Phương Trình Đ NG Dư

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
TS. Lê Xuân Đại

Trường Đại học Bách Khoa TP HCM
Khoa Khoa học ứng dụng, bộ môn Toán ứng dụng
Email: ytkadai@hcmut.edu.vn
TP. HCM — 2017.

TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ TP. HCM — 2017. 1 / 23
NỘI DUNG
1 ĐỒNG DƯ THỨC
NỘI DUNG
2 TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ
NỘI DUNG
3 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ
NỘI DUNG
4 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN
NỘI DUNG
5 HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN
NỘI DUNG
5 HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN
6 BÀI TẬP
Đồng dư thức Những khái niệm cơ bản
ĐỒNG DƯ THỨC
ĐỒNG DƯ THỨC
ĐỊNH NGHĨA 1.1

Cho m là số nguyên dương. Ta nói 2 số
nguyên a, b đồng dư với nhau theo mô-đun
m nếu trong phép chia a và b cho m ta được
cùng một số dư. Kí hiệu a ≡ b(mod m)
ĐỒNG DƯ THỨC
ĐỊNH NGHĨA 1.1

Cho m là số nguyên dương. Ta nói 2 số
nguyên a, b đồng dư với nhau theo mô-đun
m nếu trong phép chia a và b cho m ta được
cùng một số dư. Kí hiệu a ≡ b(mod m)
VÍ DỤ 1.1
19 ≡ 3(mod 8); −25 ≡ 23(mod 8);
ĐỊNH LÝ 1.1
Các mệnh đề sau đây tương đương:
1
a và b đồng dư với nhau theo mô-đun m;
ĐỊNH LÝ 1.1
1
2
a − b chia hết cho m;
ĐỊNH LÝ 1.1
1
2
3
tồn tại số nguyên t sao cho a = b + mt.
ĐỊNH LÝ 1.1
1
2
3
tồn tại số nguyên t sao cho a = b + mt.
Đồng dư thức Tính chất của đồng dư thức
ĐỊNH LÝ 1.2
Quan hệ đồng dư là một quan hệ tương
đương trên tập số nguyên Z, có nghĩa là
ĐỊNH LÝ 1.2
1
∀a ∈ Z ta có a ≡ a(mod m);
ĐỊNH LÝ 1.2
1
2
∀a, b ∈ Z ta có từ a ≡ b(mod m) suy ra
b ≡ a(mod m)
ĐỊNH LÝ 1.2
1
2
∀a, b ∈ Z ta có từ a ≡ b(mod m) suy ra
b ≡ a(mod m)
3
∀a, b, c ∈ Z ta có từ a ≡ b(mod m) và
b ≡ c(mod m) suy ra a ≡ c(mod m)
ĐỊNH LÝ 1.3
1
Từ a1 ≡ b1(mod m) và a2 ≡ b2(mod m) suy ra
a1 ± a2 ≡ b1 ± b2 (mod m);
ĐỊNH LÝ 1.3
1
a1 ± a2 ≡ b1 ± b2 (mod m);
2
a1 .a2 ≡ b1 .b2 (mod m);
ĐỊNH LÝ 1.3
1
a1 ± a2 ≡ b1 ± b2 (mod m);
2
a1 .a2 ≡ b1 .b2 (mod m);
3
Từ ac ≡ bc(mod m) và ƯCLN(c, m)=1 suy ra
a ≡ b(mod m);
ĐỊNH LÝ 1.3
1
a1 ± a2 ≡ b1 ± b2 (mod m);
2
a1 .a2 ≡ b1 .b2 (mod m);
3
a ≡ b(mod m);
4
Từ a ≡ b(mod m) suy ra
ac ≡ bc(mod mc), ∀c ∈ Z, c > 0 và
a
d
≡ b
d
(mod m
d
), 0 < d ∈ Z, d| ƯCLN(a,b,m).
ĐỊNH LÝ 1.3
1
a1 ± a2 ≡ b1 ± b2 (mod m);
2
a1 .a2 ≡ b1 .b2 (mod m);
3
a ≡ b(mod m);
4
Từ a ≡ b(mod m) suy ra
ac ≡ bc(mod mc), ∀c ∈ Z, c > 0 và
a
d
≡ b
d
(mod m
d
), 0 < d ∈ Z, d| ƯCLN(a,b,m).
Tập hợp các lớp thặng dư Những khái niệm cơ bản
TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ
ĐỊNH NGHĨA 2.1

Khi chia một số nguyên bất kỳ cho m ta sẽ
được số dư r. Tập hợp tất cả các số nguyên
khi chia cho m có cùng số dư r tạo thành
một lớp thặng dư r. Tập hợp tất cả những
lớp thặng dư đó được gọi là các lớp thặng dư
mô-đun m và kí hiệu là Zm.
Tập hợp các lớp thặng dư Những khái niệm cơ bản
VÍ DỤ 2.1
Trong Z8, lớp thặng dư 3(mod 8) là
3 = {x ∈ Z\x ≡ 3(mod 8)}
Tập hợp các lớp thặng dư Tính chất
ĐỊNH LÝ 2.1
ĐỊNH LÝ 2.1
1
Tập hợp Zm có m lớp thặng dư.
ĐỊNH LÝ 2.1
1
Tập hợp Zm có m lớp thặng dư.
2
Mỗi lớp thặng dư của Zm là hợp của k lớp
thặng dư phân biệt của Zkm(k > 1).
ĐỊNH LÝ 2.2 (ĐỊNH LÝ EULER)

Giả sử m là một số tự nhiên lớn hơn 1 và a là
một số nguyên nguyên tố với m. Khi đó ta có
aϕ(m) ≡ 1(mod m).
trong đó ϕ(m) được tính như sau:

ϕ(1) = 1,

ϕ(1) = 1, ϕ(pα ) = pα − pα−1 với p là số nguyên
tố, α là một số tự nhiên khác 0.

ϕ(1) = 1, ϕ(pα ) = pα − pα−1 với p là số nguyên
tố, α là một số tự nhiên khác 0.
ϕ(n) = n(1 − p11 )(1 − p12 ) . . . (1 − p1k ) với
α
n = pα1 1 pα2 2 . . . pk k , p1 , p2 , . . . , pk là những số
nguyên tố.
Phương trình đồng dư
ĐỊNH NGHĨA 3.1

Cho f (x) ∈ Z. Nếu với x = x0 ta có
f (x0 ) ≡ 0(mod m) thì nói x0 là nghiệm đúng
của phương trình f (x) ≡ 0(mod m).
Phương trình đồng dư
ĐỊNH NGHĨA 3.1

Cho f (x) ∈ Z. Nếu với x = x0 ta có
f (x0 ) ≡ 0(mod m) thì nói x0 là nghiệm đúng
của phương trình f (x) ≡ 0(mod m).
ĐỊNH LÝ 3.1
Nếu x = α là nghiệm đúng của phương trình
f (x) ≡ 0(mod m) thì mọi số nguyên thuộc lớp
thặng dư α(mod m) đều là nghiệm đúng của
phương trình f (x) ≡ 0(mod m).
Phương trình đồng dư bậc nhất một ẩn
PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN
ĐỊNH LÝ 4.1
Phương trình ax ≡ b(mod m) trong đó a
không chia hết cho m, có nghiệm khi và chỉ
khi ƯCLN(a,m)=d là một ước của b. Khi
phương trình này có nghiệm thì nó có d
nghiệm.
ĐỊNH LÝ 4.1
nghiệm.
Cách xác định nghiệm.
ĐỊNH LÝ 4.1
nghiệm.
Cách xác định nghiệm.
Xét phương trình ax ≡ b(mod m) với điều
kiện (a, m) = 1 và 1 < a < m.
CÁCH 1.
1
Nếu a là một ước của b thì ta được
b
nghiệm x ≡ (mod m).
a
CÁCH 1.
1
Nếu a là một ước của b thì ta được
b
nghiệm x ≡ (mod m).
a
2
Nếu a không là ước của b thì do ƯCLN
(a, m) = 1 nên luôn có số nguyên k
(1 É k É a − 1) để b + km chia hết cho a. Khi
đó phương trình đã cho tương đương với
ax ≡ b + km(mod m) nên nó có nghiệm là
b + km
x≡ (mod m).
a
CÁCH 2.
Từ giả thiết (a,m)=1, theo định lý Euler ta có

aϕ(m) ≡ 1(mod m). Nhân 2 vế cho b ta được và
viết lại a(baϕ(m)−1) ≡ b(mod m). Ta sẽ được
x ≡ baϕ(m)−1 (mod m)
VÍ DỤ.
VÍ DỤ.
Giải phương trình

1
3x ≡ 5(mod 8).
VÍ DỤ.
Giải phương trình

1
3x ≡ 5(mod 8).
2
7x ≡ 3(mod 12).
Hệ phương trình đồng dư bậc nhất một ẩn
HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN
HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN
Cho hệ phương trình đồng dư bậc nhất



 x ≡ b1 (mod m1 )

 x ≡ b (mod m )
2 2

 ............

x ≡ bk (mod mk )

ở đây m1, m2, . . . , mk là những số nguyên lớn

hơn 1 và b1, b2, . . . , bk là những số nguyên tùy
ý.
ĐỊNH LÝ 5.1
Nếu hệ phương trình đồng dư bậc nhất một
ẩn có nghiệm thì nghiệm đó là duy nhất.
ĐỊNH LÝ 5.1
Nếu hệ phương trình đồng dư bậc nhất một
ẩn có nghiệm thì nghiệm đó là duy nhất.
ĐỊNH LÝ 5.2 (ĐỊNH LÝ TRUNG QUỐC)

Nếu các mô-đun m1, m2, . . . , mk đôi một
nguyên tố cùng nhau thì hệ phương trình
đồng dư bậc nhất một ẩn có nghiệm.
Cho hệ phương trình đồng dư bậc nhất

(
x ≡ b1 (mod m1 )
x ≡ b2 (mod m2 )
với điều kiện b1 − b2 chia hết cho

d=ƯCLN(m1, m2).
Lúc này x ≡ x0(mod m) trong đó x0 = b1 + m1t0,

m =BCNN(m1 , m2 ). Trong đó t0 được tìm như
sau:
Ta có x = b1 + m1t ≡ b2(mod m2). Vì
d=ƯCLN(m1, m2) là ước của b1 − b2 nên
phương trình b1 + m1t ≡ b2(mod m2) tương
đương với phương trình md1 t ≡ b2−b
d
1
(mod m2
d
).
Nhưng do ƯCLN( md1 , md2 ) = 1 nên nó có
nghiệm
m2
t ≡ t0 (mod )
d
VÍ DỤ.
VÍ DỤ.
1. Giải hệ phương trình



 x ≡ 5(mod 6)

 x ≡ 8(mod 15)

 x ≡ −1(mod 12)

x ≡ 13(mod 35)



 x ≡ 3(mod 4)

x ≡ 4(mod 5)

 x ≡ 5(mod 7)
Bài tập
BÀI TẬP
1. Giải phương trình

1
3x ≡ 7(mod 8).
2
5x ≡ 4(mod 11).
3
7x ≡ 6(mod 13).
4
13x ≡ 1(mod 27).
2. Giải phương trình
1
6x ≡ 27(mod 33).
2
10x ≡ 15(mod 65).
3
18x ≡ 6(mod 42).
4
15x ≡ 25(mod 70).
Bài tập


 x ≡ 4(mod 5)

x ≡ 2(mod 7)

 x ≡ 3(mod 13)


 3x ≡ 5(mod 4)

2x ≡ 3(mod 5)

 5x ≡ 1(mod 9)

Phương Trình Đ NG Dư

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Phương Trình Đ NG Dư

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

TS. Lê Xuân Đại

TP. HCM — 2017.

2 TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ

2 TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ

3 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ

2 TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ

3 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ

4 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

2 TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ

3 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ

4 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

5 HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

2 TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ

3 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ

4 PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

5 HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

ĐỊNH NGHĨA 1.1

ĐỊNH NGHĨA 1.1

TẬP HỢP CÁC LỚP THẶNG DƯ

ĐỊNH NGHĨA 2.1

ĐỊNH LÝ 2.2 (ĐỊNH LÝ EULER)

ĐỊNH LÝ 2.2 (ĐỊNH LÝ EULER)

ĐỊNH LÝ 2.2 (ĐỊNH LÝ EULER)

ĐỊNH LÝ 2.2 (ĐỊNH LÝ EULER)

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ

ĐỊNH NGHĨA 3.1

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ

ĐỊNH NGHĨA 3.1

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

Từ giả thiết (a,m)=1, theo định lý Euler ta có

Giải phương trình

Giải phương trình

HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

HỆ PHƯƠNG TRÌNH ĐỒNG DƯ BẬC NHẤT MỘT ẨN

Cho hệ phương trình đồng dư bậc nhất

ở đây m1, m2, . . . , mk là những số nguyên lớn

ĐỊNH LÝ 5.2 (ĐỊNH LÝ TRUNG QUỐC)

Cho hệ phương trình đồng dư bậc nhất

với điều kiện b1 − b2 chia hết cho

Lúc này x ≡ x0(mod m) trong đó x0 = b1 + m1t0,

1. Giải hệ phương trình

2. Giải hệ phương trình

1. Giải phương trình

1. Giải hệ phương trình

2. Giải hệ phương trình

You might also like