გონიერი კონტრაქტები PDF

გონიერი კონტრაქტები:
სამართლებრივი ჩარჩო და
სახელმძღვანელო მითითებები
კანონმდებლებისთვის
ოქტომბერი 2018
Translation of this paper was financed by Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH.
The findings, views, opinions and recommendations expressed in this paper are purely those of the author and do not
necessarily reflect the views of GIZ.
წინამდებარე მოხსენება ითარგმნა გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოების (GIZ) ფინანსური

მხარდაჭერით. მასში გამოთქმული მიგნებები, შეხედულებები, მოსაზრებები და რეკომენდაციები ეკუთვნის მხოლოდ ავტორს
და შეიძლება არ ასახავდეს გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოების შეხედულებებს
გონიერი კონტრაქტები:
სამართლებრივი ჩარჩო და
სახელმძღვანელო მითითებები
კანონმდებლებისთვის
შინაარსი
მოკლე მიმოხილვა 5
შესავალი 6
1. რა არის გონიერი კონტრაქტები? 9

1.1 გონიერი კონტრაქტების ტერმინოლოგიის შესწავლა 9
1.2 ავტომატიზაცია, როგორც საკვანძო ელემენტი 10
1.3 გონიერი კონტრაქტის აღსრულებადი ბუნება 17
1.4 გონიერი კონტრაქტის მოდელები 19
2. ანალიზი 23
2.1 იურიდიული ძალის მქონე და მბოჭავი კონტრაქტების არსებობა 24
2.2 მოთხოვნები ფორმის მიმართ და საჯარო რეგისტრაცია 40
2.3 გამკლავება ხარვეზებსა და შეცდომებთან 43
2.4 ცვლილებები გონიერ კონტრაქტებში 53
2.5 მოქმედი სამართალი და იურისდიქცია 56
2.6 დავების გადაწყვეტა 61
2.7 კონფიდენციალობა 65
2.8 ფულის გათეთრების წინააღმდეგ ბრძოლის (AML), ტერორიზმის დაფინანსების წინააღმდეგ
ბრძოლის (CTF), კლიენტის ცნობის (KYC), მექრთამეობისა და კორუფციის წინააღმდეგ
ბრძოლის მოთხოვნები 65
დასკვნა 71
მოკლე მიმოხილვა
გონიერ კონტრაქტებს და განაწილებულ მონაცემთა სისტემებს შეუძლიათ, ტრანსფორმაცია მოახდინონ

მეწარმეების მიერ დადებულ გარიგებებზე შესვლაზე, მათ შესრულებასა და აღსრულებაზე. ამ პროცესების
გაზრდილ ავტომატიზაციას გონიერი კონტრაქტების მეშვეობით შეუძლია გაზარდოს ეფექტიანობა და შეამციროს
ხარჯები, განსაკუთრებით იმ სექტორებისთვის, რომლებიც დიდი მოცულობით იყენებენ სტანდარტულ
ხელშეკრულებებს. გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას შეიძლება, სხვა უპირატესობებიც ჰქონდეს, მაგალითად:
ადამიანური შეცდომის რისკის შემცირება, მეტი გამჭვირვალობა და პოტენციურად, სასამართლოში მიმართული
დავების რაოდენობის შემცირება.
დღემდე დისკუსიის დიდი ნაწილი მიჩვეული არიან, გამოიყენონ არსებული კანონმდებლობა არ უშვებს
ეხებოდა ამ ახალი ტექნოლოგიის სამართლებრივი პრინციპები, ამგვარ აღიარებას.
შესაძლო გამოყენების შემთხვევებსა ინსტრუმენტები და ტექნიკები
და მის პრაქტიკულ უპირატესობებს. ახლებურ სიტუაციებში. თუმცა, წინამდებარე დოკუმენტი წარმოადგენს
ამავდროულად, იურისტებმა პოლიტიკური პერსპექტივიდან, ეს გზამკვლევს კანონმდებლებისთვის,
და კანონმდებლებმა დაიწყეს ყოველთვის არ იწვევს სასურველ რომლებსაც სურთ, გაითვალისწინონ
კონკრეტული სამართლებრივი შედეგს; ან, შესაძლოა, ზოგი კანონი ეს საკითხები და შექმნან
საკითხების და კითხვების არ იყოს საკმარისად მოქნილი სამართლებრივი და საკანონმდებლო
იდენტიფიცირება, რაც წამოიჭრება იმისათვის, რომ მისი მოთხოვნები გარემო, რომელიც ხელს შეუწყობს
გონიერ კონტრაქტებსა და დაკმაყოფილებულად ჩაითვალოს გონიერი კონტრაქტების სათანადოდ
განაწილებულ მონაცემთა სისტემებთან ავტომატიზებულ რეჟიმში. გამოყენებას. ის მიმოიხილავს, რა
დაკავშირებით. ასეთ საკითხებს არის გონიერი კონტრაქტები და
შორისაა: მომხმარებელთა დაცვა, ამდენად, ზოგ შემთხვევაში შეიძლება, რა ფუნქცია შეიძლება ჰქონდეთ
პასუხისმგებლობის განაწილება, სასარგებლო, ან აუცილებელიც მათ. შემდგომ დოკუმენტი ეხება
მოტყუების/გაყალბების რისკი, კი იყოს, რომ კანონმდებლებმა კანონმდებლობის იმ ძირითად
აღსრულებადობა და მონაცემთა დააზუსტონ ან ცვლილებები შეიტანონ სფეროებს, რომლებიც რელევანტურია
დაცულობა. კანონებში, რომლებიც გამოიყენება გონიერი კონტრაქტების
გონიერი კონტრაქტების მიმართ, გამოყენების კონტექსტში, და მიზნად
ბევრ შემთხვევაში, არსებული ან მიიღონ ახალი კანონმდებლობა, ისახავს, მიაწოდოს პრაქტიკული
სამართლებრივი და საკანონმდებლო მაგალითად, იმისათვის, რომ სახელმძღვანელო და რეკომენდაციები
ჩარჩო შესაძლოა უშვებდეს გონიერი აღიარებულ იქნეს განაწილებული კანონმდებლებს, რომელთაც სურთ,
კონტრაქტების გამოყენებას. მონაცემთა ტექნოლოგიის გამოყენება წაახალისონ და ხელი შეუწყონ
სასამართლოები, როგორც წესი, საკუთრების უფლების დასტურად, თუკი გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას.
გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 5

შესავალი
ეფექტიანობა და ხარჯი ცენტრალური ასპექტებია დისკუსიისა, თუ რატომ შეიძლება, მხარეებს სურდეთ

გონიერი კონტრაქტების გამოყენება. ეფექტიანობის პოტენციური წყაროა ის ფაქტი, რომ გონიერი
კონტრაქტები პროგრამული უზრუნველყოფის საშუალებით, ავტომატიზებული პროცესის შედეგად, ასრულებენ
ხელშეკრულებასთან დაკავშირებულ გარკვეულ ამოცანებს. მართლაც, ავტომატიზაციის მეშვეობით შეიძლება
შემცირდეს ხელშემკვრელი მხარეების დრო და ხარჯები. მაგალითად, ავტომატიზაცია შეიძლება გამოყენებულ
იქნეს გარიგებების დადებასთან, შესრულებასა და აღსრულებასთან დაკავშირებული ორგანიზაციის
სახელმძღვანელო და ადმინისტრაციული პროცედურების გასამარტივებლად. რა თქმა უნდა, ავტომატიზაცია,
თავისთავად, არ არის ახალი კონცეფცია. ავტომატიზებული პროცესები და მომსახურება ჭარბობენ დღევანდელ
ცხოვრებაში, დაწყებული ავტომატიზაციიდან წარმოების ინდუსტრიაში, დამთავრებული ინტერნეტბანკინგითა და
ისეთი ყოველდღიური მაგალითებით, როგორიცაა სავაჭრო ავტომატების გამოყენება. თუმცა, დღესდღეობით,
სამართლებრივი ხელშეკრულებები, როგორც წესი, არ არის ავტომატიზებული, და საჭიროებენ ადამიანის
ჩარევას მათი შედგენის, დადების, შესრულების და შესრულების აღსრულების მიზნით. ეს შესაძლოა, აღმოჩნდეს
დროისა და ხარჯის მხრივ ინტენსიური პროცესები. ამდენად, ამ პროცესების ან მათი ნაწილის ავტომატიზება
ნამდვილად შესაძლოა იყოს მოგებიანი გაზრდილი ეფექტიანობის თვალსაზრისით.
გონიერი კონტრაქტები შეიძლება, დადგენის თუ გარიგებების ეფექტიანად ავტომატიზებული ფულადი

განსაკუთრებით ეფექტიანი იყოს გაფორმებისა და რეგისტრაციის სახსრების მოძრაობა ამცირებს
იმ სექტორებისთვის, რომლებიც გამარტივების სახით (როგორც, ოპერაციულ და კონტრაგენტის რისკებს.
იყენებენ უაღრესად სტანდარტიზებულ მაგალითად, ავტომანქანის საგზაო ავტომატიზაციას ადამიანური შეცდომის
სახელშეკრულებო პირობებს მოსაკრებლის ავტომატიზებული რისკი ინდივიდუალურ შემთხვევებში
არსებითი ცვლილებების გარეშე. გადახდის შემთხვევაში). ასევე, (მაგალითად, თუკი ადამიანი
მაგალითად, მასობრივი გადაზიდვის გონიერი კონტრაქტების მეშვეობით დაუშვებს შეცდომას ტრადიციული
და ბიზნესსექტორებში მასშტაბის შეიძლება წახალისდეს ელექტრონული ხელშეკრულების შესრულებისას
სარგებლიანობამ შეიძლება ხელმოწერების გამოყენება, განხორციელებული ქმედებებისას)
გადააჭარბოს პროგრამული გაიზარდოს გამჭვირვალობა და გადააქვს კომპიუტერული პროგრამის
ინფრასტრუქტურის შექმნისა და უფლებების ავტომატიზებული გამოყენების რისკზე, რომელიც
შენარჩუნების ღირებულებას. აღსრულებით შემცირდეს იმგვარად იმოქმედებს როგორც იყო
გონიერი კონტრაქტები შეიძლება კონფლიქტები (ამდენად, აღარ იქნება კოდირებული. შესაბამისად, გონიერი
ასევე სარგებლიანი იყოს მთლიანად საჭირო, რომ მხარემ შეახსენოს კონტრაქტების შესრულებასთან
საზოგადოებისთვის, საჯარო თუ მეორე ხელშემკვრელ მხარეს მისი დაკავშირებული დარღვევები ან
კერძო სექტორის ხარჯების, ასევე ვალდებულებების შესრულების შესახებ შეცდომები პოტენციურად უკეთ იქნება
სასამართლოში წარმოებული ან, რომ მისი უფლებების აღსრულების შემცირებული და გაკონტროლებული
დავების შემცირების თვალსაზრისით. მიზნით მიმართოს სასამართლოს). (მაგალითად, იმის შემოწმებით, რომ
ამას გარდა, გონიერ კონტრაქტებს კომპიუტერული პროგრამა სწორად იქნა
შეიძლება მოჰყვეს სხვა უპირატესობაც, გონიერი კონტრაქტების კიდევ ერთი კოდირებული).
როგორიც არის ხელშეკრულებაში უპირატესობაა რისკის შემცირება ან
შესვლის გამარტივება შუამავლის გადატანა, როგორც ინდივიდუალური, გონიერი კონტრაქტების
საჭიროების გარეშე, ან პირადობის ისე სისტემური რისკის თვალსაზრისით. გამოყენებასთან დაკავშირებული
6 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

მიმდინარე დისკუსიების კონტექსტში მხოლოდ მანქანების მეშვეობით, წინადადებებს შორის, მოიცავს DLT‑ზე
განაწილებული მონაცემთა სისტემები უკვე სახეზეა ხელშეკრულებების დაფუძნებული რეესტრის შექმნის
(“DLT”), როგორც წესი, განიხილება მეტი ავტომატიზაციის ერა, და წინადადებას; ხოლო ბელორუსის
როგორც გონიერი კონტრაქტების იდგმება პირველი ნაბიჯები გონიერი ეროვნული ბანკი განიხილავს
ავტომატიზებულად დადების, სამართლებრივი კონტრაქტებისკენ. გონერი კონტრაქტების გამოყენების
შესრულების და/ან აღსრულების ავტომატიზაციის ეს ტენდენცია, წახალისებას საბანკო ტრანსაქციებში.3
მთავარი საშუალება.1 ეს ბევრი ზოგადად, მიღებულია, როგორც
პოტენციური უპირატესობის მომტანია; პოზიტიური განვითარება, იქიდან არსებული სამართლებრივი რეჟიმები
მათ შორის არის გაზრდილი გამომდინარე, რომ მისი მეშვეობით შეიძლება მოიცავდნენ ბევრ პრინციპს,
გამჭვირვალობა და ეფექტიანობა, შეიძლება შემცირდეს უთანხმოებები და მექანიზმს და ტექნიკას, რომელთა
ვინაიდან ყველა მონაწილეს DLT-ს ხარჯები ხელშეკრულების პროცესში; გამოყენებაც შეიძლება იმავენაირად
ქსელში ექნება განაწილებული ამგვარი შემცირების მიღწევა, (ან მსგავსად) მოხდეს გონიერ
მონაცემების იდენტური ასლი, რომლის ზოგადად, მიიჩნევა კარგ შედეგად. კონტრაქტებთან მიმართებით, როგორც
განახლებაც მოხდება განაწილებული გონიერ კონტრაქტებს რამდენიმე ყველა სხვა კონტრაქტთან მიმართებით.
მონაცემთა კონსენსუსის მეთოდით პოტენციური გამოყენება გააჩნიათ — სასამართლოები, როგორც წესი,
(ნაცვლად იმისა, რომ მონაცემთა ციფრული სავაჭრო პალატის ანგარიში მიჩვეული არიან, გამოიყენონ არსებული
შენახვისა და განახლებისთვის ასახავს გონიერი კონტრაქტების სამართლებრივი პრინციპები ახლებურ
დაეყრდნოს სანდო ცენტრალურ გამოყენების 12 შესაძლო შემთხვევას.2 სიტუაციებში. ამის მიუხედავად,
ორგანოს ან შუამავალს). DLT-ს უფრო მეტად ნათელი ხდება, რომ
გამოყენება თავიდან აცილებს ბევრი ქვეყანაა, სადაც EBRD არსებული კანონები (რომელთა
შემოწმების საჭიროებას, და გონიერი საქმიანობს, იკვლევს DLT-სა და უმრავლესობაც ბევრად უფრო ადრე
კონტრაქტების ხელშემკვრელ მხარეებს გონიერი კონტრაქტების შესაძლო იქნა მიღებული, ვიდრე განვითარდა
აძლევს მაღალი დონის გარანტიას, გამოყენების შესაძლებლობებს. გონიერი კონტრაქტები) პირდაპირ არ
რომ გონიერი კონტრაქტის ფარგლებში მაგალითად, როგორც საქართველოს ითვალისწინებენ გონიერ კონტრაქტებს.
ხელი ვერ შეეშლება ავტომატიზებულ საჯარო რეესტრი, ისე უკრაინის შედეგად, ისინი შესაძლოა, არ იყოს
ქმედებებს. ელექტრონული მმართველობის ისეთი მოქნილი, რომ ხელი შეუწყოს
სააგენტო, მუშაობენ გონიერი გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას,
მართალია, ჯერ შორს არის სამყარო, კონტრაქტების გამოყენების ან არსებული პრინციპების, მექანიზმების
სადაც ხელშეკრულებები დაიდება, ხელშეწყობაზე უძრავი ქონების და ტექნიკების გამოყენების შედეგი
შესრულდება და/ან აღსრულდება ტრანსაქციებში, რაც, სხვა გონიერ კონტრაქტებზე შეიძლება
1 ტერმინი „გონიერი კონტრაქტი“ დაამკვიდრა ნიკ სზაბომ DLT-ს წარმოშობამდე რამდენიმე წლით ადრე; მაგალითად, იხილეთ მისი 1994
სტატია გონიერ კონტრაქტებზე, ხელმისაწვდომია: http://www.fon.hum.uva.nl/rob/Courses/InformationInSpeech/CDROM/Literature/
LOTwinterschool2006/szabo.best.vwh.net/smart.contracts.html. თუმცა, ბოლო წლებში, დისკუსია ძირითადად ფოკუსირდება გონიერ
კონტრაქტებზე, რომლებიც იყენებენ DLT-ს, ამდენად ეს ორი კონცეფცია ხშირად სინონიმებად გამოიყენება.
2 იხილეთ ციფრული სავაჭრო პალატა: „გონიერი კონტრაქტები: გამოყენების 12 შემთხვევა ბიზნესებისთვის და მიღმა“ (დეკემბერი, 2016),
ხელმისაწვდომია: https://digitalchamber.org/wp-content/uploads/2018/02/Smart-Contracts-12-Use-Cases-for-Business-and-Beyond_Chamber-
of-Digital-Commerce.pdf
3 იხილეთ, მაგალითად, „საქართველო გამოიყენებს გონიერ კონტრაქტებს უძრავი ქონების რეგისტრაციებში“ (თებერვალი, 2018),
ხელმისაწვდომია: http://agenda.ge/news/96094/eng; „პირველად მოხდა სახლის ყიდვა ბლოკჩეინით“ (ოქტომბერი, 2017),
ხელმისაწვდომია: https://www.newscientist.com/article/mg23631474-500-a-house-has-been-bought-on-the-blockchain-for-the-first-time/;
და „ბელორუსის ბანკებს შეიძლება მიეცეთ უფლება ხელი მოაწერონ გონიერ კონტრაქტებს“ (April, 2018),
ხელმისაწვდომია: http://eng.belta.by/economics/view/ belarusian-banks-may-be-allowed-to-sign-smart-contracts-111225-2018/

ყოველთვის არ იყოს სასურველი. პოტენციური უპირატესობებიდან მიზანია, მიაწოდოს კანონმდებლებს
ამდენად, მთავარი პირველადი გამომდინარე. თუმცა შესაძლოა, იყოს სახელმძღვანელო კანონმდებლობის
ამოცანაა, შეფასდეს არსებული გარემოებები, რომლებშიც გონიერი იმ ძირითად სფეროებზე, რომელთა
საკანონმდებლო და სამართლებრივი კონტრაქტების მიღება შეიძლება არ გათვალისწინებაც უნდა მოხდეს
ჩარჩო, რათა განისაზღვროს, ხომ იყოს მიზანშეწონილი (მაგალითად, გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში.
არ იქნება საჭირო ან სასურველი სამომხმარებლო ხელშეკრულებებში, ამ მიზნით, მნიშვნელოვანია, რომ
ცვლილებების შეტანა არსებულ თუკი არ იქნა მიღებული არსებობდეს ერთიანი გაგება, თუ რა
კანონებში იმისათვის, რომ უკეთ მომხმარებლის დაცვის სათანადო იგულისხმება გონიერ კონტრაქტებში
შეეწყოს ხელი გონიერი კონტრაქტების ზომები, როგორიც არის იმის და რა ფუნქციები შეიძლება ჰქონდეს
გამოყენებას. ასევე შესაძლოა, საჭირო უზრუნველყოფა, რომ მომხმარებელს გონიერ კონტრაქტებს. ამ დოკუმენტის
გახდეს ახალი კანონმდებლობის ესმის ხელშეკრულების პირობები). 1-ლი ნაწილი განსაზღვრავს
მიღება, მაგალითად, იმისათვის, ამდენად, კანონმდებლების კიდევ ჩარჩოს, რას ვგულისხმობთ გონიერ
რომ პირდაპირ იქნეს აღიარებული ერთი მნიშვნელოვანი ამოცანა იქნება კონტრაქტებში და რა ფუნქცია
განაწილებული მონაცემთა ასეთი გარემოებების გამოვლენა და შეიძლება ჰქონდეთ მათ. დოკუმენტის
ტექნოლოგიის გამოყენება საკუთრების მათი მოლოდინების დაზუსტება ასეთ მე-2 ნაწილი ამ ჩარჩოს ფარგლებში
უფლების დასტურად, რასაც შესაძლოა, შემთხვევებში. მიმოიხილავს საკვანძო სამართლებრივ
არსებული კანონმდებლობა არ საკითხებს და ადგენს გზამკვლევს
ითვალისწინებდეს. წინამდებარე დოკუმენტი შეიქმნა კანონმდებლებისთვის მათ მიერ
კონკრეტულად იმ ხედვით, რომ გასათვალისწინებელ საკითხებზე ისეთი
არსებობს ნაგულისხმევი დაშვება, რომ პოზიტიური წვლილი შეიტანოს საკანონმდებლო გარემოს შექმნის
გონიერი კონტრაქტების განვითარება გონიერ კონტრაქტებთან მიზნით, რომელიც ხელს შეუწყობს
და გამოყენება უნდა წახალისდეს. დაკავშირებულ არსებულ გონიერი კონტრაქტების სათანადოდ
ზოგადად, ეს გონივრულია ლიტერატურასა და აზროვნებაში. ამის გამოყენებას.
არამხოლოდ ავტომატიზაციის გათვალისწინებით, ამ დოკუმენტის

1. რა არის გონიერი 1.1.1 გონიერი კონტრაქტის ამ დოკუმენტის მიზნებისთვის,
კონტრაქტები? ელემენტები ტერმინი „კონტრაქტი“ აღნიშნავს
მოდით, დავიწყოთ საბაზისო, როგორც წესი, ტრადიციული შეთანხმებას, რომელიც მიღწეულ იქნა
ფუნდამენტური კითხვით: რა არის ხელშეკრულება, გამოხატული მხარეთა შორის სამართლებრივად
გონიერი კონტრაქტები? სამწუხაროდ, ბუნებრივი ენით ყოველგვარი აღსრულებადი უფლებებისა და
ამაზე ერთმნიშვნელოვანი პასუხი ავტომატიზებული ასპექტების ვალდებულებების შედეგად.4 გონიერი
არ არის; იურიდიულ და IT ან ელემენტების გარეშე (ე.ი., კონტრაქტების აღსრულებადობა
საზოგადოებაშიც კი არ არსებობს ხელშეკრულება, რომელიც არანაირად უფრო ვრცლად არის განხილული 1.3.
უნივერსალურად აღიარებული ცნება, არ მოიცავს, არ დადებულა და ნაწილში. გონიერი კონტრაქტების
თუ რა არის გონიერი კონტრაქტი. არ სრულდება ან აღსრულდება გაფორმების საშუალებები
უფრო მეტად ეს ტერმინი გამოიყენება კომპიუტერული პროგრამის (საპირისპიროდ იმისა, თუ რას
კონცეფციების ფართო სპექტრისთვის, მეშვეობით) ვერ ჩაითვლება წარმოადგენს გონიერი კონტრაქტი)
რომელთაც ორი განმსაზღვრელი „გონიერად“; მეორე მხრივ, ასევე განხილულია წინამდებარე
ელემენტი აქვთ: „კონტრაქტი“ და სამართლებრივი პერსპექტივიდან, დოკუმენტის სხვა ნაწილებში.
მისი „გონივრულობის“ თვისება. მხოლოდ კომპიუტერული პროგრამა
ჩვენ განვიხილავთ, რას ნიშნავს ეს ან კომპიუტერული კოდი, მხარეთა 1.1.2 გონიერი კონტრაქტის კოდი
ელემენტები და რა წარმოადგენს შეთანხმების გარეშე, რომელიც იყენებს vs. გონიერი სამართლებრივი
„გონიერი კონტრაქტის“ სხვადასხვა ამ კომპიუტერულ პროგრამას ან კონტრაქტები
კონცეფციას, იმისათვის, რომ ვნახოთ, კოდს, ვერ ჩაითვლება „კონტრაქტად“ წინ რომ წავიწიოთ და შევაჯეროთ
როგორ იმოქმედებს სამართლებრივი დღევანდელ სამართლებრივ სხვადასხვა ელემენტი, ზოგიერთი
„კონტრაქტირების“ გარკვეული ჭრილში, იმის მიუხედავად, თუ ავტორი მიუთითებს ორ ძირითად
ასპექტები გონიერი კონტრაქტების რამდენად ეფექტიანი თუ გონივრულია შემთხვევაზე, როდესაც გამოიყენება
კონტექსტში. კომპიუტერული პროგრამა ან კოდი ტერმინი „გონიერი კონტრაქტი“.
წინასწარ დაპროგრამებული ნაბიჯების
1.1 გონიერი კონტრაქტების შესრულებაში. კერძოდ, ისინი განასხვავებენ
ტერმინოლოგიის შესწავლა „გონიერი კონტრაქტის
დოკუმენტის ეს ნაწილი იკვლევს სინამდვილეში, ტერმინი „გონიერი“ ამ კოდის“ კონცეფციას „გონიერი
გონიერი კონტრაქტის ელემენტებს და კონტექსტში ეხება ავტომატიზებულობის სამართლებრივი კონტრაქტის“
ნათელს ჰფენს ზოგიერთ მისტიკურ თვისებას — ე.ი. კომპიუტერული კონცეფციისგან5. ამ დოკუმენტში,
ტერმინოლოგიას, რაც გამოიყენება პროგრამის შესაძლებლობას, როდესაც ჩვენ ვიყენებთ ტერმინს
გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში. განახორციელოს გარკვეული „გონიერი კონტრაქტი“, როგორც წესი,
ქმედებები ავტომატიზებული პროცესის ვსაუბრობთ გონიერ სამართლებრივ
შედეგად (ეს მეტი მოცულობით კონტრაქტებზე, და არა გონიერი
არის განხილული 1.2. ნაწილში). კონტრაქტის კოდზე.
4 ინფორმაციული ტექნოლოგიების საზოგადოებაში ტერმინი „კონტრაქტი“ ზოგჯერ სხვანაირად გამოიყენება და შესაძლოა, იმ კონტექსტში
გაგებულ იქნეს, რომ ეხება უფრო (მხოლოდ) თვითაღსრულებად კოდს, ვიდრე სამართლებრივად აღსრულებად უფლებებს, ვალდებულებებს
და ხელშემკვრელ მხარეთა შორის შეთანხმებულ სხვა ასპექტებს. ეს ხაზს უსვამს სემანტიკურ სირთულეებსა და გაუგებრობებთან დაკავშირებულ
მნიშვნელოვან საკითხს, რასაც შესაძლოა, ხშირად ჰქონდეს ადგილი გონიერი კონტრაქტის კონტექსტში წარმართული დისკუსიებისას, იქიდან
გამომდინარე, რომ სპეციალურ ტერმინებს ან კონკრეტული ჯგუფისთვის ენდემურ ტერმინებს იყენებს სხვადასხვა პროფესია.
5 იხ., მაგალითად: “Smart Contract Templates: foundations, design landscape and research directions”, Dr. C. Clack, V. Bakshi, Dr. Lee Braine
(4 Aug 2016), ხელმისაწვდომია: https://arxiv.org/pdf/1608.00771.pdf v3 [cs.CY] 15 მარტი, 2017.

„გონიერი კონტრაქტის კოდი“ ეხება შეხებაში არ იყოს სამართლებრივ ამ განმარტების ორ ძირითად
კომპიუტერულ კოდს, რომელიც კონტრაქტთან. ელემენტს (ავტომატიზაციას და
მისი განხორციელებისას , იყენებს
6
აღსრულებადობას) განვიხილავთ 1.2.
პირობით ლოგიკას, რათა შეაფასოს, ამის საპირისპიროდ, „გონიერი და 1.3. ნაწილებში ქვემოთ.
შესრულდა თუ არა ერთი ან სამართლებრივი კონტრაქტი“
რამდენიმე წინასწარ განსაზღვრული გულისხმობს სამართლებრივ 1.2 ავტომატიზაცია, როგორც
პირობა და, ასეთ შემთხვევაში, ხელშეკრულებებს, რომლებიც საკვანძო ელემენტი
ავტომატურად ასრულებს კონკრეტულ ნაწილობრივ ან სრულად როგორც ზემოთ აღინიშნა, გონიერი
დავალებებს. ამ პროცესს ხანდახან წარმოდგენილია ან/და სრულდება კონტრაქტი არა მხოლოდ მოითხოვს
ეძახიან „თუ/მაშინ“, ან „თუ ეს, მაშინ კომპიუტერული პროგრამის ხელშემკვრელ მხარეთა შორის
ის“, ან “IFTTT” პროგრამირებას („ეს“ საშუალებით (სხვაგვარად რომ შეთანხმებას, არამედ მას ასევე
არის პირობა ან „ტრიგერი“, და „ის“ ვთქვათ, მხარის სახელშეკრულებო ახასიათებს სრული ან ნაწილობრივი
არის დავალება, რომელიც შემდგომ ვალდებულებები სრულდება ავტომატიზაცია:
სრულდება). კომპიუტერული პროგრამის
ავტომატური შესრულებით). ზოგიერთი „ავტომატიზაცია კომპიუტერის მიერ,
ამ დავალებებს შეიძლება ავტორი, ითვალისწინებს რა ამ ორივე თუმცა ზოგიერთი ნაწილი შეიძლება
ჰქონდეთ სახელშეკრულებო ან საბაზისო კონცეფციას და ამახვილებს მოითხოვდეს ადამიანის ჩარევას და
სამართლებრივი დატვირთვა. ისინი რა ყურადღებას ავტომატიზაციის კონტროლს.“
შეიძლება მოიცავდეს კომპიუტერული და აღსრულებადობის ასპექტებზე,
პროგრამის მიერ ზომების მიღებას შეეცადა, უფრო ყოვლისმომცველად ამდენად, სახეზე უნდა იყოს
ვალდებულების შესასრულებლად განემარტა გონიერი კონტრაქტები: კომპიუტერული პროგრამის მიერ
(მაგალითად, გასცეს ინსტრუქციები თვითგაფორმების, თვითშესრულების
ვალის გადახდაზე), ან უფლებების „გონიერი კონტრაქტი არის ან თვითაღსრულების გარკვეული
განხორციელებაზე (მაგალითად, ავტომატიზებული და აღსრულებადი ხარისხი (იხ. ნაწილი 1.3. ქვემოთ,
გააგზავნოს იჯარის ან დერივაციული შეთანხმება. ავტომატიზაცია კომპიუტერული კოდის გაყალბებისგან
ხელშეკრულების შეწყვეტის შესახებ ხდება კომპიუტერის მიერ, თუმცა დაცული შესრულებით
შეტყობინება). დავალებებმა შეიძლება ზოგიერთი ნაწილი შეიძლება თვითაღსრულების შესახებ“),
ასევე გამოიწვიოს საკუთრების მოითხოვდეს ადამიანის ჩარევას სადაც ხელშემკვრელ ან მესამე
უფლების გადასვლა (მაგალითად, და კონტროლს. აღსრულება ხდება მხარეებს არ მოეთხოვებათ
თუკი დავალება არის საკუთრების უფლებებისა და ვალდებულებების ქმედების განხორციელება
უფლებების რეესტრის განახლება). სამართლებრივი აღსრულების ან ჩარევა. თუმცა ადამიანის
თუმცა, არ არის აუცილებელი, რომ გზით ან კომპიუტერული კოდის გარკვეული ჩარევა არ ამცირებს
ამ დავალებებს ჰქონდეთ რაიმე გაყალბებისგან დაცული კონტრაქტის „გონიერ“ ბუნებას.
სახელშეკრულებო ან სამართლებრივი შესრულებით.“7 არაავტომატიზებული ხელშეკრულებები
დატვირთვა, და გონიერი კონტრაქტის არ წარმოადგენენ გონიერ
კოდი შესაძლოა, საერთოდ არანაირ კონტრაქტებს, იმის მიუხედავად,
6 ტერმინი „განხორციელებული“ აქ გამოიყენება კომპიუტერულ კონტექსტში „გაშვებული“ ან „შესრულებულის“ მნიშვნელობით, და არა,

სამართლებრივ ჭრილში „ხელმოწერის“ მნიშვნელობით. ისევ და ისევ, ეს ის მაგალითია, როდესაც შეიძლება, ადგილი ჰქონდეს სემანტიკურ
სხვაობებს და წარმოიშვას სირთულეები, როდესაც ერთსა და იმავე ტერმინს შეიძლება ჰქონდეს განსხვავებული მნიშვნელობა, როდესაც მას
იყენებს სხვადასხვა პროფესია ან ჯგუფი.
7 იხ. ზევით, შენიშვნა 5.

ისინი დაიდო ან წარმომადგენლობა რომელზეც იმუშავებს ამ ქმედებების იწერება და ახლდება ყველა კვანძში
განხორციელებული იყო აღმასრულებელი კომპიუტერული ერთდროულად, ისე, რომ მონაცემი
ელექტრონულად (მაგალითად, პროგრამა. ხელშეკრულებების ნებისმიერ დროს და ყოველ კვანძზე
ხელშეკრულება, რომელიც უბრალოდ ავტომატიზებული დადება, შესრულება არის იდენტური.
დაიდო ელექტრონულად ელ. და აღსრულება, ან უფრო ზოგადად,
ფოსტების გაცვლით ან, რომელიც შესაბამისი დავალებების შესრულება, კომპიუტერის ქსელი შეიძლება იყოს
ასახულია ელექტრონულ ფაილში), თუ შეიძლება მოხდეს როგორც საზიარო საჯარო ან კერძო/პირადი და როგორც
კომპიუტერული პროგრამის მეშვეობით ისე განაწილებულ მონაცემთა ამ ქსელზე წვდომა, ან/და ისე მისი
(მაგალითად, შეთანხმება, რომლის ტექნოლოგიაზე. მართალია, გონიერი მონაწილეების შესაძლებლობა,
მიხედვითაც ხდება კომპიუტერული კონტრაქტები და DLT ან ბლოკჩეინი9 იხილონ ქსელში არსებული
პროგრამის შესყიდვა ან დაქირავება) (როგორც DLT-ს ყველაზე ცნობილი კონკრეტული მონაცემი, შეიძლება
და მიიჩნევა „არაგონიერ გამოყენება) ხშირად ერთ ჭრილში შეიზღუდოს.
კონტრაქტებად“. განიხილება, ისინი, პრინციპულად,
განსხვავდებიან ერთმანეთისგან. ზოგიერთ შემთხვევაში, განაწილებულ
„გონიერი“ კონტრაქტები უცილობლივ მონაცემს შეიძლება ჰყავდეს ერთი
ჭკვიანს არ გულისხმობს — თუმცა DLT-ს აქვს გარკვეული ან მეტი „ოპერატორი“ უპირატესი
სინამდვილეში, უმეტეს შემთხვევაში, მახასიათებლები, რომლებიც ადმინისტრირების უფლებით,
ეს სახელი ალბათ შეცდომითია. მას მიმზიდველს ხდის გონიერი მაგალითად განახორციელოს
კონტრაქტს „ჭკვიანი“ მხოლოდ მაშინ კონტრაქტებისთვის. DLT ცვლილებები განაწილებულ
უნდა დაერქვას, თუკი კომპიუტერულ შედგება ჩაწერილი მონაცემების მონაცემთა სისტემის კოდში. ასეთი
პროგრამას შეუძლია, გააკეთოს კომპლექტისგან, რომელიც ოპერატორის ყოლა შესაძლოა,
და აკეთებს უფრო მეტს, ვიდრე კომპიუტერულ ქსელში ნაწილდება ალოგიკური ჩანდეს, განაწილებული
ავტომატურად შეასრულოს წინასწარ იმგვარად, რომ თითოეული მონაცემის გამანაწილებელი
დადგენილი მარტივი პირობითი მონაწილე (ან „კვანძი“) ფლობს ბუნებიდან გამომდინარე და მის
ქმედებები — ე.ი., ავტომატიზაცია (იდენტურ) მონაცემთა კომპლექტს. საფუძვლად არსებული პირველადი
დაშენებულია გარკვეულ ხელოვნურ ასეთ საზიარო მონაცემთა ბაზაში კონცეფციიდან გამომდინარე, რაც იყო
ინტელექტზე (“AI”). 8
მონაცემების ჩაწერა ან ჩანაწერის ნდობით აღჭურვილი ცენტრალური
შეცვლა საჭიროებს კვანძების ადმინისტრაციის ან შუამავლების
ავტომატიზაცია DLT-ს გარემოში თანხმობას განაწილებულ მონაცემთა შეცვლა თავად სისტემის მიმართ
ქმედებების ავტომატიზაცია, როგორც კონსენსუსის მეთოდით. როდესაც ნდობით. თუმცა, არსებობს რამდენიმე
წესი, მოითხოვს კომპიუტერების ან მონაცემი დასტურდება და DLT პლატფორმა, რომელიც
სხვა მოწყობილობების გამოყენებას, დამტკიცდება კვანძის მიერ, მონაცემი შეიქმნა და განაგრძობს არსებობას
8 გამომდინარე პროგრამიდან, რომელიც ასრულებს მხოლოდ მარტივ წინასწარ განსაზღვრულ პირობით ქმედებებს და გონიერი კონტრაქტის
მხოლოდ როგორც „გონიერი კონტრაქტის კოდის“ ზემოთ მითითებულ გაგებას, დამკვიდრდა გამონათქვმი, რომ გონიერი კონტრაქტები არც
„გონიერია“ და არც „კონტრაქტია“, ამ სიტყვების ტრადიციული გაგებით.
9 ბლოკჩეინი არის „ტრანსაქციის“ მონაცემის განაწილებული მონაცემი, რომელიც იმართება თანაბარი ქსელების მეშვეობით. ის მოიცავს
ჩანაწერების მუდმივად მზარდ სიას (ბლოკებს), რომლებიც დაკავშირებულია და დაცულია კრიპტოგრაფის მეშვეობით. თითოეული ბლოკი,
როგორც წესი, მოიცავს წინა ბლოკის კრიპტოგრაფიულ ნიშანს, ავტომატურ შტამპ-საათს და ტრანსაქციის მონაცემს, რაც მას თვისებრივად
რეზისტენტულს ხდის მონაცემების ცვლილებისადმი. მონაცემთა ბაზაში ნებისმიერი ცვლილება მოითხოვს „ტრანსაქციის“ შექმნას, რომელიც
კრიპტოგრაფიულად ხელმოწერილია მისი შემქმნელის მიერ, და რომელიც აღირიცხება როგორც ახალი ბლოკი მას მერე, რაც მას მიიღებენ
ბლოკჩეინის მონაწილეები.

გარკვეულწილად ოპერატორის პლატფორმის ფორმალური როგორც წესი, ეძახიან „ორაკლის“
ადმინისტრირებით.10 ოპერატორი, ხშირად იქნება (“oracle”).
დეველოპერთა ძირითადი ჯგუფი
ამ მოდელით მომხმარებლებს, რომელთაც პრაქტიკაში მსგავსი როლი DLT-ს გამოყენებას იმ პლატფორმად,
როგორც წესი, მიეცემათ ლიცენზია აქვთ მათი ტექნიკური ექსპერტიზისა რომელზეც შეიძლება დაიდოს,
ოპერატორის მიერ განაწილებულ და შესაძლებლობიდან გამომდინარე, შესრულდეს და/ან აღსრულდეს
მონაცემთა სისტემის გამოყენებაზე ზეგავლენა იქონიონ სხვებზე და გონიერი კონტრაქტები, აქვს ის
და შემდგომ შეეძლებათ, შექმნან მოიპოვონ სხვა მომხმარებლების უპირატესობა, რომ ამ შემთხვევაში
საკუთარი DLT-ქსელები მათი თანხმობა. 12
ამდენად, როდესაც იარსებებს გონიერი კონტრაქტის
კომპიუტერული აპლიკაციის გაშვებით, წინამდებარე დოკუმენტში ვიხსენიებთ მხოლოდ ერთი მბოჭავი ციფრული
რომელიც იმუშავებს საფუძველში პლატფორმის „ოპერატორს“, მსგავსი ვერსია, რომელიც ჩადებულია
არსებული განაწილებული მონაცემთა მიდგომები ასევე გავრცელდება ასეთ განაწილებულ მონაცემში. ამდენად,
სისტემის კომპიუტერულ პროგრამასთან ძირითად ჯგუფზეც. შეუთავსებლობა, რომელსაც
ერთად. ასეთი ტიპის მოდელის შესაძლოა, ადგილი ჰქონდეს მხარეთა
მაგალითად, შეიძლება, გამოყენებულ განაწილებულ მონაცემზე შენახული მიერ სხვადასხვა კომპიუტერული
იქნეს საწარმო — კლასის ფინანსურ მონაცემი შეიძლება იყოს სტატიკური პროგრამის გამოყენების, ან ერთი
მომსახურებაზე დაფუძნებული (როგორიც არის დაბადების და იმავე პროგრამის სხვადასხვა
ბლოკჩეინის აპლიკაციებისთვის. თარიღი ან ინდივიდის სახელი), ვერსიის გამოყენების შედეგად,
ამისდა მიუხედავად, მნიშვნელოვანია დინამიკური (მაგალითად ქონების შეიძლება არიდებულ იქნეს და
აღინიშნოს, რომ ის მაინც საკუთრების მიმდინარე ჩანაწერი) მხარეებს ჰქონდეთ მაღალი ხარისხის
ფუნდამენტურად განსხვავდება ან აღსრულებადი (როგორიც არის დამაჯერებლობა, რომ ავტომატიზებულ
ტრადიციული ცენტრალიზებული გონიერი კონტრაქტი). ციფრულად აღსრულებად ქმედებებში
მოდელისგან, სადაც ცენტრალური ჩარევის საშუალება არ იქნება.
ადმინისტრატორი ან შუამავალი განაწილებული მონაცემი შეიძლება
ინარჩუნებს ჩანაწერებთან ან დაკავშირებულ იქნეს გარე სისტემებსა ქვემოთ მოყვანილი სქემა 1
ანგარიშებთან დაკავშირებულ და მონაცემთა წყაროებთან ასახავს, როგორ შეიძლება, იქნეს
საბოლოო ჩანაწერების კომპლექტს. 11
ინტერფეისის მეშვეობით. ინტერფეისს, გამოყენებული ბლოკჩეინი (ან
რომელიც დააკავშირებს განაწილებულ DLT-ს სხვა ფორმა) გონიერი
უფრო „ტრადიციულ“ EDLT-ს მონაცემს სანდო მონაცემთა კონტრაქტებისთვის. დიაგრამაში A
მოდელშიც კი, სადაც არ არსებობს წყაროსთან ან სხვა ინფორმაციასთან, და B მხარეები თანხმდებიან გონიერ
10 მაგალითად, R3 მართავს Corda პლატფორმას (იხ. https://www.r3.com/corda-platform/) და IBM მართავს IBM ბლოკჩეინს
(იხ.: https://www.ibm.com/blockchain/solutions). ზოგადად, შესაძლებელია, შეიქმნას DLT-პლატფორმები ისე, რომ მიანიჭოს ერთ ან მეტ
მონაწილეს უპირატესი ადმინისტრირების უფლებები. მაგალითად, DLT-ზე დაფუძნებული ქონების საკუთრების რეგისტრაციის კონტექსტში,
შესაძლოა მიჩნეულ იქნეს მიზანშეწონილად ან სასურველად, რომ საჯარო უწყებას, რომელიც მართავს რეესტრს, ჰქონდეს გარკვეული
ადმინისტრირების უფლებები, როგორიც არის რეესტრის „შეცვლის“ საშუალება, რათა აისახოს სასამართლოს გადაწყვეტილება იმის შესახებ, რომ
ქონების გადაცემა არ იყო კანონიერი.
11 უფრო მეტი ინფორმაციისთვის DLT-ს შესახებ, იხ. Distributed Ledger Technology (DLT) and Blockchain, FinTech Note No. 1, მსოფლიო ბანკი,
2017, ხელმისაწვდომია: http://documents.worldbank.org/curated/en/177911513714062215/pdf/122140-WP-PUBLIC-Distributed-Ledger-
Technology-and-Blockchain-Fintech-Notes.pdf and Distributed ledger technology in payment, clearing and settlement: An analytical framework,
Committee on Payments and Market Infrastructures, February 2017, ხელმისაწვდომია: https:// bis.org/cpmi/publ/d157.pdf
12 მეტი ინფორმაცია განაწილებულ მონაცემში არსებულ სხვადასხვა როლსა და მათ იერარქიაზე, იხ: “The Distributed Liability of Distributed
Ledgers: Legal Risks of Blockchain”, Dirk A. Zetzsche, Ross P. Buckley and Douglas W. Arner ([2017] UNSWLRS 52),
ხელმისაწვდომია http://www5.austlii.edu.au/au/journals/UNSWLRS/2017/52.pdf

კონტრაქტზე, რომლის პირობები კონტრაქტებს) გონიერი კონტრაქტის შესაბამისი კონსენსუსის მეთოდით,
აისახება „ბლოკში“ განაწილებულ სახით, რომელთაგან თითოეული ასევე მოხდება მისი დაკავშირება ან
მონაცემზე, ან ბლოკჩეინზე მხარეები აისახება ბლოკში ან ბლოკჩეინში. „მიჯაჭვა“ ბლოკჩეინში არსებულ
ხშირად დებენ ინდივიდუალურ როგორც კი თითოეული ბლოკი წინამორბედ ბლოკებთან.
ტრანსაქციებს (ან ინდივიდუალურ დადასტურდება, როგორც ნამდვილი,
სქემა 1: ბლოკჩეინის გამოყენება გონიერი კონტრაქტებისთვის
გონიერი
კონტრაქტი
A B
გარიგება
ბლოკჩეინი

ვარგისიანობა კოდირებისა და ავტომატიზაციისთვის
თეორიულად, ზოგიერთი სახელშეკრულებო დათქმა შეიძლება ადვილად მიდრეკილი იყოს კოდირებისა და
ავტომატიზაციისკენ. თუმცა, როგორც ქვემოთ არის განხილული, ყველა დათქმა არ არის ასე მიდრეკილი. ჩვენ ასეთ
მიდრეკილებას კოდირებისა და ავტომატიზებისკენ ვუწოდებთ „ავტომატიზებულობას“. სახელშეკრულებო დებულებების
ავტომატიზებულობის სპექტრი ასახულია შემდეგ დიაგრამაში (სქემა 2).
სქემა 2: სახელშეკრულებო დებულებების ავტომატიზებულობის სპექტრი
მარტივი ფულადი ტრანსაქცია: „გადაირიცხოს £1 A-სგან B-ზე 12:00 GMT 2018 წლის 1 იანვარს.“
ქონების ledger ტრანსაქცია: „ქონებაX-ზე საკუთრების გადაცემა A-დან B-ზე.“
გარე ფაქტორი: „ინტერესი განისაზღვრება LIBOR + 2%.“
მონაწილეთა მიერ შესაყვანი: „თუკი A და B სხვაგვარად არ შეთანხმდნენ, განახორციელეს X 2018 წლის 1

იანვარს.“
დავების გადაწყვეტა: „თუკი A და B ვერ შეთანხმდებიან, გადაწყვეტილებას მიიღებს C.“
მეტადებულებები: „თუკი წინამდებარე კონტრაქტის რომელიმე დებულება იქნება არააღსრულებადი, კონტრაქტის

დანარჩენი დებულებები დარჩება ძალაში იმდენად, რამდენადაც ისინი არ იქნება ბათილი ან არააღსრულებადი.“
კომპლექსური რთული სამართლებრივი კონცეფციების გამოყენება: „A მიიღებს ყველა გონივრულ ზომას, განახორციელოს X.“
გონიერი კონტრაქტები კარგად ერგება და საბოლოოდ, მიიღოს საკუთარი ქვემოთ მოყვანილია რამდენიმე
ხელშეკრულებებს ნათელი პირობებითა გადაწყვეტილებები. ნებისმიერ მაგალითი, რომლებიც თვალსაჩინოს
და განმეორებადი ტრანსაქციებით. შემთხვევაში, შესაძლოა, საჭირო იყოს ხდის ავტომატიზებულობის
რა თქმა უნდა, ავტომატიზებულობა კომპიუტერული პროგრამა „ორაკლის“ სპექტრს:
ყოველთვის დამოკიდებული იქნება საშუალებით დაკავშირება გარე
გამოყენებული კომპიუტერული მონაცემთა წყაროსთან იმისათვის, • დებულებები მარტივი პირობითი
პროგრამის ტიპზე. თუკი პროგრამას რომ შეძლოს გადამოწმება, შესრულდა ლოგიკით (თუ/მაშინ) და
მხოლოდ ის შეუძლია, რომ „მონიშნოს“ თუ არა პირობები, რომელთაც მარტივი პირობებით, რომლებიც
მარტივი პირობები და შეასრულოს განაპირობეს შესაბამისი ქმედება/ იწვევენ ქმედებას, უფრო
კონკრეტული ქმედებები, უფრო ნაკლები შესრულება. ასეთი მონაცემთა მარტივად დასაკოდირებელი
დებულება იქნება ავტომატიზებული, წყაროები ბუნებაში შეიძლება იყოს და ავტომატიზებადია, ვიდრე
ვიდრე იმ შემთხვევაში, თუ პროგრამას მრავალფეროვანი (მაგ., კალენდრები, დებულებები, რომლებიც
შეეძლება შეაფასოს და განმარტოს ელ. ფოსტის კორესპონდენცია, ითვალისწინებენ ფაქტობრივ ან
გარე მონაცემები, ფაქტები და/ რეესტრები, მონაცემთა ბაზები, სამართლებრივ შეფასებას ან
ან სამართლებრივი მოთხოვნები, აღრიცხვები ან კანონებისა და დისკრეციის განხორციელებას.
გამოიყენოს ხელოვნური ინტელექტი, რეგულაციების ტექსტები).

სქემა 3: DLT-ზე დაფუძნებული გონიერი კონტრაქტი
A B
გონიერი
ავტომატურად მონაცემის შეყვანა

გენერირებული
გადახდის
ინსტრუქცია
ორაკლი
სანდო
A-ს ბანკი მოქმედებს მონაცემთა
ავტომატურად გენერირებული წყაროები
A-ს ბანკი ინსტრუქციების საფუძველზე B-ს ბანკი
მაგალითად, მარტივი პირობითი თვის ბოლო დღეა (ე.ი. ადამიანის გონიერ სესხის ხელშეკრულებას.
დათქმა, რომელიც ადგენს ჩართულობის ან მის მიერ გონიერი კონტრაქტის პროგრამა
კონკრეტული თანხის გადახდის ან ინსტრუქციის მიცემის გარეშე), ან კოდირებულია, მიიღოს
კონკრეტული ქონების გადაცემის როდესაც პროგრამა ავტომატურად შეტყობინებები სანდო მონაცემთა
ვალდებულებას კონკრეტული შეცვლის ყოველთვიური გადახდის წყაროსგან „ორაკლის“ მეშვეობით
გადახდის შესრულების ან რაოდენობას, როდესაც ის და ავტომატურად გასცეს გადახდის
გადახდის დღის დადგომის მიიღებს შეტყობინებას, რომელიც ინსტრუქციები ამ შეტყობინებების
შემთხვევაში, შედარებით ადასტურებს, რომ გადასახდელი საფუძველზე, გონიერი კონტრაქტის
ადვილი დასაკოდირებელი და საპროცენტო განაკვეთი შეიცვალა პირობების შესაბამისად.
ავტომატიზებადია. ფინანსური (მაგ., ცენტრალური ბანკის როდესაც გონიერი კონტრაქტი
მომსახურების სფეროში ეს საპროცენტო განაკვეთი) — მიიღებს შეტყობინებას, რომ ეს
შეიძლება მოიცავდეს სესხის თითოეულ შემთხვევაში კალენდარული თვის ბოლო დღეა,
ხელშეკრულების კოდირებას, პირობები შეიძლება ობიექტურად ის გამოიყენებს საპროცენტო
რათა პროგრამამ ავტომატურად განისაზღვროს. განაკვეთის შესახებ შეტყობინებას,
უზრუნველყოს ყოველთვიური სესხის რათა სწორად დაიანგარიშოს
გადახდა, როდესაც პროგრამა ეს ილუსტრირებულია ქვემოთ გონიერი კონტრაქტიდან
მიიღებს შეტყობინებას, რომელიც ცხრილ 3-ში. როგორც დიაგრამაშია გამომდინარე ყოველთვიური
ადასტურებს, რომ ეს კალენდარული ნაჩვენები, მხარეები A და B დებენ გადახდის ოდენობა.

ამის შემდგომ კომპიუტერული ისეთ ფაქტორებზე, როგორებიცაა: განმარტების წესებზე, და იმაზე,
პროგრამა ავტომატურად აგზავნის არის თუ არა ხელშეკრულების ეს წესები ადგენენ სიტყვასიტყვით
ელექტრონულ ინსტრუქციას A დებულება ბუნდოვანი, ან მოითხოვს თუ მიზნობრივ მიდგომას. ამ
მხარის ბანკში, რომ გადახდილ თუ არა დებულების განმარტება უკანასკნელის შემთხვევაში,
იქნეს ეს თანხა B-ს საბანკო განსჯას. მაგალითად, შესაძლოა, შესაძლოა, საჭირო იყოს მხარეთა
ანგარიშზე. A მხარის ბანკი რთული იყოს არსებითად შეცვლილი ნამდვილი ნების შეფასება
მოქმედებს ავტომატურად გარემოებების (“MAC”) დებულების ტრანსაქციის თუ კონტრაქტის
გენერირებულ ინსტრუქციაზე და კოდირება და ავტომატიზება, მთლიან კონტექსტში.
რიცხავს გადასახდელ თანხას B-ს თუკი „არსებითად შეცვლილი
საბანკო ანგარიშზე. გარემოების“ შინაარსი არ იქნება • დებულებები, რომლებიც
დაზუსტებული ხელშეკრულებაში. არ შეიცავს პირობას ან
• თუმცა პირობითი დებულებები, საპირისპიროდ, შესაძლოა, უფრო აღსრულებად ინსტრუქციებს,
რომლებიც ითხოვენ, მოხდეს მარტივი იყოს „MAC“-ის კოდირება და, უბრალოდ, ადგენენ
შეფასება „მეორე მხარისთვის და ავტომატიზება, თუკი არსებითად მოწესრიგებას (მაგალითად,
დამაკმაყოფილებლად“, ან შეცვლილი გარემოებების“ მარეგულირებელი სამართლის და
რომ ქმედება განხორციელდეს კრიტერიუმები უფრო დეტალურად იურისდიქციის განმსაზღვრელი
„კომერციული გონივრულობის იქნება დაზუსტებული (მაგალითად, დებულებები), შეიძლება იყოს
ფარგლებში“, გაცილებით ნაკლებად ამ გარემოებების ამომწურავი კოდირებული, თუმცა ისინი უნდა
არის მიდრეკილი/მორგებული ჩამონათვალის სახით, რაც მცირე განვასხვაოთ ავტომატიზებადი
ავტომატიზებას. ეს ელემენტები ან არანაირ შესაძლებლობას არ დებულებებისგან, რომლებსაც
ითხოვენ კონკრეტული გარემოების დატოვებს ინტერპრეტაციისთვის აქამდე განვიხილავდით; ე.ი., მათ
სუბიექტურ შეფასებას და შესაძლოა, განსაკუთრებით, თუკი შესაძლებელი აქვთ კონკრეტული სამართლებრივი
რთული იყოს, (სათანადოდ) იქნება, შეცვლის დეტალურად, ან კონცეპტუალური ფუნქცია, რაც
გამოიხატოს შესაბამისი გარემოება გამოთვლას). ამდენად, შესაძლოა, პირდაპირ არ შეიძლება გადატანილ
პროგრამულ ენაზე, ან მოხდეს მისი მხარეებმა ხელშეკრულებები იქნეს ქმედებაში.
ავტომატიზაცია; განსაკუთრებით, უფრო მარტივად კოდირებადი და
პირობა „მხარისთვის ავტომატიზებადი გახადონ იმით, • ისეთი დებულებების შემთხვევაში,
დამაკმაყოფილებლად“ შეიძლება რომ მინიმუმამდე დაიყვანონ რომლებიც საჭიროებენ
მოითხოვდეს ადამიანის ჩართვას გამიზნულად მოქნილი პირობებისა გადაწყვეტილების მიღებას,
და საჭირო გახდეს მხარის მიერ, და დებულებების გამოყენება. უფლების განხორციელებას ან
რომლის სუბიექტური განსჯაც თუმცა, ასეთ შემთხვევაში, სხვა ქმედებას (მაგალითად,
მოითხოვება, იმის აღნიშვნა, მხარეებს მოუწევთ ყველა შესაძლო გადაწყვეტილების მიღება ქონების
დაკმაყოფილებულია თუ არა ეს გარემოების წინასწარ განჭვრეტა და ფიზიკურად მოთხოვნისა და
პირობა. განსაზღვრა, რაც ყოველთვის არ ფულადი გადახდის მოთხოვნის
იქნება შესაძლებელი ან სასურველი. ალტერნატიულ უფლებებს შორის
• ავტომატიზებულობა ასევე სახელშეკრულებო დებულებების არჩევანის გაკეთების თაობაზე),
შეიძლება დამოკიდებული იყოს, სხვადასხვაგვარი განმარტების განმსაზღვრელი იქნება მხარეთა
თუ რამდენად არის შესაძლებელი ფარგლები ასევე დამოკიდებული ნება — უნდა დაექვემდებაროს
ხელშეკრულების სხვადასხვაგვარად იქნება შესაბამის სამართლებრივ თუ არა ეს, და თუ კი, რა დოზით,
განმარტება. ეს კი დამოკიდებულია სისტემაში მოქმედი ხელშეკრულების კომპიუტერულ პროგრამას: ხელით

უნდა იქნეს განხორციელებული თუ იმდენად და იმ შემთხვევაში, თუკი გათვალისწინებით). კომპიუტერულმა
ავტორიზებული მხარეების მიერ. სხვაგვარად არ შეთანხმდებიან პროგრამამ ასევე უნდა გაიგოს,
მხარეები. ასევე, შესაძლოა, რომ მხარეები ხშირად არ უთითებენ
• მსგავსად, შესაძლოა მხარეებს არსებობდეს სავალდებულო იმ სამართლებრივ დებულებებს,
სურდეთ შეთანხმება ცვლილებების (იმპერატიული) ნორმები, რომლებიც რომლისგან განსხვავებულადაც
განხორციელების შესაძლებლობის მოქმედებს მხარეთა შეთანხმების არეგულირებენ საკითხს, და
შესახებ, ან გარკვეულ უფლებებსა მიუხედავად და რომლებიც შესაძლოა, მათ ასეთი ნორმებიდან
თუ ვალდებულებებზე უარის ბათილად ხდიან მხარეთა გადაუხვიონ მხოლოდ ნაგულისხმევი
შესახებ (მაგალითად, საშეღავათო საწინააღმდეგო შეთანხმებას. სახელშეკრულებო შეთანხმებით.
პერიოდის მიცემა, ან მიწოდების,
ან გადახდის ვალდებულების • მაშასადამე, შესაბამისი 1.3 გონიერი კონტრაქტის
შეყოვნების უფლება), ან გარკვეულ კომპიუტერული პროგრამისთვის აღსრულებადი ბუნება
შემთხვევებში ავტომატური „ცნობილი უნდა იყოს“, და მას უნდა როგორც ზემოთ აღინიშნა,
შესრულების დროებით შეჩერებაზე. ესმოდეს და შეეძლოს შეაფასოს გონიერი კონტრაქტი ასევე უნდა
ამის მიღწევა შესაძლოა, უფრო კონკრეტული ხელშეკრულებისთვის იყოს რამენაირად აღსრულებადი.
რთული იყოს DLT გარემოში რელევანტური ნებისმიერი ზოგადად განიხილება აღსრულების
(იხილეთ ასევე ნაწილი 2.4.1 საკანონმდებლო ნორმა (და ამ ორი გზა: აღსრულება კონკრეტული
ქვემოთ). ნორმის რომელი ვერსია მოქმედებს იურისდიქციის კანონით
კანონში ცვლილების შეტანის გათვალისწინებული უფლებებისა
• ავტომატიზება შესაძლოა, უფრო შემთხვევაში) და მხარეთა ნება. და იარაღების გამოყენებით,
გართულდეს „დაუწერელ“ („სამართლებრივი აღსრულება“),
დებულებებთან მიმართებით. მაგალითად, მან უნდა შეძლოს, ან ე.წ. გაყალბებისგან დაცული
პოზიტიური სამართლის შეაფასოს, რამდენად სურთ კომპიუტერული კოდის შესრულებით
იურისდიქციებში ხშირად მხარეებს, გადაუხვიონ დისპოზიციურ („პრაქტიკული აღსრულება“):
ხელშეკრულებები არ მოიცავენ ნორმებს, ან რამდენად სურთ,
ყველა მოქმედ დებულებას და გახადონ ისინი ხელშეკრულების „აღსრულებადი უფლებებისა
პრინციპს, ვინაიდან ისინი ხშირად ნაწილი. ინდივიდუალური და ვალდებულებების
მოცემულია სრულყოფილად შემთხვევის გარემოებებისა და სამართლებრივი აღსრულების
კოდიფიცირებულ კანონებში, სამართლებრივი სისტემიდან გზით, ან გაყალბებისგან
რომლებიც ნაგულისხმევია გამომდინარე, ეს შეიძლება რთული დაცული კომპიუტერული კოდის
ხელშეკრულებაში. საერთო იყოს, ვინაიდან კომპიუტერულ შესრულებით.“13
სამართლის იურისდიქციებში პროგრამას დასჭირდება,
სახელშეკრულებო პირობები განმარტოს ხელშეკრულება და ეს სხვაობა ეხება იმ ძირეულ
შეიძლება იგულისხმებოდეს ან საკანონმდებლო დებულებები განსხვავებას, რაც არსებობს გონიერ
შეივსოს პრეცედენტებიდან, ან განმარტების მოქმედი წესების სამართლებრივ კონტრაქტსა და
სამართლიანობის პრინციპებიდან. შესაბამისად (საჭიროებისამებრ, გონიერი კონტრაქტის კოდს შორის,
შესაძლოა, არსებობდეს სასამართლო გადაწყვეტილებების, რაც განხილულ იქნა 1.1.2
არასავალდებულო (დისპოზიციური) ხელშეკრულებაში შესვლის ნაწილში.
ნორმები, რომლებიც მოქმედებს გარემოებების, და ა.შ.
13 იხ. ზემოთ, შენიშვნა 3.

(გონიერი) სამართლებრივი თუმცა სასამართლოს არ ექნებოდა კომპიუტერულ პროგრამაში ან
კონტრაქტი სამართლებრივად ამგვარი უფლებამოსილების ტექნოლოგიურ გარემოში.
აღსრულებადი უნდა იყოს განხორციელების იურისდიქცია,
სასამართლოში — სხვაგვარად რომ თუ არ იქნებოდა მხარეთა შორის მაგალითად, გონიერი კონტრაქტის
ვთქვათ, სასამართლომ უნდა ცნოს, სამართლებრივად მბოჭავი კოდი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს
რომ მხარეთა შორის შეთანხმება შეთანხმება. გონიერი კონტრაქტის არამატერიალიზებული ფასიანი
არის სამართლებრივად მბოჭავი კოდის შემთხვევაში, რომელიც არ არის ქაღალდების საკუთრების უფლების
ძალის მქონე და, როგორც ასეთი, სამართლებრივად მბოჭავი შეთანხმება, ავტომატურად გადაცემის მიზნით, რაც
შეუძლია, გარკვეული საშუალებებით მხარეებს შეუძლიათ, შეეცადონ შეიძლება მოხდეს განაწილებული
აღასრულოს მხარეთა სამართლებრივი გამოიყენონ გაყალბებისგან დაცული14 მონაცემის განახლების გზით,
უფლებები. მაგალითად, გამსესხებელს ტექნოლოგია, რათა სანაცვლოდ რომელიც აღიარებულია როგორც ამ
შეუძლია, მოსთხოვოს სასამართლოს, პრაქტიკულად აღასრულონ ფასიანი ქაღალდების საკუთრების
აღასრულოს (გონიერი) კონტრაქტის კოდი. კერძოდ, მხარეებს დამადასტურებელი ჩანაწერი.
სამართლებრივი კონტრაქტიდან შეუძლიათ, დაეყრდნონ გაყალბებისგან
გამომდინარე მისი უფლება, დაცულ ტექნოლოგიას, რომელიც თუმცა პრაქტიკული აღსრულება
მოითხოვოს გადახდა მსესხებლისგან; აკონტროლებს გონიერი კონტრაქტის გაყალბებისგან დაცული კოდის
თავის მხრივ, სასამართლოს კოდის ქმედებებს ისე, რომ ქმედებები მეშვეობით რთულდება, როდესაც
შეუძლია, მოსთხოვოს მსესხებელს, ხდება ავტომატურად; ამდენად, ხდება კომპიუტერულ პროგრამას ან
განახორციელოს გადახდა კონტრაქტის კოდის შესრულების ტექნოლოგიას უწევს რეალურ
გამსესხებლისთვის და, ამასთან, პრაქტიკული აღსრულება. სამყაროსთან შეხება, მაგალითად,
სასამართლოს ან სხვა რეალურად როდესაც საჭიროა ფიზიკური აქტივის
არსებულ უფლებამოსილ ორგანოს პრაქტიკული აღსრულების ეს მიწოდება.
შეუძლია უზრუნველყოს ამის იძულებით ფორმა შესაძლოა, მიღწევადი იყოს,
აღსრულება, მაგალითად მოვალის როდესაც ყველა საჭირო ქმედება საილუსტრაციოდ ავიღოთ
ქონების დაყადაღებით. შეიძლება სრულად განხორციელდეს ახალი ავტომანქანის გაყიდვის
შემთხვევა. თუკი გამოვიყენებდით
გონიერ კონტრაქტს მწარმოებლის
მანქანის მესაკუთრეთა რეესტრის
განსაახლებლად ამ გაყიდვის ასახვის
მიზნით, მხოლოდ გაყალბებისგან
დაცული კომპიუტერული პროგრამის
გამოყენება თავისთავად არ
იქნებოდა საკმარისი საკუთრების
უფლების მყიდველისთვის გადაცემის
აღსრულების მიზნით.
მხარეთა შორის საკუთრების უფლების

გადაცემის შესახებ შეთანხმების
14 აქ „გაყალბებისგან დაცული“ ეხება პროგრამას, რომელიც მოქმედებს იმგვარად, რომ შეუძლებელია მისი შეჩერება გამიზნული თუ შემთხვევითი
ქმედებით.

გარდა, შესაძლოა, ასევე საჭირო შედგენილი კომპიუტერული კოდით, გადასცემს მხარე B-ს ქონებას
გახდეს პრაქტიკული რეალური (ე.ი., პროგრამირების ენით) და დილის 10:00 საათზე, შეიძლება,
ნაბიჯების გადადგმა (როგორიც კომპიუტერულ პროგრამას შეიძლება როგორც შეთანხმება კომპიუტერულ
არის ფიზიკური მიწოდება). თუკი ჰქონდეს სხვადასხვა როლი ამ კოდში შემდეგნაირად აისახოს:15
წარმოიშობა დავა, როგორც წესი, კონტრაქტის (ნაწილების) დადებაში,
საჭირო იქნება აღსრულებადი შესრულებასა და/ან აღსრულებაში. თუ T = 10.00 CET (ცენტრალური
სამართლებრივი ხელშეკრულება ევროპის დრო), შეასრულე ფუნქცია:
იმისათვის, რომ სასამართლომ ან ინტეგრირებული და აქტივის გადაცემა X (Y-დან Z-ზე).
სხვა უფლებამოსილმა ორგანომ არაინტეგრირებული მოდელები T = დრო
სამართლებრივად აღასრულოს ანალიზში ჩვენ ვეხებით შემდეგ X = ქონება
გადაცემა და უზრუნველყოს პოტენციურ მოდელებს, რომელთა Y = მხარე A
მყიდველისთვის ავტომანქანის მეშვეობით გონიერი კონტრაქტი Z = მხარე B
მიწოდება. შეიძლება იყოს შედგენილი:
ეს ილუსტრირებულია ქვემოთ
როგორც ქვემოთ, 1.4 ნაწილშია • კონტრაქტი თავად შეიძლება ცხრილ 4ა-ში, სადაც თვითონ
მითითებული, მიმდინარეობს (მთლიანად ან ნაწილობრივ) გონიერი კონტრაქტი შედგენილია
მუშაობა რამდენიმე მიმართულებით იყოს დაწერილი პროგრამული კომპიუტერულ პროგრამაში (და
იმისათვის, რომ მოხდეს რეალური ენით („ინტეგრირებული კონვერტირებულია ბინარულ კოდში
აქტივების „მონეტიზება“ (როგორიც მოდელი“). კომპიუტერულ იმისათვის, რომ კომპიუტერმა
არის უძრავი ქონება ან წილი პროგრამას, რომელიც წაიკითხოს და აღასრულოს ის).
კომპანიაში), რა შემთხვევაშიც გამოიყენება სახელშეკრულებო
განაწილებულ მონაცემზე ჩაწერილი დებულებების ავტომატიზების როგორც ქვემოთ ცხრილ 4ბ-ში
მონეტის გადაცემა საკმარისი მიზნებისთვის, შეიძლება ჰქონდეს არის ილუსტრირებული, გონიერი
იქნება შესაბამის რეალურ აქტივზე როლი კონტრაქტის დადებაში, კონტრაქტი ასევე შეიძლება
საკუთრების უფლების გადასაცემად. შესრულებასა და/ან აღსრულებაში დაიდოს მხოლოდ ბუნებრივი
შესაბამისად, აქედან გამომდინარეობს, (მთლიანად ან ნაწილობრივ). ამ ენით, მაგრამ მოიცავდეს მხარეთა
რომ სამართლებრივად მბოჭავი მოდელში კომპიუტერული კოდი შორის შეთანხმებას მხარეების
გონიერი კონტრაქტის მეშვეობით იქნება კონტრაქტის შემადგენელი მიერ კონკრეტული კომპიუტერული
სავალდებულოდ უნდა მოხდეს ამგვარი და სავალდებულო ნაწილი — პროგრამის გამოყენებაზე
უფლების გადაცემა. ე.ი., მხარეთა უფლებები და ხელშეკრულებების დადების, ან
მოვალეობები ნაწილობრივ ან ხელშეკრულებების (მთლიანად
1.4 გონიერი კონტრაქტის მთლიანად გამოხატული იქნება ან ნაწილობრივ) შესრულების
მოდელები პროგრამული ენით და არა და/ან აღსრულების მიზნით
როგორც ზემოთ აღინიშნა, ტერმინი ბუნებრივი ენით. („არაინტეგრირებული მოდელი“).
„გონიერი კონტრაქტები“ მოიცავს მაგალითად, კომპანია და დამზღვევი
მთელ რიგს განსხვავებული მაგალითად, მხარე A-სა და მხარე შეიძლება შეთანხმდნენ დამზღვევის
მოდელებისას, რადგან კონტრაქტის B-ს შორის დადებული შეთანხმება ავტომატიზებული საჩივრების
ტექსტი შეიძლება იყოს ან არ იყოს იმის შესახებ, რომ მხარე A განხილვის პროგრამის გამოყენებაზე.
15 „კომპიუტერული კოდი“ არ ეფუძნება რაიმე კონკრეტულ პროგრამულ ენას და, საბოლოოდ, უნდა მოხდეს მისი კონვერტირება ან „გარდაქმნა“
მანქანის (ბინარულ) კოდში იმისათვის, რომ მოხდეს მისი აღსრულება კომპიუტერის მიერ.

პროგრამა განიხილავს და დაადგენს მოახდინოს კიდეც გადახდა შემთხვევაში, ეს პროგრამა ან კოდი არ
კომპანიის მიერ წარდგენილ საჩივრებს დადგენილ საჩივრებთან მიმართებით. არის კონტრაქტის ნაწილი.
და შესაძლოა, ავტომატურად არაინტეგრირებული მოდელის
ცხრილი 4ა: ინტეგრირებული მოდელი
მხარეები დებენ გონიერ კონტრაქტს,

რომელიც შედგენილია
კომპიუტერული კოდით
A B
011010
110101
101011
100 ღილაკი მბოჭავი
010
  სამართლებრივი
პრაქტიკაში შესაძლოა, ყოველთვის და ის კონტრაქტის ნაწილია (ე.ი. გამომდინარე და შესაბამისი

არ იყოს ნათელი, პროგრამა ან ინტეგრირებული მოდელი). სამართლებრივი პრინციპების
კომპიუტერული კოდი, უბრალოდ, შესაბამისად (იხილეთ ნაწილი 2.1.1
მითითებულია კონტრაქტში (ე.ი. ასეთ შემთხვევებში, ეს საკითხი ამ საკითხის დეტალური განხილვის
არაინტეგრირებული მოდელი), შეიძლება გადაწყდეს კონკრეტული მიზნით).
თუ მოხდა მისი ინკორპორირება ფაქტობრივი გარემოებებიდან
ცხრილი 4ბ: არაინტეგრირებული მოდელი
მხარეები დებენ გონიერ

კონტრაქტს ბუნებრივ
A ენაზე B
გამოიყენეთ
საჩივრების საჩივრების საჩივრების
პროგრამა პროგრამა პროგრამა
მხარე A
მხარე B
 ღილაკი
მბოჭავი
 სამართლებრივი

კონტრაქტის დადება და შესრულების მის გარეშე („დადების მოდელი“). და რომელიც ავტონომიურად
მოდელები სხვაგვარად რომ ვთქვათ, მიიღებს ფასიანი ქაღალდების
როდესაც განვიხილავთ, როგორ კომპიუტერულ პროგრამას შეუძლია, ყიდვის შესახებ ამ შეთავაზებას.
შეიძლება დაიდოს, შესრულდეს და/ ჩამოაყალიბოს ან წარმოშვას ეს შემთხვევა ილუსტრირებულია
ან აღსრულდეს კონტრაქტი, ჩვენ სამართლებრივად მბოჭავი ცხრილში 4გ.
განვასხვავებთ ორ (არაექსკლუზიურ) ვალდებულებები მხარეთათვის.
მოდელს: მაგალითად, ერთ კომპიუტერს, • დამატებით, ან ამის სანაცვლოდ,
რომელშიც მოქმედებს პროგრამა კონტრაქტი შეიძლება შესრულდეს
• თავად კონტრაქტი შეიძლება ერთი მხარის სახელით, შეუძლია და/ან აღსრულდეს ავტომატიზებული
პირდაპირ და დამოუკიდებლად გაუგზავნოს ფასიანი ქაღალდების პროგრამის მეშვეობით
დაიდოს კომპიუტერული პროგრამის გაყიდვის შეთავაზება მეორე („შესრულების მოდელი“).
მეშვეობით, მხარეთა წინასწარი კომპიუტერს, რომელშიც მოქმედებს
განცალკევებული შეთანხმებით ან პროგრამა მეორე მხარის სახელით,
ცხრილი 4გ: დადების მოდელი
მესიჯების გაცვლას
A B
მოჰყვება კონტრაქტის
დადება
ღილაკი
  სამართლებრივი
თუ ავიღებთ ზემოთ განხილულ ფასიანი იყოს კვანძი, რომელიც მართავს რამდენადაც ეს მარტივი აღსაქმელია
ქაღალდებით ვაჭრობის მაგალითს, განაწილებულ მონაცემს, რომელიც ისეთ კონტექსტში, სადაც შესაბამისი
მხარეთა შორის შეთანხმების მოიცავს ამ აქტივის საკუთრების უდავო „აქტივი“ არის სრულად მშობლიური
დადებისთანავე ამ კომპიუტერებმა ჩანაწერს, პროგრამას, რომელიც DLT გარემოსთვის (როგორიც არის
შეიძლება, სხვაგან გააგზავნონ მოქმედებს ამ ორ კომპიუტერში (ან კრიპტოვალუტა, კუპონი ან კოინი)16,
ინსტრუქციები იმისათვის, რომ კვანძში), შეეძლება შეასრულოს უფრო მეტი ძალისხმევაა საჭირო
შესრულდეს შეთანხმებული ყიდვა/ აქტივის გადაცემა მონაცემში მსგავსი შედეგების მისაღწევად
გაყიდვა. ეს ორი კომპიუტერი რომ შესაბამისი ინფორმაციის შეყვანით. სხვაგვარ აქტივებთან მიმართებით.
16 ტერმინი „მშობლიური“ ამ ადგილას ეხება აქტივებს, ინსტრუმენტებს ან უფლებებს, რომლებიც არსებობენ მხოლოდ ბლოკჩეინზე (ე.ი., ციფრული
ფორმით).

ეს მოიცავს მონეტიზებულ „რეალური ეს ილუსტრირებულია ცხრილში მათგანი შეიძლება გაერთიანდეს
სამყაროს“ აქტივებს, როგორიც 4დ, სადაც გონიერი კონტრაქტის ინტეგრირებულ ან არაინტეგრირებულ
არის ფული, ფასიანი ქაღალდები, პროგრამა ავტომატურად მოდელთან.
უძრავი ქონება, ა.შ. 17
(რათა აგენერირებს ინსტრუქციებს წინასწარ
მონაცემის ჩანაწერში არსებული დაპროგრამებული ლოგიკის თითოეულ მოდელს თან ახლავს
კუპონის გადაცემა საკმარისი იყოს საფუძველზე. ამ მაგალითში პროგრამა თავისებური სამართლებრივი და
საკუთრების უფლების გადასაცემად) უგზავნის ელექტრონულ ინსტრუქციას ტექნოლოგიური გამოწვევები.
და სხვა მეთოდებს, რაც სრულებითაც მხარე A-ს ბანკს, რათა მოხდეს ტექნოლოგიური და სამართლებრივი
არ მოიცავს რომელიმე აქტივის ნამდვილი გადარიცხვა მხარე A-ს გარემოს სტატუსსა და განვითარებაზე
მონეტიზებას, მაგრამ იყენებს საბანკო ანგარიშიდან მხარე B-ს იქნება დამოკიდებული, შეიძლება თუ
განაწილებულ მონაცემს, როგორც საბანკო ანგარიშზე (მაგალითად, არა, მოხდეს გონიერი კონტრაქტების
საკუთრების დამადასტურებელ მოხდეს ზემოთ მითითებულ მაგალითში შედგენა ბუნებრივ ენაზე მხოლოდ
ჩანაწერს, შესაძლოა, მოყვანილი ფასიანი ქაღალდების გარკვეული ავტომატიზებული
ზედამხედველობას დაქვემდებარებული ღირებულების გადახდა). ელემენტებით (მაგალითად,
არქივის ან საკუთრების რეესტრის მიწოდება ან გადახდა), თუ ასევე
სანაცვლოდ. 18
შესრულების მოდელი და დადების შესაძლებელია, რომ სრულად მოხდეს
მოდელი შეიძლება შეუერთდეს გონიერი კონტრაქტის თვითდადება,
ერთმანეთს, ან თითოეული თვითშესრულება და თვითაღსრულება.
ცხრილი 4დ: შესრულების მოდელი
მხარეები დებენ
გონიერ კონტრაქტს
A B
ავტომატური
ინსტრუქცია

ღილაკი
A-ს ბანკი
A-ს ბანკი მოქმედებს
ავტომატურად გენერირებული
ინსტრუქციის საფუძველზე B-ს ბანკი
 სამართლებრივი
17 მაგალითად, იხ. “Commerzbank, KfW and MEAG simulate security transaction via Blockchain”, ხელმისაწვდომია:
https://www.commerzbank.de/en/hauptnavigation/presse/pressemitteilungen/archiv1/2017/quartal_17_03/presse_archiv_detail_17_03_68938.html
18 მაგალითად, იხ. “Credit Suisse and ING execute first live transaction using HQLAx securities lending app on R3’s Corda blockchain platform”,
ხელმისაწვდომია: https://www.credit-suisse.com/corporate/en/articles/media-releases/cs-and-ing-execute-first-live-transaction-201803.html

2. ანალიზი • ცვლილებების შეტანა გონიერ ცხოვრების ხელშეუხებლობას და
ამ კონტექსტის გათვალისწინებით, კონტრაქტებში; მონაცემთა დაცვას (დეტალურად),
ჩვენ გადავდივართ გონიერი ტელემედიას, ინფორმაციულ
კონტრაქტების ანალიზზე. რადგან • კანონმდებლობა და იურისდიქცია, ტექნოლოგიებს, კიბერუსაფრთხოებას,
იმ ქვეყნების უმეტესობას, სადაც რომლებიც ვრცელდება პასუხისმგებლობას, დაზღვევას,
ევროპის რეკონსტრუქციისა და კონტრაქტზე; გადასახადებს, ინტელექტუალურ
განვითარების ბანკი (EBRD) მუშაობს, საკუთრებას, სისხლის,
კონტინენტური სამართლის სისტემა • დავების გადაწყვეტა; ანტიმონოპოლიური, კონსტიტუციური
აქვს, ანალიზი ეფუძნება კონტინენტური და ადამიანის უფლებების სამართლის
სამართლის ცნებებს. საჭიროების • კონფიდენციალურობა და საკითხებს, ან სამართლის ეთიკისა
შემთხვევაში მოყვანილია მაგალითები მონაცემთა დაცვა; თუ ფილოსოფიის საკითხებს
ილუსტრაციისთვის. ანალიზი მოიცავს (მაგალითად, არგუმენტები ეთიკური
მრავალ სფეროს, ესენია: • მოთხოვნები, რაც უკავშირდება ან ფილოსოფიური პერსპექტივიდან,
ფულის გათეთრების წინააღმდეგ თუ და რა ფარგლებში უნდა იქნეს
• ნამდვილი და მბოჭავი (AML) და ტერორიზმის აღიარებული კომპიუტერული
ხელშეკრულებების არსებობა და დაფინანსების წინააღმდეგ პროგრამების სამართლებრივი
ძირითადი ელემენტები; ბრძოლას (CTF), აგრეთვე კლიენტის ქმედუნარიანობა). ყველა ამ საკითხის
ცოდნას (KYC) და კორუფციისა შემდგომი კვლევა, რა თქმა უნდა,
• გონიერი კონტრაქტების იურიდიული და მექრთამეობის წინააღმდეგ ღირებული იქნება.
ძალისა და მბოჭავი ბუნების მიმართული კანონები.
სადავოდ ქცევის საფუძვლები, მათ როგორც ზემოთ იქნა განხილული,
შორის: ანალიზს ახლავს კონკრეტული სავარაუდოდ, გონიერი კონტრაქტები
- სამართლებრივი რეკომენდაციები და სასარგებლო გამოიყენებენ განაწილებულ
ქმედუნარიანობა; უნდა იყოს კანონმდებლებისთვის, მონაცემთა ტექნოლოგიას (DLT),
- უფლებამოსილებასთან რომლებიც ცდილობენ, მიიღონ ზომები განსაკუთრებით ფინანსური
დაკავშირებული მოთხოვნები; ამ ახალწარმოქმნილ სფეროში და მომსახურების სფეროში (თუმცა ამის
- ვინაობის დადგენა და შექმნან გარემო, რომელიც ხელს გაკეთების აბსოლუტური აუცილებლობა
დადასტურება; შეუწყობს გონიერი კონტრაქტების არ არსებობს) და, შესაბამისად, ამ
- კანონები „ზოგადი წესებისა გამოყენებას. სტატიაში ჩვენ ვისაუბრებთ “DLT”-ს
და პირობების შესახებ“ და, შესახებ. რა თქმა უნდა, “DLT”, თავის
აგრეთვე, სხვა სავალდებულო და აღსანიშნავია, რომ არაგონივრული მხრივ, წამოჭრის ბევრ საინტერესო
არასავალდებულო კანონები; იქნებოდა მოლოდინი, ამ ანალიზში სამართლებრივ საკითხს, რომლებზეც
- ფორმისა და საჯარო მიმოვიხილავდით გონიერი პირდაპირი პასუხის გაცემას აქ არ
რეგისტრაციის მოთხოვნები; კონტრაქტებისთვის რელევანტურ ვეცდებით. თუმცა ეს საკითხები
ყველა საკითხს. ამდენად, ეს სტატია დამატებით გასათვალისწინებელია
• გონიერ კონტრაქტებში არსებულ არ მოიცავს არასამართლებრივ გონიერ კონტრაქტებთან
ხარვეზებსა და შეცდომებზე (მაგ., პრაქტიკულ) და რეგულირების დაკავშირებულ პრობლემებზე
საპასუხო ზომების მიღება, მათ გავლენის საკითხებს. ეს სტატია მსჯელობისას, რომლებზე პასუხის
შორის პასუხისმგებლობის ასევე არ ეხება საკითხებს, გაცემასაც ეს სტატია ცდილობს.
გადანაწილებასთან დაკავშირებით; რომლებიც უკავშირდება პირადი

2.1 იურიდიული ძალის მქონე და იყოს (ინდივიდუალური გარემოებების გარკვეულ პირობებში მხარეებმა,
მბოჭავი კონტრაქტების არსებობა ან დამკვიდრებული პრაქტიკის, ან აგრეთვე, შეიძლება გამოავლინონ
კანონმდებლებისთვის ფუნდამენტური საბაზრო სტანდარტების მეშვეობით). ნება ნაგულისხმევად, გარკვეული
საკითხია — გონიერი კონტრაქტები მაგალითად, მანქანის შესყიდვისას, ქმედებების განხორციელებით ან
არის თუ არა იურიდიული ძალის მქონე „არსებითი პირობები“ შეიძლება ქმედებებისგან თავის შეკავებით
და მბოჭავი კონტრაქტები, რომლებიც იყოს: გამყიდველის და მყიდველის და „დუმილით“. თითოეული ნების
ხელშემკვრელი მხარეებისთვის ვინაობა, გამყიდველის ვალდებულება, გამოვლენის (ოფერტის და აქცეპტის)
წარმოშობს სამართლებრივ კონკრეტულ მანქანაზე საკუთრების არსებობა და შინაარსი უნდა
ვალდებულებებს. უფლება (თავად მანქანასთან ერთად) შეფასდეს მისი მიმღები პირის
გადასცეს მყიდველს და მყიდველის პერსპექტივიდან. რა თქმა უნდა,
2.1.1 მბოჭავი კონტრაქტის ვალდებულება, გადაიხადოს მხარეებს შეუძლიათ, დადონ
ძირითადი ელემენტები კონკრეტული ნასყიდობის ფასი და კონტრაქტები პირადად (ან, სულ
ყველა სამართლებრივ სისტემას მიიღოს გადაცემული სიკეთეები მცირე, უშუალოდ ერთმანეთთან,
აქვს თავისი წესები, რომლებიც გამყიდველისგან. თუნდაც ფიზიკურად ერთ სივრცეში არ
ეხება კონტრაქტის იურიდიულ იმყოფებოდნენ), წარმომადგენლობა
ძალას და მბოჭავ ხასიათს. ყველა ისევ გერმანულ სამართალზე მიანდონ მესამე პირებს
იურისდიქციაში ეს საკითხი წყდება დაყრდნობით, ხელშეკრულება (წარმომადგენლებს), ან დანიშნონ
შესაბამისი სამართლებრივი წესების იდება „ნების ცალმხრივი მესამე პირები მათი ნების გამოვლენის
გათვალისწინებით და ყველა ურთიერთშესატყვისი გამოვლენების“ გადასაცემად ან მისაღებად (კურიერი).
სამართლებრივი სისტემა თავის საფუძველზე. ნების გამოვლენა
მინიმალურ მოთხოვნებს ადგენს. არის განზრახვის გამოხატვა, თუ გონიერი კონტრაქტი ეფუძნება
მიუხედავად იმისა, რომ თითოეული რომელიც მიმართულია კონკრეტული ტრადიციულ შეთანხმებას, რომელიც
სამართლებრივი სისტემა მისთვის სამართლებრივი შედეგის ჩვეულებრივი წესით არის დადებული
უნიკალურ კითხვებს სვამს, ბევრი მიღწევისკენ (ანუ, სამართლებრივი (მაგალითად, პირადად მხარეების
ასპექტი და მიდგომა საკმაოდ მსგავსი ურთიერთობის წარმოქმნის, შეცვლის მიერ, ქაღალდზე ან ელექტრონული
ან შედარებადია. ან შეწყვეტისკენ). ნების გამოვლენები, საშუალებით, ანუ ჩვენ არ ვართ
რომლებიც ქმნიან კონტრაქტს, ხელშეკრულების დადების მოდელის
თუ კონტინენტური სამართლის არის: შეთავაზება (ოფერტი) ერთი (Concluding Model) რეალობაში,
იურისდიქციის მაგალითად მხარის მიერ და მისი მიღება სადაც კომპიუტერული პროგრამა
გერმანულ სამართალს მოვიყვანთ, (აქცეპტი) მეორე მხარის მიერ. დებს კონტრაქტს ავტონომიურად),
კონტრაქტი იდება ხელშემკვრელი ორივე მხარემ შეიძლება გამოხატოს იურიდიული ძალის მქონე კონტრაქტის
მხარეების „შეთანხმებით“ „არსებით თავის ნება და, ამგვარად, დადოს დასადებად არსებული მოთხოვნები
პირობებზე“. 19
„არსებითი პირობები“ ხელშეკრულება მასზე ხელმოწერით ან ისეთივეა, როგორიც ნებისმიერი
(მხარეები და მათი შესრულების სხვაგვარად თანხმობის გამოხატვით. არაგონიერი (ესე იგი ტრადიციული,
ვალდებულებები) უნდა განისაზღვროს ხელშეკრულებაში გაწერილია სამართლებრივი) კონტრაქტისთვის.
ან საკმარისად განსაზღვრადი უნდა მათი შესაბამისი მოვალეობები. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ბევრ
19 ისევე, როგორც კონტინენტური სამართლის სხვა იურისდიქციებში, მხარეებს შეუძლიათ განსაზღვრონ კონტრაქტის შინაარსი და ფორმა
იმპერატიული ნორმებით დადგენილ ფარგლებში. შეთანხმება ყველა ვალდებულებასა და მოთხოვნაზე, გარდა „არსებითი პირობებისა“,
განისაზღვრება შესაბამისი სამართლებრივი ნორმების თანახმად. თუ მხარეები სხვაგვარად არ შეთანხმდებიან, გავრცელდება დისპოზიციური
ნორმები.

სამართლებრივ სისტემაში ეს ენიდან, ან კონტრაქტის პროგრამულ უნდა ამოიწუროს ბუნებრივი ენებით.
მოთხოვნები დაკმაყოფილდება, თუ და ბუნებრივ ენებზე მომზადებული კონტინენტური სამართლის ბევრ
კონკრეტული ტიპის კონტრაქტის ნაწილების კომბინაციიდან იმის სისტემაში, ზოგადად, შესაძლებელი
არსებით პირობებზე საკმარისი დადგენა, ან მტკიცებულების მოპოვება, უნდა იყოს მუხლების შედგენა
შეთანხმება იქნება მიღწეული. რომ არსებობს „შეთანხმება“ „არსებით პროგრამულ ენაზე. თუმცა აქედან
პირობებზე“. შეიძლება იყოს გამონაკლისები:
უშუალოდ არაინტეგრირებულ იხ. ქვენაწილი 2.1.3, ქვემოთ,
მოდელში ხელშეკრულება შედგენილია მოქმედი სამართალი თუ უშვებს რომელიც მიმოიხილავს „ზოგადი
ბუნებრივ ენაზე, ისევე, როგორც და რამდენად უშვებს შეთანხმების წესების და პირობების“, როგორც
ნებისმიერი არაგონიერი კონტრაქტი. გამოხატვას (სახელშეკრულებო სახელშეკრულებო დებულებების
მხარეები შეიძლება, სხვათა ვალდებულებების გაწერას), კონკრეტული კლასის, რეგულირებას.
შორის, შეთანხმდნენ კონკრეტული პროგრამულ ენაზე შესაბამისი
კომპიუტერული პროგრამის სამართლის სისტემის (და ზოგჯერ პრაქტიკული თვალსაზრისით,
გამოყენებაზე ერთი ან მეტი სამართლებრივი სისტემის ხელშემკვრელ მხარეებს შეუძლიათ,
კონკრეტული მიზნისთვის. ეს შეიძლება კონკრეტული კონტექსტის) მიხედვით პროგრამულ ენაზე შედგენილი
იყოს კონტრაქტის რომელიმე ასპექტის გადაწყდება. ბევრი გარემოება ახდენს დებულებები სრულად ან ნაწილობრივ
შესრულება ან მისი აღსრულება გავლენას იმაზე, თუ რამდენად თარგმნონ ბუნებრივ ენაზე, თუ არ
რაიმე გზით. კონტრაქტი (ან ოფერტი მისაღები იქნება ეს. მაგალითად, ესმით პროგრამული ენა. თუმცაღა,
და აქცეპტი, რომლებითაც ის კომპიუტერის კოდი შეიძლება, თუ ისინი შეთანხმდებიან, რომ
იდება), ჩვეულებრივ, დასტურდება შეუფერებლად ჩაითვალოს ან თარგმანს ექნება სამართლებრივი
პოზიტიურ, ბუნებრივ ენაზე არსებული ყველა, ან კონკრეტული ტიპის ძალა, ეს შეიძლება გაუტოლდეს
განცხადებებით, რომლებითაც კონტრაქტისთვის (მაგალითად, არაინტეგრირებულ მოდელს
მხარეებმა ამ მიზნით მიმართეს სამომხმარებლო კონტრაქტებისთვის), (ანუ, როდესაც თავად კონტრაქტი
ერთმანეთს. წესები, რომლებიც იმის გამო, რომ ის არაა ადვილად შედგენილია ბუნებრივ ენაზე და
გამოიყენება შესაბამის სამართლებრივ წასაკითხი ან გასაგები. მოქმედი მხოლოდ მიუთითებს კომპიუტერულ
სისტემაში, განსაზღვრავს, თუ და რა სამართალი შეიძლება ისე შორს პროგრამაზე ან კოდზე, რომელიც
ფარგლებში უნდა განისაზღვროს წავიდეს, რომ დაადგინოს — ამგვარი გამოყენებული იქნება ხელშეკრულების
ხელშეკრულება და მისი შინაარსი პირობები არ ბოჭავს ერთ ან ორივე დასადებად, შესასრულებლად ან
მხოლოდ ხელშეკრულების ტექსტის მხარეს. თუმცაღა, იგივე პრინციპი კონტრაქტის აღსასრულებლად).
მიხედვით, თუ კი, აგრეთვე, გამოიყენება ბუნებრივ ენაზე დადებული შესაბამისი სამართლებრივი სისტემის
გათვალისწინებულ უნდა იქნეს უფრო ნებისმიერი კონტრაქტის მიმართ, წესების მიხედვით, პროგრამული ენის
ფართო კონტექსტი კონტრაქტის რომელთაც მხარეები ვერ ეცნობიან განმარტებისას, ან როდესაც ადგილი
განმარტების პროცესში. (მაგალითია იმ უცხო ენაზე შედგენილი აქვს მხარეების მიერ პროგრამული
კონტრაქტი, რომელიც მხარეებმა ენის გაგების ხარვეზებს, შეიძლება
ინტეგრირებულ მოდელში (Integrated კარგად ან საერთოდ არ იციან). თუნდაც სამართლებრივი ძალის
model), ამისგან განსხვავებით, კარგი არგუმენტები არსებობს იმ არმქონე თარგმანის გათვალისწინებაც,
კონტრაქტი (სრულად ან ნაწილობრივ) მოსაზრების მხარდასაჭერად, რომ, რა თუ მოსახერხებელი ან ადვილად
შედგენილია პროგრამულ ენაზე. ფარგლებშიც უშვებს სამართლებრივი გასაგებია.
ამდენად, აუცილებელია, შესაძლებელი სისტემა ხელშეკრულების ენის
იყოს კონტრაქტის პროგრამული თავისუფალ არჩევანს, ეს არჩევანი არ

რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა „იმ ფარგლებში, რა ფარგლებშიც
განსაზღვრისას, გონიერი კონტრაქტი აკმაყოფილებს თუ არა სამართლებრივი სამართლის სისტემა უშვებს
ძალის მქონე, მბოჭავი და აღსრულებადი კონტრაქტისთვის დადგენილ ენის თავისუფალ არჩევანს,
მოთხოვნებს მოქმედი სამართლის მიხედვით, პირველი ნაბიჯია კანონმდებლის კარგი არგუმენტები შეიძლება
მიერ იმის გარკვევა, საკმარისად ფართოა თუ არა კანონი, რომ მოიცვას
არსებობდეს იმ მოსაზრების
პროგრამული ენა, როგორც ენის ტიპი, რომელზეც შეიძლება კონტრაქტის
მხარდასაჭერად, რომ ეს არჩევანი
შედგენა. თუ სამართალი არ უშვებს კონტრაქტის ენის თავისუფალ არჩევანს,
არ უნდა შეიზღუდოს მხოლოდ
ან, თუ „კონტრაქტის ენის“ განსაზღვრება არ არის საკმარისად ფართო
ბუნებრივი ენებით“
იმისთვის, რომ მოიცვას კომპიუტერის კოდი, მაშინ შესაბამის კანონებში უნდა
შევიდეს ცვლილება, რათა პირდაპირ მიენიჭოს მხარეებს შესაძლებლობა,
2.1.2 ქმედუნარიანობა
დადონ კონტრაქტი, რომელიც კომპიუტერული კოდით იქნება დაწერილი.
არგუმენტს, რომ კომპიუტერის კოდი შეიძლება არ იყოს მარტივად წაკითხვადი ზოგადად, კონტრაქტის მხარეები უნდა
ან გასაგები და, ამდენად, საერთოდ უვარგისი იყოს ყველა ან კონკრეტული იყვნენ ქმედუნარიანნი იმისთვის, რომ
ტიპის კონტრაქტისთვის, შეიძლება დავუპირისპიროთ ის ფაქტი, რომ მხარეებმა დადონ კონტრაქტი; სხვაგვარად
შესაძლებელია დადონ სამართლებრივად აღსრულებადი კონტრაქტები, კონტრაქტი არ იქნება იურიდიული
რომლებიც არაა შედგენილი მათ მშობლიურ ენაზე. ძალის მქონე, მბოჭავი ან
სამართლებრივად აღსრულებადი.
კანონმდებლებმა აგრეთვე უნდა იმსჯელონ, არსებობს თუ არა ისეთი ტიპის
ყველა სამართლის სისტემას აქვს
კონტრაქტები, რომლებთან მიმართებით, ზოგადად, მისაღები არ უნდა იყოს
წესები, რომლებიც არეგულირებს
კონტრაქტის შედგენა პროგრამულ ენაზე. ამის მაგალითი შეიძლება იყოს
კონტრაქტები, რომლებიც დადებულია ინდივიდუალურ მომხმარებლებთან, ინდივიდებისა და იურიდიული პირების,
რომლებსაც თავისთავად, ზოგადად, ვერ ექნებათ უნარი, წაიკითხონ და მაგალითად კომპანიების, უნარს (ან
გაიგონ კომპიუტერის კოდი. ამ ტიპის კონტრაქტების იდენტიფიცირების შემდეგ ზოგად უფლებამოსილებებს), დადონ
კანონმდებლებმა შეიძლება იმსჯელონ გამონაკლისების დაშვებაზე, როდესაც კონტრაქტები ან განახორციელონ
ამგვარი კონტრაქტების დადება შესაძლებელი იქნება პროგრამულ ენაზე; კომუნიკაცია კონტრაქტებთან
მაგალითად, როდესაც მომხმარებელს მიეწოდება კონტრაქტის თარგმანი დაკავშირებით.
ბუნებრივ ენაზე (ისევე, როგორც თარგმანის უზრუნველყოფა შეიძლება საჭირო
გახდეს, როდესაც კონტრაქტი შედგენილია რომელიმე სხვა უცხო ენაზე.). ხელშეკრულების დადების
საკმარისად ფართოა თუ არა არსებული მოდელში (Concluding Model)

კანონმდებლობა იმისთვის, რომ მოიცვას მხარეებმა შეიძლება გამოიყენონ
კოდი, როგორც კონტრაქტის ენა?
კომპიუტერული პროგრამა იმისათვის,
რომ ავტომატურად დადონ ახალი
კი არა
კონტრაქტები ოფერტების გაკეთებითა
არსებობს თუ არა კონკრეტული ტიპის განიხილეთ საკანონმდებლო
და მათი მიღებით (აქცეპტით).
კონტრაქტები, რომლებიც არ უნდა ცვლილებები იმისათვის,
დაიწეროს კოდით (მაგ. სამომხმარებლო რომ შესაძლებელი იყოს კოდის, კომპიუტერულმა პროგრამამ
კონტრაქტები)? როგორც კონტრაქტის ენის, გამოყენება
შეიძლება, აგრეთვე, მისცეს მეორე
მხარეს სხვა სამართლებრივი
კი არა
გაფრთხილებები, ან შეასრულოს
განიხილეთ გამონაკლისების
რაიმე სხვა სამართლებრივი ქმედება
დაშვების შესაძლებლობა (მაგ.,
დამატებითი ზომები ხელშეკრულების შესაბამისად
როცა მომხმარებელი აგრეთვე
არ არის საჭირო
უზრუნველყოფილია კონტრაქტის (ხელშეკრულების დადების
„თარგმანით“ ბუნებრივ ენაზე)
მოდელის ან შესრულების მოდელის

შემთხვევაში). პრაქტიკული თავად იყოს კონტრაქტის მხარე. ამის ბალანსი მიაღწევს კონკრეტულ
მაგალითისთვის, კომპიუტერულმა ნაცვლად, უფრო მოსალოდნელია, ზღვარს (პარადიგმული მაგალითია
პროგრამამ შეიძლება ავტომატურად რომ კომპიუტერული პროგრამის ან “IFTTT”). ამასთან, კომპიუტერული
ითხოვოს სესხი და, შესაბამისად, მანქანის ქმედებები, რაც მიმართულია პროგრამა შეიძლება კოდირებულ
დადოს სესხის ხელშეკრულება, თუ გონიერი კონტრაქტის დადებისკენ იქნეს იმგვარად, რომ ავტომატურად
არსებობს გამსესხებელი, რომელიც (ან კონტრაქტთან დაკავშირებით მიიღოს სესხის თხოვნა იმ პირობით,
თანახმა იქნება და მიიღებს სესხის გაფრთხილებების გაგზავნისკენ) თუ პროგრამაში წინასწარ შეყვანილი
თხოვნის ოფერტს. გონიერმა მიჩნეულ იქნეს ხელშემკვრელი გარკვეული პირობები დაკმაყოფილდება
კონტრაქტმა შეიძლება, ავტომატურად მხარის სახელით განხორციელებულ (მაგალითად სესხი არ უნდა აჭარბებდეს
შეწყვიტოს კომერციული უძრავი კომუნიკაციად. გარკვეულ ოდენობას). კომუნიკაციის
ქონების ქირავნობა, თუ ქირა არ ამგვარი წარმოება შეიძლება
იქნება დროულად გადახდილი, ამგვარად, ავტომატიზებული წარმოშობდეს მბოჭავ ხელშეკრულებას
და, შესაბამისად, ხელშეკრულების კომპიუტერული პროგრამა, რომელიც ხელშემკვრელ მხარეებს შორის
შეწყვეტის შესახებ შესაბამისი გამოიყენება ხელშეკრულების დადების (ამ შემთხვევაში მსესხებელსა და
გაფრთხილება მისცეს დამქირავებელს. მოდელში, შეიძლება, მიჩნეული იქნეს გამსესხებელს შორის), მიუხედავად
გარკვეული ფორმის კურიერად, იმისა, რომ შეტყობინებები ავტომატურად
ეს არის ქმედებები, რომლებსაც რომელსაც იყენებენ ხელშემკვრელი იგზავნებოდა და მხარეებს რაიმე
ტრადიციული (არაგონიერი) მხარეები ერთმანეთთან ან მესამე დამატებითი წვლილი აღარ შეუტანიათ.
კონტრაქტის მხარეები თავად პირებთან კომუნიკაციისთვის. ასეთი
ახორციელებენ. შესაბამისად, ეს როლი შეიძლება, ზოგადად, არ თუ კომპიუტერული პროგრამა
წარმოშობს კითხვას, კომპიუტერული მოითხოვდეს, რომ კომპიუტერულ უნდა აღვიქვათ როგორც მხოლოდ
პროგრამა უნდა მივიჩნიოთ გონიერი პროგრამას ან მანქანას ჰქონდეს კურიერი ამ სიტუაციაში (და არა
კონტრაქტის მხარედ, თავად, თუ სამართლებრივი ქმედუნარიანობა როგორც კონტრაქტის მხარე
ის არის შესაბამისი მარწმუნებლის იმისთვის, რომ დადოს კონტრაქტები ან მხარის წარმომადგენელი),
წარმომადგენელი და მინდობილი (თუმცაღა, გარკვეულ გარემოებებში შესაბამისმა სამართლის სისტემამ
პირი; და თუ ეს ასეა, აქვს თუ არა სამართლებრივი წესები მოითხოვს, რომ შეიძლება, მხარეთა პროგრამის
პროგრამას ქმედუნარიანობა ამისთვის. კურიერი იყოს სამართლის სუბიექტი, კოდირებისკენ მიმართული ქმედებები
რასაც კომპიუტერული პროგრამა ან დააკვალიფიციროს როგორც
ამჟამად ორივე კითხვაზე სავარაუდო მანქანა ვერ დააკმაყოფილებს20). პირობითი ოფერტის და აქცეპტის
პასუხის არის „არა“, თუმცაღა მე-20 გაცემა. ზემოთ განხილულ მაგალითში
გვერდზე იხილეთ „ფიქრი მომავალზე — ამგვარად, კომპიუტერულმა პროგრამამ ჩაითვლება, რომ მსესხებელმა გააკეთა
შეიძლება თუ არა კომპიუტერული შეიძლება ადრესატამდე მიიტანოს პირობითი ოფერტი სესხის მიღებაზე,
პროგრამა გახდეს ახალი ტიპის ოფერტი, აქცეპტი ან გაფრთხილება, როცა პროგრამის კოდირება იმგვარად
იურიდიული პირი?“. იქ განხილულია რომელსაც გააკეთებს ხელშემკვრელი მოახდინა, რომ სესხი ავტომატურად
ზოგიერთი სამართლებრივი მხარე. მაგალითად, პოტენციურ მოეთხოვა შესაბამისი პირობების
საკითხი, რომელზე მსჯელობაც მსესხებელს შეუძლია, ისე დაამუშაოს დაკმაყოფილებისას (მაგ., როცა მისი
კანონმდებლებს დასჭირდებათ, თუ კომპიუტერული პროგრამა, რომ მან საბანკო ბალანსი მიაღწევდა შესაბამის
კომპიუტერულ პროგრამას მიანიჭებენ ავტომატურად გაგზავნოს სესხის ზღვარს). იმავენაირად, გამსესხებელი
ქმედუნარიანობას იმისთვის, რომ თხოვნა, როდესაც მისი საბანკო აკეთებდა პირობით აქცეპტს ოფერტის
20 მაგ., სასამართლო უწყება შესაბამის პირს პირადად უნდა ჩაჰბარდეს.

საპასუხოდ, როდესაც იმგვარად მოლოდინია, რომ სამართლებრივი მათ შორის, ავტომატიზებული
ახდენდა პროგრამის კოდირებას, სისტემების უმრავლესობა საშუალებას კომპიუტერული პროგრამის მეშვეობით,
რომ ავტომატურად მიეღო სესხის მისცემს მხარეებს, გააკეთონ პირობითი იმ პირობით, რომ ამგვარი ოფერტის,
თხოვნა, რომელიც დააკმაყოფილებდა ოფერტი, აქცეპტი ან გაფრთხილება აქცეპტის ან გაფრთხილების შინაარსი
პროგრამაში წინასწარ შესაბამისი პირობების წინასწარი საკმარისად განსაზღვრული ან
გათვალისწინებულ პირობებს. ჩვენი დაკმაყოფილების შემთხვევაში, განსაზღვრადი იქნება მისი გაცემისას.
რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა

პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა განსაზღვრონ არსებული კანონმდებლობის ფარგლებში კომპიუტერული პროგრამა,
რომელიც ავტომატურად დებს ხელშეკრულებას (თუ სათანადო პირობები არსებობს), მიიჩნევა, უბრალოდ, შესაბამისი,
ხელშემკვრელი მხარეების კურიერად, თუ შეიძლება, ჩაითვალოს თავად ხელშემკვრელ მხარედ (ან მისი წარმომადგენლად
ან მინდობილ პირად). თუ არსებული კანონმდებლობა ამ კითხვაზე ნათელ პასუხს არ იძლევა, შეიძლება, კანონმდებლებმა
იმსჯელონ შესაბამის კანონმდებლობაში ცვლილების შეტანაზე, რათა გარკვეული იყოს, რომ კომპიუტერული პროგრამა
მოქმედებს როგორც მხოლოდ კურიერი ან კომუნიკაციის მედიუმი ამ კონტექსტში.
კანონმდებლებმა აგრეთვე უნდა შეაფასონ, არსებული კანონმდებლობა თუ ითვალისწინებს შესაძლებლობას, ხელმშემკვრელი

მხარეებისთვის გააკეთონ პირობითი ოფერტი და აქცეპტი, მათ შორის, ავტომატიზებული კომპიუტერული პროგრამის მეშვეობით
(რასაც ხშირად ექნება ადგილი, როდესაც მხარეები გონიერ კონტრაქტს დადებენ ხელშეკრულების დადების მოდელში). თუ
ამგვარი შესაძლებლობა არ არსებობს, კანონმდებლებმა შეიძლება იმსჯელონ არსებული კანონმდებლობის შეცვლაზე, რათა
ხელი შეუწყონ გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას ხელშეკრულების დადების მოდელის ფარგლებში. ამგვარი ხელშეწყობის
მაგალითი იქნება მხარეთა ისეთი მოქმედებების პირობითი ოფერტის ან აქცეპტის გაკეთებად აღიარება, რომლებიც მიმართულია
კომპიუტერული პროგრამის კოდირებისკენ, რომ ავტომატურად დაიდოს კონტრაქტი სათანადო პირობების არსებობისას.
ბოლოს, კანონმდებლებმა უნდა დაადგინონ, არსებობს თუ არა სიტუაცია, რომელშიც კანონმდებლობა მოითხოვს, რომ
გაფრთხილება (ან ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული სხვა კომუნიკაცია) გააკეთოს ფიზიკურმა ან იურიდიულმა პირმა. თუ
ამგვარ შემთხვევასთან გვაქვს საქმე, კანონმდებლებმა უნდა იმსჯელონ, მართებული ხომ არ იქნება კანონმდებლობის შეცვლა,
რათა დაუშვან ამგვარი გაფრთხილებების ან კომუნიკაციის განხორციელება კომპიუტერული პროგრამის მიერ.
არსებული კანონმდებლობის მიხედვით, კომპიუტერული პროგრამა, რომელიც ავტომატურად

დებს ხელშეკრულებას, ითვლება, რომ მოქმედებს როგორც მხოლოდ კურიერი, თუ როგორც
ხელშემკვრელი მხარე ან მისი წარმომადგენელი?
ხელშემკვრელი მხარე/
კურიერი წარმომადგენელი/არ არის ნათელი
არის შემთხვევები, როდესაც კანონი განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც

მოითხოვს, რომ გაფრთხილება გასცეს მხოლოდ ცხადყოფს, რომ კომპიუტერული პროგრამა მოქმედებს
იურიდიულმა ან ფიზიკურმა პირმა? როგორც მხოლოდ კურიერი.
კი არა
განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილება, რათა ამგვარი არსებული კანონმდებლობა თუ აძლევს მხარეებს

გაფრთხილების ან კომუნიკაციის გაგზავნა შესაძლებელი იყოს შესაძლებლობას, გააკეთონ პირობითი ოფერტი და აქცეპტი, მათ
კომპიუტერული პროგრამის მეშვეობით. შორის კომპიუტერული პროგრამის კოდირების მეშვეობით?
კი არა
განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილებები, რათა

დამატებითი ქმედება არ მოითხოვება მოხდეს ამგვარი პირობითი ოფერტისა და აქცეპტის
აღიარება.

ფიქრი მომავალზე — შეიძლება თუ არა კომპიუტერული პროგრამა გახდეს ახალი
ტიპის იურიდიული პირი?
არსებული კანონმდებლობის გათვალისწინებით, ხელშეკრულებების დადებაში მისი როლის მიხედვით, ავტომატიზებული
კომპიუტერული პროგრამა ყველაზე მარტივად შეიძლება დახასიათდეს როგორც კურიერი ან კომუნიკაციის მედიუმი, რომლის
მეშვეობითაც მხარეებს შორის ხდება ოფერტის, აქცეპტის და გაფრთხილების შესახებ კომუნიკაცია. თუმცა, აგრეთვე,
წარმოდგენადია, რომ კომპიუტერული პროგრამა ან მანქანა შეიძლება შევიდეს სახელშეკრულებო ურთიერთობაში ხელშემკვრელი
მხარის სახელით ან სამართლებრივად შებოჭოს ის (მაგალითად, როგორც წარმომადგენელმა) ან რაც უფრო საინტერესოა, თვითონ
შევიდეს ხელშეკრულებაში, როგორც ხელშემკვრელი მხარე (როგორც თავისი სახელით მოქმედი პირი).
ამჟამად არ არსებობს დიდი პრაქტიკული საჭიროება, რომ კომპიუტერულმა პროგრამამ აიღოს ასეთი, სხვა ტიპის როლები. თუმცა,
გრძელვადიანად, როცა გონიერი კონტრაქტები უფრო დაიხვეწება, შეიძლება სასარგებლო და აუცილებელიც კი გახდეს, რომ
კომპიუტერული პროგრამა თავად იყოს ხელშეკრულების მხარე. მაგალითად, ხელშეკრულების დადების მოდელში შეიძლება, უფრო
რთული იყოს კომპიუტერული პროგრამის მიჩნევა მხოლოდ კურიერად, როდესაც კომპიუტერული პროგრამა იყენებს ხელოვნურ
ინტელექტს ან სამანქანო სწავლებას (machine learning) (და არა მარტო პირობებს, რომლებიც პირდაპირ, წინასწარ შეტანილია
პროგრამაში მხარეების მიერ) იმის განსასაზღვრად, უნდა გაკეთდეს თუ არა, და როდის და რა პირობებში, ოფერტები და აქცეპტები.
თუ კომპიუტერულ პროგრამას მოვეპყრობით როგორც გონიერი კონტრაქტის „მხარეს“, ეს შეიძლება, აგრეთვე, დაგვეხმაროს
იმ საკითხების გადაჭრაში, რაც უკავშირდება პასუხისმგებლობის გადანაწილებას, როდესაც მესამე მხარის მიერ მომზადებულ
კონტრაქტის კოდში გამოვლინდება შეცდომა, რადგან ეს შექმნის საშუალებას, რომ თავად კომპიუტერული პროგრამა იყოს
პასუხისმგებელი ამ შეცდომისთვის.
კანონმდებლებმა მხედველობაში უნდა მიიღონ სხვადასხვა არგუმენტი. ერთი მხრივ, კანონმდებლები შეიძლება ეცადონ ახალი ტიპის
იურიდიული პირის შექმნას, მაგალითად, „ელექტრონული პირის“ ცნების შემოტანით. ამ უკანასკნელს ექნებოდა ქმედუნარიანობა,
დაედო კონტრაქტი ან/და ემოქმედა როგორც ხელშემკვრელი მხარის რწმუნებულს ან სამართლებრივ წარმომადგენელს (დიდწილად
მსგავსად იმისა, როგორც კომპანია არის იურიდიული პირი და აქვს ქმედუნარიანობა, დადოს კონტრაქტები და იმოქმედოს როგორც
ხელშემკვრელი მხარის წარმომადგენელმა ან რწმუნებულმა).
კანონმდებლებმა უნდა იმსჯელონ, უნდა იყოს თუ არა რაიმე გზით შეზღუდული კომპიუტერული პროგრამის ქმედუნარიანობა, დადოს
კონტრაქტი, მაგალითად, იმ პირის თანხმობის მოთხოვნით, რომელიც ნიშნავს ელექტრონულ პირს ან ყველა იმ პირის თანხმობის
მოთხოვნით, რომლებიც იყენებენ კომპიუტერულ პროგრამას.
კანონმდებლებმა ასევე უნდა განიხილონ, ნიშნავს თუ არა სამართალსუბიექტობის მინიჭება იმას, რომ შესაბამისი სამართლებრივი
პასუხისმგებლობა და ვალდებულებები დარჩება კომპიუტერულ პროგრამას, თავად, როგორც არაფიზიკურ სამართლებრივ პირს.
დადებითი პასუხის შემთხვევაში, აგრეთვე, საჭიროა მსჯელობა იმაზე, სჭირდება თუ არა კომპიუტერულ პროგრამას გარკვეული აქტივების
ფლობის უნარი (და შესაძლოა, გარკვეული მინიმალური დონის აქტივების ქონა), თუ მას დაეკისრება პასუხისმგებლობა. ამასთან, უნდა
შემუშავდეს წესები იმასთან დაკავშირებით, როდის ექნება კომპიუტერულ პროგრამას, როგორც იურიდიულ პირს, ქმედუნარიანობა
და უფლებამოსილება, დადოს კონტრაქტები და რა იქნება ამგვარი უფლებამოსილების მტკიცებულება. კომპანიებისთვის არსებული
წესები, როგორც წესი, არეგულირებს ამ საკითხებს და, სავარაუდოდ, ისინი გამოდგებიან გზამკვლევად ამ კუთხით.
ხშირად, მხარეებს სურთ, დაადგინონ, აქვს თუ არა მათ კონტრაჰენტს საჭირო უფლებამოსილება, ან/და მიიღო თუ არა
სათანადო თანხმობა კონტრაქტის დასადებად ან კონკრეტული მოქმედებების განსახორციელებლად. ეს არ არის უნიკალური
გარემოება გონიერი კონტრაქტებისთვის და მხარეების მიერ ამ ტიპის ჯეროვანი გამოკვლევის (due diligence) ჩატარება
მიღებულია ნებისმიერი ტიპის კონტრაქტის დადებისას. თუმცა, გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში, მხარეები შეიძლება,
ეცადონ, ჩაატარონ ამგვარი ჯეროვანი გამოკვლევა ელექტრონულად ან ავტომატიზებული მეთოდით.
შესაბამისად, პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა შეამოწმონ, დასაშვებია თუ არა, არსებული კანონმდებლობის მიხედვით,
ამგვარი გამოკვლევის ჩატარება ელექტრონული ჩანაწერების გამოყენებით (მაგალითად, კომპანიების ცენტრალური რეესტრის
ან საკრედიტო საცნობარო სააგენტოებისთვის მიმართვის გზით). უარყოფითი პასუხის შემთხვევაში, კანონმდებლებმა უნდა
იმსჯელონ, ხომ არ არის საჭირო ცვლილებების შეტანა არსებულ კანონმდებლობაში, რათა შესაძლებელი იყოს შესაბამისი
თანხმობისა და უფლებამოსილების ავტომატიზებული ელექტრონული გადამოწმება.
კანონმდებლებმა აგრეთვე უნდა იმსჯელონ, არსებობს თუ არა საჭირო ინფრასტრუქტურა, რაც პრაქტიკაში შესაძლებელს
გახდის უფლებამოსილების ან თანხმობის ელექტრონულად დამოწმებას — მაგალითად, თუ არსებობს დირექტორთა საბჭოს
გადაწყვეტილებების ელექტრონული საჯარო რეესტრი, რომელზე წვდომაც ექნება და ის წაკითხვადი იქნება განაწილებულ
მონაცემთა ტექნოლოგიის კომპიუტერული პროგრამისთვის. უარყოფითი პასუხის შემთხვევაში, კანონმდებლებს შეიძლება
დასჭირდეთ მსჯელობა იმაზე, ხომ არ უნდა შექმნან ან წაახალისონ ამგვარი ელექტრონული რეესტრების შექმნა.
კანონმდებლებმა აგრეთვე უნდა იმსჯელონ, ხომ არ იქნება მართებული, მოჩვენებით უფლებამოსილებასთან დაკავშირებული
წესებისა და პრინციპების გადაკეთება გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში. ზოგ შემთხვევაში, ელექტრონული რეესტრების
არსებობა და გამოყენება გაართულებს პირების მიერ თავის მოჩვენებას, თითქოს ისინი უფლებამოსილნი არიან, დადონ
კონტრაქტი კომპანიის ან სხვა პირის სახელით; მეორე მხრივ, მოსალოდნელია, რომ გონიერ კონტრაქტებში შესვლა მოხდება
დისტანციურად და, ამგვარად, სხვა რისკები, როგორებიცაა „ჰაკინგი“ ან ციფრული იდენტობის ქურდობა, შეიძლება, უფრო
მაღალი იყოს.
შესაძლებელია თუ არა, ელექტრონული

ჩანაწერების მეშვეობით შემოწმდეს, აქვს თუ არა
მხარეს კონტრაქტის დადების
უფლებამოსილება?
კი არა
განიხილეთ ცვლილებები კანონმდებლობაში ან

არის თუ არა აუცილებელი ან
ინფორმაციული ტექნოლოგიების ინფრასტრუქტურაში,
სასურველი რაიმე ცვლილება არსებულ წესებში
რაც შექმნის უფლებამოსილების ავტომატიზებულად
მოჩვენებითი უფლებამოსილების1 შესახებ?
ელექტრონულად დამოწმების შესაძლებლობას.
კი არა
განიხილეთ სათანადო საკანონმდებლო

დამატებითი ზომები
ცვლილებები, რათა გათვალისწინებულ იქნეს
არ არის საჭირო
კიბერუსაფრთხოების რისკები.
1
მოჩვენებითი უფლებამოსილება აღნიშნავს სიტუაციას, როდესაც გარედან ჩანს, რომ პირს აქვს უფლებამოსილება, თუმცა მას რეალურად
უფლებამოსილება არ აქვს.

2.1.3 მოთხოვნები ითვალისწინებდეს კონკრეტული იმ პროცესების იდენტიფიცირებას,
უფლებამოსილებასთან ქმედებების განხორციელებას და რომლებიც მოითხოვს დამტკიცებას
დაკავშირებით შეიძლება გამომდინარეობდეს ან უფლებამოსილების მინიჭებას და,
მას შემდეგ, რაც გავარკვიეთ, რომ კანონიდან, კომპანიის პოტენციურად, ამგვარი დამტკიცების ან
ხელშეკრულების მხარეები უნდა სადამფუძნებლო დოკუმენტებიდან, უფლებამოსილების წინასწარ მიღებას,
იყვნენ ქმედუნარიანები, რათა ხელშეკრულებებიდან, ა.შ. ან იმის უზრუნველყოფას, რომ ამგვარი
დადონ ხელშეკრულება, აგრეთვე დამტკიცება ან უფლებამოსილება
აუცილებელია, ვიმსჯელოთ უფლებამოსილების ან თანხმობის შეიძლება დადასტურდეს ან
იმაზე, არიან თუ არა პირები (ან არქონის შედეგები განსხვავებულია მიღებულ იქნეს ინტერფეისებისა
კომპიუტერული პროგრამა, თუ ის სხვადასხვა სამართლებრივ სისტემაში და „ორაკლების“ მეშვეობით, რაც
არ მოქმედებს როგორც მხოლოდ და კონკრეტული გარემოებების კომპიუტერულ პროგრამას საშუალებას
კურიერი — იხ. ნაწილი 2.1.2 ზემოთ), გათვალისწინებით, განსხვავდება აძლევს, დაუკავშირდეს გარე სისტემებს
რომლებიც შედიან გარიგებაში ან ერთი სამართლებრივი სისტემის და მონაცემთა წყაროებს.
ასრულებენ შესაბამის ქმედებას, ფარგლებშიც. მაგალითად,
აღჭურვილნი ამგვარი ქმედების იურისდიქციების ნაწილი მაგალითად, თუ კომპანიის
განხორციელების უფლებამოსილებით. ითვალისწინებს გარკვეულ დაცვას დირექტორი იყენებს თავის პირად
კონტრაქტის მხარისთვის, როდესაც დამოწმების კოდს (key), რათა „ხელი
ზოგადად, ეს დამოკიდებულია მეორე მხარე ისე მოქმედებდა, მოაწეროს“ განაწილებულ მონაცემთა
ფაქტობრივ სიტუაციაზე. ფიზიკური თითქოს მას ჰქონდა კონტრაქტში ტექნოლოგიაზე დაფუძნებულ გონიერ
პირი, რომელიც კონტრაქტს შესვლის უფლებამოსილება, კონტრაქტს,21 კომპიუტერული
დებს საკუთარი სახელით (ანუ მიუხედავად იმისა, რომ რეალურად პროგრამისთვის შეიძლება საჭირო
არ მოქმედებს ვინმე სხვა პირის მას ეს უფლებამოსილება არ ჰქონდა. იყოს არა მხოლოდ იმის შემოწმება,
სახელით), ჩვეულებრივ, არ ამას ხანდახან „მოჩვენებითი რომ ინდივიდი, რომელიც ხელს აწერს
საჭიროებს რაიმე განსაკუთრებულ უფლებამოსილება“ ეწოდება. კონტრაქტს ნამდვილად კომპანიის
უფლებამოსილებას ამისთვის. თუმცა, დირექტორია, არამედ იმისაც, რომ
პირი ვერ შეძლებს ხელშეკრულების მოთხოვნები, რომლებიც უკავშირდება დირექტორს აქვს უფლებამოსილება,
დადებას ფიზიკური პირის ან უფლებამოსილებას, არ ეხება დადოს ამგვარი კონტრაქტი
კომპანიის სახელით, თუ მას არ აქვს მხოლოდ გონიერ კონტრაქტებს, კომპანიის სახელით (მაგ., საბჭოს
ამის გაკეთების უფლებამოსილება მაგრამ გონიერმა კონტრაქტებმა უნდა გადაწყვეტილებით ან კომპანიის
(მაგალითად, კომპანიის შემთხვევაში, უზრუნველყონ, რომ ამ მოთხოვნების წესდების საფუძველზე), სანამ
დირექტორთა საბჭოს მიერ შესრულება და სათანადოდ გარიგება ძალაში შევა.
მინიჭებული უფლებამოსილება). დადასტურება შესაძლებელია
ამგვარი უფლებამოსილება ავტომატიზებული პროცესების დავუბრუნდეთ იმ საკითხს, თუ რა
შეიძლება ზოგადი იყოს, ან ფარგლებში. ეს შეიძლება ნიშნავდეს ტიპის ინფორმაცია ან მონაცემთა
21 განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის ფარგლებში, ორი საიდენტიფიკაციო კოდი ეკუთვნის თითოეულ მონაწილეს: საჯარო და კერძო.
თითოეული მონაწილის საჯარო კოდი უნიკალურად შეესაბამება მათ კერძო კოდს. საჯარო კოდი, ზოგადად, ხელმისაწვდომია და შეიცავს
ინფორმაციას მონაწილის შესახებ (როგორიცაა, მაგალითად, ანგარიშის ნომერი, ა.შ.), კერძო კოდი აუცილებელია გარიგებაზე ციფრული
ხელმოწერისთვის. შესაბამისად, მხოლოდ ის პირი, რომელსაც აქვს კერძო კოდი, რაც შეესაბამება საჯარო კოდს, შეძლებს, განახორციელოს
გარიგება განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის მეშვეობით. საჯარო კოდის და მისი შესატყვისი (ჰაშ) ღირებულებების საფუძველზე,
გარიგებები, ხელშემკვრელი მხარეები და/ან მანქანები შეიძლება ნათლად იქნეს იდენტიფიცირებული ნებისმიერ დროს განაწილებულ მონაცემთა
ტექნოლოგიის ქსელში.

წყაროები შეიძლება იყოს საჭირო, ამის შესაძლებლობას, — ეს იქნება 2.1.4 იდენტიფიკაცია და
რათა დადასტურდეს პირის მნიშვნელოვანი წინ გადადგმული გადამოწმება
უფლებამოსილება. ამაში შესაძლოა, ნაბიჯი ამჟამად არაავტომატური ერთი პრაქტიკული გამოწვევა, რაც
ხელი შეგვიწყოს საჯარო რეესტრებმა პროცესების ავტომატიზებისკენ. შეიძლება მოჰყვეს განაწილებულ
(მაგალითად, კომპანიების რეესტრმა მონაცემთა ტექნოლოგიის გამოყენებას,
შეიძლება სრულად ან არასრულად შესაძლო ვარიანტებში ერთი არის იმის განსაზღვრა, როგორ უნდა
წარმოადგინოს კომპანიის და მისი უკიდურესობაა, რომ, თუ საკმარისად მოხდეს მეორე ხელშემკვრელი მხარის
უფლებამოსილი წარმომადგენლების ინტელექტუალურია, კომპიუტერულ იდენტიფიცირება, თუ განაწილებული
შესახებ რელევანტური მონაცემები). პროგრამას შეიძლება ჰქონდეს მონაცემები იძლევა ანონიმური ან
იმისათვის, რომ მოხდეს ამ პროცესის წვდომა და გააანალიზოს საბჭოს ფსევდონიმური გარიგებების დადების
ავტომატიზება, საჭიროა კომპიუტერულ გადაწყვეტილებები ან თავად საშუალებას. ამგვარ შემთხვევასთან
პროგრამას ჰქონდეს წვდომა დირექტორების სია, თუმცა მეორე შეიძლება გვქონდეს საქმე, როდესაც
რეესტრში მოცემულ მონაცემებთან უკიდურესობაა, რომ პროგრამამ გარიგებები განისაზღვრება
და შეეძლოს მათი წაკითხვა და შეიძლება, მხოლოდ სცადოს, მიიღოს ინტერნეტპროტოკოლის ან
გაანალიზება (რათა დადგინდეს, იმის დადასტურება (სამართლებრივი კრიპტოვალუტის მისამართზე
მაგალითად, უფლებამოსილია თუ ტერმინებით „მტკიცებულება“), დაყრდნობით.
არა კონკრეტული პირი, შევიდეს რომ გადაწყვეტილება სათანადოდ
კონკრეტულ გარიგებაში კომპანიის იქნა მიღებული და პირი, რომელიც მოთხოვნების ვინაობის
სახელით, საკუთარი სახელით ან სხვა ხელს აწერდა გონიერ კონტრაქტს იდენტიფიცირებისა და
პირებთან ერთად). თუმცა ამგვარი და ამტკიცებდა, რომ დირექტორი გადამოწმებისთვის
წვდომა საჯარო რეესტრებზე შეიძლება იყო, მართლაც წარმოადგენდა იურისდიქციისა და გონიერი
არ იძლეოდეს სრულ მონაცემებს, კომპანიის დირექტორს და ჰქონდა კონტრაქტის ტიპის მიხედვით, მხარეებს
რაც საჭიროა ქმედუნარიანობის და უფლებამოსილება, შეებოჭა იგი. შეიძლება სურდეთ ან მოეთხოვოთ,
უფლებამოსილების შესაფასებლად. მოახდინონ სხვა ხელშემკვრელი
ხშირად უფლებამოსილების მოქმედი საკანონმდებლო ჩარჩოს მხარეების, მათი წარმომადგენლების
დელეგირება ხდება უფლებამოსილ ფარგლებში მხარეებმა თავად შეიძლება და სხვა რელევანტური პირებისა
რწმუნებულზე უბრალო მინდობილობის განსაზღვრონ გარანტიების და წარმონაქმნების ვინაობის
ან საბჭოს გადაწყვეტილების მოთხოვნილი ან სასურველი დონე, იდენტიფიცირება და დამოწმება.
საფუძველზე, რომლებიც, ყველა რომლის პროგრამაში ჩაშენებაც მაგალითად, ეს შეიძლება მოთხოვნილ
შემთხვევაში საჯაროდ არ მიიღება სურთ. ამ დონის განსაზღვრაზე იქნეს იმისთვის, რომ მხარეებმა
ან არ ქვეყნდება. ამდენად, შეიძლება იმოქმედოს კომერციულმა დააკმაყოფილონ შესაბამისი,
გონიერი კონტრაქტის მხარეები მოსაზრებებმა, რისკებმა ან ფულის გათეთრებასთან ბრძოლის,
შეიძლება დათანხმდნენ კერძო საკანონმდებლო მოთხოვნებმა. ტერორიზმის დაფინანსებასთან
მონაცემთა წყაროებზე, როგორიცაა მაგალითად, შეიძლება, კანონის ბრძოლისა და კლიენტის ცოდნის
მონაცემთა ბაზა — იგი ჩამოთვლის მოთხოვნა იყოს, რომ საჯარო კომპანიის მოთხოვნები (იხ. ნაწილი 2.8, ქვემოთ).
ერთი ან ორივე მხარის ყველა საბჭომ დაამტკიცოს გარიგება გარკვეული მხარეებმა, აგრეთვე, შეიძლება
რელევანტურ წარმომადგენელს, ღირებულების ზემოთ და, ამდენად, მოახდინონ შესაბამისი პირების ან
რომლებიც ხელმისაწვდომი იქნება მხარეებმა შეიძლება გადაწყვიტონ, რომ წარმონაქმნების იდენტიფიცირება შიდა
კომპიუტერული პროგრამისთვის ეს პირობა პირდაპირ გაითვალისწინონ რისკების მიზნებისთვის.
გასაანალიზებლად. თუ დავუშვებთ პროგრამაში.

იდენტიფიკაციის და დამოწმების რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა
მოთხოვნების შეუსრულებლობის პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა განსაზღვრონ, რა ტიპის მტკიცებულებებს
შედეგები დამოკიდებული იქნება (თუ ამგვარი რამ საერთოდ შესაძლებელი იქნება) მიიღებს სასამართლო
შესაბამის სამართლის სისტემაზე. არსებული სამართლებრივი ჩარჩოს მიხედვით იმ მოთხოვნის დასამტკიცებლად,

რომ გონიერი კონტრაქტები სათანადოდ იქნა დადებული მხარეებს შორის,
ზოგადად, ამგვარი შეუსრულებლობა
რომლებიც დასახელებული არიან გონიერ კონტრაქტში. კერძოდ, მათ უნდა
შეიძლება იყოს სამართლებრივი
იმსჯელონ, პრინციპულად დასაშვებია თუ არა ელექტრონული საშუალებების
ან რეგულაციური დარღვევა
(მაგალითად კრიპტოგრაფიული კოდების) მეშვეობით იდენტიფიკაციის
და მასთან დაკავშირებულია
მტკიცებულება. უარყოფითი პასუხის შემთხვევაში, საჭირო იქნება კანონის
სააღსრულებო სამართალწარმოებისა
შეცვლა, რათა პირდაპირ იქნეს დაშვებული ამგვარი მტკიცებულებების განხილვა
და სანქციების რისკი. შესაბამისი
სასამართლოების მიერ.
პირების იდენტობის ან ხელმოწერის
იდენტიფიცირების, ან დამოწმების
არის თუ არა არსებული კანონი საკმარისად ფართო იმისათვის,
მოთხოვნების შეუსრულებლობა რომ იდენტიფიცირება მოხდეს ელექტრონული მტკიცებულებების
შეიძლება ეჭვქვეშ აყენებდეს საფუძველზე, მათ შორის კრიპტოგრაფიული კოდების მეშვეობით?
აგრეთვე მათ ქმედუნარიანობას ან

კი არა
უფლებამოსილებას და, ამდენად,
ზოგიერთ სამართლებრივ სისტემაში განიხილეთ საკანონმდებლო
კრიპტოგრაფიულ კოდებს და/
ან/და IT ინფრასტრუქტურის
ამან შეიძლება, გავლენა მოახდინოს ან ციფრულ სერტიფიკატებს
ცვლილებები, რათა დაშვებული
ენიჭებათ თუ არა იგივე
თავად კონტრაქტის სამართლებრივ იყოს იდენტიფიცირების
მტკიცებულებითი წონა,
ელექტრონული მტკიცებულება,
ძალასა და მბოჭავ ხასიათზე. როგორც ხელნაწერ
მათ შორის კრიპტოგრაფიული
ხელმოწერას?
კოდები.
ამის საპირისპიროდ, სამართლებრივი

კი არა
სისტემით შეიძლება განისაზღვროს,
განიხილეთ, შეიძლება თუ
რომ მეორე ხელშემკვრელი განიხილეთ საკანონმდებლო
არა ამგვარი კოდების/
ცვლილება, რათა
მხარის ვინაობის დაუდგენლობა სერტიფიკატების ნაბეჭდი
კრიპტოგრაფიული კოდები
დოკუმენტების სახით
არ ახდენს გავლენას მბოჭავი და და ციფრული სერტიფიკატები
წარმოდგენა, თუ უმჯობესი
იურიდიული ძალის მქონე კონტრაქტის იმავე მტკიცებულებითი წონისა
იქნება ამგვარი ელექტრონული
იყოს, როგორც ხელნაწერი
არსებობაზე, სულ მცირე, იმდენად ჩანაწერების პირდაპირ
ხელმოწერა.
შემოწმება.
მაინც, რამდენადაც ხელშემკვრელი
მხარეების ვინაობა საკმარისად
განსაზღვრული ან განსაზღვრადია
არსებობს თუ არა ჩარჩო იმის განსასაზღვრად,
(როდესაც გამოიყენება განაწილებულ ვინ შეიძლება გამოვიდეს როგორც
სერტიფიცირების ორგანო?
მონაცემთა ტექნოლოგია, ეს
შეიძლება მოხდეს ხელშემკვრელი
კი არა
მხარეების ინტერნეტპროტოკოლის ან
განიხილეთ საკანონმდებლო ჩარჩოს მიღება
კრიპტოვალუტის კოდის, ან მისამართის
განიხილეთ, აუცილებელია თუ არა ამგვარი სერტიფიცირების ორგანოსთან
მეშვეობით). დამატებითი წესები სერტიფიცირების დაკავშირებით (მსგავსი ევროკავშირის
ორგანოს რეგულირებისა და ტექნიკური ელექტრონული იდენტიფიკაციის,
შესაძლებლობების შესახებ? ავთენტიფიკაციისა და ნდობის მომსახურების
რეგულაციისა (eIDAS))

პრაქტიკული მოსაზრებები გონიერ
გარდა ამისა, კანონმდებლებს დასჭირდებათ, განსაზღვრონ, რა წონა უნდა
მიენიჭოს ამგვარ მტკიცებულებას სასამართლოს მიერ და იმსჯელონ, თუ როგორ
კონტრაქტებთან დაკავშირებით
შეიძლება ამგვარი მტკიცებულების წარდგენა პრაქტიკაში. მაგალითად, მათ თუ გონიერი კონტრაქტები იდება
უნდა იმსჯელონ, განხილულ უნდა იქნეს თუ არა კრიპტოგრაფიული კოდები ტრადიციულად, ანუ პირადად და
ან ციფრული სერტიფიკატები (სველი) ხელმოწერის ეკვივალენტურად და ქაღალდზე (ე.ი. არა ხელშეკრულების
რა შემთხვევებში შეიძლება ამგვარი მტკიცებულებების ეჭვქვეშ დაყენება და დადების მოდელის ფარგლებში),
გაქარწყლება. აქ შეიძლება წარმოიშვას შემდეგი პრაქტიკული საკითხები: კონტრაქტების მხარეების
შეიძლება თუ არა ამგვარი კრიპტოგრაფიული კოდების ან ციფრული იდენტიფიკაცია და დამოწმება
სერტიფიკატების ნაბეჭდი დოკუმენტების სახით წარმოდგენა ან უმჯობესი შეიძლება ისევე მოხდეს, როგორც
(ან აუცილებელი, ზოგიერთ შემთხვევაში) ხომ არ იქნება ამგვარი ელექტრონული ნებისმიერი არაგონიერი კონტრაქტის
დოკუმენტების უშუალოდ გამოკვლევა ან მხარეების ჩვენებებზე დაყრდნობა,
შემთხვევაში. თუმცაღა, ამგვარ
ან იმ მოწმის ჩვენებაზე დაყრდნობა, რომელმაც გამოიკვლია ამგვარი
შემთხვევაშიც კი, ზოგიერთი
დოკუმენტები.
ავტომატიზებული პროცესი კონტრაქტის
როდესაც განვსაზღვრავთ, უნდა იქნეს თუ არა მიღებული ამგვარი დადების შემდეგ შეიძლება
მტკიცებულება და როგორ უნდა იქნეს მიღებული და რა წონა უნდა მიენიჭოს მოითხოვდეს ცალკე იდენტიფიკაციას
მას, კანონმდებლებმა უნდა განიხილონ, არსებობს თუ არა ჩარჩო იმის და დამოწმებას — მაგალითად,
განსასაზღვრად, თუ ვის შეუძლია იმოქმედოს, როგორც სერტიფიცირების ზოგიერთი გადახდა ან მითითება.
ორგანომ.22 კრიპტოგრაფიულ კოდს ან ციფრულ სერტიფიკატს
შეიძლება ჰქონდეს მეტი მტკიცებულებითი წონა, თუ ის გამოცემული ან
ვინაობის იდენტიფიცირება და
მოწოდებულია სერტიფიცირებული მომწოდებლის ან იმ ორგანოს მიერ, ვისი
დამოწმება შეიძლება უფრო
კვალიფიკაციის შემოწმებაც შესაძლებელია. თუ ამგვარი ჩარჩო არ არსებობს,
რთული იყოს ხელშეკრულების
კანონმდებლებმა უნდა შექმნან წესები, რომლებიც დაარეგულირებს მათ
დადების მოდელში, სადაც ხდება
კვალიფიკაციას და იმ ტექნიკურ გარანტიებს, რომლებიც ამ ორგანოებმა უნდა
კონტრაქტების ავტომატიზებული
წარმოადგინონ.
დადება. ჩვენი აზრით, რა ფარგლებში
იქნება შესაძლებელი ვინაობის
იდენტიფიცირება და დამოწმება
ამგვარ მოდელში, სავარაუდოდ,
დამოკიდებული იქნება კომპიუტერული
პროგრამის თვისებებსა და
ხელმისაწვდომი მონაცემების
წყაროებზე. სხვა სიტყვებით, ეს არის
პრობლემა, რომელიც ტექნოლოგიური
გადაწყვეტის ძიებაშია.
22 მაგ. “eIDAS” რეგულაცია ითვალისწინებს ამგვარ ჩარჩოს. ის ვრცელდება „ნდობის ამ კუთხით, მხარეთა
მომსახურების მიმწოდებლებზე“ (ფართოდ იგულისხმება პირები, რომლებიც ხელშეკრულებაში ან განაწილებული
უზრუნველყოფენ, ამოწმებენ, ადასტურებენ ნამდვილობას ან ინახავენ ელექტრონულ
მონაცემების პირობებში შეიძლება
ხელმოწერებს, ბეჭედს, ლუქს ან ვებგვერდის ავთენტიფიკაციის სერტიფიკატებს). ამ
მიმწოდებლებმა უნდა დააკმაყოფილონ სხვადასხვა მოთხოვნა “eIDAS” რეგულაციის გათვალისწინებულ იქნეს კონკრეტული
საფუძველზე, რათა მათი მომსახურება ჩაითვალოს „კვალიფიციურად“, “eIDAS” პროცედურები. ზოგადად,
რეგულაციის მიხედვით.
იდენტურობის ელექტრონული

სერტიფიცირების ორგანოები გონიერი კონტრაქტებისთვის
ელექტრონული გარიგებების კონტექსტში, რომლებიც სრულდება კერძო-საჯარო კოდების კრიპტოგრაფიის გამოყენებით,
სერტიფიცირების ორგანო არის სანდო მესამე მხარე, რომელიც დაამოწმებს კონკრეტულ საჯარო კოდზე საკუთრების უფლებას.
შესაბამისად, სერტიფიცირების ორგანოს არსებობა შეიძლება გამოყენებულ იქნეს იმის დასამოწმებლად, რომ საჯარო კოდი,
რომელიც გამოყენებულ იქნა გონიერი კონტრაქტის დასადებად, ეკუთვნის კონკრეტულ პირს (და მხოლოდ ამ პირს შეეძლო, მოეწერა
ხელი კონტრაქტზე თავისი სერტიფიცირებული საჯარო კოდის გამოყენებით მის შესატყვის კერძო კოდთან ერთად). თუ გამოვიყენებთ
გონიერი კონტრაქტებისთვის, ამ ტექნოლოგიას შეუძლია, უზრუნველყოს გარკვეული გარანტია გონიერი კონტრაქტის შესაბამისი
მხარეების იდენტობის დადგენის თვალსაზრისით. თუმცა ამჟამად ტექნოლოგიას აქვს გარკვეული სისუსტეები. მაგალითად, იმის
გამო, რომ სერტიფიცირების ორგანოები არ არიან ზოგადად გამჭვირვალე მათ მიერ გაცემულ სერტიფიკატებთან დაკავშირებით, და
ამდენად, რთულია მყისიერად იმ შემთხვევების გამოვლენა, როდესაც სერტიფიცირების ორგანო გამოსცემს ყალბ სერტიფიკატებს,
რომლებიც შეიძლება, გამოყენებულ იქნეს შერჩეულ სამიზნეზე თავდასხმისათვის.23
23 დამატებითი ინფორმაციისთვის იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორც შეიძლება სერტიფიკაციის ორგანო მოერგოს გონიერ კონტრაქტებს და
როგორ შეიძლება აღმოიფხვრას ამჟამინდელი მოდელის ზოგიერთი სისუსტე, იხილეთ: SCPKI: A Smart Contract-based PKI and Identity System”,
Mustafa Al-Bassam, University College London, ხელმისაწვომია: http://www0.cs.ucl.ac.uk/staff/M.AlBassam/publications/scpki-bcc17.pdf

დამოწმების საშუალებები შეიძლება, კერძო კოდით, მხარეებს ან მოსთხოვონ მას, უზრუნველყოს
მოქმედი სამართლებრივი ჩარჩოს შეეძლებათ, გამოიყენონ ეს კოდები იდენტიფიკაციის, უფლებამოსილებისა
მიხედვით, ითვალისწინებდეს უფლებამოსილი ხელმომწერების და ქმედუნარიანობის დამოწმების და
ზოგიერთი ამ საკითხის გადაწყვეტას. ხელმოწერის რწმუნებულებად. ნამდვილობის დადგენის საშუალება,
ევროკავშირის მასშტაბით, ამდენად, მანუალური ხელმოწერების როდესაც ეს ნებადართული,
რეგულაცია № 910/2014 (“eIDAS ნიმუშების სია შეიძლება გაუქმდეს და შესაძლებელი და პრაქტიკულია
რეგულაცია“)24 შეიცავს ამგვარ მოხდეს ხელმოწერის ნამდვილობის (კონკრეტულად ფულის გათეთრების,
სამართლებრივ ჩარჩოს. პიროვნების დადასტურება ავტომატიზებულად. ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის
ელექტრონული იდენტიფიკაციის და კლიენტის ცოდნის მოსაზრებებთან
ზოგად საკითხებთან ერთად ის გარკვეული ანალიზი იქნება დაკავშირებით, იხილეთ ქვემოთ,
ადგენს, რომ „კვალიფიციური საჭირო იმასთან დაკავშირებით, ნაწილი 2.8.).
ელექტრონული ხელმოწერები“ უნდა აკმაყოფილებს თუ არა
ჩაითვალოს ხელნაწერი ხელმოწერის კრიპტოგრაფიული კოდის 2.1.5 გონიერი კონტრაქტები,
ეკვივალენტურად. 25
გამოყენება განაწილებულ მონაცემთა როგორც „ზოგადი წესები და
ტექნოლოგიაზე დაფუძნებული პირობები“
შეიძლება, განვითარდეს სხვა გარიგებების ხელმოწერისთვის იურისდიქციების უმრავლესობას აქვს
მოსახერხებელი მიდგომები, რაც „კვალიფიციური ელექტრონული კონკრეტული კანონები, რომლებიც
ეფექტურად აკავშირებს პირის ან ხელმოწერის“ მოთხოვნებს უკავშირდება „ზოგადი წესების და
იურიდიული წარმონაქმნის ციფრულ “eIDAS” რეგულაციის მიხედვით. პირობების“ ან „სტანდარტული
ვინაობას მის რეალურ ვინაობასთან. ზოგადად, ეს ფაქტობრივი კითხვაა, (ბიზნეს) პირობების“ გამოყენებას.
მაგალითად, იმის გათვალისწინებით, და დამოკიდებულია მონაცემების გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში
რომ განაწილებულ მონაცემთა განაწილების ტექნოლოგიის მნიშვნელოვანია, პირველ რიგში,
ტექნოლოგიის მონაწილეები „ხელს შესაბამისი სისტემის მახასიათებლებზე იმის დადგენა, თუ როდის შეიძლება
აწერენ“ გარიგებებს უნიკალური და იმაზე, თუ როგორ გამოიყენება გონიერი კონტრაქტი მიჩნეულ იქნეს
კერძო კოდის გამოყენებით, არსებობს კრიპტოგრაფიული კოდები ამ ზოგად წესებად და პირობებად.
შესაძლებლობა, რომ ეს უნიკალური სისტემის ფარგლებში.
კოდი აღიარონ ელექტრონული არსებული სამართლებრივი წესები და
ხელმოწერის ფორმად. სულ მცირე, ეს მესამე მხარეთა გამოყენება პრინციპები, რომლებიც არეგულირებენ
დაამოწმებს, რომ პირმა, რომელსაც ხელშემკვრელმა მხარეებმა შეიძლება, ხელშეკრულების ზოგად წესებსა და
აქვს წვდომა შესაბამის კერძო აგრეთვე, გამოიყენონ მესამე პირობებს, შეიძლება, თავისთავად
კოდთან, მოაწერა ხელი გარიგებას; მხარე (როგორიცაა, მაგალითად, საკმარისად ვრცელი იყოს, რათა
მაგრამ ამას გარდა, თუ თითოეული სერტიფიცირების ორგანო ან მოიცვას გონიერი კონტრაქტები,
უფლებამოსილი ხელისმომწერი ციფრული რეესტრის ოპერატორი, როგორც ზოგადი წესები და პირობები.
ისარგებლებს საკუთარი უნიკალური ამგვარის არსებობის შემთხვევაში), ბევრ იურისდიქციაში გადამწყვეტია
24 ევროპის პარლამენტისა და საბჭოს 2014 წლის 23 ივლისის No. 910/2014 რეგულაცია ელექტრონული გარიგებებისთვის ელექტრონული
იდენტიფიკაციის და ნდობის მომსახურებების შესახებ შიდა ბაზარზე და დირექტივის 1999/93/EC გაუქმების შესახებ, OJ(EU)L 257/73.
25 “eIDAS” რეგულაცია ითვალისწინებს ელექტრონული ხელმოწერის რამდენიმე ფორმას, სადაც „კვალიფიციური ელექტრონული ხელმოწერები“
არის იმგვარი ელექტრონული ხელმოწერები, რომლებიც უზრუნველყოფს ყველაზე მაღალი ხარისხის სანდოობას, რადგან ისინი იქმნებიან
ელექტრონული ხელმოწერის შექმნის სპეციალური ხელსაწყოთი, რომელიც აკმაყოფილებს გარკვეულ ტექნიკურ კრიტერიუმებს და იყენებს
ციფრულ სერტიფიკატებს, რომ დაამოწმოს ელექტრონული ხელმოწერის ნამდვილობა (იხ. „სერტიფიცირების ორგანოები გონიერი
კონტრაქტებისთვის“ ამ ნაწილში 2.1.4).

იმის დადგენა, არის თუ არა გონიერი ამის მიუხედავად, მოსალოდნელია, მომხმარებელთა უფლებების
კონტრაქტის პირობები წინასწარ რომ სასამართლო ფრთხილად ეფექტურად დაცვასთან, რაც ამჟამად
ჩამოყალიბებული კონტრაქტების დიდი გააანალიზებს ამ საკითხს არსებული მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია
რაოდენობისთვის, ან/და როდესაც სამართლებრივი პრინციპების ევროკავშირის ფარგლებში და მის
კონტრაქტის ერთი მხარე მეორესთან გათვალისწინებით, იმის გარეთ.
ურთიერთობს მისივე სტანდარტული განსასაზღვრად, უნდა ჩაითვალოს თუ
ხელშეკრულების საფუძველზე, არა კონტრაქტი ზოგად წესებად და მეორე, სასარგებლო იქნება იმაზე
რომლის პირობებიც არ ექვემდებარება პირობებად. მსჯელობა, გონიერი კონტრაქტების
მოლაპარაკებას. 26
ამ კონტექსტში რომელიმე პრაქტიკული თვისება
მნიშვნელოვანია, განვასხვაოთ აგრეთვე გავრცელებულია პრაქტიკა, ხომ არ ართულებს ზოგად წესებთან
კონტრაქტის სტანდარტული რომ ზოგად წესებსა და პირობებთან დაკავშირებული მოთხოვნების
პირობები და კომპიუტერული დაკავშირებული მოთხოვნები შესრულებას (ან შესაძლოა,
პროგრამის სტანდარტიზაცია, მიმართულია მომხმარებლების სხვაგვარად ამართლებს გონიერი
რომელიც გამოიყენება გონიერი დასაცავად. მართალია, ზოგ კონტრაქტების განსხვავებულად
კონტრაქტებისთვის. სტანდარტული იურისდიქციაში ზოგადი წესების და რეგულირებას). ზოგადად, კანონები,
კომპიუტერული პროგრამის გამოყენება პირობების შესახებ მოთხოვნები რომლებიც უკავშირდება ზოგად
აუცილებლად არ ნიშნავს, რომ აგრეთვე ვრცელდება ბიზნესებს წესებსა და პირობებს, შეიძლება,
გონიერი კონტრაქტი წარმოადგენს შორის ურთიერთობებზე, მოთხოვნები, იყოს იმპერატიული ხასიათის წესები
ზოგად წესებსა და პირობებს. რომლებიც მიემართება იმ ზოგად და მოთხოვნები (რაც ნიშნავს, რომ
წესებსა და პირობებს, რასაც ბიზნესი მხარეებს არ ექნებათ ამგვარი
ნაკლებია ალბათობა, რომ გონიერი უწესებს მომხმარებლებს, როგორც მოთხოვნებიდან გადახვევის
კონტრაქტები განხილული იქნება წესი, უფრო მკაცრია. შესაძლებლობა). მაგალითისთვის,
ზოგად წესებად და პირობებად, თუ ზოგიერთი წესი შეიძლება კრძალავდეს
მათთან დაკავშირებით საკმარისი თუ არსებული წესები, ზოგადად, პოტენციურად დამამძიმებელ
მოლაპარაკება გაიმართა მხარეებს გამორიცხავს გონიერი კონტრაქტების ან მოულოდნელ პირობებს, ან
შორის, ან თუ ისინი ერთმა გამოყენებას ან გონიერი მოითხოვდეს, მათზე გაამახვილონ
ხელშემკვრელმა მხარემ არ წარუდგინა კონტრაქტების კონკრეტული ტიპის მომხმარებლის ყურადღება, ან
მეორეს. მაგალითად, როდესაც გამოყენებას, კანონმდებლებმა მოითხოვდეს, რომ, ვინც იყენებს
ვიყენებთ განაწილებულ მონაცემთა შეიძლება იმსჯელონ არსებული ამ ზოგად პირობებს და წესებს,
ტექნოლოგიის საჯარო პლატფორმას, წესების შეცვლაზე, რათა ხელი შეუწყონ მან სამართლიანად და ნათლად
პლატფორმის პირობები, შეიძლება გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას. დაწეროს და მიიტანოს ადრესატამდე
ჩავთვალოთ, რომ მხარეებს მიაწოდა ამ საკითხზე მსჯელობისას, ეს პირობები და არ შეიყვანოს ის
პლატფორმის ოპერატორმა ან სავარაუდოა, რომ კანონმდებლები შეცდომაში. პრაქტიკული გამოწვევები
განვითარების ძირითადმა ჯგუფმა, გონიერი კონტრაქტების გამოყენების შეიძლება წარმოიშვას ამ ტიპის
რომელიც პასუხისმგებელია კოდის სიკეთეებს (როგორებიცაა, გაზრდილი მოთხოვნების დაკმაყოფილებისას,
დიზაინზე (ე.ი., მესამე მხარემ ან ეფექტურობა და ადამიანის შეცდომის განსაკუთრებით იმ გონიერი
მხარეებმა) და არა პლატფორმის რისკის შემცირება, რაც ავტომატიზებას კონტრაქტების შემთხვევაში, რომლებიც
ერთმა მომხმარებელმა მეორეს. ახლავს თან) დააბალანსებენ დადებულია ინტეგრირებული
26 აღსანიშნავია, რომ ზოგიერთ სამართლის სისტემაში კონტრაქტის პირობები ჩაითვლება ზოგად წესებად და პირობებად იმ შემთხვევაშიც კი, თუ
მომხმარებელს ეს პირობები წინასწარ არ ჩამოუყალიბებია თავისთვის და თუ მას სურს მისი გამოყენება მხოლოდ ერთხელ.

პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა დაადგინონ, არეგულირებს თუ არა არსებული კანონმდებლობა ზოგადი წესებისა და
პირობების გამოყენებას, რამდენად სამართლიანად, და ა.შ. დადებითი პასუხის შემთხვევაში, კანონმდებლებმა პირველად
უნდა შეაფასონ, რამდენად შეიძლება არსებული ჩარჩოს პრინციპებიდან გამომდინარე გონიერი კონტრაქტების მიკუთვნება
ზოგადი წესებისა და პირობების კატეგორიისთვის; მეორე, კანონმდებლებმა უნდა იმსჯელონ, ხომ არ გაართულებს არსებული
ჩარჩო გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას პრაქტიკაში, მაგალითად, იმის გამო, რომ ზოგადი წესები და პირობები
წარმოდგენილ უნდა იქნეს კონკრეტული მედიუმის მეშვეობით, ან იმის გამო, რომ წესები და პირობები, რომლებიც დაწერილია
პროგრამულ ენაზე, შეიძლება, მიჩნეულ იქნეს „ბუნდოვნად“, და შესაბამისად, დაირღვეს მოთხოვნა, რომ კონტრაქტი უნდა
იყოს სამართლიანი, ნათელი და არ უნდა შეიყვანოს პირი შეცდომაში.
თუ ამგვარი მოთხოვნები არსებობს, კანონმდებლებმა უნდა იმსჯელონ, ხომ არ უნდა შეიცალოს არსებული კანონები
იმისთვის, რომ ხელი შეუწყონ იმ გონიერი კონტრაქტების უკეთ გამოყენებას, რომლებიც სრულად ან ნაწილობრივ ჩაითვლება
ზოგად წესებად და პირობებად. ამან შეიძლება მიიღოს საკანონმდებლო ცვლილების სახე, რომელიც უზრუნველყოფს მეტ
მოქნილობას ზოგადი წესების და პირობების ყველა ტიპის მიმართ გამოსაყენებელ წესებში (ე.ი., ეს შეეხება როგორც გონიერ,
ისე არაგონიერ კონტრაქტებს). ალტერნატიულად, იგივე შეიძლება იქნეს მიღწეული გონიერი კონტრაქტების გამოყენებისთვის
სპეციალური პირობების შემუშავებით (მაგალითად, უზრუნველყოფილ იქნეს პროგრამულ ენაზე შედგენილი სამომხმარებლო
კონტრაქტის ნებისმიერი ნაწილის თარგმანი ბუნებრივ ენაზე).
კანონმდებლებმა, აგრეთვე, უნდა იმსჯელონ იმის შესახებ, აქვს თუ არა არსებულ კანონმდებლობას, რომელიც არეგულირებს
ზოგადი წესებისა და პირობების გამოყენებას, გონიერი კონტრაქტების პირობების ნაწილობრივ ძალადაკარგულად ქცევის
ეფექტი (მაგალითად, როდესაც ზოგიერთი პირობა მიიჩნევა უსამართლოდ) და თუ არის არსებული კანონმდებლობა,
მიმართული ამ ხარვეზის შესავსებად. თუ ამ შემთხვევასთან გვაქვს საქმე, კანონმდებლებმა უნდა იმსჯელონ, არის თუ არა
ეს სიცოცხლისუნარიანი ვარიანტი გონიერი კონტრაქტების განვითარებისთვის და უნდა იქნეს თუ არა უზრუნველყოფილი
ალტერნატიული შედეგები (ამ საკითხზე დამატებითი განხილვისთვის იხილეთ ზემოთ ნაწილები; 2.3 4 და 2.3 6).
მოქმედ კანონმდებლობაში არის თუ არა დებულებები, რომლებიც

არეგულირებს „ზოგად წესებსა და პირობებს“?
კი არა
გონიერი კონტრაქტები (ან მათი ნაწილები)

დამატებითი ზომები არ არის
თუ შეიძლება დაკვალიფიცირდეს „ზოგად
საჭირო
წესებად და პირობებად“?
კი არა
არსებული ჩარჩო ხომ არ გაართულებს გონიერი

კონტრაქტების გამოყენებას პრაქტიკაში ან
ძალადაკარგულად აქცევს გონიერი კონტრაქტის
საჭირო
ნაწილებს იმის გამო, რომ ისინი არ აკმაყოფილებენ
გარკვეულ ფორმალურ მოთხოვნებს?
კი არა
განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილება, რათა უკეთ

შეუწყოთ ხელი გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას
(მაგ., მეტი მოქნილობის შეტანით „ზოგად წესებსა და
საჭირო
პირობებში“ ან გონიერ კონტრაქტებთან დაკავშირებით
კონკრეტული დებულებების მიღებით).

მოდელის გამოყენებით, როდესაც მხარეებს შეიძლება დასჭირდეთ მხარეებმა უნდა შეასრულონ
თავად კონტრაქტი არის დაწერილი შესაძლებლობა, ცვლილება იმისთვის, რომ სამართლებრივი
კომპიუტერული კოდით. შეიტანონ კონტრაქტში რეგულაციების ძალა და აღიარება ჰქონდეს მათ
ცვლილების კვალდაკვალ და მის მიერ ხელშეკრულების შესრულებას.
რამდენადაც შეიძლება, მოქმედი გასათვალისწინებლად. ეს საშუალებას მაგალითად, სამართლებრივი
სამართლის მიხედვით გონიერი მისცემს მხარეებს, გააგრძელონ სისტემები შეიძლება მოიცავდეს
კონტრაქტი ჩაითვალოს „ზოგად გონიერი კონტრაქტის გამოყენება. კანონებს, რომლებიც ითვალისწინებენ
წესებად და პირობებად“, კონტრაქტის ამდენად, გონიერ კონტრაქტებს სავალდებულო მოთხოვნებს შესაბამისი
ის დებულებები, რომლებიც არღვევენ შეიძლება დასჭირდეთ კონტრაქტის საკუთრების დამქირავებლის მიერ
ზოგადი წესებისა და პირობების ძალაში ყოფნის პერიოდში საკუთრებით სარგებლობასთან
მიმართ მოქმედ სავალდებულო მისი გადაკეთების მექანიზმის დაკავშირებით. ასეთია, მაგალითად,
სამართლებრივ მოთხოვნებს, გათვალისწინება. ამგვარი მექანიზმის მოთხოვნა, რომ გამქირავებელმა
შეიძლება ბათილად იქნეს ცნობილი და გაუთვალისწინებლობამ შეიძლება უზრუნველყოს დამქირავებელი
ამის შედეგად კონტრაქტში გაჩენილი გამოიწვიოს გონიერი კონტრაქტის საკუთრებაზე წვდომის საშუალებით.
ხარვეზები შეიძლება (და შეიძლება ან მისი ცალკეული დებულებების თუ გონიერი კონტრაქტის დებულებები
არც) შეივსოს მოქმედი სამართლის გაბათილება. მართალია, ეს არ შეესაბამება ამ მოთხოვნებს, ისინი
შესაბამისი ნორმებისა და პრინციპების შეეხება ნებისმიერ კონტრაქტს, გახდებიან არააღსრულებადი ან
გათვალისწინებით. ქვემოთ, 2.3.4 მაგრამ გონიერი კონტრაქტის ბათილი. ამ მაგალითში სასამართლომ
და 2.3.6 ნაწილები დამატებით ავტომატიზებული ხასიათი ნიშნავს, შეიძლება გადაწყვიტოს, რომ გონიერი
განიხილავს გონიერ კონტრაქტებში რომ არსებობს განსაკუთრებული კონტრაქტის დებულება, რომელიც
ბათილი დებულებების, ხარვეზების და პრაქტიკული საკითხები, რომლებიც ითვალისწინებს გაქირავებული
შეცდომების შესაძლო გავლენას. განხილვას საჭიროებს, როდესაც ოფისის ავტომატურად დაკეტვას
გონიერ კონტრაქტებში ცვლილების (რაღაც კომპიუტერული პროგრამის
2.1.6 სხვა მოქმედი კანონები შეტანაა მიზანი (იხ. ნაწილი 2.4 წყალობით), თუ ქირა არ იქნება
უფრო ზოგადად, გონიერი გონიერი კონტრაქტების ცვლილებაზე გადახდილი, ბათილია იმის გამო, რომ
კონტრაქტები უნდა შეესაბამებოდეს დამატებითი განხილვისთვის). ის უკანონოდ ერევა დამქირავებლის
მოქმედ იმპერატიულ დებულებებს მფლობელობის სამართლებრივ
და სამართლის პრინციპებს. ეს როგორც ზემოთ, 2.1.5 უფლებაში.
შეიძლება მოიცავდეს არა მხოლოდ იმ ნაწილში ხაზგასმით აღვნიშნეთ,
დებულებებს, რომლებიც არსებობდა სახელშეკრულებო სამართლის კონტრაქტის პირობების
კონტრაქტის დადების მომენტში, იმპერატიული დებულებები ან სამართლებრივი ძალა ყოველთვის
არამედ, აგრეთვე, იმ დებულებებსაც, მოთხოვნები ხშირად გამომდინარეობს უნდა შეფასდეს თითოეული
რომლებიც მოგვიანებით შეიმუშავეს. მომხმარებელთა დაცვის კანონებიდან, დებულების და სამართლებრივი
ზოგიერთი კანონი, როგორებიცაა, თუმცა სხვა კანონებიც შეიძლება ურთიერთობისთვის ცალკე და
მაგალითად, სანქციების შესახებ იყოს რელევანტური. ბევრი ყველა რელევანტური გარემოების
კანონები, შეიძლება აგრეთვე სამართლის სისტემა ითვალისწინებს გათვალისწინებით. როდესაც
გავრცელდეს არსებულ კონტრაქტებზე სავალდებულო მოთხოვნას, რაც კონტრაქტის პირობა აღმოჩნდება
და ზოგ შემთხვევაში, კანონს და დაკავშირებულია კონკრეტული ტიპის იურიდიული ძალის არმქონე ან
რეგულაციას შეიძლება ჰქონდეს კონტრაქტის შესრულებასთან — ბათილი, ამის შედეგად შექმნილი
უკუქცევითი ძალა. შესაბამისად, მაგალითად, მოთხოვნებს, რომლებიც ხარვეზი შეიძლება შეივსოს

შესაბამის სამართლის სისტემაში რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა
მოქმედი წესებისა და დოქტრინების რაც შეეხება DLT-ს, პირველი ნაბიჯია კანონმდებლის მიერ იმის გარკვევა,
შესაბამისად, რაც დამატებით საკმარისად ფართოა თუ არა არსებული კანონის დებულებები, რათა მათი
განხილულია ქვემოთ, 2.3.4 და 2.3.6 არსიდან გამომდინარე დაუშვან ჩანაწერების გაკეთება და შენახვა DLT-ს
გამოყენებით. თუკი შესაბამისი დებულებები არ არის საკმარისად ფართო, რომ
ნაწილებში.
ამოიცნოს ამგვარი DLT-ზე დაფუძნებული ჩანაწერები, კანონმდებლებმა უნდა
იმსჯელონ, არის თუ არა აუცილებელი არსებულ კანონებში ცვლილებების შეტანა,
2.2 მოთხოვნები ფორმის მიმართ
რათა ეს იქნეს გათვალისწინებული.27
და საჯარო რეგისტრაცია
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ზოგ შემთხვევაში შესაძლოა, ეს არ იყოს აუცილებელი, თუკი არსებული
კითხვა გონიერ კონტრაქტებთან კანონმდებლობა პირდაპირ არ კრძალავს ამგვარი ჩანაწერების გამოყენებას
მიმართებით არის, როგორ შეძლებენ ან სხვაგვარად არ აყენებს კითხვის ნიშნის ქვეშ მათ ნამდვილობას. თუმცა,
ისინი ხელშეკრულების ფორმასთან ზოგიერთ შემთხვევაში, კანონმდებლებს შესაძლოა, დასჭირდეთ კანონების
დაკავშირებული მოთხოვნის მოდიფიცირება, რათა პირდაპირ იქნეს აღიარებული, რომ ციფრული ჩანაწერი,
რომელიც ელექტრონულად იქნა რეგისტრირებული DLT-ს გამოყენებით, მიჩნეულ
დაკმაყოფილებას, ან მოთხოვნას, რომ
იქნეს ნამდვილ ჩანაწერად, თუკი ის აკმაყოფილებს გარკვეულ მოთხოვნებს.
ხელშეკრულება ან დაკავშირებული
კანონმდებლებს მოუწევთ, ჩამოაყალიბონ, რა მოთხოვნების დაკმაყოფილების
ქმედება რაიმე სახით იყოს საჯაროდ
და რა მიზნებისთვის იქნება ეს ჩანაწერები ნამდვილი.
რეგისტრირებული.
ასევე შესაძლოა, საჭირო გახდეს კანონმდებლობის შემუშავება იმისათვის, რომ
2.2.1 სამართლებრივი ფონი პირდაპირ იქნეს აღიარებული ან დაშვებული DLT-ს გამოყენება კონკრეტული
ბევრ სამართლებრივ სისტემაში მიზნებისთვის. მაგალითისთვის, საფრანგეთმა მოახდინა საკანონმდებლო
გარკვეული ტიპის კონტრაქტები, რეფორმა, რომლის თანახმად, მოხდა DLT-ს რეესტრის და მისი ჩანაწერების
აღიარება ბირჟაზე განუთავსებელი ფასიანი ქაღალდების წარმოდგენის,
შეტყობინებები, ინსტრუქციები, და ა.შ.
გადაცემის და დაგირავების მიზნებისთვის შესაბამისი გამომცემი კომპანიის
უნდა დაიდოს განსაზღვრული ფორმით,
დისკრეციის საფუძველზე.28 ისევ და ისევ, სხვა შემთხვევებში, შესაძლოა არ
ან ისინი უნდა შეესაბამებოდნენ
იყოს საჭირო ამგვარი აღიარების პირდაპირი გათვალისწინება, თუკი შესაბამისი
გარკვეულ ფორმალურ მოთხოვნებს.
კანონმდებლობა, რომლითაც ფუძნდება რეესტრი ან განისაზღვრება მისი
ამით შესაძლოა, შეიზღუდოს
სამართლებრივი სტატუსი, საკმარისად ნეიტრალურია ტექნოლოგიების მიმართ.
მხარეთა თავისუფლება, დადონ
კანონმდებლებმა ეს გარემოება უნდა შეაფასონ.
ხელშეკრულებები, მისცენ
შეტყობინებები ან გასცენ ინსტრუქციები ამ კონტექსტში კანონმდებლებმა ასევე უნდა მიიღონ მხედველობაში DLT‑ზე
ნებისმიერი ფორმით, მათ შორის დაფუძნებულ რეესტრებთან დაკავშირებული რელევანტური საკითხები,

როგორებიცაა: უსაფრთხოების დონე, რომელიც უნდა იყოს მოთხოვნილი,
ელექტრონულად ან ზეპირად. მხარეებს
საზოგადოების წვდომის ხარისხი და ნდობა, რომლებიც მას ექნება, თუკი
ასევე შესაძლოა, კანონის ძალით
რეესტრი მხოლოდ ამ ფორმით იქნება ხელმისაწვდომი, ისევე როგორც
მოეთხოვებოდეთ ან უფლება ჰქონდეთ,
თავსებადობა მონაცემთა დაცვის მოთხოვნებთან.
ერთმანეთს შორის შეათანხმონ
ამგვარი მოთხოვნები. 27 იხილეთ მაგალითად, DLT-ს ჩანაწერების მაღიარებელი კანონმდებლობის შემოღება
ვერმონტში, ხელმისაწვდომია: https://law.justia.com/codes/vermont/2016/title-12/
chapter-81/ section-1913; and in Delaware, available at: https://legiscan.com/DE/
text/SB69/id/1627743
28 იხილეთ https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000036171908
&categorieLien=id და “France pioneers blockchain legal framework for unlisted
securities”, ხელმისაწვდომია: https://www.cliffordchance.com/content/dam/
cliffordchance/PDFDocuments/Client%20Briefing%20-%20France%20-%20
Blockchain%20 for%20unlisted%20securities%20180750-4-2....pdf

როგორც დამატებითი ნაბიჯი, კანონმდებლებმა უნდა განიხილონ, გონიერი კონტრაქტის დადების პროცესში უნდა იქნეს თუ არა
შემოღებული მესამე პირების (როგორებიც არიან: ნოტარიუსები, საჯარო დაწესებულებები ან სასამართლო) ჩართულობასთან
დაკავშირებული მოთხოვნები, იმის გათვალისწინებით, რომ ამ მესამე პირებს შესაძლოა, ჰქონდეთ კონკრეტული როლი ამ
ტრანსაქციაში, როგორიც არის ტრანსაქციასთან დაკავშირებული გარკვეული შედეგების შესახებ მხარეთა შეტყობინება ან
გაფრთხილება. ასეთ შემთხვევაში, კანონმდებლებმა ასევე უნდა უზრუნველყონ, რომ ნებისმიერი ასეთი მოთხოვნები იყოს
საკმარისად მოქნილი ტექნოლოგიების საჭიროებისამებრ გამოყენების მიმართ; მაგალითად, დაუშვას შესაძლებლობა, რომ
მესამე მხარემ მოახდინოს გონიერი კონტრაქტის დამტკიცება ციფრული სერტიფიკატის გამოყენებით (ნაცვლად ბეჭდის დასმის
ან ხელმოწერის ფიზიკურად განხორციელებისა, რასაც ადგილი ექნებოდა ტრადიციული კონტრაქტის შემთხვევაში).
კანონმდებლების ტვირთი იქნება, გააკეთონ პოლიტიკური არჩევანი, თუ და რა მოცულობით უნდა განხორციელდეს ცვლილებები
მესამე მხარის ჩართულობასა და/ან ფორმასთან დაკავშირებით არსებულ მოთხოვნებში. იმ შემთხვევებში, როდესაც ფორმის
მიმართ არსებული მოთხოვნების ძირითადი მიზანი მტკიცებულებითი და/ან გამჭვირვალეობის ფუნქციაა, კანონმდებლებმა
შეიძლება იმსჯელონ, რომ საჯაროდ ხელმისაწვდომი DLT-ზე დაფუძნებული რეესტრის გამოყენება (ან ტრანსაქციის სხვაგვარად
ჩაწერა საჯარო DLT პლატფორმაზე) მიჩნეულ იქნეს საკმარისად ამ ფუნქციის განსახორციელებლად. ასეთ შემთხვევაში,
მათ შესაძლოა, გადაწყვიტონ, ცვლილებები შეიტანონ არსებულ კანონმდებლობაში, რათა მოხდეს ამ მოთხოვნისგან
განთავისუფლება, ან ეს მოთხოვნა დაკმაყოფილებულად იქნეს მიჩნეული მონაცემთა ტექნოლოგიის გამოყენებით.
მეორე მხრივ, თუკი ფორმის მიმართ არსებული მოთხოვნის (ძირითადი) მიზანია გარკვეული რჩევითი ან გამაფრთხილებელი
ფუნქციის განხორციელება, კანონმდებლები შესაძლოა, უფრო თავშეკავებულები იყვნენ ამ ფუნქციის შესუსტების მიმართ,
მხარეთა სათანადო დაცვის, უზრუნველყოფის (ან, სულ მცირე, იმის უზრუნველყოფის, რომ ისინი არ იქნებიან არაგონივრული
რისკის ქვეშ ამის გაცნობიერებისა და გაგების გარეშე) მხრივ, მათი მნიშვნელობიდან გამომდინარე.
არის თუ არა არსებული კანონმდებლობა საკმარისად ფართო/ტექნოლოგიურად

ნეიტრალური, რათა დაუშვას ჩანაწერების გაკეთება და შენახვა DLT-ს
გამოყენებით?
კი არა
განიხილეთ, არის თუ არა დამატებითი წესების

განიხილეთ ცვლილებები საკანონმდებლო და/ან IT
საჭიროება, რათა დაზუსტდეს საჭირო უსაფრთხოებისა
ინფრასტრუქტურის მხრივ, რათა შესაძლებელი გახდეს
და მონაცემთა უსაფრთხოების მოთხოვნებთან
ჩანაწერების გაკეთება და შენახვა DLT-ს გამოყენებით.
შესაბამისობის ფარგლები rements.
არის თუ არა შემთხვევები, როდესაც მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად

მოითხოვება მესამე პირების ჩართულობა (მაგ.: ნოტარიუსების, საჯარო
დაწესებულებების, სასამართლოების)?
კი არა
ასეთი მესამე მხარეების ჩართულობა,

დამატებითი ზომები არ არის საჭირო
სავარაუდოდ, უნდა შენარჩუნდეს
დაამოწმოს გააფრხილოს
ასეთი მესამე მხარეების როლი

მხოლოდ მხარეთა პირადობის
განიხილეთ პროცესის ავტომატიზაცია
დადგენაა, თუ მხარეთა გაფრთხილება
ტრანსაქციის შედეგებზე?

განსხვავდებოდეს ინტეგრირებული
აღსანიშნავია, რომ უძრავ ქონებასთან დაკავშირებულ ტრანსაქციებთან
მიმართებით შესაძლოა, მოითხოვებოდეს ნოტარიულად გაფორმებული
მოდელის შემთხვევაში, როდესაც
ხელშეკრულება და საჭირო იყოს უფლებების რეგისტრაცია მიწების რეესტრში; გონიერი კონტრაქტები (მთლიანად ან
შესაძლოა, კანონმდებლები უფრო დარწმუნებული იყვნენ DLT-ზე დაფუძნებული ნაწილობრივ) დადებულია პროგრამულ
მიწების რეესტრის ჩამოყალიბებაში (თუკი რეესტრი ადეკვატურად აკმაყოფილებს ენაზე. მაგალითად, მოთხოვნებმა,
გამჭვირვალეობისა და მტკიცებულებით ფუნქციებს და აქვს უნარი, შეინარჩუნოს რომელთაც აქვთ დაცვის ფუნქცია
საზოგადოების ნდობა), ისინი ნაკლები ხალისით მიუდგებიან სანოტარო (როგორიც არის ხელშემკვრელი
დამოწმების მოთხოვნის გაუქმებას, ვინაიდან ეს ასევე ემსახურება ხელშემკვრელი მხარეების გაფრთხილება
მხარეების გაფრთხილების და მათთვის რჩევის მიცემის მიზანს. ხელშეკრულებაში შესვლის შედეგებთან
დაკავშირებით), შესაძლოა, შეზღუდონ
მხარეთა შესაძლებლობა, გამოხატონ
დაწესებული მოთხოვნები და მიზნით, თუ რა შედეგი შეიძლება გარკვეული სახელშეკრულებო
მათთან შეუსაბამობის შედეგები მოჰყვეს მათ მიერ ხელშეკრულებაში პირობები პროგრამული ენის
განსხვავებული იქნება ყოველი შესვლას, თუმცა ნოტარიუსმა შეიძლება გამოყენებით.
კონკრეტული სამართლებრივი ასევე გასწიოს მრჩევლის ფუნქცია
სისტემისთვის. გავრცელებული მხარეებისთვის და უპასუხოს მათ მიერ ანალოგიურად, თუკი მოთხოვნები
მოთხოვნებია: ხელშეკრულების დასმულ კონკრეტულ კითხვებს. მოიცავს მესამე მხარეების ქმედებებს
წერილობითი ფორმით დადება, მისი ან საჯარო რეესტრში რეგისტრაციას,
მიწოდება ან შენახვა კონკრეტული ბევრ სამართლებრივ სისტემაში ეს პროგრამულ ენაზე დაწერილი
მედიუმის საშუალებით და/ან ფორმალობებს მოიცავს, ან მათ ხელშეკრულება შეიძლება იყოს ან
მისი ხელმოწერა ერთი ან მეტი ემატება საჯარო რეგისტრაციის არ იყოს დაშვებული. მაგალითად,
მხარის მიერ. ამ მოთხოვნებს მოთხოვნა, მაგალითად მართალია, ნოტარიუსმა შეიძლება
ბევრი მიზანი შეიძლება ჰქონდეთ, მოთხოვნა, რომ უძრავ ქონებასთან (იყოს უფლებამოსილი) დაუშვას და
მაგალითად, მტკიცებულებითი ძალა, დაკავშირებული ტრანსაქციები გააფორმოს დოკუმენტები პროგრამულ
ინფორმირება ან გაფრთხილების დარეგისტრირდეს მიწების რეესტრში ენაზე, სასამართლოებმა, ან საჯარო
მიცემა. მომხმარებელთა დაცვის ან კომპანიებთან დაკავშირებული უწყებებმა, რომლებიც მართავენ
კანონმდებლობით, შეტყობინებები ტრანსაქციები — სამეწარმეო საჯარო რეესტრებს, შეიძლება, არ
მომხმარებლებისთვის ხშირად უნდა რეესტრში. დაუშვან ეს.
იყოს მიცემული ისეთი ტექსტის
ფორმით, რაც საკმარისი იქნება 2.2.2 გავრცელება გონიერ ისევ და ისევ, პასუხი კითხვაზე,
მომხმარებლების ინფორმირებისა თუ კონტრაქტებზე დაუშვებენ ან/და გააფორმებენ თუ
გაფრთხილებისთვის. ტრადიციული გზით დადებულმა არა მესამე პირები დოკუმენტებს
გონიერმა კონტრაქტებმა (ე.ი. პროგრამულ ენაზე, შესაძლოა,
ზოგიერთ შემთხვევაში, მესამე არა დადების მოდელი), როგორც დამოკიდებული იყოს იმაზე, თუ რა
მხარეების ჩართულობა, წესი, უნდა დააკმაყოფილონ მიზანს ემსახურება ეს ფორმალობა ან
მაგალითად ნოტარიუსის, შეიძლება შესაბამისი ფორმალობები რეგისტრაციის მოთხოვნა.
სავალდებულოც კი იყოს. ასეთი იმავენაირად, როგორც არაგონიერმა
მოთხოვნა შეიძლება, განპირობებული კონტრაქტებმა. ეს განსაკუთრებით მოთხოვნების დაკმაყოფილება
იყოს ხელშემკვრელი მხარეების ეხება არაინტეგრირებულ მოდელს. შესაძლოა, უფრო რთული იყოს,
ინფორმირების და გაფრთხილების თუმცა სიტუაცია შეიძლება როდესაც გონიერი კონტრაქტი

დადებულია კომპიუტერული 2.3 გამკლავება ხარვეზებსა და თავისებურებების და სირთულეების
პროგრამის მეშვეობით (ე.ი. დადების შეცდომებთან წყარო. შემდეგი ხარვეზები და
მოდელი). მაგალითად, შეიძლება, როგორც ეს ხდება ნებისმიერი შეცდომები თანაბრად შეიძლება
რთული იყოს წერილობითი ფორმის კონტრაქტის შემთხვევაში, წამოიჭრას გონიერი და არაგონიერი
ან ხელმოწერის არსებობის მოთხოვნის შესაძლებელია, რაღაც არასწორად კონტრაქტების მიმართ:
დაკმაყოფილება (იქიდან გამომდინარე, წავიდეს ასევე გონიერი კონტრაქტის
როგორ განიმარტება ეს მოთხოვნა მოლაპარაკების, დადების, • ოფერტი და/ან აქცეპტი შეიძლება
შესაბამის სამართლებრივ სისტემაში), შესრულების ან აღსრულების შეცდომით იქნეს გაკეთებული, ან
თუკი კომპიუტერული პროგრამა არ პროცესში. ხარვეზებმა და შეცდომებმა ერთმა ან ორივე მხარემ შეიძლება
ბეჭდავს დოკუმენტს, რომელსაც შეიძლება თავი იჩინონ გონიერი არასწორად აღიქვან თავიანთი
შემდგომ ხელს აწერენ მხარეები. კონტრაქტების სხვადასხვა ასპექტთან განცხადებები. გაუგებრობა და
მიმართებით, როგორებიცაა: ოფერტი შეცდომა შეიძლება ეხებოდეს
თუმცა არსებული სამართლებრივი ან აქცეპტის შედეგად კონტრაქტის ოფერტის და აქცეპტის შინაარსს
ჩარჩო შეიძლება უშვებდეს ფორმირება, კონტრაქტის შესრულება ან მათ სამართლებრივ შედეგებს,
წერილობითი ფორმის ან ხელმოწერის ან აღსრულება, დადებისთვის, ხელშეკრულების მიხედვით
მოთხოვნის დაკმაყოფილებას შესრულების ან აღსრულებისთვის მისაწოდებელი ქონების
(კვალიფიციური) ელექტრონული გამოყენებული კომპიუტერული მახასიათებელს, და ა.შ.
ხელმოწერების ან კრიპტოგრაფიული პროგრამა, ან მხარეთა მიერ
გასაღების გამოყენებით. ნებისმიერი ამ ასპექტის გაგება. • მხარეთა შორის გაუგებრობა
მსგავსად, მარტივი მოთხოვნა, შეიძლება ასევე ეხებოდეს
რომ ხელშეკრულებები დაიდოს „ხარვეზებს ან შეცდომებს კომპიუტერული პროგრამის
წერილობით ან ტექსტური ფორმით, ერთნაირად შეიძლება ჰქონდეს მიზანს ან შინაარსს, რომელსაც
შეიძლება, დაკმაყოფილდეს, თუკი ადგილი გონიერი და არაგონიერი ისინი გეგმავენ, გამოიყენონ
შესაძლებელი იქნება და მოხდება კონტრაქტების შემთხვევაში: ხელშეკრულების დადების,
დოკუმენტების ადეკვატურად შენახვა, გონიერ კონტრაქტებს ახასიათებთ შესრულების ან აღსრულების მიზნით.
როგორიც არის განაწილებულ გარკვეული დამატებითი
მონაცემში შენახვა. მაგალითად, სირთულეები.“ • მხარეები შეიძლება ცდებოდნენ
ბევრი სამართლებრივი სისტემა იმასთან დაკავშირებით, აქვთ
ითხოვს დოკუმენტების მიწოდებას მართლაც, ბევრი ხარვეზი თუ თუ არა მათ ქმედუნარიანობა ან
ან შენახვას ე.წ. „ხანგრძლივი შეცდომა, რაც თავს იჩენს გონიერი უფლებამოსილება შესაბამისი
მოხმარების საშუალებით“.29 სავსებით კონტრაქტების ჭრილში, ანალოგიურია ქმედების განსახორციელებლად:
შესაძლებელია, რომ განაწილებული იმისა, რაც შეიძლება წამოიჭრას მაგალითად, ოფერტის ან აქცეპტის
მონაცემი დაკვალიფიცირდეს როგორც არაგონიერ კონტრაქტებთან გაკეთების ან მიღებისთვის, ან
„ხანგრძლივი მოხმარების საშუალება“ მიმართებით, თუმცა კომპიუტერული ტრანსაქციების დადასტურებისთვის.
და წაუშლელი, გაყალბებისგან პროგრამის და ავტომატიზების
დაცული ჩანაწერი შეიძლება გამოყენება გონიერ კონტრაქტებში • ხელშეკრულება ან მისი ტექსტი
სასარგებლო იყოს ამ კუთხით. შეიძლება იყოს დამატებითი შეიძლება არ იყოს სრულყოფილი.
29 ტერმინი „ხანგრძლივი საშუალება“ „ხშირად განიმარტება როგორც ინსტრუმენტი, რომელიც საშუალებას აძლევს მიმღებს, შეინახოს პირადად
მისთვის გამიზნული ინფორმაცია, იმგვარად, რომ შესაძლებელი იყოს მისი შემდგომი გამოყენება დროის ისეთი პერიოდის განმავლობაში,
როგორიც ადეკვატურია ამ ინფორმაციისთვის და რომელიც იძლევა შენახული ინფორმაციის დაუმახინჯებლად რეპროდუცირების საშუალებას
(მაგალითისთვის, იხ. მუხლი 4 of MiFID2 (დირექტივა 2014/65/EU)).

ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს • ასევე შესაძლებელია, ასევე, შესაძლოა, ქონების ჩაკეტვა
იმით, რომ არსებობდეს ისეთი კომპიუტერულმა პროგრამამ აკრძალული იყოს მოქმედი
გარემოება, რაც მხარეებს არ არასწორად შეასრულოს ქმედება კანონმდებლობით.
შეეძლოთ, განეჭვრიტათ და, ან არასწორად შეაფასოს პირობები
შესაბამისად, ხელშეკრულებაში სხვა მიზეზების გამო (ე.ი., სწორი • გონიერი კონტრაქტის პროგრამამ
არ არის გათვალისწინებული, რა პროგრამირების მიუხედავად). ასევე შეიძლება, სათანადოდ არ
უნდა მოხდეს ასეთ შემთხვევაში. მაგალითად, გონიერმა კონტრაქტმა იმუშაოს შესაბამის განაწილებულ
ალტერნატიულად, ეს შეიძლება შეიძლება, ავტომატურად მოითხოვოს მონაცემზე (ან ნებისმიერ სხვა
მოხდეს იმის გამოც, რომ სესხი, როდესაც ბალანსი გარემოში, რომელშიც ის
გარკვეული დებულებები კომპანიის საბანკო ანგარიშზე ოპერირებს), მათ შორის იმ მიზეზების
შეიძლება წინააღმდეგობაში იყოს წინასწარ დაპროგრამებულ გამო, რაც დაკავშირებულია
კანონმდებლობის სავალდებულო ქვედა ზღვარს ქვემოთ ჩამოვა. მონაცემთა წყაროებთან,
მოთხოვნებთან, როგორიც არის, შედეგად, პროგრამამ შეიძლება როგორებიცაა საჯარო რეესტრები,
მაგალითად, მომხმარებელთა „შეცდომით“ მოითხოვოს სესხი, რომლებზეც წვდომა უნდა ჰქონდეს
დაცვის კანონმდებლობა, და, თუკი მას არ „ეცოდინება“, რომ პროგრამას (მაგალითად, ასეთი
შესაბამისად, მიჩნეულ იქნეს კომპანია ელოდება ერთჯერადი მონაცემთა წყაროები შესაძლოა,
ბათილად (როგორც განხილულია გადახდის მიღებას, რომელიც იყოს არასწორი, ვადაგასული,
2.1.5 და 2.1.6 ნაწილებში). კომპანიის ბალანსს დადგენილი მიუწვდომელი, ან აღარ
ინტეგრირებულ მოდელში ასეთი ზღვრის ზევით ასწევს, ან თუკი არსებობდეს).
დანაკლისები შეიძლება ასევე ბანკი არასწორად დაადებეტებს
შეეხოს კონტრაქტის პროგრამული კომპანიის ანგარიშს. მსგავსად, • გონიერი კონტრაქტის პროგრამამ
ენის ნაწილს. კომერციული უძრავი ქონების შეიძლება, არ იმუშაოს იმის გამოც,
მიმართ გონიერი კონტრაქტისთვის რომ მან ვერ განახორციელოს
გარდა იმ საკითხებისა, რაც გამოყენებული პროგრამა საჭირო ქმედება (მაგალითად,
შეიძლება საერთო იყოს ყველა შეიძლება დაპროგრამდეს ისე, რომ ციფრული აქტივის გადაცემა ერთი
ტიპის კონტრაქტისთვის, გონიერ ავტომატურად ჩაკეტოს იჯარით მხარისგან მეორეზე შეიძლება ვერ
კონტრაქტებს ახასიათებთ დამატებითი გაცემული ქონება ვადამოსული განხორციელდეს იმის გამო, რომ
სირთულეები. მაგალითად, შეიძლება იჯარის ქირის დროულად მხარე, რომელმაც უნდა გადასცეს
წამოიჭრას შემდეგი საკითხები: გადაუხდელობის შემთხვევაში. აქტივი, არ ფლობდეს შესაბამის
თუმცა შესაძლოა, კომპიუტერულმა ციფრულ აქტივს ვადამოსული
• გონიერი კონტრაქტის პროგრამული პროგრამამ შეცდომით მოახდინოს შესრულების განხორციელების
უზრუნველყოფა შეიძლება ჩაკეტვა, თუკი ის ვერ შეძლებს ისეთი დროს).
შეიცავდეს შეცდომებს ან ხარვეზს შემთხვევების იდენტიფიცირებას,
კონტრაქტის კოდში და, შედეგად, როდესაც მოიჯარე თავისუფლდება • ასევე, გონიერი კონტრაქტის
არასწორად შეასრულოს პროგრამა იჯარის ქირის გადახდისგან მეიჯარის პროგრამამ შეიძლება, არ იმუშაოს
და დაკავშირებული ქმედებები, მიმართ საპირისპირო მოთხოვნის გამართულად ტექნიკური ხარვეზების
ან არასწორად შეაფასოს, ჭრილში თანხის გაქვითვით, ან, გამო, ან ხელშემკვრელი, ან
დაკმაყოფილებულია თუ არა როდესაც მოიჯარეს უფლება აქვს, მესამე პირების მანიპულაციების
შესაბამისი პირობები ქმედების დააყოვნოს ან შეამციროს იჯარის გამო (მაგალითად, კიბერშეტევის
განსახორციელებლად. ქირა გარკვეულ შემთხვევებში. შედეგად).

2.3.1 პასუხისმგებლობის გონიერი კონტრაქტისთვის ყველა პასუხისმგებლობის, ხარვეზების
გადანაწილება გარემოებაში. პასუხები დიდი შედეგების, და ა.შ. შესახებ).31
ეს საკითხები წამოჭრის მნიშვნელოვან ალბათობით დამოკიდებული იქნება სინამდვილეში, არსებული
კითხვებს პასუხისმგებლობის კონკრეტულ კონტექსტზე, მათ შორის: სამართლებრივი ჩარჩო და
გადანაწილებასთან დაკავშირებით: მხარეთა ბუნებაზე, მმართველ კონტრაქტი, შესაძლოა, სრულად
უნდა დაეკისროს თუ არა კოდებზე ან სახელშეკრულებო საკმარისი იყოს ამგვარი
პასუხისმგებლობა ერთ მხარეს, ურთიერთობაზე, რომელიც შეიძლება საკითხების და პასუხისმგებლობის
თუ ის უნდა განაწილდეს ბრალის არსებობდეს განაწილებული მოსაწესრიგებლად, გონიერი
მიხედვით ან ურთიერთობის ბუნებიდან მონაცემის ოპერაციული სისტემის კონტრაქტის ხელშემწყობი
გამომდინარე (სამომხმარებლო და დეველოპერებსა და მათ დამატებითი სამართლებრივი
არასამომხმარებლო კონტექსტი)? მომხმარებელ პირებს შორის, რეფორმის საჭიროების გარეშე.
შეიძლება თუ არა, საერთოდ, შესაბამისი იურისდიქციის პოლიტიკის ვერ წარმოვიდგენთ სამართლებრივ
პასუხისმგებლობის დაკისრება მიზნებისთვის გონიერი კონტრაქტის სისტემას, სადაც იქნებოდა ხარვეზი/
მხარეებზე, რომელთაც მიადგათ ზიანი გამოყენება, და ა.შ. DLT-ზე სიცარიელე ამ საკითხზე, რაც
ღია წვდომის პროგრამის გამოყენების დაფუძნებული გონიერი კონტრაქტის იმაზე იქნებოდა მიმანიშნებელი,
შედეგად , თუ ასეთი ზიანი უნდა
30
შემთხვევაში, შესაძლოა, ასევე, რომ შეცდომებსა და ხარვეზებთან
იწვნიოს მხარემ, რომელსაც ის მიადგა? დამოკიდებული იყოს იმაზე, შეიძლება დაკავშირებული დავები ვერ იქნებოდა
უნდა შეიზღუდოს თუ არა ანაზღაურება თუ არა შესაბამისი სამართლებრივი განხილული სასამართლოში; ეს
მხოლოდ პირდაპირი ზიანით, თუ უნდა სისტემით განაწილებული მონაცემი ანალოგიური იქნებოდა სიტუაციისა,
გავრცელდეს ის არაპირდაპირ ზიანზეც ხასიათდებოდეს კონკრეტული ბუნებით რომ მოსამართლემ აწიოს ხელი
(მაგალითად, ზიანი, რომელიც დადგა (ე.ი. როგორც ერთობლივი საქმიანობა, და თქვას: „კანონი ამ საკითხს
იმის შედეგად, რომ ვერ შედგა ფასიანი მრავალმხრივი კონტრაქტი, და ა.შ.). არ აწესრიგებს“, რასაც აქამდე
ქაღალდების შესახებ ტრანსაქცია, და არ ჰქონია ადგილი, როდესაც
მყიდველმა, რომელსაც სჭირდებოდა ამ საკითხების მოგვარება და მოსამართლეებს უწევდათ ახალი
ეს ფასიანი ქაღალდები იმისათვის, პასუხისმგებლობის გადანაწილებასთან ფაქტებისა და სცენარების განხილვა.
რომ დაეწყო კომპანიის გამოსყიდვაზე დაკავშირებული საკითხები, თუ ვივარაუდებთ, რომ იგივე
ტენდერი შესაბამისი ემიტენტისთვის, რაიმე კონკრეტული დებულებების იქნება გონიერი კონტრაქტების
ვერ შეძლო ამის გაკეთება)? რა დოზით არარსებობის პირობებში, შემთხვევაში, სამსჯელო საკითხი
უნდა იყოს პასუხისმგებელი იმ კოდის განისაზღვრება არსებული ხდება, სასურველია თუ არა ის შედეგი,
დეველოპერი, რომელიც შეიცავს სამართლებრივი სისტემით რასაც ითვალისწინებს არსებული
შეცდომებს და ხარვეზებს? (სახელშეკრულებო სამართლით, სამართლებრივი ჩარჩო.
დელიქტური სამართლით, და ა.შ.),
ჩვენი აზრით, ამ და მსგავს კითხვებზე და/ან თავად ხელშეკრულებით
ვერ მოიძებნება ერთი პასუხი, (რომელიც, სადაც შესაძლებელია,
რომელიც შესაბამისი იქნება ყველა შეიძლება მოიცავდეს დებულებებს
30 ღია წყაროს პროგრამული უზრუნველყოფა ეხება კომპიუტერულ პროგრამას, რომლის საწყისი კოდი თავისუფლად არის ხელმისაწვდომი
სანახავად, გამოსაყენებლად და შესაცვლელად ნებისმიერი ადამიანისთვის, ღია წყაროს კომპიუტერული პროგრამა ხშირად შეიძლება შემუშავდეს
საჯარო თანამშრომლობის გზით. ეს ნიშნავს, რომ, თუკი ღია წყაროს პროგრამას ექნება ხარვეზები (ე.ი. შეცდომები ან დეფექტები), ასეთ
შემთხვევაში შესაძლოა, არ იყოს მყისიერად იდენტიფიცირებადი ამ კოდის დეველოპერი ან დეველოპერთა ჯგუფი, რომლებიც პოტენციურად
შეიძლება პასუხისმგებელნი იყვნენ ამ ხარვეზებზე.
31 ფინანსური მომსახურების სივრცეში გონიერი კონტრაქტების მიღმა არსებული ტრანსაქციები გამყარებული იქნება სახელშეკრულებო

სავარაუდოდ, მოქმედ სამართლებრივ სისტემებს და სასამართლოებს ექნებათ შესაბამისი კანონმდებლობა, წესები, პრინციპები
და ხერხები, რათა ადეკვატურად გაუმკლავდნენ პასუხისმგებლობის განაწილებას სახელშეკრულებო ხარვეზების ან შეცდომების
შემთხვევაში. თუმცა კანონმდებლებისთვის შესაძლოა, უფრო რთული იყოს, შეაფასონ, გამოიწვევს თუ არა ამ კანონების,
წესების, პრინციპების და ხერხების გამოყენება გონიერი კონტრაქტების შემთხვევაში სასურველ შედეგს პასუხისმგებლობის
განაწილების ჭრილში.
უპირველეს ყოვლისა, იმის დასადგენად, როგორ შეიძლება, პასუხისმგებლობა განაწილდეს არასასურველი შედეგით გონიერი
კონტრაქტის შემთხვევაში, კანონმდებლებმა უნდა იმსჯელონ კომპიუტერულ ინჟინერიაში ფართოდ გამოყენებული მიდგომის
გამოყენებაზე და „დატესტონ“ კანონმდებლობა სხვადასხვა ხარვეზსა და შეცდომაზე, იმისათვის, რომ დაადგინონ, რა შეიძლება
იყოს შესაძლო შედეგი პასუხისმგებლობის განაწილების კუთხით გონიერი კონტრაქტის შემთხვევაში არსებული ჩარჩოს
ფარგლებში. თუკი გამოვლინდა ხარვეზები ან არასასურველი შედეგები, შეიძლება შესაბამისად შეიცვალოს კანონმდებლობა.
მაგალითისთვის, თუკი არსებული სამართლებრივი ჩარჩო არ აწესრიგებს, როგორ უნდა განაწილდეს ღია პროგრამულ
წყაროში არსებულ დეფექტებთან დაკავშირებული ზიანი, კანონმდებლებმა შესაძლოა, გადაწყვიტონ, რომ იმ შემთხვევებში,
სადაც ხელშეკრულების ორივე მხარე იყო სამეწარმეო სუბიექტი (business-to-business), სწორი იქნება ზიანის იმ მხარეზე
გადანაწილება, რომელმაც ის „იწვნია“, მაგრამ არა იმ შემთხვევაში, თუ ხელშეკრულების ერთ-ერთი მხარე იყო მომხმარებელი,
ვინაიდან მომხმარებელს შეიძლება ნაკლები შესაძლებლობა ჰქონდეს, იწვნიოს ასეთი ზიანი. ასეთ შემთხვევაში,
კანონმდებელმა შეიძლება გადაწყვიტოს, შემოიღოს სპეციფიკური კანონმდებლობა, რომელიც მოაწესრიგებს ზიანის
განაწილებას ასეთ ვითარებაში. ალტერნატიულად, კანონმდებელი მზად უნდა იყოს, რეაგირება მოახდინოს არასასურველ
შედეგზე სასამართლო პრაქტიკის კვალდაკვალ, როგორც ის ამას, ჩვეულებრივ, გააკეთებდა.
ნებისმიერ შემთხვევაში, კანონმდებლებმა შეიძლება გადაწყვიტონ, რომ გონიერი კონტრაქტის თავისებურება ნიშნავს,
ხელშემკვრელმა მხარეებმა თვითონ პირდაპირ უნდა მოაწესრიგონ პასუხისმგებლობის განაწილება (ზოგადად ან მხოლოდ
გარკვეულ შემთხვევებში). ალტერნატიულად, მათ შეიძლება გადაწყვიტონ, გააძლიერონ გარკვეული ორგანოები,
მაგალითად საფინანსო სექტორის მარეგულირებლები, რათა განსაზღვრონ პასუხისმგებლობის განაწილების წესი გონიერი
კონტრაქტებისთვის, იმდენად, რამდენადაც ეს იქნება შესაძლებელი და მიზანშეწონილი.
კანონმდებლებმა უნდა გადაწყვიტონ, საჭიროა თუ არა უფრო შორს წასვლა და გარკვეულ შემთხვევებში, მხარეთა შეთანხმების
მიუხედავად, პასუხისმგებლობის განაწილების წესის სავალდებულოდ განსაზღვრა. მაგალითად, მომხმარებლებთან დადებული
გონიერი კონტრაქტების შემთხვევაში, კანონმდებლებმა შეიძლება დაადგინონ, რომ მხარე, რომელიც არ არის მომხმარებელი,
პასუხისმგებელია კოდის ნებისმიერი გაუმართაობისთვის, პროგრამის არასწორი ფუნქციონირებისთვის, და ა.შ., და რომ
პასუხისმგებლობის განაწილების ამ წესს უპირატესობა ექნება თავად ხელშეკრულებაში შეთანხმებულ პასუხისმგებლობის
განაწილების წესზე.
სახელშეკრულებო ხარვეზების ან შეცდომების შემთხვევაში პასუხისმგებლობის განაწილების

მარეგულირებელი არსებული კანონმდებლობით, მიიღწევა თუ არა დამაკმაყოფილებელი შედეგი
გონიერი კონტრაქტების ჭრილში, მაგალითად, ღია წვდომის პროგრამის შემთხვევაში?
კი არა
იმსჯელეთ საკანონმდებლო ცვლილებებზე, რომლებითაც

დამატებითი ზომები არ დაზუსტდება პასუხისმგებლობა წმინდა კომერციულ
არის საჭირო (business-to-business) და სამომხმარებლო
(bueinss-to-consumer) ტრანსაქციებში.
ურთიერთობების, ლიცენზიების და პასუხისმგებლობის გადანაწილების შესახებ გარიგებების შედარებით სრულყოფილი სისტემით.

შედეგები შეიძლება მრავალმხრივი რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა
იყოს. ზოგიერთი საკითხი გამოიწვევს კანონმდებლებმა, პირველ რიგში, უნდა დაადგინონ, მოიცავს თუ არა არსებული
გონიერი კონტრაქტის ბათილობას ან კანონმდებლობა შეცდომის დოქტრინას და განსაზღვრონ, რა ზეგავლენა
ცვლილებას, მაშინ, როდესაც სხვა შეიძლება ჰქონდეს ამას გონიერ კონტრაქტებზე; შემდგომ კანონმდებლებმა უნდა
განიხილონ, როგორც მიდგომის პოლიტიკა, უნდა ჰქონდეს თუ არა მხარეთა
ხარვეზები და დეფექტები შესაძლოა,
მიერ პროგრამის აღქმაში/გაგებაში ხარვეზს ზეგავლენა გონიერი კონტრაქტის
არ იყოს რელევანტური და
ნამდვილობაზე.
გამოსწორებადი იყოს. ზოგიერთ
შემთხვევაში, ხარვეზები და შეცდომები ამ პროცესში კანონმდებლებმა უნდა გაითვალისწინონ, ხომ არ არის
ერთ ან ორივე მხარეს მიანიჭებს გარემოებები, სადაც ეს უფრო გამართლებული იქნება. მაგალითად,
გარკვეულ უფლებებს; მაგალითად, როდესაც გარიგების მხარე არის მომხმარებელი, კანონმდებლებმა შეიძლება,
უფლებას, სადავო გახადონ ოფერტი ან მიზანშეწონილად ჩათვალონ მომხმარებლის უფლება, უარი თქვას გონიერ
აქცეპტი, და/ან გააუქმონ, შეწყვიტონ ან კონტრაქტზე, როდესაც მას კონტრაქტის მცდარი აღქმა ჰქონდა, ან მოსთხოვონ
უარი თქვან ხელშეკრულებაზე, ან არამომხმარებელს, დაამტკიცოს, რომ მომხმარებელი არ ცდებოდა.
მოითხოვონ ზიანის ანაზღაურება.32 ზოგ კანონმდებლებმა, აგრეთვე, უნდა იფიქრონ, ხომ არ უნდა იყოს დაწესებული
შემთხვევაში, გონიერ კონტრაქტებში განსხვავებული სტანდარტები ან მოთხოვნები სხვადასხვა შემთხვევისთვის,
არსებულ ხარვეზებსა და დეფექტებთან მაგალითად, შესაძლოა, აღქმის უფრო დაბალი დონე მისაღები იყოს (ე.ი. მხარის
გამკლავება შეიძლება კონტრაქტის მიერ კონტრაქტის გაგებაში ხარვეზმა ან შეცდომამ არ იმოქმედოს კონტრაქტის
ავტომატური შესრულების შეჩერებით ნამდვილობაზე) არაინტეგრირებული მოდელის შემთხვევაში, განსხვავებით
(იმდენად, რამდენადაც შესრულება ინტეგრირებული მოდელისგან.
ჯერ არ განხორციელებულა), ან
კანონმდებლებმა, აგრეთვე, უნდა განიხილონ, მიზანშეწონილი იქნება თუ
შესრულების, რომელიც უკვე
არა კეთილსინდისიერების ვალდებულების დაკისრება გონიერი კონტრაქტის
განხორციელდა, შებრუნებით
კოდირების მომსახურების მიმწოდებლებზე, რომ მათ მიიღონ ყველა გონივრული
(მაგალითად, გადახდის ან საქონლის ზომა, რათა გონიერი კონტრაქტის კოდი შეესაბამებოდეს ხელშემკვრელი
მიწოდების გადაგზავნით). შემდგომი მხარეების წერილობით განზრახვებს (რომლებიც, არაინტეგრირებული
ნაწილები განიხილავენ შეცდომის ან მოდელის შემთხვევაში, შესაძლებელია, ასახული იყოს ბუნებრივ ენაზე დაწერილ
დეფექტის ტიპიდან გამომდინარე კონტრაქტში).
სხვადასხვა შესაძლებლობას.
2.3.2 გონიერი კონტრაქტების გონიერ კონტრაქტს, ავტომატურად ისინი წინასწარ იყო განჭვრეტილი
შესაძლებლობა — მოიცვან გამოასწოროს ასეთი ხარვეზები და ხელშემკვრელი მხარეების მიერ
პრობლემების/ხარვეზების შეცდომები, რაც დამოკიდებული და/ან როდესაც კომპიუტერული
გადაწყვეტა/მოგვარება იქნება ხელშეკრულების, ხარვეზის პროგრამა იყენებს ხელოვნურ
იმ ვარაუდით, რომ სამართლებრივი და შეცდომის ტიპზე, ცალკეულ ინტელექტს. პირველ შემთხვევაში,
ჩარჩო უშვებს მხარეების შედეგებსა და კომპიუტერული გონიერ კონტრაქტს შეიძლება ჰქონდეს
შეთანხმებას, თუ როგორ უნდა პროგრამის მახასიათებლებზე. „ნაგულისხმევი“ შედეგი, რომელზეც
გადაწყდეს ხარვეზების და კომპიუტერულმა პროგრამამ მხარეები წინასწარ შეთანხმდებიან
შეცდომების საკითხი, კიდევ უფრო შესაძლოა, შეძლოს ხარვეზების გარკვეული ხარვეზების აღმოჩენის
აქტუალურია, რამდენად შეუძლია ავტომატური გამოსწორება, როდესაც შემთხვევაში. მაგალითად, თუკი
32 ამ უფლებებიდან ზოგიერთი შეიძლება ასევე არსებობდეს ხარვეზების და შეცდომების არარსებობის პირობებშიც; მაგალითად, ბევრი სამართლებრივი
სისტემა მომხმარებლებს ანიჭებს უფლებას, გააუქმონ გარკვეული კონტრაქტები მათი დადებიდან მოკლე პერიოდის განმავლობაში.

გონიერი კონტრაქტი ვერ შეძლებს (არასწორი) შესრულების ნაწილად ან ნაწილობრივ შედგენილია
ციფრული აქტივის გადაცემას იმის მიწოდებულ იქნა არასათანადო პროგრამულ ენაზე). ზოგიერთი
გამო, რომ შესაბამისი გამცემი მხარე ფიზიკური საქონელი, შეცდომის სამართლებრივი სისტემით შეიძლება
არ ფლობს ამგვარ ციფრულ აქტივს, გამოსასწორებლად საჭირო იქნება განისაზღვროს, რომ ხარვეზები
ხელშეკრულება შეიძლება, უბრალოდ, რეალურ სამყაროში ნაბიჯების და შეცდომები პროგრამული ენის
შეწყდეს და აღარ განაგრძოს გადადგმა. გონიერი კონტრაქტების გაგებაში ინტეგრირებული მოდელის
მოქმედება; ალტერნატიულად, ის დახვეწის პარალელურად, შემთხვევაში უნდა მოგვარდეს
შეიძლება დაპროგრამდეს იმგვარად, სავარაუდოდ, შესაძლებელი გახდება იმავენაირად, როგორც წესრიგდება
რომ „შეისყიდოს“ ციფრული აქტივი მათი დაპროგრამება ისე, რომ შეცდომები არამშობლიურ ენაზე
მესამე პირისგან (მსგავსად შესყიდვის გაუმკლავდნენ შეცდომებს მინიმალური შედგენილი კონტრაქტების გაგების
მექანიზმისა, რათა მოგვარდეს ადამიანური ჩარევით, განსაკუთრებით, შემთხვევებში. სამართლებრივი
შეთანხმების შეუძლებლობა ზოგიერთი თუ შეიქმნება დაკავშირებული სისტემით, მაგალითად, შეიძლება
ფასიანი ქაღალდის ტრანსაქციებში), ციფრული ინფრასტრუქტურა, რაც იყოს მოლოდინი, რომ მხარეები
ან აუნაზღაუროს მყიდველს ზიანი, შესაძლებლობას მისცემს გონიერ გადადგამენ გონივრულ ნაბიჯებს, რათა
თუკი ციფრული აქტივის ღირებულება კონტრაქტებს, დაუკავშირდნენ და უზრუნველყონ კონტრაქტის შინაარსის
გაიზარდა (იმის გათვალისწინებით, იქონიონ ურთიერთქმედება ქონების გაგება.
რომ უფრო ძვირი იქნება ელექტრონულ რეესტრებთან, საბანკო
მყიდველისთვის აქტივის „გამოსყიდვა“ ანგარიშებთან, და ა.შ. გამომდინარე კონკრეტული
უშუალოდ მესამე პირისგან). სამართლებრივი სისტემიდან,
2.3.3 შეცდომები გაგებაში/აღქმაში მხარეთა მიერ კონტრაქტის გაგება
თუმცა ჩვენ არ გვაქვს მოლოდინი, რომ არსებული წესები და დოქტრინები (ან ამგვარი გაგების სამართლებრივი
შესაძლებელი იქნება, განვჭვრიტოთ და უნდა გავრცელდეს ნებისმიერი სახის შედეგები) შეიძლება, განისაზღვროს
დავაპროგრამოთ გონიერი კონტრაქტი ხარვეზზე ან შეცდომაზე ერთი ან ობიექტური სტანდარტით, როგორ უნდა
ისე, რომ გათვალისწინებულ იქნეს ორივე მხარის მიერ ხელშეკრულების, აღექვა გონივრულად წინდახედულ
ყველა შესაძლო სცენარი. ოფერტის, აქცეპტის ან დაკავშირებული ადამიანს ამ მხარის ადგილას, ან რა
კომპიუტერული პროგრამის აღქმაში. უნდა გაეკეთებინა იმისათვის, რომ
ამდენად, ჩვენი მოლოდინია, რომ, ზოგიერთი სამართლებრივი ჰქონოდა ამგვარი აღქმა. ამდენად,
ზოგადად, ხარვეზების შემთხვევებში, სისტემით, მაგალითად, შეიძლება გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში,
გარკვეული დოზით საჭირო იქნება გათვალისწინებულ იქნეს, რომ რელევანტური იქნება კითხვა — უნდა
ადამიანური ჩარევა. შესაბამისად, მხარეთა მიერ კომპიუტერული გადაახედოს თუ არა წინდახედულმა
ავტომატიზაციაზე, სავარაუდოდ, პროგრამის გაგებაში გარკვეული მხარემ გონიერი კონტრაქტის პროექტი
ზეგავლენას იქონიებს შემთხვევა, ხარისხის ცდომილება არ არის ინფორმაციული ტექნოლოგიების
როდესაც მხარეებს უფლება ექნებათ, კავშირში ხელშეკრულების სპეციალისტს.
არჩევანი გააკეთონ სხვადასხვა გზას ნამდვილობის დადგენასთან. სხვა
შორის, თუ როგორ გაუმკლავდნენ სამართლებრივმა სისტემებმა 2.3.4 შეცდომები ან
ხარვეზებს, ან, როდესაც ხარვეზს, შეიძლება, ეს სხვაგვარად მოუწესრიგებელი საკითხები
თუ შეცდომას ადგილი ექნება შეაფასონ ყოველი გონიერი კონტრაქტში
კომპიუტერული პროგრამის შეფასების კონტრაქტის მოდელისთვის ან შეცდომები და ხარვეზები კონტრაქტში
სფეროს მიღმა. მაგალითად, ინტეგრირებული მოდელისთვის (გამომდინარე, მაგალითად,
თუკი გონიერი კონტრაქტის (როდესაც კონტრაქტი მთლიანად არასრულყოფილი შეთანხმებიდან

რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა დამოკიდებული იყოს პრეტენზიის
პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა განიხილონ, მოიცავს თუ არა არსსა და გარემოებებზე.
არსებული კანონმდებლობა ხელშეკრულების შემავსებელ, ან ხარვეზების
აღმომფხვრელ ნორმებს. თუ მოიცავს, კანონმდებლებმა უნდა ნახონ, პრაქტიკაში შეიძლება განსაკუთრებით
რამდენად სიცოცხლისუნარიანია ეს მიდგომები გონიერი კონტრაქტების
რთული იყოს ინტეგრირებული
ჭრილში, განსაკუთრებით ისეთ შემთხვევაში, როდესაც გონიერი კონტრაქტი
მოდელის ფარგლებში გონიერ
წინააღმდეგობაშია საკანონმდებლო დაცვის მექანიზმთან ან სხვა მოთხოვნასთან
კონტრაქტში ბათილი დებულებების
და ამის გამო ბათილია.
შევსება, ვინაიდან ბათილი დებულების
ამდენად, კანონმდებლებმა უნდა განიხილონ, ხომ არ უნდა შემუშავდეს წაშლამ შეიძლება, ფუნდამენტურად
ალტერნატიული მიდგომები გონიერი კონტრაქტებისთვის. მაგალითად, შეცვალოს პროგრამული კოდი და
შესაძლოა, იმგვარად შეცვალონ კანონი, რომ წინააღმდეგობაში იმოქმედოს კოდის დარჩენილი
მყოფმა სახელშეკრულებო დებულებებმა განაგრძონ მოქმედება, ნაწილის აღსრულებადობაზე. იგივე
მაგრამ გათვალისწინებული იყოს ზიანის ანაზღაურება, იმგვარად, რომ საკითხი შეიძლება წამოიჭრას
უფლებადარღვეული მხარე ჩადგეს იმავე მდგომარეობაში როგორშიც ის
არაინტეგრირებულ მოდელში, თუკი
იქნებოდა, ეს დებულება რომ გაბათილებულიყო და, შესაბამისად, ამოღებული
დებულების ბათილობა მოითხოვს
ყოფილიყო ხელშეკრულებიდან (და სიცარიელე/ხარვეზი შეივსოს შესაბამისი
ცვლილებებს კომპიუტერულ
სამართლის პრინციპებისა და დებულებების თანახმად).
პროგრამაში, რომლის მეშვეობითაც
ხდება გონიერი კონტრაქტის
ან კანონსაწინააღმდეგო იმპერატიული ნორმების თანახმად აღსრულება.
დებულებებიდან), ასევე დიდი ბათილია, ვინაიდან ის ძალზე მოკლეა
ალბათობით, დაექვემდებარება და უნდა ჩანაცვლდეს „სათანადო“ ეს სირთულეები კითხვის ნიშნის ქვეშ
არსებულ წესებსა და დოქტრინებს. ამ ვადით, ამის ავტომატურად აყენებს, იქნება თუ არა გონიერი
წესებით შეიძლება დგინდებოდეს, რომ მოგვარება მოითხოვს კომპიუტერული კონტრაქტებისთვის მიზანშეწონილი
ხარვეზები უნდა „შეივსოს“ მხარეთა პროგრამისგან იმის განსაზღვრას, სამართლებრივი ტექნიკის გამოყენება,
ნამდვილი და აშკარა ნების თანახმად, თუ რა უნდა იყოს „სათანადო“ ვადა რაც წინააღმდეგობაში მყოფ
ან საკანონმდებლო დებულებების კონკრეტული გარემოებებიდან სახელშეკრულებო დებულებას
შესაბამისად. გამომდინარე — ეს ძალიან რთული ჩაანაცვლებს იმპერატიული
იქნება, ვინაიდან თავისი არსით ნორმებით. რისკი არა მხოლოდ
შესაძლებელია თუ არა ამ ხარვეზების მოიცავს განსჯის განხორციელებას. ლინგვისტური იქნება, არამედ ეს
ავტომატურად მოგვარება, მაგალითად, სასამართლომ შეიძლება მოითხოვს პროგრამული ინჟინრების
დამოკიდებული იქნება კონკრეტულ დაადგინოს, რომ სადაზღვევო მიერ პროგრამის რეკოდირებას,
გარემოებებზე, სამართლებრივ ხელშეკრულების პირობა, რომელიც რესტარტს, ვალიდაციას და ხელახლა
ჩარჩოსა და კომპიუტერულ მოითხოვს მომხმარებლის მიერ გაშვებას. ნაცვლად ამისა, შესაძლოა,
პროგრამაზე. ზოგიერთ შემთხვევაში, პრეტენზიის შეტყობინებას ოთხ საათში კანონმდებლებმა განიხილონ
შესაძლოა, საჭირო იყოს ადამიანური სადაზღვევო შემთხვევის დადგომიდან, ალტერნატიული მიდგომებისა
ჩარევა. ზედმეტად მძიმეა და მომხმარებელს და გზების შემუშავება გონიერი
უნდა მიეცეს შეტყობინებისთვის უფრო კონტრაქტებისთვის. მაგალითად,
მაგალითად, თუკი გონიერ ხანგრძლივი ვადა. სასამართლოს ნაცვლად უსამართლო საჯარიმო
კონტრაქტში გარკვეული შეფასება, თუ რამდენად ხანგრძლივი დებულების ხელშეკრულებიდან
ქმედებისთვის შეთანხმებული ვადა უნდა იყოს ვადა, შეიძლება ამოღებისა, იგივე ეკონომიკური შედეგი

შეიძლება მიღწეულ იქნეს სათანადო რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა
კომპენსაციის მიცემით. კანონმდებლებმა უნდა შეაფასონ, არსებული კანონმდებლობის ფარგლებში
როგორ გადანაწილდება პასუხისმგებლობა, როდესაც ხდება შეცდომა გონიერი
2.3.5 შეცდომები კომპიუტერულ კონტრაქტის პროგრამაში, განსაკუთრებით ინტეგრირებული მოდელის

შემთხვევაში. კერძოდ, კანონმდებლებმა უნდა განიხილონ, როგორ იმოქმედებს
პროგრამაში
არსებული სამართლებრივი პრინციპები იმ შემთხვევაში, როდესაც შეცდომა
პროგრამულ უზრუნველყოფაში
მოხდება ღია წყაროს კომპიუტერულ პროგრამაში ან პროგრამაში, რომელიც
შეცდომების შედეგები ხშირად
შემუშავებული ან უზრუნველყოფილია მესამე პირის მიერ. თუკი შედეგი არ
დამოკიდებული იქნება იმაზე, თუ
არის ნათელი ან არ არის სასურველი, კანონმდებლებმა შეიძლება განიხილონ
რომელ მხარეზე იყო პროგრამირების
არსებული კანონების ცვლილება ან ახალი კანონების მიღება, რაც უპასუხებს ამ
ან მისი უზრუნველყოფის
საკითხებს.
ვალდებულება (და არის ამაზე
პასუხისმგებელი). თუმცა ასევე კანონმდებლებმა ან მარეგულირებლებმა შეიძლება შეიმუშაონ გონიერი
საჭირო იქნება გამოსავლის პოვნა კონტრაქტების ნიმუშები, რაც შეიძლება მოიცავდეს ველს, სადაც მხარეები
მონიშნავენ, თუ როგორ სურთ, შეთანხმდნენ პასუხისმგებლობის გადანაწილებაზე
ისეთ შემთხვევებში, როდესაც ორივე
კოდირებაში შეცდომის შემთხვევაში. კანონმდებლებმა ან მარეგულირებლებმა
მხარეა პასუხისმგებელი, ან, როდესაც
შესაძლოა, ასევე გაითვალისწინონ, იქნება თუ არა მიზანშეწონილი
ისინი შეთანხმდნენ მესამე პირის
გამაფრთხილებელი შენიშვნის მითითება იმ შემთხვევისთვის, თუ მხარეები
მიერ პროგრამის შემუშავებასა თუ
პირდაპირ არ შეთანხმდებიან კოდირებაში შეცდომისას პასუხისმგებლობის
მიწოდებაზე, მაგალითად როგორიც
განაწილებაზე (და დატოვებენ ამ ველს ცარიელს).
არის DLT-ს პლატფორმის ოპერატორი
(რომელიც შეიძლება, შეეცადოს, კანონმდებლებმა ასევე უნდა იმსჯელონ, აწესრიგებს თუ არა არსებული
შეზღუდოს საკუთარი პასუხისმგებლობა კანონმდებლობა ფორსმაჟორულ გარემოებებს, რამაც შეიძლება,

გაათავისუფლოს ხელშეკრულების ერთი ან მეტი მხარე დაკისრებული
პროგრამული შეცდომებისთვის), ან
ვალდებულების შესრულებისგან. თუკი ასეთი სამართლებრივი ჩარჩო არსებობს,
ღია წყაროს პროგრამა.
კანონმდებლებმა უნდა შეაფასონ, რამდენად მოიცავს ამ ფორსმაჟორული
გარემოებების აღწერა კიბერშეტევას, მონაცემთა წყაროს ან ინტერნეტის
ასეთ შეცდომებზე პასუხისმგებელი
მიუწვდომლობას, მონაცემთა დაკარგვას, და ა.შ.
პირის დადგენისას სასამართლოები,
უმეტესწილად, შეეცდებიან, ნებისმიერ შემთხვევაში, კანონმდებლებმა უნდა შეაფასონ, რამდენად
გაავრცელონ შესაბამის მიზანშეწონილია ეს გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში — ვინაიდან ამგვარმა
სამართლებრივ სისტემაში მოქმედი გარემოებებმა შეიძლება უფრო არსებითი ზეგავლენა იქონიონ მათზე, ვიდრე
სახელშეკრულებო ან/და დელიქტური სხვა კონტრაქტებზე — და ხომ არ უნდა შევიდეს საგანგებო ცვლილებები
კანონში, რომელთა მეშვეობით ამგვარი გარემოებები უფრო მარტივად
სამართლის ჩვეული პრინციპები (ან
დაკვალიფიცირდება ფორსმაჟორად გონიერი კონტრაქტების კონტექსტში.
მსგავსი კანონები და პრინციპები). ამ
პროცესის შედეგი დიდწილად იქნება
სპეციფიკურ ფაქტებზე დამოკიდებული. უნდა დაადგინონ, არის თუ არა თუკი მხარეები იყენებენ ღია
ლიცენზიის ხელშეკრულების წყაროს პროგრამას და არ აქვთ
მაგალითად, თუკი მხარეები იყენებენ პირობებით პლატფორმის ოპერატორი პირდაპირი სახელშეკრულებო
DLT-ს პლატფორმის ოპერატორის პასუხისმგებელი პროგრამაში არსებულ ურთიერთობა პროგრამის
მიერ მიწოდებულ პროგრამას ხარვეზებზე, თუ მან წარმატებით დეველოპერ(ებ)თან, სასამართლოებმა
ლიცენზიის ხელშეკრულების გამორიცხა პასუხისმგებლობა ასეთი შეიძლება, გაითვალისწინონ სხვა
საფუძველზე, სასამართლოებმა ხარვეზებისთვის. საკითხებიც, მაგალითად, აქვთ

თუ არა დეველოპერებს ზრუნვის იქნება თითოეული შემთხვევის (მაგალითად, ის დებს კონტრაქტს
ვალდებულება პროგრამის ფაქტობრივ გარემოებებზე. დადების მოდელში და/ან ასრულებს
გამომყენებლების წინაშე და იყო თუ კონტრაქტს შესრულების მოდელში).
არა მიყენებული ზიანი გონივრულად სასამართლოებმა შეიძლება, შეიძლება, ასევე განსხვავებული
განჭვრეტადი, ან არის თუ არა მხედველობაში მიიღონ მხარეთა მიდგომა იყოს ინტეგრირებული
ეს ისეთი ზიანი, რომლისთვისაც გაცნობიერებულობა და მათი სავაჭრო და არაინტეგრირებული მოდელის
შეიძლება, დაკისრებულ იქნეს ძალაუფლება, მაგალითად, არის თუ მიმართ. არაინტეგრირებული
ანაზღაურება. 33
კონკრეტული ტესტი არა რომელიმე მხარე მომხმარებელი, მოდელის შემთხვევაში პროგრამა არ
განსხვავებული იქნება იურისდიქციების ან ხომ არ ყოფილა მხარე არის კონტრაქტის ნაწილი. ამდენად,
მიხედვით. პრაქტიკაში შეიძლება, ვერ ფაქტობრივად იძულებული პროგრამის თუკი არაინტეგრირებული მოდელის
ხერხდებოდეს კონკრეტულ ხარვეზზე გამოყენებაზე. შემთხვევაში შეცდომა მხოლოდ
პასუხისმგებელი დეველოპერ(ებ) პროგრამაშია, ბუნებრივ ენაზე
ის გამოვლენა. დეველოპერების DLT-ს ქსელის ჭრილში შედგენილი ხელშეკრულების (სწორ)
გამოვლენის შემთხვევაშიც კი, სასამართლოებმა შესაძლოა, ასევე პირობებს, დიდი ალბათობით, ექნებათ
ისინი შეიძლება იყვნენ კერძო განიხილონ, ხომ არ უნდა იყვნენ უპირატესი ძალა.
ინდივიდები და იმყოფებოდნენ ქსელის მონაწილეები (ან მონაწილეთა
მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში ნაწილი, რომელთაც აქვთ გარკვეული ასევე, თუ მოქმედი სამართლით არ
და/ან არ ჰქონდეთ საკმარისი როლი და ვალდებულებები) არის სათანადოდ მოწესრიგებული,
რესურსი ზიანის ასანაზღაურებლად. ერთობლივად პასუხისმგებელნი მხარეებმა უნდა გაითვალისწინონ,
ამდენად, ღია წყაროს პროგრამის პროგრამული შეცდომებისთვის ქსელის როგორ მიუდგნენ სხვა ისეთ
კერძო დეველოპერებისთვის საფუძვლად არსებულ პროგრამაში შემთხვევებს, როდესაც კომპიუტერული
პასუხისმგებლობის დაკისრება ან კოდში, მაგალითად, თუკი DLT-ს პროგრამა არ მუშაობს ისე, როგორც
გონიერი კონტრაქტებიდან ქსელი დახასიათდება როგორც გამიზნული იყო (როგორებიცაა:
გამომდინარე ზიანზე, შესაძლოა, ერთობლივი საქმიანობა შესაბამისი კიბერშეტევების, მონაცემთა წყაროს
არ იყოს სოცოცხლისუნარიანი და სამართლებრივი სისტემის მიხედვით ან ინტერნეტის მიუწვდომლობის,
პრაქტიკული გამოსავალი. და/ან მისი მონაწილეები შეიძლება, მონაცემთა დაკარგვის შემთხვევები, და
ერთობლივად იყვნენ პასუხისმგებელნი ა.შ.).
ამდენად, სასამართლოებმა შესაძლოა, მოქმედი კანონების ან სამართლებრივი
განიხილონ, რა დოზით იქნება ერთი პრინციპების შესაბამისად.34 მაგალითისთვის, მოქმედი
თუ მეორე მხარე პასუხისმგებელი სამართლით ან მხარეთა
პროგრამული შეცდომებიდან პროგრამული შეცდომის შედეგებიც შეთანხმებით, ასეთი გარემოებები
გამომდინარე ზიანზე. ისევ და ისევ, ეს, შეიძლება განსხვავდებოდეს შეიძლება დაკვალიფიცირდეს
დიდი ალბათობით, დამოკიდებული გამომდინარე პროგრამის ფუნქციიდან ფორსმაჟორულ გარემოებებად, ისე,
33 გაითვალისწინეთ, რომ ღია წყაროს პროგრამა ხშირად გამოიყენება ზოგადი საჯარო ლიცენზიის ან ღია წყაროს პროგრამის ლიცენზიის
საფუძველზე, რაც, როგორც წესი, ითვალისწინებს პასუხისმგებლობის ფართო შეზღუდვას. თუმცა ამგვარი ფორმულირება შესაძლოა, ყოველთვის
არ იყოს ეფექტური პასუხისმგებლობის გამორიცხვის ან შეზღუდვის მიზნით; მაგალითად, თუ არსებობს ადგილობრივი სამართლის უპირატესი
იმპერატიული პრინციპები ან მოთხოვნები, ზოგადი წესების და პირობების მიმართ არსებული მოთხოვნების მსგავსად, როგორც ეს განხილულია
ზემოთ, 2.1.5 ნაწილში. ამ კონტექსტში, სასამართლოებმა ასევე უნდა განიხილონ, საერთოდ არსებობს თუ არა კონტრაქტი და თუ ასეა, გახდა თუ
არა პასუხისმგებლობის შეზღუდვა ხელშეკრულების ნაწილი.
34 მეტი მსჯელობა, როგორ უდგება სხვადასხვა სამართლებრივი სისტემა პასუხისმგებლობას კომპიუტერული პროგრამის შეცდომის ან ხარვეზების
შემთხვევაში, იხ. ნაწილი III.D “The Distributed Liability of Distributed Ledgers: Legal Risks of Blockchain”, Dirk A. Zetzsche, Ross P. Buckley
and Douglas W. Arner ([2017] UNSWLRS 52), ხელმისაწვდომია: http://www5.austlii.edu.au/au/journals/UNSWLRS/2017/52.pdf

რომ მხარე, რომელზეც მოქმედებს კონკრეტული ნაკლოვანება რომ არ სამართლებრივი პრობლემა.
ფორსმაჟორული გარემოებები, არ გამოვლენილიყო. ზოგადად, არსებული სამართლებრივი
ჩაითვლება, რომ არღვევს კონტრაქტს მოთხოვნები და პრინციპები
და არ იქნება პასუხისმგებელი ასეთი თუმცა, ნებისმიერი შესაძლო განსაზღვრავს, კონტრაქტი არის თუ
გარემოებების გამო გამოწვეულ გადაწყვეტა უნდა ითვალისწინებდეს არა ბათილი და რა შედეგები მოჰყვება
შეუსრულებლობაზე. შემდეგ საკითხს: მოქმედი ამას. თუმცა, თუ მოქმედი სამართალი
სამართალი მოითხოვს მოითხოვს, რომ მხარეები დაბრუნდნენ
2.3.6 დამატებითი სირთულე თავდაპირველი მდგომარეობის თავიანთ საწყის სამართლებრივ
განაწილებულ მონაცემთა სრულად აღდგენას მხოლოდ მდგომარეობაში, განაწილებულ
ტექნოლოგიისთვის — ბათილი ეკონომიკური თვალსაზრისით, თუ მონაცემთა ტექნოლოგიის გამოყენებამ
გარიგებები სამართლებრივი თვალსაზრისითაც. შეიძლება, გაართულოს პრაქტიკაში
განაწილებულ მონაცემთა მაგალითად, სამართლებრივი ამ შედეგის მიღწევა ტექნოლოგიის
ტექნოლოგიის გამოყენება წამოჭრის განსხვავება არსებობს საკუთრების შეუცვლადობის გამო. თუ ეს ასეა,
ცალკეულ კითხვებს და საკითხებს. შესახებ იმ ჩანაწერს, რომელიც სამართალშემოქმედებმა უნდა
მაგალითად, განაწილებული აჩვენებს, რომ „ა“ მხარემ სიკეთე იმსჯელონ, ხომ არ აჯობებს ამ
მონაცემების ტექნოლოგია გადასცა „ბ“ მხარეს და შემდგომში სიტუაციების მოსაგვარებლად
თავისთავად რეზისტენტულია მასში განხორციელდა „უკუტრანსაქცია“, და ალტერნატიული გადაწყვეტების
შეტანილი მონაცემების ცვლილების იმ მდგომარეობას შორის, როდესაც პირდაპირ გაწერა კანონში.
მიმართ და ნებისმიერი ცვლილება „ა“ მხარიდან „ბ“ მხარეზე სიკეთის ასეთები შეიძლება უკვე არსებობს
მონაცემთა ბაზაში მოითხოვს ახალი გადასვლის შემდეგ დადგინდება, რომ და გამოიყენება სხვა სიტუაციებში.
„გარიგების“ შექმნას. ეს წამოჭრის ეს გარიგება თავიდან ბათილი იყო და, მაგალითად, არსებული კანონები
კითხვას, თუ რა უნდა ვუყოთ მოქმედ ამდენად, ჩანაწერებში უნდა ჩანდეს, შეიძლება ითვალისწინებდნენ
კანონს, რომელიც ადგენს, რომ რომ ასეთ გარიგება არ ყოფილა.36 მომდევნო მყიდველის — მესამე
გარკვეული ნაკლოვანებების გამო, ეს უკანასკნელი უფრო რთულად მხარის უფლებას, გარკვეულ
გონიერი კონტრაქტი თავიდანვე მისაღწევი იქნება განაწილებულ პირობებში შეინარჩუნოს საკუთრება,
ბათილი იყო.35 თუ განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაში (თუმცა რომელიც წინა ბათილი გარიგების
მონაცემთა ტექნოლოგია არ იძლევა არაა მაინცდამაინც შეუძლებელი — საგანს წარმოადგენდა37 და იმ
მასში შეტანილი ტრანსაქციების როგორც განხილულია ქვემო, 2.4.1 პირისთვის, რომელიც თავს მიიჩნევს
წაშლის, „გადაწერის“ ან ცვლილების ნაწილში, ტექნოლოგია შეიძლება თავდაპირველ გამყიდველად
საშუალებას, შესაძლო გადაწყვეტა შეიცვალოს ან დაიძლიოს კონსენსუსით ამის ნაცვლად გაითვალისწინოს
შეიძლება იყოს „უკუტრანსაქციის“ ან სხვა გარკვეული საშუალებებით). ალტერნატიული საშუალება,
დაშვება, რომლის მიზანიც იქნება, მაგალითად კომპენსაცია.
მხარეები იმ მდგომარეობაში ეს უფრო მეტად პრაქტიკული
აღადგინოს, სადაც იქნებოდნენ, საკითხია, ვიდრე კონცეპტუალურ-
35 ამან შეიძლება, გავლენა მოახდინოს „ხელშეკრულებების ჯაჭვზე“ — მაგალითად, ნასყიდობის გარიგებების ჯაჭვზე, სადაც პირველი ხელშეკრულება
არის ბათილი და, შესაბამისად, მოქმედი სამართლის მიხედვით, შეიძლება ჩაითვალოს, რომ გარიგების ერთმა ან მეორე მხარემ ისე განკარგა
სიკეთეები, რომ მათზე უფლება არ ჰქონდა — ამის მიუხედავად, სამართლის სისტემების უმეტესობაში მოქმედი სამართლი ითვალისწინებს წესებს
და დოქტრინებს სამართლებრივი თვალსაზრისით ამგვარი სიტუაციების მოსაგვარებლად.
36 მაგალითისთვის, ასეთ შემთხვევასთან გვექნება საქმე, როდესაც გარიგება უკანონო ან შეუძლებელია, ან იმ მიზეზით, რომ ერთ-ერთ მხარეს არ
ჰქონდა საჭირო ქმედუნარიანობა.
37 მაგალითად, თუ სახეზეა ქონების კეთილსინდისიერი მყიდველი, რომელმაც არ იცოდა წინა ბათილი გარიგების შესახებ.

რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა ადგილი, და თავიდანვე ასახავენ ამას
პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა ნახონ, ითხოვს თუ არა არსებული გონიერ კონტრაქტში.
კანონები, რომ გარკვეულ შემთხვევებში (მაგ., როდესაც ტრანსაქცია უკანონოა
ან შეუძლებელია შესასრულებლად, ან როდესაც ერთ-ერთი მხარე არ არის განაწილებულ მონაცემთა
ქმედუნარიანი) მხარეები ჩაყენებულ იქნენ იმავე მდგომარეობაში, როგორშიც
ტექნოლოგიაზე მომუშავე გონიერი
ისინი იქნებოდნენ, ეს კონტრაქტი ან ტრანსაქცია რომ არ შემდგარიყო. თუ ასეა,
კონტრაქტების ერთ-ერთი თვისებაა
DLT-ს გარდაუვალობიდან გამომდინარე, კანონმდებლებს შეიძლება მოუწიოთ
ის, რომ მას შემდეგ, რაც კოდი
ალტერნატიული გზების გამონახვა, რითაც მიიღწევა იგივე ან მსგავსი შედეგი
დაიწერება, ის აღარ ექვემდებარება
მხარეებისთვის (მაგ., კომპენსაცია ან ტრანსაქციის შებრუნება). თუმცა მაინც
შეცვლას — ეს შეიძლება იყოს
საჭიროა ამის დაბალანსება იმ კუთხით, რომ შესაძლოა, იყოს შემთხვევები,
კონტრაქტში ცვლილებების შეტანის
როდესაც არ იარსებებს დადებიდანვე კონტრაქტის ბათილად ცნობის ადეკვატური
ალტერნატივა — თუნდაც იმიტომ, რომ მხარეს სურდეს, ამოირიცხოს/ამოიშლოს პრაქტიკული შეზღუდვა. თუმცა ამ
საჯარო რეესტრიდან იმის საფუძველზე, რომ ის არასდროს დადებულა, ვინაიდან, საკითხზე პრაქტიკული პასუხების
მაგალითად, ასეთი ტრანსაქციის დადება შესაძლოა, არასწორი განსჯის პოვნაც შეიძლება — კერძოდ:
მაჩვენებელი იყოს, იყოს გამაღიზიანებელ ან ზეგავლენა იქონიოს საკრედიტო დაძლევა, შეწყვეტა და სხვა მეთოდები,
რეიტინგზე, და ა.შ. რომლებსაც ქვემოთ განვიხილავთ.
კანონმდებლებმა ასევე უნდა დაადგინონ რა ზეგავლენა შეიძლება ჰქონდეს ასეთ

„განაწილებულ მონაცემთა
ცვლილებებს მესამე მხარეებზე, როგორებიც არიან პირები, რომლებმაც შეიძინეს
ტექნოლოგიაზე მომუშავე გონიერი
ქონება იმის შემდეგ, რაც იგი გასხვისებულ იქნა ბათილი გონიერი კონტრაქტის
საფუძველზე. ისევ და ისევ, მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული, რამდენად კონტრაქტების ერთ-ერთი
იქნება ალტერნატიული მექანიზმები საკმარისი ასეთ შემთხვევებში. თვისებაა ის, რომ მას შემდეგ,
რაც კოდი დაიწერება, ის აღარ
ექვემდებარება შეცვლას — ეს
2.4 ცვლილებები გონიერ სურდეთ, მოგვიანებით (მაგ., როდესაც შეიძლება იყოს კონტრაქტში
კონტრაქტებში გაფორმდება გონიერი კონტრაქტი და ცვლილებების შეტანის
მხარეები შეიძლება ასევე დაიწყება მისი შესრულება) შეიტანონ პრაქტიკული შეზღუდვა.“
შეთანხმდნენ, ან ერთ-ერთ მხარეს ცვლილება გონიერ კონტრაქტში და
ჰქონდეს უფლება, შეცვალოს გაითვალისწინონ ასეთი უფლება. 2.4.1 განაწილებულ მონაცემთა
გონიერი კონტრაქტი. მაგალითად, რამდენად მოქნილი შეიძლება იყოს ტექნოლოგიის დაძლევა
მხარეები შეიძლება შეთანხმდნენ, გონიერი კონტრაქტი, და უფრო მართალია, ხშირად მიუთითებენ, რომ
რომ მსესხებელს აქვს უფლება, მეტად, მისი კოდირებული ასპექტი, განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგია
გარკვეული დროით შეაჩეროს სესხის რომ დაუშვას ასეთი ცვლილებები შეცვლას არ ექვემდებარება, ეს
ხელშეკრულებიდან გამომდინარე (ან თუნდაც, რომ გაუმკლავდეს მათ ყოველთვის ასე არ არის — შესაბამისი
გადახდები, და რომ ეს არ გამოიწვევს ავტომატურად) დამოკიდებულია ოქმებით შეიძლება დასაშვები
შეუსრულებლობისთვის ან გვიანი კონკრეტულ კონტრაქტზე, შესაბამის გახდეს ცვლილება უმრავლესობის
შესრულებისთვის ხელშეკრულებით ცვლილებასა და კომპიუტერული კონსენსუსით თუ დაძლევის სხვა
ან მოქმედი კანონმდებლობით პროგრამის მახასიათებლებზე. გზებით. უკვე არსებობს განაწილებულ
გათვალისწინებულ შედეგებს. სიტუაცია უფრო მარტივი შეიძლება მონაცემთა ტექნოლოგიაში
ასეთი უფლება შეიძლება იყოს იყოს, როდესაც მხარეები წინასწარ ცვლილებების შეტანის მაგალითები
შეთანხმებული ან წარმოიშვას ითვალისწინებენ, რომ კონკრეტულ იმ გარემოებებზე რეაგირებისთვის,
თავიდანვე. მხარეებს შესაძლოა, ასევე ცვლილებას შეიძლება ჰქონდეს რაც თავიდან გათვალისწინებული

გზაგასაყარი…
2016 წლის 17 ივნისს “Ethereum”-ის განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაში მომუშავე კონტრაქტის კოდი „გატეხეს“
უფრო ზუსტად, ბოროტად ისარგებლეს იმ კონკრეტული სისუსტეებით, რაც ჰქონდა გონიერი კონტრაქტის კოდს. ამის შედეგად,
“Ethereum”-ის განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის მომხმარებლებისგან წამოვიდა მოთხოვნები, რომ შეცვლილიყო
“Ethereum”-ის განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაში არსებული ჩანაწერები, რათა შეექციათ (უკან დაებრუნებინათ)
გარიგებები, რომლებზეც გავლენა მოახდინა ტექნოლოგიაში შეღწევამ. თუმცა ამ იდეას გამოუჩნდნენ მხარდამჭერებიც და
მოწინააღმდეგეებიც; მოწინააღმდეგეები მიიჩნევდნენ, რომ “Ethereum”-ის განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის შეცვლა არ იყო
„საშველი“ პროგრამის ხარვეზისთვის; კომპიუტერულმა პროგრამამ თავისი საქმე სწორად გააკეთა, ზუსტად ისე, როგორც კოდით
იყო გათვალისწინებული; უბრალოდ, ამან გამოიწვია შედეგები, რომლებიც ზოგიერთმა ვერ განჭვრიტა და რომლებიც არ იყო
სასურველი. ამტკიცებდნენ, რომ გარიგებების უკან დაბრუნება კითხვის ქვეშ დააყენებდა განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის
ინფორმაციის შეუცვლადობას და გატეხის მიმართ წინააღმდეგობას, რაც ამ ტექნოლოგიის მთავარი ღირსებებია. მომხმარებელთა
საზოგადოებაში აზრთა სხვადასხვაობამ საბოლოოდ განაპირობა ის, რომ მომხმარებელთა ერთმა ჯგუფმა შეიტანა ცვლილება
განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის პროგრამის თავის ვერსიაში და „ყალბი“ გარიგებები უკან დააბრუნა. სხვა მომხმარებლებმა
ეს არ გააკეთეს, რამაც შექმნა მეტაფორული „გზაგასაყარი“, სადაც ტექნოლოგიის ორი ვერსია სხვადასხვა გზით წავიდა. ამ ვერსიებს
დაერქვათ “Ethereum”-ის გზაგასაყარი (რაც გულისხმობდა ყალბი გარიგებების უკან დაბრუნებას) და “Ethereum”-ის კლასიკური
გზაგასაყარი (რაც გულისხმობდა ყალბი გარიგებების მიჩნევას ნამდვილად).

არ იყო — იხილეთ გვერდი 37, მხარეების მიერ ცვლილების ან საჭირო იყოს, წინა ხელშეკრულების
„გზაგასაყარზე...“. არსებულ დამატების შეტანის შესაძლებლობას — შეწყვეტისა და ახალი ხელშეკრულების
მონაცემებში ცვლილებების შეტანის ეს შეიძლება იყოს ერთ-ერთი ძალაში შესვლის შესახებ შეტყობინება
უნარი შეიძლება სპეციალურად იქნეს მხარის ცალმხრივი შესაძლებლობა, მიეცეს მარეგულირებელ ორგანოებს ან
გათვალისწინებული განაწილებულ დაძლიოს გონიერი კონტრაქტი ბაზრის სხვა მოთამაშეებს.
მონაცემთა ტექნოლოგიის გარე საკუთარი კერძო კოდის გამოყენებით
ფაქტორებში, გარკვეულ დამცავ ცვლილებაზე ხელისმოწერის გონიერი კონტრაქტის შეწყვეტის
მექანიზმებთან ერთად. გზით; ან შეიძლება, საჭირო იყოს და ახალი კონტრაქტით შეცვლის
ორივე მხარის ხელმოწერა მათი ამ პროცესმა შესაძლოა, ასევე
მართალია, „გზაგასაყარს“ თავისი კერძო კოდების გამოყენებით, გავლენა იქონიოს ამ გარიგებების
ოპონენტები ჰყავს , თუმცა ეს ტექნიკა,
38
რათა კონტრაქტის დაძლევამ დახასიათებასა და მოპყრობაზე.
რომელიც ითვალისწინებს მონაცემთა იურიდიული ძალა შეიძინოს. თუმცა, მაგალითად, თუკი გონიერი
ბაზის წინა ვერსიებთან დაბრუნებას ასეთი ცვლილებები თავიდანვე კონტრაქტი არის უცხოური ვალუტის
ან კოლექტიურ შეთანხმებას იმაზე, უნდა იქნეს დასაშვებად მიჩნეული გაცვლის კონტრაქტი, რომელიც
რომ უკვე არსებული მონაცემების გონიერ კონტრაქტში და საჭირო ყოველდღიურად იხურება და იღება,
ელემენტები იქნეს ამოღებული, იქნება სათანადო პროგრამული მარეგულირებელი ჩარჩოს მიხედვით,
შესაძლებლობად რჩება. ეს შეიძლება მექანიზმის გათვალისწინება ამგვარი ის შეიძლება, მიჩნეულ იქნეს როგორც
გამოსადეგი აღმოჩნდეს, მაგალითად, ცვლილებების მისაღწევად. “rolling spot” დერივაციული
თუ საჭირო გახდება სამართლებრივი ტრანსაქცია ან არარეგულირებული
ან რეგულაციური მიზეზის გამო 2.4.2 შეწყვეტა და შეცვლა უცხოური ვალუტის ნაღდი გაცვლის
მონაცემების „წაშლა“. მაგალითად, კიდევ ერთი ალტერნატივაა (თუმცა ტრანსაქციების სერია.
ეს შეიძლება მოხდეს განაწილებულ შესაძლოა უფრო მოუხერხებელი),
მონაცემთა ტექნოლოგიაში არსებულ რომ მხარეებმა შეწყვიტონ გონიერი 2.4.3 სხვა მეთოდები
პერსონალურ მონაცემებთან კონტრაქტი და ნაცვლად დადონ არსებობს სხვა მეთოდებიც, რომლებიც
დაკავშირებით — იხილეთ 2.7 გონიერი კონტრაქტი ახალი მხარეებმა შეიძლება გამოიყენონ
ნაწილში „შენიშვნა ევროკავშირის პირობებით. ბუნებრივია, უნდა (ან სასამართლომ დააკისროს
მონაცემთა დაცვის ზოგად განისაზღვროს, როგორ მოწესრიგდება მათი გამოყენება, თუ ცვლილების
რეგულაციაზე“. თუმცა, ნათელია, პირველი გონიერი ხელშეკრულების განხორციელებას მოითხოვს
რომ ბევრი რამ უნდა იქნეს შედეგად შეძენილი ნებისმიერი სასამართლო გადაწყვეტილება
გათვალისწინებული და სათანადო უფლებების და ვალდებულებების ან კანონის იმპერატიული ნორმა)
გარანტიები ამოქმედებული, რათა საკითხი და, სავარაუდოდ, ამას იმისთვის, რომ დადგეს ანალოგიური
ეს ტექნიკა იქცეს განაწილებულ მოჰყვება სხვადასხვა სამართლებრივი შედეგი. მაგალითად, მხარეები
მონაცემთა სისტემის სასურველ შედეგი, როგორიც არის გარკვეული შეიძლება შეთანხმდნენ, რომ
ნიშნად. შესაბამისობის შემოწმების ცვლილება განახორციელონ გონიერი
მოთხოვნა — მაგალითად, კონტრაქტის გარეთ. მცირე სესხის
თავად გონიერი კონტრაქტიც თუკი გონიერი კონტრაქტი არის კონტრაქტის შემთხვევაში, მაგალითად,
შეიძლება ითვალისწინებდეს დერივაციული ტრანსაქცია, შესაძლოა, თუ გამსესხებელი თანახმა იქნება,
38 კერძოდ, „გზაგასაყარმა“ შეიძლება გამოიწვიოს ორი ოპერაციული სისტემის არსებობა. განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის ორი
დამოუკიდებელი სისტემის გათვალისწინებით, პროგრამებისა და აპლიკაციების შემქმნელებმა და კომპანიებმა, რომლებიც ავითარებენ მათ, ისევე
როგორც მომხმარებლებმა, უნდა გადაწყვიტონ, რომელი სისტემა გამოიყენონ და უზრუნველყონ ტექნიკურად.

შეამციროს მისთვის გადასახდელი 2.5 მოქმედი სამართალი და ან ესპანეთიდან, ან თუკი კონტრაქტი
საპროცენტო განაკვეთი, გონიერი იურისდიქცია ეხება ესპანური ფასიანი ქაღალდების
კონტრაქტი კი აგრძელებს გადახდების მოქმედ სამართალსა და ან ქონების გადაცემას, შესაძლოა,
განხორციელებას წინა, უფრო იურისდიქციასთან დაკავშირებული ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ
მაღალი საპროცენტო განაკვეთით, საკითხები არ არის სპეციფიკური ტრანსაქციაზე მოქმედებდეს ესპანური
გამსესხებელს შეუძლია, ზედმეტი გონიერი კონტრაქტებისთვის. როდესაც კანონმდებლობა, რომელიც
თანხა დაუბრუნოს მსესხებელს. ეს სახეზეა კონტრაქტის საერთაშორისო აწესრიგებს საერთაშორისო ვაჭრობას,
შეიძლება მიიღწეს ახალი გონიერი ელემენტი, განხილულ უნდა იქნეს საგადასახადო საკითხებს და/ან
კონტრაქტის დადებითაც, რათა მოქმედი კოლიზიური სამართალი ფასიანი ქაღალდების ან ქონების
უკუგადარიცხვა განხორციელდეს, რაც და დავების გადაწყვეტა, არბიტრაჟი საკუთრებას.
დამოკიდებული იქნება თავდაპირველი და სასამართლო ფორუმის არჩევის
გონიერი კონტრაქტის მიხედვით საკითხები — ეს კომპლექსური თუკი გონიერი კონტრაქტისთვის
განხორციელებულ სესხის გადახდებზე. საკითხებია და მათზე არსებობს დიდი გამოყენებულ განაწილებულ
მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნა, რომ, მოცულობის იურისპრუდენცია. თუმცა მონაცემს კვანძები განლაგებული
მართალია, ზოგადი ეკონომიკური არ უნდა გამოგვრჩეს, რომ მოქმედი აქვს სხვადასხვა იურისდიქციაში, ამან
შედეგი იგივე იქნება, რაც სესხის მოთხოვნებით შეიძლება შეიზღუდოს შეიძლება, წამოჭრას განსაკუთრებით
გადახდების ოდენობის შემცირება, მხარეთა თავისუფლება, აირჩიონ რთული კითხვები მოქმედ
მნიშვნელოვანი განსხვავება არსებობს ნებისმიერი მოქმედი სამართალი, სამართალსა და იურისდიქციასთან
სამართლებრივი და ფაქტობრივი იურისდიქცია, სასამართლო ან დაკავშირებით, რაც დამოკიდებული
თვალსაზრისით. მაგალითად, დავების გადაწყვეტის სხვა მექანიზმი— იქნება ხელშეკრულების საგანსა
უკუგადარიცხვას ახლავს საკრედიტო მაგალითად, თუკი საკითხი ეხება და კონკრეტულ იურისდიქციასთან
რისკი მსესხებლისთვის გამსესხებლის მომხმარებელს, მოქმედი სამართალი, არსებულ კავშირებზე, ასევე და
მიმართ (ანუ რისკი, რომ გამსესხებელი იურისდიქცია და სასამართლოს დამაკავშირებელ ფაქტორზე, რაც
გადახდისუუნარო გახდება და არჩევა შესაძლოა, სავალდებულო რელევანტურად იქნება მიჩნეული
მსესხებელი ვეღარ მიიღებს სრული კავშირში იყოს მომხმარებლის მოქმედი კოლიზიური სამართლის
ოდენობით მის კუთვნილ თანხას), რაც საცხოვრებელ ადგილთან. გარდა ნორმებით39. მაგალითად, თუკი
არ მოხდება იმ შემთხვევაში, როდესაც ამისა, ისევე როგორც არაგონიერი ამ ნორმების თანახმად, მოქმედი
საპროცენტო განაკვეთი, უბრალოდ, კონტრაქტის შემთხვევაში, შესაძლოა, სამართალი განისაზღვრება იმ
მცირდება. დამატებით, შეიძლება გონიერ კონტრაქტთან დაკავშირებით იურისდიქციით, სადაც ქონების
ამას მოჰყვეს სამართლებრივი განხორციელებულ სხვადასხვა ადგილსამყოფელია, ეს შეიძლება,
შედეგები, მაგალითად, რეგულაციური ქმედებაზე გავრცელდეს რამდენიმე რთული განსასაზღვრი იყოს,
მოთხოვნების ან საგადასახადო იურისდიქციის კანონმდებლობა. განსაკუთრებით ბუნებრივი და
სამართლის მიხედვით, სასამართლო მაგალითად, თვითონ გონიერ არამატერიალური ქონების
პროცესზე მსესხებლის ან გამსესხებლის კონტრაქტზე შეიძლება გავრცელდეს შემთხვევაში, რომელთა
მდგომარეობის შეცვლის, ან ერთ-ერთი ფრანგული სამართალი. თუმცა, ადგილსამყოფელი შეიძლება
ან ორივე მხარის გადახდისუუნარობის თუკი გონიერი კონტრაქტით განისაზღვროს საკუთრების შესახებ
თვალსაზრისით. გათვალისწინებული მომსახურება ჩანაწერის ადგილსამყოფელით და თუ
მიწოდებულ უნდა იქნეს ესპანეთში ჩანაწერი განაწილებული მონაცემია,
39 ამ შემთხვევაში ასევე ივარაუდება, რომ კვანძების ადგილმდებარეობა ადვილად დადგენადია, მაგალითად, მათი IP მისამართზე დაყრდნობით, და
რომ მომხმარებლები არ ცდილობენ, დამალონ თავიანთი ფიზიკური ადგილმდებარეობა VPN-ის ან მსგავსი საშუალებების გზით.

ეს თავისუფლად შეიძლება იყოს ვალდებულებებისთვის, ეს ხშირად ტრანსაქციების ან რეგისტრირებული
მსოფლიოს ნებისმიერი ქვეყანა. დამოკიდებულია ინდიკატორებზე, ქონების კონტექსტში. მაგალითად,
როგორიც არის, გამყიდველის 2006 წლის 5 ივლისის ჰააგის
ეს არ არის მაინცდამაინც ახალი ან მომსახურების მიმწოდებლის კონვენცია „შუამავალთან არსებულ/
საკითხი. ადგილი, სადაც მიჩნეულია, საცხოვრებელი ადგილი,41 რაც, შუამავლის მიერ მართულ ფასიან
რომ ხორციელდება ქმედება, როგორც წესი, გონიერი კონტრაქტების ქაღალდებთან დაკავშირებულ
სადაც ინახება საკუთრების შესახებ შემთხვევაში ისევე დადგენადია, ზოგიერთ უფლებაზე მოქმედი
ჩანაწერები, ან სადაც მიღებულია, როგორც არაგონიერი კონტრაქტების სამართლის შესახებ“42, როგორც
საიდანაც გაგზავნილია, დამუშავდა შემთხვევაში. ზოგიერთ იურისდიქციაში ჩანს, არ გავრცელდება განაწილებულ
ან ინახება მონაცემი, შეიძლება, სასამართლოებმა, ხელშეკრულებაზე მონაცემზე დარეგისტრირებულ ფასიან
ამჟამად განსხვავდებოდეს მოქმედი სამართლის მიუხედავად, ქაღალდებზე, ვინაიდან ფასიანი
საფინანსო დაწესებულების, შეიძლება, პირის მიმართ, აგრეთვე, ქაღალდები არ იქნება მართული
კორპორაციის ან შესაბამისი გამოიყენონ იმ ქვეყნის სავალდებულო შუამავლის მიერ (ეს არის DLT-ს ერთ-
ინდივიდის ადგილსამყოფელისგან, ნორმები, რომელშიც იმყოფება ერთი მთავარი მახასიათებელი). უფრო
განსაკუთრებით კი ღრუბლოვანი ან რომლის საცხოვრებელი მეტიც, თუკი შესაბამისი კოლიზიური
სერვისების გაზრდილი გამოყენების ადგილია იმ ქვეყანაში. ასეთი ნორმები განსაზღვრავენ შესაბამისი
პირობებში. იხილეთ „კომენტარი სავალდებულო ნორმები შეიძლება ანგარიშის ადგილმდებარეობას,
ევროკავშირის მონაცემთა დაცვის მოიცავდეს მომხმარებელთა დაცვის როგორც მოქმედი სამართლის
ზოგად რეგულაციაზე“, ნაწილი 2.7. კანონმდებლობას (მაგალითად, განმსაზღვრელ ფაქტორს, მათ ვერ
მოთხოვნებს დისტანციური გაყიდვის ექნებათ ცალსახა პასუხი, რომელი
ბევრ იურისდიქციაში სასამართლოები მიმართ), მონაცემთა დაცვის სამართალი უნდა იქნეს გამოყენებული
ზოგადად ცდილობენ, კანონმდებლობას ან ხელშეკრულების DLT-ზე დაფუძნებული ტრანსაქციებისა
შეძლებისდაგვარად აღასრულონ ზოგადი წესებისა და პირობების და ქონების კონტექსტში, როდესაც
ხელშეკრულებაზე (მათ შორის მარეგულირებელ კანონმდებლობას. არ არის ცენტრალიზებული
გონიერ კონტრაქტზე) მოქმედი ანგარიშის მონაცემი ან მესაკუთრეთა
მხარეთა შორის შეთანხმებული თუმცა კოლიზიური სამართლის რეესტრი. ამდენად, შესაძლოა,
სამართალი. 40
თუკი მხარეთა შორის ზოგიერთი წესი, როგორიც არის არსებული კოლიზიური სამართლის
არ არის შეთანხმებული მოქმედი წესები, რომლებიც ადგენენ აქტივის ფარგლებში ადგილი ჰქონდეს
სამართალი, სასამართლოები, საკუთრების ან სხვა საკუთრების/ ხარვეზებს ან სიცარიელეს, რისი
როგორც წესი, იყენებენ მოქმედ მფლობელობის უფლებებზე მოქმედ შევსებაც ან გამოსწორებაც უნდოდეთ
სამართლებრივ წესებს და კანონმდებლობას, შეიძლება, რთული კანონმდებლებს.
პრინციპებს, რათა დაადგინონ გამოსაყენებელი იყოს ან საერთოდ
გონიერ კონტრაქტზე მოქმედი ვერ იქნეს გამოყენებული DLT რა თქმა უნდა, ის, თუ როგორ
სამართალი. სახელშეკრულებო ტექნოლოგიის გამოყენებით დადებული მიუდგებიან სხვა იურისდიქციები
40 მაგალითად, ევროკავშირის იურისდიქციებისთვის ამას ითვალისწინებს 2008 წლის 17 ივნისის ევროსაბჭოსა და ევროპარლამენტის რეგულაცია
No. 593/2008 „სახელშეკრულებო ვალდებულებებზე მოქმედი სამართლის შესახებ“ (რომი I რეგულაცია), მუხლი 3 . მსგავსად, რომი II რეგულაცია
(რეგულაცია 864/2007/EC) მისი მოქმედების ფარგლებში უფლებას აძლევს მხარეებს, აირჩიონ არასახელშეკრულებო ვალდებულებებზე მოქმედი
სამართალი (მუხლი 14) და მხარეების არჩევანის არარსებობის შემთხვევაში ადგენს არასახელშეკრულებო ვალდებულებებზე მოქმედი სამართლის
განსაზღვრის საერთო წესებს.
41 მაგალითად, მუხლი 4, რომის I რეგულაცია.
42 ჰააგის ფასიანი ქაღალდების კონვენცია, ხელმისაწვდომია: https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/full-text/?cid=72

კოლიზიური სამართლის საკითხებს, გზებითაც, რაც შეიძლება მოიცავდეს გარკვეულწილად მეურვეს, —
ზეგავლენას მოახდენს საერთაშორისო გარკვეულ კომპორმისს DLT-ზე რათა მის სახელზე ფლობდეს
(საზღვრებს მიღმა) დავებზე. დაფუძნებული ფლობის სტრუქტურის DLT-ზე დაფუძნებულ ქონებას,
როდესაც იურისდიქციებს აქვთ დეცენტრალიზებული და შუამავლის ისე, რომ შესაბამის განაწილებულ
არათანმიმდევრული მიდგომები გამოყენების გამომრიცხავი ბუნების მონაცემში მესაკუთრედ ჩაიწერება
კოლიზიური სამართლის საკითხების მხრივ. მაგალითად, მხარეები შუამავალი. შემდგომ ამ ქონებასთან
მიმართ, ეს იწვევს დამატებით შეიძლება ფლობდნენ ქონებას კერძო დაკავშირებული დავა/პრეტენზია
გაურკვევლობას. ამდენად, განაწილებული მონაცემის მეშვეობით მხარეს ექნება შუამავლის წინააღმდეგ
საბოლოოდ, საჭირო და სასარგებლო ცენტრალიზებულ ოპერატორთან (ნაცვლად თავად ამ ქონებაზე
იქნება კოორდინებული საერთაშორისო (ნაცვლად ცენტრალიზებული პირდაპირი საკუთრების უფლებისა).
ძალისხმევა, იმისათვის, რომ მიდგომა ოპერატორის გარეშე საჯარო ასეთ შემთხვევაში, შესაძლოა, მხარემ
კოლიზიური სამართლის ამ საკითხების განაწილებული მონაცემის უკეთ დაადგინოს შუამავალთან დავაზე
მიმართ იყოს თანმიმდევრული გამოყენებისა). ასეთ შემთხვევაში, მოქმედი სამართალი და ამით მეტ
სხვადასხვა იურისდიქციაში (რაც არის მოქმედი დებულებებით შეიძლება გარკვეულობას მიაღწიოს მოქმედ
ჰააგის კონვენციის მიზანი შუამავლის დადგინდეს, რომ ოპერატორის სამართალთან დაკავშირებით.
მიერ მართული ფასიანი ქაღალდების ადგილი განსაზღვრავს ამ ქონებასთან
ჭრილში). თუმცა ეს, სავარაუდოდ, დაკავშირებულ საკუთრების უფლების თუმცა, როგორც ზემოთ აღინიშნა, ეს
უფრო გრძელვადიანი ამბიციაა, ვიდრე დავებზე მოქმედ სამართალს. გულისხმობს გარკვეულ კომპრომისს,
მოკლევადიანი მიზანი. ალტერნატიულად, შესაძლოა, მხარემ ვინაიდან იკარგება DLT-ზე
დადოს ხელშეკრულება (რომელიც დაფუძნებული მფლობელობის
მხარეებს ასევე შეიძლება სურდეთ DLT-ს მიღმა იქნება), რომლითაც შუამავლის გამომრიცხავი ბუნების
მეტი განსაზღვრულობის მიღწევა სხვა ის დანიშნავს შუამავალს, — სტრუქტურა.

კოდი არის კანონი
ინფორმაციული ტექნოლოგიების საზოგადოებაში ზოგიერთი მგზნებარე მხარდამჭერი განუხრელად ადგას იმ აზრს (პურისტული
შეხედულება), რომ მხოლოდ განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაში ჩადებული კოდი უნდა გამოიყენებოდეს და არეგულირებდეს
კონტრაქტებს ამ ტექნოლოგიის ფარგლებში, და რომ ამაში რომელიმე სხვა (სახელმწიფო) კანონი არ უნდა ერეოდეს („კოდი არის
კანონი“). ამ პარადიგმაში სახელმწიფოს უფლებამოსილებებისა და ხელისუფლების ორგანოების იურისდიქცია გამოირიცხება და
მხოლოდ კოდის შემქმნელები ადგენენ გამოსაყენებელ წესებს. თუმცა, ნაკლებ სავარაუდოა, რომ პრაქტიკაში ეს საყოველთაოდ
მისაღები გახდეს და ეს მიდგომა არ არის შესაბამისობაში ტექნოლოგიის (არსებულ) შეზღუდვებთან ყველა შესაძლო საკითხის
საკმარისად დარეგულირებისა და გადაწყვეტის თვალსაზრისით.
უფრო მნიშვნელოვანია ის, რომ, სავარაუდოდ, სახელმწიფოები და მათი სასამართლოები არ გაიზიარებენ ამ პოზიციას (სულ
მცირე, უნიკალური, დამოუკიდებელი ორგანო თუ არ შეიქმნა), რადგან ის ეწინააღმდეგება მათ სუვერენიტეტს და დემოკრატიისა
და სამართლის უზენაესობის ძირითად პრინციპებს. გარდა ამისა, დაინტერესებულ პირებს შეიძლება ერჩიოთ, რომ სახელმწიფო ან
დამოუკიდებელი ორგანო ადგენდეს წესებს და შემდეგ აღასრულებდეს მათ კონკრეტულ საქმეებში.

ზოგადად, მსგავსი ტიპის კოლიზიური სამართლის საკითხები წამოიჭრება როგორც გონიერ კონტრაქტებთან მიმართებით,
ისე არაგონიერ კონტრაქტებთან მიმართებით. მაგალითად, არსებულ სამართლებრივ ჩარჩოში მხარეებს შესაძლოა ჰქონდეთ
შესაძლებლობა, აირჩიონ სახელშეკრულებო და არასახელშეკრულებო ვალდებულებების მომწესრიგებელი კანონმდებლობა.
მხარეების ცალსახა არჩევანის არარსებობის შემთხვევაში, არსებული კანონმდებლობა შეიძლება განსაზღვრავდეს ფაქტორებს,
რომლებიც სასამართლომ უნდა გაითვალისწინოს მოქმედი სამართლის განსაზღვრისას.
თუმცა კოლიზიური სამართლის ანალიზი კომპლექსურია და გონიერ კონტრაქტებთან მიმართებით, რომლებიც იყენებენ DLT-ს,
შეიძლება წამოიჭრას დამატებითი საკითხები და გაურკვევლობა, განსაკუთრებით, თუკი მოქმედი წესები იყენებს შუამავლის
ადგილსამყოფელს, ანგარიშს ან სხვა ჩანაწერს მოქმედი სამართლის განსაზღვრის მიზნით (DLT-ს დეცენტრალიზებული და
შუამავლის გარეშე მოქმედი ბუნებიდან გამომდინარე).
პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა განსაზღვრონ, რომელი კოლიზიური სამართლის ნორმები უნდა იქნეს გამოყენებული
DLT-ზე დაფუძნებული გონიერი კონტრაქტისთვის და რა პრაქტიკული ფაქტორები უნდა იქნეს მიღებული მხედველობაში
მოქმედი სამართლის დასადგენად, მათ შორის ისეთ შემთხვევებში, როდესაც მხარეებს შორის არ არსებობს მოქმედი
სამართლის შესახებ შეთანხმება. კანონმდებლებმა ასევე უნდა გაითვალისწინონ, არსებობს თუ არა მათ კანონმდებლობაში
იმპერატიული ნორმები (ე.ი., რომელთა გამორიცხვა მხარეებს არ შეუძლიათ შეთანხმებით), რომელთა მეშვეობით
სავალდებულო იქნება ადგილობრივი კანონმდებლობის გამოყენება და იურისდიქციაც ექნებათ ადგილობრივ სასამართლოებს.
კანონმდებლებმა შემდგომ უნდა განიხილონ კოლიზიური ნორმები და სხვა ფაქტორები, რომელთა მეშვეობით განისაზღვრება,
როდის იმოქმედებს ეს იმპერატიული ნორმები.
როდესაც ეს ფაქტორები ეხება გარკვეული მონაცემის ადგილსამყოფელს (როგორებიცაა: ქონების რეგისტრაცია, პირადი
მონაცემები, ა.შ.) კანონმდებლებმა უნდა განსაზღვრონ, რამდენად მიზანშეწონილი იქნება ამ ფაქტორების გამოყენება DLT-ის
სისტემის კონტექსტში, როდესაც ამ მონაცემების შემნახველი კვანძები შეიძლება განლაგებული იყოს მრავალ იურისდიქციაში.
შესაძლოა, კანონმდებლებს მოუწიოთ ამ წესების შეცვლა, რათა შესაძლებელი იყოს ალტერნატიული ფაქტორების განხილვა,
რომლებიც არ იქნებიან კავშირში მონაცემების ადგილმდებარეობასთან, ან, თუკი მონაცემების ადგილმდებარეობის
ფაქტორები შენარჩუნებული იქნება, შეიძლება, საჭირო იყოს მათი მორგება იმ რეალობაზე, რომ შესაბამისი მონაცემი
შეიძლება ერთდროულად განლაგებული იყოს მრავალ იურისდიქციაში. კანონმდებლებმა ასევე უნდა გაითვალისწინონ,
არსებობს თუ არა სხვა ხარვეზი კოლიზიური სამართლის ნორმებში DLT-ს დეცენტრალიზებული და შუამავლის გარეშე მოქმედი
ბუნებიდან გამომდინარე; მაგალითად, ხომ არ ფარავს არსებული წესები მხოლოდ ისეთ შემთხვევებს, როდესაც ქონება
იმყოფება შუამავლის გამგებლობაში. თუ ასეა, კანონმდებლებმა შესაძლოა, ცვლილებები შეიტანონ არსებულ კანონებში, რათა
აღმოფხვრილ იქნეს არსებული ხარვეზები.
მოქმედი სამართლის დასადგენად ეყრდნობა თუ არა არსებული კოლიზიური ნორმები

რეესტრის ან მონაცემის ადგილმდებარეობას (განაწილებული მონაცემის შემთხვევაშიც კი)?
კი არა
განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც არის თუ არა სხვა ხარვეზები არსებულ კოლიზიური სამართლის
დაუშვებენ ალტერნატიული ფაქტორების გათვალისწინებას, ნორმებში (მაგ. ნავარაუდევი, რომ ქონებას განკარგავს
როდესაც რეესტრი ან მონაცემი იყენებს DLT-ს (ვინაიდან, შუამავალი), DLT-ს დეცენტრალიზებული და შუამავლის გარეშე
როგორც წესი, ის არ იქნება განლაგებული ერთ იურისდიქციაში) მოქმედი ბუნებიდან გამომდინარე?
კი არა
განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილებები, რომელთა მეშვეობით დამატებითი ზომები არ არის

აღმოიფხვრება ასეთი ხარვეზები საჭირო

2.6 დავების გადაწყვეტა რომელსაც ის ეყრდნობა, და მასზე ნამდვილი უფლება და რომ მხარე
ზოგადად, გონიერი კონტრაქტები იქნება რისკი, თუკი ეს ფაქტები A-ს არ გადაუხდია. ამას გარდა, თუკი
შეიძლება, გადახედილ იქნეს ვერ დამტკიცდება. მაგალითად, მხარე A კვლავ არ გადაიხდის, მხარე
სასამართლოს ან არბიტრაჟის თუკი მხარე A არ განახორციელებს B-მ უნდა მიმართოს სასამართლოს იმ
მიერ ისევე, როგორც ნებისმიერი გადახდას არაგონიერი გადაწყვეტილების სამართლებრივი
არაგონიერი კონტრაქტი. შესაბამისი კონტრაქტიდან გამომდინარე, აღსრულებისთვის, რომლითაც
სამართლებრივი სისტემის მიხედვით, რომელიც ავალდებულებს მხარე სასამართლომ დაადგინა, რომ მხარე
ასევე დგინდება, რამდენად შეუძლიათ A-ს, გადაუხადოს მხარე B-ს, მხარე B-ს აქვს ნამდვილი მოთხოვნის
მხარეებს, შეთანხმდნენ ან გამორიცხონ B-მ უნდა ამტკიცოს, და, ზოგადად, უფლება. ამდენად, მხარე B-ზეა,
კონკრეტული დავის გადაწყვეტის დაამტკიცოს სასამართლოში, რომ როგორც მოთხოვნის უფლების
მექანიზმი (მაგალითად არბიტრაჟი). მას აქვს გადახდის მოთხოვნის მტკიცების რისკი, ისე რისკი, რომ
თუმცა გონიერი კონტრაქტები
სპეციფიკურია იმით, რომ ისინი
ავტომატიზებულია. როგორც ქვემოთ რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა
არის აღწერილი, ავტომატიზებამ პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა განსაზღვრონ ის შემთხვევები, როდესაც,
შეიძლება ზეგავლენა იქონიოს მხარეთა როგორც პოლიტიკის საკითხი, არ იქნება მიზანშეწონილი, რომ დადების
მიერ სასამართლოსადმი წვდომაზე და ავტომატიზებიდან გამომდინარე, პროცესუალურად შეიცვალოს მტკიცების

ტვირთი. ამ შემთხვევების დადგენის შემდეგ კანონმდებლებმა უნდა იმსჯელონ
მათ მიერ პროცედურული მოთხოვნების
ახალი კანონის შემოღებაზე ან არსებული კანონის განმარტებაზე, რათა ნათელი
დაცვაზე. ამან ასევე შეიძლება,
გახდეს, რომ გონიერი კონტრაქტის არსებობა ამ კონტექსტში არ უნდა იწვევდეს
ზეგავლენა იქონიოს პრაქტიკაში
მტკიცების ტვირთის ეფექტურ შეცვლას ასეთ შემთხვევებში, ან რათა, მინიმუმ,
მხარეთა მიერ მტკიცების ტვირთის
შემცირდეს ეს რისკები, თუკი არსებული კანონები საკმარისად არ ადგენენ ამას.
განაწილებაზე და შეიძლება შეზღუდოს
ეროვნული სასამართლოების ამჟამად მაგალითად, თუკი ავიღებთ ზემოთ მითითებულ შემთხვევას, როდესაც
არსებული ექსკლუზიური უფლება, მომხმარებელმა (მხარე A) განახორციელა ავტომატური გადახდა
განსაჯონ და სამართლებრივად არამომხმარებლისთვის (მხარე B), კანონში შეიძლება პირდაპირ განისაზღვროს:
აღასრულონ სახელშეკრულებო როდესაც მომხმარებელი დავობს, რომ ავტომატური გადარიცხვა არ უნდა

მომხდარიყო გონიერი კონტრაქტის საფუძველზე, არამომხმარებელმა მხარემ
პრეტენზიები და სხვა უფლებები და
ავტომატურად და დაუყოვნებლივ უნდა აუნაზღაუროს მომხმარებელს და
ვალდებულებები.
შემდგომ შეეცადოს, ამტკიცოს, რომ ავტომატური გადახდის განხორციელება
გამართლებული იყო.
2.6.1 მტკიცების ტვირთი გონიერი
კონტრაქტებისთვის არის თუ არა შემთხვევები, როდესაც, პოლიტიკურად არ იქნებოდა
მიზანშეწონილი ავტომატური შესრულების შედეგად მტკიცების ტვირთის
ბევრ იურისდიქციაში მოქმედი პროცესუალურად შებრუნება?
პროცედურული წესები მოითხოვს
თითოეული მხარის მიერ კი არა
მისი პრეტენზიის მტკიცებას განიხილეთ საკანონმდებლო

სასამართლოში და მისი ცვლილებები, რომლებიც
ნათელს გახდიან, როგორ
სამართლებრივი აღსრულებისთვის გადანაწილდება მტკიცების დამატებითი ზომები არ არის
სასამართლოსთვის მიმართვას. ტვირთი კონკრეტულ საჭირო
შემთხვევებში, თუკი
როგორც წესი, მოსარჩელეზე იქნება არსებული კანონებით ეს
იმ ფაქტების მტკიცების ტვირთი, განსაზღვრული არ არის.

სასამართლოს გადაწყვეტილების „შებრუნებით“ (მხარე B ამ მაგალითში), შესაძლებლობა, და სასამართლოებმა
სამართლებრივ აღსრულებამდე მხარე შესაძლოა, ერჩიოს ხელშეკრულებაში შესაძლოა, მოითხოვონ პროგრამულ
A შეიძლება გახდეს გადახდისუუნარო. შესვლა ფსევდონიმურ მესამე ენაზე შედგენილი კონტრაქტის
მხარესთან. თუმცა ეს პროცესუალური ნებისმიერი ნაწილის თარგმანი
მართალია, ეს ზოგადი პრინციპები „შეცვლა“ და რისკის შებრუნება, ბუნებრივ ენაზე, ან დაეყრდნონ
ასევე ვრცელდება გონიერი რაც გამომდინარეობს კონტრაქტის კვალიფიციური ექსპერტის მოსაზრებას,
კონტრაქტებიდან გამომდინარე ავტომატური შესრულებიდან, რათა გაიგონ და შეაფასონ
პრეტენზიებზე, პრეტენზიის შესაძლოა, არ იყოს მიზანშეწონილი პროგრამული ან კომპიუტერული
გარემოებები (და შესაბამისად გარკვეულ შემთხვევებში. მაგალითად, კოდი. გონიერი კონტრაქტებისთვის
მტკიცების ტვირთი და დაკავშირებული ზოგიერთი ტიპის მხარისთვის ამან შეიძლება, წამოჭრას კითხვები
რისკები), სავარაუდოდ, შეიცვლება (როგორიც არის მომხმარებელი) იმასთან დაკავშირებით, ეს
ავტომატიზების შედეგად. თუკი ზემოთ შეიძლება, ნაკლებად იყოს ანალიზი და შეფასება რამდენად
მითითებულ მაგალითში გადახდა შესაძლებელი ამგვარი რისკის აღება. ეხება სამართლებრივ საკითხებს
ავტომატურად მოხდებოდა გონიერი ამდენად, შესაძლოა, სამართლებრივ (და არა ფაქტობრივ ან ტექნიკურ
კონტრაქტის საფუძველზე, მხარე სისტემებში აიკრძალოს მტკიცების საკითხებს). ამას შეიძლება ადგილი
B ავტომატურად მიიღებდა თანხას ტვირთის ჩვეულებრივ გადანაწილებაში ჰქონდეს, მაგალითად, როდესაც
და აღარ ექნებოდა ვალდებულება, ნებისმიერი ცვლილება მომხმარებლის კომპიუტერული კოდის ანალიზი და
ემტკიცებინა გადახდის მოთხოვნა საზიანოდ, ან, სულ მცირე, არ დაუშვას შეფასება უტოლდება იმის შემოწმებას,
სასამართლოში. ასეთი დათქმა „ხელშეკრულების ზოგად თუ რაზე შეთანხმდნენ მხარეები.
წესებსა და პირობებში“. ამის ალბათობა განსაკუთრებით
სანაცვლოდ, მხარე A-ს მოუწევს დიდია ინტეგრირებული მოდელის
ამტკიცოს და, ზოგადად, დაამტკიცოს 2.6.2 არგუმენტების და შემთხვევაში, როდესაც შეთანხმების
თავისი მოთხოვნა შესაბამისი თანხის მტკიცებულებების წარდგენა ყველა ან ზოგიერთი პირობა
დაბრუნებაზე სასამართლოში, თუკი გონიერ კონტრაქტებთან გამოხატულია პროგრამულ ენაზე.
მიიჩნევს, რომ გადახდა არ უნდა დაკავშირებით, სასამართლოში
განხორციელებულიყო. შედეგად, არგუმენტებისა და მტკიცებულებების სამართლებრივ სისტემაში შეიძლება
მხარე A-ზე იქნებოდა სამართლებრივი წარდგენის კონტექსტში, შეიძლება არსებობდეს განცალკევებული წესები,
რისკი, ემტკიცებინა თავისი მოთხოვნა, გასათვალისწინებელი იყოს რომლებიც აწესრიგებენ ფაქტებისა
ისევე, როგორც რისკი, რომ მხარე B სპეციფიკური გარემოებები, იქიდან და სამართლებრივი საკითხების
შეიძლება გახდეს გადახდისუუნარო, გამომდინარე, რომ გონიერი შეფასებას დამოუკიდებელი
სანამ თანხის დაბრუნების მოთხოვნა კონტრაქტები დაწერილია ექსპერტების მიერ, ან იმის შესახებ,
დაკმაყოფილდება. შესაძლოა, ასევე პროგრამულ ენაზე, ან დადებული, როდის შეუძლიათ დამოუკიდებელ
ადგილი ჰქონდეს სხვა შედეგებს მხარე ან შესრულებულია კომპიუტერული ექსპერტებს, შეაფასონ ან წარადგინონ
B-სთვის, როგორიც არის დაკავების ან პროგრამით (მათ შორის მოსაზრება სამართლებრივ
გაქვითვის უფლების განხორციელების კომპიუტერული პროგრამის მონაცემთა საკითხებზე.
შეუძლებლობა სამართალწარმოების წყაროსთან დაკავშირებით).
პროცესში ან მის მიღმა. მოქმედი სამართლებრივი ნორმებით
მოქმედი სამართლით შეიძლება, უკვე დაშვებულ ფარგლებში გონიერი
მხარეს, რომელიც სარგებლობს ამ გათვალისწინებული იყოს ციფრული კონტრაქტები შეიძლება ასევე
პროცესუალური ცვლილებით და რისკის მტკიცებულებების წარდგენის მოიცავდეს შეზღუდვებს იმასთან

დაკავშირებით, თუ რა სახის გამოავლენს ხარვეზს ან გონიერ შეაფასებს და გადაწყვეტს საკითხს.
მტკიცებულება არის დასაშვები და კონტრაქტთან დაკავშირებულ სხვა არბიტრის გადაწყვეტილება შეიძლება
შეიძლება იქნეს განხილული დავის საკითხს, რომელსაც ის პირდაპირ პირდაპირ ჩაიწეროს DLT-ზე
პროცესში. ვერ ათანხმებს ან აგვარებს მეორე დაფუძნებულ გონიერ კონტრაქტში
მხარესთან, მას შეუძლია, წარადგინოს „ორაკლის“ მეშვეობით.43 რამდენიმე
2.6.3 არბიტრაჟი და პრეტენზია და მოქმედებაში ორგანიზაციამ უკვე დაიწყო
სპეციალიზებული ტექნიკური მოიყვანოს გონიერი კონტრაქტით საარბიტრაჟო დებულებების ან
სასამართლოები გათვალისწინებული საარბიტრაჟო „ბიბლიოთეკების“ შედგენა, რომლებიც
შესაბამისი სამართლებრივი სისტემით დათქმა. საარბიტრაჟო დათქმის მხარეებს შეუძლიათ, გაითვალისწინონ
შეიძლება დაშვებული იყოს მხარეების პირობებიდან გამომდინარე, ამით გონიერ კონტრაქტში.44
შეთანხმება, გონიერი კონტრაქტიდან შეიძლება, ავტომატურად შეჩერდეს
გამომდინარე გარკვეული დავები გონიერი კონტრაქტის შესრულება, თავად არბიტრი შეიძლება იყოს
გადასცენ მესამე ნეიტრალურ სანამ არბიტრი არ შეაფასებს და (ნაწილობრივ) ავტომატიზებული და
პირს ან პირებს არბიტრაჟის წესით გადაწყვეტს საკითხს. მას შეუძლია, მაგალითად, კონტროლი
გადასაწყვეტად. ილუსტრირებისთვის, გაუწიოს მხარეების მიერ გონიერი
თუკი წარმოიშობა დავა, ან თუკი არბიტრი (ან საარბიტრაჟო სესხის ხელშეკრულების ფარგლებში
გონიერი კონტრაქტის მხარე ტრიბუნალი) კი შეძლებისდაგვარად განთავსებულ სახსრებს, მას შეუძლია,
43 როგორც განმარტებულია ზემოთ, 1.2 ნაწილში, „ორაკლი“ არის ინტერფეისი, რომელიც აკავშირებს განაწილებულ მონაცემს სანდო მონაცემის
წყაროსთან ან სხვა შეყვანილ მონაცემთან.
44 მაგალითად, იხილეთ: CodeLegit ატარებს პირველ ბლოკჩეინზე დაფუძნებული გონიერი კონტრაქტის საარბიტრაჟო პროცესს (ივლისი, 2017),
ხელმისაწვდომია: https://datarella.com/codelegit-conducts-first-blockchain-based-smart-contractarbitration-proceeding/

ავტომატურად გაათავისუფლოს/ რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა
ხელმისაწვდომი გახადოს, როდესაც პირველ რიგში, კანონმდებლებმა კარგად უნდა შეისწავლონ სასამართლოში
ის გადაწყვეტს დავას, ხარვეზს მტკიცებულებების წარდგენის მარეგულირებელი პროცესუალური წესები და
ან შეცდომას და დაადგენს, რომ, არის თუ არა ახალი წესების შემოღების ან არსებულის ცვლილების საჭიროება
სასამართლოში ციფრული მტკიცებულების (ან მათი ბეჭდური ვერსიის)
ხელშეკრულების თანახმად, ერთ
წარდგენასთან დაკავშირებით. მაგალითად, კანონმდებლებმა შეიძლება
მხარეს მართებს ეს თანხა მეორის
განიხილონ, ითხოვს თუ არა პროცესუალური წესები (ან ხომ არ უნდა შეიცვალოს,
სასარგებლოდ.
რომ მოითხოვოს) ციფრული მტკიცებულების გარკვეული ფორმით წარდგენას ან
ციფრული მტკიცებულების ბეჭდური ასლის დამოწმებული თუ სერტიფიცირებული
შესაბამის ეტაპზე და როდესაც
სახით წარდგენას, რათა დამტკიცდეს ციფრული მტკიცებულების სიზუსტე და
გონიერი კონტრაქტები მეტ
ნამდვილობა.
გამოყენებას პოვებენ პრაქტიკაში,
კანონმდებლებმა შესაძლოა, კანონმდებლებმა უნდა განიხილონ პროგრამულ ენაზე შედგენილი გონიერი
არჩიონ გონიერი კონტრაქტებიდან კონტრაქტების ბუნებრივ ენაზე თარგმანის სტატუსი და დასაშვებობა.

მაგალითად, ვრცელდება თუ არა (ან უნდა გავრცელდეს თუ არა) უცხოენოვანი
გამომდინარე დავებისთვის
ხელშეკრულებების თარგმნაზე არსებული პროცესუალური წესები გონიერი
სპეციალიზებული სასამართლოების
კონტრაქტების ბუნებრივ ენაზე თარგმანზე?
დაფუძნება, როგორც, მაგალითად,
სპეციალიზებული საზღვაო კანონმდებლებმა ასევე უნდა განიხილონ, საკმარისია თუ არა ბუნებრივ
სასამართლოები ჩამოყალიბდა ენაზე თარგმანი, თუ საჭირო იქნება ექსპერტების ჩართვა, რათა წარადგინონ
ინგლისში საზღვაო დავების საექსპერტო დასკვნა პროგრამულ ენაზე დაწერილი გონიერი კონტრაქტის
გადასაწყვეტად, ან როგორც შინაარსზე. ამან შეიძლება წამოჭრას საკითხი, რამდენად წარმოადგენს
ტექნოლოგიებისა და სამშენებლო ექსპერტის დასკვნა ფაქტობრივ თუ სამართლებრივ საკითხებზე დასკვნას.

ამდენად, კანონმდებლებმა შეიძლება განიხილონ, საჭიროა თუ არა სპეციალური
სასამართლო — სამშენებლო,
მოთხოვნების ან ჩარჩოების დაწესება (არაიურისტი) ტექნიკური ექსპერტების მიერ
საინჟინრო და ტექნოლოგიური
ამგვარი მტკიცებულების წარდგენაზე, ამ საკითხზე მათი იურისდიქციის ზოგადი
დავების გადასაწყვეტად. მსგავსად,
მიდგომების შესაბამისად.
ზოგიერთი კონტინენტური ევროპის
ქვეყნის სასამართლოებში უნდა იყოს თუ არა დაშვებული ტექნიკური ექსპერტის მიერ (რომელიც შეიძლება
ჩამოყალიბდა სპეციალიზებული არ იყოს იურისტი) აზრის გამოხატვა არა მხოლოდ იმაზე, თუ რას ამბობს კოდი
ერთი შეხედვით, არამედ ასევე მხარეების მიერ შეთანხმების არსზე.
პალატები, მაგალითად, სამშენებლო,
სავაჭრო ან სამედიცინო დავებისთვის, კი არა
რომელთა განსჯა მოხდება ტექნიკური განიხილეთ საკანონმდებლო განიხილეთ საკანონმდებლო
ექსპერტების მიერ. ცვლილებები, რომლებიც ცვლილებები, რომლებიც,
ნათლად დაუშვებენ, საჭიროების მიხედვით,
საჭიროების შემთხვევაში, აკრძალავენ ან შეზღუდავენ
ტექნიკური ექსპერტების მიერ ტექნიკური ექსპერტების მიერ
ასეთ საკითხებზე საექსპერტო ასეთ საკითხებზე საექსპერტო
ჩვენების მიცემას. ჩვენების მიცემას.

რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა მხარეების წვდომის შეზღუდვას,
კანონმდებლებმა ასევე უნდა განსაზღვრონ, რამდენად დასაშვებია არსებული ან მის საკმარისად ანონიმიზებას.
კანონმდებლობით გონიერი კონტრაქტებიდან გამომდინარე დავების შედეგად, ტრანსაქციის შინაარსი,
არბიტრაჟისთვის დაქვემდებარება. თუ არ არის დასაშვები, შესაძლოა, საჭირო და შეიძლება მხარეების იდენტობაც,
იყოს არსებული კანონების განახლება, თუკი კანონმდებლები ჩათვლიან, რომ
უნდა იყოს საკმარისად დაშიფრული.
ხელი უნდა შეუწყონ გონიერი კონტრაქტებიდან გამომდინარე დავების ამ
თუმცა არსებობს გარკვეული ჭიდილი,
მექანიზმით გადაჭრას.
ერთი მხრივ, კონფიდენციალობის
ალტერნატიულად, თუკი კანონმდებლები ჩათვლიან, რომ არბიტრაჟი არ არის შენარჩუნებასა და, მეორე მხრივ,
შესაფერისი (ან იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ჩათვლიან, რომ შესაფერისია), მათ საჯარო განაწილებული მონაცემის
ასევე უნდა განსაზღვრონ, იქნება თუ არა შესაძლებელი, რომ არსებული დავის ცნებას შორის.
გადაწყვეტის მექანიზმის შედეგად მიღებული გადაწყვეტილება (მაგალითად
სასამართლოს გადაწყვეტილება) პირდაპირ აისახოს გონიერ კონტრაქტში. ასევე დაძაბულობაა პირადი
მაგალითად, შესაძლოა, სასამართლოს გადაწყვეტილება გახდეს მონაცემის მონაცემების დაცვასა და განაწილებულ
წყარო ან „ორაკლის“ შეყვანილი მონაცემი DLT-ზე დაფუძნებული გონიერი
მონაცემს შორის, როდესაც
კონტრაქტებისთვის. სხვაგვარად, კანონმდებლებმა შესაძლოა, განიხილონ
მონაცემი არ შეიძლება, წაშლილ
არსებულ წესებში ცვლილებების შეტანა იმის შესახებ, თუ როგორ მოხდება
იქნეს ჩვეულებრივი გზით, რაც
გადაწყვეტილებების გამოქვეყნება და გამოყენება DLT-ზე დაფუძნებული გონიერი
შეიძლება იყოს მონაცემთა დაცვის
კონტრაქტის სისტემის მიერ.
კანონმდებლობის მოთხოვნა. იხილეთ
47-ე გვერდი საკვანძო საკითხების
2.7 კონფიდენციალობა ხელმისაწვდომი, არამედ, მაგალითად, განხილვის მიზნით.
ხელშემკვრელ მხარეებს შეიძლება მოქმედებს კერძო სერვერის მეშვეობით
სურდეთ, გონიერი კონტრაქტის ან კერძო მონაცემთა განაწილების 2.8 ფულის გათეთრების
არსებობის ფაქტი და/ან მისი პირობები სისტემაზე შეზღუდული წვდომით წინააღმდეგ ბრძოლის (AML),
იყოს კონფიდენციალური — ამგვარი ხელშემკვრელი მხარეებისთვის. ტერორიზმის დაფინანსების
კონფიდენციალობა შესაძლოა, წინააღმდეგ ბრძოლის (CTF),
ასევე მოითხოვებოდეს მოქმედი საჯარო განაწილებული კლიენტის ცნობის (KYC),
კანონმდებლობით (მაგალითად, მონაცემის შემთხვევაში, ან იმ მექრთამეობისა და კორუფციის
მონაცემთა დაცვის კანონმდებლობით შემთხვევაში, როდესაც კერძო წინააღმდეგ ბრძოლის
ან კონკრეტული სექტორის განაწილებულ მონაცემს ჰყავს მოთხოვნები
მარეგულირებელი კანონმდებლობით, ოპერატორი, ან როდესაც მას ჰყავს იურისდიქციების უმეტესობაში
როგორიც არის საბანკო, სადაზღვევო ხელშემკვრელი მხარეების გარდა ცალკეული პირები და წარმონაქმნები
და ჯანდაცვის სექტორი). სხვა მონაწილეები, ინფორმაცია, უნდა აკმაყოფილებდნენ ფულის
პოტენციურად, ხელმისაწვდომი გათეთრების, ტერორიზმის
გონიერი კონტრაქტის (ისევე იქნება ყველა მონაწილისთვის დაფინანსების წინააღმდეგ ბრძოლის
როგორც ტრადიციული კონტრაქტის) და/ან ოპერატორისთვის, რაც და კლიენტის ცნობის მოთხოვნებს,
შემთხვევაში ეს შეიძლება დამოკიდებულია განაწილებული რომლებიც მოცემულია კანონებსა
უზრუნველყოფილ იქნეს გონიერ მონაცემის წესებისა და პირობებზე, და სხვა რეგულაციებში ეროვნულ,
კონტრაქტში კონფიდენციალობის ისევე როგორც პროგრამაზე. სუპრანაციონალურ და საერთაშორისო
დათქმის გათვალისწინებით, თუკი კონფიდენციალობის შენახვა დონეებზე. მართალია, ეს მოთხოვნები
პროგრამა არ არის საჯაროდ მოითხოვს მონაცემებზე ხელშემკვრელი იმავე მიზანს ემსახურება თითოეულ

იურისდიქციაში, დეტალები და მოხდეს ბიზნესურთიერთობის ან მესამე მხარის ფრთხილად შერჩევის
ამ მოთხოვნებთან შეუსაბამობის ტრანსაქციის მიზნის გამოკვლევა ვალდებულება ან მესამე მხარის
შედეგები შეიძლება განსხვავდებოდეს და შეფასება, განხორციელდეს მიერ ვალდებულებების შესრულების
იურისდიქციებს შორის. ბიზნესურთიერთობაზე ან რეგულარული ზედამხედველობა
ტრანსაქციებზე განგრძობადი და შეფასება. კონტრაჰენტების და
ფულის გათეთრების და ტერორიზმის მონიტორინგი და შეფასება, მესამე პირების შესახებ კონკრეტული
დაფინანსების წინააღმდეგ ბრძოლის ინფორმაცია და დოკუმენტები ინფორმაციის შეგროვება შეიძლება,
ვალდებულებები, როგორც წესი, წარდგენილ იქნეს ისე, როგორც ეს სხვა კანონებითაც იყოს დადგენილი.
გულისხმობს სათანადო ზომების მოითხოვება. შესაბამისმა დებულებებმა მაგალითად, მექრთამეობისა და
მიღებას ფულის გათეთრებისა შეიძლება დაუშვან მესამე პირების კორუფციის წინააღმდეგ კანონები
და ტერორიზმის დაფინანსების ჩართვა ამ ამოცანების შესრულებაში შეიძლება მოითხოვდეს მეწარმისგან,
საქმიანობის პრევენციის, ან მათგან დახმარების მიღება, რათა იცნობდეს მონაწილეებს თავის
აღმოჩენისა და შეტყობინებისათვის. ეს ვალდებულებები შესრულდეს. მიწოდების ჯაჭვში; აგრეთვე შეიძლება
კლიენტის ცნობა აღნიშნავს მათთან თუმცა, მესამე პირების მიერ სამუშაოს საჭირო იყოს ფულის გათეთრების ან
დაკავშირებულ ვალდებულებას, შესრულება ან მათი დახმარების ტერორიზმის დაფინანსების რისკების
მოხდეს ხელშემკვრელი მხარეებისა მიღება ხშირად შეზღუდულია, მენეჯმენტის მოთხოვნების შესრულება.
და ზოგიერთი სხვა პირის ან კომპანიის ან გარკვეულ პირობებს უნდა
ვინაობის დადგენა და დამოწმება, აკმაყოფილებდეს. ამგვარი პირობაა

კომენტარი ევროკავშირის მონაცემთა დაცვის ზოგადი რეგულაციის შესახებ
ევროკავშირის მონაცემთა დაცვის ზოგადმა რეგულაციამ (“GDPR”)45, რომელიც ამოქმედდა 2018 წლის მაისიდან, მნიშვნელოვანი
ცვლილებები შეიტანა ევროკავშირის მონაცემთა ხელშეუხებლობის წესებში და ბევრი დააფიქრა მის გავლენაზე განაწილებულ
მონაცემთა ტექნოლოგიაზე დაფუძნებულ სისტემებზე. “GDPR”-ის წესები მოქმედებს პერსონალური მონაცემების შენახვისა და
დამუშავების კონტექსტში. პერსონალური მონაცემები არის ინფორმაცია იდენტიფიცირებადი ან იდენტიფიცირებული ფიზიკური
პირის შესახებ, როგორიცაა სახელი ან იმ გარიგების შესახებ ინფორმაცია, რომელშიც ისინი მონაწილეობდნენ. “GDPR”-ის წესების
გავლენა განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის სისტემებსა და გონიერ კონტრაქტებზე ზედმეტად მრავალფეროვანი იქნება აქ
დეტალურად განხილვისთვის, მაგრამ უნდა გამოვყოთ რამდენიმე არსებითი საკითხი:
• გონიერ კონტრაქტებთან დაკავშირებით განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაში შენახულ პერსონალურ მონაცემებზე (მაგ.,
პირის სახელსა და მისამართზე) არსებობს კონფლიქტი, რაც განპირობებულია, ერთი მხრივ, ინდივიდის დავიწყების უფლებით,
რომელიც გარანტირებულია “GDPR”-ის მე-17 მუხლით და, მეორე მხრივ, განაწილებულ მონაცემთა შეუცვლადობით. მართალია,
ასეთი პერსონალური მონაცემები შეიძლება კრიპტოგრაფიულად „დალუქული“ იყოს, მაგრამ 29-ე მუხლის სამუშაო ჯგუფი,
ევროკავშირის საკონსულტაციო ორგანო, მიიჩნევს, რომ ასე კრიპტოგრაფიულად დალუქვა პერსონალური მონაცემების მხოლოდ
„ფსევდონიმიზაციას“ იწვევს და არა „ანონიმიზაციას“. შესაბამისად, სამუშაო ჯგუფის აზრით, ამ ტიპის ფსევდონიმიზებული
პერსონალური მონაცემები რჩება “GDPR”-ის მოქმედების სფეროში. ერთი პრაქტიკული გამოსავალი შეიძლება იყოს, რომ
მაიდენტიფიცირებელი დეტალები, რაც ინფორმაციას აქცევს „პერსონალურად“, არ იქნეს შენახული ტექნოლოგიაში; ამის
ნაცვლად ამგვარი დეტალები შეიძლება შენახულ იქნეს განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის გარეთ და მათზე მითითება
გონიერ კონტრაქტში გაკეთდეს, როცა საჭირო იქნება (იმ დაშვებით, რომ გონიერი კონტრაქტის კოდს აქვს უფლება და ტექნიკური
უნარი, წვდომა განახორციელოს ამ ინფორმაციაზე). მართალია, ეს შეიძლება მარტივი გამოსავალივით გამოიყურებოდეს,
თუმცა მისი ნაკლია რამდენიმე მონაცემთა ბაზის ქონა, ტექნოლოგიის მიღმა არსებულ მონაცემთა დაცვის მოწყვლადობა
არანებადართული წვდომის მიმართ და ა.შ.
• განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიების სისტემებს ხშირად აქვთ ფართო გეოგრაფიული დაფარვა. ეს ნიშნავს, რომ სისტემის
მონაწილეები, მათი კომპიუტერები და პირები, ვისი მონაცემებიც მუშავდება გონიერ კონტრაქტთან დაკავშირებით, შეიძლება
მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში იმყოფებოდნენ. ამდენად, მაღალია ალბათობა, რომ პერსონალური მონაცემები, რომლებიც
დამუშავდება გონიერ კონტრაქტთან დაკავშირებით, მოხვდება სხვადასხვა იურისდიქციის ქვეშ და მონაწილეებს მოუწევთ,
ანგარიში გაუწიონ არა მხოლოდ “GDPR”-ს, მათ შორის მის შეზღუდვებს მონაცემთა საერთაშორისო გადაცემაზე, არამედ ასევე
სხვა შესაძლო მონაცემთა ხელშეუხებლობის დაცვის რეგულაციებს ყველა ან ბევრ იურისდიქციაში, სადაც იმყოფებიან სისტემის
მონაწილეები, მათი კომპიუტერები და პირები, რომელთა მონაცემებიც მუშავდება.
• “GDPR”-ის შესასრულებლად გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს თითოეულ განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის სისტემაში
მონაცემთა დამმუშავებლის ან უფლებამოსილი პირის განსაზღვრას. ზოგადად, „დამმუშავებელი“ არის პირი, რომელიც
განსაზღვრავს პერსონალურ მონაცემთა დამუშავების მიზნებსა და საშუალებებს, ხოლო „უფლებამოსილი პირი“ ამუშავებს
პერსონალურ მონაცემებს მხოლოდ დამმუშავებლის სახელით. ამ პირების და მათი შესაბამისი როლების იდენტიფიცირება
შეიძლება რთული იყოს, განსაკუთრებით განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის სისტემების დეცენტრალიზებული ხასიათის
გათვალისწინებით და იმის გათვალისწინებით, რომ ქსელის მონაწილეებს შეუძლიათ, უშუალოდ დადონ ერთმანეთთან გონიერი
კონტრაქტები (ანუ ყველა გარიგებას შეიძლება საერთო კონტრაჰენტი არ ჰყავდეს), გააზიარონ რესურსები ქსელით დაკავშირებულ
კომპიუტერებს შორის, ცენტრალური სერვერის გარეშე და დაამატონ ინფორმაცია განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაში
ისე, რომ არ მოითხოვონ რაიმე ნებართვა ცენტრალური ადმინისტრატორისგან. ზოგადად, ნებისმიერი მონაწილე რომელიც
პერსონალურ მონაცემებს შეიყვანს განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიის ფაილებში, შეიძლება, ჩაითვალოს, “GDPR”‑ის
მიხედვით, დამმუშავებლად იმ მონაცემებთან მიმართებით, რომლებიც მან წარმოადგინა, ან რომლებთანაც მას წვდომა
აქვს სისტემის მეშვეობით. აქედან გამონაკლისია ის შემთხვევა, როცა ასეთი პირი სისტემის ტექნოლოგიური მომსახურების
პროვაიდერია; ამ დროს, ის, სავარაუდოდ, უფლებამოსილ პირად ჩაითვლება.
• იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაში არ ინახება პერსონალური მონაცემები გონიერ
კონტრაქტთან დაკავშირებით, ცალკეული კონტრაჰენტის მიერ იგივე საჯარო კოდის გამოყენებამ იმისთვის, რომ „ხელი მოაწერონ“
რამდენიმე გონიერ კონტრაქტს, შეიძლება ეს კონტრაჰენტი იდენტიფიცირებადი გახადოს, რადგან საჯარო კოდს ყველა ხედავს,
ვინც მონაწილეობს შესაბამის განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიაზე დაფუძნებულ, გონიერი კონტრაქტების სისტემაში.
ამდენად, საჯარო კოდები შეიძლება გახდეს პერსონალური მონაცემები, რომლებიც ხვდება “GDPR”-ის მოქმედების სფეროში.
გამოწვევები, რის წინაშეც “GDPR” აყენებს პერსონალურ მონაცემთა და განაწილებულ მონაცემთა ტექნოლოგიების სისტემებს,
მრავალმხრივია და შეიძლება მოითხოვდეს კანონმდებლებისგან პრობლემის დაძლევის პრაქტიკულ გზებს იმისთვის, რომ
გონიერ კონტრაქტებს შევუწყოთ ხელი. ეს განსაკუთრებით ეხება ევროკავშირის იურისდიქციებს (სადაც “GDPR”-ს პირდაპირი
მოქმედების სამართლებრივი ძალა აქვს). თუმცა, “GDPR”-ის ფართო ექსტრატერიტორიული მოქმედება და განაწილებულ
მონაცემთა ტექნოლოგიების სისტემების განვრცობის ფართო გეოგრაფიული არეალი ნიშნავს, რომ მისი გავლენა ევროკავშირის
იურისდიქციებით არ შემოიფარგლება.
45 ევროკავშირის რეგულაცია 2016/679 პერსონალურ მონაცემთა დამუშავებისას ფიზიკურ პირთა დაცვისა და ასეთი მონაცემების თავისუფალი
მიმოცვლის შესახებ, ხელმისაწვდომია: https://eurlex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/?uri=celex%3A32016R0679

პირველ რიგში, კანონმდებლებმა უნდა განსაზღვრონ, იძლევა თუ არა არსებული სამართლებრივი ჩარჩო მესამე პირებისთვის
„კლიენტის ცნობის“ ვალდებულებების გადაბარებას ან ამ მიზნით მესამე პირებზე დაყრდნობას, ფულის გათეთრების
წინააღმდეგ ბრძოლის (AML)/ ტერორიზმის დაფინანსების წინააღმდეგ ბრძოლის (CTF) რეგულაციების შესაბამისად. თუ არა
(ან თუ ეს გაურკვეველია), კანონმდებლებმა უნდა განიხილონ კანონმდებლობის მიღება, რომელიც დაუშვებს მესამე პირების
გამოყენებას „კლიენტის ცნობის“ კონტექსტში.
სადაც მესამე პირებზე გადაბარება და/ან მათზე დაყრდნობა ზოგადად დაშვებულია, კანონმდებლებმა უნდა გამოავლინონ
მესამე პირების ამგვარად გამოყენების ზღვარი (ან განიხილონ სათანადო შეზღუდვების და პირობების შემოღება). როგორც
წესი, რეგულაციების თანახმად, „კლიენტის ცნობის“ ვალდებულების ოპერაციული ელემენტები შეიძლება იქნეს გადაბარებული,
თუმცა პასუხისმგებლობა რჩება რეგულირებას დაქვემდებარებულ დაწესებულებაზე.46
„კლიენტის ცნობის“ (KYC) პროცესების ეფექტიანობის და ხარჯეფექტურობის ხელშეწყობის მიზნით, კანონმდებლებმა უნდა
განიხილონ არსებული კანონების და რეგულაციების ცვლილება, რათა ხელი შეუწყონ კონკრეტულ ინდუსტრიაში/დარგში
გავრცელებული KYC მომსახურების გამწევებს (როგორიც არის ქვემოთ მითითებული SWIFT KYC რეესტრი). კერძოდ,
კანონმდებლებს შეიძლება მოუწიოთ არსებული კანონმდებლობის მორგება, რათა დაუშვან, რომ კონკრეტული ინდუსტრიის/
დარგის მონაწილეებს შეეძლოთ არა მხოლოდ გადააბარონ KYC-ს ოპერირება, არამედ შეეძლოთ განთავისუფლდნენ
რეგულაციიდან გამომდინარე მათი პასუხისმგებლობისგან, თუკი საჭირო KYC-ს განხორციელებისთვის დაეყრდნობიან
ამგვარ მომსახურების გამწევებს — კერძოდ, DLT-ზე დაფუძნებული გონიერი კონტრაქტის კონტექსტში, სადაც ხდება ასეთი
მომსახურების გამწევების დაფუძნება და მხარდაჭერა, მათი ოპერირება უნდა მოხდეს თავად განაწილებულ მონაცემზე
დაყრდნობით, ან უნდა მოხდეს მათი მხარდაჭერა დაშვებული მონაცემის წყაროთი, რომელიც ხელმისაწვდომია „ორაკლის“
მეშვეობით.
სადაც დაშვებული იქნება ასეთი მომსახურების გაწევა, კანონმდებლებმა ასევე უნდა შემოიღონ წესები, რომლებიც
განსაზღვრავს ამ მომსახურების და მომსახურების ოპერატორის ან ადმინისტრატორის კვალიფიკაციებს, იმისათვის, რომ ისინი
დაკვალიფიცირდნენ როგორც დაშვებული მონაცემის წყარო.
უშვებენ თუ არა არსებული AML/CTF კანონები მხარეების შესაძლებლობას,

გადააბარონ ან დაეყრდნონ მესამე მხარეებს KYC-ს ვალდებულების
შესასრულებლად?
კი არა
იქნება თუ არა ინდუსტრიის/დარგის განიხილეთ საკანონმდებლო

მომცველი KYC მომსახურების ცვლილებები, რომლებიც
(მაგ. SWIFT KYC-ს რეესტრი) დაუშვებენ მესამე მხარეების
გამოყენებისკენ გადადგმული ნაბიჯი გამოყენებას KYC-ს
სასურველი? მოთხოვნების კონტექსტში.
კი არა
განიხილეთ წესების შემოღება, რომლებიც

დაადგენენ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებს,
რომლებიც ამ მომსახურების გამწევმა და
დამატებითი ზომები არ არის საჭირო
მისმა ოპერატორმა უნდა დააკმაყოფილონ
იმისათვის, რომ დაკვალიფიცირდნენ
როგორც დაშვებული მონაცემის წყარო.
46 მაგალითად, ეს ასეა „ფინანსური სისტემების ფულის გათეთრების ან ტერორიზმის დაფინანსების მიზნით გამოყენების თავიდან აცილების
შესახებ“ (MLD4) ევროკავშირის 2015 წლის 20 მაისის დირექტივით.

თუკი გონიერი კონტრაქტის დადება შესაბამისი ინფორმაციის მოძიება, მაგალითად, თუკი კერძო
არ არის ავტომატიზებული (ე.ი. შეფასება და განახლება, რა განაწილებული მონაცემის ყველა
„არადადების მოდელი“), როგორც თქმა უნდა, უფრო რთულია, თუკი მონაწილე არის ბანკები, ისინი
წესი, შესაძლებელი იქნება „კლიენტის გონიერი კონტრაქტი ოპერირებს შეიძლება ერთმანეთში შეთანხმდნენ
ცნობის“ (KYC) განხორციელება განაწილებულ მონაცემზე. საჯარო (და, თუ რელევანტურია, თითოეული
იმავენაირად (ან მსგავსად), განაწილებული მონაცემის ბანკი ნებისმიერ თავის კლიენტთან
როგორც არაგონიერი კონტრაქტების შემთხვევაში, მისი პირობებიდან ვის ნაცვლადაც ის მოქმედებს), რომ
შემთხვევაში. გამომდინარე, შესაძლოა, რთული გააზიაროს ყველა რელევანტური
გახდეს მეორე მხარის გამოვლენაც ინფორმაცია კერძო განაწილებული
თუმცა, ზოგიერთ შემთხვევაში, კი, რომ არაფერი ვთქვათ შესაბამისი მონაცემის მონაწილეებს შორის.
გონიერი კონტრაქტის შესრულებამ ან ინფორმაციის მოძიებასა და
აღსრულებამ შეიძლება, თავისთავად შეფასებაზე. ამდენად, KYC-სთან თუმცა ამგვარი ინფორმაციის გაცვლა
გამოიწვიოს ახალი KYC‑ის დაკავშირებული ვალდებულებების შესაძლოა, არ შეესაბამებოდეს
ვალდებულებები — მაგალითად, შესრულება შეიძლება მოითხოვდეს მხარეთა მიზნებს და შესაძლოა,
გარკვეული ოდენობის ზემოთ KYC ოპერაციების გადაბარებას ასევე წინააღმდეგობაში მოვიდეს
გადარიცხვის შემთხვევაში. მესამე პირებზე, როგორიც მოქმედ კონფიდენციალობის და/ან
არის განაწილებული მონაცემის მონაცემთა დაცვის ვალდებულებებთან.
ამდენად, პროგრამამ უნდა ოპერატორი (თუკი ასეთი არსებობს), SWIFT-ი, ინდუსტრიის მასშტაბის KYC
უზრუნველყოს ამგვარი პირობები/ ან მესამე პირების მიერ მოძიებულ მომსახურების განვითარების (the
პროვოცირებადი ნიშნები და ინფორმაციაზე, ან გადადგმულ “SWIFT KYC Registry”) პროცესში,
შეასრულოს ქმედებები მხოლოდ იმ ნაბიჯებზე დაყრდნობას. განიხილავს, როგორ მიუდგეს ამ
შემთხვევაში, თუ შესაბამისი KYC-ს საკითხებს.47
მოთხოვნები დაკმაყოფილებულია. მესამე პირმა უნდა დააკმაყოფილოს
„დადების მოდელის“ შემთხვევაში, მოქმედი მოთხოვნები და გონიერი კონტრაქტების გამოყენება
პროგრამამ უნდა უზრუნველყოს, რომ ტექნიკურად უნდა შეძლოს ყველა ასევე უნდა იყოს გათვალისწინებული
ხელშეკრულებები დაიდება მხოლოდ შესაბამისი ინფორმაციის მოძიება მხარეთა შიდა ფულის გათეთრების
იმ შემთხვევაში, თუ შესაბამისი და შეფასება. თუმცა ამგვარი წინააღმდეგ ბრძოლის (AML)/
KYC ინფორმაცია მიღებული და „აუთსორსინგი“/გადაბარება ან ტერორიზმის დაფინანსების
შეფასებულია. პროგრამის სახიდან, დაყრდნობა, ყოველთვის არ იქნება წინააღმდეგ ბრძოლის (CTF)
საჭირო ინფორმაციიდან და შესაძლებელი ან დაშვებული მოქმედი რისკების მართვის ზომებითა და
ხელმისაწვდომ მონაცემთა წყაროდან რეგულაციებით და შესაძლოა, არ დაცვის მექანიზმებით (რაც შეიძლება
გამომდინარე (მაგალითად, იყოს თავსებადი განაწილებული დაემატოს სხვა მოქმედი რისკების
კომპანიათა რეესტრი ან ეკონომიკურ მონაცემის დეცენტრალიზებულ და მართვის ზოგად და შესაბამის
ბენეფიციართა გამჭვირვალობის ღია სტრუქტურასთან. სანაცვლოდ, მოთხოვნებს, მაგალითად, ბანკებთან
რეესტრი), შესაძლოა, საჭირო მონაწილეებმა შეიძლება გააზიარონ მიმართებით). ამდენად, შეიძლება,
გახდეს ადამიანური რესურსის ყველა KYC ინფორმაცია ყველა საჭირო იყოს გონიერი კონტრაქტის
ჩარევა. ან ზოგიერთ სხვა განაწილებული პროგრამის დაკავშირება მხარის შიდა
მონაცემის მონაწილეებთან. პროგრამასთან, რომელიც გამოიყენება
47 მეტი ინფორმაციისთვის SWIFT-ის მიმდინარე მუშაობაზე KYC-ს რეესტრთან დაკავშირებით, იხ: https://www.swift.com/oursolutions/compliance-
and-shared-services/financial-crime-compliance/our-kyc-solutions/the-kyc-registry

ამ მიზნით. ეს უფრო რთული ზოგიერთ შემთხვევაში, ეს შიდა გახდიან ამ მემკვიდრეობითი
იქნება განაწილებული მონაცემის სისტემები შეიძლება მოძველებული შიდა სისტემების მიერ ნებისმიერი
შემთხვევაში, ვინაიდან მონაწილეებს იყოს, ან შეიძლება, იყენებდნენ მონაცემის ხელმისაწვდომობას და მათ
დასჭირდებათ მათი არსებული შიდა მოძველებულ ტექნოლოგიას, და ანალიზს, რაც არის ან უნდა აისახოს
სისტემების დაკავშირება განაწილებულ ამდენად, შეიძლება, ტექნიკურად განაწილებულ მონაცემზე, და არ
მონაცემთან. გამოწვევა იყოს ისეთი “oracle”-ების დაუშვებენ ისეთ ტრანსაქციას, რასაც
მშენებლობა, რომლებიც შესაძლებელს შიდა სისტემა არ დაადასტურებს.

დასკვნა
მართალია, არსებული სამართლებრივი ჩარჩოები შეიძლება უშვებდეს გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას,

ეს ყოველთვის არ გამოიწვევს სასურველ შედეგს სამართლებრივი პოლიტიკის თვალსაზრისით. მხარეები
შეიძლება აღმოჩნდნენ პრაქტიკული გამოწვევების წინაშე, როდესაც ეცდებიან, დააკმაყოფილონ არსებული
სამართლებრივი და რეგულაციური მოთხოვნები გონიერ კონტრაქტებთან დაკავშირებით, როგორებიცაა,
მაგალითად, კონტრაქტის ფორმასთან დაკავშირებული მოთხოვნები. თუ ამ გამოწვევებზე პასუხი არ მოიძებნა,
ამ ტიპის საკითხებმა შეიძლება ხელი შეუშალოს ან შეანელოს გონიერი კონტრაქტების გამოყენების ფართოდ
გავრცელება. ამ სტატიაში მოყვანილი რეკომენდაციები უფრო მოსახერხებელს გახდის კანონმდებლებისთვის
სამართლებრივ და რეგულაციურ ჩარჩოზე მუშაობას, რაც ხელს შეუწყობს გონიერი კონტრაქტების გამოყენებას
და, იმავდროულად, უზრუნველყოფს მომხმარებელთა ადეკვატურ დაცვას.
კანონმდებლების განკარგულებაშია სხვადასხვა მექანიზმი იმისთვის, რომ რეაგირება მოახდინონ ამ საკითხებზე და შექმნან
სამართლებრივი და რეგულაციური გარემო, რომელიც ხელს შეუწყობს გონიერი კონტრაქტების სათანადოდ გამოყენებას,
როგორც ეს აღწერილია ამ სტატიაში და შეჯამებულია ქვემოთ მოყვანილ დიაგრამაში. თუ ეს მექანიზმები ეფექტურად იქნება
გამოყენებული, მოსალოდნელია, რომ გონიერი კონტრაქტების ფართოდ გავრცელება დაიწყოს რამდენიმე წელიწადში.
იურისდიქცია
• კანონმდებლობის
უპირატესი
იმპერატიული ნორმები არსებითი/შინაარსობრივი
• კოლიზიური • ქმედუნარიანობა და
სამართლის უფლებამოსილება
ნორმები • მოთხოვნები ზოგადი
წესებისა და პირობების
შესახებ
• შეცდომის დოქტრინა
• ფორსმაჟორი
სასამართლო • პასუხისმგებლობის
• უფლებამოსილებები და გადანაწილება
სანქციები კანონმდებლის • მონაცემთა საიდუმლოება
• მტკიცების ტვირთი
• მტკიცებულებებთან ინსტრუმენტები
დაკავშირებული წესები
პროცედურული
• ფორმალობები და
ფორმასთან დაკავშირებული
ინფრასტრუქტურა სხვა მოთხოვნები
• ციფრული რეესტრები
• KYC (კლიენტის ცოდნის)
ინსტრუმენტები

EBRD-ის გარდამავალი სამართლის პროგრამა
EBRD-ის გარდამავალი სამართლის პროგრამა მხარს უჭერს კანონების, რეგულაციების და ინსტიტუტების ჩამოყალიბებას,
რომლებიც ხელს უწყობენ განჭვრეტადი საინვესტიციო კლიმატის განვითარებას ჩვენს რეგიონში, რაც მოიცავს
ცენტრალურ აზიას, ცენტრალურ ევროპას და ბალტიისპირეთის ქვეყნებს, აღმოსავლეთ ევროპას და კავკასიას, სამხრეთ-
აღმოსავლეთ ევროპას, სამხრეთ და აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებს და თურქეთს. მისი იურისტები უზიარებენ
რჩევებს კანონმდებლებს და რეგულატორებს კომერციული და საფინანსო სამართლის ბევრ მიმართულებაზე, მათ შორის
crowdfunding-ის (დაფინანსება ხალხის მასების მიერ), ბლოკჩეინის, მათ შორის გონიერი კონტრაქტების და გადახდის
სერვისების სამართლებრივ და რეგულირების ასპექტებზე.
საკონტაქტო პირები
Jelena Madir Ammar Al‑Saleh
Chief Counsel Senior Counsel
E: madirj@ebrd.com E: alsaleha@ebrd.com
Clifford Chance-ის შესახებ
“Clifford Chance”-ის ექსპერტიზა გლობალური ფინანსური ტექნოლოგიების სფეროში მოიცავს ბაზრის მოწინავე პრაქტიკას
ევროპაში, ამერიკის შეერთებულ შტატებში, შუა აზიაში, აფრიკაში, აზიასა და ავსტრალიაში. “Clifford Chance”-ის
ფინანსური ტექნოლოგიების ექსპერტთა გლობალური გუნდი კონსულტაციებს უწევს კლიენტებს, რომლებიც განსაზღვრავენ
ურთიერთშესატყვის ფინანსურ და ტექნოლოგიურ სექტორებს. ჩვენ განვავითარეთ ექსპერტიზა ფინანსურ ტექნოლოგიებში
კომპანიების შერწყმისა და დაუფლების, ტექნოლოგიის, პერსონალურ მონაცემთა დაცვის, ფინანსური რეგულირების,
კაპიტალის ბაზრების, საგადასახადო, ანტიმონოპოლიური, ინტელექტუალური საკუთრების და კიბერუსაფრთხოების
სფეროებში. ჩვენი კლიენტების სია მრავალფეროვანია და მოიცავს იმგვარ ფინანსურ ინსტიტუტებს, რომლებიც აქცენტს
აკეთებენ ტექნოლოგიაზე — ტექნოლოგიურ კომპანიებს, ფინანსური ტექნოლოგიებისა და სადაზღვევო ტექნოლოგიების
ახლად გაჩენილ მოთამაშეებს, სტარტაპებსა და კონსორციუმებს.
საკონტაქტო პირები
Dr. Marc Benzler Peter Chapman Laura Douglas Dr. Kai Krieger
Partner Senior Associate Senior Associate PSL Senior Associate
E: marc.benzler@ E: peter.chapman@ E: laura.douglas@ E: kai.krieger@
cliffordchance.com cliffordchance.com cliffordchance.com cliffordchance.com

პასუხისმგებლობის შესახებ
ამ დოკუმენტის შედგენის ჭრილში EBRD თავისუფალია ნებისმიერი პასუხისმგებლობისგან, რაც ეხება Clifford Chance-ის
შერჩევას.
EBRD არ იძლევა არანაირ გარანტიას, ნაგულისხმევს თუ პირდაპირს, ამ დოკუმენტში ასახული ინფორმაციის სისწორესა თუ
სრულყოფილებასთან დაკავშირებით. EBRD-ს დამოუკიდებლად არ შეუმოწმებია ამ დოკუმენტში ასახული ინფორმაცია, და
EBRD არანაირ პასუხისმგებლობას არ იღებს აქ ასახულ რაიმე ინფორმაციაზე, ან ინფორმაციის დანაკლისსა თუ უსწორობაზე.
ეს დოკუმენტი რჩება EBRD-ის საკუთრებად.
ეს დოკუმენტი არ ეხება ყველა აუცილებლად მნიშვნელოვან საკითხს და არ მოიცავს მასში განხილული თითოეული საკითხის
ყველა ასპექტს. იგი არ არის შექმნილი სამართლებრივი ან სხვაგვარი რჩევის მიცემის მიზნით.
Clifford Chance LLP შეზღუდული პასუხისმგებლობის ამხანაგობაა, რომელიც რეგისტრირებულია ინგლისსა და უელსში
რეგისტრაციის ნომრით OC323571. რეგისტრირებული ოფისის მისამართია: 10 Upper Bank Street, ლონდონი, E14 5JJ.

J20182008181602

გონიერი კონტრაქტები PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

გონიერი კონტრაქტები PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

გონიერი კონტრაქტები:

წინამდებარე მოხსენება ითარგმნა გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოების (GIZ) ფინანსური

1. რა არის გონიერი კონტრაქტები? 9

გონიერ კონტრაქტებს და განაწილებულ მონაცემთა სისტემებს შეუძლიათ, ტრანსფორმაცია მოახდინონ

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 5

ეფექტიანობა და ხარჯი ცენტრალური ასპექტებია დისკუსიისა, თუ რატომ შეიძლება, მხარეებს სურდეთ

გონიერი კონტრაქტები შეიძლება, დადგენის თუ გარიგებების ეფექტიანად ავტომატიზებული ფულადი

6 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 7

8 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 9

10 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 11

12 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

სქემა 1: ბლოკჩეინის გამოყენება გონიერი კონტრაქტებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 13

სქემა 2: სახელშეკრულებო დებულებების ავტომატიზებულობის სპექტრი

ქონების ledger ტრანსაქცია: „ქონებაX-ზე საკუთრების გადაცემა A-დან B-ზე.“

გარე ფაქტორი: „ინტერესი განისაზღვრება LIBOR + 2%.“

მონაწილეთა მიერ შესაყვანი: „თუკი A და B სხვაგვარად არ შეთანხმდნენ, განახორციელეს X 2018 წლის 1

დავების გადაწყვეტა: „თუკი A და B ვერ შეთანხმდებიან, გადაწყვეტილებას მიიღებს C.“

მეტადებულებები: „თუკი წინამდებარე კონტრაქტის რომელიმე დებულება იქნება არააღსრულებადი, კონტრაქტის

14 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

ავტომატურად მონაცემის შეყვანა

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 15

16 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

13 იხ. ზემოთ, შენიშვნა 3.

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 17

მხარეთა შორის საკუთრების უფლების

18 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 19

ცხრილი 4ა: ინტეგრირებული მოდელი

მხარეები დებენ გონიერ კონტრაქტს,

პრაქტიკაში შესაძლოა, ყოველთვის და ის კონტრაქტის ნაწილია (ე.ი. გამომდინარე და შესაბამისი

ცხრილი 4ბ: არაინტეგრირებული მოდელი

მხარეები დებენ გონიერ

20 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

ცხრილი 4გ: დადების მოდელი

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 21

ცხრილი 4დ: შესრულების მოდელი

22 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 23

24 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 25

საკმარისად ფართოა თუ არა არსებული მოდელში (Concluding Model)

26 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

20 მაგ., სასამართლო უწყება შესაბამის პირს პირადად უნდა ჩაჰბარდეს.

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 27

რა უნდა გაითვალისწინონ კანონმდებლებმა

კანონმდებლებმა აგრეთვე უნდა შეაფასონ, არსებული კანონმდებლობა თუ ითვალისწინებს შესაძლებლობას, ხელმშემკვრელი

არსებული კანონმდებლობის მიხედვით, კომპიუტერული პროგრამა, რომელიც ავტომატურად

არის შემთხვევები, როდესაც კანონი განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც

განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილება, რათა ამგვარი არსებული კანონმდებლობა თუ აძლევს მხარეებს

განიხილეთ საკანონმდებლო ცვლილებები, რათა

28 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

შესაძლებელია თუ არა, ელექტრონული

განიხილეთ ცვლილებები კანონმდებლობაში ან

განიხილეთ სათანადო საკანონმდებლო

30 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის 31

32 გონიერი კონტრაქტები: სამართლებრივი ჩარჩო და სახელმძღვანელო მითითებები კანონმდებლებისთვის

შესაბამის სამართლის სისტემაზე. არსებული სამართლებრივი ჩარჩოს მიხედვით იმ მოთხოვნის დასამტკიცებლად,

აგრეთვე მათ ქმედუნარიანობას ან