qif b@ma&;tajc
taerSm trsm;BuD;csKdUiJhaeygw,f/ EkdifiHa&;A[kokwudkMunfhjyefawmhvnf; tawmfbJ
uGmjcm;aewm&Sw d ,f}}[lí OD;csefxeG ;f u ArmjynfrESijhf ynfe,frsm; uGmjcm;rIudk &Si;f jyNyD;?
tu,fí Armjynfrt f wGuf oD;jcm;jynfe,fxm;&vQif Oya'jyKrItwGuf trwfrsm;? tkyf
csKyfrItwGuf trIxrf;rsm;? w&m;pD&ifrItwGuf w&m;olBuD;rsm;? trsm;tjym;vkdrnf
jzpfonft h wGuf vlrvkaH vmufaMumif;? A[djk ynfaxmifpEk iS Ahf rmjynfrtwGuf xkd 3-Xme
cGx J m;&vQif b@ma&;ESpq f ydík ukeu f srnfjzpfaMumif; qufvuf&iS ;f jyonf/
xkaYd Mumifh ]]usefonfjh ynfe,fawGrmS vkd ArmjynfrtwGuu f kd oD;oefjY ynfe,fwck
tjzpf rxm;bJEiS hf A[kt d pk;d &u A[kOd ya'jyKtzGu YJ aeNyD;awmh tkycf sKyfwAhJ [ktd pk;d &ESihf
aygif;xm;wJh waygif;wpnf;wnf; EkdifiHjynfrjzpf&rnf}}[k OD;csefxGef;u &Sif;vif;cJhyg
onf/
[kpd Ofu uRefawmfvnf; [kwEf ;dk a,mifa,mif vufccH yhJ gonf/ Armrsm; wu,f
tepfemcHygwum;[k txifBuD;cJhygonf/ eufeufeJeJ ezl;ay: vufwifpOf;pm;MunfhrS
jynfe,frsm; arsmufavmif;jzpfuek o f nfukd awGjY rif&ygonf/
trSerf mS Armrsm;twGuf oD;jcm;jynfe,fzpYJG nf;NyD; Armjynfe,f-&Sr;f jynfe,f-
usifjynfe,f-u&ifjynfe,f-u,m;jynfe,fponfjh ynfe,frsm; yl;aygif;um jynfaxmifpk
zGyYJ grS wu,fjh ynfaxmifp\ k t*FgESinhf n D w
T af yrnf/ ,ckru l m; Armjynfe,f[í l ryg&So d nfh
twGuf uRefawmfw\ Ydk tajccHOya'onf toGit f m;jzifyh if t*FgrpHk wjcrf;yJh jynfaxmif
pkBuD;jzpfaeavonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 124

þum; yxrOD;pGm awG&Y &dS onfh csKdU,Gi;f csufBuD;jzpfygonf/

wkdYygvDref
uRefawmfwYdk jynfaxmifpk ygvDrefzpYJG nf;ykrH mS vnf; obm0rusay/ tjcm;jynf
axmifpyk gvDrefrsm;wGif vTwaf wmf 2-&yfxm;&Sjd cif;rSm atmufvw T af wmfonf 'Dru dk a&pD
oabmt& tcsKyftjcmtmPmonf jynfov l x
l xk rH S qif;ouf&rnfqo dk nft
h wkid ;f jynf
olvx l w k &yfv;Hk tm; ud, k pf m;jyK&efjzpfNyD; txufvw T af wmfrmS jynfaxmifpo k abmw&m;
t& jynfe,frsm;tm; ud, k pf m;jyK&ef jzpfayonf/
jynfe,fBuD;u jynfe,fi,frsm;tm; tEkid u f sifrh I r&Sad p&ef txufvw T af wmfoYkd
E-book is created by shanyoma

udk,fpm;vS,fOD;a& tnDtrQapvTwfMuonf/
vTwaf wmfw&yf&yfonf tmPmudk tvGet f uJtok;H rjyKEkid &f eftwGuf vTwaf wmf
w&yfu tjcm;vTwaf wmfw&yftm; xde;f uGyEf ikd &f ef tcGit hf mPmwl ay;xm;Muonf/
uRefawmfwkdY\txufvTwfawmfodkY jynfe,frsm;onf trwfOD;a&tnDtrQap
vTwEf idk cf iG hf r&SMd uyg/ Armjynfe,f[í l oD;jcm;r&Sjd cif;onfyif jynfaxmifpt k xufvw T f
awmfzpYJG nf;rIukd BuD;pGm&kyq f if;ysufapavonf/ wjynfe,fvQif trwfO;D a& tb,frQ
pD apvTw&f rnf[k tajccHOya'wGif jy|mef;vku d vf Qif Armjynfe,fr&Sí d jynfaxmifpt k
xufvw T af wmfwiG f Armuk, d pf m;vS,rf sm; yg0ifEidk af wmhrnf r[kwaf cs/
uRefawmfwkdY\txufvTwfawmfonf atmufvTwfawmftm; xdef;uGyfEkdifaom
tmPmvnf; r&S?d jynfe,f jynfe,frsm;tusKd;udk umuG,Ef idk pf rG ;f vnf;r&Sjd zpfaeav&m
,cktwkid ;f omqkv d Qif Ekid if aH wmforwuJo h Ykd wefqmqifxm;,ko H m &Sad eayrnf/
þum; 'kwd,csKdU,Gif;csufwnf;/

tmPmESifhtcGifhta&;
jynfaxmifppk pfppfEikd if rH sm;wGif A[kjd ynfaxmifptk m; trsm;ESiq hf idk af om tcGihf
tmPmrsm;om ay;NyD; useftmPmrsm;udk jynfe,frsm;u odr;f ydu k x
f m;Muonf/ uae'g
jynfaxmifpw k iG o
f m A[djk ynfaxmifptk m;vnf; tmPmuefo Y wfay;NyD; useftmPmrsm;
tm;vk;H ukd A[du k odr;f yduk x
f m;onf/
uRefawmfwYdk jynfaxmifpk tajccHOya'wGif jynfaxmifpOk ya'jyKpm&if;? jynf
e,fOya'jyKpm&if;[lí cGJjcm;NyD; useftmPmrsm;tm;vkH;udk A[kdjynfaxmifpktpkd;&odkY
ay;tyfxm;&mu uae'gjynfaxmifpEk iS t hf mPmcGaJ 0enf;wGif twlwyl ifjzpfonf/ tajc
cHOya'rlEiS yhf wfoufí &Si;f jypOf OD;csefxeG ;f u uae'gjynfaxmifpv k rf;pOfukd vku d x
f m;
125 &Srf;jynfb,fvJ

aMumif; 0efccH ahJ vonf/


xkv d rf;pOfukd rvku
d íf rjzpfay/ Armjynfe,f[í l oD;jcm;zGpYJ nf;xm;jcif;r&Sd jzpf
av&m jynfaxmifppk pfppfrt l wkid ;f A[du
k kd tmPmvk;H 0 uefo
Y wfay;vku d Nf yD; useftmPm
rsm;tm;vk;H udk jynfe,frsm;tm; ay;vdu k vf Qif ArmjynfrtwGuf tkycf sKyfí jzpfEidk af wmh
rnf r[kwaf cs/
þum; uRefawmfwYdk tajccHOya'\wwd,csKdU,Gi;f csufyif jzpfayonf/

uRefawmfwYdk jynfaxmifpt k pk;d &


uRefawmfwYdk jynfaxmifpt k pk;d &tzGrYJ sKd;udk tjcm;rnfonfjh ynfaxmifpEk idk if w H iG f

E-book is created by shanyoma


rS rawG&Y yg/
jynfaxmifppk pfppfjzpfonft h ar&duef-qGZd mvef-qkAd , D uf,el , D -H Mopaw;vD;
,m;wkw Yd iG ¤f if;? jynfaxmifpt k aysmhpm;jzpfonfu h ae'gwGi¤f if;? jynfaxmifpt k pd;k &tzGYJ
wGif uRefawmfwt Ydk pk;d &tzGuYJ o hJ Ykd jynfe,f0efBuD;Xmersm; yg0ifzpYJG nf;xm;jcif; r&SMd uyg/
uRefawmfwjYdk ynfe,fOuú|rsm;onf jynfaxmifpt k pk;d &tzGw YJ iG f jynfe,f0efBuD;
rsm;tjzpf yg0ifaeMuonf/
uRefawmfwYdk jynfaxmifpw k iG f Ekid if aH wmforwonf jy&kyrf QomjzpfNyD; tmPmt
&Sq
d ;Hk yk*K¾ v
d rf mS Ekid if aH wmf0efBuD;csKyf jzpfonf/
yk'rf 56(2)t& Ekid if aH wmforwonf 0efBuD;csKyfu trnfwifoiG ;f aomyk*K¾ v d f
wkuYd kd jynfaxmifpt k pk;d &tzG0YJ if tjcm;0efBuD;rsm;tjzpf cefx Y m;&rnf/
yk'fr 56(3)t& ]]EkdifiHawmforwonf 0efBuD;csKyf\tMuHay;csuft& jynf
axmifpktpkd;&0efBuD;wOD;OD;\&mxl;EIwfxGufpmukd vufcH&rnf/ odkYwnff;r[kwf &mxl;
rS &yfpaJ p&rnf/
uRefawmfw\ Ydk t&yfom; pum;qkv d Qif 0efBuD;csKyfu BudKufEpS o f ufí a&G;cs,f
olrsm;om 0efBuD;rsm;jzpf&NyD; 0efBuD;csKyfu tvkrd &So d nfw h aeYwiG f 0efBuD;&mxl;rS EIwf
xGufay;&rnf/
uRefawmfwYdk jynfe,f0efBuD;rsm;vnf; 0efBuD;csKyfu oabmwlrS 0efBuD;jzpfEidk f
onf/ 0efBuD;csKyfu oabmrwlonft h cg 0efBuD;rjzpfEidk af cs/
xkaYd Mumifh jynfe,f0efBuD;rsm;onf 0efBuD;csKyf\oabmqE´twkid ;f aqmif&u G f
Mu&onf/ jynfe,ftpk;d &rsm;onf uk, d yf ikd tf yk cf sKyfa&;&Sí
d jynfaxmifpt k pd;k &onf jynf
e,ftwGif;a&;rsm;wGif 0ifa&mufpGufzufcGifhr&Sd[kqkdaomfvnf; jynfe,ftkyfcsKyfa&;\
tBuD;tuJjzpfol jynfe,fOuú|rsm;rSm 0efBuD;csKyf\qE´EiS q hf efuY sifaomudprö sm; bmrS
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 126

rvkyEf idk jf zpfMu&m jynfe,frsm;\uk, d yf ikd t f yk cf sKyfa&;rSm t"dygÜ ,fuif;rJah eayonf/


wenf;tm;jzifh jynfaxmifp0k efBuD;csKyfonf jynfe,ftwGi;f a&;udprö sm;udk wku d f
&ku
d 0f ifa&mufpu G zf ufaep&m rvk?d rdrw d t Ydk pk;d &tzGw YJ iG f yg0ifaeaom jynfe,f0efBuD;rsm;
rSwqifh MoZmvTr;f rk;d Ekid o f nf/ oG,0f u dk af omenf;jzifh 0ifa&mufpu G zf ufEidk af vonf/
þonfyif wjynfaxmifpeH pfukd xif&mS ;pGm az:jyaeavonf/
xkaYd Mumifh OD;csefxeG ;f u vufawGw Y iG f wjynfaxmifpeH pf (Unitary) jzpfaeygonf
[k ygarmu©wifu h mtm; ajymjycJah yonf/
þum; uRefawmfwkdYtajccHOya'\pwkw¬csKdU,Gif;csufjzpfonf/
E-book is created by shanyoma

jynfaxmifpkb@ma&;
tmPmESifhtcGifhta&; cGJa0enf;uJhodkYyif b@ma&;cGJa0rIonfvnf; jynfe,f
rsm;tm; jynfe,ftcGeaf wmfpm&if;[lí uefo Y wfay;NyD; useftm;vk;H udk A[ku d ,lxm;
vkdufavonf/
Armjynfe,f[í l oD;jcm;zGpYJ nf;xm;jcif;r&Sb d J jynfaxmifp[ k íl a&maxG;zGpYJ nf;
xm;av&m A[kXd mersm;[lí oefo Y efcY jJG cm;&ef cufcaJ yonf/ xkaYd Mumifh A[kjd ynfaxmifpk
ESio hf ufqidk af om tcGeaf wmf0ifaiGrsm;udk b,focYkd aJG 0í A[kjd ynfaxmifpEk iS o hf ufqidk af om
Xmersm;twGuf b,fou Ykd scH&rnfukd wdwu d sus owfrw S &f ef rvG,u f al wmhay/
tajccHOya'yk'rf 96 >cif;csufwiG o f m jynfaxmifpt k pk;d &onf ]]axmufy&hH ef
vkt d yfonf[k qk;H jzwfowfrw S af omtaxmuftyHah iGrsm;uk}d }jynfe,ftpk;d &rsm;tm; ay;
Ekid o f nf[k az:jyxm;onf/
¤if;jy|mef;csuft& &Sad om taxmuftyHah iGrsm;jzifo h m jynfe,frsm; touf
&SLaeMu&onf/ þaxmufyahH iGrsm;udk A[kt d pd;k &u ay;vku d ay;Ekid o f nf/ ray;bJ ae
vkduvnf; aeEkdifonf/ þenf;jzifh A[kdtpkd;&onf jynfe,ftpkd;&rsm;\toufaoG;
aMumudk xde;f csKyfxm;vku d o
f nf/ þonfukd axmuf&í I vnf; OD;csefxeG ;f u vufawGw Y iG f
wjynfaxmifpeH pfjzpfonf[k ajym[efwal vonf/
jynfe,frsm; txl;ojzifh uRefawmfw&Ydk rS ;f jynf\rauseyfcsufrsm;onf b@m
a&;cGaJ 0rIpeH pfay:wGif jrpfzsm;cHco hJ nf/
tjcm;jynfaxmifpktajccHOya'rsm;wGif b@ma&;cGJa0rIESifhywfoufí twd
tus jy|mef;xm;jcif; r&SMd uacs/ jrefrmjynfaxmifpt k ajccHOya'wGio f m twdtusjy
|mef;xm;NyD; twdtusvkdufemaeMuonf
þum; tajccHOya'\yOörcsKdU,Gi;f csuf jzpfonf/
127 &Srf;jynfb,fvJ

jynfaxmifpb
k @ma&;ESiyhf wfoufí¤if;? jynfaxmifpEk iS jhf ynfe,fb@ma&;cGaJ 0
rIESifhywfoufí¤if;? oD;oefYaqmif;yg;a&;ygOD;rnf/

tajccHOya' jyifMupkYd
&Sr;f jynfe,f\epfemcsuf rauseyfcsufrsm; ajyvnfap&ef vuf&t dS ajccHOya'
udk jyefvnfpDppfí jyifqifMu&ayrnf/ ,if;odkYjyifqifonfhtcg txufwGif uRefawmf
avhvmqef;ppfxm;aom csKdU,Gi;f csufBuD; 5-csufukd OD;wnfNyD; jyifqifMu&ayvdrrhf nf/
,if;csKdU,Gi;f csuf 5-csufwiG f tusKH;0ifaom tcPf;u@rsm;? yk'rf rsm;? Z,m;
rsm;tm;vk;H udk jyifqifjcif;? jznfph u G jf cif; EIwyf ,fjcif;rsm; jyK&ygvdrrhf nf/

E-book is created by shanyoma


qGZd mvefjynfaxmifp\ k 1848-ckEpS t f ajccHOya'ukd 1874-ckEpS w f iG f tajct
aet& jyefvnfjyifqifouJo h yYkd if jzpfayvdrrhf nf/
,if;uJo h Ykd jyifqifjznfph u G f EIwyf ,fvu dk vf Qif uRefawmfwvYdk v
dk m;aom jynfaxmif
pkBuD;onf tMurf;tm;jzifh atmufygyko H P²meftwkid ;f ay:vGiv f mygvdrrhf nf/

(7)
]]uRefawmfwv Ydk v
dk m;aom jynfaxmifp}k }
(1) jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfwiG -f
(1) jrefrmjynfe,f/
(2) &Sr;f jynfe,f/
(3) ucsifjynfe,f/
(4) u&ifjynfe,f/
(5) u,m;jynfe,f/
(6) csif;jynfe,f/
(7) &ckid jf ynfe,f/
(8) rGejf ynfe,frsm; yg0ifMurnf/

(2) þjynfe,frsm;onf wef;wl&nfwjl zpfMuNyD; A[djk ynfaxmifpo k Ykd vTt


J yfxm;aomtm
Pmrsm;rSty vk;H 0tcsKyftjcmtmPmykid o
f rwEkid if rH sm;jzpfMurnf/ (qdZG mvefEiS t
hf ar
&duefjynfaxmifpkrsm;uJhodkY)
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 128

(3) jynfe,ftoD;oD;wGif oD;jcm;tajccHOya'rsm;? oD;jcm;Oya'jyKtzGrYJ sm;? oD;jcm;t


pk;d &tzGrYJ sm; &SMd urnf/

(4) jynfaxmifpyk gvDrefwiG f jynfov Yl w


T af wmfEiS v
hf rl sKd;pkvw
T af wmf[í
l vTwaf wmf2-&yf
yg0ifrnf/ jynfov Yl w
T af wmfukd vlO;D a&tvku d f a&G;aumufwifajr§mufí vlrsKd;pkvw T af wmf
odjYk ynfe,frsm;onf uk, d pf m;vS,Of ;D a& tnDtrQ apvTwMf urnf/

(5) vTwaf wmf 2-&yfy;l wGu


J sif;yaom tpnf;ta0;rS jynfaxmifpt k pk;d &tzGEYJ iS Ehf idk if aH wmf
orwudk a&G;aumufwifajr§mufrnf/ tpk;d &tzGyYJ pHk rH mS qGZd mveftpd;k &ESichf yfqifqifjzpf
E-book is created by shanyoma

rnf/ odkYaomf jrefrmjynfaxmifpktpkd;&tzGJYonf ygvDrefudk wm0efcH&rnf/ tpkd;&tzGJY


0efBuD;rsm;onf ygvDreftrwfrsm;om jzpf&rnf/

(6) atmufygXmersm;udk jynfaxmifpXk mersm;tjzpf owfrw S x f m;rnf/


(1) Ekid if jH cm;qufo,
G af &;/
(2) umuG,af &;/
(3) aiGpuúLESifhaiG'*Fg;xkwfvkyfa&;/
(4) pmwkdufESifhaMu;eef;qufoG,fa&;/
(5) rD;&xm;ESifhavaMumif;qufoG,fa&;/
(6) qdyfurf;cGefaumufcHa&;/
(7) jynfaxmifpb k @ma&;/
(8) jynfaxmifpkw&m;pD&ifa&;/
jynfaxmifpktpkd;&tzGJYonf jynfaxmifpkppfppftpdk;&tzGJYjzpfav&m jynfe,f
0efBuD;Xmersm; yg0ifvrd rhf nfr[kwaf y/

(7) jynfe,frsm;tm;vk;H onf (Complete Autonomy) vk;H 0ud, k yf ikd t


f yk cf sKyfa&;&dMS urnf/
jynfe,ftcsif;csif;uaomf¤if;? jynfaxmifpu k aomf¤if;? jynfe,ftwGi;f a&;udprö sm;wGif
0ifa&mufpu
G zf ufEidk cf iG hf r&Sad p&/ jynfe,ftyk cf sKyfa&;tBuD;trSL;rsm;udk jynfe,forw
rsm;[k ac:wGiaf p&rnf/

(8) jynfe,fwidk ;f onf jynfaxmifprk S cGx


J u
G Ef idk af om tcGit
hf a&;&SMd urnf/
129 &Srf;jynfb,fvJ

(9) qGZd mvefjynfaxmifprk mS uJo


h Ykd jynfaxmifpt
k NrJwrf;ppfwyf xm;&Sad &; r&Sad &;udk jynf
axmifpkygvDrefu tav;teufxm;pOf;pm;rnf/

þum; uRefawmfwYdk jyifqifvadk om jynfaxmifpyk pHk t


H Murf; jzpfygonf/
ygvDreftrwfrsm;ESiOhf ya'ynm&SiBf uD;rsm;u tacsmudik Nf yD; &kyv
f ;Hk az:ay;Mu
vdrfhrnf[k uRefawmftxl;arQmfvifhygonf/
wef;wlnrD Qí wajy;nDpmG wk;d wufaom jynfaxmifpBk uD;tjrefay:aygufygap
ownf;/
&Sr;f trsKd;om;taygif;wkYd pnf;vk;H nDnw
T Mf uavmh-

E-book is created by shanyoma


(xGe;f jrif)h
E-book is created by shanyoma OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 130

0d"& l ocifcspfarmif
\
&Sr;f rlejYJ ynfaxmifpak emifa&;
131 &Srf;jynfb,fvJ

yxrESyd jf cif; tkyaf & (5000)


1962-ck rwfv

xkwfa0ol
aAghpaf wmhpmayjzefcY sda&; (0359)
trSwf 21-ta&SU'D&Hk Akv d cf sKyfaps;?
&efuek Nf rdKU/

E-book is created by shanyoma


ykHESdyfol
aMu;rk-H ykEH ydS w
f udk f (0609)
trSwf 169? Akv d cf sKyfaps;? (ta&SUbufwef;)
&efuek Nf rdKU/

ocifcspfarmif\trSmpum;
yxptpk;d &acwf\aemufq;Hk aeY aemufq;Hk n jzpfygonf/
xkad eY xkn
d rSm 1962-ck? rwfv 1-&ufaeY nae 6-em&Djzpfygonf/
xkad eY xdtk csdew
f iG f &efuek Nf rdKU jynfvrf;rBuD;&Sd toHviT &hf o
Hk pfBuD;wGif tm;vk;H
aom jynfe,fvrl sKd;pkacgif;aqmifrsm;ESijhf ynfr&Sd yxp? yrnw? zqyvpaomEkid if aH &;
ygwDBuD;rsm;rS acgif;aqmifwkdYonf pka0;a&mufvmMuygonf/ udpörSm aemifaomtcg
]]cg;usKd;oGm;aomvlrsKd;aygif;pkH ES;D aESmzvS,yf BJG uD;}}[lí &mZ0ifwiG f wGi&f pfrnft h pnf;
ta0;BuD;okYd wufa&mufMu&efjzpfygonf/ þaemufq;Hk nwGif yrnwuk, d pf m;vS,t f
jzpf uRefawmfu wifjyajymqk&d efEiS zhf qyvud, k pf m;vS,t f jzpf OD;AaqGu wifjyajymqkd
&ef jzpfygonf/
cef;rBuD;twGi;f &Sd pifjrifah y:wGif obmywdEidk if aH wmf0efBuD;csKyfO;D Ek? Ekid if aH wmf
tpk;d &tMuHay;tzG0YJ if a'gufwmbOD;? a'gufwmode;f armif? OD;tke;f az? OD;cspfaomif;?
tpdk;&a&SUaecsKyfBuD;OD;baqGESifhwuG tcrf;tem;rSL;? ygvDreftwGif;0efOD;oef;pdefwkdY
yg pkn
H pD mG a&muf&adS e&m,lMuygNyD/
cef;r\trk;d rsufEmS usuftwGi;f rS azmufxiG ;f í vif;vsuf&adS eaomMu,fyv Hk ykH
rD;vk;H rsm;rSm ta&miftm;jzifh rvif;vGe;f rarSmifveG ;f rIid ;f wkid ;f wkid ;f &Dww D D &Sad eMuyg
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 132

onf/ cef;wGi;f &moDOwkrmS t{"mwfay;xm;ojzifv h nf; cyfprd phf rd {hf vsuf &Sad e\/ pDpD
&D&ED iS w
hf oDwwef;BuD; ae&m,lvsuf&adS eMuaom vlrsKd;aygif;pkaH cgif;aqmifwidk ;f rSm rdrw d Ydk
qkid &f mtrsKd;om;0wfprHk sm;udk 0wfqifvsuf ta&mifrsKd;pkyH pHk rH sKd;jzifh wifw h ,fvyS Muufo
a&&Sad eMu\/ ab;wbufwcsuf&dS toHzrf;qkid &f m tcef;rsm;twGi;f üvnf; qkid &f mt
&m&Srd sm;ESit hf rIxrf;wko Yd nf rdecYf eG ;f rsm;udk toHzrf;,l&ef toifjh yifqifvsuf &Sad eMu\/
Ekid if aH wmf0efBuD;csKyfO;D Ekonf rdrt d m; jcH&vH suf&adS eaomtpk;d &tMuHay;tzG0YJ if
vlBuD;rsm;ESijhf yKH;jyKH;&Ti&f iT f wkid yf ifE;DS aESmvsuf aqG;aEG;yGt J zGiphf um; ajymMum;&ef pDpOf
aeonfukd jrifae&ayonf/ ol\Munfvifcsrf;ajrhz, G &f mtjyKH;onf ]]0efBuD;csKyfb0}}
\aemufq;Hk tjyKH; aemufq;Hk aeY aemufq;Hk nESiþ hf ndE§ idI ;f zvS,yf BJG uD;\aemufq;Hk tBudrf
E-book is created by shanyoma

tjzpf olvnf; rod? uRefawmfwv Ydk nf; rodbv J suf-


]],aeY aqG;aEG;yGBJ uD;[m 'kw, d tBudrjf zpfygw,f? yXrtBudru f jynfe,facgif;
aqmifBuD;rsm;&JUwifjycsufrsm;udk Mum;emcJMh uNyD;aemuf tck'w k , d tBudrrf mS jynfr&Sd Ekid if H
a&;ygwDacgif;aqmifBuD;rsm;u wifjyajymqdkMuygvdrfhr,f/ yXr yrnwudk,fpm;vS,f?
'kw, d zqyvuk, d pf m;vS,w f u Ydk rdecYf eG ;f ajymMum;ygvdrrhf ,f/ 'DuaeYnawmh 'DrQeJyY J t
csdeuf ek v f eG yf gvdrrhf ,f? 'Daemuf &yfem;MuNyD; rwfv 7-&ufaeYrmS wzef wwd,tBudrjf yef
pMuygOD;r,f}}ponfjzifh csKdaomav;eufaomtoH? Munfvif&TifysaomrsufESmay;jzifh
obmywdBuD;OD;Ekonf aqG;aEG;yGJtzGifhrdefYcGef;udk cGef;[avawmhonf/
tm;vk;H Nidro f ufpmG em;axmifaeMuonf/ jynfracgif;aqmifBuD;rsm;u rnfoYdk
wifjyajymqkMd urnfukd txl;tm&kaH pmaeMu[efjzifh vlrsKd;pkacgif;aqmifrsm;bufwiG f ykd
í Nidro f ufMuvsuf rsufEmS rsm;rSmvnf; wpkw H ckukd tylwjyif; apmifph m;pl;pku d af eMu[ef
&SdaeMuavonf/
xkaYd emuf tcrf;tem;rSL; OD;oef;pdeu f yrnwobmywdtzG0YJ if ocifcspfarmif
u yrnwtzGBYJ uD;&JUuk, d pf m; rdecYf eG ;f pum; ajymMum;ygvdrrhf ,f/ ocifcspfarmif<uyg}}[k
aMujimvkdufygonf/
uRefawmfonf obmywdxidk af e&m vuf0b J uf&dS toHcsJUpufwyfqifxm;aom
pum;ajymckw H iG f ae&m,lí þpmtkyyf g]]yrnwtzGBYJ uD;\oabmxm;udk pwifajymMum;
cJhygonf/ uRefawmf\rdefYcGef;rSm wem&DwdwdMumí obmywdESifhwuG tm;vkH;aomy&d
owfrsm; awmfawmfBuD; tm&kjH yKpl;pku d ef m;axmifaeMuonfukd owdjyKrdygonf/ 0efBuD;
csKyfO;D Ek? a'gufwmbOD;ESiahf 'gufwmode;f armifwrYdk mS txl;bJ pdw0f ifpm;pGm tm&kjH yKae
Muonfukd rsufreS ;f wef;rdygonf/ uRefawmfrmS usef;rma&;twGuf toHreS jf zifh zwfMum;
ajymqkad e&mrSm rdr\ d rdecYf eG ;f wGif rdrt d &Sed &f í pdw0f ifpm;vmygawmhonf/ em&D0ufceft Y
133 &Srf;jynfb,fvJ

Mum a&wusKduaf omufNyD;aemuf toHrmS yku d s,fyjkd ywfom;vmNyD;aemuf rdecYf eG ;f udk ed*;Hk
csKyfonftxd rdrv d odk vkd <uwufvmapaomavvIid ;f jzifh tqkid ;f twGr&S}d }*k;d oGi;f Ekid cf hJ
ygawmhonf/
xkdYaemuf zqyvtzGJYacgif;aqmifBuD; OD;AaqGu qufvufajymMum;jyefav
onf/ em&D0ufcefY Mumayonf/ OD;AaqGonf ol\rdecYf eG ;f udk av;eufwnfNidraf omtoH
jzifh vd&k mokYd ykaYd qmifcahJ yonf/
rdefYcGef; 2-&yfajymMum;NyD;aemuf obmywd0efBuD;csKyfOD;Ekonf 0rf;om&Tifjy
tm;&aom avoHjzifh ed*kH;csKyfpum;ajymMum;cg aqG;aEG;yGJBuD;udk rwfv 7-&ufaeYodkY
a&TUqkid ;f vku d af Mumif; aMujimavonf/

E-book is created by shanyoma


tm;vkH;rwfwyftxwGif tpkd&a&SUaecsKyfBuD; OD;AaqGonf pifjrifhay:rS uRef
awmhx f oH Ykd tjrefuav;qif;vmNyD; tvGeaf umif;wJrh ed cYf eG ;f bJAsm...csD;usL;ygw,f}}[k
ajymqkdcg vufqGJEIwfqufavonf/ xkdYaemuf 0efBuD;a'gufwmOD;{armif? OD;AaqG? OD;
ausmfNidfrf;? ocifomcif? Akdvfcifarmifuav;ponfwkdYuvnf; 0dkif;vmMujyefavonf/
]]cifAsm;rdef;cGef;uvJAsm wykdif; xkdifNyD; nd§xm;ovkd uRefawmfwkdYeJYrS wlwwfyav}}[k
zqyvacgif;aqmifrsm;u woHxJ 0dkif;ajymMuavonf/ OD;ausmfNidrf;url ]]cifAsm;wkdY
uGejf rLepfawGrmS vJ vlrsKd;BuD;0g'&So d uk;d As}}[k ajymifavSmifavonf/ OD;AaqGurl ]]cif
Asm;ajymaewJrh ed cYf eG ;f ukd uRefawmfem;axmif&if; uRefawmftwGuf ajymp&m usefrS usef
ygawmhrvm;vkaYd wmf pk;d &drrf ad o;w,f? tao;pdwu f pNyD; wlaeovkd jzpfaew,f}}[k 0if
NyD;aumufcsufcsvku d jf yefavonf/ þwGif Akv d cf ifarmifuav;ESiOhf ;D ausmfNidr;f wku Yd ]]rdeYf
cGe;f uawmh aumif;ygw,fAsm? 'gayr,fh xk;H pHtwkid ;f uRefawmfwu Ydk kd aqmf'g ESu'f gawmh
ygao;wmbJAs[ktjypfwifjyef&m uRefawmfu]atmf...'guawmhAsm...'Dvjdk zpfMu&'g
uRefawmfwYdk jynfrbufu ajcmufjypfuif; vkyv f b Ydk ,fjzpfrvJ trSm;&S&d if 0efcv H u dk w
f m
taumif;qk;H ayghAsm}}[k uRefawmfu acsyvku d &f m OD;AaqGu axmufcaH vonf/
þodkY a&mufwwf&m&m 0kdif;zGJYajymqkdMu&if; vlpkcGJcg {nfhaqmifodkYul;vmMuyg
onf/ acgufqeJG aYJ umfzrD sm; ok;H aqmifMuNyD;aemuf tjyifoYdk xGuv f mMuygonf/ tjyif
wHcg;0wGif &Sr;f jynfacgif;aqmifwOD;jzpfol OD;xGe;f at;(,ck&rS ;f jynfawmfveS af &;aumif
pDO;D pD;tzGcYJ s,f,mrif)ESiahf wGcY g ]]uRefawmfwYdk awmfawmfbJ oabmaygufomG ;NyDAsm aus;
Zl;wifygw,fAsm}}[k ajymajymqkq d dk vufqEJG w
I q f ufNyD; jymjymovJ xGuo f mG ;onfukd awGY
vkduf&ygonf/
þodjYk zifh yxptpk;d &acwf rif;aygif;pkn H D vlrsKd;aygif;pkn
H w D \Ydk aemufq;Hk n arh
Ekid zf ,
G &f mr&Sad om &Icif;BuD;onf þwGif ed*;Hk wygwftqk;H owfcyhJ gonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 134

xkdnwGif uRefawmfonf tdrfodkY 9-em&DcefYwGif jyefa&mufygonf/ em&D0ufcefY


tem;,lNyD;aemuf txl;taMumif;r&Sv d Qif 9-em&Dcw JG iG f tdyf &f m0ifavh&o
dS nftwkid ;f tdyf
&m0ifcyhJ gonf/ 9-em&DcJG tdy&f m0if&onfrmS 10-em&Dxuf aemufrusapbJ tdyaf ysmfap
&efjzpfygonf/ 1960-ckEpS f a&G;aumufyt JG wGi;f rSpí BuD;pGm rusr®mjzpfNyD;aemuf tdyf
csdef pm;csdef vrf;avQmufcsdef ponfrsm;udk pepfwus avhusifah e&aomaMumifjh zpfygonf/
&kyu f dk avhusif&h &ko H mru pdwaf vhusifch Pf;rsm;pGmudv k nf; avhusifch &hJ ygonf/ pdwaf vh
usifch Pf;rsm;onf rdrt d yd vf adk om tcsdeüf ESpEf pS Nf cdKufNcdKuf tdyaf ysmfap&efEiS hf 15-rdepf
(odrYk [kw)f rdepf 20-em&D0uftwGi;f tdyaf ysmfap&efvnf; avhusifch &hJ ygonf/ tawmfbJ
atmifjrifrI&cJhygonf/
E-book is created by shanyoma

okdYaomfvJ xkd&mZ0ifausmfonfh rwfv(1)&ufaeYnwGifum; taMumif;&Smr&


atmif tdyrf aysmfEidk jf zpfc&hJ ygonf/ rarhEidk af om naywnf;/ b,fvadk vhusifch Pf;rsKd;
awGukd vkyv f rYdk rS &awmhay/ rdru d ,dk uf kd rdr0d rf;omaeíavm - 0rf;eJaeíavm rnfonfh
0dwuf 0dpm&rsm; pGJuyfaeoenf; ponfjzifh pdwfppfaq;csufawGudk jyefjyefvSefvSefppf
aq;tajzxkwMf unfah omfvnf; bmwckrS taMumif;&Smír&ovkd [mwmwmBuD;jzpfNyD;
tdyrf &Ekid of mjzpfaeygawmhonf/ aMumifawmifawmifjzpfae&if;uyif rwfv 2-&ufaeY
tul; eHeuf(3)em&Dcefw Y iG f ukwu f idk ;f *Gwv å pfbufrS aoewforH sm; Mum;&ygawmhonf/
odaYk omfvnf; uRefawmftbkYd bmrQrodí bmrStrIrxm;acs/ tdyaf ysmf&efom BudK;pm;
aeygonf/ tenf;i,fredS ;f í tdyaf ysmfovkv d jdk zpfaepOf w,fvzD ;Hk oHvmygawmhonf/ t
csderf mS eHeuf 4-em&Dcef&Y adS eNyD? quforl mS Akv d jf raoG;jzpfí ]]ocifcspfarmifvm;? tajc
taeawG raumif;bl;jzpfaew,f/owif;&NyDvm;}}[k uRefawmfar;ygonf/ uRefawmfu
]]uk, d af wmh bmowif;rS r&bl;? bmawGjzpfaeowJv h J ajymprf;ygtk;H }}xkt d cg Akvd jf raoG;
u ]]apma&Tou dk t
f rd ef 0YJ efBuD;csKyftrd u f kd ppfwyfawG 0dik ;f xm;w,fvYdk owif;oefo Y efMY um;
ae&w,f? twnfjyKcsuf&&if uRefawmf xyfNyD; owif;ykyYd gOD;r,f}}[k ajymí jzwfvu dk f
ygonf/
uRefawmhrf sufv;Hk rsm;rSm ]]aMumif}}ae&ko H mruawmhbJ jyL;xGuo f mG ;ygawmhonf?
apmapmu Mum;aom aoewforH sm;eJq Y ufMunf&h m wkid ;f jynfwiG f wckcak wmh jzpfaeNyD[k
tuJjzwfvkdufrdygonf/
eHeuf 5-em&Dcefw Y iG f 0efBuD;csKyfEiS w hf uG 0efBuD;rsm;tm;vk;H ppfwyfu zrf;oGm;
NyDjzpfaMumif; AkdvfjraoG;xHrS twnfjyKcsufowif;udk uRefawmfhxHodkY xyfrHay;ykdYjyefyg
onf/ a&TawmifMum;&yfuu G w f ckv;Hk apmifjzLBuD;jcKHxm;ovkd ESi;f awGu wcJeufa0ae
ygonf/ 5-em&DccJG efw Y iG f uRefawmfonf ESi;f Mum;xJcí JG tdref m;eD;csif;jzpfaom tpk;d &
135 &Srf;jynfb,fvJ

tMuHay;tzGOYJ uú|BuD;a'gufwmbOD;tdrb f ufoYkd avQmufomG ;avonf/ Ouú|BuD;OD;bOD;


onf uRefawmftm; eHeufapmapmBuD; awGv Y QifawGcY sif; tHt h m;oifo h nft h rlt&m rjybJ
]]atmf...OD;cspfarmifvm;...vmyg...vmyg raeYnu ajymwJrh ed cYf eG ;f uawmh tm;
BuD;aumif;'gygbJ 0efBuD;csKyfvJ awmfawmftm;&auseyfomG ;w,f}}[k rqDrqkid f qD;ajym
avawmhonf? uRefawmfrh mS bmjyefajym&rSe;f rodbJ ]]OD;...cP<uygtk;H }}[k ol\{nfh
cef;xJoYkd yifah c:oGm;NyD; wkid ;f jynftajctae bmoHrsm;Mum;rdovJ...OD;...bmvdv k dk
nmvdv k kd owif;awG&aevk}Yd }[k ar;vku d af wmhrS Ouú|BuD;onf rsufEmS ysufomG ;cg ]][kwf
w,f usKyfvMJ um;aew,f wyfrawmf tmPmodr;f NyDqb dk }J }[k at;aq;vSaom toHBuD;
ESijhf yefajymygawmhonf/

E-book is created by shanyoma


þokdYjzifh uRefawmfrSm raeYnu wufa&mufcJhaomvlrsKd;aygif;pkH rif;aygif;pkH
aqG;aEG;yGJobifBuD;rS jyefa&mufNyD;aemuf wa&;rQyif aumif;aumif;rtdyf&ao;rD
aemufwaeYeeH uf 6-em&Dtxd em&Daygif; (12)em&DtwGi;f wGiyf if awmifBuD;rsm; &kww f
&ufNydKí jrpfBuD;rsm; vrf;aMumif;ajymif;oGm;ouJo h Ydk tajctaewko Yd nf ajymif;vJomG ;
jyefNyDwum;[k wqufwpyfwnf; oabmaygufem;vnfvkduf&ygawmhonf/ uRefawmhf
xuf uRefawmf\rsufv;Hk tpkw H u Ydk wcsufrQ rrSw d cf &hJ onft h wGuf rnfrQavmuf vsifjref
pGm ajymif;vJomG ;onfukd olwu Ydk omvkydY if oabmaygufcpH m;vku d &f ygawmhonf/
jynfaxmifpjk refrmEkid if w H iG f tajctaet&yf&yfEiS t hf pk;d &tajymif;tvTw J o
Ydk nf
b,fESpfqufyifqufí ajymif;Muap? vlrsKd;pka&;&m jyóemBuD;udk NyD;jywfatmifjrif
atmifajz&Si;f &ef wm0efum; qufvufusef&adS ernfomwnf;/ þjyóemBuD;udk rajz
&Si;f Ekid b
f v J suf rnfonft h pk;d &qif;qif;wufwuf Ekid if aH wmfwnfaqmufa&;c&D;udk rnf
onfeh nf;ESirhf Q acsmarmajyjypfpmG csDwufEidk rf nfr[kwaf y? þum; uRefawmfw\ Ydk ckid rf m
aom aumufcsufwnf;/
tb,faMumifhqkdaomf-
tb,fah Mumifq h adk omf jrefrmjynfonf &mZ0ifaMumif;t& vlrsKd;aygif;pkaH exkid f
aom Ekid if BH uD; (Multi National State) jzpfaomaMumifah ywnf;/ (The Ethnological Sur-
vey of Burma 1917) ac: 1917-ck? Armjynfvr l sKd;pka&;&mppfwrf;ESib hf mompum;pkt&
vlrsKd;pkBuD; aygif;(11)rsKd; bmompum;i,faygif;(131)ck&NdS yD; vlrsKd;tEG,t f m;jzifh (55)
rsKd;&Sad Mumif; jyqkcd ahJ yonf/ ¤if;ESiyhf wfoufí pm&if;wcsyfrmS atmufygtwkid ;f jzpfay
onf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 136

trSwf bmompum;t& vlrsKd;pkBuD; bmompum;i,faygif; vlOD;a&


1 jrefrmpk 16 9862. 694
2 u&if 17 1341. 066
3 wkdif;(&Srf;) 10 1021. 917
4 uluD-csif; 45 343864
5 rGef 1 305294
6 yavmif 11 176124
7 ucsif 9 153897
8 vkdvdk-rlqkd 12 93052
E-book is created by shanyoma

9 quf(K) 6 35237
10 r&kd 1 14049
11 rav; 2 6368
aygif; 11 aygif; 131

¤if;jyif ArmjynftwGi;f okYd qifoufvmMuaomvlrsKd;tEG,Bf uD; 3-&yfrmS (1)


wdbufbmwkrd if? (2) rGecf rm? (3) wkid w f &kyf [lí&daS Mumif; rSwo
f m;&ygonf? wdbufbm
wkrd ifrS tEG,f 3-rsKd; xyfymG ;í (1) jrefrmESijhf refrmrsKd;wlp?k (2) csif; ucsifvrl sKd;pkEiS hf
(3) vkv d v
kd rl sKd;pk[í
l jzpfay:vmaMumif; rSwo f m;&jyefygonf/ xdw k b
d ufbmwkrd iftEG,f
BuD;rS qif;oufaygufzmG ;vmaom tqkyd gtEG,f 3-&yfrS qif;oufvmaomvlrsKd;pki,f
rsm;rSm atmufygtwkid ;f jzpfaMumif; awG&Y &dS ygonf/
1/ jrefrmESijhf refrmhrsKd;wlprk S aygufzmG ;vmaomvlrsKd;i,frsm;/
(1) jrefrmjynfrvlrsKd;? (11) awmif&;dk
(2) &ckid f (12) wref;
(3) ,rf;NyJ (13) a,m
(4) u'l; (14) r&kd
(5) zkef (15) acsmif;om;
(6) r&l; (16) xm;0,fom;
(7) vm&SD (17) Nrdwo f m;
(8) tufpD (18) rkdif;om;
(9) erf; (19) tif;om;
(10) '&l; (20) "Ek
137 &Srf;jynfb,fvJ

2/ csif;? ucsifvrl sKd;pkrS aygufzmG ;vmaom vlrsKd;i,frsm;/


(1) csif;
(2) ucsif
(3) em*
(4) a*g&D
(5) 'l;vif

3/ vkv d vkd rl sKd;pkrS aygufzmG ;vmaom vlrsKd;i,frsm;/


(1) vkv d dk

E-book is created by shanyoma


(2) vDpl (okrYd [kw)f a,m,if
(3) v[l
(4) rlqdk
(5) uGD
(6) aum
(7) tmudk
þodkYjzifh wdbufbmwkdriftEG,fBuD;rS qif;oufvmaomvlrsKd;pkaygif;rSm(32)
rsKd;&Sad Mumif; rSwo f m;awG&Y &dS ygonf/ ¤if;jyif rGecf rmESiw
hf idk w
f &kww
f rdYk mS vnf; vlrsKd;i,f
aygif; (12)rsKd;ESi(hf 10)rsKd;pD toD;oD; qif;oufaygufzmG ;vmaMumif; awG&Y &dS jyefygonf/

rGecf rmtEG,Bf uD;rS qif;oufvmykrH mS


(1) rGef odrYk [kwf wvkid ;f (7) ,mtkd
(2) 0 (8) &Dtef
(3) vm (9) ya'gif;
(4) yavmif (10) A&J
(5) yvJ (11) ,if;abmf
(6) rDtdk (12) Z&de;f

wkdif(&Srf;)w&kwftEG,fBuD;rS qif;oufvmykHrSm
(1) &Sr;f (2) u&if (3) ,k;d ',m; (4) cGe;f (5) vl (6) vmtkd
(7) &Sr;f w&kyf (8) &Sr;f Arm (9) awmifol (10) vrf; (11) vmtkd
þokdYjzifh wdbufbmwkdriftEG,fBuD;rS (32)rsKd;? rGefcrmtEG,fBuD;rS (12)rsKd;?
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 138

wkid ;f w&kyt f EG,Bf uD;rS (11)rsKd;? aygif; vlrsKd;pkaygif;(55)rsKd;ESib hf mompum;aygif;(131)


rsKd;wkYd aexkid af jymMum;aom jrefrmjynfaxmifpBk uD;jzpfayonf/ 1931-ckEpS ?f oef;acgif
pm&if;t& udk;uG,faombmomrsm;t&qkdygvQifvnf; Ak'¨bmom 84-&mckdifEIef;? ewf
5. 2 %? [dEL´ 3. 9 %? rlpvif 4 %? c&pf,H 2. 3 %? uGejf zL;pD;,mh(pf) 0. 2 %? a&0wD
0. 008 %? qpf 0. 07 %ESi*hf sde;f bmom 0. 005 %[lí awG&Y &Sd ygonf/ xko d aYkd omwkid ;f
&if;om;vlrsKd;pkrsm;? bmompum;rsm; ud;k uG,af ombmomrsm;tjyif e,fcsJUacwfArm
jynfaemufyikd ;f umvwGiu f m; Ekid if jH cm;om; w&ky?f ukvm;? Oa&mywku d of m;rsm;ESiahf &m
aESmaexkdifMu&onfhtwGuf w&kyfujym;? ukvm;ujym;? Oa&myujym;paom wkdif;&if;
om;ujym; jyóemrSmvnf; jyóemw&yftjzpf ay:aygufvmcJah yonf/ ]Armrlqvif}
E-book is created by shanyoma

ujym;jyóemrSm xdyw f ef;ta&mufq;Hk jzpfaeaom ujym;jyóemw&yfjzpfvmayonf/


Ekid if jH cm;om; vlenf;pk tcGit hf a&;[lívnf; uRefacwfrS onf,aeYtxd Edik if aH &;? tkyf
csKyfa&;? pD;yGm;a&;wkw Yd iG f cs,fv, S v f rT ;f rk;d vmcJ&h m þjyóemonfvnf; ,aeYwidk f ]],wd
jywf}}rajz&Si;f &ao;aom jyóemBuD; jzpfayonf/
xdakY Mumifh uRefawmfwYdk jynfaxmifpjk refrmEkid if o H nf vlrsKd;aygif;pkH <u,f<u,f00
pkpH v Hk ifvifBuD; rSw D if;aexkid &f mEkid if BH uD; jzpfayonf/ &mZ0ifwavQmufaexkid cf MhJ uykrH mS
vnf; ajrjyefo Y m;? awmifwef;om;[lí tydik ;f BuD; 2-ydik ;f obm0t& jcm;em;NyD; rsm;
aomvlrsKd;pkrSeforQwkdYonf awmifwef;om;rsm; tjzpfjzifhom &mZ0ifobm0t& ykdif;
jcm;xm;aom a'orsm;wGif uk, d pf uD , dk if S aysmfarGpY mG aexkid Mf uonfudk awG&Y &dS ayvdrrhf nf/
tcsKdUaom vlrsKd;pkrsm;jzpfonfu h &if? rGepf onfwrYdk mS ArmjynfrtwGi;f wGio f m ae&mtESYH
tjym;a&maESmaexdik v f mMuonfudk awG&Y &dS ayvdrrhf nf/ awmifay:om;trsm;pk vlrsKd;pk
wkrYd mS ,aeYjrefrmjynfaxmifpk tus,ft0ef;{&d,m\ 43-&mcdik Ef eI ;f aom awmifwef;
a'orsm;wGif aexkid Mf uNyD; vlO;D a&rSmrl 14-&mckid Ef eI ;f rQom &Sad yonf/
vlrsKd;pkrsm;teuf &Sr;f vlrsKd;pkrmS &mZ0ifajymifcahJ om vlrsKd;pkBuD;wckjzpfí ouú
&mZf 1287-rS 1531-txd umvonf ]]&Srf;acwfBuD;}}[líyif jrefrmEkdifiH&mZ0ifwGif
pmwifc&hJ ayonf/ tvm;wlyif rGev f rl sKd; rGepf may&mZ0if &ckid v f rl sKd; &ckid &f mZ0if[í l
vnf; oD;jcm;ausmfMum;aom vlrsKd;pkrsm;ESi&hf mZ0ifrsm;vnf; &Scd ahJ yonf/
NAdwo d Qe,fcsJUorm;atmuf uRefoabmufjzpfMu&aom tcgwGiv f nf; awmif
wef;om;vlrsKd;pka'orsm;udk tykdif;(1)ESifhtydkif;(2)[lí cGJjcm;NyD; ]]oD oD;jcm;a'o-oD;
jcm;tkycf sKyfa&;pHeppf}}[lí e,fcsJUbk&ifcu H wku d &f udk pf rD t
H yk cf sKyfcahJ vonf/ þodjYk zifh tkyf
csKyfa&;wGif jynfrESiahf wmifwef;a'orsm;udk ]aumif;pGm aoG;cG}J í &mZ0ifwavQmuftyk f
csKyfcJhavonf/ qkdvkd&if;rSmum; e,fcsJUpHepfESifhya'o&mZfpHepf yl;aygif;í awmifwef;
139 &Srf;jynfb,fvJ

om;vlrsKd;pkjynforl sm;udk BuD;pGmESyd pf ufnO§ ;f qJcjhJ cif;yif jzpfayonf/ jrefrmvlrsKd;pkjynfr


ESiv hf nf; trke;f BuD;rke;f wD;í vk;H 0,kMH unfru I if;rJah eap&ef trsKd;rsKd;vkyMf uHzefw;D cJah y
onf/
awmifwef;om;vlrsKd;pkrsm;\pD;yGm;a&;ESiphf may,Ofaus;rIponfh tqift h wef;
wkw Yd iG v f nf; ]]BuD;pGmaombufrnDrBI uD;}}udk &ufpufpmG zefw;D xm;cJMh uayonf/
xktYd wl ud;k uG,&f m bmomwkw Yd iG v
f nf; vGwv f yfpmG ud;k uG,cf iG u hf kd ydwq f w Ydk m;qD;
í aoG;cGaJ &;udo k m epfempGm tajccHcahJ yonf/
þodaYk om vlrsKd;a&;? tkycf sKyfa&;? pD;yGm;a&;? ,Ofaus;rIEiS v hf rl aI &;uGjJ ym;jcm;
em;rIBuD;rsm;ay:wGif tajccHí ArmvlrsKd;pk\acgif;aqmifrjI zifh e,fcsJUudk OD;wnfwu dk f

E-book is created by shanyoma


cdkufMu&if; Armjynfonf EkdifiHa&;tcsKyftcsmtmPmudk jyefvnfpkdufxlvmEkdifcJhMuay
onf/
xko d nfEiS w
hf NydKifeuf vGwv f yfaomjrefrmjynfukd rnfuo hJ pYkd pk nf;tkycf sKyfMurnf
enf;[laom jyóemBuD;onf bGm;bGm;BuD; ay:cJah yonf/ wcsdew f nf;wGiv f nf; e,fcsJU
orm;rsm;onf pkpnf;vkYd r&atmif BuD;pGmaoG;cGv J aYHI qmfxm;Muayrnf/ þvdt k ajcwGif
&mZ0ifwavQmuf&cdS jhJ zpfcahJ om vlrsKd;a&;? tkycf sKyfa&;? pD;yGm;a&;t& uGjJ ym;jcm;em;rI
vlrsKd;ud, k pf D a'ojcm;em;rIEiS b hf 0oD;jcm;&yfwnfrrI sm;udk wzufu tav;teuftod
trSwfjyKí wzufuvnf; vlrsKd;aygif;pkH pkpnf;nDnTwfaomEkdifiHawmf xlaxmifa&;ukd
vnf; tav;jyK&efjzpfayonf/ wenf;tm;jzifh vlrsKd;pkrsm;tm;vk;H udk b0ud, k pf &D yfwnf
rIEiS chf v JG nf;cGx J m; wGv J nf;wGxJ m;(0g)aygif;vnf; aygif;Mu? nDvnf;nDnw T Mf u&eftwGuf
&mZ0ift& jrefrmjynfrudk A[dak cgif;aqmifrEI iS n hf nD w T af &;pkpnf;csuftjzpf (Centre of
Leadership and Unity) tajccHí tnDtnTwf a&;qGjJ y|mef;cJMh ujcif; jzpfayonf/ vlrsKd;
aygif;pkH acgif;aqmifBuD;rsm;\&mZ0ifwiG f wGi&f pfcahJ om ajr§mjf rifcsufBuD;wck[k qkx d u dk f
ayonf/
tu,fíom ]]jynfaxmifpkppfppf}}qkdaomrljzifh vlrsKd;pkwkdif;oD;jcm;tcsKyft
csmtmPm&jynfe,frsm;tjzpf xlaxmifay;NyD; uGezf 'D a&;&Si;f ac: ]]jynfe,faygif;csKyf}}
Ekid if t H jzpf xlaxmifc&hJ rnfqv dk Qif tcsKdUaomvlrsKd;pkrsm;twGuf jynfe,fb0vlrsKd;pkw
&yfbodkYyif ul;ajymif;ae&ao;qJumvrsKd;wGif rnfonfhenf;ESifhrS vufawGYrjzpfEkdifbJ
e,fcsJUaxmifacsmuftwGi;f odYk rku d rf pJ mG ckeq f if;Mu&ouJo h o
kYd m jzpfayvdrrhf nf/
þum; 1948-ck? jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHzGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya' ay:
ayguftajccHr\ I aemufaMumif;&mZ0ifEiS &hf yk 0f w¬Koufaorsm; jzpfayownf;/
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfukd xlaxmifcMhJ u&mü atmufygvlrsKd;pkrsm;-jynfe,f
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 140

a'orsm;yg0ifcyhJ gonf/ ¤if;wk\Yd tjcif;t&mudk od&EdS idk &f ef tusOf;csKyf az:jycsufZ,m;


wcsyfudk uyfí xnfv h udk yf gonf/

trnf tus,ft0ef; vlOD;a& a&ajrobm0ESifht"duo,HZmwypön;f rsm;


1 &Sr;f jynf (1)apmfbmG ;e,f 1ç483ç027 aiGwGif;-cJwGif;rsm;ESifhopfawmrsm;
aygif;(17)
(2)NrdKUpm;e,f
aygif;(11)
(3) aiGceG rf LS ;
e,f(4)
E-book is created by shanyoma

2 u&ifjynfe,f pwk&ef;rkdifaygif; 577563 tzk;d wefuRef;opfEiS o


hf pf&idk ;f awmBuD;rsm; oH
11600? &Gmaygif; &kdif;-cJ-xkH;ausmufESifha&ylprf;rsm;/
464-&Gmyg0ifonf

3 ucsifjynfe,f pwk&ef;rkdifaygif; 490796 tzk;d wefw&d pämefrsm;-ywåjrm;wGi;f ? ausmuf


15000 ausmufprd ;f wGi;f ? y,if;wGEJ iS ahf &TwiG ;f rsm;/
4 u,m;jynfe,f (5010)pwk&ef;rkdif 71786 tzk;d wefuRef;opf? opfrmawmBuD;rsm;ESi&hf mS ;-
aygif; csdy-f paomopfawmxGuyf pön;f rsm;? tNrdKuf
oH-cJrjzL-caemufpdrf;ESifhausmufrD;aoG;rsm;
a&wHceG ;f rsm;/
5 csif;0daoowkid ;f ta&SUrauG;wkid ;f ? vlO;D a&wode;f uefu Y al usmuf-oJausmufx;Hk ausmuf-ausmuf
awmifbuf&ckdifwkdif; cefY oifyek ;f ausmufEiS ahf usmufr;D aoG;ESit hf zk;d wef
ESit
hf aemufbuf wd&pämeftrsKd;rsKd;/
tmoHjynfe,fMum;&Sd
awmifwef;a'orsm;

rSwcf suf/ /&Sr;f apmfbmG ;rsm; tmPmpGev


Yf w
T af &;twGuf avsmfaMu;aiGaygif; 2586.029-usyf ay;&ef oabmwlcNhJ yD;jzpf
onf/

vGwv f yfa&;aMujimNyD;aemuf jynfaxmifpjk refrmEkid if t H m; Nidr;f csrf;aomnDnw T f


aom 'Dru dk a&pDjynf0h aom trsKd;om;pD;yGm;xlaxmifEidk af om Edik if w H Ekid if t
H jzpfjzifo h m
xlaxmifEidk cf yhJ gtH?h ta&SUurÇmwGif rkcscsrf;om0ajym Ekid if BH uD;wEkid jf zpfvm&rnfrmS wwf
tyfrvTJEkdifay/
odaYk omf ,cktcg e,fcsJUya,m*jzifh aoG;acsmif;pD;aeaomEkid if w H Ekid if jH zpfae&kH
omru jynfaxmifpBk uD; NydKuGaJ ptHah omvlrsKd;aygif;pkH rauseyfrBI uD;yg jzpfymG ;íaeay
NyD/ þodYk bmaMumifh jzpfc&hJ onf b,fvadk jz&Si;f oifo h nfrsm;udrk u
l m;? yxpacwfaemuf
qk;H nwGif ajymMum;cJah om uRefawmfw\ Ydk rdecYf eG ;f wGif zwf&MI um;em;Ekid yf gonf/
141 &Srf;jynfb,fvJ

þrdefYcGef;udk ]]&Srf;rleJYjynfaxmifpkaemifa&;}}[k trnfwyfxm;&m &Srf;acgif;


aqmiftcsKdU\jynfaxmifppk pfppfru l kd &Sr;f rl[k ac:wGicf o hJ nft h wkid ;f om trnfwyfxm;
jcif;jzpfygonf/ &Sr;f wrsKd;om;vk;H ukd wifpm;í ac:a0:jcif;jzpfygonf/ &Sr;f wrsKd;om;
vk;H udk wifpm;í ac:a0:jcif;r[kwyf gaMumif; &Si;f vif;awmif;yeftyfygonf/
þvlrsKd;pkjyóemrsm;udk Ekid if aH wmfawmfveS af &;aumifpaD cwfwiG f rnfoaYkd jz&Si;f
oifhygoenf;/
1962-ck? rwfv 4-&ufaeYu Ekid if aH wmf awmfveS af &;aumifpOD uú|Akv d cf sKyfBuD;
ae0if;ESio hf ;Hk ygwDacgif;aqmifrsm; awGq Y aHk qG;aEG;MupOfu trSww f &ar;cGe;f (5)ck? uRef
awmfar;cJhygonf/ ¤if;teufwckaom ]ar;cGef;rSm vlrsKd;pkjyóem ajz&Sif;a&;wGif nd§

E-book is created by shanyoma


EIid ;f aqG;aEG;onfEh idk if aH &;enf;ESit hf Murf;zufajz&Si;f onfph pfa&;enf;}}[lí enf; 2enf;
&S&d m rnfonfeh nf;udk t"duenf;tjzpfusifo h ;Hk &ef &nf&, G yf goenf;[k ar;jref;&m Akv d f
csKyfBuD;ae0if;u yXrenf;udk t"duxm;í ok;H ygrnf/ e,fcsJUorm;ESiv hf ufawGyY ;l aygif;
NzdKcGJolrsm;udkom rwwfomonftqkH;wGifrS ppfa&;enf;udk okH;&ygrnf[k ajymMum;cJhyg
onf/ þoabmxm;twkid ;f qufvufusifo h ;Hk Ekid yf gap[k qE´jyKvku d yf gonf/
odaYk omf xko d abmxm;udk jrefrmjynfvrl aI wmfveS af &;\tajccHvrf;pOfEiS u hf u kd f
nDpmG pyf[yfusifo h ;Hk zkYd vGepf mG ta&;BuD;ayonf/
jynfaxmifpjk refrmEkid if \ H Nidr;f csrf;a&;? 'Dru dk a&pDa&;? qk&d , S v f pfa&;ESiv hf rl sKd;
aygif;pkH aoG;pnf;nDnw T af &;udk csDwufxal xmif&mwGif rvkyrf jzpfaom tajccHvyk if ef;
BuD; 3-&yfonf &Sad yonf/ ¤if;wkrYd mS -
(1) jynfaxmifpt k wGi;f &Sd e,fcsJUya'o&mZftajccHpcef;rsm;udk zsuford ;f a&;? trsKd;om;
'Drkdua&pDtajccHpcef;opfrsm; xlaxmifa&;/
(2) jynfaxmifpt k wGi;f vlrsKd;pkwidk ;f vk;H 0uk, d yf idk jf y|mef;cGirhf sm; &&Sad pa&;ESihf
(3) tvkyo f rm; v,form;wk\ Yd Ekid if aH &;tmPmykid q f &dk ,
S v f pfEidk if x H al xmifa&;odYk jywf
jywfom;om; OD;wnfcsDwufa&;[lí jzpfygonf/
tu,fí Akv d cf sKyfBuD;ae0if; acgif;aqmifaomEkid if aH wmf awmfveS af &;aumifpD
onf txufyg tajccHvyk if ef;BuD;(3)&yfukd tvkyo f rm;v,form; jynforl sm;ESit hf wl
vIu d v f pJS JG yl;aygif;aqmif&u G o
f mG ;ygu ]wcsufcw k f 3-csufjywfqo dk uJo h Ykd aomifrwif a&
rus jyóemt00wku Yd kd useykid Ef idk pf mG ajz&Si;f oGm;Ekid rf nfjzpfayonf/
xko d rYkd [kwyf gbJ vGecf ahJ om 14-ESpu f tpk;d &rsm;uJo h Ykd a<u;aMumfawmh ]qk&d , S f
vpfEkdifiHxlaxmifa&;} vufawGYu wu,fvkyfawmh wzufu vlrsKd;BuD;0g' tajccHNyD;
wzufu e,fcsJUtm;uk;d eJY t&if;&Sipf eH pf abmiftwGi;f rSmyif jyKjyifa&;enf;udk usifo h ;Hk
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 142

a&;qkdygvQif urÇmhawmfvSefa&;vrf;aMumif;? ArmhawmfvSefa&;vrf;aMumif;ESifhrkcsqefY


usifaeygojzifh twdwaf cwfuuJo h Ykd y#dyu©raI ygif;rsm;pGm ysufjym;rIaygif;rsm;pGmESihf &if
qkid &f avOD;rnfomjzpfaMumif;/ apwemaumif;ESit hf rSmpum; a&;om;vku d &f ayownf;/

aeYpGJ-10-3-62 ocifcspfarmif(om,m0wD)
a&TawmifMum;
&efuek Nf rdKU/
E-book is created by shanyoma
143 &Srf;jynfb,fvJ

jynfaxmifpjk refrmEkid if H trsKd;om;nDnw T af &;


wyfaygif;pkXmecsKyf
trSw-f 150 (wwd,xyf) vGpv ö rf;? &efuek Nf rdKU/

aeYpJG 1-3-62
taMumif;t&m/ /1962-ck? azaz:0g&Dv 24-&ufaeYwiG f usif;yonfjh ynfaxmifpjk ref
rmEkid if v H rl sKd;aygif;pkH ES;D aESmzvS,yf w JG iG f y-r-n-wud, k pf m;vS,\ f
1-3-62-ck? aeYü ajymMum;aomrdecYf eG ;f -
av;pm;tyfygaomobmywdBuD;cifAsm;-

E-book is created by shanyoma


av;pm;tyfygaom jynfaxmifpv k rl sKd;aygif;pkH nDawmfaemifawmfu, dk pf m;vS,t f aygif;
wkdYcifAsm;-
jynfaxmifpyk o d u
k mtrsKd;om;acgif;aqmifBuD;Akv d cf sKyfatmifqef; wnfaqmuf
cJw
h hJ vlrsKd;aygif;pkcH spfMunfaoG;pnf;a&;AdrmefBuD;[m uRefawmfw&Ydk UJ vufxufrmS tawmf
bJ ,kid ef v YJ suf&adS eygNyD/ vlom;wk&Yd UJ acwfwacwfqw dk EhJ pS af ygif;ESpqf ,f? tpdwrf Qyif quf
vufrxde;f odr;f Ekid w f t hJ wGuf rdbtarGukd r&kad owwfwo hJ m;qk;d orD;qk;d rsm;tjzpfeYJ uRef
awmfwt Ydk m;vk;H &mZ0ifrmS wm0efruif;jzpfaeMu&ygNyD/ xkw d m0efukd tcsderf jD yefvnfxrf;
aqmifEkdifMu&eftwGuf ,ckvkdvlrsKd;aygif;pkH ESD;aESmzvS,fyGJBuD;udk BuD;pGmaomaemifw/
eufeaJ omrdom;pkpw d "f gwfeu YJ sif;y&jcif; jzpfw,fvYdk uRefawmfwYdk vdu I v f pJS mG cH,yl gw,f/
uRefawmfwkdYtm;vkH;[m wpdrf;w&HpmvlawGr[kwfwJhtwGuf uRefawmfwkdY&JUjy
óemukd uRefawmfwkdY &if;&if;ESD;ESD;yGifhyGifhvif;vif;bJ a0zefaqG;aEG;yg&ap? trSm;rsm;
&S&d ifvJ eufeufeeJ b J J 0efcyH g&ap? wa,muf&UJ csKdU,Gi;f csufudk wa,mufu rdom;pkpw d f
"gwfeYJ az:xkwzf iG [ hf Ekid yf gap? jyKjyifEidk yf gapvkYd uRefawmftxl;bJ BudKwifawmif;yeftyf
ygw,f/
uRefawmfwYdk jynfaxmifpt k wGi;f rSm&Sw d v
hJ rl sKd;pkrsm;tm;vk;H [m tawmfbJ raus
reyfjzpfNyD; vIy&f mS ;x<uvsuf &Sad eMuygw,f/ ArmuvJ Armvdk rausreyfjzpfNyD;? u&if
uvJ u&ifenf;wl rajyrvnfeYJ &Sr;f uvJ &Sr;f vkd Budwrf Ekid f cJr&jzpfNyD; xkt Yd wl tjcm;
vlrsKd;pktoD;oD;wku Yd vJ uk, d b hf 0eJuY ,dk qhf E´ rjynfEh idk jf zpfaeMu&ygw,f/ 'gawG bmaMumifh
jzpfvmMu&ovJqkdwmudk eufeufeJeJ jyefvnfppfaq;zkdY&ef[m yXrjyóemBuD; jzpfoifh
w,fvYdk ,lqygw,f/ jynfaxmifppk pfppfrzl pYJG nf;a&;qkw d mvJ t&if;ppf tjrpfajru qkd
ovdk 'DtaxGaxGrauseyfrIBuD;ubJ taMumif;cHaygufyGm;vmw,fvkdY ,lqygw,f/ 'D
jyóemBuD;[m Oya'aMumif; &SmazG&rHk Q zGpYJ nf;ykzH pYJG nf;enf;qkw d yhJ pHk rH mS ;vkq Yd &dk rHk QeJY b,f
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 144

enf;eJrY S jynf0h wJph pfaq;csuf rjzpfEidk yf gbl;/ 'Dawmh jynf0h wJph pfaq;csuf &&Sad tmif uRef
awmfw&Ydk UJ b0rSm wu,fawGx Y cd pH m;vm&wJt h jzpfreS b
f 0rSef &mZ0ifaMumif;t&om wxpf
NyD;wxpf ppfaq;oifMh uw,fvYdk ,lqygw,f/
uRefawmfwYdk y-r-n-w&JUtqifq h ifah om ppfaq;csufrsm;udk 'Dvw dk ifjyyg&ap/
(1) uRefawmfwYdk tcsif;csif; rausreyfrI r,kMH unfrt I ajccHrsm;[m raeYwaeYurSpNyD;
jzpfvmwJu h pd ö r[kwyf gbl;/ a&S;ya'o&mZfacwf e,fcsJUacwfrsm;rSpNyD; ESpaf ygif;rsm;pGm
pkyvHk mcJMh uwJh tarGq;dk tESpq f ;dk BuD;rsm;bJ jzpfygw,f/ uRefawmfwv Ydk rl sKd;pkawG? jynfol
tcsif;csif;awG? pyf[yfvrYdk &atmif aoG;cGcJ rhJ aI wG? &efov l dk rke;f wD;rIBuD;awG jzpfatmif
xkd;ESufzsufqD;cJhMuolawG[m acwfopfacwfa[mif; ya'o&mZfawG? e,fcsJUawG&JU&mZ
E-book is created by shanyoma

0ifwavQmuf vkyMf uHcMhJ uwJv h ufcsufBuD;awGom jzpfw,fqw dk m yXrqk;H epfepfememBuD;


aumufcsufcsxm;zkdY tvGefta&;BuD;ygw,f/ 'gavmufBuD;us,fwJh[kwfwkdif;rSef&m &m
Z0ifjzpf&yfBuD;udk arhaysmufaeMuNyD; tcsif;csif;udb k J &efov l dk xifrmS ;NyD; pGypf aJG csyae
Mur,fq&dk if jyóem[m b,fawmhrS rajyvnfEidk yf gbl;/ ArmaMumifb h J u&ifaMumifb h J
&Sr;f aMumifb h q J Ndk yD; rdwaf qGabmiftwGi;f rSmbJ vSn&hf mS NyD;? tcsif;csif;ukd &efox l ifrmS ;
aeorQ aemufq;Hk &efot Yl BudKuf jynfaxmifpBk uD; NydKuGaJ &;rSmbJ ed*;Hk csKyfMu&ygvdrrhf ,f/
uRefawmfw&Ydk UJ vlrsKd;aygif;pkH cspfMunf&if;ES;D a&;jyóemudk 'gavmufBuD;rm;wJ&h mZ0ifxk
xnftajccHay:rSm r&SmazGbJ wenf;tm;jzifh &eforl eS ;f odod tajccHay:rSm tajzrSef r
&SmazGbJ rdwaf qGukd &efov l yk Nf yD; tajz&Sm&if uRefawmfwYdk 'DuaeY cHpm;aeMu&NyDjzpfwhJ
'ku©rsKd;xJ BuD;us,fjyif;xefwJh'ku©rsKd;awGudk qufvufcHpm;Mu&tkH;r,fqkdwm twdt
vif;bJ wifjyyg&ap/

(2) jynfaxmifpyk od u k mBuD;Akv d cf sKyfatmifqef;[m vlrsKd;aygif;pkH cspfMunfaoG;pnf;a&;


udk uRefacwfrmS e,fcsJUudk &efox l m;NyD; &SmazGwnfaqmufcyhJ gw,f/ *syefzufqpfwaYdk cwf
rSm zufqpf0g'udk &efox l m;NyD; wnfaqmufcyhJ gw,f/ ppfBuD;NyD;aemuf trsKd;om;vGwf
vyfa&;wkdufyGJBuD;rSm NAdwdoQe,fcsJUorm;udk &efolxm;NyD; tjyif;txef BudK;yrf;wnf
aqmufcyhJ gw,f/ &efou l kd &efov l dk tajccHNyD; tajzrSe&f mS azGcMhJ ujcif;&JUatmifyt JG xG#f
txdy[ f m 1947-ck? azaz:0g&Dv 12-&ufaeYrmS csKyfqcdk MhJ uwJh &mZ0ifausmf yifvpHk mcsKyf
BuD;bJ jzpfygw,f/ &eforl eS ;f odwt hJ csderf mS tajzrSex
f uG w f ,fqw dk &hJ mZ0ifocPf;pmBuD;
w&yfygbJ/ 'gaMumifv h J Akvd cf sKyfatmifqef;tay:rSm 'if;wkBYd uD;pGm rausreyfjzpfcjhJ cif;
jzpfygw,f/ &efou l dk &efov l dk odw, hJ aeY Ekid if w
H umrSm&Sw
d hJ trsKd;om;acgif;aqmifBuD;awG
ukd e,fcsJUorm;rsm;[m cPcPvkyMf uHowfjzwfaeMuouJo h Ykd e,fcsJo Y rm;ESiehf ,fcsJUvuf
145 &Srf;jynfb,fvJ

yg;aprsm;[mvJ vlrsKd;aygif;pkH aoG;pnf;nDnw T af &;ukd wnfaqmufEidk cf w hJ AhJ v


dk cf sKyfatmif
qef;ESiw hf uG acgif;aqmifBuD;rsm;udk OD;OD;zsm;zsm; vkyMf uHowfjzwfcMhJ ujcif;bJ jzpfygw,f/
olw&Ydk UJ aoG;eJY wnfaqmufcw hJ vhJ rl sKd;aygif;pk aoG;pnf;nDnw T af &;[m trsKd;om;vGwv f yf
a&;atmifyef;udk qifjref;&&So d nftxd awmifch EH idk cf yhJ gw,f/ odaYk omfvJ NAdwo d Qe,fcsJUo
rm;[m vk;H 0rauseyfcyhJ gbl;/ trsKd;om;nDnw T af &;udk enf;rsKd;pkeH q
YJ ufvufNzdKcGv J sufyif
aecJyh gw,f/ avbmtpk;d &u Armjynfvw G vf yfa&; Oya'Murf;udk bD;vyfygvDrefrmS wif
pOfu urÇmhe,fcsJUacgif;aqmifBuD; NAdwdoQ0efBuD;csKyfa[mif; qm0ifpwefcsmcsDu Arm
jynfudk vGwfvyfa&;ay;jcif;[m Armjynfoljynfom;rsm;tm; aoG;acsmif;pD;apjcif;bJ
jzpfvrd rhf ,fvYdk twdtvif;bJ edrw d zf wfBudr;f 0g;cJwh mudk ,ckwidk f Mum;a,mifaeMuygvdrhf

E-book is created by shanyoma


OD;r,f/ tJ'gvkd csmcsD[m Budr;f 0g;NyD; ol&UJ wl;avmufwYdk urf;bJwq Ydk w
dk hJ olvQKd'vefawG
jynfwiG ;f vufyg;apawGukd arG;xkwNf yD; BuD;pGmaomya,m*eJv Y w G v f yfa&;&NyD; &ufaygif;
(100)twGi;f rSmbJ vlrsKd;aygif;pkH vlwef;pm;aygif;pkyH g0ifwhJ jynfwiG ;f ppfyBJG uD;udk zefw;D
cJhapwmygbJ/ NAdwdoQe,fcsJUorm;wkdY&JUpDrHudef;twkdif; AkdvfcsKyfatmifqef;wnfaqmuf
cJhwJh vlrsKd;aygif;pkHaoG;pnf;nDnTwfyGJ[m vlrsKd;aygif;pkH ckwfxpfowfjzwfaeMu&wJhjynf
wGi;f ppfyBJG uD;tjzpfeYJ 'DuaeYwidk af tmif aoG;acsmif;pD;aeMu&jcif; jzpfygw,f/

(3) uRefawmfwkdY[m tJ'DtcsdefupNyD; &efolaysmufcJhMuygNyD? tcsif;csif;udk &efolxifcJh


MuygNyD? &efoal ysmufav tcsif;csif;&JUaoG;udk aomufvYdk r0Ekid Mf uavjzpfNyD; aemufq;Hk
Zmwfwlom;csif; ppfcif;owfjzwf [oFmukd;aomif;Zmwfudk cif;aeMu&wJhb0udk vkH;0
a&mufaeMu&ygNyD/

(4) tJ'v D t dk csderf mS tmPm& z-q-y-vygwDtwGuf &mZ0ifrmS wm0eftBuD;qk;H tcsdef


ygbJ/ rif;eJjY ynfol trdu k cf sif;wl&rnfqw dk m b,f&mZ0if b,fusrf;*efrmS rS r&dpS aumif;
ygbl;/ jynfoal wG rrku d ?f rif;awGom rku d &f ;dk xk;H pH&NdS yD;? rif;qk;d -rif;npfrsm;[líom &m
Z0ifrmS 'PfcwfcMhJ ujcif; jzpfygw,f/ wynfrh aumif; q&macgif;? om;orD;raumif; rdb
acgif;? wkid ;f jynfraumif; tpk;d &acgif;[líom tzkzH aHk omeDwu d srf;rsm;rSm tqdjk yKcJMh u
ygw,f/ acwfopfEidk if aH &;usrf;*efrsm;t&vJ 'Dru dk a&pDtpk;d &wkid ;f wkid ;f jynfukd wm0ef
cH&rnf/ qko d nfuh sifxh ;Hk twkid ;f tpk;d &[m wm0eft&Sq d ;Hk jzpf&ygvdrrhf ,f/ tJ'v D dk (10)
ESpf (10)rk;d wm0eft&Sq d ;Hk z-q-y-vtpk;d &twGuf jynfwiG ;f ppf Aavmifqal ewJu h mv
rSm &efou l kd rdwaf qGxif rdwaf qGukd &efox l m;NyD; wygwD tmPm&Sief nf;a&m ppf0g'enf;
a&m enf;rsKd;pkH taxGaxGzEd ydS af &;vkyif ef;BuD;udk cyfMurf;Murf;yif aqmif&u G cf yhJ gw,f/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 146

igeJrY wl igh&efoq l w dk hJ a<u;aMumfoBH uD;eJY igeJrY wlwv hJ al wGq&dk if jynfe,fjynfr ra&G;cJyh g


bl;/ Oya'wGi;f ygvDrefwiG ;f u w&m;0ifvidk pf if& twku d tf cHuakd omfrS oufomcGirhf ay;
cJyh gbl;/ aocsifapmfeaH tmif cHcMhJ u&ygw,f/ av;avmif;NydKif? ig;avmif;NydKif towfcyH JG
awGeYJ OD;atmifomwkt Yd ygt0if jynfe,fjynfrra&G; ylaZmfyocJMh u&ygw,f/ urÇm'h rD u dk
a&pDx;Hk wrf;pOfvmt& usif;ycJMh u&wJah &G;aumufyrJG eS o f rQ[mvJ tm;vk;H odMuNyD;jzpfwhJ
twkid ;f jynfe,fjynfrra&G;? owfy?JG jzwfy?JG zrf;yG?J aqmfy?JG rJc;kd yGBJ uD;awGtjzpfeo YJ m Zmwf
odr;f cJMh u&ygw,f/ pD;yGm;a&; vlraI &;awGrmS vJ igeJrY wlwihJ gh&efoal wGukd ab;csdwNf yD; ig
eJwY wl ihJ ghval wGuo kd m jynfe,fjynfrra&G; tcGix hf ;l cH vlwef;pm;w&yftjzpfeYJajymifajymif
BuD; zefwD;cJhMuygw,f/ 'gawGjzpfvmawmh aoG;cGJa&; wapäBuD;[mvJ NrdKifNrdKifqkdifqkdif
E-book is created by shanyoma

oGuo f u G v f ufvufBuD; 0ifa&mufusufpm;vmygawmhw,f/ Arm(6)uG?J u&if(4)uG?J &Sr;f


(3)uGJ? ucsif;-csif;(2)uGJ? &ckdif(5)uGJ? rGef(3)uGJ? [lí trsKd;rsKd;pkHatmif aoG;cJGcJhMuyg
w,f/ tcsKdUjynfe,frsm;rSmqk&d if ya'o&mZftmPmydik af wGeYJ aygif;NyD; jynfoal wGukd t
rsm;BuD;ESdyfpufn§Of;qJcJhygw,f/
'gawGukd uRefawmfwifjyae&wm[m twdwu f kd tndK§ ;eJjY yefvnfw;l az:aewm
r[kwyf gbl;/ Ekid if aH wmf0efBuD;csKyfO;D EkeaYJ cgif;aqmifBuD;OD;ausmfNidr;f wkv Yd J ynm&Syd yD D t
enf;ESit hf rsm; 0efcaH jymqkMd uNyD;ygNyD/ uRefawmfwt Ydk m;vk;H &mZ0ifoifcPf;pmtjzpfeo YJ m
tav;teufc, H El idk Mf uzkYd tvGeof ef&Y iS ;f wJ"h r®"|d mefapwemeJY jyefvnfwifjyaejcif;om
jzpfygw,f/

(5) tJ't D qift h ajcxd a&mufvmwJt h cgrSm vlrsKd;pkaH oG;pnf;nDnwT af &;[m NydKuGo
J xuf
NydKuGvJ mNyD; EGm;uGaJ wmh usm;udu k q f w dk mvkd tar&duefe,fcsJUorm; ulrifwef usL;ausmf
a&;ppfwyfrsm;[m jynfaxmifpkta&SUjcrf;ESifhta&SUajrmufydkif;a'otm;vkH;vkdvkdukdbJ
vuf&ZJ uf&eJ YJ usL;ausmford ;f ydu k v f mMuonftxd jzpfay:vmcJyh gw,f/ tar&duefe,f
csJUwk&Yd UJ Armjynfay: usL;ausmfrBI uD;[m ajymifajymifBuD; jzpfay:vmcJyh gw,f/ 'gayrJh vl
rsKd;pktcsif;csif;awG uGu J NJG yJNyJeYJ tm;enf;aewJb h 0BuD;rkYd uRefawmfwYdk z-q-y-vtpk;d &
[m &efou l kd rdwaf qGvyk Nf yD; 'Djyóemudk ajz&Si;f zkYd tultnDawmif;cJMh u&ygw,f/ trsKd;
trnfrodaom Ekid if jH cm;wyfawG Armjynf ajray:a&mufaeygw,fvYdk tdraf y:wufvmwJh
olc;dk ukd orufavmif;ygvkYd ajymNyD; urÇmu h vk or*¾rmS vdrNf yD;aMujimcJ&h ygw,f/ tJ't D cg
rSm qkad vuJav ref;avNyJavqkw d t hJ wkid ;f tar&duefe,fcsJUorm;acgif;aqmifwq hJ ;D wk;d
ppftyk pf [ k m aemufqw k rf oGm;bJ omvkyYd ifa&mifw h ufNyD; tcktcg tm;vk;H odaeMuNyD;jzpf
aeMuwJhtwkdif; zkH;xm;p&m rvkdawmhygbl;/ vufeufudkifwkdufckdufaeMuwJhvlrsKd;pkrsm;
147 &Srf;jynfb,fvJ

twGi;f rSmbJ ArmtcsKdU? ucsiftcsKdU? &Sr;f tcsKdU? u&iftcsKdUeJrY eG t f csKdUrsm;twGi;f rSmyif


bJ wdwv d if;vif; xk;d azmufpnf;&k;H vmMuygw,f/ ArmvlrsKd;BuD;0g'udk raMumufb;l vm;
ArmhueG jf rLepf0g'BuD;udk raMumufb;l vm;eJY wapätrsKd;rsKd;ajcmufjyNyD; vufeufaiGaMu;
tzkzH eHk YJ xk;d ESuNf yD; e,fcsJUwk&Yd UJ wefjyefawmfveS af &;tajccHpcef;awGukd tcdik t
f rmcsrSwf
vmMuygNyD/ EGm;uGaJ v usm;qGaJ v jzpfvmukeyf gNyD/ 'DtajctaeawGukd uRefawmfwrYdk od
csifa,mifaqmifvYdk tm;emaevkYd rjzpfawmhb;l / tajctaeudk tav;teuf todtrSwf
jyKNyD; jyóemudk &J&BJ uD; &ifqidk af jz&Si;f &ygvdrrhf ,f/

(6) 'Dvkdtajctaeqkd;awGukd qkdufatmif w[kefwnf; wGef;ykdYvmwm[m jynfaxmifpk

E-book is created by shanyoma


ppfppf zGJYcJhrdwm rzGJYcJhrdwmqkdwJh]]ykHpH}}jyóem[m t&if;cHvm;? urÇmeJYcsDNyD; ekdifiHwum
avQmuf'u k a© y;aewJt h ar&duefe,fcsJU*kP d ;f BuD;&JUya,m*eJt Y yk pf ;kd olw&Ydk UJ oabmxm;rSm;
vkyaf qmifcsufrmS ;[m t&if;cHvm;qkw d m oabmayguf&iS ;f avmufwefyg&ufeYJ uRefawmf
wk[ Yd m r&Si;f cJyh gbl;/ e,fcsJUorm;wk&Yd UJ 0ifa&mufpu G zf ufrBI uD;awGew YJ uG 'DuaeYwidk af tmif
(14)ESpfvkH;vkH; vlwef;pm;aygif;pkH vlrsKd;aygif;pkH yg0ifaoG;acsmif;pD;aeMu&wJhjynfwGif;
ppfyGJBuD;udk ]]uG,faysmufypfNyD; tajccHOya'pmtkyfxJu]]ykHpH}}wckwnf;aMumifhomvkdY
ZGwt f jiif;yGm;}}aeMur,fq&dk if b,fenf;eJrY S obmuswJ"h r®"|d mefuswJph pfaq;csuf rjzpf
Ekid yf gbl;/ tJ'v D dk qkcd whJ t
hJ ajctaeqk;d rsm;uom ArmvlrsKd;pkwpkv;Hk udk &Sr;f vlrsKd;pkwpk
vk;H u &efox l ifapcJw h ,f/ &Sr;f vlrsKd;pk u&ifvrl sKd;pk ucsifvrl sKd;pkwckv;Hk udv k J ArmvlrsKd;
pku &efox l ifapcJw h ,f/ tJ'v D edk YJ vlrsKd;BuD;0g' vlrsKd;i,f0g'wk&Yd UJ y#dyu©ukd tvGejf yif;
xefapcJyh gw,f/ aoG;uGo J xuf uGaJ pcJyh gw,f/

(7) aemufqkH; ]]u&ifwusyf-Armwusyf}}]]&Srf;wusyf-Armwusyf}}qkdwJha<u;aMumfoH


awG[m rk;d rTev f mNyD; uGt
J ufa&; cGx J u G af &;toHawG[mvJ qlwufvmcJyh gw,f/ e,fcsJU
orm;rsm;twGuf rsufjzLqkdufav q&mBudKufavjzpfvmygw,f/ e,fcsJUtEÅ&m,fawG
ywfcsm0kid ;f aewJ'h u
D aeYurÇmrSmf wkid ;f jynfwidk ;f ykrd o
dk yd o
f nf;pGm pkpnf;a&; BudK;pm;ae&wJh
umvrSm Armjynfaxmifpu k uGt J ufa&; cGx J uG af &;toHawG[m e,fcsJUwkt Yd wGuf bifoH
c&moHrsm;tjzpfeYJ BudKqko d uJo
h jYkd zpfapcJyh gw,f/ tcsKdUaom vuf0t J ,lo;D orm;awGuvJ
uGJtufa&; cGJxGufa&;w&m;awGeJY rD;avmifavyifhvkyfaeMuw,f/ 'Dvkdjzpf&wJhtwGuf
ArmvlrsKd;pkBuD;eJY Armjynftpk;d &twGuf wm0efruif;jzpf&avjcif;vkYd uRefawmfwrYdk sm;pGm
,lusKH;r&jzpf&ygw,f/ &k;d om;vSwn hJ aD emifvrl sKd;pkrsm;twGuf uRefawmfwrYdk sm;pGm pdwf
xdcudk rf yd gw,f/ jynfaxmifpBk uD;&,fvYdk zGNYJ yD;aemuf ¤if;wkt Yd usKd;pD;yGm;twGuf &mZ0if
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 148

rSm ajymyavmufatmif bmwckrS aqmif&Gufray;&ao;rD pdwf0rf;tuGJBuD;uGJMu&av


jcif;vkYd rsm;pGm toJemrdygw,f/ wenf;tm;jzifh &efou
l vufO;D avjcif;vkYd uRefawmfwYdk
&JUnHhzsif;ykHb0ukd rsm;pGma'gojzpfrdygw,f/

(8) tckawmhjzifh jynfaxmifppk pfppf rlzpYJG nf;a&;qkw d m ay:aygufvmygNyD/ 'Djyóem[m


tckrS rd;k ay:u usvmwJjh yóemr[kwyf gbl;/ uRefawmfwYdk &Snv f sm;pGm wifjycJwh &hJ mZ0if
orkdif;BuD;&JUjzpfpOftwGif;rS ay:xGufvmwJJh]]aemufqkH;a&yGufwck}}rQomjzpf } ygw,f/ 'D
jyóemrSm rsufESm(2)buf&Sdygw,f/ wbufu 'DvkdjzpfcJh&wmawG tukefvkH;[m jynf
axmifpkppfrzGJYcJhrdvkdYqkdwJh&kd;om;wJhvlrsKd;pkrsm;&JU]]ykHpH}}tay:rSm aumufcsufcswJjynf hjynfoYl
E-book is created by shanyoma

rsufEmS eJY vuG,o f ef;acgif rk;d arSmifawmtkyq f w


dk u
hJ mvqk;d BuD;xJrmS jynfaxmifppk pfppf
zG&YJ ef awmif;qkad pNyD; r&&if cGxJ u d hJ e,fcsJUrsufEmS &,fvYdk uRefawmfwYdk 'Dvrdk sufEmS
G cf MhJ uqkw
(2)bufudk wcsdex f rJ mS xifxif&mS ;&Sm; ppfaq;awG&Y adS e&ygw,f/

(9) 'gaMumifh 'DjynfaxmifpkppfppfzGJYpnf;a&;qkdwJhawmif;qkdcsufudk jynfolYrsufESmbuf


&k;d om;aom vlrsKd;pkrsm;&JUrsufEmS bufu ykpH jH yóemtjzpfeYJ wifjywmudk uRefawmfwaYdk wG
[m nDtuk&d if;jcm rdom;pkpw d "f gwfeYJ pdw&f n
S &f nS f ZGaJ umif;aumif;eJY ,k,
H MHk unfMunfajz
&Si;f ndE§ idI ;f Mu&ef vkyd gvdrrhf ,f/ odaYk omfvJ wzufu e,fcsJUrsufEmS jzpfwjhJ ynfaxmifpNk ydKuGJ
a&; jyóemudak wmh jywfjywfom;om;bJ &ifqidk cf ck MH u&vdrrhf ,fvYdk uRefawmfw, Ydk q
l Muyg
w,f/
obmywdBuD;cifAsm; - uRefawmfwYk nDtudk vlrsKd;pkrsm;twGi;f ? taxGaxGr
auseyfrBI uD;[m aemufq;Hk jynfaxmifppk pfppfzpYJG nf;a&;rl wifjyawmif;qkv d mMuonft
xd b,fvkdtwdwf ypöKyÜefjzpfpOfrsm;twGif;rS ay:aygufvmonfudk &efolrdwfaqG cGJNyD;
uRefawmfwifjycJNh yD;ygNyD/ ,ck 'kw, d tcsuftjzpfeYJ ckvdk tajctaersKd;rSm &Sr;f rlac:ac:
okrYd [kwf jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGcYJ sKyfrS wifjywJrh al c:ac: jynfr&JUacgif;aqmifru I kd
tajccHNyD; jynfaxmifpzk pYJG nf;a&;rlukd y,fzsufNyD; uGezf uf'a&;&Si;f qefwhJ jynfaxmifpk
ppfppfru l kd zGpYJ nf;cJyh gvQif jynfaxmifpk rajrmufaomfvJ um,uHajrmuftm;jzifh jynfaxmif
pkNydKuGaJ &;om jzpfvrd rhf ,fqw dk m uRefawmfwu Ydk vkaH vmufwt hJ aMumif;jycsufrsm;udk nd§
EIdif;yg&ap/

wef;wlínDrQrI tajccHejYJ ynfe,frsm;tm; aygif;pnf;zGpYJ nf;xm;jcif;udk jynfaxmif


(1) ]]wef
pk[íl ac:ygonf }} tJ'pD maMumif;[m Ekid if aH &;odyyHÜ nmusrf;wkid ;f rSm ygavh&w
dS ahJ ,bk,s
149 &Srf;jynfb,fvJ

t"dygÜ ,faz:jycsuf jzpfygw,f/ odaYk omf tJ'o D abmw&m;udk vufawGt Y aumiftxnf


az:zku Yd swJt h cgrSm urÇmay:rSm ,aeY&MdS uwJjh ynfaxmifpEk idk if w H idk ;f [m (qkAd , D uf? tar
&duef? qGZd mvef? uae'g? MopaMwvD;,m;? awmiftmz&duponfjzif)h rdrw d &Ydk UJ Ekid if aH &;?
pD;yGm;a&;? vlraI &;? tajctaersm;t&om ykpH t H rsKd;rsKd; enf;trsKd;rsKd; &mZ0ifjzpfpOf
trsKd;rsKd;eJY csOf;uyftaumiftxnfaz:avh&SdMuygw,f/ jynfaxmifpkwkdif;&JUtajccH
t*FgwlMuayrJh vufawGjY zpfpOfeaYJ ygif;pnf;ykv H u©Pmrsm;rSm rwlMuygbl;/ 'g[m &mZ0if
oufaoBuD;ygbJ/ oabmw&m;u onfvq dk w dk thJ wGuf Ekid if w H idk ;f rSm 'Dvydk J wykpH x H Jw
enf;xJ jzpf&r,fqw kd m[m r[kwyf gbl;/ qkAd , D ufrmS qkAd , D uftajctaeeJY qkAd , D ufenf;
t& zGx YJ m;ygw,f/ tvm;wl tar&duefjynfaxmifprk mS vJ tar&duefjynf&mZ0ifjzpfpOf

E-book is created by shanyoma


t& wusKd;xJ wcsDxJ r[kwb f J tqifq h ifw
h ;dk csJUzGpYJ nf;vmcJMh uygw,f/ tvm;wl tjcm;
jynfaxmifpEk idk if rH sm;rSmvJ olw&Ydk UJ b0tajctaet& vufawGrY sufarSmufjyKNyD; csOf;uyf
ykt
H rsKd;rsKd;eJY zGpYJ nf;cJMh uygw,f/ urÇmay:rSm vltcsif;csif; acgif;ykjH zwfru I if;NyD;? wef;
wlnrD Q qk&d , S v f pfpeH pfb0rSmjzifh jynfaxmifppk pfppf tjzpfq;Hk qkw d qhJ Adk , D uf,el , D rH mS bJ
tcktopfa&;qGq J J jynfaxmifpt k yk cf sKyfa&;pnf;rsOf;opfeq YJ ydk gvQif 4-ck &Syd gvdrrhf ,f/
1918-ck? ZlvkdifuGefpwDusL;&Sif;ESifh¤if;aemuf 1924-ck? uGefpwDusL;&Sif;? ¤if;aemuf
1936-ck? pvmvifuGefpwDusL;&Sif;ESifh,cka&;qGJaeqJ uGefpwDusL;&Sif;wkdY[lí jzpfyg
w,f/ tJ'&D mZ0ifoufaorsm;t& uRefawmfwjYdk ynfaxmifpu k v dk J uRefawmfw&Ydk UJ bcifBuD;
AkdvfcsKyfatmifqef;eJYacgif;aqmifBuD;rsm;[m vlrsKd;aygif;pkHaexkdif&mEkdifiH\&mZ0ifjzpf
pOft& aygif;vnf; aygif;aeMu&efEiS hf nDvnf; nDnw T Mf u&ef[í l vufawGb Y 0awmif;
qkcd sufrsm;t& tarQmftjrifBuD;pGmeJY zGpYJ nf;xm;cJjh cif;jzpfygw,f/ aygif;omaygif;Muí
rnDnw T Mf u&ef r[kwb f ?J aygif;vJaygif;Mu nDvJ nDnw T Mf u&ef rlrsm;eJw Y nfaqmufcMhJ u
jcif;jzpfygw,f/ ¤if;udk &ufaygif;w&mjynfah tmifyif Nidr;f csrf;pGm rprf;oyf&ao;rD &ef
olukd rdwaf qGvyk ?f rdwaf qGukd &efox l ifNyD; jynfaxmifpw k ckv;Hk yGuyf u G v f efatmif jynf
wGi;f ppfr;D BuD; awmufavmifcw hJ m[m 'DuaeYtxdygwJ/h urÇmrD;avmif om;aumifjceif;
qkwd b hJ 0qk;d BuD;xJrmS pm&Guaf y:u ykpH [ H m rSm;aeygNyDvdYk b,fvv dk , G vf , G ef YJ aumufcsuf
csEkid yf ghrvJ/ av;av;eufeuf csdecf sdeq f qeJY ndn § E§d idI ;f EIid ;f vkyaf qmifMurS jzpfMuygvdrhf
r,f/ uRefawmfwt Ydk m;vk;H wcJeuf aoG;pnf;nDnw T Mf upOf 1947-ck? arv z-q-y-v
yPmrnDvmcHBuD;rSm wpfo;Hk vk;H aumfrwDrS a&;qGw J ifjycJw h jhJ ynfaxmifpzk pYJG nf;ykrH sm; o
abmxm;rsm;[m uRefawmfw&Ydk UJ vufawGb Y 0eJY b,favmufuu dk n f aD tmif &if;&if;ES;D ES;D
ndE§ idI ;f a&;qGcJ MhJ uw,fqw dk m &mZ0ifaMumif;udk jyefajymif;owd&MuzkYd jzpfygw,f/ xkpd Ofu
Armjynfrudk jynfe,fwcktjzpf zG&YJ ef jyóemray:cJMh uwm[m uRefawmfwYdk em;rvnfvYdk
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 150

okrYd [kwf owdvpfomG ;Muvkv Yd m; odrYk [kwf tjcm;vkaH vmufaom &mZ0ifaMumif;? Ekid if H
a&;aMumif;? pD;yGg;a&;aMumif;? taxmuftxm;rsm;aMumifv h m; ponfjzifh "r®"|d mefus
us jyefvnfqef;ppfzkdY vkdygvdrfhr,f/ jynfr[m jynfe,fwck r[kwfcJhawmhonfESifh uRef
awmfw&Ydk UJ jynfaxmifpt k *FgBuD;[m uG,af ysmufysufp;D cJah vNyDvm; odrYk [kwf ykpH u
H rSeaf omf
vJ ya,m*rsm; tajctaersm;eJY tkypf ;dk olw&Ydk UJ oabmxm;eJY vky&f yfu rSm;cJMh uwmvm;
pojzifh usefjyefw Y phJ pfaq;rIukd jyKMu&ygvdrrhf ,f/

(2) aemuftaMumif;jycsufw&yfuawmh uRefawmfwjYdk ynfaxmifp[ k m rlvtpuwnf;u


e,fcsJUya'o&mZfpeH pf&UJ tarGq;dk awGukd cH,Nl yD; wef;rnDí rwk;d wufaom vlrsKd;pkrsm;?
E-book is created by shanyoma

a'orsm;? jynfe,frsm;udk aygif;pkí jynfrudk tajccHum zGpYJ nf;cJ&h wJjh ynfaxmifpjk zpfchJ
ygw,f/ 'g[m uRefawmfw&Ydk UJ vufawGb Y 0jzpfcyhJ gw,f/ tJ'v D t
dk ajcrSm jynfru BuD;pGm
aom wm0eferYJ eS u f efaomoabmxm;rsm;udk tajccHNyD; jynfe,fvrl sKd;pktm;vk;H eJw Y ef;wl
&nfwlaoG;pnf;nDnTwfzkdY vkdygw,f/ EkdifiHa&;? pD;yGg;a&;? vlrIa&;wkdYrSm wef;wlnDrQjzpf
vmatmif acgif;aqmifraI y;NyD; pkaygif;wnfaqmufMuzkv Yd w dk ,f/ tJ'g[m jynfaxmifpk
&JU&mZ0ifay;wm0efBuD;jzpfw,f/ 'Dwm0efawGukd uRefawmfwYdk raqmif&u G Ef idk cf MhJ uvkYd &ef
olaysmufNyD; tcsif;csif; owfcjhJ zwfcMhJ u&'geJY tcsdeu f ek cf MhJ u&w,f/ wef;wlnrD Q tajc
odaYk &mufatmif rjr§iw hf if raqmif&u G Ef idk cf MhJ ubl;/ tJ'v D dk rlvtajcqk;d rSmbJ vufawGY
&kyf0w¬KoabmawGudk ab;csdwfNyD; twif;bJ wef;wlnDrQjynfe,fawGtjzpfeJY tm;vkH;
jcHcwfMuapNyD; jynfaxmifppk pfppfqo dk nfukd zGpYJ nf;Muap&rnfqv dk Qif nDnw T v f í dk aygif;
&efr[kwb f J NydKuGv
J í
dk om aygif;&efjzpfygvdrrhf ,f/ wef;wlnrD Qrjzpfao;wJ&h yk 0f w¬Ktajc
cHay:rSm ykíd om uGjJ ym;jcm;em;apwJeh nf;eJY usOf;ajrmif;pGm aygif;pnf;jcif;omjzpfygvdrhf
r,f/

(3) tJ'Dvkd]]jynfaxmifpkppfppf}}rsKd;[m odyfonf;pkpnf;wJhjynfaxmifpkrsKd; jzpfrvmbJ


uGjJ ym;jcm;em;rIawG tajccHwjhJ cHpnf;&k;d twGi;f rSm}} uGmayguf [mayguf? xk;d ayguf? azguf
ayguf}}awGtjynfhygvmwJhjynfaxmifpkom jzpfygvdrhfr,f? jynfaxmifpkppfppfqkdonfrSm
uGezf 'D a&;&Si;f bufoYkd wdr;f apmif;oGm;NyDjzpfygw,f/ tJ'v D dk jynfaxmifprk sKd;[m &efrsm;
vSwhJ 'DuaeYurÇm 'DuaeYta&SUawmiftm&Sa'orSm b,fenf;eJY touf&n S Ef idk zf ,
G &f mr&Sd
bl;qkw d m uRefawmfwYdk vG,v f ,
G ef o
YJ abmaygufEidk yf gw,f/

(4) 'Dv[
dk maygufumG aygufawGeYJ jynf0h aewJjh ynfaxmifppk pfppfrsKd;ukd uRefawmfwYdk tck
151 &Srf;jynfb,fvJ

b,fvkdtajctaersKd;rSm zGJYpnf;zkdYawmif;qkdaeMuygovJ &Sif;&Sif;uawmh jynfaxmifpk


wckv;Hk jyóemaygif;(16000)eJEY idk if aH &;? pD;yGm;a&;? b@ma&;? ppfa&;tMuyftwnf;
awGeYJ 'kuy© ifv,fa0aewJu h mvqk;d BuD;rSm ajymif;vJzpYJG nf;Mu&efjzpfygw,f/ tcsif;csif;
awG owfjzwfaoaMuvkdY rqkH;Ekdifao;wJhumv nDtpfudkvlrsKd;pkaoG;csif;om;csif; t
csif;csif;wk[Yd m arwåmpdwu f if;NyD; &G&H mS rke;f wD; r,kMH unf r,kaH eMuwJu h mv tJ'v
D u
dk mv
rsKd;rSm ud,
k jhf cHu,
dk cf wfMupd&Yk UJ vkq
Yd &kd if arwåmeJvY rf;cGMJ u&'g r[kwb f J tmCmwawGev YJ rf;
cGMJ u&'g b,fenf;eJrY S a&&Sncf rH nfr[kwyf g? rdwaf qGyo D olcsif;yif uawmufuqjzpfw;Hk
vrf;rcGaJ o;bJ t&Snaf rQmfNyD; cspfw;Hk rSmom vrf;cGaJ vh&MdS uygw,f/

E-book is created by shanyoma


(5) xdYkxufaMumufp&mtaumif;qkH;uawmh tar&duefqD;wkd;&JUtajccHpcef;awG[m
jynfaxmifpek ,fajrtwGi;f ykpH t H rsKd;rsKd; toGit f rsKd;rsKd;eJY 0ifa&mufx;dk azmufNyD; jynfr
twGi;f rSma&m vlrsKd;pkrsm;twGi;f rSma&m csrSwaf rTaESmufjcif;cHae&wJu h mvrsKd;rSm ]]jynf
axmifppk pfppfqNdk yD;}} uGmayguf [maygufawGejYJ cHcwfMu&if uRefawmfw&Ydk UJ jynfaxmifp[ k m
a&wdrfepf&awmhr,fvkdY &kd;om;pGm pkd;&drfhrdygw,f/ usm;vufudk 0uGuftyfouJhodkYaom
tajctaeukd qku d af &mufEidk yf gw,f/ ,aeY uGe*f -dk vmtkd ok;H uGJ av;uGJ tajctaersm;
eJY *smreDEpS cf ?k ud;k &D;,m;ESpcf ?k AD,uferfEpS cf w
k &Ydk UJ jzpfaeykrH sm;rS ocFP;f pmxkw, f Ml uzkv
Yd dk
ygvdrfhr,f/

(6) taMumif;jycsufuawmh jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH&JUtrsKd;om;pD;yGm;a&;0g'eJYtrsKd;


om;pD;yGm;a&;xlaxmifrt I ajctae[m 14-ESpo f ufwrf;twGi;f rSm b,fvrdk w S nfNidrrf I
te,fxikd rf I r&&Scd ahJ o;ygbl;/ jynfaxmifpn k nD w
T af &;eJcY idk rf mwnfNrJa&;[m ¤if;&JUtrmcH
tkwjf rpfjzpfww hJ n
l wD hJ wnfNidrwf phJ ;D yGm;a&;0g'eJt Y e,fxidk v f mwJph ;D yGm;a&;xlaxmifrv I yk f
ief;rsm;ay:rSm rkcswnfaeygw,f/ t&if;&Sipf ;D yGm;a&;0g'eJx Y al xmifrt I ay:rSmbJ tajc
cHq&k , S v
f pfp;D yGm;a&;0g'eJx Y al xmifraI y:rSmbJ tajccHcH jynfaxmifpw k 0Sr;f vk;H rSm pD;yGg;
a&;0g'tm;jzifh wlnDrIESifhcGJa0vkyfaqmifrIvkyfief;rsm;tm;jzifhvnf; te,fxkdifrI&Sd&ay
vdrrhf ,f/ jynfru wnfrh wfwahJ cgif;aqmifreI YJ uk, d u
f sKd;pGew Yf thJ ultnDrsm; ay;&ayvdrhf
rnf/ acwfopfpD;yGm;a&;xlaxmifrIrsm;rSm rdrd&JUajcaxmufay:rSm rdrdvkH;0 &yfwnfNyD;
rdr&d UJ tpGr;f owåed cYJ sDwufvYdk rjzpfEidk af o;wJb h 0rSm &Sad eMuao;wJu h csif? u&if? u,m;?
csif;? rGe?f &ckid pf wJjh ynfe,frsm;udk jynfrESit hf wl (On mutual development basis) vkaYd c:wJh
twlwuGw;dk wufBuD;yGm;a&;tajccHay:rSm rsm;pGmBudK;yrf;aqmif&u G &f ef vkt d yfygao;
w,f/ tcktcg zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'u &nfneT ;f wJph ;D yGm;a&;0g'eJq Y u dk af &muf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 152

ae&wJph ;D yGm;a&;b0[m rsm;pGm uGmjcm;vsuf&NdS yD; b,fvrdk S zrf;vkq Yd yk v


f rYkd &atmif rwnf
rNidrjf zpfaeygao;w,f/ vkyif ef;tm;jzifv h J te,fxidk rf [ I m bmwckrS rjyEkid af o;ygbl;/
tJ'DvkdtajctaersKd;rSm usOf;ajrmif;wJhvlrsKd;i,f0g'eJYtay:pD;vlrsKd;BuD;0g'tajccHwkdY
eJY jynfaxmifpktwGif; udk,fpDudk,fiS jcHcwfNydKifqkdifMu[Jhqkd&if A[dkpkpnf;csufESifhacgif;
aqmifrI (centre of unity and leadership) [m uG,af ysmufavsmh&NJ yD; pD;yGm;a&;tm;jzifh ykd
rkNd ydKuGzJ &Ydk mjzpfygvdrrhf ,f/ tJ'v D t
dk rmcH tkwjf rpfupNyD; NydKuGjJ cm;em;ukeMf u&if jynfaxmif
pkBuD;[m ywfww k v
f rYdk &atmif NydKuGzJ yYdk gwJ/h t&if;&Sipf eH pf? qk&d , S v f pfpeH pf? ya'o&mZf
pepfponfjzifh wjynfe,fEiS w hf jynfe,f? acGMY ucwfMu ty ya,m*rsm;udk zdwaf c:Mu&
onfb h 0odw Yk idk af tmif qku fd af &mufuek Ef idk yf gw,f/ twlwuG wk;d wufBuD;yGm;a&;tajccH
E-book is created by shanyoma

ay:rSm uRefawmfwt Ydk m;vk;H [m 5-ESppf rD u H ed ;f ok;H Budrrf QeJt


Y pGr;f ukef nDnw T pf mG BudK;yrf;
xlaxmifEidk Mf uygrS jynfe,fjynfr nDrQwJt h ajccHet YJ em*wfudk aumif;pGm csDwufEidk rf nf
jzpfygw,f/

(7) ¤if;aemuf taMumif;jycsifwmuawmh usaemfwkdY nDtpfudkvlrsKd;pkrsm;&JUpmaytEk


ynm odyyHÜ nmpwJ, h Ofaus;rI tqift h wef;[m aMuuG0J rf;enf;zG,&f mBuD; edru
hf saeao;
jcif;bJjzpfygw,f/ 'gawGukd jr§iw hf ifap&mrSm jynfe,fjynfrtwlwuG wk;d wufjr§iw hf ifa&;
vrf;pOfawGukd jynfrubJ acgif;aqmifraI y;NyD; ud, k uf sKd;pGew
Yf t
hJ ultnDawGeq YJ aJG c:jr§ihf
wifay;&ef rsm;pGmvkad yvdrrhf ,f/ 'De,fy,frmS jynfru jynfe,fawGukd wu,fwrf; tm;
jznfhay;zdkYvkdygvdrfhr,f/ jynfru jynfe,fawG&JUvlrIa&;eJY,Ofaus;rIjr§ifhwifa&;vkyfief;
awGudk pDrHudef;t&yf&yfeJY wu,fhoabmxm;BuD;BuD;xm; tepfemcHum tultnDawG
ay;Mu&ygvdrfhr,f/ qkdAD,uf,leD,Hjynfe,f orwEkdifiHBuD;awGu awmifydkif;tm&Sjynf
e,fuav;awGukd tjrefq;Hk wk;d wufvm&ef tm;ay;cJyh aHk wGukd om"uxm;&ef rsm;pGmt
a&;BuD;vSygw,f/ 'Dvdk tajccHoabmxm;awGukd axmufxm;NyD;awmhvJ jynfrudk jcHcwf
NyD; jynfe,fawGet YJ vSr;f ra0;uGmapoifah o;vkYd ,lqygw,f/ epfemp&m&Sv d Qif jynfe,f
awGuom ydí k epfemukeyf gvdrrhf ,f/

(8) ta&;tBuD;qk;H taMumif;jycsufw&yfukd xyfrw H ifjyvdyk gao;w,f/ 'guawmh t


jcm;r[kwyf gbl;? ,aeY uRefawmfwjYdk ynfaxmifp&k UJ trsKd;om;umuG,af &;jyóemBuD;bJ
jzpfygw,f/ urÇmNh idr;f csrf;a&; vkjH cKHa&;[m vk;H 0pdwcf s&NyDvYdk b,fEikd if BH uD;awGurS {uEÅ
tmrcHcsuf ray;Ekid af o;ygbl;/ Nidr;f csrf;a&;tvm;tvmrQomjyqkMd uygao;w,f/ t
aumiftxnf jzpfay:vm&ef urÇmjh ynforl sm;tm;vk;H 0dik ;f tkBH udK;yrf;aeMu&qJumvbJ
153 &Srf;jynfb,fvJ

&SdMuygao;w,f/ tjcm;a'orsm;wGif pdwfrcs&onfxuf ta&SUawmiftm&Sa'oEkdifiH


rsm;[m e,fcsJUorm;rsm;&JUpm;usufa[mif;eJq Y ;D wk;d pwJph pftajccHpcef;rsm; tckid t
f rm
wyfp&JG ma'ojzpfwt hJ wGuf usL;ausmfa&;ppfrsm;ukd tcsderf a&G; arQmfvifu h muG,&f rJh t
ajctaea&mufaeygw,f/ tdrfem;eD;csif;awGjzpfwJh ,kd;',m;? AD,uferf? vmtkd? uef
abm'D;,m;Ekid if rH sm;&JUtajcudk Munfyh g/ NyD;awmh tar&duefurl ifwefwyfrsm; ok;H Ekid if H
cGNyD; usL;ausmfxm;yku H vdk J Munfyh g/ tJ'v D t
dk ajctaersKd;rSm jynfaxmifpu k muG,af &;
twGuf EkdifiHa&; ppfa&; nDnTwfrI[m b,favmufta&;BuD;w,fqkdwm cefYrSef;Ekdifyg
w,f/ ud, k thf csif;csif; owfvjYdk zwfvfYdk tm;r&Ekid af o;ovkd jzpfae&wJb h 0rkoYd maygh/ okYd
r[kwyf gu tar&duefurl ifwef usL;ausmfa&;ppft<uif;tusefawGukd csufcsif;bJ &Si;f

E-book is created by shanyoma


vif;oGm;atmif 0dik ;f tkw H u dk cf u dk t f yfct
hJ ajctaeBuD; jzpfygw,f/ trsKd;om;umuG,af &;
ukd awmifw h if;atmif vkyzf v Ydk w dk u
hJ mvBuD;bJ jzpfygw,f/

(9) aemuftaMumif;jycsufw&yfuawmh rnfonfw h jynfaxmifEidk if rH mS jzpfjzpf? rnfonfh


jynfaxmifpEk idk if rH mS bJjzpfjzpf vlrsKd;pkrsm; trsm;tjym;&S&d mrSm ta&twGut f m;jzif¤h if;?
t&nftcsif;tm;jzifh¤if; wkd;wufjrifhrm;wJhvlrsKd;pkBuD;wck[m tjcm;aomvlrsKd;pkrsm;
&JUtusKd;pD;yGm;twGuf acgif;aqmifraI y;&pNrJbjJ zpfygw,f/ w&kyjf ynfrmS ]]aemifawmf?
[efvlrsKd;pk}}qkdAD,ufrSm]]aemifawmf&k&SmvlrsKd;pk}}ponfjzifh ta&;awmfykHtqufquf
awmfveS af &;t00rSm acgif;aqmifrI ay;cJMh u&k;d &Syd gw,f/ 'gaMumifv h J e,fcsJUorm;awG
[m EkdifiHwEkdifiHudk wkdufckdufodrf;ydkufr,fMuH&if acgif;aqmifvlrsKd;pkBuD;eJYtjcm;vlrsKd;pk
rsm;tm;vkH; tjyif;txef &efwkdufaoG;cGJypfavh&Sdygw,f/ 'Denf;eJYacgif;aqmifrI uif;
jywfqw d of Ok ;f apNyD; e,fcsJUbufawmfom;vlrsKd;pkjzpfatmif a&mufatmif odr;f oGi;f avh
&Syd gw,f/ ¤if;twGuf vlrsKd;BuD;0g'? vlrsKd;i,f0g'rsm;udv k J xd;k oGi;f avh&MdS uygw,f/ ,ck
vkt d ajctaersKd;rSm jynfaxmifppk pfppfuo dk m zG&YJ vQif Ekid if aH &;wnfNidrrf u
I vJ enf;enf;
rSvJr&Sdao;wJhumvrSm jynfe,fjynfr EkdifiHa&;acgif;aqmifrI tqufjzwfa&;bJjzpfyg
vdrrhf nf/ ykc;Hk csif;wkud ?f vlcsif;&ku
d q
f wdk EhJ idk if aH &;tajctaersKd;udk e,fcsJUwku dY rkcsajr§muf
yifzh efw;D ay;rnfom jzpfygw,f/

(10) usaemfw&dYk UJ aemufq;Hk taMumif;jycsufuawmh Ekid if w H um &mZ0ifocFP;f pmt&? zGYJ


pnf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'w&yfukd trsKd;om;nDnw T af &;twuf<uqk;H tcsderf mS acwf
ajymif;csdet f oD;tyGit hf jzpfeYJ a&;qGjJ y|mef;&k;d &SMd uygw,f/ b,fawmhrS olwvl igwrif;
eJY z&kzd &JtrsKd;om;nDnw T af &;awG NydKuGNJ yD; tcsif;csif;tmCmwawGerYJ ;D awmufaewJt h
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 154

csderf mS a&;qG&J ;dk vJ r&Sb d ;l / tajccHoabmudk ajymif;vJjyifqif&;dk vJ r&Syd gbl;/ 'g[m urÇmh
usifph OfBuD;ygbJ/ tJ'v D tdk csdet f cgrsKd;rSm a&;qGjJ yifqifcsifvJ ratmifjrifwt hJ jyif]]rif;
NydKif pkd;NydKif}}rsm;yif jzpfavh&SdMuygw,f/ tJ'Dawmh tckvJ usaemfwkdY&JUtajccHOya'ukd
tckvkd jynfaxmifpkrSm rD;avmifa&arQmjzpfaeao;wJhumvrSm tajccHupNyD; jyifqif
ajymif;vJMu&r,fq&dk if b,fenf;eJrY S oifah wmfvrd rhf nfr[kwaf Mumif; xyfavmif;wifjy
jcif;bJ jzpfygw,f/
obmywdBuD;cifAsm; - jynfaxmifpkppfppfqkdwJhrl[m tckvdktajctaersKd;rSm
b,fenf;eJrY S roifah wmfao;aMumif;? Ekid if w H uma&;&m jynfwiG ;f a&;&m &Ia'gifrh sm;uae
NyD; taMumif;(10)csufrQ jycJNh yD;ygNyD/
E-book is created by shanyoma

azaz:0g&Dv 24-&ufaeY 'DE;DS aESmzvS,yf BJG uD;&JUtzGiahf eYrmS zD'&,frel yYJ wfouf
NyD; 0efBuD;apmcGecf sKdew YJ uG jynfe,facgif;aqmifBuD;rsm;&JUajymqkw d ifjycsufawGukd usaemf
wkYd jynfjh ynfph pHk Hk Mum;emcJ&h ygNyD/ yGiv hf if;wJth oJEv S ;Hk eJv
Y J ,k, H MHk unfMunf jyefvnfo;Hk oyf
Muygw,f/ tJ'Dvkd okH;oyfppfaq;csufrsm;t&]]zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'}}&Ia'gifh
ubJ jyefvnfacsycGijhf yK&ef awmif;yefvydk gw,f/
tajccHOya'&Ijrifyh t Hk & usaemfweYdk jYJ ynfe,facgif;aqmifBuD;rsm;[m z,f'&,f
rleyYJ wfoufvYdk oabmuGv J cJG suf[m ae&mok;H ae&mrSm &Sad ew,fqw dk m aumif;pGm&dypf m;
rdvmygw,f/
yxrae&mu usaemfw&Ydk UJ jynfaxmifp[ k m jynfrukd tajccHNyD; jynfe,frsm;udk
pkaygif;zGJYpnf;xm;wJhz,f'&,frljzpfygw,f/ 'DvkdzJYGpnf;cJhjcif;[m usaemfwkdY wkdif;jynf&JU
Ekid if aH &;? vlrsKd;a&;? pD;yGm;a&;? ,Ofaus;rIpwJw h ;dk wufjzpfay:rI &mZ0ifjzpfpOfrsm;twGi;f
rS b0ESi[ hf yfí obm0ususxlaxmifcjhJ cif; jzpfw,fvYdk usaemfwYdk av;eufpmG ,kMH unf
w,f/ jynfrudk tajccHí jynfaxmifpzk pYJG nf;jcif;[m jynfaxmifpw k ckv;Hk twGuf (Cen-
tre of unity and leadership) vka Yd c:wJA[k
hA[kad cgif;aqmifreI n YJ n D w T af &;pkpnf;csuftjzpfeo YJ m
xlaxmifcjhJ cif;jzpfygw,f/ vufawGMY unfyh g? jynfe,frsm;teuf tcsKdUu &mZ0ift& jynf
e,foabmaqmifcJhaomfvJ tcsKdUu ,ckrS jynfe,fb0odkY ul;ajymif;zefwD;ae&qJjzpf
w,f/ tcsKdUu ,ckrS jynfe,fb0okYd xlaxmif&efjyifqifawmif;qdak e&qJ &Sad o;w,f/
tcsKdUvlrsKd;pkrsm;rSmawmh tjcm;vlrsm;pkrsm;ESifha&maxG;,Sufwif aexkdif&qJb0rSm &Sd
w,f/ Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;? vlraI &;jzpfpOfw[ Ydk m ,ckrS pwifoaE¨,al e&qJ ajymif;vJae
&qJjzpfw,f/ &mZ0ift& trsKd;om;vGwv f yfa&;wku d yf wJG avQmufrmS jynfrArmvlrsKd;pk
u ta&twGut f m;jzif¤h if;? t&nftaoG;tm;jzif¤h if;? acgif;aqmifNyD; yef;0ifcyJh gw,f/
wnfaeqJp;D yGm;a&;? vlraI &;pHepft&uvJ acgif;aqmifcsDwuf&rJt h aetxm;rSm&Sw d ,f/
155 &Srf;jynfb,fvJ

tem*wfEidk if aH &;vrf;aMumif;udk xde;f aMumif;csDwuf&rJw h m0efuvJ jynfrrSm &mZ0ift&


wm0efy&kd w dS ,f/ tJ'v D dk taetxm;rsm;t& zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'udk a&;qGw J hJ
tcgrSm jynfrudk A[kad cgif;aqmifreI n YJ nD w T af &;pkpnf;csuftjzpf tajccHNyD; tjcm;jynf
e,frsm;? a'orsm;udk pkaygif;um zGpYJ nf;cJjh cif;jzpfw,f/
'gudk usaemfwkdYu &mZ0ift& b0jzpfpOfeJYukdufnDwJhjynfaxmifpkrljzpfw,fvkdY
jywfjywfom;om; ,kMH unfvufcw H ,f/
usaemfw&Ydk UJ jynfe,fnt D pfuakd cgif;aqmifBuD;rsm;u jynfr[m jynfaxmifpt k m
Pmudk vuf0g;BuD;tkyNf yD; jynfe,frsm;? vlrsKd;pkrsm;udk vTr;f rk;d cs,fv, S w f ,f]yPÖmquf}
e,fawGtjzpfeYJ tEkid u f sifw
h ,fv, Ydk q l w,f/ 'gaMumifh jynfr? jynfe,fawGtm;vk;H toD;

E-book is created by shanyoma


oD;uk, d t hf csKyftjcmtmPmeJu Y , dk w f ef;wl&nfw&l MdS uNyD; A[kjd ynfaxmifpu k kd pkaygif;zGpYJ nf;
&rnf? oabmqE´t&om tmPmrsm; cGaJ 0ay;r,f/ 'Dvjdk ynfaxmifppk pfppfrf rl sKd;uko d m
tvk&d w dS ,f/ tar&duef? qGZd mvef? qdAk , D uf,el , D u
H o
hJ aYkd omtajccHoabmrsKd;jzpfap&
r,fvYdk &Si;f vif;ajymMum;oGm;ygw,f/ wenf;tm;jzifh uGezf 'D a&;&Si;f qefqefzpYJG nf;&r,f
vkYd qkv d ydk gw,f/ tJ'v D dk uGvJ aJG ecsuf[m yxrae&mjzpfygw,f/ tar&duef? qGZd mvef?
qdAk ,D uf,el , D wH Ydk jynfaxmifpzk pYJG nf;vmykH &mZ0ifjzpfpOfb0eJY usaemfwjYdk refrmjynfaxmif
pkouf0ifvyI &f mS ;vmyk?H oaE¨wnfvmykjH zpfpOferYJ sm;pGmjcm;em;rI &Sad eygw,f/ ynm&Sd owd
jzpfcq J o dk vkd usaemf tenf;i,f ZmwfaMumif;jyefyg&ap/
tar&duefjynfaxmifpt k ajccHOya'[m trsKd;om;vGwaf jrmufa&;ppfyBJG uD;u
aygufzmG ;ay;cJyh gw,f/ xkpd pfyBJG uD;rwkid rf D NAdwo d Qe,fcsJUwkaYd tmufrmS NAdwo d Qukv
d edk jD ynf
e,frsm;tjzpfeYJ ol&Y mZ0ifjzpfpOfeo YJ o l ;D jcm;wnf&cdS yhJ gw,f/ olb Y &k ifceH o
YJ l Oya'jyKvTwf
awmfeYJ oD;jcm;wnf&cdS yhJ gw,f 1776-ck? Zlvidk v f 4-&ufaeY trsKd;om;vGwaf jrmufa&;
ppfyaJG usnmpmwrf;BuD;xkwjf yefwt Jh cgrSmvJ ppfausnmykid cf iG ?hf Nidr;f csrf;a&;pmcsKyfcsKyf
qkEd idk cf iG hf rdrBd udKufEpS o f ufovkd r[mrdwzf pYJG nf;ydik cf iG hf pwJt h cGithf a&;rsm;udk vk;H 0ykid w f hJ
tcsKyftjcmtmPmykid jf ynfe,fEidk if rH sm;tjzpfeYJ ausnmNyD; vGwaf jrmufa&; ppfyBJG uD;ETcJ hJ
Mujcif;jzpfygw,f/
puwnf;u tcsKyftjcmtmPmydkifEkdifiHrsm;tjzpfeJYoD;jcm;xlaxmifí wkdufyGJ
0ifcjhJ cif;jzpfygw,f/ ¤if;aemuf trsKd;om;vGwaf jrmufa&;ppfBuD;udk ydrk x dk ad &mufpmG ckcH
wku
d cf u dk Ef idk Mf u&eftwGuf 1777-ck? Ek0d ifbmv 15-&ufaeYrmS (Article of Confederation)
vkaYd c:wJjh ynfe,faygif;csKyfpnf;rsOf;Oya'w&yfukd a&;qGjJ y|mef;MuNyD; 13-jynfe,f[m
jynfe,ftvku d f oD;jcm;vufct H wnfjyKcJw h ,f/ 1878-ck? rwfv 1-&ufaeYrmS ar&Dvef
jynfe,fu aemufqkH;vufcHtwnfjyKw,f/ tJ'DtajccHpnf;rsOf;yxryk'frokH;ckrSmbJ
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 156

tar&duefjynfaxmifpBk uD;[m uGezf 'D a&;&Si;f jzpfwt hJ aMumif; jynfe,fwidk ;f tcsKyft


jcmtmPmESiv hf ;Hk 0vGwv f yfciG &hf adS Mumif; bk&H efou l kd pkaygif;wku d cf u dk af &;twGuf ckid rf maom
r[mrdwzf pYJG nf;rI (A firm league of Friendship) tjzpfeYJ yk'rf 3-t& zGpYJ nf;xm;aMumif;
ponfjzifh txift&Sm; yg&Syd gw,f/
tar&duefjynfaxmifpk[m uGefzD'a&;&Sif;u paMumif; txift&Sm;jyw,f/
aemufrS 1787-ck? azaz:0g&Dv 21-&ufaeY uGe*f &ufusrS uGezf 'D a&;&Si;f zGpYJ nf;ykrH QESihf
jynfaxmifpt k iftm;[m rvkaH vmufaMumif; jyefvnfjyifqif&efxu dk af Mumif; ausnmcJh
w,f/ 'geJY 1787-ck? arv 25-&ufaeYrmS a*smh0g&Siw f efudk Ouú|wifNyD; uGeAf if;&Si;f BuD;
wckv k yk Nf yD; zGpYJ nf;tkycf sKyfyt Hk ajccHOya'topfukd a&;qGcJ MhJ uw,f/ xkOd ya'opfukd jynf
E-book is created by shanyoma

e,ftvku d f toD;oD;u jyefvnfvufct H wnfjyKMuNyD; 1789-ck? rwfv 4-&ufaeYupNyD;


toufoGif;cJhMuw,f/ tar&duefjynfaxmifpk&mZ0ifu bmocFPf;pmrsm; ay;ygovJ
qkdvQif (1) rlvuxJu tcsKyftjcmtmPmykdifjynfe,frsm;tjzpf pwifcJhw,f? (2) xkdY
aemuf uGefzD'a&;&Sif;zGJYcJhw,f? (3) okdYaomfvJ xkdb0ESifhrvkHavmuf rudkufnDwJhtcg
wqifah vQmhNyD; zuf'a&;&Si;f qkw d m zGcYJ &hJ w,f? (4) &mZ0ifjzpfpOftwGi;f rSmbJ ]]'Dpifx&,f
vku d af Z;&Si;f }}u ]]pifx&,fvu dk af Z;&Si;f }}udk (avsmh&aJ omA[kcd sKyfuikd rf rI S wif;Muyfaom
A[dck sKyfuidk rf o I )Ykd wjznf;jznf; OD;wnfvm'gudk awG&Y r,f/ (5) tmPmydik o f rwpepf[m
tar&duefjynfaxmifpk&JUA[dkacgif;aqmifrIeJYnDnTwfa&;pkpnf;csufjzpfvmw,f? jynf
axmifpkwkdif;rSm A[kdacgif;aqmifrIeJYnDnTwfa&;pkpnf;csuftwGuf wpkHwckaom trmcH
tESpo f m&[m wyfqifyg&S&d pNrJqw dk m tav;teuf vufc, H MHk unfbv Ydk ydk gvdrrhf ,f/
qGZd mvefjynfaxmifp&k UJ &mZ0ifjzpfpOfuv dk J tMurf;zsif; avhvmMunf&h atmif/
vuf&SdzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'[m ouú&mZf 1874-ckESpfupNyD; tvGef
&Snv f sm;aom jzpfpOfeaYJ ygufzmG ;vm&jcif;jzpfygw,f/ &mZ0ifpyku H vJ tuf(yf)awmifwef;
BuD;ywfvnfrmS ol&Y mZ0ifoal jymqkw d b
hJ mompum;uk, d pf eD YJ oD;oD;jcm;jcm; tcsKyftjcm
tmPmykid jf ynfe,fuav;rsm;tjzpfeYJ tpjyKcJMh uw,f/ usL;ausmfwu dk cf u dk af &;orm;? bkH
&eforl sm;udk pkaygif;ckcaH &;twGuo f m uGezf 'D a&;&Si;f ac: jynfe,faygif;csKyfwckukd pwif
arG;zGm;apchMJ uw,f/ z,f'&,f';dk ,ufqw dk m zGNYJ yD; jynfe,fu, kd pf u D tnDtrQ ud, k pf m;
vS,af pvTwNf yD; wESpw f Budrf awGq Y MHk uw,f/ 'Dvo dk mawGq Y MHk uw,f? trSeaf wmh we,fEiS hf
we,f oHo,BuD;pGmeJMY unfNh yD; z,f'&,f'idk ;f ,uf&UJ tqk;H tjzwf[m tcsKyftjcmtmPm
ykid jf ynfe,fawG&UJ tay:rSm w&m;0if tusKd;oufa&mufjcif; r&Scd yhJ gbl;/ uGu J jJG ym;jym;bJ
wnfaecJw h mbJ/ 'gaMumifv h J 18-&mpkaemufyikd ;f rSm jyifopfusL;ausmfa&;orm;rsm;[m
qGdZmvefjynfaxmifpkudk vG,fulpGm odrf;ydkufEkdifcJhMuw,f/ &Sd&if;pGJ tajccHjynfe,fawG
157 &Srf;jynfb,fvJ

ukd,fydkiftcsKyftjcmtmPmtaetxm;awG? a'o"avhxkH;pHtaetxm;awGeJY ighjynf


e,frS igqkdwJhpdwf"mwfawGudk jyifopfppfbk&ifBuD; eykdvD,Hbkdeywf[m tmPmeJY&kdufcsKd;
zsufq;D ypfNyD; e,fopfawG owfrw S Nf yD; (Prefectures) qkw d jhJ ynfe,faygif; 18-ckudk owf
rSwfw,f/ ukd,fpm;jyKtrsKd;om;tpkd;&eJYA[kdtmPmykdiftpkd;&tzGJYw&yfudk zGJYay;cJhw,f/
'gudk &mZ0ifrmS [,fvb f ufwpforwEkid if t H ajccHOya'vkYd ac:wGiaf pcJw h ,f/ 1798-
ck? {NyDv(12)&ufaeYrmS jy|mef;ay;cJw h ,f/
odaYk omfvJ qGZd mvefEidk if &H UJ rdrw d &Ydk UJ rlvblwtcsKyftjcmtmPmydik f jynfe,fcjJG cm;
jcif;[m &mZ0ifecYJ sDNyD; jyif;xefavawmh ratmifjrifcyhJ gbl;/ rsm;pGmaomjiif;ckyH #dyu©rI
BuD;awGjzpfc&hJ NyD;aemuf jynfoal wGukd yxrqk;H ADwt dk mPmpwiftyfwhJ 1802-ck? arv

E-book is created by shanyoma


uGefpwDusL;&Sif;udk a&;qGJjy|mef;cJhMujyefygw,f/ 'DADwkdOya't& touf(20)jynfwJh
wkdif;oljynfom;wkdif; tajccHOya'twnfjyKa&;twGuf rJay;apcJhygw,f/ rJqE´&Sif
aygif;(72453)u oabmwlraJ y;? (92432)u oabmrwlay;? (167172)u Mum;ae
cJhygw,f/ tJ'gudk Mum;aerJrsm;[m oabmwlrJrsm;jzpfw,fqkdNyD; tJ'DtajccHOya'ukd
twnfjyKaMumif; ausnmcJhjyefw,f/ rlvtajccHOya'eJYpmvQif ckjyifqifwJhOya'[m
tenf;i,fatmifjrifvmw,f/ 'gayr,fh eydv k , D [ H m oloabmeJo Y l ]]uifweG }f }qkw d jhJ ynf
e,fwkdif;udk oD;jcm;tajccHOya'udk,fpD a&;qGJjy|mef;ay;jyefw,f/ tJ'gudk zsefajza&;
Oya'vkaYd c:NyD; 1803-ck? azaz:0g&Dv 19-&ufaeYrS xkwjf yefcw hJ ,f/ odaYk omfvJ aemuf
qk;H eykv d , D v H J tmPmus olOY ya'awGvJ ysufcw hJ mygbJ/
1815-ck? Mo*kwv f 7-&ufaeYrmS zsefajza&; tajccHOya'udk &yfqidk ;f NyD; rlvt
wkid ;f 'kid ;f ,ufudk jyefvnfxal xmifMuNyD; 22-ckaom uifweG f (Cantons) wk[ Yd mjynfaxmif
pkoabmwl
oabmwlncD sufqo dk nfukd vku d ef mygr,fq f Ndk yD; usrf;usdecf MhJ uygw,f/ tcsKyftjcmtm
Pmykid jf ynfe,fwidk ;f &JUta&;ykid o f tH rwfBuD;awG awGq Y w
Hk 'hJ idk ;f ,ufvw T af wmfygbJ/ qGZd m
vefjynfoal wGu a&G;cs,fapvTww f u hJ , kd pf m;vS,af wG r[kwcf yhJ gbl;/ tvGeaf vsmhavsmh
&J&zJ pYJG nf;xm;wJ]h ]uGezf 'D a&;&Si;f }}wckygbJ/ 'geJY aemufq;Hk awmh ud, k jhf ynfe,feu YJ ,
kd f oD;
jcm;a&S;usustwkdif; aevkdwJh]]zD'&,fvpf}}awGeJY 'gawG tukefzsufNyD; wckwnf;aom
nDnw T af om 'Dru dk a&pDEidk if x
H al xmifvw dk ]hJ ]a&'Du(J vpf)}}awGeYJ ESpaf ygif; 30-ausmfrQ t
jiif;yGm;rIy#dyu©raI wG jzpfcMhJ u&ygw,f/ tcsKdUuifweG af wGvJ cGx J u G uf ek Mf uygw,f/ 1846
-ckESpfrSm jynfwGif;ppfjzpfygava&m tJ'Dtcg ]]qGef'gbefuifwGef}}awG ta&;&IH;edrfhNyD;
cGx
J u G w f jhJ ynfe,fawGukd uGezf 'D a&;&Si;f xJrmS jyefvnf0ifa&mufapcJw h ,f/ 'Dtjzpftysuf
ukd &mZ0ifrmS qGp(f pf)trsKd;om;nDnw T af &;atmifyt JG jzpfeYJ todtrSwjf yKcJMh uw,f/
tJ'v D jdk ynfwiG ;f ppfBuD;jzpf&NyD;onfrpS NyD; 1848-ckEpS rf mS 'kid ;f ,uf[m ,aeYt
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 158

ajccHOya'BuD;udk pwifa&;qGaJ pcJw h mbJ? tJ't D ajccHOya'[mvJ a&S;rleaYJ cwfopfppk nf;


a&;rlEpS cf u k kd aphpyfzsefajzxm;wJOh ya'ygbJ/
tJ'DqGdZmvefjynfaxmifpk Oya'opftp ed'gef;rSmbJ ]]bk&m;ocif&JUtvkdqE´
twkid ;f jynfe,faygif;csKyf r[mrdwt f zG[YJ qk tdk yfaom þqGp(f pf)uGezf 'D a&;&Si;f onf qGpf
(pf)trsKd;om;wkdY\*kPfusufoa&ESifhwuG nDnTwfa&;tiftm;awmif;wif;a&;udk xdef;
odrf;umuG,f&eftwGuf þzD'&,fuGefpwDusL;&Sif;udk jy|mef;vkdufayonf}}vkdY uGefzD'
a&;&Sif;eJYzD'a&;&Sif;udk aphpyfa&marTNyD; olwkdY&JU&mZ0ifb0jzpfpOfeJY ukdufnDatmif vkyf
aqmifxm;wmudk awG&Y ygvdrrhf ,f/
tJ'rD mS vJ qGp(f pf)uGezf 'D a&;&Si;f [m puwnf;u tcsKyftjcmtmPmykid jf ynfe,f
E-book is created by shanyoma

uifweG af wGtjzpfeYJ pwifzpYJG nf;cJ&h mrSm wjznf;jznf; pifx&,fvu dk af Z;&Si;f qkw


d AhJ [kad cgif;
aqmifreI n YJ n D w
T af &;pkpnf;csufqo D Ydk a&GUvsm;vmwmudk aumif;pGm awG&Y ygvdrrfh ,f/
qkdAD,ufjynfaxmifpk&mZ0ifjzpfpOfudkawmh ajymp&m rvkdawmhygbl;/ r[m
atmufwb dk mqk&d ,S vf pfawmfveS af &;BuD;u pwifaygufzmG ;ay;cJjh cif;ygbJ/ 1918-ckEpS ?f
uGepf wDusL;&Si;f t& &k&mS jynfrBuD;udk tajccHNyD; acgif;aqmifzpYJG nf;cJw h mygbJ/ xkaYd emuf
1924-ck? uGepf wDusL;&Si;f rSm jynfe,fav;ckyg0ifvmNyD; 1936-ckrmS awmh 16-jynfaxmif
pke,fjzpfvmygw,f/ qkdAD,uf,leD,H&JUA[kdacgif;aqmifrIeJYnDnTwfa&;pkpnf;csuf[m t
vkyof rm;vlwef;pm;? Ekid if aH &;tmPmykid pf epfeq YJ &dk ,
S v f pfp;D yGm;a&; vlrt I aqmufttkH
BuD;bJ jzpfygw,f/ 'gaMumifhvJ awmifBuD;OD;xGef;jrifhwkdY-jynfe,fnDnTwfa&;tzGJYBuD;u
tvk&d w dS mawG tukev f ;Hk tjyif vlrsKd;pka&;&mjyóemrsm; ajz&Si;f a&;eJyY wfoufvmvQif
urÇmrSmpH,&l af vmufatmif tcGit hf a&; vk;H 0tjynft h pkx H nfo h iG ;f jy|mef;xm;Ekid jf cif;bJ
jzpfygw,f/ udk,fydkiftkyfcsKyfa&;orwEkdifiHawG? udk,fydkiftkyfcsKyfa&;a'oawG? vlrsKd;pk
a'oawGponfjzifh vlrsKd;BuD;i,faygif;(181)rsKd;? bmompum;BuD;aygif;(55)rsKd;? ukd;
uG,o f nfb h momaygif;(22)rsKd;udk wu,fwef;wlnrD QzGpYJ nf;MuNyD; avmuedAmÁ efxal xmif
aeMujcif;jzpfygw,f/ qdkAD,ufeJYjrefrmjynfaxmifpk ESpfjynfuvGJ&if urÇmrSm b,fjynf
axmifprk mS rS r&Sw d hJ cGx
J u G yf idk cf iG ehf wYJ uG vufeufuikd w f yfrsm; zGpYJ nf;cGi?hf Ekid if wH umquf
oG,af &;rSm vGwv f yfpmG aqmif&u G yf idk cf iG hf uk,
d Mhf ur®muk, d f vk;H 0zefw;D a&;twGuf pDru H ed ;f
rsm;a&;qGJaz:xkwfykdifcGifhpwJh tcGifhta&;rsm; tjynfht0&&Sdapygw,f/
urÇmrSm&Sad o;wJt h jcm;jynfaxmifprk sm;qkw d u hJ ae'g? MopaMwvD;,m;? awmif
tmz&dursm; taMumif;awmh t*Fvdyf&Sifbk&ifopömcH 'dkrDeD,Hjynfaxmifpkrsm;jzpfwJht
wGuf uRefawmf txl;rajymvkad wmhygbl;/
tJ'aD wmh csKyfvu dk &f if ]]Armjynfrukd tajccHNyD; jynfaxmifpzk pYJG nf;xm;wm[m
159 &Srf;jynfb,fvJ

EkdifiHwum jynfaxmifpkrsm;jzpfay:aygufykH&mZ0ift&¤if;}}A[kdacgif;aqmifrIeJYnDnTwf
a&; pkpnf;csuftwGu¤f if;? 'Dtcsdef 'DtcgrSm 'Dvu dk J zG&YJ OD;r,fq'dk g b0udu
dk b k ay;wJh
ypön;f ? bk&m;uku d ay;wJyh pön;f ygqkw d m xif&mS ;ygw,f/
'gayrJh urÇmhzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'rsm;eJYqefYusifNyD; ArmjynfrvlrsKd;pk
BuD;u jynfe,frsm;udk tEkdifusifhxm;wmvm;vkdY tajccHOya'aMumif;t&bJ ppfaq;
MunfMh u&atmif? (1) urÇm'h rD u dk a&pDx;Hk wrf;pOfvmt& jynfaxmifpjk ynfov Yl w T af wmfukd
vlO;D a&tcsKd;tpm;eJaY &G;aumufwifajr§mufapNyD; A[kt d pk;d &ukd a&G;cs,fjcif;? 'Dae&mrSm
jynfaxmifpu k kd rnfonfeh nf; rnfonfyh pHk eH zYJ pYJG nf;onfjzpfap a'otus,ft0ef;eJv Y Ol ;D
a&t& jynfrudk tajccHwAhJ [kt d pk;d &udo k m xlaxmif&rnft h vm;tvm&So d nfukd owdjyK

E-book is created by shanyoma


oifyh gw,f/ (2) vlrsKd;pkrsm;tm;vk;H \ndE§ idI ;f oabmwlcsuft& vlrsKd;pkvw T af wmfudk a&G;
aumufzf pYJG nf;jcif;? (3) urÇm'h rD u dk a&pDx;Hk wrf;tpOftvmt& aiGOya'Murf;rsKd;rSwyg;
jynfov Yl wT af wmfEiS v hf rl sKd;pkvw T af wmfwo Ydk nf Oya'jyKa&;wGif tmPmwef;wljzpfjcif;? (4)
urÇmhjynfaxmifpktpkd;&wkdif; jynfaxmifpknDnTwfa&;twGuf ta&;wBuD;umuG,f&rJh
jy|mef;csuf 6-&yfteuf w&yfjzpfonfv h rl sKd;pkBuD;u vlrsKd;pki,frsm;udk rxdyg;Ekid &f ef jynf
axmifpjk ynfov Yl w T af wmfu a&G;cs,faom A[dt k pd;k &rSm jynfe,faumifprD S uk, d pf m;vS,f
rsm;tm; jynfaxmifp0k efBuD;rsm;tjzpfeYJ yl;aygif;zGpYJ nf;apjcif;? nDwn l rD Qwm0ef&adS pjcif;?
(5) jynfe,fjynfrESifhjynfe,frsm;tcsif;csif; y#dyu©rsm; rausvnfcsufrsm;udk Oya'
aMumif;t& vk;H 0vGwv f yfpmG ajz&Si;f t f qk;H tjzwf jyKEkid &f eftwGuf w&m;vTwaf wmfcsKyf
odYk tmPmay;tyfxm;jcif;? (6) jynfaxmifpyk gvDrefrS ok;H ykEH pS yf Hk oabmwlncD suf&rSom
tajccHOya'udk jyifqifEidk jf cif;? (7) &mZ0iftpOftvmt& &Sr;f jynfuo hJ aYkd om jynfe,f
tm; cGx J uG cf iG u hf kd rltm;jzifh tyfEiS ;f xm;jcif;[lí jzpfygw,f/
'Dae&mrSm uRefawmfw&Ydk UJ jynfaxmifpzk pYJG nf;yk[ H m ]]rl}}t& ]]ykpH }H }t& urÇm'h rD dk
ua&pDtpOftvmeJu Y u kd nf aD Mumif;udo k m tav;teuf ajymqkad ejcif;jzpfygw,f/ A[kd
jynfaxmifpt k pk;d &&JUtmPmudk vufawGu Y idk w
f , G u f sifo h ;Hk aeMuwJyh *k K¾ v
d yf gwDtzGt YJ pnf;
tiftm;pkw&Ydk UJ oabmxm;rSm; vky&f yfrmS ;BuD;awGtwGuaf wmh uRefawmfwjYdk ynfoal wGu
wm0efrcHEidk yf gbl;/ 'gu (Subjective Factor) vkq kYd wdk u hJ wåm;ykid ;f qkid &f m jyóemjzpfygw,f/
'grsKd;usawmh Ekid if aH &;t& &J&w J if;wif; pm&if;&Si;f ypf&rnfjzpfygw,f/
om"utm;jzifh yxptpkd;&wufNyD;aemuf rvkHavmufwJhtaMumif;wckjyNyD;
jynfruufbdeuf jynfe,fvlrsKd;pkuufbdeuf&,fvkdY cGJpdwfypfcJhjcif;[m um,uHajrmuf
tm;jzifh A[dkjynfaxmifpktmPmeJY A[dkjynfaxmifpknDnTwfa&;udk cGJpdwfypfvkdufjcif;yif
jzpfwt hJ wGuf uRefawmfwrdYk sm;pGm pdwef mcJyh gw,f/ odaYk omfvJ Budwrf w Sd Nf yD;cHvu dk &f ygw,f/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 160

tJ'aD wmhrS yXruGv J cJG sufae&mu jynfrukd tajccHNyD; jynfaxmifpzk pYJG nf;jcif;[m
&mZ0ifjzpfpOfeJYb0tajctaet& rSefuefukdufnDw,fvkdY uRefawmfwkdYu &dk;om;pGm ,kH
Munf,q l w,f/ jynfaxmifpw k idk ;f &JUA[kad cgif;aqmifreI n YJ nD wT af &;pkpnf;csuftjzpfeYJ tck
tcsdeftcgrSm tvGeftzkd;wefwJhpDrHcsufw&yf jzpfw,fvkdY uRefawmfwkdYu tav;teuf
cH,w l ,f/ uRefawmfwrYdk mS jynfe,facgif;aqmifrsm;&JUzD'&,fppfppftqkjd yKcsufawGukd em;
axmif&if; avhvm&if;eJY tar&duefqZdG mvefjynfaxmifpw k &Ykd UJ &mZ0iftpu tvGeaf vsmh
&Jwu hJ eG zf 'D a&;&Si;f ykpH aH wGukd jrifa,mif Mum;a,mifcpH m;rdygw,f/
jynfe,fnDaemifacgif;aqmifBuD;rsm;u vuf&Sd'DykHzGJYpnf;xm;jcif;[m jynfru
jynfe,fvrl sKd;pkawGukd csKyfjc,fvrT ;f rk;d xm;w,fvYdk ,kMH unfw,f? 'Dvjdk zpfaeygw,f/
E-book is created by shanyoma

'kw,
d uGv J cJG sufae&mu &yfwnfrI jcm;em;aecsufbJ jzpfygw,f/ (Stand point)
vkq Yd v dk ydk gw,f/ qkv d &dk if;uawmh uRefawmfwu Ydk jynfaxmifpt fk wGi;f vlrsKd;pka&;&meJyY wf
oufvYdk 'DuaeY vufiif;jyóem (Order of the day) [m jynfrukd jynfe,fz&YJG ef r[kwaf o;
jynfe,f&xkdufaom vlrsKd;pkrsm; jynfe,f&a&;eJY jynfe,f&&SdNyD; vlrsKd;pkrsm; vkH;0udk,f
ydik jf y|mef;cGi&hf &Srd I jr§iw hf ifa&;bJvYdk ,lqw,f/ jynfe,facgif;aqmifrsm;uawmh rdrw d b Ydk 0
&yfwnfraI y:rSm tajcrcHbJ tm;vk;H aom jyóemawG[m jynfrukd jynfe,fwck vkyv f u dk f
&if udpaö t;ukerf ,fv, Ydk q l w,f/ tJ'v D dk &yfwnfrrI mS vJ jcm;em;aeygw,f/
wwd,uGv J cJG sufuawmh ]]jyóemcsOf;uyfy}Hk }jcm;em;csufbJ jzpfygw,f/ (Ques-
tion of Approach) vkq Yd v dk ydk gw,f/ uRefawmfwu Ydk v
f rl sKd;pkjyórsm;ESiw hf uG jynfaxmifpk
wckv;Hk aomifrwif a&ruseJY Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;? b@ma&;? ppfa&;rSpí tMuyftwnf;
qku d af e&wmawG rajyvnfraI wG[m e,fcsJUya,m*awGeYJ jynfwiG ;f ppfy#dyu©awGukd r&Si;f
rvif;Ekid o f rQ qufvufcpH m;ae&OD;r,fvYdk ,kMH unfw,f/ 'gaMumifh 'DjyóemawG ajz&Si;f
a&;[m vufiif;yXr? jyóemt00 Nidr;f csrf;nDnw T pf mG ajz&Si;f a&;[m 'kw, d vkYd uRef
awmfwkdYu csOf;uyfygw,f/ jynfe,fnDaemif&JabmfBuD;rsm;u jynfaxmifpkppfppfrlt&
ukd,fhjcHukd,fcwfMua&;onf yXr? jyóemt00 aemufusrSf wef;wl&nfwl ajz&Sif;a&;
onf 'kw, d vkYd ,lqMuygw,f/ tJ'v D dk csOf;uyfyrHk mS vJ jcm;em;aeygw,f/
tJ'v D jdk cm;em;uGv J cJG sufrsm;[m (3)ae&mrSm awG&Y cdS pH m;vm&ygw,f/ 'gawGuv kd J
uRefawmfweYdk jYJ ynfe,facgif;aqmifrsm;[m tjyeftvSef wOD;eJw Y OD; nD&if;tpfukd rdom;
pkpdwf"mwfeJY qE´wl oabmaygufMuap&ef ulnDBudK;yrf;Mu&rnfjzpfygw,f/ uRefawmf
wku Yd v dk J ulnBD udK;yrf;MuygvkYd arwåm&yfcyH gw,f/
obmywdBuD;cifAsm; - jynfaxmifppk pfppfqw dk rhJ [l m tckvdk tajctaersKd;rSm
b,fenf;eJyrS roifah wmfao;aMumif; jynfwiG ;f jynfya&;&m &Ia'gifrh sm;eJEY idk if w H umt
161 &Srf;jynfb,fvJ

ajccHOya'rsm;rS uRefawmfwt Ydk aMumif;jy uefu Y u G cf yhJ gNyD ndE§ idI ;f cJyh gNyD/
uRefawmfwu Ydk kd apm'uwufp&m wckusefygvdrrhf ,f/ 'gjzif&h if jynfaxmifppk pf
rl[m Armjynfaxmifpek b YJ ,fawmhrS rxku d w f efawmhb;l vm;vkYd ar;p&m&Syd gw,f/ jrefrm
jynfaxmifp&k UJ tem*wf&mZ0ifwauGrY mS jynfrjynfe,f tm;vk;H wu,fwef;wlnrD Qtjynfh
t0taumiftxnfaz:Ekid Mf ur,fh umvudk rkcsawG&Y ygvdrrhf ,f/ ¤if;umvuawmh jref
rmjynfaxmifpkqkd&S,fvpforwEkdifiHawmfudk xlaxmifEdkifMuwJhumvbJ jzpfygw,f/ vl
wOD;eJw Y OD; wwef;pm;eJw Y wef;pm; vlrsKd;pkwckew YJ ck jynfe,fwckew YJ ck Ekid if aH &;? pD;yGm;
a&;? vlraI &;tm;jzifh vk;H 0acgif;ykjH zwfaoG;pkyrf u I if;wJq h &dk ,
S v f pfvrl t I aqmufttku H dk
xlaxmifEidk Mf uwJt h cgrSm ,aeYqAdk , D ufjynfaxmifpo k rwEkid if rH mS uJo h Ykd jynfe,ftm;vk;H

E-book is created by shanyoma


vlrsKd;pktm;vk;H wk[ Yd m wu,fw h ef;wlnrD Q tajccHay:rSm tpGr;f ukev f wG v f yfpmG wk;d wuf
rI&rdS nfrmS rkcsygbJ/ qk&d , S v
f pfjynfaxmifppk epf twGi;f rSm vlrsKd;pktm;vk;H wkYd b,fuo hJ Ykd
wef;wlnrD Qtjynft h 0&Sw d ,fqw dk m qkAd , D uf,el , D [H m b,f&efol b,frw d af qGurS t
jiif;rwGufEkdifawmhbJ urÇmhvufawGY oufaojycsufBuD;tjzpfeJY&yfwnfvsuf&Sdygw,f/
tJ'v D dk xlaxmif&r,fh jynfaxmifppk pfppfq&dk if uRefawmfwdYk bmrStjiif;yGm;p&mvJ rvkd
awmhb;l / wrsKd;om;vk;H &JUvlraI wmfveS af &; wk;d wufrjI zpfpOftwGi;f u obm0ususay:
xGuv f mrJh qk&d , S v f pf jynfaxmifpjk zpfwt hJ wGuaf Mumifh &mZ0ifuu kd ay;tyfvmwJjh ynf
axmifppk pfppfBuD; jzpfygvdrrhf ,f/ qkv d &dk if;u ,aeY uRefawmfwjYdk ynfaxmifp&k UJ zGpYJ nf;ykH
[m trsKd;om;awmfveS af &;BuD;u obm0ususnDnw T pf mG oD;yGiahf ygufzmG ;ay;cJo h uJo h Ykd
tem*wfq&dk , S v f pfawmfveS af &;BuD;uvJ tem*wfq&dk , S vf pfjynfaxmifppk epfukd obm0
usus aygufzGm;oD;yGifhay;ygvdrfhr,f/
qkdcJhwJhqkd&S,fvpfjynfaxmifpkpepfudk Nidrf;csrf;pGmyif ul;ajymif;xlaxmifEkdif&ef
jynfwGif;jynfy tvm;tvmrsm;uae jyygojzifh xkdumvonf ra0;awmhNyDvkdY,lq,Hk
Munfvsuf &Syd gw,f/ ,aeYjynfaxmifpv k il ,fw&Ydk UJ vlom;tquf tqufwqufrmS bJ jrefrmjynf
axmifpq k &dk ,S vf pforwEkid if aH wmf[m rkcsjzpfay:&awmhr,fvYdk uRefawmfwYdk ,kMH unfarQmf
vifv h suf&adS eygw,f/ ,aeY uRefawmfwkYd jynfr-jynfe,f&jdS ynfot l m;vk;H wk[ Yd m qk&d ,S f
vpfjynfaxmifpu k kd OD;wnfcsDwuf&if; t f rsKd;om;'Dru dk a&pDxal xmifaf &; vkyif ef;pOfrsm;
udk vufnw D ufneD YJ tpGr;f ukeBf udK;yrf;wnfaqmuf&efom vufiif;ta&;BuD;jzpfygw,f
vkYd av;pm;pGm wifjyvkyd gw,f/
obmywdBuD;cifAsm; - uRefawmfwu Ydk kd apm'uwufp&mwckusefygvdrrhf ,f/ xkd
tcsufuawmh vuf&SdjynfaxmifpkzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'ukd vuf&SdtajctaeeJY
tawGt Y MuKHrsm;t& bmrQjyifp&mrvkad wmhb;l vm;vkYd ar;p&m&Syd gw,f/ tajzuawmh
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 162

vuf&Sdt"dutaetxm;eJYykHpHtwGif;rSm jyifqifp&mawG tawmfbJ&Sdygvdrhfr,f/ 'gawG


eJYywfoufvkdY &mZ0ifaMumif;eJYwuG vkdufemjyKjyiftyfwJhtajccHrlrsm;udk uRefawmfwkdY&JU
vlrsKd;a&;&mtMuHay;pmwrf;rSm xnfo h iG ;f az:jyxm;ygw,f/ xkt d us,fpmwrf;udk obm
ywdBuD;eJYwuG vlrsKd;pkukd,fpm;vS,fawmfrsm;tm;vkH;udk uRefawmfcspfcif&if;ESD;pGm a0iS
urf;vSrf;r,fjzpfygw,f/
okaYd omfvnf; 'Dae&mrSm ta&;BuD;wJt h csuftcsKdUukd az:xkww f ifjyvdyk gw,f/
,aeYjyóem[m jynfr{&d,mukd jynfe,fwckzGJYa&;awmif;qkd&ef r[kwfao;?
jynfe,f&xdkufaomvlrsKd;pkrsm; jynfe,f&&Sda&;eJY &&SdxlaxmifNyD; jynfe,frsm;tm;vkH;
wef;wlnrD Q tajcwGif &yfwnfapNyD; ud, k yf ikd tf yk cf sKyfrI tcGit
hf a&;rsm; tjynft h 0&&Sd
E-book is created by shanyoma

apa&;om t"dujzpfygw,f/
¤if;twGuf-
(1) jynfaxmifpAk [ktd pk;d &wGif jynfe,fu, dk pf m;vS,rf sm;tm; jynfaxmifpw k m0efcrH sm;
tjzpf tmPmtjynft h pkH &&Sx
d rf;&Guaf pa&;?

(2) jynfaxmifpkESifhjynfe,frsm; tmPmcGJa0a&;ü jynfe,frsm;\vkH;0ukd,fykdiftkyfcsKyf


cGi&hf &Sad &;rltay:wGif wdusjywfom;rI &&Sad pa&;?

(3) jynfaxmifpkeJYjynfe,frsm;twGif;&Sd obm0o,HZmwypönf;rsm; xkwfvkyfa&;wGif


jynfaxmifpktajccHjynfe,ftajccH[lí cGJjcm;NyD; pDrHudef;rsm;ESifhpepfwusqufpyfvkyf
aqmifap&ef ¤if;twGuf jynfaxmifppk rD u H ed ;f aumfr&Sif jynfe,ftvdu
k f pDru
H ed ;f aumfr
&Sirf sm;udk Oya't& tckid t
f rmzGpYJ nf;í qufpyfvyk af qmifomG ;a&;?

(4) jynfaxmifpw k ;dk wufBuD;yGm;rI &HyaHk iGw&yfziG v


hf pS í
f w&m;0ifxnf0h ifjcif; - w&m;0if
xkw, f o
l ;Hk jcif;wkjYd yKvkyaf p&efeYJ ¤if;tjyif jynfaxmifpu k jynfe,frsm;odYk jynfr\txl;
axmufyHhaiGrsm;? oD;jcm;ay;tyfa&;/

(5) jynfaxmifp0k efxrf;tzGYJ jynfe,f0efxrf;tzG[


YJ í
l oD;jcm;xm;&Sad &;eJx
Y ed ;f csKyfjyKjyif
a&;?

(6) *syefppfavsmfaMu;ESiw hf uG Ekid if jH cm; tultnDtaxmuftyHrh sm;udk jynfe,frsm;t


jrefq;Hk wk;d wufBuD;yGm;a&;twGuf jynfrxuf txl;tcGit hf a&; ykrd cdk pH m;cGiahf y;a&;?
163 &Srf;jynfb,fvJ

(7) jynfe,faumifprD sm;udk jynfe,fOya'jyKvGwaf wmftqift h wef;odYk jr§iw


hf ifay;í jynf
e,fOuú|rsm;ukd vGwv f yfpmG a&G;aumufwifajr§muf cGijhf yKa&;?

(8) jynfe,fqidk &f m bwf*sufrsm;oD;oefv


Y yk af qmifjy|mef;cGi&hf &Sad pa&;ESijhf ynfaxmifpEk iS hf
jynfe,ftcGefawmfcGJa0a&;wGif twdtusnd§EIdif;owfrSwfapa&;?

(9) vuf&jdS ynfaxmifpk Oya'jyKpm&if;ü ajr,m? opfawm? owåKwGi;f ? a&eHwiG ;f rsm; puf
rIvufrIxlaxmifa&;rsm;ESifhtjcm;nd§EIdif;&&Sdaom bmom&yfrsm;ukd jynfe,f-jynfrpk
aygif;oufqidk af om wwd,pm&if;wGif xnfo h iG ;f &efEiS jhf ynfe,fwidk ;f onf txufygvkyf

E-book is created by shanyoma


ief;rsm;wGif A[djk ynfaxmifpt
k pk;d &\0g'ESirhf qefu Y sifv
h Qif vGwv f yfpmG vkyaf qmifciG hf t
usKd;cHpm;cGifh&&Sdapa&;?

(10) tvkyo f rm; tcGit hf a&;? ajr,mpHepfjyKjyifa&;? 'Dru dk a&pDa'oEÅ&tkycf sKyfa&;pH


epfxal xmifa&;vkyif ef;rsm;wGif jynfe,fwidk ;f onf A[kjd ynfaxmifpt k pk;d &\pD;yGm;a&;?
vlraI &;paombkwEf iS ahf umfyadk &;&Si;f rsm;wGif jynfe,fu,
dk pf m;vS,rf sm;onf wef;wl&nf
wlyg0ifcGifh&&Sdapa&;?

(11) jynfe,frsm;wGif A[djk ynfaxmifpt


k pk;d &\0g'ESithf nD todynmwk;d wufa&;twGuf
vlrsKd;pkbmomtvkud f oD;jcm;toHviT &hf rHk sm; xlaxmifciG &hf &Sad pa&;?

(12) jynfe,fwidk ;f ya'o&mZfzEd ydS cf sKyfcs,frI vlrsKd;BuD;0g'zdEydS cf sKyfrI ppf0g'zdEydS cf sKyfcs,f


rIrsm;udk z,f&mS ;í 'Dru
dk a&pDb0udk jynf0h pGm jznfw h if;ay;a&;ESi?hf

(13) ta&;tBuD;qk;H ndE§ idI ;f &rnft


h ajccHtcsufw&yfrmS tem*wfwiG f jrefrmjynfaxmif
pkq&dk ,
S v
f pforwEkid if x
H al xmifa&;twGuf vuf&tdS ajccHOya'ESijhf ynfe,fqidk &f m tajccH
Oya'rsm;wGif wdusjywfom;aom&nfnTef;csufrsm;udk tjynfhtpkHxnfhoGif;jy|mef;ay;
a&;[lí jzpfygw,f/

obmywdBuD;cifAsm; - vuf&zdS pYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'wGif jyifqif&efvdk


tyfaom tcsuftcsKdUudk uRefawmfwifjycJNh yD;ygNyD/ usef<uif;aom tcsufrsm; rlrsm;rSm
uRefawmfwYdk a0iSxm;aom pmwrf;tus,fwiG f awG&Y EdS idk yf gw,f/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 164

xkt Yd jyif A[djk ynfaxmifpt k pk;d &u jynfe,frsm;\tpk;d &tmPmudk ta&;wBuD;


tajctaersm;wGif odr;f ,lEidk cf iG Ehf iS yhf wfoufí ,cktpk;d &u jyifqif&ef MuH&, G xf m;csuf
rsm;ESiyhf wfoufí uRefawmfwYdk vk;H 0oabmrwlEidk yf g? txifrmS ; tjrifrmS ; jzpfp&mawG
jzpfvmygvdrrhf ,f? vuf&t dS ajccHOya'rSm&Sw d yhJ 'k rf 94-t&twkid ;f yif qufvufxm;&So d ifh
onf[k ,lqygw,f/
xkdYtjyif jynfe,frsm;cGJxGufcGifh&&Sda&;rlESifhywfoufí rltm;jzifh jynfaxmifpk
t*FgeJtY nD todtrSwjf yKygw,f/ urÇmrSmawmh qkAd , D uf,el ,
D eH jJY refrmjynfrmS bJ &Syd gw,f?
odaYk omfvJ ,aeYjynfwiG ;f jynfytajctaersm;t& xkt d cGithf a&;ukd vufawGt Y ok;H jyK
&ef rnfonfhenf;ESifhrQ ravsmfuHao;aMumif; tm;vkH;oabmaygufvufcHEkdifNyD;jzpfyg
E-book is created by shanyoma

vdrrhf ,f/ 'gaMumifh xkjd yóemeJyY wfoufNyD; jynfaxmifpek jYJ ynfe,frsm; tajytvnfaqG;
aEG;ndE§ idI ;f MuNyD; jynfaxmifpw k ckv;Hk tckid t
f rm pkpnf;nDnw T Ef idk af &;twGuf tpGr;f ukef
umuG,af pmifah &SmufMu&ef txl;bJ arwåm&yfct H yfygw,f/
obmywdBuD;cifAsm; - ed*;Hk csKyftm;jzifh uRefawmfwYdk y-r-n-w\oabmxm;
rsm;udk atmufygtwkid ;f vk&d if;ukd 'J'h ;dk xyfrH wifjyyg&ap/

(1) ,aeYjynfwiG ;f jynfy tajctaersm;t& jynfaxmifppk pfppfqo dk nfrh u


l kd xlaxmifvQif
uGezf 'D a&;&Si;f qefqefjzpfvmNyD; jynfaxmifpn
k n
D w
T af &;xuf wpwptm;jzifh jynfaxmif
pkNydKuGaJ &;uko
d m tm;ay;&ma&mufvrd rhf ,f 'gaMumifh uRefawmfwYdk oabmrwlyg/

(2) ,aeYjynfaxmifpzk pYJG nf;cJo


h nfh (14)ESpof ufwrf;twGi;f rSm e,fcsJUorm;wk\ Yd ya,m*
tkypf ;dk olw\Ydk oabmxm;rSm;? vkycf sufrmS ;wkaYd Mumifh jynfe,fvrl sKd;pkrsm;wGif jynfotl m;
vk;H ESit hf wl rsm;pGmepfemae&onfukd txl;vIu d v
f pJS mG todtrSwjf yKygonf/ tav;t
euf em;Munf;ygonf/ ¤if;twGuf ,ckjynfaxmifpzk pYJG nf;ykH ykpH t H wGi;f rSmyif tpGr;f ukef
vkdufavsmnd§EIdif;jyifqifay;&ef vkH;0oabmwlygonf/

(3) ,aeYurÇmay:wGif qk&d , S v


f pfpeH pftajccHjynfaxmifppk pfppfeYJ t&if;&Sipf eH pftajccH
jynfaxmifppk pfppf[í l &Syd gonf/ ¤if;wGif vlwOD;ESiw hf OD; vlwef;pm;w&yfEiS w hf &yf vl
rsKd;pkwckEiS w
hf ck jynfe,fwckEiS whf ck zdEydS af oG;pkyrf &I adS eaom t&if;&Sipf eH pfukd tajccHonfh
jynfaxmifpkppfppfqkdonfrSm ykHpHtm;jzifhomppfí tESpfom&tm;jzifhum; twkomjzpf
aMumif; tar&duefjynfaxmifpk&mZ0ifESifhwuG tjcm;t&if;&Sifjynfaxmifpk&mZ0ifu
urÇmwGif aumif;pGm oufaocHaeNyD;jzpfygonf/ 'gaMumifh jynfaxmifppk pfppfukd ykpH aH &m
165 &Srf;jynfb,fvJ

tESpo f m&yg wu,ftvk&d ydS gvQif jrefrmjynfaxmifpq


k &dk ,
S v
f pforwEkid if x H al xmifa&;
qDokdYom OD;wnfcsDwufMuyg[k tav;teuf wkdufwGef;ygonf/ vomwkef; Akdif;iifqkd
onfph um;t& jynfwiG ;f jynfytajctaersm;uvJ xkyd ef;wkid o f Ykd ykaYd qmifvsuf&adS eonf
ukd wnDwnTwpf ak ygif;tok;H cs&ef jzpfygonf/

(4) ,ckusif;yvsuf&w dS v
hJ rl sKd;aygif;pkH ndE§ idI ;f zvS,af &;yGBJ uD;udk tjyeftvSef vGwv f yfpmG
nd§EIdif;zvS,fa&;yGJtjzpfeJYom todtrSwfjyKygonf/ wOD;eJYwOD; tMuyfudkifí wpkHwck
aom tqk;H tjzwfudk a&mufatmif vky&f rnf? vkyEf idk rf nf[í l r,kMH unfyg? vufrcHyg/
1947-ck? yifvpHk mcsKyfnv D mcHBud;D NyD;aemuf ,ckwBudro f m rsufEmS csif;jyefqidk &f onfukd

E-book is created by shanyoma


wcgqufqH q,fcgvSef rjzpfapbJ tajytvnf txyfxyf tjyefjyef ndE§ idI ;f a&;wGio f m
tqk;H owfoifyh gonf/ 'DE;DS aESmzvS,af &;yGBJ uD;udv k J tzufzuf rQwwJt h pDtrHawGeYJ o
abmxm;BuD;BuD;xm;NyD; usif;yMu&ef jzpfygw,f/

(5) xkad qG;aEG;ndE§ idI ;f csufrsm;udk qkid &f mqkid &f mwkw
Yd iG f jyefveS o
f ;Hk oyfMuNyD;aemuf 1963
-ckEpS Of ;D wGif jynfaxmifpn k nD w
T af &;nDvmcHobifBuD;wck xyfru H sif;y? xyfrn
H E§d idI ;f Mu
NyD;aemuf tpkt H nD wufa&mufMuapcg qk;H jzwfcsufrsm; csrSwo f ifygonf/ 'g[m uRef
awmfw&Ydk UJ vk&d if;oabmxm; 5-&yf jzpfygw,f/

obmywdBuD;cifAsm; - ,ckvdk wkid ;f &if;om;aygif;pkaH oG;csif;om;csif;rsm;pkn H D


aqG;aEG;ndE§ idI ;f a&;obifBuD;rSm y-r-n-wtzGBYJ uD;&JUuk, d pf m; aqG;aEG;ndE§ idI ;f cGi&hf &Syd g
ojzifh obmywdBuD;ESiw hf uG tm;vk;H aomnDawmfaemifawmf taygif;wkt Yd m; txl;vIu d f
vSpJ mG aus;Zl;wif&ydS gaMumif; tpD&ifc&H if; ed*;Hk csKyfygonfcifAsm;/

wkid ;f &if;om;aygif;pkH aoG;pnf;nDnw


T Mf updYk
qkd&S,fvpfpHepf jynfaxmifpkppfppfodkY csDwufMupdkY
y-r-n-w XmecsKyf
E-book is created by shanyoma OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 166

aemufqufwGJ 1
167 &Srf;jynfb,fvJ

jynfe,frsm; nDnw
T af &;tzGcYJ sKyf

E-book is created by shanyoma


\

zGJYpnf;tkyfcsKyfykHpnf;rsOf;
Oya'
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 168

jynfe,frsm;nDnTwfa&;tzGJYcsKyf\

zGpYJ nf;tkycf sKyfypHk nf;rsOf;Oya'


]]ed'gef;}}
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmftwGif;&Sd uREkfyfwkdYjynfe,fol jynfe,fom;rsm;wkdY
onf vGwv f yfaom uREkyf w f \ Ydk Edik if aH wmfukd t"Ge&Yf n
S pf mG wnfwchH idk Nf rJ&efaomf¤if;? jynf
axmifpkol jynfaxmifpkom;taygif;wkdYrSm nD&if;tpfudk cspfcif&if;ESD;rIudk tpOfxm0&
E-book is created by shanyoma

&&Sad p&efaomf¤if;? w&m;rQwjcif; vGwv f yfjcif; nDrQjcif;wnf;[laom avmuygvw&m;


rsm;wkdYudk tajcjyKí Nidrf;csrf;om,ma&;udk ckdifNrJwnfwHhatmif xdef;odrf;&efaomf¤if;?
tqift h wef; nDrQrI tcGit hf vrf;nDrQrI w&m;Oya'wGif nDrQrIwu Ydk kd Ekid if aH wmfom;rsm;
omwlnDrQcHpm;rI &&Sd&efaomf¤if;? 'Drkdua&pDxGef;um;a&;ukdaomf¤if; oEéd|mefcsvsuf
(1947)-ckEpS u f tpjyKí ay:aygufvmaom awmifwef;om;rsm; pnf;vk;H nDnw T af &;t
zGBYJ uD;udk uREkyf w
f Ydk &Sr;f ? ucsif? u&if? u,m;? csif;? rGe?f &ckid ?f jynfe,faygif;pku H ,dk pf m;
vS,rf sm;wko Yd nf jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGt YJ jzpfjzifh 1961-ckEpS ?f ZGev f 16-&ufaeY
(1323-ckEpS f yXr0gqkv d qef; 4-&uf)aomMumaeYü t f wnfjyKjy|mef;vdu k yf gaMumif;/

_ _ _ _ _ _ _
169 &Srf;jynfb,fvJ

jynfe,frsm; nDnTwfa&;tzGJY
zGJYpnf;tkyfcsKyfykH pnf;rsOf;Oya'
tcPf;(1)
(trnf wnf&mXmeESifh&nf&G,fcsuf)
1/ tzGt YJ rnf
]]jynfe,frsm; nDnTwfa&;tzGJY}}[k ac:wGifap&rnf/
jynfe,frsm;/ /t"dyÜg,fykdif;jcm;az:jycsuf/
jynfe,frsm;qkod nfrmS jynfaxmifpo k rwjrefrmEdik if aH wmfwiG ;f &Sd &Sr;f ? u,m;?
u&if? ucsif paom jynfe,frsm;tjyif jynfe,f&&Sx d u dk af om *kPt f *Fgt&nftcsif;ESihf

E-book is created by shanyoma


jynfph o
Hk nfjh ynfe,f&&Sqd J &&Sv
d wåUH aom rGeaf 'o? &ckid af 'oESichf sif;0daoowkid ;f wkv Yd nf;
yg0ifonf/ ¤if;tjyif tem*wfumvwGif ay:aygufvmrnfjzpfaom jynfe,frsm;wkv Yd nf;
yg0ifEkdifonf/

2/ wnf&mXme
þtzGXYJ mecsKyf&;Hk udk ]]&efuek Nf rdKU}}wGif xm;&S&d rnf? odaYk omf vkyif ef;aqmif&u
G f
&ef vG,fulapjcif;iSm trIaqmiftzGJY\oabmqE´t& tzGJY0ifjynfe,fNrdKUawmfwckckü
xm;&SEd idk o
f nf/ jynfe,fwidk ;f ü jynfe,frsm; nDnw T af &;tzG(YJ XmecG)J wckpD xm;&rnf/

3/ jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGw YJ q


H yd f
wHqyd rf mS atmufygtwkid ;f a&;qG&J rnf/ puf0ikd ;f ESpx f yfü tjyifpuf0idk ;f ESi'hf w
k d
,puf0idk ;f wk\
Yd Mum;wGif jynfe,frsm;nDnw T af &;tzJ(GY XmecsKyf)[k pmjzifh a&;om;xm;&
rnf/ 'kw, d puf0idk ;f \twGi;f wGif ig;a'gif&h adS omMu,fjzLckepfyiG u hf kd a&;om;xm;&rnf/
oufqidk &f mjynfe,frsm;\wHqyd rf mS rl XmecsKyf[al om pmwrf;tpm; (XmecG)J ESio hf ufqidk f
&mjynfe,ftrnfxnfo h iG ;f &rnf/ Oyrm - u&ifjynfe,ftwGujf zpfvQif (XmecGJ - u&if
jynfe,f)[kxnfhoGif;&rnf/

4/ jynfe,frsm; nDnw T af &;tzG\ YJ tvHawmf


tvH\ykoH P²mefrmS a'gifrh eS f pwk*jH zpfonf/ ta&mifrmS rkC d ;f jyma&mifatmufcH
jzpfí tv,fwiG f ig;a'gif&h MdS u,fcek pfyiG 0hf idk ;f vsuf xm;&S&d rnf/ Mu,frsm;rSm tjzLa&mif
jzpf&rnf/ tvH\tcsKd;tpm; tvsm; 9-ay? teH 5-ay&Sv d Qif Mu,fyiG \hf tcsKd;tpm;
rSm Mu,ftv,fA[kEd iS Mhf u,f\a'gifw h a'gift h uGmta0;rSm 6-vufr&S&d rnf/ tvH\t
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 170

v,fA[kEd iS Mhf u,f\tv,fA[kwd rYdk mS (1)ayESi(hf 9)vufr&S&d rnf/ Mu,fcek pfv;Hk wko
Yd nf w
vk;H ESiw
hf vk;H nDrQaom tuGmta0; xm;&S&d rnf/

]]t"dyÜg,faz:jycsuf}}
tvHawmf\ta&mifukd rk;d jyma&mifatmufcx H m;&jcif;rSm jrLwdruf if;pifMunf
vifaom tmumoaumif;uifuJhodkY jynfe,frsm; nDnTwfa&;tzGJYonf jzLpifMunfvif
aom 0g'&nf&, G cf sufEiS v
hf yk if ef;pOfrsm;&So
d nft
h aMumif;udk az:jyjcif;jzpfonf/
Mu,fcek pfv;Hk xm;&Sjd cif;rSm tzG0YJ ifjynfe,f(7)jynfe,fwo Ydk nf pnf;pnf;vk;H vk;H
nDnnD w
T nf w
T f cspfcspfcifcif &SMd uvsuf jynfaxmifpBk uD;ukd pkaygif;umuG,&f efjzpfonf/
E-book is created by shanyoma

5/ &nf&, G cf suf/
1/ jynfaxmifpk wnfwchH idk Nf rJa&;twGuf tpGr;f ukeaf qmif&u G &f ef/
2/ jynfaxmifpt k wGi;f yg0ifaom jynfe,frsm;onf rdrw d \Ydk uHMur®mudk rdrw d zYdk ef
wD;Ekid cf iG hf &So d nft h m;avsmfpmG xkt d cGithf a&;t& vGwv f yfpmG zefw;D Ekid &f ef/
3/ jynfaxmifpt k wGi;f wOD;ESiw hf OD; cGjJ cm;jcif;rjyKbJ vlrsKd;ra&G; bmomra&G;
jynfaxmifpw k idk ;f &if;om;rSeo f rQ cspfMunfpmG aygif;oif;qufqjH cif;udk tm;ay;uln&D ef/
4/ ygvDrefx&D'rD u dk a&pD0g't& &oif&h xku d af om vlt Y cGit hf a&;rSeo f rQudk jynf
axmifpw k idk ;f &if;om;wkid ;f wef;wlnrD QrI rqk;H &I;H apa&;twGuf tpGr;f ukeu f muG,af pmifh
a&Smuf&ef/
5/ jynfe,ftoD;oD;&Sd vlrsKd;wkid ;f wk\ Yd zGNHY zdK;wk;d wufa&;udk a&SU&Iaqmif&u G &f ef/
6/ þtzGw YJ iG f yg0ifaom jynfe,frsm;onf jynfe,frsm;ESio hf ufqidk v f mrnfu h pd ö
t00wkw Yd iG f wnDwnTww f nf; pkaygif;í jyóemrsm;udk wpnf;wvk;H wnf; aqmif&u G f
&ef/

tcPf;(2)
6/ jynfe,frsm; nDnw T af &;tzG\ YJ vkyif ef;pOf/
«u» EkdifiHa&;tykdif;/
1/ jynfaxmifpo k rwEkid if aH wmf\vGwv f yfa&;udk xdcu dk yf sufp;D aprnfu
h sL;ausmfr[
I o
l í
ukd trsm;jynfow l EYdk iS t
hf wl jynfaxmifpw k nfNrJa&;twGuf umuG,af pmifah &SmufomG ;&ef/
2/ Nidr;f csrf;pGm twl,OS w f aJG exkid af &;rl(5)csufEiS Ehf idk if aH wmf Mum;aea&;0g'udk xde;f odr;f
oGm;&ef/
171 &Srf;jynfb,fvJ

3/ jynfe,fwidk ;f ESiv hf rl sKd;pkwidk ;f \uk,d yf ikd jf y|mef;cGihf wif;jynfu h syfjynfh &&Sad p&efukd aESmifh
,Sufxdyg;aprnfhtEÅ&m,frSeforQudk pkaygif;umuG,f&ef/
4/ r[mvlrsKd;BuD;0g'ESifhusOf;ajrmif;aom trsKd;om;a&;0g'wkdYukd qefYusifNyD; vlrsKd;pkH
cspfMunfaoG;pnf;a&;udk tpGrf;ukefwnfaqmufoGm;&ef/
5/ jynfaxmifpkwkdif;&if;om;wkdif; ygvDrefx&D'Drkdua&pDtcGifhta&;rsm; wif;jynfhusyf
jynfh cHpm;cGi&hf &Sad p&efEiS t hf cGit hf a&;wef;wlnrD QrItwGuf tpGr;f ukepf ak ygif;aqmif&u G f
&ef/
6/ jynfe,fwidk ;f &Sd vlrsKd;pkrsm;\Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;ESiv hf rl aI &;t00wku Yd kd wk;d wufzNYHG zdK;
atmif tpGr;f ukef aqmif&u G af y;&ef/

E-book is created by shanyoma


7/ jynfe,fwkdif;ESifhvlrsKd;pkwkdif;wkdY\&oifh&xkdufaom tcGifhta&;rsm;ESifhepfemqkH;&IH;rI
rsm;udk ta&;qk&d mü ygvDrefjyifyrSjzpfap? twGi;f rSjzpfap? jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGYJ
rS wnDwnTww f nf; pkaygif;aqmif&u G o f mG ;&ef/

«c» pD;yGm;a&;tykdif;/
1/ EkdifiHjcm;vuf0g;BuD;tkyf? csKyfcs,frIrS uif;vGwfaomftrsKd;om;pD;yGm;a&;udk wnf
aqmuf&ef/
2/ acwfrv D ,f,mpku d yf sKd;a&;pHepfukd wnfaqmuf&ef/
3/ jynfe,frsm;twGi;f ü trsKd;om;ykid pf ufrv I ufrv I yk if ef;rsm; wnfaqmuf&ef/
4/ or0g,rpHepfjzifh pkaygif;xkwv f yk af &;ESiphf ak ygif;a&mif;0,fa&;ukd tm;ay;&ef/
5/ jynfe,fwidk ;f &Sd ajray:ajratmuf o,HZmwypön;f rsm;udk wkid ;f &if;om;rsm; vkyu f ikd f
Ekid af &;twGuf rdrw d qYdk idk &f m jynfe,fwidk ;f ü ud, k yf ikd jf y|mef;Ekid cf iG hf &S&d ef/
6/ jynfe,ftcsif;csif; pD;yGm;a&;udp&ö yfrsm;wGif wOD;ESiw hf OD; tjyeftvSef ulnyD ;l aygif;
aqmif&Guf&ef/

«*» vlrIa&;tydkif;/
1/ jynfe,frsm;&Sd jynfe,fol jynfe,fom;rsm;\pm;0wfaea&; tqift h wef;udk jr§iw hf if
ay;&ef/
2/ vlrsKd;pkrsm\pmay,Ofaus;rI "avhx;Hk pHrsm;udk xde;f odr;f apmifah &Smufjr§iw hf ifaz:xkwf
ay;&ef/
3/ jynfe,fol jynfe,fom;rsm;\jynfou Yl sef;rma&;ESiu hf ,
kd v
f ufMuHch ikd af &;udk tpGr;f ukef
jr§ifhwifay;&ef/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 172

4/ toufarG;rI ynmoifausmif;rsm;ESiw hf uúov


dk af usmif;rsm; az:xkwaf y;&ef/
5/ acwfrw
D ;dk wufru
I kd rydwyf ifaomjynfe,frsm;&Sd vlrsKd;pkrsm;\a&S;a[mif;"avhx;Hk pH
t& w&m;pD&ifqkH;jzwfrIxkH;wrf;pOfvmrsm;udk xdef;odrf;apmifha&Smufay;&ef/

tcPf;(3)
jynfe,fwe,ftwGif;&Sd tzGJY0ifrsm;
7/ jynfe,frsm;nDnTwfa&;tzGJY\&nf&G,fcsuf
1/ 0g'vkyfief;pOfrsm;ESifhtcgumvtm;avsmfpGm owfrSwfjy|mef;csufrsm;ukd
E-book is created by shanyoma

vufcv H u
kd ef maomjynfe,ftwGi;f &Sd tm;vk;H aom Ekid if aH &;tzGrYJ sm;onf tzGt YJ pnf;t
vkud f 0ifciG &hf o
dS nf/
2/ tzG0YJ ifrsm;\tjcm;t&nftcsif; owfrw S cf sufrsm;udk tcgumvtm;avsmf
pGm XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ jy|mef;Ekid o
f nf/
3/ tzGt YJ pnf;tvku d f tzG0YJ ifavQmufvmT rsm;udk XmecGt J vkytf rIaqmiftzGuYJ
omvQif vufcEH idk o f nf/
4/ vufco H ifh rcHoifh tjiif;yGm;vmvQif tpnf;ta0;wufa&mufaom XmecGJ
OD;pD;tzG\ YJ ok;H ykEH pS yf u
Hk qk;H jzwfvQif xkq d ;Hk jzwfcsufonf twnfjzpfap&rnf/

XmecsKyftzGJY0ifrsm;
8/ XmecsKyfOD;pD;tzGJY
þtzGJYudk jynfe,faygif;pkHrS ukd,fpm;vS,frsm; yg0ifaomOD;pD;tzGJYjzifh BuD;rSL;
a&SUaqmifoGm;&rnf/
(u) OD;pD;tzGoYJ Ydk jynfe,fwe,fvQif ud,
k pf m;vS,(f 6)OD;uspD wifajr§muf&rnf/
(c) OD;pD;udk,fpm;vS,frsm;udk jynfe,ftwGif;&Sd EkdifiHa&;tzGJYtpnf;rsm;rS t
csKd;usuk,
d pf m;vS,rf sm;yg0ifaom jynfe,fqidk &f mXmecGOJ ;D pD;tzGrYJ S XmecsKyfO;D pD;okYd uk,
d f
pm;vS,fa&G;cs,fapvTwf&rnf/

9/ XmecsKyf tvkyt f rIaqmiftzG/YJ


XmecsKyfO;D pD;tzG0YJ ifrsm;teufrS (14)OD;xufrenf; yg0ifaom tvkytf rIaqmif
tzGw
YJ zGu
YJ dk zGpYJ nf;&rnf/
tvkyt f rIaqmif tzG0YJ ifrsm;tm; atmufygtwkid ;f wm0efa0cGx
J rf;aqmifap
173 &Srf;jynfb,fvJ

&rnf/
(1) Ouú|/
(2) 'k-Ouú|/
(3) 'k-Ouú|/
(4) taxGaxGtwGif;a&;rSL;/
(5) wGJbuf-twGif;a&;rSL;(tkyfcsKyfa&;)/
(6) wGJbuf-twGif;a&;rSL;(pnf;&Hk;a&;)/
(7) b@ma&;rSL;/
(8) jyefMum;a&;rSL;/

E-book is created by shanyoma


(9) pm&if;ppfrSL;/
(10) trIaqmif/
(11) ¤if;
(12) ¤if;
(13) ¤if;
(14) ¤if;

jynfe,frsm;nDnTwfa&;tzGYJ (XmecGJ)\tzGJY0ifrsm;
10/ XmecGOJ ;D pD;tzG/YJ
þtzGu YJ kd jynfe,ftwGi;f &Sd Ekid if aH &;tzGt YJ pnf;aygif;pkrH S ud, k pf m;vS,rf sm; yg
0ifaom OD;pD;tzGjYJ zifh BuD;rSL;a&SUaqmifomG ;&rnf/
(u) OD;pD;tzGw YJ iG f tzG0YJ ifO;D a&(35)xuf rrsm;aomOD;a& yg&Sad p&rnf/
(c) OD;pD;ud, k pf m;vS,rf sm;onf jynfe,frsm;nDnw T af &;tzG\ YJ &nf&, G cf sufvyk f
ief;pOfEiS phf nf;rsOf;Oya'rsm;wku Yd kd ,kMH unfvufcaH om jynfe,ftwGi;f &Sd Ekid if aH &;tzGt YJ
pnf;rsm;rS tcsKd;usudk,fpm;vS,frsm;jzpf&rnf/
cRif;csuf jynfe,ftwGi;f &Sd Ekid if aH &;tzGt YJ pnf;aygif;pkrH S ud, k pf m;vS,rf sm;yg0ifaom OD;
pD;tzGuYJ jynfe,fwiG ;f &Sd rnfonfyh *k K¾ v d uf rkd qkd OD;pD;tzGx YJ üJ yg0ifoifah Mumif; ,lqqk;H jzwf
vQif 5-OD;xufrrsm;aom yk*K¾ v d u f dk XmecGOJ ;D pD;tzGw YJ iG f yg0ifapEdik cf iG hf &So
d nf/

11/ jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGYJ XmecGt


J vkyt
f rIaqmiftzG/YJ
XmecGJOD;pD;tzGJY0ifrsm;teufrS (10)OD;xufrenf; yg0ifap&rnf/ tvkyftrI
aqmiftzGJYrsm;tm; atmufygtwkdif; wm0efcGJa0xrf;aqmifap&rnf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 174

(1) Ouú|/
(2) 'k-'kOuú|/
(3) taxGaxGtwGif;a&;rSL;/
(4) wGJbuftwGif;a&;rSL;/
(5) b@ma&;rSL;/
(6) jyefMum;a&;rSL;/
(7) pm&if;ppfrSL;/
(8) pnf;&kH;a&;rSL;/
(9) trIaqmif/
E-book is created by shanyoma

(10) ¤if;
(11) ¤if;

12/ tzG&YJ yH aHk iG/


jynfe,fwe,ftwGif; tzGJY0if? tzGJYtpnf;rsm;onfhtcg umvtm;avsmfpGm
XmecGOJ ;D pD;tzGuYJ owfrw S af om &HyaHk iGrsm;wku Yd kd jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGYJ XmecGo
J aYkd y;
aqmif&rnf/ wzef &HyaHk iGrsm;udk jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGXYJ mecsKyfu tcgumvtm;
avsmfpmG owfrw S o
f nf&h yH aHk iGudk XmecGrJ sm;rS XmecsKyfoYkd ay;aqmif&rnf/

tcPf;(4)
zGJYpnf;ykHESifhtkyfcsKyfykH
13/ zGpYJ nf;tkycf sKyfyrHk mS atmufygtwkid ;f jzpfonf/
(1) tajccHtzGJYrsm;/
(2) XmecGJtvkyftrIaqmiftzGJY/
(3) XmecJGOD;pD;tzGJY/
(4) jynfe,fqidk &f m XmecGn J v
D mcHobif/
(5) XmecsKyftvkyftrIaqmiftzGJY/
(6) XmecsKyfOD;pD;tzGJY/
(7) jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGqYJ idk &f m XmecsKyfnv D mcHobif/

14/ tajccHtzGrYJ sm;onf þzGpYJ nf;tkycf sKyfyOHk ya'tcsuftvufrsm;? XmecsKyfO;D pD;tzGYJ


175 &Srf;jynfb,fvJ

ESiXhf mecsKyftvkyt f rIaqmiftzGw YJ \


Ydk pnf;urf;csufrsm;twGi;f rdrw d \ Ydk tzGw
YJ iG f aqmif
&Guzf , G &f odS nfrsm;udk aqmif&u G &f rnf/
15/ jynfe,frsm;nDnw T af &;tzGo YJ Ykd 0ifa&mufciG &hf aomtzGt YJ pnf;rsm;onf rdrw d EYdk iS w
hf ukd f
&ku
d o f ufqidk &f mudprö sm;wGif tzG\ YJ &nf&, G cf suf0g'? qk;H jzwfcsufOya'pnf;rsOf;udk rqefY
usifapbJ rdrdwkdYpnf;rsOf;twkdif; aqmif&GufcGifh&Sdonf/
16/ jynfe,frsm;nDnw T af &;tzGXJY mecGw J iG f jynfe,fqidk &f mnDvmcHobifonf tBuD;qk;H
aom jynfe,ftmPmykid t f zGjYJ zpfonf/ jynfe,fqidk &f m nDvmcHr&So d nft h cg XmecGOJ ;D pD;t
zGo
YJ nf tmPmydik jf zpfonf/ XmecGOJ ;D pD;r&So d nft
h cg XmecGt J vkyt f rIaqmifonf tmPm
ydkiftzGJYjzpfonf/

E-book is created by shanyoma


17/ xkt Yd wl jynfe,faygif;pkH nDvmcHobifBuD;onf tmPmtydik q f ;Hk jzpfonf/ jynfe,f
aygif;pkn H v D mcHr&Sv
d Qif XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ tmPmydik í f OD;pD;r&Svd Qif jynfe,frsm;nDnw T f
a&;tzGXYJ mecsKyf tvkyt f rItaqmiftzGu YJ tmPmydik jf zpfonf/

tcPf;(5)
tkyfcsKyfykHpHepfESifhenf;vrf;rsm;/
18/ tzGrYJ sm;wGif tkycf sKyfprD &H ef t"dutcsufrmS trsm;qE´jzifh a&G;aumufwifajr§muf
í A[krd S OD;pD;onfph eH pfjzpfonf/
(1) tm;vk;H aom trIaqmiftzGEYJ iS u hf ,
kd pf m;vS,rf sm;udk trsm;qE´twkid ;f a&G;
aumufwifajr§muf&rnf/
(2) atmuftzGu YJ txuftzG\ YJ trdeu Yf kd vku
d ef m&rnf/ txuftzGEYJ iS ahf tmuf
tzGYJ oabmuGv J v JG Qif atmuftzGu YJ xkEd pS zf xYJG uf BuD;aomtzGo YJ kYd t,lc0H ifEidk o f nf/ odYk
aomf t,lc0H ifpOf atmuftzGo YJ nf txuftzG\ YJ trdeu Yf kd vdu
k ef mfaqmif&u G &f rnf/
19/ XmecGt J vkyt f rIaqmiftzGo YJ nf pnf;&k;H &mü¤if;? tkycf sKyf&mü¤if;? wk;d wufru I kd a&SU
&Ií c&kid rf sm;od¤Yk if; NrdKUe,frsm;od¤Yk if;? wm0efcrH sm;udk qkid &f maumfrwDrsm;tm; uln&D ef
cefx
Y m;apvTwEf idk o f nf/ odaYk omf tqkyd g wm0efcrH sm;onf qkid &f mtrIaqmiftzGrYJ sm;\
trdefYtwkdif; vdkufemaqmif&Guf&rnf/
20/ XmecGOJ ;D pD;tzGo YJ nf ESppf OfEpS w f idk ;f jynfe,fXmecGpJ pfaq;a&;tzGu YJ dk cefx Y m;&rnf/
¤if;ppfaq;a&;tzGJYonf tzGJYrsm;\b@ma&;ukd¤if;? tkyfcsKyfa&;udk¤if;? tNrJwrf;ppf
aq;NyD;vQif jynfe,fXmecGJ tvkyt f rIaqmiftzGEYJ iS jhf ynfe,fXmecGOJ ;D pD;tzGo YJ Ykd tpD&ifcpH m
wifjy&rnf/ tajccHtzGrYJ sm;wGif tcsif;jzpfymG ;aom trItcif;rsm;udk ppfaq;a&;tzGYJ
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 176

u ppfaq;zsefajzay;&rnf/ zsefajzí r&onf&adS omf XmecGt J vkyt f rIaqmiftzGEYJ iS Xhf me


cGOJ ;D pD;tzGo
YJ Ykd oifah wmfovkd ta&;,l&ef tpD&ifc&H rnf/
21/ txufyg jynfe,fXmecGJppfaq;a&;tzGJY\tmPmrsm;ESifhwm0efrsm;udk tcgumv
tm;avsmfpGm jynfe,fXmecGJtvkyftrIaqmiftzGJYuaomf¤if; jynfe,fXmecGJOD;pD;tzGJYu
aomf¤if; owfrw S x f m;&S&d rnf/
22/ xked nf;wl tzG0YJ if jynfe,ft f csif;csif; jzpfymG ;aom udprö sm;twGuf XmecsKyfO;D pD;
tzGu YJ aomf¤if;? XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ aomf¤if;? ppfaq;a&;tzGw YJ zGu
YJ kd apvTwf
&rnf? ¤if;aemuf qk;H jzwf&ef XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGo YJ Ykd wifjy&rnf/ rNyD;jywfvQif
XmecsKyfO;D pD;tzGo YJ Ykd wifjy&rnf/
E-book is created by shanyoma

23/ XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ aomf¤if; XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ aomf¤if; oufqidk &f m


jynfe,f\udk,fpm;vS,f(okH;ykHESpfykH)rygbJ qkH;jzwfcsufrcsrSwf&/
24/ qk;H jzwfcsufrf sm; csrSwjf cif;
tpnf;ta0;qk;H jzwfcsufrsm; csrSw&f mü tm;vk;H oabmwl tajytvnfaqG;
aEG;NyD;ajyvnfapaomenf;udk txl;tav;*&kjyK&rnf/
25/ tm;vk;H oabmwlaomenf;jzifh rNyD;jywfEidk rf o S mvQif tpnf;ta0;okYd wufa&muf
vmaom ud, k pf m;vS,Bf uD; ok;H ykEH pS yf \
Hk oabmwlncD sufjzifh qk;H jzwfap&rnf/

tcPf;(6)
jynfe,frsm; nDnTwfa&;tzGJY nDvmcHobifESifhtpnf;ta0;rsm;
26/ omreftm;jzifh wESpv f QifwBudrf jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGXYJ mecsKyf\nDvmcHo
bifukd usif;y&rnf/ odaYk omf vkaH vmufaom taMumif;rsm;&Su d XmecsKyfO;D pD;tzGuYJ aomf
¤if;? XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ aomf¤if;? a&TUqkid ;f Ekid o
f nf/ þnDvmcHobifonf
XmecsKyf\Ekid if aH &;pnf;&k;H a&;udpt ö 00ESiyhf wfoufí tjrifq h ;Hk aomtmPmykid jf zpfonf/
27/ txl;nDvmcHobifrsm;udk taMumif;tm;avsmfpmG XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ
jzpfap? XmecsKyfO;D pD;tzGuYJ jzpfap ac:Ekid o f nf/ jynfe,f(3)e,fu tpnf;ta0;ac:&ef
awmif;qkv d Qif ac:qkad y;&rnf/
28/ nDvmcHobifwiG f ud, k pf m;vS,t f jzpfEiS {hf nfo
h nfawmftjzpfjzifh wufa&mufEidk o f l
rsm;rSm-
(1) ukefqkH;onfhESpftwGuf XmecsKyfOD;pD;tzGJY0ifrsm;/
(2) jynfe,frsm;nDnw T af &;tzGXYJ mecsKyfO;D pD;tzGuYJ aomf¤if;? XmecsKyftvkyt f
177 &Srf;jynfb,fvJ

rIaqmiftzGJYuaomf¤if;? jynfe,fwe,ftwGuf owfrSwfay;vkdufonfhtzGJY0ifOD;a&/


(3) XmecsKyfO;D pD;tzGu
YJ aomf¤if;? XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ aomf¤if;? owf
rSwfonfh{nfhonfrsm;/
29/ jynfe,frsm;nDnTwfa&;tzGJYXmecsKyfOD;pD;tzGJY\tpnf;ta0;rsm;/
(1) OD;pD;tzGJYtpnf;ta0;udk (6)vvQif (1)Budrfxufrenf; usif;y&rnf/
(2) tvkyt f rIaqmif tzGt YJ rsm;pku ta&;ay:OD;pD;tpnf;ta0; ac:qku d sif;
yoifo h nf[k qk;H jzwfvQif tvkyt f rIaqmiftzGOYJ uú|uaomf¤if;? taxGaxGtwGi;f a&;
rSL;uaomf¤if;? xkd(2)OD;r&SdvQif 'kwd,Ouú|ESifhwGJbuftwGif;a&;rSL;uaomf¤if; OD;pD;
tpnf;ta0;udk zdwfac:usif;yay;&rnf/

E-book is created by shanyoma


(3) jynfe,fwckc\ k XmecsKyfO;D pD;tzG0YJ if(ok;H )ykH (ESp)f yku
H ta&;ay:OD;pD;tpnf;
ta0;ac:qku d sif;yay;&ef awmif;qkv d mvQif tvkyt f rIaqmiftzGOJY uú|uaomf¤if;? t
axGaxGtwGif;a&;rSL;uaomf¤if;? ta&;ay:tpnf;ta0;udk &ufowåywf ESpfywft
wGif; zdwfac:usif;yay;&rnf/
(4) tvkyftrIaqmiftzGJYwGif rajyvnfEkdifaom udpöjyóem&yfrsm;ESifhtjcm;
ta&;BuD;aomjyóem&yfrsm; ay:aygufvmvQif ta&;ay:OD;pD;tpnf;ta0;ukd zdwf
ac:usif;yay;&rnf/
30/ jynfe,frsm; nDnTwfa&;tzGJYXmecsKyftvkyftrIaqmiftzGJY\tpnf;ta0;rsm;/
tvkyt f rIaqmiftzG\ YJ tpnf;ta0;udk omreftm;jzifh ESpv f vQif wpfBudrx f uf
renf; usif;y&rnf/
(1) Ouú|u tvkyt f rIaqmiftzGt YJ pnf;ta0;usif;yoifo h nf[k qk;H jzwfwidk ;f
Ouú|trnfjzifjh zpfap? taxGaxGtwGi;f a&;rSL;trnfjzifjh zpfap? tpnf;ta0;udk zdwf
ac:usif;yEkdifap&rnf/
(2) tvkyt f rIaqmifrsm;&mpku ta&;ay:tvkyt f rIaqmif tpnf;ta0;ac:
&ef Ouú|ESifhtaxGaxGtwGif;a&;rSL;xH awmif;qkdjcif;jyKvQif? Ouú|ujzpfap? taxG
axGtwGi;f a&;rSL;ujzpfap ta&;ay:tvkyt f rIaqmiftpnf;ta0;udk zdwaf c:usif;y
ay;&rnf/
(3) jynfe,fwckcrk S XmecsKyfO;D pD;tzG0YJ iftrsm;pku jyóemt&yf&yftwGuf aqG;
aEG;qkH;jzwfay;&eftvkdYiSm tvkyftrIaqmiftzGJYodkY awmif;qkdvmonfhtcgwkdif; txl;
tvkyt f rIaqmiftpnf;ta0;udk Ouú|ujzpfap? taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ujzpfap zdwf
ac:usif;yay;&rnf/
31/ tvkyt f rIaqmifxuf0ufxufrenf; wufa&mufro S m tpnf;ta0;xajrmufonf/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 178

32/ jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGXYJ mecGn J v D mcHobifEiS t hf pnf;ta0;usif;y&ef vku d ef m


&rnfhtcsufrsm;vnf; txufaz:jyygtwkdif;jzpfonf/
33/ jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGXYJ mecsKyf\nDvmcHobifow Ykd ufa&muf&ef zdwMf um;vm
vQif wufa&muf&ef &Sad om jynfe,frS ud, k pf m;vS,af wmfrsm;uk?d jynfe,frsm;nDnw T af &;
tzGJYXmecGJ\OD;pD;uaomf¤if; tvkyftrIaqmifuaomf¤if; owfrSwfa&G;cs,f&rnf/
34/ XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ jzpfap? XmecsKyfO;D pD;ujzpfap? nDvmcHobifusif;y
&mü enf;vrf;wusjzpfap&ef vkt d yfaompDpOfrrI sm;udk tcgumvtm;avsmfpmG pDpOfn f eT f
Mum;&rnf/
35/ nDvmcHobifr&So d nft h csdef XmecsKyfO;D pD;tzGo YJ nf tmPmydik t f zGjYJ zpfonf? nDvmcH
E-book is created by shanyoma

obif qk;H jzwfcsufrsm;ESiyhf wfoufí tajctaetcgumvtm;avsmfpmG jyifqif&ef awGY


&Scd ahJ omf XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ aomf¤if;? XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ vGt J yfojzifh XmecsKyftvkyf
trIaqmiftzGu YJ aomf¤if; jyifqifaqmif&u G o f mG ;Ekid of nf/ od&Yk mwGif NyD;pD;cJah om nDvmcH
obifu, kd pf m;vS,tf m; taMumif;Mum;xm;&rnf/ odt Yk aMumif;Mum;onft h cg xku d ,dk f
pm;vS,rf sm;teufrS (4)ykH (1)yku H awmif;qkcd ahJ omf txl;nDvmcHobifjzpfap? nDvmcH
obiftopfjzpfap? usif;yay;&rnf/ odrYk [kwyf grl omreftm;jzifh usif;ytyfaom aemuf
nDvmcHobifwiG f twnfjyKcsuf&,l&rnf/
36/ XmecsKyftvkyftrIaqmiftzGJY\tmPmrsm;udk XmecsKyfOD;pD;tzGYJu owfrSwfay;&
rnf/
37/ omreftm;jzifh usif;yaomnDvmcHobifwiG f tvkyt f rIaqmifopfudk a&G;aumuf
&rnfqo dk nft h pDtpOfukd XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ jzpfap XmecsKyftrIaqmiftzGu YJ jzpfap? pD
pOfay;&rnf/ xkdrSty tjcm;vdktyfaompnf;rsOf;rsm;udkvnf; pDpOfay;&rnf/

tcPf;(7)
taxGaxG/
38/ þzGpYJ nf;ykOH ya'udk omreftm;jzifh jynfe,fv;Hk qkid &f m jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGYJ
XmecsKyf\nDvmcHobifuomvQif jyifqifEkdifonf/ odkY&mwGif tajctaeESifhrukdufnD
onfuakd wGv Y Qif XmecsKyfO;D pD;tzGYJ tpnf;ta0;udk ac:í XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ pOf;pm;
NyD; jyifqifoifoh nf[xk ifu nDvmcHrac:rD ,m,DjyifqifEidk o f nf/
39/ þOya'tcsuftvufEiS yhf wfoufí r&Si;f vif;onft h csufrsm;udk XmecsKyfO;D pD;tzGYJ
ujzpfap? XmecsKyftrIaqmiftzGu YJ jzpfap? qk;H jzwfay;&rnf/
179 &Srf;jynfb,fvJ

40/ þzGpYJ nf;ykOH ya't& vkt d yfaom enf;Oya'rsm;udk OD;pD;tzGu YJ jzpfap? XmecsKyft
vkyt f rIaqmiftzGu YJ jzpfap? jy|mef;Ekid cf iG &hf odS nf/
41/ aiGa&;aMu;a&;udpörsm;ESifhywfoufí pm&if;tif;usepGm xm;&Sd&rnf/ pm&if;pm
a&;? aiGa&;aMu;a&;wkEYd iS yhf wfoufonfph nf;rsOf;rsm;udk XmecsKyfO;D pD;tzGu JY jzpfap? Xme
csKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ jzpfap? XmecsKyfppfaq;a&;tzGEYJ iS w hf idk yf ifí jyKvky&f rnf/
42/ þzGpJY nf;ykOH ya'wGif rnfoyYkd if qkad pumrl tcku d tf wefuY mvtwGi;f Oya'udk t
wnfjyK&mü rnfuo hJ Ykd pDpOfomG ;&efvo dk nf[k xifjrif,q l vQif xko d x Ykd ifjrif,q l onft h
wkid ;f XmecsKyfO;D pD;tzGu YJ jzpfap? XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ jzpfap? ¤if;\oufwrf;
tawmtwGif; tckduftwefYOya' tcsuftvufrsm; wnfxGifEkdifonf/

E-book is created by shanyoma


43/ jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGtYJ m; ysufp;D &m ysufp;D aMumifukd vkyaf qmifajymqkrd I &Sd
aom tzG0YJ iftm; XmecsKyftvkyt f rIaqmiftzGu YJ ta&;,ltjypfay;Ekid o f nf/ odaYk omf
ta&;,ltjypfay;jcif;cH&aom tzGu YJ txuftqifq h ifh t,lc0H ifa&mufEidk cf iG &hf o dS nf/

tcPf;(8)
enf;Oya'rsm;
44/ c&kid tf zG0YJ ifrsm; vku d ef m&ef enf;Oya'rsm;/
(u) jynfe,frsm; nDnw T af &;tzGXYJ mecsKyf\&nf&, G cf sufrsm;udk axmufc&H ef/
(c) XmecGJu c&kdiftwGif;&Sd EdkifiHa&;tzGJYtoD;oD;wkdYonf &nf&G,fcsufrsm;udk
axmufcHap&eftwGuf pkpnf;aoG;pnf;&ef/
(*) XmecsKyfrS vGt J yfaomwm0ef0wå&m;rsm;udk xrf;&Gu&f ef/
(C) XmecsKyf\oabmwlncD suft& tzGrYJ sm;u tcgumvtm;avsmfpmG owf
rSwaf om&nf&, G cf sufrsm;ukd atmifjrifpmG aqmif&u G &f ef/
(i) jynfe,frsm;nDnw T af &;tzGoYJ nf (jynfe,ftvku d f vkt
d yfvQif)c&kid t
f zGrYJ sm;
zGJYpnf;aqmif&GufEkdifcGifh&Sdonf/
_ _ _ _ _ _ _
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 180

jynfe,fwe,f\jynfe,fnDnTwfa&; jynfe,frsm;nDnw
T af &;
nDvmcHBuD; nDvmcHobifBuD;

jynfe,fwe,f\jynfe,frsm; jynfe,frsm; nDnw


T af &;OD;pD;tzGYJ
nDnwT af &;OD;pD;tzGYJ

jynfe,fwe,f\jynfe,frsm; jynfe,frsm;nDnw
T af &;
nDnw
T af &;tvkyt
f rIaqmiftzGYJ tvkyt
f rIaqmiftzGYJ
E-book is created by shanyoma

jynfe,fwe,f\ jynfe,fwe,f\ jynfe,fwe,f\ jynfe,fwe,f\


Ekid if aH &;toif;tzGrYJ sm; Ekid if aH &;toif;tzGrYJ sm; Ekid if aH &;toif;tzGrYJ sm; Ekid if aH &;toif;tzGrYJ sm;
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789
181 &Srf;jynfb,fvJ

E-book is created by shanyoma


aemufqufwJG 2

16-9-84
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 182

OD;tkef;aza&; ]]yifvkHppfwef;}}a0zefcsuf
]]yifvpHk pfwef;}}qkw d thJ rnfepYJ mtky&f UtoGit f jyifujkd rifvudk w f t hJ cg t'Dpmtkyf
[m usrf;BuD;usrf;ckid pf mtkyw f tkyv f x Ydk if&w,f/ usrf;BuD;usrf;ckid rf [kwaf wmif ]]okaw
oepmwef;}}jzpfrmS bJ ,lqrdw,f/ tNrD;oabm omrefveS af vSmMunfv h u dk w f thJ cg vlod
enf;wJt h jzpftysufawG tuk;d tum;awG trsm;BuD;awG&Y wJt h jyif pmtkyaf emufyikd ;f rSm
ud;k um;&nfneT ;f wJph mtkypf m&if;udv k nf; woDBuD;awG&Y wJt h wGuf &Sr;f jynftwGuf wuJh
usrf;BuD;usrf;ckid w f apmifawmh ay:NyDvYdk tm;&0rf;omjzpfrw d ,f/
'gayrJh pmtkyfzGifhNyD; pm&Gufw&Gufcsif;vSefavSmzwfMunfhvkdufwJhtcg txifeJY
tjrif wvGpJ jD zpfomG ;w,f/ axhv;Hk awG aighv;Hk awG? bef;pum;awG 0w¬KqefqeftzGt YJ
E-book is created by shanyoma

EGJYawGukd [kdae&m 'Dae&mrSm awGYvm&awmh usrf;BuD;usrf;ckdif&JUcefYnm;rI? uspfvpfodyf


onf;rIt*Fg[m aysmufomG ;NyD;zwf&wm ayghysufysufjzpfomG ;w,f/ qGr;f qefxJ <uufacs;
a&maeovkdrsKd;aygh/
pmtkyt f pydik ;f orkid ;f aemufc[ H m awmfawmfzwfvaYdk umif;w,f/ uRefawmfrrD?
rod? rawGYxdwJhtydkif;yg/ 'gayrJh tcsKdUae&mawG[m ta&;tom;tqDtai:rwnfh?
tykdtqmawGrsm;NyD; qkdvkd&if; ra&muf tpaysmufoGm;wmawG awGY&w,f/ 'guawmh
pma&;q&mr[kww f OhJ ;D tke;f azukd cGiv hf w T &f rSmbJ? pma&;0gr&ifah o;wJo h al wG jzpfavhjzpf
x&SdwJhtjzpfrsKd;vkdYqkd&r,f/
pmzwfou l kd ajymjycsifwmawG rsm;vGe;f tm;BuD;awmh qkid w f mawGa&m rqkid w f m
awGa&m Mum;xJu 0ifvmNyD; Avk;H AaxG;eJY OD;wnfcsuf arQmoGm;NyD; tpaysmufomG ;wwf
MuwmbJ/ w&m;a[mwJt h cg BudKwifjyifqifrrI &Sw d phJ um;aMum&Snw f wfwv hJ rl sKd;vkad ygh/
pum;aMum&Snw f meJY qkv d &dk if;ra&mufbJ tpaysmufomG ;wJo h abmrsKd;ygbJ/ 'gayrJh pm
tkyaf &;wmeJY pum;ajymwm tajctaejcif; rwlb;l / pum;ajymwJt h cg yg;pyfxu G v f m
wJph um;vk;H awG[m avxJviG o hf mG ;w,f/ pmtkyaf &;wmusawmh BudKwiftcef;cG&J w,f/
tuGucf s&w,f/ taMumif;t&mtcsuftvufawGukd pD&w,f/ a&;csNyD;wJph mudk jyefppf
&w,f/ jyefNyD;okwo f if&w,f/ 'gaMumifh pmtkyaf &;wJt h cg pum;ajymwJt h cgrsKd;vkd tp
aysmufwmrsKd; r&So d ifb h ;l / NyD; tquftquf tqDtai: rwnfw h mrsKd;vnf; r&So d ifh
bl;/ rqkid w f m tydt k qmawGvJ rygoifb h ;l /
]]yifvpHk pfwef;}}udk tqk;H tp zwfNyD;wJt h cg bmudk ppfwef;xkwx f m;ovJqw dk m
uRefawmfah cgif;xJrmS &Si;f roGm;bl;/ yifvt Hk rnfbmaMumif, h x l m;ovJqw dk mvJ awG;r&
bl;/ yifvkHpmcsKyfudk orkdif;aemufcHeJYppfwef;xkwfwmqkd&if pmtkyf[m tJ'DavmufBuD;
&Snv f sm;p&mr&Sb d ;l / pmtkyrf mS ed'gef;wkYd trSmwkYd rygawmh awG;&cufwmaygh/
183 &Srf;jynfb,fvJ

&Sr;f jynf[m oD;jcm;wkid ;f jynfr[kwb f ;l / Armjynf&UJ tpdwt f ydik ;f omjzpfw,fvYdk


OD;tke;f azu qkcd sif&if ]]yifvpHk pfwef;}}rSm ay:vGiaf tmif axmufjyxm;wm rawG&Y bl;/
&Sr;f jynf[m jrefrmbk&if&UJ yPÖmqufEidk if v H m;? vufatmufceH ,fy,fvm;qkw d mukv d nf;
OD;tke;f azu uGi;f uGi;f uGuu f u
G f ay:atmif a&;rxm;bl;/ &Sr;f jynfrmS orkid ;f wavQmuf
vk;H apmfbmG ;NrdKUpm;e,fpm;awG ya'o&mZfpeH pfepYJ ;dk rk;d tkycf sKyfvmwmudk ykaH z:wJt h cgrSm
vnf; qkid w f ma&m rqkid w f ma&m tykt d qmawGrsm;oGm;vkYd pmtky[ f m omrefy*k K¾ v d af wG
0,frzwfEidk af tmif azmif;yGNyD; aps;EIe;f BuD;oGm;wmaygh/
uRefawmftaeeJY ]]yifvkHppfwef;}}ukd 'Dvkdaumufcsufcsw,f/
&Sr;f jynf[m orkid ;f wavQmufv;Hk oD;jcm;Ekid if t H jzpfeYJ r&Scd b hJ ;l / ArmjynfeyYJ PÖm

E-book is created by shanyoma


qufEidk if H okrYd [kwf vufatmufceH ,fy,ftpdwt f ykid ;f jzpfcw hJ ,f/ 'gaMumifh yifvpHk mcsKyf
rSm ud, k yf ikd jf y|mef;cGirhf u l kd todtrSwjf yKcJw h m[m tajccHtm;jzifh rrSeb f ;l / tajctae
t& vku d af vsmrIomjzpfw,f/ NyD;awmh Akv d cf sKyfatmifqef;rlcsrSwNf yD;vke;D eD; a&;qGcJ w hJ hJ
zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'rSm &Sr;f jynfe,fukd cGx J u G cf iG ahf y;xm;wmvJ tajctaet&
tavQmhay;wmjzpfw,f/ rltm;jzifh rrSeu f efb;l / &Sr;f jynfrmS orkid ;f wavQmufv;Hk ya'
o&mZfuaH uR;cspHepfet YJ yk cf sKyfp;dk rk;d w,f/ 1948-ckEpS f vGwv f yfa&; &NyD;awmhvnf; ol
wvl igwrif; ya'o&mZfuaH uR;cspHepfatmufrmS jynfov l x l [ k m vnfpif;cHvmcJ&h w,f/
Akv
d cf sKyfBuD;ae0if; acgif;aqmifwhJ awmfveS af &;aumifpw D ufvmNyD; vrf;pOfygwDvufxuf
usrS tJ olwvl igwrif; ya'o&mZfpeH pfukd tNyD;tydik f zsuford ;f Ekid w f ,f/
tJ'Dvkd OD;tkef;azu ppfwef;xkwfxm;w,fvkdY uRefawmfaumufcsufcsw,f/
tJ'Davmufqkd&if OD;tkef;az[m cJcJ,Of;,Of;&SmazGpkaqmif;xm;wJhtcsuft
vuf? taxmuftxm;? tud;k tum;awGeYJ cdik cf ikd v f v Hk Hk uspfuspfvpfvpf odyo f yd o f nf;
onf; cefn Y m;pGm a&;om;wifjyoGm;r,fq&dk if cH,cl sufcsif; wlwm rwlwm z,fxm;NyD;
tJ'Dpmtkyf[m aemifvmaemufom;awGtwGuf vufudkifxm;&Sd&r,fh tbdk;wefpmwrf;
pmapmiftjzpf wnf&o dS mG ;rSm rvGb J ;l / NyD;awmh pmtky[ f mvnf; ckavmuf razmif;yGbJ
omrefvrl sm; 0,fzwfEidk w f t hJ &G,t f pm;avmufyJ &Sad yvdrrhf ,f/
'guawmh ]]yifvkHpmwef;}}tay: uRefawmf&JUa,bk,sa0zefcsufjzpfygw,f/
tao;pdwaf vhvmzwf&w I t hJ cg OD;tke;f az[m ]]avzrf;'ef;pD;}}vkyx f m;wm ae
&mrsm;rsm;rSmawG&Y w,f/ bef;pum;eJaY jym&&if NzD;xm;w,faygh/
uRefawmfrrD? rod? rawGx Y w d t
hJ cef;ykid ;f awGukd z,fxm;NyD; uRefawmford ?d awGY
xdcw hJ thJ cef;u@awGrmS wdr;f aewm apmif;aewm vGaJ ewm acsmfaewm rSm;aewm ,Gi;f
aewm? ae&mtawmfrsm;rsm;rSm awG&Y ygonf/ wcsKdUae&mawGrmS OD;tke;f azu olu, dk f
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 184

wkdifukd,fusyg0ifcJhwJhtaetxm;rsKd;eJYa&;om;w,f/ tJ'Dae&mrsKd;rSmawmif cRwfacsmf


vGrJ mS ;aewm awG&Y w,f/ wcsKdUae&mawGrmS um,uH&iS af wG toufxif&mS ;&S&d ufom;eJY
rar;rprf; rndE§ iId ;f cJb h eJ YJ wlw,f/ wvGw J acsmfawG jzpfaew,f/
'kw, d urÇmppfBuD;rjzpfrD 4^5 ESpaf vmufq&dk if OD;tke;f az[m awmifBuD; atbD
trfausmif;rSm uav;bJ &SOd ;D r,f/ ppfBuD;twGi;f a&mufrS vlysKdv&l , G jf zpfvmNyD; ppfNyD;
acwfa&mufawmhrS &Sr;f jynfEidk if aH &;ZmwfcrHk mS ud, k w f idk u
f ,kd u
f s yg0ifujyvmcJw h mjzpfw,f/
ppfrjzpfrD ppfBuD;twGi;f eJY ppfNyD;acwfo;Hk umvtwGi;f a&SUrSaD emufryDS *k K¾ v d af wG
'DaeYtxd awmfawmfrsm;rsm; toufxif&mS ; &Sad eMuygao;w,f/ oufqidk &f mtaMumif;
u@awGrSm tJ'Dyk*¾KdvfawGeJYOD;tkef;az awGYNyD;nd§EIdif;cJh&if cRwfacsmfwdrf;yg;csufawG[m
E-book is created by shanyoma

olpY mtkyx f rJ mS trsm;BuD;avsmhenf;oGm;rSm aocsmw,f/


Oyrm - pmrsufEmS (146)]]&Sr;f apmfbmG ;rsm;ausmif;}}taMumif;a&;xm;wm t
csuftvufawG rSwo f m;p&m aumif;ygw,f/ 'gayrJh q&mawG[m t*Fvyd v f rl sKd;eJu
Y jym;
awGcsnf;bJvYdk a&;om;vku d af wmh cRwfacsmfomG ;wmygbJ/ q&mpdeaf z? q&mxGe;f [ef? q&m
bkBd uD;? q&mpHcsdet f p&Sw d w hJ idk ;f &if;om;q&mawGukd OD;tke;f az rDvu dk [
f efrwlb;l / a':rDrD
ckid uf awmh ppfNyD;acwf]]uarÇmZ}}ausmif;vkyaf wmhrS a&mufvmolyg/
pmrsufEmS (172) jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf yxrOD;qk;H ,m,Dor®wcefx Y m;a&;
udprö mS awmifyikd af pmfbmG ;BuD; cGeyf ef;pdeu f kd pOf;pm;xm;cJ&h mrSm? ]]awmifyikd af pmfbmG ;BuD;
ud, k wf idk u
f vufrcH jiif;y,fcahJ omaMumifo h m? anmifa&TapmfbmG ;BuD;onf abGaqmfO;D
or®w odkYr[kwf ,m,Dor®wBuD;jzpfcJhonf}}vkdY OD;tkef;azu a&;xm;ygw,f/ tJ'Dudpö
rSm ]]awmifyikd af pmfbmG ;BuD;ud, k wf idk uf jiif;y,fcw hJ m [kwf r[kw?f OD;Ek OD;bZH OD;xGe;f tkeH YJ
uRefawmfwaYdk v;a,muf[m todq;Hk yg/ 'Dae&m wdr;f apmif;rItwGuf OD;tke;f azudk tjypf
rqkEd idk yf g/ olu;kd um;wJOh ;D azcifu, dk wf idk uf aoaocsmcsm rodwmjzpfygw,f/ or®w&m
xl;ay;wm jiif;y,fro hJ l 'DurÇmrSm &SEd idk yf ghrvm;/
pmrsufEmS (224) ]]bZ*sr'g}}vkaYd &;xm;wmvJ vGaJ ew,f/ ukb d ZH[m udpk yH iG ehf YJ
twl yDtadk c: taumufceG t f &m&St d vkyu f kd &oGm;ygw,f/ NyD;awmh (ABM) a,musfm;
uav;txufwef;ausmif; taMumif;a&;&mrSmvnf; ausmif;rSm rD;owfacgif;avmif;
wvk;H eJaY usmif;wufacgif;avmif;wvk;H ESpv f ;Hk xm;w,fvaYdk &;xm;wmatbDtrfausmif;
om;a[mif;awGtwGuf &,fp&mBuD;aygh/ tufpb f aD tac: ausmif;om;rsm; Ak'b ¨ mom
toif;taMumif;rSmvnf; (SBA) xJrmS q&mNidr;f Ak'b ¨ momausmif;om;rsm; yg0ifw,f
vkaYd &;xm;w,f/ q&mNidr;f ausmif;om;awG[m (SBA) xJ vk;H 0ryg0ifcb hJ ;l / Ak'b ¨ mom
ausmif;u ausmif;om;awGrYdk c&pf,mefausmif;rSm ynmoifMum;ae&wJAh 'k b ¨ momausmif;
185 &Srf;jynfb,fvJ

om;nDtpfukd armifErS awGukd vmNyD; OD;aqmifygvkdY zdwaf c:wmudak wmif ypfypfcgcg jiif;
y,fcMhJ uygw,f/ (247)
pmrsufEmS (275)? 1946-ck? Zefe0g&Dv a&Tw*d t Hk v,fypö,rH mS usif;ywJzh -q-
y-v nDvmcHtaMumif;a&;wJt h cg ]]Akv d cf sKyfatmifqef; Ouú|rdef cYf eG ;f &SnBf uD; >rufMum;
cJhonf? AkdvfcsKyfatmifqef;armí em;aomtcg OD;ausmfNidrf;wkdYu ulízwf&onf}}vkdY
OD;tke;f azu a&;xm;w,f/ 'gu vGaJ ew,f/ Akv d cf sKyfem;vkYd qufzwfo[ l m ocifcspfjzpf
w,f/ ukdwif{acgif;aqmifwJhuRefawmfwkdY &Srf;jynfvli,fudk,fpm;vS,f(18)OD;[m tJ'D
z-q-y-vnDvmcHukd tptqk;H wufcMhJ uygw,f/ NyD;awmh OD;azcifwifoiG ;f wJt h qk[ d m
]]&Srf;jynfta&;}}tqkdr[kwfbl;/ ]]awmifwef;a'ota&;}}tqkdjzpfw,f/

E-book is created by shanyoma


1946-ck? rwfvrSm usif;ywJh yxryifvkHnDvmcHtaMumif;u@rSmvJ wdrf;
apmif;cRwfacsmfraI wG woDBuD;bJ/ OD;tke;f azu olu, dk w f idk f OD;aqmifNyD; jynfo&Yl aJ bmf
(15)a,mufet YJ wl yifvn Hk v D mcHa&mufcw hJ ,fvYdk a&;xm;w,f/ pvG,jf zLeDMum;eJ&Y aJ bmf
ESpfa,mufudk &Id;wef;vkyfí yGJxJvTwfxm;w,fvkdYa&;xm;w,f/
udb
k ZH udw k if{ acgif;aqmifwv hJ il ,ftrsKd;orD; trsKd;om; 20-ausmf tJ'yD if
vkn H v D mcHudk tptqk;H wufcw hJ m OD;tke;f az odc[ hJ efrwlb;l / vli,fawGxu J udw k if{
udck eG xf ;D udpk aH z vif;ac;OD;xGe;f jrifeh u YJ Refawmfwn Ydk v D mcHrmS a[majymcJMh uw,f/ udw k if{
u ynma&;taMumif;? udck eG x f ;D u pD;yGg;a&;taMumif;? ukpd aH zu tEkynmtaMumif;?
vif;ac;OD;xGef;jrifhu bvl;Aif;aq;wefaomuf aq;vkyfief;taMumif;? uRefawmfu
pm;eyf&du©mzlvIHa&;twGuf qefpyg;wkd;csJUpkdufysKd;a&;taMumif; toD;oD; a[majymcJh
Muw,f/
tJ't D csderf mS udw k if{[m OD;tke;f az a&;ovkd ya'o&mZfawmifausmif; ausmif;
tkyrf vky&f ao;bl;/ yifvn Hk v D mcHNyD; (3)vavmufaerS ausmif;tkyo f mG ;vkyw f myg/ NyD;
awmh udpk aH zvnf; vli,ftpnf;t&k;H trIaqmif r[kwaf o;ygbl;/ &Sr;f jynfvil ,frsm;
tpnf;t&k;H udk uRefawmfwYdk yifvu Hk jyefNyD;awmhrS {NyDvtwGi;f rSm zGMYJ uygw,f/
yifvn Hk vD mcHrmS OD;apm&JU'drk eD , D w H &m; vTr;f rk;d oGm;wm rSew f ,f/ rdwv D¬ m OD;b&if
ynma&;taMumif;a[mwm&,f? ocifEu k &Sr;f ArmaoG;pnf;nDnw T af &;a[mwm&,fukd
OD;tke;f az rMum;cJb h ;l eJw
Y w l ,f/ ocifE&k UJ &J&aJ wmuf Ekid if aH &;w&m;a[myGrJ sKd; rawGrY MuKH
bl;wJv h al wG yg;pyfta[mif;om;eJY wthw H Moem;axmifMuwmudv k J OD;tke;f az awGcY [ hJ ef
rwlb;l / 'gaMumifh ]]ocifEw k Ykd - yifvw Hk iG f ae&modyrf &ay? ocifEw k v Ykd pl k bmrSr,fr,f
&& rvkycf &hJ bJ yifvrHk S jyefvn S chf &hJ onf}}vkOYd ;D tke;f azu az:jyxm;w,f/
yifvn Hk v
D mcHwuf&if; BuKHBudKufw;Hk uRefawmfwYdk vli,fwawG Ekid if aH &;aqG;aEG;
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 186

yGJawG vkyfcJhMuao;w,f/ z-q-y-v tv,fypö,HnDvmcHtawGYtMuKH? ArmEkdifiHa&;


tajctae? Ekid if w H uma&;&mtajctae? &Sr;f jynfpnf;&k;H a&;udpeö aYJ pmfbmG ;rsm;tay:
oabmxm;ponfwu Ydk kd us,fus,fjyefjY yefY aqG;aEG;yGaJ wG vkycf MhJ uw,f/ ocifEk OD;b*srf;
eJYref;bcdkifwkdY uRefawmfwnf;ckd&mae&mxdvmNyD; &efukefrSm uRefawmfwkdYeJY z-q-y-v
trIaqmifaqG;aEG;yGv J yk w f ;Hk u oabmuGv J cJG w
hJ uhJ pd u
ö kd Akv d cf sKyfatmifqef;&JUapckid ;f csuf
t& uRefawmfweYdk YJ taMutvnf 'l;wku d af qG;aEG;cJyh gao;w,f/
yifvn Hk v D mcHu jyefvmNyD; csrSwx f m;wJph nf;&k;H a&;&nfreS ;f csuftwkid ;f awmif
BuD;NrdKU jynfolYpmMunfhwkduftrIaqmifrsm;eJY uRefawmfwkdYaqG;aEG;nd§EIdif;NyD;? &Srf;jynfvl
i,frsm; tpnf;t&kH;udk {NyDvtwGif;rSm zGJYpnf;cJhygw,f/ vli,ftpnf;t&kH;zGifhyGJudk
E-book is created by shanyoma

awmifBuD;toHxGuf&kyf&Sif&kHrSm usif;ycJhwmvnf; [kd;av;wausmfausmfjzpfcJhwmygbJ/


jrefrmhtvif;owif;axmuf udkpHatmifu pmvkH;rJBuD;eJYaz:jyvkdY jyóemwufcJhao;
w,f/ vlwaxmifausmfwufwt hJ wGuf toHxu G &f Hk NydKrusbl;vm;vkYd ta&;ydik u f me,f
vdcsfu xkacsvTmawmif;w,f/ NyD;awmh ume,fvcd sfu taygpm;0g'jzefcY sDrv I Ydk ykwcf wf
vku d wf ,f/ NyD;awmh vli,ftpnf;t&k;H [m Ekid if aH &;tzGt YJ pnf;wck jzpfw,fvYdk ajymMum;
vku d wf thJ wGuf a':cifMunftp&Sw d vhJ il ,ftpnf;t&k;H em,utcsKdU[m wcgxJ tpnf;
t&kH;u EIwfxGufoGm;Muw,f/
&Sr;f jynfvil ,ftpnf;t&k;H udk ppfNyD;acwf&rS ;f jynf&UJ Ekid if aH &;vIy&f mS ;rIwcktjzpf
OD;tkef;azu todtrSwfjyK[ef rwlbl;/ 'gaMumifh olYpmtkyfrSm atbDtrfausmif;eJY
anmifa&Tabmfv;Hk yGt J aMumif;? jrrmvmtoif;? jroDwmtoif;taMumif;awG wcrf;w
em;az:jyayrJh &Sr;f jynfvil ,frsm; tpnf;t&k;H u@udk jr§Kyfxm;cJw h ,f/
vli,ftpnf;t&k;H zGiyhf rJG mS udpk aH tmif owif;ydo Yk vkd vli,fwaxmifausmfwuf
rwuf taotcsm rodbl;/ toHxGuf&kH jynfhvQHNyD; rif;vrf;ay:txd vli,fawG&Sdae
wmawmh aocsmw,f/ tJ't D csdeu f awmifBuD;NrdKUvlO;D a&[m &Spaf xmifxuf rydEk idk b f ;l /
toHxGuf&kHvQHatmifwufwJhvli,ftiftm;[m eJeJaemaemawmh r[kwfbl;aygh/
vli,ftpnf;t&kH;zGifhNyD; ESpfvavmuftMumrSm ,cif&Srf;apmfbGm;om;rsm;
ausmif;udk ya'o&mZf awmifausmif;vkYd trnfajymif;NyD; udw k if{ukd ausmif;tkycf efv Y udk f
w,f/ vli,ftpnf;t&k;H trIaqmiftrsm;pk[m ausmif;q&mvkyzf Ydk udw k if{eJt
Y wlygoGm;
Muw,f/ uRefawmfeu YJ pkd aH zwkaYd vmufbJ tcsdejf ynfh trIaqmiftaeeJY vli,ftpnf;t
&k;H rSm usef&pfcw hJ ,f/
&-y-vac:wJ&h rS ;f jynfvw G v f yfa&;tzGcYJ sKyfukd 1946-ck? Mo*kwv f rSm zGpYJ nf;cJh
w,f/ yifvpHk pfwef;rSm a&;ovkd pufwifbmv r[kwb f ;l / OD;tke;f azu &Sr;f jynfrmS Ekid if H
187 &Srf;jynfb,fvJ

a&;wyfaygif;pkzpYJG nf;zk?Yd oleAYJ v dk b


f &DwYdk pwifaqmfMowJah obmrsKd; a&;xm;w,f/ 'gawmh
olb Y ufu, kd bhf uf ae&mvkwo hJ abmjzpfrmS pd;k vkYd tus,frjiif;vkad wmhb;l / odaYk omf t"du
Zmwfaumifwaumifjzpfwu hJ x kd eG ;f aztcef;u aysmufaeygw,f/ aqmfMoolawG aps;t
wGi;f udb k jzL udck ifp;kd wkq dY yH ifny§ q f idk rf mS pka0;Muw,fqw dk mvJ eJeaJ wmh wdr;f apmif;ae
w,f/ vbuf&nf tvum;aomuf&vdYk OD;tke;f azwkYd qHyifny§ q f idk u
f kd cPcPoGm;wm
jzpfcsifjzpfr,f/ &-y-vzGpYJ nf;a&;twGuf aqmfMoolawGuawmh vli,ftpnf;t&k;H pm
Munfw h u dk rf mS csdejf ynfx h idk Nf yD; wukwu f w k ef YJ Ekid if aH &;csufcw hJ m uRefawmf 'DaeYtxd rsufpd
xJrSm jrifaeao;w,f/ vli,ftpnf;t&kH;pmMunfhwkduf[m OD;tkef;azacgif;aqmifwJh
jynfolY&JabmfwyfzGJYvkyfxm;wJhtdrfeJY uyfvsuf wef;vsm;pkwfBuD;bJ/

E-book is created by shanyoma


NyD;awmh aqmfMooltzGrYJ mS avxD;qif;&Jabmfpw H if ygaewm[mvJ rrSeb f ;l / &J
abmfpw H if[m nDvmcHusif;yzkYd zdwaf c:awmhrS &Sr;f jynfajrmufyikd ;f u &JabmfawGet YJ wl
a&mufvmwmyg/ BudKwif a&mufrvmygbl;/ NyD;awmh a'gufwmomat;wa,mufvJ &-
y-vtrIaqmifzw YJG t
hJ cg Ouú|wufvyk &f o J l r&Sv d Ydk oluY kd qGw J if&wmyg/ Ouú|vkyaf wmhrS
]]cGef}}qkdwJhbGJYudk uRefawmfwkdY0dkif;NyD; wyfay;vkdufMuwmyg/
&-y-v trIaqmifpm&if;rSm udv k rS if;wa,muf emrnfygaewmvJ r[mtrSm;
BuD;bJ/ ukv d rS if;[m &-y-vzGpYJ nf;a&;nDvmcH rwufcw hJ t hJ jyif &-y-vtzG0YJ if wcgrS
rjzpfcb hJ ;l / uRefawmfwYdk &-y-v pnf;&k;H a&;twGuf rk;d rdwo f mG ;wk;H uvJ tawGrY cHb;l /
wrifa&SmifomG ;cJw h ,f/ &-y-vukd azmufjyefwt hJ zGt
YJ pnf;vkYd tjyif;txef a0zefyw k f
cwfco hJ yl g/ NyD;awmh udpk aH zwa,muf[m &-y-vzGpYJ nf;zkYd aqmfMowJt h cg nDvmcHvyk w f hJ
tcg zGpYJ nf;NyD;wJt h cg wufwuf<u<uyg0ifcahJ yr,fh tvkyt f rIaqmifvyk zf Ydk vufrcHcb hJ ;l /
taMumif;&if;uawmh udpk aH zud, k w f idk ef oYJ ZYl eD;avmif; rvSoif;wkt Yd odq;Hk jzpfr,f/
NyD;awmh jrefrmjynfrmS z-q-y-veJu Y eG jf rLepfygwDuNJG yD;wJah emuf jynfo&Yl aJ bmf
wyfzv YJG nf; uGNJ yD; uGejf rLepfygwDu wyfev D Ydk pwifaxmifvu dk w f ,f/ awmifBuD;rSmvnf;
OD;tke;f az[m jynfo&Yl aJ bmfwyfzeYJG YJ uGNJ yD; usm;wyfzpYJG nf;cJw h ,f/ tJ't D cef;ukv
d nf; yif
vkpH pfwef;rSm rawGrY b d ;l /
&-y-vzGNYJ yD;wJt h csdeu f pNyD; yifvpHk mcsKyfumvtxdrmS uRefawmf[m &Sr;f jynf
Ekid if aH &;ZmwfcaHk y:rSm t"duZmwfaumifwaumiftjzpfyg0ifcw hJ thJ wGuf ]]yifvpHk pfwef;}}
&JUtJ'u D mvtydik ;f udk ydNk yD;a0zefEidk yf gw,f/ 'gayrJh ]]yifvpHk pfwef;}}rSm tJ'u D mvtwGi;f
wdr;f apmif; cRwfacsmfvrJG mS ;csufawGu 'keaYJ ';&Sad ewmu waMumif;? tajccHt,ltq
t& OD;tke;f azeJu Y Refawmf rwlujJG ym;vmNyD;jzpfwt hJ wGuf tJ't D ykid ;f udk a0zef&vQif uRef
awmfa0zefcsuf[m pmwef;wapmifjzpfoGm;ygvdrfhr,f/ 'gaMumifh qufvufra0zefvkd
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 188

awmhyg/ tajctaeay;awmhrS pmwef;wapmif oyfoyfjyKyg&apawmh/


ed*;Hk csKyftaeeJY OD;tke;f az&JU]]yifvpHk mwef;}}rSm uRefawmf wcgrS rodb;l ? rMum;
bl;? rawGb Y ;l wJth csuftvuf taMumif;t&mwku Yd kd az:jyxm;wm&,f? &Sm;&Sm;yg;yg; pm
&Gupf mwrf;taxmuftxm;rsm;udk pkaqmif;az:jyxm;wm&,f/ NyD;awmh uRefawmf t
vGevf cdk sifw&hJ -y-veJyY wfoufwt hJ csuftvuf aMujimpmwrf;awGukd &SmazGaz:jyxm;
wm&,fawGukd awG&Y wJt h wGuaf wmh uRefawmf OD;tke;f azudk av;av;pm;pm; csD;usL;*kPf
jyKvkdufygw,f/
(xGef;jrifh)
awmifBuD;NrdKU/ 16^9^1984
E-book is created by shanyoma

1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
189 &Srf;jynfb,fvJ

1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012

E-book is created by shanyoma


1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678
aemufqufwJG 3
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678
12345678901234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 190

okdY
a':atmifqef;pkMunf
taxGaxGtwGif;a&;rSL;
trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJYcsKyf
&efuek Nf rdKU/
awmifBuD;NrdKU/ 1989-ck? azaz:0g&D (20)&uf
a':atmifqef;pkMunfcifAsm;-
(13. 2. 89)aeY nae xrif;pm;yGt J NyD; a':atmifqef;pkMunfeu YJ saemf aqG;aEG;
wJth cg a':atmifqef;pkMunfbufu ajymp&m&Sw d majymNyD; a':atmifqef;pkMunfrmS BudK
E-book is created by shanyoma

wifcsdef;qkdwJhudpö&SdaevkdYqkdNyD; xrif;pm;yGJu xGufcGgoGm;wJhtwGuf usaemf 'Dpmudk a&;


vkduf&wmjzpfygw,f/ tJ'Dnaeuom usaemfbufu jyefvnfajymqkdcGifh&cJh&if usaemf
'Dpmukd a&;zkYd vkcd sifrv S rkd mS yg/
Ekid if aH &;jyóemwck[m wk;d vk;d wef;vef; r&St d yfygbl;? ajyvnfr&I zdS Ydk vkyd gw,f/
jywfom;wJt h ajzwck &zkv Yd ydk gw,f/
a':atmifqef;pkMunf &Srf;jynfawmifykdif; c&D;xGufvmr,fvkdYMum;od&wJhtcg
usaemfwkdY&JUtzGJYcsKyf(&Srf;jynfvlrsKd;pkrsm;'Drkdua&pDtzGJYcsKyf)taeeJY trsKd;om;'Drkdua&
pDtzGJYcsKyf&JUacgif;aqmifxHrS wkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;jyóemeJY ywfoufvkdYwduswJho
abmxm; Mum;&vdrrhf ,fvYdk ajr§mrSe;f xm;cJMh uygw,f/
(13. 2.. 89)aeY reufydkif;aqG;aEG;yGJrSm tJ'DwduswJhoabmxm;udk usaemfwkdY
tzGcYJ sKyftaeeJY ar;jref;MuzkyYd gbJ/ 'gayrJh y&k*d &rfppD Ofoal wGubJ? tJ'aD qG;aEG;yG[ J m ygwD
pkv
H pl jHk zpfaevkYd aqG;aEG;yGNJ yD;wJt h cg usaemfwt Ydk zGcYJ sKyfeoYJ yfoyfaqG;aEG;zkYd pDpOfxm;ygw,f
vkYd usaemhukd ajymygw,f/ tJ'rD eufyikd ;f rSm a':atmifqef;pkMunftwGuf tjcm;jynfEh u S f
aewJt h pDtpOfawGaMumifh usaemfwt Ydk zGcYJ sKyfeoYJ ;D jcm;aqG;aEG;zkYd tcsderf ay;Ekid cf yhJ gbl;/
naexrif;pm;yGu J sawmh a':atmifqef;pkMunfwYdk aemufwaeYreufjyefMuawmh
r,fvYdk usaemfo&d w,f/
OD;rk;d ol&UJ Mum;0ifppD Ofay;rIaMumifh a':atmifqef;pkMunfeu YJ saemf&UJ aqG;aEG;yGJ
[m BudKwifppD OfrrI &Sb d J &kww f &uf jzpfay:cJjh cif;jzpfygw,f/
trSeu f awmh 'Dupd rö sKd;[m at;at;aq;aq; tcsde, f Nl yD; taMutvnfaqG;
aEG;&rJhudpöjzpfygw,f/
tckawmh BudKwifppD OfrrI &Sb d J &kww f &ufjzpfay:vmcJw h thJ jyif a':atmifqef;pk
Munf[m 'DaeYtrsKd;om;acgif;aqmifwa,muftjzpf a&muf&adS ewJt h cgrsKd;rSm uRefawmf
191 &Srf;jynfb,fvJ

wk[ Yd m acgif;aqmifwa,muf&UJ *kPo f u


d m© usqif;aprJh tjyKtrltajymtqkrd sKd;udk a&Smif
&r,fvYdk uRefawmfc, H x l m;ygw,f/ 'gaMumifb h J usaemf[m a':atmifqef;pkMunf pum;
t&SnBf uD;ajymaepOf usaemfeo YJ abmxm;jcif; rwku d q f idk af yr,fh Mum;jzwf0ifa&mufEw I f
vSex f ;dk jcif; rjyKcJyh gbl;/ a':atmifqef;pkMunfajymvkw d m ajymNyD;awmhrS usaemf&UJ xif
jrif,lqcsufawGukd at;at;aq;aq; jyefwifjyr,fvkdY pdwful;cJhygw,f/ 'gayrJh a':
atmifqef;pkMunfrmS ta&;BuD;wJah emuftpDtpOfwcktwGuf &kww f &ufxu G of mG ;&awmh
usaemftwGuf raMurvnfjzpfNyD; usef&pfcyhJ gw,f/ 'gaMumifh 'Dpmudk aumufa&;&jcif;
jzpfygw,f/ OD;rk;d oluakd wmh usaemft&dyt f >ruf ajymjycJyh gao;w,f/
'Dpm[m a0zefa&;vkb Yd J ,lqapvkyd gw,f/ a0zefa&;eJyuk, d uhf ,kd uf kd a0zefa&;

E-book is created by shanyoma


[m 'Dru dk a&pDEidk if aH &;&JUtoufjzpfygw,f/ a0zefa&;uif;rJw h EhJ idk if aH &;[m uarmufur
jzpfwwf&kHrQru tmPm&SifpepfqDodYkvnf; OD;wnfoGm;wwfygw,f/
pmtvGe&f n S o f mG ;rSm pk;d wJt h wGuf usaemfv&dk if;udk a&;ygawmhr,f-
usaemfwYdk tzGcYJ sKyftaeeJY wkid ;f &if;om;vlaygif;pkaH exkid w f hJ jrefrmEkid if aH wmfukd
wkid ;f &if;om;vlrsKd;tcsif;csif;? jynfaxmiftcsif;csif;? wef;wlnrD QrIukd tckid rf mqk;H tmr
cHcsufay;EkdifwJhz,f'&,f,leD,HrsKd; wnfaqmufEkdifrSom jynfe,frsm;eJYwkdif;&if;om;vl
rsKd;rsm; wef;wlnrD QrI trSew f u,f&&SNd yD; trSew f u,f aoG;pnf;nDnw T rf I &Edik rf ,fvcYdk H
,lxm;ygw,f/ 'Dvcdk , H x l m;wm[m tMuyfuidk af wmif;qdjk cif;rf sKd;vnf; r[kwo f vkd pdwf
ul;,Ofawmif;qkjd cif;rsKd;vnf; r[kwyf gbl;? orkid ;f pOfqufoifcef;pmt&yf&yfay: tajc
cHNyD; usaemfwYdk &Sr;f tp&Sw d w
hJ idk ;f &if;om;vlrsKd;rsm; vkv d m;awmifw h rItay: &yfwnfc, H l
xm;jcif;omjzpfygw,f/
A[dtk pk;d &wrsKd;wpm;wnf;u BudK;ukid t f yk cf sKyfw, hJ el x
D &D,el , D rH sKd;udak wmh vGwf
vyfa&;oufwrf;wavQmuf awGMY u jzpfysufcpH m;rIt&yf&yfaMumifh usaemfwYdk b,fvedk nf;
eJrY S rvkv d m;? rESpo f ufEidk Mf uygbl;/
a':atmifqef;pkMunf od&SdawmfrlwJhtwkdif; ,aeYurÇmay:rSm z,f'&,feJY,led
x&dEidk if EH pS rf sKd;ESppf m;xJbJ &Syd gw,f/ wwd,trsKd;tpm;r&Syd gbl;/ 'g[m oDt&dk rD [kwf
ygbl;/ vufawGYom"uawGyg/
w&kwjf ynfoo Yl r®wEkid if u H kd tcsKdUu z,f'&,fe, YJ el x d &da&mpyfxm;wJEh idk if v H ,
Ydk q
l
Muygw,f/ trSeu f awmh w&kwjf ynf[m ,lex d &dEikd if jH zpfygw,f/ vlrsKd;pkawGejYJ ynfe,f
awGudk txkduftavsmuf udk,fydkiftkyfcsKyfrItcGifhta&;awG ay;xm;wmrSefayr,fhvkdY
wu,fhtESpfom&tm;jzifh A[dktpkd;&u BudK;udkiftkyfcsKyfwJh,ledx&dEkdifiHjzpfw,fqkdwm
b,forl S rjiif;Ekid yf gbl;/
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 192

NAdwed ef jYJ yifopfEikd if w H [ Ydk m ,lex d &dEidk if pH pfppfBuD;awGjzpfMuygw,f/ 'gayrJh tJ'D


EkdifiHawGrSm&SdwJha'oEÅ&tkyfcsKyfa&;rsm;[m z,f'&,fEkdifiHawGuJhodkY ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh
tjynft h 0 &SMd uygw,f/ 'gawmifrS t*Fvyd f r[kww f phJ aumh? a0veJt Y idk ;f &pfvrl sKd;wk[
Yd m
rauseyfEidk v f Ydk tJ'x D ufyNdk yD; ud, k yf ikd t f yk cf sKyfr&I w dS o hJ ;D jcm;jynfe,f awmif;qkad eMuao;
w,f r[kwyf gvm;/
csufupkd vkAd ufu;D ,m;Ekid if [ H m emZDvufatmufu vGwaf jrmufNyD;aemuf ,lex d
&dEidk if tH jzpf wnfaxmifcyhJ gw,f/ csufeq YJ vkAd ufvrl sKd;[lí ESprf sKd;&S&d m csufu vlrsm;pk
qvkdAufu vlenf;pkjzpfaevkdY tajccHOya'xJrSm qvkdAufvlrsKd;twGuf wdusckdifrmwJh
tcGifhta&;awGudk oD;jcm;xnfhoGif;a&;qGJxm;cJhygw,f/ 'gayrJh vlrsKd;csif;wef;wlrI r
E-book is created by shanyoma

jynf0h ao;bl;vk, Yd q l MuvkYd vGecf w hJ hJ 3-4-ESpu f bJ z,f'&,ftajccHOya'opfukd a&;qGJ


NyD; z,f'&,fEidk if t H jzpf jyefvnfwnfaqmufcMhJ uw,f r[kwv f m;/
tem*wfjrefrmEkid if aH wmf wnfaqmuf&mrSm tem*wfacgif;aqmiftjzpf tvm;
tvmtrsm;qkH;&SdwJha':atmifqef;pkMunfeJYvlrsKd;pktBuD;qkH;wnf&SdwJh&Srf;jynfeJYvlrsKd;pk
oabmxm;ausvnfxm;zkv Yd ydk gw,f/ wdusjywfom;xm;zkYd vkw d ,fv, Ydk q
l NyD; usaemfwYdk
taustvnf aqG;aEG;zkYd qE´&cdS MhJ ujcif;jzpfygw,f/
a':atmifqef;pkMunfu trsKd;om;'Dru dk a&pDtzGcYJ sKyfausnmcsuf(9)rSmyg&Sw d hJ
oabmxm;[m tm;vk;H udk jcKHirHk w d ,fvq Ydk cdk yhJ gw,f/ omreftm;jzifh Munf&h if jcKHirHk o d vkd
xif&ygw,f/ aoaocsmcsm avhvmMunfw h thJ cg wdusrIr&Sw d t hJ jyif 0g;wm;wm;jzpfae
wmudk awG&Y wJt h wGuf usaemf OD;rk;d olrw S qifh a':atmifqef;pkMunfeaYJ qG;aEG;Ekid zf Ydk cGihf
awmif;cJhjcif;jzpfygw,f/
usaemfu wdwu d sus oabmxm;udk ar;vku d w f t
hJ cg a':atmifqef;pkMunf[m
eJepJ w d qf ;dk oGm;w,fvYdk usaemfxifygw,f/ pdwq f ;dk oGm;wm r[kwb f ;l qk&d if usaemfukd cGihf
vTwyf g/ usaemf tJ'v D dk tuJcwfrf cd v hJ yYdk g/
usaemf 'Dvo dk abmxm;oufa&mufwahJ r;cGe;f ar;cJw h m a':atmifqef;pkMunf
rSwfrdr,fxifygw,f/
ausnmcsuf(9)rSm ]]...jynfaxmifpBk uD;\tem*wfc&D;vrf;nTerf sm;udk csrSwf
Ekdifrnfhwkdif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkH trsKd;om;nd§EIdif;rInDvmcHw&yf...}}ac:,lr,fvkdY
az:jyxm;w,f/ tJ't D rsKd;om;nDvmcHu jy|mef;csufrsm;eJY vrf;nTew f &m;rsm;udk tajc
cHNyD; ]]...EkdifiHawmfzGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'opfw&yfudk 'Drkdua&pDwkdif;jynfjyK
vTwfawmfwGif nd§EIdif;a&;qGJr,f...}}vkv Yd nf;qkx d m;ygw,f/ a':atmifqef;pkMunft
aeeJt Y ajccHOya'opf&,f? tJ't D ajccHOya't& wnfaqmufrjhJ ynfaxmifpBk uD;qkw d m&,f
193 &Srf;jynfb,fvJ

b,fvEdk idk if t H rsKd;tpm;udk qkv d w dk mvJ? z,f'&,fvm;? ,lex d &dvm;...}}


tJ'DtcgrSm a':atmifqef;pkMunf[m rsufESmeJeJ eDoGm;ygw,f? wif;vJwif;
oGm;ygw,f? toHvJ eJerJ mvmw,fvYdk usaemfxifygw,f/ 'gaMumifh a':atmifqef;pkMunf
eJeJpdwfqkd;oGm;w,fvkdY xifrdaMumif; usaemfqkdcJhwmyg/ r[kwfbl;qkd&if usaemf 'kwd,
tBudrf xyfNyD; awmif;yefygw,f/
a':atmifqef;pkMunfu ]]jynfaxmifpkudk t*FvdyfbmomeJY,leD,HvkdYjyefxm;
w,f/ usrwku Yd vnf; ,le, D uH b dk J qkv d w dk m? z,f'&,fw?Ydk ,lex D &dwqYdk w
dk m oDt&dk o D abm
w&m;awGb?J vufawGeY w YJ jcm;pDyg? oDt&dk aD wGukd ae&mwum vufawGo Y ;Hk vkrYd &bl;? b,f
vkdjynfaxmifpkrsKd;vnf;qkdwm usr tckrajymEkdifbl;? trsKd;om;nDvmcHa&mufrS aqG;

E-book is created by shanyoma


aEG;ndE§ idI ;f Mu&r,f/ usrtaeeJaY wmh tm;vk;H oabmwlq;Hk jzwfxm;wmukd vufcrH mS bJ/
tJ'v D dk yGiv hf if;wJph w d rf sKd;xm;w,f}}pojzifh t&SnBf uD;ajymoGm;NyD;wJah emuf usrtaeeJY
vlrsKd;pkawGtay:rSm apwemtvGeo f efw Y ,fqw dk mawmh ,kMH unfyg/ trsKd;om;nDvmcH
rSm tefu,fvfwkdYudkvnf; nd§EIdif;rSmyg...}}vkaYd jymcJyh gw,f/ tJ'aD emuf usaemhtay:
yk*v ¾ "d|mefvm; usaemfu, dk pf m;jyKwJt h zGcYJ sKyfub
kd J &nfneT ;f ovm; 'gawmh usaemf ao
aocsmcsm rajymEkid b f ;l / a':atmifqef;pkMunfu BudKwifpOf;pm;awG;awmxm;wJt h ,l
tq (Pre-conceived Ideas) rxm;&St d yfwt hJ aMumif; jypfwifa0zefomG ;ygw,f/ wquf
wnf; trsKd;om;nDvmcHBuD;udk (Pre-conceived Ideas) awGev YJ mvkaYd wmh rjzpfb;l / usrwkYd
vufrcHEidk b f ;l ? tm;vk;H yGiv hf if;wJph w d x f m; (With open mind )eJw Y ufa&mufvmMurSjzpfr,f
vkv Yd nf; ajymcJyh gw,f/
(Pre-conceived Ideas) eJYywfoufvkdY a':atmifqef;pkMunfu b,fvkdjyKovJ
awmh usaemf rodb;l -
vlwa,mufqrD mS t,ltqwckpaD wmh &Spd NrJyg/
udpcö yford ;f aqmif&u G &f mrSm BudKwifpOf;pm; awG;awmrIawmh &SMd urSm trSeyf gbJ
EkdifiHa&;ygwD? tzGJYtpnf;wkdif;? EkdifiHa&;orm;wkdif;rSmvnf; 0g'oabmw&m;
vrf;pOf&,fvkdY toD;oD;&SdMupNrJyg/ EkdifiHa&;ygwDwck 'grSr[kwf EkdifiHa&;acgif;aqmif
wa,muf[m aqG;aEG;yGJpnf;a0;yGJwckudk wufa&mufawmhr,fqkd&if oabmw&m;wck
odrYk [kwf t,ltqwckuakd wmh BudKwifawG;awmpOf;pm;NyD; ,laqmifvmrSm rf vGyJ g/
wkid ;f &if;om;vlrsKd;aygif;pkH trsKd;om;ndE§ idI ;f rInv D mcHobifukd wufa&mufvm
MurJhyk*¾Kdvf? tzGJYtpnf;toD;oD;[mvnf; wkdif;&if;om;aoG;pnf;nDnTwfa&;eJYywfouf
vkYd rdrwd u Ydk , dk yf ikd t
f awG;tac: oabmw&m;t,ltqrsm; ,laqmifrvmvkdY rjzpfygbl;?
a':atmifqef;pkMunf ajymcJw h hJ (Pre-conceived Ideas) qkw d m 'gawGeYJ roufqidk b f ;l vm;?
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 194

BudKwifawG;awmMuHqxm;wJt h awG;tac: oabmw&mt,ltq rudik af qmifvm&wJh


nDvmcHrsKd;udk usif;yvk&Yd r,fvYdk usaemf rxifrb d ;l / oabmw&m; t,ltqrsKd;pku H akd wmh
,laqmifvmMu&rSmbJ? nDvmcHusrS tJ'Doabmw&m;t,ltqawGudk nd§EIdif;aqG;aEG;
Mu&r,f/ wlnw D t
hJ ajzudk &SmMu&r,fvYdk usaemf,q l ygw,f/
a':atmifqef;pkMunf pum;ajymaewke;f þtcsufawGukd usaemf 0ifajymcsif
vku d wf m? yg;pyf,m;aewmbJ? 0dik ;f tkaH ewJv h t l yk af &SUrSm a':atmifqef;pkMunfudk av;
pm;aomtm;jzifh usaemfNidro f ufpmG bJ em;axmifaecJyh gw,f/
a':atmifqef;pkMunfcifAsm;? usaemfpm[m rlvMuH&, G xf m;wmxuf trsm;BuD;
&Snv f sm;vmwJt h wGuf usaemhukd cGiv hf wT yf g/ Ekid if aH &;qkwd m yGivhf if;&ygr,f/ tm;rem
E-book is created by shanyoma

&ygbl;/ rajymrNyD;? rwD;rjrnfqo dk vkyd ?J ajyp&m&Sw d mawmh ukeaf tmif ajymyg&ap/


tck a':atmifqef;pkMunfxH 'Dpmt&SnBf uD;a&;aeovkd wku d w
f u
fdk qf idk q
f idk f vGef
cJw
h (hJ 43)ESpw f w d ud a':atmifqef;pkMunf&UJ zcifxH tvm;wl pmt&SnBf uD;wapmifa&;
om;ay;ydcYk b hJ ;l ygw,f/ &Sr;f -jrefrmqufqaH &;twGuf orkid ;f 0ifpmwapmifvYdk tcsKdUyk*K¾ v d f
awGu todtrSwfjyKxm;Muygw,f/ tJ'DpmxJu qDavsmfwJhtcsufwcsKdUudk tusOf;rQ
az:jyyg&ap/
1946-ck? a&Tw*d b Hk &k m;tv,fypö,rH mS usif;ywJ(h zqyv)jynfv;Hk uRwfnv D mcH
udk usaemfw&Ydk rS ;f jynfu vli,fu, dk pf m;vS,(f 10)OD;wufa&mufcMhJ uygw,f/ w&m;0ifu, kd f
pm;vS,af wG r[kwyf gbl;/ t*Fvyd t f mPmydik af wG rodatmif wdww f qdwf ck;d wufc&hJ wJh
udk,fpm;vS,fawGyg/
usaemfwYdk (10)OD;rSm (1)ukw d if{? (2)udpk aH z? (3)udck eG x f ;D ? (4)udb k wif? (5)ukd
tke;f az«tke;f bDv;l »? (6)ud{k ausmf? (7)udo k w k ? (8)uko d ef;az (9)ukjd rrif;? (10)usaemf
wkjYd zpfygw,f/ tJ'(D 10)a,mufteuf udck eG x f ;D eJu
Y saemf (3)bJ'aD eYtoufxif&mS ; &Sad e
Muygw,f/
tJ'D 1946-ck? zqyvnDvmcHrSm usaemfwkdY&Srf;jynfeJYoufqkdifwJhtqkdwck&Sdyg
w,f/ usaemfw&Ydk rS ;f jynfvil ,frsm; wifoiG ;f wJt h qkrd [kwyf gbl;? awmifBuD;NrdKUrSm acwå
cPvma&mufaexkdifbl;wJhArmrGwfqvifuGef*&ufukd,fpm;vS,fOD;azcifu wifoGif;cJh
wmyg/ zqyvnDvmcHu, kd pf m;vS,t f m;vk;H xJrmS OD;azcifwa,mufbJ &Sr;f jynfeeYJ ;D pyf
oljzpfygw,f/ tqk&d UJ acgif;pnf;u ]]cRef;csefxm;aome,frsm; jrefrmjynfrESiyhf ;l aygif;
a&;}}vkjYd zpfygw,f/ pum;vk;H twdtusawmh usaemf rrSwrf ad wmhb;l /
tqk&d UJ pmud, k rf mS puúLjzLpmwrf;t& &Sr;f jynf? ucsifawmifwef;? csif;awmif
wef;pwJeh ,frsm;udk Armjynfu cGx J w k x f m;w,f/ tJ'eD ,frsm;u ArmjynfeyYJ ;l aygif;vku d
195 &Srf;jynfb,fvJ

tJ'eD ,fom;rsm;&JUqE´twkid ;f jzpfap&r,fvq Ydk x dk m;ygw,f/ tJ'v D adk wmifwef;a'oe,f


rsm;udk cGJxkwfxm;wJhtwGuf 'DzqyvnDvmcHBuD;u uefYuGufw,fvkYdqkdxm;ygw,f/
tJ'tD qkyd gvmwJt h wGuf usaemfwu Ydk , kd pf m;vS,tf zGu
YJ 0rf;ajrmuf0rf;omBudKqkd
vku
d Nf yD; zqyvtvkyt f rIaqmiftzGeYJ YJ &Sr;f jynfta&;aqG;aEG;Ekid &f eftwGuf tcsdeaf y;
ygrnfhtaMumif; nDvmcHtwGif;a&;rSL;xH pma&;yefMum;cJhygw,f/
usaemf&JUyefMum;csuft& nDvmcHNyD;wJhaemuf 1946-ck? azaz:0g&Dv(8)&uf
aeYrSm zqyvtvkyftrIaqmiftzGJYeJYusaemfwkdY aqG;aEG;Muygw,f/ aqG;aEG;yGJrwkdifrD
aqG;aEG;yGt J wGuf vrf;nTerf t I jzpf usaemfwu Ydk ar;cGe;f (8)ck BudKwifay;ydx Yk m;cJyh gw,f/
zqyvtvkyftrIaqmiftzGJYudk a':atmifqef;pkMunf&JUzcifAkdvfcsKyfatmif

E-book is created by shanyoma


qef;u OD;aqmifNyD; atmufygyk*K¾ v d rf sm; wufa&mufcMhJ uygw,f/
(1) ocifcspf? (2)OD;baz? (3)OD;wif(jrefatmif)? (4)OD;cspfarmif? (5)OD;quf?
(6)OD;A*srf;? (7)OD;atmifZaH 0? (8)OD;b&Sed ?f (9)OD;wif(jrefrmhtvif;)? (10)OD;wifarmif?
(11)OD;bcsKd? (12)ocifwif-
tJ'aD qG;aEG;yG[J m csif;eJ&Y ckid u
f ,
dk pf m;vS,rf sm;vnf; yg0ifwyhJ ;l wGaJ qG;aEG;yGjJ zpf
ygw,f/
tJ'DaqG;aEG;yGJeJYywfoufvkdY tus,fraz:jyawmhygbl;/ usaemfwkdYay;ydkYxm;wJh
ar;cGef;(8)ckteuf trSwf(7)ar;cGef;udkbJ tusOf;csKyfaz:jyygr,f/
trSwf(7)ar;cGef;[m cRef;csefxm;wJhe,frsm;rygbJ ArmhvGwfvyfa&;udk &Edkif
w,fvYdk zqyvu ,lqygovm;? cRef;csefxm;wJeh ,frsm; rygbJ? Armhvw G v f yfa&;ay;&if
aumm zqyvu ,lygr,fvm;vkYd oabmoufa&mufwahJ r;cGe;f jzpfygw,f/
tJ'Dar;cGef;eJYywfoufvkdY aqG;aEG;yGJ&JUw&m;0ifxkwfjyefwJhrSwfwrf;rSm atmuf
ygtwkdif; tusOf;csKyfaz:jyxm;ygw,f/
]]ar;cGe;f (7)ESiphf yfvsOf;í jzpfay:vmaom t f ajctaet&om aqmif&u G &f rnf
jzpfaMumif;}}
usaemfwkdY&JU ar;cGef;(8)ckpvkH;udk AdkvfcsKyfatmifqef;wOD;wnf;ubJ 'kdifcHajz
Mum;cJyh gw,f/ wae&mrSm OD;bazu 0ifpu G Nf yD; ajymvku d wf phJ um;rsm;[m usaemfwt Ydk
onf; uRJ0ifcwfvkdufovkd cHpm;cJh&ygw,f/ aqG;aEG;yGJw&m;0ifxkwfjyefwJhrSwfwrf;rSm
tm;vk;H tusOf;csKyfbaJ &;xm;ygw,f/ trSew f u,f ajzMum;pOfu Akv d cf sKyf[m cyf&n S f
&Snaf jzMum;ygw,f/ ar;cGe;f (7)udk ajzMum;pOf cRef;csefxm;wJeh ,frsm; rygbJ Armhvw G f
vyfa&; &Ekid rf ,f? tajctaet& ,lwef,&l rSmbJvYdk ajymcJyh gw,f/ wenf;tm;jzifh ajym
&&if zqyv[m cRef;csefxm;wJeh ,frsm; rygcsifaf eyap? ArmjynfrtwGuf oD;jcm;vGwf
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 196

vyfa&;udk ,lwef,&l r,fvYdk cH,x l m;jcif;jzpfygw,f/


'DaqG;aEG;yGeJ yYJ wfoufNyD; usaemfwu Ydk , kd pf m;vS,t f zG[ YJ m tawmfbJ rausrvnf
jzpfcyhJ gw,f/ wjcm;ar;cGe;f awGeYJ ywfoufvv Ydk J b0ifruscJMh uyg/ usaemfw&Ydk rS ;f jynfupd ö
tjyif csif;? &ckdifudpörsm;udk qufvufaqG;aEG;NyD; aemufwjcm;udpörsm;&SdaewJhtwGuf
Akvd cf sKyf[m aqG;aEG;yGu J dk tusOf;csKH;NyD; xGucf gG oGm;cJyh gw,f/
tJ'aD qG;aEG;yGrJ mS rausrvnf jzpfcrhJ eI yYJ wfoufNyD; usaemfw&Ydk rS ;f jynfjyefa&muf
NyD;wJah emuf 1946-ckEpS ?f azaz:0g&Dv(27)&ufaeYrmS Akv d cf sKyfatmifqef;qD txufwiG f
az:jycJhwJhtwkdif; a0zefcsufpmwrf;&SnfBuDwapmifudk a&;om;ay;ydkYcJhygw,f/ pmxJrSm
ar;cGe;f (8)ck&JUtajzrsm;ukd wckpDa0zefNyD; usaemfwkdY&Srf;jynfvli,ftzGJY&JUcHpm;csufeJYo
E-book is created by shanyoma

abmxm;udk jyefvnfwifjyvku d yf gw,f/ pmygtaMumif;t&mtm;vk;H udk 'DpmrSm raz:jy


awmhygbl;/ txufyg ar;cGe;f (7)eJyY wfoufwahJ 0zefcsufeYJ usaemfw&dYk UJ oabmxm;udb k J
tusOf;csKyf az:jyygr,f/
usaemfwkdY&JUay;pmrSm ar;cGef;(7)eJYywfoufí cRef;csefxm;aome,frsm;rygbJ
Armhvw G v f yfa&;&Ekid o f nf[k zqyvu ,lqaeygonf/ þoabmxm;onf zqyv\
rljzpfygonf(cRef;csefxm;aome,frsm;ta&;udk zqyvonf)udk,hfta&;[k oabmr
xm;bJ olt Y a&;[koabmxm;onf...}}a0zefvu dk Nf yD; usaemfw&Ydk UJ cH,cl sufoabmxm;
udk atmufygtwkdif; a&;om;vkdufygw,f...}}
]]wkid ;f &if;om;vlenf;pkawG ryg0ifbJ ppfreS cf idk Nf rJaom Armhvw G v
f yfa&;udk b,f
enf;ESirhf rS &Ekid ?f r&&SEd idk o f jzifh Armvnf; epfemrnf? vlenf;pkrsm;vnf; epfemrnf? &Sr;f
udk oem;vkrYd [kw?f Armhta&;yifjzpf&rnf...}}
wjcm;a0zefcsufeJY oabmxm;tMuHay;csufrsm;udkawmh tvGef&Snfvsm;oGm;
rSmpd;k vdYk 'DpmrSm raz:jyvkad wmhyg? tJ'u D saemfw&Ydk UJ ay;pmaMumifh 1946-ck? rwfvrSm usif;
ycJw h yhJ xryifvn Hk vD mcHwufa&mufapzkYd apvTwcf w hJ o hJ cifE?k OD;b*srf;? ref;bckid w f yYdk g0if
wJhzqyvukd,fpm;vS,ftzGJYudk &Srf;jynfa&mufwJhtcg usaemfwkdY vli,frsm;eJY taust
vnfaqG;aEG;zdYk Akv d cf sKyfu txl;wm0efay;vku d af Mumif; tzGaYJ cgif;aqmifocifEu k us
aemfwu dYk kd ajymjyygw,f/ yifvn Hk v D mcHtwGi;f usaemfwdYk tcsde, f Nl yD; tawmfMumatmif
aqG;aEG;vku d &f vkYd jyóem[m ajyvnfomG ;cJyh gw,f/ ocifE[ k m ,aeYwidk f toufxif
&Sm;&Sdaeygao;w,f/
usaemfwYdk ay;pma0zefcsufeo YJ abmxm;aMumifv h aYkd wmh usaemf rajym&Jygbl;/
Akv
d cf sKyfatmifqef;[m aemifwcg Armhvw G v f yfa&;taMumif;ajymwkid ;f cRef;csefxm;wJh
e,frsm;udv k nf; wygwnf;vGwv f yfa&;ay;&r,fvYdk xnfah jymvmwm awG&Y ygw,f/ bd
197 &Srf;jynfb,fvJ

vyfaqG;aEG;yGrJ sm;rSmvnf; tJ't D wkid ;f wdwv d if;vif;bJ xkwaf z:ajymqkcd w hJ m awG&Y yg


w,f/
(13. 1. 47)aeYv,f (12)em&DaqG;aEG;yGt J zGirhf ed cYf eG ;f rSm]]ArmvlrsKd;wk\ Yd vkv d m;
csufrSm vGwfvyfa&;yifjzpfí rdrdwkdY\pdwfxJwGif jrefrmjynfvGwfvyfa&;qkd&mü u&if?
ucsif? u&ifepD aom e,fjcm;a'otm;vk;H wNydKifeufvw G v f yfa&;udk qkv d adk Mumif;}}[l
í¤if;-
(22. 1. 47)aeY aqG;aEG;yGw J iG vf nf; ]]e,fjcm;a'orsm;udk bk&ift h pd;k &\wku d f
&ku
d tf yk cf sKyfraI tmufwiG f xm;&So d nfjh refrmjynf\vGwv f yfa&;qko d nfrmS t"dygÜ ,fr&Syd g}}
[lí¤if; ajymqkcd ahJ Mumif;? w&m;0ifrw S w f rf;rsm;t& od&ygw,f/

E-book is created by shanyoma


'Dpmudk tqk;H rowfcif usaemfwYdk wkid ;f &if;om;vlrsKd;rsm; vkv d m;wJzh ,f'&,frl
eJYywfoufNyD; ta&;BuD;wJhtcsufwcsufawmh ajymjyxm;csifygw,f/
usaemfwkdYu z,f'&,frlvkdYajymvkduf&if jrefrmjynfu yk*¾Kdvfawmfawmfrsm;[m
]]cGx
J uG af &;? jynfaxmifpNk ydKuGaJ &;}}vkYd wr[kwcf sif; t"dygÜ ,faumufvu dk Mf uygw,f/ 'D
vkdt"dyÜg,frsKd;aumufatmif wrifzefwD;vIHYaqmfcJholawGxJrSm ae&Sif;owif;pm? t
axmufawmfowif;pmeJYwnfNrJzqyvacgif;aqmiftcsKdU[m xdyfqkH;u yg0ifcJhygw,f/
tJ'aD emuf (26)ESpw f ygwDtmPm&Sit f yk pf uk wzufowfcsJUxGif zefw;D vdu k w f t hJ cg jrefrm
jynfot l rsm;pkxrJ mS 'DvrJG mS ;wJt h "dygÜ ,faumufcsuf[m euf&idI ;f pGm pdr0hf ifomG ;cJyh gw,f/
(26)ESpv f ;Hk vk;H usaemfwzdYk ufu jyefvnf&iS v f if;cGihf acsycGiv hf ;Hk 0r&Scd yhJ g/ ,ck'rD u dk a&pD
t&dyfta&mifuav; oef;vmawmhrSmbJ/ usaemfwkdYbuf jyefvnfacsy&Sif;vif;vmEkdif
ygw,f/ tckrb S J z,f'&,fq&dk if Ekid if aH wmfopömazmufraI vmuf BuD;us,fw&hJ mZ0wfrBI uD;
vkdY,lqvmcJhwJhyk*¾KdvftcsKdUu ]][m 'Dtwkdif;qkd&if z,f'&,fqkdwm b,fqkd;vkdYwkef;}}[l
íyif ajymif;vmw,fvYdk Mum;od&ygw,f/
urÇmay:rSm z,f'&,fEidk if aH wGtrsm;BuD; &Sad ewm a':atmifqef;pkMunftod
jzpfygw,f/ b,fz,f'&,fEidk if aH wG[m NydKuGu J ek Mf uygovJ? cGx J u G u f ek wf maum &Syd govm;/
usaemfwYdk &Sr;f jynf[m ArmjynferYJ aygif;bJ oD;jcm;Ekid if t H jzpfaecsifc&hJ if yifvHk
pmcsKyfudk csKyfqcdk MhJ urSm r[kwyf gbl;? wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfxv J nf; yg0ifcrhJ mS r[kwb f ;l /
oD;jcm;Ekid if t H jzpf vG,v f ,
G uf av; aexkid cf yhJ gw,f/ t*Fvyd u f aemufq;Hk tcsdex f d oD;
jcm;aezkYd aoG;xk;d ajr§mufyifah y;cJw h m a':atmifqef;pkMunfvJ Mum;zl;rSmyg/
Akvd cf sKyfatmifqef;[m cGx J u G cf iG u
hf kd rltm;jzifh rBudKufcw hJ m trSeyf g/ [du k mv
tajctaet& usaemfwkdYvlrsKd;pkrsm;&JUqE´udk vkdufavsmwJhtaeeJYom vufcHcJhwmyg/
'gaMumifh cGx J u G cf iG uhf kd rvkv
d m;wJjh refrmvlrsKd;pkukd 'Dvadk zsmif;zs ajymqkcd w hJ ,f r[kwyf g
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 198

vm;/
]]cGxJ u G cf iG ahf y;&r,f? rcGx J u G cf sifatmif vkyjf y&rSmu usKyfw(Ydk ArmawG)&Jwm0ef}}
tJ'DcGJxGufcGifh[m usaemfwkdY&Srf;jynfudk &nfnTef;NyD; ajymqkdcJhwmyg? tJ'Dtcsdef
rSm jynfe,fqv dk Ydk usaemfwdYk &Sr;f jynfwjynfxb J J &Sad eygw,f/ u&if? ucsifwjYdk ynfe,frzGYJ
&ao;ygbl;/ u&ifeDawmh olwdkYukd,folwkdY vGwfvyfwJhEkdifiHtjzpf owfrSwfxm;MuqJjzpf
ygw,f/
NyD;awmh yifvn Hk vD mcHrmS Akv d cf sKyfeu YJ saemfwYdk wkid ;f &if;om;vlrsKd;pku, dk pf m;vS,f
rsm; oabmwlem;vnfr&I cJw h m &Syd gao;w,f/ yifvpHk mcsKyfrmS raz:jyxm;ayrJh (Gentle-
man's Agreement) vka Yd c:&rvm;? usaemf rajymwwfb;l ? usaemfwu Ydk awmh tJ'gudk yifvHk
E-book is created by shanyoma

pdwf"mwfvkdYowfrSwfxm;ygw,f? tJ'Doabmwlem;vnfrIawGu-
(1) ,ck,m,Dyl;aygif;jcif;(yifvkHpmcsKyf)onf aemifyl;aygif;a&; cGJxGufa&;udk rxdckduf
ap&yg/
(2) aemify;l aygif;cJah omfvnf; cGx J u G v f udk jyefcx JG u G Ef idk cf iG &hf adS p&rnf/
(3) wkid ;f jynfjyKvTwaf wmfac:NyD;aemuf ryl;aygif;Ekid af o;vQif yl;aygif;vko d nft h cg? yl;
aygif;Ekdif&ef vrf;zGifhay;xm;rnf/
(4) &Sr;f jynf-jynfwiG ;f ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfrI vk;H 0vGwv f yfciG &hf &dS rnf/
(5) &Sr;f ponfv h rl sKd;rsm;\pmay,Ofaus;rIrsm;udk rapmfum; rxdcu dk af p&yg/
AkdvfcsKyfatmifqef;[m rdrdudk,fwkdifu cGJxGufcGifhukd rvkdvm;ayrJh vlrsKd;pkrsm;
tay: tJ'x D ad tmif vku d af vsmygw,f/ oabmxm;BuD;cJyh gw,f/ 'gaMumifb h J usaemfwYdk
vlrsKd;pkrsm;[m Akv d cf sKyfudk cspfcifMuw,f/ MunfnKd Muw,f/ av;pm;Muw,f/ ,kMH unf
Muw,f/
trSeu f awmh cGx J u G cf iG qhf w dk u hJ pd [ö m vufawGaY qmif&u G &f mrSm rvG,u f ol vkd r
vdkvm;tyfwJhudpövJjzpfw,f/
vlrsKd;pkoabmw&m;rSm vlrsKd;pkrsm;&JUtcGit hf a&;udk umuG,zf t Ydk wGuf vufeuf
wcktjzpf tokH;jyKEkdif&ef vlrsKd;pkoabmw&m;a&;q&mBuD;rsm;u cGJxGufcGifhwkdY ueOD;
az:xkwfcJhjcif;jzpfygw,f/
'Dvufeufukd wu,fvufawGt Y ok;H cszkYd rvG,o f vk?d tok;H cszkv Yd J rvkt d yfygbl;/
'gaMumifh acwfopforkid ;f wavQmufrmS cGx J u G cf iG u hf kd tok;H cscJw h o hJ m"ursm;? usaemfwYdk
rawGMY u&ygbl;/ z,f'&,fEidk if t H rsm;pk&UJ tajccHOya'rsm;rSm cGx J u G cf iG jhf y|mef;csufrsm;
udk xnfo h iG ;f a&;om;xm;jcif;r&Syd gbl;/ qdAk , D uf,el , D q H edk ,YJ *l q dk vm;AD;,m;jynfaxmif
pk tajccHOya'rsm;rSmom vlrsKd;pkrsm; auseyfEpS o f rd ahf pzkt Yd wGuf (rl)oabmtjzpfxnfh
199 &Srf;jynfb,fvJ

oGi;f a&;om;xm;w,fvYdk usaemf ,lqygw,f/ wu,fvufawGt Y ok;H cszkYd b,fvedk nf;eJY


rSrjzpfEkdifygbl;/
usaemfwkdYjrefrmEkdifiH vGwfvyfa&;oufwrf;(14)ESpfumvtwGif;rSmvJ usaemf
wkYd cGxJ u G zf Ydk rpOf;pm;cJyh gbl;/ cGx J u G cf iG u
hf kd tok;H csr,fq&dk if tok;H csEkid w f hJ 1958-59-
60-61-ckEpS rf sm;rSmawmif usaemfwYdk vufawGt Y ok;H cszkYd rMuHpnfcMhJ uygbl;/ 1947-ckEpS f
tajccHOya'u twdtvif;cGijhf yKxm;wJt h jyif tJ'u D mv&JU&Sr;f jynfEidk if aH &;tajctae
t& wu,fvkdY usaemfwkdYu cGJxGufcsifMuw,fqkd&if 'Drkdua&pDenf;vrf;eYJtnD w&m;
Oya'abmiftwGi;f uyif tvG,w f ulcx JG u G o f mG ;Ekid cf yhJ gw,f/ 'Dru dk a&pDjyifyrS wm;qD;
ydwyf ifzsufq;D rIrsm; ay:aygufvmcJ&h ifawmh usaemf rajymwwfygbl;/

E-book is created by shanyoma


'gu 1962-ckEpS rf wkid rf u D mv&JUtajctaeeJY jzpf&yftrSejf zpfygw,f/ 1962-
ckEpS f 'DbufumvrSm usaemfw&Ydk rS ;f jynftp&Sw d v hJ rl sKd;pkjynfe,fawG[m jrefrmjynfreJt Y wl
wygwDtmPm&Sipf epf&UJ 'Pfukd tvl;tvSrd chf cH &hJ ygw,f/ jrefrmvlrsKd;tygt0if wkid ;f &if;
om;vlrsKd;rsm;[m tcsif;csif; aoG;pnf;nDnw T rf I ydí k ykíd vdt k yfvmw,fvv Ydk J usaemfwYdk
em;vnfvmygw,f/
'gaMumifh wkid ;f &if;om;vlrsKd;rsm; aoG;pnf;nDnw T af &; tvGev f t
dk yfvmwJu h mv
rsKd;rSm cGJxGufcGifhqkdwm omíyif rvkdvm;tyfbl;vkdY usaemf xifygw,f/ wkdif;&if;om;
aoG;pnf;nDnw T rf x I m0pOf wnfwchH idk Nf rJapzdt Yk wGuf usaemfwa,muftaeeJq Y &dk if cGx
J u G f
cGiu hf kd pGev
Yf w T zf dYk 0efrav;ygbl;/ wenf;tm;jzifh z,f'&,f,el , D aH c: ppfreS w f jhJ ynfaxmif
pk wnfaqmufrt hJ ajccHOya'opfa&;qGw J t hJ cg cGx J u G cf iG t hf cef;u@udk jzwfxm;zkYd 0efr
av;ygbl;/ 'grSvJ wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm;tMum; wnf&SdaewJhoHo,awG uif;pifoGm;
r,fvYdk usaemf,q l ygw,f/ 'gu usaemf wOD;wnf;&JUoabmxm;yg/
1947-ckEpS u f usaemfwYdk cGx J u G cf iG u hf kd a&;BuD;cGiu f s,fajymcJMh uwmvJ e,fcsJU&JU
umvMum&Snf aoG;cGt J yk cf sKyfraI Mumifh wkid ;f &if;om;vlrsKd;csif; BuD;rm;pGm aoG;uGaJ eMu
ygw,f/ oHo,awG &Sad ecJMh uygw,f/ 'gaMumifh oabmw&m;t& pdwq f E´t& pGwt f
wif;cGJxGufcGifhawmif;qdkcJhMujcif; jzpfygw,f/ ,cktcg &Srf;tp&SdwJhwkdif;&if;om;vlrsKd;
pkawG[mvJ vlvm;ajrmufvmMuygNyD/ tawG;tac: &ifu h sufvmMuygNyD/
wef;wlnDrQrIudk tckdiftrm tmrcHcsufay;whJz,f'&,fjynfaxmifpkBuD; wnf
aqmufxm;vQif cGJxGufzkdYqkdwm rvkdtyfawmhwJhtjyif cGJxGufcsifwJhpdwfxm;rsKd;vJ ay:
aygufvmawmhrmS r[kwb f ;l vkYd usaemf ,kMH unfygw,f/
a':atmifqef;pkMunfcifAsm; - a':atmifqef;pkMunf[m usaemfwaYdk v;pm;
MunfnKd wJAh v dk cf sKyfatmifqef;&JUorD;jzpfwt hJ wkid ;f Akv d cf sKyfatmifqef;eJyY wfouf&iff us
OD;xGef;jrifh(awmifBuD;) 200

aemfwx Ydk uf trsm;BuD;ydí k odygw,f/ 'gayrJh ynm&So d wdjzpfcq J w dk jhJ refrmqk&d ;dk pum;twkid ;f
AkdvfcsKyfatmifqef; >rufMum;cJhwJhpum;wcGef;udkawmh usaemf ajymjyyg&ap? AkdvfcsKyf
atmifqef;u (A leader must lead )acgif;aqmifwa,muf[m acgif;aqmif&r,fvrYdk ed Yf
Mum;cJhygw,f/
a':atmifqef;pkMunf[m ,aeYjrefrmtrsKd;om; Ekid if aH &;rSm zcif&UJ ajc&mudk eif;
NyD; acgif;aqmiftjzpf wm0efxrf;aqmifaeoljzpfygw,f/ zcifBuD;rdeMYf um;cJo h vkd &J&0J 0hH hH
BuD;acgif;aqmif;jyprf;yg/ trsKd;om;nDvmcHusrS trsm;qk;H jzwfwrhJ u l kd vufcrH ,fqw dk hJ
aemufNrD;qG0J g'rsKd;udk pGev Yf w T zf Ydk usaemfav;pm;pGm awmif;yefygw,f/
Akv
d cf sKyfatmifqef;[m cGx J u G cf iG uhf kd rltm;jzifh rESpo f ufwm trSeyf g/ jrefrmvl
E-book is created by shanyoma

rsm;pkuvJ rESpo f ufb;l qkw d m odygw,f/ 'gayrJh wkid ;f &if;om;vlrsKd;rsm; aoG;pnf;a&;


udk OD;pm;ay; vku d af vsmwJt h aeeJY cGx J u G cf iG uhf kd vufccH w hJ ,f/ &J&0J 0hH ahH cgif;aqmifNyD; yifvHk
pmcsKyfudk csKyfqcdk w hJ ,f/ tajccHOya'a&;qGw J t hJ cg cGx J u G cf iG u
hf kd xnfo h iG ;f ay;zkYd zqyv
nDvmcHrmS OD;aqmifNyD; vrf;nTerf I csay;cJyh gw,f/
,ckvJ ckid rf mwJw h idk ;f &if;om;vlrsKd;rsm; aoG;pnf;nDnw T af &; &&SEd ikd zf t Ydk wGuf ppf
rSew f jhJ ynfaxmifprk sKd;udk wnfaqmufrjS zpfr,fqw dk mudk a':atmifqef;pkMunfu ,kMH unf
vufcyH gvQif zcifBuD;uJo h Ykd &J&0J 0hH hH acgif;aqmifjyprf;yg/ ppfreS w f jhJ ynfaxmifpek yYJ wfouf
vkYd (26)ESpv f ;Hk vk;H wzufowft"dygÜ ,fziG Nhf yD; xlxyfpmG wku d yf pfcw hJ 0hJ g'rIid ;f BuD;udk jynfol
vlxkBuD;tay:rSm uif;pifvTifhaysmufoGm;atmif jywfjywfom;om; OD;pD;vrf;jyaqmif
&Gufay;prf;ygvkdY usaemf tEl;tnTwfyefMum;ygw,f/
a0;vHao;wJt h em*wfjrefrmEkid if aH wmf wnfaqmufa&;udb k J a&S;wef;wifneT ;f
w,fvYdk usaemfwu Ydk kd tjypfrwifygeJ?Y usaemfw[ Ydk m ,ckavmavmq,f 'Dru dk a&pDta&;
awmfyBHk uD;udk NyD;ajrmufatmifjrifonftxd wkid ;f &if;om;vlrsKd;rsm;tm;vk;H vufwrJG jzKwf
wrf; qifEMJT u&tk;H r,fqw dk mudv k J rsufajcrjywfMuygbl;/
'Dru dk a&pDta&;awmfyBHk uD; ratmifjrifbeJ YJ tem*wfjrefrmEkid if aH wmfBuD; wnf
aqmufrq I w dk m pdwu f ;l ,Oftyd rf ufbJ jzpfw,f/ b,fvedk nf;eJrY S rwnfaqmufEidk b f ;l qkd
wmudv k J usaemfwYdk em;vnfoabmaygufMuygw,f/
'gayrJh tem*wfjrefrmEkid if aH wmfukd wnfaqmufwt hJ cg tvGet f a&;BuD;wJw h idk ;f
&if;om;vlrsKd;rsm; aoG;pnf;nDnw T rf u I vkd J BudKwifawG;awm pOf;pm;rxm;vkYd rjzpfygbl;/
at;twl yltrQ? OruGJ okdufrysuf xm0&yl;aygif;qkdwmudk a<u;aMumfae&kH?
qE´jyKae&keH YJ r&Ekid yf gbl;/ ckid rf mwJt h ajccH&&Srd S atmifjrifr,fjzpfygaMumif; av;pm;pGm
wifjyNyD; 'Dpmudk ed*;Hk csKyfygw,f...
201 &Srf;jynfb,fvJ

xm0pOfav;pm;vsuf

OD;xGef;jrifh
OD;pD;em,u
&Srf;jynfwkdif;&if;om;vlrsKd;rsm; 'Drkdua&pDtzGJYcsKyf
162-a&xGuOf ;D vrf;? uHta&SU&yf-awmifBuD;NrdKU/

(em,uBuD;OD;xGe;f jrifrh S a':atmifqef;pkMunfxH yk*K¾ v


d af &;ay;pmjzpfygonf/ &-w-'-z-tzG0YJ ifrsm;
od&adS vhvmEkid &f ef ay;ydyYk gonf/)

E-book is created by shanyoma


trIaqmiftzGJYcsKyf
&-w-'-z(XmecsKyf)
awmifBuD;NrdKU/

-uefYowf-

You might also like