Professional Documents
Culture Documents
Kiem Dinh Gia Thiet Thong Ke MOT MAU
Kiem Dinh Gia Thiet Thong Ke MOT MAU
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 2 / 32
NỘI DUNG
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 2 / 32
NỘI DUNG
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 2 / 32
NỘI DUNG
4 KIỂM ĐỊNH KỲ VỌNG CHO PHÂN PHỐI BẤT KỲ VỚI CỠ MẪU LỚN
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 2 / 32
NỘI DUNG
4 KIỂM ĐỊNH KỲ VỌNG CHO PHÂN PHỐI BẤT KỲ VỚI CỠ MẪU LỚN
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 2 / 32
ĐẶT VẤN ĐỀ
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 4 / 32
BÀI TOÁN THỰC TẾ
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 4 / 32
BÀI TOÁN THỰC TẾ
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 5 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 5 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 5 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
1
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có bằng 50cm/ giây hay không?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 6 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
1
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có bằng 50cm/ giây hay không? H0 : µ = 50
và H1 : µ ̸= 50 (Giả thuyết hai chiều)
2
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có nhỏ hơn 50cm/ giây hay không?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 6 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
1
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có bằng 50cm/ giây hay không? H0 : µ = 50
và H1 : µ ̸= 50 (Giả thuyết hai chiều)
2
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có nhỏ hơn 50cm/ giây hay không?
H0 : µ = 50 và H1 : µ < 50 (Giả thuyết một
chiều)
3
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có lớn hơn 50cm/ giây hay không?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 6 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
1
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có bằng 50cm/ giây hay không? H0 : µ = 50
và H1 : µ ̸= 50 (Giả thuyết hai chiều)
2
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có nhỏ hơn 50cm/ giây hay không?
H0 : µ = 50 và H1 : µ < 50 (Giả thuyết một
chiều)
3
Tốc độ cháy trung bình của thuốc phóng
có lớn hơn 50cm/ giây hay không?
H0 : µ = 50 và H1 : µ > 50 (Giả thuyết một
chiều)
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 6 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 7 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
VÍ DỤ 1.1
Giả sử rằng, các kỹ sư đã thực hiện khảo sát tốc độ
cháy của thuốc phóng trong 10 đợt thí nghiệm và
tính trung bình mẫu. Giả sử rằng, nếu
48.5 É x É 51.5 (miền chấp nhận) chúng ta sẽ
khẳng định giả thuyết H0 ; nếu x < 48.5 hoặc
x > 51.5, (miền bác bỏ) chúng ta sẽ bác bỏ giả
thuyết H0 .
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 8 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
VÍ DỤ 1.1
Giả sử rằng, các kỹ sư đã thực hiện khảo sát tốc độ
cháy của thuốc phóng trong 10 đợt thí nghiệm và
tính trung bình mẫu. Giả sử rằng, nếu
48.5 É x É 51.5 (miền chấp nhận) chúng ta sẽ
khẳng định giả thuyết H0 ; nếu x < 48.5 hoặc
x > 51.5, (miền bác bỏ) chúng ta sẽ bác bỏ giả
thuyết H0 .
Giả sử rằng, tốc độ cháy của thuốc phóng có độ
lệch chuẩn σ = 2.5 và có phân phối sao cho có thể
áp dụng được định lý giới hạn trung tâm. Tìm
mức ý nghĩa của sai lầm loại 1.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 8 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 9 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
VÍ DỤ 1.2
Giả sử rằng, các kỹ sư đã thực hiện khảo sát tốc độ
cháy của thuốc phóng trong 10 đợt thí nghiệm và
tính trung bình mẫu. Giả sử rằng, nếu
48.5 É x É 51.5 chúng ta sẽ khẳng định giả thuyết
H0 ; nếu x < 48.5 hoặc x > 51.5, chúng ta sẽ bác bỏ
giả thuyết H0 .
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 10 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
VÍ DỤ 1.2
Giả sử rằng, các kỹ sư đã thực hiện khảo sát tốc độ
cháy của thuốc phóng trong 10 đợt thí nghiệm và
tính trung bình mẫu. Giả sử rằng, nếu
48.5 É x É 51.5 chúng ta sẽ khẳng định giả thuyết
H0 ; nếu x < 48.5 hoặc x > 51.5, chúng ta sẽ bác bỏ
giả thuyết H0 .
Giả sử rằng, tốc độ cháy của thuốc phóng có kỳ
vọng µ = 52, độ lệch chuẩn σ = 2.5 và có phân phối
sao cho có thể áp dụng được định lý giới hạn
trung tâm. Tìm lực kiểm định của sai lầm loại 2.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 10 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 11 / 32
Khái niệm chung về kiểm định
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 12 / 32
Khái niệm chung về kiểm định Giá trị P v
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 12 / 32
Khái niệm chung về kiểm định Giá trị P v
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 12 / 32
Khái niệm chung về kiểm định Giá trị P v
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 13 / 32
Khái niệm chung về kiểm định Quy trình xây dựng kiểm định giả thuyết thông kê
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 13 / 32
Khái niệm chung về kiểm định Quy trình xây dựng kiểm định giả thuyết thông kê
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 13 / 32
Khái niệm chung về kiểm định Quy trình xây dựng kiểm định giả thuyết thông kê
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 14 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai đã biết
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 14 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai đã biết
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 15 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai đã biết
VÍ DỤ 2.1
Trong bài toán về thiết kế hệ thống thoát hiểm cho
phi hành gia, chúng ta nói rằng hệ thống đạt tiêu
chuẩn nếu tốc độ đốt cháy trung bình của chất phóng
là 50 cm/giây. Ta xem xét giả thuyết H0 : µ = 50 và
H1 : µ ̸= 50. Giả sử rằng chúng ta biết tốc độ đốt cháy
của chất phóng có phân phối chuẩn với độ lệch
chuẩn σ = 2 cm/giây. Người ta thực hiện 25 lần đo và
ghi nhận trung bình mẫu là 51.3 cm/giây. Thực hiện
kiểm định giả thuyết thống kê với mức ý nghĩa
α = 0.05 để xác định xem hệ thống này có đạt yêu cầu
chất lượng hay không?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 16 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai đã biết
1
H0 : µ = 50; H1 : µ ̸= 50
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 17 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai đã biết
1
H0 : µ = 50; H1 : µ ̸= 50
x − µ0 51.3 − 50
2
z0 = p = p = 3.25
σ/ n 2/ 25
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 17 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai đã biết
1
H0 : µ = 50; H1 : µ ̸= 50
x − µ0 51.3 − 50
2
z0 = p = p = 3.25
σ/ n 2/ 25
3
Với α = 0.05 ⇒ z α/2 = z 0.025 = 1.96. Do đó,
|z 0 | > z α/2 . Chúng ta bác bỏ H0 , có nghĩa là
hệ thống không đạt yêu cầu chất lượng.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 17 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai đã biết
1
H0 : µ = 50; H1 : µ ̸= 50
x − µ0 51.3 − 50
2
z0 = p = p = 3.25
σ/ n 2/ 25
3
Với α = 0.05 ⇒ z α/2 = z 0.025 = 1.96. Do đó,
|z 0 | > z α/2 . Chúng ta bác bỏ H0 , có nghĩa là
hệ thống không đạt yêu cầu chất lượng.
4
P v = 2[1 − Φ(|z 0 |)] = 2[1 − Φ(3.25)] ≈ 0.0012.
Do đó P v < 0.05 = α. Chúng ta bác bỏ H0,
có nghĩa là hệ thống không đạt yêu cầu
chất lượng.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 17 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai chưa biết
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 18 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai chưa biết
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 18 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai chưa biết
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 19 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai chưa biết
VÍ DỤ 3.1
Một công ty tuyên bố rằng pH trung bình của nước
sông gần đó là 6.8. Bạn chọn ngẫu nhiên 25 mẫu
nước và đo độ pH của chúng và ghi nhận kết quả sau:
6.6; 7.3; 6.7; 6.6; 6.8; 6.9; 6.4; 6.6; 7.1; 6.6; 6.8; 7.0; 6.5; 7.0; 6.4;
6.1; 6.7; 6.8; 6.7; 6.2; 6.7; 6.2; 6.8; 6.1; 6.6.
Giả sử rằng độ pH của nước sông có phân phối
chuẩn. Ta có thể bác bỏ tuyên bố của công ty với mức
ý nghĩa α = 0.05 hay không?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 20 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai chưa biết
1
H0 : µ = 6.8; H1 : µ ̸= 6.8
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 21 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai chưa biết
1
H0 : µ = 6.8; H1 : µ ̸= 6.8
x − µ0 6.648 − 6.8
2
t0 = p = p = −2.5091
s/ n 0.3029/ 25
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 21 / 32
Kiểm định kỳ vọng với phương sai chưa biết
1
H0 : µ = 6.8; H1 : µ ̸= 6.8
x − µ0 6.648 − 6.8
2
t0 = p = p = −2.5091
s/ n 0.3029/ 25
3
t α/2,n−1 = t 0.025,24 = 2.064 < |t 0 |. Chúng ta bác
bỏ H0, có nghĩa là chúng ta bác bỏ tuyên
bố của công ty.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 21 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
Các giả định: Cỡ mẫu lớn, không biết phân phối của
tổng thể hoặc phân phối của tổng thể không tuân
theo phân phối chuẩn.
CÁC BƯỚC KIỂM ĐỊNH
H0 : µ = µ0
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 22 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
Các giả định: Cỡ mẫu lớn, không biết phân phối của
tổng thể hoặc phân phối của tổng thể không tuân
theo phân phối chuẩn.
CÁC BƯỚC KIỂM ĐỊNH
H0 : µ = µ0
x − µ0 x − µ0
Tính: z 0 = p (biết σ2 ) hoặc z 0 = p (không
σ/ n s/ n
biết σ2 )
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 22 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
Các giả định: Cỡ mẫu lớn, không biết phân phối của
tổng thể hoặc phân phối của tổng thể không tuân
theo phân phối chuẩn.
CÁC BƯỚC KIỂM ĐỊNH
H0 : µ = µ0
x − µ0 x − µ0
Tính: z 0 = p (biết σ2 ) hoặc z 0 = p (không
σ/ n s/ n
biết σ2 )
Với mức ý nghĩa α
Đối thuyết Miền bác bỏ Giá trị P v
µ ̸= µ0 Wα = {z 0 : |z 0 | > z α/2 } 2[1 − Φ(|z 0 |)]
µ > µ0 Wα = {z 0 : z 0 > z α } 1 − Φ(z 0 )
µ < µ0 Wα = {z 0 : z 0 < −z α } Φ(z 0 )
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 22 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
VÍ DỤ 4.1
Người ta cần kiểm tra độ mạnh của các
bánh răng nhựa dùng trong một loại máy
in. Kiểm tra độ mạnh của 151 bánh răng
được chọn ngẫu nhiên, người ta ghi nhận
trung bình mẫu là 460 và phương sai mẫu là
2416. Với mức ý nghĩa α = 0.02, có đủ cơ sở để
kết luận rằng độ mạnh trung bình của các
bánh răng lớn hơn 450?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 23 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
1
H0 : µ = 450; H1 : µ > 450
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 24 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
1
H0 : µ = 450; H1 : µ > 450
x − µ0 460 − 450
2
z0 = p = p p ≈ 2.5
s/ n 2416/ 151
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 24 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
1
H0 : µ = 450; H1 : µ > 450
x − µ0 460 − 450
2
z0 = p = p p ≈ 2.5
s/ n 2416/ 151
3
Với α = 0.02 ⇒ z α = z 0.02 ≈ 2.05. Do đó,
z 0 > z α . Chúng ta bác bỏ H0 , có nghĩa là
độ mạnh trung bình của các bánh răng
lớn hơn 450.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 24 / 32
Kiểm định kỳ vọng cho phân phối bất kỳ với cỡ mẫu lớn
1
H0 : µ = 450; H1 : µ > 450
x − µ0 460 − 450
2
z0 = p = p p ≈ 2.5
s/ n 2416/ 151
3
Với α = 0.02 ⇒ z α = z 0.02 ≈ 2.05. Do đó,
z 0 > z α . Chúng ta bác bỏ H0 , có nghĩa là
độ mạnh trung bình của các bánh răng
lớn hơn 450.
4
P v = 1 − Φ(2.5) = 1 − Φ(2.5) ≈ 0.00621. Do đó
P v < 0.02 = α. Chúng ta bác bỏ H0 .
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 24 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 25 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 25 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 25 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 26 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 26 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
VÍ DỤ 5.1
Theo báo cáo, tỷ lệ hàng phế phẩm trong
kho là 12%. Kiểm tra ngẫu nhiên 100 sản
phẩm, thấy có 8 phế phẩm. Với mức ý nghĩa
α = 5%, báo cáo trên có đáng tin không?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 27 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
VÍ DỤ 5.1
Theo báo cáo, tỷ lệ hàng phế phẩm trong
kho là 12%. Kiểm tra ngẫu nhiên 100 sản
phẩm, thấy có 8 phế phẩm. Với mức ý nghĩa
α = 5%, báo cáo trên có đáng tin không?
1
H0 : p = p 0 = 0.12; H1 : p ̸= p 0 = 0.12
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 28 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
H0 : p = p 0 = 0.12; H1 : p ̸= p 0 = 0.12
p̂ − p 0 0.08 − 0.12
2
z0 = r =r ≈ −1.23
p 0 (1 − p 0 ) 0.12(1 − 0.12)
n 100
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 28 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
H0 : p = p 0 = 0.12; H1 : p ̸= p 0 = 0.12
p̂ − p 0 0.08 − 0.12
2
z0 = r =r ≈ −1.23
p 0 (1 − p 0 ) 0.12(1 − 0.12)
n 100
3
Với α = 0.05 ⇒ z α/2 = z 0.025 ≈ 1.96. Do đó,
|z 0 | < z α/2 . Chúng ta không bác bỏ H0 .
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 28 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
H0 : p = p 0 = 0.12; H1 : p ̸= p 0 = 0.12
p̂ − p 0 0.08 − 0.12
2
z0 = r =r ≈ −1.23
p 0 (1 − p 0 ) 0.12(1 − 0.12)
n 100
3
Với α = 0.05 ⇒ z α/2 = z 0.025 ≈ 1.96. Do đó,
|z 0 | < z α/2 . Chúng ta không bác bỏ H0 .
h i h i
4
P v = 2 1 − Φ(|z 0 |) = 2 1 − Φ(1.23) ≈ 0.2187.
Do đó P v > 0.025 = α. Chúng ta không bác
bỏ H0, có nghĩa là báo cáo trên đáng tin.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 28 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
VÍ DỤ 5.2
Năm 2013, ở Việt Nam có 5% dân số bị hen
suyển. Một nghiên cứu cũng trong năm đó
trên 6701 trẻ em trong độ tuổi 13-14 ở Hà Nội
cho thấy có 260 em bị chuẩn đoán bị hen
suyển. Liệu ta có đủ cơ sở để kết luận rằng tỷ
lệ trẻ em trong độ tuổi 13-14 bị hen suyển ở
Hà Nội ít hơn 5% với mức ý nghĩa 0.01
không?
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 29 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
VÍ DỤ 5.2
Năm 2013, ở Việt Nam có 5% dân số bị hen
suyển. Một nghiên cứu cũng trong năm đó
trên 6701 trẻ em trong độ tuổi 13-14 ở Hà Nội
cho thấy có 260 em bị chuẩn đoán bị hen
suyển. Liệu ta có đủ cơ sở để kết luận rằng tỷ
lệ trẻ em trong độ tuổi 13-14 bị hen suyển ở
Hà Nội ít hơn 5% với mức ý nghĩa 0.01
không?
260
p 0 = 0.05; n = 6701; p̂ = ≈ 0.04.
6701
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 29 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
H0 : p = p 0 = 0.05; H1 : p < p 0 = 0.05
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 30 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
H0 : p = p 0 = 0.05; H1 : p < p 0 = 0.05
260
p̂ − p 0 − 0.05
2
z0 = r = r 6701 ≈ −4.21
p 0 (1 − p 0 ) 0.05(1 − 0.05)
n 6701
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 30 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
H0 : p = p 0 = 0.05; H1 : p < p 0 = 0.05
260
p̂ − p 0 − 0.05
2
z0 = r = r 6701 ≈ −4.21
p 0 (1 − p 0 ) 0.05(1 − 0.05)
n 6701
3
Với α = 0.01 ⇒ z α = z 0.01 ≈ 2.33. Do đó,
z 0 < −z α . Chúng ta bác bỏ H0 .
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 30 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
H0 : p = p 0 = 0.05; H1 : p < p 0 = 0.05
260
p̂ − p 0 − 0.05
2
z0 = r = r 6701 ≈ −4.21
p 0 (1 − p 0 ) 0.05(1 − 0.05)
n 6701
3
Với α = 0.01 ⇒ z α = z 0.01 ≈ 2.33. Do đó,
z 0 < −z α . Chúng ta bác bỏ H0 .
4
P v = Φ(z 0 ) ≈ 1.27 × 10−5 . Do đó
P v < 0.01 = α. Chúng ta bác bỏ H0 , có
nghĩa khẳng định H1.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 30 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
Nếu mẫu có phân phối chuẩn và biết phương sai
tổng thể σ2 thì dùng phân phối chuẩn tắc (thay vì
phân phối Student) để kiểm định.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 31 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
Nếu mẫu có phân phối chuẩn và biết phương sai
tổng thể σ2 thì dùng phân phối chuẩn tắc (thay vì
phân phối Student) để kiểm định.
2
Trong trường hợp cỡ mẫu nhỏ hoặc cỡ mẫu lớn
mà mẫu có phân phối chuẩn và không biết
phương sai tổng thể σ2 thì dùng phân phối
Student để kiểm định
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 31 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
1
Nếu mẫu có phân phối chuẩn và biết phương sai
tổng thể σ2 thì dùng phân phối chuẩn tắc (thay vì
phân phối Student) để kiểm định.
2
Trong trường hợp cỡ mẫu nhỏ hoặc cỡ mẫu lớn
mà mẫu có phân phối chuẩn và không biết
phương sai tổng thể σ2 thì dùng phân phối
Student để kiểm định
3
Trong trường hợp cỡ mẫu lớn, nếu biết phương
sai tổng thể σ2 thì dùng σ2 để kiểm định, nếu
không thì dùng phương sai mẫu s 2 để kiểm định.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 31 / 32
Kiểm định tỷ lệ tổng thể
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) KIỂM ĐỊNH MỘT MẪU TP. HCM — 2023. 32 / 32